\id 1CO - Arabela NT + OT portions -Peru 2009 (DBL -2013) \h 1 CORINTO \toc1 Coteenu Pablo naajionee Corinto tiacajinia quiniaa Pueyaso pueyacuara \toc2 1 Carta a los Corintios \toc3 1 Co \mt1 COTEENU PABLO NAAJIONEE CORINTO TIACAJINIA QUINIAA PUEYASO PUEYACUARA \c 1 \s1 Pablo saruhuatasacari Corinto pueya \p \v 1-2 Corinto tiacajinia quiniaa Pueyaso muerasunaa, ¿niaate quiyajaa? Janiya, pa tarajanu Sóstenesjuhuaj, canaari nia saruhuataani. Janiya Pabloni, Jesucristo jiyarosano na rupaa cua pohuatanura taa Pueyaso paniquiaaricuajani. Canaa niaacuara naajiyani, socua canaa niishitiojonura niajaniya, Pueyaso saquiriojosano pueya nia quiniuucua. Niaari maninia quiya Pueyaso niquiara, Jesucristo nia rupuesacari. Niaari seetanujuanaa Pueyaso muerasu, puetunu jiyacajinia pueyatajanaa, canapuete Jesucristoocua tiuujiacacuajani. Jesucristocuajaari nojori Jiyaniijia, pa Jiyaniijiajuhuaj. \v 3 Pa Que Pueyaso, pa Jiyaniijia Jesucristo cuaara cumaquiiria niajaniya, juhuajaniya nia quiniuria. \s1 Paari maninia miishaaquiaani Cristo pa rupuesacari \p \v 4 Maninia nia quiniuucua, janiyari pueyaracaanu Pueyaso sequequiaani “Paacarasho”. Pueyasocuajaari jiyanohua maninia miiquiaari niajaniya, nia rupuesacari Jesucristo. \v 5 Nia rupuesacari Jesucristo, Pueyasoori puetunu cumaquiquiaarijianaa niajaniya na cumaacata, nia poojotanura puetunu na rupaajanaa, puetunu na rupaajanaa nia niishiniuriajuhuaj. \v 6 Maninia nia tojitiasacari Cristojiniji pohuatasano, niaari maninia miishaaquiaari taa canaa sequequiaari niajaniyacuajani. \v 7 Naacuajitij, niaari tari masequiaari puetunu Pueyaso niquitionu panishanojuanaa, maninia na muerasu nia quiniuria, nocua nia jiaatianuta nia sashishacari pa Jiyaniijia Jesucristo tiuquishacariuhua. \v 8 Pueyasoori nia cumaquiniutianiya pueyaracaanu, maja quenaaja niaacua casaa tiuutiasoo quiniuria, sesa nia miishanojiniji. Naacuajitij, pa Jiyaniijia Jesucristo jaara tiuquiriohua na ruuretajaca na saniitionura, niaa cutaraari juhuajaniya quiniutianiya. \v 9 Pueyasocuajaari maninia tohuateequiaa na sequesano. Nojuacuajaari pa sequequiaari pa cojiniuria Neyanu, maninia pa miishaanura Neyanutajuhuaj. Cuno Neyanuni, nojuacuajaari pa Jiyaniijia Jesucristo. \s1 Pueyaso muerasu juhua tamasaca niquitiooquiaari \p \v 10 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, cua tojitiare. Pa Jiyaniijia Jesucristoori cua sequeteya nio. Maninia nia niishiriojore. Maja juhua tamasaca nia niquitioonu. Maja tamasaca niajaniya. Maninia nia niishiriojore, maja tamaatia. Nia jiuujiaatioorejuhuaj. \v 11 Naa nia sequeyanijia cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, Cloe niquiohua pohuatanuucua janiya niajaniyajiniji. Nojoriiri cua sequerucuaa niaana juayonuujutaquiaa. \v 12 Naa pohuatasaarucuaa niajaniyajinijinijia: puetunu pueyajanaana tama sequequiaajaaja: “Canaari Pablo pueyani”. Tamasacanaari saniniuujia sequequiaacujua: “Canaari Apolo pueyani”. Tamasacanaari sequequiaajaacuhuaj: “Canaari Pedro pueyani”. Tamasacanaari sequequiaajuhuaj: “Canaari Cristo pueyani”. ¿Naatee pueyanaa? ¿Casaara tamajaaja naa nia raquitiijiquianuni? \v 13 ¿Majateeri nia niishiniu? Paari Jesucristo cuaqueyani. ¿Pa Jiyaniijia cuaqueyateeri neequeresetanocuaa? ¿Janiyateeri niaacuara cusoquiaari niyacutesanojiniani, cua pueya nia quiniuria? ¿Niaateeri cua sesajinia tiuquinijiosaaquiaari moojiniajuhuaj? ¡Maja, cuarta Pueyaso pueyanaa! \v 14 Janiyaquiiri namitia nia tiuquinijiyaquiquiaari moojiniani. Naacuajitij, majaari nia naata sequenu niaa cua sesajinia tiuquinijiosaaquiaari. Janiyari niishiya cutarani, janiyari saaja Crispo tiuquiniquiaarini, Gayonio. \v 15 Naacuajitij, majaari quenaaja tamonu na naata sequenu janiyari na tiuquiniquiaarini. \v 16 Quera niyajetaanijia. Janiyari Estéfanas tiuquinijioquiaarijiuhua necohuatajani. Majaruhua socua pueya cua tiuquinijionu quiquiaari. \p \v 17 Jesucristoori maja na jiyaronu quiquiaari janiya pueya cua tiuquinijionura. Cristo cutaraari cua jiyaroquiaari na rupaa cua pohuatanura. Majaari cua maniniushitiniu na rupaa cua pohuatasacari, pueya mariqui shanohua cua pohuatasanoocua tiuuri najuhuanaari. Cuaara tiuutiuuria cutara Jesucristoocua, na miiniuucua maninia pocuara. Pueyasoori pa jiyanooquiaa saaja Jesucristo cusonuucua niyacutesanojinia pocuara. \s1 Cristoori Pueyaso cumaaca jiitiaa, Pueyaso niishitiajajuhuaj \p \v 18 Canaa pohuatasano Cristo cusonujiniji niyacutesanojinia pocuarani, cunoori juhua mosanucua pohuatasano shaajecoriquiano pueyara. Naajaa, Jesucristo rupaari Pueyaso cumaacaracacuaja na tojitianaara, Pueyaso muerasura na jataniniuria pajaniya. \v 19 Pueyaso sequesanocuajaari naa naajiotasaaquiaaritij: \q1 “Janiyari niishijiaca niishishano cushitionutaniyani. Mijiria pueya niishishano jiyatenutaniya najuhuanaranijia”. \m Naacuajitij, cante mijiria pueya niishishanoocua tiuyani, nojuajaari maja na jiyanooshaanu quiniutianiya. \p \v 20 ¿Pueyanoteeri jiyanohua niishitiajaraca Pueyaso muerasura na jataniniuria pajaniya? ¡Maja! Niishijiajanaa jaara jiyanohua niishiriojore, ¿pa naatate na sequesanoocua tiuuniu, Pueyaso na jiyanootiniuria pajaniya? Maja. ¿Niishitiojona rootasanote na naata Pueyaso pueyara jiyatenu pajaniya nocua pa tiuushacari? Maja. Naacuajitij, puetunu mijiria niishishanojuanaari najuhuana quiya Pueyasora. \v 21 Pueyari maja na naata Pueyaso niishiniu quiquiaari tama nojori niishitiajatajaaja. Pueyasoori tama sequequiaarijiaaja na niishitiajata cutara: \q1 “Jaaja. Maninia naatej. Pueya jiyanooriiria saaja nojori tiuushacari cua Niyanuucua”. \m Pueyari saniniuujia jiyaniya Jesucristo rupaari nareja sequesanojuhuanajaj, tojishoo. \v 22-23 Naaratej, cuarta Judiocuacaari maja Jesucristoocua tiuuniaara na quiniu ritia. Nojoriiri Pueyaso cumaacata miishano niquiniu paniquiaa coteenu saaja. Cunora, nojoriiri canaa tojitiaaquiquiaa canaa pohuatasacari Jesucristo mosaanujiniji niyacutesanojinia teetesano. Nojoriiri saaja sequequiaa: “¿Pa Jiyaniijiaranotucua casaara naa cararaatia mosaareni?” Griego pueyari naajuhuaj. Majaari ritia nojori quiniu paniniu Jesucristoocua tiuuniaara. Nojoriiri saaja niishiniuucua jiaatiajaca. Nojoriiri jiyaniya Jesucristoori najuhuana cusoquiaari juhua moseeca. Naacuajitij, canaa pohuatasacari Jesucristo niyacutesanojinia mosaaquiaari, Judiocuacaari jiyaniya Jesucristoori cumaacaaju quiquiaari. Nojoriiri jiyaniyajuhuaj Pueyaso Jiyarosocoriquianoori ritia Judiocuaca jiyaniijiara quiniutianiya cutara. Majaari na niishitiuniu quijia Cristo cuaara coteenu miishaaria naquiya, jiyanooshano nojori quiniuria sesa nojori miijiosanojiniji. Griego pueyari canaa pohuatasano tojiyaquiquiaajuhuaj. Nojoriiri jiyaniya Pueyasoori niishiyashijia quiquiaari Neyanu na motenura. \v 24 Paa cutaraari niishiyani Cristoori pocuara cusoquiaari. Naacuajitij, Pueyasoori cumaacaraca cutara na saquiriojosano pueya na jaariutianura Sesaaca, na muerasura na jataniniuria pajaniya, Judiocuaca, Griegohuanio. ¡Pueyasoori jiyanohua niishijia cutara! \v 25 Pueyari jiyaniya Pueyasoori niishiyashijia quiquiaari. Cunora Neyanu cusojuaquiaari niyacutesanojiniaari. Naajaa, naacuajiti Pueyasoori pa jiyanooquiaari. Pueyasoori jiyanohua socua niishijia cutara mijiria niishijiacajiniji. Pueyari jiyaniyajuhuaj, Pueyasoori cumueecaaju quiquiaari Cristo cusosacari niyacutesanojinia. Naajaa, naacuajitij, ¡Cristoori Sesaaca shocotaquiaaricuaja! Pueyasoori jiyanohua socua cumueeca pajaniyajiniji. \p \v 26 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, niaacuajaari niishiya taamueca pueya nia quiquiaari pueya niquiarani, Pueyaso sequesacari niajaniya na muerasu nia quiniuria. Saaja secaja niajaniyajinijinioori niishijiaca quiriquiaa. Saaja secaja niajaniyajinijinioori tojishano pueya quiriquiaajuhuaj. Saaja secaja niajaniyajinijinioori jiyaniijianucua niquiohuacuajinio supueno quiriquiaa. \v 27 Mijiria quiniaa pueyara, Pueyasoori socua niishiyashijiaca pueya saquiriojoquiaari, na muerasu nojori quiniuria. Naacuajitij, mijiria niishijiacaari tamajaaja caririquiniutianiya nojori jaara saquiriojiyaquishaare. Pueyasoori tojishoo pueya saquiriojoquiaarijiuhuaj, na muerasu nojori quiniuria, mijiria tojishano pueya caririquiniuria nojori jaara saquiriojiyaquishaare. \v 28 Pueyasoori soosano pueya saquiriojoquiaarijiuhuaj, tojishoo pueyanio. Pueyasoori naa saquiriojoquiaari najuhuana quijiaca. Canapuete tama na cuaqueyajaaja jiyaniya cutara pueyanoni, cuno pojoriiri saniniuujia quejoosaanutaniya. \v 29 Naacuajitij, majaari quenaaja jiyanohua pocuaja cureenu quiniutianiya Pueyaso niquiara. Tojetaarucuajanaa shaaquiiri pocuajaca quiniutianiya. \v 30 Pueyasojuanaacuajaari nia rupuetequiaari Jesucristo. Naacuajitij, niaari Pueyaso niishitiaja jiitiaa. Nia rupuesacari Jesucristo, niaari maninia miijia quiya Pueyasora. Pueyasoori nia jataniya saa na tojijiacaraja nia quiniuria, juhua Neyanu nia quiniuriajuhuaj. Niajaniyari puetunu jeecasaanutaniyajanaa. Paari naa miishiyani Jesucristo pa rupuesacari. \v 31 Seetanujuanaari nio sequesano tariucuacaanu Pueyaso Rupaajiniji: \q1 “Cante shuquiriaatia quiniu paniyani, nojuaja cuaara shuquiritiaara pa Jiyaniijia”. \c 2 \s1 Jesucristo mosaanujiniji pohuatasano \p \v 1 Cuarta Jesuucua tiuuniaa pueyanaa, janiya jaara niaacua tiuquiquiaarini, niaacuajaari niishiya taa cua pohuataquiaari Pueyasojiniji Jesucristo rupaa niajaniyani. Majaari jiyajeneta cua pohuatanu quiquiaari niishijiaca niishishano rupaacata. Cua pohuatasanoori niishishaatia quiquiaarijia, maja juhua cutara pueyano pohuatasano. Janiyari jacaria pohuataquiaari Pueyaso rupaa niajaniyani. \v 2 Janiyari tari tama sequequiaarijiaanijia: “Janiyari saaja Jesucristojiniji pohuatanu paniya Corinto pueya niquiarani, naajuhuaj, taa na cusoquiaari pocuara niyacutesanojiniani”. \v 3 Cua pohuatasacari Jesucristo rupaa nia niquiara, janiyari sasaca quiriquiaa cua puerenutani. Janiyari tetecariquiaani. \v 4 Majaari cua paniniu quiquiaari cua tiuutiniuria niajaniya Jesucristoocua tama cua niishitiajatajaaja. Naaratej, majaari cua pohuatasano quiniu quiquiaari juhua shanohua pohuataja sequesano. Naacuajitij, cua pohuatasacari Jesucristo rupaa nia niquiara, Pueyaso Sohuanu cutaraari nioojiacajinia poonijioquiaari Pueyaso cumaacata cutara. \v 5 Naacuajitij, niaari Jesucristoocua tiuuquiaari Pueyaso cumaaca miishacari maninia nioojiajinia. Maja cutaraari nia tiuuniu quiquiaari saaja pueya niishishanoocua. \s1 Pueyaso Sohuanucuajaari pa niishitiya Pueyaso \p \v 6 Naajaa, canapuete Pueyasoocua tiuujia seetanujuanaa cutarani, nojoriiri niishiya canaa pohuatasano Jesucristojinijiiri seetanu niishishanojuanaa cutara. Nio niishishanoori maja saa pueya niishishanojua. Maja mijiria jiyaniijianucua niishishano. Mijiria niishijiacaari shaajeconutaniya. Nojori niishishanoori najuhuana quiniutianiya. \v 7 Canaa pohuatasano cutaraari Pueyaso niishishano tarijia, jiya shipinishaacarijiyojua. Pueyasoori jiyacari niishiriojoquiaari jiyanohua maninia na miiniuria pajaniya, shuquiriaatia pa quiniuria pueyaracaanu pa Jiyaniijia Jesucristo shuriucua. Nio rupaari maja pueya niishishano tari. Pueyasoori maja nio na niishitionu quiquiaari pueya tari. \v 8 Mijiria jiyaniijianucuaari nio niishiyaquiquiaari. Nojori jaara na niishiquiaari tarijia, nojori maara pa Jiyaniijia moyaquiquiaari niyacutesanojinia. ¡Na Shipininia motuquiaarijiaari, pueyaracaanu shacantuuca quijia! \v 9 Naa naajiotasano quiyacuajaari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia: \q1 “Pueyasoori jiyasohuaja casaa jeenucuasano jiitiaa na panijiaca pueyara. Cunoori maja pueya niquishano quenaaja. Majaari cunojiniji nojori tojishano quenaajajuhuaj. Majaari quenaaja pueya niishiriojonu quiquiaari jiyano casaate na naata quiniu nojoriria”. \m Quiarijiani, canaari saniniuujia pueya niquiara na pohuataani. \v 10 Pueyasocuajaari quiarijia canaa niishitiquiaari canaa jiuujiajinia na miiniu panishano pajaniyara. Canaa niishitiquiaariiri na Sohuanuta. Na Sohuanuuri puetunu Pueyaso niishiriojosanojuanaa noojiajinia niishiya. \v 11 ¿Cante pueyano niishiriojosano noojiajinia niishiyani? ¿Majate saa na camaru sohuanujua niishiniu? Taaquiriirinij. Naajuhuaj, saaja Pueyaso Sohuanuuri Pueyaso niishiriojosano noojiajinia niishiya. \v 12 Naaratej, Pueyasoori na Sohuanu niquitioquiaari pajaniya, pa niishiniuria Pueyaso niishishano. Naacuajitij, majaari pa jiitianu saaja tama pa sohuanujuaaja Pueyaso niishishano pa niishiniuria. Paa cutaraari Pueyaso Sohuanuracajaniuhuaj. Naacuajitij, Pueyaso Sohuanu cumaquishacari pajaniya, pa naata puetunu Pueyaso niquitiosano pajaniyarajanaa niishiniu. ¡Jiyanohua capora Pueyaso! \v 13 Naacuajitij, canaa pohuatasanoori maja saaja mijiria pueya niishishano. Pueyaso Sohuanujuanaari canaa niishitiojoquiaari Pueyaso rupaa canaa niishiniuria canaa jiuujiajinia. Naacuajitij, canaa naata Pueyaso Sohuanu jiitianaa niishitiojonu seetanu Pueyaso rupaajanaa, mariyata taa Pueyaso Sohuanu niishitiojoquiaa canaacuaani. \p \v 14 Mijiria quiniaa pueyari Pueyaso Sohuanu niishitiojosano niishiniu paniyaquiquiaa. Nojoriiri saaja juhua tama mijiria niishiriojosanojuaaja na jiyatequiaa. Seetanujuanaa, nojoriiri maja na naata na niishiniu. Saa Pueyaso Sohuanutaja pa naata Pueyaso Sohuanu niishitiojosano niishiniu. \v 15 Cante Pueyaso Sohuanu jiitiaani, nojuajaari na naata puetunu niishishanojuanaa saniniujiuniu. Saniniuujia, tamasaca pueyari maja na naata Pueyaso Sohuanu jiitiana miishano niishiniu nocuara na rimiaaquenura. \v 16 Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasaaquiaarijiuhuaj: \q1 “¿Cante pa Jiyaniijia jiuujiajinia na niishiriojosano niishiyani, socua na niishitiojonura nojuajani? Shaaqui”. \m Paa cutaraari Jesucristo niishishano niishiyani Pueyaso Sohuanuraca pa quishacari. Naacuajitij, majaari pa niishiniu saa mijiria pueya niishishanojua. \c 3 \s1 Pueyasora poonijionaa pueya cuaara poonijionuuriquia nojori panitioonuta \p \v 1 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, cua quishacari niaata, majaari cua naata jiyajeneta Pueyaso niishishano cua niishitiojonu quiquiaari niajaniya. Niaari quera juhua Pueyaso Sohuanuuju quiriquiaajaa. Niaari juhua Cristo conaaja quiriquiaajaa, maja Pueyaso tojijiaca seetanujuanaa. Nocuaji, janiyari nia niishitiojoriquiaa jacariani, juhua Pueyaso niishiyashijiaca pueya nia quishacarijia. \v 2 Cua niishitiojosano niajaniyari niishishaatia quiquiaarijia, maja jiyajeneta. Majaari cua naata Pueyaso cutara niishishano cua pohuatanu quiquiaari niajaniya. Cuno niishishanoori cumueeca Pueyaso pueyara, naatej, taa shu quiya tariucua puereetuuca pueyaracuaani. Juhua naatujoori nia quishacarijia, majaari nia naata na tojiniu quiquiaari. Juhuanojuajaari maja nia naata na tojiniu quiarijiani. \v 3 Niaari juhua Pueyaso Sohuanuuju quiyajaa, juhua Pueyaso niishiyashijiaca pueya. ¿Naatejaaratej? Niaana niarta Pueyaso muerasu shocotanu paniquiaa juucua. Niaanaari juayonuujutaquiaa. Naa nia quishacaritij, niaari juhua Pueyaso Sohuanuuju quiyajaa pueyaracaanu, juhua Pueyaso niishiyashijiaca pueya. \v 4 Niaana sequequiaa: “Canaari Pablo pueyani”. Tamasacanaari sequequiaajuhuaj: “Canaari Apolo pueyani”. Naacuajitij, puetunu niajaniyajanaari saaja juhua Pueyaso niishiyashijiaca pueya quiyajaa. \p \v 5 Nia sequeretoj: ¿casaate Apoloni? ¿Casaate janiyani? Canaari nareja Pueyasora poonijionaajuhuanani. Canaari saa Pueyaso panishano miiquiaajaani, Jesucristo rupaa nia tojitianura. Canaari Jesucristo panishano miiquiaarini taa na sequequiaari canaa miiniuriacuajani. \v 6 Naacuajitij, janiyari Pueyaso rupaa nia pohuataquiaarini, naatej, taa casaa jajau pueyano natoojoquiaacuaani. Apoloori saniniuujia socua Pueyaso rupaa nia niishitiojoquiaari na cumaquiniuria niajaniya, naatej, taa pueyano na natau shiijioya mohuacatacuaani, maninia na maashiniuria. Pueyaso cutaraari na rupaa maashitiquiaari nioojiacajinia, na muerasu nia quiniuria cutara. \v 7 Naaratej, ¿casaateeri canaani; Apolo, janiyanio? Canaari Pueyasora poonijionaa narejani. Saa Pueyasojua cutaraari cumaacaraca. Saaja nojuaja cutara na naata pa tojitiniu na rupaa, seetanujuanaa na muerasu pa quiniuria. \v 8 Naacuajitij, paari niishiyani, cante natoojonani, cante mohuaca shiijiotanani, canaari mariyata saaja Pueyaso poonitijiosanoni. Pueyasocuajaari canaa niquitionutaniya na jiitiasano, nera canaa poonijionuucua. Cante socua poonijioreeni, Pueyasoori socua na jiitiasanojiniji na niquitionutaniya taajecori pueyajiniji. \v 9 Canaari mariyata Pueyasora poonijionaani. Niaari juhua Pueyaso nataacuaca nera. Niaari na muerasu cutara, maja canaa muerasu. Naajuhuaj, Pueyasoori juhua nia tiaa saitia, na quiquiorano. Saitia tiasacari, sairi coteenu cumaatia niojoshiya na morijiuria, maja tia matanura. \v 10 Pueyaso jaara jiyaroquiaari janiya, janiyari Jesucristo rupaa pohuatanu coteequiaari maninia niajaniyani, Pueyaso muerasu nia quiniuria nia tiuushacari cua pohuatasanoocua. Naacuajitij, janiyari juhua Pueyaso tiara shipininiu coteequiaarini. Cua