\id ROM  - Awa NT [awb] -Papaua New Guinea 2002 (DBL -2014) 
\h Aroma 
\toc1 Aroma 
\toc2 Aroma 
\toc3 Arom 
\mt1 Aroma  
\imt1 Ebeq sáhnsahwe ahtebé ehwehne.  
\ip Poraga mah pahsí sehiranue mó aní awuwana wega Aroma suwahpeq mewena mibeq Sísa tagaríáh ké móriuwe. Mah pahsí áwahewé mahraréna, Ite moke ahbabáq ke míone. Mósísiga miraoro ú ehweh sehgiunaga ite íre kaweraitahráhire. Itega kaweq arámbéhríúnaga moq íre kaweraitahráhire. Peh morá Sísansabé aiq pútare atonaga wega ite kaweraitena oganúq itahráhire. Manikáne Awanka Sísansabé aiq pútare atáh ké séhréh aritena kaweq sansá miraoneheqmúne íwíáh aritena ahriahri sereq mía míaire. Poraga mah ehwéh Aroma suwahpeq Sísa tagaríáh ké náriu pahsíípéq sehiranúwe.  
\c 1  
\ms1 Aroma suwahpeqte ké siu pahsíe.  
\s1 Poraga wene arambehriyabé teriu ehwéhne.  
\p
\v 1 Íné, Pora Sísa Karáhéne arambehriu aní múge. Manikáne ehweh korerinkeheéna omaq intena eqmaq núwátáire.   
\p
\v 2 Naho naho Manikánka omasa éhwéh wene ehweh iraru ke iwíáh aritowara áwahe pukúípéq sehiranuwe.  
\v 3 Omasa éhwéhmé wenahni, itene Wahnah Sísa Karáhé éhwehne. Sísawe wehukení úkúnsabe anotah wahnáh ání, Tébíti kahnáh ánínéna  
\v 4 we pukútaq Manikánka págege sansánue iriwe oganúq atowe. Oganúq atonsabe Manikáne Awanka ite sokigi aitéhmé we Manikáne ahninkáwá wíre. We Sísa Karáhé itene Wahnahne.   
\p
\v 5 We nahnso kereqne Wahnah míankeheéna Manikánka ite meiqme Sísa Karáhéne ayahpi itena anotahtaq séhréh aitéhre. Wega íné nahnso kebá eqmaq núwátáire. Mó kehiná mó kehinánká Sísansabé aiq pútare atera wene ehweh sehgigeheéna kosíwáhnorúno éna eqmaq núwátáire.  
\v 6 Ite moq Sísa Karáhéne animárí míageheéna omaq itena íáhraburaire. Íáhraburairaq ite Sísa kéráhwe.   
\p
\v 7 Aroma suwahpeqte Manikáne animáríno, íné Porane ehweh íráhro. Manikánka itensabé arutaboiraitena wene animárí míageheéna íáhraburaire. Maniká Iteriboreq itene Wahnah Sísa Karáhéreqka ite séhréh aitera itene iru ukiq itagéhe.   
\s1 Poraga Aroma ke ehweh korerieyabe awahbo ehwéhne.  
\p
\v 8 Téhwe teiéna ehwéh íráhro. Itega Sísa Karáhéne ehweh kawerue sehgíómé áhnte kegá íráhwe. Minayabe ínéga ite ómi niahreraq matawéna Sísa Karáhé áwírue Manikánsabe iwíáh íwíáh atóge.  
\v 9 Sísa Karáhé éhweh teri terinéna Manikáne arambehriyabé iwíáh íwíáhéna mirauge. Manikánka tagaríéhmé íné íre túbáh agia  
\v 10 itensabé ahriahri púreraitóge. Ite tagéyabe nuwahbehre. Minayabe Manikánsabe págegeue púreruge. Púreréna mahraréna, Aroma kebá pokiniboq pokúno ainte séhréh ainto ue púreruge.   
\p
\v 11 Itene irupipeq págegeinkeheéna Manikáne Awanka séhréh aitahráhire. Wega mirainkeheéna iteba sure séhréh aiteyabe nuwahbehre.  
\v 12 Ínéga Sísane ehweh kawerue sehgíúnsábé itega íné tagehrataq itene iru kawerinae. Itega moq Sísane ehweh kawerue sehgíónsábé tagahnaraq nirume kawerinae. Minayabe moke irupipeq eyoyóinae.   
\p
\v 13 Néne iyahnabo anímáríno, teiéna ehwéh iahtebagehboq íráhro. Áhntetaq iteba pokinieurautaq íre pokorahurauge. Sísane ehweh teríátáutaq mó nahnsó kégá aiq pútare atera sehgíówe. Ite moq aiq pútare ateq sehgigeheéna teieyabe nuwahbehre.  
\v 14 Manikánka ómi korerio urainsabé Káríki kereq íre Káríki kereq ahtebah kereq múguwahgu kereq teri terininie.  
\v 15 Itega moq Sísa éhweh irageheéna ite Aroma suwahpeq míáh ké koreiyeyabe nuwahbehre.   
\s1 Kaweq ehwéhmé Manikáne págegeorahi sansánsábé teí éhwéhne.  
\p
\v 16 Manikánka Sísane kaweq ehwéhnsábé ómi aiq pútare atáh ké kawerarítéhre. Minayabe mi ehwéh terieyabe íre niyehitehre. Maniká págege aní púana séhréh aitahráhinsabé ite koreiyeyabe nuwahbehre. Téhwe Asiu kegá mi ehwéh írówara anehe nahnsonka írówe.  
\v 17 Wehukega Sísane ehwehnsabé aiq pútare atáhtáq Manikánka kaweraritena sensabé, Ite kaweqtaq míáhwe arítéhre. Íre wehukega arambehrionka peh morá wensabé aiq pútare atáhnká kawerarítéhre. Mi kawérarítéh sánsámé Manikánka aiq sokigi aitéhre. Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Manikánka wensabé aiq pútare atáh kéyábé, Kaweqtaq míáhwe arítéh púara se oga mía míaoneherawoe ire. \rq (Habakuk 2.4)\rq*   
\s1 Maniká auwera múguwahgu ke úko ehwéhne.  
\p
\v 18 Manikánka íópeq ména wene áyáteh naneq sansá sokigi aíre. Ahbarera ahkaragára kené ahkaragáraga Manikáne aiq pútaq sansánsábé ahqáho atáhwe. Ahqáho atáh púana Manikánka anotahtaq abiahnsanéna kamah arinkéhe.  
\v 19 Maniká wewega wene sánsá tábúsoqme sokigi aríátái puara wehukega tagariahrahowe. Tagariahrahonsabé wene sánsánsábé ahqáho atáh púana Manikánka anotahtaq kamah arinawire.   
\p
\v 20 Naho naho Manikánka mah marákó márákó mirarowe. Wega kaweqtaq mía míaéna moke miraro mensáméhnsá ábóraq marowe. Amahnága minawari kéhrara wehukega taga tagao puara wene sánsá tagariahrahowe. Tagéra iwíáhorahome Maniká webataq Manikánéna ahriahri págege aní mía míaire. Minayabe mi ahbábáq kégá Manikánsabe, Arene sánsá peh kopípéq kéhre íre irarerahowe. Írakaumo.   
\p
\v 21 Sega Maniká tagarawéra wensabé, Are Maniká Iteribo wóne íre owe. Arensabé iwíáh íwíáhonehqmune íre owe. Wensabé kaweróne íre atáhwe. Minayabe se múguwahgu agéra tábúsoqme iwíáh íre iwíáhia peh sunkíkírirabeq míáhwe.  
\v 22 Ite ahtebia ké úne éra saiyoéra múguwahgu ke úkowe.   
\p
\v 23 Manikánka anotah aní ména ahriahri mía míairara wehuke íre mía míaowe. Maniká auwera abehq náneq wehukéní awankátate kuruqme mirarera minawarinsábé iwíáh íwíáh atáhwe. Kabarame ménkámehnkámé karahrabahme abehq náneq awankátate kuruqme mirarera, Itene manikáne éra minawarinsábé iwíáh íwíáh atáhwe.   
\s1 Ómiga ahbabáq aruqaruro ke wóe i ehwéhne.  
\p
\v 24 Sega mirao puana Manikánka se suena áwé tagehrara sene sirupipeq sirutaboiro ahbábáq mira aruqarurowe. Wahba sobaruqnahbaruronsabé ahbabárowe.  
\v 25 Manikáne aiq pútaq sansá suera péhepehe iwíáhéra wene sánsá íre sehgíówe. Maniká moke náneq miraro anínsábé íre iwíáh íwíáhia peh Manikánka miraro naneqmarinsabé iwíáh íwíáhowe. Manikánka moke náneq miraro puaq wensabé iwíáh íwíáh atonawe kaweq sansáne. Aiq pútaq míre.   
\p
\v 26 Sega mira áhbábáronsabé Manikánka se suena áwé tagehre. Áwé tagehrara sega áhnte íre mirao naneq miraéra ahbabáq aruqarurowe. Ahreronká sensuwehqso suera síwáhu ahréróné sinonka sobaruqnahbarurowe.  
\v 27 Wehga moq sene ahrero suera síwáhu wehné sinonkansabé sirutaboiréra sobaruqnahbarurowe. Mi sansámé anotah siyehiteh sansánirara pehipi mira aruqarurowe. Sega mira áhbábáq aruqaruro puana sene iwíáhwé sene sinonkame íre kaweragire.   
\p
\v 28 Sega Manikánsabe iuwahriehre íwíáho puana Manikánka se suena áwé tagehrara sega ahbabáq iwiáhéra íre mirao naneq miraowe.  
\v 29 Sene sirupipeq áhnte ahkaragáraakáq ahbabáqkakaq kéhre. Áhnte mensáméhnsánsábé sirutaboiro ke wóe. Íre tábúsoréh sánsáno ke wóe. Ebehyabé suwahbeh ke wóe. Mó kené ménsámehnsánsabe aigárá pabeki ke wóe. Wehuke subiq sueyabe suwahbeh ke wóe. Se tobeh aruqaruro ke wóe. Se péhe éhwéhnue mó kené ménsámehnsá mewe meweo ke wóe. Mó ke íre kawerarítáh ké wóe. Síéhruru aruqaruro ke wóe.   
\p
\v 30 Mó keyábé péhe éhwéh arítáh ké wóe. Manikánsabe suwahrieh ke wóe. Aboawah weh áhréyábé abehq éhwéh arítáh ké wóe. Se saiyoéra seye síwíq pankeráh ké wóe. Ahbabáq áhwárah ke wóe. Sinoibone ehweh anterúáh ké wóe.  
\v 31 Se múguwahgu ke wóe. Itega miraoneheqmúne e ehwéh anterúáh ké wóe. Sensuwahrahyabé íre suwahbeh ke wóe. Mó keyábé iuwahriehre éra íre séhréh arítáh ké wóe.   
\p
\v 32 Manikánka mina tahnsa pukorahi ahbábáq aruqaruro ke kamah arinawire. Sega minayabe irera anetaníbo íwíáhowe. Anetaníbo íwíáhéra mira ahbábáq aruqaruréra mina tahnsa áhbábáro keyábé kawerowe aritera iwíáh íwíáh arítáhwe. Manikánka moke mina tahnsa áhbábáq ké anotahtaq kamah arinawire.   
\c 2  
\s1 Manikánka ómi kené arambehri tagéna sainsuahna ehwéhne.  
\p
\v 1 Néne iyahnabo anímáríno, ite iwíáhome mi ahbábáq ké íre kaweq ke wóe éq peh ite kaweqtaq mía míaúne íwíáhowe. Aneqsabé mira íwíáhoo? Itega moq mi ahbábáq mira aruqarurowe. Se ahbabáq ke woe eme iteitensabéákáq mirarewe. Itega moq mi ahbábáq mirao puaq iteitensabéákáq mirarewe. Minayabe, Ómi itega kaweqtaq mía míaúne íre irarerahowe.   
\p
\v 2 Ite tagarionawe Manikánka tábúsoqme iwíáhéna mina tahnsa áhbábáq ké ehweh aritena kamah arinawire.  
\v 3 Se ahbabáq ke woe íwíáhéq itega moq mi ahbábáq mirao mino? Néne iyahnabo anímáríno, Manikánka ite íre kamah ainawire íwíáhoo? Ahqáho. Wega moke ahbabáq ke monseráhnue kamah ainawire.   
\p
\v 4 Manikánka itensabé arutaboiraitena íwénunire. Íwénunéna íre apubúue kamah aíre. Minayabe, Anetaníbo. Pehipi ahbabáronehe íwíáhoo? Itene ahbabáq sansa sueq wene sánsá sehgigeheéna Manikánka itensabé arutaboiraitena íwénunire. Minawé íre ahtebaho?   
\p
\v 5 Itene ahbabáq sansa íre sueq peh píribahriéq, Ite iuwahbeh sansá miraoneheqmúne íwíáhonsabé itene ahbabáq áhnte aginae. Áhnte agirana Manikánka ehweh aitahna tanáhráq tábúsoqme iwíáhéna anotah kamáh ainawire.  
\v 6 Wega wehukene arambehri agehmarena ehweh aritena sainsuanawire.   
\p
\v 7 Mó kegá Maniká míéhrabeq téhrehrabeq pokéra we tahnsá méyabe suwahbehre. Manikánka sensabé, Kawerowe ariteyabe suwahbehre. Ahriahri oga mérapeq pokéyabe suwahbehre. Mina tahnsa suwahbeh kegá kaweq sansá mira aruqarurirataq Manikánka oganúq sitankéhe.  
\v 8 Mó kegá peh seyene iwíáh mira aruqarurowe. Sega aiq pútaq sansá íre sehgira peh ahbabáq aruqaruro puana Manikánka mi keyábé anotah abíáhnsá aritena kamah arinawire.   
\p
\v 9 Manikánka moke ahbábáq ke kamah arinara síérinayabé uwo uwo oneherawoe. Téhwe Manikánka ahbabáq Asiú ké kamah ariena anehe ahbabáq nahnsó kéákáq kamah arinawire.  
\v 10 Manikánka kaweq sansá mira aruqaruro keyábé, Kawerowe aritena siru ukiq sitena, Néne téhrehrabeq kíóro. Anotah anímárí míagehe aritankéhe. Téhwe wega kaweqtaq míáh Ásíú kéyábé mirareritena anehe kaweqtaq míáh náhnsó kéyábé mirareritankéhe.  
\v 11 Manikánka moke mi kené arambehri agehmarena tábúsoqme iwíáhéna saraqmarena sainsuanawire.   
\p
\v 12 Nahnso kegá Mósísiga sehgíóro ú ehweh siahrerate íre irera sega ahbabáronsabé iraipéq pokigehe. Asiu kegá Mósísine ehweh irera ahbabáronsabé Manikánka Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká irarúnserahnue ehweh aritena kamah arinawire.  
\v 13 Asiu kegá Mósísine ehweh sene siahrerate íráhwe. Minayabe Manikánka mi keyábé, Ite kaweqtaq míáhwe pehipi irareritankéhbo? Ahqáho. Írakaumo. Peh morá moke mi ehwéh sehgíó kéyábé, Ite kaweqtaq míáhwe irareritankéhe.   
\p
\v 14 Nahnso kegá mi ehwéh siahrerate íre irera pehipi sehgíónsábé sirupipeq kaweq sansá ahtebahwe.  
\v 15-16 Mi ehwéh íráhnsábé sehgioo? Ahqáho. Manikánka sirupipeq kaweq sansá arítéhnsábé sehgíówe. Sega ahbabárotaq sirupipeq umeh agirara kaweqtaq míáhtáq sirupipeq eyoyó agire. Ínéga kaweq ehwéh teiúmé Manikánka Sísa Karáhénsabe, Wehukene sirupipeqté épéráhpéro sansánsábé sainsuo atéhre. Minayabe Sísa tuina tanáhráq wehukene sirupipeqté sánsánká seye sainsuankéhe.   
\s1 Asiu kegá Mósísine ehwehnka séhréh aitankéhe íwíáho ehwéhne.  
\p
\v 17 Itewe árahoo? Ite Asiu anímárí múne éq Mósísine ehweh sehgiune éq ite Manikáne animárí múne irare irareowe.  
