\id 1TI - Pele-Ata Genesis, Jonah and New Testament [ata] -Papua New Guinea 2009 (DBL -2014) \h 1 TIMOTI \toc1 Uoli Voloxu Vile Ane Paulo Mukaukavu Mulai Noxou Timoti \toc2 1 Timoti \toc3 1Ti \mt2 UOLI VOLOXU VILE ANE PAULO MUKAUKAVU MULAI NOXOU \mt1 TIMOTI \imt1 Vaikala lamana \ip Timoti anu maulu vile mumuxaxu tanu noxou Iesu, la muxali itema noxou Iesu. Anu sou tuala tila ne Lisita no xalee lia tila ne Xalatia. Nenu ne ane sema Iutaia xe momu ne anu Xiliki. No mine Paulo muxixaoxao no tuatuala sou mulai muaꞌaloxu aꞌalo laixe sou Kalisito, la Timoti mumulinu (Aposeli 16:1-3). No mine ilou mineꞌe mixali ne Epeso la Paulo muitalonu Timoti muxolu ne sou usaxilaꞌu lalotu ne, ia anu mulai ne Makedonia (1:3). Ia no mine anu mulavusou lexe ulivu uneꞌe palea uasi, la sou anu mukaukavu uoli voloxu ane ꞌo mulai noxou (3:14-15). \ip Mii tei Paulo mupelaꞌu Timoti no anu ane lexe anu usaxilaꞌa ta temanu lalotu laixe noxiꞌa ta mitema moseꞌi e itovo sou italoxolixu muxamuxaxu taneꞌi noxiꞌa noxou Iesu. Ta mitema ixavutala lexe mimii no lialia ꞌo ne anu masua mukalusi. La sou lexe itema vile umasaxa lexe unoꞌu mauli kaluxu uasi, la laixe lexe anu uꞌou lailali moseꞌi mamu xe utaulaꞌi mamu (1:3-7; 4:1-8; 6:3-5, 20-21). Mii ta tameisou Paulo mupelaꞌu Timoti no anu ane lexe usaxilaꞌu lalotu xe uxaxaisou laixe. Xe mupelaꞌuxu sou ꞌiliꞌilixo maꞌia ta kisokisou lalotu iloꞌa ta mitema sou xaixai no anu lalotu imulinu xe uxolu no anu maulixaꞌa (3:1-13, 5:17-25), la sou aneꞌi imomomo sou inoꞌu xaixai no ꞌa lalotu. \ip Vaikala kaluxusou la mupelaꞌu Timoti no anu ꞌilixo maꞌia anu umulinu la sou anu uxali itema sou xaixai laixe noxou Iesu Kalisito. Xe mupelaꞌu no anu xaixai noxou sou uxaxaisiꞌa ta mitema e mimuxaxu taneꞌi laꞌuluxaꞌa iouiou. \iot Aꞌalo muai no nano aloxo ꞌo \io1 Vaikala lamana 1:1-2 \io1 Pateteli no anu lalotu xe xaixaisou lalotu 1:3–3:16 \io1 Paulo mupatetelinu Timoti no anu xaixai noxou 4:1–6:21 \c 1 \p \v 1-2 \x + \xo 1:1-2 \xt Apo 16:1-3; Tit 1:4\x*Eni Paulo, ekaukavunu vaikala ane ꞌo mulai noxine, nini Timoti. Nini loxo ꞌalixeni manina, xo nemulaxu taneni noxou Kalisito Iesu. Eni ne, Lataua anu itema sou pamauli ilou Kalisito Iesu, mipalusilo lexe eni itema sou xaixai noxou Kalisito Iesu e nenge tamolo tanenge sou taxomaiou ulivu uneꞌe. \p Eni alinga lexe alauna mo tanutanuxu mo opo seꞌisisi noxou Lataua Maminge nengeꞌa mo Tila noxinge Kalisito Iesu umomomo sou uxolu noxine. \s1 Nasaxilaꞌine Noxiꞌa ta Mitema sou Kalakalavoi \p \v 3 Tei no mine eni elutu sou elai ne Makedonia, la eni elingaꞌine pekiaꞌu lexe nini naxolu ne Epeso ne sio. Mo sou navikalaneꞌi ta mitema seꞌi pekiaꞌu lexe aneꞌi ilosieixaꞌa ta mitema lavulavu ane iouvilemo ne uasi. \v 4 \x + \xo 1:4 \xt 1Ti 4:7; Tit 1:14\x*Mo lexe aneꞌi ixiu tumaliꞌau aꞌalo vitavitanisi ne mo nana veveeni noxiꞌa ta ꞌiluꞌilusuneꞌi iloꞌa ta xaixasiꞌa ne. Mimii ane loxo ne, uxovulaulaulixu xavutalaiꞌa, xe anu ulavusou usuꞌulineꞌi ta mitema sou imuxaxu taneꞌi noxou Lataua mo iꞌoxonu xaixai noxou uasi. \v 5 Ia, tavaꞌu vaikala pekiaꞌu ane eni elosine ꞌo ne, xo eni emasaxa lexe aneꞌi itetelisou ꞌilixo sou imasaxaiꞌa ta mitema. Lexe aneꞌi oponeꞌi ne, malemalengasi mo maninasou xe aneꞌi imuxamuxaxu taneꞌi maninasou noxou Iesu, la sou mii tatalu ne, uxalixu ꞌilixo ane sou imasaxaiꞌa ta mitema. \v 6 Seꞌi noxiꞌa mipolo vaꞌaxu no anu ꞌiliꞌilixo ane ne, la sou milai no anu vaikala vitavitanisi ne. \v 7 Aneꞌi imasaxa lexe ilosieixu ta mitema no anu lapuloto noxou Lataua, ia ilavusou mii maꞌia ane aneꞌi ilelemolu