\id MRK - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h Mak \toc1 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Mak Mtɨꞌmokumentisofoho. \toc2 Mak \toc3 Mk \mt1 Mak \mt2 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Mak Mtɨꞌmokumentisofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta soswo sɨfe aho hopiꞌnono mofonepo nto uyokolofahonɨngki Mak olo iyoswo loso mtɨꞌmokumentisofoho. Mak sohwo yofe hufaꞌunjo hweho. Nomꞌne yofeso olenoho. Jounɨyoho. I osoꞌno yofe hiso nehmꞌno huꞌmo ole: Joun Makɨyoho. (Oso hungkuno hiso \it Apousel\it* sohe engo 12 honɨngkano weꞌe 25. Osopo weho.) Mak sohwo yofe hufaꞌu mulinyo hwapɨngoso ole: Yofe Makɨyeso Ngkɨlik hungkuno mtaꞌangofoho. Yofe Jounɨyeso Hipɨlu hungkuno mtaꞌangofoho. Makɨye naꞌusi Maliyafoho. (Oso hiso \it Apousel\it* sohe engo 12 honɨngkano weꞌe 12. Osopo weho.) Mak huhwo sohwoe konaꞌwohiye ango somo aꞌamu Jisasɨmo inɨngkunyoso aho kuꞌmo kuꞌmɨngo neꞌno uhuꞌmokumotofomnoho. Mak sohwo Jisasɨye inomokomoyo hwoꞌmaho. Oꞌo, Jisasɨye inomokomoyo Saimoun Pitaꞌnji ango Loum sopo syoho imojiye hwaꞌuyoho. Olo iyoswo hiloso Mak ango Loum humanto mtɨꞌmokumentisofoho. Aꞌamu fehohnjo hofɨko huno ole, Mak sohwo Hipɨlu hungkuno soꞌnji Ngkɨlik hungkuno soꞌnji huno moiꞌwoꞌnnyo hweho. Osoꞌno ango Loum sopo Pitaꞌnji nohumanji Mak kako Pitafe hungkuno iwoloꞌmokiyo syoho imojo hweho. Pita kako Anɨtuye hungkunoso Hipɨlu hungkunomo lahonɨngki aꞌamu Loumjoso upaꞌnyoꞌne Mak kako Ngkɨlik hungkunomo iwoloꞌmokumojo hweho. Osoꞌno aꞌamu Loumjo sofe hunoso olenoho. Hwe fihwo kako nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo hwoꞌmanji nakwoe Hwe Engo hweho. Ose syofɨsyontanɨngkofi Mak kako Jisasɨmneꞌno ole ulɨmonto mtɨꞌmokumentisofoho. Jisas sohwo hwe yokumpohnꞌnyo sohwafe yokumpohnꞌnyo somo Jisasɨye yokumpohnꞌnyoso yakolonoho. Jisas sohwo Anɨtuye Hwomu Ne hweho. Kako aꞌamu mnokinoꞌnjo soꞌnji aꞌamu towahuno wonyoꞌnjo somo wopɨngo umokiyoꞌne yokumpohnꞌnyoso hiꞌnjo hweho. Aꞌamu Loumjo somo Mak ose ulɨmonto mtɨꞌmokumentisofoho. Olo iyoswo hiloso Mak aꞌamu Ngkɨlik Jisasɨmo inɨngkunyo somneꞌno mtɨꞌmokumentisofoho. Mak mtɨꞌmokumentiso iyoswo hiloso nakumo huno nafohotofoꞌnefoho. Huno nafohotofo hwapɨngo neso ole: Jisas sohwo yoꞌmayo hopiꞌnono hwaho loponjofe yokumpoynꞌnyo somo yakolownnyo hweho. Osoꞌno nakwo olo iyoswo hiloso atofo lɨhwasi Jisasɨmo unɨngkohwano. \c 1 \s1 Joun Hwe Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo hungkuno lutɨhwamentisofoho. \r (Matɨyu 3:1-12; Luk 3:1-9, 15-17; Joun 1:19-28) \p \v 1 Ngko Makꞌni Anɨtuye Hwomu Jisas Kɨlais sohuneꞌno hungkuno wopɨngo wamtɨꞌmokumonneꞌno yohono. \v 2 Hungkuno ae lomayoso ole. Hohonta Anɨtu kako Aisaiya sohumo hungkuno uyahonɨngki iyoswo ole mtɨꞌmokumento, \q1 Anɨtu kakoe hwomumo ulɨmento, \q1 Upaꞌnyo. Ngko hwe fihumo nje hungkuno motaweꞌne wolɨhwatɨmonnoho. \q1 Oso huhwo sohwo kako kikimo sɨmoꞌmo kupe-eꞌne hweho. Kako jɨje honɨngkano itoꞌno esyohumayoꞌne hweho. \q1 \v 3 Olo hwe huhwo lohwo hwaho aꞌamumo humunyo fiꞌmo hwe fihwoe mampaho engo ole hoꞌnɨmento, \q1 Hwe Engo sohumneꞌno honɨngkano itoꞌno fehumamno. \q1 Kakoe hano emoyoꞌne soꞌno honɨngkano hiso itoꞌno mɨhwatɨmno. \p Oso hungkunoso Aisaiya mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 4 Oseso Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwo hwaho aꞌamu mohumunyopo iꞌmofaponto aꞌamu piꞌnɨngo uhuꞌmokahonɨngkofi ole lutɨhwamento, Sekwo sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkujoꞌno Anɨtu kako sekwoe wonyo hiso wae yasemofɨhwasoꞌno ngko mijo wokiyosemaꞌmo. Ose ulɨmentisofoho. Aꞌamumo sekwoe honɨngkano songoso utɨhwayoꞌnefoho. \v 5 Aꞌamu hwaho Jutiyantaꞌango soꞌnji pone engo Jelusalem mtaꞌango piꞌnɨngo engo soꞌnji Jounɨmo uꞌmantɨfi kakoe hungkuno upaꞌnontɨfi hofɨkoe wonyo yoloho lɨjwaofahonɨngkofi Joun hofɨkimo Mijo Joutan sohumo kiyomaꞌmentisofoho. \p \v 6 Jounɨye nemꞌno manjiꞌmofo hwaho fiꞌnjohwe yahu \it kamel\it* lohwaꞌnji mtɨꞌmokumentisofoho. Yahu paho ahulohoso lohoꞌnɨmentisofoho. Kako kusɨmoꞌnji tɨme mijoꞌnji nɨmojo hweho. \v 7 Joun aꞌamumo ole lutɨhwamojofoho. Hwe nomꞌnehwo tɨfi noponefoho. Oso hwe huhwo sohwo kakoe yokumpohnꞌnyoso nje yokumpohnꞌnyomo nɨyakolofonefoho. Ngko sohwoꞌni oso hwe huhwo sohwoe yofe engo soꞌno ngko kakimo momayo ulohofiyoꞌne hwoꞌnyoho. \v 8 Ngko sekumo mijoꞌnohino kiyosemawoꞌnɨngkono. Hwe tɨfinjo sohwo kako Anɨtuye Towahuno Wopɨngonjo sohwo wokiyosemaꞌmontonoho. \s1 Joun Jisasɨmo mijo kiyomahonɨngki Seten Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 3:13-17; Luk 3:21-22; Joun 1:29-34) \p \v 9 Osohonta Jisas pone Nasalet hwaho Ngkalili ulɨkoꞌmanto Jounɨmo nuꞌmahonɨngki Joun kakimo Mijo Joutan sohumo kiyomaꞌmentisofoho. \v 10 Jisas mijo mtaꞌango nosɨꞌmofaponto uhwonɨmentisoso ahwomo mtampo lohofahonɨngki Anɨtuye Towahuno yɨhufo ntolofiyo paꞌnyo sohwo Jisasɨmo wekehumapmmentisofoho. \v 11 Oso hohosohonta ahwomo mtaꞌni ole hoꞌnɨmento, Kɨko nje Hwomu sohwohnneꞌno, ngko sɨmeho wopɨngo mɨkunɨmposo kijapalokweno. Kɨko yoꞌmayo wopɨngo iwoꞌnɨngkino soꞌno nje sɨmeho wopɨngo nɨmoꞌnantofoho. Ose hoꞌnɨmentisofoho. \s1 Seten kako Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 4:1-11; Luk 4:1-13) \p \v 12 Ose hoꞌnɨngkahonɨngki Mijo Joutanntaꞌango Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo Jisasɨmo nomꞌne hwaho aꞌamu mohumunyo iyo yoꞌmayo ane sopono uhwatɨmentisofoho. \v 13 Osopo Jisas nohumentanɨngki sɨkuno \it fouti\it* (40) memjaofahonɨngki Seten Jisasɨmo wonyo umokumo lonto Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmentisofoho. Oso hwaho sopo sikisɨwojo yoꞌmayoso nohumentanɨngkofi aꞌamu ahwomomjo sohwa Jisasɨmo ufoꞌmaꞌmentohofofoho. \s1 Jisas syoho emayoso Ngkalili ntaꞌni emaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 4:12-17; Luk 4:14-15) \p \v 14 Hwangku sohonta Helout hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwo kako Jounɨmo impoꞌangomo intofahumentisoso Jisas hwaho Ngkalili sopo nowento Anɨtuye hungkuno lutɨhwomaꞌmentisofoho. \v 15 Ole ulɨmento, Upaꞌnɨmno. Olohonta Anɨtuye sɨkuno mofoneponoho. Weꞌenepi Anɨtu kako kakoe aꞌamu soꞌnyumo yokumpohnꞌnyo enemokosyohumanefoho. Sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmno. Ose lutɨhwamentisofoho. \s1 Hwe osofosofahuꞌno inanɨku syohoꞌnjo sohwamneꞌno Jisas joho ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 4:18-22; Luk 5:1-11) \p \v 16 Sɨkuno fihwi Jisas Mijo Ayo Ngkalili momɨngopo hano emoyonto uhwonɨmentisoso Saimoun konɨngkwaꞌwehwo Entɨluꞌnji siko inanɨku hoꞌyo mijomo hoꞌnaofontanɨngki uhwonɨmentisofoho. Inanɨku ifamiyoso sikoe hamniyoho syohofoho. \v 17 Jisas nuhwononto ulɨmento, Siko ngkimo tɨfi nnɨngkapinyo. Siko inanɨku mawoꞌnɨngkisiye paꞌnɨngoso Anɨtumneꞌno aꞌamu mayoꞌne wolosetɨhwamo. \v 18 Ose ulahonɨngki sikoe inanɨku hoꞌyo komoꞌno nulɨkoꞌmanji Jisasɨꞌnji umentohofofoho. \p \v 19 Hofɨko weꞌenepi mitɨmomɨngo somo nokuꞌmokwawentɨfi Jisas uhwonɨmentisoso Sepetiye hwomu sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko yofayokinomo nohumanji inanɨku hoꞌyo itoꞌno esyohumentanɨngki uhwonɨmentisofoho. \v 20 Jisas nuhwononto sikineꞌno komoꞌno joho ulɨmento, Oyoninyo. Ose ulahonɨngki Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko komoꞌno kanɨngkwohumo ulɨkoꞌmaꞌmentisiyefoho. Kanɨngkwohwo Sepeti kakoe aꞌamu syoho ulohofiyo sohwanji hofɨkoe yofayokinomo nohumentanɨngkofi Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko ulɨkoꞌmanji Jisasɨꞌnji umentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu angaꞌnohino sohumtaꞌni towahuno wonyoso wae yaoꞌmentisofoho. \r (Luk 4:31-37) \p \v 21 Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanji nowentɨfi pone Koponeyam iꞌmofawentɨfi sɨkuno Salolemo aꞌamu iyoho fosyohumayoꞌne sɨkuno somo hofɨko aꞌamu Jutafe tajo angomo noswontɨfi Jisas hwe moyaꞌmimo hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 22 Aꞌamuso hofɨko kakoe hungkunomo upaꞌnontɨfi yomo imentohofofoho. Hwapɨngoso hofɨko aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa paꞌnyo hwoꞌmaho. Oꞌo, Jisas sohwo kako hungkuno hwapɨngo woꞌnnyo hweho. \p \v 23 Osohonta hwe towahuno wonyoꞌnjo sohwo tajo ango homo somo joho mohmꞌno ulɨmento, \v 24 Jisas Nasaletnntaꞌango sohwosi kɨko nakumo peho wonalohoꞌmneꞌno sopalokuno. Kɨko nakumo wonyo wonamokumonneꞌno losopalokuno. Ngko kikineꞌno huno niyohoho. Kɨko Anɨtuye Hwomu Wopɨngo Ne hwosoho. \v 25 Ose ulahonɨngki Jisas kako towahuno wonyo sohumo yoka ulɨmento, Mampiꞌnyo fosyohumaho. Kɨko olo hwe lohumo ulɨkoꞌmaho. \v 26 Ose ulahonɨngki towahuno wonyo huhwo sohwo joho mohmꞌno lonto hwe sohumo yomo yomo engo umasiyonto ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. \v 27 Aꞌamuso ose uhwonontɨfi yomo engo yontɨfi hnnɨmentohofi, Olo pehotɨkeno. Olo hungkuno nomꞌne songofoho. Olo hwe lohwo yokumpohnꞌnyoꞌnjo lohwo hungkuno lahonɨngki towahuno wonyo sohwa kakoe hungkunomo haloho pentɨfi tɨfi inɨngkahwofo. Ose hnnontɨfi \v 28 olo yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno hwaho Ngkalili sopo mjahoꞌnɨmɨmentisofoho. \s1 Jisas Pitafe konemimo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:14-15; Luk 4:38-39) \p \v 29 Jisas tajo ango mtaꞌni noswaponto kako Saimounꞌnji Entɨluꞌnji sikoꞌnɨkwaꞌiye angomo humentohofofoho. Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji hofɨkoꞌnji humentohofofoho. \v 30 Saimoun konemi siye aꞌapaho tohohmtnno uhnnɨngkahonɨngki kako ijempohopo humamentisofoho. Osoꞌno Jisas noswopahonɨngki oso hungkuno hiso komoꞌno ulɨmentohofofoho. \v 31 Ose ulahonɨngkofi aꞌmusi mnokinoꞌnji nohumentanjopo uꞌmanto Jisas kakoe aho nomanto aꞌmu simo nulɨkofahonɨngki aꞌapaho tohohmtnno moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kako wopɨngo imoꞌnɨmentisofoho. Wopɨngo imoꞌnonto kako aꞌamumne wopayo iloho humisyofoho. \s1 Jisas aꞌamu piꞌnɨngo somo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:16-17; Luk 4:40-41) \p \v 32 Oso sɨkuno somo aꞌamuso hofɨko aꞌamu nomꞌne yoꞌmayo yoꞌmayo mnokinoꞌnjo soꞌnji aꞌamu towahuno wonyoꞌnjo soꞌnji ipemotapmmentohofofoho. \v 33 Aꞌamu hopiꞌnono oso ango Jisas humentanjo hokuꞌyo sopo uhuꞌmokumentohofofoho. \v 34 Aꞌamu yoꞌmayo yoꞌmayo mnokinoꞌnjo soꞌnji towahuno wonyoꞌnjo soꞌnji wopɨngo umokumentisofoho. Towahuno wonyo huhwo sohwa Jisas Anɨtuye hwomu sohumo yofe uhwoꞌmentohofo soꞌno Jisas hofɨkimo hungkunojo soꞌne mampiꞌnyo umokumentisofoho. \s1 Jisas hwaho Ngkalili sopo Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \r (Luk 4:42-44) \p \v 35 Iyohohweꞌnji Jisas nolɨkafonto kengopo aꞌamu mohumunyo sopo nowento osopo kako Anɨtumo jomo ulɨmentisofoho. \v 36 Saimoun kakoe aꞌamuꞌnji Jisasɨneꞌno tɨpeentɨfi \v 37 Jisasɨmo tɨpɨhwonontɨfi ulɨmentohofi, Aꞌamu hopiꞌnono kikineꞌno wotɨpekohonɨmoꞌnantɨfi yalokwofo. \v 38 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hofɨkoe syohofoho. Nomꞌne ango mofone sopo wohwano. Nomꞌne aꞌamumo hungkuno wopɨngo wolutɨhwamneꞌno yohono. Osoꞌne pmmentohe hwoꞌnyoho. \v 39 Ose ulahonɨngki nowentɨfi hwaho Ngkalili hoꞌmo soꞌmo tajo ango somo lutɨhwanto towahuno wonyo somo wae yaoꞌmentisofoho. \s1 Jisas hwe aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:1-4; Luk 5:12-16) \p \v 40 Hwe aꞌapaho sompoteꞌnjo sohwo Jisasɨmo humotaho sulonto hwahopo hwomtame ulohofonto jomo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Kɨko ngkimo wopɨngo wanɨmokumo lisoꞌmanji, jɨje yokumpohnꞌnyoso hoponoho. \v 41 Jisas nupaꞌnonto hitoho ulofahonɨngki aho kisusyonto hwe sohumo ulɨmento, Ou wopɨngo wakumokumonneꞌno yohono. Kɨko wopɨngo hmmoꞌnyo. \v 42 Ose ulɨmentiso soꞌno oso uyo wonyo huhwo sohwo moiꞌwo komoꞌno iꞌmoꞌnɨkahonɨngki kako wopɨngo humamentisofoho. \v 43-44 Wopɨngo humentanɨngki Jisas hwe sohumo yoka yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Olo yoheso nomꞌne aꞌamumo nulohotoho. Oꞌo, kɨko komoꞌno nowehoji oso aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohumo jɨje aꞌapaho utɨhwahoji yoꞌmayo Mouses selɨmentiso soꞌno Anɨtumo yano uyo. Oseso aꞌamu hopiꞌnonohinoso uhwonɨngkuji jɨje aꞌapaho uyo wonyoso wopɨngo imoꞌnɨngkiso soꞌno huno wosyofɨsyantafeho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \v 45 Lɨhwojahonɨngki hwe huhwo sohwo kako aꞌamu hopiꞌnonohinomo oso Jisas kakoe aꞌapaho wopɨngo umokumentiso soꞌno ulɨmentisoso oso hungkuno hiso angoꞌmeemo hoꞌnɨmentisofoho. Osoꞌno Jisas kako nomꞌne angkuhwafopo mꞌmofayofoho. Kako mempo hohntaꞌni humentanɨngki aꞌamu ango kengo kengopontaꞌni kakimo uꞌmaꞌmentohofofoho. \c 2 \s1 Jisas hwe sɨfe aho songo miyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 9:1-8; Luk 5:17-26) \p \v 1 Sɨkuno nomꞌne memjaofahonɨngki Jisas Koponeyam asomo nopahonɨngki aꞌamuso Jisas kakoe angopo \f + \fr 2:1 \ft Osoꞌno nakwo huno monayofoho. Tɨhwoe angotɨkeno. Oso hiso Jisas kako oso ango homo somo humamentisofoho. Ango Koponeyam sopo aꞌamu fiso hofɨkoe hunoso ole, Pitaꞌnji Entɨluꞌnji angotɨkeno. (Sohe engo 1 honɨngkano weꞌe 29 somo uhwonyo.) \f* humaho upaꞌnɨmentohofofoho. \v 2 Aꞌamu hopiꞌnono ango Jisas humentanjopo uhuꞌmokontɨfi angomo angiyohoꞌmo aꞌamu piꞌnɨngo engo uhulaꞌmoꞌmentohofofoho. Uhuꞌmokahonɨngkofi Jisas Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 3 Hwe osofosofahuꞌnohino sohwa hwe mnokinoꞌnjo sohumo ijempoho emotapmmentohofofoho. Oso mnokinoso sɨfe aho songo miyofoho. Pompenjiyoꞌnohinofoho. Osohwa Jisasɨꞌnjopo iꞌmofapmmentohofofoho. \v 4 Aꞌamu piꞌnɨngo uhulaꞌmoꞌmentohofo soꞌno uhwonontɨfi hofɨko Jisasɨꞌnjopo mitofasiyofoho. Osoꞌno sokango antɨfepo kotasontɨfi ikuꞌyo nofentɨfi aꞌamu mnokinoꞌnjo sohwo kakoe ijempoho hiꞌnji Jisas humentanjo mompo impe intofuyohoꞌmokumentohofofoho. \v 5 Jisas kako uhwonɨmentisoso oso aꞌamu itokwapmmentohofo sohwa hofɨko Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyahonɨngkofi Jisas uhwononto hwe mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, Olo hwomu lohwosi, ngko jɨje honɨngkano wonyoso wae nto yakumofohono. Ose ulahonɨngki \v 6 aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa humupoꞌntohumantohofofoho. Hofɨkoe sɨmeho moꞌmnohini ole syafɨhuꞌmentohofi, \v 7 Oso pipilo Anɨtu angaꞌno kakoꞌnohino aꞌamufe wonyo wae iyoso hoponoho. Hwe hwahoponjo sohwo aꞌamufe wonyoso wae miyonohoho. Olo hwe lohwo Anɨtumo sitofo ulalofoho. \v 8 Ose syofɨsyahonɨngkofi hofɨkoe huno somo Jisas huno uyahonɨngki ulɨmento, Sekwoe sɨmeho moꞌmo oso hunoso pehoꞌno syofɨsikomoꞌnalokwofo. \v 9 Olo hwe mnokinoꞌnjo lohumo pehofo ulɨmneꞌelo. Hungkuno nohayo ntisoto. Jɨje honɨngkano wonyo wae weekumoꞌmo ulɨmnehono. Nomꞌne hungkuno ole, Filɨkaho. Jɨje ijempoho nomahoji mpano. Pehofo ulɨmnehono. \v 10 Oseso sekwo huno waseyono. Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni olo hwaho lopo aꞌamufe wonyo wae yaofoꞌne yokumpohnꞌnyo hinjo hwoꞌnyoho. Ose ulonto hwe mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, \v 11 Wakilɨmo. Filɨkaho. Jɨje ijempoho nomahoji jɨje angopono fɨwano. \v 12 Ose ulahonɨngki hwe sohwo nolɨkafonto kakoe ijempoho nomanto, noswopahonɨngki aꞌamuso nuhwonontɨfi yomo yontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomantɨfi ulɨmentohofi, Hohonta nakwo oleso muhwonyofoho. \s1 Jisas Lifaineꞌno joho ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 9:9-13; Luk 5:27-32) \p \v 13 Jisas apaꞌno Mijo Ayo Ngkalili momɨngo sopo kuꞌmokuwahonɨngki osopo aꞌamu piꞌnɨngo engo nuꞌmahonɨngkofi kako aꞌamumo Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 14 Jisas hano nowento Lifai Alɨfiyosɨye hwomu sohwo aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo kakoe ango somo nohumentanɨngki Jisas Lifaimo nuhwononto ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. Ose ulahonɨngki Lifai nolɨkafonto Jisasɨmo tɨfi inɨngkamentisofoho. \p \v 15 Tɨfi sohonta Jisas kakoe aꞌamuꞌnji Lifaiye angomo wopayo nontanɨngkofi osopo nomꞌne aꞌamu hamniyoho hoꞌnaofo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu wonyo honɨngkanoꞌnjo soꞌnji hofɨko Jisasɨmo tɨfi inɨngkunyo huhwanji humohumantohofofoho. \v 16 Aꞌamu Falisi sohwa hofɨko Jutafe honɨngkano hungkuno hunoꞌnjo fehohnjo sohwa hofɨko Jisasɨꞌnji aꞌamu wonyo soꞌnji wopayo nontanɨngkofi uhwonontɨfi Jisasɨye inomokomoyo sohwamo ulɨmentohofi, Aꞌamu hamniyoho hoꞌnaofo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu wonyo honɨngkanoꞌnjo soꞌnji Jisasɨꞌnji wopayo pehoꞌno nalokwofo. \v 17 Olo hungkuno loso Jisas nupaꞌnonto ulɨmento, Aꞌamu mnokino aneꞌnjo wopɨngo humalofoso hofɨko aꞌamu uyohofaho siyoꞌnjo sohumo muꞌmapitnnehofo. Oꞌo, aꞌamu mnokinoꞌnjo soꞌnohini uꞌmantɨfeho. Oso paꞌnyoso ngko aꞌamu honɨngkano wopɨngoꞌnjo hwonaꞌnyoho lɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno joho lutɨmayoꞌne pmmentohe hwonɨꞌmaho. Oꞌo ngko aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somneꞌno pmmentohe hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Wopayo humaho humayo yahino soꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 9:14-17; Luk 5:33-37) \p \v 18 Sɨkuno nomꞌne fihwi Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwoe inomokomoyo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne wopayo humaho humentanɨngkofi aꞌamu nomꞌne sohwa Jisasɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Jounɨye inomokomoyo sohwanji Falisiye inomokomoyo sohwanji hofɨko wopayo manyoꞌnjo humayoso Anɨtumo jomo ujoꞌne yahinoso inɨngkawowoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno jɨje inomokomoyo sohwa hofɨko wosopayo manyoꞌnjo humayo yahino somo minɨngkayoꞌnjo pehoꞌno yalokwofo. \v 19 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Upaꞌnɨmno. Hwe ape songo mayo sohwo kako kakoe aꞌamuꞌnji wopayo iloho engo yontɨfeso hofɨko wopayo humaho wohumantɨfitaho. Oꞌo sɨmeho wopɨngoꞌnjo wonantɨfeho. \v 20 I oseso hwangku sohonta oso hwe ape maso huhwo sohumo aꞌamu nomꞌne sohwa hofɨkoe aꞌamu mtaꞌni kompemafɨkuji fonjasyɨkujoꞌno kakoe aꞌamu hiso kako ane humafɨkujoso sɨmeho tangoꞌnjo humafɨkuji wosopayo manyoꞌnjo uyantɨfeho. \p \v 21 Ihwoni. Hwe fihwo manjiꞌmofo tontamo imoꞌnnyo sohwo kako hwapɨfe nomꞌne songo weꞌe nomahwosi tontamo somo lojwohofojasɨhwosi yakɨfe uyɨmtolaho. Awonoho. Engo womnahotɨꞌmontonoho. \v 22 Ose ulonto Jisas pahnnɨmo hungkuno tɨfinjoso ole ulɨmento, Aꞌamu fihwo kako mijo iloho uyɨmo lɨhwosi te fɨsiyo womaꞌmontolaho. Oꞌo, awonoho. kako te fɨsiyo mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo wahumpoꞌmontonoho. Te fɨsiyoso nɨhuꞌnahone wonyo umoꞌnɨmontonoho. U, hwe huhwo sohwo kako te songoso mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo itoꞌno wolɨfawoꞌmontonoho. Oso paꞌnyoso hohontajo yahino soꞌnji yahino songo soꞌnji nemꞌno huꞌmokomokosyohumayoso hopoꞌmaho. \s1 Salolemo sɨkuno iyoho humayo somo yoꞌmayo syoho miyoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 12:1-8; Luk 6:1-5) \p \v 23 Salolemo iyoho humayoꞌne sohonta Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji hofɨko syohoꞌmo nowentɨfi mijoho uyahonɨngki wopayo weꞌe songoso nomantɨfi aho hwosoꞌmokontɨfi pahoso fuyo lontɨfi neso nɨmentohofofoho. \v 24 Nontanɨngkofi aꞌamu Falisi sohwa uhwonontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Ihwoni. Nakwoe honɨngkano hungkunoso yoꞌmayo syoho sɨkuno iyoho humayo somo iyoꞌneso hano pitofahinyofoho. Oso hisoꞌno sekwo sɨkuno iyoho humayo losomo wopayo pehoꞌne mantɨfi nɨngkohofoto. \v 25 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Ntefit imentiso soꞌno iyoswo mtɨꞌmokumentohofoso atofo majo hwasilaho. Oso sɨkuno Ntefit kakoe aꞌamuꞌnji hofɨko wopayo umofonyo yontɨfi mijoho engo humamentohofo sohonta neꞌno selohonɨngkohono. \v 26 Osohonta Apiyata hwe engo tajo ango syohoꞌnjo sohwo nohumentanɨngki Ntefit kako Anɨtumneꞌno hwapɨfe ango molinyo somo swonto wosopayo Anɨtuye sɨmanopo