\id ACT  - Awa NT [awb] -Papaua New Guinea 2002 (DBL -2014) 
\h Eqmaro Ke 
\toc1 Eqmaro Ke 
\toc2 Eqmaro Ke 
\toc3 Eq 
\mt1 Eqmaro Ke  
\imt1 Ebeq sáhnsahwe ahtebé ehwehne.  
\ip Árúkaga ebeq sóteh arámbéhríéna anehe wega Pora kérena séhréh atena púku áwíq Árúkae ue sehiranúwe. Anehenura mah pukú Eqmaro Ke pukúe ue sehiranúwe. Sísaga miraéna irarú ehwehnsábé ebeqte pukúgá teíre. Manikáne Awanka miraú arámbéhrí Eqmaro Ke pukúgá teíre. Sísaga eqmaro kega pokue mó kehiná suwahpeq mó kehiná suwahperue Sísa éhweh koreríúwe. Teríútaq Manikáne Awanka se págege aritena séhréh aritowara áhnte kegá sene ehweh irera Sísansabé aiq pútare atówe. Mi ehwéhnká abae agúwara Sísa tagaríáh ké áhnte úkuwe. Mah pukúípéqté éhwéhnká minayabeákáq eqmaro kega mirau arámbéhríákáqsábé teíre.  
\c 1  
\ms1 Eqmaro kega miraunsabé éhwéhne.  
\s1 Sísaga, Manikáne Awa eqmaraníe ú ehwehne.  
\p
\v 1 Tíópírásao, néne sehiramé kawerue sáhnsahwe iro. Menah tanáhráq mó pahsí sehiranue áwátáuge. Mi pahsíípéq moke Sísaga miraúnsabe sehiranue teawena wega íwáhnorúnsabeakáq teawátáuge.  
\v 2 Wene arambehri áhwárótaqkakáq íópeq kiu tanáhráqsábéákáq teawátáuge. Wega marakóipeq míotaq wehuke eqmaq suanieéna omaq sitowe. Manikáne Awanka Sísa iwíáh atowana wega íópeq kinaútaq omaq sito ke síwáhnorúwe.  
\v 3 Téhwe Sísa awankátaq táhpague pukéna anehe oga úkéna mó wehekáh mó wehekáhnue omaq sito keba séyééna wewe sokigi aritowara tagowe. Tagowana 40 wehekáh miraéna Manikánka wahnah wahnahnirabeqte éhwéh teriuwe.   
\p
\v 4 Mi tanáhráq sega momiwíuríótaq Sísaga mahraréna, Sarúsarama suwahpeq apubúue sueq pokiyehboq Nániboga eqmarahna aní tuinayabé wensabé áwénunoro. Menah Nániboga eqmarahna aní éhweh teíyátáuge.\f + \fr 1.4 \ft Sísaga eqmarahna anímé Manikáne Awa mire. Árúka 24.49, Sóni 14.16-17, Eqmaro 2.33 tagáhno.\f*  
\v 5 Naho Sóniga wání meriuwana Manikáne Awanka áhníbórá tunse iteba mía míainkehe úwe.   
\p
\v 6 Mó tanáhráq eqmaro kega momiwíuríótaq sega Sísansabé kasenéra, Ísara ke iteitene marakóraq amahnága wahnahnoro aitaníbo uwe.\f + \fr 1.6 \ft Sísa marakóipeq tutaq Aroma kegá Ísara kené marakó págegeue wahnahnuwara áhnte kegá iwíáhéra, Wega Aroma ke kaqsuena iteitensabé, Wahnahnoro aitankéhe íwíáhuwe.\f*  
\v 7 Uwana Sísaga sensabé, Nániboga moke mi tanáhráqkákáq wéhékáhnkakaq wahnahnire. Minawé íre iteitene arambehri puaq itega mi tanáhráqkákáq wéhékáhnkakaq íre tagaríáhwe.  
\v 8 Minawé íre tagarawéq mahraue tagariagehe. Manikáne Awanka iteba tuinaraq ite págege aitahnaq itega íné éhweh mah kehiná kéhíná korerigéhe. Sarúsarama suwahpeqte kéreq moke mó Súría marákórápéqté kéreq Sámáría marákórápéqté kéreq moke mah kehiná kéhíná korerigéhe úwe.   
\s1 Sísa íópeq kibekú ehwehne.  
\r (Máhka 16.19-20; Árúka 24.50-53)  
\p
\v 9 Mah kehiná kéhíná korerigéhe úwana eqmaro kega tagotaq Sísa tumerowana íópeq kire írábúyápipeq kibekúwe.  
\v 10 Kibekúwara sega íópeq awahnkanue tagaríówara taberábe korósíákáq ánítégá iriwe míóye.  
\v 11 Iriwe méra sensabé, Kehrari marákórápéqté kéo, aneqsabé iriwe méq íópeq ebitiaho? Sísaga ite iuwena íópeq pokiraq tagahwe. We amahnága pokinserah mókake tuinawire uye.   
\s1 Súrásane arambehri awaq mio ehwehne.  
\p
\v 12 Uyara eqmaro kega Óríwi sawéhrápéqté tunse Sarúsarama suwahpeq wahtotaq tueaguwe.  
\v 13 Tueagéra sega kaegaeu nah abobóráhpeq kíúwe. Sensíwíqmarimé mahraue Píta, Sóni, Sémísi, Ehntaru, Pírípi, Tómáhsi, Pátórómíyu, Mátíyu, Ápíásane ahninkáwá wenáwíq Sémísi, ebeh ehwéh iriaréh ání wenáwíq Sáímóni, mó Sémísine ani wenáwíq Súrása mirauega kíúwe.  
\v 14 Sereq Sísane ábákawaréhreq wenanoreq mó inínsónseqka sirupipeq peh morá íwíáhue moráráq púreq aruqaruruwe.   
\p
\v 15 Mó wehekáh sega mirautaq 120 ke áhnte Sísa tagaríáh kégá momiwíuríówe. Pítaga iriwe ména mahraréna,  
\v 16 Nánuwahraho, naho Manikáne Awanka Tébíti iwíáh atowana Súrása éhweh sehiranúwe. Súrásaga Sísane naruo kowerironsabe mi sehirá aiq pútaraguraire.  
\v 17 Sísaga Súrása omaq atowaq Súrásareq itereqka moráráq arambehriuraune úwe.   
\p
\v 18 Súrásaga Sísane naruo kowerironsabe móne meyowara mi monéráté marakó paiqmárówe. Súrásaga sáwéhrapeqté ayahqno maraipérue surahúwana wene ayahba tapoagúwe. Wene ayahba tapoague wene ayamárí pehrápeq sahagúwe.  
\v 19 Wega miraúnsabe moke Sarúsarama suwahpeqte kégá irera mi marákóyábé áwírume sene ehweh Ákérámae atówe. Mi awíqmé Korahq Marakóe atówe.   
\p
\v 20 Pítaga Súrása éhweh mó mahraréna, Buk Songipeqté éhwéhnká aiq mahraréna,  
\q1 Wene mátabu susa matábú kanae. Mó kegá mitaq íre míáhro arito ire. \rq (Buk Song 69.25)\rq*  
\m Mi ehwéhnká mó mahraréna,  
\q1 Mó anínká wene arambehri awaq miankéhe ire. \rq (Buk Song 109.8)\rq*   
\p
\v 21-22 Sóniga Sísa wání meawátáitaq táhmaro kegá Sísa kétówe. Sega kékérue Sísaga oga úkuraitaqkákáq íópeq kiraitaqkákáq tagarowe. Mó ke Sísa éhweh terigeheéq mina tahnsa Sísa kékéri aní iwíáhue omaq atanéhe úwe.   
\p
\v 23 Pítaga mi ehwéh teriuwara sega téhraníté omaq sitówe. Mó aní wenáwíq Máhtíásae. Mó aní wenáwíq Sósépae. Sósépawe we mó awíq Pásábae. We mó awíq Sásátae.  
\v 24-25 Sega mahrarue púreréra, Itene Wahnahno, arega ómi kehináné sirupipeqté íwíáhwé aiq tagariahne. Arega eqmatona arámbéhrí Súrásaga aiq suena ahbabárorabeq pokuraire. Wene arambehri mirainkeheé arega omaq atahna aní sokigi aio éra púreruwe.  
\v 26 Manikánka omaq ato aní taganeheéra sega káriq ebáh tuparuqme tagéra Máhtíásawe Súrásane arambehri mirainkehe atówara we Sísa kéró ke, airápété morá kéreq arambehriúno átówe.   
\c 2  
\s1 Manikáne Awanka tu ehwehne.  
\p
\v 1 Asiu kené siahreraq ko tanahráq áwíq Péntíkósie.\f + \fr 2.1 \ft Péntíkósiyabé éhwéhmé púku anehepeqte séhírámé “Manikáne Púkuipéq Kéh Áwahe Éhwéhne” ue kéhrabeq tagáhno.\f* Ebeqte wehekáh sutaq Sísa tagaríáh kégá moke peh morábí sáhuríówe.  
\v 2 Sáhuríówana íópeqté éhwéhnká anotah soíríqká uu inserahnúwara ómi nahupeq tútuue míó kega apubúue írówana  
\v 3 anehbí irobina tahnsá náneqmarí ábóraragúwara tagowe. Tagowara irobina abae ague mó anípá mó anípánue abae agúwe.  
\v 4 Manikáne Awanka sirupipeq tuména iwíáh arito púara sega mó kehináné kambare ehweh iraruwe.   
\p
\v 5 Mi tanáhráq áhnte Asiu ke mó kehiná mó kehiná suwahpeqte Sarúsarama suwahpeq sewíówe. Mi ke Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh ké wóe.  
\v 6 Sega mi ehwéh irera sega morábí sáhurawéra írówarawe Sísa tagaríáh kégá mó kehiná mó kehináné ehweh iraruwe.  
\v 7 Iraruwara seyene ehweh irarunsabé író kega áhtenéra, Árahue irareo éra iwíáhue tagowe. Sega áhtenéra mahraréra, Iteitene ehweh irare kewé se peh morá Kehrari marákórápéqté ké wóe.   
\p
\v 8 Sega iteitene ehwehmarí irarewaq irone. Sega itene ehweh árahue irareo?  
\v 9 Ite Pátía kewé Míría kewé Érámi kewé Mésópótémía marákórápéqté kéwé Súría marákórápéqté kéwé Kápárósía marákórápéqté kéwé Póntúsa marákórápéqté kéwé Esia marákórápéqté kéwé itene ehweh irarewaq irone.  
\v 10 Párígía marákórápéqté kéwé Pámbíría marákórápéqté kéwé Ísípi marákórápéqté kéwé Áríbía marákórápéqté kéwé Sáíríni suwahpeq wahtotaq mi kewé Aroma suwahpeqte náhnsó kéwé itene ehweh irarewaq irone.  
\v 11 Mi kewé Aroma suwahpeqte náhnsó kéwé táhmaro Asiu keúrá míáhwe. Mó mitaqté ké Asiu kené sánsá mero ke míáhwe. Kíríti marákórápéqté kéwé Árébía marákórápéqté kéwé moke mi kegá itene ehweh irarewaq irone. Manikánka págege arámbéhríinsabé sega irarewaq irone. Moke iteruwahrahga irarewanserah itene ehwehmarí irarewaq irone uwe.   
\p
\v 12 Sega áhtenéra sene sirupipeq iwíáh kikiréra, Itene ehwehmarí árahue irarewapómo? Aneq sansápómo uwara  
\v 13 mó kegá siwiréh aritera, Sega peh píah nah puara múguwahgu ehwéh irarewe uwe.   
\s1 Pítaga pahsuo ehwehne.  
\p
\v 14 Uwara Pítareq airápété moráue eqmaro kereqka iriwe míówe. Pítaga mipi sáhuríó keyabé anotahtaq teriena, Sarúsarama suwahpeq kaegaeo kereq moke mó Asiu kerero, ehweh teiníboq írátíáhro.  
\v 15 Abehq wání nah puara múguwahgu ehwéh irarewe eme írakaumo. Amahnága pópoqnah peh ákáhtaq kéhrana íre píah né tanahráre.  
\v 16 Mó kené ehweh irarensabé Manikáne ehweh irarú ani, Sóériga mahraréna,   
\q1
\v 17 Manikánka iraréna, Anehe tanahráq Néniwa mah kehiná kéhínápá eqmaq auwaníe. Néniwanka néne ehweh iwíáh aritahnara itenahnimáhqsonseq iteriyahumáhqsonseqka ehwéh irarigehe. Itene mahbigauné siwanka tagagehe. Orerónká áónáh tagagehe.  
\v 18 Mi tanáhráq néne arambehri mirao weh áhrébá néniwa eqmaq auwaníe. Néniwanka néne ehweh iwíáh aritahnara ehweh irarigehe.  
\v 19 Íópeqté íre tagaríáh náneq sokigi ainíe. Marakóipeqté moq págege sansá sokigi ainíe. Korahqkakáq iraakáq áúnínaakáq tagagehe.  
\v 20 Pópoqnah sunkíkíraginae. Íótaq korahq tahnsa tautáúraginae. Miraínagake anotah Wahnáh ánínka págegeue wahnahnína tanáhráq áhníbóránire.  
\v 21 Are néne Wahnah míahno ue níáhrabira kewé kaweraritanauge ire úwe. \rq (Joel 2.28-32)\rq*   
\p
\v 22 Pítaga mó mahraréna, Ísara keo, mó ehwéh kawerue írátíáhro. Sísa Néhsara suwahpeqte ání éhweh teiúge. Wega Manikáne arambehri mirainkeheéna Manikánka Sísa omaq atowe. Minayabe tagariageheéna Manikánka págege atáráire. Págege atáráirana wega íre tagaríáh náneqkakáq págege arámbéhríákáq sokigi aitáráire. Itene iuranka tagahnsabé aiq ahtebahwe.  
\v 23 Naho Manikánka iwíáhue tagarionserah menah itega Sísa táhtoqme ahbabáq ke móríátówara sega awankátaq táhpatowana putiaraire.   
\p
\v 24 Sísa íre airaiq pusa ání míahrahurai puana Manikánka érorahirabeqte iriatena oganúq atáráire.  
\v 25 Naho naho Tébíti, Sísane aigaqnaga íre wewensabé irarena peh Sísansabé teiena,  
\q1 Néne Wahnahnka ínéreq mía míaime tagaríóge. We néne niyah púpeq mía míai puana íre áhreúge.  
\v 26 Minayabe nirupipeq eyoyóire. Néne níwéhrate iwíáh íwíáh atóge. Íné pukonaraq arega oganúq intaniewóne íwíáhuge.  
\v 27 Íné pukonarabeq arega néniwa íre nuwankéhe. Peh oganúq intankéhe. Arene kaweq aníné ninonka íre karekinawire.  
\v 28 Arega oga mía mía ahtápéq sokigi aníátóne. Arereq mía míaúya puana nirupipeq eyoyóinawire úwe. \rq (Buk Song 16.8-11)\rq*  
\m Mi ehwéhmé Tébítiga teiuwe.   
\p
\v 29 Pítaga mó mahraréna, Nánuwahraho, itene igaqna Tébíti éhweh pahsuqme teiníe. We naho putiowara maisarówana wene kárékú anónká amahnága maisia máíq mahtaq kéhre. Minayabe íre wewensabé iraréna peh Sísansabé irarúwe.   
\p
\v 30 Tébítiwe Manikáne ehweh irarú ani ména Manikánka mirainauge ú ehweh írátíowe. Manikánka naho Tébíti teawena, Amahnága arega wahnahnónanserah mókake arenanahga wahnahninkehe. Peh aiq pútariahnsanuge únsabe  
\v 31 Manikánka mirainaú arámbéhríyábé Tébítiga ahtebówe. Ahtebéna we aiq tagariomé Manikánka ite meirena kaweraitankeheéna omaq ato aní oganúq atanawire. We pukirabeq íre auwanawire. Wene anonka íre karekinawire. Peh oganúq atanawire tagariowe úwe.   
\p
\v 32 Pítaga mó mahraréna, Manikánka Sísa iriatena oganúq atowaq ite moke tagarawéq teiune.  
\v 33 Manikánka Sísa wene ayah púpeq atowana anotah Wahnáh ání míaraire. Míarairana Manikánka teawátáinserah Wenawa Sísaba eqmatairana Sísaga Manikáne Awa iteba eqmaréhre. Minayabe itega amahnága aiq tagaríáhwe. Itega íráh éhwéhmé Manikáne Awanka iwíáh aitéh éhwéhne.  
\v 34 Tébíti pukútaq wene anonka íópeq íre kiuwe. Minayabe íre wewene anonkansabé peh Sísa íópeq kiunsabe irarúwe. Wega mahraréna,  
\q1 Itene anotah Wahnáhnká néne Wahnahnsabé, Niyah púpeq kiwíahno.  
\v 35 Mókake arene naruoakáq wahnahnarito ataníe irarire úwe. \rq (Buk Song 110.1)\rq*   
\p
\v 36 Pítaga mó mahraréna, Ísara keo, ite ómi kawerue iragéhboq írátíáhro. Itega Sísa awankátaq táhpareq subiq sutowe. Manikánka mi anínsábé, Are ínéga omaq ató ání móne. Anotah Wahnáh ání míahno atáráuge úwe.   
\s1 Áhnte wehekéqká Manikánsabe aiq pútare atera wání meyó ehwehne.  
\p
\v 37 Morábí kiranéhnuríó kega írówana mi ehwéhnká sirupipeq pówe. Sirupipeq pówara sega Pítareq mó eqmaro kereqsabé kasenéra, Iteruwahraho, aneq miraonehnkono  
\v 38 úwana Pítaga sensabé, Itene ahbabáq kaqiuwankéhboq itene ahbabáq sansa sueq Sísansabé áhraboro. Sísansabé áhrabéq wání meyáhro. Mirairataq Manikánka itene ahbabáq kaweraitena Wenawa iteba eqmarankéhe.  
\v 39 Itereq itene animárínseq íre wahtopeqte kéreq ómi mirairataq Wenawa iteba eqmarankéhe. Maniká itene Wahnahnka ómi omaq sito kega mirairataq Manikánka Wenawa iteba eqmarankéhe úwe.   
\p
\v 40 Pítaga mi keyábé áhnte mó págege ehwéh pahsuqme teriena, Manikánka kaweraitankéhboq mó kegá ahbabárorabeq sueq kaweqtaq míáhro úwe.  
\v 41 Áhnte író kega wene ehwehnsabé aiq pútare atówara wání meríúwe. Wání meríúwara mi wehekáh sega Pítarehba kobaritawe míówe. Peh íregáritaq wehekéq 3 táhúséni (3,000) wehekéqká kobaritawe míówe.   
\s1 Peh morá íwíáhuríó ehwehne.  
\p
\v 42 Seba méra Pítareq mó eqmaro kereqka síwáhnoru ehwéh irera peh morá íwíáhuwe. Peh morá íwíáhéra sene tópah mewe moráráq néra moráráq púreq aruqaruruwe.  
\v 43 Manikánka págege aritowara Pítarehga áhnte otáq sánsá mirauwe. Mirauwara moke tago kegá áhtenuwe.  
\v 44 Moke Sísansabé aiq pútare ató kega moráráq méra sene ménsámehnsánsabe peh morá íwíáhuríówe.  
\v 45 Sega sene ménsámehnsátate méyó moné mewera Sísa tagaríáh tábónáh ké náríúwe.   
\p
\v 46 Mó wehekáh mó wehekáhnue sega Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq séyéuwe. Séyééra pokue sene nahmarítápéq táhutahuq moráráq naruq narurowe. Sirupipeq eyoyóúwara táhutahuq moráráq naruq naruruwe.  
\v 47 Sega Manikánsabe iwíáh íwíáhuwara moke tago kegá iwíáhéra, Kaweq kee uwe. Mó wehekáh mó wehekáhnue áhnte mó kegá Sísansabé aiq pútare atówe. Aiq pútare atówana Manikánka se kaweraritowara Sísansabé aiq pútare ató ke áhnte aguwe.   
\c 3  
\s1 Soriqnah ani kawerato ehwehne.  
\p
\v 1 Tunsorerutaq Asiu kegá púreq aruqarurotaq Pítareq Sónireq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq seyeherauye.  
\v 2 Mi nah méhpeh áwíq Kaweq Mehpéhne. Mitaq soriqnah ani tútuue míowe. Wenanoga maqmarotaq soriqnah ani maqmarowe. Mó wehekáh mó wehekáhnue wene iyahnabo anímárínká meqmera mi mehpéh móata móatauwe. Nahupeq kíra keyábé ineh inehinkeheéra meqmera móátówe.  
\v 3 Wega Pítareq Sónireq nahupeq kibekoyehera uyataq tagéna, Náníétao úwe.   
\p
\v 4 Náníétao úwana Pítaga we ebitáwéna wensabé, Ite tagáhno úwe.  
\v 5 Úwana wega se tagéna iwíáhéna, Aneqpopoq nánigéhe íwíáhúwe.  
\v 6 Iwíáhúwana Pítaga wensabé, Íné íre móneakáq ání múge. Mirainieu naneq teawiníe. Néhsara suwahpeqte ání Sísa Karáhé áwírue teawúge. Iriwe nogo atóge úwe.  
\v 7 Miraréna wene púpeqte áyáhnkárátáq táhtoqme iriatowe. Iriatowana wene aiaurankakaq aigáránkákáq apubúue págege agúwe.   
\p
\v 8 Págege agúwana mi anínká suansúá keirigue nogena nahupeq kierirowe. Kierirena wega nogena ahkuagu ahkuaguéna Manikánsabe iwíáh íwíáh atowe.  
\v 9 Manikánsabe iwíáh íwíáh atowara ómi nahupeq míó kega we tagéra,  
\v 10 we Kaweq Mehpéhtáq tútuue ineh inehéwéh ání míre uwe. Wene aigárá kaweragúnsabe, Éhneh. Aiq kaweragire éra áhtenuwe.   
\s1 Pítaga mitaq míó ke teriu ehwehne.  
\p
\v 11 Kaweragú aninká Pítareq Sónireq táhtorowara ómi tago kegá áhtenéra pehbeheráh seba suwe. Anotah wahnáh wenáwíq Sórómóni Asiu kené wahnah míotaq pearó owewéhpéhtápéq suwe.  
\v 12 Suwana Pítaga tagéna sensabé, Ísara keo, we kaweraginsabé aneqsabé áhtenoo? Itewe aneqsabé ebitiaho? Ite págege aníté méta kaweratehye íwíáho? Manikánka itensabé, Kaweq aníté wóye aitéhnsábé kaweratehye íwíáho? Írakaumo. Íre itegae.   
\p
\v 13 Manikámé we Ébáráhmareh Áhísáhkireh Sékópareh itene igaqnaréhne Maniká ména wewega mah aní kaweratéhre. Áhnte kegá wene arambehri awahbeh ani Sísawe, Anotah aní míéhre atageheéna kaweratéhre. Sísa marakóipeq míaraitaq sega we subigeheéq itega táhtoqme naruo kebá meqmeq móátárówe. Wahnah aní wenáwíq Páhírátiga, Sísa íre ahbabáq ani púana pugeq auwaníe íwíáhurairaq itega ahqáho atárówe.  
\v 14 Manikánsabe arutaboiri anímé kaweqtaq mía míaurai anímé itega ahqáho atárówe. Peh mó ke subiq sutai aní pugeqio urowe.  
\v 15 Oganúq itahráhi aní subiq sutowe. Itega Sísa subiq sutowana Manikánka iriatáráire. Minayabe Sónireq ínéreqka itene iuranka tagéta teiuye.   
\p
\v 16 Sísansabé aiq pútare ateta wenáwírue áhrabúya puana wega mi aní kaweratéhre. We awaho ani míéhraq tagahwe. Sísansabé aiq pútare atoyanka mi aní kaweratéhraq tagahwe úwe.   
\p
\v 17 Pítaga mó mahraréna, Nánuwahraho, itereq itene wahnahmarínseqka Sísa subiq sutotaq we Manikáne ahninkáwá míéhnsábé itega íre ahtebarowe. Íre ahtebéq pehipi subiq sutowe. Minayabe aiq tagaríóge.  
\v 18 Manikánka wene ehweh iraru ke iwíáh aritowara ómiga mahraréra, Manikánka omaq ato anínká pukina ínaraq anotah érinawire uwe. \rq (Aisaia 50.6, 53.5)\rq*   
\p
\v 19 Minayabe Manikánka itene ahbabáq kaqiuwankéhboq itene ahbabáq sansa sueq wensabé áhraboro.  
\v 20 Mirairataq Manikánka itene irupipeq eyoyó aitankéhe. Sísa Karáhé itene Wahnah míankeheéna Manikánka omaq atowe.  
\v 21 Amahnága Sísa íópeq mía míaire. Manikánka wene ehweh iraru ke iwíáh aritowara naho mahraréra, Mókake Manikánka moke kawerinkehe uwe. Amahnága Sísa íópeq ména mi tanáhráqsábé áwénunire.   
\p
\v 22 Mósísiga itene igaqnansabe naho mahraréna,  
\q1 Maniká itene Wahnahnka wene ehweh irarinkeheéna itereq míonarabeqte ání eqmarankéhe. Ínéga mirauraunserah eqmarahna anínká mirainkehe. We sínaraq irarína ehwéh moke kawerue íráhro.  
\v 23 Wega irarína ehwéh íre íréhra kewé pukigehe. Manikáne animárí míéhrarabeqte kaqsuahnaraq pukigehe úwe. \rq (Lo 18.15-19)\rq*   
\m
\v 24 Manikáne ehweh irarú ani Sáhmúériga Sísa tutai tanáhráqsábé irarúwe. Moke we anehe su anímárí, Manikáne ehweh iraru anímárínseqka moq amahnága tánáhráq, Sísa tutai tanáhráqsábé iraruwe.  
\v 25 Manikáne ehweh iraru kewé itene igaqnaréh wóe. Íre peh morá itene igaqnaréhyabe iraruwe. Moke itensabéákáq iraruwe.  
\p Manikánka itene igaqna Ébáráhmansabé naho teawena, Arenahninká mah marákó márákóípéq mó kahnáh mó kahnáhnue kaweraritankéhe teawuwe éna  
\v 26 Manikánka wenahni wene arambehri awahbeh aní iriatena ebeq ite Asiu keba eqmataire. Itene ahbabáq kaqiuwankeheéna wenahni eqmataire úwe.   
\c 4  
\s1 Pítararé karábúsiipéq mórító ehwehne.  
\p
\v 1 Pítareq Sónireqka Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq míó keyabé síwáhnoruye. Síwáhnoruyataq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté wáhnáh párísíreq Sáyúsi kéreqka suwe.  
\v 2 Pítararégá síwáhnoréra, Sísa oga úkurainsabé mókake pukira ke mó oga úkoneherawoe uyara mina su kegá írówe.  
\p Irera sene ehwehnsabé anotah abíáhnsánéra  
\v 3 Pítararébá sure táhtoqme meriqmera karábúsiipéq mórítówe. Íó tupekútaq puara ahbiahipeq kotiigeheéra mórítówe.  
\v 4 Mi wehékáh áhnte író kega Sísansabé aiq pútare atówe. Peh íregáritaq wéh 5 táhúséni (5,000) wehgá aiq pútare atówe.   
\s1 Sega Pítararéyábé ehweh arító ehwehne.  
\p
\v 5 Ahbiahipeq Asiu wahnáh kéreq Asiu kené aboawah wehreq Mósísine ehweh síwáhnoru kereq Sarúsarama suwahpeq sáhuríówe.  
\v 6 Sáhuríówana Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah wenáwíq Ánása míowe. Ánása wenawahrah sensíwíq Káíyápásareh Sónireh Árékásántareh mó wenáwáhráhreqka moráráq sáhuríówe.  
\v 7 Mitaq sáhurawéra, Meriqme sero uwana Pítareq Sónireq meriqmera seba mórítówe. Mórítówara mipi sáhuríó kega kasenéra, Insega págege aitáráiraq mi soríqnáh ání kaweratáróyo? Inse áwírue kaweratáróyo uwe.   
\p
\v 8 Uwana Manikáne Awanka Píta págege atena iwíáh atowana Pítaga sensabé, Wahnah kereq aboawah wehrero, Írátíáhro.  
\v 9 Soriqnah ani séhréh atáráuyansabé inse áwírue kaweratáróyo kasenoo?  
\v 10 Itereq moke Ísara kereq iragéhboq írátíáhro. Itega Sísa Karáhé Néhsara suwahpeqte ání awankátaq táhpatowana putiaraire. Putiarairana Manikánka iriwe oganúq atáráire. Sísa Karáhé págege aní míéh púana wénáwíq áhraburauyansabé soriqnah ani kaweratáráire. Kaweratáráirana ite míáhrabeq we amahnága awaho ani míéhre.   
\p
\v 11 Nah pearáh kégá wahq awanká tagéra, Iroke awankáne éra sutowana anehe mi wahq anotah kawéq wáhq úkire.\f + \fr 4.11 \ft Mátíyu 21.42 aigárápéqté éhwéh tagáhno.\f* \rq (Buk Song 118.22; Aisaia 28.16)\rq*  
\p Mina inserah itega Sísansabé ahqáho atárówana we anotah Wahnáh ání úkuraire.  
\v 12 Peh morá Sísaga webataq itene ahbabáq kaweraitahráhire. Peh morá Sísa áwírue ahrabo ke wega kaweraritankéhe. Mah marákó márákóípéqmé mó morá ánínká itene ahbabáq íre kaweraitahráhire úwe.   
\p
\v 13 Pítareq Sónireqka míó keyabé íre áhreia ehweh pahsúóyansabé wahnah kereq aboawah wehreqka író kega áhtenuwe. Áhtenéra iwíáhéra, Se íre sigaruuroya aníté peh wahba arámbéhríráté áníté wóye íwíáhuwe. Iwíáhéra, Sewe Sísa kétóya aníté wóye uwe.  
\v 14 Wene aigárá kawerato aninká Pítararébá míowara tagéra mó ehwéh mi tanáhráq íre irarerahuwe.   
\p
\v 15 Íre irarerahunsabe wahnah kereq aboawah wehreqka Pítararé kaunsíri kegá momiwíurabeqte máhpeq sitera sío síouwe.  
\v 16 Sío síoéra, Mi aníté aneraruanéhnkono? Sega ótaq sansá aiq pútaq mirauroyara moke Sarúsarama suwahpeqte kégá tagaríáhwe. Sega kaweratóya ehwéh itega íre epéq suahráhúne.   
\p
\v 17 Mi ehwéh abae agínehboq págegeue ehiya míáhtao aritanéhe. Mó ke Sísa áwírue síwáhnoriyeho ue terianéhe uwe.  
\v 18 Terianeheéra Pítararé síáhrabéra sensabé, Sísa áwírue mónkakáq síwáhnoréta teríyehboq túbáh agotao ue teríúwe.   
\p
\v 19 Teríúwara Pítareq Sónireqka sensabé, Manikáne ehweh sueta itene ehweh íréhyataq Manikánka itensabé kaweróye aitankéhbo? Írakaumo. Minayabe iteitega iwíáhue tagahro.  
\v 20 Itega tagéta írátáuya ehwéh íre ehiya míahrahúye. Peh teri terinoyehetauye uye.   
\p
\v 21 Soriqnah ani kaweratonsabe ómi kegá Manikánsabe iwíáh íwíáh atówe. Minayabe wahnah kegá iwíáhéra, Mó kegá itensabé sibiahnsa aitehboq Pítararé pehragaritanehe uwe. Sega Pítararéyábé, Subónehboq Sísane ehweh mónkakáq íre teríétao éra kaqsúówe.  
\v 22 Kaweragú aní 40 opéq peh soriqnah ani míowe.   
\s1 Sísa éhweh terigeheéra págege aito ue púreru ehwéhne.  
\p
\v 23 Kaqsúówara Pítararégá sensuwahrahba pokuye. Pokéra Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnseq Asiu kené aboawah wehreqne ehweh teríúye.  
\v 24 Teríúyara irera Manikánsabe moráráq púreréra mahraréra, Itene anotah Wahnáhno, arega íópeqkákáq mah marákó márákóákáq sóreq wanínkákáq miraróne. Moke mahnana kéh náneqkakáq miraróne.  
\v 25 Arene arambehriú ani, itene igaqna Tébíti Arenawanka iwíáh atowana sehiranue mahraréna,  
\q1 Nahnso kewé aneqsabé anotah abíáhnsánoo? Aneqsabé ehweh pehipi moraenoo?  
\v 26 Mah marákó márákóípéqté wáhnáhmárínseq anotah anímárínseq ebehoneheéra sokah sokahowe. Manikánseq wega wehuke merinkeheéna omaq ato anínseqsabé kotioneheéra morábí sáhuríáhwe úwe éra púreruwe. \rq (Buk Song 2.1-2)\rq*   
\p
\v 27 Sega mó púreréra, Tébítiga naho sehiranúmé amahnága iteruwahpeq Sísa suboneheéra sorupariarowe. Kaweq arénáhní arega eqmarahna aní Sísa suboneheéra sorupariarowe. Érótireq Póntíása Páhírátireq wáhnaupéqté kéreq Ísara kereqka Sísa suboneheéra sorupariarowe.  
