\id MAT - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h Matɨyu \toc1 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Matɨyu Mtɨꞌmokumentisofoho. \toc2 Matɨyu \toc3 Mt \mt1 Matɨyu \mt2 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Matɨyu Mtɨꞌmokumentisofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta soswo \it teti\it* (30) nto uyakoloꞌmentisopolɨkeno olo iyoswo loso Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwa mtaꞌango kakoe yofe Matɨyu mtɨꞌmokumentisofoho. Oso Matɨyu huhwo sohwo yofe hufaꞌunjo hweho. Nomꞌne yofeso ole, Lifaiyoho. Matɨyu huhwo sohwo sɨmoꞌmo kako ango Koponeyam sopo aꞌamu mtaꞌni hamniyoho mayo syoho imojo hweho. Oso ango hopo sopo Jisas iꞌmofawento Matɨyumo ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. Jisas ose ulahonɨngki Matɨyu aꞌamu mtaꞌni hamniyoho mayo syohoso nohoꞌnasyonto Jisasɨmo inɨngkamentisofoho. Tɨfi Matɨyu Jisasɨye inomokomoyo imoꞌnɨmentisofoho. (Oso hungkuno hiso Matɨyu sohe engo 9 honɨngkano weꞌe 9. Osopo weho.) \ip Mak sohwoe iyoswoso sɨmoꞌmo mtɨꞌmokumentisofoho. Tɨfi Matɨyuꞌnji Lukɨꞌnji mtɨꞌmokumentisiyefoho. Osoꞌno Makɨye hungkuno piꞌnɨngo fehohnjoso Matɨyuye hungkunomo weho. Sɨmoꞌmo aꞌamu toho wojo lɨmotofo sohwa ole lɨmentohofi \it Mesaiya\it* ifaweneponoho. Ose lɨmentohofo soꞌno aꞌamu Jutaso nohontohumentanɨngkofi olo iyoswo loso Matɨyu Jisas sohwo olo \it Mesaiya\it* oloho hweho. Kako nto ifawoꞌmaho. Ose ulɨmonto mtɨꞌmokumentisofoho. \ip Olo iyoswo hiloso Matɨyu kako aꞌamu Juta Jisasɨmo inɨngkamentohofo somo ufoꞌmayoꞌne mtɨꞌmokumentisofoho. Olo iyoswo mtɨꞌmokiyoso Ngkɨlik hungkunomo mtɨꞌmokumentisofoho. Osoꞌno olo iyoswo Matɨyu mtɨꞌmokumentiso hiloso nakumo huno nafohotofoꞌnefoho. Oso huno nafohotofo hwapɨngo neso olenoho. Nakwo atofo lɨhwasi huno syafɨsyiyoso Matɨyu kako olo iyoswo loso tɨhwamneꞌno mtɨꞌmokumentisoto. Osoꞌno Matɨyu kako aꞌamu Jutaso atofo lɨkuji Jisasɨmo inɨngkafitnneꞌento mtɨꞌmokumentiso kalohi nakwo atofo lɨhwasi Jisasɨmo unɨngkohwano. \c 1 \s1 Jisas Kɨlaisɨye hofiyakwosafe yofeso olenoho. \r (Luk 3:23-28) \p \v 1 Olo aꞌamu lohwa Jisas Kɨlaisɨye hofiyakwosafoho. Jisas kako hwe yofe engoꞌnjo Ntefit sohwoꞌnji Apɨlohamꞌnjiye temtitofo mtaꞌango hweho. \p \v 2 Apɨloham sohwo Aisakɨye kanɨngkwohweho. \p Aisak sohwo Jekoupɨye kanɨngkwohweho. \p Jekoup sohwo Jutaꞌnji homnɨngkwaꞌwehwosanjiye kanɨngkwohweho. \p \v 3 Juta sohwo kako Pelesɨꞌnji Selaꞌnjiye kanɨngkwohweho. Sikoe konaꞌwohisi Temafoho. \p Peles sohwo Hesɨlounɨye kanɨngkwohweho. \p Hesɨloun sohwo Lamɨye kanɨngkwohweho. \p \v 4 Lam sohwo Aminotapɨye kanɨngkwohweho. \p Aminotap sohwo Nasounɨye kanɨngkwohweho. \p Nasoun sohwo Salɨmounɨye kanɨngkwohweho. \p \v 5 Salɨmoun sohwo Mpouasɨye kanɨngkwohweho. \p Mpouasɨye konaꞌwohisi Lehapɨyoho. \p Mpouas sohwo Oupetɨye kanɨngkwohweho. Oupetɨye konaꞌwohisi Lutɨyoho. \p Oupet sohwo Jesiye kanɨngkwohweho. \p \v 6 Jesi sohwo hwe yofe engoꞌnjo Ntefitɨye kanɨngkwohweho. \p Ntefit sohwo Yulaiyafe ape nomanto Soulomoun tɨpemaꞌmentisofoho. \p \v 7 Soulomoun sohwo Leyapouamɨye kanɨngkwohweho. \p Leyapouam sohwo Apiyafe kanɨngkwohweho. \p Apiya sohwo Asafe kanɨngkwohweho. \p \v 8 Asa sohwo Jehousofatɨye kanɨngkwohweho. \p Jehousofat sohwo Joulamɨye kanɨngkwohweho. \p Joulam sohwo Usiyafe kanɨngkwohweho. \p \v 9 Usiya sohwo Joutamɨye kanɨngkwohweho. \p Joutam sohwo Ehasɨye kanɨngkwohweho. \p Ehas sohwo Hesekiyafe kanɨngkwohweho. \p \v 10 Hesekiya sohwo Monaseye kanɨngkwohweho. \p Monase sohwo Emounɨye kanɨngkwohweho. \p Emoun sohwo Jousaiyafe kanɨngkwohweho. \p \v 11 Jousaiya sohwo Jekounaiyaꞌnji homnɨngkwaꞌwehwosanjiye kanɨngkwohweho. Hohosohonta aꞌamu Mpapilounntaꞌangoso aꞌamu Isɨlael somo impe intofontɨfi ango Mpapiloun neꞌno motawoꞌmentohofofoho. \p \v 12 Mpapiloun neꞌno motawoꞌmentohofo sohonta Jekounaiya sohwo Siyalɨtiyelɨye kanɨngkwohwo imoꞌnɨmentisofoho. \p Siyalɨtiyel sohwo Selopapelɨye kanɨngkwohweho. \p \v 13 Selepapel sohwo Apiyoutɨfe kanɨngkwohweho. \p Apiyout sohwo Elaiyakimɨye kanɨngkwohweho. \p Elaiyakim sohwo Esoufe kanɨngkwohweho. \p \v 14 Esou sohwo Satoukɨye kanɨngkwohweho. \p Satouk sohwo Ekimɨye kanɨngkwohweho. \p Ekim sohwo Elaiyatɨye kanɨngkwohweho. \p \v 15 Elaiyat sohwo Eleyasafe kanɨngkwohweho. \p Eleyasa sohwo Matanɨye kanɨngkwohweho. \p Matan sohwo Jekoupɨye kanɨngkwohweho. \p \v 16 Jekoup sohwo Jousepɨye kanɨngkwohweho. \p Jousep sohwo Maliyafe hwe hweho. \p Maliya Jisasɨmo maꞌmentisofoho. Jisas huhwo sohwo hofɨko yofe Kɨlaisɨyoho mulɨmentohofofoho. Hwe huhwo sohumo Anɨtu uhwosopento nakwoe hwaho lopono uhwatɨmentisofoho. \p \v 17 Apɨloham kakoe imuso hofɨkoꞌmontohwa aho hufaꞌu hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni osofosofahuꞌno mjimoꞌnɨmɨwahonɨngkofi Ntefit imoꞌnɨmentisofoho. Ntefitɨye imuso hofɨkoꞌmontohwa aho hufaꞌu hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni osofosofahuꞌno mjimoꞌnɨmɨwahonɨngkofi aꞌamu Isɨlael somo ango Mpapiloun neꞌno motawoꞌmentohofofoho. Osohonta hofɨkoꞌmontohwa aho hufaꞌu hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni osofosofahuꞌno mjimoꞌnɨmɨwahonɨngkofi Jisas Kɨlais imoꞌnɨmentisofoho. \s1 Maliya Jisas Kɨlaisɨmo aswo maꞌmentisofoho. \r (Luk 2:1-7) \p \v 18 Olo hungkuno Jisas Kɨlais imoꞌnɨmentiso soꞌnoyolohoso ole, Jousep Jisasɨye konaꞌwohi Maliya simo kakoꞌne ape nto ufohotoꞌmentohofofoho. I osoꞌno Jousep Maliyamo momaso sohonta Maliya sɨmeho Anɨtuye Towahuno mtaꞌango imoꞌnɨmentisofoho. \v 19 Maliyafe hwehwo Jousep kako hwe wopɨngoꞌnohino hweho. Jousep ole syafɨhuꞌmento, Maliya wonɨmango unonoho. Ose syafɨsyonto olo hungkuno hiloso hiyaso waweno syafɨhuꞌmentisofoho. Osoꞌno ngko hungkuno ape mayoꞌne wamtɨhupoꞌmo. \v 20 Oso hisoꞌno ko syafɨsyonto wojo honɨngkanɨmentisoso aꞌamu Anɨtu mtaꞌango sohwo kakimo uꞌmanto ulɨmento, Jousep, Ntefitɨye imu sohwosi, kɨko ape Maliya mayosoꞌno iyoho kinɨngkuhwoloho. Upaꞌnyo. Maliyafe sɨmehomo mehomi nto imoꞌnɨmaho. Oso hiso Anɨtuye Towahuno uyɨmaso hweho. \v 21 Maliya hwomu nomahwosoꞌno kɨko yofe ole muso, Jisasɨyoho. Yofe hwapɨngoso ole, olo hwe lohwo kako aꞌamufe wonyoso wae yaofɨhwosi asomo utɨmayoꞌne hweho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 22 Hohonta Anɨtu hwe Aisaiya sohumo hungkuno uyahonɨngki kako aꞌamumo ulɨmojo sohwo kako hungkuno hiso mtɨꞌmokumentisofoho. Olo hiloso ne imoꞌnyo soꞌno Maliya mehomiꞌnji imoꞌnɨmentisofoho. \v 23 Ole mtɨꞌmokumento, \q1 Upaꞌnɨmno. Ape sijo wopɨngosi hwehwo momasosi kako sɨmeho imoꞌnɨngkuhwosi hwomu nomaniyoho. \q1 Hwomu huhwo sohwo ole mulɨfitnnefo Imanɨwel. \p Yofe hwapɨngoso ole, Mpohwo Anɨtu nakwoꞌnji humayoꞌnefoho. \p \v 24 Jousep oso wojo hiso honɨngkanonto nolɨkafonto aꞌamu Anɨtu mtaꞌango sohwoe hungkunomo haloho pento kako Maliyamo maꞌmentisofoho. \v 25 I osoꞌno siko afapo ko humanji afa saho mofosyawosofoho. Ose humamojiyofoho. Osoꞌno ose humamojiye sohonta Maliya kako hwomu maꞌmentisofoho. Nomahonɨngki Jousep hwomu huhwo sohumo yofe Jisasɨyoho mulɨmentisofoho. \c 2 \s1 Aꞌamu huno engoꞌnjo Anɨtuye hungkungo mupaꞌnyo mofehiꞌnyo siꞌmofapisoꞌmjo sohwa Jisasɨꞌmo uhwonɨmentohofofoho. \p \v 1 Hwe yofe engoꞌnjo Helout kako hwaho Jutiya mokosyohumamojo sohonta oso hwaho ango Mpetɨlehem sopo Maliya Jisasɨmo aswo maꞌmentisofoho. Hwangku sohonta aꞌamu temtitofo kengo mtaꞌango fihwa hofɨko hwaho mofehiꞌnyo sɨꞌmofapiso mtaꞌango sohwa hntokwaliyo uhwonontɨfi huno engo tɨpemaꞌmentohofo sohwa Jelusalem siꞌmofapontɨfi aꞌamu sohwamo ulɨmentohofi, \v 2 Mehomi milongo aꞌamu Jutafe hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayoꞌne sohwo imoꞌnɨngkohoho. Oso huhwo sohwo ntɨꞌmo humaho. Kakoe sɨkuno imoꞌnyoꞌne soꞌno hntokwaliyo mofehiꞌnyo sɨꞌmofapiso sohohntaꞌni ahwomo somo uhwonontani nakwo kakineꞌno hwomtame ulohofoꞌne pɨhwono. \v 3 Ose ulahonɨngkofi hwe yofe engoꞌnjo Helout nupaꞌnonto yomo engo imentisofoho. Aꞌamu Jelusalem humamotofoso nupaꞌnontɨfi yomo engo imentohofofoho. \v 4 Hwe engo Helout kako aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanjimo joho ulonto ulohonɨmento, Kɨlais hwe Anɨtu uhwosopento nakwoe hwahopono uhwatɨmentiso sohuneꞌno nakwo aꞌamu Juta soꞌnwi uhwontohumayo sohwo ango ntɨpo uꞌmofapmmontolo. \v 5 Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Hwaho Jutiya ango Mpetɨlehemnoho. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, \q1 \v 6 U, Mpetɨlehem, sekwo ango weꞌe soku, sekwo hwaho Jutiya sopo ango yofe weꞌe paꞌnyoꞌmaho. \q1 Oꞌo, hwe yofe engoꞌnjo nje aꞌamu Isɨlael somo mokosyohumane sohwo sekwoe angopo imoꞌnonefoho. \p Hohonta ose mtɨꞌmokumentohofofoho. \p \v 7 Osoꞌno Helout aꞌamu mofehiꞌnyo sɨꞌmofapiso hohntaꞌango sohwamneꞌno joho hiyaso lutɨmanto Heloutɨꞌnji uhuꞌmokontɨfi Helout hwe huhwo sohwamo hntokwaliyo hiso iꞌmofapmmentiso sɨkuno soꞌno ulohonɨmentisofoho. \v 8 Ulohonɨngkahonɨngki hofɨko Heloutɨmo hungkuno asomo ulahonɨngkofi Helout ulɨmento, Sekwo ango Mpetɨlehem sopo nowekuji hafɨhafe fɨtɨpmno. Sekwo notɨpemafɨkuji hungkuno hiso ngkiyepono wapono. Ngko nupaꞌnɨꞌmo kakineꞌno hwomtame ulohoꞌmneꞌno selohono. Oso hwasyo hungkuno hiso ulonto Mpetɨlehemneꞌno luhwatɨmentisofoho. \p \v 9 Oseso hofɨko Heloutɨye hungkuno upaꞌnontɨfi umentohofofoho. Nowentanɨngkofi hntokwaliyoso hofɨkoe angopo uhwonɨmentohofo hiso apaꞌno iꞌmofaponto hofɨkimo sɨmoꞌmo upeehonɨngki hofɨko tɨfi inɨngkamentohofofoho. Oso hntokwaliyoso nowento ango hwomu wentanjo antɨfe sopo lɨmentisofoho. \v 10 Hofɨko hntokwaliyo hiso uhwonontɨfi yomo yontɨfi sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \v 11 Sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨngkahonɨngki hofɨko ango homo somo noswontɨfi hwomu konaꞌwohi Maliyaꞌnji sikoꞌintaꞌimo uhwonɨmentohofofoho. Nuhwonontɨfi hwomtame ulohofontɨfi kakoe yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. Hofɨkoe ipofo nofijontɨfi yoꞌmayo wonyoangkafo hamniyoho engo mpe iyo soꞌno uyɨmentohofofoho. Sojo wonyoangkafo soꞌnji nomꞌneso hwamno paꞌnyo akino wopɨngoꞌne soꞌnji hwone mijo wonyohofiyoꞌnji uyɨmentohofofoho. \v 12 Oso hohosohonta hofɨko wojo honɨngkanɨmentohofoso Anɨtu ulɨmento, Sekwo Heloutɨyepono asomo nukutoho. Ose honɨngkanontɨfi hofɨko honɨngkano nomꞌnemo ikitokwawentɨfi hofɨkoe angopono umentohofofoho. \s1 Jousepɨꞌyaꞌu sikoe hwomuꞌnji hwaho Ijipmneꞌno hiyaso motamentisiyefoho. \p \v 13 Nohumpeehonɨngkofi Jousep huhwo kako wojo honɨngkanɨmentisoso aꞌamu ahwomo mtaꞌango Jousepɨmo uꞌmanto ulɨmento, Kɨko hwomuꞌnji konaꞌwohiꞌnji nomahoji hwaho Ijipmneꞌno hiyaso motawe. Ijip sopo nohumentanɨngkiji nomꞌne ango soponeꞌno hano iyo soꞌno hwangku hungkuno apaꞌno wakilɨmonnoho. Hwapɨngoso Helout jɨje hwomu sohumo wofonjahumonto tɨpeelofoho. \v 14 Ose ulahonɨngki Jousep oso sɨkwoꞌmiyo somo kako Maliyaꞌnji kakoe hwomuꞌnji nomanto Ijipmneꞌno womentohofofoho. \v 15 Jousep hwaho Ijip sopo nohumentanɨngki Helout poyo peꞌnɨmentisofoho. Oseso hungkuno hohontajo hwe fihumo Anɨtu uyahonɨngki lɨmojo sohwo mtɨꞌmokumentiso hiso ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno ole, \q1 Nje hwomu Ijip nohumentanɨngki lutɨmaꞌmentohefoho. \p Oso hohosohonta oso hungkunoso ne imoꞌnɨmentisofoho. \s1 Helout kakoe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo hungkuno ulahonɨngki hwomu milongo piꞌnɨngo engoso fongkumeeoꞌmentohofofoho. \p \v 16 Aꞌamu mofehiꞌnyo sɨꞌmofapiso hohntaꞌnɨngo sohwa Heloutɨye hungkuno mehomi songo imoꞌnɨngkisoꞌenoho ngkimo ntohapmno, ose ulɨmentiso somo hwe huhwo sohwa tɨfi minɨngkayoꞌnjo yahonɨngkofi Helout nupaꞌnonto sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. Sɨmeho tohino umnɨmentiso soꞌno kako aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo ango Mpetɨlehemꞌnji ango mofone soponeꞌno uhwojahonɨngki hofɨko hwomu hopiꞌnono soswo hufaꞌu muyakolofeꞌnjo sohwamo fongkumeeoꞌmentohofofoho. Hwapɨngoso hwe hntokwaliyo uhwonɨmentohofo sohwa ole ulɨmentohofi, Hntokwaliyo hiso sɨmoꞌmo imoꞌnɨngkahonɨngki soswo hufaꞌu uyakoloꞌmentiso soꞌno ulɨmentohofofoho. \v 17 Helout oso wonyo hiso imentiso sohonta hungkuno hohontajo hwe Jelemaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo mtɨꞌmokumentisoso ne imoꞌnɨmentisofoho. \v 18 Hungkuno hiloso ole, \q1 Ango Lama Mpetɨlehem mofone sopo mampaho hoꞌnɨmentisofoho. \q1 Mampaho hiloso humotaho weꞌe hoꞌnɨmentisoꞌmaho. \q1 Jekoupɨye ape Lesel kakoe imuso hofɨkoe mehomi sohwamneꞌno humotaho lalokwofo. \q1 Hofɨkoe sɨmeho wopɨngo apaꞌno mmoꞌnonehoho. \q1 Hofɨkoe mehomi nɨhuꞌnahone poyo imoꞌnɨngkahonɨngki humotaho neꞌno lalokwofo. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. \s1 Jousepɨꞌyaꞌu sikoe hwomuꞌnji hwaho Ijip ulɨkoꞌmantɨfi ango Nasalet sopo asomo iꞌmofapmmentohofofoho. \p \v 19 Hwangku Helout poyo peꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu Anɨtu mtaꞌango sohwo Jousep hwaho Ijip nohumentanɨngki iꞌmofaponto Jousepɨmo wojoꞌmo ulɨmento. \v 20 Nolɨkafohoji kɨko hwomuꞌnji konaꞌwohiꞌnji nomahoji hwaho Isɨlael soponeꞌno asomo fɨwanɨmno. Aꞌamu hopiꞌnono mehomi wofonjosyantɨfi imentohofo sohwa poyo moiꞌwonoho. \v 21 Ose ulahonɨngki Jousep nolɨkafonto hwomuꞌnji konaꞌwohiꞌnji nomanto hwaho Isɨlael sopo neꞌno asomo womentohofofoho. \p \v 22 Jousepɨꞌmontohwa nowentɨfi upaꞌnɨmentohofoso hwe Akelaus sohwo kanɨngkwohwo Heloutɨye yofe engo nto maꞌmaho. Ose upaꞌnonto iyoho unɨngkahonɨngki olo hwaho lopo mohumamonehono nolonto apaꞌno wojo honɨngkanɨmentisoso Anɨtu Jousepɨmo hungkuno nomꞌne ulahonɨngki kako hwaho Ngkalilineꞌno umentisofoho. \v 23 Kako hwaho hopo sopo ango Nasalet sopo humamentisofoho. Oso hisoꞌno hungkuno hohontajo nomꞌne hwe sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo mtɨꞌmokumentisoso ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno hiso ole, \q1 Hwe Nasaletnntaꞌango hweho wolantɨfeho, lɨmentisofoho. \c 3 \s1 Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo hungkuno lomaꞌmentisofoho. \r (Mak 1:2-8; Luk 3:1-18; Joun 1:19-28) \p \v 1 Oso hohosohonta Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo iꞌmofaponto hwaho Jutiya aꞌamu mohumunyo sopo nohumanto hungkuno lomaꞌmentisofoho mohumunyo sopo. \v 2 Ole ulɨmento, Sekwoe honɨngkano wonyoso hohujo fikinjaopmno. Sɨmeho fɨwoloꞌmokumno. Anɨtuye sɨkuno nakumo yokumpohnꞌnyo nemokosyohumayoꞌne mofoneponoho. Ose lutɨhwamentisofoho. \v 3 Hwe Aisaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo Jounɨmneꞌno olo hungkuno hohonta mtɨꞌmokumentisofoho. Hungkuno hiso ole, \q1 Upaꞌnɨmno. Hwaho aꞌamu mohumunyo fiꞌmo hwe fihwoe mampaho engo ole hoꞌnɨmento, \q1 Hwe Engo sohumneꞌno honɨngkano itoꞌno fesyohumamno. \q1 Kakoe hano emoyoꞌne soꞌno honɨngkano hiso itoꞌno mɨhwatɨmno. \p \v 4 Jounɨye nemꞌno manjiꞌmofo hwaho fiꞌnyohwe yahu \it kamel\it* lohwa soꞌnji mtɨꞌmokumentisofoho. Yahu paho ahulohoso lohoꞌnɨmentisofoho. Kako kusɨmoꞌnji wosopayo tɨme mijoꞌntnnohini nɨmojo hweho. \v 5 Hohosohonta aꞌamu pone engo Jelusalem mtaꞌango soꞌnji aꞌamu hwaho Jutiya mtaꞌango soꞌnji aꞌamu hopiꞌnonohino Mijo Joutan tɨfo nesoponjo soꞌnji hofɨko Jounɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 6 Aꞌamu hiso hofɨkoe wonyo yoloho lɨjwaofahonɨngkofi Joun hofɨkimo Mijo Joutan sohumo kiyomaꞌmentisofoho. \p \v 7 Aꞌamu Falisi piꞌnɨngo sohwanji aꞌamu Satɨyusi sohwanji hofɨko mijo wokiyonemano lontɨfi nopahonɨngkofi Joun nuhwononto ulɨmento, Sekwo homa mehomi soku, tɨhwo selɨmasoto. Anɨtu aꞌamufe wonyo honɨngkano somneꞌno tohino mɨkunɨmposo uyo somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Ose tɨhwo selahonɨngki nɨꞌmahofo kulo. \v 8 Sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ukinjaofano lɨfijoꞌmanji eꞌwano wopɨngoꞌnohini utɨhwaꞌnyopo fiyɨmno. \v 9 Sekwoe sɨmeho moꞌmo ole syafɨsyɨkutoho. Nakwo Apɨlohamɨye imu hnꞌnɨmo oso tohino engo hiso moneꞌmanehoho. Oseso nohnnɨngkutoho. Ngko hungkuno nehopiꞌnohino waselɨmonneꞌno yohono. Olo sojo loso Anɨtu kako Apɨlohamɨye imuhwa wamtɨꞌmokumo losoꞌmanji kako hopoeno wamtɨꞌmokumontonoho. \v 10 Anɨtu kako iyomo mɨngo lofoꞌne iwaꞌmɨngo ikafeꞌmo mokosyalohofoho. Iyo ipisayo wopɨngo mintoꞌnyoꞌnjo somo nolofehwosi tohomo wolofaeꞌmtonoho. \p \v 11 Aꞌamuso hofɨkoe honɨngkano wonyomneꞌno sɨmeho tango umnɨngkahonɨngki nɨhuꞌnahone hohujo ikinjaofo somo ngko sekumo mijoꞌnohini kiyosemawoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. I osoꞌno nje yofe weꞌe hwaho lopo weho. Hwe tɨfinjo sohwo kakoe yofe engo yokintahopo nje yofemo nɨyakolofonefoho. Kakoe yofe engo mɨkunɨmposo soꞌno ngko sohwoꞌni kakimo momayo ulohofiyoꞌne hwoꞌnyoho. Hwangku oso hwe huhwo sohwo kako aꞌamu sekumo Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwoꞌnji tohoꞌnji wokiyosemaꞌmontonoho. \v 12 Kako hwahomo mno ijiyoꞌneso mokosyohumunyo hweho. Kako hwahomo mno ijɨhwosi neso ijomahwosi pahoso wae yaofɨhwosi wosopayo neso kakoe angomo wohoꞌnahumontonoho. Pahoso toho masɨmpeꞌnyo neꞌno sijɨwoꞌnɨngkiso somo wohoꞌnaeꞌmontonoho. \s1 Joun Jisasɨmo mijo kiyomaꞌmentisofoho. \r (Mak 1:9-11; Luk 3:21-22; Joun 1:29-34) \p \v 13 Oso hohosohonta Jisas hwaho Ngkalili ulɨkoꞌmanto Mijo Joutan neꞌno nowento Joun mijo wokiyonɨmano lonto Jounɨmo uꞌmaꞌmentisofoho. \v 14 Nuꞌmahonɨngki Joun ulɨmento, Oꞌo, kɨko ngkimo mijo kiyonɨmayoso hoponoho. Ngkiyepono pipineꞌno pohino. \v 15 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oꞌo, kɨko mijo kiyonɨmayo soꞌno nekwo ole yasoso Anɨtuye honɨngkano lakisiyo imentohofo somo imokiyoso hoponoho. Oseso Joun kakoe hungkunomo tɨfi inɨngkawento mijo kiyomaꞌmentisofoho. \p \v 16 Mijo kiyomahonɨngki Jisas mijomo kuntoꞌno ulɨkoꞌmanto sɨmentisofoho. Nosahonɨngki ahwomo mtampo lohofahonɨngki uhwonɨmentisoso Anɨtuye Towahuno yɨhufo ntolofiyo hopa imoꞌnonto Jisasɨmo wekehumapmmentisofoho. \v 17 Mampaho ahwomo mtaꞌni hoꞌnɨmento, Olo nje Hwomu hweho. Ngko sɨmeho wopɨngo mɨkunɨmposo uyɨwoꞌnɨngkohe hweho. Kakineꞌno yoꞌmayo wopɨngo iwoꞌnɨngkiso soꞌno nje sɨmeho wopɨngo nɨmoꞌnantofoho. \c 4 \s1 Seten Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmentisofoho. \r (Mak 1:12-13; Luk 4:1-13) \p \v 1 Oso hohosohonta Anɨtuye Towahuno Wopɨngo Jisasɨmo hwaho aꞌamu mohumunyopono ipemotasɨmentisofoho. Osopo Seten Jisasɨmo honɨngkano wonyo imokiyoꞌne yamofo ulohoꞌmentisofoho. \v 2 Jisas kako Mpohumo jomo ulɨmo lonto wopayo manyoꞌnjo nohumentanɨngki mofehiꞌnyo \it fouti\it* (40) sɨkuno \it fouti\it* (40) uyakolofahonɨngki Jisas mijoho engo umentisofoho. \v 3 Jisas mijohoꞌno nohumentanɨngki Seten iꞌmofaponto ulɨmento, Kɨko Anɨtuye Hwomu Nehwosɨꞌmanji olo sojo piꞌnɨngo lomo hungkuno ulohojoꞌno wosopayo umoꞌnono. \v 4 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Anɨtuye hungkuno ole nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Aꞌamu wosopayoꞌnohini nɨngkuhwoso sohwo kako itoꞌno mohumanohoho. \q1 Oꞌo, aꞌamu Anɨtuye hungkuno hopiꞌnonohinomneꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofoso oso hofɨkoe huyoꞌmango songo humayoꞌnefoho. \p \v 5 Ose ulahonɨngki Seten Jisasɨmo pone wopɨngo poneꞌno ipemotasonto Anɨtuye tajo ango engo antɨfe yokintahopo uhumajonto \v 6 ulɨmento, Kɨko Anɨtuye Hwomu hwosɨꞌmanji kɨko olopo ntaꞌni filɨkofamofo. Ose ulɨkwato lohofonto ulɨmento, Anɨtuye hungkuno nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Anɨtu kakoe aꞌamu ahwomomjo sohwamo kikimneꞌno ulɨhwosoꞌno \q1 hofɨko jɨje ahomo kumakukuji jɨje sɨfemo sojo mentofomatnnehino. \q1 Tohino momatnnohino. \p \v 7 Seten ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Nomꞌne ifalifaliyo mtɨꞌmokumentohofoso ole, \q1 Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohumo yamofo nulohofohotoho. \q1 Kɨko jɨje hunomnohini inɨngkusoꞌmanji ole syafɨsyɨkutoho. Anɨtu wonɨmokosyohumamtonoho. Ose syafɨsyɨkutoho. \p \v 8 Ose ulahonɨngki Seten Jisasɨmo hwofɨkiꞌnyo yokintaho engo soponeꞌno utɨmotasonto olo hwaho hopiꞌnonohino aꞌamu soꞌnji yoꞌmayo hwahoponjo yokumpohnꞌnyo soꞌntnno Jisasɨmo utɨhwamentisofoho. \v 9 Ose utɨhwanto ulɨmento, Kɨko ngkineꞌno hwomtame ntohofohoji jɨje sɨmeho ntapisoso yoꞌmayo uhwonalokunoso wokijapmmonnoho. \v 10 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko iꞌwaho ntohofo. Kengopono fɨwano. Anɨtuye hungkuno ole nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu kakineꞌnohini hwomtame ulohofo. \q1 Kakineꞌnohini syoho ulohofiyo. \p Ose ulɨmentisofoho. \p \v 11 Ose ulahonɨngki Seten Jisasɨmo ulɨkoꞌmahonɨngki aꞌamu ahwomo mtaꞌangoso nuꞌmantɨfi Jisasɨmo ufoꞌmaꞌmentohofofoho. \s1 Jisas kakoe syoho hwaho Ngkalili ntaꞌni emaꞌmentisofoho. \r (Mak 1:14-15; Luk 4:14-15) \p \v 12 Aꞌamu fihwa hofɨko Jounɨmo impoꞌangomo intofahumentohofo soꞌno Jisas kako nupaꞌnonto kako hwaho Ngkalilineꞌno umentisofoho. \v 13 Kako ango Nasalet ulɨkoꞌmanto ango Koponeyam osopo humamentisofoho. Oso ango hopo sopo Mijo Ngkalili mitɨmomɨngoponoho. Aꞌamu Sepɨyulanꞌnji Napɨtalaiꞌnjiye imu sofe hwahoponoho. \v 14 Hwe Aisaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo hohonta ifalifaliyo mtɨꞌmokumentisoso hohosohonta ne imoꞌnɨmentisofoho. Ole mtɨꞌmokumento, \q1 \v 15 Mijo Joutan nongkihntaꞌni mijo ayo momɨngopo hwaho Sepɨyulanꞌnji Napɨtalaiꞌnji hiꞌnjoponoho. \q1 Aꞌamu temtitofo kengo Anɨtuye hungkuno mupaꞌnɨmmotofo sofeponoho. \q1 \v 16 Hofɨko sɨkwoꞌmjohoꞌmo humafijoso pomponaho engo uhwonɨfitnnefoho. \q1 Aꞌamu sɨkwoꞌmjoho soꞌmo weꞌenepi nɨhuꞌnahone wapeꞌnano lɨkuji yontanɨngkuji pomponaho engo wonyoangkafoso uꞌmofapmmontonoho. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 17 Oso hohosohonta Jisas kakoe hungkuno lomaꞌmentisofoho. Ole ulɨmento, Sekwoe honɨngkano wonyo somtaꞌni fɨwoloꞌmokumno. Anɨtu nemokosyohumayo sohwoe sɨkuno mofoneponoho. \s1 Jisas aꞌamu inanɨku syohoꞌnjo sohwamo kakimo tɨfi inɨngkayoꞌne joho ulɨmentisofoho. \r (Mak 1:16-20; Luk 5:1-11; Joun 1:35-51) \p \v 18 Jisas Mijo Ayo Ngkalili momɨngo sopo nowento hwe hufaꞌu inanɨku syohoꞌnjo sikoꞌnɨkwaꞌimo uhwonɨmentisofoho. Sikoe yofeso Saimounꞌnji Entɨluꞌnjoho. Saimounɨye yofe nomꞌneso Pitafoho. Siko inanɨku hoꞌyo mijomo hoꞌnaofontanɨngki uꞌmaꞌmentisofoho. Inanɨku ifamiyoso sikoe hamniyoho syohofoho. \v 19 Nuꞌmanto ulɨmento, Siko tɨfi nnɨngkapinyo. Siko inanɨku mawoꞌnɨngkisiye paꞌnɨngoso Anɨtumneꞌno aꞌamu mayoꞌne wolosetɨhwamo. \v 20 Ose ulahonɨngki sikoe inanɨku hoꞌyo komoꞌno nulɨkoꞌmanji Jisasɨꞌnji umentohofofoho. \p \v 21 Nowentɨfi Sepetiye hwomu sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnjimo uhwonɨmentisoso siko hamnɨngkwohwo Sepetiꞌnji yofayokinomo nohumantɨfi inanɨku hoꞌyo itoꞌno esyohumentanɨngki uhwononto joho ulahonɨngki \v 22 siko homnɨngkwohwoꞌnji yofayokinoꞌnji komoꞌno ulɨkoꞌmanji Jisasɨꞌnji umentohofofoho. \s1 Jisas Anɨtuye hungkuno aꞌamu somo lutɨhwanto aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Luk 6:17-19) \p \v 23 Jisas hwaho Ngkalili hoꞌmo soꞌmeemo emoyonto hwe moyaꞌmi somo hofɨkoe tajo ango somo Anɨtuye hungkuno soꞌnji Anɨtu wonyoangkafo nemokosyohumayo soꞌntnno lutɨhwamojofoho. Kako nolutɨhwanto aꞌamu mnokino kengo kengoꞌnjo aꞌapaho wonyo umokumojo somo wopɨngo umokumentisofoho. \v 24 Jisas olo wonyoangkafo hiloso imentiso soꞌno hwaho Siliya hoꞌmo soꞌmeemo hoꞌnɨmentisofoho. Aꞌamu hiso nupaꞌnontɨfi aꞌamu yoꞌmayo tangoꞌnjo mnokinoꞌnjo somo Jisasɨyepono ipemotapmmentohofofoho. Aꞌamu towahuno wonyoꞌnjo soꞌnji aꞌamu nopɨwasyontɨfi yomo yomo iwoꞌnɨngkohofo soꞌnji aꞌamu sɨfe aho peꞌnnyoꞌnjo soꞌnji hopiꞌnonohino somo ipemotopahonɨngkofi Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \v 25 Wopɨngo umokahonɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨmo inɨngkamentohofofoho. Aꞌamu Ngkalili, Ntekapolis, Jelusalem, Jutiya, Mijo Joutan nongkihntaꞌango aꞌamu piꞌnɨngoso inɨngkamentohofofoho. \c 5 \s1 Jisas hwofɨkiꞌnyopo aꞌamumo hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 1 Aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmokontanɨngkofi Jisas nuhwononto yafe weꞌe soꞌmo nosonto humamentisofoho. Osopo nohumentanɨngki inomokomoyo sohwa nuꞌmahonɨngkofi \v 2 Jisas kakoe hungkuno ole lutɨhwamento, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olenoho. \s1 Jisas kako aꞌamu sɨmonyo iyo somneꞌno hungkuno uyɨmentisifoho. \r (Luk 6:20-23) \p \v 3 Aꞌamu fiso Anɨtuneꞌno huno engo muyoꞌnjoso hofɨko Anɨtumneꞌno huno wopɨngo wotɨpemano lɨfijoꞌmanji hofɨko sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Anɨtu hofɨkimo umokosyohumayo hweho. \p \v 4 Aꞌamu sɨmeho tangoꞌnjo humalofoso sɨmeho wopɨngo umoꞌnono Anɨtu kako oso aꞌamu somo sɨmeho wopɨngo umokumontonoho. \p \v 5 Aꞌamu fiso hofɨkoe yofemo monje yahinontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomalokwofoso sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Yoꞌmayo wopɨngo Anɨtu wosejapmmo ulɨmentisoso hofɨkoꞌnefoho. \p \v 6 Aꞌamu wopayo mijoho peꞌnyoso wopayoꞌno hi umoꞌnyo hopaso aꞌamu Anɨtuye honɨngkano wopɨngomneꞌno hi umoꞌnosoꞌmanji oso hisomo Anɨtu kakoe hungkuno hisofe sɨmehomo wopayo sɨmeho hopaso uhnnɨmontonoho. Oseso hofɨkoe sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. \p \v 7 Aꞌamu fiso nomꞌne aꞌamu hofɨkimo wonyo ulohofɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno hitoho ulofahonɨngki wopɨngoꞌnohini ulohofɨwoꞌnɨngkohofoso sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Osoꞌno Anɨtu hofɨkimo wopɨngo ulohoꞌmontonoho. \p \v 8 Aꞌamu sɨfe aho tɨmo sɨmeho haloho angaꞌnohinoꞌnjoso hofɨko sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Oso aꞌamu hiso Anɨtumo uhwonantɨfeho. \p \v 9 Aꞌamu sɨmano hintotohinoꞌnjo somo nɨhoholofɨwoꞌnɨngkohofoso sɨmeho pompenjiyo umoꞌnoneꞌentɨfi iwoꞌnɨngkohofoso sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Anɨtu ulɨmontonoho, Nje mehomi kuyoho. \p \v 10 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo inɨngkayoꞌno syoho wopɨngo yontanɨngki aꞌamu nomꞌneso oso aꞌamu somo sɨtofo ujo soꞌnji wonyo ulohofo soꞌno kako sɨmeho wopɨngo umoꞌnono. Anɨtu umokosyohumamontonoho. \p \v 11 Sekwo aꞌamu soku ngkimo tɨfi nnɨngkawowoꞌnɨngkohofo soꞌno aꞌamu nomꞌneso sekumo wonyo hungkunoꞌnji hwasyo hungkunoꞌnji sejo soꞌnji sefotofo selohofɨkujoꞌno sekwo sɨmeho wopɨngo wasemoꞌnono. \v 12 Sekwo sɨmeho wopɨngo semoꞌnɨngkuhwosoꞌno sɨmonyo fiyɨmno. Sekwoe yahino wopɨngo olo hwaho lopo iwoꞌnɨngkohofo loꞌnji ngkimo tɨfi nnɨngkape loꞌnji mpe iyo paꞌnyoso hoꞌyango ahwomomo weho. Oso sefotofɨwoꞌnɨngkohofo hopaso hofɨko hohonta aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki ulɨmotofo somo ufotoꞌmotofofoho. Oso aꞌamu hiso hofɨkoe yahino wopɨngo soꞌno mpe iyo hopaso ahwomomo maꞌmentohofo hopaso sekwo womantɨfeho. \s1 Anɨtuye aꞌamu neso saꞌnji pomponahoꞌnji paꞌnyofoho. \r (Mak 9:49-50; 4:21; Luk 14:34-35; 8:16; Joun 8:12) \p \v 13 Sekwo olo hwaho loponjo sa paꞌnyo kuyoho. I osoꞌno sa fosyo mijoꞌnohino imoꞌnɨngkuhwosi kakoe yokumpohnꞌnyo nonto wonyo imoꞌnososo apaꞌno sa hiso wopɨngo imoꞌnyoso pipi uyantanto. Awonoho. Nɨhuꞌnahone wonyo umoꞌnɨmotonoho. Aꞌamu sa hiso mopijoso me-e miyonehoho. \p \v 14 Sekwo hwahoponjo pomponaho paꞌnyo kuyoho. Antɨme engo hwofɨkiꞌnyo soponjo molinyoso oso hiyaeꞌmꞌmaho. Oꞌo, utɨhwaꞌnyoponoho. \v 15 Aꞌamu sikiloho mongkujontɨfeso ahwonteꞌmo kipitofahinyoꞌmaho. Oꞌo, hofɨko ijempohopo hoꞌnahinyofoho. Oso aꞌamu ango somo humafijo somo pomponaho ulohofono. \v 16 Olo hiloso sekwo hmmoꞌnɨmno. Sekwoe pomponahoso aꞌamufe tɨmopo wolasyono. Aꞌamu hofɨko sekwoe honɨngkano wopɨngomo uhwonɨfijoso hofɨko Mpohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohwoe yofe wohoꞌnomantɨfeho. \s1 Jisas Mousesɨye honɨngkano hungkunomneꞌno ulɨmentisofoho. \p \v 17 Sekwo ngkineꞌno huno ole seyɨhwoloho. Ngko Mousesɨye honɨngkano hungkunoꞌnji aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkuno ntnneꞌno wae yaoꞌmneꞌnji pmmentohe hwoꞌnyoho. Oꞌo ngkineꞌno huno ose seyɨhwoloho. Ngko hungkuno hiloso wae yaꞌmneꞌenji pmmentohe hwonɨꞌmaho. Oꞌo, ngko hungkuno hiloso ne utɨhwayoꞌne pmmentohefoho. \v 18 Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu fiso oso honɨngkano hungkuno ifalifaliyo weꞌe somo wae meeofonehoho. Oꞌo, olo hwaho loꞌnji ahwomo loꞌnji moiꞌwo imoꞌnoso sohonta olo hungkuno hopiꞌnonohino hiloso nowentanɨngkuhwosi hungkuno hopiꞌnonohino ne imoꞌnonefoho. \v 19 Aꞌamu fihwo Mousesɨye honɨngkano hungkunoꞌnji aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkunoꞌnji angaꞌnohinoso mtɨhupesoso aꞌamu nomꞌne somo oso honɨngkano mtɨhupe soꞌno lutɨhwasoꞌmanji oso aꞌamuso Anɨtuye angomo sɨꞌmofoso sohonta Anɨtu ulonefoho. Jɨje yofe monje innyo hwosoho. Aꞌamu fiso Anɨtuye hungkuno hopiꞌnonohino loso inɨngkawesoso aꞌamu nomꞌne somo oso honɨngkano wopɨngomo inɨngkayoꞌne lutɨhwasoꞌmanji oso aꞌamuso Anɨtuye angomo sɨꞌmofoso sohonta Anɨtu ulonefoho. Kɨko yofe engoꞌnjo hwosoho. Ose ulonefoho. \v 20 Sekwo upaꞌnɨmno. Sekwoe honɨngkano wopɨngoso aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu Mousesɨye hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwanjiye honɨngkano wopɨngomo muyakolofeꞌmanji sekwo Anɨtuye angopo kako yokumpohnꞌnyo semokosyohumayoꞌne muꞌmapitnnehofo. Oꞌo, mango mtaꞌnnohini lɨwoꞌnɨngkohofo soku honɨngkano wopɨngo somo humayoso hopoꞌmaho. \s1 Hungkuno itoꞌno mɨhwajiyoꞌne hungkunofoho. \r (Mak 11:25; Luk 12:57-59) \p \v 21 Mousesɨye honɨngkano hungkuno ole nto upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo, Aꞌamumo fonjasiyoꞌeno. Aꞌamu nomꞌnehumo fonjasyoso sohwo kakoe hungkuno ikwolofoneso woꞌnnyo hweho. \v 22 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu fihwo kakoe aꞌamumneꞌno sɨmeho tohino umnyoꞌeno. Aꞌamu sɨmeho tohino umnoso sohwo kako tɨfi noꞌmo Anɨtuꞌnji hungkuno ikwolofoneso woꞌnnyo hweho. Aꞌamu fihwo kakoe aꞌamu sohumneꞌno sɨtofo ujoꞌeno. Sɨtofo uloso sohwo kako Anɨtuꞌnji hungkuno ikwolofoneso woꞌnnyo hweho. Aꞌamu fihwo nomꞌnehumo iloꞌnnyo hwosoho ujoꞌeno. Oꞌo, oso aꞌamu huhwo sohwo kako tɨkanomo wene hweho. \p \v 23 Kɨko tajo ango somo noswohoji jɨje wonyo wae yaofoꞌne Anɨtumo jomo ulɨmo lohoji kɨko nomꞌne sohumneꞌno kikineꞌno sɨmano hintotohino umnoso soꞌno syafɨsyohoji \v 24 u, kɨko tajo ango somo ulɨkoꞌmahoji oso aꞌamu huhwo sohwoepono komoꞌno uhuji hungkuno itoꞌno mɨhwajo. Hungkuno itoꞌno mɨhwajohosɨsi sɨmeho pompengo inɨngkahosɨsi tajo ango somo asomo fusyo. Osopo Anɨtumo jɨje wonyo wae yaofoꞌne jomo uso. \p \v 25 Aꞌamu fihwo kikimneꞌno sɨmeho tohino umnoso soꞌno kɨko komoꞌno sɨmeho wopɨngo hmninyo. Aꞌamu hungkunomo itoꞌno efisopɨhwajiyo sopo nokumotawenoho. Kako aꞌamu hungkunomo itoꞌno efisopɨhwajiyoꞌnjofepono kumotawesoꞌmanji osopo aꞌamu hwapɨfe tɨfoꞌnjo sohwa nokitɨmafɨkuji impoꞌangomo intofakohufitnnoho. \v 26 Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Kɨko impoꞌangoso kuntoꞌno ulɨkoꞌmaꞌmne hwosɨꞌmaho. Oꞌo, sɨmoꞌmo kɨko jɨje yahino somneꞌno yoꞌmayo hamniyoho hopiꞌnonohinoso wohoꞌnahumonnoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌmohufo iyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 27 Hungkuno nomꞌne nto upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofoso ole, aꞌmohufo iyoꞌeno. \v 28 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwe fihwo nomꞌne aꞌmu