\id COL - Sari \ide UTF-8 \h Kolosi \toc1 Kiŋwaati ki Pɔɔ tɛ̀ tsɛɛ li kintaashɛ ki Kolosi-i \toc2 Kolosi \toc3 Kol \mt2 Kiŋwaati ki Pɔɔ tɛ̀ tsɛɛ li kintaashɛ ki \mt1 Kolosi-i \imt1 Fiee fi nuuŋ lɛ Kiŋwaati ki Kolosi kini-i \ip Pɔɔ tɛ̀ tsɛɛ kiŋwaati kini li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ li kitoŋ ki Kolosi-i. Ɛpafras tɛ̀ dza bɛ bɛ ntoŋ wumu wu bifi kii kintaashɛ kilu. Pɔɔ se tuu tsɛɛ kiŋwaati kini li kintaashɛ kilu-u ki tɛ̀ nuuŋ li kimbɛ ki tɛ̀ ŋiŋgi le kɛmi le ni bichi lɛ ki-i. Tɛ̀ tsɛɛ le leeki ntiifɛ nuuŋ wu chɛɛŋ wu nuuŋ kii bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Krai. \iot Bikoo bi biee bi lɛ Kiŋwaati kini-i \io1 1:1-8 Mbɛɛchɛ \io1 1:9–2:19 Kii wi wu nuuŋ Krai mɔɔ nimɛ chee \io1 2:20–4:6 Ntsɛ wu fwɛŋ wu nuuŋ li Krai li \io1 4:7-18 Bɛn'yɛɛshɛ \c 1 \p \v 1 Ɛ mi Pɔɔ, ŋwanɛ ntoŋ wu Krai Jiso li kɔŋgisɛ wu Nyɔ-ɔ. Miɔ tɛɛ Timɔti wu ŋwaanɛŋ wusɛŋ. \v 2 Kiŋwaati kini giiŋgi kɛɛ li beŋ bɛŋwaanɛŋ bɛsɛŋ bɛ Kolosi-i, bɛniiŋ bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ, bɛ lemi mkpaaŋ li Krai li. Nyɔ Baa wusɛŋ doonchɛ beŋ shéŋ yi dzeeŋ, yi tuu nyɛ beŋ mbɛɛŋgii. \s Pɔɔ lɛki li Nyɔ-ɔ nyɛɛ kiyɔɔni kii bɛniiŋ bɛ Kolosi \p \v 3 Tɛ bɛɛ fɛ tɛ lɛki li Nyɔ-ɔ kii beŋ mfi kwi, tɛ nyɛɛ nɛɛ nuuŋ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ yi Te Taa wusɛŋ wu Jiso Krai, \v 4 kifɛ tɛ woo baa kii shéŋ yinɛ yi nɛ gɛɛ li Krai Jiso-o, bɛ kiŋkɔŋgisɛ ki nɛ kɛmi li bɛniiŋ bɛchu bɛ nuuŋ bɛ Nyɔ-ɔ. \v 5 Tɛ kii le nɛ feti lɛ kifɛ nɛ bichi baa limfwe nuuŋ li fiee fi Nyɔ nachɛ yɛ yi gɛɛ li be-eŋ liboo. Fiee fini se nuuŋ fi nɛ tɛ̀ woo kituŋ lɛ jɛ yi chɛɛŋ li, yi nuuŋ ntoŋ wu dzeeŋ. \v 6 Ntoŋ wuni tɛ̀ bɛ li be-eŋ nɛɛ yɛɛŋ si wu bɛɛ li bɛniiŋ li, li kikoo ki nshɛ-ɛ kichu fikisi ntsɛ wu bɛniiŋ wu se tuu wu saaŋgini wu giiŋgi limfwe limfwe. Fi fiɛɛ nɛɛ tɛ yɛɛŋ si fi tɛ̀ ka bɛ beŋ mbɛɛchɛ jobɛ chi nɛ tɛ̀ woo ntoŋ wulu nɛ tuu nɛ kɛɛ tɛ chɛɛŋ chɛɛŋ le Nyɔ doonchɛ yɛ shéŋ yee yi dzeeŋ li bɛniiŋ li. \v 7 Nɛ tɛ̀ woo wuni ntoŋ li Ɛpafras wu nuuŋ shéŋ yisɛŋ, tɛɛ be nindi li fiee fimumkpa-aŋ. Ɛ wi wu nimɛ wu Krai, wu se dzɔ ɔ kintsii kisɛŋ se nindi bɛ shéŋ yee chi. \v 