\id 1CO boa Waimaja 
\h 1 CORINTIOS 
\toc1 1 CORINTIOS 
\toc2 1 CORINTIOS 
\toc3 1Co 
\mt1 1 CORINTIOS 
\ip Pablo, Corinto macãrãre, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca niiro cʉ̃ ca tiiricarãre, cʉ̃jare cʉ̃ja ca buerije, cʉ̃ja ca tii niirije cʉtirije, do biro tii majiña maniro cʉ̃jare biiupe. Corinto macã, griegos yaa macã, añuro ca bii nʉnʉa waari macã, pairi macã niiro biiupa. Ñucã ca apeye pairi macã, cʉ̃ja ñicʉ̃a cʉ̃ja ca tii jʉo dooriquere cʉ̃ja ca tii jʉo dooricarore birora ca tii niirã, cʉ̃ja ca nʉcʉ̃ bʉorijere paʉ wãmeri ca cʉorã, nomia eperique maquẽre do biro tiiya maniro ca niiri macã niiro biiupa. Tee niiupa tii macã macãrã Jesucristo yee quetire ca tʉo nʉnʉjeerãre do biro cʉ̃ja ca bii majitiro ca tiirije. 
\ip Owa cojogʉ cʉ̃ ca tiirucuri wãmera owa jʉo, ñucã too macãrã añurije cʉ̃ja ca tii niirije jʉori añu majuropeecã cʉ̃ ca ĩirije mena ĩi jʉomi (1.1-9) 
\ip Corinto macãrã bojorica poogaari cʉ̃ja ca ameri dica wati niirije jʉori, tuti jañuri Pablo cʉ̃jare cʉ̃ ca wede majioriquere wede (1.10—4.21). 
\ip Cʉ̃ja watoare, do biro tiiya maniro cʉ̃ja ca nomia eperije jʉori, cʉ̃ja ca ameri tuti niirijere ameri wedejãarã Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirãpʉre cʉ̃ja ca ameri wedejãarijere wede nʉnʉa waa. Ñucã nʉmo cʉti, manʉ cʉti, tiirique maquẽre cʉ̃jare wede majiomi (caps. 5—7). Ñucã apeye Ʉmʉreco Pacʉ méérena tii nʉcã bʉorique pee ca nii ametʉene nʉcãcoaro macã cʉ̃ja ca tʉgoeña maa wijiaro ca tiiriquere cʉ̃jare wede majiomi (8.1—11.1) 
\ip Ʉmʉreco Pacʉre tii nʉcã bʉorique maquẽ, to biri Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca tii niipe maquẽ peera, tii maji niirique Añuri Yeri cʉ̃ ca tiicojorijere, Jesucristo cʉ̃ buerã mena cʉ̃ ca baa tʉjariquere tiirã, ñucã bʉorique mena tiirique maquẽre añuro wede majiorique booupa (11.2—14.40). 
\ip Ameri mairique maquẽra wedemi (cap. 13). 
\ip Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã pea ñucã, Cristo cʉ̃ ca cati tuarique maquẽre, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca cati tuape maquẽre, cʉ̃ja ca tʉo maa wijiariquere cʉ̃ ca wede majioriquere wede (cap. 15). Judea macãrã Cristore ca tʉo nʉnʉjeerãre tii nemorique maquẽre cʉ̃jare wede yapano cojo, ñucã cʉ̃ cʉ̃ ca biipere, wede yapano eami. 
\mt1 Corinto macãrãre Pablo cʉ̃ ca queti owa cojo jʉorica pũuro 
\c 1  
\s1 Añu dotirique 
\p  
\v 1 Yʉ Pablo, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore biro, Cristo Jesús yee quetire wederi majʉ cʉ̃ niijato ĩigʉ cʉ̃ ca jʉoricʉ, to biri mani yee wedegʉ Sóstenes mena,  
\v 2 Corintos macãrã, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã, Cristo Jesús jʉori ca ñañarije manirã, ñucã cʉ̃ yaarã ca ñañarije manirã cʉ̃ja niijato ĩigʉ cʉ̃ ca jʉoricarã niipetirã, niipetiri taberipʉ mani Wiogʉ Jesucristo, mani Wiogʉ cʉ̃ja Wiogʉ wãmere ca ĩi nʉcʉ̃ bʉorã niipetirãre, mʉjare jãa owa cojo. 
\p  
\v 3 Ʉmʉreco Pacʉ mani Pacʉ, Wiogʉ Jesucristo añurijere, jĩcãri mena añuro niiriquere, mʉjare cʉ̃ tiicojojato. 
\s1 “Añu majuropeecã,” ĩirique 
\p  
\v 4 Mʉja jʉori, to cãnacã tiira Ʉmʉreco Pacʉre “Añu majuropeecã,” yʉ ĩi, Ʉmʉreco Pacʉ, Cristo Jesús jʉori, añuro mʉjare cʉ̃ ca tiirique jʉori.  
\v 5 Cristo jʉorira mʉja ca tʉgoeña niirijepʉre, niipetirije mʉja ca wedepe, niipetirije mʉja ca majipe, mʉjare tiicojoupi Ʉmʉreco Pacʉ.  
\v 6 To biro biima ĩiro, Cristo yee queti mʉjare jãa ca wederique ca niirore biro mʉjare bii eaupa.  
\v 7 To biri mani Wiogʉ Jesucristo cʉ̃ ca doopa rʉmʉre yue niirã ʉno, Ʉmʉreco Pacʉ yeere añuro mʉja ca pade maji niipa wãmeri mʉjare dʉjati.  
\v 8 Ca tʉjari rʉmʉpʉ, to birora mʉja ca tʉgoeña bayicõa niiro mʉjare tii, ĩa nʉnʉjee yapano earucumi Ʉmʉreco Pacʉ, mani Wiogʉ Jesucristo cʉ̃ ca doori rʉmʉre, añurã, ca ñañarije manirã mʉja ca niipere biro ĩigʉ.  
\v 9 Cʉ̃ ca ĩirore biro ca tiigʉ niimi Ʉmʉreco Pacʉ, cʉ̃ Macʉ mani Wiogʉ Jesucristo mena cʉ̃ja niijato ĩigʉ, manire ca jʉoricʉ. 
\s1 Cristo yaarã jĩcãri mena cʉ̃ja ca niitirije 
\p  
\v 10 “Yʉ yaarã, niipetirãpʉra jĩcãri mena nii, mʉja watoare ameri dica wati nii biitirãra, añuro jĩcãri mena jĩcã wãmera tʉgoeñari, jĩcã wãmera yeri cʉti bii niiña, mani Wiogʉ Jesucristo cʉ̃ ca dotiro mena,” mʉjare yʉ ĩi.  
\v 11 Yʉ yaarã, jĩcãrã Cloé yee wederã mʉja ca ameri ĩarʉgati niirijere yʉre cʉ̃ja ca wedero macã, atere to biro mʉjare yʉ ĩi.  
\v 12 Mʉja ca niiro cõrora o biro mʉja ĩi: “ ‘Yʉa, Pablo yʉʉ yʉ nii,’ apĩ pea ‘Yʉa, Apolos yʉʉ yʉ nii,’ apĩ ñucã ‘Cefas\f + \fr 1.12\ft  Hch 18.24.\f* yʉʉ yʉ nii,’ apĩ, ‘Yʉa, Cristo yʉʉ yʉ nii,’ mʉja ĩi,” ĩigʉ mʉjare yʉ ĩi. 
\p  
\v 13 ¿To docare Cristo, bojoricarori wado cʉ̃ niiti? ¿Pablo, mʉja yee jʉori yucʉ tenipʉ cʉ̃ paa pua tuu ecoupari? ¿Pablo wãme mena ĩiri, mʉja uwo coe ecori?  
\v 14 “Añu majuropeecã,” yʉ ĩi Ʉmʉreco Pacʉre, majigʉra Crispo, to biri Gayo jãa jirore jĩcʉ̃ ʉno peerena mʉjare yʉ uwo coetiwʉ.  
\v 15 To biri jĩcʉ̃ ʉno peera, “Pablo wãme mena jãa uwo coe ecowʉ,” ĩi majitima.  
\v 16 Estéfanas yaarã cãare, yʉ uwo coewʉ, anija jirore aperã jĩcʉ̃ ʉno peerena yʉ ca uwo coeriquepʉra yʉ majiti.  
\v 17 Biigʉpʉa Cristo, “Uwo coe yujugʉja,” yʉre ĩi cojotiwi. Bojoca majiriquerena wede nucũ yujutigʉra, añurije queti, yucʉ tenipʉ Cristo cʉ̃ ca bii yairique ca wapa cʉtirije ca yai nʉcãtipere biro ĩigʉ, teere yʉre wede doti cojowi. 
\s1 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca majirije, cʉ̃ ca tutuarije, niimi Cristo 
\p  
\v 18 Ñañaro ca bii yaiparãra, Cristo yucʉ tenipʉ cʉ̃ ca bii yairique queti, ĩi mecʉ̃riquera niicã, mani, ñañaro biiriquere ca ametʉarã peera, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuarije niiro bii.  
\v 19 O biro ĩi owarique ca niirore birora: 
\q1 “Ca majirã cʉ̃ja ca majirijere yʉ tii yaio nʉcõcãrucu, ca tʉgoeña majirã cʉ̃ja ca tʉgoeña majirijere yʉ maa wijio nʉcõcãrucu,” ĩirique nii.\f + \fr 1.19\ft  Is 29.14.\f* 
\p  
\v 20 ¿Ñee ʉno, ca majigʉre, bue majiori majʉre, ati yepa maquẽ ca bii niirijere ca majigʉre, cʉ̃ ca tʉgoeña tua nʉcãro to tiijapari? ¿Ʉmʉreco Pacʉ ati yepa macãrã cʉ̃ja ca maji niirijere ĩi mecʉ̃riquere biro ca biiro cʉ̃ tiitiupari?  
\v 21 Ati yepa macãrã, cʉ̃ja ca maji niirije mena, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca majirijere ĩa majitiupa. To biri cʉ̃ ca majirijepʉ, díámacʉ̃ ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorãre cʉ̃ yee añurije queti ĩi mecʉ̃riquere biro cʉ̃ja ca wederije menara cʉ̃jare ametʉenerʉgaupi.  
\v 22 Judíos, ca bii ĩñorije ca ĩañaña manirije tii bau niiriquere jãima; griegos pea majiriquere amama.  
\v 23 Jãa pea Cristo yucʉ tenipʉ cʉ̃ja ca paa pua tuu cõaricʉ yee queti peere jãa wede. Ate añurije queti judíos peera ĩi tutiriquere biro pee cʉ̃jare biicã, judíos ca niitirã peera ĩi mecʉ̃riquere biro pee cʉ̃jare biicã.  
\v 24 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉoricarã judíos, judíos ca niitirã pea, Cristoa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuarije, cʉ̃ ca majirije, cʉ̃ ca niirijere majima.  
\v 25 Ati yepa macãrã peera Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩi mecʉ̃rijere biro bii pacaro, ati yepa macãrã cʉ̃ja ca majirije ametʉenero majirique nii. Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuatirijere biro cʉ̃ja ca ĩarije pea, ati yepa macãrã cʉ̃ja ca tutuarije ametʉenero ca tutuarije nii. 
\p  
\v 26 Yʉ yaarã, bojoca cʉ̃ja ca ĩirore birora, paʉacã méé mʉja mena macãrã ca majirã, ñucã jĩcãrãacã ca nii majuropeera ʉparã yee wederã, paʉacã méé ca niirãre Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉoriquere majiña.  
\v 27 Ʉmʉreco Pacʉ, ca majirãre boboro cʉ̃ja ca tamʉoro tiirʉgʉ, ati yepa macãrã “Ca tʉgoeña majitirã niima,” cʉ̃ja ca ĩirãre bejeupi; ñucã ca tutuarãre boboro cʉ̃ja ca tamʉoro tiirʉgʉ, ati yepa macãrã “Ca tutuatirã niima,” cʉ̃ja ca ĩirãre bejeupi.  
\v 28 Ñucã cʉ̃ja ca ĩiña manirãre, cʉ̃ja ca ĩarʉgatirãre, watoa macãrã petire bejeupi Ʉmʉreco Pacʉ, ca nii majuropeerã peere, watoa macãrã cʉ̃ja ca tuaro tiirʉgʉ.  
\v 29 To biri cʉ̃ ca ĩa cojorore, jĩcʉ̃ ʉno peera “O biro ca biirã jãa nii,” ĩi majitima.  
\v 30 Ʉmʉreco Pacʉra, Cristo Jesús mena mʉja ca niiro tiiupi, ñucã Cristora, mani ca majirije nii, añurã mani ca niirije nii, ca ñañarije manirã nii, mani ca ametʉarije nii, cʉ̃re tiiupi.  
\v 31 Ʉmʉreco Pacʉ wederiquepʉ o biro ca ĩirore birora: “Jĩcʉ̃ ʉno ‘O biro ca biigʉ yʉ nii’ ca ĩigʉa, Wiogʉ yee jʉori peere ‘O biro ca biigʉ yʉ nii,’ cʉ̃ ĩijato.”\f + \fr 1.31\ft  Jer 9.24.\f* 
\c 2  
\s1 Cristo yucʉ tenipʉ paa pua tuuricʉ yee queti 
\p  
\v 1 Yʉ yaarã, Ʉmʉreco Pacʉ yeere mʉjare wedegʉ waagʉ, bʉaro majirique mena, do biro tii tʉo puo majiña manirije mena yʉ ĩitiwʉ.  
\v 2 Mʉja pʉtopʉ niigʉ, Jesucristo yee, añuro petira yucʉ tenipʉ cʉ̃ja ca paa pua tuuricʉ yee queti ca niitirijepʉra yʉ wedetiwʉ.  
\v 3 Mʉja pʉtopʉre, ca tutuatigʉ, bʉaro uwi, yʉ bii nana eawʉ.  
\v 4 Mʉjare wede, añurije quetire mʉjare bue majio tiigʉ, mʉja ca tʉo nʉnʉjeero tiirʉgʉ, majirique, tʉoricaro añurije mena yʉ ĩitiwʉ. Añuri Yeri cʉ̃ ca tutuarije mena tii bau nii ĩñori, mʉja ca tʉgoeña wajoaro yʉ tiiwʉ,  
\v 5 díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorije, bojoca cʉ̃ja ca majirije jʉori niitirora, Ʉmʉreco Pacʉ wado cʉ̃ ca tii majirije jʉori pee\f + \fr 2.5\ft  Sal 62.11.\f* ca niipere biro ĩigʉ. 
\s1 Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri jʉori majirique 
\p  
\v 6 To ca bii pacaro díámacʉ̃ ca tʉo nʉcʉ̃ bʉo bayicoaricarãpʉra bʉaro majirique mena jãa wede, biirãpʉa, ati yepa maquẽ majirique ati yepare ca doti niirã cʉ̃ja ca majirije ca peti nʉnʉa waarije mena méére.  
\v 7 Añuro petira Ʉmʉreco Pacʉ yee majirique ca majiña maniriquere jãa wede. Majirique yaioropʉ ca niirucurique, Ʉmʉreco Pacʉ, ati yepare cʉ̃ ca jeeñoparo jʉgueropʉra manipʉre añuro cʉ̃ ca tiipe maquẽre cʉ̃ ca queno yue yerijãariquere jãa wede.  
\v 8 Ati wãmere jĩcʉ̃ ʉno peera ati yepa macãrã wiorã tʉo puotiupa. Teere cʉ̃ja ca tʉo puocãjata, añurije Wiogʉre, yucʉ tenipʉ paa pua tuu cõatibojacupa.  
\v 9 Owarique o biro ca ĩirore birora: 
\q1 “Jĩcʉ̃ ʉno peera ĩa, 
\q1 jĩcʉ̃ ʉno peera tʉo, 
\q1 jĩcʉ̃ ʉno peera tʉgoeña tiitiupa, 
\q1 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃re ca mairãre cʉ̃ ca queno yueriquere,” ĩi.\f + \fr 2.9\ft  Is 64.4.\f* 
\p  
\v 10 Ate nii, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ yʉʉ Añuri Yeri jʉori jãa ca majiro cʉ̃ ca tiirique. Añuri Yeri, niipetirije ĩa beje, Ʉmʉreco Pacʉ yee ca majiña manirijepʉ cãare mani ca majiro tiimi. 
\p  
\v 11 ¿Ñiru pee apĩpʉ cʉ̃ ca tʉgoeñarijere cʉ̃ majiti? Cʉ̃ ca yeri cʉtirije wado cʉ̃ ca tʉgoeña niirijere maji. To biri wãmera, jĩcʉ̃ ʉno peera Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tʉgoeña niirijere majitimi, cʉ̃ yʉʉ Añuri Yeri wado majimi.  
\v 12 Mania, ati yepa maquẽ yeri tʉgoeña tutuarique méére mani ñeewʉ. Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca mairije jʉori, wapa manirora cʉ̃ ca tii bojariquere mani ca tʉo majipere biro ĩirã, cʉ̃ yʉʉ Añuri Yeri ca doogʉ peere mani ñeewʉ.  
