\id JAS - Awa NT [awb] -Papaua New Guinea 2002 (DBL -2014) \h Sémísi \toc1 Sémísi \toc2 Sémísi \toc3 Sém \mt1 Sémísi \imt1 Ebeq sáhnsahwe ahtebé ehwehne. \ip Áhnte ahtébíá kégá, Sémísiwe Sísane ábákawae íwíáhowe. Sémísiwe Sarúsarama suwahpeqte Sísa tagaríáh kéráq wahnahnú aninéna mah pahsí Sísa tagaríáh Ásíú ké séhréh aritanieéna sehiranúwe. Wega iwíáhéna, Sísansabé aiq pútare atáh kégá íre túbáh agia peh kaweq sansá miraigehe. Mirairataqmé sene kaweq sansá tagah kegá iwíáhéra, Mah kegá aiq pútaq Sísa tagaríáh ké wóe íwíáhigehe. Mah pahsí sáhnsáho kegá Sísane sánsá tábúsoqme sehgigeheéna Manikánka Sémísi iwíáh atowana mah pahsí sehiranúwe. \c 1 \ms1 Sémísiga mah pahsí sehiranúwe. \p \v 1 Ínéwé Sémísi Maniká Iteriboreq itene Wahnah Sísa Karáhéreqne arambehri aní múge. Néne páhsi sáhnsahwe tagahro. Ite Ísara ke airápété téhtaré káhnáh míone. Itene igaqnaréhga wáhnaupéqté kéné marakórapeq abae agunsabé mó ke suwahpeq míáhwe. Ite ómiga néne ehweh sáhnsahwe íráhro. \s1 Moke ite áhwáreh naneqka págege aitéh éhwéhne. \p \v 2 Néne iyahnabo anímáríno, moke áhwáré naneq sínaraq iru ukiqme míáhro. \v 3 Íre kaweq sunúq sínaq Manikánsabe aiq pútare ateq wene sánsá íre susa peh kawerue sehgírataq págegeue míahrahowe. Minawé aiq tagaríáhwe. \v 4 Wene sánsá íre susa peh kawerue sehgírataq ite kaweqtaq míagehe. Ite kaweqtaq míéhrataqmé Manikánka séhréh aitena wega náina naneq íre tabonahigehe. \s1 Ahtebé iwíáh tabonahi anínká púrerinkehe i ehwéhne. \p \v 5 Íre ahtebeh anínká Manikánsabe, Ahtebé iwíáh nánio ue púrerínaraq Manikánka ahtebé iwíáh atankéhe. \v 6 Manikánsabe, Nánio ue púrerirataq náninabomo árahinabomo íwíáhiyehboq peh aiq pútaq náninawire íwíáhoro. Wánínka mó kantoq mé kantorinserah árahinabomo íwíáhi anínká mó iwíáh mó iwíáhire. \v 7 Manikánka náninabomo árahinabomo íwíáhi anímé wega íre náwinawire. \v 8 Mó iwíáh mó iwíáhi anínká tábúsoqme arámbéhrí íre miraia peh áhwára áhwáraire. Wega náninabomo árahinabomo íwíáhinsabé Manikánka íre náwinawire. \s1 Tabonah kereq áhnte mensáméhnsánkákáq kéreqsabé irari ehwéhne. \p \v 9 Sísa tagaríéh ání tabonahínaraq Manikánka wensabé, Anotah aní míahno atahnana iwíáh íwíáhinkehe. \v 10 Uworapeqté náneq kirena áraniwe ehyataginserah áhnte monéákáq ménsámehnsánkakaq sorupeh aní pukinae. Minayabe Manikánka áhnte moné matíéh ánínsábé, Pehgáriq aní míahno atahnana iwíáh íwíáhinkehe. \v 11 Ehbiehbeq anotah patáhitaq uworapeqté náneq ehyatague ára megínaraq íre kaweq naneq úkinae. Mina inserah áhnte monéákáq ánínká áhnte ahwímí árámbéhríínaraq pukinawire. \s1 Manikánka ite ahbabáqtaqpeq íre móitahráhi ehwéhne. \p \v 12 Menah Manikánka mahraréna, Ínénsabe arutaboiri anínká mókake kagai apéq náwénaraq oga mía míainkehe ire. Minayabe ahbabárorahi tanáhráq sínaraq mi ahbábáqsábé ahqáho atéh ánínká kaweqtaq míahnaraq wega kagai apéq awaq