\id HEB  - Awa NT [awb] -Papaua New Guinea 2002 (DBL -2014) 
\h Íbaru Ke 
\toc1 Íbaru Ke 
\toc2 Íbaru Ke 
\toc3 Íb 
\mt1 Íbaru Ke  
\imt1 Ebeq sáhnsahwe ahtebé ehwehne.  
\ip Íbaru ke, Asiu ke, Ísara kewé se peh morá ké míáhwe. Se apahtáró áwíq kéhre. Mah pahsí sehiranú ani áwíq íre kéhrana peh anehete ehwéh Porane ehweh tahnsá púara áhnte kegá, Poraga sehiranúwe íwíáhowe. Mó kegá Sísa tagaríáh Íbárú ké síwíoqnowe. Mi tanáhráq mah pahsí sehiranú aninká sensabé, Ite túbáh agiyehboq peh tábúsoqme iwíáhoro ue Sísane sánsá ambubu atiageheéna mah pahsí sehiranúwe. Sísawe aiq pútaq Manikáne ahninkáwáéna íópeqté kéreq Manikáne ehweh iraru kereq Mósísireq kiotaikúwe. Manikánka Sísa mibeq mahbeq arítéh ání míankeheéna omaq atowe. Sísaga miraúnsabe Manikánka o moráéné ehweh áhwárówe. Minayabe íre kaweq sunúq sínaraq túbáh agiyehboq peh Sísane sánsá ambubu atawéq tauntahunue sehgíóro ue Íbaru Ke sehiranue teriuwe.  
\c 1  
\ms1 Íbaru ke siu pahsíe.  
\p
\v 1 Naho Manikánka mó tanáhráq mó tanáhrárue wene ehweh iraru ke iwíáh aritowara mó sansá mó sansánue itene igaqnaréh ehweh teríúwe.  
\v 2 Teríúwana amahnága anehe tanahráq wenahni iwíáh atowana wega Wenabone sánsá teiena sokigi aiíre. Manikánka irarúwana wenahninká moke mah marákó márákóákáq íópeqkákáq mirarowe. Wenahninká mókake moke wahnahninkeheéna omaq atowe.   
\p
\v 3 Maniká téhrehnka inserahni aní míéhrana wenahni moq téhrehnka inserahni aní míéhre. Maniká mía míainserah wenahni moq monseráh áníne. Wega págege ehwéh irarinka moke mah marákó márákóákáq íópeqkákáq kaweqtaq kagaire. Wega wehukene ahbabáq aiq kaweraitena íópeq Maniká Iteribone ayah púpeq tútuue mía míaire.   
\s1 Manikáne ahninkáwágá íópeqté ké kiotaikire i ehwéhne.  
\p
\v 4 Manikánka wenahni áwíratowana mi awíqká moke íópeqté ké síwíq kiotaikire. Mina inserah wenahninká moke íópeqté ké kiotaikire.  
\v 5 Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Are nénahni móne. Amahnága íné Arenabo míóge ire. \rq (Buk Song 2.7)\rq*  
\m Mi sehiránká mó mahraréna,  
\q1 Íné Wenabo míahnana we nénahni míankehe ire. \rq (2 Samuel 7.14)\rq*  
\m Manikánka íópeqté kéyábé mah ehwéh irarúwo? Írakaumo. Peh morá wenahninsábé irarúwe.  
\v 6 Manikánka wene ebeq piah aní mah marákóípéq eqmaq auwanaútaqsabé wene ehwehnka mahraréna,  
\q1 Íópeqté kéo, ite ómiga nénahninsábé iwíáh íwíáh atáhro ire. \rq (Lo 32.43)\rq*   
\m
\v 7 Íópeqté kéyábé Manikáne ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Wega íópeqté ké sóiriq tahnsá mirarena  
\q1 se wene arambehri ke irobina tahnsá mirarowe ire. \rq (Buk Song 104.4)\rq*   
\m
\v 8 Wenahninsábé Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Manikáno, arega wahnah wahnahnóna tanáhráq peh ahriahri kagainawire.  
\q1 Arega wahnah wahnahnónawe tábúsoqme iwíáhue mirainiewóne.   
\q1
\v 9 Are moke ahbabáq sansansábé awahriehrana  
\q1 peh kaweq sansánsábé awahbehre.  
\q1 Awahbeh puana íné Maniká Arenaboga are anotah aní mé moke wahnahnúno atóge.  
\q1 Arene wehgauné sirupipeq eyoyó aritena  
\q1 arene arupipeq anotah eyóyó atóge ire. \rq (Aisaia 61.1)\rq*   
\m
\v 10 Wenahninsábé Manikáne ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Itene Wahnahno, téhwe arega mah marákó márákó mirarónana págegeue kéhre.  
\q1 Moke íópeq kéh náneq arerene ayahtate miraróne.   
\q1
\v 11 Mókake moke mah mensáméhnsá tabanagínaraq  
\q1 are peh mía míainiewóne.  
\q1 Ambanta nahonáh úkinserah mah marákó márákóákáq íópeqkákáq nahonáh úkéna íre kaweraginawire.   
\q1
\v 12 Wehukenínká wene máhti sabaréhnserah  
\q1 arega mah marákó márákóákáq íópeqkákáq sabaráruankéhe.  
\q1 Wehga wene nahonáh kórósí ugurúruena  
\q1 o korósí sukiwíéhnserah mirainkehe.  
\q1 Arewe ahriahri monseráhnue mía míainiewóne.  
\q1 Arene oga mé tanahráq íre parabaginawire ire. \rq (Buk Song 104.4)\rq*   
\m
\v 13 Manikáne ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Arega niyah púpeq tútuue míahno.  
\q1 Moke arene naruo arene aigúnúbá tahnsa méra  
\q1 arene ehweh sehgíóro aritaníe ire. \rq (Buk Song 110.1)\rq*  
\m Manikánka íópeqté kéyábé mah ehwéh irarúwo? Írakaumo. Peh morá wenahninsábé irarúwe.  
\v 14 Minayabe íópeqté kéwé aneq kebo? Íópeqté kéwé wehukene siwa tahnsá méra Manikáne arambehri miraowe. Manikánka kawerarítéh ké séhréh aritageheéna íópeqté ké siqmaréhre.   
\c 2  
\s1 Manikánka ite meirena kaweratárái ehwéhne.  
\p
\v 1 Manikáne ahninkáwá anotah Wahnáh mía míainsabé itega írátáuna ehwéh ambubu atawéq sehgionéhe. Itega íre túbáh agia peh wene ehweh sehgioneheqmúne.  
\v 2 Naho Manikánka íópeqté ké iwíáh aritowara sega iraruwara itene igaqnaréhga írówe. Manikánka mi ehwéh íre sehgíú ke kamah ariuwe.  
\v 3 Minayabe itega Manikánka kaweraitéh éhwéhnsábé anetaníbo íwíáhonaraq kaweqtaq mía míaonehnkono? Írakaumo. Wene ehwehnsabé anetaníbo íwíáhonaraq Manikánka ite moq kamah ainawire.  
\p Téhwe itene Wahnahnka wene kaweraitéh éhwéh teriuwara mi ehwéh író kega, Aiq pútaq ehwéhne teiúwe.  
\v 4 Író kega kaweraitéh éhwéh teiútáq Manikánka págege aritonka sega págege sansánéra ótaq sansánéra íre tagaríó sansanuwe. Manikánka miraúnsabe, Mi ehwéhmé peh aiq pútaq ehwéhne ue pahsuowe. Wene arambehri kawerue miraigeheéna Manikánka iwíáhue Wenawanka náí náneq náiuwe.   
\s1 Sísaga webataq ite meirena kaweraitahráhi aníne i ehwéhne.  
\p
\v 5 Manikánka íópeqté kéyábé, O marákó márákóráq wahnahnoro aritanabo? Írakaumo.  
\v 6 Minayabe wene Púkuipéq wehukenínká mahraréna,  
\q1 Manikáno, arega ite wehukeyabé iwíáhónawe  
\q1 ite aneq tahnsá kéabuno?  
\q1 Itewe peh abehq naneq mune.  
\q1 Aneqsabé kawerue wahnahnaitahno?   
\q1
\v 7 Peh wahto tanahráq íópeqté kégá ite kiotaikowe.  
\q1 Arega ite pankere omaq ite iteíwíq pankerahne.   
\q1
\v 8 Arega moke miraóna naneqsabé wahnahnoro aitahne ire. \rq (Buk Song 8.4-6)\rq*  
\m Ite tagónawe amahnága tánáhráq wehukenínká moke kéh náneq íre wahnahnatíéhre. Írakaumo.  
\v 9 Itega peh Sísa tagónana we anotah aní míéhre. Menah wahto tanahráq we arambehri aní úkurairara íópeqté ké síwíqka wenáwíq kiotaikuraire. Manikánka séhréh aitowana Sísaga mah kehiná kéhínáné ahbabáq kaweraitanieéna putiowe. Wega itene ahbabáq kaweraitanieéna érúwana pukúnsabe Manikánka we iriatena wenáwíq pankeq atena, Anotah aní mé wahnahnúno atowe.   
\p
\v 10 Manikánka moke kéh náneq mirarena wahnahnatéhre. Minayabe áhnte kegá wenahnimáhq úkéra wene kaweq téhrehrabeq míageheéna Manikánka Sísa eqmarowana éruwe pukúwe. Manikánka miraúnsabe Sísawe iteruwah úkéna áhnte ke séhréh aitena kaweraitéhre.   
\p
\v 11 Sísaga itene ahbabáq aiq kaweraitéhnsábé wereq ite kaweraitéh kéreqne Iteribo peh morá ání míéhre. Minayabe Sísaga itensabé, Nánuwahrah woe aiteyabe íre ayehitehre.  
\v 12 Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Are éhweh nánuwahrah teriníe.  
\q1 Are tagaríáh ké momiwíotaq  
\q1 arenáwíq pankeranieéna  
\q1 arensabé igonkónue iwíáh íwíáh ataníe ire. \rq (Buk Song 22.22)\rq*   
\m
\v 13 Mi ehwéhnká mó mahraréna,  
\q1 Wega omasa éhwéh sehginawire íwíáhuge ire. \rq (Aisaia 8.17)\rq*  
\m Mi ehwéhnká mó mahraréna,  
\q1 Ínéreq moke Manikánka nání ánímárínseq aiq míone ire. \rq (Aisaia 8.18)\rq*   
\s1 Sísaga wehuke séhréh aitanieéna wehukení úkú ehwehne.  
\p
\v 14 Ite Manikáne animárímé peh wehuke míone. Peh wehuke míona puana Sísaga ite kaweraitanieéna wehukení úkéna ite tahnsá míowe. Owainawanka puké sansatáq wahnahnatíéhre. Sísaga owainawa anehinsaruanieéna putiowe.  
\v 15 Sísaga miraúnka wehuke puké tanahráqsábé anotah áhreo ke sabirúéhrara amahnága íre áhreowe.  
\v 16 Minawé wega íópeqté ké séhréh aritehro? Írakaumo. Wega ite Ébáráhma kahnáh séhréh aitéhre.   
\p
\v 17 Sísaga wehukene ahbabáq kawerarena insahwé aitanieéna wehukení úkéna wehukene sánsánúwe. Manikáne arambehri mirainieéna itene mibeq mahbeq aitéh ání míanieéna wehukení úkéna wehukene sánsánúwe.  
\v 18 Áhwáré naneqka weba sútaq Sísa anotahtaq érúwana íre ahbabárúwe. Minayabe amahnága áhwáré naneq iteba sitaq wega ite séhréh aitahráhire.   
\c 3  
\s1 Sísaga miraúnka Mósísine arambehri kiotaikú ehwehne.  
\p
\v 1 Néne iyahnabo anímáríno, Sísansabé iwíáhue tagahro. Manikánka ite omaq itena íáhraburainsabé itega Sísansabé aiq pútare ateq we tagaríáhwe. Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míankeheéna Manikánka Sísa eqmarowaq itega we éhweh teri terinúne.  
\v 2 Wene arambehri mirainkeheéna Manikánka Sísa omaq atena eqmarowe. Mósísiga Ísara ke séhréh aritena Manikáne arambehri kawerue sehgiunserah Sísaga moq Manikáne arambehri tábúsoqme sehgíre.   