hoꞌnahinyoso swomaꞌmentisofoho. Oso wopayo hiso aꞌamu sikinjo somneꞌnoꞌmaho. Oꞌo aꞌamu Anɨtuye tajo ango syohoꞌnjo sohwamneꞌnohinofoho. I osoꞌno Ntefit kako nomanto kakoe aꞌamu sohwamo nuyɨmentisofoho. Sekwo oso hungkuno homo somo atofo majoꞌnjo imentohofo soꞌno sekwo nje inomokomoyo sohwamo oso hungkuno hiso ulohonɨngkohofotaho. \v 27 Ose ulonto Jisas nomꞌne hungkuno Falisi sohwamo ulɨmento Anɨtu kako sɨkuno iyoho humayoso pehoꞌne mtɨꞌmokumentisoto. Kako hwe moyaꞌmi ufoꞌmayoꞌne mtɨꞌmokumentisofoho. I aꞌamufe honɨngkanomo hano pitofasyo iyoꞌne mtɨꞌmokumentisofoho. I sɨkuno iyoho humayo homo aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne mtɨꞌmokumentisofoho. \v 28 Oseso ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko sɨkuno iyoho humayoꞌneso hwapɨngo hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 3 \s1 Sɨkuno iyoho humayo somo Jisas kako hwe aho wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 12:9-14; Luk 6:6-11) \p \v 1 Jisas aꞌamu Jutafe tajo ango somo apaꞌno swahonɨngki osopo hwe fihwo aho songo songo miyo poyo hopa woꞌnnyo sohwo humunyoponoho. \v 2 Aꞌamu Falisi sohwa hofɨko nohumantɨfi Jisasɨmo hungkuno itoꞌno mɨhwajiyo ango somo ipemotowaneꞌentɨfi ole syafɨhuꞌmentohofi, Jisas kako sɨkuno iyoho humayo lomo hwe aho wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumontolɨkeno. Ose syafɨsyontɨfi Jisasɨmo uhwontohumamentohofofoho. \v 3 Jisas hwe aho wonyoꞌnjo sohumo ulɨmento, Kɨko ajwo lopo filohofape. \v 4 Ose ulonto hofɨkimo ulɨmento, Oso honɨngkano hungkuno Mouses neyakwosamo uyɨmentisoso sɨkuno iyoho humayo lomneꞌno pehofo nalohoho. Nakwo olo sɨkuno lomo yahino wopɨngo uyantantaho. Wonyo uyantantaho. I nomꞌne aꞌamu somo wopɨngo umokantantaho. Wonyo umokantantaho. Ose ulohonɨngkahonɨngki hofɨko mampiꞌnyo imentohofofoho. \v 5 Jisas hofɨkimo feꞌnɨhwononto sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki aꞌamu Falisiye sɨmehomo uhwonɨmentisoso hofɨko aꞌamumo hitoho mu lofe soꞌno sɨmeho tango uyɨmentisofoho. Jisas aꞌamu aho wonyoꞌnjo sohumo ulɨmento, Jɨje ahoso sɨhwaho fisɨpofo. Ose ulahonɨngki kako halohoꞌno yonto aho sɨhwaho sɨpoꞌmentisoso kakoe aho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \v 6 Aꞌamu Falisi sohwa uhwonontɨfi komoꞌno nowentɨfi Heloutɨye aꞌamu sohwanji uhuꞌmokontɨfi Jisasɨmo poyo fonjosyaneꞌentɨfi honɨngkano tɨpmmentohofofoho. \s1 Aꞌamu piꞌnɨngo engoso mijo momɨngopo uhuꞌmokumentohofohofofoho. \p \v 7 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji oso ango sopo nulɨkoꞌmantɨfi mijo ayopo nohumentanɨngkofi aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Oso aꞌamu hiso ango kengo kengopontaꞌangofoho. Hwaho Ngkalili, hwaho Jutiya, \v 8 pone Jelusalem, Itumeya, Mijo Joutan nongkihntaꞌni, Taiya pone engo nongkihntaꞌni Saitoun pone hiso nongkihntaꞌni oso aꞌamu piꞌnɨngo engo hiso yoꞌmayo Jisas imentiso osoꞌno upaꞌnontɨfi Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 9 Jisas inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo yofayokino itoꞌno fesyohumamno. Aꞌamu weꞌyo mohumuyoho. Hofɨko hwotoho nɨfɨfitnnoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 10 Hwapɨngo ole, Jisas aꞌamu piꞌnɨngo engo somo aꞌapaho wopɨngo umokumentiso soꞌno aꞌamu mnokinoꞌnjo hopiꞌnonohinoso aꞌamu yohoto yohotofo mjolohoꞌnɨmɨwentɨfi Jisasɨmo upmꞌmokantaneꞌno yɨhwono ose lɨmentohofofoho. \v 11 Aꞌamu towahuno wonyoꞌnjoso Jisasɨmo uhwonɨtɨmantɨfi hwahopo ipitofawentɨfi joho ulɨmentohofi, Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosoho. \v 12 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Olo hilo soꞌno aꞌamumo nulɨkutoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo uhwosopoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 10:1-4; Luk 6:12-16) \p \v 13 Oso hohosohonta Jisas hwofɨkiꞌnyopo nosonto kakoe inomokomoyoꞌne uhwosopoꞌmo lonto aꞌamu somo joho ulahonɨngki hofɨko sapmmentohofofoho. \v 14 Jisas aꞌamu aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo kakoe inomokomoyoꞌne uhwosopento ulɨmento, Ngkoꞌnji fosyohumayoꞌne sehwosopehe sohwasi, Hwangku aꞌamu nomꞌne somo sekwo lutɨhwayoꞌne wolosetɨhwamo. \v 15 Nolosetɨhwahmꞌmo nje yakumpohnꞌnyo towahuno wonyo wayoꞌne wosejapmmo. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 16 Hwe fihwo uhwosopoꞌmentisoso Saimounɨyoho. Oso hwe huhwo sohumo Jisas kako Pitafoho mulɨmentisofoho. \v 17 Jemɨsɨꞌnji konɨngkwaꞌwehwo Joun Sepetiye hwomu sohwaꞌumo Jisas nomꞌne yofe mulɨmentiso Mpouaneses. Oso yofe hwapɨngo ole hwe yokumpohnꞌnyo ahwomo lɨwoꞌnɨngkiso paꞌnyo hwaꞌuyoho. \v 18 Nomꞌnihwa Entɨluꞌnji Filipɨꞌnji Mpatoulomɨyuꞌnjoho. Nomꞌnihwaꞌu Matɨyuꞌnji Toumasɨꞌnjoho. Nomꞌnihwo Jemɨs osohwo kako Alɨfiyosɨye hwomu hweho. Nomꞌnihwaꞌu Tatiyosɨꞌnji Saimoun Seloutɨꞌnjoho. \v 19 Nomꞌnihwo Jutas Isɨkaliyoutɨꞌnjoho. Jutas huhwo sohwo Jisasɨmneꞌno tokoyoꞌofo yonto aꞌamu Jisasɨmo fonjasiyoꞌne sohwafe ahomo uyɨmentisofoho. Oso aꞌamu huhwo sohwo Jisas uhwosopento, kakoe angopo umentisofoho. \s1 Jisasɨꞌnji Mpelɨsepulɨꞌnji sikoe hungkunofoho. \r (Matɨyu 12:24-37; Luk 11:15-23; 12:10) \p \v 20 Jisas kakoe Nasalet osopono wahonɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo osopo uhuꞌmokumentohofofoho. Angomo uhuꞌmokumentohofo soꞌno Jisas kakoe aꞌamuꞌnji hofɨko wopayo manyoꞌnjo imentohofofoho. \v 21 Jisasɨye temtitofo sohwa oso hiso nupaꞌnontɨfi, Jisasɨye hunoso itoꞌnoꞌmaho. Kakoe hunoso iloꞌnnyo hwolɨkeno. Ose lontɨfi kakimo utɨmano lontɨfi pmmentohofofoho. \p \v 22 Aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa Jelusalem mtaꞌni nopontɨfi lɨmentohofi, Mpelɨsepul oso towahuno wonyo hopiꞌnohino sohwafe hwe engo sohwo Jisasɨye sɨmeho moꞌmo humaho. Towahuno wonyo somo wae yaofɨwoꞌnɨngkohoho. \v 23 Ose lahonɨngkofi Jisas hofɨkineꞌno joho lutɨmanto pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Seten kako wae yamoꞌnyoso pipilo. \v 24 Hwaho fiponjo aꞌamu hopiꞌnonohino huꞌmawoꞌnɨngkohofoso hotitopijo sohonta ikujoho fongkiꞌnɨngkuji hofɨkoe wopɨngo fosyohumayoso wonyo umoꞌnɨmontonoho. \v 25 Aꞌamu ango angaꞌnohinomo fosyawe sohwa hofɨko ehusilofo humafɨkuji ikujoho fongkiꞌnɨfijoso hofɨko yosesamo wohumpeentɨfeho. \v 26 Oseso Seten kakoe towahuno wonyoꞌnjo sohwa hofɨko ehusilofo humafɨkuji ikujoho fongkiꞌnɨfijoso hofɨkoe yokumpohnꞌnyo ane umoꞌnantɨfeho. \p \v 27 Hwe fihwo hwe yokumpohnꞌnyo sohwoe angomo hufo umo lɨhwosi swososo sɨmoꞌmo oso hwe yokumpohnꞌnyo huhwo sohwi nano kilofasyɨhwosi i kako oso ango homo somjo kakoe yoꞌmayoso womaꞌmontonoho. Oso paꞌnyoso ngko Setenɨmo uyakoloꞌmentohe soꞌno ngko kakoe towahuno wonyo sohwamo wae yaofalokweno. \p \v 28 Olo hungkunolo inɨngo seyoꞌeno. Aꞌamu hopiꞌnonohino hofɨkoe wonyoso sɨfajo hungkunoso wonyo hungkunoso Anɨtumo jomo ulɨfijoꞌmanji kako wae weesemoꞌmontonoho. \v 29 I osoꞌno aꞌamu kako Anɨtuye Towahuno Wopɨngo soꞌno sitofo lososo oso wonyo hiso Anɨtu kako wae meeofonehoho. Oso wonyo hiso kakoe sɨmehoꞌmo neꞌno nowentɨhwonefoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 30 Jisas kako Anɨtuye Towahunofe yokumpohnꞌnyo soꞌnji towahuno wonyo somo wae yaoꞌmentiso soꞌno hofɨko Jisasɨmo kɨko towahuno wonyoꞌnjo hwosoho ulɨmentohofofoho. Osoꞌno Jisas oso hungkuno tangoꞌnjo ulɨmentono. \s1 Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji hohmnɨngkwaꞌwehwosanji iꞌmofapmmentohofofoho. \r (Matɨyu 12:46-50; Luk 8:19-21) \p \v 31 Oso hohosohonta Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji konɨngkwaꞌwehwosanji iꞌmofapontɨfi ango mempo hohntaꞌni humantɨfi Jisasɨneꞌno lɨhwatɨmentohofofoho. \v 32 Aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨꞌnji humantɨfi Jisas ajwopo nohumentanɨngki aꞌamu kakimo ulɨmentohofi, Upaꞌnyo. Jɨje naꞌu hnnɨngkwaꞌwehwosanji hnnampoꞌwohijanji humantɨfi kikineꞌno joho kilalokwofo. \v 33 Jisas nupaꞌnonto ulɨmento, Nje naꞌu nɨngkwahwosa tɨhwalo. \v 34 Jisas aꞌamu nohumentanɨngkofi feꞌnɨhwononto ulɨmento, Uhwonɨmno. Olo nje naꞌuja nje nɨngkwahwosa, olohi humalofo. \v 35 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo tɨfi inɨngkawowoꞌnɨngkohofoso nje nɨngkwahwosa nje nampohwosa naꞌujafoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 4 \s1 Hwe fihwo ufongoyo fisosɨmokaꞌmentiso soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 13:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Jisas kako Mijo Ayo Ngkalili sopo nohumanto aꞌamumo apaꞌno lutɨhwamentisofoho. Osopo nohumentanɨngki aꞌamu weꞌyo uhuꞌmokumentohofoꞌmaho. Osoꞌno Jisas yofayokinopo kotasonto osopo humamentisoso hwe moyaꞌmiso momɨngo sopo lohoꞌmentohofofoho. \v 2 Kako pahnnɨmo hungkuno piꞌnɨngo engo hofɨkoe huno ufohotofoꞌne lutɨhwamentisofoho. Ole ulɨmento, \v 3 Sekwo upaꞌnɨmno. Hwe fihwo kako kakoe syohopo ufongoyo fisosomokaoꞌmentisofoho. \v 4 Fisosomokofahonɨngki ufongoyo fehohnjoso honɨngkanopo pɨwesyahonɨngki yɨhufo sohwa nopontɨfi manɨmentohofofoho. \v 5 U, ufongoyo fehohnjoso hwaho sojoꞌnjo sopo pɨwahuꞌmentisofoho. Oso hwaho hiso engo moꞌmjoꞌmaho. Osoꞌno oso ufongoyoso komoꞌno fokaꞌmentisofoho. \v 6 Oseso mofehiꞌnyo ulonto ufongoyo pmpongo hwahomoꞌmo munjilofeꞌnjo yonto yofoho imentisofoho. \v 7 U, ufongoyo fehohnjoso nantɨpe yongoꞌnjo sopo pɨwahuꞌmentisoso nantɨpe yongoꞌnjo sohwo komoꞌno fokofɨkwato lohofonto ufongoyo nontɨmo kingkulofonto oso ufongoyo hiso ne mintoꞌnɨmentisofoho. \v 8 U, ufongoyo fehohnjo hwaho afofoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso engo fokafonto ne piꞌnɨngo intoꞌnɨmentisofoho. Ne fiso weꞌe (\it teti\it*, 30), fiso engo (\it sikɨsɨti\it*, 60), fiso piꞌnɨngo engofoho (\it wan hantɨlet\it*, 100). \v 9 Jisas ose ulonto ulɨmento, Aꞌamu fihwo nje hungkuno upaꞌnyoꞌne haloho hiꞌnjo hwoꞌmanji kako upaꞌnono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas pahnnɨmo hungkuno soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 13:10-17; Luk 8:9-10) \p \v 10 Hwangku inomokomoyo sohwanji nomꞌne aꞌamu fihwa kakoe hungkunomo upaꞌnɨmentohofo sohwanji Jisasɨꞌnji nohumantɨfi pahnnɨmo ulohonɨmentohofofoho. \v 11 Jisas ulɨmento, Anɨtu sohuneꞌno kako aꞌamumo mokosyohumayo yahino hungkuno hiyasoꞌmo woꞌmojoso sekwo sohwasimo nto setɨhwamentisofoho. I osoꞌno aꞌamu kengo sohwa hofɨko pahnnɨmo hungkunoꞌnohini upaꞌnɨfe. Sekumo yoloho waselɨmo. \v 12 Hohonta Aisaiya ole mtɨmokumento, \q1 Hofɨko nuhwonɨngkuji neso nuhwonɨfitnneꞌmaho. \q1 Hofɨko nupaꞌnɨngkuji oso hungkunoso huno itoꞌno uyoneꞌmaho. \q1 Hofɨko honɨngkano wonyo somo hohujo mikinjaopijoso Anɨtu hofɨkoe wonyo wae mmofonehoho. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. \s1 Jisas pahnnɨmo hungkuno hwapɨngoso ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 13:18-23; Luk 8:11-15) \p \v 13 Jisas ose ulonto ulɨmento, olo pahnnɨmo hungkuno hwe ufongoyo fisosɨmokaꞌmentisoso sekwo huno maseyoho liyohoho. I pahnnɨmo hungkuno nomꞌne songoso sekwo huno pipi seyohoho. \v 14 Upaꞌnɨmno. Hwapɨngoso olenoho. Hwe ufongoyoꞌnjo sohwo Anɨtuye hungkuno aꞌamumo lutɨhwayo paꞌnɨngofoho. \v 15 Fiso ufongoyo honɨngkanopo pɨwahuꞌmentisoso oso hwe moyaꞌmi hofɨko hungkuno wopɨngo upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo paꞌnyofoho. I osoꞌno Seten kako noponto oso hungkuno wopɨngo sɨmeho moꞌmo hoꞌnosyahonɨngki Seten wae yamoꞌmentisofoho. \v 16 Nomꞌne aꞌamuso ufongoyo hwaho sojoꞌnjopo pɨwahuꞌmentiso paꞌnyo hwafoho. Oso aꞌamu hiso Anɨtuye hungkuno upaꞌnontɨfi hofɨko komoꞌno sɨmeho moꞌmo mehoꞌnasyontɨfi sɨmonyo iwoꞌnɨngkohofofoho. \v 17 I osoꞌno hofɨkoe pmpongo anefoho. Oꞌo, hofɨko weꞌenepi nolohofontanɨngkofi aꞌamu nomꞌneso Anɨtuye hungkuno hwotoho wahmmo lososo oso aꞌamu nolohofontanjo huhwo sohwamo tango engo uyahonɨngki hofɨkoe pmpongo ane soꞌno pɨwasyɨwoꞌningkohofofoho. \v 18 Nomꞌne aꞌamu ufongo hwaho nantɨpe yongoꞌnjo paꞌnyofoho. Hofɨko Anɨtuye hungkuno upaꞌnɨmentohofoso \v 19 i, yoꞌmayo hwaho loponjo somneꞌno huno engo syafɨsyontɨfi hamniyoho engo womano lontɨfi yahonɨngkofi hofɨko hoꞌyango yoꞌmayo soꞌno hi umoꞌnyoso oso hiso Anɨtuye hungkunomo kingkulofɨwoꞌnɨngkohofofoho. Oso huhwo sohwa ne ane hwafoho. \v 20 Nomꞌne aꞌamuso hofɨko ufongoyo hwaho afofoꞌnjo paꞌnyofoho. Hofɨko Anɨtuye hungkuno upaꞌnontɨfi oso hungkuno hiso inɨngkawentɨfi hofɨko Anɨtumneꞌno yoꞌmayo syoho wopɨngo yɨwoꞌnɨngkohofofoho. Oso ne intoꞌnnyofoho. Ne fiso weꞌe (\it teti\it*, 30), nomꞌne engo (\it sikɨsɨti\it*, 60), fiso piꞌnɨngo engofoho (\it wan hantɨlet\it* 100). Ose ulɨmentisofoho. \s1 Sikiloho pomponahoso hiyaso kipitofasiyoꞌeno. \r (Luk 8:16-18) \p \v 21 Jisas nomꞌne pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Aꞌamu fihwo sikiloho mongkujɨhwosi oso pomponaho hiso ahwonteꞌmo kipitofasiyoꞌeno. Epohumayo enjwaꞌmo hoꞌnasiyoꞌeno. Awonoho. Kako ijempohopo ufohoꞌofahumontonoho. \v 22 Yoꞌmayo olohonta aꞌamu hiyaso mokosyohumawoꞌnɨngkohofoso hwangku aꞌamu hopiꞌnono pomponahopo uhwonantɨfeho. Yoꞌmayo olohonta pahnnɨmo hungkuno lɨwoꞌnɨngkoheso hwangku aꞌamu neso upoꞌnantɨfeho. \v 23 Sekwo halohoꞌnjo kuꞌmanji nje hungkunomo haloho popmno. \p \v 24 Ose ulonto nomꞌne hungkuno ulɨmento, Yoꞌmayo pahnnɨmo hungkuno upoꞌnalokwofoso hwapɨngo ne ngko selalokwe soꞌno huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. Sekwo nomꞌne aꞌamumo hofɨkimo ufoꞌmayoꞌne Anɨtuye hungkuno ulɨkuno. Sekwo aꞌamumo Anɨtuye hungkuno ufijo hopaso Anɨtu kako sekumo wosejapmmontonoho. Sekwo ose ifijoꞌmanji sekwo Anɨtumneꞌno huno engo wotɨpemantɨfeho. \v 25 Hwe fihwo Anɨtuye hungkuno sɨmeho moꞌmo mnawoꞌnnyo sohwo oso hungkuno hiso kako itoꞌno inɨngku lohofososo Anɨtu kako huno engo umontonoho. Hwe nomꞌnehwo Anɨtuye hungkuno weꞌenohini sɨmeho moꞌmo mnawoꞌnnyo sohwo oso hungkuno weꞌeso itoꞌno minɨngkayoꞌnjoso oso hungkuno weꞌeso moiꞌwo umoꞌmtonoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Ipisayo fokafoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 26 Jisas nomꞌne pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Hwe fihwo olo hwaho lopo kakoe syohoꞌmo ipisayo hulɨmentisofoho. Oso hiso Anɨtu kakoe aꞌamumo emokosyohumayo paꞌnyofoho. \v 27 Hwe huhwo sohwo nohulonto kakoe angopono nowento sɨkuno piꞌnɨngo fosyowelɨkafo imojo hweho. Ipisayo hiso pipi fokaꞌmentisoto. Fokafo hwapɨngoso hwe sohwo huno muyofoho. \v 28 Hwahomjo afofoso ipisayo engo imokiyofoho. Sɨmoꞌmo swo inɨkwato lohofɨhwosi osopo sɨmoꞌme ipehwosi tɨfi ipisayo untoꞌnɨmontonoho. \v 29 Ipisayo mojo ihwosoꞌno hwe huhwo sohwo kako nolofamjonefoho. \s1 \bd Iyo\bd* \it masɨtet\it* \bd ipisayoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho.\bd* \r (Matɨyu 13:31-32, 34-35; Luk 13:18-19) \p \v 30 Nomꞌne hungkuno Jisas ulɨmento Anɨtu kakoe aꞌamumo mokosyohumayoso ngko pehofo losetɨhwamnehono. Osoꞌno pahnnɨmo hungkunoso pehofo selɨmnehono. \v 31 Olenoho. Iyo fihwo kakoe yofe \it masɨtet\it* kakoe neso nomꞌne iyo ipisayo paꞌnyoꞌmaho. Oꞌo, nɨhuꞌno weꞌefoho. Oso neso aꞌamu syohopo hulɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 32 Syohopo hulahonɨngkofi oso ipisayo hiso engo imoꞌnonto nomꞌne iyo syoho soponjo somo yakolonoho. Kakoe pamo sopo yɨhuꞌaifo syuhwosi pompenjiyo hofiyo wonyoangkafopo wokehumantɨfeho. \p \v 33 Jisas pahnnɨmo hungkuno piꞌnɨngo engo ulɨmentisoso hofɨko huno syafɨhupitnneꞌento ulɨmentisofoho. \v 34 Kako aꞌamu somo pahnnɨmo hungkunoꞌnohini ulɨmentisofoho. Kako kakoe inomokomoyo sohwantnnohini humantɨfi kako yoloho ulɨmentisofoho. \s1 Jisas mijoꞌnji ifofoꞌnjimo hungkuno ulahonɨngki moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 8:23-27; Luk 8:22-25) \p \v 35 Oso sɨkuno hiso mofehiꞌnyo ntonɨngkuꞌnɨngkahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Mijo nongkihntaꞌni woekehwano. \v 36 Ose ulahonɨngki hofɨko aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmokumentohofo somo ulɨkoꞌmantɨfi yofayokinomo Jisas humamentiso somo kotasontɨfi hofɨko mijo ayopo wakoꞌmentohofofoho. Wakoꞌmentohofoso nomꞌne aꞌamu hofɨko hofɨkoe yofayokinomo hofɨkoꞌnji wakoꞌmentohofofoho. \v 37 Nowekentanɨngkofi ifofo engo ikwato lohofonto mijo yofayokinomo ifeehuꞌmo lohofonto mijo yofayokinomo engo weeoꞌmto imentisofoho. \v 38 Jisas yofayokinomo fehohntaꞌni mnokino ikwoꞌofo yasyonto saho fosyowentanɨngki hofɨko Jisasɨmo ulɨkafontɨfi ulɨmentohofi, Lonetɨhwayo sohwosi tɨfonepo nakwoe yofe moiꞌwo umoꞌnantanoho. Kɨko nakuneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo liyalokuno. \v 39 Ose ulahonɨngkofi Jisas nolɨkafonto ifofomo yoka ulɨmento, Moiꞌwo hmmoꞌnyo. Ose ulonto mijomo ulɨmento, Ntaꞌnoho. Itoꞌno fɨlufawofo. Ose ulahonɨngki ifofo moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki mijo apaꞌno songo songo miyoꞌnjo nɨhuꞌnahone lɨfawoꞌmentisofoho. \v 40 Itoꞌno lɨfawoꞌmentisoso inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo iyoho pehoꞌno senɨngkohoho. Sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo liyalokwofo. \v 41 Ose ulahonɨngki hofɨko iyoho engo unɨngkahonɨngki hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo ifofoꞌnji mijoꞌnji kakimo halohoꞌnohini upesolo tɨhwoe huhwolo. \c 5 \s1 Hwe towahuno wonyoꞌnjo sohumo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:28-34; Luk 8:26-39) \p \v 1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji mijo nongkihntaꞌni aꞌamu Ngkelasafe hwahopo iꞌmofapmmentohofofoho. \v 2-6 Hwe towahuno wonyoꞌnjo sohwo hwaho hopo sopo humunyoponoho. Oso hwe huhwo sohwo kako aꞌmopijohino sokimo somo humunyoponoho. Aꞌamu angoponjo sohwa kakimo impe intoꞌmentohofofoho. Hofɨko ahwomo nano yokumpohnꞌnyo nomantɨfi hwe sohwoe sɨfe aho ahwomo nano kilofɨwoꞌnɨngkahonɨngkofi kako nano hotitoꞌmentisofoho. Kakoe yokumpohnꞌnyo hofɨkimo uyakolofɨwoꞌnɨmentisofoho. Sɨkuno huhwo huhwi oso hwe huhwo sohwo aꞌmopijohinopo hwofɨkiꞌnyopo humemayonto joho mohmꞌmo lɨmojo hweho. Kako sokisɨhuꞌnji kakoe aꞌapahomo fongkinɨwoꞌnɨmojofoho. Oso hwe huhwo sohwo ikanopo ntaꞌni Jisasɨmo uhwonɨhwojawento, kako hano komoꞌno nowento, Jisas yofayokino mtaꞌni swapmmentisoso hwe sohwo iꞌmofaponto, Jisasɨye sɨfekiꞌnyoꞌmo ipitofawoꞌmentisofoho. \v 7-8 Jisas towahuno wonyo sohumo ulɨmento, Kɨko towahuno wonyo sohwosi olo hwe lohumo ulɨkoꞌmaho. Ose ulontanɨngki towahuno wonyo sohwo joho mohmꞌno ulɨmento, Jisas, kɨko Anɨtu Yokintahoponjo sohwoe Hwomu Ne hwosoho. Kɨko ngkimo peho wantohoꞌmonneꞌelo. Anɨtu nupaꞌnɨngkuhwosoꞌno ngko jomo wakilɨmonneꞌno yohono. Kɨko ngkimo tohino nontapohotoho. \v 9 Ose ulahonɨngki ulɨmento, Nje yofe \it Ami\it* hwonaꞌnyoho. Nakwoe hungkuno ole: Aꞌamu sɨsɨhwayo apaꞌno, piꞌnɨngo engofoho. Nakwo towahuno wonyo weꞌe mohumulohwono. \v 10 Towahuno wonyo huhwo sohwo Jisasɨmo joho yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Kɨko ango ikanoꞌmno lonehwajohotoho. \p \v 11 Oso hwofɨkiꞌnyo mofone sopo yahu piꞌnɨngo engoso hofɨko mno ijontanɨngkofo somneꞌno \v 12 towahuno wonyo sohwa Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Kɨko nakumo oso yahu piꞌnɨngo engo nongkwanjo nomponeꞌno filonehwajo. Nakwo yahu somo wehuhnnofano. \v 13 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo tɨmo honɨhwajɨmentisofoho. Oseso oso towahuno wonyo hiso hwe sohumo nulɨkoꞌmantɨfi yahu somo ehuhnawoꞌmentohofofoho. Ehuhnnaofahonɨngkofi yahu hiso \it tu tausen\it*ɨso (2000) hofɨko hano kunto kuntoꞌno wentɨfi iwoꞌmangomo mtɨkuꞌnontɨfi mijo ayomo mihulofahonɨngki nɨhuꞌnahone poyo peꞌnɨmentohofofoho. \p \v 14 Hwe yahu mokosyohumayo sohwa komoꞌno nowentɨfi hwe moyaꞌmi ango soponjo soꞌnji osoꞌmo soꞌmeemjo soꞌntnneꞌno oso hungkuno hiso lɨjwaofahonɨngkofi hoꞌnɨmmentisofoho. Oso hungkuno hiso hoꞌnɨngkahonɨngki hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso uhwonano lontɨfi imentohofofoho. \v 15 Hofɨko Jisasɨmo nuꞌmantɨfi hwe towahuno wonyo humamojo sohumo uhwonɨmentohofoso kako he yofonto kako huno wopɨngoꞌnjo imoꞌnɨmentisofoho. Ose uhwonontɨfi hwe