niishitiojosano niajaniyani, cunoori juhua morijiu nujuatejosano quiquiaari. Cua nuhuaji, tamasacaari nia niishitiojoriquiaa socua Jesucristo rupaa, juhua Pueyaso tia tucuatasaanura. Nojori cuaara niishiiria maninia, maninia nojori niishitiojonura niajaniya, juhua maninia tiasano nia quiniuria. \p \v 11 Majaari socua tamonu rupaa quiniu nocua pa tiuuniuria Pueyaso pueya pa quiniuria. Saaja Jesucristo rupaa cutaraari pa jatanijia Pueyaso pueya pa quiniuria. Janiyacuajaari na rupaa pohuataquiaari niajaniyani. Saa na rupaacuaja nia tiuushacari, niocua maninia quiri, juhua maninia morijiucuaacua tiasano tia, maja na matanura. \v 12-13 Cante socua Jesucristo rupaa niishitiojiya niajaniyani, cuno cuaara niishitiojoora jiyanohua maninia. Cuaara niyajetaaquiiria cutara, nojuajaari na niishitiojosanojiniji nequesoreesaanutaniya Jesucristo muetasacariuhua pocua, pa miishano na saniniujiuniuria juhua manitia. Puetunu niishishaanutaniyajanaari taa canaa niishitiojoriquiaa Jesucristo rupaani, maninia, sesa soj. Pa naata sequenu, canaa niishitiojosanoori juhua pueyano tiasano. Pueya jaara tiare orota, platatanio, shanohua saitianio, maniiri maja na naata na catijianu. Cante saniniuujia tiaree macacatani, tucurutajuhuaj, turequenacotanio, cunoori taraatia quiniutianiya na tia jaara sanishaare catijianu. Naaratej, pa niishiriojore, ¿pa rootasanote seetanujuanaa maninia? \v 14 Tamonu jaara maninia miijia quiquiaari Pueyaso cumaacata, na miishanoori maja najuhuana quiniutianiya Pueyasora. Pueyasoori cuno pueyano niquitionutaniya na jiitiasanojiniji. Cuno pueyanoori niishijia quiquiaari, juhua maninia tiana pueyano. Maninia casaata tiaquiaariiri, maja na tia catenura jaara sanishaare senu. \v 15 Cante saniniuujia tiaquiaari cateja casaatani, na tiasanoori catenutaniya. Puetunu na jiitiasanojuanaari juurequenutaniya. Saaja nojuajaari Sesaaca jaariutiasaanutaniya juhua manijiniji jaashano. Naa miishaanutaniyari Jesuucua tiuuniaa, canapuete maninia miyashijia quiquiaari mijiriani. Nojuajaari jatarinitiaja Sesaaca jaariutiasaanutaniya, juhua manijiniji jaashano. \p \v 16 ¿Majateeri nia niishiniu pueyanaa? Niaacuajaari Pueyaso quiquio, juhua na tia. Na Sohuanuuri nioojiacajinia quijia. \v 17 Tamonu jaara Pueyaso quiquio sesore, Pueyasoori cuno pueyano saniitionutaniya saniniuujia. Puetunu Pueyaso muerasujuanaari juhua na tia quiya. Pueyaso quiquio cuaara quiiria tojetaarucuajanaa maninia, saa neraja, maja raquiriojotasano. Niaacuajaari na quiquio. \p \v 18 Tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare tamonu mariqui nia sapojoreeri. Cante tama na cuaqueyajaaja jiyaniya niishijiani, nojuaja naasucuaari niishijia saaja Pueyaso niishiyashijiaca niquiara. Cuno pueyano cuaara jataara cuno na niishishano juhua niishiyashijia na quiniuria narta pueya niquiara. Na nuhuaji, cuaara maseera Pueyaso niishitiaja, seetanu niishijia na quiniuriajanaa. \v 19 Mijiria pueya niishishanoori juhua paateca sequesano Pueyasora. Tariucuacaanu Pueyaso Rupaajinia naa naajiotasanoori quiya: \q1 “Pueyasoori mijiria quiniaa pueya cushiriquiitianiniutianiya, tama nojori niishitiushanoocuajaaja nojori tiuushacari najuhuanaj”. \m \v 20 Naa naajiotasanoori quiyajuhuaj: \q1 “Pueyasocuajaari mijiria niishijiaca niishiriojosano niishiya. Naa sequeyari: ‘Najuhuanaari cuno pojori niishiriojonuusano’”. \m \v 21 Naaratej, maja shuquiriaatia nia quiniu saaja niquiriyatu Pueyaso rupaa pohuatana nia tojishacari. Pueyasoori tamasaca pueya jiyaramiquiquiaa nia cumaquiniuriajuhuaj, maja saa niquiriyatu niishitiojonaja. Puetunu casaajanaari niaara, maninia nia quiniuria. Naaratej, majaari saa niquiriyatu pueyanoocuaja nia jiaatianu. \v 22 Pueyasoori canaa jiyaramiquiquiaari canaa cumaquiniuria niajaniya. Naacuajitij, janiya, Apolo, Pedro, canaari niaara quiyani, maninia canaa miiniuria niajaniya Pueyaso rupaata. Nio jiyari niaara quiyajuhuaj. Pueyaso shipinishanocuajaari niaara. Naajuhuaj, mijiria nia quishacari, cunoori niaara quiya, socua maninia quijiara nia quiniuhuara. Taa nia miishiya quiarijiacuajani, taa nia miishaanutaniyani, puetunu cunojuanaari niaara, cumueeca Pueyaso muerasu nia quiniuria. Nia shaajesacariiri maninia quiniutianiya niaarajuhuaj. Pueyasoori nia shaajeteya na shuriucua nia quianura. Naacuajitij, puetunu casaajanaari niaara quiya. \v 23 Niajaniyari Cristora quiya saniniuujia. Cristoori saniniuujia Pueyasora quiyacujua. \c 4 \s1 Jesucristo jiyaramiquishano poonijiosano \p \v 1 Naaratej pueyanaa, niajaniya cuaara niishiiria canaari saaja Jesucristo seyani. Canaari maja cutara pueyani. Pueyasoori canaa jiyatequiaari na rupaa canaa niishitiojonura niajaniya, Pueyaso niishitiojosano canaa. Cunoori tarijia pa niishishoo. \v 2 Cante Pueyaso niishitiaja jiitiaani, cuno cuaara quiiria seetanujuanaa Pueyaso miiniu panishano panijia, na rupaa na pohuatanura puetunu maniniajanaa. \v 3 Niajaniya, tamasaca pueyajuhuaj jaara sequenu paniya taamueca pohuatanate janiyani, quiria, naajaa. Mijiria nequesoreenaa jaara cua nequesoreere cua niishitiojonujiniji, naajaa. ¿Janiyate sesa niishitiojoquiaani? Johuaj. Maja cua niishiniu. \v 4 Janiya jaara sesa miiriquiaa cua Jiyaniijiara cua poonijiosacarini, majaari cua niishiniu. Majaari coojia macuhuajenu quijia. Naajaa, maja cua naata tama cua cuaqueyajaaja sequenu janiya cutara maniniani. Saa cua Jiyaniijiaja na naata sequenu taa cua quiquiaarini. \v 5 Naaratej, maja nia rimiaaquenu tamonuucuara, Jesucristo tiuquiyaquishacariuhua pocua. Nia sashiri. Pa Jiyaniijia jaara tiuquiriohua, puetunu jiyasohua pa miishanojuanaari niishishaanutaniya. Niishishaanutaniyajaariuhuaj casaara pa miiquiaari puetunu pa miishanojuanaani. Cuno quishacari, pa Jiyaniijiaari maninia pohuatanutaniya cante maninia miijia quiriquiaa mijiria na quishacarini. \p \v 6 Cua tojitiare cuarta Jesuucua tiuuniaanaa. Janiyari nareja nia pohuatariquiaa Apolojinijini, janiyajinijijiuhuaj, maninia nia niishiniuria casaa cua niishitiojiya niajaniyani. Naacuajitij, nia niishitiojoriquiaanijia saa Pueyaso rupaa nia tojitianura suraatiaja. Majaari socua tamonu niishitiojosano nia tojiniu. Naajuhuaj, maja nia sequenu tamonu niishitiojonajiniji: “Cuno niishitiojonaari sesa pohuataja. Tamonu niishitiojona cutaraari shanohua pohuataja. Na tojiriiriaj, na shuquiritiniuucua janiya”. Maja naate pueyanaa. Mariyata nia tojitiare puetunu Pueyaso jiyaramiquishano pueyajanaa, seetanujuanaa nojori pohuatasacari Pueyaso rupaa. \v 7 ¿Niajaniyariuhuaj? ¿Taa nia sequeya tama nia cuaqueyajinijijiaajani? ¿Niaateeri socua maninia pueya tamasacajiniji, socua niishijiacajuhuaj? Majaruhua. Naajaa, niaa jaara seetanujuanaa socua niishijiaca quiri tamonujiniji, ¿taa jiyanohua niishijiacara nia quiquianuni? ¿Tamajaajatee? ¡Maja tamajaaja! Niaacuajaari Pueyaso niishitiaja jiitiaa. Naaratej, maja nia jiyaniniu niaa socua maninia pueya tamasaca pueyajiniji, tama nia niishishanotajaaja. \p \v 8 Niaa jiyoteeri jiyaniya niaa tari cutara niishijiacara quirii. Niaa jiyoteeri jiyaniyajuhuaj, niaa tari jiitiaa puetunu Pueyaso niquitionu panishanojuanaa niajaniya. Naajuhuaj, niaa jiyoteeri jiyaniya Pueyasoori nia jiyateree jiyaniijianucua nia quiniuria. Niaa naasucuaari canaa shocotaree tari. ¿Naatejaaratej? Seetanujuanaa naara nia jiyateriquiani, canaa quiniuria niarta jiyaniijianucuajuhuaj, shuquiriaatia pa quiniuria mariyata. \v 9 Janiyari cuarta Jesucristo jiyaramiquishanoocua niishiriojoriquiaani, Pueyaso naasucuaari canaa jiyatequiaari juhua najuhuana quijiacara, saa puecoosocoriquianojua. Canaa naasucuaari naa quiya mijiriani, puetunu pueyajanaa shootianura canaa, Pueyaso seya shootianura canaajuhuaj. \v 10 Canaa tojitiasacari Cristo, canaa naasucuaari niishiyashijiaca quiya tamasacarani. Niajaniyari saniniuujia niishijiaca quiya tamasacara, Jesucristo nia rupuesacari. Canaa naasucuaari Pueyaso muerasu sasaca quiya saajani. Niaari saniniuujia Pueyaso muerasu cumueeca quiya tama nia niquiarajaaja. Pueya jiyoteeri nia shuquiritiaa. Canaari saniniuujia saaja rerequetesano quiyani, pueya soosanojuhuaj. \v 11 Canaari pueyaracaanu miaajequiaajaani. Canaari jiyamuequiaajaaniuhuaj. Canaa cushishano toqueniyojuaari jiyareta sesaruqueniyojua. Pueyari canaa miiquiaa taraatiani. Shaaquiiri canaa tia, canaa rucoojonuucua pueyaracaanu. \v 12 Canaari samareequiaani pueyaracaanu canaa poonijiosacari tama canaa juaashiquiatajaaja. Pueyari canaa sesacaquiaani. Canaari maninia na riucuaquiaa saajani. Canaa jaara naquiya miishaareni, canaari na rejeretaquiaa juhuajaniya saajani. Majaari canaa naminiu quiquiaa saniniuujia nojori. \v 13 Pueya jaara tamasaca niquiara rimiaaquequiaa canaajiniji, canaari nojoritia jeecatoonu saniquiaa juucuani. Pueyari canaa jiyatequiaa juhua rucucuarani. Canaari naa quiyajaa nojoririani. \p \v 14 Naa cua naajiosacari niaacuaratej, majaari cua cararonu paniniu niajaniya. Janiyari saaja nia niishitiojonu paniya cutarani. Janiyari nia rootaa juhua cua muerasuniyojuani. \v 15 Niaa naasucuaari queraatia Jesucristo rupaa niishitiojonaaraca. Naajaa, saa janiyajaari juhua nia queni. Nia tojitiasacari Jesucristo rupaa cua pohuatasacari niajaniya, niaari Pueyaso muerasura quiquiaari. \v 16 Juhua nia que cua quishacari, nia nacasureenijia pueyanaa. Naate taa maninia muerasu na queecua jiaatiaacuaani, naa cucua nia jiaatiarejuhuaj, juhua janiya nia quiniuriajuhuaj. \p \v 17 Naaratej, janiyari niaacua jiyaroya cua panishano Timoteoni. Nojuajaari juhua cua niyanura quiquiaari na tojishacari Jesucristo rupaa. Timoteori pa Jiyaniijia Jesucristo tojiquiaa maninia. Nojuajaari nia niishitiojonutaniuhua taa cua niishitiojoquiaacuaa puetunu Pueyaso maapuejanaa puetunu jiyacajiniajanaacuaani. Naa nia rootanutaniyari nia niishiniuhuara maninia cua niishitiojosano niajaniya tarijia. Nojuajaari nia pohuatanutaniyajuhuaj taa quijia cua quiyani cua tojishacari pa Jiyaniijia Jesucristo, naa maninia nia miiniuriajuhuaj. \p \v 18 Noojiaqueya niajaniyajinijinioori shuquiriaatia quiya, juhua jiyaniijianucua nojori jiyatesacari tama na cuaqueyajaaja. Nojoriiri naa miiriiqui nojori jiyanishacari maja naasucuaari cua tacatenu quiniutianiuhua, cua niquiniuhuara niajaniya socua. \v 19 Janiyacuajaari niaacua naquerejiya tarini, cua Jiyaniijia Jesucristo jaara paniri niaacua cua quianura. Cua tiuquishacari niaacua, janiyari cuno niishijiaca pueya saniniujiuniutianiyani, cua niishiniuria casaate nojorini, maja naa sacuaraatia nojori quiniuriatej. ¿Cumaacaracate nojori, saaja pocuajaca soj? \v 20 ¿Canteeri seetanujuanaa Pueyaso pueyanoni? ¿Saaja pocuajatee? ¡Maja pocuaja! Cante Pueyaso Sohuanu jiitiaa na cumaquiriquiano Jesucristo na tojiniuriani, cunoori seetanujuanaa Pueyaso pueyano cutara. \v 21 Nia niishiriojore, cuarta Jesuucua tiuuniaanaa. ¿Taa nia paniya cua miiniuria niajaniya cua quiasacari niaacuani? ¿Niaateeri paniya cua saniitionura niajaniya, jacaria cua niishitiojonura niajaniya cua paniniutia soj? ¿Taa nia paniyani? \c 5 \s1 Na que niquiocuata quijiajiniji pohuatasano \p \v 1 Niajaniyajiniji pohuatasaarucuaa taraatianijia. Tamonu niajaniyajinijinionaari jiyanohua sesa miya. ¡Na que niquiocuata quiyaquiniaari! ¡Pueyanaa, cuno miishanoori socua jiyanohua cararaatia Pueyaso niishiyashijiaca miishanojiniji! Pueyaso niishiyashijiaca pueyani, majaari quenaaja nojori naa sesa miiniu niishiniutij. \v 2 Naa cuno pueyano miishacari sesa nia tajiniatej, ¿niaateeri saaja juhuajaniya cuniqui na jiitiaaruhua? ¡Niaa cuaara na tacaatiaara! Cuno sesa miijia cuaara taanuusaaria nia tajiniji, maja na cojiniuria socua niajaniya nia rerejosacari. \v 3 Cua tojiri taa pa miiniutianiyani. Janiyari maja cua quiniu niaata. Naajaa, coojiaari niaata quiya cua niishiriojosacari niajaniya. Naacuajitij, janiyari juhua nia tajinia quiyani. Naacuajitij, janiyari tari cuno sesa miijia saniniujiuriini. \v 4-5 Naaratej pueyanaa, cua tojitiare. Nia rerejore cuno sesa miijia nia tarinitianura Sesaacara. Coojiaari niaata quiniutianiya naa nia miishacari pa Jiyaniijia Jesucristo cumaquishacari niajaniya. Naacuajitij, Sesaacaari naquiya na miiniutianiya; na cusojuanura naasucua, maja soj. Naajaa, na cuaqueyari naa naquiya miishaanutaniya noojia na tacatonuhuara, Pueyaso tojijiara na quiniuhuara. Naacuajitij, pa Jiyaniijia Jesucristo muetasacariuhua pocua, nojuajaari samiitianishaanutaniuhuajuhua puetunu Pueyaso muerasutajanaa. \p \v 6 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, ¿taate nia naata shuquiriaatia quiniu tamajaajani, naa sesa miijia quishacari nia tajiniatej? ¿Majateeri nia niishiniu? ¡Niaa jaara cojiya sesa miijia saniniujiushoojua, socua pueyari mariyata naa sesa miiniutianiyaquij! Sesa miijia niishishanoori tamasacaacua paaquenutaniya. Niaacuajaari niishiya, shiitianiyojua pan poreeteja jaara niasaare cashojuajinia, ritia poreeteja puetunu cashojua miniquiootasanojuanaari. Naajuhuaj, sesa miijia jaara sequeyaquishaare na miishano, sesa na miishanoori socua paaquenutaniya. \p \v 7 Tarijia, Pueyasoori pa supuetanaa Judiocuaca rootaquiaari puetunu na pan poreetejajanaa nojori jatanura puetunu marijiarajanaa. Nojoriiri naa rootasaaquiaari saaja poreetesoo pan nojori miaquenura siete juuca, shuquiriaatia nojori quiniuria Pueyaso niquiara. Pueyasoori naa nojori niishitiojoquiaari miriquitij, nojori cartenura puetunu sesa nojori miitiushanojuanaa, nojori rupuenura Pueyaso. Naajuhuaj quiarijiani, nia taanuure cuno sesa miijia nia tajiniji, seetanujuanaa sesa miyashijiaca nia quiniuria Pueyaso niquiara. Pueyaso jiyanooniuria pajaniya, Cristoori tari mosaaquiaari pocuara, taa borregohua puecoosaaquiaari Pascua juucacuaani. Tariucuacaanuuri naa miishano quijia, Pueyaso jiyanooniuria pa supuetanaa Judiocuaca, sesa nojori miishanojiniji. \v 8 Naa Pueyaso pa cojishacari quiarijiatej, tojetaarucuajanaa sesa miyashijiaca pa quirij, shuquiriaatia pa quiniuria pa Jiyanoonia niquiara. Pueyaso pueya maanu pa cojuare puetunu maniniajanaa, maja sesa miijiacata cojitishano. Seetanujuanaa maninia pa quiri puetunu pajaniyajanaa. \p \v 9 Pueyanaa, janiyari tari niaacuara naajiocanuni cua sequenura niajaniya, maja nia cojiniuria sesoriquia pueya, cuno pojori canapuete na camishoo maaji numuetucuquiaani. \v 10 Naa cua sequesacari niajaniyatej, majaari cua sequenu nia rupueyaquiniuria puetunu sesoriquia pueya sequejanaa mijiria. Saa nia shaajesacarijia cutara nia naata puetunu sesoriquia pueyacuajijianaa rupatenu. Nio jiyacua, pueyari naa sesa miijiaca quiya: nojoriiri sesa miiquiaa tama na niishiriojosanotajaaja. Nojoriiri tama nerajaaja paniquiaa socua casami pueyaracaanu. Nojoriiri nohuasenuuquiaa. Nojoriiri tama na panishanoocuajaaja jiaatiaquiaa puera, maja Pueyasoocua. \v 11 Cua tojitiare casaa cua sequecanu tari niajaniyani. Cante tama na cuaqueyajaaja sequejani: “Janiya Pueyaso muerasuni”, maja cunota nia cojitianu, cuno jaara na camishoo maaji numuetucujuquiaa. Naajuhuaj, majaari nia cojiniu nooj cante casamiriacara quiniuucua jiaatiaquiaani. Majaari nia cojiniu nooj cante tama na panishanoocuajaaja jiaatiaquiaajaaniuhuaj, maja Pueyasoocua. Majaari nia cojiniu narta pueya sesacaja. Majaari nia cojiniu mashaasequejojua. Majaari nia cojiniu nooj, cante tamonu casami nohuasejoquiaa na sapojonutani. Janiyacuajaari tari naa nia sequecanuni maja jiyano pueyata nia cojitianura. Majaari jiyano pueyanota nia miaquenu quenaaja. \v 12-13 Naa cua sequesacari niajaniyatej, majaari cua sequenu quiriquiaa tamasaca pueyajiniji, canapuetucuaja maja Pueyaso muerasuni. ¿Paate nojori nequesoreenaani? Maja. Pueyasocuajaari nojori saniniujiuniutianiya. Pajaniya cumaati parta Pueyaso pueya saniniujiuquiaani, nojori jaara sesa miiriquia. Naaratej, nia jatare cuno sesa miijia nia tajiniji, noo cante sacuaraatia na que niquiocuata quiyacuajani. \c 6 \s1 Sesa miijia cuaara nequesoreesaaria narta Pueyaso muerasu niquiara \p \v 1 ¿Seetanutejanaa naa niajaniyajiniji pueya pohuatasanojuhuaj? Niarta Jesuucua tiuunia jaara sesa miiri niajaniya, niaanaari Pueyaso niishiyashijiaca nequesoreenaa tonujuquiaa nocuara. ¿Casaara tamajaaja niarta Pueyaso muerasu niquiara nia jeecatoyaquiquiaani? \v 2 ¿Niaate niishiyaquiya, Pueyaso muerasuuri Pueyaso niishiyashijiaca nequesoreeriquianocuaja, Pueyaso saniniujiushacari nojori? Pueyaso jaara naa nia nequesoreetenutaniya na ruuretajaca, ¿majate nia naata quiarijia niarta Pueyaso muerasu nequesoreenu tamajaaja, nojori jaara sesa miiri shiitianiyojua? \v 3 ¿Majate nia niishiniujiuhuaj, paari Pueyaso seya nequesoreeriquianojuhuaj? Pueyaso jaara pa nequesoreetenutaniya na seya na tojiyashijiaca, ¿majate quiarijia nia naata maninia nequesoreenu niarta Pueyaso muerasu mijiria? \v 4 Niaa jaara nia tapueyocuacaacuara tonujunu paniya sesa na miishacari, ¿niaateeri Pueyaso ruuretajaca tonujunutaniya nojoriicuara? ¡Maja maninia naatej! Cuno pojoriiri maja Pueyaso muerasu jiitianaa. \v 5 Naa nia sequeyanijia cua cararonura quenaaja niajaniya, cua niishiriojotenura niajaniyajuhuaj. ¿Seetanujuanaa tojetaarucuajanaa