\id 1TI - Awa NT [awb] -Papaua New Guinea 2002 (DBL -2014) \h 1 Tímóti \toc1 1 Tímóti \toc2 1 Tímóti \toc3 1Tm \mt1 1 Tímóti \imt1 Ebeq sáhnsahwe ahtebé ehwehne. \ip Tímótine anowawé Asiu iní míowana wenabowe nahnso aní míowe. Poraga Tímóti áwáhnorúwana wega Porane ehweh tábúsoqme sehgiuwe. Mah pahsíípéq Poraga Tímótinsabé mahrarue teawena, Péhe éhwéh irare keyábéwé, Manikánsabe iwíáh íwíáh ate sansánsábéwé, Sísa tagaríáh kéráq wahnahno keyábéwé, Sísa tagaríáh ké síwáhnoréna kaweq sansá sehgieyabewé, orenínsó kéweinínsó séhréh ariteyabewé, tauntahunue arambehriéyabewé, móneyabé kawerue iwíáhéyabewé, áwáhnorúwe. Poraga mah ehwéhnkákáq mó ehwéhnkákáq mah pahsíípéq sehiranúwe. \c 1 \ms1 Poraga Tímóti ebeq awu pahsíe. \p \v 1 Tímótio, íné Porane páhsi sáhnsahwe tagáhno. Sísa Karáhéreq Maniká ite kaweraitéh ánínseqka, Sísa éhweh kosíwáhnorúno aintera eqmaq núwátóye. Mókake Sísa Karáhéba kaweq matábúrápéq oga mía míaonehe íwíáhúne. \v 2 Ínéga Sísa éhweh áwáhnorurautaq ahtebarona puah are nénahni úkurone. Maniká Iteriboreq Sísa Karáhé itene Wahnahnseqka are séhréh atera sirutaboiratera arene aru ukiq atagéhe. \s1 Péhe éhwéhnsábé ahqáho ataneheqmúne i ehwéhne. \p \v 3 Íné Másérónía marákórápéq pokinaurautaq arensabé, Épésa suwahpeq míahno éna amahnága moq mitaq míahno teawúge. Táhmaro areba míáh kégá péhe éhwéh síwáhnorowe. Arega mi keyábé, Itene péhe éhwéh mó síwáhnoriyehboq túbáh agoro terio. \v 4 Áwahe ehwehnkakáq sigaqnaréh síwíqmari iwíáho ehwéhnkákáq síwáhnorowara íráh kégá ehwehowe. Mina tahnsa éhwéhnkáwé peh múguwahgu iwíáh aritahnara Manikáne sansá íre ahtebahrahowe. Minayabe, Túbáh agoro terio. Sísansabé aiq pútare atéhranka ahtebahrahowe. \p \v 5 Kawerue síwáhnorinaraq íréhra kegá ahbabáq íre miraia sirupipeq mó keyábé sirutaboiraritagéhe. Sirupipeqté áhbábáq sánsánsábé íre sirutaboiréra peh kaweqtaq míéhransabe sirupipeq pehwehrue míagehe. Sísansabé aiq pútare atéhra puara mó keyábé sirutaboiraritagéhe. \p \v 6 Táhmaro kegá mi kawéq sánsá sinehepeq suera peh seyene iwíáhéra peh abehq éhwéhmárínowe. \v 7 Sega Manikánka sehgíóro ú ehweh síwáhnoréyabe suwahbówe. Ite aiq ahtebóne íwíáhéra síwáhnoro ehwéh sirupipeq íre irasa pehipi irare irareowe. \p \v 8 Ite tagarionawe Mósísiga sehgíóro ú ehwehnká wehukene ahbabáq sansa sokigiorahi ehwéhne. Mi ehwéhnká ahbabáq sansa sokigi inkeheéna Manikánka mi ehwéh omaq atowe. Mi ehwéhnká miraínaraq aiq kaweq ehwéhne atone. \p \v 9 Mósísiga sehgíóro ú ehwehmé íre peh morá kaweq keyábé sehgíóro irarúwe. Írakaumo. Wene ehweh anterúáh kéwé, píribahri kewé, Manikánsabe suwahrieh kewé, ahbabáq kewe Manikáne sansánsábé suwahriehre éra peh mah marákóípéqté sánsá sehgíó kéwé sinoibo subiq súáh kéwé mó ke subiq súáh kéwé moke mina tahnsa kéyábéwé mi ehwéh irarúwe. \p \v 10 Mó kené ahre weh abariira kewé wehukenínká mó áwáhu wehukéní ahkaragára sansá mirao kewé mó kené animárí aebóo kewé péhe éhwéh irare kewé mó keyábé péhepehe aritewé moke mó íre kaweq sansá mirao keyábé Mósísiga