moyaꞌmi iyoho imentohofofoho. \v 16 Aꞌamu yoꞌmayo uhwonɨmentohofoso hofɨko iꞌmofapmmentohofo somo yoꞌmayo hwe iloꞌnnyo sohwo imentiso soꞌno yahu poyo imoꞌnɨmentiso soꞌno ulɨmentohofofoho. \v 17 Ose ulontɨfi hofɨko Jisasɨmo hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Kɨko nakwoe hwahopo humahnnoso wopɨngoꞌmaho. Mpano. \p \v 18 Ose ulahonɨngkofi hwe towahuno wonyo wae imentiso sohwo Jisasɨmo jomo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko kɨkoꞌnji wowantayoꞌno yohono. \v 19 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oꞌo jɨje aꞌamufe angopo nowehoji yoꞌmayo wonyoangkafo Anɨtu kilohoꞌmaso soꞌno fɨlutɨhwaho. Anɨtu hitoho engo kikimo kufoꞌmaꞌmaso soꞌno aꞌamumo uso. \v 20 Ose ulahonɨngki hwe sohwo nowento oso hwaho Ntekapolis ango aho hufaꞌu hopiꞌnono sopmmeemo yoꞌmayo Jisas ulohoꞌmentiso soꞌno lutɨhwomentisoso aꞌamu hopiꞌnono nupaꞌnontɨfi huno piꞌnɨngo syafɨsyontɨfi pisopisaho mjalɨmmentohofofoho. \s1 Jailosɨye muꞌnji aꞌmu nomꞌne Jisasɨye hwapɨfemo upmꞌmokumentiso osofaꞌumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 9:18-26; Luk 8:40-56) \p \v 21 Jisas hofɨkoꞌnji yofayokinopo mijo ayo somo apaꞌno wakentɨfi nongkihntaꞌni kiꞌmofɨwahonɨngkofi osopo aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmokahonɨngkofi Jisas mitɨmomɨngopo humamentisofoho. \v 22 Hwe yofe engoꞌnjo tajo ango mokosyohumayo sohwo kakoe yofe Jailos. Osohwo noponto Jisasɨmo uhwononto kako hwomtame ehumanto \v 23 sɨmeho tangoꞌnjo humanto jomo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Nje mu wapeꞌnɨmonteꞌno yalofoho. Kɨko nopohoji kakimo jɨje ahoso fɨkisyusyo. Kako wopɨngo imoꞌnɨngkuhwosi kako songo wohumano. \v 24 Ose ulahonɨngki Jisas hwe sohwoꞌnji womentisiyefoho. \p Womentisiyeso aꞌamu piꞌnɨngo engo sikoꞌnji nowentɨfi hofɨko yohoto yohotofo lohoꞌnɨmentohofofoho. \v 25 Aꞌmu fisi mnokino engoꞌnjosi humunyoponoho. Oso hisi kako engolopohamo imoihoso neꞌno yontanɨngki soswo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyakoloꞌmojofoho. \v 26 Aꞌamu uyo hofaho syohoꞌnjoso hofɨko kakineꞌno molasin ko uyahonɨngkofi kako tohino engo maꞌmojofoho. Kakoe hamniyoho hoꞌyango hopiꞌnono moiꞌwo ihnꞌnamoꞌnɨmojofoho. Oseso wopɨngo mmoꞌnyofoho. Oꞌo, mnokino engo umojofoho. \v 27-28 Oso aꞌmu hisi yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno upaꞌnonto kako huno ole syafɨhuꞌmento, Ngko olo hwe lohwoe manjiꞌmofo somo aho kisahumeso ngko wopɨngo umoꞌnɨmonnoho. Ose lonto oso aꞌmusi Jisasɨye hohujo hohntaꞌni uꞌmanto kakoe hwapɨfemo aho upmꞌmokumentisofoho. \v 29 Upmꞌmokumentisoso kakoe mnokinoso moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kakoe aꞌapaho wopɨngo imoꞌnɨmentisofoho. Wopɨngo imoꞌnonto sɨmeho wopɨngo komoꞌno umoꞌnɨmentisofoho. \v 30 Jisas aꞌamumo wopɨngo imokonto huno uyɨmentisoso komoꞌno ikinjamo lohofonto ulɨmento, Tɨhwo nɨpmꞌmokohoho. \v 31 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo ifehuꞌmokokumaso soꞌno kɨko tɨhwo nɨpmꞌmokohoho eso pehoꞌno lohino. Nakwo huno monayofoho. Tɨhwolɨkeno. \v 32 Jisas aꞌamu upmꞌmokiyo soꞌno feꞌnɨhwonɨngkahonɨngki \v 33 aꞌmusi aꞌapaho wopɨngo imoꞌnɨngkohoho huno uyahonɨngki iyoho unɨngkahonɨngki yomo yomo yonto Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo hwomtame ulohoꞌmentisofoho. Yoꞌmayo hopiꞌnonohino soꞌno Jisasɨmo ulɨmentisofoho. \v 34 Jisas kakimo ulɨmento, Nje mupe, Kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno olohonta kɨko wopɨngo imoꞌnɨngkino. Kɨko sɨmeho wopɨngoꞌnjo uhuji fohumantono. Jɨje aꞌapaho nɨhuꞌnahone wopɨngo kumoꞌnɨngkohoho. \p \v 35 Ose ulontanɨngki hwe fihwo Jailosɨye angopo ntaꞌni noponto Jailosɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, U, nakwoe hwe engofo, jɨje mu poyo nto peꞌnɨngkohoho. Oseso kɨko olo Lutɨhwayo lohumo jɨje ango poneꞌno pehoꞌno ipemotowalokuno. Kako wohumano. \v 36 Ose ulohonɨngkofi Jisas upaꞌnonto Jailosɨmo ulɨmento, Kɨko iyoho yohotoho. Kɨko ngkimo jɨje sɨmeho hiꞌntnnono ntape. \v 37 Ose ulonto Jisas kako hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinomo angomo lɨhumajonto Pitaꞌnji Jemɨsɨꞌnji konɨngkwaꞌwehwo Jounꞌnji hofɨkoꞌnohini Jisasɨꞌnji nowentɨfi \v 38 hofɨko Jailosɨye angomo iꞌmofawentɨfi Jisas aꞌamu piꞌnɨngo uhwonɨmentisoso hofɨko humotahoꞌnji wosofe angiyo husontanɨngki \v 39 kako noswonto ulɨmento Pehoꞌno wosofe lalokwofo. Mu lopi poyoꞌmaho. Oꞌo saho fosyaweho. \v 40 Ose ulahonɨngki hofɨko kakimneꞌno sitofo ulontɨfi tɨkafo ujɨmentohofofoho. Oseso Jisas hofɨkimo mempo hohntaꞌni wae sweefaopmmentisoso Jisas mu lopiye kanɨngkwohwoꞌyaꞌuꞌnji inomokomoyo sohwanji ango mu sopi fosyowentanjo somo humentohofofoho. \v 41 Jisas mu poyo simo aho manto kakimo aꞌamu Jutafe hungkunomo ulɨmento, \it Talita kumi\it*, Oso hungkunoso ole, Olo mu lopi, filɨkaho. \v 42 Ose ulahonɨngki mu lopi nolɨkafonto hano umentisofoho. Mu lopiye soswoso aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyakoloꞌniyoho. Aꞌamuso homo somo uhwonontɨfi yomo engo imentohofofoho. \v 43 Jisas kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko mu songo umokohe soꞌno siki nohoꞌnomɨhwoloho. Mu lopimo wopayo unyo. Ose ulonto umentisofoho. \c 6 \s1 Aꞌamu Nasaletɨꞌnjoso Jisas neꞌno nakwolaho lɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 13:53-58; Luk 4:16-30) \p \v 1 Osopo ntaꞌni Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji nowentɨfi Jisasɨye ango Nasalet uꞌmofamentohofofoho. \v 2 Salolemo aꞌamu Juta sofe iyoho humayo sɨkuno somo Jisas tajo angomo lutɨhwahonɨngki aꞌamuso piꞌnɨngo nohumantɨfi upaꞌnontɨfi Jisasɨye huno engo soꞌno yomo yontɨfi ulɨmentohofi, Olo hwe lohwoe hungkuno ntɨꞌmtaꞌangoto. Oso huno engoꞌnji pipi imoꞌnɨngkohoho. Yoꞌmayo wonyoangkafoꞌnjo aꞌamu miyoso olo hwe lohwo yɨwoꞌnɨngkiso hweho. \v 3 Olo hwe lohwo kako ango molɨmojo lohwolaho. Maliyafe hwomufoho. Jemɨs, Jousep, Jutas, Saimoun hofɨkoe hofilaꞌwehweho. Homnampija olo ango lopo nakwoꞌnji humalofo. Ose ulontɨfi hofɨko sɨmano hintotohino umnɨngkahonɨngki nakwolaho lɨmentohofofoho. \v 4 Jisas ulɨmento, Aꞌamumo hwe fihumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo ango kengo hopiꞌnonohinopo kakoe yofe engo hoꞌnomowoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno osohwo kakoe temtitofo kakoe kanɨngkwohwoꞌyaꞌu hamnɨngkwohwosa hofɨko kakoe yofe mohoꞌnomasofoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 5 Aꞌamu hiso hofɨko Anɨtu Jisasɨmo oso syoho hisoꞌno uhwosopoꞌmentiso soꞌno sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo imentohofo soꞌno Jisas osopo yoꞌmayo wonyoangkafoso piꞌnɨngo mimmentisoso aꞌamu mnokinoꞌnjo angaꞌno angaꞌnohinomo kako aho kisasyonto wopɨngo umokumentisofoho. \v 6 Hofɨko Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono muyo soꞌno yomo imentisofoho. Oso hwaho sopo kako angkuhwafo sohwaꞌi emayonto, Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo syoho umentisofoho. \r (Matɨyu 10:5-15; Luk 9:1-6) \p \v 7 Jisas kakoe inomokomoyo sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamneꞌno joho ulahonɨngki hofɨko nuhuꞌmokahonɨngkofi Jisas kakoe yokumpohnꞌnyo yano uyɨmentisofoho. Oso yokumpohnꞌnyoso aꞌamufe aꞌapahoꞌmjo towahuno wonyo wae yaofoꞌne umentisofoho. Umentisoso hwe sohwamo hufaꞌu hufaꞌu lɨhwatɨmentisofoho. \v 8 Jisas hofɨkimo ulɨmento sekwo hoꞌyango ane fɨwanɨmno. Mnoꞌnohini mtamno. Wopayo, hoꞌyo, hamniyoho, oso nomotakutoho. \v 9 Manjiꞌmofo hufaꞌu nomafɨkutoho. Oꞌo, manjiꞌmofo angaꞌnohinoꞌnji sekwoe sɨfɨkwongofosyoꞌnji manjiꞌmoꞌnɨngkuji fɨwanɨmno. \v 10 Sekwo ango fipo iꞌmofahokuji ango angaꞌnohino somo saho fosyawopijo. Oseso sekwo oso ango somo nulɨkoꞌmafɨkuji nomꞌne angopono fɨwanɨmno. \v 11 Nomꞌne angopo sekwoꞌne ango mosejapeꞌmanji i sekwo oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmafɨkuji hopo sopo hwaho semongkiꞌnososo hofɨko nosehontohumentanɨngkuji oso hintalinyo hiso wae feehumno. Oso homo somo uhwonɨngkuji hofɨko hofɨkoe yahino somneꞌno huno ole wosyafɨhupɨfe. U, nakwo wonyo yɨhwono. Ose syafɨsyɨkuji iyoho unono. \v 12 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa nowentɨfi aꞌamu somo hungkuno ole ulɨmentohofi, Sekwo sɨmeho fɨwoloꞌmokumno. \v 13 Ose ulontɨfi towahuno wonyoso wae yaofontɨfi aꞌamu mnokinoꞌnjo somo hofɨko hwone mijo mnokinopo usisyontɨfi wopɨngo umokumentohofofoho. \s1 Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo poyo peꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 14:1-12; Luk 3:19-20; 9:7-8) \p \v 14 Yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno aꞌamu piꞌnɨngo engo lɨmotofoso hwe yofe engoꞌnjo Helout kako upaꞌnɨmentisofoho. Fiso aꞌamu Jisasɨneꞌno ole ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo Jounɨyoho. Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo poyo peꞌnonto apaꞌno lɨkaꞌmaso hwolɨkeno. Osoꞌno yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso kako iwoꞌnɨngkiso soꞌno yokumpohnꞌnyo iꞌmofapohoho. \v 15 Aꞌamu nomꞌneso Jisasɨneꞌno ole ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo Ilaija hohonta peꞌnɨmentiso hweho. Nomꞌne aꞌamuso ole ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo aꞌamu hohonta Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo paꞌnɨngo hweho. Ose lɨmentohofofoho. \v 16 Oseso Helout nupaꞌnonto ulɨmento, Olo Jounɨyoho. Hwe aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo hweho. Ngko aꞌamu kakoe tɨꞌwango fɨwofitofosyamno ulɨmentoheso nto yɨwafitoꞌmentohofo sohwo apaꞌno lɨkaꞌmaso hwolɨkeno. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 17 Hwapɨngoso hohonta Helout kako Jounɨmo impoꞌangomo mɨhumajonto ahwomo nano kilofahumentisofoho. Helout Jounɨmo impoꞌangomo pehoꞌne mɨhumatɨꞌmentisoto. Hwapɨngoso kolaꞌwehwoe Filipɨye ape Heloutiyasɨmnefoho. Helout olo simo maꞌmentisofoho. \v 18 Hohonta Joun Heloutɨmo ulɨmento, Kɨko hnnɨkwaꞌwehwoe ape mahino loso hopoꞌmaho. Oꞌo oso honɨngkano pisakinoꞌnjofoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 19 Impe intofahonɨngkofi Heloutiyas sɨmano lɨkumpo lohofonto Jounɨmo poyo umokumonto ko imentisoso \v 20 Helout Jounɨye yofe hoꞌnomaꞌmentisofoho. Joun kakoe honɨngkano itoꞌnohino hwe wonyoangkafo hweho. Osoꞌno Helout huno uyahinɨngki, Heloutiyas Jounɨmo poyo koimokumneꞌento Helout kako Jounɨmo impoꞌangomo itoꞌno mokosyohumamentisofoho. Helout Jounɨye hungkuno upaꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌno yomo ko yonto huno piꞌnɨngo engo syafɨsyonto nomꞌne hungkuno upaꞌnɨmo lɨmentisofoho. Osoꞌno Heloutiyas Jounɨmo fonjasyɨhwoloho. \p \v 21 Oseso hwangku sohonta Heloutiyas Jounɨmo fonjasiyoꞌneꞌento honɨngkano tɨpemaꞌmentisofoho. Osohonta Helout kakoe sɨkuno konaꞌwohi aswo maꞌmentiso somneꞌno huno syafɨsyonto aꞌamu syoho ulohofiyo sohwa wopayo iloho yahonɨngkofi hwe engo aꞌamumo mokosyohumayo sohwanji nɨmentohofofoho. \v 22 Heloutiyasɨye mu sijosi noswaponto hofɨkoe sɨmeho wopɨngo umoꞌnono lonto sɨmonyo imentisofoho. Aꞌamu sohwanji Heloutɨꞌnji nuhwonontɨfi sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \v 23 Osoꞌno Helout musopimo ulɨmento, Kɨko yoꞌmayo pehoꞌno kumoꞌnososo ou kɨko njo. Ngko wokijapmmo. Yoꞌmayo piꞌnɨngo engo hiꞌnjo hwoꞌnyoho. Kɨko fehohnjoꞌno njisoso ou ngko fehohnjoso wokijapmnoho. Nehopi kilohono. \p \v 24 Ose ulahonɨngki mu sopi noswonto konaꞌwohimo ulɨmento, Pehoꞌno ulɨmnehono. Ose ulahonɨngki Heloutiyas ulɨmento, Ole uso. Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwoe mnokinoꞌno nɨmoꞌnɨngkohoho. Kakoe mnokinoso ikuꞌyopo hoꞌnasyohoji komoꞌno ntape. Ose uso. \v 25 Ose ulahonɨngki mu lopi komoꞌno asomo noswonto Heloutɨmo ulɨmento, Kɨko Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwoe mnokinoso noswonyopo yɨwojosyalokumpehoji olopo ntape. \v 26 Ose ulahonɨngki Helout kakoe sɨmeho tango mɨkunɨmposo umnɨmentisofoho. I osoꞌno aꞌamu hopiꞌnono kakoe hungkuno, Nehopi kilohono, ose nto upaꞌnɨngkohofo soꞌno kako aꞌmu simo eno ulɨmentisofoho. \v 27 Oseso Helout komoꞌno hwe Jounɨye mnokinoꞌno uhwojahonɨngki hwe huhwo sohwo impoꞌangomo nowento osopo Jounɨye tɨꞌwango iwofitofonto \v 28 Jounɨye mnokinoso noswanyopo iwojwosyalokumpentɨfi aꞌmu sijo simo nuyahonɨngkofi nomotawento konaꞌwohimo uyɨmentisofoho. \v 29 Jounɨye inomokomoyo sohwa yoꞌmayo soꞌno upaꞌnontɨfi hofɨko nopontɨfi kakoe pijafoso nomantɨfi sokimomo hoꞌnahumentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu ‘faif tausen’ (5000) sohwamo wopayo umentisofoho. \r (Matɨyu 14:13-21; Luk 9:10-17; Joun 6:1-15) \p \v 30 Jisasɨye inomokomoyo kako lɨhwatɨmentiso oso hwa asomo uꞌmantɨfi yoꞌmayo hofɨko imentohofo soꞌno hungkuno aꞌamumo lutɨhwamentohofo soꞌno Jisasɨmo ulɨmentohofofoho. \v 31 Osopo aꞌamu piꞌnɨngo engo nowentɨfi nopontɨfi nohnnawe yahonɨngkofi osoꞌno Jisasɨye inomokomoyo (\it apousel\it*) sohwa wopayo manyofoho. Osoꞌno Jisas ulɨmento, Nakwo aꞌamu ane sopono nowekehwasi osopo sekwo usijoꞌno fosyohumamno. \v 32 Ose ulahonɨngki hofɨkoꞌnohini yofayokinopo aꞌamu ane sopono wowanontɨfi imentohofo soponeꞌno. \v 33 Aꞌamu piꞌnɨngoso uhwonontɨfi hofɨkimo yofe uhwofontɨfi aꞌamu ango hopiꞌnonohino mtaꞌangoso komoꞌno honɨngkanopo nowentɨfi Jisas kakoe aꞌamu yofayokinoꞌnjo sohwamo uyakolofontɨfi aꞌamu ane sopo sɨmoꞌmo uꞌmofamentohofofoho. \v 34 Jisas mitɨmomɨngopo iꞌmofaponto uhwonɨmentisoso hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo uhwononto hofɨko yahwohofekwosa ane paꞌnyo hwafoho. Osoꞌno kako hitoho uloꞌmentiso soꞌno hungkuno piꞌnɨngo engo lutɨhwamentisofoho. \p \v 35 Mofehiꞌnyo ukwoꞌmokumonto yahonjo soꞌnji Jisasɨye inomokomoyo sohwa nopontɨfi ulɨmentohofi, Olo hwaho hopo lopo sopo aꞌamu aneponoho. Weꞌenepi mofehiꞌnyo ukwoꞌmokumontonoho. \v 36 Kɨko oso hwe moyaꞌmi somo ango somneꞌno lɨhwajohojoꞌno hofɨko nukuji wosopayo mpe uyɨfe. \v 37 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Oꞌo, sekwo huhwasi wosopayo uyɨmno. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Nakwo pipilo. Hamniyoho syoho sɨkuno \it tu hantɨlet\it* (200) memjaofoso aꞌamumneꞌno wopayo mpe iyoꞌneso hopoꞌmaho. \v 38 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Wopayo alalelo weho. Tɨmo uhwonamno. Ose ulahonɨngki hofɨko nowentɨfi uhwonowentɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe wosopayo aho angaꞌno hopiꞌnonohinofoho. Inanɨku hufaꞌu weho. \p \v 39 Ose upaꞌnonto Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo aꞌamu somo ulɨmno, Hoja lopo fosyohumamno. \v 40 Ose ulohonɨngki hofɨko nohumantɨfi fipo aꞌamu \it wan hantɨlet\it* (100), nomꞌnepo aꞌamu \it fifɨti\it* (50), oseꞌno oseꞌno lɨhumajɨꞌmentohofofoho. \v 41 Jisas kako oso wosopayo aho fehohnjo hopiꞌnonohino soꞌnji inanɨku hufaꞌu soꞌnji nomanto kako ahwomomo tɨmo uhwontohumanto Anɨtumo isamoyoka ulɨmentisofoho. Isamoyoka nto ulonto kako wopayoꞌnji inanɨkuꞌnji kutɨkujo lohofonto kakoe inomokomoyo sohwamo aꞌamu somo yano ulofiyoꞌne huꞌmmentisofoho. \v 42 Aꞌamu hopiꞌnonohinoso wopayo hiso moiꞌwo nontɨfi sɨmeho uhnnɨmentisofoho. \v 43 Sɨmeho uhnnɨngkahonɨngki hofɨko wosopayo nɨlɨfonaoꞌmentohofoso nuhuꞌmokontɨfi sohwo hoꞌyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo somo mohuꞌmemeehumentohofofoho. \v 44 Aꞌamu oso wosopayo hiso Jisasɨye aho mtaꞌni nɨmentohofoso hwe weꞌe humamentohofoꞌmaho. Hweꞌnohini oso wosopayo nɨmentohofo sohwa \it faif tausen\it* (5000) humamentohofofoho. \s1 Jisas mijopo hano umentisofoho. \r (Matɨyu 14:22-33; Joun 6:16-21) \p \v 45 Osohonta Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo yofayokino nomafɨkuji oso hwaho nongkihntaꞌni Mpetɨsaitaꞌno sɨmoꞌmo mpanɨmno. Ose ulonto aꞌamu nomꞌne somo hofɨkoe ango pone lɨhwatɨmentisofoho. \v 46 Ose ulonto aꞌamu somo ulɨkoꞌmanto kako hwofɨkiꞌnyo weꞌe sopo Anɨtumo jomo ulɨmo lonto sɨmentisofoho. \v 47 Sɨkunoꞌnji inomokomoyo yofayokinoꞌnjo sohwa mijo ajwopo nohumentanɨngkofi Jisas kakoꞌnohini mitɨmomɨngopo humamentisofoho. \v 48 Jisas uhwonɨmentisoso yofayokino hono honi wahonɨngki hofɨko yokino wonyopi imentohofofoho. Hwapɨngoso ole, ifofo engo pahonɨngki wonyopi imentohofofoho. Iyoho walongkonɨmonto yahonjo soꞌnji Jisas mijo yokintahopo hano wento inomokomoyo sohwamo uꞌmaꞌmentisofoho. Ngko hofɨkimo uyakoloꞌmo nolonto \v 49 Jisas mijopo hano sontanɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko nuhwonontɨfi yomo yomo yontɨfi huno ole syafɨhuꞌmentohofi, Mewosofoho. Ose syafɨsyontɨfi youwo lɨmentohofofoho. \v 50 Inomokomoyo hopiꞌnonohino sohwa Jisasɨmo uhwonontɨfi iyoho engo unɨmentisofoho. Oseso Jisas hofɨkimo komoꞌno joho ulɨmento, Sekwo yokumpohnꞌnyo hmmoꞌnɨmno. Ngkonoho. Sekwo iyoho ikutoho. \v 51 Ose ulonto kako yofayokinomo kotasahonɨngki ifofo moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. Inomokomoyo sohwa yomo yontɨfi sɨmeho ulɨkofahonɨngki huno piꞌnɨngo syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 52 Jisasɨye yokumpohnꞌnyo hwapɨngo soꞌno huno muyofoho. Jisas kako wosopayo aꞌamu piꞌnɨngo engomo umentiso soꞌno inomokomoyo sohwa huno itoꞌno mosyafɨsiyofoho. Osoꞌno yomo imentohofofoho. \f + \fr 6:52 \ft Jisas kako hwe moyaꞌmi some wopae yano imentisoso kakoe yokumpohnꞌnyo nomꞌne kengo itɨhwamentisofoho. Oso hofɨkoe yomo engo yontɨfi uhwonɨmentohofoso Jisas kako mijopo hano ponto ifofo somo yoka ulɨmentisofoho. \f* \s1 Aꞌamu Ngkenesaletnntaꞌango mnokinoꞌnjo somo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 14:34-36; Joun 6:22-25) \p \v 53 Hofɨko mijopo nowakentɨfi Ngkenesalet nongkihntaꞌni ifohohosyahumentohofofoho. Ifohohosyasyontɨfi osopo yofayokino hoꞌnahumentohofofoho. \v 54 Hofɨko yofayokino hoꞌnosyahonɨngkofi hwe moyaꞌmi hopo sopontaꞌangoso hofɨko yofe komoꞌno uhwofontɨfi lɨmentohofi, Jisasɨyoho. \v 55 Hofɨko yofe uhwofontɨfi hopo sopo hano komoꞌno nowentɨfi Jisas ntopohoho lahonɨngkofi aꞌamu nupaꞌnontɨfi hofɨko aꞌamu mnokinoꞌnjo somo Jisasɨyepono itokwapmmentohofofoho. \v 56 Jisas hoꞌmo soꞌmo nowahonɨngki aꞌmokuso aꞌamu mnokinoꞌnjo somo intokwapontɨfi wopayo mpe yɨwoꞌnɨngkohofo sopo itofasyontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo, nakwo jɨje manjiꞌmofomo aho wakupmꞌmokano. Ose ulontɨfi hofɨko kakoe manjiꞌmofomo aho upmꞌmokumentohofoso hofɨkoe mnokino moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. \c 7 \s1 Anɨtuye honɨngkano hungkunoso aꞌmane hungkuno somo yakoloꞌnnyofoho. \r (Matɨyu 15:1-9) \p \v 1 Aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu Mousesɨye honɨngkano hungkunoso lutɨhwamotofo Jelusalem mtaꞌango sohwanji Jisas nohumentanjopo uhuꞌmokontɨfi \v 2 Jisasɨye inomokomoyo sohwamo uhwonɨmentohofoso hofɨko aho mijo miyotɨkuꞌnyoꞌnjo wopayo nɨwoꞌnɨngkohofofoho. Falisi sohwafe yahinoso momasoꞌnjo hwafoho. \v 3 Aꞌamu Falisi sohwa aꞌamu Juta hopiꞌnonohino soꞌnji hofɨkoe yahino ole, Nakwo wopayo wonano lontɨfeso sɨmoꞌmo aho mijo yotɨkuꞌnontɨfi nɨwoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Hohonta homnɨngkwohwosafe yahino oloso tɨpemaꞌmentohofofoho. Hofɨko huno ole aho miyotɨkuꞌnyoꞌnjo wopayo nososo ou sɨmeho moꞌmo wonyo mnaweho. Ose syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 4 Aꞌamu huhwo sohwa wosopayo mpe yɨwoꞌnɨngkohofo sopo ntaꞌni nopontɨfi aho mijo miyotɨkuꞌnyoꞌnjoꞌmanji hofɨko wopayo manyofoho. Nomꞌne yahino oso paꞌnyoso piꞌnɨngo weho. Hofɨkoe noswanyo, ikuꞌyo, hwontoho yoꞌmayoso mijo itoꞌno yajɨjɨwoꞌnɨngkohofoso kihoꞌneꞌmaho. Oꞌo hofɨkoe yahinofoho. \v 5 Oseso aꞌamu Falisi sohwanji Jutafe hwe engo sohwanji Jisasɨmo ulohonɨmentohofi, Jɨje inomokomoyo sohwa neyakwosafe yahinomo minɨngkayoꞌnjo pehoꞌno yalokwofo. Hofɨko aho mijo miyotɨkuꞌnyoꞌnjo wopayo nɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 6 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hohonta Aisaiya hwe Anɨtu hungkuno ulahonɨngki aꞌamumo lutɨhwamojo sohwo sekwo aꞌamu mangoꞌnohino hwasyo nehopi mtɨꞌmokumento, \q1 Olo aꞌamu loso