\id JAS - Arabela NT + OT portions -Peru 2009 (DBL -2013) \h SANTIAGO \toc1 Santiago naajionee \toc2 Carta de Santiago \toc3 Stg \mt1 SANTIAGO NAAJIONEE \c 1 \s1 Santiago naajiosano niyaquejeno pueyacuara \p \v 1 Janiyari Santiagoni, Pueyaso seru, Neyanu Jesucristo serujuhuaj. Nia saruhuataanijia puetunu tiquiyocua jiyacajiniajanaa niyaquejeno Israel doce niquiohuacuajinio caneno pueyanaa. \s1 Niishitiaja Pueyasojiniji masesano \p \v 2 Cuarta Pueyaso pueyanaa, shuquiriaatia nia quiriquia niaa jaara taraatia miishaare, niaa jaara naquiya miishaarejuhuaj. \v 3 Niaacuajaari niishiya, niaa jaara Pueyasoocua nia tiuuniuucua saniniujiushaare, niaari socua juhuajaniya sashijiacara quiniutianiya. Niaaraari naa miishaanutaniyaqui nia sashishacari Pueyaso cuaara puetunu maniniajanaa miiria niaarajaatijia. \v 4 Nia rejeretare seetanujuanaa maninia sashijiaca nia quiniuria, majaari quenaaja nia taacanuunu. Niaa jaara naa miijia quiritij, niaari maninia jeenucuasano quiniutianiya, pueyaracaanu maninia miijia nia quiniuria. \p \v 5 Tamonu niajaniyajinijinio jaara niishiyaquiri taa na miiniutianiyani, nojuaja cuaara Pueyaso maseera, Pueyaso na secojosacari. Pueyasoori na niishitiaja niquitionutaniya. Nojuajaari puetunu pueyajanaa niquitioquiaa, capora na quiniuucua. Majaari na juaaniu niaa jaara na masere. \v 6 Nia masesacari, seetanujuanaa nia tiuuri Pueyasoocua, majaari quenaaja nia taacanuunu. Cante na masesacari taacanuujuani, nojuajaari juhua paratu piyarojosano mohuaca, naatej, taa paratu tacarojiya mohuaca na piyarojosacaricuaani. \v 7 Jiyano pueyanotej, Pueyasoori maja na masesano na niquitionu quiniutianiya, noojia niquijioteja na quiniuucua. \v 8 Noojia niquijioteja pueyanoori quiarijia maseya na panishano. Tariqui na secojosacari saniniuujia, tamonu casaa maseyari, na paniyaquishacari coteenu na masesanocuaa. Jiyano pueyanoori noojia niquijioteja pueyaracaanu. Majaari quenaaja na miiniu panishano na tucuatanu quiniutianiya. \p \v 9 Cua panishano Pueyaso muerasunaa, niaa jaara casamiijiu quiri, naajaa, shuquiriaatia nia quiriquia. Pueyasocuajaari nia jiyatequiaari na muerasura, na jiitiasanojiniji nia jiitianurajuhuaj. \v 10 Saniniuujia, niaa jaara casamiriaca pueyano quiri, shuquiriaatia nia quiriquia Pueyaso jiyanooshano nia quishacari. Niaacuajaari niishiya niaari tojetaarucuajanaa saniitiosocoriquiano quiquiaari juucua sesa miijia nia quiniuucua tarijia. Casamiriaca pueyanoori seetanujuanaa juhua naana shuu, majaari na rishiniu. Saaja rupaquijia niquishiya shanohuari. \v 11 Pananu jaara nasaatia jama, neyonaari sorequee. Na shuuri tiquii. Shanohua niquishanoori shaajequeejuhuaj. Casamiriaca pueyanoori naajuhuaj. Na casami na niquitiojosacarijia na canijianura juucua, canashiyaquiji shaajenutaniyajaariuhuaj. \s1 Naquiya pa miishacari \p \v 12 Shuquiriaatia quijia cutaraari Pueyasoocua tiuujia, cante taraatia na miishacari rejeretaja saajani. Naa taraatia na saniniujiushaanuucuatej, nojuajaari juhua cutara jiyaniijia tuhuaja niquitiosaanutaniya, pueyaracaanu rishijia na quiniuria. Cunoori Pueyaso niquitionu panishano na panijiaca, taa na sequequiaaricuajani. \v 13 Niaa jaara sesa miiniuucua jiaatiaa, majaari sequenu: “Pueyasoqui sesa cua miitiniu paniya”. Pueyasoori maja sesa miijia. ¿Pa Jiyaniijiatucua casaara sesa miitiri pajaniyani? \v 14 Saniniuujia, tama poojia sequejaarijia pa shiniujiuquiaa sesa pa miiniuria. Naajuhuaj, tama pa niishitiajajaarijia pa sapojoquiaa sesa pa panishano pa miiniuria. \v 15 Naa sesa miiniuucua pa jiaatiasacaritij, cunora paari sesa miiquiaani. Naa sesa miijia pa quishacaritij, paari cunora shaajasaanutaniyani. \p \v 16 Cuarta Pueyaso pueyanaa, maja tama nia cuaqueyajaaja nia sapojonu. \v 17 Puetunu maninia casaajanaa pa masesanoni, cunoori Pueyaso niquitiosano jiyocuacaanuji. Nojuajaari puetunu jiyocuacaanu pa niquishano casaajanaa shipinijioquiaari, mijiria pa cuhuatariquiano. Pueyasoori pueyaracaanu maninia quijia. Majaari na jatanu tamaatia na quiniuria, na cojuaaquiniuria pajaniya. \v 18 Pueyasocuajaari pa sohuanu samiitianijioquiaariuhua na rupaacua pa tiuushacari. Nojuajaari pa jiyatequiaari quiarinio na muerasu pa quiniuria. Naacuajitij, taa pueyano tutaacuaa na shuquiriniutia na saaco rishishacaricuaani, Pueyasoori naa juhua pa tutaquiaari na shuquiriniutiajuhuaj, coteenujuanaa na jiyapueranuhua pa quiniuucua. Nojuajaari tariucuacaanujiniji naa pa riurioquiaaritij. \s1 Seetanujuanaa Pueyaso tojitiajaca \p \v 19 Naacuajiti cua panishano cuarta Pueyaso pueyanaa, cua tojitiare. Puetunu niajaniyajanaa cuaara quiiria ritia tojijia, jacaria pocuaja. Cuaara quiiria shiniquiajuhuaj, maja ritia juaajia. \v 20 Pueyanoori maja na naata Pueyaso panishano miiniu na juaaniutia. \v 21 Naaratej, nia cartere puetunu sacuaraatia nia miiniujianaa, puetunu sesa nia niishiriojosanojuanaanio. Nio pa quishacarini, puera sesa miiniuuri quiquiaa. Naajuhuaj pueyanaa, juhua maninia naatujua nia tojiri Pueyaso rupaa, taa nia niishitiojosaaquiaaricuajani. Majaari na ruuretanu. Pueyaso rupaacuajaari cumaacaraca tojetaarucuajanaa sesa miyashijiacara na jiyatenura pajaniya. \p \v 22 Pueyaso rupaa tojijiaca nia quiri seetanujuanaa. Majaari nia numaa shama nia tojitianunoj. Niaa jaara Pueyaso rupaa tojiyaquiri, niaari tama nia cuaqueyajaaja sapojiya. \v 23 Pueyano jaara Pueyaso rupaa tojiquiaa saaja na numaa shama, nojuajaari juhua noo pueyanojua, na jiquioco niquirii niquitiujinia narejaari. \v 24 Jaara tacateyarohua, na jiquioco niyajetaseequiohuari taamuecate na jiquioco quiriquiaani. \v 25 Pueyaso rootasanoori jiyanohua maninia, maja quenaaja sesa. Sesa miiniuucua jiitinio pueyano jaara na tojijiara quiri, nojuajaari na naata sesa na miiniu tarinitianu. Cante na numaama na racatajani, nojuajaari shuquiriaatia quijia quiniutianiya cutara. Puetunu na miishanojuanaari maninia quiniutianiya pueyaracaanujuhuaj. \p \v 26 Cante na niti rejeteyashijiani, nojuaja jaara tama na cuaqueyajaaja jiyaniya: “Janiya cutaraari Pueyaso tojijiani”, cunoori tama na cuaqueya sapojiyajaacujua. Saaja sacuaraatia pocuaja quiya pueyaracaanuuri. Nojuajaari najuhuana Pueyaso rupaa tojijia. \v 27 Cante seetanujuanaa pa Que Pueyaso rupaa tojijiani, nojuaja cuaara japueyojuaca niquiniuucua rucuaneera, nojori na naacunura. Cuaara naa miiria mashiquiopuerajuhuaj, nojori taraajenucujusacari nojori na cumanijianura. Naajuhuaj, cuaara tama na cuaqueyajaaja cojuaara, narta pueya na miyaquiniuucuaji sesa. Naa miijia pueyanotej, nojuajaari Pueyaso pueyano cutara. \c 2 \s1 Maja cumaati rimiajata pa paniniu pueya \p \v 1 Cuarta Pueyaso pueyanaa, pa Jiyaniijia Jesucristoori shacantuuca cumaacajinia quijia. Nojuacuajaari tojetaarucuajanaa maninia quijia. Nocua tiuujiaca nia quishacari, majaari rimiajata nia niquiniu tamasaca. ¿Pa Jiyaniijiateeri pa sooquiaaricuaa, ninishiqui quijiaca pa quishacarijiani? Maja. \v 2 Cunora cua sequesanojinia nia niishiriojore: casamiriaca pueyano jaara nia secojonuujua tiajinia tiuquimia, maniniuqui toqueraca, jaaniishoracajuhuaj, ¿taa nia miiniutianiyani? \v 3 Niaari naa sequeja: “Niya quia cajishii pueyanonaa, cajitiu maniniujiniani”. Saniniuujia, toqueeju pueyano jaara jiyacari tiuquimiajuhuaj, jiyareta curuutuquenaniyojua, niaari na sequereecujua: “Cuniquijia quia nujuare”. Casaa maaraja: “Cuniquijia quia cajiri quiaa tii nujuaani”. \v 4 Niaa jaara naa miiritij, niaari tama nia cuaqueyajaaja jiyateree juhua niarta pueya nequesoreenara. Niaari casamiriaca pueyano jiyaniya nojuaja naasucua socua maninia pueyano casamiijiu pueyanojiniji. Naaratej, niaari casamiriaca pueyano shuquiritiniu panijia. \p \v 5 Cua tojitiare cuarta Pueyaso pueyanaa, ¿majateeri nia niishiniu, Pueyasocuajaari casamiijiuniucua pueya saquiriojoquiaari nocua tiuujiaca nojori quiniuria? Nocua tiuujiaca nojori quishacari, nojoriiri juhua jiyanohua casamiriaca Pueyasora. Naajuhuaj, Pueyasoori nojori jiyatenutaniya jiyaniijianucua nojori quiniuria, puetunu Pueyaso jiitiasanojuanaa nojori jiitianura. Naa miiniutianiya na panijiacaari taa na sequequiaari seetanujuanaacuajani. \v 6 Niajaniyarijiataj, niaari nojori cararojoquiaacujua. ¿Majateeri nia niishiniujiuhuaj, cuno casamiriaca pueyacuajaari nia nohuasejoquiaa na sapojonuta? Nojoriiri nia jaamitiquiaa nequesoreenaacua, niaacuara na saquiriojotanura. Nojoriiri naa miitiuquiaaqui nia jiitiasano casaaniyojua na jaariuutianura puetunujuanaa. \v 7 ¿Majateeri nia niishiniu, nojoricuajaari pa shuquiritiasano Jiyaniijia sesacaquiaajuhuaj? Pa Jiyaniijia sesa jiyaniquitiuquiaa na soonutaari. \p \v 8 Puetunu Pueyaso rootasanojinijijianaani, nioori socua tojishocoriquiano. Naa naajiotasano quiyari: \q1 “Pueya nia paniri taa nia paniya tama nia cuaqueyacuaani”. \m Pueyanaa, niaa jaara cuno rootasano miijia quiriquia, niaacuajaari maninia miijia. \v 9 Saniniuujia, niaa jaara rimiajata paniri pueya, niaari sesa miya. Niaari saniitiosocoriquiano, Pueyaso niishitiojosano tojiyashijiaca nia quiniuucua. \v 10 Pueyano jaara puetunu Pueyaso rootasanojuanaa tojiquiaa maninia, saniniuujia, jaara niquiriyatu cuno rootasanojiniji tojiyashijia quiri, cuno pueyanocuajaari Pueyaso tojiyashijia. \v 11 Pueyasojuanaacuajaari sequequiaari: “Maja nia camishoo maaji nia numuetucunu”. Sequequiaarijiaariuhuaj: “Maja monu”. Naacuajitij, pueyano jaara na camishoo maaji numuetuqueyaquijia quiri, saniniuujia narta pueyano moyari, cuno pueyanoori Pueyaso rootasano tojiyashijiajuhuaj. \v 12 Niaa cumaati niishiya, Pueyasoori na muerasu nequesoreenutaniya taa nojori tojitiaquiaari na rootasanocuajani. Nocuaji tama pa cuaqueyajaaja pa cojuare taa pa miiquiaani, taa pa pocuaquiaani. Nia niishiri, paari nequesoreesaanutaniya pa miishanojinijini, taa pa miiquiaari parta pueyani. Cante pueya panijia quiyani taa Pueyaso rootaquiaaricuajani, nojoriiri jiyanooshaanutaniya taa nojori jiyanooquiaaricuaa tamasacani. \v 13 Saniniuujia, canapuete narta pueyano jiyanoyashijiaca quiquiaarini, Pueyaso nequesoreenu juuca puetunu pueyajanaa, nojoriiri jiyanoyaquishaanutaniyajuhuaj. Canapuete jiyanoojia cutarani, nojoriiri jiyanooshaanutaniya cutara, taa tamasaca nojori jiyanooquiaacuaani. Nojoriiri shuquiriaatia quiriquiano cuno juuca, Pueyaso nequesoreesacari nojori. \s1 Pueyasoocua tiuujiacaari maninia miijiaca \p \v 14 Cuarta Pueyaso pueyanaa, ¿maniniate pueyano jaara sequere: “Janiyacuajaari Pueyasoocua tiuujiani”, nojuaja jaara maninia miyashijia quiyajaa? Nojuaja jaara maninia miijiara jatanishoo quiyajaa, najuhuana sequeyari: “Pueyasoocua tiuujianijia”. \v 15 Naacuajitij, tamonu parta Pueyaso pueyano jaara pa sequesee: “Maja cua jiitianu toque. Maja quenaaja cua miaquesocoriquiano cua jiitianujuhuaj”, ¿taa pa miyani? \v 16 ¿Maniniateeri paa jaara na sequereni: “Juhuajaniya quia quiaarohua. Quia miaquesuhua. Toque quia cushishuhuajuhuaj”? Maja. Paa jaara quenaaja na niquitioyaquiri na panishanoni, pa sequesanoori najuhuanaj. \v 17 Naajuhuaj, pueyano jaara sequere: “Jesucristoocua tiuujianijia”, jaara seetanujuanaa Pueyaso rootasano tojiyaquiri, na sequesanoori najuhuanajuhuaj. Jiyano pueyanoori maja seetanujuanaa Jesuucua tiuujia. Paa jaara seetanujuanaa Jesuucua tiuujia quirini, pocua maninia miijiaca quirijiuhuaj. Maninia miyashijiaari maja seetanujuanaa Pueyasoocua tiuujia. \p \v 18 Pueyano jaara tamonu sequeriquia: “Quiaari sequeya quiaa Jesuucua tiuujia cutara. Janiyari saniniuujia maninia miijiani. ¿Taa cua niishiniutianiyani quiaari seetanujuanaa Jesuucua tiuujia, quiaa jaara maninia miyaquiri? Maja cua naata na niishiniu. Janiya cutaraari quia niishitiniutianiyani janiyari seetanujuanaa Jesuucua tiuujia cutarani, maninia cua miishacari”. \v 19 Pueyaso Rupaacua quia tiuuniuucua, quiaari niishiyacuaja Pueyasoori Jiyaniijiajanaa. Cuno quia tiuuniuuri maniniacuaja. Naajaa, nia niishiri, samaruhuari cuno niishiyajuhuaj. Na puerenuta nocuaji tetecatiuyari. \v 20 Mosanucuanaa, ¿majateeri nia niishiniu? Jesuucua tiuujiaca nia quishacari, niaa jaara maninia miyashijiaca quiyajaa, Jesuucua nia tiuuniuuri najuhuanaj, nia tojiyaquishacari Pueyaso. \v 21 Niaacuajaari niishiya taa Pueyaso saniquiaari pa supuetana Abrahamni, na niishiniuria seetanujuanaa nocua tiuujiatee. Pueyasoori naa na saniquiaari: na sequequiaariiri: “Abrahamnaa, quia niyanuniyojua quia more cucuara quia catijiasocoriquiano”. Majaari Abraham ruuretanu quiquiaari Pueyaso sequesano nojuaja. Naaratej, Pueyasoori naa sequequiaari: “Jiyanohua maninia Abraham, cua tojijia cutara”. \v 22 Naacuajiti cuarta Pueyaso pueyanaa, naa Abraham tojiniuucua Pueyasotej, paari maatia niishiyani nojuajaari seetanujuanaa Pueyasoocua tiuujia quiquiaari. Naajuhuaj, Pueyaso sequesano na miishacari, nojuajaari Pueyasoocua tiuujia quiquiaari tojetaarucuajanaa. \v 23 Naa Abraham miiniuucuatej, nojuajaari tariucuacaanu Pueyaso rupaajinia nojuajiniji naajiotasano tohuateequiaari. Naa sequeyari: \q1 “Abrahamri Pueyasoocua tiuuquiaari. Naa na tiuuniuucua Pueyasoocuatej, Pueyasoori na jiyatequiaari juhua tojetaarucuajanaa sesa miyashijia na quiniuria”. \m Naa Abraham quiniuucua Pueyaso tojijiatej, nojuajaari sequesaaquiaari Pueyaso rupuenata. \p \v 24 Naacuajiti pueyanaa, Pueyasocuajaari na sequesano miijia jiyanooquiaa. Maja cutaraari na jiyanooniu noo pojori, nocua tiuuniu sequeja najuhuanatej. \v 25 ¿Niaate niishiyajuhuaj taa Pueyaso jiyanooquiaari Jericó tiacajinijinio paanatucuaani, nooj, Rahab jiyanishanotej? Pueyasoori na jiyanooquiaari neyatu na quiniuriajuhuaj. Na jiyanooquiaariiri maninia na miiniuucua caapiqui pueyano Israel pueyajinijinio. Rahabri cuno pueya jamojoquiaari na tiaco. Na nuhuaji, nojori mashiquiquiaariuhua tamocoori, narta Jericó tiacajinijinio pueya puecoyaquiniuucuaji cuno pojori. Rahabri naa maninia miiquiaaritij Pueyasojiniji na tojishanoocua na tiuushacari. Niishiquiaariiri Pueyasoori Israel pueya cumaquinia quiquiaari. \v 26 Nio pohuatasanoori pa niishitiojiya, naatej, taa pa cuaqueya macu quiya sohuanuujucuaani, naajuhuaj, paa jaara Pueyaso sequesano miyashijia quirini, paari najuhuana sequeyani: “Jesuucua tiuujianijia”. \c 3 \s1 Pa niti juhua mani \p \v 1 Cuarta Pueyaso pueyanaa, maja cumaati puera niajaniyajinijinio jiaatianu Pueyaso rupaa niishitiojonaa nia quiniuria. Niaacuajaari niishiya, Pueyaso rupaa niishitiojonaari socua jiyanohua saniitiosaanutaniya tamasacajiniji, nojori tojitiaaquiniuucua tama nojori niishitiojosanojuaaja. \v 2 Puetunu pajaniyajanaari sequeyarucua miiquiaa sesani. ¿Teyano pueyanote tojetaarucuajanaa narta pueyano najiquitiyaquijia na pocuasacarini? Shaaqui. Pueyano sequesano jaara puetunu