\id ROM - Arabela NT + OT portions -Peru 2009 (DBL -2013) \h ROMA \toc1 Pablo naajionee Roma tiacajinia quiniaa Pueyaso pueyacuara \toc2 Carta a los Romanos \toc3 Ro \mt1 PABLO NAAJIONEE ROMA TIACAJINIA QUINIAA PUEYASO PUEYACUARA \c 1 \s1 Pablo saruhuatasacari Pueyaso pueya \p \v 1 Janiyari Pabloni, Jesucristo seru. Nojuajaari cua saquiriojoquiaari saa neraja cua poonijionura. Nojuajaari cua jiyatequiaari na jiyaramiquishano cua quiniuria, seetanu rupaajanaa cua pohuatanura pueya niquiara, Pueyaso pueyara nojori jatanishaanura. Janiyari cunora nio naajioteya niaacuarani. \p \v 2 Pueyasocuajaari tariucuacaanu na sequenu panishano caminiujiuniaa pueya niishitiquiaari, nojori naajiotanura Pueyaso Rupaa, pa niishiniuria taa Neyanu na miiniutianiya pocuarani. \v 3 Pueyano na quiniuria mijiria, Neyanu Jesucristoori rasaaquiaari. Na supuetanaari quiquiaari Israel pueya jiyaniijia David. \v 4 Jesu sohuanuuri saniniuujia pueyaracaanu Pueyaso Niyanujuhuanajaj. Paa cutaraari quiari naataja niishitishaaquiaarini, nojuajaari seetanujuanaa Pueyaso Niyanu. Paari quiarijia na niishiya seetanujuanaa cutarani, Pueyaso Sohuanu samiitianiniuucua nojuaja macujiniji. Nojuajaari tari jiyatesaaquiaari Jiyaniijiajanaa na quiniuria, puetunu cumaacajanaa na jiitianurajuhuaj. Nojuajaari pa Jiyaniijia Jesucristo. \p \v 5 Nocua canaa tiuuniuucua, Pueyasoori canaa jiyatequiaari na jiyaramiquishano pueya canaa quiniuria, Neyanujiniji canaa pohuatanura. Canaa cumaquiriiri puetunu jiyacajinijinio pueyajanaa canaa tiuutiniuria Neyanuucua, na tojitiajaca nojori quiniuria. \v 6 Niajaniyajuhuaj, Roma tiacajinia quiniaa Pueyaso pueyanaa, Pueyasoori nia saquiriojoquiaari Jesucristo pueya nia quiniuriajuhuaj. \v 7 Puetunu Pueyaso panishano pueyajanaa, canapue Pueyaso saquiriojoquiaari saa maniniaja nojori quiniuriacuajani, janiyari niaacuara naajioteyani. Pa Que Pueyaso, pa Jiyaniijia Jesucristojuhuaj, nojori cuaara cumaquiiria niajaniya, maninia na tojijiaca nia quiniuria. Naajuhuaj, nojori cuaara nioojiaca cajitiiria shuquiriaatia nia quiniuria pueyaracaanu. \s1 Pablo naquerejosacari Roma tiacajiniara \p \v 8 Coteenu nia sequenu paniyanijia, janiyari nia timitiaquiaani, maninia niajaniyajiniji pueya pohuatanuucua puetunu jiyacajiniajanaa. Nojoriiri pohuataquiaa, niaanaari maninia tiuujiaca pa Jiyaniijia Jesucristoocua. Naa Jesucristo miiniuucua niajaniyatej, janiyari cua Pueyaso sequequiaani: “¡Paacarasho! Quiaari jiyanohua maninia”. \v 9 Janiyari pueyaracaanu cua Pueyasora poonijioquiaani puetunu cua cumaacatajanaa, Neyanujiniji cua pohuatanura. Pueyasocuajaari niishiya, pueyaracaanu cua secojosacari nojuaja, janiyari niaacuara secojoquiaajuhuaj. \v 10 Naa cua secojosacari nojuajatej, janiyari na sequequiaani cuaara cua tiuquitiiria niaacua, rupaquijia cua quiniuria niaata, nojuaja jaara naa paniri. \v 11 Janiyari nia niquiniuucua jiaatiaani, cua cumaquiniuria socua niajaniya na Sohuanu cumaacata, socua jiyanohua Pueyasoocua tiuujiaca nia quiniuria. \v 12 Majaari cua cumaquiniu paniniu saa niajaniyaja. Janiyari paniyani nia cumaquiniuria janiyajuhuaj. Naacuajitij, mariyata pa tiuushacari Jesucristoocua, paari mariyata cumaquitioojonutaniyani. \p \v 13 Cuarta Pueyaso muerasunaa, janiyari nia sequenu paniyani nia niishiniuria, janiyari sequeyarucua niaacua naquerejoquiaa juucuani. Majaari juhuanojuaja cua naata quianu niaacua. Janiyari Jesucristojiniji pohuatanu paniya tii Roma tiacajiniani, tee nia quiyacuajani, cuno taucuaca tiuuniuria Jesuucuajuhuaj. Tamonu jiyacajinia taucuacaari tari Jesucristoocua tiuujiaca quiyacuaa, cua pohuatanuucua Jesucristojiniji nojori niquiara. Janiyari naa miiniu paniya nia tajiniajuhuaj. \v 14 Cua Jiyaniijiaari cua jiyatequiaari na rupaa pohuatanara. Janiyari cunora na rupaa pohuataquiaani. Majaari na tojiyashijia cua quiniu paniniu. Naaratej, janiya cuaara pohuataara na rupaa puereetuuca tiacajinia pueya niquiara, mariyata tiquiyocua quijiaca pueya niquiarajuhuaj. Janiya cuaara na rupaa pohuataara niishijiaca pueya, niishiyashijiaca pueyanio. \v 15 Janiyari cunora quianu paniya Roma tiacajiniani, cua pohuatanura Jesucristojiniji niajaniya. \s1 Pueyaso Rupaari cumaacaraca na jataniniuria pajaniya \p \v 16 Maja cutaraari cua caririquiniu Jesucristojiniji cua pohuatanura. Jesucristo rupaacuajaari Pueyaso cumaacaraca, pueya na jataniniuria Pueyaso muerasu nojori quiniuria, nocua nojori tiuushacari. Puetunu Jesuucua tiuuniaa pueyapuejanaari Pueyaso pueyara jatanishaanutaniya, taa Judiocuaca jatanishaaquiaa Pueyaso pueyaracuaani. \v 17 Jesucristo pohuatasanojiniji paari niishiyani, Pueyasoori pa jiyanooquiaa sesa pa miishanojiniji, saaja Jesucristoocua pa tiuushacari. Saaja nocua pa tiuuniuucua, paari Pueyaso pueyara jatanishaaquiaani. Cunora, naa naajiotasano quiyacuajaari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Pueyaso jiyanooshano pueyanoori pueyaracaanu shuquiriaatia quijia quiniutianiya, saaja Pueyasoocua na tiuushacari”. \s1 Pueyasora, puetunu pueyajanaari sesa miijiaca \p \v 18 Pueyasoori jiyocuacaanuji na tojiyashijiaca pueya saniitioquiaa. Naa nojori na saniitiosacaritij, Pueyasoori nojori numootequiaa, nojuajaari puetunu na tojiyashijiaca pueyajanaa saniitionutaniya jiyanohua na juaaniutia. Naa saniitiosaanutaniyajaariuhuaj, puetunu sesa miijiaca pueyajanaa. Naa sesa miijiaca pueya quishacaritij, nojoriiri Pueyasojiniji niishishano ruuretaquiaa saaja. \v 19 Nojori jaara Pueyaso niishiniuucua jiaatiariquia, nojori maara na niishirij. Pueyasocuajaari tari nojori niishitiquiaari taamuecate nojuajani. Nojoricuajaari tari maninia nojuajiniji niishiya. \v 20 Majaari pa naata Pueyaso niquiniu pa namijiata, pa niishiniuria taamuecate nojuajani. Naajaa, Pueyaso shipininiuucua jiya, maatia niishishiyacuajaari nojuajaari Pueyaso, pa niquishacari puetunu na shipinishanojuanaa. Na shipinishanojiniji niishishiyajaariuhuaj, majaari na cumaaca puequenu quiniutianiya. Pueyaracaanu quiriquianoori. Naacuajitij, Pueyaso saniitionu panishacari na tojiyashijiaca pueya, nojoriiri maja na naata sequenu quiniutianiya Pueyaso: “Maja canaa niishiniu quijia quiajaniyajiniji”. \v 21 Nojoricuajaari Pueyaso niishijia najuhuanaj. Na niishijiaca nojori quishacari, nojoriiri saaja na rerequeteja. Nojoriiri na tojitiaaquiquiaajuhuaj. Pueyaso miiniuucua maninia pueyaracaanu nojori, nojoriiri maja quenaaja na sequetunu quijia: “Paacarasho Pueyasonaa”. Tama nojorijiaarijia jiyanohua cushitiiquiaa sesa nojori niishiriojonuusacari najuhuanaj. Naa mosanucua nojori quishacaritij, nojori jiuujiaari juhua ninishiquiria quiquiaa. \v 22 Nojori jiyanishacari nojori cutaraari seetanujuanaa niishijiaca, naacuajitij nojoriiri socua niishiyashijiacara quiquiaa. \v 23 Nojoriiri Pueyaso shuquiritiaaquiquiaa tama nojori shipinishano casaajaaja nojori shuquiritianura. Pa shipininia Pueyaso cutaraari jiyanohua cumaacaraca, pueyaracaanu quijiajuhuanajaj. Nojoriiri Pueyaso niti shuquiritiaquiaa tama nojori shipinijiosanojuaaja. Cuno, nojori shipinijiosano Pueyaso niti na shuquiritiasocoriquianoni, cunoori quiquiaa juhua shaajeja pueya niquishano, juhua jaacuatujuaca niquishanojuhuaj, juhua nacujiniaaco canujuucuatujuaca niquishanojuhuaj, juhua roshiyocuatujuaca niquishanonio. \p \v 24 Naaratej, Pueyasoori nojori tarinitiaquiaa sacuaraatia casaa nojori miiniuria tama na cuaqueyatajaaja, taa nojori miiniu paniquiaacuajani. Nojoriiri socua jiyacatequiaa sesa miiniuria. Naacuajitij, pueyari tama na cuaqueyajaaja miiquiaa sesa, cararaatia nojori miitioosacari narta pueyanota. \v 25 Naa sesa miijiaca nojori quishacaritij, pueyari seetanu casaajanaa Pueyasojiniji niishishano ruuretaquiaa, sapojonuunu nojori tojiniuria saniniuujia. Naaratej, pueyari Pueyaso shipinijiosano casami shuquiritiaquiaa, saniya na Shipininia niti. Nojuajaari pa Pueyasojuanaa cutara. Nojuaja cuaara shuquiritiasaaria pueyaracaanu cutara. \p \v 26 Pueya jaara Pueyaso cartequiaa, Pueyasoori nojori tarinitiaquiaajuhuaj, cararaatia casaa nojori miiniuria, taa nojori jiaatiaquiaa miiniuriacuajani. Naacuajitij, maajipohuari maja na caminiu paniniu quiquiaa. Saaja narta maajipohuata cararaatia casaa miiquiaari juhua canuu. \v 27 Naajuhuaj, canuuri maajitia quiniu paniyaquiquiaa, sacuaraatia na jiaatiasacari narta canuucua. Canuuri jiyanohua cararaatia miitiooquiaa. Naa nojori miiniuucuatej, nojoriiri tama na cuaqueyajaaja miitiaquiaa naquiya na miishaanura. \p \v 28 Nojori niishiniu paniyaquiniuucua Pueyaso, Pueyasoori nojori tarinitiaquiaa nojori miiniuria tama nojori niishiriojosano sesajaaja. Nojoricuajaari niishiya, nojori miishanoori sesa. Naajaa, nojoriiri saaja na miijiaca quiquiaa, cararaatia miiniu niishiriojonuujuaca nojori quiniuucua. \v 29 Naacuajitij, nojoriiri puetunu tamaatia sesa miishanojuanaa miiniu niishijiaca. Jaara sesa miiri, timiquioyari. Nojoriiri nio miijiaca: puera casamiriaca quiniuucua jiaatiajaca. Sesa miiquiaari na panishano nojori jiitianura. Nojoriiri tamasaca pueya jiitiasano casamiicua jiaatiajaca. Nojoriiri pueya puecoojuaca. Nojoriiri pueya ruutaqueja. Nojoriiri na panishano casami nohuasenuujuaca jiyasohua. Nojoriiri narta pueya miitianu panijiaca. Rimiaacatujurijiaariuhuaj. \v 30 Nojoriiri sacuaraatia sequejojua narta pueya. Nojoriiri Pueyaso niquiniu paniyashijiaca. Nojoriiri tamasaca soojeaca. Nojoriiri tama na cuaqueyajaaja jiyatequiaa juhua socua maninia pueyara tamasacajiniji. Nojoriiri najuhuana sequeja: “Janiya maninia miijiani”. Nojoriiri jiyanohua niishijiaca, niishishoo sesa casaa na miiniuria. Nojoriiri na queya tojiyashijiaca. \v 31 Nojoriiri seetanujuanaa mosanucua Pueyaso na tojitiaaquiniuucua. Nojoriiri saaja tama na rupaajaaja jataja. Majaari na sequesano na miiniu. Nojoriiri narta pueya paniyashijiaca. Majaari nojori niishiniu jiyanooniu. Majaari nojori niishiniu taraajenu narta pueyacua. \v 32 Nojoricuajaari tariucuacaanu naa Pueyaso sequesano niishiya: “Cante naa sesa miijiacani, cuaara puecoosaaria”. Naajaa, nojoriiri saaja sesa miiquiaa juhuajaniya. Majaari nojori quiniu shuquiriaatia saaja tama nojori miishacarijiaaja sesa, nojoriiri shuquiriquiaajuhuaj tamasaca jaara sesa miiri juhua nojori. \c 2 \s1 Pueyasoori sesa miijiaca saniitionutaniya sesa nojori miiniuucua \p \v 1 Naacuajitij pueyanaa, niaa jaara tamonuucuara tonujujua quiriquia, majaari nia jiyaniniu niaari sesa miyashijiaca cutara. Niaa jaara tamonuucuara tonujure sesa na miishano, niaari tama niaacuarajaaja tonujiya naa sesa miiniu niishijiaca nia quishacarijiuhuaj. \v 2 Paacuajaari niishiyani, Pueyasoori puetunu sesa miijiacajanaa saniitionutaniya, maninia na niishishacari nojori miijiosano. \v 3 Quiajaniya saniniuujia, quiarta pueyacuara tonujujuanaa, majaari quenaaja quia jiyaniniu quiaa saniitioyaquishaanutaniya. Quiaari saniitiosaanutaniyajuhuaj. Quiaacuajaari juhua nojori, sesa miijiajuhuaj. \v 4 ¿Majateeri quia niishiniu, Pueyasocuajaari pueyaracaanu quia sashiquiaa juucua, quioojia quia tacatonuhuara nocua? Naaratej, nojuajaari pueyaracaanu maninia quia miiquiaa. Quia rejeretaquiaajaariuhuaj. ¿Quiaateeri jiyaniquiaa Pueyasoori naa maninia quia miiquiaa, maninia quia quiniuucua na niquiara? ¡Maja! \v 5 Quiaari quioojia tacatonu paniyaquiquiaa, sesa quia miishanojiniji quia taraajeyaquishacari. Cunora, quiaari puetunu sesa quia miishanojinijijianaa saniitiosaanutaniya jiya puequesacari. Jiyacaritij niishishaanutaniyari, Pueyasoori seetanujuanaa maninia saniitiojua. \v 6 Pueyasoori puetunu pueyajanaa miiniutianiya taa nojori miishano quiquiaari mijiriacuajani. \v 7 Naacuajitij, Pueyasoori maninia miijiaca jiyatenutaniya pueyaracaanu rishijiacara. Nojoriiri pueyaracaanu maninia miijiaca quiquiaari mijiria, Pueyaso timitiasano nojori quiniuria, shaajeyashijiaca nojori quiniuriajuhuaj. \v 8 Saniniuujia, Pueyasoori na tojiyashijiaca saniitionutaniya jiyanohua na juaaniutia. Naa saniitiosaanutaniyajaariuhua noo pojori, canapuete saaja sesa miiniu panijiaca quiquiaarini. \v 9 Puetunu sesa miijiaca pueyapuejanaari naquiya miishaanutaniya, taa Pueyaso tojiyashijiaca cuarta Judiocuaca miishaanutaniyacuaani. \v 10 Saniniuujia, Pueyasoori puetunu maninia miijiaca pueyapuejanaa miiniutianiya maninia, taa maninia miijiaca Judiocuaca miishaanutaniyacuaani. Pueyaso timitiasano pueya nojori quiniuucua, nojoriiri jiyanohua shuquiriaatia quijiaca quiniutianiya pueyaracaanu. Naacuajitij, nojoriiri juhuajaniya quiniutianiya Pueyasota pueyaracaanu. \p \v 11 Pueyasoori maja rimiajata na miiniu quiniutianiya taucuaca, Judiocuacanio. Puetunu maninia pueyajanaari maninia miishaanutaniya. Sesa pueyari saniitiosaanutaniyacujua. \v 12 Naacuajitij, pueya jaara Pueyaso rootasano Moisés niishiyashijiaca quiriquia, naajaa, nojori jaara sesa miijiaca quiri, nojoriiri saniitiosocoriquiano. Naajuhuaj, pueya jaara Pueyaso rootasano Moisés niishijiaca quiriquia, nojori jaara na tojiyashijiaca quiquiaarijiuhuaj, nojoriiri cuno Moisés Naajioneejiniji nequesoreesaanutaniya na tojitiaaquiniuucua. \v 13 Majaari nia jiyaniniu niaari jiyanooshaanutaniya sesa nia miishanojiniji nareja najuhuana nia tojishacari Moisés Rootasano. Niaari jiyanoyaquishaanutaniya maja seetanujuanaa na tojijiaca nia quiniuucua. Noo pojori cutaraari jiyanooshaanutaniya, canapuete seetanujuanaa na tojijiacacuajani. \v 14 Moisés Rootasano jiitiaashijiaca pueya jaara tamajaaja maninia miiniu niishijiaca quiriquia, naacuajitij, niishishiyari, nojoriiri tamajaaja maninia miiniu niishijiaca cutara. \v 15 Naa maninia miiniu niishijiaca nojori quiniuucuatej, niishishiyari, Pueyaso rootasano Moisésri juhua nojori jiuujiajinia naajiotasano quiya. Naaratej, nojori jaara sesa miiri, tama nojori jiuujiajaarijia nojori niishitiya: “Sesa miiriinijia”. Naajuhuaj, nojori jaara maninia miiri, tama nojori jiuujiajaarijia nojori niishitiya: “Maninia miiriinijia”. \v 16 Naacuajitij, cuno juuca, Pueyaso nequesoreetesacari Neyanu Jesucristo puetunu mijiria quiniaa pueyajanaani, jiyacaritij, tama pueya jiuujiaari nojoriicuara tonujunutaniya sesa nojori miishanojiniji jiyasohua. Naaratej, janiyari pueyaracaanu pueya numootequiaacuajani cua pohuatasacari Pueyaso rupaa Jesucristojiniji. \s1 Pablo nacasusacari Judiocuaca nojori tojitiaaquiniuucua Moisés Rootasano \p \v 17 Cuarta Judio pueyanonaa, quiaari jiyaniya quiaa Pueyaso pueyano cutara, na saquiriojosano Israel pueyajinijinio quia quishacari, Moisés Rootasano niishijia quia quishacarijiuhuaj. Cunora, quiaari sequequiaa: “Janiya cutaraari Pueyaso pueyanoni. \v 18 Janiyari niishiyani casaa Pueyaso paniya cua miiniuriani. Moisés Rootasano niishijia cua quishacari, janiyari niishiyani teyano casaate socua tojishocoriquiano rootasanoni Pueyaso cua shuquiritiniuria”. \v 19 Quiaari sequequiaajuhuaj: “Janiyacuajaari seetanu rupaajanaa niishiyashijiaca pueya niishitiojonani. Janiyari juhua ninishiqui quijiaca pueya cuhuatanani. \v 20 Janiyari niishiyashijiaca niishitiojojuani, naatujoorinio, maninia cua niishishacari seetanu rupaajanaa Moisés Naajioneejiniji”. \v 21 Naa tamasaca niishitiojona quia quishacaritij, tama quia cuaqueyajaaja quia niishitiojore coteenu, maninia miijia quia quiniuria. Quiaa jaara tamasaca niishitiojoquiaa maja na nohuasenuunura, ¿casaara nohuasejojua quia quiyacuaraarini? \v 22 Quia rootasacari tamasaca, maja nojori numuetucunura niyacaraca maaji, ¿casaara saniniuujia naa quia miiquiaacuaraarini? Quiaacuajaari sequeja: “Janiyari pueya shipinijiosano casaa soojeani, nojori shipinijiosano na secojonuusocoriquiano juhua Pueyasoni”. Naa quia soosacari