hofɨko mango mtaꞌnohini hoꞌnonɨmawoꞌnɨngkohofofoho. \q1 I, hofɨko ngkimo sɨmeho montapefoho. \q1 \v 7 Hofɨko aꞌamu hwahoponjo sofe hunoso nomantɨfi Anɨtu mtaꞌangofoho lontɨfi aꞌamu hwaho ayoꞌmjo somo lutɨhwawoꞌnɨngkohofofoho. \q1 Osoꞌno hofɨko ngkimo wonyopi jomo ntɨwoꞌnɨngkohofofoho. \p Aisaiya ose mtɨꞌmokumtisofoho. \v 8 Sekwo Anɨtuye hungkunomo haloho maposoꞌnjo yontɨfi seyakwosafe yahinomnohini inɨngkawowoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \p \v 9 Ou, sekwo huno ole syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofi, Nakwo hunoꞌnjo hwonaꞌnyoho. Ose lɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Sekwo Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofoso seyakwosafe yahino somo yɨwoꞌnngkohofɨhwasoho. \v 10 Mouses hohonta ole lɨmento, Kɨko jɨje mpohwo naꞌumo tɨfi finɨngkayo. U, aꞌamu fihwo kako hungkuno wonyo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo uloso osohwo kako poyo wapeꞌnono. \v 11 I, sekwo ole lɨwoꞌnɨngkohofo, Hwe fihwo kako hamniyoho hiꞌnjo sohwo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo ufoꞌmayo soꞌno, i kako sikimo ulɨmontonoho. Ngko hamniyoho yoꞌmayoso wosejapmmonji ko yoheso ngko ole nto lɨmalefoho. Ngko Anɨtumo uyɨmneꞌno yohono. \v 12 Oso hwe huhwo sohwo ose ulonto kanɨngkwohwo konaꞌwohimo mufoꞌmasoꞌnjo yɨwoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno sekwo Falisi sohwasi wopɨngofoho lontɨfi lɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 13 Ose ulontɨfi Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofofo. Seyakwosafe hunomnohini inɨngkawoꞌnɨngkohofofoho. Oso yahinoso angaꞌnohinofoho. Piꞌnɨngo oso paꞌnyoso weho. \s1 Yoꞌmayo aꞌamumo wonyo imokuwoꞌnɨngkisofoho. \r (Matɨyu 15:10-20) \p \v 14 Jisas hwe moyaꞌmimo ngkiyepono wapɨfento joho ulɨmentisofoho. Nopahonɨngkofi ulɨmento, Sekwo hopiꞌnono itoꞌno nupaꞌnɨngkuji huno fɨsyafɨhupmno. \v 15 Yoꞌmayo nyoꞌneso aꞌamufe honɨngkano wonyo umoꞌnɨmonteꞌmaho. Oꞌo yoꞌmayo sɨmeho mtaꞌangoso aꞌamufe hunoso wonyo hungkunoꞌnjoso honɨngkano wonyo umoꞌnɨmontonoho. \v 16 Sekwo halohoꞌnjokuꞌmanji nje hungkunomo haloho popmno. \p \v 17 Jisas oso aꞌamu huhwo sohwamo ulɨkoꞌmanto ango nomꞌnemo swahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Oso pahnnɨmo hungkuno lohinoso ne pipilo. \v 18 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo huhwasi ngkineꞌno huno maseyoholiyohoho. Upaꞌnɨmno. Yoꞌmayo toho nyoꞌneso honɨngkano wonyo imokiyoꞌmaho. \v 19 Oꞌo wosopayo hiso sɨmehomneꞌno nɨkwato nɨhuꞌnahone hoꞌnamo. Wopayo hiso jɨje hunomneꞌmaho. Ose ulɨmentisofoho. Osoꞌno Jisas yoꞌmayo hopiꞌnono nyoꞌneso hano mopitofasiyoꞌnjofoho. \v 20 Jisas nomꞌne hungkuno ulɨmento, Yoꞌmayo aꞌamufe huno mtaꞌangoso Anɨtuye tɨmo sopo oso hiso aꞌamufe honɨngkano wonyo imokiyofoho. \v 21 Yoꞌmayo huno mtaꞌni swaponteso ole, huno wonyo syafɨsiyo ape sikinjomo wonyo ulohofo, yoꞌmayoso hufo iyo, aꞌamumo fonjasiyo, nomꞌne hwafe ape hufo iyo \v 22 aꞌamumo yoꞌmayo soꞌno hi umoꞌnyo, yoꞌmayo wonyo honɨngkano, hwasyo hungkunojo, yokumpohnꞌnyo, sɨmeho wonyo, sitofo hungkunojo, ngko aꞌamu wopɨngoꞌnohino syafɨsiyoꞌne, yoꞌmayo fonɨfonyo. \v 23 Oso hopiꞌnono aꞌamufe hunomo mnaweho. Aꞌamu fihwo oso wonyoso huno syafɨsyɨhwosi kako yɨhwosoꞌno, kakoe honɨngkano wonyo imoꞌnonefoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌmu Founisiyantaꞌangosi Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi umentisofoho. \r (Matɨyu 15:21-28) \p \v 24 Osopo ntaꞌni Jisas nolɨkafonto, hwaho pone Taiya mofone sopo nowento osopo aꞌamu fihwoe angomo nohumanto aꞌamu ngkimo yofe manɨhwofeꞌnjo yohofo ose kolonto aꞌamu Jisas humentanjoso poneꞌno huno moiꞌwo umentisofoho. \v 25 Aꞌmu fisi oso ango sopo ntaꞌni kakoe mu weꞌe towahuno wonyoꞌnjosi Jisas humaho upaꞌnonto komoꞌno noponto Jisasɨye sɨfɨlakuꞌnyoꞌmo hwomtame ehumamentisofoho. \v 26 Olo aꞌmu losi kako Juta aꞌmuꞌmaho. Oꞌo, kakoe aꞌamu Founisiya, hwaho Siliya ntaꞌangiyoho. Kako Jisasɨmo jomo ulɨmento, Towahuno wonyo nje mumo humasolo wae ntohofiyo. \p \v 27 Ose ulahonɨngki Jisas aꞌamu Juta somo ufoꞌmayoꞌnehwo pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, U, nakwo mehomife wosopayo mehwasi sɨwojomo wohoꞌnɨmofantontaho. Oꞌo, awonoho. Aꞌamu sohwo mehomi somo kakiꞌno wopayo uyantɨfeho. \v 28 I ose ulahonɨngki aꞌmusi syafɨhuꞌmento, Ngko aꞌamu Isɨlaelɨꞌmaho. Oꞌo, sɨwojo paꞌniyoho. Ose syafɨsyonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko nehopi lohino. Oseso mehomiso wopayo paho yoꞌmayoso umokwajɨfijoso sɨwojo wanɨmontonoho. Osoꞌno kɨko ngkimo nɨfoꞌmaho. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas yomo yonto ulɨmento, Oso hungkuno wopɨngo lohino soꞌno jɨje angopo nowehoji jɨje mumo uhwonjoso towahuno wonyo sohwo nto ulɨkoꞌmaso uhwonɨmonnoho. \v 30 Ose ulahonɨngki aꞌmusi kakoe angopo nowento uhwonɨmentisoso kakoe mu saho fosyowentanɨngki uhwonɨmentisoso towahuno wonyo nto ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. Hofiyo fosyowentanɨngki uhwonɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu haloho pɨkuꞌnnyo melanyo tangoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 31 Jisas ango Taiya sopo ntaꞌni nulɨkoꞌmanto hwaho Saitoun uyakolofonto ango pone engo aho hufaꞌu hopiꞌnonohino Ntekapolis sopo uyakolofonto Mijo Ayo Ngkalili sopo iꞌmofapmmentisofoho. \v 32 Osopo aꞌamu nomꞌneso Jisasɨmo aꞌamu haloho pɨkuꞌnnyo melanyo tangoꞌnjo sohumo ipemotapontɨfi jomo ulɨmentohofi, Jɨje aho olo hwe lohumo fɨkisasyo. \v 33 Ose ulahonɨngkofi oso hwe huhwo sohumo Jisas utɨmanto Jisasɨꞌnji weꞌenepi nowenji sikoꞌnohini nohumanji Jisas kako ajoꞌmiyoso hwe sohwoe halohomo kisahumentisofoho. Kisasyonto memijo ajoꞌmiyomo emjomaꞌnonto hwe sohwoe melanyopo kisahumentisofoho. \v 34 Jisas kako ahwomomo uhwononto sɨmano esyaofonto ulɨmento, \it Efata\it*. Hwapɨngoso ole, Haloho wokuhwosampeno. \v 35 Ose ulahonɨngki hwe sohwoe haloho komoꞌno hwosampo lohofahonɨngki kakoe melanyo wopɨngo imoꞌnɨngkahonɨngki hungkuno itoꞌno lɨmentisofoho. \v 36 Oseso Jisas aꞌamumo apaꞌno iꞌmofaponto ulɨmento, Olo yohe losoꞌno sekwo nulɨkutoho. \p Ose ko ulahonɨngki hofɨko hahnꞌnyo yontɨfi aꞌamumo ulɨwoꞌnɨmentohofofoho. \v 37 Yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno hofɨko pisopisaho mjalɨmɨwentɨfi hofɨko ulɨmentohofi, Yoꞌmayo Jisas yɨwoꞌnɨngkisoso wonyoangkafoꞌnohinofoho. Aꞌamu haloho pɨkuꞌnnyoso upoꞌnalokwofo. Aꞌamu iloꞌnnyoso hungkuno itoꞌno lalokwofo. Ose lɨmentohofofoho. \c 8 \s1 Jisas aꞌamu ‘foua tausen’ (4000) sohwamo wopayo umentisofoho. \r (Matɨyu 15:32-35) \p \v 1 Nomꞌne sɨkuno somo aꞌamu piꞌnɨngo engo apaꞌno Jisas nohumentanjopo uhuꞌmokumentohofofoho. Hofɨko nohumantɨfi hwe moyaꞌmi wosopayo moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamneꞌno joho ulonto, ulɨmento, \v 2 Ngko olo hwe moyaꞌmi lomneꞌno hitoho ntokwoho. Sɨkuno hufaꞌu sɨhune ngkoꞌnji humantohofofoho. Hofɨko wosopayo anefoho. \v 3 Mijohoꞌnohino hofɨkoe ango poneꞌno lɨhwatɨmeso hofɨko honɨngkanopo tɨmo sɨkunoꞌno ulohofontɨfeho. Aꞌamu fiso ikanopo ntaꞌni pmmalofofoho. \v 4 Ose ulahonɨngki kakoe inonokomayo sohwa ulɨmentohofi, Olopo aꞌamu mohumunyoponoho. Wosopayo hwe moyaꞌmi somneꞌno ntɨꞌmtaꞌni tɨpemanehwono. Awonoho. \v 5 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulohonɨmento, Sekwo wopayo alale weho. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Wopayo aho hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu weho. \p \v 6 Ose ulahonɨngkofi Jisas hwe moyaꞌmi somo ulɨmento, Sekwo hwaho lopo fosyohumamno. Ose ulonto, kako wopayo aho fehohnjo hopiꞌnono fehohntaꞌni hufaꞌuyoso nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto wopayoso kutɨkujo lohofonto, kakoe inomokomoyo sohwamo uyahonɨngki hofɨko aꞌamumo huꞌmuyɨmentohofofoho. \v 7 Inanɨku weꞌe tɨpemaꞌmentohofoso Jisas nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Oloꞌnji aꞌamumo fohuꞌmuyɨmno. \v 8 Hofɨko wopayo nonontɨfi sɨmeho uhnnɨngkahonɨngki wopayo nɨlɨfeeoꞌmentohofoso inomokomoyo sohwa sohwo hoꞌyo aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne ntaꞌni hufaꞌuyo somo mehuꞌmemeehumentohofofoho. \v 9 Aꞌamu hiso weꞌe humamentohofoꞌmaho. Aꞌamu \it foua tausen\it* (4000) humamentohofofoho. \v 10 Jisas aꞌamu homo somo wopayo moiꞌwo uyonto hofɨkoe angopo neꞌno lɨhwatɨmentisofoho. Kako kakoe inomokomoyo sohwanji yofayokinopo kotasontɨfi hwaho Ntalɨmanutaꞌno wakoꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu Falisi sohwa Jisasɨmo yamofo ulohofantɨfi imentohofofoho. \r (Matɨyu 16:1-4; Luk 12:54-56) \p \v 11 Osopo aꞌamu Falisi sohwa Jisasɨmo uꞌmantɨfi kakimo yamofo ulohofoneꞌentɨfi yoka hnnomaꞌmentohofofoho. Kɨko yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso fonetɨhwaho. Ose uhwonɨngkuhwasi Anɨtu kɨkoꞌnji humaho wolano. Ose lontɨfi huno syafɨhuꞌmentohofi, Olo hwe lohwo Anɨtuye Hwe Ne hwolɨkeno. \v 12 Ose ulahonɨngkofi Jisas sɨmeho tango uyahonɨngki sɨmano esyamo lohofonto, ulɨmento, Sekwo yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso pehoꞌno uhwonantɨfeꞌne lohofo. Hungkuno nehopi waselɨmo. Aꞌamu olo hwaho lopo olohonta humalofoso hofɨko oso yoꞌmayo hiso muhwonɨfitnnehofo. Nɨhuꞌno awonoho. \v 13 Ose ulonto oso aꞌamu somo ulɨkoꞌmanto Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwaꞌnji hofɨko yofayokinopo apaꞌno kotasontɨfi asomo wakoꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu Falisi sohwanji hwe engo Heloutɨꞌnji hofɨkoe wosopayo engo imoꞌnyoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 16:5-12) \p \v 14 Nowakentɨfi inomokomoyo sohwa wopayoꞌno inɨngo mofontɨfi momasofoho. Wopayo kengaꞌnohini yofayokinomo woꞌnnyofoho. \v 15 Nowekontanɨngkofi Jisas sɨmano pento pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Upaꞌnɨmo. Sekwo aꞌamu Falisi sohwanji Heloutɨꞌnji hofɨkoe yahino somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. \v 16 Inomokomoyo sohwa nupaꞌnontɨfi hnnɨmentohofi, Nakwo wopayo inɨngo mofɨhwone soꞌno hungkuno nalohoho. \v 17 Ose hnnɨngkahonɨngkofi olo hiloso Jisas huno uyahonɨngki hofɨkimo ulohonɨmento, Wopayo umofonyo iyo soꞌno pehoꞌno hnnalokwofo. Sekwo hunoꞌmaseyotaho. Sekwo huno mosyafɨsiyoꞌnjo liyohofo. \v 18 Sekwo tɨmo hiꞌnjo hwasoho. Muhwonalokuliyohofo. Sekwo haloho hiꞌnjo hwasoho. Mupoꞌnalokuliyohofo. Sekwo inɨngo loseyalofoho. \v 19 Ngko wopayo aho fehohnjo hopiꞌnono kutɨkujo lohofonji aꞌamu \it faif tausen\it* (5000) sohwamo umaleso oso wopayo nɨlɨfeeoꞌmalofoso sekwo hoꞌyo alale huꞌmemeehumalofo. Inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyoho. \v 20 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Nomꞌne sohonta ngko wopayo aho fehohnjo hapiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu kutɨkujo lohofonji aꞌamu \it foua tausen\it* (4000) sohwamo umaleso oso wosopayo nɨlɨfeeoꞌmalofoso sekwo hoꞌyo alale huꞌmemeehumalofo. Inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyoho. \v 21 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Oseso sekwo nje yokumpohnꞌnyo soꞌno huno maseyoholiyohoho. Wosopayo soꞌno huno piꞌnɨngo pehoꞌno syofɨsyalokwofo. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hwe Mpetɨsaitantaꞌango sohwoe tɨmomo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 22 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji ango Mpetɨsaita iꞌmofopahonɨngkofi aꞌamuso hwe tɨmpiꞌnyo sohumo ipemotapontɨfi Jisasɨmo jomo ulɨmentohofi, Olo hwe lohumo kɨko aho tɨmopo fɨkisyusyo. \v 23 Oseso Jisas kako hwe tɨpiꞌnyo sohwoe aho nomanto angkuhwafopo mempo hohntaꞌni ipemotoswaponto kakoe tɨmomo memijo uyatɨꞌmofonto aho kisusyonto ulɨmento, Kɨko yoꞌmayoso nto lɨhwonɨngkino muhwonɨngkoho liyohino. \v 24 Ose ulahonɨngki hwe sohwo feꞌnɨhwononto ulɨmento, Ngko aꞌamumo uhwonɨngkohono. Hofɨko iyo hopa pohotowalokwofo. \v 25 Ose ulahonɨngki Jisas hwe huhwo sohwoe tɨmomo aho apaꞌno kisusyahonɨngki kako tɨmo yokumpohnꞌnyo uhwononto tɨmo wopɨngo imoꞌnɨmentisoso, yoꞌmayo itoꞌno uhwonɨmentisofoho. \v 26 Itoꞌno uhwonɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Jɨje angopono fɨwano. Olo angkuhwafo lopono asomo nopohotoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Pita Jisasɨmo ulɨmento, Kɨko Kɨlais kiyoho. \r (Matɨyu 16:13-20; Luk 9:18-21) \p \v 27 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji hwaho Ngkalili ulɨkoꞌmantɨfi hwaho Sisaliya Filipai nowentɨfi Jisas hofɨkimo ulohonɨmento, Aꞌamuso ngkineꞌno pehofo mjolɨmɨwalokwofo. \v 28 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Aꞌamu fehohnjoso kikineꞌno ole lalokwofi, Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwolɨkeno. Aꞌamu nomꞌne fehohnjoso ole lalokwofi, Ilaijakulɨkeno. Nomꞌnehwa aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwolɨkeno. Kikineꞌno ose mjokilɨmɨwalokwofo. \v 29 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulohonɨmento, Sekwo sohwasi ngkineꞌno pehofo ntɨwoꞌnɨngkohofɨhwasilo. Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Kɨko Kɨlais kiyoho. Anɨtu nakwo aꞌamu Jutasɨꞌnɨmo nefoꞌmayoꞌne kuhwotɨmentiso hwosoho. \v 30 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oso hiso ntohinoso aꞌamumo nulohotoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo kako poyo imoꞌnone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 16:21-28; Luk 9:22-27) \p \v 31 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo lutɨhwomaꞌmento, Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko tohino engo nomaꞌmne hwoꞌnyoho. Aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo sohwanji hofɨko ngkineꞌno nakwolaho ntɨkuji hohujo ikenjanɨmofɨkuji nofonjanɨhufitnnefoho. Nofonjanisyɨkuji sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjanɨmofɨhwosoꞌno ngko apaꞌno songo wolɨkaꞌmonnoho. \v 32 Ose ulonto olo hungkuno yoloho neso ulɨmentisofoho. Seten kako Pitamo huno ufohotofahonɨngki Pita kako Jisasɨmo weꞌenepi ipemotawento yoka ulomaꞌmento, Jisas, oso hungkunoso wopɨngoꞌmaho. Oso hunoso nosyafɨsyohotoho. \v 33 Ose ulahonɨngki Jisas ikinjamo lohofonto kakoe inomokomoyo nomꞌne sohwamo uhwononto Pitamo yoka ole ulɨmento, Pita, jɨje hungkunoso ngkilaho. Anɨtuyeꞌmaho. Oꞌo, Setenɨye hungkunofoho. Kɨko Seten sohwosi iꞌwaho ntohofo. Kɨko nje hohujo loꞌmo filohoꞌnawofo. \p \v 34 Ose ulonto kako nomꞌne hwe moyaꞌmi soꞌnji inomokomoyo sohwanjimo joho ulonto ulɨmento, U, aꞌamu fisoku ngkimo wonnɨngkopano lɨfijoꞌmanji sekwo sekwoe semoꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌnji sekwoe yofe soꞌnji monje yahinɨngkuji sekwo nje yofeꞌno poyo peꞌnyo soꞌno iyoho miyoꞌnjo ifijoso ngkimo mofone sopo tɨfi nnɨngkapmno. \v 35 Aꞌamu fihwo kakoe songo humayoso yokumpohnꞌnyo womokosyohumamo lososo, Kakoe songo neꞌno humayoso wopɨwahuꞌmtonoho. Osoꞌno aꞌamu fihwo ngkoꞌnji nje hungkunoꞌntnneꞌno huno uyahonɨngkuhwosi kakoe humayoso pɨwasyososo hwangku kakoe humayoso wotɨpemaꞌmontonoho. \v 36 Aꞌamu fihwo kako Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨhwosi kako olo hwaho loponjo hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso engo huꞌmeesyontoso sohwo kako tɨkanomo wesoꞌmanji oso hoꞌyango yoꞌmayoso pipi ufoꞌmaneto. Awonoho. \v 37 I, kakoe songo humayoso ne aneꞌmanji kako pipi yoneꞌelo. Awonoho. \v 38 Aꞌamu fihwo olo hwaho lopo aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo humaso sohwo kako nje hungkuno soꞌnji ngkoꞌntnneꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohwo ngko oso huhwo sohumneꞌno tɨfi noꞌmo hohujo ikinjɨmoꞌmnefoho. Ou, osohonta ngko nje Mpohwoe yokumpohnꞌnyo soꞌnji aꞌamu ahwomomjo wopɨngoꞌnohino sohwafe yokumpohnꞌnyoꞌnji olo hwaho lopo asomo pmme sohonta aꞌamu ngkineꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohuneꞌno ngko hohujo ukinjɨmoꞌmonnoho. \c 9 \p \v 1 Jisas kako oso aꞌamu somo ulɨmento, Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu olo hwaho lopo nakwoꞌnji olohonta humalofo fehohnjoso mapeꞌnontanɨngkuji Anɨtu kakoe yokumpohnꞌnyoꞌnji aꞌamumo wopɨngo wonyoangkafo mokosyohumayo somo uhwonantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisasɨye aꞌapaho nomꞌne kengo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 17:1-13; Luk 9:28-36) \p \v 2 Sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono fehohntaꞌni angaꞌno memjaofahonɨngki Jisas kako Pitaꞌnji Jemɨsɨꞌnji Jounja oso hwamo nutɨmanto hofɨko hwofɨkiꞌnyo sawemo engo sopono nokotasontɨfi hofɨkoꞌnohini nohumentanɨngkofi Jisasɨye aꞌapaho nomꞌne kengo imoꞌnɨngkahonɨngki hofɨko uhwonɨmentohofofoho. \v 3 Jisasɨye manjiꞌmofo nɨhuꞌno halojo imoꞌnonto mofehiꞌnyo paꞌnyo imoꞌnɨmentisofoho. Oso manjiꞌmofo halojoso aꞌamu olo hwaho lopo oso halojo paꞌnyoso mamtɨꞌmokufitnnehofo. \v 4 Inomokomoyo sohwa uhwonɨmentohofoso Ilaijaꞌnji Mousesɨꞌnji ahwomo mtaꞌango sohwaꞌu Jisasɨmo uꞌmanji hungkuno hnnɨmentohofofoho. \v 5 Pita kako huno piꞌnɨngo syofɨsikaofonto Jisasɨmo ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayohwosi, nakwo olopo humentani sehonɨngkuhwoneso wopɨngofoho. Olo hilo soꞌno syafɨsiyoꞌneso ango hufaꞌu sɨhune womolantaneꞌno yɨhwono. Angaꞌno kɨkoꞌnefoho. Angaꞌno Mousesɨmnefoho. Nomꞌneso Ilaijamnefoho. \v 6 Pita kako oso hisoꞌno huno itoꞌno muyahonɨngki ose ulɨmentisofoho. Inomokomoyo sohwa iyoho weꞌe unɨmentisoꞌmaho. \v 7 Osohonta himo hofɨkimo ifeehuꞌmokosyahonɨngki mampaho himo mtaꞌango ole hoꞌnɨmento, Olohwo nje Hwomufoho. Ngko sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkohe hweho. Kakoe hungkunomo sekwo upaꞌnɨmno. \v 8 Ose upaꞌnontɨfi feꞌnɨhwonɨmentohofoso hwe ahwomo mtaꞌango sohwaꞌu neꞌno anepo uhwonɨmentohofofoho. Jisasɨꞌnohini humentanɨngki uhwonɨmentohofofoho. \p \v 9 Jisasɨꞌnji inomokomoyo sohwanji hwofɨkiꞌnyo hopo sopo nokotapontɨfi Jisas ulɨmento, Olo sekwo uhwonɨngkohofo losoꞌno olohonta aꞌamumo nulɨkutoho. I, hwangku ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni poyo imoꞌnɨꞌmeꞌno Anɨtu apaꞌno ntokafoso sohonta sekwo aꞌamumo olo uhwonɨngkohofo losoꞌno ulɨfijo. \v 10 Ose ulahonɨngki hofɨko aꞌamu nomꞌne somo ulɨmentohofoꞌmaho. I, osoꞌno ole hnnɨmentohofi, Kako poyo peꞌnɨngkuhwosi apaꞌno songo lɨkafoꞌne hungkuno hwapɨngoso pipilo. \v 11 Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa ole lɨwoꞌnɨngkohofi, Ilaija kakiꞌno wapmmontonoho. Tɨfi sohonta Kɨlais hwe Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo wapmmontonoho. Oso hiso pehoꞌno lalokwofo. \v 12-13 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ou, hungkuno nehopi lalokwofo. Ilaija kako sɨmoꞌmo nopɨhwosi yoꞌmayo hopiꞌnono itoꞌno wesyohumamtonoho. Hungkuno nomꞌne mtɨꞌmokumentohofoso ole, Hwe Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo olo hwaho lopo tohino engo tɨpemanefoho. Aꞌamu sohwa oso hwe sohumo nakwolaho ulɨfitnnefoho. Osoꞌno sekwo huno fɨsyafɨhupmno. Ole selalokweno Hwe Ilaija kako pmmentisofoho. Nopahonɨngki aꞌamu hofɨkoe huno hwahoponjo tɨpemantɨfi hwe huhwo sohumo wonyo umokumentohofofoho. Aꞌamu Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofoso oso hisoꞌno hohonta mtɨꞌmokumentohofoso olohonta ne imoꞌnɨmentisofoho. \s1 Jisas hwomu towahuno wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 17:14-21; Luk 9:37-43) \p \v 14 Hofɨko nomꞌne inomokomoyo sohwamo uꞌmantɨfi uhwonɨmentohofoso aꞌamu piꞌnɨngo engo nohumentanɨngkofi aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji inomokomoyo sohwanji yoka hnnɨmentohofofoho. \v 15 Aꞌamu piꞌnɨngo engoso Jisas nopontanɨngki uhwonontɨfi yomo yontɨfi hano komoꞌno wentɨfi Jisasɨmo uꞌmantɨfi, Nakwoe hwe engo hwosoho ulɨmentohofofoho. \v 16 Jisas inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo yoka pehoꞌno hnnalokwofo. \v 17 Ose ulahonɨngki hwe fihwo aꞌamuꞌnji ajwo soꞌmo humohumatiso sohwo ulɨmento, Nje Lontɨhwayo sohwosi, towahuno wonyo nje hwomumo mango mampiꞌnyo mesimokinyo. Osoꞌno kikiyepono