\v 28 Arega naho págege iwíáhue miraóna iwíáh anehe kaqme miraurowe. Arerega mina íwíáhóna puara sega menah miraurowe.   
\p
\v 29 Anotah aníno, amahnága sega itensabé, Subónehboq túbáh agotao eme aiq irahne. Ite arene arambehriúna anímárí múne. Minayabe ite íre áhreia peh arene ehweh págegeue irarenehboq séhréh aito.  
\v 30 Arene ehweh irarenaraq awahre ke kaweragigehboq arene ayahtate táhtoro. Sísa arene arambehriyabé awahbeh aní áwírue áhrabonaraq ótaq sansámárí miraúno éra púreruwe.   
\p
\v 31 Púreruwana momiwí nah míu míuúwana Manikáne Awanka sene sirupipeq tunse séhréh arito púara moke sega íre áhreia Manikáne ehweh págegeue iraruwe.   
\s1 Ménsámehnsá morábí matawéra tabonah ke náríú ehwehne.  
\p
\v 32 Moke Sísansabé aiq pútare atáh kégá peh morá íwíáhéra sene ménsámehnsá morábí matíówe. Mahna peh morá néne wíre íre iraria peh morábí matíówe.   
\p
\v 33 Eqmaro kega Sísa oga úkú ehweh anotah pagégéue irare irareuwana Manikánka séhréh aritowe.  
\v 34 Sísa tagaríáh kébáté mó morá tabonah ani íre míowe. Sega iwíáhutaq sene ménsámehnsá paimaq paiqmaréra meyó moné mewera  
\v 35 eqmaro ke náríúwara eqmaro kega tabonah ke saraqme náríúwe. Minayabe tabonah ke íre míówe.   
\p
\v 36 Wehukení wenáwíq Sósépa míowara eqmaro kega mó awíq Páhnábásae átówe. Mi awíq Páhnábásawe áwahewé séhréhi aníne áwíq míre. We Sáípára marákórápéqté ánínéna Áríwái káhnáh áníne.  
\v 37 Wene marakó peh ákáhtaq éberiopéq paiqmarena meyó moné mewe eqmaro ke siuwe. Sega tabonah ke saraq miageheéna Páhnábásaga siuwe.   
\c 5  
\s1 Ánáníásireq wene ahrereqka Manikáne Awa áhwárawe tagoya ehwéhne.  
\p
\v 1 Mó akéqká iwíáhue mó sansánuye. Wehukení wenáwíq Ánáníási wene ahre áwíq Sapairae. Sene marakó peh ákáhtaq éberiopéq paiqmarera móne meyóye.  
\v 2 Ánáníásiga mi moné saime ebeqtaq kopéqmarowana wene ahrega tagówe. Tagówana wega mó akáhtáq mewe eqmaro keyabé péhenue peh ákáhtaq moné náriuwe.  
\v 3 Náriuwana Pítaga wensabé, Ánáníásio, owainawanka iwíáh atéhrah aneqsabé mira íwíáhono? Arene marakó paiqmarahna moné ákáhtaq kopéqsuahnayabé Manikáne Awansabé péhe éhwéh teawene.  
\v 4 Arene marakó íre paiqmarahnaraq tahirí peh arerene kagai iripo? Arene marakórate paiqmatona moné peh arerene matiarona wino. Arega, Móne ákáhtaq kopéqsue péhe éhwéh teriníe íwíáhóna wino. Arene arupipeq aneqsabé ahbabáq iwiáhono? Íre peh wehukeyabé Manikánsabe moq péhe éhwéh teawene úwe.   
\p
\v 5 Úwana Ánáníásiga mi ehwéh irena aunúnkaq márunsurahue putiowe. Putionsabe író kega anotah ahténéra áhre aguwe.  
\v 6 Mibeqté máhbígáúnká séra pukú aniné anonka ambantataté úbíqme sehgiwera mómaisarówe.   
\p
\v 7 Ánáhkawagá wenawehq putíéhre u ehwéh íre irena apahtáró áhwáh sótaikúwana suwana  
\v 8 Pítaga wensabé, Marakó paiqmarehyame mahraue moné meyehyo úwana kowe miraue meyoye úwe.  
\v 9 Úwana Pítaga wensabé, Itega iwíáhétawe Manikáne Awa áhwárawe tagayehe íwíáhewoyo? Arenawehq maisaráh máhbígáúnká amahnága kouwekue méhpehnsah seuríáhwe. Sega arenkakáq sehgiwera pokigehe úwe.   
\p
\v 10 Sehgiwera pokigehe útaq mi iní aunúnkaq Pítane aigárátáq márunsurahue putiowe. Putiowara mahbigaunká nahupeq kire putio iní tagéra sehgiwera awehkawa maisarórabeq mómaisarówe.  
\v 11 Moke Sísa tagaríáh kéreq mó kereqka putíóya ehwéh irera anotah ahténéra áhreuwe.   
\s1 Ótaq sansámárínunsabe éhwéhne.  
\p
\v 12 Eqmaro kega wehuke míópi áhnte otáq sánsámárí mirauwe. Asiu kené wahnah aní Sórómóni míotaq pearó oewéhpéhpéq Sísa tagaríáh kégá mitaq sáhuria uriauwe.  
\v 13 Sáhuríówara mó kegá iwíáhéra, Sísa tagaríáh kéwé peh kaweqtaq míáh ké wíre íwíáhéra áhtenéra mibeq seba íre suwe.  
\v 14 Áhnte weh áhrégá mó wehekáh mó wehekáhnue Sísansabé aiq pútare atera mó Sísa tagaríáh kébá sáharuqarurowe.   
\p
\v 15 Eqmaro kega áhnte otáq sánsá miraunsabé awahre kegá iwíáhéra, Pítane mánkánahnka iteba sótaikínaraq itene awahre kaweraginkehe íwíáhuwe. Mira íwíáhunsabé sene iyahnaboga meriqmera ahtapeq máhriqtaq mórítówe.  
\v 16 Sarúsarama suwahpeq wahtote kereqka awahre kereq owainawanka síwíoqnó kereq meriqmera mórítówara moke kaweragúwe.   
\s1 Íópeqté ánínká karábúsiipéq míó ke máhpeq sito ehwehne.  
\p
\v 17 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnseq wereq míó ke, Sáyúsi kereqka iwíáhéra, Ótaq sansá mirao kegá ite kiotaikiyehboq aneraritanéhnkono uwe. Aneraritanéhnkono éra eqmaro keyabé anotah abíáhnsánéra  
\v 18 se táhtoqme wahba karábúsíípéq mórítówe.   
\p
\v 19 Inokáhpeq Maniká míéhrabeqte íópeqté ánínká karábúsiipéqté ónsá siwe eqmaro ke máhpeq sitowe.  
\v 20 Máhpeq sitena sensabé, Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq kowéq moke náneqmarí oga mía mía ehwéh koreríéro úwe.  
\v 21 Úwara sega ahbiahiperura pokue íópeqté ánínká inokáhpeq koreríéro aritonserah Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq kosíwáhnoruwe.  
\p Kosíwáhnoruwara Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnseq wereq míó kereqka Asiu kené aboawah wehreq mó kaunsírí kéreqsabé síáhrabuwe. Síáhrabuwara sure morábí méra párísiwarínsábé, Karábúsiipéq mórítáráu ke koweriráhro uwe.  
\v 22 Uwara párísiwarínká pokue karábúsiipéq koragowara eqmaro ke íre míówe. Íre míówara kouwekue sene wahnahnsabé,  
\v 23 Itega tagónawe karábúsiipéqté ónsá paisa tagóne. Karábúsiipéqté wáhnáhmárínká onsarapéq máhpeq iriwe wahnahnatíáhwaq tagóne. Sega wahnahnatíáhwaq onsa siunaraq kabarúna ke íre míáhwe uwe.   
\p
\v 24 Uwara Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté párísíwáríné wahnahnseq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahmarínseqka mi ehwéh irera áhtenéra, Árahiro? Se eheragowamo íwíáhuwe.   
\p
\v 25 Se eheragowamo íwíáhuwana sú aninká sensabé, Itega karábúsiipéq sítáró kegá Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq amahnága iriwe síwáhnorowe teriuwe.  
\v 26 Teriuwara Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqté párísíwárínseq sene wahnahnseqka pokue Pítareh kowerirera áhreéra, Mó kegá ebahtaté subíyeho éra pehwehrue kowerirówe.   
\s1 Pítarehga sene ehweh ayahqme teríú ehwehne.  
\p
\v 27 Koweriqmera kaunsíri kebá mórítówe. Mórítówana Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnka Pítarehyabe ehweh aritowe.  
\v 28 Ehweh aritena, Sísane ehweh mónkakáq síwáhnoriyeho teiátáu mino. Teiátáume íre ireq síwáhnoronsabé áhnte Sarúsarama suwahpeqte kégá Sísane ehweh íráhwe. Itega Sísa subitáúna ehwéh aneqsabé teri terinoo úwe.   
\p
\v 29 Aneqsabé teri terinoo úwara Pítarehga mahraréra, Manikáne ehweh anterúéhnehboq wehukene ehwehme árahue iranéhnkono?  
\v 30 Itega Sísa awankátaq táhpareq subiq sutowe. Subiq sutowana itereq itene igaqnaréhne Manikánka iriatena oganúq atáráire.   
\p
\v 31 Oganúq atena wensabé, Niyah púpeq míahno atena wehuke kawerarito urairana Sísa mitaq ména ite Ísara ke kaweraitéh ání míéhre. Itene ahbabáq súéhrataq wega kaweraitankéhe.  
\v 32 Manikánka miraurai naneq tagarionayabé teiune. Íre itebataq teiasa Manikáne Awanka mó teíre. Manikáne sansá mirao kebá Wenawa eqmaréhre uwe.   
\s1 Pítarehyabe pehragarítáhro ú ehwehne.  
\p
\v 33 Uwara anotah Asíú wéhwárínká Pítarehne ehweh irera sensabé anotah abíáhnsánéra, Subiq suanehe íwíáhuwe.  
\v 34 Iwíáhuwana mibeqté káúnsírí ání wenáwíq Kámáría we Péhrasi aní míowe. We Mósísiga sehgíóro ú ehweh síwáhnorú ani míowara mó kegá, We ahtebia ání míre íwíáhuwe. Wega iriwe ména, Mi ke wéhuwa máhpeq sito úwara máhpeq sítówe.  
\v 35 Máhpeq sítówana wega momiwíu keyábé, Ísara keo, mi kegá miraira naneq irareneheqmé kawerue iwíáh atawéq irarero.   
\p
\v 36 Menah wehukení wenáwíq Téúrása ména, Íné anotah aní múge urairara áhnte wehuké 400 wehuké we kétówe. Kétówara mó kegá we subiq sutowara we kétó kega wene arambehri auwera abae ague sene nahtapeq sáh poké agurowe. Poké agurowana wene arambehri parabaguraire.  
\v 37 We subiq sutowara anehe Kehrari marákórápéqté ání wenáwíq Súrása míaraire. Wahnah kegá wehuke síwíq merotaq mi tanáhráq Súrásareq we kétó kereqka kámáhni wahnáh ké subiq suanehe éra ite kámáhni wahnáh ké míaneheqmúne urowara kámáhni wahnáh kégá Súrása subiq sutowana pukuraire. Pukurairara we kétó kegá moq abae ague sene nahtapeq sáh poké agurowe.   
\p
\v 38 Minayabe teiníboq írátíáhro. Pehwehrue míáhro. Máhpeq míáh ké pehragarítáhro. Mi ehwéh peh seyene iwíáhwé pehipi túbáh agoneherawoe.  
\v 39 Manikánka sene sirupipeq mi iwíáh arítéhmé itega íre ahqáho aritahráhúne. Manikánka itene naruo aní úkínehboq pehwehrue míáhro úwe.   
\p
\v 40 Úwara momiwíu kegá Kámáríane ehweh irera Pítareh síáhrabuwara suwe. Suwara sega subiqmaro atowara wiahnó karatáté subiqmarowara, Sísane ehweh mónkakáq síwáhnoriyeho teriera kaqsúówe.  
\v 41 Kaqsúówara Pítarehga kaunsíri ke suera máhpeq pokuwe. Sísane arambehri miraunsabé wahnah kegá subiqmáró púara sene sirupipeq eyoyóuwara pokuwe.  
\v 42 Sega mó wehekáh mó wehekáhnue Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqkákáq wehukene nahtapeqkakáq mahrarue síwáhnoréra, Manikánka eqmaraníe ú aní, ite kaweraitahráhi anímé we Sísa wire ue síwáhno aruqaruruwe.   
\c 6  
\s1 Sítíbénireh omaq sitó ehwehne.  
\p
\v 1 Mi tanáhráq Sísansabé aiq pútare ató ke áhnte úkuwe. Káríki ehwéh iraru Asiu kegá peh morá Asiu kené ehweh író keyabé abiahnsanuwe. Abiahnsanéra ehmuniq éhmúníréra, Wahnah kegá táhutahuq mó wehekáh mó wehekáhnue saraqmaráhtáq peh morá Asiu kené ehweh író kene kéweinínsó áhnte náriera itene kéweinínsó pehgáriq nári nárinowe uwe.   
\p
\v 2 Úwara mi airápété téhraníté eqmaro kega mó Sísa tagaríáh kéyábé momiwíoneheqmúne ue síáhrabuwara suwe. Suwara sensabé, Táhutahuq kawerue sararaneheéq ite Manikáne ehweh síwáhnoré arámbéhrí suewé anotah íre kawerire.  
\v 3 Minayabe íráhro. Iteruwahraho, mi arámbéhrí miraigehboq itega ite míonarabeqte abapete téhraníté omaq sítáhro. Mó kegá, Kaweqtaq mía míowe e ke omaq sítáhro. Manikáne Awanka sereq mía míai ke méra kaweq iwíáho ke omaq sítáhro.  
\v 4 Ite eqmaq íúwátái kegá peh púrerue Manikáne ehweh íwáhnoroneheqmúne uwe.   
\p
\v 5 Uwara moke író kega, Mi ehwéhmé kaweq ehwéhne íwíáhéra wehukení wenáwíq Sítíbéni omaq atówe. Sítíbéniga Sísansabé kawerue aiq pútare ato aní míowana Manikáne Awanka wene arupipeq mía míaéna séhréh atowe. Mó ke sensíwíq Pírípi, Pókóra, Níkánóri, Tímóni, Páménása, Níkóra miraue omaq sitowe. Níkórawe we Ántíóka suwahpeqte áníne. Téhwe we wáhnaupéqté ání ména anehemé we Asiu kené sánsá miraúwe.  
\v 6 Mi ke omaq sitera eqmaro kene siuranabiahtapeq mórítówe. Mórítówara táhutahuq saraqme arámbéhrí miraigeheéra eqmaro kega siyahnkaratáté táhtoqme púrerarítówe.   
\p
\v 7 Manikáne ehweh áhnte síwáhnoru puara Sarúsarama suwahpeq íregáritaq kegá irera Sísansabé aiq pútare atówe. Áhnte Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreqka mi ehwéh irera Sísansabé aiq pútare atówana Manikáne ehwehnka abae agúwe.   
\s1 Sítíbéninsabé ehweh ató ehwehne.  
\p
\v 8 Manikánka Sítíbéni séhréh atena págege ato púana wehuke míórabeq anotah otáq sánsámárí miraúwe.  
\v 9 Miraúwara Sáíríni suwahpeqte Asiu kereq Árékásántáría suwahpeqte Asiu kereqka Sarúsarama suwahpeq momiwíuwe. Sene momiwí nahtápéqsábé Pugeq Súó Kene Nahne ue áwíratówe. Mi kereq Sírísía marákórápéqté kéreq Esia marákórápéqté kéreqka Sítíbéniba pokue ehwehuwe.   
\p
\v 10 Ehwehuwana Manikáne Awanka Sítíbéni págege ato púana wega ahtebia éhwéh irarúnsabe mi kegá íre ehweh atahráhuwe.  
\v 11 Íre ehweh atahráhunsabé sega mó keyábé epéráhpéréra, Sítíbéni péhe éhwéh átéhrataq móne náienéhe. Péhe éhwéh mahrarero. Sítíbéniga Mósísireq Manikánseqsabé síéhruru arítáráiraq írátáune ero uwara sega móne mewera mi pehe éhwéh teriúwe.  
\v 12 Mi pehe éhwéh teriúnsabe író kereq Asiu kené aboawah wehreq Asiu kené sánsá síwáhnoru kereqne sirupipeq págegeue abiahnsanuwe. Sega Sítíbéniba pokue táhtoqme kaunsíri kebá móátówe.   
\p
\v 13 Móatera péhe kégá mahraréra, Mi anínká Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqkákáq Mósísine sánsánkákáqsábé abehq éhwéhne arítáráire.  
\v 14 Sísa Néhsara suwahpeqte ánínká Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náh sokoruankéhe uraire. Mósísiga teiu sansamé Sísaga sabi iuaníe urairaq írátáune uwe.  
\v 15 Uwara moke kaunsíri ke tútuue méra Sítíbéni tagowana wene aru ukiqme míonsabe wene auranabiah íópeqté áníné auranabiah tahnsa ágúwe.   
\c 7  
\s1 Sítíbéniga teriu ehwéhne.  
\p
\v 1 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arító kene wahnahnka Sítíbéninsabé kasenéna, Sega irare ehwéhmé aiq pútaqpo úwe.  
\v 2 Úwana Sítíbéniga mahraréna, Nánuwahraho, kawerue írátíáhro. Naho naho itene igaqna Ébáráhmaga Áráni suwahpeq íre pokútaq Mésópótémía marákórápéq míowana Maniká anotah pagégé ánínká íópeq auwena Ébáráhmaba séna  
\v 3 wensabé ehweh teawena, Arene marakówé arenawahrahwe sue teawéna marakórápéq pokúno teawuwe.   
\p
\v 4 Teawuwana Ébáráhmaga Káría kené marakórapeq suena pokue Áráni suwahpeq kowíowana mitaq wenabo pukúwe. Pukúwana Manikánka ite amahnága míona marákórápéq Ébáráhma eqmarowe.  
\v 5 Eqmarowana súwana Manikánka Ébáráhma mahtaqté márákó íre eqatowe. Pehgáriq marákó íre eqatasa peh teawena, Mókake arereq arenanahréhreq iníe úwe. Mi ehwéh teawu tanahráq Ébáráhma íre wenahninkákáq ání míowe.   
\p
\v 6 Manikánka we mó teawena, Arenanahréh mókake wáhnaupéqté kéné marakórapeq míagehe. Mi kegá arambehriraq saiqnaritera subiqmarera áhnte opéq 400 opéq síwíoqnagehe.  
\v 7 Síwíoqnehra ke kamah arinauge. Kamah ariénaraq arenanahréhga mitaq suera mahtaqté márákóráq ínénsabe iwíáh íwíáh aintagéhe teawuwe.   
\p
\v 8 Teawu ehwéh ahreraq kankeheéna Manikánka Ébáráhmansabé, Áú amurúrue sansa miraúno úwe. Úwana Ébáráhmaga animai wenáwíq Áhísáhki maqatowana abapete apahtáró wéhékáh ména wenahniné áú amurú auwowe. Áhísáhki weh úkéna animai wenáwíq Sékópa maqatowe. Maqatowana Sékópaga airápété téhtaré anímáí masitowara wene ahninkáwáréh itene igaqnaréh úkuwe úwe.   
\p
\v 9 Sítíbéniga mó mahraréna, Sékópane ahninkáwáréh airápété téhraníté méra se ábárahnahnahnka sensíbáq Sósépa abiahnsanéra wáhnaupéqté ké eqsitera móne meyówe. Wáhnaupéqté kégá Sósépa meqmera Ísípi marákórápéq móátówana Manikánka wereq mía míaéna  
\v 10 mó kegá we íre kawerató tanahráq séhréh atowe. Ísípi marákórápéqté wáhnáhnká Sósépa áhrabútaq Manikánka kaweq iwíáh atowana Sósépaga ahtebia éhwéh irarúwe. Ahtebia éhwéh irarúwana Ísípi wahnáhnká, Mah anímé kaweq iwíáhire éna Sósépansabé, Arega moke Ísípi marákóákáq néne nahtapeqté ménsáméhnsánkákáq wahnahnúno atowe.   
\p
\v 11 Mi tanáhráq Ísípi marákórápéqkákáq Kénáni marákórápéqkákáq anotah ehwéhrótaq áhnte kene sirupipeq umeh aguwara moq itene igaqnaréh táhutahuq íre kowe.  
\v 12 Íre kowana Sékópaga Ísípi marákórápéq táhutahuq kéhre u ehwéh irena wenahnimáhq táhutahuq sabatáhq Ísípi marákórápéq téh eqmaq suowe.  
\v 13 Eqmaq suowara Ísípi marákórápéq pokéra táhutahuq mewera sene nahtapeq kouwekuwe. Mi tahutáhúq parabagúwara se Ísípi marákórápéq mó pokutaq Sósépaga wenawahrehyabe, Íné iteríbáq múge ue pahsuqme teriuwe. Pahsuqme teriuwana Ísípi wahnáhnká moq Sósépane awahwáréh ahtebówe.   
\p
\v 14 Ahtebówana Sósépaga wene awahwáréhyabe, Nánibo Sékópa meqmeq sero éna eqmaq suowe. Eqmaq suowara awahwáréhga sensibo koweqmera áhnte wehekéq 75 wehekéq weba suwe.  
\v 15 Sékópaga Ísípi marákórápéq tuména mitaq pukúwara anehe itene igaqnaréh moq mibeq pukuwe.  
\v 16 Ébáráhmaga naho maisaró marakó áwíq Sékéma ebah monéráté paiqmarowe. Ámórine ahninkáwáréhga, Maisia marákó meyo atówana paiqmarowe. Itene igaqnaréhga pukuwara sene animárínká sene ayahnsa mewera mina maisaró marakórápéq ónapipéq móárówe úwe.   
\p
\v 17 Sítíbéniga mó mahraréna, Itene igaqnaréhga Ísípi marákórápéq mía míaéra peh íregáritaq aguwe. Manikánka Ébáráhmansabé marakó iníe teawu ehwéh áhníbórá mirainaútaq itene igaqnaréhga íregáritaq aguwe. \rq (Stat 15.5; Buk Song 105.24)\rq*   
\p
\v 18 Íregáritaq aguwana Sósépa pukúwana Ísípi marákórápéq we íre tagario anínká wahnah aní úkúwe.  
\v 19 Mi anínká wahnahnéna itene igaqnaréhyabe péhe aritena síwíoqnówe. Sene animárínká pukigeheéna wega sensabé, Ani maqmaréhrataq mewe máhpeq súáhro aritowe.   
\p
\v 20 Mi tanáhráq wenanoga Mósísi maqmarowana Manikánka, Aiq kaweq aníne íwíáh atowe. Apahtáró ío sega wenabone nahtapeq kopípéq kirabo atówe.  
\v 21 Apahtáró íó parabagútaq subíyeho éra máhpeq kopípéq áúwówe. Kopípéq áúwówana Ísípi marákórápéqté wáhnáhné ayahunkawagá we tagéna, Kaweq aníne íwíáhéna meqmena wewene ani tahnsa kirabo atowe.  
\v 22 Kirabo atowara Ísípi kegá Mósísi áwáhnoruwana we moke Ísípi kené sánsá ahtebówe. Ahtebéna we págege ahtébíá ání úkéna wene ehwehnkakáq wene arambehriakáq págegeue miraúwe úwe.   
\p
\v 23 Sítíbéniga mó mahraréna, Mósísi 40 opéq ména, Nánuwahrah Ísara kebá koraganie íwíáhéna koragówe.  
\v 24 Peh morá Ísípi anínká Ísara aní subutaq Mósísiga tagéna wenawahrah aní éhnehéna mi Isípí ání subiq suowe.  
\v 25 Subiq suena iwíáhéna, Manikánka ínénsabe, Arenawahrah séhréh arito éna omaq intowe. Omaq intonsabé nánuwahrahga aiq tagaríáhwe íwíáhúwara wenawahrahga íre tagaríówe.   
\p
\v 26 Mó wehekáh wenawahrah aníté tobehuyataq Mósísiga tagéna ayositanieéna sensabé, Ite morá káhnáh móye. Aneqsabé tobehoyo úwe.  
\v 27 Úwana ahbabárato aninká Mósísi pagunsuena wensabé, Insega wahnahnarito teawátáiro?  
\v 28 Inokáh Ísípi aní subiq sutonanserah íné moq nubiq suaníbo úwe.  
\v 29 Úwana Mósísiga mitaq suena pehbeheráh pokue wáhnaupéqté kéné marakó áwíq Míríána marákórápéq kowíowe. Nahnso aní kowéna mibeqté áhré meyowana téhtaré ánímáíráré maqmarowe úwe.   
\p
\v 30 Sítíbéniga mó mahraréna, Mósísiga mitaq 40 opéq míowe. Sáwéh áwíq Sáínái wega mitaq wahtotaq abataq marákórápéq noguwe. Mitaq noguwana káriq awánká irarówana íópeqté ánínká mi iráípéqté ábóraragúwe.  
\v 31 Ábóraragúwana Mósísiga tagéna áhtenéna, Wahtotaq koraganie íwíáhéna sútaq Manikánka teawena,  
\v 32 Íné arene aigaqnaréhne Maniká múge. Íné Ébáráhmareh Áhísáhkireh Sékóparehne Maniká múge úwe. Úwana Mósísiga iransánéna áhreú púana aura íre pankeqme tagówe.   
\p
\v 33 Íre pankeqme tagówana Manikánka wensabé, Íné míó púah arega órira marákórápéq iriwe míahne. Minayabe arene súu ugurúruqme pehipi iriwe míahno.  
\v 34 Ísípi marákórápéqté kégá Ísara ke néne animárí síwíoqnahtaq tagaríóge. Sega uwo uwo aruqarurotaq íróge. Ínéga mibeqté meriqmena móbeq móritanieéna tumíóge. Mósísio, are Ísípi marákórápéq eqmaróge. Pokúno teawuwe úwe.   
\p
\v 35 Sítíbéniga mó mahraréna, Mósísi ítaq mahbí míotaq Ísara kegá wensabé ahqáho atera, Insega wahnahnarito teawátáiro uwe. Mina ahqáho ató ánímé Manikánka arenawahrah amahnága Ísípi marakóráq míówah kowahnahnue meriqme mérito atena eqmarowe. Mósísi abatapi míowana káriq awánká irarowana íópeqté ánínká mi iráípéqté ábóraragútaq Manikánka Mósísi eqmarowe.  
\v 36 Eqmarowana Mósísiga Ísípi marákórápéq ótaq sansá miraéna mi marákó suena wání aroipéq áwíq Káhtore Waní ayehráq móritowe. Móritena mitaq mó otáq sánsá miraéna abatapi móritena mitaq mó otáq sánsá miraúwara 40 opéq míówe.   
\p
\v 37 Mósísiga Ísara keyábé, Manikánka ínénsabe, Néne ehweh korerio éna eqmaq nuwonserah mókake mó wene ehweh terí ání iteruwahrahní eqmarankéhe teniátáire úwe.  
\v 38 Mirarena mi tanáhráq Ísara ke abatapi míówana Mósísi seba míowana íópeqté ánínká Sáínái sawéhráq Mósísi ehweh teawuwe. Teawuwana Mósísiga itene igaqnaréh mi ogá mé ehweh teriuwe úwe.   
\p
\v 39 Sítíbéniga mó mahraréna, Itene igaqnaréhga Mósísine ehweh anteruera wensabé íre iuwahbehre éra Ísípi marákórápéqsábé sirutaboiruwe.  
\v 40 Ísara kegá Mósísine awahwá Áróninsábé, Arenábáq Mósísi ite Ísípi marákórápéqté meitái aní aiq taqnobagire. We eheq míehrapómo. Ite ebeq itáh máníkámárí míagehboq arene ayahnkaratáté maniká tahnsa náneqmarí miraúno uwe.  
\v 41 Miraúno éra itene igaqnaréhga káho áráhq tahnsa náneq mirarówe. Mirarera minayabe titirarera sene siyahtate miraró naneqsabé iwíáh íwíáh atówe.  
\v 42 Iwíáh íwíáh atówana minayabe Manikánka se suowara sega íópeqté náneqmarínsábé iwíáh íwíáh atówe. Minayabe Manikáne ehweh irarú aninká naho sehiranúwana wene ehwehnka mahraréna,  
\q1 Ísara keo, itega 40 opéq abatapi méq itega ménkámehnká subiqmareq titirurowe. Íre ínénsabe iwíáhéq subiqme titiraintárówe.  
\v 43 Péhepehe maníká Móríkine sériraté pearó wehuwéhú nahtapéq móateq mi nahnkákáq sehgieq poku pokuurowe. Itega wehyoq tahnsá náneq mirareq wenáwíq Árépánie ateq itene manikáne atarówe. Iwíáh íwíáhoneheéq itega mi pehepéhé máníkámárí mirarurowe. Miraruronsabé Pábíróni marákórápéq seberaebéq eqmaq iuwanauge ire úwe. \rq (Amos 5.25-27)\rq*   
\p
\v 44 Sítíbéniga mó mahraréna, Itene igaqnaréhga abatapi míótaq Manikánka Mósísinsabé, Ínénsabe iwíáh íwíáh aintéhna sériraté wéhuwehu nah mahraue pearo úwe. Manikánka Mósísi sokigiúnserah itene igaqnaréhga mirarówe.  
\v 45 Itene igaqnaréh pukuwara sene animárínká mi seríráté pearó wehuwéhú náh sehgiwera wehukení wenáwíq Sósúa kérówe.  
\p Manikánka itene igaqnaréh séhréh aritena sene naruo kaqsuowe. Kaqsuowara itene igaqnaréhga sene naruone marakó meyówe. Mewera mi seríráté pearó wehuwéhú náh sehgiwera kowíówe. Mi nah áhnte opéq kagaúwana Tébíti Asiu kené wahnah úkéna  
\v 46 kaweqtaq mía míaúnsabe Manikánka wensabé arutaboirúwe. Arutaboirúwana Tébítiga iwíáhéna, Nigaqna Sékópane Maniká kaweq nahupéq míankehboq pearaníe íwíáhéna Manikánsabe, Arene nah pearaníe úwana Manikánka ahqáho atowe.  
\v 47 Ahqáho atowana wenahni Sórómóniga Manikáne nahtapeq pearowe.   
\p
\v 48 Pearowana Manikánka anotah aní mía míai puana wega íre peh morá wehukega pearáh náhtápéq mía míaire. Minayabe wene ehweh irarú aninká mahraréna,   
\q1
\v 49 Itene Wahnahnka mahraréna, Íópeqmé néne wahnahnu síáh tahnsane. Mah marákó márákówé néne nigúnúbá tahnsane. Minayabe íné moke íópeqkákáq mah marákó márákóákáq wahnah wahnahnuge. Minayabe aneq nah peintanéhbo? Íné íre ahreno aní múge.   
\q1
\v 50 Ínébataq ínéga moke mah marákó márákórápéqté náneq miraráhwa mino ire úwe teriuwe. \rq (Aisaia 66.1-2)\rq*   
\p
\v 51 Teriena Sítíbéniga mó mahraréna, Ite saiyoue píribahri ke wóe. Itene irupipeq íre irasa, ahre parosa ké wóe. Ite Manikáne Awansabé ahqáho atáh ké wóe. Itene igaqnaréhga miraunserah itega amahnága miraowe.  
\v 52 Itene igaqnaréhga Manikáne ehweh iraru ke moke síwíoqno mino. Íre áwíoqno aní insebo? Naho Manikáne ehweh iraru kegá mahraréra, Mókakewe kaweqtaq mía míai aní mahtaq tumíanawire uwara itene igaqnaréhga mina iraru ke subiq súówe. Sega miraunserah itega moq miraurowe. Kaweqtaq míéh ání tumíowaq itega táhtoqmeq móateq subiq sutowe.  
\v 53 Íópeqté kégá Manikánka sehgíóro ú ehweh teiéwaq itega íre ireq mi ehwéh anteruq anteruro mino úwana wene ehweh aiq parabagúwe.   
\s1 Sítíbéni subiq súó ehwehne.  
\p
\v 54 Sítíbénine ehweh parabagúwara író kega anotah abíáhnsánéra sirupipeq págege aguwe. Sega Sítíbéninsabé anotah abíáhnsá atówana  
\v 55 Manikáne Awanka wene arupipeq ména séhréhue págege atowe. Séhréhue págege atowana Sítíbéniga íópeq ebitáwéna Manikáne téhreh naneqkakáq tagówe. Sísawe Manikáne ayah púpeq iriwe míowana tagéna  
\v 56 mahraréna, Tagahro. Íópeq sawekirana wehukení úkurai anínká Manikáne ayah púpeq iriwe míéhrana tagoge úwe.   