ne mo ilavusou vaikalaiꞌa tavaꞌu ne uasi. \p \v 8 \x + \xo 1:8 \xt Rom 7:12, 16\x*Nenge latala telavusou lexe lapuloto noxou Lataua ne, anu mii laixe lexe nenge tamulinu laixe. \v 9 Lapuloto ne, anu sou siꞌa ta mitema mulapu uasi. Anu sou usuꞌulineꞌi ta mitema ta masua aloxo ꞌo. Ta mitema ane ixiu tumaliꞌau mo imulinu lapuloto uasi. Mo aneꞌi ane mixiu tumaliꞌa noxou Lataua xe ilavusou iꞌoxo ꞌiliꞌilixo masumasua. Mo ta mitema ane ilavusou imasaxau ꞌilixo noxou Lataua uasi, ia imulinu ꞌilixo sou lialia. Mo ta mitema e ilavusou iveꞌa ta mamiꞌa iloꞌa ta neniꞌa mo ta mitema isoisoli. \v 10 Mo ta mitema ane ilavusou iꞌoxoꞌoxonu ꞌilixo sou voteꞌi, mo ta mulu ane ilavusou iꞌoxo ꞌilixo masua noxiꞌa ta mulu la, mo ta mitema ane ilavusou ipakalineꞌi ta mitema sou ilotoneꞌi, mo ta mitema sou kalavoi xe ta mitema e iꞌoxonu pekiaꞌu sou kalavoi noxiꞌa, la ilemolu manina teitexi. Lapuloto ne, sou usuꞌulineꞌi ta mitema aloxo ne, mo usuꞌulineꞌi aneꞌi ane ixiunu tumaliꞌa no anu ꞌiliꞌilixo seꞌi laixe ane vaikala manina noxou Lataua ulemo kalumo. \v 11 Lavulavu manina ne, anu muxolu no anu aꞌalo laixe noxou Lataua e Anu itema sou ualusinge. Anu muꞌitalonu muneꞌe noxilo sou lexe eni aaꞌaloxu. \s1 Alauna Noxou Tila Muneꞌe Noxou Paulo \p \v 12 \x + \xo 1:12 \xt Apo 9:15; 1Ko 15:9-10; Xal 1:15-16\x*Eni alemolu laixe musuku ulai noxou Kalisito Iesu, Tila noxinge ane Anu mulosilo xavi. Xo musosovosilo mo mulavusilo lexe eni emomomo sou aꞌoxonu xaixai noxou. \v 13 \x + \xo 1:13 \xt Apo 8:3; 9:1-5\x*Tei, la eni evikala masua mulai noxou Kalisito Iesu mo eni eꞌoxo masuaneꞌi ta mitema e imulimulinu, mo eni eveꞌa ta mitema. Ia Lataua tanuxo, xo eni alavusou aꞌalo laixe noxou uao mo amuxaxu taleli noxou uao. \v 14 La sou Tila noxinge muꞌanaꞌanalixo no anu alauna noxou xe musuꞌulileli sou emuxamuxaxu taleli noxou Kalisito Iesu, la sou eni emasaxaiꞌa ta mitema kalumo. \p \v 15 \x + \xo 1:15 \xt Luk 19:10\x*Eni amitema vile sou ꞌilixo masua ano, ꞌilixo masua noxilo muuli noxiꞌa ta mitema sou ꞌilixo masua mukalusi. Ia Kalisito Iesu muluꞌe no lia ꞌo sou umapaulinenge ta mitema sou ꞌilixo masua. Vaikala ane ne, manina misevile, mo anu umomomo sou ta mitema tavuꞌalo ilomusou mo imuxamuxaxu taneꞌi no anu. \v 16 Eni amitema sou ꞌilixo masua manina, ia Anu tanuxo tei sou ulosieixu ta mitema lexe Anu itema sou laꞌiaxuiꞌa palepalea uasisi manina. Aneꞌi ta mitema ilavusou aloxo ne, la sou aneꞌi kalumo imuxaxu taneꞌi noxou sou inoꞌu mauli ane kaluxu uasi. \v 17 Anu tatananu tuala sou usaxilaꞌinge no voxovoxo utotomu. Anu umomomo sou usoli uasi, mo itema vile umomomo sou umaisou uasi. Anu Anusisi Lataua manina. Nenge tatoxonu mo taꞌitinu ualasou no voxovoxo utotomu mo kaluxu uasi. Manina. \p \v 18 Timoti, nini loxo ꞌalixeni. Eni apeletotosine no anu vaikala e ta mitema sou palomatana mivikalanenixu no anu tei. Lexe nini namulinu vaikala ane ne, la naꞌotoꞌoto pekiaꞌu. \v 19 Nini naꞌotoꞌoto, la namuxamuxaxu taneni mo oponeni manina. Xo ta mitema seꞌi ne, mixiu tumaliꞌa no anu mii tamei ne. La sou aneꞌi misusu no anu muxamuxaxu taneꞌi. \v 20 \x + \xo 1:20 \xt 1Ko 5:5; 2Ti 4:14-15\x*Tamei noxiꞌa ne, ualasiꞌa aloxo ꞌo Amenio ilou Alekisanda. La eni emuxaxaꞌa ilou no avolu Satani, mo sou aneꞌi ilou ilavusou lexe ilea vaikala masua ulai noxou Lataua la uasi. \c 2 \s1 Voteꞌi sou Lalotu \p \v 1 La sou eni alingaine pekiaꞌu tei aloxo ꞌo. Nini nakilakasiꞌa ta mitema ukalusi. Lexe nini nakilakasiꞌa, la nalinga ulai noxou Lataua no anu mii maꞌia ane aneꞌi mimasaxau mo nakilakasiꞌa sou