\id MAT - Awiyaana NT [auy] -Papua New Guinea 1984 (web version -2012 bd) 
\h Mátíyu 
\toc1 Mátíyu 
\toc2 Mátíyu 
\toc3 Mt 
\mt1 Mátíyu  
\ip \it Ísu wíyómpaꞌa iyówana Mátíyu siyáánkai-aataiyaꞌiyo miyáumai-aatai maisuwéna Ísun-aai agaimakáiye. Ísuni kísau-waasima sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasifinkemba moóráwigon-awiꞌa Mátíyu moórá-awiꞌa Rífái wemá maanáúfáí agaimakáiye. Maníkó séna sáwíꞌo úmaimo méraampinkemba faútíyukaiye siyóntemba ááéraan-aai símai kááísamakon-aufai-wandaaifimba agáúmba Ísuntafesa siyáawe. Yúndaa-waasi Ísuntafesa sésa Maníkómó íyáfasinankaiwai Mésíyaan-iye síwae séna maanáúfáífímbá agaiyáiye. Ísu fasiꞌaémbá tokéna Maníkóní ámútankoni áwáuma simátimena Maníkó wení waási wégarawin-aai simátímaꞌmae iyáiye. Mátíyu miyán-ááí maanáúfáífímbá agaimakáiye.\it*  
\c 1  
\r Rúku 3:23-28  
\p
\v 1 Ísu Káráísitini akúníꞌo uráan-aai. Ísun-aíwáꞌná Téfítin-iye. Téfítin-aíwáꞌná Émbaramun-iye.   
\q1
\v 2 Émbaramu Áísáakimba maꞌankówana  
\q1 Áísáaki Yékopumba maꞌankówana  
\q1 Yékopu Yúndaa-iyai afarawainonda matinkówana   
\q1
\v 3 Yúndaa Pérésinte Sáraante matínkaraimba  
\q1 tinówa Témaan-iye.  
\q1 Pérési Éséronimba maꞌankówana  
\q1 Éséroni Árámumba maꞌankówana   
\q1
\v 4 Árámu Ámínándapumba maꞌankówana  
\q1 Ámínándapu Násonimba maꞌankówana  
\q1 Násoni Sáómonimba maꞌankówana   
\q1
\v 5 Sáómoni Póásimba maꞌánkaraimba  
\q1 anówa Réꞌapimaniye.  
\q1 Póási Ópétimba maꞌánkaraimba  
\q1 anówa Rútimaniye.  
\q1 Ópéti Yésimba maꞌankówana   
\q1
\v 6 Yési Téfítimba maꞌankówana  
\q1 Téfítimo káráwiyaiwai Soromonimbá  
\q1 maꞌánkaraimba anówani aifaráán-kwánkón-áwíꞌa  
\q1 Yúráya úwana ánaaen-kwamba Téfítin-iye.   
\q1
\v 7 Soromoní Ríyapoamumba maꞌankówana  
\q1 Ríyapoamu Ápáísaamba maꞌankówana  
\q1 Ápáísaa Ésaamba maꞌankówana   
\q1
\v 8 Ésaa Yíósafatimba maꞌankówana  
\q1 Yíósafati Yórámumba maꞌankówana  
\q1 Yórámu Ásáyaamba maꞌankówana   
\q1
\v 9 Ásáyaa Yótámumba maꞌankówana  
\q1 Yótámu Éꞌásaamba maꞌankówana  
\q1 Éꞌásaa Ésékayaamba maꞌankówana   
\q1
\v 10 Ésékayaa Mánásaamba maꞌankówana  
\q1 Mánásaa Émósimba maꞌankówana  
\q1 Émósi Yósáyaamba maꞌankówana   
\q1
\v 11 Yósáyaa Yékónaya-iyai afarawainonda matinkówasa  
\p minkánááfímbá Pépíróni-naopakewi Ísareri-waasi tatíꞌmaesa Pépírónifaꞌa ándáfaꞌa mátínkaraawe.   
\b  
\p
\v 12 Pépírónifaꞌa mátinkon-kanaafimba  
\q1 Yékónaya Síátiomba maꞌankówana  
\q1 Síátio Sérápáperimba maꞌankówana   
\q1
\v 13 Sérápáperi Ápáyatimba maꞌankówana  
\q1 Ápáyati Éráyakimumba maꞌankówana  
\q1 Éráyakimu Ésomba maꞌankówana   
\q1
\v 14 Éso Sétókomba maꞌankówana  
\q1 Sétóko Ékímumba maꞌankówana  
\q1 Ékímu Éráyatimba maꞌankówana   
\q1
\v 15 Éráyati Éríesaamba maꞌankówana  
\q1 Éríesaa Mátánaamba maꞌankówana  
\q1 Mátánaa Yékopumba maꞌankówana   
\q1
\v 16 Yékopu Yósepimba maꞌankówana  
\q1 Yósepi Máríyaan-awaaikó úwana Máríyaa  
\q1 Ísun-anówan-iye. Ísuntafesa Maníkó íyáfasinankaraiwaiye sésa Káráísitiye wésewe.   
\b  
\p
\v 17 Émbaramumo méronkaꞌa sísamaifakemba éíyaimba kumbaimái-waasi 14 waasi agaiyówasa Téfítimo paápé urénamo méronkaꞌa sísamaifakemba éíyaimba kumbaimái-waasi 14 waasi agaiyówasa Pépírónifakewi tatíꞌmaesa Pépírónifaꞌa ándáfaꞌa mátínkarowasa méron-kanaafimba sísamaifakemba éíyaimba kumbaimái-waasi 14 waasi agaiyówana minkáꞌá Máríyaa Ísu Káráísitimba maꞌánkaraiye.   
\s1 Ísumbo maꞌánkarain-aai.  
\r Rúku 2:1-7  
\p
\v 18 Ísu Káráísitimba maꞌankómba maará uráiye. Ísun-anówamba Yósepinkaꞌa aaí símakowana Yósepi ímba weséꞌa kurónkaꞌa ámúꞌa paápé uráiye. Ufaen-ámútánkó Máríyaan-arumpi túwana ámúꞌa paápé úwana  
\v 19 awaaikó kaweꞌá wéuwai séna waási túrankaꞌa aiꞌmáráanana Máríyaa aigaesáféna  
\p ifáímpóꞌa aúpáꞌá aiꞌmátuwanaumne-imayaa uráiye.   
\b  
\p
\v 20 Miyá imáyáa wéena aún-kwérowana Fasiꞌaénkó kísau-waasigo wíyómpakewi kaainampáꞌá simámena séna Yósepiyo Téfítin-andafaken-kwaasi óne. Máríyaamo ámúꞌo káúfímba Ufaen-ámútánkó aantemba ámúꞌa kauwánkáímba po wembá úwoi máínompo ímba ááꞌa íno.  
\v 21 Iyámpóímo maꞌankáínda áwíꞌa Ísuwe simánkaao siyáiye. Mináwíkóní áwáuma wení waási sáwí-imayaagomo taꞌótokaimpinkemba faútinkainiye siyáiye.   
\b  
\p
\v 22 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi siyónkaꞌa póna miyán-tántááꞌá paápé uráiye.  
\v 23 Wemá agaimaréna séna  
\q1 moórá-inaamarugo waaí ímba maiyéna ámúꞌa  
\q1 kaumái iyámpói maꞌankáínasa miníyámpóígón-  
\q1 áwíꞌa Émániyueriye sénááwe  
\p agaimaréna siyáimba mináwíkóní áwáuma Maníkó keséta méraiye siyáiye.   
\p
\v 24 Yósepi aúfínkémbá íyáfasinena Fasiꞌaénkóní kísau-waasigo wíyómpakewi siyóntemba awaainínkómbá maiyéna  
\v 25 ímba weséꞌa kúmba úwoi ména káráwiyowana iyámpói maꞌankówana áwíꞌa Ísuwe simánkaraiye.   
\c 2  
\s1 Aafáúmó íyáúsupaken-kwaasimo taawánaraan-aai.  
\p
\v 1 Yúndiyaa-marafaken-kawaagon-awiꞌa Éroti méron-kanaafimba Pétaremu-naopaꞌa Máríyaa Ísumba maꞌánkarowasa némpakemba aafáúmó íyáúsupaken-kwaasi kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásí témesa Yérúsaremu-naopaꞌa tésa  
\v 2 sésa Yúndaa-waasiyaꞌa káráwiyiniye sénamo maꞌánkáín-iyampoi nááfara ánkaraao. Aafáúmó íyáúsipaꞌa méta awánáúndasa moórá-oꞌa paápé isatá awánéta séta iyámpói maꞌánkaraimba póta awánéta wenáwíꞌa mósá maránae séta témeta túne siyáawe.   
\p
\v 3 Suwaná marará-káwáágó Éroti minááí isówana arunkó sáwíꞌa úwasa Yérúsaremu-naopakewiwaraꞌa ísówana tirunkó sáwíꞌa úwana  
\v 4 Éroti óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáámbo sun-kwáásíyé táántowasa túwaandu uwaná séna Maníkómó aiꞌmaráíndawimba Káráísitimba maꞌankáínda nááfara maꞌankáíníyo súwasa  
\v 5 sésa Yúndiyaa-marafaꞌa Pétaremu-naopaꞌa maꞌankáíníye. Maníkón-aaimo simátímakowi agaimaréna séna   
\q1
\v 6 Yúndiyaa-marafaꞌa Pétaremu-naopaken-kwaasisono. Yúndiyaa-marafaꞌa káráwiyaiwaifimba kentí naaópaꞌo káráwiyaiwai ímba tínaaempaꞌa méraawe. Kentí naaópakemba moóráwigo paápé uréna kesí waási Ísareri-waasiyaꞌa kaweꞌá úmai káráwiyiniye  
\p agaimaréna siyáiye suwaná  
\v 7 Éroti iséna aafáúmó íyáúsupaken-kwaasi aúpáꞌá táántowasa tuwaná tísai ena séna nóran-kanaawa minóꞌá paápé isará awánaraao súwasa simámúwana  
\v 8 Éroti séna Pétaremufaꞌa miníyámpóí koayaafáí úmai awánéꞌa tasimásimiyaꞌa keséꞌa kuréꞌa wenáwíꞌa mósá máráano súwasa  
\v 9 isésa kumbá aafáúmó íyáúsupaꞌo mésamo awánaraan-oꞌa awánowana minókó aifaꞌá wéwena miníyámpóímó méronkaꞌa kowaúwasa  
\v 10 áfááraumai aamoí ésa  
\v 11 mindáúmpáꞌá iyésa anówane miníyámpóíyé tuwánésa kífaesa miníyámpóígón-áwíꞌa mósá marésa unáámbá óin-tokésa kawe-tántááꞌá korí-óntámbá fóimai amésa kaweꞌ-úmúmbó í-tántááꞌá fóimai amésa asaa-wiyúm-básáwénkwáráꞌá fóimai ámakaawe.   
\p
\v 12 Ámatuwesa tún-kwáúwana Maníkó kaainampáꞌá simátimena séna Érotimba ímba kosimáméro súwasa fíꞌon-ampakemba kentí naaópaꞌa kuráawe.   
\s1 Ísumba áíꞌmaesarai Ísípifaꞌo kurááyan-aai.  
\p
\v 13 Kúwana wíyómpakemba Fasiꞌaénkóní kísau-waasigomba Yósepi kaainampákémbá awánówana séna Éroti miníyámpóí tufuwíndasafena wésaafa-ifo íyáfasine anówane miníyámpóíyé tíꞌmae Ísípi-marafaꞌa koménaꞌa aánoꞌa simámeꞌa áíꞌmae tiyó sénaumne súwana  
\v 14 mindóꞌwáámbá íyáfasinena anówane miníyámpóíyé tíꞌmaena Ísípi-marafaꞌa wémena  
\v 15 mifáꞌá komérowana Éroti pukáiye. Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi siyónkaꞌa póna miyá uráiye. Wemá agaimaréna séna Fasiꞌaénkó séna  
\q1 Ísípi-marafakemba kesáánimba  
\q1 mérainaꞌa áántaanana kouweráíníye  
\p siyáiye agaimaréna siyónkaꞌa póna miyá uráiye.   
\s1 Iyámpóímo tínkankaan-aai.  
\p
\v 16 Éroti awánómba aafáúmó íyáúsupaken-kwaasi karoꞌá simánkesa kóuwana Érotin-arunko áyámba úwana aafáúmó íyáúsupaken-kwaasimo simámakon-aaisafenawe oꞌá paápé uráiyemo siyón-aaisafenawe imáyáa éna tuwímbai tiꞌmaréna séna Pétaremu-naoꞌ-aempaꞌ-naopimpaꞌa kaeꞌ-áátáímó uwásúwén-iyampoiye ímbo kaeꞌ-áátáímó uwásúwén-iyampoiye saafá úmai tínkantuwaaro súwasa miyá uráawe.   
\b  
\p
\v 17 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Yérémaya siyónkaꞌa póna miyá uráiye. Wemá agaimaréna séna   
\q1
\v 18 Ráma-waasi áfááraumaimo ifiꞌó taráamba ísaraawe. Réserin-aísaafitantamba uráan-kwaasi miwítí iyámpóísafesa ifiꞌá taawasá iyámpóímo  
\q1 pukáantafesa timambá faráátamai tínkaraawasa úwoi ifiꞌá támaesa iyáawe  
\p agaimaréna siyáiye.   
\s1 Ísípifakembo tiyáan-aai.  
\p
\v 19 Éroti puwúmba Yósepi Ísípi-marafaꞌa ména wíyómpakemba Fasiꞌaénkóní kísau-waasigomba kaainampákémbá awánówana séna  
\v 20 miníyámpóígómbá tufuwónaemo sen-kwáásí éꞌa púwófo íyáfasine anówane miníyámpóíyé tíꞌmae Ísareri-marafaꞌa waaó súwana  
\v 21 íyáfasinena awaainínkóné ááninkonte tíꞌmaena Ísareri-marafaꞌa kúmba  
\v 22 Érotin-ááninkon-awiꞌa Ákéreasi afowán-ánóndáá Yúndiyaa-aempaꞌa kawáá-kísáú wémauwana Yósepi iséna mináémpáꞌó wíndasafena inkaisúwana kaainampáꞌá Maníkó simámuwana Káríri-aempaꞌa  
\v 23 Násareti-naopaꞌa tíꞌmaena koméraiye. Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi siyónkaꞌa póna miyá uráiye. Wemá Ísuntafena séna  
\q1 Násaretifaken-kwaasin-iye sénááwe  
\p agaimaréna siyónkaꞌa póna miyá uráiye.   
\c 3  
\s1 Yónimo simátímakain-aai.  
\r Mááka 1:2-8, Rúku 3:1-18, Yóni 1:19-28  
\p
\v 1 Minkánááfímbá moóráwigon-awiꞌa Yóni ména nombó maitinkówi póna Yúndiyaa-marafaꞌa kúmba máásai-marafaꞌa koména simátimena séna  
\v 2 Maníkó wení waási kawáánimba ómbaraifo kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Maníkómpáꞌá teró simátímaꞌmaena iyáiye.  
\v 3 Naaófáꞌá Yóni ímbo méronkaꞌa Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya Yónimo paápé índasafena imáyáa éna agaimaréna séna  
\q1 moóráwigo máásai-marafaꞌa ména aaemáíyakemba séna Fasiꞌaénkóní aambó wiꞌankáíyamba wení aambá arupíse íyana minámpáꞌá wíno  
\p Áísáya agaimaréna siyónkaꞌa póna Yóni paápé úwana minááí paápé uráiye.   
\b  
\p
\v 4 Yóni káámeri-poigoni áyáu-watoi iyéna ásisamba áꞌwáánkau uréna faꞌnóríné wantáámíkóní aúwé mintón-aantemba wénena  
\v 5 aaí simátímaꞌmaena iyúwasa Yérúsaremu-naopaken-kwaasiye Yúndiyaa-aempaken-kwaasiye Yóndani-nonkoni menáípákéné maanáípákén-kwáásíyé miyáumai-waasi tóso ésa  
\v 6 miwítí sáwí-awauma kufíyúwana Yóni Yóndani-nompimba nombá maitínkaraiye.   
\b  
\p
\v 7 Yóni nombá maitinkéna awánómba ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasiye sáwífaꞌa nombá maisinkáínkwae sésa wempáꞌá tóso uwaná simátimena séna iyánkó póígon-araaꞌan-owe. Maníkó kentí sáwí-meyamba timínífo nááwa simátímísara iséra inkaiséra wéteo.  
\v 8 Kentí sáwí-kisau tuwéꞌo Maníkómpáꞌó téꞌo éꞌa kawe-kísáú maíyaꞌa tuwánánaumne.  
\v 9 Émbaramu kentáá síwáꞌná imbá póta Maníkóní kaweꞌ-wáásísá úne séꞌa miyán-ímáyáá ímba oro. Maníkó Émbaramun-aísaafitantamba ónááwe sénaraantaasi maanóntámpínkémbá kanaámpóꞌa waási úráaro sisaꞌá úráawaisino. Émbaramun-aísaafitantamba uráundawi póta kaweꞌ-wáásísá úne séꞌa miyán-ímáyáá ímba oro.  
\v 10 Ímba kaweꞌ-árámbá íyáín-taima áwáufimba wéayaisuwesamo iyafímbó agaisúwáántemba Maníkó miyáumai kentí sáwí-meyamba timíníye Yóni siyáiye.   
\b  
\p
\v 11 Yóni simátimena séna kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Maníkómpáꞌó tewí nombá wémaitinkaundanifo kesínaaembo tíndawi Ufaen-ámútánkómbá aiꞌmaráínana kuména kempímbá óraaꞌa uwátinkainiye. Iyamó agáéntemba íníye. Wemá óraako kembá íyáákaraifo wemó aaí síndaraꞌo kemó sendá sáwíꞌan-iye.  
\v 12 Aawinkwínaumo sipetifímbó mósá marésamo mentúwááwanamo anómbo marapáꞌó kúmísanamo ásimo fiyúndágomo tiyútúwáísasamo kámakamaꞌo índai-iyafimbo uwááígomo agaisuwésamo anómbo naaúmpaꞌo mósá máráántemba waási miyáráámbá íníye Yóni siyáiye.   
\s1 Ísumba nombó maiyánkarain-aai.  
\r Mááka 1:9-11, Rúku 3:21-22  
\p
\v 13 Minkánáá Ísu Káríri-aempakemba Yóndani-nompaꞌa téna Yóni nombá maisinkáínkwae séna túwana  
\v 14 Yóni séna ímbanifo emó nombó maisinkénda kanaán-ifo kentáfémo sémo nombá maisinkaaómó séndawe súwana  
\v 15 Ísu séna ifátuwe súndantemba miyán-uwo. Miyámó ékaimo ékai Maníkó siyáiniꞌa óyauye súwana ewé séna  
\v 16 nombá maiyankówana nompínkémbá íyáfasinowana kampúaran-tawaai tuwínkaaꞌ-úwana Yóni awánómba Maníkóní ámútanko mááufuꞌ-numaraamba úmaena Ísu aneꞌá kumbérowana  
\v 17 aaigó aantemba wíyómpakemba séna maawá kesáánimba isaꞌá wen-ímáyáá wéeꞌa áfááraumai aamoí uwánkaumne siyáiye.   
\c 4  
\s1 Waántáwanko Ísumba maꞌmáímo awánarain-aai.  
\r Mááka 1:12-13, Rúku 4:1-13  
\p
\v 1 Súwana waántáwanko Ísumba áísai úmai isáíndasafena Maníkóní ámútanko Ísumba simámuwana máásai-marafaꞌa  
\v 2 koména tómbá ímba néna ayáátáákaꞌa 40 noꞌwaamba waúwana áfááran-aai tówana  
\v 3 waántáwanko Ísu sáwíꞌo índa awánánae séna Ísumpaꞌa téna séna emá Maníkón-ááninko úne wésempo maanóntánkóntáfé tómbá úrénaꞌa naanó siyó súwana  
\v 4 Ísu séna Maníkón-aai aúfáífinkemba séna  
\q1 tómbó náíyawi aantemba waási ímba fasiꞌátinkainifo Maníkó siyáintemba  
\q1 seyaafáꞌá íyana fasiꞌátinkainiye  
\p siyáifo emó sénda ímba miyá ónaumne súwana  
\v 5 waántáwanko Ísumba áíꞌmaena Yérúsaremu-naopaꞌa wéna óraaꞌ-amaan-dankoni amifaꞌá móankena  
\v 6 séna Maníkón-aai aúfáífinkemba séna  
\q1 Maníkó wíyómpakemba wení kísau-waasisomba tiꞌmaráínasa enkáꞌá káráwiyesa pósa óntankaꞌa aísamai turaráanafo sésa tiyáántandesa faramónááwe  
\p siyáiye. Mindásafe emá Maníkón-ááninko úne wésempo maankákémbá ásáfenasa wíyómpakewi farámbaesa marapáꞌá múankanaawe waántáwanko súwana  
\v 7 Ísu séna Maníkón-aai aúfáífinkemba  
\p éꞌa miyá siyéna moórá-aaiwaraꞌa séna  
\q1 kentí Fasiꞌaénkó Maníkómbá  
\q1 áísai úmai isánae ímba seró  
\p siyáimba emó séndantembo miyámó ékaa Maníkómbá áísai úmai isáúsino. Mindásafemo emó sénda ímba miyá ónaumne Ísu súwana  
\v 8 waántáwanko Ísumba áíꞌmaena óraaꞌ-omapaꞌa iyéna móankena seyaafáꞌ-máráfáꞌá káráwiyon-kwaasiye miwítí óraa-fasiꞌaene aráánamena  
\v 9 séna kenkáꞌó kífaemo ken-ímáyáámó mósá márénaꞌo éꞌa káráwiyi-kisau áména káráwiyinone waántáwanko súwana  
\v 10 Ísu séna waántáwanko kóuwo. Maníkón-aai aúfáífinkemba séna  
\q1 kentí Fasiꞌaénkó Maníkómpáꞌá imáyáa éꞌa wenáwíꞌ-aantemba mósá maréꞌa wení kísau aantemba máéro  
\p siyáifo emó sénda ímba miyá ónaumne súwana  
\v 11 waántáwanko auwéna kúwasa wíyómpakemba Maníkóní kísau-waasi kumésa Ísumba áwaꞌnai uráawe.   
\s1 Ísu wení kísaumo ómbakain-aai.  
\r Mááka 1:14-15, Rúku 4:14-15  
\p
\v 12 Yóni marará-káwáágón-áwíꞌa Érotintafena séna sáwíꞌa uráiye siyóntafena ándáfaꞌa máankowana méron-aai Ísu iséna Káríri-aempaꞌa wéna  
\v 13 Násareti-naopaꞌa ímba koména Kápaneamu-naopaꞌa koméraiye. Mindáópaꞌa Káríri-nonkwaaunkoni áwáífaꞌ-naopaꞌa Sépiyuraaniye Náfataraiye tísaafitantambo uráawiti mararáꞌó wéron-daopaꞌaniye.  
\v 14 Ísu Kápaneamu-naopaꞌa koméromba naaófáꞌó Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya agaimaréna siyónkaꞌa póna miyá uráiye. Wemá agaimaréna séna   
\q1
\v 15 Sépiyuraaninte Náfatarainte mindárai tísaafiti marafáꞌá nonkwaaúnkóní áwáífaꞌa Yóndani-nonkoni menáípáꞌ-márágón-áwíꞌa Káríri-marafaꞌa méraawi fíꞌo-fiꞌon-kwaasisafeꞌa súnda  
\v 16 minkwáásí túnáín-aempaꞌa mésa sámo kaipaꞌá awánánááwe. Maníkóní némpaꞌo túnáín-aempaꞌo méraawi sán-kátinkainiye  
\p agaimaréna siyónkaꞌa póna Ísu paápé éna miyá uráiye.  
\v 17 Minkánáá Ísu simátimindasafena ómbarena simátimena séna Maníkó wení waási kawáánimba ómbaraifo kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa Maníkómpáꞌá  
\p teró siyáiye.   
\s1 Ísu éíyain-kwaasimo táántarain-aai.  
\r Mááka 1:16-20  
\p
\v 18 Ísu Káríri-waaunkoni áwáífakafamba kúmba kaeꞌ-wáásíyáí mésarai awaaón-áwíꞌa Sáímoni moórá-awiꞌa Pítaa úwana áfákon-awiꞌa Énduruweꞌa mésarai miwítí kísau pósarai mófááꞌa to-tímapaꞌa wénesarai mareꞌmareꞌ-únámbá nompí tukésarai méroyana  
\v 19 Ísu simátimena séna keséꞌa tekaiyó. Mófááꞌo toꞌmáímo tímapaꞌo wénoyantemba aú-kisau tíménakai wénekai kesáái simátímapaꞌa wéniyasa kempáꞌá teró súwasarai  
\v 20 mimbáréꞌmáréꞌ-únámbá tuwésarai weséꞌa kurááye.   
\p
\v 21 Weséꞌa kuyaná Ísu maréna kúmba kaeꞌ-wáásíyáí mésarai Sépétin-ááninkai awaaón-áwíꞌa Yémísi úwana áfákon-awiꞌa Yóniye tifowámpín-kwimái nompín-táómpimba méresa mareꞌmareꞌ-únámbá toꞌmayaa wéuwana Ísu minkáéꞌnárai táántowasarai  
\v 22 minúwóíyáámbá tifowámbá mindómpín-táómpimba auwésarai Ísuweꞌa kurááye.   
\s1 Ísu sáwífaꞌ-waasifimba kísaumo maiyáin-aai.  
\r Rúku 6:17-19  
\p
\v 23 Ísu Káríri-aempaꞌa naaóꞌ-naoꞌa wénena ámáán-daumpimpaꞌa Maníkó wení waási kawáánin-aai minásé-ááí kosimátímapaꞌa wénena fíꞌo-fiꞌon-tiꞌo  
\p ún-kwaasi asófatinkafaꞌa kúwana  
\v 24 wenááigo  
\p Síriyaa-marafaꞌa naaóꞌ-naoꞌa wété úwasa fíꞌo-  
\p fiꞌon-tiꞌo ún-kwaasiye sáwí-amutanko tirumpimbó méron-kwaasiye tíyayaambo táúnkon-kwaasiye tíyayaambo pukón-kwaasiye miyámó un-kwáásí taawiyaꞌmaésa Ísumpaꞌa mátínkówana asófatinkena  
\v 25 aambó wénumba sáwífaꞌnanka Káríri-aempakene Tékáporisi-aempakene Yérúsaremu-naopakene Yúndiyaa-aempakene Yóndani-nonkoni menáípákén-kwáásíyé miyáumai-naopaken-kwaasi wempáꞌá tóso uráawe.   
\c 5  
\s1 Ísu omápaꞌa iménamo simátímakain-aai.  
\r Rúku 6:20-23  
\p
\v 1 Ísu mérowasa sáwífaꞌ-waasimo tóso umbá tuwánéna omápaꞌa imérowasa wení waásisomba túwaandu uwaná  
\v 2 simátimena séna  
\v 3 Maníkó súwaꞌnai ínkwae sewí Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena miwíyáꞌá wégawaaniye.  
\v 4 Miwífímbá sáwí-imayaa wéraisana tirunkó umbaí wétaiwai Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena fetóí wéuwatinkaiye.  
\v 5 Kentúmo ímbo maimaésa wéiyowi Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkaimba pósa siyáim-barama maénááwe.  
\v 6 Maníkó siyáintemba miyámó ónaemo wésewi Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena kaweꞌó úmaimo méraiyantafena kaweꞌ-íꞌa uwátinkainiye.  
\v 7 Tirumbó wéuwatinkaawi Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena arumbá uwátinkainiye.  
\v 8 Tirumpinkémbó kaweꞌ-ááí aantemba wésewi Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkaimba pósa Maníkómbá awánánááwe.  
\v 9 Waásifimbo farumó uwátinkaiyantafesa kísau wémaewi Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena kesí iyámpóín-owe síníye.  
\v 10 Maníkóntáfésamo imáyáamo ésamo arupíse úmaimo méraantafesa sáwíꞌa wéuwatinkaawe. Maníkó miwí kaweꞌá wéuwatinkena miwí wení waási-iꞌo ombá póna wégawaaniye.  
\v 11 Kembiwímó kentáféꞌo fasiꞌámaimo méraantafesa mindásafesa sáwí-aai simátinkesa sáwíꞌa uwátinkesa fíꞌo-fiꞌon-karoꞌ-aai simátínkáámba Maníkó kembiwí kaweꞌá wéuwatinkaiye.  
\v 12 Naaófáꞌó Maníkón-aaimo simátímakowimo sáwíꞌo uwátínkaraantemba káféꞌa sáwíꞌa wéuwatinkaamba tirunkó kaweꞌá wéinaꞌa aamoí éꞌa wíyómpakemba kentí kaweꞌ-méyámbá maénááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Ságon-aaiye uwígón-aaiyemo Ísu siyáin-aai.  
\r Mááka 9:50, Rúku 14:34-35  
\p
\v 13 Ísu simátimena séna marapáꞌó méraan-kwaasifimba méꞌa uwígómó ásémo intenkáámbá wéowe. Miyá wéombanifo uwímó sáwíꞌo énamo imbá ímba kaweꞌá úmai kéna ímba áséma éna sáwísankaamba isasá aampaꞌá tukésa wénowe.   
\b  
\p
\v 14 Marapáꞌó méraan-kwaasifimba méꞌa sámo kaintenkáámbá wéowe. Omápaꞌo wérain-daopaꞌo mósá awánaantemba kembiwí méraawini áwáuma wéawanaawe.  
\v 15 Iyamá ómbá kúraꞌmaresa ímba aúpáꞌá maráíyamba aforaꞌá makésa mindáópaken-kwaasi awánánááwe.  
\v 16 Miyáumai sámo kaintembá waásifimba méꞌa sán-kátinkaiyasa kentí kawe-kísáú tuwánésa kentifo wíyómpaꞌo méraiwain-awiꞌa mósá maránááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu ámáámbo siyáin-aai.  
\p
\v 17 Ísu minááí simátimena séna ímba kentáféꞌa séꞌa Mósese siyáin-aine Maníkón-aai simátímakaawi siyáan-aine ifáꞌá túwáíwaiye ímba seró. Maníkón-aai siyáan-aai ímba tuwánáúmpo siyáanteniꞌo úmaimo paápé índasafeꞌa kunkáumne.  
\v 18 Simátíménda ísáaro. Wíyómba maramá wéraisana póna Maníkón-aai waéꞌwaeꞌa wéiye. Maníkón-aaigo seyaafáꞌá waéꞌwaeꞌa wéimba póna minááígómó siyáinten-úmai seyaafá-tántááꞌá paápé íníye.  
\v 19 Miyáumai Maníkón-aaifinkembo karoꞌ-ááímó taraisésamo fíꞌowantafesamo sésamo wéundantemba miyá índa mindá kanaán-iye síyanamo éna Maníkó séna kesí waási kawáánúnda-waasifinkemba ímba fasiꞌaén-kwáásín-owe sínífo Maníkón-aaimo taawiyafésamo simátimesamo sésa Maníkón-aai ísáaro wésewisafena Maníkó séna kesí waási kawáánúnda-waasifinkemba óraaꞌ-waasin-owe síníye.  
\v 20 Moórá-aai simátíménda ísáaro. Ámáán-kawaa-waasiye ámáámba sen-kwáásíyé sésa Maníkómó siyáintemba úmai méraumnemo sembá karoꞌá wésewe. Miwímó ontembó kembiwímó éꞌa Maníkómó kawáánipaꞌa ímba méꞌa Maníkómó siyáintemba éraiꞌa miyámó éꞌo éꞌa Maníkómó kawáánipaꞌa ménaawe Ísu siyáiye.   
\s1 Tínkamon-aaimo siyáin-aai.  
\r Rúku 12:57-59  
\p
\v 21 Ísu maarán-ááíwáráꞌá siyáiye. Naaófáꞌá Mósese kentíwáꞌnásafena simátímakain-aai ísaraamba maará siyáiye. Ímba tínkamiyasa púwóro. Miyámó íyasamo ésa aaifimbá maitinkánááwe siyáimbanifo  
\v 22 simátimeꞌa súne. Miwítí waásisafesa aaisambá wétiyiyawi aaifimbá maitinkáíyamba mindá kanaán-iye. Miwítí waásisafesa sáwí-aai simátínkááwi tíꞌmaesa aaimó ísááwitopaꞌa tíyasa aaifimbá maitinkáíyamba mindá kanaán-iye. Miwítí waásisafesa uwó-wáásíyáꞌó úwoi-waasiyaꞌo sésa símai sáwíꞌa wéiyawi ónkaifaꞌo iyamó wégaipaꞌa méraiyamba mindá kanaán-iye.  
\v 23 Miyán-ááí imáyáa ombá Maníkóntáféꞌo imáyáamo éꞌo moórá-tantaaꞌo aménaeꞌo óraaꞌ-amaan-daumpaꞌo koméꞌo éꞌa kentí waási aaí taꞌótokaiyaꞌo táákaꞌo makéꞌo éꞌa  
\v 24 Maníkómbó amíyan-tantaaꞌa óntan-taaregoni ewaaꞌá mámareꞌa minááí koísámai arupíse uwásuweꞌa kouweréꞌa Maníkómbá áméro.  
\v 25 Aaimó simátinkanae síyawimo tíꞌmae wíyasa aampaꞌá mósimai paápé uwásuwesa koró. Óraaꞌ-waasimo mátimiyasamo ésa  
\p i-wáásí timíyasa ándá-naumpaꞌa tinkánááwe.  
\v 26 Ímbo miyámó íyasamo ésa ándá-naumpaꞌa mótinkaiyasa ímba ááéma taiꞌánaumne sésa seyaafáꞌ-méyámbá tímatuwaiyasa faútinkanaawe Ísu siyáiye.   
\s1 Aarakwáꞌó tasáén-aaimo siyáin-aai.  
\r Mátíyu 19:9, Mááka 10:11-12, Rúku 16:18  
\p
\v 27 Ísu minááí simátimena séna naaófáꞌá Mósese simátímakain-aai ísaraamba maará siyáiye. Fíꞌowi tuwaainíntóné tuwaaiꞌwainté ímba nóro siyáimbanifo  
\v 28 simátimeꞌa súne. Moóráwigo moórá-inimbo awánénamo tafisénae sénamo índa ímba aforaꞌá ínífo imáyáa aantemba tafisínana Maníkó séna imáyáafinkemba éꞌa wétafisiye síníye.  
\v 29 Túrankomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnafo séꞌa moórá-turamba fitúwáaro. Kae-túrántámbó awánéꞌo éꞌa ónkaifaꞌo wíyamba mindá sáwíꞌan-iye. Sáwíꞌo uráinda maisuwéꞌo méraiyamba mindá kaweꞌán-iye.  
\v 30 Tiyáánkomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnafo séꞌa moórá-tiyaamba arátúwáaro. Kae-tíyáámbó wérainaꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iyamó wégaipaꞌa wíyamba mindá sáwíꞌan-iye. Sáwíꞌo uráinda maisuwéꞌo méraiyamba mindá kaweꞌán-iye.   
\b  
\p
\v 31 Naaófáꞌá Mósese maará siyáiye. Moóráwigo awaainínkómbá aiꞌmátuwaindawi aúfáífimba agaimaréna séna kesuwaainímbá aiꞌmátuwaumne séna agaimái amíno siyáimbanifo  
\v 32 simátimeꞌa súne. Awaainínkó ímba moórá-waasigoe wénisana awaaikó aiꞌmátuwaisana minínínkó kówéna moórá-waasi komaiyéna minínínkó aú-waasigoe wénimba sáwí-ankaꞌa wéniye. Aifaꞌ-áwááíkómó aiꞌmátukaintafena miyá wéiye. Moórá-waasigo aiꞌmátukain-inimbo wémaimba wewáráꞌá umémbá wémaiye Ísu siyáiye.   
\s1 Seyaafá-tántáápímbá ímba matuwéꞌa seró-ááí.  
\p
\v 33 Ísu maarán-ááíwáráꞌá siyáiye. Naaófáꞌá Mósese simátímakain-aai ísaraamba maará siyáiye. Fasiꞌaénkómpátá miyá ónaumne síyamba karoꞌá sefáínifo éraiꞌa séꞌa miyán-oro siyáimbanifo  
\v 34 simátimeꞌa súne. Kemó miyá ónaumnemo síyambo éꞌa éraiꞌa miyán-oro. Kemó ímbo miyá ónaumnemo síyambo éꞌa éraiꞌa ímba miyán-oro. Maníkó káráwiyaiwi wíyómpaꞌa méraifo Maníkón-áwíkaꞌa ímba matuwéꞌa seró.  
\v 35 Maníkó marapáꞌá káráwiyaipaꞌan-ifo ímba mararáꞌá matuwéꞌa seró. Yérúsaremu-naopaꞌa Maníkó káráwiyain-daopaꞌan-ifo ímba mindáópaꞌa matuwéꞌa seró.  
\v 36 Fafután-áꞌnóntáúráꞌá kaantún-aꞌnontau ímba kanaán-ureꞌa kaantún-aꞌnontauraꞌa fafután-áꞌnóntáú ímba kanaán-uránááfo tiꞌnónkáꞌá ímba matuwéꞌa seró.  
\v 37 Kemó miyá ónaumnemo síyambo éꞌa maarán-ááí aantemba seró. Ewé miyá ónaumne seró. Kemó ímbo miyá ónaumnemo síyambo éꞌa maarán-ááí aantemba seró. Aꞌáo ímba miyá ónaumne seró. Simátimunda-aai waántáwankon-imayaafinkeniꞌa wéowe Ísu siyáiye.   
