\id HEB - Arabela NT + OT portions -Peru 2009 (DBL -2013) \h HEBREO \toc1 Hebreo pueyacuara naajionee \toc2 Carta a los Hebreos \toc3 He \mt1 HEBREO PUEYACUARA NAAJIONEE \c 1 \s1 Pueyasoori pajaniyara na rupaa pohuataniquiaari Neyanujiniji \p \v 1 Tariucuacaanu, Pueyasoori pueyaracaanu na sequenu panishano caminiujiuniaa pueya poojotaniquiaari pa supuetanaara. Nojuajaari nojuajiniji caminiujiuniaa miijiotequiaari queraatia tamaatia casaa, nojori na niishitiniuria casaa nojuaja sequenu paniriquiaa nojorini. \v 2 Quiari naataja saniniuujia, Pueyasoori tama Neyanujuaaja pohuataniquiaari na sequenu panishano pajaniyara. Nio Neyanu shipinitiquiaari puetunu casaajanaacuajaari; nio jiya, jiya cajiniocuajuhuaj, puetunu pa niquiyaquishoo casaajanaanio. Naajuhuaj, Pueyasoori Neyanu jiyatequiaari puetunu tama na shipinishanojuanaa jiitiana quiriquiano. \v 3 Neyanuuri tojetaarucuajanaa maninia, juhua na Quejuhuaj, juhua na Que niquishanojuhuaj. Naacuajitij, nojuajaari jiyanohua shacantuuca cumaacaracajuhuaj. Naacuajitij, nojuajaari puetunu na shipinijiosano casaajanaa rucuanetequiaa maninia, saa na rupaa cumaacataja. Nojuaja jaara cusoquiaari puetunu sesa pa miishanojuanaa na tuujunura, na nuhuaji, jiyocuacaanu tacaquiaariuhuari, na Que Pueyaso miaquetajara na cajiniuria Jiyaniijiajanaa quiquiojinia. \s1 Pueyaso Niyanuuri Jiyaniijiajanaa cutara Pueyaso seyajiniji \p \v 4 Naacuajitij, Pueyaso Niyanuuri Jiyaniijiarajanaa quiquiaari Pueyaso seyajiniji. Nojuajaari na Que sesaanucua. \v 5 ¿Pueyasoteeri quenaaja tamonu na seyajinijinio sequequiaari: “Nioori cua Niyanu”? ¡Maja! Neyanu sequequiaari cutaraari: \q1 “Quiaari quiyanu. Janiyari pueyanora quia muerateree jiyacuani, cua saquiriojosano pueya Jiyaniijia quia quiniuria”. \m Neyanujiniji sequequiaarijiaariuhuaj: \q1 “Nera, janiyari na Queni. Quiria saniniuujia, nojuajaari quiyanu”. \m Pueyasoori maja quenaaja niquiriyatu na seyajinijinio naa na sequenu quiquiaari. \v 6 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia, naa naajiotasaaquiaariiri casaa Pueyaso sequenutaniyani, Neyanu na tiuquitishacariuhua mijiria, Jiyaniijiajanaa na quiniuria: \q1 “Puetunu cua seyajanaa cuaara Quiyanu tojitiaara, Jiyaniijiajanaa na quiniuucua”. \m \v 7 Pueyaso seyajiniji saniniuujia, naa naajiotasano quiyari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Pueyasoori na seya jataniquiaa juhua paratura, juhua manirianio, na panishano nojori miiniuria”. \m \v 8 Neyanu sequeya saniniuurijia: \q1 “Quiyanunaa, quiaacuajaari Pueyasojuhuanajaj. Quiaari Jiyaniijia. Quiaari naa quiniutianiya pueyaracaanutej. Quiaari cumaacaracajuhuaj, maninia quia jiitianura puetunu pueyajanaa. \v 9 Quiaari maninia miiniu porocua. Quiaari sesa miiniu soojea saniniuujia. Cunora, Pueyasonaa, janiyari quia jiyatequiaari Jiyaniijiajanaa quia quiniuriani, quia Jiyaniijia cua quiniuucua. Janiyari quia jiyatequiaarijiuhua socua shuquiriaatia quijia quia quiniuria puetunu quia cojiniaajinijijianaa”. \m \v 10 Pueyasoori naa sequequiaari Neyanujuhuaj: \q1 “Jiyaniijianaa, quiaacuajaari coteenujuanaa casaa shipinijia. Quiaari jiya shipiniquiaari, puetunu jiya cajiniocua niquishano casaajanaanio. \v 11 Puetunu quia shipinishanojuanaari shaajeriquianohua. Quiajaniya saniniuujia, quiaari pueyaracaanu quiriquiano cutara. Puetunu quia shipinishano casaajanaari tariucuashiriquiano juhua toqueja. \v 12 Naa na tariucuashishacaritij, quiaari juhua toque mocua na jiuniocoriquiano, quia jatasocoriquiano. Quiaari naa miiniutianiyaquij taa pueyano jocuaquiaacuaa na toque mocuacuaani, quiariqui toque na cushiniuria saniniuujia. Quiajaniya saniniuujia, majaari quia jatanu quiniutianiya tamaatiara. Quia quiniuuri maja puequeriquiano”. \m \v 13 Pueyasoori Neyanu sequequiaarijiuhuaj: \q1 “Miji, cua miaquetajara quia cajishii, janiya jaara quia paraa shocojotare puetunujuanaajaatijia, maja quenaaja niquiriyatu cureenura na miananajonura quiajaniya”. \m Majaari naa Pueyaso sequenu quiquiaari quenaaja niquiriyatu na seyajinijinio. \v 14 Puetunu nojorijianaacuajaari Pueyasora poonijionaa. Pueyasoori nojori jiyaramiquiquiaa Jesuucua tiuuriquiano pueya nojori cojuanura. \c 2 \s1 Maja cumaati Jesucristo tojiyashijiacara pa quiniu \p \v 1 Naaratej, Jesucristojiniji pa tojishano tojijiaca pa quiriquia socua, paa mariqui Pueyasoocuaji rupatereeri. \v 2 Tariucuacaanu, Pueyaso seya caminiujiushano Pueyaso rootasano pueyarani, cuno rootasanoori seetanujuanaa pueya tojishocoriquiano cutara. Cuno rootasano ruuretajaca, na miyashijiacajuhuaj, nojoriiri saniitiosaaquiaari. \v 3 Pueyaso seya caminiujiushano tojiyashijiaca jaara saniitiosaaquiaaricuaa, ¿paateeri jiyaniyani Pueyaso pa jiyanooniutianiya juhuajaniya Neyanu rupaa tojiyashijiaca pa quishacari? ¡Maja! Cuno rupaa nocua pa tiuushano pa jiyanooshaanurani, cunoori pa Jiyaniijiajanaa pohuatasano. Pa Jiyaniijia nuhuaji, cuno pojori, canapuete pa Jiyaniijiajanaa tojiquiaari pueyaracaanuni, nojoriiri saniniuujia cuno rupaa caminiujiuquiaari pajaniyara. Canaa sequetuquiaariiri nojori tojishanoori seetanu rupaajanaa. \v 4 Naajuhuaj, nojori pohuatasacari Jesucristojiniji, Pueyasoori nojori miitiquiaari jiyajeneta casaa jiyanohua na cumaacata, maatia pueya niishiniuria nojori pohuatasanoori seetanujuanaa. Pueyari cunora jiyanohua shiriiquitiuquiaari queraatia Pueyaso cumaacata miishano nojori niquishacari. Naajuhuaj, Pueyasoori Jesuucua tiuujiaca niquitioquiaa na Sohuanu, tamaatia pa miiniuria na cumaacata, taa na paniyacuajani. Cunora, paa cumaati seetanujuanaa Pueyaso rupaa Jesucristojiniji tojitiajaca quiyani. \s1 Jesucristo mijiria rasaaquiaari pa puerana na quiniuria \p \v 5 Cuno quiarinio jiyaranojiniji teyano pa sequeriquiaacuajani, Pueyasoori maja na seya na jiyatenu quiquiaari cuno quiarinio jiya jiyaniijianucuarano nojori quiniuria. \v 6 Naajaa, tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasaaquiaariiri pueyano nequesotasano Pueyaso: \q1 “Pueyasonaa, ¿casaateeri pueyanoni, nocua quia niishiriojonurani? ¿Casaara quia taraajeya pueyacuani? \v 7 Quiaacuajaari na shipiniquiaari rupaquijiara socua cumaacaaju na quiniuria quia seyajiniji. Naajaa, quiaari na jiyatequiaari jiyaniijia na quiniuria, cumaacaraca quijia na quiniuriajuhuaj. \v 8 Quiaari na sequequiaari puetunu quia shipinishano casaajanaa jiyaniijia na quiniuria”. \m Naa Pueyaso sequesacari pueyanotej, puetunu na shipinishano casaajanaa jiyaniijia na quiniuriatej, naacuajitij, majaari quenaaja niquiriyatu casaa cureenu quiniutianiya na jiitiasoo. Saniniuujia, paacuajaari niishiyani, pueyanoori juhuanojuaja maja seetanujuanaa cumaacaraca na quiniu puetunu casaajanaa na tojitiniuria tama nojuajaaja. \v 9 ¿Jesuurijiataj? Pueyano na quiniuria, na Que Pueyasoori rupaquijiara na miiquiaari socua cumaacaaju na quiniuria na seyajiniji. Naacuajitij, pueyano na quishacari, Pueyaso taraajenuucua puetunu pueyacuajanaa, Neyanuuri mosaaquiaari pocuara. Naa na cusonuucua pocuaratej, Pueyasoori na jiyatequiaari Jiyaniijiajanaa na quiniuria, jiyanohua cumaacaraca na quiniuriajuhuaj. \p \v 10 Jamueyashijia Pueyaso quiniuucua, nojuajaari puetunu na muerasuranojuanaa panitiaquiaari na cojiniaa nojori quiniuria. Paniquiaariiri jatiqui nata shuquiriaatia pa quiniuria, puetunu tama nerajaaja na shipinishano casaatajanaajuhuaj. Jeenucuasano pa quiniuria pa cojiniuria Pueyaso, nojuajaari jiyanohua maninia miiquiaari pocuara, Neyanu na miitishacari naquiya pa niti. Naacuajitij, Neyanuuri tojetaarucuajanaa maninia quiquiaari Pueyaso muerasuranoocuaji Tacuna na quiniuria. \v 11 Jesucristo jeequenuucua pajaniya sesa pa miishanojiniji, jatanishano pueya pa quiniuria, paari cunora seetanujuanaa Pueyaso muerasuni. Naacuajitij, Pueyasoori pa Que, taa pocuaji Tacuna Que na quiyacuaani. Cunora, Jesucristoori maja na caririquiniu na Que na sequenura pajaniyajiniji, “cua tapueyocuacata”. \v 12 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasano quiyacuajaari na sequesano na Que: \q1 “Cua Quenaa, janiyari cua tapueyocuaca pohuatanutaniyani taamuecate quiajaniyani. Janiyari quia saquiriojosano pueya niquiara quia jaaquequejotanutaniyani cua shuquiritiasacari quiajaniya”. \m \v 13 Tamaqui, Jesu sequesanoori naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Janiyari cua Queecua tiuujia quiniutianiyani”. \m Naacuajitij, mijiria na quishacari, Jesuuri na Que Pueyasoocua tiuuquiaaricuaa taa pa tiuuquiaa nocuanijia. Socua naa naajiotasano quiyari tamaqui taa Jesu sequenutaniyani, jiyocuacaanu na tiuquitiasacari pajaniya na shuquiriniutia: \q1 “Nio pojoriiri cua Que jiyatesano cua tapueyocuacara, nojori tojitianuucua janiya”. \p \v 14 Cuaqueyaraca pa quiniuucua, Sesaacaari cumaacaraca quiquiaari na shaajanura pajaniya, Pueyaso tojitiaashijiaca pa quiniuucua. Naaratej, Jesuuri cuaqueyaraca na quiniuria jataquiaarijiuhuaj, taa pajaniyacuaani. Naacuajitij, nojuajaari na naata mosaanu quiquiaari pa niti. Naacuajitij, nojuajaari Sesaaca jaariuutiaquiaari pajaniya. \v 15 Naacuajitij, nojuajaari juhuajaniya quijiacara jiyatequiaari pajaniya, nocua pa tiuuniuucua. Paari niishiyacuajani, pa cusosacari, paari pa Jiyaniijiata quiniuria quianutaniyani. Cunora, majaari tari pa puerenu pa cusonura. Nocua tiuyashijiaca pueyari seetanujuanaa cusonu puerejaca cutara. \v 16 Seetanujuanaa, majaari Jesucristo niniu quiquiaari Pueyaso seya na naacunura. Niquiaari cutaraari pueyacuaji na tacunura, noo pojoriicua, nocua tiuujiacate taa supuetana Abraham quiquiaari Pueyasoocua tiuujiacuaani. \v 17 Maninia pa naacuna na quiniuria, Jesucristoori puetunu naquiya miiniujianaa rejeretaquiaari mariyata taa narta pueya miishaaquiaacuaani. Naacuajitij, nojuajaari pocua taraajeja, pocuaji na tacunura Pueyaso. Taraatia pa miiniu niishijia na quiniuucua, pa naata nocua tiuuniu pueyaracaanu na Que Pueyaso na jiyanootiniuria pajaniya, sesa pa miishanojiniji. Na cusonuucua, naacuajiti Pueyasoori na naata pa jiyanooniu puetunu sesa pa miishanojinijijianaa. \v 18 Mijiria na quishacari, nojuajaari pueyaracaanu taraatia miishaaquiaari. Nojuajaari jiyanohua saniniujiushaaquiaari sesa na miiniuria juucuajuhuaj. Naacuajitij, nojuacuajaari jiyanohua niishijia na cumaquiniuria pajaniya, paa jaara sesa miiniuria saniniujiushaariquiani, paa jaara taraatia miishaariquiajuhuaj. \c 3 \s1 Jesucristo cutaraari Jiyaniijiajanaa Moisésjiniji \p \v 1 Cuarta Pueyaso pueyanaa, niaacuajaari Pueyaso saquiriojosano tama na pueyajaaja nia quiniuria. Nojuajaari Neyanu Jesu jiyaroquiaari na rupaa na niishitiniuria pajaniya, Pueyaso pueyara pa jatanishaanura. Neyanuuri na jiyanootijia pajaniya, nocua pa tiuushacari. Cunora, jacaria pa niishiriojore socua Jesucristojiniji. \v 2 Mijiria na quishacari, Jesuuri na Jiyarona tojijia quiquiaari pueyaracaanu, taa Moisés quiquiaari Pueyaso tojijiacuaani, Israel pueya jiitiana na quishacari. \v 3 Naajaa, Jesucristo cutaraari Jiyaniijiajanaa Moisésjiniji. Moisésri saaja narta Pueyaso pueyajinijinio pueyano quiquiaari. Saniniuujia, Jesucristoori puetunu Pueyaso pueyajanaa shipininia cutara. Naaratej, Jesucristo cuaara tojishaaria socua cutara. \v 4 Puetunu pueyapuejanaari supuetanaaraca. Naajaa, Pueyasojuanaari nojori shipininia seetanujuanaa. \v 5 Naacuajitij, Moisésri pueyaracaanu Pueyaso sequesano caminiujiuquiaari Pueyaso saquiriojosano narta Pueyaso pueyara, maninia Pueyaso seru na quiniuucua. \v 6 Saniniuujia, Jesucristoori Pueyaso Niyanujuanaa cutara. Nojuajaari Pueyaso saquiriojosano pueya Jiyaniijiajanaa. Nojuajaari nojori jiitiaa saa maniniaja, taa na Que paniyacuajani. Naaratej, majaari pa cartenu Jesucristo rupaa. Paa jaara Jesucristoocua tiuuquiaani, naajuhuaj, paa jaara shuquiriaatia na sashiquiaa na rijionura pajaniyani, naacuajitij, paari niishiyani paari seetanujuanaa Pueyaso muerasuni. \s1 Pueyasoori na pueya samaraataja \p \v 7 Pueyaso pueya pa quishacari, Pueyaso Sohuanu sequesano pa tojiri, maja pa rupatenura Pueyaso Rupaacuaji. Na sequesanoori naa naajiotasano quiya tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia pajaniyarajuhuaj: \q1 “Pueyanaa, niaa jaara quiarijia tojiriquia Pueyaso sequesano niajaniya, majaari na sequesano ruuretajaca nia quiniu. \v 8 Majaari naa nia quiniu taa nia supuetanaa quiquiaaricuaani, cariiquia jiyajinia nojori camarucuneejotasacari pueyaracaanu. Nojoriiri Pueyaso juaatijiojuaca quiquiaari, pueyaracaanu na tojiyashijiaca nojori quishacari. \v 9 Nojoricuajaari pueyaracaanu cua cumaacata cua miijiosano niquitiuquiaari. Cuarenta marijiaari shocojoquiaari, pueyaracaanu jiyajeneta casaa cua miijiosacari cua cumaacata, maninia cua jiitiasacari nojori. Naajaa, nia