shaaquiti niishijia niajaniyajinijinio, cante na naata nia tonujutoosacari nequesoreenu niajaniya maniniani? ¡Quiya jiyotucuaajaari! \v 6 Niajaniyanaari tama niarta Jesuucua tiuuniaacuarajaaja tonujutoojoquiaa Pueyaso niishiyashijiaca nequesoreenaa niquiara. Naa nia miishacaritij, ¡niaari sesa miiquiaa pueyanaa! \p \v 7 Niaari jiyanohua jiyajeneya nia juayonuujutasacari. Niaa jaara sesa miishaare, niaa cuaara jiyanootioora saniniuujia, nia casami jaara nohuasesaarejuhuaj. \v 8 Niajaniyarijiataj, ¡niaari saaja sesa miiquiaacujua! ¡Niaanaari niarta Pueyaso muerasu miiquiaa sesa! Niaanaari tama niarta Jesuucua tiuuniaajaaja nohuasejoquiaa, sesa miijiaca nia quiniuucua. \p \v 9-10 Maja tama nia cuaqueyajaaja nia sapojonu, pueyanaa. ¿Niaateeri niishiyaquiya Pueyasoori maja na rijionu quiniutianiya sesa miijiaca na shuriucua nojori quiniuria? Jiyano pueyari puetunu quejoosaanutaniyajanaa. Quejoosaanutaniyari noo pojori canapuete na camishoo maajipohua numuetucujuquiaani, naajuhuaj, noo pojori, canapuete tama na panishanoocuajaaja jiaatiaquiaani, maja Pueyasoocua. Quejoosaanutaniyajaariuhua noo pojori, canapuete narta pueyano niquiocua numuetucujujuani, naajuhuaj, canapuete maajishuriutia quijia juhua maajitiani. Nohuasenuujuacaari quejoosaanutaniyajuhuaj, noo pojorijiuhuaj canapuete pueyaracaanu socua casami paniquiaa tama nerajaajani. Mashaasequenuujuacaari puetunu quejoosaanutaniyajuhuaj, tamasaca sesacajacanio, tamasacaacuara rimiaaquejacajuhuaj. Naa quejoosaanutaniyajaariuhua noo pojori, canapuete nohuasejoquiaa na sapojonutani. Puetunu jiyano pueyajanaari maja Pueyaso muerasu na quiniu quiniutianiya, Pueyasota nojori quiniuria shuquiriaatia pueyaracaanu. \v 11 Noojiaqueya niajaniyajinijinioori jiyano sesa miijiaca pueya quiquiaari tarijia. Na nuhuaji, sesa nia miishanoori jeequesaaquiaari Jesucristoocua nia tiuushacari. Pueyaso Sohuanuuri nioojiajinia tiuquiquiaari, Pueyaso na tojitiniuria niajaniya. Naacuajitij, nia rupuesacari Jesucristo, Pueyasoori nia jiyanooquiaari. Nia sequereeri: “Niaari saa maniniaja quiya cua niquiara”. \s1 Pa cuaqueya cuaara quiiria saa Pueyasoraja \p \v 12 Queraatia pueyari sequequiaa: “Pueyaso jiyanooshacari pajaniya, paari tarinitiasaaree puetunu pa miiniu panishanojuanaa pa miiniuriani”. Seetanujuanaa naacuaj. Saniniuujia, majaari puetunu pa miiniu panishanojuanaa maninia na quiniu pajaniyara. Seetanujuanaa cua naata miiniu puetunu cua miiniu panishanojuanaa. Naajaa, maja cutaraari cua miiniu puetunu cua miiniu panishanojuanaa, janiya mariqui puera nocua jiyartuureeri. Naa pa jiyartuusacaritij, na nuhuaji majaari pa naata pa jiitishano casaa pa tarinitianu. \v 13 Pueyari sequequiaa: “Pueyasoori miaquesano shipiniquiaari pa seecora. Pa seeco shipiniquiaari sumatuucuaji saniniuurijia, shuquiriaatia pa quiniuria”. Seetanujuanaari cuno sequesano. Naajaa, majaari nio pa niyajetanu, na nuhuaji, Pueyasoori na shaajanutaniya puetunujuanaa. ¿Pa cuaqueyariuhuaj? ¿Pueyasoteeri pa cuaqueya shipiniquiaari pa numuetucunura pa camishoo maajipohua? ¡Maja! Pa cuaqueya cutaraari shipinishaaquiaari pa Jiyaniijiara, na panishano pa miiniuria. Naajuhuaj, pa Jiyaniijiaari pa cuaqueyara quiyacujua, na cumaquiniuria pajaniya, maninia pa quiniuria pueyaracaanu. \v 14 Naajuhuaj, taa Pueyaso samiitianiquiaaricuaa pa Jiyaniijia Jesu na cuaqueyatani, nojuajaari macujiniji naa pa samiitianiniutianiuhua na cumaacatajuhuaj. \p \v 15 ¿Niaateeri niishiyaquiyajuhuaj, Pueyaso Sohuanu quiniuucua poojiajinia, pa cuaqueyari seetanujuanaa pa Jiyaniijia cuaqueya quiya? Naaratej, Jesucristo cuaqueya pa quishacari, maja cumaati pa curuushojonu pa cuaqueya, maaji paanatu pa numuetucunuta. ¡Cunoori jiyanohua sesa! \v 16 Pueyasocuajaari coteenujuanaa na shipinishano pueyano sequequiaari: \q1 “Quia camishacari maaji, niaari niquiriyatu cuaqueyara quiniutianiya”. \m ¿Niaateeri nio niishiyaquiya, cante paanatu numuetucureeni, Pueyasora, nojoriiri niquiriyatu cuaqueyaracara quiquii? \v 17 Naajuhuaj, paa jaara Jesucristo rupuereni, pa sohuanuuri rupuetooree na Sohuanuta, niquiriyatu sohuanuraca pa quiniuria Jesucristota. \p \v 18 Naaratej, nioojia nia tacatore maja nia numuetucunura tamasaca, cante quia camishoo maajini. Puetunu tamaatia sesa pa miishanojuanaani, cunoori maja pa cuaqueya sesojua. Saniniuujia, cante na camishoo maajipohua numuetucujuani, nojuaja cutaraari tama na cuaqueyajaaja sesoya. \v 19-20 ¿Majateeri nia niishiniu, nia cuaqueyari Pueyaso Sohuanu quiquio? Pueyasoori na Sohuanu jiyaroquiaari poojiajinia na quiniuria. Pueyasoori nia masequiaari tama nerajaaja nia quiniuria. ¡Jiyanohua naquiya na miiniutia nia masereeri Neyanu na motesacari pocuara! Naacuajitij, Pueyasoori quiarijia pa camarnu quiya. Naaratej, quiarijia maja pa quiniu tama pa cuaqueya camarujuaaja. Naaratej, pa shuquiritiri pa Pueyaso pa cuaqueyata, pa sohuanutajuhuaj. Nojuacuajaari pa cuaqueya camaru, pa sohuanu camarujuhuaj. \c 7 \s1 Pablo rootasano pa caminiuria, camiyojua pa quiniuria soj \p \v 1 Quiarijiani pueyanaa, cucuara nia naajiosanojinia nia nequesotasano riucuareeraj. Cante niquiriyatu quiniu paniya tamajaajani, cuno pueyanoori maninia miya, maaji na camiyaquishacari. \v 2 Saniniuujia, quiarijiani, pueyari puera sesa miiniu niishiquiaa. Nocuaji pueya cuaara camiiria. Maajipohua cuaara camiiriajuhuaj. \v 3 Pueyano jaara camiri, necocua cuaara na cuaqueya jamueyaquiiria neyaca numuetucunu panishacari. Naajuhuaj, neyaca cuaara na cuaqueya jamueyaquiiria necocua panishacari na numuetucusaanura. \v 4 Necocuaari maja tari tama na cuaqueya camarujuaaja na quiniu. Neyacaari na cuaqueya camaru cutara. Naajuhuaj, neyacaari maja tama na cuaqueya camarujuaaja na quiniujiuhuaj. Necocuaari neyaca cuaqueya camaru cutara. \v 5 Naacuajiti maajipohuanaa, maja nia niyacaacuaji nia jamuenu nia cuaqueya, na panishacari numuetucunu niajaniya. Naajuhua niajaniya canuunaa, maja nia niquiocua nia tarijionu na panishacari na numuetucusaanura. Saniniuujia, jiyanohua Pueyaso nia secojonu panishacari, jiyacari cutara nia naata tarinitianu numuetucunu rupaquijia, Pueyaso nia secojonura, niaa jaara mariyata naa miiniu paniri. Na nuhuaji cutara, nia numuetucurohua nia niquiocua, Sesaaca mariqui sesa nia miitiriiri tamonu maaji nia paniniuria, nia camueenujusacari puera. \v 6 Nioori quiarijia maja niaara Pueyaso rootasano janiya. Janiyari nareja naa sequeya niajaniyani socua panaatia nia quiniuria. \v 7 Naaratej, nia jiyateriquiani taa cua quiyacuaani, niquiocuaaju. Naajaa, Pueyasoori puetunu pa cumaquiquiaajanaa tamaatia pa quiniuria, taa Pueyaso paniyacuajani. Camishoo, camishano soj, naajaa. Taa pa quiyani, paari shuquiriaatia quiquiaa Pueyaso cumaquishacari pajaniyani. \p \v 8 Camiyojua pueyanaa, mashiquiopuenaa, cua tojitiare: niaa jaara juhuajaniya quiya taa camiyojua cua quiyacuaani, niaari maninia quiniutianiya. \v 9 Cante saniniuujia maja na naata tama na cuaqueya panishanojuaaja rejetenu maninia tamajaajani, cuno cuaara camiiria. Socua maninia cutaraari nia caminiuria, maja maajiicua nia jiaatianura pueyaracaanu. \v 10 Camiyono pueyanaa, nio nia tojitiare cutara. Nioori pa Jiyaniijia Jesucristo sequesano cutara, maja saa cua sequesanojua. Maajipohuanaa, maja nia cartenu nia niyaca. \v 11 Cante neyaca carteyani, nojori cuaara jiyanootioora, na rupuetoonuhuara. Jaara maja na naata jiyanootioonu, cuaara quiiria tamajaaja pueyaracaanu. Cuaara camiyaquiiria socua. Canuunaa, pa Jiyaniijia Jesucristo sequesanoori mariyata niaarajuhuaj. Naa sequeyari: “Maja nia cartenu nia niquiocua”. \p \v 12 Quiarijiani, socua nia niishitiojoreeraj. Nioori tama cua niishitiojosanojuaaja, maja niaara Jesucristo rootasano. Pueyano jaara Pueyaso tojiyashijia niquiocuaraca quiri, cuaara jiitiaara maninianoj. Quia niquiocua jaara quiata quiniu paniyajaa, majaari na cartenu. \v 13 Naajuhuaj, maaji jaara Pueyaso tojiyashijia niyacaraca quiri, cuaara maninia jiitiaara neyaca. Majaari na cartenu, quia niyaca jaara quiata quiniu panirijia. \v 14 Cuarta Pueyaso muerasunaa, Pueyaso tojiyashijiaca pueya nia jiyanoori, nojori jaara Jesuucua tiuuniaata caminio quiya. Nojoriiri seetanujuanaa maja Pueyaso muerasu. Naajaa, necocuaari Pueyaso pueyano quiya cutara. Naaratej, niajaniya cuaara neyaca jiyanooria necocua quiniuucua niarta Pueyaso pueyano. Nareja nia niquirinioj, niaata na rerejonu panishacari. Naajuhuaj, nia jiyanoori niarta Pueyaso pueyano niquiocua, naajaa, Jesuucua tiuyashijia na quishacarijia. Naa Pueyaso pueyano neyaca quishacaritij, necocua cuaara nareja niquishaariajuhuaj, na rerejosacari niaata. Naajuhuaj, maja rimiajata nia niquiniu necohua. Necohuari maniniacuaja Pueyasora, maja juhua tama maaji muetusanojuaaja. \v 15-16 Pueyaso muerasunaa, canuu, maajipohuanio, Pueyaso tojiyashijia jaara nia cartenu paniri, nia tarinitiare. Pueyaso tojiyashijia cartesacari niajaniya, niaari juhua camishoo quiriohua. Majaari socua nia tojiniu coteenu nia niyaca, coteenu nia niquiocuanio. ¡Maja cutaraari nia cartenunoj! Nia niishiriojore pueyanaa, nia niquiocua jaara Pueyaso tojiyashijia quiri, ¿nia naatate na tojitiniu Pueyaso rupaa, Pueyaso muerasu na quiniuria, jaara quiata quiyajaa? Maja pa niishiniu. Naajuhuaj, maja niishishano quia naatate quia niyaca quia tojitiniu Pueyaso rupaa. Naaratej, maja nia cartenu Pueyaso tojiyashijia. Nareja carteshiya cutaraari tama na panishacarijiaaja na cartenura quiajaniya. Naatej, Pueyasoori paniquiaa juhuajaniya pa quiniuria, camishano, cartesano soj. \p \v 17 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, taa nia quiquiaari Pueyaso sequesacari niajaniya na muerasu nia quiniuriacuajani, naajaa, naa nia quiri Pueyasora. Janiyari naa nia sequeyani, taa cua rootaquiaacuaja puetunu Pueyaso pueya maapuerajanaani. Taa nia quiquiaarini, naajuhuaj casaate quia poonijiosano quiquiaarini, cunocuajaari Pueyaso panishano quiquiaari niaara. \v 18 Naacuajitij, cante tarijia na cararaatiuuquia co miatesano quiquiaari Judio pueyano na quiniuriani, naajaa, cuno pueyano cuaara naa quiiria pueyaracaanutej, Jesucristoocua na tiuushacari quiarijia. Naajuhuaj, cante miatesoo quiquiaari Pueyaso sequesacari na pueyano na quiniuriani, cuno cuaara quiiria naajuhuaj. \v 19 Cante Judio pueyano na quiniuria miatesaaquiaarini, naajaa. Cante miatesoo quiyani, naajaa. Saaja maninia cutaraari pa tojitianura Pueyaso niishitiojosano pajaniya. \v 20 Naarate nia sequeyanijia, nia quiri taa nia quiquiaaricuajani shushajanaa Pueyaso sequesacari na muerasu nia quiniuria. \v 21 Cante poonitijiotasusano pueyano quiquiaari Pueyaso sequesacari na muerasu nia quiniuriani, naajaa, maja nia niishiriojonu nocua. Juhuajaniya nia poonijiore saaja. Saniniuujia, jaara nia naata quiriquia cartesano pueyano nia camarnujiniji, maniniacuajaari. \v 22 Cante poonitijiotasusano pueyano quiquiaari Pueyaso sequesacari niajaniya na muerasu nia quiniuriani, naajaa, niaari seetanujuanaa cartesano pueya quiya pa Jiyaniijiara. Naajuhuaj, cante camarnuuju quijia quiquiaari Pueyaso sequeyaquishacarijia na muerasu nia quiniuriani, quiarijiani, niaari pa Jiyaniijia poonitijiosano pueya quiya cutara. \v 23 Pueyasoori jiyanohua naquiya miiquiaari na cusojuasacari Neyanuniyojua, na masenura niajaniya, na muerasu nia quiniuria. Nia masequiaariiri tama nerajaaja nia quiniuria. Naaratej, majaari juhua tamonu camarnu poonitijiosano nia quiniu socua. Quiarijia saa Pueyasoraja nia quiri maninia. \v 24 Naaratej cuarta Pueyaso muerasunaa, taa nia quiquiaari tarijia Pueyaso muerasu nia quiyaquishacarijiani, naa nia quiri quiarijia Pueyaso cumaquishacari pueyaracaanu niajaniya. \p \v 25 Quiarijia nia sequereera cua niishiriojosano, taa camishoo pueya miiniutianiyani. Nioori maja pa Jiyaniijia rootasano janiya. Majaari na sequenu quiquiaari cunojiniji. Naajaa, pa Jiyaniijiaari cucua tiuuquiaa na sequenu panishano cua caminiujiuniuria niajaniya, na Sohuanu cumaquishacari janiya. \v 26 Naacuajitij, naa nia sequeyanijia: niaacuajaari niishiya, quiarijiani, jiyanohua puereeta quishacari. Nocuaji niajaniya cuaara quiiria taa nia quiyacuajani. \v 27 Cante niquiocuaracani, maja nia paniniu na cartenu. Cante niquiocuaaju quiyani, majaari nia niquiocuaaniu paniniu. \v 28 Naajaa, mashaja jaara camiri, cunoori maja sesa. Naajuhuaj, niyacoo jaara camiri, majaari sesa na miishano. Saniniuujia, camishano pueyari socua taraatia miishaanutaniya camishoo pueyajiniji, puereeta quishacari quiniuucua mijiria quiarijiani. Majaari cua paniniu taraatia nia miishaanura. Nocuaji janiyari naa nia niishitiojiyani puera sesa quishacari quiniuucua quiarijiani. \p \v 29 Cuarta Pueyaso muerasunaa, niajaniya cuaara niishiiria nio jiyari puequenutaniya. Majaari mijiria pa quiniu quiniutianiya pueyaracaanu. ¿Taariquitijia mijiria pa tarishiniutianiya socuatejaj? Maja pa niishiniu. Majaruhua puera pa tarishiniu quiniutianiya. Naaratej mijiria pa quishacarijia, jiyanohua pa tojitiare pa Jiyaniijia. Naacuajitij, cante niquiocuaraca quiyani, majaari nocua nia niishiriojonu puera. \v 30 Cante na shaajasanoocua sapueyani, naajaa, majaari nia tarinitianu Pueyasora nia poonijionu. Cante queranacuyani, naajaa, Pueyasora pa poonijiorejuhuaj. Cante casami niquitiojojua quiquiaani, naajaa, maja casamiicua nia niishiriojonu puera. Socua nia niishiriojore cutara Pueyasoocua. \v 31 Canapuete niishijiacani, queraatia casami na masejonura mijiriani, nojori cuaara niishiiria maja casami panijiaca nojori quiniuria puera. Nio jiyari tari puequeya puetunu pa niquishano casaatajanaa. Naaratej, maja casamiicua nia niishiriojonu. Saaja Pueyaso nia tojiri cutara. \p \v 32 Janiyari paniyani mijiria casaacua tacayashijiaca nia quiniuria. Pueyaso nia tojitiare juhuajaniya cutara. Camishoo pueyano na naata saaja pa Jiyaniijiaacua niishiriojonu na tojiniuria maninia, pa Jiyaniijia na shuquiritiniuria. \v 33 Cante niquiocuaraca saniniunijia, nojuajaari niishiriojoquiaa mijiria casaacua, necocua na shuquiritiniuria. \v 34 Naacuajitij, noojia niquijioteyari. Naajuhuaj, camishoo maajiiri pa Jiyaniijiaacua niishiriojoquiaa maninia, tama na cuaqueya na cojuasacarijiaaja Jesucristora, nera na poonijionura puetunu noojiatajanaa. Saniniuujia, cante niyacaraca quiyani, nojuajaari mijiria casaacua niishiriojoquiaa neyaca na shuquiritiniuria. Naacuajitij, majaari puera jeya na quiniu Pueyaso panishano na miiniuria. \p \v 35 Janiyari naa nia sequeyani socua shuquiriaatia nia quiniuria. Maja cua taajetenu paniniu niajaniya puera cua rootasanota. Janiyari nareja naa nia niishitiojiyani, maninia nia quiniuria, pa Jiyaniijia nia tojitianura maninia. Niaa jaara cua niishitiojosano tojiri, nia naata pa Jiyaniijia tojiniu maninia. Naacuajitij, niaari nioojia niquijioteyaquiniutianiya. \p \v 36 Pueyano jaara naa niishiriojore: “Majaari maninia cua miiniu cua jamuesacari cua niyatu pueyaracaanu na camiyaquiniuria”, cuno pueyano cuaara miiria taa na miiniu paniyacuajani. Camishocoriquiano maaraja, cuaara camitioora. Quia niyatu jaara camiri, majaari sesa. \v 37 Cante saniniuujia maja noojia niquijioteyaquiya na niishiriojosacari neyatuucuani, cunoori maninia miiniutianiya na camitiyaquishacari, jaara na naata neyatu cojuanu maninia. \v 38 Naacuajitij, cante neyatu camitiriini, maninia miyari. Cante neyatu camitiyaquiyajaaniuhuaj, nojuajaari socua maninia miya. Naacuajitij, cuno neyatuuri na naata Pueyaso panishano miiniu socua, camishoo na quishacari. \p \v 39 Camishano maaji cuaara carteyaquiiria neyaca, saminio neyaca quishacarijia. Pueyasoori naa sequequiaaritij. Neyaca jaara cusoyare, na mashiquioori maja tari na quiniu juhua camishano. Na panishacari, cuaara camiiria cana na caminiu paniyacuajani. Jaara caminiu paniri, cuaara camiiria Pueyasoocua tiuujia pueyanota cutara. \v 40 Naajaa, mashiquio jaara camiyaquiriohua, socua shuquiriaatia quiniutianiyari, Pueyaso panishano na miiniuria. Janiyari naa niishiriojiyani pueyanaa. Pueyaso Sohuanu naasucuaari cua sequeteree nio. \c 8 \s1 ¿Maniniate cuno shu pa miaquenura, seya jaara puecoosano quiri nareja shipinishano casaacuara, juhua Pueyasoocuarajanaa? \p \v 1 Cuarta Jesuucua tiuuniaa pueyanaa, janiya quiarijia nia niishitiojonutaniyani teyano pa miaquesanojinijiti puereshiyani. Pueyaso niishiyashijiacaari na miaquesocoriquiano seya puecoonu niishijia shipinishano casaacuara juhua Pueyasoocuara. Pueyari nequesotaquiaa, ¿maniniate cuno shu, Pueyaso muerasu miaquesocoriquianojuhuaj, cuno seru jaara taucuaca jiyanishano cumaacaraca quijiaacuara mosano quiri? ¡Janiya cutaraari maja cua miaquenunoj! Nia pohuatareera casaara cua miaqueyaquiquiaanoj. Cua tojitiare. Paacuajaari niishiyani cuno shipinishano casaari nareja pueyano shipinishano najuhuanaj, nojori jiyanitiushano na pueyasoni. Naa pa niishishacari, paari maninia niishijiani. Naajaa, maja cutaraari maninia pa niishiriojonu paa jaara nocuara puecoosano miaqueriquiani. Naa niishijiaari shuquiriaatia quiya tamajaaja. Saniniuujia, majaari na niishiriojonu narta Pueyaso pueyanoocua. Cante