Lataua usuꞌulineꞌi mo navikala laixe ulai noxou Lataua no anu mii maꞌia ane anu muꞌoxonu mulai noxiꞌa ta mitema. \v 2 Mo nakilakasiꞌa ta tatananu tuatuala iloꞌa ta tatila sou tuatuala kalumo. Mo sou nenge oponenge uai seꞌisisi la taxolu laixe. Taxolu la tamulinu ꞌiliꞌilixo ane Lataua mumasaxau mo tatoxoneꞌi ta mitema kalumo. \v 3 ꞌIlixo sou lakilaka ane loxo ne, anu laixe misevile no iou Lataua, Anu itema sou pamauli. \v 4 Anu umasaxaiꞌa ta mitema tavuꞌalo ukalusi sou lexe imauli mo ilavu laixe no anu vaikala manina. \v 5 Xo nenge telavu lexe Lataua anu vilesisi, mo ailiꞌi vilesisi a muxolu sou upitaneꞌi ta mitema iloꞌa Lataua vilesisi, ailiꞌi ane ne, Anu ane Kalisito Iesu. \v 6 \x + \xo 2:6 \xt Rom 3:29-30; Xal 1:4\x*Anu muꞌitalo maulixu sou ulosiꞌa ta mitema latala. Mii ane ne, muxali no voxo ane Lataua musosovosou. \v 7 \x + \xo 2:7 \xt Apo 9:15; Xal 2:7-8; 2Ti 1:11\x*Tavaꞌu aloxo ne, la sou anu Lataua musosovosilo sou aaꞌaloxu Iesu mo exali amitema sou xaixai noxou Iesu Kalisito mo itema sou alosieixu ta asila sou imuxaxu taneꞌi mo ilavusou vaikala manina. Eni akalavoi uasi. Eni evikala maninasi. \p \v 8 Eni emasaxa lexe nini nalosieꞌixaꞌa ta mulu no tuatuala ukalusi sou lexe aneꞌi itolosou avoꞌa ulai teitexi sou ilinga. Lexe aneꞌi ilinga, la laꞌiaxaꞌaiꞌa ta mitema mo oponeꞌi tamei uasi. \p \v 9 \x + \xo 2:9 \xt 1Pi 3:3-5\x*Mo eni emasaxa lexe nini nalosieꞌi ta sema no anu voteꞌisou tokolomoiꞌa. Itokolomo, la ixavutala laixe, ka sou itokolomo laixe no ieꞌi ta mitema. Ia itokolomo no anu tokolomo ane sou uꞌoxonu ta mulu xavutalaiꞌa masua uasi. Ixiunu laxusiꞌa uxali iouiou uasi mo iꞌai xapo iouiou uasi mo itokolomoxu mimii ane lamolisou toxotoxoxaꞌa uasi. \v 10 \x + \xo 2:10 \xt 1Ti 5:10\x*Ia aneꞌi ivikala lexe itoxonu Lataua, la anu laixe lexe iꞌoxonu xaixai laixe. Aneꞌi iꞌoxonu aloxo ne, la anu tokolomoxaꞌa maninasou ane. \p \v 11 Eni emasaxa lexe aneꞌi ta sema ne ilavu aloxo ꞌo. Aneꞌi ixolu seꞌisisi mo ilomuxu vaikala noxiꞌa ta mulu. \v 12-14 \x + \xo 2:12-14 \xt Apo 8:3; 9:1-5; 1Ko 14:34; 2Ko 11:3; Xal 3:1-6\x*Anu aloxo ꞌo Lataua mukoinu Adamu tei xe iliꞌi, la sou mukoine Iva. Mo Adamu ulomuxu vaikala noxou Satani uasi, ia semasi ane milomuxu vaikala noxou Satani mo ane miꞌoxonu ꞌilixo masua. La sou eni emasaxa lexe ta sema ilosieixaꞌa ta mulu mo ixolu tila noxiꞌa ta mulu sou isaxilaꞌa uasi. Aneꞌi ixolu seꞌisisisi. \v 15 Lexe imuxamuxaxu taneꞌi noxou Lataua xe imasaxaiꞌa ta mitema mo itetelisou ꞌilixo laixe noxou Lataua no anu xavutalaiꞌa laixe, la sou no voxo ane sou aneꞌi ivoꞌoneꞌi ta ꞌiliꞌa, la anu Lataua usuꞌuleneꞌi. \c 3 \s1 Tila sou Usaxilaꞌu Xaixai Noxiꞌa ta Mitema Noxou Lataua \p \v 1 \x + \xo 3:1 \xt Apo 20:28\x*Ioxe, itema vile umasaxa lexe uxali tila vile sou usaxilaꞌu xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua, la anu umasaxa lexe uꞌoxonu xaixai laixe manina. Vaikala ane ne, anu manina musuku. \v 2 \x + \xo 3:2 \xt Tit 1:6-9\x*Lexe anu umasaxa aloxo ne, la ususu no ieꞌi ta mitema uasisi manina. Anu umasaxa lexe utaulaꞌi, la uꞌuluxe sema vilesisi. Xavutalau lamana mo anu molu usaxilaꞌu muamuaꞌixu. Xe ta mitema imaisou, la itoxonu. Xe anu umaisiꞌa ta mitema, la usexelaxaꞌa mo usuꞌulineꞌi. Anu ulaixe no anu xaixai sou ulosieixu ta mitema lavulavu. \v 3 Mo anu uiexu uaini, la uiexu tavuꞌalo malaxo uasi. Mo uꞌotoꞌoto uasi. Ia uꞌoxo seꞌisisi noxiꞌa ta mitema mo iloꞌa ta mitema iꞌoto sou anaxaꞌa uasi. Mo umasaxau lamoli malaxo uasi. \v 4 Anu itema sou usaxilaꞌe semau iloꞌa ta ꞌolu mo ta mitema ane ixolu no