supuetanaari cua juaatijioquiaari, pueyaracaanu nojori taacanuusacari cucuaji. \v 10 Janiyari cunora seetanujuanaa juaaquiaari puetunu cuno pojoritiajanaani. Naaratej, janiyari sequequiaarini: ‘Nojoriiri juhua cucuaji tashuquioono rucoojiya tamajaaja. Nojoriiri cua niishitiojosano ruuretaquiaa saaja’. \v 11 Janiyari cunora jiyanohua cua juaaniutia naa sequequiaarini: ‘Majaari nojori rupuenu quiniutianiya janiya, shuquiriaatia cua quishaqui, cua samaraatanura nojori, pueyaracaanu shuquiriaatia quijiaca nojori quiniuria cuata’”. \p \v 12 Naarate cuarta Pueyaso pueyanaa, tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare jiyanohua, niaa mariqui Pueyaso Rupaacua tiuyashijiacara quiriohuari, Pueyasoocuaji nia rupatenura puetunujuanaa. Pa Pueyasocuajaari quijiajuhuanajaj. Nojuajaari na tojiyashijiaca saniitiojua. \v 13 Cunora, seetanujuanaa Pueyaso Rupaa tojitiajaca nia quiniuria, puetunu juucajanaa nia shiniujiutiooriquia pueyaracaanu. Naa nia miiriquia nio pa quishacari Pueyaso jiyanooniu puequeyaquishacarijia taa na Rupaa sequeyacuajani. Naa nia shiniujiutiooriquiatej nia jiitiyaquiniuucuaji sesa miiniuria. Saniniuujia, niaa jaara sesa miijiaca quiriquia, tama sesa nia miiniujiaarijia nia sapojonutaniya Pueyaso tojiyashijiacara nia jatanuhuara. \v 14 Jesucristoocua pa tiuuniuucua, paari na cojiniaara jiyatesanoni. Naacuajitij, puetunu na jiitiasanojuanaari puera quiriquianojuhuaj, paa jaara nocua tiuuquiaa pueyaracaanuni, taa shushajanaa seetanujuanaa nocua tiuujiaca pa quiriquiaacuajani. \p \v 15 Cunora, naa naajiotasano quiyari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Pueyanaa, niaa jaara quiarijia tojiriquia Pueyaso sequesano niajaniya, majaari na sequesano rejetejaca nia quiniu, taa nia supuetanaa quiquiaaricuaani. Nojoriiri Pueyaso juaatijiojuaca quiquiaari, pueyaracaanu na tojitiaashijiaca nojori quishacari”. \m \v 16 ¿Canapueteeri cuno pojorini, Pueyaso tojitiaashijiacani? ¿Secaja pueyatee? Maja. Puetunu noo pojoricuajaari Egipto jiyajiniji Moisés mashiquishano pueyatej. Nojorijianaacuajaari Pueyaso tojiquiaari pocuaano. Naajaa, nojoriiri saaja na ruuretajaca quiquiaari. \v 17 Nia niishiritioj, ¿canapuete cuno pojorini, Pueyaso juaatijioquiaarini, pueyaracaanu nojori camarucuneejotasacari cariiquia jiyajiniani? Noo pojoricuajani sesa miijiacatej. Nojoriiri cunora cusonuuquiaari nojori quiojosacari nucuaco cariiquia jiyaco. Na cusonuusaquijia jamojosaaquiaariiri. \v 18 Nia niishirijiuhuaj, ¿canapue naa Pueyaso sequequiaari seetanujuanaa na juaaniutiani: “Majaari nia tiuquitianu quiniutianiya niaarano cua niquitionu panishano jiyajinia, tii juhuajaniya shuquiriaatia nia quiniuria cuata”? Puetunu Pueyaso tojitiaashijiacajanaacuajaari naa sequesaaquiaaritij. \v 19 Naacuajitij, paacuajaari quiarijia maatia niishiyani, Pueyasoocua tiuyashijiaca nojori quiniuucua, majaari nojori tiuquitianu quiquiaari Pueyaso niquitionu panishano jiyajinia. \c 4 \p \v 1 Pueyasocuajaari pa masuyajaa panaatia pa quiniuria nata. Cunora, jiyanohua pa cojuare tama pa cuaqueyajaaja Pueyaso sequesanoocua pa tiuuniuria, tamonu pajaniyajinijinio mariqui jiyanoyaquishaareeri. Na sequesanoocua tiuyashijiacaari maja na rupuenu quiniutianiya Pueyaso, shuquiriaatia na quiniuria Pueyasota. \v 2 Pueyaso rupaacuajaari tari pa niquiara pohuatasaaquiaarijiuhuaj, nocua pa tiuuniuria, taa pa supuetanaa niquiara na pohuatasaaquiaaricuaani. Nojoriiri Pueyaso rupaa tojiquiaari najuhuanaj. Majaari nocua na tiuutiuniu quiquiaari. \v 3 Cunora, Pueyasoori pa supuetanaajiniji naa sequequiaari: \q1 “Cua sequesanoocua nojori tiuyaquiniuucua, janiyari cunora seetanujuanaa naa sequequiaari cua juaaniutiani: ‘Majaari nojori tiuquitianu quiniutianiya cua niquitionu panishano jiyajinia, cuata nojori quiniuria shuquiriaatia’”. \m Pajaniya saniniuujia, Jesuucua tiuujiaca pa quiniuucua, paa cutaraari panaatia quijiacara jatanishanoni, pueyaracaanu Pueyaso rupuejaca pa quiniuria. Pueyasoori naajuhuaj: jiya shipininiu na tucuatanu nuhuaji, nojuajaari panaatia quiya. \v 4 Cunora, tamaqui tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia, naa naajiotasaaquiaariiri: \q1 “Seis juucajinia Pueyaso tucuatasacari puetunu na poonijiosanojuanaa, na nuhuaji nojuajaari séptimo juucajinia samaatequiaari”. \m \v 5 Pueyaso sequesanoori tariucuacaanu na Rupaajinia naa pacutejosaaquiaari naajiotanu: \q1 “Majaari cua tojitiaashijiaca rupuenu quiniutianiya janiya, panaatia nojori quiniuria cuata”. \m \v 6 Naa sequesanojinijitij, maatia niishishiyari Pueyasoori pueya masuyajaa, nojori rupuenura nojuaja, panaatia nojori quiniuria nata. Noo pojori, coteenujuanaa Pueyaso Rupaa pohuatasaaquiaaritij, nojoriiri maja panaatia quijiacara na jatanishaanu quiquiaari, Pueyaso tojitiaashijiaca nojori quiniuucua. \v 7 Naa Pueyaso panitianuucua pueya, shuquiriaatia nojori quiniuria natajuhuaj, nojuajaari quiarijia masuyajaa pueya. Cunora, jiyanohua Moisés nuhuaji, Pueyasoori supuetana David naajiotaniquiaari pajaniyara saniniuujia. Naa sequeyari: \q1 “Niaa jaara quiarijia tojiri Pueyaso rupaa, Pueyaso sequesano niaarano, majaari na ruuretanu”. \m \v 8 Supuetana Moisés shaajenu nuhuaji, supuetana Josué cutaraari Israel pueya tiuquitianiquiaari nojoririano Pueyaso niquitionu panishano jiyajinia. Naajaa, nojori tiuquitiasacari cuno jiyajinia, majaari seetanujuanaa panaatia quijiacara nojori jatanishaanu quiquiaari. Cunoori quiquiaari Pueyasoocua tiuyashijiaca nojori quiniuucuajuhuaj, taa nojori supuetanaa quiquiaaricuaani. Naacuajitij, cuno jiyajinia Josué tiuquitiasacari nojori, majaari panaatia quijiacara nojori jatanishaanu quiquiaari. Nojori jaara panaatia quijiacara tari jatanishano quiriquia, ¿Pueyasotucua casaara quiarijia pa masuuriquiaja Jesuucua pa tiuuniuriani, seetanujuanaa panaatia quijiaca pa quiniuria natani? \v 9 Naacuajitij, paacuajaari niishiyani, Pueyaso pueyaranoori panaatia quijiacara jatanishaanutaniya, shuquiriaatia pa quiniuria Pueyasota pueyaracaanu. \v 10 Naacuajitij, cante Jesucristoocua tiuujiani, nojuajaari panaatia quijiara jatanishaanutaniya. Majaari socua na tacaaniu quiniutianiya taa tama na cuaqueyajaaja na jiyanootiniutianiya Pueyasoni. Naacuajitij, nojuajaari juhuajaniya quijia quiniutianiya, tarijia najuhuana na poonijiosanojiniji, naatej, taa Pueyasojuanaa samaatequiaari na poonijionu nuhuajicuaani. \v 11 Naaratej, panaatia pa quiniuria Pueyasota, seetanujuanaa na Rupaa tojijiacara pa quiriquia quiarijia. Naa na rupaa tojijiaca pa quiri paa mariqui saniitiosaareeri taa pa supuetanaa Israel pueya saniitiosaaquiaaricuaani, Pueyaso sequesano tojiyashijiaca nojori quiniuucua. \p \v 12 Pueyaso Rupaari samiitianijia, cumaacaracajaariuhua pueya jiuujiajinia na poonijionura. Pueyaso Rupaari jiyanohua socua shamatucuaja nijiniaquetucuaja mueruujiniji. Nijiniaquetucuaja mueruuri saaja na naata pa cuaqueya jiyatanu. Pueyaso Rupaa cutaraari pa sohuanu tohuariquiijia, pa niishitijia tohuariquiijianio. Na naata cuhuatanu poojiajinia jiyasohuaja pa niishiriojosano casaa, poojiajinia pa niishishoo casaanio. Naacuajitij, Pueyaso Rupaari poojiajinia sesa casaa pa niishiriojosano nequesoreeja, jiyasohuaja pa miiniu panishano poojiajinia pa niishiriojosanonio. \v 13 Puetunu Pueyaso shipinishano casaajanaani, majaari na cureenu quiniutianiya na nequesoreyaquishoo. Majaari quenaaja niquiriyatu jamaaniu quiniutianiya nocuaji, nequesoreesoo na cureenura. Nojuacuajaari maatia niishiya puetunu pa miishanojuanaa, puetunu pa niishiriojosanojuanaanio. \s1 Jesujuanaari Pueyaso jiyanootijia pueya \p \v 14 Pueyaso Niyanu Jesuni, nojuajaari na Que jiyanootijia pajaniya. Nojuajaari jiya cajiniocua tohuariquiiquiaari na Queecua na tiuquiniuria. Nojuajaari quiarijia tii pocuara secojiya na Que. Naacuajitij, Jesucristoocua tiuujiaca pa quiniuucua, maja cumaati pa pishiniu nocuaji. Paacuajaari na muerasuniyojuani. \v 15 Jesu, Pueyaso pa jiyanootijiani, nojuacuajaari pocua taraajenu niishijia paa jaara saniniujiushaariquia sesa pa miiniuriani. Nojuacuajaari naa saniniujiushaaquiaarijiuhua sesa na miiniuria juucua, naate taa pa saniniujiushaaquiaacuaani. Maja cutaraari sesa na miiniu quiquiaari quenaaja. \v 16 Cunora, pa jiyanoojia Pueyaso pa rupueriquia pa puereyaquiniutia. Nojuacuajaari pa tojiquiaa pa secojosacari nojuaja, na jiyanooniuria pajaniya sesa pa miishanojiniji. Ritia pa cumaquiquiaajaariuhuaj, pa rejeretanura paa jaara sesa miiniuria saniniujiushaariquiani. \c 5 \p \v 1 Puetunu pueyacuara secojonaa jiyaniijiajanaari pueyaracaanu narta pueyajinijinio saquiriojosano pueyano quiquiaa, taa Pueyaso niishitiquiaari supuetana Moiséscuajani. Nojuajaari jiyatesaaquiaa pueyacuaji na tacunura Pueyaso. Naacuajitij, nojuajaari nareja pueya niquitiojosano Pueyasorano masejojua. Naajuhuaj, pueya jaara sesa miiri, pueyacuara secojonaari pueya seya nanaca shootequiaa, Pueyaso jiyanooniuria nojori, sesa nojori miishanojiniji. \v 2 Pueyacuara secojona quiniuucua pueyanojuhuaj, nojuajaari sesa miijiajuhuaj. Naacuajitij, nojuajaari na naata narta pueyacua taraajenu, sesa nojori miishacari, nojori niishiyaquishacari maninia miiniujiuhuaj. \v 3 Naacuajitij, nojuajaari tama nocuarajaaja seya nanaca shootequiaa sesa na miiniuucua, taa na miiquiaacuaa narta pueyacuarani, sesa nojori miishacari. \v 4 Niaacuajaari niishiya, majaari quenaaja tamonu pueyano na naata tama na cuaqueyajaaja jiyatenu pueyacuara secojona na quiniuria. Pueyasojuanaacuajaari tamajaaja saquiriojojua na panishano pueyano, cuno pueyano quiniuria pueyacuara secojona. Pueyasocuajaari naa saquiriojoquiaaricuaa Moisés tarajanu Aarón, pueyacuara secojonaa jiyaniijia na quiniuria. \v 5 Naajuhuaj, Jesucristoori maja tama na cuaqueyajaaja na jiyatenu quiquiaari pueyacuara secojona na quiniuria, Pueyaso na jiyanootiniuria pajaniya. Tama Pueyasojuaarijia na jiyatequiaari pueyacuara secojona na quiniuria. Nojuajanaacuajaari naa sequequiaari Jesu: \q1 “Quiaari quiyanu. Janiyari pueyanora quia muerateree jiyacuani cua saquiriojosano pueya Jiyaniijia quia quiniuria”. \m \v 6 Pueyaso sequesanoori tamaqui tariucuacaanu na Rupaajinia naa naajiotasano quiyajuhuaj: \q1 “Pueyaracaanu rishijia quia quiniuucua, quiaari pueyaracaanu pueyacuara secojoriquiano cutara, taa Melquisedeccuaani”. \m \v 7 Naa pueyano na quishacari mijiriatej, Jesucristoori jiyanohua saniniujiushaaquiaari. Naquiya na miyaquishaanuucuaji juucua, nojuajaari na Que Pueyaso secojoquiaari jiyanohua na nujuquenuta. Jiyanohua martequiaariiri na Que na secojosacari, maja na mosaanura. Nojuajaari niishiquiaari na Que na naata nocua taraajenu, maja na mosaanura. Naajaa, na Que tojijia na quiniuucua, na Que sequequiaariiri: “Naajaa, quia miiri quia panishano cua Quenaa, taa quia panitiaquiaari miiniu janiyacuajani”. Na Queeri na tojiquiaari. \v 8 Jesucristoori seetanujuanaa Pueyaso Niyanu quiquiaari mijiria na quishacarijiuhuaj. Naajaa, na niishishacari nojuajaari jiyanohua naquiya miishaanutaniya nojuaja jaara na Que tojiri, naajaa, nojuajaari saaja na tojiquiaari. \v 9 Naacuajitij, tojetaarucuajanaa maninia miijia na quiniuucua, nojuajaari pueyacuaji Tacunara quiquiaari, puetunu na tojitiajacajanaa na jiyatenura pueyaracaanu rishijiacara. \v 10 Cunora, na Que Pueyasoori na jiyatequiaari pueyacuara secojona na quiniuria pueyaracaanu, juhua Melquisedec. \s1 Jiyanohua puereetaari Jesu tojiniu tarinitianu \p \v 11 Janiyari queraatia socua nia niishitiojonu paniya Jesucristojinijini, nia niishiniuria nojuajaari seetanujuanaa juhua Melquisedec. Cunoori puera jiyajeneta, maatia cua niishitiojonura niajaniya, juhua niishiyashijiacara nia quiniuuquiohua. Niaacuajaari tari niyajetarucuaa tariucuacaanu nia tojishano. \v 12 Tariucuacaanujiniji Pueyaso rupaa tojijiaca nia quiniuucua, ¿taateni? Niaa mariqui na niishitiojonuujuaca quiriquia tari. Saniniuujia, niaari quiarijia paniya socua nia niishitiojosaanuhuara maatia niishishaatia casaa Pueyasojiniji. Niaari juhua naatujooriria quiriohuacuaa, juhua shipiyataaquishoojua. Naacuajitij, majaari nia naata jiyajeneta niishitiojosano casaa niishiniu. \v 13 Naa maatia niishitiojosano niishijiaca nia quishacari saajatej, niaari juhua conaaja quiyajaa, saaja quitiaacaacua naataja. Majaari Jesucristo niishitiojosano tojitiajaca nia quiniu, maninia miijiaca nia quiniuria. \v 14 Juhua tariucua mashiquioriria nia jiyateriquiani. Mashiquiori cutaraari puetunu casaajanaa miaquenuujuaca. Naajuhuaj, puetunu Jesucristo niishitiojosanojuanaa niishijiaca nia quiriquia. Niaa jaara na niishitiojosano tojijiaca quiriquia, saaja maninia miijiaca nia quiniuria, niaari