nojori shipinijiosano casaatej, ¿casaara quia nohuasejoquiaa cuno casaa nojori secojonuujua tiacajinijicuaraarini? \v 23 Quiaari sequequiaajuhuaj: “Moisés Rootasanoori jiyanohua maninia. Na timitiaanijia”. Naajaa, quiaari Pueyaso rerequetequiaa quia tojiyaquishacari Moisés Rootasano. \v 24 Cunora, tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasanoori seetanujuanaa naa sequeya: \q1 “Pueyaso niishiyashijiaca taucuacaari Pueyasoocuara rimiaaquequiaa sacuaraatia, Pueyaso tojiyashijiaca nia quiniuucua nojori niquiara”. \p \v 25 Cuarta Judiocuacanaa, Pueyasocuajaari pa supuetanaa rootaquiaari pa cararaatiuuquia co cuaara miatesano quiiria, na saquiriojosano pueya pa quiniuucua. Naacuajitij, nia cararaatiuuquia co jaara miatesano quiri, cunoori maniniacuaja, niaa jaara seetanujuanaa Moisés Rootasano tojijiaca quiri. Saniniuujia, niaa jaara Moisés Rootasano tojiyashijiaca quiriquia, niaari juhua miatesoo quiyajaa Pueyaso niquiara. Nia cararaatiuuquia coori najuhuana miatesano quiya. \v 26 Saniniuujia, taucuaca jaara maninia miijiaca quiri taa Moisés rootasano sequeyacuajani, miatesoo nojori cararaatiuuquia co quishacari, naajaa. Pueyasora, nojoriiri juhua miatesano quiya, na muerasu nojori quiniuria. \v 27 Naacuajitij, na cararaatiuuquia co miatesoo tahue jaara maninia miijia quiri, taa Moisés Rootasano sequeyacuajani, nojuajaari jiyanooshaanutaniya, Pueyaso muerasu na quiniuria. Quiajaniya saniniuujia Judio pueyanonaa, quiaari Moisés Rootasano niishijiacuaja. Quiaacuajaari quia cararaatiuuquia co miatesanoraca. Naajaa, quiaa cutaraari saniitiosaanutaniya quia tojiyaquiniuucua Moisés Rootasano. Naacuajitij, cuno tahueri quiocuara tonujuriquiano saniya, Judio pueyanonaa. \v 28 Pueyasocuajaari Judiocuaca saquiriojoquiaari na muerasu nojori quiniuria juucua. ¿Cante seetanujuanaa Judio pueyano Pueyasorani? ¿Na cararaatiuuquia co miatesano pueyanotee, Judio pueyacuajinio supueno pueyanotejuhuaj? Maja. \v 29 Noo pojori cutaraari seetanujuanaa Judio pueyano Pueyasora, noojia jatanishano pueyanotej. Pueyaso Sohuanu jaara pueyano jiuujia jataniri Pueyaso tojijia na quiniuria, cunoori juhua na cararaatiuuquia co miatesano cutara, seetanujuanaa Pueyaso muerasu na quiniuria. Jiyano pueyatej, nojori cutaraari Pueyaso timitiasano, maja narta pueya timitiasano. Pueyanoori maja na naata pueyano jiyatenu Pueyaso pueyano na quiniuria. Saaja Pueyaso Sohuanu cutaraari na naata. \c 3 \p \v 1 Naa cua sequesacari niajaniyatej, niaa naasucuaari sequeya: “Taucuaca jaara naa maninia miishaanutaniya nojori quiyaquishacari Pueyaso saquiriojosano Judiocuaca, naatej, taa pajaniyacuaani, ¿casaara pa cararaatiuuquia co miatejosaaquiaaricuaraarini? ¿Paateeri najuhuana Pueyaso saquiriojosano Judiocuacani?” \v 2 Maja, Judiocuacanaa. Maniniacuajaari pa quishacari Judiocuaca. Pueyasocuajaari Judiocuacaacua tiuuquiaari nojori jiitianura na rupaa. \v 3 Noojiaqueya Judiocuacajinijinio jaara Pueyaso Rupaacua tiuyashijiaca quiya, ¿Pueyasoteeri cunora na rupaa jatanutaniyajuhuaj? ¡Maja! \v 4 Puetunu pueyajanaa jaara sapojonuujuaca quiriquia, naajaa, Pueyaso cutaraari tojetaarucuajanaa sapojiyashijia. Naaratej, nojuajinijiiri naa naajiotasano quiya tariucuacaanu na Rupaajinia: \q1 “Puetunu pueyajanaari niishiniutianiya puetunu quia sequesanojuanaari seetanujuanaa cutara. Naajuhuaj, pueya jaara quiocuara tonujure juucua, puetunu nojorijianaari sanaajasaanutaniya, saa maniniaja quia miiniuucua pueyaracaanu”. \p \v 5 Pa supuetanaa tiuyaquiniuucua seetanu Pueyaso rupaacuajanaa, naacuajitij, mijiria quiniaa pueyari niishiya, Pueyasoori socua jiyanohua maninia pueyajiniji. Sesa pa miiniujiniji, paari niishiyani Pueyaso cutaraari jiyanohua maninia. Naacuajitij, nojuaja jaara pa saniitiore sesa pa miiniuucua, ¿taa nia sequeyani? ¿Nojuajate sesa, jaara pa saniitiore sesa pa miiniuucua? ¡Juaj! Juhua niishiyashijia pocuareenijia. \v 6 ¡Seetanujuanaa, Pueyasoori sesa miyashijia! Nojuaja jaara sesa miijia quiriquiajuhuaj, ¿maatucua taa mijiria quiniaa nequesoreereni? \p \v 7 Tamasaca naasucuaari sequequiaa: “Sapojojua cua quishacari, pueyari Pueyaso timitiaquiaa socua, nojori niishishacari saaja nojuaja cutaraari seetanu rupaajanaa jiitiaja. Naaratej, ¿Pueyasotucua casaara cua saniitioreni?” \v 8 Teyano pueyanote naa sequejani, nojuaja naasucuaari naa sequejajuhuaj: “Socua sesa pa miiri, Pueyaso jiyanooniuria pajaniya. Naacuajitij, pocua Pueyaso shuquiritiare socuani, nojuaja jaara pa jiyanoori”. Tamasacaari canaacuara tonujuquiaa najuhuanaj, canaanaari naa niishitiojoquiaani. Canapuete naa sapojonuuquiaa canaacuarani, nojoriiri saniitiosaanutaniya, nojori sesacanuucua canaa. \s1 Pueyasora, puetunu pajaniyajanaari sesa miijiacani \p \v 9 Quiarijia, jaara naa quiritij cuarta Judiocuacanaa, ¿paateeri socua maninia miijiaca taucuacajiniji Pueyasorani? Maja. Janiyacuajaari shusha nia pohuatariquiaani, puetunu mijiria quiniaa pueyajanaari sesa miijiaca; Judiocuaca, taucuacanio. \v 10 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajiniacuajaari naa naajiotasano quiya: \q1 “Majaari quenaaja niquiriyatu maninia miijia quiniu. Shaaqui tojetaarucuajanaa. \v 11 Majaari quenaaja maninia niishiriojojua pueyano quiniu. Majaari quenaaja Pueyasoocua jiaatiaja pueyano quiniujiuhuaj. \v 12 Puetunu pueyajanaari Pueyasoocuaji tashuquioorucuaa. Puetunu nojorijianaari seserucuaa. ¿Cante maninia miijiani? Shaaqui. Shaaqui tojetaarucuajanaa. \v 13 Nojoriiri miananajonu maniniu. Nojori rupaari saa monujua. Nojoriiri na niti taquiriocuateja saa sapojonuraja. Cuno pojoriiri juhua soconu noonacu jiitiaa na rupaama, rimiaacatujuri nojori quiniuucua. \v 14 Nojori jaara pocuare, saaja tamasaca sesacaquiaari, puera juaajia nojori quishacari. \v 15 Nojoriiri puecoojuaca. Puereeta nanaca shootejaca. \v 16 Puetunu mijiria nojori miishanojuanaari casaa sesojua, narta pueya taraajetejajuhuaj. \v 17 Majaari nojori niishiniu jiyanooniu. \v 18 Nojoriiri juhuajaniya miiquiaa sesa saaja. Majaari na pueretunu Pueyaso”. \p \v 19 Paacuajaari niishiyani, puetunu Pueyaso Rupaajinia naajiotasanojuanaari Pueyaso saquiriojosano Judiocuacara quiquiaari, nojori niishiniuria, puetunu pueyajanaari sesa miijiaca. Naacuajitij, puetunu mijiria quiniaajanaari sanaajetanutaniya, nojori niishishacari puetunu nojorijianaari sesa miijiaca; Judiocuaca, taucuacanio. \v 20 Naacuajitij, pueya tojishacari Moisés Rootasano juucua, cuno rootasanoori maja na naata nojori na jiyatenu sesa miyashijiara. Moisés Rootasanojiniji, paari saaja cunojiniji niishiyani, puetunu pajaniyajanaari sesa miijiacani. \s1 Paari Pueyaso jiyanooshano cutarani, Jesuucua pa tiuushacari \p \v 21 Pueyasoori quiari naataja pa niishitiquianu cutara, taate pa naata maninia miijiara pa jatanishaanuni. Moisés Rootasanojinia, tariucuacaanu Pueyaso sequenu panishano caminiujiuniaa naajionuutasanojiniaari naa sequeyajuhuaj. Tiiri maatia sequeya taa Pueyaso jiyanooniutianiya pueyani, naajaa, pueya jaara Moisés Rootasano tojiyashijiaca quiri. \v 22 Quiarijiani, Pueyasoori pa jiyanooquiaa cutara, saaja Neyanu Jesucristoocua pa tiuushacari. Judiocuaca, taucuacajuhuaj, Pueyasoori puetunujuanaa jiyanooquiaa Neyanuucua nojori tiuushacari. Majaari rimiajata na jiyanooniu. \v 23 Puetunu pueyajanaari sesa miijiaca; Judiocuaca, taucuacanio. Naacuajitij, nojoriiri juhua tucuacaanu quiya Pueyasojiniji. Sesa miijiaca pueya quiniuucua, nojoriiri soosano pueyara jataquiaari. Naacuajitij, pueyari Pueyaso timitiasoo quiquiaari. \v 24 Naajaa, jiyanohua panijia Pueyaso quiniuucua, nojuajaari pa jiyanooquiaari Jesucristo cusonuucua pocuara. Naacuajitij, Pueyasoori pa jiyatequiaari juhua sesa miyashijiara. \v 25 Pueyasoori Neyanu Jesucristo jiyatequiaari pueyacuaji Tacuna na quiniuria, Neyanu nanaca shoonuucua niyacutesanojinia. Naacuajitij, pueya jaara niishiriquia Jesucristo nojori niti cusoquiaari, saaja naa nojori tiuushacari nocuatej, nojuajaari na Que Pueyaso jiyanootiquiaa pueya. Naajuhuaj, Pueyaso saniitioyaquishacari tariucuacaanu nocua tiuujiaca pueya Jesu cusoyaquishacarijia, majaari najuhuana puera jiuujiaajia na quiniu quiquiaari. \v 26 Pueyasoori niishiquiaari Neyanu Jesucristoori nojoriicuara mosocoriquiano, sesa nojori miijiosano tuujusaanura seetanujuanaa. Naaratej, nojuajaari pueyaracaanu sesa nojori miijiosano rejeretaquiaari saaja. Jesucristo cusonuucua quiari naataja pocuara, paari niishiyani, Pueyasoori seetanujuanaa maninia miijia. Nojuajaari maja najuhuana na jiyanooniu pajaniya. ¡Neyanu motequiaari pocuaraari! \p \v 27 ¿Teyano niajaniyajinijiniote tojetaarucuajanaa saaja maninia miijiani? Shaaqui. Naacuajitij, maninia miyashijiaca pa quishacari, puetunu pueyajanaari sanaajasaanutaniya Pueyaso nequesoreesacari pueya. Saniniuujia, paa jaara puetunu Moisés Rootasanojuanaa tojitiajaca quiriquia maniniani, paa maara tama pa cuaqueyajaaja shuquiritiajaca quiriquia cutarani. Saniniuujia, Pueyasoori pa jiyanooquiaa saaja pa tiuushacari Jesucristoocua. Naacuajitij, majaari pa jiitianu tama pa miishanojuaaja pa shuquiritiasocoriquiano. \v 28 Naacuajiti paari niishiyani, Pueyasoori pa jiyanoojia puetunu sesa pa miishanojinijijianaa saaja Jesucristoocua pa tiuushacari. Majaari na jiyanooniu pajaniya, Moisés Rootasano pa tojishacari. \p \v 29 ¿Niaateeri jiyaniya, Pueyasoori saaja Judiocuaca Jiyano? ¡Maja! Pueyasocuajaari puetunu mijiria quiniaa pueyapuejanaa Jiyano. \v 30 Pueyasoori maja caapiqui. Nojuajaari saaja niquiriyatu. Naacuajitij, majaari niquiriyatu Pueyaso quiniu Judiocuacara, socua tamonu Pueyaso taucuacara. Naaratej, puetunu pueyapuejanaari jiyanooshaaquiaa saaja Jesucristoocua nojori tiuushacari; tariucuacaanu na saquiriojosano Judiocuaca, taucuacanio. \v 31 Pueyaso muerasu pa quishacari saaja Jesuucua pa tiuushacari, ¿paateeri Moisés Rootasano shocoteyani? Maja. Paacuajaari Moisés Rootasanojiniji niishiyani, paari sesa miijiacani. Naacuajitij, Moisés Rootasanoori panishiya, pa niishiniuria paa cuaara Jesucristoocua tiuuria, jiyanooshano pa quiniuria. \c 4 \s1 Pueyaso jiyatesacari Abraham juhua sesa miyashijiara \p \v 1 Naaratej cuarta Judiocuacanaa, ¿taa nia sequeya pa supuetana Abrahamjinijini? \v 2 ¿Casaara Pueyaso jiyatequiaari nojuaja juhua sesa miyashijiarani? Abrahamri maja na jiyanooshaanu quiquiaari maninia na miiniuucua. Pueyaso jaara nojuaja jiyanooquiaari maninia na miiniuucua, nojuaja maara tama na cuaqueyajaaja timitiaja quiquiaari. \v 3 Saniniuujia, tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasano quiyari Abrahamjiniji: \q1 “Abrahamri Pueyasoocua tiuuquiaari. Naaratej, Pueyasoori na jiyatequiaari juhua sesa miyashijiara”. \m \v 4 Cua tojiri pueyanaa. Pueyano jaara poonijiore tamonura, na poonijiotenaari na poonijionujiniji na cumaneeca niquitiojua. Jaara niquitiosaare, cuno cumaneecaari maja nareja niquitiosano. Cunoori seetanujuanaa na poonijiosanojiniji. \v 5 Saniniuujia, maninia miyashijia jaara Pueyasoocua tiuuri, Pueyasoori na jiyatenutaniya juhua sesa miyashijiara saaja nocua na tiuuniuucua. \v 6 Pa supuetanaa jiyaniijia Davidcuajaari naa pohuataquiaari taa shuquiriaatia pa quiyani, Pueyaso jaara pa jiyatere juhua sesa miyashijiaca pa quiniuria na niquiara, maninia miyashijia pa quishacarijia. Naa naajiotasaaquiaariiri David sequesano: \q1 \v 7 “Shuquiriaatia quijiaca cutaraari noo pueya, canapue Pueyaso jiyanoya sesa na miijiosanojinijicuajani, Pueyaso jaara tuujure sesa nojori miijiosanojuhuaj. \v 8 Shuquiriaatia quijiacaari noo pueyajuhuaj, puetunu sesa nojori miishanojuanaa Pueyaso saneyaquishootej”. \p \v 9 Janiyacuajaari tari sequereeni, Pueyasoori Abraham jiyatequiaari juhua sesa miyashijia na quiniuria, saaja nocua na tiuushacari. Pueyaso jaara naa jiyanooquiaaricuaa Abrahamtej, ¿Pueyasote saaja Judiocuaca jiyanooniu panijia, noo pojori canapuete na cararaatiuuquia co miatesano jiitiaani, taa nojori supuetana Abrahamcuaani? ¿Taa nia sequeyani? ¿Taucuacaarijiataj? ¿Nojoriti jiyanooshiyajuhuaj? ¡Taaquiriirinij! \v 10 ¿Taa nia sequeyanijia? ¿Abrahamte tari na cararaatiuuquia co miatesano quiquiaari Pueyaso jiyanooshacari nojuaja? Maja. Pueyasocuajaari na jiyanooquiaari miatesoojua na quishacari. \v 11 Na tiuuniu nuhuaji Pueyasoocua, Pueyasoori shusha jiyacari na niishitiquiaari na cararaatiuuquia co na miatenura. Cunoori quiquiaari na niyajetaaquishaanura, saaja Pueyasoocua na tiuushacari, Pueyasoori na jiyatequiaari juhua sesa miyashijiara, miatesoojua na quishacari. Naacuajitij, miatesoo taucuaca tiuushacari Jesucristoocua, taa Abraham tiuuquiaaricuaani, Pueyasoori nojori jiyateya juhua sesa miyashijiaca nojori quiniuriajuhuaj, mariyata juhua Abraham niquiohua nojori quiniuria. Naacuajitij, puetunu Pueyaso sequesano Abrahamjanaani, cunoori nojoririajuhuaj. \v 12 Naajuhuaj, pueya jaara na cararaatiuuquia co miatesano quiri Judiocuaca nojori quiniuria, naajaa. Nojori jaara Jesucristoocua tiuuri taa Abraham tiuuquiaaricuaani miatesoo na quishacarijia, Pueyasoori nojori jiyateya juhua Abraham niquiohua nojori quiniuriajuhuaj. \s1 Pueyaso sequesano Abrahamni, cunoori Jesucristoocua tiuujiacarajuhuaj \p \v 13 Pueyasocuajaari Abraham sequequiaari, nojuajaari nio jiya camaru quiniutianiya, puetunu necohuatajanaa. Pueyasoori naa sequequiaari Abrahamtej, saaja nocua na tiuushacari. Majaari naa Abraham sequesaanu quiquiaari Moisés Rootasano tojijia na quiniuucua. Jiyacaritij, Moisés Rootasanoori maja na quiniu quiquiaari juhuanojuaja. \v 14 Pueyaso sequesano Abraham jaara saaja Moisés Rootasano tojijiacara quiriquia, na sequesano maara najuhuana quiri Pueyasoocua tiuujiaca pueyara. Naajuhuaj, pueya maara najuhuana Pueyasoocua tiuujiaca quiriquiajuhuaj. Seetanujuanaa Pueyaso sequesano Abrahamni, cunoori puetunu Pueyasoocua tiuujiacarajanaa. \v 15 Cunoori maja saaja Moisés Rootasano tojijiacara. Pueyasocuajaari niishiquiaari, pueyari maja na naata Moisés Rootasano tojiniu quiniutianiya puetunujuanaa. Moisés Rootasanojiniji, paari niishiyani, paari saniitiosaanutaniyani pa tojitiaaquiniuucua cuno rootasano. Saniniuujia, Moisés Rootasano jaara quiyaquiriquia, pueya maara sequeyaquishaare: “Niaari sesa miijiaca”. \p \v 16 Pueyasoori tariucuacaanu na sequesano Abraham nareja niquitionu paniquiaari, puetunu necohuarajanaanio. Naaratej, seetanujuanaa pa masenura na sequesano Abraham, Pueyasoori sequequiaari, nojuajaari nareja na niquitionutaniya nocua tiuujiaca. Naacuajitij, Pueyaso sequesanoori maja saaja Moisés Rootasano tojijiacara. Cuno sequesanoori puetunu pueyapuerajanaa, canapuete Pueyasoocua tiuujiaca quiyani, taa Abraham quiquiaari Pueyasoocua tiuujiacuaani. Naa Pueyasoocua tiuujiaca pa quishacari taa Abraham tiuuquiaari Pueyasoocuacuaani, paari Abraham niquiohuani. Naaratej, Pueyasora, Abrahamri pa que. \v 17 Pueyasocuajaari naa sequequiaari Abrahamtej nojuajaari queraatia niquiohuaraca quiriquiano. Naacuajitij, Pueyaso sequesanoori naa naajiotasano quiya: \q1 “Abrahamnaa, janiyari quiarijia quia jiyateree queraatia tamaatia rupaaca pocuajaca que quia quiniuriani”. \m Abrahamri Pueyaso sequesanoocua tiuuquiaari. Nojuajaari niishiquiaari Pueyasoori macunucua samiitianijia. Niishiquiaarijiaariuhuaj, Pueyasoori cumaacaraca na panishano na shipininiuria shaaquijiniji. \p \v 18 Abrahamri niishiquiaari, nojuajaari maja na naata necocua na muetutenu, puera saaquiano na quishacari tari. Naajaa, Abrahamri saaja Pueyaso sequesanoocua tiuuquiaari. Naacuajitij, nojuajaari seetanujuanaa queraatia tamaatia rupaaca pocuajaca pueyapue que, taa Pueyaso sequequiaari nojuacuajani. Pueyasoori naa na