\v 13 Atera nii, jãa ca wederucurije. Bojoca cʉ̃ja ca majirije jãare ca majiorije jʉori méé, Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri jãare cʉ̃ ca majiorijere jãa wede. To biri díámacʉ̃ ca niirijere, yeri jãñariquepʉ ca biirijere ca tʉo majirãra, yeri jãñariquepʉ ca biirije mena jãa wede majio.\f + \fr 2.13\ft  Añuri Yeri ca cʉorãre, cʉ̃ ca bue majio dotirore birora cʉ̃jare jãa bue majio.\f* 
\v 14 Añuri Yeri ca cʉotigʉa, Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri yee maquẽre tʉorʉgatimi. Cʉ̃ra, ĩi mecʉ̃riquera niicã. Ñucã tʉo jeeño majitimi, yeri tʉgoeña niirique menapʉ ĩa majirique ca niiro macã.  
\v 15 Añuri Yerire ca cʉogʉa, niipetirijere ĩa cõoña maji peticãmi. Cʉ̃ peera jĩcʉ̃ ʉno peera cʉ̃ ca biirijere ĩa cõoña majitimi. 
\p  
\v 16 To birira Ʉmʉreco Pacʉ wederique o biro ĩi: 
\q1 “¿Ñiru, Ʉpʉ cʉ̃ ca tʉgoeñarijepʉre cʉ̃ majiti? ¿Ñiru, cʉ̃re cʉ̃ wede majiobogajati?” ĩi.\f + \fr 2.16\ft  Is 40.13.\f* 
\m Mani pea Cristo cʉ̃ ca tʉgoeñarore birora mani tʉgoeña. 
\c 3  
\s1 Ʉmʉreco Pacʉre tii nemori maja 
\p  
\v 1 Yʉ yaarã, yʉa, ca tʉgoeña tutua waaricarãpʉre biro mʉjare yʉ wede majitiwʉ. Ca tʉgoeña tutuatirã, Cristore wãmaacã ca tʉo nʉnʉjee jʉo waarãre ĩigʉre biro pee mʉjare yʉ wedewʉ.  
\v 2 Añuro tʉo jeeñoriquera mʉjare yʉ buewʉ, jĩcʉ̃ wimagʉ ca ũpũgʉre baarique ecarica tabe ʉnorena, õpẽcõa cʉ̃ja ca ũpũorore birora. Mecʉ̃ cãare mʉja tʉo puoticã.  
\v 3 Ca tʉgoeña maji tutuatirã mʉja niicã ména. ¿Mʉja majuropeera ameri tuti, ameri ĩarʉgati, mʉja ca ameri bii niirijea Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã mʉja ca niirije méé to biiti?  
\v 4 “Yʉa, Pablo yʉʉ yʉ nii,” apĩ ñucã “Yʉa, Apolos yʉʉ yʉ nii,” ĩirã, ¿bojoca cʉ̃ja ca ĩi niirore biro méé ĩirã mʉja ĩiti? 
\p  
\v 5 To docare, ¿Ñiru cʉ̃ niiti Apolos? ¿Ñiru cʉ̃ niiti Pablo? Wiogʉ, cʉ̃ja ca tiipere cʉ̃ ca tii dotiricarore biro ca tii nʉnʉjeerã wado niima. Cʉ̃ja jʉori, mʉja pea teere mʉja tʉo nʉnʉjeeupa.  
\v 6 Yʉ, añurije quetire yʉ wede jʉowʉ. Apolos wede bato nemo cojoupi. Ʉmʉreco Pacʉ bʉaro jañuro mʉja ca tʉo puo nʉnʉa waaro tiiupi.\f + \fr 3.6\ft  Yʉ, yʉ otewʉ; Apolos oco pio tuuwi; ca bʉcʉa mʉa waarije peera Ʉmʉreco Pacʉ tiiwi.\f* 
\v 7 To biri ca wede jʉogʉ, ca wede bato nemo cojogʉ cãa, ca nii majuropeerã méé niima. Ʉmʉreco Pacʉ bʉaro jañuro tʉo puo nʉnʉa waaricaro ca tiigʉ wado niimi ca nii majuropeegʉ.  
\v 8 Teere ca wede jʉogʉ, jiro ca wede nemogʉ cãa, jĩcã wãmerena ĩima, cʉ̃ja ca niiro cõrorena Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ja ca paderique ca niirore biro cʉ̃ ca wapa tiipe ca nii pacaro.  
\v 9 Jãa, Ʉmʉreco Pacʉre tii nemori maja jãa nii. Mʉja pea Ʉmʉreco Pacʉ yaa yepa ote yepa nii, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wii, wii queno mʉa waarica wii nii, mʉja bii. 
\p  
\v 10 Ʉmʉreco Pacʉ yee, cʉ̃ ca mairije ca niirore biro yʉre tii dotigʉ cʉ̃ ca tiicojoriquere, wii bʉari majʉ cʉ̃ ca cũu ñee jʉorore birora añurije quetire yʉ wede jʉowʉ, aperã pea yʉ ca wederiquepʉre wede majio nʉnʉa waama. Biirãpʉa, to cãnacãrãpʉra, “Ca niirore birora yʉ wedemiti,” ĩi ĩa cõoña majiña.  
\v 11 Jĩcʉ̃ ʉno peera Jesucristo yee quetire wederiquepʉrena bojorica wãme wede jʉo majitimi.  
\v 12 Jĩcʉ̃ ʉno, ati yepa, wii bʉarʉgarã cũu ñee jʉorica yepa jotoare, oro, plata, ʉ̃tã añurije, yucʉ, mui, taa mena, cʉ̃ ca queno mʉa waajata,  
\v 13 cʉ̃ paderiquera cʉ̃ ca biirique cʉtirijere ĩñorucu. Cʉ̃ja ca tiiriquere cʉ̃ ca ĩa bejeri rʉmʉ ca niiro teere majirique niirucu. Pecame ca joerije mena bii bau nii ĩñorucu. Cʉ̃ja ca niiro cõrora cʉ̃ja ca paderica wãmeri ca niirijere pecame joe ñaarucu.  
\v 14 Jĩcʉ̃ ʉno cʉ̃ ca queno mʉa waarique peca mena cãare to ca ʉ̃ʉticãjata, tee wapa, wapa ñeerucumi.  
\v 15 Cʉ̃ paderiquere pecamera to ca joe yaiocãjata, cʉ̃ paderique yaicoarucu. Cʉ̃ pea biirique peti ca ʉ̃ʉrijere ca duti bayigʉre biro bii ametʉarucumi. 
\p  
\v 16 ¿Mʉja, Ʉmʉreco Pacʉ yaa wii nii, Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri mʉjapʉre nii, cʉ̃ ca biirã mʉja ca niirijere mʉja majititi?  
\v 17 Jĩcʉ̃ ʉno Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre díámacʉ̃ ca niitirije pee cʉ̃jare cʉ̃ ca wede maa wijiojata, Ʉmʉreco Pacʉ ñañaro cʉ̃re tiirucumi. Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiia, ca ñañarije maniri wii nii. Mʉja tii wiira mʉja nii. 
\p  
\v 18 Jĩcʉ̃ ʉno peera mʉja majuropeera ĩi ditoticãña. Jĩcʉ̃ mʉja mena macʉ̃ ati yepa maquẽrena majicãri, ca majigʉre biro cʉ̃ ca tʉgoeñajata, ca majitigʉre biro pee cʉ̃ biijato, to biro biicãri díámacʉ̃ra ca maji majuropeegʉ nii earʉgʉ.  
\v 19 Ʉmʉreco Pacʉra, ati yepa maquẽ majiriquea ĩi mecʉ̃riquera niicãro bii. O biro ĩi owarique ca niirore birora: “Ʉmʉreco Pacʉa, ca majirãre cʉ̃ja ca ĩi maji niirijerena cʉ̃jare tii maa wijiocãmi.”\f + \fr 3.19\ft  Job 5.13.\f* 
\v 20 Ñucã o biro ĩi: “Ʉmʉreco Pacʉ, ca majirã cʉ̃ja ca tʉgoeñarije, watoa maquẽ ca niirijere majimi,” ĩi.\f + \fr 3.20\ft  Sal 94.11.\f* 
\v 21 To biri jĩcʉ̃ ʉno peera, bojoca jʉorira, ca nii majuropeegʉre biro ca tʉgoeñaticãpe nii. Niipetirije mʉja yee nii.  
\v 22 Pablo, Apolos, Pedro, ati yepa, catirique, bii yairique, mecʉ̃ri ca niirije, jiropʉ ca niipe, niipetirije mʉja yee wado nii.  
\v 23 Mʉja Cristo yaarã mʉja nii. Cristo pea Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ niimi. 
\c 4  
\s1 Jesucristo yeere wederi maja paderique 
\p  
\v 1 Mʉja, jãare, Cristore pade nemori maja, Ʉmʉreco Pacʉ yee ca majiña maniriquere wede majio niiri majare biro pee jãare ĩaña.  
\v 2 To biri jĩcã wãme cʉ̃ ca tiipere ca doti ecogʉa cʉ̃ ca doti ecoricarore birora ca tiigʉ ca niipe nii.  
\v 3 Yʉra bʉaro biiti, yʉ ca biirijere, mʉja, ape tabera no ca boorã ʉparã, mʉja ca ĩa cõoña beje niirije; yʉ majuropeecã yʉ ca biirijere yʉ ĩa bejeti.  
\v 4 Yʉ ca tʉgoeña niirijepʉ ñañarije yʉ ca tiirijere yʉre majioti, tee jʉorira, “Añugʉ yʉ nii” yʉ ĩiti. Wiogʉ pee niimi, yʉ ca biirijere ca ĩa bejegʉ.  
\v 5 To biri mʉja majuropeera cʉ̃ ca ĩa bejepa cuu ca eatirora ĩa bejeticãña. Wiogʉ cʉ̃ ca eari rʉmʉpʉ yueya. Cʉ̃ pea yaioro ca naitĩaropʉ ca niirijere ca boeropʉ ĩi bau nii, ñucã bojoca cõrora cʉ̃ja yeripʉ cʉ̃ja ca tiirʉga tʉgoeñarijere majiricaro tiirucumi. To cõro docare cʉ̃ja ca niiro cõrora cʉ̃ja ca tii niirique ca niirore biro Ʉmʉreco Pacʉre ĩi nʉcʉ̃ bʉo ecorucuma. 
\p  
\v 6 Yʉ yaarã, atera añuro mʉja ca niipere ĩigʉ, yʉ, Apolos, jãa ca bii niirije mena ĩiri, yʉ wede, jãa ca biirique cʉti niirijere ĩa cõori, owarique ca ĩirije ca niitirijepʉrena mʉja ca ĩitipere biro ĩigʉ. Ate jʉori, jĩcʉ̃ mʉja mena macʉ̃ ʉno peera, jĩcʉ̃re añuro ĩi, apĩre juna, cʉ̃ja ca bii uwa jeorijere biitirucuma.  
\v 7 To docare, ¿ñiru aperã ametʉenero añugʉ mʉ ca niiro cʉ̃ tiiti? ¿Ñee mʉ cʉoti, Ʉmʉreco Pacʉ mʉre cʉ̃ ca tii cojotiriquere? Cʉ̃re ca tiicojo ecoricʉ nii pacagʉ, ¿ñee tiigʉ mʉ majuropeera ca bʉaricʉre biro mʉ tʉgoeñati? 
\p  
\v 8 Mʉja ca boorije niipetirore mʉja cʉo peticã. Mee, ca apeye pairãpʉ mʉja nii. Jãa ca tii nemotirora, mee ʉparã mʉja niicoa. Díámacʉ̃ra ʉparã peti mʉja ca niicãjata, añu majuropeecã boo, jãa cãa mʉja mena ʉparã jãa ca niipere biro ĩirã.  
\v 9 Jãa, Cristo yee quetire wederi maja peera, “Jiro macãrãpʉ, ca jĩa eco yaiparãre biropʉ, jãare tiijapi Ʉmʉreco Pacʉ,” yʉ ĩi tʉgoeña. To biri ati ʉmʉreco niipetiropʉ, Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrã, bojoca, cʉ̃ja ca ĩa petiropʉ tii ĩñori majare biro jãa nii ea.  
\v 10 Jãa pea Cristo jʉori, ca tʉgoeña bojoca catitirã jãa nii, mʉja pea Cristo jʉori ca majirã mʉja ca niicãro. Ca tutuarã mʉja ca niicãro, jãa pea ca tutuatirã jãa nii. Jãara ĩa juna, mʉja peera ĩi nʉcʉ̃ bʉo, biima.  
\v 11 Mecʉ̃ cãare, to birora aʉa boa, oco jinirʉga, juti mani, ñañaro tii eco, ñucã jãa yaa wii majurope cʉoti jãa biicã.  
\v 12 Jãa majurope jãa amori mena paderã jãa jʉti yaicoa. Ñañaro jãare cʉ̃ja ca ĩi tutiro, “Añuro mʉjare to biijato,” jãa ĩi yʉʉ. Ñañaro jãare cʉ̃ja ca tiirʉga nʉnʉjeero, to birora jãa tʉgoeña bayicã.  
\v 13 Watoara jãare cʉ̃ja ca wede pairo, mairique mena cʉ̃jare jãa yʉʉ. Ati yepa maquẽ ca bii baterije, bojoca cʉ̃ja ca tii baterijere ca tiirãre biro jãare tiima. 
\p  
\v 14 Mʉjare ĩi boborʉgʉ méé atere mʉjare yʉ owa cojo. Yʉ puna yʉ ca mairãre biro pee, mʉjare wede majiorʉgʉ yʉ ĩi.  
\v 15 Cristo yeere mʉjare bue majiori majare diez mil niirã cʉo pacarã, mʉja pacʉa peera paʉ mʉja cʉoti. Añurije queti mʉjare yʉ ca wedero, Cristo Jesús yaarã mʉja ca nii earique jʉori mʉja pacʉ yʉ nii.  
\v 16 To biri “Yʉre biro bii nʉnʉjeeya,” mʉjare yʉ ĩi.  
\v 17 Ate jʉori, yʉ ca maigʉ Timoteo, Wiogʉ yeere añuro ca tii nʉnʉjeegʉre mʉja pʉtore yʉ tiicojo cojowʉ. Cʉ̃, Cristo Jesús're ca tʉo nʉnʉjeegʉre birora yʉ ca biirique cʉti niirijere mʉjare wederucumi, niipetiri taberipʉ Cristo Jesús're ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca niiri taberire ametʉa waagʉ, yʉ ca bue majiorucurore birora. 
\p  
\v 18 Jĩcãrã mʉja mena macãrã, ca nii majuropeerãre biropʉ tʉgoeñacuma, “Jãare ĩagʉ dooticumi” ĩi tʉgoeñari.  
\v 19 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boojata, yoari méé jañurora mʉjare yʉ ĩagʉ waarucu. To cõropʉ, “Ca nii majuropeerã jãa nii,” ca ĩirã, cʉ̃ja ca ĩi bayirije wado méére, cʉ̃ja ca ĩi bayi niirore birora cʉ̃ja ca tii niirije cãare yʉ ĩarucu.  
\v 20 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotiri tabea wederique jʉori méé bii, cʉ̃ ca tutuarije jʉori pee bii.  
\v 21 ¿Ñee peere mʉja booti? ¿Baperica daa amicãri mʉjare yʉ ca ĩagʉ waarije peere mʉja booti? ¿Mairique mena, añuro tʉgoeñarique mena, mʉjare yʉ ca ĩagʉ waaro pee mʉja bootiqué? 
\c 5  
\s1 ¡Ñañarije ca tiigʉre cõa wienecãña! 
\p  
\v 1 Jĩcʉ̃ mʉja mena macʉ̃re, “Cʉ̃ pacʉ nʉmorena nʉmo cʉtimi,” ĩiriquere jãa queti tʉo. To biro tiiriquea ñañari wãme peti niiro bii. Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã cãa, tii wãme ʉnopʉra tiitima.  
\v 2 To biro mʉja ca tiirijerena “O biro ca biirã jãa nii,” mʉja ĩi. ¿To biro ĩitirãra, teere tʉgoeña bobo, to biirije ca tiiricʉre cõa wienecã, ca tiiparã mʉja niititi?  
\v 3 Yʉ pea mʉja pʉtopʉre bau niigʉ niiti pacagʉ, yʉ yeri mena peera mʉja menara yʉ nii, ate ñañarije ca tiiricʉre mʉja mena niigʉre birora mee ñañaro ca biipʉ cʉ̃re yʉ tii yerijãa.  
\v 4 Mani Wiogʉ Jesús wãme mena mʉja ca neari tabere yʉ cãa, mani Wiogʉ Jesús cʉ̃ ca tutuarije mena yʉ ca tʉgoeñarijepʉ mʉja mena yʉ niirucu.  
\v 5 Cʉ̃ra Satanás'pʉre tii cojocãña, ñañarije cʉ̃ ca tii niiri upʉ tii yaio eco, cʉ̃ yeri pea Wiogʉ cʉ̃ ca doori rʉmʉre ametʉa, ca biipere biro ĩirã. 