fisimo uhwononto hufo womaꞌmo lonto aꞌmu simneꞌno kakoe sɨmeho fefoyo uyahonɨngki oso hwe huhwo sohwo aꞌmu siꞌnji kakoe hunomo hufo nto iso hweho. \p \v 29 Tɨmo aho angahohntaꞌangoso honɨngkano wonyo kumokososo yoꞌmayo somo tɨmo uhwonɨngkohoji huno wonyo syafɨhujoꞌmanji oso hiso nɨhuꞌno yohotoho. Kɨko wonyo isoꞌnoꞌmanji tɨmo angaꞌno fitɨhwotofaofo. Tɨmo wopɨngo hufaꞌuꞌnjo sohwosi tɨkanomo uhnnoho. Oꞌo tɨmo angaꞌnohinoꞌnji honɨngkano wopɨngomo fiso. \v 30 Jɨje aho angahohntaꞌni honɨngkano wonyo kumokososo aho hiso hntofamo lohofohoji fohoꞌnaofo. Aho wopɨngo hufaꞌu hiꞌnjo hwosi tɨkanomo uhnnoho. Oꞌo, aho angaꞌnohinoꞌnji honɨngkano wopɨngomo fiso. \s1 Jisas ape hoꞌnasiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18) \p \v 31 Hungkuno nomꞌne nupaꞌnɨwoꞌnɨngkohofoso ole, Hwe fihwo kako kakoe ape wohoꞌnahumo lɨhwosi ape hoꞌnasiyoꞌneso iyoswo mtɨꞌmokuhwosi uyono. \v 32 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwe fihwo kakoe ape honɨngkano wonyo mmofeꞌnjo simo hoꞌnasyoso sohwo kakoe apefe honɨngkano wonyo umokumontonoho. Hwapɨngoso ape hisi nomꞌne hwe sohumo umaꞌnososo Anɨtu kako tɨmo uhwonyoso hwe hufaꞌuꞌnjiyoho. I nomꞌnihwo kako ape nomꞌnihwo hoꞌnasyoso somo maso sohwo kako huhwo ape itoꞌno mayo honɨngkano somo mtɨhuposo soꞌno kako huhwo honɨngkano wonyoꞌnjo hweho. \s1 Jisas kako hungkuno nehopi yokintahoponeꞌno lohono josoꞌno lɨmentisofoho. \p \v 33 Hungkuno nomꞌne upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofoso ole, Hwasyo hungkuno nomꞌneꞌno yokintahopo ne-eso nolɨkutoho. Hwe fihwo ole lososo, Ngko nehopi hufaꞌu sɨhune hwamneꞌno lohono. Ngko yoꞌmayo yoꞌmayo uyɨmo. Ose loso sohwo kako itoꞌno uyono. Hwe Engo sohwo olo hisoꞌno nuhwonɨngkuhwosi itoꞌnohini wosyafɨhuꞌmontonoho. Ose nto upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 34 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Sekwoe hungkuno nehopi imoꞌnyoꞌne soꞌno hungkuno piꞌnɨngo nolɨkutoho. Oꞌo, hungkuno neꞌnjoꞌnohino filɨmno. Sekwo aꞌamu yokintahoponjo sohwamneꞌno jɨje hungkuno nehopi imoꞌnyoꞌne nulɨkutoho. Nɨhuꞌno nɨjwoꞌeno. Oꞌo, yoꞌmayo ahwomomjo sohwamneꞌno nolɨkutoho. Ahwomoso Anɨtuye epohumayofoho. Osopo yoꞌmayoso mokosyohumawoꞌnɨngkisoponoho. \v 35 Sekwo yoꞌmayo hwahoponjo somneꞌno sekwoe hungkuno nehopi imoꞌnyoꞌne nolɨkutoho. Oꞌo, hwahoso Anɨtuye epohumayo sɨfe hoꞌnasiyoꞌnefoho. Olopo yoꞌmayoso mokosyohumawoꞌnɨngkisoponoho. Sekwo Jelusalemneꞌno sekwoe hungkuno nehopi imoꞌnyoꞌne nolɨkutoho. Oꞌo, Jelusalem sopo Anɨtuye angoponoho. \v 36 Sekwo sekwoe mnokinomneꞌno sekwoe hungkuno nehopi imoꞌnyoꞌne soꞌno nolɨkutoho. Oꞌo, sekwoe mijiyo halojo wofokafono. Sɨkwoꞌmno wofokafono, lisoso halojo wofokaꞌmontolaho. Sɨkwoꞌmno wofokaꞌmontolaho. Awonoho. \v 37 Osoꞌno sekwo hungkuno neꞌnjoꞌnohino ulɨmno. Eno, esoꞌnji Awonoho, esoꞌnji osoꞌnohinoho. Hungkuno nomꞌneso hwe wonyo Seten mtaꞌango linyofoho. \s1 Jisas yahino wonyo aꞌamumo asomo ulohofoꞌeno ulɨmentisofoho. \r (Luk 6:29-30) \p \v 38 Hungkuno nomꞌne nto upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofoso ole, Hwe fihwo jɨje tɨmomo wonyo kumokososo kɨko kakoe tɨmo wonyo umojo. Hwe fihwo jɨje mango fonjokujakumofososo kɨko kakoe mangomo fonjokulɨpijaofo. \v 39 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwe fihwo kikimo wonyo kilohofososo kɨko kakimo ilojɨmofeꞌeno. Oꞌo, awonoho. Hwe fihwo kako jɨje manjijohopo kuposososo manjijoho fehohnjo utɨhwaho. Osopo wakuposono. \v 40 Hwe fihwo kikineꞌno hungkuno hiꞌnjo sohwo jɨje manjiꞌmofo womaꞌmo lososo osohumo jɨje manjiꞌmofoꞌnji sɨfe manjiꞌmofo ntnneꞌno uyo. \v 41 Hwe yofe engoꞌnjo fihwo kako sekwoꞌnji hano hoꞌyangoꞌnji tɨfo lopo wemoyano selososo sekwo hano sawemo sopono fisɨmno. \v 42 Hwe fihwo ole seloso, Sekwo yoꞌmayoso ntapmno. Ose selososo sekwoe yoꞌmayoso uyɨmno. Hwe fihwo ole seloso, Sekwoe hoꞌyango yoꞌmayoso nokiso ntapmno. Ose selososo sekwo hohujo ikinjɨmofɨkutoho. \s1 Jisas mango hwamneꞌno sɨmeho umoꞌnyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 6:27-28, 32-36) \p \v 43 Hungkuno nomꞌne nto upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofoso ole, Aꞌamu sekwoꞌnjo mofone sopo humalofo somo sɨmeho umoꞌnyoꞌne uyɨmno. I osoꞌno sekwo mango hwamo sɨmeho umoꞌnyoꞌne ukutoho. \v 44 I oso hisoꞌno nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Sekwoe mango hwamo sɨmeho umoꞌnyoꞌne ufijoso aꞌamu wonyo selohofɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno Mpohumo jomo ulɨmno. \v 45 Ose ifijo soꞌno sekwoe Mpohwo ahwomomo humaso sohwoe yahinomo unɨngkowantɨfeho. Anɨtu kakoe mofehiꞌnyoso aꞌamu wopɨngoꞌnji wonyoꞌnji humalofo somo ulono lonto uyɨwoꞌnɨngkiso hweho. Aꞌamu honɨngkano wopɨngoꞌnjo honɨngkano itoꞌno minɨngkayoꞌnjo somo ifoyo wosapijono lahonɨngki syuwoꞌnɨngkohoho. \v 46 Sekwo aꞌamu sɨmeho umoꞌnyoꞌne sejapɨwoꞌnɨngkohofo osomneꞌnohini sɨmeho umoꞌnyoꞌne uyɨfijoso Anɨtu kako wopɨngo pehoꞌno wosejapmmontolo. Awonoho. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjoso ose iwoꞌnɨngkohofofoho. \v 47 Sekwo sekwoe aꞌamuꞌnohino somo wopɨngo uwoꞌnɨngkohofo soꞌno sekwoe honɨngkano nomꞌne somo uhwofilofoso pipilo. Awonoho. Aꞌamumo Mpohwo Anɨtumo minɨngkayoꞌnjo hi ose iwoꞌnɨngkohofofoho. \v 48 I osoꞌno sekwoe Mpohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohwo paꞌnyo hmmoꞌnɨmno. Sekwo aꞌamu wopɨngoꞌnji wonyoꞌnjo somo wopɨngo ulohofɨkujoꞌno Anɨtu kako humaso hopa fehumamno. \c 6 \s1 Jisas aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 1 Sekwo olo yahino losoꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo yahino wopɨngo wopɨngoso aꞌamu wonahonɨfe lɨkuji ikutoho. Oꞌo, ose ifijoso sekwoe Mpohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohwo sekumo oso hisoꞌno wopɨngo mosejapeꞌnjo uyɨmontonoho. \p \v 2 Sekwo aꞌamu umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo yoꞌmayo uyano lɨfijoꞌmanji eꞌwano, hiyaso uyɨmno. Aꞌamu mangoꞌnohinoso wonahonɨfe lontɨfi Anɨtuye tajo angoꞌnjo sopo honɨngkano utɨhwaꞌnyopo iwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko hwe moyaꞌmi nakwoe yofe wohoꞌnonemapɨfe lontɨfi iwoꞌnɨngkohofofoho. Upaꞌnɨmno. Oso aꞌamu hiso nomꞌne wopɨngoso Anɨtu mtaꞌango momasofoho. Oꞌo, aꞌamu hwahoponjoso hofɨkoe yofe hoꞌnomaꞌnyoso oso mpe hopaso nto mahofo. Hofɨkoe nomꞌne mpe iyo hopaso ahwomomo mauyoho. \v 3 Sekwo aꞌamu nomꞌne somo ufoꞌmano lɨfijoꞌmanji eꞌwano noho ufoꞌmapmno. I osoꞌno aꞌamu nomꞌneso sekwoe yofe nohoꞌnosemapitnnoho. Masehonɨfitnnehofo. \v 4 Oꞌo, hiyaso fiyɨmno. Yoꞌmayo wopɨngo hiyaso iwoꞌnɨngkohofo soꞌno Mpohwo Anɨtu kako nosehonɨngkuhwosi wopɨngo wosejapmmontonoho. \s1 Jisas Mpohumo jomo ujoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 11:2-4) \p \v 5 Sekwo Mpohumo jomo ulano lɨkuji sekwo aꞌamu mangoꞌnohinosofe yahinomo inɨngkakutoho. Oꞌo, hofɨko aꞌamu wonepaꞌnɨfe lontɨfi Anɨtuye tajo angoꞌnjo honɨngkano momɨngo engo sopo lohofontɨfi ulɨwoꞌnɨngkohofofoho. Upaꞌnɨmno. Oso hisoꞌno aꞌamuso hofɨkoe yofe hoꞌnomayoso mpe paꞌnyoso nto mahofo. \v 6 I oseso kɨko sohwosi Anɨtumo jomo ulɨmo lohoji kɨkoꞌnohini jɨje angomo swohoji ango hokuꞌyoso pɨjwasyohoji jɨje Mpohumo jomo uso. Kako oso ango hiyaso soꞌmo kɨkoꞌnji humaho. Jɨje Mpohwo osopo kohonɨngkuhwosi yoꞌmayoso wokijapmmontonoho. \p \v 7 Kɨko Mpohumo jomo ulɨmo lohoji osohonta hungkuno piꞌnɨngo engo lɨwoꞌnɨngkohofoso paꞌnyo ujoꞌeno. Aꞌamu Anɨtu ne sohuneꞌno huno muyoꞌnjoso hofɨkoe hwasyo anɨtu sohwamo hungkuno piꞌnɨngo engo ulɨwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko huno ole, Nakwo hungkuno piꞌnɨngo engo ulɨhwasi nakwoe anɨtu sohwo kako nonepaꞌnɨngkuhwosi wonejapmmontonoho. \v 8 Oso paꞌnyo sekwo ikutoho. Oꞌo, yoꞌmayo umofonyo yohojo soꞌno Mpohwo kako huno nto uyohoho. \p \v 9 Sekwo Mpohumo ole ulɨmno. \q1 Nakwoe Mpohwo sohwosi, kɨko ahwomomo humahnno. \q1 Nakwo jɨje yofe wopɨngoꞌnohinoso neꞌno nowentɨhwonefoho. \q1 \v 10 Oso sɨkuno kɨko yoꞌmayo hopiꞌnono yokumpohnꞌnyo nemokosyohumayoso komoꞌno umoꞌnono. \q1 Jɨje hungkunomo aꞌamu ahwomomjo soꞌnji yoꞌmayo soꞌnji kinɨngkawowoꞌnɨngkohofo hopaso nakwo aꞌamu hwahoponjo hnꞌnwi ose wokinɨngkopano. \q1 \v 11 Olo sɨkuno lomneꞌno nakwoe wosopayo fonejape. \q1 \v 12 Nomꞌne aꞌamu nakumo wonyo nalohofɨwoꞌnɨngkohofo sofe wonyo wae yaoꞌmalohwone hopaso nakwoe wonyoso wae fenamofo. \q1 \v 13 Kɨko nakumo yamofo nalohofo somo nonehumajohotoho. \q1 Oꞌo, Hwe wonyo sohwoe yoꞌmayoso neꞌmahwosoꞌno yoꞌmayo wonyo somo uyakolofoꞌne fonejape. \q1 [Enemokosyohumayo hwosoho. Yokumpohnꞌnyo ne hwapɨngo hwosoho. Pomponaho ne somo humahnno hwosoho. \q1 Neꞌnohino nowentɨhwonefoho. Hungkuno nehopeho.] \p \v 14 Upaꞌnɨmno. Sekwo aꞌamu wonyo selohofo sofe wonyoso nɨhuꞌnahone hohujo hohntaꞌne mehoꞌnafɨkujoꞌno sekwoe Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako sekwoe wonyo hiso wae weesemoꞌmtonoho. \v 15 I osoꞌno sekwo aꞌamu wonyo selohofosofe wonyoso hohujo hohntaꞌni momehoꞌnasiyoꞌmanji sekwoe Mpohwo Anɨtu sohwo kako sekwoe wonyo wae meesemofonehoho. \s1 Jisas wosopayo manyoꞌnjo humayo soꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 16 Sekwo Mpohumo jomo ulano lɨkuji Mpohuneꞌno huno angaꞌnohino soꞌno wopayo manyoꞌnjo nohumentanɨngkuji sekwo aꞌamu mangoꞌnohinoso sɨmano wonyo ikinɨwoꞌnɨngkohofo hopa humafɨkutoho. Oꞌo, hofɨkoe sɨmano wonyo ikinyoso aꞌamu wonahonɨfentɨfi aꞌamu wopɨngofoho wonalɨfe nolontɨfi iwoꞌnɨngkohofofoho. Mpohuneꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe yofeꞌnohini hoꞌnomayoꞌne iwoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno hofɨkoe yofe nto hoꞌnomaꞌmentohofo soꞌno hofɨkoe mpe paꞌnyofoho. Mpe paꞌnyo nomꞌneso ahwomomo mauyoho. \v 17 Oꞌo, sekwo Mpohuneꞌno wopayo manyoꞌnjo humafɨkuji sekwoe mijiyomo hwone mijo ehalohoꞌnɨngkuji sekwoe sɨmanomo mijo fiyatɨkuꞌnɨmno. \v 18 Ose ikuji aꞌamu nomꞌneso kɨko manyoꞌnjo humentanɨngkijo soꞌno hofɨko huno muyonehoho. Oꞌo, kɨko yoꞌmayo hiyasoꞌmo iwoꞌnɨngkinoso jɨje Mpohwo aꞌamu muhwonyoꞌnjo sohwo kakoꞌnohini kohonɨngkuhwosi mpe hopa wokijapmmontonoho. \s1 Jisas hoꞌyango huꞌmeesiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 12:33-34) \p \v 19 Olo hwaho lopo sekwoe yoꞌmayo yoꞌmayo hoꞌyango wopɨngoso nohuꞌmeesyɨkutoho. Oꞌo, olo hwaho loponjo nangkumeho syuhwosi hwaho ifulohofɨhwosi hoꞌyangoso wonyo umoꞌnɨmontonoho. Oseso aꞌamu hufoꞌnohino yɨwoꞌnɨngkohofoso tojo nowonampekuji hufo uyantɨfeho. \v 20 Osoꞌno sekwoe hoꞌyango ahwomomo fohuꞌmeehumno. Oso hopo sopo nangkumeho maswonehoho. Hwaho mɨfulohofonehoho. Aꞌamu hufo mifitnnehofo. \v 21 Ango jɨje hoꞌyango yoꞌmayo wopɨngo wojo sopo jɨje sɨmeho hi oso hopo weho. \s1 Jisas aꞌapahomjo pomponaho soꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 11:34-36) \p \v 22 Sekwoe tɨmoso sekwoe huyoꞌmangofe pomponaho paꞌnyofoho. Tɨmo angaꞌnohinoꞌmanji sekwo pomponahopo humalofo. \v 23 Tɨmo piꞌnɨngoꞌmanji sɨkwoꞌmjohoꞌmo humalofo. Sekwo pompohahopo humalofo soku yahino piꞌnɨngo piꞌnɨngo mafɨkuji apaꞌno sɨkwoꞌmjohoꞌmo fosyohumafɨkutoho. Ose ifijoꞌmanji jɨje hunomo nɨhuꞌno sɨkwoꞌmjoho engo mjaofoho. \s1 Hwe fihwo kako hwe engo hufaꞌu sohwaꞌumo syoho mulohofiyoꞌnehoho. \r (Luk 16:13) \p \v 24 Hwe fihwo kako hwe engo hufaꞌu sohwaꞌumo syoho ulohofiyoso hopoꞌmaho. Oꞌo, hwe engo hufaꞌu sohwaꞌumo syoho ulohofiyo soꞌmanji syoho ulohofiyo sohwo kako hwe engo fihumo sɨmeho wopɨngo uyɨhwosi nomꞌnihuneꞌno sɨmeho wonyo uyɨmontonoho. U, angaꞌnohino sohwoe syoho somneꞌno hi umoꞌnɨngkuhwosoꞌno nomꞌnihumneꞌno ngkilaho unɨmontonoho. Kɨko Anɨtuye syoho soꞌnji yoꞌmayo hwahoponjo yahino soꞌnji oso hufaꞌuyo sohwaꞌumo kemokosyohumahojoso kɨko syoho itoꞌno mihnnehino. \s1 Jisas yoꞌmayoso hi umoꞌnyo soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 12:22-31) \p \v 25 Osoꞌno ngko ole selalokweno. Sekwo sekwoe fosyohumayo soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyɨkuji ole nolɨkutoho. Nakwo peho wosopayo wonantanto. Nakwo mijo peho nanehwono. Sekwo sekwoe aꞌapahomneꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyɨkuji ole nolɨkutoho. Ngko nje aꞌapahomo peho wekojisyahinɨmonnto. Nakwo songo humalohwoneso wopayoꞌnohini nyoꞌnetaho. Nakwo aꞌapaho hiꞌnjoꞌnwi nemꞌno manjiꞌmofo iyoꞌneꞌnohinotaho. Awonoho. \v 26 Sekwo yɨhufo somo uhwonɨmno. Hofɨko wopuyo hulɨwoꞌnɨngkohofoꞌmaho. Hofɨko wopayo ango somo wopayo momehuꞌmeesyɨwoꞌnɨngkoho yohofofoho. Oꞌo, senɨngkwohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohwo kako hofɨkimo wosopayo yoꞌmayoso uyɨwoꞌnɨngkohoho. Sekwo Mpohwo Anɨtu yɨhufo sikinjo somneꞌno wonyoho fiyo mokosyohumaho. I aꞌamu sokumo Mpohwo wopɨngo wosemokosyohumamtolaho. Ou, ikono. \v 27 Hwe fihwo sekumtaꞌni kako huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syafɨsyɨhwosi nje soswo sawemo umokinɨmneꞌno yohoho lososo ne umoꞌnɨmontolo. Awonoho. \p \v 28 Oseso sekwo hwapɨfe nemꞌno manjiꞌmofo yoꞌmayo somneꞌno huno piꞌnɨngo engo pehoꞌne syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo. Sekwo wokoso fofo soꞌno huno fɨsyafɨhupmno. Hofɨko yoꞌmayo syoho anefoho. Hofɨko ne yoꞌmayoso mojiyofɨwoꞌnɨngkiyohofo. \v 29 I osoꞌno ole woselɨmonneꞌno yohono. Hohonta hwe engo Soulomoun hamniyoho hwapɨngoꞌnjo sohwo kako kakoe hwapɨfe wonyoangkofo yoꞌmayo wokoso naꞌnohino soꞌnji inonteso kako olo wokoso fofo weꞌe somo muyakolofonehoho. \v 30 Ou, oso wokoso fofo sɨkuno fihumo syohopo lohofososo moꞌnɨngkanta aꞌamu nolofekuji tohomo wolofefantɨfeho. I osoꞌno oso wokoso fofo Anɨtu wonyoangkafo mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkiso somo uhwonontaneso wopɨngofoho lɨwoꞌnɨngkuhwono. Oseso sekwo soku wokoso fofomo yakoloꞌnnyo hokumo Anɨtu kako hofiyo wosemokosyohumamontonoho. Sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono weꞌeꞌnohinoso pehoꞌno uyalokwofo. \v 31 Osoꞌno sekwo huno piꞌnɨngo engo syafɨsyɨkutoho. Sekwo ole lɨkutoho, Nakwo wopayo peho wonantanto. Mijo peho nanehwono. Hwapɨfe peho yanehwono. Ose lɨkutoho. \v 32 Awonoho. Aꞌamu kengo hopiꞌnohinoso hofɨko yoꞌmayo yoꞌmayo mayoꞌne huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo. I osoꞌno sekwoe Mpohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohwo kako yoꞌmayo soꞌno sekwo umofonyo yahonɨngkohofoso kako huno nto uyohoho. Kako wopɨngo wosemokosyohumamontonoho. \v 33 I sɨmoꞌmo Anɨtu semokosyohumayo soꞌnji kakoe honɨngkano wopɨngoꞌntnno huno fɨsyafɨsyɨwoꞌnɨngkuno. Osoꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkuji Anɨtu kako yoꞌmayo yoꞌmayo umofonyo ifijoso wosejapmmontono. \v 34 Osoꞌno yoꞌmayo moꞌnɨngkajo somneꞌno huno syafɨsiyeꞌeno. Sɨkuno huhwo huhwi yoꞌmayo tango iꞌmofapɨwoꞌnɨngkisofoho. Moꞌnɨngkajo sɨkuno sohwoe tangoso moꞌnɨngkaꞌnefoho. Olo sɨkuno lomo iꞌmofaposo tangoso olo sɨkuno lomnefoho. \c 7 \s1 Jisas aꞌamu nomꞌne somo wonyo ulohofoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 6:37-38, 41-42) \p \v 1 Sekwo nomꞌne aꞌamufe hunomo yano ilofɨkuji wonyofoho nulɨkutoho. Ose ifijoꞌmanji Anɨtu huhwo sekwoe huno somneꞌno wonyofoho maselonehoho. \v 2 Sekwo nomꞌne somo yoꞌmayo ulohofɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno oso paꞌnyoso Anɨtu waselohoꞌmontonoho. Sekwo yoꞌmayo aꞌamumneꞌno yano uyɨwoꞌnɨngkohofo hopaso Anɨtu kakoe yoꞌmayoso aku wosejapmmontonoho. \p \v 3 Kɨko jɨje hnnɨngkwaꞌwehwoe tɨmomjo hintalinyo wojo somo pehoꞌno uhwonalokuno. I jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnawojo soꞌno kɨko huno makiyotaho. Kɨko jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnakuwojoso momehoꞌnamoꞌnyo sohwosi \v 4 kɨko jɨje hnnɨngkwaꞌwehumo ole poneꞌno ulalokuno. Ngko jɨje tɨmomo hintalinyo wojo weꞌeso wae weekumoꞌmneꞌno yohono. Ose ulohoji pipi uyɨmonto. \v 5 Kɨko mangoꞌnohino hwosoho. Sɨmoꞌmo kɨko jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnakuwojoso wae kakiꞌno feemoꞌnyo. Ose yohoji kɨko tɨmo itoꞌno uhwonɨngkohoji hwangku jɨje hnnɨngkwaꞌwehwoe tɨmomjo hintalinyo weꞌeso wae fiyo. \p \v 6 Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo sɨwojo paꞌnyo somo Anɨtuye hungkuno wopɨngoso nolutɨhwafɨkutoho. Lutɨhwafijoꞌmanji hofɨko ikinjaofɨkuji woselantɨfeho. Sekwo sekwoe nɨjwo yoꞌmayo wopɨngoso hwahomo hoꞌnahufijoꞌmanji yahu hwotoho hulɨmo lɨfɨfitnnoho. Oso paꞌnyo aꞌamu Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofo somo Anɨtuye hungkuno nulɨkutoho. \s1 Jisas Mpohumo jomo ujoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Luk 11:9-13) \p \v 7 Sekwo Mpohumo jomo neꞌno ulɨfijoso kako yoꞌmayo wosejapmmontonoho. Sekwo yoꞌmayo soꞌno hafɨhafe tɨpentanɨngkuji sekwo oso hiso uhwonantɨfeho. Sekwo hokuꞌyopo hwanɨngo fonjɨkujoꞌno Anɨtu kako sekumo wosehwosampoꞌmontonoho. \v 8 Aꞌamu hopiꞌnonohinoso Anɨtumo yoꞌmayo soꞌno jomo ulɨkujoꞌno Anɨtu uyɨmontonoho. Aꞌamu yoꞌmayo soꞌno hofɨko hafɨhafe tɨpɨfijoso wotɨpemantɨfeho. Aꞌamu hokuꞌyopo hwanɨngo fongkupijoso Anɨtu kako wosehwosampoꞌmontonoho. \p \v 9 Ou, sekwoe hwe fihwoe mehomi kanɨngkwohumo wopayo ntape ulososo kanɨngkwohwo sojo uyɨmtolaho. Awonoho. \v 10 Ou, hwomu fihwo kanɨngkwohumo inanɨku ntape ulososo kanɨngkwohwo homa wonyo umtolaho. Oꞌo awonoho. \v 11 Oseso sekwo honɨngkano wonyoꞌnjo huhwasi sekwoe mehomimo yoꞌmayo wopɨngoꞌnohini uyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno sekwo huno ole waseyono. Sekwo sekwoe senɨngkwohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohumo jomo ulɨkujoꞌno kako kakoe Towahuno wopɨngoso yoꞌmayo hwahoponjomo yakoloꞌnnyoso wosejapmmontonoho. \p \v 12 Aꞌamu nomꞌneso sekumo wopɨngo wonalohopɨfe semoꞌnɨngkisoꞌmanji eꞌwa, sekwo sɨmoꞌmo oso yahino hiso hofɨkimo ulohopmno. Sekwo oso hiso ifijoso Mousesɨye honɨngkano hungkuno soꞌnji aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwanjiye hungkuno hwapɨngo somo unɨngkowantɨfeho. \s1 Jisas ango songo neꞌno humayoꞌne hokuꞌyo weꞌe soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Luk 13:24) \p \v 13 Sekwo soku hokuꞌyo weꞌe somo fohumno. Aꞌamu tohino mayoꞌne honɨngkanoso engofoho. Oso honɨngkano engo homo somo aꞌamu piꞌnɨngo engoso tɨfi inɨngkowalokwofo. \v 14 Honɨngkano songo neꞌno humayoꞌneso weꞌefoho. Hokuꞌyoso engoꞌmaho. Olo honɨngkano homo somo yafe engo paꞌnyo soꞌmo syoho engo woꞌnnyofoho. Aꞌamu angaꞌno angaꞌno oso honɨngkano somo wotɨpemantɨfeꞌno yalokwofoso tɨfi inɨngkowalokwofo. Oso hokuꞌyo weꞌe homo somo sekwo fohumno. \s1 Jisas aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo somneꞌno hungkuno lɨmentisofoho. \r (Luk 6:43-44; 13:25-27) \p \v 15 Sekwo Aꞌamu Anɨtuye hungkunoꞌnji hwasyo hungkunoꞌnji mesyɨlutɨhwayo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Oso aꞌamu hiso hofɨkoe aꞌapaho sohohntaꞌni wopɨngofoho. I sɨmeho ajwomoꞌmo pisakinoꞌnjofoho. Oso aꞌamu hiso hofɨko sɨwojo paꞌnyofoho. Sekumo wonyo wosemokantɨfeꞌno yalokwofo. \v 16 Yoꞌmayo honɨngkano imofɨwoꞌnɨngkohofoso sekwo uhwonɨfijoso hofɨkoe hwapɨngoso huno waseyono. Kɨko iyo hiyayo yongoꞌnjo nontɨmjoso ipisayo meꞌwampeꞌnjo wamjɨmtaho. Awonoho. Solongkoyo sayo paꞌnyoso kakoe iyo nontɨmo untoꞌnawoꞌmtonoho. Oso iyo hiyayo ipisayo aneꞌnjo paꞌnyoso aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somtaꞌni hungkuno wopɨngo upoꞌnantantaho. Awonoho. \v 17 Oso paꞌnyoso iyo wopɨngoso ipisayo wopɨngo untoꞌnɨmontonoho. Iyo wonyoso ipisayo wonyo untoꞌnɨmontonoho. \v 18 Iyo wopɨngoso ipisayo wonyo untoꞌnɨmontoꞌmaho. Iyo wonyoso ipisayo wopɨngo untoꞌnɨmontoꞌmaho. \v 19 Ou, iyo ipisayo wonyo intoꞌnyoso hofɨko nolofekuji tohomo wolofefantɨfeho. \v 20 Osoꞌno aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjosofe honɨngkanomo uhwonɨngkuji hofɨkoe hwapɨngoso sekwo huno waseyono. Setenɨyefoho. \v 21 Sekwo huno ole syafɨsyɨkutoho. Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso hofɨko ngkimo ole ntɨwoꞌnɨngkohofi, Hwe Engofo, Hwe Engofo, ose ntɨwoꞌnɨngkohofoso Anɨtu mokosyohumaso ango sopo nohufitnnefoho. Ose syafɨsyɨkutoho. Nɨhuꞌno awonoho. Aꞌamu fihwo kako nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwoe hungkunomo tɨfi inɨngkaweso sohwo kako Anɨtu mokosyohumaso angoso notɨpɨhwononefoho. \v 22 Oso Sɨkuno Engo hungkuno ikwolofoꞌne somo hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso ole ntɨfitnnefoho, Hwe Engo sohwosi, nakwo aꞌamu somo jɨje hungkuno wopɨngo lutɨhwawoꞌnɨngkuhwoneꞌnwoho. Aꞌamu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo somo jɨje yofe lontaneso towahuno wonyo somo wae yaofɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Nakwo jɨje yofe lontaneso yoꞌmayo wonyoangkafoso aꞌamumo utɨhwayoꞌne iwoꞌnɨngkuhwoneꞌnwoho. \v 23 Ose ntɨfijoso ole ulɨmnefoho. Ngko sekumneꞌno huno maniyohoyohoho. Oꞌo wonyo imotofo kuyoho. Ngkoꞌnjopo nohumafɨkutoho. Noho fohumpopmno. \s1 Jisas ango mojo yahino hufaꞌuyo soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Luk 6:47-49) \p \v 24 Aꞌamu fihwo olo nje hungkunolo nupaꞌnɨngkuhwosi tɨfi inɨngkaweso sohwo kako hwe huno wopɨngoꞌnjo hweho. Oso hwe huhwo sohwo kako ango hwaho wopɨngopo molinyo hweho. \v 25 Ango wopɨngopo nomolahonɨngki ifoyo syonto mijo ifofayo yonto tɨꞌmayo yokumpohnꞌnyo yonto oso ango homo somo ifofo mojwohojwafefoho. Oꞌo, ango hiso hwaho wopɨngopo molinyo soꞌno mopɨwasyonehoho. \v 26 Aꞌamu nomꞌnihwo olo nje hungkunolo nupaꞌnɨngkuhwosi tɨfi monnɨngkaposo sohwo hwe hunoꞌmaso sohwo ango wosohopo molinyo sohweho. Hwe huhwo sohwo mijo tafepo kakoe ango nomolahonɨngki \v 27 ifoyo engo syonto mijo ifofayo yonto tɨꞌmayo ikwato lohofonto ango nontɨmo jwohojwohoꞌnamo lohoꞌmentisoso pɨwahuꞌmentisofoho. Oso ango nopɨwasyonto pomuyo engo hoꞌnɨmentisofoho. Nje hungkuno osohopeho. \p \v 28 Jisas ose ulahonɨngki aꞌamu nupaꞌnontɨfi kakoe hungkuno soꞌno yomo imentohofofoho. \v 29 Hwapɨngoso hofɨko aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa oso paꞌnyo hwaꞌmaho. Oꞌo, Jisas sohwo kako hungkuno hwapɨngo woꞌnnyo hweho. Ose lɨmentohofofoho. \c 8 \s1 Aꞌamu aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo sohumo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 1:40-44; Luk 5:12-14) \p \v 1 Jisas kako hwofɨkiꞌnyo sopo nulɨkoꞌmanto womentisoso aꞌamu piꞌnɨngo engo kakimo tɨfi inɨngkawomentohofofoho. \v 2 Osohonta hwe fihwo aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo sohwo Jisasɨmo nuꞌmanto hwomtame ulohofonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko ngkimo wopɨngo wanɨmokumo lisoꞌmanji jɨje yokumpohnꞌnyoso hoponoho. \v 3 Ose ulahonɨngki Jisas kako aho kisusyonto hwe sohumo ulɨmento, Ou, wopɨngo wakumokumonneꞌno yohono. Kɨko wopɨngo hmmoꞌnyo. Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo wopɨngo komoꞌno imoꞌnɨmentisofoho. \v 4 Wopɨngo imoꞌnɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Upaꞌnyo. Kɨko olo hilo soꞌno nomꞌne aꞌamu somo nulohotoho. Oꞌo, komoꞌno nuhuji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohumo jɨje aꞌapaho wopɨngo loso utɨhwaho. Nokohonɨngkuhwosi kɨko hohonta Mouses yoꞌmayoso lɨmentiso hopaso Anɨtumo uyohojayo. Jɨje mnokino moiꞌwo imoꞌnyo soꞌno isamoyokafoho. Oso hisoꞌno aꞌamuso uhwonɨngkuji jɨje aꞌapaho uyo wonyoso wopɨngo imoꞌnɨngkiso soꞌno huno wosyofisyantɨfeho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas hwe yofe engoꞌnjo sohwoe syoho ulohofiyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Luk 7:1-10) \p \v 5 Jisas hwaho Koponeyamneꞌno womentisoso oso hopo sopo hwe fihwo yofe engoꞌnjo aꞌamu Loum sofe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo mokosyohumayo sohwo Jisasɨmo nuꞌmanto hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, \v 6 Hwe Engofo, nje syoho ntohofiyo sohwo kako mnokino uyahonɨngki angoꞌmo fosyohumaho. Kakoe aꞌapaho songo songo miyoꞌnjo yonto tohino mɨkunɨmposo umnalofoho. \v 7 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko nuꞌmo wopɨngo umokumo. \p \v 8 Ose ulahonɨngki ulɨmento, Hwe Engofo, osoꞌneꞌmaho. Oꞌo, kɨko nje angomo ko swapihnneso ngko hwe wopɨngo hwoꞌnnye angoꞌmaho. Oꞌo, kɨko hungkunoꞌnohini lisoso nje syoho ntohofiyo sohwo kako wopɨngo umoꞌnono. \v 9 Ihwoni. Ngko huhwoꞌni hwe engo sohwamo enjwaꞌmo humale soꞌno ngko hofɨkoe hungkunomo tɨfi itoꞌno inɨngkawoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. U, hofɨko ngko huhwoꞌnɨmo nomꞌnihwa enjwaꞌmo humalofo. Oseso ngko hwe fihumo Mpano ulɨꞌmeꞌno kako wamtonoho. U, nomꞌne sohumo oyomo ulɨꞌmeꞌno kako wapmmontonoho. U, ngko nje syoho ntohofiyo fihumo, Olo syoho fiyo ulɨꞌmeꞌno kako syoho uyɨmontohono. Oseso kɨko hungkunoꞌnohini ulohojoꞌno ngko huno niyohoho. Nje syoho ntohofiyo sohwo wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 10 Ose ulahonɨngki Jisas yomo yonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Ngko aꞌamu Isɨlael sofe sɨmeho hiꞌntnnono ntapinyo yahinoso oso hwe huhwo sohwoe paꞌnyoso muhwonyoꞌnjo hwoꞌnyoho. \v 11 Upaꞌnɨmno. Hwe moyaꞌmi hungkuno kengo kengoꞌnjoso Anɨtu aꞌamumo esemokosyohumayo sopo nosyukuji hofɨko sekwoe seyakwosa Apɨlohamɨyo Aisakɨyo Jekoupɨyo oso hwanji nohumafɨkujoso wopayo nonɨfitnnefoho. \v 12 I, Aꞌamu Isɨlael Apɨlohamɨye imu fehohnjo soku esemokosyohumayo sopo ntaꞌni Anɨtu kako sekumo wae yasemofososo sekwo sɨkwoꞌmjohoꞌmo fosyohumantokutnne kuyoho. Oso hopo sopo fosyohumafɨkuji sekwo hulɨngkwajingo ifalohoꞌnɨngkuji humotaho engo lɨfitnne kuyoho. \p \v 13 Kakoe inomokomoyo sohwamo ose ulonto hwe yofe engoꞌnjo sohumo ulɨmento, Kɨko sɨmeho hiꞌntnnono ngkimo ntape soꞌno yoꞌmayo soꞌno kumoꞌnɨngkisoso wakilohoꞌmonnoho. Ose ulahonɨngki oso hohosohonta syoho ulohofiyo sohwo wopɨngo imoꞌnɨmentisofoho. \s1 Jisas Pitafe konemimo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 1:29-31; Luk 4:38-39) \p \v 14 Oseso Jisas Pitafe angomo noswonto uhwonɨmentisoso Pitafe konemi aꞌapaho tohomtnnoꞌnjosi saho fosyowentanɨngki uhwononto \v 15 kakoe ahomo nupmꞌmokahonɨngki aꞌmusi kakoe aꞌapaho toho mtnnoso moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki aꞌmusi kako nolɨkafonto aꞌamumne wopayo iloho humisyofoho. \s1 Jisas aꞌamu piꞌnɨngo engo somo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 1:32-34; Luk 4:40-41) \p \v 16 Oso sɨkuno ne soꞌnji aꞌamuso hofɨko hwe moyaꞌmi towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo somo Jisas nohumentanjopo motapmmentohofofoho. Nomotopahonɨngkofi Jisas hungkuno lonteso towahuno wonyo somo wae yaofonto aꞌamu mnokinoꞌnjo hopiꞌnonohino somo wopɨngo umokumentisofoho. \v 17 Oso hohosohonta oso hungkuno Anɨtu Aisaiya sohumo uyahonɨngki lutɨhwamojo sohwoe hungkunoso ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno hiloso ole, \q1 Kako nakwoe mnokino wonyoso wae enaoꞌmentisofoho. \q1 Nakwoe yoꞌmayo tangoso kako maꞌmentisofoho. \p Oso hungkunoso Aisaiya hohonta lɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu fihwo Jisasɨmo unɨngkamo lɨmentisofoho. \r (Luk 9:57-60) \p \v 18 Jisas kako aꞌamu piꞌnɨngo engo kakimo ifeehuꞌmo yɨmahonɨngkofi uhwononto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Nakwo mijo lomo nongkihntaꞌnneꞌno wowekehwano. \v 19 Ose ulahonɨngki hwe fihwo honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwo Jisasɨmo uꞌmanto ulɨmento, Nje Lontɨhwayo sohwosi, kɨko ango ntɨꞌmno usoso ngko tɨfi wokinɨngkamonnoho. \v 20 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sikisɨwojo sohwa hofɨko hofɨkoe sokimo hiꞌnjo hwafoho. Yɨhufo sohwa hofɨko hofɨkoe aifoso hiꞌnjo hwafoho. I osoꞌno ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko ango saho fosyaweꞌneso ane hwoꞌnyoho. \v 21 Ose ulahonɨngki nomꞌne hwe Jisasɨmo inɨngkawowoꞌnɨngkiso sohwo Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, ngko huhwoꞌni tɨfi wokinɨngkapmmonnoho. I osoꞌno sɨmoꞌmo ngko nje mpohwo kakiꞌno piꞌnɨmomo ijopijɨsyasiꞌmo pe-eso. Wopɨngotaho. \v 22 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Awonoho. Aꞌamu ngkimo tɨfi monnɨngkapɨfijoso hofɨko ujopijisyahufe. Kɨko neꞌno nnɨngkape. \s1 Jisas ifofo engo somo moiꞌwo hmmoꞌnyo ulɨmentisofoho. \r (Mak 4:36-41; Luk 8:22-25) \p \v 23 Ose ulonto Jisas yofayokinomo nokotosahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa tɨfi inɨngkamentohofofoho. \v 24 Yofayokinoso mijopo nowentanɨngki mijo ayoso hwofɨkiꞌnyo paꞌnyo imoꞌnonto yofayokinomo ufehuꞌmokahumonto yahonɨngki Jisas kako saho humofosyawentisofoho. \v 25 I inomokomoyo sohwa hofɨko Jisasɨmo komoꞌno ulɨkafontɨfi ulɨmentohofi, Hwe Engofo, fonefoꞌmaho. Weꞌenepi nakwoe yofe moiꞌwo umoꞌnantaneꞌno yalokuhwono. \v 26 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo iyoho pehoꞌno senɨngkohoho. Sekwoe sɨmeho hiꞌntnnonoso weꞌeꞌnjo hwasoho. Ose ulonto nolɨkafonto ifofo soꞌnji mijo soꞌnjimo hungkuno ulahonɨngki mijo apaꞌno songo songo miyoꞌnjo nɨhuꞌnahone lɨfawoꞌmentisofoho. \v 27 Inomokomoyo sohwa ose uhwonontɨfi yomo yontɨfi hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo peho sohwolo. Ifofoꞌnji mijoꞌnji kakoe hungkunomo halohoꞌnohini yohoho. Ose hnnɨmentohofofoho. \s1 Jisas hwe hufaꞌu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohwaꞌumo wae yaoꞌmentisofoho. \r (Mak 5:1-17; Luk 8:26-37) \p \v 28 Jisas mijo ayo somo nongkihntaꞌni hwaho Ngkatola sopo iꞌmofamentisofoho. Oso hohosohonta hwe towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohwaꞌu uꞌmaꞌmentisiyefoho. Oso hwe sohwaꞌu hiko aꞌmopijohino sopo humohumantisiyo hwaꞌu pmmentisiyefoho. Oseso oso hwe sohwaꞌu towahuno nɨhuꞌno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohwaꞌu aꞌmopijohino honɨngkano somo wopanjitɨkenontɨfi aꞌamuso iyoho unɨmojofoho. \v 29 Osohonta siko Jisasɨmo joho mohmꞌno lonji ulɨmentisiyo, Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosoho. Kɨko nekumo peho welohoꞌmneꞌelo. Nekwoe sɨkuno mmoꞌnyofoho. Kɨko nekumo tohino wejapmmonneꞌno lapohino. Ose ulɨmentisiyefoho. \v 30 Hopo soponjo yahu piꞌnɨngo engoso kengo nompo humantɨfi mno humijohofofoho. \v 31 Oseso towahuno wonyo sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Kɨko wae wenaoꞌmjiꞌmanji kɨko oso yahu piꞌnɨngo engo nongkwanjo nompono fonehwajo. Nakwo yahu somo wehuhnnaofano. \p \v 32 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Eꞌwa, sekwo mpanɨmno. Ose ulahonɨngki towahuno wonyo hiso oso hwe hufaꞌuyo sohwaꞌumo ulɨkoꞌmantɨfi yahu somo ehuhnnaoꞌmentohofofoho. Ehuhnnaofahonɨngkofi yahu hiso hofɨko hano kunto kuntoꞌno wentɨfe iwoꞌmangomo mtɨkuꞌnontɨfi mijo ayomo nɨhuꞌnahone mehuloꞌmentisofoho. Nomehulofahonɨngki mijomo poyo imoꞌnɨmentohofofoho. \p \v 33 Oso yahu mokosyohumayo sohwa angopono komoꞌno wentɨfi oso hungkuno hopiꞌnonohinoso ulɨmentohofofoho. Hofɨko mpoyo hwe hufaꞌu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohwaꞌumo yoꞌmayo uꞌmaꞌmentiso soꞌno humalohofofoho. \v 34 Osohonta aꞌamu ango hopo soponjoso hofɨko Jisas humentanjopo noswoꞌnontɨfi Jisasɨmo nuhwonontɨfi hungkuno ole ulɨmentohofi, Kɨko nakwoe hwaho lopo nofosyohumahofoho. Nomꞌne angopono fɨwano. Ose ulɨmentohofofoho. \c 9 \s1 Jisas hwe sɨfe aho peꞌnnyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 2:1-12; Luk 5:17-26) \p \v 1 Jisas yofayokinomo kotasonto ayo momɨngo somo kuꞌmokwawento kakoe ango hwapɨngo sopo iꞌmofamentisofoho. \v 2 Iꞌmofaohwahonɨngki aꞌamuso hofɨko hwe nomꞌne sɨfe aho peꞌnnyo sohwo kakoe ijempohopoꞌnohini saho fosyawowoꞌnɨngkiso sohumo Jisasɨyepono itokwopmmentohofofoho. Itokwopahonɨngkofi Jisas kako uhwonɨmentisoso hofɨko kakineꞌno sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyohonɨngkofi uhwononto Jisas oso aꞌamu mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, Nje hwomu sohwosi, kɨko iyoho kinɨngkuhwoloho. Ngko jɨje honɨngkano wonyoso wae nto yakumofohono. \p \v 3 Ose ulahonɨngki aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa nohumantɨfi ole hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo sohwo kako Anɨtu paꞌnyo pojiyalofoho. \p \v 4 Ose hnnɨngkahonɨngkofi, hofɨkoe hunoso Jisas kako huno moiꞌwonoho. Osoꞌno Jisas ulɨmento, Sekwoe sɨmeho moꞌmo huno wonyoso pehoꞌno syonɨfɨsyantokwofo. Ole losyonɨfɨsyantɨkwofo, ngko aꞌamufe wonyo wae meeofonehoho losyonɨfɨsyantɨkwofo. \v 5-6 Anɨtu kako ngkimo aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne nɨhwatɨmentiso sohwoꞌni olo hwaho lopo aꞌamufe honɨngkano wonyo wae yaofoꞌne yokumpohnꞌnyoso hiꞌnjo hwoꞌnyoho. I osoꞌno aꞌamu fihwo jɨje honɨngkano wonyo wae weekumoꞌmo loso sohwoe hungkuno somo ne imoꞌnyo soꞌno sekwo sɨmeho moꞌmo muhwonɨfitnne kuyoho. Oso yokumpohnꞌnyo ngko seloheso hiꞌnjo sohwoꞌni utɨhwaꞌnyopo setɨhwahmꞌmeꞌno hungkuno nomꞌne kengoso hwe lohumo ulɨmonneꞌno yohono. Hofɨkimo ose ulonto kako hwe mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, kɨko nolɨkafohoji jɨje ijempohoso nomahoji jɨje angopo neꞌno mpano. \v 7 Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo nolɨkafonto kakoe angomno umentisofoho. \v 8 Nowahonɨngki hwe moyaꞌmiso nuhwonontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki hofɨko ole lɨmentohofi, Anɨtu kakoe yokumpohnꞌnyo engoso olo paꞌnyo loso hwe lohumo uyohoho. Huno ose uyahonɨngki hofɨko Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. \s1 Jisas Matɨyumo uhwosopoꞌmentisofoho. \r (Mak 2:13-17) \p \v 9 Oseso Jisas hano wento uhwonɨmentisoso hwe fihwo hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo kakoe ango somo humamentisofoho. Oso hwe huhwo sohwo kakoe yofe Matɨyu. Oso hwe huhwo sohumo Jisas nuhwononto ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. Ose ulahonɨngki Matɨyu nolɨkafonto tɨfi inɨngkamentisofoho. \p \v 10 Jisas Matɨyuye angomo nohumentanɨngki aꞌamu nomꞌne hamniyoho mayo syohoꞌnjo honɨngkano wonyoꞌnjo sohwanji aꞌamu wonyo honɨngkanoꞌnjo nomꞌne soꞌnji nohumentanɨngkofi hofɨko Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanji wopayo nɨmentohofofoho. \v 11 Nonontanɨngkofi aꞌamu Falisi fehohnjo sohwa nuhwonontɨfi Jisasɨye inomokomoyo sohwamo ulɨmentohofi, Sekwoe Hwe Engo lohwo kako aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo lohwanji aꞌamu wonyo honɨngkanoꞌnjo loꞌnji wopayo pehoꞌno nalofoho. \p \v 12 Ose ulahonɨngkofi Jisas nupaꞌnonto pahnnɨmo hungkuno ulɨmento upaꞌnɨmno. Aꞌamu mnokino aneꞌnjo wopɨngo humalofoso hofɨko aꞌamu uyohofahosiyoꞌnjo sohumo muꞌmapitnnehofo. Oꞌo, aꞌamu mnokinoꞌnjo soꞌnohini uꞌmantɨfeho. \v 13 Oso paꞌnyoso ngko aꞌamu honɨngkano wopɨngoꞌnjo hwonaꞌnyoho lɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno joho lutɨmayoꞌne pmmentohe hwonɨꞌmaho. Oꞌo, ngko aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somneꞌno pmmentohe hwoꞌnyoho. Sekwo Anɨtuye hungkuno somneꞌno huno waseyono. Hungkuno ole, Sekwo nomꞌne somneꞌno hitoho ulofo soꞌno nɨmoꞌnɨngkohoho. I sekwo ngkineꞌno hwomtame ko ntohofontɨfi nomꞌne aꞌamu somneꞌno hitoho mulofeꞌnjoꞌmanji ngkilaho. Oso hungkuno somneꞌno huno waseyono. \s1 Jisas kakoe yahino songoꞌnji hohontajo yahino soꞌntnneꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 2:18-22; Luk 5:33-39; Joun 3:29-30) \p \v 14 Oso hohosohonta Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwoe inomokomoyo sohwa Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Nakwoꞌnji aꞌamu Falisi sohwanji wopayo manyoꞌnjo humayoso Anɨtumo jomo ujoꞌne yahinoso inɨngkawowoꞌnɨngkuhwonefoho. I osoꞌno jɨje inomokomoyo sohwa hofɨko wosopayo manyoꞌnjo humayo yahino somo minɨngkayoꞌnjo pehoꞌno yalokwofo. \p \v 15 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Hwe fihwo kako ape songo mayo sohonta osohwo kakoe aꞌamuꞌnji nohumahwosi hofɨko sɨmeho tangoꞌnji wohumantɨfi taho. Awonoho. Hofɨko sɨmeho wopɨngoꞌnji wopayo engo wonantɨfeho. I osoꞌno hwangku oso hwe ape maso huhwo sohumo aꞌamu nomꞌne sohwa hofɨko kakoe aꞌamu mtaꞌni kompemafɨkuji fonjasyɨkujoꞌno kakoe aꞌamu hiso kako ane humafɨkujoso sɨmeho tangoꞌnjo humafɨkuji wosopayo manyoꞌnjo uyantɨfeho. Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno nomꞌne ulɨmento, \p \v 16 Hwe fihwo manjiꞌmofo tontamo imoꞌnnyo sohwo kako hwapɨfe nomꞌne songo weꞌeso nomahwosi tontamo somo lojwohofojasi lohofɨhwosi yakɨfe uyɨmtolaho. Awonoho. Engo womnahotɨꞌmontonoho. \p \v 17 Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno tɨfinjoso ole ulɨmento, Ou, aꞌamu fihwo kako mijo iloho uyɨmo lɨhwosi te fisɨyo womaꞌmontolaho. Oꞌo, awonoho. Kako te fisɨyo mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo wahumpoꞌmontonoho. Te fisɨyoso nɨhuꞌnahone wonyo umoꞌnɨmontonoho. U, hwe huhwo sohwo kako te songoso mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo itoꞌno wolɨfawoꞌmontonoho. Ihwoni. Yahino hohontajo soꞌnji songo soꞌnji nemꞌno huꞌmɨngoso itoꞌnohinoꞌmaho. \s1 Jisas hwe yofe engoꞌnjo sohwoe mumo songo ulɨkaꞌmentisoso aꞌmu fisi kako Jisasɨye manjiꞌmofomo pmꞌmokumentisosiꞌnji wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 5:22-43; Luk 8:41-56) \p \v 18 Jisas oso hungkuno hiso ulontanɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohwo Jisasɨmo uꞌmanto hwomtame ulohofonto ulɨmento, Nje mu olohonta nto peꞌnɨngkohoho. I osoꞌno kɨko nopohoji kakimo jɨje ahoso fɨkisyusyo. Kako apaꞌno songo wolɨkafono. \v 19 Ose ulahonɨngki Jisas nolɨkafonto kakoe inomokomoyo sohwanji hwe huhwo sohumo tɨfi inɨngkamentohofofoho. \p \v 20-21 Nowentanɨngkofi nomꞌne aꞌmusi Jisasɨmo inɨngkawomentisofoho. Aꞌmusi imoiho neꞌno yontanɨngki soswo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyakoloꞌmojofoho. Oso aꞌmu hisi kako Jisasɨmneꞌno hnnɨmento, Ngko olo hwe lohwoe manjiꞌmofo somo aho kisahumeso ngko wopɨngo umoꞌnɨmonnoho. Ose hnnonto kako Jisasɨye hohujo hohntaꞌni uꞌmanto kako Jisasɨye hwapɨfe tokwajo somo aho upmꞌmokumentisofoho. \v 22 Nopmꞌmokahonɨngki Jisas ikinjamo lohofonto aꞌmu simo nuhwononto ulɨmento, Nje mufo, jɨje sɨmeho wopɨngo wakumoꞌnono. Kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno wopɨngo nto imoꞌnɨngkino kiyoho. Ose ulahonɨngki oso hohosohonta aꞌmusi wopɨngo imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 23 Oseso Jisas kako nowento hwe engo sohwoe angomo swonto uhwonɨmentisoso aꞌamu hofɨko te somo hmpehmpe lontanɨngkofi aꞌamu wosofe hoꞌnowentanɨngki nuhwononto \v 24 Jisas ulɨmento, Sekwo mpanɨmno. Mu weꞌesi poyoꞌmaho. Kako saho fosyaweho. Ose ulahonɨngki hofɨko Jisasɨmneꞌno tɨkafo ujɨmentohofofoho. \v 25 Tɨkafo ujɨmentohofoso Jisas hofɨkimo mempo hohntaꞌni uhwajonto humentisofoho. Noswonto oso mu sopiye ahomo nomahonɨngki mu sopi lɨkaꞌmentisofoho. \v 26 Lɨkaꞌmentiso soꞌno oso hungkuno hiso angoꞌmeemo hoꞌnɨmmentisofoho. \s1 Jisas hwe tɨmpiꞌnyo sohwaꞌumo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 27 Jisas oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmanto nowentanɨngki hwe tɨmpiꞌnyo sohwaꞌu Jisasɨmo tɨfi inɨngkawenji joho ole ulɨmentisi, Ntefitɨye Imu sohwosi, nekumneꞌno hitoho wakilofono. \v 28 Ose ulahonɨngki Jisas kako angomo swahonɨngki oso hwe tɨmpiꞌnyo sohwaꞌu Jisasɨmo uꞌmahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko sikimo wopɨngo semokiyo soꞌno sɨmeho hiꞌntnnono lontapisiyo. Ose ulohonɨngkahonɨngki ulɨmentisi, Ou, Hwe Engofo, eno. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas sikoe tɨmopo aho kisasyonto ulɨmento, Siko ngkimo sikoe sɨmeho hiꞌntnnono ntapisiyoꞌmanji yoꞌmayo siko nosemoꞌnɨngkisoso woseꞌmano. \v 30 Ose ulahonɨngki sikoe tɨmo honɨmentisiyefoho. Oseso Jisas sikimo hungkuno yokumpohnꞌnyo ole ulɨmento, Upaꞌninyo. Wopɨngo semokohe soꞌno nomꞌne aꞌamu fihumo nulohosiloho. Ose ulɨmentisofoho. \v 31 I osoꞌno siko mempo hohntaꞌni noswonji yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno hwaho aeꞌmo aꞌamu somo ulɨmentisiyefoho. \s1 Jisas hwe ilohoꞌnnyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 32 Oso hwe huhwo sohwaꞌu nosontanɨngki aꞌamu nomꞌne sohwa hofɨko hwe ilohoꞌnnyo towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohumo ipemotapontɨfi Jisasɨyepono umentohofofoho. Oso towahuno wonyo huhwo sohwo hwe sohumo mampiꞌnyo mesyɨmokumentisofoho. \v 33 Oseso Jisas oso hwe sohwoe towahuno wonyo wae yaofahonɨngki kako hungkuno lɨmentisofoho. Hungkuno lahonɨngki hwe moyaꞌmi hofɨko yomo yontɨfi huno piꞌnɨngo syafɨhuꞌmentohofi, Hohonta olo yahino loso aꞌamu Isɨlael hnꞌnɨmo mꞌmofapeꞌnjo imojofoho. \v 34 Ose lahonɨngkofi aꞌamu Falisi sohwa ole lɨmentohofi, Towahuno wonyo hopiꞌnohino sohwafe hwe engoso Setenɨyoho. Oso humtaꞌni Jisas kako yokumpohnꞌnyo nomanto towahuno wonyo homo somo wae yaofalofoho. Ose ulɨmentohofofoho. \s1 Jisas kako hwe moyaꞌmimneꞌno hitoho uloꞌmentisofoho. \p \v 35 Oseso Jisas angoꞌmeemo nowento aꞌamu sofe tajo ango somo kakoe hungkuno Anɨtu aꞌamumo umokosyohumayo soꞌno lutɨhwanto aꞌamu wonyoꞌwonyo mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \v 36 Jisas hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo uhwonɨmentisoso yoꞌmayo tango engoꞌnjo aꞌamu somo uꞌmahonɨngki yokumpohnꞌnyo ufoꞌmaꞌnyoꞌneso anefoho. Yahu kakwoꞌyohwo ane paꞌnyofoho. Ose uhwononto kako hitoho uloꞌmentisofoho. \v 37 Hitoho ulofahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Wopayo syoho soponjo piꞌnɨngo engoso toyo nto imaho. I oso hisoꞌno aꞌamu wopayo toyo mjiyoꞌne syohoꞌnjo sohwa hopoenohino hwaꞌmaho. \v 38 Oseso sekwo olo syoho loso mokosyohumawoꞌnɨngkiso kakwoꞌyohumo jomo ulɨkujoꞌno kako oso wopayo toyo homo somo mjiyoꞌne aꞌamumo lɨhwajiyoꞌne jomo ulɨmno. Ose ulɨmentisofoho. \c 10 \s1 Jisasɨye inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwafe yofefoho. \r (Mak 3:13-19; Luk 6:12-16) \p \v 1 Oseso Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnonohino sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwamo joho ulahonɨngki hofɨko nuhuꞌmokahonɨngkofi Jisas kakoe yokumpohnꞌnyoso yano uyɨmentisofoho. Oso yokumpohnꞌnyoso aꞌapahomjo towahuno wonyo wae yaofoꞌne soꞌnji aꞌamu mnokinoꞌnjo soꞌntnneꞌno wopɨngo umokiyoꞌne soꞌnji uyɨmentisofoho \p \v 2 Oso inomokomoyo (\it apousel\it*) aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwafe yofe olenoho. Sɨmoꞌmjoso Saimounɨyoho. Saimoun huhwo kakoe nomꞌne yofe olenoho. Pitafoho. Nomꞌnihwo Entɨlu, Saimoun Pitafe konɨngkwaꞌwe hweho. Nomꞌne sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji konɨngkwaꞌwehwo Jounɨyoho. Oso huhwo sohwaꞌu Sepetiye hwomu hwaꞌuyoho. \v 3 Nomꞌnihwaꞌu ole, Filipɨꞌnji Mpatoulomɨyuꞌnjoho. Nomꞌnihwaꞌu Toumasɨꞌnji hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo Matɨyuꞌnjoho. Nomꞌne Tatiyosɨꞌnji Alɨfiyosɨye hwomu Jemɨsɨꞌnjoho. \v 4 Nomꞌnihwaꞌu Saimoun Seloutɨꞌnji Jutas Isɨkaliyoutɨꞌnjoho. Jutas huhwo sohwo Jisasɨmneꞌno tokoyoꞌofo yonto aꞌamu Jisasɨmo fonjasiyoꞌne sohwafe ahomo uyɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnonohino sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwamo syoho uyɨmentisofoho. \r (Mak 6:7-13; Luk 9:1-5) \p \v 5 Jisas oso hwe aho hopiꞌnonohino sɨfe mtaꞌni hufaꞌu huhwo sohwamo hungkuno ulonto uhwatɨmentisofoho. Hungkuno hiso olenoho. Sekwo aꞌamu temtitofo kengo sofe ango soponeꞌno ango Someliya soponeꞌno nukutoho. \v 6 Oꞌo, aꞌamu Isɨlaelɨꞌnohino sofepono fɨwanɨmno. Aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko yahu isɨpeemofo paꞌnyo honɨngkanoꞌno tɨpeelokwofo. \v 7 Sekwo nukuji hungkuno ole soꞌno ulɨmno. Anɨtu aꞌamumo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sɨkuno mofonepo nto imoꞌnɨmaho. Osoꞌno ulɨmno. \v 8 Sekwo aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokukuji aꞌamu poyo peꞌnyo somo songo ulɨkafɨkuji oso mnokino uyo wonyoꞌnjo (\it lepɨla\it*) wopɨngo imoꞌnɨngkujoꞌno towahuno wonyoso wae hmmopmno. Olo yokumpohnꞌnyo loso hamniyohoꞌnjo mahofoꞌmaho. Oꞌo, ngko sejapohefoho. Osoꞌno sekwo olo yokumpohnꞌnyo loꞌnji yoꞌmayo uyɨfijoso hamniyoho momasoꞌnjo uyantɨfeho. \p \v 9 Sekwo hamniyoho kiꞌyoꞌnji nomokahoꞌnɨngkutoho. \v 10 Sekwo yoꞌmayo hoꞌyo nomokahoꞌnɨngkutoho. Oꞌo, manjiꞌmofo nomꞌneso sɨfɨkwongo fosyo nomꞌne soꞌnji mno hwanji nomokahoꞌnɨngkutoho. Awonoho. Aꞌamu syoho yoso sohwo kakoe wopayo nyoso wotɨpemaꞌmontonoho. \p \v 11 Oseso sekwo ango engo fipo ufijoꞌmanji ou, ango weꞌe fipo ufijoꞌmanji osopo sekwo tɨmo itoꞌno uhwonɨngkuji oso ango hopo sopo hwe wopɨngo itoꞌnohinoso tɨhwo kofosyohumaho, uhwonɨfijoso oso hwe wopɨngo sohwoe angomo fosyohumamno. Oso ango hopo sopo neꞌno nohumafɨkuji wohumpeeno lɨkujoso oso hwe huhwo sohwoꞌnji fosyawentɨfijo sohwasi fohumpopmno. \v 12 Oseso oso ango homo somo hufijoso sekwo oso hwe moyaꞌmi angomjo somo ole ulɨmno. Nakwoe aꞌamu soku Anɨtu wopɨngo waselohofono. \v 13 Ose ulahonɨngkuji hofɨko Anɨtuye hungkuno upoꞌnano lɨfijoꞌmanji hofɨkoe sɨmehoso itoꞌnohiniꞌmanji sekwo sɨmeho pompenjiyoso oso aꞌamu somo uyɨfijoso hungkuno sɨmoꞌmo nto ulɨfijoso nehopi umoꞌnɨmontonoho. I oso hisoꞌno hofɨko Anɨtuye hungkuno nakwolaho lɨfijoꞌmanji sekwoe hungkuno wopɨngoso nomꞌne ango poneꞌno motawomno. \v 14 Hwe fihwo kako kakoe angomno mipesemotayoꞌnjo yɨhwosi Anɨtuye hungkunomo haloho maseposoꞌnjo ifijoꞌmanji oso hopo sopo nulɨkoꞌmafɨkuji hopo soponjo hwaho semongkiꞌnososo hofɨko nosehontohumentanɨngkuji oso hintalinyo hiso wae feemoꞌnɨmno. Oso homo somo sehonɨfijoso huno ole uyɨmontonoho. Hungkuno haloho maposoꞌneso hungkuno tangoꞌnjo weho. \v 15 Upaꞌnɨmno. Nje aꞌamu sohwasi, ngko hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Sɨkuno aeꞌuyo somo aꞌamuso yahino wonyo soꞌne hungkuno ikwolofoꞌne sohonta oso ango hufaꞌu sopo Soutomꞌnji Ngkumoulaꞌnji aꞌamuso hofɨkoe yahino pisakinoꞌnjo somneꞌno tohino engo wotɨpemantɨfeho. I osoꞌno aꞌamu sekumneꞌno hohujo ikinjasemofoso hofɨkoe tohinoso Soutomꞌnji Ngkumoulaꞌnji aꞌamufe tohino somo yakoloꞌnnyofoho. \s1 Yoꞌmayo tango iꞌmofape-eꞌne hungkunofoho. \r (Mak 13:9-13; Luk 21:12-17) \p \v 16 Upaꞌnɨmno. Ngko sekumo sehwojalokweso sekwo yahu osyuyo paꞌnyo hwasoho. Aꞌamu sikisɨwojo paꞌnyoso wonyo wosemokantɨfeꞌno yalokwofo. Osoꞌno sekwo yoꞌmayo ifijo soꞌno huno itoꞌno syafɨsyɨkuji nomꞌne somo wonyo mulohofeꞌnjo fiyɨmno. \v 17 Sekwo yoꞌmayo yoꞌmayo aꞌamu selohofoꞌne noselɨkujoꞌno huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. \it Kaunɨsol\it*ɨꞌnjopo ipesemotafitnnoho. Hofɨko tajo ango somo hwanɨngo sefongkupitnnoho. \v 18 Hofɨko ngkimo sɨmeho monje wenisyano lɨkuji hofɨko sekumo hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwafepono upesemotowantɨfeho. Osoꞌno sekwo aꞌamu yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu temtitofo kengo soꞌnjimo nje hungkuno wolutɨhwantɨfeho. \v 19 Hofɨko sekumo hungkunoꞌno ipemotasewofijo sohonta sekwo iyoho senɨngkuhwaloho. Huno ole syafɨsyɨkutoho. Hofɨko hungkuno nalohonɨngkujoꞌno nakwo peho hungkuno ulantanto. Ose syafɨsyɨkutoho. Oꞌo, ofaholohumo Anɨtu hungkuno nolɨfitnneso wolosetɨhwamtonoho. \v 20 Sekwoe hungkunoꞌmaho. Oꞌo, sekwoe Mpohwoe Towahuno sohwo sekwoe mango mtaꞌni hungkuno walɨmontonoho. \p \v 21 Hwangku sohonta aꞌamuso konɨngkwaꞌwehumo hungkuno lɨwoꞌnɨngkohofo sopono ipemotakuji osopo hungkuno lɨkuji nofonjahufitnnefoho. Hwe fihwo kakoe mehomimneꞌno oso paꞌnyo ulohofonefoho. Mehomiso kanɨngkwohwoꞌyaꞌumneꞌno mangohwa imoꞌnɨngkuji fonjahufitnnefoho. \v 22 Oseso aꞌamu hopinono sekumneꞌno sɨmeho tohino mɨkunɨmposo umnonefoho. Hwapɨngoso nje yofeso sekumo weho. Osoꞌno aꞌamu fihwo yokumpohnꞌnyo neꞌno lohofontanɨngkuhwosi sɨkuno aeꞌuyo sohonta Anɨtu kako oso hwe sohwo utɨmaꞌmontonoho. \v 23 Ango fipo hofɨko fonjofepmnasemofɨkujoꞌno sekwo nomꞌne angopo hiyaso fɨwanɨmno. Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo aꞌamu Isɨlael sofepono nowentanɨngkuji syoho moiꞌwo mmoꞌnyoꞌnjo yontanɨngkuhwosi Aꞌamufe Hwomu wapmmontonoho. \p \v 24 Hwomu sɨkule syoho iwoꞌnɨngkiso sohwo kako aꞌamu kakimo lutɨhwawoꞌnɨngkiso sohumo uyakoloꞌmontolaho. Aꞌamu nomꞌne somo umokosyohumayoso kakoe syoho ulohofiyoso kakimo muyakolofonehoho. \v 25 Yoꞌmayo lutɨhwayo sohumo iꞌmofapososo oso paꞌnyo kakoe sɨkule syoho iwoꞌnɨngkohofo sohwamo umoꞌnɨmontonoho. Yoꞌmayo hwe nomꞌne sohwamo umokosyohumayo sohumo iꞌmofapososo oso paꞌnyo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo umoꞌnɨmontonoho. Hofɨko ango kakwoꞌyohwo sohumo sitofo ole ulɨmentohofi, Jɨje yokumpohnꞌnyo Seten mtaꞌango hwosoho. Ose ulɨmentohofo soꞌno hofɨko kakoe mehomi sohwamo hungkuno wonyoso yakolo ulohofonefoho. \s1 Aꞌamu kako Anɨtu ne sohuneꞌno iyoho unono. \r (Luk 12:2-7) \p \v 26 Oso hisoꞌno sekwo hofɨkineꞌno iyoho senɨngkuhwoloho. Yoꞌmayo hiyasoꞌmo wojoso hwangku utɨhwaꞌnyopo uꞌmofapmmontonoho. Yoꞌmayo sekwo hiyaso mokosyohumawoꞌnɨngkohofo hungkuno hiyasoꞌmo lontɨfeso yahino wonyo hiyasoꞌmo yontɨfi tɨfi noꞌmo utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapɨhwosoꞌno aꞌamu tɨmo uhwonantɨfeho. \v 27 Hungkuno hiyasoꞌmo selɨmaleso sekwo mofehiꞌnyo lahonɨngkuhwosi filɨkuno. Hungkuno hofiyoka upaꞌnɨngkohofoso sekwo utɨhwaꞌnyopo mango engoꞌnji filɨkuno. \v 28 Aꞌamu jɨje aꞌapahomo kufongkiyo soꞌno iyoho kinɨngkuhwoloho. Hofɨko jɨje aꞌapahoꞌnohini wokufonjantɨfeho. Jɨje huyoꞌmangoso mofonjakohufitnnehofo. Oꞌo, Anɨtuneꞌno iyoho wakinono. Kako jɨje aꞌapahoꞌnji jɨje huyoꞌmangoꞌnji tɨkanomo mɨhwajososo hoponoho. \p \v 29 Yɨhufo weꞌe sohwaꞌumneꞌno aꞌamu hamniyoho touya angaꞌno mpe iwoꞌnɨngkohofofoho. I oso yɨhufo hisoꞌno kako poyo peꞌnyo soꞌno sekwoe Mpohwo Anɨtu kako huno uyohoho. Mpohwo kako yɨhufo soꞌno nopeꞌnɨngkuhwoloho lososo yɨhufo huhwo sohwo mapeꞌnonehoho. \v 30 Sekwo soku, Anɨtu kako yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso hunoꞌnjo hweho. Kako jɨje mnokinomjo mijiyo kengaꞌno kengaꞌnohinoso Anɨtu kako atofo nto lɨmentisofoho. \v 31 Osoꞌno sekwo poyo semokiyo sohwamneꞌno iyoho senɨngkuhwaloho. Oꞌo, oso yɨhufo nɨhuꞌno weꞌe Anɨtu inɨngo mamofeꞌnjo hofiyo mokosyohumawoꞌnɨngkiso somo sekwo yakoloꞌnnyo kuyoho. \s1 Jisasɨye yofe yoloho lɨjwaofoꞌne hungkunofoho. \r (Luk 12:8-9) \p \v 32 Aꞌamu fihwo kako aꞌamufe tɨmopo ngkineꞌno hungkuno lɨjwaofoso sohwo oso humneꞌno ngko nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwoe tɨmopo hungkuno wolijwaoꞌmonnoho. \v 33 I osoꞌno aꞌamu fihwo kako aꞌamufe tɨmo sopo ngkineꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohwo oso humneꞌno ngko huhwoꞌni nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwoe tɨmopo hohujo ikinjɨmoꞌmnefoho. \s1 Jisas pmmentiso soꞌno ikujoho iꞌmofapmmentisofoho. \r (Luk 12:51-53; 14:26-27) \p \v 34 Ole losyonɨfɨsyantɨkwofo. Olo hwaho loponjo ikujoho yoꞌmayo yahinoso moiꞌwo esojwaofoꞌne pmmentiso hweho. Oꞌo, ngko ikujoho moiꞌwo imoꞌnyoꞌne pmmentohe hwonɨꞌmaho. Awonoho. Ngko aꞌamu husilofoꞌne pmmentohefoho. \v 35 Ngko olo hwaho loponeꞌno pe-eso ikujoho ulɨkafoꞌne pmmentohefoho. Hwomu fihwo kako ngkimo nnɨngkapɨhwosoꞌno kakoe kanɨngkwohwo ngkineꞌno ngkilaho walɨmontonoho. I mu fisi kako ngkimo nnɨngkapɨhwosoꞌno konaꞌwohi ngkilaho wantɨmontonoho. U, aꞌmu fisi kako ngkimo nonɨngkapɨhwosoꞌno kakoe hwomufe ape mangohwo umoꞌnɨmontonoho. \v 36 Oso ango afa somjo soꞌnji oso hopa imoꞌnɨfitnnefoho. \p \v 37 Hwe fihwo kanɨngkwohwoꞌyaꞌumneꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkiso sohwo kako ngkineꞌno umoꞌnyoso yakoloꞌnnyo mumoꞌnyoꞌnjo yososo nje aꞌamu nehwoꞌmaho. Hwe fihwo kakoe hwomuꞌnji mu sopi ntnneꞌno sɨmeho umoꞌnyoso yakoloꞌnnyo umoꞌnyo sohwo kako ngkineꞌno mumoꞌnyoꞌnjo yososo nje aꞌamu ne hwoꞌmaho. \v 38 Hwe fihwo kako kikimo wokinɨngkapmmo ntoso sohwo kako nje yofeꞌno poyo imoꞌnyo soꞌno iyoho unoso sohwo kako nje aꞌamu ne imoꞌnyoso hopoꞌmaho. \v 39 Hwe fihwo olo hwaho lopo humahwosi kako kakoe yahino yokumpohnꞌnyo kesyohumaso sohwo kako songo humayoso motɨpɨhwonone hweho. Hwe nomꞌnehwo ngkimo tɨfi nnɨngkaponto kakoe yahino hoꞌnaofalokunjo sohwo kako songo humayoꞌne notɨpemane hweho. \s1 Anɨtu kakoe aꞌamu somo wopɨngo uyoꞌne hungkunofoho. \r (Mak 9:41) \p \v 40 Aꞌamu wopɨngo selohofoso sohwo kako ngkimo wopɨngo ose ntohofantofoho. Oso aꞌamu wopɨngo ntohofantofonjo sohwo nje Mpohwo nɨhwatɨmentiso sohumo oso wopɨngo hiso oseꞌnohini uyalofoho. \v 41 Hwe fihwo Anɨtu kakoe hungkunoꞌno uhwatɨmentiso sohwo aꞌamu nomꞌne oso hwe huhwo sohumo uhwononto syafɨhuꞌmento, Olo hwe lohumo Anɨtumneꞌno wopɨngo ulohoꞌmo loso sohwo kakoe angomo hwe huhwo sohumo wopɨngo umokosyohumasoso oso hwe huhwo sohwo hwe Anɨtu uhwatɨmentiso hopa wopɨngo nomane hweho. Ou, hwe nomꞌne kako hwe wopɨngo sohumo uhwononto hwe wopɨngo sohumo wopɨngo ulohoꞌmo loso sohwo wopɨngo sohwo paꞌnyoso kako wopɨngo nomanefoho. \v 42 Ou, hungkuno nomꞌne upaꞌnɨmno. Hwe fihwo kako aꞌamu yofe engo ane paꞌnyoꞌnjo ngkimo nnɨngkawowoꞌnɨngkiso sohwo nonɨwoyo sosayo usontanɨngkuhwoso osohumo uhwonɨngkuhwosi Jisasɨye aꞌamumo ufoꞌmaꞌmo loso sohwo pompenjiyo mijo noswanyo soponjoso uyoso sohwo kako wopɨngo nomane hweho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \c 11 \s1 Joun kako kakoe inomokomoyo sohwamo Jisasɨyepono uhwatɨmentisofoho. \r (Luk 7:18-35) \p \v 1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnonohino sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwamo hungkuno moiꞌwo ulonto kako oso ango hopo sopo ulɨkoꞌmanto nowento antɨme piꞌnɨngo mofone hopo soponjo hwe moyaꞌmimo lutɨhwamentisofoho. \p \v 2 Joun impoꞌangomo nohumanto yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno nupaꞌnonto Joun kako kakoe inomokomoyo sohwamo Jisasɨyepono lɨhwatɨmentisofoho. \v 3 Luhwojahonɨngki hofɨko Jisasɨmo ulɨmentohofi, Joun ole nalɨmaho, Hwe tɨfi wapmmontonoho hoꞌnɨmentiso sohwosilaho. I, nakwo nomꞌnihuneꞌno wohontohumantantaho. \p \v 4 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo nukuji yoꞌmayo uhwonɨngkohofo soꞌnji nupaꞌnɨngkohofo soꞌntnno Jounɨmo ulɨmno. \v 5 Uhwonɨmno. Aꞌamu tɨmpiꞌnyoso tɨmo apaꞌno honalokwofo. Aꞌamu sɨfe wonyoꞌnjoso apaꞌno hano itoꞌno walokwofo. Aꞌamu aꞌapaho uyo nɨhuꞌno wonyoꞌnjoso (\it lepɨla\it*) hofɨkoe aꞌapahoso wopɨngo imoꞌnɨngkohoho. Aꞌamu haloho pɨkuꞌnnyoso apaꞌno itoꞌno haloho upoꞌnalokwofo. Aꞌamu poyo peꞌnyoso apaꞌno songo lɨkofalokwofo. Aꞌamu yoꞌmayo soꞌno umofonyo iyoso Anɨtuye hungkuno wopɨngo upoꞌnalokwofo. \v 6 Aꞌamu ngkineꞌno hwahopontaꞌango hwolɨkeno Anɨtuye hwolɨkeno, ose mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono kengaꞌno ntopantokwofoso hofɨko sɨmonyo uyɨfe. Sekwo nukuji oso hungkuno hiso Jounɨmo ulɨmno. \p \v 7 Ose ulahonɨngki Jounɨmo inomokomoyo sohwa nuhwahonɨngkofi Jisas hwe moyaꞌmi somo Joun neꞌno hungkuno ole ulɨmento, Hohonta sekwo hwaho aꞌamu anepono hano umentohofo sohonta sekwo pehomo uhwonano lontɨfi umentohofoto. Sekwo hwe mohufiyo paꞌnɨngo sohwo ifofo ilojaoꞌmentiso sohumo uhwonano lontɨfi umentohofotaho. Oꞌo, oseꞌmaho. \v 8 Sekwo pehomo uhwonano lontɨfi umentohofo. Sekwo hwe fihwo hwapɨfe yoꞌmayo wonyoangafo huꞌmeesisyoso uhwonano lontɨfi umentohofotaho. Oꞌo, aꞌamu hofɨko hwapɨfe wopɨngo wopɨngoꞌnohini yalokwofoso hwe engo sohwoe angomo humalofo. \v 9 Oseso sekwo pehoꞌno umentohofo. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki hungkuno najo sohumo uhwonano lontɨfi imentohofotaho. Ou, osohifoho. Upaꞌnɨmno. Oso hwe sekwo uhwonɨmentohofo sohwo kako aꞌamu hopiꞌnonohinomo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki nalɨwoꞌnɨngkohofo somo yakoloꞌnnyo hweho. \v 10 Oso hwe huhwo sohumneꞌno Anɨtuye hungkuno Kakoe Hwomumo ole nalohi, \q1 Upaꞌnyo. Ngko hwe fihumo nje hungkuno motaweꞌne wolɨhwatɨmonnoho. \q1 Oso huhwo sohwo kako kikimo sɨmoꞌmo kupe-eꞌne hweho. \q1 Kako jɨje honɨngkano itoꞌno esyohumayoꞌne hweho. \p Ose nalohoho. \v 11 Ngko nehopi selohono. Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwo kako olo hwaho loponjo imoꞌnɨmentohofo somo yakolonoho. I oso hisoꞌno aꞌamu yofe ane paꞌnyoꞌnjo Anɨtu aꞌamumo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sopo humaso sohwo kako Jounɨmo nuyakolofonefoho. \p \v 12 Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwoe sɨkuno syoho emaꞌmentiso sohonta oso mtaꞌango olohontajoꞌnji aꞌamu ahwomomo Anɨtu mokosyohumayo sopo wohotoswano lontɨfi yohoto yohotofo yalokwofo. Aꞌamu yokumpohnꞌnyo ikujohoꞌnjoso oso hisoꞌno womano lalokwofo. \v 13 Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo hopiꞌnonohino sohwanji Mouses kakoe honɨngkano hungkunoꞌnji Anɨtu ahwomomo mokosyohumayo sopone soꞌno neꞌno lɨmɨwahonɨngkofi Joun imoꞌnonto oso hungkuno hiso neꞌno lutɨhwamentisofoho. \v 14 Hohonta aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa ole ulɨmentohofi, Hwe Ilaija paꞌnyo sohwo asomo noponefoho. Oso hungkuno somo sɨmeho wopɨngo semoꞌnosoꞌmanji ole upaꞌnɨmno. Joun sohwo kako Ilaija paꞌnyo hweho. \v 15 Aꞌamu halohoꞌnjo hwoꞌmanji upaꞌnono. \p \v 16 Aꞌamu olohonta humalofoso peho paꞌnyo lɨmnehono. Hofɨko mehomi paꞌnyofoho. Kako ose ulonto pahnnɨmo hungkuno Jounꞌnji kakineꞌntnno ulɨmentisofoho. Ole ulɨmento, Mehomiso hofɨko angopo nohumantɨfi nomꞌne mehomi syohiꞌnyo hutonɨwoꞌnɨngkohofo sohwanjineꞌno joho lalokwofo, \q1 \v 17 Nakwo hmpehmpe yoka sɨmonyoꞌne kulɨmokahonɨngkuhwoni sekwo sɨmonyo miyo kuyoho. \q1 Nakwo wosafe lahonɨngkuhwoni sekwo humotaho majofoho. \p \v 18 Joun noponto wosopayo manyoꞌnjo humaho humanto ipisayo mijo (\it wain\it*) manyo hweho. Oseso hofɨko sitofo lɨmentohofi, Towahuno wonyo Jounɨmo ehuhnnamoꞌnnyo hweho. Ose lɨmentohofofoho. \v 19 Oseso Aꞌamufe Hwomu hwoꞌni noponji ahuꞌmo wosopayoꞌnji ipisayo mijo pompenjiyo soꞌnji nɨwoꞌnɨngkohe soꞌno hofɨko ngkineꞌno ole lalokwofo. Ihwoni. Hwe wopayo piꞌnɨngo engo nyoꞌnjo hweho. Ipisayo mijo pompenjiyo piꞌnɨngo engo nyoꞌnjo hweho. Kako aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo soꞌnjiye aꞌamu hweho. Ose ngkineꞌno lɨwoꞌnɨngkohofɨhwashoho. I oso hisoꞌno Anɨtuye hunoso neꞌnjofoho. Aꞌamu Anɨtuye yahinomo inɨngkawoꞌnɨngkohofoso huno ole uyonefoho. Yoꞌmayo Anɨtu iwoꞌnɨngkisoso itoꞌnohinoho. \s1 Aꞌamu Jisasɨmneꞌno sɨmeho mɨwaloꞌmokiyoꞌnjo sofe hungkunofoho. \r (Luk 10:13-15) \p \v 20 Ango hopiꞌnonohino somo Jisas yoꞌmayo kengo wonyoangkafoso aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso imentisoso aꞌamu sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌnjo somneꞌno Jisas yoka ulɨmentisofoho. Hwapɨngoso hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo mikinjaofeꞌnjofoho. \v 21 Jisas ole ulɨmento, U, aꞌamu Koulasin sokunonji aꞌamu Mpetɨsaita sokunonji sekwo Anɨtuye tohino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Ngko sekwoe angopo yoꞌmayo wonyoangkafoso aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso esetɨhwamentohe somo aꞌamu ango Taiyaꞌnji ango Saitounꞌnji hohonta humamotofoso hofɨko hofɨkoe yahino wonyo somneꞌno hulɨngkwajingo aꞌapahopo lohoꞌnɨngkuji hofɨkoe honɨngkano wonyo somo hohujo nto ikinjaofɨkutnnesohilo. I sekwo yoꞌmayo wopɨngo ngko imalesomo ko uhwonontɨfi sekwoe yahino wonyo somneꞌno hohujo mikinjaoꞌmmalofo kuyoho. \v 22 Osoꞌno ngko sekumo hungkuno selalokweno. Sɨkuno aeꞌuyo somo Anɨtu kako aꞌamufe honɨngkano wonyo somneꞌno yano ilofoso sohonta Taiyajo aꞌamu soꞌnji Saitounjo aꞌamu soꞌnji hofɨko Anɨtuye tohino engo tɨpemapitnnefoho. I osoꞌno sekwoe tohinoso yakoloꞌnnyo kuyoho. \v 23 I, oso sɨkuno homo somo ango Koponeyamjo aꞌamu humawoꞌnɨngkohofo soku ngko sekumneꞌno pehofo selɨmnehono. Sekwo sekwoe yofe yokintahopo ko hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo soku, sekwo tɨkanomo ufitnne kuyoho. U, aꞌamu fihwo yoꞌmayo sekwoe angopo esetɨhwamale hopaso aꞌamu ango Soutom honɨngkano wonyoꞌnjo somo utɨhwantentesi hofɨkoe honɨngkano wonyo somo hohujo ikinjaofɨkuji hofɨkoe ango neꞌno nowentɨhwonesohilo. \v 24 U, ngko sekumo waselɨmonneꞌno yohono. Sɨkuno aeꞌuyo somo aꞌamufe yahino wonyo soꞌne hungkuno ikwolofoꞌne sohonta oso ango Soutommjo aꞌamuso hofɨkoe yahino pisakinoꞌnjo somneꞌno tohino engo wotɨpemantɨfeho. I osoꞌno aꞌamu hohujo ikinjasemofoso hofɨkoe tohinoso Soutommjo aꞌamufe tohino somo yakoloꞌnnyofoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Sekwo ngkiyepono usijoꞌno nɨꞌmapmno. \r (Luk 10:21-22) \p \v 25 Oso hohosohonta Jisas ole ulɨmento, U, Mpohwo, kɨko ahwomomjo yoꞌmayo soꞌnji hwahoponjo yoꞌmayo soꞌnji hwapɨngo hwosoho. Ngko ole soꞌno isamoyoka kilalokweno. Yoꞌmayo iwoꞌnɨngkinoso kɨko aꞌamu hwahoponjo huno engo tɨpemaꞌmentohofo somtaꞌni hiyaso hoꞌnahumentohinofoho. I aꞌamu hofɨko mehomimneꞌno sɨmeho kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo uyɨwoꞌnɨngkohofo hopa kijopontanɨngkofi kɨko ujo ehontojwahumahnnofoho. \v 26 Ou, Mpohwo, kɨko ose imoꞌnoneꞌenji imentohinoso olohopeho. \v 27 Ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Nje Mpohwo kako yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso nje ahomo hoꞌnanɨhumentisofoho. Olo hwaho loponjo aꞌamu fihwo kako nje hwapɨngo soponeꞌno huno inyoso tɨhwolo. Awonoho. Nje Mpohwo kakoꞌnohini huno uyohoho. U, Mpohwoe hwapɨngo soponeꞌno huno tɨhwolo. Oꞌo, ngko kakoe Hwomu hwoꞌnnohini huno niyohoho. U, ngko Mpohumo wasetɨhwamo ulɨwoꞌnɨngkohe aꞌamuso hofɨko hiꞌnji ngkoꞌntnnohini huno nayohoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 28 Aꞌamu tango engoꞌnjo mokohoꞌnawentɨfi usijoꞌno wohumano lalokwofo soku sekwo ngkimo nɨꞌmapmno. Ngko usijoꞌno wosehumatɨꞌmo. \v 29 Nje hungkunomo nnɨngkafijoso ngko wolosetɨhwahmꞌmo. Ngko aꞌamumo wopɨngo ulohofɨwoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. Nje yofemo mohoꞌnomaꞌnɨwoꞌnɨngkiyohefoho. Oꞌo, ngko nje yofe monje yasyɨwoꞌnɨngkohefoho. Osoꞌno sekwo nje pompenjiyo soꞌno wotɨpemantɨfi yalokwofoso wonyo pompenjiyomo wohumantanoho. \v 30 Syoho sejapontnneso engoꞌmaho. Oꞌo, nosefoꞌmawoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. Tango mokohoꞌnyo soꞌno sejapmmeso tango engoꞌnjoꞌmaho. \c 12 \s1 Sɨkuno iyoho humayo somo syoho miyoꞌne hungkunofoho. \r (Mak 2:23-28; Luk 6:1-5) \p \v 1 Nomꞌne sohonta sɨkuno iyoho humayo Salole somo Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji syohoꞌmo emoyontɨfi inomokomoyo sohwa mijoho uyahonɨngki ipisayo mjanɨmentohofofoho. \v 2 Nomjonɨngkahonɨngkofi aꞌamu Falisi sohwa nuhwonontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Ihwoni, jɨje inomokomoyo sohwa olo sɨkuno iyoho humayo lomo wopayo mjanɨngkohofo soꞌno nakwoe honɨngkano hungkunoso mtɨhupehofo. \v 3 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Ntefit imentiso soꞌno iyoswo mtɨꞌmokumentohofoso atofo majo hwasilaho. Oso sɨkuno kakoe aꞌamu soꞌnji mijoho engo humamentohofo sohontaꞌneꞌno selohonɨngkono. \v 4 Ntefit kako Anɨtumneꞌno hwapɨfe ango molinyo somo swonto wosopayo Anɨtuneꞌno hoꞌnahumotofoso