sehgíóro ú ehweh teriuwe. Moke mina tahnsa ahbábáq kégá aiq pútaq ehwéh anterúáhwe. \p \v 11 Aiq pútaq ehwéhmé íre mó ehwéhne. Írakaumo. Peh morá Manikánka korerio teníátái ehwéhne. Ínéga wene kaweq ehwéhmé teríú ání múge. Mi ehwéhnká, Maniká págege anínéna anotah tehrehrabeq mía míai aníne teíre. Minayabe iwíáhéna wensabé iwíáh íwíáh atóge. \s1 Manikánka wensabé arutaboirúnsabe Poraga kaweróne ato ehwéhne. \p \v 12 Itene Wahnah Sísa Karáhéga wene arambehri mirainkeheéna eqmaq núwátáire. Ínéga kawerue arambehrinawire íwíáhéna págege aintáráire. Minayabe kaweróne atóge. \v 13 Íné Sísa íre tagariarautaq íné wene naruo aní míarauge. Wene naruo aní ména wensabé áwíoqnéna éhruru atáráuge. Wensabé íre aiq pútare atena peh múguwahgu aní ména mi ahbábáruraugana wega ínénsabe arutaboiraintena insahwé aintáráire. \v 14 Itene Wahnah Sísa Karáhéga iwíáh aintena íné anotah sehréh aintárái puana wensabé aiq pútare atena nirutaboirurauge. \p \v 15 Ahbabáqka ite saiqnariaraitaq Sísa Karáhéga ite meirena kaweraitanieéna mah marákóípéq tumíowe. Tumío ehwéhmé anotah kawéq éhwéh púaq ómiga aiq ahtebahrahúne. Ahtebéq aiq pútaq ehwéhne irarúne. Áhnte ahbábáq ké míáhwana ínéga ahbabáq aní míaraugana néne ahbabáqka moke mó kené ahbabáq kiotaikuraire. \v 16 Kiotaikurairara mah kehiná kéhínánká, Sísa ahriahri uwaresa ání míéhre tagageheéna wega ínénsabe arutaboiréna kaweraintáráire. Kaweraintáráirara wehukega íné tagéra iwíáhéra, Ite moq kaweraitahráhire éra aiq pútare atéhransabé oga mérapeq awaq miagéhe. \p \v 17 Manikámé we mía míai Wahnáh míre. We íre pukorahi aníne. Wehukene siuranka Maniká íre tagahrahowe. Webataq Manikáne. Ahriahri we anotah Wahnáh míéhre éq wenáwíq pankereq wensabé iwíáh íwíáh atone. Aiq mire. \s1 Ahbabáq sansansábé ahqáho ate peh kaweq sansá sehgio i ehwéhne. \p \v 18 Tímótio, are nénahni úkurone. Manikáne ehweh iraruro kegá are éhweh irarurowe. Minayabe sehgie sansa teawiníe. Sega iraruro ehwéh ahreraq matawé ahbabáq sansansánsábé anotahtaq ahqáho ate Manikáne arambehri tauntahunue sehgio. \v 19 Manikáne sansá ambubu atawé kaweqtaq míéhnaraqmé arene aru ukiqme míaniewóne. \p Táhmaro kegá ahbabáréra siru págegeuronsabé anetaníbo íwíáhéra Sísane sánsá sinehepeq sutowe. Sinehepeq sutonsabé abehq úkurowe. \v 20 Mina tahnsanuya aníté sensíwíq Íménéúsireq Árékásántareq míéhye. Sega Manikánsabe éhruruuyansabé owainawanka anotahtaq kamah arinara siahtebageheéna owainawapa míáhtao arítóge. \c 2 \s1 Ómi keyábé púrerarítáhro i ehwéhne. \p \v 1 Téhwe sehgie ehwéh teawiníe. Ómi keyábé mahraoro terio. Manikánsabe kaweróne ue iwíáh íwíáh ateq mah kehiná kéhínánsábé iwíáhue púrerarítáhro. Manikánka séhréh aritankéhboq púrerarítáhro terio. \v 2 Ite pehwehrue méq tabasíwe méq kaweqtaq míanehboq wahnah kereq anotah anímárínseqsabé púrerarítáhro terio. \v 3 Minawé kaweq sansáne. Manikámé ite kaweraitéh ání púana mi sansá miraúna keyábé awahbehre. \p \v 4 Wega moke mah kehiná kéhínánká aiq pútaq ehwéh ahtebéyabe awahbehre. Ahtebehrataq