sequequiaari: \q1 “Quia niquiohuari tojetaarucuajanaa queraatia quiriquiano”. \m \v 19 Naa Pueyaso sequesacari nojuajatej, nojuajaari tari cien marijia shocotejoquiaari. Naa saaquiano na quishacaritij, necocua Saarajuhuaj, naajaa, majaari na tarinitianu quiquiaari Pueyaso sequesanoocua tiuuniu. \v 20 Saaja Pueyaso sequesanoocua na tiuushacari, nojuajaari maja noojia na niquijiotenu quiquiaari. Majaari Pueyaso sequesanojiniji na taacanuunu quiquiaarijiuhuaj. Saaja Pueyasoocua na tiuushacari, nojuajaari noojia cumaquiquiaari socua. Naacuajitij, nojuajaari naa maniniuhuaqueetaquiaari Pueyaso: “Paacarasho cua Pueyasonaa. Niishiyanijia quiaari canaa muetutenutaniya taa quia sequecanu janiyacuajani. \v 21 Quiaacuajaari cumaacaraca quia miiniuria puetunu quia sequesanojuanaa”. \v 22 Naa Abraham tiuuniuucua Pueyasoocuatej, Pueyasoori na jiyatequiaari juhua sesa miyashijia pueyanora. \p \v 23 Jaara naa naajiotasaaquiaari Abrahamjiniji: “Pueyasoori na jiyatequiaari juhua sesa miyashijiara”, cunoori maja saaja Abrahamra sequesano. \v 24 Cunoori pajaniyara sequesanojuhuaj. Cunora, Pueyasoori pa jiyateya juhua sesa miyashijiarajuhuaj, nocua pa tiuushacari, pa niishishacarijiuhuaj nojuacuajaari pa Jiyaniijia Jesucristo samiitianiquiaariuhua macujiniji. \v 25 Pueyasocuajaari mijiria na jiyaroquiaari sesa pa miishanoocuara mosocoriquiano. Nojuajaari na samiitianiquiaariuhua, Jesu jaatianura nocua pajaniya, juhua tariucua sesa miyashijiaca. \c 5 \s1 Jesuucua tiuuniaa pueyari jiyanooshano \p \v 1 Naacuajitij, paa jaara tari jiyanooshano quiyani Jesucristoocua pa tiuushacari, paari juhuajaniya quiya Pueyaso niquiarani. Jesucristoori na Que pa jiyanootiquiaari, pocuara na cusosacari. \v 2 Jesucristoocua tiuujiaca pa quishacari, Pueyasoori pa timitiaquiaa. Pa cumaquiquiaajaariuhuaj maninia necohua pa quiniuria. Paari shuquiriyajaacuhuaj, pa niishishacari paari jatanishaanutaniyani, shacantuuca quijiaca pa quiniuria juhua nojuajuhuaj. \v 3 Majaari saa cunojua. Paari shuquiriquiaajuhuaj, paa jaara taraatia miishaareni. Paacuajaari niishiyani, paa jaara naquiya miishaareni, paari socua juhuajaniya rejeretajaca quiniutianiyani. \v 4 Naa rejeretajaca pa quishacaritij, paari cumueeca Pueyaso muerasu quiniutianiyani. Naa cumueeca Pueyaso muerasu pa quishacaritij, paari juhuajaniya sashijiaca quiniutianiyani, pa niishishacari Pueyasoori seetanujuanaa maninia miiniutianiya pajaniya, taa na sequequiaaricuajani. \v 5 Naa pa niishishacaritij, majaari sapojosano pa quiniu quiniutianiya. Pueyasocuajaari tari jiyaroquiaari na Sohuanu, poojiajinia quiriquiano, seetanujuanaa Pueyaso paniniu pa jiitianura poojiajinia. \p \v 6 Pueyaso tojiyashijiaca pa quishacarijia, majaari pa naata quiquiaari Pueyaso jiyanootiniu tama pa cuaqueyajaaja. Jesucristoori jiyacari namitia pocuara cusoquiaari na Que na jiyanootiniuria pajaniya. \v 7 Sesa miyashijia pueyano jaara monu panishiya juucua, ¿tamonu maninia pueyanoteeri quiya na sequenura: “Janiya cuaara mosaaria juhuari cuno pueyano niti”? Majaruhua. Monu panishano pueyano jaara seetanujuanaa maninia pueyano quiri, na rupuena pueyano jaara jiyanohua na panijia quiri, nojuaja maara sequere: “Janiya cuaara na niti mosaaria juhuari”. \v 8 Saniniuujia, sesa miijiaca pa quishacarijia, Jesucristoori pa niti cusoquiaari cutara. Naacuajitij, paari niishiyani, Pueyasoori jiyanohua pa panijia. \v 9 Quiarijia, paari sesa miyashijiaca quiya Pueyaso niquiarani, Jesucristo cusonuucua pocuara. Naacuajitij, paa cutaraari niishiyani, Pueyaso saniitiosacari na tojiyashijiaca pueya, Cristoori pocuaji tacunutaniya cutara, tariucua na jatanishano pueya pa quiniuucua. \v 10 Na paraa pa quishacarijia, Pueyasocuajaari pa jiyanooquiaari, Neyanu cusonuucua pocuara. Quiarijia, nata jeecatoono pa quishacari, Neyanuuri saminio quiya pueyaracaanu pocuaji na tacunura. \v 11 Majaari saaja cunora shuquiriaatia pa quiniu. Paari shuquiriyajuhuaj, pa Jiyaniijia Jesucristo rupuetootenuucua pajaniya na Que Pueyasota. \s1 Pa supuetana Adánri maja juhua pa Jiyano Cristo \p \v 12 ¿Casaara pa cusonuuquiaani? Juhuacatecara pa supuetana Adán miiniuucua sesa, naaratej puetunu pueyajanaari sesa miijiacajuhuaj. Pueyasocuajaari tari sequequiaari: “Cante sesa miijiani, cuaara shaajeera”. Seetanujuanaa naari. Puetunu pajaniyajanaari shaajeriquianoni, sesa miijiaca pa quiniuucua. \v 13 Moisés Rootasano quiyaquishacarijia, pueyari tari sesa miiniu niishijiaca quiquiaari. Jiyacaritij, pueya miishacari sesa, majaari nojoriicuara saquiriojotasaanu quijia sesa nojori miishacari. \v 14 Cuno pojori, Moisés niyacari quiquiaarini, nojoriiri maja na tojiyaquiniu quiquiaari Pueyaso sequesano taa Adán tojiyaquiquiaari Pueyaso sequesanocuaani. Naajaa, puetunu nojorijianaari cusonuuquiaarijiuhuaj sesa miijiaca nojori quiniuucua, sesa miijia Adáncuajinio nojori supuenuucua. Quiarijia saniniuujia, nia pohuatareera Adán miishanojiniji, Jesucristo miishanojinijinio. \p \v 15 Adán miishanoori jiyanohua tamaatia Jesu miishanojiniji. Coteenu shipinishano pueyano miiniuucua sesa, puetunu pueyajanaari shaajenu niishiya. Saniniuujia, Jesucristo miiniuucua maninia, Pueyasoori queraatia pueya jiyatequiaa pueyaracaanu rishijiaca nojori quiniuria cutara. \v 16 Pueyaso miishano maninia pajaniyarani, cunoori sesa Adán miishano shocotaa jiyanohua cutara. Naa niquiriyatu sesa casaa Adán miiniuucuatej, puetunu pueyajanaari saniitiosocoriquiano. Saniniuujia, maninia Jesucristo miiniuucua pajaniyarani, Pueyasoori pa jiyanooquiaa puetunu sesa pa miishanojinijijianaa. \v 17 Niquiriyatu pueyano miiniuucua sesa, puetunu pueyajanaari cusonuujuacara quiquiaari. Saniniuujia, niquiriyatu pueyano miiniuucua maninia pajaniyara, cunora, Pueyasoori pa jiyateya juhua sesa miyashijiaca pa quiniuria. Cunoori, Jesucristoocua pa tiuushacari. Majaari saaja cuno, naajuhuaj, paari shuquiriaatia quijia jiyaniijianucua quiniutianiya maniniushiquini, Jesucristo rupuesano pa quishacari. \p \v 18 Naa Adán miiniuucua sesatej, nojuajaari puetunu nocuajinio supueno pueyajanaa jiyatequiaari sesa miijiacara, saniitiosano nojori quiniuria. Naajuhuaj, Jesucristo miiniuucua maninia, puetunu pueyajanaari na naata jiyanooshaanu, nojori saniitioyaquishaanuucuaji, pueyaracaanu quijiaca nojori quiniuria. \v 19 Adán tojiyaquiniuucua Pueyaso sequesano, puetunu pueyajanaari sesa miijiacara jiyatesaaquiaarijiuhuaj. Saniniuujia, Jesucristo tojiniuucua Pueyaso sequesano, puetunu nocua tiuujiacajanaari juhua sesa miyashijianucuara jiyatesaaquiohua. \p \v 20 Moisés Rootasano jaara niishishaaquiaari, pueyari socua sesa miijiacara jiyacatequiaari. Naa socua sesa miijiacara pa quishacaritij, naajuhuaj, Pueyasoori socua jiyacatequiaari pocua taraajenujuhuaj. \v 21 Sesa miiniu tarinitianu niishiyashijia pa quiniuucua, puetunu pueyajanaari cusonuuriquiano quiquiaari. Saniniuujia, Pueyaso taraajenuucua pocua, nojuajaari Neyanu Jesucristo motequiaari pa niti, pa jiyanooshaanura. Naacuajitij, nojuajaari juhua pa samiitianijioquiaariuhua, pueyaracaanu rishijiaca pa quiniuria pa Jiyaniijia Jesucristota. \c 6 \s1 Pablo niishitiojosano moojinia tiuquinijionujiniji \p \v 1 Pueyaso jaara naa pa jiyanooquiaa pocua na taraajesacari, ¿taa nia sequeyani pueyanaa? ¿Paate socua pueyaracaanu sesa miijia quiniutianiyani, pueyaracaanu Pueyaso jiyanooniuria pajaniya, pueya niishiniuria, Pueyasocuajaqui jiyanohua maninia na jiyanooniuria pajaniya? \v 2 ¡Maja pueyanaa! ¡Maja naa nia niishiriojonu! Pueyaso jaara tari poojia sesoriquia seque jataniquiaari Neyanu Jesucristo na rupuetesacari pajaniya, ¿paatucua casaara socua sesa miijia quirini? Pueyasora, paacuajaari tari cusonuuquiaari Jesutani. \v 3 ¿Niaateeri cuno niishiyaquiyajaa? Naajuhuaj, paa jaara moojinia tiuquinishaare Jesucristoocua pa tiuushacarini, Pueyaso niquiara, paari Jesu rupuequiaari niyacutesanojiniani. Nojuacuajaari pa niti saniitiosaaquiaari. \v 4 Naacuajitij, paa jaara moo cariquimia shishaareni, jiyacaritij, paari juhua Jesuta jamoshiyajuhuaj. Naa juhua macu pa quishacaritij, paari samiitianijiosanohuani, taa Jesucristo samiitianishaaquiaariuhua macujiniji jiyanohua Pueyaso cumaacatacuaani. Naa samiitianijiosanohua pa quishacaritij, maninia miijiaca pa quiri juhua quiarinio pueya. \p \v 5 Paa jaara Jesucristo rupuetesaaquiaari sesa pa miishanoocuara na cusosacarini, naajuhuaj, paa cutaraari tari samiitianijiosanohua juhua nojuajani, maninia quijiaca pa quiniuria. \v 6 Tarijia, majaari pa naata tarinitianu quijia sesa pa miiniu, sesa jiuujiaraca pa quishacarijia. Sesoriquia poojia sequeeri Jesuta cojiritiasaaquiaari monu, nocua pa tiuushacari, maja socua cumaaca na jiitianura, sesa na miitiniuria pajaniya. \v 7 Naacuajitij, sesoriquia poojia seque jaara tari jatanishano quiya, majaari tari sesa miijiaca pa quiniu. \v 8 Paa jaara tari naa cojiritiasaaquiaari monu Jesuta nocua pa tiuushacarini, paari quiarijia niishiya cutarani, paari pueyaracaanu nata quiriquiano saminioni. \v 9 Cristocuajaari samiitiaquiaariuhua. Paari niishiyajuhuaj, majaari socua na pacutenu quiniutianiuhua cusonu. Nojuacuajaari tari cusoquiaari puetunu sesa pa miishanoocuarajanaa. Naaratej, nojuajaari maja na naata socua cusojuasaanuhua. \v 10 Majaari socua Jesucristo pacutenu quiniutianiuhua cusonu, sesa pa miishanoocuara. Nojuacuajaari tari cusoquiaari, Pueyaso jiyanooniuria puetunu mijiria quiniaa sesa miishanojuanaa. Nojuaja jaara samiitiaquiaariuhua, nojuajaari seetanujuanaa pueyaracaanu rishiriquiano Pueyasora cutara. \v 11 Naajuhuaj pueyanaa, tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatere juhua macura, maja socua nia miiniuria sesa. Nia niishirijiuhuaj, niaacuajaari Jesucristota samiitiaconohua, Pueyaso tojijiaca nia quiniuria. \p \v 12 Naaratej pueyanaa, majaari nia shanacunu sacuaraatia nioojia seque niishiriojosano nia miiniuria. Seetanujuanaa nia niyajetare tama nia cuaqueya panishanojuaaja nia miyaquiniuria. \v 13 Majaari nia cuaqueya nia panitianu sesa nia miiniuria, taa na paniya nia miiniuria juucuacuajani. Saniniuujia, nia cuaqueya nia jiyatere cutara saaja Pueyaso panishano miijia na quiniuria. Niaacuajaari tari samiitiacoquiaariuhua juhua macunucua nia quiniujiniji. Naacuajitij, nia cuaqueya nia jiyatere saa maninia miijia na quiniuriaja. \v 14 Niaa jaara nioojiajinia cuno sesa niishiriojosano ruuretajaca quiri, niaari na shocotanutaniya, Pueyaso cumaquishacari niajaniya. Nia niishiri, niaari quiarijia Pueyaso tojitiajaca cutara, maja tari Moisés Rootasano tojijiaca. \s1 Pueyaso tojiyashijiaca pueyani, nojoriiri Sesaaca pueya \p \v 15 Cua sequesacari niajaniya, pajaniya maja tari Moisés Rootasano tojijiacani, ¿niaateeri cunora sesa miiniutianiya, Pueyaso quishacari pa jiyanoojia? ¡Maja naa nia miiniu pueyanaa! \v 16 Niaacuajaari niishiya, paa jaara tama pa cuaqueyajaaja jiyatere tamonu camarnu seru pa quiniuriani, naacuajitij, paari pueyaracaanu na tojijia quiniutianiyani. Naajuhuaj, niaa jaara sesa miijiaca quiriohua, niaari Sesaaca tojijiaca. Naa sesa miijiaca nia quishacaritij, niaari cusonutaniya. Saniniuujia, niaa jaara Pueyaso tojijiacara quiri, niaari sesa miyashijiaca quiniutianiya. \v 17 Tarijia, niaari Sesaaca tojijiaca quijia, juhua na seya, sesa miijiaca nia quishacari. Quiarijia, janiyari Pueyaso timitiaani nia tojiniuucua Jesucristo rootasano puetunu nioojiatajanaa, taa nia niishitiojosaaquiaaricuajani. \v 18 Jesucristo rupaa nia tojishacari, Pueyasoori nia jiyatequiaari na muerasu nia quiniuria, maja Sesaaca seya nia quiniuria socua. Naacuajitij, niaari Pueyaso tojijiacara jatanishano, saaja maninia miijiaca nia quiniuria. \v 19 Janiyari naa pohuataa serujiniji niajaniyani, maatia nia tojiniuria cua niishitiojosano. Majaari juhuanojuaja nia naata puera jiyajeneta niishitiojosano niishiniu, cumueeca Pueyaso muerasu nia quiyaquishacarijia. Tarijia, niaari tama nia cuaqueyajaaja jiyatequiaari Sesaaca panishano nia miiniuria. Naacuajitij, niaari jiyanohua sesa miijiacara jiyacatequiaari. Naajuhuaj, quiarijia saniniuujia, tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatere Pueyaso panishano nia miiniuria. Niaa jaara naa miiri, niaari tojetaarucuajanaa maninia miijiaca quiniutianiya Pueyasora. \p \v 20 Niaa jaara sesa miijiaca quiquiaarijia Sesaaca tojijiaca nia quishacarijia, niaari juhuajaniya Pueyaso tojiyashijiaca quiquiaari. \v 21 ¿Sesaacate maninia nia miiquiaari sesa nia miiniuucua nera? ¡Maja! Niaa cutaraari saaja caririquiquiaa sacuaraatia casaa nia miiniuucua tarijia. Niaari quiarijia niishiyajuhuaj, cante sesa miijiaca quiquiaani, nojoriiri shaajasaariquiano. \v 22 Naa sesa miyashijiaca nia quishacari quiarijia saniniuujia, niaari Pueyaso tojijiacara jiyatesaaquiaari, saaja na panishano nia miiniuria cutara. Naa Pueyaso tojijiaca nia quishacaritij, nojuajaari nia jiyatenutaniya seetanujuanaa maninia miijiaca nia quiniuria. Naacuajitij, niaari pueyaracaanu shuquiriaatia rishijiaca quiniutianiyajuhuaj. \v 23 Saniniuujia, sesoriquia pueya miiniuucua sesa saaja, nojoriiri naa na miiniuucua shaajasaanutaniya. Saniniuujia, saaja Jesucristoocua tiuujiaca pa quishacari, Pueyasoori saa cunoraja pa jiyatequiaa pueyaracaanu rishijiaca pa quiniuria, pa Jiyaniijia Jesucristo rupuejaca pa quishacari. \c 7 \s1 Paari juhua camishanoni \p \v 1 Pueyanaa, niaacuajaari Moisés Rootasano niishijiaca. Niaari niishiyajuhuaj, paa jaara shaajequeeni, paari jiyacari Moisés Rootasano cartequee shushani. \v 2 Naajuhuaj, paacuajaari rootasaaquiaarini, maaji jaara camishano quiri, cuaara tamonu cayata quiyaquiiria, neyaca jaara saminio quiyajaa. Neyaca jaara cusoyare, caminio pueyara Moisés rootasanoori maja tari na quiniu cuno mashiquio tojishocoriquiano. \v 3 Saniniuujia, maaji jaara tamonu pueyanota quiriquia neyaca quishacarijia saminio, cuno maajiiri sequeshiya paanatuta, naa na quiniuucua tamonu pueyanota. Saniniuujia, neyaca jaara cusoyare, mashiquio camishacari tamonu pueyanota, naajaa, majaari Moisés Rootasano tojiyashijia na quiniu cunora. Nojuajaari maja paanatu, naa na miishacari. \p \v 4 Niaari naajuhuaj pueyanaa. Jesucristo cusonuucua pa niti, niaari juhua cusonuuquiaarijiuhuaj, maja Moisés Rootasano tojijiaca nia quiniuria socua. Naacuajitij, niaari tamonu tojijiaca quiya cutara. Nojuajaari pa Jiyaniijia Jesucristo, nooj, macujiniji samiitiaquiaariuhuatej. Naacuajitij, quiarijia pa Jiyaniijia Jesucristo tojijiaca pa quishacari, paari maninia miijiaca Pueyasorani. \v 5 Tarijia, Pueyaso tojiyashijiaca pa quishacarijia, Moisés Rootasano pa niishishacari maja quenaaja pa miiniuria sesa casaa, cuno rootasanoori saaja juhua socua pa shiniujiuquiaari sesa pa miiniuria. Naacuajitij, tama sesa pa miishacarijiaaja, paari tama pa cuaqueyajaaja jiyateriquiaa saniitiosano pa quiniuria maquesaashijia mani quiquiojiniani. \v 6 Tarijia, paari juhua quioosano pueya Moisés Rootasano tojitishaaquiaarini. Saniniuujia, Jesucristota pa cusonuucua, nojuaja jaara pocuara cusoquiaari, paari tari Moisés Rootasano tojiniu cartequiaarini. Moisés Rootasano pa tojiyaquishacari quiarijia, naacuajiti pa naata Pueyasojuanaa tojiniu shitimia cutara, na Sohuanu cumaquishacari pajaniya. Majaari juhua tarijia pueya miishano. Tarijia, paari Moisés Rootasano tojitiajaca quiquiaari maniniani, pa puerenuta paa mariqui saniitiosaareeri pa tojiyaquiniuucua niquiriyatu queraatia na rootasanojiniji. \s1 Poojiaari saa sesa miiniu niishijiaja \p \v 7 Tamasaca naasucuaari jiyaniya janiyari Moisés Rootasano soojeani. Maja. Quiria, jiyanohua maniniacuajaari Moisés Rootasano. Moisés