\p  
\v 6 “O biro ca biirã jãa nii,” ca ĩirã nii pacarã, ñañaro mʉja tii. Ñañaro mʉja ca tiirijere niipetirãpʉ tii nʉnʉjee peticoama.  
\v 7 To biri, jʉguero mʉja ca tii niirucurique ñañaro mʉja ca tiiro ca tiirijere to cõrora tii yerijãaña, wãma trigo weta ca wauarije ca ayiaya manirije ca niirore biro niirʉgarã, díámacʉ̃ petira teere birora mʉja bii. Cristo, mani yʉʉ Oveja Macʉ̃, Pascua macʉ̃, mee jĩa ecocã yerijãa waaupi.\f + \fr 5.7\ft  Pascua boje rʉmʉre cʉ̃ja ca baarije pan, trigo weta wãma mena tiirique ca wauarije ca ayiaya manirijere biro niirʉgarã, tʉgoeña wajoari, wãma wãme pee wado mʉja ca tii niipere biro ĩirã.\f* 
\v 8 To biri mani Pascua boje rʉmʉre, ca wauaro ca tiirije, bʉcʉ, ñañarije tiirique, tiirica wãme cõro ca tiiya manirije ca niirijere tiitirãra, baarique ca wauarije ca ayiaya manirije, ca niirore biro ĩirique, díámacʉ̃ ca niirije, ca niirije mena pee mani boje rʉmʉ tii niico. 
\p  
\v 9 Mee to birira, “Ca nomia epe pairã mena bapa cʉti niiticãña,” mʉjare yʉ ĩi owa cojowʉ.  
\v 10 Biigʉpʉa, ati yepa macãrã, ca nomia epe pairãre, cʉo pacarã pai jañuro ca boo jãa waarãre, ca jee duti pairãre, weericarãrena ca ĩi nʉcʉ̃ bʉorãre, “camotati majuropeecãña” ĩigʉ méé, to biro mʉjare yʉ ĩi cojowʉ. To biro mʉja ca biirʉgajata, ati yepare mʉja ca witicoaropʉ añubocu.  
\v 11 Ate mena jĩcʉ̃ ʉno peerena, “Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ yʉ nii,” ca ĩigʉ nii pacagʉ, nomia epe pai, cʉo pacagʉ pai jañuro boo jãa waa, weericarãrena ĩi nʉcʉ̃ bʉo, watoara wede pai, cũmu pai, jee duti pai, ca biirã menare, “ ‘Cʉ̃jare biro bii, bapa cʉti bii niiticãña,’ mʉjare ĩi wede majiogʉ pee,” mʉjare yʉ ĩiwʉ. To biro ca tiirã menara baa, bapa cʉtiticãña. 
\p  
\v 12 ¿Ñee tiigʉ cõro Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirãpʉre cʉ̃ja ca tii niirijere yʉ ĩa bejebogajati? ¿Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãrena ca ĩa bejeparã, mʉja méé mʉja niiti?  
\v 13 Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirãra, Ʉmʉreco Pacʉ ĩa bejerucumi cʉ̃ja ca tii niirijere. To biri mʉja watoare ñañarije ca tii niigʉre cõa wienecãña.\f + \fr 5.13\ft  Dt 17.7; 19.19; 21.21; 22.21, 24; 24.7.\f* 
\c 6  
\s1 Cristo yaarã wado ameri wederique quenorique 
\p  
\v 1 Jĩcʉ̃ mʉja mena macʉ̃, apĩ mena cʉ̃ ca ajia tʉgoeña niijata, ¿ñee tiigʉ Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre wedericaro ʉno, jãiña bejeri maja,\f + \fr 6.1\ft  Jueces.\f* Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã peere cʉ̃ wedejãati?  
\v 2 ¿Ʉmʉreco Pacʉ yaarãra, “Ati yepa macãrã cʉ̃ja ca tii niirijere ĩa bejerucuma,” mʉja ĩi majititi? Ati yepa macãrã cʉ̃ja ca tii niirijere ca ĩa bejeparã nii pacarã, ¿ñee tiirã, õo ca biirije ʉnoacãrena ca ĩa beje majitirã mʉja niibogajati?  
\v 3 ¿Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrãpʉ cãare mani ca ĩa bejepere mʉja majititi? Mani ca cati niiri rʉmʉrire ca biirijeacã docare ca ĩa beje maji niiparã mani nii.  
\v 4 To biri, cati niirã mani ca tii niirije jʉorira wedejãarique mʉja ca cʉojata, ¿ñee tiirã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirãpʉre teere ca wederique quenoparã cʉ̃ja ca niiro mʉja tiiti?  
\v 5 Cʉ̃ja bobojato ĩigʉ, yʉ ĩi atera: ¿Mʉja watoare jĩcʉ̃ ʉno peera niipetirije ca majigʉ, mʉja, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã wado, mʉja ca ameri ĩi niirijere ca wederique quenopʉ ʉno cʉ̃ manicãti?  
\v 6 Mʉja majuropeera ameri wederique quenoricaro ʉnora, mʉja ca ameri quẽerijere aperã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirãpʉre mʉja ameri wedejãa nii. 
\p  
\v 7 Mee, mʉja majuropeera mʉja ca ameri wedejãa niirijera mʉja doca cũmucã yaiwa. ¿Ñee tiirã ñañarije mʉjare ca bii niirijere mʉja nʉcãtiti? ¿Mʉja yeere cʉ̃ja ca jee dutijata cãare, ñee tiirã, “To biro cʉ̃ja tii bʉañajato” mʉja ĩititi?  
\v 8 Mʉja biiti, mʉjara ñañarije tii, mʉjara mʉja yaarã yeerena jee duti, mʉja tiicã. 
\p  
\v 9 ¿Bojoca ñañarije ca tii niirã, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabepʉre cʉ̃ja ca eatipere mʉja majititi? Ĩi dito ecoticãña, nʉmo mani, manʉ mani, bii pacarã ca epericarã cʉtirã, weericarãrena ca ĩi nʉcʉ̃ bʉorã, manʉ cʉti, nʉmo cʉti, bii pacarã ca epericarã cʉtirã, ʉmʉa wadora ca ameri ñee eperã,  
\v 10 ca jee dutirã, cʉo pacarã pai jañuro ca apeye boo jãa waarã, ca cũmu pairã, ñañarije ca ĩi tutirã, ĩi dito jee dutiri maja ʉnora, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabepʉre niirica tabe cʉotirucuma.  
\v 11 Mʉja mena macãrã jĩcãrã to biro ca tiirãra niiupa. Mee, mani Wiogʉ Jesucristo wãme mena mani Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri jʉori, tʉgoeña yeri wajoa, ca ñañarije manirã tii eco, añurã tii eco, ca biiricarãpʉ mʉja nii. 
\s1 Upʉre ñañaro tiirique 
\p  
\v 12 Niipetirije yʉ ca tiipe wado nii. Bʉari, niipetirije yʉ ca tiirije añurije wado méé nii. Niipetirije yʉ ca tiipe wado nii. Bʉari, jĩcã wãme ʉno peera yʉre ca doti ametʉene nʉcãro yʉ tiitirucu.  
\v 13 Baariquea, ʉtapoa maquẽ nii. Ʉtapoa pee cãa baarique ca jãñari poa nii. To birora bii biiropʉa, Ʉmʉreco Pacʉ pea pʉa wãmepʉrena tii yaiocãrucumi. Upʉa, nʉmo cʉti, manʉ cʉti tiirica wãme cõro méé, tiirica upʉ méé nii. Wiogʉ yaa upʉ nii, Wiogʉ pee cãa, upʉ macʉ̃ nii, biimi.  
\v 14 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tutuarije mena, Wiogʉre cʉ̃ ca cati tuaro ca tiiricʉ, mani cãare mani ca cati tuaro tiirucumi.  
\v 15 ¿Mʉja, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã mʉja ca niirijere mʉja majititi? ¿To docare yʉa, Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ nii pacagʉ, ʉmʉa mena ca tii epe wapa taago mena yʉ ñee epebogajati? Yʉ tiiti majuropeecãrucu.\f + \fr 6.15 \ft ¿Mʉja, Cristo upʉ macã taberi mʉja ca niirijere mʉja majititi? ¿Cristo upʉ maquẽ ca niiri díírorirena tʉa jude jeeri, ʉmʉa mena ca tii epe wapa taago upʉ maquẽ pee ca niiro yʉ tiibogajati?\f* 
\v 16 ¿Ʉmʉa mena ca tii epe wapa taago mena ca tiigʉa, cõ mena jĩcã upʉra cʉ̃ja ca tuacãrijere mʉja majititi? Ʉmʉreco Pacʉ wederique o biro ĩi: “Pʉarãpʉra jĩcã upʉra nii earucuma,” ĩi.\f + \fr 6.16\ft  Gn 2.24.\f* 
\v 17 Wiogʉ Jesucristo mena ca niigʉa, cʉ̃ ca yeri jãñarijepʉ cʉ̃ mena jĩcã upʉra niimi. 
\p  
\v 18 Manʉ mani, nʉmo mani bii pacarã, tii eperiquere tiiticãña. Jĩcʉ̃ bojocʉ apeye no ca boorije ñañarije cʉ̃ ca tiijata, cʉ̃ upʉre ñañoti. To ca bii pacaro, nʉmo mani, manʉ mani bii pacarã, tiirica wãme cõro ca tiitirã, cʉ̃ja upʉrena ñañaro tiirã tiima.  
\v 19 ¿Mʉja upʉa, Ʉmʉreco Pacʉ mʉjare cʉ̃ ca tiicojoricʉ, mʉjapʉre ca niigʉ Añuri Yeri yaa wii ca niirijere mʉja majititi? Mʉja méé, mʉja upʉ ʉparã mʉja nii.  
\v 20 Jĩcã wãme ca wapa cʉtiri wãme mena Ʉmʉreco Pacʉ mʉjare wapa tii jeeupi.\f + \fr 6.20\ft  Cristo cʉ̃ ca bii yai bojarije mena mʉjare wapa tii jeeupi.\f* To biri Ʉmʉreco Pacʉre mʉja upʉ mena tii nʉcʉ̃ bʉoya. 
\c 7  
\s1 Ca nʉmo cʉtirãre wede majiorique 
\p  
\v 1 Mecʉ̃ra, yʉre mʉja ca jãiña owa cojoriquere mʉjare yʉ wede cojorucu. Nʉmo maniricaro peera añu.  
\v 2 Bʉari, ñee eperique do biro tii majiña maniro ca bii niirije jʉori, ʉmʉa cãa, nomia cãa, cʉ̃ja ca niiro cõrora nʉmo cʉti, manʉ cʉti ca tiiparã niima.  
\v 3 Cõ manʉa, cʉ̃ nʉmo menare, ca nʉmo cʉtigʉ cʉ̃ ca niirije ca tii dotirije ca ĩirore biro ca tii niipʉ niimi; cʉ̃ nʉmo pee cãa, to birora ca tiipo niimo.  
\v 4 Cʉ̃ nʉmo yaa upʉ, cõ jĩcõ yaa upʉ méé nii. Cõ manʉ yaa upʉ cãa niiro bii. To birora cõ manʉ yaa upʉ cãa cʉ̃ jĩcʉ̃ yaa upʉ méé nii. Cʉ̃ nʉmo yaa upʉ cãa niiro bii.  
\v 5 Juu buerʉgarã, “To biro mani biijaco,” mʉja ca ĩirica cuu ca maniri taberira ameri junaticãña. Jiro pʉarã niiña ñucã, teere mʉja ca tʉgoeña bayitiri tabere Satanás ñañaro mʉja ca tiiro cʉ̃ ca tiitipere biro ĩirã.  
\v 6 Atera, “To biro pee mʉja ca biiro añurucu,” ĩigʉ yʉ ĩi. Mʉjare dotigʉ méé yʉ ĩi.  
\v 7 Yʉ majuropeepʉa, niipetirãpʉrena yʉre biro cʉ̃ja ca biiro yʉ boocãmi. Biirãpʉa, cʉ̃ja ca niiro cõrora cʉ̃ja majurope cʉ̃ja ca bii niipa wãme Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tiicojoriquere cʉoma, jĩcãrã jĩcã wãme, aperã ape wãme, cʉoma. 
\p  
\v 8 Nʉmo mani, manʉ mani ca biirãre, ca manʉ bii yai weoricarã romirire yʉre birora cʉ̃ja ca biicãjata, “Añucãbocu,” yʉ ĩi.  
\v 9 Biirãpʉa, mʉja ca nʉcãricaro manijata, nʉmo cʉticãña. Nʉcã nucũ yujurica tabe ʉnorena nʉmo cʉtiricaro peera añu. 
\p  
\v 10 Mee ca nʉmo cʉtirãpʉra o biro yʉ doti. Yʉ, yʉ ca dotirije méé nii, Wiogʉ cʉ̃ ca dotirije niiro bii: Cʉ̃ nʉmo cõ manʉre cõ waa weoticãjato.  
\v 11 Cʉ̃re cõ ca waa weojata, manʉ manigora niicã, cõ ca biirʉgatijata, cõ manʉ ca niiricʉ mena peera niigo waa, cõ biijato. Cõ manʉ pee cãa cõre cõa, cõre waa weo, cʉ̃ tiiticãjato. 
\p  
\v 12 Apeyera yʉ, yʉ ĩi, Wiogʉ cʉ̃ ca ĩirije méé nii. Jĩcʉ̃ Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ, Cristore ca tʉo nʉnʉjeetigore cʉ̃ ca nʉmo cʉtijata, cõ pea, “Cʉ̃ menara añuro yʉ niicãrucu,” cõ ca ĩijata, cõre cʉ̃ cõaticãjato.  
\v 13 Ñucã jĩcõ nomio Cristore ca tʉo nʉnʉjeego, Cristore ca tʉo nʉnʉjeetigʉre cõ ca manʉ cʉtijata, cʉ̃ pea: “Cõ menara añuro yʉ niicãrucu,” cʉ̃ ca ĩijata, cʉ̃re cõa, cʉ̃re waa weo, cõ biiticãjato.  
\v 14 Cõ manʉ Cristore ca tʉo nʉnʉjeetigʉ, cʉ̃ nʉmo jʉorira ca ñañarije manigʉ tii ecomi, ñucã cʉ̃ nʉmo Cristore ca tʉo nʉnʉjeetigo pee cãa, cõ manʉ Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ jʉorira, ca ñañarije manigo tii ecomo. To biro to ca biitijata, mʉja puna ñañarã niibocuma, Ʉmʉreco Pacʉ añuro cʉ̃ ca tiirijere ca bʉa eaparã nii pacarã. 
\p  
\v 15 To ca bii pacaro, Cristore ca tʉo nʉnʉjeetirã, cʉ̃ja nʉmoare, cʉ̃ja manʉ jʉ̃mʉare, cʉ̃ja ca cõarʉgajata, cʉ̃ja cõacãjato. To biro to ca biijata, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã añuro tuacãma. Añuro cʉ̃ja niijato ĩigʉ manire jʉoupi Ʉmʉreco Pacʉ.  
\v 16 ¿Nomio, do biro biicãri, “Yʉ manʉre yʉ ametʉenecãrucu,” mʉ ĩi majiti? ¿Mʉ, cõ manʉ pee cãa do biro biicãri, “Yʉ nʉmore yʉ ametʉenecãrucu,” mʉ ĩi majiti? 
\p  
\v 17 Mʉja ca niiro cõrora mʉja ca tii niipe Wiogʉ cʉ̃ ca tiicojoricarore birora, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉori rʉmʉre mʉja ca niiricarore birora, ca bii niiparã mʉja nii. Niipetirã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre ate yʉ tii doti.  
\v 18 Mee, jeyua quejero yapare wide taaricʉpʉre Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉoricʉ mʉ ca niijata, teere boboticãña, ca wide taaya manigʉre Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉoricʉ mʉ ca niijata cãare, wide taa dotiticãña.  
\v 19 Wide taaricʉ, ca wide taaya manigʉ niirique, do biro pee biiti. Ca nii majuropeerijea, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotirije ca ĩirore biro tii nʉnʉjeerique pee nii.  
\v 20 Mʉja ca niiro cõrora, Ʉmʉreco Pacʉ mʉjare cʉ̃ ca jʉori rʉmʉre, mʉja ca niiricarore birora ca niicõa niiparã mʉja nii.  
\v 21 Pade coteri majʉ mʉ ca niiri tabere Ʉmʉreco Pacʉre ca jʉo ecoricʉ mʉ ca niijata, tʉgoeñarique paiticãña. Mee, añuro niicãriquere mʉ ca cʉo eacãjata, teere bʉaro jañuro tii nʉnʉa waagʉja.  
\v 22 Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca jʉori tabere pade coteri majʉ ca niiricʉa, Wiogʉ yeere ca tiipʉ añuro niicãgʉ biimi. Ñucã añuro ca niicãgʉra ca jʉo ecoricʉa, mecʉ̃ra Cristore pade coteri majʉ niimi yua.  