maniniajanaa quiri pueyaracaanu, cuno pueyano maara seetanujuanaa maninia pueyano quiri cutara. Cuno pueyano maara na naata puetunu tama na cuaqueyajaaja jiitianu niishiriquiajuhua sesa na miyaquiniuucuaji. \v 3 Niaacuajaari nishiya, caballo rupaama jaara niasaare na niquitijiotaja, na camaru na tojiniuria, na netesacari, na camaruuri puetunu na caballo cuaqueyajanaa niquitijiotaa na panishaco. \v 4 Puereetuuca buqueeri naajuhuaj. Shiitianiyojua na niquitijiotaja jiitiaajaariuhuaj. Jiyanohua paratu piyarojosacari, naajaa, na camaruuri saa cunotaja na niquitijiotaa na panishaco. \v 5 Pa nitiiri naajuhuaj, shiitianiyojua casaaniyojuaari pa cuaqueyajinia shipinishano. Naajaa, jiyanohua pocuanu niishijiaari. Sesa pa miitiyari. Nojuajaari juhua maniyashi. Maniyashi jaara jaare puereetuuca cuhuariquiajinia, cuno maniyashiiri puereetuuca maniria pacusee. Cuhuariquiaari puetunu catemaajanaa. Pa nitiiri naajuhuaj. \v 6 Pa nitiiri seetanujuanaa juhua mani quiya pa cuaqueyajinia. Paa jaara sesa pocuareni, paari puetunu pa cuaqueyajanaa sesoyani. Pa nitiiri puetunu sesa niishijiajanaa. Paa jaara sesa pocuare pueya niquiarani, puetunu pueyajanaari pa sequesano caminiujiuquiaa tamasaca niquiara. Pa nitiiri Sesaaca poonijiotesano. Naacuajitij, sesa pa pocuasacari, paari puetunu mijiria pa quiniujianaa sesoquiaani. \v 7 Pueyanoori na naata jiyartuutenu puetunu casaajanaa: jaacuatujuaca, roshiyocuatujuacajuhuaj, moojinijinio casaanio. Seetanujuanaari, pueyari tari naa na jiyartuutejoquiaa. \v 8 Maja cutaraari pa naata jiyartuutenu pa niti seque, saa maninia pa pocuanuraja. Pueyaracaanu sesa taquiriocuaa saajaari. Nocua quiyari juhua soconu noonacu, puetunu pueyajanaa na sesonura. \v 9 Paari jiyano pa nititiaja pa Que Pueyaso maniniuhuaqueetaquiaani. Naajuhuaj, paari Pueyaso shipinishano parta pueya sesacaquiaa natajuhuaj. \v 10 Naacuajitij, pa rupaamaji tohuataari maninia sequesano, sacuaraatia sequesanojuhuaj. Cuarta Pueyaso pueyanaa, ¡maja cumaati naa pa quiniutij! Maja maninia naatej. \v 11 Samo nacajiniji pueyaracaanu pacaretajaari shocuanacu mohuaca. ¿Jataquiaate soj? ¿Pianacute saniniuujia pacaretaquiaacujua? Maja. Samo nacaari pueyaracaanu maniniuniacu quijia. \v 12 Cuarta Pueyaso pueyanaa, ¿mariyajate na naata muetunu shucuenajara? ¿Nateecate sacamanajara muetujuajuhuaj? Maja. Naajuhuaj, maja pa naata pianacu mohuaca taquitianu cuari maniniujiniji. ¿Mohuacatucua casaara jatare tamaatiuniacurani? Naajuhuaj, paa cuaara pueyaracaanu maninia pocuaara saaja. Maja cumaati pa pocuasano pa cojitiniu sesa pocuasanota. \s1 Niishijia pueyano \p \v 13 Tamonu niajaniyajinijinio jaara niishijia quiri, nojuaja cuaara juhuajaniya maninia miijia quiiria nareja, maja pueya shocoteja. Jaara naa maninia quijia quiri, pueyari niishiniutianiya nojuaja seetanujuanaa niishijia. \v 14 Saniniuujia, nioojia jaara najiquitishano quiri, niishijia nia quiyaquiniuucua juhua niarta Pueyaso pueyano, niaari seetanujuanaa mosanucua. Naajuhuaj, nia miishano jaara quiri nia shocotanura niarta Pueyaso pueya saaja shuquiriaatia nia quiniuria tamajaaja, majaari nia jiyaniniu niaari niishijiaca. Naa miijiaca nia quishacaritij, niaa jaara tama nia niishitiajajaaja shuquiritiare, niaari mosanucua saaja. Nia sequesacari: “Niishijia cutaranijia”, niaari sapojiya. \v 15 Cuno nia niishitiajaari maja jiyocuacaanuji Pueyaso niishitiaja. Cuno niishitiajaari tama nia niishishanojuaaja, mijiria niishishanojuhuaj, Sesaacajanaa niishishanonio. \v 16 Pueyanaa, tee Pueyaso pueya juaatishano quiya tamasaca jaara na shocotare, naajuhuaj, pueya miishacari saaja tama na panishanojuaaja, tii quiyari