Rootasanojiniji, paacuajaari niishiyani paari sesa miijiacani. Moisés Rootasano jaara quiyaquiriquia, janiya maara niishiyaquiquiaarini, cua jiaatiasacari tamasaca jiitiasano casamiicua, cunoori sesa Pueyasora. \v 8 Saniniuujia, Moisés Rootasanojiniji cua niishishacari maja tamasaca casamiicua cua jiaatianura, janiyari saaja juhua shiniujiushaaquiaarini casamiicua jiaatiaja cua quiniuria socuani. Naacuajitij, Moisés Rootasano cua niishiyaquishacarijia, coojiaari juhuajaniya quiquiaari juhua maqueja. Saniniuujia, janiya jaara Moisés Rootasano niishiquiaarini, coojia sequeeri juhua niucuaquiaari, puetunu sesa casaajanaa na miiniu paniniuria. \v 9 Moisés Rootasano cua niishiyaquishacarijia, janiyari juhuajaniya quijia quiquiaarini. Saniniuujia, Moisés Rootasano cua niishishacari, janiyari jiyanohua taraajequiaarini, cua niishishacari janiyari jiyanohua sesa miijia Pueyaso niquiarani. \v 10 Naa sesa miijia cua quishacaritij, janiyari niishiquiaarini, janiyari quera jatashiya saniitiosocoriquianoni. Janiya jaara Moisés Rootasano tojiquiaari shushajanaani, janiyari jiyaniquiaarini, janiya jaara cuno rootasano tojirini, janiya naasucuaari pueyaracaanu rishijia quiniutianiyani. Saniniuujia, Moisés Rootasanoori saaja cucuara tonujuquiaari puetunu sesa cua miishanojinijijianaa. \v 11 Naacuajitij, janiyari jiyanohua jiyajenequiaarini, cua jiyanishacari cua naatacuaja Moisés Rootasano tojiniu maninia, Pueyaso jiyanooniuria janiya. Jaara maja cua naata quiquiaari Moisés Rootasano cua tojiniuria maninia, janiyari niishiquiaarini Pueyasoori cua jiyanoyaquiniutianiya. \p \v 12 Seetanujuanaa nia sequeyanijia pueyanaa, Moisés Rootasanoori jiyanohua maninia. Tojetaarucuajanaa maninia rootasano. Cunoori seetanujuanaa rupaa maniniu Pueyasojiniji. \v 13 Moisés Rootasano jaara naa maninia quiri, ¿janiyateeri nia sequeyani cuno na rootasanoori pa cusojuaja? Maja. Janiyari nia sequeyani, Moisés Rootasanojiniji, paari niishiyani sesa pa miishano cutaraari jiyanohua sesa Pueyasora. Naacuajitij, paari Moisés Rootasanojiniji niishijiani, paari puetunujuanaa jatasocoriquiano quijia juucuani, seetanujuanaa sesa miijiaca pa quiniuucua. \p \v 14 Paacuajaari niishiyani, Moisés Rootasanoni, cunoori maja nareja pueyano niishitiojosano. Pueyaso niishitiojosanocuajaari pa tojishocoriquiano puetunu poojiatajanaa. Saniniuujia, coojiaari Pueyaso tojiyashijia. Janiyari tamajaaja juhua coojia seruni, na panishano cua miiniuria. Naa sesa jiuujiaraca cua quishacaritij, majaari cua naata Moisés Rootasano tojiniu. \v 15 ¿Casaara naa sesa cua miiquiaani? Janiyari saaja cua niishishano sesa casaa miiquiaani. Majaari maninia cua miiniu quiquiaa, taa cua paniyacuajani. \v 16 Janiya jaara cua panishoo sesa casaa miirini, naacuajitij, janiyari sequequiaani, Moisés Rootasanoori seetanujuanaa maninia. \v 17 Naa cua panishoo sesa casaa cua miishacaritij, cunoori maja tama cua miishanojuaaja. Cuno sesa cua miishanoori coojiajiniji supueno tamajaaja. \v 18 Quiarijia niishiya cutaranijia, coojiaari tojetaarucuajanaa sesa miiniu niishijia. Naacuajitij, janiyari juucua maninia miiniuucua jiaatiaquiaani. Naajaa, majaari cua naata quiquiaa maninia cua miiniuria tamajaaja. \v 19 Naacuajitij, cua miishanoori maja maninia, taa cua miiniu paniquiaa juucuacuajani. Cua miishanoori saaja cua miiniu paniyaquishoo quiquiaa. \v 20 Naacuajitij, janiya jaara cua panishoo sesa casaa miirini, janiyari niishiyani, cunoori tama coojiajiniji supuenojuaaja, majaari tama cua miiniu panishanojuaaja. \p \v 21 Quiarijia niishiya cutaranijia, janiyari naa sesa miijiani: janiya jaara maninia casaa miiniu paniyani, janiyari saaja sesa miiquiaani. \v 22 Janiya cutaraari niishiyani Pueyaso rootasano Moisésri seetanujuanaa maninia cua tojishocoriquiano. Na tojiniuucua jiaatiaquiaa juucuanijia. \v 23 Janiyari niishiyajaaniuhuaj, coojiaari juhua cua niishitiaja paraca quiya. Naacuajitij, cua niishiriojosacari, “Maninia miiniutianiyanijia”, coojiaari saaja sesa cua miitiquiaa. Naacuajitij, tama janiyajaarijia juhua coojia seruni, cua miishacari puetunu sesa na panishanojuanaa. \p \v 24 ¿Taa cua miiniutianiya socuaarini? ¡Tojetaarucuajanaa taraatia quijianijia! Pueyaracaanu sesa miijianijia. Majaari cua naata tamajaaja maninia miijia cua quiniu. Naa sesa miijia cua quishacaritij, cua cuaqueyari macu quiriquiano. ¿Cante na naata cua jataniniuni, naa sesa miijia cua quishacaritij? \v 25 ¡Pueyaso shuquiritiaanijia cua niishishacari, nojuacuajaari cua Jiyaniijia Jesucristota cua jataniniutianiya tojetaarucuajanaa maninia miijia cua quiniuria! Naacuajitij, mijiria cua quishacarijia, janiyari Pueyaso tojijia quiniu paniyani. Saniniuujia, naa coojia quiniuucua sesatej, saaja sesa cua miitiniu paniquiaari. \c 8 \s1 Pueyaso Sohuanu pa tojishacari, paari maninia miijia quiniutianiyani \p \v 1 Pa rupuesacari Jesucristo, nocua pa tiuushacari, Pueyasoori pa jiyanooquiaa. Naacuajitij, paari tojetaarucuajanaa jiyanooshano quiyani. \v 2 Puetunu pueyajanaari cusonuuriquiano quijia, sesa miijiaca nojori quishacari. Saniniuujia, Jesucristo pa rupuesacari, Pueyaso Sohuanuuri pa jiyatequiaa saaja maninia miijiaca pa quiniuria. Naacuajitij, majaari tari sesa miijiaca pa quiniu pa saniitiosaanura. \v 3 Moisés Rootasano pa tojishacari juucua, majaari pa naata quiniu jiyanooshano. Cunoori saaja sesa miijiaca pa quiniuucua. Naaratej, Pueyasoori Neyanujuanaa jiyaroquiaari mijiria, pueyano na quiniuria juhua pajaniya, pa niti na mosaanura. Naacuajitij, Jesucristo jiitiasacari juhua pa cuaqueyajuhuaj, Pueyasoori juhua sesa miijiara na jiyatequiaari, pa niti na saniitiosocoriquiano. \v 4 Naacuajitij, Pueyaso Sohuanu pa jiitiasacari quiarijia, pa naata maninia miijiaca quiniu, taa Moisés Rootasano sequeyacuajani. Pueyaso Sohuanu tojijiaca pa quishacari, majaari tari pa quiniu sesa miijiaca, taa pa quiquiaari tarijiacuajani. \p \v 5 Canapuete tama na panishanojuaaja miiquiaani, nojoriiri tama na cuaqueyajaaja shuquiritiniuria jiaatiaquiaa. Saniniuujia, canapuete Pueyaso Sohuanu tojijiaca cutarani, nojoriiri saaja Pueyaso shuquiritiniuria jiaatiaquiaa. \v 6 Tama na cuaqueyajaaja shuquiritiniuria jiaatiajacaari saaja shaajecoriquiano cutara. Saniniuujia, Pueyaso shuquiritiniuria jiaatiajacaari pueyaracaanu rishiriquiano cutara. Nojoriiri juhuajaniya shuquiriaatia quijiacajuhuaj. \v 7 Cante tama na cuaqueyajaaja shuquiritiniuria jiaatiaquiaani, nojuajaari Pueyaso paraca. Majaari Pueyaso tojijia na quiniu paniniu. Seetanujuanaa majaari na naata Pueyaso tojijia na quiniujiuhuaj. \v 8 Naacuajitij, canapuete saaja tama na cuaqueyajaaja shuquiritiniuria jiaatiaquiaani, cuno pojoriiri maja na naata Pueyaso shuquiritiniu. \p \v 9 Niajaniya cutaraari maja nia quiniu juhua cuno pojorijia, tama na cuaqueyajaaja shuquiritiniuria jiaatiajacani. Niaa cutaraari Pueyaso shuquiritijiaca, Pueyaso Sohuanu cumaquishacari niajaniya, nojuaja jaara seetanujuanaa nioojiajinia quiya. Cante Pueyaso Sohuanu jiitiaaquiyani, nojuajaari maja Pueyaso pueyano. \v 10 Cristo quishacari poojiajinia, pa sohuanuuri tari jatanishano quiya maninia miijiaca pa quiniuria, pueyaracaanu rishijiaca pa quiniuriajuhuaj. Pa cuaqueya cutaraari shaajasocoriquiano, sesa miijiaca pa quiniuucua. \v 11 Naajaa, Pueyaso Sohuanu jaara poojiajinia quiya, nojuajaari pa cuaqueya samiitianijionutaniuhua, taa na samiitianiquiaariuhua macujiniji Jesucuaani. \p \v 12 Naa Pueyaso miishacari maninia pajaniyatej, maninia miijiaca pa quiri Pueyaso Sohuanu cumaquishacari pajaniya. Maja cumaati tama pa cuaqueyajaaja pa shuquiritiniuria pa jiaatianu tari, taa pa miiquiaari tarijiacuajani. \v 13 Cante naa miijiaca quiyajaani, nojoriiri shaajasaariquiano. Saniniuujia, niaa jaara Pueyaso Sohuanu cumaacata rejeretariquia saaja tama sesa nia cuaqueya miiniu panishanojuaaja, niaa cutaraari pueyaracaanu shuquiriaatia quijiaca quiniutianiya. \p \v 14 Canapuete Pueyaso Sohuanu tojitiajacani, nojoriiri Pueyaso niquiohua cutara. \v 15 Pueyaso Sohuanucuajaari pa jiyatequiaari Pueyaso muerasuniyojua pa quiniuria. Naacuajitij, cuno pa jiitiasano Sohuanuuri Pueyaso pa sequetequiaa, “cua Quenaa”. Naa Pueyaso muerasuniyojua pa quishacaritij, majaari tari pa puerenu paari saniitiosaanutaniyani, Moisés Rootasano pa tojiyaquiniuucua. \v 16 Pueyaso Sohuanuuri pa sohuanu rupuequiaa, na niishitiniuria pajaniya, paari Pueyaso muerasuni. \v 17 Naa Pueyaso muerasu pa quishacaritij, puetunu Pueyaso jiitiasanojuanaari pa jiitiasano quiniutianiyajuhuaj. Pueyasoori Neyanu Jesucristota pa cojiritianutaniya naa maninia na miiniuria pajaniya, paa jaara naquiya miiniu rejeretajaca quirini, Jesucristoocua tiuujiaca pa quiniuucua. Paa jaara naquiya miishaare nocuara mijiriani, paari jiyanohua maninia quijiacara jiyatesaanutaniyani juhua nojuajuhuaj. \s1 Pueyasoori maninia miiniutianiya na muerasu \p \v 18 Quiarijia mijiria naquiya pa miiniuni, cunoori saaja rupaquijia. Janiyara, naajaa, cua niishishacari naa naquiya pa miiniu nuhuajitij, paari jiyanohua maninia miishaanutaniyani, pueyaracaanu shuquiriaatia pa quiniuria. \v 19 Quiarijiani, puetunu Pueyaso shipinishano casaajanaari pa niquiniuucua jiaatiaa paa jaara quiariniora jatanishaareni. Na niishiniu paniyari taamueca quijiacara Pueyaso jataniniutianiya pajaniya na cumaacatani, tojetaarucuajanaa maninia jeenucuasano na muerasu pa quiniuria. \v 20 Coteenujuanaa pa supuetana pueyano jaara juhuacatecara sesequiaari, jiyacaritij, puetunu Pueyaso shipinijiosano casaajanaari sesequiaarijiuhuaj. Majaari na sesenu quiquiaari tama na panishacarijiaaja. Pueyasocuajaari naa paniquiaari sesa na quiniuria, na shipinishano pueya sesenuucuajuhuaj. Naajaa, majaari pueyaracaanu sesa na quiniu quiniutianiya. \v 21 Pueyaso muerasu jaara jatanishaare shacantuuca quijiaca pa quiniuria, jiyacaritij, puetunu Pueyaso shipinijiosano casaajanaari pata cojiritiasaanutaniya jeecanujuhuaj. Naacuajitij, puetunu Pueyaso shipinijiosano casaajanaari maniniara quiniutianiuhua, maja na sesenura socua. \v 22 Quiarijiani, puetunu Pueyaso shipinijiosanojuanaari jiyanohua noojia niojiya taraatia na quishacari. Quiatojiyari juhua maaji noyano, cuaara quiariniora jatanishaarejaatijia. \v 23 Majaari saaja puetunu Pueyaso shipinishano casaajanaa quiatojonu, poojiaari juhua quiatojiyajuhuaj, na panishacari tojetaarucuajanaa jatanishano quijiaca pa quiniuria. Paacuajaari tari jiitiaa Pueyaso Sohuanu poojiajiniani, pa niishiniuria, paari seetanujuanaa Pueyaso muerasuni. Saaja pa cuaqueya cutaraari juhuanojua jatanishoojua. Paari cunora quiatojiyajaani. \v 24 Paacuajaari tari Pueyaso muerasu quiyani. Jesucristo cutaraari pa saquiriojoquiaari shacantuuca quijiacara pa jatanishaanura. Paari naa na jataniniuria pajaniya sashiyajaani. Pa cuaqueya jaara tari jatanishano quiriquia, paa maara na jataniniuucua jiaatiaaquirini. Paa jaara tari jiitiariquia pa panishanoni, ¿paatucua casaara nocua jiaatiare socuani? Pa cuaqueya cutaraari juhuanojua jatanishoojua. \v 25 Naajaa, paacuajaari niishiyani pa cuaqueyari jatanishaanutaniya, jiyocuacaanu pa rupuenura pa Jiyaniijia. Cunora, paari mijiria taraatia pa quishacari juhuajaniya rejeretaquiaani pueyaracaanu pa sashishacari. \p \v 26 Naa rejeretajaca pa quishacari mijiria pa sashishacari pueyaracaanutej, Pueyaso Sohuanuuri pa cumaquiquiaa, cumueeca pa quiyaquishacari. Naacuajitij, Pueyaso pa secojosacari, pa niishiyaquishacari casaacuara pa secojonutaniyani, Pueyaso Sohuanucuajaari poojiajiniji Pueyaso secojoquiaa pocuara. Jiyanohua na secojosacari pocuara, jiyasohua quiatojiya poojiajiniaari. \v 27 Poojia niishijia Pueyasoni, nojuajaari niishiyacuaja casaa na Sohuanu secojiya nojuaja pocuarani. Na Sohuanucuajaari maninia secojojua cutara, taa Pueyaso miiniu paniya na muerasuracuajani. \s1 Jesucristo pa shocotanijia cutara \p \v 28 Paacuajaari niishiyani, paa jaara maninia miishaareni, paa jaara sesa miishaarejuhuaj, Pueyasoori puetunu cuno miishanojuanaa jiyatequiaa saaja maninia na quiniuria na panijiacara. Nojuacuajaari pa saquiriojoquiaari na muerasuniyojua pa quiniuria. \v 29 Naajuhuaj, jiya shipiniyaquishacarijia, Pueyasoori tari niishiquiaari na panishano pueyarano. Pueyasoori jiyacari sequequiaari cuno pojoriiri juhua Neyanu Jesucristo quiriquianojuhuaj. Naa sequequiaariiri Jesucristo quiniuria pa puerana, queraatia tapueyocuacaraca na quiniuria. \v 30 Naacuajitij, canapue Pueyaso saquiriojoquiaari na muerasu nojori quiniuriacuajani, juhua Jesucristo nojori quiniuriajuhuaj, Pueyasoori cuno pojori niishitiquiaa nojori tiuuniuria Neyanuucua. Jesucristoocua nojori tiuushacari, Pueyasoori nojori jiyatequiaa juhua sesa miyashijiacara. Jiyanooshano nojori quishacari, Pueyasoori nojori niquitioquiaa na Sohuanu, na Sohuanu jataniniuria nojori shacantuuca quijiaca nojori quiniuria juhua Neyanu. \p \v 31 Naa Pueyaso miishacari maninia pajaniyaratej, ¿taa pa sequeyani? Pueyaso jaara pa jiyano quiya, ¿tamonute na naata sesonu pajaniya? ¡Maja! \v 32 Pueyasoori jiyanohua pa panijia. Nojuajaari Neyanuniyojua jiyaroquiaari pocuara mosocoriquiano. Nojuaja jaara Neyanu jamueyaquiquiaaricuaa, ¿maatucua casaara quiarijia niquitioyaquiri puetunu pa panishanojuanaani? \v 33 ¿Cantucua Pueyaso saquiriojosano pueyacuara saquiriojotare sesa nojori miishanoni? Pueyasojuanaacuajaari pa jiyatequiaari juhua sesa miyashijiaca pa quiniuria. \v 34 Jesucristocuajaari tari cusoquiaari pa niti. ¿Cantucua saniniuujia quiarijia Pueyaso sequeriquia pocuarani: “Cuno pojori quia shaajare”? Pocuaji Tacunacuajaari samiitiaquiaariuhua. Quiarijia na Que Pueyaso miaquetajara cajiyari, pocuara na Que na secojonura pueyaracaanu. \v 35 Nojuajaari jiyanohua pa panijia. ¿Tamonu casaate na naata Cristo tarinitiniu maja na paniniuria pajaniya? ¡Majaari quenaaja casaa quiniu na tarinitiniuria nojuaja! Naaratej, majaari nia jiyaniniu Cristo pa paniyaquiya, paa jaara taraatia miishiyani, paa jaara casaacua tacayani, tamasaca jaara naquiya miya pajaniyani. Naajuhuaj, paa jaara quera titiacoya pa miaajenutani, majaari nia jiyaniniu Cristo pa paniyaquiyani, naajuhuaj, paa jaara toqueeju quiyani, paa jaara cocuaatia miyani, paa jaara miananajoshiya monurajaniuhuaj. Puetunu niojuanaari maja na tarinitiniu Jesucristo, na paniyaquiniuria pajaniya. \v 36 Paacuajaari taraatia miishocoriquianoni, naatej, taa tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasano quiyacuajani. Naa sequeyari: \q1 “Canaa Pueyasonaa, canaari puecooshiya pueyaracaanuni, quia tojitiajaca canaa quiniuucua. Nojoriiri juhua miaquesocoriquiano borregohua canaa puecooquiaa juhuajaniya”. \p \v 37 Paari naa miishaaquiaajaaniuhuaj. Naajaa, naa taraatia pa miishacaritij, Jesucristo panishacari pajaniya, nojuajaari shocotajacara pa jiyatequiaa. Naacuajitij, majaari saaja pa rejeretanu naquiya pa miishacari. Jesucristoori seetanujuanaa cuno naquiya pa miiniu jiyatequiaa maninia na jeecanura pajaniya, juhua nojuaja pa quiniuria socua. \v 38 Seetanujuanaa niishiyanijia, Pueyaso panishacari jiyanohua pajaniya, majaari quenaaja tamonu casaa na naata rupatanu pajaniya Nojuajiniji. Paa jaara quiri saminiojuani, macu soj, naajaa, pa panijia Pueyasocuajaari pata quiyajaa. Naajuhuaj, Pueyaso seya, samaruhuanio, puetunu cunojuanaari maja na naata pa rupatanu Pueyasoocuaji. Naajuhuaj, majaari quenaaja tamonu cumaacaraca quijiaca na naata pa rupatanu Pueyasoocuaji. Pueyaso paniniu pajaniyani, cunoori maja na puequenu quiniutianiya quiarijia, tamacarinio. \v 39 Naajaariuhuaj, tee pa quiyani, jiyocuacaanu, jiya cariquimia soj, naajaa. Pa panijia Pueyasoori tii