maninia niishiniutianiya teyano casaate maniniani, teyano casaate sesa saniniunijia. \c 6 \p \v 1 Naacuajitij, majaari juhua naatujoori nia quiniu pueyaracaanu. Seetanujuanaa socua Pueyaso rupaa tojitiajaca nia quiriquia, juhua tariucua cumantumaca mashaja nia quiniuria, cumueeca. Niaacuajaari tari coteenujuanaa Jesucristojiniji niishitiojosano niishijiaca. ¿Niaatucua casaara socua niishitiojosaarohua nioojia nia tacatonurani, maja nia tiuuniuria maninia nia miishanoocua najuhuananij? Niaacuajaari tari niishiya, majaari nia naata maninia nia miishanota tama nia cuaqueyajaaja jiyanootiniu Pueyaso. Cunora, niaari Jesucristoocua tiuujiacara quiquiaari tari, Pueyaso jiyanooniuria niajaniya. \v 2 Naajuhuaj, niaacuajaari tari niishitiojosaaquiaari moojinia nia tiuquinishaanura Pueyaso pueya nia quiniuucua. Niaari niishitiojosaaquiaarijiuhua Pueyaso pueyacua nia nianura nia juaashiquia nojoriicuara nia secojosacari, Pueyaso cumaquiniuria nojori. Niaari niishiyajuhuaj, macunucuaari samiitiaconutaniuhua. Nojorijinijinio saniniuujia, Pueyaso tojiyashijiacaari pueyaracaanu saniitiosocoriquiano jiyatesaanutaniya. \v 3 Quiarijiani, majaari socua cua niishitiojonu quiniutianiya niajaniya nio shusha cua sequesanojiniji niajaniyani. Pueyaso cumaquishacari janiya, janiyari socua jiyajeneta casaa Jesucristojiniji niishitiojonutaniya niajaniyani. \p \v 4-5 Pueyano jaara Pueyaso Rupaa tojiyashijiara quiriohua, najuhuanaari na niishitiojonu pacutenuhua, nojuaja jaara tari Pueyaso Sohuanu cuhuatasano jiuujiaraca quiquiaari. Najuhuanaari nojuaja jaara tari jiyanooshano quiquiaari, nojuaja jaara tari Pueyaso Sohuanu cumaaca niishijia quiquiaari. Najuhuanajaariuhua nojuaja jaara tari Pueyaso Rupaa shuquiritiaja quiquiaari, nojuaja jaara tari Pueyaso cumaacaraca quijia quiquiaarijiuhuaj. \v 6 Jiyano pueyanotej, majaari tari na naata sesa miijia na quiniuucua taraajetesaanuhua, Jesucristoocua na tiuuniuhuara seetanujuanaa. Nojuajaari juhua Pueyaso Niyanu teetenu pacuteya niyacutesanojinia, naa na ruuretajaca na quiniuucua. Naa Jesucristo tacartaja na quiniuucuatej, tamasacaari Jesu rerequetequiaajuhuaj. \v 7-8 Naacuajitij, cuno pueyanoori juhua noo cuhuariquia tee cuniqui sesa jiyasocua maniniucuaa moritianucuajani, riyocuacanio. Pueyasoori najuhuana maru niyojotequiaa. Majaari cuno cuhuariquiajinia nataacuaca muetunu. Jiyano cuhuariquiatej, na camaru cuaara catijiataaranoj. Pueyasoori naa saniitionutaniya nocuaji ruparequeno pueyajuhuaj. Saniniuujia, Jesucristo rupaa tojijiacani, nojoriiri juhua maninia cuhuariquia. Pueyasoori maru niyojotequiaa nocua, maninia na muetutenura tii natoosano casaa. Naacuajitij, na camaruuri queraatia miajajauraca quiniutianiya. Naajuhuaj, Pueyasoori na tojitianu tarinitiaashijiaca shuquiritiniutianiya pueyaracaanura. \s1 Pa niishishacari Pueyasoori maninia pa miiniutianiya, paari cunora na tojiniu tarinitiaaquiquiaani \p \v 9 Miriqui cua pohuatasano sesa cuhuariquiajinijini, cunoori maja niajaniya cua panishano pueyanaa. Majaari cua taacanuunu niajaniyajiniji. Niaacuajaari pa Jiyaniijia tojitiajaca quiquiaa. \v 10 Pueyasocuajaari jiyanohua maninia. Nojuajaari maja na niyajetanu quiniutianiya maninia nia miishano niarta Pueyaso pueya, Pueyaso panijiaca nia quiniuucua, taa quiarijia nia miyajaacuajani. \v 11 Naatej, taa shitimia niarta Pueyaso pueya naacujuacatucuaja niajaniyani, naajuhuaj, janiyari nia panitiaani pa Jiyaniijia nia sashiniuria nia timiniutiajuhuaj, nojuaja jaara pa rijionuucua tiuquiriohuajaatijia. Nia niishitiriquiajaaniuhuaj, Pueyasoori jiyanohua maninia miiniutianiya pajaniya. \v 12 Majaari nia macuhuajeconu juhua taajecori nia quiniuria pa Jiyaniijiara. Saniya nia quiriquia cutara juhua tariucuacaanu parta Pueyaso pueya. Nojoriiri shamaatia Pueyasoocua tiuujiaca quiquiaari pueyaracaanu. Naquiya miiniu rejeretajacaari quiquiaarijiuhuaj. Naaratej, Pueyasocuajaari tari maninia miiquiaa nojori, taa seetanujuanaa na sequequiaari na pueyarano na miiniuriacuajani. \p \v 13 Pueyasoori seetanujuanaa saaquiano Abraham sequequiaari taa na miiniutianiya maninia nojuajani. Majaari na naata sequenu, tamonu cuaara na saniitiooranoj, nojuaja jaara miyaquiri na sequesano saaquiano Abraham. ¿Cantucuaa cumaacaraca Pueyaso na saniitionurani? Shaaqui. Nojuajanaacuajaari Jiyaniijiajanaa. \v 14 Naaratej, Pueyasoori naa sequequiaari saaquiano Abraham: \q1 “Janiyari seetanujuanaa maninia miiniutianiya quiajaniyani. Janiyari quia jiuhua muetutenutaniya jiyanohua queraatiarani”. \m \v 15 Naa Pueyaso sequenu nuhuaji saaquiano Abrahamtej, Abrahamri juhuajaniya sashiquiaari Pueyaso cuaara na sequesano miiquiaarijiaatijia. \v 16 Pueyanaa, niaacuajaari niishiya taa pa miiquiaani, parta pueyano niishiniuria paari nojuaja pa sequesano miiniutianiya seetanujuanaani. Paari naa sequequiaani: “Seetanujuanaa quia sequeyanijia. Majaari cua sapojonu. Pueyaso cuaara saniitioora janiya, janiya jaara cua sequesano miyaquirini”. Naa pa sequesacaritij, parta pueyanoori juhuajaniya pocua tiuujia. Majaari tari na taacanuunu pocuaji. \v 17 Naajuhuaj, Pueyaso sequesacari taa seetanujuanaa na miiniutianiya na pueyaranoni, nojuajaari jiyanohua panitiaquiaari pajaniya, na sequesanoocua pa tiuuniuria seetanujuanaa. Majaari na paniniu quiquiaari pa taacanuunura quenaaja na sequesanojiniji. Cunora, nojuajaari naa sequequiaari: “Janiyacuajaari Pueyasoni. Majaari cua niishiniu sapojonu. Cua sequesanoori seetanujuanaa”. \v 18 Naacuajitij, Pueyasoori maatia sequequiaari taa na miiniutianiya nocua tiuujiacarano pueyarani. Majaari saaja cuno na sequenu quiquiaari. Nojuajaari sequequiaarijiuhuaj: “Cua sequesanoori seetanujuanaa”. Pueyaso sequesanoori maja na naata jatanishaanu. Naacuajitij, pajaniya, nocua tiuujiaca pueyani, paari poojia cajitiquiaani maatia pa niishishacari, pocuaji Tacunaari puetunu na sequesanojuanaa miiniutianiya pajaniyara. Naacuajitij, majaari pa taacanuunu quenaaja. \v 19 Naa Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca pa quishacaritij, paari juhuajaniya naquiya miiniu rejeretajaca quiquiaani. Sesaacaari maja na naata Pueyaso jaariutianu pajaniya. Naacuajitij, paari juhua buqueni, pootioyaquishoo, niiquia casaacuaji na jaasutanuucua. Cuno niiquia casaari niquishoo, moo cariquimia pojiyari. Naajuhuaj, nocua pa tiuushanoni, nojuajaari jiyocuacaanu quiya, niquishoojaariuhua na Que Pueyaso shuriucua na quiniuucua. \v 20 Nojuajaari na Queecua quianu pa puetaquiaari. Nojuajaari tii pueyaracaanu secojoquiaa na Que pocuara, na Que jiyanooniuria pajaniya. Naacuajitij, Pueyasoori na jiyatequiaari pueyaracaanu secojona na quiniuria pueyacuara, taa Melquisedec quiquiaaricuaani. \c 7 \s1 Jesuuri pueyacuara secojona, taa Melquisedec quiquiaaricuaani \p \v 1 Cuno Melquisedecni, nojuajaari Salem tiaca jiyaniijia quijia. Nojuajaari Pueyasojuanaa secojona pueyacuara. Pa supuetana Abraham tacatesacariuhua na naminiu nuhuaji na paraa, tamasaca tiacajinijinio jiyaniijianucuani, Melquisedecri nocua tohuataquiaari Salem tiacajiniji. Naa na sequequiaariiri: “Abrahamnaa, quiaari Pueyaso timitiasano. Pueyasoori quia miiniutianiya jiyanohua maninia”. \v 2 Jiyacaritij, Abrahamri na paraa casami nitiariquiohua na quiquiojiniohuara. Naacuajitij, nojuajaari puetunu cuno casamijinijiniojuanaa Pueyasora na riuriosano niquitioquiaari Melquisedec. Abrahamri naa miiquiaari na niishishacari Melquisedecri Pueyaso secojona pueyacuara quiquiaari. Pueyanaa, nio Melquisedecjiniji nia niishiri. Pueyano rupaajinia, na sesaari sequeya, “Saaja maninia miijia jiyaniijia”. Naajuhuaj, na tiaca sesa Salemni, cunoori pueyano rupaajinia sequeya, “Juhuajaniya quijia pueya tiaca”. Na sesaari naa quiquiaari na pueya jiuujia cajitijia na quiniuucua. \v 3 Majaari tojetaarucuajanaa na niishishaanu, ¿queraca quiquiaaritii, nucuaracajuhuaj, supuetanaaracanio? Majaari quenaaja na pohuatasaanujuhua na rasaanujiniji, na shaajenujinijinio. Naacuajitij, pajaniyara, Melquisedecri juhua pueyaracaanu quijiajuhuanajaj. Majaari na niishishaanujuhuaj, tamonute na niti jiyatesaaquiaari pueyacuara secojona na quiniuria. Maja. Naacuajitij, nojuajaari juhua Pueyaso Niyanu, pueyacuara secojona na quiniuria pueyaracaanura. \p \v 4 Pueyanaa nia niishiri, Melquisedecquiiri seetanujuanaa tojishano pueyano quiquiaari socua pa supuetana Abrahamjiniji. Naaratej, pa supuetana Abrahamri nareja na niquitioquiaari na paraa na shocotasano casamijinijinio. Secaja niquitioquiaariiri taa Pueyaso rootaquiaari pa supuetanaacuajani, nojori niquitiojonura nera. Tariucuacaanu, Pueyasoori pa supuetanaa niishitiojoquiaari nojori niquitiojonura secaja, puetunu nojori jiitiasano casaajinijijianaa. Naacuajitij, pueyano jaara diez casaa jiitiare, cuaara Pueyasora niquitioora niquiriyatujua. \v 5 Pueyasocuajaari supuetana Leví niquiohuacuajinio supueno pueya jiyatequiaari narta Israel pueyacuara secojonaa nojori quiniuria. Nojoriiri jiyatesaaquiaari Pueyasorano pueya niquitiojosano masejojua nojori quiniuriajuhuaj. Naa Pueyaso sequesanocuajaari Moisés Rootasanojinia naajiotasaaquiaari. Abrahamcuajaari puetunu Israel niquiohuajanaa supuetana quiquiaari, maja saaja Leví supuetana. Naajaa, Leví niquiohuacuajinio supueno pueyari Pueyasora narta Israel pueya niquitiojosano masejojua. \v 6 Melquisedecri pueyacuara secojona quiquiaarijiuhuaj. Maja cutaraari Leví niquiohuacuajinio na supuenu quiquiaari. Naajaa, seetanujuanaa pueyacuara secojona na quiniuucua, Abrahamri Pueyasorano na riuriotaca na niquitioquiaari. Abrahamri seetanujuanaa Pueyaso timitiasano pueyano quiquiaari. Naaratej, Pueyasojuanaacuajaari tari Abraham sequequiaari, nojuajaari maninia na miiniutianiya. Naajuhuaj, Melquisedecri pa supuetana Abraham sequequiaari Pueyasoori jiyanohua maninia miiniutianiya nojuaja. \v 7 Paacuajaari niishiyani, Pueyaso jaara maninia miiniutianiya tamonu pueyano, na sequesano caminiujiunia pueyanoori socua tojishano pueyano maninia na miishocoriquiano pueyanojiniji. Naacuajitij, paari niishiyani Melquisedecri socua tojishano pueyano quiquiaari Abrahamjiniji. \v 8 Quiarijiani, Pueyasorano pueya niquitiojosano masejojuacani, puetunu nojorijianaari shaajejaca pueya. Saniniuujia, tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia pa serojosacari Melquisedecjiniji, juhua saminiojiniji pohuatashiyari. \v 9-10 Nia niishirijiuhuaj, Leví niquiohuacuajinio pueyacuajaari Pueyasorano pueya niquitiojosano masejojuaca, pueyacuara secojonaa nojori quiniuucua. Cua tojiri pueyanaa, Melquisedec naacuneetoosacari Abrahamta, Abrahamri jiyacari tari na cuaqueyajinia jiitiariquiaa puetunu nocuajinio supueriquiano pueyajanaa. Naacuajitij, Abraham niquitiosacari Pueyasorano na riuriotaca Melquisedec, pa naata sequenu Leví quiriquianojuanaari jiyacari Melquisedec niquitioquiaari, Abraham quiniuucua na jiyasorano tari. \p \v 11 Leviicuajinio supueno pueyari pueyacuara secojonaa quiquiaari, nojori miiniuria taa Moisés Rootasanojinia sequequiaaricuajani. Naacuajitij, narta Israel pueya jaara sesa miiquiaari, nojoriiri sesa miijiaca seya puecooquiaari pueyaracaanu tama na camaruhuacuarajaaja, nojori na jiyanootiniuria Pueyaso. Naa nojori miishano jaara pueya jiyateriquia tojetaarucuajanaa sesa miyashijiacara, paa maara tamonu pocuara secojoriquiano paniyaquiriquiani. ¡Tamonu pocuara secojoriquiano cutaraari panishaaquiaari! Juhua pueyaracaanu rishijia Melquisedec panishaaquiaari cutaraari, maja juhua Aarón saniniuujia, nocuajinio supueno pueyanio. Nojoriiri shaajejaca cutara. \v 12 Aaróncuajaari narta pueyacuara secojonaa jiyaniijiara jiyatesano quiquiaari, taa Moisés Rootasanojinia sequeyacuajani. Naacuajitij, tamonu pueyano jaara jiyatesaarecuaa pueyacuara secojona na quiniuria, tamonu rootasanoori panishiyajuhuaj, Moisés Rootasano niti na quiniuria. \v 13 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia, maatia sequeyacuajaari, Pueyasoori tamonu pueyano jiyatenutaniya pocuara secojoriquiano. Nojuacuajaari pa Jiyaniijia Jesu. Nojuajaari maja Leví niquiohuacuajinio supueno. Nojuajaari supuetana Israel niyanuucuajiniocuaja, saniniuujia tamonu neyanuucuajiniojaarohuaj, teyanoocuajinio quenaaja niquiriyatu pueyacuara secojona supueyaquiquiaaricuajani. \v 14 Maatia niishishiyacuajaari, pa Jiyaniijiaari Judá niquiohuacuajinio supueno quiquiaari. Judaari Leví tarajanucuaja. Moisés pohuatasacari pueyacuara secojonaajinijini, majaari quenaaja Judá na jiyaniquiniu quiquiaari. \p \v 15 Quiarijiani, quiarinio pocuara Secojona quishacari juhua Melquisedec, paari maatia niishiyani Leví niquiohuacuajinio supueno pueyacuara secojonaari sanitishaaquiaari. \v 16 Nojoriiri