8 Wu teeɔ bee kituŋ kii kiŋkɔŋgisɛ ki Fiana yi Nyɔ fɛ nɛ kɛmi li bɛniiŋ li. \v 9 Mbɛɛchɛ jobɛ chi tɛ tɛ̀ woo kii beŋ lɛ, tɛ mɛɛŋ baa ki chikɛ kɛ nlɛkɛ li Nyɔ-ɔ li be-eŋ kɛ. Tɛ lɛki li Nyɔ-ɔ tɛ lɛki le Nyɔ yiiki beŋ bɛ bufii ŋge le nɛ kɛɛ fiee fi yi wɛki. Fini gii fi ka li bufii buchu-u bɛ biee bi Fiana yee fɛ nɛ kii. \v 10 Bɛdɛɛni nɛ se ni nɛ tsiiŋ ntsɛ nuuŋ wu kɔchɛ fɛ Taa li, nuuŋ wu wu gbɛŋgi Kɔŋgisi. Ɛ nɛ tsiiŋ lɛ nɛ se ni nɛ nindi nimɛ chi dzeeŋ lɛ dzé lɛ dzé, nɛ ni nɛ kuu nɛ giiŋgi limfwe limfwe li fiee fi nɛ kii kii Nyɔ-ɔ. \v 11 Tɛ lɛki li Nyɔ-ɔ tɛ le Nyɔ yi buŋga bu nɔŋa buchu nuuŋ bwee nyɛ beŋ buŋga buchu le nɛ se ni nɛ tɛɛmi mfi kwi, nɛ kɛndi shéŋ nɛ giiŋgi limfwe li fiee li fichu, bɛ kinɛɛtinɛ, \v 12 nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Baa wusɛ-ɛŋ. Ɛ yi yi gii yi fɛ tɛɛbeŋ tɛ kɔchɛ le ke tɛ naa tɛ kɛmɛ fiee fi yi nachɛ yi gɛɛ li bɛniiŋ bɛ nuuŋ bee li fɛ bumfɔŋ bu kiŋ'wofu-u. \v 13 Yi buu yɛ bee li tsaŋ yi buŋga bu kijibɛ-ɛ, yi gɛɛ bee lɛ bumfɔŋ bu Ŋwani wu nuuŋ shéŋ yee. \v 14 Ŋwani wuni ɛ wu wu yi ka li wu-u yi se sondɛ tɛɛbeŋ li tsaaŋ yi ŋgɛ yi nuuŋ mfekisɛ wu bibifi bi tɛɛbe-eŋ. \s Krai nuuŋ kikoo ki biee bichu-u \p \v 15 Ŋwani wuni kɛmi mbosɛ yi Nyɔ yi tɛɛbeŋ ŋiŋgi yɛ kɛ. Ɛ wu wu nuuŋ mbiɛ wu ŋkosi li biee bichu bi bɛ tɛ̀ tɔ-ɔŋ. \v 16 Nyɔ tɛ̀ tɔŋ biee bichu kɛti li tsaŋ yee li, biee bi liboo bɛ bi laaŋkwiiŋ, bi bɛ ŋiŋgi, bɛ bi bɛ ŋiŋgi yɛ kɛ, mɔɔ nuuŋ bɛnchindaa bɛ la, bɛ deŋgi li mbaandze-e, mɔɔ nuuŋ bɛ kɛmi buŋga, mɔɔ nuuŋ bɛnɔŋa bɛnɔŋa, mɔɔ nuuŋ bɛ sɛki. Biee bini bichu nuuŋ ɛ Nyɔ yi tɛ̀ tɔŋ kɛti li tsaŋ yee li, bi nuuŋ li Wu-u. \v 17 Tɛ̀ nuuŋ lu kituŋ biee bichu se nuuŋ. Ɛ wu wu kɛmi biee bichu bi se taashɛ bi nuuŋ si bi nuuŋ. \v 18 Nuuŋ kikoo ki kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ ki nuuŋ yi yee. Ɛ wu wu tɛ̀ bɛchi kintaashɛ kini. Ɛ wu wi wu ŋkosi wu tɛ̀ bo li kwe-e mɛɛŋ yɛ tuu kwi kɛ, le li fiee fichu-u ni nuuŋ ŋkosi. \v 19 Biee bini nuuŋ lɛ kifɛ Nyɔ tɛ̀ wɛki le fiee fichu fi yi nuuŋ, ni fi nuuŋ li Ŋwani-i. \v 20 Nyɔ se fɛ kɛti li Ŋwani-i le biee bichu, mɔɔ nuuŋ bi laaŋkwiiŋ mɔɔ nuuŋ bi liboo bi kaari bi to bɛ yih yi