\id 1CO - Awiyaana NT [auy] -Papua New Guinea 1984 (web version -2012 bd) \h 1 Kórinti \toc1 1 Kórinti \toc2 1 Kórinti \toc3 1Kór \mt1 1 Kórinti \ip \it Ísu wíyómpaꞌa iyówana Póro moórá-waai úmai afaꞌmóráe-aataiyaꞌiyo miyáumai-aatai maisuwéna Éfésási-naopaꞌa ména maanááí agaimái Kórinti-naoraa-waasi mátímakaiye. Kórinti-naopaꞌa óraaꞌ-naopaꞌa Ákáyaa-marafaꞌa wéron-daopaꞌa Kíríki-waasi sáwífaꞌa mérowasa tuwímbai-Yundaa-waasiwaraꞌa máúpaꞌan-iye. Ááéma Póro Ísun-aai kosimátímaꞌmaena iyúwasa Ísuni aampaꞌá wéwesa ánaaemba tuwínkaaꞌa ésa sáwíꞌa urówana Póro minááí iséna maanááí agaimái tuwówasa mátímakaawe.\it* \c 1 \p \v 1 Kemá Póro maanááí agai-timúmpo ísáaro. Maníkó wení imáyáafinkemba kembá aantá-waasi-iꞌa uwásinkena séna Ísu Káráísitin-aai kosimátímaꞌmae núwo séna siꞌmákaiye. Kentáásí waásigon-awiꞌa Sósénisintafeꞌa súnana maanáúfáí wéagaiye. \v 2 Maníkóní waási Kórinti-naopaꞌo méraawi ísáaro. Maníkó wendé-íꞌa uwátínkaraisaꞌa Ísu Káráísitiye kááísamaimo méraawi ísáaro. Seyaafáꞌ-máráfákéwí Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitimpaꞌa inaimó sewíyé kembiwíyé Maníkó wemparíꞌa uwátínkaraiye. Káráísiti miwíyáꞌá káráwiyaiwai éna kentááráꞌwáráꞌá káráwiyaiye. \v 3 Maníkó kentáásifowawe Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitiye úwoi túwaꞌnai esarai faru wéuwatinkaayantafeꞌa inaí súne. \p \v 4 Kembiwísáféꞌa ísámai aasiyaasí Maníkómpáꞌá súwi súne. Maníkó Ísu Káráísitini kísausafena imáyáa éna wétuwaꞌnai-imba mindásafeꞌa Maníkómpáꞌá súwi súne. \v 5 Ísu Káráísitiyeꞌo kááísamaimo méraantafena Maníkó kaweꞌó uwátínkáímba kempímbá óraaꞌo uráintafeꞌa póꞌa wenáái iséꞌa kaweꞌ-úmai wésimatimewe. \v 6 Ísu Káráísitin-aai simátímakaunata tirumpimbá taꞌótokeꞌa fasiꞌámai méꞌa póꞌa wenáái kaweꞌ-úmai simátimeꞌa \v 7 Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitimo marapáꞌó kumínda amuꞌmaréꞌo méraamba Ufaen-ámútánkó tímí-fasiꞌaemba maimái taꞌótokaawe. \v 8 Fasiꞌátínkáfaꞌa iyínana póna ánaaen-kanaamo Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitimo kumínda-kanaa kempímbá sáwí-aai ímba wéíniye. \v 9 Maníkó sintembó wéena wenááninko kentáásí Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitinteꞌo kááísatinkaindasafena táántaraimba sinteníꞌo \p iwáí póna miyá íníye. \s1 Tuwín-tuwimbo uráan-aai. \p \v 10 Kesí waásisono. Kentáásí Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitini fasiꞌaémbá símakaintafeꞌa óraaka wésimatimune. Mimbórá-ááí wéseꞌa ímba tuwínkaaꞌ-éꞌa mimbóráfímbá méꞌa mimbórá-ímáyáá wéeꞌa mimbórá-kísáú máéro. \v 11 Kempínkémbá moórá-ininkon-awiꞌa Kórówini akúmpákén-kwáásí tuwímbai tasimásimesa sésa keíyái aaisambá sésa tuwínkaaꞌ-úmai méraawe tasimásímakaawe. \v 12 Mináísánkóní áwáuma maarán-iye. Tuwímbai séꞌa Póro kentáásí óraakon-iye sewaꞌá tuwímbai séꞌa Ápórosi kentáásí óraakon-iye sewaꞌá tuwímbai séꞌa Pítaa kentáásí óraakon-iye sewaꞌá tuwímbai séꞌa Ísu Káráísiti kentáásí óraakon-iye wésewe. \v 13 Ísu Káráísiti mimbóráwígó óraako méraifo ímba tuwínáaro. Kemá Póro ímba kembiwísáféꞌa imáyáa éꞌa aaraa-táíyáꞌá pukáumne. Ímba kentáféꞌa ísámai nombá maiyáafo Ísuntafeꞌa ísámai nombá maiyáawe. \p \v 14-15 Tuwímbai séꞌa Póro kentáásí óraaꞌ-iꞌo índasafena nombá maisínkaraiye sefó séꞌa sáwífaꞌnanka ímba nombá maitínkaraunda mindásafeꞌa Maníkómpáꞌá súwi súne. Kempínkémbá ímba sáwífaꞌan-ofo kaeꞌ-wáásí túwíꞌa Kírísipasinte Káyásinte minkáéꞌnárai aantemba nombá maitinkéꞌa sáwífaꞌ-waasi ímbo nombó maitínkaraundasafeꞌa Maníkómpáꞌá súwi súne. \v 16 Énifo moóráwigon-awiꞌa Sétefanasiye wení akúné nombá maitinkéꞌa imáyáa éꞌa fíꞌowima ímba maitínkaraumne. \v 17 Ísu Káráísiti ímba simásimena séna nombá maitínkámae núwo simásímakaifo ásé-aai simátímaꞌmae núwo séna siꞌmákaiye. Ísu Káráísiti aaraa-táíyáꞌó pukáin-aaigoni áwáuma ímba ísáafo séꞌa Káráísitin-aai aforaꞌá simátimeꞌa waásiti kaweꞌ-ímáyááfínkén-ááí ímba séꞌa tafisúnda-aai ímba simátimumpo aforaꞌá Káráísitin-aai wésimatimune. \s1 Ísumo pukáimba Maníkóní fasiꞌaénkón-iye-aai. \p \v 18 Sáwíꞌo úmaimo méraawini aambó arááíwáéwi Ísu Káráísiti waásisafenamo imáyáa énamo aaraa-táíyáꞌó pukáin-aaisafesa sésa úwoi-aain-iye wésefo Maníkómpáꞌó kon-ámbó arááíwaundawisa minááísáféta séta Maníkó súwaꞌnai í-fásíꞌáémbá iyésá wésune. \v 19 Sáwíꞌo úmaimo méraawini aambó wéaraaiwaewisafena Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 marapáꞌ-wáásí kaweꞌ-ímáyáán-iye sen-ímáyáá taíꞌásuweꞌa fíꞌo-fiꞌon-imayaawaraꞌ-waasiti \q1 imáyáa maitiyuwánaumne \p agaimaréna siyáiye. \v 20 Marapá-tántáátáfésa kaweꞌ-ímáyáámó owísáféna Maníkó séna minímáyáá sáwísamban-iye siyáiye. Kaweꞌ-ímáyááwáráwí ímba aifaꞌá wíyasa pósa ámáámbo ísaraawi ímba aifaꞌá wíyasa pósa marapá-tántáátáfésamo aaimó símae wénowi ímba aifaꞌá kónááwe. \b \p \v 21 Maníkó kaweꞌ-ímáyáá éna séna marapáꞌ-wáásí miwítí kaweꞌ-ímáyááfínkémbá ímba kanaaꞌá kesí áwáuma suwánánááwe súmbanifo imáyáa éna séna kesááisafesa timankúnkúmbo íyawi sáwíꞌo úmaimo méraampinkemba faútinkanaumne Maníkó súwata minásé-ááí simátimunasasa tuwímbai úwoi-aain-iye wésewe. \v 22 Yúndaa-waasi sésa ímbo awánaanda-iꞌo inatá Ísu Káráísitin-aaisafeta éraiꞌesa sénaumne sewasá Kíríki-waasi kaweꞌ-ímáyáán-iye sen-ímáyáá saafá ombánifo \v 23 kesáá Ísu Káráísitimo kentáásáféna imáyáa énamo pukáin-aaisa simátimunasasa Yúndaa-waasi minááí isésa Ísu Káráísitin-aai tínaaemba uwáméwasa Kíríki-waasi minááí Maníkóní kaweꞌ-ímáyááfínkén-ááí isésa úwoi-aain-iye sewatá \v 24 Yúndaa-waasifinkene fíꞌonkaa-waasifinkene Maníkó wemparíꞌo uwásinkaraiwaisa séta Maníkóní kaweꞌ-ímáyááfínkémbá Ísu Káráísiti pukáisana Maníkóní fasiꞌaénkó sáwíꞌo úmaisaamo méraundafinkenta wéfausinkaiye. \v 25 Marapáꞌ-wáásí sésa Maníkóní imáyáa úwoi-imayaan-iye sen-ímáyáágó kaweꞌ-ímáyáágó póna waásiti kaweꞌ-ímáyáágómbá íyáákaraiye. Waási sésa Maníkó aamoisaémbá iyémó sen-áámóísáénkó waásiti fasiꞌaémbá íyáákaraiye. \b \p \v 26 Kesí waásisono. Maníkómó wení waási-iꞌo uwátinkonkaꞌo máúwaini áwáuma imáyáan-oro. Kempímbá marapáꞌ-wáásí túrankaꞌa kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásí ímba sáwífaꞌa méraafo moórá-mora méꞌa marapáꞌ-wáásí túrankaꞌa fasiꞌaén-kwáásí ímba sáwífaꞌa méraafo moórá-mora méꞌa marapáꞌ-wáásí túrankaꞌa túwíꞌo wéron-kwaasi sáwífaꞌa ímba méraafo moórá-mora méraawe. \v 27 Marapáꞌ-wáásí sésa úwoi-waasin-owe sen-kwáásífínkémbá Maníkó wení waási-iꞌa uwátinkena marapákén-káwéꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásí Maníkóní waási tuwánésa sésa kentáásí kaweꞌ-ímáyáá sáwísamban-iye síyantafena Maníkó miyán-kwáásí wemparíꞌa uwátinkaraiye. Marapáꞌ-wáásí sésa aamoisaén-kwáásín-owe sen-kwáásífínkémbá Maníkó wení waási-iꞌa uwátinkena marapáké-fásíꞌáénkwáráꞌ-wáásí Maníkóní waási tuwánésa sésa kentáásí fasiꞌaémbá sáwísamban-iye síyantafena Maníkó miyán-kwáásí wemparíꞌa uwátinkaraiye. \v 28 Marapáꞌ-wáásí sésa úwoi-waasin-owe sésa símai sáwíꞌo uwátínkááwiye ímbo méraawiye Maníkó wení waási-iꞌa uwátinkaraiye. Marapáꞌ-wáásí sésa óraaꞌ-waasin-owe sen-kwáásí taiꞌáíyantafena úwoi-waasifinkemba Maníkó wemparíꞌa uwátinkaraiye. \v 29 Maníkón-aúrankaꞌa miwí kentúwíꞌa ímba mósá maráíyantafena úwoi-waasifinkemba Maníkó wemparíꞌa uwátinkaraiye. \v 30 Maníkó Ísu Káráísitinteꞌa kááísatinkaraisaꞌa méraawana póna Ísu Káráísiti kentáásí kaweꞌ-ímáyáágóní áwáu-ita Maníkó uwánkaraiye. Ísu Káráísiti pukáintafena Maníkó wenaúrankaꞌa arupísesa uwásinkenasa wení waási-iꞌa uwásinkenasa sáwíꞌo úmaisaamo méraundafinkenta maisiyuwéna siyáisata méraumne. \v 31 Minááísáféna naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 moóráwigomo kesúwíꞌo mósá maránae sénamo éna ímba miyá éna Fasiꞌaénkón-áwíꞌa mósá maráíno \p agaimaréna siyáiye. \c 2 \s1 Ísu aaraa-táíyáꞌó pukáin-aai. \p \v 1 Kesí waásisono. Kentópaꞌo komaéwánda Maníkón-aai paápé uráin-aai kosimátimewandaraꞌa kesúwíꞌa maimaé iyíwae-aai ímbo simátimewanda Maníkón-aai aforaꞌá simátímakaumne. \v 2 Ááéma imáyáa éꞌa séꞌa kentópaꞌo komáénda ímba miyám-baaran-tantaakoni imáyáa éꞌa simátíménda Ísu Káráísitintafeꞌa imáyáa éꞌa kentáásáfénawe séna aaraa-táíyáꞌó pukáin-aai aantemba imáyáa éꞌa kosimátimenaumne séꞌa \v 3 kentópaꞌo komaéwándaraꞌa sááꞌa úwana tataꞌá úwaꞌa aamoisaén-kwáásí méꞌa \v 4-5 aaimó simátimewandaraꞌa Maníkón-aaisafesamo éraiꞌemo síyawini áwáuma ímba waásiti kaweꞌ-ímáyááfínkémbán-ifo Maníkóní fasiꞌaémpínkémbán-iye séꞌa simátimeꞌa Ufaen-ámúntánkóní kísauwe fasiꞌaéné aráátimewanaꞌa awánaraawe. \s1 Maníkóní kaweꞌ-ímáyáágón-aai. \p \v 6 Maníkóntáféꞌo fasiꞌámaimo méraawisafeꞌa kaweꞌ-ímáyááfínkémbá kaweꞌ-ááí simátimune. Minkáwéꞌ-ímáyáágó ímba marapáꞌ-wáásífínkéné marapáꞌó káráwiyaawimo taiꞌáíyawifinkemban-ifo \v 7 minkáwéꞌ-ímáyáágó Maníkómpákémbán-iye. Maníkó maramó ímbo úmakonkaꞌa séna toꞌmayaa éꞌa ánaaemba paápé onaná miwá kaweꞌá uwátinkainasa ságaen-aempaꞌa ménaawemo siyáimba kentáásáféna séna minkáwéꞌ-ímáyáá aúpáꞌá makáimba póna wérowasa \v 8 marapáꞌó káráwiyaawi ímba kaweꞌ-úmai ísaraawe. Ísaresaraa Fasiꞌaénkó fíꞌora-fasiꞌaenkwarawimba aaraa-táíyáꞌá ímba tufúwana pukáisino. \v 9 Minááísáféna naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 Maníkó toꞌmayaa úmai wembó tirumbó ámén- \q1 kwaasi timíníye. Túrantamba ímba awánésa tááꞌa ímba isésa ímba imáyáa uráan-tantaaꞌa Maníkómó toꞌmayaa úmakaimba timíníye \p agaimaréna siyáiye. \v 10 Énifo Maníkó wení ámútankomba aiꞌmarówana keséta ména Maníkómó toꞌmayaa úmakainta aráásímakaiye. Maníkóní ámútanko seyaafá-tántááꞌá awánéna Maníkómó wenarumpin-ímáyáá énamo toꞌmayaa úmakaimba awánaraiye. \v 11 Waásimo ombá moóráwigoni imáyáa ímba wéawanaafo wení ámútanko aantemba wéawanaiye. Miyáumai Maníkóní imáyáa ímba wéawanaafo wení ámútanko aantemba wéawanaiye. \v 12 Maníkó marapáké-fásíꞌáémbá ímba siménasa wení ámútankomba aiꞌmarówana keséta ména fasiꞌaéntá símakaiye. Maníkómó toꞌmayaa úmaimo símínta awánáúndasafenasa wení ámútankomba aiꞌmarówana keséta kumbéraiye. \b \p \v 13 Minááísáámó wésimatimunda ímba waásiti \p kaweꞌ-ímáyááfínkén-ááín-ifo Maníkóní ámútanko simásímakain-aaisa wésimatimune. Maníkóní ámútankomo tirumpimbó mérain-kwaasisafeta Maníkóní éraiꞌ-aaisa wésimatimune. \v 14 Maníkóní ámútankomo tirumpimbó ímbo méraiwai wemó wétimin-tantaaꞌa ímba kanaaꞌá maésa mintántáátáfésa sésa sáwísamban-iye sésa marapáꞌ-wáásí Maníkóní ámútankomo wétimin-tantaaꞌa ímba kanaaꞌá wéisaafo Maníkóní ámútankomo tirumpimbó méraiwai aantemba mintántááꞌá isésa kawe-tántááꞌán-iye wésewe. \v 15 Maníkóní ámútankomo tirumpimbó méraiwai kanaaꞌá seyaafá-tántáákóní áwáuma tuwínkaaꞌ-úmai sáwí-aaiye kaweꞌ-ááíyé wéisaafo marapáꞌ-wáásí Maníkóní ámútankomo tirumpimbó méraiwai tuwánésa miwítí kísaugoni áwáuma ímba wéawanaawe. \v 16 Naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 Fasiꞌaénkómó imáyáamo wéimba ímba wéisaamba pósa ímba kanaaꞌá wení \q1 imáyáa arupíse wéuwankaawe \p agaimaréna siyáimbanifo Maníkóní ámútankomo sirumpimbó méraiwaisa Ísu Káráísitini imáyáasa wéisaumpo marapáꞌ-wáásí kentáásí kísaugoni \p áwáuma ímba wéawanaawe. \c 3 \s1 Maníkóní kísau-waasi-taai. \p \v 1 Kesí waásisono. Maníkóní ámútanko tirumpimbó óraaꞌo úmaimo mérain-kwaasimo simátimundantemba kentópaꞌo koméraawandaraꞌa kembiwí ímba miyá simátimeꞌa Ísu Káráísitintafeꞌo ímbo fasiꞌámaimo méron-kwaasi untáféꞌa