\id 2CO - Pele-Ata Genesis, Jonah and New Testament [ata] -Papua New Guinea 2009 (DBL -2014) \h 2 KOLINITO \toc1 Uoli Voloxu Tameisou Ane Paulo Mukaukavu Mulai Noxiꞌa Ta Kolinito \toc2 2 Kolinito \toc3 2Ko \mt2 UOLI VOLOXU TAMEISOU ANE PAULO MUKAUKAVU MULAI NOXIꞌA \mt1 TA KOLINITO \imt1 Vaikala lamana \ip No anu uoli voloxu ane ꞌo ne Paulo mukaukavunu mulai noxiꞌa ta Kolinito, xo ta mitema moseꞌi no nano no tuala tila ne Kolinito miꞌoxonu vaikala masumasua moseꞌi mulai noxou. Aloxo ne la sou anu mukaukavunu uoli voloxu ane ꞌo mulai noxiꞌa sou lexe uxalixu opo vilesisi no taineꞌi la. \ip No nano no anu vaivaikala noxou Paulo, la anu muvikala lamana no anu vaikala pekipekiaꞌu e anu muvikalaneꞌi no anu tei. Anu umasaxa lexe ulamanalixaꞌa no anu tavaꞌu a loxovaa la sou anu muꞌoxonu vaikala tuꞌutuꞌumaxu ne. Anu muꞌoxonu aloxo ne, xe leviani noxiꞌa ilomu uasi, la misuꞌanu vaikala masumasua mulai noxou. Xe mupalaꞌalixu ꞌosaꞌila noxou, xo mulomusou lexe ta mitema milomu la mixiunu maulixaꞌa. \ip Xe mukalusou vaivaikala noxou la muvikalaneꞌi ta Kolinito sou isuꞌulineꞌi ta mitema noxou Lataua ane xaꞌa mimii uasi no xalee lia tila ne Iutaia. Xe kaluxusou manina, la Paulo mulamanalixaꞌa lexe ta aposeli kalakalavoi moseꞌi ꞌa ixoxolu ne, la sou aneꞌi itovonu sou iꞌoxonu masuanu xe ipupuiou xaixai noxou. \iot Aꞌalo muai no nano aloxo ꞌo \io1 Paulo mulamanalixu ꞌiliꞌilixonu xe xaixai noxou 1:1-7 \io1 Ipitanu suꞌuli ulai noxiꞌa ta mitema ne Ielusalemu 8–9 \io1 Paulo mulamanalixu no anu xaixai noxou 10:1–13:10 \io1 Vaikala kaluxusou ilou vaikala sou sexela 13:11-14 \c 1 \p \v 1 Eni Paulo itema e Kalisito Iesu mupalusilo no anu masaxa noxou Lataua mo musosovosilo. Nexi noxou vivilo Timoti takaukavu uoli voloxu ano ꞌo ulai noxinge ta mitema ilotu noxou Iesu ne Kolinito, mo noxiꞌa ta mitema aneꞌi imulaxu taneꞌi noxou Lataua no ꞌa tuatuala ukalusi no lia tila ne Akaia. \v 2 Alauna mo opo seꞌisisi ulai noxinge molu noxou Lataua Maminge mo anu Tila Iesu Kalisito \s1 Anu Lataua sou Mamaatola Tapiena Ukalusi \p \v 3 \x + \xo 1:3 \xt Rom 15:5\x*Taꞌitinu Lataua e Tila noxinge Iesu Kalisito Momu, anu tanutanuxu Momu anu Lataua sou mamaatola piena ukalusi. \v 4 Anu e mamaatolanenge no anu tuꞌutuꞌumaxu noxinge ukalusi, mo sou nexi tamomomo sou mamaatolaneꞌi aneꞌi ane tuꞌutuꞌumaxu seꞌi uxalisiꞌa no anu vaikalau Lataua ane Anu mulosienge. \v 5 \x + \xo 1:5 \xt Lex 34:19\x*Xo anu aloxo tuꞌutuꞌumaxu noxou Kalisito unixi uꞌuna no anu maulinenge ꞌo ne la mamaatola molu noxou Kalisito ne iouvilesisi unixi uneꞌe uꞌanaꞌana kalumo. \v 6 Lexe oponexi tuꞌumaxu, la anu ne sou umamaatolanenge no ꞌa mauli noxixe, lexe nexi tanoꞌu vaikala la anu ne sou umamaatolanenge ane uxalixu ꞌilixo sou ngaxolu seꞌisisi mo ngatavulenu tuꞌutuꞌumaxu ane loxo nexi tatavulenu ꞌo. \v 7 Mo loopala noxixesinge ne anu pumuxu, xo nexi telavu lexe aloxo tuꞌutuꞌumaxu noxixe ne ngingi ngatavulenu kalumo la mamaatola noxixe ne ulai noxinge kalumo. \v 8 \x + \xo 1:8 \xt Apo 19:23; 1Ko 15:32\x*Ta vivixe, nexi tamasaxa manina lexe ngingi ngelavusou, sou tuꞌutuꞌumaxu ane nexi tetavulenu no anu xalee lia tila ne Asia. Tuꞌutuꞌumaxu ane ne anu tatila manina mo umomomo sou nexi tataloxolixu la uasi mole nexi ne lexe tasoli avile. \v 9 Manina, no nano no tanexi la nexi taxamulinu tuꞌumaxu sou soli. Ia anu muxali ne sou lexe nexi tamomomo sou tasoa noxixe mamu ia noxou Latauasi, Anu e utulusiꞌa ta mitema no ꞌa soli. \v 10 \x + \xo 1:10 \xt 2Ti 4:18\x*Anu mupamulinexi no anu masua sou soli ane loxo ne, mo Anu upamaulinexi. Nexi teloopalanu lexe Anu usolonu sou upamaulinexisi. \v 11 Xo aloxo ngingi ngesuꞌulinexi no anu lakilaka noxinge. La sou tapiena imomomo sou ivikala laixe noxou Latauamenge sou alauna laixe muneꞌe noxixe loxo lakolisou lakilaka noxiꞌa tapiena. \s1 Paulo Muxiunu Xavutala E Anu Muloonu \p \v 12 Ioxe nexi taꞌitinexi aloxo, xavutalamexi laixe noxiꞌa ta mitema ne mumaxaꞌixe lamana lexe no anu xoluxolunenge nengeꞌa no anu lialia ꞌo ne la nexi texolu no anu ꞌilixo vilemo mo malemalenga ane molu noxou Lataua. Nexi teꞌoxonu aloxo ne loxo no anu xavuxavutala e talavusou lexe mii ane laixe xe mii ane masua sou lialia ꞌo uasi ia loxo no anu alauna noxou Latauasi. \v 13 Xo nexi takaukavumengixu mii vile ane ngingi ngamomomo sou ngaitisou mo ngalavu sou uasi ne uasi. Eni eloopala lexe ngingi ngalavusou mimii lamana ukalusi. Mo eni eloopala lexe, \v 14 \x + \xo 1:14 \xt 2Ko 5:12; Pil 2:16\x*aloxo ngingi ngelavusixe sevilesi ia ngingi ngalavusixe ukalusi, la ngingi ngamomomo sou ngaꞌosasixe ne aloxo nexi taꞌosasinge kalumo no anu voxo noxou Tila Iesu. \p \v 15 Anu aloxo ne xo eni exavutala pekiaꞌu no anu mii ane ꞌo, eni emulaxu xavutala sou akilisinge tei o mo sou ngingi ngamomomo sou nganoꞌu suꞌuli alaxu tamei. \v 16 \x + \xo 1:16 \xt 1Ko 16:5-6\x*Eni emulaxu xavutalaxeni lexe sou akilisinge no mine alai ne Makedonia xe melo ne Makedonia aneꞌe la alivu aneꞌe noxinge, xe iliꞌi la sou ngingi ngasuꞌulileli sou ngasaxaleli sou alai ne Iutaia. \v 17 No mine eni emulaxu xavutalaxeni sou mii ane ne la, loxovaa eni eꞌoxonu papaxesi? Uasi loxovaa eni eꞌoxonu sou emulaxu xavutalaxeni loxo aneꞌi ta mitema no lia ꞌo ixavutala ꞌo si mo sou eni avikala ukeikei lexe “Ee, la ee” no mine “Uasi, la uasi?” Aloxo ne uasi. \v 18 Ia manina sou aloxo Lataua anu umulinu vaikalausi, la sou aꞌalo noxixe ulai noxinge ne anu loxo “Ee,” xe “Uasi,” la uasi. \v 19 \x + \xo 1:19 \xt Apo 18:5\x*Xo Lataua ꞌOlu Iesu Kalisito e nexi noxiꞌa Sailasi mo Timoti telaanu vaikalasou nonixi noxinge ne anu loxo “Ee,” no mine “Uasi,” ne uasi ia noxou ne la anu utotomu ne “Ee,” si. \v 20 \x + \xo 1:20 \xt Pal 3:14\x*Xo mii vile uasi mii tapiena anu Lataua musakiinu vaikalasou ne anu muxali “Ee,” noxou Kalisito. Anu aloxo ne la sou noxousi ne la “manina” ne nenge taꞌitinu Lataua ualasou. \v 21 Ioxe la sou anu Lataua e mupitanenge no anu mauli noxou Kalisito anu molu musosovosinge la sou nengeꞌa tatulu pekiꞌainge. \v 22 \x + \xo 1:22 \xt 2Ko 5:5; Ep 1:13-14\x*Mo muꞌitalonu sosovo noxou mo mutomusinge lexe nenge ta naꞌu ne muxolu noxinge. Mo mumulaxu Uleenu no nano no tanenge aloxo sosovo sou mii maiꞌa ane Anu ulosinge iliꞌi. \p \v 23 Eni alemolu la Lataua mulavusou xavutalaxeni aloxo ne mo eni talelingenge sou lexe alivu alai ne Kolinito uasi. \v 24 \x + \xo 1:24 \xt 1Pi 5:3\x*Anu loxo nexi tauli sou taulaxu tangengi uasi. Ia nenge nengeꞌa taxaxai ne sou ꞌosaꞌosamengi. Xo tavaꞌu aloxo, ngingi ngamulaxu tangengi la ngatulu pekiꞌainge. \c 2 \p \v 1 \x + \xo 2:1 \xt 1Ko 4:21\x*Aloxo ne la sou eni exavutala pekiaꞌu lexe mamu sou eni aꞌoxonu navunavu vile la sou alai akilisinge. \v 2 Xo lexe eni aꞌoxonu opongengi tuꞌumaxu, la sou ꞌenaꞌei