\p
\v 3 Wehukenínká kaweq nah pearéhrara tagah kegá mi nahnsábé ákáhtaq iwíáh íwíáhéra mi nah pearéh ánínsábé anotah iwíáh íwíáhowe. Mina inserah Manikánka Mósísinsabé ákáhtaq iwíáh íwíáhéna Sísansabé anotahtaq iwíáh íwíáhire.  
\v 4 Nah pehipi íre kéhrara peh wehukega pearáhnserah moke mah marákó márákó kéh náneqme Manikánka mirarowe.   
\p
\v 5 Mósísi Manikáne arambehri anínéna Ísara ke míótaq moke Manikáne arambehri kawerue sehgiuwe. Naho Manikánka we iwíáh atowana Mósísiga mókake sína naneqsabé irarúwe.  
\v 6 Minayabe Sísa Karáhéwé Manikáne ahninkáwá ména moke Manikáne animárí kawerue wahnahnire. Itene wahnahnsabé aiq pútare ateq wega mirainie ú ehweh mirainawire íwíáhonaraq we kahnáh míaneheqmúne.   
\s1 Manikáne ehweh anterúáh kégá ahrenérapeq íre serahowe i ehwéhne.  
\p
\v 7 Ite Manikáne animárí méq Wenawane ehweh irone. Minayabe Wenawanka Púkuipéq mahraréna,  
\q1 Iboramé itega íné Manikáne ehweh íréhrataq   
\q1
\v 8 saiyoiyehboq kawerue íráhro.  
\q1 Naho itene igaqnaréhga abatapi míótaq  
\q1 sega néne ehweh íre irera peh saiyoéra níwíoqnowe.  
\q1 Sega mirau serahniyeho.   
\q1
\v 9 Mitaq ínéga itene igaqnaréh 40 opéq séhréh arítáhwara sega néne ótaq sansá tagéra  
\q1 minayabe íre iwíáhia peh saiyoéra níwíoqnowe.   
\q1
\v 10 Saiyoéra níwíoqno puana  
\q1 mi keyábé nibiahnsa arítáhwae.  
\q1 Minayabe ínéga mahraréna,  
\q1 Mi kegá néne sánsá íre ahtebera  
\q1 peh ahriahri ahbabáq aruqarurowe ewae.   
\q1
\v 11 Ínéga abiahsanéna sensabé pahsuena,  
\q1 Ahrenérapeq ínéba íre seneheqmóe ewae ire. \rq (Buk Song 95.7-11)\rq*   
\p
\v 12 Néne iyahnabo anímáríno, itene irupipeq ahbabáq iwiáhéq túbáh agiyeho. Maniká Iteribowe oga mía míai aní míre. Wene sánsá inehepeq súéhboq kawerurero.  
\v 13 Ahbabáq sansanká ite míáhrabeqte ání saiqnariehnehboq Sísa kawerue kéraneheéq mó wehekáh mó wehekáhnue kaweq ehwéh we teawíéq we séhréh atéhoro.   
\p
\v 14 Itega Sísansabé téh kawerue aiq pútare atáráúnanserah mókakeakáq pukona tanáhráqkákáq wene sánsá íre túbáh agia peh kawerue ambubu atíáhnaraq Sísa Karáhéreq moráráq mía míaoneheqmúne.  
\v 15 Métáq sehiranue teiewónserah mónkakáq sehiraninie. Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Iboramé itega íné Manikáne ehweh íréhrataq  
\q1 saiyoiyehboq kawerue íráhro.  
\q1 Naho itene igaqnaréhga néne ehweh íre irera  
\q1 peh saiyoéra níwíoqnowe.  
\q1 Sega mitaq mirau serahniyeho ire. \rq (Buk Song 95.7-8)\rq*   
\p
\v 16 Manikáne ehweh írótaq íre sehgira peh saiyoue míó kewe inseréhbo? Mósísiga Ísípi marákórápéqté meriqmena mórito kewe moke mi ke saiyó kée.  
\v 17 Áhnte opéq 40 opéq Manikánka abiahnsa arito kewe inseréhbo? Ahbabáq aruqaruro keyábé abiahnsa aritowara abatapi pukuwe.   
\p
\v 18 Manikánka abiahnsanéna iwíáhéna, Ahrenérapeq ínéba íre seneheqmóe úmé inseréhyabe irarúwo? Wene ehweh anteruera anetaníbo íwíáho keyábé irarúwe.  
\v 19 Sega Manikáne ehwehnsabé anetaníbo íwíáho puara sega ahrenérapeq weba íre korahuwe. Minayabe ireq iwíáhue tagarione.   
\c 4  
\s1 Maniká tagaríáh kégá ahrenérapeq kioraho ehwéhne.  
\p
\v 1 Naho Manikánka itensabé, Ínéba sirataq ahrenagehe úwe. Túbáh aginie íwíáho keo, Manikáne ahrenérapeq íre kíyehboq áhreoro.  
\v 2 Ísara kegá Manikáne kaweq ehwéh írówaq itega moq írátáúne. Sega írótaq mi ehwéhnsábé íre aiq pútare atówe. Minayabe mi ehwéhnká íre séhréh aritahráhúwe.  
\v 3 Wene ehwehnsabé aiq pútare atona kegá Manikáne ahrenérapeq kiorahúne. Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Ínéga abiahsanéna sensabé pahsuena,  
\q1 Ahrenérapeq ínéba íre kioneheqmóe ewae ire. \rq (Buk Song 95.7-11)\rq*  
\m Wega mah marákó márákó mirarena wene arambehri parabaruowe.  
\v 4 Abapeqte téhtaré wéhékáhnsábé Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Manikánka moke wene arambehri parabaruena abapete téhtaréráq ahrenówe ire. \rq (Buk Song 95.11)\rq*   
\m
\v 5 Ahrenónsabe wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Ahrenérapeq ínéba íre kioneherawoe ewae ire. \rq (Buk Song 95.11)\rq*   
\m
\v 6 Kaweq ehwéh téh író kega mi ehwéhnsábé íre aiq pútare atónsabe sega Manikáne ahrenérapeq íre kioráhuwe. Íre kioráhuwara kaweq ehwéh sehgíó kégá ahrenérapeq kioráhowe.  
\v 7 Minayabe Manikánka mó tanáhráq omaq atena mi tanáhráqsábé, Iborane atowe. Iborane atowana áhnte opéq parabagúwana Manikánka Tébíti iwíáh atowana sehiranue mahraréna,  
\q1 Iboramé itega íné Manikáne ehweh íréhrataq  
\q1 saiyoiyehboq kawerue íráhro úwe. \rq (Buk Song 95.7-8)\rq*   
\m
\v 8 Minayabe Sósúaga itene igaqnaréh meriqmena ahrenérapeq móritotaq tahirímé mó tanáhráq Manikánka mó wehekáhnsábé íre irarú irino.  
\v 9 Minayabe Manikáne animárí ahrenahraho tanáhráq peh kagainae.   
\p
\v 10 Manikánka wene arambehri abapete morá wéhékáh parabaruena abapete téhtaré wéhékáhtáq ahrenónserah weba séra mía míao kegá moq sene ahwimi parabaruera ahrenahrahowe.  
\v 11 Manikáne ahrenérapeq kioneheéq págegeue arambehrionehe íwíáhéq miraoro. Itene igaqnaréhga Manikáne ehweh anteruera ahrenérapeq íre kíú serahniyeho.   
\p
\v 12 Manikáne ehwehme oganúq itahráhi naneréna págegeue arambehrire. Págegeue arambehriéna áwéhreh sogíq tahnsane. Sogiqme peh ákáhtaq áwéhrehrana Manikáne ehweh anotah áwéhrehre. Manikáne ehwehnka wehukeníné arupipeq amurúrúéhre. Wene iwíáhákáq wenawapipeqkákáq mi ehwéhnká amurúruena sainsúéhre. Wehukeníné ayahnsankakaq ayahnsapeqté ábíqnónkákáq mi ehwéhnká amurúruena sainsúéhre. Mi ehwéhnká wehukení awahbeh iwíáhákáq moke mó iwíáhákáq sokigi aíre.   
\p
\v 13 Manikánka moke miraú naneq tagehtaq wehukega kopéq suahráhoo? Írakaumo. Moke minawari Manikánka tagehtaq ábóraq kéhrana taga tagaire. Minayabe mókake Manikánka moke itene sánsá saraqmarankéhe.   
\s1 Sísawe itene ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míre i ehwéhne.  
\p
\v 14 Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání íópeq Manikáne auranabiahtapeq míéhre. Mi anímé Sísa Manikáne ahninkáwáe. Minayabe itega aiq pútare atona ehwéh ambubu atianeheqmúne íwíáhéq miraoro.  
\v 15 Ahbabáq iwiáh sínaraq iteriahríáh íre kaqsuahráhúne. Owainawanka ite íwíoqnehtaq Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ánínká anetaníbo íre iwíáhia peh arutaboiraitena séhréh aitéhre. Owainawanka amahnága ite íwíoqnehnserah Sísa marakóipeq míotaq áwíoqnówana Sísaga íre ahbabárúwe.   
\p
\v 16 Minayabe itega Manikánsabe íre áhreia wega ite séhréh aitankeheéq weba wahtotaq kowíaneheqmúne íwíáhoro. Mitaq kowíáhnaraq irupipeq umeh agínaraq Manikánka itensabé arutaboiraitena séhréh aitankéhe.   
\c 5  
\s1 Sísa itene mibeq mahbeq aitéh ánínká ite kaweraitéh éhwéhne.  
\p
\v 1 Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ánínká ite Asiu ke séhréh aitankeheéq ite míonarabeqte ání mó tanáhráq mó aní mó tanáhráq mó anínue omaq sitáhwe. Manikánka itene ahbabáq kaweraitankeheéna wene ehweh mibeq mahbeq aitéh ánínká mó naneq mó nanerue Maniká titiratéhre.  
\v 2 Titiratena we peh wehukení púana kaweqtaq íre mía míaorahire. Minayabe wega múguwahguo kereq áhwára áhwáraro kereq pehwehrue arítéhre.   
\p
\v 3 Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ánínká mó kené ahbabáqsabe Manikánsabe ménkámehnkáne korahqtaté titiratéhre. Íre peh morá mó kené ahbabáqsabe titiratéhre. We moq ahbabárorahi aní púana wewene ahbabáqsabeákáq Maniká titiratéhre.   
\p
\v 4 Mibeq mahbeq aitéh árámbéhríwé anotah arámbéhrí wíre. Minayabe wehukenínká, Íné mi arámbéhrí mirainie íre orahire. Mi arámbéhrí mirainkeheéna Manikánka wehukení omaq atena naho Áróni omaq atonserah omaq atéhre.   
\p
\v 5 Wehukenínká, Íné mi arámbéhrí mirainie íre orahúnserah Sísa Karáhéga, Néníwíq pankerena Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítéh ání míanie íre úwe. Írakaumo. Manikánka wensabé omaq atena minayabe wene ehwehnka mahraréna,  
\q1 Are nénahni móne. Ibora íné Arenabo ména anotah aní míahno atóge ire. \rq (Buk Song 2.7)\rq*   
\m
\v 6 Wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Are néne ehweh mibeq mahbeq aritahna aní ahriahri mía míainiewóne. Wehukení wenáwíq Mékíséréki néne ehweh mibeq mahbeq arítéh ání mía míaúnserah are moq mina tahnsa mía míainiewóne ire. \rq (Buk Song 110.4)\rq*   
\p
\v 7 Sísa marakóipeq míotaq wega Maniká ehweh teawena púrerúwe. Manikánka Sísa puké tanahráq ahqáho atahráhú púana Sísaga anotahtaq púreréna áhnte ibisówe. We awahbeh iwíáh íre sehgira peh Maniká awahbeh iwíáh sehgiuwana Manikánka Sísaga púrerú ehweh irowe.  
\v 8 Sísawe Manikáne ahninkáwá ména áhnte erúnsabe Wenabone ehweh sehgiu sansa ahtebówe.  
\v 9 Sísaga Wenabone ehweh tábúsoqme sehgiunsabe amahnága Sísaga wene ehweh sehgíó ké kaweraritena oganúq sitahnara oga mérapeq mía míaonehrawoe.  
\v 10 Minayabe Manikánka wensabé, Are néne ehweh mibeq mahbeq aritahna aní mía míainiewóne. Mékíséréki néne ehweh mibeq mahbeq arito ani mía míaúnserah are moq mina tahnsa mía míainiewóne atowe.   