tuwíntuwe-tuwintuweꞌa simátímakaumne. \v 2 Umarambó fasiꞌaén-tómbá ímba timéꞌo náámbo tíméntemba Káráísitin-aai ímba fasiꞌaén-ááífímbán-ifo fetóímó in-ááífínkémbá simátímakaumne. Ááéma ímba kanaaꞌá ísáántafeꞌa miyán-ááífínkémbá Káráísitin-aai simátímakaumne. Káféꞌwaraꞌa miyá uréꞌa méꞌa póꞌa ímba kanaaꞌá wéisaawe. \v 3 Ísu Káráísitintafeꞌa ímba fasiꞌámai imáyáa éꞌa marapá-tántáátáféꞌa imáyáa éꞌa méꞌa tirumbó sáwíꞌo wéuwatinkeꞌo aaisambó sembá marapá-tántáátáféꞌa imáyáa éꞌa marapáꞌ-wáásímó méraanten-úmai miyá uráawe. \v 4 Tuwímbai Póro kentáásí óraakon-iye sewasá tuwímbai Ápórosi kentáásí óraakon-iye sembá marapáꞌ-wáásímó méraanten-úmai miyá uráawe. \b \p \v 5 Kenkáí súwíꞌa mósá maréꞌa tuwínkaaꞌ-úmai méraambanifo Maníkóní kísau-waasiyai aantemba úye. Fasiꞌaénkó Ápórosintafena séna kesí kísau mauwó séna kentáféna kesí kísau mauwó súwakai wení kísau maéwáyaꞌa Fasiꞌaénkón-aaisafeꞌa timankúnkúmbo uráamba wení kísau-waasiyai úye. \v 6 Kísaufaꞌo ánáuntumbo ontembá Fasiꞌaénkón-aai simátimewanana námáimo úmaimo fiyútúwáantemba Ápórosi miyáumai túwaꞌnai úwana Maníkómó ánáuntumbo óraaꞌo uwátínkáíntemba wemá imáyáa timúwaꞌa wenáái tirumpimbá taꞌótokaawe. \v 7 Ánáuntumbo kísau fiwáíyé námáimo uwátínkáíwaiye mindárai ímba óraaꞌ-waasiyai ofo Maníkó óraaꞌo uwátínkáíwai wemá óraakon-iye. \v 8 Ánáuntumbo kísau fiwáíyé námáimo iwáíyé mimbóráíꞌa úmai méraayamba póna Maníkó miwítí kísaugoni méyámbá timíníye. \v 9 Kesé Ápórosiyeꞌa Maníkóní kísau-waasi úyaꞌa kembiwí Maníkóní kísauraamba owatá miyásáámó úndasa Maníkóndésa úmpo miyán-ímáyáá kenkáísáféꞌa ímba ombá kembiwí wétuwinaawe. Ímbo tuwínkaaꞌ-oráámbá isaꞌá wétuwinaawe. Ísáaro. Kembiwí Maníkómó \p in-dánkááníꞌa wéowe. \b \p \v 10 Maníkó súwaꞌnai úwaꞌa kempímbá kísau maiyáumne. Naambó on-kwáásíyáꞌó káráwiyaiwaimo kaweꞌ-ímáyáámó énamo áfombo fáíntemba Ísu Káráísitin-aaimo simátímakaunda áfonkaamba faitínkáfaꞌa kówánasa mináfónkáꞌó naambó owí minkísáú káráwiyoro. \v 11 Fíꞌon-afomba ímba faénááfo mimbórá-áfómbó Maníkómó éꞌo faimakáimba mináfómbá Ísu Káráísitin-iye. \v 12 Mináfónkáꞌá naambá ónááfo tuwímbaimo ésa Ísuntafesa ímbo fasiꞌámaimo imáyáamo owí wááu-tantaaꞌa taaisané owáísáné íyasa tuwímbaimo ésa Maníkóntáfésa fasiꞌámaimo imáyáamo owí fasiꞌámaimo waéꞌwaeꞌo índa-tantaaꞌa korí-óntántáné fíꞌo-fiꞌon-ontantamba ónááwe. \v 13 Waásiti kísau ánaaemba paápé índaraꞌa iyamó tuwímbai-tantaaꞌo kénamo tuwímbaimo ímbo kaintembá Ísu Káráísitimo kumíndaraꞌa waásiti kísau paápé ínana tuwímbai-kisau taiꞌáínana tuwímbai-kisau úwoi wéíniye. \v 14 Mináfónkáꞌó naambó ombá fasiꞌámaimo waéꞌwaeꞌo índa-tantaatamba owí miwítí kísau wérainasa miwítí kaweꞌ-méyámbá maénááfo \v 15 wááu-tantaatambo owí miwítí kísau taiꞌáínasa minkísáúgóní méyámbá ímba maésa miwí aantemba kaweꞌ-úmai ménaawe. Waásiti moparáwímbó káwisasamo miwí aantembo kaweꞌ-úmaimo méraantemba miwí miyá ónááwe. \b \p \v 16 Kembiwí ímbo tuwínkaaꞌ-oráámbá tuwínkaaꞌ-uráafo Maníkóní ámúntanko kentirumpimbá méraimba Maníkóní ámáán-dankaamba ombá imáyáan-oro. \v 17 Maníkóní ámáán-damba ufaen-dámbá isaꞌá kembiwí mindánkáámbá owasá tuwímbaimo kembó sáwíꞌo uwátínkááwaꞌo méraambo éna Maníkó miwí taíꞌásuwainifo ímbo tuwínkaaꞌ-oráámbá \p wétuwinkaaꞌ-owe. \b \p \v 18 Kentí imáyáago karoꞌá simátínkáífo séꞌa káráwiyoro súne. Marapáꞌ-wáásí túrankaꞌa kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásísá únemo sewí Maníkón-aúrankaꞌa kaweꞌ-ímáyáá íyantafesa marapákén-káwéꞌ-ímáyáá ímba aifaráámbán-iye seró súne. \v 19 Marapáꞌ-wáásí kaweꞌ-ímáyááwémó sen-ímáyáásáféna Maníkó séna sáwí-imayaan-iye wésiye. Minááísáféna naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 marapáꞌ-wáásí miwítí imáyáa mósá \q1 márááwana Maníkó sisaná miwítí \q1 imáyáago karoꞌá wésimatinkaiye \p agaimaréna súwana \v 20 moóráfaꞌa agaimaréna séna \q1 kaweꞌ-ímáyááwémó sen-ímáyáásáféna \q1 úwoi-imayaawe Fasiꞌaénkó siyáiye \p agaimaréna siyáimba \v 21 mindásafeꞌa ímba waási-tuwiꞌa sanaambá maꞌmaé íyóro. Seyaafá-tántááꞌó túwaꞌnai índa wéraiye. \v 22 Kemá Pórowe Ápórosiye Pítaawe túwaꞌnai ondawísá méraumne. Marawé seyaafá-tántááꞌó wéraine puwíyanaꞌi úwoimo méraiyanaꞌi mindámo túwaꞌnai índa wéraiye. Káféꞌo wérain-tantaaꞌe ánaaembo paápé índa-tantaaꞌwaraꞌe mindá túwaꞌnai índa wéraiye. \v 23 Kembiwí Káráísitini waási owaná Káráísiti Maníkóndén-iye. \c 4 \s1 Fasiꞌaénkóní aantá-waasi-taai. \p \v 1 Kembiwí kentáásáféꞌa imáyáa éꞌa séꞌa Káráísitini kísau-waasi ésa Maníkómó aúpáꞌó makáimba aráátimena séna minááí simátímaꞌmae nóro. Minkísáúráꞌá káráwiyoro siyáiwai owé-ímáyáán-oro. \v 2 Moóráwigoni kísauraꞌo káráwiyaiwaimo sisasamó ontembá miyán-oro. \v 3 Maníkóní kísauraꞌa káráwiyaundawisafeꞌa kembiwíyáꞌó fíꞌowiyaꞌo séꞌa kawe-kísáúwáꞌi sáwí-kisauwaꞌiyo séꞌo sembá ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa kesí kísausafeꞌa ímba awánéꞌa kawe-kísáúwáꞌi sáwí-kisauwaꞌiyo súne. \v 4 Kesirumpinkén-ímáyáágómó séna kaweꞌ-aantemba uráanemo sínda kawe-kísáúwáꞌi sáwí-kisauwaꞌiyo-aai ímba kendén-ifo Fasiꞌaénkóndé póna wésuwanaiye. \v 5 Mindásafeꞌa Fasiꞌaénkómó siyáin-kanaamo ímbo tiyáindaraꞌa ímba tuwínáaro. Fasiꞌaénkómbó amuꞌmakéwana kumíndaraꞌa kumeupáꞌó áwiyokaimba sáraꞌa maréna waásiti imáyáa aforaꞌá makéna seyaafáꞌ-wáásí miwítí kísausafena tuwinéna túwíꞌa mósá maráíníye. \p \v 6 Kesí waásisono. Arupíse íyantafeꞌa simátímakaunda-aai Ápórosiye keséꞌo siyáunda ímba keráí aantembanifo seyaafáꞌ-wáásísáféꞌwaraꞌa siyáumne. Maníkón-aai aúfáí-wandaaifimba agaimarésa siyáantemba miyán-oro. Moórá-oraakon-awiꞌa maimaé iyéꞌa moórá-oraakon-awiꞌa símai sáwíꞌa ombá kentúma maimaéꞌo wéiyomba miyá ímbo oráámbá wéowe. \v 7 Kembiwí ímbo íyáákaraawin-ofo miyámó \p on-kwáásí-íꞌa Maníkó uwátínkaraiye. Maníkó miyán-kwáásí-íꞌa uwátínkaraifo kentúma ímba maimaé iyéꞌa séꞌa kesáá keyááríkata miyán-kwáásísá méraumne ímba seró. \b \p \v 8 Kembiwímó maarán-ááímó sembá karoꞌá séꞌa kaweꞌ-wáásí-íꞌa úmaisa méraumne. Ímba Ápórosiye Póroeꞌa simásímakaayan-imayaafinkemban-ifo kentáásí imáyáafinkenta Maníkóní imáyáa iséta mindáraisa íyáákaraumne karoꞌá wésewe. Kembiwímó íyáákaraankakaa keráíwáráꞌá miyáumaiyai íyáákauyaisino. Sáwí-tantaakomba íyáákaiwae séꞌo súnda ímba íyáákaraawe. \v 9 Imáyáamo únda Maníkó wení aantá-waasisa seyaafáꞌ-wáásí tínaaempata sínkarainta tínkamowasamo púwón-kwaasimo waási túrankaꞌo mótinkesamo tínkamontemba wíyómpaken-kisau-waasi túrankaꞌe waási túrankaꞌe Maníkó kentáá miyá uwásínkaraiye-imayaa wéune. \v 10 Ísu Káráísitin-aaimo simátimundasafesasa sésa sáwí-imayaawaraꞌ-waasin-owe wésefo kembiwí kesáféꞌa séꞌa Ísu Káráísitiye kááísamaisa méta kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásísá úne wésewe. Kesáá aamoisaén-kwáásísá únaꞌa kembiwí kesáfé séꞌa fasiꞌaén-kwáásísá úne-imayaa owí póꞌa kentúwíꞌa maimaé iyéꞌa kesúwíta wétuwaawe. \v 11 Maníkóní kísau maimaéta wénundasa ááéwe káféꞌe nontáfénawe tóntáfénawe sáái taisatá ímba naambá makéta ímba kaweꞌ-únánkwátói makáunasasa sínkamowata \v 12 tómbá ímba úwoi máéndasafeta óraa-kisau maéta óntamba máúnasasa símaimo sáwíꞌo uwásínkáanta Maníkó kaweꞌá uwátinkainiye-aai simátimunasasa sáwíꞌo uwásínkáanta fasiꞌámai méta ímba ifátuwaunasasa \v 13 kentáá súwíꞌa kumínkwae sésa karoꞌ-ááímó sembá anondáá kaweꞌ-ááí simátimunasasa ááéwe káféꞌe kentáásáfésa sésa ofaiyáán-kwáásín-ofo miwí táái ímba ísáaro wésewe. \b \p \v 14 Kesí iyámpóísone séꞌo imáyáamo úndawi tááko péé sínaꞌa iséꞌa kaweꞌó íyantafeꞌa maanáúfáí wéagaumne. \v 15 Káráísitini waási owasá sáwífaꞌnanka Ísu Káráísintin-aai simátímémba ímba sáwífaꞌnanka kentifoísái méraafo aifaꞌá Káráísitin-aai simátimewanaꞌa Káráísitiyeꞌo kááísamai méraantafeꞌa keyáá kentifomá úne. \v 16 Mindásafeꞌa waꞌwisé séꞌa kemó úndantemba miyán-oro súne. \v 17 Mindásafeꞌa moóráwigomba Tímótimba aiꞌmáráanana kentópaꞌa wémena wíníye. Wemá Fasiꞌaénkóeꞌa kááísamai méraiwai ímba siyuwéna fasiꞌámai ména kesááninkaambo uráiwai wen-ímáyáá úndawi kempáꞌá wéna Ísu Káráísitin-aúrankaꞌo méraunda-aaiye Maníkóní waási naaóꞌ-naoꞌo méraawi simátimunda-aaiye kosimátimena kemó méraundanten-úmai méraaro-aai kosimátiminiye. \b \p \v 18 Kempínkémbá tuwímbai sésa Póro úwoi aúfáífinken-aai wésifo kentáá aaimó simásimindasafenasa ímba tíníye sembá kentúma maimaé wéiyowe. \v 19 Énifo Fasiꞌaénkómó ewémó sínaꞌo éꞌa kárikaꞌa kentópaꞌa wéꞌa túmo maimaé íyówi siyáan-aai aantentafeꞌa ímba kónaumpo miwítí fasiꞌaémbá Maníkómpákénáꞌíyo awánaandasafeꞌa kónaumne. \v 20 Maníkómó kentááráꞌó káráwiyaimba maarán-iye. Ímba aaisáféna aantemba káráwiyaifo Maníkóní fasiꞌaénkáꞌó méraawi miwíyáꞌá káráwiyaiye. Mindásafeꞌa Maníkóní fasiꞌaénkárá méraa ína Maníkóní fasiꞌaénkáꞌá méraao séꞌa kotuwánánaumne. \v 21 Imáyáan-oro. Kembiwífáꞌó ímbo kuráandaraꞌo sáwí-imayaamo tuwéꞌo kaweꞌ-úmaimo méwaꞌa ken-ímáyáá éꞌa faru úmaisa koménaumne. Ímbo miyámó uréwaꞌo éꞌa fasiꞌámai arupíse kouwátinkanaumne. Mindásafeꞌa imáyáan-oro. \c 5 \s1 Afowán-awaainimbo maiyáin-aai. \p \v 1 Kempínkémbá moóráwigo óraa-sawiꞌa éna afowán-awaainimba maiyáiye sewaꞌá isáúmne. Kembiwí Maníkóní waási miyá-sáwíꞌó uráiwaintafeꞌa étuwaao ímba sewaná úwoi miyá imbánifo waántáwankoni aambó arááíwáéwi ímba miyá ésa miyámó owísáfésa sáwí-meyamba maénááwe wésewe. \v 2 Kempímbá moóráwigo ména óraa-sawiꞌa wéisaꞌa kaweꞌá úmaisa méraumne karoꞌá séꞌa kentúma maimaé wéiyofo sáwíꞌo uráin-kwaasisafena kentirunkómó umbaimó táínaꞌa minkwáásí aiꞌmátuwaaro. \v 3 Kemó kentópaꞌo komékaa minóráá-sáwíꞌó uráiwaimba aaifimbá maenkéꞌa sáwíꞌa wéiye súsina. Kemá némpaꞌa méꞌa kesí imáyáago kentópaꞌa wéraisaꞌa misáwíꞌó uráiwaimba éꞌa aaifimbá maiyánkaraumne. \v 4 Túwaandu íyampimba kesí imáyáago kentópaꞌa wérainana Fasiꞌaénkó Ísuni fasiꞌaémbá kembiwíséꞌo wéraintafeꞌa misáwíꞌó uráiwaimba aaifimbá maénkáaro. \v 5 Maníkóní waási káráwiyaampinkemba aiꞌmátuwenana waántáwanko umbai-tántááꞌá amínana sáwí-amba tuwáínana Fasiꞌaénkó Ísumo kumíndaraꞌa wembá aiyáíndasafeꞌa miyá éꞌa aaifimbá maenkéꞌa aúwáaro. \b \p \v 6 Kaweꞌá úmaisa méraumne séꞌa makáawanamo moórá-kisaamo kawááꞌénamo imbá seyaafá-kísááfáꞌó wété intembá kempímbá moóráwigo miyáumai sáwíꞌo índawi kempímbá tifó séꞌa aiꞌmátuwaaro. \v 7 Tíyótaimo \p í-tánón-kánáámó tóso ésa Yúndaa-waasi tómbó intóráín-tantaaꞌa tuwésa aú-tomba marésa sipisípi-araaꞌa tufúꞌmai wénaawe. Miyáumai Ísu Káráísiti kentáásáfénawe séna pukáimba póꞌa aúíꞌa úmai méꞌa mindásafeꞌa misáwíꞌó uráimba tuwéꞌa kaweꞌ-úmai méraaro. \v 8 Sáwíꞌo éꞌa sáwí-tantaatafeꞌa ímba aamoí éꞌa kawe-tántáátáféꞌa éraiꞌ-aaisafe aantemba \p aamoín-oro. \b \p \v 9 Ááéma moórá-aufai agaimái simátimeꞌa séꞌa \p aare-úméné waai-úménémó owíséꞌa ímba méraaro siyáunda \v 10 minááímó siyáunda Maníkóní waásifinkembo miyámó owíséꞌa ímba méraaro siyáumne. Waántáwankon-imayaamo on-kwáásí aare-úméné waai-úméné fíꞌo-fiꞌon-tantaaꞌ-umene túrande-urande ésa marapá-tántáátáfésa aamoí ésa ímba Maníkóntáfésa aamoí ésa miyámó on-kwáásísáféꞌa ímba séꞌa Maníkóní waásifakewimo miyámó ísáféꞌa siyáumne. Waántáwankon-imayaamo on-kwáásí seyaafáꞌ-máráfáꞌó méraamba ímba tiyuwéꞌa miwíséꞌa úwoi méraaro. \v 11 Énifo agaimakáunda-aaigoni áwáuma maarán-iye. Moóráwigo Ísuni waási úne siwáí aare-úméné fíꞌo-fiꞌon-tantaaꞌ-umene aúrande-urande éna marapá-tántáátáféna aamoí éna