\id GEN - Pele-Ata Genesis, Jonah and New Testament [ata] -Papua New Guinea 2009 (DBL -2014) \h TAVAꞌU \toc1 Tavaꞌu \toc2 Tavaꞌu \toc3 Tav \mt1 Tavaꞌu \imt1 Vaikala lamana \ip Lavuku ane ꞌo muaꞌaloxu mimii latala e Lataua mukoinu mukalusi. Anu musokou la muaꞌaloxu aꞌalosou lialia ilou loxotolo mo muaꞌaloxaꞌa ta mitema misoko sou mipaa no lia ꞌo a loxovaa, mo muaꞌaloxu tavaꞌu susu ilou tuꞌutuꞌumaxu xe navunavu e muxali no lia ꞌo. Mo muaꞌaloxu voteꞌi maꞌia Lataua molu muꞌoxonusinge nenge ta mitema iouiou no lialia ꞌo mukalusi. \ip No nano no anu lavuku ꞌo, mikalipalanu la muxali laꞌoluxu ta tamei. \ip (1) No anu mautunu 1-11 la, aꞌalosou lialia ilou loxotolo xe aꞌalosou mimii latala muxali no lialia ꞌo tatei no mine ta mitema mixali no lialia ꞌo. Mo aꞌalosiꞌa Adamu ilee Iva iloꞌa ta ꞌiliꞌa Kaini ilou Aveli mo aꞌalosou Noa ilou alipaa toxoxaꞌa muxali no lialia ꞌo, xe aꞌalosou tani veveeni mulai teitexi ne Vaviloni. \ip (2) Ta tameisou musoko no anu mautunu 12-50 la, aꞌalosou ta mutu ovuxaꞌa ta Isilaeli. Musoko noxou Avalaamu anu itema sou utaloxolixu sou umulinu masaxa noxou Lataua xe mumuxaxu tanu noxou Lataua maninasou. Anu mulosienge ta mitema sou tamuxaxu tanenge maninasou. Mo mulosienge ta mitema sou tamuxaxu tanenge maninasou. Mo aꞌalosou Aisaki ilou ꞌolu Iakovo iloꞌa ta ꞌolu mavulovexa muluꞌe lia tamei e mixalixu mata noxiꞌa ta Isilaeli. Mo aꞌalosou Iosepu kalumo no mine muxolu ne Aixiputo xe aꞌalosiꞌa ta Isilaeli no mine mixolu ne Aixiputo. Lavuku ane ꞌo muaꞌaloxu aꞌalosiꞌa ta mitema tavuꞌalo, ia mii mutila manina ane aꞌalosou mimii tavuꞌalo Lataua mukoinu. Tei manina la Lataua mukoinu mimii mukalusi xe iliꞌi no mine ta mitema misokou sou miꞌoxonu ꞌiliꞌilixo masumasua, la Lataua mukalusiꞌa no anu alipaa toxoxaꞌa, ia Noa ilee semau xe ta ꞌolu aneꞌisisi mimauli. Xe iliꞌi la Lataua musosovosou Avalaamu la musakiinu vaikala noxou lexe uꞌoxonu laixe noxou xe noxiꞌa ta xaixasou xe ta ꞌiluꞌilusunu iliꞌi. \iot Aꞌalo muai no nano aloxo ꞌo \io1 Lataua mukoinu mimii latala mukalusi xe ta mitema 1:1–2:25 \io1 Susu ilou tuꞌutuꞌumaxu musoko 3:1-24 \io1 Nana musoko noxou Adamu mulai muxali noxou Noa 4:1–5:32 \io1 Aꞌalosou Noa xe alipaa toxoxaꞌa 6:1–10:32 \io1 Tani veveeni ne Vaviloni 11:1-9 \io1 Nana musoko noxou Semu mulai muxali noxou Avalaamu 11:10-32 \io1 Ta Isilaeli ta ꞌiluꞌilusuneꞌi: Avalaamu, Aisaki xe Iakovo 12:1–35:29 \io1 Nanasiꞌa Esau ta xaixasou 36:1-43 \io1 Iosepu iloꞌa ta vimovimou 37:1–45:28 \io1 Aꞌalosiꞌa ta Isilaeli no mine mixolu ne Aixiputo 46:1–50:26 \c 1 \s1 Lataua Mukoinu Mimii Latala Mukalusi \p \v 1 Tatei manina no voxo ane Lataua musokou sou mukoinu mimii latala loxo loxotolo ilou lia ꞌo, \v 2 la lia ꞌo ne, loxo tamaisou vaimomo ꞌo uasi. Muxolu muxovulaulau vitanisi mo xalusousi. Isivoxo musuꞌasou lexa toxoxaꞌa ia Lataua Uleenusi muxixaoxao no loxou lexa ne. \v 3 \x + \xo 1:3 \xt 2Ko 4:6\x*Ioxe, Lataua muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Lamana upaa!”, la lamana muxali. \v 4 Anu mumaisou la muxali laixe misevile. Xe muavuti la mukalipalaꞌaneꞌi lamana ilou isivoxo. \v 5 Lamana mumoxoꞌu lexe “Aso” xe isivoxo lexe “ꞌOlovoxo”. ꞌOlovoxo xe kakau la anu voxo vile a mukalu ne. \p \v 6 \x + \xo 1:6 \xt 2Pi 3:5\x*Xe iliꞌi la, la Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Vimelu vile upaa no lexa lixinu mo ukalipalaꞌanu lexa ulai no xalee tamei.” \v 7 La anu vimelu ane ne, muxali vitanisi. Lataua muꞌoxonu vimelu ane ne sou utaluxu lexa teitexi xe lexa no lia. \v 8 Anu mumoxoꞌu vimelu ne lexe, “Loxotolo”. ꞌOlovoxo xe kakau la anu voxo tamei a mukalu ne. \p \v 9 Xe iliꞌi, la Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Lexa no laaxu loxotolo ulai upita no xalee vile mo sou tani ꞌesiꞌesi upaa.” La anu tani ꞌesiꞌesi mupaa muxali vitanisi. \v 10 Tani ꞌesiꞌesi ne, anu Lataua mumoxoꞌu lexe “Lia” xe lexa ane mulai mutavo no xalee vile ꞌole ne, mumoxoꞌu lexe “Luaki”. Xe Lataua mumaisou la muxali laixe. \v 11 Xe Lataua muavuti, la muvikala aloxo ꞌo la, “Lia uxalixu iaꞌeiaꞌe ilou kamakala xe ovuovu iouiou ane uneneꞌa la uxalixu ngiangiaxu xe tematemanu.” La mimii ane ne, lia muxalixu mukalusi. \v 12 Xe anu mumaisou la muxali laixe. \v 13 ꞌOlovoxo xe kakau la anu voxo tatalu a mukalu ne. \fig |alt="man, woman & animals" src="CO00604B.TIF" size="col" loc="Gen 1:11-27" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Tavaꞌu 1:13" \fig* \p \v 14 Xe iliꞌi la, la Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Ta mimii sou ikaakaa ipaa teitexi no loxotolo sou ikalipalaꞌa aso ilou ꞌolovoxo xe sou ivikalanengexu voxo iouiou mo voxovoxo mo tauutauu ie. \v 15 Ta mimii ane ne ipaa no loxotolo sou ikaa uluꞌe no lia.” La ta mimii ane ne aneꞌi mixali. \v 16 Lataua muxalixaꞌa ta mii tamei sou iiei. Vile uiei no aso xe vile sou uiei no ꞌolovoxo. Anu muxalixaꞌa ta oto kalumo. \v 17 Anu mumulaxaꞌa ta mii ane ne teitexi no loxotolo sou ikaa uluꞌe no lia \v 18 xe sou isaxilaꞌa aso ilou ꞌolovoxo xe sou ikalipalaꞌaneꞌi lamana ilou isivoxo. Xe Lataua mumaisiꞌa la mixali laixe. \v 19 ꞌOlovoxo xe kakau la anu voxo tamiꞌa a mukalu ne. \p \v 20 Xe iliꞌi la, la Lataua muvikala aloxo ꞌo, la “Ta mimii iouiou ane sou lexa tanu no nano, ipaa no lexa sou imauli ukalusi mo ta ngiala iouiou ixali sou ivavava teitexi.” \v 21 La sou Lataua mukoineꞌi ta mimii ta toxotoxoxaꞌa sou luaki xe mukoineꞌi ta mimii seꞌi la ane mauli uxolu noxiꞌa kalumo sou lexa. Mo ta ngiala iouiou. Xe mumaisiꞌa la mixali laixe. \v 22 Xe anu Lataua muavuti la mualusiꞌa ta mimii ane ne la muvikala aloxo ꞌo, “Ta mimii iouiou ꞌo ipaa tavuꞌalo sou iꞌanaꞌana no luaki. Mo ta ngiangiala ipaa tavuꞌalo kalumo.” \v 23 ꞌOlovoxo mulai mukalu xe kakau la anu voxo taꞌuve a mukalu ne. \p \v 24 Xe iliꞌi la, la Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Ta mimii iouiou ane mauli uxoo noxiꞌa ipaa no lia ꞌo. Aneꞌi ane ta temene mo aneꞌi ane ta vova ta tatila mo ta kitukituꞌa mo aneꞌi ane ixalaxala.” La aneꞌi ta mimii ane ne mixali. \v 25 Xe mumaisiꞌa la mixali laixe. \p \v 26 \x + \xo 1:26 \xt 1Ko 11:7\x*Xe iliꞌi, la Lataua muvikala aloxo ꞌo la, “Ioxe, nenge takoineꞌi ta mitema mo ixali loxo nenge. Tamuxaxaꞌa sou isaxilaꞌa ta sinana iloꞌa ta ngiala mo ta mimii iouiou latala ane ta temene mo ta vova mo ta mimii iouiou ane ixaxalaxala no lia.” \v 27 \x + \xo 1:27 \xt Mat 19:4; Mak 10:6\x* \x + \xo 1:27 \xt Tav 5:1-2\x*Mukoineꞌi la mixali loxo anu, Lataua. Mukoineꞌi ta mulu xe ta sema aloxo anu nesi. \v 28 Lataua mualusiꞌa la muvikala aloxo ꞌo, “Ngapalaaneꞌi ta ꞌilinge tavuꞌalo mo iꞌanaꞌana no xalexalee lia mo ngasaxisaxilaꞌa ta sinana iloꞌa ta ngiala mo ta mimii iouiou ane imauli no lia ꞌo.” \v 29 Xe Lataua muavuti la muvikala aloxo ꞌo la, “Eni aitingenge kamakamakala iouiou mo ovuovu iouiou ane uneneꞌa la ngiangiaxu xe tematemanu ne lexe ngingi laꞌilalingenge ane. \v 30 Mo eni aitixaꞌa ta mimii iouiou ane imauli no voxosila iloꞌa aneꞌi ane ixaxalaxala no lia mo ta ngiala iaꞌeiaꞌe iouiou mo ovuovu iouiou volovoloxu mo seseseenu.” La ta mimii ane ne mixali aloxo Lataua muvikala ne. \v 31 Lataua mumaisiꞌa ta mimii ane anu molusi mukoineꞌi la mixali laixe. ꞌOlovoxo mulai mukalu xe kakau la voxo muxatele vile a mukalu ne. \c 2 \p \v 1 Lataua mukoinu loxotolo ilou lia mo ta mimii latala aloxo ne mukalu. \v 2 \x + \xo 2:2 \xt Eva 4:4, 10\x* \x + \xo 2:2 \xt Mul 20:11\x*Xe no voxo muxatele tamei la anu mumaꞌila xo anu mukalusou xaixai noxou. \v 3 Musosovosou voxo muxatele tamei ne lexe anu voxo tavuna noxou xo anu mukalusou xaixai noxou xe no voxo ane ne la sou anu mumaꞌila. \s1 Adamu Ilee Iva \p \v 4 Nana sou Lataua mukoinu loxotolo ilou lia ne aloxo ꞌo. \p No voxo ane Lataua IAUE\f + \fr 2:4 \ft IAUE ne anu Lataua ualasou e aneꞌi ta Iutaia imoxouꞌu aloxo ne.\f* mukoinu loxotolo ilou lia, la \v 5 mimii iouiou ane uleleme no lia loxo iaꞌeiaꞌe xe kamakala ne, uleme uao. Xo anu ukalanu laꞌiua uluꞌe no lia mo itema vile sou uxaxai no lia kalumo uao. \v 6 Tani pitapitaꞌusi xo lexa a uxalixali utetelo no lia latanusi o. \p \v 7 \x + \xo 2:7 \xt 1Ko 15:45\x*Io iliꞌi la sou Lataua IAUE mukoinu itema vile no anu lia. Xe mutauu tauuxu sou mauli muꞌunalai no kusinou, la sou itema ne anu mutulu. \p \v 8 Xe iliꞌi la sou Lataua IAUE muxalixu ovuovu lailaixe no xale lia ne Eden no xalee mulai loxo no xalee ane aso uxaxali utelo no anu. Itema e anu mukoinu ne, anu mulai muꞌitalonu no xalee lia ane ne. \v 9 \x + \xo 2:9 \xt Pal 2:7; 22:2, 14\x*Anu muxalixu ovuovu iouiou lailaixe muleme no nano no lia xalee ane ne la muneneꞌa la muxalixu tematemanu lailaixe misevile sou taꞌoꞌou. Ovu ane ulosinge mauli xe ane sou ulosinge lavulavu sou talavu no anu mimii maꞌia ane laixe xe mii maꞌia ane masua. \p \v 10 Lexa luuxu vile mupaa ne Eden sou uꞌoxonu mimii no xale lia ane ne uleme laixe. Lexa ne musiali mulai vaꞌaxu la sou mukalipalaꞌa la muxalixu lexa aiinu tamiꞌa. \v 11 Vile ilemele lexe Pisoni, ane misiali mixixaoxao tuala vile tila ilemolu lexe Avila. \v 12 Lavoꞌo ilemolu lexe “xoulu” mo vile ne laulauoinu, ilemo lexe “onikisi”, mixalisou no lia xalee ane ne. Ta mii tamei ne lamolisiꞌa tatila misevile. Ovu vile kalumo muleme lai ne. Luuxu ne tumaꞌu lailaixe misevile. \p \v 13 Lexa tamei sou ne ilemele lexe Xioni, ane misiali mixixao tuala vile tila ilemolu lexe Kusu. \v 14 Lexa tatalusiꞌa ne ilemele lexe Taixilisi. Ane misiali milai loxo no xalee ane aso uxaxali utelo no anu ne Asiria. Xe tamiꞌasiꞌa ne ilemele lexe Iupileitisi. \p \v 15 Xe iliꞌi la sou Lataua IAUE mulai muꞌitalonu itema ne no xalee lia ne Eden sou uxoxoo uxaxai ane xe usaxisaxilaꞌu xalee lia ane ne. \v 16 Lataua muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Ovuovu ane muleme no xalee lia ꞌo ne, nini naꞌou ngiangiaxu ukalusi, \v 17 ia ovu ane sou ulosou itema vile lavulavu no anu mimii maꞌia laixe xe mimii maꞌia ane masua ne, naꞌou uasi. Xo maasi xe nini naꞌou la nini nasoli manina.” \p \v 18 Xe iliꞌi la, la Lataua IAUE muvikala aloxo ꞌo, “Itema anusisi uxoxoo loxo la laixe uasi. Eni akoinu menexu vile sou ilou ixoxolu sou usuꞌusuꞌulinu.” \v 19 La sou anu munoꞌu lia ꞌo sou mukoineꞌi ta mimii iouiou ane imauli no voxosila mo ta ngiangiala no anu. Mukoineꞌi mukalu la sou munoꞌa milai noxou itema ne sou anu molu mumoxoꞌu ualaualasiꞌa vilevilesi. Ta mimii iouiou ane ne iloꞌa ta ngiangiala vilevilesi ualaualasiꞌa ne anu itema molusi mumoxoꞌa no anu. \v 20 Anu itema mumoxoꞌu ualaualasiꞌa ta mimii iouiou ne iloꞌa ta ngiangiala mukalu, ia vile noxiꞌa ne uxali menexu sou usuꞌusuꞌulinu uasi. \p \v 21 Ioxe, IAUE Lataua muavuti la muꞌoxonu itema ne la muai ne muvaꞌavaꞌamimi avile. Muai muvaꞌavaꞌamimi aloxo ne, io ulavu ua. Lataua muneꞌe mulaanu alamanu vile no vainu. Mulaanu mukalu, la musovolou xiasinu ilou alamanu tanixu no vainu itema ne, \v 22 io munoꞌu alamanu ne mulai sou mukoine sema vile no anu. Mukoine mukalu la munoꞌe milai noxou mulu ne. \v 23 Xe anu iou muvaxa loxo ꞌo la sema eie mineꞌe mixali noxou ꞌo. Xe anu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Anu! Mukalu soxu! Eni tangaxo maninasou ane. \q2 Xine ilou xiasine ne molu ane noxilo ꞌosi. \q2 Lataua munoꞌu ane noxilo ꞌo la sou ane Anu mukoine no anu. \q2 Eni amoxoe lexe ‘sema’, xo ane mipaa ne no anu xilelisi.” \p \v 24 \x + \xo 2:24 \xt Mat 19:5; Mak 10:7-8; 1Ko 6:16; Ep 5:31\x*Tavaꞌu aloxo ne la sou ane, itema uꞌumesiꞌa momu ilee nenu sou ulai ilee semau ixolu ipita sou ixali vilesisi. \v 25 Aneꞌi ilou itoxu uasi ilou mixoo vitanisi, ia ilou imaela uasi. \c 3 \s1 Mulu Ilee Sema Ilomuxu Lataua Vaikalau Uasi \p \v 1 \x + \xo 3:1 \xt Pal 12:9; 20:2\x*IAUE Lataua mukoineꞌi ta mimii iouiou ane imauli no voxosila mo aneꞌi ane ixaxalaxala mo aneꞌi ane ivavava ꞌo ukalusi, ia vile noxiꞌa ne umomomo noxou sinana veveeni uasi, xo anu mulavu misevile. \p No voxo vile la anu sinana veveeni ne mulai muxali noxie sema la mutaliꞌisie aloxo ꞌo, “Manina lexe Lataua mupelaꞌinge ngongou lexe ngongou ngaxoxoolu la mamu ngongou ngaoꞌu ovu seꞌi muleme no nano no xalee lia ꞌo ngiangiaxu uasi?” \v 2 Ane miavuti la mikolinu aloxo ꞌo, “Ovuovu ane muleme no nano no xalee lia ano ꞌo ne, nexi taꞌaniꞌani ngiangiaxu ukalusi, \v 3 ia vilesisi e ututulu no nixi ꞌole ne anu mupelaꞌixe lexe nexi taꞌou ngiaxu uasi. Xo maasi xe nexi tanoꞌu sou taꞌou, la nexi tasoli. Anu Lataua muvikalanexi aloxo ne.” \v 4 Xe sinana veveeni muavuti la mukolinu vaikalaie aloxo ꞌo, “Vaikala ane ne manina uasi. Ngongou ngasoli manina uasi. \v 5 Lataua mulavusou lexe maasi xe ngingi ngongou ngaꞌou, la iengi ngongou lamana la ngaxali loxo anu Lataua. La ngalavu no anu mimii maꞌia ane laixe xe maꞌia ane masua. Tavaꞌu aloxo ne la sou ane Anu muꞌapingengexu ne.” \p \v 6 Xe aliku ꞌo iei mulai mutukumusou ovu ne nigangiaxu, la lailaixe misevile. Lailaixe loxo taꞌoꞌousi. La sou xavutalaie muvikala lexe, “Manina, lexe eni aꞌou ovu ne ngiaxu, la eni anoꞌu lavulavu no anu mimii piena misevile.” La aliku ꞌo minanavaa ꞌo, milutu ꞌo la milai miꞌelexu ovu ne ngiaxu sou miꞌou. Xe miitixu mulue sou anu muꞌou kalumo. \v 7 Xe alaxu vilesisi ꞌo la ilou ieꞌi lamana xe mixamuli loxo ꞌo, la aneꞌi ilou iꞌa mii loxo ꞌo sou utaluxu vasimeꞌa uasi. La sou ilou milai mixatelexu ovu vile volovoloxu loxo xalupe sou ilou mitoxuꞌu. \p \v 8 Xe no ꞌoloꞌolovoxo mine tani lelemesou, la aneꞌi ilou mixamulinu IAUE Lataua mine mumuamuaꞌi no nano no xalee lia ane ne, la ilou milai mitalume no ovu tavatavaꞌu. \v 9 Xe IAUE Lataua muneꞌe la mukamulineꞌi ilou la sou muꞌavalou itema “Nini a neꞌei?” \v 10 Xe anu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Elomusine ia eꞌume mo eni ane atatalume ꞌo, xo eni xeni mii vile sou ataluxu vasimelo no anu uasi, mo eni ane axoxoolu vitanisi ꞌo.” \v 11 Xe IAUE Lataua muavuti la mutaliꞌisou aloxo ꞌo, “ꞌEnaꞌei muvikalaneni lexe nini meni mii vile sou nataluxu vasimene no anu uasi? Loxovaa, neꞌou ovu ngiaxu e epelaꞌinexu lexe naꞌou uasi ꞌole?” \v 12 Anu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Sema e nini nekoine ka neneꞌene noxilo lexe menexilo ane, ane mele minoꞌu ovu ne ngiaxu la milosilo la ane eni eꞌeu ne.” \v 13 \x + \xo 3:13 \xt 2Ko 11:3; 1Ti 2:14\x*Xe IAUE Lataua muxiu vaxa la mutaliꞌisie sema ne aloxo ꞌo, “Tavaꞌu loxovaa ane nini neꞌoxo mii ano ꞌo?” Ane mikolinu aloxo ꞌo, “Sinana veveeni muꞌoxo loloxo la mukalavoileli, la sou ane eni enoꞌu la eꞌeu.” \p \v 14 Xe IAUE Lataua muavuti la muvikalanu sinana veveeni aloxo ꞌo, \q1 “Tavaꞌu xo nini neolexaꞌa ta tamei ꞌo, \q2 la nini nanoꞌu navunavu tatila loxo ꞌo. \q2 Navunavu ane eni alosine ne, \q2 anu toxoxaꞌa no anu navunavu noxiꞌa ta mimii iouiou ane imauli no voxosila \q2 mo aneꞌi ane ixaxalaxala mo ta ngiangiala kalumo. \q2 Usoko ane vaimomo ꞌo mo ulai utalo avile iliꞌi ne, \q2 nini nalalaave no oponenisi, mo ꞌaniꞌanixene ane lialia. \q1 \v 15 \x + \xo 3:15 \xt Pal 12:17\x*Sema uluaie ane nini xe nini uluameni ane ane. \q2 Mo aneꞌi ane ipaa iliꞌi noxine xe noxie sema ne aloxo ne kalumo. \q2 Xe aneꞌi imaloxoꞌu kisine la nini nakikatu sou \q2 navalinu anaxene uneꞌe sou nangaasou tavaꞌa.” \p \v 16 Ioxe, IAUE Lataua muxiu vaxa la muvikalane sema aloxo ꞌo, \q1 “Ulai xe nini oponeni la nini naxamulinu navunavu tatila. \q2 Xe navoꞌo ꞌiline la nanoꞌu navunavu mine tatila loxo. \q2 Navunavu ane ne molu noxilosi. \q2 Nini namasaxa lexe nasaxilaꞌu mulumeni, ia uasi. \q2 Anu molu usaxilaꞌine xo nini kisine ane anu.” \p \v 17-19 \x + \xo 3:17-19 \xt Eva 6:8\x*Xe muxiu vaxa la muvikalanu Adamu aloxo ꞌo, \q1 “Tavaꞌu xo nini nelomuxe semameni, \q2 la neꞌeu ovu ngiaxu ane eni eꞌapixenexu lexe naꞌou uasi ne, \q2 la eni aꞌoxo masua lia ꞌo. \q2 Nini mene xavineni sou naxaxai no voxovoxo \q2 ane nini namamaulixu mo natotouxene laꞌilali. \q2 Ovuovu ngiangiaxu mo iaꞌeiaꞌe ane auauexu mo ane upalapalasinge \q2 mo mimii ane anaanaxu la ukalukalusinge ne ileme no lia no xaixene kalumo. \q2 Naxoxoolu xe nasolixene la namolo ovuovu ngiangiaxu \q2 ilou ovuovu seꞌi volovoloxu la naꞌou. \q2 Naxaxai xavineni mo sou sasaieni upaapaa la sou lia e natotou mimii no anu ꞌo ne, \q2 uxalixu laꞌilali sou naꞌou xo mole \q2 nini nalivu ulai no lia e nini nepaa no anu ꞌo. \q2 Xo eni ekoineni no anu lia. \q2 Anu aloxo ne la sou ane nini nalivu nalai naxali loxo lia la.” \p \v 20 Adamu mumoxoe semau ualasie lexe Iva. Xo ane ta mitema ukalusi neniꞌa ane ane. \v 21 Ioxe, iliꞌi la sou IAUE Lataua molu muvau vile noxiꞌa ta mimii sou musulukinu sosou ka mulailixu noxiꞌa ilou sou misakiinu. \p \v 22 \x + \xo 3:22 \xt Pal 22:14\x*Ioxe, iliꞌi la, la IAUE Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo, itema anu muxali loxo nenge, mo anu mulavu no anu mii maꞌia ane laixe xe mii maꞌia ane masua. La sou nenge tamasaxa lexe anu unoꞌu ovu ane sou ulosinge mauli ne ngiaxu mo uꞌou sou uxolu mo umauli kaluxu uasi, uasi.” \v 23 La sou IAUE Lataua mukusau muatulai muxexesou xalee lia ne Eden, la muvikalanu sou uxaxai no lia ane anu Lataua muxalixu no anu. \v 24 Xe no xalee mulai loxo aso uxali utelo no anu ne, IAUE Lataua mumuxaxaꞌa ta angelo xe viso vile ukakaakaa ia uxixaoxao uxalixaliliou paꞌupaꞌumolu xalee lia ne sou iloꞌa ta angelo isaxilaꞌu xo loxo ꞌo io, evile uneꞌe ꞌalai no anu ovu sou mauli kaluxu uasi. \c 4 \s1 Kaini Ilou Aveli \p \v 1 Xe iliꞌi la sou Adamu mulai noxie semau la opoone. Xe iliꞌi la ane mivoꞌonu ꞌilie e oposou la mivikala aloxo ꞌo, “IAUE musuꞌulileli mole ane eni enoꞌu ꞌalixe mulu ꞌo.” La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Kaini.\f + \fr 4:1 \ft No anu vaikala Evalaio, uala e Kaini o tamaxu loxo “enoꞌu”.\f* \v 2 Xe iliꞌi la mivoꞌonu ꞌilie mulu vile la. Mimoxoꞌu ualasou lexe Aveli anu itema sou usaxisaxilaꞌa ta sipsip. Xe Kaini anu itema sou xai. \p \v 3 Mixoxoolu mo mixaxai xoo xe, iliꞌi la Kaini mulai mumolo laꞌilali no xaixu, ka mutavulenu mulai sou muꞌelaxu mulai noxou IAUE Lataua. \v 4 \x + \xo 4:4 \xt Eva 11:4\x*Xe Aveli kalumo ne mulai munoꞌa ta sipsip ta ꞌiliꞌa seꞌi ta laixe misevile ta laposalaxu, ka mupalepeineꞌi sou muꞌelaxaꞌa milai noxou IAUE Lataua. IAUE Lataua mumaisou la mumasaxau mo muꞌosasou Aveli ne ilou lolovolo noxou misevile. \v 5 Ia Kaini ne uasi. Xe Kaini mulavu aloxo ne la, iou ne masua loxo. Laꞌiaxu misevile. \v 6 IAUE Lataua muavuti la muvikalanu Kaini aloxo ꞌo, “Nini laꞌiaxene mamu. Mo ieni ututuma loxo ne mamu. \v 7 Alexe nini namulinu mo naꞌoxonu ꞌilixo ane mulapu, la ano ꞌo ne nini naꞌosaꞌosasi. Ia tavaꞌu xo nini neꞌoxo ꞌilixo masua, la sou anu ꞌilixo masua ne ane anu ungiuleleine mo a ulolooxene ne. Anu umasaxa lexe utaloxolixene mo uatasine uluꞌelai. Ia nini xavineni mo nataloxolixu uluꞌelai.” \p \v 8 \x + \xo 4:8 \xt Mat 23:35; Luk 11:51; 1Ioa 3:12\x*Ia Kaini ne opoonu lelemesou uasi manina. No voxo vile la muꞌavalou vimou Aveli la muvikalanu aloxo ꞌo, “Naneꞌe mo nengei talai taxixaoxao.” Ilou milalai xoo xe, Kaini muavuti vaxa la muvau vimou Aveli musoli ne. \p \v 9 Xe iliꞌi la IAUE Lataua mutaliꞌisou Kaini aloxo ꞌo, “Vivine Aveli ꞌava?” Kaini mukolinu aloxo ꞌo, “Eni alavusou uasi. Xo maꞌi, eni amitema sou saxisaxilaꞌu sou vivilo ne?” \v 10 \x + \xo 4:10 \xt Eva 12:24\x*Xe IAUE Lataua muxiu vaxa la mutaliꞌisou, “Loxovaa ane nini neꞌoxonu ꞌilixo masua ane ne? Eni elavu lexe nini vivine sialuxu munixi muluꞌe no lia ꞌo mo sialuxu ne loxo itema mukatuleli sou lexe nini nanoꞌu navunavu tatila sou lakoli ꞌilixo masua ane nini neꞌoxonu ne. \v 11 Ioxe, eni vaimomo ꞌo eni alosine tuꞌumaxu vile aloxo ꞌo, umomomo sou nini naxaxai mo natotou mimii uluꞌe no lia ꞌo la uasi, xo lia ne muaa mo muiexu vivine sialuxu no voxo ane nini nevau no anu. \v 12 Ulai xe nini natovo mo lexe natotou mimii toxotoxosou ne la ulemeieni uasi. Xe nini ne sine tuala mo tani sou naxolu talo no anu uasi. Naxixaoxao no lia ꞌo vitavitanisi, ia naxoo talo uasi.” \p \v 13 Xe Kaini muavuti vaxa la mukoli vaikalau IAUE Lataua aloxo ꞌo, “Tuꞌumaxu ane nini nelosilo ꞌo ne tatila misevile. Eni amomomo no anu uasi. \v 14 Mo nini a nakusailo ꞌo sou eni alai axolu vaꞌaxu, ia axolu no lia no paꞌumene ꞌo la uasi. Mo silo tuala mo tani sou axolu no anu la ua, axixaoxao mo avavaxa aneneꞌe aloxo nesi, ia axoo talo no lia ꞌo la uasi. Itema vile uxalisilo ne la uvelosi mole asoli.” \v 15 Ioxe, IAUE Lataua muavuti la muvikalanu lamana aloxo ꞌo, “Evile umomomo sou uvene uasisi manina. Ia lexe evile uvene xe nasoli la eni alosou navunavu tatila lakolineni.” La sou IAUE mumuxaxu sosovo vile noxou Kaini sou lexe ta mitema imaisou la ivau uasi. \v 16 Ioxe, Kaini muavuti la muꞌumesou IAUE sou mulai muxolu no lia xalee vile ilemo lexe “Nod”. Lia xalee ane ne muxolu no xale lia ne Eden loxo aso uxaxali utetelo no anu. \p \v 17 Xe iliꞌi la Kaini mutaulaꞌi, la sou ilee semau mipalaa ꞌiliꞌa vile mulu la mimoxoꞌu ualasou lexe Enoko. Xe iliꞌi la, la Kaini muꞌilii tuala vile tatila la mumoxoꞌu tuala ne ualasou noxou ꞌolu ualasou. \v 18 Enoko mupalaa ꞌolu vile la mumoxoꞌu ualasou lexe Ielati. Ielati mupalaanu Meusaleli. Meusaleli mupalaanu Metusaeli. Metusaeli mupalaa Lameki. \v 19 Xe Lameki muavuti la muꞌuluxaꞌa ta sema tamei, eiae Ada ilee Sila. \v 20 Lameki mulai noxie Ada xe opoone, la sou mivoꞌonu ꞌilie vile la mimoxoꞌu ualasou lexe Iavala. Iavala anu ꞌilusuneꞌi ta mitema ane ilavusou isaxilaꞌa ta kau xe ixoxoo no tani alelaxu. \v 21 Xe vimou Iuvalu ane anu ꞌilusuneꞌi ta mitema ane ilalaꞌati xe itatau iuxoxo. \v 22 Sila opoone la mipalaꞌalixu Tuvala-Kaini. Anu mukoinu mimii iouiou ane sou taxaxai no anu. Muꞌoxonu no anu kopa ilou aen. Anu Tuvala-Kaini ne vimou sema ane Naama. \v 23 Xe Lameki muavuti la muvikalaneꞌi ta semasemau tamei ne aloxo ꞌo, \q1 “Ada, ngongie Sila ngalomu uneꞌe noxilo. \q2 Eni evau maulu vile mo musoli xo anu muvelo. \q1 \v 24 \x + \xo 4:24 \xt Mat 18:22\x*Ia lexe evile uxalisou Kaini xe uvau usoli \q2 la IAUE Lataua ulosou navunavu tatila. \q2 Mo eni kalumo ne lexe evile uvelo asoli \q2 la IAUE Lataua ulosou navunavu toxoxaꞌa misevile.” \p \v 25 Adamu ilee semau mipalaa ꞌiliꞌa mulu vile la, la Iva mivikala aloxo ꞌo, “Lataua mulosilo ꞌo sou lakolisou Aveli e Kaini muvau musoli.” Ane mimoxoꞌu ualasou lexe Seti. \p \v 26 Seti mutaulaꞌi la ilee semau mipalaa ꞌiliꞌa vile mulu, la mumoxoꞌu ualasou lexe Enosi. No tauu ie ane ne, la ta mitema misokou sou miꞌava no anu ualasou IAUE anu uala tavuna no nano no anu xoluxolu noxiꞌa no anu lalotu. \c 5 \s1 Ualaualasiꞌa Adamu ta Xasoxasou Iloꞌa ta ꞌIluꞌilusunu \p \v 1 \x + \xo 5:1 \xt Tav 1:27-28\x*Nanasiꞌa Adamu ta xasoxasou iloꞌa ta ꞌiliꞌilisunu a ano. No voxo ane Lataua mukoineꞌi ta mitema la mixali aloxo anu Lataua. \v 2 \x + \xo 5:2 \xt Mat 19:4; Mak 10:6\x*Mukoineꞌi ta mulu xe ta sema ka mualusiꞌa. Ka mumoxoꞌa lexe “ta mitema”. \v 3 Adamu mumaulixu tauu ie itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tatalu (130) mukalu, la mupalaa ꞌolu mulu vile la. La ꞌolu ne, maulixu loxo momu manina. La mumoxoꞌu ualasou lexe Seti. \v 4 Adamu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa (800) la. No nano no anu tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 5 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tatalu (930), la sou anu musoli. \p \v 6 Xe ꞌolu Seti ne mumaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo taꞌuve (105) mukalu, la mupalaa ꞌolu mulu, ualasou lexe Enosi. \v 7 Seti muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo muxatele tamei (807) la. No nano no tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 8 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa vile mo mulelia tamei (912), la sou anu musoli. \p \v 9 Enosi mumaulixu tauu ie loxo mavulovexa muxatele tamiꞌa (90) mukalu, la mupalaa ꞌolu mulu. Mumoxou ualasou lexe Kenan. \v 10 Io, anu muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo mavulovexa vile mo mulelia taꞌuve (815) la. No nano no tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 11 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo taꞌuve (905), la sou anu musoli. \p \v 12 Kenan mumaulixu tauu ie loxo mavulovexa muxatele tamei (70) mukalu la mupalaa ꞌolu vile mulu. Mumoxou ualasou lexe Maalaleli. \v 13 Kenan muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo mavulovexa tamiꞌa (840) la. No nano no tauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 14 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa vile (910), la sou anu musoli. \p \v 15 Maalaleli mumaulixu tauu ie loxo mavulovexa muxatele vile mo taꞌuve (65) mukalu la mupalaanu ꞌolu vile mulu, la mumoxoꞌu ualasou lexe Ielati. \v 16 Io, anu muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo mavulovexa tatalu (830) la. No nano no tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 17 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo mavulovexa muxatele tamiꞌa mo taꞌuve (895), la sou anu musoli. \p \v 18 Xe Ielati tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele vile mo tamei (162), la mupalaanu ꞌolu vile ualasou lexe Enoko. \v 19 Io, anu muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa (800) la. No nano no tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 20 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele vile mo tamei (962), la sou anu musoli. \p \v 21 ꞌOlu Enoko ne, tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele vile mo taꞌuve (65), la sou mupalaa ꞌolu Metusela. \v 22 Xoluxolu ilou toxotoxo noxou mulai noxou Lataua pumuxu no nano no tauutauu ie aloxo itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve (300). No nano no tauutauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 23 La sou anu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele vile mo taꞌuve (365). \v 24 \x + \xo 5:24 \xt Eva 11:5; Iud 1:14\x*Xoluxoluxu mo muamuaꞌixu ne, ilou Latauasi. Aloxo ne la sou ane Lataua mupasikinoxu mole tasiauxusi, io usoli mo imaisou uasi. \p \v 25 Metusela mumaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tatalu mo muxatele tamei (187) mukalu, la sou anu mupalaa ꞌolu vile ualasou lexe Lameki. \v 26 Ka muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tatalu mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tatalu mo tamei (782) la. No nano no tauu ie ane ne, anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. \v 27 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele vile mo muxatele tamiꞌa (969), la sou anu musoli. \p \v 28 Ioxe, xe Lameki tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tatalu mo tamei (182), la sou mupalaa ꞌolu vile la, \v 29 muvikala aloxo ꞌo, “No anu lia ane IAUE muꞌoxo masuanu ꞌo, la molomolo ano ꞌo sou ukalusou ꞌauꞌau toxoxaꞌa noxinge,” la sou mumoxoꞌu ꞌolu ne ualasou lexe Noa. \v 30 Lameki mumaulixu tauutauu ie seꞌi la loxo itemaxu mavulovexa tamei mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tamiꞌa mo taꞌuve (595). No nano no tauu ie ane ne, la anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la, \v 31 xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tatalu mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tamei mo muxatele tamei (777), la sou anu musoli. \p \v 32 Noa muxolu mo tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamei mo itemaxu taꞌuve (500), xe iliꞌi la sou mupalaaneꞌi ta ꞌolu ta mulu tatalu ualaualasiꞌa lexe Semu ilou Amu mo Iapeti. \c 6 \s1 Laꞌiua Toxoxaꞌa \p \v 1 \x + \xo 6:1 \xt Iop 1:6; 2:1\x*Xe iliꞌi noxiꞌa aneꞌi nenge tenanasiꞌa mukalu ꞌo, la ta mitema mitautaulaꞌi la, la mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa tapiena mole itiitisiꞌa muꞌokiꞌoki tani mo mitaasou xalexalee tuatuala mukalu. Mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa ta sema xe ta mulu. \v 2 Lataua ta ꞌolu ta mulu mimaisiꞌa ta sema ne, la ta mitema ta ꞌiliꞌa ta sema ne ta lailaixe misevile, la sou milutu vaxa sou minoꞌa ane aneꞌi mimasaxaiꞌa sou miꞌuluxaꞌa. \v 3 Anu aloxo ne la sou IAUE muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Eni umomomo sou amasaxaiꞌa ta mitema ꞌo ixolu mo imauli maulixaꞌa veveeni la uasi, xo aneꞌi ta mitemasi, ta mitema sou isoisolisi. Usoko ane vaimomo ꞌo mo ulai avile iliꞌi, aneꞌi imaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tameisi (120).” \p \v 4 \x + \xo 6:4 \xt Iti 13:33\x*No nano no voxovoxo ane tatei mo iliꞌi, ta mitema mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa, la ta toxotoxoxaꞌasi. Ta mitema ane ne, aneꞌi ta ꞌilusulusuneꞌi ta sema ane miꞌuluxaꞌa Lataua ta ꞌolu ta mulu. Aneꞌi ta mitema sou xavi. Ta mitema no xalexalee tuatuala milavusiꞌa manina. \p \v 5 \x + \xo 6:5 \xt Mat 24:37; Luk 17:26; 1Pi 3:20\x*Xe IAUE mumaisou lexe no voxovoxo utotomu ne, ta mitema ane mitaasou xalexalee tuatuala mukalu ne, misusu misevile no anu ꞌiliꞌilixo masumasua ane aneꞌi miꞌoxoꞌoxonu mo xavutalaiꞌa umasaxau ꞌiliꞌilixo masumasuasi. \v 6 La tanuxaꞌa misevile mo tanu uꞌelaiꞌa, xo Anu molusi mupaalixaꞌa sou mimauli no lia ꞌo, \v 7 la sou muvikala aloxo ꞌo, “Eni akalusiꞌa ta mitema ane eni melo ekoineꞌi ꞌo mo ta mimii iouiou ane ta vova mo ane ta temene iloꞌa ta mimii ane ixaxalaxala, aneꞌi ane ilalave, mo aneꞌi ane ivavava mo ta ngiangiala. Eni talelixaꞌa xo eni melosi ekoineꞌi.” \v 8 Ia, itema vilesisi no taineꞌi nesi ane, anu IAUE opoonu laixeu misevile. Itema ane ne, ualasou lexe Noa. \p \v 9-10 \x + \xo 6:9-10 \xt 2Pi 2:5\x*Nana ano ꞌo sou Noa. Noa mutaulaꞌi la mupalaaneꞌi ta ꞌolu tatalu, ualaualasiꞌa lexe Semu ilou Amu mo Iapeti. Noa ne, anu itema vile mulapu. Mo mii vile ususu no anu xoluxoluxu uasi. Mo muamuaꞌi noxou ne, ane ilou Latauasi. \v 11 Ia ta mitema tavuꞌalo ne, ꞌiliꞌilixo masumasua loxo, ꞌotoꞌoto mo ialivula tuala, mo ivau itema usoli ne, muꞌokiꞌoki tani mo muꞌanaꞌana no xalexalee tuatuala mukalu. Lataua mumaisou mo mulavusou ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ne mukalu. \v 12 Iou muluꞌe no xalexalee tuatuala ꞌo, la masua misevile. Ta mitema miꞌoxo masuanu mukalu no anu ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa. \p \v 13 La sou anu muvikalanu Noa aloxo ꞌo, “Eni emaisou mo elavusou ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ta mitema loxo ꞌotoꞌoto mo ialivula tuala mo ivau itema usoli mukalu, mo eni amasaxa lexe akalusiꞌa ukalusi, xo ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa muꞌanaꞌana no xalexalee tuatuala mukalu. \v 14 Eni emasaxaine lexe natulusou lasipi vile tatila. Naxexeta ovu xopa, ka navalavala alealelaxu la sou natulusou no anu. Natulusou ukalu, la nakaviutunu no nano ka naluluu koluta no nano xe no ale no vasimolu. \fig |alt="Ark" src="CO00626B.TIF" size="span" loc="Gen 6:14-7:4" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Tavaꞌu 6:14" \fig* \v 15 Nalovaxu nasokou no taꞌu ulai uxali no kusinou limaxu itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve (300). Xe no anaxu paꞌumolu vile ulai uxali xalee vile limaxu mavulovexa taꞌuve (50). Xe no lia no taꞌu ulai teitexi, limaxu mavulovexa tatalu (30). \v 16 Natulusou lasipi ne laxaꞌu loxo tani ꞌo, ia laxaꞌu ne uneꞌe utalo vaxa no lasipi paꞌupaꞌumolu uasi. Namuxaxu taiinu ilimaxu vile no nixi no laaxu xe no paꞌupaꞌumolu. No nano no tanu, la nasiaꞌu lavalataxu no nano loxo tani lavalata tatalu. Vile no lia, vile no nixi xe vile teitexi. Ukalu, la sou namuxaxu aitenga vilesisi no xalee vile. \p \v 17 Xo eni asou aꞌoxo laꞌiua toxoxaꞌa usili sou uxalixu kupa tatila loxo luaki ꞌo sou unononu xalexalee tuatuala mo uꞌunaneꞌi ta mitema latala iloꞌa ta mimii iouiou latala ane mimauli no xalexalee tuatuala ꞌo mo isoisoli ukalusi, \v 18 ia eni emasaxa lexe asakiinu vaikala sou opo vilesisi, ia apalaꞌalixu noxine iliꞌi o. Ngongiꞌa ta ꞌiline iloꞌa neniꞌa mo ta uaꞌauaꞌaneni ngaꞌunalai no nano no lasipi ne. \v 19 Ta mimii iouiou ta temene mo ta vova, aneꞌi ane ixaxalaxala mo aneꞌi ane ivavava mo ta ngiangiala iouiou ꞌo ne, \v 20 nanoꞌu mulu vile xe sema vile noxiꞌa vilevilesi sou napamaulineꞌi. \v 21 Mo nanoꞌu ngenge ngongiꞌa laꞌilali iouiou kalumo.” \v 22 \x + \xo 6:22 \xt Eva 11:7\x*Noa mulomuxu vaikala noxou IAUE la mimii piena e muvikalanuxu lexe uꞌoxo ne, muꞌoxonu mukalusi. \c 7 \p \v 1 Xe iliꞌi la, la IAUE muvikalanu Noa aloxo ꞌo, “Ngongiꞌa ta ꞌiline iloꞌa neniꞌa mo ta uaꞌauaꞌaneni ngaꞌunalai no nano no lasipi ne, xo eni elavusou lexe ninisisi itema vile mulapu no taineꞌi ta mitema ane mimauli no xalexalee tuatuala ꞌo. \v 2 Nanoꞌa ta mimii iouiou latala ane ta temene mo ta vova ane ngingi ngalavusou ngaꞌiꞌa, tangatangaxaꞌa muxatele tamei noxiꞌa vilevilesi, sema xe mulu. Xe aneꞌi ane ngingi ngalavusou ngaꞌiꞌa uasi ne, la nanoꞌa tangatangaxaꞌa vilevilesi, sema xe mulu ikalusi. \v 3 Xe ta ngiangiala latala iouiou ꞌo ne, nanoꞌa tangatanga muxatele tamei noxiꞌa vilevilesi kalumo. Naꞌoxo aloxo eni elemolu ne, xo ta mimii ane ne imauli sou ulai iliꞌi, la ipalaa la sou ixali tapiena, la iꞌanaꞌana no xalexalee tuatuala ukalusi la. \v 4 Voxo muxatele tameisi a uxolu sou eni apalusou laꞌiua toxoxaꞌa sou usili aso xe ꞌolovoxo mavulovexa tamiꞌa sou uꞌunaneꞌi ta mitema latala ane eni ekoineꞌi iloꞌa ta mimii iouiou latala ane ta temene mo ta vova mo aneꞌi ane ixaxalaxala, mo aneꞌi ane ivavava mo ta ngiangiala iouiou ne ukalusi.” \v 5 Noa mulomuxu vaikala noxou IAUE mo mimii piena ane anu muvikalanuxu lexe uꞌoxonu ne, mumulinu mo muꞌoxonu mukalusi. \p \v 6 No tauu ie ane Noa tauu iexu muxali loxo itemaxu mavulovexa tatalu (600) mukalu, la sou laꞌiua toxoxaꞌa musokou sou musili. \v 7 \x + \xo 7:7 \xt Mat 24:38-39; Luk 17:27\x*Anu ilee semau mo ta ꞌolu iloꞌa ta semasemaiꞌa miꞌunalai no lasipi mo sou mamu iulua. \v 8-9 Ta mimii iouiou latala ane anu IAUE muvikalanu Noa lexe unoꞌa sou itelo no lasipi ne, aneꞌi mitelotelo kalumo. \v 10 Miꞌunalai mo mixoo no nano voxo muxatele tamei mukalu xe iliꞌi la sou voxo sou laꞌiua ne muxali. \p \v 11 \x + \xo 7:11 \xt 2Pi 3:6\x*No tauu ie ane Noa tauu iexu muxali loxo itemaxu mavulovexa tatalu (600), no voxo mavulovexa mo mulelia taꞌuve mo muvaxa simi tamei no anu soꞌio tamei, la lexa luuluuxu no lia no xalexalee tuatuala muopuopu mutelo mukulukulupei lialia ilou lavolavoꞌo sou musiali loxo lexa uꞌani, xe lexa ane no loxotolo ꞌole taxataxasou kalumo muaꞌa sou laꞌiua tatila muxauxaumu muluꞌe no lia. \v 12 Laꞌiua ane ne musisili aloxo ne aso xe ꞌolovoxo mavulovexa tamiꞌa. \p \v 13 No voxo ane ne, la Noa ilee semau mo ta ꞌolu tatalu, Semu, Amu mo Iapeti iloꞌa ta semasemaiꞌa miꞌunalai no lasipi. \v 14 Ta mimii iouiou latala ane ta temene mo aneꞌi ane ta vova ta toxotoxoxaꞌa mo ta kitukitu, aneꞌi ane ixaxalaxala mo aneꞌi ane ivavava, mo ta ngiangiala iouiou latala ne miꞌunalai kalumo no lasipi tanu. \p \v 15-16 Ta mimii iouiou latala e IAUE muvikalanu Noa lexe unoꞌa ne, vile paꞌusou uasi, munoꞌu sema vile xe mulu vile noxiꞌa vilevilesi mukalusi. Iloꞌa miꞌunalai mukalu, la sou Lataua molu mutatusou lasipi aitengaxu. \p \v 17 No nano no anu aso mo ꞌolovoxo mavulovexa tamiꞌa ne, lexa mupaapaa mutetelo ne mole mutetelo ne. Mo laꞌiua kalumo muxauxaumu mululuꞌe ne mo mululuꞌe ne, ia uxoxoto uasisi manina. \v 18 Lautu tatila mole lasipi asou upuati no kupa loxoꞌu. Kupa lautuxu munononu xalexalee tuatuala mole lasipi ne mupuati no loxoꞌu lexa. \v 19 Lexa lautuxu mutelai mutelai xoo mole muaꞌulixu mo mutaasou laxalaxaꞌilu no xalexalee tuatuala mukalu. \v 20 Ia musoxo mususuku mutetelai mo mutetelai la loxo lima mavulovexa vile mo mulelia taꞌuve. \v 21-22 Ta mimii iouiou latala ane mauli muxolu noxiꞌa mimauli no lia no xalexalee tuatuala ꞌo ne, misoisoli mukalu. Ta ngiangiala iouiou iloꞌa ta mimii iouiou latala ane ta temene mo ta vova mo aneꞌi ane ixaxalaxala mo ta mitema latala ne misoisoli mukalusi. \v 23 Ta mimii iouiou latala ane mauli muxolu noxiꞌa mimauli no lia no xalexalee tuatuala ꞌo mo ta ngiangiala latala iouiou iloꞌa ta mimii iouiou ane latala ta temene mo ta vova mo aneꞌi ane ixaxalaxala mo ta mitema latala ne misoisoli mukalusi. Anu IAUE molusi mukalusiꞌa avile. \v 24 Lexa lautuxu ne usii uluꞌelai palea uasi, mutavo muxoxoo aloxo ne voxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa taꞌuve (150). \c 8 \p \v 1 Noa iloꞌa ta ꞌolu mo semau iloꞌa ta uaꞌauaꞌaneꞌi ilou, mo ta mimii iouiou ane munoꞌa sou mitelo no lasipi kalumo ne, Lataua iou siꞌisiꞌa uasi, anu mupalusou atume sou muiili, la sou lexa lautuxu loxo luaki ne, musokou sou musii seꞌisisi muluꞌelai. \v 2 Lexa luuluuxu no lia no xalexalee tuatuala mo lexa ane no loxotolo taxataxasou ne musovosovo mukalusi, la sou laꞌiua muxoto. \v 3 No nano no anu voxo aloxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa taꞌuve (150), la lexa mine lautuxu loxo luaki ne musii seꞌisisi mululuꞌelai. \v 4 Xe no voxo mavulovexa vile mo mulelia taꞌuve mo tamei no anu soꞌio muxatele tamei, la lasipi mulai muꞌoso no laxaꞌilu vile kisou no laxalaxaꞌilu ne Alalati mole mutulu avile ane. \v 5 Lexa musii mululuꞌelai ne mo mululuꞌelai ne. Xe no voxo vile voxosou soꞌio mavulovexa, la laxalaxaꞌilu kisokisou mupaapaa mukalu \v 6 xe voxo mavulovexa tamiꞌa mukalu la, la Noa mukisiinu aitengasou no lasipi \v 7 sou mupalusou ꞌola mulai sou ukili lexe lexa musii mukalu, la ua. Anu muvavava muvavaxa mulai muxixaoxao xoo mole lexa musii mo lia ne mutala. \v 8 Noa uutiti lexe ꞌola ulivu uneꞌe la uasi, la sou mupalusou utu sou mulai mukili lexe lexa a musii muluꞌelai. La uasi. \v 9 Lexa a mutaasou xalexalee tuatuala sio mole anu mii vile sou uxolu no anu uasi, la muvava mulivu muneꞌe no lasipi. Noa mukalanu avolu muatulai sou muxolu no anu, la sou muꞌunalaixu no nano. \v 10 Noa muxolu no nano no lasipi sou muxoomaiou lexa sou usii uluꞌelai voxo muxatele tamei, xe iliꞌi la sou mupalusou utu ne mulai la. \v 11 No ꞌoloꞌolovoxo no voxo ane ne, la utu mulivu muneꞌe noxou Noa muꞌalavevenu lovo voloxu vile alavua no anaxu. Noa mumaisou la mulavu lexe lexa a usisii uluꞌelai sio. \v 12 Ioxe, anu mulavusou lexe lexa usii manina mo tani utala manina uao, la aneꞌi iloꞌa mixolu no nano ne, voxo muxatele tamei la. Ia utusi ane anu mupalusou mulai sou mukili la. No voxo ane ne, la ulivu uneꞌe la ua, mulai muxolu avile. \p \v 13 No voxo vile sou soꞌio vile no anu tauu ie ane, Noa tauu iexu muxali loxo itemaxu mavulovexa tatalu mo vile (601), la lexa musii mukalu avile. Xe muavuti la mulokenu lasipi laxaꞌu sou anu mulai mutulu teitexi sou musuꞌanu iou muluꞌe no xalexalee tuatuala. Iou muluꞌe la mumaisou lexe lexa a musii mukalu, ia tanisi a utala laixe uao. \v 14 Iloꞌa mixoxoo no nano ne la, xe no voxo itemaxu vile mo taꞌuve mo muxatele tamei (27) sou soꞌio tamei, la tani mutala mukalu. \p \v 15 La sou Lataua muvikalanu Noa aloxo ꞌo, \v 16 “Ngongie semameni mo ta ꞌilinge ngongou iloꞌa ta semasemaiꞌa ngauatulai no ale. \v 17 Nganoꞌa ta ngiangiala iloꞌa ta mimii iouiou ane ngongiꞌa ngexoo no nano ne mo ngongiꞌa ngalai no ale, mo sou aneꞌi ilai ixolu no tuala alavua sou ipalaa mo ixalixaꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa tapiena mo itaasou xalexalee tuatuala ukalusi.” \v 18 Ioxe, aneꞌi miavuti la milutu sou milalaa miuatulai. \v 19 Ta ngiangiala iouiou iloꞌa ta mimii iouiou ne aneꞌi mikalikalineꞌi sou milalaa milai no ale kalumo. \p \v 20 Milalaa mukalu, la Noa mutaxu lavoꞌo sou mutaꞌolunu mupita sou muxali loxo valovalo xe mukalu la munoꞌa ta mimii iouiou iloꞌa ta ngiangiala aneꞌi ane ilavusou iꞌiꞌa vilevilesi noxiꞌa sou ilee semau iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa mo ta uaꞌauaꞌaneꞌi miꞌelaxaꞌa mulai noxou Lataua mukalusi. \v 21 Anu IAUE mumaisou mo mutumaꞌu ne, la mumasaxau la muꞌosasou misevile. La sou tanu muvikala aloxo ꞌo, “Eni ulai iliꞌi la aꞌoxo masuanu xalexalee tuatuala aloxo eni eꞌoxonu ꞌo, tavaꞌu no anu ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ta mitema la ua, xo eni elavusou lexe no mine aneꞌi uao ta maumaulu mo ta vuavuanga ꞌo, la aneꞌi imasaxa