\s1 Anondáámo ímbo tínkamiyan-aai.  
\r Rúku 6:29-30  
\p
\v 38 Ísu minááí simátimena séna Mósese simátímakain-aai ísaraamba maará siyáiye. Moóráwigomo moóráwigoni aúrambo fituwáínasamo ésa wen-ánóndáá wenaúramba fituwánááwe. Moóráwigomo moóráwigoni áwááyaamba pótuwainasamo ésa wen-ánóndáá wenáwááyaamba pótuwanaawe siyáimbanifo  
\v 39 simátimeꞌa súne. Sáwíꞌo uwátinkaiyaꞌa ímba anondáá miwí sáwíꞌa uwátínkáaro. Tááꞌo tuwaumíyaꞌo éꞌa ímba anondáá tínkameꞌa anekaꞌá waé-timiyasa tuwaumónááwe.  
\v 40 Kentí unáánkwátóisafesamo maénae sésamo tíꞌmaesamo aaimó ísáín-waasigompaꞌa kurésamo síyaꞌo éꞌa ímba aꞌáo síyamba paákákén-únánkwátóiwaraꞌa tíméro.  
\v 41 Aampaꞌó taꞌótoresamo sésa kentáásí moparáwímbá kárikaꞌa súwaꞌnai orómó síyaꞌo éꞌa ímba aꞌáo síyamba úwoima ayáátáákaꞌa túwaꞌnai oro.  
\v 42 Moórá-tantaaꞌa simiyó síyaꞌo éꞌa úwoi tíméro. Moórá-tantaaꞌa wááu simiyó síyaꞌo éꞌa miyán-oro Ísu siyáiye.   
\s1 Namuro-wáásí kaweꞌá uwátínkáaro-aai.  
\r Rúku 6:27-28,32-36  
\p
\v 43 Ísu minááí simátimena séna naaófáꞌá simátímakain-aai ísaraamba maará siyáiye. Kentí waási-imayaan-oro. Kentí namuro-wáásí tíyámba uwátínkáaro siyáimbanifo  
\v 44 simátimeꞌa súne. Kentí namuro-wáásí imáyáa timéꞌa sáwíꞌo uwátínkááwisafeꞌa túwaꞌnai úmai Maníkómpáꞌá inaí seró.  
\v 45 Miyámó ombá wíyómpaꞌo kentifo méraiwaini iyámpóí-iꞌa wéowe. Maníkó miyáumai kaweꞌá uwátinkena aaí sisaná aaꞌá kaisaná kaweꞌ-wáásíyáꞌé sáwí-waasiyaꞌe aaꞌá kaisaná Maníkó aaí sisaná aaꞌá tisaná arupísemo on-kwáásíyáꞌé ímbo arupísemo on-kwáásíyáꞌé aaꞌá wétiye.  
\v 46 Seyaafáꞌnánká kentí waási-imayaamo wéowasamo ombá anondáá miwí-ímáyááwáráꞌá wéowe. Taakisimó máén-umen-kwaasi ímba kaweꞌ-wáásí ombánifo miwítí waási-imayaamo owasamó ombá anondáá miwí-ímáyáá wéowe. Miyáumaimo kentí waási-imayaa aantembo íyanamo éna Maníkó ímba kaweꞌ-méyámbá timínífo kentí namuro-wáásíwáráꞌá imáyáa tíméro.  
\v 47 Seyaafáꞌnánká kentí waási-iꞌa úmai kaweꞌá wéuwatinkaawe. Maníkóní ambó ímbo wéaraaiwaewiwaraꞌa miyá wéowe. Miyámó onten-úmai kentí waási aantemba ímbanifo kentí namuro-wáásíwáráꞌá kaweꞌá uwátínkáaro.  
\v 48 Kentifo wíyómpakewi kaweꞌ-íꞌa úmai méraimba mindásafeꞌa imáyáa éꞌa kaweꞌ-íꞌa úmai méraaro  
\p Ísu siyáiye.   
\c 6  
\s1 Wétuwaꞌnai-on-aai.  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimena séna tuwímbaisafeꞌa tirumbá uwátinkeꞌa túwaꞌnai íyamba ímba maarán-ímáyáá éꞌa waási méraiyankaꞌa wétuwaꞌnai-onasa óraaꞌ-waasin-iye síwae-imayaa ímba íyamba úwoi túwaꞌnai oro. Miyán-ímáyáámó wéeꞌo túwaꞌnai íyanamo éna kentifo wíyómpakewi kaweꞌ-méyámbá ímba timíníye.  
\v 2 Óntamo ímbo makáawimo túwaꞌnai íyamba waási aamoí uwásinkaiwae-imayaa ímba éꞌa ímba óraakaꞌ-oraakaꞌa síyamba úwoi túwaꞌnai ónááwe. Kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí ámáán-daumpaꞌe aampaꞌé toruparésa óraakaꞌo sembá óntamo ímbo makáawimo tímémba ímba miwí-ímáyáá ombá wétimesa kesúwíꞌa mósá maráíwae sésa wétimewe. Éraiꞌa simátimeꞌa súne. Mindámo tímén-anondaa miwí túwíꞌo mósá máráámba éꞌa mimbéyámbá wémaewe.  
\v 3-4 Óntamo ímbo makáawimo túwaꞌnai íyamba kesí waási suwánaafo séꞌa waásimo ímbo méraiyankaꞌa túwaꞌnai oro. Miyámó ombá kentifo aúpáꞌó wéomba tuwánaiwai póna kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Maníkómpáꞌá inaimó sen-ááí.  
\r Rúku 11:2-4  
\p
\v 5 Ísu minááí simátimena séna Maníkómpáꞌó inaimó síyamba kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó sentembá ímba miyán-oro. Miwí sésa waási suwánésa aamoí uwásinkaiwae-imayaa ésa ámáán-daumpaꞌa mésa waásimo tóso on-áémpáꞌá mésa inaí wésewe. Éraiꞌa simátimeꞌa súne. Miwímó miyámó wéon-anondaa miwí túwíꞌo mósá wémaraamba mimbéyámbá wémaewe.  
\v 6 Miwí miyá wéofo Maníkómpáꞌá inaí síyamba kentí naaúmpaꞌa kembiwí aantemba iméꞌa kentifombó ímbo aneꞌó awánaawimpaꞌa inaí síyana aúpáꞌó wéomba tuwánaiwai póna iséna kaweꞌá úmai túwaꞌnai íníye.  
\v 7 Maníkómpáꞌá inaí síyamba úwoi-aaiyaamba ímba símai tafisénááwe. Maníkóní aambó ímbo arááíwáéwi sésa tafisímai-aaisa senanasá súwaꞌnai íníye sésa úwoi-aaiyaamba símai wétafisefo  
\v 8 ímba miyán-oro. Kentifombó Maníkómpáꞌó miyám-baaran-aaisafeꞌo wéaisai-eꞌo súwaꞌnai íníyemo síyamba éꞌa awánaraimba póna túwaꞌnai íníye.  
\v 9 Maníkómpáꞌó aaimó síyamba maará seró.  
\q1 Kentáásifowao wíyómpaꞌo méraandawi enáwíꞌa íyáákarain-awita mósá wémaraumne.  
\v 10 Ení nombaragó seyaafá moórá-mora-waasi tirumpimbá kumíno. Wíyómpakewimo ení ámáámbo arááíwáéntemba marapátá méraundawisa miyáumai arááíwáéno.  
\v 11 Káfé-kanaa-tomba kentáá simiyó.  
\v 12 Waásimo aoisaambó uwásinkaiyata anondáá ínta miyásá uwátinketa miwítí aoisaambá maitiyúwáana miyáumaisa kentáásí aoisaambá maisiyuwaaó.  
\v 13 Sáwí-yantaakomo kentáá maꞌmáímo awánáíndasafenamo ínamo e wasiyuwaaó. Seyaafáꞌ-máꞌú-yántáákó kentááfímbá tifó sé maisiyuwaaó. [ Ení waási kawáánúmae wéiyonana ení fasiꞌaémbá waéꞌwaeꞌa úmae wéiyisana enáwíꞌa óraaꞌa úmae wéiyimba éraiꞌ-aain-iye. ] Miyán-ááí Maníkómpáꞌá seró.   
\p
\v 14 Sáwíꞌo uwátínkaraamba ímbo anondáámo sáwíꞌo éꞌo ifátuwaiyanamo éna kentifo wíyómpakewi kembiwímó sáwíꞌo wéomba túwaꞌnai ena maitiyuwáínífo  
\v 15 sáwíꞌo uwátínkaraamba úwoimo imáyáamo úmae iyéꞌo ímbo ifátuwaiyanamo éna kentifo wíyómpakewi kembiwímó sáwíꞌo wéomba ímba maitiyuwáíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Tómbó aawentamó on-ááí.  
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena séna Maníkómpáꞌó inaí aantembo séꞌa tómbá wéawentan-omba aasásóíꞌ-wáásímó ontembá ímba miyán-oro. Miwí sésa waási suwánésa sésa kaweꞌá ésa tómbá wéawentan-owe síwae sésa tómbó ímbo naanten-tóíꞌá matuwésa méraawe. Éraiꞌa simátimeꞌa súne. Miwítí méyámbá miwí túwíꞌa mósá wémaraam-beyamba éꞌa maiyáawe.  
\v 17 Miwí ésa miyá wéofo kembiwí tómbá wéawentan-omba tóiꞌa wisukéꞌa tiꞌnóntáu paaséꞌa túmai kaweꞌá úmaraiyasa  
\v 18 waási tuwánésa tómbá wéawentan-owe ímba síyana kentifo tuwánéna kaweꞌ-méyámbá timíníye. Kentifon-aneꞌó ímbo awánaawi aúpáꞌó ombá awánaiwai kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Wíyómpaken-kawe-tantaakon-aai.  
\r Rúku 12:33-34  
\p
\v 19 Ísu minááí simátimena séna marapáꞌó méraamba sáwífaꞌ-ontama ímba máráaro. Maráíyan-ontama ufóíyaraamba ínana waígo náínana táúkaaꞌa ínasa mindámbá sáwíꞌa uwásuwesa umémbá maénááfo sáwífaꞌ-ontama ímba maréꞌa  
\v 20 kawe-kísáú maíyana kentí kawe-tántááꞌá wíyómpaꞌa wéíniye. Wíyómpaꞌa wéraimba ufóíyaraamba ímba ínana waígo ímba náínana táúkaaꞌa ímba ínasa waási ímba umémbá maíyana úwoi wéíniye.  
\v 21 Marapáꞌó kentí óntamo wérainanamo éna marapátáféna tinkáínífo wíyómpaꞌo kentí óntamo wérainanamo éna wíyómpatafena tinkáíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Túranko kentí imáyáafimbo sámo kain-ááí.  
\r Rúku 11:34-36  
\p
\v 22 Ísu minááí simátimena séna túranko kentí imáyáafimbo sámo kain-tántááꞌán-iye. Túrankomo kaweꞌó úmaimo awánáínanamo éna seyaafáꞌ-ímáyáá sáma káínífo  
\v 23 túrankomo ímbo kaweꞌó úmaimo awánáínanamo éna seyaafáꞌ-ímáyáá tuwinkáíníye. Marapá-tántááꞌ-ímáyáá aantembo íyanamo éna kempímbó sámo kain-tántááꞌó ímbo wénamo éna kumeuꞌó í-tántáákó óraaꞌa úmai wéíniye Ísu siyáiye.   
\s1 Óntantafena Maníkóntáfénamo siyáin-aai.  
\r Rúku 16:13  
\p
\v 24 Ísu minááí simátimena séna ímba kanaaꞌá kae-káwáá-wáásítí kísau wémaewe. Miyámó ésamo ésa moóráwigomba aamoí ésa moóráwigomba ímba aamoí uwánkanaawe. Miyámó ésamo ésa moóráwigoni kísau kaweꞌá úmai maésa moóráwigoni kísau tuwesaraí ónááwe. Miyáumai Maníkóní kísaumo maéꞌo éꞌa sáwífaꞌ-ontamba maénaumne-imayaa ímba úmae iyónááwe. Sáwífaꞌ-ontamba maénaumne-imayaamo éꞌo éꞌa Maníkóní kísau ímba maénááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Méraantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaa oró-ááí.  
\r Rúku 12:22-31  
\p
\v 25 Ísu minááí simátimena séna minááí imáyáa éꞌa simátimeꞌa súne. Méraamba ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa tómbó náíyantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa kentúraꞌo unáánkwátóimo íyantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaan-oro. Tómbó náíyamba úwoisambanifo waásimo méraamba óraa-tantaaꞌan-iye. Unáánkwátói íyamba úwoisambanifo waási túma óraa-tantaaꞌan-iye.  
\v 26 Numagómpáꞌá imáyáan-oro. Numagó ímba kísau éna tómbá fákáꞌmai naaúmpaꞌa makéna wénaifo kentifo wíyómpakewi miwítí tómbá tímísasa wénaawe. Maníkón-aúrankaꞌa kemá waási numagómbá íyáákaraamba póna kentí tómbó éna timíníye.  
\v 27 Kembiwímó óraaꞌ-imayaamo  
\p éꞌo éꞌa maíyan-kanaa ímba kanaaꞌá ayáátáákaꞌa méranaawe.   
\b  
\p
\v 28 Unáánkwátói íyantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa waiwandáánkáꞌá imáyáan-oro. Waiwandáánkó ímba kísau éna ímba wení unáánkwátói makáifo  
\v 29 simátimeꞌa súne. Naaófáꞌá Yúndaa-waasiti óraakon-awiꞌa Soromoní sáwífaꞌ-unankwatoiye koꞌnaariríyé makówi úwasa waási awánésa kaweꞌán-iye sumbánifo waiwandáán-aramba awánésa óraa-kaweꞌan-iye wésewe.  
\v 30 Ufáꞌá koꞌnaarirí-tántááꞌé séna waiwandáámbá Maníkó makáiye. Umá ímba waéꞌwaeꞌa ínífo káféꞌa ínasa aafáyáa waási agaisuwáíyamba Maníkó mintántááꞌá imáyáa éna koꞌnaarirí-tántááꞌá makáiye. Miyáumai Maníkó waásisafena imáyáa éna kentí unáánkwátói timínífo kembiwí Maníkóntáféꞌa ímba kanaaꞌá wésuwaꞌnai-iwain-iye ímbo seráámbá wésewe.  
\v 31 Maníkó wétuwaꞌnai-imba póꞌa tóné nonémó náíyantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa unáánkwátóimo íyantafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaan-oro.  
\v 32 Maníkóní aambó ímbo arááíwáéwi tóné nonémó náíyantafesa óraaꞌ-imayaa wéowe. Tómbó nombó ímbo wéneꞌo éꞌa púwófo séna kentifo imáyáa éna wétimifo imáyáa ímba óraaꞌ-imayaa wéeꞌa  
\v 33 Maníkómó wení waásimo kawáánintafeꞌa aifaꞌá imáyáa éꞌa wembó arááímo tainíꞌo wéontafeꞌa imáyáa éꞌa miyámó owaná mintántááꞌá wétimiye.  
\v 34 Aúnkáwe aafáyáawe paápé índa-tantaatafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaa íyana tirunkó umbaí táíno. Káféꞌa wérain-tantaatafeꞌa imáyáa éꞌa aafáyáamo paápé índa-tantaaꞌa awánéꞌa imáyáa éꞌa moórá-kanaa moórá-kanaamo paápé índa-tantaaꞌo awánaantemba imáyáan-oro Ísu siyáiye.   
\c 7  
\s1 Ímba sáwí-aai simátíméro-aai.  
\r Rúku 6:37-38,41-42  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimena séna tuwánéꞌo éꞌa sáwí-waasiye siyanamó éna Maníkó kentáfénawaraꞌa miyá sínífo tuwánéꞌo éꞌa sáwí-waasiye sefó.  
\v 2 Kaweꞌ-ááí wésimatimeꞌa sáwí-aai wésimatimeꞌa íyantafena Maníkó kembá miyá íníye. Tíménteniꞌa úmai Maníkó miyáumai timíníye.  
\v 3 Kentúrampimba iya-arumbá wéraisaꞌo ombá ímba awánaamba kentí waási tuwánéꞌa enaúrampimba ayaantambá wéraiye wésefo ímba miyá seró.  
\v 4 Kentúrampimbo iya-arumbó ímbo awánaamba nóra séra kentí waási túrampinkemba tiyaantambá maitiyuwánae wéseo.  
\v 5 Kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásín-ofo kentúrampinkemba iya-arumbá maisukéꞌa tuwánéꞌa kentí waási túrampinkemba tiyaantambá kanaaꞌá maitiyuwánááwe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 6 Kawe-tántááꞌó iyánkómbó ímbo áméntemba Maníkón-aai taraisíyawi ímba simátíméro. Simátimiyasamo ésa karaánááꞌa simátinkanaawe. Kawe-tántááꞌó póígombo ímbo áméntemba Maníkón-aai ímba sínkáíye wésewi ímba simátíméro. Simátimiyanamo éna minááígó fiyúndáraamba toꞌwíníye.   
\s1 Maníkómpáꞌó inaimó sen-ááí.  
\r Rúku 11:9-13  
\p
\v 7 Ísu séna Maníkómpáꞌó inaimó wésemba áísai úmae wéiyiyana timíníye. Áántamaeꞌo wéiyiyana kentáái isáíníye. Wésaafa úmae iyíyana Maníkó aráátiminiye.  
\v 8 Áísai íyanamo éna Maníkó timíníye. Wéaantewanamo éna Maníkó kentáái isáíníye. Saafámo íyanamo éna Maníkó aráátiminiye.  
\v 9 Kemá iyámpóíwaraꞌ-waasi kentáánintombo kisaamá simiyómó síyaꞌo éꞌa ímba óntamba timíyamba kisaamá timénááwe.  
\v 10 Mófááꞌa simiyómó síyaꞌo éꞌa ímba iyaankafayaambá timénááwe.  
\v 11 Énifo sáwí-waasi ombánifo kentáánintomba kawe-tántááꞌá wétimefo wíyómpakemba kentáásifowa kaweꞌ-aantemba iwáí póna áísai íyawimo éna kawe-tántááꞌá timíníye.   
\b  
\p
\v 12 Kembó tirááímo táínda-iꞌo úmaimo wétuwaꞌnai-iyaꞌa miwí miyáumai túwaꞌnai oro. Minááímó simátimunda Mósese siyáin-aaiye Maníkón-aai simátímakowi siyáan-aaiye minkáéꞌ-ááígóní áwáuma wésimatimune Ísu siyáiye.   
\s1 Káriꞌ-ontagon-aai.  
\r Rúku 13:24  
\p
\v 13 Ísu séna kaeꞌ-óntámá wéraisaꞌa káriꞌ-ontafimba íyáféráaro. Óraaꞌ-ontama óraaꞌ-ankoni ontamán-iye. Maníkóní némpaꞌo maéꞌmaeꞌo íyan-aempaꞌa minórááꞌ-ámpáꞌá wéwesa sáwífaꞌ-waasi minóntáfímbá wégowe.  
\v 14 Káriꞌ-ontama umbai-ánkóní ontamán-iye. Aúíꞌo úmaimo maéꞌmaeꞌo íyan-aempaꞌa minúmbáí-ámpáꞌá wéwesa sesimáí-waasi aantemba minóntámá saafá úmai awánésa wéiyaferaawe Ísu siyáiye.   
\s1 Karoꞌ-ááímó sen-kwáásí táái.  
\r Rúku 6:43-44, Rúku 13:25-27  
\p
\v 15 Ísu minááí simátimena séna tuwímbai karoꞌá simátimesa sésa Maníkón-aai simátimunda-waasi úne wésewi miwí káráwimai méraaro. Sipisípi-poigomo aáno úmaimo máíntemba miwí karoꞌ-ááwéyáá úmai wénombanifo kaweꞌ-ímáyáá sáwíꞌa wéuwatinkaan-kwaasin-owe.  
\v 16 Miwítí áwáumo awánánaeꞌo éꞌa miwítí kísau awánéꞌa miwímó méraawini áwáuma awánaaro. Fekómó éna ímba áwíyanda-arankaamba iyáínífo feꞌ-arambá iyáíníye. Antirígómá afoꞌafááꞌ-arankaamba ímba iyáínífo antirí-aramba iyáíníye.  
\v 17 Miyáumai kawe-táígó kaweꞌ-árámbá íyáísana sáwí-taigo sáwí-aramba wéiyaiye.  
\v 18 Kawe-táígó ímba sáwí-aramba íyáísana sáwí-taigo ímba kaweꞌ-árámbá íyáísasa  
\v 19 kaweꞌ-árámbó ímbo íyáín-taima ayáímai iyafímbá wéagaisuwaawe.  
\v 20 Miyáumai minkáróꞌ-wáásítí kísau awánéꞌa miwítí áwáuma miyáráán-úmai awánánááwe.   
\b  
\p
\v 21 Kentáfésa kesí Fasiꞌaénkón-iye wésewiwaraꞌa Maníkó ímba seyaafáꞌnánká káráwinda póna kesifo wíyómpakewimbo arááímo tainíꞌo wéowi aantenkaꞌa káráwiyiniye.  
\v 22 Maníkó seyaafáꞌnánká méraawini áwáusafesa tísai índa-kanaa tíndaraꞌa kentáfésa sáwífaꞌ-waasi sésa Fasiꞌaénkóo ení fasiꞌaéntámbá Maníkón-aai simátímakaumne. Ení fasiꞌaéntámbá waási tirumpinkémbá sáwí-amutamba maitíyukaumne. Ení fasiꞌaéntámbá fíꞌo-fiꞌon-kawe-kisau ímbo awánaraan-kisau maiyáumne síyambanifo  
\v 23 simátimeꞌa súne. Ímba kesí waási éꞌa sáwí-kisau wémaen-kwaasin-ofo kóro kemá sénaumne Ísu siyáiye.   
\s1 Naambó urááyawi-taai.  
\r Rúku 6:47-49  
\p
\v 24 Ísu minááí simátimena séna kesáái isésa wéaraaiwaewi miyán-kwáásímó simátíméndaraꞌa ísáaro. Kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásí fasiꞌaén-dámbá ónae sésa maiꞌá uꞌmaésa kumémesa óntankaꞌa naamayáámba múfaimai naambá úmaraiyana  
\v 25 aaꞌá téna óraaꞌ-nomba fínana mindámbá ímba tawisínda fasiꞌámai wéena óntankaꞌ-namba póna úwoi wéíniye.  
\v 26 Énifo kesááimo isésamo ímbo kaweꞌó úmaimo wéisaiyawi miyán-kwáásímó simátíméndaraꞌa ísáaro. Naambá ónae sésa ímba maiꞌá ukésa íyamba nonáámááíyaꞌa paákáꞌá úmakaiyana  
\v 27 óraaꞌ-aꞌa téna nombá fiyéna mindámbá tawísísuwainana sáwíꞌa íníye Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 28 Ísu minááí simátimuwasa túwaandu urón-kwaasi isésa  
\v 29 ámáámba sen-kwáásímó sentembá ímba sifó óraaꞌ-waasigoraamba siyé sésa táátafesa uráawe.   
\c 8  
\s1 Ísu námombo kón-kwaasi kaweꞌó uwánkarain-aai.  
\r Mááka 1:40-44, Rúku 5:12-14  
\p
\v 1 Táátafesa uwaná Ísu minómápákémbá kumúwasa sáwífaꞌnanka ánaaemba arááíwáúwana  
\v 2 moóráwigo námombo kón-kwaasi Ísumpaꞌa téna óraakon-iye séna aísamaifimba takífaena séna kentáfénamo ankáínamo e kanaaꞌá aúíꞌa uwásinkainone súwana  
\v 3 Ísu ayáámba aneꞌá taꞌótorena séna miyá ónaumpo enáúraꞌa karefóꞌa kawáúwiye súwana minúwóíyáámbá kawáúguwana  
\v 4 Ísu séna enáúraꞌo uwánkaunda-aai simátimenafo enáúraꞌa kawáúwifo naaófáꞌó Mósesemo siyáintemba ámáán-kisau-waasifaꞌa wéma enáúma máaraatime póíma tímínasa Maníkóntáfésa ísámai tufúꞌmai agaíyasa seyaafáꞌnánká awánésa áúrakemba kawáúwiye sénááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Rómu-i-waasigon-aai.  
\r Rúku 7:1-10  
\p
\v 5 Ísu minááí simásuwena Kápaneamu-naopaꞌa kúwana Rómu-i-waasiti kawáágó ména Ísumpaꞌa téna óraaka séna  
\v 6 óraakoo kesí kísau-waasi naaúmpaꞌa ména óraaꞌ-aiꞌa isaná áúwawaako ímba úwaauwa wéisana méraiye súwana  
\v 7 Ísu séna koasófankanaumne súwana  
\v 8 wemá séna kemá káriꞌ-waasi úmpo emá óraaꞌ-waasi ómpo kesí naaúmpaꞌa íyínda uwófíꞌa ínompo ifátuwe aaí aantemba sinaná kesí kísau-waasi asófáíno.  
\v 9 Kewáráꞌá kawáá-kísáúgóní áwáuma awánaraunda kesí kawáágó sisaꞌá wení kísau wémaeꞌa kesí i-wáásísáféꞌa súnasa kesí kísau wémaewe. Moóráwigontafeꞌa séꞌa waaó súnana wéwisaꞌa moóráwigontafeꞌa séꞌa tiyó súnana wétisaꞌa kesí kísau-waasisafeꞌa miyá uwómó súndantemba miyá wéofo úwoi aaí aantemba sinaná kesí kísau-waasi asófáíno súwana  
\v 10 Ísu minááí iséna áátafena éna wembó arááíwaꞌmaesamo kun-kwáásísóntáféna séna simátimeꞌa súne. Minkwáásí Rómu-waasigo kentáféna súwaꞌnai í-fásíꞌáémbá tokáiye wésifo kesí waási Ísareri-waasifinkene fíꞌon-kwaasifinkene ímba miyán-ááí wésewe.  
\v 11 Simátíménda ísáaro. Aafáúmó íyáúsipakene kúwáféráípakene fíꞌo-fiꞌon-aempakene sáwífaꞌnanka tóso ésa Maníkó wení waásimo kawáánipaꞌa mésa kentíwáꞌná Émbaramuwe Áísáakiye Yékopuwe tómbá náíyambanifo  
\v 12 mindárau tísaafitantambo uráawi miwí túma maimaé wéiyesa sésa Maníkó kawáánipata ménaumne wésewi tíꞌmaena kumeuꞌó in-áémpáꞌá tiyuwáínasa ifiꞌá wétesa sáwíꞌa úmai mésa túwááyaamba umpufuwónááwe Ísu simátimena  
\v 13 Rómu-i-waasiti kawáágóntáféna séna emó kentáfémo séndantemba miyá onaná asófainifo ení naaúmpaꞌa waaó súwana minkánáá wení kísau-waasi asófankaraiye.   
\s1 Ísu tíꞌo ún-kwaasimo asófatinkarain-aai.  
\r Mááka 1:29-34, Rúku 4:38-41  
\p
\v 14 Ísu Pítaani naaúmpaꞌa iména awánómba Pítaan-áráandaomba áuiya kówana mérowana  
\v 15 ayáánkaꞌa taꞌótorowana mináúíyá tasí úwana íyáfasinkena  
\p tómbá kúfuꞌa uwátímakaiye.   
\b  
\p
\v 16 Úwasa fenómpinkaꞌa sáwí-amutamba tirumpimbó méron-kwaasi tíꞌmaesa Ísumpaꞌa túwana aaí séna sáwí-amutamba tirumpinkémbá maitiyuwówasa kóuwana tíꞌo ún-kwaasi asófatinkaraiye.  
\v 17 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya agaimaréna Ísuntafena séna  
\q1 síꞌo wéimba asófasinkena  
\q1 síꞌo wéimba tasí uwásínkaraiye  
\p agaimaréna siyónkaꞌa póna Ísu miyá uráiye.   
\s1 Ísumba arááíwaenaemo siyáan-aai.  
\r Rúku 9:57-60  
\p
\v 18 Moórá-kanaa sáwífaꞌnanka tóso ésa Ísun-amándáraꞌa mérowana tuwánéna wení waásisafena séna nonkwaaúnkóní menáípátá kónae súwana  
\v 19 moóráwigo ámáámba sún-kwaasigo téna séna seyaafáꞌ-náópaꞌo níndafaꞌa eséꞌa nónaumne súwana  
\v 20 Ísu minkwáásígómbá áísai ena séna emó sénda súnda-aai imáyáan-uwo. Waankó taaiyaifimbá wáísana numagó ánáamba úmarena wéwaifo kemá waási úranko ímba naambá úmareꞌa wéwaumne súwana  
\v 21 moóráwigo wembó arááíwauwai séna óraakoo méraanana kesifo puwína utámareꞌa embá arááíwaenaumne súwana  
\v 22 Ísu séna ímbanifo kesáái ímbo isésamo pukáan-kwaasiyaamba owí puwíyan-kwaasi utátinkanaafo emá kembá sirááíwauwo Ísu siyáiye.   
\s1 Óraa-fiyunda torówanamo Ísu mafaimakáin-aai.  
\r Mááka 4:36-41, Rúku 8:22-25  
\p
\v 23 Ísu minááí simámena wení kísau-waasiye nompín-táómpimba íyátesa nonkwaaúnkóní menáípáꞌá kumbá  
\v 24 Ísu aún-kwaigurówana minkwaaúmpáꞌá óraa-fiyunda torówana nonkó tufántááfan-éna nompín-táómpimba ówitowasa kúwáfekunafo sésa  
\v 25 inkaisésa Ísumba koaúsésa sésa Fasiꞌaénkó puwúnafosa súwaꞌnai uwo suwaná  
\v 26 nóintafera wéinkaisoo. Kentimankúnkúmba káriꞌan-iye séna íyáfasinena fiyúndágonte nonkóntétafena óraaka séna mafáékaiyo súwasarai fiyúndágoe nonkóeꞌa mafáúyana nonkó karáꞌnáguwana  
\v 27 tááꞌa úwasa keáímbá sésa nóran-kwaasiyaꞌiyo. Fiyúndágoe nonkóeꞌa wenáái isaíyó sésa tiyáámba ufakésa táátafesa ésa siyáawe.   
\s1 Sáwí-amutambo maitíyukain-aai.  
\r Mááka 5:1-17, Rúku 8:26-37  
\p
\v 28 Simásuwesa mindómpín-táómpimbo kumbá Káríri-marama tínaaempaꞌa wérowana Kégésaa-marama túrampaꞌa wérowasa mimbáráfáꞌá kumbá Ísu mindómpín-táómpinkemba kumúwasarai kaeꞌnárai wempáꞌá tiyááye. Minkáéꞌnárai sáwí-amutamba tirumpimbá mérowasarai waásimo utátínkón-ontan-aifaꞌa mésarai túwáífiya wéuyasa waási inkaisésa minkáéꞌnáraimo méroyapaꞌa ímba kuwasaráí minkáéꞌnárai Ísumpaꞌa tésarai  
\v 29 óraaka sésarai Maníkón-ááninkoo sínkami-kanaa ímba tiyáisa sínkaminiyerai wétene suyasá  
\v 30 ewaaꞌá sáwífa-poima mésa umá wénowasa  
\v 31 minkáéꞌnárai tirumpinké-sáwí-ámútántómbá Ísuntafesa sésa siꞌmátuwesaamo e mimpóí tirumpimbá siꞌmaraaó suwaná  
\v 32 miyán-oro súwasa sáwí-amutantomba minkáéꞌnárai tirumpinkémbá kárúwesa póí-tirumpimba koférówasa mimpóísómbá seyaafáꞌá ámémpakemba tuwaantantésa nonkwaaúmpímbá kúwáférómba putásowasa  
\v 33 póíyaꞌo tafíkówi awánésa minúwóíyáán-úmai naaópaꞌa wésa póígomo úne Ísumo minkáéꞌnáraimo uwátinkone mósimatim-besimati uwasá  
\v 34 isésa koawánánae sésa kumbá koawánésa Ísuntafesa sésa maambáráfáꞌá ifá siyuwésa kóuwo siyáawe.   
\c 9  
\s1 Ísu aísamaimo pukówimba kaweꞌó uwánkarain-aai.  
\r Mááka 2:1-12, Rúku 5:17-26  
\p
\v 1 Suwaná Ísu wení kísau-waasiye nompín-táómpimba íyátesa kumbá wení naaópaꞌa marapáꞌá kúmúwasa  
\v 2 tuwímbai aísamaimo pukówimba wandaaifímbá marésa taawiyaꞌmaésa tésa Ísumpaꞌa máánkówana Ísu tuwánéna taawiyaꞌmaésamo tun-kwáásímó éraiꞌa kaweꞌá uwánkainiye-imayaamo umbá Ísu tuwánéna aísamaimo pukón-kwaasigontafena séna kesí waásiyo ení sáwí-imayaa maiyauwáúmne súwasa  
\v 3 ámáámbo sun-kwáásí keáímbá sésa Maníkó weyáá sáwí-imayaa maitiyuwáínífo minkwáásígó Maníkómbá karaánááꞌa wéankaiye suwaná  
\v 4 Ísu miwítí imáyáa tuwánéna nóra séra miyá-sáwí-ímáyáá wéoo.  
\v 5 Moóráwigo aísamaimo pukáindawintafenamo séna ení sáwí-imayaa maiyauwáúmne sínasamo ésa éraira sí karorá síyó sénááwe. Énifo moóráwigomo aísamaimo pukáindawintafenamo séna íyáfasine eyááríkaꞌa waaó sínasamo ésa éraira sí karorá síyó sésa awánánááwe.  
\v 6 Kemá waási úranko marapáꞌó méraunda waásiti sáwí-imayaa maitiyuwáúnda-fasiꞌaemba tokáumpo aráátíménda awánánááwe séna aísamaimo pukón-kwaasigontafena séna íyáfasinke ení wandaaimá maimaé ení naaópaꞌa waaó súwana  
\v 7 íyáfasinena wení naaópaꞌa kúwasa  
\v 8 mérowi Ísumo úmba awánésa táátafesa ésa Maníkón-áwíꞌa mósá marésa sésa Maníkó minkwáásígómbá fasiꞌaémbá ámísana póna miyá uráiye sésa táátafesa ésa tiyáámba tóipimba fáákaawe.   
\s1 Ísu Mátíyumbo áántarain-aai.  
\r Mááka 2:13-17, Rúku 5:27-32  
\p
\v 9 Suwaná Ísu tuwéna wéna awánómba moóráwigon-awiꞌa Mátíyu taakisimó máún-daumpaꞌa mérowana awánéna séna íyáfasine keséꞌa tiyó súwana íyáfasinena wembá arááíwaꞌmaena kúwasa  
\v 10 Ísu wení kísau-waasiye Mátíyuni naaúmpaꞌa imésa tómbá wénowasa sáwífaꞌnanka taakisimó máún-kwaasiye sáwíꞌo un-kwáásíyé mindáúmpáꞌá imésa nowasá  
\v 11 ámáán-kawaa-waasi awánésa Ísuni kísau-waasisafesa tísai esa sésa kentí óraako nóra sénawa taakisimó máén-umen-kwaasiye sáwíꞌo on-kwáásíséꞌa tómbá wénaiyo suwaná  
\v 12 Ísu iséna séna tíyofaan-kwaasi kaweꞌ-úmaimo méraan-kwaasi ímba wétuwaꞌnai-ofo tíꞌo in-kwáásí wétuwaꞌnai-owe.  
\v 13 Mindásafeꞌa arupíse úmaimo méraan-kwaasi táántaanasa Maníkómpáꞌá tíwae séꞌa ímba kunkáumpo sáwíꞌo úmaimo méraan-kwaasi táántaanasa Maníkómpáꞌá tíwae séꞌa kunkáumne. Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna Maníkó séna  
\q1 póímo tufúꞌmaimo agaimáímo símémba kanaán-ifo tirumbó wéuwatinkaamba óraaꞌ-aamoi wéune  
\p siyáimba mindásafeꞌa imáyáa éꞌa miyá wéumpo minááígóní áwáuma iséꞌa miyán-oro Ísu siyáiye.   
\s1 Tómbó aawentamó on-ááí.  
\r Mááka 2:18-22, Rúku 5:33-39  
\p
\v 14 Súwasa Yóni nombó maitínkáíwaini kísau-waasi Ísumpaꞌa tésa áísai esa sésa keséta ámáán-kawaa-waasiye moórá-mora-kanaa Maníkóntáféta imáyáa éta tómbá ímbo náúnda inaí aantemba wésumpo ení kísau-waasi ímba miyá ombá tómbá úwoi wénaawe. Nóra sésawa miyá wéoo suwaná  
\v 15 Ísu séna moóráwigo aaremó maíndawi amááraasomba tanómbo kautimínda miwíséꞌa mérainasa aamoí ésa mintómbá ímba aꞌáo sénááfo úwoi nánááwe. Ánaaemba minkwáásígómbá aíꞌmae kóíyasa minkánáá amááraasomba tirunkó sáwíꞌa ínasa tómbá aꞌáo sénááwe Ísu séna wemó ánaaemba tiyuwénamo iyíndasafena minááí siyáiye.   
\b  
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena séna ááéraan-ampantamo afaaꞌó wéraisasamo ombá aú-ampanta ímba kárámai wéfaruwowe. Miyámó íyanamo éna aú-ampantago sáwíꞌa ínana ááéraan-ampantago aú-ampantaraamba ímba íníye.  
\v 17 Aú-anda-aran-domba ááéraa-sipisipi-asi-anafeumpimba ímba wéfatimaraawe. Miyámó íyanamo éna aú-anda-aran-donko óraaꞌa éna ááéraan-anafeumba kafaména sáwíꞌa ínana mindómbá úwoifaꞌa fatíwiniye. Mindásafesa aú-anda-aran-domba aú-sipisipi-asi-anafeumpimba wéfatimaraawana minándá-árán-dóné misípísípí-ási-anafeune kaweꞌá úmai wéraiye Ísu siyáiye.   
\s1 Inaamarúgóe aaregónté-taai.  
\r Mááka 5:22-43, Rúku 8:41-56  
\p
\v 18 Ísu minááí wésimatimuwana moóráwigo ámáán-dankaꞌo káráwiyowi téna Ísu óraakon-iye séna aísamaifimba kífaena séna kesiyáámúmba puwínena wéifo tiyé aneꞌá kotaꞌótorenana íyáfasinaino súwana  
\v 19 Ísu íyáfasinena wení kísau-waasiye miwá-íyáíseꞌa kumbá  
\v 20 moórá-ininkomba áíꞌa ún-ininko sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-aatai naaeyámba ankówana minínínkó Ísumba arááíwaꞌmaena wéwena wení unáánkwátói áráíyaꞌa kotaꞌótorena  
\v 21 imáyáa éna séna wení unáánkwátói áráíyaꞌa kotaꞌótóráánanama síꞌa ésinkainiye-imayaa éna kotaꞌótorowana  
\v 22 Ísu faéꞌmai awánéna séna kesímánaako ááꞌa ímba íno. Kentáfé sé éraiꞌa súwaꞌnai índawin-iye sénda póna áíꞌa éꞌánkáíye súwana minkánáá kaweꞌá úmai méraiye.   
\b  
\p
\v 23 Kaweꞌá úmai mérowana Ísu wéna ámáán-dankaꞌo káráwiyowini naambó wéronkaꞌa wéna awánómba túwaandu úmaimo méron-kwaasi uwíyemba wétufuwesa óraaꞌ-ifiꞌa wétowana Ísu tuwánéna  
\v 24 séna máápaꞌa kúmóro. Minárásígó ímba pukáifo úwoi aúmá wéraiye súwasa Ísun-awíyáái uwaná  
\v 25 Ísu tiꞌmátuwowasa máápaꞌa kúwákárúwowana minárásígó pukópaꞌa iyéna ayáánkaꞌa taꞌótorowana minárásígó íyáfasinowana  
\v 26 Ísumo ún-aai wété uráiye.   
\s1 Ísu túramba kafíkóndarai kaweꞌó uwátínkarain-aai.  
\p
\v 27 Minááí wété úwana minkákémbá Ísu aampaꞌá kúmba kaeꞌnárai túramba kafíkóndarai wembá arááíwaꞌmaesarai wésarai óraaka sésarai Téfítini  
\p akún-ándáfákéwí ómpo arunkáí uwásinkaao suyaná  
\v 28 maréna naaúmpaꞌa imérowasarai minkáéꞌnárai weséꞌa iméroyana Ísu tísai ena séna kentáfékai sékai súramba kanaaꞌá kaweꞌá uwásinkainiyewa wéseyo Ísu súwasarai óraakoo kanaámpó miyá ínone suyaná  
\v 29 kentáfékai miyásáfékai éraiꞌe séyamba póna túramba kaweꞌá íno súwasarai  
\v 30 túramba awánamai kaweꞌá uyaná Ísu óraaka simátimena séna kemó únda ímba simátímékaiyo súwasarai  
\v 31 ifátuwesarai wemó úmba mósimatim-besimatimba uyaná wété uráiye.   
\s1 Ísu amóíkaratan-kwaasi kaweꞌó uwánkarain-aai.  
\p
\v 32 Minkáéꞌnárai kuyasá tuwímbai moóráwigomba áíꞌmaesa Ísumpaꞌa tuwaná wenarumpimbá sáwí-amutamba mérontafena minkwáásígó ímba aaí wésuwasa áíꞌmaesa Ísumpaꞌa máánkówana  
\v 33 Ísu maiyauwówana kóúwana minkwáásígó aaí súwasa sáwífaꞌnanka awánésa táátafesa ésa sésa Ísareri-waasisa éta naaófáꞌá miyán-kísáú ímba awánaraundasa káféꞌwarata ímba wéawanaumne sumbánifo  
\v 34 ámáán-kawaa-waasi sésa sáwí-amutantonti kawáágó fasiꞌaémbá ámísana tokéna póna sáwí-amutamba wémaitiyuwaiye siyáawe.   
\s1 Ísumo arumbó uwátínkarain-aai.  
\p
\v 35 Ísu naaóꞌ-naoꞌa óraaꞌ-naopaꞌe káriꞌ-naopaꞌe wénena ámáán-daumpimpaꞌa iména Maníkó wení waásimo kawáánin-aai ásé-aai simátímaꞌmaena iyéna fíꞌo-fiꞌon-tiꞌo ún-kwaasi asófatinkaraiye.   
\b  
\p
\v 36 Ísu miyá wéuwasa sáwífaꞌnankaꞌo tóso umbá tuwánéna séna sipisípiyaꞌo ímbo káráwiyaawimo ímbo méraisasamo sipisípimo sáwíꞌo úmaimo nóntemba miyá owasá ímba túwaꞌnai úmae wénowasa sáwíꞌa wéowe séna arumbá uwátinkena  
\v 37 waásima Maníkómpáꞌá tíwae-imayaa éna wení kísau-waasisafena séna kísaufaꞌa sáwífa-tomba áfu karáisasa mintómbá fakaráíyan-kwaasi sesimáí-waasi méraamba póꞌa  
\v 38 kísaugoni afowámpáꞌá inaí síyana kísau-waasi tiꞌmaráínasa mintómbá fakaránááwe Ísu siyáiye.   
\c 10  
\s1 Ísu wení waási kísauraꞌo tiꞌmákain-aai.  
\r Mááka 3:13-19, 6:7-13, Rúku 6:12-16, 9:1-5  
\p
\v 1 Ísu wení kísau-waasi sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasi táántowasa tuwaná waási tirumpinkémbá sáwí-amutamba maitíyuꞌmaeꞌa nóro-fasiꞌaemba tiména fíꞌo-fiꞌon-tiꞌo ún-kwaasi  
\p asófatinkai-fasiꞌaemba tímakaiye.   
\b  
\p
\v 2 Fasiꞌaémbá tiména wení kísauraꞌa tiꞌmaréna séna kesí aantá-waasin-owe súwai túwíꞌa moóráwigo Sáímoniye séna aú-awiꞌa Pítaawe simánkena moóráwigo Pítaan-áfáko Énduruni moóráwigo Sépétin-ááninko Yémísini moóráwigo Yémísin-áfáko Yónini moóráwigo  
\v 3 Fírípini moóráwigo Pátóromiyuni moóráwigo Tómaasini moóráwigo Mátíyu wemá taakisimó maúwaini moóráwigo Áráfíásin-ááninko Yémísini moóráwigo Tándiyasini  
\v 4 moóráwigo Sáímoni wemá Rómu-kamani-waasi tiꞌmátuwanae siyáiwaini moóráwigo Yúndasi-Ísakerioti wemá ánaaemba Ísumba wení namuro-wáásímó aráátímakaiwai miyáumai-waasi Ísuni kísau-waasin-owe.   
\b  
\p
\v 5 Ísu minkwáásí sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasi tiꞌmaréna séna kosimátímaꞌmae nóro. Fíꞌonkaa-waasiti naaópaꞌe Sámériyaa-waasiti naaópaꞌe ímba néꞌa  
\v 6 kentí waási Ísareri-waasiti naaópimpaꞌa nóro. Sipisípiyaꞌo ímbo káráwiyaiwaimo ímbo méraisasamo sipisípimo sáwíꞌo úmaimo nóntemba Ísareri-waasi miyámó wéomba  
\v 7 kosimátimeꞌa séꞌa Maníkó wení waásimo kawáánimba wéombaraiye kosimátímaꞌmaeꞌa nóro.  
\v 8 Tíꞌo in-kwáásí asófatinkeꞌa púwón-kwaasi íyáfasintinkeꞌa námombo karáin-kwaasi túma kaweꞌá uwátinkeꞌa sáwí-amutamba tirumpimbá méraan-kwaasi maitiyúwáanasa kónááwe. Minkísáúgóní fasiꞌaémbá úwoi timúnaꞌa ímba óntamba méyámbakaafo úwoi kaweꞌá uwátínkáaro.  
\v 9 Aampaꞌó wíyamba ímba moórá-tantaaꞌa maimaé koró. Óntamba ímba unáámpímbá fáítumaeꞌa wéꞌa  
\v 10 tón-únámbá ímba maimaé wéꞌa tísamai ánáamba ímba maimaé wéꞌa táúmba ímba maimaé koró. Moórá-mora unáánkwátói timantentén-úmai kuféꞌmaeꞌa koró. Túwaꞌnai íyawi káráwiyonaafo tuwímbai-tantaaꞌa ímba maíyamba úwoi koró.   
\b  
\p
\v 11 Maníkón-aaimo simátimiyantafeꞌa moórá-naopaꞌo wíyamba kembiwímó naambó timíndawimba saafá éꞌa mindáúmpáꞌ-aantemba méꞌa kentí kísau maimái taiꞌéꞌa mindámbá tuwéꞌa fíꞌon-daopaꞌa koró.  
\v 12 Moórá-naumpaꞌo iyíyamba méraiyan-kwaasisafeꞌa séꞌa kaweꞌá úmai méraaro síyasa  
\v 13 kembiwímó káráwiyiyanamo éna Maníkó kaweꞌá uwátinkainifo ímbo káráwiyiyanamo éna Maníkó kembiwí aantemba kaweꞌá uwátinkainiye.  
\v 14 Moórá-naopaꞌo wíyambo naambá ímbo timésamo kentáái ímbo isáíyanamo éna Maníkó mindáópaken-kwaasi ímba aamoí uwátinkainifo aaraámbareꞌa aiyowáíꞌa éꞌa tísamaifakem-baramo uwáéntenkaaniꞌa oro. Mindáúmpáráꞌi mindáóparaꞌiyo tuwéꞌa koró.  
\v 15 Simátíménda ísáaro. Maníkó waási méraawini áwáusafenamo tísai índa-kanaa tínda naaófáꞌó Sóndómu-naopaꞌe Kómóraa-naopaꞌe méraan-kwaasi sáwíꞌo uráantafena sáwí-meyamba timíníye. Kembiwímó tínaaembo uwátimiyan-kwaasi sáwí-meyamba timíníye. Minkwáásísóntí sáwí-meyanko Sóndómu-naopakewiye Kómóraa-naopakewiyeti sáwí-meyankomba íyáákainiye Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwíꞌo uwátinkaiyan-aai.  
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena séna simátíménda ísáaro. Sipisípimo wisanamó áwáífiyaaseꞌo in-íyánkómó intenkáámbó on-kwáásífímbá tiꞌmaránaumne. Kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásíyáámbá úmai méꞌa sáwíꞌo uwátinkaiyambo éꞌa ímba anondáá sáwíꞌa íyamba aáno úmai méraaro.  
\v 17 Káráwiyoro. Óraaꞌ-amaan-kisau-waasi kembiwí tíꞌmaesa óraaꞌ-waasifaꞌa mótinkesa aaifimbá maitinkésa ámáán-daumpaꞌa mótinkesa túwiyonkuꞌ-nésa  
\v 18 kentáféꞌo fasiꞌámaimo méraantafesa taꞌótoꞌmai tíꞌmaesa kámáni-oraaꞌ-waasifaꞌe kawáánon-kwaasifaꞌe mátinkesa aaifimbá maitinkáíyaꞌa miwí kesáái simátimeꞌa fíꞌonkaa-waasisonte kesáái simátimenaawe.  
\v 19-20 Aaimó simátínkénkaꞌa nóran-aaiya sénaumno-imayaa ímba óraaꞌa éꞌa ímba kentí imáyáafinken-aai sénááfo kentifoní ámútanko  
\p íyan-aai úwoi tááka tinkáínaꞌa sénááwe.   
\p
\v 21 Tuwímbai tífáꞌawaawi tíꞌmai fíꞌowiyaꞌa tinkáíyasa tínkamiyasa puwónááwe. Tifoísáímo ésa tíráámarimba tíꞌmai fíꞌowiyaꞌa tinkáíyasa tínkamiyasa puwónááwe. Iyámpóísombo ésa tinófoima tíꞌmai fíꞌowiyaꞌa tinkáíyasa tínkamiyasa puwónááwe.  
\v 22 Kentáféꞌo fasiꞌámaimo méraantafesa tíyámba uwátinkesa miyámó wéomba ímbo ifátuwesamo kentáfésamo fasiꞌámaimo méwi Maníkó kawepáꞌá métinkainiye.   
\b  
\p
\v 23 Moórá-naopaꞌo méwasamo sáwíꞌo uwátínkéwaꞌo éꞌa tiyuwéꞌa tuwaantantéꞌa fíꞌon-daopaꞌa koró. Simátíménda ísáaro. Ísareri-waasiti naaóꞌ-naoꞌa simátímaꞌmaeꞌa wéniyana minkísáú ímba taíꞌáraindaraꞌa kemá waási úranko anekaꞌá kumónaumne.  
\v 24 Ifóꞌ-wáásígó uwáítáíꞌ-iwáímbá ímba wéiyaakaiye. Kísau-waasigo wení óraaꞌ-waasi ímba wéiyaakaiye.  
\v 25 Ifóꞌ-wáásígó uwáítáíꞌ-in-kwáásígómó índantemba íníye. Kísau-waasigo wení óraaꞌ-waasigomo índantemba íníye. Miyáumai kemá óraako únasa símai sáwíꞌa uwásinkesa sésa sáwí-amutantonti kawáágón-áwíꞌa Píyésepuri iyémá wésewe. Miyá wésemba pósa kesí waási símai áfááraumai sáwíꞌa uwátinkanaawe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 26 Ísu simátimena séna minááí imáyáa éꞌa waási táároi ímba inkaiséꞌa méraaro. Aúpáꞌó wérain-tantaaꞌa seyaafáꞌá aforaꞌá paápé ínasa awánánááwe. Kumeupáꞌá wérain-tantaaꞌa aforaꞌá paápé ínasa awánánááwe. Mindásafeꞌa waási táároi ímba inkáísóro.  
\v 27 Aúpáꞌó simátíménda aforaꞌá simátíméro. Kembiwímó simátíménda-aai sáwífaꞌ-waasimo túwaandu íyaꞌa simátíméro.  
\v 28 Tínkamiyaꞌo puwíyan-kwaasi táároi ímba inkáísóro. Miwí kentimambá ímba tínkambai taiꞌánááfo Maníkón-áároi aantemba inkáísóro. Wemó éna ónkaifaꞌa túwaraꞌe timankwáráꞌé tuwáínasa méranaawe.  
\v 29 Maarán-ááí imáyáan-oro. Káriꞌa téntémpaaran-dumama kaeꞌ-númámá káriꞌ-ontankakemba siyáánkai-toyaaraamba wémeyanofo Maníkó kíyaan-dumama káráwiyena ímbo kanaán-iyemo sínanamo éna ímba puwéna marapáꞌá kumínífo  
\v 30-31 sáwífaꞌ-numama Maníkón-aúrankaꞌa ímba óraa-tantaaꞌan-ifo waási óraa-tantaaꞌa owaná póna káráwiyena seyaafá-tántááꞌá wéawanena kentiꞌnótáuwaraꞌa wétoraumai wéawanaifo ímba  
\p tááꞌa íno Ísu siyáiye.   
\s1 Ísun-awiꞌa aforatáámó senda-ááí.  
\r Rúku 12:8-9  
\p
\v 32 Ísu minááí simátimena séna seyaafáꞌ-wáásí túrankaꞌa kentáfésa sésa kesí óraakon-iye síyawisafeꞌa kesifo wíyómpakewin-aúrankaꞌa séꞌa kesí waásin-owe sénaumne.  
\v 33 Énifo waási túrankaꞌa kembá tínaaemba uwásiyawisafeꞌa kesifo wíyómpakewin-aúrankaꞌa sínaaemba uwátinkanaumne Ísu siyáiye.   
\p
\v 34 Ísu minááí simátimena séna kentáféꞌa maarán-ímáyáá ímba oro. Waási seyaafáꞌá aáno úmai méraantafena marapáꞌá kunkáiye. Ímbanifo marapáꞌó kunkáunda maarán-iye. Waási tuwínkaaꞌ-ésa tuwímbai kesáái isáíyasa tuwímbai aaisambá sénááwe.  
\v 35 Káféꞌwara aánoꞌwaraꞌa kesááisafesa maará ónááwe. Afowá moórá-imayaa ínana ááninko fíꞌon-imayaa íníye. Anówa moórá-imayaa ínana ayáámúnko fíꞌon-imayaa íníye. Anááfúkowe fíꞌo-fiꞌon-imayaa óyááye.  
\v 36 Moóráwigo wenamáárawi wení namuro-wáásíyáámbá úmai ónááwe. Kesááisafesa miyáumai miwítí imáyáa tuwínkaaꞌa ónááwe Ísu siyáiye.   
\p
\v 37 Ísu minááí simátimena séna kesí waási-iꞌa ónae síyawi aifaꞌá tinófoiye táánine tiyáámúne tirumbá timésa ánaaemba kembá tirumbá símémba uwófíꞌan-owe.  
\v 38 Kemó púwónda-aaraa-taimo súwaataꞌmaeꞌo kondantembá kesí waási-iꞌa íyawi umbai-tántááꞌá timíyasa minúmbáí-tántááꞌá ímba maimaésa kembó sirááíwaiyamba uwófíꞌa ónááwe.  
\v 39 Tirááímo táínda-iꞌo ésa ímba kaweꞌá úmai méranaafo kentáfésa imáyáa ésamo tirááímo táínda-tantaaꞌa tuwésa puwésa aúíꞌa úmai wíyómpaꞌa maéꞌmaeꞌa ónááwe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 40 Ísu minááí simátimena séna tiꞌmáráandawi kentáái isáíyawi kesááiwaraꞌa isánááwe. Kesáái isáíyawi siꞌmákaiwain-aaiwaraꞌa isánááwe.  
\v 41 Maníkón-aai simátimindawi tuwímbaifaꞌa wínasa sésa Maníkón-aai wésimatimendawi ónda póꞌa enáái isánaumne síyawi wésimatimiwaimba Maníkó kaweꞌ-méyámbá aména wéisaiyawiwaraꞌa miyám-béyámbá timíníye. Arupíse úmai méraiwai tuwímbaifaꞌa wínasa sésa arupíse úmai méraandawi ónda póꞌa enáái isánaumne síyawi arupíse úmai mérainda-waasigomba Maníkó kaweꞌ-méyámbá aména wéisaiyawiwaraꞌa miyám-béyámbá timíníye.  
\v 42 Kesí waási awánésa sésa úwoisan-kwaasi imbánifo Ísuni waási-iꞌa uráamba póꞌa áwaꞌnai ónae sésa kári-tantaaꞌa nombá amíyana Maníkó kaweꞌ-méyámbá timíníye Ísu siyáiye.   
\c 11  
\s1 Yóni nombó maitínkáíwain-aai.  
\r Rúku 7:18-35  
\p
\v 1 Ísu wení kísau-waasi sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasi mináyáátááꞌ-ááí simátimena mimbáráfáꞌá tuwéna fíꞌo-fiꞌon-daopaꞌa wenáái kouwáítáíꞌ-úmae wénena wenáái simátímakaiye.   
\p
\v 2 Simátimuwana Yóni ándá-naumpaꞌa méronkaꞌa Maníkómó íyáfasinankaiwai Káráísiti ún-aai iséna wení kísau-waasi tiꞌmarówasarai Ísumpaꞌa tésarai  
\v 3 áísai esarai sésa kumínonemo siyáawiyaꞌo. Fíꞌowawa ónómpo kumíndawinta amuꞌmaránaumne suyaná  
\v 4 Ísu séna tauwerékai isááyane awánááyane Yónimba kosimámekai sékai  
\v 5 túrambo kafíkáiwai túramba awánaawana tááꞌo káúnkaiwai tááꞌa ísááwana tísamaimo pukáiwai kaweꞌ-úmai tín-taawaná námombo kaiwáí kaweꞌá uwátinkena pukáan-kwaasi íyáfasintinkena úwoi-waasi ásé-aai simátimena séna  
\v 6 kentáféna ímba kaeꞌ-ímáyáá íyawi tirunkó kaweꞌá wéiye siyé Yónimba kosimámékaiyo Ísu súwasarai kurááye.   
\b  
\p
\v 7 Yónini kísau-waasiyai tauwerésarai kuyaná Ísu Yónin-aai seyaafáꞌ-wáásí simátimena séna Yóni máásai-marafaꞌa méraisaꞌa koawánéꞌa nóran-imayaawa wéera koawánaraao. Fiyúndá toréna umó mómaꞌmemaꞌo intenkáán-kwáásí Yóni iyé-ímáyááwá uráao. Yóni ímba miyán-kwáásín-ifo fasiꞌaén-kwáásín-iye.  
\v 8 Nóran-imayaawa wéera koawánaraao. Kaweꞌ-únánkwátói úmakain-kwaasi Yóni iyé-ímáyááwá uráao. Ímbanifo miyán-kwáásí kaweꞌ-únánkwátóiwaraꞌ-waasi óraaꞌ-waasiti naaúmpaꞌa méraawe.  
\v 9 Nóran-imayaawa wéera koawánaraao. Maníkón-aaimo siwáí Yóni iyé-ímáyááwá uráao. Ewé Maníkón-aaimo siwáín-iye. Éraiꞌa simátime súne. Wemá Maníkón-aaimo siyáawai íyáákaraiye.  
\v 10 Maníkón-aai aúfáífimba Yónin-aai símai agaimaréna séna  
\q1 Maníkó séna isaaó. Moóráwigomba aiꞌmáráanana kesáái maimaéna ení aifaꞌá  
\q1 wéna ení aambá wiyíníye siyáiye gaimaréna siyáimba Yónintafena siyáiye.  
\v 11 Simátíménda ísáaro. Yóni nombó maitínkáíwaini kísaugo seyaafáꞌ-wáásítí kísaugomba íyáákaisana Maníkó kaweꞌá uwánkaraifo Maníkó wení waásiyaꞌo kawáánin-kwaasi óraaꞌ-waasiye úwoi-waasiye óraa-kaweꞌa uwátinkainiye.  
\v 12 Yóni nombó maitínkáíwai Maníkón-aai simátimindasafena ómbakainkemba káféꞌwaraꞌa tuwímbai Maníkó kawáánipaꞌa íyófo sésa aambá faiyónae sésa óraa-kisau máéwasa tuwímbai aamoí ésa Maníkó kenkáꞌá kawáánínkwae wésewe.  
\v 13 Naaófáꞌá Maníkón-aai simátímakowiye Mósesewe Maníkó wení waásimo kawáánínda paápé íníye-aai suwaná ánaaemba Yóni paápé uráiye.  
\v 14 Naaófáꞌá Íráiyaa maéꞌéíwai anekaꞌá paápé íníye-aai suwaꞌá minááímó siyáan-aaisafeꞌa éraiꞌe sewaꞌá kemá séꞌa Íráiyaantafesamo siyáamba Yónintafesa siyáawe wésunda minááísáféꞌa éraiꞌe seró.  
\v 15 Ísáán-kwaasi ísámai kaweꞌán-oro Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena moórá-aaiwaraꞌa simátimena séna káféꞌo méraan-kwaasi nóran-kwaasiyaanewa sénaumno. Miyán-kwáásíyáámbán-owe. Iyámpóísomba naaópaꞌa marupímbá mésa ááféma wétesa moórá-aempaꞌo méraan-iyampoi táántesa sésa tiyéꞌa imá seró.  
\v 17 Moórá-isa súnaꞌa ímba táásái uráawe. Tirumbó in-ísá súnaꞌa ímba ifiꞌá taráawe siyáawe. Énifo miníyámpóímó uráantemba maaméraan-kwaasi miyá wéowe.  
\v 18 Yóni nombá maitínkáíwai ména ándá-aran-domba ímba wénena Maníkóntáféna imáyáa éna tónkwáráꞌá ímba wénaisasa wentáfésa sésa sáwí-amutamba arumpimbó méraiwain-iye wésewe.  
\v 19 Kemá waási úranko méꞌa ándá-aran-donkwara tónkwáráꞌá náúnasa kentáfésa sésa ándá-aran-done tóntéꞌo naiwáí póna taakisimó máén-umen-kwaasiye sáwíꞌo on-kwáásítí waásin-iye wésewe. Énifo Maníkó simátímakaintembo owí sésa Maníkó kaweꞌ-ímáyááwáráwín-iye wésewe Ísu siyáiye.   
\s1 Ímba aaimó ísaraan-aai.  
\r Rúku 10:13-15  
\p
\v 20 Moórá-mora-kanaa Ísu naaóꞌ-naoꞌa kawe-kísáú ímbo awánaraan-kisau wémauwasa awánésa sáwí-awauma ímba tuwésa Maníkómpáꞌó ímbo tuntáféna Ísu óraaka séna  
\v 21 kembiwí Kórási-naopaken-kwaasiye Pétésáíta-naopaken-kwaasiye sáwí-meyamba kentópaꞌa tíníye. Naaófáꞌó Táyaa-naaopaken-kwaasiye Sáíndóni-naopaken-kwaasiye Maníkón-aaimo ímbo ísaraawifimbo kawe-kísáú ímbo awánaraan-kisaumo maéwándamo awánarekaa miwítí sáwí-awauma tukáawisino. Sáwí-awaumo tuwésamo úwoi-unankwatoimo úmaesamo kanamó aꞌmakáankakaa Maníkó tuwánaraisino.  
\v 22 Mindásafeꞌo simátíménda ísáaro. Maarán-ímáyáá wéeꞌa Maníkó waási méraawini áwáusafena tísai índa-kanaamo tínda Maníkó Táyaa-naopaken-kwaasiye Sáíndóni-naopaken-kwaasiye sáwí-meyamba óraaꞌa timíníye-imayaa wéowe. Énifo kentí sáwí-meyanko minkáéꞌ-náópakewiti sáwí-meyankomba íyáákamai-sawi-meyamba timíníye.  
\v 23 Kápaneamu-naopaken-kwaasisono. Kentúwíꞌa mósá maréꞌa séꞌa wíyómpaꞌa iyónaumne sembánifo púwón-aempaꞌa kónááwe. Naaófáꞌá Sóndómu-naopaken-kwaasifimbo kawe-kísáú ímbo awánaraan-kisaumo maéwándamo awánarekaa miwítí sáwí-awauma túwówana póna Maníkó mindáóꞌa ímba taíꞌásuwowana káféꞌa úwoi wéraisino.  
\v 24 Mindásafeꞌo simátíménda ísáaro. Maarán-ímáyáán-oro. Maníkó waási méraawini áwáusafena tísai índa-kanaamo tínda Maníkó Sóndómu-naopaken-kwaasi sáwí-meyamba óraaꞌa timíníye-imayaa wéowe. Énifo kentí sáwí-meyanko Sóndómu-naopakewiti sáwí-meyankomba íyáákamai-sawi-meyamba timíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Kempáꞌá terómó siyáin-aai.  
\r Rúku 10:21-22  
\p
\v 25 Minkánáá Ísu Maníkóntáféna séna kesifóo wíyómpaꞌwara mararáꞌwáráꞌó káráwiyaandawi óne. Seyaafá-tántááꞌá isáúmne sen-kwáásí ímba simátime úwoi-waasi simátime  
\v 26 miyámó íyantafena ánkáísaꞌa póꞌa enáwíꞌa mósá maráúmne Ísu Maníkóntáféna siyáiye.   
\b  
\p
\v 27 Ísu minááí simámena séna kesifo seyaafá-tántáákáꞌá káráwiyuwo séna símakaiye. Seyaafáꞌnánká kesí áwáuma ímba suwánaraafo kemá kesifoní áwáugo únana póna kesí áwáuma suwánaraiye. Seyaafáꞌnánká kesifoní áwáuma ímba awánaraafo kesifombá póꞌa keyáá wení áwáuma awánaraumne. Kesifoní áwáuma simátimenae únda-waasi kanaaꞌá kesifoní áwáuma wéawanaawe.   
\b  
\p
\v 28 Kentí kísau umbai-kísáú wémaewana kentópaꞌa umbai-tántááꞌá wéraiwai kesópaꞌa tíyaꞌa kentí imáyáa aúíꞌa uwátínkáanaꞌa faru úmai méranaawe.  
\v 29 Kemá kesúma ímba maimaé iyéꞌa farumó uwátinkaundawi únaꞌa póꞌa kesí aambá kaweꞌ-úmai awánéꞌa kesáái taawiyafíyaꞌa kentí imáyáa aúíꞌa uwátínkáanaꞌa faru úmai méranaawe.  
\v 30 Kesááimo taawiyafíyamba ímba umbaí táínana tíménda-kisau kawe-kísáún-iye Ísu siyáiye.   
\c 12  
\s1 Ísu sambaatisáfénamo siyáin-aai.  
\r Mááka 2:23-28, Rúku 6:1-5  
\p
\v 1 Minkánááfímbá Yúndaa-waasimo saagaan-kánááráꞌá Ísuwe wení kísau-waasiye kísaufaꞌa wíti-ton-kisaufaꞌa wéguwana wení kísau-waasi táái tówasa wíti-aramba kútúmai ásima pítuwesa nowasá  
\v 2 ámáán-kawaa-waasi tuwánésa Ísuntafesa sésa tuwánaao. Saagaan-kánáá aambá fáíꞌmakaawasa miyá wéowe suwaná  
\v 3 Ísu séna naaófáꞌó Téfítimo uráimba aúfáífimbo agaimakáin-aaigoni áwáu ímba ísaraawe. Téfítiye wení waásiye táái tówana  
\v 4 Téfíti Maníkóní ámáán-daumpaꞌa iyéna Maníkón-aúrankaꞌo makón-tomba imaiyéna wénena wení waási timúwasa naráawe. Mintómbá úwoi-waasi ímbo néꞌómbanifo ámáán-kisau-waasi aantembo néꞌómbaniye. Téfíti mintómbá imaiyéna timúwasa nonkáꞌá Maníkó ímbo aaisambá siyáimbanifo kesí waási miyá owaꞌá aaisambá ímbo seráámbá wésewe.  
\v 5 Naaófáꞌá Mósese simátímakain-aai aúfáífinkemba awánaraawe. Maníkóntáfésamo ísámaimo póímo tufúꞌmaimo agáén-kwaasi óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa kísau wémaesa saagaan-kánááwáráꞌá kísau máéwasa miyámó ontáfésa ímba aaí simátinkesa sésa sáwíꞌa wéowe ímba wésewe.  
\v 6 Simátimeꞌa súne. Kempímbá wémaunda-kisaugo óraaꞌ-amaan-daumpaꞌo wémaen-kisaugomba íyáákaraifo saagaan-kánáá ámáán-kisau-waasi kísau máéntafeꞌo ímba sáwíꞌa owémó senkákémbá kesí kísau-waasisafeꞌa sáwíꞌa wéowe ímba seró.  
\v 7 Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna Maníkó séna  
\q1 póímo tufúꞌmaimo agaimáímo símémba kanaán-ifo tirumbó wéuwatinkaamba óraaꞌ-aamoi wéune  
\p siyáimba minááígóní áwáumo iséꞌo arááíwaekaa ímbo sáwíꞌo uráan-kwaasi aaifimbá ímba maitínkááwaisino.  
\v 8 Wíyómpakemba waási úranko póꞌa saagaan-kánááráꞌó káráwiyaundawi úmpo saagaan-kánááráꞌó waásimo kísau máémba kendén-iye Ísu siyáiye.   
\s1 Ayáámbo kemporaráin-kwaasigon-aai.  
\r Mááka 3:1-6, Rúku 6:6-11  
\p
\v 9 Ísu mifáꞌá tuwéna ámáán-daumpaꞌo iyúwana  
\v 10 moóráwigo ayáámbo kemporarón-kwaasi mérowasa aaifimbá maenkánae sésa Ísumba áísai esa sésa saagaan-kánáá kísau aambá fáíꞌmakaan-kanaa póna áíꞌo in-kwáásí asófankai-kisau maínda ámáámba taraisíni ína taraisíníyo suwaná  
\v 11 Ísu tísai ena séna kempínkémbá kentí sipisípi-poraaꞌo saagaan-kánááráꞌó maipímbó kúwáfekainaꞌo éꞌa ááéma mósá farántuwanaao. Ewé éꞌa miyá íyamba  
\v 12 waásigo sipisípi-poigomba íyáákaraimba póna saagaan-kánáá áíꞌo índa-waasi asófankaiyamba kaweꞌá éna ámáámba ímba taraisíníye simátimena  
\v 13 ayáámbo kemporarón-kwaasigontafena séna enayáámba fárútuwaao súwana ayáámba fárútuwowana kaweꞌá uwánkowana fíꞌon-ayaankaamba úwasa  
\v 14 ámáán-kawaa-waasi ámáán-daumpakemba kumésa Ísumba tufuwíyanamo puwínda-aai siyáawe.   
\s1 Ísu Maníkóní kísau-waasigon-aai.  
\p
\v 15 Tufuwíyanamo puwínda-aaimo sumbá Ísu iséna mimbáráfáꞌá tuwówasa sáwífaꞌnanka wembá arááíwáúwana tíꞌo ún-kwaasi seyaafáꞌá asófatinkena  
\v 16 óraaka séna kemó uwátinkaunda-aai ímba simátíméro siyáiye.  
\v 17 Miyámó úmba naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya siyónkaꞌa póna Ísu miyá uráiye. Áísáya agaimaréna séna Maníkó séna   
\q1
\v 18 wembá íyáfasinankaraunana kesí kísau-waasi isaꞌá wen-ímáyáá wéeꞌa aamoí wéuwankeꞌa aaí senaná kesí ámútanko weséꞌa mérainana fíꞌo-fiꞌon-kwaasi seyaafáꞌnánká kesí arupíse-aai simátimena  
\v 19 ímba aaisambá tiyéna ímba óraaka séna naaópaꞌa wénena ímba óraaka séna  
\v 20 Maníkómpáꞌó ímbo fasiꞌámaimo méraan-kwaasi ímba tiyuwéna kaweꞌá uwátinkainiye. Miyá úmae iyéna kísau maimaé iyéna ímba ifátuwainana kesí arupíse-aaigo íyáákena wérainasa  
\v 21 fíꞌonkaa-waasi wenáwíꞌa isésa sésa  
\q1 éraiꞌa súwaꞌnai índawin-iye sénááwe  
\p Maníkó siyáiye siyónkaꞌa póna Ísu miyá uráiye.   
\s1 Ísunte Píyésepurinte-taai.  
\r Mááka 3:20-30, Rúku 11:14-23, 12:10, Rúku 6:43-45  
\p
\v 22 Moóráwigomba wenarumpimbá sáwí-amutamba mérowana póna minkwáásígó ímba aaí wésuwana aúramba kafíkówasa áíꞌmaesa Ísumpaꞌa máánkówana Ísu maisuwéna minkwáásígómbá kaweꞌá uwánkowana wemá aaí súwana aúramba awánówasa  
\v 23 sáwífaꞌnanka táátafesa ésa sésa miwá Téfítin-andafakemba paápé íníyemo siyáawiyaꞌi fíꞌowawaꞌiyo suwasá  
\v 24 ámáán-kawaa-waasi minááí isésa karoꞌá sésa ímbanifo sáwí-amutantonti kawáágón-áwíꞌa Píyésepuri fasiꞌaémbá ámísana tokéna póna sáwí-amutamba wémaitiyuwaiye siyáawe.   
\b  
\p
\v 25 Suwaná Ísu miwímó un-ímáyáá iséna simátimena séna moórá-andamo tiyésamo ésa tuwínkaaꞌ-urésa mésa ímba fasiꞌámai méranaawe. Moórá-naoparaꞌi moórá-akunaꞌi aaimó tuwíntáán-akumba pósa tuwínkaaꞌ-urésa ímba fasiꞌámai méranaawe.  
\v 26 Waántáwankoni waásimo tiyésamo tuwínkaaꞌo ésamo ésa ímba fasiꞌámai méranaawe. Kentáféꞌo sembá Píyésepuri fasiꞌaémbá ámísana tokéna póna sáwí-amutamba wémaitiyuwaiyemo sembá  
\v 27 énifo Píyésepurini fasiꞌaénkáꞌó sáwí-amutambo wémaitiyuwaundarakaa kentí waásiwaraꞌa Píyésepurini fasiꞌaénkáꞌá sáwí-amutamba maitiyúwáísino. Miyán-ááímó síyasamo ésa kentí waási karoꞌá sewé sénááwe.  
\v 28 Énifo kemá Maníkóní ámútankoni fasiꞌaénkáꞌá sáwí-amutambo maitiyuwáúndasafena Maníkóní fasiꞌaémbá kempímbá paápé isaꞌá wéawanaawe.   
\b  
\p
\v 29 Moórá-aai imáyáan-oro. Moóráwigo moórá-nankoni afowámó fasiꞌaéwímó mérainanamo éna mindáúmpákén-úmémbó maíndasafenamo éna ímba úwoi íyáferainifo miwá mindánkóní afowámbá ándá káráꞌumankenamo éna kanaaꞌá íyáfekena wení moparáwímbá umémbá máíníye.   