\p
\v 57 Úwara sega kareéra ahre parotáwéra moráráq peheráh kure Sítíbéni táhtoqme  
\v 58 panantáwera ahnansahrapeq móatera sene káhq ambántámárí mitaq marówe. Mitaq marówana wehukení wenáwíq Soraga mi ambántámárítáq wahnahnúwara ebahnsa tuparuqme subiq súówe.   
\p
\v 59 Sega ebahnsa tuparuqme subiq súótaq Sítíbéniga púrerue mahraréna, Sísao, are néne Wahnah mone. Néniwa meyo éna  
\v 60 arehunseraráq ména anotah ehwéhnue púreréna, Néne Wahnahno, sene ahbabáqsabe íre ayahqmaro ue púreréna putiowe.   
\c 8  
\p
\v 1 Putiowana Soraga iwíáhéna, We pukime aiq kawerire úwe.  
\s1 Sorarehga Sísa tagaríáh ké síwíoqnówara pokue abae agu ehwéhne.  
\p Mi wehekáh mó kegá Sarúsarama suwahpeq Sísa tagaríáh ké anotahtaq síwíoqnowe. Síwíoqnowara sega pokue Súría marákórápéqkákáq Sámáría marákórápéqkákáq abae aguwe. Ómi Sísa tagaríáh kégá abae aguwara peh morá Manikánka eqmaro kega Sarúsarama suwahpeq mitaq míówe.  
\v 2 Táhmaro kaweq kegá Sítíbéni mómaisarera wensabé sirutaboirera anotahtaq ibisowe.  
\v 3 Ibisowana Soraga Sísa tagaríáh ké anotahtaq síwíoqnéna mó nahtápéq mó nahtápérue kiena weh ahre táhtoqme panantáwena karábúsiipéq móritowe.   
\s1 Pírípiga ótaq sansánú ehwehne.  
\p
\v 4 Abae agu kegá poku pokuurabeq Sísane ehweh teri terinuwe.  
\v 5 Pírípiga Sámáría ke suwahpeq mó anotah matábúrápéq tunse, Sísawe Manikánka omaq ato aní míre éna Sísa Karáhéne ehweh teriuwe.  
\v 6 Áhnte kegá wene ehweh irera ótaq sansámárí tagéra wene ehweh kawerue írówe.  
\v 7 Mi otáq sánsámé Pírípiga owainawamarí áhnte wehukéné sirupipeqté kaqsuowara íre kaweq karéaruera poké aguwe. Wega sinonka mareqmareragú kereq soriqnah kereq kaweraritowe. Minayabe ómiga tagéra wene ehweh kawerue írówe.  
\v 8 Minayabe Sámáría kené sirupipeq eyoyóúwe.   
\s1 Ahgora anínká miraú ehwehne.  
\p
\v 9 Peh morá áhgórá ání wenáwíq Sáímóni mitaq míowara ómi Sámáría kegá anotahtaq áhtenuwe. Sáímóniga menahmé págege sansánéna, Íné anotah aní múge íwíáhúwara  
\v 10 ómi anotah kereq íre síwíqkakaq kéreqka wene ehweh kawerue irera wensabé, Maniká págege anínéna wega mi aní págege atéhnsábé we anotah pagégé áníne atówe.  
\v 11 Mi ahgórá ánínká íre wahto tanáhráq ótaq sansá mira aruqaruru púara moke áhtenéra wene ehweh kawerue irera we kérówe.   
\p
\v 12 We kérówana Pírípiga Sísa Karáhé áwíqsabe teriena mó kawéq éhwéh Manikánka wahnah wahnahni ehwéh teriuwara weh ahrega mi ehwéhnsábé aiq pútare atówe. Aiq pútare atówana wání meriuwana  
\v 13 mi ahgórá ání Sáímóniga moq aiq pútare atowana wání meawuwe. Pírípiga ótaq sansámárí miraútaq Sáímóniga anotahtaq áhtenéna kérowe.   
\s1 Manikáne Awanka Sámáría kebá tu ehwehne.  
\p
\v 14 Sámáría suwahpeqte kégá Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atáhwe teríúwara Sarúsarama suwahpeq eqmaro kega írówe. Írótaq sega Pítareq Sónireq Sámáría marákórápéq eqmaq súówe.  
\v 15 Eqmaq súówara mitaq séra Manikáne Awanka mi kené sirupipeq tumíankeheéra siyahnkaratáté táhtoqme púreruye.  
\v 16 Pítararégá íre suyataq mó kegá itene Wahnah Sísa áwírue wání meriútaq Manikáne Awanka sene sirupipeq íre tumíowe.  
\v 17 Minayabe Pítararégá siyahnkaratáté táhtorera púreruyana Manikáne Awanka Sámáría kené sirupipeq tumíowana  
\v 18 Sáímóniga mina tagówe. Tagéna móne mewe séna Pítararéyábé,  
\v 19 Niyahnkaratáté mó ke táhtoráhnaraqmé Manikáne Awanka sene sirupipeq tumíankehboq págege aintáhtao úwe.   
\p
\v 20 Úwana Pítaga wensabé, Arene móneakáq arenkakáq toráh aginiewóne. Manikánka pehipi awina naneq íre paiqmarahráhóne. Arega mira íwíáhóna puah iraipéq toráh aginiewóne.  
\v 21 Itega miraúya arámbéhrí arereq wehgaqpo? Manikánka arene arupipeq tagaríéhre. Arene arupipeq íre kaweq iwíáhóna puah arega itene arambehri íre miraorahóne.  
\v 22 Arene ahbabáq iwiáh sue mahraue púreré, Nirupipeqté áhbábáq íwíáh kawerainto úno.  
\v 23 Arene arupipeq tagome ahbabáqka kírágírá atíéhre úwe.  
\v 24 Úwana Sáímóniga Pítansabé, Arega iraréna ehwéh aiq pútaragínehboq púrerainto úwe.   
\p
\v 25 Pítareq Sónireqka mi ke suwahpeq méra, Sísaga ite anotahtaq séhréh aitáráire éra Sísane ehweh teriuye. Teriera mitaq suera Sámáría marákórápéq mó mapéq mó mapérue kaweq ehwéh teriera Sarúsarama suwahpeq kouwekuye.   
\s1 Pírípiga Ítíópía marákórápéqté ánínsábé teawu ehwehne.  
\p
\v 26 Manikáne íópeqté ánínká Pírípinsabé, Sokah sokahue Sarúsarama suwahpeqte Kása suwahpeq kuríéh áh abatapité áhtápéq pokúno úwe.  
\v 27 Pokúno úwana sokah sokahuena pokúwe. Pokéna mi ahtápéq kútaq Ítíópía aní tagówe. Naho mó kegá sene íre kaweq sansá miraéra mi Itíópíá áníné awahnta pirúówe. Mi anímé Ítíópía marákórápéqté wáhnáh íní wenáwíq Kántásine móneraq wahnah wahnahnú aníne. We Sarúsarama suwahpeq Manikánsabe iwíáh íwíáh atórabeq kéna kouwekúwe.  
\v 28 Kouwekéna we óserarégá sabirue nogí káhréípéq tútuue ména Manikáne ehweh irarú ani Áísáíaga sehiranaro ehwéh sáhnsahuwe.   
\p
\v 29 Sáhnsahuwana Manikáne Awanka Pírípinsabé, Mi aníné káhreraq wahtotaq kowíahno úwe.  
\v 30 Úwana Pírípiga pehbeheráh weba kútaq Áísáíaga sehiranú ehwéh sáhnsahuwana irowe. Irena wega kasenéna, Arega sáhnsahona ehwéh aiq ahtebahno úwe.  
\v 31 Úwana, Mó anínká íre níwáhnorinsabé árahue ahtebaninkono? Arega mah kahréípéq ínéba mahbeq kieague kirútuúno úwe.   
\p
\v 32 Ítíópía anínká sáhnsahu ehweh, Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Sipisípiq suboneheéra meráhtáq sipisípiqka ehiya míéhre. Mina inserah wega ehiya míéhre. Sipisípiq áyó kiraqsúéhtáq sipisípiqka íre kureq kurerire. Mina inserah wega íre ehwehnire.  
\v 33 Sega we ehweh atáhtáq íre aiq pútaq ehwéh irarewe. Subiq súáhnsábé we mah marákóípéq íre míéhre. Sega wene oga mé tanahráq parabarúáhwe. Wene animárí íre míáh púara wehukega se éhweh íre terieráhowe ire. \rq (Aisaia 53.7-8)\rq*   
\s1 Ítíópía marákórápéqté ání wání meawu ehwehne.  
\p
\v 34 Ítíópía anínká Pírípinsabé, Iraníboq tenio. Manikáne ehweh irarú aninká insensabe irarúwo? Wewensabé irarúwo? Mó anínsábé irarúwo kasenúwe.  
\v 35 Kasenúwana Pírípiga mi ehwéhtárue Sísane kaweq ehwéh teawuwe.   
\p
\v 36 Sega wání aroipéq suyataq mi anínká Pírípinsabé, Tagáhno. Wání mahtaq kéhre. Arega wání meniníbo kasenúwe.  
\v 37 Kasenúwana, Arene arupipeq Sísansabé aiq pútare atéhnaraq wání meawiníe úwe. Úwana mi anínká, Sísa Karáhé Manikáne ahninkáwáe. Minayabe aiq pútare atóge úwe. Aiq pútare atóge éna  
\v 38 óseraréyábé, Túbáh agotao aritowe. Sega wání aroipéq túyana Pírípiga wání meawuwe.   
\p
\v 39 Wání aroipéq suera kíúyataq Manikáne Awanka Pírípi meawuwana Ítíópía anínká we mónkakáq íre tagéna ahtapeq pokútaq wene arupipeq anotah eyóyóúwe.  
\v 40 Eyoyóúwana Pírípiga Ásáróta suwahpeq ábóraq kéna mó natáq mó natárue wega Sísane ehweh teri terinúwe. Teri terinéna Sésáría suwahpeq kúwe.   
\c 9  
\s1 Soraga Sísa kéro ehwehne.  
\r (Eqmaro 22.4-16, 26.9-18)  
\p
\v 1 Soraga Sísa tagaríáh kéyábé anotah ehwéh aritena, Mi ke síwíoqnéna subiq suaníe íwíáhéna Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahpa pokúwe.  
\v 2 Pokéna wensabé, Sísa tagaríáh ké weh ahre tagéna táhtoqme koweriqmena Sarúsarama suwahpeq méritaníboq páhsiwarí nánio. Támákása suwahpeqte Asiu kené momiwí nahmárítápéqté ké sokigi ariniboq páhsiwarí nánio úwe.   
\p
\v 3 Úwana mi anínká páhsiwarí sehiranue awuwana Soraga mewena Támákása suwahpeq pokue wahtotaq kútaq apubúue íópeqté Manikáne téhrehnka anotahtaq téhrówe.  
\v 4 Téhrówana wega marakóipeq múrunsurahúwana íópeqté éhwéhnká iraréna, Sorao, Sorao, aneqsabé níwíoqnahno úwe.  
\v 5 Úwana Soraga iraréna, Anotah aníno, are insebo úwana, Íné Sísa uge. Íné arega níwíoqnáhna aní múge.  
\v 6 Irigue mi ke suwahpeq pokúno. Mitaq arega mirainieóna arámbéhrí éhwéh peh morá ánínká teawinkéhe úwe.   
\p
\v 7 Úwara Sorareq nogú kega mi ehwéh irera wehuke íre tago puara peh ehiyansá síwéh panantágúwara míówe.  
\v 8 Soraga irigue aura pankeqme ebiena tagótaq íre tagahrahúwe. Íre tagahrahúnsabe wereq nogú kega wene ayahtaq panantáwera Támákása suwahpeq móátówe.  
\v 9 Móátówana apahtáróráq wene aura íre tagahrahéna wánínkakaq táhutahuqkakáq awehriúwe.   
\p
\v 10 Awehriúwana Támákása suwahpeqte ání Sísa tagaríéh ánínéna wenáwíq Ánáníásie. Ánáníásine awanka tagówana Manikánka áhrabéna, Ánáníásio úwe. Ánáníásio úwana, Mahna míóge úwana  
\v 11 Manikánka wensabé, Wehukení wenáwíq Súrásae. Irigue wene nahtápéqté áh áwíq Obarisa áhtápéq pokúno. Wene nahtapeq Tahsa suwahpeqte ání wenáwíq Sora ména amahnága púrerire.  
\v 12 Métáq wenawanka tagéwéhtáq wene aura ebieyabe arega weba sure táhtorahnana wene auranka tagehre. Weba koragáhno úwe.   
\p
\v 13 Úwana Ánáníásiga mahraréna, Áhnte kegá arega iraréna aníné ahbabáqsabe teníátówe. Sarúsarama suwahpeqte Sísa tagaríáh ké wega íre kawerarítáráire.  
\v 14 Moke arenáwírue áhrabo ke karábúsiipéq móritanieéna sire. Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahmarínká páhsi awera pokue komiraúno átárówe úwe.   
\p
\v 15 Úwana Manikánka wensabé, Pokurio. Néne arambehri mirainkeheéna omaq atáráuge. Wega Ísara kereq wáhnaupéqté kéreq sene wahnahmarínseq néne ehweh korerinkéhe.  
\v 16 Néne arambehri miraínayabé mó kegá we anotahtaq áwíoqnagehe. Minayabe sokigi awinauge úwe.   
\p
\v 17 Úwana Ánáníásiga pokue Sora mío nahupéq kibekéna wene ayahtate táhtorena wensabé, Sorao, are náníbáq móne. Arega ahtapeq séwaronaraq itene Wahnah areba séwíarai ani wenáwíq Sísaga eqmaq núwéhre. Arega mó tagehnana Manikáne Awanka arene arupipeq sewíankeheéna eqmaq núwéhre úwe.  
\v 18 Úwana Sorane aura ahra tahnsá akariatio naneq apubúue megúwana tagéna irigúwana wání meawuwe.  
\v 19 Wání meawuwana táhutahuq nówana wene anonka págege agúwe.  
\s1 Soraga Sísa éhweh pahsuo ehwehne.  
\p Táhmaro wehekáh Soraga Sísa tagaríáh kébá Támákása suwahpeq ména  
\v 20 apubúue Asiu kené momiwí nahtápéq kiwéna Sísa éhweh teriena, Sísawe Manikáne ahninkáwáe úwe.  
\v 21 Úwara wene ehweh író kega moke áhtenéra mahraréra, Irari anínká Sarúsarama suwahpeq ména Sísa áhrabo ke síwíoqnéna karábúsiipéq sitárái mino. Mahtaqkákáq mirainieéna surai mino. Wega Sísa áhrabo ke táhtoqme táhruue Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahpa móritanieéna surai mino uwe.   
\p
\v 22 Uwana Soraga págege ehwéh irarú ani úkue kaweq tábúsoqme ehweh teriena, Mah marákó márákóípéq sína aní, Manikánka omaq ato anímé Sísa wire ue tábúsoqme síwáhnorúwe. Tábúsoqme síwáhnorú púara Támákása suwahpeqte Asiu kegá mó íre irarerahowe.   
\s1 Áhnte Asiu kegá Sora subiq suonehera unsabe pokú ehwehne.  
\p
\v 23 Áhnte wehekáh sótaikúwara Asiu kegá momiwíue sío síoéra, Sora subiq suanéhe íwíáhuwe.  
\v 24 Subiq suanéhe íwíáhéra moráénuwana mó anínká sene ehweh irena Sora koreawuwe. Koreawuwara sega suboneheéra Támákása suwahpeqte áhnánsáhrápéqté áhtápéq wéhékáhnkakaq inokáhpeqkakáq wahnah wahnahnuwe.  
\v 25 Wahnahnuwara inokáhpeq Soraga anotah pahsíkétíípéq tútuue míowara we kéró kega méatera náhníáqtate páhsíkétiraq iwe panantáwe tunse ebah kuri pera máhpeq márunátówe.   
\s1 Soraga Sarúsarama suwahpeq síwáhnorú ehwehne.  
\p
\v 26 Soraga Sarúsarama suwahpeq pokéna, Sísa tagaríáh kébá kowíanauge íwíáhúwara sega wensabé áhreéra, We íre aiq pútaq Sísa tagaríéh ání míre íwíáhuwe.  
\v 27 Iwíáhuwana Páhnábásaga Sora meqmena eqmaro keba móatowe. Móatena sensabé, Mah anínká ahtapeq itene Wahnah tagarairana wega ehweh teawátáire. Teawátáirana wega Támákása suwahpeq Sísa éhweh págegeue síwáhnoruraire úwe.   
\p
\v 28 Úwana Soraga Sísa tagaríáh kébá mía míaéna Sarúsarama suwahpeq íre áhreia peh mó minatáq mó mahnatárue Sísa éhweh págegeue síwáhnorúwe.  
\v 29 Síwáhnorúnsabe wereq Káríki ehwéh iraru Asíú kéreqka ehwehuwe. Mi kegá, Sora subiq suaneheqmúne íwíáhuwara  
\v 30 Sísa tagaríáh kégá mina irera Sora meqmera Sésáría suwahpeq márunatera mibeqté Tahsa suwahpeq eqmarówe.   
\p
\v 31 Eqmarówara mi tanáhráq mó kegá Súría marákóákáq Kehrari marákóákáq Sámáría marákóákáq Sísa tagaríáh ké íre síwíoqnia peh míówe. Peh míówara sirupipeq Sísane sánsá ahtebéra kawerue mirauwe. Manikáne Awanka págege aritena sirupipeq kaweq iwíáh aritowara íregáritaq mó wehekéqká Sísansabé aiq pútare atera kawerue kérówe.   
\s1 Pítaga Áínía kawerato ehwehne.  
\p
\v 32 Pítaga Sísa tagaríáh ké míó nahmárítápéq poku pokuúwe. Pokéna Áríra suwahpeqte Sísa tagaríáh kéreqpa tuwe.  
\v 33 Mi ke suwahpeq mío aní wenáwíq Áíníae. Wega abapete apahtáró ópéq wene máhriqtaq ména ah íre nogoráhúwe.   
\p
\v 34 Ah íre nogoráhúwana Pítaga we tagéna wensabé, Áíníao, Sísa Karáhéga amahnága kaweratéhre. Irigue arene máhriq sabaráwe sokah sokahúno úwana wega apubúue irigúwe.  
\v 35 We kaweragúnsabe moke Áríra suwahpeqte kéreq Sáróna suwahpeqte kéreqka tagéra Sísansabé aiq pútare atera, Wene sánsá sehgionéhe íwíáhuwe.   
\s1 Tókási pukú ehwehne.  
\p
\v 36 Sópa suwahpeq mío iní wenáwíq Tábítae. We Sísa tagaríéh ání míowara Káríki ehwéh iraru kegá Tókásie ue áwíratowe. We kaweq arámbéhrí íní ména íre arambehrioraho ke séhréh aruqarurúwe.  
\v 37 Píta Áríra suwahpeq míotaq mi iní anotahtaq awahreue pukúwe. Pukúwara wene anonka pabeq paberue abobóráhpeqte náhtápéq átówe.  
\v 38 Sópa suwahpeq Áríra suwahpeq wahtotaq kowara Sísa tagaríáh kégá Pítawe Áríra suwahpeq míéhre u írówe. Irera téhraníté Pítaba eqmaq suera, Pehbeheráh súno koreawétao éra eqmaq súówe.   
\s1 Tókási oga úkú ehwehne.  
\p
\v 39 Eqmaq súówara pokue koreawúye. Koreawúyana Pítaga se kérirowe. Eqmaq súó keba suwara sega meqmera abobóráhpeqte nahtapéq móátówara mibeqté kéwéínínsónká Pítaba iriwe méra ibisowe. Ibiséra Tókási oga míotaq miraro korósí Píta sokigiue teawúwe.   
\p
\v 40 Pítaga se moke máhpeq kaqsuena arehunseraráq ména púrerúwe. Púreréna pabeqme putio anínsábé, Tábítao, irigúno úwe. Irigúno úwana wene auranka tagéna Píta tagótaq máhriqtaq kirútuue míowe.  
\v 41 Míowana Pítaga wene ayahnkara táhtoqme pankeq auwowe. Pankeq auwena kéweinínsónseq mó Sísa tagaríáh kéreqsabé síáhrabéna sensabé, Seragahro. Oga úki aní tagahro éna sokigi ariuwe.   
\p
\v 42 Moke Sópa suwahpeqte kégá oga úkú ehweh irera áhnte kégá Sísansabé aiq pútare atówe.  
\v 43 Pítaga áhnte wehekáh Sópa suwahpeq ména ménkámehnkáne áú kaweraqari aní wenáwíq Sáímónine nahtapeq kaegaeúwe.   
\c 10  
\s1 Íópeqté ánínká Kóníría teawu ehwehne.  
\p
\v 1 Sésáría suwahpeq mío weh wenáwíq Kóníríae. We áhnte Aroma sontíá ké 100 Ítári marákórápéqté sóntíá kéné kíápéténí míowe.  
\v 2 We Maniká awahbeh sansa sehgiu aníne. Mi karírónánínká Manikánsabe iwíáh íwíáhéra wene sánsá sehgíúwe. We íre arambehrioraho ke nári nárinena Manikánsabe púreq aruqarurúwe.   
\p
\v 3 Íó tunsorerutaq wenawanka tagówana Manikáne íópeqté ánínká weba súwana kawerue togówana wensabé, Kóníríao úwe.  
\v 4 Úwana we ebitáwéna áhreéna wensabé, Árahono úwe.  
\p Árahono úwana íópeqté ánínká wensabé, Arega púreq aruqarurónawe Manikánka irena arega tabonah ke nári nárinónawe wega tagéna arensabé kaweróne atéhre.  
\v 5 Wehukení wenáwíq Sáímóni we mó awíq Pítae. We Sópa suwahpeqte koweragéhboq wehuke eqmaq suo.  
\v 6 Pítaga ménkámehnkáne áú kaweraqari aníné nah sóreq waní áhkórapeq kéh náhpípéq kaegaeire.   
\p
\v 7 We koweragéhboq wehuke amahnága eqmaq suo éna pokúwe. Pokúwana Kóníríaga wene arambehriuya anítéreq peh morá sóntíá ánínseq síáhrabúwe. Mi sontíá ání Maniká awahbeh sansa sehgí ání ména Kóníría séhréhú ani míowe.  
\v 8 Síáhrabéna su ke íópeqté áníné ehweh moke teriena Sópa suwahpeq eqmaq suowe.   
\s1 Pítane awanka tagó ehwehne.  
\p
\v 9 Mó wehekáh se ahtapeq Sópa suwahpeq áhníbórá kutaq Pítaga nah abogéhrapeq wehekáhnabubu púrerinieéna kiuwe.  
\v 10 Púreréna arupibiúwana, Tópahnsabé níre úwe. Mó kegá táhutahuq tíátótaq wenawanka tagówe.  
\v 11 Tagówana íópeq sawekúwana mipeqté anotah paráhnkéq tahnsa náneq tuwe. Ébeq ayéhráq ébeq ayéhrárue pagume we míorabeq mewerúwe.  
\v 12 Mi paráhnkéqpípéq áhnte menkáméhnkánkákáq karahrabahnkakáq kabarankakáq míówe.  
\v 13 Míówana íópeqté éhwéhnká mahraréna, Pítao, irigue mi kamárí subiqme tíwe náhno úwe.   
\p
\v 14 Subiqme tíwe náhno úwana Pítaga anotah ahqáho éna, Anotah Wahnáh áníno, ite Asiu kegá íre nona naneq kamárí púana órirane. Naho íre narauge. Amahnága moq íre nanauge úwe.  
\v 15 Úwana íópeqté éhwéhnká mó mahraréna, Manikánka kaweraréh náneqsabé órirane atéhneho úwe.   
\p
\v 16 Apahtáróráq ménkámehnká parahnkeqpipeq sáhue mewena márumarena tuekéna úwana íópeqté éhwéhnká mó apahtáróráq irarúwana íópipeq tumeyowe.   
\p
\v 17 Wenawanka tagónsabe Pítaga áhtenéna, Néniwanka aneq tagehramo íwíáhúwe. Mira íwíáhútaq Kóníríaga eqmaq suo kega Sáímónine nah kabarue ábóraq marera ogesáh ogesáhrapeq iriwe míówe.  
\v 18 Iriwe méra anotahtaq kasenéra, Sáímóni mó awíq Píta mahtaq kaegaeiro kasenuwe.   
\p
\v 19 Wenawanka tagónsabe Pítaga iwíáhútaq Manikáne Awanka wensabé, Sáímónio, írátíahno. Apahránítógá arensabé anebahrowe.  
\v 20 Iriwe tutagáhno. Ínéga se eqmaró púah iwíáh kikirinehboq pehipi kériro úwe.   
\p
\v 21 Úwana Pítaga seba tutagéna sensabé, Itega kabaro anímé íné úge. Aneqsabé seo úwara  
\v 22 sega wensabé, Sóntía kené kíápéténi wenáwíq Kóníríaga eqmaq íúwátáire. We kaweqtaq mía míai aní ména Manikánsabe áhtenuwe. Moke Asiu kegá iwíáhéra, Kóníríawe peh kaweqtaq tabasíwe míéh áníne íwíáhuwe. Maniká míéhrabeqte íópeqté ánínká wensabé, Pítaga ehweh teinkéhboq siqmarehnara arene nahtapeq koweráhro uraire uwe.   
\p
\v 23 Uwana Pítaga sensabé, Nahupeq kíóro éna inokáhpeq kirabo aritowe. Ahbiahipeq Pítareq we seweró kereqka pokuwara mó mibeqté Sísa tagaríáh kégá kérówe.   
\s1 Pítaga Kóníríane nahtapeq kú ehwehne.  
\p
\v 24 Mó wehekáh Pítarehga Sésáría suwahpeq kuwe. Kóníríaga wenawahrahreq wene iyahnabo anímárínseq síáhrabúwara sega wene nahtapeq sure momiwíue Píta áwénunuwe.   
\p
\v 25 Pítaga nahupeq kinautaq Kóníríaga weba séna wene aigárátáq arehunseraráq ména wensabé iwíáh íwíáh atowe.  
\v 26 Iwíáh íwíáh atowana Pítaga wensabé, Irigúno. Íné moq peh wehukení múge úwe.  
\v 27 Pítareq wereq ehwehnéra nahupeq kíúyara áhnte wehuké mitaq sáhuríówe.   
\p
\v 28 Mitaq sáhuríówana Pítaga sensabé, Asiu kené sánsámé nahnso ke momiwíotaqmé Asiu kegá mibeq pokéyabe órira míre éq íre pokorahúne. Minayabe tagaríáhwe. Manikánka sokigiue teniena, Mó ke peh abehq ké wóe íwíáhineho uraire.  
\v 29 Minayabe itega níáhraburowana pehipi surauge. Aneqsabé níáhraburoo? Teníéro úwe.   
\s1 Kóníríaga Píta teawu ehwéhne.  
\p
\v 30 Kóníríaga Pítansabé, Mó mahsenahrí amahnága tahnsa tanáhráq tunsoreráitaq nahtapeq púrerurauge. Púreruraugana patahga inserah téhreh ambántánkákáq ánínká íné míarautaq ábóraruraire.  
\v 31 Ábóraréna ínénsabe, Kóníríao, Manikánka arega púreróna ehwéh íréhre. Arega nári nárinóna sansá tagaríéhre.  
\v 32 Minayabe wehukení wenáwíq Sáímóni we mó awíq Píta kowero. We Sópa suwahpeqte kiweragéhboq wehuke eqmaq suo. Mó aní wenáwíq Sáímóni ménkámehnkáne áú kaweraqari aníne nah sóreq waní áhkórapeq kéh náh Pítaga kaegaeire uraire.  
\v 33 Urainsabé are kiwerageheéna apubúue wehuke eqmaq súátáuge. Eqmaq súátáugah arega suronawe kaweróne. Ite ómiga Manikáne aurátaq sewíone. Minayabe Manikánka korerio urai ehwéh amahnága moke teio úwe.   
\s1 Pítaga Sísa éhweh Kóníríareh teriu ehwéhne.  
\p
\v 34 Kóníríaga, Moke teio úwana Pítaga sensabé mahraréna, Íné amahnága tagaríómé Manikánka aiq pútaq moke mah kehiná kéhínánsábé monseráhnue arutaboirire.  
\v 35 Wensabé áhtenéra kaweqtaq mía míao keyábé arutaboirire. Íre peh morá Asiu keyábé moke mah kehiná kéhínánsábé arutaboirire.  
\v 36 Manikánka ite Ísara ke teiu ehwéhmé itega írátíáhwe. Mi ehwéhmé Sísa Karáhéwé mah kehiná kéhíná wahnahnarítéhre. Wene kaweq ehwéhnsábé aiq pútare atáh ké peh morá ké tahnsa úkowe.   
\p
\v 37 Sóniga Kehrari marákórápéq kaweq arámbéhrí áhwáréna ehweh teriena wání meriuwe. Anehe ite moke Ísara kehiná suwahpeq mirauro sansá aiq tagaríáhwe.  
\v 38 Manikánka Sísa Néhsara suwahpeqte ánípá Wenawa eqmatairana Wenawanka Sísa séhréh atena págege atáráire. Sísaga mó ke suwahpeq mó ke suwahperue pokue kaweq arámbéhrí arítáráire. Manikánka Sísaba mía míai puana owainawanka síwíoqneh ke kawerarítáráire. Ínéga teiú éhwéhmé aiq íráhwe úwe.   
\p
\v 39 Pítaga mó mahraréna, Asiu kené marakórápéqkákáq Sarúsarama suwahpeqkakáq Sísaga moke mirarurai arámbéhrí ínéreq mó we kéró kereqka tagaraune. Ísara kegá Sísa awankátaq táhparera subiq sutowe.  
\v 40 Subiq sutowana pukúwana apahtáró wéhékáhtáq Manikánka Sísa iriwe oganúq atáráirana wega iteba suraire.  
\v 41 Íre ómi kehinápá peh iteba surairaq tagaraune. We oganúq kuraitaq tagéq itereq wereq moráráq táhutahururaune.   
\p
\v 42 Manikánka itensabé, Mah kehiná kéhíná koreríéro. Sísa ínéga omaq ató ánínká mókake moke oga míáh kéreq pusa kéreq ehweh aritankéhe. Mi ehwéh tábúsoqme koreríéro uraire.  
\v 43 Moke Manikáne ehweh iraru kegá mahraréra,  
\q1 Mi aní áwíq áhrabéra wensabé aiq pútare atáh kéwé Manikánka sene ahbabáq kaweraritankéhe uwe teriuwe. \rq (Aisaia 33.24, 53.5,6; Jeremaia 31.34; Maika 7.18; Sekaraia 13.1; Aroma 10.11; Kárétía 3.22)\rq*   
\s1 Manikáne Awanka nahnso kebá tumío ehwéhne.  
\p
\v 44 Pítaga mi ehwéh teriutaq Manikáne Awanka író kene sirupipeq tumíowara  
\v 45-46 sega kambare ehwéh iraréra Manikánsabe iwíáh íwíáh atówe. Iwíáh íwíáh atówara Sísansabé aiq pútare atáh Ásíú ké Pítareq su Asiu kegá irera áhtenuwe. Áhtenéra irarera, Manikáne Awanka íre peh morá iteba tumíéhre. Nahnso keba moq tumíéhre uwe.   
\p
\v 47 Uwana Pítaga mahraréna, Manikáne Awanka itene irupipeq tumíarainserah mah kené sirupipeq moq tumíéhre. Minayabe wání merieyabe insega ahqáho aitahráhiro úwe.  
\v 48 Insega ahqáho aitahráhiro éna Sísa Karáhé áwíqtaq wání meríéro úwara mi ke wání meriúwe. Wání meriúwara sega Pítansabé, Táhmaro wehekáh mahtaq míahno uwe.   
\c 11  
\s1 Pítaga Sarúsarama suwahpeqte Asiu ke teriu ehwehne.  
\p
\v 1 Nahnso kegá Manikáne ehwehnsabé aiq pútare atárówe uwara Súría marákórápéqté eqmaro kereq mó Sísa tagaríáh kéreqka írówe.  
\v 2 Írówana Pítaga Sarúsarama suwahpeq kiutaq mibeqté síú amurúrúó kegá ehweh atówe.  
\v 3 Ehweh atera, Íre Asiu kené nahtapeq árahinsabé pokue táhutahururono uwe.   
\p
\v 4 Uwana Pítaga Kóníríane nahtapeq pokú ehweh mahraréna,  
\v 5 Íné Sópa suwahpeq púrerurautaq néniwanka tagaraire. Tagarairana íópeqté anotah paráhnkéq tahnsa náneq tutaire. Ébeq ayéhráq ébeq ayéhrárue íné míaraurabeq mewe tutaire.  
\v 6 Íné ebitáwéna ménkámehnkánkakaq karahrabahnkakáq kabarankakáq mi paráhnkéqpípéq míaraire.   
\p
\v 7 Míarairana íópeqté éhwéhnká iraréna, Pítao, irigue mi kamárí subiqme tiwe náhno uraire.  
