\id 1JN \h 1 Juan \toc1 Tson Navejndyee Na Tji Juan \toc2 1 Juan \mt1 Tson Navejndyee Na Tji Juan \c 1 \s1 Ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon na conduihin jñꞌoon na incyaahanꞌ na vandoꞌ tsꞌan \p \v 1 Ja Juan macüji jñꞌoonvahin ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon na conduihin jñꞌoon na incyaahanꞌ na cotandoꞌ ñuan njanhan. Mancüiixjen mꞌaan jon xjen na tquen Tyoꞌtsꞌon tsoñꞌen. Nquë́ tondyë́ jñꞌoon na toninncyaa nquii jon na conduihin juu jñꞌoonꞌñeen. Ndoꞌ tojntyꞌiá ndë́ nchu vaa na totsꞌaa jon. Mantyi totquë́n cüenta nchu vaa na totsixuan jon ndoꞌ totꞌuë́ nduee ntyjë́ yohin. \v 2 Manquii jon na incyaa na cotandoꞌ ñuan njanhan, tityincyooꞌhin tondëë nnꞌan, ndoꞌ totsiꞌman jon ntyja ꞌnaanꞌ na conduihin. Tojntyꞌiá na matsꞌanhin ndoꞌ cotjíꞌ jndyoyú ndëëhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ juu na incyaa jon na tyiꞌquintycüii na vandoꞌ ñuan ꞌnaanꞌ tsꞌan. Tomꞌaan jon yo tyëëhë nquii Tyoꞌtsꞌon, ndoꞌ vi jndëcya, tyjeeꞌ jon quiiꞌ ntꞌan nnꞌan tsonnangue. \v 3 Tojntyꞌiá ndë́ joo ꞌnan na totsꞌaa jon ndoꞌ tondyë́ jñꞌoon na toninncyaa jon. Ndoꞌ conanꞌquindyí ꞌoꞌ ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ chaꞌ ndëë nnanꞌjonhoꞌ yo já ee já conanꞌjö́n yo tyëëhë Tyoꞌtsꞌon yo nquii jnda jon Jesucristo. \v 4 Ngꞌe joꞌ macuji jñꞌoonmin na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ chaꞌ quindëya na cotsamꞌán na në́n. \s1 Tyoꞌtsꞌon conduihin naxuee \p \v 5 Ndö vaa jñꞌoon na toninncyaa Jesucristo na conanꞌmánhanꞌ ndëëhoꞌ. Tso jon na nquii Tyoꞌtsꞌon conduihin naxuee. Juu jñꞌoonvaꞌ tsiꞌmanhanꞌ na taquintyja na ya conduihin, minꞌchjo tyiꞌquitsixuan jon ntyja ꞌnaanꞌ juu na condui najaan. \v 6 Majoꞌ xe na aa conduë na conanꞌjön yohin, ndoꞌ cotsamꞌan ntyja ꞌnaanꞌ juu na jaanꞌñeen, condui jaa nanquintu. Ndoꞌ juu jñꞌoon na mayuuꞌ min tyiꞌquitaꞌncꞌuë nchu vaa na icoꞌxenhanꞌ. \v 7 Nquii Tyoꞌtsꞌon conduihin naxuee. Majoꞌ xe na aa cotsamꞌan ntyja ꞌnaanꞌ juu naxuee na conduihin, ya joꞌ conanꞌjön yo ntyjëëhë na vantyja nꞌon Jesucristo na conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ juu neoonꞌ Jesús, ninnquiiꞌchen itsintjuꞌhanꞌ ncüii cüii nnon jnan na nanꞌxuan. \p \v 8 Majoꞌ xe na aa conduë taconanꞌtja jaa nnon Tyoꞌtsꞌon, conanꞌviꞌnnꞌan nque jaa, min tyiꞌconanꞌjön yo jñꞌoon na conduihanꞌ na mayuuꞌ. \v 9 Majoꞌ juu jnan na nanꞌxuan, xe na aa cotjiꞌ jndyoyu jaahanꞌ nnon jon, nquii jon na conduihin na itsiquindë jon ndoꞌ na itsꞌaa jon chaꞌxjen na chuhanꞌ, ntsitꞌman tsꞌon jon ndoꞌ ntsintjuꞌ jon ñuan njanhan tsoñꞌen nnon ꞌnan na conanꞌtja jaa. \v 10 Majoꞌ xe na aa conduë na taꞌnan conanꞌtja jaa nnon jon, contꞌa na nquii jon conduihin tsanquintu, ndoꞌ jñꞌoonꞌ jon min tyiꞌquitaꞌncꞌuëhanꞌ. \c 2 \s1 Condui Cristo na ivꞌa jon jaa tonnon Tyoꞌtsꞌon \p \v 1 ꞌOꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda na viꞌntyjihoꞌ, macüji jñꞌoonnmin na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ chaꞌ quitejndeihanꞌ ꞌoꞌ na tavinanꞌtjahoꞌ nnon Tyoꞌtsꞌon. Majoꞌ xjen na aa conanꞌtjahoꞌ nnon jon, mꞌaan ncüii jon na ivꞌa jaa tonnon nquii Tyoꞌtsꞌon, manquii Jesucristo na jndyoyu conduihin \v 2 Chaꞌ ntjo nchjii Tyoꞌtsꞌon na jndë tonanꞌtja jaa nnon jon, tcanhanꞌ na cueꞌ ncüiichen ntyja njanhan. Nquii Jesucristo tinonhin na siquindë jon juu tsꞌianꞌñeen. Ndoꞌ chito xiaꞌntyi na tueꞌ jon ntyja ꞌnaan jnan njanhan, mantyi ivꞌahanꞌ nnꞌan na ninvaa tsonnangue. \p \v 3 Ndëë ntjiꞌ jaa cüenta na cotaꞌjnꞌaan Tyoꞌtsꞌon xe na aa cotaꞌncꞌuë juu jñꞌoonꞌ jon na icoꞌxenhanꞌ. \v 4 Majoꞌ minninchen tsꞌan na ngitso: “Ja vajnꞌanhin”, majoꞌ xe tyiꞌcüangueeꞌ juu jñꞌoon na icoꞌxen jon, juu tsanꞌñeen, veꞌ tsanquintuhin, min tyiꞌcꞌoon juu ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon na conduihin jñꞌoon na mayuuꞌ. \v 5 Majoꞌ minninchen tsꞌan na vangueeꞌ juu chaꞌxjen na coꞌxen jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon, juu na viꞌntyjii jon nnꞌan, quindë ya itsꞌaahanꞌ quiiꞌ tsꞌon tsanꞌñeen chaꞌxjen na ntꞌue tsꞌon nquii jon. Ndö vaa na itsiꞌmanhanꞌ ndëëhë na aa mayuuꞌ cotsamꞌan yo Cristo. \v 6 Minninchen tsꞌan na itso juu na itsijonhin yo Cristo, chuhanꞌ na cꞌoon tsanꞌñeen chaꞌxjen na tomꞌaan nquii jon. \s1 Jñꞌoon xco na iquenhanꞌ xjen \p \v 7 ꞌOꞌ ntyjë na viꞌntyji ꞌoꞌ, jñꞌoonva na macüji na iquenhanꞌ xjen na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ, chito jñꞌoon xcohanꞌ, jñꞌoon jndyohanꞌ. Maninꞌjuuntyihanꞌ na jndë tondyehoꞌ na toxenꞌchen na quinanꞌvengiö ntyjëëhë. \v 8 Majoꞌ juu jñꞌoon na macüji na iquenhanꞌ xjen jaa, conduihanꞌ jñꞌoon xco. Ee juu na tovamꞌaan Cristo, yo ninꞌjuu na conanꞌvehoꞌ jñꞌoonꞌñeen, conanꞌmanhanꞌ na mayuuꞌhanꞌ. Nndaꞌ matsjö ngꞌe juu na condui najaan, jndë tyeꞌ na vacüenon juu na icoꞌxenhanꞌ quiiꞌ nꞌon nnꞌan, ndoꞌ juu na condui naxuee na mayuuꞌ, condixueehanꞌ. \p \v 9 Ndoꞌ minninchen tsꞌan na itso juu na vamꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ Cristo na nquii jon conduihin naxuee, majoꞌ jndooꞌ juu ncüiichen tyje juu na mantyi vantyja tsꞌon, ninvaa tsixuan tsanꞌñeen ntyja ꞌnaanꞌ najaan. \v 10 Majoꞌ minninchen tsꞌan na viꞌntyjii juu tyje juu na mantyi vantyja tsꞌon tsanꞌñeen Cristo, ninnquiiꞌchen vamꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ juu na condui naxuee. Ndoꞌ na nndaꞌ, taviꞌnan ncüii nnon jnan na ntsꞌaahanꞌ na ngacüaaꞌhin tonnon Tyoꞌtsꞌon. \v 11 Majoꞌ juu tsꞌan na jndooꞌ juu tyje juu na mantyi vantyja tsꞌon Cristo, ninmꞌaan tsanꞌñeen ntyja ꞌnaanꞌ najaan, ndoꞌ vamꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ. Ndoꞌ ngꞌe juu najaanꞌñeen jndë sinchjaanꞌhanꞌhin, joꞌ ndincyaahanꞌ na ncüaaꞌ tsꞌon yuu va nato na vja juu. \p \v 12 ꞌOꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda na viꞌntyjihoꞌ, macüji tsonvahin ngꞌe na jndë sitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌonhoꞌ jnan na nanꞌxuanhoꞌ, ngꞌe na njon jndyi xueeꞌ Cristo ngiohoꞌ. \v 13 ꞌOꞌ ta na conintquehoꞌ, macüji jñꞌoonvahin na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ ngꞌe cotsataꞌjnꞌaanntyihoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Cristo. Juu jon mancüiixjen mꞌaan jon xjen na tquen Tyoꞌtsꞌon tsoñꞌen. ꞌOꞌ ntyjë nnꞌan ndyua, macüji jñꞌoon nnon tsonvahin na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ ngꞌe condëë cotaꞌntjonhoꞌ juu yutyia. \p \v 14 ꞌOꞌ na conduihoꞌ ntsinda ncö, macüji jñꞌoonva na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ, ngꞌe jndë cotsataꞌjnꞌaanhoꞌ nquii tyëëhë Tyoꞌtsꞌon. ꞌOꞌ ta na conintquehoꞌ, macüji jñꞌoonva na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ ngꞌe cotsataꞌjnꞌaanntyihoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Cristo na juu jon mancüiixjen mꞌaan jon xjen na tquen Tyoꞌtsꞌon tsoñꞌen. Ndëë ꞌoꞌ ntyjë nnꞌan ndyua, macüji jñꞌoonva na matscüenönhanꞌ na mꞌanhoꞌ ngꞌe na nanꞌxuanhoꞌ najndëhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon, ndoꞌ jñꞌoonꞌ jon mꞌaanhanꞌ quiiꞌ nꞌonhoꞌ ndoꞌ na condëë cotantjonhoꞌ juu yutyia. \s1 Tyiꞌnanꞌvengiö juu na tixuan tsonnangue \p \v 15 Tyiꞌnanꞌvengiohoꞌ juu na tsixuan tsonnangue min ꞌnan na min nnonhanꞌ. Ee xe na aa itsiviꞌntyjii tsꞌan joo ꞌnan na itsixuanhanꞌ, itsiꞌmanhanꞌ na tyiꞌyuuꞌ na viꞌntyjii juu tyëëhë Tyoꞌtsꞌon. \v 16 Ee tsoñꞌen na tsixuan juu tsonnangue, chaꞌna juu na ntꞌue jndyi tsꞌon siꞌtsꞌo ꞌnaanꞌ tsꞌan, yo juu na itsꞌaahanꞌ na conanꞌcjaaꞌ nnꞌön ꞌnan na ninꞌcüinjanhanꞌ, yo ninꞌjuu na conanꞌntsa jaa yo ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan na nanꞌxuan, ninnquiiꞌchen juu na tsixuan tsonnangueva itsꞌaahanꞌ na cojooꞌ nnꞌön ntyja ꞌnaanꞌ nanꞌminꞌ, chito nquii tyëëhë Tyoꞌtsꞌon itsꞌaahanꞌ. \v 17 Majoꞌ juu na tsixuan tsonnangue yo tsoñꞌen natyia na ntꞌue jndyi nꞌon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ, vantycüiihanꞌ. Majoꞌ juu tsꞌan na itsꞌaa ꞌnan na ntꞌue tsꞌon Tyoꞌtsꞌon, jeꞌquintycüii na mꞌaan juu. \s1 Nquii na conduihin natyia na itsuehin cjooꞌ Cristo \p \v 18 ꞌOꞌ ntyjë, conduihoꞌ ntsinda ncö. Joo ndyumin, ndyu na matsꞌiahanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan na tsixuan juu tsonnangue. Ndoꞌ jndë jndyehoꞌ jñꞌoon na nnintyincyooꞌ nquii juu na tyiꞌquindoꞌ juu Cristo. Ndoꞌ naneinhin jndye nnꞌan mꞌan na conduihan na tyiꞌquijndooꞌhan Cristo. Mangꞌe na nndaꞌ, covaaꞌ nnꞌön na xjen neinhin juu na tsixuan tsonnangue vantycüiihanꞌ. \v 19 Joo nanꞌñeen, tjihan quiiꞌ ntꞌan jaa, min tyiꞌyuuꞌ na tonduihan tmaanꞌ na condui jaa. Ee xe na aa mayuuꞌ na vantyja nꞌonhan jon chaꞌxjen na chuhanꞌ, jeꞌquitjihan quiiꞌ ntꞌan. Majoꞌ jntyꞌehan jaa chaꞌ quitsiꞌman jndyoyuhanꞌ na tyiꞌcꞌonhan ntyja ꞌnaanꞌ tmaanꞌ na condui jaa. \p \v 20 Majoꞌ ꞌoꞌ jndë tyincyaa Jesucristo na nanꞌxuanhoꞌ Espíritu Santo, ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, tsoñꞌenhoꞌ cotsataꞌjnꞌaanhoꞌ nin jñꞌoon na conduihanꞌ na mayuuꞌ. \v 21 Chito macüji jñꞌoonvahin na matscüenönhanꞌ ndëëhoꞌ ngꞌe na tyiꞌquindiohoꞌ nchu vaa tsixuan jñꞌoon na mayuuꞌ, matscüenönhanꞌ ngꞌe mancüiixjen cotaꞌjnꞌaan juu jñꞌoonꞌñeen. Matsꞌa na nndaꞌ ee mangiohoꞌ na juu jñꞌoon na mayuuꞌ jeꞌquitscüequenhanꞌ juuhanꞌ jñꞌoon quintu, \v 22 ¿Nin tsꞌan conduihin tsan quintu? Manquiintyi tsꞌan na icüjiꞌ juu jñꞌoon na Jesús, chito conduihin Cristo. Tsan na nndaꞌ vaa jñꞌoon na incyaa, conduihin tsꞌan na tyiꞌquindoꞌ juu Cristo ee incyaa juu jñꞌoon na nquii Jesús, chito jnda Tyoꞌtsꞌonhin, yo ninꞌjñꞌoon na icüjiꞌ tsanꞌñeen na nquii Tyoꞌtsꞌon chito conduihin tye Jesús. \v 23 Ndoꞌ minninchen tsꞌan na incyaa juu jñꞌoon na nquii Jesús chito conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon, juu tsanꞌñeen min tyiꞌcꞌoon juu ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon na conduihin Tyëëhë. Majoꞌ juu tsꞌan na icüjiꞌ jndyoyu na nquii Jesús conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon, juu tsanꞌñeen mꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ tyëëhë Tyoꞌtsꞌon. \p \v 24 Majoꞌ nquehoꞌ, quitquen ya yahoꞌ cüenta joo jñꞌoon na tondye jndyeehoꞌ, quinanꞌveyahoꞌhanꞌ quiiꞌ nꞌonhoꞌ. Ee xe na aa contꞌahoꞌ na nndaꞌ, yajoꞌ ninnquiiꞌchen conanꞌjonhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jnda Tyoꞌtsꞌon ndoꞌ mantyi yo nquii jon na conduihin Tyëëhë. \v 25 Ee ndö vaa jñꞌoon na jndë tcoꞌ Jesucristo ꞌndyo jon ndëëhë na nninncyaa jon na tyiꞌquintycüii na cotantꞌö yo ñuan njanhan. \p \v 26 Macüji jñꞌoonmin ngꞌe mꞌan nnꞌan na ninꞌquitjueꞌhan ꞌoꞌ juu nato na itsiviꞌnnꞌanhanꞌ. \v 27 Majoꞌ ꞌoꞌ jndë tyꞌonhoꞌ cüenta Espíritu Santo. Nquii jon imꞌaan jon quiiꞌ nꞌonhoꞌ. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, tyiꞌicanhanꞌ ncüiichen tsꞌan na ntsiꞌman ndëëhoꞌ nchu vaa na icanhanꞌ na ntꞌue tsꞌon Tyoꞌtsꞌon na quintꞌahoꞌ. Ee nquii Espíritu Santo itsiꞌman jon ndëëhoꞌ tsoñꞌen ngꞌe conduihin jñꞌoon na mayuuꞌ, chito itsiviꞌnnꞌan jon. Joꞌ chuhanꞌ na quinanꞌjontyenhoꞌ yo Cristo, chaꞌxjen jndë siꞌman Espíritu Santo ndëëhoꞌ. \p \v 28 Ndoꞌ ꞌoꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda na viꞌntyji ꞌoꞌ, cꞌontyenhoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ Cristo, chaꞌ juu xjen ya na ncüjeeꞌ ntcüeꞌ jon, ncꞌön na minꞌncüii tyiꞌquindyiiꞌ nnꞌön na tonnon jon, min jeꞌcꞌön na jnꞌan. \v 29 ꞌOꞌ covaaꞌ nꞌonhoꞌ na nquii Jesucristo jndyoyu conduihin. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ vaa, mantyi covaaꞌ nꞌonhoꞌ na ncüii cüii tsꞌan na vamꞌaan juu ntyja ꞌnan na chuhanꞌ, condui tsanꞌñeen tsꞌan na tui ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon. \c 3 \s1 Nnꞌan na condui ntsinda Tyoꞌtsꞌon \p \v 1 Vaa tꞌman jndyi na njon juu na viꞌntyjii Tyëëhë jaa. Xe ngꞌe juuhanꞌ, joꞌ na itsiquijndyuhanꞌ jaa ntsinda nquii jon. Ndoꞌ mancüiixjen joꞌ condui jaa. Majoꞌ joo nnꞌan na conanꞌjonhan ntyja ꞌnaanꞌ juu na tsixuan tsonnangue, ndiquitjiꞌhin cüenta na nndaꞌ condui jaa ngꞌe min nquii jon tataaꞌ nꞌonhan ntyja ꞌnaanꞌ na condui jon. \v 2 ꞌOꞌ ntyjë na vantyja nꞌonhoꞌ na viꞌntyji ꞌoꞌ, naneinhin condui jaa ntsinda nquii Tyoꞌtsꞌon, majoꞌ vitjachen na ntsiꞌman jon nchu vaa nnanꞌxuan na tonnonchen. Majoꞌ covaaꞌ nnꞌön xjen na nnintyincyooꞌ nndaꞌ Cristo, yajoꞌ ntsijonhanꞌ jaa yo nquii jon ngꞌe njntyꞌia ndëë nchu vaahin. \v 3 Ndoꞌ ncüii cüii tsꞌan na nndaꞌ vaa na ntyja tsꞌon juu Cristo, iquen nquiihin na jiꞌua conduihin, chaꞌxjen nquii Cristo conduihin na jiꞌuahin. \p \v 4 Majoꞌ ncüii cüii tsꞌan na itsꞌaa ya juu na itsitjahin, tyiꞌninꞌcüaꞌngueeꞌ tsanꞌñeen juu ntji na tquen Tyoꞌtsꞌon na icoꞌxenhanꞌ, ee juu ntjiꞌñeen itsijndaꞌhanꞌ na juu tsꞌan na itsꞌaa na nndaꞌ, vaa jnaanꞌ juu. \v 5 Ndoꞌ ꞌoꞌ covaaꞌ nꞌonhoꞌ na jndyo Cristo na tuihin na tsꞌanhin chaꞌ quitsinduuꞌ jon jnan na nanꞌxuan, ndoꞌ juu jon minꞌncüii jnan tyiꞌquitsixuan jon. \v 6 Minninchen tsꞌan na ninnquiiꞌchen vamꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ jon, chito na ninnquiiꞌchen itsitjahin. Majoꞌ juu tsꞌan na iꞌndyii nquiihin na itsitjahin, tyiꞌcocüjiꞌ juu cüenta ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon, min tyiꞌcovaaꞌ tsꞌon juu ntyja ꞌnaanꞌ jon. \v 7 ꞌOꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda, taninncyahoꞌ na ntsiviꞌnnꞌan tsꞌanhoꞌ na ngitso juu cuaa nquii na itsitja tsꞌan nnon Tyoꞌtsꞌon. Juu tsꞌan na ninnquiiꞌchen itsꞌaa juu ꞌnan na chuhanꞌ chaꞌxjen na sijndaꞌ Tyoꞌtsꞌon na quitsamꞌan, condui tsanꞌñeen na jndyoyuhin na tonnon nquii jon chaꞌxjen na condui nquii Cristo. \v 8 Majoꞌ juu tsꞌan na ninnquiiꞌchen itsꞌaa ꞌnan na tsixuanhanꞌ jnan, mꞌaan tsanꞌñeen ntyja ꞌnaanꞌ yutyia. Ee ntyjantyi xjen na tyeꞌ tsoñꞌen, itsixuan yutyia jnan. Mangꞌe na nndaꞌ, nquii jnda Tyoꞌtsꞌon jndyo jon chaꞌ ntsityuiiꞌ jon joo ꞌnan itsꞌaa yutyia. \p \v 9 Minninchen tsꞌan na tui xcohin ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, juu tsanꞌñeen tyiꞌxeꞌncyaahin na vi ntyja ngaca na ntsitjahin ncüii cüii nnon jnan, ngꞌe nquii jon mꞌaan jon quiiꞌ tsꞌon juu. Joꞌ ngꞌe na jndë tui xcohin ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, xeꞌncyaahin na ninvito ntsitjahin. \v 10 Ndö vaa na ncüaaꞌ nnꞌön nin nnꞌan na condui ntsinda Tyoꞌtsꞌon ndoꞌ nin nnꞌan conduihan ntsinda juu yutyia. Juu tsꞌan na tyiꞌvamꞌaan ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan na chuhanꞌ, min tyiꞌviꞌntyjii juu ntyje juu na vantyja nꞌonhan Cristo, chito jnda Tyoꞌtsꞌon condui tsanꞌñeen. \s1 Tyiꞌntꞌaaha na veꞌ conduë nquë na conanꞌvengiö ntyjë na vantyja nꞌon Cristo \p \v 11 Ndö vaa jñꞌoon na tondye jndyeehoꞌ xjen na tëntyja nꞌonhoꞌ Cristo, na chuhanꞌ na cüivengiö ntyjë na vantyja nꞌonhan jon. \v 12 Min tyiꞌntꞌahoꞌ chaꞌ na sꞌaa Caín. Juu tsanꞌñeen tomꞌaan jon ntyja ꞌnaanꞌ yutyia, mangꞌe joꞌ iscueeꞌ jon tyje jon. Ndoꞌ ¿Ndu na iscueeꞌ jonhin? Sꞌaa jon na nndaꞌ ngꞌe tovamꞌaan jon ntyja ꞌnaanꞌ ꞌnan tyia, majoꞌ tyje jon tovamꞌaan juu chaꞌxjen na chuhanꞌ na tonnon Tyoꞌtsꞌon. \p \v 13 Mangꞌe joꞌ, ꞌoꞌ ntyjë na vantyja nꞌonhoꞌ, tyiꞌnanꞌtiuhoꞌ na jen ñoncya na coquenonhoꞌ na joo nnꞌan na nanꞌxuan ntyja ꞌnaanꞌ tsonnangue mꞌanhan na jndohan ꞌoꞌ. \v 14 Ee covaaꞌ nnꞌön na jndë jntꞌui jaa nato na cotsu nnꞌan ndoꞌ jndë sacꞌë juu nato na ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ na cotaꞌndoꞌ ñuan njanhan. Nndaꞌ vaa na covaaꞌ nnꞌön ngꞌe conanꞌveꞌngiö ntyjë na vantyja nꞌonhan Jesús. Minninchen tsꞌan na tyiꞌviꞌntyjii juu nnꞌan, ninvaa mꞌaan juu nacje ꞌnaanꞌ na cotsu ñuaan nnꞌan. \v 15 Majoꞌ minninchen tsꞌan na itso na vantyja tsꞌon juu Jesús, majoꞌ ninmꞌaan juu na jndooꞌ juu ncüii tyje juu na mantyi vantyja tsꞌon, juu tsanꞌñeen conduihin tsꞌan na itscüje nnꞌan. Ndoꞌ covaaꞌ nꞌonhoꞌ ncüii tsꞌan na itscüje nnꞌan, ntyja ꞌnaanꞌ nquii juu tyiꞌitsixuan juu na tyiꞌquintycüii na vandoꞌ ñuaanꞌ juu. \v 16 Ndö vaa na itsiꞌmanhanꞌ na viꞌntyjii Jesucristo jaa ee tyincyaa nquiihin na jnanꞌcueeꞌ nnꞌanhin ntyja njanhan. Ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, icanhanꞌ na quinanꞌvengiö ntyjëëhë na vantyja nꞌonhan jon, cuaa nquii min xe na aa nnanꞌcüje nnꞌan jaa ntyja ꞌnaanhanꞌ. \v 17 Majoꞌ xe na aa mꞌaan ncüii tsꞌan na vantyja tsꞌon juu Jesucristo, ndoꞌ min ꞌnaanꞌ jon, ndoꞌ iquen jon cüenta na ncüiichen tyje jon na mantyi vantyja tsꞌon juu na itsitjahanꞌ ꞌnanhin, majoꞌ tyiꞌninꞌncyaa jon ꞌnan na icanhanꞌ tsanꞌñeen, ndoꞌ na nndaꞌ, juu na viꞌ ntyjii Tyoꞌtsꞌon nnꞌan, taꞌnan covitincyooꞌ na icoꞌxenhanꞌhin ntyja ꞌnaanꞌ na vamꞌaan juu. \v 18 ꞌOꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda na viꞌntyjihoꞌ, chito veꞌ xiaꞌntyi na nduë na conanꞌvengiö nnꞌan, mantyi quinanꞌman na nndaꞌ nchu vaa na vja na cotsamꞌan. \s1 Ndö vaa na nninncyaahanꞌ na tꞌman qui nnꞌön Tyoꞌtsꞌon. \p \v 19 Ndö vaa na itsiꞌmanhanꞌ na conanꞌjön yo juu jñꞌoon na conduihanꞌ na mayuuꞌ, ndoꞌ ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ mꞌan na minꞌncüii tyiꞌquindyiiꞌ nnꞌön na tonnon Tyoꞌtsꞌon, \v 20 Ee minꞌcya ro na covicjë quiiꞌ ñuan njanhan na conanꞌtja jaa na tonnon jon, covaaꞌ nnꞌön na nquii jon tꞌmanntyichen conduihin, chichen joo jñꞌoonꞌñeen na mꞌaanꞌ nnꞌön, ndoꞌ joo na covicjë, tsoñꞌenhanꞌ ntyjii jndaꞌ jonhanꞌ. \v 21 Yajoꞌ ꞌoꞌ ntyjë na viꞌntyjihoꞌ, xe tyquiiꞌ ñuan njanhan covicjë na tyiꞌconanꞌtja jaa, itsiꞌmanhanꞌ condëë conanꞌndyooꞌ jaa na tonnon jon yo na minꞌncüii tyiꞌquindyiiꞌ nnꞌön. \v 22 Ndoꞌ ngꞌe joꞌ, nninncyaa jon jñꞌoon na cotan nnon jon ngꞌe na cotaꞌncꞌuë joo jñꞌoon na iquen jon ndëë na cotoxenhanꞌ, ndoꞌ mantyi yo joo ꞌnan na contꞌa na caveeꞌ nchjii jon. \v 23 Ndoꞌ ndö vaa jñꞌoon na iquen jon ndëë na iquenhanꞌ xjen jaa, na cantyja nnꞌön yo nquii jnda jon Jesucristo. Tquen jon jñꞌoon na quintꞌa na nndaꞌ ndoꞌ cüivengiö ntyjëëhë na mantyi vantyja nꞌon jon, chaꞌxjen nquii Jesucristo tquen jon na quintꞌahanꞌ. \v 24 Minninchen tsꞌan na ivangueeꞌ juu jñꞌoon na icoꞌxen jon, itsijon tsanꞌñeen yo nquii Tyoꞌtsꞌon, nquii jon mꞌaan jon quiiꞌ tsꞌon juu. Ndoꞌ ndö vaa na itsiꞌmanhanꞌ ndëë nnꞌan na mꞌaan jon quiiꞌ nnꞌön ngꞌe na incyaa jon na nanꞌxuan nquii Espíritu Santo. \c 4 \s1 Vaa na itsijndaꞌhanꞌ nin jñꞌoon conduihanꞌ na mayuuꞌ, ndoꞌ nin jñꞌoon na tyiꞌyuuꞌ \p \v 1 ꞌOꞌ ntyjë na viꞌntyji ꞌoꞌ, mꞌan minꞌndye nnꞌan na comaꞌndyiꞌhan na conduehan na joo jñꞌoon na coninncyahan, nquii Espíritu Santo itsiꞌman jonhanꞌ ndëëhan. Majoꞌ ꞌoꞌ tyiꞌngantyja nꞌonhoꞌhanꞌ. Joo jñꞌoonꞌñeen, quitquen jndyeehoꞌ cüenta na aa itsijonhanꞌ joohanꞌ chaꞌxjen joo jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon na jndë tyꞌoonhoꞌ cüenta. Icanhanꞌ na quintꞌahoꞌ na