Nyɔ. Yi tɛ̀ fɛ nuuŋ kimaaŋ bɛ ŋgɔŋ mɛ Ŋwani-i le bɛ bɛ mbɛɛŋgii mfi wu tɛ̀ kwi li kintaaŋ li. \p \v 21 Li be-eŋ, nɛ tɛ̀ shiiŋ nɛ nuuŋ ɛ nɛ gatɛ bɛ Nyɔ, nɛ kɛmi bɛmbeechɛ bɛ bifi kii yi, si nɛ tɛ̀ feti biee bibifi lɛ. \v 22 Se nuuŋ le, dɛɛni Nyɔ kaari yɛ yi taashɛ bɛ beŋ li yi yi Ŋwani-i wu tɛ̀ to wiwoŋ. Tɛ̀ fɛ fini kɛti li kwe yee, le nɛ se ni nɛ nuuŋ yi limfwe nɛ wuuti nɛ kɛmi yɛ findzɔŋ kɛ ŋgunu kɛ. \v 23 Nɛ gii nɛ ni nɛ nuuŋ lɛ ɛ nɛ ba nɛ giiŋgi limfwe bɛ shéŋ yinɛ gɛɛ li wuu, ɛ nɛ lii gɛɛŋ yinɛ nɛ lemi mkpaaŋ fiee sɛɛsi yɛ beŋ li fiee fi nɛ bichi limfwe li fi-i fi nɛ tɛ̀ woo li ntoŋ wu dzeeŋ li kɛ. Ntoŋ wu dzeeŋ wuni nuuŋ wu bɛ feenji baa kituŋ li wi kwikwi li nshɛ yini-i. Ɛ ntoŋ wuni wu mi wu Pɔɔ nnuuŋ wi wu nimɛ li wu-u. \s Nimɛ chi Nyɔ tɛ̀ nyɛ li Pɔɔ li \p \v 24 Nɛkɔɔ dɛɛni li bɛŋgɛ beŋ bɛ ŋiŋgi kii be-eŋ. Ndzetɔɔ bɛŋgɛ bani li kikoo ke-eŋ lɛ le n'yiiki bɛŋgɛ bɛ Krai tɛ̀ ŋɛŋ kii kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ ki nuuŋ yi yee. \v 25 Nyɔ gɛɛ yɛ mi le ni nindi li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ, ni mfenjisi jɛ ye li be-eŋ si yi nuuŋ chichi. \v 26 Jɛ yini nuuŋ yi tɛ̀ shiiŋ yi nuuŋ ɛ bɛ tɛ̀ nyikɛ li kiŋgɔkɛ ki bɛniiŋ lɛ kichu li biya bi lindɛɛri, dɛɛni yani Nyɔ doonchɛ yɛ li bɛniiŋ bɛ nuuŋ bee li. \v 27 Nyɔ tɛ̀ tsaa le yi fɛ bɛniiŋ bee bani kɛɛ le bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ Bɛjuu kɛ gii naa be kɛmɛ bunɔŋa ŋge bu ntoŋ wu bɛ tɛ̀ shiiŋ bɛ nyiki wuni-i. Ntoŋ wuni nuuŋ le Krai wɛ li yi yinɛ-ɛ. Bɛdɛɛni nɛ se bichi baa limfwe le nɛ kɛmɛ bunɔŋa. \v 28 Ɛ Krai wulu wuni wu tɛ̀ fenjisi kii wu li bɛniiŋ bɛchu-u. Tɛ̀ tiifi be bɛ bufii buchu bu Nyɔ nyɛ li bee li, tɛ tuu tɛ nyɛɛ be ntifi le tɛ se fɛ be ni be nuuŋ ɛ be ta be kɔchɛ lɛ Nyɔ lii si bɛniiŋ bɛ Krai lɛ kɛmi le be ni be nuuŋ. \v 29 Ɛ nɛɛ fi fi ntɛɛndi muŋaŋa, nindi bɛ buŋga buchu bu Krai nindi li yi yɛ-ɛŋ. \c 2 \p \v 1 Nse ŋ'wɛkɔɔ le mfɛ beŋ bɛ Kolosi kɛɛ si ŋgwɛninɔɔ ŋge kii beŋ, mɔɔ kii bɛniiŋ bɛ Lawdesia bɛ bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ bɛchu bɛ mɛɛŋ baa saa ki ŋɛŋ kɛ mi lɛ lii kɛ. \v 2 Mfetɔɔ ni le shéŋ yinɛ bɛ yibe ni yi yuusi, nɛ taashɛ nɛ ni nɛ nuuŋ li kiŋkɔŋgisɛ-ɛ, le nɛ ni nɛ gbɛŋgi nɛ kii biee bichu bujɔŋ si wi kɛmi le kɛɛ, le se nɛ tuu nɛ kɛɛ tɛ munyiikɔɔ mu Nyɔ-ɔ mu nuuŋ krai. \v 3 Nyɔ nyikɛ yɛ fikoo fi bufii buchu-u bɛ biee bi bɛniiŋ kɛmi le be ni be kii, kii yi nuuŋ li Krai. \v 4 Ntiitɔɔ fini le kiiŋ wi wumu ni tuu dza bɛ bɛ n'yɔru wu yiki lɛwa lɛwa le ni yɛŋgi beŋ lu kɛ. \v 5 Nɛ ni nɛ kii le mɔɔ si nnuuŋ yɛ lɛ be-eŋ lɛnti kɛ ni, miɔ nɛɛ tɛɛbeŋ li fiana-a. Nnɛkɔɔ si ŋiŋgi nɛ feti biee lɛ dze yi tsaaŋ li, mɔɔ si nɛ giki shéŋ li Krai li yi tɛɛmi ŋge. \s Bɛniiŋ bɛ krai lɛ bɔnɛ baa li tsaŋ yi bɛnchi bɛ lɔɔlɔɔ \p \v 6 Si nɛ fi baa Krai Jiso le nuuŋ Taa lɛ, nɛ ni nɛ tsiiŋ li wuu nɛɛ lɛ. \v 7 Lii yɛɛŋ gɛɛŋ nɛ ni nɛ kuu li yi yee li, nɛ lemi mkpaaŋ li kimbeenchɛ kinɛ-ɛ nɛɛ si bɛ tɛ tifi beŋ, nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ weseeŋ. \v 8 Nɛ ŋiŋgi yɛɛŋ le kiiŋ wi ni dzɔɔ bufii bu kilɛrɛ bu laaŋkwiiŋ bu kinsɛɛ lɛ liiŋ beŋ lu nɛ to bɛmfa kɛ. Bufii buni nuuŋ bu biki nuuŋ ntsɛ wu kwɛɛŋ wu wiwoŋ mɔɔ bɛ bu fiana yi sɛki nshɛ yini.\f + \fr 2:8 \fr*\ft Li jɛ́ yi Gri-ik feni nuuŋ fe nuuŋ le: Biee bichu bi li jobɛ-ɛ bi li nshɛ yini-i bi bɛniiŋ biki. Nuuŋ ɔ ŋɛŋ 2:20.\ft*\f* Bu biki yɛ nuuŋ bu krai wɛki kɛ. \v 9 Nɛ ni nɛ kii le si Krai tɛ to wiwoŋ, fiee fi Nyɔ nuuŋ fichu fiɛɛ li wuu. \v 10 Nɛ kɛmɛ baa biee bichu si nɛ taashɛ bɛ Krai lɛ. Ɛ wu kikoo ki biee bichu-u bi kɛmi buŋga mɔɔ bi sɛki. \v 11 Si nɛ tɛ̀ taashɛ bɛ wu lɛ, tɛ̀ sɛɛ beŋ dzɔ́ɔ. Nsɛwu dzɔ́ɔ wuni nuuŋ yɛ si wu bɛ sɛɛti bɛ tsaŋ mfi wu bɛ sɛɛti kintɔrɔ li wi-i bwiŋ kɛ. Wuni nuuŋ wu Krai fɛ le sɛɛ nyaŋ yinɛ yi bwiŋ yi bibifi. \v 12 Mfi wu bɛ tɛ̀ lii beŋ lidzɔɔ bɛ tɛ̀ taashɛ beŋ bɛ Krai bɛ diyɛ. Nyɔ kaari yi buu tɛ̀ beŋ kii shéŋ yi nɛ tɛ̀ gɛɛ li yi-i le nuuŋ buu tɛ beŋ li kwe-e bɛ buŋga bu tɛ̀ buu Krai lu li kwe-e. \v 13 Nɛ tɛ̀ shiiŋ nɛ nuuŋ ɛ nɛ kwi li fiana-a kii bɛnchi bɛ Nyɔ-ɔ bɛ nɛ tɛ̀ bondɛ, bɛ mɛɛŋ saa ki sɛɛ kɛ beŋ dzɔ́ɔ le bɛ buu beŋ li biee bi nyaŋ wɛki-i kɛ. Dɛɛni yani, Nyɔ kɔɔ yɛ yi fɛ nɛ kaari nɛ to lu, yi taashɛ beŋ bɛ Krai. Yi kɔɔ yɛ yi lɛɛshɛ bibifi bisɛŋ bichu. \v 14 Yi lɛɛshɛ yɛ biee bi tɛ̀ keeti bee lɛ Kiŋwaati