pueyacuara secojonaa quiquiaari saaja Leví niquiohuacuajinio supueno pueya nojori quiniuucua. Jesucristo cutaraari pocuara secojonara jiyatesaaquiaari pueyaracaanu rishijia na quiniuucua. \v 17 Cunora, Pueyasoori naa sequequiaari nojuajiniji: \q1 “Quiaari pueyacuara secojona quiniutianiya pueyaracaanura, juhua Melquisedec”. \m \v 18 Naacuajitij, puetunu Moisés rootasanojuanaa pueyacuara secojonaa pueya miishocoriquianoori tari jatasaaquiaari, najuhuana na quiniuucua. Cuno miishanoori cumaacaaju quiquiaari pueya na jataniniuria. \v 19 Seetanujuanaari, Moisés Rootasanoori maja na naata quiquiaari saaja maninia miijiacara na jataniniuria na tojitiajaca. Quiarijia saniniuujia, paari Pueyaso rupaa Jesucristojiniji jiitiaani. Nocua pa tiuushacari, Jesucristoori pueyaracaanu pa jiyanootiquiaa na Que, juhuajaniya pa rupuenura nojuaja. \p \v 20 Na Que sequesacari Neyanu quiniuria pocuara secojona pueyaracaanura, nojuajaari naa sequequiaari seetanujuanaa. Naacuajitij, paari panaatia quiquiaani pa niishishacari Jesucristoori na Que shuriucua quiya, pueyaracaanu pocuara na secojonura na Que. Saniniuujia, majaari naa Pueyaso sequenu quiquiaari Leví niquiohuacuajinio supueno pueya, seetanujuanaa pueyaracaanu pueyacuara secojonaa nojori quiniuria. \v 21 Saniniuujia, Neyanujiniji na sequesanoni, cunoori seetanujuanaa. Majaari na sequesano jatanishaanu quiniutianiya. Naacuajitij, naa naajiotasano quiyari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Jiyaniijia Pueyasoori seetanujuanaa sequeree na miishocoriquiano. Majaari na sequesano na jataniniu quiniutianiya. Neyanu sequereecuajaari: ‘Quiaari pueyacuara secojoriquiano pueyaracaanu’”. \m \v 22 Naacuajitij, pueyaracaanu na Que shuriucua Jesu quiniuucua pocuara na secojonura, paari seetanujuanaa niishiyani paari Pueyaso pueyani, Neyanuucua pa tiuuniuucua. Naacuajitij, Pueyaso rupaa Jesujinijiiri socua jiyanohua maninia Moisés Rootasanojiniji. Cunoori pueyaracaanu rishijia Jesu quiniuucua. \v 23 Saniniuujia, Leví niquiohuacuajinio supuenoni, queraatia pueyacuara secojonaari quiquiaari pueyaracaanu rishiyashijiaca nojori quiniuucua. \v 24 Jesu cutaraari shaajeyashijia. Naa pocuara secojona na quishacaritij, majaari quenaaja tamonu sanitiniu quiniutianiya nojuaja. \v 25 Naacuajitij, nocua pa tiuushacari, nojuajaari pueyaracaanu pocuara secojoquiaa, tojetaarucuajanaa maninia miijiacara pa jatanishaanura, Pueyaso pa rupuenura. Majaari pocuara na Que na secojonu na tarinitianu quiniutianiya, shaajeyashijia na quiniuucua. \p \v 26 Jesuuri namitia pocuara secojona na Que. Majaari tamonu quiniu juhua nojuaja. Nojuajaari tojetaarucuajanaa maninia miijiajuhuanajaj, juhua na Que Pueyaso. Majaari quenaaja sesa miiniu na niishiniu. Sesa miijiaca tajinia na quishacari mijiria, naajaa, majaari sesa na miiniu quiquiaari quenaaja. Saaja maninia miijia na quiniuucua, nojuajaari tojetaarucuajanaa tamaatia quijia mijiria quiniaa pueyajiniji. Naaratej, Pueyasoori jiyocuacaanu quijiara na jiyatequiaari, Jiyaniijiajanaa na quiniuria na shuriucua, tii na secojonura na Que pocuara. \v 27 Leví niquiohuacuajinio supueno pueyacuara secojonaa jiyaniijianucuaari pueyaracaanu tama sesa nojori miishanoocuarajaaja seya puecootujua coteenu, Pueyaso jiyanooniuria nojori. Naa nojori miiniu nuhuajitij, nojoriiri jiyacari narta Israel pueya seya puecooquiaari sesa cuno pojori miishanoocuara saniniuujia. Maja cutaraari naa Jesu miiniu quiquiaari. Nojuaja jaara tama na cuaqueyajaaja tarinitiaquiaari pocuara na mosaanura juhua borregoniyojua sesa pa miishanoocuara, cunojuanaari na cusonu quiquiaari. Majaari socua na caminiu quiniutianiuhua cusonu. Naa na cusonuucua pocuaratej, puetunu sesa miijiacajanaari na naata jiyanooshaanu puetunu sesa na miishanojinijijianaa. \v 28 Moisés Rootasanojinia, Pueyasoori tii sequeyacuaja canapuete pueyacuara secojonaa jiyaniijiara jiyateshiyani. Puetunu cuno pueyacuara secojonaa jiyaniijianucuajanaari sesa miijiaca quiquiaari, juhua puetunu pueyajuhuaj. Jiyanohua Moisés nuhuaji, Pueyasoori saniniuujia tama Neyanujuaaja jiyatequiaari pocuara secojonajanaa na quiniuria pueyaracaanu. Na Que tojijia na quiniuucua pueyaracaanu, naquiya miiniu rejeretaja na quiniuucuajuhuaj, naacuajitij, nojuajaari tojetaarucuajanaa maninia, pocuara secojonara na jiyatesaanura. \c 8 \s1 Quiarinio Pueyaso Rupaacua pa tiuushacari, Jesuuri pa jiyanootiquiaa na Que \p \v 1 Nio, janiya na pacutenutaniuhua sequenuni, cunoori socua panishano nia niishiniuria. Cua tojiri. Pueyaso Niyanu quiniuucua pocuara secojona, nojuajaari na Que miaquetajara cajiquiaari jiyocuacaanu. \v 2 Nojuajaari tii na Que secojoquiaa pocuara Pueyaso Quishaquijianaa. Cunoori Pueyasojuanaa shipinishano quiquio, maja pueyano tiasano. \p \v 3 Puetunu pueyacuara secojonaajanaari jiyatesaaquiaari nojori masejonura narta pueya poosano casaa, Pueyasora nojori niquitiojosano. Naajuhuaj, nojoriiri seya puecoojuaca, Pueyaso nojori jiyanootiniuria. Naacuajitij, Jesucristo quiniuucua pueyacuara secojonajuhuaj, nojuaja cuaara casaa jiitiaara, Pueyaso na niquitiosocoriquianojuhuaj. Cuno casaacuajaari tama na cuaqueyajaaja quiquiaari, pocuara na mosaanura, Pueyaso jiyanooniuria pajaniya. \v 4 Leví niquiohuacuajinio supueno pueyacuara secojonaacuajaari pueya nitiasano nojoriicua masejoquiaajaa, Pueyasora nojori niquitiojosocoriquiano taa Moisés Rootasanojinia sequeyacuajani. Naacuajitij, Jesucristo jaara mijiria quiriquiaja, nojuaja maara pueyacuara secojona quiyaquiriquiaj. Pueyacuara secojonaacuajaari queraatia quiya. \v 5 Pueyacuara secojonaa jeecajosano casaa Pueyaso Secojojua tiajinia nojori jiitiasanoni, nojori miishanonio, puetunu cunojuanaari saaja juhua jiyocuacaanu casaa naaqui. Cunora, Moisés jaara tari shipiniriquiaa Pueyaso Secojojuara suhuorotu, puetunu na casamitiajanaanio, jiyacaritij, Pueyasoori naa Moisés sequenu pacutequiaari: \q1 “Moisésnaa, cua tojiri. Maninia quia miiri jacaria puetunujuanaa, naatej, taa cua niquitiquianucuaja quiajaniyani, Sinaí tuhuananuucua quia quishacari”. \m \v 6 Pocuara Secojonajanaa miishanoori jiyanohua maninia socua pueyacuara secojonaa Leví niquiohuacuajinio supueno miijiosanojiniji. Pocuara Secojona cutaraari tama na cusonutajaaja pa jiyanootiquiaari Pueyaso. Naacuajitij, Pueyaso rupaa Jesucristojinijiiri jiyanohua socua maninia Moisés Rootasanojiniji. \p \v 7 Pueya jiuujia jaara na naata quiriquia seetanujuanaa sesa miyashijiacara jatanishano Moisés Rootasano tojijiaca nojori quiniuucua, Pueyaso maara quiarinio rupaa niishitiyaquiquiaari pajaniya. \v 8 Saniniuujia, Pueyasoori niishiquiaari Israel pueyari maja na naata quiquiaari puetunu Moisés Rootasanojuanaa tojiniu. Cunora, tariucuacaanu pueyara Pueyaso sequesano caminiujiunia sequesanoori naa naajiotasano quiya: \q1 “Jiyaniijia Pueyasoori sequeya: ‘Tamacari, janiyari quiarinio rupaa niishitiniutianiya Israel jiyajinijinio pueyani, Judá jiyajinijinio pueyanio. Teyano pojoriti nocua tiuyani, nojoriiri seetanujuanaa cua pueya quiniutianiya. \v 9 Quiarinio cua rupaari tamaatia quiniutianiya Moisés cua niishitiojosano rupaajiniji puetunu Israel pueyarajanaa. Jiyacaritij, janiyari nojori mashiquiquiaari Egipto jiyajinijini. Juhua nojori que, janiyari nojori jaatucunuuriquiaa juucuani nojori cua niquitiosocoriquiano jiyajiniara. Saniniuujia, nojoriiri Moisés cua rootasano nojoriria tojiniu paniyaquiquiaari saaja. Janiyari cunora nojori cartequiaarini’. Jiyaniijia Pueyasoori naa sequeree. \v 10 Socua sequeyari: ‘Nio pa quishacari nuhuaji, janiyari naa miiniutianiya cua saquiriojosano pueyarani: janiyari coojia nianutaniya nojori jiuujiajiniani. Naacuajitij, cua rootasanoori juhua naajiotasano quiniutianiya nojori niishitiajajinia, seetanujuanaa cua tojitiajaca nojori quiniuria. Naacuajitij, janiyari nojori Jiyaniijiajanaa quiniutianiyani. Nojoriiri saniniuujia cua pueya quiniutianiyacujua. \v 11 Jiyacaritij, pueyano jaara janiyajiniji pohuatanu paniri narta pueyano, na cojiniajuhuaj, tapueyocuacanio, cunoori najuhuana quiniutianiya. Puetunu pueyapuejanaacuajaari tariucua cua niishijiaca quiniutianiya; jiyaniijianucua, poonijiotesano pueyanio. \v 12 Janiyari nojoriicua taraajeja quiniutianiyani. Majaari cua saniitionu quiniutianiya nojori, sesa nojori miishanojiniji. Naa cua jiyanooshacari nojoritij, majaari socua cua saneejonu quiniutianiya sesa nojori miishano. Janiyari puetunujuanaa na niyajetanutaniyani’”. \m \v 13 Naa Pueyaso sequesacaritij, taa nojuaja quiarinio na rupaa niishitiniutianiya pajaniyani, nojuajaari tariucuacaanu Moisés na rootasano jiyatequiaari tariucuaneera. Naacuajitij, Moisés Rootasanoori quera shaajasaanutaniya puetunujuanaa. \c 9 \s1 Tariucuacaanu Moisés suhuorotesano Pueyaso quiquioranoni, cunoori juhua jiyocuacaanu Pueyaso quiquiojuhuaj \p \v 1 Tariucuacaanu, Pueyasoori Moisés sequequiaari mijiria na quiquiorano na suhuorotenura. Na niishitiojoquiaarijiaariuhua taa pueyacuara secojonaa poonijionutaniya cuno na quiquiojiniani. \v 2 Pueyaso Secojojua suhuorotuuri caapiqui sohuacaraca quiquiaari. Samari nujuatacojuaari coteenu sohuacajinia quiquiaari, miaquejanio, tee Pueyaso tacoji pan niojosaaquiaari pueyaracaanucuajani. Cuno sohuaca sesa quiquiaari “Pueyaso Shuriucua Quiquio”. \v 3 Cuno coteenu sohuaca puequeetujiniani, tii tunusano quiquiaariiri shiquiaruque toque. Cuno toque tamajiria quiquiaariiri Pueyaso quiquiojuanaa cutara. Naaratej, na sesa quiquiaari “Pueyaso Quishaquijianaa”. \v 4 Pueyaso Quishaqui tacoji nujuatajaari juhuacutu, orojiniji shipinishano. Cuniqui catejaari shanohua jaanutaja Pueyasora. Pueyaso Quishaquijianaa cutarani, tii nujuatajaari puereetuuca casaa, juhua caaja niquishano. Naananeecajiniji shipinishaaquiaariiri. Puetunu na cuaqueyajanaari orota mishiquiosano quiquiaari. Na jiniacuma, casamiiri mii racatasano quiquiaari. Pataconiyojua orojiniji shipinishanoori tii cajitiaquiaari “maná”. Manaari quiquiaari Pueyaso tinishano casaa, Israel pueya miaquesocoriquiano cariiquia jiyajinia nojori camarucuneejotasacari. Mii matariquiaajaariuhua Aarón nataca catuutianohua, puetunu na jajautajanaa. Mii maturiquiaajaariuhua sai neeca quejasano, nocua Pueyaso naajiotasano na rootasano, Moisés na niquitiojosano. \v 5 Cuno caaja tiootiu caco nujuatejosano quiquiaariiri caapiqui shipinishano casaa, nesuhuaraca, juhua Pueyaso seya niquishano. Nojori nesuhuari coqueetesano quiquiaari. Teecojuaari, teje Pueyaso shacantuuca mueranacujuquiaari Moiséscuacuajani. Cuno caaja tiootiuuri seya nanaca majiriuutiasaquijiuhuaj, Pueyaso jiyanooniuria puetunu Israel pueyajanaa. Tariucuaja puetunu cuno casaajinijijianaa cua pohuatasano niajaniya. \p \v 6 Pueyaso Secojojua tia jaara tari naa maninia tiasano quiquiaari puetunu na casamitiajanaa, na nuhuaji, pueyacuara secojonaari pueyaracaanu tiuquiijioquiaari Pueyaso Shuriucua quiquiojinia. Nojoriiri tii tiuquiijioquiaari nojori miiniuria taa Moisés Rootasanojinia sequeyacuajani. Maja cutaraari nojori tiuquitianu quiquiaari Pueyaso Quishaquijianaa sohuacamara. \v 7 Saaja nojori jiyaniijia cutaraari tii tiuquiquiaari saaja rupaquijia puetunu marijiarajanaa. Na tiuquishacari Pueyaso Quishaqui, seya nanaca pataquiaariiri Pueyaso jiyanooniuria nojuaja, narta Israel pueyanio, sesa nojori miishanojiniji. \v 8 Naa Pueyaso Quishaqui quiniuucua mishiquionucua pueyacuajitij, Pueyaso Sohuanuuri pa niishitiya, pueyari juhuanojuaja maja na naata rupuenu quiquiaari Pueyaso. \v 9 Naacuajitij, puetunu cunojuanaari quiquiaari juhua miriqui miishano, saniniuujia nio pa quishacari pa niishiniuria pocuara Secojonajanaa miishano pocuara. Puetunu pueyacuara secojonaa catijiasano casaajanaari miriqui miishano quiquiaari saaja. Naajuhuaj, pa supuetanaa niquitiojosano casaa Pueyaso jiyanooniuria nojorini, puetunu naa miishanojuanaari miriqui miishano quiquiaari. Naacuajitij, cunoori maja na naata cuno pueya jiuujia jeecanu seetanujuanaa, juhuajaniya nojori rupuenura Pueyaso. \v 10 Naaratej, cuno tariucuacaanu rootasanoori saaja panishaaquiaari Pueyaso cuaara na sanitiquiaarijiaatijia quiarinio rupaata. Cuno tariucuacaanu rootasanoori pueya niishitiquiaari teyano sumatuuteja miaqueshiyani, teyano mashacateja ratushiyani. Naajuhuaj, nojoriiri niishitishaaquiaari taacari pueya jeequeya na cuaqueyani, nojori casaanio, juhua maninia jeequejosano nojori quiniuria Pueyaso niquiara. Puetunu naa pueya miishanojuanaari maja na naata pueya jiuujia jeecanu sesa nojori miishanojiniji. \p \v 11 Quiari naataja saniniuujia, Jesucristoori pocuara Secojonajanaara jiyatesaaquiaari, Pueyasojiniji na masenura Pueyaso jiitiasano pajaniyarano. Cuno