\p
\v 30 Kembá ímba súwaꞌnai esa kesí namuro-wáásíyáámbán-owe. Ímba súwaꞌnai esa waási túwaandu úmai símémba moórá-mora uwáguraawe.   
\b  
\p
\v 31 Mindásafeꞌo simátíménda ísáaro. Waási sáwí-kisau wémaesa símai sáwíꞌo uwátínkáámba mindá Maníkó maitiyuwáínífo Maníkóní ámútankontafesa símai sáwíꞌo uwánkaiyamba mindá Maníkó ímba maitiyuwáíníye.  
\v 32 Kembá waási úrankomba símai sáwíꞌo uwásinkaiyamba mindá Maníkó maitiyuwáínífo Ufaen-ámútánkóntáfésa símai sáwíꞌo uwánkaiyamba mindá Maníkó ímba maitiyuwéna káféꞌwara ánaaenkwaraꞌa ímba maitiyuwáíníye.   
\p
\v 33 Kawe-táígó kaweꞌ-árámbá íyáísana sáwí-taigo sáwí-aramba wéiyaifo taaéramba awánésa kawe-táígón-aramban-iye. Sáwí-taigon-aramban-iye wésewe.  
\v 34 Iyánkó póígon-araaꞌan-owe. Sáwíꞌ-aantembo  
\p on-kwáásí méꞌa póꞌa ímba kanaaꞌá kaweꞌ-ááí wésewe. Tirumpimbá wérain-imayaasamba wésewe.  
\v 35 Kaweꞌ-wáásí kaweꞌ-ímáyááfínkémbá kawe-kísáú máéwasa sáwí-waasi sáwí-imayaafinkemba sáwí-kisau wémaefo sáwí-waasi éꞌa sáwí-aai wésewe.   
\b  
\p
\v 36 Simátíménda ísáaro. Maníkó waásimo méraawini áwáusafena tísai índa-kanaa tínda úwoi-aaimo fíꞌo-fiꞌon-aaimo siyáantafena tísai íníye.  
\v 37 Kaweꞌ-ááímó siyáan-kwaasisafenamo éna arupíse-waasin-owe Maníkó séna sáwí-aaimo siyáan-kwaasisafenamo éna sáwí-waasin-owe síníye Ísu siyáiye.   
\s1 Ímbo awánáúnda-kisau mauwómó siyáan-aai.  
\r Mááka 8:12, Rúku 11:29-32  
\p
\v 38 Súwasa tuwímbai ámáán-kawaa-waasiye ámáámba sun-kwáásíyé Ísumo sáwí-aaimo sínda isánae sésa óraakoo éraira Maníkómpákéná kunkáanai ímbo awánáúnda-kisau máínata awánaano suwaná  
\v 39 Ísu séna káféꞌo méraan-kwaasi sáwí-waasi éꞌa Maníkóntáféꞌa ímba imáyáa éꞌa kentáféꞌa wéseꞌa Maníkómó aiꞌmákainamo e ímba awánáúnda-kisau máínata awánaanomo sembá naaófáꞌá Maníkó Yónaambo uráintemba kembá miyá ínífo minááí imáyáan-oro.  
\v 40 Naaófáꞌó óraaꞌ-mofaako Yónaambo nawíkowanamo kaumbo-kánáámó arumpimbó méraintemba kemá waási úranko kaumbo-kánáá maipímbá ménaumne.  
\v 41 Yónaa kaumbo-kánáá óraaꞌ-mofaako arumpimbá mérowana mín-kwituwówana minkákémbá Nínéfa-naopaꞌa Maníkón-aai kosimátimuwasa isésa sáwí-awauma tuwésa Maníkón-aai ísaraawe. Káféꞌa Yónaambo íyáákaraundawi méraunaꞌa kesáái ímba wéisaamba póna ánaaemba Maníkó waásimo méraawini áwáusafenamo tísai índa-kanaamo tínda Nínéfa-naopaken-kwaasi kembiwí aaifimbá maitinkésa sésa Yónaan-aai iséta sáwí-awauma tukáundasaanifo Yónaamba íyáákaraiwai kentí naaópaꞌa mérowaꞌa wenáái ímba iséꞌa sáwí-awauma ímba tukáawe Nínéfa-naopaken-kwaasi sénááwe.  
\v 42 Naaófáꞌá kentíwáꞌnáraꞌa káráwiyowin-awiꞌa Soromoní kaweꞌ-ímáyááfínkémbá aaí wésimatimuwana moórá-ininko némpaken-kawaa-ininko Soromonin-áái koisánae séna wémena kuráiye. Káféꞌa kemá Soromonimbá íyáákaraundawi méraunaꞌa kesáái ímba ísáámba póna ánaaemba Maníkó waásimo méraawini áwáusafenamo tísai índa-kanaamo tínda minínínkó kembiwí aaifimbá maitinkéna séna kemá némpakemba Soromonin-áái taísaraumpo Soromonimbó íyáákaraiwai kempáꞌá mérowaꞌa wenáái ísómba ímba ísámai kaweꞌá uráawe síníye Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwí-amutanko kouwékáin-aai.  
\r Rúku 11:24-26  
\p
\v 43 Ísu minááí simátimena séna waási arumpinkémbá sáwí-amutanko auwéna máásai-marafaꞌa nombá ímbo wéraipaꞌa kowénena séna nááfara ménaumno séna saafá uwááena  
\v 44 séna tauweréꞌa kesí naambá waásigon-arumpimba póꞌa koménaumne simásuwena téna taawánaimba mindánkómbá kankambá wiyúꞌmai kaweꞌá uwásukaisana taawánéna  
\v 45 tauweréna afakaeté-sawi-amutamba miwítí sáwí-kisau óraaꞌa uráawi tíꞌmaena minkwáásígón-arumpimba taméraawana moórá-sawi-amutanko arumpimbá méraisana minkwáásígó sáwíꞌa úmai méraisasa ánaaemba sáwífa-sawi-amutamba méraawana wemá óraa-sawiꞌa úmai méraiye. Miyáumai káféꞌo méraan-kwaasi sáwí-kisau wémaesa óraa-sawiꞌa úmaesa iyónááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Ísun-anówawe áfárawaisai-taai.  
\r Mááka 3:31-35, Rúku 8:19-21  
\p
\v 46 Ísu wésimatimuwasa Ísun-anówawe Ísun-áfárawaisaiye tésa aaimó simámiyantafesa máápaꞌa tamérowana  
\v 47 moóráwigo Ísuntafena séna enanówe enáfárawaisaiye aaí simámenaesa máápaꞌa taméraawe súwana  
\v 48 Ísu séna kesinó nááwaꞌiyo. Kesífárawaisai nááwiyaꞌo séna  
\v 49 ayáántamba wení kísau-waasi aráátimena séna kesinó kesífárawaawi méraawe.  
\v 50 Kesifo wíyómpakewi siyáintemba wéowi kesinówe kesúnafaraawinen-owe Ísu siyaíye.   
\c 13  
\s1 Moóráwigo ánáuntumbo tuꞌmakáin-aai.  
\r Mááka 4:1-20, Rúku 8:4-15  
\p
\v 1 Minkánáá Ísu naaúmpaꞌa tuwéna Káríri-nonkwaaunkoni áwáífaꞌa koména aaimó simátimindasafena kúwasa  
\v 2 sáwífaꞌnanka tóso ésa ewaaꞌá tamérontafena nompín-táómpimba íyátena imérowasa minkwáásísómbá nonkwaaúnkóní áwáífaꞌa mérowana fíꞌo-fiꞌon-aai waéꞌmai simátímakaiye.  
\v 3 Moórá-aai simátimena séna moóráwigo ánáuntumba maimaéna kísaufaꞌa wéwena  
\v 4 mátuꞌmaraisana tuwímbai-anauntumba aampaꞌá kuwéraisana numagó fáíꞌnasukaiye.  
\v 5 Tuwímbai-anauntumba óntankwaraꞌ-marafimba kuwéna paákáꞌ-máráfímbá póna minúwóíyáán-úmai óraaꞌa isaná  
\v 6 aaꞌá kaisaná amímá yáátáákaꞌa ímba kunkéna aáénkaguraiye.  
\v 7 Tuwímbai-anauntumba karaampaꞌá kuwéna kárúraisana karaan-tantáákó fandundupásukaiye.  
\v 8 Tuwímbai-anauntumba kaweꞌ-máráfímbá kuwéna karuwéna óraaꞌa éna arambá imái sáwífaꞌ-aramba iyéna tuwímbai íyáákarain-aramba íyáísana tuwímbai imaimái-aramba iyáiye.  
\v 9 Ísáán-kwaasi ísámai kaweꞌán-oro Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 10 Ísu súwasa wení kísau-waasi wempáꞌá tésa taáísai esa sésa wésimatimenda nóra séwa waéꞌmai-aai wésimatimeno suwaná  
\v 11 Ísu séna Maníkó wení waásimo kawáánin-aaigoni áwáumo simátimunda Maníkó kembiwí imáyáa tímísaꞌa wéisaafo miwí imáyáa ímba tímakaisasa wéisaantafeꞌa waéꞌmai-aai wésimatimune.  
\v 12 Maníkón-aaimo ísámaimo kaweꞌó íyawi Maníkó túwaꞌnai ínasa moórá-aaiwaraꞌa isésa miyámó wéiyanamo éna Maníkó túwaꞌnai ínasa seyaafáꞌ-ááíwáráꞌá isánááwe. Maníkón-aaimo ímbo ísámaimo kaweꞌó ésa karoꞌá sésa kaweꞌ-úmai wéisaumne síyawi tirumpinkémbá minááí maimaínana ímba wérainiye.  
\v 13 Ísáámbanifo ímba ísámai kaweꞌá wéowe. Awánaambanifo ímba awánamai kaweꞌá wéowe. Miyámó ontáféꞌa simátimunda waéꞌmai-aai wésimatimune.  
\v 14 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya siyáimba miwí miyá wéowe. Áísáya séna  
\q1 ísáámbanifo ímba ísámai kaweꞌá wéowe. Awánaambanifo ímba awánamai kaweꞌá wéowe.  
\v 15 Miwítí imáyáago umbaí wétaisana tááko aaimó isáísáféna awesaraí isaná túranko awánaisafena awesaraí ifo ímbo miyámó ésamo ésa tááꞌo isésamo túrambo awánésamo kesááimo isésamo  
\q1 miwítí sáwí-imayaamo tuwésamo kempáꞌó tenkakaa sáwí-imayaa maitiyuwéꞌa kaweꞌá uwátinkausino  
\p Maníkó siyáiye Áísáya agaimaréna siyáimba Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena séna simátimeꞌa súne. Kembiwí kaweꞌ-úmaimo awánaamba Maníkó kaweꞌá wéuwatinkaiye. Kaweꞌó úmaimo ísáámba Maníkó kaweꞌá wéuwatinkaiye.  
\v 17 Simátíménda ísáaro. Naaófáꞌá Maníkón-aai simátímakowiye arupíse úmai mérowiye sáwífaꞌ-waasi kembiwímó wéunda-kisau awánaanten-úmai awánánae sésa umbá ímba awánaraawe. Miwí kembiwímó wéisaanten-úmai isánae sésa umbá ímba ísaraawe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 18 Ísu wení kísau-waasisafena simátimena séna moóráwigo ánáuntumba tuꞌmakáin-aaigoni áwáuma súnda ísáaro.  
\v 19 Maníkó wení waásimo kawáánin-aai isésa ímba ísámai kaweꞌá owaná waántáwanko téna tirumpinkémbá tamaimái úwoifaꞌa wétiyuwaiye. Minkwáásí aampaꞌó kuwérain-anauntunkaamba wéowe.  
\v 20 Ánáuntumbo óntankwaraꞌ-marafimbo kúmímba maarán-áwáún-iye. Maníkón-aai isésa aamoí ombánifo  
\v 21 ímba tirumpimbá taꞌótoꞌmai kaweꞌá owasá Maníkón-aaisafesa umbaí tátínkáíntafesa Maníkón-aai ifátukaawe.  
\v 22 Ánáuntumbo karaampimbó kúmímba maarán-áwáún-iye. Maníkón-aai ísáámbanifo marapáꞌ-úmbáí-tántáátáfésa imáyáa úmae nésa ónta-imayaa úmae wénesa miyán-ímáyáágó Maníkón-aai faráátasuwaisasa ímba Maníkóní kísau wémaewe.  
\v 23 Ánáuntumbo kaweꞌ-máráfímbó kúmímba maarán-áwáún-iye. Maníkón-aai isésa tirumpimbá taꞌótoꞌmai kaweꞌá ésa fasiꞌámai mésa Maníkóní kísau maésa wétuwaꞌnai-owasa tuwímbai íyáákamai-kisau maésa wétuwaꞌnai-owe Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwí-anauntumbo uꞌmakáin-aai.  
\p
\v 24 Ísu minááí simátimena séna Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-ááín-iye. Moóráwigo wení kísaufaꞌa kaweꞌ-ánáúntúmbá áwíꞌa wíti uꞌmakáisana  
\v 25 moórá-noꞌwaamba ánaoraawaraꞌa  
\p tún-kwaiguráawana namuro-wáásígó téna arambó ímbo íyáí-witiyaan-anauntumba sáwí-anauntumba afufumpimpáꞌá tuꞌmakáisana  
\v 26 wíti óraaꞌa éna arambá íyáísana wítiyaan-damaiwaraꞌa óraaꞌa isasá  
\v 27 kísau-waasi awánésa kísaugoni afowámpáꞌá tésa sésa kaweꞌ-ánáúntúmbá tuꞌmakáandafimba wítiyaan-damai nááfakena mimpímbá wéraiyo sewaná  
\v 28 séna namuro-wáásígó mátuꞌmakaiye sisasá áísai esa sésa káúsuwanaumne sewaná  
\v 29 séna ímbanifo wíti káúsuwaafainifo ifátúwéwana  
\v 30 wérainana ánaaemba wíti aumbákáínaꞌa tómbó fakaráíyawisafeꞌa senasá misáwí-wítíyáán-dámáí káúmai asááúmai iyamá wégaindafaꞌa tuwésa wíti úramba fákáꞌmai kesí  
\p tón-dáúmpáꞌá maránááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Taaérankon-aai.  
\r Mááka 4:30-34, Rúku 13:18-21  
\p
\v 31-32 Ísu maarán-ááíwáráꞌá simátimena séna Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-iye. Moórá kári-taerankon-awiꞌa másítáti mintáígón-aramba ímbo aneꞌó awánaraan-taeramba kísaufaꞌa uꞌmakáawana óraaꞌa éna amaimá mófarena wété uráisana numagó mimpímpáꞌá ánáamba úmarena wémaiye Ísu siyáiye.   
\p
\v 33 Ísu maarán-ááíwáráꞌá simátimena séna Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-ááín-iye. Moórá-ininko péréti-tomba agaénae séna kanaráán-tántáákón-áwíꞌa páráwaaꞌa maéna intoráínda-tantaaꞌa kári-tantaaꞌa káúmaraisana wéna intoréna óraaꞌa wéiye  
\p Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 34 Ísu waásisomba aaí simátimenae sénamo úmba ímba aforaꞌá siyáifo waéꞌmai-aai aantemba simátímakaiye.  
\v 35 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi siyónkaꞌa póna Ísu miyá uráiye.  
\p Wemá agaimaréna séna  
\q1 simátíménda waéꞌmai-aai simátimenaumne. Maníkó maramá úmaronkaꞌa aúpáꞌó wéron-kisaugon-aai ímbo ísaraan-aai  
\q1 simátimenaumne siyáiye  
\p agaimaréna siyáimba Ísuntafena siyáiye.   
\s1 Sáwí-anauntumbo uꞌmakáin-aaigoni áwáu-aai.  
\p
\v 36 Ísu minááí simátimena tiyuwéna naaúmpaꞌa iyúwasa wení kísau-waasi wempáꞌá tésa sésa namuro-wáásígómó moóráwigoni kísaufaꞌo sáwí-anauntumbo tuꞌmáráíwaini áwáuma simásimiyo suwaná  
\v 37 Ísu séna kaweꞌ-ánáúntúmbó tuꞌmakáiwaini áwáuma kemá waási úranko úne.  
\v 38 Kísaugoni áwáuma maramán-iye. Kaweꞌ-ánáúntúnkóní áwáuma Maníkó wení waásimo kawáánin-kwaasin-owe. Sáwí-anauntunkoni áwáuma waántáwankoni waásin-owe.  
\v 39 Namuro-wáásígó sáwí-anauntumba tuꞌmakáiwaini áwáuma waántáwankon-iye. Tómbó fakaráíyan-kanaagoni áwáuma maramó taiꞌáínda-kanaan-iye. Tómbó fakaráíyawaini áwáuma Maníkóní kísau-waasi wíyómpakewin-owe.  
\v 40 Námáímo toꞌmáímo iyafímbó agaisuwáíyantemba ánaaen- kanaamo tínda miyá ónááwe.  
\v 41 Waási úranko kumpaápé uráundawi kesí kísau-waasi wíyómpakemba tiꞌmáráanasa kesí waásifinkemba sáwí-waasiye fíꞌowimo sáwí-imayaamo timíyasamo sáwí-ambo wéaraaiwaiwiye kuntíꞌmai  
\v 42 iyamó wégaipaꞌa tiyuwáíyasa mésa ifiꞌá tésa túwááyaamba umpufuwésa méraiyasa  
\v 43 arupísemo úmaimo méraawi Maníkó kentifo kawáánipaꞌa mésa aaꞌó wégaintemba miyá ónááwe. Ísáán-kwaasi ísámai kaweꞌán-oro Ísu siyáiye.   
\s1 Maníkó waásimo kawáánin-aai.  
\p
\v 44 Ísu maarán-ááíwáráꞌá simátimena séna Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-ááín-iye. Fíꞌonkaꞌmaꞌmai-ontamba marafímbá utámarena pukáisana moóráwigo téna taawánéna aamoí éna káátamarena mimbárámá méyámbá índasafena wení óntama maimái tímatuwena óntamba maiyéna mimbárámá koméyánéna mifíꞌónkáꞌmáꞌmáí-óntámbá kofasímbai maiyáiye.   
\b  
\p
\v 45 Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-ááín-iye. Moóráwigo akaaroróma méyámbaraindasafena naaóꞌ-naoꞌa wénena  
\v 46 awánáínda moóráwigo fíꞌonkaꞌmaꞌmai-akaaroroma makáinana awánéna wení óntama maiyéna wétimena óntamba maiyéna mifíꞌónkáꞌmáꞌmáí-ákáárórómá koméyánúmai wémaiye.   
\b  
\p
\v 47 Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-ááín-iye. Mareꞌmareꞌ-únánkáámbá moóráwigo nompímbá túwáísana fíꞌo-fiꞌom-bofaaꞌa  
\v 48 minúnámpímbá ówitawisana fasináíndasafena úmai wéawanaisasa tuwímbai áwaꞌnai úmai fasímbai áámááífaꞌa makésa kaweꞌ-mófááꞌá unáámpímbá fáítesa sáwí-mofaaꞌa ifáꞌá wétuwaawe.  
\v 49 Ánaaen-kanaamo tínda miyá íníye. Wíyómpaken-kisau-waasi kaweꞌ-wáásífínkémbá sáwí-waasisomba tíꞌmai  
\v 50 iyamó wégaindafaꞌa tuwáíyasa ifiꞌá tésa tíꞌo índasafesa túwááyaamba umpufuwónááwe simásuwena  
\v 51 wení kísau-waasisafena tísai ena séna simátimunda-aaigoni áwáuma éra isááo súwasa ewé suwaná  
\v 52 Ísu simátimena séna ísáámba simátimunda-aai simátíméro. Moóráwigo naankón-afowá wení naaúmpaꞌa ááéraan-tantaaꞌe aú-tantaaꞌe wéraisana tuwímbai wení waási wétimiye. Miwání afowámó wétimintemba miyáumai ááéraan-amaampinkene Maníkó wení waásimo kawáánin-aaifinkene simátíméro Ísu siyáiye.   
\s1 Násaretifakewi Ísumba tínaaembo uwánkaraan-aai.  
\r Mááka 6:1-6, Rúku 4:16-30  
\p
\v 53 Ísu minááí simátimena mimbáráfáꞌá tuwéna  
\v 54 wenamáápaꞌa kúmba miwítí ámáán-daumpaꞌa iyéna aaí simátimuwasa táátafesa ésa sésa nááfakena kaweꞌ-ímáyáá maiyénawa kaweꞌ-ááí wésimasimenasaawa nááwawa fasiꞌaémbá ámísanawa kawe-kísáú ímbo awánáúnda-kisau wémaiyo.  
\v 55 Kesáámó awánáúnda wení kísau taaisambó tuwímbai-tantaaꞌo wéiwain-aaninkon-iye. Máríyaan-áánimba éna Yémísiye Yósepiye Sáímoniye Yúndasi-iyai tuwaaón-iye.  
\v 56 Wenáúnafaꞌa maankáꞌá méraawe.  
\v 57 Maankákéwí éna úwoi-waasin-ifo nááfakena minááí isénawa mifásíꞌáémbá maiyénawa wésiyo sésa kaorésa tínaaemba uwámúwana Ísu simátimena séna Maníkón-aai simátímíwai fíꞌo-fiꞌon-daopaꞌa wénisasa wenáwíꞌa mósá wémaraafo wení naaópaꞌo koméraimba wenamááraa sésa kesáámó úndanten-kwaasin-iye  
\p sésa wenáwíꞌa ímba mósá makáawe Ísu siyáiye.   
\p
\v 58 Kesáámó úndanten-kwaasi éna ímba súwaꞌnai íníye suntáféna ímbo awánon-kisau moórá-mora-kisau aantemba maiyáiye.   
\c 14  
\s1 Yóni nombó maitínkaraiwai pukáin-aai.  
\r Mááka 6:14-29, Rúku 3:19-20, Rúku 9:7-9  
\p
\v 1 Minkánáá Ísuni kísaugon-aai símae íyúwana Káríri-marafaken-kawaagon-awiꞌa Éroti minááí iséna  
\v 2 wení kísau-waasisafena séna minkwáásígó Yóni nombó maitínkaraiwain-iye. Pukáimpinkemba íyáfasinkena póna fasiꞌaémbá wempímbá wéraisana miyán-kísáú wémaiye siyáiye.  
\v 3-4 Ááéma Éroti wenáfákon-awaaininkon-awiꞌa Érótíyasimba maiyówana Yóni séna enáfákon-awaainimba aambá fáíꞌmakaawa maiyáane símasimaꞌa wéuwana Éroti tiꞌmarówasa Yónimba koáíꞌmaesa ándáfaꞌa máánkarowana  
\v 5 Éroti Yónimba tufuwónae súmba waási táároi inkaiséna ímba tufukáiye. Waási Yónintafesa sésa Maníkón-aai simátímíwain-iye suwaná Éroti séna Yónimba tufúwónasa aaisambá siyónááwe séna ímba tufuwéna mérowana  
\v 6 wembó maꞌánkaron-kanaamo túwana óraa-tanomba kaumái sáwífaꞌ-waasi tímúwasa nowaná Érótíyasin-ayaamunko téna túrankaꞌa araimá marówana Éroti aamoí uwánkena  
\v 7 minárásígóntáféna séna nóin-tantaatafenawa wéankaiya simásímínaꞌa áméno. Éraiꞌa súmpo sísai inaꞌá áméno súwana  
\v 8 anówamba koáísai ena súwana anówama aaí súwana Érotimpaꞌa téna séna Yóni nombó maitínkáíwai anuwarambá kambísámai aꞌnómbá táúfapimba maꞌmái simiyó súwana  
\v 9 iséna arumbá wéumbanifo aifaꞌá fasiꞌaén-ááí siyáin-aai imáyáa éna tómbó naan-kwáásíwáráꞌá ísaraantafenawe séna ímba aꞌáo sénae séna  
\v 10 moóráwigomba aiꞌmarówana ándáfakemba Yónimba anuwarambá kambísámai aꞌnómbá  
\v 11 táúfapimba maimaéna minárásígómbá máamuwana maimaéna anówamba máamuwasa  
\v 12 Yónini kísau-waasi isésa anómba komaimái utánkesa Ísumpaꞌa tésa tasimámakaawe.  
\b  
\p Ánaaemba Éroti Ísuni kísaugon-aai iséna séna minkwáásígó Yóni nombó maitínkaraiwai éna pukáimpinkemba íyáfasinkena póna fasiꞌaémbá wempímbá wéraisana miyán-kísáú wémaiye Éroti siyáiye.   
\s1 Ísu sáwífaꞌ-waasi tómbó tímakain-aai.  
\r Mááka 6:31-44, Rúku 9:10-17, Yóni 6:1-13  
\p
\v 13 Yóni puwúmba wení kísau-waasi Ísumba simámúwana iséna tuwéna wení kísau-waasiye nompín-táómpimba íyátena waásimo ímbo méraiyapata kónae séna kúmba naaóꞌ-naokewi minááí isésa marapáꞌá tóso uwaná nompín-táómpimba wéna  
\v 14 marapáꞌá kumúmba misáwífáꞌ-wáásí tuwánéna arumbá uwátinkena tíꞌo ún-kwaasi asófatinkaraiye.   
\b  
\p
\v 15 Ísu asófatinkowasa fenómpinkaꞌa wení kísau-waasi wempáꞌá tésa sésa ímba sáwífaꞌ-waasi méraapaꞌan-ifo fenáíndafinkaꞌa tiꞌmárénasa ewaaꞌ-náópimpaꞌa wénesa tómbá méyámbáráaro suwaná  
\v 16 Ísu séna tóntááꞌa ímba wíyamba tómbá tíméro súwasa  
\v 17 miwí sésa kári-tomba séfataase-tonkwara kaeꞌ-mófááꞌwáráꞌá wéraifo sáwífaꞌ-waasifimba ímba kanaán-íníye suwaná  
\v 18 Ísu maimaéꞌa másíméro séna  
\v 19 sáwífaꞌ-waasisafena maraꞌá méraaro séna séfataase-tonkwara kaeꞌ-mófááꞌwáráꞌá maisoréna wíyómpaꞌa kararéna Maníkóntáféna súwi simásuwena mintómbá tafántafan-úmai wení kísau-waasi timúwasa misáwífáꞌ-wáásí tímúwasa  
\v 20-21 seyaafáꞌnánká nowaná tímúꞌa fówasa sáwífaꞌa 5,000 waaima uwasá aarewé iyámpóíwaraꞌe miyáumai-waasi nowaná tímúꞌa fówasa Ísuni kísau-waasi mintón-ayai sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-unampimba fáítuwana ówitaraiye.   
\s1 Ísu non-afóforaꞌo kuráin-aai.  
\r Mááka 6:45-52, Yóni 6:16-21  
\p
\v 22 Fáítuwana ówitowana minkákémbá Ísu wení kísau-waasi tiꞌmaréna séna kesí aifaꞌá nompín-táómpimba íyáteꞌa menáípáꞌ-náópaꞌa koró. Misáwífáꞌ-wáásí tiꞌmaré séꞌa kentí naaóꞌ-naoꞌa koró simátimenaumne séna  
\v 23 misáwífáꞌ-wáásí tiꞌmarówasa miwítí naaóꞌ-naoꞌa kuwaná Maníkómpáꞌó inaimó síndasafena omápaꞌa imérowana nóꞌwaamba túnkúwana Ísu weyáá mérowasa  
\v 24 wení kísau-waasi nompín-táómpimba non-afufumpá mérowana maramá nénkaꞌa wérowana óraa-fiyunda toꞌmaé téna mintáómba tataꞌótoꞌmarowasa ímba kumbá  
\v 25 siyarónkaꞌa Ísu non-afóforaꞌa maréna wení kísau-waasimo méronkaꞌa túwasa  
\v 26 non-afóforaꞌo wénumba awánésa táátafesa ésa tinekembá tataꞌá wéuwasa sésa waántágo wéniye suwaná  
\v 27 Ísu minúwóíyáán-úmai séna tááꞌa ifó aánoꞌa méraaro. Kemá úne súwana  
\v 28 Pítaa simámena séna emó Fasiꞌaénkó úrambo éma sinaꞌá non-afóforaꞌa emó méraandafaꞌa konó súwana  
\v 29 Ísu séna kanaán-ifo tiyó súwana nompín-táómpinkemba ásáfena non-afóforaꞌa Ísumo méropaꞌa kúmba  
\v 30 kaweꞌá úmaena kúmba óraa-fiyundamo toróntafena imáyáa éna inkaisúmba nompímbá kúwáfekoraꞌnara wéena óraakaꞌa séna Fasiꞌaénkóo kembá taꞌótoraao súwana  
\v 31 Ísu minúwóíyáán-úmai ayáámba fárúꞌmai taꞌótorena séna óraa-fiyundamo tóráíntafe sáwí-imayaa e kesí fasiꞌaéntáfémo ímbo imáyáamo óndasafe kúwáferaane. Kesí fasiꞌaéntáfé ímba kaeꞌ-ímáyáán-uwo séna  
\v 32 mindárai nompín-táómpimba íyátoyana óraa-fiyundago mafaúwasa  
\v 33 nompín-táómpimba mérowi Ísun-imayaa mósá marésa sésa éraiꞌa Maníkón-ááninko óne siyáawe.   
\s1 Ísu Kénésárétifaꞌa tíꞌo ún-kwaasimo asófatinkarain-aai.  
\r Mááka 6:53-56  
\p
\v 34 Éraiꞌa Maníkón-ááninko óne sésa waaúnkóní menáípáꞌá Kénésáréti-marafaꞌa kumbá marapáꞌá kúmúwasa  
\v 35 mimbápákén-kwáásí Ísumba awíyésa Ísun-iye sésa naaóꞌ-naoꞌa simátimesa Ísumo tamaún-aai isésa tíꞌo ún-kwaasi tíꞌmaesa tóso ésa  
\v 36 sésa ení unáánkwátóigoni áráíyaꞌa taꞌótoraiyana tíꞌa étinkainkwae suwasá taꞌótórówana tíꞌa étínkaraiye.   
\c 15  
\s1 Tíwáꞌnáti ámáámbo siyáan-aai.  
\r Mááka 7:1-13  
\p
\v 1 Ámáán-kawaa-waasiye ámáámbo sun-kwáásíyé Yérúsaremu-naopakemba Ísumo méropaꞌa tésa sésa  
\v 2 ení kísau-waasi nóra isasawá kentáá síwáꞌnáti ámáámba ímba arááíwaesawa tiyáámba ímba non-kwiyésawa tómbá wénaao suwaná  
\v 3 Ísu séna kentíwáꞌnámo simátímakaan-amaamba arááíwaeꞌa Maníkóní ámáámba wétaraisomba nóra séra miyá wéoo.  
\v 4 Maníkó séna kentinófoi-tuwiꞌa óraaꞌan-oro. Énifo anófoimo sáwíkaambo simátinkaindawimba tufuwíyana puwíníye Maníkó siyáifo  
\v 5 kembiwímó siyáamba moóráwigo anófoisafena simátimena séna moórá-tantaaꞌa Maníkóndén-ifo ímba kanaaꞌá timénaumne siyéna anófoi ímba wétuwaꞌnai-iye. Miyámó ontáféꞌa kanaán-iye wésewe.  
\v 6 Miyá-sáwíꞌó ontáféꞌa Maníkón-aai tuwéꞌa kentíwáꞌnáti ámáámba wéaraaiwaewe.  
\v 7 Kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásín-owe. Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Áísáya kembiwísáféna éraiꞌ-aai agaimaréna séna Maníkó séna   
\q1
\v 8 maawí kesúwíꞌa tóikaken-aantemba sésa ken-ímáyáá ímba tirumpimbá wéraiye.  
\v 9 Waásiti ámáámba símai paápé ombánifo Maníkóní ámáámban-iye karoꞌó sembá miyáráán-úmai ken-ímáyáá karoꞌ-ímáyáá mósá wémaraawe  
\p Maníkómó siyáiye Áísáya símai agaimakáiye Ísu siyáiye.   
\s1 Waásimo sáwíꞌo uwátínkáín-tantaakon-aai.  
\r Mááka 7:14-23  
\p
\v 10 Ísu minááí simátimena waásisafena teró súwasa wempáꞌá tuwaná séna simátíménda iséꞌa kaweꞌán-oro.  
\v 11 Máápaken-tantaaꞌo naawáí ímba waási sáwíꞌa wéuwatinkaifo tirumpinkén-ááígó aantemba waási sáwíꞌa wéuwatinkaiye siyáiye.   
\b  
\p
\v 12 Súwasa Ísuni kísau-waasi wempáꞌá tésa sésa ámáán-kawaa-waasi emó simátimenda-aai isésa aaisambá aéésa kaóráámba ína isaánó suwaná  
\v 13 Ísu séna kesifo wíyómpakewi ímbo uꞌmakáin-anauntumbo éna káúsuwainiye.  
\v 14 Ámáán-kawaa-waasi-taaisafeꞌa ímba óraaꞌ-imayaan-oro. Miwí ímbo aambó awánaankakemba tóikakemba karoꞌá simátimesa sésa aambá aráátimenaumne wésewe. Moórá aúgafitawi moórá aúgafitawimba ayáán-toꞌmaesarai ímba kanaaꞌá kóyááfo miyámó ésaraimo ésarai maipímbá kotanaa fáyááye súwana  
\v 15 Pítaa séna waéꞌmai-aaimo simátimenda-aaigoni áwáuma simásimiyo súwana  
\v 16 Ísu séna kenkwáráꞌá ímba tááko péé wésisaꞌa ísáámbanifo ímba ísámai kaweꞌá uráawe.  
\v 17 Máápaken-tantaaꞌo naawí tindáámpáꞌá kúwátúsúwinifo  
\v 18 aaimó wésemba tirumpinkén-ímáyáágó éna mindá waási sáwíꞌa wéuwatinkaiye.  
\v 19 Tirumpin-ímáyááfínkémbá sáwí-imayaa ésa tínkamiyasamo puwíyasamo ésa aare-úmémbá ésa waai-úmémbá ésa seyaafá-tántááꞌá umémbá ésa karoꞌ-ááí simátinkesa símai sáwíꞌa uwátinkesa  
\v 20 miyá-sáwíꞌó wéomba tirumpinkén-ímáyáágó waási sáwíꞌa wéuwatinkaifo tiyáámbo ímbo non-kwiyésamo tómbó wénaamba miwá ímba waási sáwíꞌa wéuwatinkaiye Ísu siyáiye.   
\s1 Kénaani-marafaken-ininkon-aai.  
\r Mááka 7:24-30  
\p
\v 21 Ísu minááí simátimena wení kísau-waasi tíꞌmaena Táyaa-naopaꞌe Sáíndóni-naopaꞌe mináémpáꞌó kúmba  
\v 22 mináémpákén-ínínkó ímba Yúndaa-inimba póna Kénaani-ininko Ísumpaꞌa téna óraaka séna óraakoo Téfítin-andafakewi arumbá uwásinkaao. Sáwí-amutamba kesiyáámúnkon-arumpimba méraisana sáwíꞌa úmai méraiye súwana  
\v 23 Ísu iséna ímba aaí súwasa wení kísau-waasi wempáꞌá tésa óraaka sésa aiꞌmátuwaao. Aasiyaasí miyá sifáínifo suwaná  
\v 24 Ísu séna Maníkó siꞌmákaisaꞌa Ísareri-waasi aantemba túwaꞌnai eꞌa Ísareri-waasimo sipisípi-poiyaan-úmaimo wété wéowi wétuwaꞌnai-une súwana  
\v 25 minínínkó Ísun-amándáraꞌa maraꞌá kumbaéna séna óraakoo súwaꞌnai uwo súwana  
\v 26 Ísu séna iyámpóíti tómbá maimái iyámbá timúnafo miyáumai Ísareri-waasimo túwaꞌnai úndantemba emá fíꞌonkaa-inimba ónda póꞌa áwaꞌnai únafo súne súwana  
\v 27 minínínkó séna óraakoo éraiꞌa sémpo iyánkón-afowá ewé sínana tón-ayai tawémandaiye. Miyáumai fíꞌonkaa-ininkon-iye sínana kanaán-ína súwaꞌnai ínono súwana  
\v 28 Ísu séna kentáfé fasiꞌámai méraanda-ininko sénda póꞌa miyá ónaumne séna minkánáá ayáámúnkomba asófankaraiye.   
\s1 Ísu sáwífaꞌnanka asófatinkarain-aai.  
\p
\v 29 Asófankena kúmba Káríri-waaunkoni áwáífaꞌa kógáramai omápaꞌa maraꞌá imérowasa  
\v 30 sáwífaꞌ-waasi wemó méropaꞌa kumbá tísamaimo táúnkon-kwaasiye tiyáántámbo káénkuron-kwaasiye túrambo kafíkón-kwaasiye aaimó ímbo sun-kwáásíyé fíꞌo-fiꞌon-tiꞌo  
\p ún-kwaasi tíꞌmaesa wenaísamaifimba mótinkowana asófatinkowasa  
\v 31 tísamaimo táúnkon-kwaasi kaweꞌá uwasá tiyáántámbo káénkuron-kwaasi kaweꞌá uwasá túrambo kafíkón-kwaasi kaweꞌ-úmai awánowasa aaimó ímbo sun-kwáásí aaí suwasá misáwífáꞌnánká awánésa áfááraumai tááꞌa úwasa Ísareri-waasiti Fasiꞌaénkón-áwíꞌa mósá makáawe.   
\s1 Ísu anekaꞌá tómbó tímakain-aai.  