ki bɛnchi-i bi bɛ tɛ̀ tsɛki kii bee. Yi dzɔ yɛ biee bini bichu yi ta li kintaaŋ li. \v 15 Krai se bonyɔɔ buŋga bu biee bi sɛki bini-i bichu, wu buu bi lɛ waaŋ, wu nyɛ bi buya, yi se ta bi li kintaaŋ li. \s Bɛniiŋ bɛ Krai ni be wuki nuuŋ fiee fi tiiti \p \v 16 Bɛdɛɛni, kiiŋ nɛ ni tuu nɛ beŋ le wi ni sɛki beŋ kii biee bi nɛ jii bɛ bi nɛ wundi kɛ, kɛ le nɛ fɛ kɛ tsɔɔŋ kɛ, mɔɔ nuuŋ tsɔnɔ chi kwii wu fwɛ-ɛŋ, mɔɔ le nɛ shiiŋ yɛ fe bu bɛshiinshi kɛ. \v 17 Be feti biee bini bi nuuŋ nɛɛ si kinjiinjii ki fiee fi tɛ̀ nuuŋ le fi gii fi bɛ, fiee filu kibɛɛ nuuŋ Krai. \v 18 Kiiŋ nɛ ni beŋ le bɛniiŋ bamu ni be sɛki beŋ be tiiti le nɛ taŋ baa dze kɛ. Bɛniiŋ bani nuuŋ bɛ kweŋgi le nɛ ni nɛ shikisi yi yinɛ fɛkwiiŋ si be shikisi, nuuŋ yɛ lɛ dze yi shaaŋ li kɛ, be tiiti le nɛ ni nɛ nyɛɛ ŋguŋu li bɛnchindaa bɛ Nyɔ-ɔ si be ti guundi lɛ. Be tiiti le be kii biee kifɛ be ŋiŋgi biee lɛ bifiee li. Be tsakisi yi li biee bi buti li be fa-a, kinyi kilu se nuuŋ yɛ lu kɛ. \v 19 Beeyɛ bɛniiŋ gatɛ baa bɛ Kikoo ki nuuŋ Krai. Krai nuuŋ wu nyɛɛ buŋga li yi yee li yi se kuu si Nyɔ nachɛ le yi ni yi kuu. Tɛ taashɛ baa nɛɛ si yi yi wi ti taashi li bin'yooŋ li bɛ li ŋgii li bi se nindi bujɔŋ. \v 20 Si nɛ kwi baa kituŋ beŋ bɛ Krai kimbɛ ki fiana yi sɛki nshɛ yini, ɛ kii la fi nɛ tuu tsiiŋ si bɛniiŋ bɛ li nshɛ yini-i? Nɛ tuu nɛ beenchi le nɛ ni nɛ biki bani bɛnchi kii la? \v 21 Be dzɛti be chini le, “Kiiŋ wi ni kɛmɛ li fini fiee li kɛ. Kiiŋ wi ni mɔŋ fini fiee lɛwa kɛ. Kiiŋ wi ni koŋ li fini kɛ.” \v 22 Biee bini bichu se nuuŋ bi bɛniiŋ feti bi kɛti bukaru kifɛ be biki bɛnchi bɛ bɛniiŋ gɛɛ be biki nuuŋ si bufii bubee doonchi. \v 23 Bɛniiŋ dzɛti be ŋiŋgi le bufii nuuŋ li bɛnchi bani-i, si be kɛndi bɛniiŋ be doonchi dze le bɛniiŋ ni be guundi le, se nuuŋ yɛ lɛ dze yi tsaaŋ li kɛ, si be shikisi yi yibe mɔɔ ŋwɛwu bɛ yi. Se nuuŋ le, biee bini nuuŋ bi tɛ mɔɔ fi wi li biee bi bifi bi nyaŋ yi bwiŋ kɔŋgisi kɛ. \c 3 \s Bɛniiŋ bɛ Krai kɛmi ntsɛ wu fwɛŋ \p \v 1 Si Nyɔ kɔɔ yɛ yi buu beŋ bɛ Krai li kwe-e, gɛɛ yɛɛŋ shéŋ yinɛ li biee bi liboo li fɛ Krai nuuŋ ɛ Nyɔ shiiki wu lɛ kibɛnɛ ki yi-i ki kigɔŋɛ-ɛ. \v 2 Nɛ gɛɛ bufii bunɛ li