juayonuujutanu, puetunu sesa miiniujianaanio. \v 17 Saniniuujia, cante Pueyaso niishitiaja jiitiaa cutarani, nojuajaari maninia miijia pueyano cutara. Jiyano pueyanoori maninia quijia puetunu pueya niquiarajanaa, jiyanootio, jacaria pocuaja. Majaari na niishiniu ritia juaaniu. Pueyacua taraajejaari. Majaari na niishiniu cuaracashijionu pueyacuara. Pueyaracaanu seetanujuanaa sequeyari. \v 18 Naajuhuaj, cante juaatioyano jiyanootiootejani, nojuajaari jiyanohua shuquiriaatia quiniutianiya Pueyaso shuquiritishacari nojuaja maninia na miiniuucua. \c 4 \s1 Mijiria casaacua jiaatiajacajiniji pohuatasano \p \v 1 ¿Niaate niishiya casaara nia juayonuujutaquiaa tamajaaja pueyaracaanuni? Niaari naa quiyaquij sesa miiniuucua nia jiaatiasacari. Nioojiaari najiquitishano quiquiaa nia panishanoocua nia jiaatiasacari sacuaraatia. \v 2 Naaratej, nia panishano nia maseyaquishacari, niaari na casamiicuaji pueyano moquiaa. Niaari naa miiquiaa puera nia jiaatiasacari nia panishanoocuatej. Nia panishanoocua nia jiaatiasacari jiyanohua, niaari cunora miriyojotaquiaa. ¡Niaari socua piyotaariquiaaquij! Niaari naa quiyaqui Pueyaso nia secojiyaquiniuucua nojuaja niquitionura niajaniya nia panishano. \v 3 Naajuhuaj, niaa jaara na secojore, majaari nia masenu quiquiaa nia masesano. ¿Casaara nia maseyaquiquiaanoj? Nia sequereeraj. Niaari sesa nia jiaatianuta na masequiaajuhuanajaj. Niaari nia jiaatiasanoocua masequiaa juucua, tama nia cuaqueyajaaja nia shuquiritiniuria. \v 4 ¡Pueyanaa, niaaqui Pueyaso rootasano ruuretajacajuhuanajaj! ¿Majateeri nia niishiniu? Cante mijiria sesa miijiaca miishano timitiajacani, nojuajaari Pueyaso paracara quirii. Niaa jaara naa miijiaca quiniu paniyajuhuaj, niaari tari Pueyaso paracara quirii. \v 5 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasanoori quiyaquij: \q1 “Pueyasoori na Sohuanu niaquiaari poojiajinia, nera na cojuanura pajaniya. Jiyanohua na paniniutia pajaniya, Pueyaso Sohuanuuri pa jamuequiaa juucua saaja Pueyasora pa quiniuria”. \m \v 6 Naajuhuaj, Pueyasojuanaari jiyanohua maninia naacuquiaa pajaniya, jiyanootio na quiniuucua. Na Rupaajiniaari naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Pueyasoori noo pueya paracaajia, narta pueyajiniji juhua socua cutara pueyano quiniu panijiatej. Saniniuujia noo pojori maniniucuaarijia, naa sequejacatej: ‘Maja cua naata miiniu maninia tamajaaja. Pueyaso cuaara cua naacuura’”. \m \v 7 Naarate pueyanaa, seetanujuanaa Pueyaso tojitiajacara nia quiriquia. Cumaatia nia nujuatare Sesaaca, maja na shocotanura niajaniya. Niaa jaara naa miiritij, niaacuaji mashiniutianiyari. \v 8 Niaa jaara Pueyaso rupuere, Pueyasoori nia rupuenutaniyajuhuaj. Sesa miijiacanaa, cua tojitiare. Taa curuutucojuanucua shuquirioyacuaani, naa tama nia cuaqueyajaaja nia jeequejorejuhua sesa nia miishanojiniji. Noojiaqueya Pueyaso panijiacaari mijiria sesa miishano paniquiaajuhuaj. Cuno pueya cuaara noojia jeequejoora maja socua noojia na niquijiotenura najuhuanaj. Cuaara saaja Pueyaso panijiacara quiiria cutara. \v 9 Sesa nia miiniuucua nia nujuqueture, nia taraajerejuhuaj. Nia sapiyonuure. Sesa miishano nia saroojotanu nia jataniri namijiaacatenuucua. Sesa miiniujiniji nia shuquiriniu nia jataniri taraajenuucuajuhuaj. \v 10 Niaa jaara nioojiajinia sequeriquia Pueyaso niquiara: “Maja cua naata tamajaaja maninia miiniu”, Pueyasoori nia naacutaa maninia nia quiniuria mijiria. Nojuajaari nia jiyatenutaniya jiyaniijianucua nia quiniuria. \s1 Parta Pueyaso pueyacuara rimiaaqueyashijiaca pa quiriquiaj \p \v 11 Pueyanaa, maja sacuaraatia nia rimiaaquenu niarta Pueyaso pueyacuara. Maja maninia naatej. Cante narta Pueyaso