ipemotapohono. \v 18 Towahuno wonyo sohwo nje hwomumo humanto wonyo kimokuwoꞌnɨngkisofoho. Kako hwomumo hwahopo kumokwojahonɨngki hwomu sohwo makutotafo sapɨwoꞌnɨngkisofoho. Saponto mango kilompusyɨwoꞌnɨngkisofoho. Kako aꞌapaho melohofafɨwoꞌnɨngkiso hweho. Oseso ngko jɨje inomokomoyo sohwamo ulohonɨngko, Towahuno wonyo lohumo wae feeopmno. I hofɨko hopoꞌmaho. \p \v 19 Jisas ose nupaꞌnonto inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olohonta humalofo soku, sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyo kuyoho. Ngko sekwoꞌnji humayoso sɨkuno alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Ngko sekwoe tango ngkimo nɨꞌmaneso sɨkunoso alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Hwomu huhwo sohwo ngkiye poneꞌno utɨmotapmno. \v 20 Ose ulahonɨngki hofɨko hwomu ipemotopahonɨngkofi towahuno wonyo sohwo Jisasɨmo uhwononto kako hwomumo yomo yomo yokumpohnꞌnyo umokahonɨngki hwomu hwahopo pɨwasyonto, yɨwoloꞌmo yɨwoloꞌmɨngo lohofonto makutotafo halojoꞌnohino swapmmentisofoho. \v 21 Jisas kanɨngkwohumo ulohonɨmento, Sɨkuno alale yɨwoꞌnɨngkisoto. Ose ulahonɨngki ulɨmento hwomu weꞌe sohwo imentisofoho. \v 22 Fehonta tohomo kehwofitofasyonto fehonta mijomo kehwofitofasyonto wofonjahumonto iwoꞌnɨngkisofoho. Kɨko hopoꞌmanji kɨko nakumo hitoho kilofɨhwosoꞌno, Fonefoꞌmaho. \v 23 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ou, nehopi, jɨje sɨmeho hiꞌntnnonohinoso hopoꞌmanji yoꞌmayoso kɨko womaꞌmonnoho. \v 24 Ose ulahonɨngki kanɨngkwohwo komoꞌno ulɨmento, Sɨmeho hiꞌntnnono kijopalokweno. Oseso nje sɨmeho hiꞌntnnonohinoso weꞌefoho. Nɨfoꞌmaho. \p \v 25 Ose ulahonɨngki Jisas aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmokontanɨngkofi uhwononto, towahuno wonyo sohumo yoka ulonto ulɨmento, Towahuno wonyo sohwosi hwomu lohumo mampiꞌnyo imokuwoꞌnɨngkino hwosoho. Olo hwomu lohumo nɨhuꞌnahone ulɨkoꞌmaho. Apaꞌno nopaswohotoho. \v 26 Ose ulahonɨngki towahuno huhwo sohwo joho mohmꞌno lonto, hwomumo hwahopo kumokwajonto yomo yomo yokumpohnꞌnyo imokonto nɨhuꞌnahone ulɨkoꞌmaꞌmentisoso hwomu sohwo poyo paꞌnyo imoꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu fiso ulɨmentohofi, Poyo peꞌnɨngkohoho. \v 27 Oseso Jisas hwomu sohwoe aho nomanto ulɨkofahonɨngki hwomu sohwo lɨkaꞌmentisofoho. \p \v 28 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji angomo noswontɨfi hofɨkoꞌnohini nohumantɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Pipilo. Nakwo towahuno wonyo wae meeofesofo. \v 29 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Anɨtumo jomo ulɨfijoso sekwo oso towahuno huhwo sohwo wae yaopitnnehofo. Nomꞌne honɨngkano awonoho. \s1 Jisas kako poyo peꞌnɨngkuhwosi apaꞌno lɨkafone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 17:22-23; Luk 9:43-45) \p \v 30 Oso ango hopo sopo ulɨkoꞌmantɨfi hofɨko hwaho Ngkalili ajwo sopo umentohofofoho. Jisas kako aꞌamu yofe manɨhwo soꞌnjo uyɨfe lonto imentisofoho. \v 31 Hwapɨngoso ole, kakoe inomokomoyo sohwamo lutɨhwamneꞌento imentisofoho. Kako ulɨmento, Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmo nje mango sohwafe aho somo hoꞌnonɨsyahonɨngkuji hofɨko wofonjonɨsyantɨfeho. Poyo imoꞌnɨmo sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjanɨfɨhwosoꞌno Anɨtu apaꞌno ntokafonefoho. \v 32 Ose lutɨhwahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko huno itoꞌno syafɨhuꞌmentohofoꞌmaho. I osoꞌno Jisasɨmo ulohonyo soꞌno hofɨko iyoho imentohofofoho. \s1 Hwe yofe engoꞌnjo yakoloꞌnnyo tɨhwolo. \r (Matɨyu 18:1-5; Luk 9:46-48) \p \v 33 Hofɨko pone Koponeyam iꞌmofapontɨfi osopo Jisas angomo nohumanto ulohonɨmento, Sekwo honɨngkanopo pehofo hnnɨngkohofo. \v 34 Inomokomoyo sohwa hofɨko wonɨmango unɨngkahonɨngki mampiꞌnyo humamentohofofoho. Hwapɨngoso honɨngkanopo ole hnnɨmentohofi, Nakwo sohwonaꞌni nakwoe hwe yofeꞌnjo sɨmoꞌmjo tɨhwolo. Ose hnnɨmentohofofoho. \v 35 Jisas ampo humanto inomokomoyo sohwamo joho lutɨmanto ulɨmento, Sekwo hinjo hwasoho oyonɨmno. Upaꞌnɨmo. Hwe fihwo kako Anɨtuye tɨmopo hwe engo umoꞌnɨmo loso sohwo kako aꞌamufe tɨmopo hwe yofe ane paꞌnyo imoꞌnoso sohwo aꞌamumneꞌno momayo ulohofiyo hweho. Osohwo kako yofe engoꞌnjo imoꞌnone hweho. \v 36 Ose ulonto, mehomi fihwo utɨmanto, kakoe popapo momokosyohumanto inomokomoyo sohwamo ulɨmento, \v 37 Aꞌamu fihwo kako olo mehomi lopaꞌnyo sohumo nje yofe hoꞌnonɨmayoꞌne ufoꞌmaso sohwo kako ngkimo nɨfoꞌmantofoho. Aꞌamu fihwo ngkimo nɨfoꞌmayo oso paꞌnɨngoso nje mpohwo ngkimo nɨhwatɨmentiso sohwo huhumo ufoꞌmakwoho. \s1 Hwe nakwoꞌnjo hohntaꞌni nefoꞌmayo sohwo nakwoe aꞌamufoho. \r (Luk 9:49-50) \p \v 38 Ose ulahonɨngki Joun ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, nakwo uhwonɨmalohwoneso hwe fihwo kako jɨje yofe lonto, towahuno wonyo wae yaofontanɨngki uhwonɨmalohwonefoho. I osoꞌno kako nakwo kikimo tɨfi mokinɨngkowaloku yɨhwone soꞌno nakwo kakimo ulɨmalohwono, Kɨko Jisasɨye yofeꞌnji towahuno wonyo wae yaofohotoho. \v 39 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo ose ulohoꞌmalofoso wonyofoho. Sekwo kakoe honɨngkanomo nopɨjumofɨkutoho. Aꞌamu nje yofe lososo yoꞌmayo wonyoangkafo yososo kako ngkimo sitofo komoꞌno mantonehoho. \v 40 Aꞌamu nakwoe syoho somo mohwempenamofehwoꞌmanji nakwoe aꞌamu hweho. \v 41 Hungkuno nehopi selalokweno, Hwe fihwo sehonasoso huno ole wosyafɨhuꞌmontono, Anɨtuye aꞌamu hwafoho. Ose syafɨsyɨhwosi mijo nyoꞌne sejapososo, oso hwe sohumo Anɨtu wopɨngo ulohoꞌmtonoho. \s1 Yoꞌmayo wonyoso aꞌamufe sɨmeho hiꞌntnnonohinomo wonyo imokiyofoho. \r (Matɨyu 18:6-9; Luk 17:1-2) \p \v 42 Olo mehomi sɨmeho hiꞌntnnono ntapɨwoꞌnyo sohumo aꞌamu huno wonyoꞌnjo fihwo ulososo, Jisasɨmo hohujo fɨkinjaofo. Honɨngkano wonyo lomo tɨfi finɨngkayo. Ose uloso sohwo mehomi huhwo sohwo honɨngkano wonyomo inɨngkayo soꞌno oso hwe huno wonyoꞌnjo huhwo sohumo Anɨtu tohino mɨkunɨmposo uyonefoho. Oso aꞌamu huhwo sohumo sojo mɨkunɨmposo engo soꞌnji kakoe tɨꞌwangomo impe ifakojujɨkuji mijomo hoꞌnaofontɨfijontentesi wopɨngoꞌnesohilo. \v 43 Jisas ose ulonto pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Osoꞌno jɨje aho honɨngkano wonyo imofonoho lohoji ahoso hwempeemo lohofohoji aho angaꞌnohonoꞌnji honɨngkano wopɨngomo inɨngkahuji Anɨtuye angopo sohoji wopɨngo wohumamonnoho. Ou kɨko aho hufaꞌuꞌnjo honɨngkano wonyo imojoso toho neꞌno sijalokunjo somo uhnnefoho. Wonyo wohumamonnoho. \v 44 [Oso hopo sopo pihnnyo mapeꞌnyofoho. Tohino neꞌno woꞌnnyoponoho. Toho hiso masɨmpeꞌnyofoho.] \v 45 Jɨje sɨfe honɨngkano wonyo imofonoho lohoji sɨfeso hwempeemo lohofohoji sɨfe angaꞌnohinoꞌnji honɨngkano wopɨngomo inɨngkahuji Anɨtuye angopo sohoji wopɨngo wohumamonnoho. Ou kɨko sɨfe hufaꞌuꞌnjo honɨngkano wonyo imojoso toho neꞌno sijalokusomo uhnnefoho. Oso wonyofoho. \v 46 [Oso hopo sopo pihnnyo mapeꞌnyofoho. Tohino neꞌno woꞌnnyoponoho. Toho hiso masɨmpeꞌnyofoho.] \v 47 Jɨje tɨmo honɨngkano wonyo imofonoho lohoji tɨhwotofamo lohofohoji tɨmo angaꞌnohinoꞌnjo honɨngkano wopɨngomo inɨngkahuji Anɨtuye angopo sisoso wopɨngofoho. Ou kɨko tɨmo hufaꞌuꞌnjo honɨngkano wonyo imojoso toho neꞌno sijalokunjo somo uhnnefoho. Oso wonyofoho. \v 48 Oso hopo sopo pihnnyo mapeꞌnyofoho. Tohino neꞌno woꞌnnyoponoho. Toho hiso masɨmpeꞌnyofoho. \v 49 Aꞌamu wopayopo sa mofɨkuji nɨfijoso me-eso wopɨngo uyɨmtonoho. Oso paꞌnyo tohino yoꞌmayo tango neꞌmahwosoꞌno yamofo nalohofonefoho. Yamofo hiso wopɨngo namokonefoho. \v 50 Nakwo wosopayo saꞌnji nɨwoꞌnɨngkuhwoneso wopɨngofoho. I osoꞌno sa fosyo mijoꞌnohino imoꞌnɨngkuhwosi kakoe yokumpohnꞌnyo nonto wonyo imoꞌnososo apaꞌno sa hiso wopɨngo imoꞌnyoso pipi uyantanto. Awonoho. I osoꞌno sa wopɨngo paꞌnyo hmmoꞌnɨmno. Sekwo aꞌamu nomꞌne soꞌnji pompenjiyomo fohumantokuno. \c 10 \s1 Jisas ape hoꞌnasiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 19:1-12; Luk 16:18) \p \v 1 Osopo ntaꞌni Jisas nowento hwaho Jutiya uyakolofonto Mijo Joutan sohumo nongkihntaꞌni wakoꞌmentisofoho. Osopo aꞌamu piꞌnɨngo engo apaꞌno uꞌmahonɨngkofi kako hungkuno lutɨhwamojo paꞌnyo lutɨhwamentisofoho. \p \v 2 Aꞌamu Falisi fihwa hofɨko Jisasɨmo nuꞌmantɨfi kakimo yamofo ulohofono lontɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe honɨngkano hungkunoso ape hoꞌnasiyo soꞌno pehofo nalɨmotofo. Hwe fihwo kako kakoe ape hoꞌnasiyoso oso wopɨngotaho. \v 3 Ose ulohonɨngkofi Jisas ulɨmento, Mouses seyakwosamo olo soꞌno pehofo ulɨmojoto. \v 4 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Mouses ole ulɨmento, Hwe kako nje ape wohoꞌnahumo lososo sohwo kako oso hungkuno hiso ifalifaliyo wamtɨꞌmokono. Oseso kako kakoe apemo nɨhuꞌnahone wohoꞌnasyono. \v 5 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Mouses kako sekwoe yokumpohnꞌnyo soꞌno oso hungkuno hiso mtɨꞌmokumentisofoho. \v 6 I osoꞌno sɨmoꞌmo neꞌmo Anɨtu yoꞌmayo hopiꞌnono mtɨꞌmokumentiso sohonta hweꞌnji apeꞌnji mtɨꞌmokumentisofoho. Oso hungkuno hiso Mouses mtɨꞌmokumentisofoho. \v 7 Olo hilo soꞌno hwe fihwo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo ulɨkoꞌmahwosi kakoe apeꞌnji nemꞌno makotoku wolohoꞌnanjiyoho. \v 8 Sikoꞌyaꞌu angaꞌnohino umoꞌnanjiyoho. Oseso siko aꞌamu hufaꞌu umoꞌnanjiꞌmaho. Oꞌo, sikoe aꞌapahoso angaꞌnohino umoꞌnanjiyoho. \v 9 Osoꞌno Anɨtu osiyaꞌumo nto mokotɨjwohumasofoho. U, oloso nomtɨhuposoꞌeno. \p \v 10 Oso hungkunoso ulahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji angomo noswontɨfi hofɨko Jisasɨmo ape hoꞌnasiyo hungkuno hisoꞌno ulohonɨmentohofofoho. \v 11 Jisas ulɨmento, Hwe fihwo kako kakoe ape hoꞌnasyoso sohwo kako nomꞌne ape masoso oso hwe huhwo sohwo ape hufo iyo honɨngkano imokwoho. Olo hwe huhwo sohwo kakoe ape sɨmoꞌmjo simo honɨngkano wonyo imokiyofoho. \v 12 Oseso ape kakoe hwehumo nulɨkoꞌmahwosi nomꞌnehumo umaꞌnyoso kako honɨngkano wonyo imokonefoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas mehomimo aho ulonjimokumentisofoho. \r (Matɨyu 19:13-15; Luk 18:15-17) \p \v 13 Aꞌamu piꞌnɨngoso hofɨkoe mehomi Jisas mnokinopo aho ulonjimokonontɨfi motopahonɨngkofi Jisasɨye inomokomoyo sohwa hofɨkimo yoka ulɨmentohofofoho. \v 14 Jisas nupaꞌnonto kakoe sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki ulɨmento, Sekwo mehomi somo nopɨjumofɨkutoho. Oꞌo, hofɨko ngkiyepono wapɨfe. Aꞌamu olo mehomi lohwa paꞌnyo imoꞌnɨfijoꞌmanji hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo itoꞌno wohumantɨfeho. \v 15 I, hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu olo mehomi lohwa paꞌnyo mmoꞌnyonjoꞌmanji hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo humayoso hopaꞌmaho. Nɨhuꞌno awonoho. \v 16 Ose ulonto kako mehomi somo huꞌmema lohofonto kakoe huyoꞌmo memokosyohumanto kako aho mnokinopo kisasyonto Anɨtumo jomo ulɨmentisofoho. Mehomi itoꞌno mokosyohumayoꞌneꞌento ulɨmentisofoho. \s1 Hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwoe hungkunofoho. \r (Matɨyu 19:16-30; Luk 18:18-30) \p \v 17 Jisas honɨngkanomo nowentanɨngki hwe nomꞌnehwo Jisas nohumentanjopo komoꞌno iꞌmofawento hwomtame ulohoꞌmentisofoho. Kako Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Kɨko Anɨtuye yahino wopɨngo netɨhwawoꞌnɨngkohino hwosoho. Ngko engolopohamo songo neꞌno humayoso pipi tɨpemaꞌmnehono. \v 18 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko wopɨngo hwosoho eso pehoꞌne ntohino Anɨtu kakoꞌnohino wopɨngo hweho. \v 19 Kɨko honɨngkano hungkuno huno moiꞌwonoho. Kɨko nomꞌnihumo nofonjasiyoꞌeno. Kɨko ape itoꞌno mayoꞌne yahino somo nomtɨhuposoꞌeno. Kɨko yoꞌmayoso hufo iyoꞌeno. Nomꞌnehumo hwasyo hungkuno ujoꞌeno. Kɨko jɨje mpohwoꞌnji naꞌuꞌnjiye hungkunomo tɨfi finɨngkayo. \p \v 20 Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, ngko hungkuno homo somo upaꞌnɨmopmmote sohwoꞌni olohonta neꞌno oseꞌnohini inɨngkowalokweno. \v 21 Ose ulahonɨngki Jisas kakoe sɨmoꞌmangopo tɨmo uhwononto sɨmeho uyonto ulɨmento, Nomꞌne syoho angaꞌno fiyo. Jɨje hoꞌyango yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso aꞌamu mpe wakilohopɨfe. U, kɨko hamniyoho matnneꞌeno oso hiso nomahoji aꞌamu yoꞌmayoso umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo uyo. \v 22 Ose ulahonɨngki kako sɨmano pento sɨmeho tango uyahonɨngki kakoe angopono umentisofoho. Hwapɨngoso kakoe hoꞌyango yoꞌmayoso piꞌnɨngoꞌnjo hweho. Aꞌamu somo muyɨmnehono lonto umentisofoho. \p \v 23 Jisas tɨmo feꞌnɨhwononto inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Hwe kako hoꞌyango engoꞌnjo yokumpohnꞌnyo mokosyohumaso sohwo kako Anɨtuye yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sopo pipi swonehwolo. Hamniyoho hoꞌyangoso hofɨkoe hunomo wonyo umokuwoꞌnɨngkisofoho. \v 24 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko yomo imentohofofoho. Jisas apaꞌno ulɨmento, Hwomo lohwafo hwe kakoe hoꞌyango hwaho loponjoꞌno neꞌnohini syafɨsyɨwoꞌnɨngkiso sohwo kako Anɨtuye yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sopo pipi swoneto. \v 25 Yahu fihwo kako yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwasi yososo wonyopi umontonoho. Oso paꞌnyo hwe hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumunyo sohwo Anɨtumo enjwaꞌmo wohumamo lɨhwosi yososo hopoꞌmaho. Oꞌo, kako yahu yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwasi ijijo wonyopi yoso hopaso oso hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo ose yonefoho. \v 26 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko yomo engo mɨkunɨmposo yontɨfi ulɨmentohofi, Oseꞌmanji aꞌamu Anɨtuꞌnji ango wopɨngo sopo songo neꞌno humayoꞌneso tɨhwo womaꞌmontolo. \v 27 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo uhwononto ulɨmento, Aꞌamu Anɨtuye yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sopo aꞌamufe yokumpohnꞌnyoꞌnji wahumo loso sohwo kako hopoꞌmaho. I osoꞌno Anɨtu yoꞌmayo hopiꞌnono hwapɨngo sohwo iyoso hoponoho. \p \v 28 Pita Jisasɨmo ulɨmento, Ihwoni nakwo yoꞌmayo hopiꞌnono hoꞌnasyontani kikimo tɨfi kinɨngkopalokuhwono. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu fihwo kako kakoe angoꞌnjo konɨngkwaꞌwehwo kolaꞌwehwo, kaisi, konaꞌwohi, mehomi kakoe hwahoꞌnji yoꞌmayo hopiꞌnono ngkineꞌno nje hungkunomneꞌno hoꞌnasyososo \v 30 osohwo kako umofonyo miyonehoho. Oꞌo, yoꞌmayo piꞌnɨngo engo nomane hweho. Yoꞌmayo hoꞌnasiyoꞌne aꞌamu kakimo sitofo ulɨwoꞌnɨfitnnefoho. I osoꞌno kako ango songo neꞌnohini humayoꞌneso nomane hweho. \v 31 Hwe fihwo kako olo hwaho lopo nohumanto hwe engo hwoꞌnyoho syofɨsyalokusoso oso hwe huhwo sohwo Anɨtuye ponemo soso sohwo kako hwe engoꞌmaho. Weꞌe hweho. Hwe nomꞌnihwo kako olo hwaho lopo nohumanto hwe engo hwoꞌnɨꞌmaho. Weꞌe hwoꞌnyoho syofɨsyalokuso sohwo oso hwe huhwo sohwo kako Anɨtuye ponemo soso sohwo kako hwe engo imoꞌnone hweho. \s1 Jisas kako poyo peꞌnɨngkuhwosi apaꞌno lɨkafone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 20:17-19; Luk 18:31-34) \p \v 32 Jelusalem honɨngkanomo nosontɨfi Jisas kako sɨmoꞌmo kuntoꞌno sahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwo poyo imoꞌnyo soꞌno ulɨmentiso soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyontɨfi tɨfi inɨngkasɨmentohofofoho. Aꞌamu nomꞌneso hofɨkimo inɨngkasɨmentohofo hiꞌnji imentohofofoho. Jisas kakoe inomokomoyo sohwamneꞌento hontohumentanɨngki hofɨko nuꞌmahonɨngkofi kakimo yoꞌmayo uꞌmane soꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \v 33 Hungkuno ole, Upaꞌnɨmno. Olohonta nakwo Jelusalemneꞌno wosontaneꞌno yɨhwono. Osopo Aꞌamufe Hwomu sohumo aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨkoe ahomo hofɨko hoꞌnasyɨkuji kakineꞌno hungkuno lɨkuji kako poyo umoꞌnono lɨkuji nano wamtitofantɨfeho. Oseso aꞌamu hofɨko nomꞌne aꞌamu sohwamo uyahonɨngkuji \v 34 hofɨko kakimo sitofo ulɨkuji memijo nɨyatɨꞌmofɨkuji impe yongoꞌnjo fonjɨkuji wofonjosyantɨfeho. I osoꞌno sɨkuno hufaꞌu sɨhune mjaofɨhwosoꞌno kako apaꞌno songo wolɨkaꞌmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko yofe engoꞌnjo umoꞌnaho lɨmentisiyefoho. \r (Matɨyu 20:20-28) \p \v 35 Sepetiye hwomu sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko Jisasɨmo uꞌmanji ulɨmentisiyo, Nekwo kikimo jomo wokilohonontayoꞌne yɨhwayo. Kɨko welohoꞌmtaho. \v 36 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko pipi selohoꞌmneꞌno njisiyo. Nohonjinyo. \v 37 Ose ulahonɨngki siko ulɨmentisiyo, Hwangku sohonta jɨje pone mtaꞌni aꞌamu hopiꞌnono mokosyohumuso sohonta nekwo kɨkoꞌnji hwe engo imoꞌnɨngkuhwosi aꞌamu hopiꞌnohinomo mokosyohumasoso wopɨngotaho. \v 38 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oso hungkuno ntɨsiye neso siko huno moseyohoyohoho. Tohino ngkimo nɨmnoso hopaso masɨsoso siko hopolaho. Nje aꞌapahomo tohino ifeehuꞌmo yanisyoso hopaso sikoe aꞌapahomo ifeehuꞌmo yasesyososo siko hopolaho. \p \v 39 Ose ulahonɨngki siko ulɨmentisiyo, Ou, nekwo hoponoho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Tohino ngko maꞌme paꞌnɨngoso siko nomasihnnefoho. Tohino ngkimo ifeehuꞌmokonisyoso paꞌnyoso sikoe aꞌapahomo ifehuꞌmokasyosonefoho. \v 40 I oso hisoꞌno ngko aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno nje aho angahohntaꞌni nje aho hwonamonyo hohntani fosyohumayo soꞌno aꞌamu nomꞌne somo muhwosopoꞌmnehono. Oꞌo, Anɨtu kakoꞌnohino oso itoꞌno esyohumaho. Kakoe hunofoho. \v 41 Ose ulɨmentisoso inomokomoyo nomꞌne sohwa oso hungkuno hiso upaꞌnontɨfi hofɨko Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnjineꞌno sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. \v 42 Jisas hofɨkimo joho ulɨmento, Sekwo huno seyohoho. Hwe engo hofɨko aꞌamumo mokosyohumayo sohwa hofɨko hofɨkoe aꞌamu enjwaꞌmjo somo syoho tangoꞌnji uyontɨfeso aꞌamu enjwaꞌmjoso syoho hiso itoꞌno miyoꞌnjo ifijoꞌmanji hwe mokosyohumayo sohwa ikujoho woposantɨfeho. \v 43 I osoꞌno sekwo oso hopa ikutoho. Sekwoe aꞌamu fihwo yofe engo womaꞌmo loso sohwo kako aꞌamufe syoho ulohofiyo umoꞌnono. \v 44 Sekwoe aꞌamu fihwo ngko nomꞌne somo womokosyohumamo loso sohwo kako nomꞌne hopiꞌnonohino somneꞌno siki syoho ulohofiyo paꞌnyo umoꞌnono. \v 45 Oseso Aꞌamufe Hwomu sohwo kako aꞌamu nomꞌneso kakimo syoho ufoꞌmayoꞌne pmmentiso hwoꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe syoho somo ulohofiyoꞌne pmmentiso hweho. Kako aꞌamu sɨkwoꞌmjohohosi humentanɨngkofo somo uhwononto asomo utɨmayoꞌne kakoe honɨyo usɨhumaꞌmneꞌento pmmentiso hweho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hwe tɨmpiꞌnyo sohumo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 20:29-34; Luk 11:30-43) \p \v 46 Hofɨko Jelikou iꞌmofapontɨfi Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji aꞌamu nomꞌne piꞌnɨngo engo soꞌnji Jelikou ulɨkoꞌmantɨfi wentanɨngkofi hwe tɨmpiꞌnyo sohwo honɨngkanopo humohumantisofoho. Oso hwe huhwo sohwoe yofe Mpatimeyosɨyoho, Timeyosɨye hwomufoho. Mpatimeyos kako wosopayoꞌnji hamniyohoꞌntnneꞌno jomo lɨmojo hweho. \v 47 Mpatimeyos nohumanto Jisas ango Nasaletnntaꞌango sohwo palofoho upaꞌnonto joho ulɨmento, Jisas, Ntefitɨye Imu sohwosi, kɨko ngkineꞌno hitoho wakilofono. \v 48 Ose ulahonɨngki aꞌamu nomꞌneso yoka ulɨmentohofi, Mampiꞌnyo fosyohumaho. Ose ko ulahonɨngkofi oso huhwo sohwo joho engo lonto apaꞌno ulɨmento, Ntefitɨye Imu sohwosi ngkineꞌno hitoho wakilofono. \v 49 Ose ulahonɨngki Jisas kako nolohofaponto ulɨmento, Oso hwe huhwo sohumo joho filutɨmapmno. Wapono. Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohumo ulɨmentohofi, Kɨko sɨmonyo fiyo. Filɨkaho. Kikineꞌno joho kilalofoho. \v 50 Ose ulahonɨngkofi kako upaꞌnonto kakoe manjiꞌmofo yojamo lohofonto, nolɨkafonto Jisasɨmo uꞌmaꞌmentisofoho. \v 51 Jisas ulɨmento, Ngko kikimo pipi wantohofono kinɨngkohoho. Ose ulahonɨngki hwe tɨmpiꞌnyo sohwo ulɨmento. Hwe Engofo, ngko apaꞌno tɨmo wahonɨmo. \v 52 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko mpano. Jɨje sɨmeho hiꞌntnnonohinoso wopɨngo wakumoꞌnono. Jisas ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo tɨmo komoꞌno hononto kako honɨngkanopo Jisasɨmo aꞌamu soꞌnji tɨfi inɨngkapmmentisofoho. \c 11 \s1 Jisas hwe yofe engoꞌnjo paꞌnyo imoꞌnonto Jelusalemneꞌno humentisofoho. \r (Matɨyu 21:1-11; Luk 19:28-40; Joun 12:12-19) \p \v 1 Hofɨko Jelusalem mofone sopo iꞌmofapontɨfi ango Mpetɨfaseꞌnji Mpetaniꞌnji nuhwontawentɨfi osopo hwofɨkiꞌnyo weꞌe yofe Oulif uꞌmofawentɨfi Jisas inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌumo lɨhwatɨmentisofoho. \v 2 Jisas oso huhwo sohwaꞌumo ulɨmento, Siko oso ango ne sopo uꞌmofahusɨsi siko oso kuso somo noswohosɨsi tɨmo uhwonisoso ahwomo yahu \it toungki\it* yokaꞌno hoꞌnawoꞌnyoso impe intoꞌnowentanɨngkuhwosi uhwonanjiyoho. Oso yahu songo imoꞌnɨmasoso aꞌamu mokehumunyofoho. Oso yahu hiso fisɨhutofomotapinyo. \v 3 Siko oso yahu hiso isɨhutofomotapohosisoꞌno aꞌamuso ole selɨkujoꞌno, Siko peho yalokusiyo. Ose selɨkujoꞌno siko ole ulinyo, Nakwoe Hwe Engo sohwo kako olo yahu losoꞌno syoho weho. Kako moiꞌwo emoyɨhwosoꞌno komoꞌno womotopontayoho. Ose ulinyo. \v 4 Siko nowenji yahu mu honɨngkano hokuꞌyopo impe intofahinyoso nohumentanɨngki nuhwonɨmaꞌnonji italofomaꞌmentisiyefoho. \v 5 Italofomaꞌmentisiyoso aꞌamu nomꞌne sohwa ulɨmentohofi, Siko peho yalokusiyo. Yahu pehoꞌno isɨhutofomalokusiyo \v 6 Ose ulahonɨngkofi hwe sohwaꞌu Jisasɨye hungkuno ulahonɨngki ulɨmentohofi, Wopɨngofoho. Noho motahnnyo. \v 7 Nomotasonji sikoe manjiꞌmofoso yahupo kisosyahonɨngki Jisas sokehumamentisofoho. \v 8 Aꞌamu piꞌnɨngo engoso hofɨkoe hwapɨfe ife yoꞌmayoso Jisas wene honɨngkanomo hoꞌnosyahonɨngkofi aꞌamu nomꞌneso ipamo swoꞌnjo lofontɨfi honɨngkanopo hoꞌnahumentohofofoho. Oso hiso Jisasɨye yofe hoꞌnomayoꞌnefoho. \v 9 Jisas kako aꞌamu piꞌnɨngo ajwomo yahupo kehumentanɨngki aꞌamu sɨmoꞌmjo soꞌnji tɨfinjo soꞌnji mohmꞌno ole lɨmentohofi, \q1 Anɨtumo isamoyoka ulano. \q1 Kako wopɨngoꞌnohino hweho. \q1 Olo hwe lohumo nakwo Hwe Engo Anɨtu sohwo nakwoe hwahoponeꞌno uhwatɨmentiso hweho. \q1 Kakoe yofe wohoꞌnomano. \q1 \v 10 Hwe engo Ntefit neyakwosamo hohonta mokosyohumamojo hopaso olo hwe lohwo wonemokosyohumano. \q1 Anɨtu ahwomomo humaso sohumo isamoyoka ulano. \p Ose lɨmentohofofoho. \p \v 11 Jisas Jelusalem iꞌmofaponto Anɨtuye ango engo somo swonto yoꞌmayo somo feꞌnɨhwononto weꞌenepi mofehiꞌnyo ukwoꞌmokumonto yahonɨngki Jisas inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwanji Mpetani fosyowaneꞌentɨfi sɨmentohofofoho. \s1 Jisas iyo fe sohumo ulɨmento, ne apaꞌno mintoꞌnɨngkohotnnefoho. \r (Matɨyu 21:18-19) \p \v 12 Imɨngoꞌnji nolɨkafontɨfi Mpetani ulɨkoꞌmantɨfi Jelusalemneꞌno nosontɨfi osopo Jisas mijoho engo uyɨmentisofoho. \v 13 Jisas iyo fesayo swo langoꞌnjo somo uhwonɨhwojawento ipisayo hiꞌnjotɨkeno lonto iyo huhwo sohwoꞌnjo sopo iꞌmofawento uhwonɨmentisoso ne ane swoꞌnohino uhwonɨmentisofoho. Oso iyo hiso ipisayo intoꞌnyo sɨkunommꞌmaho. \v 14 Jisas iyomo ulɨmento, Aꞌamu ipisayo apaꞌno momjakinyoꞌne hwosoho. Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa upaꞌnɨmentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu Anɨtuye tajo ango engo somo hamniyoho mayo syoho yantanɨngkofi wae yaoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 21:12-17; Luk 19:45-48; Joun 2:13-22) \p \v 15 Hofɨko Jelusalem iꞌmofapontɨfi Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo noswonto aꞌamu hamniyoho syohoꞌnjo aꞌamu yoꞌmayoso humesyahonɨngkofi mpe ulohofo syohoꞌnjo sohwanjimo Jisas kako wae yaofo syoho emamentisofoho. Hofɨkoe ijempoho hamniyoho iwoloꞌmokumayo yontɨfe hoꞌnasiyoꞌne soꞌnji aꞌamu yɨhufo mpe uyantɨfi epohumayo yɨwoꞌnɨngkohofo soꞌnji Jisas kako mehuꞌmeeꞌmentisofoho. \v 16 Wayo yaofonto, Jisas ulɨmento, Olo ango lomo yoꞌmayoso apaꞌno nomotoswapɨkutoho. \v 17 Ose ulonto lutɨhwamento, Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, Nje ango loso aꞌamu hopiꞌnono Anɨtumo isamoyoka ujoꞌne angofoho. Ose mtɨꞌmokumentohofofoho. I osoꞌno nje ango loso sekwo aꞌamu hamniyoho hiyasoꞌmo hufo mawoꞌnɨngkohofo sohwafe ango hopa imokalokwofo. Ose mtɨꞌmokumentohofofoho ulɨmentisofoho. \v 18 Ose ulahonɨngki aꞌamu hopiꞌnonohini Jisasɨye hungkuno upaꞌnontɨfi pisopisaho mjalomɨwentɨfi hungkuno hiso wonyoangkafofoho syafɨhuꞌmentohofofoho. Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji hofɨko Jisasɨmo nofonjosyaneꞌentɨfi honɨngkano tɨpmmentohofoso hofɨko hwe moyaꞌmi somneꞌno iyoho unɨmentisofoho. \v 19 Mofehiꞌnyo nɨngkuꞌnɨngkahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji Jelusalem ulɨkoꞌmaꞌmentohofofoho. \s1 Hwe fihwo Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi uyoso sohwo Anɨtumo jomo ulososo ne wotɨpemaꞌmtonoho. \r (Matɨyu 21:20-22) \p \v 20 Imɨngoꞌnji honɨngkanomo apaꞌno nowentɨfi uhwonɨmentohofoso oso iyo yofe fesayo sohwo nɨhuꞌnahone yofoho imentisofoho. \v 21 Pita huno syafɨsyonto Jisasɨmo ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayofo, uhwonyo. Oso iyo kɨko fosi aꞌamuso apaꞌno momjakinyoꞌne hwosoho ulɨmahnnoso yofohofoho. Jɨje hungkunoso ne imoꞌnɨngkohoho. \v 22 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oso lɨmayoso syoho weꞌefoho. \v 23 Hungkuno nehopi waselɨmo. Hwe fihwo kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso sohwo kako olo hwofɨkiꞌnyo lomo ole ulososo, Olo hwofɨkiꞌnyo lohwo, kɨko nolɨkafohoji oso mijo ayo mompo fɨlɨkofaofo. Ose ulososo kakoe huno angaꞌnohino mnaweho. Hwofɨkiꞌnyo wawomtolɨkeno oso hunoso mosyafɨsiyoꞌnjo. Oꞌo, oleꞌnohinoho huno syafɨsyososo. Ou, hwofɨkiꞌnyo sohwo kako nehopi wamontonoho. Oso hwe huhwo sohwo oso hungkuno olo soꞌmanji ou oso hungkunoso ne imoꞌnonefoho. Nehopi selohono. \v 24 Upaꞌnɨmno. Yoꞌmayo kɨko Anɨtumo jomo ulisoso sɨmeho momꞌmo huno ole, Anɨtu wontapmmontonoho. Ose syafɨhujoso, ou kako wokijapmmontonoho. \p \v 25 Sekwo sɨmano hintotohino semnosoꞌmanji sɨmoꞌmo sekwo oso aꞌamu wonyo selohofoso sohwoe wonyoso wae hmmopmno. Ose isoꞌmanji, Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako sekwoe wonyoso wae weesemofono. [ \v 26 I osoꞌno sekwo aꞌamu wonyo selohofo sofe wonyoso hohujo hohntaꞌni momehoꞌnasiyoꞌmanji sekwoe Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako sekwoe wonyoso wae meesemofonehoho. Ose ulɨmentisofoho.] \s1 Aꞌamu Jisasɨmo ulohonɨmentohofi, Kɨko yoꞌmayo yɨwoꞌnɨngkinoso tɨhwoe yokumpohnꞌnyoꞌnji yalokuno. \r (Matɨyu 21:23-27; Luk 20:1-8) \p \v 27 Hofɨko Jelusalem apaꞌno iꞌmofapontɨfi Jisas Anɨtuye tajo ango engo somo ajwoꞌmo emoyontanɨngki aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji, aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji, Jutafe hwe engo sohwanji Jisasɨmo uꞌmantɨfi \v 28 ulohonɨmentohofi, Kɨko olo syoho iwoꞌnɨngkino loso tɨhwo kilɨmasoꞌno iwoꞌnɨngkinoto. Yokumpohnꞌnyoso tɨhwo kijapmmasoꞌnji iwoꞌnɨngkinoto. \v 29 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko huhwoꞌni hungkuno waselohonɨmneꞌno yohono. Olo hungkuno hiloso sekwo ntɨfijoꞌmanji eꞌwa, yoꞌmayo yalokwe soꞌno hwapɨngo waselɨmo. \v 30 Ole ntɨmno. Joun kako aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo yokumpohnꞌnyoso Anɨtu mtaꞌango maꞌmentisotaho. Hwahoponjo aꞌamu mtaꞌango maꞌmentisotaho. \v 31 Sekwo ntɨmno. Ose ulohonɨngkahonɨngki hofɨko ole hnnɨmaꞌmentohofi, I Joun kakoe yokumpohnꞌnyo Anɨtu mtaꞌni maꞌmentisofoho ulosoꞌmanji ole wonalɨmontonoho, Oseꞌmanji sekwo Jounɨye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo pehoꞌneto. \v 32 I, nakwo ole lasoso, Joun kakoe huno mtaꞌni syoho imentisofoho lasoꞌmanji aꞌamu sohwa hofɨko nolɨkafɨkuji ikujoho wonefonjantɨfeho. Hwapɨngoso hofɨko aꞌamumneꞌno iyoho unɨmentisofoho. Aꞌamu huhwo sohwafe huno ole, Joun sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo hweho. \v 33 Ose hnnontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwo huno monayohoyohoho. Ose ulohonɨngkofi Jisas ulɨmento, Oseꞌmanji ngko huhwoꞌni nje yokumpohnꞌnyo yoꞌmayo iwoꞌnɨngkohe hwapɨngo soꞌno maselɨmnehono. \c 12 \s1 Aꞌamu wonyoso ipisayo syoho mokosyohumayoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 21:33-46; Luk 20:9-19) \p \v 1 Ose ulonto Jisas pahnnɨmo hungkuno lomaꞌmento, Hwe fihwo kako ipisayo syoho hulonto, tojo emontofasyonto syoho ajwomoꞌmo ipisayo mijoꞌne kompusoho mtɨꞌmokumentisofoho. Ose yonto ango yokintahopo ipisayo syoho somo uhwontohumayoꞌne molɨmentisofoho. Ose imentisoso kako oso syoho homo somo mokosyohumayoꞌne kako aꞌamu hamniyoho syoho emawoꞌnɨngkohofo sohwafe ahomo hoꞌnasyonto kako ango ikanopono nowento osopo kako neꞌno humamojofoho \v 2 Ipisayo syoho ulohofiyo sohumo ipisayoꞌne kakoe ipisayo syohopono lɨhwatɨmentisofoho. \v 3 Hwe syoho mokosyohumayo sohwa kakoe syoho ulohofiyo sohumo uhwonontɨfi aho kemokosyohumantɨfi, ikujoho fonjontɨfi, ipisayo muyoꞌnjo yontɨfi wae yaoꞌmentohofofoho. \v 4 Oseso kakwoꞌyohwo sohwo nomꞌne syoho ulohofiyo sohumo ipisayoꞌne lɨhwojahonɨngki hofɨko oso hwe sohwe mnokinopo ikujoho fonjontɨfi wonyo umokumentohofofoho. \v 5 Nomꞌne syoho ulohofiyo sohumo lɨhwojahonɨngki aꞌamu ipisayo syoho mokosyohumayo sohwa hofɨko fonjahumentohofofoho. Kakwoꞌyohwo nomꞌne syoho ulohofiyo sohwamo lɨhwajɨwoꞌnontanɨngki fehohnjo ikujoho fonjontɨfi fehohnjo fonjahumentohofofoho. \v 6 Oseso syoho ulohofiyo nomꞌneso mohumayofoho. Moiꞌwonoho. Osoꞌno kakoe hwomu angaꞌnohino sohumo aeꞌuyo lɨhwajonto lɨmento, Hofɨko nje hwomufe hungkunomo haloho wopeentɨfeho. Ose lɨmentisofoho. \v 7 Hwomu huhwo sohwo nuꞌmahonɨngki hwe syoho mokosyohumayo sohwa uhwonontɨfi hnnɨmentohofi, Oso hwe sohwo kako hwangku sohonta kanɨngkwohwoe yoꞌmayoso nomane hweho. Oyonɨmno. Nakwo komoꞌno kakimo poyo nofonjosyɨhwasi nakwo kakoe syohoso nɨhuꞌnahone womantanoho. \v 8 Ose hnnontɨfi hwomu sohumo aho kentɨfi fonjahumentohofofoho. Nofonjasyontɨfi kakoe pijafo mempo swohoꞌnaoꞌmentohofofoho. \p \v 9 Kakwoꞌyohwo sohwo aꞌamu wonyo huhwo sohwamo pipi ulohoꞌmontolo. Hwangku kako nopɨhwosi aꞌamu wonyo sohwamo nofonjasyɨhwosi kako nomꞌne aꞌamu sohwamo syoho hiso mokosyohumayoꞌne uyɨmontonoho. \p \v 10 Olo Anɨtuye hungkuno losoꞌno sekwo huno maseyoꞌnjotaho. Hungkuno ole, \q1 Oso sojo engkwosaho paꞌnyo aꞌamu ango injuwoꞌnɨngkohofo sohwa wae yaoꞌmentohofo loso olohontajo engkwosaho loso angomo sosofitofoꞌne hwapɨngohwo imoꞌnɨngkohoho. \q1 \v 11 Nakwoe Hwe Engo sohwo ole lɨmentisoso imoꞌnɨmentisofoho. \q1 Nakwo olo soꞌno uhwonontaneso wonyoangkafofoho. \p Oso pahnnɨmo hungkunoso lalokuhwono Anɨtu lɨmentisofoho. \p \v 12 Jutafe hwe engo sohwa nupaꞌnontɨfi oso pahnnɨmo hungkunoso aꞌamu syoho mokosyohumayoꞌno nto ulɨmentiso soꞌno nto lohoho hofɨkineꞌno huno uyahonɨngki hofɨko Jisasɨmo aho wokantɨfi ko imentohofoso aꞌamumneꞌno iyoho unɨmentisofoho. Oseso hofɨko Jisasɨmo ulɨkoꞌmantɨfi umentohofofoho. \s1 Aꞌamu hofɨko Jisasɨmo Sisamneꞌno hamniyoho uyo yahino soꞌno ulohonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 22:15-22; Luk 20:20-26) \p \v 13 Nowentɨfi hofɨko aꞌamu Falisi fihwanji aꞌamu Heloutɨmo uhwontohofo sohwanji Jisasɨye hungkunomo yamofo ulohofoꞌne lɨhwatɨmentohofofoho. \v 14 Jisasɨmo nuꞌmantɨfi afofo umokontɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, kɨko hwe hungkuno nehopiꞌnohino lɨwoꞌnɨngkino sohwohnneꞌno huno nayohoho. Kɨko aꞌamumneꞌno iyoho makinɨwoꞌnɨngkiso hwosoho. Osoꞌno aꞌamu yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu yofe ane sohwantnneꞌno kɨko huno piꞌnɨngo mokiyahonɨngki Anɨtuye honɨngkano nehopiꞌnohino lutɨhwawoꞌnɨngkino hwosoho. Osoꞌno hungkuno angaꞌno wakilohonantaneꞌno yɨhwono. Nakwoe hwe yofe engoꞌnjo Sisa kako hwaho mokosyohumayo sohumneꞌno hamniyoho (\it takis\it*) hoꞌnasiyoso wopɨngotaho. Wonyotaho. Nakwoe honɨngkano hungkunoso pehofo nalohoho. \p \v 15 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkoe sɨmeho hufaꞌuꞌnjo soꞌno huno uyahonɨngki ulɨmento, Sekwo ngkimo yamofo pehoꞌno ntohofalokwofo. Hamniyoho angaꞌno ntapmno. Uhwonɨmo. \v 16 Ose ulahonɨngki nuyahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Olo huyoꞌmango loꞌnji yofe loꞌnji tɨhwoeto. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Sisafefoho. \v 17 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sisafe yoꞌmayo soꞌmanji Sisamo uyɨmno. I, Anɨtuye yoꞌmayo soꞌmanji Anɨtumo uyɨmno. Ose ulahonɨngki hofɨko huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu Jisasɨmo ulohonɨmentohofi, Hwe fihwo poyo peꞌnoso sohwo apaꞌno lɨkafoso pipilo. \r (Matɨyu 22:23-33; Luk 20:27-40) \p \v 18 Aꞌamu nomꞌnihwa hofɨkoe yofe Satɨyusi Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Oso aꞌamu huhwa sohwa hofɨkoe huno ole uyɨwoꞌnɨngkohi, Aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa nɨhuꞌnahone peꞌnɨwoꞌnɨngkohofo apaꞌno songo molɨkafeꞌnefoho. Ose syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofofoho. Jisasɨmo uꞌmantɨfi ole ulohonɨmentohofi, \v 19 Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, Mouses nakumneꞌno hungkuno ole mtɨꞌmokumento, Hwe fihwo kako ape nomahwosi kako mehomi motɨpemayoꞌnjo sohwo poyo peꞌnɨngkuhwosoꞌno oso ape hisimo konɨngkwaꞌwehwo nomahwosi kolaꞌwehumneꞌno mehomi wotɨpemano. Mouses ose mtɨꞌmokumentisofoho. \v 20 Oseso hwe aho fehohnjo hopiꞌnono nomnꞌi mtaꞌni hufaꞌu hwaꞌu humamojiyefoho. Tisɨmaso sohwo ape nomanto mehomi ane poyo peꞌnɨmentisofoho. \v 21 Oseso konɨngkwaꞌwehwo oso ape hisimo nomanto mehomi ane poyo peꞌnɨmentisofoho. Oseso konɨngkwaꞌwehwo oso paꞌnyo imentisofoho. \v 22 Oseꞌno oseꞌnohinofoho. Homnɨngkwaꞌwehwosa hopiꞌnono mehomi ane poyo peꞌnɨmentohofofoho. Tɨfi sohonta oso aꞌmu hi oseꞌnohini peꞌnɨmentisofoho. \v 23 Oseso aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa lɨkapijo sohonta tɨhwoe ape umoꞌnɨmontolo. Hofɨkoꞌnɨkwehwa aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌni mtaꞌni hufaꞌu sohwa ape hisimo nto maꞌmentohofofoho. \p \v 24 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Anɨtuye hungkuno soꞌnji Anɨtuye yokumpohnꞌnyo soꞌntnneꞌno huno maseyoho yohoho. Osoꞌno sekwo hwasyo hungkuno lalokwofo. \v 25 Upaꞌnɨmno. Aꞌamu poyo peꞌnɨmentohofo sohwa nolɨkafɨkuji hofɨko ape momaꞌnɨfitnnefoho. Oꞌo hofɨko aꞌamu ahwomomjo ape momasoꞌnjo paꞌnyo imoꞌnɨfitnnefoho. \p \v 26 Oso hungkunoso aꞌamu poyo peꞌnɨmentohofo sohwa apaꞌno lɨkapitnneꞌno sekwo Mousesɨye hungkuno atofo majotaho. Iyo tɨfo somtaꞌni toho sijontanɨngki Anɨtuye mampaho hoꞌnɨmentisofoho. Apɨlohamjanji Jekoup Aisakɨjanji hofɨko poyo peꞌnɨmentohofofoho. I osoꞌno Anɨtu Mousesɨmo ulɨmento, Ngko Apɨlohamja Aisakɨja Jekoupɨjafe Anɨtuꞌnyoho. \v 27 Mouses kako ole syafɨhuꞌmento, Apɨlohamja Aisakɨja Jekoupɨja hofɨko hohonta poyo ko peꞌnɨmentohofo sohwa songo humalofo soꞌno syafɨsyonto oso hungkuno hiso lutɨhwamentisofoho. Anɨtu kako poyo peꞌnyo sofe Anɨtu hwoꞌmaho. Oꞌo, kako aꞌamu songo humalofo sofe Anɨtuyoho. Sekwoe hungkunoso hwayo hohnjofoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Anɨtuye honɨngkano hungkuno sɨmoꞌmjofoho. \r (Matɨyu 22:34-40) \p \v 28 Hwe fihwo Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamojo sohwo hofɨko oso hungkuno hnnontanɨngkofi upaꞌnɨmentisofoho. Jisasɨye hungkuno hunoꞌnjoso nupaꞌnonto Jisasɨmo nuꞌmanto ulɨmento, Anɨtuye honɨngkano hungkunoso nomꞌne somo yakoloꞌnnyoso ntisoto. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Honɨngkano hungkuno engo sɨmoꞌmjo yakoloꞌnnyoso olenoho. Aꞌamu Isɨlael soku sekwo upaꞌnɨmno. Anɨtu sohwo kakoꞌnohini nakwoe Anɨtuyoho. \v 30 Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje sɨmeho hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huyoꞌmango hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huno hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje yokumpohnꞌnyo hopiꞌnohinoso kakimo uyo. \v 31 Honɨngkano hungkuno tɨfinjoso olenoho. Kɨko hi kumoꞌnonto sɨmeho kumoꞌnɨngkiso paꞌnyoso aꞌamu nomꞌnemneꞌno kɨkoꞌnjo mofone sopo humalofo somo uyo. Oso honɨngkano hungkuno hufaꞌu sohwaꞌu hungkuno hopiꞌnohinomo yakoloꞌnnyofoho. \p \v 32 Ose ulahonɨngki hwe honɨngkano hungkuno lutɨhwamojo sohwo Jisasɨmo ulɨmento, Ou Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, nehopi lohino. Anɨtu kakoꞌnohini nakwoe Anɨtuyoho. Anɨtu nomꞌnehwo mohumuyoho. \v 33 Ou, jɨje sɨmeho, jɨje huno, jɨje yokumpohnꞌnyo Anɨtumo hopiꞌnono uyo. Kɨko kikineꞌno kumoꞌnyo hopaso kɨko nomꞌne aꞌamuneꞌno wakumoꞌnono. Nakwo oso honɨngkano hufaꞌumo inɨngkowasoꞌmanji oso yahinoso nakwoe wonyo wae yaofoꞌne yahu fonjokisasiyo yoꞌmayo Anɨtumo uyosoꞌno yakoloꞌnnyofoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 34 Oso hwe huhwo sohwoe hungkunoso Jisas nupaꞌnonto huno wonyoangkafofoho syafɨsyonto ulɨmento, Kikineꞌno Anɨtu yoꞌmayo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayoso mofoneponoho. Ose ulahonɨngki aꞌamu nomꞌne sohwa nomꞌne hungkuno Jisasɨmo ulohonyo soꞌno iyoho imentohofofoho. \s1 Jisas hofɨkimo Kɨlais sohwo tɨhwolo ulohonɨmentisofoho. \r (Matɨyu 22:41-46; Luk 20:41-44) \p \v 35 Jisas Anɨtuye ango engomo hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engomo lutɨhwamentisoso ulɨmento, Aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa olo hungkunolo pehoꞌno lutɨhwaꞌwoꞌnɨngkohofo. Kɨlais kako oso Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨmentiso sohwo Ntefit hwe yofe engoꞌnjo hohonta hwaho mokosyohumamojo sohwoe imu hweho. Oseso pipi lɨwoꞌnɨngkohofo. \v 36 Anɨtuye Towahuno Wopɨngo hohonta olo hungkunolo Ntefitɨye sɨmeho moꞌmo hoꞌnasyohonɨngki Ntefit ole mtɨꞌmokumento, \q1 Anɨtu kako nje Hwe Engo Kɨlais, Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨmentiso sohumo ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje aho anga sohohntaꞌni fosyohumaho. \q1 Osopo kɨko nohumahoji ngko jɨje mango sohwamo jɨje sɨfɨkiꞌnyoꞌmo enjwaꞌmo wakuhumotɨꞌmonnoho. \p Oso hungkunoso Ntefit mtɨꞌmokumentisofoho. \v 37 Ihwoni. Oseso Ntefit kako oso hwe Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨꞌmentiso Kɨlais sohuneꞌno nje Hwe Engo hweho lɨmentiso soꞌno Kɨlais sohwo kako Ntefitɨye imuhwo imoꞌnyoso pipilo. Ose ulahonɨngki aꞌamu nupaꞌnontɨfi hungkuno wonyoangkafofoho syafɨhuꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwafe yahinofoho. \r (Matɨyu 23:1-36; Luk 11:37-54; 20:45-47) \p \v 38 Jisas nomꞌne hungkuno lutɨhwamento, Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo hunoꞌnjo sohwafe yahino somneꞌne iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Hofɨko hofɨkoe yofe engo somneꞌno hwapɨfe sawemo yontɨfi honɨngkanopo emoyɨwoꞌnɨngkohofofoho. Osopo emoyontanɨngkofi hwe moyaꞌmi hofɨkimo uhwonontɨfi nakwoe hwe engo hwasoho ulɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. \v 39 Osoꞌnji hofɨko tajo ango somo aꞌamufe sɨmanopo humayoꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. Osoꞌnji hofɨko aꞌamu wopayo engo iloho yano sohonta epohumayo sɨmoꞌmjo soꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkiso hwafoho. \v 40 Hofɨko Anɨtumo hungkuno sawemo engo jomo ko ulontɨfi hofɨko apɨwojo sofafe ango yoꞌmayo soꞌno wosemokosyohumano poji ulontɨfi ango hiso hofɨkoꞌne nɨhuꞌnahone emawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Ose hwe huhwo sohwo tohino engo notɨpemapitnnefoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Apɨwojo fisi Anɨtumneꞌno hamniyoho hoꞌnahumentisofoho. \r (Luk 21:1-4) \p \v 41 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo aꞌamu Anɨtumneꞌno hamniyoho hoꞌnasiyo sopo nohumanto hofɨko ipofomo hoꞌnosyontanɨngkofi uhwonɨmentisofoho. Aꞌamu hamniyoho engoꞌnjo sohwa hamniyoho piꞌnɨngo hoꞌnahumentohofofoho. \v 42 Apɨwojo hoꞌyango anesi noponto hamniyoho weꞌe hufaꞌu hoꞌnahumentisofoho. Oso hamniyohoso touya angaꞌnohino paꞌnyofoho. \v 43 Jisas uhwononto kakoe inomokomoyo sohwamneꞌno joho lutɨmanto ulɨmento, Hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo upaꞌnɨmno. Olo apɨwojo losi kako hamniyoho hoꞌnasiyoso nomꞌne aꞌamu hopiꞌnono Anɨtumneꞌno hoꞌnasyohofo somo kakoe