\id EPH - Sari \ide UTF-8 \h Ɛfishɛŋ \toc1 Kiŋwaati ki Pɔɔ tɛ̀ tsɛɛ li kintaashɛ ki Ɛfishɛ-ɛŋ \toc2 Ɛfishɛŋ \toc3 Ɛfi \mt2 Kiŋwaati ki Pɔɔ tɛ̀ tsɛɛ li kintaashɛ ki \mt1 Ɛfishɛ-ɛŋ \imt1 Fiee fi nuuŋ lɛ Kiŋwaati ki Ɛfishɛ-ɛŋ kini \ip Kiŋwaati kini ɛ Pɔɔ wu tɛ̀ tsɛɛ, ŋwanɛ ntoŋ wu Jiso li bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ bɛ li kitoŋ ki Ɛfɛso-o. Kikoo ki fiee fi nuuŋ lɛ kiŋwaati kini-i nuuŋ nseesɛ wu Nyɔ tɛ̀ nachɛ le gii naa banchɛ biee bichu bi liboo bɛ bi laaŋkwiiŋ gɛɛ lɛ Jiso-o lɛkwiiŋ. Pɔɔ naanyɔɔ si fi tɛ̀ dɛndɛ se bɛniiŋ tuu be nuuŋ li lɛkɛ li Nyɔ-ɔ bɛ Nyɔ. Wu doonchɛ si Taa Nyɔ tsaa bɛniiŋ bee, wu feeki bibifi bi bee kɛti li Jiso Krai wu Ŋwani-i, bɛ si tɛ̀ fɛ ŋkiki we li bee wu nuuŋ Fiana yi Waaŋ. Wu tifɔɔ bɛniiŋ bɛ wu tsɛɛ li bee baa le be ni be tsiiŋ ntsɛ wu doonchi le be taashɛ baa bɛ Krai kituŋ. Pɔɔ doonchɔɔ tɛ̀ lɛ dzé-e lɛ dzé-e le maa si kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ nuuŋ wi mumkpaŋ li Krai li. \iot Bikoo bi biee bi lɛ Kiŋwaati kini-i \io1 1:1-2 Mbɛɛchɛ \io1 1:3–3:21 Ntaŋ wu Nyɔ tɛ̀ kɛmi li Krai li mɔɔ li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ \io1 4:1–6:20 Ntsɛ wu bɛniiŋ bɛ Krai lɛ wu fwɛŋ \io1 6:21-24 Kimɛrisɛ \c 1 \p \v 1 Ɛ mi wu Pɔɔ, ŋwanɛ ntoŋ wu Krai Jiso li kiŋkɔŋgisɛ ki Nyɔ-ɔ. \p Ntsɛkɔɔ kiŋwaati kini li bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ bɛ Ɛfɛso bɛ lemi mkpaaŋ li fiee fi kii Krai Jiso-o. \p \v 2 Nyɔ Baa wusɛŋ bɛ Taa Jiso Krai doonchɛ beŋ shéŋ yee yi dzeeŋ, tuu nyɛ beŋ mbɛɛŋgii. \s Kimbɔnɛ ki fii fiana yi bɛniiŋ bɛ taashɛ bɛ Krai \p \v 3 Mpiaru nuuŋ li Nyɔ yi nuuŋ Nyɔ yi tuu yi nuuŋ Baa wu Taa wusɛŋ wu Jiso Krai. Yi bɔɔni yɛ bee bɛ kimbɔnɛ kichu ki kwɛɛŋ wu liboo ki fii Fiana yisɛŋ si tɛ taashɛ bɛ Krai. \v 4 Fɛ Nyɔ tɛ̀ mɛɛŋ yi se gwaŋ kimfoo ki kwɛɛŋ lɛ, yi tɛ̀ tsaa bee le ke tɛ naa tɛ taashɛ bɛ Krai, le tɛ ni tɛ wuuti, tɛ ni tɛ nuuŋ findzɔŋ nsiŋ lɛ wuu lii. Li kiŋkɔŋgisɛ kee li, \v 5 yi tɛ̀ kɔɔ yi nachɛ le yi gii naa yi bɛ yi dzɔɔ bee tɛ ni tɛ nuuŋ bɔɔŋ bɛ yi-i kɛti li Jiso Krai. Yi tɛ̀ fɛ lɛ, biki fiee fi dzeeŋ fɛ yi-i si yi tɛ̀ wɛki le fi nuuŋ. \v 6 Fi tɛ̀ nuuŋ lɛ le mpiaru ni giiŋgi li yi-i li nya ye yi nyɔŋa yi wu nyɛ li bee li yee li kɛti li Ŋwani wu nuuŋ shéŋ yee. \v 7 Tɛ̀ soo bee li tsaŋ yi bibifi-i nuuŋ bɛ ŋgɔŋ mɛ Ŋwani wuni-i. Fi nuuŋ le, yi feeki yɛ bibifi bisɛŋ, biki kiŋkɔŋgisɛ ki ko ŋge ki tɛ̀ doonchɛ li bee li. \v 8 Tɛ̀ gii nuuŋ le doonchɛ shooshɛ bushooshɛ li bee li. Yi tɛ̀ fɛ lɛ bɛ bufii bu yi-i buchu mɔɔ mbeechɛ wu yi kwikwi. \v 9 Nyɔ fɛ yɛ tɛ kɛɛ fiee fi yi wɛki fi tɛ̀ shiiŋ fi nuuŋ lɛ munyiikɔɔ li. Yi fɛ yɛ biki fiee fi dzeeŋ fɛ yi-i si yi tɛ̀ nachɛ le ke yi naa yi fɛ kɛti li Krai li. \v 10 Yi tɛ̀ nachɛ le ke fɛ mfi bɛ wu kɔchɛ gii banchɛ biee bichu mɔɔ nuuŋ bi liboo, mɔɔ nuuŋ bi laaŋkwiiŋ, gɛɛ Krai ni nuuŋ kikoo ki bi-i. \v 11 Nyɔ tɛ̀ tsaa tɛ bee le tɛ ni tɛ nuuŋ bɛniiŋ bee li Krai. Yi tɛ̀ tsaa si yi tɛ̀ nachɛ mɛɛŋ lindɛɛri, biki ŋkaachɛ wu yi nɛɛ tsaaŋ si yi tɛ̀ shiiŋ yi feti biee biee bichu biki ntaŋ wu yi si yi kɔŋgisi. \v 12 Fi tɛ̀ nuuŋ lɛ, le bee tɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ ŋkosi bɛ tɛ̀ saa be gɛɛ bufii li Krai li tɛ ni tɛ tsiiŋ ntsɛ wu feti bunɔŋa bu Nyɔ-ɔ yeŋgi, mpiaru se ni giiŋgi li yi-i. \v 13 Beŋ tɛ nɛ taashɛ baa bɛ Krai mfi wu nɛ tɛ̀ woo jɛ yi chɛɛŋ yi nuuŋ ntoŋ wu dzeeŋ wu tɛ̀ bɛ bɛ kinsofu li be-eŋ. Si nɛ tɛ̀ woo lɛ, nɛ tuu nɛ gɛɛ shéŋ li Krai, Nyɔ se fɛ ŋkiki wu yi li yi yinɛ-ɛ wu nuuŋ Fiana yi Waaŋ yi tɛ̀ kaachɛ bɛniiŋ lu. \v 14 Fiana yi Waaŋ yini nuuŋ fiee fi doonchi ŋwaani bishɛyɛ bi tɛ gii tɛ naa tɛ kɛmɛ. Tɛ gii tɛ naa tɛ kɛmɛ mfi wu Nyɔ mɛɛshi yi soo bɛniiŋ bɛ nuuŋ bee li tsaŋ yi bibifi-i. Nɛɛlɛ, bunɔŋa bwee ni bu yeŋgi mpiaru se ni giiŋgi fɛ yi-i. \s Pɔɔ lɛkɛ li Nyɔ-ɔ kii bɛniiŋ bɛ Ɛfɛso \p \v 15 Mi ŋ'wooɔ kituŋ kii shéŋ yi nɛ gɛɛ li Taa Jiso-o, mɔɔ kiŋkɔŋgisɛ ki nɛ kɛmi li bɛniiŋ bɛchu bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ. Fiɛɛ fiee fi fɛ, \v 16 mfi wu nlɛki Nyɔ ŋkiimi beŋ. Mmɛɛŋɔ ki nchinɛ kɛ le ni nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ kii beŋ li nlɛkɛ li Nyɔ wɛ-ɛŋ kɛ. \v 17 Nlɛkɔɔ le Nyɔ yi nuuŋ yi Taa wusɛŋ wu Jiso Krai, Nyɔ yi nuuŋ Te bunɔŋa, le yi nyɛ beŋ Fiana yi nyɛ beŋ bufii, yi gwiyɛ lii yinɛ nɛ kɛɛ yi bujɔŋ. \v 18 Nlɛki le Nyɔ kaaŋgi bufii bunɛ nɛ kɛɛ fiee fi nɛ bichi limfwe li fi-i, fi nuuŋ fi yi tɛ̀ teeŋ beŋ kii fi, nɛ tuu nɛ kɛɛ bunɔŋa bu ŋge bu bishɛyɛ bi bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ. \v 19 Nlɛki li Nyɔ-ɔ le yi gwiyɛ bufii bunɛ nɛ kɛɛ buŋga bwee bu yɛki buŋga buchu. Ɛ buŋga bu ŋge buni bu yi nindi bɛ bu li bee tɛ̀ gɛɛ shéŋ li yi-i. \v 20 Ɛ buŋga buni bu tɛ̀ niŋ bɛ bu se buu Krai li kwe-e, yɛɛki wu shiiki lɛ kibɛnɛ kee ki kigɔŋɛ-ɛ li kwɛɛŋ wu liboo li. \v 21 Krai gbɛɛŋ wu ko wu yaa biee bi sɛki bichu mɔɔ bɛmfɔŋ mɔɔ buŋga mɔɔ bunɔŋa buchu. Tuu kɛmi bukooŋ bu kuu bu yɛki mɛŋkooŋ mɛnchu mɛ bɛ teenyi bɛniiŋ lu. Nuuŋ lɛ nuuŋ yɛ nɛɛ li mfi wuni kwaa kɛ. Gii ni nuuŋ nɛɛ lɛ li mfi wu bɛɛ li. \v 22 Nyɔ gɛɛ yɛ biee bichu lɛ wuu lɛkwiiŋ, yi tuu yi biiŋgi wu le ni nuuŋ kikoo ki fiee fichu li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ. \v 23 Kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ kini nuuŋ yi yi Krai. Krai se tuu wu yisɛ wu kɔchɛ nuuŋ kii kintaashɛ kini, ɛ nɛɛ wu wu feti biee bichu bi yiiki bi kɔchini lɛ dzé chichi-i. \c 2 \s Nyɔ tɛ̀ taashɛ bee bɛ Krai buu li kwe-e \p \v 1 Tɛ̀ nuuŋ ŋkosi, nɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ kwiyɛ li fiana kii bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ bɛ nɛ tɛ̀ bondini bɛ bibifi, \v 2 bi nɛ tɛ̀ tsiiŋ nɛ feti. Nɛ tɛ̀ tsiiŋ nɛ biki nuuŋ dze yi bɛniiŋ bɛ li nshɛ yini tsiiŋ, nɛ tuu nɛ biki mfɔŋ wu buŋga bu li mfiee li. Ɛ wu wu wɛ fiana yi nindi dɛɛni li bɛniiŋ bɛ tɛɛmi bikoo li Nyɔ-ɔ. \v 3 Fi fiɛɛ tɛ si bee bɛchu tɛ tɛ̀ shiiŋ tɛ̀ tsiiŋ. Tɛ tɛ̀ tsiiŋ tɛ̀ feti biee bi nyaŋ yi bwiiŋ nɛki yi kɔŋgisi, tɛ̀ biki biee bi nyaŋ yi bwiiŋ bɛ bɛmbeechɛ bɛ tɛ wɛki le tɛ ni tɛ feti. Bee si bɛniiŋ bɛyoŋ tɛ tɛ̀ nuuŋ bɛniiŋ bɛ sheŋ fuuti Nyɔ bɛ bee, nɛɛ yɛɛŋ si wiwoŋ kwikwi nuuŋ. \v 4 Se nuuŋ le Nyɔ yi yisɛ bɛ nshiiŋ li bee li tɛ kɔɔŋgi bee ŋge, \v 5 yi taashɛ bee bɛ Krai yi buu li kwe-e mɔɔ nuuŋ si tɛ tɛ̀ nuuŋ ɛ tɛ̀ kwi kituŋ kii bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ bɛ tɛ tɛ̀ gii tɛ̀ bondini. Nyɔ tɛ̀ soo beŋ nuuŋ kii shéŋ yee yi dzeeŋ. \v 6 Si yi tɛ̀ taashɛ bee bɛ Krai Jiso buu li kwe-e lɛ, tuu yɛɛki bee shiiki bee li kwɛɛŋ wu liboo li. \v 7 Tɛ̀ fɛ lɛ le ke tuu nuuŋ mfi wu bɛɛ, gii doonchɛ bee shéŋ yee yi dzeeŋ yi ŋge yi wi nuuŋ tɛ̀ fichɛ kɛ. Shéŋ yee yi dzeeŋ yini yi doonchɛ yɛ li kiŋkɔŋgisɛ kee li li bee li kɛti li Krai Jiso-o. \v 8 Nɛ ni nɛ kii le Nyɔ tɛ̀ soo beŋ tɛ nuuŋ kii shéŋ yee yi dzeeŋ yi tɛ̀ doonchɛ li