la ane uxolu sou uꞌoxoleli aꞌosa? Ngingisi. \v 3 Eni ekaukavu aloxo ne mo sou loxo eni aneꞌe la mamu sou taleli utama noxiꞌa ta mitema ia sou iꞌoxoleli aꞌosa ne. Eni eloopala pekiaꞌu noxinge mukalusi lexe ꞌosa noxilo ne uxolu ulai noxinge ukalusi kalumo. \v 4 \x + \xo 2:4 \xt Apo 20:31\x*Xo eni ekaukavumengi ꞌo no anu taleli utamasinge mo uxoto toxoxaꞌa xe ieli lexaxu piena, sou lexe aꞌoxongengi ngatama uasi, ia sou loxo uꞌoxo oponengi ngalavusou manina tanutanuxu noxilo singe no anu ꞌilixo sou talulusou susu noxiꞌa ta mitema sou susu. \p \v 5 Ioxe lexe itema vile muxalixu opo tuꞌumaxu, la anu uꞌoxonu opoleli tuꞌumaxu uasi. Ia anu muꞌoxongengi latala mukalusi ne opongengi tuꞌumaxu, la laixe lexe taꞌoxonu uxali masua uꞌoki mamu. \v 6 Navunavu ane ta piena noxinge mitelonu noxou ne anu mumomomo noxou. \v 7 Ia aloxo ne uasi, umomomo sou ngingi ngalulusou susu noxou mo ngamamaatolanu, mo sou anu umomomo sou opo tuꞌumaxu toxoxu uluꞌelaixu a vile mamu. \v 8 Eni apelaꞌinge aloxo ne mo sou ngingi ngaꞌoxo pekiaꞌunu tanutanuxu noxinge sou ne la, mo sou anu ulavusou lexe ngingi tangengixu. \v 9 Tavaꞌu a loxovaa la sou eni ekaukavumengi ne sou amaisinge lexe ngingi ngamomomo sou ngatulu pekiꞌainge no anu tovotovo mo ngalomu sou ngamulinu mimii ukalusi ne. \v 10 Lexe ngingi ngalulusou susu noxou itema vile la eni kalumo alulusou susu noxou. Mo mii maꞌia ane eni elulusou ne mo lexe mii vile sou alulusou la eni alulusou no iou Kalisito ne singe. \v 11 \x + \xo 2:11 \xt Luk 22:31\x*Mo sou Satani ne umomomo sou utaloxolinenge mamu xo loxo nenge talavusou xavuxavutala talume noxou ne. \s1 Ta Mitema Ane sou Ixaxaisou Vaikala Ane Musakii Alavua \p \v 12 \x + \xo 2:12 \xt Apo 14:27; 1Ko 16:9\x*Ioxe no mine eni elutu elai ne Toloasi sou alaanu vaikala sou aꞌalo laixe sou Kalisito la exalisou lexe Tila mukisiinu aitengasilo lai ne. \v 13 \x + \xo 2:13 \xt Apo 20:1\x*Ia xavutalaxeni ne uai seꞌisisi uao, xo tavaꞌu lexe eni axalisou vivilo Tito lai ne uasi. La sou eni eioneꞌi io elai avile ne Makedonia. \v 14 Ia laixe musuku noxou Lataua e uulaxunexi utotomu no anu uauli noxou Kalisito mo taxavutalanu vaikala sou mii ane loxo tumaulixu sou lavulavu laixe noxou ne tasukunu ulai no xalexalee tani ukalusi no mine nenge talai. \v 15 Xo nexi ne loxo noxou Lataua la nexi aloxo lomolomo tumaꞌu lailaixe ulai noxou Lataua sou Kalisito nonixineꞌi ta mitema aneꞌi ane mimulaxu taneꞌi noxou Iesu minoꞌu pamauli xe aneꞌi ane mimulaxu taneꞌi noxou Iesu uasi ane sou isoisoli. \v 16 \x + \xo 2:16 \xt Luk 2:34; 2Ko 3:5-6\x*Aneꞌi ane imulaxu taneꞌi noxou Iesu uasi la aneꞌi ne tumaꞌa masua sou soli, xe aneꞌi ane imulaxu taneꞌi noxou Iesu la aneꞌi tumaꞌa uliulixu sou mauli. Ioxe, mo ꞌenaꞌei ane mumomomo sou xaixai ane loxo ne? \v 17 Xo nexi ne loxo tapiena e iꞌoxonu sou ixixaolixu vaikalau Lataua sou loxo inoꞌu mii no anu uasi. Anu aloxo ne uasi. Noxou Kalisito la nexi tavivikala no iou Lataua ne laixe maninasi, loxo ta mitema ane Lataua mupalusiꞌa mineꞌe. \c 3 \p \v 1 \x + \xo 3:1 \xt Apo 18:27; 2Ko 5:12\x*Ioxe mo loxovaa nexi a tasokou sou taꞌitinu ualasixe la? Uasi loxovaa nexi loxo ta mitema moseꞌi sou tamasaxau uoli voloxu sou uꞌitinu ualasixe ulai noxinge, uasi molu noxinge? \v 2 \x + \xo 3:2 \xt 1Ko 9:2\x*Ngingi nesi ne ane uoli voloxu noxixe e tekaukavunu no nano no tanexi la ta mitema mukalusi milavusou mo miitisou. \v 3 \x + \xo 3:3 \xt Mul 24:12; Iel 31:33; Ese 36:26-27\x*Ngingi ngamaxaꞌu lexe ngingi ne uoli voloxu molu noxou Kalisito, neneꞌaxu xaixai mexi kaukavusou ne no anu suꞌi uasi. Ia no anu Uleenu Lataua e muxolu umauli mo no anu lavoꞌo alelaxu uasi ia no nano noxiꞌa ta mitema taneꞌi. \v 4 Nexi tanexi mutulu pekiaꞌu mo tevau tuꞌumanexe noxou Lataua xo nexi noxou Kalisito. \v 5 Anu loxo nexi mexe a ne temomomo sou teꞌoxonu mimii ane ne uasi, ia lavulavu noxixe sou xaixai ne molu noxou Lataua. \v 6 \x + \xo 3:6 \xt Iel 31:31; Ioa 6:63; 1Ko 11:25\x*Anu muꞌoxonexi temomomo sou taxali loxo ta mitema sou isaxilaꞌu vaikala ane musakii alavua ne loxo no anu vaikala sou lapuloto e mikaukavu uasi ia no anu Uleenu, xo vaikala sou lapuloto ne uvenge tasoli ia Uleenu ne ulosinge mauli. \s1 Lamanaxu Vaikala Ane Musakii Alavua \p \v 7 \x + \xo 3:7 \xt Mul 34:29\x*Ioxe lexe xaixai ne muxalixu soli ne muxotonu kaukavusou no ꞌa lavoꞌo ia muxali ilou lamanaxu mo ta Isilaeli imomomo sou imataki uisalili ulai noxou Mosesi alaiou uasi xo anu lamanaxu ia iliꞌi la anu tasiauxu la, \v 8 la sou loxovaa? Xaixai ane no anu Uleenu ꞌo lamanaxu uꞌoki manina. \v 9 \x + \xo 3:9 \xt Lap 27:26; Rom 1:17\x*Mo lexe xaixai ane utulusiꞌa ta mitema ꞌilixoiꞌa no ꞌa susu noxiꞌa lamana sou ne, anu lamanaxu musuku la lamanaxu xaixai ane uxalixu ꞌilixo muisalili ne anu lamanaxu toxoxaꞌa manina. \v 10 Xo mii ane lamanaxu loxo ne tei e Mosesi mukaukavu, ia tamomosou ilou lamana ane lapuloto alavua noxou Lataua ne toxoxaꞌa ane vaimomo ꞌo la anu lamanaxu la uasi. \v 11 Mo lexe mii ane uxolu lavuu uasi ne lamanaxu aloxo ne, la mii ane uxolu lavuu ne lamanaxu toxoxaꞌa manina. \p \v 12 La sou no mine nexi taloopala aloxo ne la nexi pumunenge manina. \v 13 \x + \xo 3:13 \xt Mul 34:33\x*Nexi ne loxo Mosesi e muvausou alaiou sou utaluxaꞌa ta Isilaeli mo sou imataki sou no mine lamanaxu tasiauxu ne uasi. \v 14 Ia xavutalaiꞌa ne muxo lololi xo mune muxali vaimomo ꞌo ne pupuni ane ne uxolu no mine iitisou vaikala ane musakii tei. Anu uxexee uasi xo loxo noxou Kalisitosi la sou anu uxexee. \v 15 Mo loxo no anu voxo ane vaimomo ꞌo ne no mine iitisou lapuloto noxou Mosesi la pupuni ne utaluxu taneꞌi. \v 16 \x + \xo 3:16 \xt Mul 34:34\x*Ia no mine itema ꞌenaꞌei ane uxiu ulai noxou Tila, la pupuni ane ne uxexesou. \v 17 \x + \xo 3:17 \xt Ioa 8:36; Rom 8:2\x*Ioxe Tila ne Anu a Uleenu ne mo neꞌei e Tila Uleenu uxolu la sakisaki vile usakinenge uasi vasimenge manamanaꞌu. \v 18 Mo nenge ukalusi ane tavaꞌuvaꞌusou alaienge uasi ne nenge loxo titilo sou tamaisou lamana noxou Tila, mo taxiu taxali loxo Anu ne la no anu lamana ꞌuieii utatila voxovoxo ne sou ane molu noxou Lataua e anu Uleenu ne. \c 4 \s1 Mimii Lailaixe Musuku Uxolu no Anu Vexavexasou no ꞌa Lialia ꞌo \p \v 1 Anu aloxo ne la sou loxo no anu alauna noxou Lataua la Anu mulosixe xaixai ane ꞌo. La sou nexi taꞌolevalele uasi. \v 2 \x + \xo 4:2 \xt 2Ko 2:17; 1Te 2:5\x*Mo nexi taxexeenu ꞌiliꞌilixo ane tavuna mo ane tamaela no anu ne. Nexi taꞌoxonu ꞌilixo sou kalakalavoi uasi mo tapolo vile vaikala noxou Lataua uasi. Anu aloxo ne uasi. Ia nexi taaꞌaloxu vaikala manina ne ulamanasi. Aloxo ne ta mitema itoxonexi mo ta mitema xavutalaiꞌa ulamana la sou ulai no anu xavutala laixe ne mumaxaiꞌxe lamana noxiꞌa ta mitema ukalusi ne no iou Lataua. \v 3 Mo