mena iwíáh íwíáhinkehe. \v 13 Mó aníné arupipeqté íwíáhgá we abarirana wega, Ahbabárinie íwíáhínaraq, Manikánka mi iwíáh aintéhre íwíáhineho. Írakaumo. Ahbabáqka Maniká íre sabirorahi puana wega mó ke ahbabáqtaqpeq íre móitahráhire. \p \v 14 Téhwe itene irupipeqté íwíáhgá morání moráníné iwíáh abarire. Minayabe ite ahbabárigeheéna iteitene íre kaweq naneqsabé irutaboirúnaga ite ehnenehnenéna péhe éhwéh aitéhre. \v 15 Kía míéh íníné arupipeq káriq aní míéhrana mina inserah itene irupipeq ahbabáq iwiáh kéhre. Kía míéh ínínká ani maqmaréhnserah itene irupipeqté íwíáhgá ahbabáq áhwárehre. Áhwárehrana ahbabáqka ite saiqnariahnaq áhnte ahbábáq aruqarurirataq pukoneheqmóe. \p \v 16 Néne iyahnabo anímáríno, péhe éhwéhnsábé aiq pútare arítého. \v 17 Moke kaweq naneqmarí íópeqté Ítéríbógá aiq náíre. We peh ahriahri téhrehrabeq mía míai anínéna moke kaweq naneqmarí nái náinire. Mánkánahnka ebeq íre wahtonagéna anehe pehgáriragire. Manikánka íre mina tahnsanire. We íre mó sansá mó sansáni aní míre. We peh ahriahri téhrehrabeq mía míai aníne. \p \v 18 Maniká Iteribo wewega iwíáhéna ite omaq itowe. Omaq itonsabe wene aiq pútaq ehwéh írátáúnaraq aiq pútare atáráúnana wega, Néne animárí móe aitena kaweraitáráire. Téhwe ite kaweraitena anehe mó ke kaweraritankéhe. \s1 Manikáne ehweh ireq sehgíóro i ehwéhne. \p \v 19 Néne iyahnabo anímáríno, kawerue íráhro. Mó kegá ehwehnirataq ahkabaqme ireq kawerue iwíáhoro. Sene ehweh ireq pehwehrue iwíáhue ehwehnoro. Íre apubúue abiahnsanoro. \v 20 Apubúue abiahnsano kegá Manikáne kaweq sansá íre miraorahowe. \v 21 Íre mirao naneq sansánkákáq moke ahbabáq sansankákáq áhnte kagaire. Moke mi sansá itene irupipeqté súáhro. Manikánka wene ehweh ayu tahnsa itene irupipeq uqmataire. Minayabe iteite iuwahbeh sansá sueq wene ehweh kawerue sehgírataq itene iru kaweraitankéhe. \p \v 22 Minayabe Manikáne ehweh kawerue sehgíóro. Íre peh iahrega íráhro. Írakaumo. Peh iahrega íráhnaraqmé peh iteitene péhe íwíáhyábé aiq pútare atagéhe. \v 23 Wehukenínká Manikáne ehweh peh ahrega irena íre sehginaraq we timanopipéq tageh aní tahnsane. \v 24 Mi aní wene náwíqkakaq auranabiah timanopipéq tagéna timano mitaq marena pokéna wene auranabiah apubúue abitagire. \p \v 25 Manikáne ehwehme anotah kawéq éhwéhne. Mi ehwéh irena kawerue sehgí ánímé ahbabáqka íre saiqnariahrahire. Mi ehwéh íre abitarusa peh timanopipéq taga tagainserah sáhnsahena kawerue sehgínaraq Manikánka, Kaweróne atankéhe. \p \v 26 Wehukenínká iwíáhéna, Ínéwé Sísansabé aiq pútare atóge éna Manikánsabe kawerue iwíáh íwíáh atóge éna ahriahri abehq éhwéh iraréna wene péhe éhwéhnká wewe péhenuwíéhre. Mi anínká, Ínéwé Sísansabé aiq pútare atóge éna Manikánsabe iwíáh íwíáh atóge ime íre awehraq kéh púana peh abehq íwíáhire. \v 27 Manikáne ehweh sehgiro kegá ehneranimárínseq kéweinínsónseq íre kaweq sunúq