weꞌeso uyakolokwoho. \v 44 Nomꞌne aꞌamu hamniyoho hoꞌnosyalokwofoso hofɨko hamniyoho engo mokosyohumunyofoho. Osoꞌno hofɨko oso hamniyoho engo somtaꞌni Anɨtumneꞌno weꞌeꞌnohini hoꞌnosyalokwofoho. Olo apɨwojo losi kako hamniyoho mokosyohumunyoso hopiꞌnonohino Anɨtumneꞌno hoꞌnasyohoho. Kako nomꞌne hoꞌyangoso nomꞌne hamniyohoso nɨhuꞌno aniyoho. \c 13 \s1 Anɨtuye tajo ango engoso wonyo imoꞌnone soꞌno Jisas ulɨmentisofoho. \p \v 1 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo mtaꞌango sohwo noswopahonɨngki inomokomoyo fihwo ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, tɨmo uhwonyo. Olo ango wonyoangkafofoho. Sojo wopɨngoꞌnji molinyofoho. \v 2 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Olo ango engo lomo luhwonalokuno. Hwangku olo ango lomjo sojo angaꞌnohinoso nomꞌnepo kihnꞌnawesoso awonoho. Oꞌo hofɨko olo ango wopɨngo losomo mtɨhupekuji womehuꞌmmokwojantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas yoꞌmayo tango mɨkunɨmposo iꞌmofapone soꞌno lɨmentisofoho. \r (Matɨyu 24:3-14; Luk 21:7-19) \p \v 3 Jisas kako hwofɨkiꞌnyo Oulif sopo nosonto osopo ntaꞌni Anɨtuye tajo ango engo somo uhwononto ampo humamentisofoho. Pita, Jemɨs, Joun, Entɨlu hofɨkoꞌnohini Jisasɨmo uꞌmantɨfi ulohonɨmentohofi, \v 4 Oso hungkuno ntonalohinoso sɨkuno ntisomo imoꞌnoneto. Oso sɨkuno somo nakwo pipi yaneto. Weꞌenepi uꞌmofapmmontolaho. \v 5 Ose ulohonɨngkahonɨngkohofi Jisas ulomaꞌmento. Aꞌamu, sekwo hwasyo hungkuno sejo soꞌno sekwo iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. \v 6 Aꞌamu piꞌnɨngo engo iꞌmofapɨkuji hofɨko nje yofe ntɨkuji ole selɨfitnnefoho, Ngko Kɨlais hwoꞌnyoho. Anɨtu nɨhwosopoꞌmentiso hwoꞌnyoho. Ose selɨfijoso aꞌamu piꞌnɨngo hofɨkoe hungkunomo inɨngkafitnnefoho. \v 7 Hwangku aꞌamu hwaho kengoponjo sohwa hofɨko nomꞌne hwahoponjo sohwanji ikujoho fongkiꞌnyoꞌne soꞌnji aꞌamu hwaho afaponjo sohwa ikujoho fongkiꞌnyoꞌne soꞌntnne oso hungkunoso nupaꞌnɨngkuji iyoho senyoꞌeno. Oꞌo oso yoꞌmayoso iꞌmofapɨhwosoꞌno i ikujoho fongkiꞌnyoso iꞌmofapososo sɨkuno moiꞌwo mmoꞌnyofoho. \v 8 Hwangku aꞌamu temtitofo kengo sohwanji temtitofo nomꞌne sohwanji hofɨko ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. I aꞌamu hwaho kengopontaꞌango sohwa nomꞌne hwaho kengoponjo sohwanji ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. Hwaho angoꞌmeemo hwomɨhwo yɨhwosi wopayo ane mijoho engo iꞌmofaponefoho. Oseso olo tango weꞌeso emayofoho. Tango mɨkunɨmposo tɨfi noꞌmo weho. \p \v 9 Yoꞌmayoso uhwonɨngkuji sekwo iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. \it Kaunɨsol\it*ɨꞌnjopo ipesemotafitnnefoho. Hofɨko tajo ango somo sekumo ikujoho nosefongkupitnnefoho. Hofɨko ngkimo monje wenisyano lɨkuji hofɨko sekumo hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwafepono upesemotowantɨfeho. Osoꞌno sekwo aꞌamu yofe engoꞌnjo sohwamo nje hungkuno wolutɨhwantɨfeho. \v 10 I, sɨmoꞌmo aꞌamu hopiꞌnono angoꞌmeemjoso nje hungkuno wopɨngo upaꞌnɨngkujoꞌno tɨfi sɨkuno moiꞌwo imoꞌnonefoho. \v 11 Hofɨko nosetɨmafɨkuji hungkuno mɨhwajiyo ango somo mesehumatɨpijo sohonta selohonɨfitnnefoho. Sekwo hungkuno ujosoꞌno huno piꞌnɨngo syafɨsiyoꞌeno. Oꞌo, osohonta Anɨtu sekwoe sɨmehomo hungkuno hoꞌnasesyɨhwosoꞌno sekwo ulɨfitnnefoho. Oso hungkuno hiso sekwoeꞌmaho. Oꞌo Anɨtuye Towahuno Wopɨngo oso hungkunoso lonefoho. \v 12 Osohonta aꞌamuso konɨngkwaꞌwehumo hungkuno lɨwoꞌnɨngkohofo sopono ipemotakuji osopo hungkuno lɨkuji nofonjasehufitnnefoho. Hwe fihwo kakoe mehomimneꞌno oso paꞌnyo ulohofonefoho. Mehomiso kanɨngkwohwoꞌyaꞌumneꞌno mangohwa imoꞌnɨngkuji fonjahufitnnefoho. \v 13 Oseso hwe moyaꞌmi hopiꞌnono sekumneꞌno sɨmeho tohino mɨkunɨmposo umnonefoho. Hwapɨngoso nje yofeso sekumo weho. I, aꞌamu fihwo yokumpohnꞌnyo neꞌno lohofontanɨngkuhwosi sɨkuno aeꞌuyo imoꞌnososo Anɨtu oso huhwo sohumo utɨmanefoho. \s1 Yoꞌmayo wonyo hwapɨngo sohwo iꞌmofaponefoho. \r (Matɨyu 24:15-28; Luk 21:20-24) \p \v 14 Hohosohonta yoꞌmayo nɨhuꞌno wonyo hwapɨngoso ango kakineꞌno masyuyoꞌne somo hwasyoponoho linyo sopo lohofɨhwosoꞌno uhwonɨfitnnefoho. Ose uhwonɨngkuji youwo lɨkuji aꞌamu Jutiya humalofoso hwofɨkiꞌnyo poneꞌno hiyaso sɨfitnnefoho. Aꞌamu olo hungkuno loso atofo loso sohwo huno itoꞌno wosyafɨsyono. \v 15 Hwe fihwo antɨfepo humaso sohwo kako hwahopo pɨwelɨkofaohwosi olo wonyo hiso uhwonɨngkuhwosi kakoe hoꞌyango yoꞌmayo soꞌno kakoe angomo maswonehoho. \v 16 Aꞌamu syohoꞌmo lohofontoso sohwo kakoe angopo ntaꞌni ife womaꞌmo lososo momawenefoho. Oꞌo, leꞌmoꞌnohini lohofonefoho. \v 17 Oso sɨkuno somo moyaꞌmi sɨmehoꞌnjo sofanji mehomi weꞌe amno unyo sofantnneꞌno ngko hitoho ntokwoho. Hofɨko hiyaso komoꞌno leꞌmofoso pipilo. \v 18 Olo sɨkuno hiyaso leꞌmofoꞌne wojoso sɨkuno meeofoso soꞌnji iꞌmofaposoꞌmanji sekwo leꞌmofoso pipilo. Osoꞌno sekwo Mpohumo jomo ulɨkuno. \v 19 Olo tohino tɨpemayo sohontaꞌneꞌno selalokweso mɨkunɨmposofoho. Anɨtu sɨmoꞌmo yoꞌmayo mtɨꞌmokumentiso sohonta ajuyohwosa humapmmotofo sohonta, olohonta, olo hwaho lopo oso tohino paꞌnyoso mꞌmofapefoho. Olo tohino engo tɨpemayo lohonta yakoloꞌnnyofoho. Tɨfi noꞌmo tango apaꞌnohinoso oseꞌneꞌmaho. \v 20 Oso sɨkuno tohino mayo somo Anɨtu kako tɨfo mmokiyoꞌmanji aꞌamu nɨhuꞌno hopiꞌnono poyo nto imoꞌnɨfijoꞌnesohilo. I osoꞌno Anɨtu kakoe aꞌamu uhwosopoꞌmentiso somneꞌno huno syafɨsyɨhwosi sɨkuno oso tohino mayo soꞌno tɨfo imokumneꞌento imentisofoho. \p \v 21 Osohonta hwe fihwo ole noselonefoho, Olopo uhwonɨmno. Kɨlais olopo humaho. Ou, aꞌamu nomꞌnihwo selososo, Uhwonɨmno. Kɨlais oso nompo humaho. Ose selɨkujoꞌno sekwo hofɨkoe hungkunomo tɨfi inɨngkayoꞌeno. \v 22 Osohonta aꞌamu fihwo ole selososo, Ngko Kɨlais hwoꞌnyoho. Nomꞌnihwo Anɨtuye hungkuno hwasyo lutɨhwayo sohwa iꞌmofapɨkuji yoꞌmayo wonyoangkafo yamofo sekumo esetɨhwafitnnefoho. Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo esetɨhwafitnnefoho. Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo minɨngkayoꞌnjo hopiꞌnohinoso oso hisofe hungkunomo inɨngkafitnnefoho. I, Anɨtuye aꞌamu neso hungkuno hwasyomo unɨngkowantɨfitɨkeno lɨkuji yoꞌmayo wonyoangkafoso yamofo esetɨhwafitnnefoho. \v 23 Osoꞌno sekwo tɨmo itoꞌno uhwontohumamno. Olo yoꞌmayo hilo soꞌno nto selohefoho. Osoꞌno yoꞌmayo uhwonɨfijo soꞌno huno itoꞌno seyonefoho \s1 Aꞌamufe Hwomu sohwo hwangku noponefoho. \r (Matɨyu 24:29-31; Luk 21:25-28) \p \v 24 Oso tango hiso moiꞌwo imoꞌnɨngkuhwosoꞌno mofehiꞌnyo sɨkwoꞌmno imoꞌnɨngkuhwosoꞌno hamno majoꞌnjo ihwosi \v 25 hntokwaliyo ahwomontaꞌango nopɨwasyonefoho. Yoꞌmayo ahwomomjo yokumpohnꞌnyo yomo yomo ifitnnefoho. \v 26 Oso hiso iꞌmofopahonɨngkuhwosi Aꞌamufe Hwomu sohwo kako himopo kakoe yokumpohnꞌnyo engo mɨkunɨmposoꞌnji kakoe pomponaho engoꞌnji noponefoho. \v 27 Hohosohonta Anɨtu kakoe aꞌamu ahwomomjo somo uhwajɨhwosi angoꞌmeemjo aꞌamu uhwosopoꞌmentiso somo nuhuꞌmokonefoho. Hwaho ae efohotoꞌnawojoꞌmeemjo somo mɨhwofojonefoho. \s1 Iyoswo yonɨmofoso uhwonɨngkuji ole huno waseyono jefo umontoeꞌnefoho. \r (Matɨyu 24:32-35; Luk 21:29-33) \p \v 28 Sekwo iyo mijisiyo somo uhwonɨmno. Uyonɨmofoso uhwonɨngkuji jefo uyɨmonteꞌnefoho. \v 29 Oseso oso paꞌnyoso yoꞌmayo somneꞌno selohe somo uhwonɨngkuji huno ole waseyono. Kakoe sɨkuno nto iꞌmofapohoho. Kako hokuꞌyopo lohokwoho. Huno ose waseyono. \v 30 Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hwe moyaꞌmi olopo hwaho lopo nohumentanɨngkuji yoꞌmayo hiso imoꞌnonefoho. \v 31 Ahwomoꞌnji hwahoꞌnji moiꞌwo imoꞌnoso sohonta nje hungkunoso moiꞌwo mmoꞌnonefoho. Neꞌno nowentɨhwonefoho. \s1 Aꞌamu hopiꞌnono oso sɨkuno soꞌno huno muyonefoho. \r (Matɨyu 24:36-44; Luk 17:26-30, 34-36) \p \v 32 Oso sɨkuno somneꞌno nakwo huno monayofoho. Aꞌamu ahwomoꞌmjo sohwanji ngkoꞌnji huno monayofoho. Oꞌo, Mpohwo Anɨtu kakoꞌnohini huno uyalofoho. \p \v 33 Oso sɨkuno hiso sekwo huno maseyɨhwosoꞌno sekwo itoꞌno fohontohumamno. \v 34 Pisoꞌmoꞌnyo ikutoho. Pahnnɨmo hungkuno upaꞌnɨmno. Ngko olo paꞌnyo hwoꞌnyoho. Hwe engo sohwo hano ikanopo waꞌmo lonto kako kakoe syoho ulohofiyo angaꞌno angaꞌnohino sohwamo syoho yano ulofihwosi hwe hokuꞌyo mokosyohumayo sohumo ole ulɨmontono, Itoꞌno uhwontohumaho. Ose ulɨhwosi wamontonoho. Ose ulonto, ulɨmento, \v 35 Sekwo olo hwe huhwo sohwo pone sohonta huno maseyonefoho. Sɨkunoꞌnjilɨkeno. Sɨkwoꞌmiyomtɨkeno. Yɨhufo yokajoꞌnjilɨkeno. Imɨngo neꞌnjilɨkeno. Oseꞌmanji tɨmo itoꞌno fohontohumamno. \v 36 Sekwo saho fosyowentanɨngkuji kako komoꞌnoponoho lɨkuji itoꞌno fohontohumamno. \v 37 Oso hungkuno seloheso aꞌamu hopiꞌnonohinomo ulalokweno. Itoꞌno fohontohumamno. \c 14 \s1 Jutafe hwe engo sohwa Jisasɨmo fonjosyaneꞌentɨfi hnnɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:1-5; Luk 22:1-2; Joun 11:45-53) \p \v 1 Aꞌamu Jutafe Sɨkuno Engo imoꞌnyo sopo iꞌmofayoꞌne sɨkuno hufaꞌu wentanɨngki oso sɨkuno sɨmoꞌmjoso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyofoho. \f + \fr 14:1 \ft Mt 26:2 enjwa soꞌmo fehonoloꞌmongkomaho. \f* Sɨkuno nomꞌnehwi hofɨko wopayo engo mokamoꞌnnyoso nɨmotofofoho. Oso sɨkuno engo hufaꞌu mꞌmofape sohonta sɨkuno hufaꞌu nowentanɨngki oso hwe tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwanji uhuꞌmokontɨfi, Hofɨko Jisasɨmo aho hiyasoꞌmo kehwasi nofonjosyaneꞌentɨfi honɨngkanoꞌno tɨpmmentohofofoho. \v 2 Ole hnnɨmentohofi, olo hiloso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo osomo wopayo engo nontanɨngkuji aho kehwasoꞌno nonahonɨngkuji, aꞌamu hofɨko nakumo ikujoho nafongkupitnnoho. Oso hisoꞌno Sɨkuno Engo homo somo nakwo Jisasɨmo aho kehwaloho. Ose hnnɨmentohofofoho. \s1 Aꞌmu fisi Jisasɨye mnokinopo hwone mijo akino wonyoangkafoꞌnjoso usohumentisofoho. \r (Matɨyu 26:6-13; Joun 12:1-8) \p \v 3 Jisas kako Saimounɨye ango Mpetani sopo humamentisofoho. Saimoun huhwo sohwo aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo hweho. Jisas hofɨkoꞌnji wopayo nontanɨngkofi aꞌmu fisi sojo ahwonte weꞌe hwone mijo akino wonyoangkafoꞌnjoso motoswapmmentisofoho. Oso mijo soꞌno hamniyoho mpe weꞌeꞌmaho. Nomotoswaponto ahwonte maneso hohwanɨpo lohofonto Jisasɨye mnokinopo mijo sohumentisofoho. \v 4 Nosɨsyontanɨngki aꞌamu fihwa uhwonontɨfi sɨmano hintotohino umnɨngkahonɨngki hnnɨmentohofi, Oloso wopɨngoꞌmaho. Hwone mijo wonyoangkafoso siki sɨsiyoso pehoꞌneto. \v 5 Olo mijo losoꞌno aꞌamu fihwo hamniyoho mɨkunɨmposo (300 \it tenaliyo\it*) \f + \fr 14:5 \fk tenaliyo \ft —hwe fihwo hamniyoho syohoꞌnjo sohwo sɨkuno angaꞌnohinoꞌno \fk tenaliyo \ft kengaꞌno maꞌmasofoho. \fk tɨli huntɨlet \ft 300 \fk tenaliyo \ft so oso hamniyoho soswo angaꞌnohinoꞌnefoho.) \f* nejapontentesi oso hamniyoho aꞌamu wopayo umofonyo iyo neꞌno uyɨhwanesohilo. Ose hnnontɨfi aꞌmu simo yoka ulɨmentohofofoho. \v 6 Yoka ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Kakoe syohofoho. Sekwo pehoꞌno olosimo sɨmeho tango uyalokwofo. Kako ngkimo wopɨngo ntohokwoho. \v 7 Aꞌamu yoꞌmayo umofonyo iwoꞌnɨngkohofoso sekwoꞌnji neꞌnohino humawoꞌnɨngkohofofoho. Sekwo hofɨkimo ufoꞌmantɨfiꞌmanji nohono ufoꞌmapmno. I osoꞌno ngko sekwoꞌnji olo hwaho lopo neꞌno nohumantɨꞌmne hwonɨꞌmaho. \v 8 Olo hiso ntohofisoso wopɨngofoho. Kako nakwo aꞌamufe pijafo piꞌnɨmomo wohoꞌnosyano lontani ehulohofɨwoꞌnɨngkuhwone hopaso ehontohokwoho. \v 9 Hungkuno nehopi waselɨmo. Ango yawojoꞌmeemo nje hungkuno wopɨngo aꞌamu somo ulɨkujoso olo aꞌmu losi ntohofiso sotnneꞌno ulɨfitnnefoho. Osoꞌno aꞌamu piꞌnɨngo engo olo aꞌmu losimneꞌno syafɨhupitnnefoho. \s1 Jisasɨneꞌno Jutas aꞌamumo tokoyoꞌofo imentisofoho. \r (Matɨyu 26:14-16; Luk 22:3-6) \p \v 10 Osohonta Jutas Isɨkaliyout kako Jisasɨye inomokomoyo aꞌamu aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uhwosopoꞌmentiso sohwo kako oso aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwamo Jisasɨneꞌno aho kopitnneꞌno ufoꞌmaꞌmo lonto hofɨkoe angopo uꞌmaꞌmentisofoho. \v 11 Hofɨko nupaꞌnontɨfi sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨngkahonɨngki oso hisoꞌno hamniyoho wokijopano ulɨmentohofofoho. Oseso Jutas Jisasɨmo utɨhwamneꞌento honɨngkano imofoꞌne syofɨsyomaꞌmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji Sɨkuno Engo somo wopayo nɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:17-25; Luk 22:7-14, 21-23; Joun 13:21-30) \p \v 12 Sɨkuno Engo sɨmoꞌmjo Wopayo Feejo Lohonɨmotofo Sɨkuno somo hofɨko yahu fonjahumotofo sohonta Jisasɨye inomokomoyo sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo \f + \fr 14:12 \ft Mt. 26:2 enjwa soꞌmo fehonoloꞌmongkomaho. \f* osomneꞌno wopayo naneso ntɨꞌmo ntɨꞌmo esyohumanehwono. \v 13 Ose ulahonɨngkofi Jisas inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌumo ulɨmento, Siko antɨme engo sopo nowehosɨsi osopo hwe fihwo kako mitɨhwontohoꞌnjo sohumo uswoꞌnɨngkohosɨsi kakimo tɨfi finɨngkunyo. \v 14 Kako angomo syuhwosoꞌno oso ango kakwoꞌyohwo sohumo ole ulinyo, Hwe Engo sohwo kako hungkuno ole lehwajohoho. Ngkoꞌne ango nje inomokomoyo sohwanji Sɨkuno Engo iyoho humayo somo wopayoso ntɨpo wonantaneto. Ose lehwajohoho. \v 15 Ose ulohosɨsoꞌno kako ango tokilonjwaꞌmo molinyo yokintahoponjo somo wosetɨhwamontonoho. Ango somo epohumayo ijempoho yoꞌmayoso hiꞌnjomnoho. Osopo wopayo nakuneꞌno itoꞌno fesyohumunyo. Ose ulonto uhwantɨmentisofoho. \v 16 Uhwatɨmentisoso siko nowenji antɨme engo sopo iꞌmofaponji yoꞌmayo Jisas ulɨmentiso hopaso tɨpemaꞌmentisiyefoho. Notɨpemanji siko wosopayo itoꞌno yahumentisiyefoho. \p \v 17 Sɨkunoꞌnji Jisas kakoe inomokomoyo nomꞌne sohwanji iꞌmofapmmentohofofoho. \v 18 Hofɨko epohumayopo wopayo nopemoꞌnowentɨfi nonontanɨngkofi Jisas ulɨmento, Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hwe fihwo nakwoꞌnji wopayo nalokuhwone sohwo kako mango sohwafe ahomo wohoꞌnanɨhumonte hweho. \v 19 Ose ulahonɨngki hofɨko sɨmeho tango uyɨmentisofoho. Hwe angaꞌno angaꞌnohino sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwolaho. Nakwolaho. Ose ulɨmentohofofoho. \v 20 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Nje inomokomoyo sohwasi hwe angaꞌno sekwoꞌnjo mtaꞌangohwo ngkoꞌnji wopayo mijomo yomahwe oso hunonoho. \v 21 Aꞌamu Anɨtuye hungkuno lutɨhwamotofo sohwa iyoswomo mtɨꞌmokumentohofo paꞌnyoso Aꞌamufe Hwomu sohwo poyo umoꞌnɨmontonoho. I osoꞌno oso hwe ngkineꞌno nje mango sohwamo tokoyoꞌofo ntohofone sohuneꞌno hitoho ntokwoho. Tohino engoso nomane hweho. Konaꞌwohi aswo momasoꞌnjo yontentesi wopɨngoꞌnesohilo. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo mijoꞌnji wopayoꞌnji umentisofoho. \r (Matɨyu 26:26-30; Luk 22:15-20; 1 Koulin 11:23-25) \p \v 22 Hofɨko nontanɨngkofi Jisas wopayo nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto kutɨkujo lohofonto hofɨkimo uyonto ulɨmento, Sekwo mapmno. Olo wosopayo loso nje aꞌapahofoho. \v 23 Ose ulonto kako noswanyo ipisayo mijoꞌnjoso nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto inomokomoyo sohwamo uyahonɨngki hofɨko mijo nɨmentohofofoho. \v 24 Jisas ulɨmento, Oloso nje honɨyofoho. Aꞌamukuneꞌno usɨhumahono. Olo honɨyoso ngko Anɨtuꞌnji sekwoꞌnji makotɨkuꞌnyoꞌne usɨhumahono. Nje honɨyo losomo Anɨtu uhwonɨngkuhwosi sekwo Anɨtuꞌnji makotɨkuꞌnyoso ne imoꞌnyoꞌnefoho. \v 25 Upaꞌnɨmno. Hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Nomꞌne sɨkuno somo olo ipisayo mijo apaꞌno manɨmnehono. Manyoꞌnjo uyɨmnoho. Oꞌo Anɨtu yokumpohnꞌnyo mokosyohumaso sopo ipisayo mijo songo nɨmnefoho. \v 26 Ose ulohonɨngki hofɨko ta angaꞌno lontɨfi noswapontɨfi hwofɨkiꞌnyo Oulifɨneꞌno kotasɨmentohofofoho. \s1 Jisas Pitamo ulɨmento, Kɨko hohujo ukinjanɨmoꞌmonnoho. \r (Matɨyu 26:31-35; Luk 22:31-34; Joun 13:36-38) \p \v 27 Jisas ulɨmento, Sekwo ngkimo nɨhwajɨkuji hiyaso wohumpeentɨfeho. Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, Aꞌamu yahu \it sipsip\it* mokosyohumayo sohumo fonjasyɨkujoꞌno yahu sohwa hiyaso wohumpeentɨfeho. \v 28 I osoꞌno songo lɨkahmꞌmo Ngkalilineꞌno sɨmoꞌmo sepoꞌmnefoho. \v 29 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Nomꞌne hopiꞌnonohino sohwa hofɨko ko kuhwotɨꞌmopijoso ngko mokuhwotɨꞌmoꞌmnehono. \v 30 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno nehopi wakilɨmonneꞌno yohono. Olo sɨkwoꞌmiyo lomo yɨhufo tosɨka yoka hufaꞌu malontanɨngkuhwosi kɨko ngkineꞌno hwasyo hungkuno hufaꞌu sɨhune ole ulɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyohoyohoho. Ose ulohojoꞌno yɨhufo sohwo yoka walɨmontonoho. \v 31 Ose ulahonɨngki Pita nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Awonoho. Oseꞌmaho. Ngko kikimneꞌno huno maniyohoyohoho eso mulɨmnehono. Oꞌo ngko kɨkoꞌnji fonjanɨsiyo soꞌmanji oso hungkunoso mulɨmnehono. Ose ulahonɨngki inomokomoyo hopiꞌnonohino sohwa Jisasɨmo osenohino mjulɨmɨmentohofofoho. \s1 Jisas Ngketɨsemani sopo Anɨtumo jomo ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 26:36-46; Luk 22:39-46) \p \v 32 Hofɨko Ngketɨsemani iyo uyo syoho sopono umentohofofoho. Osopo nohumanto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Olopo fosyohumamno. Ngko nuꞌmo Mpohumo jomo ulɨmo. \v 33 Ose ulonto, kako Pita, Jemɨs, Jounꞌnji nutɨmanto weꞌenepi nowentɨfi Jisas sɨmeho tango mɨkunɨmoposo umentisofoho. \v 34 Osoꞌno Jisas ulɨmento, Nje sɨmeho tango mokunɨmposoꞌnjo hwoꞌnyoho. Tango hiloso poyo wanɨmokumtolɨkeno. Olopo sekwo itoꞌno fosyohumafɨkuji nohontohumamno. \v 35 Ose ulonto weꞌenehwo nowento hwahopo ipitofawento kako Anɨtumo oso tohino hiso iꞌmofapososo uyakolofoꞌne jomo ulɨmentisofoho. \v 36 Ole ulɨmento, Mpohwo, kɨko yoꞌmayo hopiꞌnono ihnnehino. Olo tango nɨꞌmasoso wae feenɨmofo. I osoꞌno nje nɨmoꞌnyo somo inɨngkahutoho. Oꞌo jɨje kumoꞌnyo somo tɨfi finɨngkayo. \p \v 37 Ose ulonto nolɨkokwaponto inomokomoyo sohwa uhumojohamentiso sopo saho fosyowentanɨngkofi uꞌmanto Pitamo ulɨmento, Saimoun, saho pehoꞌno fosyawotnno. Kɨko weꞌenehwo monohontohumayoꞌnjotaho. \v 38 Seten sekumo yamofo selohofonoho. Sekwo ngkineꞌno nohontohumafɨkuji sekwo yamofo neꞌmasoso yahino wonyo somo nopɨwesyanoho lɨkuji Mpohumo jomo ulɨmno. Sekwo wopɨngoꞌnohini uyano ko lɨfijoso sekwoe yokumpohnꞌnyo hopoꞌmaho. \p \v 39 Ose ulonto, weꞌenepo nowento hungkuno Anɨtumo nto ulɨmentisoso apaꞌno ulɨmentisofoho. \v 40 Ose ulonto asomo ponto uhwonɨmentisoso inomokomoyo sohwa tɨmosaho engo unɨngkahonɨngki saho fosyowentanɨngkofi uꞌmahonɨngki hofɨko wonɨmangoꞌno yontɨfi nakwo pehofo ulanehwono lontɨfi imentohofofoho. \v 41 Jisas Mpohumo apaꞌno jomo ulonto asomo noponto ulɨmento, Sekwo saho neꞌno lofosyawotofo. Ntaꞌnoho. Nje sɨkuno moiꞌwonoho. Ihwoni, Aꞌamufe Hwomu sohumneꞌno aꞌamu wonyo sohwamo tokoyoꞌofo nto imasofoho. \v 42 Sekwo filɨkapmno. Wohwano. Uhwonɨmno. Oso hwe ngkineꞌno tokoyoꞌofo ntohoꞌmaso sohwo nto pohoho. \s1 Aꞌamu Jisasɨmo aho koꞌmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:47-56; Luk 22:47-53; Joun 18:3-12) \p \v 43 Ose lontanɨngki Jutas Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopinono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwo komoꞌno iꞌmofapmmentisofoho. Aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Isɨlaelɨfe hwe engo sohwanji aꞌamu piꞌnɨngo engo itokusoꞌnjo hosɨmnoꞌnjo sohwamo lutɨmahonɨngkofi Jutas kako Jisasɨyepono ipemotasɨmentisofoho. \v 44 Jutas oso aꞌamu sohwamo yamofo itɨhwayoꞌne ole ulɨmento, Hwe sohumo nuꞌmahmꞌmo hinjoho huꞌnɨmeso oso hwe huhwo sohwo Jisasɨyoho. Osohumo sekwo aho kekuji fɨpemotawomno. Ose nto ulɨmentisofoho. \p \v 45 Oseso Jutas Jisasɨmo uꞌmanto ulɨmento, Nje Lontɨhwayohwo, ulonto hinjoho huꞌnɨmentisofoho. \v 46 Aꞌamu sohwa ose uhwonontɨfi Jisasɨmo aho yokumpohnꞌnyo koꞌmentohofofoho. \v 47 Jisasɨye inomokomoyo fihwo kakoe hwakuhwajo iwasɨpento kako oso tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe yofe engoꞌnjo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwoe halohomo lokuꞌmentisofoho. Lojwahonɨngki halohoso pɨwahuꞌmentisofoho. \v 48 Jisas ulohonɨmento, Sekwo aꞌamu hufo iwoꞌnɨngkiso sohuneꞌno aho wokano lontɨfi hwakuhwajoꞌnji