lexe aꞌalo laixe noxou Iesu Kalisito ane nexi teaꞌaloxu ne pupuni mutaluxu, la pupuni mutaluxu ne noxiꞌa aneꞌi ane sou isoisoli. \v 4 \x + \xo 4:4 \xt Ep 2:2; Kol 1:15; Eva 1:3\x*Xo anu Satani lataua sou lialia ꞌo ne mutatusou xavutalaiꞌa ta mitema ane imulaxu taneꞌi noxou Kalisito uasi ne mo sou mamu sou aneꞌi imaisou lamana no anu aꞌalo laixe sou lamanaxu Kalisito e Anu sosovo maninasou noxou Lataua nesi. \v 5 Xo nexi talaa vaikalasixe la uasi, ia Iesu Kalisito ne, lexe anu Tila, mo nexi mexe la ne aloxo ta mitema sou xaixai noxou sou Iesu nesi. \v 6 \x + \xo 4:6 \xt Tav 1:3; Ais 9:2; 2Ko 3:18\x*Xo Lataua anu e muvikala lexe, “Lamana uiei molu no nano no ꞌa isivoxo uuatu,” ne muꞌoxonu lamanaxu muiei no nano no tanexi sou ulosinge lamana sou talavusou laixe sou lamanaxu Lataua no ꞌa alaiou Kalisito ne. \p \v 7 \x + \xo 4:7 \xt 2Ko 5:1\x*Ia nexi tenoꞌu mii ane laixe musuku ne aloxo no anu vexavexasou no lialia ꞌo sou tamaxaꞌu lexe xavi toxotoxoxaꞌa ukalusi ne anu molu noxou Latauasi ia nexi mexe takoiinu uasi. \v 8 \x + \xo 4:8 \xt 2Ko 1:8; 7:5\x*Nexi ne texamuli tuꞌutuꞌumaxu muxaliliexi mukalusi, ia umamulonexi uasi, mo tanexi lili ia tanexi utaloxo uasi. \v 9 Mo iꞌoxo masuanexi ia nexisisi taxolu uasi, xe ipuasixe ia ikalusixe uasi. \v 10 \x + \xo 4:10 \xt 1Ko 15:31\x*Utotomu ne nexi taxixaolixu solixu Iesu no anu vasimexe mo sou mauli noxou Iesu ne umomomo sou upalaꞌa no anu vasimexe kalumo. \v 11 \x + \xo 4:11 \xt Rom 8:36\x*Xo nexi e tamauli ne ane tatavulenu soli sou Iesu mo sou maulixu umomomo sou upalaꞌa no anu vasimexe e sou soli ꞌo. \v 12 Aloxo ne la sou soli anu a uxaxai no nano noxixe, ia mauli anu a uxaxai no nano noxinge ta Kolinito. \p \v 13 \x + \xo 4:13 \xt Lex 116:10\x*Aloxo kaukavu muai no nano no anu Lavuku Tavuna teinu muvikala aloxo ꞌo, “Eni emulaxu taleli, aloxo ne la sou eni evikala ne.” No anu Uleenu ane nesi sou mulamulaxu tanenge ne la sou nenge kalumo tamulaxu tanenge mo sou tavikala aloxo ne. \v 14 \x + \xo 4:14 \xt 1Ko 6:14\x*Anu aloxo ne xo nenge telavu lexe Anu ane mutulusou Tila Iesu no anu soli ne utulusixe kalumo nengeꞌa Iesu mo upitanenge nengeꞌa sou upamotoninenge no talaxu. \v 15 Mimii ukalusi ane ꞌo ne sou umomomosinge, mo sou alauna ane uꞌanaꞌanalinenge ta mitema tavuꞌavuꞌalo ne umomomo sou uuavutinoxu vaikala ꞌosa laixe sou aneꞌi iiti Lataua no ꞌa lamanaxu musuku ne. \p \v 16 \x + \xo 4:16 \xt Ep 3:16\x*Anu aloxo ne la sou nexi taꞌolevalele uasi. Manina loxo vasimexe no ale anu a sou usoli ne ia tanexi no nano ne uxaxali alavua no voxovoxo utotomu. \v 17 \x + \xo 4:17 \xt Rom 8:17-18\x*Xo tuꞌutuꞌumaxu noxixe ne uxolu maxuveeni uasi, uxolu voxo ataxusi. Ia Lataua ukolinexi no ꞌa lamana ane uxolavu ane muuaulixu tuꞌutuꞌumaxu mukalusi ne muꞌoki manina mo ukalu uasi. \v 18 \x + \xo 4:18 \xt Kol 1:16\x*La sou nexi tautitisou mii maꞌia ane no texa ꞌo uasi ia mii maꞌia ane no anu. Xo mii maꞌia ane no texa ne anu ulai la ukalu, ia mii maꞌia ane no anu ne anu tamaisou uasi ne. Anu uxolu utotomu mo ukalu uasi. \c 5 \s1 Taasinge no Anu Opo Loxotolo \p \v 1 \x + \xo 5:1 \xt 2Ko 4:7\x*Ioxe nenge talavu lexe taasinge sou taxolu no anu no lia ꞌo ne umamulo, ia Lataua mutulusou taasinge vile. Anu taasinge lavuꞌu ne a uxolu teitexi no opo loxotolo. Tani ane ne ta mitema itulusou no avoꞌa uasi. \v 2 \x + \xo 5:2 \xt Rom 8:23\x*Aloxo ne la sou nenge tanenge utulu mo temasaxa lexe tanoꞌu taasinge teitexi no opo loxotolo ne la sou usuꞌasinge loxo tokolomomenge. \v 3 No mine loxo nenge ta tokolomo ne, la nenge vasimenge vitanisi uasi. \v 4 Xo no mine nenge a uao taxoxolu no anu tani e uxolu umamulosi ane ꞌo sio, la nenge tanenge utulu mo tatavule tuꞌutuꞌumaxu ne. Xo nenge tamasaxa sou taxexeenu tani ane ꞌo uasi, ia lexe tatokolomo no anu tasinge sou opo loxotolo. Aloxo ne mo sou mii maꞌia ane sou usoli ne umomomo sou uxalixu mauli. \v 5 Ioxe, anu Latauasi ane mukoinenge sou tavaꞌu aloxo ne. Mo mulosinge Uleenu aloxo sosovo sou mii maꞌia ane anu muloonusinge iliꞌi. \p \v 6 \x + \xo 5:6 \xt Eva 11:13-16\x*Anu aloxo ne la sou utotomu ne nenge taloopala pekiaꞌu mo talavu lexe loxo no mine nenge taxolu no ꞌa tuala no vasimenge la nenge taxolu vaaxu noxou Tila. \v 7 Nenge taxolu ꞌo ne tamulaxu tanengesi ia loxo tamaisou mii no ienge uasi. \v 8 \x + \xo 5:8 \xt Pil 1:23\x*Nenge ne taloopala pekiaꞌu, eni avikala mo emasaxa muꞌoki lexe taxexesou vasimenge ꞌo ia talai nengeꞌa Tila taxolu no tuala noxou Lataua. \v 9 \x + \xo 5:9 \xt Kol 1:10; 1Te 4:1\x*La sou nenge xavinenge mo sou taꞌoxonu uꞌosasinge no mine loxo nenge taxoxolu no tuala no ꞌa vasimenge no lia ꞌo mo taxexee no anu vasimenge kalumo. \v 10 Xo nenge ukalusi ne taxali no tatexa no laxunu Kalisito sou ulosinge nenge vilevilesi ne lakolisou mii maꞌia laixe xe masua ane nenge teꞌoxonu no mine texolu no ꞌa vasimenge no lia ꞌo. \s1 Xaixai sou Ulivunoxu Xolu Pita Noxinge Nengeꞌa Lataua \p \v 11 Ioxe anu aloxo ne, mo nexi telavu lexe taꞌumolu Tila ne a loxovaa la sou nexi tatovonu sou tavikalaneꞌi ta mitema pekiaꞌu sou. Mii ane lexe nexi taꞌoxonu ne Lataua mulavusou. Mo eni eloopala lexe anu mulamana no ꞌa xavutalamengi laixe kalumo. \v 12 Nexi a tatovo sou taꞌitinexi noxinge la ne uasi. Ia takaukavu ano ꞌo sou ngingi ngaꞌosasou ꞌilixonexi. Mo sou ngingi ngamomomo sou ngakolinu vaikalaiꞌa aneꞌi ane iꞌosa sou mii ane imaisou no alesi ia no nano no taneꞌi ne uasi. \v 13 Mo lexe nexi xavutalamexi uxovulaulau, la anu noxou Lataua, xe lexe nexi xavutalamexi ne muisalili, la anu loxo sou usuꞌulingengi. \v 14 Xo tanutanuxu noxou Kalisito ne muavutilinexe xo nexi ne telamana laixe lexe itema vilesisi musoli siꞌa ta mitema mukalusi, la sou anu aloxo ta mitema mukalusi ne misoli. \v 15 \x + \xo 5:15 \xt Rom 14:7-8\x*Mo Anu musolisinge mukalusi sou lexe aneꞌi ane ixolu imauli ne ixolu no ꞌa masaxa naꞌa la uasi ia imulinu masaxa noxou anu Kalisito e musolisiꞌa ka mutulu mumauli la nesi. \p \v 16 La sou usoko vaimomo ꞌo mo ulai iliꞌi ne nenge tatilovosou itema vile no ꞌa lavulavu sou lialia ꞌo uasi. Mo loxo tei la nenge tetilovosou Kalisito no anu voteꞌi ane loxo ne, ia nenge taꞌoxonu la uasi ne. \v 17 \x + \xo 5:17 \xt Rom 8:1; Xal 6:15\x*Anu aloxo ne, la sou lexe itema vile uxolu noxou Kalisito la anu uxali alavua, ane tei ne a mulai ne io alavua a muxali! \v 18 \x + \xo 5:18 \xt Rom 5:10\x*Mimii ane ꞌo ne anu molu noxou Lataua e mumomomosinge sou opo vilesisi la ne a noxou Kalisito nesi mo mulosinge xaixai sou taꞌoxo opo vilesisi noxiꞌa ta mitema kalumo la. \v 19 \x + \xo 5:19 \xt Rom 3:23-25\x*Mo aꞌalomexi ne lexe Lataua muꞌoxonu opo vilesisi noxiꞌa ta mitema no lialia ꞌo noxou Kalisito. La sou Anu iou siꞌisou susu noxiꞌa ta mitema. Mo Anu muꞌitalonu