wega kaweraitahráhire. \v 5 Manikámé peh morá áníne. Wehukega Maniká tagariageheéna mibeq mahbeq arítéh ánímé peh morá Sísa Karáhé míéhre. \v 6 Ómi ite insahwé aitanieéna awehraq tanáhráq itene ahbabáqsabe pukúwe. Pukúnsabe Manikánka ite sokigiéna, Moke mah kehiná kéhíná kaweraiteyabe nuwahbehre uraire. \p \v 7 Mi ehwéh síwáhnorinkeheéna Manikánka eqmaq núwátáire. Íné íre péhenia peh aiq pútariahnsanuge. Nahnso kegá aiq pútaq ehwéh irera Manikáne sansá ahtebageheéna koreri terinúno éna eqmaq núwátáire. \p \v 8 Íné nuwahbeh sansá teawiníe. Arega ómi kehiná suwahpeqte wéhyábé síwáhnoré mahraré, Weho, ibiahnsanome ehwehome pehragéq peh kaweqtaq méq iyahnkara pankeqme púreroro ue síwáhnorúno. \s1 Ahreronsábé kaweqtaq míáhro arito i ehwéhne. \p \v 9 Mó ahréró síwáhnoro ahréróno, tabasíwe méq kawerue inerinerue míáhro. Áhnte awahriq naneq pehragéq peh ábéráhna korósí sukiwe míáhro. Pásésuqme áhnte moné tahnsa korósíwé awahriq naneqmarínsábé íre iwíáh íwíáhoro. \v 10 Íre iwíáhéq peh Manikáne ehweh sehgieq mó naneq mó naneq kaweq arámbéhríoro. Íre korósi peh itega kaweq arámbéhríome itene awahriq naneq tahnsa kéhre. Íné Manikáne sansá tagaríóge irari inínká miraínaraq aiq kawerinae. \p \v 11 Momiwíorabeq ahreronká íre ehwehnia peh ehiya méra Manikáne ehweh kawerue irera ahtebagehe. \v 12 Momiwíorabeq ahre inínká weh wahnahnue síwáhnorineho. Írakaumo. Síwáhnorinehboq peh ehiyamé ehweh irankéhe. \p \v 13 Ahrerono, írátíáhro. Téhwe Manikánka Éhráma mirarena anehe wene ahre Íwi mirarowe. \v 14 Éhrámaga owainawane péhe éhwéh íre aiq pútare atowe. Írakaumo. Peh wene ahrega owainawane péhe éhwéh irena Manikáne ehweh anteruowe. \p \v 15 Ahre inínká Sísane sánsá ambubu atawéna mó keyábé arutaboiréna kaweqtaq ména tabasíwe míahnaraqmé aiq kaweq sansáne. Mina tahnsa inínsónká ani maqmaréhrataq Manikánka kaweraritankéhe. \c 3 \s1 Peh kaweqtaq míáh kégá Sísa tagaríáh kéráq wahnahnoraho ehwéhne. \p \v 1 Sísa tagaríáh kéráq wahnahnéyabe awahbeh anímé anotah kawéq árámbéhrí miraéyabe awahbehre. Minawé aiq pútaq ehwéhne. \v 2 Sísa tagaríáh kéráq wahnahné arambehri miraéyabe awahbeh anímé peh kaweqtaq mía míai anínká wahnahnorahire. Peh morá áhré matíéh ánímé, tabasíwe míéh ánímé, uwaresa ánímé, tábúsoqme iwíáhi anímé, nahnso mehwehue kiraboi anímé, Maniká awahbeh sansá kawerue síwáhnororahi anímé, peh mina tahnsa ánínká Sísa tagaríáh kéráq wahnahnorahire. \p \v 3 Mi arámbéhrí íre wahnahnorahi anínsábé teawiníe. Píah néna múguwahgu aruqaruri anímé, móneyabé arutaboiri anímé, tobeh aruqaruri anímé, ehweh aruqaruri anímé íre wahnahnorahire. Peh uwaresa ánímé wahnahnorahire. \v 4 Wene ani ahre kawerue wahnahni anínká Sísa tagaríáh kéráq wahnahni aní míahrahire. Sibowáné ehweh íre irasa pehipi anterúáh ánímáríné sibowáwé íre wahnahnorahire. \v 5 Wene ani ahre íre kawerue auráq matiahnaraqmé Sísa tagaríáh kéráq árahue kawerue wahnahnorahiro? \p \v 6 Peh amahnága Sísansabé aiq pútare atéh ánínká íre wahnahnorahire. Peh amahnága