\id LUK - Dano NT [aso] -Papua New Guinea 1989 (DBL -2014) \h LUKAꞌ \toc1 Izesuꞌ Kilisitoꞌnimuꞌ Gamazi Lamineꞌ Lukaꞌ Gizineꞌ \toc2 Lukaꞌ \toc3 Luk \mt1 IZESUꞌ KILISITOꞌNIMUꞌ GAMAZI LAMINEꞌ LUKAꞌ GIZINEꞌ \imt1 Lukaꞌ Gizineꞌ Luhuvo Nitekumuꞌ Gomuꞌ Gataaꞌ Gamazi \ip Mene buku neꞌmo nene Izesuꞌ Kilisitoꞌ monovo danavaꞌvemuꞌ lo sotoꞌ neive. Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ sotoꞌ idotiꞌ apiꞌ ogo losa eiꞌ asiꞌve Izesuꞌ sotoꞌ ineꞌ monovomukisi lineꞌ. Izesuꞌ ogo molo ineꞌ initekumukisi idoꞌ lineꞌ initeꞌ vaikumukisi lo sotoꞌ neive. Idoꞌ Zuda ve nabalite Izesuꞌ monoꞌ apize ngimineꞌ meheꞌine imaniꞌ monovomukisi idoꞌ bililizave li engiꞌ ebeꞌningutiꞌ Loma veti ngamaniloꞌ gizebo ve ve nabalite aꞌninguꞌ nadi milahe nemukisi lo neive. Idoꞌ helosa nelotiꞌ gamene setohamo ogo vavo gohi otineꞌ monovomukisi lo sotoꞌ ogo idoꞌ gamene ma izipahala zuhola sotoꞌ o ngimingumukisi lo neive. Lumola nene Oꞌmosoꞌmo Okulumokuko gohi nado eleꞌmizo dizihe nemuꞌ losa osuꞌ lo neive. \ip Mataioꞌ ve Malekoꞌ ve Zohaneꞌ ve gizaniꞌ bukuuꞌ nomineꞌ gamazi mukiꞌ nene mene bukuuꞌ neive. Ma nene neꞌmino neive. Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ sotoꞌ ineꞌ gamazi idoꞌ Izesuꞌ sotoꞌ ineꞌ monovo mukiꞌ idoꞌ sipisipi izeloꞌ gizebo velite Izesuꞌ izipeloꞌ neivo vi ningi-daniꞌ idoꞌ Samalia ve lamineliꞌmi aneza gamazi idoꞌ ve maliꞌmi gipele vo tolovo ingumuꞌ idoꞌ heneni vesi Lasalongumukisi idoꞌ heneni veꞌmo gala gele lamineꞌ amingumukisi nene lo neive. \ip Mene buku giziveliꞌmo nene Aposolo buku nesi gize neive. Aꞌmine buku setaꞌ gizinguꞌ nene gulive ma sainimi amineꞌ neineꞌza gamene galaꞌmudatiꞌ vomine aꞌmine buku setaꞌ nene Lukaꞌ gizineꞌ ve laniꞌ ve. Monoꞌ Godolo Gosohokuꞌ Lukaꞌ gulive nene gamene setohamovoꞌ lo neive. (Kolosa 4:14, Hilemoniꞌ 24: idoꞌ 2 Timoteoꞌ 4:11). Idoꞌ aꞌmine Pauloꞌ gizeꞌmo moningutiꞌ ningo nogiluneꞌ nene Lukaꞌ aza tota gono daaꞌ ive minaaniꞌ neive lo noningune. Lukaꞌ aza Pauloꞌ monoꞌ gamazi lo-ngimidaa makaꞌ vii idoꞌ Pauloꞌni luvono giti hulilisa nalaꞌ numunguꞌ lasi goniꞌve nigili-davo Lukaꞌ aza minidaa ote minineꞌ. Aposoloꞌ buku linge mala nene Lukaꞌ aza tiꞌ lo gize neive: Initeꞌ neꞌmine une idoꞌ ne ebeꞌ mala vune lo gize neineꞌ nenako laza aꞌmine gamenela nene Paulokisi makaꞌ monikesineꞌ neive lo ningo nogilune. Lukaꞌ aza Zuda ve minamineꞌ ve. Eveneꞌ mukiꞌ nete gilaniꞌ nene nGiliki ve minineꞌ ve li gilaniꞌ. \ip Eveneꞌ linge malite gilaniꞌ nene Adiokia ebekutiꞌ ave ve li gilaniꞌ. Idoꞌ eveneꞌ linge ma nete gilaniꞌ nene Hilipi ebekutiꞌ ave ve li gilaniꞌ. Aza nene Izesuꞌni ma ningamineꞌza Izesuꞌni ningave mukikisi gamazi laniꞌ ve. Lukaꞌ aza bukuꞌve nene eveneꞌ gulive Teohiloꞌ ve lo minineꞌ nene gizo hulo-dineꞌ. Lukaꞌ luhuvo niteꞌ gizingutiꞌ nene laza Teohiloꞌ nene guvelesi ve minaniꞌ neive lo noningune. Neꞌmine lo noninguneꞌza aza nene naniꞌmine ve minihe nemuꞌ nene ma gele osuꞌ lo gelamune. Laza nene mo tiꞌ lo ningo gele none. Lukaꞌ aza luhuvo niteꞌ Teohiloꞌni gizo hulo-dineꞌ nene eveneꞌ malitesi gatilizave lo gele mino gizo hulineꞌ ve. \ip Lukaꞌ luhuvo niteꞌ gizineꞌ nene nGiliki aleve Izesuꞌnimuꞌ ningi gililizangumuꞌ hize eleꞌ o-ngedelive lo gizineꞌ ve li eveneꞌ mukilite gilaniꞌ. Lukaꞌ gizineꞌ gamazi neꞌmo Izesuꞌ monovolo ma lelebizaaꞌ neive. Adoꞌ Izesuꞌ aza Oꞌmoso neineꞌza eveneꞌ gihile nesi loloꞌ ogo neineꞌ nene lelebizaaꞌ neive. Idoꞌ eveneꞌ ma eveneꞌ linge mukiꞌ nete engikumuꞌ gilavo haza niteꞌ nizanikisi idoꞌ eveneꞌ goloso nizanikisi nene Izesuꞌ lulo atoliꞌmine ogo ngeme neineꞌ nene lelebizaaꞌ neive. Adoꞌ eveneꞌ gohoꞌ gahaliꞌ nizahe veneꞌ nizahe idoꞌ izipe ngomo nizahe lihimeloꞌ ve nizahe aꞌneꞌmine evenekisi nene lulo atoliꞌmine ogo ngeme neineꞌ nene lelebizaaꞌ neive. Lukaꞌ aza eveneꞌ nete Izesuꞌ nene neꞌmine ve do nguꞌ izelesa aniꞌ ve li gililizave lo gelo luhuvo niteꞌ mene gizineꞌ ve. \c 1 \s1 Lukaꞌ Aza Teohiloꞌni Luhuvo Niteꞌ Gize Noemo Ganaꞌ Gatelive Lo Neꞌmi Monovo Lo-emo Gizineꞌ Gamazi \p \v 1-4 Eveneꞌ Naba Teohiloꞌ, Gaza Izesuꞌnimuꞌ li-gimaniꞌ gamazi nene mo laminetokovoꞌ li-nimikeve lo geleline lo luhuvo niteꞌ mene nogize-giduze. Ningezo. Ee, leliꞌ vovoteuꞌ sotoꞌ aniꞌ initeꞌ nene apiꞌ ogo sotoꞌ idotiꞌ ningave linge ma nene aꞌmine sotoꞌ ineꞌ monoꞌ gamaziꞌmi gonoloꞌ ve liliꞌ igi mini lelita li hulikevo eveneꞌ mukiꞌ nene aꞌmine li hulaniꞌ gamaziloꞌ nene eꞌmeti di lisiheꞌ igi luhuvo gizaniꞌ ve. Idoꞌ neꞌmine angumukisi idoꞌ aꞌmine Izesuꞌ gono do ogo molo minineꞌ initeꞌ mataꞌ apiꞌ ogo sotoꞌ oꞌmo oꞌmo vo miningumuꞌ nene naza aꞌmineꞌmi monovo danavaꞌve ngomoꞌ nabaꞌ nene viseꞌ ogo gelekaꞌ gelekaꞌ ogo gele osuꞌ luvoniꞌ nenako nemukisi nene nazasi aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeliꞌmi gamaziꞌve nene do lisiheꞌ ogo luhuvo gizeloniꞌ nene lamineꞌ oloseive losa geiꞌ nene nogize-giduve. \s1 Zohaneꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Zakaliaꞌni Angeloliꞌmo Lo-imineꞌ Gamazi \p \v 5 Naza tiꞌ lo nolo-gimuve: Helodeꞌ aza Zudaia misubouꞌ guvelesi ve naba loloꞌ ogo minineꞌ gameneuꞌ nene evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive ma minineꞌ nene gulive Zakaliaꞌ ve. Aza nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave Aloniꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ mino idoꞌ Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ gono senisi senisi igi daaꞌ aniꞌ mulise ma Abiaꞌ muliseutiꞌ minineꞌ ve. Idoꞌ veneꞌ ma do minineꞌ gulive Elisabeteꞌ nesi nene Aloniꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ minineꞌ ve. \v 6 Ingine sitaꞌ nene Guvelesi veꞌmo louꞌ gamazi lo huko lineꞌ vaitoꞌ nene eꞌmeti mini gamaziꞌinesi nomineꞌ aleve mini Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ nene eveneꞌ lisiheꞌ minasineꞌ ve. \v 7 Eveneꞌ lisiheꞌ minasineꞌza Elisabeteꞌ nene gohuno lizo neivo ingine nene izipahaꞌinesi gidami mini setatoꞌ nene ozoho mili minasineꞌ ve. \p \v 8 Idoꞌ Zakaliaꞌ zuho muliselite Zelusalemi ebekuꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ nene gono dalizadoꞌ vavo Zakaliaꞌ nene Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ gono Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ dokaꞌ dokaꞌ ogo neivo \v 9 aꞌmine Zakaliaꞌ muliseutiꞌ nene kekeize lo minineꞌ monoꞌ numuno lulouꞌ dizo unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ nene olokuꞌ gizo Oꞌmoso emelive ma di kegesilisa evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ aveti monovoloꞌ eꞌmeti eveneꞌ maliꞌmi gulive di sotoꞌ igaꞌ zohikuꞌ zohiꞌ ikevo Zakaliaꞌ guliveꞌve sotoꞌ ogavo di kegesi-daniꞌ ve. \v 10 Di kegesi-dikevo unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ olokuꞌ gizi Oꞌmoso imilizaniꞌ gamene ogavo eveneꞌ mukiꞌ nene monoꞌ numuno naba heta nene mulise mili mini Oꞌmosola li nizavo engitoꞌ medelo Zakaliaꞌ aza monoꞌ numuno kekeize lo mininguꞌ nene dizo aꞌmine unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ nene gizo Oꞌmoso noimivo \v 11 Guvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo sotoꞌ o emo unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ gizaaꞌ aniꞌ holomo neꞌmi zamela ote minineꞌ. \v 12 Ote neivo Zakaliaꞌ ningosa upuhoꞌ ogo golise gelo minineꞌ ve. \v 13 Golise gilineꞌza angeloꞌ neꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zakaliazo, gaza golise gelamozo. Oꞌmosoꞌmo ezela lokaꞌ lokaꞌ naineꞌ initekumuꞌ nene mo gele gemave. Nemuꞌ elengaho Elisabeteꞌ nene gipa ma gedeleseize. Gulive nene Zohaneꞌ ve lo molalosane. \v 14 Idoꞌ gaza nene mulungauꞌ lamineꞌ goloso gelo golize izelesane. Idoꞌ eveneꞌ linge mukiꞌ nesi nene eiꞌ sotoꞌ ilingumuꞌ lamineꞌ gililisave. \v 15 Aza nene Guvelesi veꞌmo gilivo eze veleloꞌ nene eveneꞌ naba neꞌmine mineleseive. Aza nene vaini nososi mo namo sipaki ogaꞌ noso ato atoꞌ nesi nene mo namoloseive. Idoꞌ aza nene izelehi mulunouꞌ neivo minilidokisi nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo lulouꞌ minevo dovoꞌ ogo minivo Oꞌmosoꞌmi gono dalive lo eleꞌmize molaloseive. \v 16 Neꞌmine ogo aza neve Isilaeleꞌ aleve linge mukiꞌ nene aka golosoloꞌ nivangutiꞌ nene engiꞌ Guveꞌinesi ve Oꞌmosola do tineꞌ molo-ngedeleseive. \v 17 Idoꞌ aza nene gomuꞌ polohete Eliaꞌ eiꞌ amuzo idoꞌ emeni dameni neꞌmine do otuhosa Guvelesi ve nene gomuꞌ molo emo novo meꞌninge nete izipahaꞌine nene monovo do goloso goloso i-ngidamavo laminivoꞌ minilizave lo do hamoꞌ o-ngedo idoꞌ hokolizeꞌ igi bikiheti igaꞌ ave nene eveneꞌ lisiheꞌ laminelite gili daaꞌ naniꞌ monoꞌ nene lo-ngemavo gili dalisave. Neꞌmine ogo Guvelesi ve alingumuꞌ nene eveneꞌ ma ingine eze evenele zuho ma liliꞌ igi eꞌmetilizadoꞌ lisiheꞌ gehepeve i minilizave lo do lisiheꞌ o-ngedeleseive. Nemuꞌ aꞌmine gipa nene sotoꞌ ogavo gazasi eveneꞌ linge mukikisi longolize izilisave. \v 18 Angeloꞌ aza neꞌmine lavo Zakaliaꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Nazasi eleꞌnahosi nene mo eleni vani molokusineꞌ nenako gipeꞌne ma gedelongumuꞌ nolo-nemaineꞌ nene mo laminetoꞌ lo-nemaneꞌ neive lo nado gelelove. \v 19 Neꞌmine lavo angeloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza nene Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ minaaꞌ nouvoniꞌ angeloꞌ nGabilieleꞌ ma ne nouve. Oꞌmoso asiꞌve nene geiꞌ gamazi lo-gemo idoꞌ gamazi lamineꞌ lo-gimuvoniꞌ nemukisi lo-gemelongumuꞌ nene nimiselavo nouve. \v 20 Nemuꞌ nene gelezo. Gaza neniꞌ gamazi luvoniꞌ gele eleꞌvoleꞌ amaneꞌ nemuꞌ nene gamazi lamo tihine hizo nanivo aꞌmine luvoniꞌ initekumuꞌ nene gameneꞌveloꞌ lisiheꞌ ogosa ogo gihile izeleseive. Idoꞌ neꞌmine ogavo gaza gohi gamazi lolosane. \p \v 21 Idoꞌ eveneꞌ nete monoꞌ numuno nabaꞌmi heta mini Zakaliaꞌ geto nonida lemo alihe li ezemuꞌ gizebo igi minaniꞌza angeloꞌ neꞌmo gamazi lo-emo minidiꞌmo nene gamene haꞌna mino lemo heta amivo nemuꞌ nene eveneꞌ ingine gaꞌine mukiꞌ gili minaniꞌ ve. \v 22 Neꞌmine igi nizavo Zakaliaꞌ aza heta lemo aniꞌza gamazi ngelo lamilineꞌ ogavo tihine hize mino eveneꞌ gamazi lo-ngemelesa nene anadunuꞌ avazahavoꞌ o-ngimineꞌ ve. Neꞌmine noo-ngimivo eveneꞌ nete aza nene monoꞌ numunguꞌ nene initeꞌ ma veleloꞌ o molo noloseive li gilaniꞌ. \v 23 Idoꞌ Zakaliaꞌ nene aꞌmine gonoꞌve nene do do vo neivo gono do do vilineꞌ gameneꞌve nene osuꞌ lavo Zelusalemi numuno ebeꞌ nene hulo numuꞌvela tineꞌ molo vineꞌ. \v 24-25 Idoꞌ nelotiꞌ alingeꞌ nene elenaho Elisabeteꞌ neve izipahala minavo tiꞌ lo lineꞌ: Idise naza izipahaꞌne minineꞌ nene Guvelesi veꞌmo neze ninge lamineꞌ do gohuno lizo minuvongumuꞌ eveneliti veꞌnidoꞌ novozo helo minaaꞌ uvoniꞌ nene gohi nenita novozo minamilive lo gelavo izipahaꞌne minineꞌ ve. Neꞌmine lo mine haleko neivo ikeꞌni faef (5) nene ogo vineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Maliaꞌni Angeloliꞌmo Lo-imineꞌ Gamazi \p \v 26 Elisabeteꞌ nene izipahala minavo neivo ikeꞌni sigisi (6) neꞌmine ogo vavo Oꞌmoso neꞌmo angeloꞌ nGabilieleꞌni nene imiselavo nGalilaia misubouꞌ numuno ebeꞌ ma gulive Nasaletela lemo aniꞌ. \v 27 Aꞌmida nene alungo olihe veloꞌ vamineꞌ alu ma gulive Maliaꞌ nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ ve ma gulive Zoseheꞌni izeni imikaniꞌ alu neida lemo aniꞌ. \v 28 Angeloꞌ aza ogo aꞌmine alu Maliaꞌni nene meseꞌ aseka lo-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvelesi veꞌmo ninge lamineꞌ do hize eleꞌ o-gidivo naneꞌ veneꞌ gaza nabe. Guvelesi ve nene geikisi neive. \v 29 Neꞌmine lo lavo Maliaꞌ aza aꞌmine meseꞌ aseka lo-do lineꞌ gamazi nemuꞌ nene monovo nanitekumuꞌ lihe lo gopo gala gelo minineꞌ. \v 30 Neꞌmino neivo angeloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Maliazo, gaza gehelele izamivoo. Oꞌmosoꞌmo geiꞌ nene ninge lamineꞌ dave. \v 31 Gaza gelezo. Gaza nene mo izipaha minavo gipe ma gedelesange. Guliveꞌve Izesuꞌ ve lo molalosane. \v 32 Aza nene eveneꞌ naba loloꞌ ogo mineleseive. Neꞌmine ogo neivo eikumuꞌ nene Oꞌmoso hozila miniveꞌmi gipele ve lavo mineleseive. Idoꞌ Guvelesi ve Oꞌmoso neꞌmo avoloho Davidiꞌ guvelesi ve naba loloꞌ ogo minineꞌ moꞌmosiꞌve nene emavo \v 33 Zakoboꞌ zuho Isilaeleꞌ aleveti Guveꞌinesi ve naba loloꞌ ogo engitoꞌ nene minevoꞌ minevoꞌ ogo gizebo o-ngedo neivo aꞌmine gizebo ogo mine do vilineꞌ nene osuꞌ lamoloseive. \v 34 Angeloꞌ aza neꞌmine lavo Maliaꞌ aza tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Naza nene olihe vemohokisi bizo ongamusineꞌ nenako gaza laineꞌ gamazi nene nenita nado sotoꞌ ilive. \v 35 Neꞌmine lineꞌza angeloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ nene geita ogo minavo Oꞌmoso hozila dizo minive neꞌmi amuzo neꞌmo asabuꞌ ize-gedavo neꞌmo nene izipaha mineleseive. Nemuꞌ nene aꞌmine izipahaka gedelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gipele gehepeve ve lavo mineleseive. \v 36 Idoꞌ ma nene gelezo. Geze zuhoutiꞌ veneꞌ gohaho Elisabeteꞌ nene gohuno veneꞌ ve li-daaꞌ aniꞌza idise nene izipahala minavo gipe gatunosi neivo ikeꞌni sigisi (6) nene novive. \v 37 Idoꞌ neꞌmine noluvoniꞌ nene Oꞌmoso aza neꞌmine manaꞌmine initeꞌ ilineꞌ amuzoꞌve nene nomineꞌ nevoba aza olove lo lilineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene ha ogakovoꞌ ilineꞌ nenako ha oloseive losa nemuꞌ noluze. Gaza gaka mukiꞌ gelamozo. \v 38 Neꞌmine lavo Maliaꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Naza nene Guvelesi veꞌmi gelekeleꞌ alu nouvoniꞌ nenako nemuꞌ nene gaza laineꞌ neꞌmino sotoꞌ o-nidivoo. Neꞌmine lavo angeloꞌ aza Maliaꞌni hulo-do vineꞌ. \s1 Maliaꞌ Aza Elisabeteꞌ Neida Vo Ninge-dineꞌ Gamazi \p \v 39 Idoꞌ angeloꞌ hulo-do vavo nelotiꞌ nene Maliaꞌ aza mine haꞌna amo Zudaia misubouꞌ golo mukiꞌ lo minida numuno ebeꞌ ma minida nene geto vo hetelineꞌ. \v 40 Aꞌmida nene Zakaliaꞌ numunguꞌ dizo elenaho Elisabeteꞌni nene meseꞌ aseka lo-dineꞌ. \v 41 Neꞌmino meseꞌ aseka nolo-divo Elisabeteꞌ aza nogilivo izipe neꞌmo mulunouko gabe kabeꞌ neivo Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo Elisabeteda mino hize eleꞌ o-divo \v 42 nolo nabautiꞌ gekeꞌ lo tiꞌ lo Maliaꞌni lo-dineꞌ: Oꞌmosoꞌmo geiꞌ nene veneꞌ mukiꞌ ngivileꞌ ogo ninge lamineꞌ do noꞌnohoꞌ ize-gedavo nane. Idoꞌ geiꞌ mulungauꞌ neineꞌ izipaha nesi nene noꞌnohoꞌ ize-davo neive. \v 43 Nemuꞌ nene Guveꞌnesi veꞌmi izeleho gaza nene neniꞌ haza veneꞌ nouvoda alinidoꞌ lisiheꞌ amaneꞌ nenako mo oganivo laniteꞌ nogiluve. \v 44 Gelezo. Gaza ogo hetelo meseꞌ aseka nolo-nedanivo nogiluvo gatuꞌneuꞌ izipe neꞌmo olize izo moiꞌ moiꞌ ogavosa nemuꞌ nene noluve. \v 45 Gaza Guvelesi veꞌmo lo-gimineꞌ gamazi nene gihile izeleseive lo gele eleꞌvoleꞌ aineꞌ nenako nemuꞌ Guvelesi veꞌmo noꞌnohoꞌ ize-gedavo golize izo minelineꞌ akaloꞌ mine molo nane. \s1 Maliaꞌ Oꞌmoso Do Naba O-do Lineꞌ Nama \p \v 46 Elisabeteꞌ aza neꞌmine lavo Maliaꞌ aza nama gosohoꞌ bele molo tiꞌ lo lineꞌ: \q1 Naza luꞌnedunuꞌ nene Guvelesi ve do naba noo-duve. \q1 \v 47 Idoꞌ luꞌne neꞌmo nene nuꞌ izaaꞌ ive Oꞌmosomuꞌ nene olize noizive. \q1 \v 48 Naza neꞌmine uvoniꞌ nene nanitekumuꞌ ve. \q1 Oꞌmoso aza neꞌmo naza nene haza gelekeleꞌ aluvo lemo minuvoniꞌ nemuꞌ nene ningo gelo doꞌmo dize-nedo do lamineꞌ o-nedave. \q1 \v 49 Ee, amuzo malehe minive Oꞌmoso aza nene initeꞌ lamineꞌ goloso nenita o-nidineꞌ nene \q1 eiꞌ emeni dameni atoliꞌmine goloso ogo lamineꞌ neivo opoꞌni noluve. \q1 \v 50 Idoꞌ ezemuꞌ lehelele izivo mino eꞌmeto nonive leliꞌ nene mulumote ningo hize eleꞌ o-ledo neineꞌ monovoꞌve nene \q1 eveneꞌ sotoꞌ igi mini di vilizadasi nene ha mine do vo mineleseive. \q1 \v 51 Idoꞌ ve ma ingine amebe ve none li luꞌine gaꞌninguꞌ gili gavele ve gehesave nene \q1 aza amuzolo atoliꞌmine ogo minineꞌ do sotoꞌ ogo do gopo o-ngedavo hutileꞌ igi vaniꞌ ve. \q1 \v 52 Idoꞌ guveꞌinesi naba minave nene eveneꞌ gizebo i-ngidi minaaꞌ aniꞌ moꞌmosiꞌnidotiꞌ nene ngehusoꞌ ogo do hulineꞌ gelavo guveꞌinesi ve nene gohi minamaaꞌ aniꞌ ve. \q1 Idoꞌ haza ve limi minave nene aza lavo eveneꞌ dizi minave ve naba neꞌmine liliꞌ igaꞌ aniꞌ ve. \q1 \v 53 Idoꞌ gohoꞌ gahaliꞌ mini initekumuꞌ gaꞌna hili minave nene initeꞌ lamineꞌ vaiꞌ ngemavo di vaiꞌ li minaaꞌ aniꞌza \q1 heneni ve minave nene initeꞌ ma ngemamo do hulo-ngedavo haza minaaꞌ aniꞌ ve. \q1 \v 54-55 Aza nene Abalahamukisi eiꞌ aꞌvopilemoꞌ zuho engiꞌ nesi mulumoꞌine ningo hize eleꞌ o-ngedeꞌmo vo mineloniꞌ nene \q1 mo huko vamo ha minevoꞌ minevoꞌ ogovoꞌ mineleseive lo lo huko \q1 avotemotine lo-ngimingumuꞌ nene gala molamivo ha gele mino \q1 eze gelekeleꞌ o-daaꞌ unive Isilaeleꞌ zuho nene hize eleꞌ o-ledave. \q1 Nemuꞌ nene naza ezemuꞌ nolize noizuve. \m \v 56 Maliaꞌ aza mo neꞌmine lo osuꞌ lo Elisabetekisi makaꞌ mino ikeꞌni sito hamo do hulosa numuꞌvela tineꞌ molo vineꞌ. \s1 Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Sotoꞌ Ingumuꞌ Luhuvo Gizineꞌ Gamazi \p \v 57 Idoꞌ Elisabeteꞌ aza izipahala gedelineꞌ gamene nene mo alitavo gipele gidineꞌ. \v 58 Neꞌmine ogavo nemuꞌ nene Guvelesi veꞌmo Elisabeteꞌni atoliꞌmine ogo mulumolo ningo nasahiliꞌ o-do hize eleꞌ o-dingumuꞌ nene eze zuho netesi idoꞌ oholomote zuho netesi nene gili ezesi inginesi ngolize makatoꞌ izaniꞌ. \v 59 Neꞌmine igi nizavo izipe nene sotoꞌ idotiꞌ gamene eiti (8) ogo vavo aꞌmine gameneuꞌ aꞌmine izipe nene Oꞌmosoꞌmi noso mili-di okoꞌno lolovo huki-dilisa igi guliveꞌve nene melehidoꞌ Zakaliaꞌ ve li milalisa aniꞌza \v 60 izeleho neꞌmo oꞌve lo-ngedo guliveꞌve nene Zohaneꞌ ve lo mineleseive lineꞌ. \v 61 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Eꞌe, geze zuho mukikutiꞌ nene neꞌmine guliveꞌinesi minave hamokisi ma minamave. \v 62 Neꞌmine li aꞌinedunuꞌ avazaha igi melehine tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Gaza gulive nadive lo molo-delesa gele nane. \v 63 Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo meleho aza luhuvo gizo lo-ngemelesa luhuvo gizelineꞌ initekumuꞌ anadunuꞌ avazaha ogo longoꞌ o-ngedavo ma di imikevo tiꞌ lo gizineꞌ: Guliveꞌve nene Zohaneꞌ ve lo mineleseive. Neꞌmine lo gizavo eveneꞌ ingine voꞌine vavo gopo gaꞌine gili minaniꞌ. \v 64 Neꞌmine igi nizavo Zakaliaꞌ aza gamazi lilineꞌ akaꞌve hize tile-davo minineꞌ initeꞌ nene osuꞌ lo-davo gohi tihine hizamo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo gamazi apiꞌ ogo nolo Oꞌmoso opoꞌni lo minineꞌ. \v 65 Idoꞌ initeꞌ neꞌmine sotoꞌ ingumuꞌ nene aꞌmine ebekuꞌ miniꞌmi monave mukiꞌ nene gili ngehelele izivo nizavo aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeꞌ neꞌmi gamaziꞌve nene Zudaia misubouꞌ golola numuno ebeꞌ mukikuꞌ minave ingine nene li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ. \v 66 Neꞌmine igi mini aꞌmine gamazi gilave mukiꞌ ingine nene Guvelesi veꞌmi amuzo eita sotoꞌ ogo minineꞌ nemuꞌ nene gilaniꞌ nenako nemuꞌ aꞌmine gamazi nene di maduꞌninguꞌ mili mini tiꞌ li laniꞌ: Aꞌmine izipe nene sotoꞌ olosa neivosi idoꞌ sotoꞌ neivosi vote vineꞌ initeꞌ neꞌmine sotoꞌ ineꞌ nenako alingeꞌ naniꞌmine ve loloꞌ ogo mineꞌ nalivo. Mo eveneꞌ naba neꞌmine ma loloꞌ ilidoꞌ o noloseive li laniꞌ ve. \s1 Zakaliaꞌ Aza Gipele Zohaneꞌ Alingeꞌ Ogo Molo Ilineꞌ Initekumuꞌ Lo sotoꞌ Ogo Oꞌmoso Opoꞌni Lo Nama Lineꞌ Gamazi \p \v 67 Idoꞌ Zohaneꞌ meleho Zakaliaꞌ aza nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuliꞌmo ogo hize eleꞌ o-divo Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi tiꞌ lo lo sotoꞌ ogo nama lineꞌ: \q1 \v 68 Isilaeleꞌ aleveti Guvetesi ve Oꞌmoso nene do naba o-do opoꞌni lolone. \q1 Aza nene ogo evenele zuho leliꞌ nene mulumote ningo goloso ogo minuningutiꞌ nene kuluhize-ledave. \q1 \v 69-70 Ee, Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ ave polohete gozopoꞌ akaꞌmila minaniꞌ nete \q1 Oꞌmosoꞌmo lo huko-lidineꞌ gamaziꞌve gozopoꞌ li sotoꞌ aniꞌ nene do gihile izo \q1 gomuꞌ Oꞌmoso gelekeleꞌ o-do minive guvetesi ve Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ nene \q1 amuzo malehe ve leliꞌ do luꞌ izelive nene mo do ote-dave. \q1 \v 71 Idoꞌ do ote-dineꞌ nene eveneꞌ ma lelikumuꞌ muso gaꞌine dizavo biluvaꞌ i-lidaaꞌ aveti aꞌninguꞌ minuningutiꞌ nene \q1 kuluhize-ledo do luꞌ izelive losa do ote-dave. \q1 \v 72-73 Ee, neꞌmine ineꞌ nene gomuꞌ eiꞌ guliveꞌveloꞌ eleꞌvoleꞌ gamazi leliꞌ avotehine Abalahamuꞌni lo huko-dineꞌ mamuꞌ nene \q1 gala gele mino aꞌmine gamazi leliꞌ Isilaeleꞌ aleveti avotemotinemuꞌ nene \q1 lengiꞌ zuho mulumoꞌine ningo hize eleꞌ o-ngedeꞌmo vo minelesuve lo lo huko-ngidineꞌ nene \q1 do gihile izelesa neꞌmine ineꞌ ve. \q1 Idoꞌ aꞌmine gamazi lo huko linguꞌ nene neꞌmine olosa lineꞌ: \q1 \v 74-75 Aza nene leze biluvateliti aꞌningutiꞌ do kuluhize-ledavo \q1 laza nene lehelele izamivo mino mene misubouko eze veleloꞌ vetesi mine do voloninguꞌ \q1 laza nene monovo lisiheꞌ laminekovoꞌ ogo molo mino \q1 ezemuꞌ gele lamineꞌ o mino opoꞌni lo mine do vo minelone. \q1 Idoꞌ neꞌmine ineꞌ nemuꞌ nene Isilaeleꞌ aleveti Guvetesi ve Oꞌmoso nene do naba o-do opoꞌni lolone. \m \v 76-79 Neꞌmine lo Zakaliaꞌ aza gipele ngomo Zohaneꞌnimuꞌ nene tiꞌ loo imineꞌ molo lineꞌ: \q1 Idoꞌ gipeꞌne gaza nene Guvelesi veꞌmi aka vele-delesa eze evenele tiꞌ lo lo sotoꞌ o ngemeꞌmo gomuꞌ molo-do volosane: \q1 Leliꞌ Oꞌmosote aza nene lelikumuꞌ mulunouꞌ mulumo naba gilineꞌ nenako \q1 nemuꞌ aza nene lihimete hulo-ledo do luꞌ izelineꞌ aka vele-ledelesa neive. \q1 Ee, Oꞌmoso aza leliꞌ mulumote ningo Guvelesi ve imiselavo \q1 aza Okulumokuko hozi minidotiꞌ nene lemo \q1 leliꞌ luteuꞌ litiꞌmuso ize minivo mino helo vo tolovo oloneꞌ akaloꞌ mine molo minuniveti vovoteuꞌ mino \q1 goꞌ lo labanaꞌ elaaꞌ neineꞌ neꞌmino luteuꞌ hize labanaꞌ ele-ledo \q1 hongu lo mineloneꞌ akaloꞌ leleꞌmize molaloseive. \q1 Idoꞌ gipeꞌne gaza eveneꞌ neꞌmine lo lo-ngemeꞌmo vo mino Guvelesi ve gomuꞌ molo-do akaꞌve vele-delineꞌ nenako \q1 nemuꞌ nene geikumuꞌ evenelite Okulumokuꞌ atoliꞌmine ogo dizo miniveꞌmi polohete ve li \q1 li-gidaaꞌ ilisave lo lo-imineꞌ. \m \v 80 Idoꞌ nelotiꞌ aꞌmine izipe Zohaneꞌ nene naba oꞌmo vo mino gala gele ngenga lo minineꞌza eze gono dalineꞌ gamene Oꞌmosoꞌmo molo-dineꞌ nene olihe amivo Isilaeleꞌ aleveti veꞌnidoꞌ nene sotoꞌ amo ebeꞌ hadive gokoꞌ lo minaaꞌ idaavoꞌ nene ongo mono minineꞌ ve. \c 2 \s1 Izesuꞌ Sotoꞌ Ineꞌ Monovomuꞌ Luhuvo Gizineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 1:18-25) \p \v 1 Aꞌmine Izesuꞌ sotoꞌ olosa ineꞌ gameneloꞌ nene Loma veti guveꞌinesi ve ngamani naba Augusitoꞌ Kaesaleꞌ nene eiꞌ gizebo ineꞌ misubo ato atoꞌ mukikuꞌ numudoꞌ namadoꞌ nene eveneꞌ takisi hulaakumuꞌ guliveꞌine dalizave lo lo huko gamazi hulavo vineꞌ ve. \v 2 Aꞌmine guliveꞌine di lisiheꞌ igi luhuvo gizaaꞌ gono nene gomuꞌ Zuda veti misubouꞌ nene ma damaaꞌ aniꞌza Loma vete Silia misubo ve languꞌ nene Kilinioꞌ aza ngamani naba loloꞌ ogo minelive lo Kaesaleꞌ doote-davo neivo Zuda veti misubo nene aꞌmine Silia misubo neꞌmi lingelatiꞌ minineꞌ nenako aꞌmine gameneuꞌ nene ganaꞌ apiꞌ igi aꞌmidasi aꞌmine gono daniꞌ ve. \v 3 Neꞌmini nidavo eveneꞌ mukiꞌ nene guliveꞌine gizi di lisiheꞌ ilizangumuꞌ gotoꞌ numuꞌine ebeꞌine minida minida vaniꞌ ve. \v 4-5 Idoꞌ nivavo Zoseheꞌ azasi nene gomuꞌ guvelesi ve Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ minineꞌ nenako nemuꞌ aꞌmine minineꞌ numuno ebeꞌ Nasalete nGalilaia misubouꞌ minineꞌ nene hulo izeni elenahine Maliaꞌni nesi nene gulivete vo gizo do lisiheꞌ olosive lo eleꞌmizo avoloho Davidiꞌ numuno ebeꞌ Betelehemi Zudaia misubouꞌ minida nene dizo vineꞌ. Idoꞌ aꞌmine gameneuꞌ nene Maliaꞌ aza izipe gatunosi neivo vasineꞌ. \v 6 Neꞌmine o neivo vasineꞌ nenako ingine vi Betelehemi numunguꞌ nizasivo izipe gedeli gamene nene mo ogavo \v 7 ganaꞌ gipele nene apiꞌ ogo gidineꞌ. Neꞌmine ineꞌ nene venenga vete meni hizi ingaaꞌ aniꞌ numunguꞌ nene eveneꞌ gikiꞌ igi minikevo ingine minilisineꞌ numuno nene ma nomivo aꞌmida nene ize ato atoliti numuno ma mininguꞌ nene vi nizasivo gidineꞌ nenako nemuꞌ aꞌmine gipele nene gedosa izipe ngomo asabuꞌ izi-ngidaaꞌ aniꞌ lavolavodunuꞌ asabuꞌ ize-do ize nosoꞌ niteꞌ mili-ngidaaꞌ aniꞌ bokisiuꞌ nene ongo-mikivo minineꞌ ve. \s1 Angeloꞌ Maliꞌmo Sipisipi Izeloꞌ Gizebo Ve Linge Nene Sotoꞌ O nGemo Do Luꞌ Izelive Guvelesi Ve Sotoꞌ Ingumuꞌ Lo-ngemavo Ingine Vi Ningi-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 8 Neꞌmino neivo aꞌmine holukakuꞌ nene aꞌmine Betelehemi numuno ebeꞌ gaheve guvisela sipisipi izeloꞌ gizebo ve linge ma ingine nene sipisipi izeꞌnidoꞌ gizebo igi minaniꞌ. \v 9 Neꞌmine igi nizavo Guvelesi veꞌmi angeloꞌ maliꞌmo engita ogo hetelo sotoꞌ neivo Guvelesi veꞌmi labanala neꞌmo ogo hize labanaꞌ ele-ngedavo ingine golise goloso gilaniꞌ. \v 10 Neꞌmine navo angeloꞌ neꞌmo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine golise gilami mini gililo. Naza nene eveneꞌ mukitoꞌ ngolize izilizaniꞌ initekumuꞌ nene gamazi lamineꞌ ma do nouve. \v 11 Naza gamazi lamineꞌ ma do nouve noluvoniꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ lengikumuꞌ lengiꞌ do lunguꞌ izelive ma nene idise mene mo sotoꞌ o neive. Adoꞌ gomuꞌ guvelesi ve minive Davidiꞌ numuno ebeꞌ meuꞌ nene sotoꞌ o neive. Aꞌmine izipe nene Oꞌmosoꞌmo aꞌmine do lunguꞌ izaaꞌ gono nene dalive lo eleꞌmize molo imiselelesa live Guvelesi ve ma ne neive losa noluve. \v 12 Idoꞌ lingine vi aꞌmine izipe neize li ningi gililizangumuꞌ nene tiꞌ lo nolo-lingimuve: Lingine vi ningilizaniꞌ aꞌmine izipe nene izipe asabuꞌ izaaꞌ aniꞌ lavolavodunuꞌ asabuꞌ izi-dikevo izelitine nosoꞌ niteꞌ mili-ngidaaꞌ aniꞌ bokisiuꞌ nene ongo neivo ningilisave. \v 13 Neꞌmine nolo-ngimineꞌ velesi angeloꞌ mulise naba Okulumokuꞌ ami pilisi ve neꞌmine minaniꞌ nene limi igi gonoꞌnibo minida nene makaꞌ Oꞌmoso opoꞌni li nama tiꞌ li laniꞌ: \q1 \v 14 Guvelesi ve mo sotoꞌ oganako \q1 nemuꞌ nene Okulumokuko hozi Oꞌmoso opoꞌni lolone. \q1 Idoꞌ misubouko nene \q1 aza ninge lamineꞌ daaꞌ neineꞌ alevela nene hongu monovo mineleseive. \p \v 15 Idoꞌ angeloꞌ nete sipisipi izeloꞌ gizebo ve nene huli-ngidi Okulumokuko tineꞌ mili dizi vikevo ingine li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Betelehemi numuda vukeꞌzo. Aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeꞌ Guvelesi veꞌmo lo-limineꞌ initekumuꞌ nene vo ningelone laniꞌ. \v 16 Neꞌmine li ingine aꞌmida nene geti vi Maliangi Zosehengi nene ningi izipe ngomo nene ize nosoꞌ niteꞌ mili-ngidaaꞌ aniꞌ bokisiuꞌ nene ongo neivo ninganiꞌ. \v 17 Mo ningi aꞌmine izipemuꞌ angeloliꞌmo lo-ngimineꞌ gamazi nene veteteꞌ igi li sotoꞌ sotoꞌ aniꞌ ve. \v 18 Idoꞌ aꞌmine sipisipi izeloꞌ gizebo velite li-ngimaniꞌ gamazimuꞌ gilave mukiꞌ nene aizo li voꞌine vavo minaniꞌ ve. \v 19 Neꞌmine igi minaniꞌza Maliaꞌ aza sotoꞌ ineꞌ initeꞌ mukikumuꞌ laniꞌ gamazi nene do madunouꞌ molo aꞌminemuꞌ nene gala gelevoꞌ gelevoꞌ ogo minineꞌ ve. \v 20 Idoꞌ sipisipi ize gizebo ve ingine nene initeꞌ mukiꞌ angeloliꞌmo lo-ngimidoꞌ gehepeve sotoꞌ ogavo aꞌmine gili ninganiꞌ initeꞌ nemuꞌ nene Oꞌmoso di naba i-di opoꞌni liꞌmi liꞌmi sipisipi ize gizebo igi minaaꞌ aniꞌ ebeta gohi vaniꞌ ve. \s1 Izipe Nene Okoꞌnoloꞌ Oꞌmosoꞌmi Noso Mili-di Gulive Izesuꞌ Ve Li Mili-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 21 Idoꞌ izipe sotoꞌ idotiꞌ nene gamene eiti (8) ogo vavo okoꞌno lolovo huki huli-di Oꞌmosoꞌmi noso nene mili-dilizaniꞌ gamene ogavo Oꞌmosoꞌmi noso nimili-di gulive mili-daniꞌ nene Izesuꞌ ve li milaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Nene Izele Mele Ingine Monoꞌ Numuno Nabauꞌ Oꞌmoso Lehizi-dilisa Ikesivo Simeoniki Hanaki Eze monovomuꞌ Li Sotoꞌ Asineꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 22-24 Idoꞌ Moseꞌ louꞌ gamaziꞌmo lidoꞌ eꞌmeti izipe gididotiꞌ nene izelehi okoꞌnoloꞌ di lamineꞌ i-di di hetoꞌ i-dilizaniꞌ gamene alitavo neꞌmine i-dilisa Izesuꞌ izelehoi melehoi ingine Zelusalemi numuda vasinguꞌ nene Izesukisi eleꞌmizi vasineꞌ ve. Idoꞌ vasineꞌ nene Guvelesi veꞌmi louꞌ gamaziꞌmo tiꞌ lo lidoꞌ nene eꞌmeti ilisa vasineꞌ: \q1 Izeꞌninge ingine izipahaꞌine gidikevo \q1 okoꞌnidoꞌ di lamineꞌ i-ngidilizaniꞌ nene \q1 lingine nama viluso he aꞌmine neꞌmine nama gohi ma he \q1 netiꞌ nama sitaꞌ di igi ngibili Oꞌmoso lehizi-dilisave \m lo minidoꞌ eꞌmeti ilisa vasineꞌ ve. Idoꞌ eleꞌmizi vasineꞌ nene Guvelesi veꞌmi louꞌ gamazi gohi maloꞌ nene eꞌmeti Izesuꞌni nene Guvelesi ve lehizi-dilisa vasineꞌ. Aꞌmine louꞌ gamazi nene tiꞌ li gizi nizave: \q1 Ganaꞌ sotoꞌ ilizaniꞌ gipe mukiꞌ nene Guvelesi veꞌmine ve li \q1 di kegesi-ngidaaꞌ ilisave li gizi nizaniꞌ ve. \p \v 25 Idoꞌ Zelusalemi numuno ebekuꞌ nene ve ma minineꞌ gulive Simeoniꞌ. Aza nene ve lisiheꞌ mino Oꞌmoso gelekeleꞌ o-do mino Oꞌmosoꞌmo Isilaeleꞌ aleve do nguꞌ izelineꞌ gamenemuꞌ nene gizebo ogo neivo Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo nene ezela mino lulouꞌ gono do minineꞌ ve. \v 26 Neꞌmine ogo neivo aꞌmine Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo nene tiꞌ lo lo sotoꞌ ogo lo-emavo gele minosa minineꞌ ve: Gaza nene Guvelesi veꞌmo do lunguꞌ izelive ma eleꞌmize molo imiselelesa live nene gaza ningamo helelinivoba mo ningosa helelesane. \v 27 Idoꞌ Izesuꞌ izele mele ingine nene Moseꞌ louꞌ gamaziꞌmo ilizave lo lidoꞌ lidoꞌ nene i-dilisa monoꞌ numuno nabauꞌ eleꞌmize dizi nasivo Sikalahuꞌ neꞌmo do ote-davo aꞌmine ve Simeoniꞌ nesi nene aꞌminguꞌ dize minidotiꞌ \v 28 izipe nene do abasalauꞌ molo Oꞌmoso opoꞌni lo tiꞌ lo lineꞌ ve: \q1 \v 29-30 Guvekasi ve make, \q1 gaza do luꞌ izelive do sotoꞌ o-daineꞌ nene \q1 naza neniꞌ veꞌnedunuꞌ gehepeve idise mo ningekuvoniꞌ \q1 nemuꞌ nene gaza gomuꞌ laineꞌ gamaziloꞌ eꞌmeto gelekeleꞌ veka neniꞌ nene \q1 mudise aka viline lo gele nemanivo \q1 muluꞌneuꞌ hongu lo minivo volosuve lo noluve. \q1 \v 31 Idoꞌ gaza aꞌmine leliꞌ do luꞌ izelive mene \q1 eveneꞌ ato atoꞌ mukilite ningilizave lo do sotoꞌ o-do eleꞌmize molane. \q1 \v 32 Aꞌmine ve mene oloꞌ liviꞌ neꞌmino mino \q1 Zuda ve minamave heta atoꞌ ve nesi nene hize labanaꞌ ele-ngedeleseive. \q1 Idoꞌ eiꞌ sotoꞌ ogo minelineꞌ neꞌmo \q1 geze zuho Isilaeleꞌ aleveti guveꞌine nene moneleseive. \p \v 33 Neꞌmine lavo Izesuꞌ izelehoi melehoi ingine nene Simeoniꞌ aꞌmine izipemuꞌ lineꞌ gamazi nemuꞌ nene voꞌine vavo gopo gaꞌine gili minasineꞌ ve. \v 34 Neꞌmine igi nizasivo Simeoniꞌ aza Oꞌmoso lengikisi mino hize eleꞌ o-lengedo minivo lo izipeliꞌmi izeleho Maliaꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelezo. Oꞌmosoꞌmo me izipe eleꞌmize molaniꞌ neꞌmo nene Isilaeleꞌ aleveutiꞌ eveneꞌ linge mukiꞌ nene ezemuꞌ goseleꞌ ngibilivo mini limi ingi goloso ilisave. Idoꞌ eveneꞌ linge ma nete nene ezela vi giꞌmizikevo do nguꞌ izo do ote-ngedelive losa eleꞌmize molaniꞌ ve. Ee, aza do nguꞌ izivo minilizaniꞌ aka do sotoꞌ ogo ngelebizeleseineꞌza eveneꞌ mukiꞌ ingine ezemuꞌ diviꞌ ledivika li-dilisave. \v 35 Neꞌmine nili-davo geiꞌ mulunga hukilineꞌ nene bainati miteliꞌmo hizo sokuluꞌ lineꞌ geleleseive. Idoꞌ diviꞌ ledivika li-dilizaniꞌ neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ luꞌninguꞌ gilaaꞌ naniꞌ gamazi nene mo sotoꞌ ogo mineleseive lo lineꞌ. \p \v 36 Idoꞌ aꞌmida nene Oꞌmosoꞌmi veleutiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ineꞌ veneꞌ ma minineꞌ gulive Hanaꞌ. Aza nene Zakoboꞌ gipele Aseliꞌ aꞌvopilemoꞌ zuhoutiꞌ ve Hanueliꞌ aluvo mino eleni gehepeve molo minineꞌ. Idoꞌ ganaꞌ apiꞌ ogo veloꞌ vidotiꞌ nene kilisimasi seveni (7) ogo vavo \v 37 nelotiꞌ nene vanaho helavo veneꞌ gevonoꞌ mino kilisimasi eiti foꞌa (84) neꞌmine minineꞌ ve. Aza nene gamene gamene holukakisi holisekisi monoꞌ numuno naba nene hulo vamo Oꞌmosomuꞌ gelelesa nosoꞌ niteꞌ malise ogo mino Oꞌmosola lo Oꞌmoso opoꞌni lo minaaꞌ ineꞌ ve. \v 38 Neꞌmino minaaꞌ ineꞌ nenako Izesuꞌni eleꞌmizi monoꞌ numunguꞌ aniꞌ gameneloꞌ nene aꞌmine veneꞌ azasi nene aꞌmida ogo Izesuꞌ sotoꞌ ingumuꞌ nene Oꞌmoso isaaꞌ neve lo tangezoꞌ lo-do Oꞌmosoꞌmo Zelusalemi aleve goloso igi minangutiꞌ do nguꞌ izeli gamenemuꞌ gizebo igi minave nene aꞌmine izipe Izesuꞌnimuꞌ gamaziꞌve nene lo sotoꞌ o-ngemeꞌ ngemeꞌ oꞌmo ogo minineꞌ. \s1 Nasalete Numuno Ebeta Tineꞌ Mili Vaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 39 Idoꞌ Zoseheki Maliaki ingine Guvelesi veꞌmi louꞌ gamaziloꞌ eꞌmeti ilisa asineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene di pili engiꞌ numuꞌine ebeꞌine Nasalete nGalilaia misubouko nene tineꞌ mili vaniꞌ. \v 40 Idoꞌ nelotiꞌ aꞌmine izipe Izesuꞌ nene naba oꞌmo vo ngenga lo otohato gala gelo neivo Oꞌmoso neꞌmo ninge lamineꞌ do hize eleꞌ o-daaꞌ ineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Kilisimasiꞌve Tuvelu (12) O Neivo Zelusalemi Numuda Monoꞌ Numuno Nabauꞌ Monoꞌ Apizi nGimaaꞌ Ave Nene Otohato Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 41 Idoꞌ kilisimasiloꞌ kilisimasiloꞌ Izesuꞌ izele mele ingine nene engiꞌ Zuda veti avoꞌningine Oꞌmosoꞌmo iseꞌine izingumuꞌ gohi gili mini nosoꞌ niteꞌ naaꞌ aniꞌ holiseꞌ nene alitavo aꞌmine nosoꞌ niteꞌ nalisa Zelusalemi numuda vaaꞌ asineꞌ. \v 42 Nemuꞌ nene Izesuꞌ aza kilisimasiꞌve tuvelu (12) neivo aꞌmine holiseꞌ mini nosoꞌ niteꞌ nalisa ingine mo vaaꞌ aniꞌ maꞌmine igi Zelusalemi numuda dizi vaniꞌ ve. \v 43 Idoꞌ dizi mini aꞌmine nosoꞌ niteꞌ nene ni osuꞌ li numuꞌnida apiꞌ igi tineꞌ mili nivavo Izesuꞌ aza engikisi vamo ha minineꞌ. Idoꞌ aꞌmida ha miningumuꞌ nene izele mele ingine gilami \v 44 aza nene leze alevesi naahe li gili nivasivo litiꞌmuso izavo engiꞌ alevela nene ezemuꞌ apiꞌ igi viseꞌ asineꞌ. \v 45 Viseꞌ igi mo ningami gohi ezemuꞌ visetoꞌ Zelusalemi numuda tineꞌ mili vasineꞌ ve. \v 46 Tineꞌ mili vi viseꞌ igi nizasivo gamene sito hamo ogo vavo Izesuꞌ nene monoꞌ numuno nabauꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ aveti vovoꞌninguꞌ mino gamazi ladoꞌ gapepeꞌ ogo gelo mino initeꞌ atoꞌ atokumuꞌ nene longoꞌ o-ngedo gelo neivo ningasineꞌ. \v 47 Idoꞌ Izesuꞌ gamazi lineꞌ gilave mukiꞌ ingine nene aza gala gele nge lo mino gamazi lingumuꞌ nesi idoꞌ longoꞌ i-daniꞌ gamaziloꞌ do velepeꞌ izo laminetokovoꞌ lo-ngimineꞌ nemukisi nene voꞌine vavo aizo li gilaniꞌ. \v 48 Idoꞌ izelehoi melehoi ingine Izesuꞌ nene neꞌmine ogo neivo ningi voꞌine goloso vavo upuhoꞌ asineꞌ. Neꞌmine igi izeleho aza Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gipeꞌne, gaza nene neꞌmino minanivo mahosi nezesi nene geikumuꞌ gopo gate gelo viseꞌ goloso okusiko nanimuꞌ neꞌmine ane. \v 49 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza izelehingi melehingi nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ ve: Nenikumuꞌ nene nanimuꞌ viseꞌ asive. Naza nene meꞌnehi numunguꞌ nene minelodoꞌ o neineꞌ nene gili minilisinako gilamasihe. \v 50 Neꞌmine lineꞌza ingine nene aꞌmine lineꞌ gamazi neꞌmi monovomuꞌ nene ma gili hehe lamasineꞌ ve. \v 51 Neꞌmine ikesivo aza nene izelehoi melehosi makaꞌ limi vi Nasaletela heteli minaniꞌ ve. Idoꞌ Izesuꞌ nene mo izelehi melehi gamaziꞌnidoꞌ nene gele do minaaꞌ ineꞌ. Neꞌmino neivo izeleho aza nene aꞌmine Zelusalemi numuda sotoꞌ ineꞌ initeꞌ mukiꞌ nemuꞌ nene gelo do madunouꞌ molaniꞌ ve. \v 52 Neꞌmine ogo neivo Izesuꞌ aza nene naba oꞌmo vo neivo ezela gala gele nge laaꞌ monovoꞌve nene vaiꞌ loꞌmo novivo eveneꞌ nete ningi lamineꞌ nidavo idoꞌ Oꞌmoso neꞌmosi nene ninge lamineꞌ daniꞌ ve. \c 3 \s1 Monoꞌ Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌ Monoꞌ Gono Daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 3:1-12; Malekoꞌ 1:1-8; Zohaneꞌ 1:19-28) \p \v 1 Idoꞌ Tibelioꞌ Kaesaleꞌ aza kilisimasi fiftini (15) neꞌmine Loma veti guveꞌinesi ve loloꞌ ogo neivo Podioꞌ Pilatoꞌ nene Zudaia misubouꞌ ngamani naba loloꞌ o-davo evenetoꞌ gizebo ogo neivo idoꞌ Helodeꞌ aza meleho gomuꞌ gizebo ineꞌ misubo linge ma nGalilaia misubouꞌ nene guvelesi ve loloꞌ ogo neivo idoꞌ akunolo Hilipoꞌ nene misubo linge ma Itulia misuboukisi Talakonito misuboukisi nene guvelesi ve neivo idoꞌ Lisaniaꞌ nene misubo linge ma Abilene misubouꞌ nene guvelesi ve neivo \v 2 idoꞌ Anasiꞌ ve Kaiahaꞌ ve ingine nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ asive naba nizasivo neꞌmine igi minaniꞌ gameneloꞌ nene Zakaliaꞌ gipele Zohaneꞌ aza ebeꞌ hadivela mininguꞌ nene Oꞌmoso neꞌmo eze gamaziꞌve eveneꞌ lo-ngeme ngemeꞌ ilive lo aꞌmine Zohaneꞌ veleuꞌ molavo lo-ngeme ngemeꞌ ineꞌ. \v 3 Neꞌmine oꞌmo novo Zodani noso gahevela misubo mukiꞌ mineꞌmo moninguꞌ nene tiꞌ lo lo-ngeme ngemeꞌ oꞌmo vineꞌ: Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ lihimetine nene hulo-lengedelingumuꞌ ve li lingine lutine di velepeꞌ izi monoꞌ noso hilalo. \v 4 Neꞌmino lo-ngeme ngemeꞌ oꞌmo vo minineꞌ nene monoꞌ godolouꞌ polohete Isaiaꞌ tiꞌ lo lineꞌ gamazi gizaniꞌ minineꞌ maloꞌ nene vo gihile izineꞌ ve: \q1 Ebeꞌ hadivelatiꞌ eveneꞌ maliꞌmo asi naba ma tiꞌ lo nolive: \q1 Guvelesi ve alingumuꞌ ve li akaꞌve di vaꞌvaꞌ igi lutine di lisiheꞌ i-dilo. \q1 \v 5 Giꞌmize gaꞌmize nene misubo mili di lisiheꞌ igi \q1 golo ngomoꞌ nabaꞌ dizaaꞌ lemaaꞌ o neineꞌ nene bili diꞌmi limi di lisiheꞌ igi \q1 aka zovoꞌ zavaꞌ izo minineꞌ nene di pehe li \q1 idoꞌ aka goloso o nolineꞌ nene hasaꞌ igi di lisiheꞌ ilisave. \q1 \v 6 Neꞌmine ikevo eveneꞌ mukiꞌ ingine \q1 Oꞌmosoꞌmo eze evenele do nguꞌ izelineꞌ aka nene ningilisave. \p \v 7 Idoꞌ polohete Isaiaꞌ nene Zohaneꞌ neꞌmine gamazi lilingumuꞌ lineꞌ nenako nemuꞌ nene eveneꞌ vaiꞌ goloso neꞌminete Zohaneꞌ noso holo-ledelive li eiꞌ neida ikevo aza tiꞌ lo lo-ngeme ngemeꞌ ogo minineꞌ: Lingine sataliꞌmi izipahala goloso mene Oꞌmosoꞌmo lihime lengemelingutiꞌ ha olovoꞌ ilisave lo ve maliꞌmo lo-lengemavosa olovoꞌ ilisa nahe. \v 8 Nemuꞌ nene lingine aꞌmingutiꞌ olovoꞌ olone lii ma lingine luꞌine di velepeꞌ lamineꞌ izaveti monovo nene di mini initeꞌ lamineꞌ gihilevoꞌ nene igi mili minilo. Idoꞌ gililo. Lingine laza Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ Oꞌmosoꞌmo noꞌnohoꞌ ize-ledelesuve live nounako Oꞌmosoꞌmo lihime lemo do goloso o-ledamivo laminekovoꞌ ha minelesune li mo lamilo. Naza ma lo-lengemeloze. Lengiꞌ nene do hulosa Oꞌmosoꞌmo Abalahamuꞌni lo huko-dineꞌ gamazi do gihile izelesa Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ gohi ma do sotoꞌ o-delove lo gilidiniko geheni nevote Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ liliꞌ adine. Nemuꞌ nene lingine laza Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ nounako lihime lemamoloseive li gilamilo. \v 9 Oꞌmosoꞌmo idise lihime lemo mo lebelelesa do nene ogo mino eveneꞌ za belelesa za monovola luno bai gamunoꞌ ogaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Za mukiꞌ gihile lamineꞌ izamaniꞌ nene monoꞌ gilamaniꞌ aleve neꞌminosa nenako huko olokuꞌ gizeleseive. \v 10 Neꞌmine lavo eveneꞌ nete tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idoꞌ gaza neꞌmine laineꞌ nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo neꞌmine o-ledamilingumuꞌ nene laza nadiꞌ olone. \v 11 Neꞌmine likevo Zohaneꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nene okodidoꞌ izaaꞌ naniꞌ initeꞌ saketitine nene sitaꞌ neivo ma nene saketiꞌve ma nomivo nolive nesi nene izeꞌ mili dalisive. Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi ve ma ingine nosoꞌ niteꞌine ma neivo minaaꞌ nave nete nene ma nomivo minaaꞌ nave nene izeꞌ mili ngimi ni minilizave. \v 12 Idoꞌ takisi moni daaꞌ ave nesi nene monoꞌ noso holo-ledelive li Zohaneꞌ neida igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idoꞌ Tisazo, leliꞌ nene nadiꞌ oloneꞌ o neive. \v 13 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nene eveneꞌ takisi moni di-ngidilizanguꞌ nene ngamaniꞌmo moni neꞌmine makiloꞌ dalizave lo-lengede nolineꞌ maki nene ivileꞌ igi di gopo igi vaiꞌ damilo. \v 14 Neꞌmine lo-ngedavo ami pilisi ve netesi nene igi tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Idoꞌ leze nene nadiꞌ oloneꞌ o neive. Neꞌmine likevo Zohaneꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine eveneꞌ mamuꞌ nene lengebelalone idoꞌ gonikuꞌ lengeleꞌmize molalonge moni limilo li soza sakupo gamazi li-ngidi ngehelele izelineꞌ initeꞌ i-ngidi moni gumine damilo. Moni gohi gohi dalisa amuzo milami menitine lingimilizanikovoꞌ lisiheꞌ igi dalo. \p \v 15 Idoꞌ Zohaneꞌ neꞌmine ogo miningumuꞌ gili eveneꞌ nete leze do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live nene mo sotoꞌ olosa neihe li laniteꞌ gilii aꞌminemuꞌ gizebo igi mini eveneꞌ mukilite aꞌmine ve nene aꞌmine Zohaneꞌ nolihe li luꞌninguꞌ nigilavo \v 16 Zohaneꞌ aza aꞌmine eveneꞌ mukiꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza nene monoꞌ noso holo-lengedeꞌmo vo nouvoniꞌ nene haza nosodunuꞌ holo-lengedeꞌmo vo nouvoniꞌza eveneꞌ ma neniꞌ amuzo nesi ivileꞌ o neineꞌ amuzoꞌvesi minive nene mo nave. Naza aꞌneꞌmine goboni gono do-do eiꞌ suuꞌvelotiꞌ nalaꞌve nesi nene apase hulo-delodoꞌ nene lisiheꞌ amuve. Aꞌmine ve neꞌmo noso neꞌmine holo-lengedelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahukisi olokisi ne neive. \v 17 Ee, aꞌmine ve nene eveneꞌ laminekisi golososi do gizekaꞌ olosa do nene ogo mino ve ma viti gihilesi losuvosi gopo igi minaniꞌ nene do kegeselesa gono daaꞌ initeꞌve do anauꞌ ogo do nene ogo minaaꞌ neineꞌ neꞌmine o neive. Aza viti gihile losuvosi minangutiꞌ aꞌmine vaiꞌ nene do lamino izeꞌ moloo naaꞌ initeꞌ nene do nubo ogo numuꞌveuko molo losuvo nene lovoꞌ lovoꞌ ogo minaaꞌ neineꞌ olokuꞌ nene gizeleseive. \p \v 18 Idoꞌ neꞌmine gamazi nene ato atoꞌ vaiꞌ lo-ngemo luꞌine do ngi lo-ngedo monoꞌ gamazi lamineꞌ nene eveneꞌ lo sotoꞌ o-ngemo minineꞌ ve. \v 19 Neꞌmine ogo minineꞌza guvelesi ve Helodeꞌ aza akunoloꞌmi elenahine ipeꞌ ogo dangumukisi idoꞌ goloso niteꞌ vaiꞌ dangumukisi Zohaneꞌ aza elemavo \v 20 Helodeꞌ aza aꞌmine goloso niteꞌ vaiꞌ dadoꞌ nene imineꞌ molo monovo goloso gohi ogo Zohaneꞌni nene galapuso numunguꞌ hulo-dineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Monoꞌ Noso Holaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 3:13-17; Malekoꞌ 1:9-11) \p \v 21 Idoꞌ Helodeꞌ aza Zohaneꞌni galapuso numunguꞌ olihe hulo-damivo Zohaneꞌ aza eveneꞌ mukiꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedo osuꞌ losa nelotiꞌ Izesuꞌni nesi nene noso holo-davo Oꞌmosola lo neivo Okulumoꞌ nene ngoloꞌ lavo \v 22 Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ nene nama viluso neꞌmine okoꞌno do otuho Izesuda lemo aniꞌ ve. Lemo navo Okulumokutiꞌ gamazi ma tiꞌ lo limineꞌ ve: Gaza nene voꞌneloꞌ gipeꞌne hamoꞌ nene nane. Gezemuꞌ nene mo muluꞌneuꞌ lamineꞌ nogiluve. \s1 Lukaꞌ Izesuꞌ Avolomoti Guliveꞌine Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 1:1-17) \p \v 23 Neꞌmine ogo nelotiꞌ Izesuꞌ aza gonoꞌve gihile nene apiꞌ ogo do do vineꞌ nene kilisimasiꞌve teoti (30) neꞌmine minosa gonoꞌve gihile nene apiꞌ ineꞌ ve. Idoꞌ evenelite gilavo Izesuꞌ aza Zoseheꞌ gipele minineꞌ ve. \q1 Idoꞌ aꞌmine Zoseheꞌ nene Heliꞌ gipele minineꞌ ve. \q1 \v 24 Idoꞌ Heliꞌ nene Matatiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Matatiꞌ nene Leviꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Leviꞌ nene Melekiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Melekiꞌ nene Zanaiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zanaiꞌ nene Zoseheꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 25 Idoꞌ Zoseheꞌ nene Matatiaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Matatiaꞌ nene Amosiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Amosiꞌ nene Nahumiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Nahumiꞌ nene Hesiliꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Hesiliꞌ nene Nagaiꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 26 Idoꞌ Nagaiꞌ nene Maatiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Maatiꞌ nene Matatiaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Matatiaꞌ nene Semeiniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Semeiniꞌ nene Zosekeꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zosekeꞌ nene Zodaꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 27 Idoꞌ Zodaꞌ nene Zoanaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zoanaꞌ nene Lesaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Lesaꞌ nene Zelubabeliꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zelubabeliꞌ nene Sealetieliꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Sealetieliꞌ nene Neliꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 28 Idoꞌ Neliꞌ nene Melekiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Melekiꞌ nene Adiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Adiꞌ nene Kosamuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Kosamuꞌ nene Elimadamuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Elimadamuꞌ nene Eliꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 29 Idoꞌ Eliꞌ nene Zosuaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zosuaꞌ nene Eliezeleꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Eliezeleꞌ nene Zolimiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zolimiꞌ nene Matatiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Matatiꞌ nene Leviꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 30 Idoꞌ Leviꞌ nene Simeoniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Simeoniꞌ nene Zudaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zudaꞌ nene Zoseheꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zoseheꞌ nene Zonamuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zonamuꞌ nene Eliakimiꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 31 Idoꞌ Eliakimiꞌ nene Meleaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Meleaꞌ nene Menaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Menaꞌ nene Matataꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Matataꞌ nene Nataniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Nataniꞌ nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba \q1 Davidiꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 32 Idoꞌ Davidiꞌ nene Zesaiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zesaiꞌ nene Obediꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Obediꞌ nene Boaziꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Boaziꞌ nene Salaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Salaꞌ nene Nasoniꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 33 Idoꞌ Nasoniꞌ nene Aminadabuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Aminadabuꞌ nene Adiminiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Adiminiꞌ nene Alaniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Alaniꞌ nene Hezeloniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Hezeloniꞌ nene Pelezaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Pelezaꞌ nene Zudaꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 34 Idoꞌ Zudaꞌ nene Zakoboꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zakoboꞌ nene Isakaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Isakaꞌ nene Abalahamuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Abalahamuꞌ nene Telaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Telaꞌ nene Naholiꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 35 Idoꞌ Naholiꞌ nene Selugaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Selugaꞌ nene Leguꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Leguꞌ nene Pelekoꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Pelekoꞌ nene Ebeliꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Ebeliꞌ nene Selaꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 36 Idoꞌ Selaꞌ nene Kenaniꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Kenaniꞌ nene Alahasadaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Alahasadaꞌ nene Semiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Semiꞌ nene Noaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Noaꞌ nene Lamekiꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 37 Idoꞌ Lamekiꞌ nene Metuselaꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Metuselaꞌ nene Enokuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Enokuꞌ nene Zalediꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Zalediꞌ nene Mahalaleliꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Mahalaleliꞌ nene Kenaniꞌ gipele minineꞌ. \q1 \v 38 Idoꞌ Kenaniꞌ nene Enosiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Enosiꞌ nene Setiꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Setiꞌ nene Adamuꞌ gipele minineꞌ. \q1 Idoꞌ Adamuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo loloꞌ o-davo gipele neꞌmine minineꞌ ve. \c 4 \s1 Izesuꞌni Sataniꞌmo Emenguꞌ Molaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 4:1-11; Malekoꞌ 1:12-13) \p \v 1-2 Idoꞌ Izesuꞌni nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ neꞌmo lulouꞌ lemo mino gono dadiꞌmo do zauꞌ o-davo Zodani nene hulo misubo gaꞌmeta vavo aꞌmida Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ aza gamene foti (40) neꞌmine eleꞌmizo nomonivo Satani neꞌmo emenguꞌ molokaꞌ molokaꞌ ogo minineꞌ. Aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ aza velesi namo minineꞌ nenako aꞌmine gamene foti (40) nene ogo vo osuꞌ nolivo gaꞌna naba helo minineꞌ. \v 3 Neꞌmine neivo Satani aza ogo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nene Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma nene gaza geheni mevoomuꞌ lanivo nalineꞌ initeꞌ beleti loloꞌ ozo lovo. \v 4 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌove. Monoꞌ godolouꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Eveneꞌ minevoꞌ alevote nene nosoꞌ nitekukovoꞌ nomive. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene geiꞌ laineꞌ neꞌmine nene mo amolosuve. \p \v 5 Idoꞌ nelotiꞌ nene aza golo maloꞌ Izesuꞌni eleꞌmizo dize mino misubouꞌ misubouꞌ minaniꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukiꞌ misuboꞌninguꞌ misuboꞌninguꞌ minaniꞌ nene liteꞌ lo elebizo osuꞌ lo \v 6 tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aꞌmine eveneꞌ zuho ato atoꞌ mukitoꞌ gizebo ogaꞌ amuzo nesi idoꞌ engiꞌ guveꞌine vaaꞌ neineꞌ nesi nene neniꞌ initeꞌ loloꞌ ogo neineꞌ nenako eveneꞌ ma emelove lo geleloniꞌ nene zaho nolihe aꞌmine ve nene ha emelodoꞌ o nouve. \v 7 Idoꞌ aꞌmine amuzo emelove lo giluve nene ha emelodoꞌ o nouvoniꞌ nenako gaza gubiꞌ ize nemo obuvoka hize nemelineꞌ aꞌmine initeꞌ nene gemekuvo mukiꞌ nene geiꞌ initeꞌ loloꞌ oloseive. \v 8 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Laza Guvetesi ve Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ nene opoꞌni lo gubiꞌ ize emo minelesune. \q1 Ee, eiꞌ hamokovoꞌ nene gelekeleꞌ o-do minelesune. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene gaza laineꞌ neꞌmine amolosuve. \p \v 9-11 Idoꞌ aza gohi eleꞌmizo Zelusalemi ebekuꞌ vo monoꞌ numuno naba haꞌna haꞌna minineꞌ neꞌmi gololoꞌ eleꞌmizo dize mino tiꞌ lo lo-imineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Oꞌmosoꞌmo geiꞌ gizebo i-gidilizangumuꞌ \q1 angeloꞌve gono gamazi lo-ngedeleseive. \m Idoꞌ ma nene: Gizenga geheniloꞌ gebele gulutilingutiꞌ angeloꞌ nete alete mili di hozi li-gidilisave li gizi nizaniꞌ ve. Idoꞌ aꞌmine gamazi lidoꞌ igi neꞌmine i-gidilisaze. Gaza lamineꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele noo ma nene melotiꞌ oluto akaꞌmeloꞌ izevo. \v 12 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ne neiha monoꞌ godolouꞌ gamazi ma tiꞌ lo neive: \q1 Lingine Guvetinesi ve Oꞌmoso nene golo izamilo. \m Neꞌmine lo-leme neineꞌ ma nenako geze nolaineꞌ nene Oꞌmoso golo izaaꞌ noloseinako neꞌmine amolosuve. \v 13 Neꞌmine lavo Satani aza emenguꞌ molo osuꞌ lo gamene ma emenguꞌ molalosa hulo-do vineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ nGalilaia Misubouꞌ Gono Apiꞌ Ogo Daniꞌ Gamazi Gizineꞌ. \r (Mataioꞌ 4:12-17; Malekoꞌ 1:14-15) \p \v 14 Idoꞌ Izesuꞌ nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuliꞌmo amuzo emo hize eleꞌ o-davo nGalilaia misubouko do tineꞌ molo vineꞌ. Tineꞌ molo vavo aꞌmida nene eiꞌ guvele neꞌmo buu lo nGalilaia misubo gahevela ebeꞌ mukikuꞌ nene mone osuꞌ lineꞌ. \v 15 Aꞌmine nGalilaia misubouꞌ nene monoꞌ numuno mininguꞌ mininguꞌ monoꞌ apize ngeme ngemeꞌ ivo eveneꞌ mukiꞌ di naba i-di gekeꞌ li-daniꞌ ve. \s1 Nasalete Aleve Izesuꞌni Vasa Izi-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 13:53-58; Malekoꞌ 6:1-6) \p \v 16 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza mino naba ineꞌ ebeꞌve Nasaletela vo hetelo aza ogaꞌ idiꞌmine ogo holiseꞌ gamene ogavo monoꞌ numunguꞌ monoꞌ gili nizanguꞌ nene dizineꞌ. Dizo mitoꞌ neivo monoꞌ godoloutiꞌ polohetelite gizaniꞌ gamazi linge ma gililizaniꞌ gamene ogavo Izesuꞌ aza aꞌmine monoꞌ gato ngemelesa ote neivo \v 17 monoꞌ numudoꞌ gizebo ve aza polohete Isaiaꞌ gizineꞌ monoꞌ buku nene do emavo buku nene do patelo gamazi ma tiꞌ lo gizineꞌ minineꞌ nene do sotoꞌ ineꞌ: \q1 \v 18 Guvelesi veꞌmo neniꞌ nene eze gonoloꞌ neleꞌmize molaniꞌ nenako \q1 neꞌmo eiꞌ Sikalahuꞌve nene nenita omo neive. \q1 Ee, Guvelesi ve aza gono gamazi tiꞌ lo lo-nimineꞌ: \q1 Gaza eveneꞌ gohoꞌ gahaliꞌ neꞌmine minaniꞌ nene \q1 neniꞌ gamaziꞌne lamineꞌ nene lo sotoꞌ o-ngemeline lo \q1 neleꞌmize molaniꞌ ve. \q1 Idoꞌ biluvaliti aꞌninguꞌ galapuso ve neꞌmine gili minave nene \q1 kuluhizi vilizaniꞌ akatine nene mo idise ngoloꞌ lave lo \q1 lo sotoꞌ o-ngemeline lo neleꞌmize molaniꞌ ve. \q1 Idoꞌ veꞌine likive neꞌmine minavemuꞌ nene \q1 gohi veꞌine ningilizaniꞌ aka nene mo ngoloꞌ lave lo \q1 lo sotoꞌ sotoꞌ ogo lo-ngemeline lo nimiselineꞌ ve. \q1 Idoꞌ goboni malaꞌ malaꞌ i-ngidavo geni initeliꞌmi lulouꞌ minave nene \q1 gaza aꞌmingutiꞌ hulo heta o-ngedosa \q1 \v 19 Guvelesi veꞌmo ninge lamineꞌ o-ngedelineꞌ gamene nene \q1 mo alitave lo lo sotoꞌ o-ngemeline lo nimiselineꞌ ve. \m \v 20 Idoꞌ aꞌmine gamazi nene mo gato ngemo buku nene do gango monoꞌ numudoꞌ gizebo ve nene do emo mitoꞌ minavo aꞌmine monoꞌ numunguꞌ minave mukiꞌ nene monoꞌ lo-lemelihe li vonuꞌ bili minaniꞌ ve. \v 21 Neꞌmine igi nizavo aza gamazi apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Aꞌmine monoꞌ godoloutiꞌ gamazi mene lingine nigilavo idise aꞌmene gihile noizive. \v 22 Neꞌmine lavo ingine di naba i-di gamazi lamineꞌ eiꞌ veleutiꞌ lineꞌ nemuꞌ nene veꞌine gahava nomivo mini tiꞌ li laniꞌ: Aza nene ha Zoseheꞌ gipele nenako neꞌmine gamazi nene nadosa nolive. Olo. \v 23 Neꞌmine likevo aza aneza gamaziutiꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza giluvoniꞌ lingine tiꞌ li li-nimilisa gilaniꞌ ve: Dotazo, gaza eveneꞌ atoꞌ do lamineꞌ o-ngedaaꞌ naineꞌ neꞌmino geiꞌ okongasi do lamineꞌ ovo. Nemuꞌ nene aꞌmine gamaziloꞌ eꞌmeto gaza Kahanaumi numuda do sotoꞌ ane lavo giluneꞌ initeꞌ nene gaza geiꞌ numunga ebeka melokisi do sotoꞌ ovo. \v 24 Idoꞌ neꞌmine lo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ tiꞌ lo lo-lengemeloze. Gililo. Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi laaꞌ unive polohete mukiꞌ leliꞌ numudela leliꞌ zuho gihile nete leliꞌ polohetelite lunidoꞌ nene ma gili limisaꞌmave. \v 25 Nemuꞌ nene naza laminetoꞌ ma tiꞌ lo nolo-lingimuve: Isilaeleꞌ misubouꞌ mene gozopota polohete Eliaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo goline izelineꞌ aka hize tilavo kilisimasi setohamosi hapusi ogo novivo goline izamivo aꞌmine misubo mukikuꞌ nene gaꞌna naba sotoꞌ ogavo minaniꞌ gamenela nene Isilaeleꞌ veneꞌ engikutiꞌ nene veneꞌ gevonoꞌ mukiꞌ minaniꞌza \v 26 Oꞌmosoꞌmo Eliaꞌni nene hize eleꞌ o-ngedelingumuꞌ engiꞌ mukita imiselamo asi Sidoni misubouꞌ numuno ebeꞌ ma gulive Zalehati nela heta atoꞌ veneꞌ gevonoꞌ minida imiselavo vineꞌ ve. \v 27 Idoꞌ Isilaeleꞌ misubouꞌ mene polohete Elisaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene ganadise gizi dave vaiꞌ minaniꞌza polohete Elisaꞌ aza aꞌmingutiꞌ hamokisi ma do lamineꞌ o-ngedamo asi heta atoꞌ ve Silia misuboutiꞌ ve Naamaniꞌni nene do lamineꞌ o-dineꞌ ve. \v 28 Neꞌmine lavo aꞌmine monoꞌ numunguꞌ mini lineꞌ gamazi gilave mukiꞌ nene aza lelita gono dalidoꞌ lisiheꞌ amune nolive li gili ngizeboloꞌ goloso molaniꞌ ve. \v 29 Neꞌmine ogavo oti Izesuꞌni nene ehusoꞌ ahasaꞌ igi numuno ebeꞌine neꞌmi heta di vi aꞌmine numuꞌine ebeꞌine minineꞌ gololotiꞌ nene aveseuꞌ ehusoꞌ i hulilisa aniꞌza \v 30 aza vovoꞌningutiꞌ olovoꞌ ogo vo mala vineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza Kahanaumi Numuda Sikalahuꞌ Goloso Lulouꞌ Minive Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ. \r (Malekoꞌ 1:21-28) \p \v 31 Idoꞌ Izesuꞌ aza nGalilaia misubouꞌ numuno ebeꞌ ma Kahanaumi nela lemo vineꞌ. Aꞌmida vo neivo holiseꞌ gamene ogavo monoꞌ apize ngemo minineꞌ. \v 32 Neꞌmino neivo monoꞌ gamazi lo-ngimivo gilave ingine Izesuꞌ aza nene gamazi eveneꞌ malite ladoꞌ do molo lamo asi gamazi neꞌmi meleho neꞌmine mino lo-ngimidiꞌmo voꞌine vavo upuhoꞌ aniꞌ. \v 33 Neꞌmine igi nizavo aꞌmine engiꞌ monoꞌ numunguꞌ nene Satanilatiꞌ sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minive ma minidiꞌmo gekeꞌ gekeꞌ lo tiꞌ lo lineꞌ: \v 34 Agae, Nasalete ve Izesuvo, leliꞌ nonida mene nanimuꞌ ane. Gaza do goloso o-ledelesa abe. Geze nene naza mo ningo gele nouve ma nene nane. Gaza nene Oꞌmosolatiꞌ kegeso lamineꞌ minanive ma nene nane. \v 35 Neꞌmine lineꞌza Izesuꞌ aza elemo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gamazi lamo zegeneꞌ oko mino eveneꞌ hulo-do lemo ogo vozo. Lavo sikalahuꞌ goloso neꞌmo eveneꞌ nene eveneꞌ mukiliti vovoꞌninguꞌ nene ehusoꞌ ogo do ongo-do luloutiꞌ lemo ogo vineꞌza eveneꞌ nene do goloso o-damineꞌ ve. \v 36 Neꞌmine ogo lemo vavo eveneꞌ ingine ningi upuhoꞌ igi tiꞌ li li gele ha gele aniꞌ: Mene naniꞌmine gamazi live. Aza nene mo gavele ve mino atoliꞌmine amuzo do mino lavo sikalahuꞌ goloso netesi eze gamazi gili dii eveneꞌ neti luꞌningutiꞌ nesi limi vaaꞌ naanako eze gamaziꞌve nene amuzoꞌvesi minineꞌ atoliꞌmine gamazi neive. \v 37 Li likevo Izesuꞌ guvele neꞌmo aꞌmine ebeꞌ neꞌmi gahevela numuno ebeꞌ miniꞌmi monaniꞌ mukikuꞌ nene buu lo mone osuꞌ lineꞌ. \s1 Izesuꞌ Simoni Elenahi Izelehinesi Idoꞌ Eveneꞌ Mukikisi Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 8:14-17; Malekoꞌ 1:29-34) \p \v 38 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza oto monoꞌ numuno hulo lemo voo Simoni Petoloꞌ numuꞌveuꞌ vo dizineꞌ. Aꞌminguꞌ nene Simoni elenahi izeleho nene okoꞌnouꞌ oloꞌ naba goloso lavo neivo aꞌmine veneꞌ nene do lamineꞌ o-delibo li Izesuda laniꞌ. \v 39 Neꞌmine likevo aza ogo veneꞌ neida ote mino aꞌmine okoꞌnouꞌ oloꞌ lo minineꞌ initeꞌ nene mate-delive lo amuzonga lo-davo okoꞌnouꞌ oloꞌ lineꞌ nene osuꞌ lo-dineꞌ. Neꞌmine ogavo veneꞌ aza liteꞌ lo oto ngeleꞌmize lamineꞌ ogo nasahiliꞌ o-ngedo minineꞌ ve. \p \v 40 Idoꞌ nivengaꞌ hoꞌ nolimivo eveneꞌ mukiꞌ ingine engiꞌ zuhoutiꞌ initeꞌ ato atoꞌ gizi dave minaniꞌ nene Izesuꞌ neida ngeleꞌmizi ikevo Izesuꞌ aza aꞌmine initeꞌ gizi dave mukiꞌ nene okoꞌnidoꞌ do gelekaꞌ gelekaꞌ ogo do lamineꞌ o-ngidineꞌ ve. \v 41 Neꞌmine noo-ngedo eveneꞌ mukiliti luꞌningutiꞌ sikalahuꞌ goloso minaniꞌ nesi ngimiselo do nohulo-ngidivo aꞌmine sikalahuꞌ goloso nete tiꞌ li laniꞌ: Gaza nene Oꞌmosoꞌmi gipele ma nene nane. Neꞌmine li eveneꞌ luꞌningutiꞌ huli-ngidi limi nivavo aꞌmine sikalahuꞌ goloso nete Izesuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izelive lo do kegese-do imiselelesa live ma ne neive li gili nizaniꞌ nenako nemuꞌ nene Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso ingine gamazi lami zegeni limi vilizave lo ngelemineꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Zuda Veti Misubouꞌ Numudoꞌ Namadoꞌ Monoꞌ Lo-ngemeꞌmo Monineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 1:35-39) \p \v 42 Idoꞌ goꞌ lavo nedengaꞌ Izesuꞌ aza numungutiꞌ lemo eveneꞌ nizamada guvisela vo minineꞌ. Vo neivo eveneꞌ mukiꞌ ingine ezemuꞌ viseꞌ iꞌ moni moni neida igi hulo-ngedo vamilive li laniꞌza \v 43 aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ eze gizebouꞌ vi hilalizaniꞌ akaꞌmi gamazi lamineꞌ nene lo sotoꞌ sotoꞌ ogo eveneꞌ mukiꞌ lo-ngemeline lo nimiselineꞌ nenako naza nene numuno ebeꞌ mala malasi vo aꞌmine gono nene daloniꞌ o neive. \v 44 Aza neꞌmine lo Zuda veti misubouꞌ monoꞌ numuno mininguꞌ mininguꞌ nene dizo monoꞌ lo-ngeme ngemeꞌ oꞌmo mono minineꞌ ve. \c 5 \s1 Izesuꞌ Aza Ganaꞌ Apiꞌ Ogo Izipahala Zuho Do Giꞌmizineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 4:18-22; Malekoꞌ 1:16-20) \p \v 1 Idoꞌ gamene ma Izesuꞌ aza nGalilaia noso ohuno neꞌmi gulive gohi ma nGenesalete neꞌmi gahevela ote mino monoꞌ nolo-ngimivo aꞌmine Oꞌmosoꞌmi gamazi lineꞌ nene gililisa eveneꞌ vaiꞌ nubo nubo igi Izesuꞌnisi lisikelizaniꞌ o vivo \v 2 aza ningineꞌ nene noso gahevela sipi sitaꞌ ma nizasivo ningineꞌ. Ningineꞌ nene alahaꞌ daaꞌ ave nete aꞌmine sipiutiꞌ nene limisa alahaꞌ daaꞌ aniꞌ golalezeꞌine nene nosoꞌ izi nizavo aꞌmine sipi sitaꞌ gahevela haza minasineꞌ nene ningineꞌ. \v 3 Aꞌmine sipi sitakutiꞌ hamoꞌ ma Simoniꞌ sipi mininguꞌ nene dizo Simoniꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Sipi mene ngomo ma ehusoꞌ ogo hulo nosola ozo. Neꞌmine lavo Simoniꞌ aza sipi nene ngomo ma ehusoꞌ ogo hulo nosola ogavo Izesuꞌ aza aꞌminguꞌ mitoꞌ mino eveneꞌ mukiꞌ nene monoꞌ apize ngemo minineꞌ. \v 4 Idoꞌ neꞌmino gamazi lo-ngemo osuꞌ lo Simoniꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Sipi mene do vo noso ohuno naba moladaa hulozo. Hulanivo lingine alahaꞌ dalizangumuꞌ ve li alahaꞌ daaꞌ aniꞌ golalezetine nene di huli nosouꞌ ilo. \v 5 Neꞌmine lavo Simoniꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, laza idise holukaꞌ nene alahaꞌ daaꞌ uneꞌ golalezeꞌ nene hulokaꞌ hulokaꞌ oꞌmo monevoꞌ monevoꞌ uneꞌza alahaꞌ hamokisi ma damuneꞌ nenako ha geiꞌ laningumuꞌ golalezeꞌ nene gohi hulolosuve. \v 6 Neꞌmine lavo golalezeꞌine nene huli nosouꞌ ikevo alahaꞌ nene vaiꞌ goloso likevo golalezeꞌine nene hukotiꞌ hukotiꞌ ogo minivo \v 7 eveneꞌ masi geleleheꞌ ilizaniꞌ ogavo engikisi makaꞌ gono daaꞌ ave sipi mauꞌ minaniꞌ nene igi hize eleꞌ i-lidavo geleleheꞌ olone li aꞌine ngumungumuꞌ izaniꞌ. Neꞌmine ikevo ingine igi golalezeꞌine nene makatoꞌ geleleheꞌ igi alahaꞌ nene sipiuꞌ di tululu likevo sipi sitaꞌ nene vaiꞌ lo geni goloso ogavo sipi sitaꞌ nene nosouꞌ limilisa asineꞌ ve. \v 8 Neꞌmine ogavo Simoni Petoloꞌ aza ningo Izesuꞌ gizenela obuvolo hizo gubiꞌ ize emo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, naza lihime daaꞌ uve goloso nouvoniꞌ nenako gaza neniꞌ hulo-nedo vozo. \v 9 Idoꞌ Simoni Petoloꞌ neꞌmine ineꞌ nene ingine alahaꞌ vaiꞌ goloso dangumuꞌ nene vono vavo nemuꞌ nene neꞌmine ineꞌ ve. Ee, idoꞌ alahaꞌ vaiꞌ goloso dangumuꞌ nene Simonikisi minave mukiꞌ nene voꞌine vavo \v 10 ezesi gono makaꞌ daaꞌ asive Zebedaioꞌ gipele Zakoboki Zohaneki nesi nene voꞌine vavo minasineꞌ ve. Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza Simoniꞌni nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gopo gaka gelo golise gelamozo. Idise melotiꞌ nene apiꞌ ogo alahaꞌ daaꞌ aineꞌ neꞌmino eveneꞌ do nenita olosane. \v 11 Neꞌmine lavo ingine sipi di sevetoꞌ igisa initeꞌ mataꞌ mukiꞌ nene mudise mo hulisa Izesuꞌni eꞌmeti vaniꞌ. \s1 Ganadise Gize Dave Ma Izesuꞌ Do Guno O-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ. \r (Mataioꞌ 8:1-4; Malekoꞌ 1:40-45) \p \v 12 Idoꞌ Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ ma minidoꞌ vo neivo aꞌmida ganadiseliꞌmo okoꞌno vovosi nomivo gize dave ma ogo Izesuꞌni ningo aza vo gizeneuꞌ lemo golo hizo ongo do lamineꞌ o-delingumuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza do lamineꞌ o-nedelineꞌ amuzokasi naineꞌ nene naza mo gele mino do lamineꞌ o-nedeline lo gele nouve. Gaza do lamineꞌ o-nedelesa gele nabe. \v 13 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza ganadise gizi dave i-ngidisaꞌmaniꞌ initeꞌ o-do ana hulo molo okoꞌnoloꞌ nohito tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza do lamineꞌ o-gedelesa gele nouve. Nemuꞌ gaza lamineꞌ ozo. Neꞌmine lavo ganadise neꞌmo liteꞌ lo okoꞌnolotiꞌ hulo-do vavo lamineꞌ gilineꞌ. \v 14 Idoꞌ Izesuꞌ do lamineꞌ o-dingumuꞌ eveneꞌ hamokisi mo veteteꞌ ogo lo-ngemamilive lo lo huko-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive neꞌmo ganadise okongalotiꞌ hulo-gedo vineꞌ nene ningo lo sotoꞌ ogavo gaza lamineꞌ aineꞌ nemuꞌ nene evenelite ningi gililizangumuꞌ ve lo neꞌmine ozo: Ganadise gizi dave ingine lamineꞌ igi ma ize initeꞌ neꞌmine neꞌmine Oꞌmoso imilisave lo Moseꞌ lo huko lidoꞌ nene eꞌmeto evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nene initeꞌ ma Oꞌmoso olokuꞌ gize emelingumuꞌ nene do vo emezo. \v 15 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌnimuꞌ gamazi nene gohi buu naba lo mone osuꞌ lavo eveneꞌ vaiꞌ nene gili eiꞌ gamazi gelelone li eveneꞌ mukiꞌ nene initeꞌ gizi di minavesi nene do lamineꞌ o-ledelive li Izesuꞌ neida igi di geseꞌ igaꞌ aniꞌza \v 16 aza nene haza ebeꞌ eveneꞌ minamada vo Oꞌmosola lolosa vaaꞌ ineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Ve Gebili Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 9:1-8; Malekoꞌ 2:1-12) \p \v 17 Neꞌmino minaaꞌ ineꞌ gameneuꞌ nene gamene ma Izesuꞌ aza gamazi lo-ngemo neivo Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ avesi Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi nGalilaia misubouꞌ numuno ebeꞌ ngomo ngomo mineꞌmo moningutikisi Zelusalemi numuno ebekutikisi Zudaia misubo lingelatikisi ave nene aꞌmida di nubo igi nizavo Izesuꞌ eveneꞌ ma do lamineꞌ o-ngedavo Izesuda nene Guvelesi veꞌmi amuzo neꞌmo nene eveneꞌ do lamineꞌ o-ngedelingumuꞌ amuzo molo minineꞌ nene mo ninganiꞌ ve. \v 18 Neꞌmine ogo neivo eveneꞌ amuzolo hele vivo gebili ma ngakakuꞌ zaloꞌ mili di igi Izesuꞌ neida di dizi huli-dilisa aniꞌza \v 19 eveneꞌ nete gikiꞌ igi aka hizi tilikevo ingine numuno nubitoꞌ di dizi mini nubikuꞌ ngoloꞌ li ngakakuꞌ neivo huli-dikevo eveneliti vovoꞌninguꞌ Izesuꞌ velela limineꞌ. \v 20 Lemavo za gohovo mili di ave ingine gebili ma ha do lamineꞌ o-deleseive li gili eleꞌvoleꞌ aniꞌ nene Izesuꞌ aza mo ningo gelo aꞌmine amuzolo hele geseꞌ o vive nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve melo, gaza lihimeka nene mo hulo-gedekuve. \v 21 Neꞌmine lavo Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ avesi Oꞌmosoꞌmi louꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine aꞌmine lineꞌ gamazimuꞌ luꞌninguꞌ tiꞌ li gilaniꞌ: Eveneꞌ hamolitesi lihimete huli-lidilizadoꞌ lisiheꞌ amavo asi Oꞌmoso eikovoꞌ nene lihimete hulaaꞌ ive neineꞌ nenako ve meve nene Oꞌmoso nevoba gamazi neꞌmine lo Oꞌmoso ivileꞌ ogaꞌ gamazi nolineꞌ nene edamive. \v 22 Neꞌmine li luꞌninguꞌ nigilavo Izesuꞌ aza ningo gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine lutinguꞌ neꞌmine gatine nanimuꞌ nigilave. \v 23 Lingine nenikumuꞌ nene sozavoꞌ laaꞌ neive li gilaaꞌ nahe. Naza amuzolo hele vive nemuꞌ lihimeka mo hulo-gedekuve luvoniꞌ nene soza lolohe lamineꞌ lolohe ma gilamilisave lo lapa nomivo noluvoniꞌza sozaloꞌ ve minuvodini amuzolo hele vivemuꞌ mene naza oto vozo nolo-duvo oto vamivo soza luvoniꞌ nene sotoꞌ ogavo novozo helalove lo gelo oto vozo lo ma lamuvodine. Olo. \v 24 Ne neiha Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza misubouko lengiꞌ lihimetine apase-lengedaaꞌ amuzo do nouve luvoniꞌ nene soza lamo mo laminetoꞌ noluvoniꞌ nene ningi gililizangumuꞌ naza idise ogo molo oloniꞌ initeꞌ nene ningilo. Neꞌmine lo amuzolo helavo minive nemuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naza tiꞌ lo nolo-gimuve: Gaza oto ongo minaineꞌ initeka nene do geho numungala vozo. \v 25 Lavo amuzolo helavo minive aza nene eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ nene liteꞌ lo oto ongo minineꞌ initeꞌve nene do geho Oꞌmoso do naba o-do opoꞌni loꞌmo loꞌmo numuꞌvela vineꞌ. \v 26 Neꞌmine neivo eveneꞌ ingine ningi upuhoꞌ igi voꞌine vavo Oꞌmoso opoꞌni li di naba i-di ngehelele goloso izavo idise nene atoliꞌmine initeꞌ goloso ningekune li laniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Leviꞌni Do Giꞌmizineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 9:9-13; Malekoꞌ 2:13-17) \p \v 27 Idoꞌ nelotiꞌ nene Izesuꞌ aza heta lemo vo takisi moni daaꞌ ive gulive Leviꞌ nene takisi moni daaꞌ ineꞌ opisiꞌveuꞌ gono do neivo ningo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza neꞌmeto ano. \v 28 Neꞌmine lavo aza initeꞌ mukiꞌ nene hulo oto eꞌmeto vineꞌ. \v 29 Makaꞌ Leviꞌ numuꞌveuꞌ vii Leviꞌ aza Izesuꞌni nosoꞌ niteꞌ naba gize vataꞌ o-divo eveneꞌ mukiꞌ takisiloꞌ vesi idoꞌ eveneꞌ atoꞌ masi nene makaꞌ mini nosoꞌ niteꞌ ni minaniꞌ. \v 30 Ni nizavo Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ avesi monoꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi ingine Izesuꞌ izipahala zuhomuꞌ nene ngemenga li tiꞌ li laniꞌ: Lingine takisi moni daaꞌ ave golososi idoꞌ lihime daaꞌ ave lingesi nene nosoꞌ niteꞌ makaꞌ namilizanako nanimuꞌ ninave. \v 31 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Luso ve aza haza lamineꞌ minave do lamineꞌ o-ngedelesa osaꞌmiha initeꞌ gizi davemukovoꞌ nene ogaꞌ neive. \v 32 Aꞌmineꞌmine ogo naza nene eveneꞌ lisiheꞌ i minavemuꞌ amuvoniꞌza eveneꞌ lihimeꞌinesi nizave nene luꞌine di velepeꞌ izilizave lo lo-ngemelesa uvoniꞌ ve. \s1 Evenelite Izesuꞌ Izipahala Zuho Nene Monoꞌ Aka Huli Monokumuꞌ Gili Nosoꞌ Niteꞌ Malise Isaꞌmave Li Langumuꞌ Izesuꞌ Aza Monoꞌ Aka Litehe Nesi Idoꞌ Gosohoꞌ Monoꞌ Aka Nesi Nene nGeli Vi Hamoꞌ Amilisasive Lo Lo-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 9:14-17; Malekoꞌ 2:18-22) \p \v 33 Idoꞌ Izesuꞌ neꞌmine lo lavo ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Zohaneꞌ izipahala zuho ingine monokumuꞌ ve li nosoꞌ niteꞌ malise ikaꞌ ikaꞌ igi mini Oꞌmosola likaꞌ likaꞌ navo Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ aveti izipahaꞌine zuho nesi nene aꞌmineꞌmine igaꞌ naniꞌza geiꞌ izipaha zuho ingine nene aꞌmineꞌmine igi nosoꞌ niteꞌ malise ilizadoꞌ o neineꞌ nenako neꞌmine ami nosoꞌ niteꞌ gopo naakovoꞌ igaꞌ nako nanimuꞌ nave. \v 34 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo eze veneꞌ huki imiliza gameneuꞌ olize izo eze zuho nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogo molo-ngedavo aza aꞌminguꞌ neivo eze zuhomuꞌ nene lingine nosoꞌ niteꞌ malise ilizave lilizadoꞌ nene ha gili lingimilizadoꞌ o neihe. Ne nomive. Aꞌmineꞌmine igi neze izipahaꞌne zuho nene naza nouvodoꞌ nene nosoꞌ niteꞌ malise amilisave. \v 35 Idise neꞌmine amilisaniꞌza neꞌmine ilizaniꞌ gamene ma aloseive. Engiꞌ vovoꞌningutiꞌ biluvalite neze neleꞌmizi di vilizaniꞌ gamene alitavo aꞌmine gameneuꞌ nene ingine mulumo gili-nidisa nosoꞌ niteꞌ malise ilisave. \p \v 36 Neꞌmine lo lo-ngemo imineꞌ molo aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ malite saketi gosohototiꞌ lavolavo ngomo ma huki saketi litehe hukidoꞌ nene ma mili ongotisaꞌmave. Neꞌmine igi ma ongotilizaniꞌ nene saketi gosohoꞌ nene huki di goloso ilisave. Idoꞌ lavolavo gosohoꞌ saketi liteheloꞌ minelineꞌ nene atokutiꞌ gelo edamoloseive. \v 37 Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi lingine vaini noso gosohoꞌ neꞌmo memeꞌ ize losuvodunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomise nene izo pouꞌ lavo vaini noso lepo vo gomiseꞌvesi nene goloso ogalive li vaini noso gosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌ neidiꞌmo nene lulu izavo gomise liteheliꞌmo ngipu lo hukilineꞌ o mininguꞌ nene ma ohizi milisaꞌmave. \v 38 Vaini noso gosohoꞌ gituhoꞌ galakalaꞌ neivo nene memeꞌ ize losuvo gosohotunuꞌ liliꞌ aniꞌ gomise gosohokuꞌ nene ohizesoꞌ o neive. \v 39 Idoꞌ gozopoꞌ vaini nosovoꞌ naaꞌ ave nete gozopoꞌ niteꞌ mene lamineꞌ ve li vaini noso gosohoꞌ ma nalisa gilamilisave. Neꞌmine lineꞌ nene aza monoꞌ lo-ngemaaꞌ ineꞌ nene gosohoꞌ nenako izipahala zuho igi mili ilizaniꞌ monovo neꞌmo aꞌmine Zuda veti monovo litehe maloꞌ vo damivo ingine gozopoꞌ monovoꞌine mamuꞌ laniteꞌ gili aꞌmine monovo gosohoꞌ nene di tiꞌ amilizaniꞌ o miningumuꞌ lineꞌ ve. \c 6 \s1 Holisekuꞌ Izesuꞌ Izipahala Zuholite Viti Gihile Ili Nangumuꞌ Nene Gono Dikeve Li nGelemikevo Aꞌmidoꞌ Izesuꞌ Aza Holisekuꞌ Osoꞌ Amosoꞌ Initekumuꞌ Laaꞌ Uve Ne Nouve Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 12:1-8; Malekoꞌ 2:23-28) \p \v 1 Holiseꞌ gameneuꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuhosi viti minguꞌ nivavo izipahala zuho nete viti godololatiꞌ gihile nene ili aꞌninguꞌ hupuꞌ izi niꞌmi vaniꞌ. \v 2 Neꞌmine aniꞌza Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ ave malite tiꞌ li laniꞌ: Lingine louꞌ gamaziuꞌ nene holiseꞌ gameneuꞌ gono damilo li nizaniꞌ mako neꞌmine nanimuꞌ nave. \v 3 Likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ Zuda ve leliꞌ avotemoti guveꞌinesi ve naba Davidiꞌ aza ezesi monave gaꞌna hili minangumuꞌ nene louꞌ gamaziꞌmo initeꞌ mamuꞌ namaaꞌ ve lo hize tilavo tile minineꞌ aka nene goloso amivo ha do ngoloꞌ loo Davidiꞌ ineꞌ initeꞌ nene monoꞌ godolouꞌ gati gilahe gilamahe. \v 4 Aza neꞌmine ineꞌ ve. Oꞌmosoꞌmi monoꞌ numunguꞌ dizavo evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive neꞌmo Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ milaniꞌ beleti nene eveneꞌ gohi malitesi namilizave lo asi evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ avetevoꞌ ha nalisave lo louꞌ gamaziꞌmo lavo minineꞌ beleti nene Davidiꞌni do emavo idoꞌ ezesi makaꞌ monave ngemavo mukitoꞌ ezesi naniꞌ. Nemuꞌ nene goloso amivo neniꞌ izipahaꞌne zuho nene aꞌmineꞌmine igi viti gihile mene ha nalisave. \v 5 Neꞌmine lo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene holiseliꞌmi meleho mino aꞌmine holisekuꞌ iliza initekumuꞌ idoꞌ amiliza initekumuꞌ laaꞌ uve nene nenikovoꞌ nouve. \s1 Louꞌ Gamazite Avutoꞌ Ogo Holisekuꞌ Izesuꞌ Aza Gono Do Eveneꞌ Ma Do Lamineꞌ O-delineꞌ Nene Laza Goniꞌ O-delone Li Zuda Veti Monoꞌ Veꞌine Naba Nete Ningi Nizavo Izesuꞌ Aza Holiseꞌ Gameneuꞌ Eveneꞌ Ma Ana Goloso Ogo Gilizevo O Vive Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 12:9-14; Malekoꞌ 3:1-6) \p \v 6 Idoꞌ holiseꞌ gamene mauꞌ Izesuꞌ aza monoꞌ numunguꞌ dizo monoꞌ apize ngemo neivo aꞌminguꞌ nene ve ma ana zamela goloso ogo gilizevo o vive ma minineꞌ. \v 7 Neivo louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ avesi ingine Izesuꞌ aza aꞌmine ve nene idise do lamineꞌ o-delineꞌ nene holisekumuꞌ laniꞌ louꞌ gamazi ma nene avutoꞌ oloseinako nemuꞌ goniꞌ o-deloneꞌ aka ma sotoꞌ ilihe li vonuꞌ bili ningi minaniꞌ. \v 8 Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza ingine gilaniꞌ initeꞌ nene mo ningo gelo ana goloso o vive nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza olusoꞌ mene ogo otezo. Neꞌmine lavo aza oto ogo aꞌmidoꞌ ote minineꞌ. \v 9 Ote neivo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza tiꞌ lo longoꞌ noo-lingiduve. Leze louꞌ gamazite neꞌmo nadive lo neive. Holiseꞌ gameneuꞌ nene monovo lamineꞌ ilo lo neihe goloso ilo lo neive. Adoꞌ eveneꞌ di lamineꞌ i-ngidilo lo neihe di goloso i-ngidilo lo neive. \v 10 Lo lo-ngemo eveneꞌ mukiꞌ vonuꞌ ngebele osuꞌ lo ana goloso o vive ma nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Anga do pehe lozo. Lavo do pehe lavo ana nene gohi lamineꞌ ineꞌ ve. \v 11 Neꞌmine ineꞌza louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi Halisaioꞌ monoꞌ gilaaꞌ avesi ingine Izesuꞌnimuꞌ ngizeboloꞌ goloso molavo nemuꞌ li voleloꞌ meloꞌ igi nadiꞌ o-delone li laniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza Izipahala Zuho Vaiꞌ Minangutiꞌ Eveneꞌ Tuvelu (12) Nene Neniꞌ Aposolo Minilizave Lo nGeleꞌmize Molaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 10:1-4; Malekoꞌ 3:13-19) \p \v 12 Aꞌmine gameneuꞌ nene Izesuꞌ aza Oꞌmosola lolosa golola dizo vineꞌ. Dizo vo Oꞌmosola lovoꞌ lovoꞌ ogo neivo litiꞌmuso izo goꞌ lineꞌ. \v 13 Idoꞌ goꞌ lavo nedengaꞌ nene eze eꞌmeti monaaꞌ ave izipahala zuho mukiꞌ nene asi lo-ngedavo ikevo engikutiꞌ eveneꞌ tuvelu (12) ngeleꞌmize kegeso ezeloꞌ medeli mini gamazi lilizave aposolo ve lo ngeleꞌmize molaniꞌ. \v 14 Ingine guliveꞌine nene neꞌmino minineꞌ: Simoniꞌ nene guliveꞌve gohi Petoloꞌ ve lo molaniꞌ idoꞌ Petoloꞌ nakunolo Adeleaꞌ ve idoꞌ Zakoboꞌ ve Zohaneꞌ ve idoꞌ Hilipoꞌ ve Batolomaioꞌ ve \v 15 Mataioꞌ ve Tomasiꞌ ve idoꞌ Alahaioꞌ gipele Zakoboꞌ abalaho ve idoꞌ Loma ve leliꞌ misuboutiꞌ ngimisele hulolone li amuzo milaaꞌ aveutiꞌ minive lave Simoniꞌ gohi ma neeve \v 16 idoꞌ Zakoboꞌ gohi maliꞌmi gipele Zudaꞌ ve idoꞌ alingeꞌ Izesuꞌni do sotoꞌ o-dive adoꞌ Keliotoꞌ numuno ebetotiꞌ ve Zudaꞌ engiꞌ neve nene minaniꞌ ve. \s1 Ebeꞌ Ato Atokutiꞌ Eveneꞌ Mukiꞌ Goloso Izesuꞌ Gamazi Gililisa Igi Di Geseꞌ Ikevo Engikutiꞌ Initeꞌ Gizi Dave Mukiꞌ Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 4:23-25) \p \v 17-18 Idoꞌ Izesuꞌ aza aꞌmine eveneꞌ tuvelu (12) inginesi gololatiꞌ limi ikevo izipahala zuho linge vaikisi idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ goloso eze gamaziꞌve gililisa avesi idoꞌ initeꞌ gizi dave do lamineꞌ o-ledelive li avesi Zelusalemi numuno ebetatikisi idoꞌ Zudaia misubo linge mukitatikisi idoꞌ Tilo idoꞌ Sidoni numuno ebeꞌ minasineꞌ misubo guvo noso gahevelatikisi igi di geseꞌ ikevo Izesuꞌ aza aꞌmida nene misubo geledoꞌ lemo ogo ote minineꞌ ve. Neivo eveneꞌ luꞌninguꞌ sikalahuꞌ golososi minave ezela ikevo do lamineꞌ o-ngidineꞌ. \v 19 Idoꞌ Izesudatiꞌ amuzo neꞌmo eveneꞌ do lamineꞌ o-ngidineꞌ nemuꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ ingine eiꞌ okoꞌnoloꞌ do gelosa lamineꞌ olosune li okoꞌnoloꞌ di gililisa aniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza nGolize Izilizadoꞌ I Minave Nemukisi Idoꞌ Mulumo Gililizadoꞌ I Minave Nemukisi Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 5:1-12) \p \v 20-26 Neꞌmine ikevo Izesuꞌ aza izipahala zuhola vonuꞌ nongebelo tiꞌ lo lineꞌ: \q1 Initetine nomivo gohoꞌ gahaliꞌ aleve lingine nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelinguꞌ vi hilalizaniꞌ o neineꞌ nenako lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ longolize izilizaniꞌ o neive. \q1 Neꞌmine igi nizaniꞌza initetine vaiꞌ lo neivo heneni ve nizave lingine longolize izi initeꞌ mukiꞌ mo dikeve. Alingeꞌ gohi ma damilisaze. \q1 Nemuꞌ nene agae, ehetine ve. \q1 Idoꞌ idise gaꞌna hili minaaꞌ nave lingine nene \q1 alingeꞌ Oꞌmosoꞌmo nosoꞌ nitetine vaiꞌ lengemelineꞌ nenako lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. Nemuꞌ longolize izilizaniꞌ o neive. \q1 Neꞌmine igi nizaniꞌza idise gatudinevoꞌ o minivo minaaꞌ nave \q1 lingine alingeꞌ gaꞌna hilivoꞌ minilizaniꞌ o neineꞌ nenaze. \q1 Nemuꞌ nene agae, ehetine ve. \q1 Idoꞌ minevoꞌ alevotine goloso o vivo idise agae agae li ive namavoꞌ igi minaaꞌ nave lingine alingeꞌ Oꞌmosoꞌmo minevoꞌ alevotine do lamineꞌ ogavo \q1 lamineꞌ gili gize zohiꞌ igi minilizaniꞌ o neineꞌ nenako \q1 lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. \q1 Nemuꞌ longolize izilizaniꞌ o neive. \q1 Neꞌmine igi nizaniꞌza idise gize zohiꞌ igi minaaꞌ nave lingine alingeꞌ mulumo alumo gili \q1 ive nama igi minilizaniꞌ o neineꞌ nenaze. \q1 Nemuꞌ agae, ehetine ve. \p Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ neꞌmeti minangumuꞌ ve li eveneꞌ lengikumuꞌ goseleꞌ goloso ngebelavo vasa izi-lingidi gamazi goloso li lengelemi gulivetine nesi goloso neineꞌ nenako mo gohi gelamolone li gulivetine di hulilizaniꞌ nene engiꞌ avoꞌninge nete gozopoꞌ polohete minave i-ngidaniꞌ initeꞌ goloso neꞌmine i-lingidilizaniꞌ nenako lingine poloheteliti gonoloꞌ nene medeli minikevo Oꞌmosoꞌmo menitine naba Okulumokuko molo-lengedeleseize. Nemuꞌ nene aꞌmine neꞌmine manaꞌmine i-lingidilizaniꞌ gameneuꞌ nene longolize goloso izi ganine hizi gizedine adine izisa minilo. Ee, neꞌmine i-lingidikevo ma lamineꞌ iliza akaloꞌ mini mili nizaze. Nemuꞌ longolize izilizaniꞌ o neive. \p Neꞌmine ilizaniꞌ o neineꞌza eveneꞌ mukiꞌ nete longopoꞌni li di naba nii-lingidavo ma avoꞌninge nete soza polohete goloso gomuꞌ minave di naba i-ngidaaꞌ aniꞌ neꞌmine i-lingidilizaniꞌ nenako lingine aꞌmine soza polohete minaveloꞌ medeli minilizaniꞌ o neineꞌ nenako agae, ehetine ve. \s1 Izesuꞌ Aza Lute Eveneꞌ Nongemo Biluvatesi Nongemo Initeꞌ Laminekovoꞌ O-ngedeloneꞌ Monovomuꞌ Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 5:38-48; 7:12a) \p \v 27 Neꞌmino neineꞌza neze gamaziꞌne nigilave nene naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Biluvatine nene lutine ngimi lengikumuꞌ goseleꞌ ngebelaaꞌ neive nene nasahiliꞌ i-ngidi di lamineꞌ i-ngidilo. \v 28 Idoꞌ initeliꞌmo ma lingibilivoo li usiꞌ izi-lingidaaꞌ naniꞌ aleve nene Oꞌmosoꞌmo noꞌnohoꞌ ize-lingidivoo li-lingimilo. Idoꞌ goboni mili-lingidilizavemuꞌ nene do lamineꞌ o-ngedelive li Oꞌmosola li minilo. \v 29 Idoꞌ ve maliꞌmo gatidoꞌ noizivo ma nene helalasi izelize mine velepeꞌ izilo. Idoꞌ ve maliꞌmo saketika nene dalove nolivo ma nene siotika ngomo lulouꞌ nesi nene do aꞌmanapa amozo. \v 30 Idoꞌ lengitatiꞌ initeꞌ ma dalone li longoꞌ navo ma nene ha ngimilo. Idoꞌ lengitatiꞌ initeꞌ ma ipeꞌ igi di vikevo ma nene gohi di tiꞌni limilo li lamilo. \v 31 Idoꞌ lingine evenelite lelita neꞌmine manaꞌmine i-lidilizave li gili ma nene engitasi aꞌmineꞌmine i-ngidilo. \p \v 32 Idoꞌ eveneꞌ ma luꞌine lengiꞌ lingimaaꞌ avevoꞌ lutine ngimilizaniꞌ nene monoꞌ gilamave lihime daaꞌ ave netesi nene eveneꞌ luꞌine engita ngimave nene luꞌine ngimaaꞌ naniꞌ nenako lingine nene eveneꞌ ma ngivileꞌ igi monovo lamineꞌ ma damave. Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ linge ngopoꞌni lilineꞌ votigile ivileꞌ ivosa lengiꞌ longopoꞌni goloso lilidoꞌ minamaniꞌ ve. \v 33 Idoꞌ eveneꞌ ma lengiꞌ lengeleꞌmize lamineꞌ avevoꞌ ngeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene monoꞌ gilamave lihime daaꞌ ave netesi nene aꞌmineꞌmine igi ingine ngeleꞌmize lamineꞌ ave nene ngeleꞌmize lamineꞌ igaꞌ naniꞌ nenako lingine eveneꞌ ma ngivileꞌ igi monovo lamineꞌ ma damaze. Oꞌmosoꞌmo ve mamuꞌ ngopoꞌni laaꞌ neineꞌ votigile ivileꞌ ivosa lengiꞌ longopoꞌni goloso lilidoꞌ minaniꞌ nehe. Oꞌove. \v 34 Idoꞌ lingine nene eveneꞌ ma initeꞌ ngemekunivo ingine alingeꞌ aꞌmine initeꞌ gohi limilizadoꞌ ve li gili mini ngimilizaniꞌ nene monoꞌ gilamave lihime daaꞌ ave netesi nene aꞌmineꞌmine igi aꞌmine initeꞌ gohi dalosune li aꞌmine initeꞌ ngimaaꞌ naniꞌ nenako lingine nene eveneꞌ ma ngivileꞌ igi monovo lamineꞌ ma damaze. Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ linge ngopoꞌni lilineꞌ votigile ivileꞌ ivosa lengiꞌ longopoꞌni goloso lilidoꞌ minaniꞌ nehe. Oꞌove. \v 35 Ne neiha lingine lengiꞌ biluvatine nene lutine ngimilo. Idoꞌ ngeleꞌmize lamineꞌ i-ngidilo. Idoꞌ eveneꞌ initeꞌ ngimilizaniꞌ nene alingeꞌ gohi dalone lami haza gidini ngimilo. Neꞌmine igi haza ngimilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo menitine naba molo-lengedeleseive. Atoliꞌmine ogo dize minive Oꞌmoso aza eveneꞌ goloso nene nasahiliꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nemuꞌ gilavo haza niteꞌ loloꞌ ogavo ezemuꞌ opoꞌni lisaꞌmave nesi haza gopo nasahiliꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nenako lingine nene eveneꞌ initeꞌ ma haza gidini ngimilizaniꞌ nene aꞌmine atoliꞌmine ogo dizo minive neꞌmine gili vaniꞌ mini eiꞌ izipahala gehepeve minilisave. \v 36 Nemuꞌ nene lingine metibo neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ mulumotine ningo hize eleꞌ o-lengedaaꞌ neineꞌ neꞌmine igi linginesi eveneꞌ mulumoꞌine ningi hize eleꞌ i-ngidi minilo. \s1 Izesuꞌ Aza Eveneliti Lihimeꞌinemuꞌ Gamazi Izeꞌ Molo Lo-ngedamolone Lo Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 7:1-5) \p \v 37 Idoꞌ neꞌmine igi Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ monovotinemuꞌ dovoꞌ ledevoꞌ ogo izeꞌ molo lamilingisi lingine eveneꞌ maliti monovomuꞌ diviꞌ lediviꞌ igi izeꞌ mili lamilo. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lingine monovo goloso dikeve lo lengemenga lamilingisi lingine eveneꞌ mamuꞌ monovo goloso dikeve li ngemenga liꞌmi monamilo. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ lihimetine nene hulo-lengedelingisi lingine eveneꞌ lihime di-lingidaveti lihimeꞌine nene huli-ngidilo. \v 38 Idoꞌ Oꞌmoso neꞌmo initeꞌ mataꞌ lengemelingisi lingine nene eveneꞌ initeꞌ mataꞌ ngimilo. Aꞌmine Oꞌmosoꞌmo lengemelineꞌ initeꞌ nene vauve goloso elosa lengiꞌ di miniliza votigile nesi ivileꞌ ogosa lengemeleseive. Aꞌmine initeꞌ lengemelineꞌ nene lingine eveneꞌ ngimiliza votigilelokovoꞌ lengemeleseinako nemuꞌ lingine aꞌmineꞌmine igi initeꞌ vauve ili ngimi minilo. \p \v 39 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza aneza gamazi tiꞌ losasi ma imineꞌ molo lo-ngimineꞌ ve: Vele likive maliꞌmo vele likive atoꞌ ma aka elebizo analoꞌ do do ha vilihe. Ne nomive. Mo sitatoꞌ vi galeseuꞌ limilisasive. \v 40 Idoꞌ sukulu izipe malite tisaꞌine nene ivileꞌ igi ma minamilisaniꞌza mukitoꞌ nene initeꞌ mukikumuꞌ apizi ngimi osuꞌ likevo initeꞌ mukikumuꞌ gili osuꞌ lavetevoꞌ nene tisaꞌine neꞌmine liliꞌ ilisave. (Nemuꞌ nene lingine eveneꞌ nene aka lamineꞌ ngelebizelone li ma veꞌine likive neꞌmine minami lo-lengemaaꞌ nouvoniꞌ gamazi mukiꞌ nene gili lamineꞌ igisavoꞌ apizi ngimilizadoꞌ minilisave.) \p \v 41 Idoꞌ gaza veka gihileuꞌ za lana naba vo neineꞌ nemuꞌ nene ningo gelamo ve maliꞌmi vele gihileuꞌ initeꞌ ngomo lasolo vo neineꞌ nemuꞌ nene nanimuꞌ ningaaꞌ nane. \v 42 Idoꞌ geꞌmo vekauꞌ nene za lana naba vo neivosa gaza ve mamuꞌ ve melo, vekauꞌ initeꞌ ngomo vo neineꞌ nene do hulo-gedelove lo-delinidoꞌ o neihe. Ne nomive. Soza sunolavoꞌ monanive gaza za lana vekauꞌ vo neineꞌ nene gomuꞌ do hulokosavoꞌ nene ve maliꞌmi veleuꞌ initeꞌ ngomo lasolo vo neineꞌ nene ninge guno o minosa do hulo-delineꞌ o neive. Ee, monovo goloso naba daaꞌ naineꞌ nene gomuꞌ hulosavoꞌ maliꞌmo monovo goloso ngomo ma do nolineꞌ nene do lisiheꞌ o-delesane. \s1 Izesuꞌ Aza Gihile Izaaꞌ Ineꞌ Zaloꞌ Aneza Gamazi Lo Molo Evenelite Igi Mili Minaaꞌ Naniꞌ Initeꞌ Neꞌmo Luꞌineꞌmi Monovo Do Sotoꞌ Ogaꞌ Neingumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 7:17-20; 12:34-35) \p \v 43-44 Gohuno gihile nene uhoni zalotiꞌ ngelo ma elamolosane. Idoꞌ vaini gihile nene gasavasi nalaꞌ golosolotiꞌ nene ngelo ma elamolosune. Nemuꞌ za mukiliti monovo nene gihileꞌine izelineꞌ neꞌmo do sotoꞌ ogavo ningelonidoꞌ o neineꞌ nenako nemuꞌ nene za ma lamineꞌ nolineꞌ neꞌmo nene gihileꞌve goloso ma izamoloseive. Idoꞌ za ma goloso nolineꞌ neꞌmo nene gihileꞌve lamineꞌ ma izamoloseive. \v 45 Idoꞌ eveneꞌ aꞌmineꞌmine igi nizave. Eveneꞌ luꞌninguꞌ goꞌzikaniꞌ initeꞌ nene veꞌningutiꞌ li hulaaꞌ nanako eveneꞌ lamineꞌ neꞌmi lulouꞌ nene gamazi lamineliꞌmo vaiꞌ lo neinako neꞌmo nene monovo lamineꞌ do sotoꞌ ogaꞌ neive. Idoꞌ eveneꞌ goloso neꞌmi lulouꞌ nene gamazi goloso neꞌmo nene vaiꞌ lo neinako neꞌmo nene monovo goloso do sotoꞌ ogaꞌ neive. \s1 Numuno Gizaaꞌ Monovo Sitakumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 7:24-27) \p \v 46 Idoꞌ eveneꞌ nene guveꞌinesi veti gamazi gili dalizadokovoꞌ minaaꞌ naniꞌ nenako lingine nenikumuꞌ Guvetesi ve, Guvetesi ve, li-nidi minaaꞌ niigisa neze gamaziꞌne gili hulaaꞌ naniꞌ nene nanimuꞌ nave. \v 47 Idoꞌ eveneꞌ ma ingine nenita igi gamaziꞌne gili di luvodoꞌ luvodoꞌ igi mili eꞌmetilizaniꞌ nene ingine naniꞌmine ve nizahe nemuꞌ lo-lengemelove: \v 48 Ve maliꞌmo numuno gizelesa posi galese haꞌna elo homi gehedoꞌ ogo posi nene gehedoꞌ hize giliꞌ loo numuno gizavo goline izo noso naba velo numudoꞌ nene bilineꞌza numuno nene do lamineꞌ ogo gehedoꞌ gizineꞌ nenako neꞌmo numuno nene lemo ongamo amuzo molo haza minineꞌ ve. Idoꞌ ingine neniꞌ gamazi luvodoꞌ luvodoꞌ igi mili eꞌmetilizave nene aꞌmine numuno gizive neꞌmine minikevo initeꞌ igi mili minilizaniꞌ nene lemo ongamoloseive. \v 49 Ne neiha eveneꞌ ma ingine neze gamaziꞌne gili gili huli luvodoꞌ luvodoꞌ eꞌmetamilizaniꞌ nene numuno gizive gohi ma neꞌmine minilisave. Aꞌmine ve aza numuno gizelesa posi galese elo hulo homiuꞌ ogo posi nene gehedoꞌ hize giliꞌ lamo galese avileloꞌ eleko gizavo goline izo noso naba velo numudoꞌ ogo belavo numuno nene eii, do goloso ogosa izevo etevoꞌ ogo lemo onganiꞌ ve. Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo neniꞌ gamaziꞌne gili huli luvodoꞌ luvodoꞌ igi mili eꞌmetamilizavete igi mili minilizaniꞌ initeꞌ nene lemo ongaloseive. \c 7 \s1 Izesuꞌ Aza Amiliti Gizebo Veꞌineꞌmi Gelekeleꞌ Izipe Ma Do Guno O-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 8:5-13) \p \v 1 Izesuꞌ aza aꞌmine monoꞌ gamazi nene eveneꞌ aꞌmida minaniꞌ nene lo-ngemo osuꞌ lo Kahanaumi numuno ebekuꞌ vineꞌ. \v 2 Aꞌmida nene Loma amiliti gizebo ve ma minineꞌ. Eze gelekeleꞌ izipeutiꞌ vonoloꞌ minive nene initeꞌ gize do helaaꞌ akaloꞌ vo minineꞌ. \v 3 Neꞌmine ogo neivo amiliti gizebo ve aza nene Izesuꞌ guvele gelo aza ogo gelekeleꞌ izipe do lamineꞌ o-delive li vi li-imilizave lo Zuda veti gizebo veꞌine linge ma ngimiselineꞌ. \v 4-5 nGimiselavo ingine Izesuda vi heteli aꞌmine gamazi li-imi amuzonga tiꞌ li li-imaniꞌ: Isaaꞌ neve. Loma amiloꞌ gizebo ve aza lulo nene leliꞌ Zuda ve lemaaꞌ neive. Idoꞌ monoꞌ numude nesi nene gizilizave lo moni huko hulavo gizune. Neꞌmine ogaꞌ neineꞌ nenako gaza eiꞌ lineꞌ initeꞌ nene ha o-delinidoꞌ lisiheꞌ o neive. \v 6 Neꞌmine li li-imikevo Izesuꞌ aza inginesi makaꞌ vaniꞌ. Izesuꞌ aza olihe numudoꞌ vo hetelamo avita navo amiloꞌ gizebo ve aza gamazi tiꞌ lo loo eze zogo ve linge Izesuda ngimiselavo vaniꞌ: Guvekasi ve, naza eveneꞌ goloso nouvonako aꞌneꞌmineꞌmi numuꞌneuꞌ alinidoꞌ lisiheꞌ amaninako hotatiꞌ ogo mela alinidoꞌ gabusoka elalive. \v 7 Idoꞌ naza geita vamuvoniꞌ nene naza heta atoꞌ ve goloso nouvonako nemuꞌ geita alodoꞌ lisiheꞌ amuve. Nemuꞌ nene gaza gamazivoꞌ lo lamineꞌ ozo lolosane. Lanivo neniꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne nene lamineꞌ ilive lo gele nouve. \v 8 Idoꞌ lamineꞌ ilive lo gele nouvoniꞌ nene naza eveneꞌ maliti gizeboloꞌ nouve. Idoꞌ neze gizeboloꞌ nesi nene ami ma nizave. Nemuꞌ nene engikutiꞌ ve mamuꞌ vozo lokuvo ha voloseive. Idoꞌ mamuꞌ ano loloniꞌ nene ha aloseive. Idoꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne nene neꞌmine ozo loloniꞌ ha oloseive. Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo gaza lanivo siki initeꞌ neꞌmo geiꞌ gamazi nene ha gele do gelekeleꞌ izipeꞌne nene ha hulo-do voloseive losa gele nosa noluve. \v 9 Lavo Izesuꞌ aza gamazi lineꞌ nene gelo aizo lo gelo mine velepeꞌ izo eꞌmeti vave mukiꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve. Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igaꞌ ave gehepeve ve lave lengiꞌ Isilaeleꞌ aleve lengikutikisi nene heta atoꞌ ve meneꞌmo gele eleꞌvoleꞌ ineꞌ neꞌmini ve hamolitesi gili eleꞌvoleꞌ avo ma ningamuvoniꞌ ve. \v 10 Neꞌmine lavo amiloꞌ gizebo veꞌmo ngimiselive ingine tineꞌ mili numuꞌvela vi ninganiꞌ nene gelekeleꞌ izipe aza lamineꞌ ogavo ninganiꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Naini Numudotiꞌ Veneꞌ Getoꞌ Maliꞌmi Gipele Hilingutiꞌ Do Ote-dineꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 11 Neꞌmine ogavo nelotiꞌ gamene haꞌna vamivo Izesuꞌ aza numuno ebeꞌ ma gulive Nainila novivo izipahala zuhosi eveneꞌ mukikisi nene eꞌmetavo makatoꞌ vaniꞌ. \v 12 Makaꞌ vo numuno ebeliꞌmi gateda nohetelivo veneꞌ getoꞌ ma minineꞌ neꞌmi gipele hamokovoꞌ minineꞌ nene helavo veneꞌ getoꞌ nene aꞌmine numuno ebekutiꞌ eveneꞌ vaiꞌ nene mulumo gili-di eꞌmeti minavo aꞌmine gonoso nene zaloꞌ mili numuno ebekutiꞌ galese izi-dilisa di heta aniꞌ. \v 13 Neꞌmine navo Guvelesi ve aza hiliveꞌmi izelehine nene ningo muluno hukavo aꞌmine veneꞌ nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza ive nama amozo. \v 14 Neꞌmine lo avitoꞌ vo aꞌmine hilive ongo minineꞌ initetoꞌ nene davo gonoso zaloꞌ milave nene aꞌmidoꞌ legeni oti minaniꞌ. Oti nizavo tiꞌ lo lineꞌ: Gosoꞌ ve, gaza gohi veka gizo oteline nolo-giduze. Otezo. \v 15 Lavo hilive aza oto mitoꞌ mino gamazi apiꞌ ogo nolivo aꞌmine hilive nene izelihida gohi do tiꞌno imineꞌ. \v 16 Neꞌmine ogavo veneꞌ vemohoꞌ mukiꞌ nene ngehelele naba goloso izavo Oꞌmoso opoꞌni li tiꞌ li laniꞌ: Leliꞌ vovoteuꞌ nene polohete naba ma sotoꞌ ogave. Idoꞌ Oꞌmoso neꞌmo eze evenele mulumote ningo hize eleꞌ o-ledave. \v 17 Likevo Izesuꞌ neꞌmine ineꞌ guvele neꞌmo Zudaia misubo mukikukisi idoꞌ Zudaia misubo gaheve gahevela misubo mukikuꞌ nesi nene buu lo mone osuꞌ lineꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Noso Holo-ngedaaꞌ Ive Zohaneꞌnimuꞌ Lineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 11:2-19) \p \v 18 Idoꞌ monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ izipahala zuho nete Izesuꞌ neꞌmine manaꞌmine monovo do sotoꞌ ogo minineꞌ nemuꞌ nene Zohaneꞌni li-imaniꞌ. \v 19 Neꞌmine ikevo Zohaneꞌ aza izipahala zuho sitaꞌ vise lo-ngedo gamazi tiꞌ li longoꞌ i-dilisive lo Guvelesi vela ngeletineꞌ: Gaza nene Oꞌmosoꞌmo imiselavo aloseive li li-limave ma nene nabe idoꞌ ve gohi atoꞌ mamuꞌ gizebo oloneꞌ o neive. \v 20 Neꞌmine lavo aꞌmine ve sitaꞌ ingine Izesuda vi heteli tiꞌ li li-imasineꞌ: Laza nene noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ tiꞌ lo losa leletavo nousive: Gaza nene Oꞌmosoꞌmo imiselavo aloseive li li-limave ma nene nabe idoꞌ ve gohi atoꞌ mamuꞌ gizebo oloneꞌ o neive. \v 21 Neꞌmine likesivo aꞌmine minasineꞌ gameneuꞌ gehepeve nene aza initeꞌ ato atoꞌ gizi dave vaiꞌ do lamineꞌ o-ngedo eveneꞌ luꞌningutiꞌ sikalahuꞌ goloso ngelete hulo idoꞌ veꞌine likive mukiꞌ nene do lamineꞌ o-ngedavo gohi veꞌine ningi minaniꞌ ve. \v 22 Neꞌmine ogosa aza Zohaneꞌ izipahala tiꞌ lo lo-ngimineꞌ ve: Lingine tineꞌ mili vi Zohaneꞌni nene neniꞌ gono noduvo gilasineꞌ idoꞌ ningasineꞌ initekumuꞌ nene tiꞌ li li-imilizo: Veꞌine likive ingine veꞌine gohi niningave. Idoꞌ gizeꞌine goloso ive nene gohi aka nimonavo ganadise gizi dave nene gohi kululuꞌ niizave. Idoꞌ gaꞌine molave nene ingine gohi nigilavo hilave nene gohi do noote-ngidive. Idoꞌ gohoꞌ aleve nene monoꞌ gamazi lamineꞌ nigilave. \v 23 Lingine neꞌmine li li-imi tiꞌ li li-imilizo: Gaza neniꞌ monovomuꞌ gaka sita sataꞌ nogelaineꞌ ma nene hulo nenikumuꞌ gele eleꞌvoleꞌ ilineꞌ nene mine lamineꞌ ogo minelineꞌ akaloꞌ eꞌmeto volosane. Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ ingine gaꞌine sita sataꞌ gilami nenikumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizave nene mine lamineꞌ igi miniliza akaloꞌ eꞌmeti vilisave. \p \v 24 Neꞌmine lo lavo Zohaneꞌ ngimiselive ingine tineꞌ mili nivasivo eveneꞌ vaiꞌ minaniꞌ nene Izesuꞌ aza Zohaneꞌnimuꞌ apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine eveneꞌ mukiꞌ Zohaneꞌni ningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ ma nene naniteꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Aꞌmida nene hepeliꞌmo do gabeꞌ kabeꞌ ogaꞌ neineꞌ initeꞌ gepeꞌ neꞌmino gamazi do tiꞌne vatiꞌne ogo laaꞌ ive ma ningilisa vaniꞌ nehe. \v 25 Naniteꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Ve maliꞌmo genegana lamineꞌ goloso ngolo minineꞌ ningilisa vaniꞌ neve. Eꞌe, aꞌmine neꞌmine genegana ngili minaaꞌ nave nene guveꞌinesi ve nabavoꞌ minanguꞌ mini initeꞌ lamineꞌ taminekovoꞌ di ngolize izi minaaꞌ nave. \v 26 Nemuꞌ nene naniteꞌ ningilisa ebeꞌ hadivela vaniꞌ neve. Polohete ningilisa vaniꞌ noloseive. Olo. Ee, aꞌmine vi ningave nene polohete ma ve. Aꞌmine ve nene polohete gomuꞌ minaniꞌ neꞌmine minamo ngivileꞌ ogosa neive. \v 27 Idoꞌ aꞌmine vemuꞌ nene monoꞌ godolouꞌ Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live lo-emo lineꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma neive: \q1 Gelezo. Naza neze gamazi lo-ngeme ngemeꞌ ilive ma imiselekuvo \q1 aza do gomuꞌ molo akaka vele-gedeleseive. \m Aꞌmine gamazi nene aꞌmine ve Zohaneꞌnimuꞌ gizaniꞌ ve. \p \v 28 Neꞌmine aniꞌ nene naza ma lo-lengemelove. Eveneꞌ misubouko sotoꞌ igi mini di aveutiꞌ nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌni nene ivileꞌ igi minave ma minamaniꞌ ve. Ne neiha Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ilineꞌ gameneꞌve sotoꞌ ogavo aꞌmine gizebo o-ngedelinguꞌ vi hilalizave engikutiꞌ ma lemo miniliveꞌmosi nene Zohaneꞌ minineꞌ monovo nene ivileꞌ ivo minilizadoꞌ o neive. \p \v 29 Idoꞌ eveneꞌ linge masi idoꞌ takisi moni daaꞌ avesi nene gomuꞌ Zohanedatiꞌ noso hili minaniꞌ neꞌmo Izesuꞌ Zohaneꞌnimuꞌ lineꞌ gamazi nene gili hize eleꞌ igi Oꞌmoso opoꞌni laniꞌza \v 30 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avesi idoꞌ louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi ingine Zohanedatiꞌ monoꞌ noso hilamaniꞌ neꞌmo nene Oꞌmosoꞌmo engikumuꞌ neꞌmine neꞌmine ilizave lo galauꞌ gelo ilizaniꞌ aka do sotoꞌ o-ngidineꞌ nene ningi hulikeve. \p \v 31 Idoꞌ Izesuꞌ imineꞌ molo tiꞌ lo lineꞌ: Idise mene gamenela mine do vuvoniꞌ ningi nizaniꞌ alevemuꞌ nene naniꞌmine initeꞌ neꞌmine nizave lo lo molo lolove. Idoꞌ engikumuꞌ nene nanitetoꞌ lo molo lokuvo vo dalive. \v 32 Engikumuꞌ nene izipe linge maloꞌ lo molo lolosuve. Aꞌmine izipe nene gili goseleꞌ aseleꞌ izipe mini do geseꞌ ogaꞌ ebetoꞌ zohiꞌ igi mini gonoꞌninginemuꞌ nene tiꞌ li laaꞌ nave: \q1 Laza lengikumuꞌ huhunaleꞌ mulunidoꞌ nene \q1 longolize izi gizedine adine izisaꞌmave. \q1 Idoꞌ nama muheleꞌ aheleꞌ ogo lunidoꞌ nene \q1 lingine aꞌmineꞌmine igi muheleꞌ aheleꞌ igi lisaꞌmave. \m \v 33 Naza neꞌmini nizave luvoniꞌ nene neꞌmine minangumuꞌ luvoniꞌ ve: Monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ aza gonoꞌve do do vinguꞌ nene nosoꞌ niteꞌ lamineꞌ namo idoꞌ vaini nososi namo neivo lingine ningi goseleꞌ lengebelavo tiꞌ li laniꞌ ve: Ve mene sikalahuꞌ goloso maliꞌmo lulo do gopo o-davo neꞌmine neihe li laniꞌ ve. \v 34 Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza ogo nosoꞌ niteꞌ di geseꞌ igi ni nizanguꞌ vo naaꞌ idoꞌ vaini nososi nene naaꞌ nouvo lingine ningi goseleꞌ lengebelavo soza gamazi li tiꞌ li laaꞌ nave: Ve mene ningilo. Aza nene vele gohi nave mino idoꞌ noso geligelo naaꞌ ive mino takisi moni daaꞌ avesi idoꞌ monoꞌ gilami lihime daaꞌ ave gohi masi nene zogo molo ngemaaꞌ ive ne neive. \v 35 Neꞌmine laaꞌ naniꞌza Oꞌmosoꞌmo otohato monovoloꞌ ogo molo minaaꞌ neineꞌ emeni dameni do tiꞌ o nonive mukiꞌ nene aꞌmine emeni dameni lamineꞌ neineꞌ nene lengelebizaaꞌ noune. \p \v 36 Idoꞌ Izesuꞌ nene Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ive maliꞌmo numuꞌveuꞌ nosoꞌ niteꞌ makaꞌ naakumuꞌ elese molo-davo aꞌmine veꞌmi numuꞌveuꞌ dizo nosoꞌ niteꞌ no minineꞌ. \v 37 Neivo aꞌmine numuno ebekutiꞌ veneꞌ ma monovo golosoloꞌ monaaꞌ ineꞌ veneꞌ minidiꞌmo Izesuꞌ nene Halisaioꞌ veꞌmi numuꞌveuꞌ nosoꞌ niteꞌ no minineꞌ nene mo gelo luhuvo laminekisi gehenidunuꞌ liliꞌ aniꞌ botolokuꞌ unuvo laminekisi uveli minineꞌ nene do ogo \v 38 mehenela ogo gizenela mino ive neivo vele novozo neꞌmo Izesuꞌ gizeneloꞌ nene lemavo maduno zopovo nedunuꞌ gilite hulo-do gizene nene upaꞌ ele-do mino aꞌmine unuvo laminekisi uveli nene holo-dineꞌ. \v 39 Noholo-divo Halisaioꞌ ve Izesuꞌni nosoꞌ nitetoꞌ elese molo-dive aza nene ningo asiꞌve lulouꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Aꞌmine ve nene polohete minidiniko aꞌmine okoꞌnoloꞌ nodo gilineꞌ veneꞌ nene monovo golosoloꞌ monaaꞌ ineꞌ veneꞌ neive lo gele mino okoꞌneloꞌ do gelamozo lo oꞌve lo-didine. \v 40 Neꞌmine lo nogilivo Izesuꞌ aza aꞌmine Halisaioꞌ ve tiꞌ lo lo-imineꞌ: Simonizo, nenitatiꞌ nene geiꞌ lo-gemeloniꞌ gamazi ma neive. Lavo aza tiꞌ lo lineꞌ: Tisazo, aꞌmine gamazika nene lovo. \v 41 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Ve maliꞌmo alingeꞌ nimilisingumuꞌ ve lo moni dinaꞌ ogo faef hadeti kina (K500) ve ma emo ve ma nene fifti kina (K50) imineꞌ. \v 42 Neꞌmine ineꞌza ingine alingeꞌ nene ngeli bekimi i-damilisineꞌ ogavo moni dinaꞌ ogo ngimive aza nene nevo alamilizo lo oꞌve lo-ngidineꞌ. Neꞌmine lavosa engikutiꞌ nene ezemuꞌ mulunouꞌ lamineꞌ nabaloꞌ zaho gele nolive. \v 43 Neꞌmine lavo Simoni aza tiꞌ lo lineꞌ: Naza giluvoniꞌ nene moni nabaloꞌ goloso dinaꞌ ogavo lihime nabaloꞌ goloso hulo-dive nene noloseive lo lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Gaza mo gihile lane. \v 44 Neꞌmine lo Izesuꞌ velepeꞌ ize veneta ogo Halisaioꞌ ve Simoniꞌni nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza veneꞌ mene ninge nabe. Gaza nene Zuda ve leliꞌ monovoteloꞌ eꞌmeto neleꞌmize lamineꞌ olosa geiꞌ ilineꞌ initeꞌ nene amanivo veneꞌ meꞌmo noo-nidive. Gaza nene numungauꞌ okuvo gizeꞌne nosoꞌ izeloniꞌ noso ma lepe molo-nedamanivo veneꞌ meꞌmo nene vele novozodunuꞌ gizeꞌneloꞌ nene noso ize-nedo maduno zopovodunuꞌ nene nogilite-nidive. \v 45 Idoꞌ goꞌne veꞌne elo namanivo veneꞌ meꞌmo naza ogo numungauꞌ dizuvodotiꞌ gizeꞌne nene upaꞌ lo-nedo neineꞌ nene osuꞌ lamive. \v 46 Idoꞌ maduꞌneuꞌ nene gaza uveli ma lepo holo-nedamanivo veneꞌ meꞌmo nene unuvo lamineꞌ ogaꞌ ineꞌ uvelidunuꞌ gizeꞌneloꞌ holo-nedave. \v 47 Nemuꞌ nene naza ma lo-gemelove. Veneꞌ aza nene lulo nabaloꞌ goloso nimineꞌ neꞌmo lihimeꞌve nabaloꞌ goloso minineꞌ apase-dineꞌ nene sotoꞌ o neive. Neꞌmine oganiꞌza ve ma aza lihimeꞌve ngomo apase-delove neꞌmo nene lulo ngomo neꞌmine nemaaꞌ neive. \v 48 Neꞌmine lo veneꞌ nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Geiꞌ lihimeka nene mo apase-gedekuve. \v 49 Neꞌmine lavo nosoꞌ niteꞌ makaꞌ ni minave ingine nene apiꞌ igi luꞌninguꞌ tiꞌ li laniꞌ: Ve mene ve naniꞌmine ve minidiꞌmo lihimeꞌine hulo-ngedaatokisi lisiheꞌ o neive. \v 50 Neꞌmine li luꞌninguꞌ nilavo Izesuꞌ aza veneꞌ nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Nenikumuꞌ geiꞌ gele eleꞌvoleꞌ aineka neꞌmo lihime akalotiꞌ geleꞌmize lamineꞌ ogaze. Mulungauꞌ zou lo minivo numungala vozo lo lo-dineꞌ. \c 8 \s1 Izesuꞌ Gono Do Do Moninguꞌ Veneꞌ Masi Eꞌmeti Vaniꞌ Gamazi \p \v 1 Nelotiꞌ ngomo ma nomino alingeꞌ nene Izesuꞌ aza nGalilaia numuno ebeꞌ ngomo nabakuꞌ nene mone mone ogo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledaaꞌ neineꞌ neꞌmi gamazi lamineꞌ nesi nene do vo lo-ngeme ngemeꞌ oꞌmo monineꞌ. Neꞌmine oꞌmo vinguꞌ nene eze izipahala zuho tuvelu nesi nene makaꞌ monaniꞌ. \v 2 Idoꞌ veneꞌ ma Izesuꞌ gomuꞌ sikalahuꞌ goloso luꞌningutiꞌ ngimisele hulineꞌ venekisi idoꞌ initeꞌ gizi daniꞌ do guno o-ngidineꞌ venekisi nene makaꞌ monaniꞌ. Aꞌminguꞌ veneꞌ ma nene Maliaꞌ minineꞌ nene ezemuꞌ Mangadalatiꞌ veneꞌ ve li-daaꞌ aniꞌ veneꞌ minineꞌ eiꞌ luloutiꞌ nene sikalahuꞌ goloso seveni Izesuꞌ gomuꞌ ngimisele hulineꞌ ve. \v 3 Idoꞌ veneꞌ ma nene Helodeꞌ numudoꞌ gizebo ve Kuzaꞌ elenaho Zoanaꞌ nesi idoꞌ Susanaꞌ nesi idoꞌ veneꞌ linge ma nesi nene makaꞌ Izesulesi vaniꞌ ve. Ingine aꞌmine veneꞌ nete nene Izesuꞌnisi izipahala zuho nesi nene engiꞌ initeꞌ mataꞌ idoꞌ nosoꞌ niteꞌine nedunuꞌ nene nasahiliꞌ i-ngidi hize eleꞌ i-ngidavo monaniꞌ ve. \s1 Zuho Niteꞌ Tileꞌ Ogaꞌ Ivemuꞌ Aneza Gamazi \r (Mataioꞌ 13:1-9; Malekoꞌ 4:1-9) \p \v 4 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ nene Izesuda ikaꞌ ikaꞌ navo numudotiꞌ numudotiꞌ nesi nene golovoꞌ izi igi nihitavo ningo aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 5 Ve ma zuho initeꞌ tileꞌ ogaꞌ ive nene zuho initeꞌve tileꞌ olosa vineꞌ. Vo mo tileꞌ oꞌmo novivo linge ma nene aka gahevela diꞌmozi minikevo eveneꞌ nete aꞌmidoꞌ lisi di goloso ikevo nama nete igi di naniꞌ. \v 6 Idoꞌ linge ma nene gehedoꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gehedoꞌ mino misubo nene naba minamo gokoꞌ gidini minidiꞌmo nene gulugulu izaniꞌ. \v 7 Idoꞌ linge ma gasava guvise hukikevo luhive ma ha mininguꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvise nene gohi dizi mili hiti-ngidaniꞌ. \v 8 Idoꞌ neꞌmine aniꞌza linge ma misubo laminetoꞌ diꞌmozaniꞌ nete nene gala hoꞌli dizi gihile izaniꞌ nene hamo hamolite vanu hadeti (100) neꞌmine iziꞌmi vaniꞌ ve lineꞌ. Neꞌmine lo tiꞌ lo lineꞌ: Gatine ngoloꞌ live nii ma nene gili lamineꞌ igi gililo. \s1 Aneza Gamazi Nanitekumuꞌ Lo-ngemaaꞌ Ineꞌ Nehe Nemuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 13:10-17; Malekoꞌ 4:10-12) \p \v 9 Neꞌmine lo lavo aꞌmine aneza gamazi neꞌmiꞌ monovomuꞌ izipahala zuho nete longoꞌ i-dikevo \v 10 Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ sunoꞌ gamazi nene lengiꞌ ha gililisave lavo lo sotoꞌ o-lengemaaꞌ nouvoniꞌza eveneꞌ ma ato atoꞌ nene aneza gamazivoꞌ gililizave lo lo-ngemaaꞌ nouve. Neꞌmine nouvoniꞌ nene ingine ningi ningi ningilizaha ninge lamineꞌ amilisave. Idoꞌ gili gili gililizaha gili lamineꞌ amilisave losa nene aneza gamazivoꞌ lo-ngemaaꞌ nouve. \s1 Aneza Gamazi Zuho Initekumuꞌ Lineꞌ Neꞌmi Monovo Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 13:18-23; Malekoꞌ 4:13-20) \p \v 11 Aꞌmine gepeꞌ gamazi luvoniꞌ ma nene neꞌmino neive: Zuho initeꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gamazi neꞌminosa nene neive. \v 12 Idoꞌ zuho initeꞌ ma akaloꞌ diꞌmozikevo evenelite lisi di goloso ikevo namalite nave luvoniꞌ ma nene eveneꞌ malite Oꞌmosoꞌmi gamazi nene gilaniꞌza gili di luꞌninguꞌ milalisa aniꞌ nene ve goloso neꞌmo gili eleꞌvoleꞌ ikevo Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izalive lo ogo aꞌmine gamazi nene do vaaꞌ neingumuꞌ luvoniꞌ ve. \v 13 Idoꞌ gehedoꞌ diꞌmozave luvoniꞌ nene eveneꞌ ingine monoꞌ gamazi nene gili ngolize izi liteꞌ li luꞌninguꞌ di goꞌzi gili eleꞌvoleꞌ aniꞌza di giliꞌ li damavo luhiseꞌine damivo gamene haꞌna gili eleꞌvoleꞌ amavo ngemenguꞌ sotoꞌ o ngiminguꞌ nene mo mudise limi ingaaꞌ nave. \v 14 Idoꞌ ma nene gasava guviseuꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizaniꞌza gasava guvise goloso neꞌmo molo hite-ngidive luvoniꞌ nene eveneꞌ ma ingine Oꞌmosoꞌmi gamazi nene mo gili aꞌmidoꞌ eꞌmeti vaniꞌza okoꞌine losuvoꞌmi initeꞌ do sotoꞌ ogakumuꞌ gopo gaꞌine gilaaꞌ idoꞌ moni henenimuꞌ gilaaꞌ idoꞌ me misubouꞌ initekumuꞌ gopo gaꞌine gilaaꞌ aniꞌ neꞌmo Oꞌmosoꞌmi gamazi nene molo hitavo inginela nene gulupese ogo gihile izesaꞌmineꞌ ve. \v 15 Idoꞌ misubo laminekuꞌ diꞌmozi gala hoꞌli dizi gihile izave luvoniꞌ ma nene eveneꞌ ma aꞌmine Oꞌmosoꞌmi gamazi nene li-ngimikevo liteꞌ li gili di monovoꞌine laminetotiꞌ idoꞌ luꞌine laminekisi minadotiꞌ monoꞌ nene di giliꞌ li daniꞌ nene ingine goseleꞌ ngebelamivo aꞌmine monoꞌ nene di giliꞌ li di mini mini di dizi minikevo neꞌmo nene engita gihile lamineꞌ izeꞌmo vo minaaꞌ neive. \s1 Lo-ngimineꞌ Gamazi Nene Di Halekamilizangumuꞌ Aneza Gamazi Lamuloꞌ Lo Molosa Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 4:21-25) \p \v 16 Eveneꞌ ingine liviꞌ lamu viteꞌ igisa somo naba aꞌmidoꞌ ma hitikisaꞌmave. Idoꞌ aꞌmine lamu nene viteꞌ igisa sebenguꞌ ma di milikisaꞌmave. Asi eveneꞌ numunguꞌ dizilizave nene hize labanaꞌ ele-ngedelingumuꞌ sotoꞌ lamu molaaꞌ holomoloꞌ milalisave. \v 17 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo idise mene hito neineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene alingeꞌ sotoꞌ oloseive. Idoꞌ idise mene haleko sunoꞌ neineꞌ initeꞌ mukiꞌ nesi nene sotoꞌ ogavo ningi gililisave. \v 18 Ve ma ingine monoꞌ ma di minilizave nene Oꞌmosoꞌmo gohi ma ngemavo di vaiꞌ li minilisave. Idoꞌ monoꞌ ma di minamilizave nene ingine monoꞌ nene mo do none li gili ma di nilizaniꞌ nesi nene ipeꞌ ogo do voloseive. Lingine monoꞌ gilili ma nene gopo abeleni abeleni igi gilami di guni igi gili guni igisa gililo. \s1 Oꞌmosoꞌmo Gala Gilidokovoꞌ Eꞌmeti Igi Mili Minaaꞌ Nave Engiꞌ Neevoꞌ Nene Neze Zuho Gihile Minilisave Lo Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 12:46-50; Malekoꞌ 3:31-35) \p \v 19 Idoꞌ Izesuꞌ izelehosi idoꞌ nakunolomotesi nene Izesuꞌ neida aniꞌza numunguꞌ nene eveneꞌ gikiꞌ ikevo neidoꞌ ngeli vamilizadoꞌ ogavo heta ha minaniꞌ. \v 20 Oti nizavo eveneꞌ nete izahosi nakuna zuhosi heta geiꞌ ningi-gidilisa igi oti nizave li Izesuꞌni li-imaniꞌ. \v 21 Li-imaniꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neze izeꞌneho idoꞌ nakuꞌne zuho nene ve ma ingine Oꞌmosoꞌmi gamazi gili aꞌmidoꞌ eꞌmeti igi mili igaꞌ ave nene nizave lo lineꞌ. \s1 Izesuꞌ Hepeꞌ Naba Ilineꞌ Nene Do Zou Lo-dineꞌ \r (Mataioꞌ 8:23-27; Malekoꞌ 4:35-41) \p \v 22 Idoꞌ gamene ma izipahala zuhosi sipiuꞌ dizi izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Laza noso ohuno mene hulo helala holene volone. Lavo mo vaniꞌ. \v 23 Mo nosoloꞌ ledi nivavo Izesuꞌ nene okise onganiꞌ. Ongo neivo hepeꞌ naba goloso elo noso nene golo gidini eleꞌ alaꞌ ogo noso nene sipiuꞌ velo nodizivo ingine nene ganala di helaaꞌ akaloꞌ mini mili minaniꞌ ve. \v 24 Neꞌmine neivo izipahala zuho ingine vi Izesuꞌni uꞌmukoꞌ igi tiꞌ li li-imaniꞌ: Ve naboo, ve naboo, laza nene mo osuꞌ losoꞌ o neineꞌ lae. Likevo aza oto hepeꞌ nesi noso monineꞌ nesi nene ngelemavo hepeꞌ nene matavo noso nesi mato ngi lo lamineꞌ minineꞌ. \v 25 Neꞌmine ogavo izipahala zuho nene tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine nene Oꞌmosola gili eleꞌvoleꞌ ilizanako nanimuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amave. Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine ngehelele goloso izo voꞌine vavo tiꞌ li li voleloꞌ meloꞌ aniꞌ: Ve meꞌmo hepeꞌ masi noso masi matilisive lo-ngedavo gamaziꞌve gili dikesiko ve mene atoliꞌmine ve goloso noloseive li laniꞌ. \s1 Gelegesa Vetida Sikalahuꞌ Goloso Eveneꞌ Luloutiꞌ Izesuꞌ nGimisele Hulineꞌ \r (Mataioꞌ 8:28-34; Malekoꞌ 5:1-20) \p \v 26 Neꞌmine igi ingine nene nGalilaia noso ohuno neꞌmi helala Gelegesa misubola vi hetelaniꞌ. \v 27 Vi heteli Izesuꞌ sipiutiꞌ lemo noso gahevela novivo aꞌmida minineꞌ numuno ebekutiꞌ ve sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minive masi voteneꞌ asineꞌ. Aꞌmine ve nene mo gamene haꞌnaloꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ ma izamo mino numungukisi ongosaꞌmo gonoso galese minida mono ongokaꞌ ogo monaaꞌ ineꞌ. \v 28-29 Neꞌmino neivo evenelite senidunuꞌ gizene analoꞌ nene nalaꞌ izi-di gizebo i-daaꞌ aniꞌza sikalahuꞌ goloso neꞌmo aꞌmine seni nalaꞌ nene izo huko eveneꞌ nene eleꞌmizo ebeꞌ hadivela vaaꞌ ineꞌ ve. Idoꞌ Izesukisi voteneꞌ igi aꞌmine ve neꞌmo Izesuꞌni nene ningo gekeꞌ lo Izesuꞌ velela vo lemo pouꞌ lo ongavo aꞌmine sikalahuꞌ goloso neꞌmo gamene gamene aꞌmine veꞌmi lulouꞌ nene minavo nemuꞌ nene Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso nemuꞌ sikalahuꞌ goloso gaza ve neꞌmi luloutiꞌ nene hulo-do lemo ogo vozo lo-dineꞌ ve. Idoꞌ aꞌmine gamazi lo-dingumuꞌ aꞌmine ve neꞌmo gamazi naba lo tiꞌ lo lineꞌ: Izesuvo, Oꞌmoso dizo miniveꞌmi gipele mene gaza nouvoda nanitekaꞌ nane. Nenita mulumo gono nemamiline losa geita amuzonga nolo-giduve. \v 30 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza aꞌmine sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minive nene tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Gaza guliveka nene zaho nane. Neꞌmine lavo sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minive aza sikalahuꞌ goloso vaiꞌ minaniꞌ nenako nemuꞌ nene aza guliveꞌve nene Mangiliseꞌ nouve lineꞌ. \v 31 Lavo sikalahuꞌ goloso ingine limisele hulo galese lulouꞌ amilive li amuzonga li geligelinga laniꞌ. \v 32 Idoꞌ aꞌmida golola nene ize mukiꞌ goloso galese ni nizavo sikalahuꞌ goloso ingine aꞌmine izeliti luꞌninguꞌ nene limisele hulavo vo dizelone li Izesuda amuzonga goloso laniꞌ. Neꞌmine likevo vi aꞌminguꞌ dizilizave lo Izesuꞌ gele ngimineꞌ. \v 33 Neꞌmine ogavo ingine aꞌmine eveneliꞌmi luloutiꞌ limi vi ize neti luꞌninguꞌ dizikevo ize mulise ingine mangilise hizi lotiꞌ izi golo aveseloꞌ nene limi noso ohunouꞌ vi noso nii hilaniꞌ ve. \p \v 34 Neꞌmine ikevo ize gizebo ve ingine golise vi aꞌmine ninganiꞌ initeꞌ nemuꞌ aꞌmida numuno ebeꞌ nabauꞌ nesi idoꞌ hazala nesi nene li-ngimi osuꞌ laniꞌ. \v 35 Neꞌmine ikevo eveneꞌ ingine aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeꞌ nene ningelone li Izesuꞌ neida igi ninganiꞌ nene aꞌmine luloutiꞌ sikalahuꞌ goloso limi igi vave nene gamazi gelaaꞌ initeꞌve maduno nesi nene mo lamineꞌ ogavo geneganaꞌve nesi do izo Izesuꞌ gizeneuꞌ mitoꞌ mino gapepeꞌ o neivo ningi ngehelele izineꞌ. \v 36 Idoꞌ ve ma ingine aꞌmine sikalahuꞌ goloso lulouꞌ minave Izesuꞌ do lamineꞌ o-dineꞌ ningave nete aꞌmine monovo nemuꞌ eveneꞌ mukiꞌ li-ngimaniꞌ. \v 37 Neꞌmine ikevo Gelegesa misubouꞌ aleve ingine nene ngehelele naba goloso izavo engiꞌ misubo nene hulo vilive li amuzo mili Izesuda laniꞌ. Neꞌmine likevo gohi sipiuꞌ dizo tineꞌ molo vineꞌ. \v 38 Novivo sikalahuꞌ goloso luloutiꞌ do hulo-ngidive aza Izesuda giꞌmizo makaꞌ monelove lo amuzonga lineꞌza Izesuꞌ aza oꞌve lo imisele hulo tiꞌ lo lo-dineꞌ: \v 39 Gaza nene numungala vo Oꞌmosoꞌmo amebe initeꞌ o-gidineꞌ nemuꞌ nene neꞌmine o-nidive lo lo sotoꞌ ogo lo-ngemezo. Neꞌmine lo-davo sikalahuꞌ goloso luloutiꞌ igi vave aza aꞌmida minineꞌ numuno ebekuꞌ nene vo Izesuꞌ amebe initeꞌ o-dineꞌ nemuꞌ lo-ngeme ngemeꞌ oꞌmo vineꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Zailoꞌ Aluvosi Idoꞌ Venelite Ikeꞌniloꞌ Ikeꞌniloꞌ Ningaaꞌ Naniꞌ Siki Nene Gamene Haꞌnaloꞌ Mate-desaꞌmivo Minineꞌ Venekisi Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ \r (Mataioꞌ 9:18-26; Malekoꞌ 5:21-43) \p \v 40 Neꞌmine ogavo eveneꞌ ingine Izesungumuꞌ gizebo igi nizavo Izesuꞌ aza tineꞌ molo vo hetelavo gekeꞌ vokeꞌ li-daniꞌ. \v 41-42 Neꞌmine nili-davo ve ma monoꞌ numudoꞌ gizebo ve gulive Zailoꞌ aza aluvo kilisimasiꞌve tuvelu (12) neꞌmidoꞌ minineꞌ aluvo hamoꞌ nene mo nohilivo lotiꞌ izo ogo Izesuꞌ gizeneuꞌ lemo golo hizo Izesuꞌ nene numuꞌveuko alive lo amuzonga lo-dineꞌ. Neꞌmine lo-davo Izesuꞌ aza aꞌmida novivo eveneꞌ mukiꞌ nene muloloꞌ muloloꞌ igi eꞌmeti vaniꞌ. \v 43 Neꞌmine igi nivavo veneꞌ ma venelite ikeꞌniloꞌ ikeꞌniloꞌ ningaaꞌ naniꞌ siki nene mate-desaꞌmivo mino gamene haꞌnaloꞌ ninge do vo neivo kilisimasi tuvelu do hulo minineꞌza ve malitesi ma di lamineꞌ i-damavo ha minineꞌ nene \v 44 Izesuꞌni eꞌmeto mehenela ogo geneganaꞌve neꞌmi lolovola do gelavo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo siki initeꞌve minineꞌ nene okuꞌ lo-dineꞌ. \v 45 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza okoꞌneloꞌ zaho do gilive lineꞌza eveneꞌ mukiꞌ ingine nene laza ma do gelamune li oꞌove likevo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Eveneꞌ nabazo, eveneꞌ mukiꞌ goloso muloloꞌ muloloꞌ igi nizave nete geiꞌ okongaloꞌ nene hitikeve lo lineꞌ. \v 46 Neꞌmine lineꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Eveneꞌ maliꞌmo okoꞌneloꞌ do gelavo nenitatiꞌ amuzo ezela vineꞌ nene mo gelekuve lo lineꞌ. \v 47 Neꞌmine lavo okoꞌnoloꞌ do gilineꞌ veneꞌ aza nene monovoꞌne mo sotoꞌ ogave lo gelo luvo luvo ize do ogo Izesuꞌ veleloꞌ lemo golo hizo ongo Izesuꞌ geneganaꞌveloꞌ do gilineꞌ nene nanitekumuꞌ do gilihe neꞌmi monovosi idoꞌ venelite ikeꞌniloꞌ ikeꞌniloꞌ ningaaꞌ naniꞌ siki initeꞌ ningo minineꞌ liteꞌ lo osuꞌ lo-dineꞌ monovo nemukisi nene eveneꞌ mukiꞌ neti veꞌnidoꞌ lo sotoꞌ ineꞌ ve. \v 48 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aluneve, gele eleꞌvoleꞌ anidiꞌmo nene lamineꞌ ogange. Mulungauꞌ hongu lo lamineꞌ o minivo vozo. \p \v 49 Neꞌmine lo nolivo monoꞌ numudoꞌ gizebo veꞌmi numungukotiꞌ eveneꞌ ma ogo tiꞌ lo lineꞌ: Gaza aluva ma nene mo helave. Nemuꞌ nene gaza tisaꞌni nene lihiteheka lo gohi eleꞌmizo amozo. \v 50 Neꞌmine lineꞌza Izesuꞌ aza gelo monoꞌ numudoꞌ gizebo ve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gopo gaka gelamo aluva ha do lamineꞌ o-delongumuꞌ nene gele eleꞌvolekovoꞌ nene ogo minezo. Neꞌmine oganivo aluva neve lamineꞌ oloseive. \v 51 Neꞌmine lo mo aluvo hiliveꞌmi numudoꞌ ogo hetelo eveneꞌ mukiꞌ nene aza numunguꞌ dizelonguꞌ nene ma dizamavo Petoloꞌ ve Zohaneꞌ ve Zakoboꞌ ve idoꞌ alungo neꞌmi izelehoi melehoi engiꞌ neevoꞌ nene dizilisave idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ nene oꞌove lo lo huko-ngidineꞌ. \v 52 Neꞌmine lavo numunguꞌ dizanguꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ ive nama igi mulumo alumo gili minaniꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Alungo nene helamineꞌ haza okise ongo neize. Lingine ive nama amilo. \v 53 Neꞌmine lineꞌza eveneꞌ aꞌminguꞌ minave ingine alungo nene mo helavo ningi gili nizaniꞌ nenako nemuꞌ Izesuꞌni nene gizeꞌ i-daniꞌ. \v 54 Gizeꞌ i-daniꞌza Izesuꞌ aza alungo nene analoꞌ nodo vise lo-do tiꞌ lo lineꞌ: Izipahaꞌne, otevo. \v 55 Neꞌmine lavo vonahaza gohi omo izavo liteꞌ lo otineꞌ. Otavo Izesuꞌ aza aꞌmine alu nene nalineꞌ initeꞌ ma imilizave lo lineꞌ. \v 56 Neꞌmine lavo alungo neꞌmi izelehoi melehoi nene voꞌine goloso vavo minasineꞌza Izesuꞌ nene aꞌmine gamazi nemuꞌ eveneꞌ veteteꞌ igi li-ngimamilizave lo lo huko-ngidineꞌ ve. \c 9 \s1 Izesuꞌ Izipahala Zuho Tuvelu (12) Monoꞌ Gonoloꞌ nGimiselineꞌ \r (Mataioꞌ 10:5-15; Malekoꞌ 6:7-13) \p \v 1 Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu nene vise lo do nubo o-ngedo eveneꞌ luꞌningutiꞌ sikalahuꞌ goloso vaiꞌ nene ngimisele hulaaꞌ amuzo atoliꞌminesi idoꞌ initeꞌ gizi dave di lamineꞌ i-ngidiliza amuzo nesi nene ngimineꞌ. \v 2 Neꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ gamazi lamineꞌ nene li-ngimaaꞌ ilizave lo idoꞌ initeꞌ gizi dave nene di lamineꞌ i-ngidaaꞌ ilizave lo ngimiselineꞌ. \v 3 Nongimiselo tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Aka vilizada nene initeꞌ mo di vamilo. Hatuso nesi di vami idoꞌ gokisi nene di vami idoꞌ beleti nesi nene dami idoꞌ monisi nene goꞌzi di vami idoꞌ sioti nesi nene sitaꞌ izi vami hamokovoꞌ izikisa vilo. \v 4 Idoꞌ lingine nene vi numuno mauꞌ nidizi ma nene aꞌmine numunguꞌ nene ingiꞌmi nivi viliza gameneuꞌ nene vilo. \v 5 Idoꞌ numuno maloꞌ nivavo lengeleꞌmize lamineꞌ amavo ma nene lingine aꞌmine numuno ebeꞌ huli vilisa niigi ma nene ingine engiꞌ monovoꞌine gililizangumuꞌ ve li avazaha igi gizedidotiꞌ uꞌmusupo nene okohoꞌ izi di huli vilo. \v 6 Neꞌmine lo-ngedavo ingine nene vi numuno ebeꞌ ngomo ngomouꞌ idoꞌ ebeꞌ mukikuꞌ nene monoꞌ gamazi li-ngimiꞌ ngimiꞌ igi initeꞌ gizi dave di lamineꞌ i-ngidiꞌmi vaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Monovomuꞌ Helodeꞌ Gilineꞌ \r (Mataioꞌ 14:1-12; Malekoꞌ 6:14-29) \p \v 7 Neꞌmine iꞌmi nivavo guvelesi ve naba Helodeꞌ aza Izesuꞌ gonoꞌve do ogo molo ineꞌ initekumuꞌ nene gelo gopo gala gilineꞌ. Gopo gala gilineꞌ nene ve malite monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ nene hilingutiꞌ gohi otosa neꞌmine neive nilavo \v 8 idoꞌ malite nene polohete Eliaꞌ ma nene gohi sotoꞌ ogave li nilavo idoꞌ ma nete nene gomuꞌ polohete linge minaniꞌ mautiꞌ ma vele gizo gohi oto neꞌmine gono nodave li nilavo \v 9 Helodeꞌ aza gelo tiꞌ lo lineꞌ: Zohaneꞌ nene luvono gitekuvoniꞌ ma neineꞌza idoꞌ gamaziꞌve nogiluve mene zaho nolive lineꞌ. Neꞌmine lo aꞌmine Izesuꞌni nene ningelesa gilineꞌ. \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Faef Tauseni (5,000) Neꞌmine Nosoꞌ Niteꞌ nGimineꞌ \r (Mataioꞌ 14:13-21; Malekoꞌ 6:30-44; Zohaneꞌ 6:1-14) \p \v 10 Idoꞌ aposolo ingine monoꞌ gonoloꞌ ngimiselidotiꞌ nene tineꞌ mili igi initeꞌ igi mili monaniꞌ nemuꞌ nene Izesuꞌni veteteꞌ igi li-imaniꞌ. Neꞌmine ikevo eveneꞌ linge ma nene huli-ngidi Izesuꞌ nene izipahala zuho ngeleꞌmizo gililiheꞌ ivo vi numuno ebeꞌ ma gulive Betesaida nela vi hetelaniꞌ. \v 11 Eveneꞌ mukiꞌ ingine Izesuꞌ vineꞌ nemuꞌ gili eꞌmeti vaniꞌ. Eꞌmeti nivavo aza ngeleꞌmize lamineꞌ ogo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ gamazi lamineꞌ nene lo-ngemaaꞌ idoꞌ initeꞌ gizi dave adoꞌ di lamineꞌ i-ngidiliza akaloꞌ mini mili minave nene do lamineꞌ o-ngedaaꞌ ineꞌ ve. \p \v 12 Neꞌmine neivo hoꞌ nene lemo voo nivengaꞌ nomolavo izipahala zuho tuvelu ingine Izesuꞌ neida igi tiꞌ li li-imaniꞌ: Laza ebeꞌ hadiveloꞌ mene noneꞌ nenako nemuꞌ eveneꞌ nene ngimisele hulovo. Ingine nene mevola miniꞌmi monaniꞌ luhuvo numunguꞌ nehe haza numuda nehe vi nosoꞌ niteꞌine meni hizi naaꞌ idoꞌ ingaaꞌ ilizangisi. \v 13 Neꞌmine laniꞌza aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengiꞌ nene nosoꞌ niteꞌ di ngimilevo. Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Laza nene sikoni faef (5) idoꞌ alahaꞌ sitaꞌ aꞌnevoꞌ molo noneꞌ nenako eveneꞌ mukiꞌ memuꞌ nene gohi ma vo hizelesune lo nolabe. \v 14 Neꞌmine laniꞌ nene ve faef tauseni (5,000) neꞌmine minaniꞌ nenako nemuꞌ nene laniꞌ ve. \p Neꞌmine likevo Izesuꞌ izipahala zuhomuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Eveneꞌ nene fifti fifti (50) neꞌmine ve hizi guviseloꞌ nene mitoꞌ minilizave li li-ngidilizave lo lo-ngidineꞌ. \v 15 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine Izesuꞌ lidoꞌ lidoꞌ igi eveneꞌ nene di lisiheꞌ i-ngidikevo vaitoꞌ nene mitoꞌ minaniꞌ. \v 16 Nizavo sikoni faef nesi alahaꞌ sitaꞌ nesi nene do Okulumota vonuꞌ noogo Oꞌmoso opoꞌni lo aꞌmine nosoꞌ niteꞌ nene gito apilo izipahala zuho nete izeꞌ mili eveneꞌ ngimilizave lo ngemavo moni ngimaniꞌ. \v 17 nGimikevo eveneꞌ mukitoꞌ ni gatuꞌine aniꞌ. Neꞌmine ikevo izipahala zuho ingine lumo sama minineꞌ nene gosuvahaꞌ tuvelu (12) neꞌmine goꞌzi vaiꞌ laniꞌ ve. \s1 Petoloꞌ Aza Izesuꞌ Nene Oꞌmosoꞌmo Do Luꞌ Izelive Lo Do Kegese-do Imiselelesa Live Ne Neive Lineꞌ \r (Mataioꞌ 16:13-19; Malekoꞌ 8:27-29) \p \v 18 Gamene ma Izesuꞌ aza eikovoꞌ Oꞌmosola lo neivo izipahala zuho nesi makaꞌ imi nizavo tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Eveneꞌ nete nenikumuꞌ nene zaho ve li laaꞌ nave. \v 19 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li li-imaniꞌ: Eveneꞌ linge ma nete nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ nene hilingutiꞌ otosa oloseive li laaꞌ nave. Idoꞌ linge ma nete nene gozopoꞌ polohete Eliaꞌ aza gohi sotoꞌ oloseive lave ma nene tineꞌ molo abe li laaꞌ nave. Idoꞌ ma nete nene gomuꞌ minaniꞌ polohete hilaniꞌ linge engikutiꞌ otanive nolibe li laaꞌ nave. \v 20 Neꞌmine likevo Izesuꞌ gohi tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Idoꞌ ingine nene mo neꞌmine laaꞌ naniꞌza lingine nenikumuꞌ nene zaho neve li laaꞌ nave. Neꞌmine lavo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izeline lo do kegese-gedo gimiselelesa live ma nene nane. \v 21 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ aza neꞌmine li eveneꞌ hamokisi li-ngimamilizave lo oꞌove lo lo huko-ngidineꞌ. \s1 Izesuꞌ Aza Bili Hililizaniꞌ Gamazi Lo-ngemosa Ve Ma Eze Eꞌmeti Nivi Mulumo Gono Gihilizanguꞌ Olovoꞌ Ilizadoꞌ I Minave Nene Minevoꞌ Minevoꞌ nGemeni Ma Damilisave Lineꞌ \r (Mataioꞌ 16:20-28; Malekoꞌ 8:30–9:1) \p \v 22 Idoꞌ Izesuꞌ aza neniꞌ nene do lunguꞌ izelongumuꞌ do kegese-nedo Oꞌmosoꞌmo nimiselelesa live neive li eveneꞌ hamokisi li-ngimamilizave lo lo huko-ngedo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Neniꞌ gono neꞌmo gihileꞌve do sotoꞌ ilingumuꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene mulumo gono naba geho helosa gohi otelodoꞌ o neineꞌ nenako monoꞌ gizebo vesi idoꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ Zuda vete monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine meheꞌine nimi mulumo initeꞌ mukiꞌ nimi nibili hililisave. Neꞌmine ikevo galeseuꞌ lemo gamene sitohamo minekuvo Oꞌmosoꞌmo gohi do ote-nedeleseive. \p \v 23 Neꞌmine lo eveneꞌ mukiꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve ma ingine neꞌmeto alone li gilii ma gomuꞌ nene engiꞌ minevoꞌ alevoꞌine gizebo igaꞌ naniꞌ monovoꞌine nene huli alami neniꞌ neꞌmetilizangumuꞌ ve goloso nizave li lohotoꞌ zaloꞌ ngibili hililizangumuꞌ nene gamene gamene gili hulisa neꞌmeti alizave. \v 24 Idoꞌ neꞌmine igisa neꞌmeti alizave lo noluvoniꞌ nene nanitekumuꞌ luhe. Lingine mene gililo. Ve ma ingine neniꞌ neꞌmeteloneꞌ nene geni initeliꞌmi lulouꞌ vo minevoꞌ alevote hulalone li neꞌmetamilizave nene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeni dameni nene ma damilisave. Damilisaha ve ma ingine neꞌmeti vilizanguꞌ ngibili hilikevo minevoꞌ alevoꞌine hulilizaniꞌ nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni dalisave. \v 25 Ee, misubouko mene minevoꞌ alevoꞌ igi mini misubouꞌ initeꞌ vaiꞌ nene di engita igi minilizanguꞌ nene minevoꞌ minevoꞌ minaaꞌ ngemeniꞌine hulilizahe vo tolovo ilihe ilineꞌ nene aꞌmine initeꞌ vaiꞌ nete nene ma hize eleꞌ i-ngidamilisave. \v 26 Idoꞌ me misubouꞌ minevoꞌ alevoꞌinemuꞌ gili neniꞌ neꞌmetamilizave ingine minevoꞌ minevoꞌ ngemeni ma damilisave noluvoniꞌ nene ve ma ingine libilikevo minevoꞌ alevote hulalone li neniꞌ evenele none lilisa ngovozo hililizaniꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza labanalasi amuzoꞌnesi idoꞌ meꞌnehi amuzosi idoꞌ eiꞌ angeloꞌveti amuzosi nene do mino aloniꞌ gamenela aꞌmine alevemuꞌ nene neniꞌ eveneꞌne nizave lolosa ingine adiꞌmino novozo helo lamuvo minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni nene ma damilisave. \v 27 Naza laminetoꞌ ma lo-lengemelove: Meloꞌ nizave lengikutiꞌ nene linge ma hilami ha nizavo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledaaꞌ monovo nene sotoꞌ ogavo ningilisave. \s1 Izesuꞌ Okoꞌno Do Atoliꞌmine Ineꞌ \r (Mataioꞌ 17:1-8; Malekoꞌ 9:2-8) \p \v 28 Izesuꞌ aza aꞌmine gamazi lo-ngimidotiꞌ gamene eiti (8) ogo vavo Oꞌmosola lolosa Petoloꞌni ve Zohaneꞌni ve Zakoboꞌni ve nene ngeleꞌmizo gololoꞌ dizo vineꞌ. \v 29 nGeleꞌmizo dizo Oꞌmosola lo neivo golo vele nene do atoliꞌmine loloꞌ noo-divo geneganaꞌvelotiꞌ nene mokonoꞌ hego hego lo minineꞌ. \v 30 Neꞌmine neivo Okulumokutiꞌ limi asineꞌ nene ve sitaꞌ ma Izesulesi gamazi li voleloꞌ meloꞌ igi minaniꞌ nene Moseki Eliaki minasineꞌ ve. \v 31 Ingine nene labanaꞌine atoliꞌminesi sotoꞌ igi mini Izesuꞌ Zelusalemi numuda helelineꞌ neꞌmo Oꞌmosoꞌmo imineꞌ gono nene do pelo me misubo hulo dizo vilineꞌ nemukisi nene li voleloꞌ meloꞌ aniꞌ. \v 32 Neꞌmine li nilavo Petoloꞌ ve Zohaneꞌ ve Zakoboꞌ ve ingine nene veꞌine hihiꞌ ogavo mo ingalisa gilaniꞌza ingami ha oti mini Izesuꞌ labanala nene ningisa idoꞌ ve sitaꞌ nesi makaꞌ oti minasineꞌ nene ninganiꞌ. \v 33 Idoꞌ ve sitaꞌ nene Izesuꞌni huli-di nivasivo Petoloꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve naboo, makaꞌ meloꞌ minuneꞌ nene lamineꞌ ogave. Nemuꞌ nene meloꞌ azibe sitohamo ma gizelone. Ma nene geiꞌ ve idoꞌ ma nene Moseꞌni ve idoꞌ ma nene Eliaꞌni ve. Neꞌmine lineꞌ nene nadive noluhe lo gelamo gopo gani lineꞌ ve. \p \v 34 Petoloꞌ aza neꞌmine nolivo limusoliꞌmo ogo molo hite-ngidineꞌ. Molo nohite-ngidivo limuso lulouꞌ halekaniꞌ nemuꞌ ngehelele izineꞌ. \v 35 Neꞌmine neivo limuso luloutiꞌ Oꞌmosoꞌmi gamazi ma tiꞌ lo sotoꞌ ineꞌ: Meve nene neniꞌ gipeꞌne do lunguꞌ izelive lo do kegese-de nouvoniꞌ nenaze. Lingine eze gamaziꞌve gili dalo. \v 36 Neꞌmine lo limusoutiꞌ lavo izipahala zuho sitohamo ingine Izesuꞌ nene eikovoꞌ neivo ninganiꞌ. Idoꞌ ingine aꞌmine ninganiꞌ initeꞌ nene eveneꞌ hamokisi li-ngimami legeneꞌ iki ha nizavo gamene haꞌna gidini vineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza Sikalahuꞌ Goloso Lulouꞌ Minineꞌ Gipe Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ \r (Mataioꞌ 17:14-18; Malekoꞌ 9:14-27) \p \v 37 Neꞌmine igi mini goꞌ lavo gololatiꞌ limi navo eveneꞌ mukiꞌ nene Izesulesi voteneꞌ aniꞌ. \v 38 Voteneꞌ navo aꞌmine eveneꞌ muliseutiꞌ ve maliꞌmo gekeꞌ lo tiꞌ lo lineꞌ: Tisazoo, neniꞌ gipeꞌne hamoꞌ gehepeve mene ninge-deline lo geita noluve. \v 39 Eze nene sikalahuꞌ goloso maliꞌmo do ote-davo upuhoꞌ ogo gekeꞌ naba lavo sikalahuꞌ goloso neꞌmo gohi do upuhoꞌ o-davo ahezeve izo neivo vele lavozo ogo gituhoꞌ galakalaꞌ ogo neivo sikalahuꞌ goloso nene aꞌmanapa ogo hulo-do vamolosa ingutiꞌ hulo-do vavo okoꞌno malalapa izo minavo amuzolo nomivo minaaꞌ neive. \v 40 Naza izipaha zuho nete sikalahuꞌ goloso nene imiseli hulilizave lo engita luvoniꞌza ingine nene ngeli imiseli hulilizadoꞌ minamaniꞌ ve. \v 41 Lavo Izesuꞌ aza aꞌmidoꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Eii, ngeli imiseli hulisaꞌmaniꞌ nehe lingine Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ zuho lutine zovoꞌ ize vineꞌ mene lengikumuꞌ goseleꞌ nebeleꞌmo novivo lengiꞌ vovotinguꞌ gamene gohi ma imineꞌ molo mino langamuzo hizeꞌmo vo mineloniꞌ nemuꞌ nene agae lo noluve. Neꞌmine lo gipa nene eleꞌmizo ano lavo \v 42 eleꞌmizi ikevo aꞌmine izipe olihe navo sikalahuꞌ goloso neꞌmo ehusoꞌ o hulavo lemo pouꞌ lo ongo neivo do gabeꞌ kabeꞌ o-divo ahezeve izo minineꞌ. Neꞌmine o-dineꞌza Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso nene elemo izipe nene do lamineꞌ o-do melehine gohi do imineꞌ. \v 43 Neꞌmine ogavo eveneꞌ mukiꞌ ingine Oꞌmosoꞌmi amuzo atoliꞌmine goloso nene ningi upuhoꞌ goloso aniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Helelineꞌ Gamazi Gohi Lo Sotoꞌ O-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 17:22-23; Malekoꞌ 9:30-32) \p Idoꞌ Izesuꞌ ogo molo ineꞌ initeꞌ mukiꞌ nemuꞌ eveneꞌ nene voꞌine vavo gopo gaꞌine ha gili nizavo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 44 Gamazi mene loloniꞌ nene lingine mili gatinguꞌ iki gili minilo. Adoꞌ Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene nibililizaniꞌ eveneliti aꞌninguꞌ neleꞌmizi milalisave. \v 45 Neꞌmine lo lineꞌza aꞌmine gamaziꞌmi monovo geti gilikelizave lo Oꞌmosoꞌmo gaꞌine do ngoloꞌ lo-ngedamivo aꞌmine gamazi neꞌmi monovo nene gili lamineꞌ amaniꞌ nenako nemuꞌ nene aꞌmine gamazimuꞌ longoꞌ i-dilisa ngehelele izineꞌ ve. \s1 Eveneꞌ Naba Minaaꞌ Monovomuꞌ Nene Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 18:1-5; Malekoꞌ 9:33-37) \p \v 46 Neꞌmine igi izipahala zuho ingine lelikutiꞌ nene zaho livileꞌ ogo dizosa nolive li nemuꞌ gamazitunuꞌ lovo noꞌninguꞌ aniꞌ. \v 47 Neꞌmine igi lolize gamazi nilavo Izesuꞌ aza luꞌninguꞌ gilaniꞌ nene mo ningo gelo izipe ngomo ma eleꞌmize do ogo minida do ote-do \v 48 tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve ma ingine nenikumuꞌ ve li izipe ngomo meꞌmine ma ngeleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ neleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. Idoꞌ ve ma ingine neniꞌ ma neleꞌmize lamineꞌ ilizaniꞌ nene nimiselive Oꞌmoso nene eleꞌmize lamineꞌ aniꞌ geleleseive. Nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gilivo lengikutiꞌ maliꞌmo eikumuꞌ neniꞌ nene lemo nouve lo gele nolive neꞌmo lengiꞌ nene lingivileꞌ ogosa mineleseive. \s1 Ve Ma Biluvaꞌ I-lidamilizave Nene Lelita Ve Ne Nizave Lo Lo-ngimineꞌ \r (Malekoꞌ 9:38-40) \p \v 49 Neꞌmine lavo aꞌmidoꞌ Zohaneꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve nabazo, ve maliꞌmo geiꞌ guliveka lo sotoꞌ ogo geiꞌ vekamuꞌ ve lo sikalahuꞌ goloso nongimiselivo laza ningo aꞌmine ve nene lezesi bizo geiꞌ geꞌmetesaꞌmineꞌ nenako nemuꞌ neꞌmine amozo lo oꞌove lo-dekune. \v 50 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve ma ingine biluvaꞌ i-lidamilizave nene lelita ve nene nizaze. Nemuꞌ lingine oꞌove li-damilo lineꞌ ve. \s1 Samalia Aleve Linge Izesungine Ningi Goseleꞌ i-ngidaniꞌ Gamazi \p \v 51 Izesuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo mo Okulumokuko gohi eleꞌmizo dizelineꞌ gamene alitavo mo Zelusalemi numuno ebeta volosa amuzo molo gilineꞌ. \v 52 Idoꞌ neꞌmine ogosa eiꞌ vilingumuꞌ gamazi di gomuꞌ vilizave ma ngimiselineꞌ. nGimiselavo ingine Samalia alevetinguꞌ numuno ebeꞌ mauꞌ vi numuno di lisiheꞌ i-dilisa aniꞌza \v 53 aꞌminguꞌ aleve nete Izesuꞌ aza engikisi bizisaꞌmaniꞌ aleveti numuno ebeꞌ Zelusalemi numuno ebeta volosa ingumuꞌ nene eze eleꞌmize lamineꞌ amolosune laniꞌ. \v 54 Neꞌmine likevo izipahala zuhoutiꞌ ve sitaꞌ ma Zohaneki Zakoboki ingine neꞌmine laniꞌ nemuꞌ ningi gili Izesuꞌni tiꞌ li li-imasineꞌ: Guvekasi ve, laza lokunivo okulumokutiꞌ ololiꞌmo lemo aꞌmine mene aleve ngebele geseꞌ ilive lo nogelabe. \v 55 Neꞌmine lasineꞌza Izesuꞌ aza mine velepeꞌ izo ngelemineꞌ. \v 56 Neꞌmine ogavo numuno ebeꞌ gohi mala vaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Eꞌmetaatotiꞌ Geni Sotoꞌ Ilingumuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 8:19-22) \p \v 57 Akaloꞌ nivavo ve maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza nene geiꞌ vilinida alinida ha geꞌmeto volosuve. \v 58 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Initeꞌ mukiꞌ loposo gulosi idoꞌ namasi nene ingalizaniꞌ numuꞌinesi minaaꞌ naniꞌza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ ongalo numuꞌne nene nomineꞌ nenako ha neꞌmetelibe. \v 59 Idoꞌ neꞌmine lo ve mamuꞌ nene neꞌmeto ano lo-dineꞌza aza tiꞌ lo Izesuꞌni lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza gele nemanivo meꞌnehine vo do galese ize-dosa ogo geꞌmetelove lo lineꞌza \v 60 Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo. Luꞌine hele vive angise nete hililiza okoꞌine nene di galese izi minilisaze. Gaza nene vo Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ gamazi nene lo sotoꞌ sotoꞌ ozo. \v 61 Idoꞌ ve ma neꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, nazasi nene geꞌmetelesuze. Gaza gele nemanivo neze aleve nene vo aꞌnidoꞌ do mo minilo lo alove. \v 62 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Eveneꞌ ma ingine gono di di nivilizangutiꞌ velepeꞌ izi meheꞌnida ningaaꞌ nave nete nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ ve li gono dalizadoꞌ nene lisiheꞌ isaꞌmave. \c 10 \s1 Izesuꞌ Eveneꞌ Sevedi Tuu (72) Monoꞌ Gonoloꞌ nGimiselineꞌ Gamazi \p \v 1 Neꞌmine ogo alingeꞌ nene Guvelesi veꞌmo eveneꞌ sevedi tuu (72) gohi ma do kegese-ngedo aza alingeꞌ aꞌmida vilineꞌ numuno ebeꞌ mukikuꞌ nene gomuꞌ mili nivilizave lo sitaꞌ sitaꞌ ngimiselineꞌ. \v 2 Nongimiselo tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Eveneꞌ mene gopo ikelizaze. Minguꞌ nene nosoꞌ niteꞌ mukiꞌ goloso o molaniꞌza aꞌminguꞌ gono dalonive nene ngomosiꞌ minekunge. Nemuꞌ nene lingine mine melehida likevo gonoloꞌ ve ma ngimiselavo vi minamuno dolizilizave lineꞌ. \v 3 Eii, lingine nene sipisipi ize angale neꞌminisa minilisave. Sipisipi ize ingine lovo veꞌinelite ngibililisa ikevo ingine aꞌmidoꞌ alete mili ngibililiza gavosoꞌine nomivo minaaꞌ naniꞌ neꞌminisa nene vi minilisave. Idoꞌ lingine vovoꞌninguꞌ vi miniliza aleve neve nene sipisipi ize ngibilaaꞌ aniꞌ loposo gulo neꞌminisa nene minilisaze. Mo vilo. \v 4 Nemuꞌ lingine vilizada nene moni goꞌzaaꞌ hanipausi nene di vami kisi di monaaꞌ goꞌ nesi di vami gizedidoꞌ suuꞌ nesi ma di vami idoꞌ akaloꞌ vilizadoꞌ nesi nene di tiꞌ militiꞌ igi evenekisi gamazi lamilo. \v 5 Idoꞌ lingine vi numuno mauꞌ dizi ma nene aꞌmine numunguꞌ miniliza alevemuꞌ nene lengita hongu lo minaaꞌ monovo minelive li gomuꞌ li-ngidilo. \v 6 Idoꞌ aꞌmine numunguꞌ hongu ve ma minelineꞌ nene aꞌmine hongu lo minaaꞌ monovo minelive laniꞌ ma nene aꞌmine veloꞌ mino gihile izeleseive. Idoꞌ engita hongu lo minaaꞌ monovo ma minamivo nilizaniꞌ nene aꞌmine hongu lo minaaꞌ monovo nene gohi tineꞌ molo lengita aloseive. \v 7 Idoꞌ gonouꞌ ve nene meniꞌine dalizadoꞌ lisiheꞌ o neineꞌ nenako aꞌmine numunguꞌ nene ha mini nosoꞌ niteꞌ idoꞌ noso avoso lingimilizaniꞌ nene ni numuno neuꞌ ongoku meuꞌ ongoku li minami aꞌmine numuno hamokukovoꞌ nene ha minilo. \v 8 Idoꞌ numuno ebeꞌ mala nivavo ingine di lamineꞌ i-lingidi lengeleꞌmize nimilavo ma nene nosoꞌ niteꞌ naniꞌmine di igi mili-lingidilizahe nene ha nalo. \v 9 Idoꞌ initeꞌ gizi dave aꞌminguꞌ nilizaniꞌ nene di lamineꞌ i-ngidi tiꞌ li li-ngimilo: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-lengedeli gamene nene mo avitoꞌ ogave li li sotoꞌ igi li-ngimilo. \v 10 Idoꞌ neꞌmine ilisaniꞌza lingine numuno ebeꞌ mala nivavo gamazitine gilami di lamineꞌ i-lingidamavo ma aꞌmine numuno ebeliꞌmi aka ngomo ngomouꞌ nene nivi tiꞌ li lilo: \v 11 Lengiꞌ monovotine goloso neineꞌ nene gililizave lo numuno ebetingutiꞌ uꞌmusupo gizedeloꞌ giꞌmize neineꞌ nene gohi lengita tileꞌ ogo do nohulune. Do nohuluneꞌza Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelineꞌ gamene nene mo avitoꞌ o neive lo nolo-lingimuneꞌ nene gili minilo. \v 12 Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Gamene nabauꞌ nene aꞌmine aleve Oꞌmosoꞌmo lihime ngemelineꞌ nene eveneꞌ goloso gehepeve Sodomi aleve mulumo initeꞌ naba ngemelineꞌ nesi nene ivileꞌ ogosa naba goloso ngemeleseive. \s1 Luꞌine Di Velepeꞌ Izama Alevete Mulumo Gono Dalizangumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 11:20-24) \p \v 13-14 Agae, Kolazini aleve idoꞌ Betesaida aleve lengikumuꞌ nene mulumo nogele-lingiduve. Lengita mulumo initeꞌ goloso alingeꞌ sotoꞌ o-lengedeleseive. Lengita ato atoꞌ suno do sotoꞌ uvoniꞌ ma nene Tilo alevetingukisi Sidoni alevetingukisi do sotoꞌ uvodiniko ingine Oꞌmosomuꞌ gilamaniꞌ aleve minikeniꞌza aꞌmingutiꞌ aleve ingine nene mo lute do velepeꞌ izekune li geti lani gisi hili initeꞌ huko pako ineꞌ nene di ngili minadine. Lingine Tilo alevemukisi Sidoni alevemukisi gilavo gamene nabala Oꞌmosoꞌmo lihime nabaꞌ naba ngemeleseive li gilaaꞌ nahe. Ne neiha engiꞌ lihime ngemelineꞌ nene ivileꞌ ivosa Oꞌmosoꞌmo lihime nabaꞌ naba goloso lengiꞌ lengemeleseive. \v 15 Idoꞌ Kahanaumi alevekizo, lengiꞌ gulivetine nene Okulumokuꞌ dizelive li di hozi laaꞌ nahe. Lingine nene Oꞌmosoꞌmo oloꞌ galeseuꞌ lengehusoꞌ o huloloseive. \p \v 16 Idoꞌ neꞌmine lo izipahala tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve ma ingine lengiꞌ gamazitine gililizave nene lengiꞌ gamazitine nogilube li gililizaniꞌ nene neniꞌ gamazi gililisave. Idoꞌ ve ma ningi goseleꞌ i-lingidi gamazitine gilamilizaniꞌ nene neniꞌ ninge goseleꞌ igi gamaziꞌne gilamilisave. Idoꞌ ve ma neniꞌ ninge goseleꞌ igi gamaziꞌne gilamilizaniꞌ nene nimiselive eiꞌ nene ningi goseleꞌ i-di gamaziꞌve gilamilisave. \s1 Eveneꞌ Sevedi Tuu (72) Monoꞌ Gonoloꞌ Vaniꞌ Ma Nene Tineꞌ Mili Aniꞌ Gamazi \p \v 17 Neꞌmine lo ngimiselavo aꞌmine eveneꞌ sevedi tuu (72) nene visa gohi tineꞌ mili igi muluꞌninguꞌ laniteꞌ goloso gili ngolize iziꞌmi igi tiꞌ li laniꞌ: Guvetesi ve, geiꞌ guliveka ogo sikalahuꞌ golosomukisi gamazi luneꞌ nene inginesi ha gili di vaaꞌ ave. \v 18 Neꞌmine li likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine neꞌmine navo Satani nene gopaꞌna neꞌmino Okulumokutiꞌ veleheꞌ limineꞌ gelavo ningekuve. \v 19 Gilahe. Naza nene amuzo mo lengemekuvoniꞌ nenako neꞌmo nene lingine satatoꞌ lisilizanikisi idoꞌ eveneꞌ ngibilaaꞌ aniꞌ initeꞌ netesi nene ngeli di goloso i-lingidamilisave. Ee, naza Sataniꞌmi amuzo ato atoꞌ vaiꞌ nene ivileꞌ ivosa amuzo mo lengeme nouvoniꞌ neꞌmo nene initeꞌ hamolitesi lengiꞌ nene ngeli di goloso i-lingidamilisave. \v 20 Neꞌmine o neineꞌza sikalahuꞌ goloso nete lengiꞌ gamazitine gili di vaaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene gilikevo dizavo longolize izami asi Oꞌmosoꞌmo do nguꞌ izeliveti guliveꞌine gizinguꞌ lengiꞌ gulivetinesi Okulumokuko gize neineꞌ nemukovoꞌ nene gilikevo dizavo longolize izi minilo. \s1 Izesuꞌ Olize Izineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Idoꞌ Izesuꞌ neꞌmine lo nolo-ngidivo mo aꞌmidoꞌ Oꞌmosoꞌmi Sikalahuliꞌmo do ote-davo olize noizo tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌneho ve, gaza Okulumoꞌ misubo gizebo o mino Guvekasi ve minanivelike, naza lo sotoꞌ ogo noluvoniꞌ gamazi mene evenelite gilikevo eveneꞌ ma gili nge li gamazi monovo gilaaꞌ ave minaniꞌ nete aꞌmineꞌmi monovo nene ningi gilikelizave lo gaza do halekosa aꞌmine monovo nene eveneꞌ izipe ngomo neꞌmine mini initeꞌ mukiliti monovomuꞌ olihe gilamavemuꞌ do sotoꞌ o-ngedaineꞌ nemuꞌ nene isaaꞌ neve nolo-giduve. Ee, Meꞌneho ve, gaza neꞌmine olosa lamineꞌ gelo neꞌmine aineꞌ nemuꞌ nene isaaꞌ neve nolo-giduve. \v 22 Neꞌmine lo gohi tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌneho aza initeꞌ mataꞌ mukiꞌ nene aꞌneuꞌ molave. Idoꞌ Oꞌmosoꞌmi gipele neniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi gipele ve li ningi ma gilamave. Meꞌneho eiꞌ neꞌmovoꞌ nene ningo gele neive. Idoꞌ meꞌnehinemukisi nene zaho nehe ma ningi gilamavo gipele nenikovoꞌ nene ningo gele nouvonako ezemuꞌ nene eveneꞌ masi gililizave lo eze monovo lo sotoꞌ o ngemeloniꞌ alevesi lelikovoꞌ nene meꞌnehinemuꞌ ningo gele minelesune. \v 23-24 Idoꞌ mine velepeꞌ izo izipahala zuho vonuꞌ nongebelo engikumukovoꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ ma lo-lengemelove. Gomuꞌ polohete minaniꞌ netesi idoꞌ guveꞌinesi ve linge ma netesi ingine neniꞌ ogo molo nouvoniꞌ initeꞌ idise lingine nininganiꞌ memuꞌ nene ningelobo li gilaniꞌza ma ningamaniꞌ ve. Idoꞌ laaꞌ nouvoniꞌ gamazi idise lingine gatinedunuꞌ nigilaniꞌ nene gelelobo li minaaꞌ aniꞌza gilamaniꞌ ve. Nemuꞌ nene aꞌmine ningi gili nizaniꞌ initeꞌ nene Oꞌmosoꞌmo initeꞌ gihile nene lengeme neize. Longolize izi minilo. \s1 Zuda Veti Monoꞌ Apize nGemaaꞌ Ive Maliꞌmo Lute nGemelonivemuꞌ Longoꞌ Ogavo Izesuꞌ Aza Biluvaꞌ I-lidaaꞌ Avesi Nene Lute nGemelone Lo Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 25 Idoꞌ Zuda velite monoꞌ gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ sukulu naba lo monekive maliꞌmo oto Izesuꞌni emenguꞌ nomolo tiꞌ lo lineꞌ: Tisazo, Oꞌmosoꞌmo minevoꞌ minevoꞌ nemeni dameni nemelineꞌ nene naza nadiꞌ okuvosa nemelive. \v 26 Neꞌmine lo longoꞌ o-davo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza longoꞌ o-nidaineꞌ gamazimuꞌ nene Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi neuꞌ nene nadive li gizi nizavo gataaꞌ nane lo longoꞌ o-dineꞌ. \v 27 Longoꞌ o-davo Gozopoꞌ laaꞌ aniꞌ monoꞌ apize ngemaaꞌ ive aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamaziuꞌ nene tiꞌ li gizi nizave: Lutine gatine vodinesi amuzotine vaiꞌ nesi nene Guvelesi ve Oꞌmosotida nene mili osuꞌ li lutine imivoꞌ minilo. Idoꞌ lingine lengiꞌ okodinemuꞌ gilaaꞌ naniꞌ neꞌmine igi eveneꞌ avita gidini nizavemukisi nene gilii lutine ngimilo. \v 28 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza mo lamineꞌ gehepeve laange. Minevoꞌ minevoꞌ ogaꞌ gemeni dameni doo mineliningisi gaza laineꞌ neꞌmine ozo. \p \v 29 Neꞌmine lo-davo aꞌmine ve aza ovozo helo ovozo hilineꞌ akaꞌve hize tilelove lo gelo Izesuꞌni tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Idoꞌ aꞌmine Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi nene eveneꞌ avita gidini nizave lutine ngimilo lineꞌ nene zamotine zamotine lute ngemeloningumuꞌ live. \v 30 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Leliꞌ Zuda veutiꞌ ve ma aza Zelusalemi numuno ebeꞌ hulo Zeliko numuno ebeta lemo novivo lasikoli nete akaloꞌ novidoꞌ ningi initeꞌ mataꞌve ipeꞌ igi di bili huli akaloꞌ iki vikevo helaatoꞌ minineꞌ. \v 31 Neꞌmino ongo neivo eze mulumolo ningo do lamineꞌ o-delidoꞌ o minive gehepeve leliꞌ Zuda veutiꞌ eveneꞌ gohi ma evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nene aꞌmine akaloꞌ nene lemo vilineꞌ ogavo lemo novo aꞌmine bili hulikave nene ningo ninge hulo-do aka do zovoꞌ izo vineꞌ. \v 32 Vavo aꞌmineꞌmine ogo monoꞌ numuno nabauꞌ gono daaꞌ ive Leviꞌ aꞌvopilemokutiꞌ ve ma nene aꞌmida lemo ogo aꞌmine bili hulikave nene ningo aka do zovoꞌ izo vineꞌ. \v 33 Vavo Zuda ve leliꞌ biluvaꞌ Samalia ve ma nene Zuda ve sitaꞌ vasidiꞌmine ogo vo bili hulikave nene ningo muluno goloso hukavo \v 34 neida vo biladoꞌ nene holo-ngedaaꞌ initeꞌ uvelisi vaini nososi nene holo-do banisi like-do eleꞌmizo do hozi lo dongi izeꞌveloꞌ nene molo-do makaꞌ eleꞌmizo do vo venenga ve meni hizi ingaaꞌ aniꞌ numunguꞌ nene do lamineꞌ o-dineꞌ. \v 35 Neꞌmine igi ingi goꞌ lavo Samalia ve aza mo volosa aꞌmine venenga ve ingaaꞌ aniꞌ numudoꞌ gizebo ve nene moni tu kina (K2) ma noemo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Gaza ve mene gizebo lamineꞌ o-dezo. Neꞌmine o-do nanivo moni nene osuꞌ lavo eiꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ naniteꞌ haza o-delibe naza tineꞌ molo alodoꞌ nene ogo bekimi ogo meni gemelesuve. \v 36 Neꞌmine lo lineꞌ nemuꞌ nene gaza nadive lo gele nane. Eveneꞌ setihami aniꞌ neutiꞌ nene akaloꞌ bili hulikave neꞌmi evenele avita gidini minive nene zaho minive. \v 37 Neꞌmine lavo gozopotatiꞌ laaꞌ aniꞌ monoꞌ apize ngemaaꞌ ive aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Muluno goloso hukive neve ne neive. Lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza vo eiꞌ ineꞌ neꞌmine ogo minelesane. \s1 Izesuꞌ Aza Mataki Maliaki Numuꞌninguꞌ Vo Neivo Maliaꞌ Aza Gamaziꞌve Gelo Minineꞌ Nemuꞌ Lamineꞌ Ve Lineꞌ Gamazi \p \v 38 Neꞌmine lo nelotiꞌ akaloꞌ gohi vi numuno ebeꞌ ngomo ma mininguꞌ vi hetelaniꞌ. Vi hetelikevo aꞌmine numudoꞌ nene veneꞌ ma minineꞌ gulive Mataꞌ aza Izesuꞌni nene eiꞌ numuꞌveuꞌ eleꞌmize molaniꞌ. \v 39 Aꞌminguꞌ nene Mataꞌ alunolo ma minineꞌ gulive Maliaꞌ aza nene ogo Guvelesi veꞌmi gizenela mino gamaziꞌve gelo minineꞌ. \v 40 Neꞌmino neivo Mataꞌ aza nosoꞌ nitekisi initeꞌ vaikisi do lisiheꞌ ogo mino gono mene mo nivizelineꞌ ogave lo gelo Izesuda vo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, aluꞌne nene ninge lede-nimikivo gono naba mene nenikovoꞌ do nouvoniꞌ nemuꞌ nene ma gelamabe. Gaza lo-danivo ogo hize eleꞌ o-nidivo makatoꞌ gono dalosive. \v 41 Neꞌmine lavo Guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Eii, Matazo, gaza nene initeꞌ mukikumuꞌ gaka mukiꞌ gelo mulungauꞌ nene goloso nogelaineꞌza \v 42 initeꞌ hamokumukovoꞌ geleloneꞌ o neineꞌ nenako Maliaꞌ nene aꞌmine initeꞌ lamineꞌ nene dalosa gelave. Nemuꞌ nene laza dalineꞌ aka nene ma hize tile-damolosusive lo lineꞌ. \c 11 \s1 Oꞌmosola Laakumuꞌ Izesuꞌ Apize nGimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 6:9-13; 7:7-11) \p \v 1 Gamene ma Izesuꞌ aza ebeꞌ maloꞌ Oꞌmosola lo minineꞌ nene osuꞌ lavo izipahala zuhoutiꞌ maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nene monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ Oꞌmosola laakumuꞌ izipahala zuho apize ngimineꞌ maꞌmino leze apize lemevo. \v 2 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosola nili ma neꞌminisa lilo: \q1 Meteho ve, \q1 Geiꞌ guliveka nene eveneꞌ vaiꞌ gelekunivo dizosa miniliho. \q1 Idoꞌ eveneka gizebo o-ledelineꞌ nene lelita mudise sotoꞌ iliho. \q1 \v 3 Idoꞌ naloneꞌ nosoꞌ nitete nene gamene gamene lemezo. \q1 \v 4 Idoꞌ lihime di-lidave mukiliti lihimeꞌine nene \q1 mo hulo-ngedaaꞌ nouneꞌ nenaze. \q1 Aꞌmineꞌmine ogo leze lihimete nene hulo-ledezo. \q1 Idoꞌ lemenguꞌ molaaꞌ akaloꞌ nene leleꞌmizo vamozo. \p \v 5-6 Neꞌmine lo lo-ngemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengikutiꞌ ve maliꞌmo okise ongo velepeꞌ izaaꞌ gameneloꞌ nene zogo veꞌmi numuda vo tiꞌ lo lo-emelihe: Zogone, neniꞌ zogone ma aza aka haꞌnatiꞌ ogo nohetelineꞌza nosoꞌ niteꞌ emeloniꞌ ma nomize. Beleti setohamo neꞌmine ma lehize-nedevo. \v 7 Neꞌmine loloseineꞌza zogo ve ongo minelineꞌ neꞌmo nene numuno luloukotiꞌ nene tiꞌ lo ha lilidoꞌ o neihe: Idise akahe tile neivo veneꞌ izipahaꞌne zuhosi ongo noninguꞌ nene goseleka lo-ledamozo. Naza oto initeꞌ ma ngelo gemamolosuve lilihe. \v 8 Oꞌove. Neꞌmine lamoloseive. Asi aꞌmine ongo minive nene zogo ve nolinekisi nene initeꞌ ma emelesa gelamo ongo minelineꞌza ongalosa nouninguꞌ mene lihiteheka lo minalive lo oto aꞌmine viseꞌ ineꞌ initeꞌ nene ha do emeleseive. \p \v 9-10 Neꞌmine oloseinako naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Initeꞌ ma dalone li Oꞌmosola lilizave mukiꞌ nene initeꞌ ha dalisave. Idoꞌ Oꞌmosolatiꞌ nene initeꞌ ma viseꞌ ilizave nene ha ningilisave. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌ izilizave nene Oꞌmosoꞌmo ha siꞌze-ngedeleseive. Nemuꞌ linginesi Oꞌmosola initeꞌ mamuꞌ longoꞌ ilizaniꞌ nene ha lengemeleseive. Idoꞌ viseꞌ ilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ha lengelebizeleseive. Idoꞌ akaheloꞌ okohoꞌ izilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo ha siꞌze-lengedeleseive. \v 11 Idoꞌ lengikutiꞌ gipeleꞌmo alahakumuꞌ ma lilineꞌ nene meleho zaholike alahaꞌ ma do emamo sataꞌ ma do emeline. \v 12 Idoꞌ okoloho mulomuꞌ lilineꞌ nene gaza ongovusoꞌ belelineꞌ initeꞌ sataꞌ gazehe nevoꞌmine emelibe. \v 13 Lingine nevo ha eveneꞌ golososi nilizaha izipahatine zuho nene ha gizebo lamineꞌ i-ngidi initeꞌ lamineꞌ nene ha ngimaaꞌ nave. Nemuꞌ nene linginesi lingivileꞌ ogo lamineꞌ minive Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene eveneꞌ ingine vokuꞌ li ezela laaꞌ nave nene Sikalahuꞌve lehize-lengedamilihe. Oꞌove. Mo atoliꞌmine ogo lehize-lengedeleseive. \s1 Izesuꞌ Nene Belezebulodatiꞌ Amuzo Do Minosa Gono Nodave Langumuꞌ Izesuꞌ Aza Neꞌmino Nomive Lo Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 12:22-30; Malekoꞌ 3:20-27) \p \v 14 Sikalahuꞌ golosoliꞌmo ve maliꞌmi lulouꞌ mino vele hize langoloꞌ ogavo gamazi lamiveꞌmi luloutiꞌ nene gamene ma Izesuꞌ aza sikalahuꞌ goloso imisele hulavo aꞌmine ve aza gamazi apiꞌ ogo laaꞌ ineꞌ. Neꞌmine ogavo eveneꞌ nene voꞌine goloso vineꞌza \v 15 linge ma nete tiꞌ li laniꞌ: Ve mene sikalahuꞌ goloso ngimiselo do nohulineꞌ nene sikalahuꞌ golosoliti guveꞌinesi ve Belezebulodatiꞌ nene amuzo do minosa neꞌmine neive li laniꞌ. \v 16 Idoꞌ linge ma nete emenguꞌ mili tiꞌ li laniꞌ: Okulumokuꞌ minive aza geikisi nolineꞌ nene amuzo gemavo atoliꞌmine suno ma do sotoꞌ oganivo ningelone li laniꞌ. \v 17 Neꞌmine laniꞌza Izesuꞌ aza luꞌninguꞌ gamazi gili minaniꞌ nene ningo nogelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Misubo mauꞌ minilizaniꞌ aleve ingine nene hizi hoꞌli mini lovo hizilizaniꞌ nene mo eveneꞌ simeꞌ nikevo ebeꞌ nene gaꞌmeꞌ pizeleseive. Idoꞌ vani hamoliꞌmi izipahalalite hizi hoꞌli mini lovo hizilizaniꞌ nene ingine mo hutileꞌ ilisave. \v 18 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo neze nene Belezebulodatiꞌ amuzo do sikalahuꞌ goloso nene ngimiselo do nohulive laaꞌ naniꞌ nene Satani aza eze zuhosi hoꞌli ato atoꞌ minadiniko aꞌmine zuho nene ngeli eleꞌvoleꞌ igi minadibe. Oꞌove. Mo limi ingi vi gopoꞌ napaꞌ adine. \v 19 Idoꞌ nenikumuꞌ nene Belezebulodatiꞌ amuzo dosa sikalahuꞌ goloso nene ngimiselo do nohulive nilahe. Idoꞌ lengiꞌ zuholite sikalahuꞌ goloso ngimiseli hulaaꞌ aniꞌ ma nene amuzo zahidatiꞌ disa neve. Lingine engikumuꞌ nene Belezebulodatiꞌ amuzo disa sikalahuꞌ goloso nene ngimiseli nihulave li ma li-ngidadiniko lengiꞌ nene mo di gonitoꞌ i-lingidadine. Oꞌove. Ingine Belezebulodatiꞌ amuzo damaaꞌ aniꞌ neꞌmino nazasi ezelatiꞌ damo Oꞌmosolatikovoꞌ amuzo daaꞌ nouve. \v 20 Idoꞌ sikalahuꞌ goloso ngimisele hulaaꞌ nouvoniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi amuzodunuꞌ neꞌmine ogaꞌ nooloniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ogaꞌ amuzoꞌve nene lengita mo do sotoꞌ ogo nolengelebizive. \p \v 21 Idoꞌ amuzo malehe ve maliꞌmo gimise elese ogo mino numuꞌveloꞌ gizebo ogo minelineꞌ nene initeꞌ mataꞌve mukiꞌ nene lamineꞌ ha mineleseive. \v 22 Ha mineleseineꞌza eze nene ivileꞌ ogo amuzo ve ma minelineꞌ neꞌmo ogo lovo o emo ivileꞌ ilineꞌ nene aza gimise elese mene do nouvoniꞌ neꞌmo nene nivileꞌ amilisave lo gele eleꞌvoleꞌ ineꞌza ivileꞌ ogo aꞌmine gimise elese ipeꞌ ogo do hulo initeꞌve nene izeꞌ molo ngemeleseive. Aꞌmineꞌmine ogo naza Satani ivileꞌ okuve. \v 23 Idoꞌ ve ma ingine nenita giꞌmizi minamave nene neniꞌ lovo i nimaaꞌ ave nene nizave. Idoꞌ ve ma ingine nenikisi makaꞌ mino eveneꞌ do nenita amunive nene eveneꞌ ngimiseli di hutileꞌ i huli-ngidaaꞌ nave. \s1 Sikalahuꞌ Goloso Eveneliti Luꞌningutiꞌ Vikevo Aꞌmidoꞌ Liteꞌ Li Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ Eleꞌmizi Milamilizaniꞌ Nene Mo Iheꞌ Goloso Gehepeve Ilisave Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 12:43-45) \p \v 24 Sikalahuꞌ goloso maliꞌmo ve maliꞌmi lulouꞌ miningutiꞌ hulo-do vilineꞌ nene mine gelo minelineꞌ ebekumuꞌ nene ebeꞌ gokota visetoꞌ voloseive. Vo viseꞌ ilineꞌza ma ningamilineꞌ nene tiꞌ lo loloseive: Naza ganaꞌ hulo uvoniꞌ numuꞌne mala tineꞌ molo volove. \v 25 Neꞌmine lo tineꞌ molo ogo ningelineꞌ nene pipiaꞌ gisi di lisiheꞌ ikeniꞌ neiha eveneꞌ nizamaniꞌ neivo ningeleseive. \v 26 Ningo gohi vo sikalahuꞌ goloso seveni eze ivileꞌ igi goloso naba gehepeve minaniꞌ nene ngeleꞌmizo ogavo aꞌminguꞌ dizi aꞌmine veꞌmi lulouꞌ nene ingine numuꞌine loloꞌ ogavo minilizaniꞌ nene gomuꞌ aꞌmine ve minaaꞌ ineꞌ nesi ivileꞌ ogosa goloso nabaloꞌ mine molo mineleseive. \p \v 27 Tiꞌ lo nolivo eveneꞌ di geseꞌ aniꞌ muliseutiꞌ veneꞌ ma minidiꞌmo vise lo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ ve: Geiꞌ nene gedosa amineꞌve gimineꞌ veneꞌ nene Oꞌmosoꞌmo noꞌnohoꞌ ize-do do lamineꞌ o-de neineꞌ ma neive. \v 28 Neꞌmine lineꞌza Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Ne neiha asi Oꞌmosoꞌmi gamazi gili aꞌmidoꞌ eꞌmetaaꞌ nave nene Oꞌmosoꞌmo noꞌnohoꞌ ize-ngedo do lamineꞌ o-ngede neineꞌ ma neive loloneꞌ nene lamineꞌ o neive. \s1 Eveneꞌ Golosolite Izesuꞌni Atoꞌ Suno Ma Do Sotoꞌ Ivo Ningelone Li Laaꞌ Aniꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 12:38-42) \p \v 29 Neꞌmine lo-ngemo neivo eveneꞌ ikaꞌ ikaꞌ igi vaiꞌ nilavo Izesuꞌ aza apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngemeꞌmo vineꞌ: Mene gameneloꞌ mine do nouvoda ningi nizave lingine nene eveneꞌ golosovoꞌ minii nenikumuꞌ atoliꞌmine initeꞌ do sotoꞌ ogo Oꞌmosoꞌmo amuzo nimineꞌ nene lengelebizelongumuꞌ nilaniꞌza ma lengelebizamuvo Oꞌmosoꞌmo gozopoꞌ eze veletiꞌ gamazi lo sotoꞌ ogaꞌ ive Zonada atoꞌ suno do sotoꞌ ogo amuzoꞌve ngelebizineꞌ maꞌminevoꞌ ma nenita sotoꞌ ogavo neve ningilisave. \v 30 Aꞌmine ningilizaniꞌ initeꞌ nene Zonada atoꞌ suno sotoꞌ ogavo Nineve alevete ninganiꞌ neꞌmino idise mene nizaniꞌ aleve lengitasi nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenita nene initeꞌ ma sotoꞌ ogavo ningilisave. \v 31 Idoꞌ guvelesi veneꞌ naba aza emala misubo monovo liginela gizebo o minineꞌ misubo Seba nene hulo avotemoti guveꞌinesi ve naba Solomoniꞌ laaꞌ ineꞌ gamazi lamineꞌ nene gelelesa aka haꞌna haꞌna goloso aniꞌza neniꞌ nene Solomoniꞌni ivileꞌ ogo mino mela lengiꞌ vovotinguꞌ sotoꞌ ogo mino gamazi lamineꞌ noluvoniꞌ nene lingine gilisaꞌmave. Nemuꞌ nene gamene nabala aꞌmine guvelesi veneꞌ naba neꞌmo nene oto lihimetine lo sotoꞌ ogo goniꞌ o-lengedeleseive. \v 32 Idoꞌ Nineve aleve ingine Zonaꞌ monoꞌ gamazi lo-ngimineꞌ nene gilii luꞌine di velepeꞌ izaniꞌza lingine giliꞌnalo. Naza Zonaꞌni ivileꞌ ogo minuve mene ogo lengiꞌ vovotinguꞌ mino gamazi lo-lingimuvodoꞌ nene gilii lutine di velepeꞌ izamanako gamene nabala nene Nineve aleve nete oti lengiꞌ lihimetine li sotoꞌ i-lingidi gonitoꞌ lengeleꞌmizi milalisave. \s1 Luteliꞌmi Oloꞌ Liviꞌ Nemuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 5:15; 6:22-23) \p \v 33 Ve ma lamu viteꞌ igisa galese lulouꞌ nehe idoꞌ somo lulouꞌ nehe nene ma haleki milamilisave. Asi eveneꞌ numunguꞌ dizilizave hize labanaꞌ ele-ngedelingumuꞌ nene sotoꞌ lamu molaaꞌ holomoloꞌ milalisave. \v 34 Eveneꞌ voloneꞌ akate nene vete neꞌmo oloꞌ liviꞌ neꞌmino mino do sotoꞌ o-ledaaꞌ neive. Idoꞌ lukaliꞌmi vele lamineꞌ ha minelineꞌ nene Oꞌmosoꞌmo okonga luka mukiꞌ nene hize labanaꞌ ele-gedeleseive. Idoꞌ lukaliꞌmi veleꞌve goloso o nolineꞌ neꞌmo nene okonga lukauꞌ litiꞌmusovoꞌ ize vaiꞌ lo mineleseive. \v 35 Ve ma gaza lukauꞌ nene labanaꞌ neivo nouhe lo gelo nanivo lukauꞌ litiꞌmuso ize mininekisi minalinge. Eheꞌ ogo minezo. \v 36 Idoꞌ geiꞌ okonga lukauꞌ nene litiꞌmuso ngomosiꞌ minamo labanaliꞌmo vaiꞌ lo minelineꞌ nene lamu hize labanaꞌ goloso ele neineꞌ gelavo luka okonga mukikuꞌ nene labanaꞌ goloso elo mineleseive. \s1 Halisaioꞌ Monoꞌ Laaꞌ Avesi Zuda Veti Louꞌ Apizi nGimaaꞌ Avesi Izesuꞌ nGelemineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 23:1-6; Malekoꞌ 12:38-40) \p \v 37 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi lo-ngemo minineꞌ nene osuꞌ nolivo Halisaioꞌ ve maliꞌmo nosoꞌ nitekumuꞌ elese molo imineꞌ. Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza numunguꞌ dizo nosoꞌ niteꞌ nalosa nosoꞌ niteꞌ naaꞌ holomoloꞌ minineꞌ. \v 38 Neꞌmine ogo nosoꞌ niteꞌ no neivo Halisaioꞌ ve aza ningineꞌ nene Izesuꞌ aza Zuda ve engiꞌ monovoloꞌ eꞌmeto ana gomuꞌ nosoꞌ ize hulamo nosoꞌ niteꞌ nonavo ningo gopo gala gilineꞌ. \v 39 Neꞌmine neivo Guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo. Halisaioꞌ ve lingine nene kapu idoꞌ lapese naba heta eveneꞌ ningilizadavoꞌ nosoꞌ izaaꞌ naniꞌ neꞌminisa nene nizaniꞌza lutinguko nene gumine damineloꞌ monovo idoꞌ monovo goloso nene vaiꞌ lo neive. \v 40 Lingine mo negi nizave. Oꞌmoso neꞌmo initeꞌ okoꞌno heta loloꞌ ogosa lulouko nesi nene aꞌmineꞌmine ogosa loloꞌ o neineꞌ nemuꞌ nene gilamahe. \v 41 Idoꞌ lutinemuꞌ nene lo-lengemelove. Lingine eveneꞌ ma ngeleꞌmizi lamineꞌ ilisa initeꞌ ma ngimaaꞌ ilizaniꞌ neꞌmo lutinguꞌ goloso minineꞌ ma nene do lamineꞌ ogavo lisiheꞌ lamineꞌ minilisave. \v 42 Neꞌmine ilisaniꞌza lingine Halisaioꞌ ve nene ehetineꞌ neve. Lingine Moseꞌ louꞌ gamaziloꞌ ma gili dii minguꞌ initeꞌ ngomo ngomo nosoꞌ niteꞌ do laniteꞌ ogaꞌ ineꞌ initeꞌ nevoꞌmingutiꞌ linge ngomo nene izeꞌ mili Oꞌmoso imaaꞌ naha louꞌ gamazi ma adoꞌ eveneꞌ nene monovo lisihekovoꞌ i-ngidilo idoꞌ lutine Oꞌmoso imilo lo neineꞌ ma nene gili hulaaꞌ naniꞌ nene Moseꞌ louꞌ gamaziloꞌ eꞌmeti minguꞌ initeꞌ ngomo ngomo Oꞌmoso imaaꞌ naniꞌ neꞌmini ha gili dalizanako gili disaꞌmave. \v 43 Idoꞌ Halisaioꞌ ve lingine monoꞌ numunguꞌ numunguꞌ eveneꞌ nabalitevoꞌ minaaꞌ aniꞌ holomolokovoꞌ minilisa gilaaꞌ naniꞌ nemukisi idoꞌ maketiloꞌ eveneꞌ muliseuꞌ siza li-lidilizave lii gilaaꞌ naniꞌ nemukisi nene ehetineꞌ neve. \v 44 Lingine gonoso galese sotoꞌ igi minami haleki nizavo eveneꞌ gopo aꞌmidoꞌ lisi moni goloso igaꞌ naniꞌ neꞌmine gonoso galese gili minaniꞌ nemuꞌ nene agae, ehetineꞌ neve. \v 45 Izesuꞌ neꞌmine lavo louꞌ gamazi apize ngemaaꞌ ive maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Tisazo, gaza neꞌmine nolaineꞌ nene lelikisi nolelemaineꞌ gelave. \v 46 Lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Louꞌ gamaziloꞌ sukulu naba li monikeve lingine louꞌ gamazi ngomoꞌ nabaꞌ di nubuho igi eveneꞌ gili dalizave li geniꞌvesi louꞌ gamazi vaiꞌ nene gataꞌnidoꞌ gihi-ngidaaꞌ nave. Gihi-ngidaaꞌ naniꞌza aꞌmine geniꞌvesi louꞌ gamaziutiꞌ louꞌ hamoꞌ ma ngomo lasolo neꞌminesi langisetine ma gihisaꞌmaniꞌ nenako nemuꞌ nene agae, ehetineꞌ neve. \v 47 Idoꞌ gozopoꞌ polohete minave nene avotingelite ngibili hilaaꞌ aniꞌ ve. Neꞌmine adoꞌ nene lingine imineꞌ mili aꞌmine poloheteliti gonoso galeseloꞌ nene gono di di lamineꞌ igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene ehetineꞌ neve. \v 48 Ee, avotingelite polohete ngibilikevo hilaveti gonoso galeseꞌnidoꞌ nene lingine gono di di lamineꞌ igaꞌ naniꞌ neꞌmo avotingelite igi mili igaꞌ adoꞌ nene hize eleꞌ i-ngidaaꞌ naniꞌ monovo nene di sotoꞌ ikeve. \v 49 Nemuꞌ nene gele vevesaaꞌ ive Oꞌmoso neꞌmo tiꞌ lo lave: Polohetesi idoꞌ aposolokisi ngimiselekuvo engita vi gono nidavo linge ma nene ngibili hili idoꞌ ma nene goboni malaꞌ malaꞌ i-ngidilisave. \v 50 Neꞌmine ilizaniꞌ neꞌmi lihime nene gamene galaꞌmuda vomine Oꞌmosoꞌmo misubo do sotoꞌ idatiꞌ polohete ngibiliꞌmi igi mini idisesi ngibiliꞌmi vi nizaniꞌ lihime nene lengiꞌ idise mene gameneloꞌ nizaniꞌ aleve neti okodida dizeleseive. \v 51 Ee, naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Abeliꞌni uvolohoꞌmo bele hilidotiꞌ nene polohete neꞌmine ve mukiꞌ ngibili hiliꞌmi dizi Zakaliaꞌni Oꞌmoso lehizi-daniꞌ initeꞌ olokuꞌ gizaaꞌ aniꞌ holomosi idoꞌ monoꞌ numuno naba nesi olusoꞌ neivo bili hiladoꞌ ivo ngibili hilaniꞌ neti lihimeꞌine nene idise mene gameneloꞌ nizaniꞌ aleve neti okodida dizeleseive. \v 52 Idoꞌ louꞌ gamaziloꞌ sukulu naba li monikeve lingine nene monoꞌ monovo gele ngoloꞌ laaꞌ amuzo nene di minilizanako mo hulikeve. Ee, langisetine nene monoꞌ monovo gili ngoloꞌ lami eveneꞌ ma monoꞌ gili ngoloꞌ lilisa ave nene akaꞌine hizi tili-ngidaaꞌ nave. \v 53-54 Neꞌmine loo numungutiꞌ lemo novivo louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi Halisaioꞌ vesi ingine Izesuꞌ nene gamazi do gopo ogo ma lilineꞌ nene analoꞌ do goniꞌ o-delone li amuzo mili golo izi longoꞌ ato atoꞌ vaiꞌ goloso i-daniꞌ ve. \c 12 \s1 Luꞌninguꞌ Monovo Goloso Di Haleki Mini Goꞌine Izi Eveneꞌ Lisiheꞌ Gili Monaaꞌ Monovomuꞌ Nene Eheꞌ Igi Minilizangumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 10:26-27) \p \v 1 Neꞌmine navo eveneꞌ vaiꞌ goloso tauseni neꞌmine igi di nubo igi gikiꞌ igi okoꞌnidoꞌ okoꞌnidoꞌ igi nizavo Izesuꞌ aza izipahala zuho nene do gomuꞌ molo-ngedo apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ avetidatiꞌ zisiti bekini paula gele vineꞌ nene dikelizaze. Lingine ningisa minilo. Zisitimuꞌ noluvoniꞌ nene ingine luꞌninguꞌ monovo goloso di haleki mini goꞌine izi eveneꞌ lisiheꞌ gili monaaꞌ naniꞌ monovoꞌinemuꞌ nene zisitiloꞌ lo molo noluve. \v 2 Idise mene hito neineꞌ initeꞌ mukiꞌ nene sotoꞌ ogavo ningi gililisave. \v 3 Nemuꞌ nene lingine sunoꞌ haleki litiꞌmusouꞌ neꞌmine lengikovoꞌ laaꞌ naniꞌ gamazi nene eveneꞌ mukilite sotoꞌ gililisave. Idoꞌ lengiꞌ numudinguꞌ lengikovoꞌ mini nununga li lilizaniꞌ gamazitine nene numuno oꞌmota mini asi naba li li sotoꞌ i-lingidilisave. \s1 Eveneꞌ Laza Goliseꞌve Gelelonive Nene Oꞌmoso Eiꞌ Hamoꞌ Ne Neive Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 10:28-31) \p \v 4 Idoꞌ zogo zuhokizo, naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Eveneꞌ ingine lingibili hilisa aꞌmidotiꞌ nene gohi gohi ma di goloso i-lingidilizaniꞌ nomize. Nemuꞌ nene engikumuꞌ golise gilamilo. \v 5 Gilamilizaniꞌza goliseꞌve gili-dilizave nene lo-lengemelove. nGebele helosa voꞌine haza nesi mudise ngebelo hulo olokuꞌ ogaꞌ amuzoꞌvesi minive eiꞌ nemukovoꞌ nene goliseꞌve gililo. Ee, mo laminetoꞌ nolo-lingimuze. Goliseꞌve gililo. \v 6 Gilahe. Nama ngomo ngomo osoꞌmohoꞌ neꞌmine nene haza initeꞌ ve li gili guleheꞌ moni ngomo sitaꞌ nene huli nama faef (5) meni hizaaꞌ nave. Neꞌmine igaꞌ naniꞌza Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ngedo minidotiꞌ nene hamokisi ma gala molosaꞌmive. \v 7 Ne neiha lengita initeꞌ ngomo lasolosi goloso ogalive lo godotine zopovo mukiꞌ nene gate osuꞌ lo nelokisi gizebo ogaꞌ neive. Idoꞌ nama ngomo ngomo mukiꞌ nesi nene ngivileꞌ igi lingine initeꞌ naba nizanaze. Nemuꞌ lingine nene golise gilamilo. \s1 Izesuꞌ Gulive Lo Sotoꞌ O-ngemeloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 Idoꞌ naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Ve ma ingine eveneliti veꞌnidoꞌ neniꞌ evenele none li li sotoꞌ ilizaniꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza aꞌmineꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmi angeloliti veꞌnidoꞌ engikumuꞌ nene neniꞌ eveneꞌne nizave lo lo sotoꞌ o-ngedelesuve. \v 9 Idoꞌ ve ma eveneliti veꞌnidoꞌ neniꞌ evenele nomune li lilizaniꞌ nene naza aꞌmineꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmi angeloliti veꞌnidoꞌ ingine neniꞌ eveneꞌne nizamave lo lolosuve. \v 10 Idoꞌ ve ma ingine Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikumuꞌ gamazi goloso li-nidi divi lediviꞌ i-nidilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo aꞌmine lihime nene ha apase-ngedeleseineꞌza Oꞌmosoꞌmi Sikalahuꞌ nemuꞌ gamazi goloso li-di divi lediviꞌ i-dilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo aꞌmine lihime nene apase-ngedelidoꞌ nomive. \p \v 11 Idoꞌ monoꞌ numunguꞌ nehe ngamani nabala nehe idoꞌ guveꞌinesi ve nabala nehe lengeleꞌmizi di vi neniꞌ neꞌmetaaꞌ nangumuꞌ goniꞌ nii-lingidavo ma nene engiꞌ liliza gamaziloꞌ nadive lolobe idoꞌ nani gamazi lolobe li gopo gatine nene gilamilo. \v 12 Lingine liliza gamazi nene aꞌmine gonitoꞌ lengeleꞌmize milaliza gameneloꞌ gehepeve nene Oꞌmosoꞌmi Sikalahuliꞌmo lo-lengemeꞌ lengemeꞌ ivo lilisave. Nemuꞌ nene lingine gopo gatine gilamilo. \s1 Heneni Ve Heneniꞌinemuꞌ Gilikevo Dizaaꞌ Neineꞌ Nene Mo Negi Gaꞌine Gilaaꞌ Nave Lo Nemuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ Gamazi \p \v 13 Neꞌmine lavo di geseꞌ igi minaniꞌ aleveutiꞌ ve maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Tisazo, gaza uvoꞌnehine lo-danivo meꞌnehi initeꞌ mataꞌ nene izeꞌ molo lingela nemelive. \v 14 Neꞌmine lo lineꞌza Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Nadiꞌ ive. Lengiꞌ goniꞌ gele-lengedaaꞌ idoꞌ initeꞌ mataꞌ izeꞌ molo-lengedaaꞌ olongumuꞌ nene zaho neleꞌmize molo neineꞌ neve. \v 15 Neꞌmine lo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Minevoꞌ alevoꞌ gihile laminekisi minaaꞌ nene initeꞌ ato atoꞌ vaiꞌ minadotiꞌ nene ma sotoꞌ osaꞌmineꞌ nenako nemuꞌ nene initeꞌ gohi gohi daliza gatine nene mo kekeꞌ gilami eheꞌ igi ningisa minilo. \v 16 Neꞌmine lo lo-ngemo gepeꞌ gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Moni heneni ve maliꞌmi miꞌveuꞌ nene nosoꞌ niteꞌ vaiꞌ goloso o molaniꞌ. \v 17 Neꞌmine ogavo aza lulouꞌ tiꞌ lo gala gilineꞌ: Naza nosoꞌ niteꞌ dolizo do molaloniꞌ numuno nene naba nominako nadolove lo gala gilineꞌ. \v 18 Neꞌmine ogo tiꞌ lo gilineꞌ: Naza nosoꞌ niteꞌ molaaꞌ numuno nene kuso do naba ogo gizelove. Neꞌmine ogosa aꞌminguꞌ nene initeꞌ mataꞌne lamineꞌ nesi nosoꞌ niteꞌne nesi nene molalove. \v 19 Do molosa naza tiꞌ lo gelelove: Initeꞌ mataꞌne nene mukiꞌ goloso neinako aꞌmine nene osuꞌ lo-nidamivo kilisimasi vaiꞌ goloso ogo voloseive. Nemuꞌ nene naza mine gelo nolize izo noso avoso no nosoꞌ niteꞌ no minelove. \v 20 Neꞌmine lo gelo lineꞌza Oꞌmosoꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza negi hize vaneꞌ mene naza geitatiꞌ vongahaza nene idise holukaꞌ dokuvo helelesainako gaza initeꞌ mataka do salani molaineꞌ ma nene zaho dalive. Gasika ha do minelibe. \v 21 Idoꞌ eveneꞌ ma angiseꞌinemukovoꞌ ve li heneni vaiꞌ di milisa Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ heneni neꞌmine monovo lamineꞌ engita vaiꞌ lo minamivo minavela nene aꞌmine heneni vela sotoꞌ ineꞌ suno nene sotoꞌ o-ngedeleseive. \s1 Okode Losuvoꞌmi Initekumuꞌ Nene Gopo Gate Gelamo Oꞌmosola Gele Muꞌmusiꞌ Ogo Minaakumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 6:25-34) \p \v 22 Neꞌmine lo Izesuꞌ aza izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ okoꞌine losuvoꞌmi initekumukovoꞌ gili minaaꞌ avela nene luvoniꞌ neꞌmine initeꞌ nene sotoꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nenako nemuꞌ nene naza ma tiꞌ lo nolo-lingimuve. Gaꞌnaliꞌmo helamo vetesi ha mineloningumuꞌ nosoꞌ niteꞌ nene nani nalonivo lii gopo gatine gilaaꞌ naniꞌ nene alamilo. Idoꞌ okodidokumuꞌ nene naniteꞌ ngolalonivo lii gopo gatine gilaaꞌ naniꞌ nesi nene mo alamilo. \v 23 Vetesi minevoꞌ alevoꞌ ogo minaaꞌ neꞌmo nosoꞌ niteꞌ nene ivileꞌ ogosa initeꞌ naba neivo idoꞌ okode neꞌmosi nene okodeloꞌ initeꞌ nene ivileꞌ ogo initeꞌ naba neineꞌ nenaze. Nemuꞌ nene gopo gatine gilamilo. \v 24 Idoꞌ lingine namaliti monovo nemuꞌ nene gatine ma giliꞌnalo. Ingine naliza nosoꞌ niteꞌine nene ma zuhoꞌ igi dolizi di milaliza numuꞌine nesi nene ma nomivo ma dolizi milisaꞌmavo Oꞌmoso neꞌmo nene nosoꞌ niteꞌ ngemaaꞌ neive. Neꞌmine o-ngedaaꞌ neineꞌza lengiꞌ nete nama nene ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizaniꞌ nenako Oꞌmosoꞌmo lengikumuꞌ nene ha gele minaaꞌ neive. \v 25 Lengikutiꞌ ve zaholiꞌmo initeꞌ matakumuꞌ gopo gala ma gele do vo minelidiꞌmo eze mino molo ilineꞌve nene do haꞌna ilive. Mo ngelo ngomosi ma do haꞌna amoloseize. Nemuꞌ nene gopo gatine gilamilo. \v 26 Idoꞌ lingine initeꞌ ngomo aꞌneꞌminesi nene ma amilizadoꞌ o neineꞌ nenako lingine initeꞌ linge ma nemuꞌ nene gopo gatine nanimuꞌ gilaaꞌ nave. \v 27 Guviseuꞌ guvovo initeꞌ nene dizi guvovo igaꞌ naniꞌ nemuꞌ nene ningi gililo. Ingine gono di okoꞌnidoꞌ initeꞌ nene ma ongoti ngilisaꞌmaniꞌza Oꞌmosoꞌmo do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neive. Gozopoꞌ guvelesi ve Solomoniꞌ nene okoꞌnoloꞌ initeꞌ lamineꞌ goloso ngolaaꞌ ineꞌza naza ma lo-lengemelove. Aza ngolaaꞌ ineꞌ initeꞌ nene lamineꞌ minaniꞌza guvovo igaꞌ naaniꞌ initeꞌ nene mo ngivileꞌ isaꞌmaniꞌ ve. \v 28 Idoꞌ aꞌmine guvovo initeꞌ nene initeꞌ lamineꞌ neꞌmine minamo gamene haꞌna minesaꞌmive. Idise ha minelineꞌza aizeꞌ nene gokoꞌ lavo evenelite olokuꞌ di gizilisave. Neꞌmino neineꞌza Oꞌmoso neꞌmo aꞌmine guvovo initeꞌ nene do lamineꞌ goloso ogaꞌ neive. Oꞌmoso neꞌmo haza initeꞌ aꞌneꞌmine nene ha do lamineꞌ o-ngedaaꞌ neineꞌ nenako lengiꞌ nene guvovo initeꞌ ngivileꞌ igi initeꞌ naba nizaniꞌ nenako okodidoꞌ initeꞌ nene ma lengemamilidoꞌ o neihe. Ha lengemelidoꞌ o neive. Nemuꞌ nene lingine amuzo mili Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ ilizanako gili eleꞌvoleꞌ amave. \v 29 Idoꞌ lingine nani nalonivo li naliza initekumuꞌ viseꞌ igi gopo gatine gili minamilo. \v 30 Misubo mukikuꞌ aleve mukiꞌ nete nene nevoꞌmine manaꞌmine gaꞌine nene gilii aꞌmine initeꞌ nene visetoꞌ minaaꞌ nave. Neꞌmine igi minaaꞌ naniꞌza Okulumokuꞌ metibo neꞌmo nene aꞌmine aꞌmine initeꞌ nene dami haza ma minamilisave lo gele neive. \v 31 Okodine losuvoꞌmi initekumuꞌ nene gopo gatine gilami asi Oꞌmosoꞌmo gizebo o-lengedelingumuꞌ ve li eiꞌ gele neidokovoꞌ di mili aꞌmine gizebo o-lengedelingumuꞌ nene viseꞌ igi minilo. Neꞌmine ilizaniꞌ nene aꞌmine initeꞌ nesi lehize-lengedo idoꞌ okodine losuvoꞌmi initeꞌ nesi nene ha lehize-lengedeleseive. \s1 Okulumokuko Heneni nGaneni Molaloningumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 6:19-21) \p \v 32 Lingine Oꞌmosoꞌmi zuho sipisipi ize mulise ngomo neꞌmine gili minave, lingine nene lengehelele izamivoo. Metibo neꞌmo eiꞌ gizebo o-lengedeli monovo lehize-lengedelesa gala gelaaꞌ neineꞌ nene laniteꞌ gele minosa gelaaꞌ neive. \v 33 Lingine initeꞌ matatine nene eveneꞌ ma meni hizilisa ilizave nene ma ngimii aꞌmidotiꞌ moni dalizaniꞌ nene gohoꞌ aleve hize eleꞌ i-ngidi ngimilo. Neꞌmine ilizadiꞌmo henenitine nene Okulumokuko salani milalisave. Moni nehe initeꞌ ma nehe hanipausiuꞌ salani molaloneꞌ nene aꞌmine hanipausi nene hulupo elo hukavo doꞌmozeleseize. Okulumoꞌ nene hulupo elamilineꞌ hanipausitine neꞌmine minavosa henenitine aꞌminguꞌ salani milalizaniꞌ nene osuꞌ lamivo idoꞌ gumineloꞌ ve netesi aꞌmida vamavo idoꞌ nabaꞌ naba kolokolosi netesi nene di goloso amilisaze. Nemuꞌ henenitine nene Okulumokuko milalo. \v 34 Idoꞌ henenitine Okulumokuko milalo noluvoniꞌ nene eveneliti lutine nene henenitine minida vo minaaꞌ neineꞌ nenako nemuꞌ ne noluve. \s1 Guvelesi Ve Alingumuꞌ Do Nene Ogo Minaaꞌ Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 35 Lingine nene oti lavolavotine di liki letitine nene gopodidoꞌ di izi giliꞌ li lamutine nene lo minivosa di nene igi minilo. \v 36 Idoꞌ gizebo veꞌine veneꞌ huki mili-di nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ adoꞌ monosa ogo akaheloꞌ izelineꞌ liteꞌ lo siꞌze-deloningumuꞌ ve li ve ma ingine gizebo igi minaaꞌ naniꞌ neꞌmine igisa minilo. \v 37 Idoꞌ gizebo veꞌine neꞌmo ogo ningivo okise ingami nizavo ningelive ingine nene ngolize iziliza akaloꞌ mini mili minilisave. Naza laminetoꞌ ma lo-lengemelove. Gizebo veꞌine neꞌmo ogo gonouꞌ lavolavo nene do liko lingine igi nosoꞌ niteꞌ nalo lo-ngedo asiꞌve nene nosoꞌ niteꞌ izeꞌ molo ngemeleseive. \v 38 Gizebo veꞌine holukaꞌ ongo velepetoꞌ nehe goꞌ lalosa neivo nehe ogo ningivo gelekeleꞌ izipahala ingine ha gizebo igi nizavo ningelineꞌ nene ingine mo ngolize iziliza akaloꞌ nene mini mili minilisave. \v 39 Idoꞌ lingine mene giliꞌnalo. Gumineloꞌ veꞌmo bedineꞌ numuno neꞌmi meleho aza gumineloꞌ ve olihe amivosa alineꞌ gamenemuꞌ nene ma gele minidiniko numuꞌveloꞌ nene gizebo ogavo gumineloꞌ ve neꞌmo nene ma bedamidine. \v 40 Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene aloseive li gilamiliza gameneloꞌ alosuze. Nemuꞌ lingine nene aꞌmineꞌmine igi di nene igi minilo. \s1 Gelekeleꞌ Izipe Laminekumukisi Idoꞌ Gelekeleꞌ Izipe Golosomukisi Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 24:45-51) \p \v 41 Neꞌmine lo lavo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza gepeꞌ gamazi nolo-lemaneꞌ mene lelikumukovoꞌ nolo-lemabe idoꞌ eveneꞌ mukikumuꞌ nene nolane. \v 42 Neꞌmine lavo Guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelekeleꞌ izipe peleseveꞌ izamaaꞌ ave otohato i minave mukikumuꞌ noluve. Idoꞌ Guvelesi veꞌmo gelekeleꞌ izipe ma do kegeso eleꞌmize molo neniꞌ gelekeleꞌ izipeꞌne mukitoꞌ nene gizebo o-ngedo ingine nosoꞌ niteꞌ naliza gameneloꞌ gameneloꞌ nene nosoꞌ niteꞌ ngemekaꞌ ngemekaꞌ ogo minelive lo eleꞌmize molavo gelekeleꞌ izipe aza peleseveꞌ izamaaꞌ ive otohato o minive nolineꞌ nene aza nadiꞌ oꞌmo vo minelidoꞌ o neive. \v 43 Aꞌmine do kegeso eleꞌmize molaniꞌ gelekeleꞌ izipe neꞌmo aꞌmine meleho imineꞌ gono nene dovo dovoꞌ ogo neivo Guvelesi ve ogo hetelo ningelineꞌ neꞌmo gelekeleꞌ izipe eze nene lamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ mine molo mineleseive. \v 44 Nemuꞌ nene naza laminetoꞌ ma lo-lengemeloze. Guvelesi ve aza ogo aꞌmine gelekeleꞌ izipe nene monovolo ningo initeꞌne mukitoꞌ nene gizebo o-nedelive lo lo-emavo gizebo o-deleseive. \v 45 Neꞌmine ilineꞌza aꞌmine gono imive gelekeleꞌ izipe neꞌmo nene neniꞌ gizebo veꞌne ma nene mo liteꞌ lo amiko nomino gamene alingeta alihe lo gala gelo eze gizebo o-ngedo minineꞌ veneꞌ vemohoꞌ nene ngebeledoꞌ ngebeledoꞌ ogo mino nosoꞌ niteꞌ haza gidini no mino idoꞌ noso no sipaki ogo minaaꞌ noilinguꞌ nene \v 46 aꞌmine gelekeleꞌ izipe aza gizebo veꞌne nene ne gameneloꞌ aloseive lo gelamo ngelo amoloseive lo gelo minelineꞌ gameneuꞌ nene gizebo veꞌve ogo hetelo ezemuꞌ gili eleꞌvoleꞌ isaꞌmave o-ngedaaꞌ idiꞌmine ogo belo do goloso gehepeve o-deleseive. \p \v 47 Idoꞌ gelekeleꞌ izipe maliꞌmo eiꞌ ilineꞌ initekumuꞌ guvelesi veꞌmo lulouꞌ gele minineꞌ nene ningo gele mino do vaꞌvaꞌ ogo aꞌmine luloloꞌ eꞌmetamilineꞌ nene guvelesi veꞌmo do goloso ogosa beleleseive. \v 48 Neꞌmine oloseineꞌza gelekeleꞌ izipe gohi maliꞌmo eiꞌ ilineꞌ initekumuꞌ guvelesi veꞌmo lulouꞌ gele neineꞌ nemuꞌ ningo gelamo gavoso belelineꞌ votigileloꞌ ogo monovo goloso dalineꞌ nene guvelesi veꞌmo mo belelineꞌza nabosa belamoloseive. Oꞌmosoꞌmo vauve elo hize eleꞌ o-ngedaaꞌ neive mukiꞌ nene ingine o-ngiduvoniꞌ votigileloꞌ di mili vauve ili neniꞌ gono nene hize eleꞌ ilizave lo gelo mineleseive. Ee, Oꞌmosoꞌmo gizebo i-nidilizave lo initeꞌ vaiꞌ ngemaaꞌ neivemuꞌ nene aꞌmine ngimineꞌ initetoꞌ golo hizi initeꞌ vaiꞌ goloso di-nidilizave lo amuzo molo gele minosa aꞌminemuꞌ gizebo ogo minaaꞌ neive. \s1 Izesuꞌ Monokumuꞌ Eveneꞌ Hizi Hoꞌlilizaniꞌ Gamazi Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 10:34-36) \p \v 49 Naza me misubouko lemo uvoniꞌ nene eveneꞌ engikuꞌ oloꞌ enge viteꞌ olosa uvoniꞌ ve. Agae, aꞌmine oloꞌ nene idisesi mene lo miniliko lo amuzo molo nogiluve. \v 50 Naza mulumo alumo niteꞌ gihi-nidikevo aꞌmineꞌmi lulouꞌ ma mineloniꞌ o neive. Nemuꞌ nene luꞌneuꞌ geni naba nonibilive. Aꞌmine luꞌneuꞌ geni nonibilineꞌ osuꞌ lo-nedelineꞌ nene aꞌmine mulumo alumo initeꞌ gihi-nidilizaniꞌ nene gehe pelekuvosa nene osuꞌ loloseive. \v 51 Lingine naza lemo uvoniꞌ nemuꞌ nene misubo mukikuꞌ lovo mukiꞌ nene osuꞌ lavo eveneꞌ mukiꞌ nene honguvoꞌ li minilisave li gili nizahe. Oꞌove. Naza lemo uvoniꞌ neꞌmo nene eveneꞌ hizi hoꞌli minilisave losa nolo-lingimuve. \v 52 Neꞌmine noluvoniꞌ nene adoꞌ idise melotiꞌ nene eveneꞌ numuno hamokuꞌ ingaaꞌ aniꞌ aleve faef neꞌmine minilizangutiꞌ linge ma nenita giꞌmizikevo ma nene giꞌmizamavo hoꞌli mini setaꞌ netise setohamo nene biluvaꞌ i-ngidasivo setohamo nete setaꞌ nene biluvaꞌ i-ngidavo minilisave. \v 53 Hizi hoꞌli minilizaniꞌ nene meleholiꞌmo gipele biluvaꞌ o-divo gipeleꞌmo melehine biluvaꞌ o-divo idoꞌ izelehoꞌmo aluvo biluvaꞌ o-divo aluvoꞌmo izelehine biluvaꞌ o-divo idoꞌ avoloholiꞌmo onohulo biluvaꞌ o-divo onohuloꞌmo avolohine biluvaꞌ o-divo minilisave. \s1 Aꞌmine Gameneloꞌ Engiꞌ Vovoꞌninguꞌ Sotoꞌ Ineꞌ Initeliti Monovomuꞌ Nene Gililizanako Gili Vevesamavo Nemuꞌ Izesuꞌ nGelemo Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 16:2-3) \p \v 54 Neꞌmine lo lo-ngemo di geseꞌ aniꞌ aleve nene gohi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine Isilaeleꞌ misubouꞌ mene hoꞌ lemaaꞌ idatiꞌ limuso nene ma navo ningi tiꞌ li laaꞌ nave: Goline mo izeleseive li laaꞌ nave. Neꞌmine likevo goline nene lingine ladoꞌ laminetoꞌ mo izaaꞌ neive. \v 55 Idoꞌ hepeꞌ emalatiꞌ naba elo oduvo aniꞌ nene lingine tiꞌ li laaꞌ nave: Hoꞌ naba goloso loloseive laaꞌ nave. Neꞌmine likevosa lingine mo ladoꞌ hoꞌ naba goloso laaꞌ neive. \v 56 Soza sunolavoꞌ monave lingine mene Okulumotasi misubolasi ningisa neꞌmine initeꞌ sotoꞌ oloseive li izeꞌ mili ningi gilaaꞌ naniꞌza lingine idise mene ogo molo nouvoniꞌ nemuꞌ nene nanimuꞌ izeꞌ mili gilisaꞌmave. \s1 Goniꞌ I-lidilizave Muluꞌninguꞌ Do Hongu Lo-ngedaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 5:25-26) \p \v 57 Idoꞌ lengiꞌ igi mili ilizadoꞌ lisiheꞌ o minelineꞌ monovo nene langisetine di kegesi ningaaꞌ ilizanako nanimuꞌ ningisaꞌmave. \v 58 Ve maliꞌmo goniꞌ o-gedelesa geleꞌmize do zasila novivo ma nene mo zasila geleꞌmizo vavo zasi neꞌmo pilisi veti aꞌninguꞌ molavo huli galapusoloꞌ i-gidikelizaze. Akaloꞌ olihe nivi ma nene aꞌmine goniꞌ o-gedelesa ive nene amuzo molo mulunouꞌ do hongu lo-dezo. \v 59 Naza laminetoꞌ ma lo-gemeloze. Gaza zogo emo mulunouꞌ do hongu lo-damanivo galapusoloꞌ huli-gidilizaniꞌ nene gaza aꞌminguꞌ mino lihimeka apasekaꞌ apasekaꞌ ogo mino meni hize osuꞌ gehepeve losavoꞌ nene osuꞌ losa volosange. Zogo emezo. \c 13 \s1 Luꞌine Di Velepeꞌ Izamilizave Mukiꞌ Nene Vi Tolovo Ilisave Lo Lineꞌ Gamazi \p \v 1 Idoꞌ Izesuꞌ aꞌmine gamazi lo osuꞌ lo nolo-ngimivo nGalilaia ve malite ize ngibili Oꞌmoso lehizi-di nizavo Pilatoꞌ lavo aꞌmine ve nene ngibili hilave li aꞌmine gameneloꞌ gehepeve nene eveneꞌ ma igi heteli Izesuꞌni veteteꞌ igi li-imaniꞌ. \v 2 Neꞌmine li li-imikevo ingine ladoꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ nemuꞌ lingine gilaniꞌ aꞌmine nGalilaia ve ngebelavo hilave nene nGalilaia ve linge mukiꞌ nene ngivileꞌ igi lihime nabaloꞌ daaꞌ ave minadiꞌmo nene mulumo gili hilaniꞌ noloseive lisa nigilahe. \v 3 Oꞌove. Mo neꞌmino nomive losa tiꞌ lo laminetoꞌ nolo-lingimuve. Lingine lutine ma di velepeꞌ izamilizaniꞌ nene linginesi aꞌmineꞌmine igi vi tolovo ilisave. \v 4 Idoꞌ Siloamu numuno ebekutiꞌ numuno haꞌna gizi di dizi vaniꞌ numunoliꞌmo ngutoko lemo eveneꞌ eitini (18) ngibilive nete Zelusalemi numuno ebekuꞌ minaniꞌ aleve nene ngivileꞌ igi monovo goloso naba daaꞌ aniꞌ noloseive li nigilahe. \v 5 Oꞌove. Mo neꞌmino nomive losa tiꞌ lo laminetoꞌ nolo-lingimuve: Lingine lutine ma di velepeꞌ izamilizaniꞌ nene linginesi aꞌmineꞌmine igi vi tolovo ilisave. \s1 Lute Do Velepeꞌ Izo Monoꞌ Gihileꞌve Do Sotoꞌ Amunivo Oꞌmosoꞌmo Lebelalive Lo Zuda Ve Luꞌine Di Velepeꞌ Izamangumuꞌ Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 6 Neꞌmine lo aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo vaini nalaꞌ zuhoꞌ ogaꞌ ineꞌ miꞌveuꞌ gohuno za ma zuhoꞌ okinguꞌ nene aza alingeꞌ ogo gihile izihe izamihe lo elelesa viseꞌ ineꞌza ma izamivo \v 7 midoꞌ gizebo ve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ningezo. Gohuno za mene ningekaꞌ ningekaꞌ uvoniꞌ kilisimasi setohamo nene gihileꞌve izineꞌ ma ningamuze. Misubo ngilisi hazamuꞌ no minalize. Bele hulozo lo-dineꞌ. \v 8 Neꞌmine lavo midoꞌ gizebo ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve nabo, idise kilisimasi nene ha minelive. Naza nene aꞌmine gohuno za neꞌmi monovouko nene omoꞌ do guno ogo gono dosa za nene lamineꞌ dizo gihile izelingumuꞌ bulumakaꞌ ise neꞌmine molalove. \v 9 Neꞌmine okuvo ma kilisimasiuꞌ nene gihile lamineꞌ izelihe ningelone. Idoꞌ lamineꞌ ogo gihile ma izamilineꞌ nene belo huko do hulolosane lo lineꞌ. \s1 Holiseꞌ Gameneuꞌ Izesuꞌ Veneꞌ Ma Do Lamineꞌ O-davo Aꞌminemuꞌ Ningi Likevo Izesuꞌ Aꞌminemuꞌ Lo nGoloꞌ Lo Lo-ngemo nGovozo Gani Lo-ngidineꞌ \p \v 10 Holiseꞌ gameneuꞌ nene Izesuꞌ aza monoꞌ numuno mauꞌ monoꞌ apize ngemo minineꞌ. \v 11 Lo-ngemo neivo aꞌminguꞌ veneꞌ ma minineꞌ nene sikalahuꞌ golosoliꞌmo kilisimasi eitini (18) neꞌmine veneꞌ neꞌmi lulouꞌ mino mehene do hilingize-divo mehene hili-ngize vineꞌ mino ote pehe lamilineꞌ o vineꞌ minineꞌ. \v 12 Neivo Izesuꞌ aza ningo asi lo-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Veneꞌ gaza gize do naneꞌ initeꞌ nene mo do mate-gedekuve. \v 13 Neꞌmine nolo veneꞌ neꞌmi okoꞌnoloꞌ ana hitavo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo mehene hilingize minineꞌ nene lisiheꞌ ineꞌ. Neꞌmine ogavo veneꞌ aza apiꞌ ogo Oꞌmoso opoꞌni loꞌmo vo minineꞌ. \v 14 Neꞌmine neivo monoꞌ numudoꞌ gizebo ve naba neꞌmo holisekuꞌ veneꞌ do lamineꞌ o-dineꞌ nemuꞌ nene mulunouꞌ goloso gelo eveneꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine initeꞌ gizi daniꞌ do lamineꞌ o-lengedelingumuꞌ ve li ma nene holiseꞌ gameneuꞌ nene ami asi gono gameneuꞌ gamene sigisi (6) neineꞌ neukovoꞌ nene alizave. \v 15 Neꞌmine lo lavo aꞌmidoꞌ Guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Lingine eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ gili monii lutinguꞌ monovo goloso di haleki minaaꞌ ave mene lengiꞌ hamo hamoꞌ dongi izetine nehe bulumakaꞌ izetine nehe nene noso nalizangumuꞌ ve li ize numungutiꞌ nene holisekuꞌ vi kuluhizi di vamaaꞌ naniꞌ nehe. Neꞌmine igaꞌ naniꞌ nene aꞌminesi ne gono ve. \v 16 Nemuꞌ nene veneꞌ Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ mene Sataniꞌmo do goloso o-davo mino kilisimasi eitini (18) ivileꞌ ineꞌ nenako naza holiseꞌ gameneuꞌ aꞌmine gize daniꞌ initeꞌ do lamineꞌ o-deloniꞌ nene edamilihe. \v 17 Neꞌmine lo lavo eze biluvaꞌ gidini i-di minave mukiꞌ nene ngovozo hilaniꞌ. Neꞌmine navo eveneꞌ mukiꞌ ingine nene atoliꞌmine suno lamineꞌ do sotoꞌ ineꞌ vaiꞌ nemuꞌ nene ngolize naba goloso izaniꞌ. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eveneꞌveloꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo Naba Ilingumuꞌ Izesuꞌ Aza Sakaveꞌ Nabaꞌmine Ma Minadiꞌmi Zuholoꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 13:31-32; Malekoꞌ 4:30-32) \p \v 18 Idoꞌ nelotiꞌ gohi ma tiꞌ lo lineꞌ: Oꞌmosoꞌmo eveneꞌveloꞌ gizebo ilineꞌ akaꞌve nene nadiꞌ ogo neive lolove. Idoꞌ nanitetoꞌ lo molo lokuvo vo dalive. \v 19 Aꞌmine Oꞌmosoꞌmi gizebo nene nabaꞌmine sakaveꞌ zuho neꞌminosa ne neive. Aꞌmine nene ngomo ha niteꞌ gehepeve neiha ve maliꞌmo do vo miꞌveuꞌ zuhoꞌ ogavo dizo za neꞌmine loloꞌ ogavo nama nete aꞌmineꞌmi aꞌnavauꞌ nene numuno gizi ingaaꞌ nave. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eveneleliti Luteuꞌ Eiꞌ Gizebo Ilineꞌ Nene Vo Naba Ilingumuꞌ Izesuꞌ Aza Beleti Do Lulu Izaaꞌ Ineꞌ Initeꞌ Zisitiloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 13:33) \p \v 20 Idoꞌ aneza gamazi gohi ma tiꞌ lo lineꞌ: Oꞌmosoꞌmo eiꞌ gizebo o-ngedelineꞌ alevetinguꞌ gono daaꞌ neineꞌ nene nanitetoꞌ lo molo lokuvo vo dalive. \v 21 Beleti do lulu izaaꞌ neineꞌ initeꞌ zisiti neꞌmine nene neive. Veneꞌ maliꞌmo beleti loloꞌ olosa palauvaꞌ beki ngomo sitohamo nene do nososi do gopo ogo aꞌminguꞌ zisiti ngomosi do gopo ogavo neꞌmo beleti nene lulu izo naba ineꞌ. \s1 Gateni nGomouꞌ Vo Holaakumuꞌ Gamazi Izesuꞌ Lineꞌ \r (Mataioꞌ 7:13-14, 22-23) \p \v 22 Izesuꞌ aza Zelusalemila volosa aka vida numuno ebeꞌ ngomo nabakuꞌ nene gamazi apize ngeme ngemeꞌ oꞌmo vineꞌ. \v 23 Neꞌmine oꞌmo novivo ve maliꞌmo tiꞌ lo longoꞌ o-do lineꞌ: Guvekasi ve, Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ do nguꞌ izelive nene ngomosiꞌ nizahe. Lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 24 Lingine gateni ngomouꞌ nene dizili ma dizilisa eleꞌvoleꞌ goloso ilo. Nanitekumuꞌ ve. Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Eveneꞌ mukiꞌ nete aꞌmine gateni ngomouꞌ nene dizelone li dizilisa ilizaniꞌza ngeli ma dizamilisave. \v 25 Neꞌmine igi nizavo numuno meleho naza oto akahe nene gize giliꞌ lokuvo lingine heta oti mini vise li tiꞌ li lilisave: Gaza Guvekasi ve make, akahe siꞌze-ledevo. Likevo naza tiꞌ lo lolosuve: Lingine nene zaaꞌ ve nizahe. Ningo gele-lengedamuve. \v 26 Neꞌmine lavo lingine tiꞌ li li-nimilisave: Gezesi makaꞌ mino nosoꞌ niteꞌ naaꞌ uneꞌ ma ve. Idoꞌ gaza numudela aka vida nene gamazi apize lemeꞌ lemeꞌ ogaꞌ aineꞌ ma ve. \v 27 Neꞌmine li li-nimilizaniꞌza naza tiꞌ lo lo-lengemelesuve: Lingine zaaꞌ ve nizahe ma gelamuve. Lingine goloso initetokovoꞌ monaaꞌ ave lingine nene mo vi haha ilo lolosuve. \v 28 Neꞌmine lo lingine hulo heta o-lengedekuvo mini ningilizaniꞌ nene Abalahamuꞌ ve Isakaꞌ ve Zakoboꞌ ve idoꞌ polohete mukiꞌ nesi nene Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vi nizavo ningi nemuꞌ vetine ingihi langoloꞌ igi mini ive nama igi mulumo alumo gili minilisave. \v 29 Lingine neꞌmine navo Oꞌmosoꞌmo gizebo ineꞌ ebekuꞌ nene atoꞌ aleve hoꞌ dizaaꞌ idatiꞌ idoꞌ lemaaꞌ idatiꞌ idoꞌ eza gahevelatiꞌ idoꞌ ema gahevelatiꞌ nene igi moꞌmosiꞌine di ngolize izi nosoꞌ niteꞌ ni minilisave. \v 30 Lingine gililo. Idise mene limi nilizaniꞌ aleveutiꞌ linge ma alingeꞌ dizi minilisave. Idoꞌ idise mene dizi nilizaniꞌ aleveutiꞌ linge ma nene alingeꞌ limi minilisave. \s1 Izesuꞌ Zelusalemi Alevemuꞌ Muluno Hukavo Ive Ineꞌ \r (Mataioꞌ 23:37-39) \p \v 31 Aꞌmine gameneloꞌ nene Halisaioꞌ eveneꞌ linge ma igi Izesuꞌni tiꞌ li li-imaniꞌ: Guvelesi ve Helodeꞌ aza nene gebele helelesa nolize. Me ebeꞌ nene hulo vozo. \v 32 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine aꞌmine lovo gulo gele vive nene tiꞌ li li-imilo: Gaza gelezo. Naza nene geikumuꞌ golise gelamo idisesi aizekisi nene sikalahuꞌ goloso ngimiselo mino eveneꞌ initeꞌ gizi daniꞌ nene do lamineꞌ o-ngedo mino okozoꞌ nene gonoꞌne do pelelesuve. \v 33 Neꞌmine o neineꞌza polohete ngibili hilaaꞌ naniꞌ ebeꞌ nene Zelusalemi ebeꞌ neevoꞌ neineꞌ nenako polohete ma ebeꞌ atota bili hililizaniꞌ nene mo edamilineꞌ nenako nemuꞌ nene aꞌmine Zelusalemi numuda nene idisesi aizekisi idoꞌ okozokisi nene voꞌmo voꞌmo voloniꞌ o neive. \v 34 Agae, Zelusalemi alevekizo, lingine polohete ngibili hilii idoꞌ Oꞌmosoꞌmo lengita gono dalizave lo ngeletivesi geheni gavoso ngibili hilaaꞌ ave lengiꞌ nete gamene gamene lengiꞌ nene okoloholiꞌmo goduvoꞌ do holokeꞌneꞌveko do nubuho o-ngidineꞌ maꞌmine ogo lengeleꞌmize lamineꞌ uvoniꞌza lingine goseleꞌ lengebelave. \v 35 Lingine gililo. Numuno nabatine minineꞌ ebetinguꞌ nene Oꞌmoso aza gohi minamo mo hulo-lengedelesa neive. Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Idise melotiꞌ nene okoꞌneloꞌ ningami miniꞌmi dizi alingeta gohi sotoꞌ nouvo tiꞌ li li-nimilisave: Guvetesi ve Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive naneꞌ ma nene noꞌnohoꞌ geita minivoo. Neꞌmine lii li-nimilizaniꞌ gameneuꞌ nene neze ningilisave lo lineꞌ. \c 14 \s1 Izesuꞌ Aza Eveneꞌ Okoꞌno Lulu Izive Ma Do Lamineꞌ O-dineꞌ \p \v 1 Holiseꞌ gamene mauꞌ Izesuꞌ aza Halisaioꞌ veti ve nabaꞌine maliꞌmi nosoꞌ niteꞌ no neivo aza initeꞌ ma do gopo ilingumuꞌ ve li gizebo igi ningi minaniꞌ. \v 2 Neꞌmine igi nizavo aꞌminguꞌ nene ve ma okoꞌno lulu izive nene Izesuꞌ neida avita minineꞌ. \v 3 Neivo Izesuꞌ aza Halisaioꞌ vesi idoꞌ louꞌ gamaziloꞌ sukulu naba li monikevesi nene tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Leze louꞌ gamazite neꞌmo nadive lo neive. Holisekuꞌ nene laza eveneꞌ do lamineꞌ o-ngedelobe ma do lamineꞌ o-ngedamolone. \v 4 Neꞌmine lavo ingine gamaziꞌinesi nomivo minaniꞌ. Neꞌmine ikevo okoꞌno lulu izive nene do lamineꞌ o-do hulo-davo vineꞌ. \v 5 Neꞌmine ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lengikutiꞌ ve maliꞌmi dongi izeꞌve nehe bulumakaꞌ izeꞌve nehe holiseꞌ gameneuꞌ galeseuꞌ leme neivo liteꞌ lo vo gono do geleleheꞌ ogo hulo hazala o-damilidoꞌ o neihe. \v 6 Neꞌmine lavo ingine aꞌmine gamaziloꞌ nene ngeli di tiꞌni li-imamaniꞌ. \s1 Okode Doꞌmo Lemo Minaaꞌ Monovomuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 7 Neꞌmine ikevo aꞌmine nosoꞌ niteꞌ nalisa ave ingine nene eveneꞌ naba gelo holomo laminetoꞌ minelone li minilisa navo Izesuꞌ aza ningo gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 8 Lingine nene ve maliꞌmo nosoꞌ niteꞌ nabamuꞌ elese molo-lengemavo niigi ma nene holomo laminetoꞌ nene gomuꞌ igi minamilo. Lengikisi makatoꞌ elese molo-lengede nolive ma lengiꞌ lingivileꞌ igi dizi nilizaniꞌ nene \v 9 aza elese molo-lingidive neꞌmo ogo tiꞌ lo lo-lengemeleseive: Lingine minaniꞌ holomoloꞌ nene me vete minilizaze. Otilo. Neꞌmine lavo lingine longovozo hili holomo meheꞌnida nene minikelizaze. \v 10 Ve maliꞌmo nosoꞌ nitekumuꞌ elese molo-lengemavo niigi ma holomo meheꞌnida nene vi minilo. Neꞌmine igi nizavo elese molo-lingimive ogo ningo zogone, holomo lamineta dizi minilo lo lo-lengedeleseive. Neꞌmine ogavosa aꞌmine nosoꞌ niteta makaꞌ vi minaveti veꞌnidoꞌ nene mo dizi minave minilisave. \v 11 Idoꞌ neꞌmine noluvoniꞌ nene nanitekumuꞌ ve. Ve ma okoꞌine di dizaaꞌ ave mukiꞌ engiꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do leme-ngedeleseive. Idoꞌ ve ma okoꞌine di limi minaaꞌ nave engiꞌ nene Oꞌmosoꞌmo do dize-ngedeleseive. \s1 Nosoꞌ Nitetoꞌ Eveneꞌ Elese Molaaꞌ Monovomuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 12 Neꞌmine lo lo-ngemo nosoꞌ nitekumuꞌ elese molo-dive nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogo molo eveneꞌ elese molalosa gelo ma geze alingeꞌ elese mili-gidikevo ge nosoꞌ nitekaloꞌ golo hizaniꞌ gelalize. Geze zuho gihile nilizahe idoꞌ zogo veka zuho nilizahe idoꞌ geze nanida heneni aleve minaaꞌ nilizahe neꞌmine aleve mukiꞌ nene elese molo-ngedamozo. \v 13 Asi nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogo eveneꞌ elese molalosa gelo ma nene gohoꞌ gahaliꞌ nilizahe gebili siꞌzi miniliza aleve nilizahe idoꞌ veꞌine likive nilizahe neꞌmine alevevoꞌ nene elese molo-ngedezo. \v 14 Neꞌmine ilineꞌ nene ingine aꞌmine nosoꞌ nitetoꞌ nene ngeli golo hizamavo Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ lisiheꞌ hilangutiꞌ do ote-ngedelineꞌ gameneloꞌ nene meni gemelineꞌ nenako neꞌmine ilineꞌ neꞌmo gaza mine lamineꞌ ilineꞌ akaloꞌ minelesane. \s1 Oꞌmosoꞌmo Elese Molo-ngedavo Gilisa Goseleka Lilizave Nene Nosoꞌ Niteꞌ Naba nGemelidoꞌ Nene Mo Amilisave Lo Isilaeleꞌ Aleveti Monovo Lo Sotoꞌ Ogo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Mataioꞌ 22:1-10) \p \v 15 Neꞌmine lavo nosoꞌ niteꞌ makatoꞌ ni minave maliꞌmo gelo Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌmosoꞌmo gizebo inguꞌ vo holo mino nosoꞌ niteꞌ no minelonive leliꞌ nene mine lamineꞌ oloneꞌ akaloꞌ mine molo none. \v 16 Neꞌmine lo lavo nemuꞌ aneza gamazi Izesuꞌ ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo nosoꞌ niteꞌ naba do vaꞌvaꞌ olosa eveneꞌ mukiꞌ nene elese molo-ngimineꞌ. \v 17 Elese molo-ngemavo nosoꞌ niteꞌ naliza gamene nene alitavo gonouꞌ ve nene aꞌmine elese molo-ngidive nene lo-ngemelive lo imiselavo vo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nosoꞌ niteꞌ nene mo do vaꞌvaꞌ ogaze. Alo. \v 18 Neꞌmine lo lo-ngimineꞌza ingine mukitoꞌ vamoloniko lii apiꞌ igi amiliza monovomuꞌ abelenga li-imikaꞌ li-imikaꞌ aniꞌ ve. Maliꞌmo nene apiꞌ ogo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Agae, naza nene misubo ma meni hizuvoniꞌ nenako aꞌmida vo ningeloniꞌ o neive lo guvelesi ve nene lo-emezo. \v 19 Neꞌmine lo lavo maliꞌmo tiꞌ lo lineꞌ: Agae, naza nene gono dalizaniꞌ bulumakaꞌ teni meni hizo hulo nouvoniꞌ nene gono lamineꞌ dalizahe damilizahe lo ningelesa volosa nouze. Nemuꞌ guvelesi ve lo-emezo. \v 20 Lavo maliꞌmo tiꞌ lo lineꞌ: Naza nene mo idise aꞌne veneꞌ dosa nouvonako nemuꞌ nene vamoloniꞌ o neive lo lineꞌ. \v 21 Neꞌmine likevo gonouꞌ ve aza laniꞌ gamazi nene vo nosoꞌ niteꞌ naba gize vataꞌ ive nene lo-emavo aza izeboloꞌ goloso molavo gonouꞌ ve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nene numuno ebeꞌ nabala aka ngomoꞌ nabakuꞌ nene vo gohoꞌ gahaliꞌ aleve idoꞌ gizeꞌine aꞌine goloso ineꞌ idoꞌ veꞌine likineꞌ idoꞌ gebili aleve nene ngeleꞌmizo ano lo imiselineꞌ. \v 22 Neꞌmine lo imiselavo gonouꞌ ve aza aꞌmine lidoꞌ ogosa ogo gizebo veꞌve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve nabo, gaza lo-nedaineꞌ maꞌmine nene mo okuvoniꞌza minaaꞌ holomo linge nene lumo haza neive. \v 23 Neꞌmine lavo nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ive ve naba neꞌmo gonouꞌ ve tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza aka nabaloꞌ vaaꞌ idoꞌ mine akauꞌ vaaꞌ ogo eveneꞌ nilizaniꞌ nene amuzo molo ngeleꞌmizo do oganivo numuꞌne nene vaiꞌ lilive. \v 24 Naza tiꞌ lo nolo-gimuve: Naza gomuꞌ elese molo-ngiduvoniꞌ aleveutiꞌ nene hamolitesi neniꞌ nosoꞌ nitekutiꞌ nene mo namilisave lo lineꞌ. \s1 Izesuꞌni Eꞌmeto Volo Ma Gele Vevese Mino Eꞌmeto Voloneꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 10:37-38) \p \v 25 Eveneꞌ mukiꞌ goloso nene Izesuꞌni eꞌmeti nivavo aza mine velepeꞌ izo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 26 Ve ma nenita igi giꞌmizi minilizave ingine nene izeꞌningine meꞌningine veneꞌ izipahaꞌine ingine zuhomuꞌ idoꞌ engiꞌ okoꞌinemukisi gilavo dizavo nenikumuꞌ gilavo ngomo ma lemo minelineꞌ nene neniꞌ izipahaꞌne liliꞌ igi minamilisave. \v 27 Idoꞌ ve ma mulumo initeꞌ i-lidi lohotoꞌ zaloꞌ libilikelizave li gili aꞌmanapa igi neꞌmetamilizaniꞌ nene neniꞌ izipahaꞌne zuho loloꞌ igi minamilisave. \v 28 Idoꞌ lengikutiꞌ ve malite numuno haꞌna dizo minelineꞌ numuno ma gizelone li gili ma ingine nene aꞌmine numuno gizeloneꞌ meniꞌve nene vo dahe damihe li gomuꞌ gati gilaaꞌ nave. \v 29 Neꞌmine igi gati ningi gilamilizaniꞌ nene alingeꞌ posi di hizisa numuno gizilizaniꞌ initeꞌine nene geto osuꞌ lavo ngeli gizi osuꞌ lamilizaniꞌ ogavo eveneꞌ ingine ningi gizeꞌ i-ngidi \v 30 ve mene gosohoꞌ niteꞌ di numuno haꞌna di hizi tiꞌ aha hulikevo goꞌnupo o neive lilisave. Nemuꞌ nene neꞌmine ikelizaze. Numuno haꞌna gizili ma gomuꞌ nene moniꞌine nehe numuno giziliza initeꞌine nehe nene vo dahe damihe li gati ningi gilaaꞌ nave. \v 31 Idoꞌ guvelesi ve maliꞌmo neze zuhosi guvelesi ve maliꞌmi zuhosi lovo hizelone lo gelelineꞌ nene olihe lovoloꞌ vamo lovo di alizave engiꞌ nene tuvedi tauseni (20,000) ami nizavo eze nene teni tauseni (10,000) amivoꞌ do neineꞌ nemuꞌ engiꞌ nene ha ngivileꞌ olobe amolobe lo gomuꞌ nene lulouꞌ izeꞌ molo gala geleleseive. \v 32 Idoꞌ gala gilivo ngeli ngivileꞌ amilizaniꞌ ineꞌ nene lovo ve ingine hotoꞌ olihe navo eveneꞌ ma lovo hizamoloningumuꞌ nene gamazi do lisiheꞌ olone lo ngimiselaaꞌ neive. \v 33 Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi neniꞌ neꞌmetilisa ilizaniꞌ nene ingine naniteꞌ naniteliꞌmo kostim o-ngedelihe gomuꞌ nene ningi gili minisavoꞌ nene neꞌmetilisave lo noluve. Aꞌmineꞌmine ogo lengikutiꞌ ve maliꞌmo eiꞌ initeꞌ mataꞌve mukiꞌ mehene emamilineꞌ nene neniꞌ izipahaꞌne minamoloseive. \s1 Leliꞌ Eꞌmetelonidoꞌ Lisiheꞌ O Minelineꞌ Monovotemuꞌ Nene Guvoloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Mataioꞌ 5:13; Malekoꞌ 9:50) \p \v 34 Guvo nene lamineꞌ neineꞌza aꞌmine guvo nene goloso ogavo laniteꞌve osuꞌ lilineꞌ nene gohi ma lamineꞌ amoloseive. \v 35 Aꞌneꞌmine guvo nedunuꞌ neꞌmine manaꞌmine initeꞌ ma amolosunako mo do hulolosune. Nemuꞌ lingine gatine gili nge laaꞌ ave ma nii ma nene gili lamineꞌ igi gililo. \c 15 \s1 Sipisipi Ize Vo Halekidoꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Mataioꞌ 18:12-14) \p \v 1 Idoꞌ takisi moni daaꞌ avesi lihime daaꞌ ave linge ma nesi Izesuꞌ monoꞌ gamazi lineꞌ gililisa ezela ikaꞌ ikaꞌ igi minaniꞌ. \v 2 Neꞌmine navo Halisaioꞌ vesi idoꞌ louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ ave ingine ningi goloso gili Izesuꞌnimuꞌ tiꞌ li laniꞌ: Ve mene lihime daaꞌ ave ma nene zogo ngemo engikisi nosoꞌ niteꞌ makaꞌ naaꞌ neineꞌ nene edamive. \v 3 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza gelo aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 4 Lengitatiꞌ ve maliꞌmi sipisipi izeꞌve vanu hadeti (100) minilizangutiꞌ hamoꞌ ma vo halekelineꞌ nene aꞌminemuꞌ viseꞌ amilihe. Neꞌmino nomive. Sipisipi naedi naeni (99) nene guvisela hulo-ngimiko hamoꞌ vo halekineꞌ nemuꞌ nene viseꞌ ogo do sotoꞌ oloseive. \v 5 Mo viseꞌ ogo do sotoꞌ ogo mulunouꞌ lamineꞌ gelo olize izeꞌmo izeꞌmo abutiꞌ izo do geho numuda aloseive. \v 6 Do ogo eze zuho elese molo-ngedo tiꞌ lo lo-ngemeleseive: Naza sipisipi izeꞌne vo halekineꞌ ma nene mo ningo do sotoꞌ okuze. Makaꞌ lolize izelone loloseive. \v 7 Nemuꞌ naza ma lo-lengemelove. Okulumokuꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo eveneꞌ lisiheꞌ naedi naeni luꞌine di velepeꞌ izamilizadoꞌ i minilizavemuꞌ ngolize izaaꞌ naniꞌ nene ivileꞌ ivosa ve goloso hamoꞌ lulo do velepeꞌ izelineꞌ nemuꞌ nene ngolize naba goloso izilisave. \s1 Moni Vo Halekidoꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 8 Idoꞌ ma nene veneꞌ maliꞌmo moni siluvaꞌ teni kina (K10) goꞌzekelingutiꞌ vanu kina ma vo halekilineꞌ nene aza mo liviꞌ gizo viseꞌ ovoꞌ ovoꞌ ogo ningo do sotoꞌ oloseive. \v 9 Ningo do sotoꞌ ogo veneꞌ gonolomotine nene tiꞌ lo lo-ngemeleseive: Naza moniꞌne hamoꞌ vo halekineꞌ ma nene mo ningo do sotoꞌ okuze. Lolize makatoꞌ izelone. \v 10 Idoꞌ naza ma lo-lengemelove. Aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmi angeloꞌ nete lihimeloꞌ ve hamoꞌ ma lulo do velepeꞌ izineꞌ nene ngolize naba goloso izaaꞌ nave. \s1 Gipe Maliꞌmo Melehine Hulo-do Vidoꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 11 Idoꞌ Izesuꞌ aza gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmi gipele sitaꞌ ma minasineꞌ. \v 12 Minasingutiꞌ alingeni neꞌmo melehine nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ahono, gaza moni heneni initeꞌ uvoꞌnehingisi izeꞌ molo lemelesa molaineꞌ ma nene neze nemelida idise izeꞌ molo nemezo lineꞌ. Lavo meꞌnibo moni heneni initeꞌ mukiꞌ nene izeꞌ molo ngimineꞌ. \v 13 nGemavo alingeni izipe aza initeꞌ izeꞌ molo ngimidotiꞌ nene mine haꞌna amo aꞌmine initeꞌ mataꞌvelotiꞌ nene moni do osuꞌ lo do ebeꞌ hota ma vo minineꞌ. Aꞌmidoꞌ nene vo mino moni heneniꞌve nene monovo danava golosoloꞌ nene hulo osuꞌ lineꞌ. \v 14 Neꞌmino hulo osuꞌ lavo aꞌmine minineꞌ misuboloꞌ nene gaꞌna nabaꞌ naba sotoꞌ neivo ezela nene initeꞌ hamokisi ma lumo minamivo gaꞌnaꞌmo helelidoꞌ mine molo minineꞌ. \v 15 Neꞌmine ogo aꞌmine misubouꞌ ve ma minidoꞌ vo gonomuꞌ lavo Zuda ve leliꞌ Oꞌmosoꞌmo malise o-lede neineꞌ initeꞌ izeloꞌ nene vo gizebo ilive lo lo-davo agae lo gopo vo gizebo ogo minineꞌ. \v 16 Neꞌmino neivo nosoꞌ nitekisi imamavo izeliti nosoꞌ nitekutiꞌ nene ha nalove lo gilineꞌza ma imamaniꞌ. \v 17 Neꞌmine ikevo aza gala gele veveso tiꞌ lo lineꞌ: Meꞌnehi gelekeleꞌ izipe mukiꞌ nene nosoꞌ niteꞌ lamineꞌ mukiꞌ ni nilisaniꞌza naza nene mela mino gaꞌnaꞌmo helelesuve. \v 18 Nemuꞌ nene naza numuꞌnela tineꞌ molo vo meꞌnehine tiꞌ lo lo-emelove: Ahono, naza do goloso ogo lihime Oꞌmosoꞌmi velelokisi geiꞌ vegalokisi dokuvo edamive. \v 19 Nemuꞌ nene geiꞌ gipa minuvoniꞌ ma nene gohi geiꞌ gipa minelodoꞌ lisiheꞌ amuvonako nemuꞌ nene gelekeleꞌ izipaha neꞌmine loloꞌ o-nedanivo minelove lo lo-emelove lo gala gelo \v 20 oto meleho neida vineꞌ. \p Vineꞌza meleho aza gipele olihe hotoꞌile navo ningo muluno gitihineꞌ ogavo aza lotiꞌ izo vo abutiꞌ izo golo elo naniꞌ. \v 21 Neꞌmine ogavo gipele aza melehine tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ahono, naza do goloso ogo lihime Oꞌmosoꞌmi velelokisi geiꞌ vekalokisi dokuvo edamive. Nemuꞌ nene geiꞌ gipa minuvoniꞌ ma nene gohi geiꞌ gipa minelodoꞌ lisiheꞌ amuve. \v 22 Neꞌmine lo lineꞌza meleho aza eiꞌ gelekeleꞌ izipeꞌve nene tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine liteꞌ li vi okoꞌnoloꞌ initeꞌ lamineꞌ ma vi di igi ngili-dilo. Idoꞌ analoꞌ nene lini ma di izi-di idoꞌ gizeneloꞌ suuꞌ nesi nene di igi izi-dilo. \v 23 Neꞌmine igi vi bulumakaꞌ angale adoꞌ geheso ma minelineꞌ ma di igi bili gize vataꞌ i-dilo. Laza lolize izo mino no minelone. \v 24 Gipeꞌne mene mo vo haha ogavo hilihe luvonako helangutiꞌ gohi vele gizo ogave lavo nemuꞌ ngolize izi tiꞌ igi minaniꞌ. \p \v 25 Neꞌmine igi nizavo gipele ganaꞌve nene mida ha minineꞌ. Aꞌmidatiꞌ ogo numuno avita aniꞌ nene beni bili huhunaleꞌ mili melengeni igi minaniꞌ nene gilineꞌ. \v 26 Gelo nanitekumuꞌ neꞌmine igi nizahe lo gelekeleꞌ izipe ma vise lo-do longoꞌ o-dineꞌ. \v 27 Longoꞌ o-davo aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Geiꞌ nakuna ma nene velesi lamineꞌ ha mino gohi tineꞌ molo numuda mene angumuꞌ nene maho ma bulumakaꞌ angale adoꞌ geheso ma minineꞌ nene ma belavo nosoꞌ niteꞌ gizi vataꞌ nave. \v 28 Neꞌmine lo lo-imineꞌza aza neve izeboloꞌ molavo aꞌminguꞌ dizelesa goseleꞌ bilineꞌ. Neꞌmine ogo numunguꞌ dizamivo meꞌnibo nene lemo eze mulunouꞌ do zou lo-dineꞌza \v 29 melehine tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo. Kilisimasi vaiꞌ goloso mene geiꞌ gonoka do minuvoniꞌ nene haza gelekeleꞌ izipe neꞌmine loloꞌ ogo mino gono do minuvoniꞌ ve. Idoꞌ neꞌmine manaꞌmine ozo lo-nidaineꞌ nene ma gele hulosaꞌmuvoniꞌ ve. Neꞌmine ogaꞌ uvoniꞌza gaza memeꞌ angale neꞌminesi kekeꞌ mo ma nemanivo neze zogone zuhosi belo ma gize vataꞌ ogo nosaꞌmuneꞌ ma neive. \v 30 Ma nemesaꞌmaneꞌza gipa aza nene initeka mukiꞌ do vineꞌ ma nene pasidiaꞌ veneꞌ aluloꞌ hulo osuꞌ lineꞌ ma neineꞌza gaza nene bulumakaꞌ ize gehesineꞌ nene bele-dabe. Olo. \v 31 Neꞌmine lavo meleho tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gipeꞌne, gaza nenikisi makaꞌ minaaꞌ nosineꞌ nene initeꞌ mukiꞌ nenita neineꞌ nene geiꞌ initeka nene neive. \v 32 Idoꞌ nakuna nene mo hilihe lunako helangutiꞌ gohi sotoꞌ ogave. Nemuꞌ nene muludeuꞌ lamineꞌ gelo lolize noizunivo lamineꞌ neive lo lineꞌ. \c 16 \s1 Monovote Do Lisiheꞌ Ogo Minaakumuꞌ Gamazi Ato Atoꞌ Moni Heneniloꞌ Lo Molo Lineꞌ Gamazi \p \v 1 Izesuꞌ aza izipahala zuho gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Heneni ve maliꞌmi heneniꞌveloꞌ gizebo veꞌve ma minineꞌ. Aꞌmine heneniloꞌ gizebo ve neꞌmi gamaziꞌve ma tiꞌ li likevo heneni ve maꞌmo gilineꞌ: Heneniloꞌ gizebo ve aza nene heneni do gopoꞌ napa ogaꞌ neive. Neꞌmine laniꞌ gelo \v 2 heneniloꞌ gizebo ve nene vise lo-do tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gamazika ma laniꞌ nene gelekuko nadiꞌ ive. Gaza gohi heneniloꞌ gizebo ve minamolosange. Nemuꞌ nene gaza gono doꞌmo vo minaineꞌ luhuvo ma nene do nelebizezo. \v 3 Neꞌmine lo-davo heneniloꞌ gizebo ve aza gala gelo tiꞌ lo gilineꞌ: Naza heneniloꞌ gizebo ve minuvoniꞌ malotiꞌ nene do nohulo-nidiko nadiꞌ olove. Naza savoli hizo ledo daaꞌ amuzoꞌne nomivo idoꞌ evenetatiꞌ nosoꞌ niteꞌ vokuꞌ lo dalosa novozo helalove lo giluvoniꞌ nemuꞌ nene \v 4 neze gonoꞌneutiꞌ nimisele hulavo naza vo eveneꞌ ma ingine numuꞌninguꞌ neleꞌmize mili di lamineꞌ i-nidavo dizo lemo olongumuꞌ nene engita initeꞌ ma o-ngedelove. \v 5 Neꞌmine lo gala gelo aꞌmine heneni velatiꞌ dinaꞌ ave nene hamo hamoꞌ vise lo-ngedavo neida aniꞌ. Ve maliꞌmo gomuꞌ ogavo heneniloꞌ gizebo ve aza tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Gaza neniꞌ gizebo veꞌne nabalatiꞌ nene initeꞌ nanikeꞌ dinaꞌ ogo daineꞌ neve. \v 6 Lavo ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Nosoꞌ niteꞌ gize vataꞌ ogaꞌ uveli dalamu ngomo ngomo vanu hadeti (100) duvoniꞌ ve. Lavo heneniloꞌ gizebo ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Liteꞌ lo dinaꞌ aineꞌ luhuvouꞌ mene hadeti do hulo fifti (50) ve lo gizezo. \v 7 Neꞌmine lo lo-do ve gohi ma nene tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Idoꞌ gaza nene initeꞌ nanikeꞌ dinaꞌ o naneꞌ neve. Lavo ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Viti beki vanu hadeti duvoniꞌ ve. Lavo heneniloꞌ gizebo ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Dinaꞌ aineꞌ pepaka mene do hadeti do hulo eiti (80) ve lo gizezo lineꞌ. \v 8 Idoꞌ me misubouꞌ aleve Oꞌmosomuꞌ gilamaniꞌ nete engiꞌ initeꞌinemuꞌ initeꞌ igaꞌ naaniꞌ neꞌmo nene Oꞌmosoꞌmi evenele luꞌninguꞌ labanaꞌ ele neive nene ngivileꞌ ivosa otohato initeꞌ igaꞌ naaniꞌ nenako aꞌmine do goloso ogaꞌ ive heneniloꞌ gizebo ve nene otohato initeꞌ ogave lo eze gizebo veꞌve heneni ve neꞌmo nene opoꞌni lineꞌ ve. \v 9 Izesuꞌ neꞌmine losa imineꞌ molo gohi tiꞌ lo lineꞌ: Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Me misubo golosouꞌ neineꞌ heneni nene lengiꞌ zogo vetine minilizangumuꞌ ve li eveneꞌ zogo mili-ngidi ngimilo. Neꞌmine ilizaniꞌ neꞌmo alingeꞌ heneni osuꞌ lilineꞌ gamenela nene minevoꞌ minevoꞌ ebekuꞌ nene lengeleꞌmize lamineꞌ ilisave. \p \v 10 Ve ma aza initeꞌ ngomolokisi vomene do guno gizebo lamineꞌ ilineꞌ nene initeꞌ nabaloꞌ nesi aꞌmineꞌmine ogo gizebo lamineꞌ oloseive. Idoꞌ ve ma aza initeꞌ ngomo ngamaloꞌ nesi nene do gopoꞌ napa ogo minelineꞌ nene initeꞌ nabaꞌ nabaloꞌ nesi nene do gopoꞌ napa oloseive. \v 11 Idoꞌ lingine me misubo golosouꞌ neineꞌ heneni nganeni nene ma di guni gizebo amilizaniꞌ nene lutineꞌmi heneni nganeni gihile lamineꞌ nene zaho lengemelivoba ma lingimamilisave. \v 12 Idoꞌ ve maliti initetoꞌ gizebo lamineꞌ i-ngidamilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmo salani molo-lingidineꞌ lengiꞌ initetine gehepeve nene zaho lengemelivoba ma lingimamilisave. \p \v 13 Idoꞌ gonouꞌ ve maliꞌmo eveneꞌ sitatoꞌ nene mo gono ngelo damoloseive. Aꞌmine ve sitatoꞌ gono dalosa ilineꞌ nene ve hamota ma lulo emeleseiha sitaꞌ nene lulo ngelo ngemamoloseive. Mala lulo emelineꞌ nene mala lulo emamoloseive. Idoꞌ ma veloꞌ giꞌmizo eze gono amuzo molo dalineꞌ nene ma vemuꞌ goseleꞌ belavo gono gamazi lo-delineꞌ nene ngelo damoloseive. Aꞌmineꞌmine ogo gaza moniloꞌ gono do luka aꞌmine moniuꞌ molo lamineꞌ ilineꞌ nene luka Oꞌmoso emo gamazi lidoꞌ gele do eze gelekeleꞌ o-daaꞌ anive ngelo minamolosane. \s1 Izesuꞌ Oꞌmosoꞌmi Louꞌ Gamazimuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 11:12-13; 5:31-32; Malekoꞌ 10:11-12) \p \v 14 Neꞌmine lo lavo moni henenimuꞌ laniteꞌ gilaaꞌ ave Halisaioꞌ ve ingine gili gizeꞌ i-daniꞌ. \v 15 Neꞌmine aniꞌza aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nene eveneꞌ veꞌnidoꞌ veveso minunive ma nene none li amuzo mili initeꞌ igi mili igaꞌ naaniꞌza lengiꞌ lutineꞌmi monovoꞌve nene Oꞌmosoꞌmo ha ningo gelaaꞌ neive. Evenelite initeꞌ ma di igi di hozi lilizaniꞌ nene Oꞌmosoꞌmi veleloꞌ aꞌmine initeꞌ nene muso gala dizaaꞌ initeꞌ loloꞌ ogaꞌ neive. \p \v 16 Louꞌ gamazi nesi idoꞌ poloheteliti gamazi nesi nene mine do ogo monoꞌ noso holo-ngedaaꞌ ive Zohaneꞌ sotoꞌ ogo minineꞌ gameneloꞌ nesi amuzo molo minineꞌ ve. Neꞌmine ogavo nelotiꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelingumuꞌ gamazi lamineꞌ nene li sotoꞌ sotoꞌ igi nilavo eveneꞌ mukiꞌ nene aꞌminguꞌ vi hilalisa amuzo goloso mili vi hilaaꞌ nave. \v 17 Idoꞌ okulumoꞌ misubo nene ha vi tolovo ilisidoꞌ i nizasineꞌza Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi lingelatiꞌ ngomo nesi nene mo vo tolovo amo amuzo molo mineleseive. \s1 Veneꞌ nGimisele Hulaakumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 18 Ve maliꞌmo elenahine hulo-do veneꞌ gohi ma dalineꞌ nene Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi avutoꞌ oloseinako lihime naba daloseive. Idoꞌ vanahine hulo-dosa nolineꞌ veneꞌ ve maliꞌmo ma dalineꞌ nesi nene louꞌ gamazi avutoꞌ oloseinako lihime naba daloseive. \s1 Heneni Vesi Lasalongisi Engitoꞌ Izesuꞌ Aneza Gamazi Ma Lo Molo Lineꞌ \p \v 19 Moni heneni ve ma mino gamene gamene okoꞌnoloꞌ initeꞌ nene guleheꞌ kaleheꞌ initeꞌ lamineꞌ taminekovoꞌ ngolaaꞌ ineꞌ. Idoꞌ nosoꞌ niteꞌ neve lamineꞌ taminekovoꞌ no minaaꞌ ineꞌ. \v 20 Idoꞌ aꞌmine heneni ve neꞌmi numuno gatedoꞌ nene gohoꞌ gahaliꞌ ma minaaꞌ ineꞌ nene gulive Lasaloꞌ. Okoꞌnoloꞌ husoꞌmovoꞌ o vineꞌ mino \v 21 aꞌmine heneni ve neꞌmo nosoꞌ niteꞌ nalingutiꞌ lumo sama doꞌmozelineꞌ nalove lo vo minineꞌ. Neivo gulo nete igi husoloꞌ nene geꞌne geꞌne i-daaꞌ aniꞌ. \v 22 Nelotiꞌ alingeꞌ aꞌmine gohoꞌ gahaliꞌ nene helavo Oꞌmosoꞌmi angeloꞌ nete di vi Abalahamuꞌ neinguꞌ huli-dikevo makaꞌ minasineꞌ. Idoꞌ heneni ve masi nene helavo galese izi-daniꞌ. \v 23 Neꞌmine i-dikevo aza nene lovoꞌ lovoꞌ ogo minaaꞌ ineꞌ olokuꞌ nene vo mino mulumo alumo naba goloso gelo minineꞌ. Mino ninge hulo veleta ineꞌ nene Abalahamuꞌ aza hotoꞌ goloso hozene neivo ningo gohoꞌ gahaliꞌ Lasaloꞌ nesi makaꞌ Abalahamukisi nizasivo ningineꞌ. \v 24 Ningo moni heneni ve aza tiꞌ lo vise lineꞌ: Abalahamuvo meꞌneho make, olokuꞌ mene mulumo alumo gelo nouze. Neniꞌ nene mulumoꞌne gele-nido Lasaloꞌni nene imiselanivo lemo ogo nosouꞌ ana lolovoloꞌ lupizeko veꞌne nahunoloꞌ mene do gelavo hongu lo-nideliho lo lineꞌ. \v 25 Neꞌmine lineꞌza Abalahamuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gipeꞌneho, idise mene gaza gaka ma geleꞌnazo. Gaza misubouko gomuꞌ vekasi mino initeꞌ lamineꞌ tamineꞌ ningo do nanivo Lasaloꞌ nene mulumo alumo gelo mino gohoꞌ gahaliꞌ minineꞌ ma neineꞌza idise nene eleꞌmize lamineꞌ navo geze ma nene mulumo alumo goloso gelo nane. \v 26 Neꞌmine ogo naneꞌ nenevoꞌ nevoba leze mela nonivo lingine minikevo olusoteuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo avese naba molo neive. Neꞌmo nene mela nizave nete aꞌmine avese nene avutoꞌ igi vi helala vilisa ilizaniꞌ nene ngeli vamilisave. Idoꞌ nela nizave nete aꞌmine avese nene avutoꞌ igi mela alisa ilizaniꞌ nene ngeli amilisave. \p \v 27-28 Neꞌmine lavo moni heneni ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Neꞌmino neineꞌ neivo ma nene meꞌneho make, neze nakuꞌne zuho faef (5) neꞌmine nizaniꞌ nene mulumo alumo gelaaꞌ ebekuꞌ mene inginesi ikelizaze. Lasaloꞌ nene imiselanivo meꞌnehi numuda vo hungoꞌ ngemo gaꞌine dalive. \v 29 Neꞌmine lo lineꞌza Abalahamuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Inginela nene Moseꞌ gamazisi idoꞌ polohetelite laniꞌ gamazisi nene neineꞌ nenako aꞌmine gamazi nene gililizadoꞌ o neive. \v 30 Neꞌmine lavo heneni ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Abalahamuvo meꞌneho ve, ne neiha oꞌove, eveneꞌ ma hilikedatiꞌ vi gamazi li-ngimilizaniꞌ nene luꞌine di velepeꞌ izilisave. \v 31 Neꞌmine lavo Abalahamuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Idoꞌ Moseꞌ gamazisi idoꞌ poloheteliti gamazisi gili damilizaniꞌ nene ve ma helosa tineꞌ molo ogo lo-ngemelineꞌ nesi nene ma gili eleꞌvoleꞌ igi gili damilisave. \c 17 \s1 Monovo Golosoliꞌmo Eveneꞌ Do Goloso O-ngedaaꞌ Neineꞌ Nemuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 18:6-7, 21-22; Malekoꞌ 9:42) \p \v 1 Izesuꞌ aza neꞌmine lo izipahala zuho gamazi gohi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ ngimimiseꞌ igi aka golosouꞌ ngeleꞌmizi milaliza niteꞌ nene sotoꞌ amilizavoba mo vaiꞌ sotoꞌ ilisaha aꞌmine initeꞌ di sotoꞌ ilizave nene Oꞌmosoꞌmo lihime naba ngemeleseinako engikumuꞌ agae lo mulumo nogele-ngiduve. \v 2 Neniꞌ izipahaꞌne limi minangutiꞌ mene aka golosouꞌ ma ngeleꞌmizi milalizave nene Oꞌmosoꞌmo mulumo gono atoliꞌmine goloso ngemalive li aꞌmine izipahaꞌne olihe aka golosouꞌ ngeleꞌmizi milalisa naveti luvoꞌninguꞌ nene geheni nabaꞌ naba izi-ngidi noso nabauꞌ ngehusoꞌ i hulikevo noso ni hililizaniꞌ nene lamineꞌ oloseive. \v 3 Nemuꞌ lingine nene lutidoꞌ gizebo lamineꞌ igi minilo. Idoꞌ geiꞌ zuho maliꞌmo monovo goloso do lihime nodavo ma gala do elemezo. Neꞌmine oganivo lulo do velepeꞌ izavo ma nene lihimeꞌve hulo-dezo. \v 4 Idoꞌ gamene hamokukovoꞌ geita monovo goloso o-gedo lihime gamene seveni ogosa aza ogo do goloso okuve lo geita ogo lulo do velepeꞌ noizivo ma nene lihimeꞌve gamene seveni neꞌminesi nene ha hulo-dekaꞌ hulo-dekaꞌ olosane. \s1 Oꞌmosomuꞌ Gili Eleꞌvoleꞌ Ilizadotiꞌ Nene Atoliꞌmine Sunosi Ha Ilisave Lo Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \p \v 5 Neꞌmine lavo aposolo ingine Guvelesi ve nene tiꞌ li li-imaniꞌ: Gaza gele eleꞌvoleꞌ ogate nene do naba o-ledezo. \v 6 Neꞌmine likevo Guvelesi ve aza tiꞌ lo lineꞌ: Lingine Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ igatine nene sakaveꞌ zuho ngomo neꞌminesi ma minidiniko gihile izaaꞌ ineꞌ za menemuꞌ luhivekasi kiselo vo guvo nosouꞌ zuhoꞌ o minezo lilizadokisi nene ha gele lingimidine. \s1 Oꞌmosomuꞌ Gelekeleꞌ O-daaꞌ Unive None Li Okoꞌnine Di Dizamilizangumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \p \v 7 Lengikutiꞌ ve maliꞌmi gelekeleꞌ izipeꞌve ma minelidiꞌmo minguꞌ gono do minelihe idoꞌ sipisipi izeloꞌ gizebo ogo minelihe ilidotiꞌ nivengaꞌ gonouꞌ osuꞌ lo ogavo liteꞌ lo gaza ogo mitoꞌ mino nosoꞌ niteka nonozo lo gizebo veꞌve neꞌmo nene ha lo-delihe. \v 8 Mo ngelo lo-damoloseive. Asi tiꞌ lo lo-emeleseive: Nosoꞌ niteꞌne gize vataꞌ o-nedosa gono daliningumuꞌ do nene ogo gonouꞌ initeꞌ do ngolo nosoꞌ niteꞌ hizo do nemekaꞌ nemekaꞌ nanivo neniꞌ no osuꞌ lokuvosa gaza nene alingeꞌ nalosane. \v 9 Idoꞌ gelekeleꞌ ve aza nene eiꞌ lidoꞌ eꞌmeto gamaziꞌve gele davo aza neꞌmine ingumuꞌ nene tangezoꞌ ve ha lo-delihe. Oꞌve, mo neꞌmine lamoloseive. \v 10 Lingine mo aꞌmineꞌmine igi neniꞌ gamaziꞌne gili di aꞌmidoꞌ eꞌmeti osuꞌ lii ma nene lingine tiꞌ li gililo: Laza nene gono atoliꞌmine lamineꞌ guvetesi ve lopoꞌni lilineꞌ votigileloꞌ ma damune. Asi eveneꞌ gono daaꞌ naniꞌ neꞌmine ha olonidoꞌ o minineꞌ initeꞌ ma nene okune li lilo. \s1 Izesuꞌ Ganadise Gizi Dave Teni (10) Ma Do Lamineꞌ O-ngidineꞌ Gamazi \p \v 11 Izesuꞌ nene mo Zelusalemi numuno ebeta volosa nGalilaia misubosi Samalia misubosi olusota vo \v 12 numuno ebeꞌ ngomo ma minidoꞌ vo nohetelivo ganadise gizi dave teni (10) ingine nete ningi siki zuho ngemalone li aꞌmida hota ha mini \v 13 vise li-di tiꞌ li laniꞌ: Eveneꞌ naba Izesuvo, leliꞌ mulumote ningevo. \v 14 Neꞌmine li likevo ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine lamineꞌ ilizaniꞌ okodine nene ningisa evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nete gili lingimikevo lingine eveneꞌ gomuꞌ golise i-lingidaaꞌ aniꞌ ma nene gohi bizi monilizangisi vi ngelebizilo. Neꞌmine lavo ganadise gizi dave teni (10) ingine nene ngimiselida nivavo okoꞌnidoꞌ ganadise nene osuꞌ lo-ngidineꞌ. \v 15 Osuꞌ lo-ngedavo engitatiꞌ maliꞌmo okoꞌnolotiꞌ ganadise osuꞌ lineꞌ nene ningo do tineꞌ molo ogo gekeꞌ gekeꞌ lo Oꞌmoso opoꞌni loꞌmo loꞌmo \v 16 Izesuꞌ neida ogo lemo golo hizo ongo isaaꞌ neve lo-dineꞌ. Aꞌmine ve nene heta atoꞌ ve Samalia misuboutiꞌ ve minineꞌ. \v 17 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Eveneꞌ teni (10) neꞌmine nene ganadise engiꞌ okoꞌnidotiꞌ nene osuꞌ lo-ngedaniꞌza ve naeni (9) nene zala vave. \v 18 Ingine nene igi Oꞌmoso opoꞌni lilizadoꞌ o neineꞌza ingine gopo nivavo atoꞌ ve Samalia ve hamoꞌ eikovoꞌ mene nahe. \v 19 Neꞌmine lo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Gaza geiꞌ gele eleꞌvoleꞌ aineꞌ neꞌmo lamineꞌ ogange. Oto vozo lo-dineꞌ. \s1 Oꞌmosoꞌmi Gizebo Sotoꞌ Ilingumuꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 24:23-28, 37-41) \p \v 20 Halisaioꞌ ve ingine Izesuꞌni tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledeli gamene nene naniheꞌ sotoꞌ ilive. Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelineꞌ gamene nene vetinedunuꞌ ningi nizavo ato atoꞌ suno sotoꞌ neivosa nene ma sotoꞌ amoloseive. \v 21 Idoꞌ eveneꞌ malite mela neize. Ningilo ma lamilisave. Idoꞌ holela neize. Hole ningilo ma lamilisave. Oꞌmoso gizebo o-ledaaꞌ neineꞌ nene lengiꞌ vovotinguꞌ neive. \v 22 Neꞌmine lo izipahala zuho nene gohi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mine do vo alingeꞌ gamene ma sotoꞌ ilineꞌ gameneuꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene ogo sotoꞌ ivo ningelone li laniteꞌ goloso gililizaniꞌza ma ningamilisave. \v 23 Aꞌmine gameneloꞌ nene tiꞌ li li-lingimilisave: Ningilo. Hole neive. Idoꞌ ningilo. Me neive. Neꞌmine nili-lingimavo ma nene ingine gamaziloꞌ eꞌmeti aꞌmida vamilo. \v 24 Lingine mo ningi gili nizaniꞌ ma neive. Gopaꞌna ineꞌ nene okulumotoꞌ vaiꞌ mone osuꞌ lavo sotoꞌ ogaꞌ neive. Aꞌmineꞌmine ogo aloniꞌ gamene sotoꞌ ilinguꞌ nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene eveneꞌ mukilite ningi osuꞌ lilisave. \v 25 Neꞌmine o neineꞌza olihe neꞌmine amivo idise mene gamenela mine do nouvoda ningi nizaniꞌ aleve nete nene meheꞌine nimi mulumo initeꞌ mukiꞌ goloso gihi-nidilizaniꞌ o neive. \v 26 Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌ igi mili minaaꞌ aniꞌ maꞌmine nene Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ aloniꞌ gameneuꞌ nesi nene ha igi mili minilisave. \v 27 Aꞌmine Noaꞌ minineꞌ gameneuꞌ nene noso naba olihe velamivo eveneꞌ ingine nene Oꞌmosoꞌmo ilineꞌ initekumuꞌ gilami okoꞌine losuvoliꞌmi initekumukovoꞌ gili mini adoꞌ nosoꞌ niteꞌ naaꞌ idoꞌ noso naaꞌ idoꞌ veneꞌ alu hizaaꞌ idoꞌ veneꞌ huki milaaꞌ igi nizavo Noaꞌ nene sipiuꞌ dizavo noso naba nene velo ogo eveneꞌ vaiꞌ ngebele geseꞌ ineꞌ ve. \v 28 Idoꞌ Lotiꞌ gameneuꞌ nene aꞌmineꞌmine ogosa sotoꞌ ineꞌ ma neive. Aꞌmine gameneuꞌ nene eveneꞌ ingine nosoꞌ niteꞌ naaꞌ idoꞌ noso naaꞌ idoꞌ initeꞌ maketi milaaꞌ meni hizaaꞌ igi idoꞌ mine zuhoꞌ igaꞌ numuno gizaaꞌ igi minaniꞌza \v 29 Lotiꞌ aꞌmine numuno ebeꞌ Sodomu nene hulo novivo Oꞌmosoꞌmo lavo oloꞌ gulumo ogo minineꞌ geheni nene okulumokutiꞌ goline izaaꞌ neineꞌ neꞌmino lemo ngebele geseꞌ ineꞌ ve. \v 30 Neꞌmine ineꞌ nenako Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ sotoꞌ oloniꞌ gamenela nene aꞌmineꞌmine igi gopo minilizangutiꞌ upuhoꞌ ilisave. \p \v 31-32 Oꞌmosoꞌmo Sodomu aleve ngebele geseꞌ neivo Lotiꞌ elenaho aza golise vidoꞌ nene liteꞌ lo vamo aꞌmidoꞌ ha ninge miningumuꞌ ezesi bilineꞌ neꞌmino lengebelalize. Nemuꞌ lingine gatine gili nge li minilo. Aꞌmine gameneuꞌ nene silibe ogo minaaꞌ nene nominako ve ma ingine numuꞌine avitasi nilizadotiꞌ nene iheꞌ numuꞌninguko vi initeꞌ mataꞌine nene di vamilisave. Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi mingukotiꞌ nene tineꞌ mili numunguko amilisave. \p \v 33 Idoꞌ ve ma aza helelohe helelohe lo okoꞌnomuꞌ ehelele izivo minaaꞌ ilive nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ emeni dameni damoloseive. Idoꞌ ve ma aza neniꞌ neꞌmeto novilinguꞌ bili hililizaniꞌ nene alingeꞌ minevoꞌ minevoꞌ emeni dameni nene mo daloseive. \p \v 34 Nemuꞌ naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Aꞌmine gameneuꞌ eveneꞌ sitaꞌ ma holukoꞌ holomo hamotoꞌ ingi minilisingutiꞌ ve ma nene Oꞌmosoꞌmo do vavo ma ve nene ha mineleseive. \v 35-36 Idoꞌ veneꞌ sitaꞌ nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ igi minilisingutiꞌ ma nene Oꞌmosoꞌmo do vavo ma nene ha mineleseive. \v 37 Izesuꞌ aza neꞌmine lo lavo izipahala zuho ingine tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Guvekasi ve, aꞌmine laineꞌ initeꞌ nene zala sotoꞌ ilive. Neꞌmine li longoꞌ i-dikevo aza tiꞌ lo lineꞌ: Eveneꞌ hilaniꞌ gonoso nolida nene gonoso naaꞌ aniꞌ namalite aꞌmida nene liteꞌ li igi di geseꞌ igi minilisave. Aꞌmineꞌmine ogo eveneꞌ luꞌnine unuvo o vineꞌ minilizada nene Oꞌmosoꞌmo lihime ngemeleseive. \c 18 \s1 Oꞌmosola Abusote Elamivo Lovoꞌ Lovoꞌ Ogo Mineloningumuꞌ Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 1 Idoꞌ gamene ma nene Izesuꞌ aza goseleꞌ ngebelamivo gamene gamene Oꞌmosola laakovoꞌ igi mini hulami minilizave lo aneza gamazi neꞌmino ma lo-ngimineꞌ: \v 2 Numuno ebeꞌ naba mauꞌ zasi ma minineꞌ neꞌmo nene aza Oꞌmosomuꞌ golise gelamaaꞌ idoꞌ evenekumuꞌ nene do haza niteꞌ loloꞌ o-ngedosa gelaaꞌ ineꞌ. \v 3 Idoꞌ aꞌminguꞌ nene gevonoꞌ ma minineꞌ neꞌmo nene gamene gamene aꞌmine zasi neida ogo tiꞌ lo lovoꞌ lovoꞌ ogo minineꞌ: Ve masi goniꞌ olosa nosize. Aꞌminguꞌ nene neniꞌ gamaziꞌne hize eleꞌ ogo do lisiheꞌ o-nedezo. \v 4 Neꞌmine lokaꞌ lokaꞌ ogo neivo aꞌmine zasi neꞌmo gele hulosa ngomo ma minineꞌza alingeꞌ nene eiꞌ lulouko gala tiꞌ lo gelo lineꞌ: Oꞌmosomuꞌ golise gelamaaꞌ idoꞌ evenekumuꞌ ningo do haza niteꞌ loloꞌ o-ngedaaꞌ nouve nouvoniꞌza \v 5 gevonoꞌ meꞌmo nene lihiteheka lo neineꞌ nenako nemuꞌ nene aza okaꞌ okaꞌ ogo ne do goseleꞌ gehepeve o-nedalive lo eze gamaziꞌve hize eleꞌ ogo do lisiheꞌ o-delove lineꞌ. \v 6 Neꞌmine lo Guvelesi ve imineꞌ molo tiꞌ lo lineꞌ: Monovolo goloso o vineꞌ zasi neꞌmo lineꞌ gamazi nene mo gilikeve. \v 7 Idoꞌ Oꞌmoso neꞌmo aꞌmine zasi nene ivileꞌ ogo eze do kegesineꞌ evenele zuho goꞌ laneme goꞌ laneme ezela laaꞌ nave nene hize eleꞌ o-ngedamilihe. Ezela likevo hize eleꞌ o-ngedamo gamene haꞌna ha minelihe. Oꞌve. \v 8 Naza lo-lengemelove. Aza liteꞌ lo hize eleꞌ o-ngedeleseive. Neꞌmine oloseineꞌza Oꞌmosolatiꞌ ve gihile aloniꞌ gameneuꞌ nene Oꞌmosomuꞌ gili eleꞌvoleꞌ avemuꞌ nene viseꞌ ogo vaiꞌ ningelohe. Oꞌve. Mo vaiꞌ ningamolosuve. \s1 Okoꞌine Di Dizaaꞌ Ave Nene Oꞌmosoꞌmo Doꞌmo Leme-ngedeleseive Lo Halisaioꞌ Ve Malokisi Idoꞌ Takisi Moni Daaꞌ Ive Malokisi Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \p \v 9 Izesuꞌ aza aneza gamazi gohi ma imineꞌ molo lineꞌ nene eveneꞌ malite engikumuꞌ gilavo eveneꞌ lisiheꞌ lamineꞌ dizi minisa eveneꞌ linge mamuꞌ nene gilavo leme minaaꞌ ingumuꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 10 Halisaioꞌ monoꞌ laaꞌ ive maliꞌmo Oꞌmosola lolosa monoꞌ numuno nabauꞌ dize minineꞌ. Neivo ve gohi ma eveneꞌ gono goloso takisi moni daaꞌ ive azasi nene Oꞌmosola lolosa aꞌmine monoꞌ numuno nabauꞌ nene dizo minineꞌ. \v 11 Halisaioꞌ ve aza nene ote mino Oꞌmosola lulouko tiꞌ lo lineꞌ: Oꞌmosoo, eveneꞌ linge mukiꞌ ingine eveneꞌ goꞌine izi initeꞌ gumine gidini daaꞌ ave nizahe veneꞌ longoꞌ igaꞌ ave nizahe monovo lisihetoꞌ eꞌmetamaaꞌ ave nizahe naza engiꞌ nevoꞌmine ve neꞌmine minamo takisi moni daaꞌ ive meneꞌminesi minamuvoniꞌ nemuꞌ nene mo lamineꞌ ve lo gopoꞌni noluve. \v 12 Naza nene salele hamoꞌ hamokuꞌ gamene sitaꞌ sitaꞌ monokumuꞌ ve lo nosoꞌ niteꞌ malise ogo minaaꞌ nouve. Idoꞌ initeꞌ mataꞌne teni teni daaꞌ nouvongutiꞌ hamoꞌ hamoꞌ nene geiꞌ gemaaꞌ nouve lineꞌ. \v 13 Halisaioꞌ ve aza neꞌmine lineꞌza takisi moni daaꞌ ive nene hota gidini ote mino vokeneꞌ igi okulumokuko vonuꞌ igi Oꞌmosola laaꞌ aniꞌ neꞌminesi amo asi eita lihime monovomuꞌ agae lo gelo losonoloꞌ pouꞌ pouꞌ lo belo tiꞌ lo lineꞌ: Oꞌmosoo, lihimeloꞌ ve nouvoniꞌ nenaze. Mulumoꞌne ningo iseꞌne izezo lineꞌ ve. \v 14 Nemuꞌ nene naza tiꞌ lo nolo-lingimuve. Ingine okoꞌine di dizaaꞌ nave nene Oꞌmosoꞌmo doꞌmo leme-ngedo okoꞌine di limaaꞌ nave nene doꞌmo dize-ngedaaꞌ neineꞌ nenako Halisaioꞌ ve nene Oꞌmosoꞌmo lihimeꞌve hulo-do do lisiheꞌ o-divosa vivoba asi takisi moni daaꞌ ive nene Oꞌmosoꞌmo lihimeꞌve hulo do lisiheꞌ o-divosa numuꞌvela vineꞌ ve. \s1 Izipe nGomo nGomo Izesuꞌ Noꞌnohoꞌ Ize-ngidineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 19:13-15; Malekoꞌ 10:13-16) \p \v 15 Nelotiꞌ nene eveneꞌ ingine izipe ngomo ngomo nene Izesuꞌ okoꞌnidoꞌ do gelo noꞌnohoꞌ ize-ngedelive li ngeleꞌmizi di Izesuꞌ neida aniꞌza Izesuꞌ izipahala zuho ingine ningi eveneꞌ nene ngelemi oꞌve li-ngidaniꞌ. \v 16 Neꞌmine aniꞌza Izesuꞌ aza izipe nene ngeleꞌmizi alizave lo vise nolo-ngedo tiꞌ lo lineꞌ: Izipe ngomo ngomo meꞌmine minave nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o neinguꞌ ngeleꞌmize molaaꞌ neinako huli-ngimikavo nenita ha alizaze. Oꞌve li-ngidamilo. \v 17 Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Izipe ngomoliti ngemeni dameni neꞌminesi mini Oꞌmoso nene gizebo vete minelive li gelekeleꞌ lapa nomineꞌ i-damilizave nene eiꞌ Oꞌmosoꞌmo gizebo o neinguꞌ nene mo kekeꞌ vi hilamilisave. \s1 Izesuꞌ Heneni Vemuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 19:16-30; Malekoꞌ 10:17-31) \p \v 18 Idoꞌ eveneꞌ naba dizo minive maliꞌmo Izesuꞌni tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Tisaꞌ lamino, naza nene nadiꞌ okuvo Oꞌmosoꞌmo minevoꞌ minevoꞌ nemeni dameni nemelive. \v 19 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Nezemuꞌ nene ve lamino nanimuꞌ nolo-nedane. Lamineꞌ minave nene hamokisi mo nizamavo Oꞌmoso eiꞌ hamoꞌ nene lamineꞌ minive nenako neꞌmine laineꞌ nene neniꞌ monovoꞌne nadiꞌ o neive. \v 20 Gaza aka gamazi nene mo gele naneꞌ. Aꞌmine gamazi nene tiꞌ lo neive: Lingine veneꞌ vemohoꞌ liliꞌ ikeniꞌ nete bizivoꞌ mini veneꞌ nehe vemohoꞌ nehe gohi masi gopo ingamilo. Idoꞌ lingine eveneꞌ ngibili hilamilo. Idoꞌ gumine amilo. Idoꞌ eveneꞌ mamuꞌ gopoꞌ napa gamazi li-ngidi sakupo gamazi li-ngidamilo. Idoꞌ izetingine metinginemuꞌ gilikevo dizavo gelekeleꞌ i-ngidi minilo. \v 21 Neꞌmine lavo ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Aꞌmine laineꞌ mukiꞌ nene naza izipelotiꞌ gelo eꞌmeteꞌmo ogo minuvoniꞌ ve. \v 22 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza nene gelo ve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza initeꞌ hamoꞌ ma amanidiꞌmo nene olihe lisiheꞌ gehepeve amane. Nemuꞌ nene gaza initeꞌ mataka vaiꞌ geita minineꞌ nene meni dosa aꞌmidotiꞌ moniꞌve nene izeꞌ molo gohoꞌ gahaliꞌ minaniꞌ nene ngeme osuꞌ lozo. Neꞌmine ilineꞌ neꞌmo nene henenika Okulumokuko nene ma mineleseive. Idoꞌ neꞌmine ogosa nene ogo neniꞌ neꞌmetezo. \v 23 Neꞌmine lineꞌza ve aza nene moni heneni ve goloso minineꞌ nenako nemuꞌ Izesuꞌ lineꞌ gamazi nene aza gilivo geni belavo golo muheleꞌ ineꞌ. \p \v 24 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ aza vonuꞌ bele mino tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Heneni nganeni vaiꞌ goloso di minaaꞌ nave nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ nene vilisa geꞌnebe goloso ilisave. \v 25 Idoꞌ kamela ize nene naba neineꞌ nenako nemuꞌ nene nalaꞌ lolosoꞌ igaꞌ naniꞌ nakese neꞌmi veleuꞌ nene ma volosa ilineꞌ nene geꞌnebe goloso oloseineꞌza heneni ve nete aꞌmine nene ivileꞌ ivosa Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ nene vilisa geꞌnebe goloso ilisave. \v 26 Neꞌmine lo lavo aꞌmine gamazi gilave nete tiꞌ li Izesuꞌni li-imaniꞌ: Laza nene Oꞌmosoꞌmo umo hilive nene heneni ve loloꞌ o-ngedaaꞌ neihe lo giluneꞌza gaza heneni ve netesi Oꞌmosoꞌmo gizebo o neineꞌ ebekuꞌ nene mo vi hilamilisave lainako nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo eveneꞌ hamokisi mo ma do luꞌ izamivo eze gizebo inguꞌ nene vo holamolobe lo nogilune. \v 27 Neꞌmine li laniꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ ingine ngeli amilizaniꞌ initekisi Oꞌmosoꞌmo ogaꞌ neive. Nemuꞌ nene eveneꞌ do nguꞌ izelidoꞌ lisiheꞌ o neive. \p \v 28 Neꞌmine lavo Petoloꞌ aza aꞌmidoꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza gelezo. Laza nene ebete initete mukiꞌ nene hulo osuꞌ lo nogeꞌmetuniko aꞌmidoꞌ meni nani dalone. \v 29 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Ve