pueya sesacaani, Pueyaso Rupaajinia naajiotasano tojiyashijiaari jiyanotej. Niaa jaara naa miiritij, niaari Pueyaso Rupaajinia naajiotasano sesacaa. Naajuhuaj, niaari tama nia cuaqueyajaaja jiyateya juhua jiyaniijiara, niarta pueya nequesoreenaa nia quiniuria. Naa nia miishacaritij, niaari Pueyaso rupaa tojiyashijiacara quiquii. \v 12 Pueyasojuanaari tamajaaja Jiyaniijiajanaa. Nojuacuajaari na rootasano niishitijia pajaniya. Nojuajaari niquiriyatujua pa nequesoreena, pa saniniujiuriquianojuhuaj. Nojuajaari cumaacaraca pocuaji na tacunura, na shaajanura pajaniyajuhuaj. ¿Canteeri quiajaniyanijia, quia saniniujiuniuria tamasaca, juhua nojori jiyaniijiani? \s1 Majaari pa niishiniu tariquiria \p \v 13 Pueyari naa sequejaca: “Canaari tariqui quianutaniya tamonu tiacajiniani. Canaari cuniqui shocotenutaniya niquiriyatu marijiani canaa niquitiojosacari tii canaa casami. Canaari queraatia cumaneeca masenutaniya canaa casami samini”. Cua tojitiare naa sequejacanaa. \v 14 Majaari nia niishiniu taa nia juhuaquenutaniyani. ¿Niaatucua taa sequereni niaa jaara macu juhuaquema saaja? Nocuaji majaari naa sequenute pueyanaa. Pa quiniuuri juhua shushiquiani. Naatej, taa shushiquiacuaani rupaquijia niquishiyari, na nuhuaji tajimiohuari, paari naajuhuaj. \v 15 Naaratej, naa nia sequere cutara: “Pueyaso jaara paniri, canaari tariqui quianutaniya poonijionuucuani”. Naa cutarate maninia sequenu. \v 16 Niaari saniniuujia sequequiaacujua: “Janiyari tariqui quianutaniyani cua miiniu panishano cua miiniuria”. Naa nia sequesacaritij, niaari jiyaniya nia naata tamajaaja miiniu puetunu nia panishanojuanaa. Naa nia sequesacari juhua nia miishocoriquianotej, niaari najuhuana nia rupaa riutioconeetequiaa puera, juhua niishijia pueyano. Niaa jaara tama nia cuaqueyajaaja naa jiyateya juhua tariqui miishocoriquiano niishijiatej, cunoori jiyanohua sesa. \v 17 Naajuhua pueyanaa, niaa jaara maninia miyaquiri, maninia miiniu niishijiaca nia quishacari, niaari tari sesa miijiaca. \c 5 \s1 Casamiriaca pueya nacasusaanu \p \v 1 Nia tojitiare, casamiriaca pueyanaa. ¡Juhuacarijia nia sapuere! ¡Nia sariyocuature! ¡Niaari naquiya miiniutianiya taraatia! \v 2 Niaari jiyanohua casamiriaca. Cuno nia jiitiasano casamini, najuhuana moqueyari. Surequeyari nia maniniuquiya toqueya miaqueyajuhuaj. Naacuajitij, puetunu nia jiitiasanojuanaari moquenutaniya. \v 3 Nia paatijiosano oroni, nia cumaneecanio, najuhuana tiyarashiyari. Naacuajitij, pa Nequesoreenaari maatia niishiniutianiya niaari sacuaraatia jamuejaca quiquiaari. Naa miijiaca nia quiniuucuatej, niaari saniitiosaanutaniya. Niaari socua shaajasaanutaniyaquij. Niaari najuhuana queraatia casami paatijiya shuquiriaatia nia quiniuria tamajaaja mijiria. Saniniuujia, nio pa quishacariiri quera pa Jiyaniijia tiuquishacariuhua na saniniujiuniuria pajaniya. \v 4 ¡Jiyaniijiajanaari nia poonijiotesano pueya tojiquiaa! Nojoriiri sariyocuatiuya nia cumaneecajiniji nia niquitioyaquiniuucua nojori poonijionuunujiniji, niaara na senoonuucua nataacuaca nia cuhuariquiajiniji. \v 5 Mijiria nia quishacarijia, niaari shuquiriaatia quiquiaa puetunu nia panishanojuanaa nia jiitiasacari. Naa shuquiriaatia nia quishacaritij, niaari juhuajaniya shiyoshiya juhua puecoosocoriquiano cushiya. Niaari naa miishaanutaniyajuhuaj. \v 6 Niaari maninia miijiaca puecooquiaa. Majaari nojori nujuatanu quiquiaa niajaniya, nocuara nia tonujusacari nia cuaracashiniutia najuhuanaj. Naacuajiti casamiriaca pueyanaa, niaa cumaati puetunu nio niaara sequesanojuanaa tojitiaa. \s1 Juhuajaniya pa sashiri pa Jiyaniijia \p \v 7 Naacuajiti cuarta Pueyaso pueyanaa, juhuajaniya nia sashiri