\v 18 Maniká awahbeh sansá tagarione éq Mósísine ehweh aiq irone éq minayabe ite tábúsoqme iwíáhorahúne ewe.   
\p
\v 19 Ite iwíáhome itewe Manikáne ah íre tagaríáh ké sokigiúna anímárí múne íwíáhowe. Sunkíkírirabeq míáh ké kawerue nogigeheéq ite sene kánéq tahnsa míone íwíáhowe.  
\v 20 Áhwára áhwára ke kaweraritone íwíáhéq káriq anímárínseq íre íráh kéreq síwáhnorúne íwíáhowe. Mósísine ehweh matawéq aiq moke iahtebóna puaq mi arámbéhrí miraorahúne íwíáhowe.   
\p
\v 21 Itega mó ke síwáhnoréq mina síwáhnoro ehwéh aneqsabé itewe íre sehgioo? Itega mó keyábé, Aebóiyeho eme aneqsabé itewe aebóo?  
\v 22 Itega mó keyábé, Mó kené ahre abariiyeho eme aneqsabé itewe mó kené ahre abarioo? Itega mó keyábé, Abehq náneqsabé manikáne ateq iwíáh íwíáh atého eme itewe aneqsabé péhepehe maníkáné árótu nahtápéq kéh náneqmarí aebóo?   
\p
\v 23 Itega iteitene íwíq pankereq Manikánka sehgíóro i ehwéh teri terinome itewe aneqsabé mi ehwéh anteruaho? Mirairataqmé Manikánsabe éhruru atáhwe.  
\v 24 Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Itega ahbabárirataq nahnso kegá tagéra Manikánsabe éhruruorahowe ire. \rq (Aisaia 52.2; Esekiel 36.20-23)\rq*  
\m Mina onserah itega Manikáne ehweh anterúáhnsábé tagah kegá wensabé éhruruowe.   
\s1 Íre síú amurúrúáhnsábé Asiu keúrá míáhwe i ehwéhne.  
\p
\v 25 Ite Asiu kegá íú amurúrueq Manikánka sehgíóro i ehwéh sehgiónaraq aiq kawerire. Wene ehweh anterúáh Ásíú kéwé nahnso ke síú íre amurúrúáh ké tahnsa úkowe.  
\v 26 Síú íre amurúrúáh kégá Manikáne ehweh sehgíótáq wega sensabé, Ite Asiu keúrá tahnsa míáhwe arítáhwe.   
\p
\v 27 Ite Asiu kewé íú amurúruona kewé Manikáne ehweh kéhraq íre sehgíówe. Minayabe nahnso ke síú íre amurúrúáh kégá wene ehweh sehgírataq ite Asiu kegá minayabe tagéq íre kawerurone íwíáhigehe.  
\v 28 Asiu anínurame insebo? Peh morá wene áú amurúrutai aní Asiu anínura mire íwíáhoo? Írakaumo. Íre minayabe Asiu anínura míéhre.  
\v 29 Íre peh síú amurúrúáh sánsá miraonka Asiu keúrá úkowe. Íre púkuipéqté éhwéh íráhnká peh morá Manikáne Awanka wehukene sirupipeq sogiqtaté tahnsa amurúrúéhnká sirupipeqkáqkáq sene iwíáhipeqkáqkáq kawerarítéh ké Asiu keúrá úku úkuowe. Íre wehukega peh Manikánka mina tahnsa kéyábé, Kawerowe arítéhre.   
\c 3  
\s1 Manikáne sansá peh kaweq sansáne i ehwéhne.  
\p
\v 1 I te Asiu kené sánsánká nahnso kené sánsá kiotaikiro? Íú amurúrue sansa miraonsabé aneq kaweq naneq kanabo?  
\v 2 Manikánka áhnte kawéq náneq ite Asiu ke nái náinúwe. Téhwe Manikánka wene ehweh ite Asiu ke teiena, Néne sánsá auráq matíáhro aitowe.   
\p
\v 3 Mó Asíú kégá Manikáne ehwehnsabé íre aiq pútare atówe. Íre aiq pútare atónsabe Manikáne ehweh abehq úkiro?  
\v 4 Írakaumo. Peh aiq pútaq ehwéh kagaire. Minayabe Manikáne ehwehnka irarinserahnéna,  
\q1 Arega iraréna ehwéh aiq pútaraginkehe. Aiq pútaragínara wehukega tagagehe. Wehukega ehweh atéhrataq arega se kiotaikinkehe ire. \rq (Buk Song 51.4)\rq*   
\p
\v 5 Wehukega iwíáhue iraréra, Itega ahbabárúnaga Manikáne tábúsoréh sánsá ábóraq máréhre íwíáhowe. Mira íwíáhéra, Minayabe Manikánka kamah ainawe we áhwára áhwára iwíáhéna íre kawerire ewe. Mah iwíáhwé peh wehukene iwíáh wíre. Ite mina tahnsa íwíáhonehnkono?  
\v 6 Ahqáho. Írakaumo. Mi iwíáhwé peh abehq íwíáhe. Manikámé áhwára áhwára iwíáhi aní tahirímé wega mah kehiná kéhíná íre tábúsoqme ehweh aitéh irino.   
\p
\v 7 Wehukenínká mó iwíáhue iraréna, Ínéga péhe éhwéh irarunka peh Maniká aiq pútari aní míre ue ábóraq máréhre íwíáhire. Iwíáhéna, Minayabe néne péhe éhwéh íráh kégá Manikánsabe iwíáh íwíáhigehe ewe. Mira íwíáhéna, Wega néne ahbabáqsabe ehweh aintahnawe árahinsabébo? Ehweh aintéhmé we áhwára áhwára iwíáhéna íre kawerire ewe.   
\p
\v 8 Mina tahnsa íwíáho kegá, Pehipi ahbabáronehe ewe. Ahqáho. Manikánka mina tahnsa íwíáho keyábé ehweh aritena kamah arinawire. Kamah arinawe ábéranawire. Mó kegá péhenéra, Íné Poraga mahraréna, Itene ahbabáqka kaweq sansá ábóraragire éna minayabe pehipi ahbabároneheqmúne síwáhnorire ewe. Írakaumo. Mi kewé péhe éhwéh aintáhwe.   
\s1 Mó morá kaweqtaq mía míai aní íre míéhre i ehwéhne.  
\p
\v 9 Aneq iwíáhonehnkono? Nahnso kegá ahbabárowaqme peh morá ite Asiu ke kaweqtaq míone íwíáhoo? Ahqáho. Írakaumo. Ahbabáqka ite Asiu kereq nahnso kereq ite ómi saiqnaríéhre teiú mino?  
\v 10 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Kaweqtaq mía míao ke míaho?  
\q1 Írakaumo. Íre míáhwe.  
\q1 Mó morá kaweqtaq mía míai aní írakaunuránowe.   
\q1
\v 11 Maniká awahbeh sansá sega íre ahtebahwe.  
\q1 Wensabé iuwahriehre éra we íre anebahrowe.   
\q1
\v 12 Ómiga Manikáne ahme aiq súáhwe.  
\q1 Suera moke abehq ke úkowe.  
\q1 Kaweq sansá mirai anímé mó morá írakaunuránowe.   
\q1
\v 13 Sirupipeqté éhwéh íre kaweq ehwéh púara  
\q1 pusa ké karesa kúnkúninserah ke wóe.  
\q1 Sene áwéhipeqté péhe éhwéh kisuq kisurowe.  
\q1 Wehenka wehuke pehtaq pukorahi naneq wehukene sinonkapipéq sítéhnserah sene péhe éhwéhnká wehuke íre kawerarítéhre. \rq (Saveman 7.20; Buk Song 5.9, 14.1-3, 140.3)\rq*   
\q1
\v 14 Sega ehbo ehwéhnkákáq tobeh ehwéhnkákáq  
\q1 irare irareowara mó kené sirupipeq umeh arítáhwe. \rq (Buk Song 10.7)\rq*   
\q1
\v 15 Sega mó ke peheráhnue subiq suq subiq surowe.   
\q1
\v 16 Pokorabeq mibeqté ké ahbabáq aritera  
\q1 íre kawerarítáhwe.   
\q1
\v 17 Mó kereq morá íwíáhue mé sansa íre miraowe.   
\q1
\v 18 Manikánsabe íre áhreowe ire. \rq (Buk Song 36.1; Aisaia 59.7-8)\rq*   
\p
\v 19 Mósísine ehwehme ite Asiu kegá moke sehgigeheéna Manikánka mi ehwéh iuwe. Iuwaqme íre sehgioráhúne. Minayabe ite tábúsoqme sehgiune íre irarerahúne. Ite tagarionawe Manikánka itereq mah kehiná kéhínánseqne ahbabáqsabe ehweh aitanawire.   
\p
\v 20 Mósísine ehweh anteruonayabé Manikánka, Ite kaweqtaq míáhwe íre aitankéhe. Minayabe wehukenínká, Íné Manikáne ehweh aiq tábúsoqme sehgíúge irarerahiro? Ahqáho. Írakaumo. Moke mah kehiná kéhínánká mi ehwéh anteruona puaq ite ahbabáq animárí múne tagarawéq mi ehwéh íre irarerahúne.   
\s1 Sísa Karáhénsabe aiq pútare atéh ánímé peh kaweqtaq míéh áníne i ehwéhne.  
\p
\v 21 Manikánka Mósísine ehweh sehgíó kéyábé, Ite aiq kaweqtaq míáhwe teriro? Írakaumo. We mó sansánire. Amahnága mi sansá ábóraragirana wega itensabé, Aiq kaweqtaq míáhwe irarerahire. Mi sansánsábé Mósísireq Manikáne ehweh iraru kereqka aiq iraruwe.  
\v 22 Mi sansámé mahraréna, Manikánka moke Sísansabé aiq pútare atáh ké kaweraritena aiq kaweqtaq míáhwe arítéhre. Asiu kené mó ah, nahnso kené mó ah írakaumo. Manikánka Asiu kereq nahnso kereqsabé peh morá íwíáhéna peh aiq pútare atáh kéyábé kaweraritena kaweqtaq míáhwe ire.   
\p
\v 23 Ite moke mah kehiná kéhínánká ahbabárurauna puaq Manikánka kaweqtaq mía míainserah ite kaweqtaq íre mía míaorahúne.  
\v 24 Sísa Karáhéga itene ahbabáq paiqmaro púana Manikánka séhréh aitena wáh insahwé aitena itensabé, Ite kaweqtaq míáhwe aitéhre.   
\p
\v 25 Naho naho Sísa íre tutaq Manikánka ahbabáq ke síwénunéna mi tanáhráq íre apubúue kamah ariuwe. Wega wenahni eqmarowana Sísa pukútaq wene korahqtaté wehukene ahbabáqsabe paiqmarowe. Minayabe Manikánka Sísansabé aiq pútare atáh ké kawerarítéhre. Mina ireq Maniká anotah kawéq áníne íwíáhúne.   
\p
\v 26 Manikánka miraúnsabe amahnága itega, Maniká tábúsoréh áníne tagarione. Wega moke Sísansabé aiq pútare atáh ké kawerarítéhre.  
\v 27 Minayabe iteitensabé iwíáh íwíáhonehnkono? Írakaumo. Iteitega Mósísine ehweh tábúsoqme miraúnayabé Manikánka itensabé, Ite kaweqtaq míáhwe aitehro? Írakaumo. Peh morá Sísansabé aiq pútare atona puana itensabé, Ite kaweqtaq míáhwe aitéhre.   
\p
\v 28 Manikánka Mósísine ehweh tábúsoqme sehgí ánínsábé, Are kaweqtaq míahne atehro? Írakaumo. Ite tagarionawe peh wenahninsábé aiq pútare atéh ánínsábé, Are kaweqtaq míahne atéhre.  
\v 29 Manikámé peh morá ite Asiu kené Manikápo? Írakaumo. We moke ite Asiu kereq nahnso kereqne Maniká míre.   
\p
\v 30 Maniká peh morá ánínéna ite Asiu kereq nahnso kereqsabé peh morá íwíáhire. Ite Asiu kereq nahnso kereqka wensabé aiq pútare atonayabé Manikánka itensabé, Ite kaweqtaq míáhwe aitéhre.  
\v 31 Minayabe Mósísine ehwehnsabé abehq éhwéh míre éq anetaníbo enehnkono? Ahqáho. Íraukaumo. Manikáne ahninkáwánsábé aiq pútare atona puaq Mósísine ehweh kaweq ehwéhne págegeue irarúne.   
\c 4  
\s1 Manikánka Ébáráhma kaweqtaq míéh áníne ú ehwehne.  
\p
\v 1 Ébáráhmawe ite Asiu kené igaqna míowe. Wensabé aneq iwíáhonehnkono?  
\v 2 Ébáráhmaga kaweq arámbéhríúnsabe Manikánka, Are kaweqtaq míahne atoo? Írakaumo. Wene arambehriyabé Ébáráhma kaweqtaq míahne atotaq tahirímé wewensabé iwíáh íwíáhú irino. Íre wega arambehriúnsabe peh morá Manikánka miraúnsabe Ébáráhmaga wewensabé íre iwíáh íwíáhorahúwe.  
\v 3 Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Manikánka teawu ehwehnsabé Ébáráhmaga aiq pútare atonsabe Manikánka wensabé, Are kaweqtaq míahne atowe ire. \rq (Stat 15.6; Jeremaia 2.23)\rq*   
\p
\v 4 Arambehri anínká ápeq pehipi íre meyéhre. Wega arambehrii puana wene wahnahnka ápeq áwíre.  
\v 5 Wehukenínká wewene arambehriyabé íre iwíáh íwíáhia peh ahbabáq ke kaweraritahráhi anínsábé aiq pútare atéhrana Manikánka mi anínsábé, Are kaweqtaq míahne atéhre.   
\p
\v 6 Manikánka, Ite kaweqtaq míáhwe arito keyabé Tébítiga naho naho iraréna iwíáh íwíáhúwe. Íre sene kaweq arámbéhríyábé kaweraritowana iwíáh íwíáhúwe.  
\v 7 Minayabe Tébítiga Manikáne púkuipéq naho aiq sehiranue mahraréna,  
\q1 Manikánka sene ahbabáq kaqsuena kawerarítéh kéwé  
\q1 sirupipeq eyoyói ke méra iwíáh íwíáhowe.   
\q1
\v 8 Itene Wahnahnka sene ahbabáqsabe íre ehweh arítéh kéwé sirupipeq eyoyói ke méra iwíáh íwíáhowe úwe. \rq (Buk Song 32.1-2)\rq*   
\p
\v 9 Manikánka kawerarítéhrara sirupipeq eyoyói kewe peh morá síú amurúrúáh Ásíú kébo? Ahqáho. Íre sebatare. Manikánka síú íre amurúrúó nahnsó kéreq moq kawerarítéhrara sirupipeq eyoyóire. Ébáráhmaga Manikánsabe aiq pútare atonsabe Manikánka wensabé, Are kaweqtaq míahne atowe teiewóge.  
\v 10 Ébáráhmane áú íre amurúruotaq kaweqtaq míahne atoo? Wene áú amurúruotaq kaweqtaq míahne atoo? Árahtaq kaweqtaq míahne atoo? Wene áú íre amurúruotaq kaweqtaq míahne atowe.   
\p
\v 11 Wene áú íre amurúruotaq Ébáráhmaga Manikáne ehwehnsabé aiq pútare ato púana wensabé, Are kaweqtaq míahne atowe. Kaweqtaq míahne atonsabe mó ke sokigi arinkeheéna anehe Manikánka Ébáráhmansabé, Áú amurúruo atowe. Minayabe Ébáráhmaga Manikánsabe téh aiq pútare ato púana síú íre amurúrusa peh moke aiq pútare atáh kéné sinahbúwá úkirana Manikánka sensabé, Ite kaweqtaq míáhwe arítéhre.   
\p
\v 12 Asiu kegá pehipi síú amurúrúáhmé Ébáráhmawe sinahbúwábo? Írakaumo. Ébáráhmane áú íre amurúrúótaq wega Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atowe. Aiq pútare atowara wega aiq pútare atáhnserahno kewé Ébáráhmawe sinahbúwá míéhre.   
\s1 Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atéh éhwéhne.  
