\id LUK Luk Ata Manobo Luke 5/30/00 \h Lukas \toc1 Ka Maroyow No Nangnangonon No Insulat Ni Lukas Bahin Ki Hisu Kristu \toc2 Lukas \toc3 Luk \mt2 Ka Maroyow No Nangnangonon No Insulat Ni \mt1 Lukas \mt2 Bahin Ki Hisu Kristu \imt2 Bahin to Soini no Sinulat ni Lukas \ip Kono no Hudiu si Lukas; taga Grecia ka mgo apu din. Talagtambal sikandin. To nigdinog to Maroyow no Nangnangonon to nigbatbat si Pablo, nigtuu on si Lukas ki Hisus. \ip To naponga ka soin no sulat ni Lukas impa-alap din dio ki Tiopilu no songo mabantug no otow no taga Grecia. \ip Innangon din bahin to pogkootow ni Hisus. Ka goinawa rin ian to ogkataga ka tibo no mgo otow to Anak to Magboboot si Hisus woy to sikandin ka Talagpangabang kandan to mgo salo dan woy to kono no mgo Hudiu ro ka ogkapangabangan ni Hisus ko kono ka mgo koot-otawan. Ognangon ki rod bahin to pog-ugpo ni Hisus, ligkat to pogkootow rin taman to pogkamatoy rin woy to nootawan on ligkat to kamatayon din. \is1 Ka Nakasulat to Soini no Diblu ni Lukas \io1 Ka kabinunsuran 1:1-4 \io1 Ka pogkootow woy pogkabato ni Huan woy si Hisus 1:5 – 2:52 \io1 Ka pog-anad ni Huan no Talagbautismu 3:1-20 \io1 Ka pogbautismu woy ka pogtintal ki Hisus 3:21 – 4:13 \io1 Ka pog-anad ni Hisus dio to Galilia 4:14 – 9:50 \io1 Ligkat to Galilia pohondio to Hirusalim 9:51 – 19:27 \io1 Ka katamanan no simana dio to Hirusalim 19:28 – 23:56 \io1 Ka pogkootawi, pogpakita, woy pogbatun ki Hisus 24:1-53 \c 1 \s1 Ka Kabinunsuran to Sulat \p \v 1 Ki Tiopilu: mohon–ing ka nig–ol–olog moghun–a mogsulat to nangnangonon to mgo hinimuan ni Hisu Kristu kai to kanta. \v 2 Insulat dan ka nangnangonon no ingalat kanta no nigpuun dio to mgo otow no nigkita to mgo hinimuan ni Hisus woy songo nigbulig no nignangonnangon to Maroyow no Nangnangonon. \v 3-4 Sikan ian, Tiopilu no ogtahuron ka to mgo otow, to songo nakaroromdom a to ogsulat koykow to soini no nangnangonon bahin to hinimuan ni Hisus no og-ay-ayaran ku to ogsulat to oyow ogkatapid ka nangnangonon. No ian maroyow ku ko koddi ka songo ogsulat su ligkat to nalugoy on, nig-ay-ayaran ku pitawa ka tibo no mgo sinulat bahin to sikan no mgo nangnangonon. Ka tuud ian oyow ogkatagaan nud on ka malogot no nangnangonon bahin ki Hisus. \s1 Ka Pognangon Bahin to Pogkootow ni Huan no Talagbautismu \p \v 5 Nokani to si Hirodis pad ka labow no igbuyag dio to Probinsia to Hudia, duon sagboka no talagpanubad to Magboboot, no ian ngaran din si Sakarias. Sakup si Sakarias to songo puntuk no mgo talagpanubad to Magboboot no ian puntuk ni Abias. Ka asawa ni Sakarias, si Elisabit, no ian kapunganan ni Elisabit, si Aaron.\f + \fr 1:5 \ft Lukos si Aaron no sikandin nokohun-a dongan no talagpanubad to Magboboot.\f* \v 6 Si Elisabit alunggun ki Sakarias, maroyow no mgo otow dio to tangkaan to Magboboot su og-ay-ayaran dan ogtumana ka tibo no mgo balaod no insugu kandan.\f + \fr 1:6 \ft Basa ka to Genesis 6:9; Deuteronomio 5:33; I Mga Hari 9:4.\f* \v 7 Di waro anak dan su ligkat to lawa ni Elisabit no kono og-anak, no kuntoon, buyag on olin sikandan no darua. \p \v 8-9 Songo allow nigtuman si Sakarias to katondanan din no talagpanubad to Dakol no Ampuanan. Duon batasan to mgo talagpanubad\f + \fr 1:8-9 \ft pananglitan, ko hontow ka ogpurut ka malopot no kayu kandin ka ogtotomog.\f* no oyow ogkatagaan dan ko hondoi longod sikandan ka ogtotomog to mohomut dut tubaranan dio to solod to Dakol no Ampuanan to Magboboot. Duon ian nigpuun no naalam on si Sakarias. Nò, nigsolod sikandin dio to Dakol no Ampuanan. \p \v 10 Nigtuman si Sakarias to batasan to ogtotomog to mohomut dio to solod to Ampuanan no ka mgo otow no mohon-ing, nalibulung dio to lama to Ampuanan no nigdorongandongan no nig-ampu to Magboboot. \v 11 Nò, natokow si Sakarias to duon on ka songo diwata no suguanon to Magboboot no niglopow kandin. Duon do nigsasindog ka diwata dio to ogkakawanan to tubaranan to palina. \v 12 Pogkita ni Sakarias to sikan no diwata no suguanon to Magboboot, naaras woy nahallok sikandin. \v 13 Di nigkagi ka diwata to, “Sakarias, ko ka ogkahallok koddi. Nigdinog to Magboboot ka in-ampu nu, no ka asawa nu no si Elisabit, og-anak to lukos. Si Huan ka ighingaran nu. \v 14 Ogkarago ka to dakol no igkarago nu duma to mohon-ing no mgo otow no songo ogkarago ko ogkootow si Huan \v 15 su ogkabantug si Huan dio to tangkaan to Magboboot. Kono og-inum sikandin to agad nokoy no inumanon no ogpakalasing. Ligkat to inkootow rin, duon kabogbogan din su og-ugpo ka Gimukud to Magboboot dio to kandin.”\f + \fr 1:15 \ft Basa ka to Numeros 6:3.\f* \v 16 Nigparagas ka diwata no suguanon to Magboboot to kagi rin ki Sakarias to, “Ogpuun to kagi ni Huan, mohon-ing ka mgo otow no pinanganak ni Israil no ogpakalibong ka goinawa ran dio to Lagboy no Igbuyag dan no Magboboot. \v 17 Ogpokohun-a si Huan to Lagboy no Igbuyag. No ogkabogayan to Magboboot si Huan to kabogbogan no ian ogkounawa to imbogoy rin ki Elias no sagboka to mgo talagnangon to kagi to Magboboot dongan.\f + \fr 1:17 \ft Sikan ian oyow ogkounawa to kabogbogan to kagi ni Elias dongan ka ogkagion ni Huan uromo.\f* Ko ogpamminogon to mgo otow ka ignangon ni Huan, ogpokog-uli ka maroyow no goinawa to mgo patalaanak. Lagkos, mohon-ing ka mgo otow no kono ogpaagad-agad to Magboboot, ogpalibongon to pogmatuwarong no ogkounawa to mgo otow no duon goinawa ran dio to Magboboot oyow ka mgo otow, ogpakapanagana ko ogpokouma ka Lagboy no Igbuyag.” kagi to diwata ki Sakarias.\f + \fr 1:17 \ft Basa ka to Malaquias 4:5.\f* \p \v 18 Kagi ni Sakarias no og-inso to diwata to, “Nokoy ka igmaganangon nu koddi oyow ogkatagaan kud to malogot ian ka soini innangon nu koddi kuntoon to og-anak pad ka asawa ku, su olin koy on no buyag?” \v 19 No kagi to diwata no nigtabak ki Sakarias to, “Koddi si Gabriel no ogsasindog a dio to tangkaan to Magboboot. Kandin ka nigsugu koddi kai to koykow oyow ognangonan ku sikoykow to soini no maroyow no nangnangonon. \v 20 Di to waro ka mogtuu to innangon ku koykow, ogko-omaw ka taman to ogkatuman on ka malogot no kagi ku koykow.” \p \v 21 Nò, ka mgo otow dio to libuwasan, nigtatagad ki Sakarias. Nabolongbolong sikandan ko nokoy ka inkalugoy rin dio to solod to Ampuanan dan. \v 22 Pogkalugoy, niglibuwas on si Sakarias no konad on ogpakakagi. Sikan ian ka igpasabut to mgo otow to duon impakita kandin to Magboboot dio to solod to Ampuanan. Nò, tigbal naan do ogkamoy si Sakarias su noomaw on naan sikandin. \p \v 23 Pogkaponga ni Sakarias to pogtuman din dio to Ampuanan, nig-uli on dio to ugpaan din. \v 24 Wa do malugoy no naboros on si Elisabit no asawa rin woy taman to lalimma on no bulan ka gotok din no warad sikandin moghihipanow. \v 25 No kagi ni Elisabit, “Kuntoon to ogkaboros ad on, nohoy-uan ad to Magboboot su ogkaawo on ka kasiporan ku to tangkaan to mgo otow to waro anak ku.” \s1 Ka Pognangon Bahin to Pogkootow ni Hisus \p \v 26 To natuman on ka igkohon-om no bulan to igkaboros ni Elisabit no nigsugu to Magboboot ka sagboka no mgo suguanon din no diwata oyow oghondio to lunsud to Nasarit. Ka ngaran din, si Gabriel. \v 27 No nighondio ka diwata to Nasarit su duon igpanangon to Magboboot dio to sagboka no dalaga no ogpangasawoon to lukos no ngaran din si Husi. Si Husi ka pinanganak ni Dabid no songo labow no igbuyag dan dongan. Ka ngaran to sika boi, si Maria. \p \v 28 To nokouma ka diwata no suguanon to Magboboot dio ki Maria, kagi rin, “Karago ka, Maria, su ogduma ka Magboboot koykow.” \v 29 Di naaras lagboy si Maria ko nokoy buwa ka kalitukan to innangon ni Gabriel kandin. \p \v 30 Kagi to diwata no si Gabriel to, “Maria, ko ka ogkahallok su nohoy-uan kad on to Magboboot \v 31 Pamminog ka. Sikoykow, ogkaboros ka, no og-anak ka to lukos, no si Hisus ka igngaran nu. \v 32 Mabogbog ka sikan no anak no igkaboros nu, no ogtokoron to sikandin ka Anak to Labow no Magboboot. Ogbogayan to Magboboot sikandin to katondanan to Labow no Igbuyag no ogkounawa to minuna rin no si Dabid. \v 33 Kono ogkataman ka Pandatuan ni Hisus, woy waro ian katamanan to pogsugu din to mgo pinanganak ni Hakub.”\f + \fr 1:33 \ft Basa ka to 2 Samuel 7:12-16, Isaias 9:7.\f* \p \v 34 Nigtabak si Maria to diwata to, “Manio man to ogkaboros a to waro a man magongoni to lukos?” \v 35 Nigtabak ka diwata to, “Ian ka ogkaboros nu su ka Gimukud to Magboboot, oghondini to koykow no ogpalinggalat ka to kabogbogan to Magboboot. Nò, ka sikan no matuwarong no bato no igkaboros nu, oghingaranan sikandin to Anak to Magboboot.” \v 36 Woy nigkagi rod ka diwata ki Maria to, “Pitow ka to sulod nu no si Elisabit. Agad buyag on sikandin, naboros pad no innangon to sikandin to kono ogpakaanak. Di kuntoon ka igkohon-om no bulan to igkaboros din. \v 37 Di waro agad nokoy no kono ogkohimu to Magboboot.” \p \v 38 Kagi ni Maria, “Maroyow ku man ko ogkatuman ka tibo no innangon nu koddi su suguonon a to Magboboot.” Nò, nig-awo on ka diwata no pigsugu to Magboboot dio ki Maria. \s1 Ogpanumbaloy si Maria dio ki Elisabit \p \v 39 Waro malugoy no nigpanagana on si Maria woy nig-agpas sikandin no oghondio to songo lunsud no dio to songo bubungan duon to Probinsia to Hudia. \v 40 Dio mogdolog to baloy woy ni Sakarias no namanoik on si Maria dio to baloy ran. Poglopow rin, nigkumusta rin on si Elisabit. \p \v 41 Pogdinog ni Elisabit to kagi ni Maria, nigwoilwoil ka bato dio to gotok din no nabogayan on si Elisabit to kabogbogan to Gimukud to Magboboot \v 42 no nigpaagbotan din to nigkagi to, “Maria, to tibo no mgo boi, koykow ro ka ogkapulusan to dakol woy ogkapulusan dod ka sikan no bato no inkaboros nu. \v 43 No kuntoon, ogpakasumansuman a ko manio buwa to nohoy-uan ad su sikoykow no ian inoy to Lagboy no Igbuyag ku, nigpanumbaloy ka dini to koddi? \v 44 Pitow ka! Pogdinog ku to kagi nu, nigwoilwoil on ka bato ku kai to gotok ku to igkarago din.” \v 45 Songo kagi ni Elisabit ki Maria to, “Dakol ka igkarago nu su nigtuu kad to ogkatuman on ka kagi to Magboboot no impanangon din koykow.” \s1 Ka Kanta ni Maria no Ogsayo to Magboboot \p \v 46 Kagi ni Maria, “Ogsayoon ku ka Magboboot ku to tibo no goinawa ku, \v 47 woy narago a lagboy to Magboboot no ian Talagpangabang to koddi no salo \v 48 su koddi no suguonon din do no boi, waro poron bantug ku, di kuntoon, nigsagman a rin on. No ligkat to soini no nohimu koddi kuntoon taman to tipouri no mgo otow, tibo ogpakakagi bahin koddi to ogkapulusan a to Magboboot, \v 49 su ka Magboboot no mabogbog sikandin, dakol ka ingkohoy-u rin koddi. Matuwarong lagboy sikandin.” \p \v 50 Kagi rod ni Maria, “Nigpakita rin ka kandin no kohoy-u to tibo no duon tahud kandin woy ligkat to dangob no kapunganan dio to mgo sunud no kapunganan. \v 51 Impapitow to Magboboot ka kandin no kabogbogan su oyow ogpokogsuwoy ka mgo otow no ogparakoldakol ka kandan no ngaran no ogka-awo ka kandan no bantaan. \v 52 Pig-awaan to Magboboot ka kinalabawan no mgo datu no mabantug ka ngaran dan di pigtinuru din ka mgo otow no waro porom bantug dan. \v 53 Mohon-ing ka mgo otow no niggutasan no nabogayan to Magboboot to karoyawan, di mohon-ing ka mgo otow no naratu no nighipanow no waro mabogayi to Magboboot. \v 54-55 Nigbuligan on to Magboboot ka mgo sakup din no mgo kapunganan ni Israil, su ka ingkohoy-u rin kandan, waro katamanan su nigdoromdom to Magboboot no innangon din dongan\f + \fr 1:54-55 \ft Ka innangon din, tongod to sika anak din to igpohondini rin pad to tanò no si Hisus.\f* to mgo apu ta no minuna no si Abraham woy niglagkos din ka mgo pinanganak din taman to waro katamanan,” kagi ni Maria. \p \v 56 No si Maria, tatolu on no bulan ka pog-ugpo din dio to baloy ni Elisabit no nig-uli on. \s1 Ka Pogkootow ni Huan no Talagbautismu \p \v 57 Nò, nokouma on ka allow to pog-anak ni Elisabit no lukos ka in-anak din. \v 58 To nigdinog on dio to songo baloy ran to sikan no ingkohoy-u to Magboboot kandin, songo narago sikandan. \p \v 59 To wawalu on no allow to inlosut to anak ni Elisabit no nalimud dio ka mgo otow su allow ran to ogtuli to bato. No ka mgo otow, igsangoy porom ka anak ni Elisabit to amoy rin no si Sakarias,\f + \fr 1:59 \ft Basa ka to Levitico 12:3.\f* \v 60 di kagi to inoy to bato, “kono ku su ian ighingaran ku kandin, si Huan.” \p \v 61 Kagi to mgo otow ki Elisabit to, “Waro man sulod nu no oghingaranan ki Huan.” \v 62 No nigtinuru to mgo otow ka amoy to bato no maningkalagan dan ko nokoy ka igpohingaran din to anak din. \v 63 No si Sakarias, nigtinuru din no maningkalagan din to ogkuon din ka ogsulatan din no insulat si Sakarias to, “Si Huan ka ngaran din.” No, nabolongbolong ka tibo no mgo otow. \v 64 Inogo on to nigsulat si Sakarias no naawo on ka ingkoomaw rin no nakakagi on, no nigsayo din on ka Magboboot. \p \v 65 Ka tibo dio to songo baloy woy ni Sakarias, nabolongbolong su noulian on sikandin, no ka sikan no nangnangonon tongod to tibo no nohimu ki Elisabit, woy ki Sakarias woy ki Huan no anak dan, nakalogob on dio to tibo no mgo hilit dio to mgo kabubunganan duon to Probinsia to Hudia. \v 66 Tibo no nakarinog to sikan no nangnangonon, nakasumansuman no kagi ran to, “Nokoy buwa bataa asolom soini?” No sikan ian ka ogkagion dan su inat to ogtokoron dan to duon kabogbogan to Magboboot no ogduma ki Huan. \s1 Ka Pogpanagno ni Sakarias \p \v 67 Si Sakarias, no amoy ni Huan, nabogayan to kabogbogan to Gimukud to Magboboot no nigkagi si Sakarias no nigpuun to Gimukud to Magboboot to, \q1 \v 68 “Ogsayoon ta ka Lagboy no Igbuyag no kandin ka Magboboot \q2 to kapunganan ni Israil su sikandin ka nigbulig to mgo otow no sakup din no nigpalibuwas din sikandan no uripon to mgo salo dan. \q1 \v 69 Impaalap to Magboboot kanta ka mabogbog no Talagpangabang to mgo salo ta \q2 no kandin ka kapunganan ni Dabid no dongan no suguonon to Magboboot. \q1 \v 70 Sikan ka innangon din dongan pinabayo to kandin no impakagi to mgo talagnangon din dongan \q1 \v 71 no kagi ran to, ‘Uromo, kanta no mgo Hudiu \q2 ogpangabangan ki bahin to mgo usig ta \q2 no ogkaawo ka katondanan to agad hontow no ogpangusig kanta.’ \q1 \v 72 Sikan ka innangon to Magboboot kandan,” kagi ni Sakarias, \q2 “ka innangon no igkohoy-u rin to mgo apu ta no minuna. \q2 Ogtumanon din ian su naroromdom din no duon intaga rin dongan ki Abraham \q1 \v 73 no ian kapunganan dongan to mgo Hudiu. \q2 Duon malogot no intaga rin oyow ogpohitaga rin ki Abraham to kandin ka nigkagi oyow ogtuuan ni Abraham. \q1 \v 74 No innangon to Magboboot ki Abraham to uromo, \q2 ogkaawo kinow to katondanan to mgo usig ta, \q2 mgo igkahallok ta to oyow ogkohimu no ogtuman ki to mgo koiniatan to Magboboot, \q1 \v 75 oyow ogkohimu ki no matuwarong dio to tangkaan din, \q2 woy ogtuman ki to tibo no igsugu din kanta tag sagboka.” \q1 \v 76 No kagi pa ni Sakarias to anak din, \q2 “No koykow no bato, \q2 ogkohingaranan ka uromo to talagnangon to kagi no ogligkat to Magboboot no kinalabawan sikandin. \q2 Ogpokohun-a ka kandin no ognangonnangon to oyow ogpakapanagana on ka mgo otow to pogdatong to Lagboy no Igbuyag ta. \q1 \v 77 Ognangonan nu ka mgo otow to ogkapangabangan sikandan pinabayo to pogpasaylu to Magboboot to mgo salo dan su \q1 \v 78-79 dakol ka igkohoy-u to Magboboot kanta. Nò, igpaalap din no ligkat dio to langit no Talagpangabang kanta to salo ta. Ogkounawa sikandin to allow no ogsilo ko masolom su ogkabat-awan ka dalan to mgo otow no ogpokougpo to marusilom woy magaan on poron ogkamatoy. Ko ogpokouma on, og-anaran ki ko hondoi dapit ka dalan ta oyow ogmaawang ka goinawa ta.” Sikan do ka kagi no impakagi to Gimukud to Magboboot ki Sakarias tongod to anak din no si Huan. \p \v 80 No si Huan, nigtulin on ka lawa rin no nigmasalig ka goinawa rin to Magboboot. Taman to allow no nigtangko din to ognangon to mgo Hudiu no ian mgo pinanganak ni Israil tongod to nangnangonon to Magboboot, dio mog-ugpo sikandin to holholawan. \c 2 \s1 Ka Pog-anak ki Hisus \r (Matiu 1:18-25) \p \v 1 To si Augusto pad ka Punuan dio to Ruma, nigsugu din ka tibo no mgo otow dio to tibo no mgo lunsud oyow ogpanlista ka mgo ngaran to tibo no nasakup din. \v 2 Sikan ka an-anayan no igpapanlista to ngaran to mgo otow no nokogdorongan to pogsugu ni Kiriniu no ian gobirnador dio to Siria. \v 3 Sikan ian no nanhondio on ka tibo no mgo otow to tahan no ugpaan to mgo kaap-apuan dan su igpanlista to ngaran dan. \p \v 4 No si Husi, songo nighondio on ligkat to lunsud to Nasarit no duon to Probinsia to Galilia, no dio mogdolog to lunsud to Bitlihim no dio ian to Probinsia to Hudia. No ian to nighipanow si Husi dio to Bitlihim su dio ian mootow ka dongan no Labow no Igbuyag dan no si Dabid, no pinanganak ni Dabid si Husi. \v 5 To poghondio ni Husi oyow igpalista to ngaran dan, pigduma rin si Maria no og-asawoon din.\f + \fr 2:5 \ft Ka batasan to mgo Hudiu dongan, duon ogkounawa to panakin to Manobo di kono og-ugpo ka lukos dio to baloy to amoy to boi.\f* No si Maria, ogkaboros. \p \v 6 To diad on to Bitlihim sikandan, no natuman on ian ka ig-anak ni Maria. \v 7 Nig-anak on sikandin to lukos no ian panganoy rin. Nigbukusan din ka bato to manggad no dio din ipohibat to koonanan to ayam. Ian nokohonduon sikandan su warad on moolog sikandan to ugpaanan to mgo magaliug. \s1 Ka mgo Talagbantoy to Karniru woy ka mgo Suguanon to Magboboot \p \v 8 Nò, duon mgo talagbantoy to karniru dio to nakamotan no nigmarani to lunsud to Bitlihim no ogbabantoy to mgo ayam dan no karniru ko marusilom. \v 9 No, natokow sikandan to duon diwata no suguanon to Magboboot no niglopow dio to kandan no nalayagan to karayow to layag no nigpuun dio to Magboboot. Nahallok lagboy ian ka sikan no mgo talagbantoy to ayam. \v 10 Di nigkagi ka diwata kandan to, “Ko kow ogkahallok, su ognangonan kow to maroyow no nangnangonon litos to igkarago to tibo no mgo koot-otawan, \v 11 su kuntoon, dio to lunsud to Bitlihim no ian ugpaan ni Dabid dongan, duon bato no nootow. Kandin ka Talagpangabang to mgo salo now, woy sikandin ka Im-imanan to mgo Koot-otawan no ian Lagboy no Igbuyag now.\f + \fr 2:11 \ft Kandin ian ka innangon dongan to Magboboot no igpohondini rin.\f* \v 12 No sikan ka ogtokoron now kandin su ogkitoon now ka bato no nigbukusan to manggad no dio ipohibat to koonanan to mgo ayam,” kagi to diwata. \p \v 13 Natokow on no nigmohon-ing on lagboy ka mgo diwata no suguanon to Magboboot. Kandan, dio nigpuun to Langit no nigdalapak on to sikan no nokohun-a no diwata no nigkakanta to pogsasayo dan to Magboboot. \v 14 Kagi ran, “Dakol ka pogsayo ta to Magboboot dio to Langit, woy kai to tano, ogmaawang on so goinawa to mgo otow no ogkohoy-uan din.” \p \v 15 Pogkaponga, nan-uli ka mgo diwata dio to Langit no kagi to mgo talagbantoy to ayam to, “Kuntoon, hipanow kinow dio to Bitlihim su ogpitow kinow on to nohimu dio no impohitaga to Magboboot kanta,” kagi. \v 16 Sikan ian no nig-agpas on nangipanow ka sikan no mgo talagbantoy to ayam no waro malugoy no nokouma sikandan no nigkita ran on si Maria woy si Husi woy songo nigkita ran ka bato no si Hisus no nigpohibat dio to koonanan to ayam. \v 17 No to nakitaan dan on, nignangonnangon on to tibo no kagi to mgo diwata kandan bahin to soini no bato no si Hisus, \v 18 no agad hontow no nakarinog to innangon kandan to mgo talagbantoy to karniru, nabolongbolong. \v 19 Di si Maria atag, dio do to goinawa rin ka tibo no nigdinog din no malasi rin do doromdoma. \p \v 20 Nò, nig-uli on ka mgo talagbantoy to karniru no nigsasayo sikandan to Magboboot to mgo kanta ran. Ian to ogsayoon dan su narago ian to tibo no nigdinog dan woy tibo no nakitaan dan no unawa to innangon to diwata kandan. \s1 Pighingaranan ka Bato ki Hisus \p \v 21 To nokouma on ka igkawalu no allow to pogkootow ni Hisus, nigpatuli dan on sikandin su sikan ka batasan to mgo Hudiu no si Hisus ka igpohingaran dan.\f + \fr 2:21 \ft Ka lituk to ‘Hisus’, ‘Talagpangabang’.\f* To waro pad maboros si Maria, tahan on innangon to diwata no suguanon to Magboboot to, “Ko og-anak ka, ian nu ihingaran si Hisus.” \s1 Nig-alap dan si Hisus dio to Dakol no Ampuanan \p \v 22 Nokouma on ka allow no litos ki Husi woy si Maria no ogtumanon dan ka Balaod no ingalat ni Moisis dongan tongod to boi no iam pad nig-anak.\f + \fr 2:22 \ft Ka mgo Hudiu dongan, mohon-ing ka igpamaligsom kandan dio to tangkaan to Magboboot. Ko og-anak ka boi, woy ogmalinis dio to Magboboot, ko duon oghimatayan dan dio to Dakol no Ampuanan. Ko naponga sikan, litos to ogsolod to og-ampu.\f* No nighondio sikandan to Hirusalim dio to Dakol no Ampuanan no nig-alap dan ka bato oyow igpoindanan dan sikandin dio to Magboboot.\f + \fr 2:22 \ft Basa ka to Levitico 12:6.\f* \v 23 Ian pighonduon ni Husi alunggun ki Maria su duon ingkasulat dongan to Balaod to Magboboot to, “Ka tibo no bato no lukos no panganoy no anak to mgo Hudiu woy ka tibo no panganoy no lukosan no ayam, ogpoindanan no igbogoy now to Magboboot.”\f + \fr 2:23 \ft Basa ka to Exodo 13:2,12.\f* \v 24 No ka dangob no tuud to inhondio on woy si Maria su ogpohimatayan dan ka darua no limukon. Ko waro limukon, agad darua no salapati su sikan ian ka kagi dut Balaod to Magboboot dongan no litos to ogtubaran dan.\f + \fr 2:24 \ft Basa ka to Levitico 12:8.\f* \p \v 25 Duon lukos dio to Hirusalim no ian ngaran din, si Simion. Ka soini no otow, maroyow ka mgo batasan din woy ogtahuron din ka Magboboot no ogtatagad sikandin ko kon-u ogpangabangi ka mgo otow no pinanganak ni Israil. No ka Gimukud to Magboboot, nigduma layun ki Simion no \v 26 nigpohitaga kandin to kono pad ogkamatoy taman to ogkitoon din on ka Im-imanan to mgo Koot-otawan no intaga dongan to Magboboot no igpohondini rin to tano. \p \v 27 No, insabuk to Gimukud to Magboboot dut goinawa ni Simion to ogsolod to Dakol no Ampuanan. Songo nokouma on si Husi alunggun ki Maria dio to Ampuanan no pig-alap dan ka bato su ogtumanon dan ki Hisus ka batasan no ingkasulat dio to Balaod dan. \v 28 To nigkita ni Simion si Hisus nigsakupu rin sikandin no nigsayo din ka Magboboot no kagi rin to: \q1 \v 29 “Magboboot, kuntoon, \q2 kono ogmasakit so goinawa ku ko ogkamatoy a su natuman on ka innangon nu koddi \q1 \v 30 Nakakita on ka koddi no mata to Talagpangabang to mgo koot-otawan \q1 \v 31 no impohondini nu kai \q2 to tano oyow ogkitoon \q2 to tibo no koot-otawan oyow \q1 \v 32 ogkatagaan dan to soini ian ka Talapangabang kandan. \q2 Kandin, ian ogkounawaan ka ilawan no ogpakabat-ow \q2 to mgo otow no konon Hudiu oyow ogkitoon dan ka dalan \q2 no ogpokohondio koykow,” kagi ni Simion to Magboboot. \q2 “No puun to soini no bato, ogkasayo ka mgo otow nu no mgo pinanganak ni Israil” kagi ni Simion.\f + \fr 2:32 \ft Basa ka to Isaias 42:6.\f* \m \v 33 Ka inoy ni Hisus woy ka amoy rin, nabolongbolong to innangon ni Simion bahin ki Hisus. \v 34 Nigpapulusan ni Simion to Magboboot si Maria alunggun ki Husi no nigkagian ni Simion ka inoy ni Hisus no si Maria to: “Ka soini no bato, ka Magboboot ka nig-alam kandin, oyow oglogpad sikandin to mgo otow no maroot so batasan woy ogpangabangan din ka mgo otow no ogtuu kandin. Ka soin no bato, sikan ka igtuus to Magboboot to ogbohog to mgo otow. Dokad di, mohon-ing ka mgo otow no oghubabo kandin. \v 35 Sikan ian ka ogkatagaan ka maroot no doromdom dan no nokoholos to goinawa ran. No sikoykow, Maria, puun to sikan, masakit lagboy so goinawa nu no ogkounawa to magalang no moirob no og-agbas dio to pusung nu,” kagi ni Simion ki Maria. \p \v 36-37 No, duon dod songo boi no nabalu no ka ngaran din, si Ana no talagnangon to kagi to Magboboot sikandin. Ian ngaran to amoy rin si Panuil no ka kaap-apuan din, si Asir. Woy nabalu si Ana to papitu pad no tuid to pog-aalunggun dan. Kuntoon, buyag on ian no kawaluan on ka tuid din woy hop-at. Waro moghutuk mog-asawa sikandin no malasi nighondio to Dakol no Ampuanan allow woy karusilom no ogsimboon din ka Magboboot to pog-ampu din woy to poglangkad din no ogkoon. \p \v 38 To ogkagi pad si Simion ki Maria dio to solod to Ampuanan, niglopow on si Ana dio to kandan no nigpasalamatan din on ka Magboboot. Nò, nignangon sikandin bahin to soini no bato dio to tibo no nakitaan din no mgo otow no oglayun sikandan og-iman-iman ko kon-u ogpangabangi to Magboboot ka mgo taga Hirusalim.\f + \fr 2:38 \ft Ka taga Hirusalim ka nighingaranan din, di ka lituk, oglagkosan ka taga Israil.\f* \s1 Nig-uli dio to Nasarit \p \v 39 To napongaan on woy ni Husi ka pogtuman dan to tibo no batasan to sikan no Balaod to Magboboot no ingkasulat dongan, nig-uli on sikandan dio to ugpaan dan dio to Nasarit duon to Probinsia to Galilia. \v 40 No si Hisus no bato pad, nigtulin on woy nigmasalig on ka lawa rin. Songo nigmasalig on ka natouan din su nigbulig ka Magboboot kandin. \s1 Nagalat si Hisus dio to Dakol no Ampuanan \p \v 41 Kara tuid oghondio si Husi darua to inoy ni Hisus to Hirusalim su og-amut to pagkoonan to mgo Hudiu no oghingaranan dan to Paligad.\f + \fr 2:41 \ft Ogdoromdomon to mgo Hudiu ka nigpalibuas kandan to ugpaan to Ehipto dongan.\f* \v 42 To sampulu woy darua ka tuid ni Hisus, nigduma ran sikandin no nighondio to Hirusalim to sikan no pagkoonan to mgo Hudiu tongod to batasan dan. \p \v 43 Pogkaponga on ka sika allow to pagkoonan, nanhipanow on si Husi woy si Maria su og-uli on. Dokad di to nagalat do ka bato no si Hisus dio to Hirusalim no waro mataga ka amoy rin darua to inoy rin to waro naan makaruma si Hisus kandan. \v 44 Nahan dan no nakaruma on si Hisus buwa to mgo duma ran. Sikan ka nigparagas sikandan nighipanow to songo allow. Namangho dan si Hisus ko dio buwa mogduma to mgo sulod dan woy ko dio buwa mogduma to dangob no mgo duma ran. \v 45 Pogpitow ran no waro dan kitaa sikandin, niglibong man do dio to Hirusalim no ogpamangho kandin. \v 46 Tatolu on no allow woy ran kitaa si Hisus, no duon dod dio to Dakol no Ampuanan no nigpataliwaro si Hisus nigpinnuu to mgo talag-anad to kagi to Magboboot no nigpamminog si Hisus to kagi ran woy songo duon inso din kandan tongod to pog-anad dan. \v 47 Ka tibo no mgo otow no nigpamminog ki Hisus, nabolongbolong to dakol ka ogkasabutan din woy maroyow ka mgo tabak din to mgo buyag. \v 48 Nò, nabolongbolong si Maria darua ki Husi to nigkita ran si Hisus. Kagi to inoy rin to, “Utu, manio naan to nighimu nu ka unawa to soini? Nasasow koy lagboy no namangho koykow.” \v 49 Kagi ni Hisus to, “Og-inso a kaniu ko manio naan to namitow kow koddi? Waro kow mataga to kai a ro to baloy to Amoy ku?” \v 50 Di waro makasabut woy si Maria to kagi ni Hisus kandan ko nokoy ka kalitukan. \p \v 51 Nò, nigduma si Hisus kandan no nokouma on sikandan dio to lunsud to Nasarit. Nigpaagad-agad si Hisus kandan. No ka inoy rin, waro malokoi to goinawa rin ka pogdoromdom din tongod to tibo no nohimu kandin. \v 52 No nigtulin si Hisus woy nigtimulan on ka ogkatouan din. Songo nigdakol on ka ingkarago to Magboboot woy to mgo otow kandin. \c 3 \s1 Ka Pogwali ni Huan no Talagbautismu \r (Matiu 3:1-12; Markos 1:1-8; Huan 1:19-28) \p \v 1 Nokouma on ka igkasampulu woy lalimma to tuid to pogsugu to Punuan dio to lunsud to Ruma no si Tibirius Sisar. Nokogdongan si Punsiu Pilatu no ian gobirnador dio to Probinsia to Hudia. Si Hirodis ka Datu dio to Galilia. Ka hari ni Hirodis no si Pilipi, kandin ka igbuyag to mgo ugpaan dio to Ituria woy ka Trakoniti, no si Lisanias, sikandin ka igbuyag dio to ugpaan to Abilina. \v 2 Dio to Hirusalim, si Annas darua ki Kaipas ka mgo Labow to mgo talagpanubad to mgo Hudiu. \p Sikan pad ka mgo igbuyag dio to mgo ugpaan to si Huan no anak ni Sakarias, dio mog-ugpo to holholawan to probinsia Hudia no nokouma kandin no kagi to Magboboot. \v 3 Nò, nighipanow si Huan no niglougloug dio to agad hondoi no ugpaan dio to marani to woig to Hordan no nignangonnangon to mgo otow to oyow ogbautismuan din on sikandan dio to woig to Hordan tongod to nigsonditan dan ka salo dan woy og-ongkoran dan on ka maroot no mgo batasan dan oyow ogpasayluon to Magboboot ka mgo salo dan. \v 4 Nò, natuman to kagi no ingkasulat dongan ni Isaias to kagi to Magboboot to: \q1 “Duon otow no ogbabansagon dio to holholawan. Ogkagi to, ‘Lantasi now woy gawhani now ka ogbayaan to Lagboy no Igbuyag ta oyow ogmatul-id.\f + \fr 3:4 \ft Basa ka to Isaias 40:3.\f* \q1 \v 5 Pananglitan, og-awoson to oghiponuon now ka tano no niglusob-ong no ogtoparon on ka mgo matikang no bubungan woy ka malopot no bubungan. \q2 Ogkatul-id on ka mgo dalan no ogkaliku-liku no ogkatapid on ka mgo dalan no nanggaalgaal. \q1 \v 6 No ka tibo no mgo otow, ogkakitaan dan on ka ogpakapangabang to Magboboot to mgo salo ta.’ ” Sikan ka ingkasulat ni Isaias.\f + \fr 3:6 \ft Basa ka to Isaias 40:3.\f* \p \v 7 Mohon-ing lagboy ka mgo otow no nanhondio ki Huan su ogkoiniatan dan ko ogbautismuan din on sikandan dio to woig. Kagi ni Huan kandan, “Sikaniu, ian now ogkounawaan ka mgo ulod no oghilu su maroot ka mgo batasan now. Hontow ka nigbohog kaniu to oyow ogpakasalsalia kow on to igkabolu to Magboboot kaniu to sika mgo salo now? \v 8 Ko kono now ogkoiniatan to ogkoumaan kow to iglogpad uromo, balbalawi now ka goinawa now woy himua now ka maroyow no batasan now no igpakita now to nabalbalawan on ka goinawa now. Ko kow ogsalig to goinawa now to nahan now no kono kow ogkalogparan su si Abraham ka minuna now. Ko og-awoson to Magboboot to duon apu ni Abraham ogkagian din do ka soin no mgo batu no ogpokohimu no mgo kapunganan ni Abraham,” kagi ni Huan. \v 9 Nò, nigbohog ni Huan ka mgo otow to, “Kuntoon, ogkounawa to kaid on ka wasoy to lobut to mgo kayu no igbantaan pad igpolod dio to mgo dalig din. Ko maroot ka mgo batasan now, ogkalogparan kow on unawa to tibo no mgo kayu no kono no maroyow ogpamogas ogpoloron woy igtomog to hapuy,” kagi ni Huan. \p \v 10 Kagi to mgo otow no mohon-ing to, “Huan, nokoy naan ka litos no oghimuon noy?” \v 11 Nigtabak si Huan kandan, “Ko darua ka kinabo now, ibogoy nu ka sagboka to waro kinabo, woy ko duon koonon now, talari now ka waro ogkoonon,” kagi ni Huan. \p \v 12 Duon mgo talagkubla to buhis no songo nanhondio ki Huan oyow ogpabautismuan poron ki Huan sikandan. Kagi ran ki Huan to, “Maistru, sikanami naan, nokoy ka litos no oghimuon noy?” \v 13 Kagi ni Huan, “Ka bayad to buhis no innangon to igbuyag now, kono now pasubloi.” \p \v 14 No duon ka mgo sundalu dio no songo nig-inso ki Huan to, “Sikanami naan, songo nokoy ka litos no oghimuon noy?” Kagi ni Huan kandan to, “Ko kow ogpanakow. Kono kow on oghinallok to mgo otow no igpogos now kandan to salapi dan oyow igbogoy ran kaniu. Agad kono now ogbayungi to kono no malogot. No ka dangob no ignangon ku kaniu no mgo sundalu, tukawi now ka salapi no igbayad to gobirnu kaniu.” \p \v 15 Pogdinog to mgo otow to kagi ni Huan, pigtimulan dan ka pog-iman-iman dan no nanumansuman sikandan ko si Huan buwa ka Im-imanan to mgo Koot-otawan. \v 16 Omunaan, nigtabak si Huan kandan tibo to, “Sikoddi, ogbautismuan ku sikaniu to woig di duon dod otow no ogpokouma no labow pad koddi ka katondanan din. Doisok do ka koddi no katondanan agad to oghokad to mgo sandal din. Ko sikandin, ogbautismuan kow rin to Gimukud to Magboboot woy hapuy.”\f + \fr 3:16 \ft Ko ogbautismuan kow to Gimukud din, sikan no ogbogayan kow, tag sagboka, to Gimukud din to og-ugpo kaniu woy pinabayo to kabogbogan din, ogpakaawo to igmaligsom dut goinawa now no ogkounawa to ogpakaawo ka hapuy to dangob no mgo maligsom.