séhréh aritera mah marákóípéqté áhbábáq sánsá íre miraia peh kaweqtaq mía míaowe. Minawé Maniká awahbeh sansáne. \c 2 \s1 Peh morá sánsá ómi kehinánsábé miraoro i ehwéhne. \p \v 1 Néne iyahnabo anímáríno, itene Wahnah Sísa Karáhé íópeq wahnahni anínsábé aiq pútare atáhwe. Minayabe anotah keyábé iwíáh íwíáhéq kawerariteq pehrápeqte ké inehepeq súého. \v 2 Ite momiwíorabeq kaweq korósíákáq kaweq awáhríq náneqkakáq ánínseq tabonah aní subankia korósíákáq ánínseqka iteba sirataq mó anínsábé mó iwíáh mó anínsábé mó iwíáhiyeho. \v 3 Itega kaweq korósíákáq ánínsábé, Kaweqtapéq tútuue míahno ateq tabonah anínsábé mobeq koiriwe míahno. Mahtaq igárápí tútuue míahno atého. \v 4 Mira íwíáhome itega korósi tagahnsabé mó ke kaweq kee íwíáhariteq mó ke abehq kée íwíáh arítáhwe. Mira íwíáhome itega saraqmáráh wáhnáhmárínká íre kawerue saraqmáráhnserah iwíáhowe. \p \v 5 Néne iyahnabo anímáríno, néne ehweh íráhro. Manikánka mahraréna, Ínénsabe sirutaboiro kegá wahnah wahnahnurabeq awaq miagéhe ire. Wensabé aiq pútare atera kaweqtapéq awaq miageheéna Manikánka mah marákóípéqté tábónáh ké omaq sitéhre. \p \v 6 Itewe aneqsabé tabonah keyábé síéhruruo? Áhnte mensáméhnsánkákáq kégá ite íre kaweraitáh mino. Ite meiqmera ehwehorabeq móítáh mino. \v 7 Manikánka itensabé, Sísa Karáhéne animárí móe aitéhre. Aitéhrara ménsámehnsánkakaq kégá Sísa Karáhéne kaweq awíqsábé abehq éhwéh atáhwe. Sega mina tahnsa áhbábárowe. \p \v 8 Maniká itene Wahnahne ehwehnka mahraréna, \q1 Arerensabé arutaboirónanserah mó keyábéákáq arutaboirúno ire. \rq (Wok Pris 19.18)\rq* \m Minayabe itega mó keyábé irutaboiro ehwéh sehgíómé kaweq sansánowe. \v 9 Itega anotah keyábé iwíáh íwíáhéq pehrápeqte ke inehepeq súáhmé mina íre kaweq sansánowe. Manikáne ehweh anterúáh púana mi ehwéhnká itensabé ahbabáq ke woe aitéhre. \v 10 Minayabe Mósísiga sehgíóro ú ehweh áhnte kawerue sehgí ánínká peh morá éhwéh antehrúéhmé wega moke mi ehwéh aiq anterúéhre. \v 11 Manikánka mahraréna, \q1 Mó aníné ahre weh abariiyeho ire. \m Wega mó mahraréna, \q1 Mó aní subiq súého ire. \rq (Kisim Bek 20.13-14; Lo 5.17-18)\rq* \m Minayabe arega mó aníné ahre weh íre abariia peh mó aní subiq suahnawe arega mi ehwéh aiq anteruahne. \v 12 Manikánka sehgíóro ú ehwehnká ahbabáq saiqnariahnaraq wehuke soraq suahráhire. Wega mi ehwéhnsábé iwíáhéna mah kehiná kéhínáné sánsá saraqmarankéhe. Minayabe iwíáhue kaweq ehwéh iraréq kaweq sansánoro. \v 13 Wehukenínká mó keyábé íre arutaboirínaraq Manikánka ehweh aitahna tanáhráq mi aní kamah awinkéhe. Mi tanáhráq mó keyábé arutaboiri anínsábé, Kaweróne atankéhe. \s1 Íné aiq pútare atóge i anínká íre kaweq sansanéna abehq íwíáhi ehwéhne. \p \v 14 Néne iyahnabo anímáríno, peh morá ánínká mahraréna, Ínéga Sísansabé aiq pútare atóge ire. Wega iraréna Sísane sánsá íre sehgímé wene ehwehme peh abehq úkire. Ínéga Sísansabé