lexe iꞌoxo ꞌiliꞌilixo masumasua ulalai ne. Mo eni akalusiꞌa ta mimii iouiou ane mimauli no lia, iloꞌa ta ngiangiala iouiou mo ta mitema la ua. Mukalu ano ꞌo. \v 22 Ia vaimomo ꞌo, mo ulai utalo iliꞌi manina no anu voxo ane xalexalee tuatuala ukalu no anu ne, voxo uxolu sou ixaxai mo itotou mimii mo ikookooli. Voxo seꞌi, la ixamuli tani lelemesou xe tani ialuxu. Voxo seꞌi, la aso xe laꞌiua xe aso xe ꞌolovoxo, ia ukalu uasi, xo xalexalee tuatuala ꞌo ne, uxolu aloxo ne.” \c 9 \s1 Muloxu Leleꞌe ne Anu Sosovo sou Vaikala sou Opo Vilesisi Lataua Musakiinu Noxou Noa \p \v 1 \x + \xo 9:1 \xt Tav 1:28\x*Xe Lataua muavuti, la mualusiꞌa Noa iloꞌa ta ꞌolu, la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngapalaa mo ta ꞌilinge ixali tapiena mo sou ta xasixasinge iloꞌa ta ꞌiluꞌilusungengi ixali tavuꞌalo sou iꞌanaꞌana no xalexalee tuatuala ukalusi. \v 2 Ta mimii iouiou ane ta temene mo ta vova mo aneꞌi ane ixalaxala mo ta ngiangiala iouiou iloꞌa ta sinana ne, iꞌumenge. Ia aneꞌi ixolu no avonge. \v 3 Ngingi ngamasaxaiꞌa lexe ngaꞌiꞌa, la sou ngaveꞌa sou ngaꞌiꞌa. Mo kamakamakala iouiou ne, ngainixu sou ngaꞌou kalumo xo eni emuxaxaꞌa lexe ngingi laꞌilalingenge ane. \v 4 \x + \xo 9:4 \xt Liv 7:26-27; 17:10-14; 19:26; Lap 12:16, 23; 15:23\x*Ia, mii vilesisi lexe mamu ngaꞌou ane, mii xiasi siasialuxu o. Eni emasaxainge lexe mamu ngaꞌou, xo sialuxu ne mauli a uxoo no anu sio. \v 5 Io, ta mii ane ta temene mo ta vova ivau itema vile usoli, la eni aveꞌa isoli kalumo. Xe itema ane uvau itema vile usoli, la akalusou maulixu mitema ane ne kalumo. \v 6 \x + \xo 9:6 \xt Tav 1:26; Mul 20:13\x*Ta mitema ne, Lataua mukoineꞌi, la mixali loxo anu Lataua. La sou lexe itema vile uvau menexu vile, la vile uneꞌe ukolinu ane musoli ne sou uvau. \v 7 \x + \xo 9:7 \xt Tav 1:28\x*Emasaxa lexe ngapalaaneꞌi ta ꞌilinge tapiena, mo sou ta xasixasinge iloꞌa ta ꞌiluꞌilusungengi ixali tavuꞌalo sou iꞌanaꞌanalixu xalexalee tuatuala ꞌo ukalusi.” \p \v 8 Xe Lataua muavuti la muvikalaneꞌi Noa iloꞌa ta ꞌolu aloxo ꞌo, \v 9 “Vaimomo ꞌo eni apalaꞌalixu vaikala sou opo vilesisi eni asakiinu noxinge. Mii ane eni alemolu ꞌo, uxolu mo umauli noxinge mo noxiꞌa ta xasixasinge iloꞌa ta ꞌiluꞌilusungengi ane ipaa iliꞌi \v 10 mo ta mii iouiou latala ane ngongiꞌa ngelalaa muatu no lasipi ꞌo. \v 11 Vaikala sou opo vilesisi eni asakiinu noxinge aloxo ꞌo, eni umomomo sou aꞌoxo masuaneꞌi mo aꞌunaneꞌi ta mitema iloꞌa ta mimii iouiou ꞌo mo xalexalee tuatuala la ua. \v 12 Sosovo ane eni amuxaxu ꞌo sou uꞌoxo tuꞌumaxu sou opo vilesisi ane eni esakiinu noxinge ngongiꞌa ta mimii iouiou e ngongiꞌa ngaxoxolu vaimomo ꞌo xe noxiꞌa aneꞌi ane ixali iliꞌi. \v 13 Muloxu leleꞌe eni eꞌoxonu muxolu no tamuxala ne anu sosovo sou opo vilesisi eni esakiinu ulai noxiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala no lialia ukalusi ane. \v 14 Lexe eni asuꞌasou loxotolo no anu tamuxala xe leleꞌe muloxu upalaꞌa, \v 15 la eni axavutalanu vaikala sou opo vilesisi eni esakiinu noxinge, lexe mamu la eni aꞌoxo masuanu mo aꞌunanu xalexalee tuatuala mo ta mitema iloꞌa ta mimii iouiou ane ixoo sou imauli no anu tauu ano ꞌo, mo ulai avile iliꞌi. \v 16 Lexe eni amaisou muloxu leleꞌe uxali no anu tamuxala, la eni axavutalanu vaikala sou opo vilesisi e eni esakiinu noxinge. Vaikala sou opo vilesisi e eni esakiinu ane ne, uxolu aloxo nesi mo kaluxu uasi manina. \p \v 17 Muloxu leleꞌe ne, anu sosovo sou vaikala sou opo vilesisi ane eni esakiinu mulai noxinge ngongiꞌa ta mimii mukalusi e ixoxolu imaumauli no lia ꞌo.” \p \v 18 Noa ta ꞌolu tatalu e iloꞌa milalaa muatu no lasipi ano, eiae Semu ilou Amu mo Iapeti (Amu ne, anu Kanani momu). \v 19 Ta mitema ane mimauli no xalexalee tuatuala ꞌo ne, ta mutuꞌu ovuxaꞌa ane Noa ta ꞌolu tatalu ne. \p \v 20 Noa ne, anu itema sou xai. Anu itema ane musokou sou mutou ovu uaini tei ane. \v 21 Voxo vile, la anu muiexu uaini seꞌi la xavutalau ne muxovulaulau, mole ulavu ua. Muavuti la muxexenu lavalavau ia, muai vitanisi no nano no taasou. \v 22 ꞌOlu Amu muꞌunalai la mumaisou momu muai loxo nesi, xe muatu la muaꞌaloiꞌa ta vimovimou ta tamei ꞌole. \v 23 La sou Semu ilou Iapeti minoꞌu lavalava vile sou mixavulalanu ia mitetelisou iliꞌi no laxasiꞌa, io sou aneꞌi ilou mimuamuaꞌi tumaliꞌa mulai loxo noxou mamiꞌa uai ꞌole sou milai misuꞌasou. Ia ilou ieꞌi uxiu ulai no tumaliꞌa sou imaisou mamiꞌa uasi. \v 24 Iliꞌi xe Noa mutulu, la sou tanu tema la mulavu no anu mii e anu ꞌolu Amu muꞌoxonu noxou. \v 25 Xe anu mamiꞌa muavuti la muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Eni elavu lexe Latauasi ulosou Kanani navunavu. \q2 Iliꞌi la anu uxali itema vile vitanisi no laaxaꞌa ta vimovimou sou ipalupalusousi. \q1 \v 26 Ia nenge taꞌiti ualasou IAUE, Lataua noxou Semu. \q2 Kanani ne uxolu no laaxu Semu sou upalupalusou. \q1 \v 27 Lataua molu ualusou Iapeti sou ta ꞌolu ixali tavuꞌalo \q2 sou iloꞌa ta mitema noxou Semu ixolu xoluxoluxaꞌa vilesisi. \q2 Kanani ne, uxolu no laaxu Iapeti sou upalupalusou.” \p \v 28 Xe iliꞌi no anu laꞌiua toxoxaꞌa te muꞌunaneꞌi ta mitema iloꞌa ta mimii iouiou ꞌo mukalu, la Noa muxolu sou mumaulixu tauu ie itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa taꞌuve (350) la. \v 29 Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamiꞌa mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa taꞌuve (950) la sou musoli. \c 10 \s1 Noa ta Xasoxasou Iloꞌa ta ꞌIluꞌilusunu Ualaualasiꞌa \p \v 1 Xe iliꞌi no anu laꞌiua toxoxaꞌa ne, la anu Noa ta ꞌolu ne mipalaa la mixalixaꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa. Nanasiꞌa mulai aloxo ꞌo. \v 2 Iapeti mupalaa, la muxalixaꞌa ta ꞌolu ta mulu la ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, Xomeli, Maxoxu, Matai, Iavani, Tuvalu, Meseki mo Tilasi. \v 3 Xomeli ta ꞌolu mo ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu ane mixalixaꞌa ta tema tuala ne Asikena, mo ne Lipata mo ne Toxama. \v 4 Xe Iavani noxou ane mixalixaꞌa ta tema tuala ne Elisa mo ne Tasisi, ne Saipasi xe ne Lotan. \v 5 Aneꞌi ta mitema ane ne, ta xasixasiꞌa ta mitema ane mixolu mimauli no laꞌolaꞌolu xe no luaki paꞌumolu. Aneꞌi ta mitema ane ne, aneꞌi Iapeti ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu. Aneꞌi mikalikalineꞌi no anu matamata noxiꞌa sou milai mixolu no tuatualasiꞌa vilevilesi. Mo ivivikala no anu vaivaikalaiꞌa vilevilesi. \p \v 6 Xe Amu mupalaa, la ta ꞌolu ualaualasiꞌa ano ꞌo, Kusu, Aixiputo, Livia xe Kanani. \v 7 Kusu mupalaaneꞌi ta ꞌolu ta mulu, la ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ne Siva, ne Avila, ne Savata, ne Lama xe ne Savateka. Lama mupalaaneꞌi ta ꞌolu, la ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ne Seva xe ne Tetan. \v 8 Kusu mupalaa ꞌolu vile la mumoxoꞌu ualasou lexe Nimuloti. Nimuloti muxali tei loxo anu itema sou xavi manina no lia no xalexalee tuatuala. \v 9 No anu xavi mo suꞌuli noxou IAUE, anu muxali loxo itema sou paipaa. Anu aloxo ne la sou ane ta mitema ivikala lexe, “IAUE molu ualusine mo sou naxali namitema sou paipaa loxo Nimuloti.” \v 10 Anu musaxilaꞌu tuala tamiꞌa tei, Vaviloni, Eliki, Akati xe Kalune. Anu tuala tamiꞌa mixolu no nano no tuala tila ne Vaviloni. \v 11 Mulutu lai ne la sou mulai ne Asiria sou muꞌilii tuala tila ne Ninive, xe ne Leovotia ne Kala xe \v 12 ne Leseni. Leseni ne mixoo no nixi ne Ninive xe tuala tila ne Kala. \p \v 13 Aixiputo ta ꞌolu, mo ta xasoxasou mo ta ꞌilusulusu mixalixaꞌa ta mitema ane ta tema tuala sou tuala ne Litia mo ne Anama, ne Leavu mo ne Naputu. \v 14 Ne Patulusi, ne Kasulu xe ne Kilite. Ta mitema ne Pilisutain ne, ta ꞌilusulusuneꞌi mitulu ane ne Kilite. \p \v 15 Kanani ta ꞌolu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, Saidoni laposalaxu xe Keti. \v 16 Kanani ta ꞌiluꞌilusunu ane mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ne Ievusi, ne Amolu, ne Xilixasi, \v 17 ne Ivi, ne Alikete, ne Sini, \v 18 ne Aluvati, ne Semari xe ne Amati. Ta Kanani mixali tavuꞌalo la mikalikalipalaꞌa sou milai mixolu no xalexalee tuatuala tavuꞌalo. \v 19 Pilixaxaꞌa musokou ane ne Saidoni la sou mulai mutalo ane ne Xasa no xalee ne Xelalu. Xe no xalee mulai loxo aso uxali utelo no anu mulai mutalo ne Sodomu, xe ne Xomola, ne Atama xe ne Sevoimu ulai ne Lasa. \v 20 Aneꞌi ane ne, aneꞌi mixali noxou itema vilesisi ane, Amu. Aneꞌi mikalikalineꞌi no anu matamata noxiꞌa sou milai mixolu no tuatualasiꞌa vilevilesi mo ivivikala no anu vaivaikalaiꞌa vilevilesi. \p \v 21 Semu, anu Iapeti vimou tila, anu muxalixaꞌa Eve ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌilusulusunu. \v 22 Semu ta ꞌolu ane, Elamu, Asulu, Apasata, Litia xe Alamu. \v 23 Alamu ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ne Usu, ne Ulu, ne Xelete mo ne Meseki. \v 24 Apasata ꞌolu ane Sela. Xe Sela ꞌolu ane Eve. \v 25 Xe Eve mupalaa la sou muxalixaꞌa ta ꞌolu tamei, vile ualasou lexe Pelexi, xo no anu imamanu ane ne la ta mitema no xalexalee tuautala ꞌo mikalipalaꞌa, xe ꞌolu vile ualasou lexe Iokutani. \v 26 Iokutani ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ane, ne Alamota, ne Selepi, ne Asamaveti, ne Iela, \v 27 ne Atolamu, ne Usala, ne Tikala, \v 28 ne Ovala, ne Avimaele, ne Seva, \v 29 ne Opili, ne Avila xe ne Iovavu. Ta mitema no tuatuala ane ne, mixali noxou itema vilesisi ane, Iokutani. \v 30 Lia xalee ane aneꞌi mixolu no anu ne, molu ane ne Mesa la mulai mutalo ane ne Sepa no laxalaxaꞌilu no xalee mulai loxo aso utelo no anu. \v 31 Aneꞌi ta mitema ane ne, mipaa noxou itema vilesisi ane Semu. Aneꞌi mikalikalineꞌi no anu matamata noxiꞌa sou mixolu no tuatualasiꞌa vilevilesi mo mivivikala no anu vaivaikalaiꞌa vilevilesi. \p \v 32 Aneꞌi ta mitema ane aneꞌi ta matamata noxiꞌa Noa ta ꞌolu tatalu ne. Xe iliꞌi no anu laꞌiua toxotoxoxaꞌa, la Noa ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi. Aneꞌi ta mitema ane ne, aneꞌi ta matamata noxiꞌa manina. \c 11 \s1 Tani Veveeni ne Vavelu \p \v 1 Tei, la ta mitema ane mimauli no lia no xalexalee tuatuala ꞌo ne, vaikalaiꞌa vilesisi. Vaivaikala maumautunu ane aneꞌi ivivikala no anu ne vilesisi kalumo. \v 2 Mixixaoxao no xalexalee lia mulai loxo no xalee ane aso uxali utelo no anu, la sou milai mixali no latia vile ne Vaviloni sou mixolu ane. \v 3 Xe miavuti la mivikalaneꞌi ngatoꞌo aloxo ꞌo, “Laixe nenge taulaluumenge pilika maumautunu ka taꞌelaxu mo sou uxali pekiaꞌu loxo lavoꞌo.” La sou aneꞌi minoꞌu pilika maumautunu loxo ulaluu ia pekiaꞌu sou mitulusou tani no anu. Miteitei koluta sou mutetelisou pekiaꞌu. \v 4 Ioxe, aneꞌi miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo, ꞌo nenge ta ꞌiliisinge tuala vile tatila mo tatulusou tani vile veveeni utelai utalo teiteixi no loxotolo mo sou nenge ualasinge utelai. Mo nenge taxolu tapita vilesisi ano ꞌosi, ia tapaxele mo talai taxolu vaꞌaxu no xalexalee tuatuala seꞌi la uasi.” \fig |alt="Tower of Babel" src="AB02702b.tif" size="col" loc="Gen 11:4" copy="John Lear © American Bible Society, 1960." ref="Tavaꞌu 11:4" \fig* \p \v 5 Xe iliꞌi, la IAUE Lataua muluꞌe sou mumaisou tuala ilou tani e ta mitema mitulusou ne, \v 6 la muvikala aloxo ꞌo, “Ta mitema ano ꞌo ne, aneꞌi ta mitema vilesisi mo vaikalaiꞌa vilesisi. Aneꞌi a misokou ꞌo sou imasaxa lexe imulinu masaxa noxiꞌa sou lexe ixotataoneꞌi. Iliꞌi xe aneꞌi ieꞌisou la, xe imasaxa lexe iꞌoxonu mii vile la, la aneꞌi iꞌoxonusi. \v 7 Laixe nenge taluꞌelai mo taꞌinanu vaikalaiꞌa no anu vaivaikala piena mo sou mamu aneꞌi ivivikala no anu vaikala vilesisi.” \v 8 IAUE Lataua muavuti la mukalipalaꞌaneꞌi sou milai mixolu vaꞌavaꞌaxu no xalexalee tuatuala mole tuala ilou tani e mitutulusou ne musuꞌa. \v 9 Tuala ne milemolu ualasou lexe Vavelu xo IAUE Lataua muꞌinanu vaikalaiꞌa xe mukalipalaꞌaneꞌi sou milai mixolu vaꞌavaꞌaxu ane. \p \v 10 Ioxe, nanasiꞌa ta mitema ane Semu muxalixaꞌa aloxo ꞌo. Tauu ie tamei mukalu iliꞌi no anu, lexa muꞌunanu xalexalee tuatuala, la Semu tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve (100), la anu mupalaanu ꞌolu vile ualasou lexe Apasata. \v 11 Xe iliꞌi la anu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamei mo itemaxu taꞌuve (500) la. No nano no tauutauu ie ane ne, la anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la, ka musoli. \p \v 12 Xe Apasata tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu mo taꞌuve, la mupalaanu ꞌolu vile ualasou lexe Sela. \v 13 Anu muxolu mumaulixu tauutauu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamei mo tatalu (403), la anu mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la, ka musoli. \p \v 14 Xe Sela tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu, la mupalaanu ꞌolu vile ualasou lexe Eve. \v 15 Xe iliꞌi, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamei mo tatalu (403), la sou anu musoli. \p \v 16 Xe Eve tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu mo tamiꞌa, la mupalaanu ꞌolu vile ualasou lexe Pelexi. \v 17 Xe iliꞌi la, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamei mo mavulovexa tatalu (430), la sou anu musoli. \p \v 18 Xe Pelexi tauutauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu, la sou anu mupalaanu ꞌolu laposalaxu ualasou lexe Leu. \v 19 Xe iliꞌi, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa tamei mo muxatele tamiꞌa (209), la sou anu musoli. \p \v 20 Xe Leu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu mo tamei, la sou mupalaanu ꞌolu laposalaxu ualasou lexe Seluxu. \v 21 Xe iliꞌi, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la, xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa vile mo muxatele tamei (207), la sou anu musoli. \p \v 22 Xe Seluxu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa tatalu, la mupalaanu ꞌolu laposalaxu ualasou lexe Naola. \v 23 Xe iliꞌi, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa vile (200), la sou anu musoli. \p \v 24 Xe Naola tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu vile mo muxatele tamiꞌa, la sou mupalaanu ꞌolu laposalaxu ualasou lexe Tela. \v 25 Xe iliꞌi, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu seꞌi la. Xe tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve mo muvaxa simi tamiꞌa (119), la sou anu musoli. \p \v 26 Xe Tela tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele tamei (70), la sou anu mupalaaneꞌi Avalamu ilou Naola mo Alani. \p \v 27 Ioxe, nanasiꞌa aneꞌi ta mitema ane Tela muxalixaꞌa ano ꞌo. Tela mupalaaneꞌi Avalamu ilou Naola mo Alani. Xe Alani, la mupalaanu eiae Loto. \v 28 Xe iliꞌi, la sou musoli no tualasou ne Ulu no nano no xalee lia tila ne Vaviloni. Alani musoli, ia momu Tela ne usoli palea uasi, anu muxoxoolu ꞌo. \v 29 Xe iliꞌi, la sou Avalamu muꞌuluxe Salai, xe Naola muꞌuluxe Milika, Alani ꞌolu sema mo ꞌolu mulu vile kalumo ualasou lexe Isika. \v 30 Ia Avalamu semau Salai ne ipalaa uasi. \p \v 31 Tela mukasi noxou ꞌolu Avalamu xe xasou Loto eiae Alani ꞌolu, xe uaꞌanu Salai, Avalamu semau, la iloꞌa mivulasou tualasiꞌa ne Ulu no nano no xalee tila ne Vaviloni sou ilai ixolu ne Kanani. Milai mixali no tuala ne Alani la mixolu ane, \v 32 la sou Tela, Avalamu momu tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu mavulovexa vile mo taꞌuve (205), la sou musoli. \c 12 \s1 IAUE Muꞌavalou Avalamu \p \v 1 \x + \xo 12:1 \xt Apo 7:2-3; Eva 11:8\x*Ioxe, IAUE muavuti la muvikalanu Avalamu aloxo ꞌo, \q1 “Mamine ta minuminu ixoo no tualasinge ngongiꞌa \q2 mo lialiangenge ngongiꞌa ne, \q2 ia nini nalutu mo nalai no lia xalee ane eni melo alosienixu sou nalai no anu. \q1 \v 2 Lexe nini nalomuxo mo naꞌoxo aloxo ne, \q2 la nini naxalixaꞌa ta mitema tapiena aso vile mo eni aalusine \q2 sou nini naxali itema vile toxoxaꞌa mo itema sou lavuluti. \q2 Ualasine kalumo ne, uxali tatila sou ta mitema tapiena ilavusine. \q2 La sou ualasine upalaꞌa no anaxaꞌa aneꞌi ane ialusiꞌa aso vile iliꞌi. \q2 Ivikala aloxo ꞌo, ‘Lataua ualusinge loxo mualusou Avalamu.’ \q1 \v 3 \x + \xo 12:3 \xt Xal 3:8\x*Eni aalusiꞌa aneꞌi ane ialusine. \q2 Ta mitema ane iꞌoxo masuaneni ne, \q2 eni akolineni la aꞌoxo mausaneꞌi kalumo. \q2 Eni aalusiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi no anu voteꞌi vilesisi. \q2 Voteꞌi ane ne, anu nini Avalamu.” \p \v 4 La sou anu mulutu muxexesie Alani loxo IAUE muvikalanu sou mulai. No anu voxo ane ne, anu Avalamu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele tamei mo taꞌuve (75). Loto kalumo ne, mumulinu sou ilou milai. \p \v 5 Mulutu la munoꞌe Semau Salai xe vimou ꞌolu, ualasou lexe Loto. Ta mitemau mo ta miumiu ane usasaxilaꞌa loxo ta kau iloꞌa ta sipsip, mo ta mee mo lavulavuluti iouiou ne, mukaolineꞌi mukalusi sou iloꞌa milai no xalee lia ne Kanani. \v 6 Avalamu mumuamuaꞌi muꞌunalai no nano no lia xalee ane IAUE mupalusou lexe ulai no anu xoo la, mulai muxali no tuala vile sou la lotu noxiꞌa ta mitema ne Kanani. Tuala ane ne, ilemolu lexe Sikemu. Ovu tavuna vile a muleme no tuala ane ne ilemo lexe More. No voxo ane ne, la ta mitema sou tuala ne Kanani, aneꞌi mixoxoolu no tuala ane ne sio. \v 7 \x + \xo 12:7 \xt Apo 7:5; Xal 3:16\x*IAUE mupalaꞌa noxou Avalamu, la muvikalanu aloxo ꞌo, “Tuala e lexe eni alosiꞌa ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ane.” La sou Avalamu muavuti la mutaꞌolunu lavolavoꞌo sou muxali loxo valovalo sou muꞌelaxaꞌa ta sipsip mulai noxou IAUE. \v 8 Xe iliꞌi la anu musuku mulai iliꞌi no laxalaxaꞌilu no xalee mulai loxo aso uxaxali utelo no anu no tuala tila ne Veteli. Veteli ne mixolu no xalee mulai loxo aso ulololo no anu. Xe ne Ai no xalee mulai loxo aso uxaxali utelo no anu. Mulai muxolu ane no nixi no tuala tamei ne. Xe muavuti la muvalovalo no lavoꞌo alaxu vile la sou muꞌelaxaꞌa ta sipsip seꞌi mulai noxou, xe mulotu mulai noxou IAUE. \v 9 Xe muavuti la musukusukululu no tuatuala mulalai loxo ne Nexevu. \s1 Avalamu Mulai ne Aixiputo \p \v 10 Xe iliꞌi, la soli muxali ne Nexevu, mole ta mitema ne xaꞌa laꞌilali uasi manina. Soli mupakipakikineꞌi manina. La sou Avalamu muluꞌe ꞌalai ne Aixiputo sou muxolu ane, ia uxolu maxuveni lai ne uasi, xo anu uꞌunalai ne Aixiputo ne uao. \v 11 Ioxe, anu alalai sou lexe uaalasou pilixa sou uꞌunalai ne Aixiputo, la mupelaꞌe semau aloxo ꞌo, “Eiseo, nini ne nini sema laixe misevile, ieni ne lailaixe misevile. \v 12 Maasi xe ta Aixiputo imaisine la aneꞌi ilavusi lexe eni semaxe ane nini, la aneꞌi ivelo asoli, ia ninisi naxolu, ia ivene uasi. \v 13 \x + \xo 12:13 \xt Tav 20:2; 26:7\x*Maasi xe nenge nengei taꞌunalai no tuala ne Aixiputo ne, xe italiꞌisine la navikalaneꞌi lexe eni vivilo sema ane nini ne. Mo sou aneꞌi ieꞌi uvaxailosi mo iꞌoxo laixe noxilosi.” \p \v 14 Xe ilee semau mimuamuaꞌi miꞌunalai ne Aixiputo, la ta Aixiputo mimaisie Salai la miisuxe. \v 15 Ta mitema seꞌi ta tatila noxou tatananu tuala vile ne Aixiputo ne mimaisie kalumo la milai mivikalanu tatananu tuala ne Aixiputo lexe sema vile iei lailaixe misevile a ilou mulu vile mixali. Anu muavuti la mupalusiꞌa sou milai mineꞌene milai noxou. \v 16 Xe mumaisie la mumasaxaie misevile. Mulue Avalamu ne, iou muvaxausi mo muꞌoxo laixe noxousi. Xe muavuti la muitiu ta sipsip mo ta mee mo ta kau mo ta donki mo ta kameli mo ta mitema sou upalupalusiꞌa. \p \v 17 Ia iliꞌi, la IAUE muxalixu pipiena ilou navunavu iouiou noxiꞌa tatananu tuala ne Aixiputo iloꞌa ta mitema noxou xo tatananu tuala ne, munoꞌe Salai mo mulai sou muꞌuluxe. \v 18 Aloxo ne la sou anu muꞌavalou Avalamu sou mulai noxou sou mutaliꞌisou aloxo ꞌo, “Loxovaa ane nini neꞌoxo ꞌilixo ano ꞌo noxilo loxo ꞌo? Navikalaleli lamana lexe Salai ane semameni ua, \v 19 nevikala lexe vivine ane ane, la sou ane eni enoꞌe lexe semaxeni ꞌo. Eꞌe, semameni ane nalivulixe ilai noxine mo ngongou ngauatulai ane alalae ꞌosi.” \p \v 20 Tatananu tuala ne muvikalanu aloxo ne xe mukalu, la sou mupalusiꞌa ta tatila noxou sou minoꞌa Avalamu ilee semau mo miꞌamiꞌa sou miuatulailixaꞌa sou milaa mixexeesou tualasou. \c 13 \s1 Avalamu Ilou Loto Mikalipalaꞌa \p \v 1 Ioxe, Avalamu mulaa molu ne Aixiputo muatu la mulai no xalee ne Nexevu, ilee semau. Miꞌamiꞌa latala ne minoꞌu mukalusi. Loto kalumo ne iloꞌa milai. \v 2 Avalamu anu itema sou lavuluti. Ta sipsipou mo ta meeou mo ta kauou ne tavuꞌalo misevile. Lamoliou kalumo tavuꞌalo misevile. \p \v 3 Xe iliꞌi la anu musukusou tuala ane ne sou mulai loxo ne Veteli. Mulai xoo la mulai muxali no tuala vile no nixi no tuala tila tamei ne Veteli xe ne Ai. \v 4 Anu muneꞌe muxali no valovalo ane anu mutulusou sou muxolu tei ane, sou mulotu mulai noxou. \v 5 Loto kalumo ne miumiu piena misevile aloxo Avalamu mo ta mitemau kalumo tapiena misevile. \v 6 Iloꞌa ikekei sou isukusuku ilalai aloxo ne la sou ta meeiꞌa iloꞌa ta sipsipiꞌa mo ta kauiꞌa ne tapiena misevile la iaꞌeiaꞌe latilatiasou mine tatatila ne, ia iꞌou la ukalasiꞌa uasi. \v 7 La sou anu, ꞌotoꞌoto muxali no nixi noxiꞌa ta mitema sou isaxisaxilaꞌa ta meeiꞌa iloꞌa ta sipsip mo ta donki mo ta kau. No tauu ie ane ne, ta Kanani iloꞌa ta Peresi mixoxoolu no xalee lia ane ne ꞌo. \p \v 8 Ioxe, Avalamu muavuti la muvikalanu Loto aloxo ꞌo, “Nenge nengei ꞌo ne, nenge nengei vilesisi, mamu ta mitema noxinge nengei iꞌotoꞌoto loxo ꞌo. \v 9 Natulu mo namaisou lia xalee toxoxaꞌa e no talanenge ꞌo. Laixe nenge nengei takalipalaꞌa. Lexe masaxa noxine aloxo ne, la sou nini mene nalemolu xalee ane nini namasaxa lexe nini nalai no anu. Lexe nini nalai no xalee ano ꞌole, la eni alai no xalee ano ꞌole.” \p \v 10 \x + \xo 13:10 \xt Tav 2:10\x*Xe Loto muavuti la mutulu sou musuꞌasuꞌa iou xoo la mumaisou vanunuxe Ioridani mulai muxali ne Soalu lexe anu lia xale ane ne, lexalexasou piena loxo xalee lia noxou IAUE xe loxo lialia ne Aixiputo. \v 11 Aloxo ne, la sou Loto muilou sou mumasaxau Ioridani vanunuxe lexe anu ulai no anu. La sou anu mulutu sou mulai no anu no xalee mulai loxo no xalee ane aso uxaxali utelo no anu. Anu aꞌalosou kalipalaꞌa noxiꞌa ilou aloxo ne. \p \v 12 Io, anu Avalamu ne muxolu ane ne Kanani ne, ia Loto ne mulai muxolu no nixi no tuatuala seꞌi no vanunu ne sou muꞌilii tualasou ꞌalai ne Sodomu. \v 13 Ta mitema sou tuala ane ne, aneꞌi ta mitema masumasua misevile. Aneꞌi ilavusou iꞌoxoꞌoxo ꞌiliꞌilixo iouiou masumasua misevile no iou IAUE utotomu. \p \v 14 Ioxe, Loto mulai io, IAUE muvikalanu Avalamu aloxo ꞌo, “Natulu ane naxoxoo no anu ne, mo nasuꞌasuꞌa ieni ulai no xalexalee lialia ꞌo ukalusi. \v 15 \x + \xo 13:15 \xt Apo 7:5\x*Lialia no xalexalee tuatuala ane ne, eni alosine ngongiꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni mo kaluxu uasi. Lialia ane ne ngingi ngaꞌangingi ukalusi avile. \v 16 Eni axalixaꞌa ta ꞌilusulusuneni tavuꞌalo misevile mo ixali tapiena loxo ioꞌiioꞌi no tasiꞌi la evile umomomo sou uitisiꞌa uasi. \v 17 Ioxe, nalutu mo nalai nakilolou lia xalexalee ane ne ukalusi, xo eni aitixene ukalusi.” \p \v 18 La sou Avalamu musukunu taasou sou mulai mutulusou ꞌalai no ovu tavuna ne Mamule no tuala ne Ebulon, la sou muvalovalo no lavoꞌo sou muꞌelaxaꞌa ta sipsip seꞌi mulai noxou IAUE. \c 14 \s1 Avalamu Mulivunoxu Loto \p \v 1-9 Ioxe, no tauu ie ane Bera, anu tatananu tuala ne Sodomu xe Bilusa anu tatananu tuala ne Xomola, xe Sinap anu tatananu tuala ne Atama, xe Semevelu anu tatananu tuala ne Sevoimu, xe tatananu tuala ne Bela, tuala ane ne ilemolu kalumo lexe Soalu. Kedolulaome anu tatananu tuala ne Elamu. Anu musaxilaꞌa ta tatananu tuala no xalee ne Sodomu mo ne Xomola mo ne Atama mo ne Sevoimu mo ne Bela. Anu musaxilaꞌa tauu ie mavulovexa mo mulelia tamei. Xe no anu tauu ie mavulovexa mo mulelia tatalu la aneꞌi ilomuxu vaikalau Kedolulaome uasi. Ioxe, no anu tauu iexu mavulovexa vile mo mulelia tamiꞌasou, la sou anu muꞌavaliꞌa ta menexu tatalu, eiae Amulapelu anu tatananu tuala ne Vaviloni, Alioku anu tatananu tuala ne Elasa mo Taitalu anu tatananu tuala ne Xoimu. Aneꞌi ta tatananu tuala tamiꞌa ne, iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa milai sou iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou Lepaimu ne Asutelo-kananimu sou iloꞌa miꞌoto, la aneꞌi tamiꞌa ne mitaloxolixaꞌa Lepaimu iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou. La mitaloxolixaꞌa ta Sus ne Amu mo ta Emu iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa no latia ne Kiliataimu. Xe mitaloxolixaꞌa ta Xori no laxaꞌilu ne Seiru ka milelemulineꞌi milai mitalo no tuala ne Elu-paran ꞌalai no xalee lia vitanisi. Ka sou mixiu sou mixixao milivu mineꞌe ne Kadesi. Mitaloxolixaꞌa ta mitema sou miveꞌaveꞌa no xalee lia ne Ameleki mukalusi. Ka iloꞌa ta Amolu ne Asason-tama miꞌoto la aneꞌi mitaloxolixaꞌa mukalusi. Xe iliꞌi, la ta tatananu tuala taꞌuve ne Sodomu ilee Xomola mo ne Atama mo ne Sevoimu mo ne Bela minoꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa sou milai no vanunu ne Sitimu sou iloꞌa ta tatananu tuala ne Elamu mo ne Xoimu, mo ne Vaviloni mo ne Elasa miꞌoto. Aneꞌi ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa ta tatananu tuala taꞌuve ne, iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa ta tatananu tuala tamiꞌa ualasiꞌa lexe, Amulapelu ilou Alioku mo Kedolulaome xe Taidalu, iloꞌa miꞌoto. \p \v 10 Vanunu ne Sitimu ne, koluta taxataxasou muꞌanaꞌana no anu. Ioxe, ta tatananu tuala ne Sodomu ilee Xomola iexe lexe iꞌume loxo ꞌo la ua, iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxiꞌa seꞌi mitalotaloxo miluꞌe no taxataxa, ia tavuꞌalo noxiꞌa ne miꞌume milai no laxalaxaꞌilu. \v 11 Kedolulaome iloꞌa ta menexu tatalu ne, mitaloxolixaꞌa aneꞌi taꞌuve ne mole miꞌunalai ne Sodomu ilee Xomola. Miꞌunalai xe miuatu sou milai, la mitavule mimii no nano ne mukalusi, mo mitavule laꞌilali kalumo. \v 12 Loto ne, anu muxolu ne Sodomu, mole aneꞌi miꞌuna la minoꞌu kalumo mo mixumixu. \p \v 13 Ia itema vile noxiꞌa ane ne, aneꞌi miꞌoto la anu muꞌume mulai noxou Avalamu anu itemasie Evalaio la muaꞌalou sou eiae Loto, xo anu Avalamu ne mulai muxolu ꞌalai no ovu tavuna noxou Mamule itemasie Amolu. Mamule iloꞌa ta vimovimou eiae Esikolu ilou Anelu. Aneꞌi tatalu ne Avalamu ta menexu. \v 14 Ioxe, anu Avalamu mulomu lexe vimou ꞌolu, Loto ane ta mitema minoꞌu ne, la sou muꞌavaliꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou itiitisiꞌa muxali loxo itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa vile mo taꞌuve mo muxatele tatalu (318) sou milelemulineꞌi Kedolulaome iloꞌa ta menexu tatalu mole milai mixali ne Den. \v 15 Milai xe milai mixali ne Den, la Avalamu mukalipalaꞌaneꞌi ta mitema noxou laꞌoluxaꞌa tamei. Xe no ꞌolovoxo la mialivulaneꞌi la mitaloxolixaꞌa moso mukalusi. Milelemulineꞌi xoo mole milai mixali ne Ova ne Temasukasi. Tuala ane ne muxolu no paxa sevile ne Temasukasi. \v 16 Miꞌume mimii e aneꞌi minoꞌu mo milivunoxu Loto iloꞌa ta sema mo ta mitema noxou mo miꞌamiꞌa kalumo. \p \v 17 Milivu mixali, io iliꞌi no anu ꞌotoꞌoto ane ne, la tatananu tuala ne Sodomu mulai sou mualaxu Avalamu no vanunu vile ilemolu lexe Save. Ilemolu vanunu ane ne kalumo lexe “Vanunu Noxou Tatananu Tuala”. \v 18 \x + \xo 14:18 \xt Eva 7:1-10\x*Xe Melikisateki tatananu tuala ne Salemu, anu itema sou uꞌelaxaꞌa ta sipsip ulai noxou Lataua Manina Teitexi. Munoꞌu laꞌilali xe uaini sou mulai noxou Avalamu. \v 19 Mulai muxali noxou, la mualusou, muvikala aloxo ꞌo, “Lataua Manina Teitexi anu ane mukoinu mimii latala loxo loxotolo ilou lia ualusine! \v 20 Anu molu mulosine xavi sou netaloxolixaꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto ane ngongiꞌa ngeꞌoto ne. Laixe nenge taꞌitinu Lataua ualasou.” Xe Avalamu muavuti la mutaꞌolunu mimii ane anu mulai muꞌumenu mulivunoxu ne, laꞌoluxu mavulovexa vile. Xe muavuti la mulosou Melikisateki laꞌoluxu vile. \p \v 21 Xe tatananu tuala ne Sodomu muavuti la muvikalanu Avalamu aloxo ꞌo, “Mimii piena e neꞌumenu mulivu ne, natetelisou mo uai noxine ne, ia ta mitema noxilo ne, nalivulixaꞌa ineꞌe noxilo ukalusi.” \v 22 Xe Avalamu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Eni atulu no iou IAUE Lataua Manina Teitexi, Anu molu mukoinu loxotolo mo lia, mo eni avikala manina aloxo ꞌo. \v 23 Eni umomomo sou atetelisou mo anoꞌu mii vile uai noxine uasi, loxo ꞌo io nini navikala lexe ninisi ane, nini neitixeni mimii la ane eni exali itema sou lavuluti ꞌo. \v 24 Mo eni umomomo sou eni anoꞌu mii vile uasi. Mimii ane ta mitema noxilo minoꞌu, ane eni opoleli musexelaxusi. Ia ta vivilo tatalu e Anelu ilou Esikolu mo Mamulesi ane lexe nini nalosiꞌa naꞌa.” \c 15 \s1 Lataua Musakiinu Vaikala sou Opo Vilesisi Noxou Avalamu \p \v 1 Xe iliꞌi la sou IAUE muxali noxou Avalamu no anu loxo aipiepiena, la mulomusou IAUE muvikalanu aloxo ꞌo, “Avalamu, naꞌume mamu, xo eni xaliausine sou asaxilaꞌine no anu tuꞌutuꞌumaxu ane lexe uxali noxine, mo nini naxali itema tila manina.” \v 2 Ioxe, Avalamu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “IAUE Lataua noxilo, mii maꞌia ane nini nalosilo loxo alu e nelosilo no anu. Eni ulai la asoli io, apalaa ꞌalixe vile sou eni ualasilo ulai iliꞌi la ilemolemo ua. Eliaselu sie Temasukasi ane anu sou ulai xe eni asoli, la anu ualasou utelo no anu mimii noxilo. \v 3 Nini naxalixaꞌa ta ꞌaliꞌalixeni mo ta xasixasilo uasi, mo ꞌalixe vile eni apalaanu sou lexe eni asoli la anu ualasou utelo no anu mimii noxilo uasi.” \p \v 4 IAUE mukolinu Avalamu la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eliaselu e uxoxoolu noxine sou napalupalusou ne, ulai iliꞌi la anu ualasou utelo no anu mimii noxine uasi, ꞌiline vile manina ualasou utelo no anu.” \v 5 \x + \xo 15:5 \xt Rom 4:18; Eva 11:12\x*Xe iliꞌi la sou IAUE munoꞌu anu Avalamu ne sou mulailixu no ale sou muvikalanu aloxo ꞌo, “Ieni utelai no loxotolo mo natovo lexe naitisiꞌa ta oto ꞌo ukalusi, xo ulai iliꞌi la ta ꞌiline mo ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni ixali tavuꞌalo aloxo ne.” \p \v 6 \x + \xo 15:6 \xt Rom 4:3; Xal 3:6; Iak 2:23\x*Avalamu mumuxamuxaxu tanu noxou IAUE, la IAUE mumoxoꞌu lexe anu itema mulapu. \v 7 La sou IAUE muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni IAUE ane elaalixene ne Ulu no xalee lia ne Vaviloni mo elosine lia ano ꞌo lexe naꞌa nini.” \v 8 Xe Avalamu muavuti la mutaliꞌisou Lataua aloxo ꞌo, “Lataua IAUE noxilo, eni alavu a loxovaa lexe lia ano ꞌo ulai la eni naꞌa xeni?” \v 9 Anu mukolinu aloxo ꞌo, “Nanoꞌe kau sema vile mo mee sema vile mo sipsip mulu vile tauu iexaꞌa tatalusi. Nanoꞌa ineꞌe noxilo. Nanoꞌu utu vile mo kuau vile kalumo.” \p \v 10 Avalamu muavuti la munoꞌa ta mimii ane ne milai noxou IAUE, ka anu molu muxotoneꞌi tamomoneꞌi tamei ka sou mutaꞌoluneꞌi tangatanga tametamei, ia ta ngiala ne uvalaneꞌi uasi. \v 11 Ta nenusuluvi seꞌi mivava muluꞌe sou lexe itokixaꞌa mo ilai iꞌou la ua. Avalamu mukusaiꞌa milai. \p \v 12 \x + \xo 15:12 \xt Iop 4:13-14\x*Xe no ꞌoloꞌolovoxo mine aso ululuꞌelai ꞌo la, Avalamu iou muvuvuvu la muai. Anu muai ne la muaipiepiena lexe isivoxo toxoxaꞌa mutaasou mukalu. La muꞌoloꞌolo la muꞌume. \v 13 \x + \xo 15:13 \xt Mul 1:1-14; Apo 7:6\x*Xe IAUE muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Ulai aso vile la ta ꞌiluꞌilusuneni ne ixolu no tuala vile mo. Mo ilai ixolu no tuala vile vaꞌaxu mo. Mo ta mitema imuxaxaꞌa sou ipalupalusiꞌasi no tuala ane ne. Xoluxoluxaꞌa kalumo ne masuasi no nano no anu tauu ie loxo itemaxu mavulovexa tamei (400). \v 14 \x + \xo 15:14 \xt Mul 12:40-41; Apo 7:7\x*Ia ta mitema ane iꞌoxo ꞌilixo aloxo ne ulai noxiꞌa ne, eni alosiꞌa navunavu, ia ta ꞌilusulusuneni ne no voxo ane aneꞌi iꞌumesou tuala ane ne, la itavuleiꞌa lavuluti piena misevile sou ilailixu. \v 15 Xe nini ne, naxoxoo namauli laixe xoo mole nalai naaululu manina mole namuamuaꞌi la ua. Naxoxoo laixe loxo ne ia, oponeni uavuti sou laꞌiaxeneu mii vile uasi manina xoo mole nasoli la iꞌasixene. \v 16 Ta ꞌiluꞌilusuneni ne ilivu ilai palea uasi xo ta mitema ne Amolu ne, eni umomomo sou eni akusaiꞌa ilai palea uasi. Ixoxoo ane ꞌo mo lexe ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ne lexe uꞌokiꞌoki tani, la sou eni alosiꞌa navunavu, xe la sou akusaiꞌa ilai. Ia aneꞌi ta ꞌiluꞌilusuneni ne ilivu ineꞌe lexe tauu ie itemaxu mavulovexa tamei ukalu.” \p \v 17 IAUE muvikala aloxo ne mukalu, la aso muluꞌelai mole tani isivoxo. Lasopeni vile sou navu xe telu vile ne mukaa muꞌokinu, ilou mipaa vitanisi ka ilou miiave vaxa no taiinu laꞌolaꞌoluxu mimii ane anu Avalamu musuꞌa laꞌoluxu ne. \v 18 \x + \xo 15:18 \xt Apo 7:5\x*No voxo ane ne, la IAUE ilou Avalamu misakiinu vaikala sou opo vilesisi la IAUE muvikalanu Avalamu aloxo ꞌo, “Eni aitixaꞌa ta ꞌiliꞌiline iloꞌa ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni lialia e pilixasou musokou no lexa ne Aixiputo la mulai mutalo ne lexa tila ne Iupileitisi. \v 19 Lialiaxaꞌa ta Kenan iloꞌa ta Kenisi mo ta Kademon \v 20 mo ta Keti iloꞌa ta Peresi mo ta Lepaimu \v 21 iloꞌa ta Amolu mo ta Kanani iloꞌa ta Xilixasi mo ta Ievusi ne, eni alosiꞌa ukalusi.” \c 16 \s1 Axali Ilou ꞌIlie Isimaeli \p \v 1 Avalamu semau e Salai ne ipapaala uasi. Aneꞌi ilou muluesi xe semasie Aixiputo vile ualasie lexe Axali ane aneꞌi iloꞌa mixoxoolu ne. Salai minoꞌe Axali ne sou ixoo noxie sou ipalupalusie sou iꞌoxoꞌoxo mimii. \v 2 No voxo vile, la Salai miavuti la mivikalanu mulue Avalamu aloxo ꞌo, “Tila noxilo, IAUE molu mumasikalaleli mole umomomo sou eni avoꞌo uasi. Nini nalai mo ngongie Axali ngaai. Male nini naꞌoxo aloxo ne la sou ane ivoꞌonuxeni keakea vile.” Avalamu mulomu aloxo ne, la xavutalau mumasaxau xavutalaie semau ne. \v 3 La sou ane minoꞌe Axali sou milailixe noxou Avalamu. Avalamu muxolu ne Kanani tauu ie mavulovexa mukalu, \v 4 la Axali milai mixolu noxou Avalamu la sou anu mulai noxie la sou ane opoone. \p Ioxe, iliꞌi xe ane Axali milavu lexe ane a opoone, la ane miꞌosa misevile la milevetesie tila noxie. \v 5 La sou Salai miavuti la mivikalanu mulue Avalamu aloxo ꞌo, “Nini namoosou e neꞌoxo la sou Axali milevetesilo ane. Eni elavu lexe eni melo eꞌitalone milai noxine, ia no voxo ane, ane milavu lexe ane a opoone, la ane mixamaile misevile la milevetesilo. Ia eni avikalaneni, anu mii noxou IAUE. Anu molu uvikalanenge lamana lexe ꞌenaꞌei noxinge nengei ane anu mususu xe ꞌenaꞌei uasi.” \p \v 6 Avalamu muavuti la mukolinu vaikalaie aloxo ꞌo, “Anu laixesi, Axali ne ane mixoxoo ane noxinge nengei ꞌo sou nini napalupalusie. Ane mixoo no anu saxisaxilaꞌu noxingesi. Namasaxa lexe naꞌoxone a loxovaa, la anu mii noxinesi.” No voxo ane ne, la xoluxolu noxie Axali ne laixe la ua. Salai imolomolosilane sou ilalavixe utotomusi la sou ane miꞌume. \p \v 7 Xe iliꞌi la sou angelo noxou IAUE mulai muxalisie Axali ne no lexa luuxu vile no lexa uxaxali utetelo no anu no xalee lia vitanisi no voteꞌi ulai loxo ne Suru la mutaliꞌisie aloxo ꞌo, \v 8 “Axali, sema noxie Salai, mene neꞌei? Ia, nalalai loxo neꞌei?” Ane mikolinu angelo ne aloxo ꞌo, “Eni eꞌumele Salai sema tatila noxilo, la sou ane eneꞌe ꞌo.” \p \v 9 Xe angelo muavuti la muvikalane aloxo ꞌo, “Nalivu ulai noxie mo ipalupalusinexu mimii sou naꞌoxoꞌoxo loxo nexoo noxie tei la neꞌoxoꞌoxonu.” \v 10 Ka muvikalane aloxo ꞌo la, \q1 “Ulai iliꞌi la eni axalixaꞌa ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ixali tapiena, \q2 la evile umomomo sou uitisiꞌa uasi. \q1 \v 11 Keakea e uxoxoo no nano no oponeni ne, nini navoꞌonu la mulu. \q2 La namoxoꞌu ualasou lexe Isimaeli, xo IAUE mulomusou tamaxene \q2 sou tuꞌumaxu ane muxali noxine ne. \q1 \v 12 Ia ꞌiline ne uxali itema vile sou laꞌia loxo donki vova. \q2 Anu uluaiꞌa ta mitema ukalusi mo aneꞌi ta mitema ukalusi ne, \q2 uluaiꞌa ane anu. Mo ta vimovimou kalumo ne, \q2 iloꞌa ixoo ipita uasi.” \p \v 13 Xe Axali miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo, eni emaisou Lataua anu ulavusou umaisilo.” La sou ane miavuti la mimoxoꞌu IAUE lexe, “Lataua anu Lataua sou umamaisilo.” \v 14 La sou ane ta mitema vaimomo ꞌo ilemolu lexa iou miꞌasou no nixi ne Kadesi xe ne Bereti lexe, “Lexa noxou anu ane mauli muxolu noxou mo umamaisilo.” \p \v 15 \x + \xo 16:15 \xt Xal 4:22\x*Xe iliꞌi la sou Axali mivoꞌonu ꞌilie mulu la sou momu mumoxoꞌu ualasou lexe Isimaeli, aloxo angelo mulemolu noxie. \v 16 No tauu ie ane ne, la Avalamu tauu iexu muxali loxo itemaxu tamiꞌa mo muxatele vile (86). \c 17 \s1 Lataua Musakiinu Vaikala sou Opo Vilesisi Ane Lexe Xooxoo Ungaasiꞌa ta Mulu Ukalusi \p \v 1 Xe no tauu ie ane Avalamu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele tamiꞌa mo muxatele tamiꞌa (99), la IAUE muxali mupalaꞌa noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, \q1 “Eni Lataua ane xaviinu misevile. \q2 Nini nalomuxo mo namulinu masaxa noxilo \q2 mo naꞌoxonu ꞌiliꞌilixo ane lailaixesi no ieli utotomu. \q1 \v 2 Nenge nengei tasakiinu vaikala sou opo vilesisi. \q2 La eni axalixaꞌa ta ꞌiline mo ta xasixasine \q2 mo ta ꞌiluꞌilusuneni ixali tavuꞌalo aso vile.” \p \v 3 Xe Avalamu muavuti la mutangatulu muluꞌelai iou mulai no lia, la sou Lataua muvikalanu aloxo ꞌo, \q1 \v 4 “Nenge nengei tasakiinu vaikala sou opo vilesisi ꞌo, \q2 la sou avikalaneni lexe ulai aso vile, \q2 la nini mutuꞌuovuxaꞌa ta mitema tavuꞌalo. \q1 \v 5 \x + \xo 17:5 \xt Rom 4:17\x*Maasi la ualasine lexe Avalamu la ua, amoxoine lexe Avalaamu, \q2 xo eni aalusine sou nini naxali mutuꞌu ovuxaꞌa \q2 ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi. \p \v 6 Eni axalixaꞌa ta xasixasine mo ta ꞌiluꞌilusuneni tapiena misevile, mo sou seꞌi noxiꞌa ixali loxo ta tatananu tuala. \v 7 \x + \xo 17:7 \xt Luk 1:55\x*Eni apalaꞌalixu vaikala sou opo vilesisi ne aloxo ꞌo. Ta ꞌiluꞌilusuneni ne ixali tavuꞌalo misevile la ixalixaꞌa ta mitema iouiou sou xalexalee tuatuala ukalusi. Vaikala sou opo vilesisi eni esakiinu noxine ne, uxolu mo umauli no nixi noxinge nengei, mo no nixi noxiꞌa ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ane ipaa iliꞌi mo kaluxu uasi. Eni Lataua noxine mo noxiꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni kalumo. \v 8 \x + \xo 17:8 \xt Apo 7:5\x*Lia ane nini neneꞌe nexolu no anu ꞌo ngaꞌa ngingi ngongiꞌa uasi, xo ngingi ngeneꞌe ngexolu no anu ꞌo loxo ta aasilasi, ia eni aitingenge ngongiꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni lialia ne Kanani ne ukalusi. Ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilisuneni liaxaꞌa manina ane, mo eni axali Lataua noxinge ngongiꞌa manina.” \p \v 9 Xe Lataua muavuti la muvikalanu Avalaamu aloxo ꞌo la, “Vaikala sou opo vilesisi ane nenge nengei tasakiinu ne, nini mo ta ꞌiliꞌiline iloꞌa ta xasixasine mo ta ꞌiluꞌilusuneni ane ipaa aso vile iliꞌi imulinusi. \v 10 \x + \xo 17:10 \xt Apo 7:8; Rom 4:11\x*Vaikala sou opo vilesisi nengei tasakiinu aloxo ꞌo. Ta mulu noxinge ukalusi ne xooxoo ungasiꞌa ukalusi. Vaikala sou opo vilesisi ane nenge nengei tesakiinu ꞌo ne ngaꞌoxonu xe ngamulinu. \v 11-12 Usoko ane vaimomo ꞌo mo ulai iliꞌi ngatetelisou ꞌilixo sou xooxoo ungasiꞌa ta mulu, xo anu sosovo sou vaikala sou opo vilesisi ane nengei tesakiinu. Xooxoo ungaasiꞌa ta keakea ta mulu ane ta neniꞌa mivoꞌoneꞌi mo voxosiꞌa uao taꞌuvesi mo muxatele tatalu. Ta mitema ane ngenoꞌa sou mineꞌe mixolu noxinge sou ngapalupalusiꞌa ne ta ꞌiliꞌiliꞌa iloꞌa aneꞌi ane ngelotoneꞌi no xalexalee tuala seꞌi vaꞌaxu ne ta ꞌiliꞌiliꞌa kalumo. \v 13 Ta mulusinge ne, xooxoo ungasiꞌa ukalusi. Mo sou sosovo ane ne upalaꞌalixu vaikala sou opo vilesisi nenge tesakiinu. Vaikala sou opo vilesisi ane nenge tesakiinu ne uxoo aloxo ne mo umomomo sou ukalu uasi. \v 14 Ia lexe vile no nixi noxinge ne xooxoo ungasou uasi, la anu ane ne anu noxilo uasi, xo anu umulinu mo utetelisou vaikala sou opo vilesisi ane eni esakiinu uasi.” \p \v 15 Xe iliꞌi la, la Lataua muvikalanu Avalaamu aloxo ꞌo, “Maasi la nini namoxoe semameni lexe Salai la ua, vaimomo ꞌo mo ulai avile iliꞌi ne namoxoe lexe Sala. \v 16 Eni aalusie la sou ane ivoꞌonumeni keakea mulu vile xe ane ixali ta mitema no xalexalee tuatuala neniꞌa. Ta xasixasie iloꞌa ta ꞌiluꞌilusune ne ulai iliꞌi la seꞌi noxiꞌa ixali ta tatananu tuala no xalexalee tuatuala aso vile.” \p \v 17 Xe Avalaamu mulomu noxou Lataua aloxo ne mukalu, la muxolaꞌu tavaꞌu tamei sou mutulu no tavaꞌu voꞌuvoꞌuxu ka sou mutangatulu muluꞌelai no lia sou motoxonu ia mukeke xo tanu muvikala lexe, itema vile tauu iexu uxali loxo itemaxu taꞌuve (100), ia upalaa loxovaa ꞌo? Xe Sala ne, ane tauu iexe muxali loxo mavulovexa muxatele tamiꞌa (90), ia ane ipalaa loxovaa? \v 18 Xe Avalaamu muavuti la muvikalanu Lataua aloxo ꞌo, “Eni emasaxa lexe Isimaeli ne uxolu no anu saxisaxilaꞌu noxine.” \v 19 Xe Lataua muavuti la mukolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Uasi. Semameni Sala ne, ivoꞌonumeni keakea mulu la sou nini namoxoꞌu ualasou lexe Aisaki. Eni apalaꞌalixu vaikala sou opo vilesisi eni esakiinu noxine ꞌo uxolu noxou xe noxiꞌa ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu, mo kaluxu uasi manina. \v 20 Eni elomusou xavutala noxine sou eiae Isimaeli ne. La eni aalusou mo sou anu upalaaneꞌi ta ꞌolu tavuꞌalo la sou aneꞌi ixalixaꞌa ta xasoxasou iloꞌa ta ꞌiluꞌilusunu tavuꞌalo aso vile. Anu uxali ta mitema ta tatila sou isaxilaꞌa ta mitema noxiꞌa vilevilesi, mavulovexa vile mo tamei mamiꞌa. Anu upalaaneꞌi la sou ixalixaꞌa ta mitema tavuꞌalo ane evile umomomo sou utaloxolixaꞌa uasi. \v 21 Ia, lexe Sala ivoꞌonu Aisaki no anu tauu ie alavua, la nexi noxousi tasakiinu vaikala sou opo vilesisi ne.” \p \v 22 Lataua muvikala aloxo ne noxou Avalaamu mukalu, la mulai. \v 23 Xe no voxo ane ne, Avalaamu mulomuxu vaivaikala noxou Lataua la munoꞌu ꞌolu Isimaeli sou xooxoo mungaasou iloꞌa ta mitemau mo ta mitemau sou upalupalusiꞌa ta mulu ane anu mulotoneꞌi iloꞌa ta mitemau ta ꞌiliꞌiliꞌa ta mulu kalumo. \v 24 Xe no voxo ane Avalaamu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele tamiꞌa mo muxatele tamiꞌa (99), la sou xooxoo mungaasiꞌa ilou ꞌolu Isimaeli. \v 25 No voxo ane ne la Isimaeli tauu iexu muxali loxo mavulovexa vile mo tatalu. \v 26-27 Mo ta mitemau no taasou kalumo. Aneꞌi ane mixoxoo noxou tatei mo aneꞌi ane mulotoneꞌi ne, xooxoo mungaasiꞌa kalumo no voxo vilesisi ane. \c 18 \s1 Ta Mitema Tatalu Mixali Noxou Avalaamu \p \v 1 Xe iliꞌi la, no voxo vile la IAUE muxali mupalaꞌa noxou Avalaamu no ovu tavuna ilemolu lexe Mamule. No voxo ane ne la, aso ialuxu misevile la sou Avalaamu muatu muxolu no aitenga sou taasou. \v 2 \x + \xo 18:2 \xt Eva 13:2\x*Xe mumalei mutelo loxo ꞌo la mumaisiꞌa ta mitema tatalu a itutulu, xe muavuti la muiave mulai noxiꞌa sou mualaxaꞌa. Muxali noxiꞌa la mutangatulu muluꞌelai sou mutoxoneꞌi \v 3 la sou muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ta tatila, lexe ngingi opongengi usexelaxo la mamu ngingi ngapolopepee tualasilo. \v 4 Eni apalusou itema vile sou utau lexa mo uneꞌe mo ngaꞌuinu tavainge no anu mo nganeꞌe ngamaꞌila no maimaixu ovu ꞌo. \v 5 Eni anoꞌungenge laꞌilali sevile uneꞌe sou ulosinge xavi sou ngingi ngasolo muamuaꞌi noxinge. Laixe musuku xo ngingi ngeneꞌe noxilo.” Aneꞌi iloꞌa mikolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Laixe musuku noxine, nexi oponexi muꞌosasou ꞌilixo laixe ane ne.” \p \v 6 Muvikalaneꞌi iloꞌa aloxo ne mukalu la muiave mulai no taasou la muvikalane Sala aloxo ꞌo, “Napalea nanoꞌu palaua tivasou sene mo napuinu veleti seꞌi mo napalea naxaumusou ane alalae ꞌosi.” \v 7 Xe muavuti la muiave mulai no taasiꞌa ta kau sou munoꞌu kau ꞌolu vile lailaixe ka munoꞌu mulai noxou itema sou xaixai noxou sou mupalepeinu ka muxutulalau. \v 8 Muxutulalau mukalu la muꞌeleꞌelexu sou muxutuxu. Muxutuxu mukalu la anu Avalaamu munoꞌu ilou susu lovoxu mo susu sou molu mulai mulosiꞌa no ovu tavaꞌu e ixoxoo no anu sou miꞌou. Aneꞌi miꞌaniꞌani, ia Avalaamu ne mututulu sou muxoxoomaieꞌi no ovu tavaꞌu ꞌalai noxiꞌa. \p \v 9 Miꞌani mukalu la mitaliꞌisou aloxo ꞌo, “Semameni Sala ane ꞌava?” Anu muvikalaneꞌi lexe, “Ane a ixoxoo no tani.” \v 10 \x + \xo 18:10 \xt Rom 9:9\x*Xe vile noxiꞌa muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Usoko vaimomo mo ulai utalo no anu soꞌio ano ꞌo no tauu ie alavua xe eni alivu aluꞌe manina la ane ivoꞌo ꞌilie vile mulu manina.” Sala ne a itutulu iliꞌi no tumalou no aitengaxu taasiꞌa mo ane a ilolomu kalumo. \v 11 Anu Avalaamu ilee semau ne aneꞌi ta aululu, mole semau ne ikukulukemele la ua. \v 12 \x + \xo 18:12 \xt 1Pi 3:6\x*Mole ane milomu aloxo ne la ane mikeke la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo ne, eni a aululu mo xavileli la ua, taleli uꞌosa mo umasaxau muluxeni loxovaa la? Xo anu kalumo ne anu aululu.” \p \v 13 Xe iliꞌi la IAUE mutaliꞌisou Avalaamu, “Tavaꞌu loxovaa la Sala mikeke ka mivikala lexe umomomo sou ane ivoꞌonu keakea vile mine ane a aululu ꞌo? \v 14 \x + \xo 18:14 \xt Luk 1:37\x*Mii maꞌia ane pekiaꞌu noxou IAUE? Anu aloxo eni elemolu ne, soꞌio ano ꞌo tauu ie alavua la eni alivu uneꞌe, la Sala ivoꞌonu ꞌilie vile mulu.” \v 15 Tavaꞌu xo Sala miꞌume, la ane misingi lexe ane ikeke uasi. Ia anu muvikala lexe, “Manina, nini nekekeiou vaikala ane ne.” \p \v 16 Xe iliꞌi la aneꞌi ta mitema tatalu ne milai no xalee vile sou ilai itulu teitexi sou ieꞌi uluꞌelai sou imaisou tuala ne Sodomu. Avalaamu mumulineꞌi sou musaxaneꞌi milai. \v 17 Xe IAUE muavuti la tanu muvikalanu aloxo ꞌo, “Mamu eni atalumeu mii e eni emasaxa lexe eni aꞌoxonu. \v 18 Ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu ixali tavuꞌalo mo aneꞌi ta mitema sou xavi sou tuala. Voteꞌi ane noxou ꞌosi, la sou eni aalusiꞌa ta mitema iouiou no xalexalee tuatuala ꞌo ukalusi. \v 19 Eni melosi esosovosou mo sou anu uulaxuneꞌi ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu mo sou ta mitema imuli masaxa noxou Lataua mo imuli ꞌiliꞌilixo ane lailaixe mo ane manina. Lexe aneꞌi imulinu aloxo eni emasaxau ne, la eni mimii e epalaꞌalixu noxou lexe eni aꞌoxonu ulai noxou ne, eni aꞌoxo ukalusi.” \p \v 20 Ioxe, xe iliꞌi la, la IAUE muvikalanu Avalaamu aloxo ꞌo, “Aꞌalo piena musuku eni elomusou lexe tuala tamei e Sodomu ilee Xomola ne mixali masua. Ta mitema sou tuala tamei ne, ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ne muꞌokiꞌoki tani misevile. \v 21 Eni alai mo ataxuu aꞌalo sou xoluxolu noxiꞌa ne mo alomu laixe lexe anu vaivaikala ane ne manina.” \p \v 22 IAUE muvikala aloxo ꞌo ne mulai noxou Avalaamu mukalu, la sou ta mitema tamei e iloꞌa mikei ne, ilou milutu sou milai loxo ne Sodomu, ia IAUE nesi, anu muxolu noxou Avalaamu. \v 23 Xe Avalaamu muavuti la musuku mulai ꞌalai noxou IAUE la mutaliꞌisou, “Loxovaa, maasi la nini nakalusiꞌa ta mitema ane milapu iloꞌa aneꞌi ane ta masua ukalusi? \v 24 Loxovaa, lexe ta mitema mavulovexa taꞌuve ane milapu ixoo no nano no tuala tila ane ne, nini nakalusiꞌa kalumo mo iloꞌa tualasiꞌa iulua ukalusi? Tanenixu tuala tila ne mo, uxolusi mo sou ta mitema mavulovexa taꞌuve ne iulua uasi? \v 25 Manina, eni elavu lexe nini umomomo sou nakalusou maulixaꞌa aneꞌi ane milapu iloꞌa aneꞌi ane ta masumasua uasi. Anu ane ne, umomomo no anu xavutala uasi. Umomomo sou nini naꞌoxo loxo ne uasi. Anu ane ne masua. Laixe nini namulinu xavutala ane mulapusi, ka sou nini naꞌoxo aloxo nini nemasaxa lexe naꞌoxonu noxiꞌa ta mitema ukalusi.” \p \v 26 Xe IAUE muavuti la mukolinu Avalaamu vaikalau aloxo ꞌo, “Lexe eni axalisiꞌa ta mitema mavulovexa taꞌuve ane milapu no nano ne Sodomu ne, la eni akalusou tuala uasi, xo aneꞌi ta mitema milapu ane ne, ixoo no nano no tuala ne, ia iulua uasi.” \p \v 27 Ioxe, Avalaamu muavuti la muvikala aloxo ꞌo la, “IAUE, mamu nini laꞌiaxeneilo sou vaikala ilou taliꞌi piepiena noxilo ꞌo. Xo eni itema vile vitanisi, eni amomomo sou avikalanenixu mii vile sou nini naꞌoxonu uasi. \v 28 Ia lexe ta mitema mavulovexa taꞌuve ane milapu uasi ixoo no tuala ne uasi, ia mavulovexa tamiꞌa mo taꞌuvesi a ixoo, la loxovaa nini nakalusou tuala ane nesi?” Xe IAUE muavuti la mukolinu taliꞌiiou Avalaamu aloxo ꞌo, “Lexe eni amaisiꞌa ta mitema mavulovexa tamiꞌa mo taꞌuve ane milapu, la eni akalusou tuala ne uasi.” \p \v 29 Xe Avalaamu muavuti la mutaliꞌi aloxo ꞌo la, “Lexe nini namaisiꞌa ta mitema mavulovexa tamiꞌa ane milapu ixolu, la loxovaa noxiꞌa aneꞌi ane ne?” Anu IAUE mukolinu aloxo ꞌo, “Lexe eni amaisiꞌa aloxo nini nelemolu ne, la eni amomomo sou akalusou tuala ne uasi.” \p \v 30 Xe Avalaamu muavuti la muvikalanu IAUE aloxo ꞌo la, “Mamu laꞌiaxenenilo, xo eni amasaxa lexe avivikala ulai noxine la. Ioxe, lexe itiitisiꞌa uluꞌe loxo mavulovexa tatalusi la ane ne loxovaa?” La Lataua mukolinu lexe, “A lexe eni amaisiꞌa xe itiitisiꞌa muxali aloxo ne, la eni amomomo sou akalusiꞌa uasi.” \p \v 31 Xe Avalaamu muavuti la muvikala aloxo ꞌo la, “IAUE, mamu laꞌiaxeneilo sou talitaliꞌi ilou vaivaikala piepiena te aꞌoxoꞌoxonu uneꞌe noxine ꞌo, xo eni amasaxa lexe ataliꞌisine la. Ia lexe itiitisiꞌa uluꞌe loxo itemaxu vile, la ane ne loxovaa noxine?” Anu muavuti la mukolinu taliꞌi noxou Avalaamu aloxo ꞌo, “A lexe itiitisiꞌa loxo itemaxu vile, la ane ne eni amomomo sou akalusou tuala tile ne uasi.” \p \v 32 Xe Avalaamu muavuti la muvikala aloxo ꞌo la, “IAUE, mamu laꞌiaxene. Eni amasaxa lexe ataliꞌi kaluxusou la. Lexe itiitisiꞌa uluꞌelai loxo mavulovexa vile, la loxovaa no anu ane ne?” Anu mukolinu aloxo ꞌo, “Lexe eni amaisou lexe ta mitema mavulovexasi milapu a ixolu, la eni amomomo sou akalusou tuala tila ne uasi.” \p \v 33 Ilou mivivikala aloxo ne mukalu la, IAUE mulai xe Avalaamu mulivu mulai no taasou. \c 19 \s1 Sodomu Ilee Xomola \p \v 1 No voxo ane ta angelo tamei e iloꞌa IAUE milai mixali noxou Avalaamu mineꞌe mixali ne Sodomu, la anu ꞌoloꞌolovoxo. Loto mulai mo a uxoxoo no aitengaxu vimelusou tuala tila ne Sodomu, mole anu mumaisiꞌa mine mitelo, la anu mutulu sou mulai noxiꞌa ilou sou muxali noxiꞌa ilou la muxolaꞌu tavaꞌu sou mutulu no tavaꞌu voꞌuxu sou mutangatulu muluꞌelai no talaxaꞌa ilou sou mutoxoneꞌi, \v 2 la muvikalaneꞌi ilou aloxo ꞌo, “Ae, ta menexilo, eni sou asuꞌulingengi ngongou. Ngongou nganeꞌe mo nengeꞌa talai no tani noxilo mo ngongou ngaꞌuinu tavainge mo nengeꞌa taai, xe neꞌiela no kakau la sou ngongou ngasolonu laingenge ngongou ulai no xalee ane lexe ngongou ngalai no anu.” \p Ia, aneꞌi ilou miavuti la mikolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Uasi, nexi talai taai no tilovolovo.” \p \v 3 Ia uasi, Loto pekiaꞌu mole, aneꞌi ilou mamalaxaꞌasi la ilou mimulinu sou iloꞌa milai no tani noxou. Xe muavuti la mupalusiꞌa ta mitema sou xaixai noxou sou mixutuxu veleti seꞌi vitanisi, ia iisi sou uasi. Xe mukalu la, miꞌoxoxaꞌa laꞌilali mine lailaixe loxo ꞌo. Milalaxi laꞌilali ne mukalu la miꞌavaliꞌa sou mineꞌe miꞌou. \p \v 4 ꞌOlovoxo, ia ta aasilaxu Loto ne iloꞌa iaai uao. Ta mulusie Sodomu mineꞌe mixaliliu tani e aneꞌi mixoxoo no anu ne. Ta mulusie Sodomu ne mineꞌe mukalusi, ta maumaulu mo ta tatila mo ta auaululu ne mineꞌe mukalusi. \v 5 \x + \xo 19:5 \xt Kis 19:22-24\x*Mineꞌe mitulutulu no ale, io sou miꞌava muꞌunalai sou mitaliꞌisou Loto aloxo ꞌo, “Ta mitema tamei e mineꞌe miꞌuna no tani noxine no ꞌoloꞌolovoxo sou ngongiꞌa ngaai maasi no ꞌolovoxo ꞌo ꞌava? Nanoꞌa iuatu noxixe!” Aneꞌi mineꞌe mitalitaliꞌisiꞌa loxo ne, xo imasaxa lexe iꞌoxo ꞌilixo masua sou ilai noxiꞌa. \p \v 6 Xe Loto muavuti la mukisiinu aitenga sou muatulai. Muatulai mukalu la mutatusiꞌa pekiaꞌu. \v 7 Io sou muvikalaneꞌi ta mulusie Sodomu ne aloxo ꞌo, “Ta menexilo, eni alingainge aloxo ꞌo, ngaꞌoxo ꞌilixo ane ne mamu! \v 8 Ngalomu, eni ta ꞌalixe ta sema ta vuanga tamei a ixoxoo no nano no tani. Evile ulai noxiꞌa uao. Eni alai anoꞌa iuatu mo ngingi ngakalusou masaxa noxinge noxiꞌa ilou. Ia mamu ngaꞌoxo masua noxiꞌa ta mitema tamei ꞌo, xo eni ta aasilaxeni ane, eni atatusiꞌasi mo ixoxoo a no nano ne.” \p \v 9 Ia, uasi. Aneꞌi laꞌiaxaꞌa la mikaikaitolonu Loto, “Vavalau sou tani, naxexesixe. Nini neneꞌe ꞌo loxo aasila vile, ia nini navivikala loxo itema tila lai ꞌo. Naxexesixe, loxo ꞌo io nexi taꞌoxonu masuaneni tila, ia aneꞌi ne taꞌoxo masuaneꞌi xolosi.” Xe miavuti, la misounu Loto mulai iliꞌi no tumaliꞌa, io sou aneꞌi misuku mulai no aitenga sou lexe imamulonu tatusou aitenga. La ua. \p \v 10 Ta mitema tamei no nano ne mipasipaa la mikisiinu aitenga sou milapunu palea muꞌuna no nano, io sou ilou mitatu. \v 11 \x + \xo 19:11 \xt 2Ta 6:18\x*Xe ilou miavuti la ilou miꞌoxonu ta mitema latala ne ieꞌi seleveenu mukalasi mole umomomo sou imaisou aitenga la ua. \p \v 12 Xe ilou miavuti la mivikalanu Loto aloxo ꞌo, “Lexe nini ta minemineni seꞌi loxo ta ꞌiliꞌiline ta mulu mo ta sema, ta leualeuaneni mo ta tulatulaneni seꞌi kalumo a ixoo no nano no tuala ano ꞌo, la nalailixaꞌa ilai no ale. \v 13 Xo nexi asou takalusou tuala ano ꞌo. IAUE mulomusou vaivaikala sou ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa mukalu ne, la sou ane anu mupalusixe teneꞌe sou lexe takalusou tualasiꞌa ꞌo.” \p \v 14 Xe Loto muavuti la mulutu mulai noxiꞌa ta mitema tamei e lexe iꞌuluxaꞌa ta ꞌolu ta sema tamei la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngapalea mo ngaxexesou tuala ano ꞌo mo ngaꞌume ulai vaꞌaxu, xo IAUE anu asou ukalusou tuala ano ꞌo!” Ia aneꞌi milomu aloxo nesi ka mixolu xo aneꞌi miexe lexe anu umomolo vilaꞌi. \p \v 15 Xe no maxasesela, la ta angelo mitulusou Loto sou mipalusou mo upalea uꞌumesou tuala ne Sodomu. Mivikalanu aloxo ꞌo, “Nanoꞌe semameni mo ta ꞌiline ta sema tamei ne, mo ngapalea mo ngalaa ane alalae ꞌosi mo sou mamu ngaulua!” \v 16 \x + \xo 19:16 \xt 2Pi 2:7\x*Loto mulomu aloxo ne la muꞌume, ia ulutu mo ilee semau iloꞌa ta ꞌolu iꞌume palea uasi. Ia, IAUE tanuxu la sou ta angelo mikasi vaxa no avoꞌa ilee semau mo ta ꞌolu sou mitilaꞌa milaalixaꞌa milai no ale no tuala ne. \v 17 Xe angelo vile muavuti la muvikalaneꞌi aloxo, “Tangengixu maulingenge mo ngaiave avilesi. Ia iengi uxiuxiu mo ngatulu sou ngamaꞌila no vanunu vile uasi. Ngaiave utelai no laxalaxaꞌilusi mo sou mamu ngaulua.” \p \v 18 Xe Loto muavuti la mukatunu aloxo ꞌo, “Ae, mamu naꞌoxonexi tamulinu aloxo nelemolu ne. \v 19 Xo nini tanenixo mo a nelaalixo ꞌo mo sou eni aulua uasi, ia nalomu, laxalaxaꞌilu e nelemolu lexe nexi tatelai no anu ꞌole ne, no paxa misevile. Nexi tapalea loxovaa la talai taxali ne. Loxo ꞌo io nexi taulua ane no lia ꞌosi, io talai taxali ne ua. \v 20 Namaisou tuala kituꞌa se ꞌole. Anu ꞌalaisi lexe nexi talai mo lexe taxali ane, la nexi taulua uasi.” \p \v 21 Anu mukolinu vaikalau Loto aloxo ꞌo, “Ioxe, anu laixesi, eni amulinu masaxa noxine. Eni akalusou tuala se ne uasi. \v 22 Ia napalea! Naiave! Eni umomomo sou aꞌoxo mii vile palea uasi mo lexe nini nalai mo lexe naxali ane.” Tavaꞌu xo Loto mulemele tuala se ne lexe kituꞌa, la sou aneꞌi milemele lexe Soalu. \p \v 23 Xe aso muxali mutelo la Loto mulai muxali ne Soalu. \v 24 \x + \xo 19:24 \xt Mat 10:15; 11:23-24; Luk 10:12; 17:29; 2Pi 2:6; Iud 1:7\x*Xe alaxu vilesisi ꞌo la, IAUE muꞌitalo navu muluꞌe loxo laꞌiua sou muꞌelaxu tuala tamei, eiae Sodomu ilee Xomola. \v 25 Navu muꞌelaxu tuala tamei mo vanunu ne mukalu. Ta mitema mo mimii latala loxo kamakamakala ne muꞌela mukalu avilesi. \v 26 \x + \xo 19:26 \xt Luk 17:32\x*Ia Loto semau ne, ivaxasi mo imuli mulue ilaisi ua. Iei muxiu sou lexe imaisou tuala tamei nesi, la mixali loxo lavoꞌo au, mole mitulu ane. \p \v 27 No kakau la Avalaamu mulutu mulai no tanixaꞌa ilou IAUE e ilou mitutulu no anu, \v 28 sou iou muluꞌelai ne Sodomu ilee Xomola. Iou muluꞌelai, la vanunu ne navu iauxuxu mutomu mo a uiaiauxu utetelo. \v 29 No voxo ane Lataua muꞌelaxu tuala tamei no vanunu e Loto muxoo ne la, xavutalau a muxoo noxou Avalaamu, la sou ane anu tanuxu Loto sou muꞌoxonu voteꞌisou sou mupamaulinu. \s1 Loto Iloꞌa ta ꞌOlu ta Sema Tamei \p \v 30 Xe iliꞌi la, Loto umasaxa lexe anu uxolu ne Soalu uasi, xo anu uꞌume. La sou iloꞌa ta ꞌolu ta vuanga tamei ne miꞌume mitelai no laxalaxaꞌilu sou milai mixolu mitalume no taxa vile no tavaꞌu maea. \p \v 31 No voxo vile, la ꞌolu laposalaxu mivikalane vimoe aloxo ꞌo, “Maminge nengei soxu a sou aululu, ia ta mulu sou iꞌulunenge sou nengeꞌa taxalixaꞌa ta ꞌilinge uasi, xo ta mulu seꞌi ixoo no xalexalee tuatuala ꞌo uasi. \v 32 Ia maasi la nenge nengei taꞌoxo voteꞌi vile aloxo ꞌo. Nengei taienu la sou nengeꞌa taai la sou anu upalaaneꞌi ta ꞌolu noxinge nengei mo sou ta xasoxasou iloꞌa ta ꞌiluꞌilusunu ne ipaa iliꞌi.” \v 33 Ilou mivikala aloxo ne, xe no ꞌolovoxo la ilou milosou uaini sou muiexu. La sou ꞌolu laposalaxu milai noxou sou anu mulai noxie, ia mamie ne muie muꞌoki mole ulavu ua. \v 34 Xe loxo neꞌiela no kakau, la ꞌolu laposalaxu ne mivikalane vimoe aloxo ꞌo, “Mei no ꞌolovoxo ne elai noxou mo noxou teai, ia maasi no ꞌolovoxo, la nenge nengei taienu la mo sou nini nalai ngongou ngaai, la sou nenge nengei tapalaa ta ꞌilinge. Maminge nengei molu uxalixaꞌa noxinge nengei.” \v 35 Xe no ꞌolovoxo la aneꞌi ilou miienu mamiꞌa la. Anu muie muꞌoki mole ulavu ua. ꞌOlu mipasipaa la mineꞌe sou ilou miai sou anu mulai noxie. \p \v 36 Voteꞌi ane aneꞌi ilou minoꞌu opo noxou mamiꞌa aꞌalosou aloxo ne. \v 37 ꞌOlu laposalaxu ne mivoꞌo, la ꞌilie mulu. La mimoxoꞌu ualasou lexe Moabu. Anu Moabu ne, mutuꞌu ovuxaꞌa ta mitema ta Moabu ane mipaa iliꞌi mo mimauli vaimomo ꞌo. \v 38 Xe vimoe ne mivoꞌo, la ꞌilie mulu kalumo, la mimoxoꞌu ualasou lexe Veni-ami. Anu mutuꞌu ovuxaꞌa ta mitema ne Amoni ane mipaa iliꞌi mo mimauli vaimomo ꞌo. \c 20 \s1 Avalaamu Ilou Avimeleki \p \v 1 Avalaamu muavuti la muvulasou tuala ne Mamule sou mulai iliꞌi no xalee ne Kanani. Mulai muxolu no nixi ne Kadesi xe ne Suru. Xe iliꞌi, la sou ilou misuku milai mixolu ne Xelalu. \v 2 \x + \xo 20:2 \xt Tav 12:13; 26:7\x*La anu muvikalaneꞌi lexe Sala ne anu vimou sema. La sou tatananu tuala ne Xelalu ualasou lexe Avimeleki munoꞌe Sala milai noxou. \v 3 Xe no ꞌolovoxo la anu muaipiepiena lexe Lataua muxali noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, “Maasi la nini nasoli, xo nini nenoꞌe sema ane ne, ane mitaulaꞌi.” \v 4 Xe Avimeleki muavuti la muvikalanu Lataua aloxo ꞌo, “IAUE, eni asusu uasi, ia loxovaa ane nakalusixe noxiꞌa ta mitema noxilo ane aneꞌi isusu uasi? \v 5 Anu Avalaamu molu muvikala lexe anu vimou ane, mo ane kalumo mivikala aloxo ne. Eni xavutalaxeni muvikala lexe anu mii vile masua no anu uasi, la sou eni enoꞌe semau, ia eni aꞌoxo ꞌilixo vile masua noxie uasi.” \v 6 Xe Lataua muavuti la mukolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Ani, manina. Eni elavusou xavutalameni la sou ane eni eꞌoxo xavutalameni ne mutulu pekiaꞌu mo sou mamu nini nasusu no ieli. Mole ane nini nalai ꞌalai noxie sou naꞌoxonu ꞌilixo vile masua noxie ua. \v 7 Ia maasi ꞌo, nanoꞌe sema ne mo nalivulixe ilai noxou mulue. Mulue ne, anu itema sou usova vaikala noxou Lataua. Anu umaisine lexe nini nalivulixe semau ne, la sou anu ulingaine mo sou mamu nini nasoli. Ia lexe nini nalivulixe uasi, la eni avikalaneni lamana aloxo ꞌo, nini mo ta mitema noxine ne, ngongiꞌa ngasoisoli manina.” \p \v 8 Xe no kakau no mine loxo taai tatutulu ꞌo la anu Avimeleki mupasipaa la muꞌavaliꞌa ta mitema sou xaixai noxou sou muvikalaneꞌixu vaivaikala e Lataua muvikalanuxu no anu aipiepiena noxou no ꞌolovoxo. Aneꞌi milomusou la mimamaꞌu misevile. \v 9 Xe muavuti la muꞌavalou Avalaamu sou mutaliꞌisou, “ꞌIlixo mii maꞌia ane nini neꞌoxo muneꞌe noxixe loxo ꞌo? Susu maꞌia ane eni eꞌoxo mulai noxine la sou ane nini neꞌoxo tuꞌumaxu ano ꞌo muxali noxixe noxiꞌa ta mitema noxilo ꞌo? Evile ulavusou uꞌoxo ꞌilixo vile aloxo ꞌo uneꞌe noxilo uasi. \v 10 Ia loxovaa la nini neꞌoxo loxo ꞌo?” \p \v 11 Xe Avalaamu muavuti la mukolinu taliꞌi noxou Avimeleki aloxo ꞌo, “Eni eloxomale lexe ta mitema lai ꞌo ne itoxonu Lataua uasisi manina, la loxo io ivelo asoli io sou aneꞌi iꞌumene semaxeni. \v 12 Xe, Sala ne ane vivilo sema manina, mamixe noxie vilesisi. Ia ane nenie vile mo, la sou ane eni eꞌuluxe ne. \v 13 No voxo ane Lataua mupalusilo sou eꞌumesou mamilo taasou sou elai no tuala vaꞌaxu, la eni eꞌunaa noxie Sala aloxo ꞌo, ‘Lexe nini namasaxailo manina, la nini namaxaꞌu taneni noxilo aloxo ꞌo, lexe nenge nengei ta muamuaꞌi xe ta mitema italiꞌisine, la nini navikalaneꞌi lexe nini vivine ane eni.’” \p \v 14 Xe Avimeleki muavuti la mulivulixe Sala milai noxou Avalaamu. Xe mukalu la muitiu ta sipsip, ta kau xe ta mitema sou upalupalusiꞌa. \v 15 Xe muavuti la muvikalanu Avalaamu aloxo ꞌo, “Namaisou, lialia ano ꞌo ne noxilo mukalusi, namasaxa lexe nalai naꞌiliisine tuala sou naxolu no anu a neꞌei ne la, mii noxinesi.” \v 16 Xe muavuti la muvikalane Sala, “Vaimomo ꞌo, eni alosou vivine Avalaamu lamoli siliva itemaxu mavulovexa taꞌuve (1,000). Anu umomomo no anu tuꞌumaxu ane muxali noxine. Ta mitema imaisou la ilavu lexe uasi manina, nini nasusu uasi. Aneꞌi latala ne, ilavu aloxo ne lexe nini naꞌoxo ꞌilixo vile masua uasi.” \p \v 17-18 Ioxe, tavaꞌu xo anu Avimeleki munoꞌe Sala milai noxou, la sou IAUE mumasikalane Avimeleki semau iloꞌa ta sema sou upalupalusiꞌa noxou no tuala ne mole vile noxiꞌa ne umomomo sou upalaa uasi. Ioxe, Avalaamu muavuti, la mulinga sou Avimeleki, la sou Lataua mupamaulinu. Lataua mupamauline semau mo ta sema sou upalupalusiꞌa noxiꞌa ilee semau, sou ipalaa ta ꞌiliꞌa. \c 21 \s1 Sala Mivoꞌonu Aisaki \p \v 1 Xe iliꞌi la IAUE muneꞌe sou musuꞌuline Sala aloxo anu mulemolu tei, \v 2 \x + \xo 21:2 \xt Eva 11:11\x*la sou ane opoone. Xe iliꞌi la sou ane mivoꞌonu ꞌilie mulu no mine momu Avalaamu ne anu itema tila maninanu. Mivoꞌonu ne no voxo ane anu Lataua molu musosovosou lexe nenu ivoꞌonu no anu. \v 3 Xe momu muavuti la mumoxoꞌu ualasou lexe Aisaki, \v 4 \x + \xo 21:4 \xt Tav 17:12; Apo 7:8\x*xe voxo sou muxatele tatalu mukalu, la sou xooxoo mungaasou aloxo Lataua mulemolu lamana tei. \v 5 No voxo ane Avalaamu tauu iexu loxo itemaxu taꞌuve, la Aisaki nenu mivoꞌonu. \v 6 Xe nenu miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Lataua molu mulosilo ꞌosaꞌila mo keke. Ta mitema ane ilomusou aꞌalosou mii ane muxali noxilo ꞌo, la aneꞌi kalumo iꞌosa mo ikeke.” \v 7 Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Evile uvikalanu Avalaamu lexe ulai iliꞌi la semau ne ipalaa ta ꞌilie uasi. Ia Avalaamu anu soxu ane, itema tila mukalu ꞌo, eni evoꞌonu iu keakea mulu ꞌo.” \p \v 8 Aisaki muleme tatila mupasipaa loxo. Xe no voxo ane anu muꞌitalonu susu, la momu muꞌoxonu laꞌilali toxoxaꞌa. \s1 Sala Mikusaiꞌa Axali Ilou ꞌIlie Isimaeli \p \v 9 No voxo vile, la Isimaeli e Axali semasie Aixiputo, Avalaamu mulai noxie la mivoꞌonu, muvikala masua mulai noxou Aisaki, Sala ꞌilie. \v 10 \x + \xo 21:10 \xt Xal 4:29-30\x*Xe Sala milomusou la mivikalanu Avalaamu aloxo ꞌo, “Napalusiꞌa Axali ilou ꞌilie ne mo ilai. ꞌIlie ne umomomo sou ualasou utelo no anu mimii seꞌi noxine uasi. Mimii ne eni ꞌalixe Aisaki miumiu ukalusi.” \p \v 11 Avalaamu mulomusou vaikala ane ne, la uai laixe no opo uasi, xo Isimaeli ne anu ꞌolu kalumo. \v 12 \x + \xo 21:12 \xt Rom 9:7; Eva 11:18\x*Ia Lataua muavuti la muvikalanu Avalaamu, “Taneni utamasiꞌa ꞌiline ilee nenu ne mamu. Namuli vaikalaie Salasi, xo ulai iliꞌi, la ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni ixali tavuꞌalo ane noxou Aisaki ꞌosi, aloxo eni epalaꞌalixu noxine ne. \v 13 Isimaeli kalumo ne eni axalixaꞌa ta ꞌolu mo ta xasoxasou mo ta ꞌilusulusunu tavuꞌalo aso vile, mo sou aneꞌi mata ane ne ixali tavuꞌalo. Anu Isimaeli ne nini ꞌiline kalumo.” \p \v 14 Miai xe mitulu no kakau ne la, Avalaamu munoꞌu laꞌilali seꞌi sou mulai mulosie Axali ilou lexa mutavulenu no anu mee sosou. Xe mulutu vaxa la muvoꞌonu ꞌolu Isimaeli sou muꞌitalonu vaxa noxie nenu tumalie, io sou mupalusiꞌa ilou milai. Aneꞌi ilou ꞌilie soxu milutu mole milai. Milai mixixaoxao mivaxa mineꞌe ne Beru-seva. Xalee lia ane ne, xalee vitanisi. Ovuovu ilou iaꞌeiaꞌe ne uleme uꞌoki uasi, vilevilesi. Xalee seꞌi la tani taxulunusi. Lavolavoꞌo mo ioꞌiioꞌisi. Lexa kalumo uasi. \v 15 Xe no voxo ane lexaxaꞌa ilou mukalu la, ane milai miꞌitalonu ꞌilie ne no ovu soxo vile maimaixu, \v 16 ia ane milai mixolu no paxa sevile, io ane mixavuxavutala, la mivikala aloxo ꞌo, “Eni elavu lexe umomomo sou eni amaisou ꞌalixeni usoli uasi.” Ane mixolu sou mixavuxavutala aloxo ne la mitatama. \v 17 ꞌIlie kalumo ne mutatama xe Lataua mulomusou mine ane itatama, la sou angelo noxou Lataua teitexi no opoonu loxotolo mutaliꞌisie Axali aloxo ꞌo, “Maꞌia ane nini oponeni uai no anu laixe uasi ne, Axali? Naꞌume mamu, xo Lataua mulomusou molomolo e utatama ne. \v 18 Natulu mo nalai mo navoꞌonu, mo naxolixolinu. Xo ulai iliꞌi la eni axalixaꞌa ta ꞌolu mo ta xasoxasou mo ta ꞌilusulusunu ixali tavuꞌalo sou ixali ta mitema sou mata vile toxoxaꞌa.” \v 19 Xe Lataua musuꞌuline la sou ane iei mukaa lamana laixe, la sou ane mimaisou lexa iou uopuopu utetelo no taxasou. Ane milutu milai sou mitau no anu tavulu e Avalaamu mulosiꞌa ilou sou miienu Isimaeli. \p \v 20 Lataua muxolu noxou Isimaeli la sou anu muleme toxoxaꞌa. Ilee nenu mixolu no xalee lia vitanisi ne Paran mole anu muxali itema vile sou uvau mii manina no anu pasiko ilou tavi. \v 21 Xe nenu miavuti la milai minoꞌe semasie Aixiputo vile sou mineꞌe muꞌuluxe. \s1 Avalaamu Ilou Avimeleki Misakii Xavutalaiꞌa \p \v 22 \x + \xo 21:22 \xt Tav 26:26\x*No tauu ie ane ne, la Avimeleki ilou Pikolu itema tila sou uulaxuneꞌi ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou anu Avimeleki milai mixali noxou Avalaamu, la mivikalanu aloxo ꞌo, “Lataua a uxoo noxine mo no anu xaixai noxine ukalusi, \v 23 anu aloxo ne la sou alalae ꞌo, eni amasaxa lexe nini napalaꞌalixu taneni no iou Lataua mo navikala lamana lexe nini ulai la nini namomomo sou nakalavoinexi noxiꞌa ta ꞌaliꞌalixeni mo ta xasixasilo mo ta ꞌiluꞌilusuleli uasi. Xo eni esuꞌulineni mo asusu no anu ꞌilixo vile masua no ieni uasi. Ia lexe nini kalumo napalaꞌalixu taneni lexe nini kalumo nini tanenixo mo nasuꞌulileli no xalee tuala ane nini neneꞌe naxoxoo no anu ꞌo.” \v 24 Xe Avalaamu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Eni aꞌoxo aloxo nini nelemolu ne.” \v 25 Xe muavuti la, la musolo vaivaikalau mulai noxou Avimeleki sou mukalapuusou lexa iou anu muꞌasou lexe anu iloꞌa ta minuminu naꞌa, ia ta mitema sou xaixai noxou anu Avimeleki mivukosou lexe aneꞌi lexaxaꞌa iou ane. \v 26 Xe Avimeleki muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni alavu no anu mii ane nini nalemolu ꞌo uasi. Mo alavusiꞌa ta mitema ane miꞌoxo ꞌilixo ane ne uasi. Nini navikalalelixu lamana uasi, ia uao eni alomusou ꞌo.” \p \v 27 Xe Avalaamu muavuti la muitiu Avimeleki ta sipsip iloꞌa ta kau seꞌi xe mukalu la sou aneꞌi ilou misakiinu xavutalaiꞌa ilou lexe, aneꞌi ilou maasi, la xoluxoluxaꞌa ilou ne vilesisi, ia mii vile loxo ꞌotoꞌoto la uasi. \v 28 Xe Avalaamu mulutu la mulai no taasiꞌa ta sipsip noxou sou mukalipalaꞌaneꞌi ta sipsip ta ꞌiliꞌiliꞌa ane ta sema sou munoꞌa muxatele tamei no nano no laꞌoluxaꞌa sou mulai mutaꞌoluneꞌi vaꞌaxu. \v 29 Avimeleki muavuti la mutaliꞌisou, “Loxovaa ane nini neꞌoxo loxo ne?” \v 30 Xe Avalaamu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Maasi ꞌo la oponeni uꞌosasi, mo nanoꞌa ta sipsip ta ꞌiliꞌiliꞌa muxatele tamei ꞌo. Nini nanoꞌa mo sou nini napalaꞌalixu lexe eni amoosou lexa iou eꞌasou ano.” \p \v 31 La sou lia xalee se ne aneꞌi mipotongalelee lexe Beru-seva.\f + \fr 21:31 \ft Beru-seva laaxu lexe lexa iou muxatele tamei.\f* Xo aneꞌi ilou misakiinu xavuxavutalaiꞌa ane. \v 32 Mukalu la sou anu Avimeleki ilou Pikolu milivu milai no tualasiꞌa ne Pilistia. \v 33 Xe iliꞌi la sou Avalaamu mutounu ovu vile ne Beru-seva ne sou mulotu mulai noxou IAUE anu Lataua kaluxu uasi. \v 34 Avalaamu muxolu no xalesiꞌa ta Pilistia ne, maxuvee misevile. \c 22 \s1 Lataua Mutovonu Avalaamu \p \fig |alt="Abraham sacrificing Isaac on alter" src="CO00664B.TIF" size="col" loc="Gen 22:1" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Tavaꞌu 22:0" \fig* \v 1 \x + \xo 22:1 \xt Eva 11:17-19\x*Mixoxoo ne, xe alaxu vile la Lataua mutovonu Avalaamu, la muꞌavalou, “Avalaamu!” La Avalaamu mukolinu, “Maꞌia, eni ꞌa!” \v 2 \x + \xo 22:2 \xt 2Aꞌa 3:1\x* “Nanoꞌu ꞌiline soxu vilesisi e Aisaki, nini tanetanenixu mo namasaxau misevile, mo ngongou ngalai no xalee lia e ilemolu lexe Moria. Ngalai ne la sou eni alosiengixu laxaꞌilu vile lai ne, sou nini navau mo naꞌelaxu Aisaki ukalusi uneꞌe noxilo.” \p \v 3 Ioxe, no kakau no mine uao sivosivo se ꞌo, la Avalaamu mutulu sou muvalavala ovu sou ulai uꞌelaxu ꞌolu Aisaki loxo Lataua muvikalanuxu. Muvotunu ovu e musiasiaꞌu ne, ka muiti mutelo noxou donki, xe mukalu la sou munoꞌa Aisaki iloꞌa ta mitema sou xaixai noxou tamei sou iloꞌa milai ne Moria loxo Lataua mupelaꞌuxu. \v 4 Iloꞌa mimuamuaꞌi voxo vile mo tamei xe tatalusou, la Avalaamu iou mulai mutukumusou laxaꞌilu e Lataua muvikalanuxu ꞌole. \v 5 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta mitema sou xaixai noxou aloxo ꞌo, “Donki a, mo ngongiꞌa ngaxoxoolu ꞌo, ia nexi noxou soxu ꞌo talai ꞌole mo, ka sou nexi noxou talivu uneꞌe noxinge.” \p \v 6 Avalaamu muvikalanu Aisaki sou mutavule ovu tavalanu, xe anu sou munoꞌu viso ilou navu muꞌaniꞌani no totou sou anu umuxaxu navu iou sou utauxu no anu. \v 7 Ilou mimuamuaꞌi mikei milai xoo, xe Aisaki muavuti la muvikala momu, “Mamilo,” la momu mukolinu, “Maꞌia, ꞌalixeni?” Aisaki muavuti la mutaliꞌisou momu aloxo ꞌo, “Eni emaisou lexe nini ovu tavalanu mo navu mo momoiou ano ꞌo, ia sipsip ꞌilie sou taꞌelaxu ukalusi uali noxou Lataua ꞌava?” \v 8 Momu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Lataua molu ukamuli vile la sou ulosinge.” Ilou mivivikala aloxo ne la, aneꞌi ilou mimuamuaꞌi mikei milalai. \v 9 \x + \xo 22:9 \xt Iak 2:21\x*Ilou mimuamuaꞌi xe mixali no laxaꞌilu e Lataua mupelaꞌuxu Avalaamu, la sou anu Avalaamu mutaꞌolunu lavoꞌo musokou no lia mulai muxali teitexi sou muxali loxo valovalo. Xe mukalu la mutaꞌolunu ovu vaxa. Xe muavuti la mukasi vaxa noxou ꞌolu ka musakisakii. Mukalu la muꞌitinu sou mumuxaxu vaxa no ovu latanu e mutaꞌolunu vaxa. \v 10 Xe mukasi vaxa no viso sou lexe uvau usoli, la ua. \v 11 Angelo noxou IAUE muꞌava teitexi molu no opo loxotolo muluꞌe noxou sou muvikalanu aloxo ꞌo, “Avalaamu, Avalaamu!” Avalaamu mukolinu, “Maꞌia, eni ꞌa.” \v 12 “Navilaꞌisou ꞌiline sou navau usoli mamu. Vaimomo ꞌo, eni elavusou lexe lolomu a muxoo noxine maninanu mo nini netaxaa Lataua manina, la sou ane nini tanenixu ꞌiline soxu e vilesisi ꞌo mo naꞌapisou noxou uasi.” \p \v 13 Xe Avalaamu muavuti la iou muxixao laxaꞌilu kulutitinoxu se anu ututulu no anu ne la iou mulai mutukumusou sipsip ꞌilie mulu vile ne sikiliu muꞌoso no ovu soxo vile avoavolu. Aliku ꞌo mupasipaa ꞌo la mulai munoꞌu sou muvau musoli, ka sou muꞌelaxu mukalusi. Ia ꞌolu ne, Avalaamu uvau usoli uasi, xo anu muvau sipsip ꞌilie mulu vile. \v 14 Xe Avalaamu muavuti la mumoxoꞌu laxaꞌilu kulutitinoxu se ne lexe, “IAUE Ulosinge”. Vaimomo ꞌo ne, ta mitema ilemolu lia xalee se ne lexe, “No laxaꞌilu noxou Lataua e anu ulosinge.” \p \v 15 Xe angelo noxou IAUE muavuti la muvikala molu no opo loxotolo alaxu tameisou mulai noxou Avalaamu aloxo ꞌo, \v 16 \x + \xo 22:16 \xt Eva 6:13-14\x* “No ualasilo, eni avikalaneni manina lexe, eni IAUE ane avivikala ꞌo, tavaꞌu xo nini naꞌapisou ꞌiline soxu vilesisi ne uasi. \v 17 \x + \xo 22:17 \xt Eva 11:12\x*Nelomuxosi, la eni aalusine. Eni evikala lamana noxine mo epalaꞌalixu masaxa noxilo lexe eni axalixaꞌa ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni tavuꞌalo mo ixali iꞌokiꞌoki loxo ta oto no loxotolo ꞌo mo loxo ioꞌiioꞌi no tasiꞌi. Mo ulai iliꞌi la ta mitema sou ꞌotoꞌoto imomomo sou italoxolixaꞌa uasi manina. \v 18 \x + \xo 22:18 \xt Apo 3:25\x*Eni aalusiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi no anu voteꞌi vilesisi. Voteꞌi ane ne, nini ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ane. Xo nini nelomuxu vaikala noxilo manina misevile.” \p \v 19 Ilou mivikala mukalu, la Avalaamu ilou ꞌolu Aisaki milivu milai noxiꞌa ta mitema sou xaixai noxou e iloꞌa mineꞌe sou iloꞌa milivu milai ne Beru-seva xe muxolu no anu. \s1 Naolu ta ꞌOlu \p \v 20 Avalaamu muxoxoo xe iliꞌi la mulomu lexe, “Milika a mipalaa mo ta ꞌilie seꞌi. Milika ne eiae Naola semau. Anu Naola ne nini vivine. \v 21 Naola ilee Milika ta ꞌiliꞌa ualaualasiꞌa ano ꞌo, Usu, anu laposalaxu. Vusu mo Kemueli eiae Alamu momu. \v 22 Mo Keseti mo Kaso mo Piludasi mo Itilapu mo eiae Betueli.” \v 23 Betueli ne Liveka mamie. Milika ilou Naola mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa ta mulu ane muxatele tatalu ne. \v 24 Xe Leuma mipalaaneꞌi ane eiae Teva ilou Xaamu mo Taasi mo Maaka. Leuma ne eiae Naola semau ane iliꞌi ane. \c 23 \s1 Sala Misoli \p \v 1 Sala mixoo mo mimaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tamei mo muxatele tamei (127), la sou misoli. \v 2 Misoli ne Ebulon no xalee ne Kanani, la mulue Avalaamu muxolu sou mutamasie. \p \v 3 Xe muavuti la semau xalusie muai ne, ia anu mulutu mulai noxiꞌa ta Keti sou muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, \v 4 \x + \xo 23:4 \xt Apo 7:16; \xt Eva 11:9, 13 \x*“Eni ꞌo sou tuala vile vaꞌaxu mo a, ia eni eneꞌe exoo no nixi no taingengi ꞌo. Emasaxa lexe aloto lia xalee sevile noxinge mo aꞌasixe semaxe no anu.” \p \v 5 Xe aneꞌi miavuti la mikolinu vaikalau aloxo ꞌo, \v 6 “Nalomu uneꞌe noxixe, nexi telavu lexe nini toxo tila vile maninanu, la anu mii vile uasi, naꞌasixe semameni no anu taxa no maea tavaꞌu lai ꞌo. Nini nasosovosou vile ane nini namasaxau. Vile noxixe ꞌo opo uꞌosa mo lexe uiꞌtalonu taxa vile sou nini naꞌasixe no anu, la anu mii vile uasi.” \p \v 7 Xe Avalaamu muavuti la, muxolaꞌu tavaꞌu sou mutulu no tavaꞌu voꞌuxu ka mutangatulu muluꞌelai no laxuneꞌi sou mutoxoneꞌi sou \v 8 muvikala aloxo ꞌo, “Lexe ngingi opongengi muꞌosasi mo ngemasaxa lexe eni aꞌasixe Sala lai ꞌo, la eni emasaxa lexe ngingi ngataliꞌisou Epulon, eiae Sokaru ꞌolu, \v 9 lexe umasaxa la eni alotonu taxa Makapela noxou. Taxa ne miꞌasou muxoo ane no liaxu paꞌumolu. Ngataliꞌisou mo sou lexe anu umasaxa la eni alotonu noxou no anu lapee toxoxaꞌa umomomo no anu ane alalae no iengi ꞌosi, mo sou anu lia xalee ane ne eni naꞌaxeni sou aꞌasixaꞌa ta mitema no anu.” \p \v 10 Epulon to a uxoxoolu ulolomu no taineꞌi ta menexu no anu pita ane ne no aitengaxu vimelusou tualasiꞌa ne. Xe muavuti soxu la muvikala no ieꞌi aneꞌi ta tatila iloꞌa ta menexu sou mukolinu taliꞌi noxou Avalaamu aloxo ꞌo, \v 11 “Ae, nalomu. Eni alosine lia xalee ane ne ukalusi mo taxa e miꞌasou muxolu no nano no anu ne, kalumo. Eni avivikala ꞌo, la ta mitema noxilo ane itaꞌotaꞌolu ilolomusilo eni avikala no iengi ngongiꞌa ꞌo. Eni alosine vitanisi sou nini naꞌasixe Sala no anu.” \p \v 12 Xe Avalaamu muavuti la mutangatulu sou mutoxoneꞌi no ieꞌi ta Keti ane mineꞌe mipita ne sou \v 13 mukolinu vaikalau Epulon mo sou aneꞌi latala ne ilomusou, “Epulon, eni alingaine lexe nini nalomu uneꞌe noxilo. Eni masaxa noxilo tila lexe alotonu lia xalee ane ne ukalusi. Xavutalameni uꞌosasou masaxa noxilosi mo sou eni aꞌasixe semaxeni ane.” \p \v 14 Xe Epulon muavuti la muvikalanu Avalaamu aloxo ꞌo, \v 15 “Ae, lia ne mumomomo no anu lamoli siliva alelaxu\f + \fr 23:15 \ft Siliva alelaxu vile tuꞌumaxu loxo 11.5 gramus.\f* loxo itemaxu mavulovexa tamei (400). Ia anu mii vitanisi no nixi noxinge nengei. Nalai naasixe semameni no anusi.” \p \v 16 Avalaamu mulomu aloxo ne, la mulavu lexe lapee ane ne, anu mumomomo aloxo Epulon mulemolu la sou mulosou lamoli no ieꞌi ta Keti ane mineꞌe mipita no voxo ane ne. \p \v 17 La sou anu lia xalee ane ne ilou taxa ne, anu Epulon naꞌu, ia Avalaamu mulotonu noxou mole anu naꞌu. Lia xalee ane ne, muxolu ne Makapela no xalee ane aso uxaxali utelo no anu ne Mamule. Lia ane Avalaamu mulotonu noxou Epulon ne aꞌalosou aloxo ne. Mulotonu taxa mo ovuovu maꞌimaꞌi a ane muleme no lia ane ne mukalusi. \v 18 Ta mitema ta Keti ane mineꞌe mixolu no anu pita ane ne, aneꞌi milavu lexe lia xalee ane ne, anu Avalaamu naꞌu. \v 19 Xe vaivaikalasou lia mukalu, la sou Avalaamu mulai muluvone semau sou muneꞌe muꞌasixe no taxa ne Makapela alai ne Mamule. Lia xalee ane ne muxolu no nano no lia tila ne Kanani. \v 20 La sou lia xalee ane anu Avalaamu mulotonu ne, ta Keti naꞌa la ua, anu naꞌu. Mo lia xalee ane sou iꞌasixaꞌa ta mitema no anu ne, anu Avalaamu naꞌu. \c 24 \s1 Aisaki Ilee Liveka \p \v 1 Avalaamu mumaulixu tauu ie piena xoo mole, anu aululu mukalu. Mimii piepiena ane anu muꞌoxonu ne, IAUE mualusouxu no anu mukalusi. \v 2 Xe muavuti la muꞌavalou itema sou xaixai noxou vile. Anu itema ane ne anu itema tila kena. Anu sou usaxisaxilaꞌu mimii noxou Avalaamu mukalusi. Muvikalanu aloxo ꞌo, “Namuxaxu avone vaxa no laaxu poxoꞌilo mo navikalaleli manina. \v 3 Eni emasaxaine lexe navikala manina no ualasou IAUE anu Lataua sou loxotolo mo lia, lexe mamu nini nasosovosie sema vile iu ꞌalixeni noxiꞌa ta mitema lai ne Kanani ꞌo. \v 4 Laixe nini nalivu ulai no tuala noxilo mo nanoꞌe sema vile iu ꞌalixeni Aisaki noxiꞌa ta milemileli lai ne.” \p \v 5 Xe anu itema ne muavuti la mutaliꞌisou Avalaamu, “Lexe eni alai xe axalisie sema vile iu ꞌiline xe eni avikalane, xe imulileli ineꞌe ꞌo uasi la ane ne loxovaa? Eni apalusou Aisaki ulivu ulai no tuala nini neꞌumesou?” \p \v 6 Avalaamu muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Mamu nini napalusou ꞌalixeni ulivu ulai ne, naxavutalanu ane ne laixe. \v 7 IAUE Lataua sou opo loxotolo munoꞌilo no tualasou mamilo mo no lia liaxaꞌa ta milemileli mo anu muvikala manina lexe lialia ano ꞌo ne anu ulosiꞌa ta ꞌaliꞌalixe iloꞌa ta xasixasilo mo ta ꞌiluꞌilusuleli. Anu molu upalusou angelo noxou sou uulaxuneni sou nini naxalisie sema vile iu ꞌalixeni. \v 8 Lexe nini naxalisie sema vile, xe imulineni sou ngongou nganeꞌe uasi, la vaikala eni evikalanenixu ne umomomo sou utaluxene uasi. Ia nalailixu ꞌalixeni ulivu ulai no tuala noxilo ne uasi.” \v 9 Ioxe, anu itema sou xaixai noxou ne muavuti la mumuxaxu avolu vile ne no laaxu Avalaamu poxoꞌu sou muvikala manina lexe anu umulinu aloxo anu Avalaamu mulemolu ne. \p \v 10 Xe itema sou xaixai noxou anu Avalaamu muavuti la munoꞌa ta kameli mavulovexa noxou anu Avalaamu ne, xe munoꞌu mimii piena lailaixe kalumo. Munoꞌu mimii ane ne mukalu, la sou anu mulutu sou mulai noxou Naola ne Mesopotamia. \v 11 Mulai xe muxali, la mutaꞌoluneꞌi ta kameli ꞌalai no lexa iou no ale no tuala ne sou mitaꞌolu no lia. Anu asou ꞌoloꞌolovoxo mole ta sema aneꞌi sou ineꞌe itau lexa. \v 12 Xe mutaꞌoluneꞌi ta kameli mukalu, la sou anu mulinga, “IAUE, nini Lataua noxou tatila noxilo Avalaamu. Nini menesi naꞌoxo mii ano ꞌo manina noxilo vaimomo ꞌosi. Mo namaxaꞌu alauna noxine noxou itema tila noxilo Avalaamu. \v 13 Namalei, eni ane atutulu no paꞌumolu lexa iou ꞌo, mo ta mitema no tuala ꞌo, ta ꞌiliꞌiliꞌa ta vuanga ane ineneꞌe sou itau lexa. \v 14 Ia lexe eni avikalane vile aloxo ꞌo, ‘Eiseo, namuxaxu lexaxene netau ne no lia mo eni aie.’ Xe ane ivikala lexe, ‘Ioxe, amula ꞌo, ka sou naie. Xe naie ukalu, la sou eni aieneꞌi ta kameli kalumo.’ Eni emasaxa lexe ane sema ane nesi ane nini mene nesosovosie lexe itema sou xaixai noxine Aisaki semau. Lexe anu masaxa ane ne uxali manina, la eni alavusi lexe nini nemaxau alauna noxine noxou itema tila noxilo.” \p \v 15 Anu a ulilinga mo ukalu uao, ia Liveka mitavulenu lexaxe vexasou no laxasie mineꞌe mixali. Liveka ne Betueli ꞌolu sema. Betueli ne momu ane Naola, eiae Avalaamu vimou. Xe semau ne Milika. \v 16 Liveka ne vuanga ꞌo, iei ne lailaixe misevile mo ilou mulu vile iai uao. Mineꞌe la milai avile no lexa iou sou mitau lexa, xe mukalu la milivu mitelo. \p \v 17 Xe itema sou xaixai noxou Avalaamu ne mupasipaa ꞌo la muiave mulai noxie la muvikalane aloxo ꞌo, “Naiele no anu lexaxene mo aie sevile.” \p \v 18 Xe ane miavuti la mivikalanu aloxo ꞌo, “Ioxe, Naie.” La sou ane mitaloxolixu lexa vexasou mititilonu ne muluꞌe mitetelisou sou mitelixu sou muie. \v 19 Xe muie mukalu la ane mivikalanu aloxo ꞌo, “Neie mukalu, ia eni alai mo aieneꞌi ta kamelimeni mo aneꞌi iie kalumo.” \v 20 Xe ane miavuti la milai minixiꞌu lexa paꞌusou no lupexaꞌa ta kameli io milai sou mitauxaꞌa lexa la. Miieneꞌi xoo mole, ta kameli tavuꞌalo ne mikalusiꞌa. \v 21 Ia itema ne anu iou a ulalai noxie sou uutiei, ia uvivikala uasi. Anu umasaxa lexe umaisou Lataua IAUE uxaxai no anu mii ane ne mo lexe uxali maninasou loxo mulingau mulai noxou. \p \v 22 Xe ane miieneꞌi mukalu, la anu munoꞌu suva xoulu vile ne tuꞌumaxu muxali loxo gramu taꞌuve sou mulilixu no kusinei xe mukalanu lasa xoulu tamei tuꞌumaxu muxali loxo gramu itemaxu taꞌuve (100) no avole. \v 23 Xe mukalu la mutaliꞌisie aloxo ꞌo, “Maula se, navikalaleli, mamine ꞌenaꞌei? Mo lovoxaa tani noxou ne tila sevile sou nexi noxiꞌa ta mitema noxilo noxiꞌa taai no anu maasi?” \p \v 24 Xe ane miavuti la mikolinu aloxo ꞌo, “Mamilo ne ualasou lexe Betueli, eiae Naola ilee Milika ꞌiliꞌa. \v 25 Mo nexi ta kameli taasiꞌa lailaixe a uxolu mo laꞌilalixaꞌa kalumo piena misevile a uai sou iꞌou mo tani a uxolu sou ngaxolu no anu.” \p \v 26 Xe itema ne muavuti la muxolaꞌu tavaꞌu voꞌuxu sou mutulu no anu sou mutangatulu muluꞌelai sou mulotu mulai noxou IAUE. \v 27 Muvikala aloxo ꞌo, “Eni aꞌiti ualasine IAUE, nini Lataua noxou tila noxilo Avalaamu. Nini nemaxau alauna noxine noxou itema tila noxilo mo nini neꞌoxo maninasou vaikala noxine ane nini nevikalanu no anu. Vaimomo ꞌo, nini menesi neoleleli mole ane eni emuamuaꞌi elapu eneꞌe noxiꞌa ta minuminu ꞌo.” \p \v 28 Xe sema miavuti la miiave alaxu vilesisi milai noxie nenie taasie sou miaꞌaloiꞌa ta minemine. \v 29 Liveka vimoe vile mulu ualasou lexe Lavani, anu mulomu la muiave muatulai no ale sou mulai avile no lexa iou e itema sou xaixai noxou Avalaamu muneꞌe muxalisie vimou no anu. \v 30 Lavani mumaisou suva noxie vimou kusinei xe lasa no avole, xe mulomusou vaivaikala e itema sou xaixai noxou Avalaamu muvikalanexu, la anu mulai noxou. Anu itema ne a iloꞌa ta kameli itutulu no lexa iou paꞌumolu. \v 31 Lavani mulai xe muxali noxou, la muvikalanu aloxo ꞌo, “Naneꞌe mo nengei talai no tani. Lataua IAUE tanuxene mo mualusine. Ia loxovaa ane nini natutulu loxo ꞌo? Eni epaipou taasine no taasilo mukalu, mo ta kameli ne taasiꞌa kalumo a muxolu.” \p \v 32 Xe itema sou xaixai noxou Avalaamu mulomu aloxo ne xe mukalu la mumulinu Lavani mulai no tani. Ilou milai xe mixali no tani, la Lavani muvikalaneꞌi ta mitema sou xaixai noxou sou misuꞌulineꞌi sou miluꞌenu mimii ne no lataneꞌi ta kameli, xe mukalu la miitixaꞌa iaꞌeiaꞌe mo laꞌilali sou miꞌou. Xe mukalu la minoꞌu lexa mulai noxou itema sou xaixai noxou Avalaamu iloꞌa ta mitemau sou iꞌuinu tavaꞌa. \v 33 Minoꞌu laꞌilali mineꞌenu sou iꞌou, la anu itema sou xaixai noxou Avalaamu ne muvikala aloxo ꞌo, “Eni umomomo sou aꞌani palea uasi, lexe eni avikala lamana no anu mii ane eni eneꞌe lexe alemolu lamana noxinge, la sou eni aꞌani.” Xe Lavani muavuti la mukolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Ioxe, navivikala.” \p \v 34 Xe anu muavuti la muvikala musokou aloxo ꞌo, “Eni itema sou xaixai noxou Avalaamu, \v 35 IAUE Lataua mualusou tatila noxilo Avalaamu misevile, mo muꞌoxonu muxali itema sou lavuluti. Muitiu ta sipsip mo ta mee mo ta kau, siliva mo xoulu. Ta mitema ane sou upalulapusiꞌa, aneꞌi ane ta sema xe ta mulu. Muitiu ta kameli mo ta donki kalumo. \v 36 Sala e tatila noxilo semau, ane aululu, ia ane mivoꞌonu ꞌilie vile mulu. Tatila noxilo Avalaamu muitiu mimii noxou latala ne mukalusi. \v 37 Anu muvikala pekiaꞌu noxilo aloxo ꞌo, ‘Eni axoxoo lai ꞌo ne Kanani, ia mamu nini nasosovosie sema vile noxiꞌa ta Kanani lexe ꞌalixe semau, uasi. \v 38 Nini nalai noxiꞌa mamilo ta temanu tuala sou mo nakamuli iu ꞌalixeni sema ane.’ Anu muvikala aloxo ne la sou eni evikala lamana manina lexe eni amulinu vaikala anu muvikalalelixu ne. \v 39 La sou eni evikalanu tatila noxilo aloxo ꞌo, ‘Lexe sema ane ne, imasaxa lexe imulileli ineꞌe uasi, la ane ne loxovaa?’ \v 40 La anu muvikala aloxo ꞌo la, ‘Eni amitema sou alolomu mo amulinu vaikala noxou IAUE. Anu molu upalusou angelo noxou sou umulineni sou mii e nini nalai naꞌoxo ne, anu uxali laixesi. La sou nini namomomo sou nanoꞌe iu ꞌalixe sema vile noxiꞌa ta mitema noxou mamilo. \v 41 Lexe nini naꞌoxo aloxo, ne la vaikala ano ꞌo umomomo sou utaluxene la uasi. Mo lexe nini nalai noxiꞌa ta milemileli xe, ilomuxu vaikalameni uasi, la anu aloxo nesi, vaikala eni evikalanenixu ne umomomo sou utaluxene uasi.’ \p \v 42 Vaimomo ꞌo eni eneꞌe exali no lexa iou la elinga aloxo ꞌo, ‘IAUE, Lataua noxou tatila noxilo Avalaamu, nini mene naꞌoxo xaixai ane eni eneꞌe lexe aꞌoxonu ꞌo mo uxali manina. \v 43 Eni a axoxoo ꞌalai no lexa iou, ia lexe sema vuanga vile ineꞌe itau lexa, la eni avikalane aloxo ꞌo, “Eiseo, natauxenixo lexa uneꞌe mo aie.” \v 44 Xe ane imasaxa, xe imasaxa sou iieneꞌi ta kameli xe kalumo, la ane sema e nini nesosovosie lexe tatila noxilo ꞌolu semau ane.’ \v 45 Eni akalusou lingalinga noxilo uao, ia Liveka mineꞌe mixali. Mitavulenu lexa vexasou no laxasie miluꞌelai no lexa iou sou itau lexa. Xe eni eavuti la evikala aloxo ꞌo, ‘Eiseo, natauxenixo lexa sevile uneꞌe mo aie.’ \v 46 Xe ane mipasipaa ꞌo la miluꞌenu lexa vexasou no laxasie la mivikala lexe naie. La sou mitelixu sou eie. Xe miavuti la mivikala lexe eni alai mo aieneꞌi ta kamelimeni kalumo. \v 47 Xe eni elutu vaxa la etaliꞌisie, ‘Mamine ꞌenaꞌei?’ Ane miavuti la mikolinu taliꞌixeni lexe, ‘Eni mamilo ualasou lexe Betueli, eiae Naola ilee Milika ꞌiliꞌa.’ Eni elomu aloxo ne, xe eavuti la enoꞌu suva vile ka ekelelixu no kusinei xe lasa no avole tamei. \v 48 Xe eavuti la exolaꞌu tavaꞌilo voꞌuxu sou etulu no anu sou elotu mulai noxou IAUE. Evikala laixe mo eꞌiti ualasou Lataua IAUE, anu Lataua noxou tatila noxilo Avalaamu. Anu molu mupaamuxale muneꞌe noxou tatila noxilo vimou mole ane eni eneꞌe exalisie sema vuanga ꞌo sou iꞌuluxu tatila noxilo ꞌolu. \v 49 Ia ngingi alalae ꞌosi ne lexe ngingi ngamaxaꞌu alauna ulai noxou tatila noxilo mo ngaꞌoxo ꞌilixo laixe ulai noxousi, la ngavikala lamana noxilo, xe uasi la ngavikala lamana kalumo, mo sou eni atovo xavutala vile la.” \p \v 50 Xe Lavani ilou Betueli miavuti la mikolinu vaikalau itema ne aloxo ꞌo, “Nexi telavusou lexe mii ano ꞌo molu noxou IAUE Lataua, la anu umomomo sou nexi tamuli xavutala vile la uasi. \v 51 Ia Liveka ano, nanoꞌe mo nalailixe sou tatila noxine ꞌolu uꞌuluxe aloxo masaxa noxou IAUE.” \p \v 52 Xe itema sou xaixai noxou Avalaamu mulomu aloxo ne la mutangatulu muluꞌelai sou mulotu mulai noxou IAUE. \v 53 Xe muavuti la mulaasou lavuluti ane anu mutaataa no tivaxu sou mulosie Liveka. Munoꞌu mimii seꞌi loxo siliva ilou xoulu mo lavalava sou mulosie Liveka xe mulosou vimoe ilee nenu lavuluti seꞌi ane lailaixe kalumo. \p \v 54 Iloꞌa mivikala mo mulosiꞌa mimii ne mukalu, la sou anu iloꞌa ta mitemau miꞌani mo miie. Xe mukalu la milai miai. Xe mitulu no kakau, la anu muvikala lamana noxiꞌa aloxo ꞌo, “Eni emasaxa lexe alivu ulai noxou tatila noxilo.” \p \v 55 Xe Liveka vimoe ilee nenu miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Ngingi ngongiꞌa ta mitema noxine ngalai, ia Liveka ne lexe ixolu voxo mavulovexa vile, ka sou ilai.” \p \v 56 Ia anu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Mamu ngaꞌoxonexi sou taxolu la. IAUE molu musuꞌulileli mo xaixai noxilo ane muneneꞌa ꞌo. Ia ngaꞌapixo mamu, ngaꞌitaloleli mo alivu ulai noxou tatila noxilo.” \v 57 Xe aneꞌi miavuti la mivikala lexe, “Taꞌavalie ineꞌe mo tataliꞌisie ꞌo.” \v 58 La sou miꞌava Liveka milai sou mitaliꞌisie lexe, “Loxovaa, nemasaxa lexe namulinu itema ꞌo?” La ane mikolinu lexe, “Ani, eni emasaxa lexe alai.” \p \v 59 La sou nenie ilou vimoe mipalusie ilee sema tila milai sou mimulinu itema sou xaixai noxou Avalaamu iloꞌa ta mitema noxou. \v 60 Xe miavuti la mialusie no anu vaivaikala ano ꞌo, “Vivixe sema, ulai iliꞌi la tavuꞌalo misevile neniꞌa ane nini. Ulai aso vile la ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni italoxolixaꞌa ta uluaiꞌa.” \v 61 La sou Liveka iloꞌa ta sema sou xaixai noxie mitaxusou miꞌamiꞌa sou mimulinu itema sou xaixai noxou Avalaamu iloꞌa ta mitema noxou sou milai. \p \v 62 No voxo ane ne, Aisaki muꞌumesou xalee lia vile, ia no nano no xalee lia ane ne lexa iou vile a uxolu. Ilemo lexe, “Lexa Noxou Lataua Ane Mauli Muxolu Noxou Mo Umamaisilo”. Xe anu muxoxoolu ne Nexevu. \v 63 No ꞌoloꞌolovoxo no voxo ane ne, la anu mulutu sou mukilaka no tani tatatexa xe iou mulai la iou mutukumusiꞌa ta kameli ineneꞌe loxo noxou. \v 64 Xe Liveka mimaisou la mitaloxo noxou kamelie miluꞌe no lia, \v 65 xe miavuti la mitaliꞌisou itema sou xaixai noxou Avalaamu, “Itema ꞌenaꞌei e uaalanenge umumuamuaꞌi uneneꞌe ne?” Anu muxiu vaxa la muvikalane lexe, “Ua, tatila noxilo ane.” Xe ane milomu aloxo ne, la ane mipasipaa misuꞌasou iei no anu lavalava sou kisie. \p \v 66 Aisaki muneꞌe muxali noxiꞌa la sou itema sou xaixai noxou muaꞌaloxu muamuaꞌi noxou mo mimii ane muxali no anu muamuaꞌi noxou. \v 67 Aisaki muavuti sou munoꞌe miꞌunalai no taasie nenu Sala, la sou anu muꞌuluxe semau ne. Anu umasaxaie misevile mole tanutanuxe nenu la ua. \c 25 \s1 Avalaamu Musoli \p \v 1 Sala misoli la Avalaamu muꞌuluxe sema vile la, ualasie lexe Ketula. \v 2 La sou ilou mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa la ualaualasiꞌa ano ꞌo, Simulani, Iokusani, Medani, Midiani, Isivaki xe Sua. \v 3 Iokusani mupalaaneꞌi ta ꞌolu ane Seva ilou Tetan. Tetan ta ꞌolu ane mixalixaꞌa ta mitema sou tuala ne Asulu mo ta mitema ne Letusi mo ne Leumi. \v 4 Xe Midiani ta ꞌolu ta mulu ane Epa ilou Epe mo Kanoko mo Avita mo Eluda. Aneꞌi ane ne Ketula ta ꞌiliꞌilie iloꞌa ta xasixasie. \p \v 5 Avalaamu muꞌitalonu lavuluti noxou mukalusi mulai noxou ꞌolu Aisaki. \v 6 Xe no mine anu uao uxoxoolu o, la lavulavuluti seꞌi ne muitiꞌa ta ꞌolu ane noxiꞌa ta semasemau ane iliꞌi. Mulosiꞌa mukalu la mupalusiꞌa sou milai mixolu vaꞌaxu noxou Aisaki no lia xalee ane aso uxaxali utelo no anu. \p \v 7 Avalaamu muxolu mumaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tamei mo taꞌuve (175), \v 8 mole anu aululu soxu manina. Muxoxolusi xe mulapuu tauuxu kaluxu alaxu vilesisi loxo ꞌosi la musivita soxu. Anu aululu manina vile xo mumaulixu tauu ie piena misevile. Xe no voxo ane anu musoli no anu ne, la uleenu muluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli. \v 9 Ta ꞌolu tamei eiae Aisaki ilou Isimaeli mitavule sou milai miꞌasixu ne Makapela. Makapela ne muxoo no xalee mulai loxo aso uxaxali utelo no anu ne Mamule. Tei la lia xalee ane ne, Epulon liaxu. Epulon ne itemasie tuala ne Keti, momu ualasou lexe Sokaru. \v 10 \x + \xo 25:10 \xt Tav 23:3-16\x*Avalaamu molu mulotonu lia ane ne noxiꞌa ta mitema ne Keti. Milai miꞌasixu anu Avalaamu no paꞌumele semau Sala ane. \v 11 Avalaamu musoli io Lataua muavuti la mualusou ꞌolu Aisaki. Aisaki mulai muxolu ꞌalai no lexa iou vile ilemolu lexe, “Lexa Noxou Lataua Ane Mauli Muxolu Noxou Mo Umamaisilo”. \s1 Isimaeli ta ꞌOlu \p \v 12 Ioxe nanasou Isimaeli ano ꞌo. Isimaeli ne, Avalaamu mupalaanu noxie Axali semasie Aixiputo e Sala minoꞌe sou mixoo noxie sou ipalupalusie ne. \v 13 Mupalaaneꞌi la ta ꞌolu ualaualasiꞌa ano ꞌo. Musokou noxou ane laposalaxu la mulai muxali noxou soxu ane kaluxusiꞌa. Laposalaxu ane Nevaiote ka Kedaru, Atibelu, Mipusamu, \v 14 Misima, Tuma, Masa, \v 15 Kadati, Tema, Ieturu, Napisi xe Kedema. \v 16 Aneꞌi, ta mitema e mavulovexa mo mulelia tamei ne, Isimaeli ta ꞌolu ta mulu ane. Ualaualasiꞌa ne, mimoxoꞌu tuatualasiꞌa ilou tanitanixu maulixaꞌa no anu. Aneꞌi Isimaeli ta ꞌolu mixalixaꞌa ta mitema sou mata noxiꞌa vilevilesi. \v 17 Xe Isimaeli tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tatalu mo muxatele tamei (137) la sou anu musoli. Xe no voxo ane anu musoli no anu ne, la uleenu muluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli. \v 18 Ta xasoxasou iloꞌa ta ꞌilusulusunu ne milai mixolu no lia xalee no nixi ne Avila xe ne Suru no voteꞌi mulai ne Asulu ꞌalai ne Aixiputo. Aneꞌi milai mixolu vaꞌaxu noxiꞌa Avalaamu ta xasoxasou iloꞌa ta ꞌilusulusunu ane noxou ꞌolu Aisaki. \s1 Iakovo Ilou Esau \p \v 19 Avalaamu ꞌolu e ualasou lexe Aisaki, nanasou aloxo ꞌo. \v 20 Aisaki tauu iexu mulai loxo itemaxu tamei (40) la sou anu muꞌuluxe Liveka eiae Betueli ꞌolu. Betueli anu sou tuala ne Alamu no xalee ne Mesopotamia. Vimoe mulu ualasou lexe Lavani. \v 21 Aisaki muꞌuluxe semau Liveka ne, ia ipalaa uasi, la sou mulinga mulai noxou IAUE la sou ane opoone. \v 22 Opone ne la ta ꞌilie tamei a mixolu no nano, la ilou iꞌotoꞌoto. La sou ane miavuti la mitaliꞌi aloxo ꞌo, “Loxovaa ane mii ano ꞌo muxali noxilo loxo ꞌo?” Xe miavuti imasaxa lexe ilavu no anu tavaꞌu ꞌotoꞌoto noxiꞌa ta keakea tamei ne. La sou mele mitaliꞌi no anu linga noxie mulai noxou IAUE. \v 23 \x + \xo 25:23 \xt Rom 9:12\x*La sou IAUE mukolinu taliꞌi noxie aloxo ꞌo, \q1 “Ta mutuꞌu ovuxaꞌa ta mitemta tamei ane ixoxoo no nano no oponeni ne, \q2 ulai iliꞌi, la sou nini navoꞌoneꞌi, ia ulai iliꞌi la ixolu ipita uasi, ikalipalaꞌa. \q2 Vile xaviinu xe vile ne xaviinu uasi. \q2 Ane kituꞌa e uxali la uluꞌe iliꞌi ne, ulai la anu usaxilaꞌu anu ane nini navoꞌonu tei.” \p \v 24 Xe no voxo ane sou Liveka mivoꞌo, la mivoꞌoneꞌi ta ꞌilie ta vunaxaꞌa ta sema ta mulu tamei. \v 25 Ane muluꞌe tei ne, vasimolu lauolauoinu xe laxulaxusou. La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Esau. \v 26 Xe ane muluꞌe iliꞌi ne muluꞌe la avolu muteteli noxou ane muuli ne tavaꞌu uluꞌu. La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Iakovo. No tauu ie ane, ane Liveka mivoꞌoneꞌi ta ꞌilie tamei ne la Aisaki anu tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa muxatele vile (60). \p \v 27 Ta ꞌolu ta tamei ne mileme mipalea loxo ꞌo. Esau ne muxali itema vile sou paipaa manina. Mulavu laixe misevile sou uvau mii. Ia Iakovo ne anu itema vile sou uxoxoo seꞌisisi sou uꞌoleꞌole no tualasi. \v 28 Aisaki umasaxau Esau misevile xo anu uꞌosasou taataa e unonoꞌu anu uꞌoꞌou utotomu. Xe Liveka ne ane imasaxau Iakovo misevile. \p \v 29 No voxo vile la Iakovo uxuxutuxu laꞌilali seꞌi ne seꞌisisi. Xe Esau mulai mupaipaa xe muxali, la musolixu. \v 30 Xe muavuti la muvikalanu vimou Iakovo aloxo ꞌo, “Eni esolixo misevile, naitixo laꞌilali lauoinu e naxuxutuxu ne seꞌi.” La sou ane aneꞌi mimoxoꞌu Esau ualasou vile lexe Edomu.\f + \fr 25:30 \ft Edomu laaxu lexe lauoinu.\f* \v 31 Ioxe, anu Iakovo muavuti la mukolinu vaikalau Esau aloxo ꞌo, “Lexe nini nalosilo ualasine lexe nini laposalaxu ne, la sou eni aitixene laꞌilali ꞌo.” \v 32 Xe Esau muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Anu mii vile uasi. Eni a ꞌalalai sou asoli. Uala ane ne, anu mii vitanisi, umomomo sou uxalixu mii vile noxilo uasi.” \v 33 \x + \xo 25:33 \xt Eva 12:16\x*Xe Iakovo muavuti la muvikalanu vimou ne lexe, “Ia lexe nini navikala maninasou lexe nini nemasaxa manina lexe naꞌitalo uala ane ne uneꞌe noxilo.” Esau muavuti la muvikala maninasou, la sou mulosou uala ne lexe anu Iakovo anu laposalaxu. \v 34 Xe Iakovo muavuti la sou muitixu vimou Esau ne, veleti ilou laꞌilali seꞌi ane anu muxuxutuxu ne. Muꞌani mo muie mukalu, la sou mulutu sou mulai. No anu xavutala ane Esau mumulinu sou muxexeenu ualasou lexe anu laposalaxu mulai noxou vimou ne, anu lamana lexe anu uala ane ne, anu mii vitanisi noxou anu Esau. \c 26 \s1 Aisaki Ilou Avimeleki \p \v 1 Tauu vile sou soli muxali ne Kanani la loxo ane muxali no tauu ane Avalaamu muxoxoolu ꞌo, la sou Aisaki mulai noxou Avimeleki, anu tatananu tuala noxiꞌa ta Pilistia no tuala tila ne Xelalu. \v 2 IAUE mupalaꞌa noxou no voxo ane ne la muvikalanu aloxo ꞌo, “Naluꞌelai ne Aixiputo uasi, naxolu no xalee lia ane eni melo avikalaneni sou naxolu no anu. \v 3 \x + \xo 26:3 \xt Tav 22:16-18\x*Naxolu no lia xalee ane ne la eni kalumo axolu noxine mo aalusine. Lia xalexalee ano ꞌo eni alosinge ngongiꞌa ta ꞌiline mo ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ukalusi, aloxo ꞌo eni elemolu lamana noxou mamine Avalaamu. \v 4 Eni axalixaꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xaisxasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ixali tavuꞌalo loxo ta oto teitexi no loxotolo. Mo sou aꞌitalonu lia xalexalee no anu lia lololinu ano ꞌo noxiꞌa. Xe ulai iliꞌi, la eni aalusiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi no anu voteꞌi vilesisi. Voteꞌi ane ne, nini ta xasixasine iloꞌa ta ꞌilusulusuneni, \v 5 xo Avalaamu anu mulomuxo mo mumulinu masaxa noxilo mo vaivaikala noxilo laixe mukalusi. Tavaꞌu aloxo ne, la sou ane eni aꞌoxonu ꞌilixo laixesi ulai noxine.” \v 6 Aisaki mulomusou vaivaikala lamana noxou IAUE mukalu, la sou anu muxolu ane ne Xelalu. \p \v 7 \x + \xo 26:7 \xt Tav 12:13; 20:2\x*Xe no voxo ane ta mitema sou tuala tila ne Xelalu mitaliꞌisou sie semau Liveka ne, la anu muvikalaneꞌi lexe, Liveka ne, anu semau uasi, vimou ane. Muxavutala lexe utalumeieꞌi ilou aloxo ne xo loxo io anu upalaꞌalixe lexe anu semau ane, la aneꞌi ivau. Xo ane Liveka ne iei lailaixe misevile. \p \v 8 Aisaki muxoxoolu no xalee tuala ane ne maxuveeni misevile, xe no voxo vile la Avimeleki tatananu tuala noxiꞌa ta Pilistia mutulu no aitenga sou atume no taasou la iou mulaiiou Aisaki mine usaꞌasaꞌavunoxe Liveka. \v 9 Avimeleki mumaisou Aisaki aloxo ne mukalu, la muꞌavalou mulai noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, “Aisaki, vaimomo ꞌo eni elavu, sema e ngongou ngaxoxoolu ne, nini semameni ane, ia loxovaa la nini nevikala lexe nini vivine sema ane?” Xe Aisaki muavuti la mukolinu taliꞌi noxou Avimeleki aloxo ꞌo, “Eni xavutalaxeni muꞌume xo loxo ꞌo io maasi xe eni apalaꞌalixe lexe ane semaxe ane, la ta mitema ineꞌe ivelo asoli io sou ineꞌe inoꞌe la ilai iꞌuluxe.” \p \v 10 Xe Avimeleki muavuti, la muvikalanu aloxo ꞌo la, “Nini nesusu toxoxaꞌa. Lexe itema vile noxixe ꞌo ilee semameni miai, la anu susu ane vaikalasou utelo noxixe. Ia ano ꞌo ne uasi, anu susu ane muxali no nano ꞌo ne, vaikalasou utelo ane noxinesi.” \v 11 Xe iliꞌi la sou anu Avimeleki ne molu muavuti sou muvikala pekiaꞌu sou mupeletotosiꞌa ta mitema noxou mukalusi. Muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Lexe itema vile uꞌoxo susu vile noxou itema ano ꞌo ilee semau, la tavaꞌu itema ane ne mo usoli.” \p \v 12 Aisaki muxoxoo ne xe iliꞌi la sou muxaxai sou mutounu laꞌilali seꞌi muluꞌe no lia no xai ane anu muxaisou ne. No tauu ie ane ne, laꞌilali no xai ane ne, temanu piena misevile, xo IAUE mualusou anu Aisaki. \v 13 Aisaki muxali loxo itema tila vile maninasou lavuluti tavuꞌalo mo lavulutiu muꞌokiꞌoki tani manina. \v 14 Anu itema vile toxoxaꞌa manina. Ta sipsipou iloꞌa ta kau mo ta mitemau sou ixaxaixu ne tavuꞌalo misevile, la sou ta Pilistia oponeꞌi masuau. \v 15 Xe miavuti la lexa taxataxasou e ta mitema sou xaixai noxou momu Avalaamu miꞌasou mine anu Avalaamu uxoxoolu ne, misovosovolou mukalusi no anu lialia. \p \v 16 Xe Avimeleki muavuti la muvikalanu Aisaki aloxo ꞌo, “Eni emasaxa lexe nini naxoo no lia ꞌo la uasi. Naxexesou tualasixe ꞌo mo nalai naxoo vaꞌaxu, xo nexi tamomomo noxine la uasi. Nini xavineni misevile.” \v 17 Aisaki mulomu aloxo ne mukalu, la mulutu sou mulai. Mulai xoo la muꞌilii tualasou alavua no vanunu ne Xelalu ne sou mutulusou taasou ane. \v 18 Tatei la Avalaamu muxoxoolu ane, mo muꞌasou lexa iou sou miie no anu, ia iliꞌi no anu soli noxou la ta Pilistia misovolou lexa taxataxasou ne mukalusi. Ia Aisaki mulutu xe mulai muxolu ane, la anu muꞌasou lexa taxataxasou ne la. Muꞌasou mukalu la mumoxoꞌu ualaualasiꞌa aloxo momu mumoxoꞌu no anu tei. \p \v 19 Alaxu vile la ta mitema sou xaixai noxou Aisaki miꞌasou lexa iou vile no vanunu e aneꞌi milai mixolu no anu ne. \v 20 Xe ta mitema sou isaxisaxilaꞌa ta kau ne Xelalu ne miavuti la iloꞌa ta mitema sou isaxisaxilaꞌa ta kau noxou Aisaki miꞌotosou lexa iou ane ne. Ta mitema sou isaxisaxilaꞌa ta kau ne Xelalu miavuti la mivikala lexe, “Lexa iou ane ne, nexi naꞌanexi.” Xe iliꞌi la sou Aisaki mumoxoꞌu lexa iou ane ne lexe, “ꞌOtosou”. \v 21 Ioxe, ta mitema sou xaixai noxou Aisaki miavuti la miꞌasou xaꞌa lexa iou vile la. Xe iliꞌi la ꞌotoꞌoto muxali no anu la. La sou Aisaki mumoxoꞌu lexa iou ane ne lexe, “Ulua”. \v 22 Xe Aisaki muavuti la musukusou xalee lia ane ta mitema sou xaixai noxou miꞌasou lexa iou no anu ne, ia musuku mulai no xalee vile sou muꞌasou lexa iou vile alavua la. Xe mumalei la ta mitema iꞌotosou uasi, la mumoxoꞌu lexa iou ane ne lexe, “Xoluxolu laixesi”, xo anu muvikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo IAUE mulosinge tuala laixe sou taxolu laixesi no anu, mo ulai iliꞌi la nenge mimii tavuꞌalo ne anu molu ulosinge no anu xoluxolu noxinge no anu lia xalee ano ꞌo.” \p \v 23 Xe iliꞌi la anu Aisaki mutelai ne Beru-seva. \v 24 Xe no ꞌolovoxo la IAUE mupalaꞌa noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni Lataua noxou mamine Avalaamu. Naꞌume mamu, xo eni axoo noxine, mo aalusine mo sou ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni ixali tavuꞌalo xo eni emasaxau itema sou xaixai noxilo Avalaamu misevile.” \v 25 Aisaki muavuti la muvalovalo no anu lavoꞌo sou mutauuxu navu sou muꞌelaxaꞌa ta sipsip sou mulinga no anu IAUE ualasou noxou IAUE. Xe muavuti la muꞌilii tuala sou mutulusou taasou no xalee lia ane ne. Xe ta mitema sou xaixai noxou miavuti la miꞌasou lexa iou vile kalumo a no xalee lia ane ne. \fig |alt="sheep as burnt offering on alter" src="LB00255B.TIF" size="col" loc="Gen 26:25" copy="Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="Tavaꞌu 26:25" \fig* \p \v 26 \x + \xo 26:26 \xt Tav 21:22\x*No voxo vile la Avimeleki molu no tuala ne Xelalu sou mulai mumaisou Aisaki, la eiae Ausate e anu itema vile sou ulolosou Avimeleki xavuxavutala mo Pikolu anu itema vile toxoxaꞌa sou uuli noxiꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou Avimeleki ne ilou mimulinu sou milai noxou Aisaki. \v 27 Iloꞌa mimuamuaꞌi xe milai mixali noxou Aisaki la mutaliꞌisiꞌa aloxo ꞌo, “Tatei la ngelavixo la ngekusailo la exexeesou liangenge, ia loxovaa la ngingi ane a nganeꞌe ngaxali noxilo ꞌo la?” \v 28 Xe aneꞌi tatalu ne miavuti la mikolinu taliꞌiiou aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo nexi telavu lexe IAUE anu a uxoo noxine. La sou nexi temasaxa lexe nenge nengeꞌa tasakii xavutala vile no nixi noxinge nengeꞌa. \v 29 Xavutala ane nenge nengeꞌa tasakiinu ꞌo aloxo ꞌo, Mamu nini naꞌoxo masua uneꞌe noxixe xo nexi taꞌoxo masua noxinge uasi. Nexi teꞌoxo laixesi mulai noxingesi. Mo no voxo ane nini neꞌumesou lianexe, la nexi iexi muvaxainesi mole nelai opoone lelemesousi, ia laꞌiaxene uasi. La sou nexi temaisou lexe IAUE musuꞌulineni laixe misevile.” \p \v 30 Xe Aisaki muavuti la muꞌoxoxaꞌa laꞌilali toxoxaꞌa sou miꞌou xe miie. \v 31 Iloꞌa miai xe miꞌemo la iloꞌa mixalixu masaxa vile toxoxaꞌa lexe usoko ane vaimomo mo ulai utalo iliꞌi ne aneꞌi iloꞌa xoluxoluxaꞌa vilesisi. Misakii xavutala ane ne mukalu, la Aisaki musaxaneꞌi sou milai, ia oponeꞌi muai seꞌisisi. \p \v 32 No anu voxo ane nesi la ta mitema sou xaixai noxou anu Aisaki ne mineꞌe mixali noxou la mivikalanu aloxo ꞌo, “Nexi teꞌasou lexa iou vile la lexa muxali mutelo no anu.” \v 33 Xe Aisaki muavuti la mumoxoꞌu lexa iou ane ne lexe, “Seva (tavuꞌalo)”. La sou musoko no voxo ane ne mole muneꞌe vaimomo ꞌo ne, aneꞌi mimoxoꞌu tuala ane ne lexe Beru-seva. \p \v 34 Ioxe, Esau tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu tamei (40), la muꞌuluxe eiae Iudi, Beri ꞌolu sema. Beri anu itemasie Keti. Xe muavuti la muꞌuluxe Basemati, eiae Eloni ꞌolu. Eloni kalumo anu itemasie Keti. \v 35 Aisaki ilee Liveka ixoxolu xe ieꞌi uvavaxaiꞌa ta sema tamei ne la, taneꞌi navuxuiꞌa misevile. \c 27 \s1 Aisaki Mualusou Iakovo \p \v 1 Aisaki mumaulixu tauu ie piena misevile mole anu aululu manina. Iou ne isivoxo mole umamalei la ua. No voxo vile, la anu muꞌavalou ꞌolu laposalaxu Esau muneꞌe noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, “Esau, ꞌalixeni. Nini ꞌava?” La Esau mukolinu la muvikala lexe, “O! Eni a axoxoolu ꞌo.” \v 2 Xe momu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “ꞌAlixeni, eni a amitema tila mukalu, mole eni alavusou voxo ane sou eni asoli no anu uasi. \v 3 La sou eni emasaxaine lexe nanoꞌu pasikomeni ilou tavimeni mo nalai napaipaa mo navau xenixo miposi. \v 4 Xe naxali la naxutulalaꞌu ukalu la naxutuxu xenixo laꞌilali tuꞌaxu lailaixe loxo nexutuxu eꞌou. Laꞌilalixo ne uxutu ukalu la nanoꞌu uneꞌe noxilo. Eni aꞌou ukalu xe iliꞌi la sou eni aalusine kaluxusou ka sou eni asoli.” \p \v 5 No voxo ane Aisaki upepelaꞌu ꞌolu Esau aloxo ne la Liveka a ilolomu. Xe Esau mulutu la mulai mupaipaa. \v 6 Xe ane Liveka milomu aloxo ne xe milutu la milai mivikalanu ꞌilie Iakovo aloxo ꞌo, “ꞌAlixeni, nalomu. Alalae se ꞌo elomusou mamine upepelaꞌu ꞌolu Esau aloxo ꞌo, \v 7 ‘Nalai napaipaa mo navau xenixo miposi mo naxutuxu xenixo laꞌilali tuꞌaxu lailaixe loxo nexutuxu eꞌou. Xe aꞌou ukalu la sou eni aalusine kaluxu no talaxu IAUE ka sou eni asoli.’ \v 8 ꞌAlixeni, nalomu noxilo. Mii maꞌia ane avikalanenixu lexe naꞌoxo alalae ꞌo, la namulinu vaikalaxenisi mo naꞌoxonu. \v 9 Nalai no kalesiꞌa ta mee ꞌole mo nanoꞌa tamei ta lailaixe ane uao ileleme utetelo o mo ineꞌe axaumusiꞌa, xe axutuxuxou mamine laꞌilalixu e umasaxau utotomu, \v 10 la sou nanoꞌu ilou ulai noxou sou uꞌou, la sou anu ualusine xe iliꞌi la sou anu usoli.” \p \v 11 Ia Iakovo soxu ne muavuti la muvikalane nenu aloxo ꞌo, “Atie, nini nelavu lexe Esau ne anu vasimolu laxulaxusou, ia eni ꞌo ne, vasimelo muvelisi. \v 12 Loxo ꞌo io anu uvavaꞌou vasimelo xe ukasilo, la anu ulavusi lexe enisi ane aꞌoxo loloxu ne, la uꞌoxo masualeli io ualusilo ua.” \p \v 13 Xe nenu miavuti la mikolinu vaikala aloxo ꞌo, “Mii masua maꞌia ne uneꞌe utelo ane noxilo eni anenine ꞌo, ia nalaisi mo naꞌoxo mii e elemolu noxine.” \p \v 14 Anu mulomuxu vaikalaie nenusi mole mulai munoꞌa ta mee loxo nenu mimasaxaiꞌa la muneꞌeneꞌi noxie sou miꞌoxo xou momu laꞌilali tuꞌaxu lailaixe loxo anu mumasaxau. \v 15 Liveka mixutuxu laꞌilali ne mukalu, la milai minoꞌu Esau tokolomou lailaixe e muai no taasiꞌa ne sou mitoxuꞌu ꞌilie Iakovo no anu. \v 16 Xe minoꞌu mee sosou, ia laxulaxusou ka misakisakii muvaxa no avolu xe no xolanu xo tokolomou vimou e mutaa ne, utaluxu xolanu uasi. \v 17 Xe miavuti la misulu veleti muvaxa noxou sou munoꞌu ilou laꞌilali tuꞌaxu lailaixe mulai noxou momu. \p \v 18 Mumuamuaꞌi xe mulai muxali noxou momu la muvikala aloxo ꞌo, “Mamilo o!” “Maꞌia?” Momu mutaliꞌi mulivu mulai noxou aloxo ne. Xe momu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Ngingi ta ꞌaliꞌalixe ne tamei, ia ꞌenaꞌei noxinge ngongou ane uneꞌe uꞌavalilo ꞌo?” \v 19 Xe anu Iakovo muavuti la mukolinu momu aloxo ꞌo, “Eni Esau, ꞌiline laposalaxu. Natulu mo natalupexa mo naꞌou laꞌilalixene enoꞌu muneꞌe noxine ꞌo. Xe ukalu la sou naalusilo.” \p \v 20 Xe Aisaki muavuti la mutaliꞌisou, “ꞌAlixeni, nepalea loxovaa?” Iakovo mukolinu la muvikalanu momu lexe, “Lataua IAUE noxine musuꞌulileli la sou eni exalisou palea.” \v 21 Xe Aisaki muavuti la muvikala lexe, “ꞌAlixeni, nasuku uneꞌe ꞌalai mo sou eni akasine mo axamulinu vasimene. Loxovaa nini Esau manina?” \v 22 Iakovo muavuti la musuku mulai ꞌalai noxou momu sou mukasou sou muxamulinu vasimolu. Xe muavuti la muvikalanu ꞌolu aloxo ꞌo, “Xolineni loxo Iakovo xolinu, ia avone maumautunu ꞌo examulinu la laxulaxusou loxo noxou Esau.” \v 23 Muvikala aloxo ne, ia utongonu uasi xo vasimolu ne laxulaxusou loxo Esau. Xe muavuti, la lexe ualusou la ua, \v 24 muavuti la mutaliꞌisou la, “Loxovaa, nini Esau manina?” La anu mukolinu lexe, “Ani, eni manina.” \p \v 25 Xe Aisaki muavuti la muvikalanu ꞌolu aloxo ꞌo, “Ioxe, nanoꞌu laꞌilali seꞌi e nexutuxu ne uneꞌe mo aꞌou. Xe ukalu la sou aalusine.” Iakovo muavuti la munoꞌu laꞌilali ne mulai noxou momu sou muꞌou. Munoꞌu xou uaini lumamo sou muiemolu kalumo. \v 26 Xe iliꞌi la sou Aisaki muvikalanu ꞌolu aloxo ꞌo, “ꞌAlixeni, nasuku uneꞌe ꞌalai noxilo mo naꞌaulaxo mo natimunu xaleleli.” \v 27 \x + \xo 27:27 \xt Eva 11:20\x*Iakovo muavuti la musuku mulai ꞌalai manina noxou momu paꞌumolu sou muꞌaulaxu xe mutimunu momu xalenu, la momu mutumaꞌu tokolomou la tumaꞌu lailaixe misevile, la sou mualusou. Muvikala aloxo ꞌo, \q1 “ꞌAlixeni tokolomou ilou vasimolu ꞌo tumatumaꞌu lailaixe \q2 loxo xai vile IAUE mualusou. \q1 \v 28 Laixe Lataua molu ulosine ta oto kuiꞌa sou usilisou liaxene \q2 mo sou liaxene ne utuxu piena la laꞌilalixene uleme laixe. \q2 Anu molusi uitixene laꞌilali ilou uaini piena. \q1 \v 29 \x + \xo 27:29 \xt Tav 12:3\x*Ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi ne ixali loxo \q2 ta mitema sou xaixai noxinesi. \q2 Mo ta mitema sou xalexalee tuatuala neꞌeineꞌei ne ixolu no lia no laaxenesi. \q2 Ta viivine ne ixolu no laaxenesi. Nini menesi nasaxilaꞌa. \q2 Aneꞌi kisiꞌa ane nini. Mo nenine ta xasixasie iloꞌa ta ꞌilusulusune \q2 aneꞌi kalumo ne aloxo ne. \q2 Ulai xe ta mitema imasaxa lexe ilingau Lataua sou \q2 ulosine tuꞌumaxu sou uꞌoxo masuaneni, \q2 la anu mii ane ne ulivuiꞌa la. \q2 Xe aneꞌi ane imasaxa lexe Lataua uꞌoxo laixe noxinesi mo ualusine, \q2 la anu Lataua kalumo uꞌoxo laixe noxiꞌasi mo ualusiꞌa kalumo.” \p \v 30 Xe Aisaki mualusou Iakovo mukalu mo mulaa mulai, io iliꞌi se la, la Esau e mulai mupaipaa xou momu ꞌole mulivu muxali. \v 31 Anu kalumo muxutuxu xou momu laꞌilali tuꞌaxu lailaixe mo anu a uneneꞌe noxou. Muꞌunalai noxou momu la muvikalanu aloxo ꞌo, “Mamilo, natulu mo natalupexa mo naꞌou laꞌilalixene o seꞌi. Enoꞌu muneꞌe sou lexe naꞌou ukalu la sou naalusilo.” \v 32 Xe momu muavuti la mutaliꞌi, “Nini ꞌenaꞌei ne?” “Ua, eni Esau e ꞌiline laposalaxu o.”, anu Esau mukolinu taliꞌiiou momu aloxo ne. \p \v 33 Xe Aisaki mulomu aloxo ne la mukuluke, la vasimolu muꞌoloꞌolo. Xe muavuti la mutaliꞌi, “Ia ꞌenaꞌei e muvau miposi mo munoꞌu laꞌilali muneꞌe enoꞌu ꞌo? Nini naxali uao ia eni eꞌou laꞌilali ne, mo alu kaluxusou ane elosou ne. Alu ane ne, uxolu noxou aloxo ne xo anu naꞌu mukalu.” \v 34 Xe Esau mulomu aloxo ne la laꞌiaxu misevile. La sou mutaloxu iii mii e toxoxaꞌa loxo ꞌo, sou mutama. Xe muavuti la muvikala tamatama mulai noxou momu aloxo ꞌo, “Naalusilo kalumo, eni kalumo naalusilo, mamilo soxu!” \v 35 Momu muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Vivine ane muneꞌe mukalavoileli o. Mo alu lexe eni aalusine no anu ane munoꞌu ne.” \p \v 36 \x + \xo 27:36 \xt Tav 25:29-34\x*Xe Esau muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Mukalavoileli alaxu vile ka tameisou ano ꞌo la. Uala ane Iakovo ne, laaxu mumomomo noxou manina. Eni ꞌo ne, eni laposalaxu, ia anu muneꞌe mukalavoileli la munoꞌu uala laposalaxu ne mulai noxou. Ka uneꞌe uꞌumenu alusilo ꞌo la. Ia loxovaa, alu sevile la sou naalusilo no anu la uasi?” \v 37 Xe momu muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni emuxaxu lexe anu uxali loxo tila noxine ne, mo ta minuminu ne ulai iliꞌi la ixolu loxo ta mitema sou upalupalusiꞌa noxou. Mo evikalanu lexe ulai iliꞌi la laꞌilalixu tavuꞌalo misevile, mo uaini kalumo. Ia ꞌalixeni, eni mii vile la sou alosine la uasi.” \p \v 38 \x + \xo 27:38 \xt Eva 12:17\x*Xe Esau muavuti la mulingau momu la, “Mamilo, lexe alu noxine vile a uxoo noxine o, la naalusilo no anu. Naalusilo kalumo.” Aliko soxu ꞌo mutaloxu iii sou mutama alaxu vile la noxou momu. \v 39 \x + \xo 27:39 \xt Eva 11:20\x*Xe momu muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, \q1 “Ulai iliꞌi la liaxene ne, lia laixe uasi. \q2 Natounu laꞌilalixene la uleme laixe uasi. \q2 Mo ta oto kuiꞌa umomomo sou usilisou xaixene uasi. \q1 \v 40 \x + \xo 27:40 \xt Tav 36:8; 2Ta 8:20\x*Visomeni uulaxuneni no anu voxo ane lexe nini naꞌoto sou nakamulinuxene laꞌilali. \q2 Vivine ne anu tila noxine. \q2 Nini naxoo no laaxu sou anu upalupalusine sou naꞌoxoꞌoxo mixumixu. \q2 Ia ulai iliꞌi la nini laꞌiaxene, la anu umomomo sou usaxilaꞌine la ua.” \s1 Iakovo Uꞌume Ulai Noxou Lavani \p \v 41 Ia Esau ne laꞌiaxu mo tanu masuau Iakovo misevile, xo momu mualusou laixe, ia anu uasi. Xe muxoxoolu la xavutalau ukakamuli voteꞌi sou uvau vimou. Xe muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “ꞌAlaꞌalai sou mamilo asou usoli. Usoli ukalu mo taꞌasixu xe iliꞌi la sou eni avau vivilo Iakovo ne.” \p \v 42 Xe Liveka neniꞌa ilou milomu aloxo ne la mikalaa anaxeu ꞌilie Iakovo sou muneꞌe noxie. Muneꞌe muxali la ane mivikalanu aloxo ꞌo, “Nalomu, vivine Esau laꞌiaxu mo umasaxa lexe uvene nasoli. \v 43 Nalomu mo naꞌoxo aloxo eni alemolu noxine o. Nalutu ane alalae ꞌosi mo naꞌume ulai noxou iameni Lavani, eni vivilo, anu a uxoxoolu ne Alani. \v 44 Nalai naxoo noxou ne mo lexe vivine tanu lelemesou \v 45 mo lexe iou siꞌisou mii e neꞌoxo noxou, la sou eni apalusou vile sou ulai unoꞌine uneꞌeneni. Xo eni amasaxa lexe ngingi ta ꞌalixe tamei ꞌo mamu ngakalu no voxo vilesisi.” \v 46 Alaxu vile la Liveka mivikalanu mulue Aisaki aloxo ꞌo, “Eni amamaisiꞌa Esau ta semasemau tamei ꞌo la opoleli laixuiꞌa uasi, mo etotosa noxiꞌa. Male lexe Iakovo kalumo uꞌuluxe sema vile noxiꞌa ta Keti la, la male eni ne asolisi.” \c 28 \p \v 1 Xe Aisaki muavuti la muꞌavalou ꞌolu Iakovo mulai noxou sou mualusou la muvikalanu pekiaꞌu aloxo ꞌo, “Mamu naꞌuluxe semasie Kanani vile. \v 2 Nalai ne Mesopotamia no tuala noxou xasine mo sou naꞌuluxe sema vile lai ne, iameni Lavani ꞌolu. \v 3 Lataua anu xaviinu misevile, molu uxolu noxine mo molu ualusou taulaꞌixene mo molu ulosine ta ꞌiline tavuꞌalo mo sou ulai iliꞌi la ta mitema tavuꞌalo no xalexalee tuautala neꞌeineꞌei ne mamiꞌa ane nini. \v 4 \x + \xo 28:4 \xt Tav 17:4-8\x*Anu molusi ualusinge ngongiꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni aloxo anu mualusou Avalaamu. La sou ulai iliꞌi la nini natatananu lia ane nini nexoo no anu ꞌo. Lia ano ꞌo Lataua muꞌitalonu noxou Avalaamu.” \v 5 Aisaki muvikalanu ꞌolu Iakovo aloxo ne mukalu la mupalusou sou mulai ne Mesopotamia noxou Lavani. Lavani momu ane Betueli. Anu itemasie Alamu. ꞌOlu sema ane Liveka, eiae Iakovo ilou Esau neniꞌa. \p \v 6 No voxo ane Esau mulomu lexe momu Aisaki mualusou vimou Iakovo mo mupalusou mulai ne Mesopotamia sou ulai uꞌuluxe sema vile lai ne, la anu mulavu kalumo lexe no voxo ane anu Aisaki mulingau Lataua sou uxoo noxou Iakovo, la anu mupelaꞌu lexe mamu ulai iliꞌi la uꞌuluxe sema vile ne Kanani. \v 7 La mulavu kalumo lexe vimou Iakovo mulomuxu vaikala noxiꞌa momu ilee nenu la sou ane anu mulai ne Mesopotamia ne. \v 8 Tavaꞌu aloxo ne la sou anu Esau mulavu lexe momu Aisaki umasaxaiꞌa ta semasie Kanani uasi. \v 9 Ioxe, anu soxu muavuti la mulutu mulai noxou Isimaeli e Avalaamu ꞌolu iloꞌa ta ꞌolu. Mulai muxolu ane la sou muꞌuluxe sema vile la. Ualasie lexe Makaleti, Isimaeli ꞌolu. Vimoe mulu ualasou lexe Nevaiote. \s1 Iakovo Muaipiepiena ne Veteli \p \v 10 Iakovo mulutu ne Beru-seva sou mulai ne Alani, \v 11 la mumuamuaꞌi xoo mole anu asou ꞌoloꞌolovoxo. Mumuamuaꞌi mulai xe aso mulolo, la muxali no lia xalee vile, la mutalupexa sou muai ane. Muavuti la munoꞌu lavoꞌo vile sou mutixalaxu. \v 12 \x + \xo 28:12 \xt Ioa 1:51\x*No ꞌolovoxo, la muaipiepiena lexe mumaisou teetelo vile mutulu no lia la mulai muxali avile teitexi no loxotolo, mo ta angelo noxou Lataua iluluꞌe itetelo no anu. \fig |alt="Jacob dreaming of angels on ladder" src="CO00683B.TIF" size="col" loc="Gen 28:12" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Tavaꞌu 28:12" \fig* \v 13 \x + \xo 28:13 \xt Tav 13:14-15\x*Xe iou muvaxa la mumaisou Lataua muneꞌe mutulu no paꞌumolu. Xe muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Eni IAUE, Lataua noxou Avalaamu ilou Aisaki. Ulai iliꞌi la eni alosinge ngongiꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni lia ane nini naai no latanu ꞌo. \v 14 \x + \xo 28:14 \xt Tav 12:3; 22:18\x*Ta ꞌiliꞌiline iloꞌa ta xaisxasine mo ta ꞌiluꞌilusuneni ne itiitisiꞌa uxali tavuꞌalo loxo lialia no lia ꞌo. Xe ulai iliꞌi, la sou aneꞌi isukusukunu pilipilixasou lialiaxaꞌa ꞌo ulai umomoxu atume iou tamiꞌa o sou ilai ixolu no anu. Eni aalusiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi no anu voteꞌi vilesisi. Voteꞌi ane ne, nini ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni. \v 15 Mo nalomu la, eni axolu noxine mo asaxilaꞌine no anu muamuaꞌixene no xalexalee tuatuala ane nini nalai no anu. Xe iliꞌi, la alivulixene uneꞌe no lia ꞌo. Umomomo sou eni aꞌumesine uasi, axoo noxine mo sou mimii e eni elemolu lexe eni aꞌoxo noxine ne uxali maninasou.” \p \v 16 Aliku ꞌo mukuluke xe mutulu la mutalupexa xe tanu tema, la sou muvikala aloxo ꞌo, “Manina, IAUE a uxoo no lia xalee se ane eni eai mo ane axoxoo no anu ꞌo, ia eni alavusou uasi.” \v 17 Mumamaꞌu misevile, la sou muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Eni emamaꞌu misevile xo tuala ano ꞌo, iou vilemo. Anu Lataua taasou ano ꞌo, mo aitengasou ane mukisi mulai teitexi no opo loxotolo e emaisou ꞌo.” \p \v 18 Muai ne xe mutulu no kakau no sivo, la munoꞌu lavoꞌo e mutixalaxu no ꞌolovoxo sou mulaanu muluꞌelai no lia, loxo atola sou sosovo. Mutulusou mukalu la munixiꞌu ovu vile lexaxu no latanu sou musosovosou tani ano ꞌo lexe Lataua naꞌu. \v 19 Xe iliꞌi, la sou mumoxoꞌu lia xalee ane lavoꞌo kisou mutulu no anu ne lexe Veteli. Tei la ilemolu tuala xalee ane ne lexe Lusu. \v 20 Xe Iakovo muavuti la mupalaꞌalixu tanu mulai noxou Lataua, la muvikala aloxo ꞌo, “Lexe nini naxoo noxilo mo nasaxilaꞌilo no anu muamuaꞌi noxilo ano ꞌo, mo naitixo laꞌilali ilou tokolomo \v 21 mo lexe eni alivu mo alai axali noxou mamilo taasou, la sou nini Lataua noxilo manina. \v 22 Lavoꞌo kisou e eꞌasixu ne, anu sosovo lexe nini taasine ane. Xe ulai iliꞌi la mimii maꞌimaꞌi ane nini nalosilo mo naitixo ne, eni akalipalaꞌanu la nini naꞌa nini paꞌusou sevile loxo vile no anu mavulovexa ane eni alosine ulivu ulai noxine.” \c 29 \s1 Iakovo Muxali Noxou Iau Lavani \p \v 1 Iakovo muvikala aloxo ne sou mupalaꞌalixu tanu mulai noxou Lataua mukalu, la sou anu muavuti sou musokou muamuaꞌi noxou sou ulai. Mumuamuaꞌi ne, la mulalai aloxo no xalee lia ane aso uxaxali utetelo no anu. \v 2 Mumuamuaꞌi mulalaisi xe musuꞌa iou loxo ꞌosi la mumaisiꞌa ta sipsip laꞌoluxaꞌa tatalu ane misuꞌa laꞌoluxaꞌa miai mixaliliiou iou lexa vile. Ta sipsip ne, mineꞌeneꞌi sou iieneꞌi ane, ia mineꞌeneꞌi la iieneꞌi palea uasi xo lavoꞌo toxoxaꞌa te ipipalopaloꞌu sou uxexesou taxa e lexa uxaxali utelo no anu ne uao. \v 3 Ta mitema sou isaxisaxilaꞌa kalumo a ixoxoomaieꞌi. No voxo ane sou ta mitema sou isaxisaxilaꞌa ta sipsipiꞌa ineꞌe sou iieneꞌi, la aneꞌi ipipaloꞌu lavoꞌo to ne uxexesou lexa iou sou ta sipsipiꞌa iie. Xe ukalu la sou aneꞌi ipipaloꞌu ulivu no tanixu la. \v 4 Iakovo mumuamuaꞌi musuku mulai ꞌalai manina noxiꞌa sou mutaliꞌisiꞌa aloxo ꞌo, “Ta vivilo, ngingi sou tuala neꞌei?” Aneꞌi mikolinu la mivikala lexe, “Nexi sou tuala ne Alani.” \v 5 Xe anu muxiu vaxa la mutaliꞌisiꞌa la, “Ia ngingi ngelavusou itema e ualasou lexe Lavani o? Eiae Naola ꞌolu.” “Ani, nexi telavusou.” Aneꞌi mikolinu aloxo ne. \v 6 Xe muavuti la mutaliꞌisiꞌa la aloxo ꞌo, “Ia loxovaa, anu laixenusi?” “Ani, anu laixenusi. Namalei, ꞌolu sema Lakeli ane ineneꞌeneꞌi ta sipsip noxou ꞌole.” Aneꞌi mikolinu aloxo ne la. \v 7 Xe anu muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Aso a uao teitexi ꞌo mo umomomo sou ngingi ngalivulixaꞌa ta sipsip ilai no nano no taasiꞌa palea uasi, ia nganavaa e ngaieneꞌi palea mo sou ukalu la ngalailixaꞌa sou iꞌani iaꞌeiaꞌe ua o?” \v 8 Xe aneꞌi miavuti la mivikalanu lamana aloxo ꞌo, “Nexi talavusou taꞌoxo loxo ne uasi. Nexi taxoomaieꞌi ta menexixe mo lexe aneꞌi ixalixaꞌa ta sipsipiꞌa no lexa iou ꞌo ukalusi, la sou nexi tapipaloꞌu lavoꞌo uxexesou lexa ꞌo taxanu, la sou ta sipsipmexi ꞌo ne, iluꞌe sou iie alaxu vilesisi.” \p \v 9 Anu Iakovo iloꞌa aneꞌi ane miuli mineꞌe no lexa iou ne, ivivikala ia Lakeli ane mipasipaa mo mineꞌe mixalixaꞌa mamie ta naꞌu ta sipsip no lexa iou ne. Xo ane ilavusou isaxisaxilaꞌa ta sipsip noxou mamie. \v 10 Xe aliku ꞌo iou muvaxa loxo ꞌo la iau ꞌolu ane mineꞌeneꞌi ta sipsipou ꞌo, xe muavuti la molu mulai sou mupipaloꞌu lavoꞌo muxexesou lexa iou sou muieneꞌi. \v 11 Xe muavuti la mutimunu xalene tei ꞌo sou muvikala “aso laixe” mulai noxie mo mutaloxu tama xo anu muꞌosasie. \v 12 Xe iliꞌi la sou muvikalane lamana, “Eni vivilo tavuna ane nini ꞌo, iaxe ane mamine Lavani ne, xo mamine vimou sema e ualasie lexe Liveka, ane eni atie.” Xe sema ꞌo miavuti no lia ꞌo la ane miiave milai noxou mamie sou miaꞌalou. \v 13 Lavani mulomu lexe iau ane muneꞌe muxali ꞌo xe, muavuti la muiave mulai mualaxu sou muꞌosasou. Muavuti vaxa la muꞌaulaxu ka mutimunu xale. Xe mukasi vaxa no avolu la munoꞌu muꞌunalailixu no taasou. Xe iliꞌi, la sou anu muvikalanu iau lamana noxiꞌa momu ilee nenu mo vimou, xe muaꞌalouxu mimii ane muxali noxou no anu muamuaꞌi noxou. \v 14 Xe Lavani mulomu noxou iau aloxo ne xe mukalu, la muvikala aloxo ꞌo, “Manina musuku, nini ne noxilo manina. Nenge nengei ienge lavoꞌo vilesisi.” La sou Iakovo muxoo noxou iau ne, soꞌio vile. \s1 Iakovo Muꞌuluxaꞌa Lea Ilee Lakeli \p \v 15 Xe no voxo vile, la Lavani muvikalanu Iakovo, “Nini naxoxoo noxilo ꞌo sou nasuꞌusuꞌulilelixu mixomixo vitanisi loxo ꞌo uasi. Loxo ꞌo io nini xavutalameni uexe lexe, eni alotoneni uasi o xo, nini noxilosi. Uasi, eni emasaxa lexe alotonenixu xaixai e nini nasuꞌusuꞌulilelixu ꞌo. Nemasaxa lexe alotoneni no anu taꞌei?” \v 16 No tauu ie ane Iakovo mulai muxoo noxou iau ne la iau ta ꞌolu ta sema tamei ne, aneꞌi ta vuanga. Ane laposalaxu ne, ualasie lexe Lea, xe ane no talie Lea ne ualasie lexe Lakeli. \v 17 Lea ne, iei laixe malaxo uasi, ia Lakeli nesi, iei laixe misevile. \v 18 Xe Iakovo muavuti la mukolinu taliꞌi noxou iau Lavani aloxo ꞌo, “Eni emasaxa lexe axoo noxine ꞌo tauu ie muxatele tamei mo axaxaixene, lexe nini nemasaxa lexe eni aꞌuluxe Lakeli.” \v 19 Iau Lavani muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Anu mii vile uasi, eni aꞌitalone noxine sou naꞌuluxe, xo ꞌenaꞌei ane uxoxoo noxilo ꞌo sou uxaxaixo la sou eni aꞌitalone noxou sou uꞌuluxe?” \v 20 Anu muxolu xe muxaxaixu iau tauu ie muxatele tamei sou uꞌuluxe Lakeli ne. Tanu muꞌoxoxe la tauu ie muxatele tamei ne loxo, voxo moso tatalusi no xavutalau. \p \v 21 Muxolu sou muxaxaixu iau ne, xe tauu ie muxatele tamei mulai mukalu, xe mulutu la mulai muxali noxou iau, la muvikala aloxo ꞌo, “Nanoꞌe ꞌiline ineꞌe mo aꞌuluxe, xo tauu ie eni elemolu lexe eni axoo sou axaxaixene no anu ane mukalu ne.” \v 22 Xe Lavani muavuti la muꞌoxonu laꞌilali sou iau ilee ꞌolu Lakeli taulaꞌixaꞌa. Mukala anaxu mulai noxiꞌa ta mitema no nano no tuala ne, sou mineꞌe no anu laꞌilali ane ne mukalusi. \v 23 Xe no ꞌolovoxo la Lavani unoꞌe Lakeli ilai noxou iau loxo mulemolu tei ꞌole ua, mukasivaxa noxie vimoe tila Lea mole mulailixe noxou sou ilou miai no ꞌolovoxo ne. \v 24 Lavani munoꞌe sema vile noxiꞌa ta sema e ixoxoo noxou sou upalupalusiꞌa sou iꞌoxoꞌoxo mixumixu ne sou ie ꞌolu Lea. Sema ne ualasie lexe Silipa. \v 25 Miai xe mitulu no kakalu xe, Iakovo iou muvaxa loxo ꞌo, la ano ꞌo Lea mo ane ilou miai ꞌo. Xe aliku ꞌo muavuti la mulai muxali noxou iau la muvikalanu aloxo ꞌo, “Loxovaa ane nini neꞌoxo ꞌilixo ano ꞌo muneꞌe noxilo loxo ꞌo? Eni exaxaixene ꞌo sou lexe eni anoꞌe Lakeli, ia loxovaa la, nini neꞌoxo loloxo loxo ꞌo?” \v 26 Xe iau muavuti la muvikalanu lamana aloxo ꞌo, “Lai noxixe ꞌo, nexi talavusou tavaitaulaꞌineꞌi ta ꞌilixe ta sema ane mipaa no taliꞌa ta laposalaxu tei uasi. Ta laposalaxu ane nexi tavaitaulaꞌineꞌi tei. \v 27 Ia naxolu ꞌo mo voxo sou taulaꞌi ano ulai usivita no anu voxo muxatele tameisou ꞌo ka sou eni anoꞌe Lakeli ilai noxine, lexe nini namasaxa lexe naxolu tauu ie muxatele tamei la sou naxaxaixo. Xo eni masaxa noxilo aloxo ne.” \p \v 28 Xe Iakovo muavuti la muvikalanu iau lexe, “Anu mii vile uasi.” Xe voxo sou taulaꞌi ane miꞌoxo tei ꞌole mulai musivita, la sou Lavani munoꞌe ꞌolu Lakeli sou mulailixe noxou iau Iakovo sou muꞌuluxe. \v 29 Ka munoꞌe Vila mulailixe noxie ꞌolu Lakeli ne sou ipalupalusie sou iꞌoxoꞌoxo mixemixe. \v 30 Iakovo munoꞌe Lakeli kalumo sou milai ilou miai. Anu mumasaxaie Lakeli misevile noxie Lea. Xe muavuti la mumulinu masaxa noxou iau sou muxolu tauu ie muxatele tamei la sou muxaxaixu. \s1 Iakovo ta ꞌOlu \p \v 31 Iakovo iloꞌa ta semasemau tamei ne ixoxoolu, la anu ulai ilee Lea ixoxoo malamalaxo uasi, ia Lakelisi ane ilou itautinaneꞌi misevile. Xe IAUE mumalei la mumaisou aloxo ne, la tanuxe Lea la sou musuꞌuline la ane opoone. Ia Lakeli ne uasi. \v 32 Iloꞌa mixoxoo xe iliꞌi la sou Lea mivoꞌo ꞌilie vile mulu. Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “IAUE mulavusou tuꞌumaxu ane muxoo noxilo. Anu manina lexe muluxeni umasaxailo manina.” La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Luven. \v 33 Xe iliꞌi la, la Lea opoone la mivoꞌonu ꞌilie mulu vile la. Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “IAUE muitixeni keakea mulu ꞌo xo anu mulavusou lexe Iakovo ne umasaxailo malaxo uasi.” La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Simeoni. \v 34 Xe iliꞌi la, ane opoone la. La mivoꞌonu ꞌilie vile mulu la. Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo la, “Vaimomo ꞌo eni elavu lexe eni muluxeni maasi la anu masaxa noxou utila uneꞌe noxilo mo uneneꞌe noxilo sou noxiꞌa iloꞌa ta ꞌolu taxoo tapita utotomu, xo eni ane evoꞌoneꞌi ta ꞌolu tatalu ta mulu ꞌo.” La sou ꞌilie ane ne, ane mimoxoꞌu ualasou lexe Levi. \v 35 Xe iliꞌi la, ane opoone la. La mivoꞌonu ꞌilie vile mulu la. Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo eni aꞌiti IAUE ualasou sou molomolo ano ꞌo la.” La sou ane mimoxoꞌu ualasou lexe Iuda. Io, iliꞌi la ane ivoꞌo la ua. \c 30 \p \v 1 Leasi ane ipapalaa loxo ne, ia Lakeli uasi, la opoone masuaie vimoe Lea ne misevile. La sou milutu milai noxou Iakovo la mivikalanu aloxo ꞌo, “Eni emasaxa lexe apalaa ta ꞌalixe kalumo. Xe uasi, la eni emasaxa lexe asolisi.” \v 2 Xe mulue laꞌiaxu la muvikala toxoxaꞌa noxie aloxo ꞌo, “Nalavusou lexe Lataua molusi ane mumasikalaneni uasi? Eni Lataua sou axalixu keakea no oponeni uasi. Anu molusi mumomomo sou uꞌoxonu ane ne.” \v 3 Xe Lakeli miavuti la mivikalanu mulue aloxo ꞌo, “Ioxe, nanoꞌe Vila, sema sou xaixai noxilo ꞌo mo, ilai ngongou ngai la sou ane ivoꞌonuxeni keakea. Keakea e ane ivoꞌonu ne, nenu ane eni ꞌo.” \v 4 Mivikalanu mulue aloxo ne, xe iliꞌi la sou milai mivikalane Vila lamana no anu masaxa noxie ane, ane mipalaꞌalixu noxou mulue ne. Xe iliꞌi la sou minoꞌe Vila ne milai noxou Iakovo sou ilou miai loxo semau. Mulai noxie \v 5 la sou opoone xe iliꞌi la sou mivoꞌonu keakea mulu noxou Iakovo. \v 6 Xe Lakeli miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Lataua mumaisou mo mulavu no anu tuꞌumaxu ane Lea miꞌoxoꞌoxonu muneꞌe noxilo la sou mulomuxu linga noxilo la ane muitixeni keakea mulu ꞌo.” La sou ane mimoxoꞌu ualasou lexe Den. \v 7 Xe iliꞌi la Vila opoone la, la mivoꞌonu keakea vile la. \v 8 Xe Lakeli miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Nexi noxie Lea teꞌotoꞌoto xoo mole, vaimomo ꞌo eni euli.” La sou ane mimoxoꞌu keakea ne ualasou lexe Napitali. \p \v 9 Lea mixoxoolu xe milavu lexe ane imomomo sou ipalaa la ua la sou ane miavuti kalumo sou minoꞌe sema sou xaixai noxie ualasie lexe Silipa sou milailixe noxou Iakovo. Silipa milai mixolu noxou Iakovo loxo semau. \v 10 Ilou mixoxoolu ne, xe ane mulai noxie xe opoone, la sou mivoꞌonu keakea vile mulu. \v 11 Xe Lea miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Voxo laixe muxali.” La sou ane mimoxoꞌu keakea ne ualasou lexe Xati. \v 12 Iloꞌa mixoxoolu xe iliꞌi la, la Silipa mivoꞌonu ꞌilie tameisou mulu. \v 13 Xe Lea miavuti la miꞌosa misevile la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo, eni ꞌosaꞌila toxoxaꞌa manina uxoo noxilo. Ulai iliꞌi, la ta sema tavuꞌalo ivikala lexe eni asema sou ꞌosaꞌila.” La sou mimoxoꞌu keakea ne ualasou lexe Aselu. \p \v 14 No tauu ie ane ne la, uiti muneneꞌa mole Luven, Lea ꞌilie laposalaxu ne, mulai no xai, la iou mulai mutukumusou ovu vile seseenu. Ngiaxu ne sou iꞌoxoxaꞌa ta sema mii no anu. Muavuti la mulai muꞌelesou ngiangiaxu ne sou mulailixu noxie nenu no tuala. Munoꞌu xe muxalixu noxie la nenu kokope Lakeli ne mimaisou, la milai noxie vimoe Lea la mivikalane aloxo ꞌo, “Loxovaa umomomo sou naitixeni seꞌi?” \v 15 Xe Lea miavuti la mivikalane aloxo ꞌo, “Nenoꞌu muluxeni mo a ulai uxoxoo noxine ne ia, nini a neneꞌe ꞌo sou lexe nanoꞌu ꞌalixe miu ꞌo la, ne?” Xe Lakeli miavuti la mikolinu vimoe vaikalaie aloxo ꞌo, “Lexe nini nalosilo mii ne, la eni avikala Iakovo la ngongou ngaai maasi no ꞌolovoxo.” \v 16 Mixoxoo xe ꞌoloꞌolovoxo, la Lea mialaxu Iakovo. Milai xe mixalisou mine ulilivu uneꞌe no tuala, la mivikalanu aloxo ꞌo, “Maasi no ꞌolovoxo la naneꞌe sou nengei taai, xo eni elotoneni noxie Lakeli no anu ovuxaꞌa ta sema ngiaxu e Luven ꞌalixe miu ne molu munoꞌu no xai.” Iakovo mulomuxesi mole no ꞌolovoxo la mulai noxie sou ilou miai. \v 17 Xe iliꞌi, la Lea milinga noxou Lataua la anu tanuxe la sou ane opoone. Mixoxoo xe voxo sou ivoꞌo ꞌilie ne muxali, la sou mivoꞌonu ꞌilie mulu taꞌuvesou. \v 18 Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Eni eꞌitalone Silipa sema sou xaixai noxilo milai noxou muluxeni la sou ane Lataua tanuxo la mulosilo keakea soxu e lailaixe ꞌo.” La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Isikali. \v 19 Isikali muxoxoo xe tila, la sou nenu ne opoone la, la mivoꞌonu ꞌilie mulu muxatele vile sou la. \v 20 Xe miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Lataua mulosilo mii vile toxoxaꞌa ꞌo la. Iakovo vaimomo ꞌo ne anu uꞌosa misevile mo uꞌiti ualasilo mo utoxoleli xo eni evoꞌoneꞌi ta ꞌolu muxatele vile.” La sou mimoxoꞌu ualasou keakea ne lexe Sevulon. \v 21 Xe Sevulon mulai muxali tila, la Lea opoone la. Mixoxoo xe voxo muxali sou mivoꞌo, la mivoꞌone ꞌilie sema vile. La sou mimoxoꞌu ualasie lexe Tina. \p \v 22 Tauu ie piena mulai mukalu, ia Lakeli ne ipalaa uasi manina. Ia vaimomo ꞌo, Lataua tanuxe la sou mulomuxu linga noxie la sou molu mululusie. Mululusie ne, la anu maxuveni la ua, ane opoone. \v 23 Mixoxoo xe voxo muxali sou ivoꞌo no anu, la sou mivoꞌonu ꞌilie vile mulu. Xe aliku ꞌo miavuti la ꞌosaꞌila misevile, la mivikala aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo, eni aꞌosa xo Lataua tanuxo mo molu mukalusou tuꞌumaxu noxilo, mole eni umomomo sou amaela no anu mii vile la uasi. \v 24 Mo eni emasaxa lexe anu molu uitixeni keakea mulu vile la.” Xe miavuti la sou mimoxoꞌu keakea ane, ane mivoꞌonu ne lexe Iosepu. \s1 Ta Temene Noxou Iakovo Mixali Tavuꞌalo \p \v 25-26 Lakeli mivoꞌo Iosepu mukalu, xe iliꞌi la momu Iakovo mulai muxali noxou iau Lavani la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni eneꞌe exoo noxine ꞌo mo exaxaixene piena misevile sou lailotosiꞌa ta sema tamei ꞌo mo ta ꞌiliꞌiliꞌa. Mo nelavusou lexe exaxaixene laixe misevile. Ia vaimomo ꞌo eni emasaxa lexe naꞌitalonexi noxiꞌa ta semasemaxeni iloꞌa ta ꞌiliꞌilixe noxiꞌa mo talivu uali no tualasilo.” \v 27 Lavani muavuti la mukolinu vaikalau iau Iakovo aloxo ꞌo, “Laixe no anu vaikalameni, ia loxo nalomu ꞌo mo eni alemolu mii ꞌo. Eni exoxoo la emaisou aloxo ꞌo, IAUE tanuxo la musuꞌulileli xo nini ane neneꞌe nexoo noxilo ꞌo. \v 28 Ia navikalaleli laixe no anu mii ane nini namasaxau, la sou eni alosine sou nini naxolu la, sou naxaxaixo.” \v 29 Xe Iakovo muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Nini nelavu no anu xaixai ane eni eneꞌe exolu ꞌo la eꞌoxoꞌoxonu. Mo nini nelavusou kalumo lexe eni esaxilaꞌa ta sipsipmeni lailaixe misevile, mole ane vaimomo aneꞌi mixali tapiena misevile. \v 30 Tatei la ta sipsipmeni ne tavuꞌalo uasi, ta taꞌei mososi. Ia musoko no tauu ie ane eni eneꞌe exoo noxine mo muneꞌe mutalo vaimomo ꞌo ne, ta sipsipmeni mipaa tavuꞌalo misevile. Xo IAUE muxolu noxilo sou musuꞌulileli no anu xaixai noxilo la sou anu musuꞌulineni. Ia vaimomo ꞌo eni emasaxa lexe nexi mexi mii seꞌi sou nexi mexe tasaxilaꞌu vaꞌaxu mo.” \v 31 Xe iau muavuti la mutaliꞌisou aloxo ꞌo, “Ia mii maꞌia ane eni alosine?” Xe Iakovo muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Nalosilo mii vile mamu. Ia lexe naꞌoxo aloxo eni alemolu ꞌo, eni axolu la mo alai aoleneꞌi ta sipsipmeni mo asaxilaꞌa. \v 32 Alai maasi, la ieli uiloiꞌa laixe mo sou asosovosiꞌa laixe. Asosovosiꞌa ta sipsip ta ꞌiliꞌiliꞌa ane ta muximuxi mo ane matomatovineꞌi iloꞌa ta mee ane matomatovineꞌi kalumo. Aneꞌi ane ne eni anoꞌa ukalusi loxo lailotosou xaixai tapiena e eni eneꞌe exoo noxine la eꞌoxoꞌoxonu ane. \v 33 Ulai iliꞌi xe nini naneꞌe sou nataxuneꞌi laixe xe namaisiꞌa lexe eni enoꞌa aloxo elemeꞌa noxine ne, la lexe eni evikala manina. Xe naneꞌe xe namaisiꞌa seꞌi vasimeꞌa loxo eni elemeꞌa noxine uasi, la lexe aneꞌi ane ne epakalineꞌi ane.” \v 34 “Anu laixesi. Tamulinu aloxo nelemolu ne.” Lavani mukolinu iau Iakovo vaikalau aloxo ne. \v 35 Xe muavuti la no voxo ane nesi ne, mulai munoꞌa ta mee ta mulu xe ta sema latala e ta kea ia matomatovineꞌi iloꞌa ta sipsip ta muximuxi ne sou ta ꞌolu misaxilaꞌa. \v 36 Xe iliꞌi la sou mumulineꞌi ta ꞌolu sou iloꞌa milailixaꞌa ta meeiꞌa iloꞌa ta sipsipiꞌa ne. Mimuamuaꞌilixaꞌa voxo tamei xe tatalu sou la sou mixalixaꞌa no xalee lia ane lexe aneꞌi ilailixaꞌa no anu ne. Ia Iakovo muxolixaꞌa paꞌusiꞌa ne sou musaxilaꞌa. \p \v 37 Iakovo muxoxoolu ne, xe iliꞌi la sou mulai muxoxola ovu iouiou seꞌi avoavolu ka muviliꞌisou ovu avoavo ne sou kalaxaꞌa keakea no nano ꞌole mupalaꞌa, ia usuluki uasi. \v 38 Xe muavuti la mutavulenu ovu avoavolu ne mulai sou mulaalaa no paꞌumolu lexaxaꞌa ne sou lexe aneꞌi ineꞌe sou iie la lexe ovu avoavolu ne a ututulu no talaxaꞌa sou imamaisou. Xe ineꞌe sou iie \v 39 la ivavailo no paꞌumolu ovu avoavolu e mulaalaa ne, la sou isuluneꞌi ta ꞌiliꞌa la xooxoolaxaꞌa aloxo ne. \v 40 Xe Iakovo muavuti, la munoꞌa ta sipsip iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa ane ngolangolaꞌa sou milai mixolu vaꞌaxu, ia ta sipsip iloꞌa ta mee ane ngolangolaꞌa mo ane ta muximuxi ta mulu iloꞌa ta sema noxou Lavani ne mixolu ne sou ane ta mulu ivavaialoneꞌi ane ta sema. Muꞌoxo voteꞌi ane ne, la ta sipsip iloꞌa ta mee ane misuluneꞌi alavua ne anu ta naꞌusi, ia upitaneꞌi iloꞌa ta mee ane noxou Lavani uasi. \v 41 Uxoxoo xe umalei lexe ta sipsip iloꞌa ta mee ane xavineꞌi mo ta lailaixe ialuxaꞌa xe ineꞌe sou iie xe umalei lexe aneꞌi a sou ivaialo, la anu upasipaa ulai unoꞌu ovuovu avoavolu ꞌole sou uneꞌe ulaa no talaxaꞌa sou aneꞌi ivavaialo la imamaisou, \v 42 ia aneꞌi ane ta lailaixe mo xavixavineꞌi uasi ne, anu iou uvaxaꞌiasi. La sou mulai iliꞌi la ta sipsip iloꞌa ta mee ane ta laixe mo xavineꞌi musuku ane anu ta naꞌu. Xe aneꞌi ane xavineꞌi uasi, ane Lavani ta naꞌu. \v 43 Anu muꞌoxo aloxo ne la sou ane, anu muxali itema vile toxoxaꞌa manina. Miumiu piena misevile. Ta sipsipou iloꞌa ta mee mixali tavuꞌalo misevile. Ta mulu iloꞌa ta sema sou upalupalusiꞌa sou iꞌoxoꞌoxo mixumixu ne tavuꞌalo misevile, mo ta kameli iloꞌa ta donki kalumo. \c 31 \s1 Iakovo Muꞌume Mulai \p \v 1 Iloꞌa mixoxoo ne xe alaxu vile, la Iakovo mulomu lexe iau, Lavani ta ꞌolu ta mulu misuꞌanu vaikala vile. Mivikala aloxo ꞌo, “Iakovo to ne muneꞌe la, iu mimii uasi ia, muneꞌe muxolu noxinge nengeꞌa maminge mole ane mutaxusou maminge miumiu mukalu ꞌo. Mole ane anu muxali itema sou lavuluti vile manina.” \v 2 Mamiꞌa kalumo ne, iau Iakovo umamaisou, la iou laꞌilaꞌiaxu mo uvivikalanu lailaixe loxo tei uasi, muxiu mo loxo iou ututumasi. \v 3 Xe IAUE muavuti la muvikalanu Iakovo aloxo ꞌo, “Naxoxoo ꞌo uasi, nalutu mo nalivu ulai no lialiaxaꞌa mamine iloꞌa ta minemineni xo eni kalumo alai axoo ane sou axoo noxine sou asaxilaꞌine.” \v 4 Xe Iakovo muavuti la mukalanu anaxuiꞌa Lakeli ilee Lea sou milai noxou e uxoxoolu sou usaxisaxilaꞌa ta sipsip iloꞌa ta mee no anu. \v 5 Ilou milutu xe milai mixali noxou, la muvikalaneꞌi ilou, “Emaisou maminge ngongou, la maulixu muxiu. Tei, la nengeꞌa taꞌosaꞌosasinge ngatoꞌo mo uvivikalanenge nengeꞌa ne lailaixe loxo ꞌo, ia vaimomo ꞌo ne uasi manina, emaisou iou ne, la iou masuailosi. Ia Lataua noxou mamilo Aisaki ane uxoxoo noxilo ꞌo. \v 6 Ngingi ngongou ngelavu lexe, eni exaxai misevile xou maminge ngongou, \v 7 ia anu mukalavoileli alaxu mavulovexa la ulotoleli uasi. Muꞌoxo ꞌilixo ane ne noxilo ia umomomo sou uꞌoxo ꞌilixo vile masua uneꞌe noxilo uasi xo Lataua a uxolu noxilo. \v 8 Muvikalaleli lexe ta sipsip iloꞌa ta mee ane tolotoloneꞌi ne eni ta naꞌaxeni. Ioxe, aneꞌi isulu xe tolotoloneꞌi ukalusi, la anu uxiunu la lexe eni ta naꞌaxeni ane misaꞌesaꞌeutu. \v 9 La sou ane Lataua munoꞌa maminge ngongou ta sipsipou iloꞌa ta meeu la ane muneꞌe muitixeni ꞌo. \v 10 No tauu ane ta mee ta mulu aneꞌi sou ivaialoneꞌi ta mee ta sema, la eni eaipiepiena lexe emaisiꞌa ta mee ta mulu ane tolotoloneꞌi mo aneꞌi ane misaꞌesaꞌeutusi ane mivaialoneꞌi ta mee ta sema ne. \v 11 Xe angelo noxou Lataua muavuti la muꞌavalilo, ‘Iakovo,’ la eni ekolinu ‘O! Maꞌia?’ \v 12 La anu musolonu vaikala la, ‘Natulu mo namalei ta mee ta mulu ane tolotoloneꞌi mo ane ngolangolaꞌa mo aneꞌi ane misaꞌesaꞌeutusi ane ivavaialoneꞌi aneꞌi ane ta sema. Eni emaisou ꞌiliꞌilixo e Lavani muꞌoxoꞌoxo noxine ne mukalu, la sou ane eni eꞌoxo voteꞌi ano ꞌo sou usuꞌulineni. \v 13 \x + \xo 31:13 \xt Tav 28:18-22\x*Eni e avivikalaneni ꞌo, eni Lataua e epalaꞌa noxine ne Veteli, anu lia xalee ane nini nelaa lavoꞌo e netixalaxu ka nenixiu ovu vile lexaxu no latanu sou nepalaꞌalixu taneni muneꞌe noxilo. Ia, alalae ꞌosi ne, nataxusou mimemimeni mo nalivu ulai no liaxene.’” \v 14 Lakeli ilee Lea milolomu noxou muluiꞌa ilou aloxo ne mukalu, la ilou mikolinu, “Nexi umomomo sou tanoꞌumexi mimii seꞌi noxou mamixe miumiu ꞌo uasi. \v 15 Xo anu muꞌoxonexi loxo nexi ta ꞌolu uasi, nexi ta sema sou tuala vaꞌaxu mo a. Munoꞌu ꞌulusixe ne ia musuꞌa mukalu ne. \v 16 Mimii tavuꞌalo e Lataua muxexe noxou mamixe avolu ne, uneꞌe nexi noxiꞌa ta ꞌiliꞌilixe mii mexi ukalusi. La sou nexi umomomo sou tamulesine uasi. Namuli aloxo Lataua muvikalaneni ne.” \p \v 17 Xe iliꞌi la sou anu muteloneꞌi ta semasemau iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa noxiꞌa ta kameli. \v 18 Anu muteloneꞌi mukalu la muoleneꞌi ta sipsip iloꞌa ta mee sou muulaxuneꞌi sou milai. Lavulavulutiꞌa e munoꞌu ne Mesopotamia ne, mutavulenu kalumo sou mulailixu ne Kanani noxou Aisaki. \v 19 Lavani ne ulavu uasi, xo mulai no paxa mo a uxoxotosou ta sipsip laxusiꞌa. Lakeli miavuti la milai mipakalineꞌi ta miiu e mupuineꞌi sou isaxilaꞌu taasou sou minoꞌa milailixaꞌa. \v 20 Itemasie Alamu kena Lavani ne, ꞌei muvikala lamana no anu lailutu ane ne. Iakovo xavutalau lexe, aneꞌi ipasikisi mo ilai. \v 21 Mitaxusou miꞌamiꞌa tavuꞌalo ne mukalu, la mipasikisi mole milai. Mimuamuaꞌi xoo xe, milai la mixisaꞌisou lexa toxoxaꞌa Iupileitisi. Mixisaꞌisou mukalu la sou mimuamuaꞌi milai loxo no laxalaxaꞌilu ne Xileati. \s1 Lavani Mumulinu Iakovo \p \v 22 Iakovo ena milai mo voxo tatalu mupolo, ia iliꞌi la sou ta mitema seꞌi milai mivikalanu Lavani lexe Iakovo ane mupasiki mo muꞌume mulai ne. \v 23 Xe Lavani mulomu aloxo ne, la mutaxusiꞌa ta minuminu seꞌi sou iloꞌa mimulineꞌi. Mimulineꞌi milalai xoo xe, voxoxaꞌa muxatele vile mukalu xe muxatele tamei sou, la sou mixalisiꞌa no laxalaxaꞌilusie Xileati. \v 24 Mixali xe ꞌolovoxo la iloꞌa miai. Lavani muai la muaipiepiena lexe Lataua muxali noxou la muvikalanu aloxo ꞌo, “Nelelemulinu Iakovo mo a neneꞌe nexalisou ꞌo, ia mamu nini navikala vile loxo ꞌo noxou uasi!” \p \v 25 Iakovo ena miuli la milai mixolu ane no laxalaxaꞌilu ne Xileati sou mitulusiꞌa tani, la sou ane Lavani iloꞌa ta minuminu mineꞌe mixalisiꞌa ne. Lavani kalumo muavuti la mutulusou tani vile ane no laxalaxaꞌilu ne, no paꞌumolu Iakovo. \v 26 Xe iliꞌi, la sou Lavani mulai noxou Iakovo la muvikalanu aloxo ꞌo, “Loxovaa ane nini neꞌoxo loloxo la nelaveneꞌi ta ꞌalixe tamei ꞌo iloꞌa ta xasixasilo loxo ta motu ilulutu sou ilai ialivula no tuala vile ꞌo? \v 27 Loxovaa ane nini neꞌoxo loloxo mo nepasikisi ia navikalaleli lamana ua ꞌo? Lexe nini navikala lamana tei noxilo la nenge nengeꞌa taxolu tapita mo taꞌani sevile ka tavalivali kulumiso mo talalaꞌati sou talelexe mo talelei, ka sou nexi tasaxangengi la sou taꞌitalongengi ngalai. \v 28 Ano ꞌo ne ua, nini netalumeieꞌi ta xasixasilo iloꞌa ta neeniꞌasi mole neꞌumeneꞌi ꞌo ia, eni asaxaneꞌi laixe mo atimu no xalexaleneꞌi mo aiooneꞌi ka sou iꞌumesilo ilai uasi. Nexovulaulau misevile. \v 29 Eni umomomo sou akalusine ane alalae ꞌo ia, umomomo la uasi xo no ꞌolovoxo la Lataua noxou mamine mumulesilo la muvikalaleli lexe, ‘Neneꞌe nexalisou Iakovo ne ia mamu nini navikala vile loxo ꞌo noxou uasi!’ \v 30 Eni elavu lexe nini taneni mutulu pekiaꞌu lexe naꞌumesilo mo nalivu ulai no tualasine, ia loxovaa la nalutusi mo nalaisi ua ia, nelutu la nepakalineꞌi ta mimii e epuineꞌi sou isaxilaꞌu taasilo?” \v 31 Xe Iakovo muavuti la muvikalanu iau Lavani aloxo ꞌo, “Ua, lexe avikalaneni lamana ia, emamaꞌu xo loxo io maasi xe eni avikalaneni lamana, la nini naꞌapixaꞌa ta ꞌiline ꞌo pekiaꞌu la naꞌumeneꞌi ilivu ilai noxine. \v 32 Ia avikalaneni aloxo ꞌo, nakamulineꞌi ta mimii noxine alalae ꞌo, xe naxalisiꞌa no tivaxu vile noxixe ꞌo la anu ane ne usoli ane alalae ꞌosi. Nexi noxiꞌa ta molomolo noxilo iloꞌa ta neeniꞌa mo ta mitema sou xaixai noxilo mo, aneꞌi ane ngongiꞌa ngeneꞌe ꞌo ane, nexi noxiꞌa tatutulu ꞌo ia nini mene naꞌuna no taataasixe ne mo nalulusou tivativanexe ne mo namalei lexe naxalisiꞌa. Lexe naxalisiꞌa la nalaasiꞌa mo nanoꞌa, ia nexi latala ꞌo tatulu mo tautiieni.” Iakovo uvivikala Lavani loxo ne ia, ulavu uasi. Mii ne, semau Lakeli mipakali noxou mamie taasou mo a itatalumeiou ne. \v 33 Lavani muavuti la mulai muꞌunalai noxou Iakovo taasou tei sou mukamuli. Mukamuli xe uasi, la musuku mulai noxie Lea no tani. Muꞌunalai mukamuli xe uxalisou mii vile uasi, la mulaa muatu. Xe muavuti la musuku mulai no tani noxiꞌa Silipa ilee Vila, la uasi. Xe musuku la mulai noxie ꞌolu Lakeli no tani. \v 34-35 Ane moosou e mipakalineꞌi ta miiu mamie ane. Ane miavuti la mitaaneꞌi muꞌuna no anu tixalasou ixolu no anu kameli la ixolusou mo milai mixolusou. Mamie muneꞌe xe muꞌuna no taasie, la ane mipasipaa mivikalanu lamana aloxo ꞌo, “Tila, naꞌuna mo nakamuli, ia nalavixo uasi, xo eni ekulukemelo mo umomomo sou eni atulu sou asukusine uasi.” Mamie muꞌuna la ukakamuli no nano no tivativaxe xoo mole ua, la mulaa. \v 36 Iakovo ne laꞌiaxu misevile. Xe muavuti la muasaxau iau Lavani ne sou mutaliꞌi xatixati vaxa noxou. “Ae! Susu maꞌia ane eni eꞌoxonu la sou ane nini nelelemulileli, neneꞌe avone muxaixai mimemimexi mukalu ꞌo? \v 37 Ioxe, lexe nexalisou mii vile, la namuxaxu uluꞌe no talanexe nexi latala e tatutulu ꞌo, mo sou ta mitema noxilo ꞌo iloꞌa aneꞌi ane noxine imaisou kalumo, la sou aneꞌi imomosou vaikalasou no nixi noxinge nengei. \v 38 Xo nalomu, eni elai exolu noxine tauu ie mavulovexa tamei, la ta sipsipmeni iloꞌa ta meemeni ne isusulu utotomu lailaixesi ia ixotoxoto uasi. Mo avau sipsipmeni mulu vile mo aꞌou uasi. \v 39 Mo no ꞌolovoxo ane, ta mii seꞌi ineꞌe ipakalineꞌi ta sipsipmeni sou iveꞌa iꞌiꞌa, mo ane iveꞌa mo iꞌiꞌa pausiꞌa uai ne, eni anoꞌu mo aneꞌe amaxaꞌu noxine uasi. Eni melo axiu vaxa la, akoli mii e tasiauxu ne la. Xe naavuti la, navikala pekiaꞌu uneꞌe noxilo misevile sou melo akolinu mii ane ta mitema ipakali no aso xe no ꞌolovoxo kalumo. \v 40 Voxo piena musuku aso ulakaisilo xo mole kisilo ne lexe uvala. Xe no ꞌolovoxo la sivo ukasilo mole aolopipi loxo ꞌo. Mo aai laixe uasi manina. \v 41 Nengei texolu tepita tauu ie mavulovexa tamei, la eꞌausou ane sou exaxaixene nesi. Exaxaixeni tauu ie mavulovexa vile mo mulelia tamiꞌa xo eni eꞌuluxaꞌa ta ꞌiline ta sema tamei ꞌo. Xe iliꞌi la exolu sou exaxaixene tauu ie muxatele vile sou lexe anoꞌaxeni ta sipsip seꞌi noxine sou lailoto sou xaixai latala ne la ua. Nini nekalakalavoilelisi alaxu mavulovexa vile. \v 42 Ia, lexe Lataua noxou mamilo, mo Lataua noxou Avalaamu uxoo noxilo uasi, la male eni alivu vitanisi, ia mii vile sou anoꞌu no avolo uasi. Ia tavaꞌu xo Lataua mumaisou mo mulavusou xaixai tapiena e eni eꞌoxoxene, mo tuꞌutuꞌumaxu ane muxoo noxilo ꞌo, la sou ane anu muxali noxine no ꞌolovoxo sou muvikala pekiaꞌu noxine ne.” \p \v 43 Xe Lavani muavuti la mukolinu vaikala noxou Iakovo aloxo ꞌo, “Lea ilee Lakeli ne, eni ta ꞌaliꞌalixe ta sema ane. Mo ta ꞌiliꞌiliꞌa ilou ne, eni ta xasixasilo ane, mo ta sipsip iloꞌa ta mee kalumo ne, eni ta miixe ane. Mo namalei, mimii tavuꞌalo ꞌo ne, molu ane noxilosi, ia aꞌoxo mii vile noxiꞌa Lea ilee Lakeli mo ta ꞌiliꞌiliꞌa uasi.” \v 44 Xe anu Lavani molu muavuti la muvikalanu Iakovo la, “Eni emasaxa lexe ane alalae ꞌosi ꞌo, naneꞌe mo nengei tasakiinu vaikala sou opo vilesisi pumuxu sou usakinenge nengeꞌa no anu. Xe iliꞌi la sou nengeꞌa tasuꞌa laꞌoluxu lavoꞌo no lia ꞌo sou loxo sosovomenge. Iliꞌi xe nenge taneꞌe tamaisou, la nenge taxavutalanu vaikala e nenge taxalixu alalae ꞌo.” \v 45 Xe Iakovo muavuti no lia ꞌo, la mulai mutavulenu lavoꞌo to vile veveeni ka muneꞌe mulaa loxo atola pumuxu muluꞌelai no lia, \v 46 ka muvikalaneꞌi ta ꞌolu iloꞌa ta mitema noxou sou milai mitavule lavoꞌo seꞌi la, sou mineꞌe mitaꞌolunu vaxa muxaliliou ane anu mulaa tei. Xe mukalu, la sou aneꞌi iloꞌa miꞌani ane no lavoꞌo laꞌoluxu paꞌumolu ne. \v 47 Xe miꞌani mukalu, la Lavani mulemolu lavoꞌo laꞌoluxu ane ne lexe, “Iaxaru Saꞌaduta” no anu vaikala noxou, xe Iakovo kalumo mulemolu lexe Xaleti no anu vaikala noxou. \v 48 Xe Lavani muavuti la muvikalanu Iakovo aloxo ꞌo, “Lavoꞌo laꞌoluxu ano ꞌo, anu uxolu loxo sosovo sou nenge nengei taxavutalanu vaikala ane nenge nengei tasakiinu iliꞌi.” La sou ane aneꞌi mimoxoꞌu lavoꞌo laꞌoluxu ne lexe Xaleti. \v 49 Xe Lavani muavuti la muvikala aloxo ꞌo la, “IAUE molusi umaisinge nengei mine nenge nengei takalipalaꞌa.” La sou lavoꞌo laꞌoluxu ane ne, milemolu kalumo lexe Misipa. \v 50 Xe Lavani muavuti la muvikalanu Iakovo la, “Ia, lexe nini nasaxilaꞌa mo naꞌoxo laixe noxiꞌa ta ꞌalixeni ta sema tamei ꞌo uasi, mo male nalai naꞌuluxaꞌa ta sema seꞌi vaꞌaxu, ia eni alavu uasi ne, ia anu laixe nini naxavutalanu lexe Lataua a umamaisinge nengei. \v 51 Lavoꞌo ane eni elaanu mo ane eni esuꞌa laꞌoluxu no tavaꞌu ane, eni elaanu no nixi noxinge nengei ne, ane uxolu ꞌo. \v 52 Uxolu sou nenge tamaisou aso vile, la taxavutalanu vaikala ane nenge nengei tasakiinu. Eni amomomo sou aalasou pilixa ano ꞌo sou avenge mo ngingi umomomo sou ngaalasou sou ngavelo uasi. \v 53 Lataua noxou Avalaamu mo Naolu molusi umaisinge, la sou ulavu no anu ꞌiliꞌilixo noxinge nengei.” Xe no ualasou Lataua anu Lataua noxou Iakovo momu Aisaki, anu Iakovo muavuti la mupalaꞌalixu tanu lexe anu utetelisou mo umulinu vaikala ane ne. \v 54 Xe muavuti la muveꞌa ta sipsip seꞌi sou muꞌelaxaꞌa mulai noxou Lataua teitexi no laxaꞌilu ne. Xe iliꞌi la sou muꞌavaliꞌa ta mitema noxou mineꞌe iloꞌa miꞌani. Miꞌani mukalu, la miai ꞌolovoxo vile la, teitexi no laxaꞌilu ne. \v 55 Xe no kakau manina, la sou Lavani mulai noxiꞌa ta ꞌolu tamei ne iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa sou mutimutimunu xalexaleneꞌi ka mualusiꞌa io sou muꞌitaloneꞌi ia anu mulivu mulai no tualasou. \c 32 \s1 Iakovo Musosovosiꞌa ta mimii Noxou Vimou Tila Esau \p \v 1 Lavani mulutu sou mulivu mulai, la Iakovo kalumo mulutu sou mulai e lexe anu ulilivu ulai no anu. Mumuamuaꞌi xe mulai la ta angelo noxou Lataua mixalisou. \v 2 Xe Iakovo mumaisiꞌa la muvikala aloxo ꞌo, “Tuala ano ꞌo noxou Lataua.” La sou anu mumoxoꞌu lia xalee ane ne, lexe Maanaimu. \v 3 Xe Iakovo muavuti la mupalusiꞌa ta mitema seꞌi sou milai noxou vimou Esau no tuala vile ilemolu lexe ne Seiru no xalee lia ne Edomu. \v 4 Milutu sou milai, la anu mulosiꞌa vaivaikala aloxo ꞌo, “Ngalai xe ngaxali noxou Esau itema tila noxilo la ngavikalanu lexe eni Iakovo, elai exolu maxuvee misevile noxou Lavani, mo ane muneꞌe mutalo vaimomo ꞌo. \v 5 Ngavikalanu kalumo lexe eni alivu uneneꞌe ꞌo eni aneneꞌe vitanisi uasi, eni ta mitema mo ta sema sou xaixai noxilo a noxiꞌa taneneꞌe ꞌo. Mo ta kauxeni iloꞌa ta mee mo ta donki mo ta sipsip kalumo. Eni ekalanu anaxo uneꞌe noxine nini tatila noxilo lexe eni aneꞌe axali noxine la nini opoone laixeilosi.” \p \v 6 Xe ta mitema ane anu Iakovo mupalusiꞌa ne milai xe milivu mixali, la mivikalanu aloxo ꞌo, “Nexi telailixu vaikalameni noxou vivine Esau, la muvikalanexi lexe anu uneꞌe sou ualaxene no voteꞌi. Iloꞌa ta mitema itemaxu mavulovexa tamei (400).” \v 7 Iakovo mulomu aloxo ne la mumamaꞌu misevile la tanu kalaua mo xavutalau ne laixe uasi. Xe muavuti la mukalipalaꞌaneꞌi ta mitema noxou sou xaixai iloꞌa ta sipsip mo ta mee mo ta kau mo ta kameli iloꞌa ta donki laꞌoluxaꞌa tamei. \v 8 Ka muvikala aloxo ꞌo, “Lexe Esau uneꞌe xe umasaxa lexe uxalixu ꞌotoꞌoto vile, la anu iloꞌa ta mitema noxilo laꞌoluxaꞌa ano ꞌo iꞌoto ia, aneꞌi laꞌoluxaꞌa ano ꞌo iꞌume.” \p \v 9 Xe muavuti la mukilaka aloxo ꞌo, “Lataua noxou Avalaamu, eni xasilo mo nini Lataua noxou Aisaki, eni mamilo, nalomusou linga noxilo. IAUE, nini nevikalaleli lexe eni alivu ulai noxiꞌa ta milemileli no tualasilo ne, la nini naalusilo sou eni axali itema sou lavuluti. \v 10 Lataua eni amitema sou xaixai noxine. Ia eni amitema vile laixe uasi. Ia nini tanenixo la neꞌoxo laixe noxilosi. No voxo ane eni exisaꞌisie lexa Ioridani sou elai exoo noxou Lavani ne, la anoꞌu mii vile no avolo sou elai ne uasi. Vilaxoxosi ꞌa ane eni enonoꞌu sou evilaxoxu. Ia ane ꞌo ne, eni ane alivu uneꞌe ꞌo noxiꞌa ta mitema xuxulusiꞌa tamei ꞌo. \v 11 Eni alingaine lexe nini nasuꞌulileli mo sou mamu vivilo Esau uneꞌe ualivulanexi. Eni amamaꞌu misevile xo loxo io anu uneꞌe usokou ꞌotoꞌoto vile, la uvexevexe ukalusi, la uveꞌa ta sema iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa ꞌo kalumo. \v 12 \x + \xo 32:12 \xt Tav 22:17\x*Nexavutalanu vaikala e nini mene nevikalalelixu. Nevikala lexe nini naxoo noxilo mo naalusilo sou eni ta xasixasilo iloꞌa ta ꞌilusulusuleli ixali tavuꞌalo iliꞌi loxo ioꞌiioꞌi no tasiꞌi, ia evile umomomo sou uitisiꞌa uasi.” \p \v 13 ꞌOlovoxo la Iakovo ena miai xe loxo neꞌiela, la anu Iakovo musosovosiꞌa ta kau iloꞌa ta mee mo ta sipsip mo ta kameli mo ta donki seꞌi sou iu vimou Esau. \v 14 Itiitisiꞌa ta mimii ne aloxo ꞌo ta mee ta sema ne munoꞌa itemaxu mavulovexa vile (200). Xe ta mulu, la munoꞌa itemaxu vile. Ta sipsip ta sema la munoꞌa itemaxu mavulovexa vile (200) xe ta mulu la munoꞌa itemaxu vile (20). \v 15 Xe ta kameli ane misulu mo ta ꞌiliꞌiliꞌa a no tavaꞌa ne, munoꞌa mavulovexa tatalu (30). Xe ta kau la munoꞌa mavulovexa tamiꞌa (40) ane sema, xe ta mulu mavulovexa. Ta donki la munoꞌa ta sema itemaxu vile (20) xe ta mulu mavulovexa (10). \v 16 Xe muavuti la musosovosiꞌa ta mitema sou xaixai noxou sou vilevilesi isaxilaꞌa ta mee iloꞌa ta sipsip mo ta kameli mo ta kau iloꞌa ta donki e anu Iakovo musosovosiꞌa sou lexe uitiu vimou Esau. Muꞌitaloneꞌi ta mitema vilevile sou isaxilaꞌa ta mimii laꞌoluxaꞌa vilevilesi ne mukalu la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Maasi xe nengeꞌa talutu sou talai, la ngingi ngauli, ia ngasaxilaꞌa Esau ta miu ne mo sou mamu imuaꞌi ipita. Ngamuxaxu taitaiinu. Nini ane nasaxilaꞌu laꞌoluxaꞌa vile, la nauli, ioxe anu ane unoꞌa noxou sou umulineni, la umuxaxu taiinu o ka sou uiliꞌi no tumaline. Ngaꞌoxo aloxo ne, la ulai utalo noxou ane sou uiliꞌi.” \v 17 Xe muavuti la mulosiꞌa vaikala tamei sou. Muvikalanu itema sou xaixai noxou ane sou uulaxuneꞌi aloxo ꞌo, “Nauli xe eni vivilo Esau uala xe uneꞌe uxalisine xe utaliꞌi lexe, ‘Nini namitema sou xaixai noxou eneꞌei? Ia nalalai neꞌei ꞌo? Ta mimii te naooleneꞌi ne ꞌenaꞌei ta miu?’ \v 18 Ioxe nini naavuti la navikalanu lexe, ‘Ta mii ꞌo, itema sou xaixai noxine Iakovo anu musovaneꞌi mineꞌe noxine nini tila noxou lexe nini ta miimeni. Anu muitimeni vitanisi. Ia anu Iakovo a uiliꞌi sio.’” \v 19 Musuku muneꞌe noxou itema sou xaixai noxou tamei sou mo tatalu sou la mulosiꞌa vaikala vilesisi aloxo ne. Mo aneꞌi ane tavuꞌalo mo mulai upee noxou ane iliꞌi ne, vaikala vilesisi anesi, ane anu muvikalaneꞌixu sou ikolinu taliꞌi noxou vimou Esau. \v 20 Xe muavuti la muvikalaneꞌi la, “Vaikala vilesi anesi, lexe uxalisine xe utaliꞌi aloxo ne la, ngakoli vilesisi aloxo ne. Ngaxavutalanu sou ngavikalanu lexe, ‘Ani, itema sou xaixai noxine a uiliꞌi sio.’” Xe muavuti la muvikala lexe, “Male no anu xavutala ano ꞌosi la sou eni axolixoli no anu, la sou anu uxiunu tumalouxu ꞌilixo masua e eni eꞌoxo noxou la sou anu laꞌiaxuilo no anu.” \v 21 Xe muavuti la musova iu vimou mimii muuli mulai noxou ia anu muxolu sou muai ꞌolovoxo vile la. \s1 Iakovo Ilou Lataua Miꞌotoꞌoto \p \v 22 No ꞌolovoxo la Iakovo muavuti la munoꞌa ta semasemau tamei ne iloꞌa ta sema sou xaixai noxou tamei mo ta ꞌolu mulelia vile (11) milai mixisaꞌisou lexa Iavoku. \v 23 Mulailixaꞌa no lexa no xalee vile xe mukalu, la mulivu muneꞌe sou uvikalaneꞌi ta mitema sou xaixai noxou sou itavulenu miumiu ulai no xalee lexa noxiꞌa aneꞌi ane miuli ꞌole, \v 24 \x + \xo 32:24 \xt Ose 12:3-4\x*ia anusisi muxoxoo ne, xe no ꞌolovoxo la itema vile muneꞌe muxali noxou sou ilou miꞌoto. Ilou miꞌoto xoo mole lamana mukea. \v 25 Xe itema ne muxamuli loxo ꞌo la anu a xavixavinu ua, xe muavuti la muꞌotunu Iakovo tangaꞌu no avolu la tangaꞌu muxatele. \v 26 Xe itema ne muavuti la muvikalanu Iakovo aloxo ꞌo, “Naxexeenu avone mo eni alai xo anu asou lamana ukea.” Iakovo muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni umomomo sou eni axexeenu avolo uasi. Lexe nini naalusilo ꞌo, la sou eni axexee avolo.” \v 27 Xe anu itema ne, muavuti la mutaliꞌisou Iakovo aloxo ꞌo, “Ualasine loxovaa?” Xe Iakovo muavuti la mukolinu lexe, “Eni ualasilo lexe Iakovo.” \v 28 \x + \xo 32:28 \xt Tav 35:10\x*Xe anu itema ne muavuti la muvikalanu Iakovo, “Tavaꞌu xo ngingi ngongou Lataua ngeꞌoto mo ngongiꞌa ta mitema kalumo la nini netaloxolixaꞌa, la ualasine lexe Iakovo ne usuꞌa, ia ualasine lexe Isilaeli.” \v 29 \x + \xo 32:29 \xt Kis 13:17-18\x*Iakovo muxiu vaxa la mutaliꞌisou itema ne lexe, “Nini ualasine ꞌenaꞌei? Nalemolu noxilo.” La anu itema ne, mukolinu lexe, “Tavaꞌu loxovaa la nini nemasaxa lexe nalavusou ualasilo?” Xe muavuti la mualusou Iakovo. \v 30 Xe Iakovo muavuti la muvikala lexe, “Vaimomo ꞌo eni emaisou Lataua iou, ia eni asoli uasi.” La sou mumoxoꞌu lia xalee se ane ne, lexe Penuelu. \v 31 Aso muxali mutelo, la Iakovo mulutu sou musukusou lia xalee ne sou mulukeluke mulai xo tangaꞌu mupee. \v 32 La sou musoko ane tatei ne mole ane muneꞌe mutalo vaimomo ꞌo ne, Iakovo ta ꞌoluꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌilusulusunu ne iꞌou mii xiasinu no texesou ꞌo uasi xo itema e aneꞌi ilou miꞌoto, la muꞌotunu ane no tangaꞌu ne. \c 33 \s1 Iakovo Mualaxu Vimou Tila Esau \p \v 1 Xe Iakovo muavuti la mulutu sou mulai muxisaꞌisou lexa Iavoku sou mumulineꞌi ta semasemau iloꞌa ta ꞌoluꞌolu mo ta mitema sou xaixai noxou sou iloꞌa misolonu muamuaꞌi noxiꞌa ulai ne Kanani. Iloꞌa mimuamuaꞌi xoo xe, anu Iakovo musuꞌa iou loxo ꞌo, la vimou Esau ane iloꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou itemaxu mavulovexa tamei (400) imumuamuaꞌi ineneꞌe. Ia uao no paxa sio. Xe aliku ꞌo muavuti la mupalusiꞌa ta ꞌoluꞌolu milailai noxiꞌa ta neneniꞌa sou mitulu no tavatavaꞌa. \v 2 Lea ta naꞌe milai noxie, xe Lakeli noxie milai xe ta sema sou xaixai noxou tamei ne, ta noxiꞌa milai noxiꞌa ilou kalumo. Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta sema sou xaixai noxou iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa sou miulaxuneꞌi. Ka Lea iloꞌa ta ꞌiliꞌilie. Ka Lakeli ilou ꞌilie Iosepu sou miiliꞌi no tumaliꞌa. \v 3 Ioxe, anu Iakovo mumomomo sou muamuaꞌixaꞌa aloxo ne, mukalu io sou anu mulai sou muulaxuneꞌi sou iloꞌa milai. Iloꞌa milalai xoo xe, aneꞌi asou iloꞌa ixali alaalai, la Iakovo muxolaꞌu tavaꞌu sou mutulu no tavaꞌu voꞌuxu sou mutangatulu muluꞌelai sou mutaxanu vimou. Anu muꞌoxonu aloxo ne alaxu muxatele tamei xoo mole mulai muxali ꞌalai noxou vimou. \v 4 Xe vimou muiave muneꞌe la muaꞌulaxu ka mutimunu xalenu, la sou ilou mitama. \v 5 Xe Esau musuꞌanu iou la mumaisiꞌa ta sema iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa, la mutaliꞌisou Iakovo aloxo ꞌo, “Ia taꞌei ngongiꞌa ngakekei ꞌo?” Xe Iakovo muavuti la mukolinu vimou lexe, “Ta molomolo ane ne Lataua tanuxo musuku la sou muitixeni eni amitema sou xaixai noxine.” \v 6 Xe ta sema sou xaixai noxou tamei ne iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa miavuti la mimuamuaꞌi mulai no talaxu Esau sou mitangatulu muluꞌelai sou mitaxanu. \v 7 Ka Lea iloꞌa ta ꞌilie, ka Lakeli ilou ꞌilie Iosepu. \v 8 Xe Esau muavuti la muvikalanu vimou lexe, “Eni exalisiꞌa aneꞌi e nepalusiꞌa sou miuli no voteꞌi. Ia nepalusiꞌa sou miulilixaꞌa ta mimii ne mineꞌe noxilo sou maꞌia?” Xe anu Iakovo muavuti la mukolinu vimou lexe, “Tatila, a eni eꞌoxo loxo ne sou lexe nini opoone laixeilosi.” \v 9 Xe Esau muavuti la mukolinu vaikalau vimou aloxo ꞌo, “Vivilo, eni mixemixe tavuꞌalo misevile. Ta miimeni ne, anu laixe lexe nalivulixaꞌa.” \v 10 Ia Iakovo ne pekiaꞌu misevile. Muavuti la mukolinu vimou vaikalau lexe, “Lexe nini oponeni laixeilo mo lexe nemasaxailo manina, la nini oponeni usexelasi mo nanoꞌa ta mimii e eni eitimeni ne. Xo eni emaisine la loxo eni emaisou Lataua iou, tavaꞌu xo nini opoone laixeilosi mo nemasaxailo manina. \v 11 La sou ane vaimomo ꞌo eni emasaxa lexe ta mimii e eni eitimeni ne namulesiꞌa mamu nanoꞌasi, xo eni Lataua tanuxo misevile la muitixeni mii piena misevile.” Anu Iakovo kapiaꞌu aloxo ne, la sou vimou Esau ne, opoonu musexela sou munoꞌasi. \p \v 12 Xe iliꞌi la, la Esau muvikalanu vimou aloxo ꞌo, “Alalae ꞌo eni emasaxa lexe nenge taꞌiti mo tatavuevule mimii mo nengeꞌa talai, eni aulaxunenge nengeꞌa.” \v 13 Ia Iakovo muavuti la muvikala lexe, “Tatila, nini nelavu lexe ta molomolo ꞌo ne xavineꞌi sou ipalepalea uasi. Mo ta sipsip iloꞌa ta kau mo ta mee ta ꞌiliꞌiliꞌa e uao iꞌoꞌou susu ꞌosi. Xo Maasi xe nenge taiavelixaꞌa no voxo vilesisi ꞌo sou talai taxali no tuala ane alalae oosi ꞌo, la aneꞌi isoisoli ukalusi xo xavineꞌi uasi. \v 14 La sou tatila noxilo, eni emasaxa lexe nini naulaxuleli mo nauli, ia eni ailiꞌi seꞌisisi sou apalalaxaꞌa. Xe iliꞌi la sou eni alai axalisine ne Edomu.” \v 15 Xe Esau muavuti la muvikalanu vimou Iakovo ne aloxo ꞌo la, “Ioxe, la eni asosovosiꞌa ta mitema noxilo ꞌo seꞌi sou ngongiꞌa ngaxolu ꞌo sou inoꞌinge ineꞌengengi.” Ia Iakovo muavuti la mukolinu vimou vaikalau lexe, “Itema tila, nini oponeni laixeilo misevile, ia mii vile uasi, ta mitema sou xaixai noxilo meꞌa ipalalanexe la sou ixalinexe.” \v 16 Xe Esau muavuti la no voxo ane anu muneꞌe muxalisou vimou sou ilou mivikala ne la mulivu sou mulai ne Edomu. \v 17 Xe Iakovo muavuti la mulai loxo ne Sukoti. Mulai xe muxali la mutulusou taasou xe taasiꞌa ta mee iloꞌa ta sipsip mo ta kau mo ta kameli mo ta donki. La sou aneꞌi milemolu tuala se ne lexe Sukoti. \p \v 18 No tauu ie ane anu Iakovo muꞌumesou tuala ne Mesopotamia sou mulivu mulai no liaxu ne Kanani, la mii vile masua uxalisou uasi. Anu mulai ne Sikemu sou muꞌilii tualasou ane. \v 19 \x + \xo 33:19 \xt Ies 24:32; Ioa 4:5\x*Xe iliꞌi la sou, ulotonu lia xalee ane ne noxiꞌa Sikemu iloꞌa ta vimovimou aneꞌi ta mitemasie Amolu. Lia ne, mulotonu no anu lamoli siliva alelaxu itemaxu taꞌuve (100). \v 20 Xe iliꞌi la, la sou mutulusou valovalo sou uꞌelaxu ta mii no anu ulai noxou Lataua kalumo lai ne no tualasou alavua ne. La mumoxoꞌu tani ne lexe “Elu, Lataua noxiꞌa ta Isilaeli.” \c 34 \s1 Sikemu Muꞌoxonu ꞌIlixo Masua Mulai Noxie Tina \p \v 1 No voxo vile la eiae Tina e, Iakovo ilee semau Lea ꞌiliꞌa, milai mixixaoxao sou mimaisiꞌa ta sema no tuala tila ne Sikemu. \v 2 Amolu anu itema vile tila no anu mata Ivi, anu tatananu tani no xalee lia ne Kanani ne, ꞌolu mulu ualasou lexe Sikemu. Mumaisie Tina la mulapune sou mulai noxie. \v 3 Mulai noxie mukalu la muꞌunanu tanu noxie mo sou lexe ane imasaxau. \v 4 Xe iliꞌi la sou mulai muvikalanu momu lexe, “Mamilo, eni emasaxa lexe nanoꞌe sema ꞌo ineꞌe mo aꞌuluxe!” \v 5 Xe Iakovo mulomu lexe ꞌolu Tina ane Sikemu muꞌoxonu ꞌilixo masua noxie ne, la uvikala vile uasi xo ta ꞌolu ta mulu ane mikei milai sou milailixaꞌa ta sipsip sou iieneꞌi xe iꞌani iaꞌeiaꞌe. Muxoomaieꞌi mo lexe ixali la sou uvikalaneꞌi. \v 6 Amolu, Sikemu momu muavuti la mulutu mulai noxou Iakovo sou ilou mivivikalasou masaxa noxou ꞌolu. \v 7 No voxo ane Amolu muneꞌe sou ilou Iakovo mivivikala ne, la anu Iakovo ta ꞌolu milivu mixali. Mixali xe milomusou aꞌalosie vimoꞌa Tina lexe Sikemu mulapune sou mulai noxie, la mitamasie xe laꞌiaxaꞌa misevile, xo ꞌilixo masua ane Sikemu muꞌoxonu noxie Tina ne, anu masua misevile no ieꞌi aneꞌi ta Isilaeli. Itema vile ulai noxie sema aloxo ne, aneꞌi imamaꞌu no anu misevile xo anu susu taxoxaꞌa ane. \p \v 8 Xe Amolu muavuti la muvikalaneꞌi Iakovo iloꞌa ta ꞌolu aloxo ꞌo, “Eni ꞌalixeni Sikemu ne, tanu mutulu pekiaꞌu noxie Tina ne misevile, la sou ane eni ataliꞌisinge lexe ngamasaxa la iengi uvaxaieisi mo uꞌuluxe. \v 9 Anu laixe lexe nenge nengeꞌa tataulaꞌinenge nengeꞌa ngatoꞌo mo sou xoluxolunenge nengeꞌa laixesi. Ta ꞌilinge ta sema ineꞌe iꞌulunexe, xe nexi ta ꞌilixe ta sema ilai iꞌulungenge. \v 10 Ngemasaxa lexe ngaxoo no lia xalee anevaa ne la mii noxingesi. Ngamasaxa lexe ngaꞌoxomengi voteꞌi seꞌi sou mimii seꞌi uxali no anu, sou usuꞌulingengi no anu xoluxolungenge mo ngingi mengesi ngasaxilaꞌu, la anu mii vile uasi.” \v 11 Xe Sikemu muavuti la muvikalaneꞌi Tina mamie iloꞌa ta ꞌolu aloxo ꞌo, “Lexe ngingi opongengi uꞌosasou masaxa noxilo sie Tina, la mii maꞌia ane ngingi ngamasaxau ne, eni alosingesi. \v 12 Ia ngasosovosou ꞌulusie mo ngavikalaleli lamana no anu mimii lailaixe ane ngemasaxau lexe eni alosinge. Mimii maꞌi ane ngemasaxau ne, eni alosingesi, ia lexe nganoꞌe Tina ne ineꞌe mo aꞌuluxe.” \p \v 13 Ioxe, tavaꞌu xo Sikemu muꞌoxonu ꞌilixo masua noxie Tina sou mulapune sou mulai noxie, la ta vimovimoe mixalixu xavutala vile sou ikalavoineꞌi Sikemu ilou momu Amolu. \v 14 Ta motu miavuti la mivikalaneꞌi Sikemu ilou momu aloxo ꞌo, “Nexi umomomo sou taꞌitalone vivixe sou iꞌuluxu itema vile ane xooxoo ungaasou uao uasi. Xo maasi xe nexi taꞌoxo aloxo ne la, anu mii sou maela toxoxaꞌa noxixe. \v 15 La sou lexe ngingi ngaꞌoxo mii toxoxaꞌa ꞌo tei, ta mulu sou tualasinge ne lexe xooxoo ungasiꞌa ukalusi aloxo nexi ꞌo. \v 16 Lexe ngingi ngaꞌoxo aloxo nexi telemolu ne, la sou nexi iexi uvaxainge sou ngaꞌuluxaꞌa ta ꞌiliꞌilixe ta sema xe nexi taꞌuluxaꞌa noxinge. La sou nenge nengeꞌa taxolu tapita sou taxali loxo ta mitema sou tuala vilesisi. \v 17 Ia lexe ngingi ngamulinu masaxa noxixe aloxo telemolu lamana ꞌo uasi, la nexi tanoꞌe vivixe sema ꞌo mo noxiꞌa talivu.” \p \v 18 Xe Amolu ilou ꞌolu Sikemu milomusou vaikalaiꞌa Iakovo ta ꞌolu ne la tuꞌumaxu xe mutama laixe misevile no sangaliꞌa ilou, la mimasaxa lexe ilai iꞌoxo aloxo milomusou noxiꞌa Iakovo ta ꞌolu ne. \v 19 Sikemu ne anu maulu vile e ta maulu ilavusou imasaxau mo itoxonu misevile. Anu momu ta minuminu. Anu mulomusou vaikala ane ne, la umasaxa lexe uvoovoxo la uasi, xo anu tanu uꞌelaie Tina lexe uꞌuluxesi. \v 20 Xe ilou momu milomu aloxo ne, xe miavuti la ilou milai no tilovolovo ꞌalai no aitengaxu vimelu sou tualasiꞌa tila ne sou mivikalaneꞌi ta mulu sou tuala ne. \v 21 Vaikala e mivikalaneꞌixu aloxo ꞌo, “Ta mitema e nexi telai sou noxiꞌa tevivikala ne, ta laixe misevile. Mo mimasaxa lexe ineꞌe nengeꞌa taxolu tapita. Nenge lia nenge toxoxaꞌa misevile. Lexe nenge tamasaxaiꞌa, la aneꞌi ineꞌe mo nengeꞌa taxolu tapita ano ꞌo, mo mii maꞌia ane aneꞌi imasaxa lexe iꞌoxonu ne, aneꞌi iꞌoxonusi, xo nenge lianenge toxoxaꞌa misevile. Lexe aneꞌi ineꞌe nengeꞌa taxolu tapita maninasou ane lai ꞌo, la sou nenge taꞌuluxaꞌa ta ꞌiliꞌa ta sema xe aneꞌi iꞌuluxaꞌa ta noxinge. \v 22 Ia masaxa noxiꞌa vilesisi e aneꞌi mitulu pekiaꞌu no anu ane lexe, ta mulu sou tuala tila noxinge ꞌo lexe xooxoo ungaasiꞌa ukalusi aloxo aneꞌi. Lexe nenge taꞌoxo aloxo aneꞌi milemolu ne, la sou aneꞌi oponeꞌi uꞌosa sou nengeꞌa taxolu, \v 23 la sou male ta sipsipiꞌa iloꞌa ta kau mo miꞌamiꞌa tavuꞌalo ne nenge miimenge kalumo. Ia tamulinu masaxa noxiꞌasi mo sou ineꞌe nengeꞌa taxolu.” \v 24 Ta mulu tavuꞌalo mukalusi e milai mipita no aitengaxu vimelu sou tuala paꞌumolu ne, milomu noxiꞌa Amolu ilou ꞌolu Sikemu aloxo ne, la aneꞌi latala ne, mimasaxa lexe iꞌoxo aloxo aneꞌi ilou milemolu noxiꞌa ne. Mole ta mulu sou tuala tila ne xooxoo mungaasiꞌa mukalusi, ia vile paꞌusou uasi. \p \v 25 Ta motu ixoxolixu xalexalevineꞌi voxo vile, mo tamei sou mo tatalu, mo navunavuxaꞌa ꞌole ukalu uao, ia Iakovo ta ꞌolu tamei e, eiae Simeoni ilou Levi, Tina ta vimovimoe, ilou minoꞌu viso ka mitoke mimuamuaꞌi miali no nano no tuala tila ne Sikemu ne, sou mixaliꞌa. Ilou miveꞌaveꞌa ta mulu e ixoxolixu xooxoo anaxu tanixu ne mukalusi. \v 26 Miavuti vaxa la miveꞌa Amolu ilou ꞌolu Sikemu ne kalumo. Xe mitokine vimoꞌa Tina e ixoxoo no tani noxou Sikemu ne sou iloꞌa milai. \v 27 Simeoni ilou Levi miveꞌa ta mulu sou tuala ne Sikemu ne mukalu, xe ta vimovimoꞌa ane iloꞌa mamiꞌa mixolu ꞌole, milutu sou milai miꞌunalai no tuala tila ne sou mipakali mimii. Mimii piena lailaixe ne, mitavule mulai mukalusi. Aneꞌi miꞌoxo loxo ne sou lexe ikolinu ꞌilixo masua e Sikemu muꞌoxo noxie vimoꞌa Tina. \v 28 Xe miavuti vaxa la minoꞌa ta sipsip iloꞌa ta kau mo ta donkiiꞌa ne mukalusi. Mimii iouiou no nano mo no ale no tuala ne minoꞌu mukalusi. \v 29 Mimii iouiou e ꞌulusou toxotoxoxaꞌa ne minoꞌu mukalusi. Ta sema sou tuala tila iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa ne minoꞌa mukalusi kalumo. Mo miꞌamiꞌa no taataasiꞌa ne mitaxusou mukalusi sou mitavule mulai. \v 30 Xe Iakovo muavuti la muvikalaneꞌi Simeoni ilou Levi aloxo ꞌo, “Ngingi ngongou ngeꞌoxo ꞌilixo ano ꞌo, la mulosilo tuꞌumaxu toxoxaꞌa misevile. Ta mitema latala e ixoxolu no lia xalee ano ꞌo, loxo ta Kanani mo ta Peresi. Maasi xe ipita sou imasaxa lexe ialivulaleli, la umomomo sou ikalusixe noxiꞌa ta ꞌalixenisi, xo nexi tapiena uasi.” \v 31 Xe aneꞌi ilou miavuti la mikolinu vaikalau mamiꞌa aloxo ꞌo, “Xo maꞌi, nexi noxou iexi uvaxaie vivixe loxo nesi, mole aneꞌi iꞌoxone loxo sema sou voteꞌi loxo ne mole loxovaa?” \c 35 \s1 Iakovo Mulivu Mulai ne Veteli \p \v 1 \x + \xo 35:1 \xt Tav 28:11-17\x*Xe Lataua muavuti la muvikalanu Iakovo aloxo ꞌo, “Nalutu mo navulasou tuala ano ꞌo, ia nalai mo naxolu ne Veteli mo natulusou valovalo sou naꞌelaxaꞌa ta sipsip utelo noxilo. Eni Lataua e epalaꞌa noxine no voxo ane nini neꞌumolu vivine Esau la neneꞌe netatalume.” \v 2 Iakovo mulomu noxou Lataua aloxo ne xe mukalu, la muvikalaneꞌi ta ꞌolu iloꞌa ta semasemaiꞌa mo ta ꞌiliꞌiliꞌa mo aneꞌi ta mitema latala e iloꞌa ikekei ne aloxo ꞌo, “Ngingi latala ꞌo ne maasi la ngaxexeneꞌi ta maliava sou kalavoi noxinge latala ne ukalusi, mo ngaxali malemalenga ukalusi mo ngatokolomo no anu tokolomo alavua ukalusi, \v 3 xo nenge asou tasuku sou tuala ano ꞌo ia talai ne Veteli sou eni atulusou valovalo sou aꞌelaxaꞌa ta sipsip ilai noxou Lataua no anu. Lataua e musuꞌulileli no anu tuꞌumaxu ane muxali noxilo xe muxolu noxilo sou musaxilaꞌilo no xalexalee tuatuala ane eni emumuamuaꞌi no anu.” \v 4 Xe ta motu miavuti la milai mitavuleneꞌi ta maliavaiꞌa sou milailixaꞌa noxou Iakovo. Mo paxoxo sou sangasangaliꞌa kalumo ne milaxalaxalixu sou milosou sou miꞌasixaꞌa no ovu tavuna tavaꞌu ꞌalai ne Sikemu. \v 5 Xe mukalu la sou aneꞌi Iakovo iloꞌa ta ꞌolu milutu sou milai. Milutu sou milai, la Lataua muxalixu ꞌume toxoxaꞌa noxiꞌa ta mitema ane mixolu no nano no tuala tatatila ꞌalai ne Sikemu, oponeꞌi mole ilelemulineꞌi ua. \v 6 Mimuamuaꞌi xoo, la milai mixali ne Lusu. Vaimomo ꞌo aneꞌi ilemolu tuala ane ne lexe Veteli. Anu tuala ane ne muxolu no xalee lia ne Kanani. \v 7 Milai mixolu ane sou anu mutulusou valovalo sou uꞌelaxaꞌa ta sipsip ane. La sou mulemolu lia xalee ane Veteli ne lexe, “Lataua sou Veteli” Xo Lataua mupalaꞌa noxou no voxo ane anu muꞌumolu vimou Esau la mulai mutalume no anu. \v 8 Milai mixolu ane, la sou Debora sema tila e misusune Liveka no molomoloxe misoli ane. La sou miꞌasixe no ovu tavuna tavaꞌu no xalee mulai iliꞌi ne Veteli. La sou mimoxoꞌu ovu ne lexe, “Ovu Tavuna Sou Tama”. \p \v 9 No tauu ie ane Iakovo molu ne Mesopotamia sou mulivu muneꞌe ne Kanani, la Lataua mupalaꞌa noxou la. Xe muavuti la mualusou aloxo ꞌo, \q1 \v 10 \x + \xo 35:10 \xt Tav 32:28\x* “Ualasine lexe Iakovo, ia usokou ane vaimomo ꞌo mo ulai avile iliꞌi ne, \q2 imoxoine lexe Isilaeli.” \p La sou mumoxoꞌu lexe Isilaeli. \p \v 11 \x + \xo 35:11 \xt Tav 17:4-8\x*Xe Lataua muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo la, \q1 “Eni Lataua, eni xavileli misevile. \q2 Eni emasaxa lexe napalaaneꞌi ta ꞌiline tapiena, \q2 mo sou nini naxali loxo ta mitema tapiena ꞌilusuneꞌi \q2 mo ta tatila sou xalexalee tuatuala kalumo. \q1 \v 12 Lia ano ꞌo eni elosiꞌa Avalaamu ilou Aisaki tei, \q2 ia vaimomo ꞌo eni aꞌitalonu ulai noxine. \q2 Mo ta ꞌiline iloꞌa ta xasixasine mo ta ꞌilusulusuneni ane ipaa iliꞌi ne, \q2 eni aitixaꞌa lia ano ꞌo kalumo.” \p \v 13 Lataua muvivikalanu aloxo ne, xe mukalu la sou mulai. \v 14 \x + \xo 35:14 \xt Tav 28:18-19\x*Xe Iakovo muavuti la mutulusou lavoꞌo vile veveeni ane ilou Lataua mitutulu mivivikala ne. Xe mukalu la munixiꞌu uaini ilou ovu vile lexaxu teitexi no latanu lavoꞌo ne, sou Lataua miu. \v 15 La sou xalee lia se ane aneꞌi Lataua ilou Iakovo mitutulu sou mivivikala no anu ne, anu Iakovo mumoxoꞌu lexe Veteli. \p \v 16 Xe iliꞌi la sou anu Iakovo iloꞌa ta minuminu mivulasou tuala ne Veteli ne sou lexe isuku ulai no tuala tila ne Epurata. Milutu mo a imumuamuaꞌi sou ilalai ne Epurata mo ixali uao, ia voxo sou lavuloꞌo noxie Lakeli sou ivoꞌo muxalisie. No voxo ane ne, ane mixamuli navunavu toxoxaꞌa misevile. \v 17 Xe sema e mineꞌe sou mipaipixone ne, mivikalane aloxo ꞌo, “Taneni kalaua mo naꞌume mamu xo ꞌiline mulu vile la ꞌa.” Sema ne imasaxa lexe ixolixoline Lakeli aloxo ne la ua, ane misuxulaꞌe sou soli. \v 18 Xe misuxulaꞌe kaluxusou ne la, ane mimoxoꞌu ꞌilie keakea ne ualasou. Mimoxoꞌu lexe Beni-Oni. Xe iliꞌi la, la momu mumoxoꞌu ualasou lexe Beniamini. \v 19 Minoꞌe Lakeli milai sou miꞌasixe no voteꞌi paꞌumolu ulai ne Epurata ne. Vaimomo ꞌo ne ilemolu tuala ne Epurata ne lexe Vetiliemu. \v 20 Xe iliꞌi la sou mulue mutulusou lavoꞌo vile veveeni no lousie ne. Mo lavoꞌo ne a uai sio, mo mutalo vaimomo ꞌo. \v 21 Miꞌasixe Lakeli mo mitulusou lavoꞌo vile veveeni no lousie loxo ne xe mukalu, la misolo muamuaꞌi noxiꞌa mulai sou milai mixali ne Migudalu Ederu. Xe misuku mulai sevile la, la sou milai miꞌilii tuala sou mitulu tani sou mixolu no anu. \v 22 \x + \xo 35:22 \xt Tav 49:4\x*No tauu ie ane Iakovo muxolu no lia xalee ane ne, la Luven anu Iakovo ꞌolu vile mulai noxie Vila anu Iakovo semau vile. Xe iliꞌi la sou aneꞌi miaꞌalou momu. \p Ioxe, anu Iakovo ta ꞌolu mavulovexa mulelia tamei. \p \v 23 Ta ꞌolu ane noxie Lea ualaualasiꞌa ano, laposalaxu ane Luven ka Simeoni, ka Levi, ka Iuda, ka Isikali, ka Sevulon. \v 24 Xe ta ꞌolu ane noxie Lakeli ualaualasiꞌa ane, Iosepu ilou Beniamini. \v 25 Xe ta ꞌolu ane noxie Vila, sema sou xaixai noxie Lakeli, ualaualasiꞌa ane Den ilou Napitali. \v 26 Xe ta ꞌolu ane noxie Silipa, sema sou xaixai noxie Lea, ualaualasiꞌa ane Xati ilou Aselu. Aneꞌi Iakovo ta ꞌolu ꞌo ne ta neniꞌa mivoꞌoneꞌi ane ne Mesopotamia. \p \v 27 \x + \xo 35:27 \xt Tav 13:18\x*Mixoxoolu ne xe Iakovo muavuti la mulai noxou momu Aisaki ne Mamule. Tuala ne Mamule ne ꞌalai ne Ebulon tualasiꞌa Avalaamu ilou ꞌolu Aisaki mixolu no anu tei. \v 28 Aisaki mumaulixu tauu ie loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa muxatele tatalu (180). \v 29 Xe no voxo anu sou usoli la sou mulapunu tauuxu alaxu vilesisi loxo ꞌosi, la musivita. La uleenu muluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli. Xo anu aululu mine manina. La sou ta ꞌolu Esau ilou Iakovo miꞌasixu. \c 36 \s1 Esau ta ꞌOlu Mo ta Xasoxasou Iloꞌa ta ꞌIluꞌilusunu \p \v 1 Nanasiꞌa ta mitema ane Esau muxalixaꞌa aloxo ꞌo. Anu Esau ne ilemolu ualasou vile kalumo lexe Edomu. \p \v 2 \x + \xo 36:2 \xt Tav 26:34\x*Anu muꞌuluxaꞌa ta sema ne Kanani. Vile ualasie lexe Ada, eiae Eloni ꞌolu. Eloni anu itemasie Keti. Vile ualasie lexe Oꞌolivama, eiae Ana ꞌilie. Ana mamie ualasou lexe Sibeoni, anu itemasie Ivi. \v 3 \x + \xo 36:3 \xt Tav 28:9\x*Xe vile ualasie lexe Basemati, Isimaeli ꞌolu. Vimoe mulu ualasou lexe Navaiote. \v 4 Ada opoone la sou mivoꞌonu Elipasi. Xe Basemati mivoꞌonu Leuelu \v 5 xe Oꞌolivama mivoꞌonu Ieusu ilou Ialamu mo Kola. Esau ta ꞌolu ane ne anu mupalaaneꞌi mine aneꞌi mixoxoolu ne Kanani. \p \v 6 Xe Esau muavuti la munoꞌa ta semasemau iloꞌa ta ꞌiliꞌiliꞌa mo ta mitema noxou mo ta mee mo ta kau mo ta donki mo ta kameli mo ta mimii iouiou ne munoꞌa mukalusi sou iloꞌa misuku milai no xalee lia vile vaꞌaxu no paxa. \v 7 Milai mixolu vaꞌaxu noxou vimou Iakovo, xo iloꞌa mixolu mipita la ilou vimou miꞌamiꞌa ilou mixamixaꞌa piena misevile la umomomo sou ilou ixolu ipita uasi xo tanixaꞌa uasi. Lia xalee se ane iloꞌa mixolu no anu ne umomomo sou iloꞌa ixolu ipita la uasi, xo ta sipsip iloꞌa ta mee mo ta kau mo ta donki noxiꞌa ilou tapiena misevile mole lia xalee vile paꞌusou la uasi. \v 8 La sou Esau musuku sou mulai muxolu no laxalaxaꞌilu ne Seiru. Esau anu mutuꞌu ovuxaꞌa ta mitema ne Edomu ane mixolu no laxalaxaꞌilu ne Seiru. \p \v 9 Ta ꞌolu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, \v 10 Elipasi, nenu ualasie lexe Ada, Leuelu nenu ualasie lexe Basemati. \v 11 Xe Elipasi mupalaa la ta ꞌolu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, eiae Teman ilou Omaru mo Sepo mo Xatamu ilou Kenisi. \v 12 Xe Timuna, Elipasi semau ane vile mipalaa eiae Amaleki. Aneꞌi ta mitema ane ne, Esau ta xasoxasou. \v 13 Xe Leuelu ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, Nakati ilou Sela mo Sama mo Misa. Aneꞌi ta molomolo ane ne, Esau ilee semau Basemati ta xasixasiꞌa ane. \v 14 Xe Oꞌolivama e Esau semau, nenie ualasie lexe Ana. Ana mamie ualasou lexe Sibeoni, Oꞌolivama xasie. Ane Oꞌolivama mipalaaneꞌi ta ꞌilie ane eiae Ieusu ilou Ialamu mo Kola. \p \v 15-16 Ta mitema ano ꞌo, aneꞌi ta tatila ane, Esau ꞌolu laposalaxu Elipasi muxalixaꞌa ualaualasiꞌa ano ꞌo, eiae Teman, Omaru, Sepo, Kenisi, Kola, Xatamu mo Amaleki. Aneꞌi e teitiitisou ualaualasiꞌa ne Elipasi ta ꞌolu. Aneꞌi ta tatila sou tuala tila ne Edomu, aneꞌi Ada ta xasixasie. \v 17 Aneꞌi ta tatila ano Esau ꞌolu e ualasou lexe Leuelu muxalixaꞌa. Ualaualasiꞌa ano ꞌo, eiae Nakati, Selau, Sama mo Misa. Aneꞌi ta tatila ane teitisou ualasiꞌa ꞌo la ne Leuelu muxalixaꞌa. Basemati, Esau semau ane tatalusiꞌa ta xasixasie. \v 18 Aneꞌi ta tatila sou tuala tila ne Edomu kalumo. Xe aneꞌi ane noxie Oꞌolivama ane Ieusu ilou Ialamu mo Kola. Aneꞌi ta tatila ane ne Oꞌolivama e Esau semau ane tameisiꞌa mixalixaꞌa. Oꞌolivama nenie ane Ana. \v 19 Aneꞌi ta mitema ane nenge teitisou ualaualasiꞌa mukalu ne Esau e ualasou vile lexe Edomu muxalixaꞌa. Aneꞌi mixali ta tatila sou tuala tila noxiꞌa la. \p \v 20 Xe Seiru ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo. Seiru anu itemasie Xoli, ia anu muxolu no tuala tila ne Edomu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ano ꞌo, vile ualasou lexe Lotan mo Sobalu mo Sibeoni mo Ana \v 21 mo Disoni mo Eseru mo Disan. Aneꞌi ane ualaualasiꞌa mupalaꞌa ꞌo ne, anu Seiru ta ꞌolu. Aneꞌi ta tatilasiꞌa ta mitema ne Xori no nano no tuala tila ne Edomu. \v 22 Seiru ꞌolu vile e ualasou lexe Lotan muxalixaꞌa ta ꞌolu ta mulu ane, eiae Xori ilou Koman. Lotan vimou sema ualasie lexe Timuna. \v 23 Sobalu ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa ane Aluvani ilou Manakati mo Ebalu mo Sepo mo Onamu. \v 24 Xe Sibeoni ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa ane Aia ilou Ana. Ana e miaꞌaloxu lexe mulai musaxilaꞌa momu Sibeoni ta donkiiu la mumaisou tivula taxataxasou. La tivula uopuopu utetelo no taxataxa ne. \v 25 Xe Ana mulai xe mupalaa, la mupalaaneꞌi ta ꞌolu ane, Disoni ilee Oꞌolivama. \v 26 Xe Disioni la muxalixaꞌa ta ꞌolu ane, Emudan ilou Esuban mo Itiran mo Keran. Aneꞌi ta mulu mukalusi. \v 27 Xe Eseru ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, eiae Bila ilou Savani mo Akan. \v 28 Xe Disan ta noxou ane, Usu ilou Aran. Aneꞌi ta mitema ano ꞌo aneꞌi ta tatilasiꞌa ta mitema ne Xori. \v 29-30 Ualaualasiꞌa ano ꞌo, Lotan ilou Sobalu mo Sibeoni mo Ana mo Disoni mo Eseru mo Disan. \p \v 31 Xe no tauutauu ie ane ta Isilaeliꞌa tila vile sou usaxilaꞌa uasi, la aneꞌi ta mitema ano ꞌo, aneꞌi mixali ta tatila sou tuala xalee ne Edomu. \v 32 Itema ane musaxilaꞌu tuala xalee ne Edomu tei ane Bela. Momu ualasou lexe Beori. Anu muxolu sou musaxilaꞌu tuala tila ne Dinava. \v 33 Xe Bela musoli, la Iovavu munoꞌu tanixu. Iovavu momu ualasou lexe Selau. Selau anu sou tuala tila ne Bosura. \v 34 Xe Iovavu musoli, la Usamu anu sou xalee lia ne Teman munoꞌu tanixu. \v 35 Xe Usamu musoli, la Kadati munoꞌu tanixu. Kadati momu ualasou lexe Bedati. Xe Kadati mulutu sou mulai ne Moabu sou muꞌoto ne Midiani, la mutaloxolixaꞌa. La sou mulai muxolu ne Aviti sou musaxilaꞌa ta mitema ne Aviti. \v 36 Xe Kadati musoli, la Samula anu sou tuala ne Masureka munoꞌu tanixu. \v 37 Xe Samula musoli, la Saulo itemasie Leovotia munoꞌu tanixu. Tuala ne Leovotia ne, muxolu ꞌalai no lexa tila ne Iupileitisi. \v 38 Xe Saulo musoli, la Balukanan munoꞌu tanixu sou muxali tila noxiꞌa. Balukanan momu ualasou lexe Akuboru. \v 39 Xe Balukanan musoli, la Kadati munoꞌu tanixu. La sou anu muxolu sou musaxilaꞌu tuala tila ne Pau. Semau ualasie lexe Meꞌetavelu. Momu ualasou lexe Matele, xe Matele mamie ualasou lexe Mesaapu. \v 40-43 La sou ta mitema ta tatila ane noxou Esau ualaualasiꞌa aloxo ꞌo, Timuna ilou Aluva mo Ieteti mo Oꞌolivama mo Ela mo Pinon mo Kenisi mo Taman mo Mipusalu mo Makadielu mo Iramu. Aneꞌi ta mitema ane ne aneꞌi ta mitema ta tatila noxiꞌa ta mitema noxou Edomu. Edomu ne Esau ualasou vile aloxo ne. Anu Esau ne ta mitema ne Edomu xasiꞌa. Aneꞌi ta tatila vilevilesi no tualasiꞌa mo ta mitema sou isaxilaꞌa a ixolu. \c 37 \s1 Aipiepiena Noxou Iosepu \p \v 1 Ia Iakovo ne uꞌumesou tuala ne Kanani e momu Aisaki muxoxoo no anu ne uasi. \v 2 Muxoxoo ane, la sou nanasiꞌa iloꞌa ta ꞌolu mikaukavunu muxolu aloxo ꞌo. Iosepu anu Iakovo ꞌolu maulu tauu iexu mumomomo loxo mavulovexa vile mo mulelia taꞌuve mo muvaxa simi tamei (17). Anu ulavusou sou usaxilaꞌa ta sipsip iloꞌa ta mee noxou momu iloꞌa ta vimovimou noxiꞌa Vila ilee Silipa. Aneꞌi ta sema tamei ne, momu ta semasemau. Ia anu mulai noxou momu la muaꞌalouxu ꞌiliꞌilixoneꞌi ta vimovimou e iꞌoxoꞌoxonu masumasua. \p \v 3 Iosepu ne, momu Iakovo ualasou vile lexe Isilaeli, anu umasaxaiꞌa ta ꞌolu ia umasaxau Iosepu misevile muꞌoki noxiꞌa. Xo nenu mivoꞌonu no mine anu Isilaeli ne aululu manina. Tavaꞌu aloxo ne la sou momu muꞌoxonu iu tokolomo vile lailaixe, utaa la ulai uxali no lia no tavaꞌu, xe avolu veveeni. \v 4 Xe ta vimovimou milavu lexe mamiꞌa anu umasaxau ꞌolu Iosepu misevile muꞌoki noxiꞌa Iosepu ta vimovimou, la aneꞌi oponeꞌi masuau vimoꞌa ne misevile mo ivivikala lailaixe ulai noxou uasi. \p \v 5-7 No ꞌolovoxo vile, la Iosepu muaipiepiena la mulai muaꞌaloiꞌa ta vimovimou aloxo ꞌo, “Ngalomu uneꞌe noxilo mo aaꞌalomengixu aipiepiena noxilo ꞌo. Nengeꞌa telai no xai sou nengeꞌa tevovotu uiti tavatavalanu. Xe noxilo tavalanu muavuti la mutulu mulapu. Ia ta noxinge miavuti la mitulu mixaliliu noxilo ka mitangatuluou.” Xe aneꞌi milomu aloxo ne la laꞌiaxaꞌa misevile. \p \v 8 Xe miavuti la mitaliꞌisou aloxo ꞌo, “Loxovaa, nini xavutalameni lexe nini sou naxali tila sou nasaxilaꞌixe?” Aneꞌi laꞌiaxaꞌa muꞌokiꞌoki xo milomusou aipiepiena noxou xe vaivaikala ane anu mulemolusiꞌa. \p \v 9 Xe iliꞌi la Iosepu muaipiepiena alaxu vile la. Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou aloxo ꞌo, “Eni eaipiepiena la, la emaisou aso xe soꞌio iloꞌa ta oto mavulovexa mo mulelia vile mitulutulu no talaxo ka mitangatulu muluꞌe noxilo.” \p \v 10 Xe muavuti la mulai noxou momu kalumo sou muaꞌaloxu aipiepiena noxou ne. Xe momu muavuti la mukaitolonu la muvikalanu lexe, “Aipiepiena maꞌi to axoo ne? Loxovaa, nini nemasaxa lexe nexi noxie nenine mo ta viivine taneꞌe taxolaꞌu tavaꞌixe mo tatangatulu sou tatoxoneni?” \v 11 \x + \xo 37:11 \xt Apo 7:9\x*Ta vimovimou ne, oponeꞌi masua misevile ia mamiꞌasi ne iou siꞌisou aipiepiena ne uasi, uxoxoolu la uxavuxavutalanu. \p \v 12 No voxo vile, la Iosepu ta vimovimou milailixaꞌa mamiꞌa ta sipsipu iloꞌa ta meeou ne Sikemu sou miꞌani iaꞌeiaꞌe xe miie lexa. \v 13 Xe Iakovo muavuti la muvikalanu ꞌolu Iosepu aloxo ꞌo, “ꞌAlixeni, eni emasaxaine lexe nalutu mo namulineꞌi ta viivine ulai ne Sikemu.” Xe Iosepu muavuti la muvikalanu momu lexe, “Ani, eni asou alutu alai.” \p \v 14-15 Xe momu muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo la, “Nalai mo namaisiꞌa ta viivine lexe aneꞌi a laixeneꞌisi. Mo namaisiꞌa ta sipsipxeni kalumo lexe laixeneꞌisi. Nalai mo nakilisiꞌa lexe laixeneꞌisi la sou nalivu uneꞌe sou naaꞌaloxeni.” La sou momu mupalusou sou mulai mukilisiꞌa ta vimovimou. Ia momu ne, anu muxoxoo no vanunu ne Ebulon. Iosepu mumuamuaꞌi xe mulai muxali ne Sikemu, la mulai muxixaoxao no lia xalee ane ne, la sou mumaisou itema vile la itema ne mutaliꞌisou aloxo ꞌo, “Nakakamuli maꞌia?” \p \v 16 Xe Iosepu muavuti la muvikalanu lexe, “Eni akakamulineꞌi ta viivilo e mineꞌeneꞌi mamilo ta sipsipou sou ikamulixaꞌa lexa sou iiexu xe iaꞌeiaꞌe sou iꞌou. Nemaisiꞌa a neꞌei la napelaꞌilo mo amulineꞌi.” \p \v 17 Xe itema ne, muavuti la muvikalanu Iosepu lexe, “Aneꞌi a milutu mo milai. Elomusiꞌa mivivikala lexe ilai loxo ne Dotani.” La sou anu mumulineꞌi la mulai muxalisiꞌa ne Dotani. \v 18 Xe anu a uao no paxa, ia aneꞌi mimaisou mine anu umuamuaꞌi ulai noxiꞌa, la aneꞌi mipotoxu sou lexe ivau usoli. \p \v 19 Ta motu miavuti la mivikalaneꞌi ngatoꞌo lexe, “Anu, itema sou aipiepiena a uxali ꞌo. \v 20 Tapalea mo tavaꞌu soxu mo tasuꞌanu uluꞌelai no lexa taxasou vile musii ꞌo. Ia talai la taaꞌalo lexe mii vile loxo laeoni muvau. La sou nenge tamalei lexe mii maꞌia ane uxali no anu aipiepiena noxou ne.” \p \v 21 Xe Luven mulomusiꞌa mivikala aloxo ne, la mukamuli voteꞌi sou upamaulinu Iosepu no anu. Muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Nengeꞌa tavaꞌu mamu. \v 22 Tatetelisousi ka talea uluꞌelai no taxa sou lexa ꞌo no xalee lia vitanisi, ia taꞌoxo masua loxo ꞌo uasi.” Anu mulosiꞌa voteꞌi ane ne xo anu mumasaxa lexe anu molu ulivu uneꞌe sou ulivunoxu vimou utelo sou upalusou ulivu ulai noxou momu. \p \v 23 Iosepu mumuamuaꞌi xe muneꞌe muxali noxiꞌa ta vimovimou ne, xe aneꞌi miavuti vaxa la mitetelisou ka milulusou tokolomo lailaixe e mutaanu, \v 24 ka sou miavuti la miꞌitinu ka mileanu muluꞌelai no lexa taxasou vile musii. \p \v 25 Mileanu maulamenge soxu loxo ne mukalu, ia aneꞌi milai mitaꞌolu sou miꞌani. Miꞌaniꞌani ia mimalei la ta Isimaeli seꞌi iloꞌa ta kameliiꞌa meꞌa loxo ne Xileati ia ilalai loxo ne Aixiputo. Ta kameliiꞌa mitavule mimii lailaixe loxo mii ane tumaꞌu laixe sou laꞌilali mo lamalasile mo ovu vile lexaxu ane tumaꞌu laixe. \p \v 26 Xe Iuda muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou aloxo ꞌo, “Taemoso, lexe nenge tavaꞌu vivinge usoli ka tatalumeiou, la mii maꞌia laixe ane nenge nengeꞌa taxalisou no anu xavutala ane ne? \v 27 Nengeꞌa tanoꞌu mo talosiꞌa ta mitema e ineneꞌe ꞌo mo ilotonu. Mo sou mamu nenge taꞌoxo masuanu. Xo nenge vivinge maninasou ane. Nenge xiasinenge ilou sialunenge ane.” Xe ta vimovimou miavuti la mivikala lexe, “Ioxe, nenge tamulinu aloxo nelemolu ne.” \p \v 28 \x + \xo 37:28 \xt Apo 7:9\x*Xe ta mitema sou ivaivalo sou inoꞌu lamoli e mimaisiꞌa mineneꞌe ꞌole mineꞌe mixali ꞌalai noxiꞌa manina, la sou Iosepu ta vimovimou ne milai milaanu sou milosiꞌa. Ta Midiani milotonu Iosepu mulai noxiꞌa ta vimovimou no anu lamoli siliva alelaxu mavulovexa tamei. Milotonu mukalu, la sou minoꞌu milailixu ne Aixiputo. \p \v 29 Xe iliꞌi, la Luven mulivu no taxa e aneꞌi misuꞌanu vimoꞌa Iosepu no anu ne la umaisou vimou uasi. Xe muavuti la musinasinanu tokolomou no vasimolu ne xo tanuxu vimou misevile. \v 30 Xe mulivu mulai noxiꞌa ta vimovimou, la muvikalaneꞌi lexe, “Ae, molomolo soxu ꞌole a tasiauxu! Ka eni anavaa maasi?” \p \v 31 Xe ta motu miavuti la mivau mee vile ka minoꞌu sialuxu sou miꞌunanu Iosepu tokolomou muluꞌe no anu. \v 32 Xe iliꞌi la sou minoꞌu tokolomou ne mulai sou mimaxaꞌu noxou mamiꞌa. Mixali la mivikalanu mamiꞌa aloxo ꞌo, “Namaisou mii ꞌo. Nexi texalisou. Male ꞌiline miiu.” \p \v 33 Xe Iakovo iou muvaxa no anu tokolomou ꞌolu ne la mutongonu la muvikalaneꞌi lexe, “Ani, ꞌalixe Iosepu tokolomou ane! Ta mii seꞌi loxo ta laeoni mivau ꞌalixeni ne mo miꞌou.” \p \v 34 Xe muavuti la musinasinanu tokolomou no vasimolu ne, io mutelonu tokolomo suꞌi sou tama xo tanuxu ꞌolu ne misevile. Muxoxoolu tanutanuxu ꞌolu mo mutatamasou ne maxuvee misevile. \v 35 Ta ꞌolu ta mulu mo ane ta sema mineꞌe noxou sou lexe ixolixolinu, la anu umasaxa lexe aneꞌi ineꞌe ixolixoli mamu. La sou muvikalaneꞌi lexe, “Taletalelixu ꞌalixeni ꞌo mo atatamasou mole eni amulinu ꞌalixeni ulai no tualasiꞌa ta mitema sou soli ne ia ukalu uasi.” La sou anu muxolu sou mutamasou ꞌolu ne voxo seꞌi la. \p \v 36 Ioxe, ta Midiani e milotonu Iosepu noxiꞌa ta vimovimou ne, milailixu ne Aixiputo, la itema vile ualasou lexe Potipaa mulotonu, anu itema sou xaixai noxou tatananu tuala ne Aixiputo. Anu tila noxiꞌa aneꞌi ane sou isaxilaꞌu taasou tatananu tuala. \c 38 \s1 Iuda Ilee Tamari \p \v 1 No tauu ie ane ne, la Iuda mulutu muꞌumesiꞌa ta vimovimou ia mulai muxolu noxou itema vile ualasou lexe Ira. Ira anu itemasie tuala tila ne Adulamu. \v 2 Iuda mulai muxolu ne la muꞌuluxe semasie Kanani vile. Mamie ualasou lexe Sua. \v 3 Ilou mixoxoolu xe opoone, la mivoꞌonu ꞌilie laposalaxu, la mulu. Mimoxoꞌu ualaosu lexe Eri. \v 4 Xe iliꞌi la, la ane opoone la. Xe mivoꞌo, la ꞌilie ne mulu la. La mimoxoꞌu ualaosu lexe Onani. \v 5 Xe iliꞌi la, la ane opoone la. La sou ane mivoꞌonu ꞌilie mulu vile la. La mimoxoꞌu ualasou lexe Sela. No voxo ane Iuda semau mivoꞌonu ꞌilie Sela ne la, anu Iuda mulai mo a uxoxoolu no tuala ne Kesipu. \p \v 6 Mixoxoolu xoo xe, Iuda ꞌolu e laposalaxu, ualasou lexe Eri muxali itema tila, la sou momu munoꞌe iu sema vile ualasie lexe Tamari. \v 7 Ia Eri ne, ꞌilixonu laixe noxou IAUE iou uasi. La sou IAUE muvau musoli. \p \v 8 Xe Iuda muavuti la muvikalanu ꞌolu Onani, “Nalai mo ngongie omeni Tamari ngaai xo vivine musoli la ta ꞌolu uasi. Xoluxolu naꞌa nenge aloxo ꞌo, nini nanoꞌe vivine semau sou napalaaneꞌi vivine ta ꞌolu mo sou vivine ualasou ne ukalu uasi. La sou ulai iliꞌi la ta ꞌilie ane ane ivoꞌoneꞌi ne, vivine Eri ta ꞌolu.” \v 9 Ia Onani ne, mulavu lexe ta molomolo ane anu uxalixaꞌa ne ta ꞌolu uasi. La sou no voxovoxo ane aneꞌi ilee Tamari iai sou anu ulai noxie xe ꞌuveꞌuveꞌu sou unixi, la anu uxexee sou unixi ulai vaꞌaxu no lia. Anu muꞌoxo aloxo ne xo anu umasaxa lexe upalaaneꞌi ta ꞌolu iu vimou uasi. \v 10 ꞌIlixo ane ne, IAUE mumaisou la laixe no iou uasisi manina, la muvau musoli aloxo vimou Eri. \p \v 11 Xe Iuda muavuti la muvikalane uaꞌanu Tamari aloxo ꞌo, “Nalutu mo nalivu ulai noxou mamine mo naxolu aloxo nesi ia nataulaꞌi uasi mole ꞌalixe Sela uxali itema tila o.” Anu muvikalane aloxo ne xo anu umamaꞌu xo loxo ꞌo io Sela usoli kalumo loxo ta vimovimou tamei. La sou Tamari milivu milai noxou mamie. \p \v 12 Tauu ie tavuꞌalo mulai mukalu xe iliꞌi, la Iuda semau ane Sua ꞌolu sema misoli. Muxolu sou tamasie semau xo tanuxe misevile. Xe mukalu, la sou aneꞌi ilou menexu vile ualasou lexe Ira sou tuala ne Adulamu milai ne Timuna sou ilou imaisiꞌa ta mitema noxou ixoxotosou ta sipsip noxou laxusiꞌa. \p \v 13 Xe Tamari milomu lexe uaꞌane Iuda a muneꞌe ne Timuna sou uxotosou ta sipsip laxusiꞌa ne. \v 14 La ane mipasipaa sou mixexeenu tokolomoxe ane ane mitokolomoxu sou mipoulilosou mulue, ia misakii mii vile loxo taunamo o sou mutaluxu iei ia milai mitalupexa no voteꞌi no iou xalengaxu tuala tila ne Enaimu. Tuala ane ne muxolu no voteꞌi ane mulai loxo ne Timuna. Xo ane milavu lexe Iuda ꞌolu e ualasou lexe Sela ne, anu itema tila, ia aneꞌi inoꞌu ulai noxie sou iꞌuluxu uasi. \p \v 15 Iuda mumuamuaꞌi muneꞌe xe mumaisie, la muloxomale lexe ane sema sou voteꞌi vile ane xo ane misuꞌasou iei. \v 16 Ia utongone lexe ane uaꞌanu Tamari uasi manina. Ioxe, anu muavuti la mumuamuaꞌi mulai loxo noxie no voteꞌi paꞌumolu, la muvikalane, “Ioxe, nengei taai.” Xe ane miavuti la mikolinu lexe, “Nalosilo maꞌia?” \p \v 17 Xe anu muavuti la muvikala lexe, “Alivu la sou asovanumeni mee ꞌilie soxo vile uneꞌe noxine.” Xe ane miavuti la mivikalanu aloxo ꞌo, “Anu laixe, ia lexe nini nalosilo mii vile sou eni amuxaxu loxo sosovo ulai utalo no voxo ane nini nasovanu mee ne uneꞌe. La sou alivunoxu sosovo ne ulai noxine.” \p \v 18 Xe anu muavuti vaxa la mutaliꞌisie, “Mii maꞌia ane nemasaxa lexe eni alosine?” Xe ane miavuti la mivikalanu lexe, “Nalosilo miimeni e nasosovosou mimii no anu lexe naꞌa nini ilou lamotasou ulili no xolaneni mo vilaxoxene e natatavulenu ne.” Xe anu muavuti la mulosie mii tamei ne xe mukalu, la sou mulai noxie. \v 19 Xe Tamari miavuti la milivu milai no tuala sou mixexeenu mii e misakii sou mitaluxu iei no anu, io sou ane mitelonu tokolomo sou poulilosou mulue ꞌole mutelo la. Ane milai mixoxoo ne xe iliꞌi la sou opoone mupalaꞌa. \p \v 20 Ioxe, Iuda muavuti la mupalusou menexu vile ne Adulamu sou ulailixu mee noxie sema ꞌole, xe unoꞌu mimii e ane milingau sou mimuxaxu muai noxie sou umaxaꞌu vaikala noxou Iuda lexe anu muvikala manina, sou ulivunoxu ulai noxou. Itema ane ne mulutu xe mulai la uxalisie uasi. \v 21 Xe muavuti la mutaliꞌisiꞌa ta mitema seꞌi ne Enaimu, “Sema sou voteꞌi e ilavusou ixoxolu no voteꞌi ꞌo ꞌava?” Xe aneꞌi miavuti la mivikalanu lexe, “Nexi sema sou voteꞌi vile ixolu lai ꞌo uasi.” \p \v 22 Xe itema ne mulomu aloxo ne la, mulutu sou mulivu mulai noxou Iuda la muvikalanu lexe, “Axalisie sema ne uasi. Ta mitemasie Enaimu ne mivikalaleli lexe aneꞌi sema sou voteꞌi vile ixolu noxiꞌa no tuala ne uasi manina.” \p \v 23 La sou Iuda muavuti la muvikalanu lexe, “Mii vile uasi, mimii e sema ne minoꞌu ne, uai noxie ne, xo loxo ꞌo io ta mitema ikekeienge. Eni esova mee vile ꞌilie ulai noxie, ia naxalisie uasi ne la, mii vile uasi.” \p \v 24 Xe male loxo soꞌio tatalu mukalu xe iliꞌi la sou vaikala muneꞌe muxali noxou Iuda lexe uaꞌanu Tamari ane miꞌoxo loxo sema vile sou voteꞌi mo ane a opoone. Xe anu Iuda muavuti la mupalusiꞌa lexe inoꞌe iuatulailixe mo iꞌelaxe mo isoli. \p \v 25 Minoꞌe miuatulailixe la ane mivikala lexe, “Ngavikalanu uaꞌaleli lexe, opo ano ꞌo itema e miumiu ane uai noxilo ꞌo, opou. Nganoꞌu mii ꞌo ulai noxou mo utongonu.” \p \v 26 Mii ne minoꞌu xe milailixu noxou Iuda, la anu mutongonusi. La sou muvikala lexe, “Susu noxie ne tatila malaxo uasi, ia noxilo ne tatila misevile. Xo anoꞌe sou iꞌuluxu ꞌalixeni Sela la ua.” Xe iliꞌi, la Iuda ulai noxie la uasi manina. \p \v 27 Xe no voxo ane sou ane ivoꞌo no anu, la milavu lexe ane ivoꞌoneꞌi ta ꞌilie tamei. \v 28 Xe no mine sema vile mineꞌe sou ipapaipixone, la ꞌilie vile avolu muxali muuatu, la sema e ipapaipixone nenu ne mitetelisou avolu sou misakii no anu lamota lauoinu. Xe miavuti la mivikala lexe, “Ane uluꞌe tei a.” \v 29 La ua. Anu muꞌumenu avolu mulivunoxu mulai no nano, ia vimou muluꞌe tei. La sou sema e mineꞌe sou mipaipixone nenu ne mivikala lexe, “Ee, xavineni sou neloꞌe la sou ane neluꞌe tei ꞌo!” La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Peresi. \v 30 Xe iliꞌi la sou ane misakii avolu no anu lamota lauoinu ne muluꞌe. La sou mimoxoꞌu ualasou lexe Sela. \c 39 \s1 Iosepu Ilee Potipaa Semau \p \v 1 Ioxe, Iosepu e ta Isimaeli minoꞌu mulai ne Aixiputo ne, minoꞌu mulai noxou Potipaa sou mulotonu. Potipaa ne, anu itema tila vile. Anu itema sou xaixai noxou tatananu tuala ne Aixiputo. Anu tila noxiꞌa aneꞌi ane sou isaxilaꞌu taasou tatananu tuala ne Aixiputo. \p \v 2 \x + \xo 39:2 \xt Apo 7:9\x*IAUE uxoo noxou Iosepu, la sou mii maꞌia ane anu uꞌoxonu ne, uxali laixe misevile. Io, anu Iosepu mulai muxolu noxou Potipaa. \v 3 Anu uxoxoolu noxou tilasou Potipaa ne la, tilasou mutongonu lexe IAUE a uxoo noxou mole ane xaixai piepiena ne anu muꞌoxonu laixe mukalusi. \v 4 Potipaa opoonu usexelaxu Iosepu misevile la sou molu musosovosou lexe anu uxali loxo itema vile sou uxoo ꞌalai noxou. La sou mumuxaxu sou usaxilaꞌu taasou mo mixumixu mo miumiu no nano no taasou ne ukalusi. \v 5 Tavaꞌu xo Iosepu ane Potipaa munoꞌu sou muneꞌe sou usaxisaxilaꞌu mixumixu ilou miumiu, la sou ane IAUE mualusou tila noxou mo aneꞌi ane iloꞌa ixoxoo no tani noxou ne mo miumiu ilou mixumixu no taasou mo no xaixu kalumo. \v 6 La sou Potipaa muꞌitalonu mimii tavuꞌalo ne no avolu Iosepu sou anu molu usaxilaꞌu ukalusi. Ia anu uxavutalanu mii vile la uasi. Anu uxavutalasou laꞌilalisi. \p Iosepu ne muleme maulu vile xaviinu misevile. Mo iou ne lailaixe misevile. \v 7 La sou maxuvee uasi manina, Potipaa semau miisuxu xe miavuti la ixoloxixiiou. La sou mivikalanu lexe, “Naneꞌe mo nengei talai taai no luu noxilo.” \p \v 8 Ia Iosepu mulomu ua la muvikalane lexe, “Tila noxilo musosovosilo mo mumuxaxo lexe eni sou asaxisaxilaꞌu mimii no nano no tani ꞌo ukalusi. Miumiu mo mixumixu tavuꞌalo ne anu mumuxaxo lexe enisi melo asaxilaꞌu. \v 9 Tani ꞌo mo, mimii no nano ꞌo ne muxolu no anu saxisaxilaꞌu noxilosi aloxo anu, ia mii vile no nano ꞌo anu uvikalalelixu lexe eni amomomo sou asaxilaꞌu uasi, uasi. Ia nini ne, anu uvikalalelisine uasi, xo anu semau ane nini. Anu umomomo sou eni amulinu masaxa noxine uasi. Xo maasi xe eni amuli masaxa noxine, la loxo eni aꞌoxo ꞌilixo masua manina no iou Lataua.” \v 10 Ia ane ilomu uasi manina. No voxovoxo utotomu ne, ane ilai noxou sou ixoloxixiioi sou lexe anu ulai noxie, ia anu ne xaviinu misevile la ulomuxe uasi manina, mo anu muxolu vaꞌaxu noxie. \p \v 11 Io, no voxo vile la anu Iosepu mulai no nano no taasou tila noxou mo a uꞌoxoꞌoxonu xaixai noxou seꞌi. Ta mitema sou xaixai noxou tila noxou vile noxiꞌa ne uxolu no nano uasi. \v 12 Xe aliku ꞌo miavuti xe mineꞌe la miteteli pekiaꞌu vaxa no anu tokolomou veveeni e utataanu ka mivikalanu lexe, “Naneꞌe mo nengei talai taai.” Xe anu muavuti la muloꞌene sou muꞌume mulai no ale. Miisou e mutataanu ne, muluvu no vasimolu mole ane mitetelisou no avole ne. \p \v 13 Xe ane mimalei loxo ꞌo la anu ane uꞌume ulai no ale, ia tokolomou ane ane itetelisou ꞌo xe, \v 14 miavuti la miꞌava mulai noxiꞌa ta mitema sou xaixai noxie lexe, “Ngamaisou mii ꞌo! Itemasie Evalaio e muluxeni munoꞌu sou muneꞌenu muxolu no tani noxixe ꞌo, utoxonenge uasi. Mulutusi ka muneꞌe no ano no taasilo e aai no anu sou uexe utetelisilo mo ulai noxilo no anu masaxa noxousi. \v 15 Ia eni eunga toxoxaꞌa sila anu muiave mulai no ale io mutautalonu tokolomou e mutaanu muai no paꞌumelo.” \p \v 16 Ane mimuxaxu muai ne xe mulue muxali, \v 17 la sou ane miaꞌalou, “Itemasie Evalaio e nenoꞌu muneꞌe muxolu ꞌo sou napalupalusou, utoxole uasi manina, muneꞌe muꞌuna no taasilo e aai no anu sou lexe ulai noxilo, sila ua. \v 18 Eni eungaunga sila anu muꞌume muiave mulai no ale ia mutautalonu tokolomo e mutataa no vasimolu no paꞌumelo.” \p \v 19 Xe Potipaa mulomu aloxo ne, la laꞌiaxu misevile. Tanu no nano ne navu ukaakaa. \v 20 La sou muvikalaneꞌi ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou tatananu tuala sou mineꞌe mitetelisou Iosepu sou milailixu no taasou navunavu noxou tatananu tuala sou unoꞌu navunavu sou ꞌilixo ane anu muꞌoxonu ne. Mulai muxolu no taasou navunavu ne \v 21 \x + \xo 39:21 \xt Apo 7:9\x*ia IAUE muxolu noxou mo mualusou mole mimii e anu uꞌoxoꞌoxonu no nano ne uꞌoxonu laixe ukalusi. La sou itema sou usaxilaꞌu tani ane ne, opoonu usexelaxu Iosepu misevile. \v 22 Itema ane ne muavuti la mumuxaxu Iosepu sou usaxilaꞌa ta menexu e iloꞌa ixoxoo no nano no taasou navunavu ne mo xaixai piepiena no nano ne anu molu usaxilaꞌu ukalusi. \v 23 Mole anu itema ne, umomomo sou usaxilaꞌu xaixai vile la uasi xo xaixai tavuꞌalo ne uxoo no avolu Iosepusi. Anu molusi uꞌoxo mimii ne la laixe ukalusi xo IAUE muxoo noxou. \c 40 \s1 Itema sou Usaxilaꞌu Laꞌilali Ilou Itema sou Usaxilaꞌu Uaini \p \v 1-3 Iosepu mulai muxolu no ano ne maxuvee malaxo uasi, ia mumalei la minoꞌa ta mitema sou xaixai tamei noxou tatananu tuala ne Aixiputo mineꞌe miꞌunaneꞌi no tani noxou itema sou xaixai uuli noxiꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto. Anu itema tila ne iloꞌa ta mitemau ixoxoo ane sou isaxisaxilaꞌu taasou tatananu tuala ne Aixiputo. Ta mitema sou xaixai noxou tatananu tuala tamei ne, vile anu tila noxiꞌa ta mitema sou isaxisaxilaꞌu uaini noxou tatananu tuala xe vile ne anu tila noxiꞌa ta mitema sou isaxisaxilaꞌu laꞌilalixu tatananu tuala. Aneꞌi ilou misusu no anu ꞌilixo vile masua la tatananu tuala laꞌiaxuiꞌa ilou misevile la sou mulai muꞌunalailixaꞌa no taasou e Iosepu mulai muꞌunalai no anu. \v 4 Miꞌunalai mixoo no ano ne maxuvee misevile mole tila noxiꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto ne musosovosou Iosepu sou usaxisaxilaꞌa ilou. \v 5 Xe no ꞌolovoxo vile, la aneꞌi ta mitema tamei ne ilou miaipiepiena. Aipiepiena noxiꞌa ilou ne laaxu vilesisi uasi. Vile noxou aipiepiena ne vile mo xe vile noxou ne vile mo. \p \v 6 Iosepu mulutu no kakau xe muneꞌe muxali noxiꞌa ilou, la mumaisou ieꞌi ne la, ilou ieꞌi kalauasi. \v 7 Xe muavuti la mutaliꞌisiꞌa ilou, “Loxovaa ane iengi kalaua loxo ꞌo? Tuꞌumaxu vile muxali noxinge ngongou vaimomo ꞌosi?” \p \v 8 Aneꞌi ilou miavuti la mivivkalanu aloxo ꞌo, “Nexi noxou teaipiepiena, la evile sou usuꞌulinexi noxou sou ululusou laaxu uasi.” Xe Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi ilou aloxo ꞌo, “Lataua anusisi ane anu molu ulosou itema lavulavu sou ululusou aipiepiena. Ioxe, ngongou ngavikalalelixu aipiepiena noxinge ngongou vilevilesi.” \p \v 9 La sou anu ane sou usaxisaxilaꞌu uaini noxou tatananu tuala ne muaꞌaloxu noxou tei. Muvikala aloxo ꞌo, “No anu aipiepiena noxilo, eni eai la emaisou uaini aiinu vile mutulu no talaxo, \v 10 ia avolu tatalusi. Xe alaxu vilesisi ꞌo la, volovoloxu mupaa vitanisi vaxa no avoavolu ne mo seseseenu kalumo. Xe alaxu vilesisi ꞌo la, tematemanu mupaa la mumomoxo alaxu vilesisi. \v 11 Eni a etutulu eteteli sou kapuxu tatananu tuala tila ne Aixiputo no avolo. Xe eavuti la enoꞌu uaini ngiangiaxu mumomoxo ne ka ekapinu muluꞌelai no kapuxu ne ka elosou.” \p \v 12 Xe Iosepu muavuti la muvikalanu, “Aipiepiena noxine ne laaxu aloxo ꞌo. Uaini avolu tatalu ne voxo tatalu. \v 13 Voxo tatalusi a uxolu sou tatananu tuala ulaalixene sou ulivulixene ulai no anu xaixai noxine la. La sou nini nalosou kapuxu aloxo nini neꞌoxoꞌoxo tei. \v 14 Ia ulai xe nini nalivu ulai no ale sou naxoo laixe, la ieni siꞌisilo uasi, naxavutalaleli lexe xoluxoluxene ne lailaixe ukalusi. Mo lexe tanenixo la naaꞌaloxo noxou tatananu tuala ne Aixiputo mo nasuꞌulileli sou eni kalumo alaa axexesou tani ano ꞌo. \v 15 Xo