be-eŋ kɛti li shéŋ yi nɛ tɛ̀ gɛɛ li Krai li. Fini nuuŋ yɛ beŋ nɛ tɛ̀ fɛ kɛ. Ɛ nya yi Nyɔ. \v 9 Tɛ̀ gii nuuŋ yɛ kii nimɛ chimu chi wi tɛ̀ niŋ se kɛmi le wi wumu se tuu dza ni tsakisi yi kɛ. \v 10 Fiee fi nuuŋ lu, fiɛɛ le si tɛ baa dɛɛni ni, ɛ Nyɔ yi niŋ bɛ tsaŋ yee. Yi taashɛ bee bɛ Krai Jiso yi fɛ bee tɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛfɛ, le tɛ se ni tɛ nindi niŋ yi dzeeŋ yi tɛ̀ nachɛ mɛɛŋ lindɛɛri, le ɛ yi yi tɛ gii tɛ ni tɛ tsiiŋ tɛ nindi. \s Bini bifɛ to biɛɛ wi mumkpaŋ li Krai li \p \v 11 Beŋ bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ kini ki Bɛjuu lɛ kɛ, nɛ kimi yɛɛŋ fiee fi nɛ tɛ̀ shiiŋ nɛ nuuŋ ŋkosi. Bɛjuu bɛ teenyi yi yibee le be baa nuuŋ bɛniiŋ bɛ bɛ sɛɛ be dzóo, be tɛ̀ teenyi beŋ le nɛ baa bɛniiŋ bɛ nuuŋ bintɔrɔ. Nsɛfu dzóo wuni nuuŋ fiee fi bɛ feti li wi-i bwiŋ bɛ tsaŋ. \v 12 Nɛ kimi yɛɛŋ le tɛ̀ nuuŋ li mfi wɛ-ɛ, nɛ tɛ̀ kɛmi yɛ fiee fi fɛrɛ bɛ Krai kɛ. Nɛ tɛ̀ gii nɛ nuuŋ yɛ lɛ kiŋgɔkɛ ki bɛniiŋ bɛ Nyɔ-ɔ lɛnti bɛ nuuŋ bɛ Isɛlɛɛ kɛ. Nɛ tɛ̀ gii nɛ kɛmi yɛ fiee fi fɛrɛ bɛ leh wu ŋkaachɛ wu Nyɔ tɛ ji bɛ be kɛ. Nɛ tɛ̀ gii nɛ nuuŋ nɛɛ finɛ li nshɛ yini-i nɛ kɛmi yɛ fiee fimu fi nɛ bichi limfwe li fi-i kɛ, nɛ kii yɛ tɛ Nyɔ kɛ. \v 13 Se nuuŋ le, li dɛɛni si nɛ taashɛ baa bɛ Krai Jiso ni, beŋ nɛ tɛ̀ shiiŋ nɛ nuuŋ mfiiŋ li Nyɔ-ɔ, yi dzɔ yɛ beŋ kituŋ le nɛ bɛ li yi-i lichiŋ kɛti li ŋgɔŋ mɛ Krai. \v 14 Ɛ wu wu Krai kibɛɛ wu bɛ bɛ mbɛɛŋgii li bee li. Wu fɛɔ Bɛjuu bɛ bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ to wi mumkpaŋ kituŋ. Wu shaanshɔɔ kimbe ki tɛ̀ gatini ki nuuŋ mbani wu tɛ̀ shiiŋ wu nuuŋ lɛ bee li lɛnti. \v 15 Wu nyɛɔ yi yee li kwe-e le lɛɛshɛ nchi bɛ biee bi nchi kweŋgi le bɛ ni bɛ feti le nɛ se nɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ Nyɔ-ɔ. Wu fɛɔ lɛ le se taashɛ wi kwikwi li yi yee li be se to kituŋ wi mumkpaŋ wu fwɛŋ li bintsii bi bɛniiŋ bɛ bɛfɛ lɛnti. Si tɛ̀ fɛ lɛ, tuu bɛ bɛ mbɛɛŋgii. \v 16 Kwe ye li kintaaŋ li taashɛ yɛ bini bi bifɛɛtu bini yi bɛ bɛ bi fɛ Nyɔ-ɔ li yi yi mumkpaŋ, yi tuu yi lɛɛshɛ mbani wube li kintaaŋ li wu ma. \v 17 Tɛ̀ bɛ tiiti ntoŋ wu bɛɛ bɛ mbɛɛŋgii li beŋ nɛ tɛ̀ nuuŋ mfiiŋ, tee tɛ ntoŋ wulu li bɛniiŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ tsɛkɛtsɛkɛ. \v 18 Ɛ wu wu fɛ bee bɛchu tɛ se kɛmɛ dze le tɛ bɛ fɛ Baa wusɛŋ kɛti li Fiana yi mumkpa-aŋ. \v 19 Bɛdɛɛni, nɛ mɛɛŋ yɛ bilɔ, kɛ bɛniiŋ bɛ bu bɛ kɛ. Nɛ baa nuuŋ bɔɔŋ bɛ kwɛɛŋ lɛ nɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ, nɛ nuuŋ tɛ bɛniiŋ bɛ yih yi Nyɔ-ɔ. \v 20 Yih yini nuuŋ ɛ bɛ gwaŋ yi li kimfoo ki nuuŋ bɔɔŋ bɛ nto-oŋ bɛ Jiso bɛ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛntoŋ bɛ Nyɔ-ɔ, Krai Jiso kibɛɛ nuuŋ tɛtɛ chi boo chi yih yilu-u. \v 21 Ɛ li wuu li yih yilu chichi taashɛ yi se tuu yi kuu ke yi naa yi nuuŋ yih yi wuuti yi Taa. \v 22 Beŋ tɛ nɛ baa ɛ bɛ taashɛ bɛ gwaŋ li Krai li, le nɛ naa nɛ nuuŋ kintsii ki Nyɔ tsiiŋ fe li Fiana yee li. \c 3 \s Pɔɔ nuuŋ wi wu ntiifɛ wu bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ \p \v 1 Si Nyɔ fɛ yɛ biee bini li be-eŋ li lɛ, nse ntuuɔ nlɛki Nyɔ li be-eŋ. Mi wu Pɔɔ mi ŋ'wɛ li ncha-a kii ntoŋ wu kii Krai Jiso. Nindɔɔ ncha wuni kii beŋ bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ. \v 2 Mbeechɔɔ le nɛ kɔɔ baa nɛ woo si Nyɔ tɛ̀ tsaa mi yi nyɛ nimɛ li mi-i le ntee li be-eŋ kii shéŋ yee yi dzeeŋ yi tɛ̀ doonchɛ li be-eŋ. \v 3 Fiee filu nuuŋ fi tɛ̀ shiiŋ fi nuuŋ lɛ munyiikɔɔ li Nyɔ se kɔɔ yɛɛ yi gwiyɛ lii yɛŋ mi ŋɛŋ. Mi ntsɛɛɔ niiŋkwaa kii fi li be-eŋ. \v 4 Ɛ nɛ teeŋ fini nɛ ŋɛŋ fiee fi ŋkii kii munyiikɔɔ muni mu tɛ̀ nuuŋ kii Krai. \v 5 Tɛ̀ nuuŋ ŋkosi Nyɔ ti mɛɛŋ ki fɛ kɛ kiŋgɔkɛ ki bɛniiŋ lɛ li mfi wɛɛ le ki kɛɛ munyiikɔɔ mulu kɛ. Dɛɛni Fiana yi Nyɔ doonchɛ yɛ bɔɔŋ bɛ nto-oŋ bɛ Jiso-o bɛ wuuti mɔɔ bɛniiŋ bɛ tiifi bɛntoŋ bɛ Nyɔ-ɔ, bɛ kii. \v 6 Munyiikɔɔ muni nuuŋ le bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ baa ɛ Nyɔ nyɛ tɛ be bishɛyɛ bi yi gɛɛ li bɛniiŋ bee li. Be baa yi yi mumkpaŋ bɛ be, ŋkaachɛ wu Nyɔ tɛ̀ fɛ li Bɛjuu li wɛ tɛ li bee si be taashɛ baa bɛ Krai Jiso kɛti li ntoŋ wu dzeeŋ wu be beŋ li wuu. \p \v 7 Nyɔ tɛ̀ fɛ le ni nnuuŋ wi wu nimɛ wu ntoŋ wu dzeeŋ wuni, nimɛ chini tɛ̀ nuuŋ nya yi tɛ̀ nyɛ li mi-i kii shéŋ yee yi dzeeŋ li mi-i. Tɛ̀ dzɔ buŋga bwee niŋ bɛ bu li mi-i le nyɛ nimɛ chini li mi-i le ni nnindi. \v 8 Mmɛɛŋɔ mɔɔ ki kɔchɛ kɛ wi wu nimɛ wu kwɛɛŋ li kintutu ki bɛniiŋ bɛchu bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ kɛ dududu. Se nuuŋ le Nyɔ tɛ̀ doonchɛ shéŋ yee yi dzeeŋ li mi-i yi nyɛ nimɛ chini li mi-i, le ŋgɛɛŋ ni mfenjisi ntoŋ wu dzeeŋ kii bunɔŋa bu Krai lɛ bu kɛmi yɛ mawu li bɛniiŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ. \v 9 Fi tɛ̀ nuuŋ lɛ le bɛniiŋ bɛchu kɛɛ ntaŋ wu munyiikɔɔ wuni gbanaa wu fiee fi Nyɔ yi tɛ̀ tɔŋ biee bichu tɛ̀ shiiŋ yi nyiki li yi yee li, li biya-a li biya-a. \v 10 Ntaŋ wuni tɛ̀ nuuŋ le gii naa ni nuuŋ li mfi wu dɛɛni-i, Nyɔ gii yi ka li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ, yi fɛ le bɛnchindaa bɛ fiana yi kɛmi buŋga ni yi sɛki bintsii bi liboo, nɛ ŋɛŋ bufii bu Nyɔ-ɔ bu nuuŋ lɛ dzé-e lɛ dzé-e. \v 11 Yi tɛ̀ fɛ ni biki si tɛ̀ nachɛ fɛmbɛɛchɛ-ɛ. Nuuŋ ɛ yi fɛ fiee fini kɛti li Krai Jiso wu Taa wusɛŋ. \v 12 Ɛ kii wu, wu tɛɛbeŋ kɛmɛ dze le tɛ bɛ li Nyɔ-ɔ lichiŋ ŋkɛmɛ chɛnɛ nsiŋ mɔɔ nuuŋ ntaru maa kii shéŋ yi tɛ gɛɛ li yi-i nsiŋ kɛ. \v 13 Si fi nuuŋ lɛ, nse ntuuɔ nsuŋgi bɔ le shéŋ yi kwi kɛ beŋ kii ŋgɛ wu ŋiŋgi kii beŋ kɛ. Nɛ gii nɛ kɛmɛ bujɔŋ bulu. \s Pɔɔ lɛkɛ li Nyɔ-ɔ li bɛniiŋ bɛ Ɛfɛso-o \p \v 14 Ɛ kii biee bini bi ntundi núŋ li Taa wusɛŋ limfwe, \v 15 wu mɛŋkooŋ mɛ bini bichu bi liboo mɔɔ bi laaŋkwiiŋ dzɛti fe. \v 16 Ntundi núŋ nlɛki le, kii bunɔŋa bwee bu nuuŋ ŋge, le nyɛ beŋ bɛ buŋga kɛti li Fiana yee li, bu fɛ shéŋ yi nɛ ni yi tɛɛmi. \v 17 Nɛɛ lɛ, Krai se ni tsiiŋ li shéŋ yi nɛ-ɛ si nɛ gɛɛ shéŋ li wuu lɛ. Nlɛki li Nyɔ-ɔ tɛ le kiŋkɔŋgisɛ ni ki nuuŋ li be-eŋ ki fɛ nɛ lii gɛɛŋ yi seri si kiti mɔɔ si kimfoo ki tɛɛmi, \v 18 le beŋ bɛ bɛniiŋ bɛchu bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ ni nɛ kɛmi bufii bu nuuŋ nɛ ni nɛ kii kiŋkɔŋgisɛ ki Krai lɛ. Ki nuuŋ li be-eŋ, ki ndɛɛŋ kwiiŋ bɛ liwe ŋge, ki seri ŋge. \v 19 Nlɛki li Nyɔ-ɔ le nuuŋ nɛ kɛɛ kiŋkɔŋgisɛ kee kilu ki yɛki bɛniiŋ le be kɛɛ, le nɛ ni nɛ nuuŋ ɛ nɛ yisɛ bɛ fiee fi Nyɔ nuuŋ li fi-i fichu. \v 20 Tɛ ni tɛ piɛti Nyɔ. Ɛ yi yi nuuŋ yi fɛ fiee fichu bɛ buŋga bwee bu nindi li yi yisɛ-ɛŋ. Se nuuŋ fɛ yaa tɛ si tɛ biiti mɔɔ si tɛ nuuŋ tɛ ni tɛ beechi. \v 21 Mpiaru ni nuuŋ li yi-i kii kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ mɔɔ kii Krai Jiso li mfi kwikwi mɔɔ mfi wu la le ma siŋ. Fi nuuŋ lɛ. \c 4 \s Bɛniiŋ bɛ Krai lɛ ni be nuuŋ li kimbanchɛ-ɛ \p \v 1 Bɛdɛɛni, mi wu Pɔɔ wu nuuŋ wi wu ncha kii Taa Jiso, nlɛkɔɔ beŋ le nɛ ni nɛ tsiiŋ ntsɛ wu