quiquio, tee na secojoquiaa na Que pocuaracuajani, cunoori seetanujuanaa Pueyaso quiquio jiyocuacaanu, maja pueyano tiasano. \v 12 Naa Cristo tiuquishacari na Que quiquiojinia Pueyaso na jiyanootiniuria pajaniyatej, nojuajaari maja na tiuquitianu quiquiaari cabra nanaca, juunu niquiohua nanacanio. Nojuaja cutaraari tama na nanacatajaaja Pueyaso jiyanootiquiaari pajaniya. Nojuajaari maja pueyaracaanu na tiuquiijionu na Queecua, taa mijiria pueyacuara secojonaa jiyaniijianucua miiquiaaricuaani. Maja. Nojuajaari na Queecua tiuquiquiaari puetunujuanaa. Naa pocuara na cusonuucuatej, na Queeri Neyanuucua tiuujiaca jiyanooquiaa puetunujuanaa. Naacuajitij, majaari Pueyaso shuriucuaji pa taanuusaanu quiniutianiya. \v 13 Pueyasoori Moisés niishitiquiaari, pueyano jaara macu masaqui tiuquimia, jaara na quiarejuhuaj, jiyacaritij, nojuajaari juhua curuutuuca Pueyasora. Naacuajitij, cuno pueyanoori maja na naata narta pueya rupuenu. Majaari na naata Pueyaso Secojojua tiajinia tiuquiniujiuhuaj. Naajaa, nojuajaari na naata jeequesano quiniuhua, seru nanaca jaara nocua majiriuutiasaaquiaari. Cabra nanaca, juunu nanaca, niyacoo juunu catijiasano juacani, puetunu cunojuanaari maninia quiquiaari pueyara, juhua jeequesano nojori quiniuhuara Pueyasora. \v 14 Naa pueya cuaqueya quiniuucua juhua jeequesano saaja seya nanacatacuaatej, Cristo nanaca cutaraari seetanujuanaa cumaacaraca pueya jiuujia na jeequenura seetanujuanaa, puetunu sesa casaajinijijianaa. Naatej, taa pueyacuara secojonaa jiyaniijianucua tiuquitiaquiaari seru nanaca Pueyaso Quishaquicuaani, pueya jiyanooshaanura, Jesucristoori naa miiquiaarijiuhuaj. Pueyaracaanu quijia na quiniuucua, Jesucristojuanaari tama na nanacajaaja tiuquitiaquiaari Pueyasoocua, pa jiyanooshaanura puetunu sesa pa miishanojinijijianaa. Nojuajaari tojetaarucuajanaa sesa miyashijia quiquiaari. Naacuajitij, na nanacaari poojia cajitiquiaa, nocua pa tiuushacari. Majaari socua pa jiyaniniu pa naata tama pa cuaqueyajaaja jiyanootiniu Pueyaso tama pa miishanotajaaja. Naacuajitij, quiarijia cutaraari pa naata pa Pueyasora poonijionu shitimia, seetanujuanaa jiyanooshano pa quishacari. \p \v 15 Jesucristo cusonuucua pocuara, nocua pa tiuushacari, nojuajaari pa jiyanootiniara quiquiaari taa quiarinio Pueyaso rupaa sequeyacuajani. Naajuhuaj, noo pojori, Pueyasoocua tiuujiaca mijiria Jesu niyacarijiani, sesa nojori miishanoori jiyanooshaaquiaari Jesu cusonuta quiari naatajajuhuaj. Naacuajitij, puetunu Pueyaso saquiriojosano pueyapuejanaari na naata puetunu Pueyaso niquitiojonu panishanojuanaa masenu, taa na sequequiaari niquitionu seetanujuanaacuajani, pueyaracaanu shuquiriaatia jatiqui pa quiniuria nata. \v 16 Pueyanaa, pa shaajeyaquishacarijia, paari pa miiniu panishano naajiotanu niishijiani. Paari naa miijiani pa casami serotasaanura maninia, teyano pueya pa panitiaa nojori jiitianura pa casamicuajani pa shaajenu nuhuaji. Naacuajitij, paa jaara tari jamosaareni, pueyari maninia miiquiaa taa pa naajiotaquiaaricuajani, saminio pa quishacarijia. \v 17 Naacuajitij, saminio pa quishacarijia, najuhuanaari pa naajiotasano. Pa shaajesacari, jiyacari cutara pa casamiiri niquitiojosano. \v 18 Tariucuacaanu naajuhuaj, seya nanacaari shootesaaquiaari, Israel pueya niishiniuria Moisés Rootasanoori seetanujuanaa, nojori tojishocoriquiano. \v 19 Naa quiquiaariiri: Moisésri puetunu Pueyaso rootasanojuanaa nojuaja caminiujiuquiaari puetunu Israel pueya niquiarajanaa. Na nuhuaji, Moisésri juunu niquiohua nanaca, cabra nanaca cojitiquiaari mohuacata. Cunojinia shitiaquiaari borrego cajaca naatusu hisopo cashacucuataari. Cunota, mohuacanacu majiriuutiaquiaari Pueyaso Rupaa na naajiotasanoocuaari, puetunu Israel pueyacuajanaanio. \v 20 Jiyacaritij, nojori sequequiaariiri: “Nio nanacaari pa niishitiya Pueyasoori seetanujuanaa pajaniyara miiniutianiya puetunu na sequesanojuanaa, paa jaara na rootasano tojijiaca quirini”. \v 21 Moisésri Pueyaso Secojojua tiaacua majiriuutiaquiaari nanacajuhuaj, puetunu Pueyasora poonijiotajara shipinijiosano casamiicuajanaanio. \v 22 Moisés Rootasanojiniji niishishiyacuajaari, quera puetunu casaajanaari saaja nanacata juhua jeequesano quiya Pueyasora. Pueya miishano sesani, cuno cutaraari maja na naata jiyanooshaanu nanaca jaara shooteyaquishaare. \s1 Sesa pa miiniuuri jiyanooshaaquiaa Cristo cusonuucua pocuara \p \v 23 Mijiria Pueyaso Secojojua tia, puetunu na casaatajanaa quiniuucua juhua jiyocuacaanu casaa naaqui, seya nanacaari maninia quiquiaaricuaja cuno mijiria casami quiniuria jeequesano. Saniniuujia, jiyocuacaanu casaa quiniuria jeequesano, socua maninia nanacaari panishaaquiaari seya nanacajiniji. \v 24 Majaari Cristo tiuquitianu quiquiaari seya nanaca mijiria pueyano tiasano Pueyaso Quishaquijianaa. Cuno quiquioori saaja juhua jiyocuacaanu Pueyaso quiquio naaqui. Cristo cutaraari seetanujuanaa Pueyaso Quishaquijianaa tiuquiquiaari. Nojuajaari tii na Que Pueyaso secojoquiaa pocuara. \v 25 Mijiria pueyacuara secojonaa jiyaniijianucuaari puetunu marijiarajanaa pueyaracaanu tiuquiijioquiaari Pueyaso Quishaqui saaja seya nanacata, pueya na jiyanootiniuria Pueyaso. Jesucristo cutaraari maja naa na miiniu quiquiaari. \v 26 Jesu jaara Pueyaso pa jiyanootiriquia puetunu marijiarajanaa taa pueyacuara secojonaa jiyaniijianucua miiquiaaricuaani, nojuaja maara jiya shipinishaanujiniji mosaariquia puetunu marijiarajanaa. Quiari naataja saniniuujia, Jesucristoori mijiria rasaaquiaari tama na cuaqueyajaaja na tarinitianura pocuara na mosaanura, pueya jiyanooshaanura puetunu sesa nojori miishanojinijijianaa. Majaari socua na pacutesaanu quiniutianiuhua monu. Naa na mosaanuucuatej, cunoori tariucuaja puetunu nocua tiuujiaca pueyajanaa jiyanooshaanura. \v 27 Naatej, taatucuaa pueyani, nojoriiri shaajecoriquiano. Majaari nojori samiitiaconuhua mijiria nojori quiniuhuara, socua na cusonuhuara juhua coteenu na cusonu. Nojori shaajenu nuhuaji, nojoriiri saaja sashiya Pueyaso nequesoreenura nojori. \v 28 Naajuhuaj, naa Jesucristo mosaanuucua jiyacaritij, saaja cunojuanaari na mosaanu quiquiaari, queraatia pueya jiyanooshaanura sesa nojori miishanojiniji. Naacuajitij, pocua na muetasacariuhua, majaari jiyacari socua na mosaanu quiniutianiuhua pueya jiyanooshaanura sesa nojori miishanojiniji. Jiyacaritij, nojuajaari saaja nocua tiuujiaca rijionuucua tiuquiniutianiuhua, noo pojoriria canapuete na sashiyacuajani. \c 10 \p \v 1 Moisés Rootasano pueya miishocoriquianoni, pueyacuara secojonaa miishocoriquianojuhuaj, puetunu cunojuanaari juhua seetanujuanaa Pueyaso jiyocuacaanu casaa naaqui, Pueyaso racatasano Jesucristoocua tiuujiaca pueyarano. Moisés Rootasano tojitiajaca pueya cutaraari puetunu marijiarajanaa na seya puecootequiaari, Pueyaso jiyanooniuria nojori juucua. Naajaa, majaari na naata seetanujuanaa maninia miijiaca pueyara na jatanishaanu seya nanacata. \v 2 Naajuhuaj, pueya miishacari puetunu Moisés Rootasanojuanaa, naajaa, nojoriiri maja seetanujuanaa tama nojori jiuujiajaaja na cajitiniu quiquiaari. Cunora, majaari nojori tarinitianu quiquiaari nojori seya puecootenu tama sesa nojori miishanoocuarajaaja. Seya nanacaari maja na naata tuujunu quiquiaari sesa nojori miishano, seetanujuanaa juhuajaniya nojori quiniuria. \v 3 Naa seya puecoosacari puetunu marijiarajanaa Pueyaso jiyanooniuria pueyatej, cunoori saaja nojori niishitiquiaariuhua tarijia nojori miishano sesa. \v 4 Paari seetanujuanaa niishiyacuajani, juunu nanaca, cabra nanacanio, cunoori maja sesa pa miishano tuujujua seetanujuanaa. \p \v 5 Cunora, tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia, mijiria Jesucristo nishacari na sequesocoriquianoori juhuacarijia naajiotasano quiquiaari. Naa sequeyari: \q1 “Cua Pueyasonaa, janiyacuajaari niishiyani, majaari quioojia quia cajitiniu quiquiaa seya puecoosacari quiocuara, puetunu nataacuacajiniji pueya niquitiojosacari quiarajuhuaj. Saniniuujia, quiaari cuaqueyaraca cua quiniuria cua jiyateree, quiocuara cua mosaanura. \v 6 Majaari quia timiniu quiquiaa seya catijiasacari quiocuara, naajuhuaj pueya shootesacari na seya nanaca, quia jiyanooniuria nojori sesa nojori miishanojiniji. \v 7 Naaratej, janiyari quia sequeyani: ‘Niya quiyacuajanijia cua miiniuria quia panishano cua Que Pueyasonaa, taa janiyajiniji tariucuacaanu naajiotasaaquiaaricuajani’”. \m \v 8 Moisés Rootasanojiniji pueyari maatia niishitiojosaaquiaari nojori puecootenura tama na seyajaaja Pueyasoocuara, na nataacuacajinijinio nojori niquitiojonura nerajuhuaj. Nojoriiri niishitiojosaaquiaarijiuhuaj nojori catijianura na seya Pueyasoocuara, tama nojori seya nanacajaaja shootesaanurajuhuaj, sesa nojori miiniuucua. Naajaa, Jesucristo sequesanojiniji, paari quiarijia niishiyani, puetunu naa pueya miishanojuanaari maja na timitiniu quiquiaari Pueyaso. \v 9 Nocuaji, Jesucristoori naa sequequiaari na Que: “Niya quiyacuajanijia, cua miiniuria quia panishano”. Naacuajitij, Jesucristojuanaari mijiria niquiaari pocuara na mosaanura, seetanujuanaa jiyanooshano pa quiniuria cutara, maja najuhuana seya puecoosaanura socua. \v 10 Pueyaso tojijia na quiniuucua, Jesucristoori tama na cuaqueyajaaja tarinitiaquiaari pocuara na mosaanura, tojetaarucuajanaa jiyanooshano pa quiniuria pueyaracaanu. Naacuajitij, na Que Pueyasoori juhua tojetaarucuajanaa sesa miyashijiacara pa jiyatequiaari, seetanujuanaa na pueya pa quiniuria tama nerajaaja. \p \v 11 Israel pueyacuara secojonaa pueya poonijiosacari Pueyaso Secojojua tiajinia, nojoriiri pueyaracaanu seya puecooquiaa narta pueya miishanoocuara sesa. Naajaa, naa nojori miishanoori maja seetanujuanaa na tuujunu pueya miishano sesa. \v 12 Saniniuujia, Jesucristoori tama na cuaqueyajaaja tarinitiaquiaari pocuara na mosaanura niyacutesanojinia. Cunojuanaari na mosaanu quiquiaari. Majaari socua na pacutesaanu quiniutianiuhua monu. Na cusonuucua pa niti, puetunu nocua tiuujiaca pueya sesa miishanojuanaari tojetaarucuajanaa jiyanooshaaquiaa. Naa na tucuatanu nuhuaji Pueyaso miiniu panishano pueratej, nojuajaari na Que miaquetajara cajiquiaari. \v 13 Quiarijia tii sashiyari, Pueyaso cuaara na paraa shocotare puetunujuanaajaatijiaj. \v 14 Naa niquiriyatu pueyano mosaanuucuatej, puetunu nocua tiuujiaca pueyajanaari maninia miijiacara jatanishaaquiaa, tojetaarucuajanaa maninia pa quiniuria, Pueyaso rupuejaca pa quiniuria pueyaracaanu. \v 15 Pueyaso Sohuanucuajaari naa pa niishitiyajuhuaj naa Pueyaso sequesacari tariucuacaanu na rupaajinia: \q1 \v 16 “Pa Jiyaniijia Pueyasoori naa sequeya: ‘Nio pa quishacari nuhuaji, janiyari tamaatia miiniutianiya cua saquiriojosano pueyani, quiarinio cua rupaacua nojori tiuushacari. Janiyari quiarinio cua rupaa nianutaniya nojori jiuujiajiniani, na tojijiaca nojori quiniuria. Naajuhuaj, janiyari juhua na naajiotanutaniya nojori niishitiajajiniani. \v 17 Janiyari puetunu sesa nojori miishanojuanaa niyajetanutaniya seetanujuanaani’”. \m \v 18 Naacuajitij, sesa pa miishano jaara tari seetanujuanaa jiyanooshano quiya, cunora, majaari tari na panishaanu seya puecoosaanura, sesa pa miishanojiniji pa jiyanooshaanura. \s1 Pueyaso pa rupuere jeequesano poojiata \p \v 19 Naacuajiti cua panishano cuarta Pueyaso pueyanaa, quiarijia cutara pa naata pa puereyaquiniutia tiuquiijionu Pueyaso Quishaquijianaa, Jesucristo shootenuucua na nanaca pocuara. \v 20 Nojuajaari quiarinio nucuaco pa jaatiaquiaa na Queecua. Nojuajaari juhua pocuaji nuunuquiaari Pueyasoocua. Mijiria Pueyaso Secojojua tiajiniani, Pueyaso Quishaquiiri shiquiaruque toqueta mishiquionucua quiquiaari, pueya tiuquitiaaquiniuria Pueyasoocua. Cuno shiquiaruque toque cutaraari sutequiaari Jesu cusosacari. Cunocuajaari pa niishitiya, pocuajiiri juhua nuunusano quiya Pueyasoocua. Neyanu Jesucristocuajaari cuno quiarinio nuu. Nocua pa tiuushacari, paari pueyaracaanu rishijiacara jatanishaaquiaani juhua nojuajuhuaj. \v 21 Nojuacuajaari pocuara Secojonajanaa cutara. Na Que Pueyaso secojoquiaari puetunu Pueyaso muerasuucuarajanaa. \v 22 Cunora, Pueyasoocua pa catecanoriquia seetanujuanaa pa paniniutia nojuaja. Nojuaja pa secojoriquia, seetanujuanaa nocua pa tiuuniutia, maja quenaaja nocuaji pa taacanuunuta. Naa pa rupueriquia nojuaja, jatanishano jiuujiata, juhua poojiaacua Jesu nanaca majiriuutiasano quishacari. Naajuhuaj, puetunu sesa pa miishanojuanaa cuaara jiyanooshano quiiria, naatej, taa pa cuaqueyacuaani, pa nanasacari maniniuniacu mohuacata. \v 23 Niaa jaara moojinia tiuquinijiosaaquiaari, niaari maninia pohuataquiaari pueya niquiara Jesuucua nia tiuuniujiniji. Nocua nia tiuushacari, niaacuajaari niishiya puetunu Pueyaso sequesanojuanaari