\v 8 Urairana ínéga anotah ahqáho éna, Íre nóna naneq kamárí púana naho íre narauge. Amahnága moq íre nanauge urauge.   
\p
\v 9 Uraugana íópeqté éhwéhnká mó mahraréna, Manikánka kaweraréh náneqme íre no naneq kane atéhneho uraire.  
\v 10 Mi ehwéh apahtáróráq irarurairana mi paráhnkéqkákáq íópeq tuekuraire.   
\p
\v 11 Tuekuraitaq Sésáría suwahpeqte ánínká, Íné koweniro únsabe apahránítógá íné koweniraneheéra kaeurau nahtápéq suwe.  
\v 12 Suwana Manikáne Awanka ínénsabe, Iwíáh kikirinehboq pehipi kériro urairaq ínéreq abapete morá mó Sísa tagaríáh kéreqka se kérítáúne. Kérireq itega mi wehné nahtapeq kure kiraune.   
\p
\v 13 Kiraunana wene nahtapeq íópeqté tutai aníné ehweh teiátáire. Teiena, Íópeqté tutai anínká ínénsabe mahraréna, Wehukení wenáwíq Sáímóni we mó awíq Píta Sópa suwahpeq míéhre. We kiweragéhboq wehuke eqmaq suo.  
\v 14 We sínaraq arereq arenawahrahreqsabé oga úké ehweh teinkéhe ire uraire.   
\p
\v 15 Kóníríaga mi ehwéh teníátáirana ínéga Sísa éhweh áwaheue teríátáuge. Sísa éhweh áwaheue teríátáutaq Manikáne Awanka sene sirupipeq tumíaraire. Téhwe itene irupipeq tumíarainserahnue tumíaraire.  
\v 16 We marakóipeq míaraitaq Sísaga mahraréna, Sóniga wání meri merinínana Manikáne Awanka itene irupipeq tumíankehe uraire.  
\v 17 Manikáne Awanka sene sirupipeq tumíarairana mi ehwéh niahreraq káráire. Itega Sísa Karáhénsabe aiq pútare atárówana Manikáne Awanka itene irupipeq tumíaraire. Itene irupipeq tumíarainserah sene sirupipeq moq tumíaraire. Manikánka wewega miraruraire. Íné peh wehukení míó púana Manikánsabe árahue ahqáho atanínkono úwe.   
\p
\v 18 Úwara sega Pítane ehweh irera túbáh aguwe. Túbáh agéra Manikánsabe iwíáh íwíáh atera, Nahnso keakáq sene ahbabáq súáhnsábé Manikánka oganúq sítéhre uwe.   
\s1 Sísa Karáhé tagaríáh kéwé Ántíóka suwahpeq téhwe Kárísítíni kee ue síwírarító ehwehne.  
\p
\v 19 Sítíbéni subiq súó tanahráq sega Sísa tagaríáh ké síwíoqnowe. Síwíoqno puara sega Sarúsarama suwahpeq suera abae aguwe. Abae ague mó kegá Pónísía marákórápéq pokuwara mó kegá Sáípára marákórápéq pokuwara mó kegá Ántíóka suwahpeq pokuwe. Poké agurabetaq peh morá Asiu ke Sísa éhweh teríúwe.  
\v 20 Táhmaro Sísa tagaríáh kéwé Sáípára marákórápéqté kéreq Sáíríni marákórápéqté kéreqka Ántíóka suwahpeq pokue Káríki ke Sísa itene Wahnah éhweh teríúwe.  
\v 21 Wene ehweh teríú ke Manikánka séhréh arito púara áhnte kegá Sísansabé aiq pútare atera, Wene sánsá sehgionéhe íwíáhuwe.   
\p
\v 22 Sarúsarama suwahpeqte Sísa tagaríáh kégá irera Páhnábása Ántíóka suwahpeq eqmarówe.  
\v 23 Eqmarówana Ántíóka suwahpeq séna Manikánka wehuke séhréh arito tagéna wene arupipeq eyoyóúwe. Eyoyóéna sensabé túbáh agiyehboq Sísane sánsá kawerue sehgíóro úwe.  
\v 24 Páhnábása kaweqtaq mía míaú aní ména Sísansabé kawerue aiq pútare atowana Manikáne Awanka séhréh atowe. Séhréh atowara áhnte kegá Sísansabé aiq pútare atera, Sísane sánsá sehgioneheqmúne íwíáhuwe.   
\p
\v 25 Páhnábásaga Sora anebahrinieéna Tahsa suwahpeq pokúwe.  
\v 26 Pokéna Sora tagéna koweqmena Ántíóka suwahpeq kouwekúwe. Sega peh morá ópéq mitaq méra Sísa tagaríáh kérerue momiwíue áhnte ke síwáhnoruye. Mitaq mó kegá Sísa tagaríáh kéyábé Kárísítíni kee ue téh síwírarítówe.\f + \fr 11.26 \ft Mi awíq áwahewé Karáhéne animáríne áwíre.\f*   
\s1 Morábí soruparó monéyábé éhwéhne.  
\p
\v 27 Mi tanáhráq Manikáne ehweh iraru kegá Sarúsarama suwahpeq suera Ántíóka suwahpeq túwe.  
\v 28 Peh morá sú ani wenáwíq Ágábúsaga iriwe míowana Manikáne Awanka iwíáh atowana irarúwe. Iraréna, Anotah ehwéhráhna tanáhráq mah marákó márákó sinae úwe. Wehukení wenáwíqtare Káróríúsa Sísáhri anotah wahnáh ání míotaq mi ehwéh aiq pútaragúwe.  
\v 29 Aiq pútaragúwara Ántíóka suwahpeqte Sísa tagaríáh kégá iwíáhéra, Súría marákórápéqté Sísa tagaríáh ké táhutahuq paiqmarageheéq móne nárienéhe. Náriníe ú aninká wewega iwíáhue náriuwe.  
\v 30 Mina tahnsa sene móne morábí soruparówara Páhnábásareq Sorareqka mi moné mewera Súría marákórápéq pokuye. Mitaq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhgá nárigeheéra móríúye.   
\c 12  
\s1 Píta karábúsiipéq móátó ehwehne.  
\p
\v 1 Mi tanáhráq Asiu kené anotah wahnáh ání wenáwíq Érótiga Sísa tagaríáh ké síwíoqnówe.  
\v 2 Síwíoqnéna, Sónine awahwá wenáwíq Sémísi subóro aritowara pokatate kiraqme subiq súówe.  
\v 3 Subiq súónsabe Asiu kegá Érótinsabé kaweróne atówe. Kaweróne atówana Érótiga Píta karábúsiipéq móátáhro úwara táhtoqme móátówe. Sótaikú siahreraq ko tánáhráq karábúsiipéq móátówe.   
\p
\v 4 Móátówana Érótiga áhnte sontíá kéyábé wahnahnatíáhro aritowe. Mó sontíá ké itaréitaré ké mipi sorupawe mía mó sontíá ké itaréitaré ké mipi sorupawe míaue 16 sontíá ké míówe. Érótiga iwíáhéna, Sótaikú siahreraq kéh tánáhráq parabagínaraq wehuke míáhpí kotiinie íwíáhúwe.  
\v 5 Iwíáhúwara Píta karábúsiipéq míotaq Sísa tagaríáh kégá Píta pugeq auwageheéra púrerata atauwe.   
\s1 Íópeqté ánínká Píta séhréh ato ehwehne.  
\p
\v 6 Érótiga Píta Asiu kebá móatanaútaq Pítaga inokáhpeq karábúsiipéq sugowe. Píta taqnobagineho éra téhtaré séníráté táhrarera sóntía anítárégá ébeq ayéhráq ébeq ayéhrárue wahnahnuyara mó sontíá ánítárégá méhpehtapéq wahnahnatíóyana sugowe.   
\p
\v 7 Sugowana Maniká míéhrabeqte ánínká ábóraragútaq karábúsiipéq téhragúwe. Téhragúwana íópeqté ánínká Pítane ahwíraq subiq subirue iriatena wensabé, Apubúue irigúno úwe. Úwana wene ayahpite séníráré megúwe.   
\p
\v 8 Megúwana íópeqté ánínká wensabé, Arene ambanta sábirue úbíqme arene súu sukio úwana Pítaga wene ehweh irena miraúwana, Arene korósi aneranerue íné séniro úwe.  
\v 9 Íné séniro úwana Pítaga we kérena iwíáhéna, Íópeqté ánínká tumeniréhnsábé aiq pútaqpomo peh néniwanka tagehrapómo íwíáhúwe.  
\v 10 Sóntía anínká wahnahnúrabeq sótaikéra mó sontíá ánínká wahnahnúrabeq sótaikéra wahba áhtápéq séagoyeheéra anotah kahpáh ónsá korabeq suye. Mi onsá pehipi sigúwara sega máhpeq séaguye. Séagéra ahnanahq sótaikuyataq íópeqté ánínká Píta auwena taqnobagúwe.   
\p
\v 11 Taqnobagúwana Pítaga iwíáhéna, Íre néniwanka tagehrana amahnága aiq niahteboge. Érótireq Asiu kereqka nubíyehoéna Manikánka íópeqté ání eqmaréhre. Íné tumenirankeheéna eqmaréhre íwíáhéna  
\v 12 Máhkane anowa Máhríane nahtapeq pokúwe. Máhkawe mó awíq Sónie. Mi nahtápéq áhnte Sísa tagaríáh kégá momiwíue méra púreruwana   
\p
\v 13 Pítaga máhpeqte ónsáráq pakobakoúwana ahrari wenáwíq Áróraga onsarapéq tuirowe.  
\v 14 Tuirena, Ehweh irari aní Pítae íwíáhéna wene arupipeq eyoyóúwe. Eyoyóúnsabe wega onsa íre siatasa peh nahupeq pehbeheráh kibekue, Píta méhpehtapéq iriwe míéhre teriuwe.  
\v 15 Teriuwara sega wensabé, Are uwoyansa ani úkóne uwana mi ahrárígá, We míéhre. Peh aiq pútariahnsanuge úwara sega wensabé, Peh íópeqté ání Píta wahnahnatéh ánípómo uwe.   
\p
\v 16 Uwana Pítaga mó pakobakoúwara sega onsa siatera Píta tagéra áhtenuwe.  
\v 17 Áhtenuwana se túbáh agigeheéna Pítaga ayahnka saiqnéna Manikánka karábúsiipéqté tumero ehwéh teriuwe. Teriena sensabé, Sémísireq mó Sísa tagaríáh kéreq koreríéro éna mitaq suena móbeq pokúwe.   
\p
\v 18 Ahbiahipeq Píta karábúsiipéqté taqnobagúnsabe sóntía kegá, Eheragiro éra sirupipeq iwíáh kikiruwe.  
\v 19 Érótiga sóntía keyábé, Píta koanebahroro úwara koanebahruwe. Anebahruwana Píta íre ábóraq míonsabe Érótiga Píta wahnahnuro sontíá ké ehweh aritena mó sontíá kéyábé, Mi ke subiq súáhro aritowe. Subiq súáhro aritena Érótiga Súría marákórápéq suena Sésáría suwahpeq kowíowe.   
\s1 Éróti pukú ehwehne.  
\p
\v 20 Érótiga Táíya suwahpeqte kéreq Sáíróna suwahpeqte kéreqsabé abiahnsanúwe. Abiansanúwara Érótiga wahnahnú marákórápéqté táhútáhúq paiqmaq paiqmaru puara sega weba suwe. Érótine arambehri kené wahnahnú ani wenáwíq Párásátae. Moráráq su kegá wensabé, Érótiga itensabé ahqáho aitehnehboq are itene ehweh mibeq mahbeq aní míahno uwe. Insahwé oneheéra Érótiba suwe.   
\p
\v 21 Érótiga iwíáhú wehekáh wene wahnah awáhríq náneqmarí sukiwena wahnah siáhráq tútuue ména ehweh teriuwe.  
\v 22 Teriuwara író kega anotah ehwéhnabaéra, Teí ání íre wehukení míre. We Maniká míre uwana  
\v 23 Érótiga, Ahqáho. Íné íre Maniká múge. Peh wehukení múge íre iraria peh ehiya míowe. Minayabe íópeqté ání Maniká míéhrabeqte ánínká apubúue, Awahreúno atowana wene arupipeq awiria sóagúwana putiowe.   
\p
\v 24 Putiowara mó ke suwahpeq mó ke suwahperue áhnte kegá Manikáne ehweh irera Sísansabé aiq pútare átówe.   
\p
\v 25 Páhnábásareq Sorareqka sene mibeqté árámbéhrí parabaruera Máhka mó awíq Sóni meqmera Sarúsarama suwahpeq suera Ántíóka suwahpeq kouwekuye. \rq (Eqmaro 11.29,30, 12.1)\rq*   
\c 13  
\s1 Porareq Páhnábásareq eqmaq súó ehwehne.  
\p
\v 1 Ántíóka suwahpeq Sísa tagaríáh ké míórabeq Manikáne ehweh iraru kereq síwáhnoru kereq míówe. Mi anímárí síwíqmé Páhnábása, Símíóni we mó awíq Naisa, Sáíríni marákórápéqté ání Árúsía, Sora, Mánái miraue míówe. Mánáireq anotah wahnáh ání Érótireq animairare míóyataq motakakiah áníté míóye.  
\v 2 Sega kawerue púreroneheéra táhutahuq awehriuwe. Mi tanáhráq sega Manikánsabe iwíáh íwíáh atótaq Manikáne Awanka sensabé, Páhnábásareq Sorareqka teriena arámbéhrí miraigehboq eqmaq súáhro úwe.  
\v 3 Úwara sega táhutahuq awehriéra púreréra mi aniténé sinonka táhtoqme púreraritera eqmaq súówe.   
\s1 Ahgora aníné aura pigú ehwehne.  
\p
\v 4 Manikáne Awanka siqmarowara Sorareq Páhnábásareqka pokue Sérúsía suwahpeq túye. Mitaq suera sípi kéwewera kure Sáípára marákórápéq pokuye.  
\v 5 Pokéra Sárámísi suwahpeq sutaq sega Asiu kené momiwí nahmárítápéq Manikáne ehweh teri terinuyana Máhkaga seba ména séhréh aritowe. Máhkawe mó awíq Sónie.   
\p
\v 6 Sega moke Sáípára marákórápéq nogera Pápósa suwahpeq suwe. Mitaqté ání wenáwíq Páhsísae. We Asiu aní ména ahgora aní míowe. Wega, Íné Manikáne ehweh iraru aní múge úmé péhepehenúwe.  
\v 7 Wega Pápósa suwahpeqte wáhnáh áníbá míowe. Mi wahnáhné áwíqtare Ségía Pórásae. We áhnte ahtébíá ání ména Manikáne ehweh irankeheéna Sorararéyábé mahbeq sewéta Manikáne ehweh teníétao úwe.  
\v 8 Mi ahgórá ání áwíq mó awíqmé Erimae. Erimaga Sorararéné ehwehme abehq éhwéhne aritowe. Mitaqté wáhnáh ánínká Sísane ehwehnsabé aiq pútare inehoéna wega Sorararéné ehwehnsabé abehq éhwéhne aritowe.   
\p
\v 9 Sorawe we mó awíq Porae. Manikáne Awanka we págege atena séhréh atowana wega Erima págegeue ebitáwéna wensabé,  
\v 10 Are owainawane ani móne. Are kaweqtaq méyabe awahrieh aní móne. Are péhe ánímé ahbabáqsabe áwí ání móne. Arega Manikáne ehweh íre tábúsoqme teriasa aeqme síwáhnoróne.  
\v 11 Írátíahno. Manikánka amahnága kamah awinah are aura pira ání míankehe. Áhnte wehekáh téhreh íre tagahrahóne úwana wene aura apubúue pigúwana we íre tagahrahúwe. Íre tagahrahúnsabe mó anínká wene ayahnkaratáq ahmboqme ah sokigi aninkeheéna kabaq kabarúwe.  
\v 12 Wahnah anínká mina tagéna Sísane ehwehnsabé áhtenu puana aiq pútare atowe.   
\s1 Porareq Páhnábásareqka Ántíóka suwahpeq teríúya ehwehne.  
\p
\v 13 Porarehga Pápósa suwahpeq suera sípi kéwewera kure Péríga suwahpeq Pámbíría marákórápéq kuwe. Mitaq Máhkaga Porareh suena wenawahpeq Sarúsarama suwahpeq seuwekúwe.  
\v 14 Seuwekúwara Porarehga Péríga suwahpeq suera Ántíóka suwahpeq Písíría marákórápéq kuwe. Mitaq kéra ahrena ahrena wehekáh Asiu kené momiwí nahtápéq kire tútuue míówe.  
\v 15 Tútuue míówara mibeqté wáhnáh kégá Mósísiga sehgíóro ú sehirankákáq Manikáne ehweh iraru kené sehirankakaq sáhnsahera sega Porarehyabe, Itene irupipeq séhréhorahi ehwéh kahnaraqmé teiéro uwe.   
\p
\v 16 Uwana Poraga irigéna se túbáh agigeheéna ayahnka saiqnéna mahraréna, Ísara kereq Manikánsabe áhteno kerero, írátíáhro.  
\v 17 Maniká Iteribo ite Ísara kené Manikáne. Wega itene igaqnaréh omaq sitena séhréhúnsabe sega Ísípi marákórápéq íregáritaq aguwe. Manikánka págegeue séhréh aritena Ísípi marákórápéqté meriqmena móbeq móritowe.   
\p
\v 18 Sega 40 opéq abataq marákórápéq míówe. Míówana mi tanáhráq Manikánka se peh áwéragówe.  
\v 19 We abapete téhtaré Kénáni marákóráq míó kehiná kaqsuowe. Kaqsuo kene marakó itene igaqnaréh eqsitowe.  
\v 20 Mi arámbéhrí miraúmé peh íregáritaq opéq 450 opéq sótaikúwe. Sotaikúwana wega ehweh kaweraritageheéna wahnah ke omaq sitowe. Anehe Sáhmúéri wene ehweh irari aní omaq atowe úwe.   
\p
\v 21 Poraga mó mahraréna, Itene igaqnaréhga Manikánsabe, Íregáritaq wahnáh kéyábé iuwahriehre. Peh morá anotah págege wahnáh ánínká ite wahnahnaitankeheé omaq ato uwe. Uwana Manikánka Pénsámíni kahnáh ání Kisine ahninkáwá wenáwíq Sora omaq atena itene igaqnaréh wahnahnarito atowe. Soraga 40 opéq wahnahnúwe.  
\v 22 Wahnahnúwana Manikánka Soransabé, Arega wahnahnurona tanáhráq aiq parabagire éna Tébíti sene anotah wahnáh ání míankeheéna omaq atowe. Omaq atena mahraréna, Sésine ahninkáwá tagaríóge. We niruní ání míre. Wega moke nuwahbeh sánsá mirainkehe úwe.   
\p
\v 23 Manikánka irarúnserah Tébítine anahwagá ite Ísara ke kaweraitankeheéna Manikánka omaq atowana aiq tutaire. Tutai ani wenáwiq Sísae.   
\p
\v 24 Sísaga tuina uraitaq Sóniga Ísara keyábé mahraréna, Itene ahbabáq sansa sueq kaweqtaq míéhrataqmé wání meiníe uraire.  
\v 25 Sóniga wene arambehri parabaruana uraitaq wega mó mahraréna, Íné inse wíre íwíáhoo? Íné ite áwénunúna anímé íre we úge. Írátíáhro. Íné inehe si aníné súu nahníáq pugereyabe íre awehrari aní múge uraire úwe.\f + \fr 13.25 \ft Máhka 1.7 aigárápéqté éhwéh tagáhno.\f*   
\p
\v 26 Poraga mó mahraréna, Nánuwahraho, Ébáráhma kahnáhné animárínseq Manikánsabe áhteno kerero, írátíáhro. Itega oga mía míaonayabé mi ehwéh Manikánka aiq teíre.  
\v 27 Sarúsarama suwahpeqte kéreq sene wahnah anímárínseqka Sísa tunsabe we íre siahtabarowe. Sega ahrena ahrena wehekáh Manikáne ehweh iraru kené sehira sáhnsahwe taga tagaéra mi ehwéhnsábé íre kawerue iwíáhurowe. Íre kawerue iwíáhéra Manikáne ehweh iraru kegá sehiranunserah sega Sísa ehweh atera subiq suanéhe atówe.   
\p
\v 28 Sega, Sísa áhnte ahbabáruraire íre irarerahéra sega pehipi Páhírátinsabé, Subiq suo ato ue teawátówe.  
\v 29 Manikáne sehiranka irarúnserah sega subiq sutowe. Subiq sutowara awanká soriwe táhparó ani sehgiwera maisé onápípéq mómaisarówe.  
\v 30 Mómaisarówana Manikánka iriatena oganúq atáráire.  
\v 31 Oganúq atáráirana Kehrari marákórápéqté Sarúsarama suwahpeq we kétó keba suraire. Surairara sega áhnte wehekáh we taga tagauronsabé sega amahnága mó ke teri terinowe úwe.   
\p
\v 32 Poraga mó mahraréna, Anotah kawéq éhwéh mahrarue teiune. Manikánka itene igaqnaréhyabe, Kaweraitahna aní iteba eqmaraníe aiq irarúwe.  
\v 33 Eqmaraníe aiq iraréna Sísa iriatena oganúq atáráinsabé wega irarú ehweh aiq pútaraguraire. Itene igaqnaréhne animárínká aiq tagariaraune. Wega iriatena oganúq atáráinsabé Buk Songipeqté éhwéhnká mahraréna,  
\q1 Are nénahni móne.  
\q1 Íné Arenabo uge ire. \rq (Buk Song 2.7)\rq*   
\m
\v 34 Manikánka iriatena oganúq ato puana wene anonka mókake marakóipeq íre karekorahire. Minayabe Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Ínéga Tébíti omasa éhwéh teawúnserah mókake ite kawerarena áhnte kaweq naneq iníe ire. \rq (Aisaia 55.3)\rq*   
\m
\v 35 Manikáne ehweh mó mahraréna,  
\q1 Arega miraónayabé arene arambehri miraéyabe omaq ato aníné anonka íre karekinawire ire. \rq (Buk Song 16.10)\rq*   
\m
\v 36 Tébítiga oga mío tanáhráq Manikáne arambehri kawerue miraéna wene arambehri parabaruotaq putiowara itene igaqnaréh maisarórabeq maisarówe. Maisarówana Tébítine anonka kárékúwana  
\v 37 Manikánka iriatena oganúq atárái aníné anonka íre kárékuraire.  
\v 38 Minayabe teiníboq írátíáhro. Sísaga miraurainsabé itene ahbabáq kaqiuwahráhire.  
\v 39 Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká itene ahbabáq íre kaqiuwahráhire. Sísansabé aiq pútare atonayabé itene ahbabáq moke kaqiuwahráhire úwe.   
\p
\v 40 Poraga mó mahraréna, Naho sáíyó ké tahnsa míyehboq néne ehweh kawerue írátíáhro. Mi keyábé Manikáne ehweh irarú aninká naho sehiranue mahraréna,   
\q1
\v 41 Íre aiq pútare ainteq peh niwirého keo, tagaríáhro. Ite áhtenéq pukoneheqmóe. Ite míéhra tanáhráq anotah pagégé árámbéhrí mirainauge. Wehukega mi arámbéhrí teiétáq tahirímé itega sensabé íre aiq pútare arítáh irino úwe teriuwe.   
\p
\v 42 Porane ehweh parabagútaq wereq Páhnábásareqka Asiu kené momiwí nahtápéqté tueyokuye. Tueyokuyara mibeqté kégá sensabé, Mó ahrena ahrena wehekáh arega teiena ehwéh mahtaq mónkakáq sereiyo uwe.  
\v 43 Momiwí nahtápéqté kégá abae agutaq áhnte Asiu kereq Asiu kené sánsá mirau kereqka Porareq Páhnábásareq kérírówe. Kérírówara Porararégá ehweh teriera, Manikánka ite séhréh aitankeheéq wene sánsá kawerue sehgíóro uye.   
\s1 Asiu ke suera nahnso ke koreríúya ehwehne.  
\p
\v 44 Mó ahrena ahrena wehekáh mi ke suwahpeqte ké peh íregáritaq kegá Manikáne ehweh iraneheéra momiwíuríówe.  
\v 45 Sísansabé íre aiq pútare atáh Ásíú kégá áhnte wehekéq momiwíuríówara tagotaq sene sirupipeq págegeéra abiahnsanuwe. Minayabe sega Poransabé awiréh atera, Arega iraréna ehwéh íre aiq pútaq ehwéhne atówe.  
\v 46 Atówara Porareq Páhnábásareqka íre áhreia peh pahsuqme teríúye. Teriera, Itega Asiu ke míáh púata téh itega teiuye. Itega, Manikáne ehwehnsabé iuwahriehre éq oga mérapeqsábé íre iuwahbehnsabé ite iwueta mó ke nahnso ke korerieyéhe.  
\v 47 Manikáne ehwehnka irarinserahnue mahraréna,  
\q1 Nahnso ke sunkíkírirabeq kawerue nogigéhboq kánéq keráhnserahnue itega kaweq ehwéh koreríéro. Mah kehiná kéhíná irageheéna eqmaróge ire uye.   
\p
\v 48 Uyara nahnso kegá mi ehwéh írótaq iwíáh íwíáhéra, Manikáne ehweh aiq kaweq ehwéhne íwíáhuwe. Oga mía míaigeheéna Manikánka omaq sito kega Sísansabé aiq pútare atówe.  
\v 49 Sísansabé aiq pútare ató kega mitaq teri mahtaq terinuwara áhnte mibeqté kégá írówe.   
\p
\v 50 Mibeqté Asiu kegá Porararéyábé abiahnsanéra kaweq abóáwáh ínínseq mi ke suwahpeqte ábóáwáh wéhreq eqmaq súówe. Eqmaq súówara sega Porareq Páhnábásareq síwíoqnéra sensuwahpeqte káqsúówara  
\v 51 Porararégá sene sigárátáté tánáhúq aiyápóranirue poruaruóye. Itega aiq teriuyansabé amahnága mirao sansá seyene ahbabáre íwíáhéra sene sigárátáté tánáhúq poruaruera Áíkónía suwahpeq pokuye.  
\v 52 Pokuyana Manikáne Awanka mitaq Sísa tagaríáh kéné sirupipeq ména séhréh aritowara sega iwíáh íwíáhuwe.   
\c 14  
\s1 Áíkónía suwahpeq ótaq sansámárí mirauya ehwéhne.  
\p
\v 1 Porareq Páhnábásareqka Áíkónía suwahpeq pokuyataq sene sánsánéra Asiu kené momiwí nahtápéq kibekuye. Kibekéra Sísane ehweh tábúsoqme síwáhnoruyansabé áhnte Asiu kereq Káríki kereqka Sísansabé aiq pútare atówe.  
\v 2 Íre aiq pútare ató Asíú kégá nahnso keyábé, Porararéné ehwehme peh abehq éhwéhne uwara mi nahnsó kégá aiq pútare arító keyabé abiahnsanarítówe.  
\v 3 Porararégá íre wahto tanáhráq mitaq méra íre áhreia Manikáne ehweh síwáhnoruye. Mi ehwéh págegeue síwáhnoruyataq Manikánka sirupipeq págege aritowara sega ótaq sansámárí mirauye.  
\v 4 Mi ke suwahpeqte kégá íre morá íwíáhuwe. Mó kegá Porararéné ehweh aiq pútaq ehwéhne íwíáhuwara mó kegá, Írakaumo. Peh Asiu kené sánsá aiq pútaq sansáne uwe.  
\v 5 Asiu kereq nahnso kereq sene wahnahnseqka momiwíéra, Porararé síwíoqnéra ebahnsatate tuparuqme subonéhe íwíáhuwe.   
\p
\v 6 Iwíáhuwara Porararégá mi ehwéh íróyataq apubúue mitaq suera Áríkíónía marákórápéq Árísáta suwahpeq Tébi suwahpeq pokuye. Mitaqkákáq mó ayéhrápéqté ké suwahpeqkakáq teriáqme nogúye.  
\v 7 Mi marákórápéqté ké Sísane kaweq ehwéh teriáqme nogúye.   
\s1 Soriqnah ani kaweragú ehwehne.  
\p
\v 8 Peh morá soriqnah ani Árísáta suwahpeq tútuue míowana wenanoga soriqnah ani maqmaronsabe íre nogoráhúwe.  
\v 9 Poraga síwáhnorútaq mi anínká kawerue irowe. Irena, Sísaga íné kaweraintahráhire íwíáhúwana Poraga we ebitáwéna wene iwíáh tagéna anotahtaq teawena,  
\v 10 Irigue nogo úwana wega apubúue iriwe noguwe.   
\p
\v 11 Noguwara mibeqté kégá Poraga miraú tagéra anotah ehwéhnabaéra Áríkíónía marákórápéqté kéné ehweh mahraréra, Manikátaregá wehukeníté úkéra iteba tumíéhye uwe.  
\v 12 Tumíéhye éra Páhnábásansabé sene maniká áwíq Súsie ue áwíratówe. Poransabé sene maniká áwíq Érémísie ue áwíratówe. Poraga áhnte ehwéhnúnsabe, We Érémísi tahnsá áníne éra Érémísie ue áwíratówe.  
\v 13 Sene maniká Súsinsabé iwíáh íwíáh ató nah sensuwahpeq ahnansahrapeq kowe. Súsine ehweh mibeq mahbeq arítéh ánínká káhoakáq awanká aramarínkákáq ogesáh ogesáhrapeq mewena súwe. Sega, Porareq Páhnábásareqsabé manikátare wóye íwíáhéra titironeherauwe.   
\p
\v 14 Titironehera uwara íre mirao sansá miraonehera unsabé mi kegá túbáh agigeheéra Porararégá sene ambanta subansúóye. Subansuera wehuke míórabeq pehbeheráh pokue anotahtaq ehwehnéra,  
\v 15 Aneqsabé miraoo? Peh ite tahnsá wéhúké míoye. Íre miraoro. Itega kaweq ehwéh teieyeheéta súye. Írátíáhro. Maniká we oga mía míai aní míre. Wega íópeqkákáq mah marákó márákóákáq sóreq wanínkákáq moke kéh náneqmarínkákáq mirarowe. Péhepehe maníkánsábé iwíáh íwíáho sansá sueq Manikánsabe áhraboro.  
\v 16 Naho wehukega seyene mirau sansánuwana Manikánka pehragaritowe.  
\v 17 Íópeqté ibonsúno atéhrana ibonsirana ménsámehnsá kawerue kíréhre. Kawerue kíréhrana iyahbankirehraq itene irupipeq eyoyóire. Minayabe wega ite kaweraitena aiq pútaq míóge éna aiq sokigi aíre uye.   
\p
\v 18 Mi ehwéh iraruyara titironehe íwíáhu ke ebeq sene ehweh íre írówe. Íre írówara Porararégá anotahtaq págegeue ahqáho aritoyara mi kegá, Aiq mire. Itene titironehe íwíáh suanehe éra súówe.   
\s1 Ebahnsatate Pora subú ehwehne.  
\p
\v 19 Ántíóka suwahpeqte Asiu kereq Áíkónía suwahpeqte Asiu kereqka mitaq séra mó ehwéh teríúnsabe mitaqté kégá sene ehweh meyówe. Mewera ebahnsatate tuparuqme Pora subúwana we marakóipeq aunúnkaq surahúwara sega, Aiq putíéhre íwíáhéra abariue ahnansahrapeq márówe.   
\p
\v 20 Márówara Sísa tagaríáh kégá weba sáhuríótaq Poraga irigéna mi ke suwahpeq kouwekúwe. Ahbiah tahnsá Porareq Páhnábásareqka mitaq suera Tébi suwahpeq pokuye.   
\s1 Sísa tagaríáh ké págegeue míageheéra síwáhnoréra aboawah weh omaq sitóya ehwéhne.  
\p
\v 21 Sega Sísane kaweq ehwéh Tébi suwahpeqte ké teríúyara áhnte kegá Sísansabé aiq pútare atówe. Aiq pútare atówara Porararégá mitaq suera Árísáta suwahpeqkakáq Áíkónía suwahpeqkakáq Ántíóka suwahpeqkakáq kouwekuye.  
\v 22 Kouwekéra Sísa tagaríáh ké págegeue míageheéra síwáhnoruye. Síwáhnoréra, Túbáh agiehboq Sísa kawerue kéráhro éra Sísane ah íre mareqmareq ahne. Ebeq mó kegá íwíoqnehraq anehe Manikánka wahnah wahnahnirabeq pokoneheqmúne uye.  
\v 23 Sísa tagaríáh kéráq wahnahnigeheéra Porararégá mó mapéq mó mapérue aboawah weh omaq sitóye. Omaq sitera táhutahuq awehriue mahraue púreréra, Maniká Iteriboo, síósirapéq wahnahnira kegá arensabé aiq pútare atáhwe. Arega se págege arite wahnahnarito ue púreruye.   
\s1 Písíría marákó Ántíóka suwahpeq seuwekuya ehwéhne.  