taasou laixe, mo ta ꞌolu ilomuxu vaikalau mo itoxonu laixe. \v 5 Lexe anu ulavusou usaxilaꞌa laixe uasi, la anu umomomo sou usaxilaꞌa ta mitema noxou Lataua uasisi manina. \v 6 Itema vile muxiunu opoonu alavua, la umomomo sou unoꞌu xaixai ane ne uasi. Xo anu uxali tila, la uꞌitinu ualasou. Anu uꞌoxonu aloxo ne, la Lataua ulosou navunavu loxo ulosou Satani. \v 7 \x + \xo 3:7 \xt 2Ko 8:21\x*Xe ta mitema aneꞌi ilavusou Lataua uasi, imaisou la aneꞌi kalumo ivikala laixesi no anu xaixai noxou, mo sou aneꞌi ivikala masua ulai noxou mo anu uꞌamo no anu uoi noxou Satani uasi. \s1 Ta Mitema sou Xaixai Noxiꞌa ta Mitema Noxou Lataua \p \v 8 Ioxe, ta mitema seꞌi imasaxa lexe ixali ta mitema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua sou isuꞌulineꞌi, la aneꞌi kalumo xoluxoluxaꞌa laixesi, mo sou ta mitema imaisiꞌa, la ivikala masua ulai noxiꞌa uasi, itoxoneꞌisi. Aneꞌi levexaꞌa utatanga uasi mo iiexu uaini tavuꞌalo uasi. Mo ikalavoineꞌi ta mitema sou iꞌumenu lamoliꞌa ilou miꞌamiꞌa uasi. \v 9 Ia aneꞌi ixavutala laixe mo itetelisou vaikala manina ane Lataua mulosienge nenge ta mitema ane temulaxu tanenge no anu. \v 10 Xe ngingi ngatovoneꞌi tei mo lexe ngaxalisou susu vile noxiꞌa uasi, la aneꞌi ixali ta mitema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua. \p \v 11 \x + \xo 3:11 \xt Tit 2:3\x*Xe ta semasemaiꞌa kalumo xoluxoluxaꞌa laixesi mo ta mitema imaisiꞌa la ivikala masua ulai noxiꞌa uasi, itoxoneꞌisi. Aneꞌi ilavixaꞌa ta mitema uasi mo iiexu uaini tavuꞌalo uasi. Aneꞌi ivikala lexe iꞌoxonu mii vile, la imulinu vaikalaiꞌa mo iꞌoxonusi. \p \v 12 Ioxe, nenge talivu uneꞌe noxiꞌa ta mitema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua. Aneꞌi itaulaꞌi, la iꞌuluxe sema vilesisi mo isaxilaꞌa ta ꞌiliꞌa laixe mo ta mitema ane ixolu no taasiꞌa. \v 13 Aneꞌi iꞌoxonu xaixai noxou Lataua laixe, la ta mitema iꞌitinu ualasiꞌa. Mo aneꞌi iꞌume noxiꞌa ta mitema uasi. Aneꞌi itulusi mo ivikala lamana no anu muxamuxaxu taneꞌi noxou Kalisito Iesu. \p \v 14-15 Eni emasaxa lexe aneꞌe noxine, ia mii vile utetelisilo mo axali palea noxine uasi, la laixe lexe nini namalei no anu vaikala e eni ekaukavunu ꞌo. Anu sou ulosienixu mii maꞌia nini naꞌoxonu ulai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua. Aneꞌi ne, lalotu noxou Lataua ane usoli uasi. Aneꞌi loxo loe xe vuluvulu sou vaikala manina noxou Lataua. \v 16 \x + \xo 3:16 \xt Mak 16:19; Ioa 1:14; Kol 1:23\x*Nenge tavikala manina lexe mii ane utalume ne, anu mutila musuku. Mii ane ne, anu no anu ꞌilixo ane Lataua mumasaxau. \q1 “Mii ane mutalume ne, muxali mupalaꞌa itema manina, \q2 mo Uleenu Tavuna mupalaꞌalixu lexe Anu itema mulapu. \q2 Aneꞌi ta angelo mimaisou, \q2 mo ta mitema miaꞌaloxu ualasou noxiꞌa ta mitema no xalexalee tuatuala mukalusi. \q2 La sou ta mitema no lia mimuxamuxaxu taneꞌi noxou. \q2 Lataua munoꞌu mulivunoxu mulai no opo loxotolo.” \c 4 \s1 Vaikala Peletoto Ulai Noxou Timoti \p \v 1 Uleenu Tavuna muvikala lamana aloxo ꞌo. Iliꞌi, la ta mitema seꞌi ixiu tumaliꞌa mo imuxamuxaxu taneꞌi noxou Lataua uasi. Ia ilomuxaꞌa ta uleenu sou ixovulaulaulixaꞌa mo imulinu lavulavu noxiꞌa ta uleenu masua. \v 2 Lavulavu ane ne, molu noxiꞌa ta mitema sou kalakalavoi. Aneꞌi ilavusou iꞌoxonu susu utotomu, ia ixamuli lexe aneꞌi isusu uasi. \v 3 \x + \xo 4:3 \xt Tav 9:3; Rom 14:6; 1Ko 10:30-31\x*Aneꞌi ivikala lexe ta mitema itaulaꞌi uasi mo iꞌou laꞌilali seꞌi uasi. Ia Lataua mukoinu laꞌilali sou nenge ta mitema e tamuxamuxaxu tanenge xe telavusou vaikala manina, taꞌou. Taꞌou, la nenge