\v 23 Mʉja jĩcã wãme, ca wapa cʉtirije mena Ʉmʉreco Pacʉre mʉja wapa tii jee ecoupa.\f + \fr 7.23\ft  Mʉja Cristo cʉ̃ ca bii yai bojarije mena mʉja wapa tii jee ecoupa.\f* Jĩcʉ̃ ʉno peerena pade coteri maja niiticãña.  
\v 24 Yʉ yaarã, mʉja ca niiro cõrora Ʉmʉreco Pacʉ mʉjare cʉ̃ ca jʉori rʉmʉre mʉja ca niiricarore birora niicãña, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa cojorore. 
\p  
\v 25 Wãmarã romiri ca manʉ manirã peera, jĩcã wãme ʉno peera Wiogʉ cʉ̃ ca dotirijere yʉ cʉoti. Biigʉpʉa, Wiogʉ cʉ̃ ca mairije jʉori, yee méé ĩimi ĩiricʉre birora yʉ ca tʉgoeñari wãmere mʉjare yʉ wede majio cojo.  
\v 26 Mani ca cati niiri rʉmʉrire do biro tii majiña maniro ca bii niirije jʉori, mʉja ca niiro cõrora, “Mʉja ca niirore birora mʉja ca niiro añucã,” yʉ ĩi tʉgoeña.  
\v 27 Ca nʉmo cʉtigʉ mʉ ca niijata, mʉ nʉmore cõarʉga tʉgoeñaticãña. Mʉ ca nʉmo manijata, nʉmo amaaticãña.  
\v 28 Biigʉpʉa, mʉ ca nʉmo cʉtijata, ñañarije tiigʉ méé mʉ tii. Ñucã jĩcõ wãmo, cõ ca manʉ cʉtijata cãare, ñañarije tiigo méé tiimo. To ca bii pacaro, nʉmo cʉticoarãpʉ cʉ̃ja ca cati niiri rʉmʉrire paʉacã cʉ̃ja ca boorije jʉori, “Ñañaro cʉ̃jare biirique niibocu” ĩima ĩigʉ, yʉ camotarʉgami. 
\p  
\v 29 Yʉ yaarã, atere ĩirʉgʉ yʉ ĩi: Ʉmʉrecori yoeti. To biri mecʉ̃ menare ca nʉmo cʉtirã, ca nʉmo manirãre birora ca bii niiparã niima.  
\v 30 Ca otirã, ca otitirãre biro ca niiparã niima. Ca ʉjea niirã cãa, ca ʉjea niitirãre biro ca bii niiparã niima. Apeye ca wapa tiirã cãa, cʉ̃ja yee ca niitirijere ca ĩarãre biro ca bii niiparã niima.  
\v 31 Ati yepa maquẽre ca cʉo ʉjea nii niirã, teere ca cʉo ʉjea nii niitirãre biro ca biiparã niima. Ati yepa maquẽ ca bii niirije mani ca ĩarijea ca peti nʉnʉa waarije nii.\f + \fr 7.29-31\ft  Ʉmʉreco Pacʉ yee peere ama jʉocãri, ati yepa maquẽ peere tii niiña.\f* 
\p  
\v 32 To biri tʉgoeña pato wãcãrique maniro mʉja ca niiro yʉ boomi. Ca nʉmo manigʉa Wiogʉ yeere cʉ̃ ca ĩa biijejaro cʉ̃ ca tiipe peere tʉgoeña niimi.  
\v 33 Ca nʉmo cʉtigʉ pea, ati yepa maquẽ peere tʉgoeña, cʉ̃ nʉmore cõ ca ʉjea niiro cʉ̃ ca tiipe peere tʉgoeña, biimi. Cʉ̃ja ca tii niirʉgarije,  
\v 34 o birora bii dica waticã. Nomio, ca manʉ manigo, wãmo cãa, Wiogʉ yee wadore tʉgoeña, cʉ̃ja upʉri, cʉ̃ja yeripʉ cãare ca ñañarije manirã cʉ̃ja ca niipe peere tʉgoeña, ca manʉ cʉtigo pea, ati yepa maquẽ peere tʉgoeña, cõ manʉ cʉ̃ ca ʉjea niiro cõ ca tiipe peere tʉgoeña, biima.  
\v 35 Atera mʉjare ĩi camotagʉ méé yʉ ĩi, mʉjara añuro nii, bii pato wãcõ ecoricaro maniro añuro tʉgoeñarique mena Wiogʉre ĩi nʉcʉ̃ bʉo mʉja ca biipere ĩigʉ yʉ ĩi. 
\p  
\v 36 Jĩcʉ̃ cʉ̃ nʉmo ca niipore, “Tiirica wãmere biro cõ yʉ tiiti,” cʉ̃ ca ĩi tʉgoeñajata, mee cõ pee cãa maja nʉcãcoa cõ ca biiro, ca nʉmo cʉtipe niicu, cʉ̃ ca ĩijata, cʉ̃ nʉmo cʉticãjato. Tee menara ñañarije tiigʉ méé tiimi, cʉ̃ nʉmo cʉticãjato.  
\v 37 Cʉ̃ ca tʉgoeña niiri wãmere to birora tʉgoeña bayicã nii, ñucã cʉ̃ ca tiirʉgarijere bii ametʉene nʉcã ecoti, cʉ̃ ca tiirʉgarijere cʉ̃ pee bii ametʉene nʉcãri, cʉ̃ nʉmo ca niiboricore, “Ca nʉmo cʉtiticãpʉ yʉ niicu,” cʉ̃ ca ĩijata, cʉ̃ cãa añuro tiigʉ tiimi.  
\v 38 To biri cʉ̃ nʉmo ca niipo mena cʉ̃ ca nʉmo cʉtijata, añuro tiigʉ tiimi. Ca nʉmo cʉtitigʉ pea, añuro peti tiigʉ tiimi. 
\p  
\v 39 Nomio, ca manʉ cʉtirico, cõ manʉ cʉ̃ ca catiro cʉ̃ mena ca niipo niimo. Cʉ̃ ca bii yai weojata docare, noo cõ ca boogʉ mena manʉ cʉti majimo ñucã, bʉari, Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ ʉnore.  
\v 40 Yʉ ca tʉgoeñajata, “Manʉ manigo peera ʉjea niigo niirucumo,” yʉ ĩi. Yʉ cãa, “Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri yʉ cʉobu,” yʉ ĩi. 
\c 8  
\s1 Baarique, weericarãre tii nʉcʉ̃ bʉorã jee dica woorique 
\p  
\v 1 Weericarãre tii nʉcʉ̃ bʉorã baarique tiicojo nʉcʉ̃ bʉorique maquẽre mʉja ca jãiñarique peera o biro mʉjare yʉ ĩi, yee mééra díámacʉ̃ ca niirijere niipetirãpʉra mani maji. Majiriquea watoara ca bii ditorije nii. Mairique pea añuro nii nʉnʉa waaricaro tii.  
\v 2 Jĩcʉ̃, “Ca majigʉ yʉ nii,” ca ĩirʉga niigʉ ʉnoa, ména majirica wãme ʉno peera majitimi.  
\v 3 To ca bii pacaro, Ʉmʉreco Pacʉre ca maigʉa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca majigʉ niimi. 
\p  
\v 4 Weericarãre tii nʉcʉ̃ bʉorã waibʉcʉrã díí cʉ̃ja ca tiicojo dʉarijere baarique maquẽre, jĩcʉ̃ weericʉ ʉno peera ati yepapʉre wapa mani, jĩcʉ̃ra Ʉmʉreco Pacʉ nii, cʉ̃ ca biirijere mani maji,  
\v 5 ʉmʉreco tutipʉre, ati yepa cãare, “Jʉ̃guẽa niima” ĩiricarã cʉ̃ja ca nii pacaro. Teere ĩijata, paʉ jʉ̃guẽa nii, paʉ ʉparã nii biima.  
\v 6 Mani peera, jĩcʉ̃ra Ʉmʉreco Pacʉ, mani Pacʉ, niipetirije ca tiiricʉ, ñucã cʉ̃ yaarã nii, mani ca biigʉ wado niimi. Ñucã jĩcʉ̃ra Wiogʉ niimi Jesucristo wado, cʉ̃ jʉorira niipetirije nii, manipʉ cãa nii, mani ca biigʉ wado. 
\p  
\v 7 Biirãpʉa, niipetirãpʉra ate maquẽre majitima. Jĩcãrã, weericarãre ca nʉcʉ̃ bʉo jeya waaricarã, “Jʉ̃guẽare cʉ̃ja ca tii nʉcʉ̃ bʉo dʉarique niicu,” ĩi tʉgoeñari, tee baariquere baama. Cʉ̃ja ca tʉgoeña niirijepʉ tʉgoeña bayitima ĩirã, cʉ̃ja majuropeera, “Ñañarijere mani tiijapa,” cʉ̃ja ca ĩi tʉgoeñarique pairo tii.  
\v 8 Biiropʉa, mani ca baarijera Ʉmʉreco Pacʉ yaarã mani ca niiro tiiti. Mani ca baarije jʉorira, añurã nii, mani ca baatirije jʉorira ñañarã nii, mani biiticu. 
\p  
\v 9 To ca bii pacaro bojoca catiya, mʉja peera añurije ca niiro macã mʉja ca tii niirijera, ca tʉgoeña bayitirã peere ñañarije cʉ̃ja ca tiiro, mʉja ca tii buiyeetipere biro ĩirã.  
\v 10 Jĩcʉ̃ ca tʉgoeña tutuatigʉ, mʉ, atere ca majigʉ niiri, weericarãre cʉ̃ja ca tii nʉcʉ̃ bʉori tabepʉ mʉ ca baa duwiro ĩagʉ, ¿“Weericarãre cʉ̃ja ca tii nʉcʉ̃ bʉo dʉariquera ca baacãpʉ yʉ niicu yʉ cãa,” cʉ̃ ĩi tʉgoeñatibogajati?  
\v 11 Mʉ, teere ca majigʉ mʉ ca niirije jʉorira, mʉ yee wedegʉ ca tʉgoeña tutuatigʉ, Cristo cʉ̃ ca bii yai bojaricʉ yairucumi.  
\v 12 Mʉja yaarã ca tʉgoeña bayitirã menare o biro ñañaro tiirã, Cristo menarena ñañaro tiicãrã mʉja tii.  
\v 13 To biri yʉ ca baarije jʉorira, yʉ yee wedegʉ ñañaro cʉ̃ ca tiiro ca tiirije to ca niijata, yʉ baa nemotirucu, ñañaro cʉ̃ ca tiiro yʉ tiire ĩigʉ. 
\c 9  
\s1 Añurije queti wederi majʉ cʉ̃ ca tiipe 
\p  
\v 1 ¿Yʉ ca tiirʉgarije ca tiipʉ ʉno méé yʉ niiti? ¿Jesús cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricʉ méé yʉ niiti? ¿Mani Wiogʉ Jesús're yʉ ĩatijapari? ¿Mʉja méé mʉja niiti, yʉ paderique, Wiogʉ yee yʉ ca paderijere ca nii jeeña waarã?  
\v 2 Aperã pea Jesús cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricʉre biro yʉre cʉ̃ja ca ĩatimijata cãare, “¡Mʉja peera, cʉ̃ peti yʉ nii!” Mʉjara, Jesucristo mena mʉja ca niirijera cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricʉra yʉ ca niirijere bii ĩño. 
\p  
\v 3 Ate nii, yʉre ca wede pairãre yʉ ca yʉʉrije:  
\v 4 ¿Jãara baa, jini, jãa ca tiipe ʉno to maniti?  
\v 5 ¿Aperã, Jesucristo cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricarã, Wiogʉ bairã, to biri Cefas\f + \fr 9.5\ft  Ape wãme Pedro.\f* jãa, cʉ̃ja ca tiirore biro jãa pea, jĩcõ Cristore ca tʉo nʉnʉjeegore nʉmo cʉti, cõ mena bapa cʉti, jãa waa yuju majititi?  
\v 6 ¿To docare jãa wado yʉʉ, Bernabé mena, jãa majuropeera ca pade wapa taa baa niiparã jãa niiti? 
\p  
\v 7 ¿Niipe uwamʉ, uwamʉ cʉ̃ ca niirijere pade niigʉ, cʉ̃ ca tii niirijere cʉ̃ yee menara cʉ̃ wapa tii niibogajati? ¿Niipe oteri majʉ ʉje ote pacagʉ, tee dicare cʉ̃ baatibogajati? ¿Niipe oveja coteri majʉ cʉ̃ja õpẽcõa cʉ̃ ca diperije jinitigʉra cʉ̃ cote niibogajati?  
\v 8 “Atere cʉ̃ra ĩigʉ ĩimi” ĩi tʉgoeñaticãña. Doti cũurique cãa to birora ĩi.  
\v 9 Moisés cʉ̃ ca doti cũurique o biro ĩi owarique nii: “Buey\f + \fr 9.9\ft  Wecʉ paigʉ, ca nʉcʉ̃rije ca padegʉ.\f* trigo quejerire cʉ̃ ca ʉta code niiro, cʉ̃ ʉjerore jia biatoticãña,” ĩi.\f + \fr 9.9\ft  Dt 25.4.\f* ¿Ʉmʉreco Pacʉ bueyes're ĩa nʉnʉjeegʉ cʉ̃ ĩiupari?  
\v 10 ¿Añuro petira mani yee maquẽ peere ĩigʉ méé cʉ̃ ĩijapari? Mani yee maquẽ ca niipe maquẽrena ĩigʉ ĩijapi. To biri paderi maja, ca jee cũu nʉnʉ waagʉ, ca dica jee, tee quejerire weo bate ca tiigʉ, ca dicare mani jeerucu, ĩi tʉgoeña yuerique mena padema.  
\v 11 Mʉja watoare añurije quetire wederã, añuro yeri cʉtiriquere oterãre biro mʉjare jãa ca tiirique to ca niijata, ¿mʉja ca cʉorijere jãa ca jãiro jãare mʉja ca tii nemoro to añutibogajati?  
\v 12 Aperã cãa, mʉjare cʉ̃ja ca tii nemo ecojata, jãa pee doca cʉ̃ja ametʉenero mʉja ca tii nemoparã jãa nii. 
\p To ca bii pacaro mʉja ca tii nemoparã jãa ca niirijere bʉaro jãa ĩiti. To biro ĩitirãra, Cristo yee añurije quetire jĩcã wãme ʉno peera ca bii camotaatipere biro ĩirã, niipetirijepʉrena jãa nʉcãcã.  
\v 13 ¿Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiire ca pade niirã,\f + \fr 9.13\ft  Jerusalén macã wii Ʉmʉreco Pacʉ yaa wiire ca pade niirã, paia judíos, Ʉmʉreco Pacʉre tiicojo nʉcʉ̃ bʉorã, waibʉcʉrã cʉ̃ja ca joe mʉene dʉarijere baama. Nm 18.8-24; Lv 6.16.\f* tii wii maquẽra baa, joe jʉti añu mʉenerica tuture ca ĩa nʉnʉjee pade niirã cãa, tiicojo nʉcʉ̃ bʉorã cʉ̃ja ca jee earije waibʉcʉrã díírena baa, cʉ̃ja ca tiirijere mʉja majititi?  
\v 14 O biri wãmera dotiupi Wiogʉ: “Añurije quetire ca wederã tee cʉ̃ja ca wede niirije jʉorira baa cati niirucuma,” ĩiupi. 
\p  
\v 15 Yʉ pea atere to biro ca tiipʉ niicã pacagʉ, jĩcã wãme ʉno peera mʉjare yʉ jãitiwʉ. Ñucã atera, teere mʉjare jãigʉ méé o biri wãme yʉ ĩi owa. Ate to biro yʉ ca ĩi bayi niirijere yeera ĩicãmi, yʉre cʉ̃ ca ĩiparo jʉguero yʉ bii yaicoarʉgami.  
\v 16 Añurije quetire yʉ ca wedejata, ñee peere ĩigʉ cõro, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ĩi majiti. Tea yʉ ca wedepera niicãro bii, “¡Abé nija yʉ niiquĩricʉ añurije quetire yʉ ca wedetijata!”  
\v 17 Yʉ majuropeera tiirʉgarique mena yʉ ca tiijata, yʉ yee ca niipere ca tiicojo ecopʉra yʉ niibocu. Dotiriquepʉre yʉ ca tiijata, “Tee mʉ tiirucu,” Ʉmʉreco Pacʉ yʉre cʉ̃ ca ĩiriquepʉre tiigʉ yʉ tii.  
\v 18 ¿To docare dije to niiti, yʉ ca wapa taarije? Añurije quetire wedegʉ wapa manirora wede, mʉjare ca tii nemo ecopʉ yʉ ca niirijere ca wapa manirijere biro ĩa, yʉ ca biirije nii. 
\p  
\v 19 Añuro niicã, jĩcʉ̃ ʉno peerena ca pade cotegʉ niiti bii pacagʉ, niipetirãre pade coteri majʉre biro yʉ bii, paʉ jañuri Cristo yaarã cʉ̃ja ca niiro tiirʉgʉ.  