\f* \v 17 “Ogkounawa ka Gimukud to Magboboot to otow no oggongon to lirong din oyow ig-otap din no ogkalunsod ka otapon woy ka lupogas no oglimuron din ka tirigu dio to pinayag din. Di ka usangon woy ka otapon, ogsilaban din on to hapuy no kono ogkaparongan,” kagi ni Huan. \p \v 18 Mohon-ing dod ka in-anad ni Huan to mgo otow tongod to soini no Maroyow no Nangnangonon din kandan no awoson no ogtumanon dan ka innangon din. \v 19 Dokad di, duon ingkabolu ni Gobirnador Hirodis ki Huan su nigsaparan ni Huan sikandin, su nig-asawa on ni Hirodis ka ipag din no si Hirodias. Duon dod duma no maroot no mgo hinimuan ni Hirodis no inlagkos ni Huan to pogsapad din. \v 20 No si Hirodis, natimulan din pad ka salo din su impapirisu rin on si Huan. \s1 Ka Pogbautismu ki Hisus \r (Matiu 3:13-17; Markos 1:9-11) \p \v 21 Di to waro pad mapirisu si Huan nigbautismuan din pad ka mgo otow dio to woig to Hordan woy songo nigbautismuan din si Hisus. Naponga soini, niglonghag si Hisus nig-ampu no napuasan on ka langit, \v 22 no ka Gimukud to Magboboot, nigpohulughulug no ogkounawa to salapati no dio ki Hisus niglatun, no duon narinog no kagi ligkat to langit no nigkagi ki Hisus to, “Sikoykow ka koddi no anak no indakoli to goinawa ku. Dakol ka igkarago ku koykow.”\f + \fr 3:22 \ft Basa ka to Mga Salmo 2:7.\f* \s1 Ka mgo Kapunganan ni Hisus \r (Matiu 1:1-17) \p \v 23 Si Hisus, katoluan buwa ka tuid din woy rin bunsuri ka pog-anad din to mgo otow. Nahan to mgo otow no si Husi ka amoy rin. \q1 Ka amoy ni Husi, si Hili. \q1 \v 24 Ka amoy ni Hili si Matat. \q1 Ka amoy ni Matat si Libi. \q1 Ka amoy ni Libi si Milki. \q1 Ka amoy ni Milki si Hanai. \q1 Ka amoy ni Hanai dangob no Husi. \q1 \v 25 Ka amoy ni Husi, Si Matatias. \q1 Ka amoy ni Matatias, si Amos. \q1 Ka amoy ni Amos, si Nahum. \q1 Ka amoy ni Nahum, si Isli. \q1 Ka amoy ni Isli, si Nagai. \q1 \v 26 Ka amoy ni Nagai, si Maat. \q1 Ka amoy ni Maat, dangob no Matatias. \q1 Ka amoy ni Matatias, si Samein. \q1 Ka amoy ni Samein, si Husi. \q1 \v 27 Ka amoy ni Husi, si Huda. \q1 Ka amoy ni Huda, si Hoanan. \q1 Ka amoy ni Hoanan, si Risa. \q1 Ka amoy ni Risa, si Sirobabil. \q1 Ka amoy ni Sirobabil, si Salatiel. \q1 Ka amoy ni Salatiel, si Niri. \q1 \v 28 Ka amoy ni Niri, si Milki. \q1 Ka amoy ni Milki, si Adi. \q1 Ka amoy ni Adi, si Kosam. \q1 Ka amoy ni Kosam, si Elmadam. \q1 Ka amoy ni Elmadam, si Ir. \q1 \v 29 Ka amoy ni Ir, si Husui (ko si Hisus). \q1 Ka amoy ni Husui, si Eliasir. \q1 Ka amoy ni Eliasir, si Horim. \q1 Ka amoy ni Horim, si Matat. \q1 Ka amoy ni Matat, si Libi. \q1 \v 30 Ka amoy ni Libi, si Simion. \q1 Ka amoy ni Simion, si Huda. \q1 Ka amoy ni Huda, si Husi. \q1 Ka amoy ni Husi, si Honam. \q1 Ka amoy ni Honam, si Eliakim. \q1 \v 31 Ka amoy ni Eliakim, si Milia. \q1 Ka amoy ni Milia, si Mina. \q1 Ka amoy ni Mina, si Matata. \q1 Ka amoy ni Matata, si Natan. \q1 Ka amoy ni Natan, si Dabid. \q1 \v 32 Ka amoy ni Dabid, si Jesse. \q1 Ka amoy ni Jesse, si Obid. \q1 Ka amoy ni Obid, si Boas. \q1 Ka amoy ni Boas, si Salmon. \q1 Ka amoy ni Salmon, si Naasom. \q1 \v 33 Ka amoy ni Naasom, si Aminadab. \q1 Ka amoy ni Aminadab, si Admin. \q1 Ka amoy ni Admin, si Arni. \q1 Ka amoy ni Arni, si Hisron. \q1 Ka amoy ni Hisron, si Piris. \q1 Ka amoy ni Piris, si Huda. \q1 \v 34 Ka amoy ni Huda, si Hakub. \q1 Ka amoy ni Hakub, si Isaak. \q1 Ka amoy ni Isaak, si Abraham. \q1 Ka amoy ni Abraham, si Tira. \q1 \v 35 Ka amoy ni Tira, si Nahor. \q1 Ka amoy ni Nahor, si Sirug. \q1 Ka amoy ni Sirug, si Riu. \q1 Ka amoy ni Riu, si Pilig. \q1 Ka amoy ni Pilig, si Ibir. \q1 Ka amoy ni Ibir, si Sila. \q1 \v 36 Ka amoy ni Sila, si Kainan. \q1 Ka amoy ni Kainan, si Arpaksad. \q1 Ka amoy ni Arpaksad, si Sim. \q1 Ka amoy ni Sim, si Noi. \q1 Ka amoy ni Noi, si Lamik. \q1 \v 37 Ka amoy ni Lamik, si Matusala. \q1 Ka amoy ni Matusala, si Inok. \q1 Ka amoy ni Inok, si Yarid. \q1 Ka amoy ni Yarid, si Mahalalil. \q1 Ka amoy ni Mahalalil, si Kainan. \q1 \v 38 Ka amoy ni Kainan, si Inos. \q1 Ka amoy ni Inos, si Sit. \q1 Ka amoy ni Sit, si Adan, \q1 no ka amoy ni Adan, ka Magboboot. \c 4 \s1 Ka Pog-ol-olog ni Satanas ki Hisus \r (Matiu 4:1-11; Markos 1:12,13) \p \v 1 To nigligkat si Hisus to Hordan no woig natogob sikandin to kabogbogan to Gimukud to Magboboot no nigpohondio to Gimukud to Magboboot si Hisus to holholawan. \v 2 Kohop-atan din on no allow dio no ungod og-ol-ologi ni Satanas to ogpakasalo poron. No si Hisus, waro nigkoon to agad nokoy taman to nokouma ka kohop-atan no allow. Pogkaponga, niggutasan on sikandin. \p \v 3 Kagi ni Satanas ki Hisus, “Ko sikoykow ka Anak to Magboboot, sugua nu ka soini so mgo batu oyow ogbaluy no paan no ogkoonon nu.” \v 4 Di nigtabak si Hisus to, “Duon ingkasulat dongan to kagi to Magboboot to, ‘kono no koonon do ka igkouyag to mgo otow.’ ”\f + \fr 4:4 \ft Basa ka to Deuteronomio 8:3.\f* \p \v 5 Sunud pad, kuntoon nigduma ni Satanas si Hisus dio to matikang no bubungan no to songo pogpilok do no impakita rin ki Hisus ka tibo no mgo pandatuan kai to soin no kalibutan. \v 6 Kagi ni Satanas ki Hisus “Tibo soini, igbogoy ku koykow oyow koykow on ka duon kabogbogan woy ka karatui to soini tibo. Tongod to nigbogayan ad to tibo, ogkoimu koddi ko hontow ka ogbogayan ku to soini.” \v 7 Nò, kagi ni Satanas, “Ka tibo to soini no ogkakitaan nu, igbogoy ku koykow di woy ku ro igbogoy ko ogsimboon a nu.” \v 8 Nigtabak si Hisus ki Satanas to, “Duon ingkasulat dongan to kagi to Magboboot to: \q1 ‘Simbaa now ka Magboboot now ro woy kandin do no mgo sugu ka ogtumanon now.’ ”\f + \fr 4:8 \ft Basa ka to Deuteronomio 6:13.\f* \p \v 9-10 Pigduma man do ni Satanas si Hisus dio to Hirusalim no impasasindog sikandin dio to liliungan to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu. Kagi ni Satanas ki Hisus, “Ko koykow ka Anak to Magboboot, tinugpu ka dio to tano su duon ingkasulat dongan to kagi to Magboboot to: \q1 ‘Ogbantayan ka to mgo diwata no suguanon to Magboboot no ogtantanuran dan sikoykow,’ \v 11 woy kagi pa to sulat,” kagi ni Satanas to, \q1 “Ogtapayoon ka to mgo diwata no suguanon to Magboboot su oyow agad ka paa nu, kono ogpakaroog to agad sagboka no batu.”\f + \fr 4:11 \ft Basa ka to Mga Salmo 91:11,12.\f* \v 12 Nigtabak si Hisus to, “Kagi to Magboboot no ingkasulat dongan to: \q1 ‘Ko now ol-ologi ka Lagboy no Igbuyag now no ian ka Magboboot,’ ” kagi ni Hisus.\f + \fr 4:12 \ft Basa ka to Deuteronomio 6:16.\f* \p \v 13 Pogkaponga ni Satanas ka pog-ol-olog din poron ki Hisus, nig-awo si Satanas duon to longod din taman to kon-u buwa. \p \v 14 Niglibong si Hisus dio to Probinsia to Galilia no duon to kandin ka kabogbogan no nigligkat dio to Gimukud to Magboboot. \p Ka nangnangonon tongod ki Hisus, nakalogob on dio to tibo no mgo lunsud no marani to sikan no ugpaan. \v 15 To si Hisus, nig-anad dio to mgo anaranan to mgo og-ampu no tibo ka mgo otow nigsayo kandin. \s1 Pig-iniugan si Hisus dio to Lunsud to Nasarit \r (Matiu 13:53-58; Markos 6:1-6) \p \v 16 Niglouy si Hisus dio to lunsud to Nasarit no nigtulinan din no ugpaan woy nigsolod sikandin to baloy no anaranan to mgo og-ampu dio su sikan ka batasan din ko Allow ran to Oghimoloy woy to og-ampu. \p Nò, nigsasindog on si Hisus oyow ogbasa to nakasulat, \v 17 no pigbogayan on to nasulatan dongan ni Isaias to kagi to Magboboot. Nigbolat din on ka nasulatan no nigbatuk din pad ka ingkasulat dongan no nigbasa rin on to: \q1 \v 18 “Ka Gimukud to Magboboot, \q2 ogdumaruma koddi su pig-alam a rin to oyow ognangnangonan ku ka mgo publi no otow \q2 to Maroyow no Nangnangonon. Nigsugu a rin oyow ognangonan ku ka mgo otow no napirisu to ogpakalibuwas sikandan, \q2 woy dio to mgo nabutud ognangonan ku to ogpakagimulat on sikandan, woy ka mgo otow no nabaybayaran to ogkaawo on ka igkabaybayari ran. \q1 \v 19 No songo pigsugu a to Gimukud to Magboboot oyow ognangonan ku ka mgo otow to nokouma on ka allow no ogpangabangan din ka mgo koot-otawan din.”\f + \fr 4:19 \ft Basa ka to Isaias 61:1,2.\f* \p \v 20 To nakaponga si Hisus to ogbasa, niglulun din on ka nasulatan woy in-uli din on dio to talagbantoy. Nigpinnuu on si Hisus\f + \fr 4:20 \ft Batasan dan ian to ogpinnuu ko og-anad.\f* woy tibo no mgo otow nigtotongtong kandin. \v 21 Kagi ni Hisus kandan to, “Kuntoon, natuman on ka sikan no kagi to Magboboot no pigdinog now.” \p \v 22 Ka tibo no mgo otow no namminog, maroyow ka kagi ran bahin ki Hisus. Di to nabolongbolong sikandan to maroyow lagboy ka kagi rin no nalituk, kagi ran to, “Hontow buwa no lukos soini ko kono do no anak ni Husi!” \p \v 23 Kagi pa ni Hisus kandan to, “Ogkagian a now naan to, ‘Doktul, bawii nu pa ka koykow no lawa’ di ka kagi now poron, ‘Himua nu kai to koykow no lunsud ka mgo koin-inuan no ogkounawa to pighimu nud kun dio to lunsud to Kapirnaum.’ ” \v 24 Kagi ni Hisus, “Malogot man ka soini no kagi ku kaniu. Agad hontow ka talagnangon to kagi to Magboboot, kono man ogtinawoon to mgo otow duon to kandin no lunsud.” \p \v 25 “Malogot ian ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus. “dongan, to nootow on si Elias, duon dakol no bitil kai to tibo no soini no mgo ugpaan ta su nokouma to tatolu no tuid woy hon-om no bulan no waro nig-uran. Agad mohon-ing ka mgo boi no nabalu to soini no mgo ugpaan to mgo Hudiu,\f + \fr 4:25 \ft Basa ka to 1 Mga Hari 17:1.\f* \v 26 waro sugua to Magboboot si Elias no igpabulig dio to agad sagboka kandan. Ian do ipohondio din atag no igpabulig ni Elias ka sagboka ro no boi no nabalu no kono no Hudiu no dio to Saripat nig-ugpo no dio to ugpaan no oghingaranan no Sidon. \v 27 Ka dangob pad. To si Elisiu on ka talagnangon to kagi to Magboboot, mohon-ing ka mgo otow no ibungon kai to mgo ugpaanan to mgo Hudiu no ian mgo pinanganak ni Israil, di waro bawii to Magboboot ka agad sagboka kandan. Si Naaman do ka nabawian ni Elisiu to kogang din di taga Siria si Naaman; kono no Hudiu sikandin.”\f + \fr 4:27 \ft Basa ka to 2 Mga Hari 5:1-14.\f* \p \v 28 Nò, ka mgo otow no nalibulung dio to sikan no baloy no anaranan to mgo og-ampu, pogdinog dan to innangon ni Hisus to ogkohoy-uan to Magboboot ka mgo otow no kono no Hudiu, nabolu lagboy sikandan. \v 29 Nò, nansasindog on ka mgo otow woy niggongonan dan si Hisus woy nighatod dan on sikandin dio to libuwasan to lunsud dan. Ka lunsud dan, dio to ampow to songo malopot no bubungan. No og-ulugon dan porom si Hisus dio to diralom to dalama \v 30 di si Hisus, dio nigbayo to taliwaro to sikan no mohon-ing no mgo otow no nigpamariu on sikandin. \s1 Ka Otow no Pigbusawan \r (Markos 1:21-28) \p \v 31 Nighipanow si Hisus no oghondio to Kapirnaum dio to Probinsia to Galilia. No to Allow to mgo Hudiu to Oghimoloy, nig-anad ni Hisus ka mgo otow. \v 32 Nabolongbolong ka mgo otow to pog-anad ni Hisus su duon kabogbogan din to og-anad. \p \v 33 Dio to sikan no baloy no anaranan to mgo og-ampu duon lukos no nigsoloran to busow no nigbabansagon to pogkagi rin to, \v 34 “Hisus no taga Nasarit, nokoy ka tuud nu kanami no mgo busow? Og-inso a koykow ko ian nu inghongkai oyow oglogparan koy nikoykow? Natagaan ku sikoykow. Koykow ka Matuwarong no pigsaligan to Magboboot.” \v 35 Di nigsaparan ni Hisus ka busow to kagi rin to, “Hagtong ka ogkagi woy awo kad on to lawa to soin no otow.” No nig-usung on dut busow ka otow no pig-ugpaan din no nokohibat on dio to tangkaan to tibo no mgo otow no nalibulung woy nig-awo on ka busow dio to lawa dut otow, no waro hisakiti to busow ka otow to poglibuwas din. \p \v 36 Nabolongbolong ka mgo otow no nigmakagkagioy on to, “Nokoy naan buwa ka soini no pogsugu din no duon kabogbogan? Omunaan ko ogkagian ni Hisus ka mgo busow ogpakaawo do su dakol ka katondanan din woy ka kabogbogan din,” kagi to mgo otow. \v 37 Nò, ka mgo hinimuan ni Hisus, naalap on to sikan no mgo otow no innangonnangon dan on dio to tibo no mgo marani no ugpaan. \s1 Nigbawian ni Hisus ka Mohon-ing no mgo Otow \r (Matiu 8:14-16; Markos 1:29-38) \p \v 38 Nò, nigsasindog on no nig-awo on si Hisus to anaranan to mgo og-ampu no nighondio to baloy ni Simon no nigsolod on.\f + \fr 4:38 \ft Angga ni Simon si Pedro.\f* Di ka anugang ni Simon no boi, nigdaralu woy moinit lagboy ka lawa rin no nangonan dan si Hisus to oyow ogbawian din sikandin. \p \v 39 Nigdani si Hisus no nigsasindog dio to longod to anugang ni Simon no pigdogil on ni Hisus ka moinit dut lawa rin woy piglibuanan on do no nabolow on ka lawa rin no nig-onow nigparagas nigsasindog on ka boi no sikandin ka nighon-at to koonon woy ki Hisus. \p \v 40 No, to mahapun on no magaan ogkatangkob ka allow, tibo no otow duon to sikan no lunsud, nig-alap dan dio ki Hisus ka mgo duma ran no nandaralu to agad nokoy no dalu. Piglogoblogob ni Hisus samsama ka mgo otow no nigdaralu no sikan ian no nabawian on sikandan tibo. \v 41 Woy puun to mohon-ing no mgo otow, nanlibuwas on ka mgo busow, no ogbabansagon ka mgo busow to, “Sikoykow naan ian ka Anak to Magboboot.” Di nigsaparan ni Hisus ka mgo busow no kono din ogpakagion su nataga ka mgo busow to si Hisus, ian ka Kristu no Im-imanan to mgo Koot-otawan. \s1 Nigwali si Hisus dio to Galilia \r (Markos 1:35-39) \p \v 42 Pogkapawo, nighipanow on si Hisus dio to waro otow. Di ka mgo otow, namangho ki Hisus no nanhondio kandin, no kono dan porom igbogoy to og-awo si Hisus dio to kandan no ugpaan, \v 43 di kagi ni Hisus kandan to, “Awoson ku to oyow songo ognangonan ku ka mgo otow dio to duma no mgo lunsud. Ka ignangon ku ka soini no Maroyow no Nangnangonon bahin to Pogsugu to Magboboot su sikan ian ka inhongkai ku to soini no kalibutan,” kagi ni Hisus. \p \v 44 Dio nignangonnangon si Hisus to mgo anaranan to mgo og-ampu no dio to Probinsia to Galilia. \c 5 \s1 Ka Pog-umow ni Hisus to Nokohun-a no Hibatoon din \r (Matiu 4:18-22; Markos 1:16-20; Huan 1:40-42) \p \v 1 Songo allow, nigsasindog si Hisus dio to marani to dakol no lanow no nighingaranan dan to Lanow to Hinisarit,\f + \fr 5:1 \ft Hinisarit, ian dangob no ngaran to lanow to Galilia.\f* no napipi on si Hisus dut mgo otow no ogpandanirani kandin su ogkoiniatan dan to ogpamminog to kagi bahin to Magboboot. \p \v 2 Nò, nigkita ni Hisus ka darua no balutu no dakol no nigduung dio to pantad di ka mgo talagngangalap, waro sikandan to balutu ran su oghugasan dan ka mgo sigay ran. \v 3 Nò, nig-untud si Hisus to sagboka no balutu no dakol no ian balutu ni Simon. No kagi ni Hisus ki Simon to, “Paantawa nu ro dio to woig.” Nigpinnuu si Hisus to balutu ko nig-anad to mgo otow no dio to tobtobasan sikandan. \p \v 4 To pogkaponga ni Hisus to pog-anad din to mgo otow, kagi rin ki Simon to, “Pamogsoy ka pa dio to maralom, woy itoon now pa ka mgo sigay now oyow duon ogkoutol now no ngalap.” \v 5 Nigtabak si Simon to, “Maistru, napawaan koy ro duon ka nigpanigay no waro noutol noy di ko sikoykow ka ognangon koddi, og-ulugon ku ro ka mgo sigay.” \v 6 Nakaponga sikandan nigtoon to mgo sigay, mohon-ing lagboy no ngalap ka nigsagad to sigay ran no ogkagisi on poron ka mgo sigay. \v 7 Sikan ian no nigkamoy ran ka mgo duma ran dio to dangob no balutu su oyow ogbulig kandan. Nò, indulug dan ka dangob no balutu woy pighiponu dan on ka darua no balutu to mgo ngalap. Magaan on porom og-anlod on ka darua no balutu. \v 8 Nò! Pogkita ni Simon to nohimu ni Hisus bahin to ngalap, nigluhud to tangkaan ni Hisus. Kagi rin ki Hisus to, “Buyag, mariu ka koddi su makasasalo ad no otow.” \v 9 Ian su dakol ka ingkoinuinu rin woy songo dakol ka ingkoinuinu to mgo otow no nigduma kandin su dakol man ka ngalap no noutol dan. \v 10 Songo unawa rod ka ingkabolongbolong to sika darua no lukos no sikandan ka duma ni Simon to ogngangalap. Ka ngaran dan si Santiago woy si Huan no mgo anak ni Sibidiu. \p Kagi ni Hisus ki Simon to, “Kono ka ogkahallok. Hantod kuntoon, nig-alap nud ka mgo ngalap to woig. Ligkat kuntoon, og-alapan nu rod ka mgo otow kai to koddi oyow ogkoimu sikandan no mgo sakup ku.” \p \v 11 Nò, pogduung dan on to mgo balutu ran, piggalat dan on ka mgo balutu woy tibo no nakatagu no nigluyud on ki Hisus. \s1 Pigbawian ni Hisus ka Sagboka no Lukos \r (Matiu 8:2-4; Markos 1:40-44) \p \v 12 Duon allow no nokohondio si Hisus to songo lunsud no duon otow no ibungon no mohon-ing no kogang dio to lawa rin. To nigkita rin si Hisus niglangkob dio to tangkaan din no nigpohoy-uhoy-u kandin no kagi rin to, “Buyag, ko ogkoiniatan nu, ogpakabawi ka to kogang ku oyow ogkaawo ka igkaligsomi ku dio to tangkaan to mgo otow.” \v 13 No pigtinawo ni Hisus ka ibungon no pigdampo din ka lawa rin. Kagi ni Hisus to, “Ogkoiniatan ku ian no ogkabawian kad on.” Nò, naawo on ka mgo kogang dio to lawa to sikan so ibungon. \v 14 No, nigsugu ni Hisus sikandin to, “Ko nu nangoni ka agad hontow to nabawian on ka kogang nu; hondio kad nasi to talagpanubad to Magboboot no ipapitow nu kandin to warad on ka ibung to lawa nu. Ibogoy nu to Magboboot ka insugu ni Moisis dongan no igtubad su ian ka igpoitaga to mgo otow to malogot ian no noulian kad on.”\f + \fr 5:14 \ft Basa ka to Levitico 14:2-7.\f* \v 15 Dokad di to nokohun-a on man maalap ka nangnangonon tongod ki Hisus dio to mgo mariu no mgo ugpaan no mohon-ing ka mgo otow no ogkalimudlimud to oyow ogpamminog kandin woy to oyow ogkabawian ni Hisus ka mgo masakit dan. \v 16 Di malasi og-awo si Hisus no sagboka rin do no oghondio to awayan no nigmariu to mgo lunsud no nig-ampu dio to Amoy rin no Magboboot dio to Langit. \s1 Nigbawian ni Hisus Ka Lukos No kono Ogpokoorol \r (Matiu 9:2-8; Markos 2:3-12) \p \v 17 Songo allow to nig-anad si Hisus to mgo otow, duon dod ka mgo Parisiu woy ka mgo talag-anad to Balaod. Nigpuun sikandan dio to agad hondoi no lunsud dut Probinsia to Galilia woy ka Probinsia to Hudia woy ka lunsud to Hirusalim, no dio naminpinnuu ka tibo. No si Hisus, nigbogayan on to Magboboot to kabogbogan su oyow ogpakabawi to mgo otow no nigdaralu. \p \v 18 Nò, duon nokouma no lukos no niglolongan to mgo duma rin. Ka sikan no otow, nokohibat do duon to hibatanan din su kono oggoram ka lawa rin. Nò, igpamangho to mgo otow ko hondoi ran igpabayo su ogpasoloron dan poron ka otow no piglolongan dan su dio dan poron ipohibat to tangkaan ni Hisus. \v 19 Dokad di ko waro dan kitaa ka ogbayaan dan tongod to mohon-ing no nalibulung no mgo otow, sikan ian no namanoik sikandan to kalatkat dio to atop to baloy\f + \fr 5:19 \ft Ka atop to mgo baloy dio dongan, ogkounawa to soog no hagoran ka dalan dio to atop. Pitow ka to daraing.\f* Nò, nigloko dan ka pila ro no tisa to atop no nigtuntun dan on ka otow no nighibat dut hibatanan din no dio do makasabuk to sika lukos to taliwaro to mgo otow no duon to tangkaan ni Hisus. \v 20 Pogsabut ni Hisus to dakol ka pogtuu ran kandin, kagi rin to sikan no lukos no kono oggoram to lawa rin to, “Usi, napasaylu on ka salo nu.” \p \v 21 Duon mgo talag-anad to Balaod woy ka mgo Parisiu no kagi to goinawa ran to, “Hontow otawa soini no ogboboot do duon? Nigsumpalitan din ka Magboboot su hontow naan ka ogpakapasaylu to salo? Ka Magboboot do ka ogpakapasaylu to salo,” kagi to soin no mgo talag-anad. \p \v 22 Pogkataga ni Hisus to kagi dut goinawa to sika mgo talag-anad woy ka mgo Parisiu, pig-inso din sikandan to, “Manio to ogtawad ka goinawa now? \v 23 Hondoi ka malomu, ko ogkagian ku ro ka nigkolog so lawa to, ‘Napasaylu on ka salo nu’ woy ko ogkagian ku pad sikandin to, ‘Onow kad on no hipanow kad on.’ ” \v 24 Nò, “Koddi ka Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan no igpakita ku kaniu to duon ian katondanan ku to ogpasaylu to salo to mgo otow.” Nò, nigkagian din ka sika nigkolog to, “Usi, onow kad on, paragas kad on ogsasindog no puruta nu ka hibatanan nu no uli kad on.” \v 25 Nò, nig-onow on woy nigparagas nigsasindog ka sikan no kono oggoram to lawa rin duon to tangkaan to sikan no mohon-ing no mgo otow. Nò, nigpurut din on ka hibatanan din woy nig-uli on sikandin. No duon to poghipanow rin nokouwang din on ka pogsayo din to Magboboot. \p \v 26 Noinuinu on ka tibo no mgo otow woy lagkos no nahallok ka goinawa ran no nigsayo dan ka Magboboot, no kagi ran to, “Ka nigkita ta kuntoon, inko-inu-inu ta lagboy.” \s1 Nig-umow ni Hisus Si Libi \r (Matiu 9:9-13; Markos 2:14-17) \p \v 27 Pogkaponga, nighipanow on si Hisus dio to kabayaan din no nigkita rin ka sagboka no otow no talagkubla to buhis. Ka ngaran din no si Libi. Dio nigpinnuu to upisina rin to bayaranan to mgo otow to buhis dan. Kagi ni Hisus ki Libi to, “Duma ka koddi; ogsakupon ku sikoykow.” \v 28 Nò, nigsasindog on si Libi no nigduma on kandin. Pigbalagad din on ka mgo papil no niggalat din do duon ka tibo. \p \v 29 Nò, nighimu si Libi to dakol no pagkoonan dio to baloy rin oyow woy ki Hisus. Mohon-ing ka mgo talagkubla to buhis no nig-amut to pagkoonan, woy duon dod duma no mgo otow no nig-amut no nigkoon. \p \v 30 Nigbayo dio ka duma no mgo Parisiu woy ka duma no talag-anad to Balaod. Nigmugongmugong sikandan no inso dan to mgo hibatoon ni Hisus to, “Manio to og-amut kow no ogkoon woy og-inum to mgo makasasalo woy ka mgo talagkubla to buhis?” \v 31 Si Hisus ka nigtabak kandan to pananglitan din to, “Ka otow no waro dalu, kono din og-awos ka talagtambal. Ka otow no duon dalu, sikandin ian ka og-awos to talagtambal.” \v 32 Kagi ni Hisus, “Wara a moghondini to ogbulig to mgo otow no matuwarong ko kono ian ku ogbuligan ka mgo makasasalo\f + \fr 5:32 \ft Sikan ka mgo otow no ogsamilian to mgo igbuyag to Dakol no Ampuanan su duon salo dan. Nahan no mgo igbuyag to waro ka kandan no salo.\f* oyow ogbalbalawan dan ka mgo batasan dan.” \s1 Ka Tahan woy ka Iam no Impang-anad \r (Matiu 9:14-17; Markos 2:18-22) \p \v 33 Duon ka mgo otow dio no kagi ran ki Hisus to, “Ka batasan to mgo hibatoon ni Huan ko ogtuud to og-ampu to Magboboot, malasi oglangkad ogkoon. Songo ogkounawa rod ka batasan to mgo Parisiu. Di ka koykow no mgo hibatoon, ogkoon atag woy og-inum dod.” \v 34 Nigtabak si Hisus to pananglitan. Nig-inso din, “Litos to goinawa now to kono ogkoon ka mgo pigtugunan to pagkoonan to kasal? Ka ku kow! Ko duon pad ka lukos no ogpangasawa kono ogkaayun no oglangkad ki ogkoon. \v 35 Di duon allow no ogdakopon on ka lukos no ogpangasawa no warad sikandin dio to kandan, sikan ian ka allow no oglangkad to ogkoon sikandan.” \p \v 36 Duon dangob no pananglitan ni Hisus. Kagi ni Hisus, “Kono tad ogtabason ka iam no kinabo oyow igtupak to tahan no kinabo. Ko oghimuon ta ka soini ogkaraat ka iam no kinabo woy ka igtupak no iam kono no unawa to tahan no kinabo.” \p \v 37 Duon dangob no pananglitan ni Hisus. Kagi rin to, “Ka iam no inumanon, kono ta igtagu dio to tahan no taguanan no nohimu to laplap to ayam su ko ogtulin on ka inumanon, ogbotu ka sikan no tahan no taguanan no ogkaraat ka inumanon woy songo ogkaraat ka taguanan. \v 38 Ian do litos ko ian igtagu ta ka iam no inumanon dio to songo iam no taguanan su ogkalanat pad ka sikan no nohimu to iam no laplap to ayam. \v 39 Di,” kagi ni Hisus, “ka mgo otow no natagam on to tahan no inumanon, konad ogkoiniat to iam no inumanon su kagi ran, ‘Maroyow ka tahan.’ ”\f + \fr 5:39 \ft Ka iam no inumanon, ian ka kono pad ogkaporos di ogtulin pad. Ka taguanan no nohimu to laplap to ayam, ko wa pad gamita, ogkalanat no litos on to iam no inumanon no ogtulin.\f* \c 6 \s1 Ka Inso Bahin to Allow To Oghimoloy \r (Matiu 12:1-14; Markos 2:23–3:6) \p \v 1 Songo allow no ian Allow to mgo Hudiu to Oghimoloy, nighipanow si Hisus woy ka mgo hibatoon din no nakabayo sikandan to kamot to tirigu.\f + \fr 6:1 \ft Kalasi no koonon ka tirigu woy ighimu to paan.\f* Pogbayo dan, nigpupu ka hibatoon ni Hisus to pila buwa no tagdoy to tirigu. Nigkusu ran ka lupogas oyow ogkaluitan woy nigkoon dan ka bogas no nakusu ran. \v 2 Di duon mgo Parisiu no nigkagi to, “Manio to ogpupu kow to Allow ta to Oghimoloy to duon Balaod ta to kono kid oghimu to soini ko Allow ta to Oghimoloy?” \v 3 Kagi ni Hisus no nigtabak kandan to, “Og-inso a kaniu ko wa kow makabasa to kagi to Magboboot no ingkasulat dongan tongod ki Dabid no ian igbuyag ta dongan? Si Dabid woy ka mgo sakup din, \v 4 nigsolod to baloy to Magboboot no nigkoon si Dabid to paan no intubad dio to Magboboot. Di ka kagi to Balaod ta, ka mgo talagpanubad do poron ka ogkoon, di nigkoon ni Dabid woy songo nigbogayan din ka mgo sakup din.”\f + \fr 6:4 \ft Basa ka to Isaias 21:1-6.\f* \v 5 Nigtimul si Hisus no ognangon to mgo Parisiu to, “Ka Kakoy to mgo Koot-otawan to soini no kalibutan ka ogboboot ko nokoy ka oghimuon to Allow ta to Oghimoloy.” \s1 Ka Lukos no kono Oggoram so Limang no Bolad din \r (Matiu 12:9-14; Markos 3:1-6) \p \v 6 Duon dangob no Allow to mgo Hudiu to Oghimoloy woy to og-ampu no nigsolod man do si Hisus to anaranan to mgo og-ampu no nig-anad si Hisus to mgo otow. \p No, dio to sikan no anaranan, duon otow no noumil so kawanan no bolad din. \v 7 Di duon ka mgo talag-anad to Balaod to mgo Hudiu no ian duma to mgo Parisiu no mambabantoy ki Hisus ko ogbawian din ka otow no noumil so bolad din to Allow ran to Oghimoloy oyow ogkitoon dan ko duon igkabayung dan ki Hisus tongod to Allow ran to Oghimoloy. \v 8 Dokad di, nataga si Hisus to kagi dut goinawa ran no kagi ni Hisus dut noumil so bolad to, “Dii kad. Kai ka ro ogsasindog.” No nigsasindog on ka otow no noumil so bolad no nigdulug on ki Hisus. \v 9 Kagi ni Hisus to mgo Parisiu, no ian duma ran ka mgo talag-anad to Balaod dan to, “Og-inso a kaniu ko nokoy no batasan ka ogkaayun to Balaod ta ko Allow ta to Oghimoloy? Nokoy ka oghimuon ta, ka maroyow woy ko maroot? Ogpangabangan ta buwa ka otow oyow ogkabuhi woy ko oghimatayan ta?” Sikan ka kagi ni Hisus. \v 10 Niglingi-lingi si Hisus no ogpitow to mgo otow no kagi rin kuwo to noumil to, “Kotonga nu ka bolad nu.” Inkotong din on no nabawian on. \v 11 Di niglanglangotan on ian ka mgo talag-anad to Balaod dan woy ka mgo Parisiu su nigbawian ni Hisus ka noumil to Allow ran to Oghimoloy no nigmoin-insooy ko ogmonuon dan si Hisus. \s1 Pig-alam ni Hisus ka Sampulu woy Darua no Apostolis \r (Matiu 10:2-4; Markos 3:16-19; Hinimuan 1:13) \p \v 12 Wa do malugoy no nighondio si Hisus to bubungan su oyow og-ampu, no songo karusiloman ian ka pog-ampu din dio to Magboboot. \v 13 Pogkapawo on, niglimud ni Hisus ka mgo sakup din no ungod nigdumaruma kandin, no pig-alam din ka sampulu woy darua no pighingaranan din on to apostolis.\f + \fr 6:13 \ft Kandan ka suguanon ni Hisus no nabogayan to katondanan ligkat ki Hisus. To sunud no mgo kapitulu, oghingaranan sikandan to hibatoon.\f* \v 14 Ka ngaran dan, si Simon no pigngaranan ni Hisus ki Pedro, woy si Andres no hari ni Pedro, si Santiago, si Huan, si Pilipi woy si Bartolomi. \v 15 Nig-alam pad ni Hisus si Matiu, si Tomas, woy si Santiago no ian anak ni Alpiu, woy ka dangob no si Simon no nighingaranan dan ka Siloti sikandin.\f + \fr 6:15 \ft Ka lituk to Siloti, ribildi dut gobirnu.\f* \v 16 Pig-alam din pad si Hudas Iskarioti\f + \fr 6:16 \ft Lituk to apilidu rin, ‘taga Kiriot’.\f* no ko ogkalugoy ian nigtabod ki Hisus. \s1 Ka Pog-anad ni Hisus woy ka Pogbawi din \r (Matiu 4:23-25) \p \v 17 To nigtupang on woy si Hisus dio to napu duon mohon-ing no mgo otow no sakup din no nigluyudluyud kandin, woy mohon-ing dod lagboy ka mgo otow no nig-amut no nigpuun to tibo no mgo ugpaan to probinsia to Hudia woy dio to lunsud to Hirusalim woy ka mgo ugpaan no marani to ilis to dagat no marani to mgo lunsud to Tiru woy Sidon. \v 18 Ka sikan no mgo otow, nanhondio ki Hisus oyow ogpamminog to nangnangonon din woy to oyow ogkabawian ka mgo dalu ran. Ka mgo otow no nigsoloran to mgo busow, songo mabawian on su nigdogil ni Hisus ka mgo busow to lawa ran. \v 19 No ka tibo no sikan no mohon-ing no mgo otow, nigpoomot kandan to ogsamsam ki Hisus su duon kabogbogan no ogligkat kandin no ogpakabawi to tibo no mgo otow ko ogpakasamsam kandin. \s1 Ka Igkarago woy ka Igmasakit to Goinawa \r (Matiu 5:1-12) \p \v 20 Nigpitow ni Hisus ka mgo hibatoon din no kagi rin kandan to, “Agad publi kow kuntoon, duon dod igkarago now su nasakup kow on to Pogsugu to Magboboot. \v 21 Agad oggutasan kow kuntoon, ogkapulusan kow su uromo ogkalantoy kow ro. Kaniu no ogpakasinogow kuntoon, ogkapulusan kow su uromo, ogpakangisi kow ro. \v 22 No ko og-usigon kow to mgo otow, agad ko og-iniugan kow ran woy ko oglomotan kow nikandan woy ko oghingaranan kow to maroot no mgo otow su ligkat to nigtuu kow koddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ogkapulusan kow rod uromo. \v 23 Agad pad so duon ka sikan no igkoirapi, nasi no igkarago now, woy sayowsayow kow to dakol ian ka igdasag kaniu no noindanan kaniu dio to Langit su ka oghimuon to mgo otow kaniu. Songo unawa ka batasan to kandan no mgo apu to mgo talagnangon to kagi to Magboboot.” \p \v 24 Kagi ni Hisus to mgo otow no waro nigtuu, “Agad datu kow kuntoon, ogkohoy-uan sikaniu to igkaratu now su napulusan kow to pog-ugpo now kai to tano; waro duma kaniu uromo. \v 25 Sikaniu no nalantoy on kuntoon, mohirap kaniu uromo su oggutasan kow. Ogkohoy-uan sikaniu no ogpakangisi kuntoon, su mohirap kaniu uromo su ogpakasinogow kow woy ogmandawit kow. \v 26 Ogkohoy-uan sikaniu no ungod kow ogsayaa to mgo otow kuntoon, su kounawa ian ka pighimu to mgo apu ta dongan no ungod dan sayaa ka ubaton no talagnangon to kagi to Magboboot.” \s1 Dakolon ta ka Goinawa ta to mgo Usig ta \r (Matiu 5:38-48) \p \v 27 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Soini ka ignangon ku kaniu no ogpamminog koddi. Dakola now ka goinawa now to mgo usig now. Buligi now ka mgo otow no ogpangusig kaniu. \v 28 Pakohoy-ui now to Magboboot ka mgo otow no ogmaroot kaniu, woy ampui now ka mgo otow no ogbayadbayad kaniu.” \p \v 29 “Ko duon otow no ogtagpi to apongag nu, lingi ka woy songo ipatagpi nu ka limang no apongag nu. Woy ko duon otow no og-agow to pundung nu, ibogoy nu woy iglagkos nu ka akob. \v 30 Bogayi nu ka agad hontow no ogbuyu to kalaglagan nu, no ko duon otow no ogpuruton din ka duma no kalaglagan nu, kono ka ogkagi to, ‘Iuli nu ro.’ \v 31 Ka koiniatan ta no batasan, sikan dod ian ka batasan no litos no oghimuon ta to songo otow woy to duma ta.” \p \v 32 “Ko duon goinawa nu to mgo otow no songo duon goinawa ran koykow, manio to ogsayoon kow porom to Magboboot? Agad ka mgo makasasalo, songo duon man goinawa ran to mgo otow no songo duon goinawa ran kandan. \v 33 Woy ko ian now ro ogbuligan ka otow no songo ogbulig kaniu, manio to ogsayoon kow pad to Magboboot? Kono kow ogsayoon su ka mgo makasasalo, songo ogbulig dod to otow no songo ogbulig kandan,” kagi ni Hisus. \v 34 “No ko ian now ro pasambayan ka otow no og-imanan now to ogpakaliwan kaniu ka igsokod to imbogoy now, waro pad igkasayo to Magboboot kaniu su agad mgo otow no waro mogtuu kandin, songo ogpasamboy rod ko songo og-imanan to unawa ka igliwan dan.” \p \v 35 Nigparagas si Hisus to, “Ka ignangon ku kaniu, dakoli nu so goinawa nu to mgo usig nu. Himua now ka maroyow kandan woy pasambaya now sikandan, no kono kow og-iman-iman to ogliwanan dan. Ko sikan ian ka batasan now, dakol ka igkasayo to Magboboot kaniu woy ogpokounawa kow to batasan now to batasan to Magboboot, su songo ogkohoy-uan din ka mgo otow no kono ogpasalamat kandin, woy ogbuligan din dod ka mgo otow no maroot so batasan dan. \v 36 Unawaa now ka batasan now to batasan to Amoy now dio to Langit no ogkohoy-u to mgo otow. Songo kohoy-ui now ka agad hondoi no otow.” \s1 Kono ta Ogbobootan ka Duma ta \r (Matiu 7:3-5) \p \v 37 “Kono now ogbobootan ka mgo duma now oyow songo kono ka ogbobootan to Magboboot. Ko kow ogkagi to, ‘Maroyow ko oglogparan ka,’ su oyow kono kow songo ogkalogparan,” kagi ni Hisus. “Pasaylua now ro ka sikan no mgo otow no ogpakasalo kaniu oyow songo ogpasayluon kow to Magboboot ko nokoy ka kaniu no salo.” \p \v 38 “Bogayi now ka mgo otow to og-awoson dan no songo ogbogayan kow to Magboboot. Di ka igbogoy rin kaniu, kono din do igpo-unawa to imbogoy now. Ko nokoy ka insokod now to igbogoy now to songo otow, ogpasublaan din pad ka igbogoy rin kaniu. Ogkounawa pananglitan, ko duon homoy no igtagu to liang, ogkaguon din pad woy ogdasokon din woy ogpasublaan din. Di ko malintok atag ka igbogoy now to duma now, songo malintok ka igbogoy to Magboboot kaniu,” kagi ni Hisus. \p \v 39 Duon dangob no pananglitan ni Hisus no innangon din to mgo otow. Kagi rin, “Og-inso a kaniu ko litos ko ogpakitkitooy ka olin nabutud? Kono su sikandan no darua, ogkoulug dio to kanal. \v 40 Waro og-iskuila no labow to maistru rin. Di ka og-iskuila no ogpaanad, ko ogkapongaan din on ka og-anaran din to tibo no natagaan to maistru rin, ogpokounawa sikandin to maistru rin.” \p \v 41 Duon dangob no impananglitan ni Hisus. Kagi rin, “Manio sikoykow no ogsagmanon nu ka malintok do bag no igkabuog dio to mata to duma nu di waro ka nigsagman to duon nakabalabag no batang dio to koykow no mata?