aꞌalo sou opo vilesisi la a muneꞌe noxixe mo taaꞌaloxu noxiꞌa ta mitema. \v 20 Anu aloxo ne la sou nexi ne tasosovosou Kalisito sou taaꞌaloxu, aloxo Lataua anu a uxolu noxixe ia uꞌavaꞌava ne. Nexi tasolonu Kalisito anaxu sou tatalitaliꞌisinge lexe opo vilesisi noxou Lataua uxolu noxixe la. \v 21 \x + \xo 5:21 \xt Eva 4:15\x*Xo Lataua muꞌoxonu anu e uꞌoxonu susu vile uasi ne sou muxali loxo mususu ne singe, sou lexe nenge taxolu noxou la nenge taxali taꞌisalili noxou Lataua. \c 6 \p \v 1 Ioxe loxo Lataua ta menexu sou taxaxai la nexi talingainge lexe sou nganoꞌu alauna noxou Lataua ia ngapaipalunu vitanisi mamu. \v 2 \x + \xo 6:2 \xt Ais 49:8\x*Xo anu uvivikala no nano no Lavuku Tavuna teinu aloxo ꞌo, \q1 “No anu voxo sou aꞌoxo laixe noxinge, \q2 la eni elomusinge. \q2 Mo no ꞌa voxo sou pamauli la eni esuꞌulingengi.” \p Eni avikalangengi, io vaimomo ꞌo ne anu voxo sou alauna noxou Lataua mo vaimomo ꞌo ne anu voxo sou pamauli. \s1 Paulo Muxamulinu Ialuxu Masua \p \v 3 Nexi tamulaxu mii vile sou utaluxu voteꞌisiꞌa ta mitema uasi, mo sou ipupuiou xaixaimexi uasi. \v 4 Ia no anu votevoteꞌi ukalusi ne la nexi taꞌitinexi lexe nexi ta mitema sou xaixai noxou Lataua ne. Mo nexi tetulu pekiaꞌixe xe tetavulenu tuꞌutuꞌumaxu mo tanexi utama piena. \v 5 \x + \xo 6:5 \xt 2Ko 11:23-27\x*Xe aneꞌi ipuapuasixe mo imulanexe no nano no ꞌa taasou navunavu xe ta mitema laiꞌaixe la ilosixe navunavu tatila manina. Mo taxaxai pekiaꞌu xe ꞌolovoxo utotomu ne la taai laixe uasi. Xe tanoꞌu ꞌani laixe uasi. \v 6 \x + \xo 6:6 \xt 1Ti 4:12\x*Mo no anu ꞌilixo malemalenga xe lavulavu laixe mo tataloxolinenge mo ꞌilixo laixe noxiꞌa ta mitema ne no anu Uleenu Tavuna mo no anu ꞌilixo sou tanexixaꞌa ta mitema manina. \v 7 Vaivaikalamexi ne maninasi mo no anu xavi noxou Lataua, la nexi tanoꞌu ꞌilixo muꞌisalilisi aloxo mii sou ꞌotoꞌoto no anu avoxe tema xe ae. \v 8 Mo no anu ꞌilixo sou toxo xe ꞌilixo sou pamaela mo ikalapuunexi xe iꞌiti ualasixe, mimii ne anu manina ia mimaisou aloxo nexi ta mitema sou kalavoi. Ia mii vile uasi, nexi tavikala maninasi. \v 9 \x + \xo 6:9 \xt 2Ko 4:10\x*Ta mitema iꞌoxe ilavusixe uasi ia milavusixe, mo lexe tasoisoli ia nexi tamaumaulisio, xe mivexe ia ivexe tasoli uasi. \v 10 Mo tanexi utama uꞌoki ia utotomu ne taꞌosaꞌosasi xe nexi mexi lavuluti uasi ia taꞌoxoneꞌi tapiena ixali ta mitema sou lavuluti, nexi texolu vitanisi ia nexi tamaisou lexe nexi mexi mimii tavuꞌalo manina. \p \v 11 Nexi tevikala lamana mulai noxinge ta Kolinito, mo tanexi muxavutalangengi. \v 12 Nexi ne a taꞌapisou tanexi noxinge ne uasi, ia ngingisi ane ngaꞌapiꞌapisou tangengi noxixe ne. \v 13 \x + \xo 6:13 \xt 1Ko 4:14\x*Ia eni avikalangengi loxo ngingi eni ta ꞌalixeni, ngingi kalumo ne tangengi uxavutalanexi. \s1 Mamu Sou Ngapita Noxiꞌa ta Mitema Ane Imulaxu Taneꞌi Noxou Iesu Uasi \p \v 14 \x + \xo 6:14 \xt Ep 5:11\x*Mamu sou ngapita noxiꞌa ta mitema ane imulaxu taneꞌi noxou Iesu uasi. Xo ꞌiliꞌilixo lailaixe xe ꞌiliꞌilixo masumasua ne imomomo sou ipita a loxovaa? Mo loxovaa, maꞌia ane lamana ilou isivoxo ipita ne? \v 15 Xe Kalisito ilou satani ne isakii vaikala a loxovaa? Mo mii maꞌia ane mumomomo sou itema ane umulaxu tanu noxou Kalisito xe ane umulaxu tanu uasi ne ivelusiꞌa ngatoꞌo? \v 16 \x + \xo 6:16 \xt Liv 26:12; 1Ko 3:16\x*Mo vaikala masaxa maꞌia ane uxolu nonixineꞌi taasou lalotu noxou Lataua xe ta lataua kalakalavoi? Xo nenge ne taasou lalotu noxou Lataua ane uxolu umaumauli. Aloxo Lataua muvikalaneꞌi ta mitema noxou lexe, \q1 “Eni axolu noxiꞌa mo amuamuaꞌi nonixineꞌi, \q2 mo eni ne axali Lataua noxiꞌa, \q2 xe aneꞌi ne ixali ta mitemaxeni.” \q1 \v 17 \x + \xo 6:17 \xt Ais 52:11; Pal 18:4\x*“Anu aloxo ne la sou ngalaa ngaxexesiꞌa \q2 mo ngaxolu vaꞌaxu anu Tila mulemolu. \q2 Ngalaisou mii vile nuniꞌu mamu \q2 mo sou eni aꞌosa sou anoꞌinge nganeꞌe.” \q1 \v 18 \x + \xo 6:18 \xt 2Sa 7:14; Iel 31:9\x*“La sou eni axali loxo Maminge \q2 xe ngingi ngaxali loxo ta ꞌalixeni ta mulu mo ta sema \q2 Tila xaviinu sou uꞌoxonu mimii ukalusi Anu mulemolu.” \c 7 \p \v 1 Loxo nenge tenoꞌu mii ane Lataua musakiinu vaikalasou ne la sou ta menexilo e eni emasaxainge misevile, menge taꞌoxonu sou taꞌumenenge no anu mimii ukalusi ane uꞌoxonu vasimenge mo uleenenge nuniꞌu, io nengeꞌa xavinexeu ane laixe xo tamamaꞌu noxou Lataua mo taxali laixe no voxo utotomu. \s1 ꞌOsaꞌosa Noxou Paulo \p \v 2 Ngakisii tangengi. Nexi tasusunoxu evile uasi, nexi taꞌoxo masuanu evile sou utaloxo no ꞌa tanutanuxu noxou uasi, mo nexi taꞌoxo loloxu evile sou tanoꞌu miiumiiu uasi. \v 3 Eni alemolu mii ane ꞌo loxo sou apupuiengi uasi. Eni elemolu tei lexe masaxasinge no nano no tanexi ne umomo loxo nengeꞌa utotomu taxolu tapita xo mo tasoli. \v 4 Eni avikalangengi mo aꞌume uasi. Mo aꞌosasinge muꞌoki. Ngingi e mamaatolanenge toxoxaꞌa mo no anu tuꞌutuꞌumaxu mukalusi noxixe ne la ꞌosaꞌosa noxilo ne muꞌoki avile. \p \v 5 \x + \xo 7:5 \xt 2Ko 2:13\x*Xo no mine nexi teneꞌe ne Makedonia, la vasimexe ꞌo ne umaꞌila uasi, ia tuꞌutuꞌumaxu iouiou muxali. No paumexe la ꞌotoꞌoto no ꞌa vasimexe mo tanexi ne kalaua. \v 6 Ia Lataua anu e ulavusou umamaatolaneꞌi ane taneꞌi utaloxo ne mumamaatolanexi no anu xali noxou Tito. \v 7 Mo loxo no anu xali noxou nesi uasi, ia anu muvikalaleli sou suꞌuli ane ngingi ngelosou xe ngemamaatolanu kalumo, anu mumamaatolaleli kalumo. Anu muvikalanexixu masaxa noxingesixe sou lexe ngamaisixe, mo tangengi uxoto mo tangengi ialuxu sou ngaxavutalaleli la sou ꞌosaꞌosa noxilo ne muꞌoki avile. \v 8 \x + \xo 7:8 \xt 2Ko 2:4\x*Manina lexe eni eꞌoxo tangengi mutama no anu uoli voloxu noxilo ia eni taleli uꞌoxongenge uasi. Mo loxo eni taleli uꞌoxongengesou la eni emaisou lexe uoli voloxu noxilo ne muꞌoxo navungenge ia anu loxo sou voxo vaꞌutunusi. \v 9 Ia vaimomo ꞌo eni aꞌosa, ne tavaꞌu loxo sou tangengi mutama ne uasi, ia tama no tangengi ne muulilaxungengi sou ngaxiu ulai noxou Lataua. Xo tama no tangengi ne anu mumulinu masaxa noxou Lataua la sou anu loxo nexi a taꞌoxonu masuangengi ne uasi. \v 10 \x + \xo 7:10 \xt Mat 27:3-5; Eva 12:16-17\x*Tama no tanenge ane noxou Lataua ne sou uxalixu ulai noxou Lataua ane uulaxunenge ulai no anu pamauli mo tanenge utama la uasi, ia tama no tanenge ane sou misomisou ne lialia ꞌo ne uxalixu soli. \v 11 Ngamaisou lexe tama no tanenge ane noxou Lataua ne muxalixu mimii noxinge aloxo ꞌo ngavasivasinangenge no anu ꞌilixo masua. Xe nganoꞌu laꞌiasou sou ngamasaxa lexe ngaꞌoxonu ꞌilixo muisalili mo laꞌiangengeu susu xe ngaungaunga no mine ngamaisou itema uꞌoxonu susu mo xavutalamengi muavuti sou ngaꞌoxonu ꞌilixo laixesi. Mo tangegni utamasiꞌa ta mitema ane iꞌoxoꞌoxonu ꞌiliꞌilixo masumasua xe ngakaitolonu itema e umulinu ꞌilixo mulapu uasi. \p \v 