nɨmentohofofoho. Oso wosopayo hiso aꞌamu sikinjo somneꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu Anɨtuye tajo ango syohoꞌnjo sohwamneꞌnohinofoho. I osoꞌno Ntefit kako nonto kakoe aꞌamu sohwamo nuyɨmentisofoho. Sekwo oso hungkuno homo somo atofo majoꞌnjo imentohofo soꞌno sekwo nje inomokomoyo sohwamo oso hungkuno hiso ulohonɨngkohofotaho. \v 5 Nomꞌne honɨngkano hungkuno somjo soꞌno huno maseyoꞌnjotaho. Hungkuno ole, aꞌamu Anɨtuye tajo ango syohoꞌnjo sohwa hofɨkoe syoho somneꞌno sɨkuno iyoho humayo somo honɨngkano hungkuno somo mtɨhupewoꞌnɨngkohofoso wonyoꞌmaho. Oꞌo Anɨtuye syoho wopɨngofoho. Oso hungkuno soꞌno huno maseyoꞌnjotaho. \v 6 Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno kakineꞌno hnnɨmentisofoho. Nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Anɨtuye ango engo olo hwaho loponjo somo angaꞌnohinohwo yakolonoho. \v 7 Anɨtuye hungkunomo ole woꞌnnyoponoho. \q1 Sekwo nomꞌne somneꞌno hitoho ulofo soꞌno nɨmoꞌnɨngkohoho. \q1 Sekwo yahu iloho yontɨfeso ntapɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno nomꞌne somneꞌno hitoho mulofeꞌnjoꞌmanji ngkilaho. \p Oso hungkuno neso huno itoꞌno seyontentesi aꞌamu wonyo miyɨwoꞌnɨngkiyohofo somo tango muyɨkutnnesohilo. \p \v 8 Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni sɨkuno iyoho humayoꞌne somo hwapɨngo hwoꞌnyoho. Osoꞌno ulɨmentisofo. \s1 Sɨkuno iyoho humayo somo Jisas hwe aho wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentono. \r (Mak 3:1-6; Luk 6:6-11) \p \v 9-10 Oso syoho hopo sopo Jisas nulɨkoꞌmanto tajo ango weꞌe somo hwe aho songo songo miyo poyo hopa woꞌnnyo sohwo humunyo sopo Jisas humentisofoho. Oso hopo sopo aꞌamu Jisasɨmo hungkuno itoꞌno mɨhwajiyo ango somo ipemotowaneꞌentɨfi ole ulɨmentohofi, Sɨkuno iyoho humayo somo aꞌamu mnokinoꞌnjo sohumo wopɨngo umokiyoso wopɨngotaho. \v 11 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo ulɨmento, Sekwoe yahu sɨkuno iyoho humayo somo piꞌnɨmomo usɨꞌmofawesoso asomo womantɨfetaho. \v 12 Ou, womantɨfeho. Oseso sɨkuno iyoho humayo somo yoꞌmayo wopɨngo ulohofoso itoꞌnohinoho. Osoꞌno sekwo yahu sohumo ufoꞌmapijo soꞌno aꞌamu mnokinoꞌnjo wopɨngo umokufitnneꞌelaho. Ou, ikono. Aꞌamufoho. \v 13 Ose ulonto hwe aho wonyoꞌnjo sohumo ulɨmento, Jɨje ahoso sɨhwaho fɨsɨpofo. Ose ulahonɨngki aho sɨhwoho sɨpento aho wopɨngo imoꞌnonto nomꞌne aho fehohnjo paꞌnyo imoꞌnɨmentisofoho. \v 14 Aꞌamu Falisi sohwa nuhwonontɨfi ango homo somo nulɨkoꞌmantɨfi Jisasɨmo fonjosyaneꞌentɨfi hungkuno lɨmentohofofoho. \s1 Jisas Anɨtuye syoho ulohofiyo ne hweho. \p \v 15 Jisas kakimo fonjosiyoꞌne huno uyahonɨngki ango homo somo nulɨkoꞌmahonɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨmo inɨngkowahonɨngkofi Jisas aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \v 16 Wopɨngo umokonto ulɨmento, Olo hilo soꞌno aꞌamumo nulɨkutoho. \v 17 Osoꞌno hwe Aisaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwoe hungkuno oso sɨkuno somo ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno hiloso ole mtɨꞌmokumento, \q1 \v 18 Olo hwe lohwo sohwo uhwosopoꞌmentoheso nje syoho ntohofiyo ne hweho. \q1 Ngko sɨmeho wopɨngo uyɨwoꞌnɨngkohe hweho. \q1 Nje sɨmeho kakineꞌno wopɨngo nɨmoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. \q1 Nje Towahuno kakimo uyɨꞌmeꞌno kako aꞌamu temtitofo kengo somo honɨngkano itoꞌnohinoso uyonefoho. \q1 \v 19 Kako yoka hungkuno mohmꞌno malonefoho. \q1 Kako honɨngkano engo somo hungkuno yokumpohnꞌnyo malonefoho. \q1 \v 20 Aꞌamu yokumpohnꞌnyo ane somo hwotoho mafenefoho. \q1 Nje hungkuno aꞌamufe sɨmeho moꞌmo toho weꞌe sijalofonjo paꞌnyoꞌnjoso toho hiso masɨmpilofasyonefoho. \q1 Kako syoho mjɨmɨhwosi yahino wopɨngo neso uꞌmofapmmontonoho. \q1 \v 21 Nomꞌne aꞌamu temtitofo kengo kengoso kakimo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨkuji kakineꞌno wohontohumantɨfeho. \p Oso hungkunoso Aisaiya mtɨꞌmokumentisofoho. \s1 Hofɨko Mpelɨsepul sohwo Jisasɨmo ufoꞌmalofoho lɨmentohofofoho. \r (Mak 3:20-23; Luk 11:14-23; 12:10) \p \v 22 Hohosohonta aꞌamu hofɨko hwe nomꞌne towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohumo Jisasɨyepono ipemotapmmentohofofoho. Oso hwe huhwo sohwo hungkuno majoꞌnjo mampiꞌnyo hweho. Tɨmo tɨmpiꞌnyo hweho. Jisas kako wopɨngo umokahonɨngki hungkuno lonto tɨmo wopɨngo honɨmentisofoho. \v 23 Oso hisoꞌno aꞌamu nuhwonontɨfi yomo yomo yontɨfi hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo Ntefitɨye Imu hwolɨkeno, tɨhwolɨkeno. Ose hnnɨmentohofofoho. \v 24 I osoꞌno aꞌamu Falisi sohwa nupaꞌnontɨfi lɨmentohofi, Mpelɨsepul towahuno hopiꞌnonohino somo mokosyohumayo sohwo kakoe yokumpohnꞌnyoso Jisasɨmo uyahonɨngki Jisas towahuno wonyo somo wae yaofalofoho. Ose lɨmentohofofoho. \p \v 25 Aꞌamu Falisi sohwafe huno somo Jisas huno moiꞌwo uyahonɨngki ole ulɨmento, Hwaho fiponjo aꞌamu hopiꞌnonohino humawoꞌnɨngkohofoso hofɨko hotitopijo sohonta ikujoho fongkiꞌnɨngkuji hofɨkoe hwaho wopɨngo fosyohumayoꞌneso wonyo umoꞌnɨmontonoho. Ango fipo aꞌamuso husilo lohofɨkuji ikujoho fongkiꞌnɨfijoso oso angoso wonyo umoꞌnɨmontonoho. \v 26 Sekwo ole ntohofo, Seten kakoe yokumpohnꞌnyo kijopahonɨngki towahuno wonyo somo wae yaofɨwoꞌningkino hwosoho. Ose ntohofo. I oseꞌmanji Seten kakoe towahuno wonyo somo wae yamoꞌnyontentesi kakoe yokumpohnꞌnyo pipi imoꞌnɨngkuhwonesohilo. \v 27 I Seten kako towahuno wonyo wae yaofoꞌne ngkimo nɨfoꞌmantokusoꞌmanji sekwoe inomokomoyo towahuno wonyo wae yaofɨwoꞌnɨngkohofo somo tɨhwo ufoꞌmahwosoꞌno weeofantɨfeto. Oꞌo sekwoe inomokomoyo huhwa towahuno wonyo somo wae yaofalokwofo soꞌno nakwo huno ole nayohoho, Sekwo ngkineꞌno hwasyo hungkuno lalokwofo. \v 28 I oseso Anɨtuye Towahuno sohwo towahuno wonyo wae yaofo soꞌno ngkimo nɨfoꞌmasoꞌmanji oso sɨkuno Anɨtu wosemokosyohumamonto isoso nto seꞌmahonɨngki sekwo hisoꞌno hohujo ikinjaofalokwofo. \p \v 29 Hwe fihwo hwe yokumpohnꞌnyo sohwoe angomo hufo umo lɨhwosi swososo sɨmoꞌmo oso hwe yokumpohnꞌnyo huhwo sohwi nano kilofasyɨhwosi i kako oso ango homo somjo kakoe yoꞌmayoso womaꞌmontonoho. \p \v 30 Aꞌamu fihwo kako nje aꞌamu mmoꞌnyoꞌnjo yoso sohwo kako nje mango hweho. Aꞌamu nje syoho somneꞌno nɨfoꞌmaso sohwo kako homo somo fonɨfonyo imokalofoho. \p \v 31 Oseso ngko sekumo waselɨmonneꞌno yohono. Yoꞌmayo honɨngkano wonyo soꞌnji sitofo soꞌnji Anɨtu kako wae yaofonefoho. I osoꞌno aꞌamu fihwo Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohumo sitofo uloso sohwo oso wonyoso Anɨtu wae meeofonefoho. \v 32 Aꞌamu fihwo ngkineꞌno sitofo ntososo kako oso wonyo hisoꞌno Anɨtumo wae yaofoꞌne jomo ulososo Anɨtu kako wae weeoꞌmontonoho. I osoꞌno aꞌamu fihwo Anɨtuye Towahuno sohumneꞌno sitofo uloso sohwo oso wonyo hiso Anɨtu wae meeofonehoho. Oꞌo, wonyo hiso neꞌno wawoꞌmontonoho. Olohontajoꞌnji hwangkunjoꞌnji oseꞌnohinofoho. Yoꞌmayoso Anɨtuye Towahuno iwoꞌnɨngkiso soꞌno aꞌamu sitofo ole lososo Setenɨyefoho ose lososo oso wonyo hiso Anɨtu wae meeofonefoho. \s1 Iyo wonyoso ipisayo ne wonyo untoꞌnɨmontonoho. \r (Luk 6:43-45) \p \v 33 Ipisayo wonyoso iyo wonyo mtaꞌangofoho. Aꞌamu ipisayo wopɨngo somo uhwonɨfijosoꞌmanji huno ole umontonoho. Olo iyo wopɨngofoho. Aꞌamu ipisayo wonyo somo uhwonɨfijoso wolantɨfeho. Iyo wonyofoho. \v 34 Sekwo homa mehomi soku sekwo hungkuno wopɨngo pipi lɨfitnnehofo. Aꞌamufe hungkunoso yoꞌmayo sɨmeho moꞌmo mnawojo somtaꞌangofoho. \v 35 Hwe wopɨngo sohwo kakoe hunomo wopɨngoꞌnohino mnawojo soꞌno kakoe hungkunoso wopɨngoꞌnohino hweho. Hwe wonyo sohwo kakoe hunomo huno wonyo mnawojo soꞌno kakoe hungkunoso wonyoꞌnohino hweho. \p \v 36 Upaꞌnɨmno. Nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwangku sohonta sɨkuno hungkuno ikwolofoꞌne somo yoꞌmayo hungkuno sikinjo wonyo yoꞌmayo soꞌno Anɨtu selohononefoho. \v 37 Jɨje hungkuno wopɨngoꞌnohino somneꞌno Anɨtu hwe wopɨngo hwosoho kilonefoho. Hungkuno wopɨngo ane sohwosimo hwe wonyo hwosoho kilonefoho. \s1 Aꞌamuso yoꞌmayo kengo wonyoangkafo soꞌno uhwonano lɨmentohofofoho. \r (Mak 8:11-12; Luk 11:29-32) \p \v 38 Oso hohosohonta aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo, yoꞌmayo kengo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌningkiyohofo somo uhwonano. Kɨko fonetɨhwaho. \p \v 39 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Aꞌamu olohonta humalofo soku, honɨngkano wonyo imofɨwoꞌnɨngkohofoso yoꞌmayo wonyoangkafoso netɨhwayoꞌne jomo lɨwoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno mosetɨhwamnehono. Oꞌo, ngko yoꞌmayo hwe Jouna sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohumo iꞌmofapmmentiso osoꞌnohino wosetɨhwamonneꞌno yohono. \v 40 Hohonta Jouna inanɨku mɨkunɨmposo sohwoe sɨmehomo humentanɨngki sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaoꞌmentisofoho. Oso paꞌnyoso ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni hwaho ajwomoꞌmo humentanɨꞌmo sɨkuno hufaꞌu sɨhune womemjanɨmoꞌmontonoho. \v 41 Anɨtu kako aꞌamufe wonyo somjo tohinoso yano ilofiyoꞌne sɨkuno somo aꞌamu ango Ninifontaꞌangoso nolɨkafɨkuji sekwo olohonta humalofo sokumo ole selɨfitnnefoho. Sekwo sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌnjo pehoꞌno imentohofokulo. Ose selɨfitnnefoho. Hwapɨngoso aꞌamu Ninifoso hofɨko oso hungkuno Jouna lɨjwaoꞌmentiso somo upaꞌnontɨfi hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho iwoloꞌmokumentohofofoho. I olo soꞌno olohonta hwe fihwo Jounamo yakoloꞌnnyo sohwo sekwoꞌnjo olopo ko humasoso sekwo sekwoe honɨngkano wonyomneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyofoho. \v 42 Hwangku aꞌamufe yahino wonyo somneꞌno Anɨtu kako yano ilofoꞌne sɨkuno somo iꞌmofapɨhwosoꞌno oso aꞌmu yofe engo hwaho mokosyohumayoꞌnesi kako hwaho mongkihntaꞌni mokosyohumamojosi kako nolɨkafɨhwosi sekwo olohonta humalofo sokumo ole selonefoho. Sekwo Anɨtumo minɨngkayoso pehoꞌnekulo. Ose selonefoho. Hwapɨngoso hohonta hwe yofe engoꞌnjo Soulomoun humamojo sohonta oso aꞌmusi kako hwaho ikanopo mtaꞌangosi kako Soulomoun Anɨtuye hungkuno wolontɨhwano lonto kako sapmmentisofoho. I osoꞌno olohonta hwe nomꞌne Soulomounɨmo yakoloꞌnnyo sohwo sekwoꞌnji olopo ko humaso sohumo sekwo kakimo minɨngkowalokuyohofo. \s1 Towahuno wonyo asomo pe-eꞌne hungkunofoho. \r (Luk 11:24-26) \p \v 43 Towahuno wonyo kako aꞌamufe sɨmeho moꞌmo humamojo sohumo oso ango somtaꞌni ulɨkoꞌmahwosi nomꞌne hwaho aꞌamu mohumunyopo usijoꞌno humayoꞌne hafɨhafe wonyopi tɨpehwosi \v 44 kakoe ango sɨmoꞌmjo somneꞌno asomo wapmmontonoho. Asomo nopɨhwosi aꞌamufe sɨmeho homo somo towahuno nomꞌne sohwo anepo uhwonɨngkuhwosi sɨmeho hiso kihoꞌmaso, hintalinyo yoꞌmayo wae nto yososo wopɨngomo uhwonɨmontonoho. \v 45 Ose uhwonɨngkuhwosi kako nuhwosi nomꞌne towahuno wonyo aho fehohnjo hopiꞌnono fehohnjo nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyoso hofɨko hofɨkoe wonyoso sɨmoꞌmjo sohwoe yakoloꞌnnyo somo kako utɨmahwosi kakoe ango homo somo humayoꞌne upemotawomontonoho. Oseso oso hwe huhwo sohwo sɨmoꞌmo kakoe wonyo humamojo sohwo kako olohonta wonyo mɨkunɨmposo somo humaho. Oso paꞌnyo aꞌamu olohonta honɨngkano wonyomo humawoꞌnɨngkohofo somo uꞌmofapmmontonoho. \s1 Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji konɨngkwaꞌwehwosanjiye hungkunofoho. \r (Mak 3:31-35; Luk 8:19-21) \p \v 46 Jisas aꞌamu somo hungkuno ulontanɨngki Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji hamnɨngkwaꞌwehwosanji iꞌmofapontɨfi yolohoꞌmo lohofapontɨfi Jisasɨꞌnji hungkuno wolantaneꞌyɨhwono ulɨmentohofofoho. [ \v 47 Ose ulahonɨngkofi hwe fihwo Jisasɨmo ulɨmento, Hnnaꞌwohiꞌnji hnnɨngkwaꞌwehwosanji hofɨko yolohoꞌmo lohofontɨfi kɨkoꞌnji hungkuno wolantɨfeꞌno yalokwofo.] \v 48 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Nje naꞌu tɨhwolo. Nje nɨngkwahwosa tɨhwalo. Ose ulɨmentisofoho. \v 49 Jisas ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwamo aho upiyofonto ulɨmento, Uhwonɨmno. Olo nje naꞌuja, nje nɨngkwahwosa, olohohwa humalofo. \v 50 Aꞌamu nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwoe hungkunomo tɨfi inɨngkawoꞌnɨngkohofoso nje nɨngkwahwosanji, nje nampohwosanji, naꞌujanjoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 13 \s1 Jisas ufongoyo fisosomokaoꞌmentiso soꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Mak 4:1-9; Luk 8:4-8) \p \v 1 Oso hohosohonta Jisas angomo nulɨkoꞌmanto mempo hohntaꞌni humentisofoho. Noswonto kako ayo momɨngo sopo humamentisofoho. \v 2 Osopo nohumentanɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmakohonɨngkofi uhwononto Jisas yofayokinopo kotasonto osopo humamentisoso hwe moyaꞌmiso ayo momɨngo sopo lohoꞌmentohofofoho. \v 3 Oseso Jisas pahnnɨmo hungkuno piꞌnɨngoso aꞌamu somo ulɨmentisofoho. \p Ole ulɨmento, Hwe fihwo kakoe syohopo ufongoyo fisosomokaoꞌmentisofoho. \v 4 Fisosomokofahonɨngki ufongoyo fehohnjoso honɨngkanopo pɨwesyahonɨngki yɨhufo sohwa nopontɨfi manɨmentohofofoho. \v 5 U, ufongoyo fehohnjoso hwaho sojoꞌnjo sopo pɨwahuꞌmentisofoho. Oso hwaho hiso engo moꞌmjoꞌmaho. Osoꞌno oso ufongoeso komoꞌno fokaꞌmentisofoho. \v 6 Oseso mofehiꞌnyo ulonto ufongoyo pmpongo hwahomoꞌmo munjilofeꞌnjo yonto yofoho imentisofoho. \v 7 U, ufongoyo fehohnjoso nantɨpe yongoꞌnjo sopo pɨwesyahonɨngki nantɨpe yongoꞌnjoso komoꞌno fokofɨkwato lohofonto ufongoyo nontɨmo kingkuloꞌmentisofoho. \v 8 U, ufongoyo fehohnjo hwaho afofoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso ne wopɨngo intoꞌnɨmentisofoho. Ipisayo fehohnjoso piꞌnɨngo engo (\it wan hantɨlet\it*, 100), ipisayo nomꞌneso engo weꞌe (\it sikɨsɨti\it*, 60), nomꞌne weꞌeꞌnohino (\it teti\it*, 30), ose intoꞌnɨmentisofoho. \v 9 Jisas ose ulonto ulɨmento, Aꞌamu halohoꞌnjo hwoꞌmanji haloho upaꞌnono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas aꞌamu somo pahnnɨmo hungkunoꞌnohini ulɨmentisoso hwapɨngoso olenoho. \r (Mak 4:10-12; Luk 8:9-10) \p \v 10 Oseso Jisasɨye inomokomoyo sohwa Jisasɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Yoloho mujoso pahnnɨmo hungkunoꞌnohini pehoꞌno ulalokuno. \v 11 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Anɨtu kako yoꞌmayo ahwomomjo soꞌno hiyaso woꞌmojoso sekwo sohwasimo nto setɨhwamentisofoho. I olo aꞌamu lomneꞌno Anɨtu huno muyoꞌnjo uyono ulɨmentisofoho. \v 12 U, hwe fihwo ngkineꞌno huno engo syafɨsyoso sohumo ngko huno nomꞌne wopɨngo piꞌnɨngo engo uyɨmnefoho. I hwe nomꞌne sohwo ngkineꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo sohumo ngko huno nomꞌne wopɨngoso muyɨmnefoho. \v 13 Osoꞌno pahnnɨmo hungkunoꞌnohini ulalokweno. Hofɨko yoꞌmayo somo uhwonontɨfeso hwapɨngoso yofe mɨhwofeꞌnjo iwoꞌnɨngkohofofoho. Yoꞌmayo soꞌno upaꞌnontɨfeso neso huno muyofoho. \v 14 Hwe Aisaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamojo sohwo kako olo hungkunolo aꞌamu lomneꞌno mtɨꞌmokumentisoso ne imoꞌnalofoho. Kako ole mtɨꞌmokumento, \q1 U, sekwo haloho upaꞌnɨfijoso sekwo oso hwapɨngo hiso huno maseyonehoho. \q1 U, sekwo yoꞌmayo somo uhwonɨfijo kohi sekwo yofeso mɨhwopitnnehofo. \q1 \v 15 Oso aꞌamu hiso hofɨko huno anefoho. \q1 Hofɨkoe haloho pɨjwomokosyohumunɨmentohofofoho. \q1 Hofɨko tɨmo pijiyoꞌnnyofoho. \q1 Ose miyoꞌnjo yontɨfijontentesi itoꞌno nuhwonɨngkutnnesohilo. \q1 Hofɨko haloho mopɨjwomokosyohumunyoꞌnjo yontɨfijontentesi nupaꞌnɨngkutnnesohilo. \q1 Oseso hofɨkoe huno itoꞌno uyɨhwonesohilo. \q1 Hofɨko ikinjaofɨkuji ngkiyepono pontɨfijontentesi ngko wopɨngo umokuꞌmnesohilo. \p Aisaiya ose mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 16 I sekwo soku, sekwo sɨmonyo fiyɨmno. Sekwoe tɨmoso yoꞌmayomo yofe uhwofɨwoꞌnɨngkohofofoho. Sekwoe halohoso sefojɨwoꞌnɨngkisofoho. \v 17 Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hohonta aꞌamu Anɨtuye hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu nomꞌne honɨngkano wopɨngoꞌnohini sohwanji yoꞌmayo sekwo uhwonɨwoꞌnɨngkohofo somo uhwonano lontɨfi yontɨfeso muhwonɨmmentohofofoho. Yoꞌmayo sekwo upaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno upoꞌnano lontɨfi yontifeso mupaꞌnɨmmentohofofoho. \s1 Jisas pahnnɨmo hungkuno fisosomokaoꞌmentiso soꞌne hwapɨngo lutɨhwamentisofoho. \r (Mak 4:13-20; Luk 8:11-15) \p \v 18 Sekwo pahnnɨmo hungkuno fisosomokaoꞌmentiso soꞌno hwapɨngoso upaꞌnɨmno. \v 19 Aꞌamuso Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno upaꞌnontɨfi huno muyoso hofɨko ufongoyo honɨngkanopo pɨwasyonte paꞌnyofoho. Hwe wonyo Seten noponto aꞌamufe hunomjo Anɨtu hoꞌnasyonteso wae yaofɨwoꞌnɨngkohoho. \v 20 Ufongoyo hwaho sojo sopo pɨwasyonteso oso paꞌnyoso aꞌamu kako hungkunomo upaꞌnonto kako komoꞌno sɨmeho moꞌmo mehoꞌnasyonto sɨmonyo iwoꞌnɨngkohoho. \v 21 I osoꞌno kakoe pmpongo anefoho. Oꞌo, kako weꞌenepi nolohofontanɨngki aꞌamu nomꞌneso Anɨtuye hungkunomo hwotoho wahmmo lososo oso aꞌamu nolohofontanjo huhwo sohumo tango engo uyahonɨngki kakoe pmpongo ane soꞌno pɨwasyɨwoꞌnɨngkohoho. \v 22 U, fehohnjo nantɨpe yongoꞌnjo sopo pɨwahiꞌnyoso ole, aꞌamu Anɨtuye hungkunomo upaꞌnonteso i, yoꞌmayo hwahoponjo somneꞌno huno syafɨsyonto hamniyoho engo womaꞌmo lonto yahonɨngki oso hiso Anɨtuye hungkunomo kingkulofɨwoꞌnɨngkohoho. Oso huhwo sohwo ne ane hweho. \v 23 Ufongoyo hwaho wopɨngo sopo pɨwahiꞌnyoso oso aꞌamu haloho pento huno itoꞌno unyosofoho. Oso huhwo sohwo ne intoꞌnɨwoꞌnɨngkohoho. Ne hiso ole, fiso piꞌnɨngo engo (\it wan hantɨlet\it*, 100), fiso engo weꞌe (\it sikɨsɨti\it*, 60), fiso weꞌeꞌnohino (\it teti\it*, 30). Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hoja yongoꞌnjo syohopo fokafoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 24 Jisas pahnnɨmo hungkuno nomꞌne ulɨmento, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamu fihwo kako uyo wopɨngoso syohopo hoꞌnaofɨwoꞌnɨngkisofoho. \v 25 Oso hwe huhwo sohwo kakoe aꞌamuꞌnji saho fosyowentanɨngkofi kakoe mango sohwo noponto hoja wonyo yongoꞌnjoso uyo wopɨngoꞌnjo sopo hoꞌnasyonto womentisofoho. \v 26 Osoꞌno uyo wopɨngoso ne untoꞌnɨmo lonto yahonɨngki aꞌamuso uhwonɨmentohofoso hoja wonyo yongoꞌnjo nolohofontanɨngki uhwonɨmentohofofoho. \v 27 Uhwonontɨfi syoho ulohofiyoso syoho kakwoepono nowentɨfi ulɨmentohofi, Hwe engofo, kɨko uyo wopɨngoso jɨje syohopo fisosomokaoꞌmentohinofoho. I olo hoja wonyo yongoꞌnjo loso ntɨꞌmtaꞌangoto. Pipi yonto fokofalofoho. \p \v 28 Ose ulahonɨngkofi ulɨmento, Mango fihwo olo hiloso imentisofoho. Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo sohwa ulɨmentohofi, Oso hoja wonyoso nakwo wae yaofoꞌne lakumoꞌnɨngkohoho. \v 29 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi ulɨmento, Awonoho. Sekwo hoja wonyoso wae yaopɨfijoso uyo wopɨngo soꞌnji sokapitnnoho. \v 30 Oꞌo, waweno. Uyo wopɨngo soꞌnji hoja wonyo soꞌnji wofokafiyo. Hwangku ne mayo sohonta ngko aꞌamu syoho hiloꞌnjo somo ulɨmo. Sekwo hoja wonyo kakiꞌno mɨhwofɨkupmno. Oso fosyo engoso toho nyoꞌnefoho. I, uyo wopɨngo neso nje angomo mehuꞌmeehumno. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Iyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Mak 4:30-32; Luk 13:18-19) \p \v 31-32 Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno nomꞌne ulɨmento, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olo paꞌnyofoho. Iyo fiso kakoe yofe \it masɨtet\it*. Kakoe neso nomꞌne iyo ipisayo paꞌnyoꞌmaho. Oꞌo, nɨhuꞌno weꞌefoho. Hwe fihwo oso weꞌe hiso kakoe syohopo hulahonɨngki engo imoꞌnonto nomꞌne iyo syoho soponjo somo yakolonoho. Engo imoꞌnɨngkahonɨngki yɨhufoso nopontɨfi kakoe pamo sopo hofɨkoe aifo syontɨfi osopo kehumawoꞌnɨngkohofofoho. \s1 ‘Yis’ ɨꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Luk 13:20-21) \p \v 33 Ose ulonto Jisas pahnnɨmo hungkuno nomꞌne ulɨmento, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso oso \it yis\it* paꞌnyofoho. U, aꞌmu fisi kako wosopayo \it polowa\it*ꞌnji oso wosopayo \it polowa\it* homo somo engo imokiyoꞌne hwamno paꞌnyo kakoe yofe \it yis\it*, osoꞌnji iwoloꞌmokososo oso \it polowa\it* hiso engo umoꞌnɨmontonoho. \s1 Jisas pahnnɨmo hungkunoꞌnohini ulɨmentisofoho. \r (Mak 4:33-34) \p \v 34 Jisas yoꞌmayo yoꞌmayo soꞌno pahnnɨmo hungkunoꞌnohini aꞌamu piꞌnɨngo engo somo ulɨmentisofoho. Kako yolohoꞌnji ulɨmentisoꞌmaho. Oꞌo, kako pahnnɨmo hungkunoꞌnohino ulɨmentisofoho. \v 35 Hwapɨngoso ole, hwe fihumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamojo sohwo hohonta hungkuno mtɨꞌmokumentisoso oso hohosohonta ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno ole, \q1 Ngko aꞌamu somo hungkuno ulɨmo lɨꞌmo pahnnɨmo hungkuno ulɨmo. \q1 Yoꞌmayo hwaho songo imoꞌnɨmentiso mtaꞌango hiyaso mokosyohumayo soꞌno ngko wolɨjwaoꞌmneꞌno yohono. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. \s1 Hoja yongoꞌnjo fokafoꞌne pahnnɨmo hungkuno hwapɨngofoho. \p \v 36 Oseso Jisas aꞌamu piꞌnɨngo engo somo nulɨkoꞌmanto angomno humentisofoho. Kakoe inomokomoyo sohwa kakimo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Oso pahnnɨmo hungkuno hoja yongoꞌnjo syohoponjo soꞌno yolohoso fonaso. \v 37 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hwe kako uyo wopɨngo fisosomokaofo sohwo Aꞌamufe Hwomu hwoꞌnyoho. \v 38 Syohoso oso olo hwaho humalohwone loponoho. Uyo wopɨngoso oso hwe moyaꞌmiso Anɨtuye aꞌamu nefoho. Oso hoja wonyo yongoꞌnjo paꞌnyoso Setenɨye aꞌamufoho. \v 39 Oso hwe wonyo mango sohwo hoja wonyo uyo mofɨwoꞌnɨngkiso sohwo Setenɨyoho. Sɨkuno wosopayo mayo sohonta olo hwaho loponjo sɨkuno moiꞌwo imoꞌnoso sohonta oso aꞌamu syoho ulohofiyo sohwa aꞌamu ahwomomjofoho. \v 40 U, hofɨko hoja wonyoso nomɨhwofɨjɨkuji tohomo hoꞌnayopitnnefoho. Oso paꞌnyoso hwangku sɨkuno moiꞌwo imoꞌnoso sohonta imoꞌnonefoho. \v 41 Ou, Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni nje ahwomomjo aꞌamu syoho ulohofiyo somo uhwojahonɨꞌmo hofɨko olo hwaho loponjo aꞌamu nomꞌne somo wonyo imokuwoꞌnɨngkohofo soꞌnji aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somo nomɨhuꞌmokukuji \v 42 toho engo nontɨmo nohoꞌnaopitnnefoho. Aꞌamu wonyoso tohomo nohumafɨkuji tohino engo umnɨngkuhwosoꞌno humotaho engo lɨkuji hofɨkoe mango toho loꞌnɨfitnnefoho. \v 43 Oso hohosohonta Anɨtuye aꞌamuso hofɨko Anɨtuꞌnjopo nohumafɨkuji mofehiꞌnyo liso hopa imoꞌnɨfitnnefoho. Jisas ose ulonto ulɨmento, Aꞌamu halohoꞌnjo hwoꞌmanji kako upaꞌnono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu hamniyoho engo hwaho mtaꞌni tɨpemayoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 44 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olo paꞌnyofoho. Hwe fihwo nomꞌne sohwoe hwahopo nohumanto hamniyoho ipofo yoꞌmayo wonyoangkafo hiꞌnjoso ijopijisyahumentohofoso uhwononto sɨmonyo yonto apaꞌno hiyaso ekojɨsyahumentisofoho. Ekojisyasyonto kakoe hoꞌyango hwaho yoꞌmayoso nomꞌne somo uyahonɨngki oso hisoꞌno hamniyoho uyahonɨngkofi kako hamniyoho hisoꞌnji oso hwaho hamniyoho ipofoꞌnjo sopono mpe imentisofoho. \s1 Nɨkuyoho wopɨngo hwofiloꞌnnyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 45 Hungkuno nomꞌne ole, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olo paꞌnyofoho. Hwe fihwo kako nɨkuyoho wopɨngoꞌne syoho imojo hweho. Kako nɨkuyoho wonyoangkafoꞌnohinoso wotɨpemaꞌmo lonto imojo hweho. \v 46 Oso hwe huhwo sohwo nɨkuyoho nomꞌne somo hwofiloꞌnnyo sohumo uhwononto mpe uyɨmo lɨmentisofoho. Oseso kakoe hoꞌyango yoꞌmayoso nomꞌne somo uyonto oso homo somtaꞌni hamniyoho nomanto nɨkuyoho hwofiloꞌnnyo somo mpoꞌmentisofoho. \s1 Inanɨku hoꞌyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 47 Hungkuno nomꞌne ole, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamu inanɨku hoꞌyo mijo ayomo motaswontɨfeso yoꞌmayo yoꞌmayo inanɨku pasyɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 48 Hoꞌyo mangonepo yonto aꞌamuso hofɨko hojiyopono ifohusɨmpemotawentɨfi osopo nohumantɨfi hojiyopo ifaofontɨfi inanɨku wopɨngoso ikuꞌyopo nomehoꞌnasyontɨfi inanɨku wonyoso nɨhuꞌnahone wae yaofɨwoꞌnɨngkohofofoho. Ose ulonto ulɨmento, \v 49 Olo hwaho moiꞌwo imoꞌnoso sohonta oso hopa ifitnnefoho. Aꞌamu ahwomomjoso nopɨkuji aꞌamu wonyoso aꞌamu wopɨngoꞌnjo lopo humalofo osomo wae yaopitnnefoho. \v 50 Hofɨko nomafɨkuji tohomo hoꞌnayopitnnefoho. Oso aꞌamu wonyoso tohomo nohumafɨkuji humotaho engo lɨkuji tohino engo umnɨngkuhwosoꞌno hofɨkoe mango toho loꞌnefitnnefoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hoꞌyango songoꞌnji yofohoꞌntnne hungkunofoho. \p \v 51 Oso hungkuno moiꞌwo lonto inomokomoyo sohwamo ulohonɨmento, Yoꞌmayo hungkuno seloheso hwapɨngoso huno itoꞌno laseyohoho. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Eno. Huno nayohoho. \v 52 Ose ulahonɨngkofi ulɨmento, Huno itoꞌno seisosoꞌno aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkiso sohwo kako nje inomokomoyo imoꞌnosoꞌmanji oso hwe huhwo sohwo ango engo kakwoꞌyohwo paꞌnyo hweho. Kako kakoe hoꞌyango ango mtaꞌni yoꞌmayo songoꞌnji yofohoꞌnji womotoswapmmontonoho. Honɨngkano hungkuno wopɨngo soꞌnji nje hungkuno songo soꞌnji huno uyohoho. \s1 Aꞌamu Nasaletɨso Jisasɨmo hohujo ikinjɨmoꞌmentohofofoho. \r (Mak 6:1-6; Luk 4:16-30) \p \v 53 Jisas oso pahnnɨmo hungkunoso moiꞌwo ulonto kako oso ango sopo ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. \v 54 Nulɨkoꞌmanto kako kakoe ango hwapɨngopono umentisofoho. Osopo nowento hofɨkoe tajo angomo Anɨtuye hungkuno lutɨhwahonɨngki aꞌamuso nupaꞌnontɨfi yomo yontɨfi lɨmentohofi, Kakoe huno hwapɨngoꞌnjo loso kakoe yokumpohnꞌnyo yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofo umokiyoꞌne loso ntɨꞌmtaꞌni maꞌmasoto. \v 55 U, olo hwe lohwo sohwo kako ango molɨmojo sohwoe hwomuhwolaho. Kakoe konaꞌwohisi Maliyataho. Ou, Jemɨs, Jousep, Saimoun, Jutas oso homnɨngkwaꞌwehwo sohwaloho. \v 56 Ou, kakoe nampohwosa nakwoꞌnji humalofo. I oso yoꞌmayo hopiꞌnonohino loso ntɨꞌmtaꞌni maꞌmasoto. \v 57 Hofɨko ose lontɨfi kakineꞌno sɨmeho wonyo umoꞌnɨmentisofoho. I osoꞌno Jisas ulɨmento, Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo ango kengo hopiꞌnonohinopo kakoe yofe engo hoꞌnomawoꞌnɨngkohofofoho. I kakoe ango neso yofe ane hweho. Ose ulɨmentisofoho. \v 58 Oseso Jisas oso ango hopo sopo aꞌamumneꞌno yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso piꞌnɨngo imentisoꞌmaho. Oꞌo, hwapɨngoso hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnefoho. \c 14 \s1 Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo poyo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Mak 6:14-29; Luk 3:19-20; 9:7-9) \p \v 1 Hohosohonta hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo Helout osohwo yoꞌmayo Jisas imentiso soꞌno upaꞌnɨmentisofoho. \v 2 Nupaꞌnonto kakoe syoho ulohofiyo sohwamo ulɨmento, Olo hwe lohwo sohwo Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo hweho. Kako poyo imoꞌnɨmentiso sohwo apaꞌno songo lɨkaꞌmentisofoho. Osoꞌno yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso kako iwoꞌnɨngkiso soꞌne yokumpohnꞌnyo iꞌmofapmmentisofoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 3 Helout kako oso hunoso pehoꞌno syafɨhuꞌmentisoto. Hwapɨngoso Helout kako Jounɨmo impoꞌangomo muhumajonto ahwomo nano kilofahumentisofoho. Helout Jounɨmo impoꞌangomo pehoꞌne muhumatɨꞌmentisoto. Hwapɨngoso kolaꞌwehwoe Filipɨye ape Heloutiyasɨmneꞌnefoho. \v 4 Hohonta Joun Heloutɨmo ulɨmento, Kɨko olo ape mahino loso hopoꞌmaho. Oꞌo, oso honɨngkano pisakinoꞌnjofoho. Ose ulɨwoꞌnɨmentisofoho. \v 5 Ose ulahonɨngki Helout Jounɨmo wofonjahumo lonto yonteso kako aꞌamumneꞌno iyoho unɨmojo hweho. Hwapɨngoso aꞌamuso Jounɨmneꞌno ole syafɨhuꞌmentohofi, Joun sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamojo hweho. Ose lɨmentohofofoho. \p \v 6 Sɨkuno nomꞌnehwi Helout konaꞌwohi aswo maꞌmentiso sɨkuno somneꞌno huno syafɨsiyoꞌne aꞌamu piꞌnɨngo engo soꞌnji Heloutɨꞌnji uhuꞌmokahonɨngkofi Heloutiyasɨye mu kako aꞌamu somneꞌno sɨmonyo yahonɨngki Helout sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \v 7 Sɨmeho wopɨngo umoꞌnyo soꞌno kako aꞌmu simo ulɨmento, Yokintahoponeꞌno wakilɨmo. Ou, kɨko ngkimo yoꞌmayo soꞌno ntisoso wokijapmmonnoho. \v 8 Ose ulahonɨngki aꞌmu simo konaꞌwohi huno uyɨmentisoso aꞌmu hisi Heloutɨmo ulɨmento, Kɨko Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwoe mnokino noswanopo yɨwojwosyalokumpehoji ntape. \p \v 9 Ose ulahonɨngki Helout kakoe sɨmeho tango umentisofoho. I osoꞌno aꞌamu hopiꞌnonohino nje hungkuno yokintahopone soꞌno upaꞌnɨngkohofo soꞌno syafɨsyonto ulɨmento, Oso aꞌmusi nto lisofoho. Noho fiyɨmno. \v 10 Ose ulahonɨngki aꞌamu syoho ulohofiyo sohwa impoꞌangomo noswontɨfi Jounɨye tɨꞌwango iwofitoꞌmentohofofoho. \v 11 Oseso Jounɨye mnokinoso noswanopo iwojwosyalokumpentɨfi aꞌmu sijo simo nuyahonɨngkofi nomotawento konaꞌwohimo uyɨmentisofoho. \v 12 Oseso Joun kakoe inomokomoyo sohwa kakoe pijafoso nomantɨfi ijopijisyasyontɨfi Jisasɨyepono nowentɨfi Joun neꞌno ulɨmentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu ‘faif tausen’ (5000) sohwamo wopayo umentisofoho. \r (Mak 6:32-44; Luk 9:10-17; Joun 6:1-15) \p \v 13 Jisas kako Jounɨye hungkunoso upaꞌnonto oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmanto yofayokino manto hwaho aꞌamu anepono kakoꞌnohino umentisofoho. Aꞌamuso Jisas osopo humaho upaꞌnontɨfi hofɨkoe ango sopo nulɨkoꞌmantɨfi Jisas womentiso somo hofɨko hwakano womentohofofoho. \v 14 Jisas kakoe yofayokino ifohohosasyonto uhwonɨmentisoso hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo uhwononto hitoho ulofahonɨngki hofɨkoe aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 15 Oso hohosohonta sɨkunoꞌnji kakoe inomokomoyo sohwa nopontɨfi ulɨmentohofi, Olo hwaho hopo lopo sopo aꞌamu aneponoho. Mofehiꞌnyo moiꞌwonoho. Kɨko olo hwe hwoyaꞌmi lomo fɨluhwajo. Hofɨko nukuji wosopayo mpe uyɨfe. \v 16 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Pehoꞌno ufitnnehofo. Sekwo huhwasi wosopayo uyɨmno. \v 17 Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Nakwo wopayo ane hwonaꞌnyoho. Oꞌo, wopayo aho fehohnjo hopiꞌnonohinoꞌnji inanɨku hufaꞌuꞌnji osoꞌnohino weho. \v 18 Ose ulahonɨngkofi ulɨmento, Ngkiyepono wopayoso motapmno. \p \v 19 Ose ulonto aꞌamu somo ulɨmento, Sekwo hoja lopo fosyohumamno. Ose ulonto oso wosopayo aho fehohnjo hopiꞌnohino soꞌnji inanɨku hufaꞌuꞌnji nomanto kako ahwomomo tɨmo uhwontohumanto Anɨtumo isamoyoka ulɨmentisofoho. Isamoyoka nto ulonto kako wopayo hiso kutɨkujo lohofonto kakoe inomokomoyo sohwamo nuyahonɨngki hofɨko aꞌamu somo uyɨmentohofofoho. \v 20 Aꞌamu hopiꞌnonohinoso wopayo hiso moiꞌwo nontɨfi sɨmeho uhnnɨngkahonɨngki hofɨko wosopayo nulɨfonaoꞌmentohofoso nuhuꞌmokontɨfi sohwo hoꞌyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu mohuꞌmemeehumentohofofoho. \v 21 Oso hwe oso wosopayo nɨmentohofo sohwa \it faif tausen\it* (5000) hwafoho. Moyaꞌmi mehomiso atofo majofoho. \s1 Jisas kako mijopo hano umentisofoho. \r (Mak 6:45-52; Joun 6:15-21) \p \v 22 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo yofayokino nomafɨkuji oso hwaho nongkihntaꞌni sekwo sɨmoꞌmo mpanɨmno. Ose ulonto aꞌamu nomꞌne somo hofɨkoe ango poneꞌno luhwatɨmentisofoho. \v 23 Nolɨhwajonto ngkoꞌnohini humahmꞌmo Mpohumo jomo ulɨmo lonto hwofɨkiꞌnyo weꞌe sopono kotasɨmentisofoho. Sɨkunoꞌnji kakoꞌnohini hwofɨkiꞌnyo sopo humamentisofoho. \v 24 Hohosohonta yofayokino mijo ajwo nompo nowahonɨngki ifofo yonto mijo engo ikwato lohofonto yofayokinomo ilokilojo mjolohoꞌmmentisofoho. \v 25 Iyoho wolongkonɨmonto yahonjosoꞌnji Jisas mijo yokintahopo hano wento inomokomoyo sohwamo uꞌmaꞌmentisofoho. \v 26 Nowentanɨngki inomokomoyo sohwa nuhwonontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki lɨmentohofi, Mewosofoho. Ose lontɨfi iyoho yontɨfi youwo youwo lɨmentohofofoho. \v 27 Oseso Jisas hofɨkimo komoꞌno joho ulɨmento, Sekwo yokumpohnꞌnyo hmmoꞌnɨmno. Ngkonoho. Sekwo iyoho ikutoho. \p \v 28 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Hwe Engofo, Kɨko Jisas kiꞌmanji ngkimo ole njo, Mijopo lɨkofaofohoji ngkiyepono fɨpe. Ose njo. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oyomo. Ose ulahonɨngki Pita yofayokinomo nulɨkoꞌmanto mijo yokintahopo Jisasɨmo uꞌmaꞌmo lonto umentisofoho. \v 30 Nowento ifofo somo nuhwononto iyoho unɨngkahonɨngki kako mijo womihuloꞌmto imentisofoho. Osoꞌno Pita Jisasɨmo joho ulɨmento, Hwe Engofo, nɨfoꞌmaho. \p \v 31 Ose ulahonɨngki Jisas komoꞌno Pitamo aho umakonto ulɨmento, Pita, jɨje sɨmeho hiꞌntnnonohinoso weꞌeꞌnjo hwosoho. Kɨko ngko hopolɨkeno eso pehoꞌno hnnɨngkino. \v 32 Ose ulonto siko yofayokinomo kotosahonɨngki ifofo moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. \v 33 Oseso aꞌamu yofayokinomo humohumantohofo sohwa nuhwonontɨfi hwomtame ulohofontɨfi ulɨmentohofi, Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosoho. Ose ulɨmentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu Ngkenesalet mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 6:53-56) \p \v 34 Hofɨko mijopo nowakentɨfi Ngkenesalet nongkihntaꞌni ifohohosahumentohofofoho. \v 35 Oso aꞌamu hopo sopontaꞌangoso hofɨko yofe uhwofontɨfi lɨmentohofi, Jisasɨyoho. Ose lontɨfi ango hofɨkoꞌnjo mofone soponjo aꞌamu mnokinoꞌnjo somneꞌno joho ulɨmentohofoso hofɨko aꞌamu mnokinoꞌnjo somo kakiyepono itokwapmmentohofofoho. \v 36 Itokwapontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo, nakwo jɨje manjiꞌmofomo aho wokupmꞌmokano. Ose ulontɨfi hofɨko kakoe manjiꞌmofomo aho upmꞌmokumentohofoso hofɨkoe mnokino moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. \c 15 \s1 Anɨtuye yahinoso yahino hohontajo somo yakolonoho. \r (Mak 7:1-13) \p \v 1 Oso hohosohonta aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko Jelusalem ulɨkoꞌmantɨfi hofɨko Jisasɨyepono pmmentohofofoho. \v 2 Nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Jɨje inomokomoyo lohwa nakwoe neyakwosafe yahino somo minɨngkayoꞌnjo pehoꞌno yalokwofo. Hofɨko wosopayo wonantɨfeso hofɨko aho mijo itoꞌno miyatɨkuꞌnyofoho. \p \v 3 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, I sekwo sekwoe yahinomnohini inɨngkayoꞌne Anɨtuye hungkunomo hwotoho pehoꞌno feelokwofo. \v 4 Anɨtu ole lɨmento, Kɨko jɨje mpohwo naꞌumo tɨfi finɨngkayo. U, aꞌamu fihwo kako hungkuno wonyo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo uloso osohwo kako poyo wapeꞌnono. Anɨtu ose lɨmentisofoho. \v 5 I sekwo ole lɨwoꞌnɨngkohofo, Hwe fihwo kako hamniyoho hiꞌnjo sohwo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo ufoꞌmayo soꞌno, i kako sikimo ulɨmontonoho. Ngko hamniyoho yoꞌmayoso wosejapmmonji ko yoheso ngko ole nto lɨmalefoho. Ngko Anɨtumo uyɨmneꞌno yohono. Ose lososo kako kanɨngkwohwo yaꞌumo mufoꞌmanehoho. Ose lɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 6 Osoꞌno sekwo oso yahino homo somo inɨngkawowoꞌnɨngkohofo soꞌno sekwo Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 7 Sekwo aꞌamu mangoꞌnohino hwasoho. Hohonta hwe Aisaiya sekumneꞌno hungkuno nehopi lɨmentisofoho. Ole nalɨmento, \q1 \v 8 Olo aꞌamu loso hofɨko hofɨkoe mango mtaꞌni nje yofe hoꞌnonɨmawoꞌnɨngkohofofoho. \q1 I, hofɨkoe sɨmehoso ngkimo mantapeꞌnjo iwoꞌnɨngkohofofoho. \q1 \v 9 Hofɨko aꞌamu hwahoponjo sofe hunoso nomantɨfi Anɨtu mtaꞌangofoho lontɨfi aꞌamu somo lutɨhwawoꞌnɨngkohofofoho. \q1 Osoꞌno hofɨko ngkimo wonyopi jomo ntɨwoꞌnɨngkohofofoho. \p Aisaiya ose lɨmentisofoho. \s1 Yoꞌmayo aꞌamufe honɨngkano wonyo imokiyoꞌne hungkunofoho. \r (Mak 7:14-23) \p \v 10 Jisas hwe moyaꞌmimo ngkiyepono wapɨfento joho ulɨmentisofoho. Nopahonɨngkofi ulɨmento, Sekwo itoꞌno nɨpaꞌnɨngkuji huno fɨsyafɨhupmno. \v 11 Yoꞌmayo jɨje mangomo johufaseꞌmofososo oso jɨje honɨngkanomo wonyo imoꞌnnyoꞌneꞌmaho. Oꞌo, yoꞌmayo jɨje mango mtaꞌni lisoso oso jɨje honɨngkanomo wonyo imokiyoꞌnefoho. \v 12 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa Jisasɨmo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Oso hungkuno lohinoso aꞌamu Falisi sohwa nupaꞌnontɨfi sɨmeho wonyo umoꞌnɨngkohoho. Oso hisoꞌno kɨko huno lakiyohoho. \p \v 13 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Yoꞌmayo ipisayo uyoꞌneso nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako mahulinyoso siki fokafoso somo Mpohwo kako pmpongo hiꞌnji wae yaofonefoho. \v 14 Sekwo aꞌamu Falisi sohwamneꞌno uhwontohumamno. Hofɨkoe syohofoho. Hofɨko tɨmpiꞌnyo hwafoho. Aꞌamu tɨmpiꞌnyo huhwo sohwa nomꞌne aꞌamu tɨmpiꞌnyo somo honɨngkano iputɨhwawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Hwe tɨmpiꞌnyo sohwo nomꞌne tɨmpiꞌnyo sohumo honɨngkano iputɨhwasoso oso hwaꞌu piꞌnɨmomo wopɨwesyanjiyoho. \p \v 15 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Oso pahnnɨmo hungkuno nto lohinoso yoloho fonaso. \v 16 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sekwo hoku huno ane kulaho. \v 17 Ihwoni, yoꞌmayo hopiꞌnono mangomo josyohumawoꞌnɨngkiso oso hiso sɨmehomo wowoꞌnɨngkohoho. Sɨmeho mtaꞌangoso monje noswaponto iꞌango piꞌnɨmomo wowoꞌnɨngkohoho. \v 18 I, yoꞌmayo mango mtaꞌni swapɨwoꞌnɨngkisoso aꞌamufe huno mtaꞌni swapɨwoꞌnɨngkohoho. Oso hiso aꞌamufe honɨngkano wonyo imoꞌnɨwoꞌnɨngkohoho. \v 19 Yoꞌmayo huno mtaꞌni swaponteso ole, huno wonyo syafɨsiyo, aꞌamumo fonjasiyo, nomꞌne hwafe ape hufo iyo, ape sikinjomo wonyo ulohofo, yoꞌmayoso hufo iyo, hwasyo hungkunojo, sitofo hungkunojo, \v 20 oso yoꞌmayo hiso aꞌamufe honɨngkano wonyo imokiyoꞌnefoho. Ou, aꞌamu fihwo kako kakoe aho mijo miyatɨkuꞌnyoꞌnjo ilohofɨhwosi wosopayo nososo oso hiso kakoe honɨngkano wonyo mmokonehoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌmu Kenanntaꞌangosi Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi uyɨmentisofoho. \r (Mak 7:24-30) \p \v 21 Oseso Jisas oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmanto nomꞌne hwaho pone hufaꞌu Taiyaꞌnji Saitounꞌnji osopono umentisofoho. \v 22 Aꞌmu temtitofo kengosi hwaho Kenanntaꞌango noponto Jisasɨmo nuꞌmanto joho ulɨmento, U, Hwe Engofo, kɨko Ntefitɨye imu hwosoho. Kɨko ngkineꞌno hitoho wakilofono. Towahuno wonyo sohwo nje mumo humaho. Nɨhuꞌno wonyo ulohofalofoho. \v 23 Ose ulahonɨngki Jisas kako oso aꞌmu siye hungkunomo asomo mujoꞌnjo imentisofoho. Oseso kakoe inomokomoyo sohwa Jisasɨmo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Olo aꞌmu losi kako joho lonto lonto tɨfi kinɨngkopalofoho. Kɨko asomo filɨhwajo. \p \v 24 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Aꞌamu Isɨlaelɨso honɨngkanoꞌno tɨpeelokwofo. Oso aꞌamu somneꞌno Anɨtu lonuhwojahonɨngki pmmentohe hwoꞌnyoho. Aꞌmusi kako aꞌamu Isɨlael mtaꞌangiꞌmaho. Kako temtitofo kengiyoho. \v 25 Ose ulahonɨngki aꞌmusi kako noponto Jisasɨꞌnjo ne lopo hwomtame ulohofonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko ngkimo nɨfoꞌmaho. \v 26 Ose ulahonɨngki Jisas aꞌamu Isɨlael soꞌntnno aꞌamu temtitofo kengo soꞌntnno pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, U, nakwo mehomife wosopayo mehwasi sɨwojomo wohoꞌnɨmofantantaho. Oꞌo, awonoho. Oso wonyofoho. \v 27 Ose ulahonɨngki aꞌmusi syafɨhuꞌmento, Ngko aꞌamu Isɨlaelɨnɨꞌmaho. Oꞌo, sɨwojo paꞌnyiꞌnyoho. Ose syafɨsyonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko nehopi lohino. I sɨwojoso hofɨko ilɨfiso hofekwoꞌyohwosa wosopayo nonontɨfi huꞌmumokwojahonɨngkofi nɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 28 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, U, aꞌmu losiyo, jɨje sɨmeho hiꞌntnnohinoso engoꞌnjo kiyoho. Kɨko pehoꞌno kumoꞌnoso oso kɨko wotɨpemaꞌmonnoho. Ose ulahonɨngki oso hohosohonta oso aꞌmu siye mu wopɨngo imoꞌnɨmentisofoho. \s1 Jisas aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 29 Jisas oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmanto Mijo Ayo Ngkalili momɨngo mofone sopo nowento hwofɨkiꞌnyo weꞌe sopo nosonto osopo humamentisofoho. \v 30 Nohumentanɨngki hwe hwoyaꞌmi piꞌnɨngoso nuꞌmantɨfi aꞌamu sɨfe wonyoꞌnjo soꞌnji aꞌamu tɨmpiꞌnyo soꞌnji yokino kokatoꞌnnyo soꞌnji aꞌamu mampiꞌnyo soꞌnji wonyoꞌwonyo mnokinoꞌnjo soꞌnji oso piꞌnɨngo engo somo Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo uhumatɨꞌmentohofofoho. Uhumojahonɨngkofi Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \v 31 Oseso aꞌamuso uhwonɨmentohofoso aꞌamu mampiꞌnyoso hungkuno nɨhuꞌno itoꞌno lahonɨngkofi aꞌamu yokino kokatoꞌnnyoꞌnjoso wopɨngo imoꞌnɨngkahonɨngkofi, aꞌamu sɨfe wonyoꞌnjoso hano uhwanɨngkofi aꞌamu tɨmpiꞌnyoso tɨmo honɨngkahonɨngkofi osomo uhwonontɨfi pisopisaho mjalɨmɨwentɨfi hofɨko Isɨlaelɨfe Anɨtu kakoe yofe hoꞌnoma lohoꞌmentohofofoho. \s1 Jisas aꞌamu ‘foua tausen’ (4000) sohwamo wosopayo uyɨmentisofoho. \r (Mak 8:1-10) \p \v 32 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo joho ulonto ulɨmento, Ngko olo hwe hwoyaꞌmi lomneꞌno hitoho ntokwoho. Sɨkuno hufaꞌu sɨhune ngkoꞌnji humantohofofoho. Hofɨko wosopayo anefoho. Mijohoꞌnohinofoho. Ngko lɨhwatɨmeꞌmanji u, hofɨko honɨngkanopo tɨmo sɨkunoꞌno ikuji nopɨwahupitnnoho. \v 33 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Olo hwaho lopo aꞌamu mohumunyoponoho. Nakwo olo aꞌamu piꞌnɨngo engo somneꞌno wosopayo ntɨꞌmtaꞌni manehwono. \v 34 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo wopayo alale weho. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Nakwoe wosopayoso aho fehohntaꞌni hopiꞌnono fehohntaꞌni hufaꞌuyoho. Osoꞌnji inanɨku weꞌeso angaꞌno angaꞌnohinoho. \p \v 35 Ose ulahonɨngkofi Jisas hwe moyaꞌmi somo ulɨmento, Sekwo hwaho lopo fosyohumamno. \v 36 Ose ulonto kako wopayo aho fehohnjo hopiꞌnono fehohntaꞌni hufaꞌuyo osoꞌnji inanɨkuꞌnji nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto wopayoso kutɨkujo lohofonto kakoe inomokomoyo sohwamo uyɨmentisofoho. Nomantɨfi oso hwe moyaꞌmi somo uyɨmentohofofoho. \v 37 Aꞌamuso wopayo nontɨfi sɨmeho uhnnɨngkahonɨngki nulɨfeeꞌmentohofoso mɨhuꞌmokumentohofofoho. Nomɨhuꞌmokontɨfi hoꞌyo aho fehohnjo hopiꞌnonohino fehohntaꞌni hufaꞌu mehuꞌmemeehumentohofofoho. \v 38 Hwe sohwa oso wosopayo nɨmentohofoso \it foua tausen\it* (4000) hwafoho. Oseso moyaꞌmi mehomi soꞌno hofɨko atofo malɨmentohofofoho. \v 39 Jisas oso hwe moyaꞌmi somo noluhwajonto yofayokinomo nokotasontɨfi hwaho Makatan nongkihntaꞌni wakoꞌmentohofofoho. \c 16 \s1 Yoꞌmayo kengo wonyoangafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofo somo uhwonano lɨmentohofofoho. \r (Mak 8:11-13; Luk 12:54-56) \p \v 1 Aꞌamu Falisi sohwanji Satɨyusi sohwanji Jisasɨmo uꞌmantɨfi Jisasɨmo yamofo ulohofano lontɨfi ulɨmentohofi, Yoꞌmayo kengo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngki yohofoso fonetɨhwaho. \v 2 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Mofehiꞌnyo wonɨngkuꞌnɨmonto yahonɨngki ole lɨwoꞌnɨngkohofi, Ahwomo honɨjwo imoꞌnɨngkisoso moꞌnɨngka jefo umontonoho. Ose lɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 3 Imɨngoꞌnji sekwo himo sɨkwoꞌmnoꞌnji ahwomo honɨyoꞌnohinomo uhwonontɨfi ole lɨwoꞌnɨngkohofi, Ifoyo wahuꞌmontonoho lɨwoꞌnɨngkohofofoho. Sekwo ahwomomo uhwonontɨfi ifoyo yoꞌmayoso huno seyɨwoꞌnɨngkisofoho. I osoꞌno yoꞌmayo olohontajo imoꞌnalokunjoso Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo sekuye pono uhwatɨmentiso sohumo uhwonontɨfeso yofe mɨhwofeꞌnjo yalokwofo. \v 4 Aꞌamu olohonta humalofo soku honɨngkano wonyoꞌnjo kuyoho. Sekwo ngkineꞌno yoꞌmayo wonyoangkafo somo uhwonano ntontɨfi lontantokwofo. Ose ko ntɨwoꞌnɨngkohofoso ngko oso hiso mutɨhwamonnehono. Oꞌo, Jouna hohonta humamojo sohwo ulohoꞌmentiso hopaso osoꞌnohini wosetɨhwamonnoho. Ose ulonto Jisas hofɨkimo nulɨkoꞌmanto umentisofoho. \s1 Aꞌamu Falisi sohwanji Satɨyusi sohwanjiye saꞌne hungkunofoho. \r (Mak 8:14-21) \p \v 5 Jisasɨye inomokomoyo sohwa mijo nongkihntaꞌni iꞌmofawentɨfi wopayo motayo soꞌno inɨngo moꞌmentohofo soꞌno uhwonɨngkahonɨngkofi \v 6 Jisas pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Upaꞌnɨmno. Sekwo aꞌamu Falisi sohwanji Satɨyusi sohwanjiye yahino somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Itoꞌno uhwontohumamno. \v 7 Ose nupaꞌnontɨfi inomokomoyo sohwa ole hnnɨmentohofi, Nakwo wopayo momotapeꞌnjo ihwone soꞌno lohoho. \v 8 Ose hnnɨmentohofo soꞌno Jisas huno uyahonɨngki hofɨkimo ulohonɨmento, Wopayo umofonyo iyo soꞌno pehoꞌno hnnalokwofo. Sekwo ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono mantapeꞌnjo pehoꞌno iwoꞌnɨngkohofɨhwasilo. \v 9 Huno neꞌno maseyoho liyohoho. Ngko aꞌamu \it faif tausen\it* (5000) sohwamneꞌno wopayo aho fehohnjo hopiꞌnonohino somo kutɨkujo ulohohmmale soꞌno inɨngo laseyohoho. Sohwo hoꞌyo alale huꞌmeemmalofoto \v 10 I nomꞌne sɨkuno somo wopayo aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyoso hwe \it foua tausen\it* (4000) sohwamnekofo. Osohonta hoꞌyo alale huꞌmeemmalofoto. \v 11 Ngko wosopayo soꞌno masejoꞌnjo yalokwe soꞌno huno maseyoꞌnjo pehoꞌneto. Oꞌo, aꞌamu Falisi sohwanji Satɨyusi sohwanjiye wopayo sa somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. \v 12 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko huno itoꞌno syafɨhuꞌmentohofofoho. Jisas wosopayo soꞌno hungkuno mujoꞌnjo imentisofoho. Oꞌo, aꞌamu Falisi sohwanji Satɨyusi sohwanjiye hungkuno kokatoꞌnnyo lutɨhwawoꞌnɨngkohofo soꞌno iꞌwaho fiyɨmno ulɨmentisofoho. \s1 Pita Jisasɨmneꞌno ulɨmento, Kɨko Kɨlais Anɨtu kuhwosopoꞌmentiso hwosoho. \r (Mak 8:27-30; Luk 9:18-21; Joun 6:67-71) \p \v 13 Jisas kako ango Sisaliya Filipai osopono wento kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Aꞌamuso nohumantɨfi Aꞌamufe Hwomu sohuneꞌno pehofo mjolɨmɨwalokwofo. \v 14 Ose ulohonɨngkahonɨngki ulɨmentohofi, Aꞌamu fehohnjo ole lalokwofo, Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwolɨkeno. Aꞌamu nomꞌne fehohnjo ole lalokwofo, Ilaijatɨkeno. Nomꞌnihwa ole lalokwofi, Jelemaiyatɨkeno. Nomꞌne aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwolɨkeno. Ose mjolɨmɨwalokwofo. \v 15 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo sohwasi ngkineꞌno pehofo ntɨwoꞌnɨngkohofɨhwasilo. \p \v 16 Ose ulohonɨngkahonɨngki Saimoun Pita ulɨmento, Kɨko Kɨlais Anɨtu kuhwosopoꞌmentiso hwosoho. Anɨtu songo humaso sohwoe Hwomu Ne hwosoho. \p \v 17 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Saimoun Jounɨye hwomu sohwosi, kɨko sɨmonyo uyɨmonnoho. Ou, olo hilo soꞌno aꞌamu hwahoponjo fihwo mokitɨhwaho yohoho. Oꞌo, awonoho. Olo hungkuno ntohino loso nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kitɨhwahoho. \v 18 Osoꞌno wakilɨmo. Kɨko Pita \f + \fr 16:18 \ft Nakwoe hungkunoso oso yofe ole engkwosaho yokumpohnꞌnyo paꞌnyo hwosoho. \f* kiyoho. Oso engkwosaho huhwo sohwoꞌni hopo sopo ngko nje ango wamolɨnnoho. Setenꞌnji yoꞌmayo hwahoponjo yokumpohnꞌnyo soꞌnji ngko iyo kopmmoꞌmeehume somo milojaofonehoho. \v 19 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno hwosampe-eꞌneso wokijapmmonnoho. Yoꞌmayo hwaho lopo kɨko wonyofoho lohoji nano mtitojoso i, oso hisoꞌno Anɨtu ahwomomo nto mtitokwoho. Yoꞌmayo hwaho lopo kɨko wopɨngofoho lohoji oso hisoꞌno Anɨtu kako ahwomomo wopɨngofoho nto lohoho. \v 20 Ose ulonto inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo nomꞌne aꞌamu somo olo Kɨlais Anɨtu uhwosopoꞌmentiso lohweho ulɨkutoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako poyo imoꞌnyo soꞌntnno tohino engo mayo soꞌntnne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Mak 8:31–9:1; Luk 9:22-27) \p \v 21 Oso hohosohonta inomokomoyo sohwamo Jisas kako poyo imoꞌnyo soꞌne yoloho ulomaꞌmentisofoho. Ole ulɨmento, Ngko Jelusalemneꞌno uhwahonɨꞌmo hwe engo sohwanji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji ngkimo tohino engo ntapɨkuji fonjanɨhufitnnefoho. I osoꞌno sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjanɨmofɨhwosoꞌno ngko apaꞌno songo wolɨkaꞌmonnoho. \p \v 22 Ose ulahonɨngki Pita Jisasɨmo weꞌenepi ipemotawento yoka ole ulomaꞌmento, Hwe Engofo, olo nalohino loso Anɨtu ihwoloho. Oꞌo, osohiso kikimo mokuꞌmanehoho. \v 23 Ose ulahonɨngki Jisas ikinjonto Pitamo ulɨmento, Pita, jɨje hungkunoso ngkilaho. Anɨtuyeꞌmaho. Oꞌo, Setenɨye hungkunofoho. Kɨko Seten sohwosi iꞌwaho ntohofo. Jɨje hungkunomo ngko haloho mokupaꞌnɨmnehono. Kɨko nje hohujo loꞌmo filohoꞌnawofo. \p \v 24 Ose ulonto inomokomoyo nomꞌne sohwamo Jisas ulɨmento, U, aꞌamu fisoku ngkimo wonnɨngkopano lɨfijoꞌmanji sekwo sekwoe yoꞌmayo hi semoꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌnji sekwoe yofe soꞌnji monje yahinɨngkuji sekwo nje yofeꞌno poyo peꞌnyo soꞌno iyoho miyoꞌnjo ifijoso ngkimo mofone sopo tɨfi nnɨngkapmno. \v 25 Aꞌamu fihwo kakoe songo humayoso yokumpohnꞌnyo womokosyohumamo lososo kakoe songo neꞌno humayoso wopɨwahuꞌmtonoho. Osoꞌno aꞌamu fihwo ngkineꞌno huno uyahonɨngkuhwosi kakoe humayoso pɨwasyososo hwangku kakoe humayoso wotɨpemaꞌmontonoho. \v 26 Aꞌamu fihwo kako Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨhwosi kako olo hwaho loponjo hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso engo huꞌmeesyontoso sohwo kako tɨkanomo wesoꞌmanji oso hoꞌyango yoꞌmayoso pipi ufoꞌmaneto. Awonoho. I, kakoe songo humayoso ne aneꞌmanji kako pipi yoneꞌelo. Awonoho. Kako songo humayoꞌne neso mpe pipi uyɨmtolo. \v 27 Aꞌamufe Hwomu sohwo kanɨngkwohwoe yokumpohnꞌnyo soꞌnji aꞌamu ahwomomjo soꞌnji pososohonta aꞌamu olo hwaho lopo humalofo somo yoꞌmayo yahino iwoꞌnɨngkohofo soꞌno yano ulofiyonefoho. \v 28 Ose ulonto ole ulɨmento, Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu olo hwaho lopo nakwoꞌnji olohonta humalofo fehohnjoso mapeꞌnontanɨngkuji Aꞌamufe Hwomu kako hwe yofe engoꞌnjo sohwo aꞌamu mokosyohumayoꞌne pososohonta nuhwonɨfitnnefoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 17 \s1 Jisasɨye aꞌapahoso nomꞌne kengo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Mak 9:2-13; Luk 9:28-36) \p \v 1 Sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono fehohntaꞌne angaꞌno memjaofahonɨngki Jisas kako Pitaꞌnji sikoꞌnɨkwaꞌi Jemɨsɨꞌnji Jounja oso hwa nutɨmanto hofɨko hwofɨkiꞌnyo sawemo engo sopono kotasɨmentohofofoho. Hofɨkoꞌnohini humamentohofofoho. \v 2 Nohumantɨfi Jisasɨye aꞌapahoso nomꞌne ulohopisahonjoso uhwonɨmentohofofoho. Kakoe sɨmoꞌmangoso mofehiꞌnyo lawoꞌnnyo imoꞌnɨmentisofoho. Kakoe manjiꞌmofo yoꞌmayo hopiꞌnono nɨhuꞌno halojo imoꞌnɨmentisofoho. \v 3 Ose uhwonontɨfi uhwonɨmentohofoso hwe hufaꞌu ahwomo mtaꞌango sohwaꞌu Mousesɨꞌnji Ilaijaꞌnji siko noponji Jisasɨꞌnji hungkuno hnnɨmentohofofoho. \v 4 Pita kako huno piꞌnɨngo syofɨsikaofonto Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, nakwo olopo humentani sehonɨngkuhwoneso wopɨngofoho. U, ngko olopo ango hufaꞌu sɨhune molɨmeso wopɨngotaho. Angaꞌno kɨkoꞌne, nomꞌne Mousesɨmne, nomꞌne Ilaijamnefoho. \p \v 5 Ose ulontanɨngki himo engo pomponaho paꞌnyoso hofɨkimo ifeehuꞌmo kohumentisofoho. Oso himo homo somtaꞌni ole hoꞌnɨmento, Olohwo nje Hwomufoho. Ngko kakineꞌno hi nɨmoꞌnɨwoꞌnɨngkiso hweho. Kakoe yahino soꞌno nje sɨmeho wopɨngo nɨmoꞌnɨngkohoho. Kakoe hungkunomo sekwo haloho upaꞌnɨmno. \p \v 6 Ose hoꞌnɨngkahonɨngki Jisasɨye inomokomoyo sohwa nupaꞌnontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki hofɨkoe sɨmano hwahomo mongkutoꞌmentohofofoho. \v 7 Ose nohumentanɨngkofi Jisas hofɨkoꞌnjo tɨfone lopo noponto aho umakumentisofoho. Numakonto ulɨmento, Sekwo filɨkapmno. Iyoho ikutoho. \v 8 Ose ulahonɨngki hofɨko tɨmo honontɨfi nomꞌne aꞌamumo muhwonyofoho. Oꞌo, hofɨko Jisas kakoꞌnohini humentanɨngki uhwonɨmentohofofoho. \p \v 9 Hofɨko oso hwofɨkiꞌnyo hopo sopo nokotapontɨfi Jisas hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Olo hiloso nuhwonɨngkohofo losoꞌno nomꞌne aꞌamumo olohonta nulɨkutoho. Oꞌo, hwangku Aꞌamufe Hwomu sohwo poyo imoꞌnɨngkuhwosi apaꞌno songo lɨkafoso sohonta ou, sekwo filutɨhwanɨngkuno. \p \v 10 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa ole lɨwoꞌnɨngkohofi, Ilaija kakiꞌno wapmmontonoho. Tɨfi sohonta Kɨlais hwe Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo wapmmontonoho. Oso hiso pehoꞌno lalokwofo. \p \v 11 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ou, hungkuno nehopi lalokwofo. Ilaija kako nopɨhwosi yoꞌmayo hopiꞌnono itoꞌno wesyohumamtonoho. \v 12 I, ngko waselɨmonneꞌno yohono. Ilaija kako nto pmmentisofoho. Osohuneꞌno aꞌamuso yofe mɨhwofeꞌnjo yontɨfi hofɨko hofɨkoe hwahoponjo hunomnohini inɨngkawentɨfi yoꞌmayo wonyo ulohoꞌmentohofofoho. Oso paꞌnyo hwangku Aꞌamufe Hwomu sohumo tohino engo uyɨfitnnefoho. \v 13 Jisas ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa huno ole uyɨmentisofo kako Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo Ilaija paꞌnyo sohuneꞌno nalohoho. Ose syafɨhuꞌmentohofofoho. \s1 Jisas hwomu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 9:14-29; Luk 9:37-42) \p \v 14 Oseso hwofɨkiꞌnyopo ntaꞌni nokotapontɨfi aꞌamu piꞌnɨngo engoꞌnjo sopo ifɨwahonɨngkofi hwe fihwo kako Jisasɨmo nuꞌmanto hwomtame ulohofonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko nje hwomumneꞌno hitoho wakilofono. Kako nopɨwasyonteso yomo yomo iwoꞌnɨngkiso hweho. \v 15 Kakoe aꞌapahoso nɨhuꞌno wonyofoho. Sɨkuno piꞌnɨngo somo kako tohomo hwafɨwoꞌnɨngkiso hweho. U, sɨkuno fehohnjo kako mijomo hwafitohmꞌmofɨwoꞌnɨngkiso hweho. \v 16 Ngko jɨje inomokomoyo sohwamo nje hwomumo uhwojahohweso. I, hofɨko wopɨngo mmokoho yohofo. Hofɨko hopoꞌmaho. \p \v 17 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olohonta humalofo soku, sekwo Anɨtu sɨmeho hiꞌntnnono muyo kuyoho. Sekwoe honɨngkano itoꞌnohinoꞌmaho. Oso yahino hiso neꞌno wesoꞌmanji ngko sekwoꞌnji humayoso sɨkuno alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Ngko sekwoe tango ngkimo nɨꞌmayoso sɨkuno alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Ngkoꞌnjo lopo hwomu huhwo sohwo uhwojapmno. \v 18 Ose ulonto Jisas oso towahuno wonyo sohumo yoka ulahonɨngki towahuno wonyo sohwo oso hwomu sohumo ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. Hwomu huhwo sohwo wopɨngo komoꞌno imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 19 Oseso kakoe inomokomoyo sohwa Jisasɨyepono nopontɨfi hofɨkoꞌnohini nohumantɨfi ulɨmentohofi, Pipilo. Nakwo oso towahuno wonyoso wae meeofesofo. \p \v 20 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ou, ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo ngkimo sɨmeho hiꞌntnnonohinoso montopantokuyohofo. Sekwo ngkimo nnɨngkape-eso nɨhuꞌno weꞌe patnnyo uyo paꞌnɨngoꞌmanji u, sekwo olo hwofɨkiꞌnyo lomo kɨko nolɨkafohoji fɨwano, ose ulɨkujoꞌno hwofɨkiꞌnyo sohwo wamtonoho. Sekwoe sɨmeho hiꞌntnnonohinoso oso patnnyo uyo weꞌeso paꞌnyo hiꞌnjo hwasɨꞌmanji u, sekwo yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso ikutnne hwasoho. \v 21 [I oso hisoꞌno olo towahuno wonyo losoꞌno wae yaofoꞌneso honɨngkano angaꞌnohino weho. Oso honɨngkanoso olenoho. Sekwo Mpohumo jomoꞌnohino ujoꞌmanji wosopayo manyoꞌnjo humayo soꞌntnno ifijoso olo towahuno wonyo loso aꞌamumo ulɨkoꞌmayoꞌnefoho.] \s1 Jisas kakoe poyo imoꞌnyo soꞌno apaꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 9:30-32; Luk 9:43-45) \p \v 22 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji hwaho Ngkalili iꞌmofawentɨfi Jisas ulɨmento, Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmo nje mango sohwafe ahomo hoꞌnanɨsyɨkujoꞌno \v 23 hofɨko wofonjonɨsyantɨfeho. I oso huhwo sohwo sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno Anɨtu apaꞌno songo ulɨkaꞌmontonoho. Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa sɨmeho tango engo uyɨmentisofoho. \s1 Jisas tajo angomneꞌno hamniyoho hoꞌnaꞌmentisofoho. \p \v 24 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji ango Koponeyam iꞌmofɨwahonɨngkofi aꞌamu tajo angomneꞌno hamniyoho mawoꞌnɨngkohofo sohwa Pitamo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Sekwoe hwe engo sohwo kako tajo angomneꞌno hamniyoho hoꞌnaofɨwoꞌnɨngkiso hwolaho. \p \v 25 Ose ulahonɨngkofi Pita ulɨmento, Ikofo. \p Ose ulonto Pita angomo noswahonɨngki Jisas Pitamo kakiꞌno ulɨmento, Saimoun, kɨko huno pehoꞌno kiyohoho. Olo hwaho loponjo hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwa hofɨko hamniyoho yoꞌmayoso tɨhumtaꞌni mawoꞌnɨngkohofoto. Hofɨkoꞌmontohwa mtaꞌnɨngotaho. Aꞌamu kengo sohwa mtaꞌangotaho. \p \v 26 Ose ulohonɨngkahonɨngki Pita ulɨmento, Aꞌamu kengo sohwa mtaꞌango mawoꞌnɨngkohofofoho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, I, oseꞌmanji hofɨkoꞌmontohwa hamniyoho mohoꞌnaopitnnehofo. Osoꞌno ngko Anɨtuye hwomu sohwoꞌni pehoꞌno uyɨmonnto. \v 27 I oso hisoꞌno hofɨko nakumneꞌno huno wonyo nosyonafɨhupitnnoho. Kɨko mijo momɨngopono uhuji ingkuso finjasyo. Inanɨku sɨmoꞌmjo injwapojoso kakoe mangomo kɨko hamniyoho tajo angomneꞌno hopaso wotɨpemaꞌmonnoho. Oso hamniyohoso nomahoji nekumneꞌno tajo angomneꞌno fohoꞌnamofo. Ose ulɨmentisofoho. \c 18 \s1 Aꞌamu nomꞌne somo yakolo tɨhwolo. \r (Mak 9:33-37; Luk 9:46-48) \p \v 1 Hohosohonta Jisasɨye inomokomoyo sohwa kakimo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno nakwo sohwonaꞌni yofe engo hwofiloꞌnnyoso tɨhwolo. \p \v 2 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas mehomi fihumneꞌno joho ulonto kakoꞌnjo lopo mɨhumajonto \v 3 ulɨmento, Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌnjo ifijoso olo mehomi lohwo paꞌnyo mmoꞌnyꞌnjoꞌmanji sekwo Anɨtumo mohumafitnnefoho. \v 4 Anɨtu aꞌamumo mokomosyohumayo soꞌno aꞌamu fihwo ngko yoꞌmɨngohwonɨꞌmaho loso oso humo Anɨtu ole ulonefoho. Kɨko yofe engoꞌnjo hwosoho. Ose ulonefoho. \v 5 Aꞌamu fihwo kako olo mehomi lopaꞌnyo sohumo nje yofe hoꞌnonɨmayoꞌne ufoꞌmaso sohwo kako ngkimo nɨfoꞌmakwoho. \s1 Yahino wonyoso aꞌamufe sɨmeho hiꞌntnnonohino somo wonyo imokiyofoho. \r (Mak 9:42-48; Luk 17:1-2) \p \v 6 Olo mehomi ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapɨwoꞌnyo sohumo aꞌamu huno wonyoꞌnjo fihwo ulososo, Jisasɨmo hohujo fikinjaofo. Honɨngkano wonyo lomo tɨfi finɨngkayo. Ose uloso sohwo mehomi huhwo sohwo honɨngkano wonyomo inɨngkayo soꞌno oso hwe huno wonyoꞌnjo huhwo sohumo Anɨtu tohino mɨkunɨmposo uyonefoho. Osoꞌno oso hwe huhwo sohwo wonyo hiso miyo sohonta sojo mɨkunɨmposo engo soꞌnji kakoe tɨꞌwangomo impe ifakojujɨkuji mijomo hoꞌnaofontɨfitentesi wopɨngoꞌnesohilo. \p \v 7 Aꞌamu nomꞌne sohwoe honɨngkano wonyo umokiyo sohumneꞌno hitoho ntokwoho. I oso yahino imoꞌnyoso aꞌamu huhwo sohwo tohino mɨkunɨmposo nomane hweho. Osoꞌno kakineꞌno hitoho ntofantofoho. \p \v 8 Jɨje sɨfe aho honɨngkano wonyo imokososo sɨfe aho hiso nohwempehoji fohoꞌnamofo. Aꞌamu sɨfe aho angaꞌnohinoꞌnjo sohwo honɨngkano wopɨngo tɨpemayoso wopɨngofoho. U, sɨfe aho hufaꞌuꞌnjo honɨngkano wonyo imokuhwosoꞌno nɨhuꞌnahone tɨkanomo wenefoho. \v 9 Jɨje tɨmo honɨngkano wonyo imokososo tɨmoso fitɨhwotofaofo. Aꞌamu tɨmo angaꞌnohinoꞌnjo sohwo honɨngkano wopɨngo tɨpemayoso wopɨngofoho. U, tɨmo hufaꞌuꞌnjo sohwo honɨngkano wonyo imokuhwosoꞌno nɨhuꞌnahone tɨkanomo wenefoho. \p \v 10 Olo mehomi lomneꞌno sekwo yoꞌmɨngohwasɨꞌmaho ulɨkutoho. Oꞌo, sekwo upaꞌnɨmno. Aꞌamu ahwomomjoso mehomi lomo itoꞌno mokosyohumawoꞌnɨngkohofofoho. Yoꞌmayoso mehomi lomo uꞌmaso soꞌno Mpohumo ulɨwoꞌnɨngkohofofoho. [ \v 11 Hwapɨngoso Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni aꞌamu wonyo honɨngkanomo humentanɨngkuji somneꞌno utɨmayoꞌne pmmentohefoho.] \s1 Yahu ‘sipsip’ angaꞌnohino isɨpeeofoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Luk 15:3-7) \p \v 12 Huno pipi seyohoho. Hwe fihwo kako yahu \it sipsip wan hantɨlet\it*ɨꞌnjo (100) sohwo yahu angaꞌnohino sohwo isɨpeeofoso sohuneꞌno hafɨhafe motɨpemasoꞌnjo umontolaho. Awonoho. Oso yahu \it nainti nain\it* (99) sohwa hofɨko wopayo nontanɨngkuji kakwoꞌyohwo sohwo nulɨkoꞌmahwosi yahu isɨpeeofo sohuneꞌno notɨpehwosi wotɨpemaꞌmontonoho. \v 13 Notɨpemahwosi kako yahu angaꞌnohino isɨpeeofo sohuneꞌno sɨmonyo umontonoho. Nomꞌne yahu \it nainti-nain\it* (99) misɨpeefeꞌnjo soꞌno huno mosyafɨsyonehoho. \v 14 Oso paꞌnyo sekwoe Mpohwo ahwomomo humaso sohwo kako weꞌe lomneꞌno ole lalofi, Ngko mehomi lomneꞌno misɨpeefeꞌnjo yohono. Ose lalofoho. \s1 Nomꞌne sohwo wonyo kilohofososoꞌno kɨko pipi ulohoꞌmonnto. \p \v 15 Jɨje aꞌamu kikimo wonyo kilohofososo kɨko kakimo uꞌmahoji sikoꞌnohini humahosɨsi kakoe wonyoꞌno yoloho uso. Kako jɨje hungkunomo nupaꞌnɨngkuhwosɨꞌmanji u, jɨje aꞌamu ne apaꞌno umoꞌnɨmontonoho. \v 16 Kako Jɨje hungkunomo haloho maposoꞌnjoꞌmanji kɨko nomꞌne aꞌamu angaꞌnohinotɨkeno hufaꞌulɨkeno oso hwa tɨpemahoji hwe wonyo kilohofoso sohwoepono fɨwanɨmno. Osopo iꞌmofakuji aꞌamu hufaꞌulɨkeno hufaꞌu sɨhunetɨkeno oso hwa wolɨjwaopɨfe. \v 17 Kako hofɨkoe hungkunomo haloho maposoꞌnjoꞌmanji eꞌwa, aꞌamu hopiꞌnonohino sekwoꞌnji Anɨtumneꞌno uhuꞌmokuwoꞌnɨngkohofo sokumo ulɨmno. I aꞌamu hopiꞌnonohino sofe hungkunomo haloho maposoꞌnjoꞌmanji, eꞌwa kako aꞌamu kengo paꞌnyo hweho. Oso aꞌamu huhwo sohwo kengopo uhumajipijo osopo wohumamontonoho. \p \v 18 Hungkuno nehopi waselɨmo. Yoꞌmayo olo hwaho lopo sekwo wonyofoho lɨkuji nano mtitojoso i, oso hisoꞌno Anɨtu ahwomomo nto mtitokwoho. Yoꞌmayo olo hwaho lopo sekwo wopɨngofoho lɨkuji oso hisoꞌno Anɨtu kako ahwomomo wopɨngofoho nto lohoho. \p \v 19 Hungkuno nomꞌne waselɨmo. Olo hwaho lopo aꞌamu hufaꞌu hwaꞌu yoꞌmayo soꞌno sɨmeho afa inɨngkohosɨsi Mpohumo oso hisoꞌno jomo ulisoso nje Mpohwo ahwomomo humaso sohwo wosejapmmontonoho. \v 20 Aꞌamu hufaꞌu sohwaꞌu sɨhune sohwa hofɨko nje yofemneꞌno uhuꞌmokukuji nohumentanɨngkuji ngko hofɨkoꞌnjo ajwoꞌmo wohumamonnoho. \s1 Aꞌamu yoꞌmayo soꞌno siki mayoso mohoꞌnasiyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 21 Oso hohosohonta Pita Jisasɨmo uꞌmanto ulɨmento, Hwe Engofo, nje aꞌamu sohwo wonyo ntohofɨwoꞌnɨngkiso soꞌno ngko oso wonyo soꞌno wae alale uyɨmonnto. Wayo yaoꞌmneso aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu oso hopolaho. \p \v 22 Ose Ulohonɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyo makilohoyohono. Oꞌo, wae iyoso neꞌnohini \it sefenti\it* (70) ne tɨpemayo aho hopiꞌnono nomꞌne hufaꞌuyo fiyohoho kilohono. \p \v 23 Osoꞌno Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno kako aꞌamufe wonyo wae yaofoꞌne yahinoso olenoho. Hwe yofe engoꞌnjo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwa yoꞌmayo siki mawoꞌnɨngkohofo soꞌno hamniyoho hwangku hoꞌnasiyoꞌne hungkuno mɨhwajiyoꞌne uyɨmo lɨmentisofoho. \v 24 Osoꞌno kako syoho emanto syoho ulohofiyo angaꞌnohino fihwo kakoe yoꞌmayo siki mawoꞌnɨngkiso sohwo kakoe hamniyoho mohoꞌnaofeꞌnjoso olenoho. \it Ten miliyon\it* (10,000,000) kinafoho. \v 25 Kakoe hamniyoho nɨhuꞌno ane hweho. Osoꞌno hwe engo