itokusoꞌnji lomotopalokwofo. \v 49 Sɨkuno engolopohamo ngko sekwoꞌnji Anɨtuye tajo ango engo somo Anɨtuye hungkuno lutɨhwahonɨngko sekwo osopo manɨkosoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. I osoꞌno hungkuno hohonta mtɨꞌmokumentohofoso olohonta nehopi imoꞌnalofoho. Osoꞌno olo hiloso ntohofohofo. \v 50 Inomokomoyo hopiꞌnonohino sohwa Jisasɨmo ulɨkoꞌmantɨfi hiyaso humpoꞌmentohofofoho. \p \v 51 Hwomu fihwo kako hwapɨfeꞌnohini inyohwo Jisasɨmo tɨfi inɨngkowahonɨngki aꞌamu sohwa hwomu sohumo aho wokano lontɨfi imentohofoso \v 52 hwomu sohwoe hwapɨfe mokoloswomaꞌmentohofoso aꞌapahoꞌnohino leꞌmaꞌmentisofoho. \s1 Aꞌamu ‘kaunɨsol’ sohwamneꞌno Jisasɨmo ipemotawomentohofofoho. \r (Matɨyu 26:57-68; Luk 22:54-55, 63-71; Joun 18:13-14, 19-24) \p \v 53 Hofɨko Jisasɨmo aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe yofe engoꞌnjo hwe engo sohwoe pone Anɨtumneꞌno jomo lɨmojo sohwoepono ipemotapontɨfi angopo uꞌmofopahonɨngkofi aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji, aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko \it kaunɨsol\it* syoho soꞌno uhuꞌmokumentohofofoho. \v 54 Pita Jisasɨmo ko inɨngkawomentisoso kakimo mufantohiꞌnyofoho. Oꞌo, kako poꞌmtopoꞌmtisyo humulohoꞌmɨwesofoho. Kako hwe engo tajo ango syohoꞌnjo mokosyohumayo sohwafe angkuhwafopo iꞌmofawento osopo aꞌamu uhwontohumayo syohoꞌnjo sohwanji toho imokinɨmentisofoho. \v 55 Pita nohumentanɨngki angomno aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu \it kaunɨsol\it* syohoꞌnjo hopiꞌnonohino sohwanji Jisasɨmneꞌno hungkuno tangoꞌnjo poyo imoꞌnyoꞌne wotɨpeentɨfi ko imentohofoso \v 56 aꞌamu piꞌnɨngo Jisas yoꞌmayo imentiso soꞌno hwasyo hwasyo lontɨfi hofɨkoe hungkunoso kengo kengo lɨmentohofofoho. Aꞌamu hufaꞌu hungkuno afa majofoho. Aꞌamu fihwa nolɨkafontɨfi hwasyo hungkuno ulɨmentohofi, \v 57 Olo hungkunoso upaꞌnɨmalohwonefoho. \v 58 Jisas ole lɨmasofoho. Anɨtuye tajo ango engoso aꞌamu ahoꞌnji molɨmentohofo somo ngko wae weeoꞌmnoho. Sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno nomꞌne ango engo wamolɨmonnoho. Ahoꞌnji wamolɨmontɨꞌmaho. \v 59 Ose lontɨfi, Hwasyo hungkuno piꞌnɨngo lokwoposɨwatɨꞌmentohofoso ne mmoꞌnyofoho. \v 60 Osoꞌno hofɨko Jisasɨye hungkuno tangoꞌnjo soꞌno wonyopi tɨpeehonɨngkofi hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwo ajwopo nolɨkofalohofonto, Jisasɨmo ulɨmento, Kɨko hungkuno asomo mujoꞌnjo pehoꞌno yalokuno. Pipilo. Olo hungkuno kikimo kilalokwofo losofo. \v 61 Ose ulahonɨngki Jisas hungkuno majofoho. Mampiꞌnyo humamentisofoho. Hwe yofe engoꞌnjo sohwo apaꞌno ulohonɨmento, Anɨtu nakwo aꞌamu Juta hnꞌnɨmo nefoꞌmayoꞌne lokuhwatɨmentiso hwosilaho. Anɨtu nakwo kakoe yofe hoꞌnomawoꞌnɨngkuhwone sohwoe Hwomu Ne hwosilaho. Awolaho. \v 62 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ou, osoho hwoꞌnyoho. Sekwo Aꞌamufe Hwomu sohwo Anɨtu Yoꞌmayo Yokumpohnꞌnyo Hwapɨngo sohwoe aho anga sohohntaꞌni humentanɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. Kako himo ahwomo mtaꞌango sopo pontanɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. \v 63 Jisas ose ulahonɨngki oso hwe tajo ango syohoꞌnjo sohwa sɨmano hintotohino umnɨmentiso soꞌno kakoe hwapɨfe manjiꞌmofo weꞌenehwo sɨsɨmpento ulɨmento, Nakwo nomꞌne aꞌamu Jisasɨmneꞌno hungkuno joꞌneso joho pehoꞌno ulanehwono. \v 64 Oꞌo sekwo kakoe hungkuno somo nto upaꞌnɨngkohofo. Kakimo pipi ulohofanehwono. Sekwo huno pipi seyohoho. Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Hwe wonyo imaso hweho. Kako poyo umoꞌnono. \p \v 65 Ose lontɨfi aꞌamu fehohnjo sohwa Jisasɨmo memijo uyatɨꞌmofontɨfi Jisasɨmo ikujoho fonjontɨfi ulɨmentohofi, Tɨhwo kufonjohoho. Yofeso fonaso. Ose ulahonɨngkofi aꞌamu mekinoꞌnjo sohwa Jisasɨye sɨmoꞌmango sopo aho pehusɨꞌmentohofofoho. \s1 Pita ole lɨmento, Ngko Jisas hnneꞌno huno maniyohoyohoho. \r (Matɨyu 26:69-75; Luk 22:56-62; Joun 18:15-18, 25-27) \p \v 66 Nofonjontanɨngkofi Pita angkuhwafopo nohumentanɨngki aꞌmusi hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo mokosyohumayo sohwoe syoho ulohofiyosi uꞌmanto, \v 67 Pita toho imokinontanɨngki uhwononto ulɨmento, Kɨko Jisas Nasalet ntaꞌango sohwonji emoimotnno hwosoho. \v 68 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Hwasyo lohino, Oso hwe sohuneꞌno ngko huno maniyohoyohoho. Ose ulonto nolɨkafonto kusopo koꞌmoꞌmentisofoho. \v 69 Osopo nohumentanɨngki aꞌmusi apaꞌno Pitamo uhwononto aꞌamu mofoponjo sohwamo ulɨmento, Oso hwe nongkwo sohwo Jisasɨmo tɨfi inomokomoyɨwoꞌnɨngkiso hweho. \v 70 Ose ulahonɨngki Pita apaꞌno awonoho ulɨmentisofoho. Hwangku weꞌe nehwo aꞌamu mofopo humalohofontohofo sohwa Pitamo apaꞌno ulɨmentohofi, Nehopeho. Kɨko hofɨkoꞌnji emoimotnno hwosoho. Kɨko Ngkalilintaꞌango hwosoho. \v 71 Ose ulahonɨngkofi Pita hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko hwasyo hungkuno selɨmeso Anɨtu tohino wontapono. Oso hwe sekwo ntohofo sohwo ngko yofe mɨhwofeꞌnjo hweho. Nehopi lohono. \v 72 Ose ulahonɨngki komoꞌno tosɨka yoka apaꞌno lɨmentisofoho. Pita nupaꞌnonto Jisas hungkuno ulɨmentiso soꞌno huno syafɨhuꞌmentisofoho. Jisas ose nto ulɨmentisofoho. Yɨhufo tosɨkaso yoka hufaꞌu lososo sohonta Pita kɨko ngkineꞌno mango hufaꞌu sɨhune ole walɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyohoyohoho. Oso hungkuno Jisas ulɨmentiso soꞌno Pita syafɨsyonto humotaho engo lɨmentisofoho. \c 15 \s1 Hofɨko Pailotɨyepono Jisasɨmo ipemotapmmentohofofoho. \r (Matɨyu 27:1-2; Luk 23:1-5; Joun 18:28-38) \p \v 1 Imɨngo neꞌnji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji \it kaunɨsol\it* aꞌamu hopiꞌnono nuhuꞌmokontɨfi Jisasɨmneꞌno hnnɨmentohofofoho. Nohnnontɨfi Jisasɨmo aho kentɨfi ahwomo nano kilofontɨfi Pailot hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwoepono Jisasɨmo ipemotapmmentohofofoho. \v 2 Ipemotopahonɨngkofi Pailot Jisasɨmo ulohonɨmento, Kɨko aꞌamu Jutafe hwe engo hwosilaho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento. Hungkuno hiso kɨko nehopi lohino. \v 3 Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwa Pailotɨmo hwasyo hungkuno Jisasɨmneꞌno mjalɨmentohofofoho. \v 4 Pailot Jisasɨmo apaꞌno ulohonɨmento, Oso hungkuno piꞌnɨngo kikineꞌno mjakilɨmɨhwofo upaꞌnɨngkinoso kɨko aku hungkuno pehofo ulɨmto. \v 5 Ose ulahonɨngki Jisas nomꞌne hungkuno mujoꞌnjo yahonɨngki Pailot yomo yonto huno piꞌnɨngo syafɨhuꞌmentisofoho. \s1 Pailot Jisasɨneꞌno ulɨmento, Iyomo fonjintoꞌofahumno. \r (Matɨyu 27:15-26; Luk 23:13-25; Joun 18:39–19:16) \p \v 6 Soswo huhwo huhwi oso sɨkuno iyoho humayo engo somo Pailot kako hwe fihumo impoꞌango mtaꞌangohwo nɨhuꞌnahone isɨhutofɨhwatɨmojofoho. Aꞌamu Jutaso hofɨko hwe fihwoe yofe ulahonɨngkofi Pailot hofɨkoe hungkunomo tɨfi inɨngkamojofoho. \v 7 Oso hohosohonta hwe fihwa yokumpohnꞌnyo sohwa hofɨko hofɨkoe hwe engo aꞌamumo mokosyohumayoꞌnjo sohwamo ikujoho nofonjontɨfi aꞌamu fehohnjo somo fonjosyahonɨngkofi impoꞌangomo intofahumentohofofoho. Oso hwe huhwo sohwo impoꞌangomo humamentiso sohwo angaꞌno hwe kakoe yofe Mpolapas. \v 8 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo uhuꞌmokontɨfi Pailotɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Olo Sɨkuno Engo lomo kɨko hwe angaꞌno impoꞌango mtaꞌni usɨhutofɨhwatɨmonntaho. Oso yahinoso apaꞌno fiyo. \v 9-10 Osoꞌno Pailot kako hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino somo ulɨmento, Olo hwe lohwo yofe engoꞌnjo semokosyohumayoꞌne sohumo ngko usɨhutofono lasenɨngkohoho. Pailot kako huno moiꞌwonoho. Aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨmo isɨhutofɨhwajiyoꞌne ulɨmentohofo soꞌno aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwa Jisas neꞌno sɨmano hintotohino umnɨngkahonɨngki Jisasɨmo aho koꞌmentohofofoho. \v 11 Ose ulahonɨngki aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwa hofɨko aꞌamu ajwo sopo lohofontɨfi aꞌamufe sɨmehomo ulɨkofantɨfi ulɨmentohofi, Mpolapasɨneꞌno ulɨmno. Jisas nakwolaho. Mpolapas usɨhutofo. Ose ulɨmno. \v 12 Ose ulahonɨngkofi Pailot apaꞌno ulohonɨmento, Olo hwe yofe engoꞌnjo semokosyohumayoꞌne lohumo ngko pipi ulohoꞌmnehono. \v 13 Ose ulahonɨngki aꞌamu hopiꞌnono joho lɨmentohofi, Iyomo fonjintoꞌofahumno. \v 14 Ose ulahonɨngkofi Pailot ulohonɨmento, Pehoꞌneto. Olo hwe lohwo peho wonyo imaso hwolo. Ose ulahonɨngkofi aꞌamu joho mohmꞌno lɨwoꞌnɨmentohofi, Iyomo fonjintoꞌofahumno. \v 15 Ose ulahonɨngkofi Pailot hofɨkoe sɨmeho wopɨngo umoꞌnono lonto Mpolapasɨmo isɨhutofɨhwajonto, kakoe hwe itokusoꞌnjo sohwamo ulɨmento, Jisasɨmo impeꞌnji fonjɨkuji iyopo fonjintoꞌofahumno. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa Jisasɨmo sitofo ulɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 27:27-31; Joun 19:2-3) \p \v 16 Aꞌamu huhwo sohwa Jisasɨmo aꞌamu mokosyohumayo sohwoe tojo somo ipemotaswontɨfi nomꞌne hwe itokusoꞌnjo hopiꞌnonohino sohwamneꞌno joho lutɨmantɨfi uhwonɨmno ulɨmentohofofoho. \v 17 Nuhuꞌmokontɨfi manjiꞌmofo miyoꞌnohino soꞌnji Jisasɨye sangopo hoꞌnasyontɨfi impe yongoꞌnjoso nokikisontɨfi Jisasɨye mnokinopo monjiꞌmofahumentohofofoho. \v 18 Ose imentohofoso, Jisasɨmo atɨfe itɨhwantɨfi sitofo ulɨmentohofi, Ou hwe engo sohwosi kɨko aꞌamu Juta somo mokosyohumawoꞌnɨngkino sohwosilaho. \v 19 Ose ulontɨfi nomꞌnehwa foꞌmeꞌnji mnokinopo hwanɨngo fonjontɨfi memijo sɨmanopo yatuꞌmo lohofontɨfi Jisasɨye yofe hoꞌnomayoꞌno hwomtame poji ulohoꞌmentohofofoho. \v 20 Hofɨko sitofo moiꞌwo ulontɨfi manjiꞌmofo miyoꞌnohinoso yojasyontɨfi kakoe manjiꞌmofo ulohoꞌmentohofofoho. Ose yontɨfi kakimo mempo hohontaꞌni iyomo fonjintoꞌofasiyoꞌne sopono ipemotasɨmentohofofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨmo iyomo fonjintoꞌofahumentohofofoho. \r (Matɨyu 27:32-44; Luk 23:26-43; Joun 19:17-27) \p \v 21 Nosontɨfi hwe nomꞌnehumo uswoꞌnɨmentohofofoho. Oso hwe huhwo sohwoe yofe Saimoun, Sailinintaꞌango hweho. Alekɨsantaꞌnji Lufosɨyo kanɨngkwohweho. Saimoun kako syoho mtaꞌango sohwo Jelusalemmneꞌno wasɨmo lonto ko yahonɨngki hwe itokusoꞌnjo sohwa yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Jisasɨye iyo hwojiyafujiyo mokahoꞌnyo. \v 22 Ose ulontɨfi Jisasɨmo hwofɨkiꞌnyo weꞌe Ngkoulɨkota sopo ipemotasɨmentohofofoho. Oso yofe Ngkoulɨkota hwapɨngo olenoho. Aꞌmomnokino yokino huyoꞌmango paꞌnyoponoho. \v 23 Osopo sɨꞌmofontɨfi tohino umnonoho lontɨfi hofɨko ipisayo mijo iyohoꞌnjo Jisasɨmo uyahonɨngkofi kako nɨmentisoꞌmaho. \v 24 Manyoꞌnjo yohonɨngki hofɨko Jisasɨmo iyomo fonjintoꞌofahumentohofofoho. Nofonjintoꞌofosyantɨfi hofɨko syohiꞌnyo yontɨfi Jisasɨye manjiꞌmofo yoꞌmayo soꞌno tɨhwo womaꞌmtolɨkeno lontɨfi yamofo imentohofofoho. \p \v 25 Mofehiꞌnyo imɨngoꞌnji (9 \it kɨlouk\it*) Jisasɨmo iyopo fonjintoꞌofahumentohofofoho. \v 26 Jisas kako poyo imoꞌnyo soꞌno iyoswomo mtɨꞌmokumentohofi, AꞌAMU JUTAFE HWE ENGO HWEHO. Oso iyoswo hiso Jisasɨye iyo mnokino sopo hofojahumentohofofoho. \v 27 Hwe hufaꞌu ikujohoꞌnji hufoꞌnji imojiyo sohwaꞌumo fonjintoꞌofahumentohofofoho. Hwe nomꞌnihwo Jisasɨye aho angahohntaꞌni, hwe nomꞌnihwo Jisasɨye aho hwonamonyo hohntaꞌni fonjintoꞌofahumentohofofoho. \v 28 [Hohonta hungkuno mtɨꞌmokumentohofoso oso sɨkuno somo ne imoꞌnɨmentisoso ole, Kako aꞌamu wonyoꞌnjopo nohumentanɨngki aꞌamu huhwo wonyo hweho lɨmentohofofoho.] \v 29 Hwe moyaꞌmiso nopohotawentɨfi mnokɨngkwaꞌnɨngkwaꞌnnyo yontɨfi sitofo ulɨmentohofi, Kɨko ole lɨwoꞌnɨngkini, Anɨtuye tajo ango engoso ngko wae yaohmꞌmo apaꞌno songo molɨmeso sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno ango moiꞌwo umoꞌnɨmontonoho. Ose ulontɨfi tɨkafo jɨmentohofofoho. \v 30 Kɨko foꞌmaꞌnyo. Ose ulontɨfi ulɨmentohofo, Iyopo ntaꞌni fɨkotape. Ose ulɨmentohofofoho. \v 31 Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko aꞌamu ajwo somo lohofontɨfi Jisasɨmo sitofo mohmꞌno hnnɨmentohofi, Kako aꞌamu nomꞌnemo ufoꞌmawoꞌnɨngkiso sohwo kakimo mufoꞌmaꞌnonehoho. \v 32 Kako Kɨlais Anɨtu uhwatɨmentiso hweho. Aꞌamu Isɨlaelɨfe yofe engoꞌnjo mokosyohumayoꞌne hweho. Osoꞌno kako iyopo ntaꞌni kotapɨhwosoꞌno uhwonɨngkuhwasi nakwo sɨmeho hiꞌntnnono uyantanoho. Ose lontɨfi tɨkafo jɨmentohofofoho. Oso hwe wonyo Jisasɨꞌnjopo fonjintoꞌofahumentohofo huhwaꞌuꞌntnneꞌno Jisasɨmo sitofo ulɨmentisiyefoho. \s1 Jisas poyo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 27:45-56; Luk 23:44-49; Joun 19:28-30) \p \v 33 Hinjo ajwo kuntoliyopo sɨkuno mjaofonto mofehiꞌnyomo hoholo yasyonto akupoꞌnyoꞌnji (3 \it kɨlouk\it*) osoꞌnji apaꞌno longkonɨngkahonɨngki mofehiꞌnyo lɨmentisofoho. \v 34 Sɨkuno moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki Jisas joho mohmꞌno lɨmento, \it Eloui, Eloui, lama sapakɨtani\it*. Oso hungkuno iwoloꞌmo ole, Nje Anɨtu, nje Anɨtu, pehoꞌno nɨsɨkwojantokuno. \v 35 Ose lahonɨngki aꞌamu kakoꞌnjopo humamentohofoso upaꞌnontɨfi huno muyahonɨngki lɨmentohofi, Upaꞌnɨmno. Olo hwe lohwo kako Ilaija osohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohumneꞌno joho lalofoho. \v 36 Hwe fihwo komoꞌno nowento hwapɨfe weꞌe mijo mangkinyoꞌnjo yomanto oso hiso tokemo yamjonto Jisas wanononto nuyonto ulɨmento, Hofahiyo. Nakwo uhwontohumano. Ilaija nopɨhwosi iyo mtaꞌni ufoꞌmaꞌmtolɨkeno. \v 37 Ose ulahonɨngki Jisas joho mohmꞌno lonto poyo imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 38 Poyo imoꞌnɨngkahonɨngki hohosohonta Anɨtuye tajo ango engo somjo hwapɨfe engo oso ajwopo ango weꞌe Anɨtu humayoꞌnefoho lɨmotofo sopo hokuꞌyopo pmpilɨpeehinyoso yokintahopo ntaꞌni tomonte sɨsɨmpo lohofonto hufaꞌu imoꞌnɨmentisofoho. \v 39 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwo Jisasɨye sɨmanopo lohofonto, Jisas poyo imoꞌnɨngkahonɨngki uhwononto ulɨmento, Olo hwe lohwo Anɨtuye Hwomu Ne hweho. \p \v 40 Moyaꞌmi sofa ikano nonje sopo lohofontɨfi Jisasɨmo tɨmo humuhwontohumantohofofoho. Moyaꞌmi fifa yofe ole, Maliya Makɨtola ntaꞌangiyoho. Aꞌmu nomꞌnesi kakoe yofe Maliya Jemɨs hwe songo sohwoꞌnji Jousepɨꞌnjiye konaꞌwohiyoho. Aꞌmu nomꞌnesi Saloumiyoho. \v 41 Oso fanji nomꞌne moyaꞌmi sofa Jisas hwaho Ngkalili emoimojo sohonta hofɨko tɨfi inɨngkawentɨfi ufoꞌmaꞌmentohofofoho. Oso moyaꞌmi sofa Jisasɨꞌnji Jelusalemneꞌno pmmentohofofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨye pijafo sokimomo hoꞌnahumentohofofoho. \r (Matɨyu 27:57-61; Luk 23:50-55; Joun 19:38-42) \p \v 42-43 Oso sɨkuno Fɨlaite somo mofehiꞌnyo ukwoꞌmokumto iyosoꞌnji Jousep ango Alimateyantaꞌango sohwo iꞌmofapmmentisofoho. Kako \it kaunɨsol\it* syohoꞌnjo hweho. Kako hwe wopɨngo hweho. Aꞌamu hopiꞌnono kakoe yofe hoꞌnomaꞌmotofofoho. Kako oso hwe Anɨtu uhwatɨmo lɨmentiso sohwe pe-eꞌne sɨkuno soꞌno hontohumamojo hweho. Kako sɨkuno iyoho humayoꞌne yoꞌmayo itoꞌno esyohumayo soꞌno syafɨsyonto kako iyoho weꞌe ko unɨngkahonɨngki yokumpohnꞌnyo imoꞌnonto Pailotɨmo uꞌmanto Jisasɨye pijafo mayoꞌne ulohonɨmentisofoho. \v 44 Ose ulohonɨmentisoso Pailot yomo yonto syafɨhuꞌmento nto kapeꞌnɨngkohoho. Ose syafɨsyonto hwe engo itokusoꞌnjo sohumo joho lutɨmanto ulɨmento, Jisas poyo nto limoꞌnɨngkohoho. \v 45 Ose ulahonɨngki eno ulahonɨngki Pailot Jousepɨmo ulɨmento, Eꞌwano. Pijafoso maho. \v 46 Ose ulahonɨngki Jousep hwapɨfe halojo wonyoangkafo mpe yonto Jisasɨye pijafoso iyo mtaꞌni nomanto hwapɨfe somo ifohumpento sokimomo hoꞌnahumentisofoho. Oso sokimoso kako sojo engo somo imo engo ilɨꞌmentisofoho. Osopo hoꞌnasyonto sojo engo yɨwoloꞌmo lohofonto sokimo hokuꞌyo somo pɨjwahumentisofoho. \v 47 Maliya ango Makɨtolantaꞌangosiꞌnji Maliya Jousisɨye konaꞌwohiꞌnji siko Jisas hoꞌnahumentohofo sopo uhwonɨmentisiyefoho. \c 16 \s1 Jisas apaꞌno lɨkaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 28:1-8; Luk 24:1-12; Joun 20:1-10) \p \v 1 Sɨkuno iyoho humayoꞌneso nto memjaofahonɨngki Maliya ango Makɨtola ntaꞌangosi, Maliya Jemɨsɨye konaꞌwohisiꞌnji Saloumiꞌnji hofɨko hwone mijo akinoꞌnjo Jisasɨye pijafomo ehulohofoꞌne mpe imentohofofoho. \v 2 Moꞌnɨngka Sante imɨngoꞌnji iyoho longkonɨngkahonɨngki hofɨko nolɨkafontɨfi Jisasɨmo hoꞌnahumentohofo sopo umentohofofoho. \v 3 Nowentɨfi hnnɨmentohofi, Oso sojo mɨkunɨmposo hofɨkuꞌyopo pɨjwahumalofoso tɨhwo womehoꞌnonaofimontolo. \v 4 Ose hnnontɨfi uhwonɨmentohofoso sojo mɨkunɨmpososo nto mehoꞌnaꞌmentohofo uhwonɨmentohofofoho. Nto hwosompeehumentohofofoho. \v 5 Oseso sokimo somo noswontɨfi uhwonɨmentohofoso hwe songo hwapɨfe halojo sawemoꞌnjo sohwo moyaꞌmi sofafe aho angahohntaꞌni nohumentanɨngki uhwonontɨfi hofɨko yomo yomo imentohofofoho. \p \v 6 Oso hwe huhwo sohwo ulɨmento, Sekwo yomo ikutoho. Ngko huno niyohoho. Sekwo Jisas Nasaletnntaꞌango aꞌamu fonjintoꞌofohumalofo sohuneꞌno tɨpeelokwofo. Kako nto likakwoho. Olopo mohumuyoho. Uhwonɨmno. Nohoꞌnohumalofo sopo aneponoho. \v 7 Oseso sekwo nowekuji Pitaꞌnji inomokomoyo nomꞌne sohwamo ulɨmno. Jisas Ngkalilineꞌno sɨmoꞌmo nto sepoꞌmaho. Ose ulɨmno. \p \v 8 Ose ulahonɨngki noswapontɨfi yomo yomo yontɨfi komoꞌno umentohofoso iyoho unɨmentiso soꞌno aꞌamu nomꞌnemo yoꞌmayo uhwonɨmentohofo soꞌno mulɨmmentohofofoho. \s1 Maliya ango Makɨtolantaꞌangosi Jisasɨmo uhwonɨmentisofoho. \r (Joun 20:11-18) \p \v 9 Santemo iyohohweꞌnji Jisas lɨkofahonɨngki Maliya ango Makɨtolantaꞌangosi Jisasɨmo kakiꞌno uhwonɨmentisofoho. Oso hisimo Jisas hohonta towahuno wonyo aho angaꞌno hopiꞌnono nomꞌne hntaꞌni hufaꞌu sohwa wae yaoꞌmentisofoho. \v 10 Maliya nowento aꞌamu Jisasɨꞌnji emmotofo sohwamo uꞌmanto hofɨko sɨmeho tangoꞌnji humotaho lontanɨngkofi, \v 11 Maliya ulɨmento, Jisas songo humaho. Nuhwonɨngokohiꞌnyoho. Ose ulahonɨngki nupaꞌnontɨfi huno syafɨhuꞌmentohofi, Hwasyo nalohoho syafɨsyontɨfi aꞌmu hisiye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono muyofoho. \s1 Jisas kako inomokomoyo hufaꞌu hwaꞌumo honɨngkanopo uswoꞌnɨmentisofoho. \r (Luk 24:13-35) \p \v 12 Hwangku hwe hufaꞌu hwaꞌu ango Jelusalem ulɨkoꞌmanji honɨngkanopo nowentanɨngki Jisas aꞌamu nomꞌne paꞌnɨngohwo uꞌmahonɨngki \v 13 siko yofe uhwoꞌmentisiyo soꞌno asomo noponji inomokomoyo nomꞌne sohwamo ulahonɨngki hofɨko haloho miyoꞌnjo yontɨfi sɨmeho hiꞌntnnono muyofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo uꞌmanto syoho uyɨmentisofoho. \r (Matɨyu 28:12-20; Luk 24:36-49; Joun 20:19-23) \p \v 14 Hwangku inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni angaꞌno sohwa angomo nohumantɨfi wopayo nontanɨngkofi Jisas nuꞌmanto yoka ulɨmentisofoho. Hwapɨngoso ole hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnefoho. Aꞌamu nomꞌne sohwa inomokomoyo sohwamo Jisas nto lɨkaꞌmaho. Nakwo uhwonɨngkuhwono ulahonɨngkofi hofɨko hwasyo hungkunofoho huno syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 15 Jisas ulɨmento, Sekwo angoꞌmeemo humpekuji aꞌamu hopiꞌnonohino somo nje hungkuno wopɨngoso filutɨhwafɨkuno. \v 16 Aꞌamu oso hungkuno hiso nupaꞌnɨngkuji sɨmeho hiꞌntnnono sejapɨkuji mijo mapijoso Anɨtuye aꞌamu ne imoꞌnɨfitnnefoho. Aꞌamu oso hungkuno somo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo somo Anɨtu hofɨkoe honɨngkano wonyoꞌne hungkuno tango uyonefoho. \v 17 Aꞌamu ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapifijoso ole ifitnnefoho. Nje yokumpohnꞌnyoꞌnji towahuno wonyo wae ifitnnefoho. Aꞌamu kengofe hungkunoso lɨfitnnefoho. \v 18 Hofɨko homa aho kapijoso mijo peꞌnyoꞌne nɨfijoso poyo mmoꞌnɨfitnnefoho. Hofɨko aꞌamu mnokinoꞌnjo somo aho kisasyɨkuji ngkimo jomo ntɨkujoꞌno wopɨngo imoꞌnɨfitnnefoho. \s1 Anɨtu Jisasɨmo ahwomomneꞌno utɨmaꞌmentisofoho. \r (Luk 24:50-53; Apousel sohwafe Syoho 1:9-11) \p \v 19 Hwe Engo Jisas sohwo hungkuno moiꞌwo nto losojwaofahonɨngki Anɨtu Jisasɨmo utɨmaꞌmentisofoho. Nosonto Anɨtuye aho angahohntaꞌni humamentisofoho. \v 20 Inomokomoyo sohwa angoꞌmeemo nowentɨfi Anɨtuye hungkuno lutɨhwentanɨngkofi Jisas ufoꞌmaꞌmentisofoho. Nufoꞌmahonɨngki hofɨko yoꞌmayo wonyoangkafo yahonɨngkofi aꞌamu uhwonontɨfi ou, olo hungkunoso Anɨtuye hungkuno nehopeho lɨmentohofofoho. Hungkuno osohopeho.