\id 1CO - Pele-Ata Genesis, Jonah and New Testament [ata] -Papua New Guinea 2009 (DBL -2014) \h 1 KOLINITO \toc1 Uoli Voloxu Vile Ane Paulo Mukaukavu Mulai Noxiꞌa Ta Kolinito \toc2 1 Kolinito \toc3 1Ko \mt2 UOLI VOLOXU VILE ANE PAULO MUKAUKAVU MULAI NOXIꞌA \mt1 TA KOLINITO \imt1 Vaikala lamana \ip No anu voxo noxou Paulo, la anu mulai muaꞌaloxu aꞌalo laixe sou Iesu Kalisito no tuala tila ne Kolinito. Tuala tila ne Kolinito ne muxolu no xalee lia tila ne Akaia no xalee noxiꞌa ta Xiliki. Anu Paulo musokou lalotu xe mutounu lalotu no nano no tuala tila ne Kolinito ne. Ia no mine anu muꞌumesiꞌa sou mulai muxaxai no xalexalee leviani, la tuꞌutuꞌumaxu muxali noxiꞌa ta temanu lalotu ne Kolinito. Tavaꞌu aloxo ne la sou anu mukaukauvunu uoli voloxu ane ꞌo sou ulai umomosiꞌa no anu tuꞌutuꞌumaxu noxiꞌa ne. \fig |alt="Yohanna Hynumꞌs City of Corinth" src="Hynum-Corint.png" size="col" loc="Intro to book" ref="1 Kolinito 1:0" \fig* \ip Paulo tanuxaꞌa ta temanu lalotu ne Kolinito ne, xo loxo ꞌo io tuꞌutuꞌumaxu ne utaloxolixu muxamuxaxu taneꞌi, xe loxo ꞌo io uꞌoxoneꞌi la imuinu ꞌiliꞌilixo lailaixe la uaꞌa. Mo mulamanalixu talitaliꞌi moseꞌi no anu ꞌilixo sou taulaꞌi lexe aneꞌi ane mitautaulaꞌi imulinu ꞌilixo sou taulaꞌi laixe mo muvikala lexe tuꞌutuꞌumaxu uxali ne xo Uleenu Tavuna uulaxuneꞌi no anu xavutalaiꞌa sou ulosiꞌa xavutala laixe uasi. Mo muvikala no anu ꞌiliꞌilixo no anu lalotu, mo xaixai iouiou e Uleenu Tavuna ulosiꞌa ta mitema vilevilesi, xe muvikalaneꞌi lamana lexe ta mitema misoisoli ne, iliꞌi la itulu imauli la. Tuꞌutuꞌumaxu noxiꞌa ta Kolinito ne muꞌoxonu Paulo opo tuꞌumaxu manina, la sou anu mulamanalixaꞌa no anu masaxa noxou Lataua la muaꞌaloxu aꞌalo laixe ne, sou aneꞌi ilavu laixe lexe vaikala noxou Lataua muvikala no anu tuꞌutuꞌumaxu ne aloxo ua. \ip No nano no anu mautunu 13, la mupalaꞌalixu lamana lexe ꞌilixo sou tamasaxaiꞌa ta menexinge manina ne, ane mii lailaixe Lataua mulosiꞌa ta mitema noxou. ꞌIlixo ane ne, anu muaꞌulixo ꞌiliꞌilixo leviani. \iot Aꞌalo muai no nano aloxo ꞌo \io1 Vaikala lamana 1:1-9 \io1 Kalikalipala muxali no nano no anu lalotu 1:10–4:21 \io1 ꞌIlixo sou voteꞌi 5–6 \io1 Vaikala sou taulaꞌi 7 \io1 Laꞌilali iꞌelaxu ulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi 8:1–11:1 \io1 ꞌIliꞌilixo sou lalotu maniasou 11:2–14:40 \io1 Iesu iloꞌa aneꞌi ane mimuxaxu taneꞌi itulu imauli la 15 \io1 Vaikala lamana sou suꞌuli xe muamuaꞌi noxou Paulo 16 \c 1 \p \v 1 Eni Paulo itema e Kalisito Iesu mupalusilo no anu masaxa noxou Lataua la muꞌavalilo mo vivinge Sosutenisi, \v 2 tekaukavu uoli voloxu ano ꞌo ulai noxinge ta mitema sou lalotu noxou Lataua lai ne Kolinito. Kalisito Iesu muꞌavalinge mo ngexolu vaꞌaxu loxo ta mitema noxou Lataua, mo ta mitema ukalusi no tuatuala ipita mo ilinga no ualasou Tila noxinge Iesu Kalisito, anu Tila noxiꞌa mo Tila noxinge kalumo. \v 3 Alauna mo opo seꞌisisi molu noxou Lataua Maminge mo Tila Iesu Kalisito ulai noxinge. \s1 Vaikala sou ꞌOsa \p \v 4 Eni utotomu ne alemo laixe ulai noxou Latauamenge xo noxou Iesu Kalisito la Lataua mualaunangenge ngingi ta Kolinito misevile. \v 5 Xo noxousi la Lataua muꞌanaꞌanalinenge no anu mimii lailaixe sou Uleenu. Mimii lailaixe ane ne anu vaivaikalamengi mukalusi xe no anu lavulavumengi mukalusi. \v 6 Xo tavaꞌu loxo aꞌalo laixe sou Kalisito ane nexi teaꞌaloxu ne muxali pekiaꞌu no nano noxinge. \v 7 Aloxo ne la sou ngingi ngaxoo vaꞌaxu no anu mimii lailaixe vile noxou Lataua Uleenu ne uasi, no mine ngingi ngaloopala sou ngaxoxomaiou Tila noxinge Iesu Kalisito ulivu uneꞌe. \v 8 \x + \xo 1:8 \xt 1Te 3:13; 5:23\x*Anu Tila uꞌoxo pekiꞌainge ulai utalo no anu voxo kaluxusou mo sou susu vile uxolu noxinge uasi no anu voxo noxou Tila noxinge Iesu Kalisito. \v 9 \x + \xo 1:9 \xt 1Te 5:24; 1Ioa 1:3\x*Lataua uvikala maninasi ne muꞌavalinge ngeꞌuna no anu pitapita sou mauli noxou ꞌOlu Iesu Kalisito anu Tila noxinge mo Anu umulinu vaikala aloxo ꞌo. \s1 Kalikalipalaa no Nano no Anu Lalotu \p \v 10 \x + \xo 1:10 \xt Pil 2:2\x*Ioxe ta vivilo no anu ualasou Tila noxinge Iesu Kalisito, la eni ataliꞌisinge pekiaꞌu ulai noxinge lexe ngingi latala ukalusi ne opongengi vilesisi noxinge ngatongatoꞌo mo sou kalikalipalaa uxali nonixingengi mamu. Ngingi ngaxolu ngapita laixe manina no anu xavuxavutala noxinge mo masaxa noxinge ne uxali vilesisi. \v 11 Xo ta vivilo, Kuloe ta tulatulanu moseꞌi mivikalaleli lexe vaikala sou ꞌotoꞌoto a uxolu noxinge ne. \v 12 \x + \xo 1:12 \xt Apo 18:24-28; 1Ko 3:4\x*Maꞌia ane eni elemo noxinge ne aloxo ꞌo, ngingi vile naꞌoxe, \q1 “Eni amulinu Paulo,” \m xe vile la, \q1 “Eni amulinu Apolosi,” \m xe vile la, \q1 “Eni amulinu Kepasi,” \m xe vile la, \q1 “Eni amulinu Kalisito.” \p \v 13 Loxovaa, Kalisito ne muvalavala? Loxovaa, Paulo ane musoli no anu ovu valautusinge? Loxovaa, ngingi ngeꞌulo no anu ualasou Paulo? \v 14 \x + \xo 1:14 \xt Apo 18:8; Rom 16:23\x*Eni aꞌosa musuku lexe eni aꞌulosine nini vile uasi, ia Kulisipasi ilou Xaiosi aneꞌisisi. \v 15 La sou mamu sou itema vile uvikala lexe ngingi ngeꞌulo no anu ualasilo. \v 16 \x + \xo 1:16 \xt 1Ko 16:15\x*Ia maninasi eni eꞌulosiꞌa Sutepano tatulatulaanu kalumo. Xe iliꞌi no anu ne eni axavutalanu lexe eni aꞌulosou evile la uasi. \v 17 Xo Kalisito mupalusilo sou lexe aꞌulosiꞌa ta mitema uasi, ia sou aꞌaloxu aꞌalo lailaixe noxou Iesu Kalisito. Anu mupalusilo sou aꞌaloxu Lataua vaikalau no anu lavulavu noxou itema uasi, xo mamu sou eni aꞌoxo ovu valautu noxou Kalisito uxali loxo mii vitanisi. \s1 Kalisito ne Anu Xavutala Lailaixe Mo Xavi Noxou Lataua \p \v 18 \x + \xo 1:18 \xt Rom 1:16\x*Xo vaikala sou ovu valautu ne anu laixe uasi no anu lolomu noxiꞌa ta mitema aneꞌi ane ixoxolu ia uleeneꞌi ne ulai usoli, ia noxinge nenge ane Lataua upamaulinenge mo ulosinge mauli, vaikala ane ne anu xavi noxou Lataua. \v 19 \x + \xo 1:19 \xt Ais 29:14\x*Xo kaukavu sou muai no anu Lavuku Tavuna teinu aloxo ꞌo, \q1 “Eni amamulonu xavutalaiꞌa ta mitemasou xavutala lailaixe \q2 mo aꞌoxo lavulavuiꞌa ta mitema sou lavulavu tatila uxali mii vitanisi.” \p \v 20 \x + \xo 1:20 \xt Iop 12:17; Ais 19:12; 33:18; 44:25\x*Itema sou xavutala laixe ne anu ava? Mo itema sou lavulavu no anu lapuloto ne ava? Mo itema sou lavulavu sou ꞌotoꞌoto no anu vaikala sou mimii no lia ꞌo ne ava? Lataua muꞌoxonu lavulavu sou lia ꞌo ne uxali laixe uasi. \v 21 \x + \xo 1:21 \xt Mat 11:25\x*Xo no anu xavutala laixe noxou Lataua la anu muꞌoxonu pekiaꞌu noxiꞌa ta mitema no ꞌa lialia sou meꞌa ilavusou no anu lavulavu noxiꞌa uasi. Aneꞌi ixavutala lexe vaikala noxou Lataua laixe uasi. Ia Lataua muꞌosasi no anu vaikala ane nexi teaꞌaloxu sou upamaulineꞌi aneꞌi ane imuxaxu taneꞌi no anu. \v 22 Ta Iutaia imasaxau sosovo iouiou xe ta Xiliki ikamuli xavutala laixe. \v 23 \x + \xo 1:23 \xt Rom 9:32; 1Ko 2:14\x*Ia nexi taaꞌaloxu Kalisito solixu no anu ovu valautu. Aꞌalo ane ne anu loxo mii sou kuluke noxiꞌa ta mitema ne Iutaia, xe ta mitema aneꞌi ane ta Iutaia uasi la aneꞌi iꞌoxe aꞌalo ne aꞌalo vulaulausi. \v 24 \x + \xo 1:24 \xt Kol 2:3\x*Ia ta Iutaia iloꞌa ta Xiliki ane Lataua muꞌavaliꞌa ne miꞌoxe Kalisito anu xavi mo xavutala laixe noxou Lataua. \v 25 \x + \xo 1:25 \xt 2Ko 13:4\x*Xo mii maꞌia noxou Lataua ane ta mitema iꞌoxo lexe anu laixe uasi. Ne anu tila mo muuaulixu lavulavu noxiꞌa ta mitema. Xe mii maꞌia noxou Lataua ane ta mitema iꞌoxo lexe anu mamalaxusi ne mii pekiaꞌu muuaulixu xavi noxou itema. \p \v 26 \x + \xo 1:26 \xt Mat 11:25; Iak 2:5\x*Ioxe ta vivilo, ngaxavutalangengi tei no voxo mine Lataua muꞌavalinge. La ta peina noxinge ne lavulavumengi tila no ieꞌi ta mitema sou lialia ꞌo uasi. Mo ta piena noxinge ne nganoꞌu xavi uasi. Xe ta piena noxinge ne sou uala ta tatila uasi. \v 27 Ia Lataua muilou mii ane ta mitema iꞌoxe laixe uasi ne sou mupamaelaneꞌi ta mitema sou lavulavu ta tatila no anu. Xe Lataua muilou mii ane mamalaxu no lialia ꞌo ne sou mupamaelaneꞌi ta mitema pekipekiaꞌa no anu. \v 28 Mo anu muiloiꞌa aneꞌi ane ualasiꞌa kituꞌa no anu lialia mo ta mitema iꞌoxe aneꞌi mii vitanisi. Xe mii vitanisi no ieꞌi ta mitema ne sou umamulonu mimii ane ta mitema sou lialia ixavutala lexe anu mii tila. \v 29 \x + \xo 1:29 \xt Ep 2:9\x*Aloxo ne mo sou itema vile umomomo sou utooxu no iou Lataua uasi. \v 30 \x + \xo 1:30 \xt Iel 23:5-6\x*Xo loxo noxousi la sou ngingi ngexolu noxou Kalisito Iesu e muxali loxo lavulavu laixe noxinge molu noxou Lataua. Xo noxou Iesu anu aloxo ꞌo ꞌilixo sou tamuamuaꞌi ulapusi mo taxolu loxo ta mitema noxou Lataua ane anu mulivulinenge. \v 31 \x + \xo 1:31 \xt Iel 9:24\x*Anu aloxo ne loxo Lavuku Tavuna teinu muvikala lexe, \q1 “ꞌEna ꞌei ane molu utooxu la anu utooxu Tila anusisi.” \c 2 \s1 Aꞌalo sou Soli noxou Kalisito no Anu Ovu Valautu \p \v 1 Ta vivilo, no mine eni eneꞌe noxinge eaꞌalomengi lamana no anu vaikala noxou Lataua, la eni eaꞌalomengi no anu vaikala pekipekiaꞌu mo lavulavu tatila uasi. \v 2 Xo eni emasaxa lexe no mine eni exolu lai noxinge ne la axavutala no anu mii vile la uasi, ia Iesu Kalisito anusisi mo soli noxou no anu ovu valautu. \v 3 \x + \xo 2:3 \xt Apo 18:9; 2Ko 10:1\x*Eni eneꞌe noxinge ne eni mamalaxosi mo eꞌoloꞌolo muꞌoki xe eꞌume. \v 4 \x + \xo 2:4 \xt 1Te 1:5\x*Vaivaikala noxilo mo aꞌalo noxilo ne ulaa no anu lavulavu tatila mo vaikala pekiaꞌu uasi. Ia no anu vaikala ane sou umaxaꞌu xavi no anu Uleenu Tavuna. \v 5 Mo sou ngingi ngamuxaxu tangengi no anu lavulavu laixe noxiꞌa ta mitema uasi, ia no anu xavi noxou Lataua. \p \v 6 Manina, nexi tevivikala no anu aꞌalo sou xavutala laixe ulai noxiꞌa ta mitema ane lingamoxaꞌa. Ia xavutala laixe ane ne anu sou lialia ꞌo mo noxiꞌa ta kisokisou sou lialia ꞌo uasi xo aneꞌi ne ulai la tasiauxaꞌasi. \v 7 Uasi, nexi tevivikala no anu xavutala talume laixe noxou Lataua. Xavutala laixe e mutalume ne Lataua muitinexe lumamo no mine ukoinu lialiaꞌo uao. \v 8 Ta kisokisou vile sou lialia ꞌo ne ulavusou uasi, xo lexe aneꞌi milavusou, la umomomo sou aneꞌi ivau Tila sou mimii laixe ꞌo usoli no anu ovu valautu uasi. \v 9 \x + \xo 2:9 \xt Ais 64:4\x*Ia uasi xo kaukavu muai no Lavuku Tavuna teinu aloxo ꞌo, \q1 “Mii ane itema vile umaisou uasi \q2 mo sangalou ulomusou uasi \q2 xe uxali no anu xavutalau uasi ne. \q2 Lataua muloosiꞌa aneꞌi ane imasaxau Lataua Uleenu no taneꞌi manina.” \p \v 10 Ia Lataua mupalaꞌalixu noxinge no anu Uleenu. Uleenu ne ukakamulinu mimii ukalusi, mo loxo mimii utalume no nano noxou Lataua ne anu mulavusou. \v 11 Xo itema vile ulavusou xavutalau itema vile uasi ia mitema ne anu uleenusi ane molu mulavusou anu aloxo itema vile ulavusou xavuxavutala noxou Lataua uasi, ia anu Lataua Uleenusi molu mulavusou. \v 12 Nenge tanoꞌu Uleenu ane sou lialia ꞌo uasi. Ia tenoꞌu Uleenu ane molu noxou Lataua. Sou lexe nenge talavusou mii maꞌia ane Lataua mulosingesi. \v 13 La sou mii maꞌia e nenge tavivikala no anu