\p
\v 24 Porararégá mitaq suera Písíría marákórápéq kotaikue Pámbíría marákórápéq pokuye.  
\v 25 Mitaq Péríga suwahpeq Sísane ehweh teriera suera Átáría suwahpeq pokuye.   
\p
\v 26 Mitaq suera sípi kéwewera kure Ántíóka suwahpeq kouwekuye. Mitaqté Sísa tagaríáh kégá eqmaq suanehe íwíáhéra púreruwe. Manikánka Porararé séhréh aritankeheéra púreréra eqmaq súówe. Eqmaq súówara sega Sísane ehweh kawerue teriera sene arambehri parabarúóyansabé Ántíóka suwahpeq seuwekuye.  
\v 27 Seuwekuyataq sega Sísa tagaríáh ké momiwí arítóye. Momiwí aritera Manikánka séhréh arito ehwehnkákáq áhnte nahnsónká Sísansabé aiq pútare ató ehwehnkákáq teríúye.  
\v 28 Teriera sega íre wahto tanáhráq mi ke suwahpeq Sísa tagaríáh kébá mía míauye.   
\c 15  
\s1 Tábúsoq marageheéra eqmaq súó ehwehne.  
\p
\v 1 Táhmaro Súría marákórápéqté kégá Ántíóka suwahpeq tuera Sísa tagaríáh ké síwáhnoruwe. Síwáhnoréra, Peh morá Mósísine sánsá sehgíó ké sene síú amurúrúáh kégá oga mérapeq awaq miahráhowe uwe.  
\v 2 Uwara Porareq Páhnábásareqka mi ehwéhnsábé anotah ahqáho arítóye. Minayabe sereq tú kereqka anotah ehwéhuwe. Anotah ehwéhuwara Ántíóka suwahpeqte Sísa tagaríáh kégá Porareq Páhnábásareq táhmaro mó kereq omaq sitera Sarúsarama suwahpeq pokoro arítówe. Sarúsarama suwahpeq Manikánka eqmaro kereq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhreqsabé mi ehwéh tábúsoq marageheéra Porareh pokéwáhro arítówe.   
\p
\v 3 Sísa tagaríáh kégá pokéwáhro arítówara sega Pónísía marákóákáq Sámáría marákóákáq kótaikuwe. Kótaikutaq mitaqté Sísa tagaríáh ké teriera, Nahnso ke Sísansabé aiq pútare atówe ue teríúwe. Teríúwara moke sirupipeq iwíáh íwíáhéra eyoyóuwe.   
\p
\v 4 Porarehga Sarúsarama suwahpeq sutaq mibeqté eqmaro kereq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhreq moke Sísa tagaríáh kéreqka mehweh arítówe. Mehweh arítówara Porarehga Manikánka séhréh aritena moke miraú naneqkakaq teríúwe.   
\p
\v 5 Teríúwara táhmaro Sísansabé aiq pútare ató ke Péhrasi kené sánsá mirao kegá irigéra mahraruwe. Mahraréra, Nahnso kegá oga mérapeq awaq miagéhboq Mósísine áú amurúruto sansá miraoro terio. Mósísiga sehgíóro ú ehweh anterúéhboq kawerue sehgíóro terio uwe.   
\p
\v 6 Eqmaro kereq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhreqka mi ehwéhnsábé iwíáhoneheéra momiwíéra sío síouwana  
\v 7 Pítaga irigéna sensabé, Nanuwahraho, ite tagariarome naho nahnso kegá kaweq ehwéh irera aiq pútare atageheéna Manikánka ite míaraunarabeq omaq intáráire. Omaq intena, Korerio aintáráire.  
\v 8 Manikánka wehukene sirupipeq tagaríéhre. Wenawa iteba eqmaq áúwátáinserah nahnso keba moq eqmaq áúwátáire.   
\p
\v 9 Wega íre peh morá ite Asiu keyábé arutaboirire. Wega nahnso keyábé moq arutaboirire. Sega Sísansabé aiq pútare atáró puara sene sirupipeq kawerarítáráire.  
\v 10 Aneqsabé Maniká áwíoqnaho? Mósísiga sehgíóro ú ehweh sehgie sansa anotah pagégé sánsáne. Itene igaqnaréhreq itereqka mi sansá íre tábúsoqme sehgioráhúne. Minayabe itega aneqsabé nahnso ke mi pagégé sánsá sehgíóro terieo?  
\v 11 Íre mi sansá sehgiunaga oga mérapeq awaq miahráhúne. Peh morá itereq nahnso kereq Sísansabé aiq pútare atonaga oga mérapeq awaq miahráhúne úwe.   
\p
\v 12 Pítaga mi ehwéh irarue parabaruowara Porareq Páhnábásareqka momiwíuríó ke ehweh teríúyara ehiya míówe. Porararégá nahnso ke míópi Manikánka séhréh aritena ótaq sansámárí miraurai ehwéh teríúye.   
\p
\v 13 Teríúyana sene ehweh parabagútaq Sémísiga mahraréna, Nánuwahraho, néne ehweh íráhro.  
\v 14 Manikánka nahnso ke we kahnáh míageheéna omaq sitáráire. Wega téh miraurainsabé Sáímóniga aiq teíre.\f + \fr 15.14 \ft Árúkaga Pítane mó awíqmé Sáímónie áwíratowe.\f*  
\v 15 Manikáne ehweh iraru kegá minayabe aiq monseráh éhwéh teiúwana Manikáne ehwehnka aiq mahraréna,   
\q1
\v 16 Itene anotah Wahnáhnká mahraréna, Nah sokogi inserah Tébíti kahnáhmé ahbabárowe. Íné kouwekutaq sokogi nah pankeráhnserah íné Tébíti kahnáh kaweraritaníe. Sokogi nah pankeráhwana o nah tahnsa kéhnserah íné we kahnáh kaweraritaníe.  
\v 17 Mó kegá íné sene Wahnahnsabé ninebahrigeheéna kaweraritaníe. Ómi ínéga omaq sitó náhnsó kégá ínénsabe ninebahréra iwíáh íwíáh aintagéhe ire.   
\m
\v 18 Naho itene anotah Wahnáhnká áwahewé sína naneq aiq teiuwe úwe.   
\s1 Awehrio naneqsabé éhwéhne.  
\p
\v 19 Sémísiga mó mahraréna, Íné iwíáhume Manikánsabe áhrabo nahnsó kégá Maniká kéráh sánsá sene sirupipeq umeh agínehboq ahqáho ariteho.  
\v 20 Peh mahrarue páhsi sehiranue terienéhe. Terieq,  
\li1 Péhepehe maníkánsabe iwíáh íwíáhoneheéra titirirataq náíra naneq íre nahro. Mó kené ahrewe ahrariwe wehwe mahbiwe íre abarioro. Wehukenínká awio páríkí náneq ka íre nahro. Korahq íre nahro.  
\m Mahraue páhsiipéq sehiranue terienéhe.  
\v 21 Mósísine ehweh ahrena ahrena wehekáh Asiu kené momiwí nahmárítápéq ahriahri sáhnsáhówe. Wene ehweh moke mi kehiná suwahpeq síwáhnorowe. Minayabe wene ehweh író kega abiahnsaniyeho éra peh morá teiú náneqmarínsábé awehrioro ue páhsiipéq sehiranue terienéhe úwe.   
\s1 Páhsiipéqté éhwéhnsábé éhwéhne.  
\p
\v 22 Eqmaro kereq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhreq moke mó Sísa tagaríáh kéreqka Ántíóka suwahpeqte ké korerigeheéra kaweq ke omaq sitanéhe íwíáhuwe. Sega itebaté téhtaré áníté Sáírásareq Súrása we mó awíq Pásábareq omaq sitowe.  
\v 23 Omaq sitera mi anítéreq Porareq Páhnábásareq mi pahsí siera eqmaq súówe. Páhsiipéqté éhwéhnká mahraréna,  
\li1 Síría marákórápéqté kéreq Sírísía marákórápéqté kéreq Ántíóka suwahpeqte kérero, ite nahnso ke owanawé Sísa tagaríáh púaq iteruwahrah úkowe. Ite eqmaro kereq aboawah wehreqka mah pahsí sehiranue teiune.  
\v 24 Ite írátáúnawe menah táhmaro mahtaqté kégá iteba kure íwáhnorurowe. Mi ke íre eqmaq súátáunara peh seyega iwíáhue iteba pokue íwáhnorurowe. Itega sene ehwéh aiq pútaq ehwéhpómo éq iwíáh kikirurowe.  
\v 25 Minayabe itega sío síoéq iteba Porararé moráráq iteba eqmaq súáhna aníté omaq sitone. Porareq Páhnábásareq itene kaweq iyáhnábó áníté méq sensabé irutaboirúne.  
\v 26 Sereq itene Wahnah Sísa Karáhé éhweh terieyeheéra wehuke suboráho ke suwahpeq poku pokuóye.   
\li1
\v 27 Mó aníté síwíq Súrásareq Sáírásareq míehye. Sega sehiranu ehwéh moq teigéhe.   
\li1
\v 28 Manikáne Awanka iwíáh aitéhraq itega págege sansámárí íre teieq peh mahraue miraoro teiune.   
\li1
\v 29 Péhepehe maníkámárínsábé iwíáh íwíáhoneheéra titiré náriu naneq íre nahro. Korahq íre nahro. Wehukenínká awio páríkí náneq ka íre nahro. Mó kené ahrewe ahrariwe wehwe mahbiwe íre abarioro.  
\li1 Itega mahna irarúna ehwéh íréhrataqmé kaweqtaq míagehe. Pehénáe. Mah pahsí aiq parabagire. Iroro uwe.   
\m
\v 30 Eqmaq suowara sega pokue Ántíóka suwahpeq tuera sega Sísa tagaríáh ké momiwí aritera páhsi náríúwe.  
\v 31 Náríúwara sáhnsahera mi pahsíípéqté éhwéhnká sirupipeq eyoyó aritowe.  
\v 32 Súrásareq Sáírásareq Manikáne ehweh iraruya aníté méra Sísa tagaríáh ké págegeue míageheéra sega áhnte ehwéhnue síwáhnoruye.  
\v 33 Síwáhnoréra táhmaro wehekáh mitaq méra seuwekoyehe íwíáhuyara pehwehrue pokéwáhtao éra eqmaq súówe. [  
\v 34 Sáírásaga mó iwíáhéna íre pokia peh mitaq míowe.]  
\v 35 Porareq Páhnábásareqka Ántíóka suwahpeq kauye. Sereq áhnte mó kereqka Sísane ehweh teriera síwáhnoruwe.   
\s1 Porararégá Máhkansabé ehwehuya ehwéhne.  
\p
\v 36 Táhmaro wehekáh sótaikútaq Poraga Páhnábásansabé, Sísane ehweh síwáhnorurauya ke suwahpeqtaq seuwekoyehe. Sísa tagaríáh ké kaweqtaq míahwapómo moke sensuwahpeq koragayehe úwe.   
\p
\v 37 Úwana Páhnábásaga, Sóni we mó awíq Máhkaga sénirahnata pokoyehe úwe.  
\v 38 Úwana Poraga ahqáho atena, Itega Pámbíría marákórápéq pokurauyataq Máhkaga mitaq ite iuwena tabanaguraire. Mi tanáhráq wene arambehri íre parabarusa pehipi taqnobagurainsabé wega mó íre séirankéhe úwe.   
\p
\v 39 Mira íwíáhuyansabé sega ehwehuye. Minayabe Páhnábásaga Pora auwena Máhka meqmena sípi kéwewena Sáípára marákórápéq pokúwe.  
\v 40 Pokúwana Poraga Sáírása omaq atowara Sísa tagaríáh kégá monseráh íwíáhéra, Pokéwáhtao éra mahrarue púreruwe. Púreréra, Maniká Iteriboo, arega mah anítéyábé arutaboiróna puah kawerue págege arite séhréh arito uwe.  
\v 41 Uwara Porareq Sáírásareqka pokue Síría marákóákáq Sírísía marákóákáq Sísa tagaríáh ké momiwíurabeq págege aritayeheéra síwáhnoruye.   
\c 16  
\s1 Tímótiga Porarehreq poku ehwéhne.  
\p
\v 1 Porararégá Tébi suwahpeq kótaikéra Árísáta suwahpeq suyana mibeqté Sísa tagaríéh ání wenáwíq Tímóti míowe. Wenano Sísa tagaríéh Asiu iní míowana wenabo Káríki aní míowe.  
\v 2 Árísáta suwahpeqte Sísa tagaríáh kégá Tímóti kaweq aníne uwara Áíkónía suwahpeqte Sísa tagaríáh kéreqka moq monseráh íwíáhuwe.  
\v 3 Poraga iwíáhéna, Tímóti ite séirankéhe íwíáhúwe. Ómi mibeqté Asiu kegá tagaríómé Tímótine abowá peh Káríki aní míowe. Káríki aní mío púana Poraga iwíáhéna, Tímóti ite séireyabe Asiu kegá abiahnsa aitého éna Tímóti meqmena wene áú amurú auwowe.   
\p
\v 4 Porareq Sáírásareq Tímótireqka mó ke suwahpeq mó ke suwahperue pokue Sísa tagaríáh ké síwáhnoruwe. Síwáhnoréra Sarúsarama suwahpeqte eqmaro kereq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhreqne páhsi teri terinuwe. Teriera, Mah ehwéh kawerue iwíáhéq sehgíóro uwe.  
\v 5 Minayabe Sísa tagaríáh kégá Sísane sánsá kawerue ahtebéra sehgíówe. Mó wehekáh mó wehekáhnue mó kegá Sísansabé aiq pútare atera Sísane sánsá sehgíówe.   
\s1 Porane awanka Másérónía marakórápéqté ání tagó ehwehne.  
\p
\v 6 Porarehga, Itega Esia marákórápéq Sísa éhweh korerienéhe íwíáhuwana Manikáne Awanka ahqáho aritowe. Ahqáho aritowara sega Párígía marákóákáq Kárétía marákóákáq kótaikuwe.  
\v 7 Kótaikéra Mísía marákórápéq wahtotaq kéra, Pítínía marákórápéq Sísa éhweh korerienéhe íwíáhuwe. Iwíáhuwana Sísane Awanka mó ahqáho aritowara  
\v 8 Mísía marákórápéq kótaikuwe. Kótaikéra Tóása suwahpeq sóreq waní ayehrápéq túwe.   
\p
\v 9 Mitaq inokáhpeq Porane awanka tagówana Másérónía marákórápéqté ánínká ábóraragúwe. Ábóraragéna iriwe ména Poransabé, Másérónía marákórápéq séhréh aitagéhboq máhoro éna pahibahirúwe.  
\v 10 Porane awanka tagónsabe itega iwíáhowame\f + \fr 16.10 \ft Mó kegá iwíáhéra, Árúka mah pukú sehiranú anínká táhmaro tanáhráq Porareh kérirowe íwíáhowe.\f* Manikánka mitaq Sísa éhweh koreríéro aitéhre. Aiq teiátáinsabé ireq ite Másérónía marákórápéq pokoneheqmúne íwíáhéq apubúue sokah sokahowane.   
\s1 Áríríaga Sísa kéro ehwehne.  
\p
\v 11 Itega Tóása suwahpeq sueq sípi kéweweq Sámótési marákórápéq pokowane. Mitaq séq mó wehekáh sueq sípi kéweweq Néápórísi suwahpeq kowane.  
\v 12 Mitaq sípi sueq Pírípái suwahpeq kiowáne. Aroma kegá Pírípái suwahpeq téh nah aborisowe. Mitaq anotah matábú kéna moke Másérónía marákórápéqté mátábú kiotaiqme matabu kowe. Itega táhmaro wehekáh mitaq kowíahwane.   
\p
\v 13 Ahrena ahrena wehekáh itega ahnansahrapeq wání aroipéq pokowane. Ite iwíáhowanawe, Mahtaq ibora wehukega púrerowe íwíáhéq tunse áhnopeq tútuue míahwane. Mibeqté momiwíuríó ininsó Sísa éhweh teriewáne.   
\p
\v 14 Peh morá íní wenáwíq Áríríaga itene ehweh irena we Táíyátáíra suwahpeqte íní ména wene arambehriwe tautáúq ámbántámárí paiqmaq paiqmarúwe. We Manikánsabe iwíáh íwíáh ato iníne. Poraga ehweh irarútaq we kawerue irankeheéna Manikánka mi iní séhréh atowe.  
\v 15 Séhréh atowana irowaq itega wereq wene nahtapeq kaegaeu kereq wání meriewáne. Meriewánana mi inínká itensabé, Íné Sísansabé aiq pútare atóge íwíáhirataq néne nahtapeq segaegaeoro úwe. Segaegaeoro únsabe itega wene nahtapeq kogaegaeowane.   
\s1 Poraga owainawa kaqauwo ehwehne.  
\p
\v 16 Itega wehuke púrerorabeq pokowanaraq mó kené arambehri ahráríreq ahtapeq piehgiowáne. Wene arupipeq mío owáínáwánká mókake aiq pútaragína ehwéh iwíáh atowana mi ahrárígá irarúwe. Irarúnsabe mó kegá móne náwa náwanuwana wene wahnah anímárí nári nárinúwe.  
\v 17 Wega Porareq itereq séirena sawai sawaiéna, Mah kewé Manikáne arambehri ke wóe. Manikámé anotah págege aní míre. Sega Manikáne oga mía mía ehwéh teri terinowe úwe.   
\p
\v 18 Áhnte wehekáh mi ahrárígá ite séirena mi ehwéh irare irareúwe. Minayabe Poraga iwíáh kikiréna wega pabeqme owainawansabé, Sísa Karáhé áhrabu puah mi ahrárí auwe pokúno atoge úwe. Úwana mi tanáhráq owainawanka mi ahrárí apubúue auwena pokúwe.   
\s1 Pírípái suwahpeq Porararé karábúsiipéq mórító ehwehne.  
\p
\v 19 Mi ahráríné wahnahmarínká iwíáhéra, Owainawa kaqauwéhrana poki puaq ite mókake mó moné íre meyahráhune éra abiahnsanuwe. Abiahnsanéra sega Porareq Sáírásareq táhtoqme abariuera mi ke suwahpeqte wáhnáhmárípá máhkétirapéq mórítówe.  
\v 20 Móritera wahnah keyábé, Mi aníté Asiu aníté méra iteruwahpeq ahbabáq sansanóye. Seyene sánsá miraoro éyame íre kaweróye.  
\v 21 Ite Aroma ke míona puaq sene sánsá íre miraúna sansáne uwe.   
\p
\v 22 Uwara mitaq momiwíu kereqka ehweh arítówara wahnah kegá Porararéné korósi keqsúówe. Keqsuera, Morahri sahtáté subóro arítówara subúwe.  
\v 23 Anotahtaq subera karábúsiipéq móritera mibeqté wáhnáhnsábé, Kawerue wahnahnúno atówe.  
\v 24 Kawerue wahnahnúno atówana wega se meriqmena karábúsi nahtápéq ákáhpite máhrípípéq móritowe. Móritera sene sigárátáré awanká abahrabahriapipéq sukiwe táhparówe.   
\p
\v 25 Táhparówara inokáhnabubu Porareq Sáírásareqka púreréra igonkónéra Manikánsabe iwíáh íwíáh atóyara mó karábúsíípéq míó kega tótuqméra írówe.  
\v 26 Írówana anotah maríúwana karábúsi nah míu míuúwana moke onsawárí apubúue pehipi siraragúwe. Siraragúwana ómi karábúsi kené séniwarí wewega pugetara agúwe.   
\p
\v 27 Karábúsi wahnáhnká sugorabeqte irigéna onsawárí siraragú tagówe. Tagéna, Karábúsi ke moke taqnobagowe íwíáhúwe. Mira íwíáhú púana wene poka mewena apubúue pukinieéna néne ninonka sehsabianíe íwíáhúwe.  
\v 28 Sehsabianaútaq Poraga anotahtaq áhrabéna, Arene anonka sehsabíéhnehboq túbáh agúno. Íte moke míone úwe.   
\p
\v 29 Úwana karábúsi wahnáhnká wene arambehri anínsábé, Kánéq keqme súno éna pehbeheráh karábúsiipéq kibekúwe. Kibekéna áhreú púana Porararéné paqnahipeq pokue iransánéna arehunseraráq míowe.  
\v 30 Wega Porararé máhpeq márunsitena sensabé, Árahonaga oga mía míaininkono ue kasenúwe.   
\p
\v 31 Kasenúwara sega wensabé, Sísansabé aiq pútare atéhnaraqmé oga mía míainkehe. Arenawahrahreq moq oga mía míaigehe uye.  
\v 32 Porararégá wereq wene nahtapeq kaegaeu kereqsabé itene Wahnah Sísa éhweh teríúye.  
\v 33 Teríúyana mi tanáhráq karábúsiipéqté wáhnáh Porararé meriqmena puramburanagú pabeq paberaritowe. Pabeq paberaritowara Porararégá wereq wene kárironanínseq wání náríúye.  
\v 34 Wání náríúyana mi wahnáhnká Porararé wene nahupeq meriqmena táhutahuq náriuwe. Wereq wene kárironanínseqka Sísansabé aiq pútare atónsabe sene sirupipeq eyoyóúwe.   
\p
\v 35 Ahbiahipeq mi ke suwahpeqte wáhnáhmárínká párísireh síáhrabéra sensabé, Karábúsiipéq mórítáró aníté pugeq suo koreawéro uwe.  
\v 36 Koreawéro uwara karábúsiipéqté wáhnáh koreawúwana Pora mi ehwéh teawuwe. Teawena wensabé, Wahnah kegá siqmaráh párísíwárínká, Ite pageqsuo aiq teníéwe. Minayabe tueyokue pehwehrue pokéwáhtao úwe.   
\p
\v 37 Úwana Poraga párísiwarínsábé, Ite íre peh Asiu anité úye. Ite moq Aroma marákórápéqté áníté úye. Sega íre tábúsoqme ehwéh aitasa pehipi iubiq marera karábúsiipéq móítárówe. Sega amahnága kopípéq kaqiuwagéhbo? Ahqáho. Seyega séra ite pugeqme máhpeq iuwagéhe uye.   
\p
\v 38 Uyara párísiwarínká wahnah keba kouwekue mi ehwéh teríúwe. Teríúwara wahnah kegá ite Aroma marákórápéqté áníté úya ehwéh írónsabe áhreuwe.  
\v 39 Áhreéra Porararébá sure sensabé, Ite Aroma marákórápéqté áníté míehyame íre írátíaraune. Minayabe íre kaweruraune éra máhpeq márunsitera sensabé, Mahtaq sueta pokotao uwe.  
\v 40 Uwara Porararégá karábúsiipéq suera Áríríane nahtapeq pokuye. Pokéra mitaq Sísa tagaríáh kéyábé kaweq ehwéh iraréra sensabé, Sísane sánsá kawerue sehgíóro aritera pokuye.   
\c 17  
\s1 Tésárónáíka kega, Porararé subonéhe u ehwéhne.  
\p
\v 1 Porarehga pokue Ámbípóri suwahpeq sótaikéra Ápórónía suwahpeq sótaikéra Tésárónáíka suwahpeq kéra mitaq Asiu kené momiwí nahtápéq kuwe.  
\v 2 Ahrena ahrena wehekáh Poraga wene sánsánéna mi nahpípéq kibekue síwáhnorúwe. Asiu kené ahrené wehekáh apahtáró áhréná áhréná wéhékáh kibekue Manikáne púkuipéqté séhírá síwáhnorúwe.  
\v 3 Síwáhnoréna, Mó kegá Manikánka omaq ato aní áwíoqnéra subiq sutowana pukéna mó oga úkuraire. Manikáne ehwehnka minayabe aiq irarire. Manikánka omaq ato anímé íné teiú ání wenáwíq Sísa wire úwe.   
\p
\v 4 Úwara táhmaro Asiu kegá mi ehwéhnsábé aiq pútare atera Porareq Sáírásareq kobaritawe míówe. Manikánsabe áhteno Káríkí kéreq áhnte aboawah inínsónseqka moq kobaritawe míówe.   
\p
\v 5 Minayabe íre aiq pútare ató Asiu kegá abiahnsanuwe. Abiahnsanéra ahbabáq ke pehipi máhkétirapéq nogó ké meriqmera momiwíue anotahtaq ehwehuwe. Porararé wehuke momiwíurabeq móritankeheéra wehukení wenáwíq Sésónine nahtapeq pehbeheráhnue pokuwe. Pokue wene nahtapeqté ónsá subiqme sueruera Porararéyábé sinebahruwara íre míóye.  
\v 6 Íre míóyansabé sega Sésónireq mó Sísa tagaríáh kéreq abariuera mi ke suwahpeqte wáhnáh kébá mórítówe. Móritera ehwehéra, Moke mah nahnsó ke ahbabárarítóya anítégá suroyataq  
\v 7 Sésóniga wene nahtapeq mehweh aritowe. Mi anítégá itene anotah wahnáh ání Sísáhrine sánsá íre mirauroye. Íre miraia peh iraréra, Mó Wahnáh ání Sísae iraruye uwe.   
\p
\v 8 Uwara mi ke suwahpeqte kéreq sene wahnah kereqka mi ehwéh írótaq kurináhnéra abiahnsanuwe.  
\v 9 Sega Sésónirehyabe, Kotiyabé ite móne paiqmáráhro éra sene móne mewera kaqsúówe.   
\s1 Porareq Sáírásareqka Péría suwahpeq arambehriuya ehwéhne.  
\p
\v 10 Íó penkúwara mibeqté Sísa tagaríáh kégá Porareq Sáírásareq Péría suwahpeq eqmaq súówe. Eqmaq súówara Péría suwahpeq suyataq Asiu kené momiwí nahtápéq kibekéra síwáhnoruye.  
\v 11 Síwáhnoruyara mibeqté Asiu kegá irera Manikáne ehwehnsabé kawerue iwíáhue tagowe. Sene iwíáhgá Tésárónáíka suwahpeqte kéné iwíáh kiotaikúwe. Sega Porane ehweh írótaq sirupipeq eyoyóue Manikáne sehira mó wehekáh mó wehekáhnue sáhnsahwe iwíáhue tagéra, Porane ehweh aiq pútaqpomo éra iwíáhue tagowe.  
\v 12 Minayabe áhnte Asiu kegá aiq pútare atówe. Sereq mó áhnte ke, Káríki anotah weh áhrégá moq aiq pútare atówe.   
\p
\v 13 Poraga Manikáne ehweh Péría suwahpeqkakáq teríre uwara Tésárónáíka suwahpeqte Asiu kegá írówe. Irera Péría suwahpeq séra mibeqté kéyábé, Porane ehwehnsabé aiq pútare atehboq íre íráhro ue pagu pagunuwe.  
\v 14 Pagu pagunuwara mibeqté Sísa tagaríáh kégá Pora apubúue sóreq waní ayehrápéq eqmaq áúwówe. Eqmaq áúwówara Sáírásareq Tímótireqka peh mitaq míóye.  
\v 15 Míóyara ah tagaríáh kégá Pora meqmera Áténi suwahpeq márunátówe. Márunátówana wega sensabé, Sáírásareq Tímótireqsabé, Peheráh setao teríéro úwara pokuwe.   
\s1 Poraga Áténi suwahpeqte ké teriu ehwehne.  
\p
\v 16 Poraga Áténi suwahpeq síwénunútaq mibeqté kégá áhnte péhepehe maníkáne atah naneq kowana tagéna wene arupipeq págege agúwe.  
\v 17 Minayabe Poraga Asiu kené momiwí nahtápéqté kéreq Manikánsabe iwíáh íwíáh ató kereqsabé ehwehnuwe. Máhkétirapéq mó wehekáh mó wehekáhnue su kereq moq ehwehnuwe.   
\p
\v 18 Táhmaro mibeqté síwáhnoru kegá Porareq piehgiera áhnte ehwéh kíkírue ehwehnuwe. Mibeqté su kegá táhmaro Épíkúríane sánsá ahtebowara mó tahmáró kégá Sítóíkine sánsá ahtebowe. Táhmaro kegá seye náhenéra, Áhnte ehwéhnkákáq ání aneq ehwéhnkákáq ánípo uwe. Poraga Sísa oga úkú ehweh teriunsabe mó kegá, We wáhnaupéqté máníkámárí éhweh tei teinire uwe.   
\p
\v 19 Sega Pora meqmera Áréópágúsa sawéhráq ahtebia kégá momiwíurabeq móátówe. Móatera wensabé, Arega síwáhnoróna ehwéh peh o ehwéh míre. Mi ehwéh teio.  
\v 20 Arega iraréna ehwéh áwánáh éhwéh míre. Mi ehwéhmé áwahe ahtebanehboq kawerue teio uwe.  
\v 21 Áténi suwahpeqte kéreq mibeq wáhnaupéqté sewíó kereqka ahriahri o ehwéh irera mi ehwéhnsábé irare irareuwe. Seyene sánsáne.   
\p
\v 22 Poraga Áréópágúsa sawéhráq ahtebia kégá momiwíurabeq iriwe ména mahraréna, Áténi suwahpeqte wého, ínéga iwíáhume itene manikámarinsabé áhnte iwíáh íwíáho ke wóe.  
\v 23 Iteruwahpeq nogewótáq itega iwíáh íwíáhorabeq tagéwómé peh morá táhbérápéq kéh séhírámé sáhnsahwe tagéwóge. Mi sehiránká mahraréna, Mah tahbé íre tagariona manikáné tahbe wire ire. Itega íre tagarawéq pehipi iwíáh íwíáh atáhnsábé minawé teiúge.   
\p
\v 24 Teiúge éna mó mahraréna, Manikánka moke mah marákó márákóípéq kéh náneqkakáq mah marákó márákóákáq mirarowe. We mah marákó márákóákáq íópeqkákáq wahnahnatíéh ání míre. Minayabe wega wehukega pearáh náhúpéq íre kaegaei aní míre.  
\v 25 We íre akahrákáhri aní míre. Wewega moke wehukene irupipeqté éúqkákáq moke kéh náneqkakáq nái náinire. Minayabe wehukega we íre séhréh atáhráhowe.   
\p
\v 26 Mah kehiná kéhínáné igaqna peh morá áníne. Manikánka mi aní téh mirarena itene ogamé tanahráq iwíáh aitéhre. Mah marákó márákórápéq mó kehiná mó kehinánsábé, Míáhro aitéhre.  
\v 27 Itega Manikánsabe kabarigeheéna mira íwíáh aitéhre. We tagarianeheéq kabarúne. Ite ómi kehiná míonarabeq we wahtotaq míéhre.  
\v 28 Maniká ména mira aruqaruri puaq itega oga míahrahúne. Iteba sehira tagaríéh ánínká aiq mahraréna, Ite moke wene animáríne ire.  
\v 29 Ite Manikáne animárí míona puaq we peh wehukega iwíáhue mirao naneq mire íwíáhiyeho. We íre ebahtaté miraia aníne. We íre móneraté miraia áníne.   
\p
\v 30 Naho wehukega Maniká íre tagaríówe. We íre tagariarera, We peh wehukega iwíáhue mirao naneq mire íwíáhuwe. Mi tanáhráq Manikánka mi kewé peh áwé tagówe. Amahnága wega mah kehiná kéhínánsábé, Itene ahbabáq sansa súáhro ire.  
\v 31 Manikánka peh morá ání omaq atena wega iwíáhína tanáhráq mi anínká mah kehiná kéhíná tábúsoqme ehweh aritankéhe. Minayabe mah kehiná kéhínánká tagariageheéna Manikánka mi aní iriatena oganúq atáráire úwe.   
\p
\v 32 Míó kega oganúq atárái ehwéh írówe. Táhmaro kegá awiréh atówara mó kegá Poransabé, Arene ehweh mókake mónkakáq iranéhe uwe.  
\v 33 Uwana Poraga mitaq suena pokúwe.  
\v 34 Pokúwara táhmaro wehwárínká we kerera wene ehwehnsabé aiq pútare atówe. Peh morá ání aiq pútare ato aní wenáwíq Tíónísíae. Wereq mó ahtebia kéreq Áréópágúsa sawéhráq momiwíue aruqaruruwe. Peh morá íní wenáwíq Támárísae. Wereq mó kereqka Pora kerera wene ehwehnsabé aiq pútare atówe.   
\c 18  
\s1 Poraga Kórína suwahpeqte ké teriu ehwehne.  
\p
\v 1 Poraga Áténi suwahpeq suena Kórína suwahpeq pokúwe.  
\v 2 Póntúsa marákórápéqté ání wenáwíq Ákúíra míowana wene ahre awíq Párísírae. Se Asiu akéq menah Ítári marákórápéq míóyana mibeqté wáhnáh áníné áwíqtare Káróríúsa Sísáhrie. Mi wahnáhnká moke Aroma suwahpeq míó Asiu keyábé, Pokoro aritena kaqsuowara Ákúíra akéqká Aroma suwahpeq suera Kórína suwahpeq kowíóye.  
\p Poraga mitaq se tagéna sene iyahnabo aní úkúwe.  