\p
\v 13 Manikánka Ébáráhmareq wene anahwaréhreqsabé, Mókakewe itega mah marákó márákó awaq miagéhe teriuwe. Sega Mósísine ehweh kawerue sehgíúnsabe teriuwo? Írakaumo. Sega Manikáne ehwehnsabé aiq pútare ató púana wega sensabé, Ite kaweqtaq míáhwe aritena awaq miagéhe teriuwe.   
\p
\v 14 Peh Mósísine ehweh kawerue sehgíó kégá awaq míáhtáq tahirímé Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atáh ké íre awaq míówana Manikánka mirainauge ú ehwehmé abehrúki irino.  
\v 15 Manikánka Mósísine ehweh anterúáh ké kamah arinkéhe. Nahnso kegá Mósísine ehweh sene siahrerate íre írátíáhwe. Minayabe itega mi keyabé íre ehweh aritahráhúne.   
\p
\v 16 Manikánka Ébáráhmareq moke wene anahwaréhreqsabé iwíáhéna, Séhréh ariteyabe níre éna ínéga mirainauge úwe. Mirainauge ú púana wensabé aiq pútare atáh ké kaweraritankéhe. Manikánka peh morá Mósísine ehweh sehgíó ké kaweraritankéhbo? Írakaumo. Ébáráhmaga wensabé aiq pútare atonserahno kereq moq kaweraritankéhe. Ébáráhmawe ite Manikánsabe aiq pútare atona kené iteinahbúe.  
\v 17 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Ínéga miraunka arewe áhnte nahnsó náhnsóné sigaqna míankehe ire. \rq (Stat 17.5; Aisaia 48.13)\rq*  
\p Ébáráhmaga wensabé aiq pútare atotaq Manikánka tagéna wensabé aiq pútare atáh kéné sigaqna míankehe atowe. Ébáráhmaga aiq pútare ato anímé we Manikánéna pusa ké oganúq sitena íre kéh náneq ábóraq kahno atéhrana ábóraragire.   
\s1 Ébáráhmaga Manikánsabe kawerue aiq pútare ato ehwéhne.  
\p
\v 18 Manikánka wensabé, Arewe áhnte nahnsó náhnsóné sigaqna míankehe úwana Ébáráhmaga aiq pútare atena áwénunúwe. Manikánka, Arenanahréh áhnte míagehe atonsabe Ébáráhmaga mi ehwéhnsábé aiq pútare atena áwénu aruqarurúwe.   
\p
\v 19 Aiq pútare atena áwénu aruqaruréna peh íregáritaq ópéq 100 opéq míonsabe naho korééna wene anonka taropagúwe. Wene ahre Sárahwe orení úkúnsabe wega ani íre maqmiahráhúwe. Minawé Ébáráhmaga tagéna, Manikánka tení éhwéh péhe éhwéhpómo íre iwíáhúwe. Írakaumo. Mira íwíáh íre iwíáhia peh aiq pútaq aginawire éna áwénunúwe.  
\v 20 Áwénunéna árahinabomo íwíáh íre iwíáhia peh teawu ehwéhnsábé aiq pútare ato puana págegeue ambubu atawéna Manikánsabe iwíáh íwíáh atowe.   
\p
\v 21 Iwíáh íwíáh atena, Manikánka moke miraorahi aní púana wega teníátái ehwéh aiq pútaraginawire íwíáhéna áwénunúwe.  
\v 22 Ébáráhmaga Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atonsabe Manikánka wensabé, Are kaweqtaq míahne atowe.   
\p
\v 23 Manikánka wensabé, Are kaweqtaq míahne ato ehwéhmé íre peh morá Ébáráhmansabé sehiranúwe. Írakaumo.  
\v 24 Itensabéákáq teíre. Sísa itene Wahnah pukúwana Manikánka we iriwe oganúq atowe. Itega oganúq ato anínsábé aiq pútare atáhnaraq wega itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitankéhe.   
\p
\v 25 Sega Sísa subiq suaneherautaq Manikánka mi ke íre saiqnaritowara subiq súówana itene ahbabáqsabe putiowe. Ite kaweraitankeheéna Manikánka we iriwe oganúq atowe.   
\c 5  
\s1 Manikánka itensabé, Ite kaweqtaq míáh ké wóe ú ehwehne.  
\p
\v 1 Sísansabé aiq pútare atáráúna puana Manikánka kaweraitena, Kaweqtaq míáhwe aitáráire. Wega kaweraitáráinsabé ite insahwé aitena irunukiq ita itaire. Itene Wahnah Sísa Karáhénsabe miraurainka Manikánka irunikiq ita itaire.  
\v 2 Sísansabé aiq pútare atáráuna puana Manikánka itensabé, Ínéba sero éna séhréh aita aitaire. Séhréh aitéhraq Manikánka kaweqtaq mía míainserah itega mókake weba méq we tahnsánue kaweqtaq mía míaoneheqmúne íwíáhúnayabé itene iru eyoyóire.   
\p
\v 3 Íre peh morá minayabe iru eyoyóire. Íre kaweragi tanáhráq ebeqme itene iru umeh agire. Mi tanáhráq iwíáhéq, Sísane sánsá íre sueq peh ambubu atione íwíáhúne. Mira íwíáhúnayabé itene iru eyoyóire.  
\v 4 Manikáne sansá ambubu atíáhnaga ahbabáqsabe ahqáho atahráhúne. Ahqáho atáhnaraq wega séhréh aitanawire íwíáhéq wega ite kaweraitanawire éq áwénunúne.  
\v 5 Áwénunúnaraq íre pehipi áwénunúne. Írakaumo. Manikánka Wenawa iteba eqmaq áúwátáiraq ite mó keyábé irutaboirigeheéna wenawanka séhréh arite sansa sokigi aíraq ite íre pehipi áwénunúne.   
\p
\v 6 Ite ahbabáq aruqaruréq kaweqtaq íre míahrahúnana awehraq tanáhráq Sísa Karáhéga ite meirena kaweraitanieéna putiowe.  
\v 7 Tábúsoréh ání séhréh atanieéna mó anínká pukinabo? Írakaumo. Minawé íre wehukene sánsáne. Anotah kawéq ání séhréh atanieéna mó anínká pukinabomo.   
\p
\v 8 Ite ahbabáq animárí míaraunaraq Sísa Karáhéga ite kaweraitanieéna putiowe. Miraú púana Manikánka itensabé anotahtaq arutaboirire ue aiq sokigi aíre.  
\v 9 Sísa Karáhé putiotaq wene korahq tunsabe Manikánka itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitéhre. Kaweqtaq míáhwe aitena ite anotah sehréh aita aitaéna mókake mó ke ehweh aríténa ite íre ehweh aitanawire.   
\p
\v 10 Ite Manikáne naruo anímárí míaraunaraq wenahni putionsabe Manikánka insahwé aitáráire. Amahnága Sísa oga mía míai anínká ite insahwé aitárái kebá ména séhréh aita aitaire.  
\v 11 Minawé aiq pútaq ehwéhnsábé iwíáh íwíáhúne. Maniká Iteribonsabé moq iwíáh íwíáhúne. Itene Wahnah Sísa Karáhéga insahwé aitéhnsábé Maniká Iteribonsabé anotah iwíáh íwíáhúne.   
\s1 Éhrámaga miraúnka puké sansa áhwárówana Sísaga miraúnka oga mé sansa áhwáró ehwehne.  
\p
\v 12 Itega tagarionawe naho naho mah marákó márákó ahbabáq íre kotaq peh morá ánínká ahbabáq áhwárówe. Wega ahbabárúnka puké sansa áhwárówe. Moke anehe piah ké moq ahbabáruronsabé puku pukuowe.  
\v 13 Mósísiga sehgíóro ú ehweh íre irarútaq mah marákó márákóípéqté kégá ahbabárowe. Sehgíóro ú ehweh íre irarú púana Manikánka mó aníné ahbabáq mó aníné ahbabárue íre iwíáhúwe.   
\p
\v 14 Ahbabáq íre iwíáhúwara Éhrámareq wene animárínseq puku pukuuwe. Mósísi mío tanahráqkákáq pukuwe. Éhrámaga Manikánka pehragáhno ú ehweh anteruowara anehe piah kégá moq ahbabáréra pukuwe.  
\p Éhrámawe anehe sú aníné píkísah tahnsáne.  
\v 15 Éhráma peh morá ání ména o sansa áhwárówana we anehe sú anímé peh morá ánínká moq o sansa áhwárówana íre monseráh sánsátáré wíre. Ahqáho. Írakaumo. Sísane sánsánká Éhrámane sánsá kiotaikire. Éhrámaga ahbabárúnsabe wereq moke mó kereq puku pukuowe. Sísa Karáhéga áhnte ke séhréh aitanieéna itene ahbabáqsabe putiowe. Putionsabe Manikánka itensabé arutaboiréna séhréh aitena oganúq ítéhre.   
\p
\v 16 Oganúq ítéh sánsámé Éhrámaga ahbabáru sansámé íre peh morá sánsáne. Ahqáho. Írakaumo. Oganúq ítéh sánsánká ite kaweraitehrana Éhrámaga ahbabárú sansanká ite anotahtaq íre kaweraitéhre. Éhrámaga peh morá ání ména ahbabárúnsabe Manikánka ite ómi kamah aiuwaq pukorahúne. Áhnte ahbábárowana Manikánka o sansanue oganúq itena itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitéhre.   
\p
\v 17 Peh morá ánínká ahbabárúnsabe ahbabáqka áhnte wehuké saiqnaríéhrara puku pukuowe. Puku pukuowana oganúq ítéh sánsánká Éhrámaga ahbabárú sansa kiotaikire. Sísa Karáhéwé peh morá ánínká miraúnka Manikánka íné eqmaq núwátáirana iteba míarautaq págege arámbéhríéna ótaq sansá, itega íre tagariaro sansánurautaq pehwehrue míaraugaq tagarowe. Itega mina tagéq ahtebahme Manikánka íné eqmaq núwátái aní ména wene arambehri tábúsoqme mira aruqaruruge.   
\p
\v 18 Kawerue írátíáhro. Éhrámaga ahbabárúnka moke ahbabáronsabé Manikánka ómi mah kehiná kéhíná ehweh aritahráhire. Sísa Karáhéga kaweq sansánúnka Manikánka ómi mah kehiná kéhínánsábé, Kaweqtaq míáhwe aitena oganúq itahráhire.  
\v 19 Éhráma peh morá ání ména wega Manikáne ehweh anteruonsabe áhnte wehuké ahbabáq ke úkowe. Sísaga peh morá ání ména Wenabone ehweh tábúsoqme sehgiunsabe áhnte wehuké kaweraito púaq kaweqtaq mía míaorahúne.   
\p
\v 20 Wehukega ahbabáq áhnte kéhre siahtebageheéna Manikánka sehgíóro ú ehweh náriuwe. Ahbabáq áhnte agúwana Manikánka séhréh aitéh sánsánká ahbabáq sansa kiotaikire.  
\v 21 Ahbabáqka wehuke saiqnaríéhrara puku pukuowe. Itene Wahnah Sísa Karáhéga miraúnsabe Manikánka itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitena oganúq itena áhntetaq séhréh aitena itensabé, Oga mía míaoro aitéhre.   
\c 6  
\s1 Sísa pukútaq ite moq pukowana ehwéhne.  
\p
\v 1 Minayabe aneq iwíáhonehnkono? Mahra íwíáhonehnkono? Manikánka ite áhntetaq peh íregáritaq séhréh aitankéhboq ahbabáq aruqaruroneheqmúne íwíáhonehnkono?  
\v 2 Ahqáho. Írakaumo. Pusa ké ahbabáq sansa súáhnserah ite moq pusa ké tahnsa méq ahbabáq suone. Minayabe árahue ahbabáq aruqaruronehnkono?  
\v 3 Ite pusa ké tahnsa úkuna tanáhráq íre ahtebaho? Ite wání meraunaraq itereq Sísa Karáhéreq morá ání tahnsa úkuraunana we pukútaq ite moq pukowane.   
\p
\v 4 Ite wání meraunawe itereq Sísa Karáhéreq pukuraune. Pukuraunara we maisarótaq itenkakáq maisarówe. Maniká Iteribo págege aní ména Sísa Karáhé iriwe oganúq atotaq itenkakáq iriwe oganúq itowe. Ite o sansanigeheéna iriwe oganúq itowe.   
\s1 Ite Sísareq oga mía míaúne i ehwéhne.  
\p
\v 5 Sísa Karáhé pukúwaq ite moráráq pukéq wereq itereq morá ání tahnsa úkowane. Mina únserah Manikánka Sísa iriwe oganúq atotaq itereq moráráq iriwe oganúq itowaq wereq itereq morá ání tahnsa mía míaune.  
\v 6 Ite tagarionawe Manikánka itene irupipeqté áhbábáq íwíáh awankátaq táhparowe. Itene ahbabáq iwiáh parabaruanieéna Sísa awankátaq táhparótaq Manikánka itene ahbabáqkakaq mitaq táhparowe. Minayabe amahnága ahbabáqka ite íre saiqnariahrahire.  
\v 7 Itene ahbabáqka árahinsabé ite íre saiqnariahrahiro? Ahbabáqka pusa ké íre saiqnariahrahire. Ite pusa ké tahnsa úkúna puana íre saiqnariahrahire.   
\p
\v 8 Sísa Karáhé pukútaq itereq pukowanayabé itereq wereq moráráq mía míaoneheqmúne. Mina aiq pútaq ehwéhne íwíáhúne.  
\v 9 Ite írátíonawe Sísa Karáhé mó íre pukinae. We pukúwana iriwe oganúq ato púana we mó íre pukinae. Mó íre pukorahi puana peh oga mía míainawire.   
\p
\v 10 We peh morá tánáhráq pukú púana mó íre pukinae. Pukúnka ahbabáq sansa aiq saiqnariehre. Amahnága we oga mía míaime Maniká awahbeh sansá miraire.  
\v 11 Mina inserahnoro. Itene naho áhbábáq sánsá aiq suto puaq mó íre ahbabáronehe íwíáhoro. Itereq Sísa Karáhéreq moráráq oga méq Maniká awahbeh sansá miraoneheqmúne íwíáhoro.   
\p
\v 12 Ahbabáqka itene pukorahi inónká saiqnariehnehboq ahbabáq apubúue súáhro. Itene irupipeqté íwíáhgá ite áúgi ínehboq ahbabáq iwiáh apubúue súáhro.  
\v 13 Itega irutaboiro naneq meyaneheéq itene aiayahnka ahbabáriyeho. Ahbabáriyehboq ite mó anínká mó anínkáue Manikánsabe, Néne ninonka are áwúge. Wahnahnainto teawéro. Itega pusa ké tahnsa míarotaq Manikánka oganúq ítárái puaq wensabé áhrabéq, Arene kaweq sansá miraoneheqmúne teawéro.  
\v 14 Manikánka séhréh aitéh púana Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká íre ehweh aitéhre. Minayabe ahbabáqka ite íre saiqnaríéhre.   
\s1 Sehgíra sansánká ite saiqnarawé ehwehne.  
\p
\v 15 Minayabe aneq iwíáhonehnkono? Manikánka séhréh aitéhraq Mósísine ehwehnka íre ehweh aitéhnsábé ahbabáq aruqaruronehnkono? Írakaumo.  
\v 16 Sehgíra sansánká saiqnaríéhmé íre iahtebaho? Ite ahbabáq aruqarurirataq ahbabáqka saiqnariahnaraq pukoneheqmóe. Ite Manikáne sansá sehgírataq kaweq sansánká ite saiqnariahnaraq kaweqtaq mía míaoneheqmóe.   
\p
\v 17 Menah itega ahbabáq aruqarururotaq ahbabáqka ite saiqnariaraire. Saiqnariaraitaq mó kegá aiq pútaq ehwéh íwáhnorurowaq ireq iwíáh íwíáhéq sehgirowana ahbabáqka saiqnariaraime Manikánka sabi iuwátáire. Minayabe Manikánsabe iwíáh íwíáh atone.   
\p
\v 18 Kaweq sansánká ite saiqnaríéhnsábé iwíáh íwíáh atone.  