12 Mo loxo eni ekaukavunu mulai noxinge ne, anu loxo sou mitema vile ane muꞌoxonu susu, mo mitema ane mususunoxu ne uasi, ia sou lexe no laaxunu Lataua la ngingi ngamomomo sou menge ngamaisinge lexe ngeitingengi ngeneꞌe noxixe ne a loxovaa. \v 13 No anu mamaatola ne la, la nexi temasaxa sio sou temaisou Tito lexe muꞌosa a loxovaa, xo ngingi mukalusi ne ngesuꞌulinu la sou anu muxolu muꞌosa. \v 14 Eni etoongenge noxou, xo ngapamaelaleli uasi. Ia anu aloxo mimii mukalusi ane nexi telemolu mulai noxinge ne maninasi, la sou nexi tatoongengesi noxou Tito ne mumaxaꞌusi lexe anu manina kalumo. \v 15 Mo tanungenge toxoxaꞌa sio no mine anu uxavutalangengi lexe ngingi ukalusi ne ngalolomu mo ngelooxu no anu ꞌume xe ngetoxonu. \v 16 Eni aꞌosa lexe mumomomo sou eni aloopala pekiaꞌu ukalusi noxinge sou ngingi ngaꞌoxonu mii maꞌia anu Lataua umasaxau. \c 8 \s1 Mamaatola sou Iaiama Toxoxaꞌa \p \v 1 \x + \xo 8:1 \xt Rom 15:26; 2Ko 9:1-2\x*Mo vaimomo ꞌo ta vivixe, nexi tamasaxainge sou ngalavusou alauna ane Lataua mulosiꞌa ta mitema e ilotu noxou Iesu no tuatuala ukalusi no xalee lia tila ne Makedonia. \v 2 Aneꞌi ixolu no ꞌa tovotovo ane ialuxu musuku xe aneꞌi iꞌa mimii uasisi manina ia ꞌosaꞌosa noxiꞌa ne muꞌanaꞌana mutelo muꞌoki manina no anu iaiama toxoxaꞌa. \v 3 Xo eni aaꞌalo lamana lexe aneꞌi miitiu tapiena musuku loxo aneꞌi mimomomo sou iitiu, mo muꞌoki musuku sio muaulixu sosovo sou iitiu. Ane ne loxo aneꞌi meꞌa miꞌoxonu no anu masaxanaꞌasi. \v 4 Aneꞌi mitalisixe pekiaꞌu sou lexe iꞌuna no anu alauna mo xaixai noxou ane ne ulai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua ne Ielusalemu. \v 5 Mo aneꞌi miꞌoxonu loxo nexi teutitiou nesi uasi, ia tei la aneꞌi meꞌa milosiꞌa milai noxou Tila xe iliꞌi la sou aneꞌi meꞌa milosiꞌa mineꞌe noxixe ne mimulinu masaxa noxou Latauasi. \v 6 La sou nexi tevikala pekiaꞌu noxou Tito, xo anu musokou xaixai ne tei, la sou lexe anu usolonu mo ukalusou xaixai sou alauna ne singe.\f + \fr 8:6 \ft Tito anu mutaxusou lamoli.\f* \v 7 \x + \xo 8:7 \xt 1Ko 16:1-2\x*Ia lexe ngingi ngexali laixe manina no anu mimii latala mukalusi loxo ngamulamulaxu tangengi mo vaivaikalamengi xe lavulavumengi mo tangengi sou suꞌuli xe no anu masaxasixe la ngamaisinge lexe ngingi ngaxali laixe manina kalumo no anu alauna ane ꞌo sou ngaitinu mii. \p \v 8 Eni avikala pekiaꞌu noxinge uasi ia amasaxa sou atovonu laixenu tanutanuxu noxinge ne lexe tatila no mine atilovosou lexe masaxa sou suꞌuli noxiꞌa vaꞌaxu ne uxali manina no tangengi maninasou. \v 9 \x + \xo 8:9 \xt Mat 8:20; Pil 2:6-7\x*Xo ngingi ngelavusou alauna noxou Tila noxinge Iesu Kalisito ne lexe Anu ne loxo itema sou lavuluti ia loxo muꞌoxosinge la sou muxali loxo itema sou lavuluti uasi mo sou no anu ꞌilixo sou mimii noxou ne la ngingi ngamomomo sou ngaxali loxo ta mitema sou lavuluti. \p \v 10 Mo eni apelaꞌinge laixe no ꞌa iaiama e ngingi ngaavuti sou ngaꞌoxonu. Tau leleꞌe ane mukalu ꞌo la ngingi ngeuli no ꞌa iaiama ne sou ngeitiu, xo ngingi ngemasaxa sou ngaꞌoxonu aloxo ne. \v 11 Aloxo ne la sou vaimomo ꞌo ngakalusou xaixai ane ne mo sou masaxa sou pekiaꞌu sou lexe ngaꞌoxonu ne, laixe sou ngakalusou no anu ne. \v 12 \x + \xo 8:12 \xt Mak 12:43-44\x*Xo lexe masaxa sou ngaitiu mii anu a uxolu noxinge ne, la sou mii ane ngaitiu ne anu loxo mii laixe e anu uꞌosasou. Lexe aneꞌi vilevilesi imasaxa imomomo sou ilosou la aneꞌi ilosou, xe aneꞌi iꞌa uasi la anu mii vile uasi. \p \v 13 Masaxa noxixe ne sou lexe aneꞌi moseꞌi ixexee tuꞌumaxu io iꞌitalonu tuꞌumaxu noxingesi uasi ia lexe ngingi ngongiꞌa ngaxamuli ialuxu ukei, la mimii ne umomomo laixesi. \v 14 No anu voxo vaimomo ꞌo la ngingi mimemimengi piena ne ngaitiu sou umomomo sou mii maꞌia ane aneꞌi imasaxau, mo sou iliꞌi xe mii maꞌia piena la iitiu sou umomomo sou mii maꞌia ane ngingi ngamasaxau. Aloxo ne la sou mimii umomomo laixe. \v 15 \x + \xo 8:15 \xt Mul 16:18\x*Aloxo Lavuku Tavuna teinu mikaukavusou lexe, \q1 “Anu ane mupitanu piena ne naꞌu tapiena musuku uasi, \q2 xe anu mupitanu tataꞌeisisi ne naꞌu tataꞌeisisi avile uasi.” \s1 Mipalusou Tito Mulai ne Kolinito \p \v 16 Eni alemolu laixe noxou Lataua, e mumulaxu masaxasinge iouvilesisi loxo ane uxolu noxilo no nano noxou Tito tanu kalumo sou tasuꞌulingengi. \v 17 Xo nexi tetaliꞌisou lexe ulai noxinge la anu uꞌosasi uasi, ia anu a uneneꞌe noxinge ne no anu masaxa maninasou xe no anu xavutalasi. \v 18 Mo nexi a tapalusou vivixe e ta temanu lalolalotu mukalusi miꞌitinu sou xaixai laixe noxou sou muaꞌaloxu aꞌalo laixe noxou Iesu ne a ilou ilai. \v 19 Mii anenesi uasi, ia anu ne ta temanu lalolalotu misosovosou sou muvaitaonexi no mine nexi tetavulenu iaiama e nexi teꞌoxonu sou tatoxonu anu Tila no anu mo, sou tamaxaꞌu masaxa maninasou noxixe sou suꞌuli. \v 20 Nexi tamasaxa sou xavutalamengi masua lexe nexi noxou tapolo xalonu iaiama no anu voteꞌi vile uasi. No anu voteꞌi ane nexi taxaxai sou iaiama tatila o no anu laixesi. \v 21 Xo nexi tamasaxa sou taꞌoxonu mii maꞌia e muisalilisi ne loxo no iou Latauasi uasi, ia no ieꞌi ta mitema kalumo. \p \v 22 Mo vivixe vile la, nexi tapalusou iloꞌa ilai ne anu vivixe e tetovonu alaxu tavuꞌalo no anu voteꞌi piena mo temaisou lexe anu ne masaxa noxou muꞌoki. Xo anu muloopala pekiaꞌu toxoxaꞌa muneꞌe noxinge vaimomo ꞌo sou usuꞌulingengi uꞌoki manina. \v 23 Xe Tito ne, anu loxo menexilo sou noxou taxaixai nonixi noxinge, io ta vivixe ne aneꞌi loxo ta mitema sou aꞌalo noxou Iesu no anu lalolalotu xe sou uala tila noxou Kalisito. \v 24 \x + \xo 8:24 \xt 2Ko 7:13-14\x*Aloxo ne la sou ngamaxaꞌu lamanaxu tanutanuxu noxinge ne ulai noxiꞌa ta mitema ane ne mo taitingengi no ꞌa xaixai noxixesi, mo sou ta tema lalolalotu ukalusi ne imomomo sou imaisou lexe manina. \c 9 \p \v 1 \x + \xo 9:1 \xt 2Ko 8:1-7\x*Manina lexe eni umomomo sou akaukavu ulai noxinge sou iaiama ne mulai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua ne Ielusalemu ne uasi. \v 2 Xo eni elavusou masaxa pekiaꞌu noxinge sou suꞌuli ne mo eni etoongenge mulai noxiꞌa ta Makedonia, eaꞌaloiꞌa lexe no anu tauu leleꞌe ane mukalu ꞌo, ngingi ne Akaia ne ngeloo sou ngaitinu suꞌuli. Tangengi ialuxu ne muavutinoxu xavutalaiꞌa tapiena sou iꞌoxonu. \v 3 Ia eni apalusiꞌa ta vivixe mo sou iitingengi noxixe singe sou mii ane ꞌo ne uxali xalusousi mamu, ia laixe sou ngingi ngaloo sou ngaꞌoxo iaiama, loxo eni evikalaneꞌi ta Makedonia sou lexe ngingi ngaꞌoxonu. \v 4 Xo lexe ta mitema seꞌi ne Makedonia noxiꞌa taneꞌe xe ixalisinge no mine ngaxolu ngaloo sou ngaꞌoxo iaiama uasi, la nexi tavikala vilesinge uasi nexi tamaela xe ngingi kalumo ngamaela xo nexi teloopala pekiaꞌu muꞌoki noxinge. \v 5 La sou eni exavutala pekiaꞌu sou apalusiꞌa ta vivilo ꞌo mo sou ilai imaisinge tei