aiq pútare atóge irarinka we kaweratahráhiro? Írakaumo. Peh wewene ehwehnka íre kaweratahráhire. \v 15 Arega Sísa tagaríáh wéh áhré tagé korósiakáq táhutahuqkakáq tabonahotaq \v 16 íre náriasa peh ehweh teawenawe arene ehweh peh abehq náneq úkire. Arega wensabé, Tototaq mé ayahbankikitaq mé pehwehrue pokéwahno teawenawe íre náriasa arene ehwehnka árahue séhréh atankéhbo? Írakaumo. Arene ehweh peh abehq náneq úkire. \v 17 Arega Sísansabé aiq pútare atóge íwíáhé mó ke íre séhréh aritahnawe arene iwíáh peh abehq náneq úkire. \p \v 18 Mó morá ánínká mahraréna, Mó kegá peh Sísansabé aiq pútare atáhwara mó kegá peh kaweq sansá miraowe ire. Mi ehwéhnsábé teiníe. Arega Sísansabé aiq pútare ate kaweq sansá íre miraónawe ínéga are tagéna arensabé, Árahue Sísa tagariahna aní móne atanínkono? Ínéga kaweq sansá miraonayabé arega tagé ínénsabe, Sísa aiq pútare atahna aní móne ue ahtebahrahóne. \p \v 19 Manikámé peh morá áníne aiq pútare atóge énawe aiq kaweróne. Peh morá mina irarénaga íre awehraq mire. Owainawamarínká moq minayabe aiq pútare atera áhreéra iransánowe. \v 20 Aiq pútare atahnayabé aiq awehraq mire íwíáhono? Aneqsabé kaweq arámbéhríininkono íwíáhono? Múguwahgu aní móne. Peh morá aiq pútare atóge énawe íre awehraq mire. Mahnayabe áwahewé teiníe. \p \v 21 Itene igaqna Ébáráhmaga Manikáne ehweh sehginieéna wenahni Áhísáhki subiqme titirinaúwe. Wega íre túbáh agia peh Manikáne ehweh segiunsabe Manikánka wensabé, Kaweróne. Kaweqtaq míahne atóge úwe. \rq (Stat 22.1-14)\rq* \p \v 22 Ébáráhmaga Manikánsabe aiq pútare atena págegeue sehgioráhi ehwéh teawutaq túbáh aginie íre úwe. Wega peh Manikánsabe aiq pútare atóge éna wene ehweh sehginauge íwíáhúwe. Sehgiunka wega Manikánsabe aiq pútare atowe sokigi awuwe. Minawé aiq ahtebaho? \v 23 Manikáne ehwehnka mahraréna, \q1 Ébáráhmaga Manikánsabe aiq pútare atonsabe Manikánka wensabé, Kaweróne. Kaweqtaq míahne atóge úwe ire. \m Manikánka Ébáráhmansabé mó mahraréna, \q1 Arewe néne iyahnabo aní móne atowe úwe. \rq (Stat 15.6; Aisaia 41.8)\rq* \m Ébáráhmaga Manikáne ehweh kawerue sehgiunsabe mah pukúípéqté éhwéhnká aiq pútaragúwe. \v 24 Manikánsabe aiq pútare atóge irarime íre awehraq mire. Írakaumo. Peh Manikánsabe aiq pútare atena wene ehweh sehgí ánínsábé Manikánka, Kaweróne. Kaweqtaq míahne atéhre. Minawé aiq ahtebaho? \p \v 25 Weh aebó íní wenáwíq Áráhpae. Téhtaré Ísárá ánítégá nahnso kené marakó ahboerageheéna Sósúaga eqmarowe. Eqmarowana Áráhpane nahtaqpeq suyana wega mi aníté mehwehue kirabo aritena wenawahpeqte kégá subíyehoéna mó ahtápéq sokigi ariuwe. Wega miraúnsabe Manikánka, Kaweróne. Kaweqtaq míahne atowe. \rq (Josua 2.1-21; Íbaru Ke 11.31)\rq* \p \v 26 Wehukeníné awanka wene anonka suena airaiq pokitaq we pusa ání míéhre. Mina inserah Manikánsabe aiq pútare atóge irari anínká wene kaweq sansá íre sehgímé we