Maníkóntáféna ímba aamoí éna símai túwíꞌa sáwíꞌo uwátinkena uwóíꞌo on-dómbá néna uwóíꞌo owíséꞌa ímba méꞌa weséꞌa ímba tómbá naaró. Agaimakáunda-aaigoni áwáuma miyán-ááísáféꞌa siyáumne. \p \v 12-13 Ímbo Maníkómpáꞌó tiyáawi kemá ímba aaifimbá maitinkánaumpo Maníkó aaifimbó maitinkáínda mindá wendén-iye. Kempínkémbá Maníkóní waási sáwíꞌo uráawi aaifimbá maitínkáaro. Kempínkémbá moóráwigo misáwíꞌó uráindawimba aiꞌmátuwaaro. \c 6 \s1 Fasiꞌaénkóní waásifimbo umbai-tántááꞌó wérainda arupíse uwátínkáaromo siyáin-aai. \p \v 1 Moórá-aaimo sáwíꞌo ombá simátíménda ísáaro. Kempínkémbá tuwímbai sáwíꞌo ombá ímbo waántáwankon-imayaamo on-kwáásífáꞌá mátinkareꞌa aaifimbó maitínkáámba sáwíꞌa wéofo Maníkóní waásiti óraaꞌ-waasiyaꞌa mátinkareꞌa símai arupíse oro. \v 2 Ánaaemba Maníkóní waási óraaꞌ-waasi-iꞌa ésa seyaafáꞌ-máráfákén-kwáásí táái isésa kawe-kísáúwé sáwí-kisauwe sésa tuwínkaaꞌ-ésa ánaaemba miyá ónááfo káféꞌa káriꞌ-aai kanaaꞌá símai arupíse oro. \v 3 Ánaaemba wíyómpaken-kisau-waasi-taaimo isáíyamba mindá óraa-tantaaꞌan-ifo marapáꞌó méraan-kwaasi-taaimo arupísemo íyamba mindá kári-tantaaꞌan-iye. \v 4 Moórá-tantaaꞌo arupísemo ónae séꞌo éꞌa Maníkóní waásifimbo túwíꞌo ímbo wérainda-waasisafeꞌa arupíse uwásínkáaro ímba séꞌa túwíꞌo wéraindawisafeꞌa arupíse uwásínkáaro seró. \v 5 Sáwíꞌa úne séꞌa misáwíꞌó ombá ifátuweꞌa kaweꞌó íyantafeꞌa maanááí agáúmne. Kembiwí séꞌa kaweꞌ-ímáyááwáráꞌ-wáásísá úne sembánifo ímba aaí ísámai arupíse wéuwatinkaafo \v 6 Ísu Káráísitin-aaisafesamo ímbo timankúnkúmbo íyawiyaꞌa mátinkeꞌa séꞌa moórá-aai arupíse uwásínkáaro séꞌo ombá mindá sáwíꞌan-iye. \p \v 7 Waántáwankon-imayaamo on-kwáásíyáꞌó mátinkeꞌa aaifimbá maitínkáámba sáwíꞌa éꞌa Maníkóní aambá ímba kaweꞌ-úmai wéaraaiwaewe súne. Kentí óraaꞌ-waasimo ísátinkaiyan-aaigomo éna ayááímó úwoimo wéínda mindá kárikaꞌa sáwíꞌan-ifo Maníkó waántáwankon-imayaamo on-kwáásífáꞌó aaifimbó maitínkáámba mindá óraa-sawiꞌan-iye. \v 8 Miyámó ombá Maníkóní waási kentífáꞌawaawi sáwíꞌa uwátinkeꞌa kentúwíꞌwaraꞌa sáwíꞌa wéowe. \b \p \v 9 Sáwíꞌo owímó Maníkómó káráwiyaipaꞌo ímbo wíyantemba wéowe. Karoꞌ-ímáyáá ímba éꞌa simátimunda-aai ísáaro. Aare-úméné waai-úméné ésa marapá-tántáátáfésa aamoí wéesa Maníkóntáfésa ímba aamoí ésa waaí keíyái kesuwaainíné sewasá kesuwaaiꞌé sésa sáwíꞌa úmae nówasa aaré miyáumai keíyái sáwíꞌa úmae wénesa \v 10 umémbó ombá túraniyamba ésa uwóíꞌo on-dómbá nésa uwóíꞌa ésa símai túwíꞌa sáwíꞌa uwátinkesa wétinkamesa umémbá ésa miyámó on-kwáásí Maníkómó káráwiyaipaꞌa ímba kónááwe. \v 11 Kempínkémbá tuwímbai miyámó uráan-kwaasiyaaniꞌa wéofo kentáásí Maníkóní ámútanko Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitini fasiꞌaéntámbá misáwí-tántááꞌá maitiyuwéna Maníkóndé-iꞌa uwátinkena wenaúrankaꞌa arupíse uwátínkaraiye. \s1 Túsamba Fasiꞌaénkóní kísaumo maíyan-aai. \p \v 12 Kempínkémbá tuwímbai séꞌa seyaafá-tántááꞌó úndasa kanaán-iye sefó kemá séꞌa tuwímbai-tantaaꞌo ombá ímba kaweꞌá wéuwatinkaiye séꞌa moórá-aai seyaafá-tántááꞌó únda kanaán-ifo tuwímbai-tantaaꞌo únda miwá kembá taꞌótoraindasafeꞌa aꞌáo súne. \v 13 Tónkó tirumpimbó kumíndasafena isaná tirunkó tómbó náíndasafena imbá póna Maníkó minkáé-tántááꞌá taíꞌásuwainiye. Miyá ínífo túwawaatafesamo imáyáamo ombá maarán-iye. Túwawaatamba ímba aare-úmémbó íyambanifo mintúwáwáátámbá Fasiꞌaénkóní kísau máéro. Miyámó íyantafena Fasiꞌaénkó túwawaakaꞌa wétuwaꞌnai-iye. \v 14 Maníkó Ísumbo pukáimpinkembo íyáfasinankaraintemba wení fasiꞌaéntámbá kentáá súwawaaꞌa íyáfasisinkainiye. \b \p \v 15 Kentúwawaaꞌa Káráísiti aíyayaankaamba imbá póꞌa sáwí-ankaꞌo nínda-inimba ímba maiyéꞌa mimbórá-túmá maꞌmái méraaro. \v 16 Moóráwigo sáwí-ankaꞌo nínda-ininkoeꞌa méraimba mimbórá-túmá maꞌmái méraaye. Mindásafena naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 minkáéꞌnárai mimbórá-túmá \q1 maꞌmái méraaye \p agaimaréna siyáiye. \v 17 Énifo Fasiꞌaénkóeꞌo kááísamaimo méraiwai wení ámútanko weséꞌa méraisana mimbóráíꞌa úmai méraiye. \b \p \v 18 Aare-úméné waai-úménémó ombá tínaaemba uwáméro. Fíꞌo-fiꞌon-tantaaꞌo sáwíꞌo wéomba túgo ímba sáwíꞌa wéifo aare-úmémbó wéomba túgo sáwíꞌa wéiye. \v 19 Maníkó wení ámútankomba aiꞌmarówana kentirumpimbá kumbéraimba póna kentúma Ufaen-ámútánkóní naambó wéraimba éꞌa ísaraawe. Kentúma Maníkóndé isaꞌá kesúma kendésáámá póta sirááímo táínda-iꞌa úwoi ónaumne ímba seró. \v 20 Ísu Káráísiti kembiwísáfénawe sénamo pukáimba mimbéyámbá kembiwí wendén-ofo marapáꞌó méraamba Maníkón-áwíꞌa óraaꞌa úmae íyóro. \c 7 \s1 Aaremó máén-aai. \p \v 1 Tuwímbai-aaimo agaimáímo sísai uráan-aaisafeꞌa simátimune. Awáꞌ-wáásí aaré ímba maésa úwoimo méraiyamba mindá kaweꞌán-iye. \v 2 Énifo kembiwí úwoi waásifimbo méraawi aare-úméné waai-úméné óraaꞌo ompímbá méraantafeꞌa umémbá únafo séꞌa aaré maíyasa waaí maíyambo íyamba mindá kaweꞌán-iye. \v 3 Waaigó wenáúma ímba taꞌótorainifo mindá awaainínkóndé isaná awaainínkó wenáúma ímba taꞌótorainifo awaaikóndé isaná miyáumai wenawáꞌnai wenawáꞌnai úmai méyaaye. \v 4 Awaainínkó wenáúma ímba we káráwiyaifo awaaikó káráwisana awaaikó wenáúma awaainínkó káráwiyaiye. \v 5 Ímba aambá faiyésarai énifo kanaán-iye sésarai Maníkóntáfésarai imáyáa ésarai inaí símaesarai íyantafesarai kári-kanaa saagáyááye. Minkánáá taiꞌáínasarai mimbóráfímbá kouwéꞌmai méyaaye. Ímba kanaaꞌá kentúraꞌa káráwiyewana ayáátáákaꞌa nénkaꞌa méyana kaweꞌó úmaimo méraiya-fasiꞌaemba taiꞌáínana waántáwanko sáwíꞌa íwae séna tafisifó séꞌa simátimundantemba miyán-oro. \b \p \v 6 Minááísáféꞌa ímba fasiꞌámai simátimeꞌa séꞌa miyán-oro séꞌa miyán-ááísáféꞌo sísai omba simátimeꞌa séꞌa miyámó íyamba kaweꞌán-iye súne. \v 7 Kemó aaré ímbo makáundantemba seyaafáꞌnánká miyámó íyamba siráái wétaiye. Énifo ímbo miyámó íyamba Maníkó miyám-baaran-tantaakoni fasiꞌaémbá wétimiye. \b \p \v 8 Simátíménda awáꞌ-wáásíyé ketoꞌ-íníné ísáaro. Kemó úndantemba miyámó íyamba kaweꞌán-iye. \v 9 Énifo ímbo kanaaꞌó kentúraꞌo káráwiyeꞌo éꞌa aaré maíyasa waaí maíyamba ónááwe. Aaré maíyasa waaí maíyambo íyamba mindá ímba sáwíꞌan-ifo úwoimo mésamo aaré maénae-imayaamo óraaꞌa únafo séꞌa aaré maíyasa waaí maíyambo íyamba kanaán-iye. \b \p \v 10 Aaré máéwasa waaí máémbo owí simátimeꞌa súne. Ímba kesí imáyáafinkemban-ifo Fasiꞌaénkóní imáyáafinkemba simátimune. Aaregó awaaikómbá ímba auwéna kóíno. \v 11 Énifo awaaikómbó auwénamo éna fíꞌomba ímba waaí máíno. Ímbo miyámó énamo éna kouweréna awaaikómpáꞌá tíno. Waaí ímba kentuwaainíntómbá tiꞌmátuwaaro. \b \p \v 12 Moórá-aaimo simátíménda Fasiꞌaénkó simátimiyo ímba siyáifo kemá simátimune. Keákwákómó ékai awaaikó Maníkón-aaisafena amankúnkúmba isaná awaainínkó ímba miyá in-ínínkó awaaikóntáféna eséꞌa mérayae sínanamo éna ímba aiꞌmátuwaino. \v 13 Énifo awaainínkó Maníkón-aaisafena amankúnkúmba isaná awaaikó ímba miyá iwáí awaainínkóntáféna eséꞌa mérayae sínanamo éna ímba aiꞌmátuwaino. \v 14 Waaigó Maníkón-aaisafena ímba amankúnkúmba iwáí awaainínkó Maníkón-aaisafena amankúnkúmba in-ínínkóeꞌa taankarotámai méraintafena Maníkó séna awaaikó isaná póna kanaán-iye wésiye. Aaregó Maníkón-aaisafena ímba amankúnkúmba in-ínínkó awaaikó Maníkón-aaisafena amankúnkúmbo iwáíyeꞌa taankarotámai méraintafena Maníkó séna awaainínkó isaná póna kanaán-iye wésiye. Ímbo miyámó inkakaa miwítí iyámpói Maníkóní waásiti iyámpóíyaamba ímba owaisinó. Énifo miwísáféna Maníkó séna kesí waásiti iyámpóíyaamban-owe séna kanaán-iye wésiye. \p \v 15 Keákwákómó ombá awaaikó Maníkón-aaisafena amankúnkúmba isaná awaainínkó ímba miyá isaná awaainínkó amankúnkúmba isaná awaaikó ímba miyámó ombá auwéꞌa kónae sésa miyá íyamba kanaaꞌá wété ónááwe. Maníkón-aaisafesa timankúnkúmba owí owasá ímba miyámó owíyé ímba kááísamai méraamba pósa wété íyamba kanaán-iye. Maníkó faru úmai méraiyantafena táántaraimba pósa auwéꞌa kónae sésamo ésa kanaán-iye. \v 16 Aaré ísáaro. Enawaaikómbá áwaꞌnai inanawá Maníkón-aaisafena amankúnkúna íni ína íníyo. Minááí ímba ísaraawe. Énifo waaí ísáaro. Enawaainínkómbá áwaꞌnai inanawá Maníkón-aaisafena amankúnkúna íni ína íníyo. Ímba ísaraawe. Mindásafeꞌa ímba ááéma tuwéꞌa wété oro. \s1 Maníkó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌo méraanten-úmai méraaromo siyáin-aai. \p \v 17 Maníkó seyaafáꞌ-wáásí tínkámae kuráimba wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌo méraanten-úmai miyáumai méraaro. Maníkóní waási naaóꞌ-naoꞌa méraan-kwaasi minááí simátimune. \v 18 Maníkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌo méꞌo Yúndaa-waasi kentúmo kárámai araénáémbo owasamó fíꞌonkaa-waasi kentúmo ímbo kárámai araénáémbo owasamó ombá mindá kanaán-ifo úwoi miyá éꞌa fíꞌon-kwaasi-iꞌa ónae ímba séꞌa méraaro. \v 19 Túmo kárámaimo araénáémbo owasá ímbo túmo kárámaimo araénáémbo owasá ombá ímba óraa-tantaaꞌan-ifo Maníkón-aaimo taawiyafésamo méraamba óraa-tantaaꞌan-iye. \v 20 Maníkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌa méraanten-úmai miyáumai méraaro. \v 21 Maníkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌa kembiwí méyámbakaawiti wayó-kísáúmó maiyáawimo ombá ímba óraaꞌ-imayaa ombánifo minkísáúmó túwén-ambo wérainaꞌo éꞌa tuwánááwe. \v 22 Fasiꞌaénkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌa kembiwí méyámbakaawiti wayó-kísáúmó maiyáawimo éꞌa Fasiꞌaénkóeꞌa kááísamai méreꞌa tuꞌmakákáámbá méraawe. Énifo Fasiꞌaénkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌa úwoimo tuꞌmakáꞌó méraawimo éꞌa Ísu Káráísiti méyámbakaisaꞌa wení wayóꞌ-wáásín-owe. \v 23 Ísu Káráísiti pukáimba kentáféna mimbéyámbá uráisaꞌa wení waási-iꞌa uráamba póꞌa kentí imáyáa taꞌótoranae síyaꞌo éꞌa aꞌáo seró. \v 24 Maníkómó wení waási-iꞌo uwátínkarainkaꞌo méraanten-úmai Maníkóeꞌa kááísamai méraaro. \s1 Awáꞌ-wáásí táái. \p \v 25 Awáꞌ-wáásísáféna Fasiꞌaénkó ímba fasiꞌaén-ááí simásímakaisaꞌa kesí imáyáafinkemba súne. Fasiꞌaénkó arumbá uwásínkáíntafeꞌa súnda-aai póꞌa kaweꞌ-ááíyémó síyantafeꞌa simátimune. \v 26 Umbai-tántááꞌó wéraintafeꞌa imáyáa éꞌa súmpo méraantemba miyáumai méraaro. Miyámó íyamba kaweꞌán-iye. \v 27 Aaremó makáawi tiꞌmátuwanae ímba síyasa aaremó ímbo makáawi aaré maénae ímba seró. \v 28 Énifo aaremó maíyambo éꞌa ímba aoisaambá ónááwe. Inaamarúmó waaimó maíyambo éꞌa ímba aoisaambá ónááwe. Aaré maíyasa waaí maíyambo íyamba marapáꞌó méraan-umbai-tantaaꞌa wéraimba mindá imáyáa éꞌa miyán-ofo séꞌa aaré ímba maíyasa waaí ímba maíyambo íyamba kaweꞌán-iye súne. \b \p \v 29 Kesí waásisono ísáaro. Maníkómó siyáin-kanaa ampáánkáꞌá taiꞌáínífo aaremó makáawi miwítí umbai-tántáátáfésa ímba óraaꞌ-imayaa ésa aaremó ímbo makáawimo mésamo Maníkóní kísausafesamo imáyáa ésamo méraantemba miyán-oro. \v 30 Tirunkómó umbaimó taiwáí mindásafe aantemba ímba imáyáa ésa tirunkómó ímbo umbaimó taiwáí mésamo Maníkóní kísausafesamo imáyáa ésamo méraantemba miyán-oro. Tirunkómó aamoimó iwáí mindásafe aantemba ímba imáyáa ésa tirunkómó ímbo aamoimó iwáí mésamo Maníkóní kísausafesamo imáyáa ésamo méraantemba miyán-oro. Óntamo méyánowi mindásafe aantemba ímba imáyáa ésa óntamo ímbo méyánowi mésamo Maníkóní kísausafesamo imáyáa ésamo méraantemba miyán-oro. \v 31 Marapá-tántááꞌó méyánowi mindásafe aantemba ímba imáyáa ésa miyán-kísáúmó ímbo máéwi mésamo Maníkóní kísausafesamo imáyáa ésamo méraantemba miyán-oro. Marapáꞌó méraan-kwaasimo