mo ikalusou xaixai sou imomomo sou iaiama ane ngingi ngesakii vaikalasou. La sou ngaitiu no ꞌa masaxa noxinge maninasou ia ngaitiu no ꞌa masaxa noxiꞌa ta mitema uasi. \s1 Toutou Maninasou \p \v 6 \x + \xo 9:6 \xt Xav 11:24-25\x*Ngaxavutalanu mii ano ꞌo. ꞌEnaꞌei ane utotou kituꞌasi la ukokoli kituꞌasi kalumo, xe ꞌenaꞌei ane utotou uꞌoki la ukokoli tapiena kalumo. \v 7 Mitema vilevilesi ne laixe lexe uitiu mii maꞌia ane tanu muvikala lexe sou uitiu, ia loxo no anu masaxa mo ꞌilixo sou opo manina ia no ꞌa xavutala tamei uasi, mo no ꞌa masaxa noxou itema uasi. Xo Lataua umasaxau mitema ane uꞌosa sou uitiu mii. \v 8 Mo Lataua ne mumomomo sou uꞌoxonu alauna ukalusi ne uꞌanaꞌana noxinge, mo sou no anu mimii ukalusi utotomu ne nganonoꞌu mimii ukalusi ane ngingi ngaxaliliou, mo sou ngaꞌanaꞌana no anu xaixai ane lailaixe. \v 9 \x + \xo 9:9 \xt Lex 112:9\x*Aloxo mikaukavusou muai no nano no anu Lavuku Tavuna teinu lexe, \q1 “Anu muvelunu iaiama noxou muꞌoki mulai noxiꞌa ta mitema aneꞌi iꞌa lavuluti uasi. \q2 Xe ꞌilixo muisalili noxou ne uxolu utotomu mo ukalu uasi.” \p \v 10 \x + \xo 9:10 \xt Ais 55:10\x*Mo Lataua anu e uveluvelunu mii ngiangiaxu ulai noxou mitema sou utounu xe veleti sou taꞌou ne uvelunu mo uꞌoxo tilanu tanixu mii ngiaxu noxinge mo uꞌanaꞌananixu kokoli sou ꞌilixo muisalili noxinge ne kalumo utelai uꞌoki. \v 11 \x + \xo 9:11 \xt 2Ko 1:11; 4:15\x*Ngingi ne uꞌoxongengi ngaxali loxo ta mitema sou lavuluti no anu voteꞌi piena ukalusi la sou ngingi ngamomomo sou ngaiaiama uꞌoki no anu mimii ukalusi, xe loxo nexi talaixu iaiamamengi maninasou ne la sou ta mitema tavuꞌalo ilemolu laixe ulai noxou Lataua. \p \v 12 Xo xaixai sou iaiama ane ngingi ngaꞌoxonu ꞌo ne, anu loxo ngaitiꞌa sou umomomo sou mii maꞌia aneꞌi iꞌa uasi, ia anu uxali uatu no anu vaikala piena sou vaikala laixe ulai noxou Lataua kalumo. \v 13 Xo tavaꞌu no anu xaixai sou iaiama noxou Lataua ane ꞌo e ngingi ngemaxaingexu loxo ngingi ngamulinu vaikala lamana sou aꞌalo laixe sou Kalisito, mo sou iaiama maninasou noxinge no anu lavilelu noxinge ngongiꞌa mo noxiꞌa ta mitema ukalusi. La ta mitema iꞌitinu Lataua no anu suꞌuli laꞌoluxu noxinge ne. \p \v 14 Xe no anu lakilaka noxiꞌa singe la taneꞌi ulai noxinge, xo tavaꞌu no anu alauna tatila manina ane Lataua mulosinge ne. \v 15 Vaikala ꞌosaꞌosa laixe ne ulai noxou Lataua sou iaiama noxou ane vaikala umomomo sou tavikala vile no anu la uasi ne. \c 10 \s1 Vaikala Pekiaꞌu Noxou Paulo sou Xaixaiou Noxou Lataua \p \v 1 \x + \xo 10:1 \xt 1Ko 2:3\x*Eni alinga ulai noxinge sou ngaxavutala ꞌilixo ane ne noxou Kalisito, la sou eni Paulo e nenge taxolu seꞌisisi mo taluꞌenenge noxou Kalisito. Eni e no mine axolu noxinge la amitema sou axolu tasiau ia eni amitema sou avikala pekiaꞌu no mine axolu vaꞌaxu. \v 2 \x + \xo 10:2 \xt 1Ko 4:21\x*Eni alingainge lexe no mine eni aneꞌe la mamu sou avikala pekiaꞌu loxo. No mine eni aneꞌe noxinge la eni umomomo sou avikala ulai noxiꞌa ta mitema moseꞌi ane ixavutala mo ivikala ikalavoi lexe nexi taxolu tamauli no anu ꞌiliꞌilixo sou lialia ꞌosi uasi. \v 3 Manina nexi taxolu no anu lialia ꞌo, ia nexi taꞌoxonu ꞌotoꞌoto noxixe loxo ta mitema sou lialia ꞌo iꞌoxonu uasi. \v 4 \x + \xo 10:4 \xt Ep 6:13-17\x*Mimii sou ꞌotoꞌoto ane nexi taꞌotoꞌoto no anu ne anu mimii sou ꞌotoꞌoto sou lialia ꞌo uasi. Ia anu xavi noxou Lataua sou umamulonu vimelu pekipekiaꞌu ne uluꞌe. \v 5 Nexi tamamulonu vaikala ꞌotoꞌoto mo ta mitema moseꞌi meꞌa iavuti itooxaꞌa sou ioxe italuxu xavutala sou ilavusou Lataua. Mo nexi talokilokisou xavutalaiꞌa ta mitema ukalusi sou taꞌoxonu ilomu ulai noxou Kalisito. \v 6 Lexe ngingi ngalolomu laixe ukalu, la nexi ne taloo sou taꞌitalonu tuꞌumaxu utelo noxiꞌa ta mitema ukalusi ane ilavusou ilolomu uasi. \p \v 7 Ngingi ne ngamaisixe no anu mimii vasimolu no alesi. Ia lexe mitema vile xavutalau pekiaꞌu lexe anu noxou Kalisito, la anu uxavutalanexi laixe la lexe nexi noxou Kalisito aloxo anu nesi. \v 8 \x + \xo 10:8 \xt 2Ko 13:10\x*Xo lexe eni atooxu xavi e Tila mulosixe muꞌoki sevile la, sou tatulusinge ngatelo io loxo sou talapungengi ngaluꞌe uasi. La eni umomomo sou amaela sou atooxu sevile la uasi. \v 9 Eni amasaxa lexe eni avasi ieli sou aꞌoxongengi ngaꞌume no anu uoli voloxu noxilo mamu. \v 10 Xo moseꞌi ivikala lexe, uoli voloxu noxou tuꞌumaxu mo pekiaꞌu musuku, ia anu mitema uxolu la anu mamalaxusi mo vaivaikalau ne mii vitanisi. \v 11 Ta mitema ane loxo ne laixe sou ilamana lexe nexi a loxovaa ane no anu uoli voloxu noxixe no mine nexi taxolu vaꞌaxu mo nexi pekiaꞌixe la, nexi taxolu iouvilesisi noxinge mo nexi pekiaꞌixe. \p \v 12 Nexi taꞌoxonu loxo sou tanoꞌu sosovo xe tamomosinge noxiꞌa moseꞌi ane iꞌitinu ualasiꞌa mamu. Ia no mine aneꞌi meꞌa itilovosiꞌa noxiꞌa la aloxo ne, mo meꞌa imomosiꞌa no taneꞌi la aloxo ne, la aneꞌi ne ilavusou mii maꞌia ne uasi. \v 13 \x + \xo 10:13 \xt Rom 12:3\x*Nexi ne, a loxovaa la, nexi tatoonexe uauli musuku uasi, ia nexi tasolonu tooxu noxixe ulai no anu xaixai ane Lataua mulosixe sou taxaxai sou, xaixai ne ane muneꞌe muxali noxinge kalumo ne. \v 14 Nexi ne talai taalasou xaixai texu noxixe uasi, xo anu aloxo ne la lexe nexi taneꞌe taxali noxinge uasi. Ia nexi ne teuli sou teneꞌenu aꞌalo laixe sou Kalisito noxinge. \v 15 La sou loxo nexi taalasou tou noxixe sou tatotou xai texu ane aneꞌi vaꞌaxu mixaxaisou ne uasi. Nexi taloopala lexe, no mine mulamulaxu tangengi noxou Kalisito uleme ulalai, la xai noxixe nonixi noxinge ne usuku uꞌoki manina. \v 16 Anu aloxo ne la sou nexi tamomomo sou talaanu aꞌalo laixe sou Kalisito no xalexalee lia uuli no laxungengi xo nexi tamasaxa sou taitinexi sou xaixai ane muxali mukalu no anu xai noxou itema vile uasi. \v 17 \x + \xo 10:17 \xt Iel 9:24; 1Ko 1:31\x*Ia, “ꞌEnaꞌei ane lexe uitinu, la uitinu mii ane Tila muꞌoxonu.” \v 18 \x + \xo 10:18 \xt 1Ko 4:4\x*Xo anu loxo mitema ane molu uꞌitiꞌitinu la ne, anu uxali laixe no iou Lataua uasi, ia mitema anu ane Tila molu uꞌitinusi. \c 11 \s1 Paulo Xe ta Mitema sou Xaixai Kalakalavoi \p \v 1 Eni aloopala lexe ngingi ngamomomo sou ngamalalixo no anu vaikala kalakalavoi noxilo uasi. Ia ngingi ne a ngeꞌoxoꞌoxonu loxo ne mukalu. \v 2 \x + \xo 11:2 \xt Ep 5:26-27\x*Eni talelingenge aloxo Lataua anu tanungenge. Eni esakiinu vaikala noxinge sou mulumengi vilesisi e Kalisito mo sou eni amomomo sou alaixinge noxou aloxo lasove malemalenga ilai noxousi. \v 3 \x + \xo 11:3 \xt Tav 3:4, 13\x*Ia eni taleli kalaua xo loxo Iva mikatululu no anu looloo noxou iaulu io xavuxavutalamenge ne uꞌoxo vile la umomomo sou uxexeenu xolu noxinge e laixe mo muisalili mulai noxou Kalisito ne, la uꞌoxongengi ngalai vaꞌaxu. \v 4 \x + \xo 11:4 \xt Xal 1:8-9\x*Xo lexe ta mitema moseꞌi ineꞌe ilaa