\f + \fr 6:41 \ft Ka pananglitan ni Hisus tongod to ogsagmanon ta ka malintok no salo dut duma ta di ogbalagaron ta ka kanta no salo no dakol.\f* \v 42 Kono ian ogkaayun ko ogkagi ki to duma ta to, ‘Sulod, dii ka pa su ogkuiton ku pad ka inkabuog to mata nu,’ dokad di to duon batang dio to koykow no mata no kono nu ogkitoon.” Kagi ni Hisus, “Koykow no otow no kono ogpakasokod ka batasan nu to ogkagion nu, woy nu ro awaa ka malintok no inkabuog dio to mata to duma nu ko og-awoon nu pa ka batang duon to koykow no mata. Nò, ogkamolmologan nud on to ogpitawon nu oyow ogkaayun nu ogkuit to malintok no igkabuog duon to mata to duma nu,” kagi ni Hisus. \s1 Ka Kayu, Ogtokoron ta dio to Bogas din \r (Matiu 7:16-20) \p \v 43 Duon dangob no pananglitan ni Hisus no kagi rin to, “Ka maroyow no kayu, kono ogbogas to maroot woy ka maroot no kayu, kono ogbogas to maroyow. \v 44 Agad hondoi no kayu, ogkatagaan tad su ogkitoon ta ka bogas din. Pananglitan, ka bogas no ogkakoon ta no oghingaranan no igira, kono ta man ogkapupu dio to banag su kono man no lawa rin. Ka bogas no ubas no songo ogkakoon, songo kono tad ogkapupu dio to sapinit. \v 45 Ogkounawa ka mgo otow,” kagi ni Hisus, “ka maroyow no otow, maroyow ka oghimuon din su ogpuun to maroyow no nakatagu dio to goinawa rin, di ka maroot no otow, songo maroot ka oghimuon din su ogpuun to maroot no nakatagu to goinawa rin. Malogot soini su agad nokoy ka nakatagu to goinawa ta, ian ka ogpakalibuwas to bo-bo ta.” \s1 Ka Darua no Talaghimu to Baloy \r (Matiu 7:24-27) \p \v 46 Kagi ni Hisus to, “Manio to ungoron a now oghingarani to Buyag, di kono kow man ogpaagad-agad to igkagi ku kaniu? \v 47-48 Ka otow, agad hontow, no ogpamminog koddi woy ogtuman to kagi ku, ian ku ogpounawaan ka otow no nighimu to baloy no nig-ay-ayaran din to nigpos-ok su nigkali rin pad ka tano oyow dio din ig-untud to batu no nakalobong dio to tano. No, noumaan on ka sikan no baloy rin to woig no niglanog to dakol woy malogos no dakol ka luwak di waro moomonu ka baloy rin su makogal ka pog-unturanan din,” kagi ni Hisus. \v 49 “Di ka otow no ogdinog to kagi ku di kono ogtuman, sikan ian ka ogkounawa to otow no malopot so pogdoromdom din no nighimu to baloy, di impos-ok din do duon no waro pigpounturan din. To noumaan on to lanog no dakol woy malogos no dakol ka luwak, napolod ka baloy woy nagugus on. Naraat ka sikan no baloy.” Ian ka kagi ni Hisus. \c 7 \s1 Pigbawian ni Hisus ka Suguonon to Kapitan \r (Matiu 8:5-13) \p \v 1 Pogkaponga ni Hisus ka tibo no in-anad din to mgo otow, nighondio sikandin to lunsud to Kapirnaum. \p \v 2 No duon dio to Kapirnaum ka songo taga Ruma no kapitan to songo puntuk no sundalu, no duon suguonon din no nannugunan din lagboy. Di nigdaralu ka sikan no suguonon no magaan on poron ogkamatoy. \v 3 To nigdinog on ka kapitan to duon si Hisus, nigsugu din ka mgo igbuyag to mgo Hudiu to oyow oghondio ki Hisus no igtugun dan si Hisus to ogpohondini on to kandin su oyow ogkabawian din on ka suguonon din. \p \v 4 To nokouma ka mgo Hudiu dio ki Hisus, nigpohoy-uhoy-u kandan no kagi ran, “Maroyow lagboy ka sikan no kapitan no nigsugu kanami. \v 5 Dakol ka goinawa rin kanta no mgo taga Hudia woy sikandin ka nigbayad to ogpohimu to kanami no anaranan to mgo og-ampu,” kagi to mgo tahuronon to mgo Hudiu. \p \v 6 Sikan ian to nigduma si Hisus kandan. To marani on to baloy to kapitan, duon mgo karumaan to sikan no kapitan no pinatagbu rin ki Hisus no kagi ran kandin to, “Buyag,” kagi to kapitan, “balagad ko kono kad ogparagas dio to baloy ku su ogkasipod a to kono a ogpakasokod koykow Hisus, su molintok do ka koddi no katondanan. \v 7 Sikan ian to waro a mogtagbu koykow. Agad ko ogkagi ka ro no ogkabawian on ka suguonon ku. \v 8 Nataga a to soini tongod to duon koddi no mgo igbuyag no ogtumanon ku ka igsugu dan. Songo unawa ro koddi su songo duon katondanan ku to mgo sundalu ku. Ogsuguon ku ka sagboka to, ‘Hondio ka,’ nò, oghondio sikandin; ogsuguon ku ka duma to ‘Hondini ka,’ nò, oghondini sikandin. Woy ognangonan ku ka suguonon ku to, ‘Himua nu soini,’ nò, oghimuon din on.” \p \v 9 Pogdinog ni Hisus to kagi to mgo otow no nigligkat to kapitan, nabolongbolong sikandin. Nigbalikid si Hisus dio to mgo otow no mohon-ing no ogluyud kandin no kagi rin kandan to, “Malogot ka soini no ignangon ku kaniu. Waro ku kitaa ka pogtuu to agad hondoi no otow agad to mgo pinanganak ni Israil no ogpakasokod to pogtuu to sikan no kapitan,” kagi ni Hisus. \p \v 10 To nig-uli on ka mgo otow no pinatagbu to kapitan ki Hisus no pogsolod dan to baloy rin, nigkita ran to nabawian on ka suguonon din. \s1 Nig-uyag ni Hisus ka Anak to Balu \p \v 11 Waro malugoy no nighondio si Hisus to songo lunsud no nighingaranan dan to Nain. Ka mgo hibatoon ni Hisus, lagkos to mohon-ing no mgo otow ka nigduma. \p \v 12 Pogkarani ran on to gumawan to lunsud, natagbu ran ka mgo otow no niglolong to namatoy. Ka lukos no namatoy, bugtung no anak to sagboka no nabalu no boi. Mohon-ing ka mgo otow no nigligkat to lunsud no nigduma to inoy to namatoy. \v 13 Agad si Hisus, pogkita rin to inoy dut namatoy, nohoy-uan din sikandin. Kagi ni Hisus kandin to, “Ko kad on ogsinogow,” \v 14 no nigdulug si Hisus to namatoy no niggongonan din ka nigpohibatan to namatoy. \p Nò, nigsagdok on ka mgo lukos no oglolong dut namatoy. Kagi ni Hisus dut namatoy to, “Utu, ogkagian ku sikoykow to onow kad on.” \p \v 15 Nò man, nouli ka goinawa rin no nigpinpinnuu on woy nigkagi on. No nigduma ni Hisus ka lukos dio to inoy rin. \v 16 No ka tibo no mgo otow no nakakita, dakol ian ka ingkoinuinu ran no nigsayo dan on ka Magboboot to kagi ran to, “Duon nokouma kanta no mabogbog no talagnangon to kagi to Magboboot,” woy kagi ran dod to, “Nighondini ka Magboboot oyow ogpangabangan ki no mgo otow rin.” \v 17 No ka sikan no nangnangonon ligkat to nighimu ni Hisus, naalap dio to tibo no mgo lunsud duon to sikan no ugpaan woy dio to tibo no mgo ugpaan no marani. \s1 Ka mgo Nigsugu ni Huan no Talagbautismu dio ki Hisus \r (Matiu 11:2-19) \p \v 18 Ka mgo hibatoon ni Huan no Talagbautismu, nigdinog to tibo soini no mgo hinimuan ni Hisus no dio dan nangoni si Huan to pirisuan. \v 19 Nò, nigpoumow ni Huan ka darua no hibatoon din, no pogkouma ran, nigpohondio din on to ki Hisus oyow og-insaan dan sikandin to, “Sikoykow buwa ka Igbuyag no innangon ni Huan to ogpohondini on to Magboboot to kanami woy ko duon pad loin no otow no ogtagaran noy?” \p \v 20 Pogkouma ran dio ki Hisus, kagi ran, “Si Huan, no Talagbautismu, kandin ka nigsugu kanami dini to koykow su oyow og-insaan ka ko sikoykow buwa ian ka innangon din no igbuyag no igpohondini to Magboboot woy ko duon pad loin buwa ka ogtagaran noy?” kagi to mgo hibatoon ni Huan. \p \v 21 Nò, duon pad dio ki Hisus ka mgo hibatoon ni Huan to nigbawian on ni Hisus ka mohon-ing no mgo otow no mohirap on ka dalu ran. Songo nigdogil din ka busow to duma no mgo otow. Lagkos, mohon-ing ka nabutud no nigbawian din no nakakita on. \v 22 Nigtabak si Hisus to mgo hibatoon ni Huan to, “Uli kow on dio ki Huan woy nangoni now sikandin to tibo no pigkita now woy pigdinog now kuntoon. Inangon now to ogpakakita on ka mgo nabutud, ogpokohipanow on ka mgo napulid, woy nabawian on ka kogang dut mgo ibungon; warad on ka igkaligsomi ran. Ogpakarinog on ka mgo nabongol woy ogkabuhi on ka mgo nammatoy. Woy songo ognangonan ku ka mgo publi to soini no Maroyow no Nangnangonon ligkat to Magboboot.”\f + \fr 7:22 \ft Basa ka to Isaias 35:5, Isaias 61:1.\f* \v 23 Nigparagas si Hisus to kagi rin to mgo hibatoon ni Huan to, “Napulusan ka otow no kono no limanglimang ka goinawa ran to sikoddi ka impohondini to Magboboot.” \p \v 24 To nighipanow on ka mgo hibatoon no pigsugu ni Huan, kagi ni Hisus to mgo otow no mohon-ing tongod ki Huan to, “Nokoy ka noiniatan now to pogpitow now nokani no nighondio kow to holholawan? Og-inso a kaniu ko ian inhondio now su oyow ogpitawon now ro ka tibogow no ogkabanloybanloy to kalamag? \v 25 Ko kono, nokoy pad,” kagi ni Hisus, “ka inhondio now? Ka otow no ogpokoilis to maroyow lagboy no kinabo dan? Ka mgo otow no og-ilis to mahal no kinabo woy madmaroyow ka pog-ugpo dan, dio atag og-ugpo to mgo baloy to mgo datu,” kagi ni Hisus. \v 26 “Nokoy naan ka inhondio now to sikan no holholawan? Og-inso a kaniu ko ian do ogpitawon now porom ka sagboka no talagnangon to kagi to Magboboot? Hoo,” kagi ni Hisus, “Ognangonan ku sikaniu to labow pad to talagnangon ka nakitaan now \v 27 su bahin ki Huan ka inpasulat to Magboboot dongan no kagi to Magboboot, \q1 ‘Ogpohun-oon ku koykow ka suguonon ku oyow kandin ka ogpanagana to dalan no ogbayaan nu.’ ”\f + \fr 7:27 \ft Basa ka to Malaquias 3:1.\f* \p \v 28 Nigparagas si Hisus nigkagi to, “Ka ignangon ku kaniu, agad kon-u, waro otow kai to tano no labow pad ki Huan. Dokad di, sikan no otow no doisok do ka katondanan din di sakup sikandin to Pogsugu to Magboboot, labow pad sikandin ki Huan.” kagi ni Hisus. \v 29 “Ka tibo no mgo otow no namminog ki Huan, ogmaroyawon dan ka Magboboot. Agad ka mgo talagkubla to buhis, songo nigpaagad-agad to nangnangonon din woy nigpabautismu sikandan ki Huan dio to woig to Hordan. \v 30 Dokad di ka mgo Parisiu woy ka mgo talag-anad to Balaod to mgo Hudiu, nigsamilian dan ka tuud to Magboboot kandan poron su waro nigbogoy to ogbautismuan sikandan ni Huan.” \p \v 31 Nigparagas si Hisus to, “Nokoy pad buwa ka ogpounawaan ku ka kuntoon no mgo otow? \v 32 Ogkounawa sikandan to mgo bato no ogpinpinnuu dio to palingki no nigpatabtabakoy no ogbabansagon. Kagi to songo puntuk dio to dangob no puntuk, ‘Nigpanaluroy koy, di waro kow nigsayow. Nigpandalawit koy, no waro kow nigsinogow,’ kagi to mgo bato. \v 33 Si Huan no Talagbautismu, niglangkad to nigkoon woy waro nig-inum to inumanon, di nigdoot now sikandin to kagi now to, ‘Pigbusawan sikandin.’ ” \v 34 Kagi ni Hisus, “Koddi no ian Kakoy to Koot-otawan kai to tano, nighondini ad to kaniu no nigkoon ad dio to mgo pagkoonan now woy nig-inum a rod to inumanon di songo nigdoot a now to kagi now to, ‘Tungulon ka soini no lukos woy palainum, woy amigu sikandin to mgo talagkubla to buhis woy mgo otow no makasasalo.’ Sikan ka ogkagion now,” kagi ni Hisus. \v 35 “Dokad di, ka natouan to Magboboot, nakitaan to malogot naan dio to tibo no ogpakatinawo kandin,” kagi ni Hisus. \s1 Si Hisus dio to Baloy ni Simon no Parisiu \r (Matiu 18:23-34; 26:6-13; Markos 14:3-9; Huan 12:1-8) \p \v 36 Duon sagboka no otow to mgo Parisiu no intugun din ki Hisus to oyow dio ogkoon to kandin no baloy. Nighondio si Hisus woy nigsolod on to baloy to Parisiu woy nighibat to kilid din dio to ogkoon.\f + \fr 7:36 \ft Nighibat to mgo otow to gibang no kilid dan duon to mgo ikam to ulunan dio to soog. No ka koonon dan, duon to malopot no lamisaan dio to tankaan dan.\f* \p \v 37 No, duon songo boi to sikan no lunsud no maroot ka oghimuon din. Nigdinog to dio ogkoon si Hisus to baloy to sikan no Parisiu. Sikan ian no nig-alap din dio ka taguanan no nohimu to kalasi no batu no oghingaranan to alabaster no naponu to ogkounawa to lana. \v 38 Duon do nigsasindog ka boi to longod to paa ni Hisus no nakasinogow on sikandin. Nasubid on ka paa ni Hisus no nigtuluan to luwo to boi, no nigpunasan to boi ka paa rin to bulbul din. Napongaan din on to nigpunas, nigharokan din ka paa rin woy nigbus-ugan din on ka paa rin to sikan no mohomut no ogkounawa to lana no nig-alap din. \p \v 39 Nò, ka Parisiu no nigpatugun ki Hisus, pogpitow rin to pighimu to boi ki Hisus, kagi to goinawa rin to, “Man naan poron ko talagnangon pa to kagi to Magboboot ka soin no lukos, ogtokoron din poron ko hontow ka soin no boi no ogpunas to paa rin to makasasalo no boi ian.” \v 40 Kagi ni Hisus no intabak to kagi dut goinawa to tagbanwa to, “Simon, duon ignangon ku koykow.” Kagi to tagbanwa to, “Nokoy naan Maistru ka ignangon nu koddi?” \p \v 41 Nigtabak si Hisus to pananglitan. Kagi rin, “Duon darua no otow no nakasamboy to salapi to songo datu. Ka sagboka, nigsamboy to lalimma no gatus. Ka dangob, kalimmaan do ka nigsambayan din. \v 42 Nò,” kagi ni Hisus, “ko waro makabayad ka sika darua no otow to pig-utang dan, nig-awo on dut datu ka utang to sika darua no otow.” \p Kagi ni Hisus to tagbanwa, “Og-inso a koykow ko hondoi buwa to sika darua ka dakoldakol no goinawa rin to sika datu?” \v 43 Nigtabak si Simon to, “Ian buwa dakol ka goinawa to sikan no otow ka naawo on ka utang din no dakol.” “Hoo,” kagi ni Hisus ki Simon, “malogot ian ka intabak nu.” \v 44 No niglingi si Hisus to boi no kagi ni Hisus ki Simon to, “Ogkitoon nu ka soini no boi. Ganna, to nigsolod a to baloy nu, waro a nu bogayi to woig no ighugas to paa ku unawa to batasan ta, di sikandin atag, nigsubiran din ka paa ku to mgo luwo din no nigpunasan din to bulbul din. \v 45 To nigsolod a,” kagi ni Hisus, “Waro a nu haroki unawa to batasan ta ko duon ogpanumbaloy di ka soini no boi, ligkat to pogsolod ku kai to baloy nu, waro nighagtong ka sikan no boi to ogharok to soin no paa ku. \v 46 Wara a nu sabuki to lana to ulu ku unawa to batasan ta to magaliug, di ka soin no boi, nigbus-ugan din ka paa ku to mahal no ogkounawa to lana no mohomut. \v 47 Kuntoon,” kagi ni Hisus to sika tagbanwa, “ka ignangon ku koykow, napasaylu on to Magboboot ka tibo no mohon-ing no salo to soini no boi no sikan ian to impakita rin ka dakol no goinawa rin koddi. Ko molintok ka salo no napasaylu to songo otow, songo molintok ka goinawa to sika otow dut otow no niglipuas kandin.” \v 48 Kagi ni Hisus to sikan no boi to, “Napasaylu on ka mgo salo nu.” \p \v 49 Nò, ogmakagkagioy ka mgo duma no magaliug no kagi ran, “Hontow ka soini no otow no ogpasaylu to mgo salo to soin no boi?” \v 50 Kagi ni Hisus to sikan no boi to, “Ka pogtuu nu koddi ian nakalipuas koykow to mgo salo nu. Hipanow kad on su malinow on ka goinawa nu dio to tangkaan to Magboboot.” \c 8 \s1 Ka mgo Boi no Ogduma ki Hisus \r (Matiu 13:2-9; Markos 4:1-9) \p \v 1 Duon allow no nighipanow si Hisus no nanagpitsagpit dio to mgo lunsud mgo hilit no nignangonnangon to soini no Maroyow no Nangnangonon tongod to Pogsugu to Magboboot. Nigduma ki Hisus ka mgo hibatoon din no sampulu woy darua. \v 2 Songo nigduma ka pila buwa no mgo boi. Nokani, duon duma no narogilan ka busow dio to lawa ran woy ka duma no nabawian to dalu ran. Ka mgo nigduma, duon si Maria Magdalina, no papitu no busow ka narogil to kandin no lawa, \v 3 si Huana no ian asawa ni Kusa no sikan ka talagbantoy to kalaglagan to gobirnador dan no si Hirodis. Duon dod si Susana, woy mohon-ing dod ka duma no mgo boi. Sikandan ian ka nigbulig ki Hisus mgo duma rin su duon litos no igbulig dan. \s1 Ka Pananglitan ni Hisus Bahin to Talag-orok \r (Matiu 13:1-9; Markos 4:1-9) \p \v 4 Mohon-ing ka mgo otow no nigligkat to mohon-ing no mgo lunsud no dio dan malimud ki Hisus. Nigkagi si Hisus kandan to pananglitan. Kagi rin, \v 5 “Duon ka otow no nighondio to kamot din su ogsawod to boni. Pogsawod din, duon boni no nakasawod dio to dalan. Ka sikan no boni, nariokan do ka duma woy pan-ulibon on to mgo manukmanuk ka duma. \v 6 Duon pad boni no nakasawod dio to batuon no tano. Pogtubu, nalanos do duon su mamara ka tano. \v 7 Duon pad boni no nakasawod dio to sapiniton. Songo ogtulin poron ka homoy di nigbodboran on dut dugion no bunal no noomus on.” \p \v 8 “Duon pad boni no nakasawod to maroyow no tano. Nigtubu woy nigtuga. Ka songo tagdoy nokouma to songo gatus ka bogas din. To niggaani ran on, dakol ka natibug to nagaani ran.” Nigtimul si Hisus no ogkagi to, “Omunaan ko duon talinga now pamminog kow.” \s1 Ka Tuud To mgo Pananglitan \r (Matiu 13:10-13; Markos 4:10-12) \p \v 9 Nig-inso ka mgo hibatoon ni Hisus kandin ko nokoy ka kalitukan to pananglitan din. \v 10 Kagi ni Hisus, “Kaniu no mgo hibatoon ku, kono kow ogkoholoson to Magboboot tongod to mgo otow no ogpasakup to pogsugu din, di ka mgo otow no waro mogpasakup koddi, ognangonan ku ro pinabayo to mgo pananglitan su oyow, agad ogpitow poron, kono ogpakakita. Agad ogdinogon dan, kono ogpakasabut sikandan.”\f + \fr 8:10 \ft Basa ka to Isaias 6:9.\f* \s1 Oglitukon ni Hisus ka Pananglitan din to Sika Og-orok \r (Matiu 13:18-23; Markos 4:13-20) \p \v 11 Kagi ni Hisus, “Soini ka kalitukan to impananglitan ku. Ka boni no insawod to sika og-orok, sikan ka nangnangonon to Magboboot. \v 12 Ka boni no nakasawod to dalan, ian ogkounawaan ka mgo otow no nigdinog to kagi to Magboboot, di to ogdatong on ka igbuyag to mgo busow no og-awoon din on ka kagi to Magboboot no nakatagu to goinawa ran oyow kono dan ogtuu woy to oyow kono dan ogkalipuas to salo dan.” \p \v 13 Ka boni no nakasawod to tano no batuon, ian ogkounawaan ka otow no magaan din ogdinog to nangnangonon to Magboboot no ogkarago woy oghoohoo ian to kagi rin, di ogkounawa to homoy no ogtubu dod di pogkalugoy, waro dalig din, su an-anayan ogtuu ka sikan no mgo otow di ko ogkoumaan on to igkabaybayari ran, magaan dan do ongkori ka pogtuu ran to Magboboot. \p \v 14 No ka tano no dugion no nasawaran to boni, ian ogkounawaan ka otow no ogdinog to kagi to Magboboot di pogkalugoy, ogkatalantan to mgo igkasasow ran, mgo kalaglagan dan, mgo igkarago dan. Unawa to homoy no naliboran on dut dugion no konad ogpakalibuwas ka bogas din, songo kono ogpakatood ka pogtuu to sikan no mgo otow. \p \v 15 No ka maroyow no tano no nasawaran to boni, ian ogkounawaan ka mgo otow no ogdinog to kagi to Magboboot no ogtinawo sikandan woy dio dan isabuk to taliwaro to pusung dan su maroyow ka pogdoromdom dan no ogkoiniatan dan ka malogot ian no nangnangonon. No ka sikan no mgo otow, ogparagas on to batasan dan no ogkounawa on to pogtuu ran su og-aguantoon dan ko nokoy ka ogpokouma kandan no igkabaybayari ran. \s1 Ka Ilawan no Inholos \r (Markos 4:21-25) \p \v 16 Kagi ni Hisus to dangob no pananglitan din, “Ko ogparokotan ta ka ilawan, kono ta igholos dio to liang, songo kono ta igsabuk dio to kono ogkakitaan. Dio ta atag isabuk to ampow oyow ka mgo otow no ogsolod to baloy, ogkabat-awan ka ogbayaan dan no ogsolod. \v 17 Tibo no inkaholos, ogbatukon do no ogkakitaan. Woy tibo no kono igpayag, ogkatagaan on.” \v 18 Kagi ni Hisus, “Ay-ayari now to ogpamminog su ka sikan no otow no oggongon to kagi to Magboboot, ogkatimtimulan on ka igkatagaanan din, di ka otow no nahan din no nigtuu, di duon to ulu rin do, ogkaawo do ka sikan no doisok no duon to ulu din.” \s1 Ka Inoy mgo Hari ni Hisus \r (Matiu 12:46-50; Markos 3:31-35) \p \v 19 No, nokouma ka inoy ni Hisus woy ka mgo hari rin di waro makarani kandin su mohon-ing ka mgo otow. \v 20 Kagi to mgo otow ki Hisus to, “Dio to libuwasan ka inoy nu woy ka mgo hari nu. Ogpohondio ka poron.” \v 21 Nigtabak si Hisus kandan to, “Ka mgo otow no ogpamminog woy ogtuman to kagi to Magboboot, sikandan ka ogkounawa to inoy ku woy mgo hari ku,” kagi ni Hisus. \s1 Nasaparan ni Hisus ka Dakol no Kalamag woy luwak \r (Matiu 8:23-27; Markos 4:36-41; 6:47-52; Huan 6:16-21) \p \v 22 Songo allow nanakoy si Hisus mgo hibatoon din to balutu. Kagi ni Hisus kandan, “Talipag kinow dio to doipag to soini no lanow.” Nò, nigtalipag dan on. \v 23 To ogtalipag pad sikandan, nohirogo atag si Hisus. \p Nò, natokow on sikandan to dakol no kalamag woy dakol no luwak no ogkasoloran porom ka balutu dan to woig no og-anlod poron. Ogkoirapan sikandan. \v 24 Ka mgo hibatoon ni Hisus, nigdalapak kandin no nohirogo woy nigpukow ran sikandin. Kagi ran kandin to, “Buyag. Buyag. Ogkamatoy kinow on!” Nighimata on si Hisus no nig-onow no nigparagas no nigsasindog woy nigsaparan din ka kalamag woy ka luwak no dakol. Nò, nighagtong on ka kalamag woy nigkilos on ka woig no nigmalongon on. \p \v 25 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din, “Hondoi naan ka pogsalig now koddi?” Di nahallok ka mgo hibatoon din woy dakol ka igkoinuinu ran no nigmoin-insooy no kagi ran, “Hontow naan ka soin no lukos? Agad ka kalamag woy ka luwak, ogkasaparan din do.” \s1 Nigdogil ni Hisus ka mgo Busow to Sagboka no Lukos \r (Matiu 8:28-34; Markos 5:1-20) \p \v 26 Nigdatong on si Hisus duma to mgo hibatoon din dio to doipag to lanow to Galilia no dio to sikan no ugpaan nighingaranan dan to Gadara. \v 27-29 Duon lukos dio to Gadara no pigbusawan. Nalugoy on sikandin woy kono ogkikinabo; oglobas do ian. Kono og-ugpo dio to baloy su dio og-ugpo to mgo pilang no lobonganan. Malasi ogbangguti to karina mgo igpakagat no putow woy pigbantayan sikandin to mgo duma rin. Di ogbigtawon din do ka mgo imbanggut kandin, woy ogginanuyon to busow ka sika otow dio to holholawan. \p Nò, to niglogsad si Hisus, nigtagbu sikandin to sikan no otow no pigbusawan. Pogkita rin ki Hisus, nigngangang woy niglangkob sikandin dio to tangkaan ni Hisus. Nigsugu on ni Hisus ka busow su ogdogilon din. No sikan ian to nigbabansagon ka otow no pigbusawan no kagi rin to, “Hisus, Anak to Magboboot, nokoy ka tuud nu koddi? Pangayungpu a koykow to kono a nu bag logpari.” \v 30 Nig-inso ni Hisus, “Hontow naan ka ngaran nu?” Nigtabak ka otow to, “si Darasigi ka ngaran ku.” Sikan ka tabak din su marasig ka mgo busow no nigsolod to lawa to sikan no otow. \v 31 Nigpohoy-uhoy-u ka mgo busow ki Hisus to, “kono koy patinugpua dio to maralom no linow no oglogparanan.” \p \v 32 Mohon-ing ka mgo babuy no nigpamukal dio to masandig. Nigpohoy-uhoy-u ka mgo busow dio ki Hisus to, “Dio koy pasolora to sikan no mgo babuy.” Nighoo si Hisus, \v 33 no nan-awo ka mgo busow ligkat to otow no nigsolod on to mgo babuy. Nò, ka tibo no sikan no mgo babuy no mohon-ing, nigmamallaguy no nakatinugpu sikandan dio to lanow woy nalonod ka tibo no mgo babuy. \p \v 34 No, ka mgo lukos no nigbantoy to babuy, pogkita ran ko noomonu ka pigbusawan woy ka babuy, nigpallaguy sikandan. Tibaan dan pannangoni ka dio to lunsud woy ka dio to mgo hilit. \v 35 Sikan ian no nanhondio ka mgo otow su ogpitawon dan ko noomonu on ka lukos no pigbusawan on. To nigdatong ka mgo otow dio ki Hisus, nigkita ran ka lukos no warad on ka mgo busow to lawa rin. Nanginabo on no duon on nigpinpinnuu to marani to paa ni Hisus. Maroyow on ka pogdoromdom din to warad ka mgo busow. Di nahallok ka mgo otow. \v 36 No ka an-anayan no mgo otow no nigkita ko noomonu ka pigbusawan woy ka babuy, nignangonan dan ka duma no mgo otow to pigmonu to pigbawi ka otow no pigbusawan. \v 37-38 No ka tibo no mgo otow no taga Girasa, woy ka mgo otow no nigligkat to mgo hilit, nigkagian dan si Hisus to oyow og-ongkoran din ka kandan no tano. Ian ka kagi ran su natokow on ian to dakol no ingkahallok dan puun to koin-inuan no impapitow ni Hisus kandan. Dokad di, ka pigbusawan no naawaan to mgo busow, nigbuyu din ki Hisus to, \p “Ogduma ad poron koykow.” \v 39 Di waro dumaa ni Hisus. Pinohipanow on ni Hisus ka otow to kagi rin to, “Uli kad on dio to ugpaan now no ipamatbat nu dio to mgo otow to dakol ka kohoy-u to Magboboot koykow.” \p Ka otow no pigbusawan no nabawian on, nighipanow on no nignangnangonan din ka tibo no mgo otow dio to lunsud din to tibo ka pighimu ni Hisus kandin. \s1 Ka Anak ni Hairu woy ka Boi no Niggongonan din to Ilis to Kinabo ni Hisus \r (Matiu 9:18-26; Markos 5:22-43) \p \v 40 Poglibong woy ni Hisus dio to doipag to sikan no lanow, nakatagbu sikandan to mohon-ing no mgo otow su tibo sikandan, ogtatagad to poglibong din. \p \v 41 No, nokouma ka sagboka no igbuyag to anaranan to mgo og-ampu. Ka ngaran to sikan no igbuyag, si Hairu no niglangkob dio to marani to paa ni Hisus, no nigbuyu din ki Hisus to ogduma kandin dio to baloy rin, \v 42 su duon bugtung no anak din no boi no sampulu woy darua ka tuid din no kai naan do to liog din ka goinawa rin. \p Nò, to nighipanow si Hisus no oghondio to baloy ni Hairu, nalingotan sikandin to mohon-ing no mgo otow no ogduma kandin. \v 43 Duon songo boi no nigduma no ungod oglangosa no sampulu on no tuid woy darua ka soini no oggoramon din. Agad hontow ka ogtambal kandin, kono ogpakatambal. \v 44 No ka sika boi, songo nigluyud ki Hisus no nigdulug kai to poka rin woy nigtinduk din do bag ka sikaran to kinabo din. Sikan do ian nò, nigtigpok on ka langosa rin. \p \v 45 Nig-inso ni Hisus, “Hontow ka nigsamsam to kinabo ku?” Di nigwaro-waro ka tibo no mgo otow. Kagi atag ni Pedro ki Hisus to, “Amana to og-inso ka. Nokoy naan to mohon-ing no mgo otow no nokog-akob-akob no marani on lagboy dio to koykow?” \v 46 Nigtabak si Hisus kandin to, “Duon ian otow no nigsamsam koddi su niggoram ku to duon niglibuwas no kabogbogan no nigpuun kai to koddi.” \p \v 47 To nataga on ka sikan no boi to kono ogpakaholos ki Hisus to pighimu rin, nigdani ki Hisus no nigluhud kai to tangkaan din. Nigkolkol ka boi. No kai to tangkaan to tibo no mgo otow innangon din ki Hisus to tuud din no ogsamsam to kinabo din to, “To nigsamsam ad to kinabo nu nò nabawian on ka dalu ku.” \v 48 Kagi ni Hisus, “Igi, ian to noulian kad su ligkat to pogtuu nu koddi. Uli kad on su malinowon kad.” \p \v 49 To nigkagikagi pad si Hisus, duon otow no nokouma puun to baloy ni Hairu. Sikandin ka sika no igbuyag to anaranan to mgo og-ampu. Kagi to sika lukos ki Hairu to, “Kono nud on ogsasawa ka Maistru su namatoy on ka anak nu.” \v 50 Nakarinog si Hisus no nigtabak atag ki Hairu to, “Ko ka ogkasasow to anak nu. Salig ka ro koddi su ogkoulian do.” \p \v 51 To pogkouma woy ni Hisus to baloy ni Hairu, wa din palopawa ka duma no mgo otow. Ian do nakaruma ki Hisus si Pedro, si Huan, si Santiago woy ka inoy mgo amoy to sika bato no namatoy. \v 52 No ka mgo otow dio to solod to baloy, tibo naninsinogow woy nigpandawot. Di kagi ni Hisus, “Kono kow ogmaninsinogow. Waro mamatoy sikandin; nokoirogo do tigbal.” \v 53 Di nigngisian dan si Hisus su natagaan dan to namatoy on ka bato. \v 54 Di niggongonan ni Hisus ka bolad to bato no kagi rin to, “Igi, onow kad on.” \v 55 Nò, nouli ka goinawa to bato no nig-onow on nigparagas no nigsasindog sikandin. No innangon ni Hisus kandan to ogpakoonon ka bato. \v 56 Noinuinu ka inoy mgo amoy to bato di nigsugu ni Hisus kandan to, “kono kow ognangonnangon to agad hontow otawa to soini ka nighimu ku.” \c 9 \s1 Pigpohipanow ni Hisus ka Sampulu woy Darua no Hibatoon din \r (Matiu 10:9-15; 14:1,2; Markos 6:8-11,14-16) \p \v 1 Piglimud ni Hisus ka sikan no sampulu woy darua no hibatoon din, no nigbogayan din on sikandan to kabogbogan to ogpakarogil to agad nokoy no busow woy oyow songo ogpakabawi to agad nokoy no dalu to mgo otow. \v 2 No pigsugu ni Hisus ka mgo hibatoon din dio to agad hondoi oyow ognangonan dan ka mgo otow bahin to Pogsugu to Magboboot, woy songo pigsugu ni Hisus ka mgo hibatoon din oyow songo ogkabawian dan ka nandaralu. \p \v 3 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din, “To poghipanow now, kono kow og-alap to agad nokoy. Kono now alapa ka kabil, bolow, salapi, tukod, agad to duma no kinabo, kono now alapa. \v 4 Ko hondoi no baloy ka ogdatongan now, palinggalat kow taman to oghipanow kow on. \v 5 Agad hondoi no lunsud ko kono kow ogpalopowan,” kagi, “ko ogpokohipanow kow on no ogligkat to sikan no lunsud, topungi now ka paa now oyow ogkaawo ka basak no igpatokod now to waro labot now to sikan no lunsud ko oglogparan sikandan to Magboboot,” kagi ni Hisus. \p \v 6 Nigligkat on ka mgo hibatoon no nighondio to mgo lunsud, no agad hondoi ran makabayo, nignangnangonan dan ka mgo otow to Maroyow no Nangnangonon, woy nigbawian dan ka mgo otow no nandaralu. \s1 Ka Igkasasow ni Hirodis \r (Matiu 14:1-12; Markos 6:14-29) \p \v 7 To nigdinog si Gobirnador Hirodis to mgo hinimuan ni Hisus, nasasow lagboy sikandin su duon mgo otow no nignangon to nootawan si Huan no Talagbautismu ligkat to kamatayon din. \v 8 Kagi atag to duma no mgo otow to si Elias buwa\f + \fr 9:8 \ft Si Elias ka sagboka no talagnangon to kagi to Magboboot dongan no nahan dan no oglibong to ogpanagana to dalan to Lagboy no Igbuyag ta.\f* no dongan no talagnangon to kagi to Magboboot no nig-uli. No kagi to duma no mgo otow man do, to nootawan buwa ka songo talagnangon to kagi to Magboboot no ogkounawa to mgo talagnangon to kabubuyagan ta dongan. \p \v 9 Kagi ni Hirodis, “Nigpatamporan kud on man ka liog ni Huan, no hontow naan buwa ka sikan no otow no narinogan ku?” No natimulan do ka tuud din to ogkikita poron ki Hisus. \s1 Pigpakoon ni Hisus ka Lalima no Libu no mgo Otow \r (Matiu 14:13-21; Markos 6:32-44; Huan 6:5-13) \p \v 10 No, nanlibong on ka mgo hibatoon ni Hisus dio to kandin no innangonnangon dan ki Hisus ka tibo no nabayaan dan mgo hinimuan dan. Pogkaponga, nigduma ni Hisus ka mgo hibatoon din dio to awayan dio to marani to songo ugpaan no nighingaranan to Bitsaida. \v 11 Di pogdinog to mohon-ing no mgo otow to nighipanow woy si Hisus, nanundul kandan dio to Bitsaida. Nigtinawo ni Hisus ka mgo otow no nignangnangonan din sikandan bahin to Pogsugu to Magboboot woy nigbawian din ka mgo otow no nigdaralu. \p \v 12 To ogmarani ogkahapun ka allow no ka sika sampulu woy darua no hibatoon ni Hisus, nandani kandin no kagi ran, “Buyag, pohipanawa nud on ka mgo otow dio to marani no mgo lunsud, mgo hilit oyow ogpamangho to ogpohibatan dan woy ogpakaboli to ogkoonon dan, su waro man baloy kai.” \p \v 13 Di nigtabak ni Hisus ka mgo hibatoon din to, “Kaniu ka ogpakoon to soini no mgo otow.” Kagi to mgo hibatoon din to, “Ogmonuon noy naan to duon do lalimma no malison no paan ta woy darua ro no malison no ngalap to woig kai to kanami? Og-inso koy koykow ko ogpohipanawon koy nu oyow ogbolion noy ka litos to pogkoon to soini no mohon-ing no mgo otow?” \v 14 Sikan ian ka kagi ran su duon dio buwa lalimma no libu ka lukos.\f + \fr 9:14 \ft Duon dod ka mgo boi woy ka mgo bato.