\v 3 Wereq sereq peh morá árámbéhríuwe. Sene arambehriwe wéhuwehu nahmárí piageheéra sériwarí kogahnue kawerarówe. Wereq sereqne arambehri peh monseráh púana seba kobaritawe míowe. Wereq sereqka moráráq arambehriuwe.  
\v 4 Moke ahrena ahrena wehekáh Poraga Asiu kené momiwí nahtápéq Asiu kereq Káríki kereqsabé Sísa éhweh terinieéna poku pokuúwe.   
\p
\v 5 Sáírásareq Tímótireqka Másérónía marákórápéq suera Pora míorabeq suye. Sega suyataq Poraga Manikáne ehweh Asiu ke teri terinéna, Manikánka omaq ato anímé Sísae úwe.  
\v 6 Úwara író kega mi ehwéhnsábé ahqáho atera íre kaweq ehwéh atówana wega sensabé, Aiq mire. Ínéga aiq teiúge éna wene ambanta suruparuena teriuwe. Itega iraipéq pokirame iteitene irupipeqté íwíáhgáe. Íné aiq pútaq ehwéh aiq teiúge. Itega ahqáho aintáhnsábé nahnso ke korerinauge úwe.   
\p
\v 7 Manikánsabe iwíáh íwíáh ato aní wenáwíqtare Títía Sásátae. Wene nah Asiu kené momiwí nahtápéq wahtotaruwana Poraga momiwí nahtápéq suena mi aníné nahtapeq kowíowe.  
\v 8 Asiu kené momiwí nahtápéqté wáhnáh ání wenáwíq Kárísápae. Wereq mi karírónánínseqka Sísansabé aiq pútare atówe. Áhnte mó Kórína suwahpeqte kégá Porane ehweh irera aiq pútare atera wání meyówe.   
\s1 Porane awanka tagó ehwehne.  
\p
\v 9 Inokáhpeq Porane awanka tagówana Sísaga wensabé, Íre áhreúno. Túbáh aginehboq néne ehweh pahsuo.  
\v 10 Ínéga areba míó púara mó kegá are íre subigéhe. Kórína suwahpeqte kéwé áhnte kegá ínénsabe aiq pútare aintagéhe úwe.  
\v 11 Minayabe Poraga Kórína suwahpeq peh morá ópéq mó opéq ákáhtaq ména Manikáne ehweh síwáhnorúwe.   
\p
\v 12 Wehukení wenáwíq Káríoe. We Ákáía marákórápéqté wáhnáh míotaq Asiu kegá momiwíéra Pora táhtoqme ehwehurabeq móátówe.  
\v 13 Sega Káríonsabe, Mah anínká itega Manikánsabe iwíáh íwíáh atona sansá sueq mó sansánoro tei teinire úwe. Wega o teí sánsámé Mósísiga íre miraoro ú sansáne uwe.   
\p
\v 14 Uwana Poraga ehweh irarinaútaq Káríoga Asiu keyábé mahraréna, Asiu keo, mi anínká ahkaragáraéna anotah ahbábáritaq tahirímé ínégá itene ehweh kawerue író irino.  
\v 15 Peh iteitene ehwehnkakáq wehukene síwíqkakaqsabé iteitene sánsánkákáqsábé iteitega iwíáhue miraoro. Íre néne arambehri puana túbáh aginauge éna  
\v 16 se moke ehwehurabeqte kaqsúáhro aritowe.   
\p
\v 17 Kaqsúáhro aritowara Asiu kené momiwíurabeqte náhtápéqté wáhnáh wenáwíq Sósáténi táhtoqme máhpeq subúwe. Subútaq Káríoga se peh áwé tagowe.   
\s1 Poraga Ántíóka suwahpeq kouwekú ehwehne.  
\p
\v 18 Poraga Kórína suwahpeq áhnte mó wehekáh ména Sénkáría suwahpeq pokúwana wene ayahra káúqauwowe. Pehipi íre káúqauwowana Asiu kené sánsánéna Poraga Manikánsabe ehweh teawunsabe káúqauwowe. Káúqauwowana Sísa tagaríáh ké mitaq suena Párísírareq wenawehq Ákúírareq meriqmena sípi kéwewena Síría marákórápéq pokúwe.  
\v 19 Sega sípi kéwewera Épésa suwahpeq kuwe. Mitaq Poraga Párísírareq Ákúírareq suena Asiu kené momiwí nahtápéq kibekéna wereq Asiu kereqka ehwehnuwe.   
\p
\v 20 Mi kegá Poransabé, Mahtaq míahno uwana ahqáho éna  
\v 21 Épésa sensuwahpeq suanieútaq sensabé, Manikánka kouwekúno íwíáh aintahnaraq kouwekinie úwe. Kouwekinie éna Épésa suwahpeq suena sípi kéwewena pokúwe.  
\v 22 Sípiga Sésáría suwahpeq sútaq Poraga sípi suena kire Sísa tagaríáh ké mehweh aritanieéna Sarúsarama suwahpeq kiuwe. Mehweh aritena Sarúsarama suena Ántíóka suwahpeq tuwe.   
\p
\v 23 Táhmaro ió Ántíóka suwahpeq ména mitaq suena pokúwe. Wega Sísa tagaríáh kéné sirupipeq kaweq iwíáh aritanieéna Kárétía marákóákáq Párígía marákóákáq mó mapéq mó mapérue nogena pokue teríáqme noguwe.   
\s1 Ápóroga Épésa suwahpeqte ké ehweh teriú ehwehne.  
\p
\v 24 Peh morá ání, Árékásántáría suwahpeqte ánínká Épésa suwahpeq séna wenáwíq Ápóroe. We Manikáne sehira ahtebia ání ména kawerue teri terinú ani míowe.  
\v 25 Mó kegá we Manikáne sansá áwáhnoruwana wega mó ke págegeue síwáhnorúwe. Peh morá Sísa éhweh ákáhtaq ahtebéna tábúsoqme teri terinéna Sóniga wání meriu ehweh moke ahtebówe.  
\v 26 Épésa suwahpeq Asiu kené momiwí nahtápéq págegeue síwáhnorúwe. Wega síwáhnorútaq Párísírareq Ákúírareqka wene ehweh irera móbeq meqmera we íre ahtebó ehweh, Manikáne sansá tábúsoqme áwáhnoruye.   
\p
\v 27 Ápóroga, Íné Ákáía marákórápéqté ké kosíwáhnorinie íwíáhúwara Épésa suwahpeq Sísa tagaríáh kégá wensabé, Kaweróne. Kosíwáhnorúno éra mibeqté Sísa tagaríáh kégá we mehweh atageheéra páhsi sehiranue áwúwe. Manikánka áhnte Ákáía marákórápéqté ké séhréh aritowara Sísansabé aiq pútare atówe. Anehe Ápóroga mitaq séna mi ke anotahtaq séhréh aritowe.  
\v 28 Wega Manikáne sehira sáhnsahena, Manikánka omaq ato anímé Sísae teriuwe. Wehuke míópi págegeue teri terinúnsabe wene ehweh Asiu kené ehweh kiotaikúwe. Minayabe wega Sísansabé aiq pútare atáh ké anotahtaq séhréh aritowe.   
\c 19  
\s1 Poraga Manikáne Awansabé Épésa ke teriu ehwehne.  
\p
\v 1 Ápóro Kórína marákórápéq míotaq Poraga sáwéhrapeq kótaikéna Épésa suwahpeq tuwara táhmaro Sísa tagaríáh ké míówe.  
\v 2 Míówana Poraga sensabé, Itega Sísansabé aiq pútare atárótaq Manikáne Awanka itene irupipeq aiq tutairo ue kasenúwe. Kasenúwara sega wensabé, Ahqáho. Manikáne Awa éhweh íre írátáúne uwana  
\v 3 Poraga sensabé, Aneq waní meroo ue kasenúwe. Kasenúwara sega wensabé, Sóniga wání meríátáinserah mó kegá mina tahnsa wání meraune uwe.   
\p
\v 4 Uwana Poraga sensabé, Sene ahbabáq sansa sutonsabé Sóniga wání meríátáire. Meriena mahraréna, Inehe sína anínsábé aiq pútare atáhro. Wenáwíq Sísae uraire úwe. Sóniga irarú ehweh Poraga teriuwe.  
\v 5 Teriuwara írówana itene Wahnah Sísa áwírue wání náriuwe.   
\p
\v 6 Poraga sensinetaba wene ayahnkaratáté táhtorotaq Manikáne Awanka sene sirupipeq tuwara sega kambare ehwéh iraréra Manikáne Awanka iwíáh arito ehweh iraruwe.  
\v 7 Mirau kewé airápété téhranítée.   
\p
\v 8 Poraga Asiu kené momiwí nahtápéq kibekéna Manikánka wahnah wahnahnirabeqte éhwéh págegeue teriuwe. Teriuwara Asiu kegá wene ehwehnsabé áhntetaq kasenéra iwíáhuwe. Iwíáhuwana apahtáró íótáq miraúwara  
\v 9 táhmaro író kega wene ehwehnsabé íre aiq pútare atera saiyouwe.  
\p Saiyoéra momiwíurabeq Sísane sánsánsábé íre kaweq ehwéh atówana Poraga se suena Sísansabé aiq pútare atáh ké meriqmena pokúwe. Sigarurapéqté wáhnáh ání wenáwíq Tíránásae. Poraga Sísansabé aiq pútare atáh ké meriqmena Tíránásane sigaru nahpípéq mó wehekáh mó wehekáhnue síwáhnoréna ehwehnúwe.  
\v 10 Poraga téhtaré ópéq mi sigárúráq síwáhnorúwara moke Esia marákórápéqté Asiu kereq Káríki kereqka Manikáne ehweh írówe.   
\s1 Owainawa íre kaqsuahráhu ehwéhne.  
\p
\v 11 Manikánka págegeue séhréh atowana Poraga anotah otáq sánsámárí miraúwe.  
\v 12 Minayabe mó kegá Poraga táhtoro ambántámárí meyówe. Mi ambántámárí awahre kebá móríúwara sene suwahre kaweragúwara owainawamarínká se suera pokuwe.   
\p
\v 13 Táhmaro Asiu ahgórá kéwé nahnso suwahpeqtaq kégaeyaq tuegaeyaréu anímárí méra owainawa kaqsuq kaqsurowe. Mi kegá itene Wahnah Sísa áwírue owainawamarí kaqsuanéhe íwíáhéra Poraga kaqsuonserah itega moq kaqsuanéhe íwíáhuwe. Minayabe sega mahraréra, Owainawano, Poraga teri terini aní, Sísa áwírue wehukení auwe pokúno teawune uwe.  
\v 14 Abapete téhtaré Asiu anímárínká owainawamarínsábé mina tahnsa éhwéhnuwe.  
\p Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítéh ání wenáwíq Síkéba sibowá míowe. Wene anahwaréhga mó wehékáh mi ehwéhnuwana  
\v 15 owainawanka sensabé, Sísa aiq tagaríóge. Pora moq aiq tagaríóge. Itewe inseréhbo úwe.  
\v 16 Úwana owainawa wene arupipeq mío anínká seba ahkuagéna sene korósi moke subansuena subiqmaq subiqmarúwara korahq tabagu tabaguúwara se pehrákora méra nahupeq suera máhpeq pehbeheráhnue pokuwe.   
\p
\v 17 Asiu kereq Káríki kereq peh moke Épésa suwahpeqte kéreqka mi ehwéh irera áhtenuwe. Minayabe mi kegá itene Wahnah Sísa áwíq pankerera iwíáh íwíáh atowe.  
\v 18 Mi tanáhráq áhnte Sísa tagaríáh kégá sure sene ahbabáq sansa pahsuqme teríúwe.  
\v 19 Ahgora tagaríó kega sene ahbabáq pukúwárí mewera ómi wehukega tagaríótaq ira paríówe. Sega mi irá paríó pukúwárí árahue kehramo éra sáhnsáhúwe. Sáhnsahera, Peh íregáritaq 50 táhúséni (50,000) moné tahnsa púkúwárí ira parione íwíáhuwe.  
\v 20 Púku ira parearónsabe Manikáne ehwehnka áhnte kene sirupipeq pówara sega págege anímárí úkéra wene ehweh mitaq teri mahtaq terinuwana mi ehwéhnká abae agúwe.   
\s1 Épésa kegá Pora ehweho ehwéhne.  
\p
\v 21 Anehe Poraga iwíáhéna, Másérónía marákórápéqkákáq Ákáía marákórápéqkákáq pokinie. Mibeq Sísa tagaríáh ké koragéna sótaikue Sarúsarama suwahpeq pokinie. Mibeq Sísa tagaríáh ké koragéna sótaikue Aroma suwahpeq pokinie íwíáhúwe.  
\v 22 We kéróya aníté Tímótireq Érásátireq míóye. Poraga mi aníté Másérónía marákórápéq eqmaq suena we Esia marákórápéq pehgáriq tanáhráq míowe.   
\p
\v 23 Mi tanáhráq áhnte kegá Sísansabé aiq pútare atónsabe mó kegá áhnte abíáhnsánéra ehwehuwe.  
\v 24 Wehukení wenáwíq Témítíúsie. Wene arambehriwe káhpah tahnsa náneqtaté pehgáriq píkísah tahnsá náneq mira aruqarurúwe. Mi ke suwahpeqte kéné péhepehe maníká wenáwíq Átémísie. Témítíúsireq mó kereqka Átémísine píkísah tahnsá náneq miraera paiqme áhnte moné meyówe.   
\p
\v 25 Témítíúsiga moke mi arámbéhrí mirau ke momiwí aritowe. Wega sensabé, Itega maniká tahnsa náneq miraonsabé áhnte moné meweúne.  
\v 26 Itega Porane sansá aiq tagarawéq wene ehweh aiq írátíáhwe. Wehukega mirao naneq íre aiq pútaq Manikáne tei teinire. Minayabe áhnte kegá itega mirao naneqsabé anetaníbo íwíáhowe. Íre peh morá Épésa suwahpeqte kégá áhnte Esia marákórápéqté kéreqka moq mira íwíáhuwe.  
\v 27 Minayabe anotah íre kawerire. Itene arambehri íre kaweragíneho. Mó kegá itene maniká Átémísine nahnsabe, Peh abehq náneq nahne íwíáhiyeho. Esia marákórápéqté kéreq mah kehiná kéhínánseqka amahnága Átémísinsabé, Ano iní míáhne éra iwíáh íwíáh atáhwe. Poraga wene ehweh síwáhnorinsabé mó kegá Átémísinsabé íre iwíáh íwíáh atera peh anetaníbo íwíáhiyeho úwe.   
\p
\v 28 Úwara moke arambehriu kega mi ehwéh írótaq anotah abíáhnsánéra ehwehnabauwe. Ehwehnabaéra, Átémísiwe Épésa suwahpeqte kéné maniká anotah iníne uwe.  
\v 29 Minayabe mi kegá anotahtaq ehwehnéra kéyéuwe. Téhraníté Másérónía marákórápéqté áníté sensíwíq Káíúsireq Árísátákirere. Poraga ahpeq nogutaq sega we kéróye. Kéyéu kegá mi aníté táhtoqme koti matábúrápéq abariuera mórítówe.   
\p
\v 30 Poraga, Íné wehuke momiwíorabeq pokinie úwara Sísa tagaríáh kégá ahqáho atówe.  
\v 31 Táhmaro Esia marákórápéqté wáhnáh kégá Porane iyahnabo anímárí míówe. Sega mó anínsábé, Pora ehweh koreawo. Mahraue koreawe, Wehuke momiwíorabeq pokínehboq mitaq míahno ato éra eqmarówana koreawuwe.   
\p
\v 32 Momiwíurabeqte kégá áhnte ehwéhnéra íre peh morá íwíáhuwe. Mó kegá mó ehwéhnuwara mó kegá mó ehwéhnuwe. Áhnte kegá iwíáhéra, Aneqsabé momiwíuno uwe.   
\p
\v 33 Wehukení wenáwíq Árékásántae. Asiu kegá we pagunera, Irigue ehweh terio uwana wega ehwéh terinieéna ayahnka saiqnówe.  
\v 34 Saiqnówara sega we tagéra, We Asiu aní míre éra ehwehnabauwe. Sega íre wahto tanáhráq téhtaré áhwáh moráráq ehwehnue mahraréra, Átémísi ite Épésa suwahpeqte kéné maniká anotah iní míre uwe.   
\p
\v 35 Mibeqté kúsíkúsíqká momiwíurabeqte kéyábé ehweh saiqnaruowe. Saiqnaritena sensabé, Épésa suwahpeqte wého, áraho? Írátíáhro. Itene anotah maníká Átémísie. Itewe Épésa suwahpeqte kégá wensabé iwíáh íwíáh atona nahtápéq wahnah wahnahnúne. Wene íópeqté ébáh tahnsa píkísáh wahnah wahnahnúne. Minayabe ómi kehinánká aiq tagaríáh mino.  
\v 36 Mó kegá péhenóne íre irarerahowe. Minayabe ahbabáriyehboq tabasíwe míáhro.  
\v 37 Itega abariue mórítáh ánítégá Átémísiwe íre ahbabáratehye. Sega wensabé íre abehq éhwéh atehye.   
\p
\v 38 Témítíúsireq wene arambehrio kereqka ehweh kahnaraq sega koti orabeq koreriuwara mitaq kamahni kegá ehweh aritagéhe.  
\v 39 Itega mó ehwéh kahnaraq wahba kégá koti orabeq koreríéro. Sega iwíáhue teigéhe.  
\v 40 Anotah wahnáh kégá itensabé, Ibora aneqsabé tobeho kasenirataq itega aneq ehwéh terianéhnkono? Írakaumo. Ite ehweh íre kéhre.  
\v 41 Minayabe pehwehrue pokéwáhro éna kúsíkúsiqka se kaqsuowe.   
\c 20  
\s1 Poraga Másérónía marákórápéq pokú ehwehne.  
\p
\v 1 Momiwíurabeqte éhwéh parabagútaq Poraga Sísa tagaríáh ké síáhrabéna, Ínéba sero úwara suwe. Suwana sirupipeq kaweq iwíáh aritanieéna Poraga ehweh teriuwe. Teriena mehweh aritena mitaq suena Másérónía marákórápéq pokúwe.  
\v 2 Poraga Másérónía marákórápéq pokue mó mapéq mó mapérue Sísa tagaríáh kégá págegeue kéranéhe íwíáhigeheéna ehweh teriuwe. Teriena Másérónía marákórápéq suena Káríki marákórápéq pokúwe.  
\v 3 Káríki marákórápéq kiena apahtáró íó mitaq ména sípi kéwewena Síría marákórápéq pokinaútaq Asiu kegá, Pora suboneheqmúne uwe. Uwana Poraga mó iwíáhéna, Másérónía marákórápéq kouwekinie úwe.   
\p
\v 4 Másérónía marákórápéq kouwekinie úwara mó kegá, Are kéranéhe íwíáhuwe. Pírúsine ahninkáwá Péría suwahpeqte ánínéna wenáwíq Sópátae. Tésárónáíka suwahpeqte áníté sensíwíq Árísátákireq Sékúntareq míóye. Tébi suwahpeqte ání wenáwíq Káíúsi míéhre. Esia marákórápéqté áníté sensíwíq Tíkíkúsireq Tárópímareq míóye. Moke mi kereq Tímótireqka  
\v 5 Tóása suwahpeq pokue mitaq itensabé íwénunuwe.  
\v 6 Íre muoráhi parétí né tanahráq parabagútaq íné Árúkareq Porareqka Pírípái suwahpeq sueta sípi kéweweta pokowaye. Itaréitaréráq sípiipéq méta moberíáhtáq Tóása suwahpeq íwénunu kebá sewaye. Seba séta abapete téhtaréráq mitaq míahwaye.   
\s1 Pukú mahbí oga úkú ehwehne.  
\p
\v 7 Mó wikí ebeqte wéhékáh itega táhutahuq keqme moráráq naneheéq momiwíue míahwane. Mi tanáhráq Poraga ehweh teriuwe. Ahbiah pokinie íwíáhéna inokáhnabubu wene ehweh íre parabarusa peh irarúwe.  
\v 8 Abobóráhpeqte náhúpéq momiwíue míahwanana áhnte aráhmúgá mitaq téhrówe.  
\v 9 Peh morá máhbí wenáwíq Íyútíkae. Wega abobóráhpeqte náh áwáhnkúráq tútuue míowe. Poraga íre wahto ehwéh teriu púana mi mahbí sugekúwe. Sugekú púana máhpeq inahnsubuwara tueyokue tagowe. Tagéra tuiriatómé putiowe.   
\p
\v 10 Putiowana Poraga moq tueyokue tagéna tutaebewe mi mahbí saiqnawe káhkoue míoye. Poraga míó keyabé, Íre ibisahro. We amahnága oga míéhre úwe.  
\v 11 Poraga tuekue kiutaq itega táhutahuq keqme moráráq nahwane. Poraga áhnte mó ehwéh teriena tuekutaq ahbiahipeq mitaq suena pokúwe.  
\v 12 Oga úkú mahbíné awahrahga we meqmera awaho ani mío púara sirupipeq eyoyóéra sene nahtapeq pokuwe.   
\s1 Poraga Tóása suwahpeq suena Mírétúsi suwahpeq pokú ehwehne.  
\p
\v 13 Poraga pokinaútaq itensabé, Ásósa suwahpeq íwénuninauge éna iuwena ahtapeq pokúwe. Pokúwaq itega sípi kéweweq Ásósa suwahpeq Pora sípiipéq koweraneheéq pokowane.  
\v 14 Itega Ásósa suwahpeq Porareq piehgiowánaraq sípi kéweweq Mítíríni suwahpeq pokowane.  
\v 15 Itega mitaq sueq sípi kéweweq mó wehekáh Kíósa suwahpeq marakó kowaq kótaikowane. Mó wehekáh Sámósa suwahpeq sewane. Mitaq sueq mó wehekáh Mírétúsi suwahpeq sewane.   
\p
\v 16 Asiu kené siahreraq ko tanahráq áwíq Péntíkósie. Poraga iwíáhéna, Péntíkósi tanahráq íné Sarúsarama suwahpeq méyabe nuwahbehre. Minayabe amahnága Esia marákórápéq suena sípi kéwewena apubúue Sarúsarama suwahpeq pokinieéna Épésa suwahpeq íre kowíanauge. Peh kótaikinie íwíáhúwe.   
\s1 Épésa suwahpeqte kéyábé iroro arito ehwehne.  
\p
\v 17 Poraga Mírétúsi suwahpeq míotaq Épésa suwahpeq Sísa tagaríáh ábóáwáh wéh kiwerirankeheéna eqmarowe.  
\v 18 Épésa suwahpeqte Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhwé Poraba sutaq wega sensabé mahraréna, Íné Esia marákórápéq téh surautaqkákáq amahnágaákáq itereq mía míaugaq néne sánsá tagaríáhwe.   
\p
\v 19 Anotah aní méyabe nuwahriarairana peh Manikáne arambehriéyabe nuwahbarairana mira aruqaruruge. Ite tagaríáhmé Asiu kegá áhntetaq moraénue níwíoqnarutowana áhnte tanáhráq ibisarauge.  
\v 20 Wehuke momiwíurotaqkákáq mó natáq mó natárue ite séhréhorahi ehwéh pahsuqme tei teinurauge.  
\v 21 Asiu kereq Káríki kereqsabé, Itene ahbabáq sansa sueq Manikánsabe áhraboro. Itene Wahnah Sísa Karáhénsabe aiq pútare atáhro tei teinuraugaq tagaríáhwe úwe.   
\p
\v 22 Poraga mó mahraréna, Manikáne Awanka pokúno aintáráinsabé íné amahnága Sarúsarama suwahpeq pokinie. Mitaq sega nubiq suaneherabowamo. Árahoneherabowapómo. Íné íre tagaríóge.  
\v 23 Peh morá íné niahtebome Sarúsarama suwahpeqte kégá níwíoqnéra karábúsiipéq móintagéhe. Mó mapéq mó mapérue séyéurautaq Manikáne Awanka mó ke iwíáh aritowara mira éhwéh teni teninowe.   
\p
\v 24 Sega nubiq súéhransabé íre áhreuge. Minayabe anetaníbo. Itene Wahnah Sísa Karáhéga teníátái arámbéhrí parabarueyabe nuwahbehre. Manikánka ite séhréh aitena kaweraitéh éhwéh teri terinéyabe nuwahbehre úwe.   
\p
\v 25 Poraga mó mahraréna, Manikánka wahnahni ehwéh ite míáhrabeq tei teinurauge. Íné tagaríómé amahnága pokonaraq mókake íné mó íre tagagehe.  
\v 26 Ibora pahsuqme teiníboq írátíáhro. Iraipéq pokira kegá ínénsabe íre abiahnsa aintahráhowe.  
\v 27 Íné íre túbáh agia Manikáne sansá moke pahsuqme íwáhnorurau puara íre abiahnsa aintahráhowe.   
\p
\v 28 Manikáne Awanka ite omaq itena, Wahnahnúno aitáráire. Wahnahnúno aitárái puaq sipisípiq wahnáhnká wene kamarí wahnahninserah itega moke Sísa tagaríáh ké moq kawerue wahnahnarítáhro. Kawerue wahnahnariteq Sísaga mi kené ahbabáqsabe wene korahqtaté paiqmataire íwíáhoro.   
\p
\v 29 Sísane sánsá íre tábúsoqme miraéra peh mó sansá miraigeheéra íné pokona tanáhráq mó kegá séra péhe éhwéh íwáhnorigehe. Úrinsi iánká sipisípiq subínserah sega ite morábí méra íre kaweraitagéhe.  
\v 30 Sísa tagaríáh kégá wehukene sánsá miraigeheéra ite míáhrabeqte kégá moq péhe éhwéh íwáhnorigehe.  
\v 31 Minayabe íwéh panatágínaq uqmatíáhro. Apahtáró ópéq wéhékáhnkakaq inokáhpeqkakáq itensabé nirutaboiréna kawerue íwáhno aruqaruruge. Minayabe iahreraq matíáhro úwe.   
\p
\v 32 Poraga mó mahraréna, Manikánka séhréh aitéh éhwéh anotah pagégé éhwéhne. Mi ehwéh íréhrataq itega kaweqtaq míahrahowe. Mi ehwéh íréhrataq itega kaweqtaq méq oga mía míaira kereq moráráq míagehe. Minayabe Manikáne ehweh kawerue ireq wene sánsá miraoro.   
\p
\v 33 Iteba míarau tanáhráq mó aníné korósiakáq móneakáqsábé íre nirutaboirurauge.  
\v 34 Ínéreq séhréh aintáh kéreq táhutahuroneheéna ínénéga arambehriurauge. Minayabe tagaríáhwe.  
\v 35 Itega mareqmarero ke séhréh aritaneheéq kawerue arambehrioro. Ínéga aiq mira aruqarurunserah arambehrioro. Itene Wahnah Sísaga mahraréna,  
\q1 Mó anínká are náwí tánáhráq are iwíáh íwíáhóne. Arega mó aní náwena tanáhráq anotah iwíáh íwíáhóne  
\m uraire. Mi ehwéhnsábé iahreraq matíáhro úwe.   
\p
\v 36 Poraga mi ehwéh aiq teriutaq wereq aboawah wehreqka sirehunseraráq méra púreruwe.  
\v 37 Púreq ehwéh parabagútaq sega Pora káhkoue mehwehéra ibisowe.  
\v 38 Poraga, Mókake íné mó íre tagagehe únsabe sirutaboiréra ibiséra we sípiipéq meqmera móauwera kowekuwe.   
\c 21  
\s1 Porareh Sarúsarama suwahpeq poku ehwéhne.  
\p
\v 1 Itega Épésa suwahpeqte ábóáwáh wéh sueq sípi kéweweq obaríqme kure Kósa marákórápéq pokowane. Mó wehekáh itega Árórésa marákórápéq kéq mitaq sueq Pátára suwahpeq pokowane.  
\v 2 Mitaq séq Pónísía marákórápéq pokína sipí kabarue tagéq mi sipí kéweweq pokowane.   
\p
\v 3 Sáípára marákórápéq ábóraq kowanaraq tagéq marakó ayehrápéq kótaikowane. Kótaikéq Síría marákórápéq tagéq Táíya suwahpeq korahowane. Mó kegá sípiipéqté ménsáméhnsá mewe marakóipeq sáharótaq  
\v 4 itega Táíya suwahpeqte Sísa tagaríáh kébá kowíahwane. Kowéq abapete téhtaré wéhékáh seba kowíahwane. Seba míahwanaraq Manikáne Awanka se iwíáh aritowara sega Pora teawera, Wehukega are subiq súéhboq Sarúsarama suwahpeq pokineho uwe.   
\p
\v 5 Mi tanáhráq parabagútaq itega pokonehe íwíáhéq kaegaeowanarabeq suahwáne. Suahwánaraq moke mibeqté kéreq sene kárironanínseqka meiqmera ahnansahrapeq méíúwówe.  
\v 6 Itega arahwéraq irehunseráráq méq púreréq iriwe mehwehowane. Mehweh ariteq sípiipéq kiasagowanara tagéra sene nahtapeq seuwekuwe.   
\s1 Ágábúsaga Sésáría suwahpeq Pora ehweh teawuwe.  
\p
\v 7 Itega Táíya suwahpeq sueq sípi kéweweq pokue Tórémési suwahpeq pokowane. Mibeqté Sísa tagaríáh kéreq mehwehéq peh morá wéhékáh seba kowíahwane.  
\v 8 Mó wehekáh itega mitaq sueq Sésáría suwahpeq pokowane. Mitaq Pírípine nahtapeq kaegaeowane. Eqmaro kega abapete téhtaré wéhúké omaq sitótaq Pírípi omaq atówe.\f + \fr 21.8 \ft Pírípinsabé éhwéhmé Eqmaro 6.1-5, 8.5-6,26,40 tagáhno.\f* Pírípi Sísa éhweh teri terinu aní míowe.  
\v 9 Wene ayahunkawaréh itaréitaré ítaq ahrárígáú míówe. Manikáne Awanka iwíáh aritowara se wene ehweh iraru ahrárígáú míówe.   
\p
\v 10 Itega Sésáría suwahpeq kaegaeowanaraq táhmaro wehekáh parabagútaq wehukení wenáwíq Ágábúsaga Súría marákórápéqté tuwe. Manikáne Awanka iwíáh atowana wega wene ehweh irarerahúwe.  
\v 11 Wega iteba séna Porane áréti pugeqme mewena minarate wewene aigárá ayahnkara táhru táhruúwe. Táhru táhruéna mahraréna, Ínéga táhru táhruunserah Sarúsarama suwahpeqte Asiu kegá mah arétí abo moq táhru táhruigehe. Táhru táhruera nahnso kebá móatagéhe. Mah ehwéhmé Manikáne Awanka aiq irarire úwe.   
\p
\v 12 Mi ehwéh irahwánaraq itereq mitaq míó kereqka Poransabé, Sarúsarama suwahpeq íre pokúno éq saiqnahwane.  
\v 13 Saiqnahwanana Poraga itensabé, Nirupipeq umehínehboq aneqsabé saiqnéq ibisaho? Karábúsiyabé íre áhreuge. Itene Wahnah Sísane arambehri miraunsabé Sarúsarama suwahpeq nubiq suaneherabowapómo. Anetaníbo úwe.  
\v 14 Anetaníbo úwaq wega itene ehweh íre ironsabe túbáh agéq, Maniká awabeh sansá mirainkehe ewane.   
\s1 Poraga Sarúsarama suwahpeq pokú ehwehne.  
\p
\v 15 Mi tanáhráq parabagúwaq ménsámehnsá sokahueq Sarúsarama suwahpeq pokowane.  
\v 16 Sésáría suwahpeqte Sísa tagaríáh ké táhmaro kegá ite kie irówe. Wehukení wenáwíq Násónie. We Sáípára marákórápéqté ánínéna íre wahto tanáhráq Sísa tagariowe. Kie iró kega Násónine nahtapeq kaigeheéra móítówe.   
\p
\v 17 Itega Sarúsarama suwahpeq kowanaraq mibeqté Sísa tagaríáh kégá sirupipeq eyoyóéra mehweh aitówe.  
\v 18 Mó wehekáh Porareq itereqka Sémísiba pokowanara ómi Sísa tagaríáh ábóáwáh wéh míówe.  
\v 19 Poraga sereq mehwehéna Sísa éhweh nahnso ke moke teriunsabe Manikánka miraú arámbéhrí sáhnsahwe teriuwe.   
\s1 Aboawah wehwárínká Poransabé, Manikánsabe iwíáh íwíáho nahtápéq pokúno ato ehwehne.  
\p
\v 20 Poraga miraú arámbéhrí sáhnsahwe teriuwara aboawah wehgá írótaq Manikánsabe iwíáh íwíáh atera we anotah aní míre íwíáhuwe. Sega Poransabé, Iteribáq móne. Áhnte, peh íregáritaq Asiu kegá Sísansabé aiq pútare atáhwe. Sega Mósísiga sehgíóro ú ehwehnsábé iwíáh íwíáh atáhwe.  