\s1 Káriq anínká mía míai serahniyeho i ehwéhne.  
\p
\v 11 Minayabe áhnte mó ehwéh kéhre. Itega íre apubúue ahtebahraho puana mah ehwéh teieyabe págege arámbéhríe.  
\v 12 Ite íre wahto tanáhráq Sísane ehweh íráh púaq wene sánsá ahtebahtaq tahirímé mó ke síwáhnoro irino. Itega íre kawerue ahtebaronsabé Manikáne ehweh áwahewé mó anínká ite íwáhnorire. Inahunah ánínká págege tahutáhúq íre nahrahéna peh náh nehnserahnowe.   
\p
\v 13 Náh neh anínká pehgáriq aní púana tábúsoqmaréh sánsá íre ahtebahrahire.  
\v 14 Págege tahutáhúqmé peh morá anonaninká nahrahire. Págege tahutáhúq nahraho kegá tábúsoqme iwíáhorahowe. Minayabe sega kaweq sansánkákáq íre kaweq sansánkákáq saraqmarera kawerue ahtebahrahowe.   
\c 6  
\s1 Tauntahu ke méq Manikánka ite náina naneqsabé áwénunoro i ehwéhne.  
\p
\v 1 Sísa Karáhéne ehweh peh morá áwahewé mónkakáq íre íwáhnorinie. Págege ehwéh iragéhboq anehete ehwéhnkákáq íwáhnorinie. Nah pe anínká íre peh morá nahwiahnsanse pearéhre. Mina inserah áwahe ehwéh mitaq mareq anehete ehwéhnkákáq íráhro. Itene abehq árámbéhrí inehepeq sueq Manikánsabe aiq pútare ate ehwéh aiq írátówe.   
\p
\v 2 Wání mewe ehweh aiq írátówe. Wehukeníné ayahqnotaq táhtoqme púrerate ehwehmé aiq írátówe. Pusa ké iriwe oganúq site ehwehnkákáq mi tanáhráq Manikánka kaweqtapéqkákáq iraipéqkákáq sainsue ehwéhnkákáq aiq írátówe. Mina tahnsa áwahe ehwéh aiq írátó puaq mitaq mareq anehete ehwéh íráhro.  
\v 3 Manikánka kowe aitahnaraq itega miraoneheqmúne.   
\s1 Sísane ehweh sinehepeq súáh kégá weba íre kouwekoraho ehwéhne.  
\p
\v 4 Sísane sánsá ahtebéra sehgiro kegá mi sansá sinehepeq súáhmé árahue mónkakáq sehgigéhbo? Sega íópeqté Manikáne téhreh naneq merowana Manikáne Awanka seba kowíaraire.  
\v 5 Sega Manikáne ehweh irera sehgironsabé aiq pútaq ehwéhne íwíáhurowe. Mókake sína tanáhráqsábé ahtebéra, Mi tanáhráq Manikánka págegeue arambehrinkehe íwíáhurowe.   
\p
\v 6 Mira íwíáhéra Sísane sánsá sinehepeq súáhmé sega mónkakáq íre sehgioráhowe. Sega Sísansabé, Iuwahriehre íwíáhonsabé Manikáne ahninkáwá awankátaq mónkakáq táhparáhnserahnowe. Sega miraotaq Sísa íre tagaríáh kégá tagéra Sísansabé awiréh atáhwe. Minayabe wene sánsá sinehepeq súáh kégá Sísaba mó íre kouwekorahowe.   
\p
\v 7 Ibonsirana marakó tantanirana mitaq kaweq tahutáhúq kíréhrara wehukega nahwe. Minayabe Manikánka, Aiq kaweq marákóe atéhre.  
\v 8 Marakóraq peh abehq náhgáqkákáq tahwenkaránkakaq kíréhtáq peh abehq márákóe. Minayabe Manikánka, Íre kaweq marákóe atena kekiruanawire.   
\p
\v 9 Néne iyahnabo anímáríno, mah pagégé éhwéh teiúnsábé itega mi marákó tahnsa ké úkigehe íwíáhugo? Írakaumo. Itene Wahnahne sánsá kawerue sehgigehe íwíáhuge. Sísaga meirena kaweraitena séhréh aitéh púaq itega wene sánsá sehgíówe.  
\v 10 Manikánka pehipi íre ehweh aitankéhe. Itega mirauro arámbéhrí íre abitaginae. Írakaumo. Menahnkákáq amahnágaákáq Manikáne animárí kawerue séhréh aritena Manikánsabe irutaboirowe. Minayabe wega íre abitaginae.   
\p
\v 11 Íné nuwahbehme itega amahnága tauntahunue mira onserah mókakeakáq ahriahriakáq miraoro. Minayabe nuwahbehre. Mirairataq itega áwénuno naneqmarí mókake náinkéhe.  
\v 12 Ite taoraho agiyeho. Peh abobiah taebera ké méq Manikánka mirainawire íwíáhéq wega náina naneqsabé kawerue áwénunoro. Mirairataq wega náinawire.   
\s1 Manikáne omasa náneqsabé aiq pútare atanéhe i ehwéhne.  
\p
\v 13 Manikánka Ébáráhma ehweh teawutaq wega omasa éhwéh teawena, Aiq mirainauge úwe. Mó anínká Maniká íre kiotaiki puana wega mi ehwéh irarútaq wewenáwírue irarúwe.  
\v 14 Manikánka Ébáráhmansabé mahraréna,  
\q1 Are séhréh atanauge. Mókake ínéga séhréh atáhnaga arenanahréh íregáritaq úkigehe úwe. \rq (Stat 22.17)\rq*   
\m
\v 15 Ébáráhmaga árahinabomo íre iwíáhia peh kawerue áwénunúwana Manikánka teawu ehwéh aiq pútaragúwe.   
\p
\v 16 Wehukenínká omasa éhwéh iraritaq wega mó aní anotah aníné áwírue mi ehwéh irarire. Minawé Asiu kené sánsáne. Wehukenínká mi sansánínaraq wensabé ehweh atáh ké túbáh agorahowe.  
\v 17 Manikánka omasa éhwéh irarútaq író kega, Wega mó iwíáhinabomo íwíáhiyeho éna Manikánka wewenáwírue mi ehwéh irarúwe.   
\p
\v 18 Minayabe Manikánka téhtaré págégé éhwéh aiq irarú púana wega mó iwíáh íre orahire. Wega péhe éhwéh íre orahinsabé ite Manikápa kowía míaúna ke iwíáh íwíáhunayabé irupipeq eyoyóire. Irupipeq eyoyóínaq Manikáne ehwehnka aiq pútaraginawire íwíáhéq minawé áwénunoneheqmúne.  
\v 19 Anotah awánká kaweq anúq kéhrana sóiriqka mi awánká íre pankonoráhire. Mina inserah itega Manikáne ehweh aiq pútaraginawire íwíáhúnaga irupipeq kaweq awánká ánúq tahnsaniraq kaweqtaq mía míaúne. Itega kawerue áwénunúnayabé mókake Manikánka wene íópeqté páqnáhípéq móitankéhe.   
\p
\v 20 Ite séhréh aitanieéna Sísaga mitaq ebeq kiena ite mibeq mahbeq aitéh ání úkéna ahriahri mía míainawire. Wehukení wenáwíq Mékíséréki Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítéh ání mía míaúnserah Sísa moq mina tahnsa ahriahri mía míaire.   
\c 7  
\s1 Mékíséréki anotah aníne i ehwéhne.  
\p
\v 1 Manikámé anotah aní míowana Mékísérékiga Sáréma suwahpeqte ké wahnahnéna Manikáne ehweh mibeq mahbeq arito ani míowe. Ébáráhmareq we kéró kereqka mó wahnáh kéreq se kéríró kereqka ebehéra mi ke subiq súówe. Sega kouwekutaq Mékísérékireq Ébáráhmareqka piehgíúye. Mitaq wega Ébáráhmansabé kaweq ehwéh teawuwe.   
\p
\v 2 Kaweq ehwéh atowana Ébáráhmaga moke ebehurabeqte meyo mensáméhnsá nayáhnkú saraqmarena Mékíséréki peh morá awuwe. Mékísérékiwe mi awíq áwahewé kaweq sansá mirai wahnáhne. We Sáréma suwahpeqte kéné wahnah aní ména we mó awíqmé áwahewé aru ukiqme sansani wahnáh áníne.   
\p
\v 3 Wenanoibonkakáq wene aigaqnaréhakaq we maqmio tanahráqkákáq we pukú tanahráqkákáqsábé éhwéhmé íre kéhre. We Manikáne ahninkáwá tahnsanéna ahriahri wene ehweh mibeq mahbeq arito aní mía míaúwe.   
\p
\v 4 Mékíséréki anotah aní míonsabe we éhweh ahtebagehboq íráhro. Itene igaqna Ébáráhmaga moke ebehurabeqte meyo mensáméhnsá nayáhnkú saraqmarena we peh morá awuwe.  
\v 5 Ébáráhmane anahwa wenáwíq Áríwáie. Mi anímé we kahnáh Manikáne ehweh mibeq mahbeq arito ke míówe. Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká mahraréna, Ísara kegá sene meyáh ménsáméhnsá nayáhnkú saraqmahwara Áríwái kahnáhnká peh morá pehipi meyówe. Áríwái kahnáh kéreq moke mó Ísara kereqne sigaqnawé Ébáráhmae. Sensuwahrah Isárá kégá sene meyo mensáméhnsá nayáhnkú saraqmárówara Áríwái kahnáhnká peh morá pehipi meweuwe.   
\p
\v 6 Manikánka omasa éhwéh Ébáráhma teawéna, Miranauge teawuwana Mékísérékiwe íre Áríwái kahnáh ání míowe. Ébáráhmaga mi mensáméhnsá nayáhnkú saraqmarena Mékíséréki peh morá awuwana Ébáráhmansabé kaweq ehwéh atowe.  
\v 7 Ite ahtebónawe ahriahri kaweq ehwéh atéh ánínká mi ehwéh teawí ání kiotaikire.   
\p
\v 8 Áríwái kahnáhnká Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh árámbéhrí mirautaq sega Ísara kegá sene saraqmáró mensáméhnsá peh morá pehipi meweowe. Áríwái kahnáh mótaq mótarue pukuwana Mékíséréki oga mía míai aníne uwana wega peh morá saraqmaro naneq pehipi meyowe.   
\p
\v 9 Itega mahraue irarerahúne. Áríwái kahnáhnká Ísara kegá saraqmáró mensáméhnsá peh morá pehipi meweo kee. Téhwe Ébáráhmaga Mékíséréki ahtapeq tagéna peh morá saraqmaro naneq awutaq wenanah Áríwáiga moq Mékíséréki awuwe.  
\v 10 Mi tanáhráq Áríwáine anowagá we íre maqmio púana wega Mékíséréki árahue awuwo? Ébáráhmawe Áríwáine aigaqna púana minayabe wega Mékíséréki peh morá saraqmaro naneq awutaq wenanah Áríwáiga moq awuwe.   
\s1 Sísawe Manikáne o mibeq mahbeq arítéh ánímé kiotaiki aníne i ehwéhne.  
\p
\v 11 Mósísiga sehgíóro ú ehweh Ísara ke teriena peh morá Áríwái kahnáhnká Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh árámbéhrí mirauwe. Mi arámbéhrí miraé sansa wehuke kawerarotaq tahirímé mó aní Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítéh ání íre sú irino. Sú anínká íre Áríwáireq Árónireq kahnáh ánínéna peh Mékíséréki tahnsánéna Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míéhre.   
\p
\v 12 Mó anínká Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné arambehri awaq mionsabe miraira sansá o sansa úkinae.  
\v 13 Manikánka omaq ato anímé íre Áríwái kahnáh ánínéna we Súra kahnáh ání ména mi kegá tahberaq Maniká titirue náwe arámbéhrí íre mirauwe.   
\p
\v 14 Ite ahtebómé Súra kahnáhnká Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh ké míagehe éhwéh Mósísiga íre irarúwe. Sísa itene Wahnahme we Súra kahnáh áníne. Minayabe ite aiq ahtebóne.  
\v 15 Íre Áríwái kahnáh ání peh mó aní Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání ábóraragéna we Mékíséréki tahnsá ání mía míaire.   