quiya patajuhuaj. Naacuajitij, pa Jiyaniijia Jesucristota rupuetootesano pa quishacari, puetunu Pueyaso shipinijiosano casaajanaari maja na naata pa rupatanu Pueyasojiniji. \c 9 \s1 Pueyasojuanaari pueya saquiriojojua na pueyara \p \v 1-3 Naa Pueyaso pueyano cua quishacaritij, janiyari jiyanohua cuarta Israel pueyacua taraajequiaani, nojori tiuyaquiniuucua pa Jiyaniijia Jesucristoocua. Janiyari pueyaracaanu nojoriicua taraajequiaa jiyanohuani, maja cua naata quishacari cuarta Israel pueya tiuutiniu Jesucristoocua. Seetanujuanaa nia sequeyanijia, Pueyaso jaara na naata quiri mani quiquiojinia na jatanura janiya nojori niti, janiya maara sequereni, maniniacuajaari naa cua miishaanura. Nojori jaara na naata quiri Jesucristoocua rupuetesaanu cua niti, janiya maara Pueyaso sequereni: “Cua rupatare cutara Jesucristojiniji, saniya cuarta Israel pueya jiyatesaanura Pueyaso muerasura cutara”. Naa cua sequesacari niajaniyatej, janiyari coojiajinia niishiyani, seetanujuanaari cua sequesano. Pueyaso Sohuanuuri cua niishitiyajuhuaj majaari cua sapojonu. \v 4 Cuarta Judiocuacaari pa supuetana Israel niquiohuacuajinio supueno pueyacuaja. Pueyasoori nojori jiyatequiaari na muerasu nojori quiniuria, nocua nojori tiuushacari. Pueyasoori nojori niquitiquiaari shacantuuca na cumaaca, tariucuacaanu nojoritia na quishacari. Pueyasoori nojori sequequiaari: “Janiyacuajaari Pueyasoni. Niaari cua pueya quiniutianiya niaa jaara cucua tiuuri”. Naajuhuaj, Pueyasoori Moisés niquitioquiaari caapiqui saajianeecua na naajiosano, saniniuujia Moisés niishitiojonura tiji nojori. Pueyasoori nojori niishitiquiaarijiuhuaj taa nojori miiniutianiyani, tariucua jiyanooshano nojori rerejonura na niquiara. Pueyasoori nojori sequequiaarijiuhuaj, nojuajaari puetunujuanaa na sequesano Abraham tohuateenutaniya nojoriria. \v 5 Israel pueya supuetanaari quiquiaari Abraham, Isaac, Jacobonio. Pa Jiyaniijia Cristoori cuno pojori niquiohuacuajinio supuequiaari. Nojuajaari tari jiyatesaaquiaari Jiyaniijiajanaa na quiniuria, puetunu casamijianaa jiitiana na quiniuriajuhuaj. Nojuajaari Pueyasojuhuanajaj, juhua na Quejuhuaj. ¡Nojuaja cuaara pueyaracaanu maniniuhuaqueetasano quiiria! ¡Cuaara naa quiiria pueyaracaanutej! \p \v 6 Quiarijiani, queraatia parta Israel pueyajinijinio pueyari maja Pueyaso muerasu. Naa cua sequesacari niajaniyatej, majaari nia jiyaniniu tariucuacaanu Pueyaso sequesano pa supuetanaari tohuateyaquiniutianiya. Maja pueyanaa. Tohuateenutaniyanocuaja. Jaara naa quiritij, ¿casaara puetunu Israel pueyajanaa maseyaquiniutianiya Pueyaso sequesano nojoririaarini? Cua tojitiare pueyanaa. Puetunu pa supuetana Israel niquiohuacuajinio supueno pueyajanaari maja seetanujuanaa Israel pueya Pueyasora. \v 7 Naajaariuhua Abraham niquiohua. Puetunu Abraham niquiohuajanaari maja seetanujuanaa Abraham niquiohua na quiniu quiquiaari Pueyasora. Pueyasocuajaari naa sequequiaari Abraham: \q1 “Cua sequesano quiajaniyari saaja quia niyanu Isaaccuajinio supueno pueyarano quiniutianiya cutara”. \m \v 8 Naa Pueyaso sequesacari Abrahamtej, naacuajiti paari niishiyani, majaari puetunu Pueyaso saquiriojosano pueyacuajinio supueno pueyajanaa seetanujuanaa Pueyaso muerasu. Saniniuujia, seetanujuanaa Pueyaso muerasu cutaraari noo pojori, Pueyaso sequesanoocua tiuujiacatej, taa pa supuetana Abraham tiuuquiaari Pueyaso sequesanoocuacuaani. Pueyasora, nojori cutaraari Abrahamcuajinio supueno pueya. \v 9 Abrahamri Pueyaso sequesanoocua tiuuquiaari, Pueyaso jaara naa na sequequiaari: \q1 “Abrahamnaa, janiyari quiocua tacatenutaniuhua tamacarini. Janiyari jiyacari quia niquio Saara riuriatanutaniuhua tariucua mueyaracani”. \m Naacuajitij, Isaac jaara rasaaquiaari, Pueyaso sequesanoori tohuateequiaari. Naacuajitij, puetunu Abraham niquiohuajinijiniojuanaani, saaja Isaacri Pueyaso saquiriojosano pueyano quiquiaari. \p \v 10 Naa quiquiaarijiaariuhua Isaac niquiohua. Isaac jaara neco Rebeca manajoquiaari, Rebecaari caapueya manajequiaari. \v 11-13 Cuno caapueya royaquishacarijia, juhuanojuaja nojori niishiyaquishacari maninia miiniu, sesa soj, jiyacariti Pueyasoori na nucua sequequiaari: \q1 “Janiyari quia jiyapueranu jiyatenutaniya na nuhuajishana tojijiarani”. \m Naa Pueyaso sequesacaritij, cunoori juhua Pueyaso sequesano tariucuacaanu. Naa sequequiaari cuno royaquishoojua caapueyajinijiiri: \q1 “Jacoboori cua panishano quiniutianiya. Esauuri saniniuujia cua soosano quiniutianiyacujua”. \m Naa Pueyaso sequesacaritij, paari niishiyani, Pueyasoori saquiriojoquiaa cana na saquiriojonu paniyacuajani, tama na miiniu panishanojuaaja na tohuateenura. Naacuajitij, Pueyaso jaara saquiriojore pueya, nojuajaari maja na niishiriojonu nojori miishanojiniji; maninia, sesa soj. \p \v 14 Naa Pueyaso miishacari tama na panishanojuaajatej, ¿taa pa sequeyani? ¿Pueyasote sesa miya, naa rimiajata na saquiriojosacari pueyatej? Maja. \v 15 Pueyasocuajaari naa Moisés sequequiaari: \q1 “Janiyari pueya jiyanooniutianiyani teyano pueyano cua jiyanooniu paniyacuajani. Naajuhuaj, janiyari pueyanoocua taraajenutaniyani, teyano pueyanoocua cua taraajenu paniyacuajani”. \m \v 16 Naacuajitij paari niishiyani, pueyano maja na naata tama na cuaqueyajaaja jiyatenu Pueyaso pueyano na quiniuria. Pueyasocuajaari tama saquiriojoquiaajaaja cana na jiyanooniu paniyani. \v 17 Naajuhuaj, tariucuacaanu Pueyaso sequesano Egipto jiyaniijiaraari naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Faraónnaa, janiyari quia jiyatequiaari Egipto pueya jiyaniijia quia quiniuriani, cua cumaacata cua miijiosano cua niquitiniuria quiajaniya. Naacuajitij, puetunu jiyacajinia quiniaa pueyapuejanaari niishiniutianiya, janiyari Pueyasojuanaa cutarani”. \m \v 18 Naacuajitij, paari niishiyani, Pueyasoori taraajeja teyanoocua na taraajenu paniyani. Naajaariuhuaj, nojuajaari na tojiyashijia pueyano jiuujia jiyateja cumajiuujiaacara, teyano pueyano jiuujia na jiyatenu paniya naaracuajani. \p \v 19 Naa cua sequesacari niajaniyatej, tamonu naasucuaari sequenutaniya: “Pueyaso jaara naa miiquiaa taa na miiniu paniquiaacuajani, ¿maatucua casaara sesa pa miiniuucua pa saniitioreni? ¿Canteeri na naata Pueyaso tarinitiniu na miiniu panishanojinijini?” \v 20 Majaari naa sequenu pueyanonaa. ¿Canteeri quiajaniyani, naa quia juaaniuria Pueyasotej? Paacuajaari na shipinishano pueyani. ¿Taa nia sequeyani? Marau jaara pocuanu niishiriquia, ¿nojuajate na naata na paninia juaaniu: “Juaashiquiaracanaa, ¿casaara quia panirii conatura janiyani?”? \v 21 Paniyojojuacuajaari na naata paniniu maraujiniji na panishano casaa, shanohua pataconiyojua, mashaca quiquiora manijinia cajitiariquiano conatunio. \p \v 22 Naajuhuaj, ¿taa pa sequenutaniyani, Pueyaso jaara niishitiniu paniya na juaaniu, na cumaacanio, na saniitiosacari sesa miijiaca? Naajaa, Pueyasoori jiyanohua rejeretaquiaa sesa miijiaca, cante tari saniitiosocoriquiano quiyacuajani. \v 23 Pueyasoori naa tarishiyajaara na saniitionura na tojitiaashijiaca pueya. Naa na tarishishacaritij, nojuajaari pueya niishitiquiaa na shacantuuca cumaaca, maninia na miishacari na jiyanooshano pueya, cante tari saquiriojosano quiya na shuriucua quiriquianocuajani. \v 24 Paacuajaari cuno jiyanooshano pueyani, canapue tari Pueyaso saquiriojoquiaaricuajani Judiocuacajinijinio, taucuacajinijinionio. \v 25 Naa naajiotasano quiyacuajaari Pueyaso sequesano supuetana Oseas naajioneejinia: \q1 “Cante cua pueya quiyaquiquiaarini, janiyari nojori sequenutaniyani: ‘Niaari cua quiquiohuaniyojua’. Naajuhuaj, cante cua shuquiritiasoo pueya quiquiaarini, nojoriiri cua timitiasano pueyara quiniutianiya”. \m \v 26 Naa naajiotasanoori quiyajuhuaj: \q1 “Tee cuniqui naa pueya sequesaaquiaaricuajani: ‘Niaari maja cua pueya’, nojoriiri cuniquijia jiyaniquishaanutaniya: ‘Niaari Pueyaso niquiohuajanaa cutara’”. \m \v 27 Saniniuujia, supuetana Isaíasri naa sequequiaari Jacobo niquiohuacuajinio supueno pueyajiniji: \q1 “Israel pueyari jiyanohua canenutaniya, juhua shoniniacu caminia shuriuquioco paajia jaaquia, serojosoo. Saniniuujia, saaja secaja nojorijinijinioori Pueyaso pueyara jatanishaanutaniya. \v 28 Pueyasoori mijiriara na sequesano tohuateenutaniya. Majaari na tarishiniu quiniutianiya”. \m \v 29 Supuetana Isaíascuajaari naa sequequiaari tarijiajuhuaj: \q1 “Pa Jiyaniijia Pueyaso jaara Israel pueya niquiohua jiyanoyaquiquiaari, Israel pueya maara quiarijia quiyaquiri. Maara tari shaajasaacanu tojetaarucuajanaa, naatej, taa Sodoma tiacajinia quiniaa pueya puecoosaaquiaaricuaani, Gomorra tiacajinia quiniaa pueyanio”. \s1 Judiocuacaari Pueyaso rupaacua tiuyashijiaca saaja \p \v 30 Naa cua pohuatasacari niajaniya tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinijitij, paari quiarijia nio niishiyani: taucuacaari maja quenaaja na tacaaniu quijia taate nojori naata Pueyaso jiyanooshano quiniuni. Nojoriiri juhuajaniya quijia saaja. Naajaa, quiarijia, Pueyasoori nojori jiyatequiaa juhua sesa miyashijiacara, saaja Jesucristoocua nojori tiuushacari. \v 31 Israel pueyari saniniuujia jiyanohua Moisés Rootasano tojijiaca juucua, nojori jiyanishacari Pueyaso naasucuaari naa nojori miishacari nojori jiyanooniutianiya. Majaari Pueyaso jiyanooniu quijia nojori. \v 32 ¿Niaate niishiya casaara Pueyaso jiyanoyaquiquiaari nojorini? Pueyasoori nojori jiyanoyaquiquiaari nojori tiuyaquiniuucua nocua. Nojoriiri jiyaniquiaari tama nojorijiaarijia na naata tama nojori cuaqueyajaaja jiyatenu juhua sesa miyashijiacara, Moisés Rootasano nojori tojishacari. Naaratej, majaari nojori tiuuniu quiquiaa Jesucristoocua. Nojoriiri saaja na sooquiaa. Naacuajitij, Jesucristoori juhua saajia nojoriria, nocua nojori tiuriiniuria. \v 33 Jesucristojiniji miriqui Pueyaso sequesanocuajaari naa naajiotasaaquiaari tariucuacaanu, Jesucristo niyacarijia: \q1 “Cua tojitiare. Janiyari Sión tuhuananuucua nianutaniya saajiani, pueya tiuriiniuria nocua. Saniniuujia, cante nocua tiuyani, nojoriiri puetunu Pueyaso sequesanojuanaa na muerasurano masenutaniya”. \c 10 \p \v 1 Cuarta Pueyaso muerasunaa, janiyari jiyanohua Pueyaso secojoquiaani parta Israel pueyacuara, Jesucristoocua nojori tiuuniuria, Pueyaso pueya nojori quiniuriajuhuaj. Janiyari jiyanohua nojoriicua tacayani. \v 2 Janiyacuajaari seetanujuanaa niishiyani, Israel pueyari seetanujuanaa Pueyaso panishano miiniu panijiaca juucua, na muerasu nojori quiniuria. Nojoriiri naa miiquiaa najuhuanaj, nojori niishiyaquishacari maninia. \v 3 Nojoriiri saaja sequequiaa, majana Pueyaso naata pueya jiyanooniu saaja nojori tiuushacari nocua. Naaratej, nojoriiri jiyanohua saniniujiuquiaa maninia nojori quiniuria Pueyaso niquiara tama nojori miishanotajaaja. Naacuajitij, nojoriiri Jesucristoocua tiuyaquiquiaa Pueyaso jiyanooniuria nojori. Pueyasojuanaari Cristo jiyatequiaari pa niti mosocoriquiano. \v 4 Naacuajitij, Cristo jaara mosaaquiaari, nojuajaari Moisés Rootasano tojiniu tohuateequiaari cutara. Naacuajitij, Pueyasoori puetunu nocua tiuuniaajanaa jiyatequiaa juhua sesa miyashijiacara. \v 5 Moiséscuajaari naajioquiaari taa na rootasano tojijiaca miiniutianiyani, juhua sesa miyashijiaca nojori quiniuria. Nojuajaari naa naajioquiaari: \q1 “Cante puetunu cua rootasanojuanaa tojijiani, nojuajaari pueyaracaanu rishijiara jiyatesaanutaniya”. \m \v 6 Saniniuujia, saaja Jesucristoocua pa tiuushacari, paari juhua sesa miyashijiacara jiyatesaaquiaani, pueyaracaanu rishijiaca pa quiniuria. Naacuajitij, majaari naa nia niishiriojonu nioojiajinia nia taacanuusacari: “¿Cante na naata jiyocuacaanu tacanu Jesucristo na roshiniuria Pueyaso pueyara na jataniniuria pajaniyani?” \v 7 Naajuhuaj, majaari naa nia niishiriojonu: “¿Cante na naata macunucua quiquiojinia quianu, Jesucristo na tacaniniuria pocuani?” ¡Pueyanaa, majaari quenaaja naa nia niishiriojonutej! \v 8 Pueyaso Rupaacuajaari tari naa naajiotasaaquiaari pajaniyara: \q1 “Niaacuajaari cua rupaa jiitiaa. Niaari na niishiyajuhuaj. Nioojiajinia quiyacuajaari”. \m Cuno rupaa canaa na pohuataquiaa niajaniyani, cunocuajaari Jesucristoocua nia tiuuniuria. \v 9 Naacuajitij, Pueyasoori pueya jiyatequiaa na pueya nojori quiniuria, Jesucristoocua tiuujia jaara pueya niquiara pohuatare: “Jesucristoori seetanujuanaa Jiyaniijiajanaa cutara”, noojiajinia na niishishacarijiuhuaj Pueyasoori Jesu samiitianiquiaariuhua macujiniji. \v 10 Seetanujuanaa naari: poojiata pa tiuushacari Neyanuucua, Pueyasoori pa jiyateya juhua sesa miyashijia pa quiniuria. Naajuhuaj, pa rupaata pa pohuatasacari: “Janiya Jesucristoocua tiuujiani”, jiyacaritij, Pueyasoori pa jataniquiaa na pueya pa quiniuria cutara. \p \v 11 Tariucuacaanu Neyanujiniji Pueyaso sequesanoori naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Puetunu nocua tiuuniaajanaari puetunu cua sequesanojuanaa cua muerasurano masenutaniya”. \m \v 12 Naacuajitij Judiocuaca, mariyata taucuacanio, nojori jiyanooshaanutaniya nojori jaara sequere: “Jiyaniijianaa, cua jiyanoori”. Pa Jiyaniijiaari maja rimiajata na jiyanooniu nocua tiuujiaca pueya. Nojuajaari jiyanohua capora. Jiyaniijiajanaa cutaraari. \v 13 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajiniaari naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Puetunu pueyajanaari Pueyaso pueyara jatanishaanutaniya nojori jaara Jiyaniijia sequere: ‘Jiyaniijianaa, cua jiyanoori’”. \m \v 14 Jaara naa quiritij, ¿pueyatucua taa Jiyaniijia secojonuureni, nojori jaara nocua tiuyaquiyajaa? Naajuhuaj, ¿pueyatucua taa nocua tiuurini, nojori jaara nojuajiniji pohuataaquishoo quiyajaa? ¿Nojoritiucua taa nojuajiniji niishijia quirini, tamasaca jaara quenaaja nojori pohuataaquiri? \v 15 ¿Pueyaso Rupaa pohuatanaatucua taa cuno pojoriicua quiaareni, nojori jaara jiyaramiquiyaquishaare? ¿Pueyaso rupaa pohuatanaate jiyaramiquiyaquishaaquiaari? ¡Maja! Jiyaramiquishaaquiaaricuaja. Naaratej, naa naajiotasano quiyari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Jiyanohua timitiasano pueya cutaraari, noo pojori canapuete tamasacaacua quiajani, nojori na pohuatanura Pueyaso rupaa”. \p \v 16 Naajaa, majaari puetunu pueyajanaa tojiniu quiquiaa, Pueyaso Rupaa jaara nojori niquiara pohuatasaare. Naacuajitij, supuetana Isaíasri naa sequequiaari na taraajenuta: \q1 “Jiyaniijianaa, majaari pueya tojiniu paniniu canaa pohuatasano quiajaniyajiniji”. \m \v 17 Naacuajitij pueyanaa, paa jaara Jesucristo rupaa pohuatasaareni, paari pa numaata na tojiyani. Paa jaara pa tojishanoocua tiuurini, Pueyasoori pa jiyatenutaniya na pueya pa quiniuria. \p \v 18 Pa jaara Pueyaso pueyara jiyatesaaquiaa saaja pa tiuushacari Pueyaso rupaacua, jaara naa quiritij, ¿casaara puetunu Israel pueyajanaa Pueyaso pueyara jiyateyaquishaaquiaariirini? ¿Cristo rupaateeri nojori niquiara pohuataaquishaaquiaari? Maja. Nojori niquiaracuajaari pohuatasaaquiaari. Naa naajiotasano quiyacuajaari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Pueyaso Rupaacuajaari puetunu jiyacajiniajanaa pohuatasaaquiaari. Na rupaari tojishaaquiaari puetunu tiquiyocuajanaa, jiya puequeetujinia”. \m \v 19 Jaara naa pohuatasaaquiaaritij, ¿Israel pueyateeri Pueyaso rupaa niishiyaquiquiaari nojori tojishacari? Maja. Nojoricuajaari na niishijiaca quiquiaari. Nojoriiri saaja na ruuretajaca quiquiaari. Supuetana Moiséscuajaari naa naajiotaquiaari Pueyaso sequesano Israel pueyara, tariucua na tojiyashijiaca nojori quishacari: \q1 “Maninia cua miishacari tiquiyocua quijiaca taucuaca nia niti, janiyari nia juaatiniutianiyani. Niaari jiyanohua juaaniutianiya cua jiyanooshacari mosanucua taucuaca”. \m \v 20 Na nuhuaji, supuetana Isaíasri naa maatia sequequiaari Pueyaso niishitiosano nojuaja: \q1 “Cucua jiaatiaashijiaca taucuaca cutaraari cua riuriataquiaa, cua tojijiaca nojori quiniuria cutara. Naajuhuaj, janiyari cua pajeyashijiaca taucuacaacua muetaquiaani”. \m \v 21 Saniniuujia, Isaíasri naa Pueyaso sequesano Israel pueyajiniji naajiotaquiaari: \q1 “Janiyari puetunu juucajanaa Israel pueyacuaji masequiaa juucuani, maninia cua miiniu panishacari nojori. Nojoriiri saaja cua shocotequiaa, cua tojiyashijiaca pueya nojori quishacari”. \c 11 \s1 Israel pueyajiniji cureenoori Pueyaso saquiriojosano \p \v 1 Israel pueya jaara naa Pueyaso tojiyashijiaca quiya, ¿Pueyasote seetanujuanaa nojori tarinitiacanu, na tojiyashijiaca nojori quiniuucua? ¡Maja pueyanaa! Janiyacuajaari Israel pueyanojaniuhuaj. Abrahamri cua supuetana. Janiyari na jinianu Jacobo niyanu Benjamíncuajinio supuenoni. \v 2 Naacuajitij, janiyari niishiyani, Pueyasoori maja na cartenu quiquianu puetunu tariucuacaanu na saquiriojosano Israel pueyajanaa. ¿Niaateeri supuetana Elíasjiniji naajiotasano niishiyaquiya? Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasano quiyacuajaari Elías sequesano Pueyaso, na tacaashacari Israel pueya quiniuucua sesa: \q1 \v 3 “¡Cua Jiyaniijianaa, cuarta Israel pueyari puetunu quia sequesano caminiujiuniaa pueyajanaa puecoorucuaa! ¡Saa janiyajaari cureyani! Naajuhuaj, nojoriiri puetunu juhuacutucuajanaa niyarequetarucuaa, tee quia tojitiajaca pueya catijiaquiaa na seya quiocuaracuajani. ¡Nojoriiri quiarijia cua pajenuyajuhuaj, na motunura janiya!” \m \v 4 Pueyasoori naa Elías riucuaquiaari saaja: \q1 “Janiyari siete mil pueya jiitiaajaani. Nojoriiri cua tojitiajaca. Nojoriiri maja na mojoquetaconu quiquiaa cuno sacuaraatia shipinishano Baalcuara cua niti, taa narta Israel pueya miiquiaacuaani”. \m \v 5 Quiarijiaari naajuhuaj, Pueyasoori secaja na saquiriojosano Israel pueyajinijinio jiitiaa, jiyanootio na quiniuucua. \v 6 Naa Pueyaso muerasu nojori quishacari saaja Pueyaso jiyanooniuucua nojori, naacuajiti paari niishiyani, majaari Pueyaso saquiriojonu quiquiaari nojori, maninia nojori quiniuucua. Nojori jaara maninia miijiaca quiriquia, nojori maara paniyaquiri na jiyanooshaanura. \p \v 7 Naacuajitij, paari niishiyani, Pueyasoori saaja na saquiriojosano pueya jiyatequiaa na muerasura. Israel pueya saniniuujia, nojoriiri saaja maninia quiniuria saniniujiujia juucua. Naajaa, majaari nojori naata tama na cuaqueyajaaja jiyatenu quiquiaari Pueyaso muerasu nojori quiniuria. Cuno pojori jiuujiaari saaja cumajiuujiaacara quiquiaari, tojetaarucuajanaa niishiyashijiaca nojori quiniuria. \v 8 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajiniacuajaari naa naajiotasano quiya: \q1 “Pueyasoori nojori jiyatequiaari niishiyashijiacara, maja nojori niishiniuria nojuaja. Naaratej, majaari nojori niishiniu quijia, nojori niquishacari Pueyaso miishano. Majaari nojori niishiniu quijiajuhuaj, nojori tojishacari na rupaa. Israel pueyari naa Pueyaso tojiyashijiaca quiyajaa quiarijiani”. \m \v 9 Supuetana David sequesanoori nojorijiniji naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Pueyasonaa, Israel pueyari puetunu nojori panishanojuanaa jiitiaa, maninia quia miishacari nojori. Saniniuujia, nojori tojiyaquiniuucua quiajaniya, nojori shuquiritiasano casaa cuaara quiiria juhua norijia tama nojoririajaaja, nojori saniitiosaanura. \v 10 Nojori jiuujia cuaara jataara juhua cariyojuarujuriria, maja nojori niishiniuria seetanu Pueyaso rupaajanaa. Nojori cuaara porequetacoora socua, pueyaracaanu taraatia nojori miishacari”. \s1 Pueyaso jiyanooshacari taucuaca, Israel pueya niti \p \v 11 ¿Niaateeri jiyaniya Pueyasoori Israel pueya cartequiaarijianaa, tojiyashijiaca nojori quiniuucua? Maja. Pueyaso tojiyashijiaca nojori quiniuucua, taucuacaari saniniuujia Pueyaso muerasura quiquiaa, nojori tiuushacari Jesucristoocua. Cunoori Israel pueya jiaatianiquiaa taucuacaacua, Pueyaso muerasu nojori quiniuriajuhuaj. \v 12 Quiarijia, puetunu jiyacajiniajanaa taucuacaari shuquiriaatia quiya, Pueyaso muerasu nojori quishacari Israel pueya tiuyaquiniuucua Jesucristoocua. Saniniuujia, Israel pueya jaara Pueyaso muerasura quiriohua Jesucristoocua nojori tiuushacari, jiyacaritij, socua jiyanohua maninia quiniutianiyari puetunu pueyapuerajanaa, puetunu jiyacajiniajanaa. \p \v 13 Taucuacajinijinio cuarta Pueyaso muerasunaa, cua tojiri. Nia sequenu paniyanijia. Janiyari seetanujuanaa jiyaramiquishaaquiaari Jesucristo rupaa cua pohuatanura taucuaca niquiarani. Naaratej, janiyari puetunu cua cumaacatajanaa pohuataquiaa Jesucristojiniji taucuaca niquiarani, nojori quiniuria Pueyaso muerasujuhuaj. \v 14 Janiyari seetanujuanaa naa miiquiaani cuarta Israel pueya jiaatianura niaacua, nojori tiuuniuria Jesucristoocuajuhuaj, noojiaqueya nojorijinijinio Pueyaso jiyatenura na pueyara. \v 15 Pueyasoori juhua taanuuquiaari Israel pueya nocuaji, nojori tiuyaquishacari Neyanuucua. Naajaa, naacuajiti Pueyasoori puetunu mijiria quiniaa pueyapuejanaa jiyanooquiaa, na muerasu nojori quiniuria. Saniniuujia, Israel pueya jaara jiyanooshaarohua, jiyacaritij, jiyanohua maninia quiniutianiyari puetunu pueyapuerajanaa. Israel pueya tiuushacari Jesucristoocua, nojoriiri juhua macujiniji samiitiaconutaniuhua. \v 16 Seetanujuanaa maninia nia niishiniuria nio miriqui cua pohuatasanoni, maatia nia pohuatareeraj. Nia tojiri. Coteenujuanaa pa jiuniocotasano neecaruu jaara maninia quiri Pueyasora pa niquitiosocoriquiano, tariquiaari puetunujuanaa maniniajuhua Pueyasora. Naajuhuaj, naana nujuaca jaara maninia quiri puetunujuanaa, na cashacucuaari maniniuquiucuajuhuaj. Nio miriqui cua pohuatasanoori nia niishitiya cutara Israel pueyajiniji. Naacuajitij, Pueyaso jaara Abraham jiyanooquiaaricuaa nocua na tiuushacari, naacuajiti paari niishiyani, Pueyasoori puetunu Israel pueyajanaa jiyanooniutianiyajuhuaj, nojori jaara tiuuriquia Jesucristoocua. \p \v 17 Supuetana Abrahamri juhua Pueyaso panishano olivo naana nujuaca. Saniniuujia, na jinianuucuajinio supueno Israel pueyari juhua na cashacucua. Cuno na cashacucuajinijinio jaara Jesucristoocua tiuyaquiquiaari, Pueyasoori na piyotaquiaari. Niajaniya saniniuujia taucuacanaa, niaari panishoo quiquiaari, juhua nacujiniaacoji olivo naana cama, maja natau. Naajaa, Jesucristoocua nia tiuushacari, Pueyasoori nia rupotaquiaari na panishano naanaacua nia moritianura. Naa Pueyaso panishano naanaacua nia moritiasacaritij, cuno naana nujuacaari nia nujuacajuhuaj. Naacuajitij, niaacuajaari puetunu Pueyaso sequesanojuanaa supuetana Abrahamra masequiaa tari. \v 18 Naa Pueyaso rupotanuucua niajaniya na panishano naanaacuatej, majaari tama nia cuaqueyajaaja nia shuquiritianu. Majaari nia jiyaniniu niaa cutaraari socua maninia pueya, Pueyaso cartesano Israel pueyajiniji. Niaa jaara jiyaniya niaari socua maninia pueya nojorijiniji, nia niishiri, niaari maja nia nujuaca rishitijia. Nia nujuaca cutaraari nia rishitiya. \p \v 19 Niaa naasucuaari sequeya: “Taaquiriirinij. Cuno olivo cashacucuajaari canaacuaji piyotasaaquiaari, saniniuujia canaa rupotasaanura nocua nojori niti”. \v 20 Taaquiriirinij, seetanujuanaacuaaquiniateja nia sequesanojuaj. Saniniuujia nia niishiri, nojoriiri Pueyaso panishano naanajiniji piyotasaaquiaari, nojori tiuyaquiniuucua Jesucristoocua. Niaari saniniuujia cuno naanaacua rupotasano quiya, saaja Jesucristoocua nia tiuuniuucua. Naacuajitij, maja tama nia cuaqueyajaaja nia shuquiritianu nia jiyanishacari niaari socua maninia pueya cuno Israel pueyajiniji. Saaja puerejaca nia quiri cutara, cua panishano taucuacanaa, niaa mariqui piyotasaarohuari, niaa jaara Pueyaso tojiyashijiacara quiriohua. \v 21 Pueyaso jaara jiyanoyaquiquiaari na saquiriojosano pueyacuaa, nojori tiuyaquiniuucua nocua, ¿maatucua casaara jiyanoori niajaniyanijia? Niaacuajaari taucuaca. Niaacuajaari maja na saquiriojosano Israel pueyacuajinio. \v 22 Naacuajiti pueyanaa, nia niishiri. Pueyasoori jiyanohua maninia. Naajuhuaj, nojuajaari saniitionu niishijia cutara. Naaratej, nojuajaari na tojitiaashijiaca Israel pueya jiyanoyaquiquiaari. Saniniuujia, nojuajaari jiyanohua maninia miiquiaa niajaniya na jiyanooshano pueya nia quishacari, niaa jaara pueyaracaanu nocua tiuujiaca quiriquia. Niajaniya taucuacanaa, niaa jaara nocua tiuyashijiacara quiriohua, niaari nocuaji rupatasaanutaniuhua. \v 23 Saniniuujia, Israel pueya jaara Jesucristoocua tiuujiacara quiriohua, Pueyasoori nojori rupotanutaniuhua na panishano olivo naanaacua. Pueyasoori jiyanohua cumaacaracacuaja na rupotanuhuara na panishano naanaacua. \v 24 Niajaniya taucuacanaa, niaari maja seetanujuanaa Pueyaso saquiriojosano Israel pueya. Niaari juhua nacujiniaacoji olivo naana cashacucua. Naajaa, nia tiuushacari Cristoocua, Pueyasoori nia rupotaquiaari na panishano olivo naanaacuajanaa. Naaratej, majaari jiyajeneta Pueyasora, na piyotasano olivo cashacucua na rupotanuhuara tama neyonaacuajaaja, nojori jaara Jesucristoocua tiuujiacara quiriohua. \s1 Pueyaso jatanishacari puetunu Israel pueyajanaa na pueyara \p \v 25 Taucuacajinijinio cuarta Pueyaso pueyanaa, tariucuacaanu pueyari niishiyaquijia taa Pueyaso miiniutianiya Israel pueyani. Quiarijia cutara nia niishiri Pueyaso niishitishano janiya, maja nia jiyaniniuria Pueyasoori nia paniya socua Israel pueyajiniji. Naarate cua tojitiare. Quera puetunu Israel pueyajanaari Pueyaso tojiyashijiaca quiya. Nojoriiri naa quiniutianiya, puetunu Pueyaso saquiriojosano taucuacajinijinio pueyajanaa cuaara Jesucristoocua tiuurijiaatijia. \v 26 Jiyacaritij, puetunu Israel pueyajanaari jiyatesaanutaniya Pueyaso pueyarajuhuaj, taa tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasaaquiaaricuajani. Naa sequeyari: \q1 “Sión tiacajinia supuenutaniyari pueyacuaji Tacuriquiano. Nojuajaari puetunu sesa casaajanaa jaariutianutaniya Jacobo niquiohuacuajinio supueno pueya jiuujiajiniji. \v 27 Naa cua jiyanooshacari puetunu sesa nojori miishanojuanaatej, janiyari jiyacari tohuateenutaniya tariucuacaanu cua sequesano nojori supuetanaani”. \p \v 28 Quiarijia Israel pueya tiuyaquishacari Jesucristo rupaacua saniniuujia, nojoriiri juhua Pueyaso paraa, Pueyaso jiyanooniuria niajaniya saniniuujia, taucuacanaa. Naajaa, Pueyasoori cuno Israel pueya paniyajaa, nojori supuetanaa quiniuucua na saquiriojosano pueya. \v 29 Pueyasoori maja na jaariutianu quijia na niquitiosano. Na saquiriojosano pueya jiyanoojiaari. Majaari nojori na ruuretanu. Pueyasocuajaari Israel pueya saquiriojoquiaari na pueya nojori quiniuria, maninia na miiniuria nojori. \v 30 Maniniushiquiari, niajaniya taucuacanaa, niaari Pueyaso tojiyashijiaca quijia. Israel pueya tojiyaquiniuucua Pueyaso quiarijia saniniuujia, Pueyasoori niaacua taraajequiaa. \v 31 Nojoriiri Pueyaso tojiyashijiaca quiya quiarijia, Pueyaso taraajenura nojoriicua taa na taraajeya niaacuacuaani. \v 32 Naacuajitij, Pueyasora, puetunu pueyajanaari na tojiyashijiaca quiya, Israel pueya, taucuacanio. Naacuajitij, Pueyasoori na naata jiyanooniu nojorijiuhuaj, nojori tiuushacari Jesucristoocua. Pueyasoori maja rimiajata na jiyanooniu. \p \v 33 ¡Pa Pueyasoori jiyanohua niishijia, maninia na miiniuria! ¡Nojuajaari puetunu niishijiajanaa cutara! ¿Cante niishiquiaarini casaa Pueyaso miiniutianiyani? Na miishanoori jiyanohua jiyajeneta. ¿Cante na naata na niishiniuni? Shaaqui. \v 34 Naaratej, seetanujuanaari nio tariucuacaanu sequesano: \q1 “¿Cante na naata Pueyaso niishiriojosano niishiniuni? ¿Tamonuteeri na naata Pueyaso rootanu, maninia na miiniuria? ¡Maja! \v 35 ¿Pueyasoteeri na panishano jiitiaaquiquiaari tamonu niquitionura nojuaja na panishano, na nuhuaji na niquitionuhuara? ¡Maja!”. \p \v 36 Seetanujuanaa puetunu casaajanaacuajaari Pueyaso shipinishano. Na camaruuri na rishitiquiaa na cumaacata. Puetunu cunojuanaari nerano. ¡Pueyaracaanu pa shuquiritiare pa Que Pueyaso! ¡Nojuajaari jiyanohua maninia! ¡Cuaara naa quiiriatej! \c 12 \s1 Saaja Pueyasora pa quirij \p \v 1 Cuarta Pueyaso niquiohuanaa, jiyanohua maninia Pueyaso jiyanooshacari pajaniya, tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatere tojetaarucuajanaa saa neraja nia quiniuria. Naacuajitij, niaari Pueyaso shuquiritiniutianiya, pueyaracaanu na tojijiaca nia quishacari. \v 2 Majaari socua nia quiniu taa Pueyaso tojiyashijiaca quiquiaacuaani. Saniya Pueyaso Sohuanu tojijiaca nia quiri cutara, seetanujuanaa quiariniora jatanishano pueya nia quiniuria. Naacuajitij, niaari niishiniutianiya casaa Pueyaso paniya nia miiniuriani. Nia niishitiaja jaara jatanishano quiri, naacuajiti niaari niishiniutianiya casaate maninia nia miiniuriani, Pueyaso nia shuquiritiniuria. Naa nia miishacari Pueyaso panishanotej, niaari niishiniutianiya, cunoori tojetaarucuajanaa jiyanohua maninia. \p \v 3 Jiyanoojia Pueyaso quiniuucua, nojuajaari cua jiyatequiaari Neyanujiniji pohuatana cua quiniuria. Naaratej, puetunu niajaniyajanaa cua tojitiare quiarijia. Niaa jaara Pueyaso cumaaca masequiaari nocua nia tiuushacari, nojuajaari puetunu niajaniyajanaa jiyatequiaari tamaatia poonijiosano miijiaca nia quiniuria. Naaratej, majaari tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatenu paniniu socua maninia quijiaca nia quiniuria tamasacajiniji. Saaja jacaria niishiriojojuaca nia quiri, maninia nia miiniuria nia poonijiosano, teyano Pueyaso sequequiaari nia miiniuriacuajani. \v 4 Pa cuaqueyajiniacuma, paari queraatia tamaatia casaa jiitiaani. Puetunu cunojuanaari tamaatia miiniu niishijia, maninia pa quiniuria. \v 5 Paari naajuhuaj, taa pa jiniacuma casaacuaani. Queraatia Pueyaso muerasu pa quishacari, naajaa, paari juhua niquiriyatu cuaqueyani, Cristota rupuetootesano pa quishacari, maninia pa miitioonura. \p \v 6 Naatej, taa pa cuaqueyajiniacuma casaa tamaatia poonijiosano miiniu niishiyacuaani, naajuhuaj, Pueyasoori puetunu na muerasujuanaa na cumaaca niquitioquiaa, tamaatia miiniu niishijiaca pa quiniuria. Naaratej, cante Pueyaso cumaaca jiitiaani, Pueyaso niishitishano nojuaja na pohuatanurani, nojuaja cuaara seetanujuanaa pueya niquiara pohuataara na taacanuyaquiniutia. \v 7 Naajuhuaj, cante Pueyaso cumaaca jiitiaa pueya na naacunurani, nojuaja cuaara maninia naacuura pueya. Naajuhuaj, cante Pueyaso cumaaca jiitiaa Pueyaso rupaa niishitiojona na quiniuriani, nojuaja cuaara maninia niishitiojoora Pueyaso rupaa pueya niquiara. \v 8 Cante Pueyaso cumaaca jiitiaa pueya na shiniujiuniuriani, nojuaja cuaara pueya shiniujiuuria, maja pueya cartenura Pueyaso rupaa. Cante na jiitiasanojiniji nareja niquitiojojua casamiijiuniucua pueyani, nojuaja cuaara juhuajaniya niquitiojoora nareja, nojori na paniniutia. Naajuhuaj, cante Pueyaso pueya jiitianani, nojuaja cuaara jiitiaara Pueyaso pueya nojoriicua na tacaaniutia. Cante taraatia miishano pueya naacujuani, nojuaja cuaara shuquiriaatia na naacuuranoj. \s1 Pueyaso tojijiaca nia quiri, taa Pablo rootaacuajani \p \v 9 Seetanujuanaa panitioojuaca nia quiri. Puetunu sesa casaajanaa soojea nia quiri. Majaari maninia miiniu nia tarinitianu cutara. \v 10 Jiyanohua panitioojuaca nia quiri, taa nia paniquiaa nia tarajanucuaani. Niarta Pueyaso muerasu nia jiyatere juhua socua maninia pueya niajaniyajiniji. Majaari nojori nia rerequetenu. \p \v 11 Tama nia cuaqueyajaaja nia cumaquiri maninia nia poonijionura pa Jiyaniijiara. Majaari taajecori nia quiniu. \p \v 12 Shuquiriaatia nia quiri pueyaracaanu, nia niishishacari taa Pueyaso miiniutianiya jiyanohua maninia na muerasuni. Saaja juhuajaniya nia rejeretare niaa jaara naquiya miishaare. Pueyaracaanu Pueyaso nia secojore. Majaari quenaaja nia tarinitianu na