tavikala laixe ulai noxou Lataua. \v 4 Lexe nenge tavikala laixe ulai noxou Lataua, la nenge telavu lexe mimii tavuꞌalo e Lataua mukoinu ne, laixe mukalusi. Mamu sou nenge tasuꞌanu. \v 5 Xo vaikala noxou Lataua mo lakilaka noxinge muꞌoxonu laꞌilali ne, muxali loxo noxou Lataua. \p \v 6 Lexe nini nalosiꞌa ta mitema noxou Lataua vaikala ane ne, la nini naxali loxo itema sou xaixai laixe noxou Kalisito Iesu. La sou nini naꞌanaꞌanalixene no anu vaivaikala manina e nenge tamuxamuxaxu tanenge no anu mo no anu lavulavu laixe e nini nemulinu. \v 7 \x + \xo 4:7 \xt 1Ti 1:4\x*Xe nini naxiu tumalineu aꞌalo vitavitanisi sou no lia mo aꞌalo vitavitanisi e ta sema ta tatila ilavusou iaꞌaloxu. Ia nini naxaxaisine pakiaꞌu, mo sou nini namulinu ꞌilixo ane Lataua mumasaxau. \v 8 Nini naꞌilii vasimene, la anu laixe noxine sevile. Ia namulinu ꞌilixo ane Lataua mumasaxau, la anu laixe noxine manina. Anu ulosine mauli sou vaimomo mo mauli ane sou iliꞌi. \p \v 9 Vaikala ane ne, manina musuku, mo anu umomomo sou ta mitema tavuꞌalo ilomusou mo imuxamuxaxu taneꞌi no anu. \v 10 \x + \xo 4:10 \xt 1Ti 2:3-4\x*Nexi taxaxai xavinexi mo taꞌotoꞌoto pekiaꞌu. Xo nexi tamolo tanexi noxou Lataua, anu umauli mo kaluxu uasi. La sou anu Lataua upamaulineꞌi ta mitema ukalusi, mo umasaxa manina lexe upamaulineꞌi aneꞌi ane imuxamuxaxu taneꞌi noxou. \p \v 11 Eni emasaxa lexe nini nasolonu nalosieixu ta mitema lavulavu ane ne mo navikalaneꞌi pekiaꞌu lexe aneꞌi imulinu. \v 12 \x + \xo 4:12 \xt Tit 2:15\x*Nini uao namaulu ꞌo. Ia eni emasaxa lexe nini natulu pekiaꞌine, mo sou aneꞌi imaisine la ilevetesine uasi. Nini naꞌoxonu ꞌiliꞌilixo laixe, mo sou ta mitema imaisou ꞌiliꞌilixoneni, la aneꞌi imulinu. Nini naꞌoxonu ꞌilixo laixe no anu vaikalameni, mo no anu muamuaꞌixene, mo no anu ꞌilixo sou namasaxaiꞌa ta mitema, mo no anu ꞌilixo sou muxamuxaxu taneni noxou Lataua, mo no anu ꞌilixo sou naxolu vaꞌaxu no anu ꞌiliꞌilixo masumasua. \v 13 Lexe eni umomomo sou aneꞌe palea uasi, la nini nalailixu maulixene no anu mii tatalu aloxo ꞌo. Naitisou vaikala noxou Lataua ulai noxiꞌa ta mitema, mo naaꞌaloiꞌa laixe, xe nalosieꞌi ta mitema no anu vaikala noxou Lataua. \v 14 \x + \xo 4:14 \xt 2Ti 1:6\x*No voxo ane ta tatila noxiꞌa ta mitema noxou Lataua mimuxaxu avoꞌa no kisine sou mialusine lexe nini naꞌoxonu xaixai noxou Lataua, la ta mitema sou palomatana mivikalaneni sou Lataua mulosine xavi, mo sou naꞌoxonu xaixai noxine laixesi. Xavi ane Lataua mulosine muxolu noxine ne, naxiu tumalineu uasi. \p \v 15 Utotomu ne, nini natovotovonu mii tatalu e eni evikalanenixu mo nalailixu maulixene manina no anu. La sou ta mitema imaisine, la ilavu lexe xaixai noxine muxalixu temanu. \v 16 Nini nasaxisaxilaꞌine laixe mo nasaxisaxilaꞌu vaikalameni sou nalosieixu ta mitema no anu. Nini naꞌoxonu aloxo ne utotomu, la anu usuꞌulineni xe usuꞌulineꞌi ta mitema ane ilomusou vaikalameni. \c 5 \s1 Vaikala Peletoto Ulai Noxiꞌa ta Mitema Seꞌi \p \v 1 Eni emasaxa lexe nini nakaitolonu aululu mamu. Napelaꞌu seꞌisisisi loxo mamine. Naꞌoxo aloxo ne ulai noxiꞌa ta maulusine loxo ta vivine. \v 2 Mo naꞌoxo aloxo ne ulai noxiꞌa ta sema ta aululu loxo ta nenine xe ta vuangasine loxo ta vivine ta sema, ia namaisiꞌa ta vuangasine la naxavutala masua noxiꞌa mamu. \p \v 3 Eni emasaxa lexe nini natoxoneꞌi ta sema ta vaalu ane aneꞌisisi ixoxolu, mo evile sou usaxilaꞌa uasi. La nini nasuꞌulineꞌi. \v 4 Ia lexe sema vaalu vile ane ta ꞌilie mo ta xaixasie a iloꞌa ixoxolu, la nini nasuꞌulineꞌi mo ilavu laixe no anu xaixai ane muuli no