ne itema ulosoiengixu uasi. Ia no anu vaivaikala e Uleenu Tavuva mulosiexixu. La sou nenge talamananixu mimii no anu Uleenu manina no nano no anu vaivaikala noxou Uleenu. \v 14 Ia ta mitema ane Uleenu noxou Lataua uxolu noxiꞌa uasi ne imomomo sou inoꞌu mii ane uneꞌe no anu Uleenu noxou uasi. Xo vaikala noxou Uleenu uxali mii vitanisi noxiꞌa mo anu ulavusiꞌa uasi. Ia aneꞌi milavusou mii maꞌia ane Uleenu ulemolu noxiꞌa ne. \v 15 Itema ane muꞌanaꞌana no anu Uleenu Tavuna ne, la anu ulevinu mimii ukalusi, ia evile umomomo sou ulevinu uasi. \v 16 \x + \xo 2:16 \xt Ais 40:13\x*Xo \q1 “ꞌEnaꞌei mulavusou xavutala noxou Tila mo ulosou xavutala?” \p Ia nenge telavusou xavutala noxou Kalisitosi. \c 3 \s1 Kalikalipalaa no Nano no Anu Lalotu \p \v 1 Ta vivilo, eni evikalangengi ne loxo avikalaneꞌi ta mitema aneꞌi ane miꞌanaꞌana no anu Uleenu Tavuna uasi. Ia eni evikalangengi loxo ta mitema aneꞌi ane mixolu no anu ꞌilixo sou lialia ꞌo si. Mo ꞌilixoiꞌa loxo ta molomolosi no nano noxou Kalisito. \v 2 \x + \xo 3:2 \xt Eva 5:12-13; 1Pi 2:2\x*Eni uao elosinge sususi ꞌo ia alosinge laꞌilali pekiaꞌu uasi, xo ngingi ngamomomo sou ngaꞌou uao. Manina xo ngingi ne ngamomomo uao. \v 3 \x + \xo 3:3 \xt 1Ko 1:10-11\x*Ngingi ne uao ngaxolu loxo ta mitema sou lialiasi ꞌo. Xo ꞌilixo sou sangalako ilou ꞌotoꞌoto a muxolu noxinge ia ngingi ne xavutala lexe ngingi ne ta mitema sou lialia uasi? Mo ngingi ngalavusou lexe ꞌilixomengi ne loxo ta mitema sou lialia ꞌo si uasi? \v 4 \x + \xo 3:4 \xt 1Ko 1:12\x*Xo no mine ngingi vile uvikala lexe, \q1 “Eni amulinu Paulo,” \m xe vile uꞌoxe, \q1 “Eni amulinu Apolosi.” \p La sou loxovaa, ꞌilixomengi ne mumaxaꞌinge lexe ngingi ta mitema sou lialia ꞌo si uasi? \p \v 5 \x + \xo 3:5 \xt Apo 18:4, 11, 27-28\x*Ioxe, Apolosi ne anu mii maꞌia? Xe eni Paulo ne eni mii maꞌia? Ia nexi noxou ne ta mitema sou xaixai vitanisi sou lexe ngingi ngamuxaxu tangengi noxou Tila. Xo Tila mulosixe xaixai vilevilesi sou taxaxaisou. \v 6 Eni sou atotounu ovu ngiaxu xe Apolosi sou unixiꞌu lexasou ia Latauasi anu uꞌoxonu uleme. \v 7 Aloxo ne la sou anu ane mutotounu ne mo anu ane munixiꞌu lexasou ne ualasiꞌa uasi. Ia Latauasi xo Anu uꞌoxonu mii uleme. \v 8 \x + \xo 3:8 \xt Mat 16:27; Ep 2:20-22\x*La sou itema ane utounu ovu ngiaxu mo itema ane unixiꞌu lexasou ne aneꞌi ilou miꞌoxonu xaixai iou vilesisi. Mo sou ulai la anu ulotoneꞌi umomomo no anu xaixaiiꞌa ilou vilevilesi. \v 9 Xo nexi noxou ne tanganexesi sou xaixai noxou Lataua. Xe ngingi ne aloxo Lataua xaixu mo Lataua taasou. \p \v 10 No anu alauna ane Lataua mulosilo la eni sou etulusou tani tavaꞌu aloxo itema ane munoꞌu lavulavu tatila sou utulusou tani laixe. Io moseꞌi aneꞌi itulusou tani teitexi no anu, ia ane vilevilesi ne ilaxaꞌi laixe sou itulusou a loxovaa. \v 11 \x + \xo 3:11 \xt Ais 28:16; 1Pi 2:4-6\x*Xo evile umomomo sou utulusou lavoꞌo sou tani tavaꞌu vile la vaꞌaxu no anu ane mutulu tei ne uasi. Tani tavaꞌu ane tei ne anu Iesu Kalisito. \v 12 Mo lexe moseꞌi itulusou tani teitexi no anu tani tavaꞌu ne no anu mimii loxo xoulu ilou siliva mo lavoꞌo lailaixe e lapeisou tila musuku xe ovu mo iaꞌeiaꞌe ainu ilou uiti ainu, \v 13 \x + \xo 3:13 \xt 1Ko 4:5\x*la sou xaixaiou ne umaxaꞌu mii maꞌia ane lailaixe no anu. Xo no voxo ane ne mimii e mutalume ne uxali no lamana. Anu upalaꞌalixu no anu navu ne sou utovonu xaixai maninasou noxiꞌa ta mitema vilevilesi. \v 14 Lexe tani ane itema vile utulusou ne uela uasi, la sou moosou ne unoꞌu ulusou xaixaiou ne. \v 15 Ia lexe tani ne uela ukalusi la xaixaiou ne usuꞌa vitanisi, la anu moosou ne uꞌume uxexee no anu navu mo umauli. \p \v 16 \x + \xo 3:16 \xt 1Ko 6:19; 2Ko 6:16\x*Loxovaa ngingi ngalavu lexe ngingi ne taasou lalotu noxou Lataua mo Lataua Uleenu a uxolu noxinge ne uasi? \v 17 Ia lexe itema vile uꞌoxo masuanu taasou lalotu noxou Lataua la Lataua uꞌoxo masuanu kalumo. Xo taasou lalotu noxou Lataua ane ne anu tavuna noxou mo ngingi nesi ane taasou lalotu noxou. \p \v 18 La sou mamu sou opongengi molu ukalavoingengi la. Xo lexe vile noxinge ne uxavutala lexe anu itema sou lavulavu no anu mimii sou lialia ꞌo, la laixe lexe anu uxali loxo itema sou uxovulaulau mo sou iliꞌi la anu uxali loxo itema sou lavulavu. \v 19 \x + \xo 3:19 \xt Iop 5:13\x*Xo xavutala laixe sou lialia ꞌo ne anu loxo xavutala vulaulausi noxou Lataua iou. Xo Lavuku Tavuna teinu muvikala aloxo ꞌo, \q1 “Anu uavoixaꞌa ta mitema sou xavutala laixe ne no anu lavulavu tatila sou lialia ꞌo.” \p \v 20 \x + \xo 3:20 \xt Lex 94:11\x*Mo Lavuku Tavuna teinu muvikala aloxo ꞌo la, \q1 “Tila mulavusou lexe xavuxavutala noxiꞌa ta mitema sou lavulavu ne anu mii vitanisi.” \p \v 21 Aloxo ne la sou mamu sou ngingi ngatooxaꞌa ta mitema la. Xo mimii ukalusi ne ngingi ngaangingisi. \v 22 Loxo Paulo ilou Apolosi mo Kepasi xe lialia ꞌo ilou mauli xe soli mo mimii ane muxolu vaimomo ꞌo xe iliꞌi kalumo ne mimii ane ne ngingi ngaangingi ukalusi. \v 23 Mo ngingi ne noxou Kalisito xe Kalisito ne anu noxou Lataua. \c 4 \s1 Ta Mitema sou Xaixai Noxou Kalisito Vitanisi \p \v 1 Aloxo ne, la sou ngingi ta mitema ngalavusixe lexe nexi ta mitema sou xaixai noxou Kalisito vitanisi, mo loxo nexi ta mitema sou tasaxilaꞌu mii maꞌia ane Lataua mutalumeiou. \v 2 \x + \xo 4:2 \xt Luk 12:42\x*La sou laixe lexe ta mitema ane isaxilaꞌu xaixai ne aneꞌi ixaxai sou laixe manina imulinu masaxa noxou Tilasiꞌasi. \v 3 Lexe ngingimenge xe uasi la ta mitema sou ivelunu vaivaikala ne ngailevinu ꞌilixoxeni la eni taleli papaxexu uasi. Manina xo eni melo ne alevinu ꞌilixoxeni la uasi. \v 4 Aloxo ne la sou xavutalaxeni laixe ne anu mulamanasi. Ia xavutalaxeni umomomo sou ulevileli uasi. Ia Tilasi anu molu ulevileli no anu. \v 5 \x + \xo 4:5 \xt 1Ko 3:8\x*La sou mamu sou ngingi ngailevingengi vitavitanisi tei no mine voxo uao uasi ngaxomaiou Tilasi molu uneꞌe. La mii maꞌia ane mutalume tei ne Anu uvulaxu uai lamana xe mii maꞌia uxolu utalume no xavutalaiꞌa ta mitema, la anu uxali lamana. La sou no voxo ane ne la ta mitema vilevilesi inoꞌu ꞌosailaiꞌa molu noxou Lataua. \v 6 \x + \xo 4:6 \xt Rom 12:3\x*Ioxe ta vivilo eni emasaxa lexe alingainge sou nganoꞌu mimii noxixe noxou Apolosi sou usuꞌulingengi mo sou ngingi iengi umulinexi noxou no anu laaxu mimii e nexi talelemolu e mikaukavu aloxo ꞌo, \q1 “Mamu sou ngalai ngaꞌoki la ngapolopepeenu mimii e mikaukavunu.” \p La sou ngaitinu itema vile ngatelaixu xe ngataloxolixu vile uluꞌelai uasi. \v 7 \x + \xo 4:7 \xt Rom 12:6\x*Xo ꞌenaꞌei muꞌoxongengi la ngexali iouvilemo noxiꞌa seꞌi ne? Mii maꞌia ane ngingi ngenoꞌu, ia Lataua ulosinge uasi? Ia lexe ngingi ngenoꞌu mii ne molu noxou Lataua mukalu, la sou loxovaa la ngingi ngatoongenge. \v 8 Xo mimii e ngemasaxau ne a ngenoꞌu mukalu ne mo ngingi ngexali loxo ta mitema sou lavuluti mukalu. Mo ngingimenge ngexali loxo ta tatananu tuala io nexi uasi. Laixe musuku sou ngingi ngexali loxo ta tatananu tuala manina mo sou nexi kalumo taxali ta tatananu tuala loxo ngingi. \v 9 Xo eni emaisou aloxo Lataua mumulanexe ta aposeli ne mutulusixe iliꞌi noxiꞌa ta mitema laoluxaꞌa teexu loxo ta mitema ane sou iveꞌa isoli no tatexaꞌa. La ta mitema no anu lialia ukalusi mimatakisixe mo ta angelo mimatakisixe kalumo. \p \v 10 Nexi ne loxo ta mitema e xavutalaiꞌa laixe uasi sou Kalisito, ia ngingi ngexali loxo ta mitema sou lavulavu musuku no nano noxou Kalisito mo nexi mamalanexesi ia ngingi pekiaꞌinge. Ngingi ualasinge tatila ia nexi ualasixe ne kituꞌasi. \v 11 \x + \xo 4:11 \xt 2Ko 11:23-27\x*Xo tatei mo muxali vaimomo ꞌo ne nexi tasosolinexesi mo limilanexe ꞌesiꞌesi xe tokolomonexe xasixasixusi xe ivevexe kalumo la nexi sixe tani sou taxolu no anu uasi. \v 12 \x + \xo 4:12 \xt Mat 5:44; 2Te 3:8\x*Aloxo ne la sou nexi mexe teꞌoxo xaixai ialuxu no avoxe, no mine ta mitema isaꞌisixe la nexi taalusiꞌa xe aneꞌi iꞌoxo masuanexi la nexi tatuluxusi, \v 13 no mine nexi talomusou vaikala masumasua e aneꞌi ilavinexe no anu ne la nexi takolinu no anu vaikala laixe mo opo seꞌisisi. Musoko ne muneꞌe muxali vaimomo ꞌo la nexi texali loxo mosomoso e tasusuanu no ieꞌi ta mitema ukalusi no lialia ꞌo. \p \v 14 Eni ekaukavunu vaikala ane ꞌo mulai noxinge sou apamaelangengi uasi, ia sou apeletotosinge loxo ngingi ta ꞌalixeni e talelingenge misevile. \v 15 \x + \xo 4:15 \xt Xal 4:19\x*Mo lexe ngingi mengi ta mitema loxo 10,000 sou isaxilaꞌinge no nano noxou Kalisito, ia ngingi ta maminge ta piena uasi. Xo no nano noxou Kalisito Iesu la eni exali loxo maminge no anu aꞌalo laixe noxou. \v 16 \x + \xo 4:16 \xt Pil 3:17\x*Aloxo ne la sou eni alingainge sou ngamulinu tavaꞌilo tanixu. \v 17 \x + \xo 4:17 \xt Apo 19:22\x*Tavaꞌu aloxo ne la sou eni apalusou ꞌalixeni Timoti ne ulai noxinge. Anu ne eni talelixu misevile xo mumulaxu taanu mulolutu noxou Tila. Sou lexe ulosoiengixu voteꞌi sou maulixu Kalisito Iesu e muxolu noxilo ꞌo. Ioxe eni elosinge lavulavu noxiꞌa ta mitema ilotu noxou Iesu no anu tuatuala vilevilesi ukalusi. \v 18 Xo seꞌi noxinge ne uao ixolaxolasi ꞌo. Xo aneꞌi ixavuxavutala lexe eni maasi amomomo sou aneꞌe noxinge uasi. \v 19 Ia uasi xo eni aneꞌe noxinge paleasi lexe Tila umasaxa aloxo ne. No mine eni aneꞌe la eni ataxunu mo alomusou vaikalaiꞌa ta mitema sou xolaxola e ivivikala ne uasi. Ia xavi maꞌia ane aneꞌi minoꞌu ne. \v 20 \x + \xo 4:20 \xt 1Ko 2:4\x*Xo saxisaxilaꞌu noxou Lataua ne anu mii sou vaivaikalasi uasi, anu mii sou xavi. \v 21 La sou mii maꞌia ane ngingi ngemasaxau mukalu? Xo loxovaa eni aneꞌe noxinge ne la aneꞌe anoꞌu vuate, uasi aneꞌe noxinge no nano no anu talelingenge mo uleenu sou opo seꞌisisi? \c 5 \s1 Ngaxexeenu Vivinge Ane Uꞌoxonu ꞌIlixo sou Voteꞌi \p \v 1 \x + \xo 5:1 \xt Liv 18:7-8; Lap 22:30\x*Eni elomusiꞌa ta mitema miaꞌaloxeni lexe ꞌilixo sou voteꞌi a muxolu no nano noxinge ne. ꞌIlixo ane ne anu masua manina xo ta mitema aneꞌi ane imulaxu taneꞌi noxou Iesu uasi ne iꞌoxonu uasi, ia no nano noxinge ne la itema vile muꞌoxo ꞌilixo sou voteꞌi noxie momu semau. \v 2 La ngingi ne ngetoongenge mo ngeꞌoxo muitinu! Ia loxovaa la xavutalamengi navuxu mo utama la sou ngaxexeenu itema ane muꞌoxonu ꞌilixo masua loxo ne mo uxexesinge no taingengi ne uasi? \v 3 \x + \xo 5:3 \xt Kol 2:5\x*Manina lexe eni a axolu noxinge no vasimelo uasi ne ia no a uleleli la eni a exolu noxinge ne. Mo eni eilevinu itema e muꞌoxo ꞌilixo ne loxo eni a exolu lai ne. \v 4 No mine ngingi ngapita no nano no ualasou Tilasinge Iesu, la eni a exolu noxinge ne no ꞌa uleleli, mo xavi noxou Tilasinge Iesu a muxolu ne, \v 5 \x + \xo 5:5 \xt 1Ti 1:20\x*la sou nenge taꞌitalonu itema ane ne ulai noxou Satani mo sou vasimolu sou ꞌilixo masua ne umamulo usuꞌa ia uleenu umauli no voxo noxou Tila. \v 6 \x + \xo 5:6 \xt Xal 5:9\x*ꞌIlixomengi sou ngatotoongenge ne anu laixe uasi. Loxovaa ngingi ngalavusou lexe iisi sevile kituꞌa ne tamulaxu no ꞌa veleti latotopesou lololi la usoxolixu uxali tatila uasi? \v 7 \x + \xo 5:7 \xt Ais 53:7; 1Pi 1:19\x*La sou ngaxexeenu iisi teinu, mo ngingi ngaxali loxo veleti latotopesou alavua e iisi sou uasi. Mo sou ngingi ngaxali laixe aloxo ne. Xo Kalisito Sipsip ꞌOlu noxinge sou voxo ane Lataua mupolopepeeneꞌi ta Isilaeli no anu ne anu a miiamanu mukalu ne. \v 8 \x + \xo 5:8 \xt Lap 16:3\x*Aloxo ne la sou nenge tasolonu ꞌosaꞌila sou voxo tila aloxo ta Isilaeli miꞌoxo no ꞌa voxo ane ne no anu iisi teinu uasi mo iisi ane sou susu xe masaxa masumasua uasi, ia no anu veleti ane iisi no anu uasi anu veleti e malemalenga mo maninasi. \p \v 9 Tei la eni ekaukavumengi no nano no anu uoli voloxu noxilo lexe sou ngingi ngaxolu ngapita noxiꞌa ta mitema sou iꞌoxonu ꞌilixo sou voteꞌi ne uasi. \v 10 Uasi ne laaxu lexe ngaxexesiꞌa ta mitema sou lialia ꞌo e iꞌoxonu ꞌilixo sou voteꞌi mo iisu la ipulumasiꞌa xe itangatulu sou ilotu noxiꞌa ta lataua kalakalavoi ne uasi. Xo lexe ngingi ngaꞌoxo aloxo ne la umomomo sou ngingi ngaxexee sou lialia ꞌo avile. \v 11 \x + \xo 5:11 \xt 2Te 3:6; Tit 3:10\x*Ia vaimomo ꞌo eni akaukavumengi lexe mamu sou ngingi ngaxolu ngapita noxiꞌa ta mitema aneꞌi ane meꞌa ilemeꞌa lexe aneꞌi ne ta vivinge noxou Kalisito ia aneꞌi milavusou ꞌilixo sou voteꞌi mo valamoa\f + \fr 5:11 \ft valamoa ne laaxu lexe matea.