\v 21 Wene ehweh iwíáh íwíáh atáhwara arega miraurona sansámé mó kegá se péhepehe ehwéh teríátówara aiq írátówe.  
\p Mi pehe éhwéh mahraréra, Arega nahnso ke míáhrabeqte Asiu keyábé, Mósísiga sehgíóro ú ehwehnsábé anetaníbo. Itene aniné áú amurúrúáhro ú sansánkákáq mó Asiu kené sánsánkákáq íre miraoro teri terinire ewe.  
\v 22 Itega tagarionawe arega aiq sire u ehwéh Asiu kegá iraneherawoe. Minayabe amahnága aneronehnkono?   
\p
\v 23 Aneronehnkono éra sega mó mahraréra, Asiu kega túbáh agigehboq itega teawéna ehwéh miraúno. Mahbeqté itaréitaré wéhúkégá Manikánsabe, Itene omasa éhwéh miraoneheqmúne teawéwe.  
\v 24 Arereq mósosuagéhboq mi anímárí meriqme Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq mórito. Titironeherau ka paiqmaro. Anehe sene siyahra káúqsuagéhe. Mirairataq ómi kegá tagarianeheéra Mósísiga sehgíóro ú ehweh anteruahnayabé íre aiq pútare atagéhe. Peh Mósísine ehweh kawerue sehgione íwíáhigehe uwe.   
\p
\v 25 Sísa tagaríáh ábóáwáh wéhgá mó mahraréra, Sísansabé aiq pútare atáh náhnsó ké páhsi iwíáhue sehiranue síátóne. Mi pahsígá mahraréna,  
\q1 Péhepehe maníkánsábé iwíáh íwíáhoneheéra titirirataq náíra naneq íre nahro. Korahq íre nahro. Wehukenínká awio páríkí náneq ka íre nahro. Mó kené ahrewe ahrariwe wehwe mahbiwe íre abarioro ire.  
\m Peh miraue iwíáhue sehiranue teríátáúne uwe.   
\p
\v 26 Uwana Poraga kowe éna omasa éhwéh miraoneheqmúne u animárí móritowe. Mó wehekáh wereq sereqka sosúó sansa áhwáréra Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq kibekuwe. Sosúó sansa parabagína tanáhráq mibeq mahbeq arítáh ké terieneheéra kibekuwe. Teriera, Mi tanáhráq parabagínaraq itega Manikánsabe iwíáh íwíáh ateq titironehe uwe.   
\s1 Asiu kegá Pora saiqnarúó ehwehne.  
\p
\v 27 Sosúó sansamé abapete téhtaré wéhékáh parabaginaútaq Esia marákórápéqté Asiu kegá Pora tagowe. We Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq míowara tagéra abiahnsanuwe. Sega Pora táhtoqme  
\v 28 nahtapeq míó kega ehwehnabaéra mahraréra, Ísara keo, séhréh aitáhro. Mah anínká ómi mah kehiná kéhínánsábé ite Asiu ke íre kaweq ke wóe síwáhnoréna Mósísiga sehgíóro ú ehweh anterúáhro ue síwáhnorire. Mah nahnsábé anetaníbo ue síwáhnorire. Wega mó ahbabáritéhmé Káríki ke Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq móárítéhre. Móárítéh púana wega mah kawéq náhnsábé íre kaweratéhre uwe.   
\p
\v 29 Épésa suwahpeqte ání wenáwíq Tárópímae. Menah Asiu kegá wereq Porareq Sarúsarama suwahpeqte áhtápéq nogúyataq tagowe. Mitaq tagonsabe sega péhe íwíáhéra, Poraga Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq nahnso aní meqme surainsabe órira mire uwe. Meqme móátáráire ume péhe éhwéhne.   
\p
\v 30 Minayabe ehwehnabaéra ómiga abiahnsanéra pehbeheráh seyeue sorupera Pora Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéqté táhtoqme abariuera máhpeq márunatera onsawárí paiqsúówe.   
\s1 Aroma sontíá kégá Pora táhtoró ehwehne.  
\p
\v 31 Sega Pora suboneherautaq Aroma sontíá kéné anotah wahnáhnká ómi Sarúsarama suwahpeqte kégá aiq tobehowe u irowe.  
\v 32 Irena wega apubúue sóntía keákáq sene wahnah animárínkákáq meriqmena pehbeheráh túwe. Túwara Pora subu kegá mi ke tagéra túbáh aguwe.   
\p
\v 33 Sóntía kené wahnahnka Poraba tuena táhtoqme téhtaré séníráté táhraráhro úwe. Táhraráhro éna, We insebo? Aneq ahbábáriro kasenúwe.  
\v 34 Kasenúwara áhnte kegá míó púara ehwehnabaéra mó kegá mó ehwéhnuwara mó kegá mó ehwéhnuwe. Áhnte ehwéhnu puara wega íre kawerue irahráhúnsabe sóntía keyábé, Ite kaegaeo nahupéq móátáhro úwe.   
\p
\v 35-36 Kaegaeo nahupéq kibekoneherautaq se kéró kega paentáwe kéra ehwehnabaéra, Subiq súáhro. Subiq súáhro uwe. Subiq súáhro unsabe Pora subíyehoéra sóntía kegá we sawiwera nogúwe.   
\s1 Poraga Asiu ke we éhweh teriu ehwehne.  
\p
\v 37 Sega we nahupeq móataneherautaq Poraga Káríki ehwéhtáq sóntía kené wahnahnsabé, Ehweh teawinínkono kasenúwe. Kasenúwana mi anínká éhnehéna, Are Káríki ehwéhmé aiq írátíahne éna,  
\v 38 Menah peh morá Ísípi marákórápéqté ánínká kámáhni ke ebehinkeheéna áhnte ke 400 subiq suahráho ke meriqmena uworapeq pokuraire. Íné iwíáhume, Arewe we wone íwíáhuge úwe.   
\p
\v 39 Úwana Poraga, Íné Asiu aní múge. Íné Sírísía marákórápéq Tahsa suwahpeqte ání múge. Tahsa suwahpeq áhnte nahnsó ké míáhwe. Íné mahtaq míáh ké ehweh terinie úwe.  
\v 40 Úwana, Terio únsabe Poraga awahsahniataq méwotate irigéna míó kega ehiyansá agigeheéna ayahnkaratáté saiqnówe. Saiqnówara túbáh aguwana Poraga Asiu kené ehwehtaq mahraréna,   
\c 22  
\p
\v 1 Náníbáqmari móe. Nániboreh wóe. Nánuwahraho, néne ehweh íráhro. Íné íre ahbabáq anine ue iahtebagehboq néne ehweh íráhro úwe.  
\v 2 Wega Asiu kené ehweh irarúwara irera ehiyansá aguwe.  
\p Ehiyansá aguwana Poraga mahraréna,  
\v 3 Íné Asiu aní múge. Náinoga Sírísía marákórápéq Tahsa suwahpeq maqinténa Sarúsarama suwahpeq méintowana mahtaq anonúkowae. Anotah síwáhnori aní Kámáríaga iteriborehne sansá irankeheéna kawerue níwáhnoruraire. Ibora itega Manikáne arambehri mira onserah ínéga moq mira aruqarururauge.   
\p
\v 4 Menah ínéga Sísansabé aiq pútare atáh ké pukigeheéna síwíoqnarauge. Weh ahre táhtoqme táhru táhruena karábúsiipéq mórítáráuge.  
\v 5 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnseq aboawah wehreqka minayabe tagéra teieráhowe. Sega Támákása suwahpeqte Asiu ke páhsi sinkeheéra sehiranue níátówe. Íné Támákása suwahpeq pokurauge. Mibeqté Sísa tagaríáh ké táhru táhruue Sarúsarama suwahpeq móritanieéna pokurauge. Se kamah ariníe íwíáhurauge úwe.   
\s1 Poraga íópeqté téhreh naneq tagónsabe teriu ehwehne.  
\r (Eqmaro 9.3-19, 26.12-18)  
\p
\v 6 Poraga mó mahraréna, Íné ahtapeq pokue Támákása suwahpeq kinaurauge. Kinauraugana wéhékáhnabubu íné kuraurabeq apubúue íópeqté anotahtaq téhraguraire.  
\v 7 Téhragurairana marakóipeq márunsurahéna ehweh írátáuge. Mi ehwéhnká mahraréna, Sorao, Sorao, aneqsabé níwíoqnahno uraire.   
\p
\v 8 Urairana ínéga, Anotah aníno, are insebo urauge. Uraugana wega ínénsabe, Íné Sísa Néhsara suwahpeqte ání arega níwíoqnáhna aní múge uraire.  
\v 9 Íné sénító kegá téhragurai tagéra peh teníátái ehwéh íre írátówe.   
\p
\v 10 Ínéga, Néne Wahnahno, anerininkono kasenurauge. Kasenuraugana wega ínénsabe, Irigue Támákása suwahpeq pokúno. Mitaq arega moke miraina arámbéhrí teawiníe uraire.  
\v 11 Anotah téhrarainsabé íné íre tagahrahurauge. Íre tagahrahurau puara íné sénító kegá niyahtaq ahmboqmera Támákása suwahpeq móíntárówe úwe.   
\p
\v 12 Poraga mó mahraréna, Mibeqté ání wenáwíq Ánáníásie. We Mósísiga sehgíóro ú ehweh kawerue írátái aníne. Moke wenawahrah Asiu kegá, We aiq kaweq aníne íwíáhuwe.  
\v 13 Ánáníásiga ínéba séna iriwe ména ínénsabe, Sorao, náníbáq móne. Arega tagahrahóne urairana niura apubúue kaweragurairana we tagarauge.   
\p
\v 14 We tagaraugana wega ínénsabe, Itene igaqnaréhne Manikánka wene sánsá ahtebankeheéna are omaq atéhre. Wene kaweq ahnínkáwá tagé wene ehweh irankeheéna are omaq atéhre.  
\v 15 Arega wene ehweh ómi kehinánsábé terinkéhe. Arega tagé írátóna ehwéh terinkéhe.  
\v 16 Amahnága túbáh aginehboq iriwe mé wání meyo. Arene ahbabáq kaqauwankéhboq Sísansabé áhrabúno uraire úwe.   
\s1 Manikánka Poransabé, Nahnso ke néne ehweh korerio ú ehwehne.  
\p
\v 17 Poraga mó mahraréna, Íné Sarúsarama suwahpeq seuwekurauge. Mibeqté Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéq púrerurautaq néniwanka  
\v 18 Sísa tagarauge. Tagaraugana wega ínénsabe, Mahtaqté kégá arene ehweh íre aiq pútare atéhra puah Sarúsarama suwahpeq apubúue sue móbeq pokúno uraire.   
\p
\v 19 Urairana ínéga wensabé, Néne Wahnahno, Asiu kené momiwí nahmárítápéq arensabé aiq pútare atáró ke subiqme karábúsiipéq sítáráuge. Minayabe mahtaqté kégá tagaríáhwe.  
\v 20 Sítíbéni arene ehweh teríátái anímé Asiu kegá ebahnsatate subitótaq ínéga wahtotaq iriwe ména we pukime aiq kawerire éna subitó kené káhq ambántámárítáq wahnahnurauge teawátáuge.  
\v 21 Teawátáugana wega ínénsabe, Nahnso suwahpeq íre wahto marákórápéq eqmaraníe. Arega nahnso ke néne ehweh korerinkéhboq pokúno teníátáire úwe.   
\s1 Aroma wahnáh ánínká Poransabé kasenú ehwehne.  
\p
\v 22 Poraga teriu ehwéh sega kawerue írówe. Írówana Poraga nahnso keyábé irarútaq sega ehwehnabaéra mahraréra, We oga míéhmé anotah íre kawerire. Subiq súáhro uwe.  
\v 23 Porane ehweh íre suwahbó púara sega ehwehnabaéra sene ambantamarí ugurue tuperúpeéra tanahuqkakaq mewe tuperúpeuwe.   
\p
\v 24 Sega mirauwana sóntía kené wahnahnka, Mi aní nahupeq móátáhro úwe. Móátáhro éna, Asiu kegá aneqsabé abiahnsanéra áhnte ehwéhnoo íwíáhúwe. Iwíáhéna, Teninkéhboq mah aní áréti sahtáté subóro aritowe.  
\v 25 Sega we subiqmaraneheéra wene aiayah táhru táhruuwana Poraga weba wahtotaq iriwe mío wahnáh ánínsábé, Íné Aroma aní múge. Aneqsabé ehweh íre aintasa pehipi nuboneheo? Mi sansá aiq mirao sansánoo úwe.   
\p
\v 26 Úwana kíápéténiga irotaq anotah wahnáh ánípá pokue wensabé, Itega suboneheú aní Aroma aní míéhnsábé anerinibo úwe.  
\v 27 Úwana wega Poraba séna wensabé, Are Aroma anípo? Tenio úwana, Kowe úwe.  
\v 28 Kowe úwana anotah wahnáh ánínká wensabé, Íné áhnte moné paiqmataunsabé Aroma aní úkurauge úwe. Úwana Poraga wensabé, Náinoga maqintotaq Aroma aní maqintowe úwe.   
\p
\v 29 Úwara Pora suboneherau kegá irera apubúue auwera peh tagowe. Anotah wahnáh ánínká iwíáhéna, Mah aní Aroma aní míéhrana táhru táhruéwómé íre kaweruge. Íre kaweruge éna wega moq áhreúwe.   
\s1 Poraga momiwíuríó ke teriu ehwehne.  
\p
\v 30 Áhreéna arupipeq iwíáhéna, Asiu kegá aneqsabébópoq we ehweh atáhwe. Iraníe íwíáhéna mó wehekáh wega, Pora táhraró nahgáq pugeq áúwáhro aritena, Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq mó kaunsírí kéreqsabé, Momiwíoro aritowe. Momiwíoro aritena, Pora meqme momiwíurabeq móátáhro aritowe.   
\c 23  
\p
\v 1 Poraga kaunsíri ke ebitáwéna mahraréna, Nánuwahraho, Manikánka nirupipeq tagaríéhre. Menahnkákáq amahnágaákáq kaweqtaq mía míauge úwe.  
\v 2 Peh morá wáhnáh ání Ánáníásiga Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh ké wahnahnúwe. Wega Poraba iriwe míó keyabé, Wene áwéh suranóro aritowe.  
\v 3 Aritowana Poraga wensabé, Awisúitagi wirá áwánká taberábe pentí abaq máráhwara awisúitagi awánká íre tagahrahowe. Mina inserah are kaweq ambántá úbíq miahnawe arene arupipeq peh awisúitagi wirá áwánká tahnsane. Arega íné áwéh suranóro aritahnaga Manikánka are mina tahnsaninkehe. Arega mitaq tútuue Mósísiga sehgíóro ú ehweh iwíáhé ehweh aintahne. Minayabe aneqsabé níwéh suranóro aritahno? Miraónaga Mósísine ehweh aiq anteruahne úwe.   
\p
\v 4 Úwara Poraba iriwe míó kega wensabé, Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitáh kéné wahnahnsabé aneqsabé ehweh atahno uwe.  
\v 5 Uwana Poraga sensabé, Manikáne ehwehnka mahraréna,  
\q1 Itene wahnahnsabé abehq éhwéh atéhneho ire. \rq (Kisim Bek 22.28)\rq*  
\m We Manikáne ehweh mibeq mahbeq aitáh kéné wahnah tagaríótáq tahirímé mi ehwéh íre iraru irino úwe.   
\p
\v 6 Kaunsíri kewé mó akáhtáq Sáyúsi ke míówara mó akáhtáq Péhrasi ke míówe. Minayabe Poraga se tagéna iwíáhue momiwíuríórabeqte kéyábé anotahtaq mahraréna, Nánuwahraho, íné Péhrasi aní múge. Nániboreh Péhrasi kené sánsá mirau ke míówe. Manikáne omasa éhwéhnsábé aiq pútare atena wega mókake pusa ké oganúq sitankéhe iraruraunsabé ehweh aintáhwe úwe.   
\p
\v 7 Péhrasi kegá mó iwíáhuwara Sáyúsi kegá mó iwíáhuwe. Íre morá íwíáhunsabé seye ehwehuwe.  
\v 8 Péhrasi kegá iwíáhéra, Mókake Manikánka pusa ké oganúq sitankéhe. Sega íópeqté kéreq Maniká míéhrabeqte kéreqsabé aiq pútaq míáhwe íwíáhuwe. Sáyúsi kegá minayabe íre aiq pútare arítówe. Sega iwíáhéra, Manikánka pusa ké íre oganúq sitanawire íwíáhuwe. Minayabe se mó iwíáh mó iwíáhu puara seye ehwehuwe.   
\p
\v 9 Anotah ehwéhutaq táhmaro Péhrasi sansá síwáhnoro kegá iriwe méra mahraréra, Itega iwíáhúnawe mah anímé íre ahbabáq anine. Íópeqté ké, Maniká míéhrabeqte kégá ehweh teawátówapómo. Itewe íre tagariahrahúne uwe.  
\v 10 Unsabe seye áhnte ehwéhnabaunsabe sóntía kené wahnahnka, Asiu kegá Pora abariwe subíyeho íwíáhéna, Sóntía keyábé, Mi aní tutáhtoqme sabiwe meqmeq itega kaegaeorabeq móátáhro aritowe.   
\p
\v 11 Mó penórábéq Sísaga Poraba sebatawe ména wensabé, Íre áhreúno. Íné éhweh arega Sarúsarama suwahpeq teríátónanserah mókake Aroma suwahpeq moq terinkéhe úwe.   
\s1 Asiu kegá, Pora subiq suaneheqmúne u ehwéhne.  
\p
\v 12 Mó wehekáh Asiu kegá sío síoéra moráénéra, Manikánka tagaríéhre. Wánínkakaq táhutahuqkakáq pehipi íre naneheqmúne. Ebeq Pora subiq sueq anehe táhutahuq nanehe uwe.  
\v 13 Áhnte weh 40 wehgá miraue sío síoéra moráénue iwíáhuwe.   
\p
\v 14 Sega Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéreq Asiu kené aboawah wehreqpa pokue sensabé teriera, Manikánka tagaríéhre. Itega wánínkakaq táhutahuqkakáq pehipi íre naneheqmúne. Ebeq Pora subiq sueq anehe táhutahuq nanehe.  
\v 15 Minayabe itereq mó kaunsírí kéreqka sóntía kené wahnahnsabé péhe éhwéh mahrarero. Mahraréq, Itega Pora éhweh tábúsoqme iranéhboq iteba meqme súno ero. Itega ahtapeq wahnahnurawéq wega sinaraq suboneheqmúne uwe.   
\p
\v 16 Uwana Porane anahnowáné ahninkáwágá mina mehwaró ehweh irowe. Irena sóntía kegá kaegaeurabeq kibekue Pora teawuwe.  
\v 17 Teawuwana Poraga kíápéténinsabé áhrabéna mahraréna, Mah mahbígá arene wahnah aní ehweh teawinkéhboq meqme móato úwe.  
\v 18 Úwana wega meqmena anotah wahnáhpá móatena wensabé mahraréna, Mah mahbígá ehweh teawinkeheéna meqmena suge. Karábúsiipéqté ání wenáwíq Poraga níáhrabue we meqme areba móato teníre úwe.   
\p
\v 19 Úwana anotah wahnáh ánínká mahbine ayahtaq panantáwe meqmena kopípéq mógasenúwe. Kasenéna, Aneq ehwéh teniníbo úwana  
\v 20 mahbiga wensabé, Asiu kegá moráénéwáhwe. Sega arensabé, Ahbiah Porawe kaunsíri kebá meqme súno teawigéhe. Pora éhweh tábúsoqme iranéhboq iteba meqme súno teawigéhe.  
\v 21 Minayabe aiq pútare arítéhnehboq 40 kegá mehwatíáhwe. Sega aiq mahraréra, Manikánka tagaríéhre. Itega wánínkakaq táhutahuqkakáq pehipi íre naneheqmúne. Ebeq Pora subiq sueq anehe táhutahuq nanehe ewe. Sega amahnága sokah sokahue míáhwe. Peh arene ehwehnsabé áwénunowe úwe.   
\p
\v 22 Úwana anotah wahnáhnká mi mahbíyábé, Arega tenienawe mó ke teríneho. Pehwehrue pokéwahno éna eqmaq auwowe.   
\s1 Pora kámáhni wahnáh ání wenáwíq Péríkiba móato u ehwehne.  
\p
\v 23 Eqmaq auwena téhtaré kíápéténi síáhrabúwe. Síáhrabéna sensabé, Inokáhpeq wehuke sugé tanahráq Pora Sésáría suwahpeq meqmeta móátáhtao. Áhnte sontíá ké 200 sontíá kéreq 70 oségá káhkokóawíáh sóntíá kéreq mó áhnte 200 sehsabekara matíáh sóntíá kéreq sokah sokah arítáhtao.  
\v 24 Pora moq óseraq tútuue míahnaraq anotah wahnáh ání Péríkiba kawerue meqmeta móátáhtao úwe.   
\p
\v 25 Móátáhtao éna Péríkine páhsi sehiranue mahraréna,   
\li1
\v 26 Péríkio, are anotah kawéq wáhnáh ání móne. Íné Káróríúsa uge. Mó niwíqmé Árísíása uge. Néne páhsi sáhnsahwe tagáhno.  
\v 27 Asiu kegá mah aní táhtoqme subitótaq we Aroma aníne urairana írátáuge. Írátáútaq ínéreq sóntía kereqka pehbeheráh tueq tumetáune.\f + \fr 23.27 \ft Eqmaro 21.30-33, 22.25-27, 24.7 tagáhno.\f*  
\v 28 Wega aneq ahbabárirapómo éna iranieéna sene kaunsíri kebá móátáráuge.  
\v 29 Sega seyene sánsánsábé ehweh atówana wega íre anotah ahbábárire. Mi ahbábáqmé íre suboráhi ahbábáq míre. Íre karábúsiipéq móatahráhi ahbabáq míre.  
\v 30 Asiu kegá mah aní suboneheqmúne uro irena apubúue areba eqmaq áúwóge. Wensabé ehweh atáh kéyábé areba pokue mi ehwéh koreawéro atóge úwe.  
\m Páhsiipéqté éhwéhnká aiq irarúwe.   
\p
\v 31 Sene wahnahnka teriunserah sóntía kegá Pora meqmera inokáhpeq Ántípáti suwahpeq móátówe.  
\v 32 Mó wehekáh óseakáq kégá Pora meqmera Sésáría suwahpeq pokuwe. Pokuwara mó sontíá kégá sene nahtapeq tuekuwe.  
\v 33 Tuekuwara óseakáq sóntíá kégá pokue Sésáría suwahpeq kéra anotah wahnáh ání Péríkiba Pora móatera páhsiakáq móátówe.   
\p
\v 34 Móátówana wega páhsi sáhnsahena Poransabé, Are eheqte ánípo kasenúwana, Íné Sírísía marákórápéqté ání múge úwe.  
\v 35 Úwana, Arensabé ehweh atéhra ke túírataq arene ehweh iraníe úwe. Wega sóntía keyábé, Érótine anotah nahtápéq ateq mitaq wahnahnoro aritowe.   
\c 24  
\s1 Asiu kegá Pora ehweh ató ehwehne.  
\p
\v 1 Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah wenáwíq Ánáníásie. Moberíáh wéhékáh parabagútaq wereq táhmaro Asiu kené aboawah wehreqka peh morá págegeue ehweh aritahráhi aní wenáwíq Tétúra meqmera túwe. Sega Aroma kené anotah kamáhní ání Péríki Pora éhweh teawanehe úwe.   
\p
\v 2 Péríkiga, Pora meqmeq sero úwara meqmera móátówe. Móátówana Tétúraga mahraréna, Péríkio, are anotah kawéq wáhnáh ání móne. Arega wahnahnónayabé ite Asiu ke pehwehrue mía míaorahúne. Arega kawerue iwíáhónawe séhréh aitaníe é itene marakó kaweraitahne.  
\v 3 Minayabe itega iwíáh íwíáh ateq kaweróne atone úwe.   
\p
\v 4 Tétúraga mó mahraréna, Áhnte ehwéh íre irarinie. Pehgáriq ehwéh teawiníboq iro.  
\v 5 Ite iwíáhúnawe mah anímé ahbabáq aruqaruri aníne. Wega mah marákó márákóípéq mó ke suwahpeq mó ke suwahperue Asiu keyábé pagu pagunurairara áhnte kegá tobehéra ebehowe. Wega itene sánsá suena Néhsara suwahpeqte áníné sánsá meyáh ké wahnahnire.  
\v 6 Wahnahnéna wega Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq íre kawerina uraitaq itega táhtotiaraune. Itene sánsá anterutainsabé ehweh ateq parabaruanehe íwíáhuraune.   
\p
\v 7 Iwíáhuraunaraq itega Pora ehweh atanéhe uraunaraq sóntía kené wahnah wenáwíq Árísíásarehga tuera ite págegeue iubera Pora meqmera móbeq móátárówe. Árísíásaga itensabé, Pora ehweh atagéhboq anotah aní míéhrabeq pokue mitaq ehweh atáhro uraire.  
\v 8 Moke ehweh atéhra ehwéhnsábé wewega teawinkéhboq kaseninanao úwe.  
\v 9 Úwara moke wereq su Asíú kégá wega irarú ehwéhnsábé kowe atera mi ehwéh aiq pútaq ehwéhne atówe.   
\s1 Poraga Péríkinsabé we éhweh teawu ehwehne.  
\p
\v 10 Poraga ehwehninkeheéna anotah kamáhní ánínká ayahnkaratáté saiqnówe. Saiqnówana Poraga wensabé, Itene marakórapeq arega áhnte opéq wahnahnurone. Mina tagaríónsábé pahsuqme teawiníe.  
\v 11 Ínéga Sarúsarama suwahpeq Manikánsabe iwíáh íwíáh atanieéna kowíaraugana peh airápété téhtaré wéhékáh parabaguraire. Mó kegá mi ehwéh aiq pútaq ehwéhne teawigéhboq kaseninanao.  
\v 12 Mi ke suwahpeq íné íre ehwehéna mó ke íre pagu pagunurauge. Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhúpéqkákáq Asiu kené momiwí nahtápéqkákáq máhpeqkakáq peh túbáh agurauge.  
\v 13 Sega ehweh aintáhnsábé íre sokigi aintahráhowe.   
\p
\v 14 Pahsuqme teawiníboq írátíahno. Sega Sísane sánsámé íre suwahbeh puara áwáhnáh sánsáne ewe. Mi sansámé ínéga sehgíúge. Miraunsabé itereq itene igaqnaréhreqne Manikánsabe iwíáh íwíáh atóge. Mósísine ehwehnkakáq Manikáne ehweh iraru kené ehwehnkakáqsábé aiq pútare arítóge.  
\v 15 Mókake Manikánka moke pusa kéwé kaweq kereq ahbabáq kereq iriritankéhe. Ehweh aintáh kéreq ínéreqka minayabe iwíáhue áwénunúne.  
\v 16 Íné kaweqtaq méyabe nuwahbehre. Manikánseq ómi wehukéreqsabé íné íre ahbabárarítónsábé nirupipeq eyoyóire úwe.   
\p
\v 17 Poraga mó mahraréna, Táhmaro opéq nahnso kené marakórapeq ména nánuwahrahba seuwekurauge. Tabonah Asiu ke móne nárinieéna seuwekéna Manikánsabe iwíáh íwíáhue nawinieéna seuwekurauge.  
\v 18 Itega sosueq mirauraunaraq sega Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq ite tagarowe. Íre áhnte ke ínéba míarowana pehwehribeq míaraugara  
\v 19 Esia marákórápéqté Asiu kegá tagarowe. Tagarowana ínéga ahbabárurautaq tahirí sega aneqsabé areba íre séra ehweh aintáh iripo?   
\p
\v 20 Ínéga kaunsíri ke ehwéh teríátáugara areba suro kegá írátíarowe. Ahbabárurautaq tahirí sega teawé irino.  
\v 21 Se momiwíurorabeq peh morá éhwéh iraruraunsabé sega, Íné ahbabáruraire íwíáhurowamo. Mi tanáhráq ínéga anotah ehwéhnue mahraréna, Manikánka pusa ké iriritankéhe. Ínéga mira íwíáhunsabé ibora itega ehweh aintáhwe urauge úwe.   
\p
\v 22 Úwana Péríkiga irena Sísansabé aiq pútare atáh kéné sánsá ahtebonsabé, Pehitare aritowe. Pehitare aritena sensabé, Anotah sontíá kéné wahnah aní Árísíásaga mahtaq tuinaraq itene koti ehwéhnsábé iwíáhue teiníe úwe.  
\v 23 Teiníe éna wene kíápéténinsabé, Pora kawerue wahnahnato. Pehwehrue wahnahnúno. Wene iyahnabo anímárínká séhréh ataneheéra ménsámehnsánkakaq túírataq íre ahqáho arito úwe.   
\s1 Pora téhtaré ópéq karábúsiipéq mío ehwéhne.  
\p
\v 24 Táhmaro mó wehekáh parabagúwana Péríkiga wene ahre wenáwíq Tárúsíra meqmena súwe. Wene ahre Asiu iní míowe. Wega, Pora meqme súno atowana móatowana Poraga Sísansabé aiq pútare ate ehwéh teriuwe.  
\v 25 Poraga kaweqtaq méyabewé tabasíwe méyabewé Manikánka mókake ómi kehinánsábé ehweh aritahnayabéwé irarúwe. Irarútaq Péríkiga áhre agéna mahraréna, Pehitare. Amahnága pokúno. Mókake ahwimi íre kahnaraq mó áhrabinie úwe.   
\p
\v 26 Péríkiga iwíáhéna, Pugeq auwahnana Poraga móne náninabomo íwíáhúwe. Mira íwíáhúnsabé wega mó wehekáh mó wehekáhnue Pora meqme súno atowana Pora weba súwe. Wereq Porareqka ehwehnaruqaruruye.   
\p
\v 27 Asiu kegá wensabé kaweróne atageheéna Péríkiga Pora íre pugeq auwowana peh téhtaré ópéq karábúsiipéq míowe. Mi tanáhráq parabagúwana mó anínká Péríkine wahnah árámbéhrí meyowe. Mi aní wenáwíqtare Pósíúsa Pésátae.   
\c 25  
\s1 Poraga, Anotah wahnáh ání Sísáhriba pokinie ú ehwehne.  
\p
\v 1 Pésátaga Sésáría suwahpeq wahnahné arámbéhrí awaq mianieéna mitaq súwe. Apahtáróráq mitaq ména suena Sarúsarama suwahpeq pokúwe.  
\v 2 Mibeqté Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahnseq mó anotah Asiu kereqka Pésáta Poraga ahbabarurai ehwéh teawúwe.  
\v 3 Sega moráénéwéra, Pora subonéhboq ahtapeq mehwaranéhe íwíáhuwe. Mira íwíáhunsabé sega Pésátansabé, Pora mahtaq Sarúsarama suwahpeq ehweh atanéhboq meqmeq sero arito uwe.   
\p
\v 4 Uwana Pésátaga sensabé, Pora Sésáría suwahpeq karábúsiipéq míéhre. Mibeq áhníbórá pokinie.  
\v 5 Minayabe ite míonarabeqte anotah kegá séniragéhe. We ahbabáq kahnaraq mitaq ehweh atagéhe úwe.   
\p
\v 6 Wega sensuwahpeq abapete apahtáró wéhékáhpópoq nayáhnkú wéhékáhpópoq mitaq ména suena Sésáría suwahpeq pokúwe. Pokéra mó wehekáh wega wahnahnúrabeqte náhúpéq tútuue ména, Pora koweqme sero aritowe.  
\v 7 Poraga sútaq Sarúsarama suwahpeqte su Asíú kégá seabugéqnáhnue iriwe míówe. Iriwe méra, Wega mira ahbabárire éra áhnte ehwéh atówe. Sene ehwehme aiq pútaq ehwéh íre sokigi aweráhuwe.   
\p
\v 8 Ehweh atówana Poraga mahraréna, Mósísiga sehgíóro ú ehwehnkákáq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéqkákáq íre ahbabárarítáráuge. Itene anotah wahnáh Sísáhri moq íre ahbabáratáráuge úwe.   
\p
\v 9 Úwana Pésátaga Poransabé, Asiu kegá ehweh aintagéhboq Sarúsarama suwahpeq ínéreq arereq pokéyabe awahbehro úwe. Pésátaga Asiu kené sirupipeq eyoyó aritanieéna mi ehwéh irarúwe.   
\p
\v 10 Úwana Poraga wensabé, Ahqáho. Íné Asiu keyábé íre ahbabárarítáráume tagariahne. Minayabe ite Aroma kené anotah wahnáhné koti arítáh náhtápéq míóge. Mahtaq ehweh parabaruo.  
\v 11 Íné pukorahu sansá íre miraurauge. Miraurautaq tahirímé íné nubiq suo teawú irino. Sega ehweh aintáhmé íre aiq pútarowe. Minayabe arega íné Asiu kebá íre móintahráhóne. Aroma wahnáh ání Sísáhri íné éhweh teawenana wewega iwíáhue tagankehe úwe.   