máén-kisau taiꞌáínda póꞌa súnda-aai marapáꞌó wérain-tantaatafena ímba aifaráán- \p tántááꞌán-iye seró. \b \p \v 32 Marapá-tántáátáféꞌo ímbo óraaꞌ-imayaamo ombá siráái wétaiye. Awáꞌ-wáásí Fasiꞌaénkóní kísausafesa imáyáa ésa Fasiꞌaénkómó aamoimó intembá wéofo \v 33 aarewáráwí marapá-tántáátáfésa imáyáa ésa tuwaainíntómbó aamoimó íyan-kisau máéwana \v 34 kaeꞌ-ímáyáágó wétafisiye. Ímbo waaimó maiyéwiye awáꞌ-ínáámárúwé Fasiꞌaénkóní kísausafesa imáyáa ésa sésa súwawaaꞌe imáyáawe Fasiꞌaénkómbá aménae sefó waaiwáráꞌ-ínímbá marapá-tántáátáfésa imáyáa ésa tuwaaiꞌwaimbá aamoí íwae sésa miyán-kísáú wémaewe. \b \p \v 35 Aaré ímba maíyasa waaí ímba maíyamba oró-ááí ímba súmpo túwaꞌnai onda-ááí simátimeꞌa kaweꞌ-úmai méraiyantafeꞌa minááí simátimeꞌa Fasiꞌaénkóntáféꞌa imáyáa éꞌa wení kísau aantembo maíyantafeꞌa minááí wésimatimune. \p \v 36 Moóráwigomo aaré maénae sénamo aaimó tarímakenamo éna ánaaemba wentáfénamo maénae-imayaa óraaꞌa énamo séna ímba kaweꞌ-úmai méraumpo maénaemo síndamo seyaafá-tántááꞌó kanaamó ínanamo éna úwoi máíníye. Maíndamo éna kanaán-iye. \v 37 Moóráwigomo aaremó maénae sénamo aaimó tarímakenamo éna wení imáyáamo fasiꞌámaimo énamo wenáúraꞌo káráwiyenamo séna ímba maénaumpo úwoi méíniye sínanamo seyaafá-tántááꞌó kanaamó ínanamo éna miyámó énamo ímbo maínda kaweꞌán-iye. \v 38 Miyáumai moóráwigo aaremó aaí tarímakaindawimo maínda kaweꞌán-ifo moóráwigomo aaremó aaí tarímakenamo ímbo maínda áfááraumai kaweꞌán-iye. \b \p \v 39 Ámáánko séna keákwákómó ésarai awaaikómó méraindaraꞌa kááísamai méraiyana awaaikó puwínana waaisáfénamo ankáínana Fasiꞌaénkóní waásiyaꞌ-aantemba wíno. \v 40 Énifo imáyáa éꞌa ímbo waaimó maénamo úwoimo mérainda arunkó kaweꞌá ínana mérainiye. Maníkóní ámúntanko minááísáféna mimbórá-ááí wésiye-imayaa úne. \c 8 \s1 Póí tufúꞌmai karo-fásíꞌáénkómbó ámén-aai. \p \v 1 Agaimái sísai eꞌa séꞌa póímo wétufuꞌnesamo tuwímbai-amaꞌo kárámaimo waántá-taareraꞌo marésamo tuwímbaimo maaketimó máráámba minámáꞌá méyámbaꞌmaimo naandasá kanaawáꞌíyó-aaimo sísai eꞌo sen-ááí simátíménda ísáaro. \p Miyám-baarankoni áwáuma awánasaraundasa póta miyásá ónae-aai ááéma ímba seró. Miyámó ombó éꞌa kentúma maimaé íyófo waásimo tirumbó tímémbo wétuwaꞌnai-omba mindá kaweꞌán-iye. \v 2 Tuwímbaimo moórá-tantaatafesa imáyáamo ésamo sésamo éꞌa awánasaraumnemo síyawi ímba kanaaꞌá awánasaraafo \v 3 Maníkómbó tirumbó áméwanamo imbá Maníkó miwí tuwánasaraiye. \b \p \v 4 Minááí imáyáa éꞌa anekaꞌ-ááí póímo tufúꞌnésamo tuwímbai-amaꞌo kárámaimo waántá-taareraꞌo marésamo tuwímbaimo maaketimó wémaraamba minámáꞌá méyámbaꞌmaimo náíyan-aaimo sendá ísáaro. Waántá-waasi ímba fasiꞌaénkwáráꞌ-wáásín-ofo mimbóráwígó fasiꞌaénkwáráwí Maníkó iyé-ááísá ísaraumne. \v 5 Wíyómpaꞌe marapáꞌé sáwífa-tantaaꞌa wéraisasa tuwímbai sésa kentáásí fasiꞌaénkwáráwí ména kenkáꞌá káráwiyaiye sewaná miyámó sen-tántááꞌá sáwífaꞌa wéraifo \v 6 kesáá mimbóráwígóntáféta séta kentáásí Maníkó éna kentáásifowa iyésá súne. Seyaafá-tántááꞌá úmakaimba póta wenáwíꞌa mósá maréta wení waási-iꞌo úndasafeta méraumne. Mimbórá-Fásíꞌáénkó méraimba Ísu Káráísiti póna Maníkómó siyáintemba seyaafá-tántááꞌó uráimba wení fasiꞌaénkátá méraumne. Miyáumai waántá-waasi ímba fasiꞌaénkwáráꞌ-wáásí owé-ááí ísaraumne. \b \p \v 7 Minááísá ísaraumpo seyaafáꞌnánká ímba ísaraawe. Tuwímbai póí tufúꞌmai wénesa waántá-waasi-imayaa ésa timéꞌómbanifo Maníkómpáꞌó tiyáankaꞌa ááéraan-imayaa paaí ésa waántá-waasi tímém-poiman-iye sésa mimpóímó wénaamba tirumpin-ímáyáágómó sáwíꞌa owémó sintembá ésa sésa mimpóímá ímbo naaráámbá náúmne wésewe. \v 8 Mintómbó ímbo néta nétaamo úndasa Maníkó ímba imáyáa éna náúndasafenasa aamoí uwásinkenasa ímbo náúndasafenasa aamoí uwásinkenasa ímba miyá wéiye. \v 9 Waántá-waasi tímém-poimo néꞌo ímbo néꞌo ombá mindá kanaán-ifo Maníkóntáfésa ímbo fasiꞌámaimo méraawi tuwánésa kembiwímó ontembá miyá ésa miwí tirumpin-ímáyáágómó sáwíꞌa owémó sintembá miyá ofó séꞌa káráwiyoro. \v 10 Kembiwí séꞌa waántá-waasi ímba fasiꞌaénkwáráwí ombá póꞌa tímém-poimo úwoimo wénaunda kanaán-iyemo sen-kwáásí waántá-waasiti ámáán-daumpaꞌo tómbó naambó ésa Maníkóntáfésamo ímbo fasiꞌaawí tuwánésa sésa keséta mintómbá nánaumnemo sésamo wénaamba tirumpinkén-ímáyáágómó sáwíꞌa owémó sintembá wéowe. \v 11 Miyáumai mintómbó náúnda kanaán-iye wésemba mindá Maníkóntáfésamo ímbo fasiꞌámaimo méraawi sáwíꞌa wéuwatinkaawe. Ísu Káráísiti miwísáfénawe séna pukáiwai kentífáꞌawaawi sáwíꞌa uwátínkááwasa sáwí-amba wéaraaiwaewe. \v 12 Kentífáꞌawaawi sáwíꞌa uwátinkeꞌa miwímó ímbo fasiꞌámaimo méraan-imayaa sáwíꞌo uwátínkáámba Káráísitimba sáwíꞌa wéuwankaawe. \v 13 Kemá Póro súne. Waántá-waasi tímém-poimo naanasá kesífáꞌawaisai suwánésa sáwí-amba arááíwáéfo séꞌo amaꞌó ímbo naanasá suwánésa misáwí-ámbá ímba arááíwaenaawe. \c 9 \s1 Póro aantá-kisau wémaena méyámbá ímbo maiyáin-aai. \p \v 1 Waási kembá ímba wétaꞌotoraafo Maníkó kesáái simátiminkwae séna aantá-waasi-iꞌa uwásínkaraiwai éꞌa súrantamba kentáásí Fasiꞌaénkó Ísumba awánéꞌa wení kísau kempímbá komaéwánda suwánéꞌa Maníkón-aaisafeꞌa timankúnkúmba uráamba mindá kesí kísaugoni áwáuma paápé uráiye. \v 2 Tuwímbai kentáfésa sésa ímba Fasiꞌaénkóní aantá-waasin-ifo úwoi-waasin-iye sewaꞌá kembiwí ímba kanaaꞌá miyán-ááí wésewe. Fasiꞌaénkó siꞌmarówaꞌa kembiwí wenáái kosimátimewanaꞌa timankúnkúmba uráafo mindásafeꞌa imáyáa éꞌa kentáféꞌa séꞌa \p éraiꞌa Fasiꞌaénkóní aantá-waasin-iye seró. \b \p \v 3 Tuwímbai kempínkémbá kentáféꞌa séꞌa Fasiꞌaénkón-aai simátiminkwae séna ímba aiꞌmákaiwain-iye sembá maarán-ááí anondáá simátimune. \v 4 Ásé-aai kosimátimewandaraꞌa tómbó ímbo méyámbareꞌo úwoimo naráundarakaa kanaán-uráisino. \v 5 Fasiꞌaénkóní aantá-waasiye Fasiꞌaénkón-áfáꞌawaawiye Pítaawe tuwaainíntómbó tíꞌmaesamo ásé-aaimo kosimátímaꞌmae nóntemba kemó kesuwaainímbó áíꞌmaeꞌo ásé-aaimo kosimátimeꞌo kentí tómbó úwoimo naráundarakaa kanaán-uráisino. \v 6 Tuwímbai ásé-aai kosimátímakaamba tómbó méyámbaꞌmai náíyantafesa ímba kísau wémauwaꞌa tómbá úwoi tímúwasa naráafo Páánápáasiye kenkáísáfé aantemba imáyáa éꞌa séꞌa tómbó náíyantafesarai kísau wémaesarai óntamba maiyésarai tómbá wémandaaye-imayaamo ombá mindá sáwí-imayaa wéowe. \b \p \v 7 Maarán-ááí imáyáan-oro. I-wáásí miwímó kísaumo máénkakemba ímba tómbá méyámbaꞌmai wénaafo miwítí óraakomo tímín-tomba wénaawe. Kísaumo owí minkísáúfákén-tómbá wénaawe. Póímo awíyówi mimpóímá tufúꞌmai úwoi wénaawe. Miyáumai kísaumo wémaewi méyámbá wémaewe. \v 8 Minááí waásiti imáyáafinken-aai simátimumpo Maníkón-aai aúfáí-wandaaifimba miyán-ááímó wéraimba simátíménda ísáaro. \v 9 Maníkó Mósesembo simámakain-amaamba agaimaréna séna \q1 waásiti tómbá wíti-aramba ásima piyíndasafena purumakagón-aísamai támai mapándáampa úmai ásima fitúwáínkaꞌa purumakagón-óikaꞌa ímba káráꞌumakewana úwoi ména tuwímbai náíníye \p siyáimba minkísáúgóní méyámbá póna mintómbá tuwímbai úwoi náíníye. Maníkó ímba purumakasáfénawe séna minááí agauwó siyáifo \v 10 kentáásáfénawaraꞌa minááí siyáiye. Kísaumo owí mifákén-tómbá nánaumne-imayaa ésa wémaewe. Námáimo owí minkísáúfákén-tómbá nánaumne-imayaa ésa wéowe. \v 11 Miyáumai kempímbá Maníkón-aai kosimátímakaundasa póꞌa tóné tuwímbai-tantaaꞌemo úwoimo simíyanta kaweꞌán-iye. \v 12 Kentáásínaaemba tuwímbai kempímbá Maníkóní kísau kowémaesa sésa tómbá síméro suwaꞌá úwoi tímúwasa naráawe. Miwímó tóné tuwímbai-tantaaꞌe úwoimo maiyáantemba kesááwáráꞌó úwoimo méraandasa kanaán-iye. Kentópakemba tóné tuwímbai-tantaaꞌe máénda-amba wéraifo kemó simíyan-tomba siyáán-umai máénata Ísu Káráísitin-aai ímba ísáafo séta kemó kísaumo maúndarakemba óntamba maimái tómbá méyámbaꞌmai néta óraa-kisau wémaeta ímba \p ifátuweta óraa-kisau maiyáumne. \b \p \v 13 Maarán-ááísáféꞌa imáyáan-oro. Yérúsaremu-naopaꞌa óraaꞌ-amaan-daumpaꞌa kísaumo máéwi mindáúmpákén-tómbá úwoi wénaawasa óntan-taareraꞌo Maníkóntáfésa póí tufúꞌmai wéagaewi mimpínkén-tómbá úwoi wénaan-aai ísaraawe. \v 14 Miyáumai Fasiꞌaénkó Ísu óraaka séna ásé-aai kosimátimiyawifakemba tómbá úwoi timíyasa \p nánááwe siyáiye. \b \p \v 15 Kempímbá koméꞌa Ísu Káráísitini ásé-aai kosimátimewandaraꞌa kentópakemba tóné tuwímbai-tantaaꞌe máénda-amba wérombanifo tómbá síméro ímba siyéꞌa maéta káféꞌwaraꞌa simíwae séꞌa ímba maanáúfáí agáúmne. Áfááraumaimo sááimo táínaꞌo puwónaeꞌo éꞌa tómbá síméro ímba sénaumne. Miyáumai kesí kísauraken-tombo wénaandasafeꞌo éꞌa ímba aambá fáísinkaaro. \v 16 Maníkó óraaka simásímakaisaꞌa ásé-aai simátimeꞌa minásé-ááímó ímbo wésimatimekaa kesópaꞌa umbai-tántááꞌá paápé isinó. Mindásafeꞌa minásé-ááí wésimatimundasafeꞌa ímba kesúma maimaé wéiyune. \v 17 Kesí imáyáafinkembo ásé-aaimo wésimatimekaa méyámbá maénae súsina. Ímba miyá éꞌa Maníkó simásímakaintafeꞌa wésimatimune. \v 18 Mindá éraiꞌ-aai póna kesí méyámbá maarám-béyámbán-iye. Ásé-aai wésimatimunda tómbó úwoimo wémaundarakaa kanaán-isinó. Tómbá ímba úwoi maiyáunda pósa ímba maarán-ááí sénááwe. Ásé-aaimo ísaraundarata tóntá ámakaumne ímba seró. Ásé-aaimo úwoimo wésimatimeꞌo aamoimó wéunda mindá kesí méyámbániye. \b \p \v 19 Kembiwí kembá ímba taꞌótoꞌmakaawaꞌa kemó sentembá ímba únana tóné tuwímbai-tantaaꞌe máénda-amba wéraifo ímba maéta miyán-tántááꞌó maiyáundarakaa sesimái-waasi Maníkómpáꞌá tewaisinó. Ímba maiyáundasafeꞌa sáwífaꞌnanka túwaꞌnai únasa Maníkómpáꞌá wétewe. \v 20 Ísu Káráísitin-aaisafesa timankúnkúmbo íyantafeꞌa Yúndaa-waasifimba méꞌa miwímó onten-kísáú wémaunana Maníkó Mósesembo simámakain-amaanko ímba kembá taꞌótokaifo minámáánkómó taꞌótokain-kwaasifimba méꞌa miwímó ontembá miyáumai méꞌa Ísu Káráísitin-aaisafesa timankúnkúmbo íyantafeꞌa miyá uráumne. \v 21 Ísu Káráísitin-aaisafesa timankúnkúmbo íyantafeꞌa fíꞌonkaa-waasi Maníkóní ámáámbo ímbo ísaraan-kwaasifimba méꞌa miwímó onten-kísáú maéꞌa Maníkóní ámáámba Ísu Káráísiti siyáin-amaamba ímba taraiséꞌa úwoi wétaawiyafune. \v 22 Tuwímbai-tomba aawentamó on-kwáásí túwaꞌnai únasa Ísu Káráísitin-aaisafesa timankúnkúmbo íyantafeꞌa miyán-tómbá ímba néꞌa méraumne. Tuwímbai Ísu Káráísitin-aaisafesa timankúnkúmbo íyana sáwíꞌo úmaimo méraampinkemba Maníkó faútinkaindasafeꞌa miyám-baaran-kwaasifimba méꞌa miwímó ontembá wéune. \v 23 Ásé-aai wété ínana Maníkó kaweꞌá uwátinkena kenkwáráꞌá miyámó uwásinkaindasafeꞌa miyá wéune. \b \p \v 24 Maarán-ááí imáyáan-oro. Seyaafáꞌnánká tuwaantantésa kowaná moóráwigo kóyáákena méyámbá kowémaena aamoí uráiye sen-ááí wéisaawe. Miyáumai Maníkómó aamoimó uwátinkaindasafeꞌa imáyáa éꞌa Maníkóní aampaꞌá miyáumai koró. \v 25 Kesúma fasiꞌáínkwae sésa tuwaantantésamo nómba tiyáántán-kwimái wéwesa miwí túraꞌa wégarawiyesa taiꞌáínda-meyambo maíyantafesa miyá wéofo waéꞌwaeꞌo índa-meyambo máéndasafeta Maníkóní aampatá wégune. \v 26 Miyáumai ímba úwoi wégumpo némpaꞌo wéraim-beyantafeꞌa imáyáa éꞌa Maníkóní aampaꞌá wégune. \v 27 Ímba kesúraꞌo sirááímo taintembánifo Maníkómbó arááímo taintembá arááíwáéndasafeꞌa kesúraꞌa káráwiyeꞌa ásé-aai simátimunana ánaaemba Maníkó ímba aamoí uwásínkáífo séꞌa kesúma wégarawiyune. \c 10 \s1 Waántá-waasi-imayaa ímba mósá máráaromo siyáin-aai. \p \v 1 Kesí waásisono. Maarán-ááí imáyáan-oro. Naaófáꞌá Yúndaa-waasi síwáꞌnása Ísípi-marafaꞌa ándáfakemba Maníkó faútinkowasa miwí túma ímba káráwiyesa sáwíꞌo uráamba imáyáan-oro. Maníkó faútinkowasa