\p
\v 16 Omaq ato anímé we kahnáh aiq awehraq kéhre íwíáhúnsabe omaq atoo? Írakaumo. Itene Wahnah ahriahri págegeue mía míai puana we Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání úkúwe.  
\v 17 Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Are Manikáne ehweh mibeq mahbeq aritahna aní mé ahriahri mía míainiewóne. Mékíséréki Manikáne ehweh mibeq mahbeq arito ani mía míaúnserah are moq mina tahnsa mía míainiewóne ire. \rq (Buk Song 110.4)\rq*   
\m
\v 18 Naho sehgíóro ú ehwehmé íre págege aitahráhi ehwéhne. Mi ehwéhnká ite íre séhréh aitahráhinsabé Manikánka mi ehwéh aiq meruowe.  
\v 19 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká itereq mó naneqkakaq íre airaiq kaweraitahráhire. Manikánka o sansa omaq atowana mi sansánká Mósísiga sehgíóro ú sansa kiotaikiraq itega Maniká Iteriboba wahtotaq kowíahrahúne.   
\p
\v 20 Wene ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míankeheéna Manikánka Sísa omaq atotaq íre pehipi omaq atowe. Írakaumo. Peh págege ehwéhnue omaq atowe. Téhwe mó kegá Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh ké úkutaq wehukenínká pehipi omaq sitena íre págege ehwéhnúwe.  
\v 21 Peh morá Sísa Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míankeheéna Manikánka omaq atotaq págege ehwéhnue omaq atowe. Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Itene Wahnahnka págege ehwéhni puana wega mó iwíáh íre inawire. Are wene ehweh mibeq mahbeq arítéh ání ahriahri mía míainiewóne ire. \rq (Buk Song 110.4)\rq*   
\m
\v 22 Sísaga omasa éhwéhmé áhnte kawéq éhwéhne. Mi ehwéhnká naho éhwéh kiotaikire. Minayabe itega aiq irone.   
\s1 Sísa ite mibeq mahbeq aitéh ání mía míaire i ehwéhne.  
\p
\v 23 Téhwe Manikáne ehweh mibeq mahbeq arító ke áhnte míówe. Se peh wehuke puara mótaq mótarue puku pukuunsabé peh morá ánínká mi arámbéhrí ahriahri íre sehgioráhúwe.  
\v 24 Sísaga íre mina tahnsa miraire. We peh mía míai aní púana Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh árámbéhrí ahriahri sehgíre.   
\p
\v 25 Minayabe amahnágaákáq mókakeakáq Sísaga wensabé aiq pútare atáh ké kaweraritena Manikápa móritahnara oga mía míaoneherawoe. Sísa ahriahri mía míaéna itene ehweh Maniká teawí púana ite séhréh aita aitaire.   
\p
\v 26 Sísawe Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání mía míainsabé peh ábérehrana ite séhréh aitéhre. Wega íre ahbabária peh Maniká awahbeh sansánéna kaweqtaq mía míaire. We tábúsoréh ánínéna ahbabáq kega mira onserah íre mirairana Manikánka we iriatena íópeq móatowe.   
\p
\v 27 Téhwe Manikáne ehweh mibeq mahbeq arító kega mó wehekáh mó wehekáhnue ménkámehnkáne korahqtaté Manikánsabe titiratówe. Ebeqme sega seyene ahbabáqsabe kaweraitankeheéra Manikánsabe titiratówe. Anehemé sega mó kené ahbabáqsabe kaweraritankeheéra titiratówe. Sísaga íre mina tahnsanire. We awankátaq táhpawe pukú tanahráq itene ahbabáqsabe peh morá tánáhráq wene anonkataté Manikánsabe titiratowe. Wega mi arámbéhrí aiq parabaruo púana wega mónkakáq íre mirainawire.   
\p
\v 28 Téhwe Manikáne ehweh mibeq mahbeq arító ke míageheéra Mósísiga sehgíóro ú ehweh sehgiro kegá kaweqtaq íre míahraho ke omaq sitowe. Anehemé Manikánka págege ehwéhnue mi arámbéhrí mirainkeheéna wenahni omaq atowana we ahriahri kaweqtaq mía míaire.   
\c 8  
\s1 Sísawe íópeq Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh áníne i ehwéhne.  
\p
\v 1 Ínéga teiú éhwéhmé áwahe ahtebagehboq íráhro. Sísawe kaweqtaq mía míai puana ite séhréh aitéhre. We Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání mía míaéna amahnága íópeq ména mibeqté anotah wahnáh Maniká Iteribone ayah púpeq tútuue míéhre.  
\v 2 Sísaga Maniká Iteribone kaweq nahtápéq ména wene ehweh mibeq mahbeq aitéh árámbéhrí mira aruqarurire. Mi nahmé wehukega íre pera peh morá Maniká itene Wahnahnka pearowe.   
\p
\v 3 Mah marákóípéq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá Maniká titiréra mó naneq mó nanerue awigeheéra omaq sitówe. Sega miraunserah Sísa ite séhréh aitéh ánínká moq aiq áwíre.  
\v 4 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká mahraréna, Peh morá Áríwái kahnáh wéhgá Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné arambehri miraorahire ire. Peh mi kahnáh wéhgá mó naneq mó naneqtaté Manikánsabe titiratáhwe. Minayabe amahnága Sísaga mah marákóípéq míéhtáq tahirímé mi arámbéhrí íre mirai irino.   
\p
\v 5 Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ánínúrá ména wega íópeqté náhtápéq arambehrire. Mah marákóípéq mibeq mahbeq arítáh kégá arambehrio nahmé peh íópeqté náhné mánkánah tahnsáne. Mánkánah tahnsá púana Mósísiga Manikáne wéhuwehu nah sériraté pianaútaq Manikánka wensabé, Ínéga sáwéhrapeq sokigi awátáu serahnue tábúsoqme pearo úwe.   
\p
\v 6 Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání míankeheéna Manikánka Sísa omaq atowana wene arambehriga moke mó mibeq mahbeq aitáh kéné arambehri kiotaikire. Mi arámbéhrí miraútaq Sísaga Manikánseq wehukereq moráéné ehweh áhwárówe. Sísane moráénia éhwéhnká naho moráénia éhwéh kiotaikire. Sísaga mirainauge ú ehweh áhnte kawéq ómásá éhwéh púana mi ehwéhnká téh ko ehweh kiotaikire.   
\p
\v 7 Wehukega téh ko moráéné ehweh sehgioráhutaq tahirímé mó moráéné ehweh íre áhwáró irino.  
\v 8 Manikánka wehukene ahbabáq tagéna mahraréna,  
\q1 Írátíáhro. Íné itene Wahnahnka mahraréna, Mókake ínéreq Ísara kereq o moráéné ehweh áhwáranehe. Súra kahnáh kéreq ínéreq o moráéné ehweh áhwáranehe.   
\q1
\v 9 Mi ehwéhmé íre sigaqnaréhreq ínéreq moráénowana tahnsá éhwéhne. Ínéga Ísípi marákórápéqté meriqmena mórítáhwataq sereq ínéreq moráénowane. Sega ite moraéno ehwéh anterúó púana ínéga se peh áwé tagahwae.   
\q1
\v 10 Íné itene Wahnahnka mó mahraréna, Mi tanáhráq parabagínaraq Ísara kereq ínéreq o moráéné ehweh áhwáranehe. Ínéga sehgíóro ú ehweh sene iwíáhipeq sitena sene sirupipeq sehiranaraníe. Íné sene Maniká míahnara se néne animárí míagehe.   
\q1
\v 11 Anotah awíqkákáq kéreq íre anotah awíqkákáq kéreq ómiga íné tagariagehe. Ómiga íné aiq tagaríéhra puara sene iyahnaboreq sensuwahrahreqsabé íre síwáhnorigehe. Itene Wahnah tagaríáhro íre terigéhe.   
\q1
\v 12 Ómiga íné aiq tagaríéhra puana ínéga sensabé nirutaboiraritena sene ahbabáq kaweraritaníe. Sene ahbabáqsabe mó íre iwíáhue niahreraq matianie uge úwe. \rq (Jeremaia 31.31-34)\rq*   
\m
\v 13 Manikánka, O moráéné ehweh áhwáranehe insabé téh ko ehweh nahonáh úkire. Nahonáh úki naneq apubúue parabaginae.   
\c 9  
\s1 Korahq titiré sansánká wehuke íre airaiq kaweraritahráhú ehwehne.  
\p
\v 1 Téh ko ehwéhnká Manikánsabe iwíáh íwíáh ate sansa sokigi aíre. Mi tanáhráq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náh kowe.  
\v 2 Sega mi nah sériraté pearówe. Ébeq paqnáhípéq áráhmuwe, tahbewe, Maniká áwú parétíwé kowara mitaqsábé Kaweqtapére áwíratówe.  
\v 3 Mi nahupéq mó mapéq kowana ákáhpi parahnkeq tahnsá ónsá kowe. Mó mapéq Anotah Kawéqtápére áwíratówe.   
\p
\v 4 Mitaq kaweq kunkúni naneq pariageheéra kóraraté akariaró tahbé kowe. Moráénéu sehiránia ebáh kánéhwé pókísiipéq kowe. Mi pokísíwé kóraraté akariaró pokísíe. Mi pokísíípéq íópeqté tópáhnkákáq Árónine pegiqnáhnkarankákáq sehirania ébáh kánéhráréákáq kowe. Íópeqté tópáhmé kóraraté akariaró motóréípéq kowe. Mi pegíqnáhnkárámé Áróniga matiotaq ánáh aunúwe.   
\p
\v 5 Mi pokísí maraipéq kowana Maniká míéhrabeqte áníté tahnsa náneqtaré sehwerapeq kowe. Manikáne téhreh naneq tagageheéna mitaq kowe. Sene oe awenahpeqté wehukene ahbabáq kawerorahirabeq kowe. Amahnága mah ehwéh áwahewé íre íwáhnorinie.   
\p
\v 6 Teiú ménsáméhnsá kawerarówara mó wehekáh mó wehekáhnue Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá Kaweqtapéq kibekéra sene arambehri mira aruqarurowe.  
\v 7 Peh morá mitaq arambehrio kené wahnahnka webataq Anotah Kawéqtápéq morá ópéqmé peh morá tánáhráq kiena tueyokúwe. Wega mibeq pehipi íre kiuwe. Írakaumo. Wega mibeq kiutaq korahq mewena wene ahbabáqkakaq mó kegá áhwára áhwáraue mirau ahbábáqkákáq kaweraritankeheéna mi koráhq Maniká nawuwe.   
\p
\v 8 Kaweqtapéq arambehri peh kéhnsábé itega Maniká míéhrabeqte áh íre ábóraq kéhre. Minayabe Manikáne Awanka aiq sokigi aíre.  
\v 9 Maniká míéhrabeqte áh íre ábóraq kéhnsábé mi seríráté pearó nahnká amahnága míáh ké sokigi aíre. Mi nahtápéq wehukega mó naneq mó naneq Maniká titirue náwúwe. Sega mi sansánunka sirupipeq íre kaweraritahráhúwe.   
\p
\v 10 Mi sansámé peh táhutahuq awehrié sánsánkákáq sosue sansánkákáq kowe. Mi sansánká íre sirupipeq peh morá sinonka kawerarite sansane. Sísa Karáhéga o sansa íre áhwárariotaq Mósísiga sehgíóro ú ehweh sehgigeheéna mi tanáhráq kowe.   
\s1 Sísaga wewene korahqtaté titirúnka wehuke kaweraritahráhi ehwehne.  
\p
\v 11 Sísa Karáhéga tuena kaweq sansá áhwáréna íre wehukega pearó nahtápéq Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání mía míaéna mitaq arambehriúwe. Mi nah áhnte kawéq náhnéna moke mó iwíáh íwíáh atáh sérí náh kiotaikire. Mi nahmé íre mah marákó márákóípéqté náh tahnsane.   
\p
\v 12 Sísa Karáhéga mi nahtápéq kiena Anotah Kawéqtápéqté paqnahipeq ménkámehnkáne korahq íre mewena kiuwe. Kiena wewene korahq mewena Maniká titirue náwuwe. Ite oga mérapeq awaq miageheéna wene korahqtaté paiqitowe.  