\p
\v 12 Úwara Pésátareq weba mía míau ahtébíá kéreqka sío síoéra iwíáhuwe. Pésátaga Poransabé, Sísáhri íné éhweh teawenana iwíáhue tagankehe énayabé weba pokinkehe úwe.   
\s1 Ágárípaga Pora éhweh iro ehwéhne.  
\p
\v 13 Táhmaro mó wehekáh parabagútaq mó marákórápéqté wáhnáh ánínseq wenanahnoreqka Sésáría suwahpeq suye. Wahnah aní wenáwíq Ágárípae. Anahnowá áwíq Pénáísie. Sega Pésáta mehweh atayeheéra suye.  
\v 14 Sega táhmaro wehekáh weba míóyana Pésátaga Pora éhweh Ágárípa teawuwe. Teawena Ágárípansabe mahraréna, Péríkine arambehri merautaq wehukení karábúsiipéq míaraire.  
\v 15 Íné Sarúsarama suwahpeq míarautaq Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnahmarínseq Asiu abóáwáh wéhreqka we éhweh teníátówe. Teniera mahraréra, Itega we naho aiq ehweh atáráúnayabé itene ehweh iro. We subiq suo teníátówe.   
\p
\v 16 Teníátówana ínéga ahqáho aritena sensabé, Ite Aroma kegá wehuke pehipi íre subiq suahráhúne. Ebeqme we ehweh átáh ké míáhrabeq wene ahbabáqsabe ehwehninkehe urauge.   
\p
\v 17 Asiu kegá we ehweh ataneheéra ínéba tutotaq íné íre túbáh agurauge. Mó wehekáhtáq mi ehwéh iranieéna wahnahnuraurabeqte náhúpéq tútuue ména, Pora koweqme sero arítáráugara koweqme surowe.  
\v 18 Wega aneq ahkárágárá urairo íwíáhuraugara wensabé ehweh atáró kegá irigéra íre mi ehwéhnia peh mó ehwéh irare atárówe.  
\v 19 Peh seyene sánsánsábé ehwehurowe. Poraga, Putiarai aní wenáwíq Sísa oga míéhre urainsabé wereq sereq ehwehuwe.  
\v 20 Mi ehwéhmé íre niahteboge. Aneq ehwéhpómo? Árahue kaweraritanínkono íwíáhurauge. Iwíáhuraunsabé ínéga Pora kasenéna, Sarúsarama suwahpeq pokue mitaq mah ehwéh kobarabaruanéhnkono urauge.  
\v 21 Uraugana Poraga, Ahqáho. Aroma wahnáh ání Sísáhri íné éhweh teawenana wega iwíáhue tagéna teinkéhe uraire. Urainsabé, Ínéga eqmaq auwahráhonaraq Sísáhriba pokinkehe. Amahnága karábúsiipéq míahno atáráuge úwe.   
\p
\v 22 Úwana Ágárípaga Pésátansabé, Ínénéga mi aníné ehweh iraníe úwana, Ahbiah arega irankéhe úwe.   
\p
\v 23 Mó wehekáh Ágárípareq wenanahno Pénáísireqka wahnah aníté táhnsá siwahriruera suye. Sereq sóntía kené wahnahnseq anotah wehwárínseqka momiwí nahtápéq kibekuwe. Kibekuwana Pésátaga, Pora koweqme sero úwana koweqme suwe.   
\p
\v 24 Pésátaga mahraréna, Ágárípareq ómi itereq momiwíúna kerero, mah aní tagahro. Moke Asiu kegá Sarúsarama suwahpeqkakáq mahtaqkákáq mah anínsábé teni teninurowe. Sega ínénsabe, Mi aní anotah ahbábáq ání púah subiq suo ato éra pagu pagunaintárówe.  
\v 25 Ínéga we kasenue tagéna pukorahi ahbabáq íre tagarauge. Wega, Aroma wahnáh ání Sísáhri íné éhweh teawenana wewega iwíáhue tagankehe uraire. Urainsabé ínéga weba eqmaraníe íwíáhurauge.   
\p
\v 26 Mah anínsábé kasenue tagéna wene ahbabáq íre tagaraunsabé Sísáhrinsabé aneq ehwéh páhsiipéq sehiranue teawinínkono? Minayabe wene ehweh irageheéna iteba móátóge. Ágárípao, wene ehweh iro. Itene anotah wahnáh Sísáhri wene ahbabáqsabe páhsi sehiraniniboq itega mah aní kasenoro.  
\v 27 Karábúsiipéqté ání mó wahnáh ánípá pehipi eqmaq áúwéhnayabé íre kaweq sansáne. Minayabe wene ahbabáqmari sehiraninie úwe.   
\c 26  
\s1 Poraga we éhweh Ágárípa teawu ehwehne.  
\p
\v 1 Ágárípaga Poransabé, Are éhweh teio úwe. Úwana Poraga ayah pankeqme mahraréna,  
\v 2 Ágárípao, are anotah wahnáh ání móne. Íné éhweh teawenayabé nirupipeq eyoyóire. Asiu kegá áhnte ehwéh aintárónsabé amahnága tábúsoqme teawiníe.  
\v 3 Arega moke Asiu kené sánsánkákáq sene ehwehnkakáq aiq ahtebáhne. Minayabe arega néne ehweh irahnayabé nirupipeq eyoyóire. Kawerue iwíáhinkehboq pehwehrue mé iro úwe.   
\p
\v 4 Poraga mó mahraréna, Ómi Asiu kegá Sarúsarama suwahpeq miraurau sansá tagaríáhwe. Íné animai míáhwataq nánuwahrah míórabeq miraowa sansá tagaríáhwe.  
\v 5 Péhrasi kegá mirau sansá anotah pagégé sánsáne. Íné Péhrasi aní ména mi sansá kawerue miraurauge. Minayabe Asiu kegá tagaríáhwe. Mi ehwéh teaweyabe suwahbehtaq tahirímé sega aiq teawé irino.   
\p
\v 6 Naho naho Manikánka itene igaqnaréhyabe áhnte kawéq éhwéh teriuwe. Ínéga mi ehwéhnsábé aiq pútare atóge. Aiq pútare atena áwénunuraunsabé mó kegá ehweh aintárówana amahnága mahtaq míóge.  
\v 7 Airápété téhtaré iteruwahrah kahnáhnká inokáhpeqkakáq wéhékáhnkakaq Manikánsabe iwíáh íwíáh atáhwe. Sega kawerue iwíáh íwíáh atera, Manikánka omasa éhwéh sehginawire éra áwénunuwe. Ínéga moq miraue áwénururauge. Minayabe Asiu kegá ehweh aintárówe.  
\v 8 Manikánka pusa ké iriritéhnsábé aneqsabé íre aiq pútare ataho úwe.   
\p
\v 9 Poraga mó mahraréna, Ínéga menah Sísa, Néhsara suwahpeqte ánínsábé aiq pútare atáh ké síwíoqnanauge íwíáhurauge.  
\v 10 Iwíáhéna Sarúsarama suwahpeqte Sísa tagaríáh ké síwíoqnarauge. Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah kegá, Miraúno aintárówana Sísa tagáríáh ké karábúsiipéq sitáráuge. Se subiq suanéhe íwíáhurowana miraoro arítáráuge.   
\p
\v 11 Sísa tagaríáh kégá sene sánsá suera Sísansabé íre kaweq ehwéh atageheéna ínéga moke Asiu kené momiwí nahmárítápéq anotahtaq kamah ariena síwíoqnarauge. Anotah abíáhnsá aritena wáhnaupéqté ké suwahpeqkakáq pokue síwíoqnarauge úwe.   
\s1 Poraga Sísa tagó ehweh Ágárípa teawu ehwéhne.  
\r (Eqmaro 9.3-19, 22.6-16)  
\p
\v 12 Poraga mó mahraréna, Ínéga mirauraunsabé Támákása suwahpeq pokinie íwíáhurauge. Iwíáhuraugara Manikáne ehweh mibeq mahbeq arítáh kéné wahnah anímárínká, Kaweróne éra, Komiraúno aintárówe. Komiraúno aintárówana ahtapeq pokurauge.  
\v 13 Pokuraugana wéhékáhnabubu íópeqté anotahtaq téhraguraire. Mi tehrehme pópoqnah kiotaiqme téhrarairana tagarauge. Ínéreq ahtapeq sénító kereq míaraunarabeq téhraguraire.  
\v 14 Anotah téhraguraitaq moke itega marakóipeq márunsurahuraune. Íbaru ehwéh, Asiu kené ehwehnka iraréna, Sorao, Sorao, aneqsabé níwíoqnahno? Kirusa séhíkárátáq are peraq míáhnana érinserah amahnága arere érire uraire.   
\p
\v 15 Urairana ínéga, Anotah aníno, are insebo uraugana wega, Íné Sísa arega níwíoqnáhna aní múge.  
\v 16 Iriwe míahno. Arega néne arambehri mirainkeheéna areba tuena omaq atóge. Amahnága tagáhna naneqkakáq mókake sokigi awéna naneqkakáq teri terininkehe.   
\p
\v 17 Nahnso kebá eqmaraníe. Mókake ínéga are séhréh atáhnaraq sereq Asiu kereqka íre subiq suagéhe.  
\v 18 Nahnso kegá sirupipeqté síúrá ebiqme tagéra sunkíkírirabeqte sánsá suera téhrehrabeqte sánsá miraigehboq kosíwáhnorúno. Owainawane págege sansá suera Manikáne ahtapeq nogigéhboq kosíwáhnorúno. Sega arene ehweh íréhrataqmé sene ahbabáq kaweraritaníe. Kaweraritena sensabé, Ite ínénsabe aiq pútare aintáh púana ínéga omaq itó ánímárí míáhwe aitaníe urairana írátáuge úwe.   
\s1 Poraga Ágárípa wene arambehriyabé teawu ehwehne.  
\p
\v 19 Poraga mó mahraréna, Ágárípao, are anotah wahnáh ání míahna puah néne ehweh iro. Sísaga íópeqté teníátái ehwéh íre anterúóge. Írakaumo.  
\v 20 Téhwe Támákása suwahpeq síwáhnorurauge. Síwáhnoréna mitaqté kéyábé, Itene ahbabáq sansa sueq Manikánsabe áhraboro. Áhrabirataq mó ahbábáq pehragéq peh kaweqtaq méq wene arambehri miraoro. Mirairataq mó kegá itene ahbabáq sansa aiq pútaq sutowe íwíáhigehe urauge. Anehemé Sarúsarama suwahpeqkakáq moke Súría marákórápéqkákáq naruo ke míarorabeqkakáq mah ehwéh síwáhnorurauge.   
\p
\v 21 Mah ehwéh síwáhnoruraunsabé Asiu kegá Manikánsabe iwíáh íwíáh atáh náhtápéq íné tagéra táhtoqme, Subiq suanéhe íwíáhurowe.  
\v 22 Manikánka menahnkákáq amahnágaákáq aiq séhréh aintéhre. Séhréh aintéh púana iriwe ména anotah kereq íre síwíqkakaq kéreqsabé ehweh teiúge. Manikáne ehweh iraru kereq Mósísireqka iraru ehwéhmé teiúge. Ínéga mó ehwéh íre teiasa peh mi ehwéh teiúge.  
\v 23 Sega mahraréra,  
\q1 Mókakewe Manikánka omaq ato aní, ite meirena kaweraitéh ani anotah erínana pukinkehe. Pukéna pusa ké míáhrarabeqte ebeq iriginkehe. Wega irigena Asiu kereq nahnso kereq téhrorahi ehwéh terinkéhe uwe. \rq (Aisaia 42.6, 49.6)\rq*  
\m Mó ehwéh íre teiasa peh mi ehwéh teiúge úwe.   
\s1 Poraga Ágárípansabé, Aiq pútare ato ú ehwehne.  
\p
\v 24 Pésátaga Porane ehweh saiqnaruena anotah ehwéhnéna, wensabé, Porao, are múguwahgu aní úkurone. Áhnte sehirania púkú sáhnsah sáhnsahuronaga múguwahgu aní úkurone úwe.   
\p
\v 25 Úwana Poraga wensabé, Pésátao, are anotah wahnáh ání móne. Íné íre múguwahgu aní ména peh aiq pútariahnsanuge. Íre pehipi irarúge. Peh tábúsoqme iwíáhéna iraruge.  
\v 26 Ínéga teiú éhwéhmé Ágárípaga tagaríéh púana wensabé pahsuqme teawúge. Sísaga mirauraime íre epéráhpéria peh wehuke míaropi miraurai puana Ágárípaga aiq moke írátíéhre.  
\v 27 Ágárípao, arega Manikáne ehweh iraru kené ehweh aiq pútare aritahno? Íné tagaríómé arega aiq pútare aritahne úwe.   
\p
\v 28 Úwana Ágárípaga Poransabé, Arega tenienayabé ínéga mótaq Sísa kéraníe íwíáhono úwe.  
\v 29 Úwana Poraga wensabé, Mótaqpópoq mókakebopoq íné íre tagaríóge. Íre arebataq ómi amahnága néne ehweh íráh kéyábé nirutaboirarítóge. Ite ómi íné tahnsa aní úkigeheéna púreraitóge. Íre íné tahnsa karábúsiipéq míageheéna peh Sísansabé aiq pútare atageheéna púreraitóge úwe.   
\p
\v 30 Úwara Ágárípareh Pésátareh Pénáísireh sereq tútuue míó kereqka irigue  
\v 31 máhpeq tueyokuwe. Tueyokéra sebataq ehwehnéra, Mi anínká pukorahi ahbábáq íre mirauraire. Wega karábúsiipéq mía míaorahi ahbábáq íre mirauraire uwe.   
\p
\v 32 Ágárípaga Pésátansabé, Mi anínká, Aroma wahnáh ání Sísáhriga íné éhweh iranawire íre iraruraitaq tahirímé soraq auwo ató irino úwe.   
\c 27  
\s1 Pora Aroma suwahpeq pokinkeheéra sípiipéq móátó éhwéhne.  
\p
\v 1 Pora Ítári marákórápéq eqmarankeheéra sega wereq mó karábúsiipéq míó kereq wehukení wenáwíq Súríásaba mórítówe. Súríásawe we sóntía kené kíápéténi ména 100 sontíá ké wahnahnéna anotah wahnáh ání Sísáhrine arambehri aní míowe.  
\v 2 Árámítíámi suwahpeqte sípígá mó ke suwahpeq mó ke suwahperue Esia marákórápéq pokinaútaq Súríásaga Porareq mó karábúsiipéqté kéreq sípiipéq mórítówe. Mó aní wenáwíq Árísátáki sípiipéq míowe. We Tésárónáíka suwahpeq Másérónía marákórápéqté áníne. Itega sípi kéweweq pokowane.\f + \fr 27.2 \ft Árúka mah pahsí sehiranú aní moq mi sipíípéq kiwíowe.\f*  
\v 3 Pokéq mó wehekáh Sáíróna suwahpeq sewane. Súríásaga Pora kaweratena wensabé, Arega mahtaq sewíéhnaraq arene iyahnaboga kirabo atagéhe úwe.   
\p
\v 4 Mó wehekáh itega sípi kéweweq pokowane. Iuranabiahtapeq anotah soirírúnsabe marakó áwíq Sáípára ogehpeqtáq sótaikowane.  
\v 5 Sótaikéq Sírísía marákórápéqkákáq Pámbíría marákórápéqkákáq anotah wanítábá sótaikéq Árísía marákórápéq Máíra suwahpeq kowane.   
\p
\v 6 Sóntía kené kíápéténiga mitaq mó sipí Ítári marákórápéq pokína sipí kabaruwe. Kabaréna wega Árékásántáría suwahpeqte sípí Ítári marákórápéq pokína sipí ábóraq marena ite meiqmena sípiipéq móitowe.   
\p
\v 7 Mitaq sípi kéweweq anotah soirírúnsabe táhmaro wehekáh pehwehrue pokowane. Pehwehrue kúwaq itega Níra suwahpeq kótaikowane. Mitaq anotah soirírúnsabe itega obaríqme íre korahowane. Itega Sárámóni marákórápéq kótaikéq Kíríti marákórápéqté áyéhrápéq kótaikéq mi marákó ogehpeq kowanae.  
\v 8 Sípiwarí segagairabeq áwíq Kaweqtapére. Mitaq Áráséa suwahpeq wahtotare. Sípiipéq pehwehrue mitaq kowane.   
\p
\v 9 Anotah soirírúnsabe koyabo seyabonue áhnte wehekáh sótaikúwe. Ópeq tanáhráq súwana anotah soirírúnsabe wánínka áhnte nonaburóróúwe. Minayabe Poraga sensabé,  
\v 10 Sípiakáq itenkakáq wánínkoneho. Íné iwíáhume pokonaraq íre peh sípiakáq kahgoakáq ite moq wánínkoneheqmúne úwe.   
\p
\v 11 Úwana sóntía kené kíápéténiga Porane ehweh íre irena peh sípi soberú anínseq sípi abowáreqne ehweh irowe.  
\v 12 Sipwarí segagairabeq ópeq tanáhráq méyabe íre kaweqtapéq púara áhnte kegá, Sípi kéweweq pokoneheqmúne uwe. Kíríti marákórápéq mó sipí kagairabeq áwíq Píníkie. Sega iwíáhéra, Píníkiwe íre anotah soiríri marákóe. Minayabe sípi kéweweq pokue ópeq tanáhráq mitaq kowíanehe uwe.   
\s1 Anotah soirírúnsabe wánínka anotah nonaburóróúwe.  
\p
\v 13 Pehgáriq soirírúnsabe sega iwíáhéra, Aiq kawerire íwíáhuwaq sípi kéweweq Kíríti marákórápéqté áyéhrápéq wahtotaq pokowane.  
\v 14 Pokowanana marakóipeqté anotah soiríqká paentowe.   
\p
\v 15 Anotah soirírúnsabe sípi sóirirúrabeq íre korahúwe. Íre korahúnsabe sípi soberú anínká sípi kéyabonkúwana sóiriqka anehepeq pagume meqmena kúwe.  
\v 16 Itega Káúra marákó sótaikowanaraq pehgáriq sipí abariue pankeqme sípirapéq marahwáne. Anotah soirírú púana mi arámbéhrí anotah pagégé árámbéhríe.   
\p
\v 17 Sípi pitegíneho éra págege nahgáqtáté ákáhnabubu táhru táhruuwe. Ápáríka marákóráq sóiriqka sípi paentáwena arahwéraq móitehneho éra sega séri pugeq súówana sípiga pehipi pokúwe.  
\v 18 Mó wehekáh peh anotah soirírúwana sípi umehúnsabe wánínkíneho éra sega kahgowarí mewe wánípipeq súówe.   
\p
\v 19 Súówana mó wehekáh mónkakáq anotah soirírúwara mó wehekáh anotahtaq áhreu puara sípi soberé mensáméhnsámárí mewe wánípipeq súówe.  
\v 20 Áhnte wehekáh íónkakaq pópoqnahakáq wehyoqkakáq íre ábóraq kowana peh anotah ibónsúwana sóirirúwe. Minayabe sega wánínkoneheqmúne íwíáhuwe.   
\p
\v 21 Wánínkoneheqmúne íwíáhéra áhnte wehekáh táhutahuq awehriuwe. Awehriuwana Poraga se míórabeq séna sensabé mahraréna, Wehukeo, néne ehweh ireq Kíríti marákórápéq íre súótaq tahirímé sípiipéqté ménsáméhnsá peh kéh irino.  
\v 22 Amahnága íre áhreoro. Moke itega íre pukoneheqmúne. Peh morá sípi airaiq piteginawire.   
\p
\v 23 Íné Manikáne aní ména wensabé iwíáh íwíáhata atauge. Inokáhpeq wene íópeqté ánínká ínéba iriwe ména  
\v 24 mahrarue teniena, Porao, íre áhreúno. Aroma kené wahnah Sísáhriga arene ehweh irankéhboq weba pokiniewóne. Minayabe Manikánka arereq moke sípiipéq míáh kéreq amahnága íre pukia peh oga míáhro aitéhre.  
\v 25 Manikánka tení éhwéhnsábé aiq pútare atóge. Wega teninsábé aiq pútaraginawire íwíáhuge. Minayabe íre áhreoro.  
\v 26 Peh morá sóiriqka paentáwe sípi marakóipeq surahue piteginkehe úwe.   
\p
\v 27 Inokáhpeq 14 wehekáh parabagútaq anotah soiríqká íre parabagia peh sípi anotah soréq wání áwíq Mérítérénía paentowe. Paentowara inokáhnabubu sípiipéq arambehrio kegá, Marakó peh wahtotare íwíáhuwe.  
\v 28 Iwíáhéra sega náhgáqtate wání agehga marówana peh ákáhtaq wahtótáq 40 míta kowe. Konsabe sípiga mó kúwara sega mótaq mó agehga marówana peh wahtotaq 30 míta agúwe.  
\v 29 Peh wahtotaq agú púara sípi marakóipeqté ébáhmárí paentáwe súnsabe pitegineho éra áhreuwe. Áhreéra itaréitaré náhgáqtáq áhéni sarira mewe wánípipeq márówe. Mi ahénígá wánípipeq tuegáwagiwe ambubu aginkeheéra inokáhpeq sípi anehepeqte tuparúówe. Tuparuera apubúue ahyahbikerankeheéra púreruwe.   
\p
\v 30 Sípiipéq arambehriu kegá seye náhenéra, Mahtaq pukonehboq sípiakáq karábúsi keákáq sueq káriq sipí kéweweq marakóipeq pokoneheqmúne uwe. Mira íwíáhunsabé sega mó ke péhe éhwéh teriera, Itega mó ahéní sípi abiahtapeq sariwe tuparuanéhe uwe. Tuparuanéhe éra káriq sipí wánípipeq márumárówe. Mi karíq sípí kéwewera pokonehe éra márumárówe.  
\v 31 Márumárótaq Poraga sóntía kené kíápéténireq wene sóntía kereqsabé, Sípiipéq arambehriu kegá ite iuwera pokirataq wánínkoneheqmóe úwe.  
\v 32 Úwara sóntía kegá káriq sipí táhraró nahníáq kiraq súówana mi sipí sóreq wanítáq márunsurahéna pehipi pokúwe.   
\p
\v 33 Ahyahbinkiranotaq Poraga ómi míó keyabé, Táhutahuq nahro éna pagu pagunéna sensabé, Itega téhtaré wíkí iwíáh kikiréq táhutahuq íre narutówe.  
\v 34 Irupi pukiyehboq amahnága nahro. Ite íre wánínkoneheqmúne. Peh ite ómi áhkórapeq kéagorahúne úwe.  
\v 35 Mi ehwéh iraréna se tagotaq táhutahuq mewena Manikánsabe kaweróne atena keqme nówe.   
\p
\v 36 Keqme nówara sirupipeq moke eyoyóéra táhutahuq nowe.  
\v 37 Peh íregáritaq 276 wehuké mi sipíípéq míahwane.  
\v 38 Se táhutahuq nowana siyahbankirowara sípi umehíneho éra moke tahutáhúq wánípipeq súówe.   
\s1 Sípi pitegú ehwehne.  
\p
\v 39 Ahbiahipeq marakó ábóraq kowara sípiipéq arambehriu kegá tagéra eheqte marákóbo iwíáhuwe. Iwíáhéra kaweq arahwé tagéra sípi korahonaraq mitaq kowíanehe íwíáhuwe.  
\v 40 Mira íwíáhunsabé sega áhéni nahníáq kiraqme sóreq wanípípéq súówe. Sípi soberinkeheéra sega soberé kara pugeq súówe. Sóiriqka sípi paentáwe áhnopeq méitankeheéra sega séri pankeqmárówe.   
\p
\v 41 Moke mirau puana sípiga peheráh kéna wánípipeqté arahwéraq móbegue kowíówe. Arahwéraq móbegúnsabe íre pokorahúwana anehepeq wánínka mésubiqmaq subiqmarúwe. Mésubiqmaq subiqmarúnsabe sípi piteginaúwe.   
\p
\v 42 Sóntía kegá iwíáhéra, Karábúsi kegá wánípipeq súbímiue áhkórapeq keague taqnobagiyeho éq amahnága se subiq suanehe íwíáhuwe.  
\v 43 Iwíáhuwana sene kíápéténiga, Pora subiq súého íwíáhéna ahqáho aritowe. Wega wánípipeq súbími tagaríáh kéyábé, Ebeqme itega wánípipeq ahkuague súwímiue áhkórapeq pokoro.  
\v 44 Anehe mó kegá sípi pitegia áyéhráqpópoq abaraqpópoq táhtoqme áhkórapeq kéagigehe úwe. Úwaq itega moke wega teiunserahnue kaweqtaq áhkórapeq kéagowane.   
\c 28  
\s1 Wehenka Pora pó ehwehne.  
\p
\v 1 Áhkórapeq kowéq mi marákó áwíq Márátae irahwáne.  
\v 2 Mibeqté kégá ite mehweh aitera kaweraitówe. Ibonsúwana titirúnsabe sega ira paríówe.  
\v 3 Poraga irawarí kosiqme sesiqmeue ira pariowe. Ira pariotaq osoronsabe mipi mío wehenká ira kunkúnúwana tueyokéna Porane ayahnkara pówe.  
\v 4 Wehenka wene ayah péna pahtiowara mibeqté kégá tagéra seye náhenéra, Mi anímé wehuke subiq suo anípómo. Íre wánínkinsabé we ahbabáq ani púana amahnága pukinkehe uwe.   
\p
\v 5 Uwana wene ayahnkara kóbiq kóbirúwana wehenka iraipéq megúwana Pora peh míowe.  
\v 6 Peh míowara sega áwénunéra iwíáhéra, Wene ayahnkara muinabomo. Aunúnkaq márunsurahéna pukinabirapómo íwíáhuwe. Íre wahto tanáhráq áwénunuwana sene iwíáh íre aiq pútaragúnsabe sega mó iwíáhéra, We manikápómo íwíáhuwe.   
\s1 Awahre koré kaweragú ehwehne.  
\p
\v 7 Mi marákórápéqté wáhnáh ání wenáwíq Púbíúsae. Mitaq wene marakó wahtotare. Wega ite mehweh aintena wene nahtapeq apahtáróráq kawerue kirabo aitowe.  
\v 8 Wenabo osorosorú awahrééna puriq puriqkakarúwe. Awahreúwana Poraga weba séna púreréna wene ayahnkaratáté táhtorowana kaweragúwe.   
\p
\v 9 Kaweragúwara moke mi marákórápéqté kégá minayabe írówara moke awahre kegá Poraba suwana púreraritowana kaweragúwe.  
\v 10 Mibeqté kégá ménsámehnsá pehipi nái náinuwe. Itega mi marákóráq apahtáró íó méq suanehe owanaraq moke iuwahbeh naneq ménsáméhnsá sípiipéq sáharageheéra náíúwe.   
\s1 Poraga Aroma suwahpeq pokú ehwehne.  
\p
\v 11 Árékásántáría suwahpeqte sípí ópeq tanáhráq mitaq sípi kagairabeq kowe. Sípi abiahtapeq se ábárahréné siyahqno tahnsa náneq píkísah kowe. Mi abáráhréwé péhe máníká áwíq Súsine ahnínkáwárárée. Apahtáró íó itega mi marákóípéq méq mi sipí kéweweq pokowane.  
\v 12 Mó marákórápéq pokue Sírákíúsa suwahpeq apahtáróráq kowíahwane.  
\v 13 Mitaq sueq sípi kéweweq pokue Árégíúma suwahpeq pokowane. Mó wehekáh sípi anehepeqte sóírírúnsabe mitaq sueq apahtáróráq sípiipéq Pútéóri suwahpeq kowíahwane.   
\p
\v 14 Mitaq Sísa tagaríáh ké méra, Iteba kaegaeoro unsabe abapete téhtaréráq seba kowíahwane. Mitaq sueq ahtapeq pokue Aroma suwahpeq konehe íwíáhowane.  
\v 15 Aroma suwahpeqte Sísa tagaríáh kégá, Porarehga áhníbórá seneherawoe u ehwéh irera táhmaro kega ahtapeq sure máhkétirapéq áwíq Ápíúsa séra mitaq íwénunuwe. Mitaq kaegaeo nah apahtáró korabeq íwénunuwe. Poraga sutaq se tagéna wene arupipeq eyoyóéna Manikánsabe iwíáh íwíáh atowe.   
\p
\v 16 Itega Aroma suwahpeq kowíahwanaraq sega Pora íre karábúsiipéq móatera peh wewene nahtapeq móátówe. Wereq peh morá we wahnahnú sontíá ánínseqka kaegaeuye.   
\s1 Poraga Aroma ke kaweq ehwéh teriu ehwéhne.  
\p
\v 17 Wega mitaq ména apahtáróráq mibeqté Asiu kené wahnah keyábé síáhrabúwara suwe. Weba suwana sensabé, Nánuwahraho, Asiu ke íre ahbabáq arítáráuge. Iteriborehne sansá íre anterutauge. Se íre ahbabárarítáráugarawe Sarúsarama suwahpeqte Asiu kegá íné táhtoqme Aroma kebá móíntárówe.  
\v 18 Aroma kegá néne ahbabáqsabe kabaréra kasenaintárówe. Kasenaintera se ahtebome íné íre pukorahi ahbábáruraunsabé sega, Soraq auwanéhe urowe.   
\p
\v 19 Soraq auwanéhe urowara Asiu kegá anotah ahqáho arítárówe. Anotah ahqáho arítárónsabé ínéga mahraréna, Aroma wahnáh ání Sísáhri íné éhweh teawenana iwíáhue tagéna teinkéhe urauge. Minayabe surauge. Séna nánuwahrah Asíú kéyábé ehweh aritanieéna íre surauge.  
\v 20 Ite tagéna mah ehwéh teinieéna íáhrabuge. Marakóipeq tuina anímé ite Asiu kegá áwénunona anímé wensabé aiq pútare atóge. Minayabe karábúsiipéq míóge úwe.   
\p
\v 21 Úwara sega wensabé, Súría marákórápéqté kégá are éhweh pahsí íre sehiranue íátówe. Mahtaq suro Asiu kegá arega ahbabárire íre teíátówe.  
\v 22 Mah marákó márákórápéqté kégá Sísane sánsá íre kaweq sansáne tei teinurowe. Minayabe arega teiena ehwéh iraneheqmúne uwe.   
\p
\v 23 Seyega iwíáhu wehekáh Porane nahtapeq áhnte kegá weba suwe. Suwana wega moke mi wehekáh Manikánka wahnah wahnahnirabeqte éhwéh teriuwe. Sega Sísa éhweh irageheéna wega Mósísiga sehgíóro ú ehwehnkákáq Manikáne ehweh iraru kené sehirankakaq sáhnsahwe síwáhnorúwe.   
\p
\v 24 Síwáhnorúwara táhmaro író kega wene ehwehnsabé aiq pútare atówara mó kegá íre aiq pútare atówe.  
\v 25 Sega íre peh morá íwíáhuwana pokonehera utaq Poraga mahraréna, Manikáne Awanka wene ehweh irarú ani wenáwíq Áísáía iwíáh atowana wega itene igaqnaréhyabe mahraréna,   
\q1
\v 26 Mah ke korerio. Korerie, Itene iahrega áhnte tanáhráq ireqmé íre kawerue iahtebahwe. Itene iuranka áhnte tanáhráq tagéqmé íre kawerue iahtebahwe korerio.   
\q1
\v 27 Sene iwíáh págege agirara sene siahrerate ireyabe suwahrieh puara sene siahre parokirara sene siura aiq pigire. Sega ireyabe íre suwahriehtaq tahirímé sene siahre iréra siura tagéra kawerue siahtebah irino. Iahtebahtaq tahirímé ínéba surowana kawerarító irino. Íné Manikánka aiq iraruge úwe teriuwe. \rq (Aisaia 6.9-10)\rq*   
\p
\v 28 Poraga Áísáíane ehweh teriena mó mahraréna, Ite mina tahnsano puana Manikáne Awanka iwíáh ato ehwéhnká aiq pútaragire. Minayabe Manikánka Sísansabé aiq pútare atáh ké kawerarite ehwéh nahnso ke korerio aintéhre. Nahnso kegá kawerue iratiagehe. Minayabe ahtebahro úwe.  
\v 29 Poraga Aroma suwahpeqte Asiu ke mi ehwéh aiq teriuwe. Teriuwara Asiu kegá seye ehwehéra pokuwe.   
\p
\v 30 Poraga mitaq téhtaré ópéq ména wewega mó iotáq mó iotárue paiqma paiqmaru nahtápéq míowe. Wene nahtapeq su keyábé kawerue mehweh aritena  
\v 31 Manikánka wahnahni ehwéh teri terinúwe. Teriena itene Wahnah Sísa Karáhé éhweh pahsuqme síwáhnorúwe. Síwáhnorúnsabe Aroma wahnáh kégá íre ahqáho atówe.