\f* xe itangatulu ulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi mo aneꞌi ane ivikala masumasua noxiꞌa ta mitema xe iiexu lexa pekiaꞌu uꞌoki mo iisu la ipulumasiꞌa. Ta mitema ane loxo ne ngongiꞌa ngaxolu ngapita mo ngaꞌani mamu. \v 12 Xaixai maꞌi ane noxilo sou eni ailevinu ꞌilixoiꞌa ta mitema ane ixolu no ale no ꞌa lalotu? Ia loxovaa ngingi ne umomomo sou ngailevinu ꞌilixoiꞌa aneꞌi ane ixolu no nano no ꞌa lalotu uasi? \v 13 \x + \xo 5:13 \xt Lap 13:5; 17:7\x*Xe ta mitema ane ilavusou ilotu uasi ne Lataua molu uilevinu ꞌilixoiꞌa. \q1 “Ngaxexeneꞌi ta mitema ane sou masaxa masumasua ne ixexee no taingengi.” \c 6 \s1 ꞌIlixo sou ta Mitema Noxou Lataua Itulu no ꞌa Vaivaikala \p \v 1 Ia lexe ngingi vile utelo vaikala noxou menexu sou mii vile, la loxovaa anu uavuti sou ulaixu no laxuneꞌi ta mitema ane iisalili uasi sou iilevinu ia ulaixu noxiꞌa ta mitema noxou Lataua uasi? \v 2 \x + \xo 6:2 \xt Pal 20:4\x*Mo ngingi ngalavusou lexe Lataua ta mitemau ne ulai la iilevineꞌi ta mitema sou lialia ꞌo? Mo lexe aloxo ne la loxovaa la ngingi ngailevinu vaikala kitukituꞌa e muxolu no taingengi ne uasi? \v 3 Mo loxovaa ngingi ngalavu lexe nenge tamomomo sou tailevinu ꞌilixoiꞌa ta angelo. Loxovaa ngingi ngalavusou aloxo ne uasi? La mimii sou lialia ꞌo ne nenge tailevinu laixe sou mauli! \v 4 Aloxo ne la sou lexe vaivaikala ane loxo ne uxali no taingengi la ngalaixu noxiꞌa ta mitema e ualasiꞌa uasi no nano no ꞌa lalotu ne mo ngatulu no ieꞌi sou iilevinu vaivaikalamengi! \v 5 Eni elemolu mii ane ꞌo sou apamaelangengi, xo loxovaa anu seꞌisisi lexe vile no taingengi noxinge ne anu lavulavuu umomomo sou uiilevinu vaivaikala ane loxo ne no taineꞌi ane mimulaxu taneꞌi ne uasi? \v 6 Ia uasi xo ngingi vile ne ulai utulusou vimou no ieꞌi ta mitema ane imuxaxu taneꞌi noxou Lataua uasi ne sou itelo vaikala noxou! \v 7 Manina musuku lexe ꞌilixo sou ngatulusinge ngatongatoꞌo no ꞌa vaivaikala ne laaxu lexe ngingi ngauauli uasi ngelapau mukalu. Ia loxovaa la sou ngingi ngamalalixaꞌa sou iꞌoxo masuangengi ua? Xe loxovaa la sou ngingi ngamalanixiꞌa mo iꞌoxonu ꞌilixo sou ipulumau mimemimengi ua? \v 8 Ia uasi xo ngingi menge la ne ngekalavoi sou ngepuluma sou ngeꞌoxo susu, ngingi ngeꞌoxo mii aloxo ne noxiꞌa ta vivinge ne la. \v 9 \x + \xo 6:9 \xt Xal 5:19-21; Ep 5:5; Pal 22:15\x*Ngalavu uasi lexe ta mitema ane iꞌoxonu ꞌilixo masumasua la umomomo sou ualasiꞌa utelo sou mimii no ꞌa saxisaxilaꞌu noxou Lataua uasi? Mamu sou opongengi ukalavoingengi la. Ta mitema sou iꞌoxo ꞌilixo sou voteꞌi mo ta mitema ane ilotu noxou lataua kalakalavoi mo aneꞌi ane iꞌoxo ꞌilixo sou voteꞌi noxiꞌa ta sema ane mitautaulaꞌi xe ta mulu ane ixiuiꞌa ngatongatoꞌo xe ta mulu ane ꞌilixoiꞌa sou iꞌoxo ꞌilixosou voteꞌi, \v 10 mo ta mitema sou pulumasiꞌa xe ta mitema sou valamoa\f + \fr 6:10 \ft valamoa ne laaxu lexe matea.\f* mo aneꞌi sou iiexu lexa pekiaꞌu uꞌoki mo imunumunu xe aneꞌi ane iisu la ipulumasiꞌa la aneꞌi ane imomomo sou iꞌunalai no ꞌa saxisaxilaꞌu noxou Lataua uasi. \v 11 \x + \xo 6:11 \xt Tit 3:3-7\x*Moseꞌi noxinge ne tei la ꞌilixomengi aloxo ne. Ia vaimomo ꞌo la Lataua muꞌulosinge mo ngexali laixe loxo anu ta naꞌu muisalili ne no anu ualasou Tila Iesu Kalisto mo no anu Uleenu Lataua. \s1 Vasimenge ne Anu Taasou Uleenu Tavuna \p \v 12 \x + \xo 6:12 \xt 1Ko 10:23\x*Mimii to seꞌi ne eni emomomo sou aꞌoxonu. Ia mimii tavuꞌalo ne umomomo sou usuꞌulileli uasi. Mii tavuꞌalo ne eni emomomo sou aꞌoxonu ia umomomo sou eni amalalixu mii vile usaxilaꞌilo mo usakisakileli uasi. \v 13 \x + \xo 6:13 \xt 1Te 4:3-5\x*Laꞌilali ne sou oponenge xe oponenge ne sou laꞌilali ia Lataua umamuloneꞌi ilou ukei. Mo vosimenge ne mii sou voteꞌi uasi, ia anu mii noxou Tila, xe Tila a muxolu no vasimenge. \v 14 \x + \xo 6:14 \xt Rom 8:11; 1Ko 15:20; 2Ko 4:14\x*Xe no ꞌa xaviinu la Lataua mutulusou Tila no ꞌa soli mo anu utulusinge kalumo. \v 15 \x + \xo 6:15 \xt Ep 5:30\x*La sou loxovaa, ngingi ngalavusou lexe vasimenge ne Kalisito vasimolu ane uasi? Loxovaa umomomo sou eni anoꞌu Kalisito vasimolu ka apitanu ilou sema sou voteꞌi vasimele? Umomomo uasi ane. \v 16 \x + \xo 6:16 \xt Mat 19:5\x*Loxovaa ngingi ngalavu lexe ꞌei ane upitanu vasimolu noxie sema sou voteꞌi ne la aneꞌi ilou mixali vasimeꞌa vilesisi. Xo vaikalasou muai aloxo ꞌo, \q1 “ta tamei ipita la aneꞌi vasimeꞌa vilesisi.” \p \v 17 \x + \xo 6:17 \xt Ioa 17:21-23; Rom 8:9-11\x*Ia anu ane ilou Tila ipita, la aneꞌi ilou ixali vilesisi no nano no anu Uleenu. \v 18 Ngaxexee no anu ꞌilixo sou voteꞌi xo susu ane seꞌi iꞌoxonu ne no ale no vasimolusi, ia anu ane uꞌoxonu susu sou voteꞌi la anu molu ususu no vasimolu la. \v 19 Loxovaa ngalavu lexe vasimenge ne taasou lalotu noxou Uleenu Tavuna e Lataua mulosinge mo anu uxolu no nano noxinge ne uasi? Ngingi ne ngingisisi la uasi. \v 20 \x + \xo 6:20 \xt 1Ko 7:23; 1Pi 1:18-19\x*Xo ngingi ne Lataua munoꞌu ꞌulu tatilasinge misevile. Aloxo ne la sou ngatoxonu Lataua no anu vasimenge ne. \c 7 \s1 Vaikala sou Taulaꞌi \p \v 1 Ioxe vaimomo ꞌo eni akolinu vaivaikala ane ngingi ngekau-kavunu. Lexe itema utaulaꞌi uasi ne anu laixe. \v 2 Ia tavaꞌu aloxo ꞌilixo sou voteꞌi muxali muꞌoki, la sou laixe sou ta mulu vilevilesi ne itaulaꞌixaꞌa ta semaiꞌa uisalilisi. Xe ta sema vilevilesi ne kalumo itaulaixaꞌa ta muluiꞌa uisaꞌilisi. \v 3 Mo sou mulue umomosou uꞌoxo ꞌilixo sou taulaꞌi ne ulai noxie semau xe semau iꞌoxo aloxo ne kalumo ulai noxou mulue. \v 4 Mo semau vasimele ne anesisi naesi uasi, ia mulue nau kalumo. Iouvilesisi aloxo ne, mulue vasimolu ne anusisi nausi uasi ia semau naꞌe kalumo. \v 5 Io mamu sou ngaꞌapisou vasimenge ngatoꞌo noxinge la. Ia laixe lexe ngingi ngongou ngaꞌoxonu aloxo ne no voxo seꞌi mo sou opo seꞌisisi sou ngingi ngasaxilaꞌinge vaꞌaxu sou lakilakasi xe ukalu la nganeꞌe ngapita la mo sou Satani utovongengi xo loxo ngingi ngamomomo sou ngasaxilaꞌinge la uasi ne mamu. \v 6 Vaikala ane eni elemolu ꞌo ne anu loxo vaikala manina sou ngamulinu uasi. Vaikala ane ꞌo sou usaxilaꞌingesi. \v 7 Eni amasaxa lexe ta mitema ukalusi ne ixolu si aloxo eni ataulaꞌi uasi. Ia uasi xo ta mitema vilevilesi ne Lataua mualusiꞌa iouiou. Vile naꞌu aloxo ꞌo xe vile naꞌu aloxo ꞌolele. \p \v 8 Ano ꞌo eni avikala ulai noxiꞌa ta samula mo ta vaalu aloxo ꞌo. Anu laixe sou lexe aneꞌi ixolu samulaxaꞌa aloxo eni ꞌosi. \v 9 \x + \xo 7:9 \xt 1Ti 5:14\x*Ia lexe aneꞌi meꞌa imomomo sou isaxilaꞌa uasi, la aneꞌi itaulaꞌisi mo laixe, xo loxo ꞌo io taneꞌi ialuxu sou taulaꞌixaꞌa. \v 10 \x + \xo 7:10 \xt Mat 5:32\x*Eni aꞌitalonu vaikala pekiaꞌu ano ꞌo ulai noxiꞌa aneꞌi ane mitautaulaꞌi, eni avikala uasi anu Tila muvikala lexe mamu sou sema iꞌumesou mulue io ixolu vaꞌaxu. \v 11 Ia lexe ane iꞌoxonu aloxo ne, la ane ixolusi io itaulaꞌi la uasi xe uasi la ane ilivu sou itaulaꞌixu mulue la. Xe mamu sou mulu ukusaie semau ixexee. \v 12 Eni avikala ulai noxinge ngingi ane leviani ne aloxo, eni avikala ia Tila uasi. Lexe vivinge vile uꞌuluxe semau ne imulaxu tane uasi ia imasaxa lexe ixolu noxousi la anu umomomo sou ukusaie ixexee mamu. \v 13 Mo lexe sema vile iuluxu mulue vile ne umulaxu tanu uasi, ia anu umasaxa lexe uxolu noxiesi ne la ane imomomo sou ikusau uxexee mamu. \v 14 Xo sema mulue ane ulavusou umulaxu tanu uasi ne muxali vaꞌaxu loxo Lataua naꞌu ne a noxie semau nesi, xe mulu semau ane ilavusou imulaxu tane uasi ne, mixali vaꞌaxu loxo Lataua naꞌu ne a noxou mulue nesi. Lexe aloxo ne uasi, la ta ꞌiliꞌa ne ixali nuniiꞌa, ia anu aloxo ne la sou aneꞌi ne mixali loxo Lataua ta naꞌu. \v 15 \x + \xo 7:15 \xt Rom 14:19\x*Ia lexe aneꞌi ane imulaxu taneꞌi uasi ia imasaxa lexe iꞌume ixexee la ngamalalixaꞌa iꞌoxonu aloxo ne. Mulu mo sema ane mimulaxu taneꞌi ne mii vile usakineꞌi uasi, Lataua muꞌavalinge ne sou taxolu no anu opo seꞌisisi. \v 16 \x + \xo 7:16 \xt 1Pi 3:1\x*Xo nini semau, nelavu a loxovaa, lexe nini nemomomo sou napamaulinu mulumeni uasi? Xe nini mulue nelavu a loxovaa, lexe nini nemomomo sou napamauline semameni uasi? Nexi talavusou uasi. \s1 Utetelisou Mauli Iou Aloxo Lataua Mulosou no Mine Anu Muꞌavalou \p \v 17 Anu aloxo ne la sou itema vilevilesi ne anu utetelisou mauli iou aloxo Lataua mulosou no mine anu muꞌavalou. Vaikala ane ne eni alosinge ulai no anu lalolalotu noxinge ukalusi. \v 18 Loxovaa itema vile xooxoo mungasou tei mukalu ia Lataua muꞌavalou? La mamu sou anu uxexeenu xooxoo anaxu tanixu ne. Xe loxovaa itema vile xooxoo ungasou uasi ia Lataua muꞌavalou? La mamu sou anu umalanixu sou xooxoo ungasou la. \v 19 \x + \xo 7:19 \xt Rom 2:25; Xal 5:6; 6:15\x*Xo xooxoo ungasinge ne anu mii vitanisi mo xooxoo ungasinge uasi ne anu mii vitanisi kalumo. Ia mii ane maninasi a lexe tamulinu lapuloto noxou Lataua. \v 20 Itema vilevilesi ne uxolu no nano no anu mauli e anu muxolu no anu io Lataua muꞌavalou. \v 21 Loxovaa nini nexolu loxo itema sou uxaxai vitanisi no mine Lataua muꞌavaline? La mamu sou mii ane ne uꞌoxo oponeni tuꞌumaxu. Ia lexe umomomo sou nini mene naululusine la sou tila anu ululusine no anu sakisaki, la naꞌoxonu aloxo ne. \v 22 \x + \xo 7:22 \xt Plm 1:16; 1Pi 2:16\x*Xo anu ane muxolu loxo itema sou ipalupalusousi, ia Tila muꞌavalou ne la anu uxali loxo itema noxou Tila ane mululu no anu sakisaki mo vasimolu papaxe. Xe iouvilesisi aloxo ne la itema ane vasimolu papaxe, ia Tila muꞌavalou, la anu uxali loxo itema noxou Kalisito sou upalupalusousi. \v 23 Ngingi ne Lataua munoꞌu ꞌulu tilasinge la sou ngaxali loxo ngamitema sou ta mitema ipalupalusingesi mamu. \v 24 Ta vivilo, nenge