\r Mááka 8:1-10  
\p
\v 32 Maníkón-áwíꞌa mósá marówana Ísu wení kísau-waasi táántowasa tuwaná séna maankwáásísómbá kaumbo-kánáá keséꞌa taméraawana tómbó maimaé tiyáamba taíꞌáísaꞌa sirumbá uwátinkaumne. Tiꞌmáráanasa miwítí naaóꞌ-naoꞌa kónááfo aampaꞌó wíyamba táái táínasa púwófainiye súwasa  
\v 33 wení kísau-waasi sésa máásai-marafaꞌa sáwífaꞌ-waasin-ofo nááfaken-tona maimáíya timénaumno suwaná  
\v 34 Ísu tísai ena séna nóraumai-tona wéraiyo súwasa afakaeté-tomba wéraisana sesimáí-mofaaꞌwaraꞌa wéraiye suwaná  
\v 35 minkwáásísóntáféna séna maraꞌ-méraaro séna  
\v 36 afakaeté-tone mófááꞌe maisoréna Maníkóntáféna súwiyo séna mintómbá tafántafan-úmai wení kísau-waasi timúwasa minkwáásísómbá tímúwasa  
\v 37-38 seyaafáꞌnánká nowaná tímúꞌa fówasa sáwífaꞌ-waasi 4,000 waaima uwasá aarewé iyámpóíwaraꞌe miyáumai-waasi nowaná tímúꞌa fówasa wení kísau-waasi mintón-ayaimo túwómba afakaeté-unampimba fáítuwana ówitowana  
\v 39 Ísu misáwífáꞌ-wáásí tiꞌmaréna wení kísau-waasiyeꞌa nompín-táómpimba íyátesa Mágátani-aempaꞌa kuráawe.   
\c 16  
\s1 Ímbo awánáúnda-kisau mauwómó siyáan-aai.  
\r Mááka 8:11-13, Rúku 12:54-56  
\p
\v 1 Mifáꞌá Ísu mérowasa ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasiye Ísumo sáwí-aaimo sínda isánae sésa Ísumpaꞌa tésa sésa éraira Maníkómpákéná kunkáanai ímbo awánáúnda-kisau máínata awánaano suwaná  
\v 2 Ísu séna fénáímpinkaꞌo awánaamba aafáúmá naaeríríꞌa isaꞌá séꞌa aafáyáa aaꞌá káíníye séꞌa  
\v 3 aafáyáaraꞌa awánaamba ainánkó aafáúmá káátasuwaisaꞌa séꞌa káféꞌa aaꞌá tíníye wésewe. Wíyómpaꞌo awánéꞌo ombá séꞌa aaꞌá káíníye. Aaꞌá tíníye wésemba miyán-tántáákóní áwáuma awánaambanifo Maníkómó káféꞌo wéin-tantaakoni áwáuma ímba awánaraawe.  
\v 4 Káféꞌo méraan-kwaasi sáwí-waasi éꞌa Maníkóntáféꞌa ímba imáyáa éꞌa kentáféꞌa wéseꞌa Maníkómó aiꞌmákainamo e ímba awánáúnda-kisau máínata awánaanomo wésemba naaófáꞌá Maníkó Yónaambo uráintemba kembá miyá ínífo minááí imáyáan-oro. Naaófáꞌó óraaꞌ-mofaako Yónaambo nawíkowanamo kaumbo-kánáámó arumpimbó méraintemba kemá kaumbo-kánáá maipímbá ménaumne Ísu séna tiyuwéna kuráiye.   
\s1 Ímba kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí-iꞌa orómó siyáin-aai.  
\r Mááka 8:14-21  
\p
\v 5 Tiyuwéna kúmba Ísu wení kísau-waasiye nonkwaaúnkóní menáípáꞌó kumbá marapáꞌá kumésa wení kísau-waasi péréti-tomba ímbo máúmba tuwinkésa kuwaná  
\v 6 Ísu ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí owé-ímáyáá éna wení kísau-waasi simátimena séna intóráín-tantaaꞌa kári-tantaaꞌa moórá-tonkon-awiꞌa péréti mimpímbá márááwanamo intoréna óraaꞌo intembá ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasisafeꞌa imáyáa éꞌa kentúma káráwiyoro súwasa  
\v 7 keáímbá sésa nóra sénawa miyá wésiyo. Péréti-tomba ímba maimaéta túnanasa miyá wésiye suwaná  
\v 8 Ísu keáímbó wésun-aai iséna nóra séra tómbá ímba wéraiye-aai wéseo. Kári-timankunkumban-ifo kentáféꞌa timankúnkúmba oro.  
\v 9 Kanaaꞌá tómbá timénaumpo ááémo uráundawini áwáuma ímba tááko péé wésiye. Séfataase-tombo tafántafan-úmaimo sáwífaꞌa 5,000 waasi timéwánasa naráamba mintón-ayai nóraumai-unampina fáíturaawara kemó uráundawini áwáuma ímba awánaraawe.  
\v 10 Afakaeté-tombo tafántafan-úmaimo sáwífaꞌa 4,000 waasi timéwánasamo naráamba mintón-ayai nóraumai-unampina fáíturaawara kemó uráundawini áwáuma ímba awánaraawe.  
\v 11 Ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasisafeꞌa imáyáa éꞌa pérétimo intóráín-tantaatafeꞌa kentúma káráwiyoro-aaimo súnda ímba péréti-tontafeꞌa wésumpo nóra séra ímba ísaraao súwana  
\v 12 tááko péé súwasa minááígóní áwáuma ísówana péréti-tontafena ímba siyáifo ámáán-kawaa-waasiye Sátúsi-amaan-kawaa-waasiye tááisafena séna káráwiyeꞌa méraaro siyáiye.   
\s1 Pítaa Ísuni áwáumo siyáin-aai.  
\r Mááka 8:27-30, Rúku 9:18-21  
\p
\v 13 Ísu Sísááríya Fírípái-naoꞌ-aempaꞌo kúmba wení kísau-waasi tísai ena séna seyaafáꞌnánká kembá waási úrankontafesa nóran-kwaasiyewa wéseo súwasa  
\v 14 miwí tuwímbai sésa emá Yóni nombó maitinkáándawi óne sewasá tuwímbai sésa naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakaandawin-awiꞌa Íráiyaa óne sewasá tuwímbai naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakaandawin-awiꞌa Yérémaya óne sewasá tuwímbai sésa naaófáꞌá Maníkón-aai simátímakaawifinkemba moóráwigo óne wésewe suwaná  
\v 15 Ísu séna kembiwí kentáféꞌa nóran-kwaasiyewa wéseo súwana  
\v 16 Sáímoni Pítaa séna Maníkómó íyáfasinankaraiwaimba Yúndaa-waasisa wéamuꞌmaraundawisa óne. Maníkó fasiꞌaénkwáráwín-ááninko óne Pítaa súwana  
\v 17 Ísu séna Sáímoni Yónaan-ááninko ónana Maníkó kaweꞌá wéuwankaiye. Kesí ááinkoni áwáumo sénda waási ímba simáméfo kesifo wíyómpakewi minááí embá simámísa isáánda póna Maníkó embá kaweꞌá wéuwankaiye.  
\v 18 Simátimeꞌa súne. Enáwíꞌa Pítaawemo wésemba mináwíkóní áwáuma óntamban-iye. Óraaꞌ-ontankaꞌa kesí naankáámbá ondá mindánkáámbá kesí waási-iꞌa owaná púwó-fasiꞌaenko ímba íyáákainiye.  
\v 19 Maníkó wení waásimo wégarawi-fasiꞌaemba áména marapáꞌó méraanda sáwíꞌo ombá aambó fasiyóndanten-úmai Maníkó wíyómpaꞌa ména éꞌa aambá fásíꞌmakaiye. Kaweꞌó ombá ímbo aambó fasiyóndanten-úmai Maníkó wíyómpaꞌa ména éꞌa miyá uráiye simásuwena  
\v 20 wení kísau-waasisafena óraaka séna Maníkómó íyáfasisinkaiwai Yúndaa-waasi wésimuꞌmaraawi úne-aai ímba simátíméro Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu pukéꞌa íyáfasinanaumnemo siyáin-aai.  
\r Mááka 8:31–9:1, Rúku 9:22-27  
\p
\v 21 Minkánáá Ísu wemó puwínda-aai ómbarena wení kísau-waasi simátimena séna Yérúsaremu-naopaꞌa kondá Yúndaa-oraaꞌ-waasiye óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáámbo sen-kwáásíyé síꞌo índa-iꞌa uwásinkesa sínkamiyaꞌo púwóndanifo kaumbo-kánáá maisúwáanana Maníkó íyáfasisinkainiye súwana  
\v 22 Pítaa áíꞌmaena weyááfaꞌa máankena séna Fasiꞌaénkóo miyán-ááí sénafo Maníkó ímba ewé sínasa séndantemba ímba uwánkanaawe súwana  
\v 23 Ísu waeréna Pítaantafena óraaka séna waántáwanko siyuwé kóuwo. Waásiti imáyáafinkemba wésempo ímba Maníkóní imáyáafinkemba wésempo kesí aambá ímba faiyuwó Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 24 Ísu minááí simámena wení kísau-waasi simátimena séna kembó sirááíwaenae síyawi tirááímo táínda-tantaaꞌa ímba taꞌótóráaro. Kemó púwónda-aaraa-taimo súwaataꞌmae kondantembá kembó sirááíwaiyawi umbai-tántááꞌá timíyasa minúmbáí-tántááꞌá úwoi maimaésa sirááíwaenaawe.  
\v 25 Tirááímo táínda-iꞌo ésa ímba kaweꞌ-úmai méranaafo kentáfésa ísámaimo tirááímo táínda-tantaaꞌo tuwésamo puwésa aúíꞌa úmai maéꞌmaeꞌa ónááwe.  
\v 26 Mararáké-séyááfá-tántááꞌó maésamo puwíyanamo éna mintántáákó ímba túwaꞌnai íníye. Puwíyamba marapáꞌó makáan-tantaatamba ímba méyámbátuwesa anekaꞌá ayáátááka méranaawe.  
\v 27 Kemá waási úranko kesí kísau-waasi wíyómpakewiye kesifoní fasiꞌaénkwáráꞌá kuméꞌa seyaafáꞌ-wáásímó miyámó úmae wéiyomba imáyáa éꞌa miwítí méyámbá timénaumne.  
\v 28 Éraiꞌa simátime súne. Tuwímbai maankáꞌó méraan-kwaasi ímba aifaꞌá pukénkaꞌa kemá waási úranko kesí waásimo kawáánúnda suwánéꞌa ánaaemba puwónááwe Ísu siyáiye.   
\c 17  
\s1 Ísu fíꞌon-kuwawaaꞌo faúkáin-aai.  
\r Mááka 9:2-13, Rúku 9:28-36  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimena afaꞌmóráe-noꞌwaamba waéna Pítaane Yémísine wenáfáko Yónine tíꞌmaena omápaꞌo iyúmba miwí aantemba imésa  
\v 2 miwí túrankaꞌa Ísu fíꞌon-auma faufúwana óipakemba aafáúgómó inten-úwana wení unáánkwátóiyakemba sán-kena waéníꞌa kówasa  
\v 3 awánomba kaeꞌ-wáásíyáí wíyómpakemba paápé ésarai mindárai-tuwiꞌa Mósesee Íráiyaaeꞌa Yúndaa-waasi tíwáꞌnárai Ísuweꞌa aaí wésuyana  
\v 4 Pítaa Ísuntafena séna Fasiꞌaénkóo maankáꞌó méraundasa kaweꞌá imbá póta emó sinatáámó éta wááu-namba kaumbosáámó ondasá moórá endé éta moórá Mósesende éta moórá Íráiyaande éta miyásá onó siyáiye.   
\b  
\p
\v 5 Miyá wésunkaꞌa ainánkó sán-kámaena waéníꞌa kámae kuména kunkáátowana mináínámpínkémbá aaigó aantemba séna miwá kesáánimba isaꞌá wen-ímáyáá wéeꞌa óraaꞌ-aamoi uwánkaumne. Wenáái ísáaro súwasa  
\v 6 wení kísau-waasiyau minááí isésa táátafesa ésa marapáꞌá kífaesa tinekembá tataꞌá úwana  
\v 7 Ísu miwímó méropaꞌa téna tineꞌá taꞌótorena séna tááꞌa ifó íyáfasinaaro súwasa  
\v 8 awánomba mindárai wíyómpaꞌa íyúyana Ísu aantemba méraiye.   
\b  
\p
\v 9 Úwasa omápakemba kúmúmba Ísu óraaka simátimena séna awánaamba ímba simátíméro. Kemá waási úranko púwóndafinkembo íyáfasinaandaraꞌa awánaamba kanaaráꞌá simátímaꞌmae íyóro súwasa  
\v 10 wení kísau-waasiyau Ísumba áísai esa sésa ámáámba sen-kwáásí Íráiyaa aifaꞌá paápé ínana Maníkó íyáfasinankaiwai Yúndaa-waasisa amuꞌmakáundawisa ánaaemba paápé íníyemo sembá nóra sésawa minááí wéseo suwaná  
\v 11 Ísu séna aifaꞌá Íráiyaa paápé éna toꞌmayaa íníye-aai éraiꞌ-aain-iye.  
\v 12 Simátimeꞌa súne. Íráiyaa éꞌa paápé úwasa ímba Íráiyaan-iye sésa sáwíꞌa uwánkanae sésa sáwíꞌa uwánkesa miyá uráantemba kembá waási úrankomba sáwíꞌa uwásinkanaawe súwana  
\v 13 tááko péé súwasa Íráiyaa siyáimba Yóni nombó maitínkaraiwaintafena siyáiye siyáawe.   
\s1 Ísu sáwí-amutambo maiyáúkain-aai.  
\r Mááka 9:14-29, Rúku 9:37-42  
\p
\v 14 Simátimesa omápakembo kúmúmba sáwífaꞌ-waasi túwaandu urówasa awánomba moóráwigo Ísumpaꞌa téna aísamaifimba kífaena séna  
\v 15 óraakoo kesáánimba arumbá uwánkaao. Sáwíꞌa uwáwéna ména tanaambá fágufagu isaná aigaregó nonkááníꞌa isaná aíyayaamba kuꞌwisaná nompíné iyafíné tanaambá wéfamaena wénisaꞌa  
\v 16 ení kísau-waasi méraapaꞌa máankaunasa ímba kanaaꞌá kaweꞌá uwánkaraawe súwana  
\v 17 Ísu séna kentí imáyáa kaentaén-ímáyáá isaꞌá kentáféꞌa ímba imáyáa owaná póna sirunkó umbaí wétaifo nóraumai-kanaarara keséꞌa ménaumno. Enáánimba áíꞌmae tiyó súwana áíꞌmae túwana  
\v 18 Ísu sáwí-amutankontafena séna auwé kóuwo súwana arumpinkémbá auwéna kóúwana miníyámpóí kaweꞌá uwánkowana kaweꞌá úmai méraiye.   
\b  
\p
\v 19 Kaweꞌá uwánkowasa ánaaembo Ísu weyáámo méronkaꞌa wení kísau-waasi tésa sésa nóra sétaawa misáwí-ámútámbá ímba kanaatá maiyáúkaumno suwaná  
\v 20 Ísu séna Maníkóntáféꞌo maiyauwáíníyemo séꞌo timankúnkúmbo onkakaa maiyaúwáísino. Éraiꞌa simátimeꞌa súne. Moórá-taigon-awiꞌa másítáti káriꞌ-aramba íyáísana áruma wíkéna óraa-tainambo wéintemba kentáféꞌa timankúnkúmba kárikaꞌa uréꞌa ánaaemba óraakaꞌa timankúnkúmba éꞌa omátafeꞌo séꞌo faiwíꞌmae fíꞌon-aempaꞌa kóuwomo síyanamo éna miyá íníye.  
\v 21 Maníkómpáꞌá inaí síyantafesa tómbá aawentamó ombá minánkó aantemba miyá-sáwí-ámútámbá maisuwáíníye siyáiye.   
\s1 Ísu puwínda-aaimo siyáin-aai.  
\r Mááka 9:30-32, Rúku 9:44-45  
\p
\v 22 Ísu wení kísau-waasi Káríri-aempaꞌa túwaandu uwaná Ísu simátimena séna kembá waási úrankomba fíꞌon-kwaasi timíyasa  
\v 23 sínkamiya puwéꞌa kaumbo-kánáá maisúwáanana íyáfasisinkainiye simátimuwana miwí tirunkó umbaí taráiye.   
\s1 Taakisi-óntámbó tukáan-aai.  
\p
\v 24 Tirunkó umbaí tówasa Ísu wení kísau-waasiye Kápaneamu-naopaꞌa kumbá óraaꞌ-amaan-dankontafesa taakisi-óntámbá wémauwai Pítaampaꞌa tésa sésa ení óraako óraaꞌ-amaan-dankontafena taakisi-óntámbá wétuwai ína wétuwaiyo suwaná  
\v 25 Pítaa séna wétuwaiye simátimena naaúmpaꞌa iyúwana taakisi-ááímó siyónkaꞌa Ísu Pítaamba áísai ena séna Sáímoniyo marapákén-órááꞌ-wáásí timááraawifakemba taakisi-óntámbá maésa fíꞌonkaafakemba maésawa wéompo nóran-imayaamo wéemo e simásimiyo súwana  
\v 26 Pítaa séna taakisi-óntámbá fíꞌonkaafakemba wémaewe súwana Ísu séna miyáumai Maníkóní waásisa póta óraaꞌ-amaan-dankoni taakisi-óntámbá ínta tuwánáúmpo  
\v 27 aaisambá sefáímpóta úwoi tuwánáúmpo nonkwaaúmpáꞌá kuré ándá túwénana kumína aifaꞌó tawáínda-mofaaꞌa maiyé óipimbo óntambo wéraina maimaé minóntántámbá esáféwe kendéwe taakisi máuwo Ísu súwana miyá uráiye.   
\c 18  
\s1 Nááwa íyáákaiyomo siyáan-aai.  
\r Mááka 9:33-37, Rúku 9:46-48  
\p
\v 1 Minkánáá Ísuni kísau-waasi wempáꞌá tésa taáísai esa sésa Maníkó wení waásimo kawáánin-kwaasifinkemba nááwa íyáákesawa óraaꞌ-waasi-iꞌa wéiyo suwaná  
\v 2 Ísu moórá-iyampoi áántowana túwana afufumpimbá íyáfasinankena  
\v 3 séna éraiꞌa simátimeꞌa súne. Sen-ímáyáámó ímbo tuwéꞌo iyámpóímo ímbo íyáákanae-imayaamo ontembó kembiwí miyán-ímáyáámó ímbo íyanamo éna Maníkó kenkáꞌá ímba kawááníníye.  
\v 4 Miníyámpóígómó tísamaifimbo máíntemba miyámó wéowi Maníkó wení waásimo kawáánin-kwaasifinkemba wéiyaakaawe.  
\v 5 Kentáfésa imáyáa ésa iyámpóímo áwaꞌnai onten-úmai wésuwaꞌnai-owe Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwíꞌo on-aai.  
\r Mááka 9:42-48, Rúku 17:1-2  
\p
\v 6 Ísu minááí simátimena séna iyámpóímo kesááisafesamo timankúnkúmbo onten-úmai tuwímbai timankúnkúmba wéowe. Tuwímbai tésa kesááisafesamo éraiꞌemo wésewi karoꞌ-ááí tasimátimiyasa isésa sáwí-ampaꞌa kóíyasa Maníkó karoꞌó síyawi sáwí-meyamba óraaꞌa timínífo miwímó tinuwarampimbó óraaꞌ-ontambo fáríꞌwimaresamo nompímbó túwááwasamo kumpuwésaraa karoꞌ-ááí ímba simátíméwasa sáwí-ampaꞌa ímba kowisinó. Mindá kanaán-iye.  
\v 7 Marapáꞌó méraankaꞌa kesáái tuwésa sáwí-ampaꞌa wíyantafena fíꞌo-fiꞌon-tantaako wétafisiye. Miyá-sáwí-tántáákó waéꞌwaeꞌa wéimba pósa sáwí-ambo fíꞌowimo aráátíméwi sáwí-meyamba maénááwe.  
\v 8 Tiyáánkowaꞌi tísamaigowaꞌi sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnafo séꞌa moórá-tiyaanaꞌi moórá-tisamaiyaꞌi kambísásúwáaro. Kae-tíyáánáꞌi kae-tísámáíyáꞌi wérainaꞌo éꞌa sáwí-marupaꞌo iyamó wégaipaꞌo wíyamba mindá sáwíꞌan-iye. Sáwíꞌo uráimbo maisuwéꞌo méraiyamba mindá kaweꞌán-iye.  
\v 9 Túrankomo sáwíꞌo ínaꞌa misáwí-ámpáꞌá kúnafo séꞌa moórá-turamba fitúwáaro. Kae-túrántámbó awánéꞌo éꞌa ónkaifaꞌo iyamó wégaipaꞌo wíyamba mindá sáwíꞌan-iye. Sáwíꞌo uráimbo maisuwéꞌo méraiyamba mindá kaweꞌán-iye Ísu siyáiye.   
\s1 Sipisípi-poimo áwiyokain-aai.  
\r Rúku 15:3-7  
\p
\v 10 Ísu séna úwoi-waasisafeꞌa sáwísamban-owe  
\p ímba síyamba káráwiyoro. Maníkóní kísau-waasi wíyómpakewi miwíyáꞌá káráwiyaawai kesifo wíyómpakewini ewaaꞌá mésa miwí táái wésimamefo káráwiyoro Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 11 Ísu minááí simátimena séna kemá waási úranko Maníkóní aampaꞌó ímbo wéaraaiwaen-kwaasisafeꞌa saafá úmai sáwíꞌo úmaimo méraampinkemba kaweꞌ-ámpáꞌá métínkáandasafeꞌa kunkáumne.  
\v 12 Sipisípiyaꞌa káráwiyowi on-ááí ísáaro. Moóráwigo sáwífaꞌa 100 sipisipiyaꞌa káráwiyaisana moórá-sipisipi áwiyoꞌwisana misáwífá-sípísípímó umó wénaamba tiyuwéna moórámo áwiyoꞌwimba kosaafá émena  
\v 13 awánénamo imbá aamoí éna séna kesí sipisípimo áwiyoꞌwimba áíkaumne séna mimbóráwígóntáféna óraaꞌ-aamoi éna sáwífa-sipisipimo ímbo áwiyokombo úwoimo méraawiti aamoí kárikaꞌa wéiye.  
\v 14 Sipisípiyaꞌo káráwiyowimo áwiyoꞌwi-sipisipisafenamo arunkómó umbaimó taintembá kentifo wíyómpakewi wení aampaꞌó ímbo wéaraaiwaen-kwaasisafena arunkó umbaí  
\p wétaiye Ísu siyáiye.   
\s1 Kentí waási sáwíꞌo uwátínkáán-aai.  
\p
\v 15 Ísu minááí simátimena séna ení waási Maníkóní waásigomo embó sáwíꞌo uwánkainamo e wempáꞌá minááísáfé kosimámínana we aantemba méraindaraꞌa kosimámínana enáái isénamo arupísemo uwánkainamo ékai wesé eséꞌa kaweꞌá úmai méraakaiyo.  
\v 16 Enáái ímbo isáínamo e moóráwigonaꞌi kaekónáꞌi kotíꞌmai weséꞌa mé simámuwo. Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna moóráwigomba aaifimbá maenkánae séna minááímó ísaraawi kaeráꞌi kaumbowáꞌi tíꞌmaena mátinkena áísai úmai isáíníye siyáimba mindásafena ení waási enáái isáíndasafena moóráwigonaꞌi kaekónáꞌi kotíꞌmai wenkáꞌá méꞌa simámiyana kentáái isáíno.  
\v 17 Énifo ímbo isáínamo e Maníkóní waási torupátinke enáái simátímínasa mésa simámiyana wemó miwí tááimo ímbo isáínamo e imáyáa e sé Maníkóní aambó ímbo arááíwáén-kwaasiyaamba éna taakisi-úmén-kwáásíyáámbá wéiye siyó Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 18 Ísu séna éraiꞌa simátimeꞌa súne. Marapáꞌó méraankaꞌa sáwíꞌo ombá aambó faíyónten-úmai Maníkó wíyómpaꞌa ména éꞌa aambá fáíꞌmakaiye. Kaweꞌó ombá ímbo aambó faíyónten-úmai Maníkó wíyómpaꞌa ména éꞌa miyá uráiye Ísu siyáiye.   
\p
\v 19 Ísu minááí simátimena séna moórá-aai simátíménda ísáaro. Marapáꞌó méraankaꞌa kaeꞌ-wáásígóráímó moórá-aaisafesaraimo mimbórá-ímáyáámó ésaraimo kesifo wíyómpakewimo áísai íyanamo éna miyá uwátinkainiye.  
\v 20 Kaumbo-kaeꞌ-wáásí kentáfésa imáyáa ésa túwaandu ombá túwaꞌnai ondasáféꞌa miwíséꞌa ménaumne Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 21 Ísu minááí súwana Pítaa Ísumpaꞌa téna séna Fasiꞌaénkóo kesí waásimo sáwíꞌo uwásínkáfaꞌo wéiyomba mindásafeꞌa nóraumai-kanaawa ímba aaifimbá maenkéra ímba imáyáa éra ifátuwanaumno. Afakaeté-kanaa sáwíꞌa uwásínkáímba ímba aaifimbá maenkéꞌa ímba imáyáa éꞌa ifátuwaunda póꞌa moórá-kanaamo sáwíꞌo uwásinkaindaraꞌa aaifimbá ína maenkéra ína imáyáa éra ifátuwanaumno súwana  
\v 22 Ísu séna ímba afakaeté-kanaa aantembanifo úwoi miyá úmae iyuwó Ísu siyáiye.   
\s1 Óntambo ámakaintafena ímba ifátuwaaomo siyáin-aai.  
\p
\v 23 Ísu séna sáwíꞌo uwátínkáámba ímba imáyáa éꞌa ifátúwáaromo súnda maarásáféꞌa súne. Maníkó wení waásimo kawáámó in-ááí maarán-ááín-iye. Moórá óraaꞌ-waasigo wení kísau-waasi óntamba wááu tímakena  
\v 24 tísai ónae wéimba óraaꞌ-ontamba 10,000,000 ontamba wááumo ámakaiwaimba moóráwigo áíꞌmaena móaminkwae séna íyísana  
\v 25 ímba móamintafena óntan-anafo wení kísau-waasisafena séna wembá aiyéꞌa awaainínkómbá aiyéꞌa wení iyámpóíye wení póíye wení óntawe maimaéꞌa fíꞌon-kwaasiti kísaumo maíndasafeꞌa miwí wétimeꞌa óntamba maimaéꞌa kemó tukáunda-ontankaamba úmai másíméro sisaná  
\v 26 wení kísau-waasigo aísamaifimba kífaena séna arumbá uwásinkema simuꞌmakénaꞌa óntamba saafá éꞌa seyaafáꞌá áméno sisaná  
\v 27 wení óraaꞌ-waasigo arumbá uwánkena séna kanaán-ifo wááumo ámakaunda-ontamba ímba imáyáa ónaumpo ifátuwaao sisaná  
\v 28 kísau-waasigo máápaꞌa kuména moórá kísau-waasigomba awánéna káriꞌ-ontamba 100 ontamba ámakaiwaimba awánéna amóísáúmba kuntaraména óraaka séna wááumo ámakaunda-ontamba minúwóíyáámbá simiyó sisaná  
\v 29 wenaísamaifimba kífaena séna arumbá uwásinkema simuꞌmakénaꞌa óntamba saafá éꞌa áméno sisaná  
\v 30 ímba iséna áíꞌmaena ándáfaꞌa móankena séna wááumo ámakaunda-ontamba símínasa faútúwáaro sisasá  
\v 31 kísau-waasisomba awánésa tirumbá uwánkesa miwítí óraaꞌ-waasigomba kosimáméwana  
\v 32 óraaꞌ-waasigo iséna wení kísau-waasigo sáwífaꞌ-ontamba 10,000,000 ontamba maiyáiwaimba áántaisana tisaná séna sáwí-kisau-waasi óne. Kentáfé arumbá uwásinkaao séndasafeꞌa miyá éꞌa óraaꞌ-ontamba wááu ámakaunda-ontamba ímba imáyáa ónaumpo ifátuwe ímba simiyó séꞌa  
\v 33 sirumbó uwánkaraundantemba moórá-kisau-waasigomba arumbá uwánkááraamba sáwíꞌa óne séna  
\v 34 arumbá óraa-sawiꞌa uwánkena ándáfaꞌo káráwiyaiwaikaꞌa móankena séna wááumo ámakaunda-ontamba seyaafáꞌá simína faúꞌauwaao sisaná ándáfaꞌa ánkaraiye  
\v 35 Ísu simátimena wení kísau-waasisafena séna kentí waásimo sáwíꞌo uwátínkáámbo ímbo ifátuweꞌo imáyáamo úmaeꞌo wéiyiyanamo éna kesifo wíyómpakewi kentí sáwí-imayaa ímba maitiyuwáíníye. Óntan-anafomo intembá kesifo miyá uwátinkainiye Ísu siyáiye.   
\c 19  
\s1 Aarakwáꞌó tuwínáán-aaimo siyáin-aai.  
\r Mááka 10:1-12, Rúku 16:18  
\p
\v 1 Ísu mináyáátááꞌ-ááí simátimena Káríri-aempaꞌa tuwéna Yúndiyaa-aempaꞌa Yóndani-nonkoni menáípáꞌ-áémpáꞌá komérowasa  
\v 2 sáwífaꞌ-waasi tóso uwaná tíꞌo ún-kwaasi asófatinkaraiye.   
\p
\v 3 Asófatinkowasa ámáán-kawaa-waasi sésa Ísumo sáwí-aaimo sínda isánae sésa Ísumpaꞌa tésa sésa moórá-waasigo maanááísáfénawaꞌi fíꞌo-fiꞌon-aaisafenawaꞌi awaainínkómbá kanaará auwáíníyo. Miyámó énamo éna ámáán-aai taraisíni ína taraisíníyo suwaná  
\v 4 Ísu séna naaófáꞌó Mósesemo agaimakáin-aai toráumai awánaraawe. Maarán-ááí agaimaréna séna Maníkó wíyóne marawémó úmaronkaꞌa aarewárá waaiwáráꞌá úmakaiye.  
\v 5 Úmarena séna aarewárá waaiwáráꞌá úmakaundasafesa tinófoi tiyuwésa awaaikóe awaainínkóeꞌa tagááísamai mimbórá-túmá maꞌmái méranaawe Maníkó siyáiye.  
\v 6 Mindásafesa awaaikóe awaainínkóeꞌa ímba kaeꞌ-wáásíyáámbá ésa mimbóráíꞌa wéowe. Maníkó aare-waaí mimbóráíꞌa uwátínkaraintafesa ímba tuwínáaro Ísu súwasa  
\v 7 miwí sésa naaófáꞌá Mósese maará siyáiye. Moóráwigo awaainínkómbá aiꞌmátuwaindawi aúfáífimba agaimaréna séna kesuwaainímbá aiꞌmátuwaumne séna agaimái amíno siyáiye. Nóra sénawa miyán-ááí siyáiyo suwaná  
\v 8 Ísu séna kentíwáꞌná tirumbó makáamba pósa Maníkón-aai ímbo ísóntafena mindásafena Mósese minámáámbá siyáimbanifo Maníkó wíyóne marawémó úmaronkaꞌa ímba miyá siyáiye.  
\v 9 Simátimeꞌa súne. Moóráwigomo awaainínkó ímba moórá-waasigoeꞌa wénisana awaaikó fíꞌon-aaisafena aiꞌmátuwenamo fíꞌon-inimbo wémaimba umémbá wémaiye Ísu siyáiye.   
\p
\v 10 Ísu minááí simátimena mérowasa wení kísau-waasi sésa aaremó máémba sénda-aai wérainkaꞌa pósa miyá wéofo ímbo aaremó maésamo úwoimo máémba kaweꞌá wéowe suwaná  
\v 11 Ísu séna sen-ááí seyaafáꞌnánká ímba kaweꞌá úmai ísááwasa aaremó ímbo maíyantafesa Maníkó fasiꞌaémbá tímakaiwai minááí wéisaawe.  
\v 12 Tuwímbai moórá-mora-aaisafesa ímba aaré máéwasa tuwímbai tinófoi uwó-wáásí matínkaraawi aaré ímba máéwasa tuwímbai túmo sáwíꞌo uwátínkaraawi aaré ímba máéwasa tuwímbai Maníkó wení waásimo kawáánin-aai isésa Maníkóntáfésa imáyáa ésa aaré ímba wémaewe. Kanaaꞌá miyá ónaumnemo sewí minááí isánááwe  
\p Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu iyámpóímo ayááfúmbo tátínkarain-aai.  
\r Mááka 10:13-16, Rúku 18:15-17  
\p
\v 13 Ísu simátimuwasa tuwímbai Ísu taꞌótorena kaweꞌá uwátinkena Maníkómpáꞌá inaí sínkwae sésa iyámpói tíꞌmae tuwasá wení kísau-waasi sésa tíꞌmae kóro suwaná  
\v 14 Ísu simátimena séna ímba kóro síyamba tiyuwáíyasa kempáꞌá iyámpói úwoi teró. Miníyámpóímó kempáꞌó tentembá Maníkó wení waásimo kawáánimba miyáráán-úmai wégawaanimba iyámpóímo kempáꞌó tíyan-amba ímba aambá faíyóro séna  
\v 15 miníyámpóí taꞌótokena ayááfúmba tátinkena tíyukaiye.   
\s1 Óntawaraꞌ-waasigon-aai.  
\r Mááka 10:17-31, Rúku 18:18-30  
\p
\v 16 Tiyuwówana moóráwigo ifóꞌ-wáásígó Ísumpaꞌa téna séna óraakoo nóran-kawera éra aúíꞌa úmai wíyómpaꞌa maéꞌmaeꞌa ónaumno súwana  
\v 17 Ísu séna nóra séwa kawe-kísáúsáfé sísai ónó. Mimbóráwígó Maníkó weyáá kawekón-iye. Aúíꞌa úmai maéꞌmaeꞌa ónaemo sémo e Maníkóní ámáámba kaweꞌá úmai arááíwauwo súwana  
\v 18 miwá áísai ena séna nóin-amaana arááíwaenaumno súwana Ísu séna ímba tínkamiyasa púwóro. Ímba aare-úmémbán-oro. Ímba umémbá máéro. Karoꞌ-ááí ímba simátínkáaro.  
\v 19 Kentinófoi-tuwiꞌa óraaꞌ-iꞌan-oro. Kesáfé-ímáyáámó onten-úmai kentí waási-imayaawaraꞌa oro. Miyáumai-amaamba arááíwauwo Ísu súwana  
\v 20 miwá séna minámáámbá arááíwaꞌmaeꞌa wéiyumpo nóran-amaankona ímba kaweꞌá wéuno súwana  
\v 21 Ísu séna seyaafá-tántááꞌó kanaaꞌó émo e ení moparáwímbá fíꞌon-kwaasi wétime óntamba maiyé ímbo makéwi tímínana ení kaweꞌ-méyámbá Maníkó wíyómpaꞌa ankáíníye. Tímatuwemo e kembá sirááíwainone súwana  
\v 22 minááí iséna sáwífaꞌ-moparawimbo makóntafena óraaꞌ-imayaa úwana arunkó sáwíꞌa úwana kuráiye.   
\b  
\p
\v 23 Kúwana Ísu wení kísau-waasisafena séna éraiꞌa simátimeꞌa súne. Sáwífaꞌ-ontamo makén-kwaasi Maníkómó wení waásimo kawáánipaꞌo wíyamba umbaí táíníye.  
\v 24 Moórá-poigon-awiꞌa káámeri mimpóígó waigóní afaapimbá ímba kanaaꞌá kóferainiye. Káámeri-poigomo waigóní afaapimbó kóféráínkakaa sáwífaꞌ-ontamo makén-kwaasi Maníkómó kawáánipaꞌa kowisinó Ísu súwasa  
\v 25 wení kísau-waasi minááí isésa táátafesa ésa sésa umbaí taifó nóran-kwaasiya Maníkómó kawáánipaꞌa ménaao suwaná  
\v 26 Ísu tuwánéna séna waási miwítí kísausamba ímba méyámbaresa kónááfo Maníkó seyaafá-tántááꞌá úwoi kanaaꞌá wéiye súwana  
\v 27 Pítaa séna isaaó. Kentáásí seyaafá-tántááꞌá tuwéta entá wéaraaiwaumpo  
\p nóram-beyana maénaumno súwana  
\v 28 Ísu séna éraiꞌa simátime súne. Maníkó seyaafá-tántááꞌá aúíꞌa úmaraindaraꞌa kemá waási úranko fasiꞌaénkwáráwí méꞌa káráwiyonaꞌa kembiwí sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasi kembó wésiraaiwaewi Ísareri-waasi méraan-aaisafeꞌa tísai ónááwe. Ísareri sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái matínkaraiwain-andafakewi méraan-aaisafeꞌa tísai ónááwe.  
\v 29 Kentáfésa imáyáa ésa Maníkón-aai kosimátimiyantafesa naaópaꞌa tuwésa tuwaaísáiye tífáꞌe tímánaaꞌe tinófoiye táánine tiyáámúne tiyuwésa miwítí maramó túwááwin-anondaa túwáán-tantaaꞌa miyán-tántááꞌá sáwífaꞌa maésa aúíꞌa úmai wíyómpaꞌa maéꞌmaeꞌa ónááwe.  