secojonu. \p \v 13 Niarta Pueyaso pueya jaara na panishano jiitiaaquiri, nareja nia niquitiore nojori nia jiitiasanojiniji. Naacuajitij, nojori jaara rucoonaa quiri, nojori nia masuure nia tiacora. \p \v 14 Niaa jaara naquiya miishaariquia, majaari nia miitianaa nia sesacanu. Saaja nia secojore Pueyaso nojoriicuara, Pueyaso taraajenura nojoriicua. \p \v 15 Cante shuquiriaatia quiyacuaani, nojoritia nia shuquiririjiuhuaj. Saniniuujia, cante nujuqueyacuaani, nojoritia nia nujuquerejuhuaj. \p \v 16 Jiyanootioojuaca nia quiriquia, jatiqui nia quiniuria maninia. Majaari tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatenu juhua socua maninia quijiaca pueya tamasacajiniji. Majaari pueya rerequeteja nia quiniu. Saniniuujia, tama nia cuaqueyajaaja nia mueyashitiri cutara, maninia nia rupuenura paniyaquishoo pueyajuhuaj. Majaari tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatenu juhua socua niishijiaca pueya nia quiniuria tamasacajiniji. \p \v 17 Niaa jaara sesa miishaariquia, majaari nia paraa nia naminiu saniniuujia. Puetunu nia miishanojuanaa cuaara quiiria maninia puetunu pueya niquiarajanaa. \v 18 Maninia nia quiri puetunu pueyatajanaa, majaari nojori ruutaquenu niaacuara. \v 19 Socua cua tojitiare cua panishano cuarta Pueyaso pueyanaa. Niaa jaara sesa miishaariquia, majaari nojori nia naminiu. Juhuajaniya nia rejeretare saaja. Pueyasocuajaari niaacua naminiutianiya nojori. Pueyaso sequesanocuajaari naa naajiotasano quiya na rupaajinia: \q1 “Quiria nia tarinitiare puetunu sesa nojori miishanojuanaa niajaniya. Janiyacuajaari nojori naminiutianiya niaacuani”. \m Cua tojiri. Pueyasojuanaacuajaari naa sequequiaari. \v 20 Naaratej pueyanaa, majaari nia paraca nia naminiu. Saaja maninia nia miiri nojori taa tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasaaquiaaricuajani. Naa sequeyari: \q1 “Quia paraca jaara miaajeya, quia miaqueterenoj. Jaara jiyamueyajuhuaj, quia raatorenoj. Quiaa jaara naa na miiritij, tama nojuajaarijia jiyanohua caririquiniutianiya noojiajinia”. \m \v 21 Naacuajitij, niaa jaara sesa miishaariquia, majaari nia juaaniu, niaa mariqui sesa miijiara quirijiaariuhuaj. Saaja maninia nia miiriquia nia paraca. Naacuajitij, niaari Sesaaca shocotanutaniya. \c 13 \s1 Pa jiya jiyaniijianucua tojijiaca pa quirij \p \v 1 Pueyanaa, mijiria nia jiyaniijianucua tojitiajaca nia quiri. Nojoricuajaari Pueyaso jiyatesano, nia jiya jiyaniijianucua nojori quiniuria. Majaari pueyano na naata jiyatesaanu jiyaniijia na quiniuria, Pueyaso jaara paniyaquiri. \v 2 Naacuajitij, cante mijiria jiyaniijianucua tojiyashijiani, nojuajaari jiyaniijiara Pueyaso jiyatesano tojiyashijia. Cante naa mijiria jiyaniijianucua tojiyashijiani, nojuajaari saniitiosaanutaniya. \v 3 Paa jaara maninia miijiaca quirini, ¿paatucua casaara pa jiyaniijianucua puereriquiani? Jiyaniijianucuaari maja na pueretenu maninia miijiaca. Sesa miijiaca cuaara na puereera cutara, sesa miijiaca nojori quiniuucua. Saaja maninia miijiaca nia quiri. Naacuajitij, nia jiyaniijianucuaari maninia poojotanutaniya niajaniyajiniji. \v 4 Nojoricuajaari Pueyasora poonijionaa, maninia nojori jiitianura niajaniya. Saniniuujia, niaa jaara sesa miiri, nia puerere cutara. Jiyaniijianucua pueyari maja najuhuanaj. Nojoricuajaari jiyaniijianucua cumaacaraca, sesa miijiaca nojori saniitionura. \v 5 Naacuajitij, nia jiyaniijianucua tojijiaca nia quiri maja nia saniitiosaanura, naajuhuaj, maja Pueyaso tojiyashijiaca nia quiniuria. \v 6 Naajuhuaj, nia cumaneecajiniji nia niquitiore nia jiyaniijianucua, taa nojori sequequiaa nia niquitionuracuajani. Nojoricuajaari Pueyasora poonijioquiaa pueyaracaanu, maninia nojori jiitianura niajaniya. Naaratej, nojoriiri cumaneeca masequiaa niajaniyajiniji. \p \v 7 Naaratej, puetunu nojorijianaa nia niquitiore, taa nojori sequequiaa nia niquitionuracuajani. Naacuajitij, niaa jaara sequesaare nia cumaneecajiniji nia niquitionura nia jiya jiyaniijiara, nareja nia niquitiore. Naajuhuaj, cumaneeca jaara jiya jiyaniijiara masenu cojiritiasaare, casami nia masesacari, majaari nia juaaniu. Naajuhuaj, majaari nia jiyaniijia nia sesacanu, jiyaniijianucuara na jiyatesano pueyanio. Majaari nojori nia rerequetenu. Naajuhuaj, nia jiyaniijianucua tojijiaca nia quiri, nojori quiniuucua Pueyaso jiyatesano nia jiyaniijianucuara. \p \v 8 Pueyanaa, majaari najuhuana casami nia poonu, niaa jaara cumaneecaaju quiri. Saniniuujia pueyanaa, maja cutaraari niarta pueya paniniu nia puecanu. Pueyaracaanu nojori panijiaca nia quiri cutara. Naacuajitij, cante narta pueya panijiani, nojuajaari Moisés Rootasano tojijia cutara. \v 9 Supuetana Moiséscuajaari naa naajiotaquiaari puera, Pueyaso sequesano nojuaja: \q1 “Maja niyacaraca maaji numuetucunu. Maja pueyano monu. Maja nohuasejonu. Maja tamasaca jiitiasano casamiicua jiaatiaja nia quiniu”. \m Socua queraatia na rootasanoori quiya. Niocuajaari socua pa tojishocoriquiano na rootasano: \q1 “Quiarta pueyano panijia quia quiri, taa quia paniya tama quia cuaqueyacuaani”. \m Paa jaara saaja nio Moisés rootasano tojijia quirini, paari tari puetunu na rootasanojuanaa tojijia quiyani. \v 10 Cante seetanujuanaa pueyano panijiani, nojuajaari maja sesa na miiniu narta pueyano. Naaratej, paa jaara panijia quiriquiani, paari puetunu Moisés Rootasano tojijia cutarani. \p \v 11 Pueyanaa, nio nia niishiri. Pa Jiyaniijia rijionu juuca pajaniyari tari quenaacoya. Cuno juucaari quiarijia socua cateca quiya paa jaara nocua tiuuquiaarini. Naaratej, cante juhua maqueyajaani, nojuaja cuaara niucuaara, pa Jiyaniijiara na poonijionura. \v 12 Mijiria pa quishacari juhua ninishiqui. Paari juhua quera juhuaqueya tarini. Janiyari naa nia sequeyani, pa Jiyaniijiaari quera tiuquiuhua. Nojuaja cutaraari na cumaacata pa cuhuatanutaniya. Naaratej, puetunu sesa pa miiniujianaa pa cartere. Majaari juhua ninishiqui quijiaca pa quiniu socua. Taa pueya cushiquiaa na toque tariquiicuaji na poonijionuracuaani, naa nia cushiri Pueyaso cumaacajuhuaj. Naa nia miiritij, nera nia poonijionura, puetunu mijiria sesa casaajanaa rejeretajaca nia quiniuriajuhuaj. \v 13 Seetanujuanaa juhua Pueyaso pueya nia quiri. Majaari juhua ninishiqui quijiaca pueya nia quiniu. Niaacuajaari cuhuashiqui quijiaca. Naaratej, majaari mashaasequenuujuaca nia quiniu. Majaari nia queranacunuunu, cararaatia casaa nia miiniuria. Majaari nia camishoo maaji numuetucunuucua jiaatiajaca nia quiniu. Majaari sacuaraatia casaa miiniuucua nia jiitiniu. Majaari juayonuujutajaca nia quiniujiuhuaj. Naajuhuaj, majaari tamonu pueyano jiitiasano casaacua nia jiaatianu. Naajuhuaj, majaari nia juaaniu tamonu jaara nia shocotare. \v 14 Naacuajiti pueyanaa, majaari nia niishiriojonu nia cuaqueya nia shuquiritiniuria taa nia paniya sacuaraatia nia miiniuriacuajani. Saniniuujia, maninia cutaraari Jiyaniijia Jesucristo niishitiaja nia jiitianura, na cumaacanio. Naa nia miishacaritij, niaari juhua soldadohua miaquetoojotaja toque cushiyojua, maja Sesaaca miitiniuria sesa niajaniya. \c 14 \s1 Maja quiarta Pueyaso pueyacuara nia rimiaaquenu sacuaraatia \p \v 1 Pueyaso pueyajinijinio pueyano jaara Pueyaso rootasanojiniji taacanuujua quiriquia pueyaracaanu, naajaa, na rupuejaca nia quiri. Majaari nata nia juayonuujutanu tamaatia na niishiriojosacari Pueyaso rootasanojiniji. \v 2 Naacuajitij, Pueyaso rootasano niishijia nia quishacari cutara, niaa naasucuaari niishiya nia naata puetunu miaquesanojuanaa miaquenu cutara. Saniniuujia, cante Pueyaso rootasanojiniji taacanuujuani, nojuaja naasucuaari jiyaniya na naata saaja na natau miaquenu, na shuquiritiniuria Pueyaso. \v 3 Cante puetunu casaajanaa miaqueja cutarani, nojuaja cuaara soyaquiiria narta Pueyaso pueyano, cante na miaquesano miaqueyashijia saniniunijia. Naajuhuaj, cante puetunu casaajanaa miaqueyashijiani, nojuaja cuaara sesacaaquiiria puetunu casaa miaquejacajanaa. Cuno pojori, shu miaquejaca cutarani, nojoricuajaari Pueyaso jiyatesano na muerasu nojori quiniuriajuhuaj. \v 4 ¿Canteeri pajaniyani, tamonu pueyanora poonijionaa pueya sesacaja pa quiniuriani? Tama nojori camarnucuajaari nojori sequenutaniya, nojori miishanote maninia, sesa soj. Naajuhuaj, pa Jiyaniijia Jesucristocuajaari cumaacaraca, na muerasu na jiyatenura maninia quijiaca nojori quiniuria. \p \v 5 Cua tojiri pueyanaa, noojiaqueya Pueyaso muerasujinijinioori niquiriyatu juuca semaanajiniji jiyatequiaa nojori maniniuhuaqueetanura Pueyaso. Tamasacaari saniniuujia sequequiaa, puetunu juucajanaanaari maninia, Pueyaso pa maniniuhuaqueetanura. Puetunu niajaniyajanaa cuaara taacanuyaquiiria tama nia miishanojinijijiaaja, maja nia macuhuajetenura nioojia. \v 6 Cante niquiriyatu juuca semaanajinia jiyatequiaa samaatenu juucara Pueyaso na maniniuhuaqueetanurani, maniniacuajaari. Nojuajaari naa miiquiaa Pueyaso na shuquiritiniuria. Naajuhuaj, cante puetunu casaa miaquejajanaani, maniniacuajaari. Pueyaso na shuquiritiniuria, nojuajaari na miaquequiaa nocuara na secojonu nuhuaji. Naajuhuaj, cante shu miaqueyaquijia Pueyaso na shuquiritiniuriani, cuaara naa miiria. Nojuajaari Pueyaso shuquiritiyajuhuaj na secojosacari Pueyaso, na natau na miaquenura. \p \v 7 Seetanujuanaa pueyanaa, majaari pa quiniu tama pajaniyarajaaja. Naajuhuaj, majaari quenaaja pa shaajenu tama pajaniyarajaaja. \v 8 Paa jaara mijiria quiyani, paari pa Jiyaniijiara rishiquiaani. Paa jaara cusoyareni, paari pa Jiyaniijiara cusoqueeni. Naaratej, paa jaara saminio quiyajaani, naajuhuaj, paa jaara tariucua macu quiyani, paari pa Jiyaniijia jiitiasanoni. \v 9 Jesucristocuajaari cunora cusoquiaari, macunucua Jiyaniijia na quiniuria. Nojuajaari samiitiaquiaariuhua saminiucua Jiyaniijia na quiniuriajuhuaj. Naacuajitij, nojuajaari pa Jiyaniijiajanaa cutara. \p \v 10 Naaratej, saaja niquiriyatu Jiyaniijia pa jiitiasacari, ¿paatucua casaara parta Pueyaso muerasu soojeaca quirini, nojori miaqueyaquiniuucua shuni? Naajuhuaj, ¿paatucua casaara parta Pueyaso pueya sesacajaca quirini, nojori miaquenuucua puetunu casaajanaani? Nia niishiri pueyanaa. Puetunu pajaniyajanaari nujuatejosaanutaniya Pueyaso tacojini, Pueyaso nequesoreenura pajaniya. \v 11 Tariucuacaanu pa Jiyaniijia sequesanoori naa naajiotasano quiya na rupaajinia: \q1 “Seetanujuanaa sequeyanijia, puetunu pueyajanaari cucuara mojoquetaconutaniya, nojori niishishacari janiyari seetanujuanaa Jiyaniijiajanaa cutarani. Puetunu nojorijianaari sequenutaniya: ‘¡Jiyaniijianaa, quiaari Pueyasojuanaa cutara! Puetunu quia miishanojuanaari maninia’”. \m \v 12 Naacuajitij, paari niishiyani, puetunu pajaniyajanaari Pueyaso riuhuanenutaniya tamajaajani, na nequesoreesacari pajaniya. \s1 Maja sesa pa miitiniu parta Pueyaso pueya \p \v 13 Naacuajitij cuarta Pueyaso pueyanaa, maja cumaati pa sesacatoonu, paa jaara tamaatia miiniu niishijiaca quiri parta Pueyaso pueyajiniji saniniunijia. Tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare maja niarta Pueyaso pueya niquiara nia miiniuria nojori jiyanishano sesa casaa. Nojori jaara saniri miiniu nia miishanocuaa, naacuajitij, niaari tari sesa miitirii nojori Pueyaso niquiara. \v 14 Janiyacuajaari niishiyani, majaari quenaaja tamonu sumatuu quiniu pa miaquesacari sesa miijiacara na jiyatenura pajaniya Pueyaso niquiara. Janiyari naa niishiyani cua Jiyaniijia Jesu rupaacua tiuujia cua quiniuucua. Saniniuujia, cante jiyaniyanijia tamonu sumatuu na naata na jiyatenu sesa miijiara nojuaja jaara na miaquere, nojuaja cuaara miaqueyaquiirianoj. Jaara na pueresano saniri miaquenu, nojuajaari tama noojiajaaja macuhuajanutaniya. \v 15 Naacuajitij, paa jaara parta Pueyaso pueyano macuhuajetere pa miaquenuucua na miaqueyaquishoo casaani, majaari seetanujuanaa parta Pueyaso pueyano panijia pa quiniu. Jesucristocuajaari tama na cuaqueyajaaja panitiaquiaari nocuaji na ritianura Sesaaca. ¿Paateeri na sesonutaniya saniniunijia, na miaquesoo casaa pa miaquesacari na niquiarani? \v 16 Naacuajitij, majaari nia shanacunu Pueyaso tojiyashijiaca pueya sesacanura Pueyaso rupaa, nia miaquesano casaacua nia juayonuujutanuucua niarta Pueyaso pueyata. \v 17 Seetanujuanaa nia sequeyanijia, majaari Pueyaso muerasu pa quiniu casaa pa miaqueyaquiniuucua, casaa pa ratuyaquiniuucuanio. Pueyaso muerasu pa quishacari, nojuaja cutaraari paniya maninia miijiaca pa quiniuria, jatiqui pa quiniuria juhuajaniya. Pa panitiaajaariuhua shuquiriaatia quijiaca pa quiniuria. Paacuajaari na Sohuanu jiitiaani, naa maninia pa quiniuria. \v 18 Paa jaara naa quijiaca quiriquiani Cristora pa poonijiosacari, Pueyasoori pa shuquiritiaa. Naacuajitij, Pueyaso tojiyashijiaca pueyari maja na rerequetenu quiniutianiya pajaniya. \p \v 19 Naarate cuarta Pueyaso pueyanaa, jiyanohua nia saniniujiuri taate nia naata maninia rupuetoosano quiniu puetunu niarta Pueyaso pueyatajanaani. Naacuajiti nia naata tama cumaquitioonujuaaja maninia Pueyaso muerasu nia quiniuria. \v 20 Majaari nia sesonu Pueyaso miishano niarta Pueyaso pueya jiuujiajinia, saaja nia miaquenuucua nojori niquiara nojori pueresano casaa. Seetanujuanaa, Pueyasora, puetunu miaquesano casaajanaari maninia pa miaquesocoriquiano. Saniniuujia, tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare cutara, maja niarta Pueyaso pueya niquiara nia miaquenura nojori miaquesoo casaa, niaa mariqui nojori cushitioreeri. Naacuajitij, majaari nia naata maninia rupuetoosano quiniu niaa jaara nia miishanota taraajoriquia niarta Pueyaso pueya. \v 21 Naacuajitij, socua maninia juhuari maja pa miaquenura parta Pueyaso pueya pueresano casaa. Naajuhuaj, majaari pa ratunu jereeca mashaca nojori niquiara, cuno naa pa miishano jaara quiri nojori shiniujiuniuria sesa nojori miiniuria. Naajuhuaj, pa cartere puetunu parta Pueyaso pueya jiyanishano sesa miiniu casaajanaa, maja nojori pa taraajonura nojori ruparetanura pocuaji. \v 22 Naacuajitij, Pueyaso Rupaacua nia tiuushacari seetanujuanaa, niaa jaara niishiya nia miishanoori maja sesa, tamajaaja nia miirinioj saaja Pueyaso niquiara. Shuquiriaatia quijia cutaraari noo pueyano, cante niishiyani na miishocoriquiano casaari maninia Pueyasora, maja noojia na macuhuajetenura na miiniu nuhuaji. \v 23 Saniniuujia, cante niishiriojiyani na miaquenu panishano casaa naasucuaari sesa quiniutianiya Pueyasora, jaara naa niishiriojiya, seetanujuanaa naa sesa quiniutianiyari taa na niishiriojiyacuajani. Paa jaara casaa miaquere seetanujuanaa pa tiuyaquiniutia Pueyasoocuani, pa miaquesacari, paari tari sesa miirii Pueyaso niquiarani. Seetanujuanaa, puetunu pa miishanojuanaari sesa, paa jaara pa taacanuunuta na miiriquiani. Naaratej poojiaari macuhuajenutaniya. \c 15 \s1 Parta Pueyaso pueya pa shuquiritiri, maja tama pa cuaqueyajaaja \p \v 1 Noojiaqueya parta Pueyaso muerasuuri juhuanojuaja seetanujuanaa Pueyaso Rupaacua tiuyashijiaca. Naacuajitij cuarta Pueyaso pueyanaa, pajaniya, cante tari seetanujuanaa Pueyaso Rupaa tojijiacacuaani, pajaniya cuaara nojori rejeretaara juhuajaniya. Paa jaara socua Pueyaso Rupaa niishijiacacuaani, nojori pa cumaquiri. Majaari pa niishiriojonu tama pa cuaqueyajaaja pa shuquiritiniuria tamajaaja. \v 2 Puetunu pajaniyajanaa cuaara niishiriojoora taate pa naata parta Pueyaso pueyano cumaquiniuni, shuquiriaatia na quiniuria, maninia Pueyaso tojijia na quiniuriajuhuaj. \v 3 Paacuajaari niishiyani, majaari quenaaja pa Jiyaniijia Jesucristo niishiriojonu quijia tama na cuaqueyajaaja na shuquiritiniuria. Saniniuujia, nojuaja cutaraari taraatia miiniu rejeretaquiaari na rupuenura mijiria quiniaa pueya, nojori na jaariuutianura Sesaaca. Naacuajitij, nojuajaari nio tariucuacaanu tama nojuajinijijiaaja naajiotasano tohuateequiaari: \q1 “Cua Quenaa, cuno pojori, canapuete quia sesacajacani, nojoriiri cua sesacaajuhuaj, cua miiniuucua quia panishano”. \m \v 4 Seetanujuanaari pueyanaa, puetunu tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasanojuanaani, cunoori pajaniyara naajiotasaaquiaari. Cunoori pa niishitiojiya maninia pa rejeretanura puetunu sesa casaajanaa. Pa cumanijiaajaariuhuaj. Naacuajitij, paari juhuajaniya sashiya pa Jiyaniijiani. \v 5 Pueyasocuajaari pa cumaquinia, maninia rejeretajaca pa quiniuria, cumanijiasano pa quiniuriajuhuaj. Nojuaja cuaara nia jiyateera jiyanoojiaca nia quiniuria taa Cristo quiquiaari jiyanoojiacuaani, rupuetoojuaca nia quiniuria niarta Pueyaso pueyata. \v 6 Naacuajitij nia naata pa Que Pueyaso, mariyata pa Jiyaniijia Jesucristo maniniuhuaqueetanu, juhua niquiriyatu pueyano, maninia rupuetoojuaca nia quishacari. \s1 Pueyaso rupaari maja saaja Judiocuacara \p \v 7 Pueyanaa, jiyanootioojuaca nia quiriquia, taa Jesucristo jiyanooquiaa pajaniyacuaani, maninia rupuetoosano nia quiniuria. Naacuajitij, pueyari Pueyaso timitianutaniya nojori niquishacari Judiocuaca taucuacata Pueyaso maniniuhuaqueetaano jatiqui. \v 8 Janiyari seetanujuanaa nia sequeyani, Cristoori mijiria niquiaari Judiocuacaacua, na tohuateenura Pueyaso sequesano nojori supuetanaa. Tariucuacaanu Pueyaso sequesanoori seetanujuanaa. Nojuajaari maja na sequesano na jatanu. \v 9 Judiocuacara Cristo miishanoori taucuacara quiquiaarijiuhuaj, nojori maniniuhuaqueetanura Pueyaso, na jiyanooniuucua nojorijiuhuaj. Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia supuetana David naajiotasanoori naa quiyajuhuaj: \q1 “Maninia quia miiniuucua janiya Pueyasonaa, janiyari quiajaniyajiniji poojotanutaniya maniniani taucuaca jiyacajinia. Maninia quia miiniuucua janiya, janiyari quia timitianutaniya cua jaaquequejosanotani”. \m \v 10 Tamaqui Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasanoori quiyajuhuaj: \q1 “Pueyaso niishiyashijiaca taucuacanaa, Pueyaso saquiriojosano pueya nia cojiri, mariyata jatiqui nia shuquiritianura pa Pueyaso”. \m \v 11 Pueyaso Rupaajinia, supuetana David naajiotasanoori naa sequeyajuhuaj: \q1 “Pa Jiyaniijia Pueyaso nia maniniuhuaqueetare, puetunu niajaniyajanaa, tamaatia rupaaca pocuajaca taucuacanaa. Pueyasora nia jaaquequenuure puetunu jiyacajinia quiniaa pueyajanaanaa, maninia na miiniuucua pajaniya”. \m \v 12 Supuetana Isaías naajiotasanojinijijiuhuaj, paari niishiyani Pueyasoori taucuaca jiitianu panijia pueyaracaanu, maja saaja Judiocuaca. Naaratej, Isaíasri naa naajiotaquiaari: \q1 “Supuetana Isaí niyanujiniji supuenutaniyari pueya Jiitiana. Nojuajaari puetunu mijiria quiniaajanaa jiyaniijia quiriquiano. Puetunu jiyacajinijinio taucuacajanaari nocua tiuujiaca quiniutianiya”. \p \v 13 Pueyasocuajaari poojiajinia poonijiojua, juhuajaniya pa sashiniuria pueyaracaanu, nojuaja cuaara miirijiaatijia puetunu na sequesanojuanaa pajaniyara. Pueyanaa, Pueyaso cuaara nia timitiiria jiyanohua. Naajuhuaj, nojuaja cuaara nia jiitiaara juhuajaniya, canapuete nocua tiuujiacacuajani. Naacuajitij, mijiria nia sashishacari, niaari shuquiriaatia rejeretajaca quiniutianiya Pueyaso Sohuanu cumaquishacari niajaniya, seetanujuanaa nia niishishacari pa Jiyaniijiaari pa rijionuucua tacatenutaniuhua. \p \v 14 Cua panishano Pueyaso niquiohuanaa, naa cua naajiojinia cua nacasusacari jiyanohua niajaniyatej, majaari nia jiyaniniu janiyari niaacuaji taacanuyajaani. Maja. Janiyacuajaari niaacua tiuyani niaacuajaari seetanujuanaa maninia quijiaca. Niaacuajaari Pueyaso rupaa niishijiacajuhuaj. Naacuajitij, nia naata tama nacasutoojonujuaaja maninia, maninia rupuetoojuaca nia quiniuria Pueyaso niquiara. \v 15 Naajaa, quiarijia janiyari niaacuara naajiyani cua niishitiniuhuara niajaniya tarijia nia niishishano. Cua jiyanootiuri, nio cua naajiojinia jiyanohua cua nacasunuucua niajaniya. Naa nia rootaanijia Pueyaso jiyatenuucua janiya Neyanu Jesucristo jiyaramiquishano, taucuaca cua pohuatanura na rupaa. \v 16 Pueyaso jiyatenuucua janiya nera poonijionara, janiyari cunora Jesucristo rupaa pohuataquiaa taucuacani. Naacuajitij, Pueyaso Sohuanu poonijionuucua nojori jiuujiajinia, nojoriiri Pueyaso shuquiritiasano muerasu quiniutianiyajuhuaj. \p \v 17 Pueyasora cua poonijiosacari, janiyari jiyanohua timitiaa Jesucristoni, cua niquishacari taa taucuaca tiuuquiaa na rupaacuani. \v 18 Majaari cua timitianu tama cua miishanojuaaja. Janiya cutaraari Jesucristo miishano timitiaani. Nojuacuajaari taucuaca tiuutiquiaa na rupaacua. Nojoriiri nocua tiuuquiaa nojori niquiara cua pohuatasacari na rupaa, naajuhuaj, Pueyaso Sohuanu cumaacata cua miiniuucua nojori niquiara. \v 19 Nojori niquishacari Pueyaso Sohuanu cumaacata cua miijiosano, nojoriiri niishiquiaa cua pohuatasanoori seetanu rupaajanaa. Janiyari pocuaji Tacuna Jesucristojiniji tari pohuataquiaari puetunu tiquiyocuajanaani, Jerusalén tiacajiniji, puetunu Iliria jiyajiniarajanaanio. \v 20 Naa cua pohuatasacari pa Jiyano Jesucristojiniji puetunu cuno jiyacajiniajanaatej, janiyari pueyaracaanu pohuataquiaari cuniquini, tee Jesucristojiniji tojiyaquishaaquiaari juhuanojuajacuajani. Majaari cua pohuatanu paniniu quiquiaari tee tamasaca pohuataquiaari tari Jesucristojinijini. \v 21 Naa cua pohuatasacari Jesucristojiniji cuno pueya niquiaratej, janiyari nio tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naajiotasano tohuateeriquiaani. Naa sequeya Jesucristojinijiiri: \q1 “Nojuajiniji pohuatasoojua pueyari nojuajiniji pohuatasaanutaniya. Nojoriiri jiyacari niishiniutianiya cante nojuajani”. \s1 Pablo naquerejosacari Roma tiacajiniara \p \v 22 Pueyaracaanu nio jiyacajinia cua pohuatasacari Jesucristojiniji, majaari jeya cua quiniu quiriquiaa nia niquiniuucua cua quianura. \v 23 Quiarijia cutara, janiyari Jesucristojiniji pohuatanu tucuatarucuaa tarini, tee Jesucristo rupaa tojiyaquishaaquiaari juhuanojuajacuajani. Janiyari Espania jiyajinia pohuatanu paniya Jesucristojinijijiuhuaj. Queraatia marijiaari tari cua shocojocanu pueyaracaanu cua naquerejosacari niaacua cua quianura. \v 24 Naacuajitij, Espania jiyajiniara cua quiasacari, janiyacua nia tiacajinia jateemani. Janiya jaara pasaja camueenujusee niaata shuquiriaatiani, na nuhuaji, janiyari paniniutianiyani nia naacunura janiya, cua quianura Espania jiyajiniara. \v 25 Janiyari coteenu Jerusalén tiacajinia tacatenutaniuhua tii quiniaa parta Pueyaso muerasu cua niquitionuhuara cumaneecani, niya quiniaa parta Pueyaso pueya niquitiojosano nojoriria. \v 26 Puetunu parta Pueyaso pueya maapuejanaa Macedonia jiyajinia, mariyata niya Acaya jiyajiniani, nojoriiri jiyanohua maninia miya. Nojoriiri tama niishiriojonuucanujuaaja nareja na cumaneeca niquitiojonura Jerusalén tiacajinia quiniaa casamiijiuniucua Pueyaso pueyara. Cunora, nojoriiri quiarijia na rerateya cuata na jiyarosocoriquiano. \v 27 Nojoriiri naa miya nojori niishiriojosacari, maniniacuajaari nojori naacunura narta Pueyaso pueya. Seetanujuanaa maniniacuajaari nojori miishano. Judiocuacaari maja na jamuenu quiquiaari Pueyaso rupaa pohuatasaanura taucuaca niquiara. Naaratej, taucuaca cuaara saniniuujia quiarijia naacuura casamiijiuniucua Judiocuaca, nojori jiitiasano cumaneecata. \v 28 Naacuajitij pueyanaa, janiyari nojori jiyarosocoriquiano cumaneeca niquitionutaniya Jerusalén tiacajinia parta Pueyaso pueya jiitianaani. Na nuhuaji, janiyari Espania jiyajiniara quianutaniya cutarani. Cua quiasacari, janiyari nia tiacajinia tacanutaniyani cua niquiniuria niajaniya. \v 29 Janiyari seetanujuanaa niishiyani, Cristoori cua naacunutaniya maninia pa shuquiriniuria jatiqui, niaacua cua tiuquishacari. \p \v 30 Cuarta Pueyaso pueyanaa, cua Jiyaniijia Jesucristo nia jiitianuucuajuhuaj, mariyata Pueyaso Sohuanu panitiootesacari pajaniya, janiyari jiyanohua paniyani nia cojiniuria janiya, Pueyaso nia secojonuta cucuara. \v 31 Cucuara nia secojore Pueyaso, na cojuanura janiya Jesucristo rupaa paraa Judiocuacaacuaji, Jerusalén tiacajinia cua quiasacari. Naajuhuaj, nia secojore Pueyaso, Jerusalén tiacajinia quiniaa Pueyaso pueyacuara. Nojoriicuara nia secojore, nojori masenura shuquiriaatia narta Pueyaso pueya taucuaca jiyarosocoriquiano cumaneeca nojoriria. \v 32 Naajuhuaj, quiria nia secojore, niaacua Pueyaso tiuquitiniuria shuquiriaatia janiya, nojuaja jaara naa paniri. Tii cua quishacari niaata, janiyacua tii samaatesee nia shuriucuani. \v 33 Pa jiyanoojia Pueyaso cuaara maninia jiitiaara puetunu niajaniyajanaa. Cuaara naa quiiriatej. \c 16 \s1 Nata quiniaata Pablo saruhuatasacari nojori niishishano pueya \p \v 1 Cuarta Pueyaso pueyanaa, nio maaji niaacua tiuquiniutianiyani, nojuajaari maninia maaji, Pueyaso tojijia. Na sesaari Febe. Nojuajaari Cencrea tiacajinia Pueyaso pueya maanu naacujua maninia. \v 2 Pa Jiyaniijia panijiaca nia quishacari, nia paniniutia nia masuure nia tiacora nio parta Pueyaso muerasu naacuna maaji. Niocua nia tiaco jiitiarenoj, taa nia jiitiaquiaacuaa parta Pueyaso muerasuni, maninia na quiniuria na camueenujusacari nia tiacajinia. Nojuaja nia naacure maninia, puetunu na panishanotajanaa. Nojuajaari queraatia parta Pueyaso pueya naacujuacuaa. Cua naacujuajaariuhuaj. \p \v 3 Quiria nia saruhuatare Priscila, neyaca Aquilanio. Nojoriiri cua cojiniaa pa Jiyaniijia Jesucristora poonijionura. \v 4 Nojoriiri tama nojori cuaqueyajaaja panitiaquiaari cucuara, nojori tacunura cucuaji cua moyaquishaanura. Janiyari cunora jiyanohua nojori timitiaani, naa nojori jiyanootiuniuucua cucuatej. Majaari saa janiyaja nojori cua timitianu. Seetanujuanaa puetunu parta Pueyaso muerasu taucuacajinijiniojuanaari nojori timitiaajuhuaj, naa nojori miiniuucua. \v 5 Quiria nia saruhuatarejuhua parta Pueyaso pueya, noo pojori Priscila, Aquila tiajinia rerejoquiaa Pueyaso secojonuunuratej. Quiria nia saruhuatarejuhua cua rupuena Epéneto. Nojuajaari coteenujuanaa Jesucristoocua tiuuquiaari Asia jiyajinia. \v 6 María nia saruhuatare quiriajuhuaj. Nojuajaari jiyanohua poonijioquiaari niaara. \v 7 Quiria nia saruhuatarejuhua Andrónico, Juniasnio. Nojoriiri cuarta Judiocuaca. Nojoriiri cuata nujuatejosaaquiaari nujuatejojuajinia, canaa pohuatanuucua Jesucristojiniji. Puetunu cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueyajanaari nojori panijiacajuhuaj. Andrónico, Junias, nojoriiri socua coteenu janiyajiniji tiuuquiaari Jesucristoocua. \p \v 8 Nia saruhuatarejuhua Ampliato. Nojuajaari cua panishano pueyano, Jesucristoocua na tiuuniuucua. \v 9 Naajuhuaj, quiria nia saruhuatare Urbano. Nojuajaari pa Jiyaniijia Cristora poonijionajuhuaj. Cua rupuena Estaquis nia saruhuatarejuhuaj. \v 10 Apeles nia saruhuatare quiriajuhuaj. Nojuajaari puetunu casaajanaa rejeretaja cutara, Jesucristoocua tiuujia na quiniuucua. Aristóbulo tiajinia quiniaa pueya nia saruhuatare quiriajuhuaj. \v 11 Naajuhuaj, quiria nia saruhuatare Herodión, parta Judio pueyano. Naajuhuaj, Narciso tiajinia quiniaa pueya nia saruhuatare quiria, noo pojori pa Jiyaniijiaacua tiuujiaca pueyatej. \v 12 Trifena nia saruhuatare quiria, Trifosajuhuaj. Cuno maajipohuari pa Jiyaniijiara poonijionuujuaca. Naajuhuaj, pa panishano maaji Pérsida nia saruhuatare quiria. Nojuajaari jiyanohua poonijiojua pa Jiyaniijiara. \v 13 Rufo nia saruhuatarejuhuaj. Nojuajaari maninia tojijia pa Jiyaniijia. Na nucua nia saruhuatarejuhuaj. Nojuajaari juhua cua nucua quiquiaari quiria. \v 14 Nio pojori quiria nia saruhuatarejuhuaj, Asíncrito, Flegonte, Hermes, Patrobas, Hermasnio, mariyata nojoritia quiniaa parta Pueyaso pueyanio. \v 15 Naajuhuaj, nio pojori nia saruhuatare quiria, Filólogo, necocua Julianio, Nereo, na rimiatunio, Olimpasjuhuaj, mariyata nojoritia quiniaa parta Pueyaso muerasunio. \p \v 16 Niarta Pueyaso pueya nia saruhuatare seetanujuanaa nia paniniutia nojori. Puetunu niiquijinio parta Pueyaso pueya maapuejanaari cua sequecanuni cua saruhuatanura niajaniya. \p \v 17 Cuarta Pueyaso pueyanaa, nia numooteyanijia, jiyanohua nia cojuare tama nia cuaqueyajaaja najuhuana tamaatia niishitiojonuujuaca pueyacuaji. Nojoriiri Pueyaso pueya maapue cushitiojoquiaa, sesa nojori niishitiojosanota. Naacuajitij, Pueyaso pueyari juaatiooquiaa. Majaari nojori niishitiojonu pueya taa coteenujuanaa nia niishitiojosaaquiaari seetanu rupaajanaa cutarani. Naa sesa niishitiojonuujuacaacuaji nia rupatere. \v 18 Nojoriiri maja seetanujuanaa na poonijionu pa Jiyaniijia Jesucristora. Nojoriiri poonijioquiaa tama nojori panishanojuaaja nojori masenura. Najuhuana shanohua nojori pohuatasanota, nojoriiri niishiyashijiaca pueya sapojoquiaa. \v 19 Puetunu tamonu jiyacajinijinio parta Pueyaso pueyajanaari niishiya, niaari seetanujuanaa Jesucristo rupaa tojitiajaca cutara. Naaratej, janiyari jiyanohua nia timitiaani. Naajuhuaj, janiyari paniyani niishijiaca nia quiniuria, saaja seetanu rupaajanaa tojijiaca nia quiniuria, maninia miijiaca nia quiniuriajuhuaj. Saniniuujia, sesa niishitiojosano niishiyashijiaca nia quitiriquiani, maja sesa miijiaca nia quiniuria. \v 20 Naacuajitij, poojia cajitijia Pueyasoori nia cumaquiniutianiya, Satanás nia shocotanura na sapojosacari niajaniya juucua. Niaari juhua na tanacunutaniya jiyocuara, Pueyaso tojijiaca nia quiniuucua. Pa Jiyaniijia Jesu cuaara nia cumaquiiria, shuquiriaatia nia quiniuria. \p \v 21 Timoteo, cuata poonijiona Jesucristorani, nojuajaari cua sequeya nera cua saruhuatanura niajaniya. Cuarta Judiocuaca Lucio, Jasón, Sosípater, nojoriiri nia saruhuataajuhuaj. \p \v 22 Cuarta Pueyaso pueyanaa, janiyari Tercioni. Janiyari Pablora nio naajiyani, niaacua jiyarosocoriquiano. Janiyari nia saruhuataajaaniuhuaj Cristoocua tiujia cua quishacarijiuhuaj. Niojuanaa, pueyanaa. \p \v 23 Parta Pueyaso pueyano Gayoori nia saruhuataajuhuaj. Nojuajaari na tiajinia cua quiniuria cua masuucanu. Nojuajaari puetunu parta Pueyaso pueyajanaa masuujua, na tiajinia nojori maquenura, nojori tiuquiijiosacari nio tiacajinia. Parta Pueyaso pueyano Erastoori nia saruhuataajuhuaj. Nojuajaari jiyatesaacanu nio tiacajinia jiyaniijia cumaneeca cojuana na quiniuria. Parta Pueyaso pueyano Cuartoori nia saruhuataajuhuaj. \p \v 24 Pa Jiyaniijia Jesucristo cuaara cumaquiiria puetunu niajaniyajanaa. \s1 Pablo maniniuhuaqueetasacari Pueyaso, quera na tucuatasacari na naajio \p \v 25 ¡Pueyanaa, jiyanohua pa maniniuhuaqueetare pa Pueyaso! Nojuajaari na naata cumaquiniu niajaniya, seetanujuanaa na muerasu nia quiniuria na rupaacua nia tiuushacari. Janiyari naa rootaquiaa niajaniyacuajani, cua pohuatasacari Jesucristojiniji. Pueyasojuanaacuajaari tarijia cua niishitiquiaari Neyanu Jesucristojiniji cua pohuatanura. Jiya shipiniyaquishaacarijiyojua, Pueyasoori jiyasohua tamajaaja na niishishano jiitiaja Neyanu Jesucristojiniji. \v 26 Saniniuujia, quiari naataja, paari niishiquiaarini, Jesucristocuajaari mijiria niquiaari puetunu pueyajanaa na jaariuutianura Sesaaca. Tariucuacaanu Pueyaso sequesano caminiujiuniaa naajionuutasanojiniji paari quiarijia seetanujuanaa na niishiya cutarani. Pueyaracaanu Quijia Pueyasocuajaari naa paniquiaari quiarijia pa niishiniuria Neyanujiniji. Quiarijiani, Pueyasoori Neyanujiniji pohuataniquiaa puetunu jiyacajinijinio pueya niquiarajanaa, Neyanuucua nojori tiuuniuria. Naa na pohuataniquiaariiri Neyanu Jesu tojijiaca nojori quiniuria, Judiocuaca, taucuacanio. \p \v 27 Pa Pueyasoori jiyanohua niishijia cutara. ¡Pueyaracaanu pa maniniuhuaqueetare nojuaja, maninia na miiniuucua pajaniya, Neyanu Jesucristoocua pa tiuushacari! Cuaara naa shuquiritiasaaria pueyaracaanutej.