vilevilesi ne taxolu noxou Lataua no anu mauli aloxo texolu no anu tei no mine anu muꞌavalinge. \p \v 25 Ano ꞌo vaikalasiꞌa ta samula. Eni anoꞌu vaikala pekiaꞌu molu noxou Tila uasi. Ia eni avelunu vaikala ano ꞌo aloxo eni Paulo ane no anu alauna noxou Tila la Anu uvikala ne maninasi. \v 26 Xo tavaꞌu loxo tuꞌutuꞌumaxu vaimomo ꞌo la eni exavutala lexe anu laixe noxinge sou ngaxolu aloxo ngexolu ne. \v 27 Loxovaa nini netaulaꞌi? Ia ngakamuli voteꞌi sou naxexeene semameni mamu. Xe loxovaa nini nataulaꞌi uasi? La nakamuli ne sema sou nauluxe mamu. \v 28 Ia lexe nini netaulaꞌi la nini naꞌoxonu susu uasi. Xe lexe vuanga vile itaulaꞌi la ane iꞌoxonu susu uasi. Ia aneꞌi ane itaulaꞌi la aneꞌi ixalisou tuꞌutuꞌumaxu tapiena no anu maulixaꞌa. Mo eni emasaxa sou aumengengi no anu mii ane ne. \v 29 Ta vivilo, vaikala noxilo ne laaxu aloxo ꞌo. Voxo anu a ataxu ne. Mo usoko ꞌo ulai la ta mulu ane miꞌuluxaꞌa ta semaiꞌa ne ixolu aloxo aneꞌi ia sema uasi, \v 30 xe aneꞌi ane itatama ne ixolu loxo ilavusou itatama uasi, xe aneꞌi ane iꞌosaꞌosa ne ixolu loxo ilavusou ꞌosaꞌosa uasi. Mo aneꞌi ane ilavusou ilotonu mimii ne ixolu loxo ta mitema aneꞌi iꞌa mimii sou imulaxu uasi. \v 31 \x + \xo 7:31 \xt 1Ioa 2:17\x*Xe aneꞌi ane ilavusou ixaxai no anu mimii sou lialia ꞌo ne uxali loxo ꞌauꞌau tatila no anu maulixaꞌa uasi. Xo lialia ꞌo ne ilou mimii no anu ne anu aso ukalu. \v 32 Eni amasaxa lexe masaxa sou tangengi utulu mimii sou lialia ꞌo mamu. Itema ane utaulaꞌi uasi ne anu tanu utulu xaixai noxou. Tila anu umasaxa sou uꞌoxonu mimii ane Tila umasaxau mo uꞌosasou. \v 33 Ia itema ane mutaulaꞌi ne xavutalau uꞌauꞌau no anu mimii ane sou lialia ꞌosi. Anu umasaxa sou uꞌoxonu mimii ane semau imasaxau mo iꞌosasou. \v 34 La masaxa mo xavutala noxou ne mukalipala. Sema ane itaulaꞌi uasi mo vuangasi ne ane ixavutala uꞌoki no anu xaixai noxou Tila. Masaxa tatila noxie ne lexe iitine ikalusi ilai noxou Tila no anu vasimele mo uleene kalumo, ia sema ane mitaulaꞌi ne ixavuxavutala no anu mimii ane sou lialia ꞌosi. Ane imasaxa sou iꞌoxonu mimii ane mulue umasaxau mo uꞌosasou. \v 35 Eni avivikala no anu vaikala ano ꞌo ne sou uꞌoxongengi ngaxolu laixe, ia loxo eni akakapingenge uasi. Eni emasaxainge sou ngaxolu la ngamulinu ꞌiliꞌilixo uisalili mo sou ngaꞌoxonu xaixai noxou Tila laixe io xavutalamengi ukalikalipala mamu. \p \v 36 Lexe itema vile uxavutala lexe anu muꞌoxonu ꞌilixo laixe uasi ulai noxie vuanga e misosovosiesi lexe anu uꞌuluxe ne uasi, mo ane mixolu tauu leleꞌe piena mukalu io anu uxamulinu masaxa sou taulaꞌi, la anu uꞌoxonu axo mumasaxaie ne. La anu ususu uasi. Aneꞌi ilou itaulaꞌi. \v 37 Ia itema ane molu muꞌoxonu xavutalau io evile upalusou sou utaulaꞌi uasi, mo umomomo sou usaxilaꞌu masaxa noxou la, xe xavutalau muxali pekiaꞌu lexe anu uꞌuluxe vuanga ne uasi. La itema ane ne muꞌoxonu mii laixe kalumo. \v 38 La sou anu ane muꞌuluxe vuanga ne muꞌoxonu mii laixe. Ia anu ane uꞌuluxe uasi ne, muꞌoxonu mii laixe musuku. \p \v 39 \x + \xo 7:39 \xt Rom 7:2-3\x*Sema ne ixolu no ꞌa sakisaki sou taulaꞌi noxou mulue no voxo ane anu uxolu umauli. Ia lexe mulue usoli la ane ilulu no anu sakisaki ane ne, mo ane imomomo sou itaulaꞌixu itema ꞌenaꞌei e ane imasaxau ia laixe lexe itema ne anu noxou Tila. \v 40 Ia noxilo la eni exavutala lexe loxo ane ixolu aloxo nesi la ane iꞌosa manina. Mo eni exavutala lexe Lataua Uleenu a muxolu noxilo ꞌo. \c 8 \s1 Laꞌilali Ane Iꞌelaxu Ulai Noxiꞌa ta Lataua Kalakalavoi \p \v 1 \x + \xo 8:1 \xt Apo 15:29\x*Ioxe ano ꞌo ne vaivaikala sou laꞌilali ane miꞌelaxu mulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi. Nenge telavu lexe nenge mukalusi ne tenoꞌu lavulavu. Ia lavulavu vitanisi ne uxalixu ꞌosaꞌosa kalakalavoi mo nenge taꞌitinenge. Ia tanengexaꞌa ta menexinge nesi uꞌoxonenge taxali pekiꞌainge. \v 2 \x + \xo 8:2 \xt Xal 6:3\x*Itema ane uxavutala lexe anu mulavusou mii moseꞌi ne, anu ulavusou mii maꞌia ane laixe lexe sou anu ulavusou ne uasi. \v 3 Ia itema ane tanuxu Lataua no tanu ne, Lataua mulavusou. \v 4 \x + \xo 8:4 \xt Lap 4:39; 6:4; Xal 4:8\x*Ano ꞌo vaikala sou taꞌou mii xiasinu ane miꞌelaxu ulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi. Nenge telavu lexe lataua kalakalavoi ne anu mii vitanisi manina no ꞌa lialia ꞌo. Mo telavu lexe ta lataua moseꞌi la uasi, ia Lataua vilesisi. \v 5 Mo loxo umomomo sou mimii ta piena ane ilemeꞌa lexe ta lataua loxo teitexi no opo loxotolo mo no ꞌa lialia ꞌo ne anu manina ta lataua ne tapiena mo ta tatila ne tapiena, \v 6 \x + \xo 8:6 \xt Ep 4:5-6\x*ia noxinge la Latauamenge anu a uxolu mo Anu vilesisi. Anu Maminge e Anusi tavaꞌu mimii mukalusi mo maulinenge sou taxaxai noxou. Mo Tila noxinge ne Anu a uxolu ia Anu vilesisi. Anu Iesu Kalisito e tavaꞌu mimii mukalusi xe tavaꞌu maulinenge. \v 7 Ia ta mitema mukalusi ne ilavusou mii ane ꞌo ne uasi. Ta mitema seꞌi a uao ixavutalasou ilotu no ꞌa lataua kalakalavoisi o la sou no mine aneꞌi iꞌou mii xiasinu la aneꞌi ixavutalanu lexe mii ane ne aneꞌi miꞌelaxu mulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi, mo loxo xavutalaiꞌa mamalaxusi la aneꞌi ixamulinu loxo aneꞌi nuniꞌa. \v 8 La sou laꞌilali ne umomomo sou uneꞌe nenge ꞌalai noxou Lataua uasi. Mo lexe nenge taꞌou uasi la umomomo sou nenge taxali masua no iou Lataua uasi, xe lexe nenge taꞌou la umomomo sou nenge taxali laixe no iou Lataua uasi. \v 9 \x + \xo 8:9 \xt Rom 14:13-15; Xal 5:13\x*Ngingi ngasaxilainge laixe xo loxo ꞌo io ngingi ngaꞌoxonu aloxo ne umulinu vasimenge manamanaꞌu ne la uꞌoxoneꞌi aneꞌi ane mamalaxaꞌa ne ikuluke mo ilapau no anu uasi. \v 10 Xo lexe itema vile ane xavutalau mamalaxusi ne umaisinge ngingi ane ngenoꞌu lavulavu ane loxo ne ngaꞌaniꞌani no nano no taasou lalotu noxou lataua kalakalavoi, la masaxa uxali noxou sou uꞌou mii maꞌia ane miꞌelaxu mulai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi ne. \v 11 \x + \xo 8:11 \xt Rom 14:15, 20\x*Aloxo ne la sou vivinge soxu ane xavutalau mamalaxusi e Kalisito musolisou ne, ngingi ngavilaꞌisou no anu xavutalamengi ane ne. \v 12 Mo lexe ngingi ngasusulixaꞌa ta vivinge aloxo ne mo ngamamulonu xavutalaiꞌa se mamalaxu ne la ngingi ngesusu noxou Kalisito. \v 13 \x + \xo 8:13 \xt Rom 14:21\x*Aloxo ne la sou lexe mii maꞌia ane eni aꞌou ne uꞌoxonu vivilo sou ulapau no ꞌa susu, la eni umomomo sou aꞌou mii xiasinu ane ne la mamu. Mo sou eni aꞌoxonu sou ulapau uasi. \c 9 \s1 Xaixai Muisalili Noxou Mitema Ane Iesu mupalusou \p \v 1 \x + \xo 9:1 \xt Apo 22:17-18; 26:16; 1Ko 15:8-9\x*Loxovaa eni vasimelo manamanaꞌu uasi? Loxovaa eni itema ane aposeli uasi? Loxovaa eni amaisou Iesu anu Tila noxinge uasi? Ia loxovaa ngingi ne loxo neneaxu xaixaixeni noxou Tila uasi? \v 2 \x + \xo 9:2 \xt 2Ko 3:2-3\x*Mo lexe seꞌi iꞌoxe eni amitema ane Iesu mupalusilo uasi ia ngingi ngaꞌoxo lexe eni itema ane Iesu mupalusilo noxinge. Xo ngingi ne aloxo sosovo sou xaixai noxilo noxou Tila. \p \v 3 Anu vaikalaxeni ꞌo sou latolosilo ulai noxiꞌa ta mitema ane ixolu sou iilevinu xaixaixeni. \v 4 \x + \xo 9:4 \xt Luk 10:8\x*Loxovaa anu muisalili sou nexi tanoꞌu laꞌilalinexe xe lexanexe kalumo uasi? \v 5 Mo loxovaa anu uisalili sou nexi tanoꞌa ta semamexi ane mimulamulaxu taneꞌi sou noxiꞌa taxixaoxao loxo ta aposeli mo Tila ta vimovimou xe Kepasi kalumo uasi? \v 6 Loxovaa nexi noxou Valunavasi nexisisi taꞌoxonu xaixai no avoxe sou usuꞌulinu xoluxolu nexesi? \v 7 Itema ane uxaxai loxo itema sou ꞌotoꞌotoiꞌa, la anu molu umoloxou ꞌani la? Xe ꞌenaꞌei ane utou xai sou uaini vile la anu umomomo sou uꞌani no anu uasi? Xe ꞌenaꞌei ane utuvuꞌa ta sipsip uiexu susuneꞌi lexaxu la uasi? \v 8 Loxovaa ngingi ngaxavutala lexe eni amulimulinu xavutalaiꞌa ta mitemasiꞌa eꞌoxonu vaikala ane ꞌo? Lapuloto muvikala aloxo ne. \v 9 \x + \xo 9:9 \xt Lap 25:4; 1Ti 5:18\x*Xo mikaukavunu no anu lapuloto noxou Mosesi aloxo ꞌo, \q1 “Mamu sou ngasamalinu ta bulumakau anaxaꞌa no mine aneꞌi uao iꞌuveꞌuveꞌu laꞌilali sosousou no alesi ꞌo.” \p Loxovaa? Lataua muvivikala ne siꞌa ta bulumakau? Uasi. \v 10 \x + \xo 9:10 \xt 2Ti 2:6\x*Anu aloxo ꞌo vaikala tovolaꞌi ane ne singe. Xo anu umasaxa lexe nenge taꞌoxo loxo itema ane umamulonu lialia no xai. Xe itema ane uxexeenu laꞌilali sosou. Aneꞌi ilou miꞌoxo aloxo ne xo aneꞌi ilou iloopala lexe ulai la aneꞌi inoꞌu ꞌulusou neneaxu xaixaiiꞌa ilou ne. \v 11 \x + \xo 9:11 \xt Rom 15:27\x*Anu aloxo nexi tetounu mii sou Uleenu nonixi noxinge ꞌo. Ia ngingi ngalosixe mii ane sou usuꞌuli vasimenge la loxovaa? Anu uisalili? Ia uasi. Xo nexi tanoꞌu mii e nexi tetounu nesi temanu. \v 12 \x + \xo 9:12 \xt Apo 20:34; 2Ko 11:9\x*Ia lexe seꞌi inoꞌu mimii lailaixe moseꞌi aloxo ne noxinge la male nexi ne tanoꞌu tavuꞌalo manina. Ia xo mimii lailaixe moseꞌi e lexe nexi tanoꞌu noxinge ne nexi talinga sou tanoꞌu uasi. Aloxo ne la sou nexi tatavulenu tuꞌumaxu ne xo tamasaxa sou tanoꞌu uasi xo maasi la utaluxu voteꞌi sou aꞌalo laixe sou Kalisito. \v 13 \x + \xo 9:13 \xt Lap 18:1-3\x*Ngaxavutala lexe aneꞌi ane ixaxai no nano no ꞌa taasou lalotu tatila noxou Lataua aneꞌi inoꞌu laꞌilali no nano no ꞌa taasou lalotu tatila noxou Lataua ne. Xe aneꞌi ane isuꞌuli no ꞌa xaixai no nano no ꞌa valovalo la aneꞌi iꞌani no anu mii ane aneꞌi miꞌelaxu mulai mimulaxu no valovalo ne. \v 14 \x + \xo 9:14 \xt Mat 10:10; Xal 6:6\x*Anu iouvilesisi aloxo Tila muvikala pekiaꞌu lexe aneꞌi ane iaꞌaloxu aꞌalo laixe la aneꞌi inoꞌu xoluxolu lailaixe no lialia ꞌo sou aꞌalo laixe ane ne. \v 15 Ia eni anoꞌu mii vile uasi. Mo eni akaukavunu mimii moseꞌi sou anoꞌu noxinge uasi. Eni asoli ne mii vitanisi, ia eni aꞌosasou aꞌaloxu aꞌalo laixe mo anoꞌu mii vile uasi ne anu tila. \v 16 \x + \xo 9:16 \xt Iel 20:9\x*Aloxo ne la sou no mine eni aꞌaloxu aꞌalo laixe la amomomo sou aꞌitileli sou uasi xo eni aꞌaloxu aꞌalo laixe ane ꞌo no anu masaxa ane muavutilixo sou aꞌalo. Masua manina noxilo lexe eni aꞌaloxu aꞌalo laixe uasi. \v 17 La sou eni umomomo sou anoꞌu ꞌuluxeni sou xaixai ane ꞌo uasi. Xo eni melo aꞌoxonu no ꞌa masaxa noxilo uasi. Eni eꞌoxonu umulinu masaxa noxou. \v 18 Ioxe la sou eni anoꞌu ꞌuluxeni ane loxovaa? Xo mimii e lexe eni anoꞌu loxo ꞌuluxeni noxiꞌa ta mitema ꞌo ane eni anoꞌu mimii uasi ꞌo. Ia ꞌulu vilesisi e lexe eni anoꞌu ne ane eni aꞌaloxu aꞌalo laixe ulai noxiꞌa ta mitema. \p \v 19 La sou eni amasaxa lexe axolu vasimelo papaxesi. Ia axali loxo itema sou xaixai vitanisi noxou itema vile uasi. Eni melosi aꞌoxoleli axali loxo itema sou xaixai vitanisi noxiꞌa ta mitema ukalusi. \v 20 \x + \xo 9:20 \xt Apo 21:20-26\x*Aloxo ne la sou no mine eni axolu no nixi noxiꞌa ta Iutaia la eni axali loxo aneꞌi ta Iutaia. Mo sou ano a ineꞌe. Xe no mine eni axolu no nixi noxiꞌa aneꞌi ane imulinu lapuloto la eni axali loxo eni amitema sou amulinu lapuloto ia eni axolu no anu lapuloto uasi. Eni aꞌoxo aloxo ne la sou eni amomomo sou alapuneꞌi aneꞌe neꞌi