\f* Nigkagian ni Hisus ka mgo hibatoon din to, “Baara now ka mgo otow tag kalimmaan woy papinnuua now.” \v 15 Ka mgo hibatoon ni Hisus, nigtuman dan ka kagi rin no nigpapinnuu ran on ka mohon-ing no mgo otow. \p \v 16 No, nigpurut ni Hisus ka lalimma no malison no paan woy ka darua no ngalap to woig no niglonghag si Hisus to langit no nigpasalamatan din ka Magboboot. Pogkaponga rin, niglotiblotib din on ka sikan no paan woy sikan no darua no ngalap to woig. Pogkaponga rin to nanlotiblotib, imbogoy rin dio to mgo hibatoon din no inlogoblogob dan on dio to sikan no mohon-ing no mgo otow. \v 17 Tibo no mgo otow, nakakoon taman to nalantoy on. Pigpurut dan on ka nasamo naponu ka sampulu no bukag woy darua to mgo lotibon to paan woy ngalap to woig. \s1 Nignangon ni Pedro to si Hisus ka Im-imanan to mgo Koot-otawan \r (Matiu 16:13-16; Markos 8:27-29) \p \v 18 Songo allow nig-ampu si Hisus dio to awayan no ka mgo hibatoon din do ka nigduma. Nig-inso si Hisus kandan to, “Hontow a to goinawa to mgo otow?” \v 19 Kagi to mgo hibatoon din, “Duon mgo otow no kagi ran no sikoykow si Huan no Talagbautismu. Ka duma no mgo otow, nigkagi ran to sikoykow si Elias, ka dongan no talagnangon to kagi to Magboboot. Woy duon duma pad no mgo otow, no kagi ran, sikoykow ka sagboka no namatoy no dongan no talagnangon to kagi to Magboboot no nig-uli,” kagi ran. \p \v 20 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din, “No sikaniu atag, nokoy ka kaniu no tabak? Hontow a to kaniu no goinawa?” Nigtabak si Pedro to, “Sikoykow, ka Kristu no Im-imanan to mgo Koot-otawan to Igdatu noy uromo,” kagi ni Pedro. \s1 Inpanoy ni Hisus ka Pog-aguanta rin woy ka Kamatayon din \r (Matiu 16:21-28; Markos 8:31–9:1) \p \v 21 Di nig-utusan ni Hisus ka mgo hibatoon din to oyow kono dan pad ognangonan ka agad hontow to sikandin ian ka Kristu. \v 22 Kagi rin to, “Koddi no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, og-awoson to ogkabaybayaran a pad. Ka mgo tahuronon to mgo Hudiu woy ka mgo igbuyag no mgo talagpanubad to Magboboot no dio to Dakol no Ampuanan ta, woy duma to mgo talag-anad to Balaod ta, ogsamilian a ran woy og-iniugan a ran no ogpohimatayan a ran di ka igkatatolu no allow to pogkamatoy ku, ogkootawan a ro.” \p \v 23 Nigparagas si Hisus to kagi rin to tibo no namminog kandin to, “Ko duon otow no ogpasakup koddi, og-awoson din to kono din ogkannugunan ka lawa rin no og-unug to koddi no goinawa. No allow-allow ogtiangon din ka kandin no krus.\f + \fr 9:23 \ft Ka lituk: Ogpanagana ki to ogkabaybayaran woy ko ogkamatoy ki to sakup ki ni Hisus.\f* \v 24 Ian ka ogkagion ku,” kagi ni Hisus, “su agad hontow no ogkannugunan din ka soini no kouyagan din kai to tano, warad nasi kandin to mohuri no allow. Di ko ogbalagaron din on ka soini no kouyagan din kai to tano su puun to ian din on ogtumanon ka ogkoiniatan ku, duon ka kalipuasan din to mohuri no allow. \v 25 Agad ogkapurut nu ka tibo no karoyawan kai to tano,” kagi ni Hisus, “waro ian pulus ko ian ka igkaawo to kouyagan nu dio to Magboboot.” \p \v 26 Kagi ni Hisus, “Ko ogkasipod ka songo otow to ognangon to koddi ka igbuyag din woy ko ogkasipod to ig-anad ku kuntoon, sikandin ka igkasipod to Kakoy to Koot-otawan to poglibong din kai to tano lagkos to kandin no kalayagi woy ka kalayagi to Amoy rin mgo diwata no suguonon to Magboboot. \v 27 Malogot ian ka kagi ku kaniu to duon mgo otow kai kuntoon no kono pad ogkamatoy taman to ogkakitaan dan on ka Pogsugu to Magboboot.” \s1 Ka Pogkahalin to Langlanguwan ni Hisus \r (Matiu 17:1-8; Markos 9:2-8) \p \v 28 To nigligad pad buwa ka songo simana no nigduma ni Hisus si Pedro, si Huan woy si Santiago no nigtakarog dan to bubungan su og-ampu to Magboboot. \v 29 To pog-ampu ni Hisus, nahalin on ka langlanguwan din, no ka sabinit din, lagboy no malayag woy lagboy no maputi no nanilaksilak no ogpamalusigsig. \v 30 Inkatokow ran no nigkita ran ka darua no otow no ogpaal-alukuy sikandan ki Hisus. Sikandan, si Moisis woy si Elias.\f + \fr 9:30 \ft Mgo kaap-apuan dan no nalugoy on dio to Langit si Moisis woy si Elias.\f* \v 31 Songo niglayag ka sabinit dan. Ka pogpaalukuyoy ran ki Hisus, bahin to kamatayon ni Hisus no dio ogkatuman to lunsud to Hirusalim. \p \v 32 Nohirogo lagboy woy si Pedro no ko nokohimata on sikandan nigkita ran ka kalayagi ni Hisus woy ka darua no otow no nigsasindog to longod din. \v 33 No ogbunsud on ogligkat ka darua no otow duon to longod ni Hisus, no kagi ni Pedro ki Hisus to, “Maroyow to kai koy. Oghimuon noy ka tatolu no tukbung, sagboka litos koykow, ka dangob litos ki Moisis, no ka igkatatolu, litos ki Elias.” Sikan ka kagi ni Pedro su nahallok lagboy sikandin su wa din matagoi ko nokoy poron ka litos no ogkagion din. \v 34 To waro pad nakaponga si Pedro to kagi rin, nakataliwaro sikandan to gapun no nahallok on ka mgo hibatoon ni Hisus su nabukusan sikandan to sikan no gapun. \p \v 35 Nò, duon kagi to Magboboot no nigpuun dio to taliwaro to sikan no gapun. Kagi, “Soini ka Anak ku no nig-alam kud; pamminog kow kandin.”\f + \fr 9:35 \ft Basa ka to Isaias 42:1.\f* \v 36 Pogkaponga to sikan no kagi, nigkita ran si Hisus to sasagboka rin naan do. Ka sikan no tatolu no hibatoon ni Hisus, waro nignangon to nigkita ran. Agad hontow otawa, waro dan pad inangon ka nigkita ran. \s1 Nigbawian ni Hisus ka Bato no Nigbusawan \r (Matiu 17:14-18,22,23; Markos 9:14-27,30-32) \p \v 37 Pogkapawo no nigtupang on woy si Hisus dio to bubungan, mohon-ing lagboy ka mgo otow no nigtagbu ki Hisus. \v 38 No duon otow dio to taliwaro to sikan no nalibulung no mgo otow no nigpaagbotan din to nigkagi ki Hisus to, “Maistru, kohoy-ui a nu. Pitow ka to anak ku no lukos no bugtung no anak ku. \v 39 Duon busow no ogbakuson sikandin no inogo on ogpakangangang ka bato no komoron ka lawa rin woy ogbubuko ka bo-bo din. Ungod oghisakiti to busow ka lawa to bato no kono poron oglokaan to sika busow,” kagi to amoy to bato. \v 40 “No nigbuyu ku poron ka mgo hibatoon nu to ogdogilon dan poron ka busow, di kono ogpakarogil sikandan.” \p \v 41 Nigtabak si Hisus to, “Wow kaniu no mgo otow no waro pogtuu now, dakol ka sayop now. Kapilaan a pad dini to kaniu? Kapilaan a ro ogpakaantus kaniu?” Kagi ni Hisus, “Alapa nu ka anak nu kai to koddi.” \v 42 No pogdani to bato ki Hisus, impaagbot usunga to busow ka bato dio to tano woy ogkomoron on ka lawa to bato. Di pigsaparan ni Hisus ka busow oyow oglibuwas on dio to lawa to bato, nabawian on ka bato. Pogkaponga duon, in-uli on ni Hisus ka bato dio to amoy rin. \v 43 No ka tibo no mgo otow, noinuinu sikandan to sikan no kabogbogan no dakol no nigligkat dio to Magboboot. \s1 Nighutuk man do ni Hisus Ipanoy Innangon ka Igkamatoy rin \r (Matiu 17:22,23; Markos 9:30-32) \p Tagood to igkoinuinu ran bahin to tibo no nighimu ni Hisus, nigkagi ni Hisus to mgo hibatoon din to, \v 44 “Indani now ka soini no kagion ku kaniu, su koddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ogdakopon ad no ighatod a dio to mgo otow no ian ogboboot koddi.” \v 45 Di waro masabuti to mgo hibatoon din ko nokoy ka kalitukan to sikan no kagi ni Hisus su nokoholos ka kalitukan to soini oyow kono dan pad ogpakasabut. Ka mgo hibatoon ni Hisus, og-inso poron kandin ko nokoy ka kalitukan di nahallok no og-inso. \s1 Hontow ka Labow no Hibatoon \r (Matiu 18:1-5; Markos 9:33-40) \p \v 46 Ka mgo hibatoon ni Hisus, nigpaap-apuloy ko hontow dapit kandan ka labow to ngaran. \v 47 Dokad di to nataga si Hisus to bantaan dut goinawa to mgo hibatoon din, nigpurut din ka songo bato no impasasindog din to longod din. \v 48 Kagi ni Hisus kandan, “Agad hondoi no otow no ogtinawoon din ka soin no bato su ka goinawa rin koddi, songo ogtinawo ian koddi. No ko hontow ka ogtinawo koddi, songo ogtinawoon din pad ka Magboboot no nigsugu koddi,” kagi ni Hisus. “No ka duma now no kono ogpalabow so ngaran din dio to tangkaan now, sikan ian ka labow so ngaran dio to tangkaan to Magboboot.” \s1 Ko Kono no Usig ta, Ogdapig Kanta \r (Markos 9:38-40) \p \v 49 Kagi ni Huan, “Maistru, pigkita noy ka songo otow no nighingaran to ngaran nu su oyow ogkaawo on ka mgo busow dio to to lawa to mgo otow, di nigsaparan noy on su soini no otow, kono no sakup ta sikandin.” \v 50 Kagi ni Hisus, “Kono now sapari, su ka otow no kono og-atu kanta, duma ta rod sikandin.” \s1 Ka Ugpaan dio to Samaria, Waro Mogtinawo ki Hisus \p \v 51 To marani on ka allow ni Hisus no magaan on ogbatuna sikandin dio to Langit, nighogot din ka bantaan din to oghondio to Hirusalim woy nigpanagana rin ka goinawa rin to agad nokoy ka ogko-umaan kandin dio. \v 52 Duon mgo otow no pinohun-a ni Hisus dio to sagboka no lunsud dio to Probinsia to Samaria oyow ogpanagana ko ogdatong on woy sikandan. \v 53 Di kono no Hudiu ka mgo otow dio to sikan no lunsud woy kono ogtinawo to ogsagpit woy si Hisus dio to kandan su nataga sikandan to tuud ni Hisus ian to oghondio to Hirusalim to Dakol no Ampuanan.\f + \fr 9:53 \ft Nahan dan to dio to kandan ka malogot no Ampuanan no kono ogpakabulig ka mgo otow no oghondio to Ampuanan dio to Hirusalim.\f* \v 54 Ka hibatoon ni Hisus no si Huan darua ki Santiago, pogkataga ran to kono ogpasagpiton dio to taga Samaria si Hisus, nig-inso dan kandin to, “Buyag, litos buwa ko ogbuyu koy porom to ogpo-uranan to hapuy no ogpuun dio to langit oyow ogkasilaban on ka sikan no mgo otow?”\f + \fr 9:54 \ft Basa ka to 2 Mga Hari 1:10.\f* \v 55 Di piglingi ni Hisus no nigsaparan din ka mgo hibatoon din. \v 56 No nigparagas woy si Hisus no nighipanow no oghondio to dangob no lunsud. \s1 Ka mgo Ogduma Porom ki Hisus \r (Matiu 8:19-22) \p \v 57 Poghipanow woy ni Hisus dio to dalan, duon otow no nigkagi ki Hisus to, “Agad hondoi ka ogdolog, ogdumaruma a koykow.” \v 58 Kagi ni Hisus kandin to, “Ka mgo laku, duon atag ka ogkougpaan dan, no ka mgo manukmanuk, songo duon dod salag dan, di koddi atag no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, waro baloy ku no ogkohimalayan ku.” \p \v 59 Nigkagian ni Hisus ka dangob no otow to, “Duma ka koddi.” Di nigkagi to sikan no otow ki Hisus to, “Paag-agari a nu pa ko og-uli a pad oyow iglobong ku pad ka amoy ku.” \v 60 Di kagi ni Hisus kandin to, “Balagara nu pa su ka mgo oglobong to sikan no namatoy, sikandan ian no wa pad nigtinawo to Magboboot. Sikoykow atag,” kagi ni Hisus, “hipanow kad on no nangnangoni nu ka mgo otow tongod to Pogsugu to Magboboot.” \p \v 61 Kagi to dangob no otow ki Hisus to, “Buyag, ogduma a poron koykow di paag-agari a nu pa oyow ogpanuguntugun a pad to mgo otow dio to baloy ku.” \v 62 Nigtabak si Hisus to, “Ko hontow no otow no ogdaru no ungod oglingi-lingi, kono matul-id ka dalan din. Ogkounawa ka sika otow no katiglingi-oy ka goinawa rin dio to baloy rin; kono no litos dio to Pogsugu to Magboboot.” \c 10 \s1 Pigsugu ni Hisus ka Kapituan woy Darua no mgo Sakup din \r (Matiu 10:9-15; 11:21-23; Lukas 9:3-5) \p \v 1 Pogkaponga to soini, nig-alam ni Hisus to kapituan woy darua no mgo sakup din, no man darua ka ogsuguon din no ogpohun-oon din dio to agad hondoi no lunsud mgo hilit no songo ogkabayaan din to oghondio. \p \v 2 Nigkagi sikandin to “Dakol ka oggaanion porom di ka mgo oggaani, manalingboka ro. Ampu kow to Magboboot oyow ogsugu sikandin to mgo oggaani dio to kandin no kamot.” \p \v 3 “Nò,” kagi ni Hisus to sika kapituan woy darua no mgo sakup din to, “Hipanow kow on di doyroyow kow su sikaniu, ian now ogkounawaan ka maamuk no ayam no oghingaranan to karniru, di dio to oghondian now, duon mgo otow no mabulut no ian ogkounawaan ka magintalunan no asu no ogpammuod to ayam. \v 4 Kono kow og-alap to pitaka now. Agad kabil, kono, mgo sapatus, kono kow og-alap. Paragas kow ro dio to ogdatongan now. Ko duon otow no ogkabayaan now dio to dalan, ko kow ogsagdok oyow to pog-alukuy kandin. \v 5 Ko hondoi no baloy ka ogkalopowan now, kagii now ka mgo tagbanwa to, ‘Kaniu no og-ugpo kai to soin no baloy, ogkohoy-uan kow to Magboboot.’ \v 6 No ko duon molungangon no otow no og-ugpo to sikan no baloy woy maawang ka goinawa rin kaniu, litos to ogbogayan sikandan to karoyawan, di ko konon maawang ka goinawa rin kaniu, ka karoyawan now no innangon now, ogpokouli do kaniu.” \p \v 7 “Ko hondoi no baloy ka ogdatongan now dio to songo lunsud, palinggalat kow to sikan no baloy taman to oghipanow kow on. Ian now ro koona woy inuma ka igbogoy to tagbanwa kaniu su litos no ogkabayaran ka talabau now. Ko kow oghalinhalin to pogdatongan now,” kagi ni Hisus. \v 8 “Agad hondoi no lunsud ka oghondian now, ko maroyow ka goinawa ran to ogpougpaan kow, agad nokoy ka ogpakoon kaniu, koona now. \v 9 Ligkat to kabogbogan ku, bawii now ka mgo otow to sikan no lunsud ko duon ogmandaralu. Nangnangoni now ka mgo otow to, ‘Marani on ka Pogsugu to Magboboot kaniu.’ ” \p \v 10 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Agad hondoi no lunsud ka oghondian now, ko kono ogpamminogon to mgo otow ka nangnangonon now, libuwas kow dio to taliwaro to sikan no lunsud no kagii now sikandan to, \v 11 ‘Agad ka basak to soin no lunsud now, ogtopungan noy no igpo-indan noy kaniu to warad on labot noy kaniu. Di indani now ka inkagi noy kaniu to nigmarani kow poron to Pogsugu to Magboboot.’ ” Ian ka innangon ni Hisus to mgo hibatoon din. \v 12 “Soini ka ignangon ku kaniu. To allow to Magboboot no ogbobootan din ka mgo otow, ka iglogpad to sikan no lunsud no wa tinawo kaniu, dakoldakol pad to iglogpad din to mgo otow no taga Suduma.”\f + \fr 10:12 \ft Basa ka to Genesis 19:24.\f* \p \v 13 “Koy-u kaniu porom no mgo taga Korasin,” kagi ni Hisus, “woy mgo taga Bitsaida, su mohon-ing ka nigkita now no kabogbogan to nigbawian kud ka mgo otow to mgo masakit dan dio to mgo lunsud now di wa kow mogtuu koddi. Ka soini pa no nigkita now, ko nohimu pa dongan dio to mgo lunsud to Tiru woy Sidon, magaan dan poron ongkori ka mgo maroot no batasan dan no ogsasabinit pa poron to manggad no pighimu no saku woy ogpinpinnuu pa poron to atigbun igpoindanan dan to masakit so goinawa ran to mgo salo dan.”\f + \fr 10:13 \ft Basa ka to Ezequiel 26:1, Joel 3:4.\f* \v 14 Kagi ni Hisus, “To allow on to ogbobootan to Magboboot ka mgo otow, mamolintok pad ka iglogpad din to mgo taga Tiru woy mgo taga Sidon to iglogpad din kaniu no mgo taga Korasin woy taga Bitsaida.” \p \v 15 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Kaniu no mgo taga Kapirnaum, nahan now buwa to sikaniu ka labowlabow to duma no mgo lunsud, dokad di to igdogpak kow atag dio to logparanan no hapuy.” \p \v 16 Kagi ni Hisus to hibatoon din to, “Ka otow no ogpamminog kaniu, ogpamminog koddi, no ka otow no og-iniug kaniu, songo ogkounawa ro to og-iniug koddi, no ka og-iniug koddi, songo og-iniugan din do ka Magboboot no nigsugu koddi kai,” kagi ni Hisus. \p \v 17 Nò, nigtuman on to sikan no kapituan woy darua no mgo sakup no insugu ni Hisus no nan-uli on sikandan. Narago-dago ka goinawa ran no kagi ran ki Hisus to, “Buyag, agad ka mgo busow, ogpaagad-agad kanami to ogdogilon noy on pinabayo to ngaran nu.” \p \v 18 Kagi ni Hisus kandan, “Nakitaan kud si Satanas no ian igbuyag to mgo busow no noulug on nigligkat to Langit su naroog on. Unawa to kilat no nigligkat dio to langit ka pogkoulug din. \v 19 Indani now soini to imbogoy kud kaniu to kabogbogan to oyow ogpokohimu kow ogdiok to ulod woy ko salipitsipit woy ogkaroog now ka tibo no kabogbogan ni Satanas. Warad on ogkoomonuan now.” \v 20 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Kono kow ogkarago to ogpakarogil kow on to busow woy ogpaagad-agad on kaniu ka mgo busow ko ogdogilon now, kono now ogkaragoi to sikan. Ian now nasi karagoi ka ngaran now no nakasulat on dio to Langit.” \s1 Ka Igkarago ni Hisus \r (Matiu 11:25-27; 13:16,17) \p \v 21 Ka sikan no allow, nabogayan si Hisus to igkarago din no nigpuun to Gimukud to Magboboot, no kagi rin, “Amoy ku no Magboboot dio to Langit woy kai to tano, ogpasalamatan ku sikoykow su ka soini no inholos nud dongan dio to duon natouanan dan, ian nu ro pasabuta ka mgo otow no molintok do bag so natouan dan. Hoo, Amoy ku, su sikan ian ka pogboot nu no igkoiniat nu.” \p \v 22 No, kagi ni Hisus to mgo otow, “Ka koddi no Amoy ka nigbogoy to tibo no katondanan koddi. Woy ka Amoy ku ro ka ogkataga ko hontow a. No unawa, ian koddi do no anak din, ogkataga a to Amoy ku ko hontow sikandin. Songo ogkataga ka sika mgo otow no og-alamon ku ko hontow ka Amoy ku.” \p \v 23 Nigtangko si Hisus to mgo hibatoon din no nigkagian din sikandan do. Kagi ni Hisus to, “Ogkapulusan kow su nakakita kow to mgo hinimuan ku. \v 24 Malogot ian ka ignangon ku kaniu to mohon-ing dongan ka mgo talagnangon to kagi to Magboboot woy mgo Labow no mgo Igbuyag to mgo ugpaan no noiniat poron to ogpitow to nakita now di wa dan makakita. Ogkoiniatan dan poron no ogdinog to narinog now di songo waro sikandan makarinog to pigdinog now,” kagi ni Hisus.\f + \fr 10:24 \ft Wa dan nigdinog woy ko nakakita su sikandan ka kapunganan ni Hisus; wa pad mootow si Hisus kai to tano.\f* \s1 Nokoy ka Labow no Sugu \r (Matiu 22:34-40; Markos 12:28-31) \p \v 25 Duon songo talag-anad to Balaod to mgo Hudiu no nighondio ki Hisus su og-ol-ologan din poron ogpasayopa sikandin to igtabak din to inso din kandin. Kagi rin ki Hisus to, “Maistru, ogmomonu ad oyow ogkabogayan a to kouyagan no waro katamanan?” \v 26 Kagi ni Hisus kandin to, “Nokoy ka dongan no impasulat to kinagian to Magboboot? Nokoy ka nasabutan nu to pigbasa nu?” \v 27 Nigtabak ka otow ki Hisus to, “Kagi to Balaod to, ogtiboon ta ka goinawa ta dio to Magboboot. Woy songo ogtiboon ta ka dayagang ta to ogtuman to igsugu din puun to dakol no goinawa ta kandin, woy ogtiboon ta ka doromdom ta dio to Magboboot. No, soini rod ka kagi to Balaod to, ‘unawoon ta ka goinawa ta to duma ta to goinawa ta to kanta no lawa,’ ” kagi to sika otow ki Hisus.\f + \fr 10:27 \ft Basa ka to Levitico 19:18.\f* \v 28 Kagi ni Hisus, “malogot ian ka intabak nu. Tumana nu ka sikan no sugu no ogkabogayan ka to sika kouyagan no waro katamanan.” \p \v 29 Di duon inso to sikan no talag-anad to Balaod oyow ogtokoron poron ni Hisus to litos on ka sika an-anayan no inso din. Sikan ian no nig-inso din ki Hisus to, “Hontow naan ka duma ku?” \s1 Bahin to Maroyow no Taga Samaria \p \v 30 Pigtabak ni Hisus pinabayo to pananglitan. Kagi rin, “Duon otow no nighipanow no ogtupang ligkat to lunsud to Hirusalim no oghondio to lunsud to Hiriku. No nakabayo to mgo mabulut no mgo takawon no pig-agow ran on ka kalaglagan din, tibo no mgo kinabo din woy nigbarasan dan pad no nig-ongkoran dan woy no magaan on porom ogkamatoy.” \p \v 31 “No, duon Hudiu no talagpanubad to Magboboot no nakabayo to sikan no napalian no songo Hudiu. Di to nigkita rin ka otow no napalian, niglipasan din do. Dio to limang to dalan nigbayo.” \p \v 32 “Wa do malugoy no duon Libita\f + \fr 10:32 \ft Ka mgo Libita ka pinanganak ni Libi no an-anayan no talagpanubad to Magboboot dongan.\f* no songo nakabayo poron to sikan no napalian di to nigkita rin, songo niglipasan din do. Dio to limang to dalan nigbayo. \v 33 Di duon man do ka otow no kono no Hudiu su taga Samaria no songo nakabayo to sikan no otow no napalian.\f + \fr 10:33 \ft Ka mgo Hudiu woy ka mgo taga Samaria, kono ogmaal-alukuyoy.\f* To pogpitow rin ka napalian, nohoy-uan din sikandin. \v 34 Nigdanian din ka napalian no nigtambalan din on ka mgo pali din to lana woy bino,\f + \fr 10:34 \ft Ogkounawa ka bino to tambal to pali.\f* no nigbukusan din on ka mgo pali din. Pogkaponga, nigpountud din ka napalian to asno\f + \fr 10:34 \ft Ogkounawa to kuddo ka asno di mamalintok ka lawa woy malayat so talinga.\f* rin no nigtuyuk din on taman to nokouma on dio to datonganan to magaliug no baloy no ogbayaran. Nigpouyamu rin pad ka napalian. \v 35 Pogkapawo, nigbogayan on dut taga Samaria ka tagbanwa to salapi no kagi rin to, ‘Uyamui a pa kai to soini no napalian. Ko songo monu ka subla to gastu nu kandin, ogliwanan ku ro ko oglibong a.’ ” \p \v 36 Pigtaman ni Hisus ka pognangon din to kagi rin to otow no talag-anad to Balaod to, “Og-inso a koykow, ko ogsumansuman ka pa ko hontow dapit kandan to sikan no tatolu ka nohimu on no duma to sikan no napalian?” \v 37 Nigtabak ka talag-anad to Balaod to, “Ian duma rin ka noid-u kandin.” No kagi ni Hisus to talag-anad to Balaod to, “Nò. Hipanow kad on; himua nu ka unawa to pighimu rin.” \s1 Nigpanumbaloy si Hisus dio ki Maria woy si Marta \p \v 38 To nighipanow woy si Hisus, nokouma on dio to songo lunsud. Sikan ka ugpaan to songo boi no oghingaranan ki Marta no sikandin ka nigsagman kandan dio to baloy rin. \v 39 Duon hari ni Marta no si Maria. Nigpinpinnuu si Maria marani ki Hisus su ogpamminog to ig-anad din. \v 40 Di si Marta, nasasow su mohon-ing ka oghimuon din no igpanagana to magaliug. Nigdulug si Marta ki Hisus no kagi rin ki Hisus to, “Buyag, waro buwa goinawa nu koddi to ogbalagaron ad to hari ku no kona a ogbuligan to ogpanhonat to mgo magaliug? Nangoni nu kun pa bag ka hari ku su ogpabulig a pad.” \v 41 Di nigtabak ka Lagboy no Igbuyag ta no si Hisus to, “Ah Marta, nasasow ka bag to mohon-ing ka oghimuon nu. \v 42 Sagboka ro poron ka og-awoson ta. Si Maria ka nig-alam to maroyow no ogpamminog koddi no kono man ogpakaagow to pig-alam din,” kagi ni Hisus. \c 11 \s1 Nig-anad si Hisus to Ogmonuon to Og-ampu \r (Matiu 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Duon allow no nig-ampu si Hisus dio to songo ugpaan no pogkaponga rin, kagi to sagboka no hibatoon din kandin to, “Buyag, anara koy pa oyow ogkatou koy to og-ampu dio to Magboboot su songo nig-anad ni Huan ka kandin no hibatoon.” \p \v 2 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din, “Ko og-ampu kow, kagi now to, ‘Amoy noy no dio to Langit, ka ig-ampu noy oyow ogtahuron ka ngaran nu to tibo no mgo otow. Ogkoiniatan noy no ogmagaan ogkatuman ka Pogsugu nu kai to soini no kalibutan. \v 3 Kara allow, bogayi koy to koonon noy no og-awosonon noy. \v 4 Pasaylua nu ka mgo salo noy su songo ogpasayluon noy ka otow, agad hontow no nakasalo kanami. Buligi koy oyow kono koy ogkoumaan to agad nokoy no maroot no pogdoromdom oyow kono koy ogpokohimu to maroot.’ ” \p \v 5 No nigparagas si Hisus no nigkagian din ka mgo hibatoon din. Kagi rin, “Pananglitan, agad hontow kaniu, ko oghondio kow to amigu now to liwaro to karusiloman no ogkagian now sikandin to, ‘Usi, ogbuyu a to tatolu ro no malison no paan \v 6 su igpakoon ku to magaliug ku no iam mogdatong koddi no waro igpakoon ku kandin.’ ” \v 7 Kagi ni Hisus, “Ogtabak buwa ka amigu nu to, ‘kono a nu ogsasawa su niglokoban kud on woy nighibat koy on. Ka mgo anak ku, nighulid koddi, no ko nokoy ka ogbuyuon nu dii to koddi, kono a ogkaayun og-onow no ogbogoy koykow.’ ” \v 8 Kagi ni Hisus, “Agad amigu nu ian lagboy, konad ian poron og-onow oyow to pogbogoy to paan. Di ogpokoonow ro duon su og-ungod kad on ogbuyu woy ogpakabogoy duon koykow ko nokoy ian ka og-awoson nu su kono ka ogkasipod to ogbuyu kandin.” \p \v 9 “Nò,” kagi ni Hisus, “ka ignangon ku kaniu, pamuyu kow dio to Magboboot oyow ogbogayan kow rin to og-awoson now. Pamitow kow oyow ogpakakita kow woy pangumow kow oyow ogkapulasan kow rin, \v 10 su agad hontow ka ogbuyu to Magboboot, ian ka otow no ogkabogayan, no ka otow no ogparagas ogpamangho, sikan ian ka otow no ogpakakita to ogpammitawon din, no ka otow no ogpangumow, sikan ka otow no ogpulasan to Magboboot.” \p \v 11 “Kaniu no mgo amoy,” kagi ni Hisus, “ko pananglitan, ogbuyuan kow to anak now to isda, kono kow man ogbogoy to ulod no ogpokohilu to anak now, \v 12 woy ko ogbuyuan kow to anak now to atolug, kono now man igbogoy ka salipitsipit no ogmasakit ko ogkagat. \v 13 Agad pad sikaniu no mgo amoy no kai ro to tano no makasasalo kow no mgo otow di ogkatou kow rod to ogbogoy to mgo maroyow to mgo anak now. Ian pad naan ka Magboboot no ian Amoy ta no Magboboot no dio to langit, dakoldakol ka igbogoy rin. Ogbogoy to Gimukud din dio to agad hontow no ogbuyu kandin.” Ian ka kagi ni Hisus. \s1 Nigbayungan si Hisus to Pigbusawan \r (Matiu 12:22,24-29,43-45; Markos 3:23-27) \p \v 14 Duon otow no nigsoloran to busow no noomaw. Nò, to nigdogil ni Hisus ka busow, nakakagi on ka otow. Nabolongbolong ka nalibulung no mgo otow. \v 15 Di duon duma no mgo otow no ogsusumpalit no nigkagi sikandan to, “Ah, ian ogpakarogil si Hisus to mgo busow su ka kabogbogan din to ogdogil no dio ian ogpuun to igbuyag to mgo busow.” Ian ka kagi dut mgo nigsusumpalit. \p \v 16 Duon pad duma no mgo otow no ogkoiniat poron no og-ol-olog ki Hisus. Su sikan ian nigbuyu dan to oghimuon ni Hisus to sagboka no igkoinuinu no sikan ka igkoindanan dan ko malogot ian to duon kabogbogan din puun to Magboboot \v 17-18 Di natagaan ni Hisus to duon bantaan to goinawa to mgo otow. Kagi rin, “Kono man ogkaayun ka ogkagion now no nahan now no ian og-awoon ku ka mgo busow su nahan now no ogligkat ki Biilsibul.\f + \fr 11:17-18 \ft Si Biilsibul ka dangob no ngaran ni Satanas.\f* Konon litos ka ogkagion now su ogkounawa ian ko ogkalibulung ka mgo sakup to songo igbuyag no ogmabunbunuoy, magaan do ogkaawo ka pandatuan dan, woy ko malasi ogpog-ogotoy ka mgo sulod no og-ugpo to sagboka no baloy, magaan ogpakagsuwoysuwoy on ka sika pamiliya no konad ogbubuligoy. Songo unawa,” kagi, “ko pananglitan pa, nigligkat ki Satanas no ian igbuyag to mgo busow ka indogil ku to soi songo busow, songo ogkaawo poron ka katondanan ni Satanas to og-alap to sakup din. \v 19 Ka igkarua, ko pananglitan ogligkat pa ki Satanas ka kabogbogan ku to igdogil ka mgo busow, og-inso a pad kaniu ko hondoi man ogpuun ka kabogbogan to mgo sakup now ko ogdogilon dan ka mgo busow? Sikandan man ka ognangon to nasayop kow.” \v 20 Kagi ni Hisus, “Ogligkat ian to kabogbogan to Magboboot ka igdogil ku to mgo busow. Noumaan kow on man to tumanon to Magboboot to Pogsugu din.” \p \v 21-22 Nigkagi si Hisus to dangob no pananglitan. Ko duon manokal no otow no og-alap-alap to panganiban din to ogbantoy to baloy rin, kono ogkatakow ka kandin no kalaglagan. Di ko duon oglopow no mamanokal no otow no ogkaroog ka tagbanwa no ogpuruton din ka panganiban to tagbanwa no nigsaligan din poron no ogpanlogob din ka sika tinakow rin to mgo duma rin. \p \v 23 Kagi ni Hisus, “Ka otow no kono ogduma koddi, sikan ka og-atu koddi. Ka otow no kono ogbulig koddi to oglimud to mgo otow, ogpasuwayon din ka mgo otow.” \s1 Ka Poglibong to Busow \p \v 24 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Ko duon busow no narogil to lawa to songo otow, oghondio pad ka busow to awayan no ogpamangho to ogkougpaan din no oghimalayan din. Ko waro ogkitoon din no oghimalayan, duon doromdom din to, ‘Ian do koddi to oglibong a ro dio to pig-ugpaan ku no otow no pigligkatan ku.’ \v 25 No ko oglibong ka busow dio to sika otow,” kagi ni Hisus, “ogkitoon din to maroyow on ka pogdoromdom to sikan no otow no ogkounawa to baloy no maawang on woy natapid on. \v 26 Nò,” kagi ni Hisus, “Oghipanow pad ka busow no og-angayon din pad ka papitu no busow no madmaroot pad kandin. Nò, oglibongan dan ka otow no noulian on, no ogsolod on ka tibo. Madmaroot pad lagboy ka pog-ugpo to sikan no otow to nokohun-a no pog-ugpo din.” Ian ka kagi ni Hisus. \s1 Malogot no Igkapulusi \p \v 27 Duon boi dio to sikan no mohon-ing no mgo otow no nigpamminog ki Hisus. To nigkagi pad si Hisus to sikan no kagi rin, nigpaagbotan to boi ka kagi rin ki Hisus to, “Kapulusan ka sikan no boi no niglosutan woy nigpasusu koykow.” \v 28 Di kagi ni Hisus to, “Dakoldakol pad ka pulus to mgo otow no ogpamminog to kagi to Magboboot woy ogtuman to soini.” \s1 Koiniatan to mgo Otow to Ogpitow to Koin-inuan \r (Matiu 12:39-42) \p \v 29 Nò, to nokog-akob-akob ka mohon-ing no mgo otow dio ki Hisus no nigkagi on si Hisus to, “Maroot lagboy ka mgo batasan to kuntoon no mgo otow. Ogkoiniatan dan to ogpitow to dangob no koin-inuan oyow ogkoindanan dan ko malogot ian to duon kabogbogan ku puun to Magboboot. Dokad di, waro duma no poindanan to Magboboot kandan ko kono no sikan do no noumaan dongan ki Hunas. \v 30 No ogkounawa si Hunas to impoindan to mgo otow no taga Ninibi dongan,\f + \fr 11:30 \ft Basa ka to tibo no kapitulu 3 to Hunas.\f* woy sikoddi no Kakoy to Koot-otawan kai to tano, sikoddi ian ka indanan to mgo otow no ogkootawan kuntoon.” \p \v 31 Kagi ni Hisus, “Ko ogpokouma on ka allow to ogbobootan to Magboboot ka tibo no mgo otow kai to kalibutan, ka dongan woy ka kuntoon pad no mgo otow, ogpakaamut ka labow no igbuyag no boi dongan ligkat to songo ugpaan dio to natamanan kai to kalibutan.\f + \fr 11:31 \ft Basa ka to I Mga Hari 10:1-10.\f* Ogsonditan din on su dongan, mariu ka ighipanow rin no nighondio to lunsud to Hirusalim su ogpamminog to natouan no kagi to Labow no Igbuyag no si Solomon.\f + \fr 11:31 \ft Si Solomon ka dongan no kinalabawan no Datu dan no dakol lagboy ka natouan din.\f* Nò, nigpamminog sikandan to kagi ni Solomon di kuntoon, duon on kai to kaniu ka labow pad lagboy ki Solomon di waro kow mogtuu ka innangon din kaniu.\f + \fr 11:31 \ft Basa ka to 2 Cronicas 9:1.\f* \v 32 Ka sikan no allow no ogbobootan to Magboboot ka mgo otow, songo ogpakasasindog on ka dongan no mgo taga Ninibi woy songo oghabian dan sikaniu su to pogkarinog dan to innangon ni Hunas kandan, nigpan-ongkoran dan ka mgo maroot no batasan dan. No kuntoon duon on kai to kaniu ka labow pad lagboy ki Hunas di waro kow mogtuu ka innangon din kaniu.” \s1 Ka Igbat-ow to Lawa ta \r (Matiu 6:22,23) \p \v 33 Kagi ni Hisus, “Ko ogparokotan ta ka ilawan, kono ta iholos dio to kono ogkitoon woy kono ta man ogsalukuban to liang. Dio ta atag sabuk to ampow oyow ogkalayagan ka mgo otow no ogsolod to baloy. \v 34 Ka mata ta” kagi ni Hisus, “sikan ka ilawan no igbat-ow to lawa ta. Ko waro dalu to mata ta songo maawang man ka ogkitoon ta. Di ko oglaburon ka mata nu, marusilom ka ogkitoon ta kai to lawa ta. \v 35 Nò,” kagi ni Hisus, “doyroyawi now ka goinawa now oyow kono ogkaparongan ka ilaw\f + \fr 11:35 \ft Sikan no ilaw ka igkasabuti now to kagi to Magboboot.\f* oyow kono ogkarusilom ka lawa now. \v 36 Ko tiboon nabat-awan ka lawa now, warad ogkagalat dio to goinawa now no marusilom. Tiboon ogmaawang no ian ogkounawaan ko ogkabat-awan kow to layag to ilawan no ogmaawang kow on,” kagi ni Hisus. \s1 Pigsawoy ni Hisus ka mgo Parisiu woy mgo Talag-anad to Balaod \r (Matiu 23:1-36) \p \v 37 Pogkaponga ni Hisus to pogkagi, duon ka sagboka no Parisiu no nighinggat din si Hisus to og-amut to pagkoonan dio to baloy rin. Nigsolod si Hisus to baloy rin woy nigpinnuu no nigkoon. \v 38 Ka tagbanwa no Parisiu, pogkita rin to waro nig-unug si Hisus to batasan dan to ogpanhugas woy ogkoon, noinuinu sikandin. \v 39 Kagi ni Hisus to, “Kaniu no mgo Parisiu, ogmaroyow ka batasan now ko ogpitawon kow to mgo otow, di dio to goinawa now, mohon-ing ka igkoiniat now no kalaglagan woy duon dod duma no maroot no bantaan now. Ogkounawa ka mgo batasan now ko pananglitan, ian now og-ay-ayaran oghugasi ka poka to mgo palatu now woy ka lawa to mgo basu now di maligsom dod ka dio to solod to basu woy maligsom dod ka dio to ampow to palatu. \v 40 Angol kow,” kagi ni Hisus, “su ian now ro ogdoyroyawon ka ogkitoon to mgo otow di songo pighimu to Magboboot ka lawa ta no ogkakitaan to duma ta, no songo nighimu rin ka goinawa ta no kono ogkakitaan to duma ta.” \p \v 41 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Maroyawa now ka goinawa now no talari now ka mgo publi to mgo katipangan now oyow ka tibo no goinawa now woy ka batasan now ogmaroyow.” \p \v 42 “Koy-u kaniu no mgo Parisiu,” kagi ni Hisus, “imbogoy now to igkasampulu no talad to Magboboot agad ka baratu no mgo aanag to mgo ogkakoon now. Dokad di kono kow ogpakatuman to litos no poghusoy now to mgo otow, woy lagkos pad kono kow ogtuman to duon goinawa now to Magboboot. Awoson no igbogoy now dio to Magboboot to igkasampulu no talad now. Maroyow soini, di og-awoson now to kono now poron ogbalagaron ka sika mgo dakoldakol no ig-anad to Balaod now.” \p \v 43 “Koy-u kaniu no mgo Parisiu su ko rio kow to anaranan to mgo og-ampu, og-alamon now ka mgo pinnuuanan no ogkoindanan to mgo otow no mabantug, woy ko dio kow to palingki songo ogkarago kow to igtahud to mgo ogkumusta kaniu. \v 44 Koy-u kaniu no Parisiu,” kagi ni Hisus, “su ian now ogkounawaan ka lobong no waro now makitoi no nariokan do duon to mgo otow su waro mataga to duon lobong.”