anu xaixai tavuꞌalo. Xaixai ane ne aloxo ꞌo. Aneꞌi imaxaꞌu ꞌiliꞌilixo ane Lataua mumasaxau ulai noxiꞌa ta mitema ane iloꞌa ixoxolu no taasiꞌa mo ikolinu xaixai toxoxaꞌa e ta mamiꞌa iloꞌa ta neniꞌa mo ta xaixasiꞌa miꞌoxonu sou misaxilaꞌa no mine aneꞌi ta molomoloxaꞌa. Xo Lataua mumasaxau ꞌilixo ane ne misevile. \v 5 Sema vaalu ane anesisi ixoxolu ne, ane imolo tane sou ixomaiou Lataua sou usuꞌuline mo ilavusou ilinga noxou Lataua no voxovoxo. \v 6-7 Navikalaneꞌi ta sema ta vaalu pekiaꞌu lexe aneꞌi iꞌoxonu aloxo ne. Mo sou ta mitema vaꞌaxu imaisiꞌa, la ivikala masua noxiꞌa uasi. Ia sema vaalu vile iꞌoxoꞌoxonu ꞌiliꞌilixo sou voteꞌi, la ane mixiu tumalie noxou Lataua, mo ane loxo misoli mukalu. \v 8 Xe lexe itema vile ulavusou usaxilaꞌa ta tulanu iloꞌa ta ꞌolu xe semau uasi, la anu musuꞌanu muxamuxaxu tanu noxou Lataua. Anu uꞌoxonu aloxo ne, la anu muxali masua manina noxiꞌa ta mitema ane ilavusou imuxamuxaxu taneꞌi noxou Lataua uasi. \p \v 9 Nasosovosiꞌa ta sema ta vaalu ane lexe aneꞌi ixali ta sema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua, la nasovosiꞌa e tauu iexaꞌa muuaulixu tauu ie itemaxu tatalu xe miꞌuluxu mulu vilesisi. \v 10 Mo aneꞌi ualasiꞌa muxali mupalaꞌa lexe aneꞌi ta sema sou iꞌoxoꞌoxonu xaixai lailaixesi. Xaixai loxo isaxilaꞌa ta ꞌiliꞌa laixe mo isaxilaꞌa ta mitema ane meꞌa no tuala vaꞌaxu mo imulaxaꞌa no laaxaꞌa ta mitema, la iꞌoxonu xaixai sou isuꞌulineꞌi ta mitema noxou Lataua loxo iꞌuinu tavaꞌa. Mo isuꞌulineꞌi ta mitema no anu tuꞌutuꞌumaxu noxiꞌa xe aneꞌi ilailixu maulixaꞌa no anu xaixai laixe ukalusi. \p \v 11 Ia ta sema ta vaalu ane ta aululu uao ne, nasosovosiꞌa sou lexe ixali ta sema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua mamu. Xo xavutalaiꞌa sou taulaꞌi uavuti, la sou aneꞌi ixiunu tumaliꞌa noxou Kalisito sou imasaxa itaulaꞌi la. \v 12 Aneꞌi mixiunu tumaliꞌau vaikala e mivikala tei lexe imulinu Kalisito. La sou ta mitema ilavu lexe aneꞌi mixiunu tumaliꞌau, la ivikala lexe aneꞌi misusu. \v 13 \x + \xo 5:13 \xt 2Te 3:11\x*Aneꞌi iꞌoxonu aloxo ne, ia aneꞌi ilavusou ixaxai kalumo uasi. Aneꞌi ilavusou ixixaoxao vitanisi mo iꞌuna no tatani sou imunumunuxaꞌa ta menexiꞌa mo ipupuieꞌi. Aneꞌi ipupuieꞌi ta menexiꞌa, la aneꞌi ilemolu vaikala seꞌi laixe no anu lolomu noxiꞌa uasi. \v 14 \x + \xo 5:14 \xt 1Ko 7:9\x*La sou eni emasaxa lexe ta sema ta vaalu ane ta aululu uao ne, itaulaꞌi. Mo ipalaaneꞌi ta ꞌiliꞌa mo isaxilaꞌu taasiꞌa. Aneꞌi iꞌoxonu xaixai aloxo ne, la evile umomomo sou uvikala masua ulai noxiꞌa uasi. \v 15 Xo eni elavu lexe seꞌi noxiꞌa ne, mixiu mo mimulinu Satani. \p \v 16 Lexe sema vile imuxamuxaxu tane noxou Iesu, ia no tani noxie ne, sema vile vaalu iloꞌa ixoxolu, la laixe lexe ane isaxilaꞌe. Mo sou ta mitema noxou Lataua itavule tuꞌumaxu uasi. Xo aneꞌi sou isaxilaꞌa ta sema ta vaalu ane aneꞌisisi ixoxolu mo evile usaxilaꞌa uasi. \p \v 17 Ta tatila e isaxilaꞌu xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua laixe ne, laixe lexe ta mitema ilotoneꞌi laixe. Xe laixe manina lexe ilotoneꞌi aneꞌi ane iaꞌalo xe ilosieꞌi ta mitema no anu vaikala noxou Lataua tei. \v 18 \x + \xo 5:18 \xt Lap 25:4; Mat 10:10; 1Ko 9:9\x*Xo vaikala noxou Lataua muvikala aloxo ꞌo, “Ta bulumakau ixaxai sou imalamalaxoꞌu uiti ngiaxu sou sosou uxexee, la umomomo sou isamali anaxaꞌa uasi, mo sou aneꞌi isolixaꞌa la iꞌani uiti temanu seꞌi.” Xe anu aloxo ꞌo, “Ta mitema sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua ixaxai, la ta mitema noxou Lataua ilotoneꞌi kalumo.” \v 19 \x + \xo 5:19 \xt 2Ko 