kɔchɛ wu Nyɔ tɛ̀ teeŋ beŋ le nɛ ni nɛ tsiiŋ li wuu. \v 2 Shiiki yɛɛŋ yi yinɛ fɛkwiiŋ, nɛ tuu nɛ ni nɛ nuuŋ nyɛɛkii, nɛ kɛndi shéŋ. Nɛ ni nɛ fii wi bee wi si mwɛ nuuŋ li kiŋkɔŋgisɛ-ɛ. \v 3 Nɛ gwenini yɛɛŋ bujɔŋ le nɛ ni nɛ nuuŋ li kimbanchɛ ki Fiana yi Waaŋ bɛɛ bɛ ki lɛ be-eŋ nɛɛ si nɛ tsiiŋ li mbɛɛŋgii wu taashi bɛniiŋ li lɛ. \v 4 Yi yi bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ nuuŋ yi mumkpaŋ, se Fiana yi Waaŋ nuuŋ yi mumkpaŋ. Ɛ nɛɛ lɛ si fiee fi Nyɔ tɛ̀ teeŋ bee le tɛ ni tɛ bichi limfwe li fi-i nuuŋ tɛ fimumkpaŋ. \v 5 Taa nuuŋ nɛɛ mumkpaŋ, kimbeenchɛ nuuŋ kimumkpaŋ, nlisu wu bɛ lisi bɛniiŋ li dzɔɔ nuuŋ tɛ mumkpaŋ. \v 6 Nyɔ nuuŋ nɛɛ mumkpaŋ yi nuuŋ Baa wusɛŋ bee bɛchu. Yi nuuŋ lɛ biee bichu-u lɛwe, yi nindi kɛti li bee bɛchu-u, yi nuuŋ tɛ lɛ bee li lɛnti bɛchu. \v 7 Fi nuuŋ tɛ le Krai nyɛɔ kinderi li wi mumkpaŋ mumkpaŋ li bee li, biki mfichinɛ wu nya ye li mwɛ-ɛ. \v 8 Fiɛɛ fiee fi bɛ tsɛɛ lɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ le, \q1 “Mfi wu tɛ̀ yɛki giiŋgi liboo, \q1 Tɛ̀ gii feti bɛniiŋ bɛ tɛ̀ keeti be biki wu. \q1 Tɛ̀ nyɛ nyá li bɛniiŋ li.” \m \v 9 Ntefu le, “Tɛ̀ yɛɛ gɛɛŋ liboo,” nuuŋ le la? Fi doonchi le tɛ̀ saa shee gɛɛŋ likwiiŋ li nshɛ-ɛ.\f + \fr 4:9 \fr*\ft Kɛ le, tɛ shee tɛ bɛ laaŋkwiiŋ le.\ft*\f* \v 10 Nɛɛlɛ, wu wulu wu tɛ̀ shee gɛɛŋ likwiiŋ ɛ nɛɛ wu wu tɛ̀ yɛɛ ka kiboo kichu gɛɛŋ lɛwe, le bintsii bichu se yisɛ bɛ wu. \v 11 Ɛ nɛɛ wu wu tɛ̀ nyɛ nyá li bɛniiŋ li. Tɛ̀ nyɛ li bamu-u le be ni be nuuŋ bɔɔŋ bee bɛ nto-oŋ, nyɛ li bamu-u be laŋini biee bi be wuki Nyɔ tiiti, bamu deŋgi be fenjisi ntoŋ wu dzeeŋ, bamu bɛ bichi lɛ kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ be tuu be tiifi bɛniiŋ. \v 12 Tɛ̀ nyɛ nyá yilu le ni nachi bɛniiŋ bɛ tɛ̀ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ lu be se kɔchɛ bɛ nuuŋ be ni be nindi nimɛ chee, be gwɛndi yi li Krai yi nuuŋ kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ, \v 13 nsiiŋ gɛɛŋ bo mfi wu tɛɛbeŋ bɛchu gii tɛ̀ nuuŋ wi mumkpaŋ li kimbeenchɛ kisɛŋ bɛ li fiee fi tɛɛbeŋ kii, kundi Ŋwanɛ Nyɔ. Ɛ tɛɛbeŋ tsiiŋ lɛ, fi fɛ tɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ ta be kɔchɛ be mɛɛshi be nuuŋ si Krai nuuŋ kwikwi lɛ. \v 14 Bɛdɛɛni, tɛ mɛɛŋ yɛ tɛ ni tɛ nuuŋ si bɔɔŋ bɛ bwi, bɛ ntiifɛ mɔɔ nuuŋ wu la le kɛti nduŋgi bɛ be giiŋgi limfwe tuu lijiŋ nɛɛ si fiee fi mfiee ti sɛɛsi lɛ kɛ. Tɛ mɛɛŋ yɛ le tɛ ni tɛ nuuŋ si bɛniiŋ bɛ bɛniiŋ bɛ deŋgi be wɛɛndi be bɛɛ be yɛŋgi binsɛɛ bi be nachɛ kɛ. \v 15 Tɛ kɛmi le tɛ ni tɛ tiiti fisɛŋ nuuŋ chɛɛŋ li kiŋkɔŋgisɛ-ɛ, tɛ kuu lɛ dzé chichi le tɛ to si Krai wu nuuŋ kikoo kisɛŋ. \v 16 Ɛ wu wu feti bikachu bichu bi li yi yee li bi taashɛ bi bo li wuu bwiŋ se kuu, bi gwɛndi yi yee li kiŋkɔŋgisɛ-ɛ, si kikachɛ nindi chee chi nimɛ bujɔŋ kimu se nindi chee. \s Ntsɛ wu fichi bɛ wu fwɛŋ \p \v 17 Li dɛɛni-i, li bukooŋ bu Taa lɛ ŋ'wɛkɔɔ le ntuu ntee nchiinsɛ li be-eŋ le kiiŋ nɛ ni nɛ tuu nɛ tsiiŋ si bɛniiŋ bɛ kii yɛ Nyɔ kɛ. Bɛmbeechɛ bɛ bee ti nuuŋ nɛɛ bɛ yee. \v 18 Bufii bu bee nuuŋ bu kijibɛ-ɛ. Be baa mfiiŋ li ntsɛ wu Nyɔ doonchi, kifɛ be tɛ̀ faaŋ Nyɔ nuuŋ kifɛ be tɛɛmi bikoo. \v 19 Bikoo bi bee wondɛ ŋge. Be gɛɛ baa yi yibe li nyɛŋ yi bukwɛɛ li, yi yibe yuusi nɛɛ li mferu ŋwaani nyɛ́ŋ chichi. \p \v 20 Fini nuuŋ yɛ fiee fi bɛ tɛ̀ tifi beŋ lu kii Krai kɛ. \v 21 Mbeechɔɔ le nɛ woo baa kii wu kituŋ, bɛ tɛ̀ tifi beŋ kii wu li chɛɛŋ wu kii Jiso-o. \v 