pusa ání tahnsa míéhre. \c 3 \s1 Itene ehwehme iwíáhue tagéq pehwehrue irarero i ehwéhne. \p \v 1 Néne iyahnabo anímáríno, Manikánka ite síwáhnorúna kené arambehri iwíáhue tagéna págegeue ehweh aitahráhire. Minayabe tagaríáhwe. Wega mó Sísa tagaríáh kéné arambehri pehwehrue iwíáhue tagehre. Minayabe wehukega momiwíorabeq síwáhnoro ke áhnte úkiyeho. \v 2 Ite ómiga mótaq mótarue áhwára áhwáraúne. Ehweh iraré tanahráq ahriahri áhwára áhwára ehwéh íre irari anímé kaweqtaq mía míaire. Wene áwéhipeqté éhwéh kawerue wahnahni puana wega wene moke anonka kawerue wahnahnatiahrahire. \p \v 3 Anotah ka wenáwíq ósiga itene ehweh kawerue irankeheéq áwéhipeq áhíniraté iyarone. Miraonaga ite iuwahbehrabeq ósiga meiqmena móítéhre. \v 4 Sípi soberi sansánsábé iwíáhoro. Sípiwe anotah nanere. Anotah soirírinka sípi tauntahunue pagunoráhire. Sípi soberi anínká pehgáriq awánkátáté miraia náneq paberéhrana sípiga wehukenínká pokinie irabeq pokire. \v 5 Mina inserah anehbíwé pehgáriq naneréna peh anotah arámbéhrí kéhre. Anehbíga mó ke ahbabáratahráhire. \p Ite tagarionawe pehgáriq irágá anotah irárawe abae ague uworapeqté áhnte awánká tahrahire. \v 6 Ahbabáq ehwéhmé ira tahnsáne. Pehgáriq irágá anotah irárawe abae aginserah ahbabáq ehwéhnká moq abaeue anotah agirana mó ahbábáq áhwárehre. Iraipéqté éhwéhnká ahbabáq iwiáh áhwárehrana ahbabáq anotah agorahire. \p \v 7 Moke ménkámehnkámé, kabarame, weheme sóreq wanípípéqté páhmé wehukene kirabo kamarí úkorahowara wahnahnarítáhwe. \v 8 Mó morá ánínká wewene ahbabáq ehweh íre saiqnarena wahnahnatiahrahire. Wehenka wehuke pehrana pukorahire. Ahbabáq ehwéhnká apubúue abae agéna wehenka wehukení pehnserahnire. \p \v 9 Itene íwéhipeqté éhwéhnká itene Wahnah Maniká Iteribonsabé iwíáh íwíáh ateq anehe mó ke Manikánka we tahnsá miraro keyabé abehq éhwéh arítáhwe. \v 10 Iwíáh íwíáh ate ehwéhnkákáq abehq éhwéhnkákáq peh morá áwéhipeqté sire. Minawé íre kaweq sansáne. \v 11 Néne iyahnabo anímáríno, arahnome kaweq né wanínkákáq abiqnóno wanínkákáq morábíté íre sire. \v 12 Pópo awánkátáq inunara será íre iyahráhire. Párúq nahníáqtáq pópo será íre iyahráhire. Abiqnóno wanínká né waní íre úkorahire. Minayabe kaweq ehwéhnkákáq ahbabáq ehwehnkákáq peh morá áwéhipeqté sime anotah íre kaweq sansáne. \s1 Kaweq iwíáhi anínká kaweq sansáninkehe i ehwéhne. \p \v 13 Ite míonarabeqte ahtebia ání kaweq iwíáhi anímé insebo? Ahtebia ánínká íre saiyoi anínéna wewene áwíq íre pankeréhre. Peh ahtebia sánsánéna kaweqtaq mía míairara mó kegá we tagéra, Ahtebia áníne igehe. \v 14 Itega irupipeq mó keyábé anotah abíáhnsánéq ahriahri iteitene íwíq árahue pankeranéhnkono íwíáhirataqmé ite ahtebia ké méq kaweq iwíáhúna ke míone íwíáhiyeho. Péhe íwíáhiyeho. Aiq pútaq ehwéhnsábé péhe éhwéhne atého. \v 15 Íópeqté Ítéríbógá mina tahnsa íwíáh íre áhwárehre. Írakaumo. Mi iwíáhwé mah marákóípéqté íwíáh wíre. Itene irupipeqté íwíáhgá mina tahnsa íwíáh aitéhrana owainawanka moq mi iwíáh aitéhre. \v 16 Írátíáhro. Sirupipeq mó keyábé abiahnsanéra ahriahri seyene síwíq pankeráh kégá íre kaweqtaq mía míaowe. Íre kaweqtaq mía míaéra áhnte ahbabárowe. \p \v 17 Íópeqté Itéríbógá iwíáh aitéh íwíáhwé ahriahri kaweq iwíáhe. Manikáne Awanka iwíáh aitéh kégá pehwehrue méq uwaréqme méq mó kené ehweh ireq mó keyábé sirutaboiréq kaweq sansá ariteq anotah anínseq íre áwíqkakaq anínseqsabé peh morá íwíáhéq ehweh pehipi íre iraria miraonehe e ehweh mira aruqarurowe. \v 18 Itega uwaréqme peh morá íwíáh kahnaraq minawé sotápéq ayu uqmaráhnserah mire. Uwaréqme peh morá íwíáh kahnaraq peh kaweq sansámárí miraorahúne. Minawé sotápéqté ménsáméhnsá kawerue kíréhnserah mire. \c 4 \s1 Mah marákóípéqté sánsánsábé awahbeh anímé Manikáne naruo aní míre i ehwéhne. \p \v 1 Itega ehwehéq tobehírataq mi sansámé aneq áwahe kehro? Itene irupipeqté iuwahbeh iwíáhgá moke mi iré káwéq sánsá áhwáreh mino. \v 2 Ite iuwahbeh naneqmarí íre meyahráhonsabé meyaneheéq mó ke subiq súáhwe. Mó kené ménsámehnsánsabe aigárá pabekiraq íre meyahráhonsabé meyaneheéq ehwehue tobehowe. Ite iuwahbeh naneq Manikánsabe, Náio ue íre teawéwe. Minayabe mi naneq íre matíáhwe. \v 3 Itega wensabé, Náio urome wega aneqsabé íre náiasa túbáh agiro? Itega íre tábúsoqme iwíáhue, Náio urowe. Íre Manikáne arambehri miraoneheéq peh iteitene iuwahbeh naneq náio uronsabé túbáh agire. \p \v 4 Ahbabáq inínká wenawehq auwena mó weh kéréhnserah itega Maniká auweq mah marákóípéqté sánsá sehgiówe. Mah marákóípéqté sánsá sehgí ánímé Maniká Iteribone naruo aní míéhre. Minawé aiq iahtebaho? Mah marákóípéqté náneqsabé arutaboiri anínká Manikáne naruo aní úkire. \v 5 Manikáne ehwehnka mahraréna, \q1 Manikánka Wenawa eqmaréhrana irupipeq tumíéhre. Itega Manikánsabe kawerue irutaboirigeheéna wega págegeue wahnahnaitéhre ire. \m Aiq irarinsabé itega, Mi ehwéh peh abehq éhwéhne íwíáhiyeho. \p \v 6 Manikánka ite anotahtaq séhréh aita aitaire. Minayabe wene ehwehnka mahraréna, \q1 Sensíwíq pankeráh kéwé Manikánka íre séhréhia peh ahqáho arítéhre. \q1 Sensíwíq íre pankeráh kéwé Manikánka séhréh arítéhre ire. \rq (Sindaun 3.34)\rq* \p \v 7 Minayabe iteitene píribahri iwíáh sueq Maniká Iteriboga teí éhwéh kawerue sehgíóro. Owainawansabé ahqáho atéhrataq wega iuwena pokinkehe. \v 8 Maniká Iteriboba séq wene ehweh kawerue íráhro. Mirairataq wega iteba séna séhréh aitankéhe. Wehukenínká ayahnkara pabeq paberitaq ayahnkara aiq kawerire. Ahbabáq keo, mina inserah itene irupipeqté áhbábáq sueq kawerurero. Mó iwíáh mó iwíáho keo, itene irupipeq kaweq iwíáhigehboq mah marákóípéqté náneqsabé íre irutaboiroro. \v 9 Itene ahbabáqsabe iwíáhéq wíréh wíréh ehweh sueq ibisahro. Itene irupipeqté eyoyói iwíáh sueq íre kawerurauge íwíáhoro. \v 10 Itega