\v 30 Ánaaemba aifarááwífínkémbá tuwímbai tínaaeniꞌa íyasa tínaaenkewifinkemba tuwímbai aifaríꞌa ónááwe  
\p Ísu siyáiye.   
\c 20  
\s1 Ándá-aran-kisaufaꞌo kísaumo máéwi-taai.  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimena séna Maníkó wení waásimo kawáámó in-ááí maarán-iye. Moóráwigo ándá-aran-kisaugoni afowá kesí kísau máíwae séna ááéma íyáfasinkena waási saafá úmai tuwánéna  
\v 2 séna kesí kísau wémaiyaꞌa moórá-kanaa-kisaugoni óntamba tíméno sisasá ewé sewaná tíꞌmaena wení ándá-aran-kisaufaꞌa mótinkaisasa kísau wémaewana  
\v 3 aafáyáara fíꞌonkwaraꞌa kísau máíwae séna kísaumo maénae sésamo túwaandu opaꞌá wéna tuwánéna  
\v 4 séna kesí kísau wémaiyaꞌa kanaaráꞌ-óntámbá tíméno sisasá  
\v 5 ewé sésa minkísáú wémaewana wááwái miyáumai fíꞌonkwaraꞌa wétiyena fénáímpinkaꞌa fíꞌonkwaraꞌa wétiyena  
\v 6 kísau taíꞌén-kanaa kárikaꞌa tisaná kísaumo maénae sésamo túwaandu opaꞌá wéna tuwímbai tuwánéna séna nóra séra úwoi méraꞌo sisasá  
\v 7 sésa ímba moóráwigo kesí kísau máéro siyáawata méraumne sewaná tiyéꞌa kesí ándá-aran-kisaufaꞌa kísau máéro sisasá miyá uráawe.   
\b  
\p
\v 8 Miyá owaná fénáímpinkaꞌa kísaugon-afowá kísau-waasiyaꞌo káráwiyaiwaintafena séna kísau-waasi táántare miwítí méyámbá timé ánaaembo tiyáawi aifaꞌá timé aifaꞌó tiyáawi ánaaemba timiyó sisaná  
\v 9 iséna miyá éna kísau taiꞌáíníye wéinkaꞌo tiyáawi moórá-kanaa-kisaugoni óntamba tiména miyáumai tímatuwena  
\v 10 ááéma aafáyáaraꞌo tiyáawiti méyámbá timíne wéisasa miwí imáyáa ésa kentáásí méyámbá óraaꞌan-iye wésewana moórá-kanaa-kisaugoni óntamba tímísasa  
\v 11 maimaésa kísaugoni afowámbá íꞌai simánkesa  
\v 12 sésa ánaaembo tiyáan-kwaasi kári-kisau maiyáafo kesáá aifaꞌó tiyáundawisa óraaꞌ-aꞌa wégaisata umuꞌnáán-araaꞌa méta óraa-kisau maiyáundasa mimbóráíꞌa úmaisa méyámbá símakaandasa nóra séwa kentáámó siméndantem-beyamba miwí tímakaano sewaná  
\v 13 kísaugon-afowá miwífínkémbá moóráwigontafena séna kesí waásiyo kemá séꞌa kesí kísau wémaewaꞌa moórá-kanaa-kisaugoni óntamba tíméno súnaꞌa ewé séꞌa kísau maiyáawaꞌa mindásafeꞌa ímba sáwí-meyamba wétimumpo  
\v 14 kentí méyámbá maimaéꞌa koró. Kembó timúndantem-beyamba ánaaembo tiyáawi miyám-béyámbá timénaeꞌa wéune.  
\v 15 Kesí óntambo tuwímbareꞌo timúnda mindá kendén-iye. Kári-kisaumo maiyáawi óraaꞌ-ontamba timúnaꞌa ímbo kaórááraamba wégaoraawe kísaugon-afowá siyáiye Ísu siyáiye.   
\p
\v 16 Ísu minááí simátimena séna miyáráán-úmai Maníkó wení waásimo kawáánipaꞌa aifaꞌó kowí íyasa ánaaembo kowíséꞌa mimbóráíꞌa úmai aasiyaasí aúíꞌa úmai maéꞌmaeꞌa ónááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu wemó puwíndasafenamo siyáin-aai.  
\r Mááka 10:32-34, Rúku 18:31-33  
\p
\v 17 Ísu séna Yérúsaremu-naopaꞌa kónae séna aampaꞌá wéwena wení kísau-waasi sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasi tíꞌmaena moórá-aempaꞌa tínkarena  
\v 18 simátimena séna ísáaro. Yérúsaremu-naopaꞌa konanasá moóráwigo kembá waási úrankomba óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáámbo sen-kwáásíyé aráátiminasa kembó sínkamiyan-aai símai káráꞌumaresa  
\v 19 síꞌmai fíꞌonkaa-waasi timíyasa karaánááꞌa sinkésa súwiyonkuꞌ-nésa aaraa-táíyáꞌá sínkamiyaꞌa púwónasa utámaraiyaꞌa kaumbo-kánáá maisuwéꞌa íyáfasinanaumne Ísu siyáiye.   
\s1 Kaeꞌnárai tinówamo Ísumbo áísai uráin-aai.  
\r Mááka 10:35-45  
\p
\v 20 Minkánáá Sépétin-ááninkai tinówama tíꞌmaena Ísumpaꞌa téna moórá-tantaatafenamo áísai índasafena óraakon-iye séna takífauwana  
\v 21 Ísu séna nóintafewa sísai íníyewa wéono súwana tinówa séna emó kawáánindafaꞌa kesááninkai íyáfasintinke séfasefaꞌ-arausampaꞌa tinkáínone súwana  
\v 22 Ísu séna sénda-aaigoni áwáuma ímba ísaraiye. Sáwí-nombo anaféúmpínkémbó naandantén-úmai síꞌo índa-iꞌa uwásinkaiyantena keráí kanaará kemó naanda-ánáfeumpinkemba náyááyo súwasarai keráí kanaámpókai náyauye suyaná  
\v 23 Ísu séna éraiꞌa séye. Kemó naanda-ánáfeumpinkemba náyááfo kesí séfasefa-sirausampaꞌa kemá ímba íyáfasintinkanaumpo Maníkó kaeꞌnárai uwátínkaraimba póna íyáfasintinkainiye súwasa  
\v 24 Ísuni kísau-waasi siyáánkai-waasi minááí isésa mináfáráwáí aaisambá tíyúwana  
\v 25 Ísu táántowasa tuwaná séna éꞌa ísaraawe. Marapáꞌ-órááꞌ-wáásísómbá íyáákamai-fasiꞌaen-aai simáti-simati uwasá wenkóyááka-tayaaka uráawe.  
\v 26 Óraaꞌ-waasimo ontembá kembiwí ímba miyán-oro. Kempínkémbó íyáákanaemo síyawi fíꞌowiti wayóꞌá maénááwe.  
\v 27 Kempínkémbó aifaríꞌa ónaemo síyawi seyaafáꞌ-wáásítí kísau túwaꞌnai oro.  
\v 28 Kemá waási úranko ímba súwaꞌnai íwaeꞌa kunkáumpo kemá waási túwaꞌnai ónaeꞌa kunkáumne. Sáwí-imayaafinkembo faútínkáandasafeꞌa puwónaumne Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu túrambo kafíkóndarai kaweꞌó uwátínkarain-aai.  
\r Mááka 10:46-52, Rúku 18:35-43  
\p
\v 29 Ísuwe wení kísau-waasiye Yéríko-naopakemba kumbá sáwífaꞌ-waasi tínaaemba kumbá  
\v 30 kaeꞌnárai túramba kafíkóndarai aanawáísáraꞌa mésarai Ísu wétiye-aai isésarai óraaka sésarai Téfítin-andafakewi ómpo arunkáí uwásinkaao suyasá  
\v 31 misáwífáꞌ-wáásí aaisambá tiyésa sésa aaí séyafo suwasaráí minááí ifátuwesarai anekaꞌá óraaka sésarai óraakoo Téfítin-andafakewi ómpo arunkáí uwásinkaao wésuyana  
\v 32 Ísu aampaꞌó kúmba minká koména tísai ena séna nóin-tantaara tirááímo táínda-tantaaꞌa uwátinkanaumno súwasarai  
\v 33 óraakoo súramba kaweꞌá uwásinkaao suyaná  
\v 34 Ísu arumbá uwátinkena ayáámba túrankaꞌa taꞌótorowasarai minúwóíyáámbá túramba kaweꞌá úmai awánésarai Ísumba arááíwaꞌmae kurááye.   
\c 21  
\s1 Ísu Yérúsaremufaꞌo kuráin-aai.  
\r Mááka 11:1-11, Rúku 19:28-40, Yóni 12:12-19  
\p
\v 1 Ísu wení kísau-waasiseꞌo kumbá Yérúsaremu-naoꞌ-ampaꞌa kumbá Órífi-omakaꞌ-ewaaꞌ-naoꞌ-awiꞌa Pétífasi-naoꞌa ewaaꞌá wésa wení kísau-waasi kaeꞌá mátiꞌmarena  
\v 2 séna epín-dáópaꞌa kurékai awáneyamba moórá-poigon-awiꞌa tónki ándá fáríꞌwimaraawana árááꞌwaraꞌa méraifo koawánékai ándáma faútuwekai áíꞌmae tekaiyó.  
\v 3 Moóráwigo tuwánénamo tísai ínakai óraako ayááꞌmae kónae siyé kosimámiyana séna énifo áíꞌmaekai kokaiyó síníye  
\p Ísu siyáiye.   
\p
\v 4 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi siyáintemba Ísu miyá uráiye. Maníkón-aai simátímakowi séna   
\q1
\v 5 Sáíyóni-naopaken-kwaasisafe simátime sé kentí kawáágó kentópaꞌa wempaꞌá témena tónki-poigo ayááꞌmaena téna tónki-poigon-araako ayááꞌmaena wétiye simátimiyo siyáiye  
\p agaimaréna Sáíyóni-naopaꞌemo siyáimba Yérúsaremu-naopatafena siyáiye. Minááímó paápé índasafena Ísu kaeꞌnárai tiꞌmarówasarai  
\v 6 Ísumo súntemba miyá ésarai  
\v 7 tónki-poi árááꞌwaraꞌa áíꞌmaesarai Ísumpaꞌa tuyasá wení kísau-waasi paákákén-únánkwátói faúꞌmai mimpóígón-arósááunkaꞌa wandaaí uwíꞌmárówana Ísumba ayááꞌmae wéguwasa  
\v 8 sáwífaꞌ-waasi mésa óraaꞌ-waasin-iye sésa tuwímbai paákákén-únánkwátói faúꞌmai tuwímbai taaénáma ankáímai aampaꞌá uwíꞌmaꞌmae wéguwana minúnánkwátóiyaꞌe mintáénárafane támae wéguwasa  
\v 9 aifaꞌó tun-kwáásíyé Ísun-ánaaembo tun-kwáásíyé óraakaꞌ-oraakaꞌa sésa Téfítin-andafakewin-awiꞌa mósá wémaraumne. Fasiꞌaénkó aiꞌmáráísana kunkáiwaimba Maníkó kaweꞌá uwánkáíye. Wíyómpakewin-awiꞌa mósá maráúmne óraakaꞌ-oraakaꞌa suwaná  
\v 10 Ísu Yérúsaremufaꞌa kúwasa tuwaantantésa tóso wéesa nááwawa wétiyo suwasá  
\v 11 tuwímbai sésa Ísu Maníkón-aaimo simátímíwai Káríri-aempakemba Násareti-naopakewin-iye siyáawe.   
\s1 Ísu óraaꞌ-amaan-daumpaꞌo iyáin-aai.  
\r Mááka 11:15-19, Rúku 19:45-48, Yóni 2:13-22  
\p
\v 12 Suwaná Ísu Yérúsaremu-naopaꞌa óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa Maníkóní naaúmpaꞌa iyéna ámáán-daumpaꞌo méyámbó wéun-kwaasi tuwánéna itiꞌmátuwena óntambo wéwaeron-kwaasiti taaremá tawísísuwena Maníkóntáfésa imáyáa ésa mááufuꞌ-numamo wéamun-dumama méyámbárón-kwaasiti taaremá tawísísuwena  
\v 13 simátimena séna Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna kesí naantafésa sésa Maníkómpáꞌó inaimó sen-dámbán-iye wésewe agaimaréna siyáiye. Énifo umén-dáúmpáꞌó ontenkáámbá uráawe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 14 Ísu minááí simátimena óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa mérowasa túrambo kafíkówiye tíyayaambo táúnkowiye wempáꞌá tuwaná asófatinkowasa  
\v 15 iyámpói mésa óraakaꞌ-óraakaꞌa sésa Téfítin-andafakewin-awiꞌa mósá wémaraumne sumbá óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáámbo sun-kwáásíyé isésa Ísumo fíꞌoran-kawe-kisaumo maúmba awánésa tirumbá sáwíꞌa uwánkesa  
\v 16 Ísuntafesa sésa iyámpóímo sáwí-aaimo wésemba ína wéisaano suwaná Ísu séna éꞌa wéisaunda Maníkón-aai aúfáífimba agaimakáin-aai awánaraawe. Maarán-ááí siyáiye. Túwaꞌnai óndasafesa pósa iyámpóíye umarané enáwíꞌa mósá wémaraawe agaimaréna siyáiye Ísu simátimena  
\v 17 tiyuwéna máápaꞌa kuména mindáópaꞌa tuwéna Pétáni-naopaꞌa wéna mindóꞌwáámbá kowaiyáiye.   
\s1 Taaigómó aáénkarain-aai.  
\r Mááka 11:12-14,20-24  
\p
\v 18 Pétáni-naopaꞌa kowáúmba íyáfasinesa Yérúsaremu-naopaꞌa tumbá Ísumba áái tówana  
\v 19 moórá-taigon-awiꞌa fíkima aankón-awáísáfaꞌa wérowana mintáéramba nánae séna áwáufaꞌa wéna awánómba áná aantemba wérowana mintáígóntáféna séna emá ímba arambá iyáínone súwana mintáímá aáénkaraiye.  
\v 20 Mintáí aáénkówasa Ísuni kísau-waasi awánésa táátafesa ésa tiyáámba tóipimba faafésa sésa fíki-tai ááéma aáénkaraiye suwaná  
\v 21 Ísu séna éraiꞌa simátime súne. Maníkóntáféꞌo ímbo kaeꞌ-ímáyáámó éꞌo fasiꞌaén-ímáyáámó éꞌo éꞌa fíki-taigontafeꞌo súnanamo aáénkaintemba kanaaꞌá miyá éꞌa ímba miyá aantemba éꞌa maanómátáféꞌo séꞌo faiwíꞌwé nompáꞌá kumuwómó síyanamo éna miyá íníye.  
\v 22 Maníkómpáꞌá inaí séꞌa fíꞌo-fiꞌon-tantaatafeꞌa áísai eꞌa timankúnkúmba ombá éraiꞌa Maníkó kanaaꞌá súwaꞌnai uwásinkainiyemo sembá kanaaꞌá wétuwaꞌnai-iye Ísu siyáiye.   
\s1 Nááwawa aiꞌmáráísawa tiyáanomo siyáan-aai.  
\r Mááka 11:27-33, Rúku 20:1-8  
\p
\v 23 Ísu minááí simátimena óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa iména Maníkóní ásé-aai simátimuwasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye tésa sésa nááwawa aiꞌmáráísawa tiyéwa nááwampinkena maiyéwa fasiꞌaén-kísáú wémaeno. Simásimiyo suwaná  
\v 24 Ísu séna aifaꞌá moórá-aaimo tísai onaꞌó anondáámo síyaꞌo éꞌa sísai on-ááí simátimenaumne.  
\v 25 Ááéma Yóni nombó maitínkaraiwai Maníkówá simámakaisanawa nombá maitínkarai waásiya simámakaawanawa nombá maitínkaraiyo súwasa miwí keáímbá sésa nórasaawa sénaumno. Maníkó simámakaisana nombá maitínkaraiye senanasáámó éna nóra séra Yónin-aaisafeꞌa ímba éraiꞌe siyáao síníye.  
\v 26 Waási simámakaawana nombá maitínkaraiye senasasáámó ésa úwoi-waasisa sínkamonaawe. Úwoi-waasi sáwífaꞌ-waasi Yónintafesa Maníkón-aaimo simásímakaiwai uráiye wésemba pósa aaisantá siyónááwe miyá keáímbá sésa  
\v 27 Ísuntafesa sésa emó sísai ónda-aaisa ímba isáúmne suwaná Ísu séna ímbo simásimiyaꞌa nááwampinkena maiyéra fasiꞌaén-kísáúmó maúnda-aai ímba simátimenaumne Ísu siyáiye.   
\s1 Moóráwigon-ááninkai-taai.  
\p
\v 28 Ísu minááí simátimena séna simátíménda-aai imáyáan-oro. Moóráwigo kaeꞌ-íyámpóíwáráwí aifarááwíntáféna séna kesááninkoo kesí ándá-aran-kisaufaꞌa kísau komauwó sisaná  
\v 29 aifarááwí séna ímba siráái taiyé séna ména moórá-imayaa éna kísau komáísana  
\v 30 áfákontafena séna kesí ándá-aran-kisaufaꞌa kísau komauwó sisaná ewé símai ifátuwena ímba kísau maiyáiye  
\v 31 Ísu simátimena tísai ena séna nááwa tifowán-áái wéisaiyo súwasa aifarááwí afowán-áái wéisaiye suwaná Ísu séna minááí imáyáa éꞌa simátíménda-aai ísáaro. Taakisi-úmén-kwáásíyé sáwí-ankaꞌo nón-inine sáwíꞌo on-kwáásín-owe sembánifo miwí Maníkó wení waásimo kawáánin-ampaꞌa ááéma wégofo kembiwíndo.  
\v 32 Yóni nombó maitínkaraiwai téna kaweꞌ-ámbá aráátimuwaꞌa wenááisafeꞌa ímba éraiꞌe siyáafo taakisi-úmén-kwáásíyé sáwí-ankaꞌo nón-inine Yónin-aaisafesa éraiꞌe suwaꞌá kembiwí miwí tuwánéꞌa Yónin-aaisafeꞌa ímba éraiꞌe séꞌa kentí sáwí-imayaa ímba tuwéꞌa Maníkómpáꞌá tiyáawe Ísu siyáiye.   
\s1 Ándá-aran-kisauraꞌo káráwiyowi-taai.  
\r Mááka 12:1-12, Rúku 20:9-19  
\p
\v 33 Ísu minááí simátimena séna moórá waéꞌmai-aai simátíménda ísáaro. Moóráwigo óraaꞌ-marawarawi ména óntan-kusai úmakena ándá-aran-kisau úmarena ándá-arankoni táúfaꞌa úmarena ándá-arambo mapamínanamo anombó kumínda-taufaꞌa úmarena óntan-damba kísauraꞌo káráwiyan-damba úmarena ayáátááka fíꞌom-barafaꞌa koménae séna maankísáúráꞌó káráwiyawimo éꞌa kesáféꞌa tuwímbai-aramba wémaeꞌa tuwímbai kembá siyúwáaro simátimena fíꞌom-barafaꞌa koméraisana  
\v 34 arambó áfumo kain-kánáá tisaná aanáfó kesí ándá-aramba komáéro séna wení kísau-waasi tiꞌmáráísasa minkísáúráꞌó káráwiyowifaꞌa tewasá  
\v 35 taꞌótoꞌmai moóráwigomba tufuwésa moóráwigomba tufúꞌmárááwana púwísasa moóráwigomba óntantamba tufuwésa ándá-aramba ímbo tímémba tiꞌmátuwaawasa kowaná  
\v 36 aanáfó aifaꞌá wení kísau-waasi tuwímbai tiꞌmaréna ánaaemba sáwífaꞌnanka tiꞌmáráísasa tewasá minkísáúráꞌó káráwiyowi taꞌótoꞌmai aifaꞌó uráantemba miyá ésa sáwíꞌa uwátinkesa ándá-aramba ímba tímémba tiꞌmátuwaawasa kowaná  
\v 37 aanáfó ména ánaaemba séna kesááninkomba aiꞌmáráanana wínasa wenáái isánááwe séna aiꞌmáráísana tisasá  
\v 38 minkísáúráꞌó káráwiyowi awánésa keáímbá sésa aanáfón-ááninko wétifo tufúwónanasa puwéna maankísáú ímba maínata kesáá maénae sésa  
\v 39 taꞌótoꞌmai ándá-aran-kisaufakemba famétuwesa tufúwówana pukáiye.  
\v 40 Ísu minááí simátimena séna minkísáúgóní aanáfó tínda kísauraꞌo káráwiyowi nóra síníyo súwasa  
\v 41 miwí sésa misáwí-wáásí tínkaminasa puwíyana fíꞌon-kwaasi kesí kísauraꞌa káráwiyoro sínasa minkísáúráꞌá káráwiyesa arambó áfumo kain-kánáá tíndantemba aanáfómbá minárámbá aménááwe siyáawe.   
\b  
\p
\v 42 Suwaná Ísu simátimena séna Maníkón-aai aúfáífimba awánaraawe. Maarán-ááí agaimaréna séna  
\q1 óntan-dambo on-kwáásí moórá-ontantafesa sáwíꞌa wéiye sésa maisukáawe. Ánaaemba  
\q1 minóntánkó áfonkaaamba uráiye. Mindá Fasiꞌaénkó isatá awánéta séta  
\q1 fíꞌoran-kaweꞌa uráiye súne  
\p agaimaréna siyáiye.  
\v 43 Minááí imáyáa éꞌa simátimeꞌa súne. Maníkó kembiwí Yúndaa-waasisafena maará siyé. Kenkáꞌá ímba kawáánónaumne séna tiyuwéna fíꞌonkaa-waasisafena kenkáꞌá kawáánónaumne sínasa wení kísau maénááwe.  
\v 44 Minóntánkáꞌá tanaambá kofésa sáwíꞌa úmai ménaafo minóntánkó tufúꞌmai sáwíꞌa uwásuwainiye Ísu séna wenááisafesamo ímbo éraiꞌemo síyawi imáyáa éna minááí siyáiye.   
\b  
\p
\v 45 Ísu súwasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáán-kawaa-waasiye isésa tááko péé súwasa sésa moóráwigon-ááninkai aaimó simbá kentáásáféna siyé sésa ándá-aran-kisauraꞌo káráwiyowisafenamo simbá kentáásáféna siyé sésa óntankowemo simbá kentáásáféna siyé sésa  
\v 46 taꞌótoꞌmai tufuwónae sésamo umbá seyaafáꞌ-wáásí Ísuntafesa sésa Maníkón-aai simásímíwain-iye sun-kwáásí táároi inkaisésa Ísumba ímba taꞌótoresa ifátukaawe.   
\c 22  
\s1 Óraa-tanombo kauráin-aai.  
\r Rúku 14:16-24  
\p
\v 1 Anekaꞌá Ísu aaí simátimindasafena waéꞌmai-aai simátimena séna  
\v 2 Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-iye. Moóráwigo káráwiyaiwain-ááninko aaré maíndasafena óraa-tanomba kaufónae séna  
\v 3 sáwífaꞌ-waasi táántena séna aáno úmai tanómba tamandaaró séna ména tanómba kaumaréna wení kísau-waasi tiꞌmaréna séna tamandaaró kosimátíméro sisasá miyá owasá ifátuwesa ímba tewaná  
\v 4 anekaꞌá kísau-waasi tiꞌmaréna séna táántaraundawi kosimátimeꞌa séꞌa tómbó nembá wétoꞌmayaan-eꞌa purumakawé óraa-poiye tufúꞌmai wégaufumpo tamandaaró. Kesááninkomo aaremó maíndaraꞌa tamandaaró. Kosimátíméro séna tiꞌmáráísasa miyá kosewasá  
\v 5 ifátuwesa ímba tembá moóráwigo wení kísaufaꞌa kóísana moóráwigo óntambo maínda-kisaufaꞌa kóísasa  
\v 6 tuwímbai káráwiyaiwaini kísau-waasisomba taꞌótoꞌmai tínkamowasa púwówana  
\v 7 káráwiyaiwai aaisambá séna wení i-wáásí tiꞌmáráísasa miwí tínkamowasa púwówasa miwítí naampimpáꞌá iyamá agáéwana káwisana  
\v 8 káráwiyaiwai wení kísau-waasisafena séna tanómba kauféꞌa táántaraundawi kesááninkoni tanómbo tamandáíyawi sáwíꞌan-owe.  
\v 9 Aampakáꞌó waásimo túwaandu opaꞌá kosaafá úmai fíꞌo-fiꞌon-kwaasi tuwánéꞌa simátimiyasa tanómba tamandaaró sisasá  
\v 10 wení kísau-waasi isésa aampaꞌá wénesa waási saafá úmai tuwánésa sáwí-waasiye kaweꞌ-wáásíyé torupátinkesa tíꞌmaesa tésa tómbó  
\p naan-dáúmpáꞌá sisipáá uráawe.   
\b  
\p
\v 11 Yúndaa-waasi aaremó máénkaꞌo ombá tanómbo nánaesamo ten-kwáásí ontaráꞌó tewasá kísau-waasi kaweꞌ-únánkwátói tíméwasa urésa mindáúmpáꞌá imésa tómbá wénaafo minúnánkwátóimo ímbo urésamo ésa ímba tómbá imandánááwe. Tómbó naan-dáúmpáꞌá sisipáá owaná káráwiyaiwai tuwánaimba moóráwigo ímba kaweꞌ-únánkwátói uréna méraisana awánéna  
\v 12 séna nóra séwa kaweꞌ-únánkwátói ímba uréwa iyáano sisaná ímba aaí sisaná  
\v 13 káráwiyaiwai wení kísau-waasisafena simátimena séna aíyayaankaꞌa káráꞌumai máápaꞌa kumeuꞌó in-áémpáꞌá aúwéwana ifiꞌá téna áíꞌo índasafena áwááyaamba umpufuwíníye siyáiye Ísu siyáiye.   
\p
\v 14 Ísu minááí simátimena séna Maníkó sáwífaꞌ-waasi táántain-kwaasifinkemba tuwímbai aantemba wení waási-iꞌa wéuwatinkaiye siyáiye.   
\s1 Taakisi-ááísáfésamo áísai uráan-aai.  
\r Mááka 12:13-17, Rúku 20:20-26  
\p
\v 15 Ísu súwasa ámáán-kawaa-waasi máápaꞌa kumbésa keáímbá sésa nóran-aaisaawa áísai onanasááwá sáwí-aaimo sínata aaifintá maenkánaumno sésa  
\v 16 miwí tínaaenkaꞌo tirááíwáún-kwaasiye Éroti amááraawe tiꞌmárówasa Ísumpaꞌa tésa sésa óraakoo éraiꞌ-waasi po Maníkóní aambó arááíwáén-aai arupíse úmai simátimendasa ísaraumne. Waási táároi ímba inkaisé óraaꞌ-waasiye úwoi-waasi táároi ímba inkaisé tirumbó faiyáꞌmai-aai ímbo sénda arupíse úmai simátimendasa ísaraumne.  
\v 17 Simáménda-aaisa isaaó. Kanaasááwá taakisi-óntámbá Rómu-kamanisa timénaum íntaawa timénaumno. Tíméndasa Yúndaa-waasisa kentáásí ámáámba taraisónaum íntaawa taraisónaumno. Nóran-imayaamo émo e simásimiyo suwaná  
\v 18 Ísu miwítí sáwí-imayaa iséna séna kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí póꞌa kentáféꞌa sáwí-aaimo síndawe séꞌa wésisai-owe.  
\v 19 Taakisi-óntámbá moórá maimaé máaraasimero súwasa maimaé máaraanamuwana  
\v 20 séna nááwan-óikaana uráinkara áwíꞌa wéraiyo súwasa  
\v 21 miwí sésa Rómu-kamani-kawaagon-óikaamba isaná áwíꞌa wéraiye suwaná Ísu séna Rómu-kamani-kawaagonde wembá áméro. Maníkóndé Maníkómbá áméro súwasa  
\v 22 minááí ísówana tááꞌa úwasa ímba aaí sésa  
\p auwésa kuráawe.   
\s1 Pukémpinkembo íyáfasinaiyan-aai.  
\r Mááka 12:18-27, Rúku 20:27-40  
\p
\v 23 Kuwasá Sátúsi-amaan-kawaa-waasi púwómpinkemba ímba íyáfasinanaawe sun-kwáásí pósa minkánáá Ísumpaꞌa tésa  
\v 24 sésa óraakoo naaófáꞌá Mósese séna moóráwigo aaré maimakéna iyámpói ímbo maꞌánkáímba puwínana áfáko maimakéna awaaón-anondaa-wareꞌe séna iyámpói maꞌankáíníye siyáiye.  
\v 25 Moórá-aai isaaó. Moórá-kanaa maankáꞌá afakaeté-afarawainonda mésa tuwaaó aaré maimakéna iyámpói ímbo maꞌánkáímba púwísana  
\v 26 wenánaaenkewi wareꞌá maimakéna iyámpói ímbo maꞌánkáímba púwísana wenánaaenkewi wareꞌá maimakéna iyámpói ímbo maꞌánkáímba púwísana miyá émesa afakaeté-waasi putásaawana  
\v 27 minínínkó ánaaemba pukáiye simámesa  
\v 28 Ísumba áísai esa sésa miyámó ombá waási puwíyampinkembo íyáfasinaiyan-kanaa minínímbá afakaeté-waasi tuwaainímbá éna nááwa máíníyo suwaná  
\v 29 Ísu séna Maníkón-aai aúfáífimbo agaimakón-aai ímba kaweꞌ-úmai iséꞌa Maníkóní fasiꞌaémbá ímba awánéꞌa póꞌa miyáumai sáwísáwí-aai wésewe.  
\v 30 Pukémpinkemba íyáfasinesa wíyómpaꞌo imaíyan-kanaa aaré ímba maíyasa waaí ímba maíyamba ésa Maníkóní kísau-waasimo wíyómpaꞌo méraawimo ontembá minínínákwáꞌá miyáumai aaré ímba maíyasa waaí ímba maíyamba ónááwe.  
\v 31 Waási pukémpinkembo íyáfasinaiyamba simátíménda ísáaro. Maníkó simátímakomba aúfáífimba agaimakón-aai toráumai awánaraawe.  
\v 32 Maníkó Mósesentafena maarán-ááí siyáiye. Maníkó úne. Enaíwáꞌná Émbaramune Áísáakine Yékopune miwítí Maníkó úne siyáiye. Maníkó minááímó siyáimba minkáúmbó-wáásí éꞌa púwúwasa utaráambanifo minááí siyáimba pósa miwí úwoi méraawe Ísu súwasa  
\v 33 weséꞌo méron-kwaasi isésa táátafesa ésa sésa aaigóní áwáuma wésimasimiye siyáawe.   
\s1 Aifaráán-ámáánkón-aai.  
\r Mááka 12:28-31, Rúku 10:25-28  
\p
\v 34 Suwaná Ísun-aaigo Sátúsi-amaan-kawaa-waasi-taai íyáákomba ámáán-kawaa-waasi isésa túwaandu ésa  
\v 35 miwífínkémbá moóráwigo ámáámbo kaweꞌó úmaimo ísarowi Ísumo sáwí-aaimo sínda isánae séna áísai ena séna  
\v 36 óraakoo Maníkóní ámáámpinkemba nóran-amaana aifaráámbán-iyo súwana  
\v 37 Ísu séna Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna  
\q1 Maníkómpáꞌá kentí Fasiꞌaénkómbá kentiruné  
\q1 kentí imáyáawe kentimané áméro  
\p agaimaréna siyáiye.  
\v 38 Minámáámbá aifaráán-ámáámbá isaná  
\v 39 miwán-ánaaenken-amaamba óraaꞌ-amaamba maarán-ámáámbán-iye. Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna  
\q1 kesáfé-ímáyáámó ontembá kentí  
\q1 waási-imayaawaraꞌa oro  
\p agaimaréna siyáiye.  
\v 40 Minkáéꞌ-ámáánkó áfonkaamba uráisana Mósesemo fíꞌon-amaambo siyáine Maníkón-aaimo simátímakowi siyáan-amaane meꞌwi-meꞌwiyáámbá éna kaeꞌ-ámáánkó áfonkaamba uráinkaꞌa tawéaraapaiye Ísu siyáiye.   
\s1 Maníkómó íyáfasinankaraiwai Káráísitin-aai.  
\r Mááka 12:35-37, Rúku 20:41-44  
\p
\v 41 Súwasa ámáán-kawaa-waasi túwaandu uwaná Ísu miwí tísai ena séna  
\v 42 Maníkómó íyáfasinankaraiwai Káráísiti nááwan-andafaken-kwaasiyaꞌiyo súwasa kentáásíwáꞌná Téfítin-andafaken-kwaasin-iye suwaná  
\v 43 Ísu séna naaófáꞌá Maníkóní ámútanko Téfítimba imáyáa amúwana Téfíti Káráísitintafena séna kesí Fasiꞌaénkón-iye siyáimba  
\v 44 Imó agaimakón-aufaifimba Téfíti agaimaréna séna  
\q1 kesí Fasiꞌaénkóntáféna Maníkó séna kesiyáánúrapaꞌa fasiꞌaén-áémpáꞌá maraꞌ-ménaꞌa ení namuro-wáásí íyáákaanasa miwí taiꞌánááwe  
\p Maníkómó siyáin-aai Téfíti siyáiye.  
\v 45 Miyáumai Téfíti Káráísitintafena séna kesí Fasiꞌaénkón-iye siyáimbanifo nóraumaiya wemá Téfítin-andafaken-kwaasin-iyo Ísu súmba  
\v 46 Káráísiti Téfítini Fasiꞌaénkó éna Téfítin-andafaken-kwaasigon-iye súmbanifo miwí ímba kanaaꞌá aaí sésa táátafesa ésa minkákémbá ímba áísai úmaesa iyáawe.   
\c 23  
\s1 Ámáán-kawaa-waasiye ámáámbo sun-kwáásíyé miwí táái.  
\r Mááka 12:38-40, Rúku 11:39-44,47-52, Rúku 20:45-47  
\p
\v 1 Ísu túwaandu urón-kwaasiye wení kísau-waasiye simátimena séna  
\v 2 Maníkó íyáfasintinkaraisasa ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye Mósese agaimakáin-aai toráumaimo wésimatimemba  
\v 3 iséꞌa arááíwáéro. Mósese siyáin-amaamba miwí tóikaken-aantemba sésa ímba wéaraaiwaefo miwímó ontembá ímba oró.  
\v 4 Umbai-tántááꞌó asááúmakesamo túwaataꞌmaeꞌa korómó sésamo ímbo túwaꞌnai ontembá miwí umbai-ááí simátimesa ímba túwaꞌnai ombá úwoi arááíwáéro wésewe.  
\v 5 Miwí sésa waási suwánésa óraaꞌ-waasin-owe síwae sésa Mósese siyáin-amaamba agaimái anaféúmpímbá makésa túwayaankaꞌe tiyáánkaꞌe káráꞌumaresa miwítí wátói-araiyaꞌa ayáátáákaꞌa tafétafe úmakesa naaópaꞌa afufumpaꞌá wénesa  
\v 6 tanómbo kaúfópaꞌo ombá kaweꞌ-áémpáꞌá mésa ámáán-daumpaꞌo ombá óraaꞌ-waasimo máépaꞌa imésa  
\v 7 waási suwánésa sésa óraaꞌ-waasi ámáán-aai simátíméwin-owe síwae sésa naaópaꞌa maruꞌ-afufumpaꞌá wénesa miyámó ontáfésa aamoí wéowe.   
\b  
\p
\v 8 Miwí miyá wéombanifo ímba miyán-oro. Kembiwísáfésa óraaꞌ-waasi ámáán-aai simátíméwi owémó síyambo éꞌa kímborawigo óraaꞌ-waasi isatá wení waásisa mimbóráíꞌa úmaisa méraumne seró.  
\v 9 Kempínkémbá moóráwigontafeꞌa óraaꞌ-waasi kesifón-iye sefó. Kentifo wíyómpaꞌa méraiye.  
\v 10 Kempínkémbá moóráwigontafeꞌa kentááráꞌá káráwiyaiwain-iye sefó. Maníkómó íyáfasisinkaraiwai keyáá kenkáꞌá káráwiyaundawi kemá úne.  
\v 11 Kempínkémbá íyáákanae síyawi kentí wayóꞌá máéro.  
\v 12 Kentúwíꞌo mósá maráíyawi Maníkó úwoi kentúwíꞌa múratinkainifo kentúwíꞌo ímbo mósá maráíyawi Maníkó mósá tinkáíníye Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 13 Ísu minááí simátimena séna ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye simátíménda ísáaro. Kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó éꞌa káráwiyoro. Maníkó wení waásimo kawáánin-amba wéfaitinkaawe. Maníkó wení waásimo kawáánin-ampaꞌa ímba kónae sembá kónaesamo owítí aambá wéfaitinkaawe.   
\b  
\p
\v 14 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí éꞌa ketoꞌ-íníntí óntawara naankwaráꞌá umémbá wémaeꞌa waási suwánésa súwíꞌa mósá maráíwae séꞌa tafisímai-inai karoꞌá wésewe. Mindásafeꞌa káráwiyoro.   
\p
\v 15 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásí éꞌa simátimunda ámáán-aai arááíwaiwae séꞌa saafá úmaeꞌa óraaꞌ-nomba kofatéꞌa némpaꞌa wéneꞌa tuwánéꞌa kentí sáwí-kisau aráátíméwasa miwítí sáwí-kisaugo kentí sáwí-kisaugomba íyáákaraimba póꞌa mindásafeꞌa káráwiyoro.   