pajaniyara tohuateenutaniya, pueyaracaanu shuquiriaatia pa quiniuria nata. Majaari nia taacanuunu nocuaji. \v 24 Parta Pueyaso pueyacua tacaajiaca pa quiriquia. Panijiaca pa quiniuria pa shiniujiutiooriquia, maninia miijiaca pa quiniuriajuhuaj. \v 25 Noojiaqueya parta Pueyaso pueyari tari jiitiquiocanu maja na rerejonura narta Pueyaso pueyata. Majaari naa nia miiniujiuhuaj. Maninia cutaraari pueyaracaanu pa rerejonura parta Pueyaso pueyata, pa shiniujiutioonura. Naa pa miiriquia pueyaracaanu cutara, pa niishishacari pa Jiyaniijia tiuquiniuuri tari catecanoya. \p \v 26 Nia niishiri pueyanaa, maatia pa niishiniu nuhuaji seetanu Pueyaso rupaajanaa, paa jaara saaja sesa miijioquiaa tama pa panishacarijiaajani, ¿cantucua socua pocuara cusonu pacuterohua saajaniuhuaj? Shaaqui. \v 27 Naa sacuaraatia miijiacani, nojori cuaara niishiiria, nojoriiri cocuaatia miya. Nojori jaara nojori jiuujia tacatoyaquiri sesa nojori miiniujiniji, nojoriiri jiyanohua saniitiosaanutaniya. Narta Pueyaso paraata cojiritiasaanutaniya quejoonu mani quiquiojiniaari pueyaracaanura. \v 28 Pueyano jaara Moisés Rootasano tojiyaquiquiaari, querajaa pueya jaara nocuara saquiriojotaquiaari, nojori sequesanoori seetanujuanaa quiquiaari. Naacuajitij, majaari nocua na taraajenu quishaaquiaari na mosaanura. \v 29 Moisés Rootasano tojiyashijiaca jaara naa miishaaquiaaricuaa, ¿paateeri jiyaniyanijia Pueyaso Niyanu soojeaca jiyanooshaanutaniya, na nanaca shootesaanu jiyatejaca juhua najuhuanaratej? ¿Noo pojoritiiri jiyanooshaanutaniyajuhuaj, Pueyaso Sohuanuucuara rimiaaquejaca sacuaraatiatej? ¡Maja! Pueyaso Sohuanuuri nojori cumaquiniu paniriquiaa juucua. Jesu nanacacuajaari Pueyaso jiyanootiquiaari nojori, Pueyaso pueya nojori quiniuria juucua. Naacuajitij, Pueyaso Niyanu soojeaca pueyari socua jiyanohua saniitiosaanutaniya Moisés Rootasano tojiyashijiaca pueyajiniji. \v 30 Paacuajaari tari tojiquiaari naa Pueyaso sequesanoni: “Janiyacuajaari naminiani. Janiyari sesa miijiaca saniitionutaniyani”. Naa naajiotasaaquiaarijiaariuhuaj: “Pa Jiyaniijia Pueyasoori na pueya nequesoreenutaniya”. \v 31 ¡Jiyanohua puereeta quiniutianiya cutaraari Pueyaso jiyanooniu ruuretajaca pueyara, Pueyaso nequesoreesacari nojori! \p \v 32 Pueyanaa, tariucuacaanu naquiya nia miishaanu nia niishiriquia, niaa jaara shushajanaa Jesuucua tiuuquiaari. Naa pueya miitiasacari naquiya niajaniyatej, niaari juhuajaniya rejeretaquiaari saaja. \v 33 Noojiaqueya niajaniyajinijinioori cararaatia macaatishaaquiaari. Niaari pueya niquiara naquiya miishaaquiaarijiuhuaj. Niarta Pueyaso pueya niquishacari naa nia miishaanutej, nojoriiri na puereyaquiniutia nia cojiquiaari saaja, niaacua nojori taraajesacari. \v 34 Naajuhuaj, niarta Pueyaso pueyajinijinio jaara nujuatejosano quiquiaari nujuatejojuajinia, Jesu tojitiajaca nojori quiniuucua, niaari nojoriicua tiuquiijioquiaari, nojori nia cumanijianura nocua nia taraajenuucua. Naajuhuaj, nia paraa jaara nia jiitiasano casami riutiocojoquiaari tama nojoririajaaja, nojori soosano Jesu pueya nia quiniuucua, niaari juhuajaniya nojoriria tarinitiaquiaari saaja. Niaari saaja shuquiriaatia quiquiaari nia niishishacari niaari jiyocuacaanu jiitiaa socua maninia casaa cuno casamijiniji, pueya jaariuutiasano niajaniyajinijini. Cuno, Pueyaso jiitiasano niaaranoni, cunoori shaajeyashijia casami cutara. \v 35 Naatej, taa juhuajaniya naquiya miiniu rejeretajaca nia quiquiaaricuajani, Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca nia quiniuucua, naa Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca nia quiriquia pueyaracaanu. Pueyasocuajaari jiyanohua maninia miiniutianiya nocua tiuuniu tarinitiaashijiaca. \v 36 Naquiya nia miishacari pueyaracaanu, juhuajaniya nia rejeretariquia saaja, maninia nia tucuatanura puetunu Pueyaso panishano nia miiniuriajanaa. Naacuajitij, niaari puetunu Pueyaso sequesanojuanaa masenutaniya, pueyaracaanu shuquiriaatia nia quiniuria. \v 37 Tariucuacaanu Pueyaso sequesanocuajaari naa naajiotasano quiya: \q1 “¡Niaaj! ¡Quera tiuquiya pueyacua Niriquiano! Maja na tarishiniu. \v 38 Cua jiyanooshano pueyari pueyaracaanu rishijiacara jatanishaanutaniya saaja Quiyanuucua nojori tiuushacari. Saniniuujia, tamonu pueyano jaara nocua tiuuniu tarinitiare, nojuajaari cua soosano pueyano quiniutianiya”. \m \v 39 Cuno pojoriiri saniitiosocoriquiano seetanujuanaa. Pajaniya saniniuujia, paa cutaraari maja jiyano pueyajinijinioni. Paacuajaari pa Jiyaniijiaacua tiuujiacani, pueyaracaanu nata pa quiniuria shuquiriaatia. \c 11 \s1 Pueyasoocua tiuuniujiniji pohuatasano \p \v 1 Pueyaso sequesanoocua pa tiuushacari, paari niishiyani paari puetunu Pueyaso sequesanojuanaa masenutaniyani. Nocua pa tiuushacari, paari maatia niishiyani puetunu na sequesanojuanaa pajaniyarano pa niquishoo casaani, cunoori seetanujuanaa quiya. \v 2 Noojiaqueya pa supuetanaajinijinioori seetanujuanaa Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca quiquiaari. Naaratej, Pueyasoori nojorijiniji naa sequequiaari: “Cuno pojorini, nojoriiri maninia cua pueya, cua sequesanoocua nojori tiuuniuucua seetanujuanaa”. \p \v 3 Pajaniyara naajuhuaj. Tariucuacaanu Pueyaso Rupaacua pa tiuushacari, paari niishiyani Pueyasoori jiya shipiniquiaari saaja na pocuanuta. Naacuajitij, puetunu pa niquishano casaajanaari shipinishaaquiaari niquishoo casaajiniji. \p \v 4 Supuetana Abel tiuuniuucua Pueyasoocua, Pueyasoocuara na catijiasanoori socua maninia quiquiaari Pueyasora tarajanu Caín catijiasanojiniji. Naa Abel tiuuniuucua Pueyasoocuatej, Pueyasoori na jiyatequiaari maninia na pueyano na quiniuria. Pueyasoori Abel catijiasano timitiaquiaari, nocua Abel tiuuniuucua. Cunora, tarajanu Caínri Abel moquiaari. Naajaa, naa macu na quishacaritij, nojuajaari pa niishitiojiyajaa Pueyasoocua pa tiuuniuria taa nojuaja tiuuquiaaricuaani. \p \v 5 Supuetana Enoc quiniuucua Pueyasoocua tiuujia, Pueyasoori puetunujuanaa na riquiaari jiyocuacaanu, mijiria na shaajeyaquiniuucuaji. Narta pueya pajesacari nojuaja, majaari tari na quiniu quiquiaari. Pueyasoori tari na riquiaari. Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia, nojuajinijiiri pohuatashiyacuaja, Enocnaari Pueyaso timitijia pueyano quiquiaari mijiria na quishacarijia. \v 6 Seetanujuanaari, paa jaara Pueyasoocua tiuyashijia quirini, majaari pa naata timitiniu Pueyaso. Naacuajitij, cante Pueyaso niishiniuucua jiaatiaani, nojuaja cuaara tiuuria Pueyasoori seetanujuanaa quijia. Nojuaja cuaara tiuuriajuhuaj, Pueyasoori na secojonuujuaca tojiquiaa. Nojori panishano miiquiaa nojoririajaariuhuaj. \p \v 7 Pueyasoori supuetana Noé numootequiaari nojuajaari nio jiya pajaashitianiniutianiya, puetunu mijiria sesa miijiacajanaa na shaajanura. Pueyasoori na sequequiaarijiuhuaj puereetuuca buque na shipininiuria tii na tacatajara pajaacuaji. Jiyacaritij, Noeeri maja na niishiniu quijia pajaa. Naajaa, Pueyaso sequesanoocua na tiuuniuucua, nojuajaari Pueyaso tojiquiaari. Naacuajitij, nojuajaari necocuata, puetunu necohuatajanaa cureequiaari, necohua niquiocohuatajuhuaj. Puetunu narta mijiria quijiaca pueyajanaari cusonuuquiaari pajaajinia, nojori tiuyaquiniuucua Noé pohuatasanoocua Pueyasojiniji. Noé cutaraari juhua sesa miyashijiara jiyatesaaquiaari pueyaracaanu Pueyasota rishijiara na quiniuria, Pueyasoocua tiuujia na quiniuucua. \p \v 8 Abrahamri Pueyasoocua tiuuquiaarijiuhuaj. Pueyaso sequesacari nojuaja tamonu jiyajiniara na pacunura, Abrahamri na tojiquiaari. Tama na jiyajinijijiaaja na quiasacari, majaari na niishiniu quiquiaari tee cuniquiria na quiaani. Nojuajaari saaja niishiquiaari Pueyasoori na quijiara na niquitionutaniya tama na jiyaranojuaaja. \v 9 Pueyaso niquitiosocoriquiano jiyajinia na tiuquishacari, Abrahamri cuno jiyajinia quiquiaari juhua rucuanejojua pueyano. Abrahamri juhuanojuaja maja cuno jiya camaru na quiniu quiquiaari. Naajaa, Pueyaso sequesanoocua tiuujia quiquiaari pueyaracaanuuri. Nojuajaari saaja seya cajacajiniji shitiasano suhuorotujinia quijia quiquiaari pueyaracaanu. Abraham niyanu Isaacri naa quijia quiquiaarijiuhuaj, Isaac niyanu Jacobonio. Pueyasoori cuno pojori sequenu pacutequiaarijiuhua coteenujuanaa na sequesano Abraham. Naacuajitij, nojoriiri Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca quiquiaari pueyaracaanujuhuaj. \v 10 Pueyaso jaara Abraham sequequiaari, nojuajaari pueyaracaanu na quijiarano quiquio na niquitionutaniya, Abrahamri niishiquiaari Pueyasoori miriqui sequeriquiaa tama na shipinishano tiacajinijijiaaja. Cuno pueyaracaanu rishijia tiacaari Pueyaso niishiriojosano tiaca na saquiriojosano pueyarano. Abrahamri cuno tiacara sashijia quiquiaari pueyaracaanu, Pueyaso sequesanoocua na tiuuniuucua. \p \v 11 Naajuhuaj, seetanujuanaa Pueyaso sequesacari Abraham, nojuaja na muetutenutaniya, Abrahamri jiyacari tariucua saaquiano quiquiaari. Neco Saaraari puera motaja quiquiaarijiuhua na manajenura. Naajaa, Abrahamri niishiquiaari Pueyasoori cumaacaraca quijia na sequesano na tohuateenura. Naa Pueyasoocua na tiuuniuucuatej, Pueyasoori na cumaquiquiaari neco na manajonura. \v 12 Naacuajitij, mueya shipiniyashijia saaquianoori mueya mueratequiaari. Cuno neyanuucuajinio supueno pueyari queraatiara canequiaari, queraatiate juhua riya, serojiyaquishoo, juhua shoniniacu caminia shuriuquioco paajia jaaquia. \p \v 13 Puetunu cuno pa supuetanaajanaari Pueyasoocua tiuujiacaja shaajecoquiaari. Nojoriiri juhuanojuaja maja na jiitianu quiquiaari seetanujuanaa Pueyaso sequesano nojori na niquitiosocoriquiano. Naajaa, seetanujuanaa nojori tiuushacari Pueyasoocua, nojoriria, Pueyaso sequesanoori juhua tariucua tucuacaanuji nojori niquishano quiquiaari. Nojoriiri na timitiaquiaari juhua tariucua nojori jiitiasano. Naacuajitij, nojoriiri juhuajaniya quiquiaari juhua rucoojuaca nojori quishacari mijiria. Nojoriiri niishiquiaari, mijiria nio jiyani, majaari seetanujuanaa nojori quiquiorano. \v 14 Naacuajitij, paari niishiyani nojoriiri tamonu jiya jiitianuucua jiaatiariquiaa, pueyaracaanu nojori quiquiorano cutara. \v 15 Nojori jaara saaja mijiria jiya camaruhua quiniuria panijiaca quiquiaari, nojori maara na supuetujua jiyajiniara riujiuuquiaariuhua. \v 16 Saniniuujia, nojori cutaraari socua maninia jiya jiitianuucua jiaatiaquiaari, pueyaracaanu nojori quiquiorano cutara. Cunoori jiyocuacaanu quiquio, Pueyaso jeenucuasano nojoriria. Naaratej, majaari Pueyaso caririquiniu quiquiaari nojori sequesacari: “Pueyasoori canaa Jiyaniijia”. Nojuacuajaari tari jeenucuasano tiaca jiitiaa nojoririano jiyocuacaanu. \p \v 17-18 Pueyaso sequesano Abraham na mueratesano mueya jaara tari mashajaniyojua quiquiaari, Pueyasoori Abraham saniquiaari, na niishiniuria nojuajate seetanujuanaa na tojijia. Naacuajitij, na sequequiaariiri cuaara na panishano niyanu moora, nocuara na catijiasocoriquiano. Cuno neyanu Isaaccuajaari Pueyaso sequesano quiquiaari, nojuajiniji canenutaniyari queraatia pueya. Naajaa, Pueyaso sequesacari Abraham, neyanu na monura, nojuajaari maja na ruuretanu quiquiaari Pueyaso. Nojuajaari tari Pueyaso sequesanoocua tiuuriquiaa saaja. \v 19 Seetanujuanaa Abraham tiuuniuucua Pueyasoocua, nojuajaari niishiquiaari Pueyaso na naata neyanu Isaac samiitianiniuhua, nojuaja jaara na more. Naacuajitij, quera Abraham mosacari neyanu Isaac, Pueyasoori nocuaji na tenujuquiaari, tari maatia na niishishacari Abrahamri seetanujuanaa na tojijia. Naacuajitij, Abrahamri neyanuniyojua jaatucuquiaariuhua shuquiriaatia na quiquiojiniohuara, juhua macu samiitianishanohua. Naa Abraham miishanoni, cunoori miriqui quiya pajaniyara taa Pueyaso miiquiaari Neyanu quiari naatajacuaani. \p \v 20 Isaac tiuuniuucua Pueyasoocuajuhuaj, nojuaja jaara saaquiano quiquiaarijiuhuaj, nojuajaari necohua sequequiaari, Jacobo, Esaúnio: “Pueyasoori jiyanohua maninia miiniutianiya niaara, niaacuajinio supueno pueyanio, taa na sequequiaari janiyacuajani”. \p \v 21 Jacoboori Pueyaso sequesanoocua tiuujia quiquiaarijiuhuaj. Naacuajitij, quera na cusonu panishacari, nojuajaari neyanu José niquiohua sequequiaari: “Pueyasoori jiyanohua maninia miiniutianiya niaara, niaacuajinio supueno pueyanio”. Naa na sequenu nuhuaji na jiuhuatej, nojuajaari na natacaacua tanishiquiaari. Pueyaso secojoquiaari na timiniutiaari, na niishishacari Pueyasoori pueyaracaanu miiquiaa puetunu na sequesanojuanaa. \p \v 22 Jacobo niyanu Joseeri Pueyaso sequesanoocua tiuujia quiquiaarijiuhuaj. Naacuajitij, quera na cusosacari, nojuajaari niishiquiaari Pueyasoori tamacari Israel pueya mashiquiniutianiuhua Egipto jiyajiniji. Naacuajitij, nojuajaari narta Israel pueya sequequiaari nocua nojori taraajenura. Nojuajaari