vaikala sou Iesu ane vaꞌaxu noxou Iesu ane nexi teaꞌaloxu vaikala sou, xe lexe ngingi nganoꞌu uleenu vilemo no anu ane ngingi ngenoꞌu tei, mo aꞌalo laixe ane vile mo no anu ane ngingi ngenoꞌu tei ꞌo, la ngingi ngalooxu mo ngalomusousi ia ngamulineꞌi uasi. \v 5 \x + \xo 11:5 \xt 1Ko 15:10; 2Ko 12:11\x*Ia eni axavutala lexe eni akituꞌa sevile no laaxaꞌa ta mitema sou xaixai iou ane miꞌuli loxo ne uasi. \v 6 \x + \xo 11:6 \xt 1Ko 2:1, 13\x*Eni melo loxo amitema sou vaivaikala laixe uasi, ia lavulavuxeni ne muꞌoki. Nexi teꞌoxonu mii ane ꞌo lamana laixe mulai noxinge no anu votevoteꞌi piena mukalusi. \p \v 7 \x + \xo 11:7 \xt 1Ko 9:18\x*Loxovaa anu susu sou eni aluꞌeleli la io atelainixinge sou alaanu aꞌalo laixe noxou Lataua ulai noxinge vitanisi io uulusilo uasi? \v 8 \x + \xo 11:8 \xt 2Ko 12:13; Pil 4:15-16\x*Eni exaxaisinge ne io enoꞌu suꞌuli noxiꞌa lalolalotu moseꞌi la sou no anu ꞌilixo ne loxo eni epakalineꞌi. \v 9 Mo no mine eni exolu noxinge ne io emasaxau mii vile, la eni elosinge ngingi vile ne tuꞌumaxu uasi, xo ta vivixe ane meꞌa ne Makedonia mineꞌe ne misaxilaꞌilo no anu mii ane eni no anu uasi. Eni melo eutulululeli la sou alosinge tuꞌumaxu no anu voteꞌi vile uasi, mo eni asolonu ꞌilixo aloxo ne sio. \v 10 Maninasou, loxo vaikala manina noxou Kalisito anu a uxolu noxilo ꞌo, la itema vile no nano no xalee lia tila ne Akaia umomomo sou utalosou tooxu noxilo ne uasi manina. \v 11 Sou tavaꞌu a loxovaa ne? Xo eni amasaxainge uasi? Lataua mulavusou lexe eni emasaxainge manina. \v 12 Mo eni asolonu sou aꞌoxoꞌoxonu mii maꞌia ane eni aꞌoxoꞌoxonu ne lakolisou uasi. Mo sou aꞌoxo latoloxaꞌa aneꞌi ane imasaxa sou inoꞌu taiinu ane sou lexe ta mitema imaisiꞌa lexe aneꞌi mimomomo aloxo nexi ꞌosi no anu xaixai ane aneꞌi itooxaꞌa sou ne. \p \v 13 Xo ta mitema ane loxo ne, aneꞌi ta mitema sou xaixai manina uasi, ta mitema sou xaixai kalakalavoi, ixiuxiuneisi loxo ta mitema ane Kalisito mupalusiꞌa. \v 14 Mo tanenge liliu uasi, xo Satani ne molu uxixiunu sou uxali loxo anu angelo vile sou lamana. \v 15 Anu mi sou kuluke uasi kalumo, lexe ta mitema sou xaixai noxou Satani ne ixiuneꞌi sou ixali loxo ta mitema sou xaixai sou ꞌilixo muisalilisi. Ia kaluxu noxiꞌa ne umomomo no anu ꞌilixo noxiꞌa lakolisousi. \s1 Paulo Mutooxu sou Tuꞌutuꞌumaxu Noxou \p \v 16 Eni avikala la, ngamalanixu itema vile unoꞌilo sou xovulaulau uasi. Ia lexe ngingi ngaxavutala aloxo ne, ioxe la nganoꞌilo aloxo nganoꞌu mitema ane uꞌoxo vuluvulusi ne, mo sou eni amomomo sou atooxo sevile kituꞌa. \v 17 Mo eni melo avau tuꞌumaxo no anu ꞌilixo sou e etooxo no anu ne, eni avivikala loxo Tila mumasaxa uasi, ia aloxo mitema ane uxovulaulau uvivikala. \v 18 Xo loxo ta mitema tapiena aneꞌi a itootooxaꞌa loxo ta mitema sou lialia iꞌoxoꞌoxonu ꞌo, la eni kalumo ne atooxo. \v 19 Ngingi ngaꞌosa sou ngalomu seꞌisisi noxiꞌa ta mitema ane iꞌoxo vuluvulusi xo loxo ngingi ne xavutalamengi laixe musuku! \v 20 Manina musuku, xo ngingi ne ngalomu seꞌisisi noxiꞌa ta mitema ane ipalupalusingesi mo ikalusou mimemimengi mo ikalakalavoingengi mo iꞌitineꞌi iuli noxinge mo isavalinge no alaiengi ne kalumo. \v 21 \x + \xo 11:21 \xt Pil 3:5\x*Eni amaela sou avikala lamana lexe nexi ne mamalanexe musuku sou taꞌoxonu aloxo ne. Maꞌia ane itema vile pekiaꞌu sou uitinu, eni avivikala loxo itema ane uꞌoxo vuluvulusi, lexe eni kalumo pekiaꞌilo sou aꞌitileli no anu. \p \v 22 Loxovaa, aneꞌi ta Evalaio? La eni kalumo. Loxovaa aneꞌi ta Isilaeli? La eni kalumo. Loxovaa aneꞌi Avalaamu ta xaixasou? La eni kalumo. \v 23 \x + \xo 11:23 \xt Apo 16:23\x*Loxovaa aneꞌi ta mitema sou xaixai noxou Kalisito? Eni avikala loxo xavutalaxeni laixe uasi. Eni euli noxiꞌa sio. Eni exaxai xavileli muꞌoki musuku, exolu no nano no anu taasou navunavu alaxu piena musuku, mo mivelo muꞌoki alaxu piena musuku, mo male asoli lalalaxu. \v 24 \x + \xo 11:24 \xt Lap 25:3\x*Alaxu taꞌuve la eni enoꞌu vuate noxiꞌa ta Iutaia mavulovexa tatalu mo muxatele tamiꞌa. \v 25 \x + \xo 11:25 \xt Apo 14:19; 16:22\x*Alaxu tatalu la mivelo no anu maxei, alaxu vile la miꞌotoxo no anu kulu, alaxu tatalu la uaxa tila mumamulosilo, la epaipalunu voxo vile xe ꞌolovoxo vile no luaki loxousi. \v 26 \x + \xo 11:26 \xt Apo 9:23; 14:5\x*Eni emuamuaꞌi mutotomu. Eni male apuati no anu lexa muꞌaniꞌani mo aulua no avoꞌa ta mitema sou pakali no votevoteꞌi, enoꞌu masua noxiꞌa ta tema tualasilo ta Iutaia la, enoꞌu masua noxiꞌa ta mitema ane aneꞌi ta Iutaia uasi, enoꞌu masua no nano no tuala tila, enoꞌu masua no sasila, enoꞌu masua no luaki, mo masua noxiꞌa ta vivilo e ilosiꞌa lavulavu kalakalavoi noxiꞌa ta mitema. \v 27 Eni exaxaisou xaixai ialuxu musuku mo no ꞌolovoxo piena la aai uasi. Eni esolixo xe limilaxo ꞌesiꞌesi sou lexa mo voxo piena la aꞌani uasi. Enixeni mimii sou utaluxu vasimelo uasi mo sivevelo la poluvuvu muvelo. \v 28 No paꞌumolu mimii latala ane ne, la no voxo utotomu ne eni taleli ialuxu sou asaxilaꞌa ta temanu lalolalotu ne ukalusi. \v 29 ꞌEnaꞌei ane mamalaxu io eni axamuli mamalaxo uasi? Uasi eni kalumo mamalaxo. Xe ꞌenaꞌei ane muꞌoxo susu io eni taleli uꞌelau uasi? Uasi eni kalumo taleli uꞌelau. \v 30 Lexe eni aitileli la laixe lexe eni aitileli sou mimii ane umaxailo lexe eni mamalaxosi. \v 31 Anu Lataua e Tila Iesu Momu, Anu e laixe sou taꞌitinu ualasou utotomu mo kaluxu uasi ne, mulavusou lexe eni akalakalavoi uasi. \v 32 \x + \xo 11:32 \xt Apo 9:23-25\x*Ne Temasukasi la tatananu tuala Aletasi muvikalanu mitema sou usaxilaꞌu xalee lia ane ne sou miloo sou aiaitenga sou tuala tila ne Temasukasi sou lexe itetelisilo. \v 33 Ia uasi xo eni ne mitaaleli no nano no lakela io mikalaleli eluꞌe no anu aitenga sou sivo no vainu vimelu sou miluꞌelalixo mole eꞌume exexee no avolu. \c 12 \s1 Mii Loxo Aipiepiena Xe Palapalaꞌanixu Palanga Noxou Paulo \p \v 1 Eni aitileli, mo loxo mii vile uxali uasi ne, ia eni asuku alai no anu mii loxo aipiepiena ꞌo mo palapalaꞌanixu palanga molu noxou Tila Lataua. \v 2 Eni elavusou mitema vile noxou Kalisito ane tauu leleꞌe mavulovexa mo muluꞌe no lia tamiꞌa mulai mukalu ꞌo la Uleenu Lataua mutelaixu no anu opo loxotolo tatalusou. Male loxovaa no anu vasimolu, xe uasi la no anu uleenu, eni alavusou uasi Latauasi mulavusou. \v 3 Male loxovaa no anu vasimolu, xe uasi la no anu uleenu, eni alavusou uasi Latauasi mulavusou. \v 4 Mutelai no anu tuala laixe noxou Lataua la anu mulomusou mimii ane umomomo sou mitema vile molu no anu vaikalau uasi. Mimii ane ne tavuna sou mitema uaꞌaloxu. \v 5 Eni amasaxa sou aitinu mitema ane loxo ne, ia amasaxa sou aꞌitileli la uasi. Eni aꞌitileli ne loxo sou mamalaxo nesi. \v 6 Mo lexe eni amasaxa sou aꞌitileli la, eni ne loxo itema ane uꞌoxo vuluvulusi uasi, xo loxo eni ne avivikala