Ísípi-marafaꞌa tuwésa wéguwana aambá aráátimena ainámbá seyaafáꞌ-wáásí túrampaꞌa makówasa mináínánkó kún-aempaꞌa wéguwana Maníkó óraaꞌ-nomba tuwínkaaꞌa úmarowasa seyaafáꞌnánká mimpímbá kofatésa máásai-marafaꞌa wéwesa \v 2 miwítí óraako Móseseeꞌa kááísamai mérowana Mósese mináínámbá arááíwaꞌmaena wéguwasa kentáá síwáꞌnáma miyá uwaná Maníkó nombá tuwínkaaꞌa úmarowana mimpímbá Mósese kofatowasá miwíwáráꞌá mimpímbá kofatésa \v 3-4 noné tóné ímbo wéropaꞌa wéguwana Maníkó tóné noné timúwasa seyaafáꞌnánká nowaná Maníkó óraaꞌ-ontamba faimarówana minóntámpínkémbá nombá kumúwasa nésa wénuwana minóntámbá miwítí ewaaꞌá wérowasa naráawe. Minóntántáféta séta Ísu Káráísitin-iye súne. \v 5 Máásai-marafaꞌa wéme wémesa Maníkón-aaimo arááíwáéraamba sáwífaꞌnanka ímba arááíwaesa sáwíꞌa uwaná mindásafena Maníkó ímba aamoí uwátinkena máásai-marafaꞌa tínkámaena wénuwasa pukáawe. \b \p \v 6 Sáwí-imayaa aantemba ésa sáwíꞌo untáfésa aamoí uráafo kesáá miyásá únafo séta miwímó uráantafeta imáyáa éta kentáásúraꞌa káráwiyono. \v 7 Miwífínkémbá tuwímbai karoꞌ-máníkómbá úmakesa wen-ímáyáá mósá makáafo kesáá ímba miyá ónáisaiye. Minááísáféna Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 waási maraꞌá mésa tóné noné \q1 násuwesa íyáfasinesa tiraimá makáawe. \p Karoꞌ-máníkóntáfésa imáyáa ésa miyá uráawe agaimaréna siyáiye. \v 8 Miwífínkémbá tuwímbai \p aare-úméné waai-úméné uráafo kesáá ímba miyá ónáisaiye. Miyámó untáféna mimbórá-kánááfímbá Maníkó sáwífaꞌ-waasi 23,000 waasi tínkamuwasa pukáawe. \v 9 Miwífínkémbá tuwímbai Fasiꞌaénkómbá maꞌmái awánésa sésa Maníkó kentááráꞌá ímba kaweꞌ-úmai káráwiyaiye karoꞌá sésa sáwíꞌa uráafo kesáá ínta miyá ónáisaiye. Miyá untáféna Maníkó iyaankafayaantómbá tiꞌmarówasa fowasá pukáawe. \v 10 Miwífínkémbá tuwímbai Maníkómbá íꞌai ánkaraafo kesáá ímba miyá síyataao. Miyámó untáféna Maníkómó wíyómpakembo aiꞌmarówai tínkamuwasa pukáawe. \b \p \v 11 Miwífímbá miyán-tántááꞌá paápé úwana Maníkón-aai aúfáífimbo agaimakáimba kesáá taiꞌáínda-kanaafinta méraundawisa minááí iséta imáyáa éta ímba miyá éta káráwiyono. \b \p \v 12 Miyáumai kesáféꞌa séꞌa fasiꞌámai méraundawi únemo sewí moórá-tantaako tafisínaꞌa sáwíꞌa únafo séꞌa káráwiyoro. \v 13 Sáwíꞌo íyan-umbai-tantaaꞌo kempáꞌó tiyáimba mindá seyaafáꞌ-wáásífáꞌá tiyáiye. Maníkó áfombo faiyáíwai séna sáwí-fasiꞌaen-tantaako kempáꞌá téna tafisínaꞌa sáwíꞌa ofó séna miyán-tántááꞌó tuwáíyan-amba áámáá-ontama aráátiminaꞌa kanaa fasiꞌámai méꞌa ímba sáwíꞌa ónááwe. \b \p \v 14 Kesí waásisono. Yúndaa-waasisa síwáꞌnámo uráantemba miyá únafo séꞌa karo-fásíꞌáénkwáráwí-ímáyáámó mósá máráámba tínaaemba uwáméro. \v 15 Kaweꞌ-ímáyáámó on-kwáásí owaꞌá óraaka simátime séꞌa simátimunda-aai kaweꞌ-úmai imáyáan-oro. \v 16 Ísu Káráísitimo kentáásáfénawe sénamo wení naaemó kumúwanamo pukáintafeta imáyáa éta aráá-tombo náúndasa ándá-aran-domba Maníkómpáꞌá súwi séta mindómbó náúndasa maará séta Ísu Káráísitini naaemá isatá kááísamaisa méraumne. Mináráá-tómbá tafámbaisa náúndasa maará séta Ísu Káráísiti áúma isatá kááísamaisa méraundasa \v 17 mináráá-tómbá mimbórá-tómbá wéraisata mimpínkéntáámó seyaafáꞌnánkátá náúndasafeta mimbórá-wáásí-íꞌa úmaisa méta sáwífaꞌnankata úndanifo mimbórá-wáásíyáántá úmaisa méraumne. \b \p \v 18 Ísarerin-andafakewi Yúndaa-waasimo ombá imáyáan-oro. Maníkóntáfésa imáyáa ésa óntan-taareraꞌa póí tufúꞌmai agaimái amésamo ombá Maníkóeꞌa kááísamai méraawe. \v 19-20 Súnda-aaigoni áwáumo simátíménda ísáaro. Waántá-waasimo tómbó tímémba ímba túwaꞌnai índa-tantaaꞌan-iye. Waántá-waasimo tímén-tomba ímba túwaꞌnai índa-tantaaꞌan-iye. Súnda-aaigoni áwáuma maarán-iye. Póímo tufúꞌnésamo tuwímbai-amaꞌo waántá-waasimo timésamo méraamba ímba Maníkómbá amésa méraawe. Waántá-waasi timéꞌo miwíséꞌo kááísamaimo méraamba miyáumai méraantafena ímba siráái wétaiye. \v 21 Fasiꞌaénkóeꞌa kááísamai mésa waántá-waasiseꞌa kááísamai mésamo ombá ímba kaweꞌá uwásuwesa méraawe. Fasiꞌaénkóntáféꞌa imáyáa éꞌa ándá-aran-done tóné wénaafo waántá-waasisafesamo imáyáa ésamo mintómbó naapaꞌá ímba koméꞌa naaró. \v 22 Miyámó éꞌo séꞌo Fasiꞌaénkó ímba aifarááwín-iye síyanamo éna aaisambá tiyíníye. Maníkóní fasiꞌaénkó kentáásí fasiꞌaémbá íyáákaraifo ímba miyán-oro. \b \p \v 23 Kempínkémbá tuwímbai séꞌa seyaafá-tántááꞌó úndasa kanaán-iye sefó kemá Póro súne. Tuwímbai-tantaaꞌo ombá ímba kaweꞌá uwátínkáísana tuwímbai-tantaaꞌo ombá ímba túwaꞌnai iye súne. \v 24 Miyáumai kesáféꞌo túwaꞌnai íyan-kisau aantemba ímbo maíyamba fíꞌowiwaraꞌo túwaꞌnai íyan-kisauwaraꞌa máéro. \v 25-26 Maarán-ááí imáyáan-oro. Naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 marawé minkáꞌó wérain-tantaaꞌe \q1 seyaafáꞌá Fasiꞌaénkóndén-iye \p agaimaréna siyáimba Maníkó kentáásáféna imáyáa éna makáimba póꞌa maaketiyákém-póí-ámáꞌá úwoi méyánureꞌa ímba óraaꞌ-imayaa éꞌa séꞌa sáwíraꞌu kaweráꞌúnó ímba séꞌa úwoi naaró. \v 27 Moóráwigomo Maníkón-aaisafenamo ímbo amankúnkúmbo índawi táántena séna kesí naaúmpaꞌa tómbá naarómó sínaꞌo ewémó séꞌo éꞌa koméꞌa ímba áísai eꞌa nááfaken-tonaꞌiyo ímba síyamba úwoi néꞌa sáwíraꞌu kaweráꞌúnó ímba síyamba úwoi naaró. \v 28-29 Énifo moóráwigomo sénamo waántá-waasimo tímén-tomba iyémó síndamo éꞌa kanaámpó úwoi nánaumne-imayaa ombánifo minááímó sin-kwáásígó imáyáa éna séna Ísu Káráísitini waási waántá-waasimo póímo tímémba kanaán-iye sifó ímba naaró. \b \p Kempínkémbá tuwímbai séꞌa waántá-waasimo tímén-tombo náúndasa mindá kanaán-iye. Énifo moóráwigomo wesáfénamo séna waántá-waasimo tímén-tomba náúnafo siwáí wemá kentáásáféna naafó ímba sisinó. \v 30 Tóntáféta Maníkómpáꞌá súwi séta náúnanasa moóráwigo séna ímba naaró ímbo seráámbá wésiye kembiwí sentáféꞌa \v 31 kemá Póro súne. Maníkón-áwíꞌa mósá máráán-kisau aantemba maéꞌa tóné noné néꞌa kísaumo máémba Maníkóntáféꞌa imáyáa éꞌa wenáwíꞌa mósá máráaro. \v 32 Yúndaa-waasisafeꞌe fíꞌonkaa-waasisafeꞌe Maníkóní waásisafeꞌe imáyáa éꞌa kaweꞌán-oro. Tuwánésa aoisaan-ámbá arááíwáéfo séꞌa káráwiyoro súne. \v 33 Imáyáa éꞌa séꞌa suwánésa aamoí uwásinkaiwae séꞌa méraumne. Kesáfé aantemba kaweꞌó í-kísáú ímba wémaumpo seyaafáꞌ-wáásíwáráꞌó kaweꞌó uwátínkáín-kisau wémaunda póna Maníkó sáwíꞌo úmaimo méraampinkemba tiyáínasa kaweꞌ-úmaimo \c 11 \p méraiyan-kisau wémaumne. \p \v 1 Ísu Káráísitimo uráintemba miyá wéumpo kemó úndantemba kewáráꞌá miyán-oro. \s1 Maníkóntáfésa imáyáa ésa túwaandu ombá aare tiꞌnónkáꞌó káátaraan-aai. \p \v 2 Kentáféꞌa imáyáa úmae iyéꞌa simásímakain-aaimo simátímakaunda-aaimo taawiyáfóntafeꞌa aamoí uwátinkaumne. \v 3 Simátíménda ísáaro. Káráísiti seyaafákáꞌá káráwisasa waaimó ombá tuwaainíntónkáꞌá káráwiyowana Maníkó Káráísitinkaꞌa káráwiyaiye. \v 4 Miyáumai Maníkóntáfésa imáyáa ésa túwaandu ombá waaimá inaí wésesa Maníkón-aai simátímémba tiꞌnónkáꞌó káátaresamo ésa Káráísitin-awiꞌa sáwíꞌa ónááwe. \v 5 Túwaandu ombá aaremá inaí sésa Maníkón-aaimo simátímémba tiꞌnónkáꞌó ímbo káátaresamo ésa tuwaaiꞌwai túwíꞌa sáwíꞌa ónááfo aare tiꞌnónkáꞌó káátaraamba tuwánésa tuwaaiꞌwaimbá káráwiyaawe sembá mindásafesa tiꞌnónkáꞌó ímbo káátaresamo ésa tuwaaiꞌwai túwíꞌa sáwíꞌa ónááwe. Sáwíꞌo on-ínímbó tigaesáfésa íwae sésamo tiꞌnóntáumo kárásuwaantemba tiꞌnónkáꞌá ímba káátaraan-inimba sáwí-ininkaamba ésa pósa tigaesáfésa wéowe. \v 6 Aaremó tiꞌnónkáꞌó ímbo káátaresamo ésa tiꞌnóntáu kárásuwaaro súne. Énifo tiꞌnóntáumo kárásuwaamba tigaesáfésa ésa pósa tiꞌnónkáꞌá káátaaro. \v 7 Maníkó fasiꞌaénkwáráwí seyaafá-tántáákáꞌó káráwiyaiwaimo intembá waaí miyá ésa pósa túwaandu ombá tiꞌnónkáꞌá ímba káátaraawe. Maníkó tuwaaiꞌwainkáꞌá káráwiyaisasa tuwaaiꞌwaimbó ontembá aaré ésa pósa túwaandu ombá tiꞌnónkáꞌá káátaraawe. \v 8 Maníkó aifaráán-ínímbá awaaikó arausantámbá úmakaifo waaí ímba aaregó arausantámbá úmakaiye. \v 9 Waaigó aaregónkáꞌó méraindasafena ímba úmakaifo aaregómá waaigónkáꞌó méraindasafena Maníkó úmakaiye. \v 10 Mindásafesawe wíyómpaken-kisau-waasi túrankaꞌa méraantafesawe aare tiꞌnónkáꞌá káátaaro. Tuwánésa sésa tuwaaiꞌwaimbá káráwiyaawe sénááwe. \v 11 Énifo Fasiꞌaénkón-aúrankaꞌo méraamba aaré waaí áfomba faiyááwasa pósa ímba keyáá méraawe. \v 12 Maníkó aifaráán-ínímbá waaigó arausantámbá úmakaisasa aaré mésa waaí matínkááwasa méraamba Maníkó seyaafá-tántáákóní áwáugon-iye. \b \p \v 13 Maníkóntáfésa imáyáa ésa túwaandu ombá aare tiꞌnónkáꞌó ímbo káátaresa inaimó sembá kanaawáꞌi ína kanaán-iyo imáyáan-oro. \v 14 Waásiti áwáuma imáyáa éꞌa séꞌa waaí miwí tiꞌnóntáu ayáátáákaꞌo wéraintafesa tigaesáfésa owasá \v 15 aaré kentí ayáátáá-tiꞌnontausafesa aamoimó ombá Maníkó tímakaisana tiꞌnóntáugo tiꞌnónkáꞌá káátaraiye wésewe. \v 16 Kempínkémbó tuwímbai tiꞌnónkáꞌó káátamakaantafesamo narúꞌnárúꞌ-ááímó síyaꞌo éꞌa séꞌa kesáá Maníkóní waásisa túwaandu uráunasasa fíꞌo-fiꞌon-daopaꞌa Maníkóní waási túwaandu ombá miyá úndasaanifo fíꞌon-awauma ímba wéraiye sénaumne. \s1 Fasiꞌaénkóntáfésa imáyáa ésa aráá-tombo naan-ááí. \p \v 17 Sáwíꞌo on-ááísáféꞌa simátíménda ísáaro. Maníkóntáféꞌa imáyáa éꞌa túwaandu ombá moórá-mora ímba kaweꞌá umátinkeꞌa sáwíꞌa wéuwatinkaawe. \v 18 Túwaandu ompínkémbó tuwínkaaꞌ-úmaimo méraan-aaimo sewaꞌó isáúnda éraiꞌ-aain-iye. \v 19 Tuwínkaaꞌ-úmai méꞌa tuwímbai fíꞌon-imayaa owasá tuwímbai fíꞌon-imayaa owaꞌá éraiꞌ-aaimo sen-kwáásí wéisaawe. \v 20 Túwaandu ombá séꞌa aráá-tomba nánaumne sembánifo Fasiꞌaénkóntáféꞌa ímba imáyáa éꞌa \p aráá-tomba néꞌa \v 21 tuwímbai kentí naaúmpakembo maimaéꞌo tiyáan-tontafeꞌa imáyáa éꞌa naawasá tómbó ímbo makáawi táái taisasá tuwímbai uwóíꞌo on-dómbá nésa uwóíꞌa owaꞌá miyámó ombá aráá-tomba sáwíꞌa úmai wénaawe. \v 22 Miyámó ombá tómbá ímba tuwínkaaꞌ-éꞌa tómbó ímbo makáawi timéꞌa sáwíꞌa uwátínkááwasa tigaesáfésa ombá mindásafeꞌa ímba aamoí uwátinkaumpo sáwíꞌan-owe. Kentí naaúmpaꞌa tóné noné násuweꞌa túwaandu éꞌa Fasiꞌaénkóntáféꞌa imáyáa éꞌa aráá-tomba naaró. \b \p \v 23 Fasiꞌaénkó simásímakaimbo simátímakaunda maarán-ááín-iye. Moóráwigo Yúndasi Fasiꞌaénkó Ísumba wení namuro-wáásí ímbo aráátímakonkaꞌa mindóꞌwáámbá Ísu Káráísiti péréti maisoréna \v 24 Maníkómpáꞌá súwi séna tafaména séna mindá kesúman-ifo kembiwísáféꞌa ísámai kesúma tinkánaumne. Miyáumai kentáféꞌa imáyáa éꞌa námae íyóro súwasa \v 25 tómbá násúwówana pérétimo maúntemba ándá-aran-dombo wéron-anafeumba maisoréna séna mindá kesí naaemán-iye. Kesí naaemá kembiwísáféna kumínda póna Maníkó keséꞌa kááísamai méraawe séna mináú-ááí símai kááísamakaiye. Maandómbó naambá kentáféꞌa imáyáa éꞌa námae íyóro Ísu Káráísiti siyáiye. \v 26 Mimpérétíyé mindónémó naambá kentáásáféna Fasiꞌaénkó pukáiye-aai wésimatimewe. Miyá úmae iyíyana Fasiꞌaénkó marapáꞌá kumíníye. \p \v 27 Miyáumai Fasiꞌaénkóntáfésa imáyáa ésa aráá-tomba nánae sésamo ombá aifaꞌó ímbo kaweꞌ-ímáyáámó ésamo úwoimo aráá-tone ándá-aran-done nésamo imáyáa ésamo sáwísamba iyémó sésamo ésa Fasiꞌaénkón-áúwe naaewé sáwíꞌa íyana sáwí-meyamba tinkáíníye. \v 28 Mindásafesa méraawini áwáuma kaweꞌ-ímáyáá ésa tuwímbai ísásuwesa sáwíꞌo úmaimo méraamba kaweꞌ-ímáyáá ésa aráá-tomba nánááwe. \v 29 Ísu Káráísiti kentáásáfénawe séna pukáin-aaigoni áwáumo ímbo imáyáa urésamo úwoimo mintóné mindóné naambó éꞌa kesáfésa aaifimbá wíyana Maníkó sáwí-meyamba timíníye. \v 30 Kempínkémbá tuwímbai miyámó éꞌa Ísu Káráísiti kentáásáfénawe séna pukáimba ímba imáyáa éꞌa aráá-tomba