pa Jiyaniijia cuaara tiuquiuhuara. Cuhuariquia camaruuri na natanu nuhuaji naa sashiquiaa marujuhuaj, maninia na natau moritianura. Maru sashiyajaariuhua cuaara niiria, na natau jajau na querajaacaatiniuria. \v 8 Naa nia sashirijiuhuaj. Majaari pa Jiyaniijiaacuaji nia pishiniu. Nojuacuajaari quera tiuquiniutianiuhua. \v 9 Cuarta Pueyaso pueyanaa, majaari niarta pueyacuara nia rimiaaquenu nojori nia soonuta, niaa mariqui saniitiosaareeri. Nia niishiri, pa saniniujiunia Pueyasoori pocua catecanoya. Tari juhua pa tohuateyaji nujuaari. Nojuajaari seetanujuanaa pa saniniujiunia cutara. Nocuaji maninia pa quirij. \v 10 Pueyanaa, juhuajaniya pa rejeretarejuhuaj, paa jaara naquiya miishaareni. Naatej, taa tariucuacaanu Pueyaso sequesano caminiujiuniaa rejeretacoquiaari taraatia nojori miishacaricuaani, naa nia rejeretarejuhuaj. \v 11 Paari niishiyacuajani, Pueyasoori naquiya miiniu rejeretajaca pueya shuquiritiaja. Maninia na miiniutianiyari. Niaacuajaari tari pohuatasaaquiaarijiuhuaj taa supuetana Job rejeretaquiaari naquiya na miishacaricuaani. Na nuhuaji cutara, Pueyasoori jiyanohua maninia na miiquiaariuhua, jiyanohua pueyacua taraajeja na quiniuucua, jiyanoojiajaariuhuaj. \p \v 12 Cuarta Pueyaso pueyanaa, nia tojitiare. Nia pocoojosacari, tamonu jaara quia sequesanoocua tiuyaquiri, naajaa, majaari najuhuana sesa pocuanu. Maja cutaraari sequenu: “Cua sequesanoori seetanujuanaa juhua jiya cajiniocuaja. Majaari na shaajenu quiniutianiya”. Majaari sequenujuhuaj: “Cua sequesanoori juhua nio jiya. Majaari na shaajenu quiniutianiya”. Majaari naa pocuanu sacuaraatiatej. Nia sequesano jaara seetanujuanaa quiri, nareja nia sequere: “Taaquiriirinij”. Naajuhuaj, nia sequesano jaara quiri “maja”, cuaara naa quiiria seetanujuanaa. Majaari nia sequesano nia maatenu socua, Pueyaso mariqui nia saniitioreeri. \p \v 13 Tamonu niajaniyajinijinio jaara naquiya miishiya, nojuaja cuaara Pueyaso secojoora. Shuquiriaatia nia quishacari saniniuujia, Pueyasora nia jaaquequejore. \v 14 Cusosu nia quishacari, Pueyaso pueya jiitianaa nia sequere nojori cuaara secojoora niaacuara. Nojori cuaara shiyocua cojuata cusosu quiaara, pa Jiyaniijia sesajinia nojori secojosacari. \v 15 Nia secojosacari Pueyaso seetanujuanaa nocua nia tiuuniutia, cusosuuri naatanutaniuhua. Nojuaja jaara sesa miiquianu, Pueyasoori na jiyanooniutianiya sesa na miishanojiniji. \v 16 Cunora, sesa nia miiniu nia sequetoore nia jiyanooshaanura. Majaari sesa nia miishano nia seetanu. Na nuhuaji Pueyaso nia secojore tama niaacuarajaaja. Pueyasocua nia naatanijiorohua. Maninia pueyano secojosacari jiyanohua, cunoori jiyanohua cumaacaraca. Pueyasoori na secojosano tojijia. \v 17 Tariucuacaanu pueyara Pueyaso sequesano caminiujiunia Elíasni, nojuajaari nareja pueyano quiquiaarijiuhuaj taa pajaniyacuaani. Naajaa, nojuaja jaara Pueyaso secojoquiaari maja maru niniuria, majaari maru niniu quiquiaari jiuujianaraca marijia cuaara shocojoquiaarijiaatijia, socua seis racanio. Majaari maru niniu quiquiaari tojetaarucuajanaa. \v 18 Elías jaara pacutequiaariuhua secojonu maru na panishacari, maruuri shusha niquiaariuhua. Pueya nataacuacaari jiyacari shusha moritiaquiaariuhua. \p \v 19 Cuarta Pueyaso pueyanaa, tamonu niajaniyajinijinio jaara Pueyaso rootasano tojiyashijiara quiriohua, tamasaca jaara na niquiri, cuaara na rootaaranoj, maninia miijia na quiniuhuara. \v 20 Nia niishiri, cante sesa miijia tacatorohua Pueyasoocua sesa na miiniujinijini, nojuajaari cuno sesa miijiaacuaji tacuya maja senota na shaajasaanura. Pueyaso na jiyanootiyajaariuhua puetunu sesa na miishanojinijijianaa. Tariucuaja cua panishano pueyanaa.