\v 19 Íre irasa ké míéhboq kawerue irageheéna pahsuqme teiúge. Menah itega ahbabáqsabe irutaboiréq mira aruqaruronserah amahnága peh kaweq sansánsábé irutaboiréq kaweqtaq míáhro.   
\p
\v 20 Ahbabáqka ite saiqnariaraitaq itega kaweqtaq íre míahrahurowe.  
\v 21 Itega ahbabáruro sansánsábé amahnága iyehitehre. Itega ahbabárurotaqmé kaweq apéq meroo? Írakaumo. Mina onserahno kewé pukoneherawoe.   
\p
\v 22 Ahbabáqka ite saiqnariarairana Manikánka sabirutairaq wene arambehri anímárí úkurowe. Minayabe ite kaweqtaq méyabe iwíáh íwíáhéq oga mérapeq mía míaoneheqmóe.   
\p
\v 23 Ahbabáqka saiqnaríéhnká aneq apéq wehuke siro? Ahbabáqka saiqnaríéh ké pukoneherawoe. Itene Wahnah Sísa Karáhénsabe aiq pútare atona kewé Manikánka wáh kaweraitena oganúq itena, Sísareq ahriahri mía míaoro aitéhre.   
\c 7  
\s1 Oganúq itonsabe kaweq sansánonehe i ehwéhne.  
\p
\v 1 Néne iyahnabo anímáríno, itega Mósísiga miraoro ú ehweh aiq ahtebahwe. Wehukene oga mé tanahráq mah ehwéhmé anterúéhrataq mi ehwéhnká ehweh aritahráhire. Se pukirataq mi ehwéhnká se íre ehweh aritahráhire. Minawé aiq írátíáh mino.  
\v 2 Mi ehwéhnká, Arenawehqpa mía míaúno únsabe wenawehq oga míéh tánáhráq áúwéh áhréwé mi ehwéh aiq anterúéhre. Wenawehq aiq pukirana mó weh kéréhmé mi ehwéh íre anterúéhre. We puki puana mi ehwéh íre anterúéhre.   
\p
\v 3 Wenawehq oga míéhtáq mó weh kéréhrana mi ehwéhnká, Are ahbabáq ini móne atéhre. Wenawehq pukínaraqmé we mó weh kérahráhire. Wenawehq puki puana mó wehkinsabé mi ehwéhnká, Are ahbabáq ini móne íre atahráhire.   
\p
\v 4 Néne iyahnabo anímáríno, ite mi iní tahnsa móe. Sísa Karáhé pukútaq ite moq pukunsabé Mósísine ehwehnka amahnága íre ehweh aitéhre. Manikánka wenahni iriwe oganúq atowaq Sísane animárí ukéq wene arambehri miraoneheqmúne.   
\p
\v 5 Iteitene ahbabáq iwiáhgá saiqnariarai puaq Mósísine ehweh ireq mi ehwéhnsábé iuwahriehre éq pukorahúna ahbabáq aruqarurúne.  
\v 6 Sísareq moráráq pukowanayabé ite saiqnariarai naneq soraq iuwena Mósísine ehweh moq soraq sueq amahnága Manikáne Awanka sokigi aí ó sánsánúne. Íre Mósísiga sehgíóro ú sansa peh Manikáne Awanka sokigi aí ó sánsá sehgioneheqmúne.   
\s1 Ahbabáq sansanká ite ahbabáraitehre i ehwéhne.  
\p
\v 7 Ite ahbabáronaraqmé aneq iwíáhonehnkono? Mósísine ehwehme ahbabáq ehwehne íwíáhonehnkono? Írakaumo. Peh morá mi ehwéh írátáunsabé ahbabáq ani múge íwíáhurauge. Mi sehiránká mahraréna, Mó aníné ménsámehnsánsabe aigárá pabekíneho ire. Mi ehwéh írátáunsabé íné tagaríómé mó aníné ménsámehnsánsabe nigárá pabekime ahbabáq míre.  
\v 8 Mi ehwéh irena íre sehgioráhuraunsabé ahbabáqka íné saiqnariarairana áhnte íre kaweq sansá néne nirupipeq áhwararaire. Mósísine ehweh íre kéhtáq tahirí ahbabáq árahue ahtebóna iripo?   
\p
\v 9 Mósísine ehweh íre írátáutaq, Íné kaweq aní múge íwíáhurauge. Anehe mi ehwéh kawerue irena, Ahqáho. Íné ahbabáq ani  
\v 10 púana pukorahuge íwíáhurauge. Wehukega oga míageheéna Mósísiga mi ehwéh irarúwe. Mi ehwéh irena, Íné íre oga míahrahuge éna peh pukorahuge íwíáhurauge.  
\v 11 Mi ehwéh irena íre sehgioráhuraunsabé ahbabáqka péhe sánsá aintena saiqnariarairana, Íné pukorahuge íwíáhurauge.   
\p
\v 12 Minayabe anere enehnkono? Manikánka iwíáh atowana Mósísiga irarú ehwehmé Manikáne ehwehnéna tábúsoréh éhwéhnéna kaweq ehwéh míre.  
\v 13 Mi kawéq éhwéhnká íné íre kaweraintáráiro? Írakaumo. Mi ehwéh írátáugana ahbabáqka saiqnarawéna íre kaweraitáráire. Íné áhnte ahbábáq ání ména pukorahuge íwíáhinkeheéna mi ehwéhnká sokigi aníátáire.   
\s1 Ahbabáqka ite saiqnaríéh éhwéhne.  
\p
\v 14 Ite írátíonawe Manikánka iwíáh atowana Mósísiga mi ehwéh irarúwe. Minayabe mi ehwéh kaweq ehwéhnirana ahbabáqka íné saiqnaríéhrana Maniká awahbeh sansá íre sehgioráhéna peh ahbabáq aruqaruruge.  
\v 15 Íné nuwahbeh kawéq sánsá mirainie íwíáhume íre mira aruqaruruge. Peh íre nuwahbeh ahbábáq sánsá mira aruqaruruge. Aneqsabé mira aruqarurugo? Minawé íre niahteboge.   
\p
\v 16 Íné nuwahrieh ahbábáq sánsá mira aruqarurugana Mósísine ehwehnka néne ahbabáq sokigi anírana mi ehwéhmé peh kaweq ehwéhne íwíáhuge.  
\v 17 Minayabe íre ínénéga peh nirupipeqté áhbábáq íwíáhgá saiqnaríéhnká ahbabáq aruqaruruge.   
\p
\v 18 Kaweq sansá mirainauge uganawe íre miraorahuge. Íre miraorahunsabé íné tagaríómé nirupipeq kaweq iwíáh íre kéhre.  
\v 19 Íné nuwahbeh kawéq sánsá mirainie íwíáhume íre mira aruqaruruge. Peh nuwahrieh ahbábáq sánsá mira aruqaruruge.   
\p
\v 20 Íné nuwahrieh ahbábáq sánsá mira aruqarurunsabé íre ínénéga peh nirupipeqté áhbábáq íwíáhgá saiqnaríéhnká ahbabáq aruqaruruge.  
\v 21 Íné mahraue tagaríóge. Íné nuwahbeh kawéq sánsánsábé iwíáhutaq ahbabáqka saiqnaríéhnsábé íre miraorahuge.   
\p
\v 22 Manikáne sansá peh kaweq sansáne íwíáhéna mi sansánsábé iwíáh íwíáhuge.  
\v 23 Mirainauge íwíáhugana nirupipeq mó iwíáh kéhre. Ahbabáq iwiáhgá kaweq iwíáh kiotaiki puana ninonka nirutaboiru ahbábáqká saiqnaríéhrana ahbabáq aruqaruruge.   
\p
\v 24 Íné ahbabáq ani míó púana nirupipeq áhnte umehire. Insega séhréh aintena sabi nuwankéhbo?  
\v 25 Ahbabáqka saiqnaríéhnsábé pukorahuge. Manikáne sansá sehgieyabe nírana peh nirutaboiru iwíáhgá saiqnaríéhrana ahbabáruge. Minayabe insega séhréh aintena sabi nuwankéhbo uge. Sísa Karáhé itene Wahnahnka miraúnka Manikánka séhréh aintena sabi nuwahráhire. Minayabe wensabé iwíáh íwíáh atóge.   
\c 8  
\s1 Sísa Karáhéga itene ahbabáq kaqiuwena Manikáne Awa iteba eqmaro ehwehne.  
\p
\v 1 Sehgíóro ú ehwehnká Sísa Karáhéreq mía míaúna ke íre ehweh aitéhre.  
\v 2 Aneqsabé íre ehweh aitehro? Ahbabáqka ite saiqnaríéhnsábé pukorahúnaraq Manikáne Awanka oganúq itena sabi íúwéhre. Sabi íúwéhrana Sísa Karáhéreq mía míaúnayabé íre ehweh aitéhre.   
\p
\v 3 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká itene ahbabáq íre kaqiuwahráhire. Árahinsabébo? Itega mi ehwéh íre sehgioráhúne. Minayabe mi ehwéhnká íre kaweraitahráhire. Íre kaweraitahráhinsabé Manikánka webataq wewega itene irupipeqté áhbábáq íwíáh kaqiuwankeheéna wenahni eqmarowe. Eqmarowana ite tahnsá wéhúkéní úkéna itene ahbabáqsabe putiowe.  
\p Itene ahbabáqsabe putiotaq Manikánka mi ahbábáq kaqsuonsabe amahnága itene ahbabáq iwiáhgá ite íre saiqnariahrahire.  
\v 4 Íre iteite iuwahbeh ahbabáq iwiáh peh Manikáne Awanka iwíáh aitehraq we awahbeh iwíáh miraonsabé kaweq sansá Mósísine ehwehnka irari sansá mira aruqarurúne.   
\p
\v 5 Sene sirupipeqté áhbábáq íwíáh mirao kegá ahbabáq sansansábé iwíáh íwíáhowe. Manikáne Awanka iwíáh arítéh árámbéhrí mirao kegá wene sánsánsábé iwíáh íwíáhowe.  
\v 6 Sene sirupipeqté áhbábáq sánsánsábé iwíáh íwíáho kegá pukoneherawoe. Manikáne Awanka awahbeh sansánsábé iwíáh íwíáh atáh kégá oga mía míaowana sirunukiq sítéhre.   
\p
\v 7 Sene sirupipeqté áhbábáqsábé suwahbeh kegá Manikáne ehweh íre sehgira peh anteruera Manikáne naruo míáhwe.  
\v 8 Sene sirupipeqté áhbábáq íwíáh sehgíó kégá Maniká awahbeh sansá íre sehgioráhowe.   
\p
\v 9 Manikáne Awanka itene irupipeq mía míairaq itene irupipeqté áhbábáq íwíáh íre miraia peh Manikáne Awanka iwíáh aitéh íwíáh miraowe. Sísa Karáhéne Awanka wene arupipeq íre mía míai anímé we íre Sísa Karáhéne ani míre.  
\v 10 Itega ahbabáruronsabé itene inonka pukorahi naneq mire. Sísa Karáhéga itene irupipeq míéhraq kaweqtaq míahrahéq iteiyuwame oga mía míaowe.   
\p
\v 11 Manikáne Awanka itene irupipeq mía míaínaraq wega Sísa Karáhé iriwe oganúq atonserah itene pukorahi inónká moq mókake iriwe oganúq itankéhe. Manikáne Awanka itene irupipeq mía míai puana mirainawire.   
\s1 Manikáne Awanka séhréh aitéhraq ite Manikáne animárí úkorahúna ehwéhne.  
\p
\v 12 Minayabe ite anotah arámbéhrí kéhre. Mi arámbéhríwé íre itene irupipeqté áhbábáq sánsá miraé arámbéhrí wíre. Ahqáho. Írakaumo. Néne iyahnabo anímáríno,  
\v 13 itene irupipeqté áhbábáq íwíáh mirairataqmé pukoneheqmóe. Manikáne Awanka séhréh aitéhnsábé itene irupipeqté áhbábáq íwíáh kaqsueq íre mirairataq oga mía míaoneheqmóe.   
\p
\v 14 Manikáne Awanka iwíáh arítéh íwíáh sehgíó kéwé Manikáne animáríne.  
\v 15 Manikánka Wenawa iteba eqmarowana Wenawanka ite saiqnarawéna áhre aitanabo? Írakaumo. Wene animárí míageheéna eqmarowana Wenawanka ite págege aitéh púaq ite Manikánsabe, Iteriboe atone.  
\v 16 Manikáne Awanka itene irupipeq ména, Néne animárí móe tei teininsabé ite tagarionawe ite Manikáne animárí múne.   
\p
\v 17 Ite Manikáne animárí míona puaq ite mókake wega ina naneq kaweq naneq awaq mianeheqmúne. Sísa Karáhé, iteruwahga aiq awaq mionserah itega mókake moke kaweq naneq awaq mianeheqmúne. Sega Sísa áwíoqnonserah ite moq íwíoqnagehe. Íwíoqnehrataq Sísane sánsá kawerue sehgíónaraq mókake we tahnsá méq wereq mía míaoneheqmúne.   
\s1 Kaweqtapéq awaq me ehwéhne.  
\p
\v 18 Mah marákóípéq míona tanáhráq íérinka irupipeq umehire. Mókake téhrehrabeq míáhnaraq áhnte kawéqtápéq púana irupipeq anotah eyóyóinae. Anotah eyóyói naneqka umehi naneq kiotaikína puana umehinsabé anetaníbo íwíáhéq kaweqtapéqsábé áwénunonehe.  
\v 19 Ite Manikáne animárí púana wega mibeqté kaweraitahna sansá sokigi ainaraq ahtebanehe. Mi tanáhráq sínaraqsábé moke Manikánka miraú naneqka arutaboiréna áwénunire.   
\p
\v 20 Téhwe moke miraú naneq anotah kawerarowana anehe abehrúkúwe. Íre wewega abehrúkúwe. Írakaumo. Peh Manikánka abehrúkúno atowana mira agúwe. \rq (Stat 3.17-19)\rq*  
\p Amahnága mi naneqka Manikánka kawerarahna tanáhráqsábé áwénunire.  
\v 21 Mókakewe moke miraú naneq mó íre kárékinae. Manikánka omasa tánáhráq moke mi naneq kawerarankéhe. Ahbabáqka ite wene animárí íre saiqnariahrah inserah kareki sansánká moke miraú naneq íre saiqnariahrahire.   
\p
\v 22 Ahre inínká ani maqmianaitaq érinsabé uwo uwoire. Ite tagarionawe uwo uwoinserah moke miraú naneqka naho naho uwo uwoéna amahnágaákáq uwo uwoéna kaweq tanáhráq sínaraqsábé áwénunire.  
\v 23 Uwo uwoéna kaweq tanáhráq sínaraqsábé áwénuniraq ite wehukega moq uwo uwoéq áwénunúne. Manikánka Wenawa téh iteba eqmarowana iteba mía míaéna séhréh aitéhre. Minayabe anehe wega itene inonkansabé, Kaweq inónká úkúno aitena néne animárí móe aitanawire. Mi tanáhráqsábé arutaboiréq áwénunúne.   
\p
\v 24 Manikánka ite kaweraitena oganuq itáráirana amahnága inonka kaweraitahna tanáhráqsábé áwénunúne. Áwénunúna naneq tagónaraq tahirí íre áwénunúna irino. Aiq tageh anínká mó íre áwénunire. Wega aiq tageh puana aneqsabé mó áwénuninkehbo?  
\v 25 Itene iuranka íre tagóna naneqsabé áwénunúne. Manikánka aiq mirainawire íwíáhéq pehwehrue áwénunúne.   
\p
\v 26 Íre págege ke míonana Manikáne Awanka séhréh aitéhre. Manikánsabe, Aneq ehwéh púrerue teawenéhnkono únana Manikáne Awanka séhréh aitéhre. Wega itene irupipeq míéhraq itega íre ehwehnorahúna tanáhráq peh mukaq mukaqsúnana ite séhréh aitanieéna wene iwíáh Maniká teawena iteitene umehi naneqsabé púreraitéhre.  
\v 27 Manikánka itene irupipeqté íwíáh tagaríéhre. Wenawanka Maniká awahbeh sansá tagaríéh púana ite wene animárínsábé púreraitéhrana Manikánka wene púreq ehwéh íréhre.   