\b  
\p
\v 16 Aambó ímbo kaweꞌ-úmaimo awánaraawi karoꞌá séꞌa maarán-ámbá arááíwáéromo sewí káráwiyoro. Kembiwímó ámáán-aaimo sembá karoꞌá simátimeꞌa séꞌa óraaꞌ-amaan-dankon-aai tikaꞌ-marésa sésa miyá ónaumnemo sembá minímáyáámó ifátuwaiyanamo éna kanaaꞌá íníye. Énifo kaweꞌ-óntánkón-áwíꞌa korí-óntánkón-aai tikaꞌ-marésa sésa miyá ónaumnemo sembá minímáyáámó ifátuwaiyanamo éna sáwíꞌa íníye wésewe.  
\v 17 Minkórí-óntánkó óraaꞌ-amaan-dankomba ímba íyáákaraifo mindáúmpáꞌó wérainda mindá kaweꞌán-iye. Kembiwí ámáán-aaisafena tááko ímba péé sisaꞌá wéisaawe. Sáwí-imayaawaraꞌ-waasi simátímén-aai karoꞌ-ááín-iye.  
\v 18 Kembiwímó  
\p ámáán-aaimo sembá karoꞌá simátimeꞌa séꞌa Maníkóntáfésamo póímo tufúꞌmaimo agáén-taaregon-aai tikaꞌ-marésa sésa miyá ónaumnemo sembá minímáyáámó ifátuwaiyanamo éna kanaaꞌá íníye. Énifo mintááréráꞌó Maníkómbó wéamem-poigon-aai tikaꞌ-marésa sésa miyá ónaumnemo sembá minímáyáámó ifátuwaiyanamo éna sáwíꞌa íníye wésewe.  
\v 19 Maníkómbó ámém-poigo mintáárégómbá ímba wéiyaakaifo mintáárégó íyáákarena ámém-poi kaweꞌá wéiye. Kembiwí ámáán-aaisafena tááko ímba péé sisaꞌá wéisaawe. Sáwí-imayaawaraꞌ-waasi simátíménaai karoꞌ-ááín-iye.  
\v 20 Fasiꞌaén-ááímó sembá Maníkóntáfésamo póímo tufúꞌmaimo agáén-taaregon-aaimo tikaꞌó marésamo sésamo ésa mintáárégón-aaiwaraꞌa Maníkómbó wéamem-poigon-aaiwaraꞌa wésewe.  
\v 21 Fasiꞌaén-ááímó sembá óraaꞌ-amaan-dankon-aaimo tikaꞌ-marésamo sésamo ésa mindánkón-ááiwara Maníkó mindáúmpáꞌá méraiwain-aaiwaraꞌa wésewe.  
\v 22 Wíyómpaꞌe simásuwesamo tikaꞌó marésamo sésamo ésa Maníkó mifáꞌá káráwiyaiwain-aaiwaraꞌa wésewe.   
\b  
\p
\v 23 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó éꞌa káráwiyoro. Naaófáꞌó Mósesemo siyáintemba kentí kísaufakemba kári-tonkwaraꞌa tuwínkaaꞌ-úmai siyáánkai makéꞌa moórá Maníkómbá améꞌa kaweꞌá wéeꞌa miyán-ámáámbá ísámae wéiyofo Mósesemo siyáin-amaamba óraaꞌ-amaamba ifáꞌá tuwéꞌa póꞌa waási ímba arupíse uwátinkeꞌa tirumbá ímba uwátinkeꞌa ímba Maníkóntáféꞌa timankúnkúmba éꞌa miyámó ontáféꞌa póꞌa minórááꞌ-ámáántómbá ifáꞌá tukáawe.  
\v 24 Aambá ímba kaweꞌ-úmai awánaraawi karoꞌá séꞌa maarán-ámbá arááíwáéro wésemba káriꞌ-amaamba arááíwaeꞌa óraaꞌ-amaamba tukáawe. Miyámó ombá tóipinkaambo wénaawiyaan-kwaasin-owe.   
\b  
\p
\v 25 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó éꞌa káráwiyoro. Anaféúné táúfaꞌe paákáꞌ-aantembo wénonkwiyofo andáámpáꞌá sáwíꞌa uráisaꞌa póꞌa kempímbá sáwífa-tantaaꞌa óraaꞌa wéraiye.  
\v 26 Ámáán-kawaa-waasisono. Ámáán-aaisafena tááko ímba péé sisaꞌá wéisaawe. Anaféúné táúfaꞌe andáámpáꞌó non-kwíyówanamo andáámpáꞌé paákáꞌé kaweꞌó intembá kentí sáwí-imayaa tuwéꞌa kaweꞌ-ímáyáá úmai méraaro.   
\p
\v 27-28 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó éꞌa káráwiyoro. Waásimo maipímbó utámakaawanamo kawááꞌisasamo waási ímbo awánaantemba kentirumpimbá miyá isaꞌá sáwíꞌa wéowasa waási ímba wétuwanaawe. Waásimo maipímbó utámakesamo kawe-tóꞌwááímó owasamó awánésamo sésa kaweꞌá wéowemo sentembá kembiwí tuwánésa kaweꞌ-wáásín-owe sembánifo kentirumpimbá miyá-sáwí-tántááꞌá wéraisaꞌa kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásín-owe.   
\b  
\p
\v 29 Ámáámbo sen-kwáásíyé ámáán-kawaa-waasiye kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó éꞌa káráwiyoro. Kentíwáꞌná Maníkón-aaimo simátímakowi tínkamuwasa púwúwaꞌa utámakaapaꞌa toꞌwaaí wéowe. Arupíse úmai méron-kwaasi tínkamuwasa púwúwaꞌa utámakaapaꞌa toꞌwaaí wéeꞌa  
\v 30 séꞌa miwí tísaafitantambo uráawi séꞌa minkánáámó mérekaa kentáá síwáꞌnámo uráantemba ímba miyásá uráusino wésewe.  
\v 31 Miyámó sembá maarán-ááí wéseꞌa Maníkón-aai simátímakowi tínkamesa miyá-sáwíꞌá uráawi tírááta úne wéseꞌa miwímó uráantemba miyá wéowe.  
\v 32 Kentíwáꞌnámo uráantembo miyámó wéeꞌa taiꞌánááwe.   
\b  
\p
\v 33 Taiꞌáíyamba iyánkó póígon-araaꞌan-owe. Maníkó kembá aaifimbá matinkáínaꞌa sáwí-meyambo maíyapaꞌa ónkaifaꞌa komésa wété íyan-amba ímba wéraiye.  
\v 34 Miyáumai kesáái simátimiyawiye aráátimiyawiye kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásíyé tiꞌmáráanasa kempímbá wéniyaꞌa tuwímbai tínkamiyasa puwíyaꞌa tuwímbai aaraa-táíyáꞌá tínkamiyasa puwíyaꞌa tuwímbai kentí ámáán-daumpimpaꞌa taántámbá tínkameꞌa moórá-mora-naopimpaꞌo wéniyaꞌo éꞌa tiꞌmátuꞌmaeꞌa nónááwe.  
\v 35 Miyámó íyana arupíse-waasimo tínkamom-beyamba seyaafáꞌ-wáásítí méyámbá kentópaꞌa tíníye. Aifaꞌó tufúwanamo pukáin-kwaasigon-awiꞌa Éperi ánaaemba moóráwigo Pérékáíyaan-ááninkon-awiꞌa Sékáráíya óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa mérowana moórá-aempaꞌa Maníkóntáfésamo ísámaimo póímo tufúꞌmaimo agáún-ontan-taaremo wérowana moórá-aempaꞌa aifaꞌ-ámáán-káwáágó aantemba iyún-ontama wérowana afufumpimbá Sékáráíya imérowasa tufúwana pukáiye.  
\v 36 Minkáéꞌ-wáásítí afufumpimbó kárúraan-kwaasi tínkamuwasa pukáawiwaraꞌa miwítí sáwí-meyamba káféꞌo méraan-kwaasi maénááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Ísumo arumbó uwátínkarain-aai.  
\r Rúku 13:34-35  
\p
\v 37 Ísu minááí simátimena Yérúsaremu-naopaken-kwaasi arumbá uwátinkena séna Yérúsaremu-naopaken-kwaasisono. Maníkón-aaimo simátímakaawi tínkambae núwasa pukáawe. Maníkó tiꞌmarówasa kuwáí óntantamba tínkambae núwasa pukáawe. Kokórigo áráátombo ayóífáꞌó tínkarenamo káátatinkaintemba aasiyaasi-kánáá kemá miyá ónaumne súndanifo tínaaemba wéuwasimewe.  
\v 38 Ísáaro. Maníkó tiyuwáínaꞌa tuꞌnankáámbá ónááwe.  
\v 39 Simátimeꞌa súne. Ímba úwoi suwánánááfo ánaaembo séꞌo Maníkó aiꞌmáráísana kunkáiwaimba Maníkó kaweꞌá uwánkáíye síyankaꞌa anekaꞌá suwánánááwe Ísu siyáiye.   
\c 24  
\s1 Óraaꞌ-amaan-dambo tawisínda-aaimo siyáin-aai.  
\r Mááka 13:1-2, Rúku 21:5-6  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimuwasa óraaꞌ-amaan-daumpakemba kárúwesa kúmúmba wení kísau-waasi sésa óraaꞌ-amaan-damba kaweꞌ-námbán-ifo awánaao suwaná  
\v 2 Ísu séna káféꞌo awánaan-dantafeꞌa simátimeꞌa súne. Ánaaemba waási tésa mindámbá seyaafá tawísísuwesa seyaafáꞌ-óntánkwáráꞌé tawísísuwanaawe Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwí-kanaa tíníyemo siyáin-aai.  
\r Mááka 13:3-13, Rúku 21:7-19  
\p
\v 3 Ísu minááí simátimena Órífi-omapaꞌa imérowasa wení kísau-waasi weyáá méropaꞌa tésa áísai esa sésa emó sénda nóin-kanaawa paápé íníyo. Nóin-kwaamera ínataawa séta ampáánkáꞌá emá kúmínana káféꞌo wérain-tantaaꞌa taiꞌáíníyesa sénaumno suwaná  
\v 4 Ísu séna karoꞌ-ááí iséꞌa éraiꞌe sefó káráwiyoro.  
\v 5 Sáwífaꞌ-waasi tésa kesúwíꞌa máwatesa sésa Maníkómó íyáfasisinkaraiwai úne síyasa sáwífaꞌnanka minkáróꞌ-ááísáfésa éraiꞌe sénááwe.  
\v 6 Tíyááwemo síyan-aai némpakenaꞌi ewaakénáꞌi isáíyana ímba tááꞌa íno. Miyán-kánáámó tínda mindá ímba seyaafá-tántááꞌó taiꞌáínda-waameꞌan-iye.  
\v 7 Fíꞌo-fiꞌon-aempaꞌ-waasi tiyánááwe. Moórá-kawaa-waasigomo éna moórá-kawaa-waasigoni amááraasafena íyáfasine tíyáaromo sínasa íyáfasinesa tiyánááwe. Fíꞌo-fiꞌom-barafaꞌa aawaí táíníye. Fíꞌo-fiꞌom-barafaꞌa óraaꞌ-mari táíníye.  
\v 8 Miyán-tántááꞌó paápé ínaꞌa séꞌa seyaafá-tántááꞌó taiꞌáínda-kanaa ímba tiyáifo iyámpóímo matinkánae owanamó óraa-tiꞌo intembá umbai-kánáámó tínda minkánáá paápé iye seró.   
\p
\v 9 Miyán-ááímó síyasa minkákémbá kembiwí taꞌótoꞌmai fíꞌowi timíyasa sáwíꞌa uwátinkesa tínkamiyaꞌa puwónááwe. Kentáfésamo fasiꞌámaimo méraiyantafesa fíꞌo-fiꞌon-kwaasi seyaafáꞌnánká tíyámba uwátinkanaawe.  
\v 10 Kesááisafesa éraiꞌemo wésiyawifinkemba sáwífaꞌnanka kesáái tínaaemba uwámesa miwítí namuro-wáásí moórá-morawigo aráátimesa tíyámba uwátinkanaawe.  
\v 11 Sáwífaꞌnanka paápé ésa karoꞌá sésa Maníkón-aai simátimundawi úne sésa sáwífaꞌnanka karoꞌá simátimenaawe.  
\v 12 Miyáumai sáwí-kisaugo wété éna óraaꞌa ínasa fíꞌowi-imayaamo émémba ifátuwesa kentáfé-ímáyáá aantemba ónááfo  
\v 13 ímbo ifátuwesamo kentáfésamo fasiꞌámaimo méraiyawi taiꞌáínda-kanaaraꞌa Maníkó tíꞌmai kawepáꞌá métinkainiye.  
\v 14 Seyaafáꞌ-máráfákén-kwáásí isáíyantafeꞌa ásé-aai Maníkó wení waásimo kawáánin-aai simátímaꞌmae iyíyana ánaaemba seyaafá-tántááꞌá taiꞌáínda-kanaa tíníye Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwí-kanaagon-aai.  
\r Mááka 13:14-23, Rúku 21:20-24  
\p
\v 15 Ísu minááí simátimena séna ánaaemba sáwíꞌa íyan-tantaako paápé íníye. Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Tánieri mintántáátáféna siyáiye Ísu siyáiye. Kemá Mátíyu súne. Maanáúfáímó torausíyawi tááko péé sínaꞌa ísáaro wésune. Ísu séna Maníkóní kaweꞌ-náópaꞌa misáwí-tántááꞌá paápé ínasa awánáíyamba  
\v 16 Yúndiyaa-marafaꞌo méraiyan-kwaasi omápata tuwaantantésa iyónááwe.  
\v 17 Ontaráꞌó méraiyan-kwaasi ímba naaúmpaꞌo iyíyamba óntama ifátuwesa úwoi tuwaantantésa iyónááwe.  
\v 18 Kísaufaꞌo méraiyan-kwaasi ímba naaópaꞌo tíyamba unáánkwátói ifátuwesa úwoi tuwaantantésa iyónááwe.  
\v 19 Tímúkaꞌnine káféꞌ-iyampoiwaraꞌ-inine minkánáá sáwíꞌa ónááwe.  
\v 20 Tuwaantambó iyíyamba táwiꞌo índa-kanaa iyéꞌa saagaan-kánáá iyéꞌa únafo séꞌa Maníkómpáꞌá inaí seró.  
\v 21 Minkánáámó tínda óraaꞌ-umbai táíníye. Naaófáꞌá Maníkó maramó úmaronkaꞌe káféꞌwaraꞌe miyán-úmbáí-tántááꞌá ímba tiyáiye. Ánaaenkwaraꞌa miyán-úmbáí-tántááꞌá ímba tíníye.  
\v 22 Miyán-úmbáí-tántááꞌó wéin-kanaa Maníkó ampáásé úmakaiye. Miyán-úmbáí-kánáámó ayáátáákaꞌo wérainkakaa seyaafáꞌ-wáásí ímba úwoi túnamai méraawisino. Maníkó wemparíꞌo úmakain-kwaasisafena imáyáa éna miyán-úmbáí-tántááꞌá ampáásé uráiye.   
\b  
\p
\v 23 Ampáásémó ínasa tuwímbai simátimesa sésa Maníkómó íyáfasinankaraiwai mifáꞌ-maafaꞌa méraiye síyaꞌo éꞌa ímba ísáaro.  
\v 24 Tuwímbai paápé ésa karoꞌá sésa Maníkómó íyáfasisinkaraiwai úne síyasa tuwímbai karoꞌá sésa Maníkón-aaimo simátimundawi úne simátímaꞌmaesa níyamba ímbo awánen-kisau maésa Maníkómó wemparíꞌo úmakain-kwaasi karoꞌá simátinkanae sésa miyán-óráá-kísáú maénááwe.  
\v 25 Miwísáféꞌa éraiꞌ-waasin-owe sefó séꞌa ímba  
\p paápé uráankaꞌa aifaꞌá simátimumpo káráwiyoro.   
\p
\v 26 Súnda-aai imáyáa éꞌa ánaaembo moóráwigomo kentáfénamo sénamo paápé uréna máásai-marafaꞌa méraiyemo sínaꞌo éꞌa ímba koró. Moóráwigomo kentáfénamo aúpáꞌá méraiyemo sínaꞌo éꞌa ímba  
\p éraiꞌe seró.  
\v 27 Wíyómpaꞌo aafáyáumo tóráísasamo awánaantemba kemá waási úranko miyáumai aforaꞌá anekaꞌá kumónaumne.  
\v 28 Póímo sawaímó kawááꞌipaꞌo náíndasafenamo embontaan-dúmágómó tatorúpaintemba Maníkó sínana súnda-aai  
\p paápé íníye Ísu siyáiye.   
\s1 Ísumo marapáꞌó kumínda-aai.  
\r Mááka 13:24-31, Rúku 21:25-33  
\p
\v 29 Ísu minááí simátimena séna miyán-úmbáí-tántááꞌó tínda-kanaa taiꞌáínana aafáúgó kumeuꞌá ínana wíyónko ímba sán-káínana oꞌá wíyómpakemba kaisínana wíyónko úwaauwa ínasa  
\v 30 seyaafáꞌ-máráfákén-kwáásí wíyómpaꞌa awánemba fíꞌonkaꞌmaꞌmai-tantaaꞌa awánésa kentáfésa sésa kumínena toꞌmayaa wéiye sésa táátafesa wéesa ifiꞌá wétesa suwánemba kemá waási úranko óraa-fasiꞌaenkwara sáwaraꞌa ainánká kúmónaꞌa suwánánááwe.  
\v 31 Uwíyemba wétufuweꞌa wíyómpaken-kisau-waasi tiꞌmáráanasa Maníkómó wemparíꞌo úmakain-kwaasi seyaafáꞌ-máráfákémbá tíꞌmaesa moóráfimba túwaandu ónááwe Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 32 Ísu minááí simátimena séna moórá naan-táígón-áwíꞌa fíki-taigontafeꞌa imáyáa úmai ísáaro. Asáómó agaínda awáné séꞌa áúꞌo sínda-kanaa kárikaꞌa tíníye sénááwe.  
\v 33 Miyámó intembá kemó súnda-tantaaꞌa ínaꞌa awáné séꞌa kárikaꞌa kumíníye sénááwe.  
\v 34 Éraiꞌa simátime súne. Káféꞌo méraan-kwaasi tuwímbai ímbo pukáiyankaꞌa kemó súnda-tantaaꞌa paápé íníye.  
\v 35 Wíyóne marawé taiꞌáínífo kesáái ímbo taiꞌáínda  
\p úwoi waéꞌwaeꞌa íníye Ísu siyáiye.   
\s1 Kúmónda-kanaa waási ímba ísaraawemo siyáin-aai.  
\r Mááka 13:32-37, Rúku 17:26-30,34-36  
\p
\v 36 Ísu minááí simátimena séna kúmónda-kanaa aafáúmá waási ímba ísááwasa wíyómpaken-kisau-waasiwaraꞌa ímba ísááwaꞌa kemá Maníkón-ááninko ímba wéisaumpo kesifo weyáá ísaraiye.  
\v 37 Naaófáꞌá moóráwigon-awiꞌa Nówaamo méronkaꞌa waási ímbo Maníkón-ímáyáá ésamo maéꞌóntemba ánaaemba kemá waási úranko kúmónda miyá ónááwe.  
\v 38 Piriꞌ-nónkómó ímbo tínkankonkaꞌa noné tóné wénesa tiyáámúmba wétoꞌwaai-esa aaré máúwasa waaí máúwasa wéuwana Nówaa nompín-táómpimba imérowasa  
\v 39 piriꞌ-nónkó táínda-aai ísaresa ímba imáyáa ésa mérowana óraaꞌ-aꞌa téna piriꞌ-nónkó seyaafáꞌ-wáásí tínkamuwasa putásaraawe. Miyámó uráantemba kemá waási úranko anekaꞌó kúmóndaraꞌa kentáfésamo ímbo imáyáamo íyawi miyá ónááwe.  
\v 40 Minkánáá maará ónááwe. Kaeꞌ-wáásí kísaufaꞌa méreyana Maníkó moóráwigomba auwéna moóráwigomba aiyáíníye.  
\v 41 Minkánáá kaeꞌ-ínínkáí tómbá wétoꞌmayaan-íyana Maníkó moórá-inimba auwéna moórá-inimba aiyáíníye.  
\v 42 Kemá kentí Fasiꞌaénkómó kúmónda-kanaa ímba ísaraafo káráwiyoro.  
\v 43 Simátíménda-aai imáyáan-oro. Naankón-afowámó umén-kwáásímó tínda-kanaamo ísarenaraa umén-kwáásímó timbá wétoꞌmayaan-ena awánéna watúwáísana wení naaúmpakemba umémbá ímba máísino.  
\v 44 Miyáumai kemá waási úranko kafífímbá kumónaumpo kembiwí wétoꞌmayaan-eꞌa simuꞌmáráaro Ísu siyáiye.   
\s1 Sáwíꞌa owasá kaweꞌá owasamó on-ááí.  
\r Rúku 12:42-46  
\p
\v 45 Ísu minááí simátimena séna kawe-kísáúmó máéwi kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásísáféꞌa súne. Wení óraako séna kesí kísau-waasiyaꞌa káráwiye tómbá tuwímbai tímaꞌmae iyuwó síníye.  
\v 46 Wení óraako téna wení kísaumo kaweꞌ-úmaimo maínda taawánáínana kísaumo maíndawi arunkó kaweꞌá ínana  
\v 47 minóráákó séna kesí seyaafáꞌ-mópáráwínkáꞌá káráwiyuwo síníye.  
\v 48 Énifo minkísáú-wáásígómó imáyáamo énamo kesí óraako ayáátáákaꞌa ímba tíníye sénamo  
\v 49 kísau-waasi tínkamenamo tómbó nénamo uwóíꞌ-nombo wénaan-kwaasiye uwóíꞌo énamo  
\v 50 wení óraakomo tínda-kanaa ímbo ísarainanamo kafífímbó téna  
\v 51 óraakaꞌa tatufúꞌmai aiꞌmátuwena séna kaumbo-kaeꞌ-ááíwáráꞌ-wáásímó mésamo tíꞌo wéisasamo ifiꞌó wétesamo túwááyaambo umpufuwésamo méraapaꞌa kóuwo síníye Ísu siyáiye.   
\c 25  
\s1 Siyáánkai-inaamaru-taai.  
\p
\v 1 Ísu minááí simátimena aaremó máéwini áwáuma imáyáa éna séna ánaaen-kanaamo tínda Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-iye. Aaremó maíndawi tómbá náíyanesa siyáánkai-inaamaru ómbá kúraꞌmaesa aampakémbá koáíkaawe.  
\v 2 Minárásísómbá séfataase sáwí-imayaawaraꞌa owasá séfataase kaweꞌ-ímáyááwáráꞌá owasá  
\v 3 sáwí-imayaawaraꞌ-arasi ómbá kurarésa fíꞌon-anafeumpimba iyamó káínda-nomba ímba fatíyowasa  
\v 4 kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-árásí ómbá kurarésa fíꞌon-anafeumpinkwaraꞌa iyamó káínda-nomba fatiyésa  
\v 5 aaremó maíndawimba koamuꞌmakáawana ímba ááéma tisasá túgáfaaꞌa isasá tún-kwaiguráawe.   
\b  
\p
\v 6 Tún-kwéraawana nóꞌwaan-afufuntamba moóráwigo táántena séna wétifo koaiyánáísaiye sisasá  
\v 7 misíyáánkáí-árásí íyáfasinesa ómbá toꞌmaésa kombá  
\v 8 sáwí-imayaawaraꞌ-arasi kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-árásísáfésa sésa kentáásí iyamá pisináínífo nombá fatísimero sewasá  
\v 9 miwí sésa kesááwáráꞌá miyáumai wétaiꞌaifo nombó fatíyón-daumpakemba koméyámbáráaro sewasá  
\v 10 wégowana aaremó maíndawi tisasá séfataase-arasi toꞌmayaa úmaimo méraawi weséꞌo tómbó náíyanesa naaúmpaꞌa íyówana  
\v 11 ontá wisúwáísasa miséfátáásé-árásí nombó fatiyónaesamo kówai tésa óraakaꞌa sésa óraakoo ontá tisinkaaó sewaná  
\v 12 ímba awánáúnda-arasi ombá póꞌa ímba ontá titinkánaumne siyáiye.  
\v 13 Ísu simátimena séna miyáumai kemó kúmónda-kanaa ímba ísarenkaꞌa kumónaumpo káráwiyeꞌa méraaro Ísu siyáiye.   
\s1 Kaumbo-kísáú-wáásí táái.  
\r Rúku 19:11-27  
\p
\v 14 Ísu minááí simátimena séna ánaaen-kanaamo tínda Maníkó wení waásimo kawáánin-aai maarán-iye. Moórá-oraako némpaꞌa wááu koménae séna wení kísau-waasi táántena séna kesí óntankaꞌa káráwiyoro séna  
\v 15 moóráwigo wení kísau kawe-kísáúmó máísanamo awánaiwaintafena séna kesí óntamba séfataase-unamba káráwiyuwo séna aména moóráwigo wení kísaumo kárikaꞌo kawe-kísáúmó máíwaintafena séna kesí óntamba kaeꞌ-únámbá káráwiyuwo séna aména moóráwigo wení kísaumo kári-kisaumo máíwaintafena séna kesí óntamba moórá-unamba káráwiyuwo séna aména tiyuwéna némpaꞌ-marafaꞌa kóísana  
\v 16 séfataase-unan-ontambo maiyáiwai minóntántámbá kísau maimaéna wéwena fíꞌomba séfataase-unan-ontamba máísana  
\v 17 moóráwigo kaeꞌ-únán-óntámbó maiyáiwai minóntántámbá kísau wémaena fíꞌomba kaeꞌ-únámbá máísana  
\v 18 moóráwigo moórá-unan-ontambo maiyáiwai minóntántámbá ímba kísau maéna úwoi marafímbá utámakaiye.   
\b  
\p
\v 19 Utámakaisasa miyá wéowana miwítí óraako ayáátáákaꞌa kuróm-bapaꞌa mifáꞌá ména ánaaemba téna wááumo tímakaunda-ontamba torupámai awánánae séna táántaisasa  
\v 20 tésa séfataase-unan-ontambo maiyáiwai maimaéna máaraanamena séna séfataase-unan-ontambo símakaandarakemba kísau wémaeꞌa fíꞌomba séfataase-unan-ontamba maiyáumne sisaná  
\v 21 óraako séna kesí kísau-waasigo kaweꞌá óne. Kentáfémo imáyáamo émo kári-tantaakaꞌo kaweꞌó úmaimo káráwiyaandantemba sáwífa-tantaakaꞌa káráwiyinone. Kesirunkómó aamoimó intembá keséꞌa taménana enarunkó aamoí íno sisaná  
\v 22 kaeꞌ-únán-óntámbó maiyáiwai maimaéna máaraanamena séna kaeꞌ-únán-óntámbó símakaandarakemba kísau wémaeꞌa fíꞌomba kaeꞌ-únán-óntámbá maiyáumne sisaná  
\v 23 óraako séna kesí kísau-waasigo kaweꞌá óne. Kentáfémo imáyáamo émo kári-tantaakaꞌo kaweꞌó úmaimo káráwiyaandantemba sáwífa-tantaakaꞌa káráwiyinone. Kesirunkómó aamoimó intembá keséꞌa taménana enarunkó aamoí íno sisaná  
\v 24 moórá-unan-ontambo maiyáiwai maimaéna máaraanamena séna emá fasiꞌaén-kwáásí éma fíꞌowiti kísaurakemba tómbá wéne fíꞌowiti kísaurakemba úwoi wéne wémandaanaꞌa  
\v 25 enáároi inkaiséꞌa ení óntantamba kísau ímba maúnda úwoi aúpáꞌá makáumpo ení óntamba máínone sisaná  
\v 26 óraako séna sáwí-kisau-waasigo kafóná-waasi po kentáfémo sémo fíꞌowiti kísaurakemba tómbá wéne fíꞌowiti kísaurakemba úwoi wéne wémandaanaꞌa óne sénda po  
\v 27 kesí óntambo seyaafáꞌ-wáásítí óntambo máráán-daumpaꞌo makáandarakaa téꞌa kesí óntankwara aꞌwáá-ontankwaraꞌa máúsino séna  
\v 28 wení kísau-waasisafena séna minóntámbá maiyéꞌa siyáánkai-unan-ontambo tokáiwaimba áméro.  
\v 29 Sáwífa-tantaakaꞌo kaweꞌ-úmaimo káráwisinkaiwaimba moórá-mora-tantaaꞌa áménana káráwisinkainifo ímbo kaweꞌ-úmaimo káráwisinkaindawimpakemba makáimba méraanaꞌa  
\v 30 misáwí-kísáú-wáásígómbá áíꞌmaeꞌa máápaꞌa múra auwáíyana kumeuꞌ-áémpáꞌá tíꞌo wéisasamo ifiꞌó wétesamo túwááyaambo umpufuwésamo méraapaꞌa wíníye siyáiye Ísu siyáiye.   
\s1 Ísu méraawini áwáusafenamo tísai índa-aai.  
\p
\v 31 Ísu minááí simátimena séna kemá waási úranko ánaaembo kúmóndaraꞌa ságaenkwara wíyómpaken-kisau-waasiwaraꞌa káráwiyaundawi póꞌa kúmónasa  
\v 32 seyaafáꞌ-máráfákén-kwáásí kesúrankaꞌa túwaandu íyaꞌa sipisípi-poiye méme-poiyaꞌemo káráwiyaiwaimo tuwímbaraintemba minkwáásísómbá miyáumai tuwímbakeꞌa  
\v 33 tuwímbai siyáánúrapaꞌa mótinkeꞌa tuwímbai siyáánaepaꞌa métinkeꞌa  
\v 34 káráwiyaundawi siyáánúrapaꞌo méraiyan-kwaasisafeꞌa séꞌa kesifo kaweꞌó uwátínkáíwain-owe. Maníkó maramó úmakonkaꞌa ken-ímáyáá éna kentí maruꞌá toꞌmayaa úmakaifo mifáꞌá taméraaro.  
\v 35 Kaweꞌá uwásinkeꞌa kembó sááimo tówaꞌo méraawanda tómbá siméꞌa nombá siméꞌa fíꞌom-bapaken-kwaasimo ówánda aamoí uwásinkeꞌa kentí naaúmpaꞌa mósá wésinkeꞌa  
\v 36 unáánkwátói-iyaimbo ówánda wésimeꞌa síꞌo úmba wégarawiyeꞌa ándáfaꞌo maéwánda wésuwaꞌnai-eꞌa miyá uwásínkaraawe. Miyán-ááí senasá  
\v 37 arupíse úmaimo méraawi sísai esa sésa Fasiꞌaénkóo nóꞌwaiya embó ááimo tówamo méronda tóné noné amétaawa  
\v 38 nóin-kanaawa fíꞌom-bapaken-kwaasiyaambo undá aamoí uwánketa kentáásí naaúmpaꞌa mósá ankétaawa nóꞌwaiya unáánkwátói-iyaimbo undá amétaawa  
\v 39 nóꞌwaiya áíꞌo úmba áwaꞌnai étaawa nóꞌwaiya ándáfaꞌo maúnda áwaꞌnai uráumno síyaꞌa  
\v 40 káráwiyaundawi séꞌa éraiꞌa simátime súne. Kesí waásimo úwoi-waasimo miyáumaimo túwaꞌnai uráamba mindá kembán-iye simátimenaumne.   
\b  
\p
\v 41 Miyá simátimeꞌa siyáánaepaꞌo méraiyan-kwaasisafeꞌa séꞌa Maníkó sáwíꞌa uwátinkaindawin-ofo siyuwéꞌa kóro. Maníkó waántáwankone wení kísau-waasiye imáyáa éna óraaꞌ-iyama toꞌmayaa uwátínkaraisana kámakamaꞌa wéena ímba pisínáípaꞌa mifáꞌá koméraaro.  
\v 42 Kembó sááimo tówaꞌo méraawanda tóné noné ímba siméꞌa  
\v 43 fíꞌom-bapaken-kwaasimo ówánda ímba aamoí uwásinkeꞌa kentí naaúmpaꞌa ímba mósá sinkéꞌa unáánkwátói-iyaimbo ówánda ímba siméꞌa síꞌo úmba ímba súwaꞌnai eꞌa ándáfaꞌo maéwánda ímba súwaꞌnai eꞌa miyá uwásínkaraawe. Miyán-ááí senasá  
\v 44 sísai esa sésa Fasiꞌaénkóo nóꞌwaiya embó ááimo tówamo méronda tóné noné ímba amétaawa nóꞌwaiya fíꞌom-bapaken-kwaasiyaambo undá ímba aamoí uwánketa kentáásí naaúmpaꞌa ímba mósá ankétaawa nóꞌwaiya unáánkwátói-iyaimbo undá ímba amétaawa nóꞌwaiya áíꞌo úmba ímba áwaꞌnai étaawa nóꞌwaiya ándáfaꞌo maúnda ímba áwaꞌnai uráumno síyaꞌa  
\v 45 kemá séꞌa éraiꞌa simátime súne. Kesí waásimo úwoi-waasimo ímbo túwaꞌnai uráamba mindá kembán-iye simátimenaumne.   
\b  
\p
\v 46 Miyán-ááí simátimeꞌa aaí senasá miwítí sáwí-meyambo ímbo taiꞌáínanamo waéꞌwaeꞌo índa-aempaꞌa komaéꞌmaeꞌa ónááfo arupíse úmaimo méraawi aúíꞌa úmai maéꞌmaeꞌa ónááwe Ísu siyáiye.   
\c 26  
\s1 Ísumbo tufuwíyan-aaimo siyáan-aai.  
\r Mááka 14:1-2, Rúku 22:1-2, Yóni 11:45-53  
\p
\v 1-2 Ísu mifíꞌó-fíꞌón-ááí wení kísau-waasisafena simátímakaiye. Naaófáꞌó Maníkó Yúndaa-waasi tíyótaimo í-tánón-kánáá imáyáa éna séna kaeꞌ-nóꞌwáámbá waésa tíyótaimo í-tánón-kánáá tínda kembá taꞌótoꞌmai aaraa-táíyáꞌá sínkamiyaꞌa puwónaumne Ísu wení kísau-waasisafena simátímakaiye.   
\b  
\p
\v 3 Simátimuwasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye aifaꞌ-ámáán-káwáágón-áwíꞌa Káyafaasini naaúmpaꞌa túwaandu urésa  
\v 4 sésa nóraumaisaawa aúpáꞌá Ísumba taꞌótoꞌmaisaawa tufuwónaumno.  
\v 5 Seyaafáꞌ-wáásí tíyááfainifo tanómbo kaufíyan-kanaaraꞌa ínta tufuwónaumne siyáawe.   
\s1 Ísumbo asaa-wiyúm-básáwémbó aꞌánkarain-aai.  
\r Mááka 14:3-9, Yóni 12:1-8  
\p
\v 6 Suwaná Ísu Pétáni-naopaꞌa koména moóráwigon-awiꞌa Sáímonini naaúmpaꞌa áúmo námombo kón-kwaasigoni naaúmpaꞌa ména tómbá wénowana  
\v 7 moórá-ininko iyéna asaa-wiyúmbó úm-basawemba óraaꞌ-ontankakemba méyámbakaim-basawemba maimaéna iyúmba Ísu aꞌnómpímbá fatímarowasa  
\v 8 wení kísau-waasi awánésa aaisambá sésa nóra sénawa mimbásáwémbá úwoi fatíyankaiyo.  
\v 9 Mimbásáwémbó fíꞌowi timénamo óraaꞌ-ontambo maiyénamo ímbo óntamo makáan-kwaasi tíméraambaniye suwaná  
\v 10 Ísu iséna séna ifátuweꞌa ímba aaisambá aééro. Kaweꞌá asínkáíye.  
\v 11 Ímbo óntamo máráán-kwaasi keséꞌa maéꞌmaeꞌa wéiyaꞌa túwaꞌnai ónae séꞌa túwaꞌnai ónááfo kemá keséꞌa marapáꞌá ímba maéꞌmaeꞌa ónaumne.  
\v 12 Púwóndaraꞌa masawémba asinkésa utánáafo minínínkó éꞌa masawémba asínkáíye.  
\v 13 Éraiꞌa súmpo ísáaro. Kesí ásé-aai seyaafáꞌ-mápáꞌá simátimesa minínínkómó uwásínkáín-aai simátimiyasa táákaꞌa maránááwe Ísu siyáiye.   
\s1 Yúndasi Ísuni pintaruꞌó maiyáin-aai.  
\r Mááka 14:10-11, Rúku 22:3-6  
\p
\v 14 Súwana Ísuni kísau-waasi sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasifinkemba moóráwigon-awiꞌa Yúndasi moórá-awiꞌa Ísakerioti óraaꞌ-amaan-kisau-waasifaꞌa wéna  
\v 15 séna Ísumbo taꞌótoraimo aráátíménaꞌo éꞌa nóraumai-meyana siménaao súwasa moórá-waai úmai siyáánkai-ontamba 30 ontamba toráumai ámúwana Yúndasi maimaéna  
\v 16 wéna nóraumaiya Ísumba aráátíménasawa taꞌótoranaao-imayaa ómbarena úmaena kuráiye.   
\s1 Tíyótaimo í-tánómbó kauráan-aai.  