13:1\x*Mamu sou nalomusou susu noxou tila vile noxiꞌa ta mitema noxou Lataua. Ia lexe ta mitema tamei, uasi la tatalu imaisou mo ilavusou susu ane ne, la sou nini nalomusou. \v 20 \x + \xo 5:20 \xt Ep 5:11\x*Aneꞌi ane ilavusou iꞌoxonu susu, la natulusiꞌa uuli no ieꞌi ta mitema. Mo nakaitoloneꞌi, mo sou ta menexiꞌa imaisiꞌa, la imamaꞌu. \p \v 21 No iou Lataua mo Kalisito Iesu xe ta angelo musosovosiꞌa, la eni avikalaneni pekiaꞌu lexe nini namulinu vaikala e eni elosine ne. Mamu sou namasaxaiꞌa ta mitema seꞌisi, ia namasaxaiꞌa ta mitema tavuꞌalo ukalusi. \p \v 22-23 Naiexu lexasi mamu. Naiexu uaini sevile sou usuꞌulinu oponeni xe uxexeenu pipiena e ulavusou uxali noxine utotomu. Lexe nini namulaxu avone noxou itema kisou sou nasovosou lexe uxali itema vile sou xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua, la naxavutala mo namalei laixe. La sou namulaxu avone vaxa no kisou. Mo namulinu ꞌiliꞌilixo masua noxiꞌa ta mitema uasi. Nini naxolu vaꞌaxu no anu. \p \v 24 Xo ta mitema seꞌi miꞌoxonu ꞌiliꞌilixo masumasua mo itulu no anu vaivaikala uao, ia ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa muxali mupalaꞌa lamana. Ia ꞌiliꞌilixo masumasua noxiꞌa ta mitema seꞌi ne, utalume xe iliꞌi la sou anu uxali upalaꞌa lamana. \v 25 Anu aloxo ne, xaixai laixe noxiꞌa ta mitema seꞌi muxali mupalaꞌa lamana, ia xaixai laixe ane mutalume, iliꞌi la sou uxali upalaꞌa lamana. \c 6 \p \v 1 \x + \xo 6:1 \xt Ep 6:5\x*Ioxe, ta mitema noxou Lataua ane ixolu loxo ta mitema sou ipalupalusiꞌa vitanisi xe itavule tuꞌutuꞌumaxu, la laixe lexe aneꞌi itoxoneꞌi ta tatilasiꞌa manina mo ilomuxaꞌa laixe. Aneꞌi iꞌoxonu aloxo ne, mo sou evile uvikala masua ulai noxou Lataua mo vaikala noxou e mulosiengexu ꞌiliꞌilixo noxou uasi. \v 2 \x + \xo 6:2 \xt Plm 1:16\x*Lexe vile noxiꞌa ta tatilasiꞌa umuxamuxaxu tanu noxou Iesu, la itema sou upalupalusou vitanisi ne uvikala lexe anu kalumo itema noxou Lataua loxo eni. Tavaꞌu aloxo ne, la sou anu utaloxolixu tila noxou ne. Ia eni avikala pekiaꞌu lexe anu utaloxolixu tila noxou mamu. Anu uxaxai laixe loxo itema sou upalupalusousi. Xo aneꞌi ane inoꞌu mimii laixe no anu xaixai noxou itema sou upalupalusiꞌa ne, aneꞌi ta mitema noxou Lataua mo ta mitema e Lataua mumasaxaiꞌa manina. Nalosieixu ta mitema vaikala ane ꞌo mo napalaꞌalixu sou imulinu. \s1 Masaxa sou Lamoli \p \v 3 \x + \xo 6:3 \xt Xal 1:6-9\x*Lexe itema vile ulosieixu vaikala vilemo, ia ulomuxu vaikala manina noxou Tila noxinge Iesu Kalisito mo vaikala e ulosiengexu ꞌiliꞌilixo noxou Lataua uasi, \v 4 la nenge telavu lexe anu itema vile sou uꞌitinu ualasou mo ulavusou mii vile uasi. Ia utalitaliꞌi no anu mimii tavuꞌalo, ia talitaliꞌi noxou ne usuꞌulineꞌi ta mitema uasi, mo anu iloꞌa iꞌotosou anaxaꞌa no anu vaikala manina noxou Lataua. Anu uꞌoxo aloxo ne, la uꞌoxoneꞌi ta mitema ixali aloxo ꞌo. Iisuiisuxaꞌa ngatongatoꞌo mo iꞌotoꞌoto sou anaxaꞌa ngatongatoꞌo xe ikalavoisiꞌa ta mitema ngatongatoꞌo, ia imuxamuxaxu taneꞌi ngatongatoꞌo noxiꞌa uasisi manina \v 5 \x + \xo 6:5 \xt 2Ti 3:8; 4:4; Tit 1:14\x*mo iꞌotoꞌoto sou anaxaꞌa utotomu. Xe aneꞌi xavutalaiꞌa muxovulaulau mo taneꞌi vulusiu vaikala manina noxou Lataua. Xe aneꞌi ixavutala lexe ꞌiliꞌilixo noxou Lataua ne, anu voteꞌi vile sou ikamuli lamoli no anu ane. \p \v 6-8 \x + \xo 6:6-8 \xt Iop 1:21; Pil 4:11-12; 1Ti 4:8; Eva 13:5\x*Ia nenge telavu lexe tepaa no lia ꞌo, la texali pangapangaingesi. Tatavule mii vile sou taneꞌenu uasi. Ia vaimomo nenge texolu no lia ꞌo, la tenoꞌu laꞌilali ilou tokolomo xe tani. Io nenge tasoli, la