no anu vaikala maninasi. Ia eni aꞌoxonu aꞌitileli loxo ne uasi mo sou itema vile uxavutala uꞌoki noxilo uaulixu malemalei mo lolomu noxilo mamu. \p \v 7 \x + \xo 12:7 \xt Iop 2:6\x*Sou loxo uutulululeli mo sou mamu sou eni melo aꞌosasilo uꞌoki la sou xaixai tatila sou palanga ane eni emamaisou upalaꞌa ꞌo. La sou Lataua mumalanixu mii anaanaxu ꞌo ne no nano no ꞌa xiasileli ne sou ulosilo navunavu. Mii ane ne anu loxo mitemau Satani sou uꞌoxo masualeli. \v 8 Alaxu tatalu la eni elinga noxou Tila sou lexe uxexeenu sou uxexesilo. \v 9 \x + \xo 12:9 \xt Pil 4:11-13\x*Ia Anu muvikala muluꞌe noxilo aloxo, “Alauna noxilo ne anu umomomosine ukalusi, xo xavi noxilo ne anu uxali lololi no mine nini mamalaxene.” Aloxo ne la sou eni aꞌitileli mo aꞌosa no ꞌa mamalaxo noxilo ne. La sou aneꞌi ilavusou lexe xavi noxou Kalisito a uxolu noxilo. \v 10 Anu tavaꞌu aloxo ne, la sou loxo noxou Kalisito la eni aꞌosa manina no anu mamalaxosi ne mo no nano no anu vaikala sou italoxolixo ne mo no nano no anu ialuialuxu ne mo iꞌoxo masualeli mo no anu tuꞌumaxu. Xo no mine eni mamalaxosi ne la eni axali pekiꞌailo. \s1 Xavutalau Paulosiꞌa ta Kolinito \p \v 11 \x + \xo 12:11 \xt 2Ko 11:5\x*Eni eꞌoxoleli exali loxo mitema vile e eꞌoxo vuluvulusi, ia ngingisi ane ngeulaxuleli sou ngeꞌoxoleli loxo ne. Eni ne lexe ngingi ngaꞌitinu ualasilo, xo eni ne loxo a kituꞌa sevile no laaxaꞌa ta aposeli ia eni axolu no laaxaꞌa ta aposeli tei ne uasi. Ia uasi eni amitema vitanisi. \v 12 \x + \xo 12:12 \xt Rom 15:19\x*Mimii ane mumaxaꞌu mitema sou xaixai noxou ne aloxo sosovo iouiou xe mii ane tanenge liliou la mii ane xaviinu mo ane muxali nonixingengi ne no anu ꞌilixo sou etavule tuꞌutuꞌumaxu muꞌoki. \v 13 \x + \xo 12:13 \xt 2Ko 11:9\x*Eni aꞌoxongengi ꞌilixo vile mo noxiꞌa ta temanu lalolalotu vaꞌavaꞌaxu uasi. Ia mii ane ꞌosi, lexe eni ne alosinge tuꞌumaxu uasi. Ngaxiu tumalingeu susu noxilo ane ne. \p \v 14 Eni a elalaxii sou axixaosinge sou iave tatalusou mo eni amomomo sou alosinge tuꞌumaxu uasi. Xo mii ane eni emasaxau ne anu a mimemimengi ne uasi, ia ngingi nesi xo anu aloxo ta ꞌiliꞌa ne umomomo ixaxai sou isuꞌulineꞌi ta mamiꞌa iloꞌa ta neniꞌa uasi, ia ta mamiꞌa iloꞌa ta neniꞌa ane ixaxai sou isuꞌulineꞌi ta ꞌiliꞌa. \v 15 Aloxo ne la sou eni ne aꞌosa manina sou apaipalunu mimii ukalusi noxilo ne singe no ꞌa uleengengi mo apaipalunu maulixo. Ia lexe eni amasaxainge uꞌoki, la loxovaa ngingi ngamasaxailo sevile kituꞌa? \v 16 Lexe ngingi aloxo ne, la eni ne alosinge tuꞌumaxu uasi. Mo eni loxo mitema sou kalakalavoi sou anoꞌu lamoli uasi. Ia moseꞌi noxinge ne miꞌoxo lexe eni amitema aloxo ne. \v 17 Loxovaa eni ekalusou mimemimengi noxiꞌa ta mitema ane epalusiꞌa milai noxinge ne? \v 18 \x + \xo 12:18 \xt 2Ko 8:6, 16-18\x*Eni etaliꞌisou Tito sou ulai noxinge mo epalusou vivinge vile a sou ilou Tito ilai ne ukalavoi sou ukalusou mimemimengi uasi, loxovaa, anu mukalusou? Loxovaa nexi noxou taxaxai no anu xavutala iouvilesisi mo tamulinu voteꞌi iouvilesisi uasi? \p \v 19 Loxovaa ngingi ngexavuxavutala lexe nexi taꞌoxo latolosixe ulai noxinge? Nexi ne tevivikala no iou Lataua aloxo aneꞌi ane noxou Kalisito, mo ta vivixe e tamasaxainge manina, mimii ukalusi ane nexi teꞌoxonu ne, anu sou uꞌoxongengi ngatulu pekiꞌainge. \v 20 Xo eni aꞌume lexe no mine eni aneꞌe la umomomo sou axalisinge loxo eni emasaxainge lexe ngingi ngaxali aloxo ne uasi. Mo umomomo sou ngingi ngaxalisilo loxo ngingi ngemasaxailo lexe axali aloxo ne uasi. Eni aꞌume sou ꞌotoꞌoto mo sangalako mo opo laꞌilaꞌiaxaꞌa xe matea sou mii mo vaikala sou taloxolixaꞌa ta mitema xe munumunu mo totopaxa xe xovulaulau male a uxolu noxinge ne. \v 21 \x + \xo 12:21 \xt 2Ko 13:2\x*Eni aꞌume lexe no mine eni aneꞌe la, la Lataua noxilo uluꞌeleli no laxungengi. La eni atamasiꞌa ta piena aneꞌi ane misusu tei io ixiu tumaliꞌa no ꞌa ꞌilixo nuninuniꞌu ne uasi xe ꞌilixo sou voteꞌi xe masaxa masumasua ane aneꞌi miꞌoxonu ne. \c 13 \s1 Vaikala sou Tololovo Kaluxusou Noxou Paulo \p \v 1 \x + \xo 13:1 \xt Lap 19:15; Mat 18:16; 1Ti 5:19\x*Ano ꞌo ne, xixao noxilo ulai uoxinge tatalusou. “Mimii ukalusi ne uxali manina loxo ta mitema ta tamei uasi ia tatalu imaisou mo miaꞌaloxu,” loxo Lavuku Tavuna teinu mulemolu. \v 2 Vaikala sou tololovo ano ꞌo ne eni elosinge no mine eni exixao elai noxinge alaxu tameisou ne. Vaimomo ꞌo eni axolu vaꞌaxu ꞌo ia avikala la. Xo no anu lai noxilo la atalosiꞌa aneꞌi ane misusu tei ne mo moseꞌi la, \v 3 xo loxo ngamasaxa sou apalaꞌalixu Kalisito lexe Anu molu uvikala noxilo. Anu ne loxo mamalaxu sou uxaxaisinge uasi, ia anu ne pekiaꞌu misevile noxinge ne. \v 4 \x + \xo 13:4 \xt Pil 2:7-8\x*Xo loxo sou talavusou manina la anu ne mivau musoli no anu ovu valautu ne no mine Anu mamalaxusi. Ia Anu uxolu mauli no anu xavi tatila noxou Lataua. Aloxo nesi la nexi ne mamalanexe noxou, ia no anu xavi tatila noxou Lataua la nexi taxolu tamauli noxou sou taxaxaisinge. \p \v 5 \x + \xo 13:5 \xt 1Ko 11:28\x*Ioxe iengi umulingengi la sou ngamaisinge lexe loxovaa ngingi ngexolu no anu mulamulaxu tangengi, menge ngatovongengi la. Loxovaa ngingi ngalavu lexe Kalisito Iesu anu a uxolu noxinge ne uasi? Ia lexe, manina uasi la ngingi ngapolopepee pamauli ne. \v 6 Mo eni emulaxu taleli lexe ngingi ne ngalavusou lexe nexi tapolopepee pamauli ne uasi. \v 7 Ioxe vaimomo ꞌo nexi takilaka noxou Lataua lexe ngingi ngaꞌoxonu mii vile ususu mamu. Anu sou loxo ta mitema imaisou lexe nexi tenoꞌu pamauli nesi uasi. Mo aneꞌi imaisixe la nexi loxo tapolopepee pamauli ne ia ngingi ne ngaꞌoxonu mii maꞌia ane muꞌisalilisi. \v 8 Nexi taxaxai sou vaikala maninasi, ia tamomomo sou taꞌoxonu mii vile sou utaluxu uasi. \v 9 Nexi ne taꞌosa no voxovoxo ane nexi mamalanexe ia ngingi ne pekiaꞌinge. Mo lakilaka noxixe ne singe sou lingamongenge noxou Kalisito. \v 10 \x + \xo 13:10 \xt 2Ko 10:8\x*Anu tavaꞌu aloxo ne la sou eni exolu vaꞌaxu ia ekaukavunu mimii anoꞌo ulai noxinge, mo sou no mine eni aneꞌe la umomomo sou aꞌoxonu suꞌu nonginge no anu xavi ꞌo mamu. Xavi ane Tila mulosilo ne sou umamulongengi ngaluꞌe uasi ia utulusinge pekiaꞌu. \s1 Sexesexela Kalukalusou \p \v 11 Kaluxusou la ta vivilo, ꞌosaꞌosa ulai noxinge lexe xavingengi sou lingamongenge noxou Kalisito. Ngalomu no anu peletoto noxilo, ngaꞌoxonu xavutalamengi uxali vilesisi, mo ngaxolu no anu opo seꞌisisi. Mo sou tanutanuxu noxou Lataua mo opo seꞌisisi noxou umomomo sou uxolu noxinge. \p \v 12 Ngasexelangenge ngatongatoꞌo mo ngatimunu xalengengi no ꞌa ꞌosaꞌila noxou Lataua. Ta mitema noxou Lataua ukalusi isovanu sexela noxiꞌa uneꞌe noxinge. \v 13-14 Eni akilaka lexe umomomo sou alauna noxou Tila Iesu Kalisito mo tanutanuxu noxou Lataua, xe noxou Uleenu Tavuna uxolu noxinge ukalusi.