\id MAT - Dano NT [aso] -Papua New Guinea 1989 (DBL -2014) \h MATAIOꞌ \toc1 Izesuꞌ Kilisitoꞌnimuꞌ Gamazi Lamineꞌ Mataioꞌ Gizineꞌ \toc2 Mataioꞌ \toc3 Mat \mt1 IZESUꞌ KILISITOꞌNIMUꞌ GAMAZI LAMINEꞌ MATAIOꞌ GIZINEꞌ \imt1 Mataioꞌ Gizineꞌ Luhuvo Nitekumuꞌ Gomuꞌ Gataaꞌ Gamazi \ip Mene buku neꞌmo nene Izesuꞌ Kilisitoꞌ monovo danavaꞌvemuꞌ lo sotoꞌ ogo nolo-limive. Eiꞌ Izesuꞌ avolomote zuholiti guliveꞌinesi lo sotoꞌ neive. Eiꞌ nene ebeꞌ zala sotoꞌ ihe idoꞌ nadiꞌ ogo sotoꞌ ihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ neꞌmo ogo Izesuꞌni nadiꞌ ogo aka vele-dihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ Sataniꞌmo Izesuꞌni do nadiꞌ ogo emenguꞌ molahe nemukisi lo neive. Izesuꞌ izipahala zuho tuveluꞌa nene nadiꞌ ogo ngeleꞌmize molahe nemukisi lo neive. Idoꞌ eveneꞌ monoꞌ gamazi nadiꞌ ogo apize ngimihe idoꞌ siki gizi daniꞌ aleve nene do nadiꞌ ogo do lamineꞌ o-ngidihe nemukisi lo sotoꞌ neive. Aneza gamazi eveneꞌ lo-ngimingumukisi idoꞌ monovoꞌve mukikumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ Zuda ve nabalite Izesuꞌ monoꞌ gamazi eveneꞌ apize ngimidoꞌ meheꞌine imangumukisi idoꞌ eikumuꞌ gili goloso angumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ lovo velite aꞌninguꞌ Zudaꞌ Izesuꞌni molalingumuꞌ nadii gamazi li hukahe nemukisi loosa idoꞌ Lomavelite bili hililizangumuꞌ nadiꞌ igi ngeleꞌmizahe nemukisi lo neive. Helosa gohi nado otihe idoꞌ aposoloꞌve zuho nado ngeletavo numudoꞌ namadoꞌ ve moni monoꞌ gamazi lamineꞌ li-ngimahe nemukisi lo neive. \ip Mene buku gizive nene gulive ma sainimi amineꞌ ve. Neꞌmino sainimi amineꞌ neineꞌza gamene galaꞌmudatiꞌ vomine eveneꞌ nete aꞌmine buku nene aposolo Mataioꞌ gizineꞌ ve laniꞌ ve. Mataioꞌ aza Zuda ve minineꞌ. Idoꞌ Mataioꞌ aza gulive gohi ma nene Leviꞌ minineꞌ. Neꞌmine ogo tauni gulive Kahanaumi ve lo mininguꞌ nene ongo mono minineꞌ. Idoꞌ Izesuꞌ aza Mataioꞌni olihe izipahaꞌne zuho loloꞌ ilive lo asi lo-emamivo minineꞌ gamenela nene Lomavelite ngamaniloꞌ gono do Zuda aleve takisi moni do-ngedaaꞌ ineꞌ. Idoꞌ Izesuꞌ Okulumokuko dizo vidotiꞌ nene Mataioꞌ aza Zuda aleveliti ebekuꞌ kilisimasi vaiꞌ mino monoꞌ gamazi lo-ngemo minineꞌ ve li evenelite laniꞌza alingeꞌ nene ebeꞌ atoꞌ atota mono monoꞌ gamazi lo-ngemelesa vineꞌ. Idoꞌ Mataioꞌ buku mene gizineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lo huko-ngedo Guvetinesi ve naba dizo minelive ma imiselelesuve lo live nene Izesuꞌ neive lo Zuda ve ngelebizelesa gizineꞌ ve. Adoꞌ Izesuꞌ ogo molo minineꞌ initekisi idoꞌ initeꞌ eita sotoꞌ ineꞌ nesi nene gozopoꞌ polohetelite Guvelesi ve naba alingumuꞌ gizaniꞌ gamazi nene do gihile izingumuꞌ ngelebizo gizineꞌ ve. \c 1 \s1 Mataioꞌ Izesuꞌ Avolomoti Guliveꞌine Gizineꞌ \r (Lukaꞌ 3:23-38) \p \v 1 Izesuꞌ Kilisitoꞌ avolomote mini di aniꞌ neti guliveꞌine nene neꞌmino neive: \q1 Guvelesi ve Davidiꞌ aza Abalahamuꞌ aꞌvo minineꞌ. \m Idoꞌ Izesuꞌ Kilisitoꞌ aza Abalahamungi Davidingi ngaꞌvo minineꞌ. \v 2 Abalahamuꞌ nene Isakaꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Isakaꞌ minosa Zakoboꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Zakoboꞌ minosa Zudaꞌnisi uvolomotine nakunolomotine nesi gidineꞌ. \q1 \v 3 Idoꞌ Zudaꞌ nene Tamalaꞌni do Pelezangi Zelangi gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Pelezaꞌ nene Hezeloniꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Hezeloniꞌ minosa Lamuꞌni gidineꞌ. \q1 \v 4 Idoꞌ Lamuꞌ minosa Aminadabuꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Aminadabuꞌ minosa Nasoniꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Nasoniꞌ minosa Salemoneꞌni gidineꞌ. \q1 \v 5 Idoꞌ Salemoneꞌ minosa Lahabaꞌni do Boaziꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Boaziꞌ aza Lutiꞌni do Obediꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Obediꞌ aza Zesaiꞌ meleho minineꞌ. \q1 \v 6 Idoꞌ Zesaiꞌ minosa guvelesi ve naba Davidiꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Davidiꞌ nene veneꞌ gonoꞌ ma Uliaꞌ elenahine do Solomoniꞌni gidineꞌ. \q1 \v 7 Idoꞌ Solomoniꞌ nene Lehoboamuꞌ meleho minineꞌ. \q1 Idoꞌ Lehoboamuꞌ minosa Abiaꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Abiaꞌ nene Asaꞌ meleho minineꞌ. \q1 \v 8 Idoꞌ Asaꞌ nene Zehosohatiꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Zehosohatiꞌ nene Zolamuꞌ meleho minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zolamuꞌ nene Uziaꞌ avoloho minineꞌ. \q1 \v 9 Idoꞌ Uziaꞌ nene Zotamuꞌ meleho minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zotamuꞌ minosa Ahaziꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Ahaziꞌ nene Hezekiaꞌ meleho minineꞌ. \q1 \v 10 Idoꞌ Hezekiaꞌ minosa Manaseꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Manaseꞌ nene Amoniꞌ meleho minineꞌ. \q1 Idoꞌ Amoniꞌ minosa Zosiaꞌni gidineꞌ. \q1 \v 11 Idoꞌ Babelonia ve nete igi lovo hizi ngimi Zuda ve ngivileꞌ igi ngeleꞌmizi Babelonia misubouko vaniꞌ gameneuꞌ nene Zekoniaꞌ ve uvele mele nene Zosiadatiꞌ sotoꞌ igi minaniꞌ. \q1 \v 12 Idoꞌ Babelonia misubouko vi mini adotiꞌ Zekoniaꞌ nene Sealetieleꞌni gidineꞌ. \q1 Idoꞌ Sealetieleꞌ nene Zelubabeliꞌ meleho minineꞌ. \v 13 Idoꞌ Zelubabeliꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Abiudiꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 Idoꞌ Abiudiꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Eliakimiꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 Idoꞌ Eliakimiꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Azoloꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 \v 14 Idoꞌ Azoloꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Zadokuꞌ sotoꞌ ogo minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zadokuꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Akimiꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 Idoꞌ Akimidotiꞌ nene Eliudiꞌ sotoꞌ ogo minineꞌ. \q1 \v 15 Idoꞌ Eliudiꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Eleazaleꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 Idoꞌ Eleazaleꞌ sotoꞌ ogo minidotiꞌ nene Mataniꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 Idoꞌ Mataniꞌ sotoꞌ ogo minavo ezelatiꞌ nene Zakoboꞌ sotoꞌ ineꞌ. \q1 \v 16 Idoꞌ Zakoboꞌ nene Zoseheꞌ meleho minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zoseheꞌ nene Izesuꞌ izeleho Maliaꞌ neꞌmi vanaho minineꞌ. Aꞌmine ve Izesuꞌnimuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo leliꞌ do luꞌ izelive lo imiselelesa live ve lo laaꞌ noune. \p \v 17 Eveneꞌ guliveꞌine neꞌmino gizuneꞌ nene Abalahamuꞌ gulivelotiꞌ vo Davidiꞌ guliveloꞌ ivo nene guliveꞌine fotini (14) neꞌmine gizune. Idoꞌ Davidiꞌ gulivelotiꞌ Babelonia ve nete Zuda ve ngeleꞌmizi Babelonia misubouko vaniꞌ gizunida nene eveneꞌ guliveꞌine gohi fotini (14) neꞌmine nene gizune. Idoꞌ Babelonia misubouko vi mini tineꞌ mili aniꞌ gizunidotiꞌ vo Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live neꞌmi guliveloꞌ ivo nene guliveꞌine gohi fotini (14) neꞌmine nene gizune. \s1 Oꞌmosoꞌmo Do Luꞌ Izelive Lo Imiselelesa Live Izesuꞌni Nene Maliaꞌ Gidineꞌ \r (Lukaꞌ 2:1-7) \p \v 18 Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo Imiselelesa live Izesuꞌ sotoꞌ ineꞌ monovo nene neꞌmino neive: Izesuꞌ izeleho Maliaꞌ nene Zoseheꞌ izeni elenaho minineꞌza olihe bizi minamasivo Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo Maliaꞌ mulunouꞌ lemo mino izipe molo imineꞌ. \v 19 Neꞌmine ogavo vanaho Zoseheꞌ aza aꞌminemuꞌ ningo gelo ve lisiheꞌ minineꞌ nenako nemuꞌ Maliaꞌni nene eveneꞌ mukilite nigilavo hulo-deloniꞌ nene ovozo helalive lo gelo zegeno haleko hulo-delove lo gilineꞌ. \v 20 Idoꞌ neꞌmino gala geleꞌmo nomonivo Guvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo vamutoꞌ sotoꞌ o emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zoseheꞌ gaza guvelesi ve Davidiꞌ aꞌvo make, veneka Maliaꞌni nene dalohe hulo-delohe lo gaka gopo nogelaineꞌ nene gelamozo. Izipahala nominineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuliꞌmidatiꞌ nenako ne ha dalosane. \v 21 Neꞌmine oganivo gipe ma gedeleseive. Neꞌmine ogavo gulive Izesuꞌ ve lo molalosane. Aꞌmine gulive neꞌmi monovo nene do luꞌ izelive ve. Idoꞌ eze evenele zuho neti lihimeꞌine hulo-ngedo do nguꞌ izelineꞌ nenako nemuꞌ guliveꞌve nene Izesuꞌ ve lo molalosane. \v 22 Initeꞌ mukiꞌ neꞌmino sotoꞌ ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete maliꞌmo Guvelesi veꞌmo lineꞌ gamazi ma lo-ngimineꞌ nene gihile izelive losa sotoꞌ ineꞌ. Idoꞌ aꞌmine Guvelesi veꞌmo lineꞌ gamazi nene neꞌmino neive: \q1 \v 23 Zaha ningamineꞌ alu maliꞌmo izipahala mino gipele gedelineꞌ nene guliveꞌve Emanueliꞌ ve li milalisave. Aꞌmine gulive Emanueliꞌ neꞌmi monovo di velepeꞌ izaniꞌ nene neꞌmino neive: Oꞌmoso lelikisi neive. \p \v 24 Idoꞌ neꞌmine ogavo Zoseheꞌ aza okisetiꞌ otosa angeloꞌ lidoꞌ nene gele do elenahine Maliaꞌni nene eleꞌmize numuꞌveuꞌ molaniꞌza \v 25 okoꞌnoloꞌ damivo gipele ma gedavo gulive Izesuꞌ ve lo molaniꞌ. \c 2 \s1 Sonohiꞌ Monovo Ningi Gilaaꞌ Ave Aniꞌ Gamazimuꞌ Gizineꞌ \p \v 1 Helodeꞌ aza Zuda veti misubouꞌ guvelesi ve naba loloꞌ ogo minineꞌ gamene neuꞌ nene Izesuꞌ aza Zudaia misubouꞌ numuno ebeꞌ ma gulive Betelehemi neuꞌ sotoꞌ ogavo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave ma engiꞌ misuboꞌine hotaa hoꞌ dizaaꞌ ida minineꞌ nene huli igi Zelusalemi numuno ebeta heteli tiꞌ li longoꞌ igi laniꞌ: \v 2 Zuda ve lengiꞌ guvetinesi ve loloꞌ ilive gosohoꞌ sotoꞌ ineꞌ nene zala nolive. Laza nene eiꞌ sotoꞌ ilingumuꞌ sotoꞌ ilineꞌ sonohiꞌ nene sotoꞌ ogavo ningo nemuꞌ Guvelesi ve mo sotoꞌ ogave lo gelo gubuꞌ ize emelesa noune. \v 3 Neꞌmine likevo guvelesi ve Helodeꞌ aza laniꞌ gamazi nene gelo gopo gala gelavo Zelusalemi aleve inginesi aꞌmineꞌmine igi gopo gaꞌine gilaniꞌ. \v 4 Neꞌmine ogo Helodeꞌ nene Zuda veloꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi nene asi lo do nubo o-ngedo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live Guvelesi ve naba aza nene zala sotoꞌ ilive li nizaniꞌ neve lo longoꞌ o-ngidineꞌ. \v 5-6 Longoꞌ o-ngedavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete gozopoꞌ ma minidiꞌmo Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ lo gize neive: \q1 Idoꞌ Zudaia misubouko Betelehemi aleve naneꞌ \q1 gaza Zuda veti misubouꞌ eveneꞌ dizi minanguꞌ nene \q1 gaza lemo minanive nomane. \q1 Geitatiꞌ guvelesi ve ma neze eveneꞌne zuho Isilaeleꞌ aleve \q1 gizebo o-ngedelive ma sotoꞌ ilineꞌ nenako \q1 nemuꞌ nene gaza lemosi ma minamane. \m Poloheteliꞌmo tiꞌ lo gizineꞌ nemuꞌ aꞌmine Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live nene Zudaia misubouꞌ Betelehemi numuda sotoꞌ oloseive li li nizaniꞌ ve li li-imaniꞌ. \p \v 7 Tiꞌ li li-imikevo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave nene Helodeꞌ zegeno sunoꞌ asi lo-ngedavo ikevo sonohiꞌ apiꞌ ogo sotoꞌ ineꞌ gamene gehepevemuꞌ longoꞌ o-ngedavo nemuꞌ li-imaniꞌ. \v 8 Li-imikevo aza Betelehemi numuda ngimiselo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine vi aꞌmine izipe nene viseꞌ di lamini ilo. Viseꞌ di lamineꞌ igi ningi ma tineꞌ mili igi li-nimilo. Nazasi vo gubuꞌ ize emeloze. \v 9 Neꞌmine lo lavo ingine gili limi vaniꞌ. Idoꞌ nivavo, ee, aꞌmine gomuꞌ sotoꞌ neivo ninganiꞌ sonohiꞌ nene gohi sotoꞌ ogo gomuꞌ molo ngemo vo izipe minineꞌ ebeꞌ veleta nene utuꞌvize minineꞌ. \v 10 Idoꞌ sonohiꞌ nene ningi ngolize nabaꞌmine goloso izi \v 11 numunguꞌ dizi ninganiꞌ nene izipe ngomo nene izeleho Maliakisi nizasivo ninganiꞌ. Ningi obuvoꞌine hizi izipe ngomo nene gubuꞌ izi imii goꞌningutiꞌ initeꞌ ma imaniꞌ nene ngolimonisi idoꞌ atoꞌ atoꞌ za sitalitisi novozo di lumo lumo aniꞌ unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ nesi lehizi-daniꞌ. \v 12 Lehizi-daniꞌza Oꞌmoso neꞌmo vamutoꞌ nene Helodeꞌ neida mo tineꞌ mili vamilizave lo lo-ngedavo ingine aniꞌ akala vami atoꞌ akala vi numuꞌine ebeꞌnida vaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Eleꞌmizi Vi Aigita Misubouko Golise Vaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 13 Idoꞌ sonohiꞌ monovo ningaaꞌ ave ingine mo vikevo Guvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo Zoseheꞌni vamutoꞌ sotoꞌ o emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Helodeꞌ aza aꞌmine izipe nene belelove lo gelo ezemuꞌ viseꞌ olosa neize. Gaza oto izipesi izelehingisi ngeleꞌmizo vo Aigita misubouko vi minilo. Nizavo alingeꞌ tineꞌ mili alizave loloniꞌ gameneuꞌ nene tineꞌ mili alizaze. \v 14 Neꞌmine lavo Zoseheꞌ aza oto izelehingi gipelengi nene holukaꞌ naba ngeleꞌmizo Aigita misubouko vavo aꞌminguꞌ minaniꞌ. \v 15 Aꞌminguꞌ nizavo Helodeꞌ nene hilineꞌ. Oꞌmosoꞌmo Aigita misubouko ngimiselineꞌ nene Guvelesi veꞌmo lineꞌ gamazi polohete maliꞌmo lo sotoꞌ ineꞌ ma nene gihile izelive lo ngimiselineꞌ. Aꞌmine lo sotoꞌ ineꞌ gamazi nene neꞌmino neive: \q1 Aigita misubouko neivo neniꞌ gipeꞌnemuꞌ ano lo asi lo-dekuve. \p \v 16 Helodeꞌ ha neivo sonohiꞌ monovo gilaaꞌ ave ingine Helodeꞌ neida tineꞌ mili vami golo izaniꞌ nene ningo gelo izeboloꞌ goloso molavo nemuꞌ sonohiꞌ monovo gilaaꞌ avete li-imaniꞌ gamene nene ha gele mino gipe ngomo kilisimasiꞌine sitaꞌ ivileꞌ amineꞌ gipe mukiꞌ nene ngibililo lo ami ma ngimiselavo ingine vi Betelehemi ebekuꞌ idoꞌ numuno ebeꞌ gohi ma avitoꞌ miniꞌmi monanguꞌ nene moni neꞌmine gameneꞌinesi minaniꞌ gipe nene ngibili geseꞌ aniꞌ. \v 17 Neꞌmine ikevo Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete Zelemiaꞌ gizineꞌ gamazi neꞌmino ma nene gihile izineꞌ: \q1 \v 18 Lama misubouꞌ ive namaliꞌmo nolo molo minineꞌ. \q1 Veneꞌ mukiꞌ Laheliꞌ aꞌvo ingine gekeꞌ gekeꞌ li \q1 Izipahaꞌinemuꞌ ive nama goloso igi minaniꞌ. \q1 Izipahaꞌine vaiꞌ osuꞌ laniꞌ neꞌmo \q1 di nguꞌ izilizaniꞌ nesi ngeli matamilizaniꞌ ineꞌ ve. \s1 Aigita Misuboukotiꞌ Tineꞌ Mili Aniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 19 Helodeꞌ mo helavo alingeꞌ Guvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo Aigita misubouko vo Zoseheꞌni vamutoꞌ sotoꞌ o emo \v 20 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Izipe belelove live ma nene mo helaze. Nemuꞌ nene gaza oto izelehingi gipelengi ngeleꞌmizo Isilaeleꞌ misubouko vozo. \v 21 Lavo Zoseheꞌ aza oto izelehingi gipelengi ngeleꞌmizo Isilaeleꞌ misubouko vineꞌza \v 22 Akelaoꞌ aza meleho Helodeꞌ gonoloꞌ medelo Zuda veti guveꞌinesi ve naba loloꞌ ineꞌ nene gelo eiꞌ gizebo ineꞌ misubouꞌ nene vo minelesa ehelele izineꞌ. Ehelele izavo Oꞌmosoꞌmo vamutoꞌ lo-imidiꞌmine ogo izipesi izelehingisi ngeleꞌmizo nGalilaia misubouꞌ vavo \v 23 numuno ebeꞌ ma gulive Nasalete neuꞌ vi minaniꞌ. Neꞌmine ikevo nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ avelite Oꞌmosoꞌmo imiselelesa livemuꞌ nene Nasalete ve ve lilisave laniꞌ nene gihile izineꞌ. \c 3 \s1 Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Gamaziꞌve Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:1-8; Lukaꞌ 3:1-18; Zohaneꞌ 1:19-28) \p \v 1 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ nene apiꞌ ogo Zudaia misubouꞌ ebeꞌ hadivela sotoꞌ ogo \v 2 gamazi tiꞌ lo lo ngeme ngemeꞌ oꞌmo aniꞌ: Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vo holosoꞌ gamene mo alitaze. Lutine di velepeꞌ izilo lo lo-ngemeꞌmo aniꞌ. \v 3 Idoꞌ gozopoꞌ ma mino Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete Isaiaꞌ aza Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ lo gizineꞌ: \q1 Ebeꞌ hadivelatiꞌ eveneꞌ maliꞌmo asi naba ma tiꞌ lo nolive: \q1 Guvelesi ve alingumuꞌ ve li akaꞌve di vaꞌvaꞌ igi lutine di lisiheꞌ i-dilo. \m Neꞌmine lo lineꞌ nene Zohaneꞌnimuꞌ lineꞌ ve. \p \v 4 Idoꞌ aꞌmine Zohaneꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ nene kamelaꞌ ize zopovodunuꞌ amuzo molo vineꞌ liliꞌ aniꞌ nene ngolo idoꞌ ize losuvodunuꞌ liliꞌ aniꞌ leti nesi gopololoꞌ izo maꞌnabusosi himoni neti novozo nesi naaꞌ ineꞌ ve. \v 5 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ nene Zudaia misubouꞌ Zelusalemi numuno ebekutikisi idoꞌ aꞌmine misubouꞌ numuno ebeꞌ mukiꞌ netikisi idoꞌ Zodani noso gahevela minaniꞌ numuno ebeꞌ mukikutikisi nene Zohaneꞌ neida vi \v 6 lihimeꞌine li sotoꞌ ikevo Zodani nosouꞌ noso holo-ngidineꞌ. \p \v 7 Holo-ngidineꞌza Zuda veti monoꞌ mulise ato atoꞌ minangutiꞌ eveneꞌ linge ma Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ ave idoꞌ linge ma Sadukaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ ave mukiꞌ noso hilalisa navo ningo tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine Sataliꞌmi izipahala goloso mene Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelingutiꞌ ha olovoꞌ ilisave lo ve maliꞌmo lo-lengemavosa olovoꞌ ilisa nahe. \v 8 Nemuꞌ nene lingine aꞌmingutiꞌ olovoꞌ olone lii ma lingine luꞌine di velepeꞌ lamineꞌ izaveti monovo nene di mini initeꞌ lamineꞌ gihilevoꞌ nene igi mili minilo. \v 9 Idoꞌ gililo. Lingine laza Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ Oꞌmosoꞌmo noꞌnohoꞌ ize-ledelesuve live nounako Oꞌmosoꞌmo lihime lemo do goloso o-ledamivo laminekovoꞌ ha minelesune li lutinguꞌ gilamilo. Naza ma lo-lengemeloze. Lengiꞌ nene do hulosa Oꞌmosoꞌmo Abalahamuꞌni lo huko-dineꞌ gamazi do gihile izelesa Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ gohi ma do sotoꞌ o-delove lo gilidiniko geheni nevote Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ liliꞌ adine. Nemuꞌ nene lingine laza Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ nounako lihime lemamoloseive li gilamilo. \v 10 Oꞌmosoꞌmo idise lihime lemo mo lebelelesa do nene ogo mino eveneꞌ za belelesa za monovola luno bai gamunoꞌ ogaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Za mukiꞌ gihile lamineꞌ izamaniꞌ nene monoꞌ gilamaniꞌ aleve neꞌminosa nenako huko olokuꞌ gizeleseive. \v 11 Naza nene monoꞌ noso holo-ngedeꞌmo vo nouvoniꞌ nene lutine di velepeꞌ izangumuꞌ nene haza nosodunuꞌ holo-lengedeꞌmo vo nouvoniꞌza alingeꞌ neꞌmeto nave nene dizo mino nezesi nivileꞌ goloso o-nedosa neive nenako naza aꞌneꞌmineꞌmine limi minavelite daaꞌ aniꞌ gono nesi do-do suuꞌve nesi ngelo do-do vamolosuve. Idoꞌ aꞌmine ve neꞌmo noso holo-lengedelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahukisi olokisi ne neive. \v 12 Ee, aꞌmine ve nene eveneꞌ laminekisi golososi do gizekaꞌ olosa do nene ogo mino ve ma viti gihilesi losuvosi gopo igi minaniꞌ nene do kegeselesa gono daaꞌ initeꞌve do anauꞌ ogo do nene ogo minaaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Aza viti gihile losuvosi minangutiꞌ aꞌmine vaiꞌ nene do lamino izeꞌ molo naaꞌ initeꞌ nene do nubo ogo numuꞌveuko molo losuvo nene lovoꞌ lovoꞌ ogo minaaꞌ neineꞌ olokuꞌ nene gizeleseive. \s1 Izesuꞌ Monoꞌ Noso Holaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:9-11; Lukaꞌ 3:21-22) \p \v 13 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zohaneꞌ monoꞌ noso holo-nedelive lo nGalilaia misubo hulo Zohaneꞌ neida Zodani nosola vineꞌ. \v 14 Vo hetelo noso holo-delingumuꞌ lavo Zohaneꞌ aza naza aꞌneꞌmine veꞌmine holo-deloniꞌ nene edamoloseive lo gelo oꞌve lo-delesa tiꞌ lo lineꞌ: Geiꞌ neke, neniꞌ noso holo-nedelinidoꞌ o neineꞌ nenako neniꞌ holo-nedelive lo nenita nanimuꞌ nane. \v 15 Lavo Izesuꞌ aꞌmidoꞌ lo-imineꞌ: Lamineꞌ laineꞌza neꞌmine olosivetise Oꞌmosoꞌmo lidoꞌ olosineꞌ nenako nemuꞌ oꞌve lamozo. Neꞌmine lavo gele emo monoꞌ noso holo-dineꞌ. \v 16 Monoꞌ noso holo-davo Izesuꞌ aza geto nosoutiꞌ dizo ningineꞌ nene, ee, Okulumoꞌ ngoloꞌ lavo Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo nama viluso neꞌmino ezela lemo navo ningineꞌ. \v 17 Ningavo Okulumokutiꞌ gamazi ma tiꞌ lo limineꞌ: Aza mene voꞌneloꞌ gipeꞌne hamoꞌ nene neive. Ezemuꞌ nene mo muluꞌneuꞌ lamineꞌ nogiluve. \c 4 \s1 Izesuꞌni Sataniꞌmo Emenguꞌ Molaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:12-13; Lukaꞌ 4:1-13) \p \v 1 Neꞌmine ogavo Sataniꞌmo emenguꞌ molalingumuꞌ ve lo Sikalahuꞌ neꞌmo eleꞌmizo ebeꞌ hadivela dizineꞌ. \v 2 Eleꞌmizo dizavo aꞌmida nosoꞌ niteꞌ malise ogo ongo oto ineꞌ nene gamene foti (40) nominivo alingeꞌ gaꞌna goloso helo minineꞌ. \v 3 Gaꞌna helo neivo ngemenguꞌ molaaꞌ ive aza Izesuda ogo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma geheni mevomuꞌ lanivo nalineꞌ initeꞌ beleti liliꞌ ilo lovo. \v 4 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove, monoꞌ godolouꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Eveneꞌ minevoꞌ alevote nene nosoꞌ nitekukovoꞌ nomive. \q1 Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi mukitoꞌ nesi ha minevoꞌ alevoꞌ olosune. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene geiꞌ laineꞌ neꞌmine nene mo amolosuve. \p \v 5 Neꞌmine lavo Satani aza Izesuꞌni eleꞌmizo Zelusalemi ebekuꞌ vo monoꞌ numuno naba haꞌna haꞌna minineꞌ neꞌmi gololoꞌ eleꞌmizo dize mino \v 6 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Oꞌmosoꞌmo geikumuꞌ angeloꞌve gono gamazi lo-ngedeleseive. \m Idoꞌ ma nene: \q1 Gizenga gehedoꞌ gebele gulutilingutiꞌ angeloꞌ nete alete mili \q1 di hozi li-gidilisave li gizi nizaniꞌ ve. \m Idoꞌ aꞌmine gamazi lidoꞌ igi neꞌmine i-gidilisaze. Gaza lamineꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma melotiꞌ oluto akaꞌmeloꞌ izevo. \v 7 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ne neiha monoꞌ godolouꞌ gamazi gohi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Lingine Guvetinesi ve Oꞌmoso golo izamilo. \m Neꞌmine lo-leme neineꞌ nenako geze nolaineꞌ nene Oꞌmoso golo izaaꞌ noloseinako neꞌmine amolosuve. \v 8 Neꞌmine lavo Satani aza gohi eleꞌmizo golo haꞌna haꞌna maloꞌ dize mino eveneꞌ zuho ato atoꞌ misuboꞌninguꞌ misuboꞌninguꞌ amuzoꞌinesi minaniꞌ idoꞌ gonoliseꞌine lamineꞌ tamineꞌ ato atokisi minaniꞌ nene elebizo \v 9 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza neniꞌ gubuꞌ ize nemo nopoꞌni lilineꞌ nene initeꞌ noningaineꞌ akaꞌme nene gemelesuve lineꞌ. \v 10 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Laza Guvetesi ve Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ nene opoꞌni lo gubiꞌ ize emo minelesune. \q1 Ee, eiꞌ hamokovoꞌ nene gelekeleꞌ o-do minelesune. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene gaza laineꞌ neꞌmine amolosuze. Satani gaza hulo-nedo vo haha ozo. \v 11 Lavo nelotiꞌ Satani aza hulo-do vavo Izesuꞌ neida angeloꞌ sotoꞌ igi nasahiliꞌ igi hize eleꞌ i-daniꞌ ve. \s1 nGalilaia Misubouko Izesuꞌ Gonoꞌve Apiꞌ Ogo Doꞌmo Vineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:1-14; Lukaꞌ 4:14-15) \p \v 12 Idoꞌ Zohaneꞌni nene nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ nemuꞌ gelo Izesuꞌ aza nGalilaia misubouko vineꞌ. \v 13 Vo Nasalete ebeꞌ hulo Kahanaumi ebeta vo minineꞌ. Kahanaumi ebeꞌ nene nGalilaia noso ohuno gahevela Zakoboꞌ gipele Zebuloniki Nahataliki ngaꞌvopilemoꞌ zuho engiꞌ misuboꞌninguꞌ ongo minineꞌ. \v 14 Neꞌmine ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete Isaiaꞌni Oꞌmosoꞌmo lo-imineꞌ gamazi ma neꞌmine lo lineꞌ ma nene ogo gihile izineꞌ: \q1 \v 15-16 Litiꞌmusouꞌ gopo Zebuloniꞌ misuboukisi Nahataliꞌ misuboukisi \q1 idoꞌ noso ohuno nabaꞌmi gahevela idoꞌ Zodani noso liginela \q1 Zuda ve minamaniꞌ aleveti misubo nGalilaia neuꞌ minave ingine \q1 labanaꞌ naba mo ningikeve. \q1 Ee, aꞌmine aleve liꞌnimuso luꞌninguꞌ ize minivo minave ingine \q1 mudise hilaaꞌ akaloꞌ mini mili minave engita labanaꞌ nene \q1 mo sotoꞌ o ngemave. \p \v 17 Aꞌmine gamenelotiꞌ Izesuꞌ nene monoꞌ tiꞌ lo lo-ngemekaꞌ ngemekaꞌ oꞌmo monineꞌ: Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vo holosoꞌ gamene mo alitaze. Lutine gatine di velepeꞌ izilo. \s1 Izesuꞌ Aza Alahaꞌ Daaꞌ Ave Sitaꞌve Sitaꞌve Ezela Alizangumuꞌ Asi Lo-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:16-20; Lukaꞌ 5:1-11) \p \v 18 Izesuꞌ aza tiꞌ oꞌmo nGalilaia noso ohuno nabaꞌmi gahevela nomono uvolohoi akunoloi ma guliveꞌine Simoniꞌ ve gulive gohi ma Petoloꞌ aza nakunolo Adeleakisi alahaꞌ daaꞌ asive minasinako alahaꞌ daaꞌ asineꞌ golalezeꞌine nene alahaꞌ dalisa nosouꞌ nihulasivo ningineꞌ. \v 19 Ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine igi neꞌmetilizo. Alahaꞌ daaꞌ nasineꞌ neꞌmini eveneꞌ di nenita igaꞌ ilisive loloꞌ o-lengedelesuze. \v 20 Neꞌmine lavo ingine liteꞌ li alahaꞌ daaꞌ asineꞌ golalezeꞌine nene hitiki eꞌmeti vasineꞌ. \p \v 21 Ve sitaꞌ nene do giꞌmizo ngomo ma novo uvolohoi akunoloi gohi ma Zebedaioꞌ gipele sitaꞌ guliveꞌine Zakobokisi idoꞌ akunolo Zohanekisi ingine meꞌnibo Zebedaioꞌ nesi sipiuꞌ mini alahaꞌ daaꞌ aniꞌ golalezeꞌine nene ongoti di lamineꞌ igi nizavo ningo neꞌmetilisive lo asi lo-ngimineꞌ. \v 22 Neꞌmine lavo liteꞌ li oti meꞌnibinesi sipi nesi huli-ngidi eꞌmeti vasineꞌ. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Mukiꞌ Nasahiliꞌ O-ngidineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Lukaꞌ 6:17-19) \p \v 23 Idoꞌ nGalilaia misubo mukikuꞌ mone mone ogo monoꞌ numunoꞌine mininguꞌ mininguꞌ monoꞌ apize ngemo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ do giꞌmizo gizebo o-ledelineꞌ gamazi lamineꞌ nene lo-ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo eveneꞌ initeꞌ gizi davesi gilizevo alevesi mukiꞌ nene do lamineꞌ o-ngedeꞌmo monineꞌ. \v 24 Neꞌmine ogavo guvele nene Silia misubo mukikuꞌ nene mono osuꞌ lavo initeꞌ ato atoꞌ gizi di mulumo gilave mukiꞌ nesi idoꞌ sikalahuꞌ goloso luꞌninguꞌ minive idoꞌ lemo lise-ngedaaꞌ ive idoꞌ gizeꞌine aꞌnine gulupese ive mukiꞌ nene Izesuda ngeleꞌmizi ikevo do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 25 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ vaiꞌ goloso nGalilaia misuboukotikisi idoꞌ Dekapoli misuboukotikisi Zelusalemi ebekutikisi idoꞌ Zudaia misubouꞌ minaniꞌ ebeꞌ linge malatikisi Zodani noso helala minineꞌ misuboukotikisi igi di geseꞌ igi eꞌmetaniꞌ. \c 5 \s1 Izesuꞌ Gololoꞌ Monoꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 1 Izesuꞌ aza eveneꞌ mukiꞌ goloso aniꞌ nene ningo gololoꞌ dizo aꞌmida mitoꞌ neivo izipahala zuho ingine ezela igi minikevo \v 2 gamazi apiꞌ ogo neꞌmine lo apize ngemo minineꞌ: \s1 Lamineꞌ Oloneꞌ Akaloꞌ Mino Molo Ogaliꞌmi Monovoliꞌmi Gamazi \r (Lukaꞌ 6:20-23) \q1 \v 3 Lute hize eleꞌ ilineꞌ initeꞌ mataꞌ lezela nomive li viseꞌ igaꞌ ave ingine \q1 Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizaniꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 4 Idoꞌ lihime initeliꞌmi lulouꞌ mini agae agae li ive igi minaaꞌ nave ingine nene \q1 Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izelineꞌ nenako nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 5 Idoꞌ eveneꞌ hongu li limi minaaꞌ nave ingine nene \q1 Oꞌmosoꞌmo misubo meꞌningine loloꞌ o-ngedo \q1 aꞌminguꞌ initeꞌ mataꞌ nesi ngemelineꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 6 Idoꞌ eveneꞌ govi ve noso ve li gaꞌna hili minaaꞌ nave neꞌmini \q1 Oꞌmosoꞌmi monovo lisihekumuꞌ ma dunivoo li gaꞌna hili minaaꞌ nave ingine \q1 aꞌmine dalisa laniꞌ initeꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ngemavo \q1 laniteꞌ gili minilizaniꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 7 Idoꞌ eveneꞌ mamuꞌ mulumoꞌine gili nasahiliꞌ i-ngidaaꞌ nave engiꞌ nene \q1 Oꞌmosoꞌmo mulumoꞌine gelo nasahiliꞌ o-ngedelineꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 8 Idoꞌ luꞌninguꞌ golososi nomivo lamineꞌ minaaꞌ nave ingine Oꞌmoso ningilisave. \q1 Ningilizaniꞌ nenako nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 9 Idoꞌ eveneꞌ hongu li miniliza monovo di sotoꞌ igaꞌ nave ingine \q1 Oꞌmosoꞌmo eiꞌ izipahala zuho ve lo-ngedelineꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \q1 \v 10 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi monovo lisiheꞌ nene di tiꞌ igisa igi mili nizavo \q1 nemuꞌ goboni nimili-ngidavo goboni malaꞌ malaliꞌmi lulouꞌ minaaꞌ nave ingine \q1 Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizaniꞌ nenako \q1 nemuꞌ lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ ngolize izilizaniꞌ o neive. \p \v 11 Ve ma ingine neniꞌ neꞌmetangumuꞌ ve li lengelemi goboni mili-lingidi soza li gamazi goloso palasa li-lingidilizaniꞌ nene lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizave. \v 12 Idoꞌ gomuꞌ minaniꞌ Polohete aꞌmineꞌmine igi goboni mili-ngidaaꞌ aniꞌ nenako lingine engiꞌ gonoꞌnidoꞌ medeli minaniꞌ nemukisi idoꞌ Oꞌmosoꞌmo aza menitine naba Okulumokuko molo-lengedelingumukisi muludinguꞌ lamineꞌ gili longolize izi minilo. \s1 Eveneꞌ Ma Ingine Guvo Neꞌminesi Liviꞌ Neꞌminesi Minavemuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:50; Lukaꞌ 14:34-35) \p \v 13 Guvo nene nosoꞌ nitekuꞌ tileꞌ okunivo neꞌmo do lamineꞌ ogaꞌ neive. Lingine eveneꞌ mukiliti vovoꞌninguꞌ guvo neꞌmine mini ngeleꞌmize lamineꞌ igi minilisave. Ee, lingine guvo neꞌmini nizaniꞌza aꞌmine guvo nene goloso ogavo laniteꞌve osuꞌ lavo ma ngelo gohi lamineꞌ amoloseive. Mo goloso o vineꞌ nenako nemuꞌ di huli akaloꞌ ikevo eveneꞌ aꞌmidoꞌ lisi monilisave. \p \v 14 Lingine nene misubouꞌ veliti liviꞌ labanaꞌine nene nizave. Idoꞌ nemuꞌ nene gololoꞌ gehepeve minineꞌ numuno ebeꞌ neꞌminisasi minilisave. Gololoꞌ gehepeve minineꞌ neꞌmo ngelo haleko minamoloseive. Lingine aꞌmineꞌmine igi sotoꞌ igivoꞌ minikevo eveneꞌ mukiꞌ nene ningi osuꞌ li minilisave. \v 15 Idoꞌ oloꞌ liviꞌ nene viteꞌ igisa aꞌmidoꞌ somo naba ma di hiti di halekami aꞌmine liviꞌ nene numunguꞌ nizave mukiꞌ nene hize labanaꞌ ele-ngedelive li holomoꞌveloꞌ sotoꞌ ogo minelidokovoꞌ di milalisave. \v 16 Lingine aꞌmineꞌmine igi labanatine neꞌmo eveneꞌ nene hize labanaꞌ ele-ngedelive li di sotoꞌ igisa igi mili minilizaniꞌ monovo nene lamineꞌ ogavo nemuꞌ nene eveneꞌ nete ningi Okulumokuꞌ Metibine nene opoꞌni lilisave. Nemuꞌ labanatine nedunuꞌ hize labanaꞌ ili minilo. \s1 Moseꞌ Lo Huko Lineꞌ Gamazimuꞌ Gizineꞌ Gamazi \p \v 17 Lingine nenikumuꞌ Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi Moseꞌ lo huko lineꞌ nesi Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi polohete nete li sotoꞌ aniꞌ nesi gili damilo lo aꞌmine gamazi ize hukolosa ahe li gilamilo. Nene ize hukolosa amuve. Monovoꞌve lo sotoꞌ ogo do gihile izelesa ogo nouvoniꞌ ve. \v 18 Gamazi mene mo laminetoꞌ nolo-lingimuve: Oꞌmosoꞌmo lo huko lineꞌ gamaziutiꞌ nene gamazi ngomo ha nitekisi mo vo tolovo amivo okulumokisi misubosi osuꞌ lilisineꞌ gameneukisi aꞌmine louꞌ gamazi nene ha mineleseive. Lamineꞌ ha mino aꞌmine gamazi mukiꞌ nene gihile izosavoꞌ nene osuꞌ loloseive. \v 19 Ve ma ingine Oꞌmosoꞌmo gili dalizave lo louꞌ gamazi lo huko-lidineꞌ mukikutiꞌ ngomo gidini ma minineꞌ nemukisi haza niteꞌ ve li avutoꞌ igi mini eveneꞌ mamuꞌ linginesi aꞌmineꞌmine igi avutoꞌ igi minilizaniꞌ nesi lamineꞌ oloseive li apizi ngimilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo engikumuꞌ eiꞌ gizebouꞌ vi hilaveti muliseuꞌ limi minave ve lo lo-ngedeleseive. Neꞌmine lo-ngedelineꞌza ve ma ingine aꞌmine louꞌ gamazi mukiꞌ nene gili di mini eveneꞌ mamuꞌ linginesi aꞌmineꞌmine igi gili di minilizave li apizi ngimilizave ingine Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vi hilaveti muliseuꞌ dizi minilisave. \v 20 Idoꞌ nemuꞌ nene naza nolo-lingimuve. Lingine Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi apizi lingimaaꞌ avesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi ingine eveneꞌ mukiꞌ ngivileꞌ igi ve lisiheꞌ lamineꞌ nizave ve li gilaaꞌ nahe. Gililo. Lingine lisiheꞌ goloso igi mini aꞌmine monoꞌ li-lingimaaꞌ aniꞌ aleve nene ngivileꞌ igi minamilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ mo kekeꞌ vi hilamilisave. \s1 Lizeboloꞌ Molaliꞌmi Gamazi \p \v 21 Idoꞌ louꞌ gamazi gozopoꞌ avotinginemuꞌ neꞌmine lo Moseꞌ lo huko gizineꞌ ma nene mo gili nizave: Gaza eveneꞌ ma bele helamozo. Nemuꞌ nene eveneꞌ ma bele helelive nene gonitoꞌ eleꞌmize mili lihimeꞌve imilisave. \v 22 Ne neineꞌza ma lo-lengemeloze. Ve ma aza ve mamuꞌ izeboloꞌ dalineꞌ nene gonitoꞌ oteleseive. Idoꞌ ve ma aza ve mamuꞌ dingani negi goloso ve lo-delive nene goniꞌ nabaloꞌ oteleseive. Idoꞌ ve mamuꞌ gaza gamazi gelesaꞌmane dingani goloso mene lo lo-delive nene olokuꞌ vaaꞌ akaloꞌ mine molaloseive. \v 23 Nemuꞌ nene gaza initeꞌ ma Oꞌmoso emelesa monoꞌ numunguꞌ dizo aꞌmine initeꞌ milaaꞌ holomoꞌveloꞌ olihe nomolo ve ma nenikumuꞌ mulunouꞌ goloso gelo lihimeꞌne do neive lo aꞌmidoꞌ gaka liteꞌ lo gelo ma \v 24 Oꞌmoso emelineꞌ initeꞌ nene holomoꞌveloꞌ molamo aꞌmidoꞌ huloko vo aꞌmine lihimeka do neiveꞌmi mulunouꞌ nene do lamineꞌ o-dezo. Do lamineꞌ o-dosa nene ogo Oꞌmoso emelineꞌ initeꞌ nene holomoꞌveloꞌ molo-delesane. \p \v 25 Ve maliꞌmo goniꞌ o-gedelesa geleꞌmize do zasila novivo ma nene zasiꞌmo minosa hulo pilisi veti aꞌninguꞌ ogavo huli galapusoloꞌ i-gidikelizaze. Akala olihe nivi ma gaza liteꞌ lo gonitoꞌ geleꞌmize molaliveꞌmi mulunouꞌ do hongu lo-do zogo molo-dezo. \v 26 Naza lamineꞌ lo-gemeloze. Gaza zogo emo mulunouꞌ do hongu lo-damanivo galapusoloꞌ huli-gidilizaniꞌ nene gaza aꞌminguꞌ mino lihimeka apasekaꞌ apasekaꞌ ogo mino meni hize osuꞌ gehepeve losavoꞌ nene osuꞌ losa volosane. \s1 Veneꞌ Longoꞌ Ogakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 27 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamazi neꞌmo gaza veneꞌ ma longoꞌ amozo lo neineꞌ ma mo gili nizave. \v 28 Gili nizaniꞌza idise naza ma lo-lengemelove: Ve ma aza Veneꞌ alu mamuꞌ ningo ma duvo lo gelelineꞌ nene eiꞌ luloliꞌmo aꞌmine veneꞌ nene longoꞌ ineꞌ geleleseive. \v 29 Nemuꞌ nene veka zamelatiꞌ ningaineꞌ neꞌmo goloso initekumuꞌ luka otavo ma aꞌmine veka neꞌmo geleꞌmize goloso ogavo Oꞌmosoꞌmo olokuꞌ hulo-gedalize. Aꞌmine monovo goloso nene hulilineꞌ neꞌmo veka mene kuluhize hulaineꞌ gilivo minelineꞌ nene lamineꞌ oloseive. Okonga mukiꞌ lamineꞌ ha do minaaꞌ nene mo neineꞌza okonga mukiꞌ lamineꞌ ha do minaineꞌ neꞌmo mudise vo olokuꞌ minaaꞌ akaloꞌ geleꞌmize molalineꞌ nene geikumuꞌ lamineꞌ amoloseive. Nemuꞌ nene veka goloso nene kuluhize hulaineꞌ gilivosa monovo goloso nene hulozo. \v 30 Idoꞌ anga zamela neꞌmo lihime daaꞌ akaloꞌ geleꞌmize nomolavo ma aꞌmine anga neꞌmo geleꞌmize goloso ogavo Oꞌmosoꞌmo olokuꞌ hulo-gedalize. Aꞌmine monovo goloso hulilineꞌ neꞌmo anga mene huko hulaineꞌ gelavo minelineꞌ nene lamineꞌ oloseive. Idoꞌ okonga mukiꞌ lamineꞌ ha do minaaꞌ nene mo neineꞌza neꞌmo mudise olokuꞌ vaaꞌ akaloꞌ geleꞌmize molalineꞌ nene lisiheꞌ o-gedamoloseive. Nemuꞌ anga nene huko hulaineꞌ gilivo lihime daaꞌ akaloꞌ nene vamozo. \s1 Veneꞌ nGimisele Hulaaꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 19:9; Malekoꞌ 10:11-12; Lukaꞌ 16:18) \p \v 31 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamazi ma neꞌmino neive: Ve maliꞌmo aza elenahine hulo-delove lo ma veneꞌ mene mo hulo-dekuve lo luhuvo gizo emosa hulo-delive. \v 32 Ne neineꞌza neniꞌ ma lo-lengemeloze: Ve ma elenaho gopo monamo nolineꞌ initeꞌ mamuꞌ haza hulo-delineꞌ neꞌmo louꞌ gamazi ma veneꞌ vadingine huli ve maloꞌ vamilo lo minineꞌ ma nene avutoꞌ ogo ve gohiloꞌ vilineꞌ nene lihime daloseive. Dalineꞌ nene gomuꞌ vanahi monovo neꞌmo lihime mineleseive. Idoꞌ ve gohi maliꞌmo aꞌmine veneꞌ dalineꞌ nene louꞌ gamazi ve maliti eleꞌningine damilo lo minineꞌ ma nene avutoꞌ ogo lihime daloseive. \s1 Oꞌmosoꞌmi Veleloꞌ Lo Hukaaꞌ Gamazi \p \v 33 Idoꞌ louꞌ gamazi gozopoꞌ avotingine tiꞌ li li-ngimaniꞌ nesi mo gilikeniꞌ ma neive: Initeꞌ neꞌmine olosuve lo anga dizo lo hukolo ma soza lamozo. Oꞌmosomuꞌ initeꞌ olosuve lo anga dizo lo huko lo-emanidoꞌ nene ha olosane. \v 34 Ne neineꞌza neniꞌ ma lo-lengemeloze. Lingine initeꞌ mamuꞌ adine dizi lamineꞌ nolune li kekeꞌ mo li hukamilo. Okulumoꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledo minaaꞌ neineꞌ moꞌmosiꞌve neinako nemuꞌ okulumokuꞌ li izi adine dizi lamineꞌ nolune li li hukilizaniꞌ nene Oꞌmosomuꞌ li adine dizaniꞌ geleleseinako nemuꞌ neꞌmine amilo. \v 35 Idoꞌ misubo nene Oꞌmosoꞌmo gizene lise minaaꞌ neineꞌ initeꞌve nenako nemuꞌ misubouꞌ li izi adine dizi lamineꞌ nolune li li hukamilo. Idoꞌ Zelusalemi ebeꞌ nene Guvelesi ve nabaꞌmi numuno ebeꞌve nenako nemuꞌ Zelusalemi ebekuꞌ li izi adine dizi lamineꞌ nolune li li hukamilo. \v 36 Idoꞌ lamineꞌ nolune li lengiꞌ godotingukisi li izi lamilo. Lamineꞌ nolune lo godoteuꞌ lo izo loloneꞌ nene geni amivo ha lolosune li gili nizahe. Lingine godotine zopovo hamokisi mokonope gonobupe minineꞌ nene gonobupe mokonope loloꞌ ilive likevo neꞌmine amoloseive. Langisetine godotine zopovo nene ngeli di atoꞌ amilisave. Oꞌmoso hamoꞌ neꞌmo ha oloseive. Nemuꞌ nene godotinguꞌ li izi lamineꞌ nolune lilizaniꞌ nene Oꞌmosola li izi laniꞌ geleleseinako nemuꞌ godotinguꞌ li izi adine dizi gamazi mamuꞌ lamineꞌ nolune li li hukamilo. \v 37 Initeꞌ mamuꞌ oꞌve noluve lo ma mo oꞌve laminetoꞌ lozo. Idoꞌ oo noluve lo ma nene mo oo laminetoꞌ lozo. Idoꞌ initeꞌ masi masi lo molo lo huko lilineꞌ nene Satanilatiꞌ sotoꞌ ineꞌ lolosane. \s1 Initeꞌ Goloso I-ngidikevo Ingine Aꞌmineꞌmine I-ngidamilizaniꞌ Monovoliꞌmi Gamazi \r (Lukaꞌ 6:29-30) \p \v 38 Moseꞌ lo huko lineꞌ gamaziuꞌ tiꞌ lo neineꞌ gili nizaniꞌ ma neive. Idoꞌ ve maliꞌmo ve maliꞌmi vele hizo likavo ma eze vele hizi likilo. Idoꞌ vele gavulo bele ledavo ma eze vele gavulo bili ledilo. \v 39 Neꞌmine lo neineꞌ ma neineꞌza naza idise ma lo-lengemelove: Lingine ma nilingibilavo ma ingine di tiꞌni ngibilamilo. Idoꞌ gatine zamela niizavo ma hela adavalasi izilizaze. Mine velepeꞌ izilo. \v 40 Idoꞌ sioti ngomo lulouꞌ izikaniꞌ nene dalone li gonitoꞌ lengeleꞌmize nimilavo ma saketitine izikaniꞌ nesi di ngimilo. \v 41 Idoꞌ ve malite heneniꞌine gihi-ngidi aka liꞌnibe gidiniloꞌ di vilo nilavo ma aka haꞌna gidini nesi ha gihi-ngidi vilo. \v 42 Idoꞌ ve malite lengitatiꞌ initeꞌ ma dalone li longoꞌ navo ma ha ngimilo. Idoꞌ lengitatiꞌ initeꞌ ma do vo do-lengede mino alingeꞌ do lengemelone nilavo ma aꞌmanapa igi mehedine ngimamilo. \s1 Biluvate lute nGemakumuꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 6:27-28) \p \v 43 Idoꞌ tiꞌ li laaꞌ naniꞌ ma mo gili nizaniꞌ ma neive: Lengiꞌ zuho avita minaniꞌ nene lutine ngimilizaniꞌza biluvatine nene lutine ngimamilo. \v 44 Neꞌmine li laaꞌ naniꞌ ma nene neineꞌza neniꞌ ma lo-lengemelove: Biluvatine nene lutine ngimi goboni mili-lingidilizavemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo engita minelive li Oꞌmosola lilo. \v 45 Neꞌmine ilizaniꞌ nene Okulumokuꞌ metibi izipahala zuho gihile minilisave. Ee, Okulumokuꞌ metibo Oꞌmoso aza eveneꞌ do kegeso ve laminekovoꞌ do lamineꞌ o-ngedo eveneꞌ goloso lovo imaaꞌ ave nene do lamineꞌ o-ngedamo hulo-ngedesaꞌmineꞌza eiꞌ lavo hoꞌve neꞌmo silingengeꞌneꞌve hulo eveneꞌ golososi laminekisi nene do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. Idoꞌ lavo goline nene izo eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ minanikisi minamanikisi nene do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. Nemuꞌ nene lingine aꞌmineꞌmine igi lovo vetine nene lutine ngimi goboni mili-lingidaaꞌ navemuꞌ Oꞌmosola li neꞌmine igi di lamineꞌ i-ngidilizaniꞌ nene eze emeni damenisi mini Okulumokuꞌ metibi izipahala gehepeve minilisave. \v 46 Idoꞌ lingine luꞌine lingimaaꞌ navevoꞌ nene lute ngemesoꞌ Oꞌmosoꞌmo meni lemeleseive li gilaaꞌ nahe. Lingine takisi daaꞌ navemuꞌ eveneꞌ goloso nizave li-ngidaaꞌ nave idoꞌ inginesi aꞌmineꞌmine igi luꞌine ngimavevoꞌ ngimaaꞌ naniꞌza lingine nene ma ngivileꞌ igi monovo lamineꞌ ma damanako Oꞌmosolatiꞌ meni ma damilisave. \v 47 Idoꞌ lingine lengiꞌ zuhovoꞌ zogo mili-ngidi gekeꞌ vokeꞌ li-ngidaaꞌ naniꞌ nene lingine eveneꞌ gohi mukiꞌ minaniꞌ ngivileꞌ ogo monovo lamineꞌ ma daaꞌ none li gilaaꞌ nahe. Eꞌe, heta atoꞌ ve Oꞌmosomuꞌ gilamave inginesi aꞌmineꞌmine igi engiꞌ zuho zogo mili-ngidi gekeꞌ vokeꞌ li-ngidaaꞌ nanako nemuꞌ lingine atoliꞌmine igi monovo lamineꞌ nene ma damave. \v 48 Nemuꞌ nene Okulumokuꞌ metibo lisiheꞌ lamineꞌ goloso neineꞌ neꞌmini linginesi lisiheꞌ lamineꞌ goloso minilo. \c 6 \s1 Eveneꞌ Nasahiliꞌ O-ngedaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 1 Lingine monoꞌ lamineꞌ di minaaꞌ naniꞌ nene evenelite di naba i-lingidilizave lisavoꞌ di minamilo. Evenelite ma ningilizahe ningamilizahe li minilizaniꞌ nene Okulumokuꞌ metibo neꞌmo meni ma nene mo molo-lengedamoloseive. \p \v 2 Nemuꞌ nene gaza eveneꞌ ma nasahiliꞌ noo-ngedo ma eveneꞌ luꞌine sitakisi velite monoꞌ numunguꞌ nehe maketiloꞌ nehe eveneꞌ nasahiliꞌ i-ngidilisa eveneꞌ ningi lopoꞌni lilizave li hosoꞌ izaaꞌ naniꞌ neꞌmine nene amilo. Naza lamineꞌ ma lo-lengemeloze: Eveneꞌ ningilizahe li eveneꞌ sotoꞌ nasahiliꞌ i-ngidikevo evenelite ningi di naba i-ngidaniꞌ neꞌmo alingeꞌ daliza meniꞌine gidini ma nene mo loloꞌ ogavo mo dikeve. \v 3 Mo dikeniꞌza nene neꞌmine ami eveneꞌ ma nasahiliꞌ i-ngidili ma nene lengiꞌ zuho laminelitesi gilikelizaze li minisa \v 4 sunoꞌ nasahiliꞌ i-ngidilo. Neꞌmo nasahiliꞌ i-ngidilizaniꞌ nene sunoꞌ initekisi ningo gelaaꞌ ive metibo Oꞌmoso neꞌmo meni lengemeleseive. \s1 Oꞌmosola laaꞌ Monovomuꞌ Apize ngimineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 11:2-4) \p \v 5 Idoꞌ lingine Oꞌmosola lili ma eveneꞌ luꞌine sitakisi minadite oꞌmotoꞌ nehe monoꞌ numunguꞌ nehe eveneꞌ mukiꞌ di geseꞌ igaꞌ aniꞌ ebetoꞌ mini ma ningilizahe li Oꞌmosola laaꞌ naniꞌ neꞌmine igi lamilo. Naza lamineꞌ ma lo-lengemelove: Ingine eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ neꞌmine aniꞌ neꞌmo alingeꞌ daliza meniꞌine mo dikeve. \v 6 Nemuꞌ nene gaza Oꞌmosola lolo ma gasivoꞌ numungauꞌ sunoꞌ vo akahe gizo mino aꞌmine sunoꞌ numuno lulouꞌ naninguꞌ minive mahine Oꞌmoso nene opoꞌni lozo. Neꞌmine oganivo sunoꞌ initeꞌ ningaaꞌ ive maho Oꞌmoso aza meni gemeleseive. \p \v 7 Idoꞌ lingine Oꞌmosola nilii ma soza Oꞌmosomuꞌ gilavete Oꞌmosotela gohi lo gohi lo univo gele lemelive li gamazi vaiꞌ mukiꞌ likaꞌ likaꞌ igi laaꞌ naniꞌ neꞌmine igi lamilo. \v 8 Nanitekumuꞌ lilisa nahe nemuꞌ metibo nene gomuꞌ gelavosa alingeꞌ nene eita lilisanako nemuꞌ nene gamazi mukiꞌ hazamuꞌ lami aꞌmine Oꞌmoso gihilemuꞌ gilamavete igaꞌ naniꞌ neꞌmine amilo. \v 9 Lingine Oꞌmosola neꞌminisa lilisave: \q1 Okulumokuꞌ meteho, \q1 Okulumokuko igaꞌ nadiꞌmine ogo laza misubolasi mene aꞌmineꞌmine olobo. \q1 Adoꞌ geiꞌ guliveka nene eveneꞌ vaiꞌ gelekunivo dizosa miniliho. \q1 \v 10 Idoꞌ eveneka gizebo o-ledelineꞌ nene lelita mudise sotoꞌ iliho. \q1 Idoꞌ geiꞌ lukalokovoꞌ ogo molo minelobo. \q1 \v 11 Idoꞌ idise naloneꞌ nosoꞌ nitete lemezo. \q1 \v 12 Idoꞌ laꞌlise lihime di li-daveti lihimeꞌine mo hulo-ngedekuneꞌ nenako \q1 aꞌmineꞌmine ogo gaza leliꞌ lihimete hulo-ledezo. \q1 \v 13 Idoꞌ lemenguꞌ nene leleꞌmize molamo \q1 goloso melehi anauꞌ voloningutiꞌ nene leleꞌmize tiꞌno do luꞌ izezo lilisave. \p \v 14 Idoꞌ lingine eveneꞌ lihime di-lingidaveti lihimeꞌine huli-ngidilizaniꞌ nene Okulumokuꞌ metibo aza lengiꞌ lihimetinesi hulo-lengedeleseiha \v 15 eveneliti lihimeꞌine huli-ngidamilizaniꞌ nene metibo aꞌmineꞌmine ogo lengiꞌ lihimetinesi hulo-lengedamoloseive. \s1 Monokumuꞌ Ve Li Nosoꞌ Niteꞌ Malise Igakumuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 16 Idoꞌ monokumuꞌ ve lii nosoꞌ niteꞌ malise ili ma luꞌine sitakisi evenelite igaꞌ naniꞌ neꞌmine igi muheleꞌ i minamilo. Aꞌmine ve monokumuꞌ ve li nosoꞌ niteꞌ malise igi ma ingine initeꞌ malise ogo noneꞌ nene eveneꞌ ningi gililizave li veꞌine goꞌine di lamineꞌ ami muheleꞌ aheleꞌ igivoꞌ minaaꞌ nave. Naza lamineꞌ ma lo-lengemelove. Ingine eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ neꞌmine aniꞌ neꞌmo meniꞌine nene mo dikeve. \v 17 Idoꞌ gaza monokumuꞌ ve lo nosoꞌ niteꞌ malise o no ma eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ muheleꞌ ogo monamo goka veka nosoꞌ izo madungauꞌ uveli holo do lamineꞌ ogo monezo. \v 18 Neꞌmine oganivo eveneꞌ nete nosoꞌ niteꞌ malise o nane li ningi gilamavo sunoꞌ neꞌmine olosaba sunoꞌ mino sunoꞌ minineꞌ initeꞌ ningaaꞌ ive maho neꞌmo ningo meni gemeleseive. \s1 Okulumokuko Heneni nGaneni Molaloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 12:33-34) \p \v 19 Lingine misubouko mene heneni nganeni mo milamilo. Giꞌningonite hukikevo idoꞌ gaba hitavo idoꞌ gumine ve nete numuno izi veꞌvizi dizi daaꞌ naze. \v 20 Nemuꞌ nene heneni nganenitine nene giꞌningonite hukamavo gaba hitamivo gumine vete damilizaniꞌ o minineꞌ ebeꞌ Okulumokuko nene milalo. \v 21 Lutine nene henenitine minelida minelineꞌ nenako nemuꞌ nene henenitine Okulumokuko milalo. \s1 Okodeꞌmi Oloꞌ liviꞌ Nemuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 11:34-36; 16:13; 12:22-31) \p \v 22 Eveneꞌ voloneꞌ akate nene vete neꞌmo oloꞌ liviꞌ neꞌmino mino do sotoꞌ o-ledaaꞌ neive. Idoꞌ lukaliꞌmi vele lamineꞌ ha minelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo okonga luka mukiꞌ nene hize labanaꞌ ele-gedeleseive. \v 23 Idoꞌ lukaliꞌmi veleꞌve goloso o nolineꞌ neꞌmo nene okonga lukauꞌ nene litiꞌmusovoꞌ ize vaiꞌ lo mineleseive. Ee, labanaꞌ ele-gedelineꞌ initeꞌ nene goloso ogavo lukauꞌ litiꞌmuso izelineꞌ nene, agae, mo litiꞌmuso gehepeve golosouꞌ minelesane. \p \v 24 Idoꞌ ve maliꞌmo gono eveneꞌ sitatoꞌ ngelo ma damoloseive. Aꞌmine ve sitatoꞌ gono dalosa ilineꞌ nene ve hamota ma lulo emeleseiha sitaꞌ nene lulo ngelo ngemamoloseive. Mala lulo emelineꞌ nene mala lulo emamoloseive. Idoꞌ ma veloꞌ giꞌmizo eze gono amuzo molo dalineꞌ nene ma vemuꞌ goseleꞌ belavo gono gamazi lo-delineꞌ nene ngelo damoloseive. Aꞌmineꞌmine ogo gaza moniloꞌ gono do luka aꞌmine moniuꞌ molo lamineꞌ ilineꞌ nene luka Oꞌmoso emo gamazi lidoꞌ gele do eze gelekeleꞌ o-daaꞌ anive ngelo minamolosane. \s1 Gate Mukiꞌ Gelaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 25 Nemuꞌ naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Gaꞌnaliꞌmo helamo vetesi ha mineloningumuꞌ nosoꞌ niteꞌ nene nani nalonivo lii gopo gatine gilaaꞌ naniꞌ nene alamilo. Idoꞌ okodidokumuꞌ nene naniteꞌ ngolalonivo li gopo gatine gilaaꞌ naniꞌ nesi nene mo alamilo. Vetesi minevoꞌ alevoꞌ ogo minaaꞌ neꞌmo nosoꞌ niteꞌ nene ivileꞌ ogosa initeꞌ naba neivo idoꞌ okode neꞌmosi nene okodeloꞌ initeꞌ nene ivileꞌ ogo initeꞌ naba nenaze. Nemuꞌ nene gopo gatine gilamilo. \v 26 Idoꞌ lingine veleta pateli monaaꞌ naniꞌ nama neti monovo nemuꞌ nene ma gatine giliꞌ nalo. Ingine naliza nosoꞌ niteꞌine nene zuhoꞌ isaꞌmaniꞌ nenako nemuꞌ nene nosoꞌ niteꞌ dolizi di milaaꞌ numunguꞌ nene milisaꞌmaniꞌza Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene nosoꞌ niteꞌ ngemaaꞌ neive. Neꞌmine o-ngedaaꞌ neineꞌza lengiꞌ nete ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizanako Oꞌmosoꞌmo lengikumuꞌ nene ha gele minaaꞌ neive. \v 27 Lengikutiꞌ ve zaholiꞌmo initeꞌ matakumuꞌ gopo gala ma gele do vo minelidiꞌmo eze mino molo ilineꞌve nene do haꞌna ilive. Mo ngelo ngomosi ma do haꞌna amoloseize. Nemuꞌ nene gopo gatine gilamilo. \v 28 Idoꞌ okodidoꞌ initekumuꞌ nene nanimuꞌ gopo gatine gilaaꞌ nave. Guviseuꞌ guvovo initeꞌ nene dizi guvovo igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene ningi gililo. Ingine gono di okoꞌnidoꞌ initeꞌ nene ma ongoti ngilisaꞌmaniꞌza Oꞌmosoꞌmo do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. \v 29 Gozopoꞌ guvelesi ve Solomoniꞌ nene okoꞌnoloꞌ initeꞌ lamineꞌ goloso ngolaaꞌ ineꞌza naza ma lo-lengemelove. Aza ngolaaꞌ ineꞌ initeꞌ nene lamineꞌ minaniꞌza guvovo igaꞌ naniꞌ initeꞌ nene mo ngivileꞌ isaꞌmaniꞌ ve. \v 30 Idoꞌ aꞌmine guvovo initeꞌ nene initeꞌ lamineꞌ neꞌmine minamo gamene haꞌna minesaꞌmive. Idise ha minelineꞌza aizeꞌ nene gokoꞌ lavo evenelite olokuꞌ di gizilisave. Neꞌmino neineꞌza Oꞌmoso neꞌmo aꞌmine guvovo initeꞌ nene do lamineꞌ goloso ogaꞌ neive. Oꞌmoso neꞌmo haza initeꞌ aꞌneꞌmine nene ha do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nenako lengiꞌ nene guvovo initeꞌ ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizaniꞌ nenako okodidoꞌ initeꞌ nene ma lengemamilidoꞌ o neihe. Ha lengemelidoꞌ o neive. Nemuꞌ nene lingine amuzo mili Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizanako gili eleꞌvoleꞌ amave. \v 31 Nemuꞌ nene lingine nosoꞌ niteꞌ zatiꞌ nalone idoꞌ okodeloꞌ initeꞌ zatiꞌ dalone li gopo gatine gilamilo. \v 32 Nevoꞌmine manaꞌmine gaꞌine nene Oꞌmosoꞌmi zuho minamave nete gili aꞌneꞌmine initeꞌ visetoꞌ minaaꞌ nave. Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene aꞌmine dalisa gilaniꞌ initeꞌ ne dami haza ma minamilisave lo gele neive. \v 33 Ne neineꞌza initeꞌ maloꞌ maloꞌ olihe lutine milami Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli monovolokisi monovo lisiheꞌvelokisi nene gomuꞌ lutine mili giliꞌ li milalo. Neꞌmine igi Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli monovolokisi monovo lisiheꞌvelokisi lutine mili visetoꞌ minilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ nesi lehize-lengedo aꞌmine okodine losuvoꞌmi initeꞌ mataꞌ nesi nene ha lehize-lengedeleseive. \v 34 Aizeꞌ sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ nene aizekumuꞌ gizebo ha o neinako lingine idise nene aꞌmine aizeꞌ initekumuꞌ gopo gatine gilamilo. Idise sotoꞌ ilineꞌ initekutiꞌ geni ma sotoꞌ ilineꞌ nene idise gihiliza votigileloꞌ o neivo aizeꞌ nesi initeꞌ ma sotoꞌ ilineꞌ nene asiꞌve gamene aizeꞌ neꞌmo gihiliza votigileloꞌ lengemelidoꞌ o neinaze. Aizeꞌ nadolone li gopo gatine gili minavo lingivizalive. Oꞌmosoꞌmo initeꞌ matatine lehize-lengedeleseize. Neꞌmine manaꞌmine initekumuꞌ nene gopo gatine gilamilo. \c 7 \s1 Eveneliti Lihimemuꞌ Gamazi Izeꞌ mili Li-ngidamilo \r (Lukaꞌ 6:37-38, 41-42) \p \v 1 Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ monovomuꞌ izeꞌ molo dovo ledevoꞌ ogo lamilingisi lingine eveneꞌ maliti monovo divi lediviꞌ igi ingine monovomuꞌ izeꞌ mili lamilo. \v 2 Eveneliti monovomuꞌ izeꞌ mili lilizaniꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ monovomuꞌ izeꞌ molo loloseive. Idoꞌ lingine eveneꞌ i-ngidilizaniꞌ votigilelokovoꞌ aza aꞌmineꞌmine o-lengedeleseive. Nemuꞌ nene monovoꞌinemuꞌ izeꞌ mili lamilo. \v 3 Idoꞌ gaza veka gihileuꞌ za lana naba vo neineꞌ mamuꞌ nene ningo gelamo ve maliꞌmi veleuꞌ initeꞌ ngomo lasolo vo neineꞌ nene nanimuꞌ ningaaꞌ nane. \v 4 Idoꞌ geꞌmo veka gihileuꞌ za lana naba vo neivosa gaza ve mamuꞌ veka gihileuꞌ initeꞌ ngomo vo neineꞌ nene do hulo-gedelove lo lo-delinidoꞌ o neihe. Ne nomive. \v 5 Gaza soza sunolavoꞌ monaineꞌ mene veka gihileuꞌ za lana vo neineꞌ nene gomuꞌ do hulokosavoꞌ nene maliꞌmi vele gihileutiꞌ initeꞌ lasolo vo neineꞌ nene ninge guno ogo do hulo-delineꞌ o neive. Ee, monovo goloso naba daaꞌ naineꞌ nene gomuꞌ hulosavoꞌ maliꞌmo monovo goloso ngomo ma do nolineꞌ nene do lisiheꞌ o-delesane. \v 6 Lingine monoꞌ nene eveneꞌ goloso gulo neꞌmine minaniꞌ engiꞌ nene ngimamilo. nGimilizaniꞌ ingine dami velepeꞌ izi lingibililisave. Idoꞌ aꞌmine gonoliseꞌvesi initeꞌ meniꞌve dize neineꞌ nene ize ngimamilo. Ingine aꞌmidoꞌ lisi lana igi di goloso ikelizaze. \s1 Oꞌmosola Longoꞌ Ogo Vokuꞌ Laakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 11:9-13) \p \v 7-8 Idoꞌ initeꞌ ma dalone li Oꞌmosola lilizave mukiꞌ nete nene initeꞌ ha dalisave. Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ nene initeꞌ ma viseꞌ ilizave nete nene ha ningilisave. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌ izilizave nene Oꞌmosoꞌmo ha siꞌze-ngedeleseive. Nemuꞌ linginesi Oꞌmosola initeꞌ mamuꞌ longoꞌ ilizaniꞌ nene ha lengemeleseive. Idoꞌ viseꞌ ilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ha lengelebizeleseive. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌ izilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ha siꞌze-lengedeleseive. \v 9 Ve ma lengikutiꞌ gipeleꞌmo sikonimuꞌ lilineꞌ nene geheni mene do nozo lo emelihe. Ne nomive. \v 10 Idoꞌ aꞌmine gipele neꞌmo alahaꞌ ma nalove lo lilineꞌ nene sataꞌ ha do emelihe. Ne nomive. \v 11 Lingine nevo ha eveneꞌ golososi nilizaha izipahatine zuho nene ha gizebo lamineꞌ i-ngidi initeꞌ lamineꞌ nene ha ngimaaꞌ nave. Nemuꞌ nene linginesi lingivileꞌ ogo lamineꞌ minive Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene eveneꞌ ingine vokuꞌ li ezela laaꞌ nave nene initeꞌ lamineꞌ ma ngemamilihe. Oꞌve. Mo atoliꞌmine ogo ngemeleseive. \p \v 12 Lingine eveneꞌ malite neꞌmine manaꞌmine i-lidilizave li gili ma nene engikisi aꞌmineꞌmine i-ngidilo. Neꞌmine ilizaniꞌ nene Moseꞌ gizineꞌ louꞌ gamazi mukiꞌ nesi idoꞌ gili dalizangumuꞌ ve li polohetelite gizaniꞌ gamazi mukiꞌ maꞌmi mehene ne neive. \s1 Gateni nGomouꞌ Vo Holaakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 13:24) \p \v 13-14 Simeꞌ naaꞌ ebeliꞌmi gateni nene naba neive. Idoꞌ akaꞌve nesi naba goloso neive. Neꞌmino minavo aꞌmine akaliꞌmi gatenguꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ vi hilaaꞌ nave. Neꞌmine igaꞌ naniꞌza vi minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni daliza akaꞌmi gateniꞌve nene ngomo lasolo neive. Idoꞌ akaꞌve nesi ngomo lasolo goloso minavo eveneꞌ hamo hamoꞌ nete aꞌmine aka nene viseꞌ igi ningi vaaꞌ nave. Nemuꞌ nene lingine gateni ngomouꞌ nene dizilo. \s1 Gosohoꞌ Nasahatoꞌ Polohete Nemuꞌ Eheꞌ Ogo Ningosa Mineloningumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 6:43-44) \p \v 15 Soza saza li Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ unive polohete none laaꞌ avemuꞌ lingine ningisa minilo. Ingine loposo gulo eveneꞌ ngibilaaꞌ aniꞌ gulo neꞌmine luꞌine golososi mini linginela alizaniꞌ nene engiꞌ monovo di haleki ngibilamaaꞌ ave sipisipi ize gidini alisanako nemuꞌ engikumuꞌ eheꞌ igi gizebo lamineꞌ igi minilo. \v 16 Igi mili ilizaniꞌ nene gihile lamineꞌ izelihe izamilihe nene ningisa engiꞌ monovo nene ningi gililisave. Za lamineliꞌmi gihileꞌve nene za golosoloꞌ izavo nelotiꞌ ha dalizahe. \v 17 Oꞌve. Za lamineliꞌmovoꞌ gihile lamineꞌ izaaꞌ neivo za goloso neꞌmo gihile goloso izaaꞌ neive. \v 18 Za ma lamineꞌ nolineꞌ nene gihileꞌve goloso ngelo izamoloseive. Idoꞌ za ma goloso nolineꞌ nene gihileꞌve lamineꞌ ngelo ma izamoloseive. \v 19 Neꞌmino neineꞌ nenako za gihile lamineꞌ izisaꞌmaniꞌ za nene huki olokuꞌ gizaaꞌ nave. \v 20 Idoꞌ za neꞌmine nizanako ingine soza monoꞌ laaꞌ ave igi mili ilizaniꞌ gihile izelineꞌ nene lingine ningi engiꞌ monovo nene ningi gililisave. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Mamuꞌ Lingine Neze Zuho Ningaaꞌ Uve Ma Nizamave Lilingumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 13:25-27) \p \v 21 Idoꞌ eveneꞌ ma nete nenikumuꞌ Guvekasi ve, Guvekasi ve, laaꞌ nahe. Engiꞌ netiꞌ linge ma nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilamavo Okulumokuꞌ meꞌnehine gelekeleꞌ i-di eiꞌ luloloꞌ igi mili minaaꞌ niilizavevoꞌ eiꞌ gizebouꞌ vi hilalisave. \v 22 Ee, gamene nabala eveneꞌ mukiꞌ nete tiꞌ li li-nimilisave: Guvekasi ve make, geiꞌ vekamuꞌ ogo monoꞌ lo-ngemaaꞌ uneꞌ ma ve. Idoꞌ geiꞌ vekamuꞌ ogo sikalahuꞌ goloso eveneꞌ luꞌninguꞌ minaniꞌ nene ngimiselo hulaaꞌ uneꞌ ma ve. Idoꞌ geiꞌ vekamuꞌ ogo ato atoꞌ suno mukiꞌ nene do sotoꞌ ogaꞌ uneꞌ ma ve. \v 23 Neꞌmine li-nimilizaniꞌza neꞌmine lo laminetoꞌ lo-ngemelesuve: Lingine goloso niteꞌ diꞌmi monaaꞌ ave lingine neze zuho ningaaꞌ uve ma nizamaze. Vilo. \s1 Numuno Gizaaꞌ Monovo Sitakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 6:47-49) \p \v 24-25 Ve maliꞌmo numuno ma gizineꞌ nene otohato ogaꞌ iveꞌmo numuno geheni nabaloꞌ giliꞌ lo minelidoꞌ gizavo goline naba izo noso velo hepeꞌ naba elo ogo numuno bilineꞌza numuno nene geheni neꞌmo do giliꞌ lavo lemo ongamo amuzo molo ote minineꞌ. Idoꞌ eveneꞌ ingine neze gamaziꞌne gili di luvodoꞌ luvodoꞌ igi mili eꞌmetilizaniꞌ nete aꞌmine numuno gizive neꞌmine mini otohato igaꞌ ave minilisave. Minilisanako neniꞌ gamaziꞌne luvodoꞌ luvodoꞌ igi mili ilizaniꞌ neꞌmo igi mili ilizaniꞌ nene lemo ongamoloseive. \v 26-27 Idoꞌ ve gohi maliꞌmo numuno ma gizineꞌ nene aza ve negi otohato amiveꞌmo numuno amuzo molo minamilidoꞌ gepeloꞌ gizavo goline izo noso velo hepeꞌ naba elo ogo numuno nene belavo numuno nene, agae, do goloso ogo lemo pouꞌ lo izevo nguꞌvosovoꞌ ogo onganiꞌ. Idoꞌ eveneꞌ ingine neze gamaziꞌne gilii gili huli luvodoꞌ luvodoꞌ eꞌmetamilizaniꞌ nete aꞌmine numuno gizive neꞌmini negivoꞌ minilisave. Ee, luvodoꞌ luvodoꞌ igi eꞌmetamilizaniꞌ nene negivoꞌ minilisave. \p \v 28-29 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi mene lo osuꞌ lavo nemuꞌ eveneꞌ mukiꞌ ingine gili voꞌine vavo upuhoꞌ aniꞌ. Ee, aza monoꞌ apize ngimineꞌ mene engiꞌ avoꞌningeliti monoꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avete apizi ngimaaꞌ aniꞌ neꞌmino apize ngemamo asi gamazi meleho neꞌmineꞌmo apize ngimineꞌ gelavo nemuꞌ voꞌine vavo upuhoꞌ aniꞌ ve. \c 8 \s1 Izesuꞌ Aza Ganadise Gize Dave Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 1:40-45; Lukaꞌ 5:12-16) \p \v 1 Izesuꞌ aza gololotiꞌ oto lemo ogavo eveneꞌ mukiꞌ goloso nene eꞌmeti vaniꞌ. \v 2 Eꞌmeti nivavo ganadise gize dave maliꞌmo Izesuda ogo obuvolo hize emo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza do lamineꞌ o-nedelineꞌ amuzokasi naineꞌ nene naza mo gele mino do lamineꞌ o-nedeline lo gele nouve. Gaza do lamineꞌ o-nedelesa gele nabe. \v 3 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza ana hulo molo okoꞌnoloꞌ nohito tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza do lamineꞌ o-gedelesa gele nouve. Nemuꞌ gaza lamineꞌ ozo. Neꞌmine lavo ganadise neꞌmo liteꞌ lo hulo-do vavo lamineꞌ gilineꞌ. \v 4 Lamineꞌ gelavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gele nabe. Gaza lamineꞌ aineꞌ monovo nene eveneꞌ hamokisi mo lo-ngemamozo. Evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive neꞌmo ganadise okongalotiꞌ hulo-gedo vineꞌ nene ningo lo sotoꞌ ogavo gaza lamineꞌ aineꞌ nemuꞌ nene evenelite ningi gililizangumuꞌ ve lo neꞌmine ozo: Ganadise gizi dave ingine lamineꞌ igi ma ize initeꞌ neꞌmine neꞌmine Oꞌmoso imilisave lo Moseꞌ lo huko lidoꞌ nene eꞌmeto evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nene initeꞌ ma Oꞌmoso olokuꞌ gize emelingumuꞌ nene do vo emezo. \s1 Izesuꞌ Aza Amiliti Gizebo Veꞌmi Gelekeleꞌ Gipele Ma Do Guno O-dineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 7:1-10) \p \v 5 Izesuꞌ aza Kahanaumi numuno ebekuꞌ novivo Loma amiliti gizebo ve ma aza Izesuda ogo longoꞌ ogo \v 6 tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, neniꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne aza nene amuzolo helavo numuda amuzolosi nomivo ongo mino mulumo gono goloso do neineꞌ lae. \v 7 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza ha vo do lamineꞌ o-delesuve. \v 8 Lavo amiliti gizebo ve aza tiꞌ lo Izesuꞌni lo-imineꞌ: Naza eveneꞌ goloso nouvonako aꞌneꞌmineꞌmi numuꞌneuꞌ alinidoꞌ lisiheꞌ amane. Nemuꞌ nene vamo ha gamazivoꞌ lo lamineꞌ ozo lanivo gelekeleꞌ izipeꞌne nene lamineꞌ ilive lo gele nouve. \v 9 Idoꞌ lamineꞌ ilive lo gele nouvoniꞌ nene naza nene eveneꞌ maliti gizeboloꞌ nouve. Idoꞌ neze gizeboloꞌ nesi ami ma nizave. Nemuꞌ nene engikutiꞌ ve mamuꞌ vozo lokuvo ha voloseive. Idoꞌ mamuꞌ ano loloniꞌ nene ha aloseive. Idoꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne nene neꞌmine ozo loloniꞌ ha oloseive. Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo gaza lanivo siki initeꞌ neꞌmo geiꞌ gamazi ha gele do gelekeleꞌ izipeꞌne nene ha hulo-do voloseive losa gele nosa noluve. \v 10 Lavo Izesuꞌ aza gamazi nene gelo aizo, lo gelo eveneꞌ eꞌmeti vave mukiꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igaꞌ ave gehepeve ve lave Isilaeleꞌ aleve lengikutikisi nene heta atoꞌ ve meneꞌmo gele eleꞌvoleꞌ ineꞌ neꞌmini ve hamolitesi ma gili eleꞌvoleꞌ avo ma ningamuvoniꞌ ve. \v 11 Nemuꞌ nene nolo-lingimuve. Isilaeleꞌ aleve minamave hotatiꞌ ve hoꞌ dizaaꞌ idatiꞌ ve idoꞌ hoꞌ lemaaꞌ idatiꞌ ve mukiꞌ ingine Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ imi hili mini Abalahamule Zakobole Isakalesi nosoꞌ niteꞌ nii ngolize izi minilisave. \v 12 Minilisaniꞌza Oꞌmosoꞌmo eiꞌ gizebouꞌ vi hili eze zuho minilizave lo lengeleꞌmize molaniꞌ Isilaeleꞌ aleve lingine nene hulo heta ogavo litiꞌmuso gehepeveuꞌ vi mini ive nama igi mulumo gili vetine ingihi langoloꞌ igi minilisave. \v 13 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza amiliti gizebo ve tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza numungala vozo. Gele eleꞌvoleꞌ aineka ma nene sotoꞌ o-gemeleseive. Lavo gelekeleꞌ izipe nene lineꞌ gamene gehepeveloꞌ nene lamineꞌ ineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Mukiꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 1:29-34; Lukaꞌ 4:38-41) \p \v 14 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza Petoloꞌ numuꞌveuꞌ dizo Petoloꞌ elenahi izeleho nene okoꞌnoloꞌ oloꞌ lavo ongo neivo ningineꞌ. \v 15 Ningo Izesuꞌ aza analoꞌ davo okoꞌnouꞌ oloꞌ lineꞌ nene osuꞌ lo-dineꞌ. Osuꞌ lo-davo oto Izesuꞌni nasahiliꞌ o-dineꞌ. \v 16 Idoꞌ nivengaꞌ molavo luꞌninguꞌ sikalahuꞌ goloso minive ma Izesuda ngeleꞌmizi ikevo gamazi lo-ngedo aꞌmine sikalahuꞌ goloso nene ngimiselo do hulo idoꞌ initeꞌ gizi dave mukikisi do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 17 Neꞌmine ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete Isaiaꞌ luhuvo tiꞌ lo gizineꞌ ma nene omo gihile izelive losa nene neꞌmine ineꞌ ve: \q1 Di gilizevo i-lidaaꞌ aniꞌ initeꞌ nene asiꞌve do hulo-ledo \q1 initeꞌ lisaaꞌ ineꞌ initeꞌ nesi do hulo-lidineꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Eꞌmetilisa Aniꞌ Alevemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 9:57-62) \p \v 18 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ ikaꞌ ikaꞌ igi di vodo vodo i-di minaniꞌ nene ningo Izesuꞌ aza sipiuꞌ nGalilaia noso ohuno helala eleꞌmizi vilizave lo izipahala zuho lo-ngimineꞌ. \v 19 Lo-ngemavo Zuda vete laaꞌ aniꞌ monoꞌ gamazi apize ngemaaꞌ ive maliꞌmo Izesuda ogo tiꞌ lo lineꞌ: Tisazo, naza nene geiꞌ vilinida alinida ha geꞌmeto volosuve. \v 20 Lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Initeꞌ mukiꞌ loposo gulosi idoꞌ namasi nene ingalizaniꞌ numuꞌinesi minaaꞌ naniꞌza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ ongalo numuꞌne nomineꞌ nenako ha neꞌmetelibe. \v 21 Idoꞌ eze gonoloꞌ eꞌmeti monave engikutiꞌ ve gohi maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza gele nemanivo meꞌnehine vo do galese ize-dosa ogo geꞌmetelohe. \v 22 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo. Luꞌine hele vive angise nete hililiza okoꞌine di galese izi minilisaze. Ogo neꞌmetezo. \s1 Hepeꞌ Naba Ilineꞌ Nene Izesuꞌ Do Zou Lo-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:35-41; Lukaꞌ 8:22-25) \p \v 23 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza sipiuꞌ vo dizavo Izipahala zuhosi igi dizikevo nosoloꞌ apiꞌ igi ledi vaniꞌ. \v 24 Ledi nivavo hepeꞌ naba elavo neꞌmo noso nene golo gidini dizevoꞌ dizevoꞌ ogo sipi nene hito lulouꞌ velo lemeꞌ lemeꞌ idiꞌmo sipiuꞌ nene vaiꞌ lolosa ineꞌza Izesuꞌ nene okise ongo minineꞌ. \v 25 Ongo neivo izipahala zuho ingine ezela vi uꞌmukoꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, gaza oto do luꞌ izevo. Noso neꞌmo lebele geseꞌ o leize. \v 26 Likevo aza lo-ngimineꞌ: Lingine lengehelele nanimuꞌ noizive. Lingine amuzo mili Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizanako gili eleꞌvoleꞌ amave. Neꞌmine lo aza oto hepekisi nososi ngelemavo ingine nene mati zou li minasineꞌ. \v 27 Neꞌmine ikesivo sipiuꞌ minave ingine ngehelele goloso izavo gaꞌine vaiꞌ gili tiꞌ li laniꞌ: Ve meꞌmi gamazi nene hepeꞌ matesi noso matesi gili dikeko atoliꞌmine ve goloso noloseive li laniꞌ. \s1 Ve Sitalitisi Luꞌningutiꞌ Izesuꞌ Sikalahuꞌ Goloso nGimisele Hulineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 5:1-20; Lukaꞌ 8:26-39) \p \v 28 Ingine noso helala Gadala vetida vi heteli nivavo sikalahuꞌ goloso luꞌninguꞌ minive sitaꞌ nene gonoso mili-ngidaaꞌ aniꞌ geheni mulikutiꞌ igi Izesuꞌni voteneꞌ asineꞌ. Ingine aꞌmine ve nene goꞌine gasava goloso hize vivo eveneꞌ ingine engikumuꞌ ngehelele goloso izavo minasineꞌ akala nene eveneꞌ hamokisi ngeli igi vigi monamaniꞌ. \v 29 Aꞌmine ve sitaꞌ ingine gekeꞌ li Izesuꞌnimuꞌ tiꞌ li lasineꞌ: Oꞌmosoꞌmi gipele gaza nosida mene nanitekumuꞌ nane. Gaza mulumo gono lemaaꞌ gamene olihe alitaminguꞌ mulumo gono lemelove losa nabe. \v 30 Aꞌmidotiꞌ hotoꞌ ile nene ize mulise naba galese ni nizavo \v 31 sikalahuꞌ goloso luꞌninguꞌ minive ingine amuzonga li Izesuꞌni tiꞌ li li-imasineꞌ: Gaza limisele hulolo ma nene ize mulise naba voleti luꞌninguꞌ nene limisele hulozo. \v 32 Likesivo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neꞌmine li ma aloꞌ vilo lo lo-ngedavo sikalahuꞌ goloso ingine velisi luꞌningutiꞌ limi igi vi izeliti luꞌninguꞌ dizaniꞌ. Dizikevo ize mulise naba ingine galese ni minaniꞌ golo aveseloꞌ nene mangilise hizi limi vi noso ohunguꞌ hili geseꞌ aniꞌ. \v 33 Hili geseꞌ ikevo ize gizebo ve ingine golise numuno ebeta vi sotoꞌ ineꞌ initeliꞌmi gamaziꞌve nene mukiꞌ veteteꞌ igi ngimi ve sitaꞌ luꞌninguꞌ sikalahuꞌ goloso minive netisi gamazi nesi li sotoꞌ igi li-ngimi osuꞌ laniꞌ. \v 34 Li-ngimi osuꞌ likevo aꞌmine numuno ebekuꞌ eveneꞌ minaniꞌ mukiꞌ ingine Izesuꞌ neida aniꞌ. Igi ningi engiꞌ misubo nene hulo vilive li ezela amuzonga laniꞌ. \c 9 \s1 Ve Gebili Ma Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 2:1-12; Lukaꞌ 5:17-26) \p \v 1 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza sipiuꞌ dizo izipahala zuhosi noso ohunoloꞌ tineꞌ mili ledi vi eze numuno ebeꞌve Kahanaumila vaniꞌ. \v 2 Aꞌmida nene ve malite ve ma amuzolo hele geseꞌ ogavo minive gebili ma ngakakuꞌ ongo neivo zaloꞌ mili di neida aniꞌ. Idoꞌ vekise ingine gebili ma ha do lamineꞌ o-deleseive li gili eleꞌvoleꞌ aniꞌ nene Izesuꞌ aza mo ningo gelo aꞌmine gebili mamuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gipeꞌneho, geiꞌ lihimeka nene mo apase-gedekuve. Nemuꞌ nene luka gaka ngi lo minivo. \v 3 Neꞌmine lavo Zuda vete laaꞌ aniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ ave malite luꞌninguꞌ tiꞌ li gili minaniꞌ: Ve mene veꞌmo gamazi nolineꞌ neꞌmo nene Oꞌmoso ivileꞌ o-daaꞌ gamazi nolive. \v 4 Neꞌmine li nigilavo Izesuꞌ aza luꞌninguꞌ gilaniꞌ gamazi nene ningo gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine lutinguꞌ gatine goloso nanimuꞌ nigilave. \v 5 Lingine nenikumuꞌ nene sozavoꞌ laaꞌ neive li gilaaꞌ nahe. Naza ve gebili nemuꞌ lihimeka mo hulo-gedekuve luvoniꞌ nene soza lolohe lamineꞌ lolohe ma gilamilisave lo lapa nomivo noluvoniꞌza sozaloꞌ ve minuvodini ve gebili mamuꞌ nene oto vozo nolo-duvo oto vamivo soza luvoniꞌ nene sotoꞌ ogavo novozo helalove lo gelo ve gebili mamuꞌ oto vozo loo ma lamuvodine. \v 6 Idoꞌ naza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile misubouko lengiꞌ lihimetine apase-lengedaaꞌ amuzo do nouve luvoniꞌ nene soza lamo laminetoꞌ noluvoniꞌ nene ningi gililizave lo idise ogo molo oloniꞌ nene lingine gililo lo ve gebilimuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gaza oto ngakaka do geho numungala vozo. \v 7 Lavo ve gebili aza oto numuꞌvela vineꞌ. \v 8 Eveneꞌ mukiꞌ ingine nene ningi ngehelele izavo leliꞌ gidini ve neꞌmine amuzo imingumuꞌ ve li Oꞌmoso opoꞌni laniꞌ. \s1 Izesuꞌ Mataioꞌni Vise Lo-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 2:13-17; Lukaꞌ 5:27-32) \p \v 9 Izesuꞌ aza aꞌmine minineꞌ numungutiꞌ lemo akala novo ve ma gulive Mataioꞌ nene takisi moni daaꞌ ineꞌ numuꞌveuꞌ gono do neivo ningo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza oto neꞌmeto ano. Neꞌmine lavo aza oto eꞌmeto vineꞌ. \p \v 10 Idoꞌ Mataioꞌ numuꞌveuꞌ Izesulesi nosoꞌ niteꞌ ni nizavo takisi moni daaꞌ avesi idoꞌ Zuda veti louꞌ gamaziloꞌ eꞌmete lamineꞌ isaꞌmave gohi ma nesi mukiꞌ numunguꞌ dizi ikevo izipahala zuhosi makatoꞌ nosoꞌ niteꞌ nii minaniꞌ. \v 11 Ni nizavo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine ningi izipahala zuho longoꞌ i-ngidi tiꞌ li laniꞌ: Lingine tisatine nene takisi moni daaꞌ ave golososi idoꞌ lihime daaꞌ ave lingesi nosoꞌ niteꞌ makatoꞌ nene nanimuꞌ ninave. \v 12 Li laniꞌ nene Izesuꞌ gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Luso ve aza lamineꞌ haza minave do lamineꞌ o-ngedelesa osaꞌmiha initeꞌ gizi davemukovoꞌ nene ogaꞌ neive. \v 13 Naza aꞌmineꞌmine ogo eveneꞌ lisiheꞌ i minavemuꞌ amuvoniꞌza eveneꞌ lihimeꞌinesi vemuꞌ uvoniꞌ ve. Nemuꞌ lingine vi Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma monoꞌ godolouꞌ tiꞌ lo minineꞌ maꞌmi monovomuꞌ viseꞌ igi gililo: \q1 Initeꞌ neniꞌ nimi olokuꞌ gizaaꞌ nene lamineꞌ neiha \q1 Neniꞌ giluvoniꞌ nene \q1 evenekumuꞌ mulumoꞌine gili nasahiliꞌ o-ngedaaꞌ neꞌmo ivileꞌ o neive. \s1 Nosoꞌ Niteꞌ Malise Ogaꞌ Nemuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 2:18-22; Lukaꞌ 5:33-39) \p \v 14 Nelotiꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ izipahala zuholite Izesuda igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Lazasi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi monokumuꞌ ve lo nosoꞌ niteꞌ nene malise okaꞌ okaꞌ ogo minaaꞌ nouneꞌza geze izipaha zuho nene malise isaꞌmako nanimuꞌ nave. \v 15 Neꞌmine li likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo veneꞌ di imiliza gameneuꞌ olize izo nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogo eze zuho molo-ngedavo ingine aza aꞌminguꞌ ha neivo mulumo gili-di nosoꞌ niteꞌ malise ilizadoꞌ nehe. Ne nomive. Aꞌmineꞌmine igi naza nouvosa nene lamineꞌ gili nizanako nosoꞌ niteꞌ malise amilisaha engiꞌ vovoꞌningutiꞌ biluvalite neze neleꞌmizi di vilizaniꞌ gamene nene mo aliteleseive. Aꞌmine gamene alitavo mulumo gili-nidisa nosoꞌ niteꞌ malise ilisave. \p \v 16 Idoꞌ lavolavo gosohototiꞌ ngomo ma huki saketi litehe hukidoꞌ mili ongotilizaniꞌ nene ngingili lo geleleheꞌ ogavo neꞌmo naba hukaaꞌ neinako nemuꞌ lavolavo olihe ngingili lamineꞌ netiꞌ ngomo ma huki saketi liteheloꞌ mili ongotisaꞌmave. \v 17 Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi lingine vaini noso gosohoꞌ neꞌmo memeꞌ ize losuvodunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomise nene izo pouꞌ loo vaini noso lepo vo gomiseꞌvesi nene goloso ogalive li vaini noso gosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌ neidiꞌmo nene lulu izavo gomise liteheliꞌmo ngipu lo hukilineꞌ o mininguꞌ nene ma ohizi milisaꞌmave. Vaini noso gosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌ neivo nene memeꞌ ize losuvo gosohotunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomise gosohokuꞌ nene ohizaaꞌ nave. Neꞌmine ikevo gomisesi vaini nososi nene lamineꞌ ha minaaꞌ nasive. Neꞌmine lineꞌ nene aza monoꞌ lo-ngemaaꞌ ineꞌ nene gosohoꞌ nenako izipahala zuho igi mili ilizaniꞌ monovo neꞌmo aꞌmine Zuda veti monovo litehe maloꞌ vo damingumuꞌ nene lineꞌ. \s1 Gizebo Veꞌmi Aluvo Hilingutiꞌ Izesuꞌ Do Ote-dingumukisi Veneꞌ Ma Izesuꞌ Okoꞌnoloꞌ Initetoꞌ Do Gelo Lamineꞌ Inekumukisi Mataioꞌ Gizineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 5:21-43; Lukaꞌ 8:40-56) \p \v 18 Izesuꞌ nene gamazi lo-ngemo neivo monoꞌ gizebo ve maliꞌmo eze neida ogo gubiꞌ noize emo tiꞌ lo lineꞌ: Alune ma nene idise aꞌmene nohilineꞌzo gaza ogo anga okoꞌnoloꞌ hitanivo gohi vele gizo otelive losa noluve. \v 19 Lavo Izesuꞌ aza oto monoꞌ gizebo ve nene eꞌmeto izipahala zuhosi vaniꞌ. \v 20-21 Nivavo veneꞌ ma venelite ikeꞌniloꞌ ikeꞌniloꞌ ningaaꞌ aniꞌ siki nene mate-desaꞌmivo mino gamene haꞌnaloꞌ ninge do vo mino kilisimasi tuvelu (12) minineꞌ veneꞌ neꞌmo naza okoꞌnoloꞌ damo ha Izesuꞌ geneganaꞌvelokovoꞌ do gelelodiꞌmo nene lamineꞌ olosuve lo gelo Izesuꞌ mehenelatiꞌ ogo geneganaꞌve gahevela do gilineꞌza \v 22 Izesuꞌ aza mine velepeꞌ izo aꞌmine veneꞌ nene vonuꞌ belo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aluneve, gele eleꞌvoleꞌ anidiꞌmo nene lamineꞌ ogange. Gaka mukiꞌ gelaaꞌ aineꞌ ma nene gohi gelamozo. Neꞌmine lo-davo liteꞌ lo aꞌmidoꞌ lamineꞌ gilineꞌ. \v 23 Tiꞌ ogavo Izesuꞌ aza vo monoꞌ gizebo ve maꞌmi numuꞌveuꞌ dizo ningineꞌ nene alungo mulumo gili polopeꞌ mili eveneꞌ mukiꞌ ive nama igi nizavo ningo tiꞌ lo lineꞌ: \v 24 Alungo nene ma helamineꞌ. Haza okise ongo neize. Heta igi vilo lo lo-ngedavo gizeꞌ i-daniꞌ. \v 25 Tiꞌ igi eveneꞌ mukiꞌ ingine heta vi osuꞌ likevo Izesuꞌ aza numunguꞌ dizo vo alungo neꞌmi analoꞌ nodavo otineꞌ. \v 26 Neꞌmine ogavo guvele nene hutileꞌ ogo mone osuꞌ lineꞌ. \s1 Eveneꞌ Sitaꞌ Ma Veꞌine Goloso O Vineꞌ Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi \p \v 27 Idoꞌ Izesuꞌ aza numuno nene hulo novivo veꞌine likive sitaꞌ ma eꞌmeti nivi asi naba li tiꞌ li lasineꞌ: Guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvo ezeloꞌ medelo minanive make, gaza mulumote ningevo. \v 28 Likesivo Izesuꞌ aza numunguꞌ dizo neivo ve sitaꞌ ingine dizi minida minikesivo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Lingine gilasineꞌ initeꞌ nene neniꞌ ha oloseive li mo gili eleꞌvoleꞌ i nizasihe. Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo tiꞌ li li-imasineꞌ: Guvekasi ve, laza mo gele eleꞌvoleꞌ o nosive li li-imasineꞌ. \v 29 Li-imikesivo veꞌnidoꞌ nodo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gili eleꞌvoleꞌ asineꞌ neꞌmino lengita gihile sotoꞌ ivo. \v 30 Neꞌmine lo nolivo veꞌine nene lamineꞌ ogavo veꞌine niningasivo amuzonga lo-ngedo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine initeꞌ o-lingiduvoniꞌ memuꞌ eveneꞌ hamokisi gilikelizaze. Li-ngimamilizo. \v 31 Lineꞌza ingine vi Izesuꞌ guvele nene li hutileꞌ ikesivo guvele nene buu lo aꞌmine ebeꞌ nabauꞌ nene mone pilineꞌ. \s1 Izesuꞌ Sikalahuꞌ Golosoliꞌmo Ve Ma Lulo Hize Tilavo Gamazi Lamilidoꞌ O Minive Nene Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \p \v 32 Idoꞌ nelotiꞌ Izesuꞌve ezesi monave nesi limi heta navo eveneꞌ malite ve ma sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minidiꞌmo gamazi lamilidoꞌ o vive ma nene eleꞌmizi Izesuda aniꞌ. \v 33 Eleꞌmizi ikevo Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso eveneꞌ luloutiꞌ imisele hulavo aꞌmine ve nene gamazi apiꞌ ogo lineꞌ. Lavo eveneꞌ mukiꞌ ingine ningi voꞌine goloso vavo tiꞌ li laniꞌ: Isilaeleꞌ misubouꞌ mene neꞌmine ma sotoꞌ ivo ningamuneꞌ ve. \v 34 Neꞌmine li laniꞌza Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave nete tiꞌ li laniꞌ: Sikalahuꞌ goloso ngimiselo do nohulineꞌ amuzo nene sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi velatiꞌ dosa nene nongimiselive laniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Mulumoꞌine Ningineꞌ Gamazi \p \v 35 Idoꞌ Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ nabaꞌ naba idoꞌ ngomo ngomo mukikuꞌ nene mone mone ogo eveneꞌ monoꞌ numunguꞌ monoꞌ apize ngeme ngemeꞌ ogo idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gizebomuꞌ gamazi lamineꞌ nene lo-ngeme ngemeꞌ ogo idoꞌ initeꞌ ato atoꞌ gizi davesi gilizevo alevesi nene do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 36 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ goloso ezela aniꞌ nene ningo ingine sipisipi izeloꞌ gizebo veꞌine ma nomivo minaniꞌ maꞌmine igi muheleꞌ aheleꞌ igi gopo minaniꞌ nenako nemuꞌ nene mulumoꞌine ningo muluno hukineꞌ. \v 37 Neꞌmine ogavo izipahala zuho aneza gamazi ma evenekumuꞌ lo molo neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ mene gopo ikelizaze. Minguꞌ nene nosoꞌ niteꞌ mukiꞌ goloso o molaniꞌza aꞌminguꞌ gono dalonive nene ngomosiꞌ minekunge. \v 38 Nemuꞌ nene lingine mine melehida likevo gonoloꞌ ve ma ngimiselavo vi minamuno dolizilizave lineꞌ. \c 10 \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Tuvelu nGeleꞌmize Molaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 3:13-19; Lukaꞌ 6:12-16) \p \v 1 Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu (12) asi lo-ngemavo ikevo eveneliti luꞌningutiꞌ sikalahuꞌ goloso ngimisele hulaaꞌ idoꞌ ato atoꞌ initeꞌ gizi davesi gilizevosi mukiꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌ amuzo nene ngimineꞌ. \v 2 Aꞌmine aposolo tuvelu (12) neti guliveꞌine nene neꞌmino neive: Ganaꞌ nene Simoniꞌ gulive gohi ma Petoloꞌ idoꞌ Adeleaꞌ nene akunolo minineꞌ. Idoꞌ Zebedaioꞌ gipele Zakoboꞌ ve, akunolo Zohaneꞌ ve, \v 3 Hilipoki Batolomaioki idoꞌ Tomasiꞌ ve, takisi moni daaꞌ ive Mataioꞌ nesi idoꞌ Zakoboꞌ gohi ma minineꞌ nene Alahaioꞌ gipele minineꞌ. Idoꞌ Tadaioꞌ ve, \v 4 idoꞌ Loma ve ngimisele hulolone li amuzo milaaꞌ aveutiꞌ ve ma Simoniꞌ ve, idoꞌ alingeꞌ Izesuꞌni do sotoꞌ o-dive adoꞌ Kelioto numudotiꞌ ve Zudaꞌ nesi nene minaniꞌ. \s1 Aꞌmine Izesuꞌ Izipahala Zuho Tuvelu (12) Nene Monoꞌ Gonoloꞌ Vaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 6:7-13; Lukaꞌ 9:1-6) \p \v 5 Idoꞌ aꞌmine ve tuvelu (12) nene gonoloꞌ nongimiselo gamazi tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine Zuda ve minamaniꞌ eveneliti misubouꞌ vami idoꞌ Samalia eveneliti numuno ebeꞌningukisi nene vami \v 6 sipisipi ize vi halekaaꞌ naniꞌ neꞌmini Isilaeleꞌ aleve vi tolovo igi nizaniꞌ engita nene vilo. \v 7 Vi ma nene Oꞌmosoꞌmi gizebo nene lengita mo ogave li li sotoꞌ igi li-ngimilo. \v 8 Idoꞌ initeꞌ gizi dave nene di lamineꞌ i-ngidilo. Idoꞌ hili nilizangutiꞌ nesi di oti-ngidilo. Idoꞌ ganadise gizi dave nesi di lamineꞌ i-ngidilo. Idoꞌ sikalahuꞌ goloso eveneꞌ luꞌningutiꞌ nesi ngimiseli hulilo. Neꞌmine manaꞌmine o-ngedaaꞌ amuzo nene meni hizi ma damaze. Lingine haza neꞌmine manaꞌmine i-ngidilo. \p \v 9 Idoꞌ lingine gotinguꞌ moni ngomosi ma goꞌziki vamilo. \v 10 Idoꞌ aka vilizangumuꞌ ve li goꞌ neꞌminesi dami idoꞌ sioti sitaꞌ izi vami hamokovoꞌ izi vi suuꞌ nesi izi vami idoꞌ hatuso nesi di vami okodidoꞌ neineꞌ nevoꞌ nene minivo vilo. Gono dave nene gonoꞌnidoꞌ initeꞌ ma ngimikevo menite ve li haza dalizaniꞌ nene lisiheꞌ o neinako linginesi nene aꞌmineꞌmine igi lingimikevo haza dalisanaze. Nemuꞌ nene hazavoꞌ vilo. \v 11 Idoꞌ lingine numuno ebeꞌ nabaupe ngomoupe ma vi heteli ma eveneꞌ lamineꞌ ma nolingumuꞌ nene viseꞌ igi ningisa aꞌmine veꞌmi numuꞌveuꞌ nene dizi limi nizavo numuno ebeꞌ mala viliza gamene nene alitavo ma nene vilo. \v 12 Lingine numuno mauꞌ dizi ma aꞌmine numunguꞌ miniliza aleve nene lengita hongu minivo li meseꞌ aseka li-ngidilo. \v 13 Idoꞌ aꞌminguꞌ minave ingine eveneꞌ lamineꞌ nilizaniꞌ nene lengitatiꞌ hongu nene engita mineleseive. Idoꞌ eveneꞌ lamineꞌ minami nilizaniꞌ nene aꞌmine hongu nene engita minamo gohi tineꞌ molo lengita aloseive. \v 14 Idoꞌ eveneꞌ malite gamazitine gilami lengeleꞌmize lamineꞌ amavo ma lingine aꞌmine numungutipe ebekutipe vili ma ingine engiꞌ monovoꞌine ningilizangumuꞌ ve li avazaha igi gizedidotiꞌ uꞌmusupo nene okohoꞌ izi di huli vilo. \v 15 Laminetoꞌ nolo-lingimuve. Gamene nabauꞌ aꞌmine aleve Oꞌmosoꞌmo lihimeꞌine ngemelineꞌ nene Sodomu aleve idoꞌ nGomola aleve mulumo initeꞌ naba ngemelineꞌ nesi ivileꞌ ogosa naba goloso ngemeleseive. \s1 Goboni Galete Galeteꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:9-13; Lukaꞌ 21:12-17) \p \v 16 Idoꞌ gilahe. Lingine nene neniꞌ gonoꞌne vi dalizave lo nolingimiseluve. Lingine nene sipisipi ize neꞌminisa minilisave. Sipisipi ize ingine lovo veꞌinete ngibililisa ikevo ingine aꞌmidoꞌ alete mili ngibililiza gavosoꞌine nomivo minaaꞌ naniꞌ neꞌminisa nene minilisave. Idoꞌ lingine vovoꞌninguꞌ vi miniliza aleve neve nene sipisipi ize ngibilaaꞌ aniꞌ loposo gulo neꞌminisa nene minilisanaze. Lingibilikelizaze. Nemuꞌ lingine nene gosiheꞌ igaꞌ naniꞌ neꞌmine igi gatine lamineꞌ gili gizebo ilo. Idoꞌ nama viluso igaꞌ naniꞌ neꞌmine igi honguvoꞌ li minilo. \v 17 Lingine nene evenekumuꞌ ningisa minilo. Ingine nene kanisoleꞌnidoꞌ di gonitoꞌ mili-lingidi monoꞌ numuꞌninguꞌ nalatunuꞌ liliꞌ aniꞌ gavosodunuꞌ lingibililisave. \v 18 Idoꞌ nenita giꞌmizi minangumuꞌ ve li gonitoꞌ lengeleꞌmizi mili guveꞌinesi ve nabaliti veꞌnidokisi ngamani nabaliti veꞌnidokisi lengeleꞌmize milikevo engikisi idoꞌ Zuda ve minamaniꞌ alevesi nene neniꞌ monovoꞌne li sotoꞌ igi li-ngimilisave. \v 19 Nemuꞌ nene lengeleꞌmize gonitoꞌ nimilavo ma gamazi nado lolove idoꞌ nadive lolove li gopo gatine gilamilo. Gonitoꞌ lengeleꞌmizi milikevo gamazi liliza gamene alitelineꞌ nene lilizaniꞌ gamazi nene ha omo gatinguꞌ ogavo lilisave. \v 20 Gamazi lilizaniꞌ nene langisetine lamilisave. Metibi Sikalahuꞌ neꞌmo nene lengikuꞌ omo holo mino gamazi lilizaniꞌ nene eiꞌ loloseive. \v 21 Idoꞌ eveneꞌ nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ nete nene nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ave nene ngibili hililizave li gonitoꞌ ngeleꞌmizi milalisave. Ee, mo uvoꞌninge akuꞌninge nilizaniꞌ netesi idoꞌ izeꞌninge meꞌninge izipahaꞌine zuho nilizaniꞌ netesi nene ha neꞌmine ilisave. \v 22 Neniꞌ guliveꞌne di minilizangumuꞌ eveneꞌ mukiꞌ nete nene lengikumuꞌ goloso gililisave. Neꞌmine ilizaniꞌza ve malite nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igi amuzo mili mini di vi nizavo gameneꞌine ma osuꞌ lilive nene Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izeleseive. \v 23 Idoꞌ numuno ebeꞌ mautiꞌ alevelite ma lengeleꞌmize goloso navo ma golise ebeꞌ maloꞌ maloꞌ vikaꞌ vikaꞌ igisa nene monilo. Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Isilaeleꞌ aleveti numuno ebeꞌninguꞌ nene olihe moni pilamavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene tineꞌ molo alosuve. \v 24 Tisaꞌ maliꞌmi izipahala zuho ingine nete nene tisaꞌine nene ivileꞌ igi ma minisaꞌmave. Idoꞌ agove izipe nete ingine gizebo i-ngidave nene ngivileꞌ igi ma minisaꞌmave. \v 25 Izipahala zuho ingine tisaliꞌmo gehaaꞌ ineꞌ gono gihi minilizaniꞌ nene lamineꞌ oloseive. Idoꞌ agove izipe ingine nene gizebo o-ngedaaꞌ iveꞌmo gehaaꞌ ineꞌ gono inginesi gihilizaniꞌ nene lamineꞌ oloseive. Ve goloso nete metibine nenikumuꞌ sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi ve Belezebuloꞌ ve li-nidaniꞌ nenako izipahaꞌne zuho lengikumuꞌ nene nabisa divi ledivika li-lingidilisave. \s1 Oꞌmosomukovoꞌ Golise Geleloningumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 12:2-7) \p \v 26 Nemuꞌ nene engikumuꞌ golise gilamilo. Idise mene hito neineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene alingeꞌ sotoꞌ oloseive. Idoꞌ idise mene haleko neineꞌ initeꞌ nene sotoꞌ ogavo gililisave. \v 27 Idoꞌ naza litiꞌmusouꞌ haleko sunoꞌ lengikovoꞌ lo-lengemaaꞌ uvo gamazi nene eveneꞌ mukiꞌ ningi gililizada nene li sotoꞌ igi li-ngimilo. Idoꞌ zegeno nununga lo lo-lengemaaꞌ uvoniꞌ gamazi nene numuno heta eveneꞌ mukiꞌ gililizada nene li hutileꞌ igi li-ngimilo. \v 28 Eveneꞌ ingine okodinevoꞌ nene ha lingibili hililizaniꞌza lutine nene ngeli di gopo amilisave. Engikumuꞌ golise gilamilo. Mudise lutinesi okodinesi olokuꞌ hulo lengebele heleli amuzoꞌvesi minive Oꞌmosomukovoꞌ nene golise gili minilo. \v 29 Gilahe. Nama ngomo ngomo osoꞌmohoꞌ neꞌmine nama nene haza niteꞌve li gili guleheꞌ moni hamokovoꞌ nene huli nama sitaꞌ meni hizaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ aꞌmine neꞌmine nama nene haza niteꞌ neiha metibo engitoꞌ gizebo lamineꞌ ogaꞌ neive. Aza gelamivo engikutiꞌ hamoꞌ neꞌminesi nene ma ngelo helo misubouꞌ lemamoloseive. \v 30-31 Idoꞌ lingine neve nama ngomo ngomo mukiꞌ nene ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizanako nemuꞌ nene golise gilamilo. Lengita initeꞌ ngomo lasolo nesi goloso ogalive lo godotine zopovo mukiꞌ nene gate osuꞌ lo nelokisi gizebo ogaꞌ neive. \s1 Izesuꞌ Gulive Lo Sotoꞌ O-ngemeloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 12:8-9) \p \v 32 Ve maliꞌmo neze guliveꞌne eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ lo sotoꞌ ilineꞌ nene eze gulivesi meꞌnehi veleloꞌ Okulumokuꞌ lo sotoꞌ olosuve. \v 33 Idoꞌ ve maliꞌmo nenikumuꞌ eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ ningamuve ve lo ataize lo-nedelineꞌ nene ezemukisi ningamuve ve lo meꞌnehi veleloꞌ Okulumokuko lo-delesuve. \s1 Zou Lo Minaakisi Lovosi Do sotoꞌ Olove Lo Lo-limineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 Naza lemo uvoniꞌ nemuꞌ nene misubo mukikuꞌ lovo mukiꞌ nene osuꞌ lavo eveneꞌ mukiꞌ nene honguvoꞌ li minilisave li gilamilo. Naza lemo uvoniꞌ neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ nene hongu li minami lovo hizi minilisave. \v 35 Naza lemo uvoniꞌ neꞌmo eveneꞌ hoꞌ li eza ema minikevo \q1 ve malite engiꞌ meꞌninge lovo i ngimi minilisave. \q1 Idoꞌ aluvoꞌine malite izeꞌningine lovo i ngimi minilisave. \q1 Idoꞌ ngonohulo malite veneꞌ avoꞌningine lovo i ngimi minilisave. \q1 \v 36 Idoꞌ engiꞌ zuho gehepeve nete nene engiꞌ zuholiti lovo ve liliꞌ igi minilisave. \p \v 37 Idoꞌ lingine izetingine metingine lutine ngimilizaniꞌ ivileꞌ igi lutine nimamilizaniꞌ nene neze zuho gihile minilizaniꞌ votigileloꞌ minamilisave. Idoꞌ izipahatine lutine ngimilizaniꞌ nene ivileꞌ igi lutine nimamilizaniꞌ nene neze zuho gihile minamilisave. \v 38 Idoꞌ ve ma mulumo initeꞌ i-lidi lohotoꞌ zaloꞌ libilikelizave li geli aꞌmanapa igi neꞌmetamilizaniꞌ nene neze zuho gehepeve minilizaniꞌ votigileloꞌ minamilisaave. \v 39 Idoꞌ ve ma aza helelohe helelohe lo okoꞌnomuꞌ golise golise gelo minelive nene alingeꞌ helosa minevoꞌ minevoꞌ emeni dameni damoloseive. Idoꞌ ve ma aza neniꞌ neꞌmeto novilinguꞌ bili hililizaniꞌ nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ emeni dameni nene mo daloseive. \s1 Menite Daloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:41) \p \v 40 Idoꞌ eveneꞌ ma ingine lengiꞌ gamazitine gili lengeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ gamaziꞌne gili neleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. Idoꞌ neze neꞌmine i-nidilizaniꞌ nene nimiselive eiꞌ gamaziꞌve gili eleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. \v 41 Idoꞌ aza Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete ma ne neive lo ve maliꞌmo aꞌmine ve eleꞌmize lamineꞌ ilineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ iveꞌmo meni daaꞌ ineꞌ votigileloꞌ meni daloseive. Idoꞌ ve lisiheꞌ ma ne neive lo ve maliꞌmo aꞌmine ve lisiheꞌ nene eleꞌmize lamineꞌ ilineꞌ nene aꞌmine ve lisiheliꞌmo meni dalineꞌ votigileloꞌ ogo meni daloseive. \v 42 Idoꞌ ve maliꞌmo izipahaꞌne zuho limi minangutiꞌ nene ma ningo mene ve nene Izesuꞌ izipahala zuhoutiꞌ neive lo gelo hepeꞌ noso ngomosi ma ohizo emelineꞌ nene alingeꞌ meniꞌve nene damilivoba daloseive. \c 11 \s1 Zohaneꞌ Eveneꞌ Sitaꞌ Ma nGimiselavo Izesuda Vasineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 7:18-35) \p \v 1 Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu (12) nene gono gamazi lo-ngedo osuꞌ lo aza nene hulo-ngedo aꞌmine gahevela numuno ebeꞌ mukikuꞌ veneꞌ vemohoꞌ nene monoꞌ apize ngeme ngemeꞌ ogo idoꞌ lo soto sotoꞌ ogo lo-ngemeꞌmo monineꞌ. \p \v 2 Neꞌmine ogavo monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ aza nalaꞌ numunguꞌ huli-mikavo mininguꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa liveꞌmo ogo molo monineꞌ gamaziꞌve nene gelo Izipahala zuho ma ngimiselavo ingine Izesuꞌ neida vi tiꞌ li longoꞌ i-dasineꞌ: \v 3 Gaza nene aloseive li-limi lave ma ne nabe idoꞌ ve gohi mamuꞌ gizebo oloneꞌ o neihe. \v 4 Neꞌmine li longoꞌ i-dikesivo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine tineꞌ mili vi Zohaneꞌni nene neniꞌ gono noduvo nigilasineꞌ idoꞌ ningasineꞌ initeꞌ nemuꞌ nene vi tiꞌ li li-imilizo: \v 5 Veꞌine likive ingine veꞌine gohi niningave. Idoꞌ gizeꞌine goloso ive nene gohi aka nimonavo ganadise gizi dave nene gohi kululuꞌ niizave. Idoꞌ gaꞌine molave nene gohi nigilavo hilave nene gohi do noote-ngidive. Idoꞌ gohoꞌ aleve nene monoꞌ gamazi lamineꞌ nigilave. \v 6 Lingine neꞌmine li li-imi tiꞌ li li-imilizo: Gaza neniꞌ monovomuꞌ gaka sitaꞌ sataꞌ nogelaineꞌ nene hulo nenikumuꞌ gele eleꞌvoleꞌ ilineꞌ nene mine lamineꞌ ogo mcnelineꞌ akaloꞌ eꞌmeto volosane. Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ inginesi gaꞌine sitaꞌ sataꞌ gilami nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizave nete mine lamineꞌ igi miniliza akaloꞌ eꞌmeti vilisave. \v 7 Neꞌmine lo lavo Zohaneꞌ ngimiselive ingine tineꞌ mili nivasivo Izesuꞌ aza eveneꞌ vaiꞌ li minaniꞌ nene Zohaneꞌnimuꞌ apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine eveneꞌ mukiꞌ Zohaneꞌni ningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ ma nene naniteꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Aꞌmida nene hepeliꞌmo do gabe kabeꞌ ogaꞌ neineꞌ initeꞌ gepeꞌ neꞌmino gamazi do tiꞌne vatiꞌne ogo laaꞌ ive ma ningilisa vaniꞌ nehe. \v 8 Idoꞌ lingine vaniꞌ ma nene ve maliꞌmo genegana lamineꞌ goloso ngolo minineꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Eꞌe, aꞌmine neꞌmine genegana nene guveꞌinesi vevoꞌ minanguꞌ minavetevoꞌ nene ngili minaaꞌ nave. \v 9 Nemuꞌ nene naniteꞌ ningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ neve. Polohete ningilisa vaniꞌ noloseive. Olo. Ee, aꞌmine vi ningave nene polohete ma ve. Aꞌmine ve nene polohete gomuꞌ minaniꞌ neꞌmine minamo ngivileꞌ ogosa neive. \v 10 Idoꞌ aꞌmine vemuꞌ nene monoꞌ godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live lo-emo lineꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: Gelezo. Naza neze gamazi lo-ngeme ngemeꞌ ilive ma imiselekuvo aza do gomuꞌ molo akaka vele-gedeleseive. Aꞌmine gamazi nene aꞌmine ve Zohaneꞌnimuꞌ nene gizaniꞌ ve. \v 11 Neꞌmine aniꞌ nene naza lamineꞌ ma lo-lengemelove. Eveneꞌ misubouko sotoꞌ igi mini di aveutiꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌni nene ivileꞌ igi minave ma minamaniꞌ ve. Ne neiha Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ilineꞌ gameneꞌve sotoꞌ ogavo aꞌmine gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizave engikutiꞌ ma lemo mineliveꞌmosi nene Zohaneꞌ minineꞌ monovo nene ivileꞌ ivo minilizadoꞌ o neive. \v 12 Zohaneꞌ monoꞌ noso holo-ngedo minidotiꞌ mine do dizo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ilineꞌ neꞌmo amuzo molo sotoꞌ olosa minineꞌ ve. Idoꞌ eveneꞌ ma amuzoꞌinesi minaniꞌ nete aꞌminguꞌ vi hilalisa amuzo miliꞌmi miliꞌmi vi minaniꞌ. \v 13 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ avete laniꞌ gamazisi idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lo huko-lidineꞌ gamazisi gizikaniꞌ neuꞌ nene initeꞌ sotoꞌ oꞌmo vo mine do dizelineꞌ initekumukisi li Zohaneꞌ sotoꞌ ogo minelineꞌ gameneuꞌ sotoꞌ ilineꞌ initekumukisi nene li osuꞌ laniꞌ ve. \v 14 Idoꞌ aꞌmine gamazi gizaniꞌ mauꞌ nene tiꞌ li gizaniꞌ: Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live sotoꞌ olosa neivo nene gozopoꞌ minive polohete Eliaꞌ emeni damenisi minelive ma sotoꞌ oloseive. Neꞌmine li lave ma nene Zohaneꞌ nene neiha lingine nemuꞌ gilii lamineꞌ mo Eliaꞌ ve li gililizahe. \v 15 Ve ma lingine gili nge li gilaaꞌ ave nii ma nene gamazi mene gili vevesi gililo. \p \v 16 Idise mene nizaniꞌ alevemuꞌ nene nanitetoꞌ lo molo lokuvo vo dalive. Lingine izipe goseleꞌ ngebelaaꞌ ineꞌ izipe neꞌminisa nene nizave. Izipe ingine di geseꞌ igaꞌ ebetoꞌ zohiꞌ igi mini gonoꞌninginemuꞌ \v 17 neꞌmine li laaꞌ nave: \q1 Laza lengikumuꞌ huhunaleꞌ mulunidoꞌ nene \q1 longolize izi gizedine adine izisaꞌmave. \q1 Idoꞌ nama muheleꞌ aheleꞌ ogo lunidoꞌ nene \q1 nanimuꞌ muheleꞌ aheleꞌ isaꞌmave. \m \v 18 Naza neꞌmini nizave luvoniꞌ nene neꞌmini minangumuꞌ luvoniꞌ ve. Zohaneꞌ aza gonoꞌve do do vinguꞌ nene nosoꞌ niteꞌ lamineꞌ namo idoꞌ vaini noso namo mine atoꞌ ogo minivo ningi goseleꞌ lengebelavo tiꞌ li laniꞌ ve: Ve mene sikalahuꞌ goloso maliꞌmo lulo do gopo ogavo neꞌmine neihe li laniꞌ. \v 19 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza lemo nosoꞌ niteꞌ di geseꞌ igi ni nizanguꞌ vo naaꞌ idoꞌ vaini noso naaꞌ nouvo lingine ningi goseleꞌ lengebelavo soza gamazisi li tiꞌ li laaꞌ nave: Ve mene ningilo. Aza nene vele gohi nave mino idoꞌ noso geli gelo naaꞌ ive mino takisi moni daaꞌ avesi idoꞌ monoꞌ gilamave gohi masi nene zogo molo ngemaaꞌ ive ne neive. Lingine neꞌmine li gilaaꞌ naha ve ma laza Oꞌmosoꞌmi monovolo do tiꞌ ogo otohato o minunive leliꞌ ogo molo oloneꞌ initeꞌ neꞌmo nene leliꞌ monovote lamineꞌ neineꞌ nene do sotoꞌ oloseive. \s1 Luꞌine Di Velepeꞌ Izamaaꞌ Alevete Mulumo Gono Dalizangumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 10:13-15) \p \v 20 Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ mauꞌ vo gono do do novo ato atoꞌ suno mukiꞌ nene eiꞌ gono dadiꞌmi amuzo nene do sotoꞌ ineꞌ. Do sotoꞌ ogavo ninganiꞌza ningahe ningamahe igi luꞌine di velepeꞌ izamavo ngelemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 21 Agae, Kolazini aleve idoꞌ Betesaida aleve lengikumuꞌ nene mulumo nogele-lingiduve. Lengita mulumo initeꞌ goloso alingeꞌ sotoꞌ o-lengedeleseive. Lengita ato atoꞌ suno do sotoꞌ uvoniꞌ ma nene Tilo alevetingukisi Sidoni alevetingukisi do sotoꞌ uvodiniko ingine Oꞌmosomuꞌ gilamaniꞌ aleve minikeniꞌza aꞌmine ebekuꞌ aleve ingine nene mo geti luꞌine do velepeꞌ izekune li lani gisi hili initeꞌ huko pako ineꞌ nene di ngili minadine. \v 22 Nemuꞌ nene naza ma lo-lengemeloze. Gililo. Lingine Tilo alevemukisi idoꞌ Sidoni alevemukisi nene Oꞌmosoꞌmo gamene nabala lihime ngemelineꞌ nene nabaꞌ naba ngemeleseive li gilaaꞌ nahe. Oꞌmosoꞌmo engiꞌ lihime ngemelineꞌ nene ivileꞌ ogosa lengiꞌ lihimetine nene nabaꞌ naba lengemeleseive. \v 23 Idoꞌ Kahanaumi alevekizo, lengiꞌ gulivetine nene Okulumokuꞌ dizelive li di hozi laaꞌ nahe. Lingine nene Oꞌmosoꞌmo oloꞌ galeseuꞌ lengehusoꞌ o huloloseive. Idoꞌ Sodomi misubouꞌ nene eveneꞌ ma mino idise atoꞌ atoꞌ suno do sotoꞌ nouvoniꞌ neꞌmino ma do sotoꞌ idiniko Sodomi numuno ebekuꞌ aleve nene luꞌine di velepeꞌ izikevo numuno ebeꞌine nene Oꞌmosoꞌmo do goloso amivo idisesi ha neivo evenekisi nene ha minadine. \v 24 Nemuꞌ nene laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Gamene nabala Oꞌmosoꞌmo lihime ngemelineꞌ gameneloꞌ nene Sodomi aleve mulumo initeꞌ naba gehe-ngedelineꞌ nene ivileꞌ ogosa lengiꞌ nene geniꞌvesi naba gehe-lengedeleseive lo lineꞌ. \s1 Do Gehe Ize-lengedeloze. Nenita Alo Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Lukaꞌ 10:21-22) \p \v 25 Aꞌmine gameneloꞌ nene Izesuꞌ tiꞌ lo Oꞌmosola lineꞌ: Meꞌneho ve, gaza Okulumoꞌ misuboloꞌ gizebo o mino Guveꞌinesi ve minanivelike, naza lo sotoꞌ ogo noluvoniꞌ gamazi mene evenelite gilikevo eveneꞌ ma gili nge li gamazi monovo gilaaꞌ ave minaniꞌ nete aꞌmineꞌmi monovo nene ningi gilikelizave lo gaza do halekosa aꞌmine monovo nene eveneꞌ ma izipe ngomo neꞌmine mini initeꞌ mukiliti monovomuꞌ olihe gilamavemuꞌ nene do sotoꞌ o-ngedaineꞌ nemuꞌ nene isaaꞌ neve nolo-giduve. \v 26 Ee, Meꞌneho ve, gaza neꞌmine olosa lamineꞌ gelo neꞌmine aineꞌ nemuꞌ nene isaaꞌ neve nolo-giduve. \v 27 Neꞌmine lo gohi tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌneho aza initeꞌ mataꞌ mukiꞌ nene aꞌneuꞌ molave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele neniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gipele ve li ningi ma gilamave. Meꞌneho eiꞌ neꞌmovoꞌ nene ningo gele neive. Idoꞌ meꞌnehinemukisi nene ma zaho nehe ningi gilamavo gipele nenikovoꞌ nene ningo gele nouvonako ezemuꞌ nene eveneꞌ masi gililizave lo eze monovo lo sotoꞌ o ngemeloniꞌ alevesi lelikovoꞌ nene meꞌnehinemuꞌ ningo gele minelesune. \p \v 28 Lingine minevoꞌ alevotine geni ogavo di lamineꞌ ilisa geꞌnebe igi agae li minaaꞌ nave, lingine nenita alizaniꞌ nene neniꞌ do lunguꞌ izelesuze. Mukitoꞌ nenita alo. \v 29 Lingine igi gihilizave lo lengemeloniꞌ gono nene di mini nenitoꞌ gelekeleꞌ ikevo naza neniꞌ monovoꞌne nene apize lengemekaꞌ lengemekaꞌ nouvo di tiꞌ igi di minilizave. Idoꞌ naza nene luꞌneuꞌ hongu lo zou lo minive nouvonako lingine nene neꞌmine igi neniꞌ monovoꞌne di tiꞌ ilizaniꞌ nene lengiꞌ lutinguꞌ nesi hongu lo lamineꞌ mineleseinako nemuꞌ nene nenita igi gelekeleꞌ igi minilo. \v 30 Naza lengemeloniꞌ gono nene geni amivo lamineꞌ gili ha gihilizadoꞌ lengemelosuvonako nemuꞌ nene lutinguꞌ nene hongu lo lamineꞌ mineleseive. \c 12 \s1 Holisekuꞌ Izesuꞌ Izipahala Zuho Nete Viti Godololatiꞌ Ili Niꞌmi Vaniꞌ \r (Malekoꞌ 2:23-28; Lukaꞌ 6:1-5) \p \v 1 Aꞌmine gameneuꞌ nene holiseꞌ gamene mauꞌ Izesuꞌ izipahala zuhosi viti minguꞌ nivavo izipahala zuho ingine gaꞌnamuꞌ ngisavo viti godololatiꞌ gihile nene ili niꞌmi nivavo \v 2 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave malite ningi gili Izesuꞌni tiꞌ li li-imaniꞌ: Ningezo geze izipaha zuho ingine neꞌmine aniꞌ neꞌmo holiseꞌ gameneꞌmi louꞌ gamazi ma nene avutoꞌ ikeve. \v 3 Neꞌmine li likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Davidikisi idoꞌ ezesi monave nesi gaꞌna hili minaniꞌ gamenela nene avotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ ineꞌ initekumuꞌ nene gati gilahe gilamave. \v 4 Adoꞌ Oꞌmosoꞌmi numunguꞌ dizo Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ milaaꞌ aniꞌ beleti nene naniꞌ. Adoꞌ louliꞌmo lidoꞌ nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ avelitevoꞌ nalizadoꞌ o minineꞌ beleti nene Davidikisi ezesi monavesi nalizadoꞌ lisiheꞌ amineꞌ nene naniꞌ ve. \v 5 Idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ave ingine holisekuꞌ nene monoꞌ numuno nabauꞌ nene holisekuꞌ gono damaaꞌ ve li li huki nizanako ningi lamavo gono ha daaꞌ naniꞌ ma nene gati gilamaniꞌ nehe. \v 6 Naza ma lo-lengemeloze. Gililo. Idise mene gameneloꞌ lengiꞌ vovotinguꞌ mene gono noduvoniꞌ neꞌmo nene monoꞌ numuno naba nene ivileꞌ ogosa initeꞌ naba neive. Nemuꞌ nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ave holisekuꞌ gono dangumuꞌ lihime dikeve li-ngidisaꞌmaniꞌ neꞌminisa neniꞌ izipahaꞌne zuho nene lihime dikeve li-ngidamilo. \v 7 Monoꞌ godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ lo neive: \q1 Initeꞌ ma nimi olokuꞌ gizaaꞌ nene lamineꞌ neiha neniꞌ giluvoniꞌ nene evenekumuꞌ mulumoꞌine gelo nasahiliꞌ o-ngedaaꞌ neꞌmo ivileꞌ o neive. \m Mene gamaziꞌmi monovo nene gili lamineꞌ adiniko lihimeꞌine nomivo minaniꞌ nemuꞌ nene lingine lihime dikeve li-ngidamadine. \v 8 Lingine neniꞌ izipahaꞌne zuho nene holiseꞌmi louꞌ nene avutoꞌ ikeve li-ngidamilizadoꞌ o neive. Nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene holiseliꞌmi meleho mino aꞌmine holisekuꞌ iliza initekumuꞌ idoꞌ amiliza initekumuꞌ laaꞌ uve nene nenikovoꞌ nouvoniꞌ nenako nemuꞌ ve. \s1 Eveneꞌ Ana Goloso Ive Holisekuꞌ Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 3:1-6; Lukaꞌ 6:6-11) \p \v 9 Izesuꞌ aza minineꞌ ebeꞌ nene hulo vo monoꞌ numunguꞌ dizineꞌ. \v 10 Vo dizo ningo gilineꞌ nene eveneꞌ ma ana hela goloso ogo gilizevo o vive ma minineꞌ nene ningineꞌza eveneꞌ malite Izesuꞌni goniꞌ i-diliza akamuꞌ viseꞌ igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Eveneꞌ holisekuꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌ nene gelaineꞌ leliꞌ louliꞌmo lidoꞌ nene vo do neihe. \v 11 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengikutiꞌ ve maliꞌmo sipisipi ize hamoꞌ ma gedekelineꞌ aꞌmine nene holisekuꞌ galeseuꞌ lemelineꞌ nene aꞌmingutiꞌ nene do hazala o-damilidoꞌ o neihe. Eveneꞌ neꞌmo sipisipi ize nene ivileꞌ ogo initeꞌ gihile neinako \v 12 holisekuꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌ nene ha neive. \v 13 Neꞌmine lo ana helala goloso o vive nene tiꞌ lo lo-dineꞌ: Anga do pehe lozo. Lo-davo ana do pehe lavo helala minineꞌ ana neꞌmino lamineꞌ ineꞌ. \v 14 Lamineꞌ ogavo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine ningi heta limi vi Izesuꞌni bililizaniꞌ aka di sotoꞌ ilisa mulise mili gamazi di hamoꞌ aniꞌ. \s1 Izesuꞌ Nene Oꞌmosoꞌmi Gonoloꞌ Veꞌve Gihile ve \p \v 15 Neꞌmine aniꞌza Izesuꞌ aza monoꞌ numungutiꞌ lemo bililiza akamuꞌ viseꞌ igi gamazi di hamoꞌ aniꞌ nemuꞌ gelo aꞌmine ebeꞌ nene hulo vineꞌ. Hulo novivo eveneꞌ mukiꞌ nene eꞌmeti nivavo engikutiꞌ linge ma initeꞌ gizi dave minaniꞌ nene mukiꞌ do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 16 Neꞌmine ineꞌza eze monovomuꞌ nene li hutileꞌ amilizave lo gaꞌine daniꞌ. \v 17 Neꞌmine ineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive Isaiaꞌ gozopoꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi gizineꞌ ma gihile izelingumuꞌ ve losa ineꞌ. Aꞌmine gamazi nene tiꞌ lo neive: \q1 \v 18 Naza gonoloꞌ gipeꞌne ma do kegeso eleꞌmize muluve nene ningilo. \q1 Aza nene voꞌneloꞌ gipeꞌne neivo \q1 ezemuꞌ numo helavo laniteꞌ goloso gelaaꞌ nouve. \q1 Idoꞌ neniꞌ Sikalahuꞌne nene eitoꞌ molokuvo \q1 eveneꞌ ato atoꞌ mukiꞌ nene lihimeꞌinemuꞌ izeꞌ molo-ngedeli gamazi nene \q1 lo sotoꞌ ogo lo-ngemeleseive. \q1 \v 19 Aza nene lovo gamaziutiꞌ gekeꞌ lo lamo \q1 akaloꞌ nevo gamazi nabautiꞌ lamoloseive. \q1 \v 20 Idoꞌ aza eveneꞌ ma monovoꞌine goloso ogavo \q1 gepeꞌ ma mange mange siꞌzo lemo ongalosa minineꞌ neꞌmine \q1 igi limi ingalisa minaniꞌ nene \q1 do lemo ongo-ngedo do goloso ma o-ngedamoloseive. \q1 Idoꞌ eveneꞌ ma monoꞌine mo osuꞌ lolosa neivo \q1 lamu viki ma lihizelesa vevezeꞌ ogo minineꞌ neꞌmine igi minaniꞌ nene \q1 monoꞌine do osuꞌ lo-ngedo do goloso ma o-ngedamoloseive. \q1 Akaꞌve hizi tili-dilizaniꞌ initeꞌ mukiꞌ nene \q1 ngivileꞌ ogo gono do do vo eveneꞌ izeꞌ molo-ngedo \q1 initeꞌ goloso o vineꞌ mukiꞌ nene do lisiheꞌ ogo do peleleseive. \q1 \v 21 Neꞌmine ogo neivo \q1 eveneꞌ ato atoꞌ neze eveneꞌne zuho olihe loloꞌ amave ingine \q1 eze emeni damenimuꞌ gili leleꞌmize lamineꞌ oloseive li \q1 gili eleꞌvoleꞌ igi gizebo minilisave lineꞌ. \s1 Izesuꞌ Nene Belezebulodatiꞌ Amuzo Do Minosa Gono Nodave Langumuꞌ Izesuꞌ Aza Neꞌmino Nomive Lo Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 3:20-30; Lukaꞌ 11:14-23) \p \v 22 Ne gamenela nene eveneꞌ ma sikalahuꞌ golosoliꞌmo lulouꞌ mino vele do like-do vele hize langoloꞌ o-davo gamazi lamive ma Izesuda eleꞌmizi ikevo do lamineꞌ o-davo aꞌmine ve nene gamazi laaꞌ idoꞌ vele ningaaꞌ ineꞌ. \v 23 Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ aꞌmidoꞌ minave ingine nene ningi gopo gaꞌine gili tiꞌ li laniꞌ: Zuda ve leliꞌ avotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ezeloꞌ medelo guvelesi ve naba loloꞌ ilive laniꞌ ma nene nolihee. \v 24 Neꞌmine laniꞌza Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine gili tiꞌ li laniꞌ: Oꞌve. Ve mene sikalahuꞌ goloso do nohulineꞌ nene aꞌmine sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi ve naba Belezebuloꞌ neꞌmo amuzo imidotikovoꞌ do nohulineꞌ ve. \v 25 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza luꞌninguꞌ gamazi gili minaniꞌ nene ningo gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Misubo mauꞌ aleve ingine nene hizi hoꞌli mini lovo hizilizaniꞌ nene mo eveneꞌ simeꞌ nikevo ebeꞌ nene gaꞌme pizeleseive. Idoꞌ ebeꞌ naba mautiꞌ nehe numuno ngomo mautiꞌ nehe eveneꞌ hamoꞌ zuho ingine hoꞌli vi eza ema vilizaniꞌ ingine nene eleꞌvoleꞌ igi minami gopoꞌnapa ilisave. \v 26 Idoꞌ Satani neꞌmo eze zuho ngimiselo do huli-diniko azasi eze zuhosi hoꞌli mini ngelami diꞌmozi vi gopoꞌ napa adine. \v 27 Idoꞌ nenikumuꞌ nene Belezebulodatiꞌ amuzo dosa sikalahuꞌ goloso nene ngimiselo do nohulive nilahe. Idoꞌ lengiꞌ zuholite sikalahuꞌ goloso ngimiseli hulaaꞌ aniꞌ ma nene amuzo zahidatiꞌ disa neve. Lingine engikumuꞌ nene Belezebulodatiꞌ amuzo disa sikalahuꞌ goloso nene ngimiseli nihulave li ma li-ngidadiniko lengiꞌ nene di gonitoꞌ i-lingidadine. Oꞌove. Ingine Belezebulodatiꞌ amuzo damaaꞌ aniꞌ neꞌmino nazasi ezelatiꞌ damo Oꞌmosolatikovoꞌ amuzo daaꞌ nouve. \v 28 Idoꞌ neꞌmine ogaꞌ nouvoniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo neleꞌmize aka ivo sikalahuꞌ goloso ngimisele hulaaꞌ nooloniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ogo amuzoꞌve nene do sotoꞌ ogo nolengelebizive. \v 29 Eveneꞌ maliꞌmo ve ma gasava daaꞌ ive mineliveliꞌmi numuꞌveuꞌ dizo aꞌmine gasava daaꞌ iveꞌmo gizebo ogo minineꞌ initeꞌve ipeꞌ ogo dalineꞌ nene haza dizo ipeꞌ ogo damoloseive. Asi aꞌmine gasava daaꞌ ive nene gomuꞌ ivileꞌ ogo nalaꞌ do-mikosavoꞌ nene dizo initeꞌve ipeꞌ ogo daloseive. Aꞌmineꞌmine ogo naza nene Satani ivileꞌ ogosa eveneꞌ eitatiꞌ nene do nenita ogaꞌ nouve. \v 30 Idoꞌ ve ma ingine nenita giꞌmizi minamave nene neniꞌ lovo i nimaaꞌ ave nene nizave. Idoꞌ ve ma ingine nenikisi makaꞌ mino eveneꞌ do nenita amunive nene eveneꞌ ngimiseli di hutileꞌ i huli-ngidaaꞌ nave. \v 31 Nemuꞌ nene lo-lengemeloze. Gililo. Eveneꞌ ingine goloso initeꞌ ato atoꞌ igaꞌ aniꞌ neꞌmi lihime idoꞌ Oꞌmosomuꞌ idoꞌ evenekumuꞌ divi lediviꞌ igaꞌ aniꞌ neꞌmi lihime nene Oꞌmosoꞌmo ha hulo-ngedeleseiha Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ divi ledivika ma i-dilizaniꞌ nene lihimetine mo kekeꞌ hulo-lengedamoloseive. \v 32 Ee, ve ma ingine gamazi goloso li Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ divi ledivika li-nidilizaniꞌ lihime nene Oꞌmosoꞌmo ha hulo-ngedeleseiha gamazi goloso li Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ divi ledivika li-dilizaniꞌ lihime nene apase-ngedamivo alingeꞌ gamene nabauꞌ lihimeꞌine apase-ngedo goniꞌ o-ngedeli gameneuꞌ nesi ha minivo mine do vo mineleseive. \s1 Ogo Molo Ogaꞌ Nouneꞌ Neꞌmo Monovote Do Soto Ogaꞌ Neive. \r (Lukaꞌ 6:43-45) \p \v 33 Eveneꞌ ingine za nene lamineꞌ nolihe goloso nolihe nene zaliꞌmi gihileꞌvelotiꞌ nene lubamu ningi gililisave. Nemuꞌ nene za maliꞌmo goloso nolineꞌ nene gihileꞌvesi goloso mineleseive. Idoꞌ za maliꞌmo lamineꞌ nolineꞌ nene gihileꞌvesi lamineꞌ mineleseive. Idoꞌ eveneliti monovo nene aꞌmineꞌmine ogo ningo gelelesane. \v 34 Lingine Sataliꞌmi izipahala zuho nene nizave. Eveneꞌ luꞌninguꞌ goꞌzikaniꞌ initeꞌ nene veꞌningutiꞌ li hulaaꞌ nanako lingine lutinguꞌ golososi minivo nizaniꞌ nete gamazi lamineꞌ nene ngeli mo lamilisave. \v 35 Eveneꞌ lamineꞌ neꞌmi lulouꞌ nene gamazi lamineliꞌmo vaiꞌ lo neinako neꞌmo nene monovo lamineꞌ do sotoꞌ ogaꞌ neive. Idoꞌ eveneꞌ goloso neꞌmi lulouꞌ nene gamazi goloso neꞌmo vaiꞌ lo neinako neꞌmo nene monovo goloso do sotoꞌ ogaꞌ neive. \v 36 Idoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Gamazi goloso gidini mukiꞌ nene haza gamazi nehe li gopo ma li nilizaniꞌ nene aꞌminemuꞌ Oꞌmosoꞌmo gamene nabaloꞌ goniꞌ o-ngedo longoꞌ o-ngedavo eveneꞌ mukiꞌ aꞌmine laniꞌ gamazi nene li sotoꞌ ikevo neꞌmi lihime ngemeleseive. \v 37 Geiꞌ gamazika lilineꞌ neꞌmo ogo molo ilineꞌ monovoka nene do sotoꞌ ogavo lamineꞌ o nolineꞌ nene ve lisiheꞌ ve lo Oꞌmosoꞌmo lo-gedeleseive. Idoꞌ goloso o nolineꞌ nene ve goloso ve lo-gedo lihime gemeleseive. \s1 Eveneꞌ Golosolite Eleꞌvoleꞌ Suno Nodanivo Ningelone Li Izesuꞌnimuꞌ Laniꞌ. \r (Malekoꞌ 8:11-12; Lukaꞌ 11:29-32) \p \v 38 Neꞌmine lo lo-ngemavo monoꞌ monovo apizi ngimaaꞌ ave idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge ingine gamazi tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, gaza Oꞌmosoꞌmo amuzo gimineꞌ nene lelebizo atoliꞌmine suno ma do sotoꞌ oganivo ningelone. \v 39 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene gameneloꞌ nizave lingine eveneꞌ golosovoꞌ mini veneꞌ ma vaꞌningine huli ve gohi maloꞌ vi lihime daaꞌ naniꞌ neꞌmine igi Oꞌmosotine huli lihime daaꞌ nave. Lingine nenikumuꞌ atoliꞌmine suno do sotoꞌ ogo Oꞌmosoꞌmo amuzo nimineꞌ nene lengelebizelongumuꞌ nilaniꞌza ma lengelebizamolosuve. Oꞌmosoꞌmo gozopoꞌ eze veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive Zonada initeꞌ do sotoꞌ ogo amuzoꞌve ngelebizineꞌ neꞌmine initeꞌ ma nenita sotoꞌ ogavo nevoꞌ ningilisave. \v 40 Aꞌmine ningilizaniꞌ initeꞌ nene neꞌmino neive: Zonaꞌni nene alahaꞌ nabaliꞌmo do mikileꞌ ogavo neꞌmi gatunouꞌ gamene sitohamo minineꞌ neꞌmino Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene misuboꞌmi lulouꞌ gamene sitohamo minelesuve. \v 41 Idoꞌ Nineve aleve ingine Zonaꞌ monoꞌ gamazi lo-ngimineꞌ nene gilii luꞌine di velepeꞌ izaniꞌza lingine giliꞌ nalo. Naza Zonaꞌni ivileꞌ ogo minuve mene ogo lengiꞌ vovotinguꞌ mela sotoꞌ ogo mino gamazi lo-lingimuvodoꞌ nene gili lutine di velepeꞌ izamanako gamene nabala nene Nineve aleve nete oti lengiꞌ lihimetine li sotoꞌ i-lingidi gonitoꞌ lengeleꞌmize milalisave. \v 42 Idoꞌ guvelesi veneꞌ naba aza emala misubo monovo liginela gizebo o minineꞌ misubo Seba nene hulo avotemoti guveꞌinesi ve naba Solomoniꞌ laaꞌ ineꞌ gamazi lamineꞌ nene gelelesa aka haꞌna haꞌna goloso aniꞌza neniꞌ nene Solomoniꞌni ivileꞌ ogo mino mela lengiꞌ vovotinguꞌ sotoꞌ ogo mino gamazi lamineꞌ noluvoniꞌ nene lingine gilisaꞌmave. Nemuꞌ nene gamene nabala aꞌmine guvelesi veneꞌ naba neꞌmo nene oto lihimetine lo sotoꞌ ogo goniꞌ o-lengedeleseive. \s1 Sikalahuꞌ Goloso Eveneliti Luꞌningutiꞌ Vikevo Aꞌmida Liteꞌ Li Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ Eleꞌmizi Milamilizaniꞌ Nene Mo Iheꞌ Goloso Gehepeve Ilisave Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 11:24-26) \p \v 43 Sikalahuꞌ goloso maliꞌmo ve maliꞌmi lulouꞌ miningutiꞌ hulo-do vilineꞌ nene mine gelo minelineꞌ ebekumuꞌ nene ebeꞌ gokota visetoꞌ voloseive. Viseꞌ ilineꞌza ma ningamilineꞌ nene \v 44 tiꞌ lo loloseive: Naza ganaꞌ hulo uvoniꞌ numuꞌnela tineꞌ molo volove. Neꞌmine lo tineꞌ molo ogo ningelineꞌ nene pipiaꞌ gisi di lisiheꞌ ikeniꞌ neiha aꞌminguꞌ eveneꞌ ma ingamaniꞌ neivo ningeleseive. \v 45 Ningo gohi vo sikalahuꞌ goloso seveni eze ivileꞌ igi goloso naba gehepeve minaniꞌ nene ngeleꞌmizo ogavo aꞌminguꞌ dizi aꞌmine veꞌmi lulo nene ingine numuꞌine loloꞌ ogavo minilizaniꞌ nene gomuꞌ aꞌmine ve minaaꞌ ineꞌ nesi ivileꞌ ogosa goloso nabaloꞌ mine molo mineleseive. Idoꞌ neꞌmine monovo nene lingine ve goloso idise nizaniꞌ aleve lengita sotoꞌ oloseive losa noluve. \s1 Izesuꞌ Neida Izelehosi Nakunolo Zuhosi Aniꞌ \r (Malekoꞌ 3:31-35; Lukaꞌ 8:19-21) \p \v 46 Izesuꞌ aza di geseꞌ ave mukiꞌ nene gamazi ha lo-ngemo neivo izeleho idoꞌ akunolo zuho ingine gamazi li-imilisa igi heta oti minaniꞌ. \v 47 Igi oti nizavo ve maliꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelezo. Izaho idoꞌ nakuna zuho ingine gamazi lo-gemelone li heta home igi oti nizave. \v 48 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Izeꞌnehinemukisi idoꞌ nakuꞌnemotinemukisi nolabe. Nemuꞌ naza lolove. \v 49-50 Neꞌmine lo eꞌmeti monaniꞌ alevela nene ana hisuꞌ noogo tiꞌ lo lineꞌ: Izeꞌnemote nakuꞌnemote nene mene nizaniꞌ ve. Nene nanitekumuꞌ noluve. Okulumokuꞌ meꞌnehi luloloꞌ igi mili igaꞌ nave engiꞌ nene izeꞌnemote nakuꞌnemote ne nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene noluve. \c 13 \s1 Zuho Niteꞌ Tileꞌ Ogaꞌ Iveꞌmi Aneza Gamazi \r (Malekoꞌ 4:1-9; Lukaꞌ 8:4-8) \p \v 1 Nelotiꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ aza numuno nene hulo nGalilaia noso ohuno gahevela nene lemo vo mitoꞌ minineꞌ. \v 2 Aꞌmida nene eveneꞌ vaiꞌ goloso di nubo adiꞌmo sipiuꞌ dizo mitoꞌ minavo eveneꞌ mukiꞌ ingine noso gahevela oti minaniꞌ. \v 3 Nizavo Izesuꞌ aza initeꞌ mukikumuꞌ nene aneza gamaziutiꞌ lo-ngemo minineꞌ. Lo-ngemo mino aneza gamazi ma tiꞌ lo lineꞌ: Lingine giliꞌnalo. Ve ma zuho initeꞌ tileꞌ ogaꞌ iveliꞌmo zuho initeꞌ tileꞌ olosa vineꞌ. \v 4 Vo tileꞌ oꞌmo novivo zuho initeꞌ linge ma nene akaloꞌ diꞌmozikevo nama nete igi di naniꞌ. \v 5 Idoꞌ linge ma nene gehedoꞌ misubo naba minamidoꞌ diꞌmozi misubo nene naba nomineꞌ neꞌmo zuho initeꞌ nene liteꞌ li gala hoꞌli dizaniꞌza \v 6 hoꞌ nene dizo amuzo molo lavo luhive vaiꞌ damaniꞌ nenako neꞌmo gulugulu izaniꞌ. \v 7 Idoꞌ ma nene gasava guvise huki hulikevo luhive ha minidoꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvise neꞌmo dizo molo-ngidineꞌ. \v 8 Neꞌmine aniꞌza linge ma misubo laminekuꞌ diꞌmozaniꞌ nete nene gala hoꞌli dizi gihile izaniꞌ nene hamo hamolite vanu hadeti (100) idoꞌ sigisiti (60) idoꞌ teoti (30) neꞌmine iziꞌmi vaniꞌ. \v 9 Gatine ngoloꞌ live ma nii ma nene gili lamineꞌ ilo. \s1 Izesuꞌ Aneza Gamazi Lo-ngemaaꞌ Neineꞌ Neꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:10-12; Lukaꞌ 8:9-10) \p \v 10 Neꞌmine ogavo alingeꞌ izipahala zuho ingine ezela vi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Eveneꞌ initekumuꞌ lo-ngemelesa aneza gamaziutiꞌ lo-ngemaaꞌ naineꞌ nene nanitekumuꞌ lo-ngemaaꞌ nane. \v 11 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuꞌ minive Oꞌmoso neꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ sunoꞌ gamazi nene lengiꞌ ha gililisave lavo lo sotoꞌ o-lengemaaꞌ nouvoniꞌza eveneꞌ linge mala nene gililizave lamive. \v 12 Idoꞌ nanimuꞌ ve. Ve ma ingine monoꞌ ma di nilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gohi ma ngemavo di vaiꞌ li di minilisave. Idoꞌ monoꞌ ma di minamilizave nene engita monoꞌ ngomo ma nolineꞌ nene aꞌminesi gohi ipeꞌ ogo do voloseive. \v 13 Nemuꞌ nene ingine ningii ningi guni isaꞌmanako idoꞌ gilii gili guni isaꞌmanako nemuꞌ nene naza aneza gamazivoꞌ nene lo-ngemaaꞌ nouve. \v 14 Idoꞌ neꞌmo nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete Isaiaꞌni Oꞌmosoꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ gamazi lineꞌ ma nene engitoꞌ vo gihile izave: \q1 Gatinedunuꞌ nene ha gililisaniꞌza gili vevesamilizadoꞌ o neive. \q1 Idoꞌ vetinedunuꞌ nene ningaaꞌni ha ningilisaha \q1 initeꞌ ma ningamilizadoꞌ o neive. \m \v 15 Neꞌmine losa imineꞌ molo Isaiaꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: \q1 Idoꞌ mene aleve nene \q1 veꞌine liko gaꞌine ngi lo luꞌine hize tile vineꞌ nizave. \q1 Neꞌmo nene veꞌinedunuꞌ initeꞌ ma ningisaꞌmave. \q1 Idoꞌ gaꞌinedunuꞌ gamazi ma gilisaꞌmave. \q1 Idoꞌ luꞌinedunuꞌ gamazi gili hehe lisaꞌmave. \q1 Ingine nene neꞌmine amadiniko luꞌine di velepeꞌ izikevo \q1 ha do lamineꞌ o-ngiduvodine. \p \v 16-17 Gomuꞌ polohete mukiꞌ minaniꞌ netesi idoꞌ monoꞌve lisiheꞌ lamineꞌ mukiꞌ netesi ingine neniꞌ ogo molo nouvoniꞌ initeꞌ idise lingine nininganiꞌ memuꞌ nene ningelobo li gilaniꞌza ma ningamaniꞌ ve. Idoꞌ laaꞌ nouvoniꞌ gamazi idise lingine gatinedunuꞌ nigilaniꞌ nene gelelobo li minaaꞌ aniꞌza gilamaniꞌ ve. Nemuꞌ nene aꞌmine ningi gili nizaniꞌ initeꞌ nene Oꞌmosoꞌmo initeꞌ gihile nene lengeme neize. Longolize izi minilo. \s1 Zuho Niteliꞌmi Aneza Gamaziꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:13-20; Lukaꞌ 8:11-15) \p \v 18 Nemuꞌ nene aneza gamazi zuho initeꞌ tileꞌ ineꞌ neꞌmi monovo ma nene mene gililo. \v 19 Ve ma zuho initeꞌ tileꞌ ogavo linge ma akaloꞌ diꞌmozave luvoniꞌ maꞌmi monovo nene neꞌmino neive: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli gamazi lamineꞌ nene gilii gili lamineꞌ amave engitatiꞌ nene goloso meleho aza ogo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ luꞌninguꞌ zuhoꞌ ineꞌ gamazi nene do vaaꞌ neive. \v 20 Idoꞌ zuho initeꞌ linge ma gehedoꞌ diꞌmozave luvoniꞌ maꞌmi monovo nene neꞌmino neive: Eveneꞌ ma ingine Oꞌmosoꞌmo gamaziꞌve tileꞌ ineꞌ nene gilii liteꞌ li gili laniteꞌ igi di goꞌzaaꞌ naha \v 21 aꞌmine gamazi neꞌmo luꞌninguꞌ luhise do minelidoꞌ mini mili minamavo gamene haꞌnamuꞌ gili di minisaꞌmave. Idoꞌ gamene haꞌnamuꞌ gili di minisaꞌmaniꞌ nene ingine aꞌmine gamazi nene gili-nidavo neꞌmo engita geni sotoꞌ o ngemelihe goboni malaꞌ malaꞌ ngemelihe. Ineꞌ nene geti hulaaꞌ nave. \v 22 Idoꞌ zuho initeꞌ linge ma nene gasava guviseuꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvise goloso neꞌmo molo hite-ngidineꞌ nene eveneꞌ ma ingine Oꞌmosoꞌmi gamazi nene mo gili di goꞌzaniꞌza okoꞌineꞌmi initekumuꞌ gaꞌine aꞌmidokovoꞌ gili minaaꞌ idoꞌ monimuꞌ ngumo hilivo minaaꞌ aniꞌ neꞌmo dizo Oꞌmosoꞌmi gamazi inginela lemo minineꞌ nene molo hite-davo inginela dizo gihile izamaaꞌ neive. \v 23 Idoꞌ zuho initeꞌ linge ma misubo laminekuꞌ diꞌmozave luvoniꞌ ma nene eveneꞌ malite Oꞌmosoꞌmo gamazi tileꞌ ineꞌ nene gilii gili vevesi di minave engita nene gihile izaaꞌ neive. Ee, gihile hamototiꞌ gihile vanu hadeti (100) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve malitida nene vauve goloso elosa izaaꞌ neive. Idoꞌ zuho niteꞌ hamototiꞌ gihile sigisiti (60) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve mala nene vaiꞌ goloso izaaꞌ neive. Idoꞌ zuho niteꞌ hamototiꞌ gihile teoti (30) izaaꞌ neineꞌ neꞌmino ve mala nene mukiꞌ izaaꞌ neive. \s1 Lilihemuꞌ Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 24 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza aneza gamazi gohi ma lo-ngimineꞌ nene neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuꞌ miniveꞌmo evenetoꞌ gizebo ogaꞌ ineꞌ neꞌmi monovo nene ve maliꞌmo miꞌveuꞌ viti gihile lamineꞌ nene zuhoꞌ ogo neloꞌ gizebo ogaꞌ neineꞌ neꞌminosa nene neive. \v 25 Gamene ma holukaꞌ mine melehosi idoꞌ eze zuhosi ingine ingi hilikevo lovo o emaaꞌ iveliꞌmo ogo viti gele vineꞌ guvise goloso nene viti zuhoꞌ inguꞌ nene tileꞌ oꞌmo voloseive. \v 26 Neꞌmine ogavosa alingeꞌ viti nene dizo gihile izelesa neivosa viti gele vineꞌ guvise masi nene aꞌminguꞌ golo dizo sotoꞌ ineꞌ. \v 27 Neꞌmine ogavo agove izipe ingine mine melehine vi tiꞌ li li-imaniꞌ: Guvekasi ve gaza mingauꞌ nene viti laminekovoꞌ ma zuhoꞌ aineꞌ ma nene aꞌminguꞌ viti gele vineꞌ guvise goloso masi nene dizako nadosa dizive. \v 28 Likevo mine meleho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lovo vete maliꞌmo nene zuhoꞌ o noloseive. Neꞌmine lavo agove izipe ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Nemuꞌ nene gaza aꞌmine guvise goloso nene leliꞌ kiselilizave losa gele nabe. \v 29 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine viti gele vineꞌ guvise nene nokiselube li vitisi kiselikelizanako nemuꞌ oꞌve noluve. \v 30 Nemuꞌ nene aꞌmine guvise goloso nesi makaꞌ dizi nizavo viti hukiliza gamene nene alitelive. Viti hukaaꞌ gamene alitelineꞌ nene viti hukaaꞌ ave tiꞌ lo lo-ngedelesuve: Gomuꞌ nene guvise goloso nene olokuꞌ gizeloningumuꞌ huki di goꞌno izi atoꞌ di nubo i-ngidi alingeꞌ vitila nene huki di vi neniꞌ mino molo ogaꞌ uvoda milalizave lolosuve. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eveneꞌveloꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo Naba Ilingumuꞌ Izesuꞌ Aza Sakaveꞌ Nabaꞌmine Ma Minidiꞌmi Zuholoꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:30-32; Lukaꞌ 13:18-19) \p \v 31 Idoꞌ Izesuꞌ aza aneza gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo miꞌveuꞌ nabaꞌmine sakaveꞌ zuho hamoꞌ ma do zuhoꞌ ogavo gala hoꞌlo dizo naba ilineꞌ neꞌmino Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vi hilaliza aleve engiꞌ neti muliseꞌine nene vo naba oloseive. \v 32 Aꞌmine zuho initeꞌ nene ngomo lasolo mino zuho initeꞌ ato atoꞌ mukiꞌ nene ngivileꞌ ogo ngomo minineꞌza zuhoꞌ ogavo gala hoꞌlo dizo minguꞌ zuhoꞌ igaꞌ naniꞌ initeꞌ mukiꞌ nene ngivileꞌ ogo initeꞌ naba loloꞌ ogo za neꞌmine mineleseive. Neꞌmine ogavo namalite igi aꞌmine initeliꞌmi aꞌnavauꞌ nene numuno gizi ingaaꞌ nave. Aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmi evenele zuho nene vi naba ilisave. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eveneleliti Luteuꞌ Eiꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo Naba Ilingumuꞌ Izesuꞌ Aza Beleti Do Lulu Izaaꞌ Ineꞌ Initeꞌ Zisitiloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 33 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedeli alevetinguꞌ nene monoꞌ vo naba ilingumuꞌ aneza gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gizebo o-ngedelineꞌ alevetinguꞌ Okulumokuꞌ minive Oꞌmosoꞌmo gono daaꞌ neineꞌ nene beleti do lulu izaaꞌ ineꞌ initeꞌ zisiti neꞌmine neive. Veneꞌ maliꞌmo beleti loloꞌ olosa palauvaꞌ beki ngomo sitohamo nene do nososi do gopo ogo aꞌminguꞌ zisiti ngomosi do gopo ogavo neꞌmo beleti nene lulu izo naba ineꞌ. \s1 Izesuꞌ Aneza Gamazi Neꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:33-34) \p \v 34 Eveneꞌ mukiꞌ di geseꞌ aniꞌ gameneuꞌ Izesuꞌ aza initeꞌ mukiꞌ lo-ngemelesa ineꞌ nene aneza gamaziutikovoꞌ lo-ngimineꞌ. \v 35 Neꞌmino lo-ngimineꞌ neꞌmo nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive maliꞌmo gamazi ma tiꞌ lo lineꞌ ma nene gihile izineꞌ: \q1 Veꞌneutiꞌ nene aneza gamaziutikovoꞌ nolo-ngemo \q1 gozopoꞌ akaꞌmila misubo olihe sotoꞌ amivo haleko minineꞌ gamazi nene lo soto sotoꞌ olosuve. \s1 Lilihemuꞌ Aneza Gamazi Maꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 36 Nelotiꞌ nene Izesuꞌ aza di geseꞌ ave mukiꞌ nene hulo-ngedo numunguꞌ dizo minineꞌ. Neivo izipahala zuho ezela igi viti minguꞌ guvise goloso dizive lo aneza gamazi laineꞌ maꞌmi monovo ma lo ngoloꞌ lo lo-lemanivo gelelone li Izesuꞌni li-imaniꞌ. \v 37 Li-imikevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ viti gihile zuhoꞌ ive nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene nouve. \v 38 Idoꞌ mine neve nene misubo mukikumuꞌ nene neive. Idoꞌ viti gihile lamineꞌ neve nene Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ mini mili minaniꞌ alevemuꞌ nene neive. Idoꞌ viti gele vineꞌ guvise goloso ve luvoniꞌ nene ve goloso Satanila mini mili minaniꞌ aleve nemuꞌ nene neive. \v 39 Idoꞌ lovo ve guvise goloso zuhoꞌ ive nene Satani nemuꞌ luve. Idoꞌ viti hukaaꞌ gamene alitelinguꞌ ve luvoniꞌ nene eveneꞌ misubouꞌ mini mili miniliza gamene osuꞌ lavo gamene naba alitelingumuꞌ nene luvoniꞌ ve. Idoꞌ viti hukilizave ve luvoniꞌ nene angelokumuꞌ luvoniꞌve. \v 40 Idoꞌ guvise goloso nene huki di nubo igi olokuꞌ gizilisave luvodiꞌmine ogo eveneꞌ misubouꞌ mini mili minilizaniꞌ gamene nene osuꞌ lavo gamene naba alitelinguꞌ nene neꞌmine ilisave. \v 41 Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza angeloꞌne zuho nene ngimiselekuvo ingine vi eveneꞌ neze gizeboloꞌ mini mili minanguꞌ nene eveneꞌ ngeleꞌmize goloso igaꞌ naniꞌ initeꞌ mukiꞌ nesi idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lo hukineꞌ gamazi gili huli goloso initeꞌ daaꞌ ave mukiꞌ nesi nene ngeleꞌmizi vi di nubo i-ngidi \v 42 oloꞌ nabauꞌ huli-ngidilisave. Huli-ngidikevo aꞌminguꞌ nene mini agae agae li ive nama igi mulumo alumo gili veꞌine ingihi langoloꞌ igi minilisave. \v 43 Idoꞌ eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ ingine nene meꞌnibo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngidinguꞌ nene hoꞌ neꞌminisa labanaꞌ ili minilisave. Nemuꞌ nene eveneꞌ ma lingine gili nge li gilaaꞌ ave ma nii ma nene gililo. \s1 Ve Maliꞌmo Meniꞌve Dizo Minineꞌ Initeꞌ Misuboutiꞌ Ningineꞌ Neꞌmi Aneza Gamazi \p \v 44 Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ minaaꞌ nene lamineꞌ goloso neineꞌ nenako eveneꞌ ingine initeꞌ mataꞌine aꞌminemuꞌ huli aꞌminguꞌ vi hilalizaniꞌ monovo nene neꞌmino neive: Ve maliꞌmo meniꞌve dizo minineꞌ initeꞌ haleko misubo mauꞌ minineꞌ nene ningo do sotoꞌ ogo huloko olize izeꞌmo numuꞌvela tineꞌ molo vo initeꞌ mataꞌve nene meni do osuꞌ lo gohi tineꞌ molo ogo meniꞌve dizo minineꞌ initeꞌ haleko minineꞌ misubo maꞌmi melehine nene meni emo misubo do eita ogaꞌ neineꞌ neꞌminosa ne neive. \s1 Ve Maliꞌmo Meniꞌve Dizo Minineꞌ Initeꞌ Ningineꞌ Neꞌmi Aneza Gamazi \p \v 45 Idoꞌ ma nene Okulumokuꞌ miniveꞌmi gizebouꞌ minaaꞌ nene lamineꞌ goloso neineꞌ nenako initeꞌ mataꞌ mukiꞌ nene hulo osuꞌ lo aꞌminguꞌ vo holaaꞌ neꞌmi monovo nene neꞌmino neive: Ve ma situvaꞌ molaaꞌ ive maliꞌmo gonolise initeꞌ laminekumuꞌ viseꞌ oꞌmo moninguꞌ nene \v 46 viseꞌ oꞌmo monineꞌ initeꞌ mukiꞌ ngivileꞌ ogo lamineꞌ goloso mino meniꞌve nabaloꞌ goloso minineꞌ ma ningosa tineꞌ molo vo initeꞌ mataꞌve mukiꞌ nene meni do osuꞌ lo gohi tineꞌ molo ogo gonolise initeliꞌmi melehine nene meni emo aꞌmine initeꞌ do eita ineꞌ neꞌminosa ne neive. \s1 Alahaꞌ Daaꞌ Golalezekumuꞌ Aneza Gamazi Izesuꞌ Lineꞌ \p \v 47 Idoꞌ ma nene Okulumokuꞌ gizebo o miniveꞌmo aꞌmine gizebo o mininguꞌ vo holaloningumuꞌ eveneꞌ izeꞌ molo-ngedeli monovo nene neꞌmino neive: Ve ma alahaꞌ daaꞌ iveꞌmo alahaꞌ daaꞌ golalezeꞌ nene hulo nosouꞌ ogavo ato atoꞌ alahaꞌ nene aꞌminguꞌ dizi minaaꞌ nave. \v 48 Dizi mini vaiꞌ likevo alahaꞌ daaꞌ ive neꞌmo geleleheꞌ ogo hulo gahevela ogo mitoꞌ mino lamineta nene gizekaꞌ ogo gokuꞌ goꞌzo golosola do hulaaꞌ neineꞌ neꞌminosa ne neive. \v 49 Nemuꞌ nene eveneꞌ misubouko mini mili iliza gamene nene osuꞌ lavo gamene nabala sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ nene neꞌminosa sotoꞌ oloseive: Angeloꞌ ingine igi eveneꞌ lisiheꞌ lamineliti vovoꞌninguꞌ eveneꞌ goloso miniꞌmi monaniꞌ nene izeꞌ mili huli atoꞌ i-ngidi \v 50 di vi oloꞌ nabauꞌ huli-ngidikevo aꞌminguꞌ nene veꞌine ingihi langoloꞌ igi agae agae li ive nama igi minilisave. \s1 Monoꞌ Gosohokisi Litehesi Apize nGemakumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 51 Nemuꞌ nene lingine initeꞌ mukiꞌ mene luvoniꞌ nemuꞌ mo gilikehe lo Izesuꞌ lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Ee, mo gelekune. \v 52 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nemuꞌ nene numuno meꞌninge ma initeꞌ milikangutiꞌ initeꞌ gosohokisi litehesi di sotoꞌ igi engiꞌ numuꞌninguꞌ minave ngimaaꞌ naniꞌ neꞌminisa linginesi monoꞌ monovo apizi ngimaaꞌ nave mukiꞌ nesi Okulumokuꞌ miniveꞌmo evenetoꞌ gizebo o-ngedeli monovomuꞌ gili vevesave mukiꞌ nene monoꞌ gosohokisi litehesi di sotoꞌ igi eveneꞌ apizi ngimilisave. \s1 Nasalete Ebeta Izesuꞌni Ningi Hulaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 6:1-6; Lukaꞌ 4:16-30) \p \v 53 Izesuꞌ aza neꞌmino aneza gamazi mukiꞌ nene lo-ngemo osuꞌ lo aꞌmine ebeꞌ nene hulo \v 54 eiꞌ numuno ebeꞌve gihile Nasaletela vo hetelineꞌ. Vo hetelo aꞌmida veneꞌ vemohoꞌ nene monoꞌ numuꞌninguꞌ Oꞌmosoꞌmi gamazi nene lo-ngimineꞌ. Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ ingine voꞌine goloso vavo tiꞌ li laniꞌ: Neꞌmine manaꞌmine suno nesi idoꞌ gamazi nesi zaukotiꞌ do ave. \v 55 Aza ha kamuda maꞌmi gipele neive. Izeleho nene Maliaꞌ ve li-daaꞌ naniꞌ veneꞌ ne neive. Olo. Nakunolomote nene Zakobole Zosehele Simonile idoꞌ Zudale nene nizave. \v 56 Idoꞌ alunolo zuho nesi makaꞌ lelikisi mene none. Aza ha aꞌneꞌmine ve neineꞌ nenako nemuꞌ nene monoꞌ laaꞌ idoꞌ atoꞌ suno do sotoꞌ ogaꞌ neineꞌ monovo nene zalatiꞌ do ave. Do aniꞌ aka nene ma ningamuniko. \v 57 Neꞌmine li Izesuꞌnimuꞌ nene muluꞌninguꞌ goloso gilaniꞌza aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohete engikumuꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ gilavo dizisa minaaꞌ naha engiꞌ zuho gihile lamineꞌ netesi idoꞌ misuboꞌninguꞌ aleve netesi nene engikumuꞌ gilavo dizesaꞌmineꞌ neꞌminosa nazasi nouve lo lineꞌ. \v 58 Idoꞌ Izesuꞌ numuꞌve ebeꞌvelotiꞌ aleve ingine ezemuꞌ gili eleꞌvoleꞌ isaꞌmaniꞌ nenako nemuꞌ nene engita Oꞌmosoꞌmi amuzo do sotoꞌ ogo ato atoꞌ suno nene mukiꞌ do sotoꞌ osaꞌmineꞌ. \c 14 \s1 Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Hilineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 6:14-29; Lukaꞌ 9:7-9) \p \v 1 Aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ guvele monivo guvelesi ve Helodeꞌ nene gilineꞌ. \v 2 Gelo gelekeleꞌ izipahala nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene ve nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ noloseive. Bele helekuvoniꞌ mautiꞌ otineꞌ neꞌmo ato atoꞌ suno daaꞌ amuzo nene ezela neivosa ato atoꞌ suno nene nodaloseive lineꞌ. \v 3-4 Neꞌmine lineꞌ nene hazamuꞌ lamive. Gomuꞌ galaꞌmuda vomine Helodeꞌ aza akunolo Hilipoꞌ elenaho Helodiaꞌni gumine daniꞌ. Gumine davo monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ neꞌmo akunaꞌmi elenahine daineꞌ nene lisiheꞌ amive lo Helodeꞌni lo-emeꞌmo vo minineꞌ. Neꞌmine lo lo-emeꞌmo vo minivo nemuꞌ Helodeꞌ aza Helodiaꞌnimuꞌ ogo aꞌmine Zohaneꞌni nene vi dalizave lo eveneꞌ ma ngimiselavo vi analoꞌ di nalava imi eleꞌmizi di vi nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ. \v 5 Helodeꞌ aza Zohaneꞌni bele helelesa gilineꞌza eveneꞌ nete Zohaneꞌnimuꞌ nene polohete neive li gili nizanako lo ehelele izavo hulo-mikineꞌ. \p \v 6 Neꞌmine ogavo neivo Helodeꞌ sotoꞌ ineꞌ gamene ogavo eiꞌ numunguꞌ di geseꞌ igi nosoꞌ niteꞌ ni nizavo eveneꞌ mukiꞌ neti veꞌnidoꞌ Helodiaꞌ aluvo neꞌmo denisi ineꞌ nene Helodeꞌ ningineꞌ umo goloso hilineꞌ. \v 7 Umo helavo aꞌmine alu neꞌmo initeꞌ ma gelelineꞌ initeꞌ nene ha emelesuve lo Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ nolo hukuve lo lo hukineꞌ. \v 8 Neꞌmine lo lo hukavo alungo nene izeleho gala do lidoꞌ lidoꞌ ogo Helodeꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ godolo nene giti lapeseuꞌ mili di nimilo. \v 9 Lavo guvelesi ve Helodeꞌ aza eii lo gelo agae lo gilineꞌza aza mo Oꞌmosoꞌmi velelokisi ezesi makaꞌ minaveti veꞌnidokisi gamazi lo huko lo neineꞌ ma nenako Zohaneꞌ godolo nene di di alo lo \v 10 eveneꞌ ngimiselavo vi nalaꞌ numunguꞌ luvono giti \v 11 godolo nene di igi alungo nene imikevo do vo izelehine imineꞌ. \v 12 Neꞌmine ikevo Zohaneꞌ izipahala zuho ingine okoꞌnoꞌve nene di vi galese izi-di Izesuꞌni vi li-imaniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Faef (5) Tauseni Nosoꞌ Niteꞌ nGimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 6:30-44; Lukaꞌ 9:10-17; Zohaneꞌ 6:1-14) \p \v 13 Li-imikevo gelo Helodeꞌ ezemuꞌ lineꞌ gamazi nesi mo gelo aꞌmine minineꞌ ebeꞌ nene hulo sipiuꞌ dizavo izipahala zuho aꞌminguꞌ eleꞌmizi vi angiseꞌinevoꞌ minilizada ebeꞌ gaꞌmeta vaniꞌ. Idoꞌ nivavo eveneꞌ mukiꞌ nemuꞌ gili taunitiꞌ taunitiꞌ misubouꞌ eꞌmeti vilida vi vi hukaniꞌ. \v 14 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza aꞌmine ebeꞌ gaꞌmeta nene vo hetelo sipiutiꞌ lemo aꞌmida eveneꞌ vaiꞌ di geseꞌ igi nizavo ningo mulumoꞌine gelo engikutiꞌ initeꞌ ngisive nene do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 15 Neꞌmine ogo neivo nivengaꞌ molavo izipahala zuho ingine Izesuꞌ neida igi tiꞌ li laniꞌ: Mene ebeꞌ nene eveneꞌ nizamaniꞌ hadiveloꞌ nonivo nivengaꞌ mo molaze. Eveneꞌ mukiꞌ mene vi avita minaniꞌ numuno ebekutiꞌ angiseꞌine naliza nosoꞌ niteꞌ meni hizilizangisi ngimisele hulozo. \v 16 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nanimuꞌ vilizave. Lengiꞌ nene nosoꞌ niteꞌ di ngimilevo. \v 17 Neꞌmine lo lo-ngemavo izipahala zuho ingine laniꞌ: Nosoꞌ niteꞌ lelita nene sikoni faefusi alahaꞌ sitakisi moda aꞌnevoꞌ neive. \v 18 Likevo aza lineꞌ: Nene di nouvoda alo. \v 19 Neꞌmine lo eveneꞌ nene guviseloꞌ mitoꞌ minilizave lo Izesuꞌ lavo li-ngidikevo minaniꞌ. Nizavo Izesuꞌ aza sikoni faef nesi alahaꞌ sitaꞌ nesi nene do Okulumotoꞌ vonuꞌ noogo Oꞌmoso opoꞌni lo aꞌmine nosoꞌ niteꞌ nene gito apilo izipahala zuho izeꞌ molo ngemavo eveneꞌ nene di moni ngimaniꞌ. \v 20 nGimikevo eveneꞌ mukitoꞌ ni gatuꞌine aniꞌ. Gatuꞌine ogavo izipahala zuho ingine lumo sama hulaniꞌ nene gosuvahaꞌ tuvelu (12) neꞌmine goꞌzi vaiꞌ laniꞌ. \v 21 Nosoꞌ niteꞌ naniꞌ nene vemohoꞌ faef tauseni (5,000) neꞌminelite naniꞌza veneꞌ izipe nene gatamune. \s1 Izesuꞌ Noso Avileloꞌ Lise Lise Vineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 6:45-52; Zohaneꞌ 6:15-21) \p \v 22 Idoꞌ eveneꞌ nene nosoꞌ niteꞌ ni osuꞌ likevo nelotiꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuho nene sipiuꞌ dizi noso helala gomuꞌ nivilizave lo ngimiselo aza nene eveneꞌ mukiꞌ numuꞌnida ngimisele hulo huloꞌ ogo minineꞌ. \v 23 nGimisele hulo osuꞌ lo golola eikovoꞌ Oꞌmosola lolosa dizo vineꞌ. Eikovoꞌ dizo vo aꞌmida mino Oꞌmosola lo neivo litiꞌmuso izineꞌ. \p \v 24 Litiꞌmuso izavo izipahala zuho nene misubo huli hotoꞌ igi noso olusotoꞌ nivavo hepeꞌ naba neꞌmo veꞌnidatiꞌ ogo noso nene sipiloꞌ belekaꞌ belekaꞌ ivo viviꞌ viviꞌ igi minaniꞌ. \v 25 Neꞌmine iꞌmi nivavo goꞌ loꞌmo lomo nedengaꞌ fo kiloku he faef kiloku he nela nene Izesuꞌ aza noso avileloꞌ lise lise nizada aniꞌ. \v 26 Nizada noso avileloꞌ navo ningi golise goloso gili mene holoso neive li ngehelele izavo gekeꞌ laniꞌ. \v 27 Gekeꞌ laniꞌza aꞌmidoꞌ geto Izesuꞌ gamazi lo-ngemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neniꞌ ma ne nouze. Lengehelele izamivo mini ngi li minilo. \v 28 Neꞌmine lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve gaza nene mo geiꞌ lamineꞌ noo ma nene lanivo nosoloꞌ nene ogo geiꞌ nanida alove. \v 29 Neꞌmine lo lavo anevo lo Izesuꞌ lavo Petoloꞌ aza sipiutiꞌ lemo apiꞌ ogo noso avileloꞌ lise lise Izesuꞌ neida volosa ineꞌ. \v 30 Volosa ineꞌza novo hepeliꞌmo noso bilineꞌ nene ningo vono vavo golise gilineꞌ neꞌmo nosoliꞌmo do suꞌmize-delesa ineꞌ. Neꞌmine ogavo Petoloꞌ asi lo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve do nuꞌ izevo. \v 31 Lavo Izesuꞌ geto ogo ana hulo do hozi nolo-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nenikumuꞌ gele eleꞌvoleꞌ amo nosoꞌmo nebelelihe nebelamilihe lo nanimuꞌ gaka sitaꞌ gelane. \v 32 Neꞌmine igi sipiuꞌ dizikesivo hepeꞌ nene zou lo matineꞌ. \v 33 Hepeꞌ nene matavo sipiuꞌ minave ingine opoꞌni li gubiꞌ izi imi laminetoꞌ geiꞌ nene mo Oꞌmosoꞌmi gipele nane li li-daniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ nGenesalete Misubola Eveneꞌ Initeꞌ nGisineꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ. \r (Malekoꞌ 6:53-56) \p \v 34 Neꞌmine igi noso helala vii nGenesalete misubouko heteli sipiutiꞌ limaniꞌ. \v 35 Aꞌmida nene evenelite Izesuꞌni nene ningi guni aniꞌ. Neꞌmine igi aꞌmidotiꞌ numudoꞌ numudoꞌ gamazi hulikevo eveneꞌ initeꞌ gizi dave nene do lamineꞌ o-ngedelive li ngeleꞌmizi ezela igi \v 36 amuzo mili tiꞌ li li-imaniꞌ: Okongaloꞌ initeꞌ lolovolokovoꞌ nevone di gililizadotikisi nene lamineꞌ ilizaniꞌ nenako nemuꞌ nene gele ngemanivo di gililizave li laniꞌ. Idoꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ lolovoloꞌ di gilave mukiꞌ nene mo lamineꞌ aniꞌ ve. \c 15 \s1 Oꞌmosoꞌmi Louꞌ Gamazi Neꞌmo Avoꞌningelite Laniꞌ Gamazi Nene Ivileꞌ Ogo Minineꞌ. \r (Malekoꞌ 7:1-13) \p \v 1 Nelotiꞌ nene Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge masi avoꞌningelite laniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ ave linge masi Zelusalemi numudatiꞌ Izesuꞌ neida aniꞌ. Igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: \v 2 Geiꞌ izipaha zuho ingine nosoꞌ niteꞌ nalisa aꞌine noso izamaaꞌ naniꞌ nene avotemote eꞌmetilo li li-limaaꞌ aniꞌ gamazi nene avutoꞌ igaꞌ naniꞌ nene neꞌmine amilizanako nanimuꞌ avutoꞌ igaꞌ nave. \v 3 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ langisetine avotemotidatiꞌ monovote nene do minelone li Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazi lo huko-lidineꞌ nene avutoꞌ igaꞌ naniꞌ nene nanimuꞌ nave. \v 4 Neꞌmine noluvoniꞌ mene lingine tiꞌ igaꞌ nangumuꞌ noluve: Oꞌmosoꞌmo lingine izetingine metinginemuꞌ gilavo dizavo gelekeleꞌ lamineꞌ i-ngidivoꞌ minilo. Idoꞌ ma nene ve maliꞌmo izelehingi melehingi gamazi goloso lo-ngedelineꞌ nene bilikevo helelive lo lineꞌ. \v 5-6 Lineꞌza lingine tiꞌ li laaꞌ nave: Ve maliꞌmo izelehinemupe melehinemupe initeꞌ molo nouvongutiꞌ nene ma gimuvodiba aꞌmine initeꞌ nene mo Oꞌmosomuꞌ ogo molo nouvonako geiꞌ gemamolosuve lo lo-emelineꞌ nene aꞌmine lineꞌ initeꞌ nene izele mele ngemamilineꞌ nene lamineꞌ ve. Neꞌmine laaꞌ naniꞌ nene izelehine melehinemuꞌ gelekeleꞌ lamineꞌ amilineꞌ aka nene siꞌzi-daaꞌ nave. Aꞌneꞌmine aniꞌ nene avotingidatiꞌ di minaniꞌ gamazi neꞌmo Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi neve haza niteꞌ loloꞌ ogaꞌ neive. \v 7 Lingine lutine goloso o vineꞌ nene di halekisa eveneꞌ lamineꞌ gili monaaꞌ nave, polohete Isaiaꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi tiꞌ lo lineꞌ ma nene lengikumuꞌ lamineꞌ laniꞌ neive: \q1 \v 8 Mene aleve ingine veꞌine avilelotiꞌ nopoꞌni li \q1 neniꞌ gulive di hozi laaꞌ naniꞌ nene \q1 luꞌine nezela milamavo luꞌineꞌve nene hotoꞌ minaaꞌ neive. \v 9 Haza eveneliti gamazi nene neze gamazi gidini loloꞌ ogavo \q1 li-ngimi ngimiꞌ igi minaaꞌ naniꞌ nenako \q1 nenikumuꞌ nopoꞌni laaꞌ naniꞌ nene gopo hazamuꞌ laaꞌ nave. \s1 Lute Do Gopo Ogaꞌ Neineꞌ Initekumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 7:14-23) \p \v 10 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza eveneꞌ mukiꞌ nene asi lo-ngemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 11 Lingine initeꞌ ma nikevo neꞌmo eveneꞌ luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive li gilaaꞌ nahe. Gamazi mene gilii gili nge li gililo. Eveneꞌ luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neineꞌ initeꞌ nene veꞌninguꞌ mili naaꞌ naniꞌ initeꞌ nene nevoba luꞌningutiꞌ dizo veꞌningutiꞌ sotoꞌ ogo leme heta ogaꞌ neineꞌ initeꞌ neꞌmo nene luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive. \v 12 Neꞌmine lavo alingeꞌ nene izipahala zuho ingine Izesuꞌ neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine geiꞌ gamazi laningumuꞌ muluꞌninguꞌ goloso ogavo upuhoꞌ aniꞌ nene ningabe. \v 13 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza gamazi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuꞌ meꞌnehi evenele nene eiꞌ miꞌve neꞌmine nizanako aza meꞌneho zuhoꞌ amivo aꞌmine miꞌveuꞌ gopo dizaniꞌ initeꞌ mukiꞌ nene kiselo do huloloseive. \v 14 Aꞌmine Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave nene ningi mati-ngimikilo. Minilizaze. Ingine eveneꞌ monoꞌ akaloꞌ ngeleꞌmizi vaaꞌ ave nizaniꞌza angiseꞌine aka ningi guni isaꞌmanako veꞌine likivete veꞌine likive ma nene aka ngelebizi vaniꞌ gelave. Nemuꞌ nene vele likive maliꞌmo vele likive ma eleꞌmizo vilineꞌ nene sitatoꞌ galeseuꞌ veleheꞌ limilisasive. \v 15 Neꞌmine lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gamazi monovoꞌve haleko minineꞌ gepeꞌ gamazi neꞌmine laineꞌ ma nene lo ngoloꞌ lo lo-lemevo. \v 16 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Izipahaꞌne zuho lingine gili nilisave lo giluvoniꞌza linginesi olihe gili guni amahe. \v 17 Initeꞌ mukiꞌ nene veꞌninguꞌ nikevo gatuꞌninguꞌ lemo ise galeseuꞌ vaaꞌ neineꞌ nene lingine ningi gilamahe. \v 18 Ne neineꞌza veꞌningutiꞌ leme heta ogaꞌ neineꞌ initeꞌ nene luꞌningutiꞌ dizo ogaꞌ neinako neꞌmo nene eveneꞌ luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive. \v 19 Initeꞌ luꞌningutiꞌ dizaaꞌ neineꞌ initeꞌ nene neꞌmino neive: Gaꞌine goloso gilaaꞌ, eveneꞌ ngebele helaaꞌ, veneꞌ vemohoꞌ alungo umungive gopo ingi monaaꞌ, gumine damine ogaꞌ, soza sakupo gamazi laaꞌ idoꞌ eveneꞌ dovo ledevoꞌ ogo ngemenga laaꞌ monovo ne neive. \v 20 Mene initeꞌ mukiꞌ neꞌmo nene eveneꞌ luꞌine do goloso o-ngedaaꞌ neive. Eveneꞌ aꞌine noso izami nosoꞌ niteꞌ gopo naniꞌ neꞌmo nene luꞌine do goloso o-ngedesaꞌmive. \s1 Zuda Veneꞌ Minamineꞌ Kanaha Misubokotiꞌ Veneꞌ Maliꞌmo Gele Eleꞌvoleꞌ Ineꞌ Gamazi. \r (Malekoꞌ 7:24-30) \p \v 21 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza aꞌmine minineꞌ misubo nene hulo vo Tilo numuno ebeꞌ idoꞌ Sidoni numuno ebeꞌ neti gahevela minineꞌ misubouꞌ volosa vineꞌ. \v 22 Aꞌmine numuno ebeꞌ gahevelatiꞌ Zuda veneꞌ minamineꞌ Kanaha veneꞌ maliꞌmo ogo gamazi nabatiꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ezeloꞌ medelo minanive make, gaza mulumoꞌne ningevo. Alune nene sikalahuꞌ goloso lulouko neivo mo goloso ogo neive. \v 23 Neꞌmine lineꞌza aꞌmine gamaziꞌveloꞌ nene Izesuꞌ gamazi hamokisi mo lo-emamineꞌ. Neꞌmine ogavo izipahala zuho ingine ezela igi tiꞌ li laniꞌ: Veneꞌ mene gamazi loꞌmo loꞌmo leꞌmeto ogo minineꞌ nenako nemuꞌ imiselo huliline lo nogilune. \v 24 Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naza nene nimiselive nene Isilaeleꞌ aleve sipisipi neꞌmine mini vi tolovo igi moni minaniꞌ engita vo gono daline lo nimiselavo uvoniꞌ nouve. \v 25 Neꞌmine lineꞌza veneꞌ aza ogo gizeneuꞌ golo hizo ongo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, ogo gamaziꞌne gelo hize apase-nedelibo. \v 26 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Izipeliti nosoꞌ niteꞌ ipeꞌ ogo gulo hulo-ngemaaꞌ nene edamive. Oꞌmosoꞌmi izipahala zuho Isilaeleꞌ aleve do lamineꞌ o-ngedaaꞌ nouvoniꞌ nene heta atoꞌ ve geita oloniꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo edamilihe lo gele nouve. \v 27 Lavo veneꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, izipeliti nosoꞌ niteꞌine ipeꞌ ogo gulo hulo ngemaaꞌ nene edamive lo lamineꞌ laineꞌza meꞌninge nosoꞌ niteꞌ naaꞌ aniꞌ holomolotiꞌ lana doꞌmozineꞌ nene gulo nete ha naaꞌ nave. Nemuꞌ nene heta atoꞌ veneꞌ nenikisi nene gele nemelineꞌ nene ha lamineꞌ oloseive. \v 28 Neꞌmine lavo gelo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aizo, veneꞌ mene gaza gele eleꞌvoleꞌ aineka nene mo gele eleꞌvoleꞌ ogo gelane. Nemuꞌ nene gele eleꞌvoleꞌ aineꞌ initeka nene ha sotoꞌ o gemeleseive. Lavo nolineꞌ velesi aluvo nene lamineꞌ ineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ mukiꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi \p \v 29 Izesuꞌ aza aꞌmine minineꞌ ebeꞌ nene hulo tineꞌ molo nGalilaia noso ohuno gahevela nene lemo vo gololoꞌ dizo vo minineꞌ. \v 30 Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ ingine gebili mini gizeꞌine aꞌine goloso o vineꞌ idoꞌ veꞌine like vineꞌ idoꞌ gamazi lamilizaniꞌ o vive idoꞌ initeꞌ gizi dave masi masi mukiꞌ nene ngeleꞌmizi Izesuda vi gizenela ingi-ngidikevo aza do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 31 Neꞌmine ogavo veneꞌ vemohoꞌ mukiꞌ ingine ningi negi nete gamazi apiꞌ igi laniꞌ, okoꞌnidoꞌ goloso ineꞌ aleve lamineꞌ aniꞌ, gizeꞌine goloso o vineꞌ aka monaniꞌ, idoꞌ veꞌine likive gohi veꞌine ninganiꞌ nene ningi voꞌine goloso vavo mini engiꞌ Isilaeleꞌ aleveti Oꞌmosoꞌine nene opoꞌni li guliveꞌve di hozi laniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Fo (4) Tauseni Nosoꞌ Niteꞌ nGimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 8:1-10) \p \v 32 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza izipahala zuho asi lo-ngemavo ikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene aleve nene nazasi gamene sito hamo makaꞌ minunidiꞌmo nosoꞌ niteꞌinesi nomivo engikumuꞌ muluꞌne hukave. Akaloꞌ gaꞌnaꞌmo veꞌine gaꞌine monavo diꞌmozikelizave lo nosoꞌ niteꞌ namavo haza ngimiselamolove lo gele nouve. \v 33 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li laniꞌ: Ebeꞌ hadiveloꞌ nouneꞌ nenako nemuꞌ nene nosoꞌ niteꞌ vaiꞌ adoꞌ eveneꞌ vaiꞌ meꞌminelite nalizaniꞌ votigileloꞌ nene zalatiꞌ dalone. Daloneꞌ akate nene ma nomive. \v 34 Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengita sikoni nanikeꞌ neve. Lavo ingine laniꞌ: Seveni ve idoꞌ alahaꞌ ngomosikisi ma neive. \v 35 Likevo eveneꞌ mukiꞌ nene mitoꞌ minilizave li li-ngidilizave lo Izesuꞌ lavo li-ngidikevo mitoꞌ minaniꞌ. \v 36 Minikevo sikoni seveni nesi alahaꞌ nesi do Oꞌmoso opoꞌni lo nosoꞌ niteꞌ nene gito apilo izipahala zuho izeꞌ molo ngemavo eveneꞌ nene di moni ngimaniꞌ. \v 37 nGimikevo mukitoꞌ ni gatuꞌine aniꞌ. Gatuꞌine ogavo lumo sama hulaniꞌ nene izipahala zuholite gosuvahaꞌ naba seveni neꞌmine goꞌzi vaiꞌ laniꞌ. \v 38 Nosoꞌ niteꞌ naniꞌ nene vemohoꞌ fo (4) tausenilite naniꞌza veneꞌ izipe nene gatamune. \v 39 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ eveneꞌ mukiꞌ nene ngimisele huloko sipiuꞌ dizo izipahala zuhosi Magadani misubola vaniꞌ. \c 16 \s1 Eleꞌvoleꞌ Suno Ma Danivo Ningelone li Izesuꞌnimuꞌ Laniꞌ. \r (Malekoꞌ 8:11-13; Lukaꞌ 12:54-56) \p \v 1 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge masi Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge masi Izesuꞌ neida igi emenguꞌ mili tiꞌ li laniꞌ: Gaza Oꞌmosoꞌmo geikisi neive laaꞌ naineꞌ nene lamineꞌ labe gosohoꞌ labe neꞌmi monovo nene ningelonge. Okulumokuꞌ minive Oꞌmoso aza amuzo gemavo gaza atoliꞌmine suno do sotoꞌ ogo lelebizanivo ningelone li li-imaniꞌ. \v 2 Tiꞌ li li-imikevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nivengaꞌ molavo guhizangiꞌ ilineꞌ nene lingine ningi aizeꞌ nene hoꞌ lo gamene lamineꞌ oloseive li laaꞌ nave. \v 3 Idoꞌ nedengaꞌ goꞌ lalosa guhizangiꞌ elo limuso gonobuꞌ hitineꞌ nene lingine ningi goline izo hepeꞌ eleleseive li laaꞌ nave. Neꞌmine igi Okulumota ningisa neꞌmine initeꞌ sotoꞌ oloseive li ningi gilaaꞌ naniꞌza sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ ato atokumuꞌ Oꞌmosoꞌmo molaniꞌ gamene alitelineꞌ monovo nene ningi gili minisaꞌmave. \v 4 Mene gameneloꞌ nizave lingine eveneꞌ golosovoꞌ mini veneꞌ ma vaꞌningine huli ve gohi maloꞌ vi lihime daaꞌ naniꞌ neꞌmine igi Oꞌmosotine huli lihime daaꞌ nave. Lingine nenikumuꞌ atoliꞌmine suno do sotoꞌ ogo Oꞌmosoꞌmo amuzo nimineꞌ nene lengelebizelongumuꞌ nilaniꞌza ma lengelebizamolosuve. Oꞌmosoꞌmo gozopoꞌ eze veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive Zonada atoꞌ suno do sotoꞌ ogo amuzoꞌve ngelebizineꞌ maꞌminevoꞌ ma nenita sotoꞌ ogavo nevoꞌ ningilisave. Neꞌmine lo hulo-ngedo vineꞌ. \s1 Halisaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Avesi Sadukaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Avesi Engiꞌ Monovo Danavaꞌnidoꞌ Izipahala Zuholite Eꞌmetikelizave Lo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 8:14-21) \p \v 5 Idoꞌ izipahala zuho ingine Izesukisi sipiuꞌ dizi noso ohuno helala vaniꞌ nene beletimuꞌ gaꞌine molavo ma di vamaniꞌ. \v 6 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza eveneꞌ maliti ngemeni damenimuꞌ beleti do lulu izaaꞌ ineꞌ initeꞌ zisitiloꞌ lo molo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave idoꞌ Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave engitatiꞌ zisiti nene dikelizaze. Nemuꞌ ningisa minilo. \v 7 Neꞌmine lavo ingine li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Laza beleti ma do amuneꞌ nenako nemuꞌ lave. \v 8 Izesuꞌ aza gamazi li voleloꞌ meloꞌ aniꞌ nemuꞌ nene mo ningo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gili eleꞌvoleꞌ amave mene beleti di amaniꞌ nemuꞌ nene nanitekumuꞌ gamazi li voleloꞌ meloꞌ nave. \v 9 Naza beleti faef (5) do gito izeꞌ molo eveneꞌ faef (5) tauseni ngemekuvo nisa lumo sama hulaniꞌ nedunuꞌ nene lingine gosuvahaꞌ tuvelu goꞌzi vaiꞌ laniꞌ mamuꞌ gatine molahe. \v 10 Idoꞌ beleti seveni do gito izeꞌ molo eveneꞌ fo (4) tauseni ngemekuvo nisa lumo sama hulaniꞌ nene lingine gosuvahaꞌ naba gidini seveni goꞌzi vaiꞌ laniꞌ mamuꞌ gatine molahe. \v 11 Beleti nene neꞌmine ogo ha do sotoꞌ olosuvonako beletimuꞌ lamuvoniꞌ nene lingine gili nilisave lo giluvoniꞌza gilamaniꞌ neive. Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave idoꞌ Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave engitatiꞌ zisiti nene dikelizaze. Nemuꞌ ningisa minilo. \v 12 Neꞌmine lavo nelotiꞌ alingeꞌ nene beleti do lulu izaaꞌ initekumuꞌ lamo zisitimuꞌ lo molo lineꞌ ma nene Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avelite idoꞌ Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ avelite gamazi ladeni igi eveneꞌ apizi ngimaaꞌ aniꞌ monovo nene do minalone li ningi minilizangumuꞌ lineꞌ ma nene alingeꞌ mo gili ngoloꞌ laniꞌ ve. \s1 Petoloꞌ Izesuꞌ Monovomuꞌ Lo Sotoꞌ Ineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 8:27-30; Lukaꞌ 9:18-21) \p \v 13 Izesuꞌ aza Kaesalea Hilipi misubola vo hetelo izipahala zuho tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikumuꞌ nene zaho ve li laaꞌ nave. \v 14 Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Eveneꞌ linge ma nete monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ hilingutiꞌ otosa noloseive li laaꞌ nave. Idoꞌ linge ma nete gozopoꞌ polohete Eliaꞌ aza gohi sotoꞌ oloseive ma nene tineꞌ molo abe li laaꞌ nave. Idoꞌ ma nete polohete Zelemiaꞌ ma helaningutiꞌ otosa nolibe polohete atoꞌ ma minaineꞌ helanive nolibe li laaꞌ nave. \v 15 Neꞌmine likevo Izesuꞌ gohi tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Idoꞌ ingine nene mo neꞌmine laaꞌ naniꞌza lingine nenikumuꞌ nene zaho neve li laaꞌ nave. \v 16 Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo Simoniꞌ Petoloꞌ aza aꞌmidoꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Minevoꞌ minevoꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelove lo gipele do kegeso gimiselive ma ne nane. \v 17 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zonaꞌ gipele Simonizo, haza evenelite aꞌmine monovoꞌne nene li-gimikevo lamane. Okulumokuꞌ meꞌneho veka do lapa nomineꞌ o-gedavo lange. Nemuꞌ nene lamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ mine molo nange. Golizesi minezo. \v 18 Idoꞌ tiꞌ lo nolo-gimuze. Gelezo. Gaza guliveka Petoloꞌ nane. Idoꞌ Petoloꞌ neꞌmi monovo nene eleꞌvoleꞌ geheni ve lo nenako nemuꞌ eveneꞌne zuho do sotoꞌ o-ngedo eleꞌvoleꞌ igi minilizave lo aꞌmine eleꞌvoleꞌ gehedoꞌ do giꞌmize-ngedekuvo ve golosoꞌmi amuzoꞌve neꞌmo ngelo ngivileꞌ amivo helaaꞌ neꞌmo mudise hele osuꞌ laaꞌ akaloꞌ ma ngeleꞌmize molamoloseive. \v 19 Naza Okulumokuꞌ miniveꞌmi gizebouꞌ vi hilalizaniꞌ amuzo gemekuvo eveneꞌ ngeleꞌmizo Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ vo holalosane. Idoꞌ misubouko gaza eveneꞌne zuho gamazi initeꞌ mamuꞌ lo huko lo-ngemo neꞌmine amilo lo oꞌve lo-ngedelineꞌ nene Okulumokuko Oꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ oꞌve lo lo huko-ngedeleseive. Idoꞌ misubouko gaza initeꞌ mamuꞌ nene neꞌmine ogaꞌ ve lo lo-ngedelineꞌ nene Okulumokuko Oꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ mo neꞌmine ogaꞌ ve lo lo-ngedeleseive. \v 20 Neꞌmine lo Petoloꞌni lo-emosa Izesuꞌ aza eikumuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do kegeso imiselelesa live neive li eze monovo mo kekeꞌ eveneꞌ masi li-ngimamilo lo amuzo molo lo izipahala zuho nene gaꞌine daniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Helo Otelineꞌ Monovo Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 8:31–9:1; Lukaꞌ 9:22-27) \p \v 21 Idoꞌ aꞌmine gamene nelotiꞌ Izesuꞌ aza apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngemeꞌmo vo minineꞌ: Neniꞌ gono neꞌmo gihileꞌve do sotoꞌ ilingumuꞌ naza Zelusalemi numuda vokuvo aꞌmida monoꞌ gizebo vesi idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Zuda vete gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine goboni mili-nidi mulumo gono nimi nibili hililisave. \v 22 Neꞌmine ikevo helo gamene sitohamo minekuvo Oꞌmosoꞌmo do ote-nedeleseive. Neꞌmine lavo Petoloꞌ aza do gahevela o-miko elemo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, neꞌmine lamozo. Oꞌmosoꞌmo do guꞌ izavo laineꞌ initeꞌ mo kekeꞌ geiꞌ okongaloꞌ sotoꞌ amoloseive. \v 23 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ aza velepeꞌ izo Petoloꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Satani gaza akaloꞌ nene golise ozo. Gaza gaka gele naineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gilidiꞌmino gelamo me misubouꞌ evenelite gilaaꞌ adiꞌmino gele naineꞌ nenako volodoꞌ o neineꞌ akaꞌnela ogo hizo notilange. Satani gaza olovoꞌ ozo. \p \v 24 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza eze eꞌmetaaꞌ ave gamazi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve ma ingine neꞌmeto alone li gilii ma gomuꞌ nene minevoꞌ alevoꞌine gizebo igaꞌ naniꞌ monovoꞌine nene huli alami neniꞌ neꞌmetilizangumuꞌ ve goloso nizave li lohotoꞌ zaloꞌ ngibili hililizangumuꞌ nene gili hulisa neꞌmeti alizave. \v 25 Idoꞌ neꞌmine igisa neꞌmeti alizave lo noluvoniꞌ nene nanitekumuꞌ luhe. Lingine mene gililo. Ve ma ingine neniꞌ neꞌmeteloneꞌ nene geni initeliꞌmi lulouꞌ vo minevoꞌ alevote hulalone li neꞌmetamilizave nene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeni dameni nene ma damilisave. Damilisaha ve ma ingine neꞌmeti vilizanguꞌ ngibili hilikevo minevoꞌ alevoꞌine hulilizaniꞌ nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni dalisave. \v 26 Ee, misubouko mene minevoꞌ alevoꞌ igi mini misubouꞌ initeꞌ vaiꞌ di engita igi minilizanguꞌ nene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeniꞌine hulilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ vaiꞌ nete nene ma hize eleꞌ i-ngidamilisave. Ee, eveneꞌ ma ingine minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeni dameni ma hulilizaniꞌ nene aꞌmine ngemeni dameni di engita olone li aꞌmidoꞌ golo hizilizaniꞌ initeꞌ hamokisi ma minamoloseive. \v 27 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza meꞌnehi emeni dameni lamineꞌ nene do tiꞌ ogo mino angeloꞌne zuhosi ngeleꞌmizo alosuve. Idoꞌ aloniꞌ nene naza evenelite hamoꞌ hamoꞌ initeꞌ golososi idoꞌ laminekisi igi mili minaniꞌ votigileloꞌ nene meni ngemelesuve. \v 28 Lamineꞌ lo-lengemelesuve. Meloꞌ nizave lengikutiꞌ linge ma hilami ha nizavo naza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile Guveꞌnesi ve loloꞌ ogo eveneꞌne zuho gizebo o-ngedelesa sotoꞌ ogo lemo nouvo ingine ningilisave. \c 17 \s1 Izesuꞌ Okoꞌnolo Do Atoliꞌmine Ineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:2-13; Lukaꞌ 9:28-36) \p \v 1 Gamene sigisi ogo vavo Izesuꞌ aza Petoloꞌni ve Zakoboꞌni ve idoꞌ nakunolo Zohaneꞌni nesi ngeleꞌmizo golo haꞌnaloꞌ dizo vavo aꞌmida nene engikovoꞌ mini \v 2 ningi nizavo Izesuꞌ nene okoꞌno do atoliꞌmine ogavo golo velelotiꞌ nene hoꞌ neꞌmine hulo mino okoꞌnoloꞌ initetoꞌ nene labanaꞌ elo mokonoꞌ goloso elo minineꞌ. \v 3 Neꞌmine neivo neloꞌ nene Moseki Eliakisi sotoꞌ i ngimi Izesuꞌ nesi gamazi li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ. \v 4 Neꞌmine igi nizavo Petoloꞌ Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, makaꞌ meloꞌ minuneꞌ nene lamineꞌ ogave. Nemuꞌ gaza gele nemanivo azibe sitohamo gizelove. Ma nene geikumuꞌ ve. Ma nene Moseꞌni ve idoꞌ ma nene Eliaꞌni ve lineꞌ. \v 5 Tiꞌ lo gamazi nolivo silingengeꞌne hulo minineꞌ limusoꞌmo ogo molo hite-ngidineꞌ. Molo hite-ngedavo aꞌmingutiꞌ gamazi ma tiꞌ lo sotoꞌ ineꞌ: Me ve nene neniꞌ gipeꞌne luꞌne eme nouvoniꞌ ne neive. Eikumuꞌ laniteꞌ goloso nogiluve. Lingine eze gamaziꞌve gili dalo. \v 6 Izipahala zuho sitohamo aꞌmine gamazi gili ngehelele izavo goꞌine hizi ingi minaniꞌ. \v 7 Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza ogo okoꞌnidoꞌ do nogelo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine lengehelele izamivo otilo. \v 8 Neꞌmine lavo ingine oti ninganiꞌ nene eveneꞌ ma ningami Izesukovoꞌ neivo ninganiꞌ. \p \v 9 Neꞌmine igi gololotiꞌ makaꞌ limi niigi Izesuꞌ tiꞌ lo gaꞌine daniꞌ: Lingine aꞌmine ninganiꞌ initeꞌ nemuꞌ eveneꞌ hamokisi li-ngimamavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene helekuvo meꞌneho do ote-nedavo ma nene ha li sotoꞌ ilizave lo gaꞌine daniꞌ. \v 10 Neꞌmine lavo izipahala zuho tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idoꞌ do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo do kegeso imiselelesa live nene aꞌmine gozopoꞌ minineꞌ polohete Eliaꞌ neꞌmo gomuꞌ molo-do tineꞌ molo aloseive li avotemoti monoꞌ gamazi apizi limaaꞌ avete laaꞌ naniꞌ ma nene nanimuꞌ laaꞌ nave. \v 11 Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo aza tiꞌ lo lineꞌ: Eliaꞌ initeꞌ mukiꞌ do veveselesa Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live gomuꞌ molo-do aloseive laniꞌ nene mo laminetoꞌ nilave. \v 12 Idoꞌ naza laminetoꞌ noluve. Eliaꞌ nene mo gomuꞌ aniꞌ ma nene ingine Eliaꞌ ve li ningi guni ami angise gaꞌine gilaniꞌ initeꞌ i-di bili hilaniꞌ. Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikisi nene aꞌmineꞌmine ogo engiꞌ aꞌninguꞌ okuvo ingine mulumo gono nimi eze i-dadiꞌmine i-nidilisave. \v 13 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌnimuꞌ nene nolo-limive li gili nge li gilaniꞌ. \s1 Izesuꞌ Sikalahuꞌ Goloso Lulouꞌ Minineꞌ Izipe Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:14-32; Lukaꞌ 9:37-45) \p \v 14 Idoꞌ Izesule golo gizeneuꞌ limi eveneꞌ mukiꞌ di geseꞌ adoꞌ navo ve maliꞌmo ogo Izesuꞌni obuvolo hize emo tiꞌ lo lineꞌ: \v 15 Guvekasi ve, neze gipeꞌne nene lemo lise-davo goloso ogo mino olokuꞌ lemo pouꞌ laaꞌ idoꞌ nosouꞌ lemo pouꞌ laaꞌ ogaꞌ neive. Nemuꞌ nene muheleꞌve ninge-devo. \v 16 Geze geꞌmetaaꞌ avela eleꞌmizo uvoniꞌza ma ngeli di lamineꞌ i-damave. \v 17 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Eii, lingine ngeli imiseli hulisaꞌmaniꞌ nehe. Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ zuho lutine zovoꞌ ize vineꞌ mene lengikumuꞌ goseleꞌ nebeleꞌmo novivo lengiꞌ vovotinguꞌ gamene gohi ma imineꞌ molo mino langamuzo hizeꞌmo vo mineloniꞌ nemuꞌ nene agae lo noluve. Aꞌmine gipe eleꞌmizi alo lo lavo \v 18 eleꞌmizi ikevo izipe do goloso o-do minineꞌ sikalahuꞌ goloso nene Izesuꞌ ganuꞌ elemavo izipe nene hulo-do lemo vavo izipe nene aꞌmidotiꞌ lamineꞌ ineꞌ. \v 19 Neꞌmine ogavo alingeꞌ angisevoꞌ mini izipahala zuho Izesuda igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Sikalahuꞌ goloso nene laza naniteliꞌmo imisele hulamolonidoꞌ ineꞌ neve. \v 20-21 Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naniteliꞌmo ve. Lengiꞌ Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ aniꞌ nene naba minamidiꞌmo ve. Sakaveꞌ zuho nene initeꞌ ngomo lasolo neineꞌza lingine Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ anitine ngomo nene aꞌmine zuho niteꞌ ngomo neꞌmine votigileloꞌ vo lisiheꞌ otiꞌ otiꞌ ilineꞌ nene alingeꞌ initeꞌ lamineꞌ ma ilisa navo initeꞌ ma aka hize tile-lengedo golo neꞌmine minelineꞌ nene aꞌmine Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ anitine ngomo nedunukisi aꞌmine golomuꞌ olovoꞌ ogo ebeꞌ mala vozo lilizaniꞌ nene ha olovoꞌ ogo voloseive. Idoꞌ initeꞌ mamuꞌ neꞌmine olone li lilizaniꞌ nene amilizavoba ha ilisave. \p \v 22 Gamene ma izipahala zuhosi nGalilaia misubouꞌ miniꞌmi nivavo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene eveneꞌ maliti aꞌninguꞌ neleꞌmizi milikevo \v 23 nibili hilikevo helo gamene sitohamo minekuvo Oꞌmosoꞌmo gohi neleꞌmize oteleseive. Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine muluꞌine gitihineꞌ ogavo mulumo goloso gili-di minaniꞌ ve. \s1 Monoꞌ Numunguꞌ Moni Hulaaꞌ Gamazi \p \v 24 Idoꞌ Izesuꞌ ve izipahala zuho ve ingine Kahanaumi numuda igi hetelikevo Oꞌmosoꞌmi gono monoꞌ numuno nabala daaꞌ naniꞌ nene hize eleꞌ ilive li takisi moni daaꞌ ave ingine Petoloꞌ neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Lengiꞌ tisatine nene takisi moni hulaaꞌ nooloseive. Olo. \v 25 Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo oo, hulaaꞌ neineꞌ ve lineꞌ: Neꞌmine lo numunguko dizo olihe gamazi lamivo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Simonizo, misubouꞌ misubouꞌ guveꞌinesi vete takisi moni daaꞌ naniꞌ nene zamotidatiꞌ daaꞌ nave. Engiꞌ zuholatiꞌ daaꞌ nahe atoꞌ vetidatiꞌ daaꞌ nave. Nemuꞌ gaza nadive lo gele nane. \v 26 Lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Atoꞌ vetidatiꞌ daaꞌ nave. Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Atoꞌ vetidatiꞌ takisi moni daaꞌ ve nene lamineꞌ lainako nemuꞌ nene guvelesi veti zuho nene takisi moni meni hizisaꞌmave. Nemuꞌ nene meꞌnehi gonomuꞌ hulaaꞌ naniꞌ takisi moni nene gipele naza hulamoloniꞌ o neineꞌza \v 27 eveneꞌ ingine goloso gilikelizave losa ha hulolove. Gaza vo noso ohungutiꞌ alahaꞌ belaaꞌ nalaꞌ nene hulo nosouꞌ ogo alahaꞌ ganaꞌ ma belelineꞌ nene vele do aaꞌ o-do ningelineꞌ nene moni nevo ma neivo ningelesange. Aꞌmine nene do vo nenitokisi geitokisi takisi moni ngemezo. \c 18 \s1 Oꞌmosoꞌmo Gizebo O-lidinguꞌ Eveneꞌ Zaho Dizosa Nolihe Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:33-37; Lukaꞌ 9:46-48) \p \v 1 Aꞌmine gameneloꞌ izipahala zuho ingine neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Okulumokuꞌ miniveꞌmo gizebo o-lidinguꞌ mene zaho livileꞌ ogo dizosa neive. \v 2 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza izipe ma asi lo vovoꞌninguꞌ do ote-miko \v 3 tiꞌ lo lineꞌ: Naza lamineꞌ nolo-lingimuve. Lutine di velepeꞌ izi lutine di limi izipe ngomo meꞌmine minamilizaniꞌ nene Okulumokuꞌ miniveꞌmo gizebo inguꞌ nene vamilisave. Oꞌve. Vi hilamilisave. \v 4 Idoꞌ ve ma ingine izipe ngomo meꞌmine igi engiꞌ okoꞌinemuꞌ gilikevo lemo mine do vaaꞌ neineꞌ neꞌmini minilizave nete nene Okulumokuꞌ veliꞌmo gizebo inguꞌ minave linge ngivileꞌ igi dizisa minilisave. \v 5 Idoꞌ ve ma ingine nenikumuꞌ ve li izipe ngomo meꞌmine ma ngeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ neleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. \s1 Monovo Golosoliꞌmo Eveneꞌ Do Goloso O-ngedaaꞌ Neineꞌ Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 9:42-48; Lukaꞌ 17:1-2) \p \v 6 Idoꞌ nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igi minaaꞌ naniꞌ izipahaꞌne zuho limi minaniꞌ engikutiꞌ hamoꞌ ma eveneꞌ maliꞌmo goloso niteꞌ dalineꞌ akauꞌ eleꞌmize molalosa neivo ma aꞌmine ve nene Oꞌmosoꞌmo mulumo gono nabaꞌ naba emalinako nemuꞌ nene goloso niteꞌ dalineꞌ akauꞌ nene olihe eleꞌmize molamivo gomuꞌ nene luvonouꞌ geniꞌvesi geheni naba nene nalava izi-di noso ohuno nabauꞌ ehusoꞌ i hulikevo aꞌminguꞌ lemo helelineꞌ nene lamineꞌ oloseive. \v 7 Me misubouꞌ nene eveneꞌ ngimimiseꞌ igi aka golosoloꞌ ngeleꞌmizi milaliza initeꞌ nene sotoꞌ amilizavoba mo vaiꞌ sotoꞌ ilisanako nemuꞌ nene me misubouꞌ alevemuꞌ mulumo nogele-lingiduve. Idoꞌ aꞌmine eveneꞌ ngimimiseꞌ igi aka golosoloꞌ ngeleꞌmizi milaliza initeꞌ di sotoꞌ ilizave nene Oꞌmosoꞌmo lihime naba ngemeleseinako engikumuꞌ agae lo mulumo nogele-ngiduve. \p \v 8 Idoꞌ anga sitakisi gizenga sitakisi nanivo Oꞌmosoꞌmo lihime gemo lihizami olokuꞌ hulo-gedavo lemo minalinge. Anga nehe gizenga nehe netise lihime daaꞌ akaloꞌ geleꞌmize nimilasivo ma neꞌmine amilizo lo angasi gizengasi nene huko hulaineꞌ gilivosa minezo. Neꞌmine ogo gizenga anga gebili do minaineꞌ gilivo minevoꞌ minevoꞌ ebekuko vilineꞌ nene ede voloseive. \v 9 Idoꞌ vega sitakisi nanivo Oꞌmosoꞌmo lihime gemo lihizami olokuꞌ hulo-gedavo lemo minalinge. Vega neꞌmo lihime daaꞌ aka ma nogelebizivo ma nene neꞌmine amozo lo vega nene kuluhize hulaineꞌ gilivosa minezo. Neꞌmine ogo vega hela gebili do minaineꞌ gilivo minevoꞌ minevoꞌ ebekuꞌ vilineꞌ nene ede voloseive. \s1 Sipisipi Ize Vo Halekineꞌ Neꞌmi Aneza Gamazi \r (Lukaꞌ 15:3-7) \p \v 10-11 Lingine izipahaꞌne zuho ngomo ngomo engiꞌ neti angeloꞌine nene gamene gamene meꞌnehi veleloꞌ minaaꞌ nanaze. Lingine aꞌmine izipemuꞌ gilavo haza niteꞌ ogalive. Nemuꞌ nene ehee noluve. \v 12 Idoꞌ lingine nadive li nigilave. Ve maliꞌmi sipisipi ize vanu hadeti (100) minilizangutiꞌ hamoꞌ ma vo halekelineꞌ nene aꞌminemuꞌ viseꞌ amilihe. Neꞌmino nomive. Sipisipi ize naedi naeni (99) nene aꞌmida golola hulo-ngimiko hamoꞌ vo halekineꞌ nemuꞌ nene viseꞌ oꞌmo voloseive. Olo. \v 13 Ee, aza viseꞌ ogo do sotoꞌ ilineꞌ nene naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Olize goloso izeleseive. Olize izelineꞌ nene sipisipi vi halekami mela naedi naeni (99) minaniꞌ mamuꞌ olize izineꞌ ma nene ivileꞌ ivosa olize izeleseive. \v 14 Aꞌmineꞌmine ogo izipahaꞌne zuho ngomo ngomo nizangutiꞌ mene Okulumokuꞌ Metibo neꞌmo hamokisi vo halekilive lo luꞌveuꞌ gelesaꞌmive. \s1 Leze Zuho Malite Lihime Dikevo Ma Do Lisiheꞌ O-ngedeloningumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 15 Idoꞌ eveneꞌ maliꞌmo geiꞌ mulunga do goloso o-gedo lihime davo ma gaza aꞌmine ve neida vanivo lengiꞌ sitakovoꞌ mini aꞌmine lihime daniꞌ monovo nene elebizanivo ningelive. Ningo gele gemelineꞌ nene aꞌmine ve nene gohi aka lamineta nene mo eleꞌmizo ogane. \v 16 Idoꞌ gele gemamivo ma nene eveneꞌ gohi sitape sitohamo he do giꞌmizo makaꞌ vi lihime daniꞌ monovo nene elebizilo. Neꞌmine ilizaniꞌ nene monoꞌ godolouꞌ minineꞌ gamazi mauꞌ nene vo daloseive. Aꞌmine gamazi nene tiꞌ lo neive: Gamazi gono nidavo lihime daveꞌmi monovo nene eveneꞌ sitape sitohamo he neꞌminete likevo gamazi lilizaniꞌ vo hamoꞌ ilineꞌ nene lisiheꞌ oloseive. \v 17 Idoꞌ ngeleꞌmizo vaniveti gamaziꞌine nesi gele hulavo ma eiꞌ lihime daniꞌ monovo nene monoꞌ aleveti muliseuꞌ lo sotoꞌ oganivo ingine liliza gamazi nesi gele hulavo ma gaza gelanivo eveneꞌ atoꞌ nene monoꞌ gilamavetingutipe takisi moni daaꞌ ave goloso engikutipe minineꞌ gelavo ezesi bizamanivo atokovoꞌ monaaꞌ ilive. \p \v 18 Idoꞌ naza lamineꞌ nolo-lingimuve. Misubouko lingine eveneꞌne zuho gamazi initeꞌ mamuꞌ li huki li-ngimi neꞌmine amilo li oꞌve li-ngidilizaniꞌ nene Okulumokuko Oꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ nene oꞌve lo lo huko-ngedeleseive. Idoꞌ misubouko lingine initeꞌ mamuꞌ nene neꞌmine ogaꞌ ve li li-ngidilizaniꞌ nene Okulumokuko Oꞌmoso neꞌmosi aꞌmine initekumuꞌ mo neꞌmine ogaꞌ ve lo lo-ngedeleseive. \p \v 19-20 Idoꞌ gohi ma imineꞌ molo lo-lengemeloze: Eveneꞌ setape setohamohe neꞌminete neniꞌ aleve minaniꞌ di geseꞌ igi nopoꞌni nilavo ma naza engiꞌ vovoꞌninguꞌ hize eleꞌ o-ngedo mineloniꞌ nenako lengikutiꞌ sitalitise initeꞌ mamuꞌ luꞌine mili hamoꞌ igi mini Oꞌmosola lilisineꞌ nene Okulumokuꞌ neive Meꞌneho neꞌmo ha gele ngemeleseive. \s1 Gelekeleꞌ Izipe Neꞌmo Dinaꞌ Ogo Daniꞌ Hulamineꞌ Neꞌmi Aneza Gamazi \p \v 21 Neꞌmine ogo Petoloꞌ aza Izesuꞌ neida ogo tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Guvekasi ve, eveneꞌ maliꞌmo lihime nemeꞌmo vo minelineꞌ nene lihime hulo-deloniꞌ nene gamene nanikeꞌ hulo-delove. Gamene seveni (7) avoꞌ lihimeꞌve hulo-miko ha minelohe. Olo. \v 22 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gamene seveni (7) avoꞌ lihimeꞌve hulo-deline noluvoba lihimeꞌve hulo-deꞌmo vo minelineꞌ nene gamene sevedi seveni (77) nesi ivileꞌ ogo mo lihime dokaꞌ dokaꞌ neivo ma hulo-dakovoꞌ olosane. \p \v 23 Nemuꞌ nene Okulumokuꞌ miniveꞌmo evenetoꞌ gizebo ogo lihimeꞌine hulo-ngedelineꞌ monovomuꞌ nene neꞌmino lo molo lo-lengemelove: Guvelesi ve maliꞌmo gelekeleꞌ izipahaꞌne zuho dinaꞌ o-ngiduvoniꞌ nene do lisiheꞌ olove lo gelo \v 24 apiꞌ ogo do lisiheꞌ neivo gelekeleꞌ izipe ma nene eleꞌmizi guvelesi ve neida aniꞌ. Gozopoꞌ aꞌmine gelekeleꞌ izipe nene teni (10) milioni kina dinaꞌ ogo guvelesi velatiꞌ daniꞌ. \v 25 Neꞌmine ineꞌza aza nene aꞌmine moniloꞌ golo hizo emelineꞌ moni nene ma molamineꞌ nenako nemuꞌ guvelesi ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Aꞌmine ganalaloꞌ apaselingumuꞌ nene ezesi venele izipahalasi initeꞌ mataꞌvesi maketi ebeta ngeleꞌmizi di vikevo meni hizi-ngidi osuꞌ likevo moni dalove lineꞌ. \v 26 Lavo aꞌmine gelekeleꞌ ve lo-imineꞌ: Agae, gaza iseꞌne izeꞌmo novanivo dinaꞌ o-nidanidoꞌ golo hizeꞌmo vo osuꞌ loloho. \v 27 Neꞌmine lavo guvelesi ve aza mulumoꞌve ningo alingeꞌ dinaꞌ o-giduvoniꞌ moniloꞌ nene golo hizo nemamolosane lo lo-do imisele hulineꞌ. \v 28 Imisele hulavo heta lemo vineꞌ nene gelekeleꞌ izipe ezesi gono makatoꞌ daaꞌ asive nene ningineꞌ. Aꞌmine ve nene guvelesi veꞌmo moni naba imive neꞌmo dinaꞌ o-do vanu hadeti (100) kina imive minineꞌ nene ningo luvono do nohoto tiꞌ lo lineꞌ: Gaza nenitatiꞌ moni dinaꞌ aineꞌ maloꞌ nene aloꞌ golo hizezo. \v 29 Neꞌmine lavo gono makatoꞌ daaꞌ asive neꞌmo lemo gizeneuꞌ obuvolo hize emo tiꞌ lo lineꞌ: Gaza iseꞌne izeꞌmo novanivo alingeꞌ aꞌmidoꞌ golo hize-gedeloho. \v 30 Neꞌmine lineꞌza gele hulo oꞌove lo gonitoꞌ eleꞌmize molo tiꞌ lo lineꞌ: Nalaꞌ numunguꞌ huli-dikevo mino dinaꞌ nene apaso moni neme osuꞌ lavosa kuluhizi-dikevo vilive. Lavo nalaꞌ numunguꞌ huli-daniꞌ. \v 31 Neꞌmine ogavo ezesi makatoꞌ gono daaꞌ ave ingine neꞌmine ineꞌ nene ningi muluꞌninguꞌ goloso gili vi guveꞌinesi ve nene aꞌmine gelekeleꞌ ve nene ogo molo ineꞌ initekumuꞌ nene li-imi osuꞌ laniꞌ. \v 32 Li-imikevo guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipe nene asi lavo dizineꞌ. Dizavo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Gelekeleꞌ izipe goloso mene gaza muheleꞌ gamazi lo-nemanivo dinaꞌ o-giduvoniꞌ ma apase-gedekuve. \v 33 Neꞌmine o-giduvoniꞌ neꞌmino gazasi makatoꞌ gono daaꞌ asive nene mulumolo ningo dinaꞌ o-daineꞌ nene apase-delinako apase-damane. \v 34 Neꞌmine lo izeboloꞌ molavo guvelesi ve tiꞌ lo lineꞌ: Nalaꞌ numunguꞌ mino mulumo gono imiꞌmi vi nizavo dinaꞌ o-duvoniꞌ nene golo hizeꞌmo vo minevoꞌ minevoꞌ ilive. Idoꞌ neꞌmine lo nalaꞌ numunguꞌ gizebo igaꞌ aveti aꞌninguꞌ molaniꞌ. \v 35 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Lingine hamoꞌ hamoꞌ eveneꞌ lihime lutingutiꞌ gehepeve huli-ngidamilizaniꞌ nene guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipahala o-didiꞌmino Okulumokuꞌ Meꞌneho aza aꞌmineꞌmine o-lengedo lihimetine nene hulo-lengedamo mulumo gono lengemeleseive. \c 19 \s1 Izesuꞌ Veneꞌ Vemohoꞌ Izo Hukaaꞌ Nemuꞌ Gamazi Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 10:1-12) \p \v 1 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi mukiꞌ mene lo-ngemo osuꞌ lo nGalilaia misubo hulo vo Zudaia misubouko Zodani noso helala vineꞌ. \v 2 Aꞌminguꞌ novivo eveneꞌ mukiꞌ eꞌmeti nivavo engikutiꞌ initeꞌ gizi dave nene do lamineꞌ o-ngedeꞌmo vineꞌ. \p \v 3 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave linge ma ingine Izesuda igi emenguꞌ mili tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Gaza Zuda veti louꞌ gamazitemuꞌ gelanivo eleꞌningine initeꞌ ngomoꞌ nabakumuꞌ ngimisele hulaaꞌ nene lisiheꞌ o neihe lisiheꞌ amive. \v 4 Tiꞌ li longoꞌ i-dikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ gamazi ma tiꞌ lo minineꞌ nene lingine mo gati gili nizaniꞌ ma nene gilamaniꞌ nehe: Gomuꞌ initeꞌ mukiꞌ do sotoꞌ molaaꞌ iveꞌmo vegi veneki loloꞌ o-ngidineꞌ ve. \v 5 Neꞌmine ogo tiꞌ lo lineꞌ: Nemuꞌ nene ve nene izelehingi melehingi hulo elenahida bizo minavo ingine hamoꞌ loloꞌ asineꞌ gelavo minilisasive. Nemuꞌ nene ingine nene sitaꞌ nizasive ma lo-ngedamolosune. Mo hamoꞌ nene nizasive. \v 6 Nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo initeꞌ do hamoꞌ ogo molo neingutiꞌ ve malike do izeꞌ molaaꞌ nene nomive. \v 7 Lavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Idoꞌ neꞌmine lo ma Moseꞌ aza gamazi neꞌmine lo lineꞌ nene nanitekumuꞌ lineꞌ neve: Ve maliꞌmo elenahine hulo-delove lo ma veneꞌ mene mo hulo-dekuve lo luhuvo gize emosa hulo-davo vilive. \v 8 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lineꞌ: Lingine gamazi gilami peleseveꞌ izaaꞌ angumuꞌ nene Moseꞌ veneꞌ ngimisele hulaakumuꞌ gele lengemave. Neꞌmine ineꞌza Oꞌmosoꞌmo veneꞌ vemohoꞌ do sotoꞌ ogo do bize-ngidineꞌ gamenelatiꞌ nene eleꞌningine hulo-ngedaaꞌ monovo nomineꞌ ve. \v 9 Idoꞌ naza neꞌmine lo nolo-lingimuve: Ve ma elenaho aza ve gohi masi monamivo initeꞌ atokumuꞌ hulo-do veneꞌ gohi ma dalineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi avutoꞌ ogo lihime naba daloseive. \p \v 10 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Vesi venekisi bizo nonivo initeꞌ neꞌmine manaꞌmine ilizangumuꞌ huli-ngidamilizave lainako veneꞌ damo ha minaaꞌ nene lamineꞌ neive. \v 11 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Mene gamazi nene eveneꞌ mukilite gili dalizadoꞌ nomive. Eveneꞌ linge ma Oꞌmosoꞌmo luꞌine gaꞌine hize eleꞌ o-ngedavo engikovoꞌ dalisave. \v 12 Idoꞌ linge ma aꞌmine gamazi gili dalizave noluvoniꞌ nene nemuꞌ nene noluve: Eveneꞌ linge ma izeꞌningi muluꞌningutiꞌ gizehoꞌine nevoꞌmine nomineꞌ sotoꞌ aniꞌ neꞌmo veneꞌ damaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ ve ma nene evenelite gizehoꞌine ili huli-ngidikevo veneꞌ dami minaaꞌ nave. Idoꞌ linge ma nene Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ gono neineꞌ nemuꞌ luꞌine milalisa veneꞌ daaꞌ nene angiseꞌine oꞌove li haza minaaꞌ nave. Ve ma ingine veneꞌ damaaꞌ amuzo engita minelineꞌ nete nene gamazi mene gili dalisave. \s1 Izesuꞌ Izipe nGomo nGomo Noꞌnohoꞌ Ize-ngidineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 10:13-16; Lukaꞌ 18:15-17) \p \v 13 Nelotiꞌ nene eveneꞌ ingine izipe ngomo ngomo nene Izesuꞌ ana godoꞌnidoꞌ hito Oꞌmosola lo noꞌnohoꞌ ize-ngedelive li ngeleꞌmizi neida navo izipahala zuho ingine ngelemi oꞌve li-ngidaniꞌza \v 14 Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Izipe ngomo ngomo meꞌmine minave nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o neinguꞌ ngeleꞌmize molaaꞌ neinako huli-ngimikavo nenita ha alizaze. Oꞌove li-ngidamilo. \v 15 Neꞌmine lo ana godoꞌnidoꞌ hito mino noꞌnohoꞌ ize-ngedosa vo mala vineꞌ. \s1 Izesuꞌ Heneni Vemuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 10:17-31; Lukaꞌ 18:18-30) \p \v 16 Idoꞌ novivo ve ma aza Izesuꞌ neida ogo tiꞌ lo longoꞌ o-do lineꞌ: Tisazo, naza initeꞌ lamineꞌ naniꞌmine olodiꞌmo nene minevoꞌ minevoꞌ nemeni dameni daloniꞌ o neive. \v 17 Neꞌmine lo longoꞌ o-do lineꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monovo lamineliꞌmi Meleho nene hamokovoꞌ neineꞌ nenako neniꞌ nene monovo lamineꞌ ogakumuꞌ nene nanitekumuꞌ longoꞌ o-nedane. Minevoꞌ minevoꞌ gemeni dameni nene dalove lo ma aka gamazi eꞌmetaaꞌ olosane. \v 18 Neꞌmine lavo aza tiꞌ lo lineꞌ: Aka gamaziutiꞌ nene adoꞌ zaꞌ ma eꞌmetelongumuꞌ nolane. Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Lingine eveneꞌ ngibili hilamilo. Idoꞌ veneꞌ vemohoꞌ liliꞌ ikeniꞌ nete lingine bizivoꞌ mini veneꞌ nehe vemohoꞌ nehe gohi masi gopo ingamilo. Idoꞌ gumine amilo. Idoꞌ eveneꞌ mamuꞌ gopoꞌ napa gamazi li-ngidi sakupo gamazi li-ngidamilo. \v 19 Idoꞌ izetingine metinginemuꞌ gilikevo dizavo gelekeleꞌ i-ngidi minilo. Idoꞌ lingine lengikumuꞌ gilaaꞌ naniꞌ neꞌmini avitoꞌ gidini ingi monavemukisi nene aꞌmineꞌmine igi gilii lutine ngimilo. \v 20 Neꞌmine lavo ve gosoꞌve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aꞌmine gamazi mukiꞌ nene mo eꞌmetaaꞌ nouvoniꞌza olihe vo damivosa naniteꞌ gohi ma eꞌmeteloniꞌ neve. \v 21 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza mo eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ gehepeve minelo ma nene vo henenika initeꞌ mataka maketi molo moni dalineꞌ nene izeꞌ molo gohoꞌ gahaliꞌ izeꞌ molo ngemezo. Neꞌmine ilineꞌ neꞌmo Okulumokuko henenika ma mineleseive. Idoꞌ neꞌmine ogo ogo neꞌmetezo. \v 22 Neꞌmine lavo gosoꞌve aza heneniꞌve vaiꞌ goloso mininako aꞌminemuꞌ gilivo geni belavo muheleꞌ ogo vo ha ha ineꞌ. \p \v 23 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Heneni ve minangutiꞌ linge ma Okulumokuꞌ miniveꞌmo gizebo inguꞌ vi hilalizaniꞌ nene geꞌnebe igisavoꞌ aꞌminguꞌ vi hilalisave. \v 24 Idoꞌ gohi nolo-lingimuve: Kamelaꞌ ize nene naba neineꞌ nenako nemuꞌ nene initeꞌ ongotilisa nakeseuꞌ nalaꞌ lolosoꞌ igaꞌ aniꞌ veleuꞌ nene ma volosa ilineꞌ nene geꞌnebe goloso oloseineꞌza heneni ve nete aꞌmine nene ivileꞌ ivosa Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ vilisa geꞌnebe goloso ilisave. \v 25 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine upuhoꞌ goloso igi voꞌine gohi vavo tiꞌ li laniꞌ: Laza nene Oꞌmosoꞌmo umo hilive nene heneni ve loloꞌ o-ngedaaꞌ neihe lo giluneꞌza gaza heneni ve netesi Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ mo vi hilamilisave lo lainako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ hamokisi mo ma do luꞌ izamivo eze gizebo inguꞌ vo holamolobe lo nogilune. \v 26 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza vonuꞌ ngebelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ angiseꞌnidatiꞌ lukuvo ngeli ma namilisaha Oꞌmoso nene initeꞌ mukiꞌ ogaꞌ amuzo do neineꞌ nenako nemuꞌ eveneꞌ do nguꞌ izelidoꞌ lisiheꞌ o neive. \p \v 27 Neꞌmine lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gaza gelezo. Laza neve initeꞌ matate mukiꞌ nene hulo osuꞌ lo nogeꞌmetuniko neꞌmine nounidoꞌ nene naniteꞌ dalone. \v 28 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lamineꞌ ma lo-lengemelove: Alingeꞌ Oꞌmosoꞌmo initeꞌ mataꞌ mukiꞌ do gosohoꞌ ogavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza labanaꞌne do sotoꞌ ogo Guveꞌnesi ve naba mineloniꞌ moꞌmosiꞌneloꞌ mino eveneꞌne zuho gizebo o-ngedo nouvo neze neꞌmetaaꞌ ave linginesi guvetinesi ve loloꞌ igi guveꞌinesi ve minaaꞌ aniꞌ moꞌmosiꞌ tuvelu neloꞌ mini Isilaeleꞌ aleveti mulise tuvelu nene gizebo i-ngidi minilisave. \v 29 Idoꞌ eveneꞌ ma ingine neniꞌ neꞌmetilisa numuꞌine ebeꞌine nehe uvoꞌningine nakuꞌningine nehe ateꞌningine alunoꞌningine nehe izeꞌningine meꞌningine he izipahaꞌine nehe idoꞌ misuboꞌine nehe mukiꞌ huli neꞌmetave nene Oꞌmosoꞌmo gohi aꞌmidoꞌ imineꞌ molo ngemavo mukiꞌ goloso dalisave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo gohi minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni nesi ngemavo dalisave. \v 30 Neꞌmino neineꞌza dizi nilizaniꞌ aleveutiꞌ linge mukiꞌ nene limi minilisave. Idoꞌ limi nilizaniꞌ aleve nene dizi minilisave. \c 20 \s1 Vaini Minguꞌ Gono Daaꞌ Aveloꞌ Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 1 Idoꞌ Okulumokuꞌ miniveꞌmo gelekeleꞌ i-daaꞌ aveloꞌ gizebo ogo gono dadoꞌ meni ngemelineꞌ monovomuꞌ nene neꞌmino lo molo lo-lengemelove: Gamene ma nedengaꞌ goꞌ lavo ve ma misuboꞌve naba miniveꞌmo oto vaini miꞌveuꞌ gono dalizavemuꞌ visetoꞌ monineꞌ. \v 2 Mono eveneꞌ ma ningo miꞌneuꞌ gono dalizangumuꞌ nene gamene hamo hamotoꞌ tu (2) kina tu (2) kina lengemelove lavo lamineꞌve likevo miꞌvela ngimiselavo vi gono di minaniꞌ. \v 3 Idoꞌ gono di nizavo hoꞌ dizo naeni (9) kiloku neꞌmine ogavo mine meleho vo eveneꞌ gohi ma maketi ebekuꞌ haza nizavo ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 4 Linginesi vi miꞌneuꞌ gono dalo. Vi dikevo meni aꞌmidoꞌ lisiheꞌ ilineꞌ nene lengemelesuve. \v 5 Neꞌmine lavo vi gono di minaniꞌ. Idoꞌ ingine gono di nizavo mine meleho holiseꞌ gamene tuvelu (12) kiloku neꞌminelokisi idoꞌ tili (3) kiloku neꞌminelokisi gohi vo eveneꞌ gohi ma ningo aꞌmineꞌmine ogo gonoꞌveloꞌ ngimiselavo vaniꞌ. \v 6 Vi gono di nizavo nivengaꞌ molalosa faef (5) kiloku neꞌmine ogavo iheꞌ vo eveneꞌ gohi ma minaniꞌ nene ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nedengatiꞌ gono dami haza miniꞌmi vi idise nivengaꞌ molalosa neidokisi haza nizaniꞌ nene nanimuꞌ nave. \v 7 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Eveneꞌ ma gono ma limamanako neꞌmo haza none. Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Linginesi miꞌneuꞌ vi gono dalo. \v 8 Lavo vi gono dikevo nivengaꞌ molo sigisi (6) kiloku ogavo mine meleho gusikusiꞌve tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gonoloꞌ ve asi lo-ngemezo. Gono huli ikevo meni ngemelinge. Gono alingeꞌ dave nene gomuꞌ ngemo aꞌmidotiꞌ aꞌmidotiꞌ dave ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo gomuꞌ dave alingeꞌ ngemelesane. \v 9 Neꞌmine lavo neꞌmine ogo neivo faef (5) kiloku neꞌmineloꞌ apiꞌ igi gono dave ikevo tu (2) kina tu (2) kina ngemavo daniꞌ. \v 10 Idoꞌ nelotiꞌ gono gomuꞌ dave igi ingine aza tu (2) kina tu (2) kina lemosa aꞌmidoꞌ gohi ma imineꞌ molo lemelihe li gilaniꞌza neꞌmine amo tu (2) kina tu (2) kina nene ngemavo aꞌminevoꞌ daniꞌ. \v 11 Aꞌminevoꞌ di mine melehine elemi tiꞌ li laniꞌ: \v 12 Holiꞌmo amuzo molo nolivo gohise helo gono naba dovoꞌ dovoꞌ ogo minunive meni lemo gono ngomovoꞌ dave ngivileꞌ ogosa meni naba lemelinako gaza engikisi lelikisi do lisiheꞌ ogo hamoꞌ votigileloꞌ meni lemane. \v 13 Neꞌmine li elemaniꞌza aza mine meleho engikutiꞌ ve mamuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zogone ve, naza monovo goloso o-gedamuve. Gono dalinidoꞌ tu (2) kina gemelove lokuvo gaza lamineꞌ ve lanivo gamazite do hamoꞌ ogo lusidoꞌ mo gimuvoniꞌ nenako \v 14 aꞌmine menika nene dosa vozo. Geiꞌ gimuvoniꞌ neꞌmine alingeꞌ igi gono davesi hamoꞌ meni ngemelesuve lo gele nouve. \v 15 Idoꞌ neniꞌ moniꞌnedunuꞌ olosa giluvoniꞌ initeꞌ nene neniꞌ luꞌneloꞌ ogaꞌ nene ha neive. Naza eveneꞌ ma do lamineꞌ o-ngiduvoniꞌ nemuꞌ nene geiꞌ lukehe nebelelinidoꞌ o neihe lineꞌ. \v 16 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi gomuꞌ milaaꞌ nave ingine nene mine alingeꞌ ilisave idoꞌ alingeꞌ milaaꞌ nave ingine nene gomuꞌ milalisave. \s1 Izesuꞌ Helelingumuꞌ Gohi Ma Lo-ngimivo Neꞌmo Gamene Sitohamo Ineꞌ \r (Malekoꞌ 10:32-34; Lukaꞌ 18:31-34) \p \v 17 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zelusalemi numuno ebeta dizelesa izipahala zuho tuvelu nene ngeleꞌmizo novo ngeleꞌmize abazaꞌ ogo akaloꞌ nivanguꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 18 Gililo. Laza nene Zelusalemi numuno ebeta dizo novune. Aꞌmida nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ avotemote monoꞌ laniꞌ apizi ngimaaꞌ avesi engiꞌ aꞌninguꞌ milikevo ingine goniꞌ i-nidi lihimeka apaso helelinidoꞌ o neive li \v 19 Zuda ve minamaniꞌ heta atoꞌ aleveti aꞌninguꞌ mili-nidikevo ingine gize zohiꞌ i-nidi gasavasi nalatunuꞌ nene meheꞌne iziviꞌ lediviꞌ igi lohotoꞌ zaloꞌ nibili hililisave. Neꞌmine ikevo helo galeseuꞌ lemo gamene sitohamo minekuvo Oꞌmosoꞌmo do ote-nedeleseive lo lineꞌ. \s1 Zakoboki Zohaneki Longoꞌ Asineꞌ Initekumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 10:35-45) \p \v 20 Nelotiꞌ nene Zebedaioꞌ gipele sitalitisi izeꞌnibo neꞌmo aꞌmine gipele sitaꞌ nene ngeleꞌmizo Izesuda ogo gubiꞌ ize emo opoꞌni lo initeꞌ ma ilive lo lo-imineꞌ. \v 21 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-do lineꞌ: Gaza nadiꞌ olongumuꞌ nolane. Lavo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza alingeꞌ Guvekasi ve loloꞌ ogo eveneꞌ gizebo o-ngedo minelineꞌ gameneuꞌ nene neiꞌ gipeꞌne sitaꞌ mene gezelotiꞌ limi eveneꞌ lingesi ma ngivileꞌ igi guveꞌinesi ve liliꞌ igi mini anga zamelasi adavalasi minilisive lo gele nemeline losa gele nouve. \v 22 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine longoꞌ i-nidasineꞌ initeliꞌmi monovo nene gilami gopo likeve. Initeꞌ goloso i-nidilizaniꞌ nene ekeseꞌ noso neꞌmino nenako aꞌmine i-nidilizaniꞌ initeꞌ nene ha gehelesa nouve. Idoꞌ linginesi neniꞌ geheloniꞌ initeꞌ ekeseꞌ noso neꞌmino minineꞌ nene ha gihilisidoꞌ i nizasihe. Neꞌmine lavo tiꞌ li lasineꞌ: Ee, laza neꞌmine ha olosidoꞌ o nosive. \v 23 Likesivo aza lo-ngimineꞌ: Lamineꞌ lingine neniꞌ geheloniꞌ mulumo geni nene gihilisineꞌza zamelasi adavalasi minaaꞌ moꞌmosiꞌ nene neniꞌ initeꞌ neivosa lengemelohe. Meꞌneho dalisive lo do vaꞌvaꞌ o-ngidive nene engikovoꞌ nene dalisasive. \v 24 Idoꞌ uvolohoi akunoloi neꞌmine asineꞌ nemuꞌ izipahala zuho linge teni nene gilii engikumuꞌ nene muluꞌninguꞌ goloso ineꞌza \v 25 Izesuꞌ aza aꞌmine zuho asi lo-ngemavo ezela ikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmi zuho minamaniꞌ heta atoꞌ ve engiꞌ gizebo veꞌine eveneꞌine nene gelekeleꞌ i-ngidilizave li amuzo mili li-ngidaaꞌ nave. Aꞌmine eveneꞌ engita eveneꞌ naba minave nete nene aꞌmine eveneꞌine zuho nene ngivileꞌ igi amuzo ve goloso minisa gizebo i-ngidaaꞌ nave. Neꞌmine igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene lingine mo gili nizaniꞌza \v 26 lengiꞌ muliseuꞌ nene ingine igaꞌ naniꞌ neꞌmine nene amilisave. Lengikutiꞌ ve maliꞌmo guveꞌnesi ve loloꞌ olove lo gelo ma aza nene lengiꞌ gelekeleꞌ vetine neꞌmine loloꞌ ogo mineleseive. \v 27 Ee, ve ma aza gomuꞌ molo lengemo eveneꞌ naba minelove lo gelo ma lengiꞌ goboni izipetine neꞌmine loloꞌ ogo mineleseive. \v 28 Ee, aꞌmine ve aza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile ogaꞌ nouvoniꞌ neꞌmine oloseive. Naza eveneꞌ gelekeleꞌ i-nidi neleꞌmizi lamineꞌ ilizave losa lemamuve. Asi gelekeleꞌ o-ngedo ngeleꞌmize lamineꞌ olosa ogo eveneꞌ mukiꞌ nene meni hizo do nguꞌ izo do tineꞌ molo-ngedelove lo engikumuꞌ okoꞌne hulo helelesa limuvoniꞌ ve lineꞌ. \s1 Izesuꞌ Veꞌine Goloso O Vive Sitaꞌ Ma Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 10:46-52; Lukaꞌ 18:35-43) \p \v 29 Idoꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuho ngeleꞌmizo vo Zeliko ebeꞌ hulo novivo eveneꞌ mukiꞌ goloso eꞌmeti vaniꞌ. \v 30 Neꞌmine navo veꞌine likive sitaꞌ aka gahevela mini Izesuꞌ ogo volosa nave li-ngimikevo gili asi naba li tiꞌ li lasineꞌ: Guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvo ezeloꞌ medelo minanive make, gaza leliꞌ mulumote ningevo. \v 31 Nilasivo eveneꞌ mukiꞌ nene gamazi hulilisive li ngelemaniꞌza ingine gohi amuzo mili asi lasineꞌ: Guvekasi ve, Davidiꞌ aꞌvo make, leliꞌ mulumote ningevo. \v 32 Neꞌmine li nilasivo gelo Izesuꞌ aza akaloꞌ minidoꞌ ha mino asi lo-ngemavo ikesivo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nadiꞌ o-lengedelove lisa nigilasive. \v 33 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li lasineꞌ: Guvekasi ve, vete do lamineꞌ o-ledanivo vete gohi ningelosive losa nolusive. \v 34 Likesivo Izesuꞌ aza muluno hukavo veꞌnidoꞌ do gelavo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo veꞌine lamineꞌ ogavo veꞌine gohi ningi eꞌmeti vasineꞌ. \c 21 \s1 Izesuꞌni Siza Li-di Guvelesi Ve Ve Li-dilisa Navo Zelusalemi Numuda Vineꞌ \r (Malekoꞌ 11:1-11; Lukaꞌ 19:28-40; Zohaneꞌ 12:12-19) \p \v 1 Idoꞌ Zelusalemi numuno di avitoꞌ igi Oliva golola Betehage ebeta igi hetelaniꞌ nene Izesuꞌ aza izipahala zuhoutiꞌ ve sitaꞌ ma ngimiselo \v 2 tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Aꞌmine ningi nizasineꞌ numuno ebekuꞌ volene vi nidizi ningilisineꞌ nene dongi ize ma naꞌnava izikaniꞌ nene angaleꞌve naba nesi nizasivo ningilisasize. Aꞌmine dongi ize nene vakesi di nouvoda alizo. \v 3 Idoꞌ neꞌmine nasivo eveneꞌ maliꞌmo aꞌminemuꞌ longoꞌ nolingidivo ma tiꞌ li li-imilizo: Guvelesi veꞌmo eze gono neivo dongi ize memuꞌ limiselavo nousive. Likesivo liteꞌ lo gele lengemo ize ne di vilizo loloseive. \v 4 Idoꞌ Izesuꞌ aza dongi izemuꞌ ngimiselineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive polohete maliꞌmo Oꞌmosoꞌmi gamazi ma tiꞌ lo gizineꞌ ma nene gihile izelingumuꞌ lineꞌ ve: \p \v 5 Zioni golola Zelusalemi ebekuꞌ alevemuꞌ nene tiꞌ li li-ngimilo: \q1 Ningilo. \q1 Guvetinesi ve naba aza lengita nave. \q1 Hongu emeni damenisi lemo mino dongi izeliꞌmi meheneloꞌ nave. \q1 Ee, gono daaꞌ ineꞌ izeꞌmi angale maꞌmo noohikivo lengita nave. \p \v 6 Idoꞌ Izesuꞌ aza ngimiselavo izipahala sitaꞌ vi lo-ngimidiꞌmine igi \v 7 dongi izesi angaleꞌvesi di asineꞌ. Idoꞌ saketiꞌine apasi meheꞌnidoꞌ hitikevo Izesuꞌ aza dongi ize ngomoꞌmi meheneloꞌ dizo aꞌmidoꞌ minineꞌ. \v 8 Neivo eveneꞌ vailite geneganaꞌine kuluhizi apasi akaloꞌ mili-daniꞌ. Idoꞌ linge ma nete zavile davile ledi aviliseꞌ i-daniꞌ. \v 9 Neꞌmine ikevo eveneꞌ linge ma vi velela vave netesi idoꞌ alingeꞌ mili ave netesi asi naba li tiꞌ li laniꞌ: \q1 Agae, gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ \q1 ezeloꞌ medelo moꞌmosiꞌve dalinive \q1 Guvetesi ve Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive naineꞌ ma nene noꞌnohoꞌ geita minivo. \q1 Agae, Oꞌmoso Okulumokuꞌ veleta opoꞌni lolone li laniꞌ. \m \v 10 Idoꞌ Izesuꞌ aza Zelusalemi numuda nodizivo numuno meꞌninge ingine upuhoꞌ igi laniꞌ: Me ve nene zaho neve. \v 11 Tiꞌ li likevo eveneꞌ eꞌmetave ingine laniꞌ: Me ve nene polohete Izesuꞌ nGalilaia misubouꞌ Nasalete numudatiꞌ ve ma ne neive li laniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Monoꞌ Numuno Nabauꞌ Initeꞌ Maketi Milaaꞌ Meni Hizaaꞌ Igi Minave Nene nGimisele Hulineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 11:15-19; Lukaꞌ 19:45-48; Zohaneꞌ 2:13-22) \p \v 12 Idoꞌ Izesuꞌ aza monoꞌ numuno nabala dizineꞌ. Dizo aꞌminguꞌ initeꞌ maketi milaaꞌ meni hizaaꞌ igi minave nene ngeleto do hulo-ngedo monoꞌ numunguꞌ hulaaꞌ moni senisimi igaꞌ aveliti holomoꞌine nene do tululu lo do hulo-ngedo nama viluso Oꞌmoso lehizi-dilizangumuꞌ maketi mili minavete holomoꞌinesi do velepeꞌ izo hite-ngidineꞌ. \v 13 Neꞌmine ogo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma Monoꞌ Godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ve: \q1 Neniꞌ numuꞌne nene eveneꞌ nete dizi \q1 nopoꞌni li-nimaaꞌ numuno ve losa mineleseive. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌza lingine aꞌminguꞌ igi mili minaaꞌ naniꞌ initeꞌ neꞌmo nene gumineloꞌ vete igi mili minaaꞌ numuno loloꞌ ogave. \p \v 14 Idoꞌ monoꞌ numunguꞌ neivo veꞌine likive idoꞌ gizeꞌine aꞌine goloso ive ingine ezela aniꞌ. Ikevo do guno o-ngidineꞌ. \v 15 Idoꞌ neꞌmine neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌ Zuda ve gozopotatiꞌ laniꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine Izesuꞌ ngehelele izaaꞌ initeꞌ atoꞌ atoꞌ ogo molo ineꞌ nene ningi idoꞌ aꞌminguꞌ izipe ngomo ngama nete gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ezeloꞌ medelo minanive make, lolize ize gemelone li gekeꞌ gekeꞌ li-di minaniꞌ nesi ningi gili muluꞌninguꞌ goloso gili ngizeboloꞌ molaniꞌ. \v 16 nGizeboloꞌ molavo tiꞌ li li-imaniꞌ: Neꞌmine lamilizaniꞌ gamazi nilaniꞌ nene gele nabe. Likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naza gele nouvoniꞌza monoꞌ godolouꞌ gamazi ma Oꞌmosomuꞌ tiꞌ lo neineꞌ ma nene lingine gati gilahe gilamave: Gaza veꞌine do lapa nomineꞌ o-ngedanivo izipe angale ngomo olihe amine ninaniꞌ nete gopoꞌni li-gimilizanguꞌ nene ladanga ma lamilisave. \v 17 Neꞌmine lo lo-ngemo hulo-ngedo Zelusalemi numuno ebeꞌ hulo Betani numuno ebeta vo onganiꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Gohuno Za Usiꞌ Ize-davo Gokoꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 11:12-14) \p \v 18 Nedengaꞌ goꞌ lavo oteko numuno nabala novivo gaꞌna olaniꞌ. \v 19 Gaꞌna olavo novo akaloꞌ gohuno za ma ningineꞌ. Ningo gihile ize neihe lo aꞌmida vo ningineꞌza haza avilevoꞌ ningineꞌ. Ningo tiꞌ lo lineꞌ: Gohi ma gihile izamilidoꞌ o neive. Neꞌmine lo lavo aꞌmidoꞌ geto gohuno za ma apiꞌ ogo gulugulu izo gokoꞌ lineꞌ. \v 20 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ izipahala zuho ingine ningi upuhoꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Za me ve ne nadiꞌmine ogosa liteꞌ lo gulugulu izive. \v 21 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Laminetoꞌ nolo-lingimuve. Lingine initeꞌ ma ilisa gili Oꞌmosola lunivo hize eleꞌ o-ledavo ha olosune li gili eleꞌvoleꞌ igi gatine sitakisi gilamilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ ha ilisave. Idoꞌ neniꞌ gohuno zaloꞌ uvoniꞌ initeꞌ neꞌminesi ha igi aꞌmine neꞌmine initeꞌ ivileꞌ igisa eveneꞌ amiliza initeꞌ gehepeve ha ilisave. Adoꞌ mene golomuꞌ nene ngutoko guvo nosouꞌ lemelive lilizaniꞌ nesi nene gihile ha izeleseive. \v 22 Ee, Oꞌmosola loloneꞌ initeꞌ nene ha lemeleseive li ezemuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igi mini ezela li naniteꞌ nanitekumuꞌ lilizahe aꞌmine initeꞌ nene ha lengemeleseive. \s1 Izesuꞌ Amuzomuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 11:27-33; Lukaꞌ 20:1-8) \p \v 23 Idoꞌ Izesuꞌ aza monoꞌ numuno nabauꞌ dizo eveneꞌ monoꞌ lo-ngemo neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ eveneliti gizebo veꞌinesi igi heteli tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Initeꞌ mene ogaꞌ naineꞌ nene zahi velemuꞌ ogaꞌ nane. Idoꞌ zaho lavosa ogaꞌ nane. \v 24 Likevo Izesuꞌ aza lo-ngimineꞌ: Nazasi initeꞌ mamuꞌ longoꞌ o-lengedekuvo li-nimilizaniꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo nazasi ha zahi velemuꞌ initeꞌ ogaꞌ nouhe nemuꞌ nene lo-lengemelesuve. \v 25 Monoꞌ noso holo-ngedelive lo Zohaneꞌni zaho imiselive. Oꞌmosoꞌmo imiselihe idoꞌ haza misubouꞌ velite imiselave. Neꞌmine lavo ingine angiseꞌinemuꞌ li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Laza Oꞌmosoꞌmo imiselive losoꞌ nene nanitekumuꞌ gili imisaꞌmave loloseive. \v 26 Idoꞌ evenelite ve losoꞌ nene eveneliti golise gelelesune. Evenelite Zohaneꞌ nene polohete ve li gili nizanako nemuꞌ ngehelele izineꞌ. \v 27 Neꞌmine li gili ngehelele izavo Izesuꞌni tiꞌ li li-imaniꞌ: Ma gelamune. Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine li-nimamaniꞌ nemuꞌ nene nazasi ogo molo ogaꞌ nouvoniꞌ initeꞌ mene iline lo nimiselivemuꞌ nene ma lo-lengemamolosuve. \s1 Ve Maliꞌmi Gipele Sitatoꞌ Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 28 Neꞌmine lo imineꞌ molo lineꞌ: Lingine gililo. Ve maliꞌmo gipele sitaꞌ gedekineꞌ. Aꞌmine ve aza gipele ganaꞌve neidoꞌ vo tiꞌ lo lineꞌ: Gipeꞌne make, idise nene vaini minguꞌ vo gono dozo lineꞌ. \v 29 Lavo gipele aza vamolosuve lineꞌ. Neꞌmine lineꞌza alingeꞌ luꞌve do velepeꞌ izo gele do vineꞌ. \v 30 Meꞌnibo aza iheꞌ vo alingeni gipele neida vo aꞌmineꞌmine lineꞌ. Lavo gipele aza Ahono, volosuve lo lineꞌza vamineꞌ. \v 31-32 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Aꞌmine gipele sitakutiꞌ nene meꞌnibine gelekeleꞌ lamineꞌ zaho o-dive. Neꞌmine lavo ingine ganaꞌveꞌmo ve laniꞌ. Likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo Zohaneꞌ lengita ogo lamineꞌ igi mili minilizaniꞌ aka lengelebizineꞌza lingine gili imamaniꞌ. Ee, lingine gili imamaniꞌza initeꞌ goloso palasa igaꞌ ave, takisi moni daaꞌ ave idoꞌ pasidiatoꞌ monaaꞌ aniꞌ veneꞌ alu nevoꞌminete gili imaniꞌ. Neꞌmine aniꞌ nene lingine ningikeniꞌ neineꞌza ningisa alingeꞌ lutine di velepeꞌ izi gili imamaniꞌ neive. Lingine langisetinemuꞌ nene laza Okulumokuꞌ miniveꞌmo gizebo inguꞌ vo holalonive nene laꞌlisete adoꞌ nene none li gilaaꞌ nahe. Naza laminetoꞌ ma lo-lengemelove. Aꞌmine takisi moni daaꞌ ave golososi idoꞌ pasidiaꞌ veneꞌ nesi lengiꞌ lingivileꞌ igi aꞌminguꞌ vi hilalizave liliꞌ ilisave. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eiꞌ Evenele Zuho Zuda Veloꞌ Gizebo Ve Nete Gelekeleꞌ I-damave Nene Do Hulo-ngedeleseive Lo Vaini Midoꞌ Gizebo Veloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Malekoꞌ 12:1-12; Lukaꞌ 20:9-19) \p \v 33 Aneza gamazi gohi me gililo. Ve maliꞌmo misuboꞌve naba minavo aꞌminguꞌ vaini mine ma zuhoꞌ ineꞌ. Zuhoꞌ ogo aꞌmidoꞌ gesi hize vodo vodo ogo vaini gihile hite miꞌ izo lipelineꞌ galese nesi elo aꞌminguꞌ mini miꞌveloꞌ gizebo iliza numuno haꞌna nesi do dizo gizo eveneꞌ ma mine gizebo i-dilizave lo hulo-ngedo misubo mala vo minineꞌ. \v 34 Vo neivo za gihile elaaꞌ gamene alitavo aꞌmine za gihiletiꞌ ma vi di-nidi alo lo gelekeleꞌ izipe ngeletavo vi aꞌmine mineloꞌ gizebo i-davela vi laniꞌ. \v 35 Vi laniꞌza minguꞌ gono daaꞌ avete gelekeleꞌ izipe nene aꞌnidoꞌ di giliꞌ li ma ne gesebeꞌ izi bili ma nene bili hili ma nene geheni huli huliꞌ igi bilaniꞌ. \v 36 Neꞌmine ikevo gelekeleꞌ ve gomuꞌ ngimiselineꞌ nene ngivileꞌ ogo gelekeleꞌ ve gohi ma mukiꞌ ngimiselineꞌ. Ngimiselavo vikevo gohi aꞌmineꞌmine sunovoꞌ di-ngidaniꞌ. \v 37 Neꞌmine ikevo alingeꞌ mine meleho aza neꞌmine ikeniꞌza neniꞌ gipeꞌne gihile mene imiselekuvo vavo eiꞌ gipele ogaze li ningi nene eleꞌmizi lamineꞌ ilizahe lo gelo aꞌmine gipele nene engita imiselavo vineꞌ. \v 38 Novivo mineloꞌ gizebo ve ingine ningi eiꞌ gipele gehepeve navo ningi tiꞌ li laniꞌ: Me veꞌmo alingeꞌ melehidoꞌ medelo mine mene dalive neinako mo bele helo eiꞌ mineloꞌ nene leliꞌ molalone. \v 39 Neꞌmine li mo geleleheꞌ igi eleꞌmizi vaini gesi heta vi bili hilaniꞌ. \v 40 Neꞌmine aniꞌ nemuꞌ mine meleho ogo ningo mineloꞌ gizebo ve nadiꞌ o-ngedelive. \v 41 Neꞌmine lo longoꞌ ogavo tiꞌ li Izesuꞌni li-imaniꞌ: Aꞌmine eveneꞌ goloso nene do goloso ogo ngebele geseꞌ oloseive. Idoꞌ vaini mine nene mine gizebo igaꞌ ave atoꞌ ngemavo gizebo igi nizavo mingutiꞌ za gihile daaꞌ gamene vilineꞌ nene aꞌmine gihile mine melehine di imikaꞌ imikaꞌ igi minilisave. \v 42 Tiꞌ li likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine Monoꞌ Godolouꞌ gamazi neꞌmine lo neineꞌ ma gati gilisaꞌmahe: \q1 Numuno gizilizaniꞌ geheni mukikutiꞌ geheni ma nene numuno gizaaꞌ avete ningi \q1 goloso o vive li di kegesi hulaniꞌ geheni neꞌmo \q1 geheni mukiꞌ ngivileꞌ ogo numuno do amuzo molaaꞌ geheni loloꞌ ogave. \q1 Guvelesi veꞌmo aꞌmine initeꞌ do sotoꞌ ogaze. \q1 Evenelite ningekunivo lamineꞌ gehepeve ogave. \p \v 43 Nemuꞌ naza lo-lengemelove: Oꞌmosoꞌmo lengitoꞌ gizebo ogaꞌ neineꞌ nene ipeꞌ ogo eveneꞌ zuho gohi ma eiꞌ gizebouꞌ minaliꞌmi monovo gihile igi mili gelekeleꞌ i-di minilizave ma do ngemeleseive. [ \v 44 Idoꞌ eveneꞌ ma nete aꞌmine gehedoꞌ veleheꞌ limi ingalizaniꞌ nene izi iti hupiꞌ izilisave. Idoꞌ aꞌmine geheni neꞌmo lemo eveneꞌ ma ngebelelineꞌ nene izo lanahana o-ngedeleseive.] \p \v 45 Aneza gamazi lo okuꞌ lavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi aꞌmine aneza gamazi ne gili lelikumuꞌ nolive li gilaniꞌ. \v 46 Neꞌmine li gili analoꞌ di bililizaniꞌ akamuꞌ viseꞌ igi minaniꞌza eveneꞌ mukiꞌ Izesuꞌnimuꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ polohete neive li gilanako neꞌmo engikumuꞌ golise gili huli-mikaniꞌ ve. \c 22 \s1 Oꞌmosoꞌmo Elese Molo-ngedavo Goseleka Lilizave Nene Nosoꞌ Niteꞌ Naba nGemelidoꞌ Nene Mo Amilisave Lo Isilaeleꞌ Aleveti Monovo Lo Sotoꞌ Ogo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Lukaꞌ 14:15-24) \p \v 1 Izesuꞌ aza iheꞌ imineꞌ molo aneza gamazi nolo-ngemo tiꞌ lo lineꞌ: \v 2 Okulumokuꞌ miniveꞌmo eiꞌ gizebo inguꞌ vi hilalizave lo elese molave ingine aꞌmanapa igi amavo atoꞌ aleve ngeleꞌmize molalineꞌ monovo neꞌmino neive: Guvelesi ve maliꞌmo gipeleloꞌ veneꞌ hukolosa nosoꞌ niteꞌ do vaꞌvaꞌ ineꞌ. \v 3 Do vaꞌvaꞌ noogo gelekeleꞌ izipe ngimiselavo elese molaveloꞌ vi alo li li-ngidaniꞌza aꞌmine elese molave ingine gilii aꞌmanapa igi amaniꞌ. \v 4 Neꞌmine ikevo aza iheꞌ gelekeleꞌ izipe ngimiselo tiꞌ lo lineꞌ: Elese muluve maloꞌ gohi vi neꞌmine li-ngimilo: Nosoꞌ niteꞌ nene mo do vaꞌvaꞌ okuve. Bulumakaꞌ idoꞌ ize ato atoꞌ gehesi minaniꞌ mo ngebelo gize vataꞌ ogo nosoꞌ niteꞌ ato atokisi do vaꞌvaꞌ ogo molo nouve. Nemuꞌ nene aꞌmine lo vineꞌ nosoꞌ nitetoꞌ nene aloꞌ alo. \v 5 Tiꞌ lo lavo ingine iheꞌ vi li-ngidikevo goseleꞌ ngebelo vosoꞌ gaꞌine ngisamivo gili huli ve ma ne miꞌveuko vavo ve ma ne bisinisiꞌvela vo gonouꞌ vineꞌ. \v 6 Idoꞌ linge ma nete guvelesi veꞌmi gelekeleꞌ izipe nene aꞌnidoꞌ di linge ma goboni mili-ngidi linge ma nene ngibili hilaniꞌ. \v 7 Neꞌmine ikevo guvelesi ve aza izeboloꞌ goloso molavo ami lovouꞌ monaaꞌ ave ngeletavo vi gelekeleꞌ izipe ngibili hilave vi ngebele geseꞌ igi numuꞌine ebeꞌine viteꞌ viteꞌ igi ngibilaniꞌ. \v 8 Neꞌmine ikevo guvelesi ve aza iheꞌ gelekeleꞌ izipe tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nosoꞌ niteꞌ nene mo do vaꞌvaꞌ o noneꞌza elese muluve nene ngemeni dameni golososi aꞌminguꞌ amosolovoꞌ minaniꞌ. \v 9 Nemuꞌ nene vi aka ngomoꞌ nabakuꞌ moni ningilizaniꞌ eveneꞌ mukiꞌ ngeleꞌmizi ikevo nosoꞌ niteꞌ mene nalizave. \v 10 Neꞌmine lavo aꞌmine gelekeleꞌ izipe aka ngomo ngomouꞌ moni eveneꞌ golososi laminekisi ngeleꞌmizi ikevo nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ aniꞌ numunguꞌ nene gikiꞌ lamineꞌ aniꞌ ve. \v 11 Eveneꞌ vaiꞌ gikiꞌ ikevo guvelesi ve aza ningelesa dizineꞌ. Dizo ningineꞌ nene ve maliꞌmo nosoꞌ niteꞌ nalisa gonolise lamineꞌ igaꞌ adiꞌmine amo haza ogo minineꞌ nene ningineꞌ. \v 12 Ningo guvelesi veꞌmo tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Zogone, gaza nosoꞌ niteꞌ nalisa genegana lamineꞌ ngilaaꞌ aniꞌ ma ngolamo meuꞌ nanitekumuꞌ dizane. Neꞌmine lavo aꞌmine ve gamazi lilineꞌ nomivo viseꞌ ogo minineꞌ. \v 13 Neꞌmine ogavo guvelesi ve aza gelekeleꞌ izipe lo-ngimineꞌ: Gizene analoꞌ nalaꞌ di-miki huli hetoꞌ litiꞌmuso naba ize mininguꞌ nene huli-dilo. Neloꞌ mino mulumo alumo gelo ive nama ogo vele ongoho langoloꞌ ogo mineleseive. \v 14 Tiꞌ lo lo-ngemo Izesuꞌ aza neꞌmine lineꞌ: Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ mukiꞌ elese molo neineꞌza aꞌmingutiꞌ nene eveneꞌ hamo pamokovoꞌ nevo gizekaꞌ ogo do anauꞌ oloseive. \s1 Izesuꞌ Ganala Dalineꞌ Akaloꞌ Eleꞌmizi Milalisa Takisi Monimuꞌ Emenguꞌ Mili Longoꞌ I-daniꞌ Nene nGivileꞌ Ineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 12:13-17; Lukaꞌ 20:20-26) \p \v 15 Neꞌmine lavo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave vi tiꞌ li lovo gizi laniꞌ: Eveneꞌ ma ngimiselekunivo vi Izesuꞌni golo izikevo goniꞌ o-deloineꞌ gamazi lilingumuꞌ ve laniꞌ. Neꞌmine li engiꞌ izipahaꞌine zuhoutikisi guvelesi ve Helodeꞌni hize eleꞌ i-daaꞌ aveutikisi eveneꞌ linge ma ngimiselikevo \v 16-17 Izesuda igi heteli tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, gaza ve lisiheꞌ lamineꞌ naineꞌ nene mo gele none. Gamazi lo-ngemelineꞌ aleve nene naniꞌmine aleve nilizahe nemuꞌ gaza gaka mukiꞌ gelesaꞌmane. Eveneꞌ naba mini geiꞌ lilineꞌ gamazimuꞌ muluꞌninguꞌ goloso gili gelemilizadokisi nilizaniꞌ nemuꞌ gelamo Oꞌmosoꞌmi aka lelebizo gamazi gihilevoꞌ lo lemaaꞌ nane. Nemuꞌ nene geiꞌ gaka gele naineꞌ nene lo lemezo. Gelelonge. Neꞌmine li tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Loma veti guveꞌinesi ve naba Kaesaleꞌ aza takisi moni huli-nidilizave lo neidoꞌ nene eꞌmeto Zuda ve laza ma hulo-desoꞌ nene lisiheꞌ o neihe. Louꞌ gamazite avutoꞌ o neive. \v 18 Tiꞌ li laniꞌza Izesuꞌ aza engiꞌ monovo goloso ningo gelo adoꞌ lingine Kaesaleꞌni takisi moni imilo lilineꞌ neꞌmo Zuda ve nene ngizeboloꞌ molavo ganala dalive. Idoꞌ imamilo lilineꞌ nene Loma ve ngizeboloꞌ molavo ganala dalive li gilaniꞌ nene gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine eveneꞌ vevesi minaniꞌ gili moni lutine goloso o vineꞌ nene di halekaniꞌ mene \v 19 nanimuꞌ nemenguꞌ nimilave. Takisi milaliza moni nene ningeloze. Di alo. Neꞌmine lavo aꞌmine geheni ne di igi elebizaniꞌ. \v 20 Elebizikevo ningo tiꞌ lo longoꞌ o-ngedo lineꞌ: Me moniloꞌ eveneliꞌmi golo velesi gulivesi neineꞌ nene zahi golo velesi gulivesi neive. Longoꞌ o-ngedavo nene Kaesaleꞌ ma ve laniꞌ. \v 21 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma aꞌmine moni nene ngamani gizebo ve eiꞌ Kaesaleꞌ initeꞌve noloseinako aꞌminemuꞌ nolivo ma nene ha imilo. Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmo lingimineꞌ initetoꞌ nene ha golo hizi imilo. \v 22 Neꞌmine lavo engiꞌ gamaziꞌine neꞌmo ivileꞌ amivo ingine veꞌine gahava nomineꞌ mini huli-miki vi ha ha aniꞌ. \s1 Izesuꞌ Diꞌmi Limi-dilisa Helaakutiꞌ Otaaꞌ Monovomuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ nGivileꞌ Ineꞌ \r (Malekoꞌ 12:18-27; Lukaꞌ 20:27-40) \p \v 23 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine helaakutiꞌ otaaꞌ ne nomive laaꞌ ave engikutiꞌ linge ma Izesuda igi longoꞌ i-di laniꞌ: \v 24 Tisazo, Moseꞌ aza luhuvo tiꞌ lo gizo lemave: Uvoꞌninge nakuꞌninge ma minilizangutiꞌ maliꞌmo veneꞌ do mino izipe gedamo helavo ma engikutiꞌ maliꞌmo aꞌmine veneꞌ gevonoꞌ nene do aꞌmine hilivemuꞌ nene izipe gedo molo-delive. \v 25 Neꞌmine o neinako uvoꞌninge nakuꞌninge seveni ma minaniꞌ. Uvoꞌnibo ganaꞌve neꞌmo veneꞌ do mino izipahala sotoꞌ amavo hilineꞌ. Helavo nakunolo aꞌmidotiꞌ neꞌmo elenahine daniꞌ. \v 26 Idoꞌ aꞌmine nakunolo aꞌmine veneꞌ do aꞌmineꞌmine ogo izipe gedamo helavo nakunolo aꞌmidotiꞌ neꞌmosi aꞌmine veneꞌ do izipe gedamo hilineꞌ. Ee, aꞌmine uvoꞌninge nakuꞌninge seveni aꞌmine veneꞌ nene dikaꞌ dikaꞌ igi izipe gidami hili osuꞌ laniꞌ. \v 27 Hili osuꞌ likevo alingeꞌ veneꞌ aza hilineꞌ. \v 28 Neꞌmine ogavo aꞌmine uvoꞌninge nakuꞌninge seveni nete aꞌmine veneꞌ nene mukilite daniꞌ ma nenako eveneꞌ mukiꞌ hilangutiꞌ otiliza gameneuꞌ zahi elenaho loloꞌ ilive. \v 29 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine Oꞌmosoꞌmi gamazi Monoꞌ Godolouꞌ gizi nizaniꞌ nene gili vevesami Oꞌmosoꞌmi amuzomukisi gili lamineꞌ isaꞌmaniꞌ neꞌmo gili gopo ikeve. \v 30 Hilangutiꞌ otaaꞌ gameneuꞌ nene veneꞌ daaꞌ idoꞌ veloꞌ vaaꞌ monovo nene ma minamoloseive. Eveneꞌ Oꞌmosoꞌmi angelole ha minaaꞌ naniꞌ neꞌmini inginesi ha minilisave. \v 31 Neꞌmine o neineꞌza eveneꞌ hilangutiꞌ otaaꞌ nemuꞌ lo-lengemelove. Lingine Oꞌmosoꞌmo me gamazi lo-lingimineꞌ nene Monoꞌ Godolouꞌ gize neineꞌ ma gati gilahe gilamave. \v 32 Tiꞌ lo gize neive: Naza Abalahamule Isakale Zakobole engiꞌ Oꞌmosoꞌine ne nouve lineꞌ. Idoꞌ aꞌmine ve hili osuꞌ ladiniko engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve ngelo ma lamidine. Engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve lineꞌ neꞌmo mo hili osuꞌ lami ha nizave lo gelelesune. \v 33 Tiꞌ lo Izesuꞌ lineꞌ nemuꞌ eveneꞌ ingine upuhoꞌ igi voꞌine gaꞌine vineꞌ ve. \s1 Oꞌmosoꞌmi Louꞌ Gamazitiꞌ Dizo Minineꞌ Gamazi Nemuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 12:28-34; Lukaꞌ 10:25-28) \p \v 34 IdoꞌIzesuꞌ lineꞌ gamazi nene ivileꞌ igi Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ avete aꞌmidoꞌ gamazi ma li-imamilizaniꞌ o vivo gili Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave Izesuꞌ neida vi di geseꞌ ikevo \v 35 engikutiꞌ ve ma Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ nene apize ngemaaꞌ ive ma minineꞌ neꞌmo emenguꞌ molo tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: \v 36 Tisazo, Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazi lo huko-lidineꞌ neutiꞌ louꞌ gamazi mukiꞌ ngivileꞌ ogo nani gamaziꞌmo dizo neive. \v 37-38 Lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Dizo neineꞌ gamazi nene neꞌmine lo neive: Lutine gatine vodinesi Guvelesi ve Oꞌmosotida nene mili lutine imivoꞌ minilo. \v 39 Idoꞌ aꞌmidotiꞌ lemo minineꞌ gamazi ma aꞌmine gidini mino tiꞌ lo neive: Lingine lengiꞌ okodinemuꞌ gilaaꞌ naniꞌ neꞌmine igi eveneꞌ avita gidini nizavemukisi nene gili lutine ngimilo. \v 40 Moseꞌ louꞌ gamazi linge gizineꞌ nesi idoꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohetelite gizi nizaniꞌ gamazi mukiꞌ nesi aꞌmine louꞌ sitaꞌ gele daaꞌ monovo nene ha li ngoloꞌ lilisa imineꞌ mili gizi nizaniꞌ ve. \s1 Doꞌ Luꞌ Izelive Lo Oꞌmosoꞌmo Imiselelesa Live Guvelesi Ve Davidiꞌ Aꞌvo Neꞌmo Nene Davidiꞌni Ivileꞌ O-dosa Neive Lo Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 12:35-37; Lukaꞌ 20:41-44) \p \v 41 Idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave ingine di geseꞌ igi nizavo Izesuꞌ aza longoꞌ o-ngedo \v 42 tiꞌ lineꞌ: Lingine Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa livemuꞌ gilikevo zahi aꞌvopilemoꞌ nolive. Lavo ingine avotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ve li li-imaniꞌ. \v 43 Li-imikevo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo do ote-davo Davidiꞌ aza aꞌmine vemuꞌ Guveꞌnesi ve ve lineꞌ nene nanimuꞌ lave. Davidiꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: \p \v 44 Okulumokuꞌ ve aza Guveꞌnesi vemuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: \q1 Nezelotiꞌ geiꞌ ne nange. Aꞌne hulaaꞌ uvoda minezo. \q1 Nanivo biluvaka nene gizengala doꞌmo leme-ngedekuvo \q1 gelekeleꞌ i-gidi minilisave. \m \v 45 Neꞌmino Davidiꞌ neꞌmo Guveꞌnesi ve ve lo lineꞌ nenako nemuꞌ aꞌmine do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live aza Davididatiꞌ leme mino ha aꞌvovoꞌ nado minelive. \v 46 Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo eveneꞌ aꞌminguꞌ mo ngeli li-imamilizaniꞌ ogavo aꞌmine gamenelotiꞌ nene ngehelele goloso izavo initeꞌ gohi mamuꞌ longoꞌ i-damaniꞌ. \c 23 \s1 Izesuꞌ Aza Halisaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Ave Idoꞌ Zuda Vete Monoꞌ Laaꞌ Aniꞌ Apizi nGimaaꞌ Aveti Monovo Lo Sotoꞌ Ineꞌ \r (Malekoꞌ 12:38-39; Lukaꞌ 11:43, 46) \p \v 1 Izesuꞌ aza eveneꞌ mulisesi idoꞌ izipahala zuhosi gamazi nolo-ngemo \v 2 tiꞌ lo lineꞌ: Ingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizi lingimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi Moseꞌ ogo molo ineꞌ monovo di aꞌninguꞌ igi Oꞌmosoꞌmo louꞌ gamazi lo huko-limingumuꞌ nene li-lingimaaꞌ nave. \v 3 Nemuꞌ nene gili ngimii ingine li-lingimilizaniꞌ gamazi mukiꞌ nene gili di minilo. Tiꞌ o neineꞌza li-lingimaaꞌ naniꞌ gamaziloꞌ nene angiseꞌinesi eꞌmetisaꞌmanaze. Nemuꞌ ingine igi mili igaꞌ naniꞌ ngemeni dameni neꞌmine nene lingine amilo. \v 4 Ingine louꞌ gamazi ngomoꞌ nabaꞌ di nubuho igi gili dalizave li aꞌmine geniꞌvesi louꞌ gamazi vaiꞌ nene eveneliti gataꞌnidoꞌ gihi-ngidaaꞌ nave. Gihi-ngidaaꞌ naniꞌza aꞌmine geniꞌvesi louꞌ gamaziutiꞌ louꞌ hamoꞌ ma ngomo lasolo neꞌminesi angiseꞌine ma gihisaꞌmave. \v 5 Initeꞌ mukiꞌ igi mili igaꞌ naniꞌ nene evenelite ningi lopoꞌni lilizave lisa igaꞌ nave. Idoꞌ ngopoꞌni lilizangumuꞌ nene Monoꞌ Godolo avile di gangi bokisi ngomouꞌ miliki golihiꞌnidoꞌ nehe aꞌninguꞌ nehe nalaꞌ izikaꞌ aniꞌ nene eveneꞌ linge ngivileꞌ igi engiꞌ di naba igi izikaꞌ nave. Tiꞌ igi Moseꞌ louꞌ molaniꞌ nene gate molalive li gili goꞌ gala neꞌmine geneganaꞌine gahevela hela hela naꞌnava izikaniꞌ neꞌmo eveneꞌ ma ngivileꞌ igi di naba igi izikaꞌ nave. \v 6 Neꞌmine iki nosoꞌ niteꞌ naba nada nehe idoꞌ monoꞌ numunguꞌ nehe nevoꞌminguꞌ vilizaniꞌ nene eveneꞌ nabalitevoꞌ minaaꞌ aniꞌ holomolokovoꞌ minilisa gili minaaꞌ nave. \v 7 Idoꞌ maketiloꞌ eveneꞌ muliseuꞌ siza li-lidilizave li idoꞌ tisazo li di hozi li-lidilizave li gilaaꞌ nave. \v 8 Ingine neꞌmine igaꞌ naniꞌza Oꞌmosoꞌmo hamoꞌ lengiꞌ tisatine neivo lingine eze izipahala zuho mini linge ma dizi minikevo linge ma limi minamanako nemuꞌ eveneꞌ mamuꞌ Tisazo li-ngidamilizave. \v 9 Idoꞌ me misubouko eveneꞌ ma di hozi li-di ezemuꞌ meteho ve lamilo. Okulumokuko neive Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ Metibo ne neive. \v 10 Idoꞌ lengikumuꞌ gizebo ve ve likelizave. Oꞌmosoꞌmo do lunguꞌ izelive lo imiselelesa live eikovoꞌ hamoꞌ lengiꞌ gizebo vetine neive. \v 11 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo lengikutiꞌ ve ma dizo nolineꞌ nene gelekeleꞌ o-lengedo minelive. \v 12 Idoꞌ ve ma engiꞌ guliveꞌine di dizi minilizaniꞌ nene engiꞌ guliveꞌine doꞌmo leme-ngedeleseive. Idoꞌ ingine engiꞌ diꞌmi limi minilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo doꞌmo dize-ngedo hize eleꞌ o-ngedeleseive. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Monovoꞌnine Golososi Minangumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 12:40; Lukaꞌ 11:39-42, 52; 20:47) \p \v 13-14 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi nene ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mini Okulumokuko miniveꞌmo gizebo inguꞌ vi hilalisa naveti aka hizi tilaaꞌ nave. Langisetine nene aꞌminguꞌ ma dizisaꞌmave. Idoꞌ eveneꞌ ma dizilisa navo ha nevo dizilizave li ningi huli ngimikavo ma dizisaꞌmave. Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive. \p \v 15 Ee, Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mini lingine numudoꞌ namadoꞌ moni eveneꞌ hamoꞌ nevo ne lengita giꞌmizilizahe li lingine lelita leꞌmetilizave li li-ngimii eveneꞌ gaꞌine dalisa amuzo goloso milaaꞌ nave. Idoꞌ ma lengeꞌmeti izipahatine zuho liliꞌ igi ma lingine laniꞌ gamazitine gili dalizadiꞌmo lengiꞌ lingivileꞌ igi aka golosoloꞌ moni mulumo ebekuꞌ vi hilalizave liliꞌ ilisave. Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive. \p \v 16 Idoꞌ lingine monoꞌ aka ngelebizaaꞌ ave nizaniꞌza vetine likineꞌ gelavo aꞌmine aka ningi vevesami eveneꞌ monoꞌ nili-ngimi gopo gamazi tiꞌ li li-ngimaaꞌ nave: Gamaziꞌine di amuzo milalisa gamazi lamineꞌ nolune li aꞌine di dizi monoꞌ numuno nabaloꞌ li mili lilizave nene ingine haza gamazivoꞌ lilisave. Soza lilizanikisi engita gamazi ma minamoloseive. Neꞌmine li lingine tiꞌ li li-ngimaaꞌ nave: Ne neiha lamineꞌ nolune li aꞌine di dizi monoꞌ numuno nabauꞌ minineꞌ ngolimoniloꞌ li mili lilizave ingine gamazi laminekovoꞌ lilizaniꞌ o neive. Soza lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lihime ngemeleseive. Lingine gopo gamazi neꞌmine li eveneꞌ ngeleꞌmizi gopo igaꞌ nanako nemuꞌ ehetine ve. \v 17 Aꞌmine ngolimoni nene monoꞌ numuno nabauꞌ minidiꞌmo kekeize lineꞌ nenako nemuꞌ nene monoꞌ numuno naba neꞌmo ngolimoni ivileꞌ ogo initeꞌ naba neive. Olo. Neineꞌ nenako nemuꞌ lingine aꞌmine monoꞌ numuno nabaloꞌ lo molaaꞌ nene haza niteꞌ neivo monoꞌ numuno nabauꞌ minineꞌ ngolimoni neloꞌ lo molaaꞌ nene initeꞌ gihile neive li laaꞌ nanako nemuꞌ nene vetine like vineꞌ gelavo eveneꞌ dingani goloso nizave. \v 18 Idoꞌ lingine gopo gamazi neꞌminesi li-ngimaaꞌ nave: Gamaziꞌine di amuzo milalisa gamazi lamineꞌ nolune li aꞌine di dizi Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ molaaꞌ holomo neloꞌ li mili lilizave ingine haza gamazivoꞌ lilisave. Soza lilizanikisi engita gamazi ma minamoloseive. Neꞌmine li lingine tiꞌ li li-ngimaaꞌ nave: Ne neiha lamineꞌ nolune li aꞌine di dizi aꞌmine holomoloꞌ Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌ initetoꞌ li mili lilizave ingine gamazi laminekovoꞌ lilizaniꞌ o neive. Soza lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lihime ngemeleseive li li-ngimaaꞌ nave. \v 19 Idoꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ molaaꞌ holomo neꞌmo aꞌmine Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ nene kekeize lo neineꞌ nenako nemuꞌ Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ nene holomo neꞌmo ivileꞌ ogo initeꞌ naba neive. Olo. Neineꞌ nenako nemuꞌ lingine aꞌmine holomoloꞌ lo molaaꞌ nene haza niteꞌ neivo aꞌmine holomoloꞌ mili Oꞌmoso imaniꞌ initetoꞌ lo molaaꞌ nene initeꞌ gihile neive li laaꞌ nanako nemuꞌ nene vetine likineꞌ gelave. \v 20 Gililo. Ingine lamineꞌ nolune li aꞌine di dizi Oꞌmoso imaniꞌ initeꞌ molaaꞌ holomoloꞌ li milalizaniꞌ nene aꞌmine holomolokisi idoꞌ Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌ initeꞌ mukiꞌ aꞌmidoꞌ neineꞌ nemukisi li mili lilizaniꞌ geleleseive. \v 21 Idoꞌ ingine aꞌine di dizi monoꞌ numuno nabaloꞌ li mili lilizaniꞌ nene aꞌmine monoꞌ numuno nabalokisi aꞌmine monoꞌ numuno melehinelokisi li mili laniꞌ geleleseive. \v 22 Idoꞌ ingine aꞌine di dizi Okulumotoꞌ li mili lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo aꞌmidoꞌ mino initeꞌ mukitoꞌ gizebo ogaꞌ neineꞌ moꞌmosiꞌve nelokisi li mili aꞌmidoꞌ minivelokisi li mili laniꞌ geleleseive. Nemuꞌ nene naniteꞌ nanitetoꞌ li mili adine di dizi lilizahe. Ha gamazi laminekovoꞌ lilisave. \p \v 23 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi nene ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mini lingine Moseꞌ louꞌ gamaziutiꞌ gamazi ngomo maloꞌ eꞌmeti midinguꞌ minineꞌ initekutiꞌ linge ngomo ma ize mili Oꞌmoso imaaꞌ nanguꞌ nene initeꞌ ngomo ngomo adoꞌ noso niteꞌ do laniteꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ nevoꞌmingutikisi izeꞌ mili Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌza Moseꞌ aza eveneꞌ monovo lisihekovoꞌ i-ngidilizangumukisi idoꞌ mulumoꞌine gili ngeleꞌmize lamineꞌ ilizangumukisi idoꞌ goꞌine izamilizangumukisi louꞌ gamazi lineꞌ nene dizo mino initeꞌ naba neineꞌ nene gili hulaaꞌ nave. Aꞌmine lemo minineꞌ louꞌ gamazi ngomo ngomo damilizavoba gili dalizadoꞌ o neineꞌza aꞌmine luvoniꞌ louꞌ gamazi naba nesi gili dalizanako mo gili disaꞌmave. Agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelidoꞌ o neive. \v 24 Lingine vetine like vineꞌ gelavo monoꞌ aka ngelebizilisa igi aꞌmine aka ningi vevesami lihime ngomo ngomo daaꞌ monovo hulaniꞌza lihime nabaꞌ naba daaꞌ monovo nene hulamanako eveneꞌ ma nalizaniꞌ initekutiꞌ initeꞌ ngomo lasolo neꞌmo do goloso alive li di huliki initeꞌ goloso naba nene mikileꞌ igaꞌ naniꞌ gili vaniꞌ nizave. \p \v 25 Idoꞌ lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ nene apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mini lingine okodine losuvo di guni iki lamineꞌ noube li igaꞌ naha lutine neꞌmo gumineloꞌ ve gelo mo initeꞌ golosovoꞌ dalisa gili nizave. Lingine kapu idoꞌ lapese heta noso iziki lulouko ha hulikaꞌ naniꞌ neꞌmine nizanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive. \v 26 Halisaioꞌ ve vetine like vineꞌ gilineꞌ mene okodine losuvo nene mo lamineꞌ ilive li ma gomuꞌ nene lutine di lamineꞌ ilisave. \p \v 27-28 Lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mino lingine gonoso galese heta luhuvo izi di guni ikaniꞌ neꞌmine igi nimonaha lulouko nene gonoso amuzoꞌmo sihononi initeliꞌmo vaiꞌ lo ongo neive. Eveneꞌ okodine losuvoloꞌ ningikevo ve lisiheꞌ lamineꞌ nizahe li ningaaꞌ naha lutinguꞌ nene soza saza laaꞌ monovosi idoꞌ peleseveꞌ izaaꞌ monovosi di naba igi daaꞌ nave. Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive. \s1 Lihime Lengita Dizeleseive Lo Izesuꞌ Lo-nGimineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 11:47-51) \p \v 29-30 Idoꞌ lingine Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ naniꞌ apizi ngimaaꞌ navesi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ navesi nene ehetine ve. Lingine eveneꞌ vevesi minave gili monaaꞌ naha lutine goloso o vineꞌ nene di halekaaꞌ nave minaniꞌ neive. Neꞌmine igi mini lingine tiꞌ li laaꞌ nave: Laza avotemote minaniꞌ gameneuꞌ makatoꞌ minunidini ingine Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohete nene ngibili nihilavo laza aꞌmine avotemotine hize eleꞌ o-ngedamunidine. Neꞌmine lii laaꞌ naha aꞌmine avotinge apiꞌ aniꞌ gono nene imineꞌ mili di aꞌmine ngibilaniꞌ polohete idoꞌ ve lisiheꞌ lamineliti gonoso amuzoꞌine mili-ngidaniꞌ numuno gizikaniꞌ nene imineꞌ mili di guni igi gonoso mili-ngidaniꞌ galeseꞌine nene di lamineꞌ igaꞌ nave. \v 31 Idoꞌ neꞌmine igi lingine polohete ngibili hilaveti zuho minikevo engiꞌ ngemeni dameni lengita minineꞌ nene di sotoꞌ igi lengiꞌ monovotine langisetine li sotoꞌ igaꞌ nave. \v 32 Lingine avotinge aniꞌ monovo nene di di vamilizanako ha di di vilevo. Neꞌmine igaꞌ nanako nemuꞌ agae, mulumotine gelekuve. Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelesa neive. \v 33 Sataliꞌmi izipahala zuho, Oꞌmosoꞌmo gonitoꞌ lengeleꞌmize molalidotiꞌ ha olovoꞌ ilizahe. Oꞌove. nGeli olovoꞌ amilisave. Nemuꞌ nene lihizamilineꞌ olokuꞌ vi hilalisave. \v 34 Neꞌmine ilizangumuꞌ nene naza Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ i lingimilizavesi idoꞌ gamazi monovo ningi gili li sotoꞌ i lingimilizavesi idoꞌ monoꞌ apizi lingimilizavesi nene lengita ngimiselelesuve. Neꞌmine okuvo ikevo lingine engikutiꞌ linge ma lohotoꞌ zaloꞌ ngibili hili linge ma monoꞌ numudinguꞌ gavosotunuꞌ ngibiliki numudotiꞌ numudotiꞌ ngimiselekaꞌ ngimiselekaꞌ igi minilisave. \v 35 Aꞌmine ve ngimiseleloniꞌ nene nemuꞌ ngimiselelesuve: Me misubouko nene ve lisiheꞌ lamineꞌ mukiꞌ nene eveneꞌ malite ngibili hilikaꞌ hilikaꞌ aniꞌ neꞌmi lihime nene lengita dizeleseive lo ngimiselelove. Ee, Adamuꞌ gipele ve lisiheꞌ Abeliꞌni uvolohoꞌmo bele hilidotiꞌ nene ve lisiheꞌ mukiꞌ ngibili hiliꞌmi dizi Balakiaꞌ gipele Zakaliaꞌ aza Oꞌmoso lehizi-daniꞌ initeꞌ olokuꞌ gizaaꞌ aniꞌ holomosi idoꞌ monoꞌ numuno naba nesi olusoꞌ neivo bili hiladoꞌ ivo aꞌmine ngibili hilaniꞌ neti lihimeꞌine nene lengita dizeleseive. \v 36 Laminetoꞌ nolo-lingimuve: Eveneꞌ mukiꞌ ngibili hiladiꞌmi lihime mukiꞌ nene me misubouꞌ idise nizave lengita dizeleseive. \s1 Izesuꞌ Zelusalemi Alevemuꞌ Ive Ineꞌ Gamazi \r (Lukaꞌ 13:34-35) \p \v 37 Agae, Zelusalemi alevekizo, lingine polohete ngibili hilii idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lengita gono dalizave lo ngeletivesi nene geheni gavoso ngibili hilaaꞌ ave lengiꞌ nene okoloholiꞌmo goduvoꞌ do holokeꞌneꞌveko do nubuho o-ngidineꞌ maꞌmine ogo gamene gamene lengeleꞌmize lamineꞌ olosa uvoniꞌza lingine goseleꞌ lengebelave. \v 38 Lingine gililo. Numuno nabatine minineꞌ ebetinguꞌ nene Oꞌmoso aza gohi minamo mo hulo-lengedavo gaꞌmetoꞌ neꞌmine ogo mineleseive. \v 39 Idoꞌ mene noluvoniꞌ gamazi neꞌmi monovo tiꞌ lo nolo-lingimuve. Idise melotiꞌ nene neze okoꞌneloꞌ ningami miniꞌmi dizi alingeta gohi sotoꞌ nouvo tiꞌ li li-nimilisave: Guvetesi ve Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive naineꞌ ma nene noꞌnohoꞌ geita minivoo. Neꞌmine li li-nimilizaniꞌ gameneuꞌ nene neze ningilisave lo lo-ngimineꞌ ve. \c 24 \s1 Monoꞌ Numuno Naba Goloso Ilingumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:1-2; Lukaꞌ 21:5-6) \p \v 1 Izesuꞌ aza monoꞌ numuno naba nene hulo novivo izipahala zuho eita igi monoꞌ numunguꞌ numuno lamineꞌ tamineꞌ nene elebizaniꞌ. \v 2 Elebizikevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ iha me ningilo. Agae, laminetoꞌ lo-lengemelesuve. Numuno naba me geheni nabaꞌ nabadunuꞌ gizi nizaniꞌ ningahe. Aꞌmine geheni nene bili ngululubizi hulikevo aꞌmingutiꞌ geheni sitaꞌ neꞌminesi ma bizi minamilisasive. \s1 Geni Vaiꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:3-13; Lukaꞌ 21:7-19) \p \v 3 Neꞌmine losa Oliva gololoꞌ vo mitoꞌ neivo izipahala zuho engikovoꞌ nene neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idiꞌne lo-lemaineꞌ initeꞌ nene naniheꞌ sotoꞌ ilive. Idoꞌ geiꞌ tineꞌ molo alineꞌ gamene nesi idoꞌ misubouꞌ initeꞌ mataꞌ mukiꞌ osuꞌ lilineꞌ gamene nesi nene mo alitave lo ningesoꞌ nene naniteꞌ sotoꞌ ogavo ningelone. \v 4-5 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ mukiꞌ nete nene igi neniꞌ guliveꞌne lii Oꞌmosoꞌmo do lunguꞌ izelive lo nimiselelesa live nene naꞌmo nouve li likaꞌ likaꞌ igi goꞌine izikevo eveneꞌ mukiꞌ nete gili ngimikevo di gopo i-ngidilisave. Neꞌmine ilisanako nemuꞌ nene engikutiꞌ maliꞌmo lengiꞌ gotine izavo linginesi gili imikelizave. Ehe, gizebo lamineꞌ igi minilo. \v 6 Idoꞌ lovo sotoꞌ neivo gili ebeꞌ mala mala lovo sotoꞌ neivo neꞌmi gamazi ma gililisave. Gili ma upuhoꞌ igi golise gilamilo. Aꞌmine nene sotoꞌ oloseiha initeꞌ vaiꞌ osuꞌ lilineꞌ gamene naba nene aꞌmidoꞌ olihe sotoꞌ amive. \v 7 Idoꞌ misubo mauꞌ vete misubo mauꞌ vesi lovo hizilisave. Idoꞌ guvelesi ve naba maliꞌmi zuhote guvelesi ve naba maliꞌmi zuhosi lovo hizilisave. Misubo ato atota gaꞌna naba helaaꞌ gamene idoꞌ mimiꞌ naba sotoꞌ okaꞌ okaꞌ oloseive. \v 8 Venelite izipe gidilisa mulumo apiꞌ igi gilii gilikaꞌ gilikaꞌ iꞌmi iꞌmi navo alingeꞌ izipahaꞌine sotoꞌ ogaꞌ neive. Aꞌmineꞌmine ogo mulumo initeꞌ mukiꞌ mene sotoꞌ ilineꞌ nene ha apiꞌ ineꞌ nenako nemuꞌ nene gilikaꞌ gilikaꞌ iꞌmi iꞌmi navo alingeꞌ naza sotoꞌ olosuve. \p \v 9 Aꞌmine mulumo niteꞌ apiꞌ ogo sotoꞌ ogavo evenelite gonitoꞌ lengeleꞌmizi mili goboni mili-lingidi linge ma lingibili hililisave. Lingine nenita giꞌmizi minilisanako nemuꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ ingine lukehe lingibililisave. \v 10 Neꞌmine aningumuꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ gili nimi nenita giꞌmizaniꞌ nene huli ge lo sotoꞌ o ne lo sotoꞌ o li ngibililizaniꞌ aleveti aꞌninguꞌ mili ingine lukehe ge nebele ne gebele li minilisave. \v 11 Idoꞌ eveneꞌ ma nete engikumuꞌ soza li Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ nouve polohete ma ne nouve lii eveneꞌ mukiꞌ goꞌine izi ngeleꞌmize gopo ilisave. \v 12 Idoꞌ monovo goloso daaꞌ suno nene hutileꞌ ogo naba ogavo neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ ingine luꞌine ge neme ne geme li guni amavo aꞌmine monovo ngomo oloseive. \v 13 Tiꞌ iha eveneꞌ ma nenikumuꞌ ha gili eleꞌvoleꞌ igi mini huli-nidamavo gamene naba ilineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izeleseive. \v 14 Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo eiꞌ gizebo inguꞌ vi hilaliza evenele do nguꞌ izo gizebo o-ngedelingumuꞌ gamazi lamineꞌ nene gililizave li di vi misubouꞌ misubouꞌ li-ngimikaꞌ li-ngimikaꞌ igi eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ nene li-ngimi osuꞌ lilisave. Idoꞌ idise mene noluvoniꞌ initeꞌ nene sotoꞌ iꞌmi nivavo aꞌmine gamazi li-ngimi osuꞌ nilavo gamene naba sotoꞌ oloseive. \s1 Mulumo Gelaaꞌ Gamene Naba Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:14-23; Lukaꞌ 21:20-24) \p \v 15-16 Gozopoꞌ minineꞌ polohete Danieliꞌ lineꞌ initeꞌ adoꞌ ebeꞌ do goloso ilineꞌ initeꞌ goseleꞌ initeꞌ goloso gehepeve nene kekeize lo neineꞌ numunguꞌ di sotoꞌ milikevo ningilisave. (Aꞌmene gizuvoniꞌ gamazi mene gato nogelo ma gatelinive gaza gele ngoloꞌ lo gelezo.) Aꞌmine initeꞌ nene di sotoꞌ milikevo lingine niningi ma Zudaiaꞌ misubouꞌ nilizave nene golise golola nivilo. \v 17 Ehe, aꞌmine gameneuꞌ nene silibe ogo minaaꞌ nene nominako ve ma ingine numuꞌine avitasi nilizadotiꞌ nene iheꞌ numuꞌninguko vi initeꞌ mataꞌine aꞌminguꞌ neineꞌ nene di vamilisave. \v 18 Idoꞌ minguꞌ nilizadotiꞌ nene okoꞌnidoꞌ initeꞌine dalisa tineꞌ mili numunguko amilisave. \v 19 Agae, aꞌmine gameneuꞌ nene Izipahaꞌine minineꞌ venekumukisi idoꞌ izipe amidoꞌ nizaniꞌ venekumukisi mulumo gele-ngedekuve. Geꞌnebe goloso ilisave. \v 20 Aꞌmine initeꞌ nene goline gameneuꞌ sotoꞌ ogo idoꞌ monokumuꞌ mini gililizangumuꞌ ve li aka monamilo li li huki lingimilizaniꞌ gameneuꞌ sotoꞌ ogalize li Oꞌmosolavoꞌ li minilo. \v 21 Nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosoꞌmo initeꞌ mataꞌ do sotoꞌ idotiꞌ idise mene noneꞌ gameneloꞌ mulumo alumo niteꞌ naba neꞌmine gomuta sotoꞌ amineꞌ nenako apiꞌ ogo aꞌmine gameneloꞌ sotoꞌ oloseive. Idoꞌ sotoꞌ ilidotiꞌ nene alingeta gohi ma neꞌmine sotoꞌ amoloseive. \v 22 Idoꞌ Guvelesi veꞌmo aꞌmine gamene nene mine haꞌna ogalive lo bele hukolove ma lamidiniko eveneꞌ hamokisi veꞌinesi ma minamadineꞌza Guvelesi ve aza do kegesineꞌ evenekumuꞌ gelo aꞌmine gamene nene mine haꞌna ogalive lo bele hukolosa neive. \v 23 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene ve maliꞌmo Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live aza mela neive lo idoꞌ ningilo. Holela neive lo nolo-lingimivo ma nene gili imamilo. \v 24 Eveneꞌ ma nete sotoꞌ ikaꞌ ikaꞌ igi soza saza li do lunguꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live ma nene nouve idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ nouve polohete ma ne nouve li Oꞌmosoꞌmo ngeleꞌmize kegesineꞌ eveneꞌve ingine leꞌmetilizahe li gotine izi atoꞌ niteꞌ golize laaꞌ niteꞌ masi masi di sotoꞌ mili lengelebizilisave. \v 25 Ehe, mene initeꞌ olihe sotoꞌ amivo initeꞌ mukikumuꞌ gomuꞌ lo-lengemekuve. Nemuꞌ gizebo lamineꞌ ilo. \v 26 Idoꞌ tiꞌ li ningilo. Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live aza ebeꞌ hadivela vo neive nilavo ma aꞌmida vamilo. Idoꞌ numuno lulouko dize neive lii nilavo ma gili ngimamilo. \v 27 Ingine Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live zegeno omo neive lilizaniꞌza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza aloniꞌ gameneuꞌ nene gopaꞌna ledo ogo vaaꞌ neineꞌ neꞌmine ogo numudoꞌ namadoꞌ ve mukiꞌ ningi nizavo alosuve. \v 28 Idoꞌ eveneꞌ hilaniꞌ gonoso nolida nene gonoso naaꞌ aniꞌ namalite aꞌmida nene liteꞌ li igi di geseꞌ igi minilisave. \s1 Oꞌmosolatiꞌ Ve Gihile Tineꞌ Molo Alingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:24-27; Lukaꞌ 21:25-28) \p \v 29 Aꞌmine mulumo sotoꞌ ogo minelineꞌ gamene nene osuꞌ lavo liteꞌ lo holiꞌmi labanala nolihizivo ikeꞌniꞌmi labanaꞌvesi osuꞌ loloseive. Idoꞌ sonohiꞌ nene Okulumokutiꞌ suludiꞌmoziꞌ moziꞌ navo Okulumokuꞌ amuzoꞌinesi initeꞌ nene moꞌmongoꞌ i geseꞌ ilisave. \p \v 30 Neꞌmine ikevo nelotiꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile alongumuꞌ sotoꞌ ilineꞌ maki nene Okulumotoꞌ sotoꞌ ogavo misubouꞌ misubouꞌ minaniꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ ingine ningi agae agae lii ive nama igi minilisave. Ee, Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza amuzoꞌnesi idoꞌ labanaꞌne nabasi do sotoꞌ ogosa limuso avileloꞌ nolimuvo ningilisave. \v 31 Idoꞌ pikuli nolo naba nomolavo naza angeloꞌne zuho ngimiselekuvo ingine limi ngeleꞌmize kegesuvoniꞌ eveneꞌne nene misubo atoꞌ atokuꞌ miniꞌmi monaniꞌ ebeꞌ mukikutiꞌ nene moni ngeleꞌmize nubuho ilisave. \s1 Aneza Gamazi Gohuno Zaloꞌ Lo Molo Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 13:28-31; Lukaꞌ 21:29-33) \p \v 32 Idoꞌ gohuno zaloꞌ lo molaloniꞌ nene gili lamineꞌ igi gililo. Lingine Zuda veti misubotida mene gohuno zalotiꞌ sisive hoꞌ lavo mo hoꞌ gamene alitave li ningi gilaaꞌ nave. \v 33 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo nolo-lingimuvoniꞌ niteꞌ nene sotoꞌ neivo ma aza avitoꞌ ogo mo nene hetelelesa neive li ningi gililisave. \v 34 Laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Aꞌmine gameneloꞌ aleve nene ha mini olihe hili osuꞌ lamavosi aꞌmine initeꞌ mukiꞌ nene sotoꞌ ilisave. \v 35 Okulumoki misubogi nene ha vi osuꞌ lilisasineꞌza aꞌmine gamaziꞌne nene mo osuꞌ lamo eleꞌvoleꞌ ogo mineleseive. \s1 Aꞌmine Sotoꞌ Ilineꞌ Gamenemuꞌ Nene Ve Hamolitesi Ma Gelamune Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 13:32-37; Lukaꞌ 17:26-30) \p \v 36 Neꞌmine o neineꞌza aꞌmine sotoꞌ ilineꞌ gamenemuꞌ nene ve hamolitesi ma gelamune. Idoꞌ Okulumokuko angeloꞌ nesi nene gilamave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele nazasi nene ma gelamuve. Meꞌneho eiꞌ hamoꞌ ne gele neive. \v 37 Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene eveneꞌ gopo minaniꞌ neꞌmini neniꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile aloniꞌ gameneukisi aꞌmineꞌmine igi minilisave. \v 38 Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene noso naba velamivo eveneꞌ ingine ngolize izi nosoꞌ niteꞌ ni noso ni idoꞌ veneꞌ veloꞌ vavo veneꞌ di huki mili nizavo Noaꞌ aza sipiuꞌ dizavo \v 39 ingine noso velo lebeleleseive li gilami gopo nizavo noso naba velo ogo aꞌmine aleve nene giso gilito do vineꞌ. Idoꞌ eveneꞌ aꞌmineꞌmine igi aloseive li gilami gopo nizavo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza aꞌmineꞌmine ogo ogo hetelelesuve. \p \v 40 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ eveneꞌ sitaꞌ ma minguꞌ gono di minilisineꞌ nene eveneꞌ ma nene Oꞌmosoꞌmo do vavo ma ne ha mineleseive. \v 41 Idoꞌ veneꞌ sitaꞌ viti gihile sege daaꞌ initetunuꞌ sege di minilisingutiꞌ ma nene Oꞌmosoꞌmo do vavo ma ne ha mineleseive. \v 42 Guvetinesi ve nani gameneloꞌ alohe. Lingine gilamanako nemuꞌ nene lingine gizebo lamineꞌ igi minilo. \v 43 Idoꞌ lingine mene giliꞌ nalo. Gumineloꞌ veꞌmo bedineꞌ numuno neꞌmi meleho aza gumineloꞌ ve olihe amivosa holukaꞌ alineꞌ gamenemuꞌ nene ma gele minidiniko numuꞌveloꞌ nene gizebo ogavo gumineloꞌ ve neꞌmo nene ma bedamidine. \v 44 Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza aloseive li gilamilizaniꞌ gameneloꞌ alosuze. Nemuꞌ lingine nene aꞌmineꞌmine igi di nene igi gizebo lamineꞌ minilo. \s1 Gelekeleꞌ Izipe Laminekumukisi Idoꞌ Izipe Golosomukisi Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ \r (Lukaꞌ 12:41-48) \p \v 45 Idoꞌ Guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipe ma eleꞌmize molo gelekeleꞌ izipahaꞌneloꞌ gizebo ogo nosoꞌ niteꞌ naliza gameneloꞌ gameneloꞌ nosoꞌ niteꞌ ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo minelive lo eleꞌmize molavo peleseveꞌ izamaaꞌ ive otohato o minive nolineꞌ nene nadiꞌ oꞌmo vo minelineꞌ o neive. \v 46 Aꞌmine eleꞌmize molaniꞌ gelekeleꞌ izipe neꞌmo aꞌmine meleho imineꞌ gono nene dovoꞌ dovoꞌ ogo neivo Guvelesi ve ogo hetelo ningelineꞌ neꞌmo gelekeleꞌ izipe nene lamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ mine molo mineleseive. \v 47 Laminetoꞌ nolo-lingimuve. Guvelesi ve aza ogo aꞌmine gelekeleꞌ izipe nene monovolo ningo initeꞌne mukitoꞌ nene gizebo o-nedelive lo lo-emavo gizebo o-deleseive. \v 48 Ee, neꞌmine ilineꞌza gelekeleꞌ izipe aza lulo golososi mino lulouko neniꞌ gizebo veꞌne ma nene mo liteꞌ lo amiko mino gamene alingeta alihe lo gala gelo \v 49 apiꞌ ogo ezesi makaꞌ gono daaꞌ ave nene ngebeledoꞌ ngebeledoꞌ ogo mino noso ni sipaki igi monaaꞌ avela vo giꞌmizo engikisi makaꞌ nosoꞌ niteꞌ ni noso niꞌmi moni minaaꞌ navo \v 50 aꞌmine gelekeleꞌ izipe aza gizebo veꞌne nene ne gameneloꞌ aloseive lo gelamo ngelo amoloseive lo gelo minelineꞌ gameneloꞌ nene gizebo veꞌve ogo hetelo \v 51 okoꞌno belevoꞌ hukovoꞌ ogo monovoꞌine goloso di halekaaꞌ ave hulo-ngedaaꞌ ida hulo-davo aꞌmida mulumo alumo gili ive nama igi veꞌine ingihi langoloꞌ igi nilizada ezesi vo aꞌmineꞌmine ogo mineleseive. \c 25 \s1 Laza Eiꞌ Alingumuꞌ Gizebo Lamineꞌ Oloningumuꞌ Aneza Gamazi Alungo Teniloꞌ (10) Lo Molo Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 1 Neꞌmine lo Izesuꞌ imineꞌ molo tiꞌ lo lineꞌ: Noluvoniꞌ gameneloꞌ nene eveneꞌ Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ vi hilalizaniꞌ monovomuꞌ lo molaloze. Gililo. Alungo teni (10) neꞌmine ingine veneꞌ dalive nene vi eleꞌmizi alisa gizebo i minilisa vaniꞌ neꞌmine gele voloseive. \v 2 Aꞌmine alungo teni (10) netiꞌ faef (5) nene gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ idoꞌ linge faef (5) nene gaꞌine ngoloꞌ lamineꞌ negi minaniꞌ. \v 3 Idoꞌ ingi gaꞌine ngoloꞌ lamineꞌ negi alu faef (5) nene lamuꞌine di vaniꞌza aꞌminguꞌ noso lumo oloꞌ lihizelingumuꞌ ve li mo di vamaniꞌ. \v 4 Tiꞌ aha gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alu ingine oloꞌine lihizelingumuꞌ noso lumo gomiseuꞌ lepi lamuꞌinesi di vaniꞌ. \v 5 Idoꞌ veneꞌ dalive geto amilineꞌ ogavo alungo teni (10) mukitoꞌ veꞌine hihiꞌ ogavo inganiꞌ. \v 6 Ingi nizavo goꞌ loꞌmo lomo oloꞌmudise holukaꞌ nene veneꞌ dalive mo naze. Vi eleꞌmizi alo li asi likevo \v 7 alungo mukiꞌ okisetiꞌ oti lamuꞌine di guni igi enge viteꞌ aniꞌ. \v 8 Neꞌmine igi gaꞌine ngoloꞌ lamineꞌ negi alu nete gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alumuꞌ tiꞌ li laniꞌ: Lamuteuꞌ noso okuꞌ lo lihizelesa neize. Lengiꞌ nosotingutiꞌ ma leki limilizaniꞌ o neive. \v 9 Neꞌmine likevo gaꞌine ngoloꞌ lineꞌ alu nete tiꞌ li li-ngimaniꞌ: Lengemesoꞌ o neiha linginesi lezesi dalonidoꞌ lisiheꞌ amize. Situvakuꞌ vi langisetine hizisa lamutinguꞌ lepi di alizaniꞌ ne lamineꞌ oloseive. \v 10 Neꞌmine likevo ingine meni hizilisa vikengumuꞌ nene veneꞌ dalive ogo hetelavo lamuꞌine di vaꞌvaꞌ i minaniꞌ alungo ezesi makaꞌ veneꞌ dalingumuꞌ nosoꞌ niteꞌ gizi vataꞌ anguꞌ nene vaniꞌ. Aꞌminguꞌ dizi vikevo akahe hizi tilaniꞌ. \v 11 Akahe hizi tilikevo alingeꞌ alungo lingela igi heteli Guvekasi ve make, mo okunge. Akahe siꞌze-ledevo li laniꞌ. \v 12 Likevo guvelesi ve tiꞌ lo lineꞌ: Laminetoꞌ nolo-lingimuve. Lingine ningamuvoniꞌ alevete nilave. \v 13 Neꞌmine lo Izesuꞌ imineꞌ molo lineꞌ: Ehetine ve. Nani gameneloꞌ alohe. Lingine mo kekeꞌ gilamanaze. Nemuꞌ gizebo lekeseve igi minilo. \s1 Gelekeleꞌ Izipe Sitohamoliti Gamazi \r (Lukaꞌ 19:11-27) \p \v 14 Idoꞌ aloniꞌ gameneuꞌ gelekeleꞌ izipahaꞌne meni ngemeloniꞌ monovomuꞌ lo molaloze. Gililo. Ve maliꞌmo ebeꞌ mala volosa gelekeleꞌ i-daaꞌ aniꞌ izipahala zuho eita do nubuho o-ngedo gizebo i-nidilizave lo initeꞌve mukiꞌ nene ngimineꞌ. \v 15 Idoꞌ neꞌmine noogo gono daaꞌ adoꞌ gele mineꞌ mineꞌ ogo moni izeꞌ molo ngimineꞌ. Gelekeleꞌ izipe ma ne faef tauseni kina (K5,000) imineꞌ. Idoꞌ ma ne tu tauseni kina (K2,000) imineꞌ. Idoꞌ ma ne vanu tauseni kina (K1,000) imineꞌ. \v 16 Neꞌmine ogo guvelesi ve mo vavo gelekeleꞌ izipe faef tauseni kina (K5,000) daveꞌmo liteꞌ liteꞌ lo vo aꞌmine faef tauseni kina (K5,000) nedunuꞌ moni gono do gohi faef tauseni kina (K5,000) ma do sotoꞌ molaniꞌ. \v 17 Idoꞌ gelekeleꞌ izipe aza tu tauseni kina (K2,000) dave aꞌmineꞌmine ogo moni gono do iheꞌ tu tauseni kina (K2,000) ma do sotoꞌ molaniꞌ. \v 18 Idoꞌ vanu tauseni kina (K1,000) dave aza vo misubouꞌ galese elo aꞌmine vanu tauseni kina (K1,000) nene galese izekineꞌ. \v 19 Neꞌmine ikevo guveꞌinesi ve aza gamene haꞌna goloso mino alingeꞌ monidatiꞌ ogo izipahala zuho moni ngemekidunuꞌ gono daniꞌ ningo do lisiheꞌ olosa aniꞌ. \v 20 Gelekeleꞌ izipe aza faef tauseni kina (K5,000) dave guvelesi veꞌmi velela ogo oto tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza faef tauseni kina (K5,000) nemeko vaineꞌ matunuꞌ moni gono do iheꞌ faef tauseni kina (K5,000) ma do sotoꞌ uvoniꞌ ne neive lo do ogo elebizineꞌ. \v 21 Elebizavo guvelesi ve aza gelekeleꞌ izipe tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza peleseveꞌ izamanive gelekeleꞌ izipe lamineꞌ goloso nane. Gonoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso ogane. Gono ngomoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso aineꞌ nemuꞌ initeꞌ naba mukitoꞌ gizebo ve hulo-gedelesuve. Guvekasi ve naza nolize izo nouvonguꞌ dizanivo makatoꞌ lolize izo minelesusize. Ano. \v 22 Idoꞌ aza tu tauseni kina (K2,000) daveꞌmosi ogo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza tu tauseni kina (K2,000) nemaineꞌ aꞌmine matunuꞌ gohi tu tauseni kina (K2,000) ne ma do sotoꞌ uvoniꞌ ne neive lo do ogo elebizineꞌ. \v 23 Elebizavo guvelesi ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza peleseveꞌ izamanive gelekeleꞌ izipe lamineꞌ goloso nane. Gonoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso ogane. Idoꞌ gono ngomoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso aineꞌ nemuꞌ initeꞌ naba mukitoꞌ gizebo ve hulo-gedelesuve. Guvekasi ve naza nolize izo nouvonguꞌ dizanivo makatoꞌ lolize izo minelesusize. Ano. \v 24 Idoꞌ aza vanu tauseni kina (K1,000) dave nesi ogo guvelesi ve neida ogo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, geiꞌ monovoka nene gele nouvoniꞌ ma neive. Gaza ve amuzo malehe mino gasika zuhoꞌ amaningutiꞌ nosoꞌ niteꞌ nene ha dolize daaꞌ nanive mino gasika gono damaningutiꞌ eveneꞌ maliti gonoutiꞌ nesi gihile izavo ipeꞌ ogo ha daaꞌ nanive nane. \v 25 Gaza aꞌneꞌmine ve naneꞌ nenako nemuꞌ geiꞌ moni nemaningutiꞌ ma vo tolovo ilineꞌ nene nelemaline lo golise gelo vo misubouꞌ galese elo aꞌmine vanu tauseni kina (K1,000) nemaineꞌ nene aꞌminguꞌ do haleko molo hitekuvoniꞌ ve. Idoꞌ ningezo. Idise geiꞌ monika mene do-gedo nouve. \v 26 Neꞌmine lavo guvelesi ve tiꞌ lo lo-emo lineꞌ: Gaza gelekeleꞌ izipe goloso, gonomuꞌ goseleꞌ gebele vineꞌ mene, nenikumuꞌ nene aza zuhoꞌ amidotiꞌ nene nosoꞌ niteꞌ dolizo daaꞌ ive ve idoꞌ gono damingutiꞌ nene gihile izavo ma nesi ipeꞌ ogo daaꞌ ive ve lo gelo nolabe. \v 27 Tiꞌ lo ma moniꞌne nene beni numunguꞌ molo-nedanidini naza tineꞌ molo ogo aꞌmine moniꞌnesi idoꞌ aꞌmidoꞌ imineꞌ mili-nidilizaniꞌ polopeti masi duvodineꞌ nemuꞌ aꞌmine moniꞌne nene beni numunguꞌ molo-nedelinako molo-nedamane. \v 28-29 Neꞌmine lo gelekeleꞌ izipahala aꞌmida minaniꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ ve ma ingine initeꞌneloꞌ gizebo lamineꞌ igi ma di minilizave nene imineꞌ molo gohi ma ngemekuvo vaiꞌ livo di minilisave. Idoꞌ initeꞌneloꞌ gizebo lamineꞌ igi di minamilizave engita initeꞌ ngomo ma nolineꞌ nene aꞌminesi gohi ipeꞌ ogo dalosuve. Neꞌmino neineꞌ nenako nemuꞌ lingine aꞌmine vanu tauseni kina (K1,000) do neineꞌ nene ipeꞌ igi teni tauseni kina (K10,000) do minivela di imilevo. \v 30 Neꞌmine igi gelekeleꞌ izipe gulupese mene huli heta i-dikevo litiꞌmuso gehepeveuꞌ vo mino ive nama ogo mulumo alumo gelo vele ongoho langoloꞌ ogo mineleseive. \s1 Gamene Nabala Guvelesi Veꞌmo Izeꞌ Molo-Ledelineꞌ Gamazi \p \v 31 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza labanaꞌne do sotoꞌ ogo angeloꞌ mukiꞌ ngeleꞌmizo aloniꞌ nene Guveꞌnesi ve naba mineloniꞌ moꞌmosiꞌneloꞌ minelesuve. \v 32-33 Idoꞌ aꞌmidoꞌ nouvo eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ nene neniꞌ veꞌneloꞌ ngeleꞌmize nubuho ilisave. Neꞌmine ikevo izeloꞌ gizebo ve neꞌmo sipisipi izeꞌvesi memeꞌ izesi gopo igi minangutiꞌ nene do kegese-ngedo sipisipi ize mulise atoꞌ hulo-ngedo memeꞌ ize mulise atoꞌ hulo-ngedaaꞌ ineꞌ neꞌmine naza eveneꞌ do kegese-ngedo sipisipi ize neꞌmini minilizave nene aꞌne hulaaꞌ uvoda ngeleꞌmize molo memeꞌ ize neꞌmini minilizave nene aꞌne hulamaaꞌ uvoda hulo-ngedelesuve. \v 34-36 Neꞌmine ogo Guveꞌnesi ve mino naza aꞌne hulaaꞌ uvoda minilizavemuꞌ tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Meꞌneho noꞌnohoꞌ ize-lingidive mate, alo. Naza gaꞌna hele nouvo lingine nosoꞌ niteꞌ nimaaꞌ ikeniꞌ ve. Idoꞌ naza nosomuꞌ nisavo lingine hepeꞌ noso ohizi nimaaꞌ ikeniꞌ ve. Idoꞌ venenga ve mino naza lengita okuvo lingine igi neleꞌmizi lamineꞌ igaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ geneganaꞌne nomivo lingine ma di ngili-nidaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ initeꞌ gize dokuvo lingine igi nasahiliꞌ lamineꞌ i-nidi minaaꞌ aniꞌ ve. Idoꞌ nalaꞌ numunguꞌ huli-nidikevo nouvo lingine igi hizi eleꞌ i-nidaaꞌ aniꞌ ve. Neꞌmini i-nidi minaniꞌ nenako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo Okulumoꞌ misubo do sotoꞌ idotiꞌ nene lengiꞌ ebetine eiꞌ gizebo inguꞌ salani molo-lengede neineꞌ nene igi di minilo. \v 37 Neꞌmine lo lo-ngemekuvo ingine tiꞌ li lilisave: Guvekasi ve make, laineꞌ initeꞌ nene geiꞌ o-gedamuneꞌ ve lo gele none. Nemuꞌ nene geiꞌ gaꞌna helane lo ningo nosoꞌ niteꞌ naniheꞌ do gimuningumuꞌ nolane. Idoꞌ gaza nosomuꞌ nisave lanivo gelo noso naniheꞌ ohizo gimuningumuꞌ nolane. \v 38 Idoꞌ gaza venenga ve nane lo ningo laza naniheꞌ geleꞌmize lamineꞌ uningumuꞌ nolane. Idoꞌ geneganaka nomivo ningo naniheꞌ ma do ngolo-giduningumuꞌ nolane. \v 39 Idoꞌ gaza initeꞌ gize danivo laza naniheꞌ ogo nasahiliꞌ o-giduningumuꞌ nolane. Idoꞌ gaza nalaꞌ numunguꞌ huli-gidikevo nanivo laza naniheꞌ ogo hize eleꞌ o-giduningumuꞌ nolane. \v 40 Tiꞌ li longoꞌ i-nidikevo naza guveꞌnesi ve mino tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Lingine eveneꞌne zuho ma nene o-ngidube li gilaniꞌza neꞌmine initeꞌ i-ngidaniꞌ nene neniꞌ i-nidaniꞌ gelave. Ee, neze eveneꞌne zuho minangutiꞌ lemo minivesi neꞌmine i-dikevo neniꞌ i-nidaniꞌ gelave. \p \v 41 Idoꞌ neꞌmine lo aꞌne hulamaaꞌ uvoda minilizavemukisi tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Lingine meꞌneho usiꞌ ize-lingidivete nouvodatiꞌ vi haha igi lihizami oloꞌ lovoꞌ lovoꞌ ogo neineꞌ nene meꞌneho do sotoꞌ ogo Satanisi eze angelole zuhosi aꞌminguꞌ vi hilalizave lo engikumuꞌ salani molo-ngidinguꞌ vi hilalo. \v 42 Ne Nanitekumuꞌ ve. Naza gaꞌna helo nouvo lingine nosoꞌ niteꞌ nimamaniꞌ ve. Idoꞌ nosomuꞌ nonisivo lingine noso ohizi nimamaniꞌ ve. \v 43 Idoꞌ venenga ve mino lengita okuvo lingine neleꞌmizi lamineꞌ amaniꞌ ve. Idoꞌ geneganaꞌne nomivo lingine ma di ngili-nidamaniꞌ ve. Idoꞌ naza initeꞌ gize dokuvo idoꞌ nalaꞌ numunguꞌ huli-nidikevo nouvo lingine igi nasahiliꞌ i-nidamaniꞌ ve. \v 44 Neꞌmine lokuvo ingine tiꞌ li longoꞌ i-nidilisave: Guvekasi ve make, gaza gaꞌna hele nanivo he nosomuꞌ gise neivo he idoꞌ venenga ve minanivo he geneganaka nomivo he idoꞌ initeꞌ gize do nanivo he idoꞌ nalaꞌ numunguꞌ nanivo naniheꞌ ningo nasahiliꞌ o-gedo geleꞌmize lamineꞌ amune. \v 45 Neꞌmine likevo naza tiꞌ lo lo-ngemelesuve: Laminetoꞌ lo-lengemeloze. Lingine eveneꞌ ma neꞌmine i-ngidamaniꞌ neꞌmo neniꞌ i-nidamaniꞌ gelave. Ee, neze eveneꞌne zuho minangutiꞌ lemo minivesi neꞌmine i-damavo neniꞌ i-nidamaniꞌ gelave. \v 46 Idoꞌ neꞌmine lo lo-ngemekuvo ingine vi mulumo ebekuꞌ vi mulumo gono diviꞌ diviꞌ igi nizavo apasi-ngidamilisave. Ingine neꞌmine ilisaha eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ ingine eleꞌvoleꞌ ngemeni dameni dii minevoꞌ minevoꞌ ebekuꞌ vi hilalisave. \c 26 \s1 Gizebo Ve Ingine Izesuꞌni Bililisa Gamazi Li Hukaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:1-2; Lukaꞌ 22:1-2; Zohaneꞌ 11:45-53) \p \v 1 Izesuꞌ aza aꞌmine gamazi lo-ngeme osuꞌ lo aꞌmine gameneloꞌ izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 2 Lingine mo gili nizaniꞌ ma neive. Isilaeleꞌ aleveti avotemote Aigita misubouꞌ minaniꞌ gameneuꞌ Oꞌmosoꞌmo isiꞌine izingumuꞌ gelo holiseꞌ mino nosoꞌ niteꞌ naaꞌ nouneꞌ gamene ma ne okozoꞌ apiꞌ oloseive. Neꞌmine ogo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neze nene biluvaliti aꞌninguꞌ mili-nidikevo lohotoꞌ zaloꞌ nibili hililisave lineꞌ. \p \v 3 Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ eveneliti monoꞌ gizebo veꞌinesi igi evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba gulive Kaiahaꞌ neꞌmi numuꞌve nabauꞌ igi di geseꞌ aniꞌ. \v 4 Di geseꞌ igi gamazi li gele ha gele igi mini Izesuꞌni nene zegeno bele helelone li lovo gizaniꞌ. \v 5 Neꞌmine li lovo gizaniꞌza holiseꞌ gameneuꞌ nene eveneꞌ vaiꞌ di geseꞌ igi ningi nizavo analoꞌ daloneꞌ nene lovo di sotoꞌ ikelizanako holisekuꞌ nene alamolone li laniꞌ. \s1 Betania Ebeta Izesuꞌni Nene Unuvo Laminekisi Uveli Veneꞌ Maliꞌmo Holo-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:3-9; Zohaneꞌ 12:1-8) \p \v 6 Idoꞌ Izesuꞌ aza Betania numuda mino ganadise gozopoꞌ ma gize dave Simoniꞌ neꞌmi numuꞌveuꞌ neivo \v 7 minida nene veneꞌ maliꞌmo luhuvo laminekisi gehenidunuꞌ liliꞌ aniꞌ botoloꞌ nene unuvo uveli lamineꞌ meniꞌve nabasi nene aꞌminguꞌ neivo do ogo Izesuꞌ nosoꞌ niteꞌ nonavo godololoꞌ leke-dineꞌ. \v 8 Idoꞌ Izesuꞌ izipahala zuho ingine ningi muluꞌninguꞌ goloso ogo ngizeboloꞌ molavo tiꞌ li laniꞌ: Unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene nanitekumuꞌ do labuluvo neive. \v 9 Aꞌmine unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene do vo hizilizave ngemekunivo hizi moni naba limikevo aꞌmine moni nene gohoꞌ aleve ngimunidine. \v 10 Tiꞌ li nilavo Izesuꞌ aza gamazi laniꞌ nene mo gelo tiꞌ lo lineꞌ: Veneꞌ mene aza naniteꞌ do goloso ogavosa geniꞌvesi gamazi nili-imave. Aza nene initeꞌ lamineꞌ noo-nidivo ede vive. \v 11 Lingine nene gohoꞌ alevesi mini di vi minikelizaha nezesi nene mudive ma mini di vi minamilisave. \v 12 Veneꞌ aza aꞌmine unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uveli nene holo-nididiꞌmo galese izi-nidilizangumuꞌ gomuꞌ okoꞌne nene do lamineꞌ o-nedo holo-nedave. \v 13 Naza laminetoꞌ lo-lengemeloze. Gililo. Monoꞌ gamazi lamineꞌ mene di misubouꞌ misubouꞌ moni li-ngimilizadaa eze guvele nene ha gili minilizave li aza initeꞌ o-nidineꞌ nemukisi li sotoꞌ igi li-ngimilizave. \s1 Zudaꞌ Aza Izesuꞌni Do nGemelesuve Lo Lo Hukineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:10-11; Lukaꞌ 22:3-6) \p \v 14 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ izipahala zuho tuvelu engikutiꞌ Kelioto numudotiꞌ ve ma gulive Zudaꞌ aza evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabala vo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 15 Aꞌmine ve ma nene naza do vo hulo vetinguꞌ okuvo naniteꞌ ma nimilizave. Lavo ingine siluvaꞌ moni teoti (30) neꞌmine imaniꞌ. \v 16 Imikevo aꞌmine gamenelotiꞌ nene aza Izesuꞌni ngelebizeli akamuꞌ viseꞌ o minineꞌ. \s1 Oꞌmosoꞌmo Isilaeleꞌ Aleve Iseꞌine Ize-ngidingumuꞌ Izesuꞌ Izipahala Zuhosi Nosoꞌ Niteꞌ Naniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:12-21; Lukaꞌ 22:7-14; 13:21-30) \p \v 17 Zuda vete lulu izamineꞌ beleti naaꞌ nouneꞌ holiseꞌ nene apiꞌ neivo Izesuꞌ izipahala zuho ezela igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Oꞌmosoꞌmo avotemotine iseꞌine ize-ngidingumuꞌ gelo naaꞌ nouneꞌ nosoꞌ niteꞌ naliningumuꞌ nene zala vo do vaꞌvaꞌ o-gedelone lo nolane. \v 18 Likevo Izesuꞌ aza nongimiselo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Numuno nabala vi aꞌmida lo-lingimuve ma neida vi ningi tiꞌ li li-imilo: Tisaꞌ maꞌmo neniꞌ gamene mo alitave lo aꞌmine Oꞌmosoꞌmo avotemotine iseꞌine ize-ngidingumuꞌ gelo mino naaꞌ nouneꞌ nosoꞌ niteꞌ nene geiꞌ numungauꞌ neniꞌ izipahaꞌnesi nalone nolive. \v 19 Lo-ngemavo izipahala zuho ingine lo-ngimidiꞌmine igi aꞌmine nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ aniꞌ. \v 20 Di vaꞌvaꞌ ikevo mo nivengaꞌ molavo Izesuꞌ izipahala zuho tuvelu nesi mini nosoꞌ niteꞌ naniꞌ. \v 21 Aꞌmine nosoꞌ niteꞌ ni nizavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Gililo. Lengikutiꞌ maliꞌmo nenikumuꞌ me neive lo biluvaliti aꞌninguꞌ molaloseive. \v 22 Aꞌmine gamazi nene lingumuꞌ izipahala zuho mulumo goloso gili-di apiꞌ igi hamoꞌ hamoꞌ oti laniꞌ: Guvekasi ve, nenikumuꞌ lamo nolosane. Olo. \v 23 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lapeseuꞌ ana nenikisi hulo molave neꞌmo biluvaliti aꞌninguꞌ do hulo-nedeleseive. \v 24 Ee, Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikumuꞌ polohetelite gizi nizaniꞌ maꞌmino heleloniꞌ akaloꞌ novuvoniꞌza biluvalite neniꞌ dalizave lo do sotoꞌ o-nedelive nene agae, mulumo gono atoliꞌmine daloseinako nemuꞌ aꞌmine ve aza izeleho ma gedamidiniko aꞌmine mulumo gono goloso sotoꞌ o-delesa neineꞌ akaloꞌ mine molo ma minamivo lamineꞌ o minidine. \v 25 Neꞌmine lavo Zudaꞌ aza alingeꞌ biluvaliti aꞌninguꞌ eleꞌmize molaveꞌmo tiꞌ lo lineꞌ: Tisazo, nenikumuꞌ nene ma lamane. Olo. Lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove. Gasika mo ne nolane lo lineꞌ. \s1 Lebeni Initeꞌ Apiꞌ Ogo nGimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:22-26; Lukaꞌ 22:14-20; 11:23-25) \p \v 26 Nosoꞌ niteꞌ ninavo Izesuꞌ aza beleti do Oꞌmosola opoꞌni lo gito izipahala zuho nongemo tiꞌ lo lineꞌ: Di nalo. Mene neniꞌ meꞌmeleꞌne ma ne neive. \v 27-28 Neꞌmine lavo di nikevo vaini gomise do Oꞌmosola opoꞌni lo nongemo tiꞌ lo lineꞌ: Aꞌminguꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lo huko-lidineꞌ gamazi nene do eleꞌvoleꞌ ilineꞌ vaniseꞌne mene eveneꞌ mukikumuꞌ lihimetine apase-lengedelove lo lekeloniꞌ mene neinako nemuꞌ aꞌmingutiꞌ lingine mukitoꞌ nalo. \v 29 Idoꞌ tiꞌ lo nolo-lingimuve. Idise melotiꞌ naza vaini gihileꞌmi novozoutiꞌ mo namo mino alingeꞌ Meꞌneho gizebo o-lengedelineꞌ gameneuꞌ nene aꞌmine novozo atoliꞌmine nene lengikisi mino nalosune. \v 30 Neꞌmine lavo monoꞌ nama lisa limi heta igi Oliva gololoꞌ dizi vaniꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Petoloꞌ Eikumuꞌ Ataize Lilingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:27-31; Lukaꞌ 22:31-34; Zohaneꞌ 13:36-38) \p \v 31 Oliva gololoꞌ dizi nizavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Monoꞌ Godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: Gizebo veꞌine belekuvo sipisipi ize mulise nene hutileꞌ igi vilisave. Tiꞌ li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ idise holukaꞌ lingine mukitoꞌ nenikumuꞌ goloso giladiꞌmo huli-nidi vilisaniꞌza \v 32 helekuvo Oꞌmosoꞌmo neleꞌmize otavo gomuꞌ molo lengemo nGalilaia misubouko vo minelesuve. \v 33 Lavo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ingine mukiꞌ geikumuꞌ goloso gili huli-gidi vilizanikisi naza nene mo kekeꞌ hulo-gedo vamolosuve. \v 34 Lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Laminetoꞌ nolo-gimuve. Idise holukakisi okoloho nolo olihe molamivo gaza gamene setohamo ataize lo-nedelesane. \v 35 Lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove. Ge gibili hili nesi nibili hililisa lilizanikisi nene ataize lo-gedamolosuve. Lavo Izesuꞌ izipahala zuho mukitoꞌ Petoloꞌ lidiꞌmine igi hamoꞌ gamazivoꞌ laniꞌ. \s1 Izesuꞌ Gesemani Za Zuhouꞌ Oꞌmosola Lo Minineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:32-42; Lukaꞌ 22:39-46) \p \v 36 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza izipahala zuhosi ebeꞌ ma gulive Gesemani neuꞌ vaniꞌ. Vo hetelo izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza holeloꞌ vo Oꞌmosola nololongumuꞌ lingine meloꞌ minilo. \v 37 Idoꞌ neꞌmine lo Petolokisi idoꞌ Zebedaioꞌ gipele sitakisi nene ngeleꞌmizo novo Izesuꞌ aza apiꞌ ogo muluno hukavo mulumo naba gilineꞌ. \v 38 Gelo neꞌmine lo lo-ngimineꞌ: Naza mo muluꞌneuꞌ mulumo goloso ogo geni naba idiꞌmo heleloniꞌ akaloꞌ mine molokuve. Lingine makatoꞌ neniꞌ olodiꞌmine igi meloꞌ gizebo igi ningi minilo. \v 39 Izesuꞌ aza neꞌmine lo ngomo ma hotoꞌile novo misuboloꞌ golo hizo Oꞌmosola nolo tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌneho make, ha ilinidoꞌ neivo ma aꞌmine di sotoꞌ i-nidilisa naniꞌ ekeseꞌ initeꞌ nene nenita amilive lo do hulo-nedelinibo. Neꞌmine ha olosaineꞌza neniꞌ luꞌneloꞌ do molamo asi geiꞌ lukaloꞌ do molozo. \v 40 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza tineꞌ molo ogo ningineꞌ nene izipahala zuho okise ingi minaniꞌ nene ningo Petoloꞌni tiꞌ lo lo-dineꞌ: Nadive. Lingine amuzo milami neniꞌ uvodiꞌmine igi makatoꞌ gamene liꞌnibe ngomo vanu aua neꞌmine vetine ningi minamahe. \v 41 Lengemenguꞌ milalizanguꞌ nene gopo ikelizaze. Gizebo igi Oꞌmosola li minilo. Ee, lutine neꞌmo gono dalosa neiha okodine neꞌmo nene geni o neive. \v 42 Neꞌmine lo iheꞌ gohi vo Oꞌmosola nolo tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌneho make, geiꞌ gelanivo aꞌmine di sotoꞌ i-nidilisa naniꞌ ekeseꞌ initeꞌ nene hulo-nedelidoꞌ amivo geheloniꞌ o neivo ma geiꞌ lukaloꞌ do molo gehelesuve. \v 43 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza tineꞌ molo ogo ningineꞌ nene veꞌine hihiꞌ ogavo okise ingi nizavo ningineꞌ. \v 44 Ningo iheꞌ hulo-ngedo vo Oꞌmosola lo gomuꞌ lineꞌ maꞌmine ogo lineꞌ. Neꞌmine ogo vo Oꞌmosola lineꞌ nene gamene sitohamo ineꞌ. \v 45 Neꞌmine ogo iheꞌ izipahala nizada ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okise ingi mine gililisa gili nizahe. Ningilo. Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene di sotoꞌ igi ve golosoliti aꞌninguꞌ milalizaniꞌ gamene mo ogaze. \v 46 Otilo. Mo volonge. Ningilo. Biluvalite dalizave lo neze do sotoꞌ ilive nene mo avitoꞌ ogave. \s1 Zudaꞌ Izesuꞌni Do Sotoꞌ Molavo Daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:43-50; Lukaꞌ 22:47-53; Zohaneꞌ 18:3-12) \p \v 47 Tiꞌ lo nolo-ngimivo izipahala zuho tuvelu engikutiꞌ nene ve gonoꞌnibo Zudaꞌ aza ogo hetelineꞌ. Idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌ gizebo vesi mini eveneꞌ mukiꞌ ngimiselikevo bainati mitekisi gavososi dii Zudalesi makaꞌ aniꞌ. \v 48 Idoꞌ olihe igi hetelami Izesuꞌni do sotoꞌ o-ngidive neꞌmo gomuꞌ tiꞌ lo lovo gize ngimineꞌ: Golo elo nalove nene aꞌmine ve mineleseize. Dalo. \v 49 Ogo hetelo Zudaꞌ aza Izesuꞌ neida liteꞌ lo o-duvo Tisazo, ne nabe lo golo elo naniꞌ. \v 50 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zogone, gaza ogo olosa aineꞌ initeꞌ nene aloꞌ ozo. Tiꞌ lo nolivo biluvalite ingine Izesuꞌ neida igi analoꞌ di minaniꞌ. \v 51 Neꞌmine navo Izesulesi monaveutiꞌ ve maliꞌmo ana do patelo bainati miteꞌ gokutiꞌ geleleheꞌ ogo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nabaꞌmi gelekeleꞌ izipe ma belo gala hela hasaꞌ o hulineꞌ. \v 52 Hasaꞌ o hulavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Bainati miteka nene iheꞌ daninguko do molozo. Eveneꞌ malike bainati miteꞌ do lovo olosa ilinive nene ve malite bainati mitedunuꞌ gibilikevo helelesane. \v 53 Gaza gelaineꞌ meꞌnehida lokuvo alete mili-nidilizave ma ngimiselamilive lo gele nabe. Oꞌve. Lokuvo angeloꞌ mulise naba ato atoꞌ tuvelu adoꞌ angeloꞌ sevedi tu tauseni (72,000) neꞌmine ivileꞌ ogo ma ngimiselavo igi ha alete mili-nidilisave. \v 54 Neꞌmino neiha neꞌmine oloniꞌ nene monoꞌ godolouꞌ nene aꞌneloꞌ di goniꞌ i-nidi nibili hililizave li gizi nizaniꞌ gamazi nene ngelo gihile izamilineꞌ nenako nemuꞌ nene alete mili-nidilizavemuꞌ lamolosuve. \v 55 Idoꞌ aꞌmine gameneloꞌ Izesuꞌ aza eveneꞌ mulise tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gizengize ve ma dalisa igaꞌ adiꞌmine igi bainati mitekisi gavososi di neniꞌ dalisa ahe. Naza gamene gamene monoꞌ numuno nabauꞌ monoꞌ apize ngemaaꞌ uvoniꞌ maloꞌ nene aꞌneloꞌ damaniꞌ nehe. \v 56 Gomuꞌ neꞌmine ami idise neꞌmine navo sotoꞌ neineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohete nete gizi nizaniꞌ gamazi ma gihile izelive losa nene sotoꞌ neive. Neꞌmine lavo izipahala zuho Izesuꞌni huli-di mukitoꞌ golise vaniꞌ. \s1 Kanisoleliti Veꞌnidoꞌ Izesuꞌni Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:53-65; Lukaꞌ 22:54-55; Zohaneꞌ 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Idoꞌ Izesuꞌ analoꞌ di minave ingine eleꞌmizi evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba Kaiahaꞌ neida vaniꞌ. Aꞌmida Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ apizi ngimaaꞌ avesi idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌine nesi mulise mili nizavo aꞌminguꞌ eleꞌmizi vaniꞌ. \v 58 Neꞌmine navo Petoloꞌ aza hotoꞌile eꞌmete-do ogo aꞌmine evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba neꞌmi gesi minguꞌ ogo dizi minaniꞌ numuno nene vodo vodo ogo minavo olusoꞌ omoꞌ naba minidoꞌ nene dizo Izesuꞌni goniꞌ i-di nadiꞌ i-dilizahe lo ningelesa pilisi vesi makatoꞌ minaniꞌ. \v 59 Neꞌmino neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi engiꞌ kanisoleꞌine mukikisi nani lihimemuꞌ Izesuꞌni belelone li soza saza li lihimeꞌve li sotoꞌ ilizavemuꞌ viseꞌ ikevo \v 60 eveneꞌ mukiꞌ eze lihime ma li sotoꞌ ilisa igi soza saza gamazi laniꞌza ingine giladoꞌ vo dalineꞌ gamazi ma lamavo eze lihime li sotoꞌ ilizave ma di sotoꞌ amaniꞌ. Di sotoꞌ ami viseꞌ iꞌmi vi nizavo alingeꞌ nene ve sitaꞌ ma igi tiꞌ li lasineꞌ: \v 61 Me veꞌmo naꞌniseꞌne Oꞌmosoꞌmi monoꞌ numuno naba nene nguꞌvoso gamene sitohamo ogo novivo iheꞌ gizelesuve lo live lasineꞌ. \v 62 Neꞌmine likesivo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba aza oto tiꞌ lo lineꞌ: Gaza nilasineꞌ gamaziloꞌ mene do velepeꞌ izo lo-ngemelineꞌ gamazi ne nomihe. Mene ve netise geikumuꞌ nilasineꞌ gamazi mene gelanivo nadiꞌ o neive. \v 63 Neꞌmine lineꞌza Izesuꞌ aza gamazi lamo minineꞌ. Neivo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba aza tiꞌ lo lineꞌ: Idiꞌnise minevoꞌ minevoꞌ ogo minaaꞌ ive Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ lo sotoꞌ ogo liline lo noluve. Oꞌmosoꞌmi gipele Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live nabe lo lemezo. \v 64 Lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Mo ne laineꞌza lo-lengemeloze. Gililo. Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza amuzoꞌvesi minive Oꞌmosolotiꞌ lemo nouvoniꞌ nenako nemuꞌ ana hulaaꞌ ida mitoꞌ nouvo ningilisave. Idoꞌ Okulumotoꞌ limuso avileloꞌ nolimuvo ningilisave. \v 65 Neꞌmine lavo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive naba neꞌmo Izesuꞌ aza Oꞌmoso ivileꞌ olosa gamazi goloso lihe lo gala gilineꞌ nene ngelebizelesa asiꞌve ngolokineꞌ geneganaꞌve nene do nohikelo tiꞌ lo lineꞌ: Asiꞌve Oꞌmoso ivileꞌ olosa gamazi goloso laanako nemuꞌ lihimeꞌve li sotoꞌ ilizavemuꞌ nene nanimuꞌ gohi viseꞌ olone. Oꞌmoso ivileꞌ o-do gamazi goloso lineꞌ nene langisetine mo gilikeve. \v 66 Nemuꞌ lingine gilikevo nadiꞌ o neive. Lavo ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Aza nene mo lihime naba danako mo helelidoꞌ ogave. \v 67 Neꞌmine li golo veleuꞌ gituhoꞌ i-di aꞌinedunuꞌ bilii aꞌine gatapaꞌ gavoso bilaniꞌ. \v 68 Neꞌmine igi nibili tiꞌ li laniꞌ: Geiꞌ neke Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ do nguꞌ izeline lo gimiselelesa live nouve nolabe. Olo. Ne ma nigibilaze. Geze monovoka ningelone. Zaho gibilihe. Gaza polohetelite laaꞌ adiꞌmine ogo lo sotoꞌ ogo lo-lemevo. \s1 Petoloꞌ Izesuꞌni Ningamuve Ve Lo Ataize Lineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 14:66-72; Lukaꞌ 22:56-62; Zohaneꞌ 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Neꞌmine igi nizavo Petoloꞌ aza numuno vodo vodo minavo olusoꞌ omoꞌ naba minidoꞌ neivo gelekeleꞌ alu maliꞌmo eita ogo tiꞌ lo lineꞌ: Gaza nene nGalilaia misubotiꞌ ve Izesukisi monaaꞌ asive ma ne nolosane. \v 70 Lavo aza eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ ataize lo nolaineꞌ gamazi ne ma gelamuvongumuꞌ nolane lineꞌ. \v 71 Neꞌmine lo gesi gateda lemo novivo gelekeleꞌ alu gohi maliꞌmo ningeko eveneꞌ aꞌmida minave lo-ngimineꞌ: Me ve nene Nasalete numudatiꞌ Izesulesi monaaꞌ ave ma ne neive. \v 72 Lavo gohi ataize lo lineꞌ: Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ aꞌne dizo noluve. Mo ningamuvemuꞌ nilave. \v 73 nGomo lasolo ma nimini aꞌmida minave nete Petoloꞌ neida igi tiꞌ li li-imaniꞌ: Engiꞌ gamazi laaꞌ adiꞌmino nolainako nemuꞌ mo laminetoꞌ aꞌmine zuhoutiꞌ nolosane. Gaza gamazi nolaineꞌ neꞌmo do sotoꞌ o-gedave. \v 74 Likevo aza gosohoꞌ noluvo ma Oꞌmosoꞌmo usiꞌ ize-nidivo lo mo laminetoꞌ noluve lineꞌ. Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ lo huko noluve lo tiꞌ lo lineꞌ: Ningamuvemuꞌ nilave. Petoloꞌ neꞌmine nolivo okoloho liteꞌ lo nolo molaniꞌ. \v 75 Idoꞌ okoloho nolo molavo Petoloꞌ aza Izesuꞌ okolohoꞌmo olihe nolo gedamivo nenikumuꞌ gamene sitohamo ataize lo-nedelesane lineꞌ gamazi nene gohi gala gelo heta lemo vo ive nabaloꞌ goloso ineꞌ ve. \c 27 \s1 Izesuꞌni Pilatoꞌ Neida Eleꞌmizi Vaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:1; Lukaꞌ 23:1-2; Zohaneꞌ 18:28-30) \p \v 1 Nedengaꞌ goꞌ nolivo evenetoꞌ medeli Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba mukiꞌ idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌine nesi ingine mulise mili Izesuꞌni bili hililizangumuꞌ gamazi li li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ. \v 2 Li mini analoꞌ nalaꞌ di eleꞌmizi vi Zuda veti misubola Loma vete di sotoꞌ milaniꞌ ngamaniloꞌ gizebo o minineꞌ guvelesi ve Pilatoꞌ neida eleꞌmizi vi eiꞌ anauꞌ milaniꞌ ve. \s1 Zudaꞌ Aza Izesuꞌni Biluvaliti Aꞌninguꞌ Molavo Bele Helelone Langumuꞌ Geni Belavo Vo Nalaꞌ Ineꞌ Gamazi \r (Aposoloꞌ 1:18-19) \p \v 3 Vikevo Zudaꞌ aza Izesuꞌni hulo biluvaliti aꞌninguꞌ iveꞌmo Izesuꞌni goniꞌ i-di helelive laniꞌ nene ningo gelo muluno do velepeꞌ izo aꞌmine siluvaꞌ moni teoti (30) nene iheꞌ do vo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌinesi do tineꞌ molo nongemo \v 4 tiꞌ lo lineꞌ: Naza lihime do ve lamineꞌ lihimeꞌve nomineꞌ mene hulo biluvaliti adinguꞌ okuvo bili hililisa naze. Lavo ingine olo. Lihime dabe. Neve ne leliꞌ gono nomive. Geiꞌ gonoka ve laniꞌ. \v 5 Likevo Zudaꞌ aza aꞌmine siluvaꞌ moni nene monoꞌ numunguꞌ hulo molo monoꞌ numungutiꞌ lemo vineꞌ. Lemo vosa vo nalaꞌ ineꞌ. \v 6 Neꞌmine ogavo ingine evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba aꞌmine moni di neꞌmine laniꞌ: Mene moni nene eveneꞌ ma bele helelone lo huluneꞌ nenako nemuꞌ neꞌmi lihime aꞌmidoꞌ neinako nemuꞌ Oꞌmosoꞌmi gonomuꞌ hulaniꞌ monisi do hamoꞌ ogo molalonidoꞌ nomive. \v 7 Neꞌmine li aꞌmine monimuꞌ gamazi li voleloꞌ meloꞌ igisa misubo somo loloꞌ ogaꞌ iveꞌmi misuboꞌve ma hetatiꞌ ve ma aꞌmida hililiza aleve galese izilizaniꞌ ebeꞌ meni hizaniꞌ. \v 8 Meni hizi aꞌmine misubo nene eveneꞌ ma bele helo vaniseꞌve leke-delone li hulaniꞌ monidunuꞌ meni hizanako nemuꞌ nene aꞌmine misubo nene vanise misubo ve li milaniꞌ. Neꞌmine li milikevo idisesi nene vanise misubo ve lo ha laaꞌ none. \v 9 Neꞌmine ikevo Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive gozopoꞌ ma minive Zelemiaꞌ aza gamazi monoꞌ godolouꞌ gizekineꞌ ma nene gihile izineꞌ. Tiꞌ lo gize neive: Aꞌmine siluvaꞌ moni teoti (30) nene Isilaeleꞌ aleve malite aꞌmine dize minivemuꞌ eiꞌ okoꞌnoloꞌ meni hizilizangumuꞌ eiꞌ meniꞌve ve laniꞌ moni nene di \v 10 Guvelesi veꞌmo lo-nimidoꞌ aꞌmine monitunuꞌ nene misubo somo loloꞌ ogaꞌ iveꞌmi misubo ma meni hizaniꞌ. \s1 Pilatoꞌ Izesuꞌ Monovomuꞌ Longoꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:2-5; Lukaꞌ 23:3-5; Zohaneꞌ 18:33-38) \p \v 11 Idoꞌ Izesuꞌni eleꞌmizi vi ngamaniloꞌ gizebo ve nabaꞌmi veleloꞌ di vi oti-daniꞌ. Oti-dikevo ve naba neꞌmo longoꞌ o-do tiꞌ lineꞌ: Gaza nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba nabe. Olo. Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Mo gasika nene nolaineꞌ ve. \v 12 Idoꞌ ingine evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi evenelite gizebo veꞌinesi initeꞌ mukikumuꞌ goniꞌ i-daniꞌza aza gamazi hamokisi mo lo-ngemamineꞌ. \v 13 Neꞌmine ogavo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gamazi ma lo-ngemamaineꞌ nenako gamazi mukiꞌ geitoꞌ li mili nilaniꞌ nene mo gelabe gelamane \v 14 Neꞌmine lineꞌza aza gamazi hamokisi aꞌmidoꞌ mo lo-emamineꞌ. Gamazi lo-emamivo ngamaniloꞌ gizebo ve Pilatoꞌ aza gala mukiꞌ goloso gilineꞌ. \s1 Izesuꞌni Bili Hililizave Li Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:6-15; Lukaꞌ 23:13-25; Zohaneꞌ 18:39–19:16) \p \v 15 Idoꞌ kilisimasiloꞌ kilisimasiloꞌ Oꞌmosoꞌmo Zuda veti avotemotine iseꞌine izingumuꞌ geloo holiseꞌ minaaꞌ uneꞌ gameneloꞌ gameneloꞌ nene evenelite galapuso ve mukiꞌ minangutiꞌ nene hamoꞌ ma heta vilive li gulive ikevo ngamaniloꞌ gizebo ve naba neꞌmo aꞌmine ve nene nalaꞌ numungutiꞌ hulo heta o-ngedaaꞌ ineꞌ ve. \v 16 Aꞌmine Izesuꞌni goniꞌ i-daniꞌ gameneloꞌ nene Izesuꞌ abalaho ma gizengize ve ma guvele buu lo monive gulive gohi ma Balabasiꞌ aza nalaꞌ numunguꞌ minineꞌ. \v 17 Neivo eveneꞌ mulise milikevo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Lingine gilikevo zahine iseve izo hulo lengita olove. Izesuꞌ eveneꞌ do nguꞌ izelive alosa neive lave ma nehe abalaho Balabasiꞌ ma neve. \v 18 Idoꞌ Pilatoꞌ neꞌmine lo longoꞌ o-ngidineꞌ nene nanitekumuꞌ ve. Eveneꞌ vaiꞌ Izesuꞌni eꞌmetaniꞌ nenako nemuꞌ nene ingine ezemuꞌ muluꞌninguꞌ goloso gilaniꞌ nemukovoꞌ nene nezela gonitoꞌ eleꞌmizi milikeve lo gilineꞌ nemuꞌ longoꞌ o-ngidineꞌ. \v 19 Idoꞌ Pilatoꞌ aza zasite minaaꞌ aniꞌ holomoloꞌ mino Izesuꞌ goniꞌve nogilivo elenaho gamazi eita hulo molo lineꞌ: Gaza ne mo aꞌmine ve lamineꞌ lisiheꞌ ogo neiveꞌmi okoꞌnola mo gamazi lo molamilineꞌ o neive. Holukaꞌ eikumuꞌ vamuꞌ ma ninge emo mulumo naba goloso nogele-duve lo lineꞌ. \p \v 20 Pilatoꞌ aza zahine apase lengemelove lo longoꞌ o-ngedavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌ gizebo veꞌinesi ingine muluꞌninguꞌ hizikevo evenelite Balabasiꞌni nene apase-ledo Izesuꞌni bele helelesane li li-imaniꞌ. \v 21 Li-imikevo ve nabaꞌmo gohi longoꞌ o-ngedo lineꞌ: Aꞌmine ve sitakutiꞌ mene zahine apase hulo-lengedekuvo lengita vilive. Lavo ingine Balabasiꞌ ve laniꞌ. \v 22 Likevo Pilatoꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ eveneꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live ve lave Izesuꞌni mene nadiꞌ o-delove. Lavo eveneꞌ mukilite tiꞌ li laniꞌ: Gaza lanivo lohotoꞌ zaloꞌ bili hililizave. \v 23 Likevo aza lo-ngimineꞌ: Nanitekumuꞌ lohotoꞌ zaloꞌ bele helelone. Initeꞌ goloso ineꞌ nene naniteꞌ nolive. Tiꞌ lo lo-ngimineꞌza ingine amuzo mili lohotoꞌ zaloꞌ beleꞌ navo li gohi geligelinga laniꞌ. \v 24 Likevo Pilatoꞌ aza gamazi lineꞌ mo ana damivo aꞌminguꞌ lovo naba mo sotoꞌ ilineꞌ ogavo nene ningo lihime ezela minamilive lo ngelebizelesa noso ma do eveneliti veꞌnidoꞌ ana nosoꞌ noizo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene lengiꞌ initetine ve. Lingine lihimeꞌve nomive lisiheꞌ lamineꞌ mene bililizaha nenita eiꞌ lihime minamoloseive. \v 25 Neꞌmine lavo eveneꞌ mukitoꞌ laniꞌ: Bele heleloneꞌ nene aꞌmine lihime lelitasi mino leze zuho alingeꞌ sotoꞌ ilizavelasi havoꞌ mine do vo mineleseive. \v 26 Neꞌmine likevo Pilatoꞌ aza Balabasiꞌni hulo heta o-davo engita vineꞌ. Neꞌmine ogo Pilatoꞌ aza lavo ngibilaaꞌ aniꞌ gavosodunuꞌ Izesuꞌni mehene iziviꞌ lediviꞌ igi bilikevo di vi lohotoꞌ zaloꞌ bililizave lo Loma veti ami pilisi ve neti aꞌninguꞌ molaniꞌ ve. \s1 Ami Pilisi Ve Nete Izesuꞌni Goboni Mili-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:16-20; Zohaneꞌ 19:2-3) \p \v 27 Aꞌninguꞌ molavo aꞌmine ngamaniloꞌ gizebo ve nabaꞌmi ami pilisi velite Izesuꞌni eleꞌmizi ngamani numuno nabaꞌmi lulouꞌ dizi vi aꞌminguꞌ minaniꞌ ami pilisi ve linge mamuꞌ vise likevo mukitoꞌ Izesuꞌ veleloꞌ di geseꞌ aniꞌ. \v 28 Neꞌmine igi aꞌmine ngolokineꞌ genegana ne di huli-di guveꞌinesi ve naba nete ngilaaꞌ aniꞌ neꞌmine gele minelive li lehokoꞌ neꞌmine guleheꞌ lavolavo di ngili-di \v 29 uhoni nalaꞌ di gangi guveꞌinesi ve nabalite maduꞌnidoꞌ gihaaꞌ aniꞌ initeꞌ neꞌmine apa niteꞌ igi liliꞌ igi madunoloꞌ gihi-di ana zamela angaba gavoso neꞌmine imaniꞌ. Imi velela obuvoꞌine hizi imi Zuda veti guveꞌinesi ve ma gopoꞌni nolo-gimune li golo izi gize zohiꞌ i-daniꞌ. \v 30 Gize zohiꞌ i-di gituhoꞌ i-di aꞌmine angaba gavoso imikadunuꞌ godololoꞌ bili minaniꞌ. \v 31 Neꞌmini golo izaniꞌ ne osuꞌ lavo genegana di ngili-daniꞌ nene apasi di huli-di eiꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌve nene gohi di izi-di lohotoꞌ zaloꞌ bililisa eleꞌmizi vaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Lohotoꞌ Zaloꞌ Bilaniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:21-32; Lukaꞌ 23:26-43; Zohaneꞌ 19:17-27) \p \v 32 Eleꞌmizi vi numuno ebeꞌ nihuli Kilene ebekutiꞌ ve ma gulive Simoniꞌni nene ningi Izesuꞌ lohotoꞌ zaꞌveloꞌ gehe-delive li amuzonga li-imikevo gihineꞌ. \v 33 Gehavo vi ebeꞌ ma minineꞌ gulive Goligota nene leliꞌ gamazikotiꞌ godolo amuzo ebeꞌ nela vi hetelaniꞌ. \v 34 Vi heteli vaini noso aꞌminguꞌ mulumo mate-ngedaaꞌ initeꞌ ekeseꞌ ineꞌ nene di gopo ikeniꞌ nene nalive li imaniꞌza ngomo no geleko namolosuve lo oꞌove lineꞌ. \v 35 Neꞌmine ogavo lohotoꞌ zaloꞌ bili giliꞌ li di oti badaniꞌ. Di oti badi geneganaꞌve izeꞌ mili dalisa zohiꞌ igi geheni mulo ngomo ma hulikaꞌ hulikaꞌ ikevo ngivileꞌ ogo huliveꞌmo dokaꞌ dokaꞌ ineꞌ. \v 36 Neꞌmine igi aꞌmida mini gizebo i-di minaniꞌ. \v 37 Idoꞌ lohotoꞌ zaloꞌ bilisa goniꞌ i-daniꞌ lihime ne li sotoꞌ igi me ve Izesuꞌ nene Zuda veti guveꞌinesi ve ve li luhuvo gizi godolo veletoꞌ nene di badaniꞌ. \v 38 Idoꞌ gizengize ve sitaꞌ ezesi makaꞌ lohotoꞌ zaloꞌ ngibili ma ne ana zamela di oti-di ma ne ana adavala di oti-daniꞌ. \v 39 Neꞌmine ikevo eveneꞌ igi vigi ave nete ungumuꞌ izi diviꞌ ledevika li-di \v 40 tiꞌ li laniꞌ: Monoꞌ numuno naba izo kuso hulo gamene sitohamo novivo gohi gizelove laaꞌ anive gaza Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma geiꞌ okonga nene do guꞌ izo lohotoꞌ zalotiꞌ apaso lemevo. \v 41 Nilavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi monoꞌ gizebo veꞌinesi ingine aꞌmine aꞌmine igi gizeꞌ i-di li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: \v 42 Aza eveneꞌ linge ma nene do nguꞌ izive laniꞌza eiꞌ okoꞌno nene ngelo do uꞌ izamilineꞌ ogave. Isilaeleꞌ aleveti guvetesi ve naba ma ne ngelo minelihe. Lohotoꞌ zalotiꞌ lemo ano lovo. Lemavo eitoꞌ gele eleꞌvoleꞌ olone. \v 43 Oꞌmosoloꞌ gele medele mino Oꞌmosoꞌmi gipele nouve laaꞌ neineꞌ nenako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ezemuꞌ umo helavo ma aloꞌ do uꞌ izezo lovo. \v 44 Likevo gizengize ve sitaꞌ lohotoꞌ zaloꞌ makaꞌ ngibilavesi aꞌmine aꞌmine igi gamazi goloso li-dasineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Hilineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:33-41; Lukaꞌ 23:44-49; Zohaneꞌ 19:28-30) \p \v 45 Idoꞌ holiseꞌ tuvelu (12) kilokulotiꞌ ebeꞌ mukikuꞌ nene litiꞌmuso ize geseꞌ ogo mine do vo tili (3) kiloku nivengaꞌ ogavo gohi labanaꞌ ilineꞌ. \v 46 Idoꞌ tili kiloku neꞌmidoꞌ nene Izesuꞌ aza amuzo molo asi naba lo tiꞌ lo lineꞌ: Eli, Eli lema sabahatani. Leliꞌ gamazikotiꞌ nene neꞌmi monovo neꞌmino neive: Oꞌmosoo Oꞌmosoꞌne make, nanitekumuꞌ hulo-nedane. \v 47 Lavo eze minineꞌ gahevela minave linge ma nete nene gili tiꞌ li laniꞌ: Polohete Eliaꞌnimuꞌ asi nolive. \v 48 Likevo ve maliꞌmo aꞌmidoꞌ geto lotiꞌ izo vo nosouꞌ lupizisa lipi naaꞌ aniꞌ initeꞌ ma do ekeseꞌ ogaꞌ ineꞌ vaini noso mauꞌ lupizo vaiꞌ lavo vilikiꞌ vilikiꞌ lo nalive lo ngongoꞌnoloꞌ izo imineꞌ. \v 49 Emavo eveneꞌ malite tiꞌ li laniꞌ: Eliaꞌ lemo do uꞌ izelihe ninge minelone. \v 50 Likevo Izesuꞌ aza gohi asi naba nolo Sikalahuꞌve nohulo hilineꞌ. \v 51 Nohilivo monoꞌ numuno nabauꞌ izi hukikaniꞌ lavolavo nene veletatiꞌ galaꞌmuda limivo izo hoꞌlo sitaꞌ neivo misubo mimiꞌ noogo meni naba lemo geheni naba nene iziviꞌ hoꞌliviꞌ aniꞌ. \v 52 Neꞌmine neivo gonoso galese ma nene ngoloꞌ laniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi evenele zuho gozopoꞌ hili minangutiꞌ mukiꞌ ma oti geseꞌ aniꞌ. \v 53 Oti geseꞌ ikevo alingeꞌ Izesuꞌ hilingutiꞌ otavo aꞌmine gomuꞌ hilave gonoso galese huli Zelusalemi numuda vi eveneꞌ mukiꞌ sotoꞌ pizi ngimaniꞌ. \v 54 Idoꞌ aꞌmine mimiꞌ ogavo ami pilisi veti gizebo veꞌinesi idoꞌ aꞌmida ami pilisi ve Izesuꞌnimuꞌ gizebo minavesi mimiꞌ ineꞌ nene niningi aꞌmida initeꞌ ineꞌ nene ningi ngehelele goloso izavo tiꞌ li laniꞌ: Laminetoꞌ me ve nene mo Oꞌmosoꞌmi gipele gihile minaniꞌ neive laniꞌ. \v 55 Idoꞌ veneꞌ mukiꞌ nGalilaia misubokotiꞌ Izesuꞌni eꞌmeti vi nasahiliꞌ idiꞌmi vaniꞌ nete hota gidini mini ningi minaniꞌ. \v 56 Aꞌmine veneꞌ mukiꞌ minanguꞌ nene Mangadala numudotiꞌ Maliaꞌ nene minineꞌ idoꞌ Maliaꞌ abalaho Zakobongi Zosehengi izeꞌnibosi idoꞌ Zebedaioꞌ gipele zuhoti izeꞌnibosi nene minaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Galese Izi-daniꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 15:42-47; Lukaꞌ 23:50-56; Zohaneꞌ 19:38-42) \p \v 57 Nivengaꞌ molavo Alimataia ebetatiꞌ heneni ve ma gulive Zoseheꞌ nene aza Izesuꞌni eꞌmetaaꞌ ive nene aniꞌ. \v 58 Aza Pilatoꞌ neida vo Izesuꞌ okoꞌnomuꞌ longoꞌ ineꞌ. Longoꞌ ogavo Pilatoꞌ aza Zoseheꞌni di imilizave lo ami pilisi ve lo-ngedavo \v 59 gonoso nene Zoseheꞌni mo imikevo aza do lavolavo mokonoꞌ laminekuꞌ do molo asese ize-dineꞌ. \v 60 Ize-do asiꞌve Zoseheꞌ lavo eiꞌ gonoso galeseꞌve gosohoꞌ gehenguꞌ ma goloꞌvati-mikanguꞌ nene do vo molo-do aꞌmine gonoso galese veleloꞌ nene geheni naba ma do veleheꞌ molo do tileko vineꞌ. \v 61 Neꞌmine neivo Maliaꞌ Mangadala numudotiꞌ nesi Maliaꞌ ma nesi aꞌmine gonoso galese gahevela nene mini ningi minasineꞌ. \s1 Gonoso Galeseloꞌ Gizebo I-daniꞌ Gamazi \p \v 62 Idoꞌ aizeꞌ holiseꞌ gamene ve li aꞌmine gamenemuꞌ nene nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ igaꞌ aniꞌ gamene vavo gamene maloꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi vi Pilatoꞌ neidaa di geseꞌ igi \v 63 tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, velesi ha mino aꞌmine Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ do nguꞌ izeline lo nimiselelesa live nouve lo gote izaaꞌ iveꞌmo helo gamene sitohamo mino gohi otelesuve lineꞌ nene ha gele none. \v 64 Nemuꞌ nene izipahala zuhote igi aꞌmine gonoso nene gumine di vi gonoso galesetiꞌ mo otave li eveneꞌ li-ngimikevo gomuꞌ gote izo Oꞌmosoꞌmo nimiselelesa live nouve lineꞌ gamazi nene ivileꞌ ogo ingine alingeꞌ soza lilizaniꞌ neꞌmo eveneꞌ ngeleꞌmize gopo ogalive. Nemuꞌ nene lo-ngemanivo ami pilisi vete vi aꞌmine gonoso galeseloꞌ gamene sitohamo mini gizebo lamineꞌ ilizave losa nolune. \v 65 Neꞌmine likevo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma aꞌmida gizebo ilizave ami pilisi ve neꞌmine ma di aꞌmida huli-ngidi lingine aꞌmine gonoso galesetiꞌ nene gonoso gumine di vikelizave li akaꞌine hizi tililizaniꞌ aka ma gili nii ma ha hizi tililisave. \v 66 Idoꞌ neꞌmine lavo vi gonoso galese veleloꞌ hizi tilaniꞌ gehedoꞌ nalaꞌ di giliꞌ li humo izi aꞌmidoꞌ kekeize luhuvo bili giꞌmizi aꞌmidoꞌ gizebo minilizave li ami pilisi ve huli-ngidaniꞌ ve. \c 28 \s1 Izesuꞌ Hele Miningutiꞌ Otineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 16:1-10; Lukaꞌ 24:1-12; Zohaneꞌ 20:1-10) \p \v 1 Aꞌmine Zuda vete mine gelo minaaꞌ uneꞌ holisete Salele nene ogo vavo Sadeuꞌ goꞌ lolosa neivo Maliaꞌ Mangadala numudatiꞌ nesi idoꞌ Maliaꞌ ma nesi aꞌmine gonoso galese nene vi ningilisa vasineꞌ. \v 2 Idoꞌ nivasivo aꞌmine gonoso galesela mimiꞌ naba goloso ineꞌ. Neivo Guvelesi veꞌmi angeloꞌ ma lemo ogo aꞌmine gonoso galeseloꞌ geheni naba nene ehusoꞌ ogo do hulo aꞌmidoꞌ mitoꞌ minineꞌ. \v 3 Aꞌmida nene gopaꞌna gopaꞌna ogaꞌ ineꞌ neꞌmine labanalasi neivo geneganaꞌvelotiꞌ nene mokonoꞌ goloso elo silingengeꞌni hulo minineꞌ. \v 4 Aꞌmine angeloꞌ ningadiꞌmo ami pilisi ve ingine ngehelele goloso izo luvoluvo goloso izi amuzoꞌine guluꞌ gelavo hilave neꞌmine igi minaniꞌ. \v 5 Neꞌmine ikevo angeloꞌ aza veneꞌ sitaꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengehelele izamivo. Lingine nene Izesuꞌ lohotoꞌ zaloꞌ bili hilavemuꞌ viseꞌ nasineꞌ nene gele nouvoniꞌza \v 6 aza nene meuꞌ nomive. Mili-danguꞌ me igi ningilizo. Gomuꞌ lo-lingimineꞌ maꞌmino aza mo oto vave. \v 7 Nemuꞌ nene liteꞌ li vi eiꞌ izipahala zuho nene tiꞌ li li-ngimilizo: Hilineꞌ matiꞌ mo oto lengiꞌ lingivileꞌ ogo nGalilaia misubola ganaꞌ vo hetelo neivo aꞌmida ningilisave li li-ngimilizo. Mo aꞌne lo-lengeme nouve. \v 8 Lavo ngehelele izineꞌza ngolize goloso izi aꞌmidatiꞌ liteꞌ mateꞌ li Izesuꞌ izipahala zuho li-ngimilisa lotiꞌ izi vasineꞌ. \v 9 Idoꞌ Izesuꞌ aza veneꞌ sitaꞌ nene akaloꞌ nivasivo voteneꞌ ogo ne nasihe lavo ingine veneꞌ sitaꞌ igi osoꞌmolo izi-di opoꞌni lasineꞌ. \v 10 Neꞌmine ikesivo Izesuꞌ aza lo-ngimineꞌ: Lengehelele izamivo. Vi neze zuho nGalilaia misubola vi aꞌmida neze ningilisave li vi li-ngidilizo. \s1 Zuda Veti Eveneꞌ Naba Nete Izesuꞌ Hilingutiꞌ Otineꞌ Gamazimuꞌ Ataize Li Li-ngimaniꞌ \p \v 11 Apiꞌ igi nivasivo ami pilisi ve gonoso galeseloꞌ gizebo minave ingine Zelusalemi numuda vi evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nene aꞌmine initeꞌ sotoꞌ ingumuꞌ nene li-ngimaniꞌ. \v 12 Idoꞌ aꞌmine evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi idoꞌ monoꞌ gizebo ve nesi mulise mili gamazi li voleloꞌ meloꞌ igi ami pilisi ve moni ningimi tiꞌ li laniꞌ: \v 13 Evenelite hilingutiꞌ mo otave li gilikelizave. Neꞌmine li-ngimilo: Okise ongo noningumuꞌ izipahala zuhote igi gonoso ma gumine di vikeve li li-ngimilo. \v 14 Idoꞌ guvetinesi ve ngamaniloꞌ gizebo ve naba neꞌmo aꞌmine gamazi gelelineꞌ nene gono dami okise ingangumuꞌ goniꞌ o-lengedo lihime lengemalive lo gamazitunuꞌ mulunouꞌ hizekunivo isetine izavo linginela gamazi ma minamoloseive. \v 15 Likevo aꞌmine moni di li-ngimaniꞌ neꞌmine igi ami pilisi ve nete Izesuꞌ izipahala zuho igi gonoso gumine di vikeve likevo aꞌmine laniꞌ gamazi nene Zuda vetida buu lavo idisesi ha gili nizave. \s1 Aposolo Leveni (11) Izesuꞌ Monoꞌ Gonoloꞌ nGimiselineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 16:14-18; Lukaꞌ 24:36-49; Zohaneꞌ 20:19-23; Aposoloꞌ 1:6-8) \p \v 16 Idoꞌ Izesuꞌ izipahala zuho leveni (11) nene nGalilaia misubouko vi Izesuꞌ lo-ngimineꞌ golo ma minida vi \v 17 Izesuꞌni ninganiꞌ. Idoꞌ eze ningave nete gubiꞌ izi imi opoꞌni laniꞌza linge ma nete hele neingutiꞌ ngelo alihe li gaꞌine sitaꞌ gilaniꞌ. \v 18 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza izipahala zuho nizada ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Okulumokuko minavesi idoꞌ misubouko minavesi ingine mukiꞌ neze nene gelekeleꞌ i-nidi minilizave lo Oꞌmosoꞌmo amuzo mo neme neineꞌ ma ne neive. \v 19 Nemuꞌ nene misubouꞌ misubouꞌ moni eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ nene neniꞌ eveneꞌne zuho liliꞌ igi neꞌmetilizave li muluꞌninguꞌ hizi Meꞌneho idoꞌ gipele neniꞌ idoꞌ Sikalahuꞌve lamineꞌ nesi leliꞌ guliveteloꞌ noso mili-ngidi monoꞌ noso hili-ngidilo. \v 20 Hili-ngidi naza neꞌmine igi, igi mili minilo lo lo-lingimuvoniꞌ initekumuꞌ li-ngimi inginesi aꞌmine sunovoꞌ igi mili minilizaniꞌ aka nene ngelebizi apizi ngimilo. Neꞌmine igi nizavo naza nene hize eleꞌ o-lengedo linginesi gamene gamene havoꞌ mine do vo me misubouꞌ minilizaniꞌ gamene osuꞌ lavo gamene naba alidoꞌ nesi nene lengikisi ha minelesune lo lo-ngimineꞌ. \p Moda ve