aiq pútare atéh ánínká wahnahnínaraq píribahriéna, Íné anotah aní múge íwíáhinabomo. Iwíáhínaraqmé Manikánka naho owainawa kamah awunserah kamah awinawire. \p \v 7 Sísa íre tagaríáh kégá, Peh kaweq aníne atáh ánímé Sísa tagaríáh kéráq wahnahni aní míahrahire. We íre kaweq aní míre íwíáhirataq sega éhruruirana owainawanka mi aní saiqnarianawire. \s1 Peh morá kaweq sansáno ke Sísa tagaríáh kéné morábí matíáh ménsáméhnsátáq wahnahnoraho ehwéhne. \p \v 8 Peh kaweqtaq méra kaweq iwíáho kegá Sísa tagaríáh kéné morábí matíáh ménsáméhnsátáq wahnahnorahowe. Píah naruqnaruro kewé, mó kené ménsámehnsánsabe aigárá pabeki kewé íre wahnahnorahowe. \v 9 Siru ukiqme méra peh Manikáne sansá kawerue ambubu atíáh kégá wahnahnorahowe. \p \v 10 Téhwe pehgáriq arámbéhrí sieq áhwárawe tagahro. Tagehrataq kawerue arambehriéra kaweqtaq mía míairataq morábí matíéhra mensáméhnsátáq wahnahnorahowe. \p \v 11 Sene ahrero moq peh kaweqtaq mía míao inínsó míéhrataqmé sensuwehqsonka wahnahnorahowe. Sene ahreronká péhe éhwéh íre aritera peh tabasíwe míéhrataqmé sensuwehqsonka wahnahnorahowe. Sene ahreronká íre sibitarusa peh kaweq arámbéhríéra mó ke séhréh arítéhrataqmé sensuwehqsonka wahnahnorahowe. \p \v 12 Peh morá áhré matíáh kéwé sene ani ahre kawerue wahnahno kewé mi arámbéhríráq wahnahnorahowe. \v 13 Sísa tagaríáh kéné wahnahnka kawerue wahnahnotaq tagah kegá sensíwíq pankeráhwe. Sensíwíq pankeráhwara kawerue wahnahnéra íre áhreia Sísa Karáhé éhweh pahsuqme teríéwe. \s1 Manikáne sansá áwahewé anotah naneq mire i ehwéhne. \p \v 14 Pehgáriq tanáhráq areba koraganie íwíáhéna mah pahsí sehiranue áwúge. \v 15 Areba íre apubúue konaraq arega Sísa tagaríáh kégá momiwíirarabeqte sánsámé Manikáne animárínsábé ahreraq matiankeheéna mah pahsí sehiranue áwúge. Maniká oga mía míairaq ite Sísa tagariona ke wene animárí míone. Awankátate nah pegiqmáráhnserah ite Sísa tagariona kegá momiwíorabeq aiq pútaq ehwéh pankerone. \p \v 16 Ite kawerue tagarionawe Manikáne kaweq sansá nahomé kopéq kowana Sísa tutai puana amahnága ábóraragire. Wene sánsá áwahewé anotah nanere. Minayabe mah igónkónká aiq mahraréna, \q1 We wehukení úkúwara wehukega we tagowana \q1 Manikáne Awanka wene sánsá peh kaweq sansáne atowe. Íópeqté kégá moq we tagowe. \q1 Manikánka wene kaweq matábúrápéq tumerena, \q1 Mahtaq anotah Wahnáh ání míahno atowe. \q1 Mó kegá we éhweh mah kehiná kéhíná míáhrabeq teríéwara mah marákó márákóípéqté íráh kégá wensabé aiq pútare átáhwe ire. \c 4 \s1 Péhe éhwéhnká wehukene iwíáh íre kawerarítéhre i ehwéhne. \p \v 1 Anehe tanáhráqmé táhmaro kegá wahnsane péhe éhwéh irera sehgigéhe. Mó kegá owainawamaríné ehweh síwáhnorirara irera Sísane sánsá suagéhe. Minayabe Manikáne Awanka aiq pahsuqme iraruraire. \v 2 Péhe éhwéh irera sirupipeq múguwahgu agéra ahbabáq sansansábé íre siyehitáhnara peh péhe éhwéh síwáhnorigehe. \p \v 3 Péhe éhwéh síwáhnoréra, Mahbiga ahre mewe weh úkiyehboq peh ítaq mahbígáú mía míaoro éra mó naneq tahutáhúq órira míre ahriahri awehrioro