\r Mááka 14:12-21, Rúku 22:7-14,21-23, Yóni 13:21-30  
\p
\v 17 Yúndaa-waasi ímbo intóráín-tantaaꞌwara-pereti agáún-kanaa aifa-kánáá túntemba wení kísau-waasi Ísumba taáísai esa sésa nááfara tíyótaimo í-tánómbá kogaufónaumno suwaná  
\v 18 Ísu séna Yérúsaremu-naopaꞌa wékai moórá-waasigontafe sékai kentáásí óraako séna kesí kanaamá tisatá kesí kísau-waasiseꞌa ení naaúmpaꞌa tíyótaimo í-tánómbá nánaumne wésiye kosimámékaiyo súwasarai  
\v 19 Ísumo súntemba miyá ésarai minkáꞌá tanómba kauwánkaraaye.   
\p
\v 20 Tanómba kaumakóyasa fenómpinkaꞌa Ísu wení kísau-waasi wésa mindáúmpáꞌá imésa  
\v 21 tómbá wémandesa uwaná Ísu séna kempínkémbá moóráwigo kembá namuro-wáásí aráátiminiye súwana  
\v 22 tirunkó umbaí tówasa moórá-mora áísai esa sésa Fasiꞌaénkóo kewáꞌíyo símaesa kuwaná  
\v 23 Ísu séna moóráwigo wení tón-ayai maimaéna keséꞌo moórá-taufapimba túꞌmaimo náíndawi wemá kembó namuro-wáásímó aráátimindawin-iye.  
\v 24 Naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna waási úranko puwíníye siyáintemba póꞌa púwónana namuro-wáásímó aráátimindawi sáwí-meyamba máíníye. Wembó ímbo maꞌánkaraankakaa kaweꞌá isinó Ísu súwana  
\v 25 Yúndasi wembó aráátimindawi séna óraakoo kentáféwa sénó súwana Ísu séna éꞌa séne siyáiye.   
\s1 Ísu wení kísau-waasi tómbó tímakain-aai.  
\r Mááka 14:22-26, Rúku 22:15-20, 1 Kórinti 11:23-25  
\p
\v 26 Súwasa tómbá wénowana Ísu péréti maisoréna Maníkómpáꞌá súwiyo séna tafámbai wení kísau-waasi tiména séna mindá kesún-ifo maimái naaró séna  
\v 27 ándá-aran-dombo wéron-anafeumba maisoréna Maníkómpáꞌá súwiyo séna tiména séna seyaafáꞌá naaró.  
\v 28 Mindá kesí naaén-iye. Kesí naaemá sáwífaꞌ-waasisafena kumínda póna Maníkó sáwí-imayaa maitiyuwéna séna keséꞌa kááísamai méraiwae séna mináú-ááí símai kááísamakaiye.  
\v 29 Simátime súne. Fíꞌonkwaraꞌa ándá-aran-domba ímba nánaumpo kesifo wení waásimo kawáánipaꞌa keséꞌo méraiyamba ándá-aran-domba aú-nomba nánaumne Ísu súwasa  
\v 30 Maníkóntáfésa ísámai imá simásuwesa mindáúmpáꞌá tuwésa Órífi-omapaꞌa iyáawe.   
\s1 Pítaa ánaaeniꞌa uwásinkainiyemo siyáin-aai.  
\r Mááka 14:27-31, Rúku 22:31-34, Yóni 13:36-38  
\p
\v 31 Órífi-omapaꞌa imérowana Ísu simátimena séna Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna Maníkó séna  
\q1 sipisípiyaꞌo kawáániwaimba tufúwónasa  
\q1 sipisípisomba wété ónááwe Maníkó siyáiye  
\p siyáimba póna káféꞌ-noꞌwaamba tááꞌa ínaꞌa siyuwéꞌa wété ónááwe.  
\v 32 Énifo púwónasa utámaraiya íyáfasineꞌa kentí aifaꞌá Káríri-aempa konaꞌá kesínaaemba kónááwe Ísu súwana  
\v 33 Pítaa séna seyaafáꞌnánká auwésa wété ónááfo kemá ímba miyá ónaumne súwana  
\v 34 Ísu séna éraiꞌa simáme súne. Káféꞌ-noꞌwaamba kokórigo ímba ááimo siyáindaraꞌa emá kaumbo-íkáꞌá kentáfé sé ímbo awánáúnda-waasiye sínone Ísu Pítaantafena súwana  
\v 35 Pítaa séna entéꞌo sínkamonae íyaꞌo éꞌa ímba auwéꞌa kónaumne súwasa wení kísau-waasi seyaafáꞌá miyá simásaraawe.   
\s1 Ísu Kétésémánifaꞌa inaimó siyáin-aai.  
\r Mááka 14:32-42, Rúku 22:39-46  
\p
\v 36 Seyaafáꞌá miyá simásuwesa Ísuwe wení kísau-waasiye taaiyámófaꞌa áwíꞌa Kétésémánifaꞌa komésa Ísu simátimena séna maankáꞌ-méraiyaꞌa Maníkómpá inaí kosenó séna  
\v 37 Pítaane Sépétin-ááninkaiye tíꞌmaena komérowana umbai-tántáákó arumbá sáwíꞌa úwana  
\v 38 simátimena séna kesirunkó umbaiséꞌa taisá póꞌa púwóraantamba wéune. Maankáꞌ-méꞌa keséꞌa káráwiyoro séna  
\v 39 tiyuwéna ewaaꞌá wéna Maníkó óraakon-iye séna maraꞌá kumbéna inaifínkémbá séna kesifóo emó kanaán-iye sémo e maanúmbáí-tántááꞌó kempáꞌó tínda maisiyuwé énifo ímba kesí imáyáan-ifo ení imáyáa arááíwáéno Ísu siyáiye.   
\p
\v 40 Ísu inaí simásuwena wení kísau-waasiyaufaꞌa téna tatuwánómba tún-kwaigurówana tatúséna Pítaantafena séna ímba kanaaráꞌá kárikaꞌa keséꞌa káráwimai méraane.  
\v 41 Waántáwanko tísai úmai isánae-aai kempáꞌá sifáínifo Maníkómpáꞌá inaí seró. Imáyáago ewé sisaná áúgo umbaimó wétaimba mindá aúgáfaaꞌa wéiye simátimena  
\v 42 anekaꞌá tiyuwéna ewaaꞌá wéna Maníkómpáꞌá inaifínkémbá séna minúmbáí-tántááꞌá empáꞌá úwoi tíníyemo sinaꞌó éꞌa emó sindantembá miyá ónaumne siyáiye.   
\p
\v 43 Ísu inaí kosimásuwena wení kísau-waasiyaufaꞌa téna tatuwánómba tún-kwaigurésa túgáfaateꞌa wéuwana  
\v 44 anekaꞌá tiyuwéna ewaaꞌá wéna súntemba anekaꞌá inaí kosimásuwena kouweréna  
\v 45 minkáúmbónárausafena séna túmó waiguréꞌo méraamba kembá waási úrankomba sáwíꞌo on-kwáásí aráátiminasa taꞌótoraiyan-kanaa wétifo  
\v 46 íyáfasinewata wétiyapata konó. Kembó aráátimindawi wétiye Ísu siyáiye.   
\s1 Ísumbo taꞌótokaan-aai.  
\r Mááka 14:43-50, Rúku 22:47-53, Yóni 18:3-12  
\p
\v 47 Ísu minááí wésuwana wení kísau-waasi sísamaifakemba kaeꞌá kumbaimái-waasifinkemba moóráwigon-awiꞌa Yúndasi túmba weséꞌa sáwífaꞌ-waasi taánáínkwara paepáéꞌwaraꞌa maimaé tumbá óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye miwí tiꞌmárówasa tumbá  
\v 48 ááéma Yúndasi Ísumbo aráátimindasafena simátimena séna aaweyáámó uwánkáandawimba taꞌótóráaro siyónkaꞌa  
\v 49 póna Yúndasi Ísumpaꞌa téna séna óraakoo méraano wésena aaweyáá wéuwankowana  
\v 50 Ísu séna kesí waásiyo emó ónaemo sinda-íꞌa uwó súwasa weséꞌo tuwáí Ísumba taꞌótórówana  
\v 51 Ísuni kísau-waasifinkemba moóráwigo paepáéꞌa awáúfínkémbá mósá taútuwena aifaꞌ-ámáán-káwáágóní kísau-waasigon-ááꞌa fagáúsuwowana  
\v 52 Ísu wentáféna séna ení paepáéꞌa awáúfáꞌá wiyuwó. Paepáétambo tínkamiyan-kwaasi anondáámo ésa paepáétamba tínkamiyasa puwónááwe.  
\v 53 Maarásáféꞌa imáyáan-oro. Kesifontáféꞌo séꞌo súwaꞌnai uwómó senanamó éna wíyómpaken-kisau-waasisomba sáwífaꞌnanka ímbo kanaamó torausónááwi minúwóíyáámbá tiꞌmaráínasa súwaꞌnai ónááwe.  
\v 54 Miyámó súndarakaa Maníkón-aai aúfáífimba agaimakáin-umbai-tantaaꞌa kempáꞌá ímba tisinó. Énifo siyáintemba miyáumai paápé íníye  
\p Ísu siyáiye.   
\b  
\p
\v 55 Ísu minááí simátimena tun-kwáásísáféna séna kentáféꞌa umén-kwáásín-iye séꞌa póꞌa taánáínkwara paepáéꞌwaraꞌa maimaéꞌa kembá taꞌótoranae séꞌa wétewe. Sáwífa-kanaa óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa kesááimo wésimatimundaraꞌa ímba kembá taꞌótokaawe.  
\v 56 Naaófáꞌá Maníkón-aaimo simátímakowi aúfáífimbo agaimakáan-aai kembó miyámó uwásínkéneꞌa wétewe súwasa wení kísau-waasi seyaafáꞌá inkaisésa auwésa wété uráawe.   
\s1 Óraaꞌ-waasi Ísumba aaifimbó ánkaraan-aai.  
\r Mááka 14:53-65, Rúku 22:54-55,63-71, Yóni 18:13-14,19-24  
\p
\v 57 Wení kísau-waasi inkaisésa auwésa kóuwasa Ísumbo taꞌótórówi áíꞌmaesa aifaꞌ-ámáán-káwáágón-áwíꞌa Káyafaasini naaúmpaꞌa móankesa mindáúmpáꞌá ámáámbo sun-kwáásíyé Yúndaa-oraaꞌ-waasiye túwaandu urón-daumpaꞌa móankowana  
\v 58 Pítaa tínaaemba nénkaꞌo témomba aifaꞌ-ámáán-káwáágóní máápaꞌ-ontafinkemba iyéna naamaáífa ména Ísun-aneꞌó paápé índamo awánáíndasafena i-wáásísé méraiye.   
\b  
\p
\v 59 Pítaa mérowasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye seyaafáꞌnánká Ísumba tufuwíyana puwíníye-aaigoni áwáuma saafá uwaná  
\v 60 ímba wérowasa Ísuntafesa mósimesi-aai sésa ímba moórá-aai suwasá kaeꞌ-wáásígóráí íyáfasinesarai  
\v 61 karoꞌá sésarai wemó sisatáámó isáúndasa óraaꞌ-amaan-damba Maníkóní naambá kanaa tawísísuweꞌa kaumbo-kánáá maisuwéꞌa ónaumne siyáiye suyaná  
\v 62 aifaꞌ-ámáán-káwáágó íyáfasinena Ísumba áísai ena séna mindáraimo simánkaayan-aai anondáá ína sínono súwana  
\v 63 Ísu iséna ímba aaí súwana aifaꞌ-ámáán-káwáágó séna Maníkó fasiꞌaénkwáráwín-aúrankaꞌa emá méma áísai onda-ááí éraiꞌ-aai aantemba simásimiyo. Maníkómó íyáfasinankaraiwai Káráísiti Maníkón-ááninkowaꞌonompo simásimiyo súwana  
\v 64 Ísu séna éꞌa sémpo simátimeꞌa súne. Ánaaemba suwánáíyaꞌa kemá waási úranko Maníkó fasiꞌaénkón-ayáánúrapaꞌa fasiꞌaén-áémpá iméꞌa ainánkáꞌá kumónaumne Ísu súwana  
\v 65 aifaꞌ-ámáán-káwáágón-arunko sáwíꞌa úwana wení unáánkwátói tafétuwena séna Maníkómbá karaánááꞌa ankéna wesáféna sifó minááísáféta aaifimbá maenkéta fíꞌon-aaimo simánkáámba saafá únda póta ifátá tuwéta Maníkómbó símaimo sáwíꞌo uwánkáíntafeta  
\v 66 nórasaawa ónaumno súwasa sáwíꞌan-ifo tufuwíyana puwíno sésa  
\v 67 Ísumba tuwiyáái wiꞌankésa tufuwésa tiyáántambo tufúwún-kwaasi  
\v 68 karaánááꞌa sésa esáfé sé Maníkó íyáfasisinkaraiwai únemo séndawi ómpo kemá nááwa tufúnái simásimiyo siyáawe.   
\s1 Pítaa ímbo awánáúnda-waasin-iyemo siyáin-aai.  
\r Mááka 14:66-72, Rúku 22:56-62, Yóni 18:15-18,25-27  
\p
\v 69 Pítaa naamaáífa mérowana aifaꞌ-ámáán-káwáágóní kísaumo maún-arasigo awánéna wempáꞌá téna séna Káríri-aempakewiseꞌo maéndawi óne súwana  
\v 70 Pítaa seyaafáꞌ-wáásí túrankaꞌa séna emó sénda-aai sááko ímba kaweꞌán-iye simásuwena  
\v 71 máápaꞌ-ontafimba komérowana anekaꞌá moórá kísaumo maún-inaamarugo awánéna méron-kwaasisafena séna minkwáásígó Ísu Násareti-naopakewiyeꞌo máíwain-iye súwana  
\v 72 Pítaa aikaꞌá maréna séna ímbo awánáúnda-waasin-iye simásuwena mérowasa  
\v 73 kárikaꞌa mésa Pítaampaꞌa tésa sésa Ísuni kísau-waasi miyán-kwáásí méraawataamo awánemaundantenkaan-kwaasiyaamba éma mináémpákén-kwáásí tááiyaamba wésene suwaná  
\v 74 Pítaa séna karoꞌ-ááímó wésenanamo éna Maníkó sínkaminiye. Sewímbá ímbo awánáúnda-waasin-iye súwana kokórigo áái súwana  
\v 75 Pítaa Ísumo simámakon-aai áákaꞌ-maréna miyá siyónkaꞌa kokórigo ááimo ímbo siyáindaraꞌa emá kaumbo-íkáꞌá kentáfé sé ímbo awánáúnda-waasin-iye sínone siyónkaꞌa minááí áákaꞌ-maréna máápaꞌa kuména áfááraumai  
\p ifiꞌá taráiye.   
\c 27  
\s1 Ísumba Páíratimpaꞌo áíꞌmae kuráan-aai.  
\r Mááka 15:1, Rúku 23:1-2, Yóni 18:28-32  
\p
\v 1 Úwasa aafáúmó íyáúsunkaꞌa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye Ísumbo tufuwíyanamo puwínda-aai símai tarímaresa  
\v 2 Ísumba ayáánkaꞌa káráꞌumaresa áíꞌmaesa Rómu-kamani-kawaagon-awiꞌa Páíratimpaꞌa kuráawe.   
\s1 Yúndasi pukáin-aai.  
\r Aantá-waasi 1:18-19  
\p
\v 3 Páíratimpaꞌa kuwaná Yúndasi Ísuni pintaruꞌó maiyówi Ísu puwíníyemo sun-ááí iséna ímbo miyá oráámbá kemá sáwíꞌa uráumne séna pintaruꞌó ésamo ámakon-ontamba 30 ontamba maimaéna óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye miwífáꞌá wéna séna  
\v 4 ímba sáwíꞌa uráin-kwaasi aráátimunaꞌa tufuwónaeꞌa wéomba kemá mindá sáwíꞌa uráumne súwasa miwí sésa ímba kentáánén-ifo endén-iye suwaná  
\v 5 Yúndasi minóntámbá óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa metuwéna tiyuwéna ándá maimaéna waandaꞌá faráiye.   
\b  
\p
\v 6 Yúndasi minóntámbá óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa metuwówasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasi maésa sésa maanóntámbá pintaruꞌ-óntámbá póta seyaafáꞌ-wáásímó Maníkóntáfésamo imáyáamo ésamo máráán-ontampimbo máráandasa kentáásí ámáámba taraisónaumne simásuwesa  
\v 7 minóntánkón-aai sésa mimbórá-ááí sésa minóntántámbá moórá-marama sawemó om-bárámá méyámbakaanasasa mimbáráfímbá fíꞌom-barafaken-kwaasi puwíyan-kwaasi utánááwe siyáawe.   
\b  
\p
\v 8 Miyá uráantafesa mimbárásáfésa sésa pintaruꞌ-márámán-iye siyáawasa káféꞌwaraꞌa miyá wésewe.   
\p
\v 9 Óraaꞌ-amaan-kisau-waasi miyán-ááí wésesa mimbárámá méyámbakaamba Maníkón-aaimo simátímakowin-awiꞌa Yérémayaamo siyáin-aai  
\p paápé uráiye. Yérémaya séna  
\q1 Ísarerin-aísaafitantambo uráawi tuwímbai mimbórá-ááí sésa moóráwigombo pintaruꞌó  
\q1 íyan-ontamba 30 ontamba maimaésa  
\v 10 sawemó wéom-barama méyámbakaamba Fasiꞌaénkómó simásímakaintemba miyá ónááwe  
\p Yérémayaamo siyáintemba pósa miyá uráawe.   
\s1 Páírati Ísumbo áísai uráin-aai.  
\r Mááka 15:2-5, Rúku 23:3-5, Yóni 18:33-38  
\p
\v 11 Ísu Rómu-kamani-kawaagon-aúrankaꞌa mérowana áísai ena séna Yúndaa-waasiti kawáágówá ónó súwana Ísu séna éꞌa séne súwasa  
\v 12 óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye fíꞌo-fiꞌon-aaisafesa aaifimbá maénkówana Ísu iséna ímba aaí súwana  
\v 13 Páírati Ísumba áísai ena séna sáwífaꞌ-aai wésimankaafo ína wéisaano súwana  
\v 14 Ísu iséna seyaafáꞌ-ááísáféna ímba anondáá súwana kámáni-kawaago Páírati sáwífaꞌ-imayaa uráimbaniye.   
\s1 Ísumba tufuwíyana puwínomo siyáin-aai.  
\r Mááka 15:6-15, Rúku 23:13-25, Yóni 18:39–19:16  
\p
\v 15 Naaófáꞌá Maníkó Yúndaa-waasi tíyótai í-tánón-kánáá túntemba Rómu-kamani-kawaago séna seyaafáꞌnánká túwaandu urésa aamoí ésa ándáfaꞌo mérain-kwaasigon-awiꞌa síyaꞌa faútuwanaumne séna minkánáá miyáumai ándá-waasi faútínkáíye.  
\v 16 minkánáá moóráwigon-awiꞌa Párápási seyaafáꞌnánká wenáái ísarowi ándáfaꞌa mérowasa  
\v 17 sáwífaꞌ-waasi túwaandu urówana Páírati tísai ena séna ándáfaꞌo méraan-kwaasifinkemba moóráwigon-awiꞌa síyaꞌa faúꞌauwaano. Párápásiyaꞌi Ísu Maníkómó íyáfasinankaraiwaiye wésewinaꞌiyo séna  
\v 18 Páírati imáyáa éna séna óraaꞌ-amaan-kisau-waasi Ísuntafesa ímba óraaꞌ-waasi-iꞌa ínkwae sésa taꞌótoꞌmaesa ke maúndafaꞌa áíꞌmaesa tiyáawe séna minááí tísai uráiye.   
\p
\v 19 Páírati minááí tísai ena aaimó ísón-daumpaꞌa mérowana awaainínkó moóráwigomba aiꞌmarówana wempáꞌá téna séna enawaainínkó séna nóꞌwaamba kaaimbá awánáúnda minkwáásígó ímba sáwíꞌa uráisana sirunkó umbaí wétaifo ímba aaifimbá maenkaaó enawaainínkó siyé kosimámakaiye.   
\b  
\p
\v 20 Awaainínkón-áái kosimámuwasa óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye úwoi-waasi sáwífaꞌnanka waꞌwisésa sésa Páíratintafeꞌa séꞌa Párápásimba faúꞌáúwénasa Ísumba tufíyana puwíno simáméro simátímúwana  
\v 21 Páírati anekaꞌá tísai ena séna minkáéꞌ-wáásífínkémbá nááwana faúꞌauwanaumno súwasa miwí sésa Párápásimba faúꞌauwaao suwaná  
\v 22 Páírati séna Ísumba Maníkómó íyáfasinankaraiwainemo sewímbá nóra ónaumno súwasa seyaafá sésa aaraa-táíyáꞌá tufíyana puwíno suwaná  
\v 23 Páírati séna nóra-sawira uráiyo súwasa óraaka sésa aaraa-táíyáꞌá tufíyana puwíno aantemba siyáawe.   
\b  
\p
\v 24 Miyá aantemba suwaná Páírati miwí táái ímba kanaaꞌá taraisónaumne-imayaa éna seyaafáꞌ-wáásí tíyáafo séna táúfapimba nombá fatímarena seyaafáꞌ-wáásí túrankaꞌa aiyowáíꞌa éna ayáámba non-kwiyéna séna miwámó puwínda-umbai-tantaako kesiyáámpimba ímba wéraifo kentiyáámpimba wéraiye súwasa  
\v 25 seyaafá sésa puwínata mimbéyámbá kentáásísaafitantambo íyawiseta maénaumne suwaná  
\v 26 Páírati Párápásimba faúꞌauwena i-wáásí simátimuwasa Ísumba áwíyandasamba áwiyonkuꞌ-nowana Páírati séna áíꞌmae aaraa-táíyáꞌá tufuwíyana puwíno séna Ísumba i-wáásí tímakaiye.   
\s1 I-wáásí Ísumba karaánááꞌo ánkaraan-aai.  
\r Mááka 15:16-20, Yóni 19:2-3  
\p
\v 27 Páírati Ísumba wení i-wáásí timúwasa áíꞌmaesa kámáni-waasiti naaúmpaꞌa móankesa seyaafáꞌ-í-wáásí táántowasa tamésa  
\v 28 wení unáánkwátói faútuwesa naae-únánkwátói óraaꞌ-waasiti unáánkwátóin-iye sésa Ísumba uwánkesa  
\v 29 óraaꞌ-waasiti kámoꞌan-iye sésa áwíyandama owepámai Ísu aꞌnómpímbá kuféꞌankesa táúmba ayáánúrapaꞌa toꞌankésa karaánááꞌa ankésa moórá-mora kífaesa sésa Yúndaa-waasiti kawáágó óne sésa  
\v 30 tuwiyáái wiꞌankésa ayáámpimbo toꞌánkón-taumba maiyésa aꞌnómbá wétufamesa  
\v 31 karaánááꞌa ánkásuwesa naae-únánkwátói faútuwesa wení unáánkwátói uwánkesa tufíyanamo puwíndafaꞌa áíꞌmaesa kuráawe.   
\s1 Ísumba tufúwanamo pukáin-aai.  
\r Mááka 15:21-32, Rúku 23:26-43, Yóni 19:17-27  
\p
\v 32 I-wáásí Ísumbo áíꞌmae kumbá moóráwigo Sáíríni-naopakewin-awiꞌa Sáímoni aampaꞌá túwasa i-wáásí taꞌótoresa Ísumbo tufíyan-aaraa-tai áúwaataꞌankesa sésa áwaꞌnai úmai tiyó suwaná miyá úwasa  
\v 33 marésa moórá-maragon-awiꞌa Kórígótaafaꞌa wésa mináwíkóní áwáuma aꞌnónayaantapaꞌemo supaꞌá wésa  
\v 34 ándá-aran-domba maiyésa áíꞌa taiꞌáínkwae sésa ikamó  
\p fain-tántááꞌá mimpímbá marésa Ísumba ámúwana óikaꞌa maꞌmái awánéna ímba naráiye.   
\b  
\p
\v 35 Ísu ímba nówasa áíꞌmaesa aaraa-táíyáꞌá aíyayaampimba tufúsúmaresa wení unáánkwátói maénae sésa ááfésa wétiyaananasa nááwa íyáákaindawiya máíníyo sésa miyá ésa  
\v 36 maraꞌá mésa Ísunkaꞌa káráwiyesa  
\v 37 Ísumbo tufúwanamo puwún-aaigoni áwáuma aúfáífimba agaimarésa sésa Ísu Yúndaa-waasiti kawáágón-iye agaimarésa aꞌnónkáꞌ-ááráá-táíyáꞌá mósá marésa  
\v 38 uméntéꞌo uyan-kwáásíyáí tíꞌmaesa Ísuni séfasefaꞌ-aempaꞌa aaraa-táíyáꞌá tufúsúmaresa maraꞌá mésa minkwáásíyáꞌá káráwiyowasa  
\v 39 tuwímbai tésa tiyáámba tóipimba faafésa timántákáí faꞌankésa karaánááꞌa ankésa sésa  
\v 40 úwé emá séma óraaꞌ-amaan-damba tawísísuweꞌa kaumbo-kánáá maisuwéꞌa anekaꞌá ónaumne siyáampo Maníkón-ááninkomo émo e esáfé enáú áwaꞌnai ema eyááríkaꞌa taaiyakémbá taútuwe marapáꞌá kumuwó siyáawe.   
\b  
\p
\v 41 Suwasá miyáumai óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáámbo sun-kwáásíyé Yúndaa-oraaꞌ-waasiye karaánááꞌa ankésa  
\v 42 sésa fíꞌowi túwaꞌnai ena wesáféna wenáúma ímba kanaa áwaꞌnai iye. Ísareri-waasiti kawáágó únemo sémáímba póna éraiꞌo sémaindamo éna weyááríkaꞌa aaraa-táíyákémbá kumínata awánéta séta éraiꞌa Maníkón-áánimban-iyesa sénaumne.  
\v 43 Maníkóntáféꞌa fasiꞌámai méraunda Maníkón-áánimba úne sémáímba Maníkómó áwaꞌnai ónaemo sénaraa káféꞌa áwaꞌnai isinó suwasá  
\v 44 miwímó suntembá uméntéꞌo uyan-kwáásíyáí séfasefaꞌ-aempa-taiyaꞌo tufúsúmarowiyai  
\p karaánááꞌa Ísumba ánkaraaye.   
\s1 Ísumo pukáin-aai.  
\r Mááka 15:33-41, Rúku 23:44-49, Yóni 19:28-30  
\p
\v 45 Ísumba karaánááꞌa ánkówana wááwái seyaafáꞌ-áémpáꞌá túnkwéna aafáúmó taenónkaꞌa túnkúmba  
\v 46 Ísu óraaka Yúndaa-waasi-taaifinkemba séna eri eri rama sapakataniyemo súmba maarán-iye. Maníkó kesí Maníkóo nóra séwa siyuwááno súwasa  
\v 47 minkáꞌó méron-kwaasi isésa tuwímbai sésa naaófáꞌá Maníkón-aai simátímakaiwaimba Íráiyaamba wéaantaiye suwaná  
\v 48 moóráwigo awaantanténa faru-táénáma maimaéna ándá-aran-domba ika-nómpímbá tuꞌmaéna ofiyen-táemopimba sinúfaimaena náínkwae séna Ísun-óikaꞌa mósá marówasa  
\v 49 tuwímbai sésa Íráiyaama kuména áwaꞌnai íni ína áwaꞌnai íníyo séta amuꞌmaréta méraumne suwaná  
\v 50 Ísu anekaꞌá óraaka séna afowan-ayáámpimba wení ámútamba toꞌmaréna pukáiye.   
\b  
\p
\v 51 Ísu puwúwana óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa ampanta-óntámó úmakomba sanaan-áyáíyákémbá itafááꞌmaena marapáꞌá mútafaatena kaesé uwágúwana póna Maníkómpáꞌó iyíyan-amba wiꞌmarówana óraaꞌ-marima tówana óraaꞌ-ontantomba tufánkaaꞌa wéuwana  
\v 52 utámárón-ontan-aifimba awááúmaron-ontamba fawákúwasa Maníkóní waási sáwífaꞌnankaꞌo pukómpinkemba íyáfasinesa  
\v 53 utámakon-ontan-aifinkemba íyáfasinesa mésa Ísu pukéna íyáfasinon-kanaa Yérúsaremu-naopaꞌa paápé úwasa sáwífaꞌnanka awánaraawe.   
\b  
\p
\v 54 Ísu puwúmba i-wáásítí kawáágówé wení i-wáásíyé Ísunkaꞌo káráwisuwesamo mérowi marímo tówanamo seyaafá-tántááꞌó paápé úmba awánésa áfááraumai táátafesa ésa sésa éraiꞌa wemá Maníkón-ááninkon-iye siyáawe.   
\b  
\p
\v 55 Minááímó sumbá sáwífaꞌ-inimba awánánae sésa tumbá nénkaꞌa tamésa awánaraawe. Miníníntómbá Káríri-aempakembo Ísumbo arááíwaꞌmaesamo áwaꞌnai úmaesamo Yérúsaremufaꞌo tiyáan-inintompinkemba  
\v 56 moórá-inimba Mágátáraa-naopaken-ininkon-awiꞌa Máríyaa úwana moórá-inimba Yémísinte Yósepinte tinówan-awiꞌa Máríyaa úwana moórá-inimba Sépétin-ááninkai tinówa úwasa tuwímbai-inintonkwaraꞌa tamésa awánaraawe.   
\s1 Ísumbo utaráan-aai.  
\r Mááka 15:42-47, Rúku 23:50-55, Yóni 19:38-42  
\p
\v 57 Miníníntómbá tamérowana fenómpinkaꞌa moóráwigo óntawarawin-awiꞌa Yósepi Árímátíyaa-naopakewi Ísun-aaisafena éraiꞌe súwai  
\v 58 Páíratimpaꞌa téna séna Ísun-áúma utánáifo simiyó súwana wení  
\p i-wáásísáféna séna Ísun-áúma mai-áméro súwasa miyá uwaná  
\v 59 Yósepi Ísun-áúma tamaimái aú-ampantafimba asááúmaena  
\v 60 maimaéna kemó púwónasamo utáíyane sénamo aúsámakon-ontan-aifimba mámarena óikaꞌa óraaꞌ-ontantamba awááúwasuwena kóúwasa  
\v 61 Máríyaa Mágátáraa-naopaken-ininko úwana araámáóeꞌa maraꞌá mésarai Ísumbo utámárón-ontan-aifimba karátuwesarai méraaye.   
\s1 Páírati utámáráápa káráwiyoromo siyáin-aai.  
\p
\v 62 Minínínkáí karáꞌmatuwesarai méroyasa aafáyáaraꞌa sambaatiyáꞌá óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye ámáán-kawaa-waasiye Páíratimpaꞌa túwaandu ésa  
\v 63 sésa óraakoo úwoimo aúmó arónkaꞌa karoꞌ-ááíséꞌo siwáí séna kaumbo-kánáá maisuwéꞌa púwóndafinkemba íyáfasinanaumne súwataamo ísaraundasa sáákata maráúmpo  
\v 64 i-wáásí tiꞌmárénasa kaumbo-kánáá utámáráán-ontan-aifimba kogáráwiyesa awánaaro. Wení kísau-waasi wenáúma fasímbaesa aúpáꞌá utámaresa sésa pukáimpinkemba íyáfasinkaiye sefáínifo. Miyán-ááímó síyanamo éna minkáróꞌ-ááígó ááémo siyáin-karoꞌ-aaigomba íyáákaifainiye suwaná  
\v 65 Páírati séna kentí i-wáásí tiꞌmáréwasa sentembá minóntán-aifimba kaweꞌ-úmai káráwiyoro súwasa  
\v 66 wésa waási óntan-aifimba íyáféráafo sésa torú maimaésa mókaaisamaranae sésa kurésa miyá araénáémba úmaresa i-wáásí mátiyuwesa kóuraawe.   
\c 28  
\s1 Ísu pukáimpinkembo íyáfasinkain-aai.  
\r Mááka 16:1-10, Rúku 24:1-10, Yóni 20:1-18  
\p
\v 1 Yúndaa-waasimo saagon-kánáá taiꞌówasarai sondaaráꞌá aafáyáaraꞌa aafáúmó íyáúsunkaꞌa Máríyaa Mágátáraa-naopaken-ininko úwana araámáó úwasarai Ísumbo utámakopaꞌa koawánánae sésarai kuyambá  
\v 2-3 óraaꞌ-marima tówana Fasiꞌaénkóní kísau-waasigo wíyómpakemba kuména wenóikakemba aafáúmó íyáúsenamo intembá wéuwana wení unáánkwátóiyakemba ainánkómó intembá waéníꞌa kówana kuména óntambo óikaꞌo makón-ontamba kufankwátuwena minóntánkáꞌá maraꞌá mérowana  
\v 4 utámakopaꞌo káráwiyuwai áfááraumai tááꞌa úwasa tinekembá tataꞌá úwana tímááfomba waékuraiye.   
\b  
\p
\v 5 Káráwiyuwai miyá úwasarai minkáéꞌ-ínímbá kuyaná wíyómpakewi minínínkáí simátimena séna ímba tááꞌa íno Ísumba aaraa-táíyáꞌó tufúwówanamo pukáiwaimba taawánáyae sékaimo téyamba ísaraumne.  
\v 6 Wemó siyáintemba pukáimpinkemba íyáfasinena kówéna ímba maankáꞌá méraifo utaráampimba iawánékai  
\v 7 tuwaantantékai wení kísau-waasi kosimátimekai  
\p sékai Ísu pukáimpinkemba íyáfasinena kentí aifaꞌá Káríri-aempaꞌa wínaꞌa koawánánááwe. Minááí kosimátímékaiyo siyáiye.   
\p
\v 8 Súwasarai minínínkáí minúwóíyáámbá utarópaꞌa tuwésarai táátafesarai uyaná tirunkó aamoí úwasarai wení kísau-waasi kosimátimiyantafesarai aampaꞌá kuyambá  
\v 9 Ísu minínínkáí tuwánéna séna nááfara maémayaayanaꞌo súwasarai óraako iyé-ímáyáá ésarai wenaísamaifimba tamésarai aísamaiyaꞌa taꞌótoresarai wen-ímáyáá mósá máróyana  
\v 10 Ísu simátimena séna kesífáꞌawaawi kosimátimiyasa Káríri-aempaꞌa komésa suwánaaro Ísu siyáiye.   
\s1 Utámakopaꞌo káráwiyaawi-taai.  
\p
\v 11 Ísu minááí súwasarai wemó súntemba minínínkáí aampaꞌá kuyambá utámárópaꞌo káráwiyun-i-waasi tuwímbai Yérúsaremu-naopaꞌa wésa óraaꞌ-amaan-kisau-waasi paápé ún-tantaaꞌa kosimátímúwasa  
\v 12 óraaꞌ-amaan-kisau-waasiye Yúndaa-oraaꞌ-waasiye túwaandu urésa aaí símai mimbórá-ááí tarímaresa utámárópaꞌo káráwiyun-i-waasi óraaꞌ-ontamba timésa  
\v 13 simátimesa sésa maarán-ááí simátíméro. Nóꞌwaamba súsá kwaiguráunasa Ísuni kísau-waasi tésa wenáúma umémbá maimaésa kóuraawe kosimátímaꞌmaeꞌa nóro.  
\v 14 Páíratimo minááímó isáínataamo éta moórá-aaiwaraꞌa simáménanasa kembiwí ímba aaifimbá maitinkáíníye suwasá  
\v 15 miní-wáásí isésa óntamba maimaésa kurésa sunten-ááí aantemba kosimátímaꞌmaesa núwana minááígó wété úwasa ísaraamba káféꞌwaraꞌa Yúndaa-waasi wéisaawe.   
\s1 Ísuni waási wembó awánaraan-aai.  
\r Mááka 16:14-18, Rúku 24:36-49, Yóni 20:19-23  
\p
\v 16 Ísuni kísau-waasi sísamaifakemba moórá kumbaimái-waasi Káríri-aempaꞌa Ísumo minómákáꞌó koméraaromo siyón-omakaꞌa komérowana  
\v 17 miwí túrankaꞌa paápé úwasa awánésa wen-ímáyáá mósá márówasa tuwímbai kaeꞌ-ímáyáá ésa sésa Ísu pukáimpinkemba íyáfasinkai fíꞌowawaꞌiyo suwaná  
\v 18 Ísu miwí timándáraꞌa taména séna Maníkó fasiꞌaémbá siména séna wíyómpaꞌe marapáꞌé káráwiyuwo simbá  
\v 19 póꞌa mindásafeꞌa seyaafáꞌ-máráfáꞌá kesáái simátímaꞌmaeꞌa níyasa kesí waási-iꞌa ésa kesifowé kemá wenááninkoe Ufaen-ámútánkóeꞌa kááísamai méraiyaꞌa kentáásúwíkaꞌa nombá maitinkéꞌa  
\v 20 simátímakaunda-aai arááíwaesa fasiꞌámai taꞌótoraiwae séꞌa simátímaꞌmaeꞌa íyóro. Maramá wéraindaraꞌa kembiwíséꞌa méꞌa káféꞌo wérain-tantaaꞌo taiꞌáíndaraꞌa kembiwíséꞌa méraandasafeꞌa imáyáa úmaeꞌa íyóro Ísu siyáiye.  
\p \it Kemá Mátíyu súnda-aai taíꞌáiye.\it*