biee bi liboo li. Kiiŋ nɛ ni gɛɛ li bi laaŋkwiiŋ li kɛ, \v 3 kifɛ nɛ kwi baa kituŋ, ntsɛ wunɛ se wɛ dɛɛni ɛ Nyɔ nyikɛ bɛ Krai li yi yi Nyɔ-ɔ. \v 4 Mfi wu Krai wu nuuŋ ntsɛ wunɛ gii busɛ, nɛ gii nɛ busɛ tɛ bɛ wu li bunɔŋa bwee li linti. \v 5 Fi fiɛɛ le, nɛ lɛɛshɛ biee si bini li yi yinɛ bi nuuŋ bi laaŋkwiiŋ. Bi nuuŋ si biee bi nyɛ-ɛŋ, mɔɔ yi yinɛ yi nyiŋini, mɔɔ kɔŋgisɛ mfɛru biee bibifi, mɔɔ mbuushɛ lii li biee li. Wi wu buushi lii li biee li nuuŋ ɛ biee bini to si nyɔ yimi fɛ wuu. \v 6 Ɛ kii ŋwaani bini biee bi Nyɔ gii yi doonchɛ sheŋ ye yi fuuti li bɛniiŋ bɛ feti bi-i. \v 7 Tɛ̀ nuuŋ ŋkosi nɛ tɛ̀ feti ŋwaani bini biee mfi wu nɛ tɛ̀ mɛɛŋ nɛ tsiiŋ ŋwaani wɛɛ ntsɛ. \v 8 Dɛɛni, nɛ kɛmi le nɛ chinɛ li bi bichu-u. Nɛ chinɛ li shéŋ yi tɔnyi bɛ shéŋ yi tsoo mɔɔ li shéŋ yi bifi. Kiiŋ wi ni bifisi bukooŋ bu wi-i kɛ. Kiiŋ n'yɔru wu bifi ni buti lɛ wi-i wa kɛ. \v 9 Kiiŋ wi ni yɛŋgi bɛ ŋwaani kɛ. Nɛ ni nɛ kii le nɛ kɔɔ baa nɛ buu bwiŋ yɛ fichi bɛ kiŋge kilu, \v 10 nɛ lii nuuŋ kifɛŋ. Yini yɛɛ Nyɔ nachi mfi kwi yi fikisi yi tuu si yi, yi nuuŋ Kintɔmu, le nɛ se gbɛɛŋ nɛ kɛɛ yi. \v 11 Fɛni wi wumu ti nuuŋ yɛ chichi li wumu kɛ. Wi wumu nuuŋ yɛ lu le nuuŋ wi Juu wumu nuuŋ wi Grik kɛ. Wi wumu nuuŋ yɛ lu le bɛ sɛɛ baa wu dzoo wumu ba kintɔrɔ kɛ. Wi wumu nuuŋ yɛ lu le nuuŋ wi wu tɔɔ kɛ. Wumu nuuŋ yɛ lu tɛ le nuuŋ nyaŋ yi tɔɔ kɛ. Nɛɛ lɛ wi wumu nuuŋ yɛ tɛ lu le nuuŋ mfwa wumu nuuŋ yɛ mfwa kɛ. Krai nuuŋ fiee fichu li bee li, tuu nuuŋ li bee bɛchu. \v 12 Si Nyɔ kɔɔ yɛ yi tsaa beŋ, nɛ se wuuti baa, se kɔŋgisi beŋ, nɛ keeti nshiiŋ, nɛ feti biee bi dzeeŋ, nɛ shikisi yi, nɛ nuuŋ wɛɛ, nɛ kɛndi shéŋ. \v 13 Nɛ ni nɛ dzeti wi bee wi si mwɛ nuuŋ. Ɛ wi feti mɔɔ nuuŋ la fi tɔnyi wi le, mwɛ feeki wu. Si Taa feeki bibifi binɛ, nɛ kɛmi le nɛ ni nɛ fekisi bibifi bi bɛniiŋ bamu-u tɛ. \v 14 Nɛ feti biee bini bichu, nɛ giki kiŋkɔŋgisɛ limfwe. Kiŋkɔŋgisɛ nuuŋ fiee fi taashi biee bichu bi se gbɛŋgi bi nuuŋ li fiee fimumkpa-aŋ. \v 15 Nɛ gɛɛ mbɛɛŋgii wu buti fɛ Krai li ni nuuŋ li shéŋ yinɛ-ɛ wu doonchi beŋ dze. Mbɛɛŋgii wuni nuuŋ wu Nyɔ teenyi beŋ le nɛ kɛmɛ si nɛ nuuŋ yih yi mumkpaŋ. Nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ. \v 