éra síwáhnorigehe. \p Moke táhutahuqme Manikánka aiq mirarowe. Minayabe wensabé aiq pútare atera aiq pútaq ehwéh írátíáh kégá wensabé kaweróne atera mi tahutáhúq pehipi nahwe. \p \v 4 Moke Manikánka miraro naneqme aiq kaweq nanere. Minayabe itega íre awehria peh wensabé kaweróne ateq pehipi nanehe. \v 5 Manikánka moke táhutahuq nah naneq mire insabé itega wensabé kaweróne atona puaq íre awehria pehipi nóne. \s1 Poraga Tímótinsabé Sísane kaweq arámbéhrí ání míahno ato ehwéhne. \p \v 6 Arega mah ehwéh Sísa tagaríáh ké síwáhnorinaraq Sísa Karáhéne kaweq arámbéhrí ání míankehe. Aiq pútare atahna ehwéhnká are págege atáráirah kaweq sansá ambubu atiarone. \v 7 Ahbabáq áwahe ehwehmé, múguwahgu ehwéhmé pehragáhno. Peh Manikáne kaweq sansá miraúno. \p \v 8 Wehukene ayahnsa págege arite sansamé ákáhtaq kaweq sansáne. Manikáne kaweqtaq mé sansámé anotah kawéq sánsáne. Wene sánsá sehgíó kégá amahnága oga míáh tánáhráqkákáq mókakeakáq oga mía míaoneherawoe. \v 9 Mah ehwéhmé aiq pútaq ehwéh míre. Ómiga irera aiq pútare atéhrataqmé aiq kawerinae. \p \v 10 Maniká oga mía mía anínéna moke mah kehiná kéhíná merirena kaweraritahráhire. Wensabé aiq pútare atáh ké aiq kawerarítéhre. Minayabe aiq pútare ateq págegeue arambehriúne. \p \v 11 Mah ehwéhmé síwáhnoré, Kawerue sehgíóro terio. \v 12 Are íre anonani míahnayabé mó kegá awiréh atéhrataq ahqáho arito. Peh kaweq ehwéh iraré kaweqtaq mía míaé mó keyábé arutaboirúno. Aiq pútare atahna sansá ambubu atawé peh kaweq sansá miraúno. Sísa tagaríáh kégá are tagéra arene sánsá miraigehboq teawú éhwéh sehgio. \p \v 13 Areba íre apubúue konaraq wehuke míáhtáq Manikáne ehweh sáhnsahwe pahsuqme kawerue síwáhnorúno. \v 14 Aboawah wehgá siyahnkaratáté arenaneq táhtoréra Manikáne Awanka iwíáh arítárái ehwéh irarurotaq Manikánka págege atáráire. Sega iraruro ehwéhmé kawerue ahreraq matawé sehgio. \p \v 15 Arene arambehri kawerue miraúno. Ómiga tagéra kaweq sansáne íwíáhigehboq teawú éhwéh ambubu atawé sehgio. \v 16 Arerensabéákáq arega síwáhnoróna ehwéhnkákáq auráq matiahno. Teawú ehweh ambubu atawé sehgio. Mirainaraqmé íre arebataq áhnte arene ehweh íráh kéreq moq oga mérapeq awaq miagéhe. \c 5 \s1 Poraga kaweq siwáhnóré sansa Tímóti teawu ehwéhne. \p \v 1 Arega aboawah wehreq orerónseq ehweh terínaraq píribahriinehboq arenabouránsábé tábúsoqme ehwéh teawenanserah pehwehrue terio. Mahbireq o menáhwénseqsabé arenábáq áwáhnorónanserahnue kawerue síwáhnorúno. \v 2 Aboawah ahrérónseq orenínsónseq arenanoura auráq matawé séhréh atahnanserahnúno. Ahre ahrariyabé arenanahno auráq matawé séhréh atahnanserahnúno. Sene sinonkataq táhtoréhnehboq pehragé séhréh arito. \s1 Kéweinínsó kiraboé ehwehne. \p \v 3 Íre aninkákáq óréní kéweinínsábé kaweq sansánúno. \v 4 Kéweiní wene aninseq anahwareq míéhrataq sega auráq matawéra kiraboigehe. Sinoiboga sene animárí ebeq kirabouronsabé se ore orení úkirataq sene animárínká se kiraboigehe. Sene kárironaní kiraboéyabe seyene arambehrie. Minawé Maniká awahbeh