\v 13 Wehukene sinonka soqsuaneherautaq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá káho áráhqne anonka iraipéq agera mibeqté tánáhákáq ménkámehnkáne korahqkakáq mewera mó ke soqsuageheéra káqsuahruwe.   
\p
\v 14 Sega miraunsabé Sísane korahqka mi sansá kiotaikire. Sísaga íre ahbabária peh kaweqtaq mía míaire. Manikáne Awame mía míai anínéna Sísa págege atowana wene korahq Maniká titirue náwuwe. Wene korahqtaté soqsuqme kaweraitéh púaq abehq árámbéhríyábé íre iwíáh íwíáhia peh Maniká itene oga mía míai Wahnáhné sánsá sehgionehqmúne íwíáhúne.   
\s1 Sísaga wene korahqtaté o moráéné sansa áhwáraro ehwéhne.  
\p
\v 15 Minayabe Sísa Karáhéga o moráéné sansa áhwárówe. Téh ko moráéné sansa kotaq wehukene ahbabáq kaweraritanieéna Sísa pukúwe. Sísa pukútaq wega miraúnka Manikánka omaq itena íáhrabi kegá oga mérapeq awaq miageheéna Sísa Karáhéga o moráéné sansa áhwárówe. Áhwárówana Manikánka náiníe ú naneq awaq miagéhe.   
\p
\v 16 Wehukení oga míéhtáq wenawahrahga wene ménsámehnsá íre awaq miahráhowe. Peh morá we pukínaraq wenawahrahga tagéra aiq pukire éra awaq miagéhe.  
\v 17 Puki anínká sehiranurai pepáhqtáq tagéra sehiranka irarinserahnue wene ménsámehnsá saraqmarera awaq míáhwe. We oga míéhtáq wenawahrahga mi pepáhqtáq kéh éhwéh íre sehgioráhowe.  
\v 18 Ebeqte ko moráéné sansa áhwárotaq pehipi íre áhwáréra peh korahqkakáq áhwárowe.   
\p
\v 19 Téhwe Mósísiga mi sansá págegeinkeheéna ménkámehnká subiqme mi kané korahqtaté titirúwe. Titirinaútaq téhwe Mósísiga moke Manikánka sehgíóro ú ehweh teriena anehe káho áráhqne korahqkakáq wánínkakaq peh morá ántéhyápípéq ahkiuwe. Ahkiwena awanká ánáhakaq tautáúq nahníáqkákáq mewena mi koráhq pámbáhue sehgíóro ú ehweh ko pukúákáq moke míó keakáq sensineq káqsuahrúwe.  
\v 20 Mósísiga káqsuahréna míó keyabé,  
\q1 Itega Manikánka sehgíóro i ehwéh págegeue sehgigeheéna korahqtaté káqsuahruge úwe. \rq (Kisim Bek 24.8)\rq*   
\m
\v 21 Manikánsabe iwíáh íwíáh ató nah sériraté pearó nahnkákáq moke mibeqté ménsáméhnsánkákáq Mósísiga mi koráhqtáté káqsuahrúwe.  
\v 22 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká teiena,  
\q1 Peh morá korahqka moke kéh náneq kawerorahire. Peh morá korahq túínsábé Manikánka wehukene ahbabáq kawerarítéhre ire. \rq (Wok Pris 17.11)\rq*   
\s1 Sísaga peh morá tánáhráq Maniká titirue náwena pukú ehwehne.  
\p
\v 23 Wehukega ménkámenkáne korahq titiré sansanká íópeqté titiré sansa sokigi aíre. Mah marákóípéq titiré sansa sehgíó kégá peh ménkámehnkáne korahq titirowe. Íópeq titiré sansanútaq Sísaga wewene korahq titirúwe. Minayabe íópeq titirú sansa anotah kaweq sansá púana mi sansánká ménkámenkáne korahq titiré sansa kiotaikire.   
\p
\v 24 Sísa Karáhéga Manikánsabe iwíáh íwíáh ató nahmé wehukega sériraté pearó nahupéqmé íre kibekia peh íópeq kibekúwe. Mina pearó nahmé wéhuwehu nahnirana íópeqté náh ahriahri kéh náhne. Minayabe Sísaga íópeq kéh náh Maniká Iteribone auranabiahtapeq mía míaéna ite séhréh aita aitaire.   
\p
\v 25 Mó opéq mó opérue mah marákóípéq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítéh ánínká Maniká titirinieéna nahupeqte Kaweqtapéq ménkámehnkáne korahq mewena kibekúwe. Mina únserah Sísa Karáhéga mó opéq mó opérue Maniká íre titirúwe.  
\v 26 Miraútaq tahirímé mó tanáhráq mó tanáhrárue mah marákó márákó miraútaqkakáq amahnágaákáq áhnte tanáhráq Sísa éri irino. Mah tanáhráq parabagina uraitaq Sísaga peh morágáké tuena wehukene ahbabáqsabe kaweraritanieéna pukúwe. Sísaga Maniká titirue náwunka ite kaweraitahráhire.   
\p
\v 27 Wehukení mónkakáq mónkakárue íre pukia peh morá tánáhráq pukinawire. Mina inserah Sísa moq peh morá tánáhráq pukúwe. Wehuke pukirataq anehe Manikánka ehweh aritena sainsuankéhe.  
\v 28 Minayabe áhnte kené ahbabáqsabe Sísa Karáhéga peh morá tánáhráq Maniká titiratena pukúwe. Itene ahbabáqsabe aiq kaweraito púana mókake we tuinaraq mi arámbéhrí mónkakáq íre mirainawire. Wensabé aiq pútare ateq áwénunúna ke airaiq kaweraitanieéna tuinkéhe.   
\c 10  
\s1 Ménkámehnkáne korahqka titirorahi naneqme íre awehrare i ehwéhne.  
\p
\v 1 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká mókake sína naneqmarínsábé peh píkísah tahnsá púana mi ehwéhnká áwahe íre tábúsoqme sokigi aieráhire. Mi ehwéh irarúnka mó opéq mó opérue wehukega titiraruqarurowe. Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq se kegá titiré sansa sehgíónká kaweraritahráhiro? Írakaumo. Mi sansánká wehuke íre airaiq kaweraritahráhire.   
\p
\v 2 Titiré sansa sehgíónká kawerarítéhtáq tahirímé sega mó opéq mó opérue íre titiraruqaruro irino. Kawerarítéhtáq tahirímé sene ahbabáqsabe mónkakáq íre iwíáhia titiré sansa aiq súáh irino.  
\v 3 Sega mó opéq mó opérue titirotaq sene ahbabáqsabe íre kawerorahia peh iwíáh aruqarurowe.  
\v 4 Mémene korahqkakáq káhone korahqkakáqká wehukene ahbabáq íre kaweraritahráhi puara sene ahbabáqsabe iwíáh aruqarurowe.   
\p
\v 5 Minayabe Sísa Karáhéga marakóipeq tuinaútaq wega Manikánsabe mahraréna,  
\q1 Are ménkámehnkáne korahqtaté titiré sansansábé  
\q1 íre awahbehre. Arene arambehri mirainkeheé  
\q1 arega ninonka aiq kaweraintahne.   
\q1
\v 6 Wehukene ahbabáq kawerariteyabe ménkámehnká arene tahberapeq age sansánkákáq sene korahqtaté titiré sansankákáqsábé íre awahbehre.   
\q1
\v 7 Minayabe ínéga arensabé mahraréna,  
\q1 Maniká Nániboo, are awahbeh arámbéhrí  
\q1 mirainieéna aiq tutauge. Púkuipéqté éhwéhnká  
\q1 íné éhweh aiq irarinserah sehginauge uge úwe. \rq (Buk Song 40.6-8)\rq*   
\p
\v 8 Téhwe Sísa Karáhéga mahraréna, Are ménkámehnkáne korahqtaté titiré sansánsábé íre awahbehre. Wehukene ahbabáq kawerariteyabe ménkámehnká arene tahberapeq age sansankákáq sene korahqtaté titiré sansánkákáqsábé íre awahbehre úwe. Wehukega mi titiré sansa pehipi íre miraia peh Mósísine ehweh sehgíóro únsabe mirauwe.  
\v 9 Anehe Sísaga mó mahraréna, Are awahbeh arámbéhrí mirainieéna tumíóge úwe. Minayabe wega naho titiré sansa suena itene ahbabáqsabe kaweraitanieéna o sansa áhwárówe.  
\v 10 Sísa Karáhéga Maniká awahbó arámbéhrí kawerue miraéna peh morá tánáhráq pukéna wene anonkataté Maniká titiratowe. Wega miraúnka itene ahbabáq kaweraitowaq amahnága ite kaweqtaq mía míaúne.   
\s1 Sísaga titirúnka itene ahbabáq airaiq kaweraitéhre i ehwéhne.  
\p
\v 11 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá mó wehekáh mó wehekáhnue iriwe méra peh morá mi titíré arámbéhrí aruqarurowe. Mi titíré arámbéhríonka wehukene ahbabáq íre kaweraritahráhire.  
\v 12 Sísa Karáhéga peh morágáké itene ahbabáqsabe peh morá tánáhráq titirúnka ahriahri peh awehraq kagaire. Wega titirarena Manikáne ayah púpeq tútuue mía míaire.   
\p
\v 13 Tútuue mía míaéna áwénunire. Mókake Manikánka, Arene naruo págegeue wahnahnarito teawinkeheéna áwénunire.  
\v 14 Wega morágáké titirúnka ite ahriahri kaweqtaq mía míaigeheéna itene ahbabáqsabe airaiq kaweraitowe.   
\p
\v 15 Minayabe Manikáne Awanka teíre. Wega Púkuipéq ebeq mahraréna,   
\q1
\v 16 Itene Wahnahnka mahraréna, Mi tanáhráq parabagínaraq ínéga o moráéné sansa áhwáranie. Néne ehweh kawerue siahtebagehboq sirupipeq mi ehwéh siahtebaritaníe. Néne ehweh kawerue siahreraq matiagehboq mi ehwéh iwíáh aritaníe úwe ire. \rq (Jeremaia 31.33)\rq*   
\m
\v 17 Púkuipéq anehe mó mahraréna,  
\q1 Sene ahbabáqkakaq sene ahkaragáraakáq mó íre niahreraq matianie ire. \rq (Jeremaia 31.34)\rq*   
\m
\v 18 Wehukene ahbabáq airaiq kaweraitena mó íre ahreraq matíéh púara wehukega mónkakáq titirigehboq? Ahqáho. Írakaumo. Mó íre titirorahowe.   
\s1 Itega Manikánsabe aiq pútare ateq weba wahtotaq kowíanehe i ehwéhne.  
\p
\v 19 Néne iyahnabo anímáríno, Sísa pukútaq wene korahq tunsabe itega íre áhreia peh Kaweqtapéq Maniká míéhrabeq kioráhúne.  
\v 20 Sísaga kaweq o ah sabaro púaq itega oga mérapeq Maniká míéhrabeq kioráhúne. Sísa pukútaq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté parahnkeq tahnsá ónsá senahpeqté subame tuwe. Miraúmé mi paráhnkéq Sísane anonkansabé sokigi aiíre.  
\v 21 Sísa Karáhéwé amahnága Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitéh ání anotah anínéna Manikáne animárí wahnah aitéhre.   
\p
\v 22 Wega kaweq wanítáté itene inonka aiq pabeq paberaitéhre. Sísane korahqtaté itene irupipeq káqsuahraitéh púaq itene ahbabáq peh kéhre íwíáh íre úne. Minayabe itene irupipeq kaweq iwíáhéq, Manikánsabe aiq pútare ateq weba wahtotaq kowíanehe íwíáhoro.  
\v 23 Manikánka mirainauge ú ehweh aiq pútaraginawire íwíáhúne. Minayabe itega íre túbáh agia peh wega mirainawire íwíáhéq ambubu atianeheqmúne íwíáhoro.   
\p
\v 24 Mó Sísa tagaríáh kéyábé iwíáhéq sensabé irutaboiréq we séhréh atéhonehe íwíáhoro.  
\v 25 Sísa tagaríáh ké momiwíé sansa súého. Táhmaro mó kegá aiq suto serahniyeho. Írakaumo. Itene Wahnah tuina tanáhráq aiq wahtonagi puaq itene irupipeq kaweq iwíáh kankehboq síwáhnoréq we séhréh atéhoro.   
\s1 Manikáne ahninkáwáné ehweh inehepeq súého i ehwéhne.  