noxou Kalisito. \v 21 Ioxe no mine eni aneꞌe noxiꞌa aneꞌi ane ilavusou lapuloto uasi la eni axali loxo itema e ulavusou lapuloto uasi. Ia eni asusu no anu lapuloto noxou Lataua uasi. Eni emulinu lapuloto noxou Kalisito. Eni aꞌoxo aloxo ne mo sou alapuneꞌi aneꞌi ane ilavusou lapuloto uasi ne ineꞌe noxou Kalisito. \v 22 \x + \xo 9:22 \xt 2Ko 11:29\x*La sou no ieꞌi aneꞌi ane imulamulaxu taneꞌi pekiaꞌu uasi la eni kalumo axali loxo aneꞌi ne sou alapuneꞌi. Eni amasaxa lexe amulinu ꞌilixoiꞌa ta mitema ukalusi mo sou no ꞌa ꞌiliꞌilixoiꞌa nesi la asuꞌulineꞌi sou inoꞌu maulixu Kalisito. \v 23 No ꞌa ꞌilixo ane eni aꞌoxonu ne sou eni aꞌosa sou aꞌaloxu aꞌalo laixe noxiꞌa ne mo neneꞌaxu uxali la eni aꞌosa misevile. \p \v 24 Ngingi ngalavu laixe xo no ꞌa voxo sou saisale la ta mitema tavuꞌalo iiave no ꞌa saisale ia vilesisi noxiꞌasi anu unoꞌu ꞌulu. Ngalavusou uasi ngaiave xavingengi mo sou nganoꞌu ꞌulu ukalusi. \v 25 \x + \xo 9:25 \xt Pil 3:14; 2Ti 2:4-5; 4:7-8\x*Xo ta mitema ukalusi ane iꞌoxonu vilavilaꞌi sou saisale no lia ꞌo aneꞌi taneꞌi utulu pekiaꞌu manina no anu. Xo aneꞌi imasaxa lexe iꞌoxo aloxo ne mo sou inoꞌu kisivaluiꞌa. Kisivalu ane aneꞌi inoꞌu ne ulai la ukalu. Ia ane nenge taꞌoxonu ꞌo sou tanoꞌu kisivalu ane kaluxusou uasi. \v 26 Aloxo ne la sou eni umomomo sou aiave loxo itema e uiave masumasua mo utotosa uasi. Mo eni umomomo sou aꞌoto la asuanu avolo vitavitanisi loxo itema e usuꞌanu avolu vitavitanisi no nixi uasi. \v 27 \x + \xo 9:27 \xt Rom 8:13; 13:14\x*Eni avaꞌu vasimelo uisalili mo sou aꞌoxonu vasimelo ne umulinu masaxa noxilo mo sou ulai xe eni aꞌaloiꞌa ta mitema la eni kalumo anoꞌu uuluxeni xo loxo ꞌo io anoꞌu uasi. \c 10 \s1 Aꞌalosiꞌa ta Isilaeli Usuꞌulingengi Xo loxo ꞌo Io Ngalapau no ꞌa Tovotovo \p \v 1 \x + \xo 10:1 \xt Mul 13:21-22; 14:22-29\x*Ta vivilo, eni emasaxa lexe ngingi ngalavu laixe lexe tatei ne ta ꞌiluꞌilusunenge mixolu no laaxu sauma e maminge mulosiꞌa sou mupamuxaneꞌi no ꞌa voteꞌi. La sou aneꞌi mimulinu sou mixisaꞌi sou luaki. \v 2 La sou aneꞌi miꞌulo no ꞌa sauma xe no ꞌa luaki ne sou mixali ta mitemau Mosesi. \v 3 \x + \xo 10:3 \xt Mul 16:35\x*Xo aneꞌi mukalusi ne miꞌani no ꞌa laꞌilali sou Uleenu iouvilesisi. \v 4 \x + \xo 10:4 \xt Mul 17:6; Iti 20:11\x*Mo miie no anu Uleenu iouvilesisi ne munixi loxo lexa no ꞌa lavoꞌo tatila mo anu a iloꞌa imuamuaꞌi ne. Lavoꞌo tatila ane ne anu Kalisito. \v 5 \x + \xo 10:5 \xt Iti 14:29-30\x*Ia Lataua uꞌosasou tavuꞌalo noxiꞌa ne ꞌilixoiꞌa uasi. La sou misoisoli mole vasimeꞌa mutautaolu no xalee lia vitanisi. \v 6 \x + \xo 10:6 \xt Iti 11:4, 34; 1Ko 10:11\x*Ioxe la sou mii ane ne anu uxali loxo sosovo vile e sou nenge tamaisou la usuꞌulinenge sou tapoloxalonu ꞌilixo masumasua ane aneꞌi miꞌoxonu. \v 7 \x + \xo 10:7 \xt Mul 32:6\x*La sou mamu sou ngingi ngalotu noxiꞌa ta lataua kalakalavoi loxo aneꞌi seꞌi noxiꞌa miꞌoxonu. Xo mikaukavunu no ꞌa Lavuku Tavuna teinu aloxo ꞌo, \q1 “Aneꞌi ixolu sou iꞌani xe iie ukalu la aneꞌi ilai sou imolovilaꞌisiꞌa ta sema.” \p \v 8 \x + \xo 10:8 \xt Iti 25:1-9\x*Mo nenge kalumo mamu sou taꞌoxonu ꞌilixo sou voteꞌi loxo aneꞌi seꞌi miꞌoxonu. Xo no voxo ane ne la ta mitema 23,000 misoisoli no voxo vilesisi sou susu noxiꞌa. \v 9 \x + \xo 10:9 \xt Iti 21:5-6\x*Xe mamu sou nenge tatovonu Tila loxo aneꞌi seꞌi noxiꞌa miꞌoxonu xo aneꞌi miꞌoxo aloxo ne la ta sinana veveeni mingangasiꞌa la misoisoli. \v 10 \x + \xo 10:10 \xt Iti 16:41-49\x*La sou ngingi ngavikala masua noxou Lataua loxo seꞌi noxiꞌa miꞌoxonu mamu. Xo aneꞌi miꞌoxonu aloxo ne la angelo sou uveꞌa ta mitema isoli muneꞌe muveꞌa misoisoli. \v 11 Mii ane muxali noxiꞌa ne anu loxo sosovo la sou aneꞌi mikaukavunu muxolu mo sou nenge tamaisou la taumolu xo nenge taxolu no mine voxo kalukaluxusou. \v 12 La sou ngingi ngexavutala lexe ngingi ngetulu pekiꞌainge la ngalaxaꞌi laixe xo loxo ꞌo io ngalapau. \v 13 Tovotovo iouvilemo a muxali noxinge ne uasi ia iouvilesisi loxo uxaxali noxiꞌa ta mitema ꞌo si. Mo Lataua ne umulinu vaikalausi, la sou Anu umalanixu tovotovo ane umomomo sou ngingi ngauaulixu uasi ne uxali noxinge uasi. Ia no mine tovotovo uxalisinge la Anu kalumo ne upolonu voteꞌisinge la sou ngingi ngamomomo sou ngalapau uasi. \s1 Lavilelu Noxou Lataua Kalakalavoi Xe ꞌAni Noxou Tila \p \v 14 Aloxo ne la sou ta menexilo emasaxainge, lexe ngaꞌume ngaxexee no anu ꞌilixo sou lalotu noxiꞌa ta lataua kalakalavoi. \v 15 Eni avikala ulai noxiꞌa ta mitema ane sou lavulavu, lexe ngingimenge ngailevinu mii maꞌia ane eni elemolu noxinge ne. \v 16 \x + \xo 10:16 \xt Mat 26:26-28\x*Paku sou tavikala laixe musuku no anu ne upitanenge no nano no anu sialuxu Kalisito. Mo veleti ane nenge taseꞌiseꞌnu ne upitanenge no nano no anu vasimolu Kalisito. \v 17 \x + \xo 10:17 \xt Rom 12:5\x*Tavaꞌu lexe veleti vilesi ne la sou nenge tavuꞌalo ne taxali vasimolu vilesisi. Xo nenge ukalusi ne tavaisuxu veleti vilesisi ne. \v 18 \x + \xo 10:18 \xt Liv 7:6\x*Xavutalamengi umulineꞌi ta mitema ne Isilaeli. Aneꞌi ane iꞌou mii e miꞌelaxu ne la loxovaa ipita no ꞌa valovalo noxou Lataua. \v 19 \x + \xo 10:19 \xt 1Ko 8:4\x*Loxovaa vaikalaxeni ne laaxu lexe mii ane miꞌelaxu mulai noxou lataua kalavoi ne anu mii vile manina mo lataua kalavoi ne anu mii vile manina? \v 20 \x + \xo 10:20 \xt Lap 32:17; Pal 9:20\x*Uasisi ane. Mii ane ta mitema aneꞌi ane ta Iutaia uasi iꞌelaxu ne aneꞌi iꞌelaxu ulai noxiꞌa ta uleenu masumasua ia ulai noxou Lataua uasi. Mo eni amasaxa sou ngingi ngapita noxiꞌa ta uleenu masumasua mamu. \v 21 \x + \xo 10:21 \xt 2Ko 6:15-16\x*Mo umomomo sou ngingi ngaie no ꞌa pakuxu Tila xe pakuxaꞌa ta uleenu masumasua kalumo uasi. Xe umomomo sou ngingi ngaꞌani no ꞌa valovalo sou ꞌani noxou Tila xe no ꞌa valovalo sou ꞌani noxiꞌa ta uleenu masumasua kalumo uasi. \v 22 \x + \xo 10:22 \xt Lap 32:21\x*Loxovaa, nenge tatovo sou taꞌoxonu Tila laꞌiaxu mo ulavinenge? Loxovaa, nenge pekiꞌainge muaulixu anu xaviinu? \s1 Aneꞌi Ane Imulaxu Taneꞌi ne Vasimeꞌa Papaxesi \p \v 23 \x + \xo 10:23 \xt 1Ko 6:12\x*La sou mimii ta piena ne anu laixe sou nenge taꞌoxonu ia anu mimii ta piena ne umomomo sou usuꞌulinu xoluxolunenge uasi. Mo mimii ta piena ne anu laixe sou nenge taꞌoxonu ia anu mimii tapiena ne umomomo sou uꞌoxo maulixaꞌa ta menexinge ne uleme pekiaꞌu uasi. \v 24 \x + \xo 10:24 \xt Rom 15:1-2\x*Mo mamu sou nenge taꞌoxo lexe tasuꞌulinengesi uasi. Nenge tasuꞌulineꞌi ta menexinge kalumo. \v 25 La sou mimii ane xiasinu e ta mitema itaolunu la nganoꞌu noxiꞌa mo ngaꞌousi. Ia mamu sou ngaxavutala piena no anu mo ngataliꞌisou. \v 26 \x + \xo 10:26 \xt Lex 24:1\x*Xo, \q1 “Lialia mo mimii ta piena e muxolu no anu ꞌo ne anu mii noxou Tilasi.” \p \v 27 Mo aneꞌi leviani e ilavusou imulaxu taneꞌi uasi iꞌavalinge io ngamasaxa lexe ngalai xe ngaꞌani la ngaꞌou mii maꞌia ane mimulaxu no talangenge ne. Io ngaxavutala piena no anu mo ngataliꞌisou uasi. \v 28 \x + \xo 10:28 \xt 1Ko 8:7\x*Ia lexe vile uvikalangengi aloxo ꞌo, \q1 “Mii ane ne milaixu sou miꞌelaxu ulai noxiꞌa ta lataua kalakalvoi.” \m La mamu sou ngingi ngaꞌou. Ngaxavutala laixe xo itema ne muvikalangengi io maasi xe ngingi ngaꞌou la ngingi ngasusu noxou itema ne. \v 29 La sou ngaxavutala laixe noxou itema xavutalau. Ia ngingi ngaxavutala ngaangingi uasi. Ia tavaꞌu loxovaa la sou xavutalau itema vile mo ne usakingengi mo ulevingengi ne? \v 30 \x + \xo 10:30 \xt 1Ti 4:4\x*Ia lexe eni aꞌou mii ane eni evikala laixe musuku no anu. La sou loxovaa la itema vile mo ne uvikala masua noxilo no anu? Eni elavusou lexe eni evikala laixe musuku noxou Lataua mukalu la sou eni eꞌou. \v 31 \x + \xo 10:31 \xt Kol 3:17\x*La sou mii maꞌia mukalusi ane ngingi ngaꞌou xe ngaiexu mo ngaꞌoxonu ne sou ngaitinu Lataua ualasou no anu. \v 32 \x + \xo 10:32 \xt Rom 14:13\x*Mamu sou ngasusulixaꞌa seꞌi noxiꞌa ta Iutaia xe ta Xiliki xe lalotu noxou Lataua sou ilapau no anu. \v 33 \x + \xo 10:33 \xt 1Ko 9:20-22\x*Xo eni kalumo atovonu sou alosiꞌa ta mitema ukalusi ꞌosaꞌosa no ꞌa voteꞌi moseꞌi. Xo eni melo amomomo sou axalisou xeli xoluxolu laixe mo uasi. Xo xoluxolu laixe ne noxiꞌa ta mitema ukalusi sou aneꞌi inoꞌu mauli no anu. \c 11 \p \v 1 \x + \xo 11:1 \xt 1Ko 4:16\x*Ngamuli ꞌiliꞌilixo noxilo aloxo eni emulinu ꞌiliꞌilixo noxou Kalisito. \s1 ꞌIliꞌilixo sou Umaxaꞌu Lalotu Maninasou \p \v 2 Eni aꞌosasinge sou ngaxavutalaleli mo mimii tapiena e eni epotongengi no anu la ngetetelisou pekiaꞌu loxo eni evikalangengi no anu. \v 3 \x + \xo 11:3 \xt Tav 3:16; Ep 5:23\x*Ia vaimomo ꞌo eni emasaxainge sou ngalavu lexe ngingi ta mulu ukalusi kisinge ꞌa Kalisito, xe ngingi ta sema kisinge ꞌa ta mulumengi, xe Kalisito kisou ꞌa Lataua. \v 4 Xo ta mulu ukalusi aneꞌi ane ilavusou ilinga mo ipalomatana io isuasou kisiꞌa la aneꞌi itaxaanu kisiꞌa uasi. \v 5 Xe ta sema ukalusi aneꞌi ane ilavusou ilinga mo ipalomatana io isuasou kisiꞌa uasi la aneꞌi itaxa anu kisiꞌa uasi. Anu aloxo aneꞌi ane milui kisiꞌa. La sou anu laixe lexe ta sema isuasou kisiꞌa. \v 6 Ia lexe sema ne ilavusou isuasou kisie uasi la ane ixotosou laxusie mo uxali ataxusi. Xe lexe ane imaela sou ixotosou laxusie, la ane isuasou kisie. \v 7 \x + \xo 11:7 \xt Tav 1:26-27\x*Mamu sou itema usuꞌasou kisou. Xo anu loxo tovolaꞌisou Lataua mo tokolomo noxou Lataua mo uꞌitinu Lataua. Ia sema ne ane tokolomo laixe noxou mulue. \v 8 \x + \xo 11:8 \xt Tav 2:18-23\x*Xo mulu muxali noxie sema uasi. Sema mixali noxou mulu. \v 9 Aloxo ne la sou anu ukoinu mulu ie sema uasi, mukoine sema iu mulu. \v 10 Tavaꞌu aloxo ne la sou sema isuasou kisie sou sosovosou xavi ane ne sou ta angelo imaisou. \v 11 Tila la sema ixolu vaꞌaxu mo xe mulu uxolu vaꞌaxu mo uasi, xo mulu ne anu sou usuꞌuline sema xe sema ne sou isuꞌulinu mulu. \v 12 Aloxo ne xo sema mixali noxou mulu, la sou mulu muxali noxie sema. Ia mimii ukalusi ne molu noxou Lataua. \v 13 La sou ngingi menge ngailevingengi la. Xo lexe sema ane isuasou kisie uasi io ilinga noxou Lataua la ane miꞌoxonu ꞌilixo laixe ane? \v 14 ꞌIlixomenge nenge ta mitemasi ulosienge lexe itema ane kisou laxusou veveenu la anu muꞌoxo ꞌilixo masua sou maela. \v 15 Ia lexe sema e laxusie veveenu ne, la ane tokolomoxe? Xo laxusie veveenu ne sou usuꞌasou kisie. \v 16 Ia lexe itema vile umasaxa lexe uvikala tumalou no anu mimii ane nenge tevikala no anu ꞌo, ia nexi tamulinu ꞌilixo vile la uasi mo ta tema lalotu noxou Lataua iꞌoxo aloxo ꞌo. \s1 Laꞌilali Noxou Tila \p \v 17 Ioxe vaimomo ꞌo eni emasaxa lexe avikalangengi no ꞌa ꞌilixomengi seꞌi e eni aꞌosasinge no anu uasi. Xo no anu pitapita noxinge sou vaivaikala la, ꞌilixo laixe vile uxali no anu uasi. \v 18 \x + \xo 11:18 \xt 1Ko 1:10-12\x*Xo tei la eni elomu lexe no mine ngingi nganeꞌe ngapita loxo ta mitema no ꞌa lalotu, la kalikalipala uxolu no nixi noxinge ne noxiꞌa seꞌi. Eni elavusou manina. \v 19 Male lexe kalipala uxali no nixi noxinge aloxo ne la sou ngingi