\p
\v 28 Wenahni táhnsá míageheéna Manikánka omaq itowaq wensabé irutaboirúne. Ite tagarionawe ite meirena kaweraitanieéna Manikánka moke kaweq tanáhráqkákáq moke íre kaweq tanáhráqkákáq séhréh aitéhre.  
\v 29 Téhwe Manikánka ite tagariowe. Tagarawéna wenahni táhnsá míageheéna ite omaq itowe. Sísa iteruwah ebeq kéna míowaq ite wenábáqmari míone.  
\v 30 Manikánka ite omaq ito ke íáhrabéna itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitéhre. Kaweqtaq míáhwe aitéhnsábé wega itensabé, Ínéba méq kaweqtaq mía míaunserah míagehe aitowe.   
\s1 Manikánka itensabé ahriahri arutaboiraitéh éhwéhne.  
\p
\v 31 Manikánka itensabé, Ínéba méq kawetaq mía míaunserah míagehe aitonsabe aneq iwíáhonehnkono? Wega ite íéhneh aitéhnsábé itene naruoga íre saiqnariahraho mino.  
\v 32 Manikánka wenahni íre saiqnatasa peh moke itene ahbabáqsabe pukinkeheéna eqmarowe. Wega íre saiqnato puana moke kaweq naneq náiena séhréh aitanawire.   
\p
\v 33 Wene animárí míageheéna Manikánka ite omaq ito púana insega ite ehweh aitankéhbo? Írakaumo. Maniká wewega itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitéhre.  
\v 34 Manikánka kaweraito púara inseréhga itene ahbabáqsabe ehweh aitera kamahigéhbo? Írakaumo. Sísa Karáhéga itene ahbabáqsabe putiowana iriwe oganúq atowana wega amahnága Maniká Iteribone ayah púpeq ména itensabé púreraitéhre.   
\p
\v 35 Sísa Karáhéga itensabé arutaboiraitéhre. Íre kaweq tanáhráq sínawe, íéri tanáhráq sínawe, íwíoqné tanahráq sínawe, ehwehráhna tanáhráq sínawe, tabonah tanahráq sínawe, pukorahúna tanáhráq sínawe, ite subiqme kamah aíra tanáhráq sínawe Sísaga itensabé íre arutaboiria peh iuwankéhbo? Írakaumo. Moke mi tanáhráq moq arutaboiraitena iteba mía míainawire.  
\v 36 Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Arene animárí míonayabé sega ahkakebopoq iubiq suaneherawoe. Wehukega sipisípiq subiq súáhnserah ite moq iubiq suanehe íwíáhowe ire \rq (Buk Song 44.22)\rq*   
\p
\v 37 Moke teíyú tánáhráqsábé áhreonehnkono? Írakaumo. Sísaga itensabé mi tanáhráqkákáq arutaboiraitena íéhnehi puaq itene naruo kiotaikorahúne.   
\p
\v 38 Mó kegá miraonsabé wega itensabé íre arutaboiria peh túbáh aginabo? Írakaumo. Ite pukonaraqmé oga míonaraqmé Manikánka itensabé íre arutaboiria peh túbáh aginabo? Írakaumo. Íópeqté kéwé owainawamarímé anotah wahnáh kéwé sega miraonsabé Manikánka itensabé íre arutaboiria peh túbáh aginabo? Írakaumo. Amahnága íre kaweq tanáhráq kéhnsábé mókake íre kaweq tanáhráq sínaraqsábé Manikánka itensabé íre arutaboria peh túbáh aginabo? Írakaumo.   
\p
\v 39 Sehwerapeqté náneq kéhnsábéwé, maraipéqté náneq kéhnsábéwé, Manikánka moke miraro naneq kéhnsábéwé Manikánka itensabé íre arutaboria peh túbáh aginabo? Írakaumo. Itene Wahnah Sísa Karáhé kéronayabé Maniká Iteriboga íre túbáh agia peh ahriahri itensabé arutaboiraitanawire. Minawé aiq tagaríóge.   
\c 9  
\s1 Poraga Ísara keyábé arutaboirú ehwehne.  
\p
\v 1 Íné Sísa Karáhéne ani míó púana péhe éhwéh íre teiasa peh aiq pútariahnsanuge. Manikáne Awanka nirupipeq ména aiq pútaróne aintéhre.  
\v 2 Nánuwahrah Isárá ké Sísa Karáhé íre tagaríáhnsábé nirupipeq umeh agu aguire.  
\v 3 Nánuwahrah Isárá kégá Sísa kérera oga míáhtáq tahirímé íné iraipéq pokéyabe íre ahqáho u irino.   
\p
\v 4 Ísara ke Manikáne animárí míageheéna Manikánka naho omaq itowe. Omaq itowara igaqnaréhga Manikáne págege tehreh naneq tagowana wega omasa éhwéh teriuwe. Wega Mósísi iwíáh atowana sehgíóro ú ehweh teriuwe. Manikánsabe iwíáh íwíáh ató sansa sokigi ariena mókake awinauge ú ehweh teriuwe.  
\v 5 Itene igaqnaréh anotah ke míówe. Sísa Karáhéga mah marákóípéq tutaq wenano Ísara iní míowe. Sísa Maniká ména moke miraú naneqkakáq wahnahniraq wensabé ahriahri iwíáh íwíáh atone. Aiq míre.   
\s1 Manikánka Ísara kebá miraú sansansábé éhwéhne.  
\p
\v 6 Naho naho Manikánka Ísara keyábé, Néne animárí míageheéna omaq itóge úwe. Amahnága áhnte Ísara kegá Manikánsabe suwahriehre éra íre wene animárí míáhwe. Minayabe Manikánka teriu ehweh abehq úkiro? Írakaumo. Manikánka Ísara kené sinahwaréh wene animárí míageheéna ómi íre omaq sitowe.  
\v 7 Minayabe wega íre moke Ébáráhmane animárí omaq sitowe. Peh morá wenahni Áhísáhkine animárí Ísara kené sigaqnaréh míówe. Manikánka Ébáráhma naho teawena,  
\q1 Arenahni Áhísáhkiwe itene igaqna míankehe úwe. \rq (Stat 21.12)\rq*   
\p
\v 8 Mah ehwéh áwahewé íre Ébáráhmane ahrega maqmaro animárínká Manikáne animárí úkowe. Írakaumo. Peh Manikáne ehwehnsabé aiq pútare ata atao kegá Ébáráhma kahnáh kée ue síwírarítáhwe.  
\v 9 Mi ehwéhnúmé Manikánka Ébáráhmansabé naho mahraréna,  
\q1 Mó opéq kouwekinaraq Sárah arene ahrega animai maqmarankéhe úwe. \rq (Stat 18.10,14)\rq*   
\p
\v 10 Mó ehwéhnsábé iwíáhoro. Áhísáhkine ahre wenáwíq Árébékaga morágáké téhraníté maqmiowe. Sibowáwé peh morá itene igaqna Áhísáhkie.  
\v 11 Sinowagá maqmianaútaq sega kaweq sansánkákáq ahbabáq sansankákáq íre miraorahuye. Minayabe íre seyene arambehriyabé peh morá Maniká awahbeh iwíáhgá aiq pútaraginkeheéna omaq sitowe.  
\v 12 Mi tanáhráq Manikánka sinowansábé,  
\q1 Ebeq piah anínká anehe piah aní awahbeh arámbéhrí mirainkehe úwe. \rq (Stat 25.23)\rq*   
\m
\v 13 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Anehe piah aní Sékópansabé nirutaboiréna ebeq piah aní Ísonsabé nuwahriehre ire. \rq (Lo 21.15)\rq*   
\p
\v 14 Manikánka aiq irarúnsabe aneq iwíáhonehnkono? Wega íre tábúsoq sitéhre íwíáhonehnkono? Ahqáho. Mira íwíáh íre orahúne.  
\v 15 Manikánka Mósísinsabé naho mahraréna,  
\q1 Ínénéga iwíáhu aní séhréh ataníe. Ínénéga niruní ánínsábé nirutaboirataníe úwe. \rq (Kisim Bek 33.19)\rq*   
\m
\v 16 Manikánka wehukení omaq atáhnsábé íre mi aníné íwíáh wíre. Íre wene arambehriga séhréh atéhrana peh Manikánka wehukenínsábé arutaboiréna séhréh atéhre.  
\v 17 Mósísi Ísípi marárórápéq míotaq Manikáne ehwehnka mibeqté wáhnáhnsábé mahraréna,  
\q1 Néne págege sansá sokigi arinieéna wahnahnúno atáráuge. Minayabe mah kehiná kéhínánká néne págege sansá ahtebagehe ire. \rq (Kisim Bek 9.16)\rq*   
\p
\v 18 Minayabe Manikánka wehuke tagéna iwíáhéna mó keyábé arutaboiréna séhréh aritena mó keyábé, Saiyo anímárí méq mitaq míáhro arítéhre.   
\p
\v 19 Ite míáhrabeqte ánínká ínénsabe, Maniká wewe awahbeh iwíáh mirainsabé árahinsabé itene ahbabáqsabe ehweh aitehro kasenire. Kasenéna, We awahbeh iwíáh mirainsabé wehukenínká we awahbeh iwíáh íre miraorahi mino ire.  
\v 20 Itewe peh wehuke puaq Manikánsabe abehq éhwéh kaseniyeho. Kunubaga ehwehnitaq tahirímé miraréh ánínsábé, Aneqsabé mahna tahnsa miraintahno iripo? Írakaumo.  
\v 21 Kunuba miraréh ánínká peh morá áwánkátáté kawerue mirai kunúbáákáq íroke kunúbáákáq miraime ehweh atanabo? Írakaumo. Kunuba miraréh ánínká wewene arambehri puana we awahbeh iwíáhue miraréhre.   
\p
\v 22 Manikánka moq we awahbeh iwíáhue miraréhre. Wehukega wene págege sansá tagageheéna Manikánka kamah arie sansa sokigi arítéhre. Wega ahbabáq keyabé síwénunéna peh mótaq mótarue ehweh aritena anotahtaq kamah arinkéhe.  
\v 23 Wega wewe anotah aní mé sansánkákáq wewe págegeue séhréh aite sansankákáq sokiginieéna ite wene animárí arutaboiraitena iwíáhéna, Mókake ite néne téhrehrabeq kaweqtaq míagehe úwe. Mi iwíáhwé peh wewene iwíáhe.   
\p
\v 24 Manikánka íre peh morá ite Ísara keyábé arutaboiraitena omaq itowe. Wega nahnso keyábé moq arutaboiraritena omaq sitowe.  
\v 25 Minayabe Manikáne ehweh irarú ani wenáwíq Óséaga púkuipéq sehiranéna Manikáne ehweh mahraréna,  
\q1 Nahnso keyábé, Menah ite íre nánuwahrah ke woe. Itensabé, Nánuwahrah kee aritaníe. Íre nirutaboirurau keyábé, Nirutaboiruge aritaníe úwe ire. \rq (Hosea 2.23)\rq*   
\m
\v 26 Mi ehwéhnká mó mahraréna,  
\q1 Wega mi keyábé, Ite íre néne animárí móe arítáráurabeq, Ite íné oga mía míau Manikáne animárí móe aitaníe úwe ire. \rq (Hosea 1.10)\rq*   
\p
\v 27 Manikáne ehweh irarú ani wenáwíq Áísáíaga naho Ísara keyábé iwíáhéna anotahtaq mahraréna,  
\q1 Nahmbísibeq arahwé áhnte kéhre. Ísarane anahwaréh mina tahnsa áhnte agirana Manikánka peh táhmaro kaweraritankéhe.  
\v 28 Wega mó mah kehiná kéhínánsábé ehweh aritena apubúue kamah arinawire úwe. \rq (Aisaia 10.22,23)\rq*   
\m
\v 29 Minayabe Áísáíaga mó mahraréna,  
\q1 Itene moke miraorahi Wahnáhnká anotahtaq kamah aiena íre túbáh agútaq tahirímé wega Sóróma suwahpeqte kéreq Kómóra suwahpeqte kéreq subipáhrarutonserah iteinahréh moq subipáhrarúéh irino úwe. \rq (Aisaia 1.9)\rq*   
\s1 Ísara kegá íre aiq pútare ató ehwehne.  
\p
\v 30 Mi ehwéh ireq aneq iwíáhonehnkono? Téhwe nahnso kegá kaweqtaq méyabe íre sirutaboiruwe. Amahnága sega Manikáne ehweh irera aiq pútare atáhnsábé Manikánka sensabé, Ite kaweqtaq míáhwe arítéhre.  
\v 31 Ísara kegá Mósísiga sehgíóro ú ehweh sehgioneheqmúne éra mi ehwéh íre sehgioráhowe. Minayabe se kaweqtaq íre míahrahowe.  
\v 32 Aneqsabébo? Sega íre aiq pútare atera peh seyene arambehriyabé iwíáh íwíáhowe. Minayabe wehukega ahtate ébáh íre tagéra siyobetaq pegue inahnsubónserah sega íre aiq pútare atera peh áhwára áhwáraowe.  
\v 33 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Tagaríáhro. Íné Sáíóna sawéhrápéq\f + \fr 9.33 \ft Sáíóna sawéh Sarúsarama suwahpeq kéhre. Mó kegá Sarúsarama suwahpeqsabé Sáíónae ue áwíratówe.\f* Ísara kené ahtapeq siyobetaq pegue inahnsuboráhi ebáh máróge. Mitaq kéhnsábé wehukega surahoneherawoe. Wensabé aiq pútare atáh ké íre siyehitanawire ire. \rq (Aisaia 8.14, 28.16)\rq*   
\c 10  
\s1 Ísara kegá Manikáne sansa íre írátíáh éhwéhne.  
\p
\v 1 Néne iyahnabo anímáríno, íné anotahtaq nuwahbehme Manikánka Ísara ke nánuwahrah merirena kaweraritankeheéna púreq aruqaruruge.  
\v 2 Íné teiúmé sega Manikáne sansá sehgieyabe sírara peh mi sansá íre ahtebah puara áhwára áhwáraowe.  
\v 3 Manikánka wehuke kaweraitéh sánsá íre ahtebahwe. Peh seyene iwíáho sansá mira aruqaruronsabé Manikánka kaweraitéh sánsá íre sehgíówe.   
\p
\v 4 Mósísine ehwehnka itensabé, Kaweqtaq míáhwe íre aitahráhirana peh morá Sísa Karáhéga itensabé, Kaweqtaq míáhwe aitahráhire. Minayabe Manikánka moke Sísansabé aiq pútare atáh kéyábé, Ite kaweqtaq míáhwe aitéhre.   
\p
\v 5 Mósísiga sehgíóro ú ehweh sehgíó kéyábé wega naho sehiranue mahraréna,  
\q1 Néne ehweh kawerue sehgíra kegá oga mía míaigehe úwe. \rq (Wok Pris 18.5)\rq*   
\m
\v 6 Manikánka Sísansabé aiq pútare atéh ánínsábé, Are kaweqtaq míahne atéhrana Manikáne ehweh sehgíre. Mi anínká iraréna, Insega íópeq pokinabo itene irupipeq iwíáhiyeho ire. Sísa Karáhé íópeqté kiweranehe íwíáho? Mira íwíáh íre oro.  
\v 7 Mi anínká mó mahraréna, Insega pusa ké míáhrabeq pokinabo kaseniyeho ire. Sísa Karáhé pusa ké míáhrabeqte tumeranéhe íwíáho? Mira íwíáh íre oro.  
\v 8 Mi kasé éhwéhnsábé Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Néne ehweh peh wahtotaq kéna itene irupipeq kéhraq íwéhrate irarewe ire. \rq (Lo 30.12-14)\rq*  
\m Mi ehwéhmé aiq pútare atona ehwéhnsábé íwáhnorúne.  
\v 9 Íwáhnoréq mahraue teiune. Sísa néne Wahnah mire íwéhrate iraréq wega pukútaq Manikánka iriwe oganúq atonsabe irupipeq iwíáhirataq wega meirena kaweraitankéhe.  
\v 10 Manikánka irupipeq aiq pútare atáh ké insahwé aitena íwéhrate, Sísa néne Wahnah mire irare ke kaweraitéhre.  