sáwísamba iyé-ímáyáá ombá póꞌa tuwímbai aamoisaén-kwáásí méraawasa tuwímbai tíꞌo iwáí méraawasa tuwímbai pukáawe. \v 31 Énifo méraundawini áwáumo imáyáa kaweꞌó étaamo tuwinétaamo sáwíꞌo únda arupíse úndarakaanta Fasiꞌaénkó sáwí-meyamba ínta símísino. \v 32 Énifo Fasiꞌaénkó arupíse uwásinkaindasafenasa sáwí-meyamba símínta póna marapáꞌ-wáásímó sáwí-meyambo waéꞌwaeꞌo índa-meyambo timíndaraꞌa miwíséꞌa sáwí-meyanta ínta simíníye. \b \p \v 33 Kesí waásisono. Minááísáféꞌa imáyáa éꞌa tómbá néꞌa Fasiꞌaénkóntáféꞌa imáyáa éꞌa aráá-tombo náíyantafeꞌa túwaandu uráamba timuꞌmaréꞌa méꞌa seyaafá téꞌa aráá-tomba naaró. \v 34 Tááímo táínaꞌo \p éꞌa kentí naaúmpaꞌa tómbá násuweꞌa túwaandu uréꞌa tómbá nánááwe. Miyámó íyanamo éna Maníkó sáwí-meyamba ímba timíníye. Fíꞌon-aaisafeꞌwaraꞌo agaimáímo sísai uráan-aai kempáꞌá wémeꞌa kosimátimenaumne. \c 12 \s1 Maníkóní ámútanko fasiꞌaémbó wétimin-aai. \p \v 1 Kesí waásisono. Fíꞌo-fiꞌon-kisaumo maíyantafena Maníkóní ámútanko fasiꞌaémbó tímímba ímba ísámai usúkáafo séꞌa simátíménda ísáaro. \v 2 Waántáwankoni aambó arááíwáúnkaꞌa waántáwanko taꞌótorena tafisúwaꞌa sáwí-amba arááíwaeꞌa waántá-waasi karo-fásíꞌáénkwáráwí ímba aaí sewí-ímáyáá mósá makáamba ísaraawe. \v 3 Maníkóní ámútanko keséꞌa ímba mérowaꞌa sáwí-ambo arááíwakaantafeꞌa imáyáa éꞌa maarán-ááímó simátíménda ísáaro. Tuwímbai sésamo Ísu káráwiyaiwai iyémó sembá Ufaen-ámútánkó miwí tirumpimbó méraiwai wésefo tuwímbai sésamo Maníkó Ísumba sáwíꞌa uwánkainiyemo sembá \p Ufaen-ámútánkó miwí tirumpimbá ímba méraiye. \b \p \v 4 Maníkóní waási-iꞌo owí wení kísaumo máéntafena Maníkóní ámútankoma fíꞌo-fiꞌo-fasiꞌaembo tímímba mimbóráwígómá wétimiye. \v 5 Maníkóní kísau fíꞌo-fiꞌon-kisaumo máéntafesa Fasiꞌaénkó Ísuntafesa ísámai minkísáú wémaewe. \v 6 Maníkóní kísaumo máéntafena wemá fíꞌo-fiꞌo-fasiꞌaemba tímísasa minkísáú wémaewe. \v 7 Seyaafáꞌnánká kaweꞌá uwátinkaiyantafena Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi tirumpimbá ména Maníkóní fasiꞌaémbá wéaraatimiye. \v 8 Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi kaweꞌ-ímáyáá tímísasa minááí wésimatimewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi ímbo ísaraan-aai simátímísasa wésimatimewe. \v 9 Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi imáyáa tímísasa Maníkóntáfésa timankúnkúmba ésa sésa éraiꞌa Maníkó siyáintemba íníye wésewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi fasiꞌaémbá tímísasa tíꞌo imbá wéasofatinkaawe. \v 10 Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi fasiꞌaémbá tímísasa \p ímbo awánaraan-kisauwaraꞌa kaweꞌ-úmai wémaewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi imáyáa tímísasa Maníkó simátímakain-aai wésimatimewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi imáyáa tímísasa fasiꞌaénkómbá tuwinésa sésa moórá Maníkóní ámútankompinke-fasiꞌaemban-iye sésa moórá waántá-waasiti fasiꞌaémbán-iye wésewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi imáyáa tímísasa ímbo ísáán-aaifinkemba wésewe. Maníkóní ámútanko moórá-mora-waasi imáyáa tímísasa miwímó siyáan-aai miwíwáráꞌá ímbo ísáán-aaifinkemba pósa waéꞌmai wésewe. \v 11 Maníkóní ámútanko weyáá wení imáyáafinkemba miyá éna moórá-mora-waasi \p fíꞌo-fiꞌo-fasiꞌaemba wétimiye. \s1 Fasiꞌaénkón-áúraantaamo uráunda-aai. \p \v 12 Moórá-aai sénaumpo ísáaro. Waási túfimba sáwífa-tantaaꞌo wéraimba mimbórá-áúmán-iye. Miyámó intembá kesáá Ísu Káráísitini waásisa sáwífaꞌ-waasimo méraundasa weséta kááísamai mimbórá-wáásíyáántá uráumne. \v 13 Tuwímbaisa Yúndaa-waasisa únasasa tuwímbai fíꞌonkaa-waasi owasá tuwímbai wayó-kísáúmó máén-kwaasi owasá tuwímbai úwoimo tuꞌmakáꞌó méraan-kwaasi owaná Maníkó wení ámútamba aiꞌmarówana kentáásirumpimba kumbéna kááísasinkenasa mimbórá-wáásíyáántá uwásínkaraiye. \b \p \v 14 Kesáá mimbórá-wáásíyáántá úndasa imáyáa éta maarán-ááímó simátíménda ísáaro. Mimbórá súwawaapimba sáwífa-tantaaꞌa wéraimba \v 15 aísamaigomo séna kemá ímba ayáámba úmpo ímba mimbórá áúrakemba úne sínífo mimbórá áúraꞌa wéraiye. \v 16 Áákomo séna kemá ímba aúramba úmpo ímba mimbórá áúrakemba úne sínífo mimbórá áúraꞌa wéraiye. \v 17 Seyaafáꞌ-áúfáꞌó aúran-aantembo wérainkakaa ímba ááꞌa ísáísino. Seyaafáꞌ-áúfáꞌó \p ááꞌ-aantembo wérainkakaa seyaafáꞌ-wíyúmbá ímba ísáísino. \v 18 Énifo Maníkó wení imáyáafinkemba seyaafáꞌ-áúwawaaꞌa úmakena seyaafá-tántááꞌá wenamááꞌ-aantemba maꞌmaéna kuráiye. \v 19 Áúwawaapinkembo mimbórá-tántááꞌó wérainkakaa áúwawaaꞌa ímba wéraisino. \v 20 Seyaafá-tántááꞌá wéraimbanifo mimbórá kúwawaaꞌa wéraiye. \b \p \v 21 Miyáumai aúranko ayáánkontafena ímba kanaa séna emó ímbo méraandarakaa úwoi mérausino ímba sínana aꞌnónkó aísamaigontafena ímba kanaa séna emó ímbo méraandarakaa úwoi mérausino ímba síníye. \v 22 Miyáumai túwawaapinken-tantaatafeta séta aamoisaémbán-iyemo súndasa ímbo wérainkakaa áúwawaaꞌa ímba kaweꞌ-úmai wéraisino. \v 23 Túwawaapinken-tantaatafetaamo séta sáwísamban-iyemo súndasa kaweꞌ-úmaisa wégarawiyune. Aforaꞌá ímbo aráátíménda-tantaaꞌa aúpáꞌá makéta wégarawiyune. \v 24-25 Aforaꞌó wérain-tantaaꞌa ímba wégarawiyune. Áúwawaapinken-tantaako seyaafáꞌá kaweꞌ-úmai kísau maéna moórá-mora-tantaako wenáúraꞌ-wenauraꞌa káráwiyaintafena Maníkó wenamááꞌamaaꞌa maréna sáwísamban-iye súnda-tantaaꞌa wégarawiyiye. \v 26 Áúwawaapinkembo moórá-tantaakomo áíꞌo ínana seyaafáꞌ-áúfínkénkwáráꞌá áíꞌa uwásáíníye. Áúwawaapinkembo moórá-tantaako kaweꞌó ínana seyaafáꞌ-áúfínkénkwáráꞌá kaweꞌá uwásáíníye. \b \p \v 27 Túwawaatafeꞌo súnda-aaigoni áwáuma maarán-iye. Kembiwí Ísu Káráísiti áúwawaakaamba uréꞌa moórá-mora-waasigo wenaíyayaankaane wenaúrankaane miyáráámbá uráawe. \v 28 Maníkó wení waási moórá-mora-waasigomba kísau tiména miyán-kísáúmó maíyantafena fasiꞌaémbá wétimena wení aantá-waasi aifaꞌá íyáfasintinkena miwí tínaaemba simátímakain-aaimo simátimiyawi íyáfasintinkena miwí tínaaemba uwáítáíꞌ-íyawi íyáfasintinkena miwí tínaaemba ímbo awánaraan-kisaumo maíyawi íyáfasintinkena tíꞌo índa-waasimo asófatinkaiyawi íyáfasintinkena miwí tínaaemba túwaꞌnai íyawi íyáfasintinkena miwí tínaaemba fíꞌo-fiꞌon-kisauraꞌo káráwiyiyawi íyáfasintinkena miwí tínaaemba fíꞌo-fiꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo síyawi íyáfasintinkena miyámó íyawi íyáfasintinkafaꞌa kuráiye. \b \p \v 29 Maníkó aantá-kisaumo tímakaimba seyaafáꞌnánká ímba miyán-kísáú máéwasa tuwímbai wémaewe. Maníkó simátímakain-aaimo simátímémba seyaafáꞌnánká ímba miyán-kísáú máéwasa tuwímbai wémaewe. Uwáítáíꞌo ombá seyaafáꞌnánká ímba miyán-kísáú máéwasa tuwímbai wémaewe. Ímbo awánaraan-kisaumo máémba seyaafáꞌnánká ímba miyán-kísáú máéwasa tuwímbai wémaewe. \v 30 Maníkóní fasiꞌaéntámbá tíꞌo imbó asófatinkaamba seyaafáꞌnánká ímba miyán-kísáú máéwasa tuwímbai wémaewe. Fíꞌo-fiꞌon-aai ímbo ísáán-aaifinkembo sembá seyaafáꞌnánká ímba miyá sewasá tuwímbai wésewe. Minááígóní áwáumo waéꞌmaimo sembá seyaafáꞌnánká ímba miyá owasá tuwímbai wéofo Maníkó wení imáyáafinkemba miyá-fásíꞌáémbá wétimiye. \v 31 Maníkómó tímí-fasiꞌaemba maénaemo sembá imáyáa éꞌa séꞌa Maníkóní kísau íyáákamai-kisau maénaemo séꞌa tiyáántán-kwiyéꞌa kísau máéro. \p Minááí kemá imáyáa éꞌa séꞌa kaweꞌ-ááín-ifo waásimo tirumbó tímémba minánkó seyaafáꞌ-ánkómbá íyáákaraimba minánkóní áwáumo simátíménda ísáaro. \c 13 \s1 Waásimo tirumbó tíméwini áwáuman-iyemo siyáin-aai. \p \v 1 Maníkóní ámútankomo fasiꞌaémbá simínataamo fíꞌo-fiꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkembo séta wíyómpaken-kisau-waasi-taaifinkenkwaraꞌo sétaamo miyá aantembo éta ímbo waási-imayaamo ondasáámó éta minááí úwoi-aai séta kámene peróꞌemo úwoimo tufúwóntemba miyá ondasáánifo waási-imayaamo étaamo éta kaweꞌá uwátinkanaumne. \v 2 Maníkó fasiꞌaémbó simínata simásímakain-aaimo simátimetaamo Maníkó aúpáꞌó makáin-aai isétaamo ímbo ísaraunda-aai Maníkó simásímakain-aai isétaamo Maníkóntáféta fasiꞌámaimo métaamo séta éraiꞌa Maníkó siyáintemba íníye sétaamo Maníkómó siyáintemba umbai-kísáúmó maétaamo miyá aantembo éta ímbo waási-imayaamo éta úwoi-waasisa úne. \v 3 Makáunda-tantaaꞌo seyaafáꞌó tuwín-timetaamo Maníkóní kísau wémaundasafesasa sáwíꞌo uwásínkénta aamoí éta kanaán-iye sétaamo miyámó éta ímbo waási-imayaamo ondasáámó éna siyáunda-aaigo ínta súwaꞌnai íníye. \b \p \v 4 Waásimo tirumbó tíméwini áwáuma maarán-iye. Waásimo tirumbó tíméwi sáwíꞌo wéuwatinkaamba anondáá ímba miyámó ombá túwaꞌnai esa waásimo tirumbó tíméwi túwíꞌo wérain-kwaasisafesa tirumbá ímba sáwíꞌa uwátinkesa waásimo tirumbó tíméwi miwí túwíꞌa ímba maimaé iyésa \v 5 waásimo tirumbó tíméwi kesáfésa seyaafá-tántááꞌá kaweꞌá wéune ímba sésa sáwí-aai ímba sésa waásimo tirumbó tíméwi kesáái íyáákainkwae ímba sésa waásimo tirumbó tíméwi ímba úwoiyaamba aaisambá sésa waásimo tirumbó tíméwi sáwíꞌo uwátínkáámba ímba imáyáa úmae iyésa \v 6 waásimo tirumbó tíméwi sáwíꞌo ontáfésa ímba aamoí ésa kaweꞌó ontáfésa aamoí ésa \v 7 waásimo tirumbó tíméwi umbai-tántááꞌó ombá úwoi wémaesa waásimo tirumbó tíméwi seyaafáꞌ-wáásísáfésa ímba inkaisíyan-imayaa ésa seyaafáꞌnánkátá kaweꞌó íyantafesa timuꞌmarésa mésa waásimo tirumbó tíméwi seyaafáꞌ-úmbáí-tántáápímbá fasiꞌámai mésa ímbo ifáꞌó túwáámba miyáumai méraawe. \b \p \v 8 Waásimo tirumbó tímén-anko waéꞌwaeꞌa éna ímba taiꞌáínana Maníkó simátímakain-aaimo simátímén-kisau taiꞌáínana fíꞌo-fiꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo \p sen-kísáú taiꞌáínana ímbo ísaraan-aaimo Maníkó simátímakain-aai simátímén-kisau taiꞌáíníye. \v 9 Ímbo isáúnda-aaimo Maníkó simásímakain-aai ínta kanaatá ísásaraumne. Maníkómó simásímakain-aaimo simátímakaunda ínta kanaatá simátímataraumne. \v 10 Maníkó kaweꞌ-úramba ónaumnemo siyáimba ánaaemba paápé índa póta ímbo ísásaraunda-aaiwarata taiꞌáwinata seyaafáꞌá áwáusa awánánaumne. \b \p \v 11 Iyámpóímo méraawandaraꞌa iyámpóímo sentembá miyán-ááí wéseꞌa iyámpóímo ontembá miyá wéeꞌa iyámpóímo ontembá miyán-ímáyáá uráumpo waási-úramba íyáéꞌa iyámpóíyaꞌo uráunda-tantaaꞌa tukáumne. \v 12 Iyámpóímo ímbo kaweꞌ-úmaimo ísáántemba Maníkóní waásisa ímba kaweꞌ-úmaisa Maníkóní áwáuma wéawanaumne. Nompímbó waási tóiꞌo ímbo awánamaimo kaweꞌó úndantenta káféꞌa miyáráántá wéundasa Maníkóní áwáuma ímba kaweꞌ-úmaisa wéawanaumpo waási tóiꞌo aforatáámó awánáúndantemba ánaaemba miyásáámó ondasá Maníkóní áwáuma kaweꞌ-úmaisa awánánaumne. \p Káféꞌa ímba awánasaraundasa Maníkó kentáámó suwánasaraintemba ánaaemba Maníkóní áwáusa awánánaumne. \v 13 Miyá ínífo káféꞌa Maníkómpáꞌá simankúnkúnta únda-amba isaná éraiꞌa Maníkóeta maéꞌmaeꞌa ónaumnemo súnda-amba isaná Maníkómbó tirumbó áméne waásimo tirumbó tímén-amba isaná úmai minkáúmbó-ámbá wéraifo íyáákarain-amba Maníkómbó tirumbó áméne waásimo tirumbó tímén-amban-iye. \c 14 \s1 Maníkómó simátímakain-aaimo wésimatimen-aai. \p \v 1 Waásimo tirumbó tímén-amba fasiꞌámai arááíwaeꞌa Maníkómó wétuwin-timi-fasiꞌaemba maénae séꞌo Maníkómó simátímakain-aaimo simátímémba óraa-tantaaꞌan-ifo mifásíꞌáémbá maénae seró. \v 2 Maníkóní ámútanko fasiꞌaémbó tímísasamo fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sembá ímba waásisafesa wésefo Maníkóntáfésa sésa waásimo minááígóní áwáumo ímbo ísáántafesa waásisafesa ímba wésewe. Maníkóní ámútanko fasiꞌaémbá tímísasa aúpáꞌ-ááí wésefo \v 3 tuwímbai Maníkómó simátímakain-aaimo