ngatongongengi laixe sou ngalavusiꞌa aneꞌi ane masaxa noxou Lataua muxolu noxiꞌa manina. \v 20 La sou no mine ngingi ngapita loxo ne la laꞌilali ane ngingi ngaoꞌou ne anu loxo laꞌilali noxou Tila uasi. \v 21 Xo loxo ngingi vile ne uꞌou, la vile no nixi noxinge ne, uavuti ka uꞌou ukalu avile mole utapaxaꞌa seꞌi. La sou vile uxamuli lexe musolixu xe vile ulai uie mo uꞌoxovulaulau. \v 22 Loxovaa taasinge sou ngaꞌani mo ngaie no anu uasi? Mo loxovaa ngexavutala lexe ta mitema e ilotu noxou Lataua ne anu mii vitanisi la sou ngingi ngeꞌoxoneꞌi ta vivinge aneꞌi ane xaꞌa laꞌilali uasi mimaela no nano no anu ne? Mii maꞌia ane sou eni alemolu noxinge? Male ngeꞌoxo lexe eni eꞌosasinge no ꞌa ꞌilixo ane ne? Uasi manina. \p \v 23 Xo vaikala ane eni enoꞌu muneꞌe noxou Tila ne eni kalumo elosinge. No ꞌolovoxo la Tila Iesu e mixiu tumaliꞌa noxou ne munoꞌu veleti. \v 24 Xe no mine lexe sou useꞌinu, la muvikala laixe musuku no anu la muvikala aloxo ꞌo, “Ane ꞌo ne eni vasimelo e alosinge mo ngingi ukalusi ngaꞌou mo sou ngaxavutalaleli no anu.” \v 25 \x + \xo 11:25 \xt Mul 24:6-8; Eva 8:8-13\x*Mo iouvilesisi aloxo nesi no mine mioꞌu laꞌilali mukalu la anu mutetelisou paku io muvikalasou la, “Paku ane ꞌo anu sosovo sou vaikala alavua ane misakiinu. Anu ꞌo ne eni sialuxo. Ngaꞌoxo aloxo ne, ngingi ukalusi ngaie no anu mo sou ngaxavutalaleli.” \v 26 Aloxo ne la sou lexe ngingi vile uoꞌu veleti ane ne xe uie no ꞌa paku ane ne la utotomu ne anu uxavutala soli noxou Tila ne ulai utalo no mine anu ulivu uneꞌe. \p \v 27 \x + \xo 11:27 \xt Eva 10:29\x*La sou lexe ꞌenaꞌei ane muꞌou veleti ane ne xe muie no ꞌa paku noxou Tila ne ia anu uxavutala laixe uasi no anu la anu muꞌoxo susu no anu Tila vasimolu ilou sialuxu ne. \v 28 La sou itema molu uxavutala tei ꞌo xe iliꞌi la anu uꞌou veleti ne xe uie no ꞌa paku ane ne. \v 29 Xo lexe seꞌi iꞌani xe iie ia itaxa Tila vasimolu ne uasi la vasimolu ne utulusiꞌa no ꞌa vaivaikalasou. \v 30 Anu aloxo ne la sou tavuꞌalo noxinge ne, pekiaꞌa uasi xe seꞌi mipipiena xe tavuꞌalo ne misoisoli a vile. \v 31 Ia lexe nenge menge tailevi maulinenge laixe tei ꞌo la sou nenge tatulu no ꞌa vaivaikala uasi. \v 32 \x + \xo 11:32 \xt Eva 12:5-6\x*Ioxe no mine nenge tatulu no ꞌa vaivaikala noxou Tila, la anu loxo nenge texolu no laaxu tuꞌumaxu sou ꞌilixo masua noxinge sou taxali uꞌisalili mo sou nenge tatulu no ꞌa vaivaikala uasi loxo ta mitema sou lialia itulu no anu vaivaikala. \v 33 La sou ta vivilo no mine ngingi nganeꞌe ukalusi sou ngaꞌani la laixe sou ngaxomaieꞌi ta menexinge seꞌi ꞌo. \v 34 Ia lexe vile noxinge ne usolixu la laixe sou uꞌani no taasou xo loxo ꞌo io pitapita noxinge ne uxalixu ꞌilixo sou itelo vaikala noxinge. No mine eni aneꞌe la sou eni aisalilinoxu vaikala paꞌusou noxinge. \c 12 \s1 Xaixai Iouiou Noxou Uleenu Tavuna \p \v 1 Ta vivilo eni emasaxa lexe ngingi ngalavusou xavi iouiou sou iꞌoxo xaixai noxou Uleenu Tavuna. \v 2 \x + \xo 12:2 \xt Ava 2:18-19\x*La sou ngingi ngalavu lexe no mine ngingi ngexolu loxo ta mitema ane imulaxu taneꞌi noxou Iesu uasi, la mii vile ulapungengi ngalai noxiꞌa ta lataua kalakalavoi ane ivivikala uasi ne la ngingi ngalaisi. \v 3 \x + \xo 12:3 \xt 1Ioa 4:2-3\x*Aloxo ne la sou eni avikalangengi lexe vile noxinge ne Uleenu Lataua uxolu noxou la umomomo sou ulevetesou Iesu uasi. Mo lexe vile noxinge Uleenu Tavuna uxolu noxou la umomomosou uvikala lexe, “Iesu ne Anu Tila,” uasi. \p \v 4 \x + \xo 12:4 \xt Rom 12:6\x*Uleenu Tavuna ulosou xavi iouiou sou uꞌoxonu xaixai, ia anu Uleenu Vilesisi. \v 5 Mo xaixai iouiou kalumo, ia anu Tila vilesisi. \v 6 Lataua anusisi mulosi ꞌa ta mitema ukalusi xaixai iouiou, ia anu molu ulosiꞌa xavi sou iꞌoxonu. \v 7 No ꞌa xaixai vilevilesi la Uleenu Tavuna ulosiꞌa ta mitema xavi mo sou isuꞌulineꞌi seꞌi. \v 8 Io Uleenu Tavuna iouvilesisi nesi a ulosou itema vile xavi sou uvivikala no ꞌa xavutala laixe xe noxou itema vile la ulosou xavi sou uvivikala no ꞌa lavulavu laixe. \v 9 Uleenu iouvilesisi nesi ulosou itema xavi sou ulavusou umulamulaxu tanu noxou Iesu, mo ulosou vile xavi sou ukilakasiꞌa ta mitema la imauli la. \v 10 Xe vile sou umaxaꞌu sosovo sou xavi, mo vile sou uaꞌalo palomatana, xe vile sou uilevineꞌi ta uleenu, mo vile sou uvikala no anu vaikala iouiou xe vile sou uxiunu vaikalau ane uvivikala no anu vaikala iouiou. \v 11 \x + \xo 12:11 \xt 1Ko 7:7\x*Xe xaixai mukalusi ne anu xaixaiou Uleenu iouvilesisi. Ia Anu mulosiꞌa vilevilesi loxo no anu masaxa noxousi. \s1 Vasimolu Vile ne Anu Lololisi Ia Vilevilesi ne Mixali Piena no Anu \p \v 12 \x + \xo 12:12 \xt 1Ko 10:17\x*Vasimolu vile ne anu lololisi ia piena muxali no anu. Mo vilevilesi ne piena ia aneꞌi ixalixu vasimolu vilesisi. La sou noxou Kalisito ne anu aloxo nesi. \v 13 \x + \xo 12:13 \xt Xal 3:28\x*Xo nenge mukalusi ne teꞌulo no anu Uleenu vilesisi sou teꞌuna no anu vasimolu vilesisi. Nenge ta Iutaia mo nenge ta Xiliki xe nenge ta mitema sou ipalupalusinge mo ta mitema ane evile usakisaki uasi. La sou nenge mukalusi ne tenoꞌu Uleenu vilesisi sou taiexu. \p \v 14 Ioxe la sou vasimolu vile ne piena ia uxalixu vilesisi uasi. \v 15 Lexe tavaꞌu uvikala lexe, “Eni avolu uasi, la sou eni noxou vasimolu ne uasi,” la anu umomomo sou tavaꞌu ne utolosou sou uxolu loxo vile no anu vasimolu ne kalumo. \v 16 Mo lexe sangalou uvikala lexe, “Eni iou uasi la sou eni noxou vasimolu ne uasi,” la anu umomomo sou sangalou ne utolosou sou uxolu loxo vile no anu vasimolu ne kalumo. \v 17 La sou lexe vasimolu lololi ne iousi la sou anu ulomu a loxovaa? Lexe vasimolu lololi ne anu sangalousi la sou anu utuma a loxovaa? \v 18 Ia maninasou. Lataua mumuxaxu vasimolu vilevilesi ne no nano no anu vasimolu vile aloxo anu mumasaxau sou uxali. \v 19 Lexe aneꞌi ukalusi ne ixali loxo iouvilesisi la sou vasimolu ne uxolu a neꞌei? \v 20 Anu aloxo ne la sou paꞌupaꞌusou ne piena ia vasimolu ne vilesisi. \p \v 21 Mo iou ne umomomo sou uvikala ulai noxou avolu lexe, “Eni emomomo io amasaxaine uasi,” uasi. Xe kisou ne umomomo sou uvikala ulai noxou tavaꞌu lexe, “Eni emomomo io a masaxaine uasi,” uasi. \v 22 Xo anu aloxo ꞌo, vasimolu paꞌupaꞌusou ane loxo mamalaxaꞌa si ne anu umomomo sou aneꞌi ixexee uasi. \v 23 Xe paꞌupaꞌusinge ane nenge taxavutala lexe tatoxoneꞌi malaxo uasi ne nenge tatoxoneꞌi laixe. Xe vasimenge paꞌupaꞌusou ane laixe umomomo sou tamaxaꞌu uasi ne nenge tatalumeu laixe, \v 24 io paꞌupaꞌusinge aneꞌi ipalaꞌa ne tatalumeiei laixe uasi. Ia Lataua mupitanu vasimolu paꞌupaꞌusou la muitalonu sou tatoxonu tatila mulai no anu paꞌupaꞌusou ane uxolu vitanisi. \v 25 Anu aloxo ne mo sou kalikalipalaa uxali no nano no ꞌa vasimolu ne mamu, ia lexe paꞌupaꞌusou ne xavutalaneꞌi ne umomomo sou usaxilaꞌa ngatongatoꞌosi. \v 26 Lexe paꞌusou vile unoꞌu navunavu, la paꞌupaꞌusou ukalusi ne iloꞌa inoꞌu navunavu. Mo lexe paꞌusou vile unoꞌu tooxu, la paꞌupaꞌusou ukalusi ne iloꞌa iꞌosa. \p \v 27 \x + \xo 12:27 \xt Rom 12:5\x*Ioxe ngingi ne vasimolu Kalisito, mo ngingi vilevilesi ne anu vasimolu paꞌupaꞌusou. \v 28 \x + \xo 12:28 \xt Ep 4:11-12\x*Xe no nano no anu ta mitema ilotu noxou Iesu la Lataua musosovosiꞌa ta mitema ane Iesu mupalusiꞌa, xe tameisou ane ta mitema sou palomatana, xe tatalusou ane ta mitema sou ilosinge lavulavu, xe ta mitema sou iꞌoxonu sosovo iouiou, xe aneꞌi ane inoꞌu xavi sou iꞌoxoneꞌi ta mitema ixali laixe, xe aneꞌi ane sou suꞌuli, xe aneꞌi ane inoꞌu xavi sou iulaxunu xaixai, xe kaluxusou aneꞌi ane ivikala no anu vaikala iouvilemo. \v 29 Loxovaa, aneꞌi mukalusi ne aneꞌi ta mitema ane Iesu mupalusiꞌa? Aneꞌi mukalusi ne ta mitema sou palomatana? Mo aneꞌi mukalusi ne ta mitema sou ilosinge lavulavu? Loxovaa aneꞌi mukalusi ne iꞌoxonu sosovo iouiou? \v 30 Mo loxovaa, aneꞌi mukalusi ne minoꞌu xavi sou pamauli iꞌoxoneꞌi ta mitema ixali laixe? Loxovaa, aneꞌi mukalusi ne ivikala no anu vaikala iouiou? Loxovaa aneꞌi mukalusi ne ixiunu vaikala iouvilemo ne? Uasi Lataua musosovosiꞌa vilevilesi sou iꞌoxo xaixai ane ne. \v 31 \x + \xo 12:31 \xt 1Ko 14:1\x*Ia ngingi ngamasaxau xavi sou xaixai lailaixe vaimomo ꞌo ne uꞌoki. \c 13 \s1 Tanutanuxu \s1 La sou Eni Alosiengixu Voteꞌi Ane Laixe Manina \p \v 1 Lexe eni avivikala no anu vaikala iouvilemo noxiꞌa ta mitema mo noxiꞌa ta angelo kalumo, ia tanutanuxu uxolu no nano noxilo uasi, la eni ne aloxo xolalau utama piena xe xalamo e mitixitixinu vitanisi. \v 2 \x + \xo 13:2 \xt Mat 17:20\x*Lexe eni enoꞌu xavi sou palomatana mo elavulavu no anu xavutalaeꞌu talume ukalusi mo lavulavu laixe ukalusi no ꞌa muxamuxaxu taleli ne tatila mo pekiaꞌu umomomo sou usukunu alaele ulai vaꞌaxu. Ia tanutanuxu uxolu no nano noxilo uasi, la eni ne a mii vitanisi. \v 3 Lexe eni alosiꞌa mimii noxilo ukalusi ne ulai noxiꞌa ta mitema ane iꞌa mimii uasi mo aꞌitalonu vasimelo ulai noxiꞌa ta mitema sou iꞌelaxu no navu ia lexe tanutanuxu uxolu no nano noxilo uasi, la eni amomomo sou anoꞌu mii vile uasi. \p \v 4 Itema e tanuxaꞌa ta menexu ne anu uxolu seꞌisisi mo umasaxaiꞌa maninasou. Anu uiisuiisu uasi mo utooxu mo uitinu uasi. \v 5 Mo anu uꞌoxo ꞌilixo masua uasi xe anu loxo tanuxusi uasi mo anu loxo opoo laiꞌa palea uasi xe anu loxo kalapusou susu ane miꞌoxonu noxou ne uasi. \v 6 \x + \xo 13:6 \xt Rom 12:9\x*Tanutanuxu ne loxo sou ꞌosaꞌosa no anu ꞌilixo masua uasi ia ꞌosaꞌosa no nano no anu ꞌilixo umuli vaikala laixe maninasou. \v 7 \x + \xo 13:7 \xt 1Pi 4:8\x*Xo anu usaxilainge utotomu, anu loxo sou umulaxu tanu utotomu anu loxo uloopala utotomu mo anu utulu pekiaꞌu utotomu. \p \v 8 Tanutanuxu ne umomomo sou utalo uasi ia vaivaikala sou palomatana anu a uxolu ne ia ulai la utalo mo vaivaikala iouiou ne ulai la tasiau ukalu xe lavulavu ne ulai la uxexee avile. \v 9 Xo nenge telavusou mimii paꞌupaꞌusousi mo nenge taaꞌalo no ꞌa aꞌalosou palomatana paꞌupaꞌusousi. \v 10 Ia no voxo mine mii ane lololinu ne uxali la mimii ane paꞌupaꞌusou ꞌo ne ukalu avile. \v 11 No voxo mine eni molomoloxo sio, la vaivaikalaxeni mo xavuxavutalaxeni mo xamuxamuli noxilo ne anu iouvilesisi aloxo ta molomolo nesi. Xe no mine exali loxo itema tila ꞌo la eni eꞌitalonu ꞌiliꞌilixo noxiꞌa ta molomolo ne mulai iliꞌi no tumalilo. \v 12 Vaimomo ꞌo nenge tamaisou mimii xalexusi loxo no anu titilo, ia iliꞌi la nenge tamaisou Lataua ꞌalaiou no ienge. Vaimomo ꞌo eni alavusou Lataua ne maninasou uasi ia iliꞌi la eni alavusou maninasou loxo Anu mulavusilo manina. \v 13 \x + \xo 13:13 \xt 1Te 1:3\x*Xo vaimomo ꞌo mii tatalu anu a muxolu. ꞌIlixo sou tamuxamuxaxu tanenge mo taloopala sou tanoꞌu mimii ane lailaixe iliꞌi xe tanutanuxu. Ia anu tila mo muuli noxiꞌa manina ane tanutanuxu. \c 14 \s1 Xavi sou Palomatana Mo Vaikala Iouvilemo \p \v 1 \x + \xo 14:1 \xt 1Ko 12:31; 14:39\x*La sou ngamulinu voteꞌi sou tanutanuxu mo ngamasaxau xavi iouiou sou iꞌoxonu xaixai noxou Uleenu Tavuna ne uꞌoki. Laixe lexe nganoꞌu xavi sou