\v 11 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Wensabé aiq pútare atáh ké íre siyehitanawire ire. \rq (Aisaia 28.16)\rq*   
\p
\v 12 Manikánka Ísara kereq nahnso kereqsabé peh morá íwíáhire. Itene Wahnahnka Ísara kereq nahnso kereq wahnahnaitena wensabé áhrabo kené ehweh irena kaweraitena séhréh aitéhre.  
\v 13 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Are néne Wahnah míahno. Íné séhréh ainto ue áhrabira kewé Manikánka kaweraritanawire ire. \rq (Joel 2.32)\rq*   
\p
\v 14 Wehukega Sísansabé íre aiq pútare atéhrataqmé árahue néne Wahnah mé íné séhréh ainto ue áhrabigehbo? Sísa éhweh íre íréhrataqmé árahue aiq pútare atagéhbo? Sísa éhweh terí ání íre míahnaraqmé árahue iragéhbo?  
\v 15 Sísa éhweh teríé ké íre eqmaq súéhrataqmé árahue korerigéhbo? Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Kaweq ehwéh teríra ke sirara tagehrataq sene sirupipeq eyoyóinae ire. \rq (Aisaia 52.7)\rq*   
\s1 Áhnte Ísara kegá kaweq ehwéhnsábé íre aiq pútare ató ehwehne.  
\p
\v 16 Moke kaweq ehwéh íráh kégá mi ehwéh sehgioo? Írakaumo. Minayabe Áísáíaga naho mahraréna,  
\q1 Itene Wahnahno, itega teriuna ehwéhnsábé inseréhga aiq pútare aitaho úwe. \rq (Aisaia 53.1)\rq*   
\m
\v 17 Ite tagarionawe ite Manikáne ehweh ironaraq aiq pútare atone. Mah ehwéhmé Sísa Karáhéga téh irarúwe.   
\p
\v 18 Minayabe kasenuge. Ísara ke mi ehwéh íre írátóo? Sene ahrerate mi ehwéh aiq írátówe. Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Se míáhrabeq mi ehwéh aiq teriatowara íráhwe. Mi ehwéhnká mah marákó márákóípéq aiq abae agire ire. \rq (Buk Song 19.4)\rq*   
\m
\v 19 Mó kasenuge. Ísara kegá mi ehwéh áwahe íre ahteboo? Ahqáho. Sega aiq ahtebowe. Minayabe Mósísiga sehiranéna Manikánka irarú ehweh mahraréna,  
\q1 Nahnso ke íre áwíqkakaq ké míáhwe. Se íre anotah ke míáhwe. Se íre ahtebah ke míáhwana ínéga mi ke kaweraritahnaraq itega abiahnsa ariteq taonsahoneheqmóe úwe ire. \rq (Lo 32.21)\rq*   
\m
\v 20 Áísáíaga íre áhreia Manikánka irarú ehweh pahsuqme mahraréna,  
\q1 Ínénsabe íre ninebahruro kegá ínéba sewe. Ínénsabe íre kabaruro kebá ábóraragurauge úwe.   
\m
\v 21 Ísara keyábé Áísáíaga mó sehiranue Manikánka irarú ehweh mahraréna,  
\q1 Ahriahri mi ke séhréh ariteyabe nírara se saiyoéra néne ehweh anteruq anterurowe úwe. \rq (Aisaia 65.1-2)\rq*   
\c 11  
\s1 Manikánka Ísara keyabé arutaboirarito ehwehne.  
\p
\v 1 Ísara kewe saiyo ke míáhnsábé kase ehweh kéhre. Manikánka sensabé anetaníbo éna kaqsuehro? Írakaumo. Ínéwé Ísara aní múge. Íné Ébáráhmane anahwa úge. Íné Pénsámíni kahnáh ání múge.   
\p
\v 2 Manikánka naho íwíáhue omaq sito ke amahnága íre kaqsúéhre. Manikáne ehwehnka Éráísa éhweh irarime aiq ahtebaho? Éráísaga Ísara kené ahbabáqsabe Maniká teawena,   
\q1
\v 3 Néne Wahnahno, sega arene ehweh irare ke aiq subiq sutowe. Arensabé iwíáh íwíáh atonarabeqte táhbé aiq sokorúáhwe. Ínébataq míónsábé sega íné ninebahrue nubiq suaneherawoe úwe. \rq (1 King 19.10,14)\rq*   
\m
\v 4 Mi ehwéh mirarúnsabe Manikánka aneq ehwéh teawuwo? Wega mahraréna,  
\q1 Ínéga se omaq sitó púara áhnte wehuké 7 táhúséni (7,000) wehuké íné íre nuwera péhe máníká wenáwíq Páhrinsabé íre káuqmunue iwíáh íwíáh atáhwe úwe. \rq (1 King 19.18)\rq*   
\p
\v 5 Mina inserah ibora táhmaro ke Manikáne sansá íre susa peh kaweqtaq míáhwe. Manikánka ite arutaboirue séhréh aitena, Néne animárí móe ue omaq itéhre.  
\v 6 Íre itega arambehriúnayabé peh wewega arutaboirue séhréh aitena omaq itéhre. Manikánka itene arambehriúnayabé omaq itéhtáq tahirímé séhréh aite sansa íre kéh irino.   
\p
\v 7 Minayabe aneq iwíáhonehnkono? Áhnte Ísara kegá, Kaweqtaq mé sansa sehgioneheqmúne éra íre miraorahowe. Peh morá Manikánka omaq sito kega ahtebowara mó kegá sirupipeq íre irahráhuwe.  
\v 8 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Manikánka múguwahgu iwíáh aritowara se súgó ke tahnsa úkéra pusa ké tahnsa úkuwe. Sene siuranka íre tagia sene siahrega íre irahráhowe. Amahnágaákáq se mina tahnsa míáhwe ire. \rq (Lo 29.4; Aisaia 29.10)\rq*   
\m
\v 9 Tébítiga minayabe aiq mahraréna,  
\q1 Kahnkapi wah paríéhrana tahkapi póéráhq subitíéhrana ebahnka wehukeníné aigárá subínserah sega wahba táhútáhúrorabeq anotah kamáh ariena subipáharuanawire.   
\q1
\v 10 Sene siuranka íre tagahrahéra múguwahguigehe.  
\q1 Se sibobiah antera ké tahnsa ahriahri nogigéhe úwe. \rq (Buk Song 69.22-23)\rq*   
\s1 Manikánka nahnso ke kawerarito ehwéhne.  
\p
\v 11 Íné kase ehweh kéhre. Ísara kegá Manikánka kawerarítéh sánsá íre ahtebahnsabé ahriahri peh ahbabáq ke míaneherabo? Ahqáho. Írakaumo. Sega Manikáne sansánsábé, Iuwahriehre ensabé we awahbeh sansánue nahnso ke kawerarítéhre. Ísara kegá mina tagéra iwíáhéra, Ite minayabe iuwahbehre. Ite moq kaweraito igeheéna nahnso ke kawerarítéhre.   
\p
\v 12 Ísara kegá Manikánka kawerarítéh sánsánsábé iuwahriehre ensabé Manikánka mah kehiná kéhíná séhréh arítéhre. Ísara kegá Manikáne sansá sinehepeq súónsabe wega nahnso ke séhréh arítéhre. Mókake áhnte Ísara kegá Maniká awahbeh sansánsábé suwahbáhnaraq ite tagarionawe mi kereq mó kereq áhnte kaweraritankéhe.   
\p
\v 13 Nahnso keo, amahnága ite ehweh teiúge. Manikánka ínénsabe, Néne ehweh nahnso ke korerio éna eqmaq núwátái puana néne arambehri áhnte kaweq arámbéhrí wíre íwíáhuge.  
\v 14 Mira íwíáhunsabé táhmaro nánuwahrah Isárá kégá néne arambehri tagéra iwíáhéra, Manikánka ite moq meirena kaweraiteyabe iuwahbehre éra Manikápa kouwekirataq kaweraritankéhe.   
\p
\v 15 Manikánka Ísara keyábé ahqáho aritonsabe nahnso ke insahwé aritena kawerarítéhre. Wega Ísara keyábé kowe aritahnaraq se pusa ké oga úkonserahnue míagehe.   
\p
\v 16 Asiu kegá sene sánsánéra ákáhtaq wíti paráwáh mewe páréti tírótáq peh morá párétí Maniká áwéwe. Maniká áwé puara mó ákáhtaq wíti paráwáh mewe tíró párétí moke Manikáne wire. Manikánka awanká ánúq matiahnaraq moke ayahnaweakáq wewene úkire.   
\p
\v 17 Ísara kewé kaweq oríwí awánká tahnsa míáhwaq ite nahnso kewé abehq óríwí áwánká tahnsa míáhwe. Manikánka kaweq oríwí áwánká ayahnawe apiruena ite abehq óríwí áwánká ayahnawe mitaq táhparena táhrarowana kaweq awánká ano kéhnsábé kawerue kíréhre.\f + \fr 11.17 \ft Ísara kegá sene sánsánéra óríwi awanká íre kaweq ayáhnáwé apiruera mó kaweq awánkátápéqté áyáhnáwé apiruqme mitaq táhparera táhraráhwana kirena kaweq oríwí sérá íyéhre.\f*   
\p
\v 18 Ite amahnága kaweqtaq míáhnsábé Ísara ke kiotaikúne íwíáhiyehboq peh tábúsoqme iwíáhoro. Ite awanká ayahnawe tahnsá míáhwe. Awanká ayahnawe anonka ánúqtaq íre tuire. Írakaumo. Awanká ánúq anonka ayahnawerapeq kíre.   
\p
\v 19 Itega mahraréq, Manikánka ite awanká ayahnawe ákáhnababí táhparanieéna mibeqté áyáhnáwé apirutaire eme  
\v 20 aiq pútaq ehwéhnowe. Ísara ke Sísansabé íre aiq pútare atáhnsábé apirúéhre. Ite nahnso ke Sísansabé aiq pútare atáhnsábé Manikánka ite kaweq awánká ákáhnababí táhparéhre. Minayabe ite píribahriiyehboq áhreue míáhro.   
\p
\v 21 Manikánka téh kárái ayáhnáwé apirutainserah ite píribahri ke míéhrataq ite moq apiruankéhe.  
\v 22 Kawerue iwíáhoro. Manikámé arutaboiri aní ména kamah aieráhi aní míéhre. Wega wene sánsánsábé suwahrieh ke kamah ariena ite wene ehwehnsabé suwahbeh keyabé arutaboirire. Wene ehweh íre sehgírataq ite moq apiruena kamah ainkéhe.   
\p
\v 23 Manikánka apiruo ayáhnáwéwé táhparena táhrawe kawerarahráhire. Ísara kegá sene píribahri sansá suera aiq pútare atéhrataq wehukenínká apirúéh áyáhnáwé kaweraréhnserah Manikánka Ísara ke kaweraritahráhire.  
\v 24 Wehukenínká abehq óríwí áwánká ayahnawe mewe kaweq oríwí áwánká ákáhnababí táhparena táhrawe kaweraréhre. Mina inserah Manikánka ite nahnso ke kaweraitáráire. Kaweq oríwí áwánká ayahnawe mewe seyene kaweq oríwí áwánká ákáhnababí táhparena táhrue kaweraréh sánsámé íre págege sansáne. Mina inserah Manikánka Ísara ke mókake kaweraritankéhe.   
\s1 Manikánka nahnso kéreq Ísara kereqsabé arutaboiri ehwéhne.  
\p
\v 25 Néne iyahnabo anímáríno, itega kawerue ahtebageheéna menah Manikánka íre pahsutai ehwéh amahnága teiníe. Ite ahtebehrataqmé píribahri anímárí íre míagehe. Amahnága Ísara kene sirupipeq págegeéra Manikáne sansá íre íráhwe. Mókake nahnso kegá awehraq wene sánsá sehgírataqmé Ísara kegá iragéhe.  
\v 26 Mi tanáhráqmé Manikánka moke Ísara ke merirena kaweraritankéhe. Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Kaweraritahna anínká Sarúsarama suwahpeq sínaraq wega Sékópane anahwaréhne ahbabáq kaqsuankéhe ire.   
\m
\v 27 Manikáne ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Sigaqnaréh teriunserah sene anahwaréhne ahbabáq kaqsuaníe ire. \rq (Aisaia 59.20-21; Jeremaia 31.33)\rq*   
\p
\v 28 Ísara kegá Sísa éhweh irera iuwahriehre ensabé Manikáne naruo úkurowaq ite nahnso kegá mi ehwéh ireq sehgíówe. Manikánka Ísara ke téh omaq sitena sigaqnaréhyabe naho arutaboirú púana amahnága sinahwaréhyabe moq arutaboirire.  
\v 29 Manikámé íre mó iwíáh mó iwíáhi aní míre. Wega náwinie íwíáhínaraqmé náwinawire. Wega aiq omaq sitóge ínaraqmé anehemé íre kaqsuankéhe.   
\p
\v 30 Menah ite nahnso kegá Manikáne ehweh anterutowara amahnága Ísara kegá wene ehweh anterúáhnsábé wega itensabé arutaboiréna séhréh aitéhre.  
\v 31 Ísara kegá Manikáne ehweh anterúáhwana Manikánka itensabé arutaboiréna séhréh aitéhnserah mókake sensabé arutaboiréna séhréh aritankéhe.  
\v 32 Ómi kegá wene ehweh anterúónsabe Manikánka, Ahbabáqka ite saiqnariankehe arítéhre. Anehe wega mah kehiná kéhínásábé arutaboiréna séhréh aritankéhe.   
\s1 Manikánsabe iwíáh íwíáh atanéhe i ehwéhne.  
\p
\v 33 Manikámé áhnte séhréh aitéh ání ména moke tagarawéna anotah ahtébíá ání míre. Ite peh wehuke míona puaq wega tábúsoqme iwíáhi sansámé itega íre ahtebahrahúne. Wega mirai sansámé itega íre ahtebahrahúne.  
\v 34 Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Wehukenínká itene Wahnahne iwíáhwé ahtebahrahiro? Írakaumo. Wehukenínká we áwáhnororahiro? Írakaumo. ire. \rq (Aisaia 40.13)\rq*   
\m
\v 35 Wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Wehukenínká Maniká ebeq náwinana Manikánka íné nánino íwíáhono? Írakaumo ire. \rq (Jop 35.7, 41.11)\rq*   
\m
\v 36 Manikánka wewega moke kéh náneq mirarowe. We moke kéh náneq áwahe wíre. Minayabe moke kéh náneq peh wewene wíre. We anotah aní púaq ahriahri wensabé iwíáh íwíáh atone. Aiq míre.   
\c 12  
\s1 Itene inónká Maniká awe ehwéhne.  
\p
\v 1 Néne iyahnabo anímáríno, néne ehweh kawerue íráhro. Manikánka ite kaweraitena séhréh aitéh púaq itene inonka we áwéro. Ite oga míáhtáq itene inonka we náwíransabé kaweqtaq méq we awahbeh sansánoro. Minawé Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh sánsáne.  
\v 2 Itega Maniká awahbeh sansánigeheéna wega itene irupipeq o iwíáh aitéhre. Mah marákó márákóípéqté sánsá sehgíehboq peh Manikánka iwíáh aitéh sánsánoro. Mirairataq Maniká awahbeh arámbéhrí miraéq wene kaweq tábúsoréh sánsámé we awahbeh sansámé ahtebahrahowe.   
\s1 Manikánka náíátái pagégéráté wene arambehri sehgíóro i ehwéhne.  
\p
\v 3 Manikánka íné séhréh aintéhnsábé ínéga teiéna ehwéh íráhro. Itega, Íné anotah aní múge éq arerensabé iwíáh íwíáhiyeho. Írakaumo. Arerensabé peh tábúsoqme iwíáhoro. Manikánka aiq pútaq iwíáh aitéhnserah tábúsoqme iwíáhoro.  
\v 4 Wehukeníné anonka peh morá ánónkánirana áhnte naneq kéhre. Mi naneqmarínká íre peh morá árámbéhrí miraorahowe.  
\v 5 Mina inserah moke ite Sísa Karáhé tagariona kewé áhnte méq Sísane anonka tahnsá míone. Ite íre peh morá árámbéhrí miraúne. Íre itebataq itebatarue mía ite peh morá ánónká tahnsa míone.   