simátímémba fasiꞌámai arupíse úmai kaweꞌó uwátínkáámba mindásafeꞌa séꞌa Maníkómó simátímakain-aaimo simátímémba óraa-tantaaꞌan-ifo mifásíꞌáémbá maénae seró wésune. \v 4 Fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sewí kesáfésa símai wéfasiꞌaafo Maníkómó simátímakain-aaimo simátíméwi Maníkóní waási seyaafáꞌá fasiꞌaémbá wétimewe. \b \p \v 5 Maníkóní ámútanko fasiꞌaémbó tímísaꞌo fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo síyamba siráái wétaifo Maníkómó simátímakain-aaimo simátímé-fasiꞌaemba maéꞌa simátimiyamba áfááraumai siráái wétaiye. Túwaandu ombá fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sembá minááímó waéꞌmai síndawi ímbo ménamo simátiminasamo ésa minááígóní áwáuma ímba kaweꞌ-úmai íséwana minááígó ímba túwaꞌnai íníye. Miwí tááigo ímba túwaꞌnai índasafesa Maníkómó simátímakain-aaimo simátíméwasa aforaꞌá simátíméntafesa miwí fíꞌon-aaimo ímbo \p ísáán-aaifinkembo sewí íyáákaraawe. \b \p \v 6 Kesí waásisono. Kentópa koméꞌa fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkembo sendamó éꞌa ímba isáíyana kesááigo ímba túwaꞌnai ínífo Maníkómó paápé uráin-aaiyaꞌi ímbo isáúnda-aaimo Maníkó simásímakain-aaiyaꞌi Maníkómó simásímakain-aaiyaꞌi Maníkóní aambó arááíwáén-aaiyaꞌi miyán-áwáúmó aforaꞌó simátíméndamo éꞌa isáíyana kesááigo túwaꞌnai íníye. \v 7 Fontóímó ímbo kaweꞌ-úmaimo áái sínasamo ésa ímba ísámai kaweꞌá ónááfo kaweꞌ-úmaimo sínasamo ésa ísámai kaweꞌá ónááwe. \v 8 Moóráwigo ímbo kaweꞌ-úmaimo aaemáímo sínasamo ésa ímba isésa tatúwaandu ónááwe. \v 9 Miyáumai túwaandu uráiyampimba fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo síyaꞌo éꞌa minááígóní áwáuma ímba isáíyamba keáínkáámbá sénááwe. \v 10 Seyaafáꞌ-máráfáꞌá sáwífaꞌ-waasi mésa fíꞌo-fiꞌon-aaimo sembá minááígóní áwáuma wéraifo \v 11 moóráwigo wenááifinken-aaimo sínaꞌa séꞌa imáyáa éꞌa fíꞌon-daopaken-kwaasiye senaná kentáféna imáyáa éna fíꞌon-daopaken-kwaasiye síníye. Miyámó sen-ááígó ímba túwaꞌnai íníye. Miyáumai túwaandu uráamba fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sembá minááígó ímba túwaꞌnai íníye. \v 12 Maníkóní ámútankomo tuwín-timi-fasiꞌaembo maíyamba aamoí éꞌa póꞌa Maníkóní waási kaweꞌó uwátínkáí-fasiꞌaemba tiráái wétainaꞌa maiyéꞌa \p Maníkóní waási kaweꞌá uwátínkáaro. \b \p \v 13 Mindásafeꞌa fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sewí Maníkómpáꞌá áísai íyana minááímó waéꞌmaimo simátimiyantafena fasiꞌaémbá timíníye. \v 14 Maníkóní ámútankomo fasiꞌaéntáámó símakaisataamo fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkembo Maníkóntáféta inaimó súndasa sóikakenta súmpo kentáásí imáyáago sáwísankaamba uráiye. \v 15 Mindásafeta maarásá ónaumne. Maníkóní ámútankomo fasiꞌaéntáámó símakaimba fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkenta Maníkómpátá inaí séta kentáá sááifinkenkwarata sénaumne. Fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinken-ima séta kentáá sááifinken-iwarata sénaumne. \v 16 Fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo Maníkómpáꞌá inaí séꞌa wenáwíꞌa mósá máráámba moóráwigomo úwoi-waasimo minááígóní áwáumo ímbo ísaraiwaimo kembiwímó túwaandu uráampimbo ménamo éna sen-ááígóní áwáuma ímba ísarena póna ímba kanaaꞌá éraiꞌe síníye. \v 17 Fíoꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo Maníkómpáꞌó inaimó sembá kaweꞌán-ifo minááígóní áwáuma ímbo ísaraindawimba minááígó ímba áwaꞌnai íníye. \p \v 18 Fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sembá tuwímbai-kanaa wésefo kemá fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkembo súnda sáwífa-kanaa mindásafeꞌa Maníkómpáꞌá súwi súne. \v 19 Énifo Maníkóní waási túwaandu uráamba fíꞌon-aaimo ímbo isáúnda-aaifinkembo ayáátááꞌ-aaimo súnda kári-tantaaꞌan-ifo ísáán-aaifinkembo fasiꞌaémbá timínda-aaimo ampáán-ááímó súnda mindá óraa-tantaaꞌan-iye. \b \p \v 20 Kesí waásisono. Iyámpóímo ímbo kaweꞌ-ímáyáámó ontembá ímba miyá éꞌa táákaefaen-kwaasimo onten-ímáyáán-oro. Umarambó ímbo sáwí-imayaamo ontembá miyán-oro. \v 21 Naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 Fasiꞌaénkó séna kesí waási kesáái ímba \q1 ísáafo simátimenaumne. Fíꞌon-aaimo sewí simátíménasa miwí tááifinkemba simátimesa sáwíꞌa uwátinkaiyasa pósa kentáfésa ímba imáyáa ésa kesáái ímba isánááwe \p agaimaréna siyáiye. \v 22 Naaófáꞌá Maníkó miyá éna \p wení waási wenáái ímbo ísarowi wení fasiꞌaémbá aráátimumba awánaraantemba Maníkón-aaisafesa ímba timankúnkúmba íyawi fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sen-ááí isésa sésa Maníkóní fasiꞌaémpínkémbá wésewe sénááwe. Énifo Maníkó simátímakain-aai simátímémba Maníkón-aaisafesa timankúnkúmba íyawi isésa sésa Maníkóní fasiꞌaémpínkémbá miyá wésewe sénááwe. Énifo Maníkón-aaisafesa ímba timankúnkúmba íyawi isésa ímba miyán-ááí wésewe. \b \p \v 23 Maníkóní waási túwaandu urémpimba seyaafáꞌnánkáꞌó fíꞌo-fiꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo síyasamo úwoi-waasimo Maníkón-aaisafesa ímbo timankúnkúmba íyan-kwaasimo íyáferesamo isésamo ésa maawí uwó-waasin-owe sénááwe. \v 24 Énifo seyaafáꞌnánkáꞌó Maníkómó simátímakain-aaimo aforaꞌó síyasamo úwoi-waasimo Maníkón-aaisafesa ímbo timankúnkúmba íyan-kwaasimo íyáferesamo isáíyanamo éna minááígó tirumbá faiyaráínasa sáwí-waasi úne sésa \v 25 miwítí aúpá-sáwí-ímáyáá aforaꞌá mégufiyesa Maníkón-aúrankaꞌa kífaesa wen-ímáyáá mósá marésa sésa éraiꞌa kempímbá Maníkó méraiye sénááwe. \s1 Maníkóntáfésa imáyáa ésa túwaandu urénkaꞌa arupíse úmai méraaromo siyáin-aai. \p \v 26 Kesí waásisono. Kemó súnda-aaigoni áwáuma maarán-iye. Maníkóntáféꞌa imáyáa éꞌa túwaandu urénkaꞌa moóráwigo maarán-ímá sénaumne sínana moóráwigo Maníkón-aaifinken-aai simátiminana moóráwigo Maníkómó aráánaminda simátiminana moóráwigo fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkemba sínana moóráwigo minááí waéꞌmai sínaꞌa miyáumai Maníkóní waási fasiꞌaémbó tíméntafeꞌa miyá úmaeꞌa íyóro. \v 27 Fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo síyambo éꞌa kaumbo-kaeꞌ-wáásí aantemba séꞌa aifaꞌá moóráwigo sínda waéꞌmai simásuwainana wenánaaemba moóráwigomo sínda waéꞌmai simásuwainana wenánaaemba moóráwigomo sínda waéꞌmai simásuwainaꞌa miyá sénááfo \v 28 minááímó waéꞌmai síndawimo ímbo mérainaꞌo éꞌo fíꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sewí seyaafáꞌ-wáásí túrankaꞌa ímbo síyamba imáyáafinkemba Maníkóntáféꞌa seró. \v 29 Maníkómó simátímakain-aaimo simátímémba kaumbo-kaeꞌ-wáásímó íyáfasinkesamo simátímémba tuwímbai iséꞌa minááí tuwímbai ísáaro. \v 30 Minááímó ísáán-kwaasifinkembo Maníkó moóráwigombo simáminanamo éna simátiminda-waasigo wenáái taiꞌáínana moóráwigo íyáfasinena simátiminiye. \v 31 Maníkómó aaimó simátímakaiwai seyaafá séꞌa moórá-morawigo moórá-mora-kanaa símae iyéꞌa póꞌa seyaafáꞌnánká iséꞌa fasiꞌaémbá maénááwe. \v 32 Maníkómó simátímakain-aaimo simátíméwi sembá kentí imáyáaraꞌ-aantemba káráwiyaafo miyán-oro. \v 33 Kaweꞌ-ímáyáámó éꞌo faru úmaimo méraamba Maníkómbá aráái taifó simátímén-aai káráwiyoro. \b \p Maníkóní waási seyaafáꞌ-náópaꞌo túwaandu uráamba maarán-owe. \v 34 Túwaandu urémpinkemba aaré ímba aaí seró. Maníkón-aai aúfáífinkembo siyáintemba aaré ímba káráwiyonaawe. \v 35 Mindásafeꞌa túwaandu urémpinkemba aaré aaí sefó sésa moórá-aaigoni áwáumo tísai ónae sésamo ésa miwítí naaúmpaꞌa tuwaaiꞌwaimbá tísai ónááwe. \v 36 Kentí imáyáafinkembo miyámó ombá Maníkón-aai kempínkén-aantemba ímba paápé isaꞌá ímba kembiwí aantembanifo fíꞌo-fiꞌom-barafaken-kwaasiwaraꞌa ísaraafo miwímó túwaandu urésamo ontembá \p miyán-oro. \p \v 37 Kempínkémbá tuwímbai kesáfésa sésa Maníkómó siyáin-aai ísaraundawi únemo síyawiye tuwímbai kesáfésa sésa Maníkó fasiꞌaémbá símakaiwai únemo síyawiye miyámó sewí maanáúfáímó agaimáímo timúndafimba toráumai awánéꞌa séꞌa minááí Fasiꞌaénkó ámáámba siyáin-aain-iye sénááfo \v 38 maanáúfáímó agai-timúndamo ímbo íséwaꞌo éꞌa miwísáféꞌa séꞌa ímba Maníkóní ámáánko kentirumpimbá wéraiye seró. \p \v 39 Kesí waásisono. Maníkómó simátímakain-aaimo simátímémba fasiꞌaén-ímáyáá éꞌa simátímaꞌmaeꞌa iyéꞌa fíꞌo-fiꞌon-aaimo ímbo ísáán-aaifinkembo sembá ímba aiyowáíꞌa úmáráaro. \v 40 Énifo seyaafáꞌ-ááímó sembá ímba sáwífaꞌ-aaimo síyamba aáno úmai arupíse úmai méraaro. \c 15 \s1 Ísumba pukómpinkembo íyáfasinankarain-aai. \p \v 1 Kesí waásisono. Ásé-aai kosimátímakaunda-aai anekaꞌó simátíménda ísáaro. Minásé-ááísáféꞌa éraiꞌe séꞌa taꞌótokeꞌa fasiꞌámai méraawe. \v 2 Fasiꞌámaimo taꞌótoꞌmae iyéꞌo éꞌa kaweꞌ-ámbá arááíwaꞌmae iyónááfo tóikaken-aantemba éraiꞌemo síyambo éꞌa kaweꞌ-ámbá ímba arááíwaꞌmae iyónááwe. \b \p \v 3 Aifaꞌá Maníkó minááí simásimuwaꞌa kembó simátímakaunda óraaꞌ-aai póna Maníkón-aai aúfáífimba agaimarésa siyáantemba sáwí-imayaasa maisiyuwáíndasafena Ísu Káráísiti puwúwasa \v 4 utámárówana kaumbo-kánáá maisuwówana Maníkó pukómpinkemba íyáfasinankaraiye. Minááí Maníkón-aai aúfáífimba agaimarésa siyáawe. \v 5 Ísu Káráísiti pukómpinkemba íyáfasinena Pítaan-aúrankaꞌa paápé éna wení kísau-waasi túrankaꞌa paápé éna \v 6 moórá-kanaa sáwífaꞌ-waasi weséꞌo núwai 500 waasi túrankaꞌa paápé uráiye. Minkwáásífínkémbá sáwífaꞌnanka úwoi túnaraawasa tuwímbai pukáamba minkwáásí túrankaꞌa paápé éna \v 7 Yémísin-aúrankaꞌa paápé éna wení aantá-waasisonti túrankaꞌa paápé éna \v 8 ánaaemba kemá Póro súrankaꞌa paápé éna Ísu Káráísiti wení waási-iꞌa uwásinkainkwae-imayaa ímba uráunda kembá wení waási-iꞌo uwásínkaraiwai súrankaꞌa paápé uráiye. \v 9 Ááéma Ísu Káráísitini waási sáwíꞌa uwátínkaraumpo Fasiꞌaénkóní aantá-waasifinkemba kemá káriꞌ-waasi úne. Ímba kanaán-uráunda pósa kentáféꞌa Fasiꞌaénkóní aantá-waasi ónemo sembá uwó-ááí sewé-ímáyáá wéune. \v 10 Énifo Maníkó úwoi súwaꞌnai uráimba póꞌa Maníkómó kesáái simátiminkwae séna siꞌmákaiwai ówánana wemá úwoi súwaꞌnai úwaꞌa ímba úwoi méꞌa fasiꞌaén-kísáú wémaewanana kesí kísaugo fíꞌowiti kísaugomba íyáákaraifo keyáá minkísáú ímba maéwánana Maníkó súwaꞌnai ena keséꞌa mérowaꞌa minkísáú maiyáumne. \v 11 Kemó ásé-aaimo simátimewanda-aai iséꞌa miwímó simátímún-aai mimbórá-ááí póꞌa iséꞌa timankúnkúmba uráawe. \s1 Púwón-kwaasimo íyáfasinaiyan-aai. \p \v 12 Maníkó Ísu Káráísitimba pukómpinkemba íyáfasinankarain-aaisa simátimundasa kempínkémbá tuwímbai séꞌa púwón-kwaasi ímba íyáfasinanaawe sembá nóra séra wéseo. \v 13 Púwómpinkembo ímbo íyáfasinanaankakaa Maníkó Ísu Káráísitimba pukómpinkemba ímba íyáfasinankaraisino. \p \v 14 Maníkó Káráísitimbo pukómpinkembo ímbo íyáfasinankarainkakaa simátimunda-aaisa sáwísankaamba uwáwisaꞌa misáwísánkáán-ááísáféꞌa timankúnkúmba owisinó. \v 15 Púwómpinkembo ímbo íyáfasinanaankakaa Maníkó Káráísitimba pukómpinkemba ímba íyáfasinankaraisino. Maníkó Káráísitimba pukómpinkemba íyáfasinankaraiyemo simátimundasa énifo minááímó karoꞌ-ááímó inkakaa Maníkómó uráintafeta karoꞌ-ááíyésá simátimusino. \v 16 Púwómpinkembo ímbo íyáfasinanaankakaa Maníkó Káráísitimba pukómpinkemba ímba íyáfasinankaraisino. \v 17 Maníkómó Káráísitimbo pukómpinkembo ímbo íyáfasinankarainkakaa úwoi-aaisafeꞌa timankúnkúmba owaná aoisaambá kempímbá úwoi wéraisino. \b \p \v 18 Moórá-aaiwaraꞌa simátimenaumne. \p Maníkómó Káráísitimba pukómpinkembo ímbo íyáfasinankarainkakaa Káráísitinkaꞌo timankúnkúmba ésamo pukáawi pukáampinkemba ímba íyáfasinesa Maníkóní