narta pueya paniquiaani, cunoori narta pueyacua niishiriojoquiaa cutara, nojori jiuujia na cumaquiniuria maninia. Jiyano pueyanoori cumueeca Pueyaso pueyano quiniutianiya. \v 2 Naacuajitij, cante tama na cuaqueyajaaja jiyaniya niishijiani, cunoori juhuanojuaja maja niishijia seetanujuanaa. \v 3 Cante Pueyaso panijia saniniunijia, cunoori narta Pueyaso muerasuucua niishiriojoquiaa. Cunoori Pueyaso panishano pueyano cutara. Seetanujuanaa niishijia cutaraari cuno. \p \v 4 Juhuanojuajaari maja cua riucuanu nia niishiniu panishano: “¿Maniniatenaari cuno shu pa miaquenu, seru jaara pueya jiyanishano pueyasoocuara mosano quiri?” ¿Casaatejaara cuno nojori jiyanishano pueyasoni? Paacuajaari niishiyani cuno shipinishano casaari maja saminio. Pueyano shipinishano casaari maja cumaacaraca quijia. Naaratej, nojori jiyanishano pueyasoni, cunoori maja seetanujuanaa Pueyaso. Niquiriyatu Pueyasoori quiya cutara. Jiyocuacaanu Quijia. Maja socua tamonu quiniu juhua nojuaja. \v 5 Tamasaca pueyari jiyaniya queraatia cumaacaraca quijiacaari quiya juhua Pueyaso, jiya cajiniocua, mijirianio. Nojoriiri na jiyatequiaa nojori cojuanara, nojori cumaquiriquianojuhuaj. \v 6 Naajaa, paari niishiyani saa niquiriyatu Pueyasojuaari quiya. Nojuacuajaari pa Que Pueyaso, pa shipininia. Puetunu casaajanaa shipiniquiaariiri. Pa shipiniquiaariiri tama nerajaaja pa quiniuria. Niquiriyatujua Jiyaniijiaari quiyajuhuaj. Cunoori pa Jiyaniijia Jesucristo. Na Queeri na shipinitiquiaari puetunu na shipinishanojuanaa. Pajaniyajuhuaj, paari rishiyani saaja na cumaquishacari pajaniya. \p \v 7 Noojiaqueya Pueyaso pueyari saniniuujia jiyaniyajaa taucuaca shipinijiosano casaari seetanujuanaa cumaacaraca quijiaca juhua Pueyasojuhuaj. Nojoriiri najuhuana sesa niishiriojonuujuaca. Jiyano pueya jaara Pueyaso muerasura quiri, juhuanojuaja maja na niishiniu maninia. Majaari tarijia na niishishano na tarinitianu juhuanojuaja. Naacuajitij, nojori jaara shu miaquere teyanote mosaaree nojori jiyanishano cumaacaraca quijiaacuarani, nojori miaquenu nuhuaji, noojia niquijioteyari. Nojoriiri tama sequeyajaaja: “¡Janiya naasucuaari sesa miirii Pueyaso niquiarani!” Naacuajitij, nojoriiri noojia macuhuajetequiaa. \v 8 Pueyanaa, paacuajaari niishiyani, casaa pa miaquequiaani, naajaa. Pa miaquesanoori maja na naata Pueyaso jiyanootiniu pajaniya. Cante cuno shu miaqueyaquiquiaani, naajaa, majaari socua maninia pueyanora na quiniu Pueyasora. Naajuhuaj, cante na miaquequiaani, majaari socua sesa pueyanora na quiniujiuhuaj. \v 9-11 Niaacuajaari jiyanohua tiuuquiaa Pueyasoocua. Naacuajitij, niaa naasucuaari na naata juhuajaniya tiuquiniu cuno shu miaquenura nojori jiyanishano pueyaso quiquiojinia. Niaacuajaari niishiya, cuno, nojori sequesano pueyasoni, majaari seetanujuanaa Pueyaso cuno. Naacuajitij, nia naata nocuara mosano seru miaquenu juhuajaniya. Saniniuujia, nia cajishacari cuno miaquenuujuajinia, niarta Pueyaso pueyanoori nia niquiniutianiya na pueresano shu miaquenuyano. Na niquishacari niajaniya, tamajaaja sequenutaniyari: “¡Jaj! ¡Nojoriqui cuno shu miaquenuyacuaa! Saniriiriajataj”. Naa sequejatej, nojuajaari jiyaniyajaa cuno miaquesanoori mosaaree seetanujuanaa tamonu cumaacaraca quijiaacuara. Naacuajitij, na sanishacariuhua cuno shu miaquenu, tamajaaja noojia macuhuajanutaniyari. Naacuajitij, niaari niarta Pueyaso pueyano sesoya, na niquiara nia miaquesacari cuno shu. Na niquiniuucua niajaniya cuno shu miaquenuyano, nojuajaari cunora na miaquereejuhuaj. Saniniuujia, nojuajaari juhuanojuaja maja jiyanohua Cristoocua tiuuniu na niishiniu. Cristo cutaraari nocuara cusoquiaari, sesa na miishanojiniji na jiyanooshaanura. Niajaniyari saniniuujia quiarijia na sesorohuacuhua nia niishishanota. Nocuaji janiyari nia sequeyani, maja socua nia miaquenu cuno shu, cuno shu miaqueyaquijia mariqui na pueresano shu miaquerohuariuhua, na rupuesacari niajaniya. \v 12 Nia miaquesacari, niaari na pueresano shu na miaqueteya. Naacuajitij, noojiaari macuhuajenutaniya. Naacuajitij, niaari sesa miya niarta Pueyaso pueyano. Niaari pa Jiyaniijia Cristo miya sesajuhuaj, naa nia sesosacari tama na pueyanojuaaja. \v 13 ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? ¿Maniniate shu pa miaquenu, seya jaara taucuaca jiyanishano pueyasoocuara puecoosano quiri? Janiya cutaraari maja socua cuno shu cua miaquenu quiniutianiya, cuarta Pueyaso pueyano mariqui sesereeri cua miishanojiniji. Saaja maninia miijiacara nia jiyateriquiani, taa cua miiquiaa saaja maniniacuaani. \c 9 \s1 Taa quijia Pablo quiquiaarini, Jesucristo jiyaramiquishano na quishacari \p \v 1 Janiya jaara cuno shu miaquenu paniyani, cua naata miaquenu cua panishano. Naajuhuaj cua naata puetunu cua panishanojuanaa miiniu taa cua Jiyaniijia sequequiaari na jiyaramiquishano pueyacuajani. Janiyacuajaari Jesucristo jiyaramiquishanojaaniuhuaj. Seetanujuanaa cua namijiata Jesucristo niquiquiaarinijia. Nojuajaari cua jiyatequiaari na jiyaramiquishano cua quiniuria. Naajuhuaj, cua pohuatasacari Jesucristojiniji nia niquiara, niaari na muerasura quiquiaari cua pohuatasanoocua nia tiuushacari. Naacuajitij niishishiyari janiyari Jesucristo jiyaramiquishanojaaniuhuaj. \v 2 Tamasaca jaara jiyaniya janiya maja Jesucristo jiyaramiquishanoni, naajaa. Niaacuajaari na niishiya. Niaacuajaari Jesuucua tiuuquiaari nia tojishacari cua pohuatasano nojuajiniji. Naacuajitij, niaacuajaari niishiya janiyari Jesucristo jiyaramiquishanoni. Na jiyaramiquishano cua quiniuucua, cua naata miiniujiuhuaj taa cuarta Jesu jiyaramiquishano pueya miiquiaacuaani. \p \v 3 Tamonu jaara cua nequesoreere taa cua miiquiaani, janiyari saaja naa na riucuaquiaani: \v 4 “Pueyasoori sequequiaari, na jiyaramiquishano pueya cuaara niquitiosaaria na miaquesocoriquiano”. Naaratej, canaa jaara naa miiniu paniriquiani, canaa maara nia sequereni canaa nia niquitiojonura canaa panishano. Naajaa, majaari canaa masenu quiquiaa canaa panishano niajaniyajiniji, janiya, Bernabeenio. \v 5 Naajuhuaj, canaa jaara niquiocuaraca quiriquiani, canaa maara canaa niquiocua rupojoriquia canaacuani, taa cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueya miiquiaacuaani. Pa Jiyaniijia Jesu tapueyocuacaari naa miiquiaajuhuaj. Pedrojuanaari necocuata rucuanejoquiaajuhuaj, Jesucristo rupaa na poojotasacari. Naajaa, majaari naa canaa miiniu quiquiaaquij. \v 6 Jesucristoori sequequiaarijiuhuaj: “Cua jiyaramiquishano pueya cuaara niquitiosaaria cumaneeca, na panishano nojori masetajara”. ¿Niaateeri jiyaniya cuno sequesano maja quiria, maja Bernabeerajuhuaj? ¡Cunocuajaari naa sequesaaquiaari canaarajuhuaj! Naaratej, canaa jaara naa paniriquiani, canaa maara canaa panishano masere niajaniyajinijini, canaa niishitiojonuucua niajaniya. Naajaa, canaari tama canaa juaashiquiatajaaja poonijioquiaani, canaa panishano canaa masetajara. \p \v 7 ¿Soldadoteeri tamonu poonijiosano jiitiaja, na miaquesano na masetajara? ¡Maja! Soldadohua jiyaniijiaari na niquitiojua puetunu na miaquesanojuanaa. ¿Pueyanoteeri na cuhuariquia nataja najuhuanaj? ¡Maja! Na nuhuaji na natau mianutaniyari na poonijiosanojiniji. ¿Majateeri seru juunu camaru ratunu na seru quitiaaca, jaara na paniri? ¡Taaquiriirinij! Na ratuyacuaaquiniatejaj. ¿Maatucua casaara najuhuana seesaareerini? ¿Canaarijiataj? Canaa jaara naa paniriquiani, canaa naata nia masenu canaa panishano niajaniyajiniji. Naajaa, majaari canaa mashiniquijionu quiquiaa quenaaja canaa panishano niajaniyajiniji. Canaari nareja poonijioquiaa tama canaa juaashiquiatajanijia, Jesucristo rupaa canaa pohuatasacari niajaniya. \p \v 8 Nio cua pohuatasano niajaniyani, majaari tama canaa niishiriojosanojuaaja. Nio niishitiojosanoori tariucuacaanu Pueyaso Rupaa naajiosanojinia quiyajuhuaj, taa cua sequeriquiaacuajani. \v 9 Supuetana Moisés caminiujiushano Pueyasojinijiiri naa naajiotasaaquiaaritij: \q1 “Maja quia juunu rupaa quia seecutanu maja na miaquenura quia carojotasano, quiaa jaara na rapijioteya na coreetanura”. \m ¿Pueyasoteeri saa juyacaacua niishiriojoriquiaajaa naa na sequenuratej? ¡Maja! \v 10 Pueyasoori naa sequeriquiaaqui na niishitiojonura puetunu pajaniyajanaa. Naaratej, Pueyasora poonijionaani, na niishitiojosano pueya cuaara nojori niquitiojoora na panishano. ¿Taa nia sequeyani? ¿Pueyanote shuquiriaatia cuhuataja na cuhuariquiara? Taaquiriirinij. Na camaruuri niishiya na poonijiosanojiniji mianutaniya na nuhuajiiri. ¿Majateeri pueyano carojotanu shuquiriaatia na nataujuhuaj? Jaa. Niishiyacuajaari na mianutaniyari. \v 11 Naajaa, niaata cua quishacari, canaari naa poonijioriquiaa Pueyasorani, nioojiaca canaa cumaquiniuria maninia. Naacuajitij, canaa cuaara niquitiojosaaria saniniuujia canaa panishano. Naajaa, majaari canaa paniniu canaa panishano nia niquitionura canaa. \v 12 Tamasaca pueya niishitiojosacari niajaniya, niaa cutaraari nojori niquitiojoquiaa nojori panishano. Canaari saniya coteenujuanaa pohuataquiaari Jesucristo rupaa niajaniyani. ¿Majateeri coteenu canaa niquitiosaanu canaa panishanojuhuaj? Naajaa, majaari canaa masenu quijia nia casami. Niaata canaa quishacari, canaari sanaa poonijiojua tamajaajani, canaa masetajara canaa panishano. Canaa jiitiaaquishacari canaa panishano, canaari sanaa rejeretaja saajani. Majaari canaa taajetenu paniniu quijia niajaniya, canaa jiitiaaquishacari canaa panishano. Canaari naa miiquiaaritij, niaa mariqui Jesucristo rupaa tojiniu paniyaquiriiri canaa taajetesacari niajaniya, pueyaracaanu canaa mashiniquijiosacari canaa panishano niajaniyajiniji. \p \v 13 Niaacuajaari niishiyajuhuaj, Jerusalén tiacajinia Pueyaso Secojojua tiajinia, cuarta Judiocuaca miaquesocoriquianoori puecoosaaquiaa Pueyasoocuara, taa Pueyaso rootaquiaari canaa supuetanaacuajani. ¿Niaateeri niishiyaquiyajuhuaj, shu camaruuri secojojuajinia poonijionaa niquitioquiaa nojori miaquesocoriquianojuhuaj? Naacuajitij, Pueyaso secojojua tiajinia poonijionaari miaquesanoraca quiquiaajuhuaj. \v 14 Pa Jiyaniijia Jesucristoori na rupaa pohuatanaara naa sequequiaarijiuhuaj: “Cua rupaa pohuatanaa cuaara niquitiojosaaria na panishano pueyaracaanu”. \v 15 Naacuajitij, cua naata puetunu cua panishanojuanaa sequenu nia niquitiojonura janiya, juhuajaniya cua quiniuria, taa cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueya miiquiaacuaani. Naajaa, majaari cua masenu quijia niajaniya cua panishano cua masetajara. Niaa naasucuaari jiyaniya janiyari quiarijia niaacuara naajioree nioni, cua shiniujiuniuria niajaniya nia niquitiojonura janiya cua panishano. ¡Maja! Majaari cua paniniu nia niquitionura janiya cua panishano. Janiya jaara titiaare cua miaajenutani, naajaa. Janiyari tama cua juaashiquiatajaaja poonijionu paniyani, Jesucristo rupaa nia tojitianura, cua panishano cua maseyaquiniutia niajaniyajiniji. Naacuajitij, janiyari tamajaaja shuquiriaatia quiya Pueyaso niquiarani. \p \v 16 Cua tojitianaa jaara niquitiore janiya cua panishano, maja cua naata shuquiriaatia quiniu tamajaaja, cua pohuatasacari Jesucristo rupaa. Janiya jaara pohuataaquiri Jesucristo rupaani, cua Jiyaniijia mariqui cua saniitioreeri cua tojiyaquiniuucua nojuaja. Cua pohuatasacari na rupaa, janiyari saaja na tojiyani. Nojuacuajaari cua jiyaroquiaari na rupaa cua pohuatanura. Cunoori maja tama cua niishiriojosano cua miiniuriajaaja. \v 17 Majaari cua sequenu quiquiaari cua Jiyaniijia: “Cua Jiyaniijianaa, quia rupaa pohuatareera quiajaniyara”. Janiya jaara naa na sequequiaarini, cua Jiyaniijia maara cua niquitiore cua poonijiosanojiniji nera, na shuquiritiasacari janiya. Saniniuujia, tama na panishacarijiaaja cua Jiyaniijiajanaacuajaari cua jiyaroquiaari na rupaa cua pohuatanura. Cunora, majaari cua naata na tarijionu. Janiyacuajaari na seruni. \v 18 Naacuajitij, ¿taa cua miya socuani, cua Jiyaniijia cua shuquiritiniuria socuani? Naa miiquiaacuajanijia, nareja poonijioquiaanijia tama cua juaashiquiatajaaja cua panishano cua jiitianura, na rupaa cua pohuatasacari. Naaratej, majaari cua sequenu quiquiaa cua tojitianaa, nojori niquitiojonura janiya cua panishano. Jesucristocuajaari sequequiaari na rupaa pohuatanaa cuaara niquitiosaaria na panishano. Naajaa, majaari naa cua sequenu quiquiaa niajaniya. Naacuajiti cua naata pa Jiyaniijia shuquiritiniu socua, cua pohuatasacari na rupaa cua maseyaquishacari cua panishano cua tojitianaajiniji. Naacuajitij, janiyari shuquiriaatia pohuataquiaa Pueyaso rupaa pa Jiyaniijiarani. \p \v 19 Majaari pueya niquitionu quiquiaa janiya na jiitiasanojiniji cua niishitiojonuucua nojori. Naacuajitij, janiyari maja juhua nojori seruni. Pueyanoori maja cua jiyarona. Naajaa, janiyari tama cua cuaqueyajaaja jiyatequiaari juhua puetunu pueya serujuanaa cua quiniuriani, socua pueya quiniuria pa Jiyaniijia Jesucristo tojitianaara. \v 20 Jesucristo rupaa cua pohuatasacari cuarta Judiocuaca niquiara, janiyari juhua Judio pueyanora quiquiaani. Janiyari naa miiquiaani nojori mariqui cua tojiyaquiriiri, janiya jaara juhua tahue quiri nojori niquiarani. Naacuajitij, socua Judiocuacaari Jesucristo rupaa tojitiaa. Jesucristoocua cua tiuushacari, janiyari maja socua cua quiniu juhua cua supuetanaa Judiocuaca rootasano tojijia. Naajaa, na tojiquiaajaanijia cua quishacari cuarta Judiocuacata, noo pojoritiatej cante cuno rootasano tojitiaajaani. Naacuajitij, cua quishacari juhua nojori, nojoriiri socua cua tojitiaa cua pohuatasacari Jesucristojiniji. \v 21 Naajuhuaj, cua quishacari tamasaca pueyata, janiyari juhua nojori quiquiaani, nojori tojiniuria maninia janiya. Nojoriiri maja Judiocuaca supuetanaa rootasano tojiniu niishiniu. Naaratej, janiyari na tojiyaquiquiaajuhuaj, nojoritia cua quishacari. Janiyari naa miiquiaani nojori mariqui cua sooreeri, janiya jaara juhua tamaatia quijia quiri nojori niquiarani. Naajaa, Pueyaso rootasano tojiquiaa pueyaracaanu cutaranijia. Naajuhuaj, puetunu Jesucristo niishitiojosanojuanaa tojiquiaanijia. \v 22 Noojiaqueya Pueyaso muerasuuri maja na naata tarinitianu najuhuana na supuetanaa rootasano. Cuaara tarinitiaara najuhuana na supuetanaa rootasano. Naajaa, janiyari mariyata cuno najuhuana rootasano tojiquiaajuhuaj nojoritia cua quishacari. Nojori jiyanishacari tamonu casaa sesa quiya, janiyari mariyata maja cua miiniu nojori pueresano casaa. Naacuajitij, cua naata nojori cumaquiniu maninia Pueyaso rupaata, nojori tojitiasacari janiya, juhua nojori cua quishacari. \v 23 Janiyari puetunu naa miiquiaajanaani, socua pueya cua tojitiniuria Jesucristo rupaa. Naa maninia poonijioquiaa cua Jiyaniijiaranijia, cua masenura puetunu maninia na sequesanojuanaa na muerasura. \p \v 24 Niaacuajaari niishiya taa pueya tacuarishiyojoquiaacuajani. Pueya netecuatusacari, puetunu pueyajanaari jiyanohua netecuatujua jaarajaaja. Cante narta netecuatunaa shocotajani, shanohua casaa niquitioshiyari. Ritiuuquia pueyanoori jiyanohua shuquiriaatia quijia na shocotanujiniji na masesacari casaa. Naajuhuaj pueyanaa, jiyanohua nia poonijiore Pueyasora mijiria, shuquiriaatia nia masenura nia poonijiosanojiniji na jiitiasanojiniji jiyocuacaanu. \v 25 Naajuhuaj, pueya jaara tacuarishijionu paniri, cante shocotanu paniyani, cuno pueyanoori puetunu najuhuana na miiniu panishanojuanaa tarinitiaja, na cuaqueya quiniuria cumueeca. Naa miiquiaari narta pueya na shocotanura, shuquiriaatia na quiniuria. Saniniuujia, na masesano na shocotanuucuani, cunoori saaja shanohua nacaque jaamasujiniji shitiasano. Majaari na rishiniu. Pajaniyari saniniuujia pueyaracaanu shuquiriaatia quiniutianiyani Pueyaso niquitiosanota pajaniya, paa jaara maninia miiri mijiria pa quishacarini. Naaratej, pa tarinitiare puetunu najuhuana tama pa miiniu panishanojuanaa, pa shuquiritiniuria pa Pueyaso. \p \v 26 Pueya netecuatusacari, netecuatunaa cuaara niishiiria tee netenu puequeetu quiyani. Majaari najuhuana na camarucuneejonu. Naajuhuaj, cua poonijiosacari Pueyasora, majaari cua niquijiotenu coojia. \p Mocoritia piyotoosacari, pueyanoori namitia piquiquiaa narta pueyano. Majaari najuhuana na piquiniu capa. Naajuhuaj, pa cartere najuhuana pa miijiosano. Saaja pa niishiriojore Pueyasoocua, maninia pa tojiniuria nojuaja. \v 27 Janiyari jiyanohua saniniujiuquiaa maja cua miiniuria tama cua cuaqueya miiniu panishanojuaajani. Janiyari cua cuaqueya jiyartuutenu paniquiaani saa Pueyaso cua tojiniuriaja. Janiyari tari queraatia pueya niishitiojoquiaari Pueyaso rupaani. Janiya jaara tama cua niishitiojosanojuaaja tojiyaquirini, Pueyaso mariqui cua cartereeri, maja na rupaa cua pohuatanura socua. \c 10 \s1 Supuetanaa Israel pueya miishanoori pajaniyara naajiotasaaquiaari pa niishiniuria maninia \p \v 1 Cuarta Pueyaso pueyanaa, nia niishiri taa pa supuetanaa Judiocuaca miishaaquiaaricuaani nojori rucuanejosacari pueyaracaanu cariiquia jiyajinia. Majaari nia niyajetanu niaa mariqui Pueyaso tojiyashijiara quiriohuajuhuaj. Nojori mashishacari Egipto jiyajiniji, Pueyasoori cohuaja najaca shipiniquiaari nojori na cojuanura, nojori puetariquianojuhuaj. Pueyasoori puereetuuca shoniniacu caminia raquitiaquiaari nojori