16 Gɛɛ yɛɛŋ jɛ yi Krai yi ni yi nuuŋ li shéŋ yinɛ-ɛ bujɔŋ, nɛ tuu nɛ tifi yi yinɛ bɛ bufii buchu. Nɛ yuuti nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ li shéŋ yinɛ-ɛ bɛ juuŋ yi buti lɛ Kiŋwaati ki N'yɔɔnchɛ-ɛ mɔɔ juuŋ yimi yi n'yɔɔnchɛ, mɔɔ yi Fiana yee nyɛɛ li bɛniiŋ li. \v 17 Mfi wu nɛ feti fiee fichu fi nɛ feti, mɔɔ nuuŋ fi tefɛ mɔɔ nuuŋ fi fɛrɛ, nɛ feti li bukooŋ bu Taa Jiso-o, nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li Nyɔ-ɔ Baa we kɛti li wuu. \s Si bɛniiŋ bɛ Krai lɛ kɛmi le be ni be tsiiŋ li yi yibee \p \v 18 Bukɛɛŋ, nɛ nyɛɛ yɛɛŋ yi yinɛ li buniŋ bɛnɛ-ɛ. Ɛ fiee fi kɔchɛ le bɛniiŋ bɛ Taa lɛ ni be feti. \v 19 Buniŋ, nɛ kɔŋgisi bukɛɛŋ bɛnɛ. Kiiŋ nɛ ni ŋasini bɛ be kɛ. \v 20 Bɔɔŋ, nɛ wuki li bɛna bɛnɛ bɛ bɛchaa bɛnɛ li fiee fichu-u. Ɛ nɛ feti lɛ, fi ni fi dzeeŋ fɛ Taa li. \v 21 Bɛte bɔɔŋ, kiiŋ nɛ ni nɛ feti biee bi shéŋ tɔnyi bɔɔŋ bɛnɛ bu tɔnyɛ kɛ. Ɛ nɛ feti lɛ, shéŋ kwi be. \v 22 Bɛmfa nɛ wuki li bɛte bikoo binɛ-ɛ bi laaŋkwiiŋ li fiee fichu-u. Kiiŋ nɛ ni nɛ nindi li bee nɛɛ mfi wu lii yibe nuuŋ li yih yinɛ le nɛ fɛ le yi ni yi dzeeŋ be bɛ beŋ kɛ. Nɛ nindi bɛ shéŋ yi mumkpaŋ, nɛ chɛndi yɛɛŋ nuuŋ Taa. \v 23 Ɛ wi nindi fiee fichu fi nindi, nindi bɛ shéŋ yee chi le nindɔɔ nuuŋ li Taa li nuuŋ yɛ li wi-i kɛ. \v 24 Nɛ ni nɛ kii le wi gii kɛmɛ fiee fi bɛ nachɛ bɛ gɛɛ fi nuuŋ kinsomfu kee nuuŋ li Taa li. Ɛ Taa Krai wu nɛ nindi li wuu. \v 25 Se nuuŋ le, bɛniiŋ bɛ feti bubiɛɛ Nyɔ gii yi sooŋ be li bubiɛɛ bu be feti-i. Nyɔ ti doonchi yɛ chichi chichi li bɛniiŋ li kɛ. \c 4 \p \v 1 Beŋ bɛte bikoo bɛ kɛmi bɛmfa, nɛ feti biee li bee lɛ dze yi tsaaŋ li bɛ yi dzeeŋ, nɛ kiimi yɛɛŋ le nɛ kɛmi baa tɛ Te Kikoo liboo. \s Ntifi yi kimɛrisɛ \p \v 2 Beŋ bɛchu nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ nɛ giiŋgi limfwe nɛ fiɔɔŋ kɛ. Ɛ nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ nɛ giki bufii nɛ nyɛɛ kiyɔɔni li yi-i. \v 3 Nɛ lɛki Nyɔ li bee li tɛ le Nyɔ gwiyɛ kigoo li jɛ yee le tɛ ni tɛ fenjisi jɛ yini yi nuuŋ munyiikɔɔ kii Krai. Fiɛɛ fiee fi nnuuŋ li ncha-a kii fi. \v 4 Nɛ lɛki li Nyɔ-ɔ le ni mgbɛŋgi mfenjisi yi wuuti bujɔŋ si