eni ꞌo ne minoꞌilosi ka misululeli vaxa noxiꞌa ta mitema no liaxaꞌa ta Evalaio no voxo ane aneꞌi ta mitema ane ne mimuamuaꞌi mineneꞌe loxo ne Aixiputo la sou aneꞌi milotoleli. Xe eneꞌe exoo ne lai ꞌo la, asusu no anu ꞌilixo vile uasi, ia minoꞌilo vitanisi ka ane mineꞌe miꞌunaleli no taasou navunavu ꞌo.” \p \v 16 Iosepu ululusou aipiepiena noxou itema sou usaxilaꞌu uaini ne, la itema sou usaxisaxilaꞌu laꞌilalixu tatananu tuala ne mulolomu vaxa noxou Iosepu, la aipiepiena laaxu e anu ululusou ne, anu tamaxu laixe no anu xavutala noxou. La sou anu muavuti vaxa la muvikalanu Iosepu, “Eni kalumo eaipiepiena lexe, eni evoꞌutulolixu tiꞌa sou veleti tatalu no kisilo ia eꞌuluꞌu. \v 17 No nano no tiꞌa ane muai teitexi ne, laꞌilali iouiou ane muxutu a muꞌanaꞌana no anu. Anu tatananu tuala ne Aixiputo laꞌilalixu, ia ta ngiala mineꞌe mo a iꞌoꞌou.” \p \v 18 Xe Iosepu muavuti la mululusou laaxu aipiepienau ne aloxo ꞌo. “Tiꞌa tatalu ne voxo tatalu. \v 19 Voxo tatalusi a uxolu sou tatananu tuala ulaalixene. Nalaa ulai no ale la ixotonu xolaneni. Xe ukalu la sou ilaa ovu vile ka ililixene no anu. Io sou ta ngiala ineꞌe iꞌou xiasineni.” \v 20 Iloꞌa mixoxoo no nano ne xe voxo tatalu mukalu la sou tatananu tuala ne Aixiputo ne muꞌoxonu laꞌilali vile toxoxaꞌa xaꞌa ta mitema sou xaixai noxou. Anu muꞌoxonu laꞌilali ane ne sou uxavutalanu voxo ane nenu mivoꞌonu no anu. La sou muvikala, la milaalixaꞌa itema sou xaixai noxou sou usaxisaxilaꞌu uaini xe itema sou usaxisaxilaꞌu laꞌilali. \v 21 Xe ilou milaa mukalu, la sou tatananu tuala muvikalanu itema sou usaxisaxilaꞌu uaini ne sou mulivu mulai no anu xaixai noxou. \v 22 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta mitema sou ꞌotoꞌoto noxou sou mililixu itema sou usaxisaxilaꞌu laꞌilali ne no ovu e milaanu. Mimii ane ne muxali ne aloxo Iosepu mulemolu ne. \p \v 23 Ia itema sou usaxisaxilaꞌu uaini ne iou siꞌisou Iosepu ne mole uxavutalanu la ua. \c 41 \s1 Tatananu Tuala Muaipiepiena \p \v 1 Xe iliꞌi no anu tauu ie tamei mukalu, la tatananu tuala ne Aixiputo ne muaipiepiena lexe anu mulai mo a mututulu no lexa Nailu paꞌumele, \v 2 la mumaisiꞌa ta kau muxatele tamei ta toxotoxoxaꞌa. Vasimeꞌa ne muveli loxo ꞌo. Mo lovoxaꞌa misevile. Meꞌa no lexa mitelo mo a iꞌaniꞌani iaꞌeiaꞌe no lexa paꞌumolu. \v 3 Xe iliꞌi la ta kau muxatele tamei la mitelo. Aneꞌi ta kau ane ne, alaalamaneꞌisi, mo vasimeꞌa ne muꞌitaꞌitasi. Meꞌa no lexa xe mixali mutelo, la mitulu no paꞌumeꞌa aneꞌi ane mixali mitelo tei. \v 4 Xe miavuti vaxa la miꞌiꞌa aneꞌi ane mixali mitelo tei ne mukalusi. Tatananu tuala mumaisou aipiepiena ane ne xe mukuluke la mutulu. \p \v 5 Xe iliꞌi, la mulivu sou muai, la muaipiepiena la. No anu aipiepiena ane tameisou ne, la mumaisou uiti ngiangiaxu palepanu toxotoxoxaꞌa muxatele tamei no aiinu vilesisi. Uiti ngiangiaxu ne lingamo sou ivalitusou. \v 6 Xe iliꞌi la, la mumaisou uiti ne ngiangiaxu palepanu muxatele tamei no aiinu vilesisi muxali mutelo la, ia kisou ngialanusi. Palepalepanu ne kitukitusi xo atume ialuxu muili molu loxo no xalee lia ane aso utetelo no anu la muxutuxu. \v 7 Xe aneꞌi ta uiti ane ne, miavuti la mimalukusiꞌa aneꞌi ane ta toxotoxoxaꞌa e mixali mutelo tei ne. Xe tatananu tuala mukuluke la, la mutulu avile la sou tanu tema. La sou mulavu lexe anu muaipiepiena. \p \v 8 \x + \xo 41:8 \xt Tan 2:2\x*Xe mutulu no kakau la tanu laixe uasi. La sou mukala anaxu mulai noxiꞌa ta mitema sou lavulavu no tuala tila ne Aixiputo ne mo ta mitema ane milavu no anu alualu iouiou ne sou mineꞌe noxou mukalusi. Ta motu mineꞌe mixali noxou mukalu, la sou anu muvikalaneꞌixu aipiepiena noxou ne. Ia vile noxiꞌa ne umomomo sou ululusou aipiepiena tamei ne laaxu ulai noxou uasi. \p \v 9 Xe itema e sou usaxisaxilaꞌu uaini ne muxavutala, la muvikalanu tatananu tuala ne aloxo ꞌo, “Vaimomo ꞌo eni apalaꞌalixu lexe eni eꞌoxo susu vile. \v 10 No voxo ane nini laꞌiaxeneiꞌa ta mitema sou xaixai noxine la minoꞌixe noxou itema sou usaxisaxilaꞌu laꞌilalixene sou milai miꞌunalailinexe no tani noxou itema sou xaixai uuli noxiꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto. \v 11 La nexi noxou teai la teaipiepiena mukei. Ia aipiepiena noxixe noxou ne laaxu vilesisi uasi. \v 12 No nano no tani sou navunavu ne, maulusie Evalaio vile a nexi noxiꞌa texoo no nano ne. Anu uxoxoo noxou tila noxiꞌa ta mitema sou ꞌotoꞌoto sou isaxisaxilaꞌu taasine. Maulu ne a uxoxoo noxou sou anu upalupalusou. Nexi noxou tevikalanuxu aipiepiena noxixe noxou, la anu mululusou laaxu aipiepiena noxixe vilevilesi ne muneꞌe noxixe. \v 13 Xe iliꞌi, la mimii ne muxali maninasou aloxo anu mulemolu lamana noxixe ne. Nini nelaalinexe noxou, la nelivunixo sou elivu elai no anu xaixai noxilo la, ia nelilixu itema sou usaxilaꞌu laꞌilalixene.” \p \v 14 Xe tatananu tuala ne Aixiputo mulomu aloxo ne, la mukalanu anaxuou Iosepu sou uneꞌe noxou. Alaxu vilesisi ꞌo la milai milaanu Iosepu no nano no tani sou navunavu. Iosepu mulaa mukalu, la mulai sou musala saexu laxusou muxexe xe mutokolomo laixe. Xe iliꞌi la sou minoꞌu mulai noxou tatananu tuala. \p \v 15 Mulai muxali noxou, la sou anu muvikalanuxu aipiepiena noxou aloxo ꞌo, “Eai la eaipiepiena, ia evile sou ululusou noxilo uasi. Eni elavu xo mivikalaleli lexe nini nalavusou nalulusou aipiepiena laaxu.” \p \v 16 Xe Iosepu muavuti la muvikalanu tatananu tuala aloxo ꞌo, “Toxo tila, eni amomomo uasi, ia Lataua molusi ululusou aipiepiena noxine laaxu.” \p \v 17 Tatananu tuala muavuti la muvikalanuxu Iosepu sou aipiepienau aloxo ꞌo, “Eni eaipiepiena lexe, eni elai mo a atutulu no lexa Nailu paꞌumele, \v 18 xe emalei la ta kau muxatele tamei ta toxotoxoxaꞌa, vasimeꞌa ne muveli mo lovoxaꞌa misevile. Meꞌa no lexa mitelo mo a iꞌaniꞌani iaꞌeiaꞌe. \v 19 Xe iliꞌi la, la ta kau muxatele tamei la mixali mutelo. Ia ta kau ane ne vasimeꞌa ne muꞌitaꞌitasi mo alaalamaneꞌisi. Eni alavusou amaisiꞌa ta kau seꞌi loxo ne lai ꞌo ne Aixiputo uasisi manina. \v 20 Aneꞌi ta kau ane ne miavuti vaxa la miꞌiꞌa aneꞌi ane ta toxotoxoxaꞌa e emaisiꞌa tei. \v 21 Ia talavusou laixe uasi xo, miꞌiꞌa loxo ne ia vasimeꞌa uxali laixe uasi. Vasimeꞌa muꞌitaꞌita mo alaalamaneꞌi ne a uxoo nesi. Eaipiepiena aloxo ne xe ekuluke, la etulu. \p \v 22 Xe eai muluꞌelai la, la eaipiepiena la. No anu aipiepiena ane ne, la emaisou uiti ngiangiaxu palepanu toxotoxoxaꞌa muxatele tamei no aiinu vilesisi. Uiti ngiangiaxu ne lingamo sou ivalitusou. \v 23 Xe iliꞌi la, la emaisou uiti ngiangiaxu palepanu muxatele tamei la, ia atume ialuxu muili molu no lia xalee ane aso utetelo no anu muxutuxu mole uleme laixe uasi, palepalepanu ne kitukitusi. \v 24 Xe aneꞌi ta uiti ane ne miavuti vaxa la mimalukusiꞌa ane ta toxotoxoxaꞌa e mixali mutelo tei ne. Ioxe, no kakau xe etulu, la ekalaa anaxoiꞌa ta mitema ane milavu no anu alualu iouiou ne Aixiputo sou mineꞌe sou eaꞌaloiꞌaxu aipiepiena noxilo ꞌo, ia vile noxiꞌa umomomo sou ululusou laaxu noxilo uasi manina.” \p \v 25 Xe Iosepu muavuti la muvikalanu tatananu tuala ne Aixiputo ne aloxo ꞌo, “Aipiepiena tamei ne laaxu vilesisi. Lataua mulosienixu mimii ane anu uꞌoxonu uxali iliꞌi ane nemaisou. \v 26 Ta kau muxatele tamei ta toxotoxoxaꞌa mo vasimeꞌa muvelisi mo lovoxaꞌa misevile ne mo uiti ngiangiaxu palepanu toxotoxoxaꞌa muxatele tamei nemaisou no aiinu vilesisi ne laaxu vilesisi lexe tauu ie muxatele tamei. \v 27 Xe ta kau muxatele tamei ane vasimeꞌa muꞌitaꞌita mo alaalamaneꞌisi ne mo uiti ngiangiaxu palepanu muxatele tamei ia kisou ngialanusi ne laaxu vilesisi lexe nenge ulai la taxolixu soli toxoxaꞌa tauu ie muxatele tamei. \v 28 Nalomu, aloxo elemolu noxine tei, Lataua mulosienixu mimii ane anu uꞌoxonu uxali iliꞌi ane nemaisou ne. \v 29 Ulai, la nenge nenge laꞌilali piena misevile sou taꞌou no anu, no anu tauu ie muxatele tamei. Tuala xalee vile no ano no tuala tila ne Aixiputo ꞌo paꞌusou uasi. \v 30 Xe iliꞌi no anu tauu ie muxatele tamei ne lexe ukalu, la nenge taxolu no anu tauu ie muxatele tamei sou soli toxoxaꞌa manina. Umomomo sou evile uxavutalanu tauutauu ie ane xoluxolu lailaixe ta mitema mixolu sou ꞌosaꞌila no anu uasi, xo soli toxoxaꞌa ano ꞌo ne utaasinge mo uꞌoxo masuanenge ukalusi. \v 31 Umomomo sou ta mitema ixavutalanu tauutauu ie ane aneꞌi mixoxoolu la miꞌoꞌou laꞌilali iouiou piepiena no anu la ua, xo soli toxoxaꞌa ane uxali noxinge ꞌo ne, utila manina misevile. \v 32 Lataua mulosienixu mii vile tatila no anu aipiepiena tamei xo anu umasaxa lexe nini nalavu no anu mii ane sou anu uꞌoxonu uxali manina. Mii ane ne a ꞌalaꞌalai sou uxali. \p \v 33 Ioxe, maasi la nini napasipaa mo nasosovosou itema vile ane xavutalau lailaixe mo mulavu laixe manina sou usaxilaꞌu muamuaꞌixu xaixai no nano ne Aixiputo ꞌo. \v 34-35 Mo nasosovosiꞌa ta mitema seꞌi sou xaixai kalumo la sou isuꞌuli sou iiavelixu xoluxoluxaꞌa ta mitema laixe. Navikalaneꞌi pekiaꞌu lexe inoꞌu laꞌilali noxiꞌa ta mitema no nano no anu tauu ie muxatele tamei ane asou nenge taxoo no anu tei ꞌo la, ikalipalaꞌanu laꞌoluxu vile no anu laꞌoluxu taꞌuve ne sou ilai iꞌunanu no taasou laꞌilali no xalexalee tuala tila ꞌo ukalusi. Ka isaxilaꞌu laixe. \v 36 Laꞌilali ane ne uai sou ta mitema iꞌou no nano no tauu ie muxatele tamei sou soli toxoxaꞌa ane uxali noxinge lexe tauu ie muxatele tamei sou xoluxolu lailaixe mo laꞌilali piepiena ukalu. Lexe nenge tamulinu xavutala ano ꞌo, la umomomo sou ta mitema isolixaꞌa uasi.” \p \v 37 Xe tatananu tuala ne Aixiputo ne, mulomusou xavutala ane ne la mutama pumuxu laixe no anu xavutalau, la sou iloꞌa ta mitema ta tatila sou xaixai noxou mimasaxa lexe imulinu aloxo Iosepu mulemolu ne. \v 38 Xe anu muavuti la muvikalaneꞌi ta tatila sou xaixai noxou aloxo ꞌo, “Nenge umomomo sou taxalisou itema vile laixe loxo Iosepu ꞌo uasi. Itema e Lataua uleenu muxoo noxou.” \p \v 39 Xe tatananu tuala muavuti la muvikalanu Iosepu aloxo ꞌo, “Eni elavu lexe Latauasi ane molu mulosienixu mimii ane nini nelemolu lexe uxali noxinge ꞌo, la sou anu lamanasi lexe ninisi ane nini namitema vile sou xavutala lailaixe mo nelavu laixe manina. Evile umomomo loxo nini uasi. \v 40 \x + \xo 41:40 \xt Apo 7:10\x*Eni emasaxa lexe eni asosovosine sou nini naxali loxo itema tila sou nasaxilaꞌu taasilo. Mo ta mitema noxilo sou xalexalee tuatuala sou tuala tila ꞌo ne ilomuxenesi. No anu ualasi, eni tila noxine, ia nini nasaxilaꞌu tuala tila noxilo lai ꞌo.” \s1 Iosepu Usaxilaꞌu Tuala Tila ne Aixiputo \p \v 41 La sou tatananu tuala ne Aixiputo muavuti la muvikalanu Iosepu aloxo ꞌo la, “Nalomu, vaimomo ꞌo eni amuxaxene sou nini naxali itema sou nasaxilaꞌu xalexalee tuatuala no nano no tuala tila ne Aixiputo ꞌo ukalusi.” \v 42 \x + \xo 41:42 \xt Tan 5:29\x*Xe muavuti la mulaa ring no avolu simisou sou mulai mukelelixu noxou Iosepu avolu simisou. Ia ring ane ne, sosovo vile noxou tatananu tuala ne a muxolu no anu. Xe muavuti la mutokolomonu no anu tokolomo noxou laixe ka mutaa xapo xoulu vile vaxa no xolanu Iosepu. \v 43 Xe muavuti la mulosou karisi sou ꞌotoꞌoto noxou ane tameisou sou utavulenu. Ta mitema iꞌava lexe, “Ngaxexesou voteꞌi! Ngaxexesou voteꞌi!” La sou musosovosou Iosepu sou muxali loxo itema sou usaxilaꞌu xalexalee tuatuala no xalee lia tila ne Aixiputo ukalusi. \p \v 44 Xe tatananu tuala ne Aixiputo ne, muavuti la muvikalanu Iosepu aloxo ꞌo la, “Enisi eni tatananu tuala. Ia eni avikalaneni aloxo ꞌo, itema vile lai ꞌo umomomo sou uꞌoxonu mii vile no anu masaxa noxou vitanisi uasi manina. Lexe itema vile umasaxa uꞌoxonu mii vile, la anu utaliꞌisinexu tei o.” \v 45 Xe tatananu tuala muavuti la mumoxoꞌu Iosepu no anu uala vile noxiꞌa ta Aixiputo. Mumoxoꞌu lexe Sapenati-Panea. Xe muavuti la, la muvaitaulaꞌinu Iosepu noxie sema vile ualasie lexe Asenata, eiae Potipera ꞌolu. Potipera ne anu itema sou uvala suluvixaꞌa ta maliava no tuala vile ilemolu lexe Eliopolisi. Xe Iosepu ne muavuti la muxixaoxao sou umaisou xalexalee tuatuala ukalusi no nano ne Aixiputo. \p \v 46 Iosepu ne tauu iexu muxali loxo mavulovexa tatalu, la sou anu musokou sou muxaxai noxou tatananu tuala ne Aixiputo. Xe muavuti la mulaa no taasou sou mulai mumuamuaꞌi no xalexalee tuatuala no nano no tuala tila ne Aixiputo mukalusi. \v 47 No nano no anu tauu ie muxatele tamei, la laꞌilali muxali tavuꞌalo mo muꞌokiꞌoki tani manina. \v 48 La sou Iosepu mumolo laꞌilali sou muꞌunanu no taataasou laꞌilali no tuatuala tila vilevilesi no nano no tuala tila ne Aixiputo. No anu tuala tila vilevilesi ne, muꞌunanu laꞌilali molu no xaixai no paꞌupaꞌumolu tuatuala vilevilesi ne. \v 49 Iosepu mumolo laꞌilali tavuꞌalo misevile loxo ioꞌiioꞌi no tasiꞌi. Tavuꞌalo tavuꞌalo misevile, la sou anu umomomo sou uitisou uasi. \p \v 50 Iliꞌi no anu tauu ie muxatele tamei sou soli toxoxaꞌa uxalisiꞌa uao, ia Iosepu ilee Asenata mipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa tamei ta mulu. Asenata ane eiae Potipera ꞌolu. \v 51 La sou muvikala lexe, “Lataua musuꞌulileli mole eni ieli siꞌisou tuꞌutuꞌumaxu ane muxali noxilo mo ieli siꞌisiꞌa mamilo iloꞌa ta viivilo mo ta minuminu no tualasixe noxiꞌa.” La sou mumoxoꞌu ꞌolu laposalaxu ne lexe Manase. \v 52 Xe muavuti la muvikala la aloxo ꞌo, “Tavaꞌu xo Lataua molu muxalixaꞌa ta ꞌalixeni tamei no tuala ane eni eneꞌe exalisou tuꞌutuꞌumaxu no anu ꞌo, la eni amoxoꞌu ꞌalixeni ane tameisou ꞌo lexe Epalaimu.” \p \v 53 Tauu ie muxatele tamei sou laꞌilali mo xoluxolu lailaixe ne Aixiputo a muneꞌe muxali no telexu, \v 54 \x + \xo 41:54 \xt Apo 7:11\x*mo tauu ie muxatele tamei ane sou aneꞌi ixolixu soli toxoxaꞌa a musoko aloxo Iosepu mulemolu. Soli toxoxaꞌa mutaasou xalexalee tuatuala mukalusi, ia no nano no tuala ne Aixiputo muꞌisalili no tuatuala no xalee lia ne Aixiputo ukalusi ne laꞌilali a uxolu. \v 55 \x + \xo 41:55 \xt Ioa 2:5\x*Ta mitema ne Aixiputo ixoxolu xe isolixaꞌa, la ilai ikatu noxou tatananu tuala ne Aixiputo, la sou anu molu upalusiꞌa ilai noxou Iosepu sou anu uvikalaneꞌixu mii ane aneꞌi iꞌoxonu. \p \v 56 Mixoxoolu xe, soli toxoxaꞌa ne muꞌokiꞌoki tani mo mutaasou xalexalee tuatuala ne Aixiputo ne mukalu, la sou Iosepu mukisiinu aiaitengaxu taataasou laꞌilali ne mukalusi sou ta mitema mineꞌe milotoxaꞌa laꞌilali. \v 57 Ta mitema meꞌa no xalexalee tuatuala mukalusi no paxapaxa ne, mineꞌe mixali noxou Iosepu ne Aixiputo ne sou ilotoxaꞌa laꞌilali noxou xo soli toxoxaꞌa ne muꞌokiꞌoki mo mutaasou xalexalee tuatuala neꞌei neꞌei ne mukalusi. \c 42 \s1 Iosepu ta Vimovimou Ilai ne Aixiputo \p \v 1 Ioxe, Iakovo iloꞌa ta ꞌolu ixoxolu no tualasiꞌa ne Kanani xe anu mamiꞌa mulavu lexe laꞌilali tavuꞌalo a uai ne Aixiputo, la anu muavuti la muvikalaneꞌi ta ꞌolu aloxo ꞌo, “Ngananavaa e ngataꞌotaꞌolu vitani ꞌo, ngaavuti mo ngaꞌoxo mii vile uasi? \v 2 \x + \xo 42:2 \xt Apo 7:12\x*Ngalomu! Eni elomu lexe ta mitema a ilalai ne Aixiputo sou ilolotoxaꞌa laꞌilali. Ngalai ane mo ngalotonenge, ua tasoisoli sou soli maasi.” \p \v 3 Xe aneꞌi milomu vaxa noxou mamiꞌa aloxo ne, la sou aneꞌi Iosepu ta vimovimou mavulovexa vile milutu sou milai ne Aixiputo sou ilotoxaꞌa laꞌilali, \v 4 ia mamiꞌa upalusou vimoꞌa soxu e kituꞌa, Iosepu vimou maninasou sou iloꞌa ilai uasi. Vimou soxu ne ualasou lexe Beniamini. Mamiꞌa umasaxa lexe umulineꞌi uasi xo loxo ꞌo io, male mii vile uꞌoxo masuanu no voteꞌi. \v 5 Ta mitema seꞌi ne Kanani ne milutu sou milai milotoxaꞌa laꞌilali, la aneꞌi Isilaeli ta ꞌolu mavulovexa ne milutu sou mimulineꞌi, xo soli tila ne mulai mutaasou xalee lia ne Kanani mukalu. \p \v 6 Iosepu ne, anu muxali itema sou usaxilaꞌu tuala tila ne Aixiputo, mo ta mitema no xalee xalee tuatuala neꞌei neꞌei ne a ilalai noxou sou ilolotoxaꞌa laꞌilali. Xe anu ta vimovimou mineꞌe mixali noxou, la mixolaꞌu tavaꞌa sou mitulu no tavaꞌa voꞌuvoꞌuxu ka sou mitangatulu muluꞌelai no talaxu sou mitoxonu. \v 7 Anu Iosepu ne, mumaisiꞌa ta vimovimou ne ka mutongoneꞌi, ia anu muavuti la muvivikalaneꞌi loxo anu ulavusiꞌa uasi. Muavuti la mutaliꞌi xatixati vaxa noxiꞌa aloxo ꞌo, “Ngingi menge neꞌei e ngeneꞌe ꞌo?” Xe aneꞌi miavuti la mivikalanu lexe, “Nexi mexe no xalee lia ne Kanani ane teneꞌe ꞌo, xo temasaxa lexe talotonexe laꞌilali.” \fig |alt="Four men kneeling before ruler" src="CO00730B.TIF" size="col" loc="Gen 42:7-16" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Tavaꞌu 42:7" \fig* \p \v 8 Anu mulavusiꞌa xo mutongoneꞌi, ia aneꞌi ne itongonu uasi. \v 9 \x + \xo 42:9 \xt Tav 37:5-10\x*Mumaisiꞌa mine aneꞌi mineꞌe sou mixolaꞌu tavaꞌa sou mitulutulu no tavaꞌa voꞌuxu sou mitangatulu muluꞌelai no talaxu, la anu muxavutalanu aipiepiena noxou e muai la mumaisou, ia anu muavuti la muvikalaneꞌi lexe, “Ngingi ta mitema ano ꞌo, ngingi ngeneꞌe ꞌo sou ngatulunexe sou ngalavu lexe tualasixe xalee anevaa ane pekiaꞌu uasi.” \p \v 10 Xe aneꞌi miavuti la mikolinu vaikalau aloxo ꞌo, “Tila, uasi! Nexi teneꞌe ꞌo loxo nexi ta mitema vitanisi sou lexe talotonexe laꞌilali. \v 11 Nexi latala ꞌo ne, itema vilesisi ta ꞌolu, ia nexi teneꞌe sou tatulungenge uasi, xo nexi ta mitema ano ne, nexi ta mitema sou vaikala manina. Takalavoi uasi.” \p \v 12 Ia anu Iosepu muavuti la muvikala kiipali vaxa noxiꞌa, “Uasisi manina! Ngingi ngeneꞌe ꞌo sou ngatulunexe sou ngalavu lexe tualasixe xalee anevaa pekiaꞌu uasi.” \p \v 13 Xe aneꞌi miavuti la, la mivikalanu la aloxo ꞌo, “Tila. Nexi ꞌo ne nexi itema vilesisi ta ꞌolu. Nexi itiitisixe muxali loxo mavulovexa mo mulelia tamei. Mo nexi sou xalee lia ne Kanani. Vivixe vile ne musoli, xe soxu e kaluxusixe a ilou mamixe mixolu.” \p \v 14 “Uasisi! Ngingi ngeneꞌe sou ngatulunexesi!” Anu Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ne la. \v 15 “Ia eni amasaxa lexe alavusinge manina no anu voteꞌi vile aloxo ꞌo. Eni atulu no xavi noxou tatananu tuala lai ne Aixiputo, la sou eni avikala manina aloxo ꞌo, umomomo sou ngingi ngalivu ulai no tualasinge uasi manina. Mole vivinge soxu e kaluxusinge ne lexe uneꞌe ꞌo mo eni amaisou no ieli maninasou. \v 16 La sou emasaxa lexe vile noxinge ne ulivu mo ulai unoꞌu uneꞌe, ia ngingi tavuꞌalo ne nganeꞌe ngaxoo no anu taasou navunavu ꞌo mo nexi takamuli mo talavu manina lexe ngingi ngevikala maninasou. Xe uasi, la eni atulu no xavi noxou tatananu tuala ne Aixiputo, la sou eni avikala manina lexe, ngingi ngeneꞌe ꞌo sou ngatulunexe manina.” \v 17 Muvivikalaneꞌi aloxo ne xe mukalu, la munoꞌa sou mulai mitatuxaꞌa sou mixolu no nano no taasou navunavu voxo tatalu. \p \v 18 Xe no voxo tatalusou, la anu Iosepu mulai sou muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngalomu, eni ꞌo ne, eni alavusou ataxaanu Lataua misevile. La sou eni emasaxa lexe apamaulingengi no anu voteꞌi vile aloxo ꞌo. \v 19 Lexe ngingi ta mitema sou ngavikala manina, la eni emasaxa lexe vile noxingesi ane maasi la ulivu mo ulai uxolu no nano no taasou navunavu e ngingi ngongiꞌa ngelai ngexoo no anu, ia ngingi muxatele tamiꞌasi ne, nganoꞌu laꞌilali e ngelotonu ne mo ngalivu ulai noxiꞌa maminge ilou ꞌolu mo ta mingemingengi e ixolu sou soli no tuala. \v 20 Ngalailixu laꞌilali ꞌo no tuala ukalu, la sou ngatilo vivinge soxu e kaluxusinge ne uneꞌe noxilo. Xo lexe eni amaisou no ieli maninasou, la sou eni alavu manina lexe ngingi ngevikala manina. La sou umomomo sou ngingi ngaulua uasi.” Aneꞌi milomu noxou aloxo ne xe mukalu la sou mimasaxa lexe imulinu aloxo anu mulemolu noxiꞌa ne. \p \v 21 Xe aneꞌi miavuti la mivikalaneꞌi ngatoꞌo lexe, “Ngamaisou, nenge teꞌoxo masuanu vivinge la sou ane vaimomo ꞌo nenge texalisou tuꞌumaxu ano ꞌo lakoli ꞌilixo ne. Nenge nengeꞌa temaisou tuꞌumaxu toxoxaꞌa ane muxali noxou ne mo, anu soxu mutama muneꞌe noxinge sou tasuꞌulinu ne, ia nenge texiunu tumalingeusi. La sou ane nenge nengeꞌa talu tuꞌumaxu ano ane muneꞌe musuꞌasinge ꞌo.” \p \v 22 \x + \xo 42:22 \xt Tav 37:21-22\x*Xe Luven muavuti la mukolineꞌi ta vimovimou aloxo ꞌo, “Eni evikalangengi laixe lexe mamu ngaꞌoxo masuanu maulamenge soxu, ia ngingi ngalomuxo uasi, la sou ane nenge taxalisou tuꞌumaxu ano ꞌo lakolisou soli noxou ne.” \v 23 Ia Iosepu ta vimovimou ne ilavu lexe Iosepu mulavu no anu vaivaikala noxiꞌa e iꞌoxoꞌoxonu uasi, xo anu uvivikalaneꞌi no anu vaikala noxiꞌa ta Aixiputo ia, itema vile a sou uxiuxiunu ulai noxiꞌa no anu vaikalaiꞌa. \v 24 Muvivikalaneꞌi aloxo ne xe tamaxu mulokolaxu, la mulai mutalume no nano mo mutama o. Xe mutama mukalu, la sou anu muuatulai noxiꞌa sou muvivikalaneꞌi la. Xe iliꞌi la sou mupalusiꞌa ta mitema sou xaixai noxou sou mitilaꞌu Simeoni mulai loxo noxiꞌa sou misakisakiinu no ieꞌi ta vimovimou ne. \p \v 25 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta mitema sou xaixai noxou sou mitataa laꞌilali muꞌunalai no tivativaxaꞌa ta vimovimou ne, xe muvikalaneꞌi sou itataa lamoliꞌa ulivu no tivativaxaꞌa vilevilesi kalumo. Mo minoꞌuxaꞌa laꞌilali ane muxutu kalumo sou iꞌou tuxaneꞌi no voteꞌi. La aneꞌi miꞌoxonu aloxo anu mulemolu noxiꞌa ne. Xe ta mitema sou xaixai noxou miꞌoxonu aloxo anu mulemolu ne mukalu, \v 26 la sou aneꞌi Iosepu ta vimovimou ne mitelotelo tivativa sou laꞌilalixaꞌa e milotonu ne mutelo noxiꞌa ta donkiiꞌa vilevilesi sou milutu milai. \p \v 27 Milutu milai xoo xe, ꞌolovoxo la mitaꞌolu sou miai. Xe vile noxiꞌa muavuti la mululusou tivaxu sou lexe ulaanu laꞌilali seꞌi sou uaꞌanu donki noxou sila, mumaisou lamoliu e mulotonu laꞌilali no anu ane uai no latanu laꞌilali no tiva anaxu ꞌo. \v 28 Xe aliku ꞌo muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou, “Ae, taemoso! Lamoli noxilo e elotonu laꞌilali ꞌo no anu ane mulivu muneꞌe noxilo ꞌo. Ngamalei, ane uai no laꞌilali ꞌo latanu no nano no tiva ꞌo.” Xe ta motu mimalei loxo ꞌo, la manina. Ka inavaa. ꞌEꞌeneꞌi ne mutelo mulokolaxaꞌa manina. Taneꞌi kalaua sou uꞌumesi. Xe miavuti la mitalitaliꞌisiꞌa ngatongatoꞌo, “Lataua muꞌoxonu ꞌilixo maꞌia ane loxo ꞌo noxinge ꞌo?” \p \v 29 Milutu sou mimuamuaꞌi ilalai xoo xe, milai mixali noxou mamiꞌa Iakovo ne Kanani, la miaꞌaloxu mimii e muxali noxiꞌa ne Aixiputo ne aloxo ꞌo, \v 30 “Telutu e nepalusixe sou telai, xe texali ne Aixiputo, la itema tila ane usaxilaꞌu tuala ne Aixiputo ne, muvikala pekiaꞌu noxixe mo mukalavoisixe lexe nexi telai ne sou tatuluxaꞌa. \v 31 Xe nexi teavuti la tevikalanu lamana lexe, ‘Nexi ta mitema sou tatulungenge uasi, nexi ꞌo, nexi ta mitema sou vaikala manina. \v 32 Mo nexi ꞌo, nexi itema vilesisi ta ꞌolu. Nexi itiitisixe mulai muxali loxo mavulovexa mo mulelia tamei. Ioxe, iliꞌi, la vile musoli, xe soxu anu kaluxusixe a ilou mamixe mixolu no tualasixe.’ \v 33 Xe itema tila ane usaxilaꞌu tuala ane ne muavuti la muvikalanexi aloxo ꞌo la, ‘Ngalomu, eni emasaxa lexe alavu manina lexe ngingi vaikalamengi ꞌo manina, la vile noxinge ne uneꞌe mo noxou taxolu, ia ngingi ane muxatele tamiꞌa ne ngatavule laꞌilalixaꞌa maminge ilou ꞌolu, mo ta mingemingengi no tuala mo ngalai. \v 34 Xe ngalivu uneꞌe la, ngatilo vivinge soxu ane kaluxusinge sou nganeꞌe noxilo. Lexe eni amaisou soxu ne, la sou eni alavu manina lexe ngingi nganeꞌe sou ngatulunexe uasi mo lexe ngingi ngamitema sou kalavoi uasi. La sou eni alivunoxu vivinge ane uxoo noxilo ꞌo sou ulivu ulai noxinge. La sou ngingi nganeꞌe ngaxoo lai ꞌo sou ngavaivaoli sou nganoꞌu lamoli.’” \p \v 35 Mixali miaꞌalou mamiꞌa aloxo ne xe mukalu la sou aneꞌi vilevilesi ne milulusou tivativaxaꞌa sou milaasou laꞌilali e milai miloto ne, xe ieꞌi muvaxa loxo ꞌo la, lamoliꞌa soxisoxisou kalumo ane muai no nano no tivativaxaꞌa ꞌo, la mimamaꞌu misevile. Mamiꞌa kalumo ne mumamaꞌu misevile. \v 36 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta ꞌolu ne lexe, “Ngaꞌoxole mole eni ta ꞌalixeni tasitasiauxaꞌa noxilo ukalu io? Iosepu tasiauxu tei mo musuꞌa ne. Ka Simeoni ane kalumo tasiauxu ne. Ia ngingi a ngevikala lexe nganoꞌu Beniamini kalumo sou ngalailixu la. Ia talu la axoo laixe.” \p \v 37 Xe ꞌolu Luven muavuti la muvikalanu momu aloxo ꞌo, “Anoꞌu mo alailixu, xe namalei lexe eni alivu uxali noxine ia, anu uasi, la sou eni melo anoꞌa ta ꞌalixeni ta mulu tamei ineꞌe noxine sou naveꞌa isoli. Naꞌitalonu Beniamini no avolo mo eni melo asaxilaꞌu sou alailixu ka alivunoxu uneꞌe noxine.” \v 38 Ia momu ne, pekiaꞌu misevile. Muavuti la muvikalaneꞌi ta ꞌolu, “ꞌAlixeni ꞌo umomomo sou umulingengi uasi manina, xo vimou ane musoli ne, ia anusisi soxusi ane noxou taxolu ꞌo. Ngalailixu uasi xo loxo ꞌo io, mii vile uvau no voteꞌi. Ngamalei, eni soxu ane a aululu manina mukalu, lexe mii vile masua uxali noxou la eni talelixu misevile mole eni asoli mo aluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli.” \c 43 \s1 Aneꞌi Ilai ne Aixiputo La \p \v 1 Ioxe, soli toxoxaꞌa muxali ne mulai mutaasou xalexalee tuatuala no lia ne Kanani mukalusi mole muꞌokiꞌoki tani manina. \v 2 Iakovo iloꞌa ta ꞌolu miꞌou laꞌilali e ta ꞌolu milai milotonu ne Aixiputo ne mole mukalu. La sou mamiꞌa muavuti la muvikalaneꞌi, “Ta molomolo, ngalutu mo ngalai ngalotonenge laꞌilali seꞌi la.” \p \v 3 Xe ꞌolu Iuda muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Ani, nexi talai. Ia aloxo nexi tevikalanenixu ne. Itema ne muvikala pekiaꞌu noxixe lexe anu umomomo sou umaisixe lexe nexi tanoꞌu Beniamini ulai sou umaisou, xe uasi, la anu umomomo sou nexi talai taxali noxou uasi. \v 4 Ia, lexe nini oponeni uꞌosasi mo naꞌitalonu Beniamini ne uneꞌesi mo noxiꞌa talai, la sou nexi talai sou talotonuxene laꞌilali. \v 5 Xe uasi, la nexi umomomo sou talai uasi. Xo aloxo nexi tevikalaneni ne. Itema ne muvikala pekiaꞌu noxixe misevile lexe anu umomomo sou umaisixe lexe nexi tanoꞌu Beniamini ulai sou umaisou, xe uasi la anu umomomo sou nexi talai taxali noxou uasi.” \p \v 6 Xe Isilaeli muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngingi ngeꞌoxonu tuꞌumaxu ano ꞌo musuꞌasilo manina. ꞌEi muvikalangengi lexe ngavikalanu itema ne lexe ngingi vivinge a muxolu no tuala?” \p \v 7 Xe aneꞌi miavuti la mikolinu aloxo ꞌo, “Ua anu umolo taliꞌi misevile. Mutaliꞌisiꞌa ta mineminexi, xe mutaliꞌi lexe, ‘Maminge a uxoxoolusi ꞌo? Mo vivinge vile la uasi?’ La sou nalomu, anu molusi mutaliꞌisixe aloxo ne, la sou ane nexi tekolinu taliꞌi iou ne mukalusi. Nexi talavusou lexe anu uvikalanexi sou tanoꞌu vivixe soxu ꞌo ulai sou noxiꞌa talai noxou uasi.” \p \v 8 Iuda muavuti la muvikalanu momu la, “Naꞌapixu mamu! Naꞌitalonusi uneꞌe noxilo mo noxiꞌa talai ane alalae ꞌosi xo loxo ꞌo io, nini mo nexi mo, ta ꞌiliꞌilixe mo ta semasemamexi kalumo ne massi la nenge nengeꞌa tasoisoli ukalusi no ꞌa soli ane ꞌo. \v 9 Uneꞌesi mo noxiꞌa talai. Naxavutala piena uasi, eni melo asaxilaꞌu. Ia ulai xe namalei lexe eni alivunoxu uneꞌe noxine uasi, la susu ane ne anu susu noxilo. Ulai la vaikalasou utelo noxilosi mole maulixo ukalu. \v 10 Lexe nini opoone uꞌosasi sou naꞌitalonu Beniaminisi mo noxiꞌa talai palea, la male ano ꞌo ne nexi telai mo telivu muneꞌe alaxu tamei mukalu.” \p \v 11 Xe mamiꞌa Isilaeli muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ioxe, nenge voteꞌi vile la sou tamulinu uasi, ia lexe nenge tamulinu aloxo ngelelemolu ne, la anu laixe musuku lexe ngingi ngalai, la ngatavule mimii seꞌi ane lailaixe musuku molu no lialia nenge ꞌo loxo lamalasile mo unuxu lexaxu mo mii ane tumaꞌu laixe sou laꞌilali mo ovu vile lexaxu tumaꞌu lailaixe mo laꞌuele lailaixe mo ngataataa no tivativangenge ulai xou itema tila ne loxo lolovolo noxinge ulai noxou. \v 12 Mo nganoꞌu lamoli ane sou ngaloto no anu xe ane mulivu muai no nano no tivativangenge. Xo loxo ꞌo io male, aneꞌi ieꞌi siꞌisou la mitaataa mulivu la. \v 13 Ngatilaꞌu vivinge soxu ꞌo mo ngapasipaa ngalivu ulai. \v 14 Lataua anu xaviinu musuku, molu uꞌoxonu itema sou anu tanungenge la, ulivunoxu Beniamini ilou Simeoni ineꞌe noxinge. Ia lexe Lataua umasaxa lexe eni axovulauneꞌi ta ꞌalixeni, la eni axovulauneꞌisi.” \p \v 15 Xe aneꞌi miavuti ꞌo la, mimolo mimii e mamiꞌa muvikalaneꞌixu lexe inoꞌu ne mo minoꞌu lamoli ane sou iloto laꞌilali no anu xe ane mulivu ꞌole. Xe mikasi vaxa noxou Beniamini ꞌo la, milai ne Aixiputo. Milai xe mixali, la milai mipalaꞌa avile noxou Iosepu iou. \v 16 Xe anu Iosepu mumaisou Beniamini no taineꞌi, la muvikalanu itema vile sou xaixai noxou e sou usaxisaxilaꞌu taasou ne aloxo ꞌo, “Nanoꞌa ta mitema ꞌo mo nalailixaꞌa no tani noxilo, xo noxiꞌa taꞌani no aso lixinu. Ka nalai nasaꞌavunoxu kau vile mo navau. Navau ukalu, la sou ulai uxutu. Xe nalalaxii laꞌilali seꞌi sou noxiꞌa taꞌou ilou.” \p \v 17 Itema sou xaixai mulomu aloxo ne xe mukalu, la sou anu munoꞌa Iosepu ta vimovimou ne sou mulailixaꞌa no tani noxou vimoꞌa ne. \v 18 Munoꞌa sou mulailixaꞌa no tani, ka aneꞌi ne taneꞌi kalaua sou ꞌume, taneꞌi mukuni lexe, “Anu a uneꞌenenge ꞌo, xo tavaꞌu no anu lamoli e mulivu muneꞌe no tivativanenge loxo teneꞌe tei. Xe, la sou itetelisinge ka inoꞌa ta donkimenge ilaiiꞌa. Io sou aneꞌi inoꞌinge sou iꞌoxonenge taxali loxo ta mitema sou upalupalusinge sou taꞌoxoꞌoxo mixumixu.” \p \v 19 Xe mimalei loxo ꞌo la itema sou xaixai noxou Iosepu e uxoxoolu no taasou sou usaxisaxilaꞌu ane muneꞌe mutulu no aitenga, la sou aneꞌi miavuti vaxa la mivikalanu lexe, \v 20 “Ae, tila. Nexi teneꞌe alaxu vile tei sou telotonexe laꞌilali lai ꞌo. \v 21 Ia telivu, la telai temaꞌila no voteꞌi. Xe telulusou tivativanexe vilevilesi sou lexe tamaisou laꞌilali e, mitaataanexe ne, la tekuluke xo lamoli e nexi vilevilesi telosiꞌa lapee sou laꞌilali nexi tenoꞌu ꞌo, ane mulivu muneꞌe muai no tivativanexe ne. La sou nexi teneꞌe ꞌo sou talivunoxu lamoli ane ne, \v 22 xe tenoꞌu ane sou nexi talotonexe laꞌilali seꞌi la no anu. Nexi tanexi liliu lamoli ane mulivu ꞌo xo, nexi talavusou itema ane mulivunoxu uasi manina.” \p \v 23 Xe anu muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngaxavutala piena uasi. Mo ngaꞌume uasi. Male Lataua noxinge, anu Lataua noxou mamingesi ane mulivunoxu lamolimengi ne. Ia mii vile uasi, xo lamoli ne a enoꞌu.” Xe iliꞌi la sou mulai munoꞌu Simeoni sou muneꞌenu noxiꞌa. \p \v 24 Munoꞌu Simeoni muneꞌe noxiꞌa mukalu, la sou muoleneꞌi sou muꞌunalailixaꞌa no nano no tani noxou vimoꞌa ne. Xe muavuti la mulai mutau lexa mulailixu noxiꞌa sou miꞌuinu tavatavaꞌa no anu, xe mukalu la mulai muꞌaꞌaneꞌi ta donkiiꞌa. \v 25 Mixoxoo no nano ne sou mixoxoomaiou Iosepu sou uneꞌe sou iloꞌa iꞌani, la aneꞌi mipitanu mimii seꞌi lailaixe ane aneꞌi minoꞌu no tualasiꞌa muneꞌe sou ilolovoloxu no anu. \p \v 26 Mixoxoo xe aso lixinu la anu Iosepu muneꞌe muxali noxiꞌa ꞌo. Xe aneꞌi mipasipaa ꞌo la, milai noxou sou milolovoloxu no anu mimii seꞌi e minoꞌu no tualasiꞌa muneꞌe. Xe miavuti la mitulutulu no tavaꞌa voꞌuvoꞌuxu no talaxu sou mitangatulu muluꞌelai noxou sou mitoxonu. \v 27 Xe anu muavuti la mutaliꞌisiꞌaxu maulixaꞌa, lexe aneꞌi laixeneꞌisi. Xe muavuti la muvikala lexe, “Ngeneꞌe tei, la ngeaꞌaloxenixu aululu maminge soxu lexe anu a uxoxoolu no tuala, la loxovaa noxou? Anu a uxoxoolu laixenusi?” \p \v 28 Xe aneꞌi miavuti mivikalanu vimoꞌa ne lexe, “Tilasixe, mamixe ne anu soxu a uxoxoolu mo laixenusi.” Xe miavuti la mitulutulu no tavaꞌa voꞌuvoꞌuxu muluꞌe no talaxu la, sou mitangatulu muluꞌelai noxou sou mitoxonu la. \p \v 29 Xe Iosepu iou muvaxa la mumaisou vimou soxu e ualasou lexe Beniamini anu vimou manina ilou neniꞌa vilesisi la sou mutaliꞌisiꞌa lexe, “Vivinge sou ane kaluxusinge e, ngevikalalelixu ano ꞌo?” La sou iou mulai noxou Beniamini sou muvikalanu lexe, “ꞌEi soxu, Lataua uxoo noxine mo ualusine.” \v 30 Xe muavuti no lia noxiꞌa ta vimovimou ne la mulai avile no nano no taasou xo mumaisou vimou Beniamini la tanuxu misevile. La ꞌalaꞌalai sou utama no ieꞌi. La sou ane anu mulai mutalumeiou tamaxu no anu sou mutama. \p \v 31 Mutama mukalu, la mulai muꞌuinu iou. Ka sou muuatulai no ale ne la tamaxu mulokolaxu ne ia pekiaꞌusi sou muvikalaneꞌi ta mitema noxou sou inoꞌu laꞌilali uneꞌe sou ulosiꞌa. \p \v 32 Aneꞌi minoꞌu laꞌilali ne mukalu la sou Iosepu ne, milai mimuxaxu naꞌu no luu vile vaꞌaxu sou anusisi mulai muxolu sou munoꞌu. Xe ta vimovimou ne, milai mikalineꞌi sou miꞌani no luu vile vaꞌaxu mo. Xe ta mitema seꞌi ne Aixiputo e iloꞌa Iosepu ixoxolu no tani noxou ne, miꞌani vaꞌaxu mo, xo ta Aixiputo ne, ilavusou iloꞌa ta Evalaio ixolu ipipita sou iꞌaniꞌani uasi. \v 33 Aneꞌi iloꞌa ta Evalaio ixolu ipita la, ane ne masua misevile noxiꞌa ta Aixiputo. Xe aneꞌi ta vimovimou mimaisou mine aneꞌi mixoluxolu loxo no talaxaꞌa mulai noxou, la mikuluke, la ieꞌi mukaaiꞌa ngatongatoꞌo. Xo aneꞌi mitaꞌolu sou miꞌani ne la, vimoꞌa ane laposalaxu muxolu tei, ka sou vimoꞌa ane tameisiꞌa ka tatalusiꞌa xoo la sou mulai mutalo noxou Beniamini. \v 34 Xe ta mitema sou xaixai noxou anu Iosepu miavuti la, ivavauxaꞌa ta vimovimou laꞌilali ne molu loxo no luu sou naꞌu laꞌilali ne, ulalai loxo noxiꞌa. Vimoꞌa soxu e Beniamini ne, mivau xou laꞌilali piena misevile loxo umomomo noxiꞌa ta mitema taꞌuve sou iꞌou. Aneꞌi iloꞌa Iosepu miꞌani mo miie. \c 44 \s1 Iosepu Siliva Kapuxu \p \v 1 Xe iloꞌa miꞌani mukalu, la sou Iosepu muvikalanu itema e sou usaxilaꞌu taasou ne aloxo ꞌo, “Nalai mo namoloxaꞌa ta mitema ꞌo laꞌilali mo nataataa uꞌuna no tivativaxaꞌa vilevilesi mo uꞌanaꞌana manina. Nataataa e piena. Xe ukalu la, nataataa lamoliꞌa vilevilesi ne ulivu ulai no nano no tivativaxaꞌa vilevilesi. Namuxaxu teiteixi no tivativaxaꞌa anaanaxu. \v 2 Ia vimoꞌa soxu e kaluxusiꞌa ne, nanoꞌu kapuxo siliva ꞌo, ka nataanu ilou lamoli ulai no nano no tivaxu.” Xe anu itema ne muavuti la, alaxu vilesisi. Muꞌoxonu mimii ne mukalusi aloxo tatilasou mupelaꞌuxu ne. \p \v 3 Iloꞌa miai xe mitulu no kakau manina, la ta mitema sou xaixai noxou Iosepu ne misaxaneꞌi iloꞌa ta donkiiꞌa sou milai. \v 4 Milutu mo miꞌumesou tuala tila ne mo ilai no paxa uao ia, Iosepu muavuti la muvikalanu itema sou xaixai noxou e usaxisaxilaꞌu taasou ne aloxo ꞌo, “Nalutu mo namulineꞌi ta aliku e milivu alalae ꞌo mo lexe naxalisiꞌa la nataliꞌisiꞌa aloxo ꞌo, ‘Loxovaa ane nexi teꞌoxo laixe noxinge ia, ngingi ngekoli no anu masua ꞌo la ngepakalinu tila noxilo siliva kaluxu o?’ \v 5 Kapu ane ne anu uie no anu xe sou ulavu no anu sou umaisou mii ane utalume kalumo. Susu ane ngingi ngeꞌoxonu ꞌo anu mutila misevile!” \p \v 6 Xe anu itema sou usaxisaxilaꞌu taasou Iosepu ne muavuti ꞌo la mumulineꞌi anu Iosepu ta vimovimou ne xoo la, mulai muxalisiꞌa. Xe muavuti la, muvikalaneꞌi aloxo tila noxou mupelaꞌu ne. \v 7 Xe aneꞌi miavuti la mikolinu, “Ae, tila. Taliꞌimeni ne laaxu loxovaa? Nexi tanexi lili. Nexi telavu lexe nexi taꞌoxo ꞌilixo vile loxo ne uasi manina. \v 8 Namaisou, nini nelavu lexe nexi mexe no lia xalee ane ne Kanani sou telivu teneꞌe ꞌo la nexi tenoꞌu lamoli e texalisou no tivativanexe anaanaxu vilevilesi sou telivunoxu muneꞌe. Ia nexi tapakalinu xoulu ilou siliva no taasou tila noxine loxo ne mole loxovaa o?” \v 9 Xe miavuti moso la misolonu vaikalaiꞌa mulai noxou itema ne aloxo ꞌo la, “Ae, tila. Lexe nini naxalisou vile noxixe ꞌo munoꞌu kapu ne, la uulua avilesi. Ia nexi latala ꞌo, nexi taxolu noxine sou napalupalusixe sou taꞌoxoꞌoxo mixemixene.” \p \v 10 Xe anu muavuti la muvikalaneꞌi lexe, “Ua maꞌi, eni emasaxa aloxo ne. Anu ane lexe eni axalisou kapu noxousi, ane eni anoꞌu sou ulai uxolu noxilo sou eni apalupalusou sou uꞌoxoꞌoxonu mixomixo, ia ngingi latala nesi ngalivulivu ulai no tualasinge.” \p \v 11 Xe aneꞌi milomu aloxo ne, la mitaꞌolunu tivativaxaꞌa no lia alaxu vilevilesi. Ka meꞌa milulusou tivativaxaꞌa ne anaxu vilevilesi. \v 12 Xe milulusou mukalu, la sou anu itema ne molu muneꞌe sou mukamuli kapu ne no nano no tivativaxaꞌa. Uxilexilenu tivativa ne laixe loxo ꞌo. Musoko noxou vimoꞌa ane laposalaxu xoo la sou, mulai musivitanoxu noxou soxu e kaluxusiꞌa. La sou muxalisou siliva kapu tila noxou ane noxou Beniamini no tiva. \v 13 Ta vimovimou mimalei loxo ꞌo la manina. Xe miavuti la misinasinanu tokolomoiꞌa no vasimeꞌa vilevilesi ne mukalu. Xo taneꞌixu misevile. Xe miavuti no lia ꞌo la, mitelo mixamixaꞌa no lataneꞌi ta donkiiꞌa alaxu vilesisi, xe miavuti la milivu mulai ne Aixiputo. \p \v 14 Milivu xe milai mixali no tani noxou Iosepu ne, la anu Iosepu a uxoxoolu no taasou nesi o. Iuda iloꞌa ta vimovimou miꞌunalai no taasou la mitulutulu no tavaꞌa voꞌuvoꞌuxu sou mitangatulu muluꞌelai no talaxu vimoꞌa sou mitoxonu ne. \v 15 Xe anu muavauti la mutaliꞌisiꞌa, “Ngingi ngeꞌoxonu ꞌilixo maꞌi ane loxo ꞌo? Ngalavu lexe itema vile loxo eni umomomo sou ulavu mii ane utalume uasi?” \p \v 16 Vimou Iuda muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Tila, nexi talemolu mii maꞌia la ulai noxine? Mo nexi tavikala piepiena sou taxilili lexe nexi taꞌoxonu mii ano ꞌo uasi, loxovaa e Lataua molusi mupalaꞌalixu susu noxixe ꞌo io. Maasi la nexi latala ukalusi ꞌo ne, nini nanoꞌixe sou nexi taxolu noxine sou napalupalusixexu mixemixene sou nexi taꞌoxoꞌoxonu. Ia anu ane munoꞌu kapuxenesi uasi. Nexi noxiꞌa ukalusi.” \p \v 17 Xe Iosepu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Uasi manina! Umomomo sou eni aꞌoxonu loxo ne uasi! Anu ane munoꞌu kapusi ane anu uxolu noxilo sou apalupalusou sou uꞌoxoꞌoxo mixomixo. Ia, ngingi latala nesi mii vile noxinge uasi. Tangengi uai laixesi mo ngalivu ulai noxou maminge.” \p \v 18 Xe Iuda muavuti la musuku mulai ꞌalai noxou Iosepu ka muvikalanu aloxo ꞌo, “Tatila noxilo. Eni emaisine la nini aloxo tatananu tuala ne Aixiputo manina. Ia naꞌapixo mamu, ieni uvaxailosi mo avivikalaneni ꞌo. Ia laꞌiaxeneꞌilo mamu. \v 19 Nalomu, no voxo ane loxo nexi teneꞌe tei, la nini netaliꞌisixe lexe, ‘Maminge a uxoxoolu mo vivinge vile la uasi?’ \v 20 La sou nexi tevikalaneni lexe, ‘Ua maꞌi, mamixe soxu ne aululu. Anu a uxoxoolu. Ilou vivixe soxu ane kalusixe. Anu mamixe soxu ne, aululu ia, anu mupalaa vivixe soxu ne. Mo vimou vile kalumo, ia vimou ne musoli. Aneꞌi ilou neniꞌa vilesisi, ia anu vimou soxu nesi ane umauli uxolu ne. Momu tanuxu mo usaxilaꞌu laixe misevile.’ \p \v 21 Ia tatila, nini nevikalanexi lexe nexi talai tanoꞌu mo taneꞌenu noxine mo namaisou. \v 22 Xe nexi teavuti la tevikalaneni lexe anu umomomo sou uꞌumesou momu uasi, xo maasi xe anu uꞌumesou la momu soxu ne anu ukalu. \v 23 Xe nini neavuti la nevikala toxoxaꞌa noxixe lexe nexi umomomo sou namaisixe lexe nexi tanoꞌu vivixe ane kaluxusou uneꞌe noxine. Xe uasi, la umomomo sou nexi taneꞌe taxali noxine uasi. \v 24 Nexi telomu noxine aloxo ne xe mukalu, la sou nexi telutu sou telivu mulai noxou mamixe la teaꞌaloxu vaivaikalameni e nevikalanexixu. \p \v 25 Xe anu muavuti la mupalusixe sou talivu uneꞌe ꞌo la sou taloto laꞌilali sevile la. \v 26 Xe nexi teavuti la tevikalanu lamana aloxo ꞌo, ‘Nexi umomomo sou talai uasi. Xo maasi xe nexi talai, la umomomo sou tila opoonu usexelaixe sou nexi talai noxou uasi manina. Ia lexe nexi tanoꞌu vivixe ane kaluxusou ꞌo ulai, la sou anu opoonu usexelanexe sou nexi talai taxali noxou aloxo anu molu mulemolu noxixe ne.’ \p \v 27 Anu mamixe soxu muavuti la mukolinu vaikalamexi ne aloxo ꞌo, ‘Ngingi ngelavu lexe semaxeni mivoꞌoneꞌi ta ꞌalixeni ta mulu tamei. \v 28 Vile ane muꞌumesilo tatei mo ne. Male ta mii seꞌi mivau ne, xo amaisou uasi xoo mole ane muneꞌe mutalo vaimomo ꞌo. \v 29 Ia maasi xe ngingi nganoꞌu soxu ꞌo sou ngalailixu xe mii vile uvau no voteꞌi, ka eni asolisi mo aluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli. Xo eni soxu ane aaululu ukalu ꞌo. La tuꞌumaxu ane ne umomomo sou ukalusou maulixosi.’ \p \v 30-31 Ia vaimomo ꞌo, tatila nalomu lexe eni alivu ulai noxou mamilo xe anu umaisou maulu ꞌo no tavaꞌilo uasi, la anu ukalu soxu. Xo ꞌolu nesi ane anu ꞌeꞌenu manina ane. Mamixe soxu ne anu aululu maninanu. Ia lexe nexi talivunoxu ꞌolu ne uasi, la nexi mexe taolexu soxusi la, anu usoli mo uluꞌelai no tualasiꞌa ta mitema sou soli. \v 32 Anu mamilo ne muꞌapixu ꞌolu ne pekiaꞌu misevile. Ia eni melo eavuti la epalaꞌalixu masaxa noxilo maninasou mulai noxou aloxo ꞌo, ‘Naxavutala piena uasi, uneꞌe la sou eni melo asaxilaꞌu. Ia ulai xe namalei lexe eni alivunoxu uneꞌe noxine uasi, la tuꞌumaxu ano ꞌo ne, vaikalasou utelo ane noxilo ꞌosi mo ulai utalo lexe eni akalu.’ \p \v 33 La sou nalomu, eni emasaxa aloxo ꞌo, eni anoꞌu tanixu maulu ꞌo mo axoo noxine ꞌo sou napalupalusilo sou aꞌoxoꞌoxonu mixemixene, ia naꞌitalonu soxu mo ulai noxiꞌa ta vimovimou mo iloꞌa ilivu. \v 34 Lexe maulu ꞌo nexi noxou talivu ulai noxou mamixe uasi, la enisisi alai axali noxou loxovaa o? Xo eni amasaxa lexe amaisou tuꞌumaxu ano ꞌo uvilaꞌisou mamilo uasi.” \c 45 \s1 Iosepu Mupalaꞌalixu Mulai Noxiꞌa Lexe Anu Vimoꞌa \p \v 1 \x + \xo 45:1 \xt Apo 7:13\x*Iuda uvivikalanu aloxo ne la Iosepu ne tamaxu mulokolaxu mukalu sou lexe utama. La sou muvikalaneꞌi ta mitema sou xaixai noxou sou milaalaa mulai no ale ia anusisi iloꞌa ta vimovimousi mixolu no nano ne sou anu mupalaꞌalixu mulai noxiꞌa lexe anu Iosepu, vimoꞌa. \v 2 Xe mutaloxu iii mie ꞌoluꞌolu uasi manina la ta mitema ne Aixiputo iloꞌa ta mitema sou ixoxolu no taasou tatananu tuala ne milomusou. \p \v 3 Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou aloxo ꞌo, “Eni Iosepu a, loxovaa, mamilo a uxoxoolu laixesi?” Xe ta vimovimou milomu vaxa noxou aloxo ne, xe miꞌume misevile la milemolu maꞌia. \p \v 4 Anu muavuti la muvikalaneꞌi, “Ngasuku uneꞌe ꞌalai noxilo.” La aneꞌi misuku mulai noxou. Xe anu muavuti la muvikalaneꞌi la, “Eni vivinge Iosepu a, ngingi menge ngenoꞌilo ka ngeꞌitaloleli no avoꞌa ta mitema ne Midiani sou milotoleli, la sou minoꞌilo mineꞌeleli ne Aixiputo ꞌo. \v 5 Ia mamu ngaxavutala piena mo mamu ngamaela no anu ꞌilixo ane ngeꞌoxo noxilo ne uasi, xo eni elavusou lexe Latauasi ane Anu molu mupalusilo sou eni euli muneꞌe ꞌo sou apamaulineꞌi ta mitema. \v 6 Soli toxoxaꞌa te muxali ꞌo, uao tauu ie sou tamei ano ꞌo. Ia tauu ie tauꞌve a uao uxolu ꞌo. Umomomo sou evile uxaxai mo ukookooli la uasi manina. \v 7 Lataua molusi mupalusilo sou euli eneꞌe ꞌo sou apamaulingengi ngongiꞌa ta xasixasinge iloꞌa ta ꞌilusulusungengi mo sou mamu ngasoisoli. Voteꞌi ane Lataua muꞌoxonu ꞌo iou vile mo. \p \v 8 La sou eni emasaxa lexe ngingi ngalavu lexe ngingi ngapalusilo uneꞌe ꞌo uasi. Lataua ane anu molu mupalusilo eneꞌe ꞌo. Anu muꞌoxole exali loxo tatananu tuala ne Aixiputo momu loxo molomolo vile momu usaxilaꞌu mo asaxilaꞌa ta mitema no taasou ne ukalusi mo amitema sou saxisaxilaꞌu siꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala no nano ne Aixiputo ukalusi. \v 9 \x + \xo 45:9 \xt Apo 7:14\x*Ia alalae ꞌosi ꞌo, ngapalea mo ngalivu ulai noxou mamilo mo ngavikalanu aloxo ꞌo, ‘Vaikala ano ꞌo molu noxou ꞌiline Iosepu, muvikala aloxo ꞌo. Lataua munoꞌilo muneꞌeleli ne Aixiputo ꞌo mole muꞌoxole exali loxo itema sou saxisaxilaꞌusiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala lai ꞌo. Ia naxoxoolu la uasi, napalea uneꞌe noxilo. \v 10 Naneꞌe la sou naxolu ne Xosen ꞌalai noxilo. Ngongiꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine mo ta sipsipmengi iloꞌa ta mee, mo ta kau mo lavulavulutimengi tavuꞌalo ukalusi ne. \v 11 Naneꞌe naxolu ne Xosen ꞌo mo sou eni asaxilaꞌine, xo soli tila e muxali ꞌo ne, tauu iexu taꞌuve a uao. Eni emasaxa aloxo ne, xo emasaxa lexe ngingi ngongiꞌa ta ꞌiliꞌiline mo ta xasixasine mo ta minemine latala iloꞌa ta sipsipmeni, mo ta mee iloꞌa ta kau ne mamu ngaxolu sou soli lai ne.’” \p \v 12 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou aloxo ꞌo la, “Emasaxa lexe ngingi mo vivilo Beniamini ꞌo, ngamaisilo mo ngalavusilo. Evile uasi, eni Iosepusi ane avivikalangengi ꞌo. \v 13 Ngalai mo ngavikalanu mamilo lexe eni eneꞌe exolu ne Aixiputo ꞌo la, miꞌoxole exali itema tila vile manina. Mo ngavikalanuxu mimii tavuꞌalo e ngemaisou lai ꞌo. Ioxe ngapalea ulai mo nganoꞌu mamilo uneꞌe ꞌo.” \p \v 14 Muvivikalaneꞌi aloxo ne xe mukalu, la sou muavuti sou mulai muꞌaulaxu vimou Beniamini la mutama. Xe anu Beniamini kalumo muꞌaulaxu vimou la mutama. \v 15 Xe muavuti la musuku mulai noxiꞌa ta vimovimou ꞌole sou mutimunu xalexaleneꞌi. La tama ꞌa ululuꞌe noxiꞌa. Iloꞌa mitama mukalu, la sou ta vimovimou taneꞌi laixe sou iloꞌa mivivikala. \p \v 16 Xe iliꞌi xe aꞌalosiꞌa anu Iosepu ne iloꞌa ta vimovimou mulai muxali noxou tatananu tuala ne Aixiputo iloꞌa ta tatila sou xaixai noxou, la oponeꞌi muꞌosa misevile. \v 17 Xe anu tatananu tuala ne Aixiputo ne muavuti la muvikalanu Iosepu aloxo ꞌo, “Navikalaneꞌi ta viivine mo itelo tivativasou laꞌilalixaꞌa noxiꞌa ta donkiiꞌa mo ilivu ulai no xalee lia ne Kanani, \v 18 mo inoꞌu maminge iloꞌa ta mingemingengi ane mixoluxolu ꞌole mo ilivu ineꞌe noxilo. La sou eni aꞌitalonu lia xalee vile ane laixe mo lovoxu misevile lai ꞌo sou ngaꞌani laixe. \p \v 19 Navikalaneꞌi mo inoꞌu karisi seꞌi ne Aixiputo ꞌo kalumo sou iteloneꞌi ta ꞌiliꞌiliꞌa iloꞌa ta semasemaiꞌa mo maminge ngongiꞌa mo inoꞌa ineꞌeneꞌi ꞌo. \v 20 Ixavutala no anu mimii e iꞌumesou ne Kanani ne uasi, xo mimii ane lailaixe lai ꞌo ne, aneꞌi naꞌasi.” \p \v 21 Ioxe, aneꞌi Isilaeli ta ꞌolu miavuti la miꞌoxo aloxo tatananu tuala mulemolu noxiꞌa ne. Iosepu mulosiꞌa karisi aloxo tatananu tuala mulemolu ne mo laꞌilali kalumo sou iꞌou tuxaneꞌi no voteꞌi. \v 22 Mulosiꞌa ta vimovimou ne tokolomo vilevilesi, ia vimou Beniamini ne, mulosou taꞌuve xe lamoli siliva alelaxu itemaxu mavulovexa vile mo itemaxu taꞌuve (300). \v 23 Xe muavuti la musovaneꞌi iu momu ta donki ta mulu mavulovexa vile la mutelonu mimii lailaixe ne Aixiputo noxiꞌa, xe ta donki ta sema mavulovexa vile kalumo la mutelonu momu laꞌilalixu mo laꞌilali seꞌi kalumo sou voteꞌi. \v 24 Mulosiꞌa mimii ne mukalu, la sou mupalusiꞌa sou milivu milai, la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Ngalai ia ngaꞌotoꞌoto no voteꞌi uasi.” \p \v 25 La sou aneꞌi milutu ne Aixiputo ne sou mitelai ne Kanani sou milai noxou mamiꞌa Iakovo. \v 26 Milai mixali la miaꞌalou mamiꞌa aloxo ꞌo, “Iosepu usoli uasi! Anu a uxoxoolu! Anu muxali loxo itema sou saxisaxilaꞌu sou xalexalee tuatuala no nano ne Aixiputo mukalusi!” Xe mamiꞌa mulomu aloxo la mukuluke la ulee muvava avile, ia anu muloxomale lexe aneꞌi ikakalavoinusi. \v 27 Ia aneꞌi mivikalanuxu vaivaikala e anu Iosepu muvikalaneꞌixu, xe mumaisou karisi e anu musova muneꞌe sou unoꞌu ulai ne Aixiputo, la tanu ne muai seꞌisisi loxo ꞌo. \v 28 Xe Isilaeli muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Manina musuku! Eni elavu lexe ꞌalixeni Iosepu usoli uasi. Anu laixe lexe eni alutu mo alai amaisou tei ꞌo, ka sou asoli.” \c 46 \s1 Iakovo Ulai ne Aixiputo \p \v 1 Isilaeli mulomu aloxo ne xe mukalu, la mutaxusou miumiu sou iloꞌa ta ꞌolu iloꞌa ta semasemaiꞌa mo ta ꞌiliꞌiliꞌa mo ta minemineꞌi latala ne mivula sou milai ne Aixiputo. Milutu xe milai mixali ne Beru-seva, la anu muꞌelaxaꞌa ta sipsip seꞌi lai ne mulai noxou Lataua. Anu Lataua noxou momu Aisaki. \p \v 2 Xe no ꞌolovoxo, la Lataua muxali noxou la mumaisou loxo ta mitema imaisou mii no anu aipiepiena. La muꞌavalou, “Iakovo! Iakovo!” Xe Iakovo muavuti la mukolinu aloxo ꞌo, “Maꞌia ne! Eni ꞌa!” \p \v 3 Xe Lataua muavuti la muvikalanu aloxo ꞌo, “Eni Lataua, Lataua noxou mamine. Nalutu mo nalai ne Aixiputo, ia naꞌume mamu, xo eni axalixaꞌa ta ꞌiline mo ta xasixasine mo ta ꞌiluꞌilusuneni sou ixali ta mitema tavuꞌalo sou tuala vile toxaxaꞌa manina lai ne. \v 4 Eni amulineni sou nengei talai taxolu ne Aixiputo ne. Xe iliꞌi, la eni anoꞌa ta xasixasine iloꞌa ta ꞌiluꞌilusuneni sou alivulixaꞌa ineꞌe no liangenge ngongiꞌa ne la. Nalai naxoo ne xe, no voxo ane sou nasoli, la Iosepu uxoo alai noxine.” \p \v 5 Ioxe, Iakovo mulutu sou muꞌumesou tuala ne Beru-seva la, Iakovo ta ꞌolu mitelonu anu mamiꞌa ne iloꞌa ta xasoxasou iloꞌa ta neeniꞌa no anu karisi e tatananu tuala ne Aixiputo musova mulai sou milailixaꞌa. \v 6 \x + \xo 46:6 \xt Apo 7:15\x*Minoꞌa ta kauiꞌa iloꞌa ta sipsipiꞌa mo ta meeiꞌa mo lavulavulutiꞌa tavuꞌalo ne Kanani ne sou milai ne Aixiputo. Ta minuminu latala ne munoꞌa sou iloꞌa milailai. \v 7 Munoꞌa ta ꞌolu ta mulu mo ta xasoxasou ta mulu mo ta ꞌolu ta sema iloꞌa ta xasoxasou ta sema sou iloꞌa milai. \p \v 8 Aneꞌi anu Isilaeli munoꞌa sou milai ne Aixiputo ne, ia ta ꞌolu ta mulu ualaualasiꞌa aloxo ꞌo. Luven, anu ꞌolu laposalaxu, \v 9 iloꞌa ta ꞌolu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Kanoko ilou Palu mo Esuloni ilou Kami. \v 10 Simeoni xe ta ꞌolu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Iemuelu ilou Iamin mo Oꞌadi ilou Iakin mo Sokaru mo Saulo. Saulo ne, sema vile ne Kanani ꞌilie. \v 11 Levi kalumo iloꞌa ta ꞌolu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Xeson ilou Koati mo Merari. \v 12 Iuda iloꞌa ta ꞌolu kalumo. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Peresi ilou Selau. Ta ꞌolu tamei la ane, Eru ilou Onani. Ia ilou misoisoli ne Kanani. Iuda ꞌolu vile e ualasou lexe Peresi mupalaaneꞌi ta ꞌolu la ualaualasiꞌa ane, Esuloni ilou Amulu. \v 13 Isikali iloꞌa ta ꞌolu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Tola ilou Pua mo Iasupu mo Simuron. \v 14 Sevulon iloꞌa ta ꞌolu. Ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Sereti ilou Eloni mo Ialelu. \p \v 15 Aneꞌi ane ne, anu Iakovo ta ꞌolu e semau ualasie lexe Lea, ilou anu Iakovo mixalixaꞌa ne Mesopotamia. Lea mivoꞌone ꞌilie sema vile kalumo, ualasie lexe Tina. La sou anu Iakovo ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu ane Lea mixalixaꞌa itiitisiꞌa muxali loxo mavulovexa tatalu mo tatalu (33). \p \v 16 Ioxe, Iakovo ta ꞌolu seꞌi la ano ꞌo. Vile ualasou lexe Xati. Xati ta ꞌolu ualaualasiꞌa ane, Seponi ilou Axi mo Suni mo Esubon mo Eri mo Arodi mo Areli. \v 17 ꞌOlu vile la ane, Aselu. Aselu ta ꞌolu ta mulu ane, Imuna ilou Isiva mo Isivi mo Beria. Xe vimoꞌa sema ane Sela. Aselu ꞌolu vile e ualasou lexe Beria, mupalaaneꞌi ta ꞌolu ane, Eberu ilou Malakieli. \p \v 18 Aneꞌi ane ne anu Iakovo ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiliꞌilusunu ane anu ilee Silipa mipalaaneꞌi ane. Silipa ne ane sema e Lavani munoꞌe sou milai mixoo noxie ꞌolu Lea sou ipalupalusie sou iꞌoxoꞌoxo mixemixe ane. Itiitisiꞌa muxali loxo, mavulovexa vile mo mulelia taꞌuve mo muvaxa simi vile. \p \v 19 Ioxe, Iakovo semau ane ualasie lexe Lakeli, ane mivoꞌoneꞌi ta ꞌilie noxou mulue ne ane, Iosepu ilou Beniamini. \v 20 \x + \xo 46:20 \xt Tav 41:50-52\x*Xe Iosepu muꞌuluxe Potipera ꞌolu ualasie lexe Asenata ne Aixiputo ne, la sou ilou mupalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa ta mulu tamei. Vile ualasou lexe Manase, xe vile ualasou lexe Epalaimu. Potipera ne anu ailiꞌi ne Eliopolisi. \v 21 Xe Beniamini la mupalaaneꞌi naꞌu ta ꞌolu ane, Bela ilou Beke mo Asibelu mo Xera mo Naamani mo Eki ilou Rosi mo Mupimu mo Upimu mo Ati. \v 22 Aneꞌi ane ne anu Iakovo ilee Lakeli ta ꞌiliꞌiliꞌa iloꞌa ta xasixasiꞌa. Itiitisiꞌa muxali loxo, mavulovexa vile mo mulelia tamiꞌa. \p \v 23 Iakovo ꞌolu vile la ane Den. Den mupalaanu ꞌolu vilesisi ane ualasou lexe Usimu. \v 24 Xe ꞌolu ane ualasou lexe Napitali, mupalaaneꞌi ta ꞌolu ane Iakusielu ilou Xuni mo Ieseru ilou Silemu. \v 25 Aneꞌi ane muxatele tamei ne, Iakovo ilee Vila e Lavani munoꞌe sou mulosie ꞌolu Lakeli sou ixolu noxie sou ipalupalusie sou iꞌoxoꞌoxo mixemixe mipalaaneꞌi. \p \v 26 Itiitisiꞌa Iakovo ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu e milai sou mixolu ne Aixiputo ne ane, mupita la muxali loxo mavulovexa muxatele vile mo muxatele vile. Ia ta ꞌolu ta semasemaiꞌa ne iitisiꞌa ipitaneꞌi uasi. \v 27 \x + \xo 46:27 \xt Apo 7:14\x*Iosepu mupalaaneꞌi ta ꞌolu tamei lai ne Aixiputo ne, la sou itiitisiꞌa mutelai muxali loxo mavulovexa muxatele tamei. \p \v 28 Iloꞌa mimuamuaꞌi xoo xe milai, la Iakovo mupalusou ꞌolu Iuda muuli sou ulai uvikalanu Iosepu uneꞌe ualaxaꞌa ne Xosen. Xe aneꞌi mineꞌe mixali ne Xosen, \v 29 la Iosepu mutelo no anu karisi sou ꞌotoꞌoto noxou sou muneꞌe muxali noxou momu Isilaeli. Muneꞌe xe muxali noxou momu ka muꞌaulaxu la utatama xoo mole, maxuveeni loxo ꞌo. \p \v 30 Xe momu muavuti la muvikala aloxo ꞌo, “Eni aꞌosa sou soli, xo eni a eneꞌe mo emaisine ꞌo mo elavu lexe nini a naxoxoolu.” \p \v 31 Xe Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou iloꞌa momu ta minuminu ane iloꞌa mineꞌe ne lexe, “Eni alai mo avikalanu tatananu tuala ne Aixiputo lexe eni ta vivilo mo mamilo ta minuminu e iloꞌa mixoo ne Kanani ane mineꞌe mixali noxilo ꞌo. \v 32 Avikalanu lexe ngingi ne ngingi ta mitema sou saxisaxilaꞌa ta sipsip. Mo avikalanu kalumo lexe ngingi ngeneꞌe ꞌo la, ngenoꞌa mineꞌe kalumo. Mo ngetavuevule lavulavulutimengi piena misevile kalumo muneꞌe. \v 33 Lexe uꞌavalinge sou utaliꞌisinge mo lexe ulavu no anu xaixai noxinge, \v 34 la ngavikalanu lexe ngingi ne ngingi ta mitema sou saxisaxilaꞌa ta sipsip ne tatei mo, loxo ta xasixasixe tatei. Lexe ngapalomatananu aloxo ne, la anu upelemasaxainge sou ngaxolu no xalee lia ne Xosen.” Iosepu muvikalaneꞌixu voteꞌi ane ne xo ta Aixiputo ne imasaxaiꞌa ta mitema sou isaxilaꞌa ta sipsip ne uasi. \c 47 \p \v 1 Xe Iosepu muavuti la muuoloiꞌa ta vimovimou taꞌuve sou iloꞌa milai mixali noxou tatananu tuala ne Aixiputo. Iloꞌa milai xe mixali noxou la Iosepu muvikalanu aloxo ꞌo, “Mamilo iloꞌa ta viivilo mo ta sipsipiꞌa iloꞌa ta kauiꞌa mo ta kameliiꞌa mo ta donkiiꞌa mo ta meeiꞌa meꞌa ne Kanani mo a mineꞌe mo a ixoo ne Xosen. Mitavule lavulavulutiiꞌa piena misevile kalumo muneꞌe.” \v 2 Xe munoꞌa ta vimovimou taꞌuve e muiloiꞌa ne sou milai noxou tatananu tuala. \p \v 3 Xe anu tatananu tuala muavuti la mutaliꞌisiꞌa, “Xaixai maꞌi ane ngingi ngaxoxoo la ngaꞌauꞌausou sou ngaꞌoxoꞌoxonu?” Xe aneꞌi miavuti la mikolinu aloxo ꞌo, “Tatila, nexi ta mitema vitanisi ꞌo, nexi ta mitema sou tasaxisaxilaꞌa ta sipsip aloxo ta xasixasixe tatei.” \v 4 Xe miavuti la mivikalanu aloxo ꞌo la, “Nexi teneꞌe ꞌo xo soli tila ꞌo mulai mutaasixe mo muꞌokiꞌoki tani no xalee noxixe ne Kanani mo nexi iaꞌeiaꞌe sou ta sipsipmexi iloꞌa ta kaumexi uasisi manina. La sou ane nexi teneꞌe ꞌo sou taxolu lai ꞌo, ia taxolu maxuveeni uasi. Ia tatila, vaimomo ꞌo, nexi temasaxa lexe nini opoone usexelaixesi mo nexi taxoo ane ne Xosen ne.” \p \v 5 Xe anu tatananu tuala ne muavuti la muvikalanu Iosepu aloxo ꞌo, “Mamine iloꞌa ta viivine ane mineꞌe mo mixali noxine ꞌo sou ngongiꞌa ngaxolu lai ne Aixiputo ꞌo. \v 6 Naꞌitaloneꞌi mo ixolu no xalee lia vile ane lailaixe misevile. Ieni uvaxaiꞌasi mo ilai ixolu ne Xosen, xo anu lia xalee ane ne anu laixe musuku. Xe lexe nelavu lexe, seꞌi no nixi noxiꞌa ne milavu lailaixe musuku no anu xaixai ane sou isaxisaxilaꞌa ta sipsip iloꞌa ta kau lailaixe misevile, la mene nasosovosiꞌa ka nalai naꞌitaloneꞌi sou isaxisaxilaꞌa eni ta naꞌaxeni ta sipsip iloꞌa ta kau.” \p \v 7 Xe iliꞌi la, la sou Iosepu munoꞌu momu Iakovo sou muneꞌenu noxou tatananu tuala ne. Xe Iakovo muavuti la mualusou lexe, “Lataua uxoo noxine mo ualusine.” \v 8 Xe tatananu tuala muavuti la mutaliꞌisou Iakovo aloxo ꞌo, “Tauu iexene taꞌei?” \p \v 9 Xe Iakovo muavuti la muvikalanu lexe, “Maulixo sou xoluxolu mo xixaoxao no lia ꞌo muxali loxo tauu ie itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tatalusi. Tauu ie piena uasi, ia tuꞌutuꞌumaxu piena misevile muxalisilo. Ta xasixasilosi ne mixolu mo mimauli maxuveeni misevile mo tauu iexaꞌa ne veveeni misevile no anu ane noxilo.” \v 10 Ilou muvivikala aloxo ne xe mukalu, la sou Iakovo mualusou ka muioonu io sou mulivu mulai. \p \v 11 Iloꞌa tatananu tuala mivivikala aloxo xe mukalu, xe iliꞌi la sou Iosepu mulai sou muꞌoxo loxo tatananu tuala muvikalanuxu sou musuꞌulineꞌi momu iloꞌa ta vimovimou sou muꞌitaloneꞌi no lia xalee vile ne Aixiputo ne. Mulai muꞌitaloneꞌi no anu lia no tuala ne Lamesesu. Lia sou tuala xalee ane ne laixe misevile. Muuli no anu lialia ne Aixiputo mukalusi. \v 12 No voxo sou soli toxoxaꞌa ane aneꞌi ixoxolixu ne, la Iosepu iou siꞌisiꞌa momu ena uasi, laꞌilali a ulalai noxiꞌa sou iꞌoꞌou. Momu mo ta vimovimou mo, momu ta minuminu mo moso ane ta molomolo ne ukalusi. \s1 Ta Mitema Milotoxaꞌa Laꞌilali Noxou Iosepu \p \v 13 Soli toxoxaꞌa e muxali ne, muxoo maxuveeni mole muꞌoki tani mole laꞌilali sevile uxolu no xalee lia sevile loxo uasi manina. Ta mitema sou tuala ne Aixiputo mo ne Kanani ne misoisolixaꞌa mole xavineꞌi la uasi manina. \v 14 Ta mitema ineꞌe sou iloto laꞌilali, la Iosepu utaxusou lamoli ne sou ulai umuxaxu noxou tatananu tuala ne Aixiputo taasou. \v 15 Xe ta mitema ne Aixiputo mo ne Kanani ilai ilotoloto laꞌilai xe lamoliꞌa ukalu manina, la aneꞌi ilai noxou Iosepu la ivikalanu aloxo ꞌo, “Naitinexe laꞌilali, xe uasi la nexi tasoisoli sou soli avile. Nasuꞌulinexi no anu voteꞌi vile mo nexi tamauli xo nexi lamolimexi ane mukalukalu ne.” \p \v 16 Xe Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi aloxo ꞌo, “Lexe ngingi lamoli sou ngalotongenge laꞌilali no anu uasi, la nganoꞌa ta sipsipmengi iloꞌa ta kaumengi ineꞌe noxilo la sou eni aitingenge laꞌilali.” \v 17 La sou aneꞌi minoꞌa ta mii loxo ta oosiiꞌa iloꞌa ta sipsipiꞌa mo ta meeiꞌa mo ta kauiꞌa mo ta donkiiꞌa ne sou milosou Iosepu, la sou anu muitixaꞌa laꞌilali. Aneꞌi miꞌoxoꞌoxonu aloxo ne mole tauu ie ano ꞌo ukalu. \p \v 18 Xe no tauu ie iliꞌi, la ta motu mineꞌe noxou Iosepu la, la mivikalanu aloxo ꞌo, “Tila, nexi tamomomo sou tatalumeiou tuꞌumaxu noxixe noxine uasi, nexi teneꞌe ꞌo sou tavikalaneni manina lexe, nexi lamolimexi ane mukalu ne, mo ta sipsipmexi iloꞌa ta kaumexi, mo ta donkimexi mo ta meemexi mo ta kamelimexi ane milaimeni mukalu ne. Mii vile la sou nexi talosine la uasi. Nexi vasimexe ilou lialianexesi a uxolu. \v 19 Ia ieni uvaxaixesi mamu, xo maasi la nexi tasoisoli uluꞌe no ieni ꞌo mo lialianexe uxali masua ukalusi. Nalotonexi mo lialianexe no anu laꞌilali mo sou taxali loxo ta mitema sou palupalusou noxou. Ia tila, anu laixe lexe nini naitinexe laꞌilali toxosou sou tatounu mo sou temanu la taꞌou, xe uasi, la nexi tasoisolisi. Nexi tamasaxa lexe nexi taxolu laixe mo lialianexe uxali masua uasi.” \p \v 20 Anu aloxo ne la sou Iosepu mulotonu lialia ne Aixiputo ne mukalusi xou tatananu tuala to ne. Ta mitema ne Aixiputo vilevilesi ne mulotonu lialiaxaꞌa mukalu, xo soli uꞌokiꞌoki tani manina avile. Lialiaxaꞌa ne mulai tatananu tuala tila naꞌu mukalu ne. \v 21 Iosepu muvikalaneꞌi lexe ta mitema ne Aixiputo no xalexalee tuatuala ukalusi ne, miꞌumesou liaxaꞌa mo misuku milai mixolu no tuala tila seꞌi. \v 22 Ia Iosepu ulotonu lia xalexalee noxiꞌa ta ailiꞌi uasi, xo tatananu tuala ulolosiꞌa lamoli la sou ane aneꞌi ilotoloto laꞌilali no anu ne. La sou ane lialiaxaꞌa muxolusi ne. \p \v 23 Xe Iosepu muavuti la muvikalaneꞌi ta mitema aloxo ꞌo, “Ngalomu, vaimomo ꞌo eni elotongengi iu tatananu tuala, mo elotonu lialiangenge kalumo ne lexe xou, ia laꞌilali ngiangiaxu, nganoꞌu mo ngatootou uluꞌe no lia ꞌo. \v 24 Ia ulai iliꞌi xe uneneꞌa xe tematemanu, la nganoꞌu laꞌoluxu vile no anu laꞌoluxu taꞌuve ulai noxou tatananu tuala. Xe laꞌoluxu tamiꞌa ne ngamuxaxu, seꞌi sou ngatounu xe seꞌi sou ngongiꞌa ta ꞌiliꞌilinge mo aneꞌi ane ngongiꞌa ngaxoxoo ne ngaꞌou.” \p \v 25 Xe ta mitema ne miavuti la mivikalanu Iosepu, “Laixe musuku xo nini nepamaulinexi mole ane nexi latala ꞌo temauli laixe ꞌo. Mo ane nexi taxolu loxo ta mitema noxou tatananu tuala sou upalupalusixexu mixumixu sou taꞌoxoꞌoxonu.” \p \v 26 La sou Iosepu muxalixu voteꞌi vile no nano ne Aixiputo ne lexe, ta mitema itootou laꞌilali xe ulai iliꞌi xe temanu xe lingamo, xe imolou la laꞌoluxu vile no anu laꞌoluxu taꞌuve ne inoꞌu ulai noxou tatananu tuala. Voteꞌi ane ne, a uxoxoolu sio mo a imumulinu mo mutalo vaimomo ꞌo. Ia ta aliliꞌi ne, lialiaxaꞌasi ꞌa Iosepu ulotonu ulai xou tatananu tuala uasi. \p \v 27 Io, ta Isilaeli e mineꞌe mixolu ne Aixiputo no xalee lia ne Xosen ne, mipalaa ta ꞌiliꞌa mole mixali tavuꞌalo misevile, mo miꞌamiꞌa ilou mixamixaꞌa kalumo ne tavuꞌalo misevile. \p \v 28 Iakovo e muneꞌe kalumo sou iloꞌa mixolu ne, muneꞌe muxolu mole tauu iexu mulai muxali loxo mavulovexa mo mulelia taꞌuve mo muvaxasimi tamei. La sou tauu iexu maulixu mutelai loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa tamiꞌa mo muxatele tamei (147). \v 29 \x + \xo 47:29 \xt Tav 49:29-32; 50:6\x*Xe voxo a ꞌalaꞌalai sou Isilaeli usoli, la muꞌavalou ꞌolu Iosepu sou muvikalanu aloxo ꞌo, “Lexe nemasaxailo manina, la namuxaxu avone no laaxu poxoꞌilo mo napalaꞌalixu taneni lexe nini namaxaꞌu alauna noxine noxilo mo lexe eni asoli, la naꞌasixo lai ne Aixiputo ꞌo uasi, \v 30 ia lexe eni ieli uvuvu sou alai noxiꞌa ta xasixasilo aneꞌi ane misoisoli la natavulenu xalusilo uuatulai no ale ne Aixiputo sou nalai naꞌasixo ane no paꞌumeꞌa ne.” Xe Iosepu muavuti la mukolinu momu lexe, “Eni amuli masaxa noxine mo aꞌoxo aloxo nini mene nelemolu ne.” \p \v 31 Xe Iakovo muavuti la muvikala la lexe, “Eni amasaxa lexe nini navikala maninasou lexe nini naꞌoxo aloxo nelemolu ne.” Xe Iosepu muavuti la, la mupalaꞌalixu tanu maninasou noxou momu, la sou momu Iakovo mutangatulu no luusou sou mulotu noxou Lataua. \c 48 \s1 Manase Ilou Epalaimu \p \v 1 Iloꞌa mixoxoo xe iliꞌi, la vaikala lamana muneꞌe muxali noxou Iosepu lexe momu a pipiena muꞌoxonu. La sou anu munoꞌa ta ꞌolu tamei, eiae Masase ilou Epalaimu sou iloꞌa milai mikilisou. \v 2 Xe anu Iakovo mulomu lexe ꞌolu Iosepu a muneꞌe la anu mupulili sou molu muavuti sou mutulu mutalupexa no luusou ne. \p \v 3 \x + \xo 48:3 \xt Tav 28:13-14\x*Xe muavuti la muvikalanu ꞌolu Iosepu, “Lataua ane xaviinu misevile mupalaꞌa noxilo ne Lusu no xalee lia ne Kanani, la mualusilo ane. \v 4 Muvikalaleli aloxo ꞌo, ‘Eni axalixaꞌa ta ꞌiline tavuꞌalo misevile mo sou itiitisinge utelai, la sou ngingi ngaxali ta mitema tavuꞌalo manina iliꞌi. Mo eni aꞌitalonu lia ano ꞌo lexe ta ꞌiline iloꞌa ta xasixasine mo ta ꞌiluꞌilusuneni liaxaꞌa ulai avile iliꞌi mo kaluxu uasi.’” \p \v 5 Xe musolonu vaikalau la muvikalanu ꞌolu aloxo ꞌo la, “Ta ꞌiline ta tamei e nepalaneꞌi ne Aixiputo ꞌo ka sou eni eneꞌe ne, eni ta ꞌalixeni. Emasaxa lexe Manase ilou Epalaimu ne, eni ta naꞌaxeni ta ꞌalixeni, aloxo ꞌo Luven ilou Simeoni. \v 6 Ia ulai iliꞌi xe male nini napalaaneꞌi ta ꞌiline seꞌi la, la nini ta naꞌa nini ane. Xe ulai iliꞌi xe ikalaa pilipilixasou lialiaxaꞌa sou iꞌitaꞌitalonu noxiꞌa vilevilesi, la aneꞌi ta ꞌiline ane nini napalaaneꞌi no tumaliꞌa Manase ilou Epalaimu ne aneꞌi imoxoꞌu liaxaꞌa no anu ualasiꞌa tamei. \v 7 \x + \xo 48:7 \xt Tav 35:16-19\x*Eni eꞌoxo xavutala ano ꞌo xo taleli utamasie nenine Lakeli misevile. Ane misoli no xalee lia ne Kanani no voxo ane nexi tevulasou tuala ne Mesopotamia sou tasuku ulai ne Epurata. Misoli, la eꞌasixe no voteꞌi paꞌumolu ulai ne Epurata. (Vaimomo ꞌo ne ilemolu tuala ne Epurata ne lexe Vetiliemu.)” \p \v 8 Xe Isilaeli mumaisiꞌa Iosepu ta ꞌolu tamei e iloꞌa mineꞌe ne la mutaliꞌisou aloxo ꞌo, “Ta molomolo ta ꞌei moso ne?” \v 9 La anu muvikalanu momu lexe, “Eni ta ꞌalixene e Lataua mulosilo lai ne Aixiputo ꞌo ane.” La sou momu muvikala lexe, “Nanoꞌa ineꞌe noxilo mo aalusiꞌa ilou.” \p \v 10 Isilaeli ne iou isiisivoxo mo umalei laixe la uasi, xo anu itema tila manina. La sou ꞌolu Iosepu munoꞌa ta ꞌolu tamei ne milai ꞌalai manina noxou momu sou momu muꞌaulaxaꞌa ilou ka mutimunu xaleneꞌi ilou. \p \v 11 Xe Isilaeli muavuti la muvikalanu ꞌolu Iosepu, “Eloxomale lexe umomomo sou amaisou ieni la ua, ia vaimomo ꞌo Lataua molu mumasaxa la sou emaisou ieni xe emaisiꞌa ta ꞌiline kalumo.” \p \v 12 Xe momu muvikala aloxo ne xe mukalu, la sou anu mutilaꞌa ta ꞌolu sou muxexeneꞌi noxou momu tavaꞌu, ia anu mutangatulu muluꞌelai no talaxu momu. \v 13 Xe muavuti la munoꞌa ta ꞌolu tamei ne ka mutulusiꞌa no paꞌumolu. Epalaimu no avolu tema sou musaxi mulai loxo noxou Isilaeli avolu ae, xe Manase ne mutulusou no paꞌumolu no avolu ae sou musaxi mulai loxo noxou Isilaeli avolu tema. Io sou musukuneꞌi ilou milai sou mitulu ꞌalai manina noxou momu talaxu. \v 14 Ia Isilaeli muxiunu la munoꞌu avolu tema, ka mutelo sou mumuxaxu noxou ane kituꞌa Epalaimu kisou, xe munoꞌu avolu ae, la mutelo mumuxaxu noxou ane laposalaxu, Manase kisou. \p \v 15 Io sou mualusou Iosepu la muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Nini Lataua e xasilo Avalaamu ilou mamilo Aisaki mimuamuaꞌi noxine \q2 maninanu mo nini Lataua sou saxisaxilaꞌu noxilo tatei \q2 mo muneꞌe mutalo vaimomo ꞌo. \q1 \v 16 Mo nini Lataua e neneꞌe nexali noxilo loxo angelo sou \q2 nesaxilaꞌilo mo nepamaulileli no anu tuꞌutuꞌumaxu ane lexe ukalusou maulixo. \q2 Amasaxa lexe nini naalusiꞌa ta molomolo tamei ꞌo. \q2 Ipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa tavuꞌalo mo sou ta ꞌiliꞌiliꞌa iloꞌa ta xasixasiꞌa ixali tavuꞌalo manina \q2 sou iꞌanaꞌana no xalexalee tuatuala ukalusi iliꞌi. \q2 La sou eni ualasilo mo xasilo Avalaamu ilou mamilo Aisaki ualasiꞌa kalumo \q2 ne uxexee no anaxaꞌa ta mitema uasi.” \p \v 17 Xe Iosepu iou muvaxa la mumaisou momu mine mumuxaxu avolu tema no latanu Epalaimu kisou, la opoonu uꞌosa uasi manina. Xe muavuti la mukasi vaxa noxou momu avolu sou muxexeenu noxou Epalaimu kisou sou mumuxaxu noxou Manase kisou, \v 18 ia muvikalanu lexe, “Ane nemuxaxu avone no kisou ne uasi, anu ane laposalaxu ano ꞌo. Namuxaxu avone tema no kisou.” \p \v 19 Ia momu umasaxa uasi, la muvikalanu lexe, “ꞌAlixeni, eni elavusou. Manase ne ulai la ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu ne ixali tavuꞌalo misevile sou tuala vile. Ia kituꞌa ꞌo anu ulai la utila musuku noxou. Ta ꞌolu iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu ne ixali ta mitema sou xavi, mo ixali tavuꞌalo loxo ta mitema sou xalexalee tuatuala piena.” \v 20 \x + \xo 48:20 \xt Eva 11:21\x*La sou no voxo ane ne, Isilaeli mualusiꞌa la muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Ulai iliꞌi, la ta Isilaeli imoxoꞌu ualasinge ngongou no voxo ane \q2 lexe aneꞌi ilingau Lataua sou ualusiꞌa seꞌi. Ivikala aloxo ꞌo, \q2 ‘Lataua molu ualusinge loxo mualusiꞌa Epalaimu ilou Manase.’” \p Anu aloxo ne la sou ane anu Isilaeli muxiuneꞌi ilou sou mumuxaxu Epalaimu muuli noxou Manase. \p \v 21 Xe muavuti la muvikala vaxa noxou ꞌolu Iosepu, “Eni asou asoli, ia Lataua uxolu noxinge. Mo anu molu unoꞌinge sou ulivulingenge ulai no liaxu xasine ilou ꞌilusuneni. \v 22 Lia e no tuala ne Sikemu ne, anu lia xalee ane ne laixe misevile. Tatei la eni enoꞌu viso ilou pasiko sou noxiꞌa ta Amolu teꞌotosou la eni enoꞌu eꞌumenu noxiꞌa. La sou, tavaꞌu xo ninisi ane nini tila noxiꞌa ta viivine, la ane eni aꞌitalonu lia ane ne noxine.” \c 49 \s1 Iakovo Mualusiꞌa ta ꞌOlu Vilevilesi \p \v 1 Xe Iakovo muavuti, la muꞌavaliꞌa ta ꞌolu sou mineꞌe noxou mukalusi sou muvikalaneꞌi, \q1 “Ngataꞌolu ngaxalili no paꞌumelo mo eni avikalangengixu mii ane sou \q2 uxali noxinge mo noxiꞌa ta ꞌiliꞌilinge mo ta xasixasinge iloꞌa \q2 ta ꞌiluꞌilusungengi no voxovoxo ane uneneꞌe iliꞌi. \q1 \v 2 Ta ꞌalixeni, ngingi nganeꞌe ngapita mo ngalomu. \q2 Ngalomu noxilo maminge Isilaeli.” \p \v 3 Xe mitaꞌolu mukalu, la anu musokou sou muvikalanu Luven tei, \q1 “Luven, nini ꞌalixeni laposalaxu ane, eni xavileli ane nini. \q2 Eni no mine xavileli ia epalaaneni. \q2 Nini itema vile tatila misevile mo xavineni misevile kalumo. \q1 \v 4 Nini loxo lexa uꞌani la evile umomomo sou utalutaluxene uasi. \q2 Ia umomomo sou nini naxali itema vile tila la ua, \q2 xo nelai ngongie sema noxilo vile ualasie lexe Vila ngeai, \q2 la nexomaulaleli la nepamaelaleli sou neꞌoxo ꞌilixo masua no luusilo.” \p \v 5 Xe mukalu la musuku mulai noxiꞌa Simeoni ilou Levi. \q1 “Simeoni ilou Levi ne ngingi ta taumetali. \q2 Ngingi ngalavusou ngaꞌoxo masuaneꞌi ta mitema sou ngaveꞌa \q2 no anu mimii sou ꞌotoꞌoto noxinge. \q1 \v 6 Umomomo sou eni alai axolu no taingengi, \q2 mo alai nengeꞌa taxolu no anu xolu pita noxinge sou vaivaikalasou mimii uasi, \q2 xo ngingi laꞌiangenge la ngalavusou ngaveꞌa ta mitema, \q2 xe loxo ngingi laꞌiangenge uasi ia ngaxoxoo lailaixesi, \q2 la ngingi ngamulinu masaxa noxinge sou ngaxoxolasou \q2 ta kau tavatavaꞌa vitavitanisi. \q1 \v 7 Tavaꞌu xo ngingi ngongou ta mitema sou laꞌia, \q2 la tuꞌumaxu uxolu noxinge ngongou, \q2 xo opongengi e ututulu palepalea sou laꞌia ne masua manina misevile. \q2 Eni aveluneꞌi ta xasixasinge mo ta ꞌiluꞌilusungengi sou \q2 ilai ixolu vaꞌavaꞌaxu no xalexalee lia ne Isilaeli \q2 mo ilai ixolu no nixi noxiꞌa ta minemineꞌi mo sou xavineꞌi uasi.” \p \v 8 Muvikalaneꞌi ta tamei ne mukalu, la musuku mulai noxou Iuda. \q1 “Iuda, nini ne ta vivine iꞌiti ualasine. \q2 Ta uluameni ne ulai la nakapilaxaꞌa. \q2 Ta viivine ꞌo ulai la ixolaꞌu tavaꞌa ka itulu no tavaꞌa voꞌuxu sou \q2 itangatulu uluꞌe no talaxene sou itoxoneni. \q1 \v 9 \x + \xo 49:9 \xt Iti 24:9; Pal 5:5\x*Iuda, nini ne, loxo laeoni ꞌolu. Nini xavineni misevile. \q2 O! Iuda, ꞌalixeni. Nini loxo laeoni anu uvau xou mii sou uꞌou \q2 ka ulivu uneꞌe sou uai no taasou seꞌisisi. \q2 Umeximexi tavaꞌu ilou avolu ka ulivu sou uai no lia la. \q2 Evile umomomo sou utulusou uasi xo iꞌume noxou. \q1 \v 10 Iuda ne, anu uxolu aloxo tatananu tuala vile, \q2 mo utetelisou vilaxoxu ane sosovosou lexe anu tatananu tuala. \q2 Ia tatananu tuala noxou manina uxali, \q2 la anu usaxilaꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala ukalusi. \q1 \v 11 Ovu uaini uleme tavuꞌalo la sou utaliꞌisou donkiiu, \q2 la ulai usakii no ovu uaini aiinu mo utaliꞌisou oosiiu \q2 la ulai usakii no anu uaini avolu laixe. \q2 Xe uaini lexaxu tavuꞌalo misevile \q2 la sou unoꞌu uaini lexaxu ane sou uꞌuinu tokolomou, \q2 xe unoꞌu uaini lexaxu lauoinu sou uꞌuinu tolomuou laixe no anu. \q1 \v 12 Iou lavoꞌnu ne lauoinu uꞌokinu, xo uiexu uaini lexaxu tavuꞌalo. \q2 Anaxu ilanu ne ukea uꞌokinu, xo uiexu kau susu tavuꞌalo.” \p \v 13 Xe muavuti la muvikalanu Sevulon. \q1 “Sevulon ne ulai la uxolu no luaki paꞌumolu. \q2 Xalee tuala ane anu ulai uxolu no anu ne, \q2 luaki laluꞌuxu mo lautuxu lailaixe sou lasilasipi uꞌuna utulu no anu. \q2 Pilixasou liaxu ulai utalo ane ne Saidoni.” \p \v 14 Muvivikalanu Sevulon aloxo ne mukalu la musuku mulai sou muvikalanu Isikali. \q1 “Isikali ne anu xaviinu loxo donki, \q2 utavule tavuevule ia utalupexa sou umaꞌila. \q1 \v 15 Ia lexe umaisou tilovolovo sou lexe lailaixe mo lexe lialiaxu kalumo ne lailaixe, \q2 la utangatulu uluꞌelai sou ususunu laxasou sou utavulenu tavuevule. \q2 Xe ipalupalusou sou uxaxai uꞌokinu. \q1 \v 16 Xe Den ne, anu ulai la anu itema vile tila sou usaxilaꞌa ta mitema noxou sou \q2 ulosieixu ꞌilixo ane mulapu sou imulinu. \q2 Ta mitema noxou ne, ulai la aneꞌi aloxo aneꞌi ta mata ne Isilaeli ane seꞌi. \q1 \v 17 Den ulai la, anu loxo sinana veveeni uai no voteꞌi paꞌumolu. \q2 Sinana veveenu vile masua manina no paꞌumolu voteꞌi. \q2 Oosi uiave umulinu voteꞌi la, ungaasou tavaꞌu uluꞌu \q2 la sou uleanu tatananu e mutelo noxou ne ulai iliꞌi. \q1 \v 18 ‘IAUE, eni axoomaieni sou napamaulileli.’” \p \v 19 Xe muavuti la muvikalanu Xado. \q2 “Xado ne ulai iliꞌi la ta mitema sou pakali ilooxu sou ivau. \q2 Ia anu uxiu ulai noxiꞌa sou umulineꞌi mo uveꞌaveꞌa. \q1 \v 20 Aselu ne, ulai la liaxu uxalixu laꞌilai lovolovoxu lailaixe misevile. \q2 Anu uxutuxu laꞌilaili tumaꞌu mo tuꞌaxu lailaixe loxo tatananu tuala laꞌilalixu. \q1 \v 21 Napitali ne ulai la anu loxo mee. \q2 Iꞌitalonu la uxixaoxao no anu masaxa noxousi. \q2 Xe uxalixaꞌa ta ꞌolu la ta lailaixe misevile.” \p \v 22 Xe musuku mulai noxou ꞌolu Iosepu la muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Iosepu nini ovu uaini vile ne neneꞌaxu lailaixe misevile. \q2 Ovu uaini ane ne, uleme no paꞌumolu lexa luuxu uopuopu utetelo no anu. \q2 Ukalakala avoavolu utelo umulinu tani kakapisou. \q1 \v 23 Ta uluameni ixaline la ivene no anu tavi. \q2 ꞌOtoꞌoto ane ne ꞌoluꞌolu uasi. \q1 \v 24 Ia nini Iosepu pasikomeni ne utalivimi uxolu aloxo ne xo Lataua noxilo, \q2 eni Iakovo anu ulosine xavi. Avone ne pekiaꞌu misevile. \q2 Lataua ane ne, anu usaxisaxilaꞌa ta Isilaeli, \q2 mo kulu noxiꞌa sou italume no anu. \q1 \v 25 Anu Lataua noxilo, eni mamine Iakovo mo anu Lataua xaviinu misevile. \q2 Anusi ualusine no anu laꞌiua molu teitexi no loxotolo, \q2 mo lexa molu no lia tanu, mo ualusine sou napalaaneꞌi ta ꞌiline tavuꞌalo. \q1 \v 26 Ualusine sou nini mii piena. \q2 Alualu noxilo, eni mamine ne, \q2 anu mutila musuku mo uvaꞌusou xii laxalaxaꞌilu ne ukalusi, \q2 mo mutila no anu mimii lailaixe e ta xasixasilo minoꞌu sou \q2 mimuxaxu no taataasiꞌa tatei. \q2 Alualu latala ne ulai iliꞌi la uxali noxine nini Iosepu manina no ieni \q2 nini tila no taineꞌi ta viivine. \q1 \v 27 Beniamini ne anu aꞌaa vova toxoxaꞌa. \q2 No kakau xe no ꞌoloꞌolovoxo, anu uꞌiꞌa ta mii anu muveꞌa mo ukalipalaꞌaneꞌi.” \p \v 28 Aneꞌi ta mitema ane ne, aneꞌi mata mavulovexa mo mulelia tamei noxiꞌa ta Isilaeli ane. Mamiꞌa vaivaikalau sou mualusiꞌa no anu ane telomusou mo muneꞌe mutalo noxou Beniamini. Alualu ane anu mualusiꞌa no anu ne, mumomomo manina no anu maulixaꞌa vilevilesi. \s1 Iakovo Musoli \p \v 29 Xe muavuti la mupelaꞌa aloxo ꞌo, “Eni asou alai noxiꞌa ta milemileli tapita no tuala sou soli. La sou emasaxa lexe ngaꞌasixo ane ta xasixasilo miai no anu. Miꞌasixaꞌa no taxa no lia noxou Epulon anu itemasie Keti. \v 30 \x + \xo 49:30 \xt Tav 23:3-20\x*Taxa ane ne, muxolu no xalee lia ne Makapela ꞌalai ne Mamure, no xalee lia tila ne Kanani. Avalaamu mulotonu taxa ane ne noxou Epulon itemasie Keti no lia xalee ane ne kalumo. \v 31 \x + \xo 49:31 \xt Tav 25:9-10; 35:29\x*Miꞌasixu Avalaamu ilee semau Sala mo Aisaki ilee semau Liveka mo eni eꞌasixe Lea kalumo ane ꞌolele. \v 32 Lia xalee ane ne, mo taxa sou taꞌasixaꞌa ta mitema no anu ne, Avalaamu muloto noxiꞌa ta Keti.” \p \v 33 \x + \xo 49:33 \xt Apo 7:15\x*Xe Iakovo mupelaꞌa ta ꞌolu aloxo ne xe mukalu, la sou mutelailixu tavaꞌu no luusou sou muai muluꞌelai, xe musuxulaꞌe alaxu vilesisi ne la, musoli. La mulai sou iloꞌa ta minuminu ane misoli tei mipita no tuala noxiꞌa ta mitema sou soli. \c 50 \p \v 1 Xe Iosepu mumalei loxo ꞌo la, momu ane musivita ne. Xe muavuti la muai mutelo noxou momu latanu sou utamasou xe utitimunu momu xaleenu. \v 2 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta mitema sou lavulavu sou ipamaulinenge no anu pipiena iouiou sou mineꞌe miꞌuinu vasimolu no anu lamalasile seꞌi iouiou sou mamu uꞌui palea. \v 3 Ta mitema ne mineꞌe miꞌuinu vasimolu voxo mavulovexa tamiꞌa. Xo anu xaixai ane ne, voxosou umomomo aloxo ne. Xe ta Aixiputo mineꞌe la itatamasou itatamasou xoo mole, voxo mavulovexa muxatele tamei. \p \v 4 Xe voxo sou mixoxolixu sou mitatamasou mukalu, la Iosepu mulai muvikalaneꞌi ta tatila sou xaixai noxou tatananu tuala aloxo ꞌo, “Lexe eni amitema vile laixe no iengi, la emasaxa lexe nganoꞌu anaxo ulai noxou tatananu tuala mo ngavikalanu lexe, \v 5 \x + \xo 50:5 \xt Tav 47:29-31\x*mamilo a alalali sou usoli la muvikalaleli lexe eni apalaꞌalixu taleli manina noxou lexe anu usoli, la eni amulinu masaxa noxou maninasou sou alai aꞌasixu no taxa e anu muꞌasou no xalee ne Kanani. Alalae ꞌosi lexe eni atelaixu mamilo mo aꞌasixu ane, ka sou alivu uneꞌe.” \p \v 6 Xe vaikalau Iosepu mulai muxali, la tatananu tuala muvikala lexe, “Nalai mo naꞌasixu mamine ane, aloxo anu mupalaꞌalixu tanu lexe nini naꞌoxonu.” \p \v 7 La sou Iosepu mutelai sou muꞌasixu momu. Ta tatila sou xaixai noxou tatananu tuala iloꞌa ta tatila sou xaixai no anu taasou lolomu sou vaivaikala sou tuꞌutuꞌumaxu mo ta tatilasiꞌa ta Aixiputo \v 8 mo anu Iosepu iloꞌa ta mitemau mo ta vimovimou mo momu ta tamitemau ne mimulinu, ia ta ꞌiliꞌiliꞌasi iloꞌa ta sipsipiꞌa iloꞌa ta kauiꞌa mo ta meeiꞌa mo ta kameliiꞌa mo ta donkiiꞌasi mixoluxolu ne Xosen. \v 9 Ta mitema sou mitelotelo no anu karisi sou ꞌotoꞌoto mo aneꞌi ane sou mitelotelo noxiꞌa ta oosi kalumo ne milailai mukalusi sou mimulinu Iosepu. Ta mitema tavuꞌalo misevile ane milailai ne. \p \v 10 Iloꞌa milalai xoo xe, milai mixali ne Atade no xalee mulai loxo aso uxaxali utetelo no anu, anu xalee lia ane ne latia sou aneꞌi ipaupaunoxou uiti palepalepanu no anu. Atade ne muxolu ꞌalai no lexa Ioridani. Milai xe mixali ane la mixolu sou mimatengaleisou Iakovo ane. Iosepu mumuli loxo aneꞌi maulixaꞌa sou taneꞌixu itema usoli, la muxoo mutatama voxo muxatele tamei ane. \v 11 Xe ta Kanani e mixoxoo ne, mimaisiꞌa aneꞌi e mineꞌe mixoo ne Atade sou mimatengaleisou Iakovo ne, la mivikala lexe, “Ta Aixiputo ane mineꞌe imamatengalei sou soli ꞌosi.” La sou ane aneꞌi mimoxoꞌu lia xalee se ne lexe, Aveli Misiraimu. \p \v 12 Iakovo ta ꞌolu mimulinu aloxo ꞌo anu muvikalaneꞌixu lexe iꞌoxonu. \v 13 \x + \xo 50:13 \xt Apo 7:16\x*La sou mitavulenu mamiꞌa vasimolu ne mitelailixu no lia tila ne Kanani sou miꞌasixu no taxa no xalee lia ne Makapela. Makapela ne mixolu ꞌalai ne Mamule. Taxa ane ne Avalaamu mulotonu lexe sou iꞌasixaꞌa ta mitema no anu. Mulotonu noxou Epulon anu itemasie Keti. Avalaamu mulotonu lia xalee ane taxa muxolu no anu kalumo. \v 14 Iloꞌa miꞌasixu mukalu, la Iosepu iloꞌa ta vimovimou mo aneꞌi ta mitema latala e iloꞌa milailai sou miꞌasixu momu ne, milivulivu milai ne Aixiputo. \s1 Iosepu Muxolixolinu ta Vimovimou Taneꞌi \p \v 15 Iosepu momu musoli, ia ta vimovimou miavuti la mivikala aloxo ꞌo, “Maminge nengeꞌa musoli, ia male vivinge Iosepu xavutalau a uxoxoolu no anu ꞌilixo masua e nenge teꞌoxo noxou la ukolinu.” \v 16 La sou mikalaa anaxaꞌa mulai noxou Iosepu sou mivikala aloxo ꞌo, “Maminge muꞌitalonu peletoto noxou mine usoli uao aloxo ꞌo, \v 17 ‘Lexe ulai iliꞌi la nexi tavikalaneni lexe anu muvikala lexe anu mumasaxa lexe laixe nini naxiunu tumalineu ꞌilixo masua ane nexi teꞌoxo masuaneni no anu.’ La sou vaimomo ꞌo, nexi ta mitema vitanisi Lataua noxou maminge nengeꞌa Iakovo talingaine lexe laixe nini naxiunu tumalineu ꞌiliꞌilixo masumasua noxixe ne.” Xe anaxaꞌa mulai muxali noxou vimoꞌa Iosepu la mutama. \p \v 18 Xe aneꞌi milutu xe mineꞌe mixali noxou la mitangatulu muluꞌe no talaxu, xe miavuti la mivikalanu lexe, “Nexi vaimomo ꞌo nexi teneꞌe noxine sou tavikalaneni lexe, nexi taxoo no laaxene sou napalupalusixe sou taꞌoxoꞌoxo mixemixene.” \p \v 19 Ia anu Iosepu mukolinu vaikalaiꞌa aloxo ꞌo, “Opongengi kalaua mo ngaꞌume vitanisi mamu. Loxovaa, eni loxo Lataua sou akolinu ꞌilixo masua noxinge ne? \v 20 Anu manina lexe ngingi ngetovo mo lexe ngaꞌoxo masualeli sou ngakalusou maulixo, ia Lataua iou muvaxainge sou ngeꞌoxonu ꞌilixo ane ne, xo muxavutala lexe anu umasaxa lexe upamaulineꞌi ta mitema tavuꞌalo. \v 21 Ia mii vile sou ngingi ngaꞌumolu uasi. Eni ano ꞌo sou asaxilaꞌinge ngongiꞌa ta ꞌilinge.” La sou vaikalau muxavulala mo muxolixoli taneꞌi xe muvikala lailaixe mulai noxiꞌa. \s1 Iosepu Musoli \p \v 22 Iosepu iloꞌa ta vimovimou mo momu ta minuminu mixoo ane ne Aixiputo ne, mole anu tauu iexu mulai muxali loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa (110). \v 23 Mo mumaisiꞌa ꞌolu Epalaimu ta ꞌolu mo ta xasoxasou ta ꞌiliꞌiliꞌa ꞌo. Mo xasou Makiru e Manase ꞌolu ne, semau mivoꞌoneꞌi ta ꞌilie la milailixaꞌa noxou mo muvoꞌoneꞌi ka mumuxaxaꞌa muluꞌe no tavaꞌu. \p \v 24 Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou lexe, “Eni asou asoli. Ia ngaxavutala piena uasi, xo Lataua molusi usaxilaꞌinge. Xe iliꞌi la sou Anu uuatulailingenge no ale sou ngaxexesou tuala ane nengeꞌa taxoxoo no anu ꞌo, sou ulailingenge no lia ane, Anu molusi muvikalaneꞌi Avalaamu ilou Aisaki mo Iakovo tatei lexe ulosiꞌa maninasou.” \v 25 \x + \xo 50:25 \xt Mul 13:19; Ies 24:32; Eva 11:22\x*Xe muavuti la muvikalaneꞌi ta vimovimou iloꞌa ta xasoxasou mo ta ꞌiluꞌilusunu aloxo ꞌo la, “Eni emasaxa lexe ngingi ngapalaꞌalixu tangengi noxilo mo ngavikalaleli maninasou lexe, Lataua molu usuꞌulingengi mo sou lexe ngingi ngavulasou tuala ano ꞌo la ngatavulenu xileli ulai no tuala ane Lataua molu ulailingenge sou ngalai ngaxolu no anu.” \p \v 26 Iosepu tauu iexu muxali loxo itemaxu taꞌuve mo mavulovexa vile (110), la sou anu musoli ne Aixiputo. Musoli la miꞌuinu vasimolu no anu lamalasile iouiou sou mamu vasimolu uꞌui palea. Miꞌoxo aloxo ne xe mukalu la, miluvonu ka miaisou no nano no anu luvo.