\v 20 Judíos mena niigʉ, cʉ̃jare biro yʉ bii, judíos Cristore cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero tiirʉgʉ. Doti cũurique ca ĩirore biro ca tii nʉnʉjeerã mena niigʉ cãa, cʉ̃jare birora yʉ bii, yʉ majurope pea doti cũuriquere ca tii nʉnʉjeetigʉ nii pacagʉ, teere ca tii nʉnʉjeerãre Cristo peere cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero tiirʉgʉ.  
\v 21 Ñucã doti cũuriquere ca cʉotirã menara, doti cũuriquere ca cʉotigʉre biro yʉ bii, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca dotirijere cʉocã, Cristo cʉ̃ ca dotirijere tii nʉnʉjeecã bii pacagʉ, doti cũurique ca cʉotirã Cristore cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero tiirʉgʉ.  
\v 22 Ca tʉgoeña tutuatirã mena niigʉ cʉ̃jare biro yʉ bii, ca tʉgoeña tutuatirãre Cristore cʉ̃ja ca tʉo nʉnʉjeero tiirʉgʉ. Niipetirã menapʉrena, niipetirijepʉrena cʉ̃jare biro yʉ bii, yʉ ca tii niirije mena jĩcãrã cʉ̃ja ca ametʉaro yʉ tiibocu ĩigʉ.  
\v 23 Ate niipetirijere añurije queti jʉori yʉ tii, tee añurije ca jee doorijere bʉa earʉgʉ. \fig “Laurel cʉ̃ja ca ĩirije pũu mena tiirica beto.” 1Co 9.25|src="bk00157b.tif" size="col" \fig* 
\p  
\v 24 ¿Ũmaari maja, niipetirãpʉra wapa taarʉgarã ũmaa pacarã, jĩcʉ̃ ca ũmaa ametʉa nʉcãgʉ wado cʉ̃ ca wapa ñeerijere mʉja majititi? To biri wãmera mʉja cãa, wapa ñeerʉgarã, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore biro pee tii niiña.  
\v 25 Eperi maja niipetirãpʉra tee ca tii dotirore birora epe bue niima. Cʉ̃ja, yoari méé ca yairijerena epe wapa taarʉgarã\f + \fr 9.25\ft  Corona, laurel pũu mena tiirica beto, pejarica beto yoaro ca niitiri betore bʉarʉgarãra.\f* to biro tiima. Mani pea to birora ca niicõa niipe peere wapa taarʉgarã mani tii.  
\v 26 To biri yʉa, cʉ̃ ca ũmaa yapano eapa tabe ca mani pacaro ca ũmaagʉre biro yʉ ũmaati. Ñucã ñeeja manirora ca ñoje amagʉre biro yʉ tiiti.  
\v 27 Tiitigʉra yʉ upʉrirena ñañaro tii, yʉre ca tʉo nʉnʉjeero tii, yʉ tii, aperãre añurije queti yʉ ca wedericaro jiro ca nii pacaro yʉ majuropeera teere ca tii nʉnʉjeetigʉre biro yʉ tuare ĩigʉ. 
\c 10  
\s1 Israelitas cʉ̃ja ca biiquĩrique mena wede majiorique 
\p  
\v 1 Yʉ yaarã, mani ñicʉ̃ jãa niiquĩricarã niipetirãpʉra bueri bʉrʉa doca nii, niipetirã dia pairi yaare\f + \fr 10.1\ft  Mar Rojo (Jũari yaa).\f* tĩa, cʉ̃ja ca biiriquere mʉja ca acoboro yʉ booti.  
\v 2 Cʉ̃ja niipetirãpʉra bueripʉ, dia pairi yaapʉ uwo coe ecoupa, Moisés cʉ̃ ca biirore biro nii earʉgarã.\f + \fr 10.2\ft  Ex 13.21-22; 14.19, 22-29.\f* 
\v 3 Niipetirãpʉra tee wado baarique yeri tutuarique\f + \fr 10.3\ft  Maná, israelitas're Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca baarique tiicojorique. Ex 16.4, 35.\f* ca niirijere baa,  
\v 4 ñucã niipetirãpʉra tee wadorena yeri tutuarique ca niirije, ʉ̃tãga cʉ̃ja mena ca niirica maquẽ ocore jini, tiiupa, tiiga ʉ̃tãga pea Cristora cʉ̃ ca niirijere.  
\v 5 To ca bii pacaro, niipetirã jañuripʉrena cʉ̃ja ca tii niirijere ĩa biijejatiupi Ʉmʉreco Pacʉ. To biri cʉ̃ja upʉri niiquĩrique ca yucʉ maniri yepapʉra cũa batecã yai waaupa. 
\p  
\v 6 Ate niipetirije biiupa, ñañarije tiirique mani ca tiirʉgarijere cʉ̃jare biro tiiti, mani ca biipere manire bii majioro.  
\v 7 To biri jĩcãrã cʉ̃ja mena macãrã cʉ̃ja ca tiiricarore biro weericarãre ca ĩi nʉcʉ̃ bʉorã niiticãña. O biro ĩi owarique ca niirore biro: “Bojoca, baa, jini, tii ea nuu waa, jiro wʉmʉ nʉcã, Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirãre biro tiirica wãme cõro méépʉ tii ʉjea nii niiupa.”\f + \fr 10.7\ft  Ex 32.6-8.\f* 
\v 8 Jĩcãrã cʉ̃ja mena macãrã tiirica wãme cõro méé, cʉ̃ja ca ñee epericarã cʉtiricarore biro ca tiitiparã mani nii, tee jʉori jĩcã rʉmʉrena veintitrés mil niirã peti bii yaiupa.\f + \fr 10.8\ft  Nm 25.1-18.\f* 
\v 9 Ñucã Wiogʉre, jĩcãrã cʉ̃ja mena macãrã cʉ̃ja ca ĩiquĩricarore biro, “Ñañari wãme mani ĩi ñaaco,” ca ĩitiparã mani nii. Tee jʉori añaare baca jĩa ecoupa.\f + \fr 10.9\ft  Nm 21.5-6.\f* 
\v 10 Jĩcãrã cʉ̃ja mena macãrã Ʉmʉreco Pacʉre yairoacã cʉ̃ja ca wede pai cotericarore biro ĩiticãña. Tee jʉori, Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macʉ̃ jĩari majʉre jĩa eco yaiupa.\f + \fr 10.10\ft  Nm 16.41-49.\f* 
\p  
\v 11 Ate niipetirije cʉ̃jare biiupa, ca bii majiorijere biro bii jʉguero. Mani ati cuure ca niirãre ca wede majiopere birora owa tuurique nii eaupa.  
\v 12 To biri “Ca tʉgoeña bayigʉ yʉ nii,” ca ĩi tʉgoeñagʉa, “Ñañarijere yʉ tiibocu,” ĩi, bojoca catiri niiña.  
\v 13 Mʉja, ca bii buiyeerije bojocare ca biitirije ʉnopʉra ñañaro mʉja tamʉo ñaati. Biigʉpʉa Ʉmʉreco Pacʉ pea cʉ̃ ca ĩirore biro ca tiigʉ niiri, mʉja ca tʉgoeña bayiro ametʉeneropʉ mʉjare ca bii buiyee earijere mʉja ca tamʉoro tiitirucumi. Tiitigʉra, ca bii buiyeerije mʉjare ca bii earo, mʉja ca bii ametʉa bayipe cãare mʉjare tiicojorucumi, mʉja ca tʉgoeña bayipere biro ĩigʉ. 
\s1 Weericarã boje rʉmʉri, to biri Wiogʉre tii nʉcʉ̃ bʉo baarique 
\p  
\v 14 To biri yʉ yaarã yʉ ca mairã, weericarãre ĩi nʉcʉ̃ bʉoriquere to cõrora tii yerijãaña.  
\v 15 Bojoca ca tʉo maji waaricarãpʉre yʉ ĩi. Yʉ ca ĩirijere mʉja majurope ĩa beje cõoñaña.  
\v 16 Cristo manire cʉ̃ ca bii yai bojariquere tʉgoeñari, tii nʉcʉ̃ bʉorã ʉje oco bapare jinirʉgarã jʉguero Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã,” ĩiri jinirã, ¿Cristo manire cʉ̃ ca díi bate yai waa bojariquerena tiirã méé mani tiiti? Pan'gare bato baarã, ¿Cristo cʉ̃ upʉ mena manire cʉ̃ ca bii yai bojariquerena tiirã méé mani tiiti?  
\v 17 Pan'ga jĩcãgara nii, niipetirã mani ca baarica. To biri paʉ nii pacarã, jĩcã upʉ macãrãra mani nii.\f + \fr 10.17 \ft “Jĩcʉ̃ra niimi mani ca tii nʉcʉ̃ bʉo niigʉ, to biri paʉ nii pacarã, Cristo yaarã wado mani nii.”\f* 
\p  
\v 18 Israelitas cʉ̃ja ca tii niiriquere ĩañaaqué: Waibʉcʉrã díí cʉ̃ja ca joe jʉti añu mʉeneri tutu maquẽ waibʉcʉrã dííre baarã, tii tutu maquẽrena baarã tiima.  
\v 19 Ate menare waibʉcʉrã díí, weericarãre tii nʉcʉ̃ bʉorã cʉ̃ja ca joe mʉenerije pee “Apeye ca tii nʉcʉ̃ bʉoya manirije ametʉenero ca nii majuropeerije nii,” ñucã “Weericʉ pee cãa, ca wapa cʉti jañugʉ nii biimi,” ĩirʉgʉ méé yʉ ĩi.  
\v 20 Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã, waibʉcʉrã díí mena joe jʉti añu mʉene niirã, wãtĩare tii nʉcʉ̃ bʉorã tiima. “Ʉmʉreco Pacʉre tii nʉcʉ̃ bʉorã méé tiima,” ĩigʉ yʉ ĩi. Yʉ pea wãtĩare cʉ̃ja ca tii nʉcʉ̃ bʉo niirijere, cʉ̃jare mʉja ca baa bapa cʉti niiro yʉ booti.  
\v 21 Wiogʉ manire cʉ̃ ca bii yai bojariquere tʉgoeña tii nʉcʉ̃ bʉo niirã, ʉje oco bapare jini, ñucã wãtĩare tii nʉcʉ̃ bʉorã cʉ̃ja ca jiniri bapari peere jini, mʉja tii majiti. Ñucã Wiogʉre tii nʉcʉ̃ bʉorã baarique peere baacã pacarã, wãtĩare cʉ̃ja ca tii nʉcʉ̃ bʉo baarije peere baa, mʉja tii majiti.  
\v 22 ¿To docare Wiogʉ cʉ̃ ca uwa jeoro mani tiirãti? ¿Cʉ̃ ametʉenero ca tutuarã mani niiti? 
\s1 Cristore ca tʉo nʉnʉjeegʉ cʉ̃ ca tii niirije 
\p  
\v 23 Niipetirije yʉ ca tiipera nii. Biiropʉa niipetirijepʉra añuti. Niipetirije yʉ ca tiipera nii. Biiropʉa niipetirijepʉra añuro nii nʉnʉa waaricaro tiiti.  
\v 24 Jĩcʉ̃ ʉno peera, mʉja majurope, añuro mʉja ca niipe wadore amaaticãña. Aperã añuro cʉ̃ja ca niipe peere amaña. 
\p  
\v 25 Niipetirije waibʉcʉrã díí cʉ̃ja ca noniri jawi maquẽre mʉja ca tʉgoeña niirijepʉ ca biirije jʉori, jãiñatirãra baacãña.  
\v 26 Ati yepa niipetiro, to biri, tii yepare ca niirije, niipetirijepʉra Ʉmʉreco Pacʉ yee nii.\f + \fr 10.26\ft  Sal 24.1.\f* 
\p  
\v 27 Jĩcʉ̃ Cristore ca tʉo nʉnʉjeetigʉ, “Baarã dooya,” mʉjare cʉ̃ ca ĩi jʉoro mʉja ca yʉʉjata, mʉja ca tʉgoeña niirijepʉ ca biirije jʉori jãiñatirãra, mʉjare cʉ̃ ca ecarije niipetirora baacãña.  
\v 28 To biri jĩcʉ̃, “Ate waibʉcʉ díí weericarãre tii nʉcʉ̃ bʉorã cʉ̃ja ca joe mʉenejãrije nii,” mʉjare cʉ̃ ca ĩijata, to biro ca ĩiricʉre tʉo nʉnʉjee, ñucã mʉja ca tʉgoeña niirijepʉ ca biirije jʉori baaticãña.\f + \fr 10.28\ft  Ati yepa niipetiro, to biri tii yepare ca niirije niipetirijepʉra Ʉmʉreco Pacʉ yee nii.\f* 
\v 29 Mʉja ca tʉgoeña niirijerena ĩigʉ méé yʉ ĩi. “Apĩ cʉ̃ ca tʉgoeña niirije peere mʉja ñañore,” ĩigʉ yʉ ĩi. ¿Ñee tiigʉ yʉ ca tii niirijere, aperã cʉ̃ja ca tʉgoeña niirijepʉre, “To biro tiimi,” cʉ̃ja ca ĩi ĩa bejero yʉ tiibogajati?  
\v 30 Baariquere, Ʉmʉreco Pacʉre “Añu majuropeecã,” yʉ ca ĩi baarijere, ¿ñee tiigʉ Ʉmʉreco Pacʉre “Añu majuropeecã,” yʉ ca ĩi baarije jʉorira cʉ̃ja ca wede pairo yʉ tiibogajati? 
\p  
\v 31 To biri baa, jini, ñucã apeye noo mʉja ca tiirijere tiirã niipetirijepʉrena Ʉmʉreco Pacʉre tii nʉcʉ̃ bʉorique mena wado tiiya.  
\v 32 Jĩcʉ̃ ʉno peerena, judíos're, judíos ca niitirãre, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre, ñañarije cʉ̃ja ca tiiro tiiticãña.  
\v 33 Yʉre biro tiiya, niipetirijepʉrena niipetirãre cʉ̃ja ca ĩa ʉjea niirijere yʉ ca tiirore birora. Yʉ majuropeera añuro yʉ ca biiperena yʉ amaati, paʉ yee maquẽ peere yʉ ama, cʉ̃ja ca ametʉapere biro ĩigʉ. 
\c 11  
\m  
\v 1 Mʉja cãa, yʉ ca biirore biro bii nʉnʉjeeya, yʉ cãa Cristore yʉ ca bii nʉnʉjeerore birora. 
\s1 Nea poo juu buerica tabere tii niirique 
\p  
\v 2 Mʉjare yʉ ʉjea nii peo, to birora yʉre tʉgoeñacã nii, mʉjare yʉ ca bue majioriquere, mʉjare yʉ ca wedericarore birora tii nʉnʉjee, mʉja tii. 
\p  
\v 3 To biri Cristo, ʉmʉare ca jʉo niigʉ nii, ʉmʉa pea nomiare ca jʉo niirã nii, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ pea Cristore ca jʉo niigʉ nii, cʉ̃ja ca bii niirijere mʉja ca majiro yʉ boo.  
\v 4 Niipetirã ʉmʉa juu bue, ca biipere wede jʉgue, ca tiirã cʉ̃ja dʉpʉgare cʉ̃ja ca bʉatojata, cʉ̃jare ca jʉo niigʉ cʉ̃ja dʉpʉgare nʉcʉ̃ bʉotirã tiima.  
\v 5 Ñucã nomia cõrora juu bue, ca biipere wede jʉgue, tiirã, cʉ̃ja dʉpʉgare bʉatotirãra ca tiirã, cʉ̃ja manʉ jʉ̃mʉare nʉcʉ̃ bʉotirã tiima. Cʉ̃ja poare ca pede batecãricarãre biro biima.  
\v 6 Nomio, cõ dʉpʉgare cõ ca bʉatoticãjata, cõ poa cãare cõ taacãjato. Nomiore, poa yoetirijeacã cʉo, poa pede batericagapʉ dʉpʉga cʉti biirique ca boborije to ca niijata, cõ peo ditojato.  
\v 7 Ʉmʉ pea cʉ̃ dʉpʉgare ca bʉatotipʉ niimi. Mee cʉ̃a Ʉmʉreco Pacʉ bauriquera nii, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ do biro ca tiiya manigʉ cʉ̃ ca niirijere nii bau nii, ca biigʉ niimi. Nomio pea ʉmʉ cʉ̃ ca niirijere ca nii bau niigo niimo.  
\v 8 Ʉmʉa nomio macã tabere amiri, cʉ̃ ca tiiricʉ méé niimi. Nomio pee ʉmʉ macã tabere amiri, cʉ̃ ca quenorico niimo.  
\v 9 Ʉmʉa, nomio yee jʉori méé jeeño ecoupi. Nomio pee ʉmʉ yee jʉori jeeño ecoupo.  
\v 10 Atere ĩima ĩigo, ñucã Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrãre ĩima ĩigo, nomio cõ dʉpʉga jotoare jʉti quejero ca peopo niimo cõre ca jʉo niigʉre ca bii cõoñari quejerore. 