nojori sequequiaari maja nojori tiujianura na nucuhua Egipto jiyajinia, nojori jaara quiojorohua Pueyaso niquitiosocoriquiano jiyajiniara. \p \v 23 Moisés queya quiniuucua Pueyasoocua tiuujiaca, nojoriiri Moisés jamoquiaari jaara shusha rasaaquiaari, mueya maniniuniyojua na quiniuucua. Naa na shocojoquiaariiri jiuujianaraca raca, pueyaracaanu jamosano na quishacari. Egipto jiyaniijia Faraónri tarijia sequequiaari, puetunu Israel pueya niquiocohua shusha roosano canuujuanaa cuaara moojinia quejoosaaria. Naajaa, nojoriiri cuno sequesano tojiyaquiquiaari nojori puereyaquiniutia saaja, Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua. \p \v 24 Naajuhuaj, Moisés quishacari tariucua cumantumaca, Pueyasoocua tiuujia na quiniuucua, nojuajaari na canashitinia Faraón niyatu tamacaquiaari. Nojuajaari tama sequequiaarijiaaja: “Majaari Faraón jinianu cua quiniu paniniu. Janiyacuajaari Israel pueyanoni”. \v 25 Egipto jiyaniijia jinianu na quiniuucua, Moisésri na naata juhuajaniya miiniu quiquiaari puetunu na miiniu panishanojuanaa, shuquiriaatia na quiniuria. Naajaa, nojuajaari niishiquiaari cuno shuquiriaatia quiniuuri saaja rupaquijia mijiria. Nocuaji, majaari na tamacanu quiquiaari narta Israel pueya, shuquiriaatia na quiniuria tamajaaja. Nojuaja cutaraari narta Israel pueyacua taraajequiaari, Egipto jiya jiyaniijia poonijiotenuucua nojori puera. Cunora, nojuajaari niishiriojoquiaari nojuaja cuaara cojiritiasaaria naquiya miishaanu narta Israel pueyatajuhuaj. \v 26 Pueyaso sequesanoocua tiuujia na quiniuucua, nojuajaari niishiquiaari Pueyasoori na tojitiajaca miiniutianiya maninia pueyaracaanu cutara. Nocuaji nojuajaari saquiriojoquiaari narta Israel pueyata soosano na quiniuria mijiria, maja puetunu Egipto casami jiitiaja na quiniuria mijiria, Faraón jinianu na quiniuucua. \p \v 27 Pueyaso sequesanoocua tiuujia Moisés quiniuucua, na nuhuaji, nojuajaari Israel pueya jaatiaquiaari Egipto jiyajiniji. Majaari na puerenu quiquiaari Egipto jiya jiyaniijia juaashacari jiyanohua. Seetanujuanaa Moisés tiuushacari na niquiyaquishoo Pueyasoocua, nojuajaari Pueyaso niquiquiaari noojiata, juhua na shuriucua quiyano pueyaracaanu. Naacuajitij, Moisésri tama na cuaqueyajaaja cumaquiquiaari maja na tarinitianura miiniu Pueyaso sequesano nojuaja. \v 28 Quera Israel pueya mashishacari Egipto jiyajiniji, Pueyasoori Moisés sequequiaari: “Janiyari niucua cua seru jiyaronutaniyani, cua tojiyashijiaca jiyapueranuhua na puecoonura puetunujuanaa. Nocuaji Israel pueya quia numootere, borrego nanaca nojori shuquiujiutianura na tia tohuateyaji, maja nia jiyapueranuhua cusojuasaanurajuhuaj”. Moisésri Pueyaso sequesanoocua tiuuquiaari. Naacuajitij, puetunu Israel pueya jiyapueranuhuajinijiniojuanaani, majaari quenaaja niquiriyatu niyanu mosaanu quiquiaari cutara. \p \v 29 Israel pueya mashishacari Egipto pueyacuaji juucua, Naatunacu jiyanishano caminiaari nojori ritiaquiaari saaja. Nocuaji, Pueyasoori caminia raquitiaquiaari nojori nuura. Na nuhuaji, Pueyasoori Moisés sequequiaari puetunu nojorijianaa cuaara niuutiaara caminia taquijiria. Israel pueya tiuuniuucua Pueyaso sequesanoocua, nojoriiri joojuashiquio niuutiaquiaari juhua puereetunu nucuaco. Egipto jiya jiyaniijia soldadohua jaara juhua nojori niuutianu paniquiaarijiuhuaj, nojoriiri saaja shushiniuuquiaari. \p \v 30 Israel pueya tiuquishacari Pueyaso niquitiosocoriquiano jiyajinia, nojoriiri na paraa Jericó tiaca shocua camarucuneetaquiaari siete juuca, naatej, taa Pueyaso rootaquiaari nojori miiniuriacuajani. Naa nojori tiuuniuucua Pueyaso sequesanoocuatej, Jericó tiaca shocua sohuacaari puetunu pojotaquiaarijianaa. \v 31 Puetunu Pueyaso tojitiaashijiacajanaari puecoosaaquiaari. Rahab cutaraari jiyanooshaaquiaari. Rahabri naa jiyanooshaaquiaari Israel pueyajinijinio namuenujunaa na jamojonuucua tarijia narta pueyacuaji. Rahabri naa maninia miiquiaari Pueyasoocua tiuujia na quiniuucua. Naaratej, Israel pueyari cuno paanatu jiyanooquiaari. \p \v 32 ¿Teyano pa supuetanaajiniji cua pohuatanutaniya niajaniya socuani? Socua queraatia pa supuetanaari Pueyasoocua tiuujiaca quiquiaari. Tariucuaja cua pohuatasano, maninia nia niishiniuria Pueyasoocua tiuujiaca pueyari Pueyaso jiyanooshano. Naajuhuaj, majaari jeya cua quiniu cua pohuatanura maninia nio pojorijiniji: Gedeón, Barac, Sansón, Jefté, David, Samueljinijinio, socua narta Pueyaso sequesano caminiujiuniaa pueyajinijinio. \v 33 Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri tamasaca jiyaniijianucua miaquejoquiaari na jiyajiniji. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri maninia jiyaniijianucua quiquiaari, maninia na jiitianura narta Israel pueya. Pueyaso sequesanoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri Pueyaso sequesano nojori na niquitiosocoriquiano masequiaari. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, juurunu sareya rupaari juhua seecujutasaaquiaari saaja, maja na soonura nojori. \v 34 Pueyasoocua nojori tiuuniuucua, nojori jaara manijinia quejoosaaquiaari, nojoriiri maja na catenu quiquiaari. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri na paraacuaji mashiquiaari saaja, maja na puecoosaanura nijiniaquetucuaja mueruuta. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, sasaca pueyari jiyanohua cumaacaraca quijiacara quiquiaari. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri jiyanohua cumaquishaaquiaari na paraa nojori miaquejonura, na paraa nojori mashiquiniuria nojori jiyajinijijiuhuaj. \v 35 Naajuhuaj, Pueyasoocua tiuujiaca maajipohua quiniuucua, nojori macuuri samiitiacoquiaariuhua nojoriria. \p Tamasacaari jiyanohua taraatia miishaaquiaari Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua. Cunora, nojori paraa jaara nojori quiooquiaari, nojoriiri puecoonura miananajosaaquiaari nojori jaara Pueyaso tojiniu tarinitiaaquiri. Nojori jaara na paraa sequesano tojiquiaari, nojori maara cartesaaquiaariuhua. Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucua, nojoriiri saaja paniquiaari nojori cuaara puecoosaariaqui, naajaa, jiyanohua naquiya na miiniutia. Nojoricuajaari niishiquiaari, Pueyasoori nojori samiitianijionutaniuhua, jiyanohua shuquiriaatia nojori quiniuria pueyaracaanura cutara. \v 36 Tamasaca quiniuucua Pueyasoocua tiuujiacajuhuaj, nojoriiri cararaatia macaatishaaquiaari, jiyanohua majacusaaquiaarijiaariuhuaj. Naajuhuaj, tamasacaari cumayocua shipinishano casaata morojosaaquiaari. Nujuatejojuajinia nujuatejosaaquiaariiri. \v 37 Tamasacaari saitia jacusaaquiaari na puecoosaanura. Tamasacaari na cajiniocua rashiquiojosaaquiaari jacaria jiyaratajata juhua juhuana, socua jiyanohua naquiya na miishaanura. Naajuhuaj, tamasacaari nijiniaquetucuaja mueruuta puetujusaaquiaarijianaa piyonu. Naajuhuaj, tamasaca quiniuucua Pueyasoocua tiuujiacajuhuaj, nojoriiri juhua taanuusano rucoojoquiaari puetunu tiquiyocuajanaa. Casamiijiuniucua nojori quiniuucua, nojoriiri saaja borrego shoque, cabra shoque cusupuequiaari nojori cushishocoriquiano. Nojoriiri taraatia miitiasano quiquiaari, naquiya miishanojuhuaj. \v 38 Juhua taanuusano nojori quiniuucua, nojoriiri juhua tashuquioono rucoojoquiaari cariiquia jiyajinia, tuhuananuhuajinianio. Tiaajunucua nojori quiniuucua, nojoriiri saaja raaco maquiyonuujuaca quiquiaari. Mijiria quijiaca pueyari nojori jiyatequiaari juhua najuhuana quijiaca pueyara. Naajaa, nojori cutaraari seetanujuanaa Pueyaso timitiasano pueya quiquiaari, nocua tiuujiaca nojori quiniuucua. \p \v 39 Pueyasocuajaari nojori jiyanooquiaari, seetanujuanaa nojori tiuuniuucua nocua. Naajaa, nojoriiri juhuanojuaja maja nojori masenu quiquiaari seetanujuanaa Pueyaso sequesano nojori na niquitiosocoriquiano. \v 40 Pueyasoori nio pa quishacari nojori sashitiyajaara, jiyanohua maninia na miishacari pajaniya na Sohuanuta, Neyanu Jesucristoocua pa tiuuniuucua. Na nuhuaji, Pueyasoori puetunu nojoritiajanaa pa cojiritianutaniya jataniniu tojetaarucuajanaa maninia miijiaca pa quiniuria, na shuriucuara na rijiosacari puetunu pajaniyajanaa. \c 12 \s1 Jesu miishano pa niishiriojoriquia, naquiya rejeretajaca pa quiniuriajuhuaj \p \v 1 Naa pa niishishacari taa queraatia pueya maninia miiquiaari Pueyasoocua tiuujiaca nojori quiniuucuacuaani, cunora, tama pa cojetasano najuhuana casaa pa tarinitiariquia. Tarinitiashiyari puetunu najuhuana casaajanaa, teyanoocua pa cojequiaa Pueyaso panishano pa miyaquiniuriacuajani. Naajuhuaj, puetunu sesa miiniujianaa pa tarinitiare, puetunu pa cumaacajanaa pa jiitianura, juhuajaniya rejeretajaca pa quiniuria. Naacuajiti pa naata maninia tucuatanu puetunu Pueyaso panishanojuanaa pa miiniuria. \v 2 Jesu miishano pa niishiriojoriquia pueyaracaanu. Nojuajaari tojetaarucuajanaa na Que Pueyasoocua tiuujia quiquiaari. Nojuajaari niishiquiaari, naquiya na miiniu nuhuaji, na Queeri jiyanohua shuquiriaatia quijiara na jiyatenutaniya. Naaratej, nojuajaari juhuajaniya rejeretaquiaari naquiya na miiniu niyacutesanojinia, cararaatia na miishaanujuhuaj. Cunora, nojuajaari na Que miaquetajara cajiya, Jiyaniijiajanaa na quishacari. \p \v 3 Majaari nia niyajetanu taa Jesu rejeretaquiaari juhuajaniyacuaani, pueyaracaanu sesa miijiaca paracaashacari nojuaja. Nocua nia niishiriojoriquia, niaa mariqui Pueyaso tojiniu tarinitianu paniriiri nia taraajenuta naquiya nia miishacari. \v 4 Niaacuajaari naquiya miishaaquiaa, Jesucristoocua tiuujiaca nia quiniuucua. Naajaa, majaari pa Jiyaniijia nia tacartanu, naquiya nia miyaquishaanuucuaji. Nia rejeretariquia saaja. Majaari juhuanojuaja nia puecoosaanu quiquianu na tojitiajaca nia quiniuucua. \v 5 ¿Niaateeri Pueyaso rootasano niyajetarucuaa tari, na rootasano pajaniya juhua necohuaja? Naa sequeyari: \q1 “Quiyanunaa, majaari cua rootasano quia soonu, janiya jaara quia niishitiojiya naquiya cua miitishacari quiajaniyani. Janiya jaara quia nacasure socua maninia miijia quia quiniuriani, majaari cucuaji pishiniu. \v 6 Quia Jiyaniijia cua quiniuucua, janiyacuajaari cua panishano pueyano jiuujiayashijiani sesa na miishacari. Naajuhuaj, janiyari cua niyanura cua jiyatesano pueyano saniitiojuani jaara sesa miiriquia”. \m \v 7 Naaratej, juhuajaniya na rejeretajaca nia quiriquia. Pueyasoori juhua necohua nia niishitiojiya, maninia na canashitiniuria niajaniya, seetanujuanaa necohua nia quiniuucua. ¿Pueyanoteeri nareja niquijia neyanu, neyanu jaara na tojiyashijia quiriquia? ¡Maja! \v 8 Naajuhuaj, Pueyasoori puetunu necohuarajanaa na jiyatesano pueya saniitioquiaa sesa nojori miishacari. Naacuajitij, Pueyaso jaara nareja niquiriquia niajaniya sesa nia miishacari, cuno maara quiri maja seetanujuanaa necohua nia quiniuucua, juhua tamonu queecuajinio nia quishacari. \v 9 Naajuhuaj, naatujoori pa quishacari, pa queyari pa majacujua, nojori pa tojiyaquishacari. Majaari cunora nojori rerequetejaca pa quiniu quiquiaari. Naacuajitij, pa Que Pueyaso jaara pa saniitioriquia, ¿paateeri na rerequetenutaniyani? ¡Maja! Nojuacuajaari seetanujuanaa pa sohuanu Que, pueyaracaanu rishijiaca pa quiniuria. \v 10 Pa queyari pa canashitijioquiaari taa nojori paniquiaaricuajani. Nojori rootasacari pajaniya, nojori saniitiosacari pajaniya, cunoori quiquiaari saaja mijiria pa quiniuria maninia. Pa Que Pueyaso saniniuujia, nojuajaari pa saniitioquiaa seetanujuanaa maninia miijiaca pa quiniuria, juhua nojuaja pa quiniuriajuhuaj. \v 11 Seetanujuanaa, puetunu saniitionujuanaari taraatia pajaniyara. Majaari pa timiniu paa jaara majacusaareni. Naajaa, na nuhuaji, paa jaara na ruuretaaquirini, paari socua maninia miijiara jatanishaaquiaani, socua Pueyaso tojijiara pa quiniuria juhuajaniyajuhuaj. \s1 Jiyanohua cocuaatiaari Pueyaso pa tojiyaquishacari \p \v 12 Naacuajitij, majaari nia pishiniu pueyanaa, Pueyaso saniitiosacari niajaniya. Nocua nia tiuuri saaja. Nioojiaca nia cumaquiriohua. \v 13 Saaja Jesucristo rupaa tojijiaca nia quiri, jatarinitiaja Pueyasoocua tiuujiaca mariqui noojia niquijiotereeri. Nojori cuaara saniya cumaquishano quiiria cutara. \p \v 14 Tama nia cuaqueyajaaja nia cumaquiriquia, juhuajaniya quijiaca nia quiniuria puetunu pueyatajanaa. Majaari juayonuujutanu. Nia saniriquia seetanujuanaa sesa miyashijiaca nia quiniuria. Saaja noo pojori cutaraari pa Jiyaniijia niquiniutianiya, seetanujuanaa maninia miijiacara jatanishano pueyatej. \v 15 Pueyasocuajaari pa jiyanoojia. Tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare niaa mariqui Pueyaso ruuretareeri na naacunu panishacari niajaniya. Nojuajaari cumaacaracacuaja na cumaquiniuria niajaniya nia panishacari. Naacuajitij, niarta Pueyaso pueyano jaara juaatishaare tamonu miiniuucua sesa nojuaja, nojuaja