\p
\v 26 Írátíáhro. Téhwe Sísane sánsá aiq ahtebéq anehe iteitene iuwahbeh iwíáh miraéq ahbabáq aruqarurirataq mi ahbábáq kaweraiteyabe mó íre titirorahire. Írakaumo.  
\v 27 Mó íre titirorahi puaq peh áhreéq iransánéq Manikánka ehweh aitahna tanáhráqsábé áwénunoneheqmóe. Manikánsabe ahqáho atáh ké tabikira iráípéqsábé áwénunoneheqmóe.  
\v 28 Wehukenínká Mósísiga sehgíóro ú ehweh anteruowara téhranítégábópoq apahránítógábópoq tagéra wene ahbabáq pahsutowara író kega ahbabáq aninsábé íre sirutaboiratasa subiq súówe.   
\p
\v 29 Ite kaweqtaq mía míaigeheéna Sísane korahqka kaweraitowana anehe mó anínká mi koráhqkákáq Sísaga o moráéné sansankákáqsábé abehq náneq mire éna anetaníbo íwíáhéna Manikáne ahninkáwá anehepeq súéhre. Mósísine ehweh anteruo anímé wehukega íre sirutaboiratasa peh kamah awera subiq súówe. Subiq súónsabe Manikáne Awanka séhréh atéh sánsá anehepeq súéh ánímé Manikánka mi aní aneratankéhbo? Mókake wega mi aní anotahtaq kamah awinawire.  
\v 30 Maniká ite tagariona anínká púkuipéq aiq mahraréna,  
\q1 Ahbabáqsabe ayahqmarewé ínénéne arambehri wire ire. \rq (Lo 32.35)\rq*  
\m Wene ehwehnka mó mahraréna,  
\q1 Itene Wahnahnka wene animárí sainsuena ehweh aritanawire ire. \rq (Lo 32.36)\rq*   
\m
\v 31 Maniká oga mía míai anínéna ahbabáq ke sainsuena ehweh aritahna puaq áhreéq wene sánsá anehepeq súéhneho íwíáhoro.   
\s1 Sísansabé aiq pútare ateq wene sánsá págegeue sehgíóro i ehwéhne.  
\p
\v 32 Itega Sísansabé téh aiq pútare atáró tanáhráqsábé iahreraq matíáhro. Manikáne sansá téhreh tahnsánirara mó kegá íwíoqnarowaq wene sánsá íre susa peh ambubu atiarowe.  
\v 33 Wehuke míópi ite iriitárówara íre kaweq ehwéh aitera íwíoqnarowe. Sega mó tanáhráq mó ke moq síwíoqnarowaq mi keyábé irutaboiréq kosíéhnehurowe.   
\p
\v 34 Sega Sísa tagaríáh ké karábúsiipéq mórítárówaq sensabé irutaboiréq séhréh arítárówe. Mó kegá itene ménsámehnsá moke pehipi meraotaq ite íre abiahnsania peh irupipeq eyoyói ke míarowe. Oganúq ítéh náneq mó kegá íre meyahráhowe íwíáhuro puaq irupipeq eyoyó ke míarowe.   
\p
\v 35 Menah itega Sísane sánsá kawerue sehgirowe. Ahriahri sehgioneheqmúne íwíáh íre súáhro. Írakaumo. Itega íre súéhrataqmé Manikánka anotah apéq náinkéhe.  
\v 36 Mi apéq náinkeheéq Maniká awahbeh arámbéhrí págegeue sehgíóro. Ahriahri mirairataqmé Manikánka náina apéq aiq náinawire.  
\v 37 Minayabe wene ehwehnka mahraréna,  
\q1 Pehgáriq tanáhráq parabagínaraq tuinie i anímé tuinawire. We íre túbáh agia peh apubúue tuinawire.   
\q1
\v 38 Néne ani kaweqtaq mía míai anínká ínénsabe aiq pútare ainta aintai puana kaweqtaq mía míainkehe. Peh néne sánsá suena túbáh agi ánínsábé íre nuwahbanawire ire. \rq (Habakuk 2.3-4)\rq*   
\m
\v 39 Itega wene sánsá ambubu atawéq íre kugeqnáhnúne. Ahqáho. Iraipéq pokoneherao ke tahnsa ké íre míone. Írakaumo. Sísansabé aiq pútare ateq oga mérapeq awaq miona ke úne.   
\c 11  
\s1 Manikánsabe aiq pútare ateyabe áwahe ehwéhne.  
\p
\v 1 Manikánsabe aiq pútare atona sansá sehgiunawe Manikánka irarú ehweh aiq pútaraginawire íwíáhéq minayabe áwénunúne. Itene iuranka mi naneqsabé íre tagónayabé anetaníbo. Peh ite iahtebónawe wega irarú ehweh peh aiq pútaraginawire.  
\v 2 Naho naho itene igaqnaréhga Manikánsabe aiq pútare atówana wega sensabé kawerowe aritowe.   
\p
\v 3 Manikánka irarúnka mah marákó márákóákáq íópeqkákáq miraro ehwéhnsábé aiq pútare atone. Amahnága moke tagóna naneqme íre tagahrahúna naneqtaté Manikánka mirarowe.   
\s1 Ábérireh Ínókureh Nóahrehga Manikánsabe aiq pútare ato ehwéhne.  
\p
\v 4 Ábériga Maniká titirútaq wensabé aiq pútare ato púana wene arambehriga wenawah Kéínine arambehri kiotaikúwe. Wega Manikánsabe aiq pútare atonsabe Manikánka wensabé, Kaweróne. Kaweqtaq míahne atowe. Ábéri naho pukúwe. We oga míotaq Manikánsabe kawerue aiq pútare ato ehweh amahnágaákáq teíre. \rq (Stat 4.3-10)\rq*   
\p
\v 5 Ínókuga Manikánsabe aiq pútare atowana Manikánka we tumero púana íre pukúwe. We tabanagútaq mó kegá we kabaruwana Manikánka we tumero púana íre ábóraq marówe. Púkuipéqté éhwéhnká mahraréna, Manikánka we íre tumero tanáhráq Ínókuga Maniká awahbeh sansánúwe ire. \rq (Stat 5.21-24)\rq*   
\p
\v 6 Peh morá Manikánsabe aiq pútare atáh kégá we awahbeh sansá sehgioráhowe. Wehukenínká Manikápa pehipi íre kioráhire. Ebeqme wega, Maniká aiq míéhre íwíáhéna, We anebahrúna ke mókake kaweraitanawire íwíáhínaraqmé weba kioráhire.   
\p
\v 7 Nóahga Manikánsabe aiq pútare atowana Manikánka sinaú tanáhráqsábé teawuwe. Teawuwana Nóahga mi tanáhráqsábé íre tagótaq mi ehwéhnsábé aiq pútare atena Manikáne ehweh sehgiuwe. Wega mi ehwéh sehgiena anotah sipí mirarowe. Nóahreh karírónánínká sípiipéq kibekue méra wání piotaq íre pukuwe. Nóahga Manikánsabe aiq pútare atonserah mah marákó márákóípéq míó kega íre aiq pútare atówe. Minayabe Manikánka mi keyábé ehweh aritena kamah ariuwe. Nóahga Manikánsabe aiq pútare atonsabe Manikánka, Are kaweqtaq míahne atowe. \rq (Stat 6.13-22)\rq*   
\s1 Ébáráhmareq Sárahreqka Manikánsabe aiq pútare atóya ehwéhne.  
\p
\v 8 Manikánka Ébáráhma téh áhrabútaq Ébáráhmaga Manikánsabe aiq pútare atena wene ehweh sehgiena wenawahpeq suena wega íre tagario marákórápéq, Manikánka náwiníe ú marákórápéq pokúwe.\f + \fr 11.8 \ft Ébáráhma wenáwíq áwahewé áhnte kehináné sibowáe. Stat 17.5 tagáhno. Moke we éhweh Stat sapta 12-23 kéhre.\f*  
\v 9 Wega Manikánsabe aiq pútare atena náwiníe ue omasa márákórápéq pokéna wáhnaupéqté kéné marakórapeq kowíowe. Wega peh úqnapipéq seri nahtápéq kaegaeúwara wenahnité Áhísáhkireq Sékópareqka moq úqnapipéq kaegaeuye. Mi anítégá Manikánka Ébáráhma teawu ehwéhnsábé moq aiq pútare atera mi ehwéh aiq pútaraginawire éra áwénunuye.  
\v 10 Ébáráhmaga Manikánka webataq áhwáraro mapéq kagai mapéq kibekinie íwíáhúwe. Mitaq kibekéyabe arutaboiréna áwénunúwe.   
\p
\v 11 Ébáráhmane ahre Sárah orenínéna inahupeq mó íre kaegaeútaq Ébáráhmaga iwíáhéna, Manikánka, We animai maqmiankéhe ue omasa éhwéh aiq pútaraginawire ú púana Manikánka Sárah séhréh atowana animai maqmiowe.  
\v 12 Ébáráhma pukorahú koré míotaq wene ahrega animai maqmiowe. Mi aní anonurowara wenanahréh peh íregáritaq úkue míówe. Íópeq wehyoq áhnte kéhnserah wenanahréh peh íregáritaq úkue míówe. Náhmbísibeq arahwé áhnte kéhrara wehukega íre sáhnsahoráhonserah wenanahréh peh íregáritaq úkue míówe.   
\p
\v 13 Moke teiú ánímárí Manikánsabe aiq pútare atera sene marakóipeq mé tanahráq parabagútaq pukuwe. Sega marakóipeq oga míó tanahráq Manikánka mókake náiníe ú naneqmarí íre meyówe. Írakaumo. Wehukenínká áwénuni naneq íre wahtote tagehnserah mi kegá áwénunu naneqmarí sirupipeq tagéra iwíáh íwíáhéra, Ite marakóipeq míonaraq peh wáhnaupéqté ké tahnsa míone éra pahsúówe.  
\v 14 Mahna tahnsa éhwéh pahsúó kega íre mah marákóípéqsábé peh kaweq matábúrápéqsábé sirutaboiruwe.   
\p
\v 15 Ébáráhmarehga suto marákóyábé íre sirutaboiruwe. Írakaumo. Mitaq sirutaboirutaq tahirímé kouwekorahu irino.  
\v 16 Suto marákóyábé íre sirutaboiruwe. Írakaumo. Peh íópeq kiotaiki mapéqsábé sirutaboiruwe. Sega Manikánsabe, Arebataq Maniká Iteribo wone atónsabe Manikánka sene ehwehnsabé íre ayehitówe. Írakaumo. Peh sega awaq miageheéna wega íópipeq kaweq matábúrápéq kawerarowe.   
\p
\v 17-18 Manikánka Ébáráhmansabé, Mókake arenahni Áhísáhkine animárí arenanahréh míagehe úwe. Anehe wega Ébáráhmansabé, Arene mahbi Áhísáhkiwe subiqme titirainto teawuwe. Teawena, Ébáráhmaga mi ehwéh sehginabomo éna áhwárawe tagówe. Ébáráhmaga Manikánsabe aiq pútare atena, Wene ehweh sehginauge íwíáhéna wenahni subiq suanaúwe.  
\v 19 Subiq suanaútaq iwíáhéna, Ínéga we subiq súáhnaraq Manikánka oganúq atahráhire úwe. Puki anínká oga úkue Wenaboba mía míainserah Áhísáhki áura pukéna we moq wenaboba mía míaúwe.   
\s1 Áhísáhkireh Sékópareh Sóséparehga Manikánsabe aiq pútare ató ehwehne.  
\p
\v 20 Áhísáhkiga Manikánsabe aiq pútare atena orerague pukinaútaq wenahnité Sékópareq Ísoreqsabé kaweq ehwéh teríúwe. Wega anehe sína naneqsabé irarúwe. \rq (Stat 27.27-29,39-40)\rq*   
\p
\v 21 Sékópaga moq Manikánsabe aiq pútare atena orerague pukinaútaq wenahni Sósépane anitéyábé kaweq ehwéh aritena wene pegiqnáhnkarataq káuqmunue saqmatawéna Manikánsabe iwíáh íwíáh atowe. \rq (Stat 47.31–48.20)\rq*   
\p
\v 22 Sósépaga moq Manikánsabe aiq pútare atena orerague pukinaútaq Ísara kegá Ísípi marákórápéq súéhra ehwéhnkákáq wene ayahnsa kiroqmera pokira ehwéhnkákáq irarúwe. \rq (Stat 50.24-25; Kisim Bek 13.19)\rq*   
\s1 Mósísiga Manikánsabe aiq pútare ato ehwéhne.  
\p
\v 23 Mósísine anoiboga Ísípi marákórápéq méra Manikánsabe aiq pútare atera Mósísi maqmaróyataq sene naruoga subíyehoéra apahtáró íótáq sene ani kopéq átóye. Mibeqté wáhnáhnká Ísara keyabé, Animai maqmaréhrataq subiq súáhro úwara Mósísine anoiboga sene animai tagéra, Kaweq mai wíre íwíáhéra íre áhreia subiq súáhro ú ehweh anterúóye. \rq (Kisim Bek 1.22, 2.2)\rq*   
\p
\v 24 Mósísi inahunahní míotaq mibeqté kéné wahnahne ayahunkawagá meyowe. Mósísiga Manikánsabe aiq pútare atena anonúkútaq, Íné íre mi iníné ahninkáwá úge. Írakaumo úwe.  
\v 25 Írakaumo iwíáhéna, Ahbabáq miraonawe pehgáriq tanáhráq iwíáh íwíáhé sansa púana íre mirainauge úwe. Minayabe Ísípi kegá wenawahrah Isárá ké síwíoqnotaq Mósísiga mina tagéna, Ísípi aní míanie íre iwíáhia peh, Nánuwahrah Manikáne animárínseq míanie íwíáhúwe.  
\v 26 Manikáne animárínseq míanie íwíáhéna, Sína anímé Karáhéne sánsá sehgíónsábé Ísípi kegá níwíoqnagehe. Anetaníbo. Manikáne sansá sehginíe. Wega nánina naneqmarínká Ísípi marákórápéq moke móneakáq kaweq awáhríq náneqmarínkákáq kiotaikinae íwíáhúwe. \rq (Kisim Bek 1.22, 2.2,10-12)\rq*   
\p
\v 27 Mibeqté wáhnáh ánínká Mósísinsabé abiahnsa atowana wega Manikánsabe aiq pútare atena íre áhreia Ísípi marákórápéq suena pokúwe. Wehukega sene siuratate Maniká íre tagahrahuwana Mósísiga wene arupipeqté íwíáhgá Maniká tagówe. We tagó púana págege atowana wene kaweq sansá ambubu atawéna sehgiuwe.  
\v 28 Wega Manikánsabe aiq pútare atena wene ehweh irena sótaikú siahreraq ko sansa áhwárówe. Áhwáréna Ísara keyábé, Sipisípiq subiqme mi kané korahq itene méhpehtapéq abaq máráhro aritowe. Mirairataq íópeqté ánínká sótaikéna itene ebeq piah anímárí íre subiq suankéhe teriuwe. \rq (Kisim Bek 2.15, 12.21-30)\rq*   
\s1 Áhnte Ísara kegá Manikáne sansá ambubu atawéra sehgíú ehwehne.  
\p
\v 29 Ísara kegá Manikánsabe aiq pútare atera anotah waní kéráwéguwe. Mi waní áwíqmé Káhtore Soréq Wáníne. Ísara kegá mi wanítáq kéráwégonehera utaq mi waní taraqnágúwara sega awaho marákóráq nogónserahnue kéaguwe. Ísípi ebehu kegá sinehe kaqme kéra Ísara kegá onserahnoneheqmúne íwíáhéra mitaq kéráwégonehera utaq mi waní anotah waní piowara wánínkue pukuwe.   
\p
\v 30 Mó tanáhráq Ísara kegá Manikánsabe aiq pútare atera wene ehweh sehgíú púara Séríko suwahpeq ebah kurí pera áhtápéq abapete téhtaré wéhékáh abugeqnáhnuríówana mi ebáh kúrí sokogúwe.  
\v 31 Séríko suwahpeqte weh aebó íní wenáwíq Áráhpa míowe. Mi ebáh kúrí íre sokogútaq mi inínká Manikánsabe aiq pútare atena téhtaré Ísárá ánítégá ahboerayeheéra suyataq mehweh aritena séhréh aritowe. Séríko suwahpeqte kégá Manikánsabe íre aiq pútare atówana peh morá mi inínká wensabé aiq pútare atowe. Minayabe mi ebáh kúrí sokogútaq Ísara kegá moke Séríko suwahpeqte ké subiqme oraruera peh morá mina séhréh arito iní íre subiq susa pehragatówe.   
\p
\v 32 Manikánsabe aiq pútare ató ke éhweh mó teinínkono? Wehuke síwíqmari Kíréóni, Páráki, Sáhmúsóni, Sépáta, Tébíti, Sáhmúérireh mó Manikáne ehweh iraru kereqne ehweh áhnte kéh púana moke íre teieráhuge.  
\v 33 Sega Manikánsabe aiq pútare atówe. Mibeqté táhmaro kégá mó marákórápéqté kéreq ebehutaq kiotaikuwe. Mibeqté táhmaro kegá kaweq sansánéra Manikánka náiníe ú naneq meyówe. Mibeqté táhmaro kegá Manikánsabe aiq pútare atonka úrinsi iá tahnsa kane áwéh músúríowe.   
\p
\v 34 Mibeqté táhmaro kegá anotah iraró puinsúówe. Mibeqté táhmaro kegá sene naruoga pokatate kiraranehera utaq íre subiq súówara sabigue pehbeheráh pokuwe. Mibeqté táhmaro ké mareqmareq keéra Manikánsabe aiq pútare atónsabe tauntahu ke úkuwe. Mibeqté táhmaro kegá ebehutaq tauntahunéra wáhnaupéqté ké subipáhrarúówe.  
\v 35 Mibeqté táhmaro ahrérónká Manikánsabe aiq pútare ató púara sensuwehqso pukutaq mó oganúkuwe. Mibeqté táhmaro kegá Manikánsabe aiq pútare atówara sene naruoga se saiqnaríówe. Saiqnaríówara sega Manikáne sansá sinehepeq súótaq tahirímé sene naruoga soraq súó irino. Sene sinonkansabé íre sirutaboiria peh oga mérapeqsábé sirutaboiru puara Manikáne sansá ambubu atíó púara sene naruoga subiq súówara pukuwe.   
\p
\v 36 Maniká íre tagaríó kega mó táhmaro ke siwiréh aritera sahtáté subiqmarera séniraté táhru táhruue karábúsiipéq mórítówe.  
\v 37 Mó kegá táhmaro ebahnsatate tuparuqme subiq súówe. Sega mó táhmaro ke sóraté ákáh kiraq súówe. Sega mó táhmaro ke pokatate kiraq suqme subiq súówe. Manikánsabe aiq pútare ató ke tabonahuwara sene naruoga síwíoqnéra íre kawerarítówara korósi tabónáhunsabé sipisípiqne áúakaq mémene áúakaqtáté aneranerue míówe.  
\v 38 Aneranerue méra abatapi pokéra sáwéhrapeqkákáq ónapipéqkákáq kaegaeuwe. Se kaweq ke míówara mó mah marákóípéqté kégá íre kaweq ke míówana sensabé siyehitówe.   
\p
\v 39 Sega Manikánsabe aiq pútare ató púana wega sensabé kawerowe aritowe. Se marakóipeq míótaq Manikánka náriníe ue omasa náneqmarí íre meyówe.  
\v 40 Manikánka wensabé aiq pútare atona ke kaweq ah sabaitowe. Naho míó kega mi ahtápéq ebeq íre kíúwe. Írakaumo. Íre kíúwana Manikánka, Sereq itereq moráráq kigehe aitowe.   
\c 12  
\s1 Itega Sísa tagéq iwíáh íwíáh atanéhe i ehwéhne.  
\p
\v 1 Mina teiú kégá Manikánsabe kawerue aiq pútare atera amahnága sensuwanka ite abugeqnáhnurawéra iwahnkanowe. Sega Manikánsabe kawerue aiq pútare atónsabe itega iwíáhue tagéq kaweq ahtápéq korahúne. Manikáne ahtapeq tauntahunue nogonéhboq moke umehi naneq sueq ahbabárorahi naneqmarí inehepeq suaneheqmúne.   
\p
\v 2 Sísansabé ahriahri tagéq iwíáh íwíáh atanéhe. Itega wensabé téh aiq pútare atáráunaraq séhréh aitena mókakeakáq séhréh aitankéhe. Minayabe wene sánsánsábé iwíáhue taganehe. Sega Sísa awankátaq táhpawe subiq suanehera utaq wega, Mókake nirupipeq eyoyó aintanawire íwíáhúwe. Minayabe awankátaq táhpawe puké sansa ayehiteh sansansábé íre iwíáhia amahnága Manikáne ayah púpeq tútuue mía míaire.   
\s1 Wene animárí ahbabárirataq Manikánka kaweraritanieéna kamah arinkéhe i ehwéhne.  
\p
\v 3 Ahbabáq kega Sísansabé anotah abíáhnsá atera áwíoqnotaq wega págegeue ména íre túbáh agúwe. Minayabe iwíáhéq túbáh agiyehboq wene sánsá peh kawerue sehgíóro.   
\p
\v 4 Itega ahbabáq saiqnaruaneheéq págegeue arambehriowe. Miraonsabé ahbabáq kega íwíoqnahtaq itene korahq íre túíraq peh oga míáhwe. Minayabe iwíáhue tagahro.  
\v 5 Wene púkuipéqté éhwéh págege ehwéh iahreraq kehro? Mi ehwéhnká mahraréna,  
\q1 Nénahníno, itene Wahnahnka are kaweratanieéna kamah awinah ahtebáhno. Wega arensabé, Íre kaweróne atahnaraq arega wene sánsá sehgieyabe anetaníbo íwíáhineho. Íakaumo.  
\v 6 Arutaboiri anínká ahbabárínaraq itene Wahnahnka kaweratanieéna kamah awinkéhe. Wega moke wene animárí úko ke wahnahnatawéna se ahbabárirataq kamah arinkéhe ire. \rq (Sindaun 3.11-12)\rq*   
\p
\v 7 Wene kaweq anímárí míageheéna itega ahbabárúnaraq Maniká Iteriboga kaweraitanieéna kamah aíre. Wega kamah aina tanáhráq minayabe iwíáhéq pehwehrue méq wega sokigi aina naneq ahtebéq págegeue míáhro. Sene animárí kaweqtaq míageheéra kaweq sibówáréhga wahnahnaritera kawerue kamah aríé mino.   
\p
\v 8 Ite ahbabárotaq Maniká Iteriboga peh áwé tagehtaq tahirímé ite íre wene animárí pehipéqté ánímárí míáh irino.  
\v 9 Iteriborehga ite kaweraitaneheéra kamah aiéwaq sene ehweh ireq sensabé kowe ariteq iwíáh íwíáhúne. Minayabe Maniká Iteribonsabé anotahtaq kowe atáhro. Wega iteiuwa auráq matawéna kamah ainaraq kowe atáhro. Kowe atáhnaraq oga mía míaoneheqmúne.   
\p
\v 10 Iteriborehga ite káriq anímárí míarauna tanáhráq seyega iwíáhuronserah íwáhnoréra kamah aiátówe. Ite we kaweqtaq mía mía inserahnigeheéna Manikánka íwáhnoréna kawerue kamah ainainire.  
\v 11 Wega kamah aí tánáhráq itene irupipeq íre eyoyóia peh umeh agire. Téhwe itene irupipeq umeh agiraq sokigi aí náneq ahtebónaraq anehe ite kaweqtaq méq itene iru ukiqme míahrahúne.   
\s1 Tauntahu ke méq Sísane arambehrioro i ehwéhne.  
\p
\v 12 Mareqmareq ayáhnkáránkákáq ké míéhboq tauntahu ke méq Sísane arambehrioro. Mareqmareq aréhúnkákáq ké míéhboq tauntahu ke méq  
\v 13 wene obarisa áhtápéq nogóro. Mirairataq itene igárá íre mareqmarerinae. Írakaumo. Peh kawetaq kagainae.   
\p
\v 14 Moke mó kereq kaweqtaq méq uwaresa ké méq arambehrioro. Manikánka kaweqtaq mía mía inserahnigeheéq arambehrioro. Ahbabáq kega itene Wahnah íre tagagehe.  