\p  
\v 11 To ca bii pacaro, Cristore tʉo nʉnʉjeejata peera, ʉmʉ\f + \fr 11.11\ft  Ʉmʉ, nomio manirora nii, nomio pee cãa ʉmʉ manirora nii, bii majitima.\f* jĩcʉ̃ra bojoricaro nii, nomio cãa jĩcõra bojoricaro nii, bii majitima.  
\v 12 Nomio, ʉmʉ upʉ macã tabe mena cʉ̃ ca tiiricarore birora, ʉmʉ cãa nomiopʉre baʉami; bii pacarã niipetirã Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca tii jeeñorã wado niima.  
\v 13 Mʉja majuropeera ĩa beje cõoñaña, nomio cõ dʉpʉgare peo ditotigora, Ʉmʉreco Pacʉre cõ ca juu buerije, ca añurijera to niiti.  
\v 14 Bii bojoca cʉti niirique majuropeera, ʉmʉ cʉ̃ ca poa ñapõ cʉtijata ca boborije nii,\f + \fr 11.14\ft  Judíos cʉ̃ja ca bii jʉo doorique peera poa ñapõ cʉtirique ca boborije niiupa.\f* mʉja ca ĩi majiro tii,  
\v 15 bii pacaro, ¿nomio peera pairo cõ ca poa ũmarije ca añurije nii, mʉja ca ĩi majiro to tiititi? Nomiora jʉti quejero ʉnora poa yoerije cõre tiicojoupi.  
\v 16 Jĩcʉ̃ ʉno ate maquẽre bʉaro cʉ̃ ca ĩi uwa jeo wederʉgajata, jãa, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã ape wãme jãa ca tii niitirijere ca majipʉ niimi. 
\s1 Wiogʉre tii nʉcʉ̃ bʉo baariquere tii eperique 
\p  
\v 17 Ano mʉjare yʉ ca wede majio nʉnʉa waape peera mʉjare yʉ ʉjea nii peoti, mʉja ca nea poorucurijera, añuro nii nʉnʉa waaricaro ʉnora bʉaro jañuro mʉjare ñañocã.  
\v 18 Ca nii jʉori tabere, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerãre birora nea poorã, cʉ̃ja majuropeera ameri dica watima ĩiriquere yʉ tʉo. “Díámacʉ̃ra biicu,” yʉ ĩi.  
\v 19 Yee méé yʉ ĩi, mʉja watoare ĩa dica woori maja manicã biiticuma, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã peti ca niirã cʉ̃ja ca niirijere ca majirʉgarã.  
\v 20 To biro mʉja ca bii niirije niima ĩiro, mʉja ca nea poo baarije, Wiogʉ cʉ̃ ca biiriquere mʉja ca tʉgoeña tii nʉcʉ̃ bʉo baarije méé nii.  
\v 21 Baarica tabe ca earo, to cãnacãrãpʉra jĩcʉ̃ ʉno peerena yue nemoricaro maniro mʉja baa jʉguecã. Jĩcãrã aʉa menara nii cʉ̃ja ca biicãro, aperã pea ca cũmurãpʉ niicãma.  
\v 22 ¿To docare mʉja, baa, jini, mʉja ca tii niipa wiijeri mʉja cʉotiti? ¿Ñee tiirã Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre nʉcʉ̃ bʉoti, ca cʉotirãre boboro cʉ̃ja ca tamʉoro tii, mʉja tiiti? ¿Ñee mʉjare yʉ ĩigʉti? ¿Ate jʉori mʉjare yʉ ʉjea nii peogʉti? Yʉ ĩiti majuropeecãrucu. 
\s1 Wiogʉ cʉ̃ ca baa tʉjarique 
\r (Mt 26.26-29; Mc 14.22-25; Lc 22.14-20) 
\p  
\v 23 Wiogʉ yeere yʉ ñeewʉ, mʉja cãare yʉ ca bue majioriquere: Wiogʉ Jesús cʉ̃ ca wedejãa cõa ecorica ñamire pan'ga\f + \fr 11.23\ft  Pan wʉabere mani ca tiirore biro, judíos, to cãnacã rʉmʉra cʉ̃ja ca baarije niiupa. Pascua boje rʉmʉ peera, ca wauaro ca tiirijere jãa ayiatirãra pan quenori baaupa.\f* ami,  
\v 24 Ʉmʉreco Pacʉre “Añu majuropeecã,” ĩiri jiro tiigare pee bato, o biro ĩiupi: “Atiga pan'ga yʉ upʉ nii. Mʉja yee jʉori yʉ ca bii yai bojarije, yʉ ca biiriquere tʉgoeñarã atere tiiya.”  
\v 25 Ñucã to biiri wãmera, baa yapanori jiro, jinirica bapare ami, o biro ĩiupi: “Ati bapa wãma wãme yʉ tiirucu,” cʉ̃ ca ĩiriquere cʉ̃ ca ĩiricarore birora yʉ ca díi cõa yai waarije nii. Tii bapa maquẽre jinirã cõrora yʉ ca biiriquere tʉgoeñari tiiya.  
\v 26 Atiga pan'gare baa, ati bapa maquẽre jini, mʉja ca tiiri taberi cõrora Wiogʉ cʉ̃ ca bii yairiquere mʉja wede, cʉ̃ ca dooropʉ mʉja wede yerijãarucu. 
\p  
\v 27 To biri no ca boogʉ, teere nʉcʉ̃ bʉoti pacagʉ pan'gare baa, Wiogʉ yaa bapa maquẽre jini, ca tiigʉa, Wiogʉ upʉre, cʉ̃ díi menare ñañarije tiigʉ tiimi.  
\v 28 Teere ĩirã, cʉ̃ja cõrora pan'gare baa, jinirica bapa maquẽre jini, cʉ̃ja ca tiiparo jʉguero cʉ̃ja majuropeera ca tʉgoeña beje ñaaparã niima.  
\v 29 Wiogʉ upʉri ca biiriquere ĩa cõoña maji petiti pacagʉ, pan're baa, jinirica bapa maquẽre jini, ca tiigʉa, cʉ̃ majurope ñañaro cʉ̃ ca biiperena baa, jini, tii bui cʉtigʉ tiimi.  
\v 30 Tee jʉori, paʉ mʉja mena macãrã diarique pairã, yeri tutuatirã niima. Ñucã paʉ bii yaiupa.  
\v 31 Mani majuropeera mani ca tʉgoeña cõoña majijata, Wiogʉre ñañaro mani tii ecotibocu.  
\v 32 Wiogʉ ñañaro manire cʉ̃ ca tiijata, cʉ̃ja tʉgoeña majijato ĩigʉ, to biro manire tiimi, ati yepa macãrã menara ñañaro mani ca tii yaio ecotipere biro ĩigʉ. 
\p  
\v 33 To biri yʉ yaarã, baarʉgarã nea poorã ameri yueya.  
\v 34 Jĩcãrã cʉ̃ja ca queyajata, cʉ̃ja yaa wiijeripʉra cʉ̃ja baajato, mʉja ca nea poo baarijera ñañaro ca tii yaio ecoparã mʉja ca niiro ca tiirije to ca nii eatipere biro ĩirã. Apeye peera mʉjare ĩagʉ waagʉpʉ yʉ wede quenorucu. 
\c 12  
\s1 Añuri Yeri jʉori mani ca tii majipere cʉ̃ ca tiicojorique 
\p  
\v 1 Yʉ yaarã, mani ca tii maji niipere Añuri Yeri manire cʉ̃ ca tiicojorije maquẽre añuro mʉja ca majiro yʉ boo.  
\v 2 Ména Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeetirã niirã, weericarã ca wedetirã peere mʉja ca tii nʉcʉ̃ bʉo nʉnʉjeerucuriquere mʉja maji.  
\v 3 To biri Ʉmʉreco Pacʉ yʉʉ Añuri Yeri jʉori ca wedegʉa: “ ‘Bʉecʉ niimi Jesús,’ ĩi majitimi. Ñucã jĩcʉ̃ ʉno peera Añuri Yeri jʉori méé ca wedegʉa: ‘Wiogʉ niimi Jesús,’ ĩi majitimi,” mʉjare yʉ ĩi wede majio. 
\p  
\v 4 Biiropʉa, Jesucristo yaarãre bojorica wãmeri cʉ̃ja ca tii maji niipe nii, Añuri Yeri pea jĩcʉ̃ra niimi.  
\v 5 Bojorica wãmeri wado ameri tii nemo niirique nii, jĩcãri mena Jesucristore mani ca tii nʉcʉ̃ bʉo niipere biro ĩigʉ. Niipetirijepʉrena Wiogʉ wadora dotimi.  
\v 6 Bojorica wãmeri wado tii niirique nii, to ca bii pacaro jĩcʉ̃ra niimi Ʉmʉreco Pacʉ, niipetiropʉre niipetirije ca tii niigʉ. 
\p  
\v 7 To cãnacãrãpʉrena, Añuri Yeri cʉ̃ ca niirijere jĩcã wãme to ca bii bau niiro tiimi, niipetirãpʉ añuro cʉ̃ja ca niipere ĩigʉ.  
\v 8 Jĩcãrãre Ʉmʉreco Pacʉ Añuri Yeri jʉori, majirique mena cʉ̃ja ca wedepere tiicojomi. Aperãre, cʉ̃ Añuri Yeri jʉorira, añuro tʉo puorique mena cʉ̃ja ca wede majipere tiicojomi.  
\v 9 Aperã, cʉ̃ Añuri Yeri jʉorira, díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉoriquere tiicojo ecoma, aperã ñucã, cʉ̃ Añuri Yeri jʉorira, diari majare cʉ̃ja ca diarique ametʉenepere tiicojo ecoma.  
\v 10 Aperã, ca ĩa ñaaña manirijere tii bau nii maji tutuariquere, aperã ca biipere wede jʉgue majiriquere, aperã yeri tʉgoeña niiriquepʉre ĩa beje majiriquere,\f + \fr 12.10a \ft 1Ti 4.1; 1Jn 4.1.\f* aperã apeye wederiquere,\f + \fr 12.10b\ft  Ca tʉo ñaaña manirije wederique.\f* aperã apeye wederique ca ĩirʉgarijere wede majio majiriquere, tiicojo ecoma.  
\v 11 Ate niipetirijere jĩcʉ̃ra, jĩcʉ̃ Añuri Yeri menara to cãnacãrãpʉrena cʉ̃ ca boori wãmerire biro cʉ̃jare tiicojomi. 
\s1 Jĩcã upʉ macãrãra mani ca niirije 
\p  
\v 12 Ñucã ape wãme mʉja ca jãiñarique peera o biro mʉjare yʉ ĩi: Upʉ jĩcã upʉra nii pacaro, paʉ taberi nii. Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã mena cãare to birora bii.  
\v 13 Jĩcʉ̃ Añuri Yeri jʉorira, mani uwo coe ecowʉ, jĩcã upʉra nii earʉgarã, judíos, judíos ca niitirã, ca pade coterã, añuro ca niicãrã cãa, jĩcʉ̃ Añuri Yeri yeerena niipetirãpʉra mani cʉo eawʉ.  
\v 14 Upʉa, jĩcã tabe menara upʉ niiti, paʉ taberi mena upʉ nii ea.  
\v 15 Dʉpo, amo méé niiri, “Upʉ macã tabe méé yʉ nii,” to ca ĩijata, tee jʉorira upʉ macã tabe niiticoa biiticu.  
\v 16 Amopero, capega méé niiri, “Upʉ macã tabe méé yʉ nii,” to ca ĩijata, tee jʉorira upʉ macã tabe niiticoa biiticu.  
\v 17 Upʉ niipetiropʉra capega to ca niicãjata, ¿do biro pee tii tʉorique to niibojapari? Upʉ niipetiropʉra amopero wado to ca niicãjata, ¿do biro pee tii wĩni majirique to niibojapari?  
\v 18 Ʉmʉreco Pacʉ, upʉ macã taberire tee cõrorena tee ca niipa taberira tiiupi.  
\v 19 Niipetirijepʉra jĩcã tabera to ca niicãjata, ¿upʉ pea noopʉ to niibojapari?  
\v 20 Díámacʉ̃ra paʉ taberi nii, bii pacaro jĩcã upʉra nii. 
\p  
\v 21 Capega, amore: “Mʉre yʉ booti,” ñucã dʉpʉga, dʉporire: “Mʉjare yʉ booti,” ĩi majiti.  
\v 22 O biro pee bii: Upʉ macã tabe ca tutuatiri tabe peerena bʉaro boorique nii.  
\v 23 Upʉ macã tabe ca maioti jañuri tabe peere añuropʉ ĩa nʉnʉjee mani juti jãña bʉato nii. Upʉ maquẽ ca bau niitirije peere añuropʉ mani tii padeocã,  
\v 24 bau niiro ca niirije peera to biirije tiirique ca booti pacaro. O birora tiiupi Ʉmʉreco Pacʉ mani upʉ maquẽre ca maioti jañurije peere, añuro tii padeorique to niijato ĩigʉ.  
\v 25 Upʉre dica watiricaro maniro niiri, ape taberire añuro jĩcãri cõro to ca ĩa nʉnʉjee niipere biro ĩigʉ.  
\v 26 To biri jĩcã tabe upʉ macã tabe ñañaro to ca tamʉoro, niipetirijepʉra ñañaro tamʉocã. Ñucã jĩcã tabe añuro to ca tii ecojata, ape taberi cãa, tii tabe menara ʉjea nii. 
\p  
\v 27 Mʉja, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ upʉre biro mʉja nii, mʉja ca niiro cõrora tii upʉ macã taberi ca niiro cõro, bojorica wãmeri wado ca tii niirije ca niirore birora mʉja bii.  
\v 28 Jesucristo yaarãre, Ʉmʉreco Pacʉ pea ca nii jʉori tabere, añurije quetire wederi maja, cʉ̃ja jirore, ca biipere wede jʉgueri maja, cʉ̃ja jirore bue majiori maja, cʉ̃ja jirore, ca ĩa ñaaña manirije ca tii bau nii majirã, cʉ̃ja jirore, ca diarique cʉtirãre ca diarique ametʉene majirã, aperãre ca tii nemorã, ca jʉo niirã, apeye wederiquere ca wede majiparãre cʉ̃jare cũuupi.  
\v 29 ¿Niipetirãpʉra añurije quetire wederi maja cʉ̃ja niiti? ¿Niipetirãpʉra ca biipere wede jʉgueri maja cʉ̃ja niiti? ¿Niipetirãpʉra bue majiori maja cʉ̃ja niiti? ¿Niipetirãpʉra ca ĩa ñaaña manirije tii bau niiriquere cʉ̃ja tiiti?  
\v 30 ¿Niipetirãpʉra diarique ametʉene majiriquere cʉ̃ja cʉoti? ¿Niipetirãpʉra ape wãme wederiquere cʉ̃ja wedeti? To docare ¿niipetirãpʉra apeye wederique ca ĩirʉgarijere cʉ̃ja wede majio majiti?  
\v 31 Mʉja pea tii majirique añurije ca niirije peere cʉorʉga niiña.\f + \fr 12.31\ft  Mʉja pea tii majirique añurijepʉre ca cʉo earʉgarã niiña.\f* 
\s1 Mairique 
\p Mecʉ̃ra añurije tii niirique petire mʉjare yʉ wede majiorucu. 
\c 13  
\p  
\v 1 Bojoca yeere wedecã, Ʉmʉreco Pacʉ pʉto macãrã yeere wedecã, tii pacagʉ yʉ ca maitijata, come pĩi, ñucã come tiiri paa bʉjʉo pato wãcõricarore biro yʉ bii.  
\v 2 Ca biipere wede jʉgue majiriquere cʉocã, niipetirije ca majiña manimiriquere tʉo puo peticã, niipetirije majirique cʉocã, ñucã díámacʉ̃ yʉ ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorije macãnʉcʉ̃ buurorire aperopʉ ca wẽe waaropʉ ca tiiro ca tiirije cʉocã, yʉ ca bii pacaro, mairique pee yʉre to ca manicãjata, yʉ mani majuropeecã.  
\v 3 Yʉ ca cʉorije niipetirore ca boo pacarãre bato peoticã, ñucã yʉ majuropeera yʉ upʉrire cʉ̃ja ca joe cõaro tiicã pacagʉ yʉ ca maitijata, tee menare ñeacãpe yʉ bʉati. 
\p  
\v 4 Mairiquea tʉgoeña bayi, ca bojoca añugʉ nii, biirique nii. Mairiquea ĩa tutiti, yʉ majuropeera ca nii majuropeegʉre biro tʉgoeñati, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” ĩiti,  
\v 5 ñañari wãme bii tuti, jĩcʉ̃ra boocã ca biiya manirije, õo ca biirijeacãrena ajia, yoaro ajia tʉgoeñacõa nii, biiricaro tiiti.  
\v 6 Mairiquea ñañaro tiicãrira ʉjea niirique méé nii; díámacʉ̃ maquẽ peere ʉjea niiricaro tii.  
\v 7 Mairiquea niipetirijepʉrena tʉgoeña bayi, niipetirijepʉrena tʉo nʉnʉjee, niipetirijepʉrena yue, niipetirijepʉrena nʉcã, bii. 
\p  
\v 8 Mairiquea jĩcãti ʉno peera yai nʉcãcoa, biitirucu. Ca biipere wede jʉgue majiriquea peti nʉcãcoa, apeye wederique peticoa, maji niirique yai nʉcãcoa, biicãrucu.  
\v 9 Jĩcã wãmerira maji, jĩcã wãmerira ca biipere wede jʉgue, mani bii.  
\v 10 To biri ca nii majuropeegʉ cʉ̃ ca earora, jĩcã wãmeri maji niimirique yai nʉcãcoarucu.  
\v 11 Wimagʉ niigʉ wimagʉre biro wede, wimagʉre biro tʉgoeña, wimagʉre biro tʉgoeña beje, yʉ biiwʉ. Bʉcʉa maja nʉcã waagʉ, wimagʉ yʉ ca niirica wãmere yʉ yerijãacãwʉ.  
\v 12 Mecʉ̃ra ca niirore biro ĩatirãra, eñoro añuro ca bauti jañuro ca ĩarãre biro mani ĩa, to ca bii pacaro jĩcã rʉmʉ bau niiro mani ĩarucu. Mecʉ̃ra jĩcã wãmeri yʉ maji, to ca bii pacaro jĩcã rʉmʉ yʉre cʉ̃ ca ĩarucuricarore biro cʉ̃re yʉ ĩarucu. 
\p  
\v 13 Mecʉ̃ra ate itia wãme nii: Díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉorique, tʉgoeña yue niirique, mairique, nii. Tee itia wãme menare ca nii majuropeeri wãme, mairique nii. 
\c 14  
\s1 Apeye wederique 
\p  
\v 1 Mairique peere tii nʉnʉjee niiña. Ñucã Añuri Yeri jʉori mʉja ca tii majipe cʉ̃ ca tiicojopere ama niiña, añuro petira ca biipere mʉja ca wede jʉgue majipere.  
\v 2 Apeye wederiquere ca wedegʉa, bojoca mena wedegʉ méé tiimi. Ʉmʉreco Pacʉ mena wedegʉ tiimi. Jĩcʉ̃ ʉno peera teere tʉo puotima. Añuri Yeri cʉ̃ ca majioro macã, ca majiña manirijere wedemi.  
\v 3 Ca biipere wede jʉgueri majʉ pea aperã peere añuro cʉ̃ja ca nii nʉnʉa waaro tii, cʉ̃ja ca tʉgoeña ʉjea niiro tii, cʉ̃ja ca tʉgoeña bayiro tii, tiigʉ wedemi.  
\v 4 Apeye wederiquere ca wedegʉa, cʉ̃ majuropeera añuro cʉ̃ ca nii nʉnʉa waapere ĩigʉ tiimi. Ca biipere wede jʉgueri majʉ pea, Jesucristo yaarã añuro cʉ̃ja ca nii nʉnʉa waaro tiigʉ tiimi.  
\v 5 Yʉ pea mʉja niipetirãpʉra apeye wederiquere mʉja ca wedero yʉ boomi. Biigʉpʉa, ca biipere ca wede jʉguerã mʉja ca niirije peere bʉaro yʉ boo. Ca biipere wede jʉgueri majʉ pee apeye wederique ca wedegʉ ametʉenero niimi, cʉ̃, Jesucristo yaarã añuro cʉ̃ja nii nʉnʉa waajato ĩigʉ, tee ca ĩirʉgarijere cʉ̃ ca wede majiorije ca nii pacaro. 
\p  
\v 6 Yʉ yaarã, mecʉ̃ra mʉjare ĩagʉ waari, jĩcã wãme ca bii ĩñoriquere wede, majiriquere wede, ca biipere wede jʉgue, mʉjare bue majio, tiiricaro ʉnora apeye wederiquepʉ mʉjare yʉ ca wede eajata, ¿ñee pee mʉjare to tii nemobogajati?  
\v 7 Baja apeye ca catitirije, tõroga, bʉa pʉ̃tẽ bajaricarore cʉ̃ja ca tii bʉjʉorije bojorica wãme to ca bʉjʉcõa jãatijata, ¿do biro pee tiicãri, baja wãmere tʉo majirique to niibogajati?  
\v 8 Ñucã putirica wʉʉre tʉo majirica wãme cʉ̃ja ca puti bʉjʉotijata, ¿ñiru pee cʉ̃ ca ameri jĩagʉ waapere cʉ̃ queno yue majibogajati?  
\v 9 To birora bii mʉja mena cãare, apeye wederique wederã, tʉo puoriquera mʉja ca wedetijata, ¿do biro biicãri, mʉ ca ĩirijere tʉo puorique to niibogajati? Wĩnorena wederãre biro mʉja ĩirucu.  
\v 10 Ati yepapʉre paʉ wederique nii, niipetirijepʉrena teere ca wederã tʉo majima.  
\v 11 Jĩcʉ̃ yʉre cʉ̃ ca wederijere yʉ ca tʉo majitijata, cʉ̃ peera apero macʉ̃pʉ yʉ niicu. Yʉ pee cãare cʉ̃ pee cãa to birora biicãcumi.  
\v 12 To biri mʉja, mee yeri tutuariquepʉ tii maji niiriquere ca boo niirã niiri, Jesucristo yaarã añuro cʉ̃ja ca nii nʉnʉa waaro ca tiirije pee docare amaña. 
\p  
\v 13 O biro ca biirije jʉori, apeye wederique ca wedegʉa cʉ̃ ca ĩirijere cʉ̃ ca wede majio majipere cʉ̃ tiicojojato ĩigʉ, Ʉmʉreco Pacʉre ca jãi juu buepʉ niimi.  
\v 14 Apeye wederique mena yʉ ca juu buejata, yʉ yeripʉ juu buegʉ yʉ tii, bii pacagʉ, yʉ ca tʉo majiborique pea manicã.  
\v 15 To docare, ¿do biro yʉ tiigʉti? Yʉ ca yeri jãñarije menapʉ juu bue, ñucã tʉo maji niirique mena cãare juu bue, yʉ tiirucu. Yʉ ca yeri jãñarijepʉ mena baja, ñucã tʉo maji niirique mena cãare baja, yʉ tiirucu.  
\v 16 Mʉ ca yeri jãñarijepʉ mena Ʉmʉreco Pacʉre mʉ ca baja peojata, ca bue majioña manigʉ pea añu majuropeecã mʉ ca ĩirijere, ¿do biro pee biicãri, “To biro to biijato,” mʉre cʉ̃ ĩi nemobogajati?  
\v 17 Biigʉpʉa, mʉ pea díámacʉ̃ra “Añu majuropeecã,” ĩigʉ mʉ tii, ca tʉorã peera ñee pee cʉ̃jare biiticã.  
\v 18 Ʉmʉreco Pacʉre, “Añu majuropeecã” yʉ ĩi, mʉja niipetirã ametʉenero apeye wederiquere ca wedegʉ niiri.  
\v 19 Bii pacagʉ, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre, jĩcã amo cõro niiri wãmerira yʉ wederʉga, cʉ̃ja ca tʉo majipere biro, aperã cãare wede majioricarore biro to biijato ĩigʉ, apeye wederique mena peera pʉa amo cõro mil niiri wãmeri wederica tabe ʉnorena. 
\p  
\v 20 Yʉ yaarã, mʉja ca tʉgoeña niirijere wimarãre biro biiticãña. Ñañarije tiirique pee docare wimarãre biro niiña. Tʉgoeña niirique mena peera bʉcʉrã niiña.  
\v 21 Doti cũuriquepʉ o biro ĩi owarique nii: 
\q1 “ ‘Ca tʉo ñaaña manirije ca wederã mena, ape yepari macãrã menapʉ, ati pooga macãrãre yʉ wederucu. To biirije yʉ ca ĩicã pacaro, yʉre tʉo nʉnʉjeetirucuma,’ ĩimi Ʉpʉ,” ĩi.\f + \fr 14.21\ft  Is 28.11-12.\f* 
\p  
\v 22 To biri apeye wederiquere wederiquea, Cristore ca tʉo nʉnʉjeetirãre ĩiro bii, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã méére bii, ca biipere wede jʉgueriquea, Cristore ca tʉo nʉnʉjeetirã méére bii, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã peere bii cõoñaro bii.  
\v 23 Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã neari, niipetirãpʉra apeye wederiquere wede, mʉja ca tii niiri tabere jĩcãrã tʉo puoti, tʉo nʉnʉjeeti, ca biirã jãa earã, ¿“Mecʉ̃ra tiima,” mʉjare cʉ̃ja ĩitigajati?  
\v 24 Niipetirã ca biipere mʉja ca wede jʉgue niiri tabere, jĩcʉ̃ tʉo puoti, tʉo nʉnʉjeeti, ca biigʉ jãa eagʉ, niipetirije mʉja ca ĩirijere tʉori, cʉ̃ majuropeera ñañagʉ cʉ̃ ca niirijere ĩa beje cõoña, tʉgoeña bojoca cati,  
\v 25 cʉ̃ yeripʉ cʉ̃ ca biirique cʉti niirijere majirucumi. To biri Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca ĩa cojorore muu bia ea nuu waari, o biro ĩi nʉcʉ̃ bʉorucumi: “Díámacʉ̃ra Ʉmʉreco Pacʉ mʉja mena niimi,” ĩirucumi. 
\s1 Juu buerica tabere añuro tii nʉnʉa waarique 
\p  
\v 26 Yʉ yaarã, ¿do biro mani ĩirãti? Nea poo juu buerã mʉja ca niiro cõrora, jĩcʉ̃ baja, apĩ bue majio, apĩ ca bii ĩñoriquere wede, ñucã apĩ apeye wederiquere wede, apĩ tee ca ĩirʉgarijere wede majio, ca tii niiparã mʉja nii. Ate niipetirijere Jesucristo yaarã añuro cʉ̃ja ca nii nʉnʉa waapere ĩirã ca tiiparã mʉja nii.  
\v 27 Apeye wederiquere wederã, pʉarã cõro, paʉ cʉ̃ja ca ĩirʉgajata, itiarã cõrora cʉ̃ja wedejato, bʉari jĩcʉ̃ jiro wado. Ñucã jĩcʉ̃ teere cʉ̃ wede majiojato.  
\v 28 Teere wede majiori majʉ ʉno cʉ̃ ca manijata, nea poorica tabepʉre cʉ̃ wedeticãjato. Cʉ̃ majuropeera wede, Ʉmʉreco Pacʉre wede, cʉ̃ tiijato. 
\p  
\v 29 Ñucã to biiri wãmera, ca biipere wede jʉgueri maja cʉ̃ja ca niijata, pʉarã, itiarã cõrora cʉ̃ja wedejato. Aperã pea cʉ̃ja ca ĩirijere añuro mena cʉ̃ja tʉo cõoñajato.  
\v 30 Apĩ, to ca duwigʉre, Ʉmʉreco Pacʉ jĩcã wãme cʉ̃re cʉ̃ ca wede majiojata, ca wede niigʉ pea, cʉ̃ peere cʉ̃ wede dotijato.  
\v 31 O biro tiirã ca biipere wede jʉgueri maja, jĩcʉ̃ jiro wado wede nʉnʉa waarã niipetirãpʉra wederucuma, niipetirã tʉo maji, ʉjea nii, cʉ̃ja ca biipere biro ĩirã.  
\v 32 Ca biipere wede jʉgue majiriquea ca biipere wede jʉgueri majʉ cʉ̃ ca ĩa nʉnʉjeerije nii.  
\v 33 Ʉmʉreco Pacʉa, añuro niirique Ʉmʉreco Pacʉ niimi. No ca boorora tii maa wijio niirique Ʉmʉreco Pacʉ méé niimi. 
\p Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã nearã bii niirucuricarore birora,  
\v 34 nomia, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã cʉ̃ja ca nea poori tabepʉre ca wedetiparã niima. Cʉ̃jara wede dotiti, doti cũurique ca ĩirore birora cõ tʉo nʉnʉjeejato.  
\v 35 Jĩcã wãme ʉno cõ ca majirʉgajata, wiipʉ cõ manʉre cõ jãiñajato. Nea poo juu buerica tabere nomio cõ ca wedero añuti. 
\p  
\v 36 ¿To docare Ʉmʉreco Pacʉ wederiquea mʉja jʉori, to ame pea nʉcãupari, mʉja wado mʉja niiti, teere ca tʉo jʉoricarã?  
\v 37 Jĩcʉ̃ ca biipere wede jʉgueri majʉ, ñucã Añuri Yeri cʉ̃ ca majiogʉre biro tʉgoeña ca biigʉ, “Ate mʉjare yʉ ca owarijere Wiogʉ cʉ̃ ca dotirije nii,” ĩi majiña.  
\v 38 Cʉ̃ ca ĩa majitijata, Wiogʉ cãa cʉ̃re ĩa majitirucumi. 
\p  
\v 39 To biri yʉ yaarã, ca biipere wede jʉgue maji niirique peere boo tʉgoeñaña. Apeye wederiquere cʉ̃ja ca wedero camotaaticãña.  
\v 40 Biirãpʉa, niipetirijepʉrena, añuro mena, ca niirore biro tii nʉnʉa waarãja. 
\c 15  
\s1 Cristo cʉ̃ ca cati tuarique 
\p  
\v 1 Yʉ yaarã, mecʉ̃ra añurije queti mʉjare yʉ ca wederiquere mʉja ca tʉo nʉnʉjeerique, tee jʉori mʉja ca tʉgoeña bayi niirijere, mʉja ca tʉgoeñaro yʉ tii majiorʉga.  
\v 2 Ate añurije queti jʉorira mʉja ametʉarucu, mʉjare yʉ ca wederiquere mʉja ca tii nʉnʉjee niijata, to biro to ca biitijata, yee petira mʉja tʉo nʉnʉjeecãbojacupa. 
\p  
\v 3 Ca nii jʉori tabere, yʉ majurope yʉ ca tʉoriquerena mʉjare yʉ wede majiowʉ, Cristo mani ca ñañarije jʉori, Ʉmʉreco Pacʉ wederique ca ĩirore birora cʉ̃ ca bii yairiquere.  
\v 4 Ʉmʉreco Pacʉ wederique ca ĩirore birora, yaa cõa eco, itia rʉmʉ jiro cati tua, cʉ̃ ca biiriquere.  
\v 5 Pedrore baua ea, jiro pʉa amo peti, dʉpore pʉaga penituaro ca niirãre baua ea, cʉ̃ ca biiriquere.  
\v 6 Jiro quinientos ametʉenero ca niirã Cristore ca tʉo nʉnʉjeerãre baua eaupi. Cʉ̃re ca ĩaricarã paʉ jañuripʉra catima, jĩcãrã cʉ̃ja ca bii yaicoa pacaro.  
\v 7 Jiro Santiagore\f + \fr 15.7\ft  Jacobo.\f* baua ea, jiro jañuroacã cʉ̃ buerã ca niiricarã niipetirãpʉre baua ea,  
\v 8 ca tʉjari tabe cʉ̃ja niipetirã jirore, jĩcʉ̃ wimagʉ bʉcʉa yapanotigʉra ca baʉaricʉre biro ca biigʉre yʉ cãare baua eawi. 
\p  
\v 9 Yʉa Cristo cʉ̃ yee quetire cʉ̃ ca wede doti cojoricarã dʉaroacã ca niigʉ yʉ nii. Petoacã ʉnora, “Cristo yee quetire wederi majʉ niimi,” ĩiricʉ ʉno méé yʉ nii. Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre ñañaro yʉ tiirʉga nʉnʉjeewʉ.  
\v 10 Biigʉpʉa, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca añurije jʉori, yʉ ca biirijere yʉ bii. Yʉre cʉ̃ ca ĩa mairiquea, watoa méé biiupa. Cʉ̃ja niipetirã ametʉenero yʉ padewʉ. Biigʉpʉa yʉ méé yʉ tiiwʉ, Ʉmʉreco Pacʉ pee cʉ̃ ca añurije mena yʉre tii nemowi.  
\v 11 Yʉ, yʉ ca ĩijata cãare, cʉ̃ja, cʉ̃ja ca ĩijata cãare, atera nii jãa ca buerije, ñucã atera nii mʉja ca tʉo nʉnʉjerique. 
\s1 Ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuarije 
\p  
\v 12 “Cristo bii yaicoa pacagʉ, cati tuaupi,” ĩi wedericarã nii pacarã, ¿ñee tiirã jĩcãrã mʉja mena macãrã “Ca bii yairicarã cati tuatima,” cʉ̃ja ĩiti?  
\v 13 Ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuarije to ca manicãjata, to docare Cristo cãa cati tuatijacupi.  
\v 14 Cristo cʉ̃ ca cati tuatijata, añurije queti jãa ca wederije wapa mani, teere díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorije cãa wapa mani, biicu.  