ma ingine Oꞌmosoꞌmi gizebouꞌ vo holaloningumuꞌ ve li aꞌminguko neꞌmeti alisa numuꞌine ebeꞌine nehe eleꞌningine uvoꞌningine nakuꞌningine zuho nehe izeꞌningine meꞌningine nehe izipahaꞌine nehe nene huli osuꞌ li neꞌmeti alizaniꞌ nene \v 30 aꞌmine initeꞌ vaiꞌ hulilizadoꞌ nene golo hizo me misubouko mini mili ilizanguꞌ nene Oꞌmosoꞌmo vaiꞌ goloso imineꞌ molo ngemavo dalisave. Idoꞌ alingeꞌ gamene nabala nene minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni nene dalisave. \s1 Izesuꞌ Helo Galeseutiꞌ Otelineꞌ Gamazi Nene Gohi Lo-ngimivo Gamene Setohamo Ineꞌ \r (Mataioꞌ 20:17-19; Malekoꞌ 10:32-34) \p \v 31 Idoꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuho tuvelu nene ngeleꞌmize abazaꞌ ogo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gililo. Laza nene Zelusalemi numuda dizo novune. Aꞌmida vokunivo polohetelite Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenitoꞌ sotoꞌ ilineꞌ initekumuꞌ monoꞌ godolouꞌ li sotoꞌ igi gizaniꞌ maloꞌ nene sotoꞌ oꞌmo vo gihile ize osuꞌ loloseive. \v 32 Idoꞌ neꞌmine noluvoniꞌ nene nemuꞌ noluve. Neniꞌ nene Zuda ve minamaniꞌ atoꞌ aleveti aꞌninguꞌ mili-nidikevo ingine gize zohiꞌ i-nidi novozo suno goloso di-nidi gituhoꞌ i-nidi \v 33 gasavasi nalaꞌ nedunuꞌ meheꞌne iziviꞌ lediviꞌ igi idoꞌ nibili hililisave. Neꞌmine ikevo helo gamene sitohamo mino gohi otelesuve. \v 34 Neꞌmine lo lineꞌza ingine aꞌmine initekumuꞌ nene ma gili guni amave. Ee, aꞌmine gamaziꞌve nene hito minavo lineꞌ initeliꞌmi monovo nene gilamaniꞌ ve. \s1 Vele Likive Ma Izesuꞌ Do Lamineꞌ O-dineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 20:29-34; Malekoꞌ 10:46-52) \p \v 35 Izesuꞌ aza mo Zeliko numuno ebetoꞌ nene ogo hetelelesa navo aka gahevela nene vele likive ma mino moni vokuꞌ vokuꞌ lo minineꞌ. \v 36 Neꞌmino mino gilineꞌ nene eveneꞌ vaiꞌ goloso igi nivavo gelo nanitekumuꞌ nahe lo longoꞌ o-ngedavo \v 37 tiꞌ li li-imaniꞌ: Nasalete ve Izesuꞌ ma nene ogo novive. \v 38 Neꞌmine likevo gelo vise naba lo tiꞌ lo lineꞌ: Izesuvo, guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvo ezeloꞌ medelo minanive make, nenikumuꞌ nene mulumoꞌne ningevo. \v 39 Neꞌmine lavo gomuꞌ ave nete nene legeno minelive li oꞌve li-di elemaniꞌza aza nene gohi amuzo molo vise naba lo gohi tiꞌ lo lineꞌ: Davidiꞌ aꞌvo make, nenikumuꞌ nene mulumoꞌne ningevo. \v 40 Neꞌmine lo lavo Izesuꞌ aza gelo vo akaloꞌ ha ote mino aꞌmine vele likive nene neida eleꞌmizi alizave lo lo-ngidineꞌ. Neꞌmine lavo aꞌmine vele likive nene mo avita ogavo Izesuꞌ tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: \v 41 Gaza nene nadiꞌ o-gedelove losa nogelane. Neꞌmine lavo vele likive aza tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza veꞌne nene do lamineꞌ oganivo gohi ningeloho. \v 42 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gaza nene gele eleꞌvoleꞌ anidiꞌmo lamineꞌ ogange. Veka nene gohi ningezo. \v 43 Tiꞌ lo nolivo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo vele nene mo lamineꞌ ogavo vele ningo eꞌmeto novo Oꞌmoso opoꞌni loꞌmo vineꞌ. Eveneꞌ mukiꞌ ingine aꞌmine nene ningi Oꞌmoso opoꞌni li di naba i-daniꞌ. \c 19 \s1 Takisi Moni Daaꞌ Ive Naba Zakaioꞌ Nene Izesuda Vo Giꞌmizineꞌ Gamazi \p \v 1 Izesuꞌ aza ebeꞌ mala volosa Zeliko numuno ebekuꞌ dizo novivo \v 2 aꞌmida ve ma minineꞌ gulive Zakaioꞌ aza takisi moni daaꞌ ive naba mino mo heneni ve goloso minineꞌ. \v 3 Idoꞌ Izesuꞌ novivo zaho neve lo eze ningelesa ineꞌza eveneꞌ liꞌnibe ngomo minineꞌ nenako eveneꞌ vailiti meheꞌnida mino ngelo ningamilineꞌ ineꞌ ve. \v 4 Nemuꞌ nene eze ningelongumuꞌ ve lo gomuꞌ molo lotiꞌ izo vo gohuno za gele vineꞌ ma Izesuꞌ vilineꞌ akala minineꞌ nenako aꞌminguꞌ nene vo dize minineꞌ ve. \v 5 Neꞌmino dize neivo Izesuꞌ aꞌmida vo hetelo aꞌmine zauko vonuꞌ ogo Zakaioꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zakaioo, idise nene geiꞌ numungauꞌ mineloniꞌ nenaze. Liteꞌ lo lemezo. \v 6 Neꞌmine lavo liteꞌ lo lemo Izesuꞌni nene olize numudoꞌ mino eleꞌmizo numuꞌvela vineꞌ. \v 7 Idoꞌ neꞌmine ineꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ ningi aza nene lihimeloꞌ veꞌmi numunguꞌ minelesa dizo vaave li Izesuꞌni nene emenga laniꞌ. \v 8 Neꞌmine navo Zakaioꞌ aza ote mino Guvelesi ve nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, gaza gelezo. Initeꞌ mataꞌne nene olusotoꞌ molo mino izeꞌ molo lingela nene gohoꞌ aleve ngemelesuve. Idoꞌ naza eveneꞌ malitidatiꞌ initeꞌ ma goꞌine izo gumine gidini do noloniꞌ nene naza aꞌmidoꞌ golo hizo initeꞌ hamo hamotoꞌ nene initeꞌ sitaꞌve sitaꞌve molo ngemekaꞌ ngemekaꞌ olosuve. \v 9-10 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza uvoniꞌ nene eveneꞌ ma vi tolovo iliza akaloꞌ mini mili minave nene viseꞌ ogo do nguꞌ izelove losa uvoniꞌ nenako ve mene ve lulo do velepeꞌ izo leliꞌ ogaꞌ nounidiꞌmine ogo Oꞌmosoꞌmi louꞌ gamazi lidoꞌ eꞌmetelesa nolinako neꞌmo nene azasi Abalahamuꞌ aꞌvopilemoꞌ gihile minineꞌ nene mo sotoꞌ oganako idise mene numunguꞌ nizaniꞌ aleve menesi Oꞌmosoꞌmo mo do lunguꞌ noizive. \s1 Izesuꞌ Aza Ve Maliꞌmo Gelekeleꞌ Izipeꞌve Moni nGimidoꞌ Aneza Gamazi Lo Molo Eiꞌ Gonouꞌ Ve O-ngedelineꞌ Monovomuꞌ Lineꞌ \r (Mataioꞌ 25:14-30) \p \v 11 Neꞌmino Izesuꞌ gamazi lo-ngimidoꞌ nene gapepeꞌ igi gili nizavo aneza gamazi gohi ma imineꞌ molo nemuꞌ lineꞌ ve. Aza nene mo Zelusalemi numuno ebekuꞌ vo hetelelesa do alite alite neineꞌ nemukisi idoꞌ makaꞌ minave nete nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelineꞌ gamene nene mo aꞌne sotoꞌ oke leive li gili minaniꞌ nemukisi nene mo ladeni gaꞌine gilikeve losa nemuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo gizebo o-ledelineꞌ gamene geto sotoꞌ amoloseinako lo aꞌminemuꞌ gizebo igi minilizanguꞌ igi mili ilizaniꞌ monovomuꞌ aneza gamazi lo-ngimineꞌ ve. \v 12 Aꞌmine aneza gamazi nene tiꞌ lo lineꞌ: Ve naba maliꞌmo nene misubo hotoꞌ misubola nene vokuvo Guveꞌnesi ve naba loloꞌ i-nidikevo tineꞌ molo numuꞌnela alove lo vineꞌ. \v 13 Neꞌmino volosa gelekeleꞌ izipeꞌve teni neꞌmine vise lo-ngemo moni nene vanu hadeti kina (K100) neꞌmine ngemekaꞌ ngemekaꞌ ineꞌ. Neꞌmino nongemo tiꞌ lo lo-ngidineꞌ: Lingine nene aꞌmine monidunuꞌ nene gono gihiꞌmi vi nizavo tineꞌ molo alove. \v 14 Neꞌmine lineꞌza eze gizebo o-ngede minineꞌ aleve linge ma nete nene goseleꞌ goloso ngebelavo aꞌmine ve vida nene eveneꞌ ma gamazi tiꞌ li lisa ngimiselaniꞌ: Ve meve nene guvetesi ve minamilive lo nolune. \v 15 Neꞌmine laniꞌza mo guvelesi ve liliꞌ i-dikevo minidotiꞌ tineꞌ molo aniꞌ nene moni ngimuve nene gono do nanikeꞌ imineꞌ mili di sotoꞌ ahe ningeloniꞌ nenaze. Nemuꞌ nene nenita alizaze. Vise li-ngidilizave lavo vise li-ngidikevo ikaꞌ ikaꞌ aniꞌ. \v 16 Ganaꞌ ave neꞌmo nene tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza hadeti kina (K100) nemaineꞌ malotiꞌ nene vanu tauseni kina (K1000) gohi ma do sotoꞌ okuve. \v 17 Neꞌmine lavo guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelekeleꞌ izipe lamineꞌ goloso nane. Gonoloꞌ gizebo lamineꞌ goloso ogane. Gono ngomoloꞌ gizebo lamineꞌ aineꞌ nemuꞌ nene numuno ebeꞌ teni neloꞌ nene gizebo ve hulo-gedelesuve. \v 18 Neꞌmine lavo aꞌmidotiꞌ ave neꞌmo nene tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza hadeti kina (K100) nemaineꞌ malotiꞌ nene faef hadeti kina (K500) gohi ma do sotoꞌ okuve. \v 19 Neꞌmine lavo guvelesi veꞌmo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Geiꞌ nene numuno ebeꞌ faef neꞌmidoꞌ nene gizebo ve hulo-gedelesuve. \v 20-21 Neꞌmine lavo gelekeleꞌ izipe gohi maliꞌmo ogo tiꞌ lo lineꞌ: Guvekasi ve, gaza hadeti kina (K100) nemaineꞌ ma nene gohi do nogimuve. Gaza nene gasava ve mino eveneꞌ malite milikaniꞌ initeꞌ nene geiꞌ do tiꞌ ogaꞌ nane. Idoꞌ ve malite zuhoꞌ aniꞌ initeꞌ nene geiꞌ do tiꞌ o mino dolizo naaꞌ nane. Nemuꞌ nene naza geiꞌ goliseka gelo aꞌmine moni nemaineꞌ ma nene lavolavouꞌ asabuꞌ izo do haleko molokuvoniꞌ nene do nogimuve. \v 22 Neꞌmine lavo guvelesi ve aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Gelekeleꞌ izipe goloso gaza mene geiꞌ vekatiꞌ laineꞌ gamazika maꞌmo goniꞌ o-gedeleseive. Gaza nenikumuꞌ tiꞌ lo labe: Gaza gasava ve mino eveneꞌ malite milikaniꞌ initeꞌ nene geiꞌ do tiꞌ ogaꞌ nane. Idoꞌ ve malite zuhoꞌ aniꞌ initeꞌ nene geiꞌ do tiꞌ o mino dolizo naaꞌ nane labe. \v 23 Naza nene geiꞌ laineꞌ neꞌmine ogaꞌ uve noloniꞌ nene gaza moniꞌne nene do vo beni numunguꞌ molo-nedekelinako nanimuꞌ neꞌmine amane. Neꞌmine anidiniko naza idise mene uvodoꞌ nene polopetisi duvodine. \v 24 Neꞌmine lo-emo guvelesi veꞌmo aꞌmida minavemuꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Aꞌmine hadeti kina (K100) do neineꞌ mene ipeꞌ igi vanu tauseni kina (K1,000) do minive nene imilo. \v 25 Neꞌmine lavo ingine nene tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, tauseni kina (K1,000) nene mo do neineꞌ nenako emamoloinako gohi emelobe laniꞌ. \v 26 Neꞌmine likevo guvelesi ve aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza tiꞌ lo nolo-lingimuve: Initeꞌ ma di nilizave nene gohi ma ngimi aꞌminguꞌ ikevo dalisave. Neꞌmine ilisaniꞌza initeꞌ ma dami minilizave engita nene ngomo ma di nilizaniꞌ nesi nene engitatiꞌ ipeꞌ igi di vikevo haza minilisave. \v 27 Idoꞌ neniꞌ biluvaꞌne nenikumuꞌ engiꞌ guveꞌinesi ve loloꞌ amiline lave ma nene ngeleꞌmizi di igi veꞌneloꞌ mene ngibili geseꞌ ilo. \s1 Izesuꞌ Aza Zelusalemi Numunguꞌ dizo volosa Novivo Eveneꞌ Nete Ganine Hizi nGolize Izi Eleꞌmizi Vaniꞌ \r (Mataioꞌ 21:1-11; Malekoꞌ 11:1-11; Zohaneꞌ 12:12-19) \p \v 28 Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngemo Zelusalemi numuno akala nene do gomuꞌ molo dizo vineꞌ. \v 29 Mo vo numuno ebeꞌ sitaꞌ Betehagesi Betanisi Oliva Golo ve ladoꞌ minasida nene omo avitoꞌ ogo izipahala zuho sitaꞌ ma ngimiselo \v 30 tiꞌ lo lineꞌ: Lingine aꞌmine ningi nizasineꞌ numuno ebekuꞌ volene vi dizi ningilisineꞌ nene dongi ize angale naba evenelitesi aꞌmidoꞌ olihe mitoꞌ mini monamaniꞌ nene ningilisasize. Aꞌmine nene vakesi di mela alizo. \v 31 Idoꞌ aꞌmine nene vi nivakesasivo evenelite lingine nanimuꞌ nivakesasive nilavo ma lingine tiꞌ li lilizo: Gono neivosa Guvelesi veꞌmo aꞌmine ize memuꞌ limiselavo usineꞌ ve li lilizo. \v 32 Neꞌmino ngimiselavo ngimiselive ingine vi aꞌmine dongi ize nene Izesuꞌ lineꞌ maloꞌ eꞌmeti ningasineꞌ. \v 33 Ningi nivakesasivo aꞌmine dongi ize neꞌmi meꞌninge nete tiꞌ li li-ngimaniꞌ: Dongi ize nene nanimuꞌ nivakesasive. \v 34 Neꞌmine likevo ingine tiꞌ li lasineꞌ: Guvelesi veꞌmo gono neivo aꞌmine ize mamuꞌ limiselavo nousive. \v 35 Neꞌmine li Izesuꞌ neida di ikesivo saketiꞌine nene apasi aꞌmine dongi ize neꞌmi meheneloꞌ nene Izesuꞌ minelive li hitikevo aꞌmidoꞌ mitoꞌ minineꞌ. \v 36 Mo mitoꞌ mino novivo eveneꞌ ingine geneganaꞌine nene apasi kuluhizi akaloꞌ mili-dikaꞌ mili-dikaꞌ aniꞌ. \v 37 Neꞌmine navo Izesuꞌ aza Zelusalemi numuno ebeꞌ nene mo do avitoꞌ noogo Oliva Gololatiꞌ lemo omo minineꞌ akaloꞌ nene vo nohetelivo eze eꞌmeti ave mukiꞌ goloso ingine nene apiꞌ igi ngolize niizi gono lamineꞌ ato atoꞌ amuzo molo davo ninganiꞌ nemuꞌ nene Oꞌmoso opoꞌni nili gekeꞌ gekeꞌ li \v 38 tiꞌ li laniꞌ: \q1 Guvetesi ve naba Oꞌmosoꞌmi velemuꞌ anive nene noꞌnohoꞌ geita minivoo. \q1 Okulumokuꞌ miniveꞌmo hongu lo mineloneꞌ monovo nene do sotoꞌ ogavosa \q1 aꞌmine veleta Okulumokuꞌ minivemuꞌ nene opoꞌni nolune. \m \v 39 Idoꞌ eveneꞌ muliseutiꞌ Halisaioꞌ ve linge malite Izesuꞌni tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, izipaha zuho nene neꞌmine li gekeꞌ gekeꞌ lamilo lo oꞌve lo-ngedo ngelemevo. \v 40 Neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Idise mene gekeꞌ gekeꞌ li vise naba nilaniꞌ nene ma lamadiniko adoꞌ geheni mevotesi nene gekeꞌ gekeꞌ li neꞌmine ladine. \s1 Izesuꞌ Aza Zelusalemi Ebeꞌ Minineꞌ Nene Ningo Muluno Hukavo Vele Novozo Doꞌmozineꞌ Gamazi \p \v 41 Neꞌmine ogo Zelusalemi numuno ebeta nene omo avitoꞌ noogo aꞌmine Zelusalemi numuno ebeꞌ nene noningo aꞌminemuꞌ ive ineꞌ. \v 42 Ive noogo iveutiꞌ nene tiꞌ lo lineꞌ ve: Lingine hongu li minilizaniꞌ aka do sotoꞌ o-lengedelineꞌ monovo nene aloꞌ gozopotatiꞌ gililizanako idisesi nene mo apiꞌ igi gililizadoꞌ o neiha idisesi nene ha vetidoꞌ hite neinako gohi ngeli ma ningamilizaniꞌ oganako lengikumuꞌ nene agae lo nogiluve. \v 43-44 Neꞌmine lo nogiluvoniꞌ nene nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosoꞌmo lengiꞌ do lunguꞌ izelesa lengita aniꞌ gamene nene ma ningi gilamaniꞌ neꞌmo lengita nene gamene atoꞌ ma aloseive. Aꞌmine gameneuꞌ nene biluvalite igi numudine gesi heta nene misubo mili di dizi numuno nabaꞌ nabaliꞌmi laveloꞌ nene di lisiheꞌ igi vilizaniꞌ akatine hizi tili-lingidi aꞌmidatiꞌ aꞌmidatiꞌ biluvalite mo lili gesi neꞌmine hize-lingidi galapuso lingimilisave. Neꞌmine i-lingidikevo aꞌmine numuno ebetinesi linginesi nene ingi geseꞌ ilisave. Aꞌmine numudine gizaniꞌ geheni nesi nene mo bili tululu li hulikevo aꞌmingutiꞌ geheni sitaꞌ nesi nene lobeꞌ igi minamilisasive. \s1 Izesuꞌ Aza Monoꞌ Numuno Nabauꞌ Maketi Milaaꞌ Meni Hizaaꞌ Igi Minave Nene nGimiselo Do Hulineꞌ \r (Mataioꞌ 21:12-17; Malekoꞌ 11:15-19; Zohaneꞌ 2:13-22) \p \v 45 Nelotiꞌ nene monoꞌ numuno nabauꞌ vo dizo aꞌminguꞌ initeꞌ maketi mili minave nene ngeleto do nohulo-ngedo \v 46 tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi monoꞌ godolouꞌ ma tiꞌ lo neineꞌ ma neive: \q1 Neniꞌ numuꞌne nene eveneꞌ dizi nopoꞌni li-nimaaꞌ numuno mineleseive. \m Neꞌmine li gizi nizaniꞌ ma neineꞌza lingine aꞌminguꞌ igi mili minaaꞌ naniꞌ initeꞌ neꞌmo nene gumineloꞌ vete igi mili minaaꞌ numuno loloꞌ ogave lineꞌ. \p \v 47 Idoꞌ aꞌmine gamenelotiꞌ apiꞌ ogo monoꞌ numuno nabauꞌ nene gamene gamene eveneꞌ monoꞌ apize ngemo minineꞌ. Neꞌmino neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave naba nesi louꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ ave nesi idoꞌ eveneliti gizebo veꞌine nesi ingine aꞌmine Izesuꞌni nene bili hililizaniꞌ akamuꞌ viseꞌ aniꞌza \v 48 eveneꞌ nete eiꞌ gamaziꞌve gililisa amuzo mili minaniꞌ nenako neꞌmo nene Izesuꞌni bililizaniꞌ aka nene viseꞌ igi ma ningamaniꞌ ve. \c 20 \s1 Izesuꞌ Ogo Molo Ogaꞌ Ineꞌ Amuzoꞌvemuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ \r (Mataioꞌ 21:23-27; Malekoꞌ 11:27-33) \p \v 1 Gamene ma Izesuꞌ aza monoꞌ numuno nabauꞌ nene eveneꞌ monoꞌ gamazi apize ngeme ngemeꞌ ogo eiꞌ gamaziꞌve lamineꞌ nene lo-ngemo neivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi monoꞌ gamazi apizi ngimaaꞌ avesi idoꞌ monoꞌ gizebo ve nesi nene Izesuꞌ neida igi \v 2 tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Gaza initeꞌ mene mela ogaꞌ naineꞌ nene zahi velemuꞌ ogaꞌ nane. Idoꞌ zaho lavosa ogaꞌ nane. Nemuꞌ lo-lemezo. \v 3 Likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nazasi initeꞌ mamuꞌ longoꞌ o-lengedelesuze. Lingine li-nimilo. \v 4 Monoꞌ noso holo-ngedelive lo Zohaneꞌni imiselive ma nene Oꞌmosoꞌmo imiselihe haza misubouꞌ velite imiselave. \v 5 Neꞌmine lavo angiseꞌine li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li laniꞌ: Laza Oꞌmosoꞌmo imiselive losoꞌ nene lingine eitoꞌ nene nanitekumuꞌ gili eleꞌvoleꞌ amave lo lalive. \v 6 Ne neiha haza misubouꞌ velite imiselave losoꞌ nene eveneꞌ ingine Zohaneꞌ nene polohete ve li gili nizaniꞌ nenako nemuꞌ ingine geheni libililisave li ngehelele izavo golise gilaniꞌ. \v 7 Neꞌmine igi tiꞌ li li-imaniꞌ: Monoꞌ noso holo-ngedelive lo imiselive nene zaho nolihe ma gelamune laniꞌ. \v 8 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine li-nimamaniꞌ nemuꞌ nene nazasi ogo molo ogaꞌ nouvoniꞌ initeꞌ mene iline lo nimiselivemuꞌ nene ma lo-lengemamolosuve. \s1 Oꞌmosoꞌmo Eiꞌ Evenele Zuho Zuda Veloꞌ Gizebo Ve Nete Gelekeleꞌ I-damave Nene Do Hulo-ngedeleseive Lo Vaini Midoꞌ Gizebo Veloꞌ Lo Molo Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Mataioꞌ 21:33-46; Malekoꞌ 12:1-12) \p \v 9 Idoꞌ apiꞌ ogo aneza gamaziutiꞌ eveneꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Ve maliꞌmo vaini mine ma zuhoꞌ ogo eveneꞌ ma mine gizebo i-dilizave lo hulo-ngedo misubo mala vo gamene haꞌna minineꞌ. \m \v 10 Aꞌmida neivo vaini nalaꞌ gihile elaaꞌ gamene ogavo mine meleho aza aꞌmine vaini nalaꞌ gihile nene ma ili nimikevo do-nedo alive lo gelekeleꞌ izipe ma imiselavo mine gizebo avela vo hetelineꞌza ingine bili imiseli hulikevo initekisi ma damo haza tineꞌ molo vineꞌ ve. \v 11 Neꞌmine ogavo gohi gelekeleꞌ izipeꞌve ma imiselavo vineꞌza aꞌminesi bili di goloso initeꞌ gehepeve i-di imiseli hulikevo initekisi ma damo haza tineꞌ molo vineꞌ. \v 12 Neꞌmine ogavo gohi setohamo ivo gelekeleꞌ izipe ma nene imiselavo vineꞌ. Vavo aꞌminesi nene mine gizebo ve ingine bili di goloso igi huli heta i-daniꞌ ve. \v 13 Neꞌmine ikevo mine meleho aza tiꞌ lo lineꞌ: Naza nene nadiꞌ oꞌ nalove. Naza luꞌne eme nouvoniꞌ gipeꞌne mene eze gamaziꞌve gili di eleꞌmizi lamineꞌ ma ilizahe imiselekuvo vilive. \v 14 Neꞌmine lo gelo imiselavo vo hetelavo mine gizebo ve ingine ningi angise tiꞌ li laniꞌ: Me veꞌmo melehidoꞌ medelo mino mine mene dalive neinako aꞌmine mine mene leliꞌ mide loloꞌ ilingisi mo bele helelone. \v 15 Neꞌmine li vaini mingutiꞌ nene geleleheꞌ igi eleꞌmizi di vi gesi heta bilaniꞌ ve. Neꞌmine aniꞌ nenako nemuꞌ nene vaini nalaꞌ mine neꞌmi meleho aza nene nadiꞌ o-ngedelive. \v 16 Aza ogo hetelo aꞌmine gizebo ve nene ngebele helo miꞌveloꞌ nene eveneꞌ gizebo ilizave gohi ma hulo-ngedeleseive. Neꞌmine lo Izesuꞌ lavo eze gamazi gili minave ingine gili tiꞌ li laniꞌ: Eꞌe. Neꞌmino sotoꞌ amilihoo. \v 17 Neꞌmine laniꞌza aza gelo vonuꞌ ngebelo tiꞌ lo lineꞌ: Idoꞌ lingine neꞌmine lii ma monoꞌ godolouꞌ gamazi ma tiꞌ li gizi nizaniꞌ ma nene neniꞌ luvodoꞌ nene mo vo damive lisa gili nizahe. Oꞌve. Mo vo do neive: \q1 Numuno gizilizaniꞌ geheni mukikutiꞌ geheni ma nene numuno gizaaꞌ avete ningi \q1 goloso o vive li di kegesi di hulaniꞌ geheni neꞌmo nene \q1 geheni mukiꞌ ngivileꞌ ogo numuno do amuzo molaaꞌ geheni loloꞌ ogave. \m \v 18 Ve ma ingine aꞌmine gehedoꞌ veleheꞌ limi ingalizaniꞌ nene izi iti hupuꞌ izilisave. Idoꞌ aꞌmine geheni neꞌmo lemo eveneꞌ ma ngebelelineꞌ nene izo lanahana o-ngedeleseive. \v 19 Neꞌmine lavo monoꞌ monovo apizi ngimaaꞌ avesi evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ avesi ingine aneza gamazi lineꞌ mene lelikumuꞌ lo molo logave li gili aꞌmidoꞌ nene analoꞌ di bililisa laniꞌza evenekumuꞌ golise gilaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Ganala Dalineꞌ Akaloꞌ Eleꞌmizi Milalisa Takisi Monimuꞌ Emenguꞌ Mili Longoꞌ I-daniꞌ Nene nGivileꞌ Ineꞌ \r (Mataioꞌ 22:15-22; Malekoꞌ 12:13-17) \p \v 20 Neꞌmine igi mini Izesuꞌni nene gamazi lo gopo ilidotiꞌ analoꞌ do do vo guvelesi ve naba neꞌmi anauꞌ molalone li lelitatiꞌ eveneꞌ ma ngimiselekunivo ingine vi Izesuꞌni gamazidunuꞌ longoꞌ i-di minavo gamazi gopo lilingumuꞌ ve li eveneꞌ ma ngimiselikevo ingine vi eveneꞌ lamineꞌ minave gili mini gamazi lo gopo ilingumuꞌ amamakaꞌ mili minaniꞌ. \v 21 Neꞌmine igi mini Izesuꞌni longoꞌ i-dilisa tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, geiꞌ monovoka gele none. Gaza eveneꞌ gamazi apize ngemaaꞌ naineꞌ monovoka nene mo lisiheꞌ laminekovoꞌ o minaaꞌ neive. Gaza gamazi lo-ngemelineꞌ aleve nene naniꞌmine aleve nilizahe eveneꞌ dizi nizaniꞌ nilizahe limi minaniꞌ nilizahe gasava ve nilizahe hongu ve nilizahe nemuꞌ gaka mukiꞌ gelamo Oꞌmosoꞌmi aka lelebizo gamazi gihilevoꞌ lo lemaaꞌ anive nane. \v 22 Nemuꞌ nene gaza laanivo gelelone. Loma veti guveꞌinesi ve ngamani naba Kaesaleꞌ aza takisi moni huli-nidilizave lo neidoꞌ nene eꞌmeto Zuda ve laza ma hulo-desoꞌ nene lisiheꞌ o neihe louꞌ gamazite avutoꞌ o neive. \v 23 Neꞌmine laniꞌ nene Kaesaleꞌni takisi moni imilo lilineꞌ neꞌmo Zuda ve nene ngizeboloꞌ molavo ganala dalive. Idoꞌ imamilo lilineꞌ nene Loma ve ngizeboloꞌ molavo nesi ganala dalive li ingine gili mini eiꞌ golo izi laniꞌ nene Izesuꞌ aza mo ningo gelo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 24 Lingine moni ma di igi nelebizilo. Me moniloꞌ eveneliꞌmi golo velesi gulivesi neineꞌ nene zahi golo velesi gulivesi neive lo lo-ngedavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Kaesaleꞌ ma ve laniꞌ. \v 25 Neꞌmine likevo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Tiꞌ li ma aꞌmine moni nene ngamani gizebo ve eiꞌ Kaesaleꞌ initeꞌve noloseinako aꞌminemuꞌ nolivo ma nene ha imilo. Idoꞌ aꞌmineꞌmine igi Oꞌmosoꞌmo lingimineꞌ initetoꞌ nene ha golo hizi imilo. \v 26 Neꞌmine lavo ingine eveneꞌ mukiliti veꞌnidoꞌ nene gamaziꞌve lidotiꞌ nene ngeli di goniꞌ i-damilizaniꞌ o vivo ingine longoꞌ i-dadoꞌ gamazi do tiꞌno lo-ngimineꞌ gamazi nemuꞌ nene voꞌine vavo gamazi lami minaniꞌ. \s1 Izesuꞌni Diꞌmi Limi-dilisa Helaakutiꞌ Otaaꞌ Monovomuꞌ Longoꞌ I-daniꞌ nGivileꞌ Ineꞌ \r (Mataioꞌ 22:23-33; Malekoꞌ 12:18-27) \p \v 27 Nizavo Sadukaioꞌ monoꞌ laaꞌ ave engikutiꞌ helaakutiꞌ otaaꞌ nene nomive laaꞌ ave linge ma ingine Izesuda igi longoꞌ i-di \v 28 tiꞌ li laniꞌ: Tisazo, Moseꞌ aza luhuvo gize-lidineꞌ nene tiꞌ lo neive: Uvoꞌninge nakuꞌninge ma minilizangutiꞌ maliꞌmo veneꞌ do mino izipe gedamo helavo ma engikutiꞌ maliꞌmo aꞌmine gevonoꞌ veneꞌ nene dosa aꞌmine hilive nemuꞌ medelo izipe gedo molo-delive. \v 29 Neꞌmine ilisanako nemuꞌ nene uvoꞌninge nakuꞌninge seveni ma minaniꞌ ve. Ganaꞌ ve neꞌmo veneꞌ do izipahala ma sotoꞌ amavo hilineꞌ. \v 30 Idoꞌ hilive neꞌmi mehenelotiꞌ neꞌmo daniꞌza aꞌmineꞌmine ogavo \v 31 ma neꞌmo do mino aꞌmineꞌmine ogo hilineꞌ. Mo mukitoꞌ aꞌmineꞌmine ikaꞌ ikaꞌ igi izipahaꞌine ma gidami hili osuꞌ laniꞌ ve. \v 32 Neꞌmine ikevo alingeꞌ nene veneꞌ nesi hilineꞌ ve. \v 33 Neꞌmine ineꞌza eveneꞌ seveni aꞌmine veneꞌ daniꞌ nenako eveneꞌ mukiꞌ hilangutiꞌ otiliza gameneuꞌ nene veneꞌ nene zahi elenaho loloꞌ ogo minelive. \v 34 Aza aꞌmidoꞌ ngelo do velepeꞌ izo lamivo gize zohiꞌ o-delobe li neꞌmine likevo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idise mene noneꞌ gameneloꞌ nizaniꞌ aleve lingine nene veneꞌ daaꞌ idoꞌ veloꞌ vaaꞌ igaꞌ naniꞌza \v 35 eveneꞌ ma alingeꞌ gamene vomila hili nilizangutiꞌ gohi oti minevoꞌ minevoꞌ ngemeni dameni di otuhiliza aleve nene veneꞌ daaꞌ idoꞌ veloꞌ vaaꞌ ami minilisave. \v 36 Aꞌmine aleve ingine nene angeloꞌ neꞌmine minilisanako mo hilamilisave. Idoꞌ hili nilizangutiꞌ otiliza aleve nene Oꞌmosoꞌmo do ote-ngidineꞌ nenako mo eiꞌ izipahala neꞌmine liliꞌ igi minilisave. \v 37 Idoꞌ helaakutiꞌ otaaꞌ nemuꞌ nene Moseꞌ neꞌmosi nene do sotoꞌ ogo lelebizave. Adoꞌ aza za ngomoutiꞌ oloꞌ gulumo ineꞌ gamazi gizida nene Oꞌmosoꞌmo lineꞌ gamazi tiꞌ lo gizidotiꞌ nene lelebizineꞌ ma neive: Naza Abalahamule Isakale idoꞌ Zakobole engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve lineꞌ. Idoꞌ aꞌmine ve hili osuꞌ ladiniko engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve ngelo ma lamidine. Engiꞌ Oꞌmosoꞌine nouve lineꞌ neꞌmo mo hili osuꞌ lami ha nizave lo gelelesune. \v 38 Idoꞌ nanitekumuꞌ ve. Oꞌmosoꞌmo gelavo eveneꞌ mukiꞌ nene mo hili osuꞌ lami ha nizaniꞌ nenako nemuꞌ ve. \v 39 Neꞌmine lavo eveneꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ ave linge malite Izesuꞌ gamaziꞌveloꞌ nene tiꞌ li li-imaniꞌ: Tisazo, gaza mo laminetoꞌ goloso laane laniꞌ. \v 40 Izesuꞌ neꞌmine lo lo-ngimineꞌ nemuꞌ nene ingine longoꞌ gohi i-dilisa voꞌine vavo alamaniꞌ ve. \s1 Do Luꞌ Izelive Lo Oꞌmosoꞌmo Imiselelesa Live Guvelesi Ve Davidiꞌ Aꞌvo Neꞌmo Nene Davidiꞌni Ivileꞌ O-dosa Neive Lo Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 22:41-46; Malekoꞌ 12:35-37) \p \v 41 Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo longoꞌ o-ngedo lo-ngimineꞌ: Do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live nene gozopoꞌ guvelesi ve naba Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ ve laaꞌ naniꞌ nene nanimuꞌ laaꞌ nave. \v 42 Asiꞌve Davidiꞌ monoꞌ nama linguꞌ aꞌmine veꞌmi monovo lineꞌ nene monoꞌ godolouꞌ tiꞌ lo gize neineꞌ ma neive: \q1 Okulumokuꞌ ve aza Guveꞌnesi vemuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: \q1 Nezelotiꞌ geiꞌ nene nange. Aꞌne hulaaꞌ uvoda minezo. \q1 \v 43 Nanivo biluvaka nene gizengala doꞌmo leme-ngedekuvo \q1 gizenga lisaaꞌ ilineꞌ initeꞌ neꞌmine liliꞌ igi \q1 gelekeleꞌ i-gidi minilisave. \m \v 44 Aꞌmine ve nemuꞌ nene Davidiꞌ aza Guveꞌnesi ve ve lineꞌ nenako nemuꞌ aꞌmine do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live nene Davidiꞌ aꞌvopilemoꞌ lemo minive minelidoꞌ nomive. \s1 Izesuꞌ Aza Halisaioꞌ Veti Monovosi Idoꞌ Monoꞌ Monovo Apizi nGimaaꞌ Aveti Monovosi Lo Sotoꞌ Ineꞌ \r (Mataioꞌ 23:1-36; Malekoꞌ 12:38-40) \p \v 45 Izesuꞌ aza neꞌmine lo lo-ngemavo eveneꞌ mukiꞌ nete nigilavo izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: \v 46 Monoꞌ apizi lingimaaꞌ aveti monovo nene dikelizaze. Eheꞌ igi golise gili minilo. Ingine nene lavolavo haꞌna haꞌna liki monaakumukovoꞌ ngumo helaaꞌ neivo idoꞌ maketiloꞌ nimonavo evenelite ningi ngopoꞌni li-ngidilizangumukovoꞌ ngumo helaaꞌ neivo idoꞌ monoꞌ numungukisi idoꞌ nosoꞌ niteꞌ naba nadaasi ingine nene ve nabalitevoꞌ minaaꞌ aniꞌ holomoloꞌ minaakumukovoꞌ nene ngumo helaaꞌ neive. \v 47 Idoꞌ veneꞌ gonoꞌ neti initeꞌ mataꞌine di osuꞌ li-ngidaaꞌ idoꞌ Oꞌmosola opoꞌni languꞌ nene evenelite ma ningilizahe li apa niteꞌ igi gamazi haꞌna haꞌna laaꞌ nave. Gamene nabauꞌ aꞌmine ve nene Oꞌmosoꞌmo lihime naba goloso ngemeleseive. \c 21 \s1 Veneꞌ Gevonoꞌ Maliꞌmo Ezela Minineꞌ Initeꞌ Mukiꞌ Nene Oꞌmoso Imineꞌ \r (Malekoꞌ 12:41-44) \p \v 1 Heneni nganeni aleve nete monoꞌ numuno nabauꞌ ofa moni milaaꞌ aniꞌ initekuꞌ nene Oꞌmoso initeꞌ lehizi-dikaꞌ lehizi-dikaꞌ navo Izesuꞌ aza vokeneꞌ ogo ningineꞌ. \v 2 Ninge minineꞌ nene gevonoꞌ gohoꞌ veneꞌ maliꞌmo guleheꞌ moni sitaꞌ nomolavo ningo \v 3 eveneꞌ nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza laminetoꞌ nolo-lingimuve. Gohoꞌ veneꞌ gevonoꞌ minineꞌ meꞌmo moni hulineꞌ neꞌmo eveneꞌ mukiꞌ hulaniꞌ nene ngivileꞌ ogosa hulave. \v 4 Neꞌmino ngivileꞌ ogo hulave luvoniꞌ nene eveneꞌ mukiꞌ ingine moniꞌine vaiꞌ lo miningutiꞌ hulaniꞌza aza nene nosoꞌ niteꞌve do sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ gohi ma minamivo initeꞌ mataꞌ gohoꞌ neingutiꞌ nene hulave lo lo-ngimineꞌ. \s1 Monoꞌ Numuno Naba Di Goloso Ilizangumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 24:1-2; Malekoꞌ 13:1-2) \p \v 5 Izipahala zuho linge ingine monoꞌ numuno naba ningi geheni laminedunuꞌ luhuvo lahava izi gizaniꞌ nemuꞌ nene siza nilavo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: \v 6 Lingine aꞌmine monoꞌ numuno lamineꞌ nininganiꞌ mene alingeꞌ bili ngululubizikevo aꞌmingutiꞌ geheni setakisi bizi minamilisi gamene ma aloseive. \s1 Sotoꞌ Ilineꞌ Initekumuꞌ Longoꞌ I-dikevo Geni Mulumo Initeꞌ Sotoꞌ Ilingumuꞌ Nene Lo-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 24:3-14; Malekoꞌ 13:3-13) \p \v 7 Neꞌmine lavo eveneꞌ ingine tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: Tisazo, idise aꞌmine nolaineꞌ initeꞌ nene naniheꞌ sotoꞌ ogo neꞌmine ilive. Idoꞌ aꞌmine laineꞌ initeꞌ nene sotoꞌ ogo vo gihile izelesa neivo nene naniteꞌ naniteꞌ sotoꞌ ivo ningelone. \v 8 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Eveneꞌ mukiꞌ nete nene igi neniꞌ guliveꞌne li aꞌmine Oꞌmosoꞌmo do lunguꞌ izelive lo nimiselelesa live ma nene naꞌmo nouve idoꞌ Oꞌmosoꞌmo molaniꞌ gamene ma nene mo ogave li lilisaze. Nete di gopo i-lingidikelizaze. nGeꞌmeti vami eheꞌ igi ningisa minilo. \v 9 Idoꞌ lovo sotoꞌ neive lilizahe idoꞌ ngamanimuꞌ lovo nihizave lilizahe nemuꞌ gili ma golise gilami minilo. Neꞌmine initeꞌ nene ha sotoꞌ oloseineꞌza neꞌmine initeꞌ sotoꞌ oꞌmo vilineꞌ neꞌmo nene gamene naba olihe do alitamoloseive. \v 10 Neꞌmine lo gohi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Idoꞌ misubo mauꞌ ve nene misubo mauꞌ vesi lovo hizilisave. Idoꞌ guvelesi ve naba maliꞌmi zuhote guvelesi ve naba maliꞌmi zuhosi lovo hizilisave. \v 11 Idoꞌ misubo ato atota nene mimiꞌ nabasi idoꞌ gaꞌna naba helaaꞌ gamenesi sotoꞌ okaꞌ okaꞌ neivo aꞌmidasi nene siki niteꞌ naba hutileꞌ okaꞌ okaꞌ oꞌmo vo mineleseive. Neꞌmine neivo okulumotoꞌ nene vodine vo lengehelele izelineꞌ initeꞌ mukiꞌ sotoꞌ oloseive. \v 12 Neꞌmine oloseineꞌza aꞌmine initeꞌ mukiꞌ nene olihe sotoꞌ amivo eveneꞌ nete adidoꞌ di goboni mili-lingidi monoꞌ numungukisi galapuso numungukisi lengeleꞌmizi di vi goniꞌ i-lingidaaꞌ idoꞌ guveꞌinesi ve nabaliti veꞌnidoꞌ idoꞌ ngamani nabaliti veꞌnidoꞌ lengeleꞌmizi milaaꞌ ilizaniꞌ nene neniꞌ guliveꞌne lengita minavo di minangumuꞌ nene neꞌmine manaꞌmine i-lingidilisave. \v 13 Neꞌmine i-lingidilizaniꞌ neꞌmo nene engiꞌ veꞌnidoꞌ neniꞌ monovoꞌne nene li sotoꞌ igi li-ngimilisave. \v 14-15 Aꞌmine gameneuꞌ nene neniꞌ nene vetine do lapa nomineꞌ o-lengedo gamazi gili vevesi mini lilizaniꞌ gamazi nene lengemekuvo engiꞌ gamazi lilizaniꞌ nene belavo aꞌmine biluvatine mukiꞌ nete lengiꞌ gamazi nene bililisa ilizaha mo bilamilisave. Nemuꞌ nene lingine tiꞌ li gili nge likisa minilo. Olihe gonitoꞌ leleꞌmizi mili-lidilisa navo ma gomuꞌ nene nadive lolone lo gopo gate gelamolone li gili nge likisavoꞌ nene minilo. \v 16 Idoꞌ izetinge metinge nilizahe uvotinge nilizahe lengiꞌ zuho nilizahe idoꞌ zogo vetine nilizahe netesi nene adidoꞌ di goniꞌ i-lingidikevo lengikutiꞌ linge nene lingibili hililisave. \v 17 Ee, neniꞌ guliveꞌne di minilizangumuꞌ eveneꞌ mukiꞌ nete lengikumuꞌ nene muso gaꞌine goloso dizeleseive. \v 18 Ne neiha neꞌmine i-lingidilizanguꞌ nene lengiꞌ godotingutiꞌ madudine zopovo hamoꞌ nesi nene ngelo vo tolovo amoloseive. \v 19 Neꞌmine manaꞌmine i-lingidi nizavo lingine gili huli mudise nenita giꞌmizi minilizaniꞌ nelotiꞌ nene minevoꞌ minevoꞌ ogaꞌ lengemeni dameni dalisave. \s1 Zelusalemi Numuno Ebeꞌ Nene Lovo Vete Di Goloso Ilizangumuꞌ Izesuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 24:15-21; Malekoꞌ 13:14-19) \p \v 20 Idoꞌ Zelusalemi numuno ebeꞌ nene lovo vete igi di goloso ilisa mine vodo vodo igi gesi neꞌmini nihizavo ma nene lingine tiꞌ li gililo: Eii, numuno ebeꞌ mukiꞌ niteꞌ mene mo di goloso gehepeve ilizaniꞌ gamene nene mo alitave li gililo. \v 21 Neꞌmine navo ma nene aꞌmine Zelusalemi ebekuꞌ nilizavesi idoꞌ aꞌmine ebeꞌ minineꞌ misubo Zudaia misubo neukisi nilizave nene gololavoꞌ nivilizave. Idoꞌ Zelusalemi ebeꞌ gahevela minaniꞌ aleve nene igi aꞌmine Zelusalemi numuno ebekuꞌ nene dizamilizave. \v 22 Idoꞌ neꞌmine noluvoniꞌ nene nemuꞌ noluve: Aꞌmine gamene sotoꞌ ilineꞌ nene aꞌminemuꞌ monoꞌ godolouꞌ gizikaniꞌ gamazi mukiꞌ ma nene do gihile izelove losa Oꞌmosoꞌmo monovo goloso di sotoꞌ igaꞌ angumuꞌ lihime ngemelineꞌ gamene mineleseive. \v 23 Agae, aꞌmine gameneuꞌ nene izipahaꞌine minineꞌ venekumukisi idoꞌ izipe amidoꞌ nizavo nizaniꞌ venekumukisi nene mo mulumo gele-ngedekuve. Geꞌnebe goloso ilisave. Aꞌmine gameneloꞌ nene me misubouko nene initeꞌ goloso gehepeve sotoꞌ ogavo Oꞌmosoꞌmi izeboloꞌve neꞌmo me misubouꞌ aleve nene do dingani hizo hite-ngedeleseive. \v 24 Idoꞌ eveneꞌ linge nene bainati mitedunuꞌ ngibili hililisave. Idoꞌ linge ma nene galapuso ngimi numudoꞌ namadoꞌ ebeꞌ mukikuꞌ ngeleꞌmizi di vilisave. Neꞌmine igi Zuda ve minamaniꞌ aleve heta atoꞌ ve nete igi Zelusalemi aleve nene di hupiꞌ izi-ngidi ngibili gizisa aꞌmine ebeꞌ nene di tiꞌ igi mini di dizi nizavo Oꞌmosoꞌmo molo-ngidineꞌ gameneloꞌ nene osuꞌ loloseive. \s1 Oꞌmosolatiꞌ Ve Gihile Tineꞌ Molo Alingumuꞌ Lineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 24:29-31; Malekoꞌ 13:24-27) \p \v 25 Hoꞌ, ikeꞌni, sonohiꞌ engikuꞌ nene ato atoꞌ suno sotoꞌ noo-ngidivo guvo noso neꞌmo izo pouꞌ paaꞌ lo nolo nolo nomolavo nemuꞌ eveneꞌ zuho ato atoꞌ ingine aꞌmine nene nigili voꞌine vo muluꞌine pouꞌ loloseive. \v 26 Idoꞌ Okulumotoꞌ amuzoꞌinesi minaniꞌ initeꞌ mukiꞌ nene moꞌmongoꞌ igi gabeꞌ i geseꞌ ilisanako neꞌmine ilineꞌ nemuꞌ eveneꞌ nete me misubouꞌ nene initeꞌ atoꞌ ma sotoꞌ olosa neiko naniteꞌ sotoꞌ ilivoo li gopo gaꞌine gili muluꞌningutiꞌ gohi dizo gohi dizo ivo minilisave. \v 27 Neꞌmine navo Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene amuzoꞌnesi idoꞌ labanaꞌne nabasi do sotoꞌ ogo limuso avileloꞌ nolimuvo ningilisave. \v 28 Nemuꞌ nene alingeꞌ aꞌmine initeꞌ sotoꞌ olosa apiꞌ neivo ma nene lingine Oꞌmosoꞌmo mudise do luꞌ izelineꞌ gamene nene mo avitoꞌ ogave lisa lutine di upuhoꞌ i-di lutine otavo minilo. \s1 Gamene Naba Sotoꞌ Ilingumuꞌ Gohuno Zaloꞌ Lo Molo Izesuꞌ Aneza Gamazi Lineꞌ \r (Mataioꞌ 24:32-35; Malekoꞌ 13:28-31) \p \v 29 Idoꞌ Izesuꞌ aza neꞌmine lo aneza gamazi ma tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine lengiꞌ Zuda veti misubotinguꞌ mene gohuno zaloꞌ nesi idoꞌ za mukitoꞌ nesi nene ma ningi giliꞌnalo. \v 30 Avile gosohoꞌ sotoꞌ olosa apiꞌ ogo gulumo liselesa neivo ma lingine nene hoꞌ lilineꞌ gamene mo avitoꞌ ogave li langisetine ningi gilaaꞌ nave. \v 31 Idoꞌ aꞌmineꞌmine ogo aꞌmine veleta gomuꞌ luvoniꞌ initeꞌ mukiꞌ nene sotoꞌ oꞌmo novivo ma lingine nene Oꞌmosoꞌmo evenetoꞌ gizebo ilineꞌ gamene nene mo alitave li gililo. \p \v 32 Naza mo laminetoꞌ nolo-lingimuve. Aꞌmine initeꞌ mukiꞌ sotoꞌ oꞌmo vilineꞌ nene idise nizaniꞌ aleve nesi nene olihe hili osuꞌ lamavosi sotoꞌ oloseive. \v 33 Idoꞌ Okulumoki misubogi nene ha vi osuꞌ lilisasineꞌza aꞌmine gamaziꞌne nene mo osuꞌ lamo eleꞌvoleꞌ ogo mineleseive. \s1 Gamene Nabamuꞌ Gizebo Igi Minilizangumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 34 Nemuꞌ nene lingine negi hizi gopo minaaꞌ idoꞌ noso vauve ili ni sipaki igi minaaꞌ idoꞌ me misubouꞌ miniviꞌ aliviꞌ ilizangumuꞌ nesi giliivoꞌ minaaꞌ ilizaniꞌ nene gaha nete gelevuso neive li gilamadoꞌ liteꞌ lo ngebelaaꞌ neineꞌ neꞌmino gamene naba nene sotoꞌ o-lengedavo upuhoꞌ goloso ikelizaze. Monovotidoꞌ gizebo lamineꞌ igi minilo. \v 35 Aꞌmine gamene nene eveneꞌ mukiꞌ misubo mukikuꞌ miniꞌmi monada nesi nene sotoꞌ o-ngedelineꞌ nenako nemuꞌ noluve. \v 36 Nemuꞌ nene lingine lutine ongamivo mini Oꞌmosoꞌmo hize eleꞌ o-ledavo aꞌmine sotoꞌ ilineꞌ initeꞌ nene sotoꞌ oꞌmo novo aꞌmineꞌmo do gopo o-ledamivo mino Oꞌmosolatiꞌ ve gihile alineꞌ nene veleloꞌ ha ote mineloningumuꞌ ve li Oꞌmosola gamene gamene liivoꞌ minilo. \v 37 Izesuꞌ aza gamene gamene goꞌ laneme goꞌ lanemeꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ nene eveneꞌ monoꞌ apize ngemo minaaꞌ ineꞌ ve. Idoꞌ holukaꞌ holukaꞌ nene golo ma gulive Oliva nela ongalosa dizo vaaꞌ ineꞌ ve. \v 38 Idoꞌ nedengaꞌ holukatiꞌ aza ogo monoꞌ numuno nabauꞌ dize neivo eveneꞌ mukiꞌ ingine geti igi aꞌmine neida nene gamaziꞌve gililisa di nubo igaꞌ aniꞌ ve. \c 22 \s1 Gizebo Ve Ingine Izesuꞌni Bili Hililiza Akamuꞌ Viseꞌ Aniꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 26:1-5; Malekoꞌ 14:1-2; Zohaneꞌ 11:45-53) \p \v 1 Idoꞌ lulu izamineꞌ beleti naaꞌ aniꞌ holiseꞌ Oꞌmosoꞌmo Zuda veti avoꞌningine iseꞌine izingumuꞌ gili minaaꞌ holiseꞌ ve laniꞌ nene alitineꞌ ve. \v 2 Noalitivo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi ingine nene Izesuꞌni bililisa gilaniꞌza evenelite ningi lovo di sotoꞌ ilizahe li golise gili ingine evenelite aꞌminemuꞌ ningi lamavo zegeni bili hililizaniꞌ akamuꞌ viseꞌ igi minaniꞌ. \s1 Zudaꞌ Aza Izesuꞌni Analoꞌ Dalizaniꞌ Aka Do Sotoꞌ O-ngedelingumuꞌ Monoꞌ Gizebo Vesi Gamazi Di Hamoꞌ Igi Li Hukaniꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 26:14-16; Malekoꞌ 14:10-11) \p \v 3 Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ izipahala zuho tuvelu engikutiꞌ Kelioto ve ve lave Zudaꞌ eiꞌ lulouꞌ nene Satani neꞌmo lemo mino do ote-davo \v 4 aza nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ gizebo igaꞌ aniꞌ pilisi veti gizebo vesi nizada vo hetelavo Izesuꞌni bililizangumuꞌ Izesuꞌni do sotoꞌ ogo aꞌninguꞌ molalineꞌ akamuꞌ viseꞌ igi engikisi gamazi lo gele ha gele aniꞌ. \v 5 Neꞌmine ogavo nemuꞌ ingine laniteꞌ gili moni ma emelone li li hukaniꞌ ve. \v 6 Neꞌmine li li hukikevo aza lamineꞌ ve losa Izesuꞌ aza eveneꞌ vaikisi minami eikovoꞌ nolidoꞌ ngelebizekuvo dalizave lo amamakaꞌ moloꞌmo vo minineꞌ ve. \s1 Oꞌmosoꞌmo Iseꞌine Izingumuꞌ Gili Mini Naaꞌ Nosoꞌ Niteꞌ Nene Izesuꞌ Izipahala Setalitise Di Vaꞌvaꞌ Asineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 26:17-25; Malekoꞌ 14:12-21; Zohaneꞌ 13:21-30) \p \v 7 Nelotiꞌ nene Zuda ve lulu izamineꞌ beleti naaꞌ aniꞌ gamene Oꞌmosoꞌmo avoꞌningine iseꞌine izingumuꞌ gili sipisipi angale bilaaꞌ aniꞌ gamene nene ogavo \v 8 nemuꞌ Oꞌmosoꞌmo avotemotine iseꞌine izingumuꞌ gelo mino naaꞌ nosoꞌ niteꞌ naloningumuꞌ nene lingine vi di vaꞌvaꞌ ilizo lo Izesuꞌ aza Petolongi Zohanengi ngimiselineꞌ. \v 9 nGimiselavo ingine tiꞌ li li-imasineꞌ: Gaza nene zaala vo do vaꞌvaꞌ olosingumuꞌ nolane. \v 10 Neꞌmine likesivo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Olopehe, numuno ebeta nene dizi vi nihetelasivo ve maliꞌmo misubo somouꞌ noso ohizo geho navo voteneꞌ ilisaze. Lingine eꞌmeti vilizo. Ve aza numuno mauꞌ dizo novivo ma aꞌminguꞌ eꞌmeti vi \v 11 numuno neꞌmi melehine nene tiꞌ li li-imilizo: Tisate maꞌmo tiꞌ lo lo-gedave: Nazasi izipahaꞌnesi Oꞌmosoꞌmo avotemotine iseꞌine izingumuꞌ gelo naaꞌ nouneꞌ nosoꞌ niteꞌ naloneꞌ numuno lulo nene zauꞌ nalone. \v 12 Likesivo numuno meleho aza numuno veletoꞌ mino galaꞌmudoꞌ mino ingutiꞌ veletoꞌ nene lulo nabasi mininguꞌ initeꞌ mataꞌ aviliseꞌ i nizaniꞌ nene lengelebizeleseive. Aꞌminguꞌ nene nosoꞌ nitete di vaꞌvaꞌ ilizo. \v 13 Tiꞌ lo lo-ngemavo ingine aꞌmida vi heteli ningasineꞌ nene lo-ngimineꞌ maꞌmino neivo aꞌminguꞌ nene Oꞌmosoꞌmo iseꞌine izingumuꞌ gili naaꞌ aniꞌ nosoꞌ niteꞌ nene di vaꞌvaꞌ asineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza Lebeni Initeꞌ Apiꞌ Ogo nGimineꞌ \r (Mataioꞌ 26:26-30; Malekoꞌ 14:22-26; 1 Kolidi 11:23-25) \p \v 14 Mo di vaꞌvaꞌ ikesivo nosoꞌ niteꞌ nalizaniꞌ gamene nene ogavo aposoloꞌve zuhosi mini nosoꞌ niteꞌ ni minaniꞌ. \v 15 Neꞌmine igi minanguꞌ nene Izesuꞌ tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mulumo alumo niteꞌ gihi-nidilizaniꞌ gamene alitelesa olihe alitamivo holiseꞌ mino naaꞌ nosoꞌ niteꞌ mene lengikisi makatoꞌ mino nalone lo muluꞌneuꞌ huhu lo mulumo goloso ivosa gele minuvoniꞌ ve. \v 16 Nene nanitekumuꞌ ve. Naza lo-lengemelove. Oꞌmosoꞌmo iseꞌine izineꞌ nosoꞌ niteꞌ meꞌmine nene gohi ma namuvo aꞌmine nosoꞌ niteꞌ avazahaloꞌ minineꞌ initeꞌ gihile nene sotoꞌ ogosa Oꞌmosoꞌmi gizeboꞌve sotoꞌ ogavo nalosuve. \v 17 Neꞌmine lo noso minineꞌ gomise ma do Oꞌmosola opoꞌni lo tiꞌ lo lineꞌ: Lingine mene di izeꞌ mili nalo. \v 18 Nemuꞌ naza tiꞌ lo nolo-lingimuve. Naza nene idise mene vaini noso nonunidotiꞌ nene gohi ma namo nouvo Oꞌmosoꞌmo eveneleloꞌ gizebo ilineꞌ gamene sotoꞌ ilinguꞌ nene gohi nalosuve. \v 19 Neꞌmine lo beleti ma do Oꞌmosola opoꞌni lo gito apilo nongemo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Mene neniꞌ meꞌmeleꞌne [lengikumuꞌ ve losa nenaze. Nenikumuꞌ gili mini nikaꞌ nikaꞌ iꞌmi vi minilo. \v 20 Nosoꞌ niteꞌ nene mo nisa nelotiꞌ alingeꞌ nene aꞌmineꞌmine ogo vaini noso minineꞌ gomise do tiꞌ lo lineꞌ: Vaini noso gomiseuꞌ neineꞌ mene neniꞌ vaniseꞌne lengikumuꞌ hulokuvo Oꞌmosoꞌmo lo huko-lingidineꞌ gamazi gosohoꞌ ma nene do eleꞌvoleꞌ ilineꞌ vanise ma nene] neive. \v 21 Neꞌmine o neineꞌza lingine gililo. Biluvaliti aꞌninguꞌ neniꞌ molo-nedelive nene idise tevoliloꞌ mene makaꞌ mino nosoꞌ niteꞌ ade hulo do no nosive. \v 22 Ee, Oꞌmosolatiꞌ ve gihile nenikumuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo mo neꞌmine olosane lo gele minidoꞌ do molo mo heleloniꞌ akaloꞌ novuvoniꞌza biluvalite neniꞌ dalizave lo do sotoꞌ o-nedelive nene agae, mo mulumo gono goloso daloseive. \v 23 Neꞌmine lo lavo izipahala zuho ingine neve lelikutiꞌ neꞌmine zaho ilivoo lii engiꞌ okoꞌninguꞌ nene viseka li minaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Izipahala Zuho Ingine Engikutiꞌ Dizo Minive Nene Zaho Nolive Li Lolize Lovo Ikevo Izesuꞌ Aza Dizi Minaaꞌ Naveti Monovo Lo-ngimineꞌ \p \v 24 Aꞌmine izipahala zuho engiꞌ muliseuꞌ nene lovo lolize sotoꞌ ineꞌ. Ingine nene engikutiꞌ maliꞌmo linge ma ngivileꞌ ogo dizo minive ve li gililizadoꞌ lisiheꞌ o minive nene zaho nolive li lolize hizi minaniꞌ. \v 25 Neꞌmine igi nizavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Oꞌmosoꞌmi zuho minamaniꞌ heta atoꞌ ve engiꞌ guveꞌinesi veꞌine naba nete nene amuzo goloso mili di gelekeleꞌ ve liliꞌ i-ngidaaꞌ nave. Idoꞌ neꞌmine igi mini engitoꞌ gizebo i-ngidiliza amuzo di minave ingine nene lelikumuꞌ di lamineꞌ i-lidaaꞌ ave ve li-lidilizadoꞌ lisiheꞌ o none laaꞌ nave. \v 26 Neꞌmine igi minaaꞌ naniꞌza lengita neꞌminosa minamilineꞌ o neive. Asi lengikutiꞌ ma dizo minelive nene eveneꞌ limi minaaꞌ nave neꞌminosa lemo mineleseive. Idoꞌ lengiꞌ gizebo ve nete nene hize eleꞌ igaꞌ ave gelekeleꞌ izipe neꞌmine liliꞌ igi minilizadoꞌ o neive. \v 27 Nemuꞌ nene lingine ma liꞌnalo. Ve maliꞌmo nosoꞌ niteꞌ nokaꞌ nokaꞌ neivo maliꞌmo gelekeleꞌ o-do nosoꞌ niteꞌ do emekaꞌ emekaꞌ neivo minilisingutiꞌ guvelesi ve dizo minive nene zaho nolive. Nosoꞌ niteꞌ nokaꞌ nokaꞌ ogo minive nene noloseive. Olo. Ne neiha naza lengikuꞌ nouvoniꞌ nene gelekeleꞌ izipe neꞌmine loloꞌ ogo nouve. \v 28 Idoꞌ naza mulumo gono geho minuvonguꞌ nene olovoꞌ ami nenikisi makaꞌ gihi minaaꞌ ave ma nene nizave. \v 29 Nemuꞌ nene nenikumuꞌ nene meꞌneho neniꞌ eveneꞌneloꞌ gizebo olosane lo do kegese-nedo neleꞌmize molo neineꞌ neꞌmino linginesi nene lengeleꞌmize molokuvo \v 30 neniꞌ eveneꞌneloꞌ gizebo o minelonguꞌ lingine holomoꞌneloꞌ nosoꞌ niteꞌ niꞌmi vi mini guveꞌinesi ve minaaꞌ aniꞌ moꞌmosiꞌ tuvelu (12) nene lengemekuvo mini Isilaeleꞌ aleveti mulise tuvelu nene gizebo i-ngidi minilisave. \s1 Petoloꞌ Aza Izesuꞌnimuꞌ Ningamuve Ve Lo Ataize Lo-delingumuꞌ Izesuꞌ Lo-ngimineꞌ \r (Mataioꞌ 26:31-35; Malekoꞌ 14:27-31; Zohaneꞌ 13:36-38) \p \v 31 Neꞌmine lo Izesuꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Agae Simonizo, gaza gelezo. Nosoꞌ niteꞌ losuvo ili mili atoꞌ igaꞌ naniꞌ neꞌmino Satani neꞌmo lengiꞌ nene lengemenguꞌ molo do gizekaꞌ o-lengedelesa lavo Oꞌmoso aza gele imineꞌza \v 32 geiꞌ nenikumuꞌ gele eleꞌvoleꞌ aineꞌ nene mudise hulamiline lo neniꞌ nene geikumuꞌ gelo Oꞌmosola lokuve. Nemuꞌ nene gaza gohi tineꞌ molo ogo nenita giꞌmizosa geze zuho nene hize eleꞌ o-ngedezo. \v 33 Neꞌmine lo lo-emavo Petoloꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Guvekasi ve, neꞌmino nomive. Gaza nene galapuso numunguꞌ vilibe idoꞌ gibilikevo helaaꞌ akalokisi vilibe neꞌmine ilineꞌ nene nazasi makaꞌ aꞌminguꞌ ha volosusive. \v 34 Neꞌmine lavo Izesuꞌ tiꞌ lo lo-imineꞌ: Petoloo, naza tiꞌ lo nolo-gimuze. Gelezo. Idise holukaꞌ nene okoloho nolo olihe molamivo gaza nenikumuꞌ nene ma ningamu ve ve lo ataize nolanivo gamene sitohamo oloseive. \s1 Izesuꞌ Nene Ve Goloso Ve Li Monovo Goloso I-dilizangumuꞌ Izipahala zuho Ingine Nene Angiseꞌine Okoꞌnidoꞌ Gizebo Ilizave Losa Hungoꞌ Molo Lo-ngimineꞌ Gamazi \p \v 35 Neꞌmine lo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gomuꞌ monoꞌ gonouꞌ nolingimiselo moni goꞌzaaꞌ pausi nehe idoꞌ hanibeki goꞌ nehe idoꞌ gizedidoꞌ suuꞌ nehe neꞌmine initekisi ma di vami haza vilo lo lingimiselekuvo vaniꞌ mauꞌ nene initeꞌ mamuꞌ viseꞌ igi minaniꞌ nehe. Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine ma viseꞌ amuneꞌ ve laniꞌ. \v 36 Neꞌmine likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gomuꞌ nene eveneꞌ zogo nimili-lidavosa neꞌmine aniꞌza idise hize eleꞌ i-lingidami lovo i-lingimilizaniꞌ nenako nemuꞌ idise nene moni goꞌzaaꞌ pausi nehe idoꞌ hanibeki goꞌ nehe ma molo nolive neꞌmo nene ha do vilive. Idoꞌ bainati miteꞌ ma molamo nolive nene okoꞌnoloꞌ izaaꞌ ineꞌ initeꞌ saketi nene salimi ogo moni do bainati miteꞌ nene meni hizelive. \v 37 Naza neꞌmine lo nolo-lingimuvoniꞌ nene monoꞌ godolouꞌ nenikumuꞌ gomuꞌ gizi nizaniꞌ gamazi vaiꞌ ma nene gihile izelidokovoꞌ neineꞌ nenako aꞌminguꞌ nenikumuꞌ tiꞌ li gizi nizaniꞌ gamazi nene mo aꞌnene gihile ize leive losa noluve: Adoꞌ eveneꞌ nete ezemuꞌ nene louꞌ gamazi avutoꞌ igi monovo goloso daaꞌ aveti muliseutiꞌ minive ve li li-dilisave. \v 38 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Guvekasi ve, gaza ningezo. Bainati miteꞌ sitaꞌ mene ma neive. Neꞌmine li likevo Izesuꞌ aza moda aꞌnevo neive lineꞌ. \s1 Oliva Golola Gesemani Za Zuhouꞌ Izesuꞌ Oꞌmosola Lo Minineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 26:36-46; Malekoꞌ 14:32-42) \p \v 39 Neꞌmine lo numungutiꞌ heta lemo vo Oliva golola gomuꞌ vaaꞌ ineꞌ maꞌmine ogo dizo novivo izipahala zuho nene eꞌmeti vaniꞌ. \v 40 Neꞌmine ogo mo aꞌmine ebeta dizo voo izipahala zuho tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine lengemenguꞌ sotoꞌ o-lengedelinguꞌ nene limi ingikelizaze. Oꞌmosola li minilo. \v 41 Neꞌmine lo izipahala zuho nene hulo-ngedo ngomo ma vo hotoꞌile ogo lemo obuvolo hizo Oꞌmosola tiꞌ lo lineꞌ: \v 42 Meꞌneho make, mulumo alumo ekeseꞌ nenita sotoꞌ olosa naniꞌ nene gaza geiꞌ lukaloꞌ neivo ma do olovoꞌ o-nedeline losa noluvoniꞌza geiꞌ lukauꞌ nene atoꞌ neivo ma neniꞌ luꞌneloꞌ do molamo geiꞌ lukalokovoꞌ do molo eꞌmeto iline losa noluve. [ \v 43 Neꞌmine lo nolivo Okulumokutiꞌ angeloꞌ maliꞌmo lemo sotoꞌ o emo hize eleꞌ o-dineꞌ. \v 44 Neꞌmine ogavo mulunouꞌ mulumo naba goloso gelo mino Oꞌmosola nene amuzo gohi ma molo nolivo gohise belavo gohise hilineꞌ nene vanise neꞌmine misubouko doꞌmozeꞌ mozeꞌ ineꞌ ve.] \v 45 Neꞌmino neivo Oꞌmosola lo minidotiꞌ nene oto izipahala zuho minaniꞌ mala vineꞌ. Vo ningineꞌ nene ingine muluꞌninguꞌ mulumo naba gili minadiꞌmo ngabusoꞌine elavo okise ingi nizavo ningineꞌ. \v 46 Ningo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine nene nanimuꞌ okise ingi nizave. Lingine nene lengemenguꞌ ma sotoꞌ ilineꞌ nene vi gopo ikelizaze. Oti Oꞌmosola li minilevo. \s1 Izesuꞌni Gonitoꞌ Eleꞌmizi Vilisa Analoꞌ Daniꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 26:47-56; Malekoꞌ 14:43-50; Zohaneꞌ 18:3-11) \p \v 47 Neꞌmine ogo Izesuꞌ nene gamazi nolivo eveneꞌ mukiꞌ aꞌmida aniꞌ nene ve ma Izesuꞌ izipahala zuho tuvelu engikutiꞌ minive Zudaꞌ nene do gomuꞌ molavo aꞌmida igisa Izesuꞌni nene golo elo nalosa Zudaꞌ nene Izesuꞌ neida aniꞌ ve. \v 48 Aniꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Zudazo, gaza neniꞌ zogone minaineꞌ gelo soza suno do Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene goꞌne elo nosa lovo veti aꞌninguꞌ molo-nedelesa ogane. \v 49 Neꞌmine lo lavo aꞌmine Izesuꞌ neida makaꞌ minave nete eveneꞌ aniꞌ nene mo Izesuꞌni dalisa nave li mo ningi gilii tiꞌ li laniꞌ: Guvetesi ve, Bainati mitedunuꞌ nene ha ngebelelobe. \v 50 Neꞌmine li nilavo hamoliꞌmo oteko evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nabaliꞌmi gelekeleꞌ izipe ma belo gala zamela hasaꞌ o hulineꞌ. \v 51 Neꞌmine ineꞌza Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Neꞌmine monovo nene modaze. Gohi amilo. Neꞌmine lo galaloꞌ nene nodo gelo gala nene do lamineꞌ o-dineꞌ. \v 52 Do lamineꞌ o-do eze analoꞌ dalisa ave evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ gizebo igaꞌ aniꞌ pilisi veti gizebo ve nabasi idoꞌ monoꞌ gizebo vesi nene tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Gizengize ve dalisa igaꞌ adiꞌmine igi bainati miteꞌ di gavososi di nahe. \v 53 Gamene gamene monoꞌ numuno nabauꞌ linginesi makaꞌ minaaꞌ uneꞌ ma nene lingine neniꞌ okoꞌneloꞌ adine huli ma di gonitoꞌ i-nidisaꞌmaniꞌ ma ve. Neꞌmine isaꞌmaniꞌ ma neineꞌza ee, mo hoꞌ dize dize laaꞌ initeꞌ ma nenako idise nene litiꞌmusoꞌmi meleho Satani neꞌmi amuzo sotoꞌ o neinguꞌ nene mo lengiꞌ hotine nodizize. Lengitokovoꞌ neive lineꞌ. \s1 Petoloꞌ Aza Izesuꞌni Nene Ningamu Ve Ve Lo Ataize Lo-dineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 26:57-58, 69-75; Malekoꞌ 14:53-54, 66-72; Zohaneꞌ 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Neꞌmine lavo nelotiꞌ nene Izesuꞌni analoꞌ disa evenetoꞌ medelo mino Oꞌmoso initeꞌ lehize-daaꞌ ive nabaꞌmi numunguko eleꞌmizi vaniꞌ. Eleꞌmizi nivavo Petoloꞌ aza eꞌmete-do hotoꞌile aniꞌ. \v 55 Aꞌmine dizi minaniꞌ numuno nene vodo vodo ogo minavo olusoꞌ omoꞌ naba minidoꞌ nene eveneꞌ ingine igi oloꞌ gizi lahizi nizavo Petoloꞌ azasi nene ogo vovoꞌninguꞌ mitoꞌ makaꞌ minaniꞌ. \v 56 Aza nene oloꞌ labanatoꞌ neivo gelekeleꞌ alu maliꞌmo ningo vonuꞌ nobelo tiꞌ lo lineꞌ: Ve meesi nene Izesukisi makaꞌ minasive ma ne neive. \v 57 Neꞌmine lavo Petoloꞌ aza ataize tiꞌ lo lineꞌ: Veneꞌ gaza nene neze ma ningo gelamu vemuꞌ nolane. \v 58 Neꞌmine loosa ngomo ma nominivo ve maliꞌmo Petoloꞌni ningo tiꞌ lo lineꞌ: Gazasi nene engiꞌ zuho ma nene nane. Neꞌmine lo lineꞌza Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Ve melo, naza nene engiꞌ zuho minamuve. \v 59 Neꞌmine lavo gohi ngomo ma aua hamoꞌ neꞌmine nomino ve gohi maliꞌmo amuzonga goloso lo tiꞌ lo lineꞌ: Aza nene nGalilaia nolosi ve neiko azasi nene mo makatoꞌ Izesukisi minasive ne neive. \v 60 Neꞌmine lo lavo Petoloꞌ tiꞌ lo lineꞌ: Ve melo, gaza nolaineꞌ gamazi nene ma gelamuvoniꞌ gamazi nolane. Neꞌmine lo nolivo aꞌmidoꞌ liteꞌ lo okoloho nolo molaniꞌ. \v 61 Okoloho nolo molavo Guvelesi ve aza mine velepeꞌ izo Petoloꞌni vonuꞌ bilineꞌ. Vonuꞌ nobilivo Petoloꞌ aza Guvelesi veꞌmo gomuꞌ minada idise okoloho olihe nolo molamivo gamene sitohamo nenikumuꞌ nene ningamu ve ve lo ataize lo-nedelesane lo gomuꞌ lineꞌ gamazi nene gohi gelo \v 62 heta lemo vo ive nabaloꞌ goloso ineꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Golo Izi Goboni Mili-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 26:67-68; Malekoꞌ 14:65) \p \v 63 Neꞌmine ogavo nelotiꞌ nene Izesuꞌ analoꞌ di minave nete nene golo izi goboni mili-di bili minaniꞌ. \v 64 Idoꞌ veleloꞌ nene lavolavodunuꞌ liki hiti-mikisasi tiꞌ li longoꞌ i-di laniꞌ: Nogibilive nene zaho nolihe. Gaza nene polohetelite laaꞌ adiꞌmine ogo lo sotoꞌ ogo lo-lemevo. \v 65 Neꞌmine li-dii divi ledivika li-di gamazi goloso palasa vaiꞌ goloso li-di minaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Zuda Veti Kanisoleliti Veꞌnidoꞌ Eleꞌmizi Di Vi Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 26:59-66; Malekoꞌ 14:55-64; Zohaneꞌ 18:19-24) \p \v 66 Neꞌmine li-di nizavo goꞌ lavo Zuda veti gizebo ve mukiꞌ evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ avesi nene kanisole ma minaniꞌ nenako Izesuꞌni nene engiꞌ kanisoleliti numuꞌninguꞌ eleꞌmizi di vi mini tiꞌ li longoꞌ i-daniꞌ: \v 67 Gaza nene Oꞌmosoꞌmo do luꞌ izelive lo imiselelesa live ma nene nabe. Gaza nemuꞌ lo-lemanivo gelelone. Neꞌmine li laniꞌza aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza ma lo-lengemeloniꞌ nene mo lamineꞌ laave li ma gili eleꞌvoleꞌ amilisave. \v 68 Idoꞌ lengiꞌ longoꞌ ma o-lengedeloniꞌ nesi nene mo ngeli li-nimamilisave. \v 69 Li-nimamilisaniꞌza alingeꞌ nela Oꞌmosolatiꞌ ve gihile neniꞌ nene Oꞌmoso amuzo velotiꞌ lemo gizebo ve naba mino ana hulaaꞌ ida minelesuve. \v 70 Neꞌmine lavo ingine mukitoꞌ tiꞌ li laniꞌ: Gaza nene mo Oꞌmosoꞌmi gipele nouve nolabe. Olo. Likevo aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Langisetine nene mo nilaniꞌ ve. \v 71 Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li laniꞌ: Izesuꞌ monovo goloso do nolingumuꞌ gili nilizaniꞌ aleve gohi ma atoꞌ nene nanimuꞌ asi lo-ngedosa gamazi gohi gelelone. Asiꞌve veleutiꞌ nene mo Oꞌmoso avutoꞌ ineꞌ gamazi lavo laꞌlise mo gelekune. \c 23 \s1 Izesuꞌni Goniꞌ I-dilisa Pilatoꞌ Neida Eleꞌmizi Vaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 27:1-2, 11-14; Malekoꞌ 15:1-5; Zohaneꞌ 18:28-38) \p \v 1 Nelotiꞌ nene ingine mukitoꞌ oti eleꞌmizi Pilatoꞌ neida vaniꞌ. \v 2 Pilatoꞌ neida vii apiꞌ igi tiꞌ li goniꞌ i-daniꞌ: Me veꞌmo nene Zuda ve leliꞌ aleve ngeleꞌmizo gopo ogo mino takisi moni nesi nene guvelesi ve Kaesaleꞌni imamilo laaꞌ idoꞌ aza nene Oꞌmosoꞌmo leliꞌ Zuda vemuꞌ nimiselelesa live nouve nolineꞌ nene guvelesi ve naba mamuꞌ nolinako mo guvelesi ve naba nouve losa nolive. \v 3 Neꞌmine likevo Pilatoꞌ aza tiꞌ lo longoꞌ o-dineꞌ: Gaza nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba nabe. Olo. Neꞌmine lo longoꞌ o-davo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Mo gasika nene nolaineꞌ ve. \v 4 Neꞌmine lavo Pilatoꞌ aza nene evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ nesi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza me veꞌmi lihimemuꞌ viseꞌ uvoniꞌza ma ningamuve. \v 5 Neꞌmine lavo ingine amuzo mili tiꞌ li laniꞌ: Eveneꞌ mukiꞌ nGalilaia misuboukotiꞌ ogo Zudaia misubouꞌ ogo mo melokisi omo pilivo nene gaꞌine hizo gamazi apize ngemo lovo do sotoꞌ noo-ngimive. \s1 Izesuꞌni Goniꞌ I-dilisa Helodeꞌ Neida Gohi Eleꞌmizi Vaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 6 Neꞌmine li likevo Pilatoꞌ aza aꞌmine gamazi nene gelo longoꞌ o-ngidineꞌ: Ve me ve nene nGalilaia misuboukotiꞌ ve nehe. \v 7 Neꞌmine lo longoꞌ o-ngedavo ingine oo likevo Pilatoꞌ aza Helodeꞌ gizebo o minineꞌ misuboukotiꞌ ve neineꞌ neivo mo ningo gelo aꞌmine gameneuꞌ Helodeꞌ nesi nene aꞌmine Zelusalemi numuda omo minineꞌ nenako nemuꞌ Pilatoꞌ aza nene Izesuꞌni nene aꞌmine Helodeꞌ neida imiselavo eleꞌmizi vaniꞌ. \v 8 Neꞌmine ikevo Helodeꞌ aza nene Izesuꞌnimuꞌ nene gozopotiꞌ gele mino atoliꞌmine suno ma do sotoꞌ ilineꞌ ningelonako lo gala gelo gamene haꞌna Izesuꞌni ma ninguvoo lo geleꞌmo vo minaaꞌ ineꞌ nenako Helodeꞌ aza Izesuꞌni ningo mulunouꞌ lamineꞌ gilineꞌ. \v 9 Laniteꞌ goloso gelo Helodeꞌ aza Izesuꞌ ogo molo oꞌmo monineꞌ initekumuꞌ nene longoꞌ o-dekaꞌ o-dekaꞌ oꞌmo vo minineꞌza Izesuꞌ nene gamazi hamokisi ma bekimi ogo lo-emamineꞌ. \v 10 Neꞌmine ogavo evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi idoꞌ monoꞌ apizi ngimaaꞌ ave linge masi ingine igi velela oti amuzo goloso mili goniꞌ i-daniꞌ. \v 11 Neꞌmine i-dikevo Helodeꞌ ve eze ami pilisi veꞌve nete divi lediviꞌ i-di golo izi goboni mili-daniꞌ. Neꞌmine niigi guvelesi ve ma nange. Me izevo li okoꞌnoloꞌ initeꞌ lamineꞌ goloso ma di ngili-dikevo Helodeꞌ neꞌmo gohi Pilatoꞌ neida imiselineꞌ. \v 12 Idoꞌ gomuꞌ nene Pilatoki Helodeki ingine biluvaꞌ biluvaꞌ igi minasineꞌza aꞌmine Izesuꞌni goniꞌ i-dasineꞌ gamenelotiꞌ nene zogo milasineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Nene Helelive Li Zuda Vete Pilatoꞌni Gamazi Gosohoꞌ Nasahaꞌ Li-imi Goniꞌ I-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 27:15-26; Malekoꞌ 15:6-15; Zohaneꞌ 18:39–19:16) \p \v 13 Idoꞌ Helodeꞌ aza gohi Pilatoꞌ neida imiselavo Pilatoꞌ aza evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabasi gizebo vesi idoꞌ eveneꞌ linge ma mukikisi do nubo o-ngedo \v 14 tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine ve mene nenita eleꞌmizi igisa ve mene eveneꞌ gaꞌine hizo lovo do aꞌninguꞌ izaaꞌ neive likevo naza nene lengiꞌ vetidoꞌ mo neꞌmine idoꞌ nilahe lo longoꞌ o-do viseꞌ uvoniꞌ nene lingine giliꞌ nalo. Lingine goniꞌ nii-danguꞌ nene monovo do goloso ineꞌ monovo nene ma ningamoloniꞌ ogave. \v 15 Idoꞌ naza ve meꞌmo monovo goloso daniꞌ monovoloꞌvemuꞌ viseꞌ ogo ma ningamuvoniꞌ maꞌmine ogo Helodeꞌ ezesi ma ningamosa nene imisele hulave. Aza ma viseꞌ ogo ningidiniko mela imiselavo amidine. Nemuꞌ lingine giliꞌ nalo. Ve me ve nene bele heleloneꞌ votigileloꞌ ogo lihime ma damive. \v 16-17 Nemuꞌ nene naza ami ma lo-ngedekuvo ngibilaaꞌ aniꞌ gavosodunuꞌ bilavo bilavo imiselekuvo vilive. \v 18 Idoꞌ eveneꞌ mukiꞌ ingine mukitoꞌ gekeꞌ li gamazi tiꞌ li laniꞌ: Ve mene bele helo Balabasiꞌni nene hulo heta o-danivo lelita alive li laniꞌ. \v 19 Aꞌmine Balabasiꞌ nene Zelusalemi numuno ebekuꞌ Loma ngamanila lovo do sotoꞌ ogo evenekisi ma bele helavo di huli galapusouꞌ imikavo minineꞌ ve. \v 20 Neꞌmino minivemuꞌ nene neꞌmine likevo Pilatoꞌ nene Izesuꞌni haza hulo-dekuvo vilive lo gelo eveneꞌ nene gohi gamazi lo-ngimineꞌza \v 21 eveneꞌ ingine gama gama gizi tiꞌ li laniꞌ: Lohotoꞌ zaloꞌ belezo, belezo laniꞌ ve. \v 22 Neꞌmine li likevo Pilatoꞌ aza gomuꞌ gamene sitaꞌ lineꞌ nene gilamavo gohi tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Nanitekumuꞌ lohotoꞌ zaloꞌ belelone. Initeꞌ goloso ineꞌ nene naniteꞌ nolive. Monovo goloso davo bele heleloneꞌ monovoꞌve nene ma nolihe lo viseꞌ uvoniꞌza ma ningo do sotoꞌ amuve. Nemuꞌ nene naza ami ma lo-ngedekuvo ngibilaaꞌ aniꞌ gavosodunuꞌ bilavo bilavo imisele hulolove. \v 23 Neꞌmine lo lineꞌza eveneꞌ ingine Pilatoꞌ lineꞌ gamazi nene gilahe gilamahe igi mini Izesuꞌ nene mo lohotoꞌ zaloꞌ helelive li mili hiti hitiꞌ igi gekeꞌ gekeꞌ goloso liviꞌ liviꞌ adiꞌmo Pilatoꞌ gamaziꞌve nene ivileꞌ aniꞌ ve. \s1 Pilatoꞌ Aza Izesuꞌni Nene Lohotoꞌ Zaloꞌ Bililizave Lo Eveneliti Aꞌninguꞌ Molaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \p \v 24 Neꞌmine ogavo Pilatoꞌ aza engiꞌ laniꞌ gamaziloꞌ nene gele ngemo Izesuꞌni bililizave lo lo hukineꞌ ve. \v 25 Neꞌmine ogo ve ma gomuꞌ Zelusalemi numuno ebekuꞌ lovo do sotoꞌ ogo evenekisi ma bele helavo galapusoloꞌ huli-dikevo minive nene mo galapusolotiꞌ osuꞌ lo lelita alive li lave nene galapusolotiꞌ osuꞌ lo-dosa Izesuꞌni nene engiꞌ luꞌnidoꞌ eꞌmeto ami pilisi veti aꞌninguꞌ molavo di vaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Di Vi Lohotoꞌ Zaloꞌ Bilaniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 27:32-44; Malekoꞌ 15:21-32; Zohaneꞌ 19:17-27) \p \v 26 Neꞌmine ogavo Izesuꞌni nene eleꞌmizi di nivavo ve ma Afilika misubo gaheve Kilene misuboukotiꞌ minive gulive Simoniꞌ aza nene Zelusalemi numuno ebeꞌ hetatiꞌ ogo tauniko dizo voloso adotiꞌ ogo akaloꞌ neivo ningisa Izesuꞌ gehe do vo minineꞌ lohotoꞌ za nene gehe do eꞌmeto alive li gihi-dikevo geho eꞌmeto vineꞌ ve. \v 27 Neꞌmine igi nivavo eveneꞌ mukiꞌ goloso nene ngeꞌmeti nivavo aꞌminguꞌ veneꞌ ma vaniꞌ nete Izesuꞌni nene mulumo gili-di aꞌnine gesebeꞌ izi ive nama i-diꞌmi eꞌmeti vaniꞌ ve. \v 28 Neꞌmine iꞌmi nivavo Izesuꞌ nene mine velepeꞌ izo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Zelusalemi venekizo, nenikumuꞌ nene ive nama ami asi langisetinemukisi idoꞌ lengiꞌ izipahatinemukisivoꞌ nene ive ilo. \v 29 Idoꞌ lingine neꞌmine ilizaniꞌ nene mene giliꞌ nalo. Gamene ma sotoꞌ olosa neineꞌ sotoꞌ ilinguꞌ nene gohuno venekumukisi izipe gidamaniꞌ venekumukisi idoꞌ izipe amine ngimamaaꞌ naniꞌ venekumukisi nene evenelite tiꞌ li lilisave: Geni naba sotoꞌ o neinguꞌ mene Izipahaꞌine nomivo minaniꞌ neꞌmo nene mo lamineꞌ minikeve li lilisave. \v 30 Idoꞌ aꞌmine gamene nene evenelite golo nabamuꞌ nene ngutoko lemo molo hite-ledevo idoꞌ golo ngomomuꞌ nene ogo do haleke-ledevo lilizaniꞌ gamene mineleseive. \v 31 Neꞌmine lo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Naza neꞌmine noluvoniꞌ nene neꞌmine ma i-nidilizaniꞌ nene naza eveneꞌ lamineꞌ oloꞌ gosohoꞌ neꞌmine minuve ma nene neꞌmine i-nidilisaniꞌza alingeꞌ gamene atoꞌ ma sotoꞌ ilinguꞌ lingine monovo goloso daaꞌ nave oloꞌ gokoꞌ neꞌmine gili minave nene agae, initeꞌ di nadiꞌ i-lingidiꞌ nalizavo. \p \v 32 Idoꞌ gizengize ve sitaꞌ ma nesi nene Izesungisi makaꞌ lohotoꞌ zaloꞌ ngibili hililisa ngeleꞌmizi di vaniꞌ ve. \v 33 Mo ngeleꞌmizi vi ebeꞌ ma gulive Godoꞌine Amuzo ve laaꞌ adoꞌ nene heteli aꞌmidoꞌ nene Izesuꞌni lohotoꞌ zaloꞌ bili badisa idoꞌ gizengize ve sitaꞌ nesi nene ngibili hela hela ana hulaaꞌ idaasi hulamaaꞌ idasi badi-ngidaniꞌ ve. \v 34 Neꞌmine ikevo [Izesuꞌ nene tiꞌ lo lineꞌ: Ahono, ingine mene igi mili naniꞌ initeꞌ nene gili guni amaze. Lihimeꞌine hulo-ngedezo. Neꞌmine lavo] ingine Izesuꞌ okoꞌnoloꞌ initeꞌ nene zaho dalihe dalihe li geheni ngomo ngomo hulaaꞌ zohiꞌ aniꞌ. \v 35 Neꞌmine navo eveneꞌ ma nene aꞌmine ngibili badadoꞌ nene oti mini ningi minaniꞌ. Idoꞌ Zuda veti gizebo veꞌine nete nene divi lediviꞌ igi gizeꞌ zohika eikumuꞌ li mini tiꞌ li laniꞌ: Aza nene eveneꞌ do nguꞌ izo do lamineꞌ o-ngedaaꞌ ive ve laniꞌ nenako aza nene leliꞌ do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live nene eiꞌ neivo ma eiꞌ okoꞌno nene do uꞌ izezo lovo. \v 36 Neꞌmine likevo ami pilisi ve netesi nene gizeꞌ zohika li golo izi vaini noso ekeseꞌ o vineꞌ nene nalihe li neida di igi imilisa igi \v 37 tiꞌ li laniꞌ: Gaza nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba noo ma nene gasika geiꞌ nene do guꞌ izevo. \v 38 Idoꞌ lohotoꞌ za veleta nene luhuvo ma tiꞌ li gizikaniꞌ nene bili giꞌmizikaniꞌ: Me ve nene Zuda veti guveꞌinesi ve naba ve. \p \v 39 Idoꞌ gizengize ve ngibili badaniꞌ sitakutiꞌ maliꞌmo nene Izesuꞌni dovo ledevoꞌ ogo tiꞌ lo lo-dineꞌ: Gaza nene do luꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo gimiselelesa live ma nene nane. Olo. Nemuꞌ amuzokasi naneꞌ noloseinako nemuꞌ gasika geiꞌ nene do guꞌ izo idoꞌ lezesi do luꞌ izevo. \v 40 Neꞌmine lo lineꞌza gizengize ve ma neꞌmo nene elemo tiꞌ lo lo-imineꞌ: Lezesi ezesi nene hamoꞌ oloꞌ nogizuneꞌ nenako gaza neꞌmine gamazi lo-deliningumuꞌ nene Oꞌmosoꞌmo lihime gemeleseinako Oꞌmosomuꞌ golisesi mo gelamabe. Olo. \v 41 Leze mene libilaniꞌ nene gizengize ogaꞌ usineꞌ lihimete maloꞌ nene apasi nilibilaniꞌ nene mo lisiheꞌ o neive. Idoꞌ ve me ve nene initeꞌ ma do goloso amidoꞌ hazauꞌ nibilave. \v 42 Neꞌmine losa Izesuꞌni tiꞌ lo lo-imineꞌ: Izesuvo, gaza evenetoꞌ gizebo ilineꞌ amuzo dosa alineꞌ gameneloꞌ nene nenikumuꞌ gelezo. \v 43 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-imineꞌ: Naza mo laminetoꞌ tiꞌ lo nolo-gimuve. Idise mene Okulumoꞌ ebeꞌ gulive Paladisi ebekuꞌ gesi nesi makatoꞌ bizo minelesusive. \s1 Izesuꞌ Hilineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 27:45-56; Malekoꞌ 15:33-41; Zohaneꞌ 19:28-30) \p \v 44 Neꞌmine lo nolivo holiseꞌ tuvelu (12) kiloku neꞌmine neivo hoꞌ lamivo ebeꞌ mukikuꞌ nene litiꞌmuso ize geseꞌ ogo mine do vo tili (3) kiloku nivengaꞌ ogavo gohi labanaꞌ ilineꞌ ve. \v 45 Idoꞌ monoꞌ numuno nabauꞌ Oꞌmosoꞌmi kekeize numuno lulo ve li numuno lulo ma lavolavo nabaꞌ nabadunuꞌ izi huki Oꞌmosoꞌmo minaaꞌ inguꞌ dizaaꞌ aka hizi tilikaniꞌ nene belo hoꞌ lo sitaꞌ ogo ngoloꞌ lineꞌ ve. \v 46 Neꞌmine ogavo Izesuꞌ nene asi naba lo tiꞌ lo lineꞌ: Ahono, neniꞌ voꞌnehaza nene geiꞌ angauꞌ nomuluve. Neꞌmine losa ahuꞌ do dizo nohulo hilineꞌ. \v 47 Nohilivo ami pilisi veti gizebo ve aza nene sotoꞌ ineꞌ initeꞌ nene ningo Oꞌmosoꞌmi gulive do naba o-do tiꞌ lo lineꞌ: Mo laminetoꞌ me ve ma nene mo eveneꞌ lisiheꞌ minaniꞌ neive. \v 48 Neꞌmine lo lavo aꞌmine Izesuꞌni bililizaniꞌ ningilisa aꞌmida igi di geseꞌ ave mukiꞌ ingine aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeꞌ nene ningi mulumo naba goloso gili aꞌine gesebeꞌ iziꞌmi iziꞌmi numuꞌnida tineꞌ mili vaniꞌ ve. \v 49 Idoꞌ neꞌmine navo eiꞌ zogo ve zuho mukikisi nGalilaia misuboukotiꞌ makaꞌ aniꞌ venekisi nene hotoꞌ ile mini aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initeꞌ nene ningi minaniꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Galese Izi-daniꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 27:57-61; Malekoꞌ 15:42-47; Zohaneꞌ 19:38-42) \p \v 50-51 Idoꞌ neꞌmine ikevo ve ma gulive Zoseheꞌ aza nene Zuda veti numuno ebeꞌ ma Alimataiatiꞌ ve minineꞌ. Aza nene eveneꞌ lamineꞌ hehe lo minive Zuda veti kanisoleti muliseutiꞌ ve minineꞌza kanisole linge nete Izesuꞌni belelone li lovo gizi li hukisa aꞌmine niteꞌ igi mili anguꞌ nesi nene gele ngemamineꞌ ve. Asi Oꞌmosoꞌmo evenetoꞌ gizebo ilineꞌ gamene alingumukovoꞌ nene gizebo ogo minaaꞌ ive minineꞌ ve. \v 52 Aꞌmine ve neꞌmo nene Pilatoꞌ neida vo Izesuꞌ okoꞌnomuꞌ nene nemelive lo longoꞌ ineꞌ ve. \v 53 Neꞌmine ogavo ha do vo molo-delesane lavo Izesuꞌni nene lohotoꞌ zalotiꞌ apaso do lemo lavolavo laminekuꞌ asabuꞌ izo do vo gonoso galese gehenguꞌ ma goloꞌvati liliꞌ anguꞌ nene eveneꞌ hamokisi ma mili-ngidamanguꞌ apiꞌ ogo molo-dineꞌ ve. \v 54 Aꞌmine molo-dineꞌ gamene nene holiseꞌ gameneuꞌ nalizaniꞌ nosoꞌ niteꞌ di vaꞌvaꞌ igi mili minaaꞌ gamene Falade minineꞌ nenako engiꞌ holiseꞌ minaaꞌ aniꞌ gamene nene mo alitelesa neivo molo-dineꞌ ve. \v 55 Neꞌmine neivo nGalilaia misuboukotiꞌ Izesuꞌni eꞌmeti aniꞌ veneꞌ nene Zoseheꞌ aza Izesuꞌni nene do zala molo-delihe li ningilisa eꞌmeti vi aꞌmine gonoso galese nene ningi gonoso molo-dineꞌ nesi nene ninganiꞌ ve. \v 56 Mo ningisa tineꞌ mili numuꞌnida vi gonoso nene geleso unuvo ogalive li gonosoloꞌ hilaaꞌ aniꞌ uveli ato atoꞌ nene di vaꞌvaꞌ igi minisa holisekuꞌ nene engiꞌ louꞌ gamaziꞌmo lidoꞌ eꞌmeti haza mini gili minaniꞌ ve. \c 24 \s1 Izesuꞌ Hele Miningutiꞌ Gohi Otineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Mataioꞌ 28:1-10; Malekoꞌ 16:1-8; Zohaneꞌ 20:1-10) \p \v 1 Neꞌmine igi mini gili minisa aꞌmine Zuda veti holiseꞌine Salele nene osuꞌ lavo Sadeuꞌ nedengaꞌ holukatiꞌ nene aꞌmine veneꞌ ingine aꞌmine gonosoloꞌ hilaaꞌ aniꞌ uveli di vaꞌvaꞌ igi milaniꞌ ma nene di gonoso galesela vaniꞌ ve. \v 2 Vi heteli ninganiꞌ nene aꞌmine gonoso galeseliꞌmi veleloꞌ geheni naba di tilikaniꞌ ma nene veleheꞌ mili hulikeniꞌ neivo ningisa \v 3 ingine aꞌminguꞌ dizi vi ninganiꞌ nene aꞌmine gonoso Izesuꞌ okoꞌnoꞌve nene nomivo ma ningamaniꞌ ve. \v 4 Ma ningami aꞌminemuꞌ nene gopo gaꞌine gili nizavo aizo, eveneꞌ sitaꞌ ma liteꞌ li sotoꞌ igi veneꞌ minada nene oti minasineꞌ ve. Aꞌmine veti okoꞌnidoꞌ initeꞌ neꞌmo nene veꞌne veꞌne lo minineꞌ ve. \v 5 Neꞌmine ivo nizasivo veneꞌ ingine golise gili ngehelele noizivo gubiꞌ izi misubouko goꞌine veꞌine nihulavo ve sitaꞌ ingine tiꞌ li li-ngimasineꞌ: Velesi neivemuꞌ nene hilavetinguꞌ mene nanimuꞌ viseꞌ nave. \v 6 Aza nene meuꞌ nomineꞌza asi mo kululuꞌ izo otave. Idoꞌ lingine nGalilaia misubouko velesi ha mino tiꞌ lo lo-lingimineꞌ mamuꞌ giliꞌ nalo: \v 7 Oꞌmosolatiꞌ ve gihile naza nene monovo goloso daaꞌ aveti aꞌninguꞌ neleꞌmizi milikevo lohotoꞌ zaloꞌ nibili hilikevo gamene sito hamo minosa gohi otelesuve. \v 8 Neꞌmine lo neineꞌ ma neive li likesivo veneꞌ ingine gomuꞌ aꞌmine neꞌmine lineꞌ mala gohi gaꞌine gilii \v 9 gonoso galese nene hulii gohi tineꞌ mili numuꞌnida vi eiꞌ Izesuꞌ izipahala zuho leveni engikisi idoꞌ minaniꞌ aleve linge mukiꞌ nesi nene aꞌmine ninganiꞌ initeꞌ mukiꞌ nemuꞌ nene veteteꞌ igi li-ngimi osuꞌ laniꞌ ve. \v 10 Aꞌmine ninganiꞌ initekumuꞌ aposolo li-ngimaniꞌ veneꞌ nene Zoanaꞌ ve Zakoboꞌ izeleho Maliaꞌ ve idoꞌ Mangadala ebetotiꞌ veneꞌ Maliaꞌ atoꞌ gohi ma ve idoꞌ veneꞌ ma makaꞌ monaniꞌ veneꞌ nete nene li-ngimaniꞌza \v 11 ingine aposolo nete nene aꞌmine venelite li-ngimaniꞌ gamazi nene abelenga gamazi nilave lii gili eleꞌvoleꞌ amaniꞌ ve. \v 12 Neꞌmine aniꞌza Petoloꞌ nene oteko lotiꞌ izo gonoso galesela vo hetelo aꞌminguꞌ gubiꞌ izo ningineꞌ nene initeꞌ ma nomivo Izesuꞌ okoꞌnoloꞌ asabuꞌ izaniꞌ lavolavo mavoꞌ nene ha neivo ningo aꞌmine sotoꞌ ineꞌ initekumuꞌ nene gala geleꞌmo geleꞌmo numuda tineꞌ molo vineꞌ ve. \s1 Izesuꞌni Eꞌmetaveutiꞌ Ve Sitaꞌ Ma Emausi Numuda Nivasivo Izesuꞌ Sotoꞌ O-ngimineꞌ Gamazi Gizineꞌ \r (Malekoꞌ 16:12-13) \p \v 13 Idoꞌ aꞌmine Izesuꞌ galeseuꞌ nomivo ninganiꞌ gameneuꞌ nene Izesuꞌni eꞌmetaveutiꞌ ve sitaꞌ ma Emausi numuda vilisa vasineꞌ. Aꞌmine numuno ebeꞌ nene Zelusalemi numuno ebetotiꞌ leveni kilomita (seveni maili) neꞌmine minineꞌ nenako \v 14 ingine aꞌmine Emausila vilisa akaloꞌ nivi nivi aꞌmine Izesuꞌni bilaniꞌ gamazi nemuꞌ veteteꞌ igi li voleloꞌ meloꞌ iꞌmi vasineꞌ ve. \v 15 Neꞌmini gamazi li voleloꞌ meloꞌ igi liꞌmi nivasivo asiꞌve Izesuꞌ nene ogo aꞌminguꞌ makaꞌ vineꞌ ve. \v 16 Makaꞌ engikisi vineꞌza ve sitaꞌ netisi veꞌnidoꞌ nene hitavo Izesuꞌ ve li ma ningi gilamasineꞌ ve. \v 17 Ningi gilamasivo aza tiꞌ lo longoꞌ o-ngidineꞌ: Lingine gamazi li voleloꞌ meloꞌ igi li gili ha gele iꞌmi nivasineꞌ nene nani gamazi li voleloꞌ meloꞌ iꞌmi nivasive. Neꞌmine lavo ingine vi oti mini goꞌine veꞌine di muheleꞌ igi minasineꞌ. \v 18 Neꞌmine igi mini engikutiꞌ gulive Keleopaꞌ ve lo minive neꞌmo Izesuꞌ lineꞌ gamaziloꞌ nene tiꞌ lo lo-imineꞌ: Ve melo, venenga ve Zelusalemi numuno ebekuꞌ imi nizaniꞌ netesi nene aizeꞌ okozoꞌ aꞌmene sotoꞌ ineꞌ initeꞌ nemuꞌ nene mo gili osuꞌ li nizaniꞌza geiꞌ hamoꞌ nene ma gelamabe. \v 19 Neꞌmine lavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lineꞌ: Initeꞌ naniteꞌ sotoꞌ ive. Neꞌmine lavo ingine tiꞌ li li-imasineꞌ: Laza gamazi lo voleloꞌ meloꞌ ogo loꞌmo nousineꞌ initeꞌ nene Nasalete ve Izesuꞌni mamuꞌ nene nolusive. Aza nene Oꞌmosoꞌmo ningivo idoꞌ eveneꞌ mukilite ningavo polohete mino gamazi laaꞌ idoꞌ initeꞌ ogo molo ogaꞌ ineꞌ nene eleꞌvoleꞌ ogovoꞌ gamazi laaꞌ idoꞌ ogo molo ogaꞌ ineꞌ ve. \v 20 Neꞌmine ogaꞌ ineꞌza evenetoꞌ medeli mini Oꞌmoso initeꞌ lehizi-daaꞌ ave nabatelitesi idoꞌ leliꞌ gizebo vete netesi nene Izesuꞌni bili hililizave li goniꞌ i-dikevo lohotoꞌ zaloꞌ bili hilaniꞌ ve. Laza nemuꞌ nene loꞌmo nousive. \v 21 Neꞌmine igi bili hilaniꞌza laza eikumuꞌ nene gomuꞌ tiꞌ lo gele minuneꞌ ve: Eveneꞌ golosolite leliꞌ Isilaeleꞌ aleve gizebo i-lidi minavo gelekeleꞌ o-ngedo minuningutiꞌ aza nene do kuluhize-ledelive ma nene eiꞌ ne neive lo giluneꞌ ve. Idoꞌ gamazi gohi ma nene aꞌmine initeꞌ sotoꞌ idotiꞌ nene gamene sito hamo ogo novineꞌ nenako mo mudise initeꞌ noloseive. \v 22 Neꞌmine o neineꞌza idise leliꞌ zuhoutiꞌ veneꞌ linge malite igi gamazi ma likevo upuhoꞌ okune. Ingine nene gonoso galesela nedengaꞌ holukatiꞌ vaniꞌ nene \v 23 aꞌmine gonoso ningami tineꞌ mili numuda igi vamuꞌ neꞌmine veteloꞌ o molavo angeloꞌ ma sotoꞌ i limi tiꞌ li lasive li veteteꞌ igi li-limave: Izesuꞌ nene oto velesi neive. \v 24 Neꞌmine li veneꞌ nete li-limikevo lelikutiꞌ malite gonoso galesela vi ninganiꞌ nene venelite laniꞌ maꞌmino neivo ninganiꞌza eiꞌ Izesuꞌni nene okoꞌnoloꞌ ma ningamave. \v 25 Neꞌmine li li-imikesivo aza tiꞌ lo eikumukisi lo-ngimineꞌ: Lingine nene ha eveneꞌ negi nizasive. Lingine polohetelite laniꞌ gamazi mukiꞌ gili eleꞌvoleꞌ igaꞌ ilisanako geni lingibilineꞌ gelavo mini gamazi linge ma nene gili eleꞌvoleꞌ isaꞌmasive. \v 26 Idoꞌ do lunguꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live nene mulumo alumo niteꞌ gehosavoꞌ alingeꞌ nene Guvelesi ve loloꞌ ogo minaaꞌ moꞌmosiꞌve labanaꞌvesi minineꞌ nene daloseive li gizi nizaniꞌ nenako aꞌmine gamaziloꞌ eꞌmeto do gihile izamilineꞌ o neihe. \v 27 Neꞌmine losa eikumuꞌ monoꞌ godolouꞌ gizikaniꞌ gamazi mukiꞌ nene Moseꞌ gizineꞌ gamazi mukikutiꞌ nene apiꞌ ogo lo ngoloꞌ lo lo-ngemeꞌmo vo polohete mukilite gizangukotikisi nene lo-ngeme osuꞌ lineꞌ ve. \p \v 28 Neꞌmino lo-ngeme ngemeꞌ ivo ingine vi aꞌmine velise vilisa asineꞌ numuno ebeꞌ Emausi nene di alitaniꞌ ve. Neꞌmine igi aza nene aꞌmine numuno ebeꞌ nene hulo ivileꞌ oko volosa neivo \v 29 ve sitaꞌ ingine oꞌve li-di tiꞌ li li-imasineꞌ: Hoꞌ nene mo lemo vo mo litiꞌmuso izelidoꞌ o neize. Gaza nene lelikisi makaꞌ ongalone likesivo gele ngemavo numunguko nene makaꞌ vaniꞌ ve. \v 30 Mo numunguko dizi vi nosoꞌ niteꞌ nalisa nene mitoꞌ minisa aza beleti ma dosa Oꞌmosola opoꞌni lo apilo ngimineꞌ ve. \v 31 Idoꞌ ve sitaꞌ nene veꞌnidoꞌ hite minivo Izesuꞌ neive li ma ningamasivo aniꞌ ma neineꞌza beleti nene apilo nongimivo Izesuꞌ neive li ninge lamineꞌ asineꞌ. Mo ninge lamineꞌ nasivo makaꞌ minadotiꞌ nene gopo ogavo gohi ningamasineꞌ ve. \v 32 Neꞌmine ogavo ingine tiꞌ li li voleloꞌ meloꞌ igi tiꞌ li lasineꞌ: Aza nene akala unida gamazi lo-liminguꞌ nene monoꞌ godoloutiꞌ gamazi lo ngoloꞌ lo lo-lemeꞌmo navo luteuꞌ gulumo liso minivo usineꞌ ma nene eiꞌ neive lo ningelosinako agae, nanimuꞌ ningamusivo. \v 33 Neꞌmine lisa liteꞌ li oti Zelusalemi numuda tineꞌ mili vasineꞌ ve. Vi Zelusalemi numuda heteli eiꞌ Izesuꞌ izipahala zuho leveni nesi idoꞌ inginesi makaꞌ minaaꞌ ave linge ma nesi nene mulise mili nizavo vi hetelikesivo ingine \v 34 tiꞌ li ve sitaꞌ nene li-ngimaniꞌ: Guvetesi ve ma nene mo laminetoꞌ hilingutiꞌ otosa Simoniꞌni nene sotoꞌ o emave. \v 35 Neꞌmine li ingine likevo ve sitaꞌ ingine Emausi numuno akala nivasivo Guvelesi ve aza vovoꞌninguꞌ sotoꞌ o ngemavo ingine eiꞌ ve li ningi gilamasivo makatoꞌ vi numunguꞌ dizi mini beleti gito apilo nongimivo eze ningi hehe lasineꞌ nemuꞌ nene veteteꞌ igi li-ngimasineꞌ ve. \s1 Izesuꞌ Aza Izipahala Zuho Sotoꞌ O-ngimineꞌ Gamazi \r (Mataioꞌ 28:16-20; Malekoꞌ 16:14-18; Zohaneꞌ 20:19-23; Aposoloꞌ 1:6-8) \p \v 36 Li-ngimikesivo izipahala zuho ingine aꞌmine gamazi nene li voleloꞌ meloꞌ igi nizavo Izesuꞌ asiꞌve nene vovoꞌninguꞌ sotoꞌ ogo ote mino tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Muludinguꞌ nene lamineꞌ hongu lo minivo. \v 37 Neꞌmine lo lo-ngimineꞌza ingine upuhoꞌ goloso igi ngehelele goloso izavo ingine nene holoso neꞌmine ma noningube li gaꞌine gilaniꞌ ve. \v 38 Neꞌmine li nigilavo Izesuꞌ aza tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Lingine upuhoꞌ igi lutinguꞌ gopo gatine nigilaniꞌ nene nanimuꞌ nigilave. \v 39 Lingine idise nininganiꞌ okoꞌne neꞌmino holoso neve okoꞌinesi amuzohazaꞌinesi nene mo nomineꞌ nizaniꞌ nenako nemuꞌ naza mene neniꞌ ma nene nouze. Lingine gizeꞌne aꞌneloꞌ huꞌne mene ningi okoꞌneloꞌ nesi di gili ningi gililo. [ \v 40 Aza neꞌmine lo lo-ngemosa gizene analoꞌ bilaniꞌ hulo nene do ngelebizineꞌ.] \v 41 Neꞌmine ineꞌza ingine nene lolize izaaꞌ initeꞌ atoliꞌmine goloso nene lelita ngelo sotoꞌ ilihe lisa Izesuꞌ ma nene mo galeseutiꞌ otave li gili eleꞌvoleꞌ ami gopo gaꞌine ha gili nizavo Izesuꞌ aza nosoꞌ niteꞌ ma milahe milamave lo lineꞌ. \v 42 Neꞌmine lavo izipahala zuho ingine alahaꞌ olotoꞌ miliviꞌ diviꞌ igi gizaniꞌ ma di imikevo \v 43 dosa ningi nizavo naniꞌ. \p \v 44 Idoꞌ Izesuꞌ tiꞌ lo izipahala zuho lo-ngimineꞌ: Naza gomuꞌ linginesi makaꞌ haza minunidoꞌ ma nene tiꞌ lo lo-lengemaaꞌ uvoniꞌ ma neive: Moseꞌ louꞌ gamazi idoꞌ Oꞌmosoꞌmi veletiꞌ gamazi li sotoꞌ igaꞌ avete gizaniꞌ gamaziuꞌ idoꞌ Oꞌmoso di naba i-di laaꞌ aniꞌ nama gizanguꞌ nenikumuꞌ li mili luhuvo gizaniꞌ gamazi nene gihile ize osuꞌ lilidoꞌ o neive lo lo-lengemaaꞌ uvoniꞌ ma neive. \v 45 Neꞌmine lo lo-ngemo aꞌmine monoꞌ godolouꞌ luhuvo eikumuꞌ gizaniꞌ mamuꞌ nene gili ngoloꞌ li gililizave lo luꞌine gaꞌine do ngolose-ngidineꞌ. \v 46 Neꞌmine o-ngedo tiꞌ lo lo-ngimineꞌ: Monoꞌ godolouꞌ nene do lunguꞌ izelive lo Oꞌmosoꞌmo imiselelesa live aza nene mulumo alumo gelo helosa gamene sito hamo mino hilingutiꞌ gohi oteleseive li gizi nizaniꞌ ma neive. \v 47 Idoꞌ neꞌmine ogavosa eveneꞌ nene lutine di velepeꞌ izikevo Oꞌmosoꞌmo lihimetine hulo-lengedeleseive li Zelusalemi numuno ebekutiꞌ apiꞌ igi eiꞌ velemuꞌ li-ngimi ngimiꞌ iꞌmi moni eveneꞌ zuho ato atoꞌ minaniꞌ mukiꞌ nene li-ngimilisave li gizi nizaniꞌ ma neive. \v 48 Aꞌmine gamazi mukiꞌ nene gihile izeꞌmo novivo lingine ningiꞌmi nivaniꞌ nenako nemuꞌ lengiꞌ nene li sotoꞌ sotoꞌ iliza ve ma nene nizave. \v 49 Idoꞌ gililo. Meꞌneho aza Sikalahuꞌve nene lehize-lengedelesuve lo lo hukineꞌ maloꞌ nene eꞌmeto imiselekuvo lengita lemeleseive. Lemeleseiha olihe Okulumokutiꞌ lemo do amuzo molo-lengedamidoꞌ nene Zelusalemi numuno ebeꞌ mene liteꞌ li huli mala vami ha gizebo i minilo. \s1 Oꞌmosoꞌmo Izesuꞌni Okulumokuko Do Dizineꞌ Gamazi \r (Malekoꞌ 16:19-20; Aposoloꞌ 1:9-11) \p \v 50 Idoꞌ Izesuꞌ aza izipahala zuho nene ngeleꞌmizo Betani numuno ebeꞌ minida vo mino ana do hozi losa noꞌnohoꞌ ize-ngidineꞌ ve. \v 51 Neꞌmine o-ngedosa mo hulo-ngedavo Oꞌmosoꞌmo Okulumokuko eleꞌmizo do dizo vineꞌ ve. \v 52 Okulumokuko dizo vavo izipahala zuho ingine di naba i-disa Zelusalemi numuda muluꞌninguꞌ lamineꞌ goloso gili tineꞌ mili vi mini \v 53 gamene gamene monoꞌ numuno nabauꞌ nene dizi Oꞌmoso opoꞌni li minaaꞌ aniꞌ ve.