Manikánsabe, Íné pehgáriq aní púana ínériahríáh íre awehraq aní míóge teawéro. Teawenana wega séhréh aitena ite moraní moranínue, Anotah aní míahno aitankéhe. \s1 Mó keyábé ehweh arítého i ehwéhne. \p \v 11 Néne iyahnabo anímáríno, itega mó ke Manikáne animárínsábé íre kaweq ehwéh ariteq abehq ánímárí móe ariteho. Mirairataqmé Manikáne ehwehnsabé moq mina tahnsanowe. Wene ehwehnsabé awahrieh anínká mi ehwéh íre sehgiena, Peh abehq éhwéhne atéhre. \v 12 Manikánka webataq sehgíóro ú ehweh teí púana wewega ite sainsuena ehweh aitahráhire. Webataq mó ke kaweraritena mó ke íre kawerarítéhre. Minayabe itewe peh wehuke míáh púaq mó keyábé ehweh arítého. Minawé peh Manikáne arambehri wire. \s1 Ite píribahriéq saiyo ke míyeho i ehwéhne. \p \v 13 Táhmaro itega mahraréq, Ahbiah mó ke suwahpeq pokue mitaq peh morá ópéq méq arambehriue áhnte moné meyanéhe ewe. \v 14 Mira íwíáho keo, teiníboq írátíáhro. Mókakeyabé ite íre tagaríáhwe. Mi tanáhráq ite oga míaneherabowamo. Itene oga mé tanahráq nonahweyah tahnsáne. Nonahweyahnka pehgáriq tanáhráq kéna apubúue sawekinserah itene ogamé tanahráq moq apubúue parabagorahire. \v 15 Minayabe itega iwíáhona ehwéh sueq mahraréq, Itene Wahnahnka kowe aitahnaraq ite oga méq mahraue arambehrionehe ero. \p \v 16 Amahnágawé iteitensabé iwíáh íwíáhéq ite íwíq pankereq, Iteriahríáh miraoneheqmúne ewe. Mina tahnsa píribahri sansámé íre kaweq sansáne. \v 17 Kawerue iwíáhúno. Are kaweq sansá miraéyabe ahtebehnaraqmé mi sansá miraúno. Íre mirainaraqmé aiq ahbabáriniewóne. \c 5 \s1 Áhnte mensáméhnsánkákáq kéyábé irari ehwéhne. \p \v 1 Áhnte mensáméhnsánkákáq kéo, minayabe ehweh teiníboq írátíáhro. Itene ménsámehnsá pehipi kéhnsábé íre kaweq sunúq sína puaq uwo uwo éq ibisahro. \v 2 Itega áhnte mitaq sáhato mensáméhnsá sósahbahrankírana itene kaweq korósíákáq wenuqka narúéhre. \v 3 Itene móne ebáhmárí íregáritaq pehipi kagairana awehgárógáróirara mó kegá tagéra are anah ani móne íwíáhigehe. Itega móneyabé irutaboiréq amahnága áhnte soruparáh púana mókake kamah aina tanáhráq íérinawire. Wehukení osoq míéhrana érinserah íérinawire. \p \v 4 Kawerue írátíáhro. Itene sotápéq arambehrio ke íre awehraq apéq náríéwara sega itensabé abiahnsa aitera, Íre kawerowe aitáhwe. Maniká itene págege Wahnáhnká sene ehweh aiq íréhre. \v 5 Ite mah marákóípéq méq áhnte kaweq naneq meweq ite iuwahbeh sansánowe. Minayabe wehga mayawenkakaq póéráhq subiqme kahnirinserah Manikánka ite anotahtaq kamah ainkéhe. \v 6 Itega kaweqtaq míáh ké, itene ehwehnsabé íre ahqáho aitáh kéwé ehweh ariteq subiq súáhwe. \s1 Itega págegeue méq Sísa tuina tanáhráqsábé áwénunoro i ehwéhne. \p \v 7 Néne iyahnabo anímáríno, itene Wahnah tuina tanáhráqsábé kawerue áwénunoro. Sonsoréh ánínká wene so uqmarena ibonsi tanáhráqsábé áwénunire. Ménsámehnsá kíréhtáq mó ibonsi tanáhráq áwénunéna nera kankeheéna