nndaꞌ, ngꞌe jndye nnꞌan comaꞌndyiꞌhan na conanꞌviꞌnnꞌanhin na conduehin na nquii Tyoꞌtsꞌon incyaa jon jñꞌoon na conanꞌmanhan. \v 2 Ndö vaa na ndëë ncüaaꞌ nꞌonhoꞌ na aa mayuuꞌ na nquii Espíritu Santo itsiꞌman jon jñꞌoon na incyaa tsꞌan. Minninchen tsꞌan na icüjiꞌ jndyoyu juu na nquii Jesús conduihin Cristo, ndoꞌ na tuihin na tsꞌanhin, itsixuan tsanꞌñeen Espíritu na conduihin nquii Tyoꞌtsꞌon. \v 3 Majoꞌ minninchen tsꞌan na itso juu na nquii Jesús tyiꞌyuuꞌ na conduihin Cristo, min chito na tuihin na tsꞌanhin chaꞌxjen nquë, tsixuan tsanꞌñeen ntyja ꞌnaanꞌ nquii juu na itsuehin cjooꞌ Cristo, tyiꞌcꞌoon tsanꞌñeen ntyja ꞌnaanꞌ juu Espíritu na conduihin Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ ꞌoꞌ jndë macondyehoꞌ na nquii juu na itsuehin cjooꞌ Cristo ncüjeeꞌ nnon juu, ndoꞌ naneinhin jndë mꞌaan juu ntjoohin tsonnangue. \p \v 4 ꞌOꞌ ntyjë na conduihoꞌ ntsinda, nanꞌxuanhoꞌ cüentaaꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ jndë tejndei jon ꞌoꞌ chaꞌ joo nnꞌan na tyiꞌyuuꞌ jñꞌoon na coninncya, taꞌnan jndëë jnanꞌviꞌnnꞌan nanꞌñeen ꞌoꞌ. Ee nquii Espíritu Santo na mꞌaan jon quiiꞌ nꞌonhoꞌ, tꞌmanntyichen najndei conduihin, chichen nquii yutyia na mꞌaan juu yo nanꞌñeen na nanꞌxuanhan ntyja ꞌnaanꞌ tsonnangue. \v 5 Joo nanꞌñeen na conanꞌviꞌnnꞌanhan na conduehan na coninncyahan jñꞌoonꞌ Tyoꞌtsꞌon, nanꞌxuanhan ntyja ꞌnaanꞌ juu tsonnangue. Mangꞌe na nndaꞌ, conanꞌneinhan ntyja na tsixuanhanꞌ, ndoꞌ ngꞌe joꞌ joo nnꞌan na conanꞌjonhan ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ, neinhan na condyehan jñꞌoon na coninncya nanꞌñeen. \v 6 Majoꞌ nquë condui jaa nnꞌan cüentaaꞌ nquii Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ minninchen tsꞌan na mꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ jon, indyii tsanꞌñeen jñꞌoon na coninncya. Majoꞌ juu tsꞌan na tyiꞌcꞌoon ntyja ꞌnaanꞌ jon, min tyiꞌninꞌquindyii tsanꞌñeen jñꞌoon na conduë, ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ vaa, ndëë ncüaaꞌ nnꞌön na juu jñꞌoon na coninncya nnꞌan, aa conduihanꞌ jñꞌoon na mayuuꞌ ndoꞌ aa jñꞌoon na itsiviꞌnnꞌanhanꞌ. \s1 Tyoꞌtsꞌon conduihin na viꞌntyjii jon nnꞌan \p \v 7 ꞌOꞌ na viꞌntyji jahoꞌ, nque ntyjë na covantyja nꞌonhan Jesucristo, chuhanꞌ na quinanꞌvengiöhan. Ee juu na conanꞌvengiöhan, conanhanꞌ na mꞌaan nquii Tyoꞌtsꞌon. Minꞌcya ro tsꞌan na viꞌntyjii juu nnꞌan, condui tsanꞌñeen jnda nquii Tyoꞌtsꞌon, ndoꞌ vajnaanꞌ juu jon. \v 8 Majoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na tyiꞌviꞌntyjii juu nnꞌan, min tyiꞌcüajnaanꞌ juu Tyoꞌtsꞌon ee nquii jon ninnquiiꞌchen conduihin na viꞌntyjii jon nnꞌan. \v 9 Nquii Tyoꞌtsꞌon, juu jnda jon na ninncüii tsꞌonhin, jñon jonhin na mꞌan jaa nnꞌan tsonnangue. Sꞌaa jon na nndaꞌ chaꞌ ndëë ncꞌön na tyiꞌquintycüii na cotantꞌö yo ñuan njanhan. Nndaꞌ vaa na siꞌman jon na viꞌntyjii jon jaa. \v 10 Ndö vaa na cotsavaaꞌ nnꞌön ntyja ꞌnaanꞌ na viꞌntyjii Tyoꞌtsꞌon jaa, chito jaa tyꞌön jndyëë na vengiöhin. Nquii jon tyꞌoon jndyee jon na viꞌnchjii jon jaa, ndoꞌ tꞌua jon tsꞌian nnon jnda jon Jesús na cueꞌ jon ntyja ꞌnaanꞌ jnan na nanꞌxuan, ngꞌe joꞌ ndëë ntsitꞌman tsꞌon Tyoꞌtsꞌon jaa. \p \v 11 ꞌOꞌ ntyjë na vantyja nꞌonhoꞌ na viꞌntyji ꞌoꞌ, ngꞌe na nndaꞌ vaa na viꞌntyjii Tyoꞌtsꞌon jaa, joꞌ mantyi chuhanꞌ na quinanꞌvengiö ntyjëëhë na vantyja nꞌonhan jon. \v 12 Minꞌncüii tsꞌan taꞌnan condyiaaꞌ juu Tyoꞌtsꞌon. Majoꞌ ya na ninvito mꞌaan na conanꞌvengiö nnꞌan, itsiꞌmanhanꞌ na mꞌaan jon quiiꞌ nnꞌön ndoꞌ juu na viꞌntyjii jon nnꞌan, itsiquindëhanꞌ juuhanꞌ ntyja njanhan. \v 13 Ndö vaa na tsiꞌmanhanꞌ na cotsamꞌan jaa yo Tyoꞌtsꞌon ndoꞌ na mꞌaan jon quiiꞌ ñuan njanhan ngꞌe jndë tyincyaa jon Espíritu Santo quiiꞌ nnꞌön. \v 14 Ndoꞌ jndë tojntyꞌiá ndë́ nquii jnda Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ cotjíꞌ jndyoyú na jñon jonhin quiiꞌ ntꞌan nnꞌan tsonnangue chaꞌ ntsinꞌman Jesús ñuaan nnꞌan jnan na nanꞌxuanhan. \v 15 Minninchen tsꞌan na icüjiꞌ jndyoyu na nquii Jesús conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon, mꞌaan Tyoꞌtsꞌon quiiꞌ tsꞌon tsanꞌñeen ndoꞌ juu tsanꞌñeen ityiiꞌhanꞌhin ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon. \p \v 16 Joꞌ jndë cotsavaaꞌ nnꞌön na mꞌaan Tyoꞌtsꞌon na viꞌnchjii jon jaa ndoꞌ vantyja nnꞌön na nndaꞌ. Nquii Tyoꞌtsꞌon conduihin na viꞌnchjii jon nnꞌan. Yajoꞌ minninchen tsꞌan na viꞌntyjii juu nnꞌan, vamꞌaan juu ntyja ꞌnaanꞌ jon, ndoꞌ mantyi mꞌaan jon quiiꞌ tsꞌon juu. \v 17 Juu na viꞌntyjii Tyoꞌtsꞌon nnꞌan, ndö vaa na tsiꞌmanhanꞌ na itsiquindëhanꞌ juuhanꞌ ntyja njanhan. Ya na ngueꞌntyja xjen na ntcoꞌxen jon nnꞌan ntyja ꞌnaanꞌ na conanꞌtjahan nnon jon, tyiꞌjeꞌquindyiiꞌ nnꞌön na mantyi ntꞌuii jon jaa, ngꞌe covaaꞌ nnꞌön na chaꞌxjen na viꞌntyjii Cristo nnꞌan, manndaꞌ vaa cotsamꞌan quiiꞌ ntꞌan nnꞌan. \v 18 Ya na vantyja nnꞌön na viꞌntyjii Tyoꞌtsꞌon jaa, icüjiꞌhanꞌ na coviquityuë na ntcoꞌxen jon jaa ntyja ꞌnaanꞌ jnanhan. Ee ya na mꞌan na ncyaa na ntꞌuii jon jaa tsojnaanꞌ na conanꞌtja jaa, tsiꞌmanhanꞌ na juu na conduihin na viꞌntyjii jon nnꞌan, tyiꞌquindë conanꞌxuanhanꞌ. \p \v 19 Ee navejndyee nquii Tyoꞌtsꞌon tyꞌoon jon na viꞌntyjii jon jaa, mangꞌe joꞌ conanꞌvengiö nnꞌan. \v 20 Ncüii tsꞌan, xe na aa ngitso juu na viꞌntyjii juu nquii Tyoꞌtsꞌon, majoꞌ tyiꞌcueeꞌ tsꞌon juu ncüiichen tyje juu na mantyi vantyja tsꞌon, veꞌ tsꞌan quintuhin. Ee xe tyiꞌviꞌntyjii juu tyje juu na ninnquiiꞌchen indyiaaꞌ juuhin, majndeichen jeꞌquitsiviꞌntyjii juu nquii Tyoꞌtsꞌon na min tyiꞌcondyiaaꞌ juuhin. \v 21 Ndö vaa jñꞌoon na icoꞌxenhanꞌ na tyincyaa Cristo ndëë jaa. Itsohanꞌ na minninchen tsꞌan na viꞌntyjii juu Tyoꞌtsꞌon, chuhanꞌ na cüiviꞌntyjii juu tyje juu na vantyja tsꞌon juu jon. \c 5 \s1 Ndö quintꞌa chaꞌ ntantjön yo juu na tsixuan tsonnangue \p \v 1 Tyiꞌncüii cüii tsꞌan na vantyja tsꞌon juu na nquii Tyoꞌtsꞌon tꞌua jon tsꞌian nnon Jesús na conduihin na itsinꞌman jon ñuaan nnꞌan, iquen Tyoꞌtsꞌon tsanꞌñeen na conduihin jnda nquii jon. Ndoꞌ minninchen tsꞌan na viꞌntyjii juu Tyoꞌtsꞌon na condui jon Tyëëhë, mantyi viꞌntyjii tsanꞌñeen ntsinda Tyoꞌtsꞌon. \v 2 Xe na aa conanꞌvengiö Tyoꞌtsꞌon, ndoꞌ cotaꞌncꞌuë jñꞌoon na icoꞌxen jon, covityincyooꞌ na mayuuꞌhanꞌ ya na conanꞌvengiö nnꞌan na condui ntsinda jon. \v 3 Ndö vaa na itsiꞌmanhanꞌ na condui jaa nnꞌan na conanꞌvengiö Tyoꞌtsꞌon, na quitaꞌncꞌuë jñꞌoon na icoꞌxen jon jaa. Ndoꞌ joo jñꞌoonꞌñeen, tyiꞌjahanꞌ chaꞌxjen na ja xu. \v 4 Minninchen tsꞌan na jndë tui xcohin ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, condëë ivantjon juu yo ꞌnan tyia na tsixuan tsonnangue. Juu na tsixuanhanꞌ, condëë cotantjönhanꞌ ngꞌe juu na vantyja nnꞌön Jesucristo. \v 5 ¿Nin tsꞌan na nndëë ngüantjon yo juu ꞌnan tyia na tsixuan tsonnangue chaꞌ tyiꞌngüantjonhanꞌhin? Xiaꞌntyi juu tsꞌan na vantyja tsꞌon na nquii Jesús conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon, juu tsanꞌñeen ngüantjon juu yo ꞌnan tyiaꞌñeen. \s1 Jñꞌoon na icüjiꞌ jndyoyuhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ jnda Tyoꞌtsꞌon \p \v 6 Nquii Jesucristo tyjeeꞌ jon tsonnangue. Jndëëꞌ jon quiiꞌ ndaa, ndoꞌ manquiintyi jon tyincyaahin na jnanꞌcueeꞌ nnꞌanhin na tcüeꞌ neoonꞌ jon, chito xiaꞌntyi na jndëëꞌ jon quiiꞌ ndaa, mantyi tyincyaa jon na tueꞌ jon na tcüeꞌ neoonꞌ jon nnon tsonjnꞌaan. Majuuntyi Espíritu Santo conduihin na icüjiꞌ jndyoyu jon ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ, ndoꞌ nquii jon ninnquiiꞌchen conduihin jñꞌoon na mayuuꞌ. \v 7 Ee mꞌaan ndye nnon na cotjiꞌ jndyoyu ntyja ꞌnaanꞌ Jesucristo ndëëhë, \v 8 Manquiintyi Espíritu Santo, yo ndaatioo na jndëëꞌ Jesús, yo neoonꞌ jon na tcüeꞌ na jñon nnꞌanhin tsonjnꞌaan. Ndoꞌ ncüii ncüii na ndye nnon jñꞌoonꞌñeen, covijntꞌue Tyoꞌtsꞌonhanꞌ na icüjiꞌ jndyoyu jon na juu Jesucristo conduihin jnda jon. \v 9 Joo jñꞌoon na cotjiꞌ jndyoyu nnꞌan ndëë ntyjehan, coyꞌon nanꞌñeen cüentahanꞌ. Majoꞌ juu jñꞌoon na icüjiꞌ jndyoyu Tyoꞌtsꞌon ndëëhë, njonntyichen conduihanꞌ, ee juuhanꞌ itꞌuiihanꞌ yo juu jñꞌoon na icüjiꞌ jndyoyu jon ntyja ꞌnaanꞌ jnda nquii jon. \v 10 Ndoꞌ minninchen tsꞌan na vantyja tsꞌon juu na Jesús conduihin jnda Tyoꞌtsꞌon, juu jñꞌoonvaꞌ conduihanꞌ na icüjiꞌ jndyoyuhanꞌ quiiꞌ tsꞌon juu. Majoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na tyiꞌcantyja tsꞌon juu jñꞌoon na icüjiꞌ jndyoyu Tyoꞌtsꞌon ntyja ꞌnaanꞌ jnda jon, itsꞌaa tsanꞌñeen na nquii Tyoꞌtsꞌon quintuhin, ngꞌe tyiꞌcovantyja tsꞌon juu juu jñꞌoonꞌñeen. \v 11 Ndoꞌ ndö vaa jñꞌoon na icüjiꞌ jndyoyu Tyoꞌtsꞌon ndëë na incyaa jon na tyiꞌquintycüii na cotandoꞌ ñuan njanhan, ndoꞌ juuhanꞌ nanꞌxuan jaahanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ nquii jnda jon. \v 12 Ndoꞌ minninchen tsꞌan na nquii jnda Tyioꞌtsꞌon mꞌaan jon quiiꞌ tsꞌon juu, tsixuan juu na tyiꞌquintycüii na vandoꞌ ñuaanꞌ juu. Majoꞌ minꞌcya ro tsꞌan na tyiꞌcꞌoon juu ntyja ꞌnaanꞌ jnda jon, tyiꞌquitsixuan tsanꞌñeen na vandoꞌ ñuaanꞌ juu. \s1 Naneinhin nanꞌxuan na tyiꞌquintycüii na cotantꞌö \p \v 13 Macüji jñꞌoonmin na matscüenönhanꞌ ndëë ꞌoꞌ na vantyja nꞌonhoꞌ nquii jnda Tyoꞌtsꞌon chaꞌ cüaaꞌ jndaꞌ nꞌonhoꞌ na nanꞌxuanhoꞌ na tyiꞌquintycüii na cotandoꞌ ñuaanhoꞌ. \p \v 14 Ndö vaa na incyaahanꞌ na tꞌman qui nnꞌön Tyoꞌtsꞌon na conanꞌndyooꞌ jaa na tonnon jon. Xjen na cotan cüii jñꞌoon nnon jon, xe na aa juu jñꞌoonꞌñeen mꞌaanhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ na ntꞌue tsꞌon jon, mangiö jntꞌaha na ndyii jonhanꞌ. \v 15 Ndoꞌ ngꞌe covaaꞌ nnꞌön na iquen jon cüenta jñꞌoon na cotan nnon jon, mantyi ngiö yaha na nninncyaa jonhanꞌ. \v 16 Xe ncüiihoꞌ ndyiaaꞌ juu ncüiichen tyje juu na itsitja tsanꞌñeen ncüii nnon jnan na tyiꞌxeꞌcayꞌoonhanꞌhin na ngitsuhin, chuhanꞌ na can juu nnon Tyoꞌtsꞌon na ntcüeꞌ tsꞌon tsanꞌñeen. Ndoꞌ nninncyaa jon na ntsixuan tsanꞌñeen na tyiꞌquintycüii na vandoꞌ ñuaanꞌ juu. Mꞌaan jnan na vayꞌoonhanꞌ tsꞌan na ngitsu ñuaanꞌ juu. Tyiꞌquitsjö na can tsꞌan na quitejndei Tyoꞌtsꞌon tsanꞌñeen. \v 17 Ncüii cüii nnon ꞌnan na itsitja tsꞌan, tsixuanhanꞌ jnan na tonnon Tyoꞌtsꞌon. Ndoꞌ min jnan na xeꞌquitsu ñuaanꞌ tsꞌan ntyja ꞌnaanꞌhanꞌ. \p \v 18 Juu tsꞌan na jndë tui xcohin ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon, mangiö na juu tsanꞌñeen tavi ꞌnan itsitjahin nnon jon na ninvito. Ee nquii jnda Tyoꞌtsꞌon ivantyjeeꞌ jon tsanꞌñeen ndoꞌ ngꞌe na nndaꞌ, juu yutyia ndiquindëë ntꞌuii juu tsanꞌñeen. \v 19 Mangiö na condui jaa ntyja ꞌnaanꞌ Tyoꞌtsꞌon. Majoꞌ tsoñꞌen nnꞌan na cotsamꞌan ntyja ꞌnaanꞌ juu na tsixuan tsjonnangue, mꞌanhan nacje ꞌnaanꞌ juu yutyia. \v 20 Ndoꞌ mantyi mangiö na nquii jnda Tyoꞌtsꞌon jndë jndyo jon. Ndoꞌ incyaa jon na jndaꞌ nquën, joꞌ na cotaꞌjnꞌaan nquii Tyoꞌtsꞌon na conduihin na mayuuꞌ. Nanein cotsamꞌan yo nquii jon na conduihin na mayuuꞌ ngꞌe na cotsamꞌan ntyja ꞌnaanꞌ nquii Jesucristo. Juu jon conduihin Tyoꞌtsꞌon na mayuuꞌ. Ndoꞌ ntyja ꞌnaanꞌ nquii jon nanꞌxuan na tyiꞌquintycüii na cotantꞌö. \v 21 ꞌOꞌ na conduihoꞌ ntsinda na viꞌntyjihoꞌ, min jñꞌoon na coninncya nnꞌan na min tyiꞌyuuꞌhanꞌ ntyja ꞌnaanꞌ joo ꞌnan na conanꞌtꞌmaanꞌhan. Taninncyahoꞌ na joohanꞌ ntquenhanꞌ xjen ꞌnaanꞌhanꞌ ꞌoꞌ