ewaaꞌá ímba mésa sáwí-aempaꞌa méraawisino. \v 19 Marapáꞌó méraundaraꞌa séta púwóndafinkemba íyáfasineta wíyómpaꞌa Ísu Káráísitiyeꞌa méraandasa amuꞌmaréta méraumne-aaimo karoꞌ-ááímó súndarakaata marapáꞌ-wáásí kentáá suwíyáái ésa tirumbá uwásínkááwisino. \b \p \v 20 Éraiꞌ-aai maarán-ááín-iye. Maníkó Ísu \p Káráísitimba pukómpinkemba íyáfasinankaraiye. Púwón-kwaasifinkemba aifaꞌá wemá íyáfasinkaimba pósa ánaaembo puwíyan-kwaasi íyáfasinanaawe. \v 21 Aifaꞌ-wáásígón-áwíꞌa Ándámu sáwíꞌa uráimba pósa púwón-amba seyaafáꞌnánká wéaraaiwaefo moórá-waasigon-awiꞌa Káráísiti kaweꞌá uráimba póna seyaafáꞌnánká puwíyampinkemba íyáfasintinkainiye. \v 22 Seyaafáꞌnánká Ándámun-aísaafitantambo uráundawi póta púwóndasaanifo Ísu Káráísitini waásisa póta púwóndafinkenta íyáfasinanaumne. \v 23 Maníkó siyáin-kanaa tínata púwóndafinkenta íyáfasinanaumne. \p Aifaꞌá Maníkó Káráísitimba pukómpinkemba íyáfasinankaraimba póna Káráísiti marapáꞌó kumíndaraꞌa Maníkó Káráísitini waásisa púwóndafinkenta íyáfasisinkainanasa \v 24-26 mindá taiꞌáínda-kanaa Ísu Káráísiti káráwiyinana Maníkó sínana Káráísiti wení namuro-wáásí íyáákena fíꞌowimo sáwí-kisauraꞌo káráwiyaan-kisauwe fíꞌo-fiꞌo-sawi-fasiꞌaene taíꞌásuwena puwíyan-amba taíꞌásuwena miyámó índa wení namuro-wáásítí fasiꞌaémbá taíꞌásuwena Maníkóntáféna séna kesifóo seyaafá-tántáákáꞌá káráwiyuwo síníye. \v 27 Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 Maníkó wembá seyaafá-tántááꞌá \q1 íyáákamai-iꞌa uwánkaraiye \p agaimaréna siyáifo Káráísiti Maníkómbá ímba íyáákainiye. Maníkó sínana Káráísiti seyaafá-tántááꞌá íyáákainiye. \v 28 Maníkó Káráísitimba seyaafá-tántááꞌá íyáákamai-iꞌo uwánkaraindaraꞌa Káráísiti Maníkón-ááninko Maníkóntáféna séna emá seyaafá-tántááꞌá íyáákamai-iꞌa uwásinkaandawi po kenkáꞌá káráwiyinone sínana Maníkó seyaafá-tántááꞌá káráwiyiniye. \b \p \v 29 Tuwímbai sésa puwíyampinkemba ímba íyáfasinanaawe sembánifo pukáan-kwaasisafesa imáyáa ésa nombá maiyáawe. Puwíyampinkemba ímba íyáfasinanaawe-aaimo éraiꞌ-aaimo inkakaa pukáan-kwaasisafesa ímba imáyáa ésa nombá máéwaisino. \v 30 Púwóndafinkembo íntaamo íyáfasinanaetara moórá-mora-naopaꞌa sínkamonae wéopaꞌa ásé-aai ímba kosimátímaꞌmaeꞌa núsino. \v 31 Kesí waásisono. Kembiwíyé kewé kentáásí Fasiꞌaénkó Ísu Káráísitiyeꞌa kááísamai méta kentáféꞌa aamoimó únda miyámó éraiꞌo úndantemba aasiyaasi-kánáá imáyáa éꞌa séꞌa káfékaamba sínkamiyaꞌa púwóno-imayaa únda mindáwaraꞌa éraiꞌ-aain-iye. \v 32 Púwómpinkembo ímbo íyáfasinanaankakaa kemá úwoi-waasi éꞌa kesí imáyáafinkemba súne. Afáá-póígómó waási fándaifo sésamo arááíwáéntemba kembá miyáráámbó uwásínkáámba maankáꞌá Éfésási-naopaꞌo méraunda óraaꞌ-umbai-tantaaꞌa kempáꞌá tisaꞌá óraa-kisaumo maúnda úwoisafeꞌa wéune súsino. Púwómpinkembo ímbo íyáfasinanaankakaa waásiti imáyáafinkembo sentembá miyá séta aafáyáasa puwónaumpo káféꞌa kawe-tómbá néta sirááímo taintentá ónaumnesa súsino. \b \p \v 33 Puwíyampinkemba ímba íyáfasinanaawemo sembá minkáróꞌ-ááísáféꞌa éraiꞌe sefó séꞌa simátíménda-aai iséꞌa káráwiyoro. Tuwímbai éraiꞌa sésa sáwíꞌo on-kwáásíséꞌo méraambo éꞌa kaweꞌ-ámbá ifátuweꞌa sáwí-amba arááíwaenaawe sefó \v 34 puwíyampinkemba ímba íyáfasinanaawe minkáróꞌ-ááísáféꞌa sáwí-imayaawe \p sáwí-awauwe ifátuweꞌa kaweꞌ-ímáyáán-oro. Miyámó íyantafeꞌa séꞌa kempínkémbá tuwímbai Maníkómpáꞌá ímba tiyáawe súne. \s1 Puwíyampinkembo íyáfasinaiyamba wíyómpaꞌo méraiyan-tuman-iye-aai. \p \v 35 Puwíyampinkemba ímba íyáfasinanaawe-imayaa éꞌa sísai eꞌa séꞌa púwón-kwaasi nóra úmaiya íyáfasinesawa nóran-tuwa maꞌmáíya íyáfasinanaao-aaimo \v 36 sísai omba sáwí-imayaafinken-aain-iye. Puwíyampinkembo íyáfasinaiyamba maaráráámbá uráifo iséꞌa kísau-anauntunkaꞌa imáyáan-oro. Ánáuntumba uꞌmárááwana minánáúntúnkó ímba úwoi áruma wéwiyaifo uꞌmárááwana ánaaemba mapánkena áruma wéwiyaiye. \v 37 Tómbá fákákesamo nempínkémbá ímba anekaꞌá wéuꞌmaraafo ánáuntumba maiyésa kísau fúmáráawana anekaꞌá áruma wíkéna wéanon-iye. \v 38 Maníkó sisaná moórá-mora-anauntumpinkemba áruma wíkéna óraaꞌo imbá Maníkó wení imáyáafinkemba seyaafá-tómbá fíꞌo-fiꞌon-auwara-tomba makáifo \v 39 seyaafáꞌó méraamba mimbórá túwawaaꞌa ímba maréna waási fíꞌon-tuwawaaꞌwaraꞌa tinkéna waí-waamba fíꞌon-tuwawaaꞌwaraꞌa maréna numamá fíꞌon-tuwawaaꞌwaraꞌa maréna mófááꞌa fíꞌon-tuwawaaꞌwaraꞌa makáiye. \v 40 Wíyómpaꞌa fíꞌon-tantaaꞌa wéraisana marapáꞌá fíꞌon-tantaaꞌa wéraiye. Wíyómpaꞌo wéraimpimba fíꞌon-toꞌwaai wéraisana marapáꞌó wérainkaꞌa fíꞌon-toꞌwaai wéraiye. \v 41 Aafáúfímbá fíꞌo-sama wéraisana wíyómpimba fíꞌo-sama wéraisana okómpímbá fíꞌo-fiꞌo-sama wéraisana miyá uwásaraiye. \b \p \v 42 Miyámó intembá puwíyampinkembo íyáfasinaiyamba maará ónááwe. Púwómbo utámáráán-tuwawaaꞌa taiꞌáínífo mimpínkémbó íyáfasinaiyan-tuwawaaꞌa waéꞌwaeꞌa íníye. \v 43 Utámáráán-tuwawaaꞌa aamoisaén-túwawaaꞌa sáwí-tuwawaaꞌan-ifo puwíyampinkemba íyáfasinaiyan-tuwawaaꞌa fasiꞌaén-túwawaaꞌa kawe-túwawaaꞌan-ifo \v 44 utámáráán-tuwawaaꞌa marapáꞌó méraan-tuwawaaꞌan-ifo púwómpinkembo íyáfasinaiyamba wíyómpaꞌo méraiyan-tuwawaaꞌan-iye. Marapáꞌó méraan-tuwawaaꞌo intembá wíyómpaꞌo méraiyan-tuwawaaꞌa wéraiye. \v 45 Mindásafena naaófáꞌá Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna séna \q1 Maníkó aifaráán-kwáásígón-áwíꞌa Ándámumbo úmakaimba úwaauwa éna waásin-iye \p agaimaréna siyáiye. Ánaaen-kwaasigon-awiꞌa Ísu Káráísiti waásimo aúíꞌo úmaimo maéꞌmaeꞌo íyan-amba wikáiwai paápé uráiye. \v 46 Wíyómpaꞌo méraiyan-tuwawaaꞌa ímba aifaꞌá paápé uráifo marapáꞌó méraan-tuwawaaꞌa aifaꞌá paápé uráiye. \v 47 Maníkó \p aifaꞌ-wáásígómbá marasámbá úmakaifo ánaaen-kwaasigo Ísu Káráísiti wíyómpakemba kunkáiye. \v 48 Ándámumbo marasámbó úmakain-auwawaaꞌo wéraintemba seyaafáꞌ-wáásí miyán-túwawaaꞌa wéraifo Káráísiti wíyómpaken-auwawaaꞌo wéraintemba wení waási miyán-túwawaaꞌa wéíniye. \v 49 Maníkómó marasámbó úmakain-kwaasiyaambo úndantenta Káráísiti wíyómpakewimo intentá ónaumne. \b \p \v 50 Kesí waásisono. Simátimeꞌa súne. Maníkómó wíyómpaꞌo káráwiyaipaꞌa marapákén-túwawaawaraꞌa ímba méraiyana waéꞌwaeꞌo índa-tantaaꞌo wéraindafaꞌa taiꞌáínda-tantaako ímba mimpímbá wéíniye súne. \b \p \v 51 Maníkómó aúpáꞌ-makénamo aráátímakain-aaimo simátíménda ísáaro. Seyaafá ímba puwéta úwoi méta súwawaata fíꞌo-suwawaata faufínata \v 52 mimbórá-kánáá wíyómpakemba uwíyemba sínana minúwóíyáámbó aafáyáumo tawáíntemba minúwóíyáámbá pukén-kwaasi íyáfasintinkainasa maéꞌmaeꞌa íyata súwawaata fíꞌo-suwawaata faufíníye. \v 53 Marapáꞌó méraunda-suwawaata púwónda-suwawaatan-ifo wíyómpaꞌo méraanda-suwawaata ímba púwónda-suwawaata faufíníye. \v 54 Marapáꞌó méraan-tuwawaaꞌa púwón-tuwawaaꞌan-ifo wíyómpaꞌo méraiyan-tuwawaaꞌa ímba puwí-túwawaaꞌo faufíndaraꞌa Maníkón-aai aúfáífimba agaimaréna siyáin-aai paápé íníye. Maará siyáiye. \q1 Púwón-amba taiꞌáínana maéꞌmaeꞌo íyan-anko \q1 púwón-ankomba íyáákainiye \p agaimaréna súwana \v 55 moóráwigo séna \q1 púwón-anko ímba íyáákaraimba póna púwón-ambo sáwíꞌo uwátinkainda-fasiꞌaenko taiꞌáíníye \p agaimaréna siyáiye. \v 56 Maníkóní ámáámbo ísámaimo túwáán-imayaago taꞌótokaiye. Miyámó ontáféna púwón-ambo sáwíꞌo uwátinkainda-fasiꞌaenko taꞌótokaifo \v 57 Maníkó púwón-amba kentáá íyáákamai-ita wéuwasinkaiye. Kentáásí Fasiꞌaénkó Ísu Káráísiti púwón-ankoni fasiꞌaémbá taiꞌéna íyáákaraimba póna Maníkó miyá wéuwasinkaisata súwisa súne. \b \p \v 58 Mindásafeꞌa kesí waási fasiꞌámai méꞌa ímba tuwesaraí ínaꞌa Fasiꞌaénkóní kísau maimaé wéiyeꞌa ímba ifátúwáaro. Fasiꞌaénkóní kísaumo wémaemba ímba úwoi-kisaun-ifo áúwara-kisau wémaefo maimaé íyóro. \c 16 \s1 Fasiꞌaénkóní waási túwaꞌnai on-óntánkón-aai. \p \v 1 Maníkóní waási Yérúsaremu-naopaꞌa méraawi tómbá ímbo makáawi túwaꞌnai íyamba óntamba torupéꞌa maarán-oro. Kárésíyaa-marafaꞌa Maníkóní waásimo méraawi simátímakaundantemba miyán-ááí simátimumpo miyán-oro. \v 2 Moórá-mora-sondaaraꞌa moórá-kisaufin-ontamba tuwímbai Maníkóní waási túwaꞌnai íyapaꞌa maréꞌa kentí naaúmpimpaꞌo maráíyamba óraaꞌa ínaꞌa ánaaemba kempáꞌá komáénaꞌa Maníkóní waási Yérúsaremu-naopaꞌo méraawi timíyan-ontamba ímbo saafá íyamba úwoi maitiménááwe. \v 3 Kempínkémbá tuwímbai íyáfasintewaꞌa kempáꞌá koméꞌa aúfái agaimái timéꞌa tiꞌmáráanasa Maníkóní waási Yérúsaremu-naopaꞌo méraawi mináúfáíyé torupámaraiyan-ontane maimaésa mátimenaawe. \v 4 Minkánáá kemó komáénda-kisaumo wérainaꞌo éꞌa konasá miwí keséꞌa kónááwe. \s1 Kórinti-naopaꞌa kónae siyáin-aai. \p \v 5 Máséndóniyaa-marafaꞌa Maníkóní ásé-aai simátímaꞌmaeꞌa nónae únda póꞌa miyá kósimatimeꞌa kempáꞌó kondá \v 6 ampáánkárá koménaum ayáátáákara koménaumno. Ímbo aampaꞌó wénon-kanaa uwí-nómpáké-fíyúndámó mafaiyáíndarara fíꞌon-daopaꞌa kónaumno. Fíꞌon-daopaꞌo kónae onaꞌó éꞌa súwaꞌnai íyaꞌa kónaumne. \v 7 Kempáꞌó ayáátáákaꞌo koménaeꞌo súnda Maníkómó ewé sínaꞌo éꞌa ayáátáákaꞌa koménaumne. \b \p \v 8-9 Maankáꞌá Éfésási-naopaꞌa ásé-aaimo simátíménda-waasi sáwífaꞌa méraamba pósa isésa éraiꞌe sésa fasiꞌámai ménaawi máéwasa kesí kísausafesa aambó faiyíyan-kwaasi sáwífaꞌa méraawe. Minkísáúmó maúnda tómbá fákáꞌmai Maníkóntáfésa ísámai kaundánae sésa túwaandu ombá minkánáá ímba tiyáisaꞌa méꞌa minkísáú maúnda póna \p mintánón-kánáá taiꞌáínaꞌa kónaumne. \b \p \v 10 Moóráwigo Tímótimo kentópaꞌo komérainda aamoí éꞌa áwaꞌnai oro. Kemó úndantemba Fasiꞌaénkóní kísau wémaifo \v 11 wentáféꞌa úwoi-waasin-iye ímba séꞌa tínaaemba uwáméro. Kembiwí tiyuwénamo kempáꞌó tínda áwaꞌnai íyana kempáꞌá kaweꞌ-úmai tíno. Weséꞌo Maníkóní waási kentáásí waási kempáꞌó tíyantafeꞌa timuꞌmaréꞌa méraumne. \b \p \v 12 Kentáásí waásigon-awiꞌa Ápórosimba óraaka simámeꞌa séꞌa Kórinti-naopaꞌa kentáásí waásimo wíyan-kanaa eséꞌa waaó súnda póna káféꞌa ímba kanaaꞌá wínífo aambó wérainanamo éna wíníye. \b \p \v 13 Kentúraꞌa káráwiyeꞌa Maníkómpáꞌá timankúnkúmba úmae iyéꞌa ímba tááꞌa ínaꞌa fasiꞌámai méraaro. \v 14 Kísaumo máémba waási-imayaa úmai kísau máéro. \p \v 15 Kesí waási ísáaro. Ákáyaa-marafaken-kwaasi Sétefanasini akúmbá aifaꞌá Maníkómpáꞌó tiyáawi Maníkóní waási fasiꞌámaimo túwaꞌnai on-ááí ísaraawe. Óraaka simátimeꞌa séꞌa \v 16 miyán-kwáásímó sen-ááí taawiyaféꞌa miwíséꞌa Maníkóní kísau fasiꞌaén-kísáúmó wémaewi-taai ísáaro. \b \p \v 17 Kempínkémbá kaumboráú-tuwiꞌa Sétefanasiye Fótíyúnetasiye Ákáíkasiye mindárau kempáꞌá tewaꞌá aamoí úmpo kembiwí ímba seyaafáꞌnánká kanaaꞌá kempáꞌá tewasá mindárau kempáꞌó tembá aamoí úne. \v 18 Mindárau kesí imáyáa aúíꞌa uwásinkesa kentí imáyáawaraꞌa miyá uráawe. Miyán-kwáásí túwíꞌa \p mósá máráaro. \b \p \v 19 Ésiyaa-marafaꞌa naaóꞌ-naokemba Maníkóní waási kentáfésa kaweꞌ-úmai méraaro wésewe. Moóráwigon-awiꞌa Ákwíra awaainínkó Párísiraawe mindáraiti naaúmpaꞌa túwaandu owí Fasiꞌaénkóeꞌo kááísamai méraawi aamoí ésa kentáfésa kaweꞌ-úmai méraaro wésewe. \v 20 Maankáꞌó méraawi Maníkóní waási seyaafáꞌnánká kentáfésa kaweꞌ-úmai méraaro \p wésewe. Moórá-mora tiyáámba tíméro. \b \p \v 21 Ayáíyáꞌá kemá Póro agaimaráúmpo awánéꞌa wenayáánaufiꞌa isaná wenááin-iye séꞌa ísáaro. \p Kemá Póro súne. Kaweꞌ-úmai méraaro súne. \v 22 Fasiꞌaénkómpáꞌó ímbo tirumbó áméwi Maníkó sáwíꞌa uwátinkainiye. Kentáásí Fasiꞌaénkó kumíníye súne. \v 23 Fasiꞌaénkó Ísu úwoi wétuwaꞌnai-intafeꞌa inaí súne. \v 24 Ísu Káráísitiyeꞌa kááísamai méraawaꞌa kembá sirumbá timúne. \p \it Kemá Póro súnda-aai taíꞌáiye.\it*