\v 15 Ate to birora to ca biijata, Ʉmʉreco Pacʉ yaarã ĩi dito yujuri maja jãa niibocu, ca biitiriquerena, “Ʉmʉreco Pacʉ Cristore cʉ̃ ca cati tuaro tiiupi,” jãa ca ĩi wedejata, yee mééra ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuatijata.  
\v 16 Ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuatijata, to docare Cristo cãa cati tuatijacupi.  
\v 17 Cristo cʉ̃ ca cati tuatijata, díámacʉ̃ mʉja ca tʉo nʉcʉ̃ bʉorije cãa wapa mani; ména, ñañarije mʉja ca tii niirucuriquera mʉja tiicã niicu.  
\v 18 To biro to ca biijata, Cristore ca tʉo nʉnʉjeerã ca bii yairicarã cãa, to biro bii yaicã yerijãa waarãra biicãjacupa.  
\v 19 Cristo jʉori, mani ca yue niirije mani ca cati niiri rʉmʉri wadore, ca añurije to ca niijata, niipetirã ametʉenero añurije ca bʉa eatiparã peti mani niibocu. 
\p  
\v 20 Díámacʉ̃ra Cristoa, ca bii yaicoaricʉpʉra cati tuaupi, ca bii yairicarãre cati tua jʉguegʉ.  
\v 21 Bii yairique jĩcʉ̃ jʉorira ca bii earicarore birora, ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuape cãa, jĩcʉ̃ jʉorira nii eaupa.  
\v 22 To biri Adán jʉori niipetirã cʉ̃ja ca bii yairucurore birora, ñucã Cristo jʉori niipetirã catirucuma.  
\v 23 Bʉari, to cãnacãrãpʉra ca niirore biro: Mee Cristo cati tua jʉgueupi; jiro Cristo cʉ̃ ca dooro cʉ̃ yaarã ca niirã cati tuarucuma.  
\v 24 Cristo, Ʉmʉreco Pacʉre ca junarã niipetirãre cõa peoti, cʉ̃ Pacʉ Ʉmʉreco Pacʉre cʉ̃ ca doti niirijere tuene, cʉ̃ ca tiiro jiro docare tee peti nʉcã waarucu.  
\v 25 Niipetirã cʉ̃ waparã cʉ̃ja ca doca cũmuropʉ Cristo cʉ̃ ca doti niipera niirucu.  
\v 26 Cʉ̃ waparãre cʉ̃ ca bii ametʉene nʉcãro, bojoca cʉ̃ja ca bii yairije manirucu.  
\v 27 Ʉmʉreco Pacʉ, niipetirije cʉ̃re ca yʉʉ nʉnʉjeero tiiupi. Biiropʉa, “Niipetirijepʉra cʉ̃re yʉʉ nʉnʉjeeupa” ĩiro, Ʉmʉreco Pacʉ, niipetirije Cristore ca yʉʉ nʉnʉjeero ca tiiricʉ menarena ĩiro méé ĩi.  
\v 28 Niipetirije Cristo wadore ca yʉʉ nʉnʉjee ea petiro, cʉ̃ majuropeera,\f + \fr 15.28\ft  Hijo de Dios.\f* niipetirije cʉ̃re ca yʉʉ nʉnʉjeero ca tiiricʉ Ʉmʉreco Pacʉre yʉʉ nʉnʉjee earucumi, Ʉmʉreco Pacʉ niipetirijere niipetiropʉ cʉ̃ ca doti niipere biro ĩigʉ. 
\p  
\v 29 Ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuarije to ca mani pacaro, ¿ñee peere ĩirã, ca bii yairicarã jʉori, cʉ̃ja uwo coeti? ¿Ñee tiirã ca bii yairicarã jʉori cʉ̃ja uwo coeti?  
\v 30 ¿Ñee tiirã jãa pea to cãnacã tiira ca uwiorije watoa jãa niiti?  
\v 31 Yʉ yaarã, to cãnacã rʉmʉra ca bii yaipʉra yʉ niicã, díámacʉ̃ra mani Wiogʉ Cristo Jesús jʉori mʉja ca bii niirije jʉori, “O biro ca biigʉ yʉ nii,” yʉ ca ĩi bayi niirore birora.  
\v 32 ¿Ñee yʉ bʉa boojapari Éfesopʉre bojoca bii niirique jʉorira bojoca ca uwiorã\f + \fr 15.32a\ft  Fieras.\f* mena yʉ ca ameri quẽejata? Díámacʉ̃ra ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuatijata, “Baa, jini, mani tiico. Boerora mani bii yaicoarucu,” ca ĩirã, yee mééra ĩibocuma.\f + \fr 15.32b\ft  Is 22.13.\f* 
\p  
\v 33 Ĩi dito ecoticãña. Ñañarãre bapa cʉtijata, añuro bojoca cʉti niiriquere tii yaio nʉcõcãma.  
\v 34 Añuro niirique cʉti niirique peere tii niiña, ñañarijere to cõrora tii yerijãaña, ména mʉja mena macãrã jĩcãrã Ʉmʉreco Pacʉre ca majitirã niicãma. Cʉ̃ja bobojato ĩigʉ mʉjare yʉ ĩi atera. 
\s1 Ca cati tuarica upʉ 
\p  
\v 35 Jĩcʉ̃ o biro ĩi jãiñabocumi: Ca bii yairicarã, ¿do biro bii, cʉ̃ja cati tuarãti? ¿Do biri upʉ mena cʉ̃ja cati tuarãti?  
\v 36 ¡Do biirije peti jãiña mecʉ̃rique to niicãti! Ote ape, oterique ca quejeri to ca boa weotijata, wiiti.  
\v 37 Oterã, jiro ca wii mʉa waapagʉ peere otetima. Ca apega, trigo apega, apeye ote dica ape ʉno peere otema.  
\v 38 Ʉmʉreco Pacʉ pee cʉ̃ ca boori upʉre biro ca niiro tiimi. Ote ape wãme cõrorena tee ca niiriquera ca bʉcʉaro tiimi.  
\v 39 Niipetirije upʉripʉra jĩcã upʉre biirijera niiti. Bojoca upʉri, waibʉcʉrã upʉri, minia upʉri, wai upʉri nii, bii.  
\v 40 Teere birora ʉmʉreco macã upʉri, ati yepa macã upʉri nii, bii. Ʉmʉreco tutipʉ macãrã upʉri baurique ĩarique añurije cãa jĩcã wãme nii, ati yepa macãrã upʉri cãa ape wãme nii, bii.  
\v 41 Ʉmʉreco macʉ̃ muipũ cʉ̃ ca boerije jĩcã wãme nii, ñami macʉ̃ cʉ̃ ca boerije cãa ape wãme nii, ñocõa cãa bojorica wãme boema. Ñucã ñocõa cãa jĩcʉ̃ peere birora boetima. 
\p  
\v 42 To biirijera bii, ca bii yairicarã cʉ̃ja ca cati tuape cãa. Yaa cõariquea ca boarije nii. Ca cati tuarije pea ca boarije méé nii.  
\v 43 Yaa cõariquea, ca bii baterije nii, ca cati tuarije pea añurije nii. Yaa cõariquea ca tutuatirije nii, ca cati tuarije pea, ca tutuarije nii.  
\v 44 Ca bau niiri upʉre yaa cõa, yeri cati niirica upʉ pee cati tua, bii. Ca bau niiri upʉ nii, yeri cati niirica upʉ nii, bii. 
\p  
\v 45 O biro ĩi Ʉmʉreco Pacʉ wederique: “Bojocʉ ca nii jʉoricʉ Adán ca catigʉ nii eaupi.”\f + \fr 15.45a\ft  Gn 2.7.\f* Ca tʉjagʉ Adán pea\f + \fr 15.45b\ft  Jesucristo.\f* yeri catirique ca tiicojogʉ nii eaupi.  
\v 46 Yeri cati niirique méé doo jʉoupa. Ca bii yaipe pee doo jʉoupa. Yeri cati niirique pea jiropʉ nii eaupa.  
\v 47 Bojocʉ ca nii jʉoricʉa jita mena tiiricʉ niiupi. Jiro macʉ̃ bojocʉ pea ʉmʉreco tutipʉ macʉ̃ niiupi.  
\v 48 Ati yepa maquẽ upʉri, jita mena cʉ̃ ca quenoricʉre birora nii. Ʉmʉreco tutipʉ maquẽ pea, ʉmʉreco tutipʉ macʉ̃ upʉrire birora nii.  
\v 49 Jita mena quenoricʉ bauriquere biro mani ca baurore birora, ʉmʉreco tutipʉ macʉ̃ baurique cãare cʉ̃re biirã mani baurucu. 
\p  
\v 50 O biro ĩigʉ yʉ ĩi, yʉ yaarã: Ca bii yaipa upʉra, Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca doti niiri tabepʉre ea waa majiti. Mani upʉri yoaro ca cati niitirijea, to birora caticõa niiriquere cʉo ea majiti.  
\v 51 Añuro tʉoya, ca majiña maniriquere mʉjare yʉ ca wedepere. Niipetirãpʉra mani bii yaitirucu. Bʉari, niipetirãpʉra mani upʉri wajoacoarucu,  
\v 52 jĩcã nimaro capega bibita ĩa pãaricarore biro, putirica wʉʉ puti tʉjarica tabera. Putirica wʉʉ bʉjʉrucu, ca bii yairicarã pea pʉati cʉ̃ja ca bii yaitipa upʉ mena cati tuarucuma. Mani pea, mani upʉri wajoacoarucu.  
\v 53 Mani upʉri ca boa yaicoarijera, to birora ca caticõa niipa upʉri pee juti weti waarucu. Ca bii yairi upʉrira, ca bii yaitipa upʉri pee juti wetirucu.  
\v 54 Mani upʉri ca boa yaicoarijera, to birora caticõa niipa upʉri pee juti weti ea, ca bii yairi upʉrira, ca bii yaitipa upʉri pee juti weti ea ca biiro, o biro ĩi owarique ca ĩirore biro bii earucu. 
\q1 Cristo cʉ̃ ca bii ametʉa nʉcãrije jʉori, bii yairique tii yaio eco.\f + \fr 15.54\ft  Is 25.8.\f* 
\q1  
\v 55 Bii yairique, ¿noopʉ to niiti mʉ ca bii ametʉa nʉcãrucurique? Bii yairique ¿noopʉ to niiti, puniro tʉgoeñaricaro mʉ ca tii tutua niirucurique?\f + \fr 15.55\ft  Os 13.14.\f* 
\p  
\v 56 Bii yairicaro manire ca tiirijea Ʉmʉreco Pacʉ cʉ̃ ca boorore biro mani ca tiitirije jʉori bii. Doti cũurique ca ĩirore biro tii nʉnʉjeetima ĩirã, ñañarije ca tiirã mani nii.  
\v 57 To ca bii pacaro, añu majuropeecã Ʉmʉreco Pacʉ mani Wiogʉ Jesucristo jʉori bii ametʉa nʉcãriquere manire cʉ̃ ca tiicojorije. 
\p  
\v 58 Yʉ yaarã, ate jʉori tʉgoeña bayi, yerijãaricaro maniro to birora bʉaro jañuri Wiogʉ yeere pade nʉnʉa waarãja, Wiogʉ mena jĩcãri mʉja ca pade niirijere watoa maquẽ méé ca niirijere ĩa majiri. 
\c 16  
\s1 Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre tii nemorã neorique 
\p  
\v 1 Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre tii nemorã neorique maquẽre,\f + \fr 16.1\ft  Cristo yaarãre tii nemorã wapa tiirica tiiri neorique maquẽ.\f* Galacia yepa macãrã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerãre yʉ ca wede majioricarore birora tii nʉnʉjeeya.  
\v 2 Yerijãarica rʉmʉri cõrora mʉja ca niiro cõro mʉja ca wapa taaarijere ĩa cõoña, jee dica woo queno cũu, ca tiiparã mʉja nii, yʉ ca waari tabepʉre mʉja ca neo mani waatipere biro ĩirã.  
\v 3 Yʉ eagʉpʉ, queti owa tiicãri, mʉja ca neoriquere, mʉja ca bejericarã mena Jerusalén'pʉ cʉ̃jare yʉ tiicojo cojorucu, teere cʉ̃ja jee waajato ĩigʉ.  
\v 4 Yʉ cãa, yʉ ca waape to ca niijata, jĩcãri cõro jãa waarucu. 
\s1 Pablo cʉ̃ ca waape 
\p  
\v 5 Waa nʉnʉa waagʉ, Macedonia yepare yʉ ametʉa waarucu. Macedoniare ametʉa waagʉ, Corintopʉre yʉ ea waarucu.  
\v 6 Yʉ ca biijata, mʉja mena yoa jañuro yʉ niicãbocu; ñucã ape tabera pue bʉcʉre toora yʉ ametʉenebocu, noo yʉ ca waari tabe yʉ ca waape maquẽre yʉre mʉja ca tii nemopere biro ĩigʉ.  
\v 7 Mecʉ̃ra mʉjare ĩa ametʉarique wado yʉ biirʉgati, biitigʉra Wiogʉ cʉ̃ ca boojata, jĩcã cuu mʉja mena yʉ niirʉga.  
\v 8 Biigʉpʉa, Pentecostés boje rʉmʉ ca earopʉ, Éfeso macãrã yʉ niicãrucu.  
\v 9 Wiogʉ yee paderiquere yʉ ca padepe añuro yʉre bii ea, paʉ yʉre ca ĩa tutirã cʉ̃ja ca nii pacaro. 
\p  
\v 10 Timoteo cʉ̃ ca earo, mʉja mena añuro cʉ̃ ca niiro cʉ̃re tiiya, cʉ̃a yʉre birora Wiogʉ yeere ca padegʉ niimi.  
\v 11 To biri mʉja mena macãrã jĩcʉ̃ ʉno peera cʉ̃re cʉ̃ja junaticãjato. Añuro cʉ̃ ca waa nʉnʉa waapere biro ĩirã, cʉ̃re tii nemoña, yʉre cʉ̃ ca ĩagʉ ea doo majipere biro ĩirã. Aperã Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã mena cʉ̃re yuegʉ yʉ tii. 
\p  
\v 12 Mani yee wedegʉ Apolos're, mani yee wederã mena waari, “Cʉ̃jare ĩagʉja,” yʉ ĩimiwʉ. Mecʉ̃ra waarʉgati majuropeecãmi. Biigʉpʉa cʉ̃ ca waarʉgari tabe ca earo waarucumi. 
\s1 Añu doti yapanorique 
\p  
\v 13 Bojoca catiri niiña. Díámacʉ̃ tʉo nʉcʉ̃ bʉoriquere to birora biicõa niiña. Bʉaro tʉgoeña bayi, ca tutuarã nii, biiya.  
\v 14 Mʉja ca tii niirijere mairique mena wado tiiya. 
\p  
\v 15 Yʉ yaarã, mʉja maji, Acaya macãrã Estéfanas yaarã añurije quetire ca tʉo nʉnʉjee jʉoricarã Ʉmʉreco Pacʉ yaarãre ca tii nemo niirã cʉ̃ja ca niirijere.  
\v 16 To biri cʉ̃jare biro ca biirã, niipetirã ca tii nemorã, jãare birora pade bayi, ca tiirãre mʉja ca yʉʉ nʉnʉjeero yʉ boo.  
\v 17 Estéfanas, Fortunato, Acaico yʉ pʉto cʉ̃ja ca earo, yʉ ʉjea nii. Cʉ̃ja, mʉja ca maniri tabere yʉre nii nemowa.  
\v 18 Yʉ ca yeri tʉgoeña bayiro yʉre tiiwa. Mʉja cãare to birora tiima. Cʉ̃jare biro ca biirãre añuro ca tiipe nii. 
\p  
\v 19 Asia yepa macãrã, Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã mʉjare añu doti cojoma. Aquila, Priscila,\f + \fr 16.19\ft  Griego wederique mena peera Prisca.\f* to biri cʉ̃ja yaa wii ca nea poorucurã cãa, Wiogʉ Jesús wãme mena bʉaro mʉjare añu doti cojoma.  
\v 20 Jesucristore ca tʉo nʉnʉjeerã, mani yaarã niipetirã, mʉjare añu doti cojoma. Mʉja ca niiro cõrora añuro ameri mairique mena ameri añu dotiya. 
\p  
\v 21 Yʉ Pablo majuropeera, ate añu doti cojoriquere yʉ amo mena yʉ owa. 
\p  
\v 22 Jĩcʉ̃ ʉno Wiogʉre cʉ̃ ca maitijata, ñañaro ca tii ecopʉ cʉ̃ niijato. Wiogʉ dooya.\f + \fr 16.22\ft  Maran ata: “Wiogʉ doomi.” Ti wamerena ñucã arameo wederique mena peera Marana ta: “Wiogʉ dooya,” ĩiupa.\f* 
\p  
\v 23 Wiogʉ Jesús yee añurije mʉja mena to niijato. 
\p  
\v 24 Mʉja niipetirãre, Cristo Jesús mena bʉaro mʉjare yʉ mai. 
\p To biro to biijato. 
\p Pablo