palomatana. \v 2 Xo itema ane uvivikala no anu vaikala iouvilemo ne uvivikala noxiꞌa ta mitema uasi ia noxou Latauasi. Xo itema vile ulavusou mii e anu ulelemolu ne uasi. Anu uaꞌaloxu mimii mutalume ne no anu uleenusi. \v 3 Ia ta mitema aneꞌi palomatana ne ivivikala ulai noxiꞌa ta mitema sou aneꞌi ileme pekiaꞌa mo ipeletotoneꞌi xe iꞌoxonu oponeꞌi uai laixe. \v 4 Anu ane uvivikala no anu vaikala iouvilemo ne anu usuꞌulinu anusisi. Ia anu ane upalomatana ne anu usuꞌulineꞌi ta mitema ilotu noxou Iesu sou ileme. \v 5 Eni emasaxainge vilevilesi ukalusi lexe ngavivikala no anu vaikala iouvilemo ia emasaxa muꞌoki lexe ngingi ngapalomatana. Anu ane upalomatana ne anu tila mo muaulixu anu ane uvivikala no anu vaikala iouvilemo. Ia laixe lexe anu uxiunu vaikala ne mo sou ta mitema ilotu noxou Iesu ukalusi ne inoꞌu suꞌuli no anu la ileme. \p \v 6 Ioxe ta vivilo noxou Iesu, lexe eni aneꞌe noxinge ia avivikala no anu vaikala iouvilemo la eni asuꞌulingengi laixe a loxovaa? Mo lexe eni aꞌalomengi no ꞌa mii maꞌia mutalume ia apalaꞌalixu mo lavulavu laixe xe vaikala palomatana la alosinge vaikala sou usuꞌulinu. \v 7 Mo loxo mimii ane mauli no anu uasi ia tamaxusi, loxo kita xe susapu ne ta mitema imomomo sou ilavusou lexe maꞌia ane ilelexe no anu ne a loxovaa no mine mimii ne tamaxu vitanisi. \v 8 Mo aloxo ne la lexe xolalau utama lamana uasi, la ꞌenaꞌei ane uloo sou ꞌotoꞌoto? \v 9 La sou anu aloxo nesi noxinge, lexe ngingi ngavivikala no anu vaikala ane ta mitema ilavusou uasi. La aneꞌi ilavusou mii ane ngingi ngalelemolu ne a loxovaa? Anu aloxo ngingi ngevivikala ne mulai no nixi vitanisi. \v 10 Manina vaikala tapiena iouiou anu a uxolu no anu lialia ꞌo, ia vile noxiꞌa ne laaxu uasisi, uasi. \v 11 Ia lexe eni alavusou vaikala ane itema vile uvikala no anu ne laaxu uasi, la eni ne aloxo aasila noxou itema ane uvivikala ne xe anu ne aloxo aasila noxilo. \v 12 La sou anu aloxo nesi noxinge. Xo loxo ngingi ngemasaxa muꞌoki sou nganoꞌu xavi iouiou sou iꞌoxonu xaixai noxou Uleenu Tavuna. La ngatovo ngaxaxai pekiaꞌinge sou nganoꞌu xavi ane usuꞌulineꞌi ta mitema ilotu noxou Iesu sou itulu pekiaꞌa mo ileme. \v 13 Mo tavaꞌu aloxo ne la sou itema ane uvivikala no anu vaikala iouvilemo ne ukilaka lexe anu umomomo sou uxiunu vaikalasou mii maꞌia ane anu mulemolu ne. \v 14 La sou lexe eni akilaka no anu vaikala iouvilemo la uleelelisi a ukilaka io xavutalaxeni ne umaxaꞌu neneꞌaxu lakilakaxeni ne uasi. \v 15 Ioxe la sou eni aꞌoxonu mii maꞌia? Eni akilaka no anu uleeleli mo no anu xavutalaxeni kalumo xe eni alexe lexe no anu uleeleli la no anu xavutalaxeni kalumo. \v 16 Ia lexe nini naitinu ualasou Lataua no anu uleenenisi mo navikala laixe musuku la sou itema vile vitanisi ane uxolu no nixingengi ne ulavusou uvikala lexe manina a loxovaa? Xo anu ulavusou mii maꞌia ane nini nalelemolu ne uasi. \v 17 Male nini navivikala laixe noxou Lataua ne anu laixe ia itema ane vile ꞌolele ne anu unoꞌu suꞌuli vile uasi manina. \v 18 Eni avikala laixe noxou Lataua xo euaulingenge mukalusi sou avivikala no anu vaikala iouvilemo. \v 19 Ia no mine ta mitema ilotu noxou Iesu ipita la laixe lexe eni avikala no anu vaikala mautunu taꞌuvesi ane ulamana xe eni avikala sou aneꞌi inoꞌu lavulavu no anu, io anu tila no anu vaikala 10,000 mautunu vaikala iouvilemo. \p \v 20 \x + \xo 14:20 \xt Ep 4:14\x*Ioxe ta vivilo mamu sou xavutala-mengi loxo ta molomolo ta kitukituꞌa. Ia ixavutala no anu ꞌilixo masumasua la aneꞌi loxo ta keakea. Xo ta keakea ne ilavusou iꞌoxonu ꞌilixo masua uasi. Io no anu xavutalamengi la ngaꞌoxo aloxo ta mitema ta tatila. \v 21 \x + \xo 14:21 \xt Ais 28:11-12\x*Xo kaukavu muai no anu lapuloto aloxo ꞌo, \q1 “‘Noxiꞌa ta mitema sou vaivaikala iouvilemo mo no anu anaxaꞌa taasila, \q2 la eni avivikala noxiꞌa ta mitema ane ne, eni aꞌoxonu aloxo ne. \q2 Ia aneꞌi imomomo sou ilomu noxilo uasi.’ Tila muvikala aloxo ne.” \p \v 22 La sou vaikala iouvilemo ane loxo sosovo ne anu noxiꞌa aneꞌi ane imulaxu taneꞌi uasi, ia noxiꞌa aneꞌi ane imulaxu taneꞌi uasi. Xe vaikala palomatana ne noxiꞌa aneꞌi mimulaxu taneꞌi. Ia aneꞌi ane mimulaxu taneꞌi uasi ne aneꞌi uasi. \v 23 \x + \xo 14:23 \xt Apo 2:13\x*Ioxe lexe ta mitema ilotu noxou Iesu ipita io ane ukalusi ne ivivikala no anu vaivaikala iouvilemo, ia ta mitema moseꞌi ane ilavusou vaivaikala ne uasi xe imulaxu taneꞌi uasi ne ilomusinge la ixavutala lexe ngingi xavutalamengi muꞌoxo vulusi. \v 24 \x + \xo 14:24 \xt Ioa 16:8\x*Ia lexe ngingi ngavikala palomatana io itema vile ane umuxaxu tanu uasi xe vile ane ulavulavu uasi ne uꞌuna, la vaivaikalamengi ne uxiu opoonu xe ulavu lexe anu itema sou susu la ngingi ta piena ukalusi ne ngailevinu ꞌilixou ne, \v 25 la sou mii ane mutalume no nano no tanu ne anu a uai no tatexa ne. La anu utaloxo uluꞌe sou ulotu noxou Lataua, la uvikala tama lexe, “Manina, Lataua anu a uxolu no nixingengi ꞌo.” \s1 Voteꞌi sou Muamuaꞌixu Lalotu \p \v 26 \x + \xo 14:26 \xt 1Ko 12:8-10\x*Ioxe ta vivilo nenge tavikala a loxovaa? No mine ngingi nganeꞌe ngapita sou ngalotu la vilevilesi ne inoꞌu xaixai loxo lexe, xe vaikala sou lavulavu, mo mii moseꞌi ane Lataua mumaxaꞌu no iengi xe vaikala iouvilemo. Mo ane sou uxiunu vaikala iouvilemo. Mimii ane ne sou uꞌoxo lalotu utulu pekiaꞌu mo uleme. \v 27 Lexe moseꞌi ivivikala no anu vaikala iouvilemo, xe tamei uasi la tatalusi aneꞌi ivikala, io ivikala ukeikei uasi, vile uvikala ukalu la vile uvikala. Xe laixe lexe itema vile sou uxiunu vaikalaiꞌa ne anu a uxolu kalumo. \v 28 Ia lexe itema vile sou uxiunu vaikala ne uasi, la itema ane uvivikala no anu vaikala iouvilemo ne, uxolu tani ukisi no anu pita sou lalotu ne. Io uvivikala noxousi xe noxou Latauasi. \v 29 \x + \xo 14:29 \xt 1Te 5:21\x*Mo sou ta mitema sou palomatana tamei, uasi la tatalusi ane ivikala, io aneꞌi ane ixolu ne ilomulangiou mo iilevinu vaikalaiꞌa ne laixe manina. \v 30 Ia lexe Lataua ulosou itema vile e uxoxolu no lia ne mii vile la itema ane muvivikala tei ne anu utalo. \v 31 Xo ngingi ukalusi ne ngemomomo sou ngapolomatana vilevilesi mo sou ta mitema ukalusi ne ilamana mo pekiaꞌa. \v 32 Ta uleenu sou vaikala palomatana ne aneꞌi imulinu vaikala noxiꞌa ta mitema sou ipalomatana nesi. \v 33 Xo Lataua ne loxo anu Lataua sou uꞌoxonu mimii vitavitanisi uasi, ia anu Lataua sou opo seꞌisisi. \p Loxo no anu laꞌolaꞌoluxu noxiꞌa ta mitema ilotu noxou Iesu, \v 34 \x + \xo 14:34 \xt 1Ko 11:3; 1Ti 2:12\x*mo ta sema ne ixolu tani ukisi no nano no a lalotu. Aneꞌi ne imomomo sou ivivikala uasi ia iluꞌeneꞌi sou imulinu loxo lapuloto noxou Mosesi mulemolu. \v 35 Lexe aneꞌi imasaxa sou ilavusou mii vile, la aneꞌi italiꞌisiꞌa ta muluiꞌasi no taasiꞌa, xo ta sema ivikala no nano no ꞌa lalotu ne anu mii sou maela manina. \v 36 Loxovaa vaikala noxou Lataua ne tavaꞌu musoko a noxinge ne? Uasi, loxovaa ngingi ta mitema ane nesi ane ngenoꞌu vaikala noxou Lataua ne? Ia evile inoꞌu vaikalau uasi. \p \v 37 \x + \xo 14:37 \xt 1Ioa 4:6\x*Mo lexe itema vile uxavutala lexe anu ne itema sou palomatana, xe uasi la munoꞌu xavi iouiou sou iꞌoxonu xaixai noxou Uleenu Tavuna ilavusou lexe mii maꞌia ane eni akaukavunu ulai noxinge ꞌo ne anu loxo vaikala pekiaꞌu noxou Tila. \v 38 Ia lexe anu umulaxu xavutalau no anu uasi, la anu kalumo ne ngamulaxu xavutalamengi no anu vaikalau ne mamu. \v 39 Anu aloxo ne la sou ta vivilo ngaꞌoxo masaxa noxinge pekiaꞌu sou ngapalomatanasi, io vaikala iouvilemo ne ngatavuna sou mamu. \v 40 Ia ngaꞌoxonu mii ukalusi ne umomomo laixe no anu voteꞌi sou muamuaꞌixu lalotu. \c 15 \s1 Kalisito Mumauli La \p \v 1 Ioxe, ta vivilo, eni emasaxa sou alivunoxu xavutalamengi sou aꞌalo laixe noxou Iesu Kalisito ane eni eaꞌaloxu noxinge mo ngingi ngenoꞌu mo sou ngingi ngatulu pekiaꞌinge no anu ne. \v 2 No anu aꞌalo ane nesi ane Lataua mupamaulingengi no anu ne lexe ngingi ngateteli pekiaꞌu no anu vaikala ane eni eaꞌaloxu noxinge ne xo lexe uasi la ngingi ne ngamuxamuxaxu tangengi vitanisi. \v 3 \x + \xo 15:3 \xt Ais 53:5-12\x*Xo mii maꞌia ane eni enoꞌu ne ane eni akalanu uneꞌe noxinge, aloxo anu mii tatila manina lexe Kalisito musoli sou susu noxinge aloxo vaikalasou muai no anu Lavuku Tavuna teinu ne, \v 4 \x + \xo 15:4 \xt Mat 12:40; Apo 2:24-32\x*la sou miꞌasixu xe mumauli mutulu la no anu voxo tatalusou loxo vaikalasou muai no anu Lavuku Tavuna teinu. \v 5 \x + \xo 15:5 \xt Mat 28:16-17; Luk 24:34\x*Mo anu mupalaꞌa noxou Pita xe mukalu la noxiꞌa ta molomolo noxou mavulovexa mo muluꞌe no lia tamei. \v 6 Xe iliꞌi no anu la anu mupalaꞌa alaxu vilesisi noxiꞌa ta vimovimou moseꞌi noxou sosovosiꞌa loxo itemaxu itemaxu vile mo itemaxu taꞌuve (500). Piena moseꞌi noxiꞌa ne uao imaumaulisio, ia moseꞌi a misoisoli mukalu ne. \v 7 \x + \xo 15:7 \xt Apo 1:3-4\x*Mukalu la anu mupalaꞌa noxou Iakavo xe mukalu la mupalaꞌa noxiꞌa ta aposeli ne mukalusi, \v 8 \x + \xo 15:8 \xt Apo 9:3-6\x*mo kaluxusou la anu mupalaꞌa noxilo kalumo. Eni ne aloxo itema ane nenu mivoꞌo lalaanu. \v 9 \x + \xo 15:9 \xt Ep 3:8; 1Ti 1:15\x*La sou eni ne akituꞌa noxiꞌa ta aposeli ne mo lexe eni laixe sou ilemelo lexe aposeli uasi. Xo eni eꞌoxo masuaneꞌi ta mitema sou lalotu noxou Lataua. \v 10 \x + \xo 15:10 \xt 2Ko 11:23\x*Ia no anu alauna noxou Latauasi la sou eni exali amitema iou aloxo ꞌo. Mo alauna noxou ane muneꞌe noxilo ne loxo mii vitanisi uasi. Eni exaxai pekiaꞌilo mo euaulixaꞌa ta aposeli mukalusi ne. Io loxo eni uasi, ia alauna noxou Latauasi ane muxolu noxilo sou eꞌoxonu xaixai ne. \v 11 Mo lexe eni aꞌalomengi xe ta menexilo iaꞌalomengi, la nexi noxiꞌa taaꞌaloxu vaikala iouvilesisi la sou ngingi ngamulaxu tangengi no anu. \s1 Ta Mitema Aneꞌi Ane Misoisoli ne Imauli La \p \v 12 Ia lexe nexi teaꞌalo lexe Kalisito mutulu mumauli la no anu soli, la sou loxovaa moseꞌi noxinge ne italiꞌi lexe ta mitema imomomo sou itulu la no ꞌa soli uasi? \v 13 Mo lexe mauli la noxiꞌa ta mitema ane misoisoli ne uasi la Kalisito ne anu mutulu mumauli la uasi kalumo. \v 14 Ia lexe Kalisito ne utulu umauli la uasi la aꞌalo noxixe mo loopala noxinge ne anu mii vitanisi. \v 15 La sou aloxo ne la nexi loxo ta mitema sou aꞌalo kalakalavoi no anu mii ane Lataua muꞌoxonu, xo nexi teaꞌaloxu Lataua lexe anu mutulusou Kalisito mumauli la no anu soli. Ia manina lexe anu utulusou Kalisito umauli la uasi aloxo ne la sou lexe aneꞌi ane misoisoli ne itulu imauli la uasi. \v 16 Xo lexe aneꞌi ane misoisoli ne itulu imauli la uasi la sou lexe Kalisito ne anu utulu umauli la uasi avile. \v 17 Mo lexe Kalisito ne utulu umauli la uasi, la loopala noxinge ne anu mii vitanisi. Mo susu noxinge ne anu a uao uxolusinge ne sio. \v 18 La sou aneꞌi ane mimuxaxu taneꞌi kalumo noxou Kalisito ka misoisoli ne aneꞌi misuasua mukalu. \v 19 Mo sou lexe loopala noxinge noxou Kalisito ne sou mauli no anu lialia ꞌosi la loopalasinge ne uaulixu masuanenge avile mo ta mitema