22 Nɛɛ lɛ buu yɛɛŋ yi yinɛ yi fichi yi nɛ tɛ̀ tsiiŋ ntsɛ wu fichi lu wu bee kituŋ kii biee bi nyɛ-ɛŋ bi nɛ tɛ̀ shiiŋ nɛ feti. \v 23 Nɛ fiiki bɛmbeechɛ bɛ nɛ kɛmi be to bɛ fɛŋ. \v 24 Lii yɛɛŋ nuuŋ yi yi fiɛŋ li yi yinɛ-ɛ, yi Nyɔ fɛ yi bosini yi. Yini nuuŋ yi yi ntsɛ wu gbɛŋgi nuuŋ wu chɛɛŋ bɛ wu tsaaŋ wu wuuti. \p \v 25 Fi se fiɛɛ le, nɛ chinɛ binsɛɛ, wi ni tiiti nuuŋ chɛɛŋ li ŋwaani kifɛ tɛɛbeŋ bɛchu baa bikachu bi yi yi mumkpa-aŋ. \v 26 Ɛ wi dzɔ sheŋ, mwɛ ŋiŋgi le kiiŋ ni dza nɛɛ fɛ bubiɛɛ kɛ. Kiiŋ ni gɛɛ jobɛ seri sheŋ mɛɛŋ wu lɛsheŋ kɛ. \v 27 Kiiŋ ni nyɛ dze le kiŋkundi lɛ fe kɛ. \v 28 Wi wu yi-i buyi, chinɛ lu ni nindi nuuŋ nimɛ chi dzeeŋ bɛ tsaŋ yee, ke se kɛmɛ fiee fi nuuŋ ni fi-i tɛ bɛniiŋ bɛ kifoo lɛ lu. \v 29 Nɛ ŋiŋgi yɛɛŋ le kiiŋ n'yɔru wu bifi ni buti li bimfimu binɛ-ɛ kɛ. Wi ni tiiti fiee nuuŋ fi dzeeŋ fi nuuŋ fi gwaŋ bɛniiŋ li fiee fi be fuki-i, ke tefɛ chee se ni chi fi-i bɛniiŋ bɛ wuki. \v 30 Kiiŋ nɛ ni nɛ feti fiee fi Fiana yi Waaŋ yi Nyɔ nuuŋ yi ni yi wuki bubiɛɛ kɛ. Fiana yini nuuŋ ŋkiki wu Nyɔ li yi yinɛ-ɛ wu doonchi le ɛ yi yi kɛmi beŋ le ke jobɛ kɔchɛ yi mɛɛshi yi soo beŋ li tsaŋ yi ŋgɛ-ɛ. \v 31 Chinɛ yɛɛŋ shéŋ yi tsoo bɛ sheŋ yi fuuti mɔɔ shéŋ yi tɔnyi mɔɔ ntsooŋ mɔɔ mbifisɛ mɛŋkooŋ mɛ bɛniiŋ lɛ mɔɔ shéŋ yi bifi. \v 32 Nɛ kɛmɛ nuuŋ kiŋge ki dzeeŋ bɛ shéŋ yi dzeeŋ li wi bee wi-i. Ɛ wi fɛ bubiɛɛ li wi-i, mwɛ feeki wu nɛɛ yɛɛŋ si Nyɔ tɛ̀ feeki bifi binɛ kɛti li Krai li lɛ. \c 5 \s Bɛniiŋ bɛ Krai lɛ ni be tsiiŋ si bɛniiŋ bɛ kiŋ'wofu-u \p \v 1 Si nɛ baa bɔɔŋ bɛ Nyɔ-ɔ bɛ yi kɔŋgisi ŋge lɛ, gwenɛ yɛɛŋ le nɛ ni nɛ feti nɛɛ si yi. \v 2 Nɛ tsiiŋ yɛɛŋ li kiŋkɔŋgisɛ-ɛ nɛɛ si Krai tɛ̀ kɔɔŋgi bee nyɛ yi yee kii bee lɛ. Nya ye yini tɛ̀ nuuŋ fintofi fi sɛɛndi shuuŋŋ li Nyɔ-ɔ. \p \v 3 Biee si bukwɛɛ bɛ ntsɛ wu nyɛŋ kwikwi mɔɔ kin'yɛrisɛ lii bi nuuŋ kɛ biee bi bɛ nuuŋ bɛ tso jɛ kii bi lɛ be-eŋ lɛnti kɛ, kifɛ bini nuuŋ yɛ biee bi nuuŋ bi ni bi nuuŋ lɛ bɛniiŋ bɛ Nyɔ-ɔ lɛnti kɛ. \v 4 Fi mɛɛŋ ki dzɔɔŋ kɛ dududu le tefɛ chi lɔɔlɔɔ bɛ tefɛ chi kibere-e, mɔɔ sɔɔŋ wu lɔɔlɔɔ ni buti li bimfimɛ binɛ-ɛ kɛ. Nɛ nyɛɛ yɛɛŋ nuuŋ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ. \p \v 5 Nɛ kɛɛ chɛɛŋ le wi wu lɛti bukwɛɛ, kɛ wi wu feti nyɛŋ, mɔɔ nuuŋ wi wu yɛrisi lii, kɛmi yɛ kintsii lɛ bumfɔŋ bu Krai bee Nyɔ-ɔ lɛnti kɛ. Wi wu kin'yɛrisɛ lii ti dzeti biee si nyɔ yi ye. \v 6 Kiiŋ nɛ ni beŋ le wi yɛɛŋ bɛ beŋ bɛ tefɛ chi yee kii biee bini kɛ. Nɛ kɛɛ le biee bilu bi tɛ̀ fɛ sheŋ se yɛɛ Nyɔ bɛ bɛniiŋ bɛ tɛ̀ wuki yɛ yi kɛ. \v 7 Nɛɛ lɛ, kiiŋ nɛ ni nɛ taashɛ bɛ kintutu ki bani bɛniiŋ lɛ kɛ. \v 8 Tɛ̀ gii nuuŋ ŋkosi nɛ nuuŋ bɛniiŋ bɛ li kijibɛ-ɛ. Se nuuŋ le dɛɛni si nɛ taashɛ baa bɛ Taa lɛ, fi fiɛɛ le nɛ baa bɛniiŋ bɛ kiŋ'wofu-u kituŋ. Nɛɛ lɛ, nɛ tsiiŋ yɛɛŋ nɛɛ si bɛniiŋ bɛ li kiŋ'wofu-u. \v 9 Fiee fi kiŋ'wofu ti bɛɛ bɛ fi nuuŋ ntsɛ wu dzeeŋ bɛ wu tsaaŋ mɔɔ wu doonchi chɛɛŋ. \v 10 Gwenɛ yɛɛŋ le nɛ kɛɛ fiee fi dzeeŋ li Taa li. \v 11 Kiiŋ nɛ ni nɛ lisi tsaŋ li biee bi kijibɛ-ɛ bi waniti kɛ. Nɛ busi yɛɛŋ bi fɛ waaŋ. \v 12 Fi gbɛŋgi fi nuuŋ fiee fi buya-a le bɛ ni bɛ tiiti kii biee bi bɛniiŋ baa feti lɛ munyiikɔɔ li. \v 13 Se nuuŋ le fiee fichu fi kiŋ'wofu ti doonchi ti yeŋgi bɛ ŋiŋgi fi, \v 14 kifɛ fiee fichu fi yeŋgi ti wuutɔɔ. Fiɛɛ fiee fi feti bɛ tiiti fiee fimu le, \q1 “Wɛ wu liiti, kaaŋgi! \q1 Bochɛ li kwe-e, kiŋ'wofu ki Krai bɛ ki baŋ li wɛ-ɛ.” \p \v 15 Bɛdɛɛni nɛ deŋgi nɛ kii si nɛ tɔɔmi bikaa binɛ. Kiiŋ nɛ ni nɛ tsiiŋ si bibere kɛ. Nɛ tsiiŋ yɛɛŋ nuuŋ si bɛniiŋ bɛ kɛmi bufii. \v 16 Nɛ gwenini le ɛ nɛ kɛmi mfi wu fɛrɛ fiee kiiŋ nɛ ni lɛɛ wu li yee li kɛ, kifɛ jo yi dɛɛni yɛɛ yi bifi. \v 17 Fi se fiɛɛ le kiiŋ nɛ ni nɛ nuuŋ bibere kɛ. Nɛ gwenini le nɛ kɛɛ fiee fi Taa kɔŋgisi le nɛ ni nɛ feti. \v 18 Kiiŋ nɛ ni nɛ wundi mbiiŋ mɛ keeti beŋ kɛ. Fini nuuŋ fiee fi bifisi bɛniiŋ. Nɛ baa lɛ ɛ nɛ yisɛ bɛ Fiana yi Waaŋ. \v 19 Nɛ yeti li yi yinɛ-ɛ lɛ juuŋ yi buti lɛ Kiŋwaati ki N'yɔɔnchɛ-ɛ,\f + \fr 5:19 \fr*\ft Kiŋwaati ki N'yɔɔnchɛ-ɛ kini nuuŋ ki Mfɔŋ Daafi tɛ tsɛɛ.\ft*\f* mɔɔ juuŋ yimi yi ki n'yɔɔnchɛ, mɔɔ yi Fiana yi Waaŋ nyɛɛ li be-eŋ. Nɛ yuuti lɛ nɛ yɔɔnchi Taa bɛ shéŋ yinɛ chi. \v 20 Nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ Baa li mfi kwi bɛ li fiee fichu-u kɛti li bukooŋ bu Taa wusɛŋ wu Jiso Krai. \s Ntifi li bukɛɛŋ bɛ buniŋ bɛ bee \p \v 21 Nɛ nyɛɛ yi yinɛ le wi bee wi-i biki ŋguŋu wu nɛ kɛmi li Krai li. \v 22 Bukɛɛŋ bɛ yi-ih, nyɛ yɛɛŋ yi yinɛ li buniŋ bɛnɛ-ɛ nɛɛ si nɛ nyɛ li Taa li lɛ, \v 23 kifɛ nyuŋ nuuŋ kikoo ki kwɛɛŋ lɛ, nɛɛ si Krai nuuŋ kikoo ki kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ. Kintaashɛ kilu nuuŋ yi yee, wu kibɛɛ se nuuŋ Kinsofu ki ki-i. \v 24 Bɛdɛɛni bukɛɛŋ bɛ yi-ih kɛmi le be ni be nyɛɛ yi yibe li buniŋ bɛ bee li fiee fichu nɛɛ si kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ nyɛ kɛɛ yi yi ki li Krai li. \v 25 Beŋ buniŋ, nɛ kɔŋgisi bukɛɛŋ bɛnɛ nɛɛ si Krai tɛ̀ kɔɔŋgi kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ nyɛ yi yee, kwi kii ki. \v 26 Tɛ̀ nyɛ yi yee le fɛ kintaashɛ kilu ni ki wuuti si tɛ̀ tsootsɛ ki bɛ dzɔɔ mɔɔ jɛ ye. \v 27 Tɛ̀ nachɛ kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ kilu le ke dzɔɔ ki li wuu bwiŋ si kwɛɛŋ wu fendi wu nuuŋ yɛ bɛ kinjirɛ kɛ, nuuŋ shiiŋgii tɛ kɛmɛ fiee fimu fi bifi kɛ, wuuti nuuŋ yɛ bɛ findzɔŋ li wuu bwiŋ kɛ. \v 28 Nɛɛ lɛ, buniŋ kɛmi le be ni be kɔŋgisi bukɛɛŋ bɛ bee nɛɛ si be kɔŋgisi yi yibe lɛ. Ɛ wi kɔŋgisi kwɛsi, kɛ kɔŋgisɔɔ tɛ nuuŋ yi yee. \v 29 Wi nuuŋ yɛ lu wu ti baanini yi yee kɛ. Wi ti nyɛki yi yee, bɔsiniyi bichi lɛ yi-i bujɔŋ. Ɛ nɛɛ lɛ si Krai feti bɛ bee bɛ nuuŋ kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ lɛ, \v 30 kifɛ tɛɛbeŋ baa bikachu bi li yi yee li. \v 31 Fiɛɛ fiee fi bɛ tɛ̀ tsɛɛ lɛ Kiŋwaati ki Nyɔ-ɔ le, \q1 “Ɛ kii fini fi nyuŋ gii naa shɛ tee bee ni, \q1 taashɛ bee kwɛsi, \q1 be bɛfɛ se to wi mumkpaŋ.” \p \v 32 Fiee fimu nyimi fiɛɛ lɛ tefɛ chini lɛkwiiŋ fi ko ŋge, nse ŋiŋgɔɔ fieŋ le fi tiiti fiɛɛ kii Krai bɛ kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ. \v 33 Mɔɔ si ntiiti ni, wi mumkpaŋ mumkpaŋ li be-eŋ kɛmi le kɔɔŋgi kwɛsi si kɔŋgisi yi yee, kwɛɛŋ kɛmi tɛ le ni yokisi nyumi. \c 6 \s Ntifi li bɔɔŋ li bɛ bɛte bɔɔŋ \p \v 1 Bɔɔŋ, nɛ wuki yɛɛŋ bɛchaa bɛnɛ mɔɔ bɛna bɛnɛ lɛ dze yi Taa li, kifɛ fini nuuŋ fiee fi dzeeŋ fi bɔɔŋ bɛ taashɛ bɛ Taa kɛmi le be ni be feti. \v 2 Nchi wu Nyɔ wu tiiti le, \q1 “Ɔ guundi chaa bee na wɛ.” \p Wuni nuuŋ nchi wu ŋkosi wu bɛ taa ŋkaachɛ fe. \v 3 Ŋkaachɛ wulu wuni nuuŋ le, \q1 “Wi wu kichi nchi wuni gii naa woo bujɔŋ, \q1 tuu tsi weseeŋ li nshɛ yini-i.” \p \v 4 Bɛte bɔɔŋ, kiiŋ nɛ ni nɛ feti biee bi shéŋ tɔnyi bɔɔŋ bɛnɛ kɛ. Nɛ kurisi be be kuu bɛ laanchɛ mɔɔ ntiifɛ wu wu Taa. \s Ntifi li bɛmfa-a bɛ li bɛniiŋ bɛ kɛmi be \p \v 5 Bɛmfa, nɛ wuki yɛɛŋ bɛte bikoo bɛnɛ bɛ li nshɛ yini-i, li