\f + \fr 11:44 \ft Ko ogdiokan to songo Hudiu to lobong to otow, ian ka songo igmaligsom din dio to tangkaan to Magboboot.\f* \p \v 45 Kagi to sagboka no talag-anad to Balaod dan ki Hisus to, “Maistru, ka nigkagi nu to mgo Parisiu, songo igsawoy nu kanami no mgo talag-anad to Balaod.” \v 46 Kagi ni Hisus, “Songo ogbohogon ku sikaniu no mgo talag-anad to Balaod ta su ogpohirapan now ka mgo otow to ogtuman to subla no mgo sugu no ian ogkounawaan ka mabogat no kalaglagan no kono dan ogpakahonat to ogtiang, di sikaniu no mgo talag-anad to Balaod, kono now ogbuligan ka agad hontow oyow ogtuman to sikan no mgo sugu now.” \p \v 47 “Koy-u kaniu porom,” kagi ni Hisus, “oghimu kow to mgo maroyow no sabalanan to mgo talagnangon to kagi to Magboboot dongan no sikan no mgo talagnangon, sikandan ka nanhimatayan to mgo kaap-apuan now. \v 48 No sikan no oghimuon now, sikan ka igkoindanan now to nataga kow woy songo oghulug kow rod to mgo hinimuan to mgo kaap-apuan now dongan su sikandan ka nighimatoy to sikan no mgo talagnangon to kagi to Magboboot, no sikaniu on ka oghimu to mgo sabalanan dan,” kagi ni Hisus. \v 49 “No sikan ian to duon innangon dongan to Magboboot su ligkat to natagaan din ka tibo,” kagi ni Hisus. “Kagi to Magboboot dongan to, ‘Duon mgo otow no talagnangon to kagi ku woy duon mgo suguanon ku no igpaalap ku dio to mgo otow. Dokad di ogkohimatayan on to mgo otow ka duma woy duon dod duma no ogbaybayaran to mgo otow sikandan,’ kagi to Magboboot,” kagi ni Hisus. \v 50 “No sikan ian,” kagi ni Hisus, “sikaniu no mgo otow no nouyag kuntoon, ogkalogparan kow to tibo no nohimatayan no mgo talagnangon to kagi to Magboboot ligkat to kabinunsuran to soini no kalibutan \v 51 no ligkat ian ki Abil\f + \fr 11:51 \ft Si Abil ka an-anayan no otow kai to kalibutan no nohimatayan woy si Sakarias no talagnangon to Magboboot dongan ka mohuri no nohimatayan no inkasulat dan to Tahan no Kasulatan.\f* taman to pogkamatoy ki Sakarias. Dio dan himatayi si Sakarias to taliwaro to tubaranan woy ka sinabong no tagbuanan to Magboboot. Malogot ian,” kagi ni Hisus, “kaniu no nakarongan koddi, ogkalogparan kow to sikan no mgo salo to mgo kaap-apuan now.” \p \v 52 Kagi ni Hisus, “Koy-u kaniu porom no mgo talag-anad to Balaod. Piggongon now ka susi no ian ogpakapulas to lokob to baloy oyow og-anad kow porom bahin to Magboboot. Di sikaniu, kono kow ogpakasolod no ogsaparan now ka ogkoiniat to ogsolod,” kagi ni Hisus. \p \v 53-54 Nighipanow on si Hisus ligkat to sikan no baloy to Parisiu. Di ka mgo Parisiu woy mgo talag-anad to Balaod to mgo Hudiu, nigsawoy ran si Hisus. Sikan ka pogbunsud dan to oglibonglibong og-inso ki Hisus to agad nokoy ka duon to goinawa ran su ogtalapon dan poron si Hisus oyow ogpakasuwoy poron ka igtabak kandan no oghimuon poron no igbayung dan kandin. \c 12 \s1 Ka mgo Parisiu no Ogpatuutuu ka Pogtuu ran \r (Matiu 10:26-33) \p \v 1 Nokogdongan to sikan no pog-alkuy to mgo Parisiu, woy ka udling ni Hisus, ogkatimtimulan on ka mgo otow dio taman to nalimud on ka pila buwa no libu duon. Mohon-ing on ian sikandan no ogpokogdiokdiok on. Nighun-a ni Hisus kagii ka mgo hibatoon din. Kagi rin, “Bantoy kow to igpatulin to paan to mgo Parisiu su ian ka pogkarakoldakol dan.” \p \v 2 Kagi ni Hisus, “Waro ogbunbunan no kono ogkabatukan. Agad nokoy no inholos, tibo do ogkakitaan. \v 3 Agad nokoy no inkagi now ko marusilom, uromo ogdinogon on dio to maawang. Agad nokoy no innaasnaas now dio to sinabong no nalokoban, igkababansagon ka sikan no kagi dio to libuwasan no ogdinog ka mohon-ing no mgo otow.” \s1 Hontow ka Litos no Ogkahallokan ta? \p \v 4 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Wow mgo amigu ku, soini ka ignangon ku kaniu: kono kow ogkahallok to mgo otow no oghimatoy kaniu su ka lawa ta ro ka ogkohimatayan dan no warad on igkohimu ran, \v 5 di ka igbohog ku kaniu, ian do litos no ogkahallokan now ka Magboboot su duon kabogbogan din to oghimatoy woy duon kabogbogan din to ogdogpak dio to imperno. Sikan ian to ignangon ku kaniu to ian now ro kahalloki sikandin.” \p \v 6 Kagi ni Hisus, “Dini to kanta ka darua ro bag no sintabus ka litos to igboli to lalimma no manukmanuk no ogkounawa bag to ul-ul, di agad to baratu ro ka sikan no mgo manukmanuk, kono ogkalingawan to Magboboot to agad sagboka kandan. \v 7 Agad ka bulbul ta, nataga ka Magboboot ko pila no aslag ka bulbul ta. Omunaan kono kow ogkahallok to pog-ugpo now su labowlabow pad ka igkohoy-u to Magboboot kaniu to igkohoy-u rin to mgo manukmanuk.” \p \v 8 “Duon dod ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus. “Agad hontow no otow no og-abinon din to koddi ka Igbuyag din dio to tangkaan to mgo otow, koddi, no Kakoy to Koot-otawan kai to kalibutan, songo og-abinon ku sikandin dio to tangkaan to mgo diwata no suguanon to Magboboot. \v 9 Di ka otow no kona a rin og-abinon dio to tangkaan to mgo otow, koddi no Kakoy to Koot-otawan, songo kono ku og-abinon sikandin dio to tangkaan to mgo diwata no suguanon to Magboboot.” \p \v 10 Nigparagas si Hisus to, “Agad hontow no otow, no ogkagi to maroot bahin koddi no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ogpasayluon pad sikandin, di ko duon otow no sumpaliton din ka Gimukud to Magboboot, sikan ian ka salo no kono ogkapasaylu.” \p \v 11 “Nò” kagi ni Hisus, “Ko ogdakopon kow no og-alapon kow dio to tangkaan to mgo igbuyag dio to mgo anaranan to mgo og-ampu woy ko og-alapon kow dio to tangkaan to mgo labow no igbuyag to ugpaan, kono kow ogkasasow ko nokoy ka igtabak now woy ko nokoy ka duma no ogkagion now \v 12 su ko dio kow on to tangkaan dan og-anaran kow ro to Gimukud to Magboboot ko nokoy ka litos no igkatabak now,” kagi ni Hisus.\f + \fr 12:12 \ft Igsabuk to Gimukud to Magboboot ka kagi dio to goinawa now.\f* \s1 Ka Pananglitan Bahin to Datu no Malopot so Sumsumanan din \p \v 13 No, duon sagboka no otow dio to sikan no nalibulung no mgo otow no kagi rin ki Hisus to, “Maistru, nangoni nu ka kakoy ku to oyow ogtalaran a rin to ingalat to amoy noy no kalaglagan.” \v 14 Di nigtabak si Hisus to, “Utu, hontow naan ka nigbogoy koddi ka katondanan ku to oghusoy woy ogtalad to kalaglagan now no darua?” \v 15 No nigkagian ni Hisus ka tibo no mgo otow to, “Bantoy kow woy tanudtanud kow oyow kono kow logodlogod to agad nokoy no kalasi no kalaglagan su agad datu ki, ka kouyagan ta, kono ogpuun to igkaratui ta.” \p \v 16 No nigkagi si Hisus to pananglitan din to, “Duon sagboka no datu no nigtuga ka mgo pinamula rin dio to tano din. \v 17 No nakadoromdom ka sikan no datu to, ‘Ogmonuon ku naan ka soini no dakol no oggaanion ku uromo to waro litos no ogkasabukan ku? \v 18 Nò,’ kagi to goinawa to datu, ‘Soini ka oghimuon ku. Ogguguson ku pad ka mgo pinayag ku no oghimuon ku pad ka dakoldakol no dio ku isabuk ka ogkagaani ku woy ka mgo duma pad no kalaglagan ku, litos ko dio ku tibo igsabuk.’ \v 19 Nò, ogsumansuman a to, ‘koddi, warad on igkasasow ku su duon on impanagana ku litos ko pila buwa no tuid. Soini naan do ka oghimuon ku, ogkoon a woy og-inum a no ian igkatalantan ku ka igkarago ku,’ kagi to goinawa to datu. \v 20 Di nigkagian to Magboboot ka sikan no datu to, ‘Naangol ka. Kuntoon no marusilom oghawion ku ka kouyagan nu, no ka kalaglagan nu no impanagana nud, ogkoongkoran nud on no hontow naan on ka ogtalipun ka soini?’ kagi to Magboboot.” \v 21 “Nò,” kagi ni Hisus, “Soini ka ogkoumaan to otow no oglilimud to kandin no igkaratu no litos kandin do di dio to tangkaan to Magboboot, kono no datu sikandin.” kagi ni Hisus. \s1 Salig ki to Magboboot \r (Matiu 6:25-33) \p \v 22 No nigkagian ni Hisus ka mgo hibatoon din to, “Sikan ian no ognangonan ku sikaniu to kono kow ogkasasow to igkouyag now ko nokoy ka koonon now. Songo kono now ogkasasawi ka lawa now ko nokoy ka ogkinaboon now, \v 23 su ka kouyagan ta, kono do ogpuun to koonon, no ka pulus to lawa ta, kono do ogpuun to sabinit ta.” \v 24 “Pitawa now ka mgo uak. Kono man og-orok woy songo kono man oggaani. Waro pinayag dan, di ka Magboboot ka ogsunggud kandan. Nò, ka pulus to lawa now, dakoldakol pad man to pulus to lawa to mgo manukmanuk.” \p \v 25 “Nò,” kagi ni Hisus, “Agad dakol lagboy ka kasasawan now, kono kow man ogpakatimul to agad songo oras naan do to kouyagan now. \v 26 Ko waro pulus to sikan no igkasasow now no inat malomu, manio naan to ogkasasow kow pad to agad nokoy no duma no og-awoson now?” \v 27 Kagi ni Hisus, “Pitawa now ka mgo bulak ko ogmonuon dan to ogtulin. Ka mgo bulak, kono man ogtalabau woy songo kono oghimu to kinabo dan di ogkagian ku sikaniu to agad ka Labow no Igbuyag dongan no si Solomon no lagboy no salapian woy mabantug, waro kinabo din no nokounawa to karayow to mgo bulak.” \v 28 Kagi ni Hisus, “Ka mgo hilamunon no ogtubu, ogkabuhi pad kuntoon, asolom ogkagangu on woy ogsilaban on. Nò, anoy man ka bulak di nig-ay-ayaran to Magboboot to kinaboi, ian pad sikaniu no kulang pad so pogsalig now to Magboboot no dakoldakol man ka igbogoy rin kaniu to mgo og-awoson now. \v 29 Ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus, “Kono kow ogkasasow amana ko hondoi kow ogpamangho to ogkoonon now woy ko woig no og-inumon now. Kono kow ogkasasow \v 30 su ka mgo otow kai to kalibutan no waro mataga to Magboboot, ungod ogkasasow to sikan no pog-ugpo dan, di sikaniu no nigtuu, ka Amoy now no dio to Langit, nataga tahan sikandin to mgo og-awoson now. \v 31 Hun-aa now doromdoma ka oghimuon now to oyow ogtumanon now no litos to Pogsugu to Magboboot no ko sikan ian ka oghimuon now, songo ogbogayan kow to sika mgo og-awoson now.” \s1 Ka Igkaratu dio to Langit \r (Matiu 6:19-21) \p \v 32 “Nò, agad manalingboka kow ro, kono kow ogkahallok,” kagi ni Hisus, “su ka Amoy now no dio to Langit, nohoy-u kaniu no nigboot din to ogbogayan kow to katondanan dio to Pandatuan din uromo.” \p \v 33 “Ibaligya now ka tibo no kalaglagan now no ibogoy now ka sikan no salapi to duma no mgo otow no duon og-awoson dan. Unawaa now to soin no pananglitan. Kua now ka pitaka no kono ogkamolu no litos to igkaratu now. Dio now isabuk to langit su dio to Langit, kono ogkoubus woy songo kono ogkatakow, woy kono songo ogkaraat to mgo ulod-ulod.” \v 34 Kagi ni Hisus, “Ko hondoi dapit ka igkaratu now, songo dio ka goinawa now.” \s1 Ka Ogkasaligan no Suguonon \r (Matiu 24:43-51; 25:1-13; Markos 13:33-37) \p \v 35-36 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Og-awoson now to ogpanagana kow to agad nokoy ka ogdatong kaniu. Hogota now ka holon to kinabo now\f + \fr 12:35-36 \ft Ka ilis to mgo lukos no Hudiu, malayat lagboy. Ko oghipanow, ighalisok dan dio to holon dan.\f* woy parokot kow to ilawan now. Unawaa now, pananglitan, to mgo suguonon no ogtatagad to kon-u buwa ogpokouma on ka igbuyag dan no ogpuun to sagboka no pagkoonan to ogpangasawa. Ko ogpokouma on ka igbuyag dan no og-umow, magaan dan do ogkapulasi ka gumawan. \v 37-38 No ogkapulusan lagboy ka sika mgo suguonon ko ogpokouma on ka kandan no igbuyag, agad liwaro to karusiloman woy ko marani ogkapawo, no ogkitoon din ka mgo suguonon din to waro ian mohirogo su nigpanagana. Ognangonan ku sikaniu,” kagi ni Hisus, “ka sikan no igbuyag dan, oghalinon din ka kinabo din no ogpapinnuuon din ka sikan no mgo suguonon din no kandin on ka ogpanhonat to koonon dan. Ogkarago ian ka sikan no mgo suguonon din no nakapanagana to igbuyag dan.” \v 39 No nigkagian ni Hisus sikandan to dangob no pananglitan. Kagi rin, “Ka tagtuun to baloy, ko nataga pa ko kon-u ogpokouma ka panakow, waro porom moghirogo sikandin su songo nigpanagana porom oyow kono ogpakasolod ka takawon dio to baloy rin. \v 40 No sikaniu, songo og-awoson now to ogpanagana, su sikoddi no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ogdatong a to oras no wa now tatagari.” \s1 Ka Suguonon no Ogkasaligan \p \v 41 Kagi ni Pedro ki Hisus to, “Buyag, og-inso a koykow to soini no pananglitan nu, ko kanami ro no hibatoon nu ka ognangonan nu woy ko tibo no mgo otow ka ognangonan nu?” \v 42 Nigtabak ka Lagboy no Igbuyag no si Hisus to pananglitan. Kagi rin, “Hondoi ka suguanon no ogkasaligan woy duon katouan din? Sikandin ian ka ogbogayan to katondanan to igbuyag din to ogpanalad to koonon to duma rin no mgo suguanon kara allow ko oghipanow ka igbuyag dan,” kagi ni Hisus. \v 43 “Ogkarago lagboy ka sikan no suguanon ko ogkitoon sikandin no ogtumanon ka insugu kandin ko og-uli ka sika igbuyag din. \v 44 Malogot ian ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus, “to sikan no suguanon, no ogkasaligan on to igbuyag din ogbogayan sikandin to pogboot to tibo no karatuan din. \v 45 Di pananglitan,” kagi ni Hisus, “ko maroot so goinawa to sika suguonon no kagi to goinawa rin to, ‘Mananoy pad woy og-uli ka igbuyag ku.’ Nò, ko ogbunsud to ogpanlampos to mgo duma rin no mgo suguonon no lukos lagkos to mgo binulan no boi, woy ko ogpasubla ogkoon woy to og-inum woy layun on ogkalasing sikandin, \v 46 ogpakasalangan on ka sikan no suguanon to ig-uli to igbuyag din no ogkatokawan no subla ka poglogpad to sika maroot no suguonon no igparuma to mgo otow no kono ogbabali to kagi to Magboboot no dio ogdoog to imperno.” \p \v 47 Kagi ni Hisus, “Ka suguanon no nataga to igkoiniat to igbuyag din di kono ogpanagana woy kono din oghimuon ka ogkoiniatan to igbuyag din, ogbaybayaran to mohon-ing no lampos. \v 48 Di ka suguonon no waro mataga to igkoiniat to igbuyag din no songo duon hinimuan din no litos poron to ogkabarasan sikandin, kono do amana atag ka igkabaras kandin to igbuyag din. Ka otow no ogbogayan to dakol, songo dakol ka pog-iman dut igbuyag din no ig-uli kandin. Ka otow no ogbogayan to subla pad to dakol, songo subla pad to dakol ka pog-iman dut igbuyag din no ig-uli kandin.” \s1 Si Hisus ka Ligkatan to Pogbaadbaad to mgo Otow \r (Matiu 10:34-36) \p \v 49 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Ian inghongkai ku to tano su nig-alap a to iglogpad to mgo otow. No sika iglogpad, unawa ian to hapuy no ogparakotan. Maroyow ku porom ko nalogdog on kuntoon. \v 50 Di duon pad ogpokouma koddi no igkabaybayari ku no lagboy no mabogat so goinawa ku taman to ogkataman on. \v 51 Nahan now buwa ko ian inghongkai ku to tano oyow ogmaawang ka goinawa to tibo no mgo otow, dokad di kono su ogkabaadbaad ka mgo otow tongod koddi,” kagi ni Hisus. \v 52 “Bunsud kuntoon, ko lalimma pananglitan ka otow dio to songo baloy, ogkabaad ka sikan no lalimma, no ka tatolu, ogmaap-apuloy to sikan no darua. \v 53 Ogkabaadbaad,” kagi ni Hisus, “ka patalaanak no boi no ogpokog-ogotoy, woy ka mgo patalaanak no lukos no ogpokog-ogot woy songo duon mgo mataltalaanogang no boi no songo ogpokog-ogot tongod ian koddi.”\f + \fr 12:53 \ft Ogkabaad su ogtuu ki Hisus ka duma woy og-iniug ka duma.\f* \s1 Ka Pogsabut to Ogkalitukan to Pog-ugpo \r (Matiu 5:25,26) \p \v 54 Nigkagian ni Hisus ka mohon-ing no otow to, “Ko ogkitoon now to ogpakatimul on ka kibol dio to linoban, ogpakakagi kow to, ‘og-uran angkuwan’ no ogkatuman ian. \v 55 No ko oggoramon now ka kalamag no ogpuun to balabagan, ogpakakagi kow to, ‘ogmoinit lagboy angkuwan’ no songo ogkatuman ian,” kagi ni Hisus. \v 56 “Kaniu no nahan now no ogpakasabut kow to tibo, manio to ogkatou kow ognangon ko ogmonuon angkuwan ka tano woy ka langit di kono kow ogpakasabut ko nokoy ka lituk to mgo oghimuon to Magboboot kuntoon?” \s1 Ka Poghusoy nu to Sikan no Ogbayung Koykow \p \v 57 “Manio to kono kow ogbobo-ot ko nokoy ka maroyow no oghimuon now? \v 58 Ko duon ogbayung koykow to songo otow no og-alapon ka rin poron dio to talaghusoy maroyow ko ogpahushusayoy kow pad no wa kow pad mokouma dio to talaghusoy now su ko kono nu pad ogpasabuton to maroyow, og-alapon kad nikandin dio to talaghusoy no ka sikan no talaghusoy, songo igbogoy kad on dio to pulis, no ka pulis, ian ka ogsabuk koykow dio to pirisuan. \v 59 No ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus, “kono kow ian ogpakalibuwas ko waro now pad ian matiboi bayari ka tibo no utang now, agad sagboka naan do no sintabus,” kagi ni Hisus. \c 13 \s1 Ongkori nu ka Salo nu Oyow Kono ka Ogkamatoy \p \v 1 Duon mgo otow no nakaamut to nalibulung no mgo otow no nigpamminog ki Hisus. Nignangonan dan si Hisus to duon mgo taga Galilia no ogpanubad dan to ayam dio to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu no niglopow ka mgo sundalu no nigsugu ni Gobirnador Pilatu. Dio dan ian himatayi ka mgo taga Galilia to longod to tubaranan. Ka langosa ran, nakaamut on to langosa to ayam no nighimatayan dan. \p \v 2 Nig-inso si Hisus to, “Tongod to noumaan on ka sika mgo taga Galilia to mohirap no pogkamatoy ran, pogsabut now buwa to dakoldakol pad ka salo dan to salo to duma no mgo taga Galilia? \v 3 Di ko sikan ka goinawa now, natalap kow. Ogkagian ku sikaniu, ko kono now ongkoran ka mgo salo now, songo unawa ka kaniu no kamatayon.” \p \v 4 Nigparagas si Hisus to, “Bahin man do to sika sampulu woy wawalu no otow no nammatoy dio to lunsud to Siloam to natobalan on to matikang no baloy kandan, nahan now buwa ko labow pad ka mgo salo dan to mgo salo to duma no nig-ugpo dio to Hirusalim? \v 5 Di ko sikan ka goinawa now, natalap kow. Ogkagian ku sikaniu, ko kono now og-ongkoran ka mgo salo now songo unawa kow kandan no songo ogkamatoy kow ro.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to Kayu no Kono Ogbogas \p \v 6 No nignangonan ni Hisus ka mgo otow to soini no pananglitan. Kagi rin to, “Duon otow no nigpamula to kayu no oghingaranan to igira dio to kamot din. To nigtulin on ka kayu malasi oglouya to tagtuun su ogpitawon din ko duon on bogas, di waro. \v 7 Nigkagian to tagtuun ka talagbantoy to pinamula rin to, ‘Pitow ka,’ kagi, ‘tatolu on no tuid no ungod ku liblibongi ka soini no kayu ko duon bogas din, di waro man bogas. Polora nud on soini su naraat do ka tabo to tano su kono ogbogas.’ \v 8 No nigtabak ka talagbantoy to, ‘Kono nu pad, buyag, polora. Tagad ka pa to agad sagboka naan do no tuid no ogkalian ku pad ka tano no marani to dalig din woy songo isabuk ku pad ka abunu to tano. \v 9 No ko ogbogas on to soini no sunud no tuid, maroyow, di ko kono ogbogas, balagad ko igpapolod nud on,’ kagi to talagbantoy to pinamula,” kagi ni Hisus. \s1 Nigbawian ni Hisus ka Napoku no Boi \p \v 10 Nò, to sikan no Allow to Oghimoloy to mgo Hudiu, nig-anad si Hisus to mgo otow dio to songo anaranan to mgo og-ampu. \v 11 No duon boi dio no nigdaralu, no ka dalu rin, nigpuun to busow. Sampulu on woy wawalu no tuid ka poggoram din. Napoku ka poka rin no kono ogkatul-id. \v 12 Pogkita ni Hisus to boi, nig-umow rin sikandin no kagi rin kandin to, “Igi, nabawian kad to oggoramon nu,” \v 13 no nigdampo ni Hisus ka boi no inogo on no natul-id on ka poka rin, no nigsayo din on ka Magboboot. \p \v 14 Di ka igbuyag to sikan no anaranan to mgo og-ampu atag, nabolu su nigbawian ni Hisus ka boi to Allow ran to Oghimoloy. Kagi to igbuyag to anaranan dut mgo otow to, “Duon hon-om no allow no litos no ogpakatalabau ki, no hondini kow to sikan no mgo allow oyow ogkabawian kow. Di kono ogkaayun kuntoon no Allow ta to Oghimoloy.”\f + \fr 13:14 \ft Basa ka to Exodo 20:9, Deuteronomio 5:13.\f* \p \v 15 Nigtabak si Hisus to igbuyag to anaranan to mgo Hudiu. Kagi rin, “Ogpatuutuu ro ka pogtuu now! Hontow pad no otow dii ka kono din oghokaron ka lubid to baka rin woy ko kuddo din no ogtuyukon din dio to woig oyow ogpoinumon din to Allow ta to Oghimoloy? \v 16 Nò, ka soini no boi no songo Hudiu dod no pinanganak dod ni Abraham, sampulu woy wawalu on no tuid ka pogkabaybayari rin to soin no dalu no nigligkat ki Satanas. Og-insa a ko kono no goinawa now to ogkabawian sikandin to igkabaybayari rin kuntoon, agad to Allow ta to Oghimoloy?” kagi ni Hisus. \v 17 Pogkagi ni Hisus to sikan, nasipod on ka mgo usig din to nig-atu kandin di ka duma no mgo otow, narago to tibo no mgo hinimuan ni Hisus no maroyow lagboy. \s1 Ka Pananglitan Tongod to Boni no Mustasa \r (Matiu 13:31-33; Markos 4:30-32) \p \v 18 Songo allow duon inso ni Hisus to, “Nokoy ka maroyow no igpananglitan ta to Pogsugu to Magboboot woy ko nokoy ka ogpounawaan ta? \v 19 Ka Pogsugu to Magboboot, ian ogkounawaan ka sika malintok ian no boni to mustasa\f + \fr 13:19 \ft Mustasa: Ian ka malintok lagboy no similia.\f* no dio ipamula to songo otow to kamot din. To nigtulin on, nohimu on no matikang no pinamula no duon on sugpang no nigsasalagan on to mgo manukmanuk.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to Igpatulin to Paan \p \v 20 Kagi ni Hisus, “Nokoy pad ka duma no igpananglitan ku no ogpounawaan to Pogsugu to Magboboot? \v 21 Ian ogkounawaan ka igpatulin to paan no in-amut to boi to dakol no harina. Pogkaponga rin, ogtulin ka tibo.” \s1 Ka Malig-ot no Gumawan \r (Matiu 7:13,14) \p \v 22 Nighipanow on si Hisus no nighondio to mgo lunsud woy mgo hilit duon to ogkabayaan din no oghondio to Hirusalim no nigpanganad din ka mgo otow dio. \v 23 Duon songo otow no nig-inso ki Hisus to, “Buyag, og-inso a koykow ko manalingboka ro ka ogkapangabangan to salo dan?” No nigkagi si Hisus kandin to, \v 24-25 “Dio to Pandatuan to Magboboot, duon no ogko-unawa no malig-ot so gumawan. Poomoti now to ogsolod to sikan no malig-ot no gumawan. Nò, ogpoko-uma ka allow no oglokoban to Magboboot ka gumawan. Mohon-ing ka ogsolod porom di kono ogpakatood. Sikaniu no dio kow rod to libuwasan ogbunsud kow to ogtoktok to lokob no ogkagi kow to, ‘Buyag, pulasi koy ro,’ no ogtabak din to, ‘Waro a mogtokod kaniu.’ \v 26 Di nasi ogkagi kow pad to, ‘Mokinaan to nig-amut koy man to nigkoonan woy songo nig-inum koy dio to longod nu to nigkoon kid woy nig-anad kad dio to kanami no lunsud.’ \v 27 Di ogtabakon kow pad oghutuka to, ‘Ognangonan ku sikaniu to waro a mogtokod kaniu. Kaniu no mgo makasasalo, awo kow on kai to koddi.’ \v 28 Nigparagas nigkagi to, ‘Ko ogkatuman on ka allow to Pandatuan to Magboboot, ogkitoon now si Abraham, si Isaak, si Hakub lagkos to tibo to dongan no mgo talagnangon to kagi to Magboboot woy tibo kandan dio ogpokougpo. Di sikaniu atag, dio kow ro ogpokougpo to libuwasan.’ ” \v 29 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Duon mgo otow uromo no ogpokog-amut ko ogkoon dio to Pandatuan to Magboboot. Kandan, dio ogpuun to mgo mariu no mgo ugpaanan to mgo otow no konon Hudiu no dio to longod to ogsilaan to allow, woy ka dio to balabagan woy ka dio to ogsalopan to allow woy ka dio to habagatan. \v 30 Pamminog kow,” kagi ni Hisus, “Duon mgo otow kuntoon no nahan ta no ogpokohun-a kandan porom ogpasakup to Pogsugu to Magboboot, dokad di kandan ka ogkamohuri no ogpasakup. Duon dod mgo otow no nahan ta no mohuri on ogpasakup to Pogsugu to Magboboot, dokad di mohon-ing sikandan ka oghun-a ogpasakup to Pogsugu to Magboboot.” \s1 Ka Goinawa ni Hisus to mgo Taga Hirusalim \r (Matiu 23:37-39; Lukas 19:41) \p \v 31 Wa do malugoy no duon mgo Parisiu no nokouma dio ki Hisus. Kagi ran kandin to, “Awo kad on to soini no ugpaan su goinawa kun ni Gobirnador Hirodis to oyow oghimatayan ka.” \v 32 Kagi ni Hisus kandan, “Hondio kow to sikan no magawoygawoy no igbuyag. Nangoni now sikandin to kuntoon no allow, pananglitan, woy ko asolom, ogdogilon ku ka mgo busow no nigsolod to lawa to mgo otow, woy ogbawian ku pad ka mgo otow no duon masakit dan, woy ka igkatatolu no allow, ogkapongaan kud on ka tuud ku kai to tano. \v 33 Di og-awoson to ogparagas a kuntoon, woy asolom, woy mapawo man do no oghondia a to Hirusalim su hondoi ka litos no oghimatayan ka songo talagnangon to kagi to Magboboot ko kono dio to Hirusalim!” kagi ni Hisus. \p \v 34 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “A mgo taga Hirusalim. Kaniu ka oghimatoy to mgo talagnangon to kagi to Magboboot woy ogdogpakon now to batu oyow ogkamatoy ka mgo otow no nigsugu to Magboboot dio to kaniu. Malasi a porom ogkopkop to tibo no anak nu no unawa to upa no oglimuron din no ogkupkupan din ka mgo piak din, di wa kow man nigbogoy,” kagi ni Hisus. \v 35 “No pitow kow. Ka lunsud now, ogkabalagad on no woy a ro ogkitaa hutuk to allow no ogpakakagi kow tongod koddi to, ogkapulusan to Magboboot sikandin no impohondini to ngaran no Igbuyag ta,” kagi ni Hisus.\f + \fr 13:35 \ft Basa ka to Mga Salmo 118:26.\f* \c 14 \s1 Nabawian ni Hisus ka Sagboka no Lukos no Nanlobag \p \v 1 Duon songo Allow to mgo Hudiu to Oghimoloy no nighondio si Hisus to baloy to songo labow no Parisiu su ogkoon dio. Ka tibo no mgo otow dio, ogbantoy kandin ko ogmonuon din. \p \v 2 Nò, duon ka sagboka no otow dio to sikan no baloy no nanlobag ka paa rin woy ka bolad din, \v 3 no nigkagian ni Hisus ka mgo Parisiu woy ka mgo talag-anad to Balaod to mgo Hudiu to, “Og-inso a kaniu ko nokoy ka kagi to Balaod ta ko litos ko ogbawian ta ka otow no nigdaralu ko Allow ta to Oghimoloy woy ko kono?” \v 4 Di waro nigtabak ka mgo otow. Sikan do ian no niggongonan ni Hisus ka otow no nigbawian din on. Pogkaponga ni Hisus, pinohipanow rin on sikandin. \v 5 Nò, nigkagian ni Hisus ka mgo otow no ogbabantoy kandin to, “Agad hontow kaniu, ko pananglitan, duon anak nu woy ko baka nu no noulug dio to balun to Allow ta to Oghimoloy, og-inso a ko kono now og-agpason ogpangabangi?” \v 6 No waro makatabak ki Hisus. \s1 Ka Igtambag ni Hisus Litos to mgo Tagbanwa mgo Magaliug \p \v 7 Duon igtambag ni Hisus no nignangonan din ka mgo otow no nigtugon dio to sikan no pagkoonan su nigkita rin to og-alamon dan ka ogpinnuuan to mgo mabantug no mgo otow. Kagi ni Hisus kandan to, \v 8 “Ko nigtugunan kow dio to pagkoonan to kasal, ko kow og-alam to mgo maroyow lagboy no pinnuuanan su songo kuwo no duon dod otow no mabantug pad kaniu no songo natugunan to sikan no pagkoonan \v 9 no ogkohinggat dut mang-asawa ka sikan no magaliug. Nò, oghondio koykow no ogkagian ka to tagbanwa to, ‘Halin kad on su duon ogpapinnuuan ta kai,’ no sikoykow, ogkasipod kad ko ogpahalinon ka no ogpakapamangho kad to pinnuuan nu dio to ilis. \v 10 Ka igtambag ku kaniu,” kagi ni Hisus, “ko nigtugunan kow to pagkoonan, an-anayan, dio kow pad ogpinnuu to kono no mabantug. No ko ogkitoon kad to mang-asawa, ogdalapak koykow no ogkagian kad on to, ‘Sulod, dini ka to ampow; soini ka pinnuuan no madmaroyow,’ no ogkatahud ka dio to tangkaan to sikan no mgo otow. \v 11 Ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Hisus, “ka otow no ogparakoldakol ka kandin no katondanan, nasi no ogpakariralom sikandin, di ka otow no kono og-abin to dakol no katondanan din ogpakaampow sikandin.” \p \v 12 No nigkagian pad ni Hisus ka tagbanwa no nigtugun kandin dio to baloy rin to, “Ko oghimu ka to pagkoonan, kono nud tuguni ka mgo amigu nu, mgo hari nu, mgo kakoy nu, mgo sulod nu woy ko mgo sugkud nu no mgo datu su songo kuwo no songo ogtugonan ka ran to pagkoonan dan no inat ogpokouli do koykow ka ingkabogoy nu. \v 13 Di ko oghimu ka to pagkoonan, tuguni nu ka mgo otow no publi, mgo napoil, mgo nakongkong, woy ka mgo nabutud \v 14 no duon igkarago nu no ogpuun to sikan no hinimuan nu su waro igkouli dan koykow. Di ka Magboboot ka ogliwan koykow ko ogbatunon din on uromo ka mgo otow no matuwarong.” \s1 Ka Pananglitan to Dakol no pagkoonan \r (Matiu 22:2-14) \p \v 15 Duon mgo otow no songo nigtugon dio to sikan no lamisaan no nakarinog to kagi ni Hisus. Nò, kagi rin ki Hisus, “Dakol ka igkarago to mgo otow no ogpakatugon uromo dio to pagkoonan dio to Pandatuan to Magboboot.” \p \v 16 Di nigtabak si Hisus kandin to pananglitan. Kagi rin to, “Songo allow duon ka otow no nighimu to dakol no pagkoonan no mohon-ing ka nigtugunan din oyow ogpakoonon din.” \p \v 17 “To nokouma on ka allow to pagkoonan din, pigsugu din ka suguonon din oyow ognangonan ka mgo otow no pigtugunan to, ‘Hondio kow on to baloy su nalutu on ka koonon.’ \v 18 Di kara sagboka no otow, nigbalibad dan do. Ka sagboka, nigkagi to, ‘Nakaboli a to tano. Og-awoson ku to oghondia a su ogpitawon ku pad. Nangoni nu ro ka tagtuun to pagkoonan to kono a ogpakaamut to pagkoonan din.’ \v 19 Duon dangob no otow no nigkagi to, ‘Nakaboli a to sampulu no baka no oglouyon ku pad su og-ol-ologan ku pad ko maroyow no ogdaru. Nangoni nu ro ka tagtuun to pagkoonan to kono a ogpakaamut to pagkoonan din.’ \v 20 Woy duon man do dangob no nigtabak to, ‘Iam a pad matuun, sikan ka kono a ogpakaamut to pagkoonan din.’ ” \p \v 21 “Nò, nig-uli on ka suguonon no nignangonan din ka igbuyag din to tibo no mgo intabak kandin. Sikan ian to nabolu lagboy ka igbuyag din no kagi rin to suguanon din to, ‘Agpas ka pa oghondio to mgo dalan, mgo bayaanan to mgo otow no dio to lunsud no angaya nu ka mgo otow no publi, mgo napoil, mgo nabutud, mgo napulid.’ ” \p \v 22 “Waro malugoy no nig-uli ka suguanon no kagi rin to igbuyag din to, ‘Natuman on ka insugu nu koddi di duon pad litos oyow ogkaponu ka baloy nu.’ \v 23 No nigkagi man do ka igbuyag kuwo to suguanon din to, ‘Hondio ka man do to mgo duma no mgo dalan, woy dio to mgo hilit, mgo kamot no ogpamangho kow to mgo otow woy pogosa now sikandan no oyow ogpokohondini on to baloy ku oyow ogkaponu on. \v 24 Ignangon ku kaniu,’ kagi to igbuyag, ‘ka sikan no mgo otow no an-anayan no nigtugunan ku porom to pagkoonan ku, waro agad sagboka no ogpakatimtim to koonon ku,’ kagi to igbuyag.” Sikan ian ka pananglitan ni Hisus. \s1 Ka Og-awos to Ogkohimu no Hibatoon ni Hisus \r (Matiu 10:37,38) \p \v 25 Songo allow, mohon-ing ka mgo otow no nigluyudluyud ki Hisus no nigbalikid si Hisus oyow ogtangko to mgo otow no nigkagian din sikandan to, \v 26 “Ko duon otow no oghondini koddi oyow ogkoimu porom no hibatoon ku, kono ogkaayun ko kono no dakoldakol ka goinawa rin koddi to goinawa rin to inoy rin, mgo amoy rin, asawa rin, mgo anak din, mgo hari rin, mgo kakoy rin, lagkos to goinawa rin to kandin to lawa. \v 27 Woy agad hontow no kono ogtiang to krus din su ogkahallok to ogkamatoy, kono ogkoimu no hibatoon ku sikandin.”\f + \fr 14:27 \ft Sikan no kagi, ‘tiang to krus’, ian igpasabut to pigtuman to sugu ni Hisus to maroson.\f* \p \v 28 “Ko ogkoiniat kow no ogkohimu no hibatoon ku, ian now ro poron og-unawaan ka otow no ogkoiniat oghimu to dakol no baloy, no woy pad ogbunsud no oghimu ko ogpinnuu pad no ogsoolon din pad ko duon litos no kalaglagan woy salapi to oyow ogpakaponga sikandin no oghimu. \v 29 Ian su ko kono din pad ogsoolon ko duon litos to ighimu rin, songo kuwo no ian din do ogkapongaan ka pig-unturan to baloy no konad ogkaponga ka oghimuon din poron, no ka tibo no mgo otow no ogkita to sikan no waro mapongoi, ogsumpaliton dan do sikandin. \v 30 Kagi ran buwa to, ‘Soin no otow no, kono ogpakaponga to nigbunsuran din!’ \p \v 31 No nigparagas si Hisus to, “Sikan no otow no ogpasakup koddi, ogkounawa rod sikandin, pananglitan, to songo labow no igbuyag to dakol no ugpaan no ogkoiniatan din ka samuk dio to dangob no labow no igbuyag to dakol no ugpaan, woy rin pad ogbunsuri ka samuk ko ogmaal-alukuyoy pad to mgo duma rin oyow ogsumansuman ko og-aguantoon din dod ko pananglitan, sampulu do no libu ka kandin no sundalu, di kawaan no libu ka mgo sundalu dut dangob no igbuyag no ogtangkaan din. \v 32 Ko duon goinawa rin no kono din lang-ubon, og-alam sikandin ka mgo ogsuguon din no ogpatagbu to sika dangob no labow no igbuyag ko mariu pad to oyow ogkohusoy ran do. \v 33 Sikan ian,” kagi ni Hisus, “ka ignangon ku kaniu, agad hontow, ko kono kow ogpokoongkod to agad nokoy no katiglingoy now no kalaglagan, mgo dangob no igkoiniat now, kono kow ogkoimu no hibatoon ku.” \s1 Ka Asin no Warad Pulus \p \v 34 Duon dod pananglitan ni Hisus. Kagi rin, “Ka asin, ko ogkaawo to nanam no konad igkaasin su natapasan on, hontow pad naan ka ogpokohimu no oghutuk to koomisi rin to natapasan on? \v 35 Warad on pulus to sikan no asin. Kono ogkagamit to tano woy ko abunu to pinamula ta. Og-ongkoran do to mgo otow ka sikan no asin no warad nanam.” Kagi ni Hisus, “Ko duon talinga now, panalinga kow.” \c 15 \s1 Ka Karniru no Nalagak \r (Matiu 18:12-14) \p \v 1 Songo allow, nigmohon-ing ka mgo talagkubla to buhis woy ka mgo makasasalo no mgo otow no tibo nigdanirani ki Hisus su ogpamminog kandin. \v 2 Di ka mgo Parisiu woy ka mgo talag-anad to Balaod, nigmugongmugong kandan bahin ki Hisus no kagi ran to, “Amana soini no otow no ogsagman to mgo makasasalo no mgo otow woy songo og-amut kandan ko ogkokoon.” \p \v 3 Sikan ian no duon pananglitan ni Hisus no intabak din kandan. Kagi ni Hisus to, \v 4 “Agad hontow kaniu, ko pananglitan duon ayam now no mgo karniru no songo gatus, ko ogkalagak ka sagboka, ogmonuon now? Ogkagalat now naan do ka kasiaman woy sasiam no ayam now dio to pigsabukan to mgo ayam now no dio to awayan, no oghipanow kow no ogpamangho to ayam now no nalagak. Woy kow on oghagtong no ogpamangho ko ogkitoon now on. \v 5 Nò,” kagi ni Hisus, “Ko ogkitoon nud on ka karniru nu, ogpuruton nud woy kai nud isabuk to pamanayon nu ko og-uli ka su dakol ian ka igkarago nu to nigkita nud on ka ayam nu. \v 6 Pogkouma nu to baloy nu, oglimuron nu ka mgo amigu nu, mgo sugkud nu no ogkagian nu sikandan to, ‘Bulig kow to karago ku su nigkita kud on ka ayam ku no karniru no nalagak.’ ” \v 7 Kagi ni Hisus, “Ka ignangon ku kaniu, ogkounawa ian ko duon sagboka no makasasalo no otow no og-ongkod to salo din, subla pad ka igkarago dio to Langit tongod to sikan no otow. Dakoldakol pad ian to kasiaman woy sasiam no maroyow no mgo otow no nahan dan no waro iawos to ogsondit to salo dan.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to Nalagak no Salapi \p \v 8 Duon dangob no pananglitan ni Hisus. Kagi rin, “Agad hondoi no boi, ko duon salapi din no bulawan no sampulu, no ogkalagakan to sagboka, ogmonuon din? Ogparokotan din ka ilawan no og-ay-ayaran din ogwalisi no ogpamanghoon din dio to agad hondoi duon to baloy rin taman to ogkitoon din on. \v 9 To pogkita rin to salapi din, oglimuron din ka mgo amigu rin woy ka mgo sugkud din woy ogkagian din sikandan to, ‘Oghimu ki to dakol no igkarago su pigkita kud on ka salapi ku no bulawan no nalagak,’ ” kagi to boi. \v 10 “Unawa to narago ka sikan no boi no nigkita to salapi din, songo dakol man ka igkarago to mgo diwata no suguanon to Magboboot no dio to Langit ko duon agad sagboka no makasasalo no otow no og-ongkod to mgo salo din.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to Nalagak no Anak \p \v 11 “Duon pad man do dangob no pananglitan ni Hisus. Kagi rin, “Duon sagboka no otow no darua ka anak din no noolin no lukos. \v 12 Songo allow, kagi to hari no anak din kuwo to amoy rin to, ‘Amo, ka kalaglagan nu no iggalat nu koddi uromo ko ogkamatoy ka, kuntoon a nu ro bag talari ka koddi no bahin.’ ” \p Nò, nigtalaran dut amoy ka darua no anak din to kandan no bahin. \p \v 13 Waro malugoy no imbaligya to hari ka kandin no bahin no tano woy ayam to salapi no nighipanow no dio mogdolog to mariu no ugpaan. \p Pogkouma rin dio, nigdaatdaat din on ka salapi din to agad nokoy no noiniatan din no igkarago din. \p \v 14 No, to noubus on ka tibo no salapi din, noumaan on ka sikan no ugpaan to dakol no bitil no noiluan on kandin to mgo og-awoson din. \v 15 Nokoy pad no nokohondio ka sikan no anak no nakaagpot dio to sagboka no otow dio to sikan no ugpaan, no ka sikan no otow, nigsugu kandin dio to kamot din oyow kandin ka ogbantoy to mgo babuy rin.\f + \fr 15:15 \ft Lagboy no maligsom ka babuy to mgo Hudiu. Basa ka to Deuteronomio 14:8.\f* \p \v 16 Nò, to gutasan din, ogkoonon din poron ka koonon to babuy su waro agad hontow no ogbogoy kandin to agad nokoy no ogkakoon din. \v 17 Bali naan no nakaroromdom ka sikan no balubato to amoy rin. Kagi to goinawa rin, ‘Mohon-ing ka mgo suguonon dio to amoy ku no dakol ka koonon dan woy duon dod ogkasamo, di koddi atag kai, ogkamatoy ad to gutas. \v 18 Kuntoon,’ kagi rin, ‘og-uli ad dio to amoy ku no ogkagian ku sikandin to “Amo, dakol ka salo ku dio to Magboboot woy dakol ka salo ku koykow. \v 19 Konad no litos no oghingaranan a nu to anak nu. Balagad ko og-ang-anggaan a nud on no og-amut ad to mgo suguonon nu.’ ” Sikan ka kagi to goinawa rin. \p \v 20 Nò, nighipanow on ka sikan no anak to datu no nigparagas no nig-uli on dio to amoy rin. \p “Di to mariu pad to baloy to amoy rin, nigkita ka amoy rin kandin dio to dalan. Nohoy-u lagboy ka amoy rin kandin, dayun to nigpallaguy woy nigdalapak ka amoy rin. Pogkouma to amoy kandin, nigkopkopan din sikandin woy pigharokan to amoy rin. \v 21 Kagi to anak din to, ‘Amo, dakol ka salo ku dio to Magboboot woy dakol ka salo ku koykow. Konad no litos no oghingaranan a nu to anak a nu.’ \v 22 Di ka amoy rin, nig-umow rin ka mgo suguonon din woy nigsugu to, ‘Agpas kow, angoy kow to maroyow lagboy no kinabo woy saluubi now ka anak ku, woy puruta now ka sising no igsaluub now to bolad din woy mgo sapatus no igsaluub now to paa rin, \v 23 woy angaya now ka nati no baka no malambog woy himatayi now on kuntoon su oghimu ki to dakol no pagkoonan, mgo igkarago ta. \v 24 Sikan su ka anak ku, nounawa to namatoy on di kuntoon, nootawan on, woy unawa to nalagak di kuntoon nokouli do,’ kagi to amoy. Duon ian nigbunsud ka pagkoonan dan.” \p \v 25 “Nokoy pad,” kagi ni Hisus, “ka kakoy, dio dod to kamot to nokouma ka hari rin. To pog-uli din no nigligkat dio to kamot, to nigmarani rin on to baloy, pigdinog din ka mgo otow no ogpanguglung woy ogsasayow. \v 26 Sikan ian to nig-umow rin ka sagboka no suguonon no nig-inso to, ‘Manio to ogmamatalo ka dio to baloy?’ \v 27 Nigtabak ka suguonon to, ‘Ka hari nu, nokouma kuntoon no allow. Sikan ian to nigpohimatayan to amoy nu ka malambog no nati to baka su narago to nokouli dod ka anak din to maroyow rod so lawa rin.’ Sikan ka kagi to suguonon dan. \v 28 Sikan do ian no nabolu lagboy ka kakoy no warad mogparagas mogsolod to baloy. Nò, niglibuwas on ka amoy rin no oghondio to anak din no kakoy no pig-im-imuan din sikandin oyow ogsolod no og-amut kandan. \v 29 Di nigtabak ka anak din no kakoy kuwo to amoy rin to, ‘Dokad naan sikoddi no matolon kai to baloy nu no waro a mogligal to agad nokoy ka insugu nu koddi di waro a nu bogayi to agad nati to kambing oyow oghimu a to pagkoonan to mgo duma ku! \v 30 Di mangkuan man no nokouma soini so anak nu no nigdaatdaat to salapi nu no durumaruma to mgo boi no maroot so batasan, no og-iow ka to nati no baka no pinalambog nud.’ Sikan ka kagi to anak din no kakoy. \v 31 Di nigtabak ka amoy rin to, ‘Utu, koykow atag, kai ka ro layun to tangkaan ku, no tibo no kalaglagan ku, koykow rod no kalaglagan. \v 32 Di litos ian ko ogkarago ki no oghimu ki to dakol no igkarago ta su soini no hari nu, nounawa to namatoy sikandin, di kuntoon, nootawan dod,’ kagi to amoy rin. ‘Ka igkarua, ka hari nu, unawa to nalagak sikandin no kuntoon, nokouli do.’ Sikan ka kagi to amoy rin,” kagi ni Hisus. \c 16 \s1 Ka Moiria no Sinaligan to Datu \p \v 1 Duon pad man do dangob no pananglitan ni Hisus no innangon din to mgo hibatoon din. Kagi rin to, “Duon sagboka no datu no pigsaligan din ka talagbantoy rin to mgo kalaglagan din. Songo allow, duon nignangon to datu to nigdaraat to sikan no sinaligan din ka mgo kalaglagan din.” \p \v 2 “Nò, pigpoumow to datu ka sinaligan din. Kagi to datu kuwo kandin to, ‘Nokoy soini no maroot no narinog ku tongod koykow? Bogayi a to listaan to tibo no pogbantoy nu su kono kud on ogsaligan sikoykow.’ \p \v 3 No kagi to goinawa to sinaligan din to, ‘Momonu a buad to ogpaawoon a to igbuyag ku to soini no talabau ku? Kono no manokal amana ka lawa ku no kona a ogpokohonat to mabogat no talabau to tano, woy songo ogkasipod a man ko ogpamuyu a to og-awoson ku. \v 4 ‘Ah,’ kagi to goinawa to sikan no sinaligan, ‘soini naan ka oghimuon ku oyow ko ogkaawo ka katondanan ku, mohon-ing ka mgo otow no ogbulig koddi no agad hondoi ad ogpakalopow kandan, litos.’ \v 5 No nigpoumow to sinaligan ka mgo otow no nokoutang dio to igbuyag din su oyow og-im-imuan din sikandan. Kagi to sinaligan kuwo to an-anayan no impoumow rin to, ‘Pila ka noutang nu to igbuyag ku?’ \v 6 No nigtabak ka otow to, ‘Duon utang ku no songo gatus no lata no lana.’ No kagi to sikan no sinaligan to, ‘Puruta nu ka soini no listaan to tahan no utang nu no agpas nu isulat to kalimmaan ka utang nu.’ ” \p \v 7 “Duon man do pig-inso din to dangob no nokoutang to igbuyag din to, ‘Pila ka koykow no utang to igbuyag ku?’ Nigtabak ka otow to, ‘Lalimma no gatus no saku no tirigu.’ No kagi to sinaligan kuwo dut nokoutang to, ‘Puruta nu soini listaan to kasabutan to utang nu oyow ogkasalinan do, isulat nu to hop-at no gatus naan do ka utang nu.’ Ian ka kagi dut soini no sinaligan,” kagi ni Hisus. \p \v 8 “No, ka sikan no igbuyag to sikan no sinaligan, agad maroot ka batasan to sikan no sinaligan din, nakasayo ka igbuyag din kandin su ogkatou ka sinaligan din to oghimu to pogpanagana to pog-ugpo din.” Kagi ni Hisus, “Ka mgo otow no waro pogtahud dan to Magboboot, sikan ka moiria no ogkatou to oghimu to panagana to pog-ugpo dan, di ka mgo otow no ogtahud to Magboboot, kono amana no moiria ko tongod to igpanagana ran litos to kandan no pog-ugpo uromo no dio to Langit.” \p \v 9 No kagi ni Hisus, “Soini ka ignangon ku kaniu. Ka igkaratu now dini to tano, ian ka igpakabulig now to duma no mgo otow dini to tano oyow uromo ko warad on ka soini no igkaratu nu no ogkapurut now dini to tano, ogtinawoon kow to Magboboot dio to ugpaanan no waro katamanan dio to langit. \v 10 Ka otow no og-ayad-ayad ogtuman to pogsugu to igbuyag din ko ogsaligan sikandin to doisok, songo ogkasaligan to dakol. Songo unawa ka otow no kono ogkasaligan to doisok, songo kono ogkasaligan to dakol. \v 11 Ko kono kow ogkasaligan bahin to mgo kalaglagan, mgo salapi no ian ka igkaratu ta kai to soini no tano, hontow pa ka ogpakasalig kaniu bahin to mgo malogot no igkaratu no ogpuun to Magboboot? \v 12 Ko kono kow ogkasaligan to kalaglagan no igpatamongan kaniu to songo otow kai to tano, hontow buwa ka ogsalig kaniu to ogtamong to kaniu no kalaglagan?” \p \v 13 Kagi pa ni Hisus, “Ko duon sagboka no uripon, kono ogkoimu to darua ka tagtuun kandin su kono din ogkaayunan to ogpokogdonganon to ogtuman to darua. Ka sika sagboka, dakol so goinawa rin kandin di ogsamilian din ka sikan no dangob. Ogtahuron din ka sagboka di kono din amana ogsagman ka dangob. Songo unawa,” kagi ni Hisus, “ko rio now isabuk to goinawa now ka mgo igkaratu now, songo kono ogkaayun no songo isabuk ka Magboboot to goinawa now.” \p \v 14 To nigdinog to mgo Parisiu ka tibo soini no innangon ni Hisus pigsumpalit dan si Hisus su ogkannugunan dan ka salapi dan. \v 15 Di kagi ni Hisus kandan, “Kaniu ka ogpapitow dio to mgo otow to maroyow kow, di ka Magboboot ka ogkita kaniu ko nokoy ka duon to goinawa now, su sikan so igparakoldakol dio to goinawa to mgo otow ro, maroot lagboy dio to tangkaan to Magboboot.” \s1 Ka Duma no mgo Ig-anad ni Hisus \p \v 16 Kagi ni Hisus, “Ka Balaod ni Moisis lagkos to mgo ingkasulat to dongan no mgo talagnangon to kagi to Magboboot, ian now pad natagaan no kagi to Magboboot kaniu taman to nignangonnangon si Huan no Talagbautismu to mgo otow. Bunsud ki Huan, nakarinog kow to soini no Maroyow no Nangnangonon tongod to Pogsakup to Magboboot to mgo otow, no mohon-ing ka mgo otow no ogpoomot ogsolod to Pogsugu to Magboboot. \v 17 Di tongod to Balaod ta, kono ogkoimu no ogkaawo agad molintok do to sikan no impasulat ko waro pad matuman ka tibo no ingkasulat. Agad ko ogkaawo pa ka soin no langit woy ko soini no tano, kono ian ogkaawo agad sagboka ro no ingkasulat dongan to kagi to Magboboot.” \p \v 18 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Ka lukos no og-ongkod to asawa rin no oghutuk ogpangasawa dut dangob no boi, ogpakapanlibug sikandin. Ka sikan no lukos no og-asawoon ka boi no noongkoran to asawa rin, songo ogpakapanlibug sikandin.” \s1 Ka Datu woy si Lasaru \p \v 19 Duon dangob no nangnangonon ni Hisus. Kagi rin, “Duon sagboka no otow no datu no nanginabo to lagboy no mahal. Ka sikan no datu, allow allow maroyow lagboy ka tibo no ogkoonon din. \v 20 Dio to libuwasan to gumawan din duon otow no lagboy ian bag no publi no ka ngaran din si Lasaru. Kandin, layun oghibathibat su natibo soi lawa rin, nigkogang. \v 21 Si Lasaru, lagboy on ian oggutasan no ogkoiniatan din poron ka mgo timu no ogkoulug ligkat to lamisaan no ogkoonan to datu. Agad duon mgo asu no ogdani kandin no ogpandilaan to mgo kogang din.” \p \v 22 “No,” kagi ni Hisus, “namatoy on si Lasaru no ka mgo diwata no suguanon to Magboboot, nig-alap dan ka gimukud din dio to langit to longod ni Abraham”\f + \fr 16:22 \ft Si Abraham ka dongan no kaap-apuan to mgo Hudiu.\f* \p “Songo namatoy on ka datu no inlobong on to mgo otow ka lawa rin. \v 23 No ka gimukud to datu, dio makarolog to Hadis.\f + \fr 16:23 \ft Ka lituk to Hadis ian ka ugpaan no sabukanan to namatoy no mgo otow no oglogparan.\f* Nabaybayaran on ian ka sika datu no poglonghag din, nigkita rin ka gimukud ni Abraham no dio to mariu, woy duon do ian nigpinnuu ka gimukud ni Lasaru to longod din.” \p \v 24 “Nò, nigbabansagon no nig-umow ka datu kuwo ki Abraham to, ‘Wow, Apu Abraham, kohoy-ui a nu ro. Sugua nu bag si Lasaru to oyow igtinduk din bag ka tinuru din duon to woig woy oghondini pa koddi oyow igpatuu kai to dilo ku oyow og-aguanta a su lagboy a ian ogkasakitan kai to soin no hapuy.’ \v 25 Di nigtabak si Abraham to, ‘Apu, doromdoma nu ko manokal ka pad, waro kulang to pog-ugpo nu su maroyow no kalaglagan nu di si Lasaru atag, noumaan to maroot no pog-ugpo din di kai kuntoon, si Lasaru maroyow ka pog-ugpo di sikoykow kuntoon, ogkabaybayaran ka. \v 26 Igkarua,’ kagi ni Abraham kuwo dut datu to, ‘duon maralom no bitu no nokoolat kanta to oyow agad hontow no ogkoiniat poron ogbayo ligkat kai no oghondio poron to kaniu, kono ogpakabayo. Songo waro ogpakabayo ligkat dio to kaniu no oghondini to kanami.’ \p \v 27 “Nigkagi ka gimukud to datu ki Abraham to, ‘Ko sikan ian Apu, oghangyu a koykow to oyow ogsuguon nu si Lasaru dio to baloy to amoy ku \v 28 su lalimma ka mgo hari ku no tibo lukos. Igpabohog ku sikandan,’ kagi, ‘oyow kono songo ogpokohondini to soini no ugpaan no dakol no igkabaybayari.’ \v 29 Di nigtabak si Abraham kandin to, ‘Ka kagi to Magboboot no ingkasulat ni Moisis woy to duma to mgo dongan no talagnangon to kagi to Magboboot, duon dod dio to kandan. Sikan ka litos no ogpamminogon dan.’ \v 30 Di kagi man do ka datu to, ‘O Apu Abraham, kono dan ian ogpamminogan, di ko duon pa otow no ogkootawan no ogligkat to mgo nammatoy no oghondio no ognangon kandan, og-ongkoran dan on ka mgo maroot no batasan dan.’ \v 31 Di nigtabak man do si Abraham to, ‘Ko kono dan ogpamminogan ka kagi ni Moisis woy ka ingkasulat dongan to mgo talagnangon to kagi to Magboboot, songo kono dan ogtuu agad ko duon otow no ogkootawan on no ogligkat to mgo nammatoy.’ Sikan ian ka tabak ni Abraham” kagi ni Hisus. \c 17 \s1 Bahin to Salo \r (Matiu 18:6,7,21,22; Markos 9:42) \p \v 1 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din, “Malogot to ungod duon mgo pogtintal no ian ka ligkatan to igpakasalo to mgo otow. Di koy-u ka sikan no otow no ogmatood no ogpasaloon din ka duma rin \v 2 Madmaroyow ko oghikotan ka liog to sikan no otow to batu no galingan woy igdogpak sikandin dio to dagat to sika dakol no iglogpad to Magboboot kandin ko ogpatambaboon din koddi ka agad sagboka to soini no mgo bato oyow og-ongkoran din ka pogtuu rin koddi. \v 3 Nò,” kagi ni Hisus, “Bantoy kow.” \p “Ko ogpakasalo ka duma now, sapari now. Ko ogsondit to salo din, pasaylua now sikandin \v 4 Agad ogpakasalo koykow to kapapitu to sagboka ro no allow woy ko oghondio to koykow no ogkagi koykow to, ‘Pigsonditan kud ka salo ku,’ pasaylua nu sikandin.” \p \v 5 Kagi to mgo suguanon to Lagboy no Igbuyag ta kandin to, “Timuli nu ka pogtuu noy.” \v 6 Kagi ni Hisus, “Ko duon porom ka pogtuu now koddi agad unawa ro ka dakol to songo bogas ogko-iling ka dakol to longa, ogkaayun no ogpakasugu kow to soini no kayu to, ‘Kabarut ka duon to tano no halin ka dio to dagat,’ nò, ogkahalin do duon dio to dagat.” \s1 Ka Saligan no Suguanon \p \v 7 Nignangon si Hisus to songo pananglitan din. Kagi rin, “Agad hontow kaniu, ko duon suguonon now no ogdaru woy ko duon ogbantoy to ayam nu no karniru, ko og-uli on sikandin no ogligkat to talabau rin, og-inso a kaniu ko ogpokouma sikandin, ko ognangonan nu to, ‘Pinnuu ka; hun-a ka ogkoon?’ \v 8 Kono man, su ogkagian now buwa sikandin to, ‘Susugba ka pad woy honati a pa to koonon ku. Ko ogpakaponga a ogkoon woy to og-inum koykow ka ogsoip ogkoon.’ ” \v 9 Kagi ni Hisus, “Kono tad ogpasalamatan ka suguonon ta su batasan man to suguanon no ogtuman to sugu to igbuyag din. \v 10 Songo sikan dod ian ka kaniu. Ko ogpakatuman kow on to tibo no insugu to Magboboot kaniu, songo kagi kow ro to, ‘kono koy on no litos no ogsayoon su ian noy ro nigtuman ka insugu kanami.’ ” \s1 Nigbawian ni Hisus ka Sampulu no Ibungon \p \v 11 To nighipanow si Hisus no oghondio to lunsud to Hirusalim, dio nigbayo to dalan no olatan to mgo Probinsia to Samaria woy ka Galilia. \v 12 Pogsolod poron ni Hisus to songo lunsud duon to ogkabayaanan din, nakatagbu kandin to sampulu no lukos no ibungon no ka sikan no mgo otow nigsasindog to mariu do ki Hisus \v 13 no nigpaagbotan dan ka kagi ran to, “Hisus, Buyag, kohoy-ui koy.” \v 14 Pogkita ni Hisus kandan, kagi rin to, “Hondio kow on to mgo talagpanubad to Magboboot to oyow ogpitawon dan ka lawa now ko warad ka kogang now.” \p Nò, nighipanow on sikandan no to dio to dalan, natibo on nabawian to mgo kogang dan. \v 15 Di sagboka to sikan no sampulu no mgo ibungon no nabawian, pogpitow rin to nabawian on sikandin, niglibong pad woy nigpaagbotan din ka pogsayo din to Magboboot. \v 16 Niglangkob dio to paa ni Hisus no nigpasalamatan din si Hisus to nabawian on ka kogang rin. Taga Samaria ka sikan no otow no niglibong. \v 17 Di nig-inso ni Hisus to, “kono no sampulu man ka nabawian to kogang dan? No hondoi naan ka sika duma no sasiam no otow? \v 18 Manio naan to ian do niglibong to oyow ogsayo sikandin to Magboboot ka soini no taga Samaria no kono man atag no Taga Hudia no unawa kanta?” \v 19 No kagi ni Hisus to sika otow no niglibong kandin to, “Onow kad on woy sasindog kad. Hipanow kad on. Ligkat to pogtuu nu koddi, sikan ka ingkabawii nu to ibung nu.” \s1 Waro Pog-indanan to Pogsugu to Magboboot \r (Matiu 24:36-39) \p \v 20 Duon mgo Parisiu no nig-inso ki Hisus ko kon-u ogdatong ka Pogsugu to Magboboot kai to kalibutan. Nigtabak si Hisus to, “Waro mgo poindan to Magboboot no ogkakitaan to mgo otow to ogbunsud on ka Pogsugu to Magboboot. \v 21 Waro ogpakanangon to, ‘Pitow kow su soinid on ka Pogsugu din to kanami no ugpaan,’ woy ko, ‘Pitow kow su sooyo makasabuk ka Pogsugu din to songo ugpaan’ su ka Pogsugu to Magboboot, duon on kuntoon to kaniu di kono ogkitoon su dio do to goinawa now ian.” \p \v 22 Kagi ni Hisus to mgo hibatoon din to, “Duon allow uromo no ogkoiniat kow to ogpitow koddi no Kakoy to Koot-otawan, to agad sagboka no allow, di kono kow ogpakatood to ogpitow soini. \v 23 Duon mgo otow uromo no ogkagi kaniu bahin to Im-imanan to mgo Koot-otawan to, ‘Sooyad on sikandin,’ woy ko kagi to duma to, ‘Soinid on to kanami.’ Di kono kow oghondio woy kono now iparuma ka goinawa now kandan, \v 24 su koddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, kono ogpokoholos ka poglibong ku kai to tano. Ogpakakita ka tibo no mgo otow to poglibong ku unawa to tibo no mgo otow ogpakakita to kilat no ogpakatigbas to langit ligkat dio to kabinunsuran to langit no ogpokouma dio to koopusan to langit no ogkabat-awan on ka tibo no tano to layag din. \v 25 Di woy ogkatuman on ka sikan no innangon ku bahin to poglibong ku kai to kalibutan, og-awos to mohon-ing pad ka igkabaybayari ku lagkos to og-iniugan a to soini no mgo otow no og-ugpo kai to soin no kalibutan kuntoon,” kagi ni Hisus. \p \v 26 “Ka allow to oglibong ka Kakoy to Koot-otawan, ka batasan to mgo otow, songo unawa ian to allow ni Noi dongan. \v 27 Nigparagas nigkokoon, nig-iinum, woy nigmaas-asawooy ka mgo lukos woy ka mgo boi hantod to allow no nigsolod on woy si Noi to arka, no noumaan on sikandan to woig no niglon-ok no tibo nalonod ka mgo otow no waro nigsakoy ki Noi.”\f + \fr 17:27 \ft Basa ka to Genesis 6:5.\f* \p \v 28 Songo kagi ni Hisus, “Ka batasan to mgo otow ko oglibong a kai to tano uromo, songo ogkounawa rod to batasan to mgo otow dongan to mgo allow pad ni Lot.\f + \fr 17:28 \ft Nig-ugpo ni Lot dio to Suduma Basa ka to Genesis 18:20.\f* Nigkokoon, nig-iinum, lagkos to mgo ogbolion dan woy ka mgo baligya dan. Nigpapamula sikandan woy nanhimu to mgo baloy. \v 29 To sika no allow no nig-awo on si Lot to sikan no lunsud to Suduma, namatoy on ka tibo no mgo otow dio to ugpaan to Suduma su nigpouranan to Magboboot ka ugpaan dan to hapuy mgo batu no asupri\f + \fr 17:29 \ft Lahag no pulbus ka asupri di magalang woy masongot ka ngarog ko ogpakaamut to hapuy.\f* no niglogdog no nigligkat to langit.”\f + \fr 17:29 \ft Basa ka to Genesis 18:20.\f* \p \v 30 “Ogkounawa rod ka batasan to mgo otow to sikan no allow no ogpakitoon a no Kakoy to Koot-otawan,” kagi ni Hisus, \v 31 “Ka sikan no allow, ko duon otow dio to libuwasan to baloy rin, og-awos to konad ogsolod dio to baloy no og-angoy poron to agad nokoy. No ko duon otow dio to kamot din, kono din oglibongan ka kalaglagan din no dio to lunsud. \v 32 Sumsumana now ka asawa ni Lot.\f + \fr 17:32 \ft Dakol ka goinawa to asawan Lot to mgo kalaglagan din dio to lunsud to Suduma. Poglingi din dio to lunsud, nigbaluy sikandin no asin. Basa ka to Genesis 19:1-29.\f* \v 33 Sikan ian no ognangonan ku sikaniu, ko hontow kaniu no ogkannugun to kouyagan din kai to ampow to tano, waro nasi kandin ko mohuri no allow. Di sikan no otow no ogbalagaron din ka igkabaybayari rin su ka pogtuu rin koddi, duon on kouyagan din dio to Magboboot,” kagi ni Hisus. \p \v 34 “Ko marusilom ka iglibong ku uromo kai to kalibutan, ko duon darua no otow no ogpohuhuliroy, sagboka ka ogbatunon to Magboboot. Ka dangob, ogkagalat do. \v 35 No ko duon darua no boi no ogbibinayu, sagboka ka ogbatunon to Magboboot di ogkagalat do ka dangob,” kagi ni Hisus. \v 36 \f + \fr 17:36 \ft Birsikulu 36, ogkakitaan duon to duma no mgo sulat no Ginirigu. Pig-iling to “Ogtalabau ka darua no lukos dio to kamot no sagboka ka ogbatunon to Magboboot di ogkagalat do ka dangob.”\f* \v 37 Nig-inso ka mgo hibatoon din to, “Hondoi Buyag?” Nigtabak si Hisus, “Agad hondoi no duon namatoy, dio ian ogkalimud ka mgo daddakol no mgo manukmanuk no ogkoon to sapu to namatoy.” \c 18 \s1 Ka Pananglitan Bahin to Balu woy to Talagboot \p \v 1 Duon dangob no pananglitan ni Hisus no innangon din to mgo hibatoon din to oyow og-ungod og-ampu sikandan woy to oyow kono dan ogkalingawan ka pog-iman-iman dan agad ko kono pad ogbogayan to Magboboot to ogbuyuon dan. \p \v 2 Kagi ni Hisus, “Duon talagboot dio to songo ugpaan, di ka sikan no talagboot, waro igtahud din to agad hontow, agad hondoi no otow, agad ka Magboboot.” \p \v 3 “Woy duon boi no nabalu no nig-ugpo to sikan no ugpaan no ungod oglibonglibong dio to sikan no talagboot no oghangyu sikandin to talagboot to ‘Pangabangi a oyow ogpakaroog a to tangko ku.’ \v 4 An-anayan, wa mogpangabang ka sika talagboot to balu, di pogkalugoy no ungod niglibonglibong ka nabalu, kagi to goinawa to sika talagboot to, ‘Agad naan to waro igtahud ku to Magboboot woy songo waro igtahud ku to mgo otow, \v 5 ogpangabangan ku ro ka sikan no balu su ogkaaras-aras a to ungod oglibonglibong no ogsasasow koddi taman to ogkouling-ol ad.’ ” \v 6 No kagi ni Hisus, “Nò, pamminog kow naan to sikan no maroot no talagboot. \v 7 Di ka Magboboot, dakol atag ka koiniatan din to ogbulig to mgo otow no nig-alam din no sakup din no og-ungod ogsampit to ngaran din ko allow woy marusilom ka pog-ampu dan. Og-inso a kaniu,” kagi ni Hisus, “ko malugoy ogtagad ka Magboboot woy rin ogbuligan ka mgo sakup din? \v 8 Ka ignangon ku kaniu, magaan din ogbuligan ka mgo sakup din. Di koddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ko oglibong a uromo kai to tano, pila ro buwa ka mgo otow no ogtuu koddi?” \s1 Ka Pog-ampu to Sagboka no Parisiu woy Sagboka no Ogkubla to Buhis \p \v 9 Soini man do ka dangob no pananglitan ni Hisus to mgo otow no nahan dan no matul-id ka kandan no batasan di ka duma no mgo otow, pigsawoy ran. \v 10 No kagi ni Hisus to pananglitan din to, “Duon darua no otow no nighondio to Dakol no Ampuanan ta to oyow og-ampu. Ka sagboka, Parisiu sikandin, ka dangob, talagkubla to buhis. \v 11 Nò. Nigsasindog on ka Parisiu no nig-ampu dio to goinawa rin. Kagi rin, ‘Magboboot, ogpasalamatan ku sikoykow to koddi no batasan, waro a mounawa to duma no mgo otow. Kono a og-agow to salapi to duma ku, kona a oggawoy to duma no mgo otow, woy kona a oghilabot to mgo boi no kono no asawa ku. Agad salamat to kona a no unawa to sooyo no talagkubla to buhis. \v 12 Tongod to batasan noy to pog-ampu noy, kara simana, darua no allow no oglangkad a ogkoon. Woy ogbogoy a koykow to songo igkasampulu to agad nokoy no ogkoutol ku.’ Sikan ka kagi to Parisiu. \v 13 Di ka talagkubla to buhis, to nig-ampu, dio nigsasindog to mariu to duma no mgo otow no waro ian niglonghag to nig-ampu. Nigtagpi din ka sosolobon din\f + \fr 18:13 \ft Ian oyow imaningkagan to ogsolsolan din ka batasan din.\f* no kagi rin to, ‘Magboboot, kohoy-ui a nu su makasasalo a no otow.’ ” \v 14 Kagi ni Hisus, “Sikan no talagkubla to buhis ka otow no nigpasaylu to Magboboot to mgo salo din. Ko ka Parisiu, waro pasaylui atag sikandin to Magboboot su agad hontow no ogparakoldakol poron, ogpakariralom do sikandin, di ka otow no ogkaayuayu sikandin, ogpakaampow.” \s1 Si Hisus woy ka mgo Bato \r (Matiu 19:13-15; Markos 10:13-16) \p \v 15 Songo allow duon mgo otow no nan-alap to mgo anak dan no molintok pad dio ki Hisus oyow ogpasamsam dan kandin to og-ampuan din sikandan. Di ko nigkita to mgo hibatoon din, nigsaparan dan ka mgo otow. \v 16 Di kagi ni Hisus to mgo otow to, “Pohondini-a now ka mgo bato to koddi. Ko now atangi su ka mgo otow no ogkounawa to soini no mgo bato no maboot dio to goinawa ran, ian ka ogpakaamut to Pogsugu to Magboboot. \v 17 Malogot ian ka kagi ku kaniu, agad hontow no kono din ogsagmanon ka Magboboot no ogkounawa to pogsagman to soin no mgo bato, kono ogpakaamut sikandin to Pogsugu to Magboboot.” \s1 Ka Datu to Salapi \r (Matiu 19:16-29; Markos 10:17-30) \p \v 18 No, duon sagboka no igbuyag to mgo Hudiu no nigkagi ki Hisus to, “Maroyow no Maistru, og-inso a koykow ko nokoy ka litos no oghimuon ku no oyow ogkabogayan a to kouyagan no waro katamanan?” \v 19 Nig-inso ni Hisus sikandin to, “Manio to oghingaranan a nu to maroyow? Ka Magboboot do ka maroyow. \v 20 Nataga ka,” kagi, “to mgo sugu: ‘Kono ka ogpanlibug. Kono ka ogpanakow. Kono ka oghimatoy. Kono ka og-uubat ko ogtitigus ka. Tahura now ka inoy nu mgo amoy nu.’ ”\f + \fr 18:20 \ft Basa ka to Exodo 20:12-16; Deuteronomio 5:16-20.\f* \p \v 21 Kagi to sikan no igbuyag ki Hisus to, “Ligkat to bato a pad nigpaagad-agad a to sikan no mgo sugu.” \v 22 Pogdinog ni Hisus to tabak to sikan no igbuyag, nigkagi kandin to, “Duon dod sagboka no oghimuon nu rod. Ibaligya nu ka tibo no kalaglagan nu no pambogayi nu ka mgo publi to sikan no salapi. Ko ogpakatuman ka to sikan, duon dakol no igkaratu nu dio to langit no ugpaan to Magboboot. Ko impambogoy nud on, libong ka dii woy dumaruma kad on koddi.” \p \v 23 Pogdinog to sika lukos to kagi ni Hisus, nigmasakit on so goinawa rin su datu man lagboy sikandin. \v 24 To nigpitow si Hisus kandin no masakit so goinawa rin kagi ni Hisus to, “Mohirap ian to datu no mgo otow to ogpasakup to Pogsugu to Magboboot. \v 25 Nò, ka dakol no ayam no oghingaranan to kamil, mamalomu pad to ogpasorop to lobut to dagom to ogpasakup ka datu to Pogsugu to Magboboot.” \v 26 Nakakagi ka mgo otow no nigdinog to, “Otowoy. Hontow buwa naan do ka ogkapangabangan to kouyagan no waro katamanan?” \v 27 Kagi ni Hisus, “Kono ogkoimu to mgo otow, di ka Magboboot do atag ogpokohimu to agad nokoy.” \p \v 28 Kagi ni Pedro to, “Buyag, nig-ongkoran noy ka mgo baloy noy no nigdumaruma koy on koykow.” \v 29 No nigtabak si Hisus kandan to, “Malogot ka ignangon ku kaniu. Ko duon otow, agad hontow, no og-ongkod to baloy rin, woy ko asawa rin, woy ko hari mgo kakoy rin, woy ko amoy rin mgo inoy rin woy ko mgo anak din su ligkat to nigpasakup sikandin to Pogsugu to Magboboot, \v 30 agad kai pad to tano, ogbogayan to Magboboot sikandin to subla pad to pig-ongkoran din, no uromo ko diad on sikandin to Langit, ogbogayan sikandin to kouyagan no waro katamanan.” \s1 Ka Igkatatolu no Kagi ni Hisus Bahin no Kamatayon din \r (Matiu 20:17-19; Markos 10:32-34) \p \v 31 Piglunsod ni Hisus ka mgo hibatoon din no kagi rin kandan to, “Pamminog kow. Oghondio kinow to lunsud to Hirusalim no ko rio ki, ogkatuman ka ingkasulat dongan to mgo talagnangon to kagi to Magboboot bahin koddi no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan. \v 32 Ighatod a pad dio to duma no mgo otow no kono no Hudiu. Ogsumpaliton a, ogpasiporan a, woy og-iloban a to mgo otow. \v 33 Ogbarasan a ran no oghimatayan a ran di ka igkatatolu no allow ligkat to pogkamatoy ku, ogkootawan ad do.” \v 34 Di ka mgo hibatoon ni Hisus, waro makasabut ko nokoy ka kalitukan to kagi rin su noholosan do sikandan to kalitukan. Sikan ian to waro dan masabuti ka kalitukan to kagi rin. \s1 Nabawian ni Hisus ka Nabutud no Ogpamuyu \r (Matiu 20:29-34; Markos 10:46-52) \p \v 35 To marani on woy si Hisus to lunsud to Hiriku, duon nabutud no lukos no ogpinpinnuu to ilis to dalan no ogbuyu to mgo otow no ogligad. \v 36 Pogdinog to nabutud to mohon-ing ka mgo otow no ogmanligad, nig-inso pad ko manio ka mgo otow no ogmanligad? \v 37 Kagi to mgo otow kandin to, “Si Hisus no taga Nasarit ka ogligad kuntoon.” \p \v 38 Nò, nigbabansagon ka nabutud to, “Wow Hisus, pinanganak ni Dabid, kohoy-ui a nu!” \v 39 Di ka mgo otow no nighun-a ki Hisus dio to dalan, nigsaparan dan ka nabutud no kagi ran kandin to, “Hagtong ka kun no og-umow,” di nigpaagbotan din nasi ka pogbabansagon din to, “Pinanganak ni Dabid, kohoy-ui a nu!” \v 40 Nigsagdok si Hisus no nigsugu to igpaalap dan ka nabutud dio to kandin. Pogmarani on to nabutud, kagi ni Hisus kandin to, “Nokoy buwa ka ogkoiniatan nu poron dii to koddi?” \v 41 Kagi to nabutud, “Buyag, ogkoiniat a porom oyow oghutuk a pad ogpakakita.” \v 42 Kagi ni Hisus, “Ogpakakita kad on no ian nakabawi koykow su ka pogtuu nu koddi.” \v 43 Nò, nakakita on woy nigduma on ki Hisus. Ungod din on sayaa ka Magboboot, no ka tibo no mgo otow, pogpitow ran to nabutud no nabawian on, songo nigsayo on sikandan tibo to Magboboot. \c 19 \s1 Si Hisus woy si Sakiu \p \v 1 Nigparagas nighondio woy si Hisus to lunsud to Hiriku su dio ian ogpakabayo sikandan. \v 2 No, duon sagboka no otow dio no ian igbuyag to mgo talagkubla to buhis no ian ngaran din, si Sakiu, no datu ian sikandin. \v 3 No nigpoomot si Sakiu no ogpitow poron ki Hisus di kono ogpakakita su malopot sikandin no naatangan to mgo otow no mohon-ing. \v 4 Sikan ian no nigpallaguy si Sakiu diad to kohun-aan to mgo otow no namanoik on to kayu no oghingaranan to sikumoru su oyow ogkaayun no ogpitow ki Hisus su dio ian ogpakabayo si Hisus ko ogligad. \v 5 To nokouma si Hisus to longod to sikan no kayu, niglonghag din no kagi rin to, “Sakiu, agpas ka pamanoug su og-awoson to dio a ogdatong to baloy nu kuntoon no allow.” \v 6 Sikan ian no nig-agpas ian si Sakiu no namanoug. To pogkouma ran to baloy, narago si Sakiu no pinasolod din on si Hisus to baloy rin. \v 7 To pogkita to mgo otow no dio niglopow si Hisus to baloy ni Sakiu, nigmugongmugong ka mgo otow no kagi ran to, “Dio atag nigdatong si Hisus to baloy to otow no makasasalo.” \v 8 Di si Sakiu, nigsasindog no kagi rin ki Hisus to, “Nò, Buyag, ka tonga to kalaglagan ku, igbogoy ku dio to mgo otow no publi, no ko duon otow no pigluku ku to agad nokoy, ig-uli ku kandin ka hop-at no baad.” \p \v 9 Kagi ni Hisus ki Sakiu, “Kuntoon no allow, koykow woy ka mgo duma nu kai to soin no baloy, nalipuasan kow on to mgo salo now su kuntoon no nig-unawa on ka pogtuu now to pogtuu to kaap-apuan ta no si Abraham. \v 10 Koddi no Kakoy to mgo koot-otawan kai to kalibutan, nighondini ad to tano to oyow ogpamanghoon ku ka mgo otow no nalagak\f + \fr 19:10 \ft Nalagak to dalan no oghondio to Magboboot.