nuura caminia cajiniocua. Naacuajitij, puetunu pueyajanaari niuutiaquiaari joojuashiquio. \v 2 Naaratej, puetunu nojorijianaari juhua Moisés muerasura jiyatesaaquiaari, nojori nuhuajishacari Moisés puereetuuca caminia tajiniaaco, cohuaja najaca cariquiaconio. Majaari socua na quitiuniu quiquiaari Egipto pueya seya. \v 3 Puetunu nojorijianaari jiya cajiniocuaji casaa miaquenuujua, Pueyaso tinishano nojori miaquesocoriquiano pueyaracaanu cuno cariiquia jiyajinia nojori rucuanejosacari. \v 4 Naajuhuaj, nojori jiyamuetusacari, Pueyasoori mohuaca pojuartaniquiaari saajiajiniji. Puetunu pueyajanaari cuno mohuaca ratuquiaari. Pueyasoori cuno saajiajiniji naa raatequiaari nojoritij, na niishitiojonura cuno pueya, nojuajaari nojori nuhuajiriquiaa jiyasohuaja, pueyaracaanu nojori na cojuanura. ¡Nojuacuajaari pa Jiyaniijia Cristo quiquiaari! \v 5 Puetunu cuno supuetanaa Israel pueyajanaari naa maninia cojuasano quiquiaari cariiquia jiyajinia. Naajaa, quera puetunu nojorijianaari Pueyaso tojitiaashijia quiquiaari saaja. Pueyasoori cunora nojori shuquiritiaaquiquiaari. Naaratej nojori cusojuanuuriquiaari cuno cariiquia jiyajinia nojori camarucuneetasacari pueyaracaanu, cuaara puequequiaarijiaatijia puetunu cuno tojiyashijiacajanaa. \p \v 6 Naa miishaaquiaariti cua supuetanaa Judiocuaca, sesa casaacua nojori jiaatianuucua. Nojorijinijiiri puetunu naajiotasaaquiaarijianaa pajaniyara, pa niishiniuria maja sesa casaacua pa jiaatianurajuhuaj. \v 7 Shushajanaa nojori coteesacari rucuanenu cariiquia jiyaco, noojiaqueya nojorijinijinioori caapiqui casaa shipiniquiaari orojiniji juhua juunu niquishano. Nojoriiri tama nojori shipinijiosano casaajaaja sequequiaari: “Nioori pa Pueyasohua, pa mashiquiniaa Egipto jiyajinia pa camarucuaacuaji”. Naacuajitij, nojoriiri na shipinishano casaa shuquiritiaquiaari sacuaraatia. Jiyacari nojori miishanoori naa naajiotasaaquiaaritij: \q1 “Pueyari cajitiurii queranacunura. Na nuhuaji, nujuatuquiaariiri na shipinishano juyaca tacoji na jiareyocuatunura. Socua sacuaraatia casaa miitiuquiaariiri”. \m ¡Maja naa pa miiniuti pueyanaa! Maja pa timitianu tamonu casaa Pueyaso niti. Saaja Pueyaso pa timitiare cutara. \p \v 8 Na nuhuaji, tamacari, noojiaqueya nojorijinijinioori sesa miiquiaari taatujuritia, cararaatia taucuaca miishacari nojori shuquirishacari na shipinishano casaa tacoji. Pueyasoori nocuaji naa sequequiaari: “¡Cuaara puecoosaaria cuno sesa miijiaca!” Cunora, veintitrés mil Judiocuacaari puecoosaaquiaari cuno juuca. Cunojiniji pa niishiri maja pa miiniuria sesajuhuaj, taa nojori miiquiaaricuaa taatujuritiani. \p \v 9 Na nuhuaji, noojiaqueya nojorijinijinioori Pueyasota juaaquioquiaari, tamonu miaquesanoocua nojori jiaatiasacari, puera nojori jishacari nojori miaquesano. Nocuaji Pueyasoori sacocua satejoquiaari cuno pueya. Queraatia pueyari cusonuuquiaari. Naaratej pueyanaa, maja cumaati pa juaaniu, Pueyaso jaara pa saniniujiuri. Maja naa pa miiniutij paa mariqui Pueyaso juaatiriiri. \p \v 10 Tamacari, noojiaqueya cuno pueyajinijinioori Moisésta juayonuutaquiaari. Moiséscuajaari nojori jiitianara Pueyaso jiyatesano quiquiaari. Nocuaji Pueyasoori na seru jiyaroquiaari cuno juaajiaca na cusojuanura. Queraatia pueyari cusonuuquiaari jiyacari. Naaratej pueyanaa, majaari pa juaatianu pa jiyaniijianucua. \p \v 11 Puetunu pa supuetanaajiniji naajiotasanojuanaari tariucuacaanu naajiotasaaquiaari, pa numootesaanura quiarijiani, quera pa Jiyaniijia muetasacariuhua. \v 12 Naaratej pueyanaa, tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare nia jiyanishacari niaari Pueyaso tojijia seetanu cutarajanaa, niaa mariqui sesa miiriiri, juhuajaniya nia quishacari tamajaaja. \v 13 Niaari mariyata saniniujiushaaquiaajuhuaj, taa puetunu parta Pueyaso pueyajanaa saniniujiushaaquiaacuaani. Naajaa, nia naata Pueyasoocua tiuuniu maja puera nia saniniujiushaanura. Pueyasocuajaari niishiya taate nia naata rejeretanuni. Majaari puera pa saniniujiushaanu quiniutianiya. Pueyasocua nia niishitiojore taate nia naata cartesano quiniuhuani taraatia nia miiniuucuaji. Naacuajiti pa naata rejeretanu, Pueyaso jaara Sesaaca saniniujiutiri pajaniya. \s1 Maja pa cojiniu tamasaca, na miaquenuusacari na jiyanitiushano na pueyasoocuara na puecootusano \p \v 14 Cua panishano Pueyaso muerasunaa, maja nia tiuquitianu tamasaca pueya jiyanitiushano pueyaso quiquiojinia, na tojitianaa nia cojiniuria, nojori shuquiritiasacari juaashiquiata shipinishano casaa Pueyaso niti. Maja nojori cojiniu, niaa mariqui saniitiosaareeri. \v 15 Niaacuajaari niishijiaca. Naaratej, nia niishiriojore cua sequesanoocua. \p \v 16 Paa jaara rerejore pa Jiyaniijia cusonu juuca pa niishiniuriani, pa ratunu panishacari, paari sequequiaani: “Paacarasho canaa Jiyaniijianaa, quia nanacaari puetunu canaacuarajanaa shooquiaari”. Naa pa ratusacari cuarta Pueyaso muerasunaa, puetunu pajaniyajanaari pa Jiyaniijia rupuesano quiquiaani, na nanaca shoonuucua puetunu pocuarajanaa. Naajuhuaj, pa miaquesacari, paari sequequiaani: “Canaa Jiyaniijianaa, quiaari quia cuaqueya nootunequiaari puetunu canaacuarajanaa”. Naa pa miaquesacaritij, puetunu pajaniyajanaari jatiqui pa Jiyaniijia cojiquiaani, na cuaqueya cusonuucua pocuara. \v 17 Cuno pan pa miaquesacari, puetunu pajaniyajanaari niquiriyatu panjiniji neecasequiaani. Naacuajitij, paari niishiyani puetunu pajaniyajanaari rupuetoono quiya pa Jiyaniijiatani, juhua niquiriyatu cuaqueyaja. \p \v 18 Nia niishiriojoriquia taa Israel pueya miiquiaacuaani. Nojori miaquesacari Pueyasoocuara na mosano Pueyaso niquiara, na niti nojori mosano seruuri juhua tama nojorijiaaja, Pueyaso jiyanooniuria nojori. Naacuajitij, nojoriiri na naata Pueyaso rupuenu, nojori secojonura nojuaja. \v 19 Jaara naa quiritij, ¿taateerini, pueya jaara shipinijiosano casaacuara mosano shu miaquere? ¿Casaate pueya jiyanishano pueyasoocuara mosano shuni? Nareja shucuajaari. ¿Cumaacaraca quijiate cuno, pueya shipinishano casaa juhua Pueyasorani? ¡Maja! \v 20 Naajaa, nia tojitiare casaa cua sequenutaniyani. ¡Pueyaso niishiyashijiaca pueyari na miaquesocoriquiano na seya puecooquiaa samaruhuacuara! Naa nojori miishanoniquitij, cunoori maja Pueyasora. Naacuajitij, nojoriiri samaruhua rupuequiaa, maja Pueyaso. ¡Majaari cua paniniu nia rupuenura samaruhua! Nocuaji, maja Pueyaso niishiyashijiaca nia cojiniu cuno shu nia miaquenura. \v 21 Majaari pa naata pa Jiyaniijiata rupuetoonu, samaruhuata pa rupuetoosacarijiuhuaj. ¿Pueyasote samaruhuata cojitishiya? Pa Jiyaniijia cusonu juuca pa niishiniuria, ¿paateeri na sequesano miaquenutaniyani, samaruhuacuara mosano casaajuhuaj? ¿Cojitishiyatee? ¡Maja pueyanaa! \v 22 ¿Paateeri pa Jiyaniijia paraca cojiniu paniyani, pa Jiyaniijia pa juaatiniuriani? ¿Pajaniyate socua cumueeca pa Jiyaniijiajinijini? ¿Majateeri nia puerenu pa Jiyaniijia saniitionu? \s1 Taa pa miiniutianiyani \p \v 23 Tari sequereecuajanijia, pa naata miiniu puetunu pa miiniu panishanojuanaa. Naajaa, majaari puetunu pa miiniu panishanojuanaa maninia pajaniyara. Puetunu pa miiniu panishanojuanaari maja na cumaquiniu quiniutianiya parta Pueyaso pueya. \v 24 Naaratej, majaari pa niishiriojonu saaja maninia pa quiniuria tamajaaja. Pa niishiriojore parta pueyacua, maninia nojori quiniuriajuhuaj. \v 25-26 Seetanujuanaari nio naajiosano: “Nio jiyari pa Jiyaniijia jiya, puetunu tii quijia casaajanaanio”. Naaratej, niaa jaara shu masere shu niquitiojosaquiji cumaneecata, majaari nia nequesotanu: “¿Nio shujiyo casaacuara mosano?” Maja naa nia nequesotanutej. Nia panishano nia masere nareja, nia miaquesocoriquiano juhuajaniya. Pa Jiyaniijia shipinishanocuajaari. Pa miaquesanoori maja na naata na sesonu pajaniya Pueyasora. \p \v 27 Pueyaso niishiyashijia jaara nia masuure nata nia miaquenura, nia quiaare, niaa jaara quianu paniri. Juhuajaniya nia miaquere na rupojosano niaara. Majaari nia nequesotanunoj: “¿Nio shuti casaacuara mosaarucuaa?” Majaari naa nia nequesotanu niaa mariqui nioojia macuhuajetereeri niaa jaara niishiri nia miaquesanoori shipinishano casaacuara mosano juhua Pueyasoocuara. Juhuajaniya nia miaquere nareja. Puetunujuanaari pa Jiyaniijia shipinishanocuaja. \v 28 Saniniuujia, nia cojinia jaara numootere niajaniya: “Nio shuuri mosaaree shipinishano casaacuaara juhua Pueyasoocuara”, majaari nia miaquenunoj, niaa jaara naa sequesaare. Maja nia miaquenunoj, nia cojinia mariqui na miaquerejaariuhuaj na cojishacari niajaniya. Nia tarajana jiyoteeri jiyaniyajaa cuno shipinishano casaari seetanujuanaa cumaacaraca quijia. Naacuajitij, na miaquesacari nocuara mosano shu, noojia macuhuajanutaniyari. \v 29 Majaari nio cua sequenu niaara. Niaacuajaari tari niishiya nia naata cuno shu miaquenu. Nia sequeya nio cutaranijia nia cojiniaa pueyara, maja nia miaquenura cuno shu nojori niquiara, nia cojinia mariqui noojia macuhuajareeri cuno shu na miaquesacari niaata. \p Niaa naasucuaari cua nequesotanu paniya: “¿Paatucua pa panishano shu miaqueyaquirini saaja tamonu pueyano pueresacari pa miaquenu panishano shu? \v 30 Paa jaara Pueyaso sequereni ‘paacarasho’ cuno sumatuurani, ¿majateeri maninia pa miaquenura? ¿Tamasacatucua casaara pa sesacare cuno miaquesano pa miaquesacarini?” \v 31 Cua tojitiare quenaaja cuarta Pueyaso muerasunaa. Nia miaquesacari, nia ratusacari, casaa nia miishacarinio, pueyaracaanu puetunu maninia nia miirijianaa Pueyaso nia shuquiritiniuria. \v 32 Puetunu nia miishanojuanaa cuaara quiiria maninia Judiocuaca niquiara, taucuaca niquiarajuhuaj, parta Pueyaso pueya niquiaranio. Jiyanohua taraatia cutaraari, pueya jaara tojiyaquiya Pueyaso, juhuajaniya pa miishacari nojori jiyanitiushano sacuaraatia casaa. \v 33 Naaratej, janiyari pueyaracaanu maninia miiniu paniquiaa puetunu pueya niquiarajanaani, nojori cuaara tojitiaara Pueyaso, Pueyaso pueyara nojori jiyatesaanura. Majaari cua niishiriojonu tama cua panishanojuaaja cua miiniuria. Janiyari socua niishiriojoquiaa tamasacaacuani, maninia cua miiniuria nojori niquiara. \c 11 \p \v 1 Naaratej cucua nia jiaatiare, juhua janiya nia miiniuria maninia saaja, naatej, taa Cristoocua cua jiaatiaquiaacuaani, juhua nojuaja cua quiniuria. Mijiria na quishacari, nojuacuajaari pueyaracaanu maninia miiquiaari pueyacuaa. \s1 Maajipohuatucua taa quiriquiani Pueyaso pueya rerejosacari \p \v 2 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, janiyari nia shuquiritiaani, pueyaracaanu nia niishishacari janiya, naajuhuaj, maninia nia tojitiasacari puetunu cua niishitiojosanojuanaa Pueyasojiniji. \v 3 Janiyari paniya cutarani socua nio nia niishiniuria: Cristocuajaari caya camarnu. Cayari saniniuujia necocua camarnu, taa pa Que Pueyaso pa Jiyaniijia Cristo camarnu quiyacuaani. \v 4-5 Naaratej, nia secojosacari Pueyaso, nia caminiujiushacari Pueyaso sequenu panishano Pueyaso pueya maanu niquiarajuhuaj, jiyacaritij, canuu cuaara jocuaara na nacaque na pocuasacari. Saniniuujia, maajipohua pocuanura, nojori cuaara mishiquioora na naca toquerauta. Cararaatia cutaraari caya jaara pocuare Pueyasora, Pueyasotajuhuaj, na naca mishiquiosano. Cararaatiajaariuhuaj, maaji pocuasacari Pueyasota, Pueyasoranio, na naca mishiquiosoo. Maaji jaara caririquiyashijia quiri, ¿casaara na naca na tuqueteyaquiya puetunujuanaacuaraarini? ¿Maajiti juhua cayara quiniu paniya? Maja naasucua. \v 6 Maaji jaara na naca mishiquionu paniyaquiri pueya niquiara na pocuanura Pueyasora, Pueyaso na secojonuranio, cuno tojiyashijia cuaara tuqueteera na naca. ¿Cararaatiatee, maaji jaara na naca tuquesano quiri juhua caya? Taaquiriirinij. Cararaatia quiyajaariuhuaj, na secojosacari Pueyaso, na caminiujiushacari Pueyaso sequenu panishano pueya niquiarajuhuaj, mishiquiosoo na naca quishacari. \v 7 Maajiiri neyaca shuquiritiya na tojijia na quishacari. Naacuajitij, neyacaari narta pueya shuquiritiasano quiyajuhuaj. Naaratej, maaji cuaara mishiquioora na naca na secojosacari Pueyaso, pueya niquiara, maja neyaca na rerequetenura. Canuuri shipinishaaquiaari juhua Pueyaso na quiniuria, Pueyaso shipinishano casami camarnura na quiniuriajuhuaj. Cayari Pueyaso shuquiritiya Pueyaso tojijia na quishacari. Naaratej, nia rerejosacari, canuuri maja nacaque na cushiniu na caminiujiushacari Pueyaso rupaa, na secojosacari Pueyasojuhuaj. \p \v 8 Pueyaso jaara coteenujuanaa caya shipiniquiaari, majaari maajijiniji na shipininiu quiquiaari caya. Maaji cutaraari caya riuquiocuajiniji shipinishaaquiaari. \v 9 Naacuajitij, maajiiri cayara shipinishaaquiaari. Majaari caya shipinishaanu quiquiaari maajiria. Naaratej, maaji cuaara caya tojiiria cutara. \v 10 Naacuajitij, maaji secojosacari Pueyaso, na caminiujiushacari Pueyaso sequenu panishano pueya niquiara, cuno maaji cuaara mishiquioora na naca. Naacuajitij, pueyari niishiniutianiya cuno maajiiri maja neyaca rerequeteja. Naa maninia quiya Pueyaso seya niquiarajaariuhuaj. \v 11 Naajaa, puetunu pajaniyajanaari mariyata Pueyaso muerasuni, Jesucristoocua pa tiuushacari, canuu, maajipohuanio. Naaratej maja pa rerequetenu tamonu. Caya, maaji, nojoriiri mariyata panishano. Maajiiri maja na naata tamajaaja supuenu cayaju. Naajuhuaj, cayari maja na naata supuenu tamajaaja maajiijiu. \v 12 Seetanujuanaari, maajiiri coteenu shipinishaaquiaari caya cuaqueyajiniji. Na nuhuaji, puetunu canuujuanaari saniniuujia supuequiaa maajijiniji. Naajaa, puetunu pajaniyajanaari Pueyasojiniji supuequiaani. Naacuajitij, caya, maajinio, nojoriiri mariyata panishano pa naacutoojonura. \p \v 13 ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? ¿Maniniateeri, maaji jaara Pueyaso secojore na naca mishiquiosoo pueya niquiara? Maja maninia. \v 14 Naajuhuaj, quera puetunu pueyajanaari sequeja, cararaatia niquishanoori caya jaara tucuamuejaru quiya juhua maaji. \v 15 ¿Maajiirijiataj? Jaara tucuamuejaru quiri, cunoori maninia niquishano cutara. Pueyasoori naa maninia shipiniquiaari maaji, tucuamuejaru na quiniuria, na naca mishiquioriquiano na muecacata. \v 16 Tamonu jaara nacoonu paniyajaa socua pa muesujiniji, niocua na sequere: “Pablocuajaari tari pa niishitiojoree puetunu na niishishanojuanaa. Naajuhuaj, puetunu Pueyaso pueya maapuejanaari tamaquiicua naa miiquiaa taa Pablo pohuataree pajaniyacuajani. Majaari socua pa niishiniu tamaatia quiniu”. Niojuanaari cua rootasano cunojiniji, pueyanaa. \s1 Corinto pueyari sesa miiquiaari na miaquenuujuajinia, pa Jiyaniijia cusonu nojori niishishacari \p \v 17 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, nio, janiya niaacuara na naajiyani, nioori maja cua shuquiritianura niajaniya. Nia rerejosacari pa Jiyaniijia cusosacari nia niishiniuria, niaanaari saaja sesa miiquiaa. Nia rerejonuni, cunoori nia cumaquitioonura juucua. Nia rerejosacari saniniuujia, niaari saaja socua seseyaree. \v 18 Janiyari naa pohuatasaarucuaa niajaniyajinijini: “Corinto pueyari sesa na niishiriojonuta nojori jiuujiajinia raquirijitiaquiaa nojori rerejosacari”. ¿Seetanutejanaa nio pohuatasano niajaniyajiniji? Naa naasucuaj. ¿Casaate cua toyani? \v 19-20 Seetanu naasucuajanaa niaari nioojiajinia naa niyaquejoquiaaquij. Paacuajaari tari niishiquiaarini noojiaqueya pueyari Pueyaso pueya maapueecuaji rupatenutaniya. Naa niishishanote canapuete maja Pueyaso muerasuni. Cante seetanujuanaa Pueyasoocua tiuujiani, majaari na rupatenu quiniutianiya narta Pueyaso muerasuucuaji. Cuarta Pueyaso muerasunaa, niaacuajaari Pueyaso pueya maanu. Naaratej, niaa jaara rerejore nia miaquenura pa Jiyaniijia cusonu nia niishiniuria, maja sesa nia niishiriojonu juhua niyaquejono nia quiniuria. Niaa jaara naa niyaquejoriquiatej, majaari pa Jiyaniijia cusonu nia niishiniu quiquiaa seetanujuanaa. \v 21 Niajaniyanaari tama nia patasanojuaaja coteetaquiaa miaquenu. Niaanaari nia miaquesano serotaaquiquiaa. Naacuajitij, casamiijiuniucuanaari miaajecoquiaacujua. ¡Saniniuujia casamiriacanaari juhuajaniya mashaasequenuuquiaacujua! \v 22 ¡Jiyanohua cararaatiaari naa nia miishanotej! Niaa jaara naa jamuejaca quiriquiatej, ¿majate nia naata tama nia tiajiniajaaja nia miaquenuunu, ratununio? ¿Niaateeri niarta Pueyaso muerasu sooquiaa? Naa nia miishacari casamiijiuniucuatej, niaacuajaari nojori cararoquiaa, casamiijiuniucua nojori quiniuucua. ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? ¿Janiyate nia maniniuhuaqueetaani? ¡Maja! Jiyanohua tacayanijia. Majaari cunora cua shuquiritianu niajaniya. \s1 Pa Jiyaniijia rootasano na cusonu pa niishiniuria \p \v 23 Janiyacuajaari nia rootacanu tari pa Jiyaniijia Jesu pohuatasano janiyani, taa na miaquequiaari na saquiriojosano pueyatani. Cuno niucuaja, Judasri pa Jiyaniijia quiateriquiano quiriquiaa taucuaca mosocoriquiano. Cua tojitiarohuacuara pueyanaa. \v 24 Judas quiateyaquishacarijia nojuaja, pa Jiyaniijia Jesucristoori pan riquiaari. Na Que Pueyaso sequereeri: “Paacarasho cua Quenaa”. Na nuhuaji, na neecaserohuari na serotanura na pueya. Nojori sequereeri: “Nioori cua cuaqueya, niaacuara cua panitiaca nia jiyanooshaanura. Nia miaquere. Niocua naa miiriquia pueyaracaanutej, nia niishiniuria cua miishano niaacuara”. \p \v 25 Naajuhuaj, nojori miaquenu nuhuaji, Jesuuri raatonuque pataquiaari na pueya na serotanura. Coteenu na Que secojoreeri. Na nuhuaji, na pueya sequerohuari: “Pueyaracaanu nia ratusacari nio, nia niishiriquia, cua Queeri cua nanaca seera nia jiyanooquiaa, na muerasu nia quiniuria. Seyari maja socua niaacuara na moonu quishaanutaniya, sesa nia miiniu jiyanooshaanura juucua. Janiya cutaraari nia niti mosaanutaniyani”. Pa Jiyaniijiaari naa sequequiaari. \v 26 Naa nia miaquesacaritij, nia ratusacarijiuhuaj, pueyari niishiniutianiya niaari Pueyaso jiyanooshano pueya, pa Jiyaniijia Jesu cusonuucua pa niti. Naa nia miaqueriquia pueyaracaanu na sequesano pan, pa Jiyaniijia cuaara tiuquiriohuajaatijia. \s1 Nia niishiri taate pa naata miaquenu pa Jiyaniijia cusonu pa niishiniuriani \p \v 27 Naaratej, niaa jaara sesa miiri, Pueyaso nia secojore ritia na jiyanooniuhuara niajaniya, nia miaquenuhuara pa Jiyaniijia cusonu nia niishiniuria. Niaa jaara pa Jiyaniijia pan miaquere jiyanooshoo nia quishacarijia, niaa jaara na cusonu mashaca rature jiyanooshoo nia quishacarijiuhuaj, ¡niaari na cusonu rerequeteya! Niaari juhua sequeyaruhua, pa Jiyaniijia najuhuana cusoquiaari. Naa nia miishacaritij, niaa cutaraari saniitiosaanutaniya. \p \v 28 Naaratej, tama nioojiajiniajaaja nia niishiriojore taa nia quiquiaani, casaa nia miiquianu sesani. Naa nia miiri coteenu, niaa mariqui sesa nia miishano miaquetareeri Pueyaso jiyanoyaquishacarijia niajaniya. Naa nia miiniu nuhuajitij, niocua shuquiriaatia juhuajaniya miaquerohua pa Jiyaniijia pan. Niocua juhuajaniya raturohua pa Jiyaniijia raatonuquejiniji cutara. \v 29 Cante juhuajaniya miaquereeni, cante juhuajaniya raturee najuhuanani, jiyanooshoo na quishacarijia, cuno pueyanoori Pueyaso saniitiotenutaniya tama na cuaqueyajaaja. \v 30 Naacuajitij, jiyanooshoo nia quishacarijia nia miaquesacari, queraatia niajaniyajinijinioori cunora cusosuhua quiya. Noojiaqueya niajaniyajinijinio cutaraari tari cusonuucanujuhuaj, Pueyaso saniitiosacari nojori. \v 31 Nocuaji tama nia cuaqueyajaaja nia jeecare suraatia, pa Jiyaniijia mariqui saniniuujia nia saniitioreeri. \v 32 Pa Jiyaniijia jaara pa saniniujiuri, canapuete sesa quiyani, Pueyasoori na saniitioquiaa na muerasu nojori quiniuucua, maninia nojori quiniuhuara juhua maninia na muerasu. Naacuajitij, juhuacarijia na saniitiosacari na muerasu, majaari pa saniitiosaanu quiniutianiya na ruuretajacata jiya puequesacari, Pueyaso jaqueroosacari na tojiyashijiaca. \p \v 33 Naaratej cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, niaa jaara pa Jiyaniijia pan sanu paniriquia na cusonu niishiniuria, nia sashiri niarta Pueyaso muerasu, jatiqui nia miaquenura maninia. \v 34 Miaajeyano maaraja, cuaara miaqueera coteenu tama na tiajiniajaaja, Pueyaso mariqui nia saniitioreeri, sesa nia miiniuucua nia rerejosacari nia jamuenuta. \p Socua nia nequesotasanojiniji janiya, janiyari nia sequenutaniyani cua tiuquishacari niaacua. \c 12 \s1 Pueyaso Sohuanu cumaquishacari puetunu Pueyaso muerasujuanaa \p \v 1 Cuarta Pueyaso muerasunaa, niaacuajaari tari niishiya Pueyasoori na Sohuanu niquitioquiaa puetunu pajaniyajanaa, na cumaaca pa jiitianura. Quiarijiani, socua nia niishitiojonu paniya cunojinijinijia. \v 2 Niaacuajaari niishiya taa nia quiquiaari tarini, Pueyaso niishiyashijiaca nia quishacarijia. Niaari puetunu sapojosaaquiaarijianaa, pueya shipinishanoocua nia tiuuniuucua najuhuanaj. Sesaacaari naa nia tojitiquiaari najuhuana pueya shipinishano, nia jiyanishano pueyasohuani. \v 3 Naaratej cua pueyanaa, maja sapojosano nia quiniu socua. ¿Taate pa naata niishiniuni, cante seetanujuanaa Pueyaso Sohuanu cumaacata pohuataa Pueyasojinijini? Naa nia saniniujiuritij: Pueyaso Sohuanu pohuatesacari pueyano, nojuajaari maja na naata Jesucristo sesacanu. Naajuhuaj, saaja Pueyaso Sohuanu cumaquishacari pueyano na naata sequenu: “Jesucuajaari Jiyaniijiajanaa”. Naacuajitij, maja nia tojiniu na rupaa, cante Jesucristo sesacajani. \p \v 4 Pueyaso Sohuanuuri niquiriyatujua. Naajaa, Pueyaso Sohuanuuri puetunu Pueyaso muerasujuanaa cumaquiquiaa tamaatia miishano pa miiniuria na cumaacata. \v 5 Queraatia tamaatia poonijiosanoori Pueyasora quiya. Naajaa, puetunu pajaniyajanaari niquiriyatujua Jiyaniijiara poonijioquiaani. \v 6 Puetunu pajaniyajanaari tamaatia miiquiaa pa poonijiosanoni. Saniniuujia, Pueyasojuanaari na panishano miiquiaa puetunu pueya jiuujiajiniajanaa. \v 7 Pueyasoori puetunu na muerasujuanaa cumaquiquiaa na Sohuanuta, maninia pa miitioonura, Pueyaso muerasu maapue cumaquishaanura puetunujuanaa. \v 8 Pueyasoori pa cumaquiquiaa tamaatia miishano pa miiniuria. Naacuajitij, Pueyaso Sohuanuuri tamonu pueyano pohuataniquiaa Pueyaso niishishano na muerasura. Pueyaso Sohuanuuri tamonu pueyano niishitiquiaajuhua Pueyaso sequenu panishano pajaniya. \v 9 Pueyaso Sohuanuuri tamonu cumaquiquiaa Pueyasoocua na tiuuniuria jiyanohua, na shiniujiuniuria Pueyaso miiniu panishano pa miiniuria. Pueyaso Sohuanuuri tamonu cumaquiquiaajuhuaj cusosuhua na naatanijionura Pueyaso cumaacata. \v 10 Pueyaso Sohuanuuri tamonu pueyano jiyajeneta miishano miitiyajuhuaj Pueyaso cumaacata. Tamonuuri niishitishaaquiaa Pueyaso sequenu panishano na pohuatanura pueya niquiara. Pueyaso Sohuanuuri tamonu niishitiquiaa teyano sohuanute tamonu pueyano cumaquiyani, Pueyaso Sohuanu, sapojona samaru soj. Pueyaso Sohuanuuri tamonu pueyano pocuatequiaa tamaatia rupaaca, na niishishoo rupaa. Pueyaso Sohuanuuri tamonu pueyano niishitiojoquiaa tamaatia rupaajinia sequesano na pacunura pueya rupaajiniajuhuaj, pueya tojiniuria maninia tama nojori rupaajiniajaaja. \v 11 Naacuajitij, Pueyaso Sohuanujuanaari puetunu pa cumaquiquiaajanaa, tamaatia pa miiniuria. Naa pa poonitijioquiaari taa na paniyacuajani, cana na paniyajaaniuhuaj. \s1 Puetunu Pueyaso pueyajanaari juhua niquiriyatu cuaqueya quiya \p \v 12 Tamaatia poonijiosano puetunu pajaniyajanaa jiitiasacari, paari juhua niquiriyatu cuaqueya quiyani. Mijiria pa cuaqueyari jiyanohua maninia shipinishano jiyanohua Pueyaso niishitiajata. Pa cuaqueyari maja saaja shu na quiniu. Pa cuaqueyari queraatia tamaatia casaaraca. Puetunu pa cuaqueya casaajanaari jatiqui poonijioquiaa pa cuaqueyajinia, maninia pa quiniuria. Puetunu pa cuaqueya casaajanaari saa niquiriyatu cuaqueyaja quiya. Jiyano pa cuaqueyatej, Pueyaso muerasuuri naa quiyajuhuaj. Naacuajitij, Cristota rupuetootesano pa quishacari, puetunu pajaniyajanaari juhua niquiriyatu cuaqueyaja quiyani, pa Jiyaniijiara pa poonijionura jatiqui. \v 13 Pueyasoori pa rupuetootequiaa na Sohuanuta, puetunu jatiqui pa quiniuriajanaa. Pueyasoori puetunu na muerasujuanaa samiitianiquiaari na Sohuanuta. Pueyaso Sohuanu pa jiitiasacari, puetunu pajaniyajanaari rupuetootesano quiya niquiriyatu Sohuanutani. Naacuajitij, paari juhua niquiriyatu cuaqueya quiyani: Judiocuaca, taucuacanio, poonitijiosano pueyajuhuaj, camarnuuju pueyanio. \p \v 14 Pa cuaqueyajiniji pohuatareeraj. Pa cuaqueyajinia, majaari saa niquiriyatu casaaja quiniu. Queraatia casaari quiya pa cuaqueyajinia. \v 15 ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? Pa niohuaca jaara sequere: “Janiyari maja juaashiquiani. Naaratej, janiyari maja pueyano cuaqueyajinijini”. ¿Taa nia sequeyani cuarta Pueyaso muerasunaa? ¿Pa niohuacate maja pa cuaqueyajiniji, maja juaashiquia na quiniuucua? Maja. Naajuhuaj, majaari pa soonu tamaatia poonijiosano pa jiitiasacari Pueyasora. \v 16 Naajuhuaj, pa numaa jaara sequere: “Janiyari maja namijiani. Naaratej, janiyari maja pueyano cuaqueyajinijini”. ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? ¿Pa numaate maja pa cuaqueyajiniji, maja namijia na quishacari? ¿Sooshiyatee? Maja. \v 17 Paa jaara saaja puereetuuca namijia quirini, shaaqui pa cuaqueya, ¿paatucua tojirini? Maja pa naata. Paa jaara saaja numaa quirini, shaaqui pa najuhua, ¿paatucua nujuuriquiani? Maja pa naata. \p \v 18 Pueyasoori namitia pa cuaqueya shipiniquiaari puetunu pa panishano casaatajanaa. Puetunu pa cuaqueya casaajanaari rupuetootesaaquiaari tee Pueyaso paniquiaari nianucuajani. Naajuhuaj, Pueyasoori puetunu na muerasujuanaa cumaquiquiaa mariyata, tamaatia poonijiosano pa jiitianura taa na paniyacuajani. \v 19 Pa cuaqueya jaara quiriquia saa namijiaja puetunujuanaa, ¿pa cuaqueyatuma tee quiriquia socuani? \v 20 Puetunu pa cuaqueya casaajanaari namitia saaja niquiriyatu cuaqueya quiya. \p \v 21 ¿Taa nia sequeyani pueyanaa? Pa namijia jaara pa juaashiquia sequere: “Juaashiquianaa, niaari najuhuana quijiaca. Maja nia naata niquiniu”, ¿majate pa juaashiquia pa panishanojuhuaj? Taaquiriirinij. Naajuhuaj, pa naca jaara pa niohuaca sequere: “Niohuacanaa, niaari najuhuana quijiaca. Maja cua paniniu niya niajaniya”, ¿majate pa niohuaca pa panishanojuhuaj pa rucuanejotajara? Taaquiriirinij. Pueyanaa, naa pa quiri jatiquijiuhua puetunu parta Pueyaso muerasutajanaa, taa puetunu pa cuaqueyajinia pa jiitiasano casaajanaa quiya jatiquicuaani. Naaratej, puetunu parta Pueyaso muerasujuanaari pa panishano quiya, pa cumaquitioonura maninia. \v 22 Teyano casaate pa cuaqueyajinia socua sasaca quiya pa niquiarani, cunoori socua pa panishano. Maja pa naata rishiniu cunooju. \v 23 Naajuhuaj, teyanote maja puera maninia niquishano pa cuaqueyajiniani, paari toque cushiquiaani pa cararaatiuuquia pa mishiquionura, maninia pa niquishaanura. Paari caririquijia cutarani, juhuasu pa quishacari. \v 24 Saniniuujia, maninia niquishano casaa pa cuaqueyajiniani, majaari cuno pa mishiquionu quiquiaa toqueta. Pueyasoori naa puetunu pa cuaqueya casaajanaa shipiniquiaari maninia pa cojuanurajuhua teyanote maja maninia niquishano pa cuaqueyajiniani. \v 25 Naacuajitij, pa cuaqueya casaari maja rimiajata cojuasano na quiniu. Puetunu pa cuaqueya casaajanaari maninia miitiooquiaa, puetunu maninia pa cuaqueya quiniuriajanaa. Naatej, taa pa tacaaquiaa pa cuaqueyaracuaani, naa pa miiri parta Pueyaso muerasujuhuaj. \v 26 Pa niohuaca jaara noore, puetunu pa cuaqueyajanaari na tacaatiaa. Pa niohuaca jaara shaaterohua, pa cuaqueyari jaarajaaja puetunujuanaa shuquiriaatia quiriohua. Naajuhuaj, parta Pueyaso muerasu jaara taraatia miishaare, naa nojori pa taraajetarejuhuaj. Naajuhuaj, parta Pueyaso muerasu jaara maninia miishaare, nojoritia pa timirijiuhuaj. \p \v 27 Puetunu pajaniyajanaari juhua Cristo cuaqueya quiyani. Naaratej, Pueyasoori puetunu na muerasujuanaa rupueteya Cristo cuaqueyajinia, saa niquiriyatu cuaqueyaja pa quiniuria, pa camarnura pa poonijionura. \v 28 Cristo cuaqueya pa quishacari, Pueyasoori coteenujuanaa canaa jiyatequiaari Jesucristo jiyaramiquishano pueya canaa quiniuria. Na nuhuaji, Pueyasoori tamasaca jiyatequiaari na rupaa pohuatanaa nojori quiniuria, nojori caminiujiuniuria Pueyaso sequenu panishano pueya niquiarajuhuaj. Naajuhuaj, Pueyasoori tamasaca jiyatequiaari na rupaa niishitiojonaa nojori quiniuria. Pueyasoori tamasaca jiyatequiaari jiyajeneta casaa nojori miijionura na cumaacata. Tamasacaari jiyatesaaquiaari cusosuhua naatanijionaa nojori quiniuriajuhuaj, Pueyaso Sohuanu cumaquishacari nojori. Tamasacaari jiyatesaaquiaarijiuhuaj Pueyaso muerasu naacunaara nojori quiniuria. Tamasacaari jiyatesaaquiaarijiuhuaj Pueyaso muerasu jiitianaa nojori quiniuria. Tamasacaari pohuatesaaquiaari tamaatia rupaacajuhuaj. Naacuajitij, queraatia tamaatia poonijiosanoori quiya. \v 29 ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri jiyaramiquishaaquiaari Jesucristojiniji nojori pohuatanura tamasaca niquiara? Maja. ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri Pueyaso rupaa pohuatanaa? Maja. ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri Pueyaso rupaa niishitiojonaa? Maja. ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri jiyajeneta miishano miijiaca? Maja. \v 30 ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri cusosuhua naatanijionaa? Maja. ¿Puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri tamaatia rupaaca pocuajaca? Maja. Tamaatia rupaajinia pohuatasano jaara quiriquia, ¿puetunu Pueyaso muerasujuanaateeri na naata na pacunu tama nojori rupaajiniajaaja? Maja. \v 31 Naaratej, niajaniya cuaara jiaatiaara socua maninia poonijiosano nia jiitianura Pueyaso Sohuanujiniji, niarta Pueyaso muerasu nia cumaquiniuria maninia. \p Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, quiarijiani nia niishitiojoreera casaate socua panishanoni, Pueyaso shuquiritianura pajaniya. \c 13 \s1 Panijiaca pa quirij \p \v 1 Pueyaso Sohuanu jaara cua pohuatere queraatia cua niishishoo rupaaca, Pueyaso seya rupaajuhuaj, naajaa, janiya jaara pueya paniyashijia quirini, janiya maara saaja cojuatuneja quiri Pueyasorani. \v 2 Naajuhuaj, janiya jaara Pueyaso cumaacaraca quirini Pueyaso sequenu panishano cua caminiujiuniuria, naajaa, cua paniyaquishacari pueya, janiya maara najuhuana quijia quirini. Naajuhuaj, janiya jaara niishiri puetunu Pueyaso miiniu panishanojuanaani, puetunu Pueyaso niishishanojuanaanio, naajaa, janiya jaara pueya paniyashijia quirini, janiya maara najuhuana quijia quiri Pueyasorani. Naajuhuaj, janiya jaara Pueyaso cumaacaraca quirini, tuhuananuhua cua jatanura tamocora Pueyasoocua cua tiuuniuucua jiyanohuani, naajaa. Cua paniyaquishacari pueya, janiya maara najuhuana quijia quiriquia Pueyasorani. \v 3 Naajuhuaj, janiya jaara puetunu cua casamijianaa nareja niquitiore casamiijiuniucua cua paniyaquiniutiani, cua Jiyaniijia maara cua shuquiritiaaquiri. Naajuhuaj, janiya jaara tama cua cuaqueyajaaja panitiare Pueyaso rupaa cua pohuatanurani, naajaa, cua Jiyaniijia maara cua shuquiritiaaquiri, janiya jaara pueya paniyashijia quirini. Naajuhuaj, janiya jaara mosaare Pueyaso rupaa cua pohuatanuucuani, naajaa, cua Jiyaniijia maara cua shuquiritiaaquiri, janiya jaara pueya paniyashijia quirini. \p \v 4 Cante pueya panijiani, nojuajaari panaatia sashijia. Cante pueya panijiani, nojuajaari maninia miijia puetunu pueyarajanaa. Cante pueya panijiani, nojuajaari tamonu pueya jiitiasanoocua jiaatiaashijia. Cante pueya panijiani, majaari tama na cuaqueyajaaja na jiyatenu juhua cutara pueyanora. Naajuhuaj, cante pueya panijiani, majaari pueya rerequeteja na quiniu. \v 5 Cante pueya panijiani, majaari pueya na cararojonu. Cante pueya panijiani, majaari saaja nera niishiriojojua tamajaaja. Cante pueya panijiani, majaari ritia juaajia. Majaari na niishiniu naminiujiuhuaj, tamonu jaara sesa na miiri. \v 6 Cante pueya panijiani, nojuajaari pueyacua taraajeja, nojori miishacari sesa. Saniniuujia, nojuajaari shuquiriaatia quiya pueya miishacari Pueyaso panishano. \v 7 Cante pueya panijiani, juhuajaniya pueyaracaanu rejeretaari, tamasaca miishacari sesa nojuaja. Majaari na taacanuunu Pueyaso sequesanojiniji, tamonu sequesanojinijinio. Naajuhuaj, majaari na tarinitianu maninia miiniu pueyaracaanu. Pueya panijiaari naa puetunu rejeretajajanaa, taraatia na miishacari. \p \v 8 Panijia pa quiniuni, cunoori pueyaracaanu panishaanutaniya, maja saa mijiria pa quishacarijia. Naaratej, socua cutara panijiara pa quirij. Mijiria pa quishacari, Pueyaso Sohuanuuri pa cumaquiya Pueyaso sequenu panishano pa caminiujiuniuria, pa niishishoo rupaaca pa pocuanurajuhuaj, Pueyaso niishitishano pajaniya pa pohuatanuranio. Puetunu nio niishishanojuanaari puequenutaniya Jesucristo tiuquishacariuhua pocua. Paniniu cutaraari puequeyaquiniutianiya. \v 9 Mijiria pa quishacari, paari saaja shiitianiyojua Pueyaso niishishano jiitiaani. Pa niishishano Pueyasojiniji pa pohuatasanoni, cunoori saaja shiitianiyojua Pueyaso niishishanojiniji. \v 10 Naacuajitij, mijiria pa niishishanoori najuhuana quiniutianiya paa jaara Pueyaso shuriucua quirini. Pueyasoori jiyacari pa niishitiojonutaniya maninia cutara. Paari jiyacari puetunu maninia niishiniutianiyajanaani. \p \v 11 Janiya jaara naatujua quiquiaarini, juhua naatujua pocuaquiaarinijia. Juhua naatujua niishiriojoquiaarinijia. Saaja naatujua niishitiaja jiitiaquiaarinijia. Saniniuujia, janiya jaara cumantumaca quiquiaarini, janiyari cua naatujua quiniu niyajetaquiaarini. Naajuhuaj mijiria pa quishacari, paari juhua naatujoori quiyajaa Pueyaso niquiarani. Pa Jiyaniijia tiuquishacariuhua, paa cutaraari cumueeca Pueyaso pueya quiniutianiyani. \v 12 Mijiria pa quishacarijia, paari shiitianiyojua niishiyani. Paari juhua ninitia niquiya jariyani, juhua sesarunee niquitiujinia. Pueyaso shuriucua pa quishacari, paari maatia niishiniutianiyani. Quiarijiani, saa shiitianiyojuajaari pa niishishano. Na nuhuaji, Pueyasota pa quishacari, paari puetunu maniniajanaa niishiniutianiyani, naatej, taa Pueyaso niishiya puetunu pajaniyajanaacuaani. \v 13 Quiarijiani, paari Pueyaso rupaacua tiuuniu niishiyani. Naajuhuaj, paari juhuajaniya sashiniu niishiyani, maatia pa niishishacari nojuajaari maninia miiniutianiya pajaniya. Nioori maniniacuaja. Naajaa, pa panishacari Pueyaso, pueyanio, cunoori socua maninia cutara Pueyasora, puetunu tamonu casaajinijiniojuanaa. \c 14 \s1 Niishishoo rupaaca pocuanujiniji niishitiojosano \p \v 1 Naarate cua panishano Pueyaso muerasunaa, nia jiaatiare socua jiyanohua pueya panijiaca nia quiniuria, Pueyaso panijiacajuhuaj. Naajuhuaj, nia jiaatiare Pueyaso Sohuanu cumaaca nia jiitianura maninia nia miiniuria. Panishano cutaraari Pueyaso Sohuanu niishitiaja nia jiitianura, Pueyaso sequenu panishano nia caminiujiuniuria Pueyaso pueyara. \v 2 Cante niishishoo rupaa pocuaa pueya niquiara Pueyaso Sohuanu cumaacatani, cuno pueyanoori maja na cumaquiniu narta Pueyaso pueya. Na pohuatasanoori saaja Pueyaso tojishano, maja pueya tojishano. Cuno pueyanoori jiyasohuaja Pueyaso Sohuanu niishitishano pohuataa pueya niquiara najuhuanaj. Majaari pueya niishiniu casaa na sequeyani. \v 3 Saniniuujia, cante Pueyaso sequenu panishano caminiujiujia pueya rupaajiniani, cunoori narta Pueyaso muerasu cumaquiya. Na numooteyari. Na cumanijiaajaariuhuaj. \v 4 Na pohuatasanoori maja najuhuana na quiniu pueyara. Pueyaso pueya maanu tojishacari na pohuatasano, nojoriiri socua cumaquishaanutaniya. Saniniuujia, cante niishishoo rupaajinia pocuaa Pueyaso pueya maanu tajiniani, najuhuana pocuaari. Saa tama noojia cumaquiyajaarijia. \v 5 Puetunu niajaniyajanaa jaara niishishoo rupaaca pocuanu niishijiaca quiriquia, janiya maara shuquiriaatia quirini. Naajaa, janiya maara socua shuquiriaatia quirini puetunu niajaniyajanaa jaara Pueyaso sequenu panishano caminiujiuniaa quiriquia Pueyaso cumaacata. Cante Pueyaso rupaa pohuatanani, cuno pueyanoori socua tojishano pueyano niishishoo rupaa pocuanajiniji. Naajaa, niishishoo rupaa pocuanaari mariyata panishano quiya, na sequesano jaara pueya rupaajinia pacusaare pueya tojishocoriquiano. Naacuajitij, Pueyaso maapueeri cumaquishaanutaniyajuhuaj, maatia Pueyaso sequesano nojori tojishacari. \p \v 6 Cuarta Pueyaso muerasunaa, ¿niaatucua taa sequereni, janiya jaara Pueyaso rupaa pohuatasee niajaniya nia niishishoo rupaajiniani? ¿Niaatucua cumaquishaare cua pocuasacari najuhuana naa nia niquiaratej? Maja. Niaa cutaraari cumaquishano quiniutianiya, janiya jaara nia pohuatare nia rupaajiniajanaa Pueyaso niishitiojosano janiyani. Maniniajaariuhuaj janiya jaara nia niishitiojore Pueyaso rupaa nia rupaajiniani. \v 7 Nia niishiriojore. Jiuujiaaju casamiiri rupaaracajuhuaj. Naaratej, paari shuquiriaatia tojitiaa naajua jonenesacarini, jaaquequejotaja taquiniosacarijiuhuaj. Saniniuujia, pueyano jaara naajua jonenejonu saniniujiya na niishiyaquishacarijia, saaja nareja cojuatuneyari. Naacuajitij, cante na tojiyani, majaari na niishiniu casaa na jonenenu paniya juucuani. \v 8 Naajuhuaj, trompeta jaara sesa jonenesaare, ¿soldadohuate na naata niishiniu casaa na miiniutianiyani? Maja. \v 9 Mariyata naajaariuhuaj, niaa jaara niishishoo rupaa pocuaa pueya niquiara, ¿pueyatucua taa niishirini casaa nia sequeyani? Niaari saaja nia niti taquiriocuateya najuhuana nojori niquiara. \v 10 Niaacuajaari niishiya queraatia rupaacaari mijiria quiya. Puetunu maniniajanaa cutaraari na niishiniaara. \v 11 Saniniuujia, janiya jaara niishiyaquiya tamonu rupaani, janiyari tahue quiya cuno rupaa pocuanarani. Cuno rupaa pocuanaari tahue quiya quiriajuhuaj. \v 12 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, niaacuajaari Pueyaso Sohuanuucua jiaatiaquiaa, na cumaaca nia jiitianura. Maniniacuaja. Naajaa, niajaniya cuaara jiaatiaara Pueyaso Sohuanu cumaquiniuria niajaniya, puetunu tamaatia poonijiosanojuanaa nia miiniuriajuhuaj, maja saaja tamaatia rupaacajinia nia pocuanura. Naacuajitij, nia naata niarta Pueyaso pueya cumaquiniu maninia puetunu nia miishanotajanaa, Pueyaso Sohuanu cumaquishacari niajaniya. \p \v 13 Naaratej, cante niishishoo rupaajinia pocuaquiaa pueya niquiara Pueyaso Sohuanu cumaacatani, cuno cuaara secojoora Pueyaso, Pueyaso Sohuanu cumaquiniuria nojuaja, na sequesano na pacutenura pueya rupaajiniajuhuaj. \v 14 Pa secojosacari Pueyaso pa niishishoo rupaajinia, Pueyaso Sohuanuuri pa sohuanu secojoteya Pueyaso. Majaari pa niishitiaja niishiniu cutara casaa pa sequeyani. \v 15 Cunora, ¿casaa pa miiniutianiya Pueyaso pueya maapue tajiniani? Naa pa miiritij: pa sohuanu cuaara secojoora Pueyaso pa niishishoo rupaajinia. Pueyaso pa secojorejuhua tama pa rupaajiniajaaja. Naajuhuaj, pa sohuanu cuaara jaaquequejoora Pueyaso niquiara pa niishishoo rupaajinia. Pa jaaquequejorejuhua tama pa rupaajiniajaaja. \v 16 Pueyaso Sohuanu jaara nia sohuanu secojotere niishishoo rupaajinia, nia tojitianaari maja na naata sequenu: “Jaa, cuaara naa quiiriatej”. Majaari nojori niishiniu tamaatia rupaajinia nia secojosano. \v 17 Niaa naasucuaari jiyanohua maninia secojiya Pueyaso. Naajaa, saaja najuhuana quiyari tamasacara, nojori niishiyaquishacari cuno rupaa. Cuno niishishoo rupaajinia secojosanoori maja na naacunu tamasaca. \v 18 Pueyanaa, shuquiriaatia quiyanijia Pueyaso niquiara, Pueyaso Sohuanu pocuatesacari janiya cua niishishoo rupaacajinia, tamajaaja cua quishacari. Janiyari tamaatia rupaacajinia pocuaja socua niajaniyajiniji cutarani. \v 19 Naajaa, janiya jaara pueyaracaanu pocuariquia niishishoo rupaajinia Pueyaso pueya maapue niquiarani, cuno maara najuhuana quiriquiaj. Rupaquijia pohuatasano tama pueya rupaajiniajaajani, cunoori jiyanohua socua maninia tucuayocua pohuatasanojiniji niishishoo rupaajinia. Saaja pueya niishishano rupaajinia cutara cua naata nojori cumaquiniu. \p \v 20 Cuarta Pueyaso muerasunaa, niaari najuhuana shuquiriya niishishoo rupaajinia nia pocuasacari pueya niquiara, naatej, taa naatujoori shuquiritiaquiaa quiarinio tacuarishijiotajacuaani. Niaa jaara juhua naatujoori quiniu paniyajaa, sesa niishiriojiyashijiaca nia quiri, taa naatujoori quiyacuaani. Saniniuujia, majaari seetanujuanaa naatujoori niajaniya. Naaratej, cumantumaca nia quishacari, nia niishiriojore maninia nia cumaquitioonura nia rerejosacari. \v 21 Tariucuacaanu, tama Pueyaso sequesanojaarijia naajiotasaaquiaari. Naa sequeyari: \q1 “Janiyari taucuaca jiyaramiquiniutianiya cua saquiriojosano Israel pueyacuani, cua sequenu panishano nojori pohuatanura cua pueya. Cua pueya niishiyaquishoo rupaacajinia pohuatanutaniyari. Naajaa, niishiyanijia, tahua pohuatasacari cua rupaa, cua pueyari saa cua ruuretanutaniyajaa, taa nojori ruuretaquiaa cua rupaacuaani jaara tama nojori rupaajiniajaaja pohuatasaariquiaa”. \m \v 22 Naa Pueyaso sequesacaritij, paari niishiyani, Pueyasoori tamaatia rupaacata na tojiyashijiaca tojitiniu saniniujiuquiaa na rupaa juucua. Paari saniniuujia tari na rupaa tojitiajaca cutarani. Naaratej, majaari socua panishano Pueyaso sequenura pajaniya pa niishishoo rupaajinia, na tojitiniuria pajaniya nojuaja. Pueyaso sequenu panishano caminiujiushano cutaraari pajaniyara. Cunocuajaari tama pa rupaajiniajaaja. Cunoori maja Pueyasoocua tiuyashijiacara. \v 23 Naaratej, Pueyaso pueya maapue rerejosacari, saaja secaja niajaniyajinijinio cuaara pocuaara niishishoo rupaacajinia. Naa pocuanu nia tarinitiare quenaaja, tamasaca Jesuucua tiuyashijiaca quishacari nia rerejojuajinia, nojori mariqui jiyaniriiri: “¡Nio pueyaqui puetunu paatecoorijiuhuanajaj!” \v 24 Saniniuujia, puetunu niajaniyajanaa jaara Pueyaso sequenu panishano caminiujiya tama nia rupaajiniajaaja, tamonu pueyano jaara niaacua tiuquiri, nojuajaari maninia niishiniutianiya nia pohuatasano. Puetunu nia pohuatasanojuanaari noojia tacaatiniutianiya sesa miijia na quiniuucua. Tama nojuajaarijia niishiniutianiya: “¡Janiyaqui sesa miijia Pueyaso niquiarani!” \v 25 Nia pohuatasano Pueyasojinijiiri puetunu sesa na miishanojuanaa na niishitiniutianiya noojiajinia. Nocuaji, nojuajaari Pueyaso tojijiara quiniutianiya. Sequenutaniyari: “¡Pueyasoqui seetanujuanaa nia tajinia niya quiya!” \s1 Puetunu nia miirijianaa maninia. Majaari nia riutiocojonu tamonu pocuasacari \p \v 26 Naaratej, cua tojitiare taa nia miiniutianiyani cuarta Pueyaso muerasunaa. Naa nia miiri nia rerejosacari. Puetunu nia miishanojuanaa cuaara quiiria nia cumaquitioonura, socua maninia Pueyaso tojitianaara nia quiniuria. Naacuajitij, Pueyaso Sohuanu cumaacata, tamonu naasucuaari jaaquequejonutaniya. Tamonu naasucuaari Pueyaso rupaa niishitiojonutaniya. Tamonu naasucuaari Pueyaso Sohuanu niishitiojosano noojiajinia caminiujiuniutianiya. Tamonu naasucuaari niishishoo rupaajinia pocuanutaniya. Na nuhuaji, tamonu cuaara na pacuura nia rupaajinia, maninia nia tojiniuria. Naa nia miiri maninia. Niquiriyatujua cuaara pocuaara coteenu, na nuhuaji tamonu, na nuhuaji socua tamonu. Naate nia miiri. Majaari nia riutioconu tamonu pohuatasacari. \v 27 Niaa jaara niishishoo rupaajinia pocuanu paniri, cuaara pocuaara saa querajaa pueyaja, maja socua. Cuaara pocuaara niquiriyatujua, na nuhuaji tarajanu, na nuhuaji socua tarajanu. Naate maninia. Maja nia pocuanu tamonu pocuasacari. Na nuhuaji, tamonu cuaara pacuura pueya rupaajinia, niishishoo rupaajinia nia sequesano, pueya tojiniuria maninia. \v 28 Niishishoo rupaa pacuna quiyaquishacari, cuaara pocuaaquiiria cante tamaatia rupaajinia pocuanu paniriquiaa nia niquiarani. Na naata sanaa pocuanu noojiajinia tamajaaja, saa Pueyaso niquiaraja. \p \v 29 Naajuhuaj, niaa jaara Pueyaso Sohuanu niishitiojosano nioojiajinia pohuatanu paniri, cuaara pocuaara saa querajaa pueyaja, maja socua. Na nuhuaji, Pueyaso Sohuanu cumaaca jiitianaa cuaara saniniujiuuria nia pohuatasano, nia niishiniuria, cunote seetanujuanaa Pueyaso Sohuanu niishitiojosano, maja soj. \v 30 Nia pohuatasacari Pueyaso rupaa, tamonu jaara pohuatanu paniya shusha Pueyaso Sohuanu niishitiojosano noojiajinia, cante pohuataajaani cuaara sanaajeera, na tarajana pocuanura. \v 31 Naacuajitij, puetunu Pueyaso niishitiojosano jiitianaajanaari na naata na pohuatanu. Naaratej, niquiriyatujua cuaara pohuataara, na nuhuaji tamonu, na nuhuaji socua tamonu. Naacuajitij, puetunu niajaniyajanaa na naata pohuatanu nia niishishano Pueyasojiniji. Naacuajitij, puetunu Pueyaso muerasujuanaari maninia niishitiojosano quiniutianiya, maninia cumaquishanojuhuaj, maninia nia miiniuria. \v 32 Maja timia pocuanu jaarajaaja tamonu pocuasacari. Majaari Pueyaso Sohuanu pocuatenu tari niajaniya, tari tamonu pocuasacaricuaa. Nia naata cutaraari sashiniu nia pocuanura. \v 33 Pa Pueyaso cutaraari maninia miijiajanaa. Maja cushitiojojua. Naarate pueyanaa, maja tamasaca pocuasacari pa riutiocojonu. Saaja maninia pa miiriquia pueyaracaanu. \p Cua tojitiare socua. Puetunu Pueyaso pueya maapuejanaa cuaara naa miiria na rerejosacari. \v 34 Maajipohua cuaara sanaa tojitiaara Pueyaso rupaa pohuatasacari. Maajipohua cuaara niishitiojiyaquiiria pueya niquiara. Maajipohua cuaara tojijiara quiiria, taa pa niishitiojosaaquiaari Moisés Rootasanojinijicuajani. \v 35 Maajipohua jaara niishiniu paniya socua pohuatana niishitiosanojiniji, nojori cuaara nequesotohuara neyaca tama na tiajiniajaaja, na que maaraja. Cararaatia cutaraari maaji jaara nequesoreetare caya pohuatasacari, Pueyaso muerasu rerejojuajinia. \v 36 Nia tojiri nio cua rootasano pueyanaa. Niaacuajaari niishiya, Pueyaso rupaari supueyaquiquiaari niajaniyajiniji. Naajuhuaj, majaari Pueyaso rupaa pohuatanaa jiyaramiquiniu quishaaquiaari saa niaacuaja. Tamonu jiyacajinia, queraatia Pueyaso pueya maapueeri cua niishitiojosano tojitiaquiaa maninia cutara. \v 37 Niajaniyajinijinio, noojiaqueya pueyari Pueyaso Sohuanu cumaaca jiitiaa, nia niishiniuria cana cumaacata tamonu pueyano niishitiojiyani. Naacuajitij, ¿taa nia sequeyani? ¿Majate Pueyaso Sohuanu niishitiojosano cua sequesano niajaniya? \v 38 Cante nio niishiniu paniyaquiyani, cuno jiyoteeri maja Pueyaso Sohuanu cumaacaraca quijia. Cuno pueyano cuaara tojiyaquishaaria saniniuujia. \p \v 39 Naacuajitij cuarta Pueyaso muerasunaa, nia jiaatiare Pueyaso Sohuanu cumaaca nia jiitianura, pueya niquiara nia pohuatanura Pueyaso Sohuanu niishitishano niajaniya. Naajuhuaj, majaari nia tenujunu noo pojori, canapuete niishishoo rupaacajinia pocuanu paniyani, Pueyaso Sohuanu cumaquishacari nojori. \v 40 Nareja maninia nia miiriquia puetunujuanaa. Naacuajitij, niquiriyatu cuaara pocuaara coteenu, na nuhuaji tamonu, na nuhuaji socua tamonu. \c 15 \s1 Cristo samiitiasacariuhua \p \v 1 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, Jesucristo rupaa nia niishiriohua, tarijia cua pohuatasano niajaniya, nia jiyanooshaanurani. Niaari nocua tiuuquiaari maninia. Niaari quiarijia maninia na tojitiaajaa. \v 2 Naacuajitij, Jesucristoori niaacuaji tacuquiaa quiarijia, maninia nia tojitiasacari na rupaa, taa cua pohuataquiaari niajaniyacuajani. Niaacuajaari Pueyaso pueyara jatanishano quiya niaa jaara maja najuhuana na rupaa tojiyaquiquiaari. \v 3 Janiyari niaara caminiujiuquiaari Jesucristo rupaani, taa cua tojiquiaaricuaani. Nio cutara rupaa nia coteetaquiaari pohuatanunijia: Cristoori pocuara cusoquiaari niyacutesanojinia, sesa pa miiniuucua. Tariucuacaanu Pueyaso sequenu panishano caminiujiuniaari naa naajiotaquiaari, taa Cristo miishaanutaniya naquiyani. Seetanujuanaa naa miishaaquiaariiri. \v 4 Jesucristo cusonu nuhuaji, raaco niasaaquiaariiri. Jiuujianaraca juuca jaara na shoconujuquiaari macu na quishacari, na raaco samiitiaquiaariuhuari. Naa tohuateequiaariiri puetunu tariucuacaanu Pueyaso Rupaajanaa, taa nojuajiniji naajiotasaaquiaaricuajani. \v 5 Na nuhuaji, Jesucristoori Pedroocua muetaquiaariuhua. Na nuhuaji, na jiyaramiquishocoriquiano pueyacua muetaquiaarijiaariuhuaj. \v 6 Na nuhuaji, muetaquiaarijiuhuaj na tojitianaa rerejosaquiiri. Socua quiniento pueyari na niquitiaquiaari jiyacari. Queraatia jiyacari na niquiniaajinijinio pueyari saminio quiyajaa. Noojiaqueyari tari shaajecocanu. \v 7 Na nuhuaji, pa Jiyaniijiaari Santiagoocua muetaquiaarijiuhuaj. Na nuhuaji, muetanu pacutequiaariuhua na doce jiyaramiquishocoriquiano pueyacuaari. \p \v 8 Puetunu cuno pojori nuhuaji, Jesucristoori socua cucua muetaquiaarijiuhuaj, nocua tiuujia cua quiyaquishacarijia. Naa na paraca cua quishacarijiatej, Jesucristoori cucua muetaquiaari na jiyanooniuria janiya. Ritia cua jiyatequiaariiri na jiyaramiquishano cua quiniuriajuhuaj. \v 9 ¿Casaaraquitijia na saquiriojoquiaari janiyatejaj, na jiyaramiquishano cua quiniuriajuhuaj? Janiyari puera sesa miijia quiquiaarini cua niishiyaquishacari Jesucristo. Cucua na muetaaquishacarijia, janiyari Pueyaso saquiriojosano pueya miitiaquiaarini. Cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueyari maja naa sesa miijiaca na quitiuniu quiquiaari. \v 10 ¡Pueyasoori jiyanohua maninia! Cua jiyanooquiaariiri Jesucristo jiyaramiquishano cua quiniuriajuhuaj, taa cua quiya quiarijiacuajani. Naa quiyanijia Pueyaso jiyanooniuucua janiya. Majaari najuhuana na jiyanooniu quiquiaari janiya. Na jiyanooshacari janiya, janiyari socua jiyanohua nera poonijiocanu cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueyajinijini. Naajaa, maninia cua poonijiosanoori maja tama cua miishanojuaaja na quiniu. Pueyasocuajaari cua cumaquiquiaa na Sohuanuta, maninia cua miiniuria na panishano. \p \v 11 Naacuajitij, naa sequeriquiaa niajaniyanijia: cante nia pohuataquiaari Jesucristo rupaani, naajaa. Janiyari Jesucristo rupaa pohuataquiaajaacuhuaj, mariyata taa cuarta Jesucristo jiyaramiquishano pueya pohuataquiaacuaani. Majaari rimiajata canaa pohuatasano. Niaari cuno rupaacua tiuuquiaari maninia. \s1 Pueyaso muerasu macunucua samiitiasacariuhua \p \v 12 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, canaa jaara pohuatariquiaa taa Cristo samiitiaquiaariuhua macujinijini, ¿casaara noojiaqueya niajaniyajinijinio sequequiaani: “Macunucua maja na samiitiaconu quiniutianiuhua”? \v 13 Macunucua jaara samiitianiyaquishaanutaniya taa nia sequequiaacuajani, Jesucristo jiyoteeri macu quiyajaacuhuaj. ¿Cristoteeri macu quiyajaa? ¡Maja! \v 14 Cristo jaara macu quiriquiaja, canaa maara najuhuana pohuataa na rupaani. Naajuhuaj, niaa maara najuhuana Jesucristoocua tiuya, na pueya nia quiniu paniniuria juucua. \v 15 Canaacuajaari pohuatanuuquiaani Pueyasoori Jesucristo samiitianiquiaariuhua. Macunucua jaara samiitianiyaquishaanutaniya taa nia jiyaniquiaacuajani, canaa jiyoteeri sapojonuujuaca Pueyaso jiyaramiquishano pueyani. Naacuajitij, nia sequesano jaara seetanujuanaa quiri, maja jiyoteeri Pueyaso samiitianiniu quiquiaariuhua Jesu. Saniniuujia, ¡niaari jiyajeneya cutara! ¡Pueyasocuajaari seetanujuanaa Jesu samiitianiquiaariuhua! \v 16 Macunucua jaara samiitianiyaquishaanutaniya taa nia sequequiaacuajani, Cristo maara samiitiaaquiquiaariuhuajuhuaj. \v 17 Cristo jaara samiitiaaquiquiaari, niaa jiyoteeri Cristoocua tiuya najuhuanaj, Pueyaso na jiyanootiniuria juucua niajaniya. ¿Macuteeri na naata pocuaji tacunu? Maja na naata. Niaa jiyoteeri jiyanooshoojua quiya. Sesa nia miishano jiyoteeri tuujusoojua quiyajuhuaj. ¿Naatejaaratej? \v 18 Cristo jaara macu quiriquiaja, tariucua shaajecono nocua tiuuniaa pueya maara taraatia quiriquiaj. Nojori maara taraatia shaajecanu puetunurajanaa, maja quenaaja nojori samiitiaconuhuara. \v 19 Pajaniyajuhuaj, canapuete saminio quiyajaani, paa maara jiyanohua taraatia quiyani, pueyaracaanu najuhuana naquiya