\v 15 Manikánka séhréh aitéh sánsá sehgíónsábé túbáh agiyehboq kawerurero. Kítabeh awanká sera tahnsá úkéq mó ke ahbabáq arítéhboq kawerurero.   
\p
\v 16 Mó aníné weh ahre abarie sansá pehragahro. Wehukení wenáwíq Ísoe. Wega arupibiútaq tira táhútáhúq meyanieéna moke awaqmiahráhi naneq paiqmarowe. Wega Manikánka ebeq piah aní aweráhi naneqsabé anetaníbo íwíáhúwe. Wega miraú serahniyehboq kawerurero.  
\v 17 Téhwe Ísoga awaq miahráhi naneq paiqmarena anehe minayabe arutaboiréna wenabonsabé, Kawerainto éna ibisówe. Téhwe wega mi naneqsabé anetaníbo íwíáhéna aiq paiqmaro púana anehe mónkakáq íre meyahráhire.   
\s1 Itega o Sarúsarama suwahpeq íópipeq kéhrabeq aiq sewe i ehwéhne.  
\p
\v 18 Itega íre tagahraho mapéq sewe. Íre táhtorahráho mapéq sewe. Ísara kegá tagahraho sawéh áwíq Sáínái suwe. Táhtorahráho sawéhrápéq suwe. Itega Ísara kegá íre mirau serahnowe. Itega mina tahnsa tagahraho sawéhrápéq íre koragarowe. Sega mi sawéhráq koragéra anotah irobina tagéra anehe anotah sunkíkírú tagéra anotah soírírú tagowe.  
\v 19 Tagowana pembíáhnúwara irera mó aníné ehweh írówe. Sega mi ehwéh téh írótaq áhreéra Mósísinsabé, Mi ehwéh mó ireyabe iuwahriehre éra mó íre irarúno teawo éra pagu pagunuwe.   
\p
\v 20 Manikánka sensabé, Wehukenínkábópoq ménkámehnkánkábópoq mah sawéhráq abasáhnaraq ebahnserá tuparuqme subiq súáhro aritonsabe áhreéra Mósísinsabé, Mó íre irarúno teawo éra pagu pagunuwe.  
\v 21 Sega tago naneqsabé áhreorahi naneq puana anotahtaq áhreuwe. Minayabe Mósísiga mahraréna, Íné áhreéna iransánuge úwe. \rq (Kisim Bek 19.12-13,16)\rq*   
\p
\v 22 Ísara kegá áhreu naneqsabé suronserah itega íre sewe. Írakaumo. Sáíóna sawéhrápéqmé Maniká oga mía míairabeq we kahnáh suwahpeq mire. Íópeq o Sarúsarama suwahpeq mire. Itega mitaq sewe. Mitaq peh íregáritaq íópeqté kégá iwíáh íwíáh orabeq sewe.  
\v 23 Manikánka ite omaq sito kene sensíwíqmari sehiranue íópeq marowe. Marowaq téh omaq sito kegá íópeq momiwíorabeq sewe. Manikánka moke mah kehiná kéhíná ehweh aitena saiuwankéhe. Weba aiq sewe. Manikánka kaweqtaq mía míao ke aiq kaweraritowara sensiwamarí míáhrabeq sewe.  
\v 24 Itega Sísaba sewe. Sísaga o moráéné ehweh áhwárótaq wene korahq tunka mi ehwéh págege arowe. Sísane korahqka íre Ábérine korahqka irarú serahnuwe. Írakaumo. Sísane korahqka Ábérine korahq kiotaikéna peh kaweq ehwéh irarire.   
\s1 Manikánka teí éhwéh anterúéhboq kawerurero i ehwéhne.  
\p
\v 25 Iahre parosa ké méq Manikánka teí éhwéh anterúéhboq kawerurero. Naho mah marákóípéq míó keyabé págege ehwéh teriuwara anterúówe. Sega anterúónsabe Manikánka kamah ariu púara sega íre kopéragorahuwe. Itega moq íre kopéragorahúne. Írakaumo. Amahnága Manikánka íópeqté éhwéh teí púaq itega mi ehwéh inehepeq súáhnaraq wega ite anotahtaq kamahinkéhe.  
\v 26 Naho Manikánka ehweh teriutaq mah marákó márákó máríúwe. Amahnága wega mahraréna,  
\q1 Mókake íre peh morá mah marákó márákóyábé mónkakáq máríúno atanauge. Íópeqkákáqsábé moq, Máríúno atanauge ire. \rq (Hagai 2.6)\rq*   
\m
\v 27 Wega, Mónkakáq máríúno atanauge insabé mah ehwéh irahráhúne. Wega miraro naneqmarí kúrugúruorahi naneqmarínsábé, Kúrugúruúno atahnana tabanaginae. Peh morá íre kúrugúruorahi naneqmarí kagainawire.   
\p
\v 28 Manikánka wahnah wahnahnirabeq íre kúrugúruorahire. Wega itensabé, Awaq míáhro aitéhnsábé wensabé áhtenéq we awahbeh sansánéq wensabé iwíáh íwíáh atone.  
\v 29 Manikámé moke toráh agorahi irá tahnsane. Minayabe wensabé áhtenéq iwíáh íwíáh atone.   
\c 13  
\s1 Wensabé wensabé arutaboiratéhoro i ehwéhne.  
\p
\v 1 Sísa tagaríáh kéo, wensabé wensabé arutaboiratéhoro.  
\v 2 Wáhnaupéqté kégá iteba sirataq kawerue mehweh ariteq kirabo arítáhro. Menah mó kegá seba suro ke mehweh aritera kirabo aritera suro ke peh wáhnaupéqté kée íwíáhurowe. Írakaumo. Peh íópeqté ké mehweh aritera kirabo arítárówe.   
\p
\v 3 Sísa tagaríáh ké karábúsiipéq míéhrataq sensabé iwíáhoro. Sensabé iwíáhéq sirutaboiriranka sereq moráráq karábúsiipéq mé tahnsa íwíáhoro. Sísa tagaríáh ké síwíoqnehrataq sensabé iwíáhoro. Iteitene inonka moq íérire íwíáhéq sensabé iwíáhoro.   
\p
\v 4 Ahre mewe sansamé wehké sansamé kaweq sansáne. Minayabe wehga mó aníné ahre abariíneho. Ahrega mó aníné weh abariíneho. Mó aníné ahre weh abario ke Manikánka ehweh aritena kamah arinkéhe.   
\s1 Móneyabé irutaboiriyeho i ehwéhne.  
\p
\v 5 Móneyabé irutaboiriyehboq peh matíéhra naneqsabé aiq awehraq mire íwíáhoro. Minayabe Manikánka aiq mahraréna,  
\q1 Are íre auwaníe. Inehepeq íre auwaníe. Írakaumo ire. \rq (Lo 31.6)\rq*   
\m
\v 6 Minayabe árahinabomo íwíáh íre oro. Peh págegeue Manikáne ehwehnka irarinserah irarenehe. Wene ehwehnka mahraréna,  
\q1 Néne Wahnahnka séhréh aintéh púana íre áhreinie. Wega séhréh aintéh púara mó kegá pehipi íre kamah anigéhe ire. \rq (Buk Song 118.6)\rq*   
\s1 Sísa kéreyabe íre iyehitegurégúia peh kéranehe i ehwéhne.  
\p
\v 7 Ite Sísa tagaríáh kéráq wahnahno kegá Manikáne ehweh íwáhnorurowaq sensabé iwíáhoro. Sega kaweq arámbéhríéra Manikánsabe kawerue aiq pútare atárónserahnoro.  
\v 8 Sísa Karáhéwé menahnkákáq amahnágaákáq mókakeakáq ahriahri peh monseráhnue mía míaire.   
\p
\v 9 Mó kegá áwánáh éhwéh teírataq mi ehwéhnsábé aiq pútare arítéhranka Manikáne sansá súého. Wega séhréh aitéhnsábé iteiyuwa págegeue míahrahúne. Mó naneq tahutáhúq awehrié sansa sehgionka iteiuwa íre págege aitahráhire. Mina tahnsa sánsá sehgironka wehuke íre séhréh aitahráhire.   
\p
\v 10 Peh ite Sísa tagariona kené o tahbé kéhre. Manikáne mibeq mahbeq arítáh ké naho táhbérápéqté mewe nah kegá o tahbérápéqté táhútáhúq íre mewe nahwe. Írakaumo.\f + \fr 13.10 \ft Mi o tahbé áwahewé mahraréna, Sísa Karáhé tahpato awanká itene o tahbé tahnsane. We pukúnka ite oga mé topáh o tahbérápéqté tópáh nóne ire.\f*  
\v 11 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kégá Anotah Kawéqtápéq pokotaq wehukene ahbabáqsabe kaweraritankeheéra ménkámehnkáne korahq mewera titirowe. Peh korahq mewera titiréra mi kamáríné sinonka mewera ahnansahrapeq ira paríáhwe.  
\v 12 Mira onserah itene ahbabáqsabe kaweraitanieéna Sísaga ahnansahrapeq awankátaq táhpawe pukéna wene korahq tunka kaweraitéhre.   
\p
\v 13 Minayabe ite iuwahbeh sansá sueq ahnansahrapeq Sísaba kowíanehe. Mó kegá Sísa áwíoqnowe. Itega weba wahtotaq kowíáhnaraq sega ite moq íwíoqnaneherawoe. Íwíoqnehransabé anetaníbo éq weba kowíanehe íwíáhoro.  
\v 14 Mah marákó márákóípéq ite mía míaona matábúrápéq íre kéhre. Minayabe peh kagaína matábúrápéqsábé áwénunúne.   
\p
\v 15 Áwénunéq amahnága ite ménkámehnkátate íre titiria peh ahriahri Manikánsabe Sísa áwírue kaweróne ateq itene íwéhrate iwíáh íwíáh atanéhe.  
\v 16 Kaweq sansá súéhboq ahriahri kaweq sansánoro. Ite matíéhra naneq wenáwíoro. Mi sansátáré Maniká awahbeh sansá púaq ibitagínehboq kawerue miraoro.   
\s1 Itetaq wahnahno kené ehweh sehgíóro i ehwéhne.  
\p
\v 17 Ite Sísa tagaríáh kéráq wahnahno kegá ite séhréh aitaneheéra ite auráq matíáhwe. Moke sene arámbéhríyábé Maniká teawigéhe. Minayabe itetaq wahnahno kené ehweh ireq kawerue sehgíóro. Sehgírataq sene arambehri eyoyóue miraorahowe. Sirupipeq umeh agínaraq sega ite íre séhréh aitahráhowe.   
\p
\v 18 Itensabé ahriahri púreraitáhro. Itega kaweq sansánuraunayabé irupipeq eyoyóire. Mókakeakáq ahriahri itega kaweq sansánéyabe iuwahbehre.  
\v 19 Iteba apubúue kouwekiniboq Manikánsabe íné séhréh ainto ue púreraintáhro.   
\p
\v 20 Sísa itene Wahnah pukútaq Manikánka iriwe oganúq atowe. Sísaga itene ahbabáqsabe pukúwana wene korahq tunka moráéné ehweh kawerarowana kagaire. Minayabe Sísaga ite Manikáne sipisípiq wahnahnaita aitaire. Manikánka iru ukiq itena  
\v 21 wene arambehri kawerue miraigeheéna séhréh aitéhre. Itene irupipeq we awahbeh sansá aitahnana kagainkehe. Sísa Karáhé anotah aní méq wensabé ahriahri iwíáh íwíáh atanéhe. Aiq miraoneheqmúne.   
\s1 Páhsi parabaginai ehwéhne.  
\p
\v 22 Néne iyahnabo anímáríno, itene irupipeq kaweraitanieéna mah pahsí sehiranuge. Mah pahsí peh wahtotaq ehwéh púaq kawerue sáhnsahwe íráhro.  
\v 23 Iteríbáq Tímóti karábúsiipéqté pugeq áúwátówe. Wega ínéba apubúue sínaraq iteba moráráq koragayehetauye.   
\p
\v 24 Moke itene wahnahmarínseq Manikáne animárínseqsabé iroro teríéro. Moke Ítári marákórápéqté Sísa tagaríáh kégá itensabé iroro ewe.  
\v 25 Manikánka ite ómiyabé arutaboiraitena séhréh aitéhre.