sansáne. \p \v 5 Íre aninkákáq anahwankákáq kéwéínímé orení úkínaraq wega iwíáhéna, Manikánka séhréh aintankéhe ire. Minayabe wega wéhékáhnkakaq inokáhpeqkakáq Manikánsabe, Íné séhréh ainto éna púreq aruqarurire. \v 6 Mah marákóípéqté náneqsabé arutaboiréna peh we awahbeh naneq sehgí kéwéínímé pusa aní tahnsa míéhre. \v 7 Minayabe kéweinínsónsábé mah ehwéh kawerue síwáhnorúno. Sega kaweqtaq mía míairataq mó kegá se íre síéhruruigehe. \p \v 8 Wehga wenawahrahreq wene kárironanínseq íre auráq matawéna kiraboiínaraq Sísane sánsá aiq anterúéh púana anotah ahbábáq sánsánire. Mi ahbábáqká Sísa íre tagaríáh kéné ahbabáq aiq kiotaikire. \p \v 9 Sísa tagaríáh kégá morábí kiraboigehboq kéweinínsó síwíq sehiranúno. Orenímé 60 opéq sotaiki orenímé peh morá wéhráq míarai inímé wenáwíq sehiranare kirabooro arito. \v 10 Mó kegá, We kaweq arámbéhrí mira aruqarururai iní míre atáh ínímé kirabooro arito. Wene animárí kawerue sóránkirai inímé, nahnso mehweh aritena kirabourai inímé, Sísa tagaríáh kégá íre wahtopeqte surowana sigárá pabeq pabeq arítárái inímé, suwahre ke soberurai inímé, mó ke kawerarítárái inímé mina tahnsa kaweq arámbéhrí mira aruqarururo kewéínínsó síwíq sehiranúno. Mina tahnsa ínímé orení úkínaraq Sísa tagaríáh kégá morábí kiraboigehe. \p \v 11 Kiraboirataqmé o ahré kéwéínínsó síwíq íre sehiranúno. Téhwe Sísa Karáhéne arambehri miraoneheqmúne iraréra anehe mi arámbéhrí sinehepeq suera wehkigehe. \v 12 Mirairataqmé seyene ehweh anterúáhnsábé itene Wahnahnka ehweh aritankéhe. \v 13 Sega taoraho ke úkéra mó kené nahtapeq poku pokuéra íre sereq wehgaq naneq mire éra éhruruirataq sensíwíq pehragáhno. Mina tahnsa kewéínínsó síwíq íre sehiranúno. \p \v 14 Íné teríúmé o ahré kéwéínínsónká mó wehkéra ani maqmarera kawerue sóránkírataqmé kaweq sansá míre. Kaweq sansánowara itene naruoga sene kaweq sansá tagéra íre íéhruruorahowe. \v 15 Táhmaro kewéínínsónká Sísane sánsá sinehepeq suera owainawa kérówe. Minayabe tagaríáhwe. \p \v 16 Sísa tagaríéh ínínká wenawahrah kewéínínsó kirabo arito ato. Sísa tagaríáh kégá kéweiní kóréní wene iyahnabo íre míéhrataq wahba kirabo atahro arito. Peh morá sensuwahrah íre míáh kéwéínínsómé Sísa tagaríáh kégá wahba kirabo aritahro arito. \s1 Sísa tagaríáh kéráq wahnahno ke séhréh ariteq náríéro i ehwéhne. \p \v 17 Sísa tagaríáh kéráq wahnahno kegá kawerue wahnahnirataq sensíwíq pankereq awehraq apéq nári nárinoro terio. Sega Sísa éhweh tei teinéra íwáhnorirataqmé anotah iwíáh íwíáh ariteq awehraq apéq nári nárinoro terio. \v 18 Minayabe Manikáne ehwehnka aiq mahraréna, \q1 Káhoga sera sombirah arámbéhríínaraq wene áwéhraq íre músú atáhro. Pehipi nankehe ire. \m Wene ehwehnka mó mahraréna, \q1 Ite séhréh aitéh ání awehraq apéq náwéro ire. \rq (Lo 25.4; Mátíyu 10.10; 1 Kórína 7.9)\rq* \m Mina onserah Sísa tagaríáh kéráq wahnahno kegá kaweruwe arambehriirataq awehraq apéq nári nárinoro terio. \v 19 Peh morá ánínká Sísa tagaríáh kéráq wahnahni anínsábé ehweh atahnaraq mi ehwéhmé íre iro. Téhranítégábópoq apahránítógábópoq ehweh atéhrataq sene ehweh iwíáhue tagáhno. \v 20 Wahnah anímárínká ahbabárirataq áhnte wehuké momiwíorabeq mó wahnáh ání mó wahnáh ánínue ehweh arítáhro terio. Mó wahnáh kégá irera áhreéra kaweqtaq mía míaigehboq ehweh arítáhro terio. \s1 Poraga Tímótinsabé miraúno i ehwéhne. \p \v 21 Peh morá sánsá ómi keyábé miraúno. Anotah anínseq arenawahrahreq mó sansá miraé moke mó ke mó sansá miraé anotah íre kawerinae. Ómi keyábé peh monseráhnue iwíáhue saraqmaro. Manikánseq Sísa Karáhéreq Manikánka omaq sito íópeqté kéreqka tagaríáhwe. Sega tagaríáhtáq mahna teawú éhwéh sehgio pahsuqme teiúge. \v 22 Sísa tagaríáh kéráq wahnahni aní míankeheé íre apubúue ayahnkara táhtoqme omaq ato. Mó anínká ahbabárínaraq arega moq mina tahnsaninehboq peh kaweqtaq mía míaúno. \p \v 23 Are awahreé arupipeq érinsabé íre peh morá wání náhno. Náhníáq sera anonkakaq pehgáriq náhno. \v 24 Mó kené ahbabáq ábóraq kéhrara tagah kegá ehweh arítáhwe. Mó kené ahbabáq amahnága íre ábóraq kéh púana peh mókake ábóraq kanawire. \v 25 Mina inserah wehukene kaweq arámbéhrí ábóraq kéhre. Kaweq arámbéhrí íre apubúue ábóraq kahnaraq minaakaq mókake ábóraq kanawire. \c 6 \s1 Arambehrio keyábé kawerue arambehrioro i ehwéhne. \p \v 1 Sísa tagaríáh ké arambehri keyábé mahraré, Itene wahnah kené ehweh kawerue ireq sensíwíq pankeráhro arito. Itene wahnah kegá itene sánsá tagéra Manikáne ehwehnsabé ahqáho atera wenáwíqsabe éhruruiyehboq kawerue arambehrioro arito. \v 2 Arambehriraq atéh ánínká Sísa tagariahnaraq wene arambehri ánínká iwíáhéna, Íné arambehriraq intéh ánímé nánuwah tahnsá míéh púana peh taoraho arámbéhríinie íwíáhineho. Írakaumo. Kawerue iwíáhinkehboq mi aní áwáhnoruno. Mi anínká arambehriraq atéh ání arutaboirue séhréh atena kawerue arambehriinkehboq áwáhnoruno. Arambehrio kegá mira íwíáhirataq sega anotah kawéq árámbéhrío ke míagehe. \s1 Móneyabé arutaboirome ahbabáq áwahe wíre i ehwéhne. \p Wehukega kaweq sansá miraigehboq teawú éhwéhmé ahriahri síwáhnoré kawerue sehgíóro arito. \v 3 Itene Wahnah Sísa Karáhéne aiq pútaq ehwéhnká Manikáne sansá kawerue íwáhnorire. Mi ehwéh suena peh mó ehwéh áwáhnori animé \v 4 we píribahri aní ména peh íre íréh ání míéhre. Peh ehwehéyabe awahbeh aní míre. Wega síwáhnorirara wene ehweh íráh kégá mó keyábé íre kaweq iwíáhéra ehwehéra síéhruruéra \v 5 tobehéra ahbabáq iwiáhowe. Ahbabáq iwiáhéra aiq pútaq ehwéh íre irera peh múguwahguowe. Múguwahguonsabé péhe íwíáhéra, Ite Manikáne sansá sehgiunayabé áhnte mensáméhnsá pehipi meyaneheqmúne íwíáhowe. \p \v 6 Manikáne sansá sehgiunaraq wega áhnte kaweq naneq nái náinire. Ménsámehnsánsabe íre irutaboiria peh wega nái naneq awehraq kéhre íwíáhúnaraq itene iru ukiréhre. \v 7 Iteinoréhga maqitáhtáq íre ménsámehnsánkakaq maqitáhwe. Ite pukonaraq íre itene ménsámehnsánkakaq meweq pukoneheqmúne. \v 8 Minayabe táhutahuqkakáq korósiakáq kahnaraq, Aiq awehraq kéhre íwíáhoneheqmúne. \p \v 9 Áhnte moné meyanéhe íwíáho kéwé ménsámehnsánsabe sirutaboiro