ŋkɛmi le ni mfenjisi. \v 5 Ɛ nɛ feti biee bɛ bɛniiŋ bɛ nuuŋ yɛ bɛ kimbeenchɛ-ɛ kɛ, nɛ feti bɛ bufii. Mɔɔ nuuŋ mfi wu la wu nɛ kɛmɛ le nɛ fɛ fiee, nɛ gwenɛ le nɛ fɛ fiee fi shaaŋ li mfi wulu-u. \v 6 Tefɛ chinɛ ni chi nuuŋ mfi kwi nuuŋ chi mbɛɛŋgii, chi yiki si ntɔŋ, nɛ se ni nɛ kii ntusu fiee li wi kwikwi lɛ dze yi tsaaŋ li. \s Bɛn'yɛɛshɛ \p \v 7 Tichiku gii tee beŋ fiee fichu kii mi. Nuuŋ ŋwaani wusɛŋ, nuuŋ tɛ shéŋ yi tɛɛbeŋ. Tɛɛ be nindi li Taa li fiee fi mumkpa-aŋ se nuuŋ wi wu nimɛ wu nindi bɛ shéŋ yee chi. \v 8 Ntundɔɔ wu lɛ be-eŋ bɛ mbeechɛ wu nuuŋ le bɛ fɛ nɛ kɛɛ si tɛ nuuŋ, tuu kaaŋgi shéŋ yinɛ. \v 9 Ntundɔɔ bee Onesimu wu nuuŋ wi wunɛ wumu, tuu nuuŋ tɛ ŋwaani wusɛŋ wu nuuŋ shéŋ yi tɛɛbeŋ nindi li fiee fi Krai li mkpaaŋ. Be gii be tee beŋ fiee fichu fi kɛti fɛni. \v 10 Aristaku wu tɛɛ wu baa li yih yi ncha-a fɛni yɛsɔɔ beŋ. Mak wu ŋwaante Banaba yɛsɔɔ beŋ tɛ. Ɛ wu wu nɛ woo baa ntoŋ kii wu. Ɛ wu bɛ, nɛ fi wu. \v 11 Jiso wu bɛ teenyi le Justu yɛsɔɔ beŋ tɛ. Ɛ nɛɛ bɛniiŋ bɛ bɛtɛɛtu bani kwaa bɛ tɛ nuuŋ Bɛjuu bɛ tɛɛ be nindi li fiee fimumkpa-aŋ li bumfɔŋ bu Nyɔ-ɔ. Be fi-i mi ŋge, be feti tɛ shéŋ yɛŋ fufini. \v 12 Ɛpafras wu nuuŋ tɛ wi wunɛ wumu, wu nindi li Krai Jiso yɛsɔɔ beŋ tɛ. Mfi wu lɛki li Nyɔ-ɔ mfi kwi kiimi beŋ nɛɛ ŋge, lɛki le Nyɔ fɛ nɛ ni nɛ lemi nɛ tɛɛmi si bɛniiŋ bɛ ta kituŋ, be gbɛŋgi be kii fiee fichu fi Nyɔ wɛki. \v 13 Mi ŋkɔɔ ɔ mi ŋɛŋ bɛ lii yɛŋ le nindɔɔ li be-eŋ ŋge mɔɔ li bɛniiŋ bɛ Lawdesia bɛ bɛ Irapoli. \v 14 Luk wu wɔnchi bɛniiŋ wu nuuŋ nsaŋ yisɛŋ yi shéŋ bɛ Dɛma yɛɛshi baa tɛ beŋ. \v 15 Nyɛ yɛɛŋ n'yɛɛshɛ wɛŋ li bɛŋwaanɛŋ bɛsɛŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ bɛ Lawdesia, mɔɔ li Nimfa bɛ li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ bɛ taashi fɛ wuu kuuŋ. \v 16 Ɛ nɛ teeŋ kiŋwaati kini, nɛ ntuumi li kintaashɛ ki bɛniiŋ bɛ kimbeenchɛ-ɛ ki Lawdesia be teeŋ tɛ, nɛ ŋɛŋ tɛ le be tuumi baa kiŋwaati ki nuuŋ bɛ be nɛ teeŋ. \v 17 Nɛ tee li Akipu-u le ŋɛŋ le wu mɛɛshɔɔ nimɛ chi Taa nyɛ li tsaŋ yee li. \v 18 N'yɛɛshɛ wuni ɛ mi Pɔɔ wu ntsɛɛ bɛ kwaŋ wɛŋ. Nɛ kiimi yɛɛŋ le miɔ li ncha-a. Nyɔ doonchɛ yɛ shéŋ yee yi dzeeŋ li bɛniiŋ li.