tanoꞌu mii vile no lia ꞌo sou tauatulailixu uasi, talai vitanisi. La sou ꞌilixo sou tamuxamuxaxu tanenge noxou Lataua, la anu usuꞌulinenge misevile lexe nenge taꞌosasou mii maꞌia ane nenge tatetelisou vaimomo ꞌo. \v 9 Ia ta mitema seꞌi ne, imasaxa lexe ixali ta mitema sou lavuluti. Ta mitema ane aloxo ne, la aneꞌi ilapau no anu tovotovo xe iꞌamo no anu uoi noxou Satani. Mo imulinu masaxa masua sou lialia ꞌo mo masaxa ane sou uꞌoxoneꞌi masua. La sou iliꞌi, la aneꞌi iulua manina. \v 10 \x + \xo 6:10 \xt Ep 5:5\x*Xo masaxa sou lamoli ne, anu tavaꞌu vile sou uxalixu ꞌiliꞌilixo masumasua tavuꞌalo ane. Ta mitema seꞌi, masaxa noxiꞌa no anu lamoli, la sou aneꞌi mixovulaulau no anu muxamuxaxu taneꞌi noxou Iesu mo mixamulinu tuꞌutuꞌumaxu tavuꞌalo ngatongatoꞌo noxiꞌa. \s1 Xavineni no Anu ꞌOtoꞌoto Laixe \p \v 11 \x + \xo 6:11 \xt 2Ti 2:22\x*Ia nini ꞌo, nini namitema sou xaixai noxou Lataua. Nini naxolu vaꞌaxu no anu ꞌiliꞌilixo masumasua ane ne ukalusi. Ia naxaxai xavineni sou namulinu ꞌiliꞌilixo ane mulapu mo ꞌiliꞌilixo ane Lataua mumasaxau. Namuxamuxaxu taneni noxou Iesu mo namasaxaiꞌa ta mitema mo naxolu seꞌisisi sou natavule tuꞌutuꞌumaxu xe oponeni seꞌisisi noxiꞌa ta mitema. \v 12 \x + \xo 6:12 \xt 1Ko 9:25-26; 2Ti 4:7\x*Nini namuxamuxaxu taneni noxou Lataua mo naꞌotoꞌoto no anu ꞌotoꞌoto ane laixe. Natetelisou mauli ane kaluxu uasi ane Lataua muꞌavaline sou naxaxaisou, no mine nini nepalaꞌalixu taneni lexe Iesu anu Kalisito no ieꞌi ta mitema. \v 13 \x + \xo 6:13 \xt Ioa 18:36-37\x*No iou Lataua e ulailixu mauli no anu mimii latala, xe Kalisito Iesu e mupalaꞌalixu laixe lexe Anu ꞌei, mulai noxou Pontio Pilato, la eni avikalaneni pekiaꞌu \v 14 lexe namulinu vaikala e eni elosine mo nasusu uasi, mo sou vaikala vile masua uneꞌe noxine uasi. Nini naxaxai laixe aloxo ne, mole ulai utalo no voxo ane sou Tila noxinge Iesu Kalisito ulivu uneꞌe no anu. \v 15 \x + \xo 6:15 \xt Pal 17:14\x*No voxo ane Lataua molu musosovosou, la Anu ukalanu Iesu Kalisito ulivu uneꞌe. Lataua anu itema sou ualusinge mo Anusisi usaxilaꞌinge. Anu tatananu tuala noxiꞌa ta tatananu tuatuala no lia ꞌo ukalusi mo anu Tila noxiꞌa ta tatila ukalusi. \v 16 Anu anusisi ulavusou usoli uasi mo uxoxolu no anu lamanaxu, ia evile umomomo sou ulai ꞌalai noxou uasi manina. Tatei mo muneꞌe muxali vaimomo ꞌo, itema vile umaisou uasi xe nenge tamomomo sou tamaisou uasi. Tatoxonu mo xavi noxou uxoxolu kaluxu uasi. Manina. \p \v 17-19 \x + \xo 6:17-19 \xt Mat 6:20; Luk 12:20-21\x*Nenge telavu lexe Lataua ulosinge mimii tavuꞌalo sou uꞌoxonenge taꞌosa. Tavaꞌu aloxo ne, la sou ta mitema sou lavuluti ne, iꞌitinu ualasiꞌa mamu. Mo imolo taneꞌi no anu mimii ane umaxoa palea ne uasi, ia imolo taneꞌi noxou Latauasi. Mo lexe aneꞌi imasaxa inoꞌu mauli ane kaluxu uasi, la laixe lexe aneꞌi ta mitema sou lavuluti ne, iꞌoxonu ꞌiliꞌilixo aloxo ꞌo sou usuꞌulineꞌi iliꞌi. Iꞌoxonu xaixai laixe sou usuꞌuluneꞌi ta mitema mo imaxaꞌu alauna noxiꞌa mo ivelu mimii noxiꞌa. Eni emasaxa lexe nini navikalaneꞌi ta mitema sou lavuluti pekiaꞌu lexe aneꞌi iꞌoxonu aloxo ne. \p \v 20-21 \x + \xo 6:20-21 \xt 1Ti 1:6; 2Ti 2:18\x*Ioxe Timoti, nini naxiu tumalineu vaivaikala sou lialia e temanu uasi mo vaikala ane vilemo no anu vaikala noxou Lataua e ta mitema ilemo lexe lavulavu manina. Ta mitema seꞌi mimulinu vaikala ane ne, la taneꞌi musauxalo no anu muxamuxaxu taneꞌi mukalu. La sou nini nasaxilaꞌu vaivaikala ane eni elosine ne. Ioxe, vaikala noxilo utalo aloxo ne. \p Ia eni alinga lexe alauna noxou Lataua uxolu noxinge.