\p
\v 6 Manikánka séhréh aitena wewega mó arámbéhrí mó arámbéhríue íátáire. Minayabe ite íre peh morá árámbéhrí kéhre. Manikánka arensabé, Ínéga iwíáh atahna ehwéh irarúno atahnaraqmé arega aiq pútare atahnanserahnue pahsuo.  
\v 7 Séhréh arito atahnaraqmé kawerue séhréh arito. Síwáhnorúno atahnaraqmé tábúsoqme síwáhnorúno.   
\p
\v 8 Mó kené iwíáh kawerarito atahnaraqmé tábúsoqme miraúno. Wehwehúno atahnaraqmé eyoyóue wehwehúno. Wahnahnúno atahnaraqmé tábúsoqme iwíáhue wahnahnarito. Mó keyábé arutaboirarite séhréh arito atahnaraqmé eyoyóue séhréh arito.   
\s1 Mó Sísa tagaríáh kéyábé arutaboirarito i ehwéhne.  
\p
\v 9 Mó keyábé aiq pútaq irutaboirarítáhro. Moke ahbabáqsabe anotahtaq ahqáho ato. Ahbabáq sansa pehragéq peh kaweq sansá ambubuue sehgíóro.  
\v 10 Iteruwahrahyabé irutaboironserah moke Sísa tagaríáh kéyábé moq irutaboiréq sensabé iwíáh íwíáhéq sensíwíq pankeráhro. Íre arene áwíq peh mó ke síwíq pankeráhro.   
\p
\v 11 Manikáne arambehriyabé taorahoiyehboq tauntahunue arambehrioro. Manikáne Awanka iwíáh aitéhnserah itene wahnahnsabé iwíáh íwíáh ateq wene arambehri kawerue sehgíóro.   
\p
\v 12 Manikánka mirainawire íwíáhéq itene irupipeq eyoyóue míáhro. Íre kaweq sunúq sinaraq uwaresa ké méq kaweqtaq míáhro. Púreré sansa taorahoiyehboq ahriahri púreq aruqaruroro.  
\v 13 Sísa tagaríáh ké tabonahirataq náríéro. Nahnso ke sirataq mehwehue kawerariteq kirabo arítáhro.   
\p
\v 14 Mó kegá ite íwíoqnehrataq Manikánsabe, Mi ke kamah ario íre oro peh kaweraritoue púrerarítáhro.  
\v 15 Mó kegá eyoyóue iwíáh íwíáhirataq ite moq eyoyóue iwíáh íwíáhoro. Sirupipeq umehínaraq ibisehrataq ite moq irutaboirariteq ibisahro.   
\p
\v 16 Ómi keyábé peh monseráh sánsánoro. Ite anotah ke úne éq píribahriiyeho. Írakaumo. Ite anotah ke púaq íre áwíqkakaq kéyábé iuwahriehre iyeho. Sereq méyabe iwíáh íwíáhoro. Íre áwíqkakaq árámbéhríyábé iuwahriehre iyeho. Itebataq ahtebone éq iteitensabé iwíáh íwíáhiyeho.   
\s1 Ite ahbabáraitéhra ke séhréh arítáhro i ehwéhne.  
\p
\v 17 Mó kegá itensabé íwíoqnéra ahbabáraitéhrataq itega moq sensabé mina tahnsaniyehboq peh uwaresa ánímárí míáhro. Ómi ite tagah kegá, Kaweq sansáne íwíáhigeheéq peh kaweq sansánoro.   
\p
\v 18 Taonsah iwíáh tobeh iwíáh iyehboq uwaresa ké míáhro. Árahue mó kereq iru ukiqme míanehnkono éq mina tahnsanue sereq iru ukiqme míáhro.   
\p
\v 19 Néne iyahnabo anímáríno, mó kegá ite ahbabáraitéhrataq se íre ahbabárarítáhro. Manikánka se kamah arieráhire. Wene ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Ínénéne arambehri puana ínénéga kamah arinauge ire. \rq (Lo 32.35)\rq*   
\m
\v 20 Wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Are ahbabáratahna anímé, arene naruo anímé arupinsabe ínaraq kirabo ato. We wání tahbobóire ínaraq wání náwo. Arega mirainaraq we ayehitanawire ire. \rq (Sindaun 25.21-22)\rq*   
\m
\v 21 Ahbabáqka are saiqnariehnehboq kaweq sansánúno. Arega mirainaraq arene kaweq sansánká ahbabáq sansa kiotaikinae.   
\c 13  
\s1 Kámáhni kené ehweh sehgíóro i ehwéhne.  
\p
\v 1 Ite moke kámáhni kené ehweh kawerue sehgíóro. Ite tagarionawe wahnah kegá pehipi íre wahnahnowe. Írakaumo. Manikánka wahnah sansá áhwárówe. Áhwárarowara amahnága kámáhni kegá wahnahnome webaqtaq Manikánka, Wahnahnoro arítéhre.  
\v 2 Minayabe kámáhni kené ehweh anteruahnaraqmé se Manikánka wahnahnoro arítéh kéné ehweh anterúáhwe. Anterúáhnsábé ehweh aritena kamah arinkéhe.   
\p
\v 3 Kaweqtaq mía míao kegá sene wahnah keyábé íre áhreowara peh ahbabáq kega sene wahnah keyábé áhreowe. Ite íre áhreigehboq peh kaweqtaq méq itene wahnah kené ehweh sehgíóro. Mirairataqmé wahnah kegá itensabé, Kawerowe aitagéhe.   
\p
\v 4 Itega kaweqtaq míageheéna Manikánka wahnah keyabé, Néne arambehri miraigehboq wahnahnoro arítéhre. Ite ahbabárirataq wahnah kegá kamah aieráho puaq sensabé áhreoro. Se ahbabáq ke kamah arirana Manikánka kawerowe aritankéhe.   
\p
\v 5 Itene wahnah kené ehweh anteruahnaraqmé kamah aíyehboq sehgionéhe íwíáhoo? Íre peh morá mi iwíáhiransabé sehgíóro. Wahnah kené ehweh irona sansámé kaweq sansáne iwíáhéq irupipeq eyoyóue sehgíóro.   
\p
\v 6 Manikánka wahnah keyabé, Wahnahnoro arítéhnsábé táhkísi moné síéro. Sega sene wahnah árámbéhrí kawerue miraigehboq síéro.  
\v 7 Minayabe seyene arambehri kahna naneq síéro. Táhkísi moné meyáh ké táhkísi moné síéro. Áráhísínísi moné meyáh ké áráhínísi moné síéro. Wahnah keyábé siwiréh arítéhboq peh sensabé iwíáh íwíáhéq ayahmaq síéro.   
\s1 Mó keyábé arutaboiroro i ehwéhne.  
\p
\v 8 Arega mó anínsábé mónebopoq aneqpopoq, Nánio. Mótaq náwiníe inaraqmé arene tínáhu túbáh aginehboq apubúue náwo. Itene tínáhu ahriahri apubúue parabarúáhro. Peh morá tínáhú ahriahri kagaire. Mi tináhúwé mó keyábé ahriahri irutaboiroro. Mó keyábé sirutaboiro kegá Manikáne ehweh moke sehgíówe.  
\v 9 Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Mó kené ahre weh abariiyeho. Mó aní subiq súého. Aebóiyeho. Mó aníné ménsámehnsánsabe aigárá pabekíneho ire. \rq (Kisim Bek 20.13-17; Lo 5.17-21)\rq*  
\m Anehe Manikáne ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Arerensabé arutaboirónanserah mó keyábé moq arutaboirúno ire. \rq (Wok Pris 19.18)\rq*  
\m Mó keyábé arutaboiré ehweh sehgírataqmé ebeq teí éhwéhnkákáq moke mó miraoro ú ehwehnkákáq aiq sehgíówe.  
\v 10 Mó anínsábé arutaboiri anínká mi aní íre ahbabáratéhre. Minayabe mó keyábé aiq pútaq sirutaboiro kegá moke Manikáne ehweh sehgíówe.   
\s1 Tábúsoqme méq peh kaweq sansá tauntahunue sehgíóro i ehwéhne.  
\p
\v 11 Mah tanáhráq tagariona puaq kaweqtaq méq Manikáne ehweh sehgíóro. Ite kaweraiteh aní tuina tanáhráq áhníbóráni puaq sugéhboq peh áwénunéq kawerue auráq matíáhro. Itega Sísansabé aiq pútare atárótaq we tue tanahráq ákáhtaq wahto káráire. Amahnága we tuina tanáhráq peh wahtonagire.   
\p
\v 12 Inokáhpeq parabagina irana tuekína tanáhráq sinaire. Mina inserah mah tanáhráq áhníbórá parabagina irana Sísaga tuinaire. Minayabe itega sunkíkírirabeqte áhbábáq sánsá sueq téhrehrabeqte kaweq sansánoro.   
\p
\v 13 Uwoyansamé, píah néra múguwahgu agéwé, mó aníné ahre weh abariéwé, ahkaragárawe, tobehwé, mó keyábé aru págege atewé, mina tahnsa áhbábáq súáhro. Peh morá téhrehrabeqte kaweq sansá miraoro.  
\v 14 Ahbabáq iwiáhiyehboq peh morá itene Wahnah Sísa Karáhéba wahtotaq méq wene sansánsábé iwíáh íwíáhue sehgíóro.   
\c 14  
\s1 Mó Sísa tagaríáh kéné sánsá íre saraqme tagahro i ehwéhne.  
\p
\v 1 Sísansabé aiq pútare atéh ánínká Sísane sánsá íre kawerue ahtebéna iteba sínaraq mehweh ateq séhréh atáhro. We íre ahtebehnsabé ehweh atého.  
\v 2 Mó Sísa tagaríéh ánínká moke táhutahuq nah nanere íwíáhéna pehipi nehrana mó Sísa tagaríéh ání íre págegeue aiq pútare atéh ánínká nah naneqpomo éna we awehrii naneq íre nehre.   
\p
\v 3 Neh anínká íre neh anínsábé awiréh atéhneho. Awehri anínká neh anínsábé ehweh atéhneho. Írakaumo. Manikánka moke táhutahuq neh anínsábé, We moq néne ani míre atéh púaq wega táhutahuq nehnsábé ehweh atéhneho.   
\p
\v 4 Mó aníné arambehri anínsábé aneqsabé ehweh ataho? Minawé íre itene arambehri wire. Wewene wahnahnka wene sánsá tagéna tábúsoq atahráhire. Maniká itene Wahnahnka arambehri aní séhréh atéh púana wene wahnahne arambehri kawerue mirainawire.   
\p
\v 5 Mó anínká ahrena ahrena wehekáhnká moke mó wehekáh kiotaikire íwíáhirana mó anínká moke wéhékáh peh monseráhnire íwíáhire. Minayabe itene irupipeq iwíáhue tagéq peh kaweq sansá miraoro.   
\p
\v 6 Ahrena ahrena wehekáhmé Manikánsabe iwíáh íwíáh tanahráre íwíáhi anínká Manikánsabe iwíáhi puana mira íwíáhire. Moke táhutahuq neh anínká Manikánsabe iwíáh íwíáhéna moke táhutahuq nehnsabé Maniká awahbeh sansáne íwíáhire. Íre neh anínká awehrime Maniká awahbeh sansáne íwíáhéna we moq Manikánsabe iwíáh íwíáhire.   
\p
\v 7 Iteitene iwíáhúna sansá miraúnayabé oga míono? Írakaumo. Ite pukonaraq iteitene mátaburapeq kowíanehnkono? Írakaumo.  
\v 8 Peh Maniká itene Wahnah awahbeh sansá miraoneheéq oga míone. Ite pukonaraq itene Wahnahne kaweq matábúrápéq kowíanehe. Ite oga míonaraqkákáq pukonaraqkákáq ite Maniká Iteribone animárí míaneheqmúne.   
\p
\v 9 Sísa Karáhéga oga míona kereq puko kereq wahnahnaitanieéna pukéna iriwe oganúkúwe.  
\v 10 Mókake ite moke Manikánka wahnahnirabeq iriwe perehnehnue míahnana wega itene oga mé sansamé itene arambehriwe tagéna saraqmaranawire. Minayabe mó Sísa tagaríéh ánínsábé, Are abehq sansánóna aní móne atéhneho. Wega mirai sansansábé awiréh atéhneho.   
\p
\v 11 Manikánka saraqmarahna tanáhráqsábé wene ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Íné oga mía míau Wahnáh ání míógara moke mah kehiná kéhínánká ínéba séra sirehunseraráq méra ínénsabe, Are aiq pútaq Maniká móne aintanehrawoe ire. \rq (Aisaia 45.23)\rq*   
\m
\v 12 Minayabe mi tanáhráq itega miraurauna sansánsábé morá ánínká morá ánínkáue Maniká teaweneheqmúne.   
\s1 Ahbabáq sansa mó aní insoq atéhnehboq suaníe i ehwéhne.  
\p
\v 13 Mó Sísa tagaríéh ánínká miraínsabe, Abehq sánsánire atého. Ínéga mirau sansámé wega tagéna ahbabárinehboq mi sansá suena mó íre mirainie íwíáhoro.  
\v 14 Sísa itene Wahnahnka néne iwíáh aiq kaweraintéhnsábé íné tagaríómé Manikánka moke táhutahuq nah nanere ire. Minayabe moke táhutahuq noge. Mó anínká mó naneq tahutáhúqsábé, Íre nah nanere ínaraq mina awehrinkehe.   
\p
\v 15 Itega nahwana mó Sísa tagaríéh ánímé iwíáh kikiritaq wega itene táhutahuqsabé, Órira míre atéhnaraqmé mi tahutáhúq mó neho. Iwíáh kikiri anínsábé, Anetaníbo pehipi nanie i anínká we íre arutaboiratéh ání míre. Sísa Karáhéga iwíáh kikiri aníné ahbabáqsabe putionsabe itega nehranka ahbabáratého.  
\v 16 Itega, Kaweq sansáne íwíáhéq mirairara mó kegá tagéra, Íre kaweq sansáne íyehboq mi sansá mó íre miraoro.   
\p
\v 17 Manikánka ite wahnahnaitéhnsábé itega táhutahuqsabé íre iwíáh íwíáhúne. Írakaumo. Peh kaweqtaq méyabewé, iru ukiq iteyabewé, iru eyoyó aiteyabewé iwíáh íwíáhúne. Manikáne Awanka minawari iwíáh aitéhre.  
\v 18 Manikánka Sísa Karáhéne arambehri miraue sehgíó kéyábé, Kawerowe aritowara tagah kegá, Se kaweq ke wóe íwíáhigehe.   
\p
\v 19 Minayabe moráénue Sísane sánsá miraoneheéq we séhréh atéhonehe íwíáhoro.  
\v 20 Moke táhutahuqme nah nanere aiq pútaq ehwéhne. Peh táhutahuqsabé iwíáh íwíáhónaga Manikáne arambehri íre kawerarúéhneho. Arega náhna tahutáhúqmé mó anínká tagéna, Órirane íwíáhéna wene órira sansámárí suena ahbabárínaraqmé arega we aiq ahbabáratahne.  
\v 21 Sísa tagaríéh ánínká are tagéna arega miraónaga ahbabáratehnehboq mina íre miraúno. Minayabe órira tahutáhúqkákáq píahakáq náhnaga mó Sísa tagaríéh ání ahbabáratehnehboq íre náhno.   
\p
\v 22 Arega miraóna sansámé, Kaweq sansáne íwíáhé mó anínsábé, Ínéga mirau serahnúno ue teawíneho. Arega miraóna sansá peh Maniká teawo. Kaweq sansánuge íwíáhi anímé wene arupipeq íre umeh agínana wega iwíáh íwíáhinkehe.  
\v 23 Mó anínká iwíáhéna, Mah tahutáhúq nonka kaweq sansánugapómo éna náhnaraqmé wega ahbabárinae. Aiq pútaq kaweq sansáne íwíáh íre kahnaraq wega ahbabárinae. Moke itene sánsámé aiq kaweq sansáne íwíáh íre kéhtáq mi sansánúnawe itega aiq ahbabárúne.   
\c 15  
\s1 Sísa Karáhéne sansá sehgioneheqmúne i ehwéhne.  