\f* su oyow ogkalipuwasan ku sikandan oyow ogkaawo ka mgo salo dan.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to Salapi no Buluwan \r (Matiu 25:14-30) \p \v 11 To nigpamminog ka mgo otow to kagi rin, nigparagas si Hisus no nignangonnangon kandan to songo pananglitan. Sikan ka soini no pananglitan din su marani on sikandan to lunsud to Hirusalim woy su nahan to mgo otow no magaan on ogdatong ka Pogsugu to Magboboot dio to kandan. \v 12 Nò, kagi ni Hisus, “Duon songo datu no mohingaran no oghipanow pad no oghondio to mariu no ugpaan oyow oghingaranan to labow no igbuyag kai to ugpaan din. Pogkaponga dio, ogbantaan din ian to og-uli dio to kandin no ugpaan. \v 13 Di woy ro nighipanow ka sikan no datu, niglimud din pad ka mgo sampulu to mgo suguanon din no niglogob din galati kandan to salapi no bulawan\f + \fr 19:13 \ft Ka pulus to sika salapi, unawa to sildu to songo otow no ogtalabau to tatolu no bulan.\f* no kagi rin kandan, ‘Ka soini no salapi, patulina now woy a ogpokouli.’ \v 14 Pogkaponga, nighipanow on ka igbuyag dan, di duon mgo otow rin no waro goinawa ran to sika no igbuyag. Nigsugu dan ka pila buwa no mgo otow no impasundul dan kandin dio to sikan no mariu no ugpaan su ko diad on, ognangonan ka punuan dio to, ‘Kono koy ogkoiniat ko sikandin ka Labow no Igbuyag noy.’ ” \p \v 15 “Nò,” kagi ni Hisus, “pogkalugoy no nig-uli ka sika igbuyag no nig-alap to katondanan din no nohimu on no Labow no Igbuyag. Pogkouma rin, nigsugu no oyow igpoumow on ka mgo suguonon no pigsaligan din to salapi din su oyow ogkatagaan din ko songo monu ka ingkatimul ligkat to pogpatulin dan.” \p \v 16 “Pogtangko to nokohun-a no suguonon din, kagi rin to, ‘Buyag, nig-anak on ka sika sagboka no salapi no ingalat nud koddi to sampulu no baad.’ \v 17 Nigtabak ka igbuyag din to, ‘Maroyow ka pighimu nu. Maroyow ka no suguanon ku, no su maroyow ka pog-alap nu to insalig ku koykow, ogbogayan ku sikoykow to katondanan to og-alap to sampulu no lunsud.’ ” \p \v 18 “Ka igkarua no suguanon din no nokouma, nignangon to, ‘Buyag, nig-anak to lalimma ka ingalat nu koddi.’ \v 19 No kagi to igbuyag din kandin to, ‘No sikoykow, ogbogayan ka to katondanan to og-alap to lalimma no lunsud.’ ” \p \v 20 “Di duon pad dangob no suguonon din no nokouma no kagi rin to igbuyag din to, ‘Buyag, soinid on ka salapi no ingalat nu dini to koddi. Nig-ay-ayaran ku tongosa to manggad no insabuk kud on. \v 21 Insabuk kud on su nahallok a koykow su inat igbuyag ka no waro kohoy-u nu su ogkuon nu ka kono no koykow woy oggaani ka to waro nu isawod.’ \v 22 No kagi to igbuyag din to, ‘Ka kagi no niglibuwas to bo-bo nu kuntoon, sikan ka ligkatan to iglogpad ku koykow. Maroot ka no suguonon su nataga ka naan to igbuyag a no wa kohoy-u ku su ogkuon ku ro to konon koddi, woy to oggaani a to waro ku isawod. \v 23 No manio naan to waro nu impasamboy ka salapi ku oyow nig-anak porom woy natimulan porom ka salapi ku to pog-uli ku.’ \v 24 No kagi to igbuyag dan kuwo to mgo otow rin no nigsasindog to longod din to, ‘Kua now on ka sika sagboka no salapi no bulawan woy ibogoy now ro dio to sikan no suguonon no duon sampulu no salapi.’ \v 25 Di kagi to mgo otow, ‘Otowoy, Buyag. Duon on sampulu no salapi no bulawan dio to kandin!’ \v 26 Di nigtabak ka igbuyag dan to, ‘Ka ignangon ku kaniu, ka sika otow no ogkasaligan, ogdugangan man do. Di ka otow no kono ogkasaligan, oghawion do ka agad sikan no doisok no insalig kandin. \v 27 Nò,’ kagi to labow no igbuyag dan, ‘bahin to sikan no mgo usig ku no kono ogkoiniat to ogkohimu a no Labow no Igbuyag dan, angaya now on sikandan no himatayi now on sikandan kai to tangkaan ku.’ ” \s1 Nakaroog si Hisus to Pogsolod din dio to Hirusalim \r (Matiu 21:1-9; Markos 11:1-10; Huan 12:12-15) \p \v 28 Pogkaponga ni Hisus to impananglitan din, nighipanow sikandin no oghondio to lunsud to Hirusalim no nighun-a sikandin to mgo otow. \v 29 To nokouma sikandan to marani to mgo lunsud to Bitpahi woy ka Bitania duon to malopot no bubungan no oghingaranan dan to Olibu, nigsugu si Hisus to darua no hibatoon din to oghun-a kandin. \v 30 Kagi ni Hisus kandan to, “Hondio kow to sika no lunsud kai to tangkaan ta. Ko pokouma kow ogkitoon now ka nohikotan no nati to asno.\f + \fr 19:30 \ft Ogkounawa to kuddo ka asno di mamalintok ka lawa woy malayat so talinga.\f* Ka sikan no nati, waro pad mounturi to otow. Hokara now woy tuyuka now dini to koddi. \v 31 No ko duon otow no og-inso kaniu ko manio to oghokaron now ka nati, ogtabak kow kandin to, ‘Og-awoson to Igbuyag noy ka soin no nati.’ ” \p \v 32 Nò, nighipanow on ka nigsugu ni Hisus no nigkita ran ka nati unawa to innangon ni Hisus kandan. \v 33 To oghokaron dan on ka hikot to nati, kagi to mgo tagtuun to nati to, “Manio to oghokaron now ka hikot to nati?” \v 34 Nigtabak to, “Og-awoson to Igbuyag noy.” \v 35 Nò, pigtuyuk dan on ka nati dio ki Hisus no nigluung dan ka malayat no kinabo dan no impanhanig to poka to nati woy nigbuligan dan on si Hisus to ogsakoy. \v 36 Poghipanow on ka sikan no nati no pigsakayan ni Hisus, igtahud dan ki Hisus, imbolat to mgo otow ka kandan no malayat no kinabo dio to ogbayaan ni Hisus. \p \v 37 Nò. Pogmarani ran to sikan no bubungan to Olibu no ogkapantow to lunsud to Hirusalim, ka tibo no mgo sakup ni Hisus no nigluyudluyud kandin, nigbabansagon kandan to pogsayo dan to Magboboot bahin to tibo no mgo maroyow no hinimuan no nakitaan dan no impohimu to Magboboot ki Hisus. \v 38 Kagi ran to, “Ka goinawa noy ian to ogkapulusan ka soini no Labow no Igbuyag no nighondini to ngaran to Magboboot. Ogbogayan ki to maawang no goinawa ta no ogpuun dio to Langit woy ogsayoon tanow ka dakol no ngaran to Magboboot.”\f + \fr 19:38 \ft Basa ka to Mga Salmo 118:26.\f* \p \v 39 Nò, duon mgo Parisiu no nakaamut to sikan no nalibulung no mgo otow no nigkagi ki Hisus to, “Maistru, sapari nu pa ka mgo hibatoon nu no ogsasayo koykow.” \v 40 Di nigtabak si Hisus kandan to, “Malogot ian ka ignangon ku kaniu. Ko ogpahagtongon ku sikandan, ka mgo batu ka ogsoip no ogbabansagon no ognangonnangon bahin koddi.” \s1 Nigsinogow si Hisus Bahin to Taga Hirusalim \p \v 41 To marani on si Hisus to lunsud to Hirusalim no nigkita rin on, nakasinogow on sikandin \v 42 no kagi rin to, “Ko ogkataga kow pa poron ka og-awoson now to oyow ogkabogayan kow on to maroyow no pog-ugpo, di kuntoon, noholosan kow to dalan now dio to maroyow no pog-ugpo now. \v 43 Duon allow now uromo no ogkoumaan kow on to mgo usig now no oglopow no ogkalinglingotan kow on nikandan oyow agad hondoi kow ogpakabalikid, warad ogkabayaan now. Bali naan no ogpinakion kow dio to solod. \v 44 Ogguguson to malogot ka mgo alad now no batu, no ka mgo batu, warad ogkagalat agad sagboka no batu dio to nasabukan to soini. Tibo ogkoubus ka baloy now woy ka mgo otow to soini no ugpaan now, su waro now tokora sikandin to nighondini to kaniu oyow ogpakalipuas kaniu.” Ian ka kagi ni Hisus to nakasinogow. \s1 Nighondio si Hisus to Dakol no Ampuanan \r (Matiu 21:12-16; Markos 11:15-18; Huan 2:13-16) \p \v 45 Pogkouma ni Hisus dio to Hirusalim, nigsolod on to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu. Pogkita rin to mgo otow dio to Ampuanan no ogmamaligya\f + \fr 19:45 \ft Duon ogbaligya to mgo ayam mgo lana, asin no oggamiton to mgo otow to igtubad dan dio to Magboboot.\f* nigdogil din on sikandan. \v 46 Kagi ni Hisus kandan to, “Duon to Tahan no Kasulatan to kagi to Magboboot to,\f + \fr 19:46 \ft Basa ka to Isaias 56:7.\f* ‘Oghingaranan ka baloy ku to ampuanan, di sikaniu atag, nigbalbalawan now on to holosanan to mgo takawan,’ ”\f + \fr 19:46 \ft Basa ka to Jeremias 7:11.\f* kagi ni Hisus. \p \v 47 Nò, allow-allow nig-anad si Hisus dio to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu. Di ka mgo igbuyag no mgo talagpanubad woy ka mgo talag-anad to Balaod dan, lagkos to mgo otow no mabantug, nigpamangho dan ko ogmonuon dan to oyow ogpakatood poron to ogpohimatayan dan si Hisus, \v 48 di waro dan makatood to oghimuon dan poron su tibo no mgo otow nig-ayad-ayad nigpamminog to kagi ni Hisus. \c 20 \s1 Ka mgo Inso Bahin to Katondanan ni Hisus \r (Matiu 21:23-27; Markos 11:27-33) \p \v 1 Songo allow, nig-anad si Hisus dio to Dakol no Ampuanan woy nignangnangonan din ka mgo otow to Maroyow no Nangnangonon. \p Pog-anad pad ni Hisus, duon nigdalapak kandin no mgo igbuyag to mgo talagpanubad woy mgo talag-anad to Balaod dan, lagkos to mgo tahuronon to mgo Hudiu. \v 2 Kagi ran ki Hisus to, “Nangoni koy ko hondoi mogpuun ka katondanan nu to poghimu to soini no oghimuon nu woy og-insaan noy sikoykow ko hontow ka nigbogoy koykow to soini no katondanan?” \p \v 3 Nigtabak si Hisus kandan to, “Songo duon inso ku kaniu. Nangoni a \v 4 ko hondoi mogpuun ka katondanan ni Huan to ogbautismuan din ka mgo otow dio to woig, ko rio to Magboboot no og-ugpo dio to Langit, woy ko nigpuun do dini to mgo otow ka katondanan din?” \p \v 5 Nò, nigpaap-apuloy pad ka mgo buyag no kagi ran to, “Ko ogtabak kinow to nigpuun to Magboboot, songo og-insaan ki ni Hisus to, ‘Manio to waro kow mogtuu to nangnangonon din?’ \v 6 Di ko ogtabak ki to, ‘Nigpuun do to mgo otow,’ ogdogpakon ki to mgo otow to mgo batu su, nigtuu man sikandan to talagnangon to kagi to Magboboot si Huan.” \v 7 Sikan ian no niglibong ka mgo igbuyag dio ki Hisus no nigtabak to, “Waro koy mataga ko hondoi nigpuun ka katondanan ni Huan.” \v 8 No kagi ni Hisus kandan to, “Songo kono a ognangon kaniu ko hondoi ogligkat ka koddi no katondanan to oghimuon ku.” \s1 Ka Pananglitan Bahin to mgo Talagbantoy to Pinamula no Ubas \r (Matiu 21:33-46; Markos 12:1-12) \p \v 9 Napongan to sikan, nignangonan ni Hisus ka mgo otow to pananglitan din. Kagi rin, “Duon songo otow no nigpamulaan din ka tano din to ubas. Pogkaponga rin nigpougpaan din on to mgo otow ka sika pinamula rin. Nighow-as sikandin dio to mariu no ugpaan no malugoy ka pog-ugpo din dio.” \p \v 10 “To tigbogas on to sikan no ubas, nigsugu to tagtuun ka sagboka no suguonon din dio to mgo otow no ogbantoy to pinamula su ogkuon din poron ka kandin no bahin. Di ka mgo nigbantoy, nigbarasan dan ka suguonon din no nigpouli dan on to waro naalap din to agad nokoy.” \p \v 11 “Nighutuk man do ka tagtuun sugua ka dangob no suguonon din dio to pinamula rin di songo niglamposan to mgo talagbantoy lagkos to pigpasiporan dan sikandin woy songo nigpouli dan sikandin no waro naalap to agad nokoy.” \p \v 12 “No ka tagtuun to pinamula, nighutuk pad man do sugua ka igkatatolu no suguonon din dio to tano din, di ka sikan no suguonon, nigpalian dan woy indogpak dan dio to libuwasan. \v 13 Kagi to tagtuun to pinamula, ‘Ogmomonu ad naan? Ian do soini to ogsuguon ku ka anak ku no indakol to goinawa ku su sikandin ian buwa ka ogtahuron dan.’ \v 14 Di ka mgo talag-uyamu, pogkita ran to anak to tagtuun, nigpaal-alukuyoy no kagi ran to, ‘Soini ka anak to tagtuun no sikandin ian ka ogpakasoip to amoy rin. Nò, himatayan tanow sikandin oyow ka tano no igkagalat poron kandin, kanta on.’ ” \p \v 15 “Nò, nigdakop dan on ka anak dut tagtuun woy indogpak dan sikandin dio to libuwasan to pinamula to ubas woy nighimatayan dan on.” \p Kagi ni Hisus to mgo otow, “Og-inso a kaniu ko ogmonuon buwa to tagtuun to sikan no mgo talagbantoy to pinamula rin?” \v 16 Kagi, “To og-uli ka tagtuun no oghimatayan din on ka sikan no mgo otow no talag-uyamu to pinamula rin no ogpasoipan din to loin no mgo otow.” \p Pogdinog to mgo otow to kagi ni Hisus, kagi ran to, “Otowoy! Mamug ka! Maroyow ko kono ogkatuman on ka impananglitan nu.” \v 17 Di nigtongtongan ni Hisus ka mgo otow no nig-inso din sikandan to, “Nokoy naan ka kalitukan to ingkasulat dongan to kagi to Magboboot?\f + \fr 20:17 \ft Basa ka to Mga Salmo 118:22.\f* Soini ka impasulat din: \q1 ‘Ka sikan no batu no nig-ongkoran to mgo talaghimu to baloy, sikan ka nohimu nasi marigon lagboy no batu no igpounturan to baloy.’ ” \m \v 18 Kagi ni Hisus, “Ko ogpakarogpak ka otow no ogkoulug to sikan no batu ogkaloput ka lawa rin di ko ogkoulugan on sikandin to sikan no batu no ogkaapug on ka lawa rin.” \s1 Ka Inso Bahin to Pogbayad to Buhis \r (Matiu 22:15-22; Markos 12:13-17) \p \v 19 Nò, ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad woy ka mgo talag-anad to Balaod, nakasabut to sikandan ka pighisugat ni Hisus to mgo pananglitan din. Nò, nig-ol-ologan dan porom dakopa si Hisus di waro makatood su nahallok to mgo otow no ogpamminog to kagi rin. \p \v 20 Sikan ka tuud dan no nigbantayan dan si Hisus. Pigbayaran dan ka mgo talagpaniid no nigsugu dan dio to kandin no ogkounawa sikandan to mgo matuwarong no mgo otow no ogkoiniat to og-anad. Dokad di ka tuud dan to oyow oggawayan dan poron si Hisus to mgo tabak din kandan. Ko ogkatalap to igtabak din ogkaayun no ogdakopon sikandin no igbogoy ran sikandin dio to gobirnador no oyow ogbobootan woy ogkoogotan on sikandin to sikan no gobirnador dan. \p \v 21 Nò, nigdalapak ka mgo talagpaniid no oggawoy poron ki Hisus no kagi ran kandin to, “Maistru, nataga koy to matuwarong ka ogkagion nu woy ka ig-anad nu. Songo nataga koy to pinog-unawa nu ka mgo otow agad ko dakol ka katondanan dan no og-anad ka ro duon to pogboot to Magboboot dio to mgo otow. \v 22 Nangoni koy, tongod to Balaod ta, ko ogkaayun ko ogbayaran ta ka buhis ta dio ki Sisar no punuan to mgo taga Ruma? Ogbayaran tad buwa woy ko kono tad?” \v 23 Di nakasabut si Hisus to maroot no tuud dan to oggawayan sikandin pinabayo to igtabak din kandan. \v 24 Kagi rin, “Papitawa a to salapi no putow.” No to impayag dan on, kagi ni Hisus, “Hontow no langlanguwan ka pig-ilingan to soini no salapi, woy hontow no ngaran ka ingkasulat dini to soin no salapi?” Kagi ran to, “Si Sisar, ka Punuan dio to Ruma.” \v 25 No nigtabak si Hisus kandan to, “Nò man. Ibogoy now dio ki Sisar ka kandin no bahin woy ibogoy now rio to Magboboot ka kandin no bahin.” \v 26 Nò man, waro makatood ka mgo otow no oggawoy poron ki Hisus to igtabak din. Sikan ian no warad on makatabak sikandan su nabolongbolong on ian to ingkatabak ni Hisus. \s1 Ka Inso Bahin to Ogkootawan ka Namatoy \r (Matiu 22:23-33; Markos 12:18-27) \p \v 27 Nigmarani ka duma no mgo Sadusiu ki Hisus. Kono ogtuu sikandan to ogkootawan ka mgo nammatoy uromo. \v 28 Duon inso dan ki Hisus no kagi ran to, “Maistru, duon nigsulat ni Moisis kanta dongan no sugu no kagi rin kanta, ko ogkamatoy ka lukos, no nabalu on ka boi di waro pad anak dan, ian do kun ogpakaliwan no og-asawa to nabalu ka ipag din. Ogkohimu soini oyow ko og-anak on ka boi, oghingaranan ka sika anak din to ngaran to lukos no namatoy.\f + \fr 20:28 \ft Basa ka to Deuteronomio 25:5.\f* \v 29 Nò,” kagi to mgo Sadusiu to, “Duon kun papitu no patalahari no olin lukos. Ka panganoy, nig-asawa on to boi di namatoy on no waro pad anak dan. \v 30 Sikan ian no ka giboon to namatoy, nig-asawa rin on ka boi no nabalu. Songo namatoy naan do sikandin. \v 31 Sunud, ka igkatatolu no hari, songo nig-asawa rin man do ka nabalu. No, unawa ro ian ka sunud no mgo patalahari no lukos taman to noubus kun on ka papitu no natibo namatoy to waro pad ian anak dan. \v 32 Pogkalugoy,” kagi to mgo Sadusiu, “songo namatoy on ka boi,” kagi. \v 33 “Nò, ian ig-inso noy koykow, ko uromo no ogkootawan on ka mgo nammatoy, hontow dapit to sika papitu no patalahari ka asawa to sikan no boi su natibo man nokogsoipsoip nig-asawa kandin ko dini pad to soin no kalibutan?” \p \v 34 Di kagi ni Hisus kuwo to mgo Sadusiu to, “Ka mgo lukos mgo boi kuntoon no kai pad to tano, ogmaas-asawooy pad. \v 35 Di uromo no ogkootawan on ka mgo otow no nigtuu to Magboboot no ogpokougpo dio to kandin dio to Langit, konad on ogpaas-asawooy. \v 36 Konad on ogkamatoy sikandan no ogkounawa sikandan to mgo diwata no suguanon to Magboboot. Ogkoimu on no mgo anak to Magboboot sikandan su ogkootawan on sikandan ligkat to pogkamatoy ran,” kagi ni Hisus. \v 37 “Di tongod to duon ian pogkootawi to mgo nammatoy, ogkatagaan ta to duon pogkootawi to mgo nammatoy ligkat to ingkasulat dongan ni Moisis. Insulat din ka nigkita rin dongan no niglogdog ka sagboka no malopot no kayu di waro matutung. To soini no nangnangonon oghingaranan ni Moisis ka Magboboot no, kandin dod ian ka Magboboot to mgo kaap-apuan din no si Abraham, woy ki Isaak woy si Hakub.\f + \fr 20:37 \ft Basa ka to Exodo 3:6.\f* \v 38 Ka Magboboot, konon Magboboot to mgo nammatoy. Sikandin ka Magboboot to mgo nabuhi, su tibo no mgo nigtuu kandin, agad ka nighun-a mamatoy, ogkabuhi dod dio to tangkaan din,” kagi ni Hisus. \p \v 39 Nò, duon mgo talag-anad to Balaod dan no nigdinog to kagi ni Hisus no kagi ran kandin to, “Maistru, maroyow ka kagi nu no intabak nu to mgo otow.” \v 40 No sikan ian ka warad mokohutuk mokoinso ka mgo Sadusiu ki Hisus to agad nokoy no ig-inso dan poron. \s1 Ka Inso Bahin to Im-imanan to mgo Koot-otawan \r (Matiu 22:41–23:7; Markos 12:35-40; Hinimuan 2:34,35; Hibriu 1:13) \p \v 41 Pogkaponga, nig-inso ni Hisus to mgo otow to, “Manio,” kagi, “to ogkagi ka mgo otow to pinanganak do ni Dabid ka Im-imanan to mgo Koot-otawan? \v 42 Si Dabid man ian ka nigsulat dongan to Mga Salmo: \q1 ‘Kagi to Magboboot kuwo to Lagboy no Igbuyag ku to, “Kai ka to kawanan ku ogpinnuu \v 43 taman to ogdoogon ku ka mgo usig nu oyow ogpakaluhud on sikandan dini to tangkaan nu.’ ”\f + \fr 20:43 \ft Basa ka to Mga Salmo 110:1.\f* \m \v 44 Kagi ni Hisus, “Ko si Dabid, nighingaranan din sikandin to Lagboy no Igbuyag din. To malogot soini, manio to ignangon to mgo otow to pinanganak ni Dabid ka Im-imanan to mgo Koot-otawan?” kagi ni Hisus. \s1 Si Hisus woy ka mgo Talag-anad to Balaod \r (Matiu 23:1-36; Markos 12:38-40) \p \v 45 Pogkaponga, duon ignangon ni Hisus to mgo hibatoon din no imparinog din to tibo no mgo otow dio. \v 46 Kagi rin to, “Bantoy kow to sika mgo talag-anad to Balaod. Maroyow ran to og-ilis to malayat no kinabo, woy maroyow ran ka igtahud to mgo otow dio to palingki ko ogkumustoon sikandan. Lagkos, og-alamon dan ka mgo pinnuuanan to mgo mabantug no mgo otow dio to anaranan to mgo og-ampu. Ko duon pagkoonan, songo dio dod ogpinnuu sikandan to longod to mgo datu. \v 47 No ka dangob no batasan dan no konon litos, oggawayan dan ka mgo boi no nabalu oyow og-agawan dan ka igkouyag dan woy ko mgo baloy to sikan no mgo balu. Di ogholosan dan ka goinawa ran no maroot to ogmalayaton dan ka pog-ampu dan. Dakol lagboy uromo ka iglogpad to Magboboot to sikan no mgo otow,” kagi ni Hisus. \c 21 \s1 Ka Pogbogoy to Publi no Balu \r (Markos 12:41-44) \p \v 1 To dio si Hisus to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu, nigkita rin ka mgo datu no mgo otow no ogpanagu dio to sabukanan to salapi ka igbogoy ran dio to simbaanan, \v 2 woy songo nigkita rin ka songo publi lagboy no boi no nabalu no daddarua bag no malintok no salapi ka insabuk din dio to sabukanan to salapi. \p \v 3 Kagi ni Hisus to mgo otow, “Malogot ian ka ogkagion ku kaniu, ka intagu to soini no publi no balu, dakoldakol ka imbogoy rin to tibo no mgo otow, \v 4 su ka imbogoy to duma no mgo otow, ka subla to igkaratu dan, di ka imbogoy to sikan no balu, in-ubus din ka salapi din no litos poron to koonon din.” \s1 Ka Poggulak to Dakol no Ampuanan \r (Matiu 24:1-25; Markos 13:1-23) \p \v 5 Songo allow, duon duma no mgo otow no nigmarani ki Hisus no nigmanangnangonoy bahin to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu. Maroyow kun su ka mgo alabat no nighimu no batu no maroyow lagboy. Songo maroyow to pogpitow ka sikan mgo kasangkapan no imbogoy dio to Magboboot. Di kagi ni Hisus to, \v 6 “Duon allow uromo no ka soini no ogkitoon now kuntoon, warad ka pokog-ampow-ampow ka mgo batu, agad sagboka. Ogkagulak ka tibo.” \s1 Mgo Samuk, mgo Igkabaybayari \r (Matiu 4:3-14; Markos 13:3-13) \p \v 7 Nig-inso sikandan ki Hisus to, “Maistru, kon-u ogkatuman ka soini no innangon nu kanami woy nokoy ka indanan kanami to magaan on ogkatuman ka sikan no innangon nu?” \p \v 8 Kagi ni Hisus, “Bantoy kow oyow kono kow ogkagawayan su mohon-ing ka mgo otow no oghingaran to ngaran ku no ognangonnangon kaniu to, ‘Koddi ka Im-imanan to mgo Koot-otawan,’ woy ogkagi ran to, ‘Magaan ogdatong ka mohuri no allow ta kai to soin no kalibutan,’ di kono kow og-unug kandan su ubat do duon,” kagi ni Hisus. \v 9 “No ko ogdinog kow to duon mgo gira woy mgo samuk kai to kalibutan, kono kow ogkahallok su og-awoson to ogkatuman ka mgo gira, di kono pad ogdatong ka mohuri no allow kai to tano.” \v 10 Kagi ni Hisus, “Ogmog-ogotoy matag sagboka no ugpaan woy ka loin no ugpaan. Agad ka mgo sundalu to sagboka no igbuyag woy ka sundalu to loin, mabunbunuoy. \v 11 Mohon-ing uromo ka mgo dinug no daddakol woy mohon-ing ka mgo ugpaan no ogkoumaan to bitil woy ka mgo dalu no ogpakaguo. Duon ogkitoon to mgo otow ko kai pad to tano ka dakol no igkahallok dan no indanan no ligkat dio to langit. \v 12 Di woy ogkatuman on ka tibo no soini no innangon ku kaniu,” kagi ni Hisus, “ogpandakopon kow to mgo otow no ogbaybayaran kow ran. Ogpohondion kow rod to tangkaan to mgo igbuyag to mgo anaranan to mgo og-ampu oyow ogbobootan kow woy ogkapirisu kow. Lagkos, ogpohondio kow to mgo labow no mgo igbuyag woy dio to tangkaan to mgo datu, su ligkat to pogtuu now koddi,” kagi ni Hisus. \v 13 “No ka sikan no oghimuon to mgo otow kaniu, sikan ian ka pogliw-ak now oyow ogpakanangon kow kandan to Maroyow no Nangnangonon,” kagi ni Hisus. \p \v 14 “Sikan ian,” kagi, “indani now ka ignangon ku kaniu. Kono kow ogkasasow ko nokoy ka tabak now dio ko ogkatuman on ka innangon ku, \v 15 su koddi ka ogbogoy kaniu ko nokoy ka ogkagion now woy ka ogkatouan now to maroyow no igtabak now su oyow, agad hontow ka usig now, waro litos no igtabak dan to ogkagion now woy kono ogpakaligal sikandan to igtabak now. \v 16 Uromo, igpanabod kow to mgo amoy now, mgo inoy now, mgo hari woy ko kakoy now, mgo sulod now woy ko mgo duma now no kono ogtuu no ighatod kow dio to mgo talagboboot. Duon duma kaniu no ogtuu koddi no oghimatayan dan. \v 17 Og-usigon kow to tibo no mgo otow tongod koddi, \v 18 di waro agad songo aslag no bulbul now no ogkalugak. \v 19 Oghirosonan now ka poggongon now koddi no ogkabogayan kow to kouyagan no waro katamanan.” \p \v 20 Kagi ni Hisus, “Uromo ko ogkitoon now ka lunsud to Hirusalim no ogkalinglingotan on to mgo sundalu, sikan ian ka igpoitaga kaniu to magaan on ogkagugus ka soini no lunsud. \v 21 No pogkita now to soini, ka mgo otow dio to probinsia to Hudia, og-awoson dan to ogsalsalia dio to mgo kabubunganan. Ka mgo otow no dio to solod to lunsud to Hirusalim, songo og-awoson dan to og-awo to lunsud, no ka mgo otow no dio to kamot, og-awoson dan to konad og-uli dio to lunsud dan \v 22 su sikan ka pogbunsud to poglogpad to Magboboot to mgo usig din, no ogkatuman on ka tibo no ingkasulat dongan to kagi to Magboboot.\f + \fr 21:22 \ft Basa ka to Oseas 9:7.\f* \v 23 Kohoy-u ka mgo ogkaboros woy ka duon pad ogsusu no bato dan su dakol ka igkabaybayari no ogpokouma to mgo otow kai to soini no ugpaan,” kagi ni Hisus, “woy dakol ka igkabolu to Magboboot to soin no mgo otow. \v 24 Ogpanhimatayan ka mohon-ing no mgo otow to moirob woy ka duma, ogkarakop on no oghimuon no oripon dio to agad hondoi no mariu no mgo ugpaan. Ka Hirusalim, ogkaagow to kono no Hudiu, no ogbobootan dan on ka sikan no lunsud taman to allow ran to ogpaawo on sikandan to Magboboot.”\f + \fr 21:24 \ft Nakatood ka soini no kagi ni Hisus to 70 A.D. Mohon-ing ka mgo otow dio to Hirusalim su Pagkoonan to Paligad to nokouma ka usig dan. Ka balita ligkat to mgo Hudiu, songo milyun ka namatoy woy sampulu no libu ka narakop no inhatod dan dio to mgo mariu no ugpaan.\f* \s1 Ka Poglibong ni Hisus \r (Matiu 24:26-35; Markos 13:24-31) \p \v 25 Kagi ni Hisus, “Duon dod uromo mgo indanan dio to allow woy to bulan woy mgo bituon. Lagkos, ka mgo otow to agad hondoi no ugpaan kai to ampow to tano, ogkoumaan on to dakol no mgo igkasasow ran no ogligkat to dakol no igkahallok dan ko ogpakarinog dan to ogmaagbot no daging to luwak to dagat.\f + \fr 21:25 \ft Basa ka to Isaias 13:10, Ezequiel 32:7, Joel 2:31.\f* \v 26 Duon dod mgo otow no ogkabigtawan on ligkat to igkahallok dan woy to ogkasumansuman dan ko ogkoomonu on buwa ka soini no tano su agad ka mgo bituon dio to langit, ogsuwoy to tahan no ogbayaan dan. \v 27 Bali pad naan, sikoddi no Kakoy to mgo Koot-otawan, ogkitoon a to mgo otow no ogpokountud to gapun woy duon ka dakol no kabogbogan ku woy ogkitoon ka karoyawi ku.\f + \fr 21:27 \ft Basa ka to Daniel 7:13.\f* \v 28 Sikan ian,” kagi ni Hisus, “ko ogbunsud pad ogkatuman ka innangon ku kaniu, sasindog kow woy longhag kow on su magaan on ka kalipuasan now.” \s1 Ka Katagaanan no Nigligkat to Kayu no Igira \r (Matiu 24:32-35; Markos 13:28-31) \p \v 29-30 Nò, nigkagian ni Hisus ka mgo hibatoon din to pananglitan. Kagi rin, “Doromdoma now ka kayu no igira woy agad hondoi no kayu. Ko ogkitoon ta ka mgo tugbung to sika kayu woy inuburan ogkataga kid to magaan on ka tiggulabung. \v 31 Songo unawa,” kagi ni Hisus, “ko ogkitoon now to ogkatuman on ka mgo innangon ku kaniu ganna songo ogkatagaan now to marani on ka ogkatuman to Pandatuan to Magboboot. \v 32 Malogot ka ogkagion ku kaniu,” kagi ni Hisus, “to kono pad man ogkoubus ogkamatoy ka tibo no mgo otow no ogkabuhi kuntoon woy ogkohimu ka innangon ku kaniu. \v 33 Uromo ogkaawo ka soini no langit woy soini tano, di kono ogkaawo ka mgo kagi ku.” \s1 Awoson to Pogbantoy \p \v 34 Kagi ni Hisus, “Sikaniu, bantoy kow to oyow kono ogkoolatan ka doromdom now ligkat to igkasasow now to mgo pogkoon now mgo pog-inum now no igkalasing, woy oyow kono kow ogparoog tongod to pog-ugpo now su ko kono kow ogbantoy, ogkatokow kow buwa to ig-uli ku \v 35 no ogkounawa kow on to manukmanuk no ogkalit-agan. Ogkoumaan ka tibo no mgo otow kai to soin no kalibutan.” kagi ni Hisus. \v 36 “Sikan ian no ngilam kow woy ungod kow ampu no buyua now rio to Magboboot oyow ogmanokal do ka goinawa now oyow kono kow ogkaroog to igkabaybayari no ogpakaratong kai to ampow to tano, woy oyow waro igkasipod now uromo no ogpakasasindog kow dio to tangkaan ku no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan,” kagi ni Hisus. \p \v 37 Allow-allow nig-anad si Hisus dio to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu, di ko marusilom, og-awo sikandin no dio nig-ugpo to bubungan no oghingaranan to Olibu. \v 38 Ko masolom ogkalimud man do ka tibo no mgo otow dio ki Hisus dio to Dakol no Ampuanan dan su ogpamminog to kagi rin. \c 22 \s1 Ka Bantaan to Poghimatoy ki Hisus \r (Matiu 26:2-5; Markos 14:1,2,10,11) \p \v 1 Nigmarani on ka Pagkoonan to mgo Hudiu no ko ogpokouma, ogkoon sikandan to paan no waro amuti to igpatulin. Ka sikan no pagkoonan, nighingaranan dan to Pagkoonan to Paligad. \v 2 Di ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to Magboboot woy ka mgo talag-anad to Balaod, nigbantaan sikandan ko ogmonuon dan to oyow ogkaayunan dan to ogpohimatayan si Hisus di ogkahallok sikandan ko ogpangabang ka mgo otow kandin. \s1 Impanabod ni Judas si Hisus \r (Matiu 26:14-16; Markos 14:10,11) \p \v 3 No, si Satanas no ian igbuyag to mgo busow, nigsolod on to goinawa ni Hudas no ian oghingaranan ki Iskarioti no kandin ka sagboka to sika sampulu woy darua no hibatoon ni Hisus. \v 4 Nighondio si Hudas to mgo igbuyag to mgo talagpanubad woy mgo igbuyag to mgo talagbantoy to Ampuanan dan no nigsasabut sikandan tongod to naroromdoman din to igpanabod din si Hisus oyow ogkarakop dan. \v 5 Narago ka sikan no mgo igbuyag no innangon dan ki Hudas to ogbayaran dan sikandin. \v 6 Nig-uyun si Hudas kandan no ligkat to sikan no allow, ungod din ogsumansuman ko ogmonuon din oyow ogkagawayan din si Hisus oyow ogkaayunan dan to ogdakop no waro ka mohon-ing no mgo otow no ogkataga. \s1 Ka Poglabung woy ni Hisus to Pagkoonan to Paligad \r (Matiu 26:17-29; Markos 14:12-25; 1 Kurintu 11:23-25) \p \v 7 No, nokouma on ka allow no ogbunsud on ka Pagkoonan no oghingaranan to Paan no Waro Amuti to Igpatulin. Sikan ka allow no oghimatayan dan ka nati to karniru no ogkoonon dan to sika pagkoonan no nighingaranan dan to Paligad.\f + \fr 22:7 \ft Ka soin no pagkoonan, ogdoromdomon dan ka allow dongan no nigligaran on to Magboboot ka mgo kaap-apuan dan no nan-ugpo dio to Ehipto no waro din ilagkos sikandan to logpad din to mgo taga Ehipto.\f* \v 8 Nigsugu ni Hisus si Pedro woy ki Huan no kagi rin kandan to, “Hipanow kow on no panagana kow to poglabung ta to Pagkoonan to Paligad oyow ogkoonon tanow.” \v 9 Kagi ni Pedro to, “Hondoi nu igpohimu kanami ka pagkoonan ta?” \v 10 Kagi ni Hisus kandan, “Pamminog kow. Ko ogsolod kow dio to lunsud, ogpakatagbu kow to sagboka no lukos no ogtiang to kuron no sakaru rin. Sundulsundul kow kandin dio to baloy no ogsoloran din \v 11 no kagii now ka tagbanwa to, ‘Anggam, ogpoinsoon to Maistru ko hondoi longod ka sinabong no nig-indanan kud no litos to magaliug? Dutun a woy ka mgo hibatoon ku oglabung to soin no Pagkoonan to Paligad.’ No kagi ni Hisus, \v 12 Ogpapitawon kow nikandin to dakol no sinabong no dio to ampow no tahan no impanagana to magaliug. Dio kow on ian oghimu to pagkoonan ta.” \v 13 Nò, nighipanow on woy si Pedro no ka tibo no mabayaan dan, unawa ian to innangon ni Hisus kandan, no nighimu ran on ka pagkoonan dan to Pagkoonan to Paligad. \s1 Ka Katamanan no Poglabung ni Hisus \r (Matiu 26:26-30; Markos 14:22-26; Huan 13:21-30; 1 Kurintu 11:23-25) \p \v 14 To tiglabung on nokouma si Hisus woy ka mgo hibatoon din no nigtutugon on dio to lamisaan, \v 15 no kagi ni Hisus kandan to, “Lagboy a noiniat to ogtugon a pad kaniu to soini no pagkoonan to Pagkoonan to Paligad ko kona a pad ogpoko-uma to igkohirapi ku \v 16 su woy ad oghutuk no ogkoon to soini no pagkoonan ta ko ogkatuman on uromo ka tibo no kalitukan to soini no pagkoonan no ogkatuman on ka Pandatuan to Magboboot.” \p \v 17 No nigpurut ni Hisus ka songo basu no nataguan to bino no moomis pad no nigpasalamatan din pad ka Magboboot. Pogkaponga, intaruwoy rin ka basu dio to mgo hibatoon din no kagi rin to, “Puruta now ka soini no basu woy sasamsamaa now to og-inum ka tagu din. \v 18 Ognangonan ku sikaniu to ligkat kuntoon, woy ad oghutuk og-inum to woig to ubas ko uromo on no ogkatuman on ian ka Pandatuan to Magboboot,” kagi ni Hisus. \p \v 19 Pogkaponga, nigpurut ni Hisus ka songo malison no paan no nigpasalamatan din pad ka Magboboot. Pogkaponga rin to nigpasalamat, nanlotiblotib din on ka paan no impanalad din on to mgo hibatoon din no imparuma rin ka kagi rin kandan to, “Ka soini no paan no nalotiblotib on ka lawa ku no igbogoy ku no igtobus kaniu. Koon kow to soini no ian now doromdoma sikoddi.” \v 20 To napongan dan to niglabung, pigpurut ni Hisus ka basu to inumanon dan no kagi ni Hisus, “Ka soini no igpoinum ku kaniu, sikan ka igmaganangon kaniu to duon iam no kasabutan to Magboboot kaniu su ka soini no langosa ku no ogkoitis kaniu, ian ka ighogot to kasabutan din kaniu. \v 21 Di ognangonan ku sikaniu tongod to otow no ogpanabod koddi no duon kai nig-amut kanta to lamisaan no nigtugon koddi. \v 22 Koddi no Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, ogkamatoy a su ian ka bantaan to Magboboot, di kohoy-u ta ka sikan no otow no ogpanabod koddi,” kagi ni Hisus. \v 23 Nò, nigmoin-insooy on ka mgo hibatoon ni Hisus ko hontow buwa dapit kandan ka innangon ni Hisus no ogpanabod kandin. \s1 Ka Pog-apuloy to mgo Hibatoon ko Hontow ka Labow Kandan \p \v 24 No, dio dod sikandan to pagkoonan, no nigpaap-apuloy on ka mgo hibatoon ni Hisus bahin ko hontow dapit kandan ka labow. \v 25 Sikan ian no kagi ni Hisus kandan, “Ka batasan to mgo labow no igbuyag no kono no Hudiu no dio to mgo ugpaan to agad hondoi kai to ampow to tano, ogsubla no ogpanugu to mgo sakup dan, dokad di ka goinawa ran to oghingaranan sikandan to mabinulig on woy ogkaaputan to mgo otow. \v 26 Di sikaniu,” kagi, “kono now unawoi. Og-awoson now atag, ko hontow kaniu ka inat no oglabow, og-awoson din no ogdoromdomon to goinawa rin to ogkounawa sikandin to hari now,” kagi ni Hisus. “No ka igbuyag to kaniu no nigtuu koddi, og-awoson to ogkounawa ro sikandin to otow no suguonon to duma rin. \v 27 Pananglitan,” kagi ni Hisus, “og-inso a kaniu ko hontow ka oglabow, ka otow no ogkoon dio to lamisaan woy ko ka otow no oghonaton ka koonon? Ian oglabow ka otow no ogkohonatan to koonon, di ka koddi no batasan ko kai a to kaniu, unawa a to suguonon now.” \p \v 28 Nigparagas si Hisus to kagi rin to, “Sikaniu ka nigdumaruma koddi no waro a now ongkori ko duon nabayaan ku no mohirap. \v 29 Nigbogayan ad to Amoy ku to katondanan to ogsugu to mgo otow. Nò, songo ogbogayan ku sikaniu to unawa no katondanan. \v 30 No uromo ko dio ki to Pandatuan ku ogkoimu ko ogkoon kow woy og-inum kow dio to lamisaan ku. Woy songo ogbogayan ku sikaniu to katondanan now to oyow kaniu on ka og-alap to mgo pinanganak to sikan no sampulu woy darua no kapunganan ni Israil.” \s1 Ka Tagno ni Hisus no Pogligal ni Pedro Kandin \r (Matiu 26:31-35; Markos 14:27-31; Huan 13:36-38) \p \v 31 Kagi ni Hisus ki Simon Pedro to, “Simon, pamminog ka. Si Satanas, noiniatan kow nikandin su og-ol-ologan kow oyow ogkitoon din ko maagkap do ka pogtuu now no ogkounawa ro to otapon to homoy no ogkaalap to kalamag. \v 32 Di nig-ampuan ku sikoykow, Pedro, oyow kono ogkaroog ka pogtuu nu koddi,” kagi ni Hisus, “woy ko ogpokolibong kad dini to koddi to malogot no dalan, hogota nu ka pogtuu to mgo duma nu.” \v 33 Di kagi ni Simon kuwo ki Hisus, “Buyag, kono a man og-ongkod koykow. Agad songo ogkapirisu a woy ko songo ogkamatoy a, nakapanagana on ka goinawa ku oyow ogpakaruma a ro koykow.” \v 34 Di kagi ni Hisus, “Ka ignangon ku koykow Pedro, woy og-ukalo ka manuk ko magaan on ogkapawo, ka tatolu kad on ognangon to wa kad nigtokod koddi.” \s1 Ka Kabil, ka Pitaka woy ka Moirob \r (Matiu 10:9,10; Markos 6:8,9; Lukas 9:3; 10:4) \p \v 35 Nò, kagi ni Hisus to mgo hibatoon din to, “Nokani ko nigsugu a kaniu to oghipanow dio to dalan, innangon ku kaniu to kono kow og-alap to pitaka, woy ko kabil woy ko sapatus. No kuntoon, og-inso a kaniu ko nakulangan kow to agad nokoy?” Kagi to mgo hibatoon din, “Waro koy ian makulangi.” \v 36 No kagi ni Hisus kandan, “Di loin kuntoon, ko duon salapi now, mgo kabil, alapa now. Ko waro moirob now, baligya kow pa to kinabo now no boli kow pa to moirob. \v 37 Ian su og-awoson to ogkatuman ka sikan no impasulat to Magboboot bahin koddi. Soini ka impasulat din, ‘Inlagkos sikandin to mgo makasasalo.’ ”\f + \fr 22:37 \ft Basa ka to Isaias 53:12.\f* Kagi ni Hisus, “Ka sikan no ingkasulat dongan bahin koddi, ogbunsud on ogkatuman.” \v 38 Kagi to mgo hibatoon ni Hisus, “Maistru, darua ka moirob ta.” Kagi ni Hisus, “Litos do ian.” \s1 Nig-ampu si Hisus dio to Bubungan to Olibu \r (Matiu 26:36-46; Markos 14:32-42) \p \v 39 Pogkaponga ni Hisus to kagi rin, nanlibuwas on sikandin mgo hibatoon din, no nanhondio sikandan to Bubungan to Olibu unawa to tahan no batasan din. \v 40 To nokouma on sikandan, kagi ni Hisus, “Ampu kow to Magboboot to oyow ogbuligan kow oyow kono kow ogkaroog ko og-ol-ologan kow ni Satanas.” \p \v 41 No nigdapig pad si Hisus to mgo hibatoon din, no ka kariui to igdapig din, tigbal do no songo pogdogpak to batu, no nigluhud si Hisus no nigkagian din ka Magboboot. Kagi rin, \v 42 “Amo, ko litos nu, awaa nu ka soini no igkabaybayari ku no ian ogkounawaan ka mapoit lagboy no inumanon, di konon ka koddi no koiniatan ka igbogoy nu. Ka koykow ro no koiniatan igbogoy nu koddi.” \v 43 No to nig-ampu pad si Hisus duon ka diwata no suguanon to Magboboot no nigpuun dio to Langit no niglibuwas ki Hisus no nigbuligan din ka goinawa ni Hisus. \v 44 Di ko masakit lagboy so goinawa ni Hisus, nigpoomot sikandin to nig-ampu pad man do to hogot no pog-ampu din no niglimusongan on kandin. Ka pogpitow ta to limusong din, ogko-unawa to langosa su dakol ka tulu no ogdaragakdak on dio to tano. \p \v 45 Pogkaponga ni Hisus to pog-ampu din, nigsasindog on woy nighondio to mgo hibatoon din, di nigkita ni Hisus to nohirogo on sikandan su ian dan igkohirogo su malotoy so goinawa ran su ogmasakit on ian. \v 46 Kagi ni Hisus kandan, “Manio to ogkokohirogo kow? Onow kow on woy ampu kow to oyow kono kow ogkaroog ko og-ol-ologan kow ni Satanas.” \s1 Ka Pigdakop ni Hisus \r (Matiu 26:47-56; Markos 14:43-50; Huan 18:3-11) \p \v 47 To ogkagikagi pad si Hisus, nasalanganan to mohon-ing no mgo otow no nigdatong, no si Hudas no sagboka to sika sampulu woy darua no hibatoon ni Hisus ka duon to tangkaan to sika mohon-ing no mgo otow. Nigmarani si Hudas dio ki Hisus to ogharokan din sikandin. \v 48 Di kagi ni Hisus, “Hudas, og-inso a koykow ko ian nu igharok ka igpanabod nu koddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan?” \p \v 49 Pogkita to mgo hibatoon ni Hisus to tuud to mgo otow kandin, nig-inso to, “Buyag, litos ko ogtigbason noy ka sikan no mgo otow?” \v 50 No duon sagboka no nigduma ki Hisus no nigtigbas to uripon to Kinalabawan no Igbuyag to mgo talagpanubad to mgo Hudiu no nasipal on ka kawanan no talinga rin. \v 51 Di kagi ni Hisus, “Kono nud,” no niggongonan ni Hisus ka talinga dut otow no nigbawian din on. \p \v 52 Pogkaponga, nigkagian ni Hisus ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad, woy ka mgo igbuyag to talagbantoy to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu woy ka mgo tahuronon to mgo Hudiu no ogdakopon dan sikandin. Kagi ni Hisus, “Manio to og-alap kow to mgo moirob mgo kayu no iglampos? Bak takawon a! \v 53 Allow-allow a nig-amut kaniu dio to Dakol no Ampuanan ta di waro a now dakopa. Dokad di to ogpakatood kow kuntoon su allow now on ian to ogtuman to igkoiniat ni Satanas no ian ogboot su kandin ian ka igbuyag to marusilom.” \s1 Nighoholos si Pedro ki Hisus \r (Matiu 26:69-75; Markos 14:66-72; Huan 18:16-18,25-27) \p \v 54 Nò, nigdakop dan on si Hisus no nig-alap dan sikandin dio to baloy Labow to mgo talagpanubad to mgo Hudiu. Si Pedro, nigsundulsundul ki Hisus di mariu do. \p \v 55 No, to rio nigtotomog ka mgo otow to hapuy to taliwaro to lama no naminpinnuu sikandan no songo nig-amut si Pedro kandan to songo nigpinnuu. \v 56 Waro malugoy no duon sagboka no boi no binulan no nigkita ki Pedro no nigtongtongan din sikandin no kagi rin, “Ka soini no lukos, songo nigduma ki Hisus.” \v 57 Di nigwaro-waro si Pedro to kagi rin to, “Igi, waro a mogtilala kandin.” \v 58 Wa do malugoy no nigkita ka songo lukos ki Pedro. Kagi rin, “Sikoykow, songo sagboka ka to mgo karumaan ni Hisus,” di nigtabak si Pedro to, “Usi, kona a ra.” \v 59 Waro do moinit so lobut ni Pedro no nokouma man do ka dangob no otow no nigbaghot no nigkagi to, “Soini naan ian ka songo nigduma ki Hisus su ogtokoron ta to songo taga Galilia rod man sikandin.” \v 60 Di nigpoomot nigligal si Pedro to kagi rin to, “Usi, waro a makasabut to ogkagion nu.” Inogo on ian no wa pad maponga si Pedro to kagi rin no nig-ukalo on ka manuk. \v 61 Niglingi si Hisus no nigpitow ki Pedro no naroromdom ni Pedro to impanoy innangon to igbuyag din kandin to nigkagi si Hisus kandin to, “Woy og-ukalo ka manuk ko magaan ogkapawo katatolu nud ignangon to waro ka mogtilala koddi.” \v 62 Nò, nig-awo on si Pedro to sikan no lama no nakasinogow on to mapoitpoit on ian ka sinogawan din. \s1 Pigsumpalitan dan si Hisus \r (Matiu 26:67,68; Markos 14:65) \p \v 63 No, ka mgo lukos no nigbantoy ki Hisus, nigsusumpalit woy nigbarasan dan sikandin. \v 64 Lagkos, nigsagpong dan ka mata rin to manggad no nigkagian dan to, “Tag-an ka ko hontow ka niglampos koykow.” \v 65 Mohon-ing dod ka duma no mgo kagi ran no insawoy ran no igdoot dan kandin. \s1 Si Hisus dio to Tangkaan to Labow no Talagboot to mgo Hudiu \r (Matiu 26:63-66; 27:11-26; Markos 14:61-63; 15:2-15; Huan 18:19-21,29-37,39–19:16) \p \v 66 To ogkapawo on nalimud on ka mgo tahuronon to mgo Hudiu, woy ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to Dakol no Ampuanan dan lagkos to mgo talag-anad to Balaod, no nig-alap dan si Hisus oyow ogpakatangko sikandin to tibo no nalimud no mgo igbuyag. \p \v 67 Kagi ran ki Hisus, “Nangoni koy ko sikoykow ka Im-imanan to mgo Koot-otawan.” Kagi ni Hisus kandan, “Ko ognangonan ku sikaniu, kono kow ogtuu to kagi ku, \v 68 no ko duon inso ku kaniu songo kono kow ogtabak koddi. \v 69 Di soini ro, kono do no malugoy no sikoddi no ian Kakoy to mgo Koot-otawan, dio a ogpakapinnuu to dapit to kawanan to Mabogbog no Magboboot.” \v 70 No nig-inso sikandan tibo ki Hisus to, “Ian ignangon nu kanami to sikoykow ka Anak to Magboboot?” Kagi ni Hisus, “Sikan ian ka innangon now.” \v 71 No kagi to mgo buyag to, “Nokoy naan do no og-awoson ta to og-inso dio to duma no mgo otow tongod ki Hisus su wa man, su tibo kinow man nakarinog to kagi no nigligkat ian to bo-bo din.” \c 23 \s1 Ogtangko si Hisus ki Pilatu \r (Matiu 27:1,2,11-14; Markos 15:1-5; Huan 18:28-38) \p \v 1 Nò, nigsasindog on ka tibo no mgo nalimud no mgo igbuyag to mgo Hudiu no nig-alap dan si Hisus dio to baloy ni Pilatu no ian gobirnador dan no sakup to Ruma. \v 2 Pogkouma ran, nigbayungan dan si Hisus to kagi ran ki Pilatu to, “Ka soini no otow, nakitaan noy on sikandin no ogbangkukon din ka mgo otow oyow kono ogbayad to buhis no insugu to labow no igbuyag to dio to Ruma no si Sisar. Songo ognangonnangon sikandin to sikandin ka Im-imanan to mgo Koot-otawan no songo Labow no Igbuyag.” Ian ka kagi to mgo otow bahin ki Hisus dio ki Pilatu. \p \v 3 Kagi ni Pilatu ki Hisus, “Og-inso a koykow ko sikoykow ka Labow no Igbuyag to mgo Hudiu?” Nigtabak si Hisus to, “Inkagi nu ian.” \v 4 No nigkagian ni Pilatu ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to mgo Hudiu woy to mgo otow no mohon-ing. Kagi rin, “Wa ku nakitoi ka agad nokoy no maroot no hinimuan to soini no otow.” \v 5 Di nabaghot nasi to mgo otow to ogkagi to, “Ogsamukon din ogsasawon ka mgo otow to ig-anad din dio to agad hondoi to soini no Probinsia to Hudia. Dio nigbunsud nignangonnangon to mgo otow no taga Galilia taman to kaid on ian to kanta no ugpaan.” \s1 Ogtangko si Hisus ki Hirodis Antipas \p \v 6 Pogdinog ni Pilatu to sikan no kagi to mgo taga Hudia, nig-inso din to, “Taga Galilia ka soin no lukos?” \v 7 To nataga on si Pilatu to taga Galilia ian si Hisus, nakaroromdom si Pilatu to sakup naan sikandin ni Hirodis no ian igbuyag to mgo taga Galilia. Sikan ian no impahatod din pad si Hisus dio ki Hirodis su songo duon sikandin dio to Hirusalim. \p \v 8 Nò, narago si Hirodis to pogkita rin ki Hisus su nalugoy on no ogkoiniat porom ogpitow kandin su nokani pad ian nakarinog si Hirodis bahin ki Hisus. No kuntoon, og-iman-iman on ko duon buwa igpakita ni Hisus ka songo kabolbolonganan. \v 9 Sikan ian no nigmalayaton ni Hirodis ka pog-insoinso din ki Hisus di waro nigtabak si Hisus. \v 10 Di ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to mgo Hudiu, duma to mgo talag-anad to Balaod, dio do nigsasindog to marani ki Hisus no nigbaghotan dan ka kagi ran no imbayung dan kandin. \v 11 No si Hirodis duma to mgo sundalu rin, nigbogoy ki Hisus to kasiporan woy nigsumpalitan dan on ian sikandin. Nig-ilisan dan si Hisus to maroyow woy mahal no manggad unawa to ilisan to dakol no igbuyag dan. To pogkaponga ran to nigsumpalit dan, impalibong man do ni Hirodis si Hisus dio ki Pilatu. \v 12 No ligkat to sikan no allow, olin on maroyow ka goinawa ni Pilatu woy si Hirodis, su to wa pad ka sikan no allow no impaalap ni Pilatu si Hisus dio ki Hirodis, patalausig pad sikandan. \s1 Ogbobootan dan to Oghimatayan si Hisus \r (Matiu 27:15-26; Markos 15:6-15; Huan 18:39–19:16) \p \v 13 Nò, nigpalimud ni Pilatu ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to mgo Hudiu mgo duma no igbuyag no taga Hudia, woy ka mgo otow. \v 14 Kagi ni Pilatu kandan to, “Inhatod now ka soini lukos dii to koddi woy innangon now koddi to ogsamukon din ka mgo otow, di to nig-insaan ku sikandin kai to tangkaan now, waro ian nakitaan ku no salo din. Waro ian nakitaan ku to agad nokoy no imbayung now kandin. \v 15 Agad si Hirodis,” kagi, “songo waro nakitaan din no salo ni Hisus su manio naan to impalibong din kai to kanta. Nò, ka ignangon ku kaniu,” kagi ni Pilatu, “waro nohimu ni Hisus no litos to ogkamatoy sikandin. \v 16 Sikan ian no ogpabarasan ku ro sikandin no pogkaponga to pogbaras, ogpalibuwason ku ro sikandin.” \v 17 [Ian ka kagi ni Pilatu, su duon batasan dan to ogpalibuwason din ka sagboka no napirisu no taga Hudia ko ogpokouma ka sikan no Pagkoonan to Paligad.]\f + \fr 23:17 \ft Duon Biblia no waro ka birsikulu 17.\f* \v 18 Di nigdorongan nigbabansagon woy ka mgo igbuyag to mgo taga Hudia to, “Pohimatayi nu ka sikan no otow no ian nu palibuwasa kanami si Barabas.” \v 19 Si Barabas, ian napirisu su nokani nighimu to dakol no samuk dio to songo lunsud no nigpaatu rin ka mgo otow to gobirnu woy nighimatayan din ka otow. \v 20 Di nighutuk man do kagii ni Pilatu ka mgo otow su ogkoiniatan din no ogpalibuwason din poron si Hisus, \v 21 di nigbabansagon man do ka mgo otow to, “Ipalansang nu dio to krus. Ipalansang nu dio to krus.” \v 22 Ka igkatatolu nighutuk nigkagian ni Pilatu ka mgo otow to, “Manio? Nokoy ka salo din? Waro man ogkitoon ku no salo no litos to igkamatoy rin. Sikan ian no ogpabarasan ku ro sikandin woy ku igpalibuwas.” \v 23 Di nigparagas sikandan nigbabansagon to ogpohimatayan si Hisus dio to krus. Bali naan naroog ka kagi no igkoiniat poron ni Pilatu. \v 24 Omunaan no nigsugu si Pilatu to oyow ogtumanon to mgo sundalu ka imbuyu to mgo igbuyag to mgo taga Hudia. \v 25 Woy songo impalibuwas din on si Barabas no ian napirisu su nighimu to samuk woy su nighimatoy to otow. Di imbogoy rin on si Hisus dio to mgo sundalu oyow ogtumanon dan ka koiniatan to mgo taga Hudia kandin. \s1 Si Hisus, Inlansang dio to Krus \r (Matiu 27:33-44; Markos 15:21-32; Huan 19:17-24,29) \p \v 26 Nò, nig-alap to mgo sundalu si Hisus dio to ogkamatayan din, di to dio pad to dalan, nakabayo sikandan to otow no dio nigpuun to hilit. Ka ngaran din, si Simon no taga Sirini. Nigdakop to mgo sundalu si Simon no pigpatiang dan ka krus no inpasundul ki Hisus. \p \v 27 Pogkohipanow ni Hisus dio to dalan, mohon-ing ka mgo otow no pakasundul kandin. Woy songo duon dod mgo boi no naninsinogow woy ogmandawot kandin. \v 28 Di nigbalikid si Hisus kandan no kagi rin, “Mgo boi no taga Hirusalim, kona a now sinagawi, di ian now atag sinagawi ka kaniu no pog-ugpo woy ka mgo anak now. \v 29 Sikan su duon allow no ogkoumaan kow on to dakol no igkabaybayari now no ogpakakagi on ka mgo otow to, ‘Kapulusan pad ian ka mgo boi no waro nig-anak woy to kono ogkaboros, woy kapulusan pad ian ka mgo boi no waro nigpasusu to bato,’ ” kagi ni Hisus. \v 30 “Sikan ka mgo allow no ogpakapangumow ka mgo otow to mgo matikang no bubungan no kagi ran, ‘Katobali koy on!’ woy kagi ran to sika malopot no bubungan to, ‘Kalunawi koy on!’ ” kagi ni Hisus.\f + \fr 23:30 \ft Ian su kono dan og-aguantoon ka igkabaybayari ran.\f* \v 31 “Ko sikan ka oghimuon dan koddi no waro salo, nokoy buwa uromo ka ogkoumaan to mgo otow no makasasalo?” \p \v 32 Duon pad darua no lukos no songo nig-alap dan su igdongan dan to poghimatoy ni Hisus dio di dakol atag ka kandan no salo. \v 33 Pogkouma ran to songo tano no ian ighingaran dan to kinagian dan to “Bokog to Ulu,” dio dan do langsangi si Hisus to kayu no krus no pig-onow ran on, woy songo niglansang dan ka darua no tulisan dio to mgo krus no pinoglimang ki Hisus ka sika mgo makasasalo. \v 34 No kagi ni Hisus to Amoy rin dio to Langit to, “Amo, pasaylua nu ka mgo otow su waro dan matagoi ka oghimuon dan.”\f + \fr 23:34 \ft Basa ka to Mga Salmo 22:18.\f* \p No dio to tano nighantak ka mgo sundalu ko hontow ka ogmakaabin to mgo ilisan ni Hisus. \p \v 35 No ka mgo otow no mohon-ing, nigsasindog to marani no nigbantoy to tibo no mgo hinimuan, di ka mgo igbuyag, nigsusumpalit dan do si Hisus to kagi ran to, “Talagpangabang sikandin to duma no mgo otow. Ko ian ka Im-imanan to mgo Koot-otawan, pitow ki pad ko ogpakapangabang to kandin no lawa!”\f + \fr 23:35 \ft Basa ka to Mga Salmo 22:7.\f* \v 36 No ka mgo sundalu, songo nigsusumpalit no nigdulug ki Hisus no intaruwoy ran kandin ka suka no igpoinum dan poron kandin no\f + \fr 23:36 \ft Basa ka to Mga Salmo 69:21.\f* \v 37 songo nigkagi to, “Ko malogot ian no sikoykow ka Labow no Igbuyag to mgo Hudiu, pangabangi nu pa ka koykow no lawa.” \v 38 Duon sulat no imparokot dio to ampow to ulu ni Hisus no kagi to sulat, “Soini ka Labow no Igbuyag to mgo Hudiu.” \p \v 39 Nò, ka sagboka to sika darua no otow no makasasalo no nalansang to krus no dio to longod ni Hisus, songo nigsusumpalit kandin to kagi rin to, “Ko sikoykow pa poron ka Im-imanan noy, nò, pangabangi nu ka koykow no lawa, woy sikanami.” \v 40 Di ka otow no inlansang dio to limang no krus, nigsaparan din on ka nigsusumpalit to, “Waro tahud nu to Magboboot? Waro ka makaroromdom to nig-uunawa ro ka iglogpad kanta? \v 41 Di ka kanta no iglogpad, litos ian su litoslitos do ian no igbayad ta to salo ta, di ka soini no otow, waro atag salo din.” \v 42 Woy kagi rin ki Hisus to, “Kohoy-ui a nu ko rio kad to Pandatuan nu.” \v 43 No nigtabak si Hisus kandin to, “Malogot ian ka ogkagion ku koykow. Kuntoon do no allow ogpakaruma ka koddi dio to Langit.”\f + \fr 23:43 \ft Binisaya: Paraiso no ian ka maroyow no ugpaanan to gimukud to mgo otow no nabogayan to kouyagan no waro ogkatamanan.\f* \s1 Ka Pogkamatoy ni Hisus \r (Matiu 27:45-56; Markos 15:33-41) \p \v 44 Tigbal pad ian no nigmougtu on ka allow no nigmarusilom on ka tibo to sikan no ugpaan taman to nigmanalinga on ka allow \v 45 su waro niglayag ka allow. Ka makopal no manggad no nigbitoy dio to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu nagisi no napori on.\f + \fr 23:45 \ft Soini no ig-atang to sinabong no nig-indanan to Magboboot oyow kono ogsolod ka mgo otow.\f* \v 46 Pogkaponga, nigpaagbotan ni Hisus ka kagi rin to, “Amoy ku no dio to Langit, igsalig ku dio to koykow ka gimukud ku,” no pogkaponga rin to kagi rin nabigtawan on ka goinawa rin. \v 47 No ka kapitan no ian igbuyag to mgo sundalu, to nigkita rin ka tibo no nohimu ki Hisus, nakasayo on to Magboboot no kagi rin to, “Ogtuu a ian to waro ian salo to soi otow.” \v 48 No ka mgo otow no mohon-ing no nanlimudlimud to oyow ogbantoy ki Hisus, to songo nigkita to tibo no nohimu dio to kandin, nan-uli on, no to pog-uli dan, nanagpi dan ka sosolobon dan to masakit lagboy so goinawa ran. \v 49 No ka tibo no mgo otow no tahan no nigtokod ki Hisus no mgo karumaan din, lagkos to mgo boi no tahan nigdurumaruma kandin ligkat to Probinsia to Galilia, dio do manasasindog sikandan to dapigan to krus oyow ogbantoy no songo nigkita ran ka nohimu ki Hisus. \s1 Insabal dan si Hisus \r (Matiu 27:57-61; Markos 15:42-47; Huan 19:38-42) \p \v 50 Duon otow no tahan no nigpuun to lunsud to Arimatia, no si Husi ka ngaran din. Sikandin, songo igbuyag dod to mgo taga Hudia di maroyow no otow woy maroyow ka batasan din. \v 51 Waro atag mog-uyun sikandin to tuud woy to mgo hinimuan to duma no mgo igbuyag to mgo taga Hudia no nigpohimatoy ki Hisus. No ka goinawa rin, ungod din im-imani ko kon-u ogkatuman ka Pogsugu to Magboboot kai to tano. \p \v 52 Nò, nighondio si Husi ki Pilatu su nigbuyu to lawa ni Hisus no namatoy. \v 53 Pogkaponga, niglibong do woy si Husi no inlogsad dan on ka lawa ni Hisus woy nigbukusan dan on ka lawa rin to maroyow no maputi no manggad. Pogkaponga rin, nig-alap din on ka lawa ni Hisus no dio din isabal to sabalan no nalungagan dio to ilis to dalama. Ka sikan no sabalanan, waro pad matagoi to namatoy. \v 54 No sikan no allow no insabal dan ka lawa ni Hisus, ian allow to mgo taga Hudia no igpanagana ran to Allow ran to Oghimoloy woy to og-ampu. Magaan ogbunsud ka Allow ran to Oghimoloy su to batasan dan, ogpakabunsud to maapun to nokohun-a no allow. \p \v 55 No ka mgo boi no nigduma ki Hisus no nigligkat sikandan to ugpaan to Galilia, nigsundulsundul ki Husi no nigkita ran ko hondoi rin isabal ka lawa ni Hisus woy songo nigkita ran pigmonu rin ka lawa ni Hisus to pogsabal din. \v 56 Pogkaponga ran to nigpitow, nan-uli on sikandan no nigpanagana on to mgo mohomut no mgo igdamuwas dan to lawa ni Hisus no namatoy. Di nighimoloy pad sikandan to allow to Sabaru su ian Allow ran to Oghimoloy woy to og-ampu unawa to innangon to Balaod dan. \c 24 \s1 Nootawan on si Hisus \r (Matiu 28:1-8; Markos 16:1-8; Huan 20:1-8) \p \v 1 To mapawo on to Dominggu no ian ka an-anayan no allow to simana, nigsolom on ian ka sikan no mgo boi no nanhondio sikandan to nigsabalan ki Hisus, no nig-alap dan ka mgo mohomut no intagood dan impanagana no igdamuwas to lawa rin. \p \v 2 Pogkouma ran dio to nigsabalan, nigkita ran to noonsig on ka batu no ingkalokob to bo-bo to pigsabalan no \v 3 nigsolod on sikandan, di waro dan nakitoi ka lawa ni Hisus. \p \v 4 Nò, tagood to nigsumansuman dan pad ko noomonu buwa ka lawa ni Hisus, natokow sikandan to darua no otow no nigsasindog kai to longod dan. Ka kinabo to sikan no darua, nigmalayag lagboy. \v 5 Nahallok lagboy ka sikan no mgo boi no nokounduk. Kagi to sika darua no otow to, “Manio to duon now pad ogpammitawa ka manokal kai to pigsabalan to namatoy? \v 6 Si Hisus, warad kai su nootawan on ligkat to pogkamatoy rin. Doromdoma now ka impanoy rin inangon kaniu no dio kow rod to Galilia \v 7 tongod to sikandin no ian Kakoy to mgo Koot-otawan kai to kalibutan, og-awos to ogbobootan dio to mgo makasasalo, woy innangon din kaniu to igpalansang to krus no ka igkatatolu no allow ligkat to pogkamatoy rin, ogkootawan on.” \v 8 Sikan ian no nakaroromdom on ka mgo boi to malogot ian to sikan ian ka impanoy innangon ni Hisus kandan. \v 9 No, nan-uli sikandan ligkat to sabalanan no nignangonan dan ka sampulu woy sagboka no mgo hibatoon ni Hisus woy songo nignangonan dan ka tibo no mgo karumaan dan tongod to nabayaan dan. \v 10 Ka nignangonnangon dio to mgo suguanon ni Hisus, ian si Maria Magdalina woy si Huana, woy si Maria no ian inoy ni Santiago. Lagkos, duon dod duma no mgo boi no nakaruma kandan no songo nignangon. \v 11 Dokad di waro mogtuu ka mgo hibatoon ni Hisus su ka pogdinog dan, unawa ro ka kagi ran to waro pulus. \v 12 Di si Pedro, nigsasindog on no nigpallaguy no oghondio to pigsabalan to lawa ni Hisus, no to nokouma on, nig-obo nigsoilang dio to solod, di ian din do nigkita ka mgo manggad no ingkabukus to lawa ni Hisus. Nig-awo do si Pedro no nig-uli on di nabolongbolong ko noomonu buwa ka lawa ni Hisus. \s1 Ka Poghipanow dio to Imaus \r (Markos 16:12,13) \p \v 13 Ka sikan dod no allow, duon darua no tahan no karumaan ni Hisus no nighipanow no oghondio to lunsud to Imaus, no ka kariui to Imaus ligkat to lunsud to Hirusalim, sampulu woy sagboka no kilumitru. \v 14 No, nigpanangnangonoy ka sikan no darua no otow bahin to iam no nohimu dio to Hirusalim. \v 15 No to nigpanangnangonoy sikandan, nigdulug si Hisus no nigduma kandan. \v 16 Nakitaan dan sikandin di wa dan tokora to si Hisus ian. \v 17 Kagi ni Hisus kandan to, “To nighipanow kow ganna, nokoy ka igpanangnangonoy now?” \p No nakasagdok sikandan no ogkakitaan dio to langlanguwan dan to masakit lagboy so goinawa ran. \v 18 Si Kliopas ka ngaran to sagboka no ian ka nigtabak ki Hisus to, “Sikoykow ro buwa ka nig-ugpo dio to Hirusalim no waro ka mataga ko nokoy ka nohimuan dan dio to soin no mgo allow no nigligad?” \v 19 Kagi ni Hisus kandan to, “Nokoy ka nohimuan dan?” \p Nigtabak dan to, “Ka pighimuan dan ki Hisus no taga Nasarit no songo talagnangon ian to kagi to Magboboot. Duon kabogbogan to mgo kagi rin woy to mgo pighimu rin dio to tangkaan to Magboboot woy dio tangkaan to mgo otow. \v 20 Di ka mgo igbuyag to mgo talagpanubad to Magboboot no dio to Dakol no Ampuanan ta lagkos to mgo igbuyag ta, imbogoy ran si Hisus dio ki Pilatu oyow ogbobootan din on to ogpohimatayan on. Nò, inlansang dan sikandin dio to krus. \v 21 Di nig-iman-iman koy to sikandin porom ka ogpakapangabang poron kanta no mgo Hudiu no ian mgo pinanganak ni Israil. Di konon sikan do ka nohimuan su kuntoon ka igkatatolu no allow ligkat to nighimatayan dan si Hisus. \v 22 Nò, nabolongbolong koy to innangon to mgo boi no nigsolom nighondio to pigsabalan ki Hisus \v 23 di waro dan kitaa ka lawa rin. Nig-uli sikandan no nignangonan koy nikandan to nigkita ran ka mgo diwata no suguanon to Magboboot no nigpootow-otow kandan no songo nignangonan kun ka mgo boi to nootawan on si Hisus ligkat to pogkamatoy rin.” \p \v 24 Nigparagas ka darua no otow to kagi ran to, “Songo duon dod duma noy no nighondio to nigsabalan ki Hisus no nigkita ran to malogot ian ka innangon to mgo boi, di waro dan kitaa si Hisus.” \p \v 25 Kagi ni Hisus kandan, “Malopot so pogdoromdom now! Malugoy kow ogtuu to tibo no innangon dongan to mgo talagnangon to kagi to Magboboot!” \v 26 “Og-inso a kaniu ko waro kow mataga to og-awos pad to og-aguanta pad ka Im-imanan ta woy ogsolod to Pandatuan din?” \v 27 Nò, impasabut ni Hisus kandan ka tibo no ingkasulat ni Moisis dongan bahin kandin. Songo impasabut din to kagi to tibo no mgo talagnangon dongan to kagi to Magboboot no ingkasulat dan bahin kandin. \p \v 28 To marani on ogpokouma sikandan dio to lunsud no ogkaratongan to sika darua no otow, si Hisus, ogparagas porom oghipanow, \v 29 di nighinggat dan sikandin to kagi ran to, “Duma ka pa kanami dio to ogdatongan noy no baloy su mahapun on no magaan on ogsalop ka allow.” No sikan ian no nigduma si Hisus kandan no nigsolod dio to nigdatongan dan. \v 30 To niglabung on dio to lamisaan, woy nigbunsud nigkoon, nigpurut si Hisus ka songo malison no paan no nigpasalamatan din pad ka Magboboot. Pogkaponga rin, nanlotiblotib din ka paan no nigbogayan din on ka duma rin no darua. \v 31 Nò, napulas on ka mata ran no pigtokod dan on si Hisus di magaan do ian no waro dan on kitaa. \v 32 No to warad si Hisus, nigpanangnangonoy ka darua no lukos to, “Sikan buwa ian to dio ki pad to dalan no inat to nigsokol on so goinawa ta no nig-al-alukuy si Hisus kanta woy impasabut din kanta ka kalitukan to mgo kagi no ingkasulat dongan to mgo talagnangon to kagi to Magboboot.” \p \v 33 Nò, ka sika darua no otow, nigsasindog woy nighipanow no niglibong man do dio to Hirusalim no dio dan makitoi ka sampulu woy sagboka no hibatoon ni Hisus duma no mgo loin no karumaan dan no nalimudlimud. \v 34 No ka darua no iam nakaratong, nignangnangonan on sikandan dut mgo otow no nalimud to, “Malogot ian to nootawan on ian ka Igbuyag tanow su nigpakita ki Pedro.” \v 35 No ka sikan no darua no otow, songo nigsoip to nignangon kandan to tibo no ingkabayo dan dio to dalan taman to nigtokod dan si Hisus to nigtalaran din sikandan to paan no nanlotib din. \s1 Nigpakita si Hisus to mgo Hibatoon din \r (Matiu 28:16-20; Markos 16:14-18; Huan 20:19-23; Hinimuan 1:6-8) \p \v 36 Tagood to nigkagi pad sikandan, natokow sikandan tibo to duon on si Hisus no nigsasindog kai to taliwaro dan no kagi rin kandan to, “Ko kow ogkahallok; ka kalinow, ogduma kaniu.” \v 37 Di nahallok lagboy ian sikandan su natokawan no nahan dan buwa no ian dan ogkitoon ka gimukud to namatoy. \v 38 Di kagi ni Hisus to, “Manio to ogkaaras kow woy manio to ogduwa-duwa ka goinawa now? \v 39 Pitow kow to bolad ku mgo paa ku oyow ogtokoron now to sikoddi ian. Samsama now ka lawa ku no nataga kow to koddi ian su ko gimukud, waro man atag sapu woy bokog no unawa to koddi.” \v 40 No pogkaponga rin to kagi rin, impayag din on ka bolad din woy ka paa rin. \v 41 Lagboy on ian no narago sikandan woy noinuinu di inat to duon dod limang no goinawa ran to kono buwa si Hisus ka duon. Di to oglimanglimang pad ka goinawa ran, kagi ni Hisus, “Og-inso a kaniu ko duon buwa ogkakoon now kai?” \v 42 No nigbogayan dan si Hisus to songo tampod to ngalap to woig no tahan no nalutu. \v 43 Nigpurut din ka ngalap no duon din do ian koona kai to tangkaan dan. \p \v 44 Pogkaponga, kagi ni Hisus kandan, “To kai a pad to kaniu, impanoy ku man inangon kaniu to awos to ogkatuman ka tibo no ingkasulat to Balaod ni Moisis dongan bahin koddi lagkos to ingkasulat dongan to duma no mgo talagnangon to kagi to Magboboot, lagkos to tibo no ingkasulat ni Dabid dio to sinulat no Mga Salmo.” \v 45 Nò, impasabut ni Hisus sikandan to tahan no ingkasulat dongan to kagi to Magboboot, \v 46 no kagi ni Hisus kandan to, “Ka kagi to ingkasulat dongan bahin to Im-imanan to mgo Koot-otawan, ian to og-awos to ogkabaybayaran sikandin woy to ogkootawan sikandin to sikan no igkatatolu no allow ligkat to pogkamatoy rin. \v 47 Songo og-awos to ognangonan ka tibo no otawa bunsud kai to lunsud to Hirusalim to ogpasayluon sikandan to mgo salo dan to Magboboot ko ogsonditan dan woy og-ongkoran dan ka mgo salo dan.”\f + \fr 24:47 \ft Basa ka to Isaias 2:3.\f* \v 48 Kagi ni Hisus, “Kaniu ka nigkita no nigtitigus no natuman on ka sikan no mgo ingkasulat dongan. \v 49 No sikoddi ian ka ogpaalap kaniu to sikan no innangon to Amoy ku, di ugpo kow pad kai to lunsud to Hirusalim taman to ogpokouma kaniu ka kabogbogan no ogpuun dio to Langit.” \s1 Nigbatun on si Hisus dio to Langit \r (Markos 16:19,20; Hinimuan 1:9-11) \p \v 50 No nigdumaan ni Hisus ka mgo hibatoon din dio to marani to lunsud to Bitania no nigkawoy rin ka darua no bolad din no nig-ampu kandin dio to Magboboot oyow ogkabuligan ka mgo hibatoon din, \v 51 To nig-ampu pad si Hisus kandan nig-ongkoran din on sikandan woy nigbatun on dio to Langit.\f + \fr 24:51 \ft Basa ka to 2 Mga Hari 2:11.\f* \v 52 Ka mgo hibatoon ni Hisus, nigsayo dan on sikandin, woy nig-uli on sikandan dio to Hirusalim no dakol ka ingkarago dan. \p \v 53 Nò, malasi nighondio sikandan to Dakol no Ampuanan to mgo Hudiu su ogsayoon dan ka Magboboot.