pa miishacari mijiria. Jaara naa quiritij, pa Jiyaniijia Jesucristo jaara macu quiriquiaja, paa maara najuhuana poonijioriquia pa shuquiritiniuria nojuaja juucuani. \p \v 20 ¡Namitia naa quiyaquiyari! ¡Cristoori seetanujuanaa samiitianishaaquiaariuhua! ¡Canaari na niquitiaquiaarini! Naacuajitij canaari niishiyani Jesucristoori saminio quiyacuaja. Pueyaracaanu saminio quiniutianiyari. Naa pa Jiyaniijia Jesu samiitiasacariuhua coteenu pocuajicuaatej, naacuajitij paari niishiyani puetunu shaajecono nocua tiuuniaajanaari samiitianishaanutaniuhuajaacuhuaj. \v 21-22 Paacuajaari niishiyani, pa supuetana Adánri coteenujuanaa shaajequiaari, Pueyaso na tojiyaquiniuucua. Naacuajitij, puetunu nojuajiniji supuenaajanaari shaajecoquiaajuhuaj. Adán nuhuaji, parta pueyano Jesucristoori saniniuujia Pueyaso tojijia quiquiaari cutara. Naacuajitij, nojuajaari samiitiaquiaariuhua. Naaratej, puetunu nocua tiuuniaajanaari samiitianishaanutaniuhua, pueyaracaanu saminio pa quiniuhuara pa Jiyaniijiata. \v 23 Pa Jiyaniijia Jesucristoori coteenu samiitiaquiaariuhua. Cristo nuhuaji, puetunu nocua tiuuniaajanaari samiitiaconutaniuhua, pa naacuneetoonura nata, na nishacariuhua pocua. Paari naa samiitiaconutaniuhua Pueyaso panishacarini. \v 24-26 Na nuhuaji, nio jiya puequesacariiri quiniutianiya. Pa Jiyaniijia Jesucristoori mijiria tiuquiniutianiuhua, na tucuatanuhuara puetunu na Que panishanojuanaa. Na Queeri na jiyaronutaniya puetunu na paraajanaa na puecoonura. Jesucristoori Jiyaniijiajanaa quiniutianiya, na Que cuaara puecoorejaatijia puetunu Neyanu paraajanaa. Jesuuri puetunu mijiria jiyaniijianucua quejoonutaniyajanaa, mariyata puetunu jiya cajiniocua cumaacaraca quijiacajanaanio. Sesaacaari jatasaanutaniyajuhuaj, puetunu na seyatajanaa. Majaari tamonu Pueyaso ruuretaja cureenu quiniutianiya quenaaja. Pa Jiyaniijia jatanu nuhuaji puetunu na paraajanaa, jiyacari pueya cusojuana shaajanutaniyajaariuhuaj. Majaari cusonu niishishaanu quiniutianiya socua, shaajenunio. Puetunu casaajanaa jaara maninia jiitiasano quiriohua, Jesucristoori na Que na niquitionutaniuhua, na Que jiitianuhuara puetunujuanaa. \p \v 27 Na Que Pueyasoori Jesu jiyatequiaari Jiyaniijia na quiniuria jiyanohua na cumaacata. Naacuajitij, nojuajaari na naata puetunu casaajanaa na tojitianiniu. Nojuajaari Jiyaniijiajanaa. Saa na Que Pueyasojuaari socua Jiyaniijiajanaa, maja tamonu. Pueyasojuanaari Neyanu jiyaroquiaari puetunu na shipinishanojuanaa na jeenucuanura na cumaacata. \v 28 Na tucuatasacari, pa Jiyaniijia Jesucristoori na Que sequenutaniya: “Cua Quenaa, tari tucuataree quia panishanonijia. Puetunu quia paraajanaa quejooree tarinijia. Majaari socua sesa na miiniu quiniutianiya. Saa quiajaniyajaari pueyaracaanu Jiyaniijiajanaa quiniutianiya cutara, maja socua tamonu”. Naacuajitij, pa Que Pueyasoori Jiyaniijiajanaa quiniutianiya pueyaracaanu, puetunu na shipinishanojuanaa na jiitianura maninia. \p \v 29 Socua nia niishiriojore pueyanaa. Niaa jaara jiyaniyajaa macunucuaari maja na samiitianishaanu quiniutianiuhua, ¿casaara pueya tiuquinijiosaaquiaa moojinia macu nitini, cuno macu jaara na shaajeyaquishacarijia Jesucristoocua tiuurii? Paa jaara tiuquinijiosaaquiaa Jesucristoocua pa tiuushacarini, paari miriqui miyani taa pa Jiyaniijia Jesucristo miishaaquiaaricuaani. Nojuajaari raaco niasaaquiaari na cusosacari. Na nuhuaji samiitiaquiaariuhuari. Naajuhuaj, paari mariyata samiitianishaanutaniuhuani. Niaari sequeya macunucuaari maja na samiitianishaanu quiniutianiuhua. ¿Naatejaaratej? Macunucua jaara samiitianijiyaquishaanutaniuhua taa nia jiyaniyacuajani, ¿casaara pueya tiuquinijiosaaquiaa shusha shaajeno macu niticuaraarini? \p \v 30 Paa jaara samiitianiyaquishaanutaniyani taa nia sequequiaacuajani, canaaquiiri najuhuana tama canaa cuaqueyajaaja panitiaquiaani, pueyaracaanu canaa poonijiosacari pa Jiyaniijiara. \v 31 Seetanujuanaa nia sequeyanijia, janiyari jiyanohua shuquiriaatia quiyani, Jesucristoocua nia tiuushacari, cua pohuatanuucua na rupaa niajaniya. Seetanujuanaajaariuhuaj, pueyari cua monu paniquiaa pueyaracaanuni, maja socua cua pohuatanura Jesujiniji. Naajaa, janiyari tama cua cuaqueyajaaja panitiaquiaa puetunu juucajanaani, cua niishishacari janiyari samiitianishaanutaniuhuani. \v 32 Pa Jiyaniijia jaara macu quiya taa nia sequequiaacuajani, janiyaqui najuhuana Jesucristo rupaacuaji tacuriquiaani nio sesaaca pueya tajinia cua quishacari niya Éfeso tiacajiniani. Nojoriiri juhua puereeta sayoru quiriquiaa cucuaji. Janiyaqui najuhuana Jesucristo shuquiritiriquiaa juucuani, nojuaja jaara samiitianiyaquishaaquiaariuhua. Paa jaara samiitianiyaquishaanutaniyani, pa miiriqui taa Pueyaso tojiyashijiaca sequequiaacuajani: “Pa shuquiriri saminio pa quishacarijia. Pa queranacunuure. Pa mashaasequenuurejuhuaj. Naajaa, pa shaajesacari, pocua puetunu shaajequeejanaani”. Naa sesa miiquioquiaari noo pojori, canapuete jiyaniyani macunucuaari maja na samiitianishaanu quiniutianiya. \p \v 33 Pueyanaa, tama nia cuaqueyajaaja nia cojuare, niaa mariqui sapojosaareeri naa sesa nia niishiriojonurajuhuaj. Tamonu pueyanoori naa sequequiaari seetanujuanaatej: “Maninia miijiaari sesa miijiara jatanishaaree na cojiniuucua sesa miijiaca”. Naaratej, majaari nia cojiniu sesoriquia pueya, niaa mariqui seserejaariuhuaj. \v 34 Niishiriojojuara nia quiri. Sesa nia miiniu nia cartere. Noojiaqueya niajaniyajinijinioori Pueyaso niishiyashijiaca quiyajaa. Naa nia sequereenijia pueyanaa, quenaaja nia caririquiniuria. \s1 Taamueca pa quiniutianiuhuani pa samiitiasacariuhua \p \v 35 Tamonu niajaniyajinijinio naasucuaari niishiriojiya: “¿Taa macunucua samiitianijiosaanutaniuhuajaarani? ¿Taamuecate na cuaqueya quiniutianiyani?” \v 36 Maninia nia niishiriojore pueyanaa. Maja niishiyashijia nia quiniu. ¿Majateeri nia jamosano naana jajau co moquenu, neyona moritianura? Naacuaaquiniatejaj. Saa na co moquesacarijia na naata moritianu. \v 37 Naajuhuaj, niaa jaara saaco natare, tamaatia jajaujuhuaj, nia natasano jajauri maja juhua neyonarano niquishano. Nia natasanoori saaja shiitianiyojua jajau quiya. Na moritiasacari, jiyanohua tamaatia niquishiyari. \v 38 Pueyasoori na maashitiya puetunu na jaamasucuatajanaa, taa na paniyacuajani. Pueyasoori puetunu jajaujanaa moritianijia tamaatia niquishano na quiniuria. Naa quiniutianiyajaariuhua macunucua samiitiacosacariuhua. Majaari pa cuaqueya quiniutianiya taa na quiya quiarijiacuajani. ¡Pa cuaqueyari jiyanohua maninia quiniutianiuhua! \p \v 39 Majaari puetunu cuaqueyaraca casaajanaa mariyata na quiniu. Naacuajitij, pueyano cuaqueyari tamaatia quiya casaa cuaqueyajiniji. Shuhua cuaqueyari tamaatia quiyajuhuaj. Sapitiaaja cuaqueyari tamaatia quiyajuhuaj, moojinia na quiniuria. \v 40 Jiyocuacaanu quijiacaari tamaatia cuaqueyaraca, maja juhua mijiria quiniaa cuaqueya. Pueyaso seya cuaqueyari shanohua niquishano. Nojori cuaqueyari tamaatia niquishano mijiria quiniaa cuaqueyajiniji. \v 41 Naajuhuaj, pananuuri jiyanohua shacantuuca quijia. Raca shacantuucaari tamaatia niquishano pananu shacantuucajiniji. Riya shacantuucaari socua tamaatia niquishano. Naajuhuaj, puetunu riyajanaari tamaatia niquishano narta riyajiniji. Puetunu Pueyaso shipinishanojuanaari naa tamaatia quiya. \p \v 42 Naajuhuaj, Pueyaso muerasuuri samiitianishaanutaniya tamaatia cuaqueyata. Moquejacaari jamojosaanutaniya. Moqueyashijiacaari saniniuujia samiitianishaanutaniuhua, pueyaracaanu na quiniuria. \v 43 Jamosano pa quete sequeeri samiitianishaanutaniuhua, jiyanohua shanohua niquishano na quiniuria. Cumaacaaju jamosanoori samiitianishaanutaniuhua jiyanohua cumaacaraca na quiniuria. \v 44 Pa cuaqueya jamosanoori saaja jiyacua rucuanejaca quiquiaari. Paari samiitianishaanutaniuhuani tamaatia cuaqueyata, jiyocuacaanu quijiaca pa quiniuria. Naaratej, Pueyaso jaara maninia cuaqueya shipiniquiaari pajaniyara, mijiria pa rucuanejonura, ¿majateeri Pueyaso niishiniu tamaatia cuaqueya shipininiu na muerasura, na shuriucua pa quiniuria? Taaquiriirinij. \p \v 45 Pueyasoori coteenu pa supuetana shipiniquiaari marajiniji. Na nuhuaji, na samiitianiquiaariiri. Moisés Naajioneejiniaari naa naajiotasaaquiaaritij: \q1 “Adánri saminiora quiquiaari Pueyaso nooshacari na jiquioco”. \m Jesucristoori saniniuujia jiyatesaaquiaari juhua pa supuetanara na quiniuria pa supuetana Adán niti. ¡Jesucristoori jiyanohua socua cutara Adánjiniji! Adánri samiitianishaaquiaari saminio na quiniuria. Jesucristo cutaraari pa samiitianijiajanaa na Sohuanuta. \v 46 Coteenujuanaa pa supuetanani, majaari na shipinishaanu quiquiaari jiyocuacaanu quijiarano. Cunora, coteenu pa cuaqueyari saaja mijiria quijiara. Na nuhuaji, pa cuaqueyari jiyocuacaanu quijiara jatanishaanutaniya mariyata juhua Jesucristo cuaqueyara. \v 47 Adánri saaja mijiria quiriquiano quiquiaari. Marajiniji shipinishaaquiaariiri. Jesucristoori saniniuujia jiyocuacaanujinio. \v 48 Puetunu Adáncuajinio supuenojuanaari saaja mijiria quijiaca. Naaratej, puetunu pajaniyajanaari saaja cusonuujuacani, juhua pa supuetana Adánjuhuaj. Jesucristo muerasuuri saniniuujia juhua pa Jiyaniijia Jesucristo quiniutianiya, jiyocuacaanu quijiaca pa quiniuria. \v 49 Mijiria pa quishacari, pa cuaqueyari juhua pa supuetana Adán cuaqueya quiya, marajiniji shipinishano. Majaari pa cuaqueya quiarijia socua maninia Adán cuaqueyajiniji. Pa samiitiasacariuhua, pa cuaqueya cutaraari quiniutianiya mariyata juhua cuno jiyocuacaanu Quijia cuaqueya. Nojuacuajaari pa samiitianinia Jesucristo. \p \v 50 Cuarta Pueyaso muerasunaa, maja pa naata Pueyaso rupuenu nio pa cuaqueyataja. Pa rishiyashijia cuaqueyari maja na naata cuno pueyaracaanu Quijia rupuenu. \v 51 Naajaa, cua tojitiare. Nia pohuatareera pueya niishishoo. Majaari puetunu pajaniyajanaa cusonuuriquianoni. Puetunu pa cuaqueyajanaa cutaraari jatanishaanutaniyani, maninia cuaqueya pa jiitianura, juhua Jesucristo cuaqueyajuhuaj. \v 52 Jiyocuacaanuji trompeta jonenesacari, pa cuaqueyari ritia jatanishaanutaniya, naatej, taa pa nimishiniuquiya ritiacuaani. Pa Jiyaniijia naacuneetoonu panishacari pajaniyata, Pueyaso trompetaari tojishaanutaniya joneneshiyano, na muerasu na jiiquioonura. Canapuete macu quiyani, quiarinio cuaqueyata ritia samiitianutaniuhuari. Pajaniyajuhuaj, canapuete saminio quiyajaani, pa cuaqueyari ritia jatanishaanutaniyajuhuaj, quiarinio cuaqueya pa jiitianurajuhuaj, shaajeyashijiaca pa quiniuria. \v 53 Cusonuujua cuaqueya cuaara jatanishaaria, rishijia cuaqueya pa jiitianura saniniuujia. Nio moqueja pa cuaqueyani, jataniniu panishiyari, maninia cuaqueya pa jiitianura, pueyaracaanu pa quiniuria Pueyasota. \p \v 54 Moqueja pa cuaqueya jaara maninia cuaqueyara jatanishaarohua; pa rishiyashijia cuaqueya jaara rishijia cuaqueyara jatanishaarohua; jiyacaritij pocua niishirini tariucuacaanu sequesanoori tari tohuateeree. Naa naajiotasaaquiaari tariucuacaanu Pueyaso Rupaajiniatej: \q1 “¡Jejee! ¡Pa Jiyaniijiaari na muerasu mashiquirii macunucua quiquiojiniji! \v 55 Cusojuananaa, ¡quiaaqui tari shocotasaaree! ¡Quiaari shocotasaaree! Sesaacanaa, quia cusojuatajaari juhua mohuacara quiquii cumaacaaju. ¡Shaajeconoori samiitiacoree!” \p \v 56 Pueyanaa, puetunu pajaniyajanaari cusonuuquiaa sesa miijiaca pa quiniuucua mijiriani. Paari sesa quiquiaani pa tojiyaquishacari tariucuacaanu Moisés Rootasano Pueyasojiniji. Naaratej, puetunu pueyajanaari cusonu niishiya. \v 57 Naajaa, pa Jiyaniijia Jesucristo miishanota pocuara, Pueyasoori pa mashiquiquiaa pa cusoyaquiniuucuaji. Naaratej, paari Pueyaso sequequiaani: “¡Paacarasho canaa Pueyasonaa! Quiaacuajaari canaa shocotaniniutianiya cusonu, quia Niyanu cusonuucua canaacuara, pueyaracaanu canaa quiniuria quia shuriucua. ¡Jiyanohua paacarasho!” Paari naa maniniuhuaqueetaa pa Que Pueyasoni. \p \v 58 Naaratej cua panishano pueyanaa, nia numaama nia racatare cua niishitiojosano niajaniya. Saa Pueyaso rupaaja nia tojitiare, maja tamaatia niishitiojosano. Pa Jiyaniijiara nia poonijiore socua jiyanohua, na panishano nia miiniuria saaja. Pa Jiyaniijiara pa poonijiosanoori maja najuhuana na quiniu. \c 16 \s1 Casamiijiuniucua Pueyaso pueyara cumaneeca reratesacari \p \v 1 Quiarijiani, nia riucuareera taa nia miiniutianiyani, cumaneeca nia reratenura casamiijiuniucuara. Cuno cumaneecani, paari na jiyaronutaniya parta Pueyaso muerasura Jerusalén tiacajiniani. Niaa cuaara maninia miiria, mariyata taa cua rootacanucuaja Pueyaso pueya maapue Galacia jiyajiniani. \v 2 Naa nia miiritij. Puetunu domingo juucajanaa, puetunu pueyajanaa cuaara racataara tama na niquitiosocoriquiano cumaneeca, teyano nia niquitionutaniya niarta Pueyaso muerasuracuajani. Naa nia racatare juhuataja nia niquitiosocoriquiano cumaneeca puetunu semaanajanaa, maja na reratesaanura shusha cua tiuquishacari niaacua. \v 3 Niocua maninia pueya saquiriojore, nia niquitiojosano cumaneeca nojori patanura Jerusalén tiacajinia. Naacuajitij, cua tiuquishacari niaacua, janiyari cua naajioneeca jiyarotanutaniya nojorini. Naajioreera parta Jesuucua tiuuniaa pueyacuara Jerusalén tiacajinia, nojori cuaara shuquiriaatia maseera cumaneecata nia jiyarotasano pueya. \v 4 Janiya jaara Jerusalén tiacajinia quianu panirini, cumaneeca jiyatanaari na naata cuata quianujuhuaj. \s1 Pablo naquerejosacari \p \v 5 Cua quiasacari niaacua, janiyari Macedonia jiya tajiniu paniyani. Na nuhuaji, janiyari niaacua tiuquiniutianiyani. \v 6-7 Janiyari maja ritia cua tajiniu paniniu niajaniya. Niaata camueenujunu paniya pueyaracaanunijia, pa Jiyaniijia jaara naa paniyajuhuaj. Janiyari shuniya shocotenu paniya niaatani. Na nuhuaji, nia naata cua naacunu cua jiitianura cua panishano, cua pasocoriquiano tee Pueyaso jiyaronu paniya janiyacuajani. \v 8-9 Janiyari niya Éfeso tiacajinia camueenujiyajaarani, Pentecostés juuca cua sashishacari. Queraatia pueyari Jesucristo rupaa tojitianu paniya niya. Naajuhuaj, queraatia pueyari Jesucristo rupaa ruuretaa saniniuujia. Naaratej, janiyari jiyanohua socua Jesucristo rupaa pohuatanu paniyajaa Éfeso pueya niquiarani. Naajaa, janiyari niaacua quianutaniyani Pentecostés juucara queranacunuunu nuhuaji. \p \v 10 Timoteo jaara niaacua tiuquishii, niocua na cumaquiri Pueyaso rupaa na pohuatanura na puereyaquiniutia. Timoteocuajaari pa Jiyaniijiara poonijioquiaa mariyata taa cua poonijioquiaacuaani. \v 11 Naaratej, maja Timoteo nia rerequetenu. Niocua na naacure saniniuujia, cucua na tiuquiniuhuara shuquiriaatia, maninia nia miiniuucua nera. Janiyari niya na sashiya parta Pueyaso muerasutani. \v 12 Janiyari Apolota pocoojoriquiaani. Janiyacuajaari na nenecojoriquiaa juucuani, niaacua na quianura parta Pueyaso muerasuta quiarijiani. Nojuajaari saaja cua sequeree majana na quianu paniniu quiarijiani. Tamacari niaacua quianutaniyaquiniaari, jaara na naata quiri. \s1 Pablo sequesano, naajionu na puecasacari \p \v 13 Cuarta Jesuucua tiuuniaanaa, niishiriojojuaca nia quiri. Jesucristo rupaa nia niishiri maninia, seetanujuanaa na tojitianaara nia quiniuria. Juhua cumueeca mashaja nia quiri Pueyaso Sohuanu cumaacata, pa Jiyaniijia panishano nia miiniuria. \v 14 Puetunu nia miishanojuanaa cuaara quiiria seetanujuanaa nia paniniutia. \p \v 15 Pueyanaa, niaari niishiya Estéfanasri necohuata coteenu Jesucristo tojitianaara quiquiaari cuniqui Acaya jiyajiniani. Nojoriiri Pueyaso muerasu naacuquiaa pueyaracaanu nojori paniniutia. \v 16 Naarate nia sequenu paniyanijia, niajaniya cuaara quiiria juhua nojori seya, nia cumaquiniuria nojori, maninia nojori miishacari. Naa nia cumaquiriti puetunu jiyano pueyajanaa, noo pojori canapuete naa maninia miiquiaa Pueyaso muerasucuajani. \p \v 17 Jiyanohua shuquiririucuaanijia Estéfanas tiuquishacari niajaniyajiniji Fortunatota, Acaicotajuhuaj. Nojoriiri cua shuquiritiriucuaa nia niti, cua jiaatiasacari cua niquiniuria niajaniya juucua. \v 18 Nojoriiri coojia cajitiriucuaa puera cua niishiriojiyaquiniuucuaji niaacua. Nojori naasucuaari nioojia cajitiquianujuhuaj, nojori pohuatasacari niajaniya janiyajiniji. Niajaniya cuaara shuquiritiaara nojori, naa nojori miishacari maniniatej. \p \v 19 Pueyaso muerasu maapue niya Asia jiyajiniaari cua sequerucuaa, cua saruhuatanura niajaniya. Aquila, Priscilanio, nojoriiri jiyanohua nia saruhuataajuhuaj, narta Jiyaniijia muerasu nia quiniuucuajuhuaj. Pueyaso pueya maanuuri nia saruhuataajuhuaj, nooj, teyanote Aquila tiajinia rerejoquiaacuajani. \v 20 Puetunu parta Pueyaso muerasujuanaari niya nia saruhuataajuhuaj. Nia saruhuatatoosacari, nia saruhuatatoore seetanujuanaa Pueyaso paniniutia. \p \v 21 Quiarijiani, tama cua juaashiquiatajaaja saaja nioniyojua naajioreeraj, cua saruhuatanura niajaniya. Naacuajitij, niocua niishiri nio naajioneeri seetanujuanaa janiyajiniji. \p \v 22 Cante maja pa Jiyaniijia panijia quiyani, Pueyaso cuaara jataara cuno, saniitiosocoriquiano. \p ¡Jiyaniijianaa, quia nimiohua! \p \v 23 Pa Jiyaniijia Jesu cuaara cumaquiiria niajaniya na Sohuanuta. \v 24 Janiyari puetunu niajaniyajanaa paniyani Jesucristo paniniutia. Tariucuaja, cua panishano pueyanaa.