nia naacure na jiyanooniuria sesa na miinia. Jaara naa miyaquiritij, cuno pueyano juaaquiacaari narta pueyacua paaquenutaniya na sesonura queraatia pueya. \v 16 Naajuhuaj, tama nia cojuatooriquiajaaja. Naa nia miitiooriquia tamonu niajaniyajinijinio mariqui Pueyaso sequesano na niquitiosocoriquiano pajaniya soojeara quiriiri, saniya tama na cuaqueyajaaja na shuquiritiniuria mijiria. Supuetana Jacobo puerana Esauucuajaari naa miiquiaaritij. Tamacari na miaajesacari, nojuajaari Jacobo sequequiaari: “Cua tarajanunaa, pa que niquitiosocoriquiano janiya, na jiyapueranu cua quiniuucuani, cuno cuaara quiiria quiara, quiaa jaara quia sumatuujiniji rupore quiria. Jiyanohua miaajeyanijia”. \v 17 Niaacuajaari niishiya, na nuhuaji, Esauuri paniquiaari na que secojonura nocuara, jiyanohua maninia Pueyaso miiniuria nojuaja, na que jiyapueranu na quiniuucua. Na queeri na ruuretaquiaari saaja. Esauuri jiyanohua na que nenecojoquiaari na nujuquenuta. Naajaa, na queeri maja na naata jataniniu quiquiaari tariucua neyanu Jacobo na sequesano Pueyaso niquiara. \p \v 18 Nio pa quishacari, pajaniyara, Pueyasoori maja juhua tariucuacaanu na quishacari pa supuetanaa Israel pueyata. Jiyacaritij, Pueyaso jaara Moisés tacaniquiaari Sinaí tuhuananuucua, Moisés na niishitiojonura na rootasano na pueyara, tuhuananuuri jiyanohua puereeta niquishano quiquiaari. Tuhuananuuri puereeta noshiriquiaa. Na najacaari tacariquiaa mueruucatej. Jiyanohua ninishiquiiri quiriquiaajuhuaj. Paratuuri jiyanohua piyarojoriquiaa puereetajuhuaj. \v 19 Trompeta jonenenuunuuri jiyanohua tojishaariquiaa. Pueyaso pocuanuuri jiyanohua tojishaariquiaajuhuaj. Israel pueya tojishacari Pueyaso pocuaano, nojoriiri jiyanohua pueretuquiaari. Naaratej, nojoriiri Moisés sequetuquiaari maja socua Pueyasojuanaa pocuanura nojoriicuara. \v 20 Nojoriiri maja socua na rejeretanu quiquiaari puera puereeta Pueyaso sequesacari nojori. Pueyasoori jiyacari naa sequeriquiaa nojoritij, cuno tuhuananuucua nojuajanaa quiniuucua: \q1 “Cante nio tuhuananu rupueyani, cuno pueyano cuaara mosaaria saitia jacusano, cashanata soj. Naa miijia seru cuaara naa puecoosaariajuhuaj”. \m \v 21 Puetunu Israel pueya niquishanojuanaari jiyanohua puereeta quiquiaari seetanujuanaa. Moisésjanaari na puerequiaarijiuhuaj. Nojuajaari na puerenuta sequequiaari: “Cua puerenuta tetecaanijia”. \p \v 22 Nio pa quishacari saniniuujia, majaari pa catecanonu quiquiaa cuno tariucuacaanu pueya pueresano tuhuananuucua. Jesucristo cusonuucua pocuara, paari Pueyaso quiquiojiniajanaa tiuquitiaquiaani. Cuno na quiquio sesaari miriqui sequeshiya “Sión tuhuananu”. Na pueya pa quiniuucua, nojuajaari jiyocuacaanu pueyaracaanu pa quijiarano tiaca jiitiaa. Cunoori seetanujuanaa jiyocuacaanujinio Jerusalén tiaca. Naacuajitij, paari jiyanohua queraatia Pueyaso seya rupuequiaani, Pueyaso pa maniniuhuaqueetanura nojoritiajuhuaj. \v 23 Paari tii rerejonutaniya puetunu parta Pueyaso pueyatajanaani. Pueyaso saquiriojosano pueya pa quiniuucua, pa sesacaari jiyocuacaanu Pueyaso nequesoreetuneejinia naajiotasano quiya. Paari Pueyasoocua catecanoquiaani. Nojuajaari puetunu pueya nequesoreenajanaa. Jesucristo niyacarijia Pueyasoocua tiuujiaca sohuanuhuari tii quiyajuhuaj, canapue Pueyaso jiyatequiaari tojetaarucuajanaa sesa miyashijiacaracuajani. \v 24 Jesucristoori tii quiyajuhuaj. Nojuajaari tama na cusonutajaaja Pueyaso jiyanootiquiaari nocua tiuujiaca. Tama na nanacajaaja na shootenuucua pocuarajuhuaj, paari cunota jeequejosaaquiaari tojetaarucuajanaani. Naacuajitij, Jesu nanacaari jiyanohua socua maninia Abel nanacajiniji. Caín monuucua tarajanu Abel, Abel nanacaari Pueyaso shiniujiya na mona cuaara mosaariajuhuaj. Jesucristo nanaca saniniuujia, cunoori Pueyaso pa jiyanootiquiaacujua. \p \v 25 Cunora pueyanaa, tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare maja nia ruuretanura Jesucristo Rupaa. Tariucuacaanu, pueyari jiyanoyaquishaaquiaari nojori ruuretasacari Pueyaso sequesano, nojuaja jaara nojori piriyojoquiaari Sinaí tuhuananujiniji. Nojoriiri jiyanoyaquishaaquiaari nojori tojiyaquiniuucua mijiria Pueyaso quishacari na sequesano. Nojori jaara naa jiyanoyaquishaaquiaaricuaa, nio pa quishacari saniniuujia, ¿paatucua taa jiyanooshaariquia pa ruuretasacari Pueyaso quiarijiani, jiyocuacaanuji na piriyojosacari pajaniyani? \v 26 Pueyaso pocuasacari Sinaí tuhuananujiniji, jiyari na pocuasacari tetecaquiaari. Quiarijia saniniuujia, Pueyasoori seetanujuanaa sequeya: “Janiyari socua caminiutianiuhua jiya jiuuquiutianuni. Maja saa jiyaja. Jiya cajiniocuanio. Jiyacunojuanaari quiniutianiya naa cua miiniu”. \v 27 Naa na sequesacari taa socua na caminiutianiuhua jiya jiuuquiutianuni, naacuajiti paari niishiyani, puetunu na shipinishano casaajanaari shaajeyaquishaquiji shaajenutaniya. Saaja noo casaari cureenutaniya, maja na naata pootiosano casaatej. \v 28 Quiarinio quiquio, Pueyaso shipinishano na niquitiosocoriquiano pajaniyani, cunoori maja na naata shaajasaanu quiniutianiya cutara. Paari jiyaniijianucua quiniutianiya tii pueyaracaanuni. Pa Pueyasoori jiyanohua maninia miiniutianiya pajaniya. Cunora pa shuquiritiare nojuaja. Paari na shuquiritiyani pa timitiasacari nojuaja. Naacuajitij, nojuaja pa timitiare jiyanohua pa paniniutia nojuaja, pa puerenutanio. \v 29 Nojuajaari puereeta mani, Neyanu ruuretajaca shaajaja, sesa pa miishano catijiajajuhuaj. \c 13 \s1 Taa pa miyani Pueyaso pa timitiniuria \p \v 1 Majaari panitioonu nia tarinitianu. Naa Pueyaso pueya nia quiniuucuatej, pueyaracaanu panitioojuaca nia quiriquia. \v 2 Naajuhuaj, majaari rucoojuaca ruuretanu, niaacua nojori tiuquishacari. Nojori panijiaca nia quiriquia. Noojiaqueya pa supuetanaajinijiniocuajaari Pueyaso seya masuuquiaari na tiacora, nojori jiyanishacari nareja pueyano naasucua. \p \v 3 Nujuatejosano pueyacua taraajejaca nia quiriquia. Tama nia cuaqueyajaaja nia jiyatere juhua nojoritia nujuatejosanojuhuaj, nojoriicua nia taraajenura seetanujuanaa. Naquiya miitiasano pueyacua taraajeja nia quiriquiajuhuaj. Nia niishiriquia, niaari na naata naa miitiasaanujuhuaj. \p \v 4 Pueyasojuanaacuajaari pa niishitioquiaari pa camitioonura. Cunora, camitioono pueya cuaara saaja neyacata, necocuata quijia quiiria. Cante camiyojuani, nojuaja cuaara tama na cuaqueyajaaja cojuaara maja narta pueyano niquiocua na numuetucunura, na camishoo maajinio. Nia niishiri, Pueyasocuajaari naa sacuaraatia miijiaca saniitionutaniya. \p \v 5 Majaari cumaneeca porocua nia quiniu tama niaarajaaja nia jiitianura. Juhuajaniya quijiaca nia quiriquia nia jiitiasanota. Nia niishiri, Pueyasocuajaari sequequiaari: “Majaari cua cartenu quiniutianiya niajaniya juhua japueyojua nia quiniuria. Majaari quenaaja cua tiujianu quiniutianiya niajaniya”. Cunora pueyanaa, maja nia tacaaniu. \v 6 Naa seetanujuanaa na sequesanoocua pa tiuushacaritij, pa naata sequenu taa supuetana David naajiotaquiaari na sequesanocuajani. Naa sequequiaariiri: \q1 “Jiyaniijia Pueyasocuajaari cua naacuna. Naacuajitij, majaari cua puerenu quiniutianiya. Majaari pueyano na naata taa miiniu janiya”. \p \v 7 Coteenujuanaa nia jiitianaa pueya nia niishiriojoriquia, noo pojori canapuete shushajanaa nia tojitioquiaari Pueyaso rupaacuajani. Nojoriiri seetanujuanaa Pueyaso tojijiaca quiquiaari, Jesucristoocua tiuujiaca nojori quiniuucua. Juhua nojori quiniuucua jiaatiajaca nia quiriquiajuhuaj, taa nojori quiquiaaricuaani. \p \v 8 Taa quijia Jesucristo quiquiaari tariucuacaanuni, nojuajaari naa quiyajaa. Naa quiniutianiya pueyaracaanuuri. Majaari na jatanu. \v 9 Naaratej, majaari tamaatia niishitiojosano nia tojiniu. Miaquenu pueresanojiniji niishitiojosano cutaraari najuhuanaj. Cunoori maja quenaaja na cumaquiniu quiquiaari na tojitiajaca. Naajuhuaj, majaari pueyacuara secojonaa jiuujia cumaquishaanu quiquiaari nojori miaquesacari Pueyasorano puecoosano seya shujiniji. Pueyaso Sohuanu cutaraari poojia cumaquiquiaa, panijiaca pa quiniuria. \v 10-11 Saniniuujia, pueyacuara secojonaa jiyaniijiaari maja noo shu na miaquenu quiquiaari cutara, Israel pueya jiyanooshaanura puecoosaaquiaaritij. Pueyacuara secojonaa jiyaniijiaari cuno seya nanaca tiuquitiaquiaari Pueyaso Quishaquijianaa puetunu marijiarajanaa, cuno nanaca na majiriuutianura tii. Na nanaca shootesano seruuri saniniuujia tiacajiniji jiyatasaaquiaari mij, tii na catijiasaanura puetunujuanaa. Pueyacuara secojonaa jiyaniijiaari tojetaarucuajanaa tenujusaaquiaari maja na miaquenura cuno shu. Nio pa quishacari saniniuujia, paari jiyanohua cumaquishaaquiaani Jesucristo cusonuucua pocuara. Cunojiniji, paari seetanujuanaa Pueyaso rupuesano quiyacuajani. \v 12 Naajuhuaj, Jesucristo mosaanura pocuara, nojuajaari Jerusalén tiacajiniji jiyatasaaquiaarijiuhuaj, naatej, taa na nanaca shootesano seya jiyatasaaquiaari tamaquiriacuaani. Nojuajaari naa tama na cuaqueyajaaja tarinitiaquiaari na mosaanura, tojetaarucuajanaa jeequesano pa quiniuria puetunu sesa pa miishanojinijijianaa. \v 13 Nojuajaari jiyanohua cararaatia teetesaaquiaari niyacutesanojinia pa niti. Naa Jesu miiniuucua pocuaracuaatej, Pueyaso niishiyashijiaca jaara cararaatia miiriquia pajaniya Jesuucua pa tiuuniuucuani, juhuajaniya na rejeretajaca pa quiriquiajuhuaj. \v 14 Pajaniyara, Jesuucua tiuujiacani, nio jiyari maja pa quiquio. Mijiria, shaaquiiri pueyaracaanu rishijia quiquio pajaniyarano. Cunora, paari jiyocuacaanu pajaniyarano Pueyaso shipinishano tiacaacua jiaatiaani. \v 15 Naa Pueyaso jiitianuucua pueyaracaanu rishijia quiquio pajaniyaranotej, nojuaja pa timitiariquia pueyaracaanu. Neyanu Jesucristo quiniuucua pocuara Secojona, nojuajaari pa tiuquitiaquiaa na Queecua. Nio pa quishacari quiarijiani, majaari Pueyaso paniniu pa seya nanaca. Nojuacuajaari paniquiaa pa shuquiritianura nojuaja cutara. Naacuajitij, pa rupaa pa jiyatere Pueyasora na quiniuria saaja, pueyaracaanu nata pa maniniuhuaqueetanura nojuaja. Cunocuajaari na panishano. \v 16 Naajuhuaj, majaari nia niyajetanu maninia nia miiniuria niarta Pueyaso pueya. Nojori jiitiaaquishacari nojori panishano, nia jiitiasano casaajiniji nia niquitiojoriquia nareja nojori. Paa jaara naa miijiaca quirini, paari juhua Pueyasora pa casaa niquitioyani. Cuno cutaraari na timitiquiaa. \p \v 17 Cuarta Pueyaso pueyanaa, nia jiitianaa tojitiajaca nia quiriquia. Majaari nojori niishitiojosano nia ruuretanu. Nojoricuajaari nioojiaca cojuaquiaa pueyaracaanu, nojori niishishacari Pueyasoori nojori nequesoreenutaniya nia jiitiajaca nojori quiniuucua. Naaratej, shamaatia nojori tojitiajaca nia quiriquia maninia, Pueyaso nojori pohuatanura shitimia niajaniyajiniji. Niaa jaara nojori tojitiaashijiaca quiri, nojoriiri Pueyaso pohuatanutaniya na taraajenuta niajaniyajiniji. Jaara naa quiritij, niaa cutaraari taraatia quiniutianiyajuhuaj. \p \v 18 Canaacuara nia secojonuuriquia. Canaacuajaari saaja maninia miiniuria saniniujiuquiaa pueyaracaanuni. Naacuajitij, canaa jiuujiaari panaatia quiya Pueyaso niquiara. \v 19 Janiyari jiyanohua paniyani cucuara nia secojonura, Pueyaso tiuquitiniuhuara ritia janiya niaacua. \s1 Nio naajiona panishacari maninia Pueyaso miiniuria pueya, na saruhuatasacari pueyajuhuaj \p \v 20 Jesucristo shootenuucua na nanaca pocuara, paari niishiyani puetunu Pueyaso sequesanojuanaari seetanujuanaa pajaniyarano quiniutianiya pueyaracaanu. Naa Jesucristo miishanoocua pa tiuushacaritij, na Que Pueyasoori pa jiyanooquiaa, juhuajaniya pa rupuenura nojuaja. Pueyasojuanaacuajaari pa Jiyaniijia Jesucristo samiitianiquiaariuhua macujiniji. Nojuacuajaari pa cojuana, na panishano pueya pa quiniuucua. ¡Jiyanohua maninia pa Pueyaso! \v 21 Neyanu Jesucristoocua nia tiuuniuucua, nojuaja cuaara jataniiria niajaniya tojetaarucuajanaa jeenucuasano nia quiniuria, taa na paniyacuajani. Nojuaja cuaara naa miiria niajaniyatej, maninia nia tucuatanura puetunu na panishanojuanaa. ¡Pa Jiyaniijia Pueyaso cuaara pueyaracaanu shuquiritiasaaria jiyanohua maninia na quiniuucua! Cuaara naa quiiriatej. \p \v 22 Cuarta Pueyaso pueyanaa, jiyanohua nia secojiyanijia maja nia ruuretanura secaja rupaata cua shiniujiushacari niajaniya nio cua naajiojinia. \v 23 Nia niishiri pueyanaa, parta Pueyaso pueyano Timoteori nujuatejojuajiniji tari tohuatesaarohuacuaa. Nojuaja jaara tarishiyaquiri cucua na tiuquiniuria, janiyari cucua na ruponutaniyani nia niquiniuucua cua quiasacari. \p \v 24 Naajuhuaj, quiria nia saruhuatare puetunu nia jiitianaa pueyajanaa, puetunu cuniqui quiniaa parta Pueyaso pueyajanaanio. Italia jiyajinijinio parta Pueyaso pueyari nia saruhuataajuhuaj. \p \v 25 Pueyaso cuaara na Sohuanuta cumaquiiria puetunu niajaniyajanaa.