\p
\v 1 Ite Sísane sánsá ahtebóna kewé séhréh arite arámbéhrí kéhre. Sísane sánsá peh ákáhtaq ahtebah kegá tábúsoqme sehgigeheéq séhréh aritanéhe. Íre peh iteitensabé iwíáhia peh séhréh arite iwíáhonehe.  
\v 2 Itene iyahnabo anímárí Sísane sánsá ahtebéra kawerue sehgigeheéq íre ite iuwahbeh iwíáh peh se séhréh arite iwíáhonehe.  
\v 3 Sísa Karáhéga Wenabone arambehri mirainieéna we awahbeh iwíáh suowe. Minayabe Manikáne ehwehnka irarinserah mó kegá Sísa awiréh atowe. Mi ehwéhnká mahraréna,  
\q1 Sega arensabé awiréh atáhtáq ínénsabe moq niwiréh aintáhwe ire. \rq (Buk Song 69.9)\rq*   
\m
\v 4 Manikánka iwíáh arito kegá wene ehweh pehipi íre sehiranuwe. Itega sáhnsahwe ahtebageheéra naho sehiranuwe. Itega Manikáne sansá kawerue ambubu atawéq sehgigeheéra sehiranuwe. Itega Manikáne sansá íre sueq peh ite meirena kaweraitahna tanáhráqsábé áwénunigeheéra sehiranuwe.  
\v 5 Itega Manikáne sansá ambubu atawéq kawerue sehgigeheéna séhréh aitéhre. Ite Sísa Karáhéne sansá sehgieq moráénue peh morá íwíáhigeheéna wega séhréh aitéhre.  
\v 6 Moráénue peh morá íwíáhirataq itene Wahnah Sísa Karáhéne Abowá Manikánsabe iwíáh íwíáh atagéhe.   
\s1 Sísa Karáhéga Asiu kereq nahnso kereq séhréh arítéh éhwéhne.  
\p
\v 7 Itega Sísa Karáhénsabe aiq pútare atárótaq wega íre ahqáho aitasa peh séhréh aitáráire. Mina urainserah Sísa tagaríéh ánínká iteba sínaraq mehweh ateq séhréh atáhro. Mirairame Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh sánsá míre.   
\p
\v 8 Teiníboq írátíáhro. Naho Manikánka ite Asiu kené igaqnansabe omasa éhwéh teriuwe. Sísa Karáhéga mah marákóípéq míotaq we Asiu aní ména ite Asiu ke séhréh aitowe. Séhréh aitonka sokigi aitomé omasa éhwéh aiq pútaragire.   
\p
\v 9 Moke nahnso ke moq séhréh ariteyabe áwíre. Sega wensabé iwíáh íwíáh aintageheéna séhréh ariteyabe áwíre. Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,  
\q1 Nahnso ke míéhrarabeq arensabé iwíáh íwíáh ataníe. Arenáwíq pankerónsábé igonkónue iwíáh íwíáh ataníe ire. \rq (Buk Song 18.49)\rq*   
\m
\v 10 Wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Nahnso keo, Asiu kereq itereqka moráráq iwíáh íwíáhoro ire. \rq (Lo 32.43)\rq*   
\m
\v 11 Mi ehwéhnká mó mahraréna,  
\q1 Nahnso keo, ite ómiga itene Wahnahnsabé iwíáh íwíáh atáhro. Mah kehiná kéhínánká wensabé iwíáh íwíáh atáhro ire. \rq (Buk Song 117.1)\rq*   
\m
\v 12 Áísáíaga mó mahraréna,  
\q1 Sésine anahwa anotah aní míanawire. We anotah aní úkéna Asiu kereq nahnso kereq wahnah aritankéhe. Mi tanáhráq nahnso kegá iwíáhéra, Wega ite kaweraitankéhe éra áwénunigehe úwe. \rq (Aisaia 11.10)\rq*   
\m
\v 13 Manikánka omasa éhwéhnéna, Áhnte kawéq náneq iníe únsabe ite amahnága áwénunúne. Wensabé aiq pútare atáh púana wega itene iru ukiq itena eyoyó aitankéhe. Manikáne Awanka kawerue séhréh aitéhnsábé ite iwíáhéq, Wene ehweh aiq pútaq ehwéhne. Wega aiq náina puaq áwénunúne ewe.   
\s1 Poraga nahnso ke Sísa éhweh teri terinúnsabe éhwéhne.  
\p
\v 14 Néne iyahnabo anímáríno, Íné tagaríómé ite kaweq sansá mira aruqaruroro ke wóe. Ite Sísane sánsá aiq ahtebah puaq wensabé wensabé íwáhnoraréh orahowe.  
\v 15 Ite ibitarúého éna mah pahsí sehiranue iahreraq ítóge. Manikánka séhréh aintéh púana págegeue teiena pagu pagunuge.   
\p
\v 16 Nahnso kegá Manikáne sansá kawerue ahtebéra sehgigeheéna ehweh mibeq mahbeq arítéh ání tahnsanéna wene kaweq ehwéh teri terinuge. Nahnso ke séhréh aitanieéna Sísa Karáhéne arambehri mira aruqaruruge. Nahnso kegá Maniká awahbeh sansá sehgiera kaweqtaq mía míaigeheéna Manikáne Awanka séhréh aritena kawerarítéhre.   
\p
\v 17 Sísa Karáhéba mía míaéna Manikáne arambehri kawerue miraunsabé iwíáh íwíáhuge.  
\v 18 Mó kené arambehri íre teiúge. Peh morá Sísa Karáhéga séhréh aintáráirana miraurau arámbéhrí teiúge. Nahnso kegá mina tagéra Manikáne ehweh sehgíówe.   
\p
\v 19 Manikáne Awanka séhréh aintáráinsabé ótaq sansá miraéna ehweh teríátáuge. Nahnso kegá tagéra teriu ehwéh sehgirówe. Sarúsarama suwahpeqkakáq Íríríkúma marákórápéqkákáq moke ákáhpeqte ké suwahpeqkakáq Sísa Karáhé éhweh teri terinurauge.   
\p
\v 20 Peh Sísa Karáhé éhweh íre írátíáhrabeq korerieyabe nuwahbehre. Mó anínká nahwiahnsanse pearahnaraq ínéwé wene nahwiahnsanseraq abogéhue nah peyabe nuwahriehre.  
\v 21 Írakaumo. Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 We éhweh íre teriu ke tagariagehe. We éhweh íre írátíáh ké siahtebagehe ire. \rq (Aisaia 52.15)\rq*  
\m Mi ehwéhnká irarinserah íre írátíáh ké korerieyabe nuwahbehre.   
\s1 Poraga Aroma suwahpeq pokéyabe awahbó ehwehne.  
\p
\v 22 Nahnso ke teri terinurau arámbéhrígá saiqnariarairana iteba íre korahurauge.  
\v 23 Ínéwé áhnte opéq ite tagéyabe nuwahbaraire. Amahnága mahtaqté árámbéhrí aiq parabarúó púana ite koraganie íwíáhuge.  
\v 24 Sípéni marákórápéq pokonaraq iteruwahpeq kéraganie. Iteba pehgáriq tanáhráq kowéna iuwena pokinieonaraq itega séhréh aintagéhe.   
\p
\v 25 Téhwe Sarúsarama suwahpeq Manikáne animárí nárinieéna pokinie.  
\v 26 Táhmaro mibeqté ánímárí tabonah ke míáhnsábé Másérónía marákórápéqté kéreq Ákáía marákórápéqté kéreqka nárieneheéra móne soruparera níátówe.   
\p
\v 27 Seyega nárienéhe íwíáhuronka sirupipeq eyoyóuraire. Sarúsarama suwahpeqte kégá Sísa éhweh téh írátówe. Sega irera nahnso ke teríátówe. Minayabe amahnága nahnso kegá nárienéhe íwíáhuronsabé aiq kawerurowe.   
\p
\v 28 Níátáo moné Sarúsarama suwahpeqte ké aiq náríénaraq Sípéni marákórápéq pokonaraq iteba kéragéna kótaikinie.  
\v 29 Iteba konaraq Sísa Karáhéga iwíáh aintahna ehwéh teiníe. Wega iwíáh aintanawire íwíáhuge.   
\s1 Poraga, Púreraintáhro ú ehwehne.  
\p
\v 30 Néne iyahnabo anímáríno, itene Wahnah Sísa Karáhénsabe iwíáhoro. Manikáne Awanka ite iwíáh aitáráiraq itega mó keyábé irutaboirune íwíáhoro. Mira íwíáhotaq págege arámbéhrí ínéreq miraoro. Mi pagégé árámbéhríwé púreq arámbéhrí wíre. Púreréq ínénsabeákáq púreraintáhro.  
\v 31 Sarúsarama suwahpeqte Sísa éhwehnsabé suwahrieh kegá nubíyehboq púreraintáhro. Ínéga mibeqté Manikáne animárí kawerue séhréh aritankeheéq púreraintáhro. Sega néne arambehri aiq ábérehre íwíáhigeheéq púreraintáhro.   
\p
\v 32 Mi ke séhréh arítáhnaraq Manikánka kowe aintahnaraq iwíáh íwíáhue iteba kinie. Mi tanáhráq itereq ínéreqka ehwehnonaraq irupipeq eyoyóínaq iwíáh íwíáhonehe.  
\v 33 Manikánka ómi itene iru ukiq itena iteba mía míaire. Aiq míre.   
\c 16  
\s1 Poraga áhnte keyábé iroro ú ehwehne.  
\p
\v 1 Íné nuwahbehme Sísa tagaríéh íní wenáwíq Píbi séhréh atáhro. We Sénkáría suwahpeqte íní ména mibeqté Sísa tagaríáh ké séhréh arítéhre.  
\v 2 Áhnte ke séhréh aritena íné moq séhréh aintáráire. Minayabe wega iteba kínaraq mehweh ateq we tabonah ína naneq séhréh atáhro. Ite moke Manikáne animárínká itene Wahnahnsabé iwíáhéq mó ke séhréh aritonanserah mi iní séhréh atáhro.   
\p
\v 3 Sísa Karáhéne arambehriurautaq Ákúírareq Párísírareq mi akéqká moq moráráq arambehriuraune. Sensabé iraotao arítáhro.  
\v 4 Sega íné séhréh aintáróyame pukorahuroye. Íre ínébataq moke Sísa tagaríáh náhnsó kégá moq mi anítéyábé iwíáh íwíáh arítáhwe.  
\v 5 Mi akéqseq sene nahtapeq momiwío ke Sísa tagaríáh kéreqsabé iroro arítáhro.  
\p Esia marákórápéq Sísa Karáhé éhweh teríátáutaq mi ehwéhnsábé Épáínétúsaga téh aiq pútare atena sehgiraire. We niruní ání míre. Iraúno atáhro.   
\p
\v 6 Máhríaga ite séhréh aitanieéna anotah arámbéhríuraire. Wensabé iraúno atáhro.   
\p
\v 7 Nánuwahrah Asíú áníté Ántáróníkureq Súníásareq míéhye. Íné karábúsiipéq míarautaq sega moq mitaq míaroye. Íné Sísa Karáhé íre tagariarautaq sega we tagariaroyara eqmaro kega sensabé iwíáh íwíáh arítárówe. Sensabé iraotao arítáhro.   
\p
\v 8 Itene Wahnahne sánsá kawerue sehgí ání wenáwíq Ámbíátu míéhre. We niruní ání míre. Wensabé iraúno atáhro.   
\p
\v 9 Sísa Karáhéne arambehri miraurautaq Úrábánureq moq moráráq arambehriurauye. Wensabé iraúno atáhro. Mó niruní ání Sítákísansabé iraúno atáhro.   
\p
\v 10 Sísa Karáhéne sansá tábúsoqme sehgí ání wenáwíq Ápérie. Wensabé iraúno atáhro. Árítóbúru karírónánínseqsabé iroro arítáhro.   
\p
\v 11 Nánuwahrah Asíú ání Éróríónansabé iraúno atáhro. Náhsísune nahtapeq kaegaeo Sísa tagaríáh kéyábé iroro arítáhro.   
\p
\v 12 Itene Wahnahne arambehri kawerue miraóya aníté sensíwíq Tárípínareq Tárípósareqsabé iraotao arítáhro. Itene Wahnahne arambehri áhnte miraurai inímé Pérísie. We niruní íní míre. We néne iyahnabo iní míre. Iraúno atáhro.   
\p
\v 13 Itene Wahnahne sánsá tábúsoqme sehgí ání wenáwíq Árúpansabé iraúno atáhro. Wenanowé náino tahnsa ání úkurainsabé mi inínsábé moq iraúno atáhro.   
\p
\v 14 Mó kewé Ásínkárítureq Pégónireq Érémísireq Pátóbareq Érémásareq sereq moráráq Sísa tagaríáh kéreqsabé iroro arítáhro.   
\p
\v 15 Mó kewé Pírórógureq Súríahreq Néréúsareq wene anahnowáreq Órímbareq sereq míáh Sísa tagaríáh kéreqsabé iroro arítáhro.   
\p
\v 16 Iteite we mehweh atéhoro. Moke mahtaqté Sísa tagaríáh kégá itensabé iroro ewe.   
\s1 Ahbabáq aitahráho keyábé éhwéhne.  
\p
\v 17 Néne iyahnabo anímáríno, ehgarogaro anímárínseq ahbabáq aitahráho anímárínseq tagaríáhro. Íwáhnoruro ehwéhnsábé ahqáho aitáh ké tagaríáhro. Sega míéhrarabeq míehboq peh móbeq míáhro.  
\v 18 Mina tahnsa kégá itene Wahnah Sísa Karáhéne arambehri íre miraéra peh seyene sirupipeqté íwíáh mira aruqarurowe. Sega áhnte ehwéhnéra ehnenehne arítéhrataq íre ahtebah kegá mi ehwéh irera kaweq ehwéhne íwíáhowe.   
\p
\v 19 Itega Sísane ehweh kawerue sehgíónsábé ómiga íráhwe. Minayabe iwíáh íwíáhéna nirupipeq eyoyóire. Ahbabáq sansa ahtebehboq pehragéq peh kaweq sansá ahtebahro.   
\p
\v 20 Maniká iru ukiq itéh ánínká owainawa saiqnarianaire. Itene igaranka noginairabeq saiqnarianaire.  
\p Itene Wahnah Sísa Karáhéga séhréh aitéhre.   
\s1 Porareq míó kega Aroma keyábé iroro u ehwehne.  
\p
\v 21 Tímóti ínéreq arambehrii anínká itensabé iroro ire. Nánuwahrah Asíú kéwé Árúsíareq Sésónireq Sósípátereqka itensabé moq iroro ewe.   
\p
\v 22 Mah ehwéh páhsiipéq sehiranu aní néníwíq Tétíae. Poraga tenínserahnue pépahqtaq sehiranuge. Íné moq Sísane aninéna itensabé iroro uge.   
\p
\v 23-24 Mahtaqté Sísa tagaríáh kégá Káíúsine nahtapeq momiwíowana wega íné Pora kirabo aintéhre. Wega itensabé iroro ire.  
\p Mah ke suwahpeqte táhkísi moné wahnahni aní wenáwíq Érásátie. Wereq itene iyahnabo aní wenáwíq Kúátúsareqka itensabé iroro éye.   
\s1 Manikánsabe iwíáh íwíáh atanéhe i ehwéhne.  
\p
\v 25 Manikánsabe iwíáh íwíáh atone. Ínéwé kaweq ehwéh Sísa Karáhé éhweh teri terinuge. Itega mi ehwéh ireq sehgigeheéna Manikánka págege aitéhre. Naho mi ehwéh íre ábóraragia peh kopípéq kowe.   
\p
\v 26 Kopípéq kowana Manikáne ehweh iraru kegá aiq sehiranuro puana amahnágawe ábóraq kéhre. Mah kehiná kéhínánká mi ehwéhnsábé aiq pútare atera sehgigeheéna Manikánka koreríéro aitáráire.   
\p
\v 27 Manikánka webataq mía míaéna aiq moke ahtebehre. Sísa Karáhéga miraúnsabe itega Maniká Iteribonsabé ahriahri iwíáh íwíáh atanéhe. Aiq míre.