nchɛnu bɛ ŋguŋu be-e. Nɛ wuki be bɛ shéŋ yinɛ chichi si nɛ wuki Krai. \v 6 Nɛ fɛ kɛ lɛ nuuŋ mfi wu be tundi lii li be-eŋ le yi se ni yi dzeeŋ be bɛ beŋ kɛ. Nɛ feti nuuŋ si bɛmfa bɛ Krai bɛ feti nuuŋ fiee fi Nyɔ wɛki bɛ shéŋ yibe chichi. \v 7 Ɛ nɛ nindi li bee, nɛ nindi bɛ kinɛɛtinɛ kɛɛ nɛ nindi baa nuuŋ li Taa li, nuuŋ yɛ li wiwoŋ kɛ. \v 8 Nɛ nindi, nɛ kiimi le fiee fi dzeeŋ fichu fi wi feti gii naa kɛmɛ tɛ fiee fi dzeeŋ li Taa li, mɔɔ nuuŋ mfwa mɔɔ nuuŋ yɛ mfwa kɛ. \p \v 9 Beŋ bɛniiŋ bɛ kɛmi bɛmfa, nɛ kɛmi tɛ be lɛ dze yi dzeeŋ li, nɛ ŋiŋgi le kiiŋ nɛ ni nɛ chɛnisi be kɛ. Nɛ kiimi le beŋ bɛ be bɛchu kɛmi Te Kikoo mumkpaŋ liboo, li wuu chichi chichi nuuŋ yɛ lu kɛ. \s Biee bi dzi-iŋ bi Nyɔ nyɛ li tɛɛbeŋ \p \v 10 Li mɛrisɛ-ɛ, ntiitɔɔ li be-eŋ le nɛ ni nɛ lemi nɛ tɛɛmi li Taa li, nɛ yemi nuuŋ li buŋga bwee bu nɔŋa-a. \v 11 Liishɛ yɛɛŋ biee bi dzi-iŋ bichu li bwiŋ bi Nyɔ nyɛ li be-eŋ, ke nɛ se naa nɛ leŋ nɛ toŋ dziŋ bɛ kiŋkundi lɛ dzé chichi yi ki wɛɛndi le-e. \v 12 Nɛ kɛɛ le tɛɛbeŋ gwii yɛ nuuŋ bɛ bɛniiŋ bɛyoŋ kɛ. Tɛɛbeŋ gwii nuuŋ bɛ biee bichu bi kɛmi buŋga mɔɔ bunɔŋa, bu sɛki kwɛɛŋ wu kijibɛ-ɛ wuni. Biee bini biɛɛ fiana yi tii chichi yi nuuŋ li bintsii bi liboo li. \v 13 Se nuuŋ le, nɛ liishɛ yɛɛŋ biee bi dzi-iŋ bichu bi Nyɔ nyɛ li be-eŋ, ke naa nuuŋ li jo yi bifi yɛɛ, nɛ se leŋ mkpaaŋ si nɛ baa ɛ nɛ fɛ fiee fichu kituŋ le nɛ naa nɛ ni nɛ lemi bujɔŋ. \v 14 Nɛɛ lɛ, nɛ lemi yɛɛŋ mkpaaŋ. Nɛ dzɔɔ chɛɛŋ wu ni wu nuuŋ si kitsaa ki nɛ kaŋ litiŋ, nɛ dzɔɔ ntsɛ wu tsaaŋ wu ni wu nuuŋ si kikwa ki nɛ lii nɛ baanyɛ bɛ ŋkondi bɛnɛ lu. \v 15 Nuuŋ ɛ nɛ nachɛ le nɛ ni nɛ fenjisi ntoŋ wu dzeeŋ wu bɛɛ bɛ mbɛɛŋgii li bɛniiŋ li, wu ni wu nuuŋ si bikpɔ bi dzi-iŋ bi nɛ liishɛ li bikaa li. \v 16 Li ntawu fe-e, nuuŋ le nɛ ni nɛ giki nuuŋ shéŋ li Krai li, fini ni fi nuuŋ si kikɔrɔ ki dzi-iŋ ki nɛ kɛmɛ lɛ bɔ. Ɛ fi fi nɛ gii nɛ ni nɛ baŋgi mumbieeŋ mu duti bɛ wi mu wi wu bifi wɛ tumisi. \v 17 Nɛ dzɔɔ kinsofu ki Nyɔ soo beŋ lu ki ni ki nuuŋ si kifɔ ki dzi-iŋ ki nɛ beeŋ, nɛ tuu nɛ dzɔɔ tɛ nyɔ yi dziŋ yi Fiana yi Waaŋ nyɛɛ yi nuuŋ jɛ yi Nyɔ. \fig Biee bi dzi-iŋ |alt="The whole armor" src="lb00196c.tif" size="col" loc="11-17" copy="Louise Bass" ref="6:17"\fig* \p \v 18 Li fiee fichu-u, nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ mfi kwi nɛ biki si Fiana yi Waaŋ doonchi ɛ nɛ lɛki lɔɔ nɛ biiti fiee fichu fi nɛ wɛki li Nyɔ-ɔ. Li fini-i, nɛ bichi bujɔŋ, nɛ kɛndi shéŋ mfi kwi le nɛ ni nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ li bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ bɛchu. \v 19 Nɛ lɛki li Nyɔ tɛ li mi-i le mfi wu ŋgwiiyi kimfimɛ keŋ le n'yɔ, Nyɔ nyɛɛ mi fiee fi ŋgii ni n'yeti, nchɛnu nsiŋ kii munyiikɔɔ mu ntoŋ wu dzeeŋ wu wu Nyɔ-ɔ. \v 20 Ɛ kii ntoŋ wulu wu miɔ li bɛncha-a si wi wu nuuŋ fɛ kintsii ki Krai. Nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ le ɛ n'yetɔɔ, ni n'yeti si ŋkɛmi le n'yɔ nchɛnu nsiŋ. \s Kimɛrisɛ \p \v 21 Tichiku wu ŋwaanɛŋ wusɛŋ wu shéŋ wu nindi tɛ li Taa li bɛ shéŋ yee chi gii tee beŋ fiee fichu kii mi, nɛ se kɛɛ si nnuuŋ, mɔɔ fiee fi mfeti. \v 22 Fiɛɛ fiee fi mi ntoŋ wu lɛ be-eŋ kii fi, le bɛ fɛ nɛ kɛɛ si tɛ nuuŋ, tuu kaaŋgi shéŋ yinɛ. \p \v 23 Nyɔ Baa wusɛŋ bee Taa Jiso Krai nyɛ beŋ mbɛɛŋgii bɛ kiŋkɔŋgisɛ mɔɔ kimbeenchɛ. \v 24 Nyɔ doonchɛ shéŋ yee yi dzeeŋ li bɛniiŋ bɛchu bɛ kɛmi kiŋkɔŋgisɛ ki mɛɛ yɛ kɛ li Taa wusɛŋ wu Jiso Krai.