ukalusi no anu lialia ꞌo. \p \v 20 Ia manina Kalisito ne mutulu mo mumauli la no anu soli. Anu aloxo Anu mutulu tei ne sou aneꞌi ane misoisoli la imauli la. \v 21 \x + \xo 15:21 \xt Rom 5:12\x*Xo loxo soli muneꞌe noxou itema vile la mauli la noxiꞌa aneꞌi ane misoisoli ne uneꞌe noxou itema vile kalumo. \v 22 Xo anu aloxo ꞌo noxou Adamu la ta mitema ukalusi isoli. Xe noxou Kalisito la ta mitema ukalusi ne inoꞌu mauli. \v 23 \x + \xo 15:23 \xt 1Te 4:16; Pal 20:5\x*Ia vilevilesi ne naꞌa voxo mo, xe Kalisito, Anu loxo itema ane mutulu tei xe no mine Anu ulivu uneꞌe, la aneꞌi ane ta noxou ne itulu imauli. \v 24 Voxo kaluxusou uxali la Anu uitalonu saxisaxilaꞌu ulai noxou Momu Lataua. No mine anu Kalisito umamulonu mo ukalusiꞌa ta kisikisiꞌa ta uleenu masumasua e pekipekiaꞌa mo xavineꞌi mulolutu. \v 25 \x + \xo 15:25 \xt Mat 22:44\x*Xo anu uulaxunu sou saxisaxilaꞌu ulai utalo no mine Kalisito utaoluneꞌi ta uluau ukalusi ne no lia no laaxu xavi noxou. \v 26 \x + \xo 15:26 \xt Pal 20:14\x*Uluau ukalusou sou umamulonu mo ukalusou ane soli ne. \v 27 \x + \xo 15:27 \xt Lex 8:6\x*Xo “Lataua muꞌitalonu mimii mukalusi ne no lia no laaxu xavi noxou Kalisito.” \p Io vaikala lexe mimii mukalusi ne muꞌitalonu no laaxu ne anu mulamanasi lexe Lataua e muꞌitalonu mimii mukalusi no tavaꞌu Kalisito ne. Ia Lataua anu molusi uxolu no laaxu uasi. \v 28 Ia no mine anu uꞌoxonu mimii aloxo ne ukalu la sou ꞌOlu molu mumulinu Lataua e muꞌitalonu mimii mukalusi no laaxu ne, mo sou Lataua umomomo sou uxolu no anu mimii ukalusi. \p \v 29 Ioxe lexe mauli la uasi la sou mii maꞌia ane aneꞌi e miꞌulosiꞌa sou isuꞌulineꞌi ta mitema e misoisoli ne iꞌoxonu? Lexe aneꞌi e misoisoli ne umomomo sou itulu imauli la uasi avile la sou loxovaa no anu ꞌuloꞌulo ane miꞌulosiꞌa ta mitema sou isuꞌulineꞌi ne? \v 30 \x + \xo 15:30 \xt Rom 8:36\x*Xe loxovaa noxixe, la sou nexi taꞌitalongengi no anu tuꞌutuꞌumaxu utotomu ꞌo? \v 31 Eni atavulenu soli no voxo utotomu evikala manina aloxo ne xo ta vivilo loxo eni eꞌosasinge sou ngexolu no nano noxou Iesu Kalisito anu tila noxinge. \v 32 \x + \xo 15:32 \xt Ais 22:13\x*Lexe eni eꞌotoxaꞌa ta mimii ta vova ne Epeso sou mii masaxa noxilosi la mii maꞌia ane eni enoꞌu? Lexe aneꞌi ane misoisoli ne itulu imauli la uasi, la, “Nenge taꞌani mo taie xo neꞌiela la nenge tasoisoli.” \v 33 Mamu sou ngamulinu kalakalavoi noxiꞌa ta mitema. “Xo ta mitema ta masumasua ne ivilaꞌisou ꞌilixo laixe ne.” \p \v 34 La sou ngatulu no anu lavulavu ane muxolu noxou itema vile lailaixe lexe ngingi ngamulinu, io ngataluxu no anu ꞌilixo sou ngaꞌoxonu susu. Mo seꞌi noxinge ne ilavusou Lataua uasi ne eni avikala aloxo ne sou apamaelangengi. \s1 Vasimenge Ane Umauli La \p \v 35 Ia male itema vile utaliꞌi lexe, “Ta mitema ane misoisoli ne ulai la itulu imauli la a loxovaa ꞌo? Vasimeꞌa ne uxali iou a loxovaa?” \p \v 36 \x + \xo 15:36 \xt Ioa 12:24\x*Xovulaulau! Mii maꞌia ane nini natounu ne anu usoli tei ꞌo la sou anu upau sou uleme. \v 37 La sou no mine nini natounu la loxo natounu ovu lololi e uxali iliꞌi ne uasi, ia ngiaxu vitanisi. Male uiti ngiaxu, uasi, la mii vilemo ngiaxu. \v 38 Ia Lataua ulosiꞌa vasimeꞌa loxo anu molu mumasaxau. Mo ngiaxu iouiou vilevilesi ne anu ulosiꞌa ainu vilevilesi mo. \v 39 Xe mimii no lia ꞌo ne anu iouvilesisi uasi. Nenge vasimenge mo xe ta mimii ane imuamuaꞌi no ꞌa lialia ne vasimeꞌa mo xe ta ngiala ne vasimeꞌa mo ia ta sinana ne vasimeꞌa iouvilemo. \v 40 Anu aloxo ne la sou mimii sou loxotolo ne naꞌu vasimolu mo xe mimii sou lialia ne naꞌu vasimolu mo. Ia mimii sou loxotolo e lailaixe ne anu vasimolu iouvilesisi mo mimii lailaixe sou lialia ꞌo ne vasimolu iouvilemo. \v 41 Mo aso ne anu naꞌu kaaxu lailaixe mo xe soꞌio ne anu naꞌu kaaxu lailaixe mo. Ia ta oto ne naꞌa kaaxaꞌa mo. Io ta oto kaaxaꞌa ne uxali iouiou mo lailaixe manina. \p \v 42 Anu iou aloxo nesi no anu mauli la noxiꞌa aneꞌi ane misoisoli. Vasimolu ane miꞌasixu ne anu umasua ia vasimolu ane utulu umauli la ne anu umomomo sou uui la uasi. \v 43 \x + \xo 15:43 \xt Pil 3:20-21\x*No mine miꞌasixu la vasimolu ne laixe uasi ia mutulu mumauli la no anu mimii lailaixe. Miꞌasixu la mamalaxusi ia mutulu mumauli la no anu xavi tatila. \v 44 Vasimolu e miasixu ne anu sou lialia ꞌo si ia anu mumauli la, la vasimolu ne sou uleenu. La sou vasimolu sou lialia ꞌo xe vasimolu sou uleenu kalumo ne. \v 45 \x + \xo 15:45 \xt Tav 2:7\x*La sou kaukavusou muai lexe, “Adamu anu tei ne muxali loxo itema mumaulisi,” ia Adamu ane iliꞌi ne muxali loxo Uleenu sou ulosiꞌa ta mitema mauli. \v 46 Xo uleenu ne uluꞌe tei uasi. Vasimolu muluꞌe tei ka sou uleenu. \v 47 La sou itema ane tei ne anu molu no anu lomulo sou lialia ꞌo, xe itema ane tameisou ne anu molu no opo loxotolo. \v 48 Anu aloxo ta mitema sou lialia ꞌo ne aneꞌi loxo itema sou lialia. Xe aloxo ta mitema sou opo loxotolo ne la sou aneꞌi loxo itema sou opo loxotolo. \v 49 Mo anu iouvilesisi aloxo nenge texali loxo ta mitema ane sou lialia ꞌo ia iliꞌi la nenge taxali loxo itema ane sou opo loxotolo. \p \v 50 Ioxe eni avikalangengi, ta vivilo lexe mii ane vasimenge lialia ꞌo ne umomomo sou uxolu kalumo no nano no ꞌa saxisaxilaꞌu noxou Lataua uasi. Mo mii ane ukalu ne umomomo sou upita ilou mii ane lailaixe mo kaluxu uasi, uasi. \v 51 \x + \xo 15:51 \xt Mat 24:31; 1Te 4:15-17\x*Ngalomu, eni avikala ngengixu vaikala utalume vile aloxo ꞌo. Nenge moseꞌi ne tasoli uasi, ia nenge ukalusi ne taxiu vasimenge, \v 52 no mine ane ne uxali loxo ienge uꞌamo no anu xoolau utama kaluxusou. Xo no mine xoolau utama la aneꞌi ane misoisoli ne itulu imauli la, ia isoli la uasi, mo nenge ne vasimenge uxiu ukalusi. \fig |alt="Priest blowing horn" src="LB00186B.TIF" size="col" loc="1Co 15:52" copy="Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994." ref="1 Kolinito 15:52" \fig* \v 53 \x + \xo 15:53 \xt 2Ko 5:4\x*La sou vasimolu ane umamulo ne utokolomo no anu mimii lailaixe ane umamulo uasi. Mo vasimolu ane musoli ne utokolomo no anu mimii ane sou umauli mo kaluxu uasi. \v 54 \x + \xo 15:54 \xt Ais 25:8\x*No mine vasimolu ane umamulo ne utokolomoxu no anu mimii lailaixe ane umamulo uasi. Xe vasimolu ane sou soli ne utokolomoxu no anu mimii ane sou umauli mo kaluxu uasi. Lexe mimii ane ne uxali la vaikala e mikaukuvunu ne uxali maninasou aloxo ne. “Soli ne mumamulo avile mo Lataua muuaulixu.” \p \v 55 \x + \xo 15:55 \xt Ose 13:14\x* “Soli, xavineni ava? Soli, tavimeni ava?” \p \v 56 \x + \xo 15:56 \xt Rom 7:13\x*Xe tavi sou soli ne anu a ꞌilixo masumasua mo xavi sou ꞌilixo masua ne anu ane lapuloto. \v 57 Ia talemolu laixe ulai noxou Lataua! Anu mulosinge xavi sou tauauli no anu muneꞌe noxou Tila noxinge Iesu Kalisito. \v 58 Anu aloxo ne la sou ta vivilo e emasaxainge manina, ngatulu pekiaꞌinge io ngasasalo no anu mii vile uasi. Utotomu ne ngalosinge ukalusi ulai no anu xaixai noxou Tila. Xo ngingi ngelavu lexe xaixai noxinge no nano noxou Tila ne anu vitanisi uasi. \c 16 \s1 Mipitanu Lamoliiꞌa ta Mitema Noxou Lataua \p \v 1 \x + \xo 16:1 \xt Rom 15:25-26; 2Ko 8:1-9\x*Ioxe ano ꞌo vaikala sou lamoli ane mipitaiꞌa ta mitema noxou Lataua. Ngaꞌoxonu mii maꞌia e evikalaneꞌi ta mitema e ilotu noxou Iesu no tuatuala no nano ne Xalatia sou iꞌoxonu. \v 2 No anu voxo usoko sou voxosou lalotu utotomu, la ngingi vilevilesi ne ngamulaxu lamoli moseꞌi no paꞌumolu. Paꞌusou no nano no anu lamoliu e unonoꞌu. Ngapitanu uai, mo sou eni aneꞌe la ataxusou la uasi. \v 3 Xe no mine eni axali la alosiꞌa ta mitema ane ngingi ngesosovosiꞌa ne uoli voloxu sou vaikala lamana ilou lolovolo noxinge ne sou ilaixu ne Ielusalemu. \v 4 Lexe anu laixe sou eni alai kalumo la aneꞌi ivaitaoleli. \s1 Kilaka Noxou Paulo \p \v 5 \x + \xo 16:5 \xt Apo 19:21\x*Eni Apolo alai ne Makedonia xe iliꞌi la sou aneꞌe noxinge. Xo eni Apolo alai aloxo ne Makedonia tei ne. \v 6 \x + \xo 16:6 \xt Rom 15:24\x*Male eni axolu maxuveeni sevile noxinge male no ꞌa voxosou sivo mo tani lelemesou ne ukalu avile, mo sou ngingi ngasuꞌulileli no anu muamuaꞌi xo lexe sou alai neꞌei. \v 7 Eni amasaxa sou amaisingesi vaimomo ne loxo exixaosingesi ka alai uasi, eni eloopala lexe axolu maxuveeni sevile noxinge, lexe Tila umasaxa aloxo ne. \v 8 Ia eni axolu lai ne Epeso ne ulai utalo no ꞌa voxosou Pentikosi. \v 9 \x + \xo 16:9 \xt Apo 19:8-10; 2Ko 2:12\x*Xo aitenga tatila sou xaixai ane lexe eni axaxaisou ne anu mukisi noxilo, xe ta mitema tapiena ane sou ivikala no tumalilo ne aneꞌi a ixoxolu. \p \v 10 \x + \xo 16:10 \xt 1Ko 4:17\x*Io, lexe Timoti uneꞌe la ngasaxilaꞌu laixe lexe mii vile uꞌoxonu uꞌume no mine anu uxoxolu noxinge ne mamu. Xo anu uxaxaisou xaixai noxou Tila, iou aloxo eni ꞌosi. \v 11 \x + \xo 16:11 \xt 1Ti 4:12\x*Evile no voxo ane ne umomomo sou ngaitalonu ngalomuxu mo ngaꞌosasou mamu. Ia no anu muamuaꞌixu sou ulivu uneꞌe noxilo la ngaꞌitalonu no ꞌa opo seꞌisisi. Eni autitiꞌa iloꞌa ta vimovimou. \p \v 12 \x + \xo 16:12 \xt 1Ko 3:6\x*Ano ꞌo ne vaikalasou vivinge Apolosi. Eni epeletotosiꞌa pekiaꞌu sou lexe ulai noxinge iloꞌa ta vivinge. Anu umasaxa sou ulai palea vaimomo ꞌo uasi, ia anu ulai no mine anu uxamulinu loxo voxo laixe noxou sou ulai. \p \v 13 Ngatulu mo ngaloosinge, mo xavingengi voxovoxo no anu muxamuxaxu tangengi la sou ngaxali loxo ta mitema sou ngatulu pekiꞌainge mo ngaꞌume uasi. \v 14 Ngaꞌoxonu mimii ukalusi ne mo tanengexaꞌa ta menexine no anu alauna. \p \v 15 \x + \xo 16:15 \xt 1Ko 1:16\x*Ngingi ngelavu lexe ta temanu tani noxou Sutepano ne aneꞌi mixiu tei milai noxou Iesu no nano ne Akaia mo aneꞌi miitineꞌi milai no anu xaixai noxiꞌa ta mitema noxou Lataua. Ia ta vivilo eni apeletotosinge pekiaꞌu, \v 16 sou ngaluꞌengengi no laaxaꞌa ta mitema aneꞌi iou aloxo ne mo aneꞌi ukalusi e imulineꞌi sou isuꞌuli no anu xaixai ne. \v 17 Eni eꞌosa no mine Sutepano ilou Potunatasi xe Akaikusi mixali xo aneꞌi mimomomosou miꞌoxonu mii ane ne ngingi ta Kolinito ngaꞌoxonu uasi. \v 18 Xo aneꞌi miꞌoxonu opoleli muai laixe mo noxinge kalumo. Ta mitema ane loxo ne umomomo sou talavusiꞌa laixe. \s1 ꞌOsaꞌila Kaluxusou \p \v 19 \x + \xo 16:19 \xt Apo 18:2, 18, 26\x*Ta mitema ilotu noxou Iesu no xalee lia tila ne Asia miꞌitalonu ꞌosaꞌila noxiꞌa muneꞌe noxinge. Akuila mo Pilisila miiongengi no nano no ualasou Tila, mo aneꞌi ta mitema e ilotu noxou Iesu ane ilavusou ipita no tani noxiꞌa ne kalumo. \v 20 Ta vivinge mukalusi ane mixolu lai ꞌo miꞌitalonu ꞌosaꞌila noxiꞌa muneꞌe noxinge. Ngasexelangenge ngatongatoꞌo mo ngatimunu xalengengi no ꞌa ꞌosaꞌila noxou Lataua. \p \v 21 Eni Paulo melo akaukavunu ꞌosaꞌila ane ꞌo no avolo. \v 22 \x + \xo 16:22 \xt Xal 1:8-9; Pal 22:20\x*Lexe itema vile tanuxu Tila uasi, la unoꞌu tuꞌumaxu no voxo mine Tila ulivu uneꞌe. Nini naneꞌe, Tila. \v 23 Alauna noxou Tila Iesu uxolu noxinge. \v 24 Tanutanuxu noxilo ulai noxinge ukalusi no nano noxou Kalisito Iesu. Manina.