mó áwénunire. \v 8 Sonsoréh ánínká áwénuninserah ite moq itene Wahnah sína tanáhráqsábé kawerue áwénunoro. Wega tuina tanáhráq aiq wahto agi puaq aiq sinawire íwíáhéq áwénunoro. \p \v 9 Néne iyahnabo anímáríno, mó Sísa tagaríáh kéyábé wensabé wensabé abiahnsa ariteq síéhruruirataq itene Wahnahnka moq itensabé ehweh aitanawire. Ehweh aitana tuina tanáhráqmé áhníbóránire. \v 10 Néne iyahnabo anímáríno, Manikáne ehweh iraru kegá wenáwírue wene ehweh pahsúónsabe iwíáhoro. Sene naruoga síwíoqnotaq sene arambehri íre susa peh págegeue sehgíúwe. Sega mirau serahnoro. \p \v 11 Sega Manikáne arambehri íre susa peh págegeue sehgíúnsabé se kaweq ke wóe aritone. Naho naho wehukení wenáwíq Sóba míowe. Íre kaweq sunúq weba sútaq wega Manikáne sansá sehgiena, Maniká kaweq aní mía míaire íwíáhéna pehwehrue míowe. Minayabe Manikánka we séhréh atowaq tagaríáhwe. Manikánka itensabé moq anotahtaq arutaboiréna ahriahri séhréh aitéhre. \s1 Íónka tagaríéhtáq aiq pútaruge íre irarero i ehwéhne. \p \v 12 Néne iyahnabo anímáríno, mó kegá itene ehwehnsabé aiq pútare aitageheéq mó naneq áwírue íre irarero. Pópoqnahga tagaríéhtáq aiq pútariahnsanuge íre irarero. Íónka tagaríéhtáq aiq pútariahnsanuge íre irarero. Moke mó mina tahnsa éhwéh íre irarero. Itega mina tahnsa éhwéh irarirataq Manikánka ehweh aitankéhe. Ite kowe iwíáhirataq peh kowe ero. Ahqáho iwíáhirataq peh ahqáho ero. \s1 Manikánka kaweqtaq mía míai aniné púreq ehwéh íréhre i ehwéhne. \p \v 13 Ite míáhrabeqte áníné arupipeq umeh agínaraq wensabé púrerúno atóge. Wene arupipeq eyoyói anínsábé igonkónue Manikánsabe iwíáh íwíáhúno atóge. \v 14 Awahre anínsábé Sísa tagaríáh kéráq wahnahno abóáwáh wéhyábé síáhrabúno atóge. Sega awahre anípá séra itene Wahnah áwírue wéri abaq atera wene awahreyabé púreratagéhe. \p \v 15 Manikánka mah awáhré ání kaweratanawire íwíáhue púrerirataq Manikánka mi aníné ahbabáq kaqsuena wene awahre kaweratankéhe. Kaweratahnana awaho ani míankehe. \v 16 Minayabe itene ahbabáqmari we teawíoro. Awaho animárí míaneheéq we púreratéhoro. Kaweqtaq mía míai anínká Manikánsabe púrerínaraq wega irena págegeue mirainkehe. \p \v 17 Manikáne ehweh irarú ani wenáwíq Éráísae. We peh wehukení ména ite tahnsá míowe. Wega Manikánsabe íre ibonsinkeheéna anotahtaq púrerúwana apahtáró ópéqkákáq mó akáhtáq ópéqkákáq íre ibonsúwe. \v 18 Anehe wega mó púrerúwana íópeqté áhnte ibónsúwana mah marákóípéqté ménsáméhnsá kawerue kirowe. \s1 Túbáh agí anínká ehweh mónkakáq sehginkeheéq koséhréh atáhro i ehwéhne. \p \v 19 Néne iyahnabo anímáríno, ite míáhrabeqte ání aiq pútaq ehwéh suena túbáh agínaraq mi ehwéh mónkakáq sehginkeheéq koséhréh atáhro. \v 20 Mi ahbábáq ánínká abehq sánsániraq ite séhréh atáhnsábé wene ahbabáq sansa súéhrana Manikánka wene áhnte ahbábáq kaqsúéh púana wenawa iraipéq íre pokinkehe. Minawé ahreraq matíáhro.