kewé ahbabárorahowe. Sirutaboiro naneqka kahnkapi wah paríéhnserahnire. Se sirutaboiro naneqka ahbabárarítéhre. \v 10 Móneyabé arutaboiré sansamé ahbabáq áwahe wíre. Móneyabé sirutaboiro puara táhmaro kegá móne meyaneheéra Sísane sánsá sinehepeq sutowe. Minayabe sirupipeq anotah uméh meyáhwe. \s1 Oga mía mía sansá ambubu atawé sehgio i ehwéhne. \p \v 11 Are Manikáne ani móne. Wene ani míahnayabé ménsámehnsánsabe arutaboirineho. Moke íre kaweq sansá anehepeq suo. Kaweqtaq mé Maniká awahbeh sansá sehgio. Manikáne ehwehnsabé aiq pútare ate mó keyábé arutaboirúno. Kaweq sansá págegeue sehgie uwaresa ání míahno. Mi sansámárínsábé arutaboiré sehgio. \p \v 12 Árésísii anínká, Íné kiotaikinauge íwíáhéna pehbeheráh pokire. Mina inserah arega Sísane sánsá ambubu atawé mahraue iwíáhé, Íné kiotaikéna oga mérapeq awaq mianauge íwíáhúno. Arega, Íné Sísansabé aiq pútare atena wene sánsá sehginauge iraruronaraq áhnte kegá írátówe. Mi tanáhráq oga mérapeq awaq miankeheéna Manikánka omaq atáráire. Minayabe oga mía mía sansá ambubu atawé sehgio. \p \v 13 Moke oga míona naneqmarí Manikánka oga míáhro aitéhre. Manikánseq Sísa Karáhéreqka tagariehyataq teawú éhwéh iro. Wahnah aní wenáwíqtare Póntíása Páíraga Sísa ehweh atotaq Sísaga íre áhreia pahsuqme teawuwe. Manikánseq Sísa Karáhéreqka tagariehyataq Sísaga pahsuqme teawunserah ínéga are teawúge. \v 14 Sísaga íre áhreia pahsutainserah ínéga teawú éhwéh kawerue tábúsoqme sehgio. Peh morá áhwára áhwára sansá íre miraúno. Amahnágaákáq mókakeakáq itene Wahnah Sísa Karáhéga tuina tanáhráqkákáq kawerue sehgio. \p \v 15 Manikánka webataq omaq atárái tanáhráq Sísa tuinawire. Maniká webataq moke mó wahnáhmárí kiotaiqme aní púaq wensabé iwíáh íwíáh atone. \v 16 Webataq íre pukorahi anínéna peh ahriahri mía míaéna wehukega íre pokorahi téhrehrabeq mía míaire. Wehukega sene siuratate we íre tagahwe. Sega we íre tagahrahowe. Wega ahriahri wahnahninkehe. Wensabé iwíáh íwíáh atone. Aiq miraoneheqmúne. \s1 Áhnte mensáméhnsá matíáh kéyábé éhwéhne. \p \v 17 Mah marákóípéq méra áhnte monéákáq ménsámehnsánkakaq matíáh kéyábé píribahri iyehboq sene ménsámehnsánsabe íre iwíáh íwíáhoro terio. Ménsámehnsánkakaq móneakáq apubúue taqnobagína nanere. Minayabe iwíáh íwíáhiyeho terio. Itene irupipeq eyoyóinkeheéna Manikánka áhnte kaweq naneq nái náinire. Minayabe peh wensabé aiq pútare ateq iwíáh íwíáh atáhro terio. \p \v 18 Kaweq sansá miraoro terio. Mó ke séhréh ariteq kawerarítáhro terio. Anah ke míéhboq wehweh ke míáhro terio. \v 19 Mirairataqmé sene ogamé tanahráq peh kaweq tanahráq kanae. Mókake oga mérapeq awaq mera peh kagaorahi apéq meyagéhe. \p \v 20 Tímótio, teawú éhwéh auráq matawé ambubu atiahno. Íre Manikáne iwíáh peh wehukene iwíáh ehwehmé pehragáhno. Abehq múguwahgu ehwéh pehragáhno. Mi ehwéhnsábé táhmaro kegá ahtebia éhwéhne atáhwe. Ahtebia éhwéhne atáh kégá péhe íwíáhowe. \v 21 Mi ehwéhnsábé iwíáh íwíáho kegá Sísane sánsá sinehepeq súáhwe. Manikánka itensabé arutaboiréna séhréh aitéhre.