sohwo ulɨmento, Olo hwe lohwoꞌnji kakoe apeꞌnji mehomꞌnji yoꞌmayo hopiꞌnonohino soꞌnji nomꞌne sohwa hofɨkoe siki syoho ulohofiyo soꞌno mpe uyɨfe. Hamniyoho mpe ifijoso kako mohoꞌnaofeꞌnefoho. \v 26 Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo kakoe hwe engo sohwoe sɨfe kiꞌnyoꞌmo hwomtame ulohofonto humotaho lonto ulɨmento, Nje hwe engofo, weꞌenepi nohontohumaho. Nohontohumahoji ngko hamniyoho hopiꞌɨnono wokijapmmonnoho. \v 27 Ose ulahonɨngki hwe engo huhwo sohwo kakineꞌno hitoho ulofahonɨngki hamniyoho mohoꞌnasiyoꞌnjo imentiso soꞌno wae yaofahonɨngki hwe sohwo yoꞌmayo siki mawoꞌnɨngkiso soꞌno hamniyoho nɨhuꞌnahone muyonehoho. \p \v 28 I osoꞌno syoho ulohofiyo sohwo noswolɨkofaponto uhwonɨmentisoso kakoe syoho afaꞌnono iyo sohumo uhwonɨmentisofoho. Osohwa kakintaꞌni yoꞌmayo siki maꞌnnyoso \it wan hantɨlet\it* (100) kina mohoꞌnasiyoꞌnjo sohumo uhwononto tɨꞌwangomo aho pmpilɨꞌmokonto ulɨmento, Nje hamniyoho mohoꞌnanɨsyohinoso komoꞌno ntape. \p \v 29 Ose ulahonɨngki hwe syoho afaꞌnono iyo sohwo hwomtame pɨwehumawento ulɨmento, Ngkineꞌno hitoho kilofɨhwosoꞌno nohontohumaho. Jɨje hamniyoho wokijapmmo. \v 30 Ose ulahonɨngki ngkilaho ulonto impoꞌangomo intofahumentisofoho. Osopo intofasyonto ulɨmento, Kɨko osopo nohumahoji nje hamniyoho ntapohojoꞌno ngko wakisɨhutoꞌmnoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 31 Ose yahonɨngki syoho afaꞌnono nomꞌne sohwa yoꞌmayoso uhwonontɨfi sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. Sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohumo oso hisoꞌno ulɨmentohofofoho. \v 32 Ose nupaꞌnonto syoho ulohofiyo huhwo sohuneꞌno joho ulonto ulɨmento, Kɨko syoho ntohofiyo wonyo hwosoho. Ose ulonto ulɨmento, Sɨmoꞌmo kɨko ngkimo humotaho sontahonɨngkini hamniyoho hopiꞌnono montapeꞌnjo imentohino soꞌno ngko wae yakumoꞌmale hwosoho. \v 33 Ngko kikineꞌno hitoho ntofiso hopaso kɨko nomꞌne aꞌamu syoho afaꞌnono iyo sohumneꞌno hitoho makilofeꞌnjo pehoꞌneto. \v 34 Ose ulonto sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki tohino engo uyɨwoꞌnɨngkohofo sohwafe ahomo hoꞌnahumentisofoho. Hoꞌnasyonto ulɨmento, Kɨko osopo humahoji nje hamniyoho hopiꞌnonohinoso ntapohojoꞌno wakisɨhutoꞌmonnoho. \v 35 Oso pahnnɨmo hungkunoso Jisas nulonto ulɨmento, Sekwo nomꞌne sofe wonyo selohopijoso wae meefeꞌnjo ifijoꞌmanji u, oso paꞌnyo nje Mpohwo waselohoꞌmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 19 \s1 Jisas kako ape hoꞌnasiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Mak 10:1-12; Luk 16:18) \p \v 1 Jisas oso hungkunoso hopiꞌnono losojwaofonto kako Ngkalili nulɨkoꞌmanto kako hwaho Jutiya Mijo Joutan nongkihntaꞌni wakoꞌmentisofoho. \v 2 Oso hopo sopo aꞌamu piꞌnɨngo engoso Jisasɨmo tɨfi inɨngkamotofofoho. Aꞌamu mnokinoꞌnjo somo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 3 Oseso aꞌamu Falisi sohwa Jisasɨmo yamofo ulohofano lontɨfi nuꞌmantɨfi ole ulohonɨmentohofi, Honɨngkano hungkunoso ole woꞌnnyotaho. Hwe fihwo yoꞌmayo wonyoꞌwonyo soꞌno kakoe ape wae yaofoso wopɨngotaho. \p \v 4 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Anɨtuye hungkuno olo soꞌno huno maseyoꞌnjo liyohoho. Anɨtuye yoꞌmayo hopiꞌnono mtɨꞌmokumentiso sohonta kako hweꞌnji apeꞌnji mtɨꞌmokumentisofoho. \v 5 Nomtɨꞌmokonto ole lɨmento, Olo hilo soꞌno fihwo kanɨngkwohwo konaꞌwohimo ulɨkoꞌmahwosi kakoe apeꞌnji nemꞌno makotoku wolohoꞌnanjiyoho. Sikoꞌyaꞌu angaꞌnohino umoꞌnanjiyoho. \v 6 Oseso siko aꞌamu hufaꞌu umoꞌnanjiꞌmaho. Oꞌo, sikoe aꞌapahoso angaꞌnohino umoꞌnanjiyoho. Osoꞌno Anɨtu osiyaꞌumo nto mekotɨjwahumasofoho. U, oloso nomtɨhuposoꞌeno. \p \v 7 Ose ulahonɨngki aꞌamu Falisi sohwa ulɨmentohofi, I osoꞌno Mouses kako olo hungkunolo pehoꞌno mtɨꞌmokumentisoto. Aꞌamu kako ape wohoꞌnahumo lɨhwosi oso hisoꞌno iyoswomo mtɨꞌmokuhwosi aꞌmu simo uyahojɨhwosi wohoꞌnahumontonoho. Oso pipilo. \p \v 8 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Aꞌamu yokumpohnꞌnyo imoꞌnɨmentohofo soꞌno Mouses olo hungkunolo mtɨꞌmokumentisofoho. I sɨmoꞌmo neꞌmo olo yahino loso mmoꞌnɨmmojofoho. \v 9 Ngko nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwe fihwo kakoe ape honɨngkano wonyo mmofeꞌnjo simo hwehwo kako wae yaofɨhwosi nomꞌne ape masoso oso hwe sohwo kako ape itoꞌno mayo honɨngkano somo mtɨhupeso sohwo kako ose yososo kako honɨngkano wonyoꞌnjo hweho. \p \v 10 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa ulɨmentohofi, Hwe kakoe apeꞌnji fosyohumayo yahinoso oseꞌmanji i, hwe songo ape momaso sohwo kako hwosijo lohofoso wopɨngofoho. \p \v 11 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olo hungkuno hwosijo sohwafe honɨngkano somo inɨngkayo soꞌno fehohnjo hopoꞌmaho. Oꞌo, Anɨtu aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino somo kakoe yokumpohnꞌnyo uyososo oso aꞌamuso hofɨko olo hungkuno lomo unɨngkafe. \v 12 Ihwoni. Hwe angaꞌno angaꞌnohino sohwa hofɨko ape momapitnne hwafoho. Aꞌamu fehohnjo konaꞌwohi aswo maꞌnyo somtaꞌni ape mayosoꞌno hofɨkoe aꞌapaho itoꞌnohinoꞌmaho. Aꞌamu fehohnjo nomꞌne sohwamo ape momasoꞌnjo iyoꞌne ipisayo sɨhu peetɨmotofofoho. Aꞌamu fehohnjo Anɨtuye syoho somneꞌno syafɨsyonte soꞌno hofɨko ape mayo honɨngkano hano pitofahinɨwoꞌnɨngkohofofoho. Olo hungkuno losoꞌno hwe fihwo oloso uyɨmo loso sohwo kako uyono. \s1 Jisas mehomi weꞌe somo aho ulonjimokumentisofoho. \r (Mak 10:13-16; Luk 18:15-17) \p \v 13 Oso hohosohonta aꞌamu fehohnjo hofɨkoe mehomi weꞌeso Jisas kako aho ulonjimokono lontɨfi Jisasɨyepono mehomi somo uhwatɨmentohofofoho. Nuhwojahonɨngkofi kakoe inomokomoyo sohwa yoka ulɨmentohofofoho. \v 14 Jisas ulɨmento, Sekwo mehomi somo nopɨjumofɨkutoho. Oꞌo, hofɨko ngkiyepono wapɨfe. Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayoso mehomi paꞌnyomnoho. \v 15 Ose ulonto kako mehomi somo mnokinopo aho ulonjimokumentisofoho. Kako moiꞌwo ulonjimokonto oso hopo sopo nilɨkoꞌmanto umentisofoho. \s1 Hwe songo sohwo kako yoꞌmayo hoꞌyango piꞌnɨngoꞌnjo hweho. \r (Mak 10:17-31; Luk 18:18-30) \p \v 16 Hwe fihwo Jisasɨmo uꞌmanto ulɨmento, Nje Lontɨhwayo sohwosi, ngko songo neꞌno humayoꞌneso yoꞌmayo wopɨngoso pipi iꞌmo maꞌmnehono. \p \v 17 Ose ulohonɨngkahonɨngki Jisas Ulɨmento, Kɨko yoꞌmayo wopɨngo soꞌno pehoꞌno ntohonɨngkino. Nɨhuꞌno angaꞌnohino sohwo wopɨngo hweho. Mpohwo kakoꞌnohinoho. U, kɨko songo neꞌno humayoꞌneso womaꞌmo lohoji kɨko honɨngkano hungkuno hopiꞌnonohino somo tɨfi finɨngkahwoho. \p \v 18 Ose ulahonɨngki ulɨmento, Honɨngkano hungkuno ntisoto. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hungkuno ole, Kɨko nomꞌnihumo nofonjasiyoꞌeno. Kɨko ape itoꞌno mayoꞌne yahino somo nomtɨhuposoꞌeno. Yoꞌmayoso hufo iyoꞌeno. Nomꞌnehumo hwasyo hungkuno ujoꞌeno. \v 19 Jɨje mpohwoꞌnji naꞌuꞌnjiye hungkunomo tɨfi finɨngkayo. Sikoe yofe fohoꞌnomaho. Kɨko kikineꞌno kuꞌmoꞌnɨwonɨngkiso hopa aꞌamu kɨkoꞌnjopo humalofo somneꞌno wakumoꞌnono. \p \v 20 Ose ulahoningki hwe huhwo sohwo ulɨmento, Oso hungkunoso ngko inɨngkowalokweno. Nomꞌneso peho imnehono. \p \v 21 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Jɨje honɨngkano wopɨngo hwofiloꞌnnyo umoꞌnɨmo lohojɨꞌmanji jɨje hoꞌyango yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso aꞌamu mpe wakilohopɨfe. U, kɨko hamniyoho maho oso hiso nomahoji aꞌamu yoꞌmayoso umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo uyo. Kɨko ose isoso kɨko ahwomomjo hoꞌyango neso womaꞌmonnoho. Ose yohoji kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. \p \v 22 Ose ulahonɨngki oso hwe songo sohwo nupaꞌnonto sɨmeho tango uyahonɨngki kakoe angopono umentisofoho. Hwapɨngoso kakoe hoꞌyango yoꞌmayoso piꞌnɨngoꞌnjo aꞌamu somo muyɨmnehono lonto umentisofoho. \p \v 23 Nowahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu hamniyoho yoꞌmayoso engoꞌnjo yokumpohnꞌnyo kemokosyohumaso sohwo kako ahwomomo Anɨtu umokosyohumayo soponeꞌno ijijoyonefoho. \v 24 Ngko apaꞌno waselɨmonneꞌno yohono. Yahu fihwo kako yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwosi yososo wonyopi umontonoho. Oso paꞌnyoso hwe hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumantoso sohwo Anɨtumo enjwaꞌmo wohumamo lɨhwosi yososo hopoꞌmaho. Oꞌo, kako yahu sohwo yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwosi ijijo wonyopi yoso hopaso oso hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo oseno yonefoho. \p \v 25 Ose ulahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa oso hungkunoso nupaꞌnontɨfi yomo imentohofofoho. Hofɨko lɨmentohofi, Oseꞌmanji aꞌamu Anɨtuꞌnji ango wopɨngo sopo songo neꞌno humayoꞌneso tɨhwo womaꞌmontolo. \p \v 26 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo tɨmo uhwononto ulɨmento, Aꞌamuso hopoꞌmaho. Oso hiso Anɨtu yososo hoponoho. \p \v 27 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Ihwoni, nakwo yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso hoꞌnasyontani kikimo tɨfi kinɨngkopalokuhwono. Osoꞌno nakwo peho manehwono. \p \v 28 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hwangku yoꞌmayo songo iꞌmofaposo sohonta Aꞌamufe Hwomu sohwo kakoe yokumpohnꞌnyoꞌnji hwe engo sohwoe epohumayo wonyoangkafo sopo nohumentanɨngkuhwosi ou, sekwo oso hohosohonta sekwo ngkimo tɨfi nnɨngkapɨwoꞌnɨngkohofo sohwasi sekwo hwe engo sohwoe epohumayo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sopo nohumatɨkutnnefoho. \v 29 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso hofɨko hofɨkoe ango homnɨngkwaꞌwehwosanji hapiyosɨjanji mpohwo naꞌu mehomi hwaho yoꞌmayoso ngkineꞌno nje hungkunomneꞌno ulɨkoꞌmapijoso i, oso aꞌamu oso hisoꞌno yoꞌmayo piꞌnɨngo engo wopɨngoso mapitnnefoho. Osoꞌnji hofɨko songo neꞌno humayoꞌneso notɨpemapitnnefoho. \v 30 Hwe fihwo kako olo hwaho lopo nohumanto hwe engo hwoꞌnyoho syofɨsyalokusoso oso hwe huhwo sohwo Anɨtuye ponemo soso sohwo kako hwe engoꞌmaho. Weꞌyo hweho. Hwe nomꞌnihwo kako olo hwaho lopo nohumanto hwe engo hwoꞌnɨmaho. Weꞌyo hwoꞌnyoho syofɨsyalokuso sohwo oso hwe huhwo sohwo kako Anɨtuye ponemo soso sohwo kako hwe engo imoꞌnone hweho. \c 20 \s1 Ipisae Syohoꞌnjo sohwafe hungkunofoho. \p \v 1 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno pahnnɨmo hungkunoso olenoho. Hwe ipisayo syoho kakwo sohwo kako imɨngoꞌnji nowento aꞌamu kakoe ipisayo syoho ulohofiyoꞌne utɨmaꞌmentisofono. \v 2 Nowento aꞌamu syoho ulohofiyo soꞌnji hungkuno lontɨfi sɨmeho afa inontɨfi olo sɨkuno lomneꞌno hamniyoho kina angaꞌno angaꞌno nano mtitofontɨfi ipisayo syoho hwapɨngo sohwo syoho ulohofiyo somo kakoe syohopono luhwatɨmentisofoho. \v 3 Mofehiꞌnyoꞌnji ipisayo syoho hwapɨngo sohwo apaꞌno nowento aꞌamu uhuꞌmokiyo sopo uhwonɨmentisoso aꞌamu fihwa syoho ane sohwa siki humolowentanɨngkofi uhwononto \v 4 ulɨmento, Sekwo soku nje ipisayo syohopo syoho ntohofiyɨmno. Ngko hamniyoho itoꞌno wosejapmmonnoho. \v 5 Ose ulahonɨngki hofɨko umentohofofoho. Ipisae syoho hwapɨngo sohwo syoho ulohofiyo somneꞌento uhwonamo lonto hinjopo umentiso sohwo apaꞌno akupoꞌnyoꞌnji umentisofoho. \p \v 6 Mofehiꞌnyo ukwoꞌmokumonto yahonjosoꞌnji ipisayo syoho hwapɨngo sohwo apaꞌno nowento aꞌamu siki humentanɨngkofo somo uhwononto ulɨmento, Olo mofehiꞌnyo noposahonɨngki sekwo syoho miyo pehoꞌno humalofoho. \p \v 7 Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Aꞌamu syoho monejape hnꞌnwi humalohwono. Ose ulahonɨngkofi ulɨmento, Sekwo hisoku nje ipisayo syohoꞌno fɨwanɨmno. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 8 Oseso mofehiꞌnyo moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki ipisayo syoho hwapɨngo sohwo kakoe syohomo uhwontohumayo sohumo ulɨmento, Syoho ntohofiyo somo joho ulohoji tɨfinjo pohofo soꞌnji sɨmoꞌmjo pohofo soꞌnjimo hamniyoho uyo. \p \v 9 Ose ulahonɨngki aꞌamu sɨkunoꞌnji pmmentohofo somo kina angaꞌno angaꞌno uyɨmentisofoho. \v 10 Aꞌamu sɨmoꞌmjo pmmentohofoso ose uhwonontɨfi ole hnnɨmentohofi, U, nakwo hamniyoho engo womantanoho. Ose hnnɨngkahonɨngkofi hofɨko huhwa kina angaꞌno angaꞌno maꞌmentohofofoho. \v 11 Nomantɨfi ipisayo syoho hwapɨngo sohumo yoka ulɨmentohofofoho. \v 12 Ole ulɨmentohofi, Aꞌamu tɨfinjoso syoho weꞌenehwo yahonɨngkofi kɨko hamniyoho nakumo nejapohino hopaso uyohino. Nakwo imɨngoꞌnji ntaꞌnɨngo soꞌnwi syoho tangoꞌnjo yontanɨngkuhwoni mofehiꞌnyo weꞌe nalɨmasoꞌnɨmaho. \p \v 13 Ose ulahonɨngkofi ipisayo syoho hwapɨngo sohwo hwe angaꞌno ajwopo lohofontanjo sohumo ulɨmento, Nje aꞌamuhwe, ngko kikimo wonyo makilohofe hwoꞌnyoho. Kɨko ngkoꞌnji hamniyoho kina angaꞌno mayosoꞌno sɨmeho afa minyohwoyaꞌilaho. \v 14 Osoꞌno hamniyoho mahoji mpano. Ngko hamniyoho kijapohe paꞌnyoso aꞌamu tɨfinjo somo uyoꞌmanji \v 15 nje syohofoho. Nje hamniyoho soꞌnji yoꞌmayo imeso wopɨngotaho. Ngko hwapɨngo hwoꞌnyoho. Ngko aꞌamumo wopɨngo ulohofo soꞌno sɨmeho wonyo ntapɨwoꞌnɨngkino hwosilaho. Oso hungkunoso syoho hwapɨngo sohwo ulɨmentisofoho. \v 16 Jisas ose ulonto ulɨmento, Aꞌamu tɨfinjo soꞌnji sɨmoꞌmjo soꞌnjimo Anɨtu afaꞌnohino uyɨmo lososo uyɨmontonoho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako poyo imoꞌnɨngkuhwosi songo lɨkafone soꞌno apaꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 10:32-34; Luk 18:31-33) \p \v 17 Jisas Jelusalemneꞌno wasɨmo lonto kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwa hofɨkoꞌnohino nosontɨfi Jisas ulɨmento, \v 18 Upaꞌnɨmno. Olohonta nakwo Jelusalemneꞌno wosantaneꞌno yɨhwono. Osopo Aꞌamufe Hwomu sohumo aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨkoe ahomo hofɨko hoꞌnasyɨkuji kakineꞌno hungkuno lɨkuji kako poyo umoꞌnono lɨkuji nano wamtitofantɨfeho. \v 19 Oseso hofɨko nomꞌne aꞌamu sohwamo uyahonɨngkuji hofɨko sɨtofo ulɨkuji sohwolontamoꞌnji hwanɨngo fonjɨkuji iyo hwajiyofokuꞌnnyo sopo wofonjintoꞌofosyantɨfeho. Sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno kako apaꞌno lɨkafonefono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko yofe engo womantaeꞌno yɨhwayo lɨmentisiyefoho. \r (Mak 10:35-45) \p \v 20 Oso hohosohonta Sepetiye apeꞌnji kakoe hwomu sohwaꞌuꞌnji Jisasɨmo uꞌmantɨfi aꞌmusi hwomtame ulohofonto Jisasɨmo hungkuno angaꞌnohino soꞌno ulohonɨmentisofoho. \v 21 Oseso Jisas ulɨmento, Pehoꞌno kumoꞌnɨngkohoho. Ose ulahonɨngki ulɨmento, Hwangku sohonta kɨko yofe engo nomahoji aꞌamu hopiꞌnonohinomo mokosyohumuso sohonta kɨko nje hwomu sohwaꞌumo ole ulohoho. Nje aho angahohntaꞌni nje aho hwonamonyo hohntaꞌni fosyohumunyo. Ngko aꞌamu hopiꞌnonohinomo mokosyohumayo soꞌno siko nonɨfoꞌmasyɨhnne hwahusoho. Ose ulohoho. \p \v 22 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oso hungkuno ntohino neso kɨko huno makiyohoyohoho. Tohino ngkimo nɨmnoso hopaso masɨsoso siko hopolaho. Nje aꞌapahomo tohino ifeehuꞌmo yanisyoso hopaso sikoe aꞌapahomo tohino ifeehuꞌmo yasesyososo siko hopolaho. Ose ulahonɨngki ulɨmentisi, Nekwo hoponoho. \p \v 23 Ou, nehopeho. Tohino ngko maꞌmeso fehohnjo siko womanjiyoho. Tohino ngkimo ifeehuꞌmokonisyoso paꞌnyoso sikoe aꞌapahomo ifehuꞌmokasesyonefoho. I, oso hisoꞌno ngkoꞌnji aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno nje aho angahohntaꞌni nje aho hwonamonyo nohntaꞌni fosyohumayo soꞌno aꞌamu nomꞌne somo muhwosopoꞌmnehono. Oꞌo, oso hopo sopo nje Mpohwo kako aꞌamumneꞌno esyohumaho. \p \v 24 Ose ulɨmentisoso inomokomoyo nomꞌne sohwa nupaꞌnontɨfi hofɨko Jemɨsɨꞌnji Jounꞌntnneꞌno sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. \v 25 I oso hisoꞌno Jisas kakoe inomokomoyo sohwamneꞌno ngkiyepono wapɨfento joho ulonto ulɨmento, Olo soꞌno sekwo huno seyohoho. Olo hwaho lopo aꞌamu nomꞌne somo mokosyohumayoso hofɨko hofɨkoe aꞌamu enjwaꞌmjo somo syoho tangoꞌnjo uyontɨfeso aꞌamu enjwaꞌmjoso syoho hiso itoꞌno miyoꞌnjo ifijoꞌmanji hwe mokosyohumayo sohwa ikujoho woposantɨfeho. \v 26 Sekwoe aꞌamu fihwo yofe engo womaꞌmo loso sohwo kako aꞌamufe syoho ulohofiyo umoꞌnono. \v 27 Sekwoe aꞌamu fihwo ngko nomꞌne somo womokosyohumamo loso sohwo kako nomꞌne somneꞌno siki syoho ulohofiyo paꞌnyo umoꞌnono. \v 28 Oso paꞌnyo Aꞌamufe Hwomu sohwo kako aꞌamu nomꞌneso kakimo syoho ufoꞌmayoꞌne pmmentisoꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe syoho ulohofiyoꞌne pmmentiso hweho. Kako aꞌamu sɨkwoꞌmjohohosi humentanɨngkofo somo uhwononto asomo utɨmayoꞌne kakoe honɨyo usohumaꞌmneꞌento pmmentiso hweho. \s1 Jisas aꞌamu tɨmpiꞌnyo sohwaꞌumo tɨmo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Mak 10:46-52; Luk 18:35-43) \p \v 29 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji ango Jelikou ulɨkoꞌmantɨfi pahonɨngkofi aꞌamu piꞌnɨngo engo Jisasɨmo tɨfi inɨngkapmmentohofofoho. \p \v 30 Hwe tɨmpiꞌnyo hufaꞌu sohwaꞌu Jisas palofoho upaꞌnonji honɨngkano momɨngopo nohumanji Jisasɨneꞌno joho ole ulɨmentisi, Ntefitɨye Imu hwosoho. Kɨko nekumneꞌno hitoho wakilofono. \v 31 Ose ulahonɨngki aꞌamuso yoka ulɨmentohofi, Siko mampiꞌnyo fosyohumunyo, Ose ko ulahonɨngkofi oso huhwo sohwaꞌu joho engo ulɨmentisi, Hwe Engofo, Ntefitɨye Imu sohwosi, nekumneꞌno hitoho wakilofono. \p \v 32 Ose ulahonɨngki Jisas nolohofonto sikineꞌno joho ulonto ulɨmento, Ngko sikimo pipi selohoꞌmnehono. \v 33 Ose ulohonɨngkahonɨngki siko ulɨmentisi, Hwe Engofo, kɨko nekwoe tɨmo wopɨngo wemokonontayoꞌno kilalokuhwoyo. \v 34 Ose ulahonɨngki Jisas sikineꞌno hitoho ulofahonɨngki sikoe tɨmopo aho kisosyahonɨngki tɨmoso komoꞌno itoꞌno hononji Jisasɨmo tɨfi inɨngkamentisiyefoho. \c 21 \s1 Jisas hwe yofe engoꞌnjo paꞌnyo ango Jelusalemno humentisofoho. \r (Mak 11:11; Luk 19:28-40; Joun 12:12-19) \p \v 1 Hofɨko Jelusalem mofone sopo iꞌmofapontɨfi ango Mpetɨfase hwofɨkiꞌnyo Oulif osopo humamentohofofoho. Osopo Jisas nohumanto kakoe inomokomoyo sohwaꞌumo ole lɨhwatɨmento, \v 2 Siko oso ango weꞌe nonjo lopo nuhusɨsi oso hopo sopo siko ahwomo yahu \it toungki\it* hofɨko impe intofahumalofoso kakoe mu hiꞌnji wotɨpemanjiyoho. Oso yahu sohwaꞌu ikwolofo mahosɨsi ngkiyepono motapinyo. \v 3 I hwe fihwo sikimo hungkuno selɨhwosoꞌnoꞌmanji ole ulinyo. Nakwoe Hwe Engo sohwo kako olo yahu lohumneꞌno syoho weho. Ose ulahosisyoꞌno kako komoꞌno uhwojapmmontonoho. Ose lɨhwajɨmentisofoho. \p \v 4 Oso hiso imoꞌnɨngkahonɨngki oso aꞌamu sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwoe hungkuno ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkunoso olenoho. \q1 \v 5 Aꞌamu ango Saiyon sopo humalofo somo ole ulɨmno. \q1 Uhwonɨmno. Sekwoe Hwe Engo sekuyepono ntopohoho. \q1 Kako hwe yofe ane paꞌnyo ahwomo yahupo kehumaho. \q1 Oso yahu hiso hoꞌyango mokahoꞌnyoꞌnefoho. \p \v 6 Oseso inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌu nowenji yoꞌmayo Jisas ulɨmentiso hopa imentisiyefoho. \v 7 Siko yahu konaꞌwohiꞌnji kakoe muꞌnji nomotaponji sikoe manjiꞌmofoso yahupo miyopeehumentisiye sopo Jisas kehumamentisofoho. \v 8 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso hofɨko hofɨkoe hwapɨfe Jisas kako hano wene honɨngkano sopo huꞌmeehumentohofofoho. Aꞌamu fehohnjo ipamo lopoꞌmemantɨfi Jisasɨye yofe hoꞌnomayoꞌne honɨngkanopo huꞌmeehumentohofofoho. \v 9 Hwe hwoyaꞌmi sɨmoꞌmjo soꞌnji tɨfinjo soꞌnji hofɨko joho ole lɨmentohofi \q1 Ntefitɨye Imu sohwoe yofe wohoꞌnomano. \q1 Kako wopɨngoꞌnohini hweho. \q1 Olo hwe lohumo nakwoe Hwe Engo Anɨtu sohwo nakwoe hwahoponeꞌno uhwatɨmentiso hweho. \q1 Kakoe yofe wohoꞌnomano. \q1 Anɨtu ahwomomo humaso sohumo isamoyoka ulano. \p Ose lɨmentohofofoho. \p \v 10 Jisas Jelusalemno noswahonɨngki oso hopo soponjo hwe moyaꞌmi hofɨko yomo yontɨfi ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo tɨhwolo. \v 11 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi hwe moyaꞌmi Jisasɨꞌnji pmmentohofoso ulɨmentohofi, Olo Jisas Anɨtuye hungkuno lɨwoꞌnɨngkiso hweho. Ango Nasalet hwaho Ngkalilintaꞌango hweho. Ose ulɨmentohofofoho. \s1 Jisas Anɨtuye tajo ango engo somo aꞌamu mpe yontanɨngkofi aꞌamu yoꞌmayo somo wae yaoꞌmentisofoho. \r (Mak 11:15-19; Luk 19:45-48; Joun 2:13-22) \p \v 12 Jisas Anɨtuye tajo ango engo somjo mempo ango somo noswonto aꞌamu yoꞌmayo mpe yontanɨngkofo somo wae yaoꞌmentisofoho. Hofɨkoe ijempoho hamniyoho iwoloꞌmokomayo yontɨfe hoꞌnasiyoꞌne soꞌnji aꞌamu yɨhufo mpe uyantɨfi epohumayo yɨwoꞌnɨngkohofoso Jisas kako mehuꞌmeeꞌmentisofoho. \v 13 Wayo yaofonto Jisas ulɨmento, Aꞌamu Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumento sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, Olo nje ango somneꞌno ole lɨfitnnefoho. Mpohumo jomo ujoꞌne angofoho. I oso hisoꞌno nje ango loso sekwo aꞌamu hamniyoho hiyasoꞌmo hufo mawoꞌnɨngkohofo sohwafe ango hopa imokalokwofo. Ose mtɨꞌmokumentohofofoho ulɨmentisofoho. \p \v 14 Jisas tajo angomo nohumentanɨngki aꞌamu tɨmpiꞌnyo soꞌnji sɨfe wonyoꞌnjo soꞌnji kakimo uꞌmaꞌmentohofofoho. Nuꞌmahonɨngkofi Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \v 15 Oseso hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwanji hofɨko uhwonɨmentohofoso Jisas aꞌamu wopɨngo umokumentisoso uhwonontɨfi upaꞌnɨmentohofoso mehomi tajo ango somo Jisasɨmneꞌno joho ulɨmentohofi, Ntefitɨye Imu sohwoe yofe wohoꞌnomano. Ose lontanɨngkofi nupaꞌnontɨfi hofɨko sɨmano hintotohino umnɨmentisofoho. \v 16 Sɨmano hintotohino umnɨngkahonɨngki Jisasɨmo ulɨmentohofi, Olo hungkuno mehomi lohwa lalokwofo loso nto lupaꞌnɨngkino. Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ou, upoꞌnalokweno. Sekwo olo hungkuno losoꞌno huno maseyoꞌnjotaho. Hungkuno ole, \q1 Mehomi engo soꞌnji mehomi milongo soꞌnji jɨje yofe wohoꞌnokumapɨfe. \p \v 17 Ose ulonto, nuhwotɨꞌmofonto Jelusalem mtaꞌni noswaponto ango Mpetaniꞌno nowento osopo saho fosyawoꞌmentisofoho. \s1 Ikwongo yofoho imentisofoho. \r (Mak 11:12-14, 20-24) \p \v 18 Imɨngoꞌnji Jisas Jelusalemno asomo sɨmentisoso mijoho engo uyɨmentisofoho. \v 19 Kako uhwonɨmentisoso ikwongo honɨngkano lopo lohofontanɨngki uhwononto oso hopo sopono umentisofoho. U, oso homo somo ikwonjayo anefoho. Swoꞌnohinofoho. Ose uhwononto Jisas iyo somo ulɨmento, Kɨko ne apaꞌno mintoꞌnɨngkohotnnehino. Nɨhuꞌnahone hwosoho. Ose ulahonɨngki iyoso yofoho komoꞌno imentisofoho. \v 20 Kakoe inomokomoyo sohwa oso hiso nuhwonontɨfi hofɨko yomo imentohofofoho. Yomo yontɨfi lɨmentohofi, Oso iyo yofoho komoꞌno isoso pipilo. \v 21 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Sekwoe sɨmeho hiꞌntnnono nehopi ufijoso u, sekwo sɨmeho hufaꞌu ane hwasɨꞌmanji sekwo ngko iyo lomo ulohe hopaso uyantɨfeho. Osoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, sekwo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi ufijoꞌmanji sekwo olo hwofɨkiꞌnyo lohumo ole ulɨfijoso, Kɨko nolɨkafohoji oso mijo ayo mompo fɨlɨkofaofo. Ose ulɨfijoso hwofɨkiꞌnyo sohwo wawontonoho. \v 22 U, sekwo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi uyɨkuji yoꞌmayo soꞌno Mpohumo jomo ulɨfijoso womantɨfeho. \s1 Jisasɨye yokumpohnꞌnyo hwapɨngo soꞌno ulohonɨmentohofofoho. \r (Mak 11:27-33; Luk 20:1-8) \p \v 23 Jisas tajo angomo asomo swonto aꞌamumo lutɨhwentanɨngki aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji Isɨlaelɨfe hwe engo sohwanji hofɨko nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Kɨko olo syoho iwoꞌnɨngkino loso tɨhwo kilɨmasoꞌno iwoꞌnɨngkinoto. Yokumpohnꞌnyoso tɨhwo kijapmmasoꞌnji iwoꞌnɨngkinoto. \p \v 24 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko huhwoꞌnyi hungkuno angaꞌno waselohonɨmneꞌno yohono. Olo hungkuno hiloso sekwo asomo ntɨfijoꞌmanji eꞌwa, yoꞌmayo yalokwe soꞌno hwapɨngo waselɨmo. \v 25 Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwo kakoe yokumpohnꞌnyo hwapɨngoso ntɨꞌmtaꞌangoto. Anɨtu mtaꞌangotaho. Hwahoponjo aꞌamu mtaꞌangotaho. Ose ulohonɨngkahonɨngki hofɨko ole hnnɨmentohofi, Joun kakoe yokumpohnꞌnyo Anɨtu mtaꞌni maꞌmentisofoho ulasoꞌmanji ole wonalɨmontonoho. Oseꞌmanji sekwo Jounɨye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo pehoꞌneto. \v 26 I, Joun kakoe yokumpohnꞌnyo hwahoponjo aꞌamu mtaꞌni maꞌmentisofoho ulasoꞌmanji hwe moyaꞌmi peho nalohopitnnehofo. Osoꞌno iyoho nenalofoho. Hwe moyaꞌmi hiso ole syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofi, Anɨtu kako Jounɨmo hungkuno uyahonɨngki nalɨmentisofoho. \v 27 Ose hnnontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwo huno monayohoyohoho. Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo ulɨmento, Oseꞌmanji ngko huhwoꞌni nje yokumpohnꞌnyo yoꞌmayo iwoꞌnɨngkohe hwapɨngo soꞌno maselɨmnehono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hwe fihwo hwomu hufaꞌuꞌnjo sohwoe pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 28 Olo hungkuno selohe soꞌno sekwo huno pipi seyohoho. Hwe fihwo kako hwomu hufaꞌuꞌnjo hweho. Kako hwomu tisɨmaso sohumo ulɨmento, Nje hwomufo, olohonta nuhuji ipisayo syohomo syoho ntohofiyo. \v 29 Ose ulahonɨngki kakoe hwomu sohwo ulɨmento, Ngkilaho. Ose ko ulonto hwangku kako huno esyafɨsyonto syoho ulohofimentisofoho. \v 30 Oseso kanɨngkwohwo nomꞌne hwomu sohwoepono nowento oso hungkuno tisɨmaso sohumo ulɨmentisoso apaꞌno, Ulahonɨngki hwomu sohwo ulɨmento, Ou, Mpohwo, ngko syoho wakilohofimo. Ose ko ulonto kako syoho somneꞌno mawommentisofoho. \v 31 Osoꞌno huno pipi seyohoho. Oso hwomu sohwaꞌu kanɨngkwohwoe hungkuno somo tɨhwo inɨngkamentono. \p Ose ulohonɨngkahonɨngki, Sɨmoꞌmjo sohweho ulɨmentohofofoho. \p I, Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno hisoꞌno yolohoꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji moyaꞌmi hwaꞌnte sofa honɨngkano wonyo imofɨwoꞌnɨngkohofo sofanji hofɨko sɨmoꞌmo Anɨtuye honɨngkano soꞌno nakwolaho lontɨfi olohonta sɨmeho yɨwoloꞌmokalokwofo. Osoꞌno Anɨtuye ango soponeꞌno sɨmoꞌmo sepopitnnefoho. \v 32 Hwapɨngoso Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwo sekuyepono pmmentisofoho. Kako honɨngkano wopɨngo imofo setɨhwamentiso soꞌno i, sekwo sɨmeho hiꞌntnnono muyo hwasoho. I, aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji moyaꞌmi honɨngkano wonyo imofɨwoꞌnɨngkohofo sofanji hofɨko Jounɨye hungkunomo sɨmeho hiꞌntinnono uyɨmentohofofoho. Sekwo oso hisoꞌno ko uhwonontɨfi sekwo huno mɨkwesyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi sɨmeho hiꞌntnnono muyo hwasoho. \s1 Aꞌamu wonyo ipisayo syoho mokosyohumawoꞌnɨngkohofo soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Mak 12:1-12; Luk 20:9-19) \p \v 33 Jisas ulɨmento, Sekwo pahnnɨmo hungkuno nomꞌne upaꞌnɨmno. Hwe fihwo hwaho engoꞌnjo sohwo kako ipisayo syoho hulonto tojo emontofasyonto syoho ajwomoꞌmo ipisayo mijoꞌne kompusyoho mtɨꞌmokumentisofoho. Ose yonto ango yokintahopo ipisayo syoho somo uhwontohumayoꞌne molɨmentisofoho. Ose imentisoso kako oso syoho homo somo mokosyohumayoꞌne kako aꞌamu hamniyoho syoho emawoꞌnɨngkohofo sohwafe ahomo hoꞌnosyonto kako ango ikanopo nawento osopo neꞌno humamojofoho. \v 34 Hwangku ipisayo ne mayo sohonta kakoe syoho ulohofiyo sohwamo kakoe ipisayo fehohnjoꞌne kakoe ipisayo syoho poneꞌno uhwatɨmentisofoho. \v 35 Uhwojahonɨngki aꞌamu ipisayo syoho mokosyohumayo sohwa kakwoꞌyohwoe syoho ulohofiyo sohwamo maꞌmentohofofoho. Angaꞌnohino sohumo hwanɨngo fonjontɨfi nomꞌne sohumo sojoꞌnji fongkuꞌmentohofofoho. \v 36 Ose ulohofahonɨngkofi kakwoꞌyohwo nomꞌne syoho ulohofiyo piꞌnɨngo sohwamo uhwatɨmentisofoho. Sɨmoꞌmjo uhwatɨmentiso sohwa piꞌnɨngoꞌmaho. Oso aꞌamu ipisayo syoho mokosyohumayo huhwo sohwa syoho ulohofiyo sɨmoꞌmjo hopaso tɨfinjo sohwamo wonyo ulohoꞌmentohofofoho. \v 37 Hwangku sohonta kakwoꞌyohwo kakoe hwomu sohumo uhwatɨmentisofoho. Uhwajonto lɨmento, Hofɨko nje hwomufe hungkunomo haloho upeentɨfeho. Ose lɨmentisofoho. \v 38 I, aꞌamu ipisayo syoho mokosyohumayo sohwa kakoe hwomu huhwo sohumo uhwonutɨmantɨfi ole hnnɨmentohofi, Olo aꞌamu lonwo sohwo kako hwangku sohonta kanɨngkwohwoe yoꞌmayoso nomane hweho. Komoꞌnohino nakwo kakimo poyo wofonjosyano. Oseso olo kakoe syoholo maneꞌeno. \v 39 Ose hnnontɨfi hwomu sohumo nutɨmantɨfi mempo hohntaꞌni ipisayo syoho sopo swohoꞌnaofontɨfi osopo poyo nɨhuꞌnohone fonjahumentohofofoho. \v 40 Sekwo huno pipi seyohoho. Hwangku oso ipisayo syoho kakwoꞌyohwo sohwo kako nopɨhwosi aꞌamu syoho mokosyohumayo huhwamo pipi ulohoꞌmontolo. \p \v 41 Ose ulohonɨngkahonɨngki aꞌamu sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Kako nopɨhwosi aꞌamu huhwo sohwamo nɨhuꞌno wonyo ulohofɨhwosi poyo umokumontonoho. I ose yososo kako kakoe ipisayo syohoso nomꞌne aꞌamu mokosyohumayo sohwamo umontonoho. Osohwa sɨkuno ipisayo ne mjiyo sohonta hofɨko kakwoꞌyohumo neso uyantɨfeho. \p \v 42 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Anɨtuye hungkuno losoꞌno sekwo huno maseyoꞌnjotaho. Hungkuno ole, \q1 Olo sojo engkwosaho paꞌnyo aꞌamu ango injuwoꞌnɨngkohofo sohwa wae yaoꞌmentohofo loso, \q1 olohontajo engkwosaho loso angomo sosofitofoꞌne hwapɨngohwo imoꞌnɨngkohoho. \q1 Nakwoe Hwe Engo sohwo ole lɨmentisoso imoꞌnɨmentisofoho. \q1 Nakwo olo soꞌno uhwonontaneso wonyoangkafofoho lalokuhwono. \p Oso pahnnɨmo hungkunoso Anɨtu lɨmentisofoho. \p \v 43 Oseso ngko sekumo waselɨmonnꞌno yohono. Anɨtu kako aꞌamumo mokosyohumayo sopo sekwoe angoso sekumtaꞌni semahwosi nomꞌne aꞌamu ne wopɨngo itoꞌnohino somo umontonoho. Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno aꞌamu kakimneꞌno minɨngkayoꞌnjo somneꞌno ulɨmentisofoho. \v 44 [Olo engkwosaho losoꞌno seloheso aꞌamu fihwo oso sojo engkwosaho paꞌnyo homo somo entofomahwosi pɨwasyososo oso aꞌamu hiso kakoe aꞌapaho kempi mtɨꞌmtɨꞌme lohofɨhwosi wahuꞌmehinawoꞌmontonoho. I, osoꞌno oso engkwosaho huhwo sohwo kako aꞌamu fihwoe aꞌapahopo pɨwasyososo fonjomtɨhupeeofososo oso hwe huhwo sohwo kakoe aꞌapahoso hintalinyo piꞌnɨngo umoꞌnɨmontonoho.] \p \v 45 Aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji Jisasɨye pahnnɨmo hungkunomo upaꞌnontɨfi hofɨkineꞌno hungkuno hiloso lɨmentiso soꞌno huno umentisofoho. \v 46 Oseso hofɨko kakimo aho wokantɨfi ko imentohofoso hofɨko hwe moyaꞌmimneꞌno iyoho unɨmentisofoho. Hwapɨngoso hwe moyaꞌmi ole syafisyɨwoꞌnɨmentohofi, Jisas sohwo Anɨtuye hungkuno lɨmojo hweho. Ose lɨmentohofofoho. \c 22 \s1 Ape mantɨfi elɨjwanyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Luk 14:16-24) \p \v 1 Jisas pahnnɨmo hungkuno apaꞌno aꞌamu somo ulɨmento, \v 2 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno olo paꞌnyofoho. Hwe yofe engoꞌnjo kakoe hwomu ape mante elɨjwanɨwoꞌnɨngkohofo paꞌnyofoho. \v 3 Sɨmoꞌmo kako aꞌamu piꞌnɨngo engo elɨjwanyo wosopayo nɨfitnneꞌento uhwosopoꞌmentisofoho. Oso hohosohonta wopayo elɨjwanyo sɨkuno somo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo aꞌamu uhwosopoꞌmentiso sohwa pɨfitnneꞌento utɨmayoꞌne lɨhwatɨmentisoso hofɨko nakwolaho ulɨmentohofofoho. \v 4 Osoꞌno syoho ulohofiyo nomꞌne sohwamo lɨhwajonto ulɨmento, Aꞌamu uhwosopoꞌmentohe somo ole ulɨmno. Wopayo nto lɨkuꞌmaho. Nje yahuꞌnji tongoꞌnji fonjasyontɨfi lɨkuꞌmaho. Sekwo oyonɨmno. Ose ulɨmno. \p \v 5 Ose ulahonɨngki nowahonɨngkofi aꞌamu uhwosopoꞌmentisoso hahnꞌnyo yontɨfi hofɨko hofɨkoepi syohoꞌmno humpoꞌmentohofofoho. Nomꞌnihwo kakoe wopayo syohomno umentisofoho. Nomꞌnihwo kakoe kwope syohomno umentisofoho. \v 6 Nomꞌneso hwe engo sohwoe syoho ulohofiyo sohwamo wonyo ulohofontɨfi fehohnjo sohwamo hwanɨngo fonjahonɨngkofi nomꞌne sohwamo fonjahumentohofofoho. \v 7 Oseso hwe engo sohwo sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki kakoe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo luhwatɨmento, Sekwo aꞌamu nje syoho ntohofiyo sohwamo fonjahumalofo somo nofonjasyɨkuji hofɨkoe ango toho fɨhmꞌmopmno. Ose luhwatɨmentisofoho. \v 8 Ose yahonɨngkofi hwe engo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo ulɨmento, Nje wosopayo nto lɨkuꞌmaleno. I, aꞌamu uhwosopoꞌmentohe sohwafe yahino hopoꞌmaho. \v 9 Osoꞌno sekwo honɨngkanoꞌmeemo humpekuji aꞌamu nuhwonɨngkuji nje wosopayoꞌne ulɨmno. Sekwo nakwoꞌnji wohwano. Ose ulɨmno. \v 10 Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo sohwa honɨngkanoꞌmeemo nohumpentɨfi aꞌamu hopiꞌnono wopɨngoꞌnji wonyoꞌnji uhwonɨmentohofo somo lɨtɨmantɨfi utɨmotapmmentohofofoho. Osoꞌno hwe yofe engoꞌnjo sohwoe ango somo uhuꞌmokumentohofofoho. Ango hiso aꞌamu hopo imentisofoho. \p \v 11 Hwe moyaꞌmi angomo nohumentanɨngkofi hwe yofe engoꞌnjo sohwo kako aꞌamu swahopohofo somo uhwonɨmo lonto noswonto uhwonɨmentisoso hwe fihwo kako manjiꞌmofo wonyoꞌnjo sohwo nohumentanɨngki uhwononto, \v 12 Ulɨmento, Nje aꞌamu sohwosi, olo sɨkuno lomo nje hwomu ape masoloꞌno welɨjwonantaneꞌno yalokuhwono. Osoꞌno kɨko manjiꞌmofo songo miyoꞌnjo yonji pehoꞌno swaponji humahnno. Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo mampinyo imentisofoho. \v 13 Oseso hwe engo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo ulɨmento, Olo hwe lohwo kakoe sɨfe aho nano mtitofɨkuji mempo hohntaꞌni sɨkwoꞌmjoho soꞌmo fohoꞌnaopmno. Osopo aꞌamu humotaho engo lɨkuji hulɨngkwajingo ifalohoꞌnɨfitnnefoho. \v 14 Ose ulonto Jisas ulɨmento, Anɨtu aꞌamu piꞌnɨngo engo somneꞌno woswapɨfe lonto joho ko ulonteso i, aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino somo uhwosopoꞌmentisofoho. \s1 Aꞌamu sohwa hofɨko hamniyoho hwe yofe engoꞌnjo sohumneꞌno hoꞌnasiyoꞌne Jisasɨmo ulohonɨmentohofofoho. \r (Mak 12:13-17; Luk 20:20-26) \p \v 15 Aꞌamu Falisi sohwa nuhuꞌmokontɨfi hungkuno hnnɨmentohofi, Jisas nakumo hwasyo hungkuno naloneꞌno pipi ulohofanehwono. Hwasyo hungkuno nalɨhwosoꞌno impoꞌangomo untofosyano. Osoꞌno nohnnontɨfi \v 16 hofɨko hofɨkoe inomokomoyo fehohnjo sohwanji Helout kakoe inomokomoyo fehohnjo sohwanjimo luhwo jahonɨngkofi Jisasɨmo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, kɨko hungkuno nehopiꞌnohini lɨwoꞌnɨngkino soꞌno nakwo huno nayohoho. Kɨko Anɨtuye yahino soꞌno aꞌamu somo itoꞌnohini lutɨhwawoꞌnɨngkino hwosoho. Aꞌamu kikineꞌno huno wonyo syakufɨsiyo soꞌno kɨko iyoho makinyofoho. \v 17 Osoꞌno kɨko olo hilo soꞌno jɨje huno mtaꞌango fonaso. Nakwo hwe yofe engoꞌnjo Sisa kako hwaho mokosyohumayo sohumneꞌno hamniyoho (\it takis\it*) hoꞌnasiyoso wopɨngotaho. \p \v 18 Ose ulahonɨngkofi Jisas kako hofɨkoe yahino kakimo yamofo ulohofoꞌne soꞌno huno uyahonɨngki ulɨmento, Sekwo hwasyo hungkuno hwapɨngoꞌnjo hwasoho. Sekwo ngkimo yamofo pehoꞌno ntohofalokwofo. \v 19 Sekwo ngkimo hamniyoho angaꞌno ntɨhwamno. Ose ulahonɨngki hofɨko hamniyoho angaꞌno kakiyepono motapontɨfi utɨhwamentohofofoho. \v 20 Oseso Jisas hamniyoho somo uhwononto ulɨmento, Olo huyoꞌmango loꞌnji yofe loꞌnji tɨhwoeto. \p \v 21 Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Sisafefoho. \p Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Eꞌwano, Sisafe yoꞌmayo soꞌmanji Sisamo uyimno. I Anɨtuye yoꞌmayo soꞌmanji Anɨtumo uyɨmno. \v 22 Ose ulahonɨngki nupaꞌnontɨfi hofɨko yomo yontɨfi Jisasɨmo ulɨkoꞌmantɨfi umentohofofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨmo aꞌamu nopeꞌnontɨfeso songo lɨkafo soꞌno ulohonɨmentohofofoho \r (Mak 12:18-27; Luk 20:27-40) \p \v 23 Oso sɨkuno homo somo aꞌamu Satɨyusi fehohnjo Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Oso aꞌamu huhwo sohwa ole lutɨhwawoꞌnɨngkohofi, Aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa hofɨko nɨhuꞌnahone peꞌnɨwoꞌnɨngkohofo. Apaꞌno songo molɨkafeꞌnefoho. \v 24 Oso aꞌamu Satɨyusi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, Mouses ole lutɨhwamentono. Hwe fihwo mehomi ane sohwo poyo peꞌnososo konɨngkwaꞌwehwo kakoe apemo womaꞌmontonoho. Oso hwe huhwo sohwo kolaꞌwehwoe pijohinomneꞌno konɨngkwaꞌwehwo mehomi wotɨpemaꞌmtonoho. Ose lutɨhwamentono. \v 25 Oseso hwe aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌni mtaꞌni hufaꞌu sohwa humamotofofoho. Tisɨmaso sohwo ape maꞌmentisofoho. Nomanto mehomi motɨpemasoꞌnjo peꞌnɨmentisofoho. Nopeꞌnɨngkahonɨngki konɨngkwaꞌwehwoe apeso maꞌmentisofoho. \v 26 Oseso akuꞌmu sohwo ose imentiso soꞌno oseꞌnohini mjɨmɨwentɨfi ae usaho sohwo peꞌnɨmentisofoho. \v 27 Oso hwe hopiꞌnono peꞌnɨngkahonɨngkofi ape hiso kako tɨfi peꞌnɨmentisofoho. \v 28 Eꞌwano. Ole fonaso. Aꞌamu poyo peꞌnɨfijoso songo lɨkapijo sohonta oso homnɨngkwaꞌwehwo sohwa olo ape losi tɨhwo womaꞌmontolo. Hwaho lopo hopiꞌnono maꞌmentohofofoho. \p \v 29 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Anɨtuye hungkuno soꞌnji Anɨtuye yokumpohnꞌnyo soꞌntnneꞌno huno maseyohoyohoho. Osoꞌno hwasyo hungkuno ntohofo. \v 30 Aꞌamu poyo peꞌnɨmentohofoso lɨkapijo sohonta hwe moyaꞌmi ape momasoꞌnjo ifitnnefoho. Oꞌo, hofɨko aꞌamu ahwomomjo ape momasoꞌnjo paꞌnyo imoꞌnɨfitnnefoho. \p \v 31 I, aꞌamu poyo peꞌnyoso songo lɨkapitnne soꞌno Anɨtu nalɨmentiso soꞌno huno maseyoꞌnjotaho. \v 32 Anɨtu ole nalɨmento, Ngko Apɨlohamja Aisakɨja Jekoupɨjafe Anɨtu hwoꞌnyoho. Ose nalɨmentisofoho. Oso aꞌamu hiso ahwomomo songo humalofo. Anɨtu kako poyo peꞌnyo sofe Anɨtu hwoꞌmaho. Oꞌo, kako aꞌamu songo humalofo sofe Anɨtuyoho. \v 33 Olo hungkuno loso ulahonɨngki hwe moyaꞌmi hofɨko yomo imentohofofoho. \s1 Anɨtuye hungkunomo inɨngkayoso nomꞌne hungkuno somo yakoloꞌnnyofoho. \r (Mak 12:28-31; Luk 10:25-38) \p \v 34 Olo hungkuno Jisas aꞌamu Satɨyusi sohwamo ulahonɨngki hofɨko hungkuno nomꞌne majo. Mampiꞌnyo humamentohofofoho. Aꞌamu Falisi upaꞌnɨmentohofoso aꞌamu Satɨyusi mampiꞌnyo humamentohofoso nupaꞌnontɨfi Jisasɨꞌnjopo uhuꞌmokumentohofofoho. \v 35 Hofɨkoꞌnjo ajwo lopo hwe fihwo honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwo Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmo lonto ole ulohonɨmento, \v 36 Anɨtuye hungkunomo inɨngkayoso nomꞌne hungkuno somo yakoloꞌnnyoso ntisoto. \p \v 37 Ose ulohonɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Hungkuno ole, Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno sɨmeho uyohoji jɨje sɨmeho hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huyoꞌmango hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huno hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. \v 38 Olo hungkuno loso inɨngkayoso nomꞌne somo hwofiloꞌnnyofoho. \v 39 Hungkuno tɨfinjoso sɨmoꞌmjo paꞌnyofoho. Ole, kɨko hi kumoꞌnonto sɨmeho kumoꞌnɨwoꞌnɨngkiso paꞌnyoso aꞌamu nomꞌnemneꞌno kɨkoꞌnjo mofone sopo humalofo somo uyo. \v 40 Oso hungkuno sofaꞌu honɨngkano hungkuno soꞌnji aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamotofo sohwafe hungkuno soꞌnjimo hwapɨngo woꞌnyofoho. \s1 Jisas aꞌamu Falisi sohwamo Kɨlaisɨneꞌno ulohonɨmentisofoho. \r (Mak 12:35-37; Luk 20:41-44) \p \v 41 Aꞌamu Falisi nuhuꞌmokontɨfi nohumentanɨngkofi Jisas ulohonɨmento, \v 42 Sekwo Kɨlais Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohumneꞌno huno pipi seyohoho. Tɨhwoe imu hwolo. Ose ulohonɨngkahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Ntefitɨye imu hweho. \p \v 43 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, I, Ntefit Kɨlais sohumneꞌno nje Hwe Engofo lɨmentiso sohonta olo hungkuno hilo soꞌno Anɨtuye Towahuno Ntefitɨye hunomo pehoꞌno hoꞌnahumentono. Ntefit ole ulɨmento, \q1 \v 44 Anɨtu kako nje Hwe Engo Kɨlais. \q1 Anɨtu nakwoe hwahopo lɨhwatɨmentiso sohumo ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje aho anga sohohntaꞌni fosyohumaho. \q1 Osopo kɨko nohumahoji ngko jɨje mango sohwamo jɨje sɨfɨkiꞌnyoꞌmo enjwaꞌmo wokuhumatɨꞌmonnoho. \p \v 45 Oso Hwe Engo huhwo sohuneꞌno Ntefit nje imu hweho mulɨmmentono. Oꞌo, nje Hwe Engofo ulɨmentisofoho. Osoꞌno oso hwe huhwo sohwo Ntefitɨye imuꞌnohino hwolaho. \p \v 46 Ose ulohonɨngkahonɨngki hwe nomꞌne Jisasɨye hungkunomo asomo mujoꞌnjo imentisofoho. Oso sɨkuno somo oso aꞌamu Falisi sohwa Jisasɨmneꞌno iyoho unomaꞌmentisofoho. Osoꞌno hofɨko Jisasɨmo hungkuno nomꞌneꞌno mujoꞌnjo imentohofofoho. \c 23 \s1 Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanjiye yahino soꞌno Jisas ulɨmentisofoho. \r (Mak 12:38-39; Luk 11:43, 46; 20:45-46) \p \v 1 Hwangku sohonta Jisas kako hwe moyaꞌmi soꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanjimo hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 2 Kako ole ulɨmento, Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji hofɨko hofɨkoe yofemnohini hoꞌnomaꞌnyoꞌne Mousesɨye hungkuno yoloho losetɨhwawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. \v 3 Osoꞌno oso hungkuno hofɨko losetɨhwawoꞌnɨngkohofoso sekwo haloho nopekuji tɨfi finɨngkamno. I osoꞌno yoꞌmayo hungkuno hofɨkoe huno mtaꞌangoso hofɨkoe yoꞌmayo yahino hofɨko iwoꞌnɨngkohofoso sekwo ikutoho. Oso hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo somo hofɨko koko tɨfi minɨngkayoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofofoho. \v 4 Ose ulonto Jisas aꞌamu huhwo sohwafe hungkunomo inɨngkayoꞌne pahnnɨmo hungkuno ulɨmentisofoho. Aꞌamu huhwo sohwa yoꞌmayo honɨngkano hungkuno hofɨkoe huno mtaꞌangoso hoꞌyango kiꞌyo tangoꞌnjo paꞌnyo imoꞌnyoso hofɨko esyohumantɨfi aꞌamufe hohujopo intofasyɨwoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno hofɨko aꞌamu hoꞌyango kiꞌyo tangoꞌnjo somo ufoꞌmayoꞌneso ajoꞌmiyoponjo hoꞌyango weꞌe momokahoꞌnyoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofofoho. Oꞌo, aneꞌnjo wowoꞌnɨngkohofofoho. Yolohoso ole, oso hungkuno ko lutɨhwantɨfi hofɨko minɨngkayoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofofoho. \v 5 Yoꞌmayo iwoꞌnɨngkohofoso hofɨkoe yofe hoꞌnomayoꞌne aꞌamu wonahonɨfe lontɨfi iwoꞌnɨngkohofofoho. Anɨtuye hungkuno hoꞌyo weꞌe somo hoꞌnasyontɨfi yomohuꞌnyopo ahopo utɨhwaꞌnyopo intofasyɨwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨkoe manjiꞌmofo momɨngo lopo wokoso sawemo engo mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkohofofoho. \v 6 Aꞌamu elɨjwanyoꞌne soꞌnji tajo angomjo soꞌnji nuhuꞌmokuwoꞌnɨngkohofo sopo hofɨko epohumayo sɨmoꞌmjo wopɨngoꞌnohino soꞌno umoꞌnɨngkohoho. \v 7 Hofɨko antɨme engo ajwo lopo aꞌamu piꞌnɨngo engo uhuꞌmokuwoꞌnɨngkohofo sopo lohofontanɨngkofi aꞌamu hofɨkoe yofe hoꞌnomayo soꞌno umoꞌnɨngkohoho. U, hofɨko nakwoe lonetɨhwayo hwosoho ujoꞌnjo soꞌno umoꞌnɨngkohoho. \p \v 8 Oseso aꞌamu sekumo ole selɨkutoho. Nakwoe lonetɨhwayo hwosoho. Ose selɨkutoho. Oꞌo, Anɨtu angaꞌnohino sohwo sekwoe Hwe Losetɨhwayoꞌne hweho. Sekwo hopiꞌnono afaꞌnohino kuyoho. \v 9 Olo hwaho lopo sekwo hwe nomꞌne sohuneꞌno ole lɨkutoho. Olo hwe nakwoe hwe engo lohwo nakwoe mpohweho eso nolɨkutoho. Oꞌo, angaꞌnohino sohwo ahwomomo humaso sohwo sekwoe Mpohweho. \v 10 U, aꞌamu hofɨko ole selɨkutoho. Nakwoe Hwe Engo hwasoho. Ose selɨkutoho. Awonoho. Sekwoe hwe engo angaꞌnohinoꞌnjo kuyoho. Oso huhwo sohwo Kɨlais Anɨtu uhwosopoꞌmentiso hweho. \v 11 Oseso sekwoe hwe engo neso kako sekwoe syoho selohofiyo paꞌnyo hweho. \v 12 U, aꞌamu fihwo kako kakoe yofeꞌnohini hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnontoso sohumo Anɨtu kako monje weehumontonoho. I, aꞌamu fihwo kakoe yofe somo monje yahinɨngkuhwoso sohumo Anɨtu wopɨngo wonyoangkafo ulohofɨhwosi kakoe yofeso wohoꞌnɨmaꞌmontonoho. \s1 Jisas aꞌamu mangoꞌnohino somneꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Mak 12:40; Luk 11:39-42, 52; 20:47) \p \v 13 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tango seꞌmayo soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwo Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soponeꞌno aꞌamu sofe sɨmanopo honɨngkano pɨjwamo ulohofontɨfeso sekwo soku masyuyoꞌnjo hwasoho. Hwe moyaꞌmi hofɨko woswantɨfi yahonɨngkofi sekwo pɨjumofalokwofo. \p \v 14 [Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tango seꞌmane soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwo Anɨtumo hungkuno sawemo engo jomo ulontɨfi sekwo apɨwojo sofafe ango yoꞌmayo soꞌno wosemokosyohumano poji ulontɨfi ango hiso sekwo nɨhuꞌnahone emawoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Oseso hwangku sekwo tohino engo notɨpemapitnnefoho.] \p \v 15 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tango seꞌmae soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwo mijopo hwahopo angoꞌmeemo emoyɨwoꞌnontɨfi aꞌamu tɨfi senɨngkayoꞌne tɨpewoꞌnɨngkohofofoho. Notɨpemantɨfi sekwoe inomokomoyo imokuwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Oseso kako Setenɨye mehomi sekwo hopa imoꞌnonto kakoe yahino wonyoso sekumo yakolonoho. \p \v 16 Aꞌamu Falisi sohwa Anɨtumneꞌno huno itoꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi yoꞌmayo wonyoꞌwonyo yahino yontɨfe soꞌno Jisas yoka ulɨmentisofoho. Sekwo tɨmpiꞌnyo sohwasi sekwo aꞌamu nomꞌne somo honɨngkano utɨhwano lɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Sekwo yoꞌmayo tango seꞌmae soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Ole lutɨhwawoꞌnɨngkohofi, Hwe fihwo kakoe hungkuno nehopi syafɨsiyoꞌneꞌento kako Anɨtuye tajo ango engo somne lohono loso sohwo, u, kakoe hungkuno ne mmoꞌnyo soꞌno sekwo ole lɨwoꞌnɨngkohofi, Kakoe syohofoho. Hungkuno anefoho. I, hwe fihwo kako sojo wonyoangkafoso Anɨtuye tajo ango engo somo wojo soꞌno nehopi lohono loso sohwo u, kakoe hungkuno nehopi umokono. Nehopi mmoꞌnyoꞌnjo yahonɨngki sekwo oso hwe huhwo sohumo lintofasyɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 17 Sekwo aꞌamu huno ane sohwasi tɨmpiꞌnyo paꞌnyo hwasoho. Hungkuno yokumpohnꞌnyo yakoloꞌnnyoso ntisoto. Oso sojo wonyoangkafoso Anɨtuye angomo wojoso yakoloꞌnnyotaho. U, Anɨtuye angoso sojo wopɨngo imokiyoso yakoloꞌnnyo ntisoto. Anɨtuye angokofo. \v 18 Sekwo ole lutɨhwawoꞌnɨngkohofi, Hwe fihwo kakoe hungkuno soꞌno aꞌamu nehopi syafɨsiyoꞌneso ole lososo. Oso ijempoho yoꞌmayo Anɨtumneꞌno hoꞌnasiyo soponeꞌno hungkuno nehopi lohono. Ose loso sohwo ou, kakoe hungkuno ne mmoꞌnyoso kakoe syohofoho. Hungkuno anefoho. I, hwe fihwo kakoe hungkuno soꞌno aꞌamu nehopi syafɨsiyoꞌneso ole lososo, Oso yano iyoso Anɨtuye ijempoho hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno hungkuno nehopi lohono. Ose loso sohwo u, kakoe hungkuno nehopi umoꞌnono. Nehopi mmoꞌnyoꞌnjo yahonɨngki sekwo oso hwe huhwo sohumo lintofasyɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 19 Sekwo aꞌamu huno ane sohwasi tɨmpiꞌnyo paꞌnyo hwasoho. Hungkuno yokumpohnꞌnyo yakoloꞌnnyoso ntisoto. Aꞌamu oso yoꞌmayo Anɨtumo yano uyotaho. Oso ijempoho yoꞌmayo Anɨtumo yano uyo somo wopɨngo umokiyosotaho. Ntisoto. Anɨtuye ijempohokofo. \v 20 Oseso hwe fihwo kako Anɨtuye ijempoho soꞌno lohono loso sohwo kako yoꞌmayo soponjo hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌntnne lalofoho. \v 21 Oseso hwe fihwo kako Anɨtuye ango engo soꞌno lohono loso sohwo kako Anɨtuye ango soꞌnji Anɨtu oso ango somo humaso soꞌntnne lalofoho. \v 22 Oseso hwe fihwo kako ahwomomneꞌno lohono loso sohwo kako ahwomoꞌnji Anɨtuye epohumayoꞌnji Anɨtu osopo humaso soꞌntnne lalofoho. \p \v 23 Sekwo honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo syohoꞌnjo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji, sekwo tohino tɨpemapitnne soꞌno ngko hitoho ntokwoho. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwo hamniyoho wosopayo kaꞌnyo, sopopayo, ampuꞌwe yoꞌmayo mawoꞌnɨngkohofoso sekwo hotitofontɨfi aho hufaꞌu hopiꞌnono imoꞌnɨngkahonɨngki angaꞌno Anɨtumneꞌno ko hoꞌnasyantɨfeso sekwo oso honɨngkano hungkuno weꞌe somo itoꞌno inɨngkawowoꞌnɨngkohofɨhwasoho. I, honɨngkano hungkuno engoso aꞌamufe hungkuno itoꞌno mɨhwajiyoso, aꞌamumo hitoho ulofoso, Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso, oso hungkuno engo wonyoangkafoso sekwo minɨngkayoꞌnjo hwotoho fewoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Oso yahino yoꞌmayo aho hopiꞌnonohino wojo soꞌno angaꞌnohino Anɨtumneꞌno hoꞌnasiyoso nohoꞌnafɨkutoho. I oso honɨngkano hungkuno engo soꞌntnneꞌno finɨngkamno. \v 24 Anɨtuye hungkuno weꞌe somo ko inɨngkawentɨfi Anɨtuye hungkuno engo somo hwotoho fewoꞌnɨngkohofo soꞌno sekwo aꞌamu tɨmpiꞌnyo paꞌnyo nomꞌne somo honɨngkano utɨhwawoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Sekwo mijo nyoꞌne somjo wopmpeso weꞌeso wae yontɨfi soku i, humpotofo engo sohwo sekwo wosopayo mijo sopo kehumanteso muhwonyoꞌnjo yontɨfeso hiꞌnji nɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \p \v 25 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo syohoꞌnjo hnꞌnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tango seꞌmane soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwoe noswanyo yoꞌmayo somo ko yajɨjwontɨfeso sekwo humayoso kihoꞌnjo hwasoho. I ajwomoꞌmo hufo yahino osoꞌnji sekwoe aꞌapahomneꞌnohini syafɨsyontɨfeso weho. \v 26 Kɨko Falisi tɨmpiꞌnyo sohwosi, noswanyo ajwomoꞌmo yoꞌmayo wojoso kakiꞌno mijo yajɨjwohoji paho hohntaꞌni kihoꞌmaso umoꞌnɨmontonoho. \p \v 27 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tango seꞌmae soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Sekwo aꞌamu poyo peꞌnɨngkahonɨngkofi hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofo paꞌnyo hwasoho. Hwaho tojwa lopo wokoso wonyoangkafoꞌnjoponoho. I, hwaho ajwomoꞌmo poyo peꞌnyo sohwafe yokinoꞌnji yoꞌmayo pisakinoꞌnjo woꞌnnyoponoho. \v 28 Oso paꞌnyo kuyoho. Sekwoe aꞌapaho hohntaꞌni aꞌamu uhwonɨfijoso wopɨngo uhwonantɨfeho. I, sɨmeho ajwomoꞌmo hwasyo hungkunoꞌnji yoꞌmayo wonyoso engo yamoꞌnnyoponoho. \s1 Jisas aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwa tohino engo mapɨfitnne soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Luk 11:47-51) \p \v 29 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwa hnnonji aꞌamu Falisi sohwanji sekwo yoꞌmayo tohino mayoꞌne soꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Sekwo mangoꞌnohino hwasoho. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwamneꞌno oso hwamo huno syafɨsiyoꞌno hofɨkoe pijafo hoꞌnahumentohofo sopo ango wopɨngo molɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Sekwo aꞌmopijohino sopo wokoso wopɨngo hulɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 30 I osoꞌno ole lɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Nakwo nanɨngkwohwosafe sɨkuno somo humentontasi nakwo aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwamo fonjasiyo soꞌne mufoꞌmehwanesohilo. \v 31 Sekwo oso lɨfitnne soꞌno ole lonetɨhwalokwofo, Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwamo fonjahumentohofo sohwafe imuhwasoho. Oso sekwoe hwapɨngo soꞌno lonetɨhwalokwofo. \v 32 Osoꞌno yoꞌmayo seyakwosa emaꞌmentohofoso sekwo wesejwaofantɨfeho. \v 33 Sekwo homa mehomi hwasoho. Sekwo wonyo sohwafe mehomi hwasoho. Sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno tohino mayo soꞌno sekwo hiyaso leꞌmofoso pipilo. Awonoho. Sekwo hiyaso maleꞌmopitnnehofo. \p \v 34 Oseso sekwo upaꞌnɨmno. Sekuyepono olo hwamo uhwatɨmo. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨwoꞌnɨngkohofo sohwanji aꞌamu hunoꞌnjo sohwanji Anɨtuye honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo sohwanji sekuyepono uhwatɨmo. Sekwoꞌnjopo nohumentanɨngkuji sekwo aꞌamu fehohnjo sohwamo fonjasyɨkuji nomꞌne sohwamo iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo sopo fonjintoꞌofasyɨkuji nomꞌne sohwamo sekwoe ango uhuꞌmokiyo somo hwanɨngo fonjɨkuji nomꞌne angopono wofonjofepmnaofantɨfeho. \v 35 Ose ifijo soꞌno aꞌamu honɨngkano wonyo ane somo siki fonjahumentohofo soꞌno sekwo tohino engo nomapitnnefoho. Aꞌamu Apelɨmo fonjahumentiso somtaꞌango neꞌno fonjahumɨwentɨfi fonjahumɨwentɨfi ayoso Pelekaiyafe hwomu Sekolaiya oso humo sekwo Anɨtuye tajo ango engo somo oso ijempoho yoꞌmayo Anɨtumneꞌno hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofoꞌnjo sopo fonjahumentohofofoho. \v 36 Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Oso aꞌamu hopiꞌnonohino somo fonjahumentohofo sofe tohinoso sekwo olohonta humalofo sohwasi tohino hiloso nomapitnnefoho. \s1 Jisas Jelusalemneꞌno humotaho lɨmentisofoho. \r (Luk 13:34-35) \p \v 37 U, nje aꞌamu Jelusalem humamopmmotofo sokunonji olohonta humalofo sokunonji sekwo aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki selɨmotofo sohwamo fonjasyontɨfi aꞌamu sekumo sefoꞌmayoꞌne Anɨtu uhwojɨwoꞌnɨngkiso sohwamo sojoꞌnji fonjɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Sɨkuno piꞌnɨngo engo somo ngko sekumo ole hopa womasemokuꞌmonji imalefoho. Yɨhufoso hofɨkoe polonyo somo muhuꞌmokontɨfi efemokosyawowoꞌnɨngkohofo hopaso ngko sekumo wosemokosyohumamonji ko imaleso sekwo nakwolaho lɨmalofofoho. \v 38 Sekwo upaꞌnɨmo. Sekwoe ango Jelusalem sopo Anɨtu kako nto ulɨkoꞌmaꞌmaho. \v 39 Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Olohonta sekwo ngkimo apaꞌno manohonyoꞌnjo neꞌno yontanɨngkuji sɨkuno piꞌnɨngo woseyakoloꞌmontonoho. Tɨfi noꞌmo sekwo nakwo oso aꞌamu Anɨtu uhwatɨmentiso sohumneꞌno yofe wohoꞌnomano lɨfijo sohonta sekwo ngkimo apaꞌno wonehonantɨfeho. \c 24 \s1 Jisas Anɨtuye tajo ango engoso wonyo imoꞌnone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 13:1-2; Luk 21:5-6) \p \v 1 Jisas Anɨtuye tajo ango engo somo nulɨkoꞌmahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa kakimo nuꞌmantɨfi Jisasɨmo ango hiloso utɨhwano lontɨfi yahonɨngkofi \v 2 Jisas ulɨmento, Olo ango homo losomo sekwo lɨhwonalokwofo. Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Olo ango lomjo sojo angaꞌnohinoso nomꞌnepo kihnꞌnawesoso awonoho. Oꞌo, hofɨko olo ango wopɨngo losomo mtɨhupekuji womehuꞌmmokwojantɨfeho. \s1 Jisas yoꞌmayo tango engoꞌnjo iꞌmofapone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 13:3-13; Luk 21:7-19) \p \v 3 Jisas hwofɨkiꞌnyo Oulif sopo nohumentanɨngki kakoe inomokomoyo sohwa nuꞌmantɨfi hofɨkoꞌnohini nohumantɨfi ulɨmentohofi, Oso hungkuno nalohinoso sɨkuno ntisomo iꞌmofaponeto. Kɨko asomo piso sohontalaho. Sɨkuno moiꞌwo imoꞌnone soꞌnji sɨmoꞌmo peho imoꞌnoneto. Nakwo oso sɨkuno soꞌno huno pipi nayoneto. \p \v 4 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Itoꞌno uhwontohumamno. Aꞌamu sekumo hwasyo honɨngkanomo ipemotasewofitoho. \v 5 Hwangku aꞌamu piꞌnɨngo engo iꞌmofapɨkuji hofɨko nje yofe ntɨkuji ole selɨfitnnefoho. Ngko Kɨlais hwoꞌnyoho. Anɨtu nɨhwosopoꞌmentiso hwoꞌnyoho. Ose selɨfijoso aꞌamu piꞌnɨngo hofɨkoe hungkunomo inɨngkafitnnefoho. \v 6 Sekwo ikujoho fongkiꞌnyoꞌne hungkuno upaꞌnɨngkuji iyoho senyoꞌeno. Ikujoho fongkiꞌnyoso iꞌmofapososo sɨkuno moiꞌwo mmoꞌnyofoho. \v 7 Hwangku aꞌamu temtitofo kengo sohwanji temtitofo nomꞌne sohwanji hofɨko ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. I, aꞌamu hwaho kengopontaꞌango sohwa nomꞌne hwaho kengoponjo sohwanji ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. Ango kengo kengo sopo mijoho engo iꞌmofapososo nomꞌne ango kengo kengo sopo hwaho hwomɨhwo mjɨmɨwenefoho. \v 8 Olo tango weꞌeso emayofoho. Tango mɨkunɨmpososo tɨfi noꞌmo weho. \p \v 9 Osohonta aꞌamuso nosetɨmafɨkuji tohino nosejapɨkuji nofonjasehufitnnefoho. Hwe moyaꞌmi hopiꞌnono sekumneꞌno sɨmeho tohino mɨkunɨmposo umnonefoho. Hwapɨngoso sekwo nje aꞌamu sokuneꞌefoho. \v 10 Hohosohonta hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo Anɨtumneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono unyoso nohoꞌnaofɨkuji hofɨkoe aꞌamu somneꞌno hungkuno wonyoso tokoyoꞌofo ifitnnefoho. Hofɨko hi hofɨkoe aꞌamumneꞌno mangohwa imoꞌnɨfitnnefoho. \v 11 Osohonta aꞌamu piꞌnɨngo hwasyo hungkunoꞌnjo lutɨhwafɨkuji aꞌamu honɨngkano hwasyomo ipemotawofitnnefoho. \v 12 Yahino wonyo mɨkunɨmposo imoꞌnɨngkuhwosi aꞌamu nomꞌne somneꞌno hitoho ulofoso nohoꞌnapitnnefoho. \v 13 I, aꞌamu fihwo yokumpohnꞌnyo neꞌno lohofontanɨngkuhwosi sɨkuno aeꞌuyo imoꞌnososo Anɨtu kako oso huhwo sohumo utɨmanefoho. \v 14 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo hungkuno wopɨngoso angoꞌmeemo lutɨhwafijoso aꞌamu hopiꞌnono nupaꞌnɨngkuji humentanɨngkuji sɨkuno moiꞌwo imoꞌnyoso iꞌmofaponefoho. \s1 Hwahoponjo anɨtu hwasyo sohwoe huyoꞌmango wonyo sohwo iꞌmofaponefoho. \r (Mak 13:14-23; Luk 21:20-24) \p \v 15 Hohosohonta sekwo hwahoponjo anɨtu hwasyo sohwoe huyoꞌmango nɨhuꞌno wonyo sohwo Anɨtuye tajo ango engo Jelusalem sopo uhwonɨfitnnefoho. Nuhwonɨngkuji yomo engo ikuji youwo youwo lɨfitnnefoho. Olo hilo soꞌno hohonta Ntaniyel hwe fihumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwo lɨmentisofoho. Aꞌamu olo hungkuno loso atofo loso sohwo huno itoꞌno wosyafɨsyono. \v 16 Ose uhwonɨngkuji youwo lɨkuji aꞌamu hwaho Jutiya sopo humunyoso hofɨko hwofɨkiꞌnyopono hiyaso komoꞌnosɨfitnnefoho. \v 17 Hwe fihwo antɨfepo humaso sohwo kako hwahopo pɨwelɨkofaohwosi kakoe hoꞌyango ango mtaꞌni moswomanehoho. \v 18 Aꞌamu syohoꞌmo lohofontoso sohwo kakoe angopo ntaꞌni ife womamo lososo momawenefoho. Oꞌo, leꞌmoꞌnohini lohofonefoho. \v 19 Oso sɨkuno somo moyaꞌmi sɨmehoꞌnjo sofanji mehomi weꞌe amno unyo sofantnneꞌno ngko hitoho ntokwoho. Hwapɨngoso oso sɨkuno homo somo olo hwaho lopo tango mɨkunɨmposo iꞌmofapɨhwosi Anɨtuye sɨmeho tohinoso oso hwe moyaꞌmi somo uꞌmanefoho. \v 20 Olo sɨkuno hiyaso leꞌmofoꞌne wojoso sɨkuno meeofoso soꞌnji iꞌmofaposoꞌmanji sekwo leꞌmofoso pipilo. Sɨkuno iyoho humayo soꞌnji iꞌmofaposoꞌmanji leꞌmofoso pipilo. Osoꞌno sekwo Mpohumo jomo ulɨkuno. Sɨkuno meeofosomo iyoho humayo somo imoꞌnɨngkuhwoloho. Osoꞌno Mpohumo jomo ulɨkuno. \v 21 Oso sɨkuno somo tango mɨkunɨmposo woꞌnnyofoho. Hwaho songo imoꞌnɨmentiso sohonta mjɨmoꞌnɨmɨwento olohonta tango oso paꞌnyoso mmoꞌnyofoho. Hwangku tango apaꞌnohinoso oseꞌneꞌmaho. \v 22 Oso sɨkuno tohino mayo somo Anɨtu kako tɨfo mmokiyoꞌmanji aꞌamu hopiꞌnono poyo nto imoꞌnɨfijoꞌnesohilo. I, osoꞌno Anɨtu kakoe aꞌamu uhwosopoꞌmentiso somneꞌno huno syafɨsyɨhwosi sɨkuno oso tohino mayo soꞌno tɨfo imokonefoho. \p \v 23 Hohosohonta hwe fihwo ole noselonefoho. Uhwonɨmno. Kɨlais olopo humaho. Ou, Kɨlais oso nompo humaho. Ose selɨkujoꞌno sekwo hofɨkoe hungkunomo tɨfi inɨngkayoꞌeno. \v 24 Osohonta aꞌamu fihwa ngko Kɨlais hwoꞌnyoho loso sohwanji aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lutɨhwayo sohwanji iꞌmofapɨkuji yoꞌmayo wonyoangkafoso yamofo sekumo esetɨhwafitnnefoho. Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo minɨngkayoꞌnjo hopiꞌnonohinoso oso hisofe hungkunomo inɨngkafitnnefoho. I, Anɨtuye aꞌamu neso hungkuno hwasyomo unɨngkowantɨfitɨkeno lɨkuji yoꞌmayo wonyoangkafoso yamofo esetɨhwafitnnefoho. \v 25 Olo yoꞌmayo hilo soꞌno nto selohefoho. Osoꞌno yoꞌmayo uhwonɨfijo soꞌno huno itoꞌno seyonefoho. \p \v 26 Oseso hofɨko sekumo ole selɨfitnnefoho. Uhwonɨmno. Kɨlais kako aꞌamu ane nompo humaso lohunonoho. Ose selɨkujoꞌneso sekwo muhwonafitnnehofo. Ou, hofɨko ole selɨfitnnefoho. Uhwonɨmno. Kɨlais kako olo ango lomo humaho. Ose selɨkujoꞌneso oso hungkuno somo sekwo inɨngkakutoho. \v 27 Emtaꞌmɨngo mofehiꞌnyo sapiso moꞌmtaꞌni yonteso mofehiꞌnyo nɨngkuꞌnɨngkiso soꞌmo posomjiyohosawowoꞌnɨngkiso hopaso Aꞌamufe Hwomu sohwo oso paꞌnyo noponefoho. \p \v 28 Ose ulonto pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Aꞌamu poyo peꞌnyo sohwoe pijafo woꞌnnyo sopo yɨhufo ajiꞌmango oso hopo sopo nopɨkuji uhuꞌmokufitnnefoho. \s1 Hwangku Aꞌamufe Hwomu sohwo noponefoho. \r (Mak 13:24-27; Luk 21:25-28) \p \v 29 Oso tango hiso moiꞌwo imoꞌnɨngkuhwosoꞌno mofehiꞌnyo nɨhuꞌno komoꞌno sɨkwoꞌmno imoꞌnɨngkuhwosoꞌno hamno majoꞌnjo ihwosi hntokwaliyo notɨhwoꞌmeeofonefoho. Yoꞌmayo ahwomomjo hntokwaliyo yomo yomo yahonɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. \v 30 Aꞌamufe Hwomu sohwo pone soꞌno ahwomomo yamofo iꞌmofapɨhwosoꞌno aꞌamu hwahoponjo humalofoso nuhwonɨngkuji humotaho lɨfitnnefoho. Osohonta uhwonɨfijoso Aꞌamufe Hwomu sohwo kako himopo kakoe yokumpohnꞌnyo engoꞌnji pomponaho engoꞌnji pontanɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. \v 31 Hohosohonta kounoho yoka engo hoꞌnɨngkuhwosi Anɨtu kakoe aꞌamu ahwomomjo somo uhwajɨhwosi angoꞌmeemjo aꞌamu uhwosopoꞌmentiso somo nuhuꞌmokonefoho. Hwaho ae efohotoꞌnawojoꞌmeemjo mɨhwofojonefoho. \s1 Iyoswo uyonɨmofo somo uhwonɨngkuji huno ole waseyono jefo iyoꞌnefoho. \r (Mak 13:28-31; Luk 21:29-33) \p \v 32 Sekwo iyo mijisiyo somo uhwonɨmno. Uyonɨmofoso uhwonɨngkuji jefo uyɨmonteꞌnefoho wolantɨfeho. \v 33 Oso paꞌnyo yoꞌmayo soꞌno seloheso uhwonɨngkuji huno ole waseyono. Kakoe sɨkuno nto iꞌmofapohoho. Kako hokuꞌyopo lohokwoho. Huno ose waseyono. \v 34 Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hwe moyaꞌmi olo hwaho lopo neꞌno nohumentanɨngkuji yoꞌmayo hiso imoꞌnonefoho. \v 35 Olo ahwomoꞌnji hwahoꞌnji moiꞌwo imoꞌnoso sohonta nje hungkunoso moiꞌwo mmoꞌnyoꞌnjo. Neꞌno nowentɨhwonefoho. \s1 Hwe fihwo oso mofehiꞌnyo soꞌnji sɨkuno soꞌnji huno muyofoho. \r (Mak 13:32-37; Luk 17:30, 34-36) \p \v 36 Oso sɨkuno somneꞌno nakwo huno monayofoho. Aꞌamu ahwomomjo sohwanji ngkoꞌnji huno monayofoho. Oꞌo, Mpohwo Anɨtu kakoꞌnohini huno uyalofoho. \v 37 Oso aꞌamu hohonta Nɨwaꞌnji humamotofoso kako yofayokinomo humentiso sohonta yoꞌmayo yahino imotofo paꞌnɨngoso sekwo yontanɨngkuji Aꞌamufe Hwomu sohwo noponefoho. \v 38 Hohonta mijo aꞌamu somo muhuloꞌmentiso sohonta hofɨko wopayoꞌnji mijoꞌnji nɨfitnneso ape mapitnneso mjɨmɨwentanɨngkofi Nɨwa kako yofayokinomo humentisofoho. \v 39 Aꞌamu hiso yoꞌmayo soꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi nohumentanɨngkofi mijo muhulofahonɨngki peꞌnɨmentohofofoho. Oso paꞌnyoso aꞌamu huno mosyafɨsiyoꞌnjo yontanɨngkuji Aꞌamufe Hwomu komoꞌno noponefoho. \v 40 Oso hohosohonta hwe hufaꞌu syohopo lohofontanɨngkohosɨsi Anɨtu angaꞌnohinohumo nutɨmahwosi nomꞌnehumo nulɨkoꞌmanefoho. \v 41 Aꞌmu hufaꞌu faꞌu wopayo sɨhu kolofontanɨngkohosɨsi Anɨtu nomꞌnimo utɨmahwosi nomꞌnisi wohumamontonoho. \v 42 Osoꞌno sekwo itoꞌno fohontohumantokuno. Oso sɨkuno sekwoe Hwe Engo sohuneꞌno itoꞌno fohontohumantokuno. Oso sɨkuno sekwoe Hwe Engo sohwo pone soꞌno sekwo huno maseyofoho. \v 43 Sekwo olo soꞌno huno fɨsyafɨhupmno. Hwe fihwo kakoe angomo humahwosi aꞌamu nomꞌneso kakoe hoꞌyango hufo iyoꞌneꞌentɨfi sɨkuno somneꞌno huno uyɨhwosoꞌno kako tɨmo wohontohumantonoho. Nohontohumentanɨngkuhwosi aꞌamu kakoe angomo maswonehoho. \v 44 Osoꞌno sekwo soku sɨkuno engolopohamo itoꞌno fesyohumantokuno. Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni sɨkuno sekwo huno mosyofɨsyomokosyohumentanɨngkujo somo wopmmonnoho. \s1 Syoho ulohofiyo wopɨngo sohwoꞌnji wonyo sohwoꞌnjiye pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Luk 12:42-46) \p \v 45 Syoho ulohofiyo huno wopɨngoꞌjo sohwo tɨhwolo. Olenoho. Oso hwe huhwo sohumo kakoe hwe engo sohwo ulonteso, Kɨko nje aꞌamu syoho ntohofiyo somo uhwontohumaho. Ose lonto uhwosopeehonɨngki kako aꞌamu somo mokosyohumanto wopayo uyɨmojo hweho. \v 46 Tɨfi sohonta syoho ulohofiyo wopɨngo sohwoe hwe engo asomo poso sohonta kako syoho wopɨngo mokosyohumentanɨngkuhwosi uhwonɨngkuhwosi oso syoho ulohofiyo sohwo sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. \v 47 Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Oso hwe engo huhwo sohwo kako kakoe yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso olo syoho ulohofiyo huhwo sohumo enjwaꞌmo wohoꞌnahumontonoho. \v 48 I osoꞌno, oso syoho ulohofiyo huhwo sohwo kakoe huno ole wosyafɨhuꞌmontonoho. Nje hwe engo sohwo kako asomo komoꞌno maponehoho. \v 49 Ose syafɨsyahonɨngkuhwosi kakoe syoho ulohofiyo sohumo uhwontohumayo ikujoho fonjɨhwosi aꞌamu mijo yokumpohnꞌnyo nontɨfi nonilohofɨwoꞌnɨngkohofo soꞌnji wopayoꞌnji mijoꞌnji wanɨmontonoho. \v 50 Oso syoho ulohofiyo sohwo ose yosoꞌmanji kakoe hwe engo sohwo sɨkuno fihumo syoho ulohofiyo sohwo kako huno mosyofɨsiyoꞌnjo yoꞌmayo itoꞌno mesyohontohumentanɨngkuhwosi asomo wapmmontonoho. \v 51 Poso sohonta syoho ulohofiyo huhwo sohumo tohino mɨkunɨmposo uyɨhwosi aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo soꞌnji uhumajoso sopo hofɨko hulɨngkwajingo ifalohoꞌnɨngkuji humotaho engo lɨfitnnefoho. \c 25 \s1 Moyaꞌmi aho hopiꞌnohino sofamneꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 1 Jisas kako aꞌamu somo ole ulɨmento, Hohosohonta Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo soꞌno olo paꞌnyofoho. Hwe fihwo kako ape womaꞌmo lonto pmmentisofoho. Moyaꞌmi aho hopiꞌnonohino sofa wopayo engo nyoꞌneꞌentɨfi hofɨkoe sikiloho nomantɨfi hwe sohumo ufohonɨtɨmano lontɨfi umentohofofoho. \v 2 Oso moyaꞌmi aho hopiꞌnonohino hofo sofa aho fehohnjo huno anefafoho. Aho fehohnjo hunoꞌnjofafoho. \v 3 Oso moyaꞌmi hunoꞌmaso sofa hofɨko sikilohoꞌnohini motawentɨfi mijoꞌnji momotawommentohofofoho. \v 4 Moyaꞌmi hunoꞌnjo sofa hofɨko sikiloho motawentɨfi mijo nomꞌne soꞌnji motawomentohofofoho. \v 5 Oso hwe ape mayoꞌne sohwo komoꞌno mapeꞌnjo yahonɨngki saho fosyawoꞌmentohofofoho. \p \v 6 Saho fosyowentanɨngkofi kuntoliyo sopo joho ole hoꞌnɨmento, Hwe ape mayo sohwo nto pohoho. Sekwo tohoꞌnji ufohonɨtɨmamno. \v 7 Ose hoꞌnɨngkahonɨngki moyaꞌmi hopiꞌnonohino sofa nolɨkafontɨfi hofɨkoe sikiloho itoꞌno esyohumamentohofofoho. \v 8 Moyaꞌmi hunoꞌmaso sofa moyaꞌmi hunoꞌnjo sofamo ulɨmentohofi, Sekwo sikiloho mijo hmnonejapmno. Nakwoe sikiloho sɨmpeꞌnalofoho. \v 9 Ose ulahonɨngkofi moyaꞌmi hunoꞌnjo sofa ole ulɨmentohofi, Nakwoe sikilohoꞌnji sekwoeꞌnji mijo hopoꞌmaho. Oꞌo sekwo nowekuji hoꞌyango ango mtaꞌni sekwoꞌne mijo mpopmno. \v 10 Ose ulahonɨngkofi moyaꞌmi hunoꞌmaso sofa mijo mpeꞌno wentanɨngkofi oso hwe ape mayo sohwo nopahonɨngki moyaꞌmi itoꞌno humesyohumantohofo sofanji angomo wopayo engo wonano lontɨfi swontɨfi hokuꞌyo nɨhuꞌnahone pɨjwahumentisofoho. \p \v 11 Hwangku sohonta moyaꞌmi nomꞌne sofa iꞌmofapontɨfi ulɨmentohofi, Hwe Engofo, hano fonehwosampofo. \v 12 Ose ulahonɨngkofi hwe ape mayo sohwo ulɨmento, Ngko sekuneꞌno huno maniyohoyohoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 13 Jisas ose ulonto ulɨmento, Sekwo itoꞌno fohontohumamno. Sekwo oso sɨkuno somneꞌno huno maseyohoyohoho. \s1 Syoho ulohofiyo sohwa hamniyoho mokosyohumayoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Luk 19:11-27) \p \v 14 Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo sohonta olo paꞌnyofoho. Hwe fihwo hano emayoꞌne kakoe ango ulɨkoꞌmaꞌmo lonto kakoe syoho ulohofiyo somo kakoe hoꞌyango yoꞌmayoso mokosyohumayoꞌne umentisofoho. \v 15 Hofɨkoe yahino soꞌno syafɨsyonto kakoe hamniyoho yano ulohmmentisofoho. Nomꞌnehumo \it faif tausen\it* (5,000) kina uyɨmentisofoho. Nomꞌne sohumo \it tu tausen\it* (2,000) kina uyɨmentisofoho. Nomꞌnehumo \it wan tausen\it* (1,000) kina uyɨmentisofoho. Ose uyonto umentisofoho. \v 16 Oso syoho ulohofiyo \it faif tausen\it* (5,000) kina maꞌmentiso sohwo komoꞌno nowento oso hamniyoho soꞌnji syoho engo yonto \it faif tausen\it* (5,000) kina nomꞌne maꞌmentisofoho. \v 17 Syoho ulohofiyo nomꞌne \it tu tausen\it* (2,000) kina maꞌmentiso sohwo kakoe hamniyoho nomanto osoꞌnji syoho engo yonto nomꞌne \it tu tausen\it* (2,000) kina maꞌmentisofoho. \v 18 I, osoꞌno oso hwe \it wan tausen\it* (1,000) kina maꞌmentiso sohwo kako hamniyoho nomanto piꞌnɨmomo ijopijijasyonto kakoe hwe engo sohwoe hamniyoho hwahomo hiyaso hoꞌnahumentisofoho. \p \v 19 Sɨkuno piꞌnɨngo engo memjaofahonɨngki oso syoho ulohofiyo sofe hwe engo sohwo asomo noponto oso hamniyoho umentiso soꞌno hungkuno ulɨmo lonto pmmentisofoho. \v 20 Syoho ulohofiyo \it faif tausen\it* (5,000) kina maꞌmentiso sohwo nomꞌne \it faif tausen\it* (5,000) kina soꞌnji motaponto ulɨmento, Hwe engofo, oso \it faif tausen\it* (5,000) kina ntapmmentohino soꞌnji ngko syoho engo yonji nomꞌne \it faif tausen\it* (5,000) kina maꞌmentohefoho. Osoꞌno \it ten tausen\it* (10,000) kina olopo weho. \v 21 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Kɨko nje syoho ntohofiyo wopɨngo hwosoho. Kɨko syoho wopɨngo yonji syoho itoꞌnohini mokosyohumawoꞌnɨngkino hwosoho. Kɨko olo syoho weꞌe lomo wopɨngo mokosyohumawoꞌnɨngkino soꞌno ngko nomꞌne syoho engo mokosyohumayoꞌne wokijapmmonnoho. Kɨko ngkoꞌnjopo nopohoji ngkoꞌnji sɨmonyo uyaho. \p \v 22 Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo \it tu tausen\it* (2,000) kina maꞌmentiso sohwo nomꞌne \it tu tausen\it* (2000) kina soꞌnji motaponto ulɨmento, Hwe engofo, oso \it tu tausen\it* (2,000) kina ntapmmentohino soꞌnji ngko syoho engo yonji nomꞌne \it tu tausen\it* (2,000) kina maꞌmentohefoho. Osoꞌno \it foua tausen\it* (4,000) kina olopo weho. \v 23 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Kɨko nje syoho ntohofiyo wopɨngo hwosoho. Kɨko syoho wopɨngo yonji syoho itoꞌnohini mokosyohumawoꞌnɨngkino soꞌno ngko nomꞌne syoho engo mokosyohumayoꞌne wokijapmmonnoho. Kɨko ngkoꞌnjopo nopohoji ngkoꞌnji sɨmonyo uyaho. \p \v 24 Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo \it wan tausen\it* (1,000) kina maꞌmentiso sohwo noponto ulɨmento, Hwe engofo, ngko huno moiꞌwonoho. Kɨko hwe yokumpohnꞌnyo hwosoho. Nomꞌne sohwa syoho hulontɨfe somtaꞌni wopayo mawoꞌnɨngkino hwosoho. Nomꞌne sohwa ufongoe fisosomokaofontɨfeso kɨko neso nomehuꞌmeesyonji mawoꞌnɨngkino hwosoho. \v 25 Oso hisoꞌno huno niyahonɨngki iyoho nnɨngkahonɨngki jɨje hamniyoho nomotawenji hwahomo hiyaso mokosyohumamentohefoho. Uhwonyo. Olo jɨje hiloso kakwosi maho. \p \v 26 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Kɨko nje syoho ntohofiyo wonyo hwosoho. Kɨko pisoꞌmoꞌnyoꞌnjo hwosoho. Ngko nomꞌne sohwa syoho hulontɨfe soꞌnji nomꞌne sohwa fisosomokaofontɨfe somtaꞌni mawoꞌnɨngkohe soꞌno huno nto kiyohoho eso nto ntohino. \v 27 I, osoꞌno nje hamniyohoso kako aꞌamu hamniyoho mokosyohumayo sohwafe angomo mohoꞌnanɨsiyoꞌnjo pehoꞌno imentohinoto. Hoꞌnosyontentesi nopmꞌmo nje hamniyoho soꞌnji nomꞌne weꞌe soꞌnji nomahmꞌmnesohilo. \v 28 Ose ulonto ulɨmento, Olo hwe lohwoe \it wan tausen\it* (1,000) kina nomafɨkuji oso hwe \it ten tausen\it* (10,000) kina mokosyohumasoso sohumo umasyɨmno. \v 29 Hwapɨngoso ole, aꞌamu yoꞌmayoso itoꞌno mokosyohumawoꞌnɨngkohofo somo ngko nomꞌne piꞌnɨngo engoso uyɨmonnoho. Aꞌamu yoꞌmayoso itoꞌno momokosyohumayoꞌnjo yontoso sohumtaꞌni oso yoꞌmayo weꞌe kako mokosyohumasoso ngko womaꞌmonnoho. \v 30 Olo syoho ntohofiyo wonyo sohumo sɨkwoꞌmjoho hohntaꞌni mehoꞌnaopmno. Osopo aꞌamu hulɨngkwajingo ifalohoꞌnɨngkuji humotaho engo lɨfitnnefoho. \s1 Aꞌamufe Hwomu sohwo aꞌamu hopiꞌnonohino somo yano ilofonefoho. \p \v 31 Aꞌamufe Hwomu sohwo yofe engo hwofiloꞌnnyoꞌnjo sohwo kakoe aꞌamu ahwomomjo soꞌnji poso sohonta kako hwe engo sohwoe epohumayo wonyoangkafo sopo humanefoho. \v 32 Osopo nohumahwosi aꞌamu hopiꞌnonohinoso uhuꞌmokahonɨngkuji kako hwe yahu mokosyohumayo paꞌnyo sohwo aꞌamu somo yano ilofonefoho. Aꞌamu yahu \it sipsip\it* paꞌnyo somo kengopo uhwajɨhwosi aꞌamu yahu \it meme\it* paꞌnyo somo kengopo uhwajonefoho. \v 33 Yahu \it sipsip\it* somo kakoe aho angahohntaꞌni uhumajɨhwosi yahu \it meme\it* somo kakoe aho hwonamonyo hohntaꞌni uhumajonefoho. \v 34 Oso hohosohonta hwe yofe hwofiloꞌnnyoꞌnjo sohwo aꞌamu aho angahohntaꞌni humalofo somo ole ulonefoho. Nje Mpohwo yoꞌmayo wopɨngo sejape soꞌno sehwosopoꞌmentiso soku, hohonta hwaho songo mtɨꞌmokumentiso sohonta olo ango yoꞌmayoso Mpohwo sekumneꞌno yahumentisoso nopɨkuji mapmno. \v 35 Hwapɨngoso ngko mijoho niyahonɨngki wopayo ntapmmentohofofoho. Ngko mijoꞌno nɨmoꞌnɨngkahonɨngki mijo ntapmmentohofofoho. Ngko ango kengopo ntaꞌni pahonɨngko sekwo ngkimo sekwoe angomo ipenɨmotapontɨfi wopɨngo nɨmokosyohumamentohofofoho. \v 36 Ngko hwapɨfe ane nohumentanɨngko sekwo yoꞌmayoso ntapmmentohofofoho. Ngko mnokinoꞌnji nohumentanɨngko sekwo wopɨngo nɨmokosyohumamentohofofoho. Ngko impoꞌangomo nohumentanɨngko sekwo nohonapmmentohofofoho. \p \v 37 Ose ulahonɨngkuhwosi aꞌamu wopɨngoso ole ulɨfitnnefoho. Hwe Engofo, ntohontalo. Kɨko wosopayo mijoho kiyahonɨngki nakwo wosopayo kijapmmentɨhwoneso, ntohontalo. Kɨko mijoꞌno kumoꞌnɨngkahonɨngki nakwo mijo kijapmmentɨhwoneso. \v 38 Ntohontalo. Nakwo ango kengopontaꞌango hwosimo kohonontani nakwoe angomneꞌno ipekumotamentɨhwoneso, kɨko hwapɨfe yoꞌmayoso ane nohumentanɨngkini ntohonta kijapmmentɨhwoneto. \v 39 Ntohontalo. Kɨko mnokinoꞌnji impoꞌangomo humentanɨngkinoso ntohonta kohonɨmentɨhwoneto. Ose ulohonɨfitnnefoho. \p \v 40 Hwe yofe engoꞌnjo sohwo ulonefoho. Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Yoꞌmayoso nje aꞌamu yofe engo aneꞌnjo somneꞌno ulohoꞌmentohinoso ngkineꞌno imentohinofoho. \p \v 41 Ose ulɨhwosi aꞌamu hwonamonyo hohntaꞌnɨngo somo ulonefoho. Sekwo wonyo soku, mpanɨmno. Anɨtu sekumneꞌno sɨmano hintotohino umnalofoho. Sekwo ngkimo ntɨkoꞌmafɨkuji oso toho neꞌno sijalokunjoso Mpohwo kako Setenꞌnji kakoe aꞌamu soꞌntnneꞌno hoꞌnahumentiso somo fɨwanɨmno. \v 42 Hwapɨngoso hohonta ngko mijoho niyahonɨngki wopayo montapeꞌnjo imentohofofoho. Mijoꞌno nɨmoꞌnɨngkahonɨngki mijo montapeꞌnjo imentohofofoho. \v 43 Ngko ango kengopo ntaꞌni pahonɨngko sekwo ngkimo ango mantapeꞌnjo imentohofofoho. Ngko hwapɨfe manjiꞌmofo ane nohumentanɨngko sekwo sekwoe yoꞌmayoso montapmmentohofofoho. Mnokinoꞌnjo nohumentanɨngko impoꞌangomo nohumentanɨngko sekwo monohonayoꞌnjo imentohofofoho. \p \v 44 Ose ulahonɨngkuhwosi ulɨfitnnefo, Hwe engofo, Ntohontalo. Kɨko mijohoꞌnji mijoꞌtnno nokumoꞌnɨngkahonɨngki, kɨko nomꞌne angopo ntaꞌni ponji, kɨko hwapɨfe ane hwosi, mnokinoꞌnjo hwosi, kɨko impoꞌangomo nohumentanɨngkini nakwo wopɨngo makilohofeꞌnjo ntohonta imentɨhwoneto. \p \v 45 Ose ulohonɨngkahonɨngkuji ole ulonefoho. Ngko nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Nje aꞌamu yofe engo aneꞌnjo somneꞌno yoꞌmayoso mulohofeꞌnjo imentohofoso ngkineꞌno mantohofeꞌnjo imentohofofoho. \v 46 Ose ulahonɨngkuhwosi aꞌamu hiso nukuji hofɨkoe wonyomneꞌno tohino engo neꞌno nomapitnnefoho. I aꞌamu wopɨngoso hofɨko ango wopɨngo sopo iꞌmofahokuji engolopohamo songo neꞌno nohumantokutnnefoho. \c 26 \s1 Hwe engo sohwa Jisasɨmo fonjosyaneꞌentɨfi hungkuno nano mtitoꞌmentohofofoho. \r (Mak 14:1-2; Luk 22:1-2; Joun 11:45-53) \p \v 1 Jisas oso hungkuno hopiꞌnono moiꞌwo ulonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, \v 2 Sekwo huno moiꞌwonoho. Sɨkuno hufaꞌu memjaofɨhwosoꞌno Anɨtu Kako Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo \f + \fr 26:2 \ft Oso sɨkuno sɨmoꞌmoso hwaho Ijip sopo aꞌamu ahwomo mtaꞌangoso mehomi tisɨmaso somo poyo imokumentisofoho. Oseso aꞌamu Isɨlaelɨso yahu \fk sipsip \ft honɨyoso hofɨko mitɨpitɨhwayoꞌnji hokuꞌmoponjo iyo fijɨhofakiꞌnnyoꞌnji osomo ulohoꞌmentohofofoho. Aꞌamu ahwomo mtaꞌangoso oso homo somo uhwononto uyakoloꞌmentisofoho. Oso sɨkuno somneꞌne Anɨtu Kako Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo lɨwoꞌnɨngkuhhwonefoho. \f* iꞌmofaposo sohonta Aꞌamufe Hwomu sohumo iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo somo wofonjintoꞌofosyantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 3 Hohosohonta hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Isɨlael sohwafe hwe engo sohwanji hwe yofe hwofiloꞌnnyo tajo ango syohoꞌnjo Kaiyofas oso hwoe ango somo uhuꞌmokumentohofofoho. \v 4 Osopo nuhuꞌmokontɨfi Jisasɨmo hiyasoꞌmo aho kehwasi wofonjosyano lɨmentohofofoho. \v 5 Ole hnnɨmentohofi, Olo hiloso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo osomo wopayo engo nontanɨngkuji Jisasɨmo aho kehwasoꞌno nonahonɨngkuji aꞌamu hofɨko nakumo ikujoho nafongkupitnnoho. Oso hisoꞌno Sɨkuno Engo homo somo nakwo Jisasɨmo aho mokanehwono. Ose hnnɨmentohofofoho. \s1 Aꞌmusi Jisasɨye mnokinopo hwone mijo akinoꞌnjoso usohumentisofoho. \r (Mak 14:3-9; Joun 12:1-8) \p \v 6 Jisas kako Saimounɨye ango Mpetani osopo humamentisofoho. Saimoun huhwo sohwo aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo hweho. \v 7 Osopo Jisas nohumentanɨngki aꞌmu angaꞌnohinisi Jisasɨmo nuꞌmanto kako sojo ahwonte hwone mijo akino wonyoangkafoꞌnjo hamniyoho yokintahopoꞌnjoso nomotaponto Jisas epohumayo sopo nohumentanɨngki kakoe mnokinopo mijoso usohumentisofoho. \v 8 Ose yahonɨngki inomokomoyo sohwa nuhwonontɨfi sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki hnnɨmentohofi, Olo aꞌmu losi mijo siki pehoꞌno sisyohoho. \v 9 Oso mijo wonyoangkafoso aꞌamu nakumtaꞌni mpe nalohofontɨfijontentesi nakwo hamniyoho engo nomehwasi aꞌamu hoꞌyango umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo uyɨhwanesohilo. \p \v 10 Ose hnnɨngkahonɨngkofi Jisas hofɨkoe hungkunomo huno uyahonɨngki ulɨmento, Sekwo aꞌmu losimo sɨmeho tango pehoꞌno uyalokwofo. Kako ngkimo wopɨngo ntohokwoho. \v 11 Aꞌamu umofonyo iwoꞌnɨngkohofoso sekwoꞌnji engolopohamo neꞌno humawoꞌnɨngkohofofoho. I, osoꞌno ngko sekwoꞌnji humaleso sɨkuno moiꞌwo weꞌenepi umoꞌnɨmontonoho. Osoꞌno aꞌamu ngkimo wopɨngo ntohofoꞌne sɨkuno piꞌnɨngo mauyoho. \v 12 Oso aꞌmusi kako nje aꞌapahopo hwone mijo ehantohofisoso kako nakwoe yahino aꞌamufe pijafo itoꞌno yasyɨwoꞌnɨngkuhwone hopaso ehantohokwoho. \v 13 Hungkuno nehopi waselɨmo, Ango yawojoꞌmeemo nje hungkuno wopɨngo aꞌamu somo ulɨfijo soꞌno olo aꞌmu losi ntohofiso soꞌnji ulɨfitnnefoho. Osoꞌno aꞌamu piꞌnɨngo engo olo aꞌmu losimneꞌno syafɨhupitnnefoho. \s1 Jutas hwe engo sohwamo Jisasɨmneꞌno ulɨmneꞌento hungkuno hoꞌnahumentisofoho. \r (Mak 14:10-11; Luk 22:3-6) \p \v 14 Jisasɨye inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwa angaꞌnohino sohwo kakoe yofe Jutas Isɨkaliyout. Oso hwe huhwo sohwo hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwamo nuꞌmanto \v 15 ulɨmento, Ngko sekumo Jisas sejapmme soꞌno sekwo peho wontopantɨfito. Ose ulohonɨngkahonɨngki ulɨmentohofi, Nakwo hamniyoho sojo \it teti\it* (30) wokijopantanoho. Ose ulontɨfi hamniyoho uyɨmentohofofoho. \v 16 Oso hohosohonta Jutas Jisasɨmo utɨhwamneꞌento honɨngkano imofoꞌne syofɨsyomaꞌmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo osomneꞌno wosopayo nɨmentohofofoho. \r (Mak 14:12-21; Luk 22:7-14, 21-23; Joun 13:21-30) \p \v 17 Sɨkuno Engo uhwonɨmotofo sɨmoꞌmjo somo aꞌamu Juta wopayo nomꞌne kengo nɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno Jisasɨye inomokomoyo sohwa kakimo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo osomneꞌno wopayo naneso ntɨꞌmo esyohumanehwono. \v 18 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo antɨme engo somo nukuji hwe fihumo nuꞌmafɨkuji ulɨmno. Nakwoe hwe engo hungkuno mesyolonetɨhwawoꞌnɨngkiso sohwo ole nalohoho. Nje sɨkuno mofoneponoho. Ngko nje inomokomoyo sohwanji Sɨkuno Engo somneꞌno wosopayo jɨje angomo wonontaneꞌno yɨhwono. \v 19 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa Jisasɨye hungkunomo inɨngkawentɨfi Sɨkuno Engo soꞌno wosopayo itoꞌno esyohumamentohofofoho. \p \v 20 Sɨkunoꞌnji Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji nohumantɨfi Jisas ulɨmento, \v 21 Hungkuno nehopi waselɨmo. Hwe fihwo kako olo ango lomo sekwoꞌnji humaso sohwo kako mango sohwafe ahomo wohoꞌnanɨhumonte hweho. Tokoyoꞌofo wantohoꞌmtonoho. \v 22 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwafe sɨmeho tango uyahonɨngki aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo, ngkolaho. \v 23 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hwe fihwo ngkoꞌnji wopayo noswanomo yomaso sohwo kako ngkineꞌno aꞌamumo tokoyoꞌofo uyɨmte hweho. \v 24 Aꞌamu Anɨtuye hungkuno lutɨhwamotofo sohwa iyoswomo mtɨꞌmokumentohofo paꞌnyoso Aꞌamufe Hwomu sohwo poyo umoꞌnɨmontonoho. I osoꞌno oso hwe ngkineꞌno nje mango sohwamo tokoyoꞌofo ntohofone sohuneꞌno hitoho ntokwoho. Tohino engoso nomane hweho. Konaꞌwohi aswo momasoꞌnjo yontentesi wopɨngoꞌnesohilo. \v 25 Ose ulahonɨngki Jutas oso hwe Jisasɨmo tokoyoꞌofo imentiso sohwo Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, ngkolaho. Ose ulohonɨngkahonɨngki ulɨmento, Kɨko nto lohino. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji wopayoꞌnji mijoꞌnji aeꞌuyo nɨmentohofofoho. \r (Mak 14:22-26; Luk 22:15-20; 1 Koulin 11:23-25) \p \v 26 Hofɨko wopayo nontanɨngkofi Jisas wopayo nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto kutɨkujo lohofonto inomokomoyo sohwamo uyonto ulɨmento, Oloso nje aꞌapahofoho. Sekwo nomafɨkuji hmnɨmno. \v 27 Ose ulonto kako noswanyo ipisayo mijoꞌnji nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto hofɨkimo uyonto ulɨmento, Olo mijo loso sekwo hopiꞌnonohino sohwasi hmnaopmno. \v 28 Olo nje honɨyo loso aꞌamu piꞌnɨngo sofe wonyo wae yasemofoꞌne usohumahono. Honɨyo loso Anɨtuꞌnji sekwoꞌnji makotɨkuꞌnyoꞌne usɨhumahono. Nje honɨyo losomo Anɨtu uhwonɨngkuhwosi sekwo Anɨtuꞌnji makotɨkuꞌnyoso ne imoꞌnyoꞌnefoho. \v 29 Hungkuno waselɨmo. Nomꞌne sɨkuno somo olo ipisayo mijo apaꞌno manɨmnehono. Manyoꞌnjo nohumentanɨꞌmo sɨkuno memjaofɨhwosoꞌno ngko sekwoꞌnji nje Mpohwoe ango aꞌamumo mokosyohumayo sopo mijo songo nonanefoho. \p \v 30 Ose ulahonɨngki hofɨko ta angaꞌno lontɨfi noswapontɨfi hwofɨkiꞌnyo Oulifɨneꞌno kotasɨmentohofofoho. \s1 Jisas kako Pita Jisasɨmneꞌno hwasyo hungkuno aꞌamu somo ulone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Mak 14:27-31; Luk 22:31-34; Joun 13:36-38) \p \v 31 Jisas ulɨmento, Olo sɨkwoꞌmiyo lomo sekwo ngkimo nɨhwajɨkuji hiyaso wahumpeentɨfeho. Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, Aꞌamu yahu mokosyohumayo sohumo fonjasyɨkujoꞌno yahu sohwa hiyaso wahumpeentɨfeho. \v 32 I, osoꞌno songo lɨkahmꞌmo Ngkalilineꞌno sɨmoꞌmo sepoꞌmnefoho. \v 33 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Nomꞌne sohwa hofɨko ko kuhwotɨꞌmopijoso ngko makuhwotɨꞌmoꞌmnehono. \v 34 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno nehopi wakilɨmonneꞌno yohono. Olo sɨkwoꞌmiyo lomo yɨhufo tosɨka yoka malontanɨngkuhwoso sohonta kɨko ngkineꞌno hwasyo hungkuno hufaꞌu sɨhune ole ulɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyohoyohoho. Ose ulohojoꞌno yɨhufo sohwo yoka walɨmontonoho. \v 35 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Ngko kikimneꞌno huno maniyohoyohoho eso mulɨmnehono. Oꞌo, ngko kɨkoꞌnji ko fonjanɨsiyoꞌmanji oso hungkunoso mulɨmnehono. Ose ulahonɨngki inomokomoyo hopiꞌnonohino sohwa oso hopa ulɨmentohofofoho. \s1 Jisas Ngketɨsemani sopo humanto Mpohuneꞌno jomo ulɨmentisofoho. \r (Mak 14:32-42; Luk 22:39-46) \p \v 36 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji Ngketɨsemani iyo uyo syoho sopono umentohofofoho. Osopo nohumanto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo olopo fosyohumamno. Ngko oso nompono uꞌmo Mpohumo jomo ulɨmo. \v 37 Ose ulonto kako Pitaꞌnji Sepetiye hwomu sohwaꞌuꞌnji utɨmanto umentohofofoho. Nowentɨfi Jisas sɨmeho tango mɨkunɨmposo umentisofoho. \v 38 Osoꞌno ulɨmento, Nje sɨmeho tango mɨkunɨmposoꞌnjo hwoꞌnyoho. Tango hiloso poyo wanɨmokumtolɨkeno. Ngkoꞌnjopo fosyohumafɨkuji ngkimo nohontohumamno. \v 39 Ose ulonto weꞌenehwo nowento sɨmano hwaho hohntaꞌni ipitofawento Anɨtumo ulɨmento, U, nje Mpohwo, olo tohino loso nonɨꞌmahwosi woniyakolofono. I oso hisoꞌno nje hunomo nnɨngkahutoho. Oꞌo, jɨje hunomnohino hmnɨngkayo. \p \v 40 Ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwafepono umentisofoho. Kako nuꞌmanto uhwonɨmentisoso kakoe inomokomoyo sohwa saho nofosyowentanɨngkofi uhwononto Pitamo ulɨmento, Kɨko ngkimo monohontohumayo pehoꞌneto. \v 41 Sekwo ngkineꞌno nohontohumafɨkuji Mpohumo jomo ulɨmno. Seten sekumo yamofo selohofonoho. Sekwo wopɨngoꞌnohini uyano ko lɨfijoso sekwoe yokumpohnꞌnyo hopoꞌmaho. \p \v 42 Ose ulonto Jisas apaꞌno weꞌenehwo nowento ulɨmento, Nje Mpohwo, olo tohino loso ngkimo manɨmnonehoho nnɨngkohoho. I, osoꞌno nje hunomo minɨngkomnehono. Oꞌo, jɨje hunomnohini unɨngkapmmonnoho. \v 43 Ose ulonto asomo ponto uhwonɨmentisoso inomokomoyo sohwa tɨmo saho unɨngkahonɨngki saho fosyowentanɨngkofi uhwonɨmentisofoho. \v 44 Ose uhwononto apaꞌno nulɨkoꞌmanto Mpohumo jomo sɨmoꞌmjo ulɨmentiso hopaso apaꞌno nowento ulɨmentisofoho. \v 45 Ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwanjo sopo noponto ulɨmento, Sekwo saho neꞌno lofosyawotofo. Upaꞌnɨmno. Nje sɨkuno nto iꞌmofapmmaho. Aꞌamufe Hwomu sohumneꞌno aꞌamu wonyo sohwamo tokoyoꞌofo nto imasofoho. \v 46 Sekwo filɨkapmno. Wohwano. Uhwonɨmno. Oso hwe ngkineꞌno tokoyoꞌofo ntohoꞌmaso sohwo nto pohoho. \s1 Jutas Jisasɨmo aꞌamu wonyo sohwamo uyɨmentisofoho. \r (Mak 14:43-50; Luk 22:47-53; Joun 18:3-12) \p \v 47 Jisas oso hungkuno ulontanɨngki Jutas Jisasɨye inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwo iꞌmofapmmentisofoho. Aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Isɨlael hwe engo sohwanji aꞌamu piꞌnɨngo engo itokusoꞌnjo hosɨmnoꞌnjo sohwamo lutɨhwahonɨngkofi Jutas kako Jisasɨyepono ipemotasɨmentisofoho. \v 48 Jutas oso aꞌamu sohwamo yaofo itɨhwayoꞌne ole ulɨmento, Hwe sohumo nuꞌmahmꞌmo hinjoho huꞌnɨmeso oso hwe huhwo sohwo Jisasɨyoho. Osohumo sekwo aho fɨkopmno. Ose nto ulɨmentisofoho. \v 49 Osoꞌno Jutas Jisasɨmo komoꞌno nuꞌmanto ulɨmento, Nje Hwe Engofo. Ose ulonto hinjoho huꞌnɨmentisofoho. \v 50 Ose yahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko umonji pohino sohwosi komoꞌno fiyo. Ose ulahonɨngki hofɨko Jisasɨmo uꞌmantɨfi aho yokumpohnꞌnyo koꞌmentohofofoho. \p \v 51 Hwe fihwo Jisasɨꞌnji humamentiso sohwo kakoe hwakuhwajo nomanto hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwoe syoho ulohofiyo sohumo haloho lokuꞌmentisofoho. \v 52 Ose yahonɨngki Jisas ulɨmento, Jɨje hwakuhwajo asomo fohoꞌnasyo. Aꞌamu fihwo kako hwakuhwajoꞌnji nomꞌne sohwamo lofososo oso hwe huhwo sohumo hwakuhwajoꞌnji wolofosyantɨfeho. \v 53 Kɨko huno makiyoho liyohoho. Ngko nje Mpohumo jomo ulɨꞌmeꞌno kako ahwomomjo aꞌamu piꞌnɨngo engo nɨfoꞌmayoꞌne nɨhwajɨhwonesohilo. \v 54 I oso hisoꞌno ngko ose iꞌmeꞌno aꞌamu Anɨtuye hungkuno nje poyo imoꞌnyo soꞌno mtɨꞌmokumentohofo oso hungkunoso ne pipi imoꞌnɨngkuhwonesohilo. Oꞌo, nje poyo imoꞌnyoso oso paꞌnyo umoꞌnɨmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 55 Oso hohosohonta Jisas aꞌamu itokusoꞌnjo somo ulɨmento, Sekwo aꞌamu hufo iwoꞌnɨngkiso sohuneꞌno aho wokano lontɨfi hwakuhwajoꞌnji itokusoꞌnji lomotopalokwofo. Sɨkuno engolopohamo ngko Anɨtuye tajo ango engo somo humanji aꞌamu somo Anɨtuye hungkuno lutɨhwahonɨngko sekwo ngkimo osopo manɨkosoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 56 I osoꞌno aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamotofo sohwafe hungkuno ne imoꞌnyoꞌne soꞌno yoꞌmayo imoꞌnɨngkohoho. Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa Jisasɨmo ulɨkoꞌmantɨfi hiyaso humpoꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu ‘kaunɨsol’ syohoꞌnjo sohwafe poneꞌno nowentɨfi Jisasɨmneꞌno hungkuno lɨmentohofofoho. \r (Mak 14:53-65; Luk 22:54-55, 63-71; Joun 18:13-14, 19-24) \p \v 57 Oso aꞌamu sohwa Jisasɨmo aho kentɨfi hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo Kaiyofas oso hwoe angomneꞌno kemotamentohofofoho. Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Isɨlaelɨfe hwe engo sohwanji osopo uhuꞌmokumentohofofoho. \v 58 Pita Jisasɨmo ko inɨngkawomentisoso kakimo mufantohiꞌnyofoho. Oꞌo, kako poꞌmtopoꞌmtisyo humulohoꞌmɨwesofoho. Kako Kaiyofasɨye tojo somo noswonto aꞌamu uhwontohumayo sohwanjo sopo yoꞌmayo imoꞌnyo soꞌno uhwontohumamo lonto humamentisofoho. \p \v 59 Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu \it kaunɨsol\it* syohoꞌnjo sohwanji hofɨko aꞌamu Jisasɨmneꞌno hwasyo hungkuno ujɨsoꞌne Jisasɨmo fonjosyaneꞌentɨfi wotɨpemantɨfi imentohofofoho. \v 60 Aꞌamu piꞌnɨngo hwasyo hungkunoꞌnjo sohwa ko iꞌmofopahonɨngkofi nofonjosyaneꞌentɨfi hungkunoso wonyopi tɨpmmentohofofoho. Hwangku aeꞌuyo sohwaꞌu iꞌmofaponji \v 61 ulɨmentisiyo, Olo hwe lohwo ole lɨmaso hweho. Anɨtuye ango engoso ngko wae yahmꞌmo songo molɨmeso sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno ango moiꞌwo umoꞌnɨmontonoho. Ose lɨmaso hweho. \p \v 62 Ose ulahonɨngki hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwo nolɨkofalohofonto Jisasɨmo ulɨmento, Kɨko hungkuno asomo mujoꞌnjo pehoꞌno yalokuno. Pipilo. Olo hungkuno kikimo kilalokusiyo losofo. \v 63 Ose ulahonɨngki Jisas mampiꞌnyo humentanɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohwo ulɨmento, Anɨtu songo neꞌno humayo sohwo jɨje hungkuno kupoꞌnalofoho. Kɨko hungkuno nehopiꞌnohini fonaso. Kɨko Kɨlais, Anɨtu kuhwosopoꞌmentiso Anɨtuye Hwomu Ne hwosilaho. \p \v 64 Ose ulohonɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko nehopi ntohino. I wakilɨmonneꞌno yohono. Hwangku sohonta sekwo Aꞌamufe Hwomu sohwo Anɨtu Yoꞌmayo Yokumpohnꞌnyo Hwapɨngo sohwoe aho anga sohohntaꞌni humentanɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. Kako himo ahwomo mtaꞌango sopo nohumahwosi pɨhwosoꞌno uhwonɨfitnnefoho. \p \v 65 Jisas ose ulahonɨngki oso hwe tajo ango syohoꞌnjo sohwo sɨmano hintotohino umnɨmentiso soꞌno kakoe manjiꞌmofo weꞌene sɨsɨmpento ulɨmento, Kako Anɨtuneꞌno sitofo ulohoho. Nakwo nomꞌne aꞌamu Jisasɨmneꞌno hungkuno joꞌneso joho pehoꞌno ulanehwono. Oꞌo, sekwo kakoe hungkuno somo nto upaꞌnɨngkohofo. \v 66 Sekwo huno pipi seyohoho. Ose ulohonɨngkahonɨngki ulɨmentohofi, Kako wonyo imaso hweho. Kako poyo umoꞌnono. \p \v 67 Ose ulontɨfi Jisasɨye sɨmoꞌmangopo me mijo uyatɨꞌmofontɨfi fongkuꞌmentohofofoho. Aꞌamu fehohnjo nufonjontɨfi \v 68 Ulɨmentohofi, Kɨko Kɨlais sohwosi Anɨtu hungkuno kijopahonɨngki lɨwoꞌnɨngkino hwosi, tɨhwo kufonjohoho. Noho fonaso. Sitofo ose ulɨmentohofofoho. \s1 Pita Jisasɨmneꞌno hwasyo hungkuno, Ngko huno maniyohoyohoho ulɨmentisofoho. \r (Mak 14:66-72; Luk 22:56-62; Joun 18:15-18, 25-27) \p \v 69 Pita angkuhwafo ponjo tojo somo nohumentanɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohwoe syoho ulohofiyosi nuꞌmanto ulɨmento, Kɨko huhwosi Jisas hwaho Ngkalili mtaꞌango sohwoꞌnji humawoꞌnɨngkino hwosoho. \v 70 Ose ulahonɨngki aꞌamu hopiꞌnono nuhwonɨngkahonɨngkofi Pita ulɨmento, Awonoho. Olo hungkuno ntohino losoꞌno ngko huno maniyohoyohoho. \v 71 Ose ulonto kako noswonto kontolompoꞌango somo nohumentanɨngki nomꞌne aꞌmu syoho ulohofiyosi Pitamo uhwononto hwe sohwamo ulɨmento, Olo hwe lohwo Jisas ango Nasaletnntaꞌango sohwoꞌnji humawoꞌnɨngkiso hweho. \v 72 Ose ulahonɨngki Pita apaꞌno yofe hiyaso yonto ulɨmento, Nehopi yokintahopono lohono. Ngko oso hwe sohumo huno maniyohoyohoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 73 Weꞌenepi aꞌamu fehohnjo lɨkofohumamentohofo osohwa Pitamo nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Nehopi kilɨhwono. Kɨko hofɨkoꞌnjo mtaꞌango hwosoho. Jɨje mampahoso Ngkalilintaꞌango paꞌnɨngo hoꞌnɨngkohoho. \v 74 Ose ulahonɨngkofi Pita hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko hwasyo hungkuno selɨꞌmeso Anɨtu tohino wontapono. Oso hwe sohumo ngko huno maniyohoyohoho. Nɨhuꞌno nehopi lohono. Ose ulɨmentisoso tosɨka yoka lɨmentisofoho. \v 75 Yoka lahonɨngki nupaꞌnonto Pita hungkuno Jisas ulɨmentiso soꞌno huno syafɨhuꞌmentisofoho. Hungkuno ole ulɨmento, Yɨhufo tosɨka yoka molontanɨngkuhwoso sohonta kɨko ngkineꞌno mango hufaꞌu sɨhune ole walɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyohoyohoho. Ose ulohojoꞌno yɨhufo sohwo yoka walɨmontonoho. Pita kako huno ose syafɨsyonto mempono swonto kakoe yahino wonyo soꞌno sɨmeho tango mɨkunɨmposo uyahonɨngki humotaho engo neꞌno lɨmentisofoho. \c 27 \s1 Aꞌamu Pailotɨyepono Jisasɨmo ipemotawomentohofofoho. \r (Mak 15:1; Luk 23:1-2; Joun 18:28-32) \p \v 1 Imɨngo ne soꞌnji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Juta sofe hwe engo sohwanji Jisasɨmo fonjosyaneꞌentɨfi hungkuno lɨmentohofofoho. \v 2 Jisasɨmo aho kentɨfi ahwomo nano kilofontɨfi hwe engo hwaho mokosyohumayo Pailot oso hwoepono ipemotawomentohofofoho. \s1 Jutas poyo peꞌnɨmentisofoho. \r (Apousel sohwafe Syoho 1:18-19) \p \v 3 Jutas kako Jisasɨmo tokoyoꞌofo ulohoꞌmentiso sohwo uhwonɨmentisoso hofɨko Jisasɨmo tohino uyantɨfi yahonɨngkofi uhwononto kako sɨmeho tango uyahonɨngki huno ole syafɨhuꞌmento, Wonyo imalefoho. Ngko oso hamniyoho sojo \it teti\it* (30) maꞌmaleso asomo uyɨmo. Ose ulonto kako aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Juta sofe hwe engo sohwanjimo uyonto \v 4 ulɨmento, Ngko wonyo imalefoho. Ngko hwe wonyo ane sohumo setɨhwamale sohwo wapeꞌnɨmontonoho. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Nakwoeꞌmaho. Jɨjeꞌnohinofoho. \v 5 Ose ulahonɨngkofi Jutas oso hamniyohoso Anɨtuye ango engo somo noswohoꞌnofawento nowento nano hmmentisofoho. \p \v 6 Hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwa hamniyoho hiso nomantɨfi hnnɨmentohofi, Olo hamniyoho hiloso aꞌamumo fonjasiyoꞌne mpeꞌnefoho. Nakwo olo hamniyoho loꞌnji tajo angomjo hamniyoho nemꞌno hoꞌnasiyoso wopɨngoꞌmaho. \v 7 Ose lontɨfi hungkuno nomꞌne ole kotɨkuꞌmentohofi, Nakwo aꞌamu hwontoho mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkohofo sohwa mtaꞌni olo hamniyoho losoꞌnji hwaho mpe uyano. Hwaho hiloso aꞌamu kengo mtaꞌni nopɨkuji poyo peꞌnɨngkujoꞌno pijafo hoꞌnasiyoꞌnefoho. Ose kotɨjwontɨfi imentohofofoho. \v 8 Osoꞌno hwaho hopo sopo hwaho honɨyo lɨfawojoponoho lɨwoꞌnɨngkohofofoho. Oso yofe hiso olohonta weho. \v 9 Oso hohosohonta hwe Jelemaiya sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamojo sohwoe hungkuno ne imoꞌnɨmentisofoho. Hungkuno ole, \q1 Aꞌamu Isɨlaelɨso oso hamniyohoso kakineꞌno mpe uyano lontɨfi imentohofofoho oso hamniyoho hiso nomantɨfi \q1 \v 10 aꞌamu hwontoho mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkiso sohwoe hwaho mpe imentohofofoho. \q1 Oso hwe engo ntɨmentiso paꞌnyofoho. \p Oso hungkunoso hohonta Jelemaiya ose lɨmentisofoho. \s1 Pailot Jisasɨmo hungkuno ulohonɨmentisofoho. \r (Mak 10:2-5; Luk 23:2-5; Joun 18:29-38) \p \v 11 Hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwoꞌnjo sopo Jisas lohoꞌmentisofoho. Oso hwe engo huhwo sohwo Jisasɨmo ulohonɨmento, Kɨko aꞌamu Jutafe Hwe Engo sohwosilaho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hungkuno hiso kɨko nehopi lohino. \v 12 Hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji Juta sohwafe hwe engo sohwanji hofɨko Jisasɨmneꞌno hungkuno ulahonɨngkofi Jisas hungkuno asomo mujoꞌnjo imentisofoho. \v 13 Oseso Pailot Jisasɨmo ulɨmento, Oso hungkuno kikineꞌno ntohofoso kɨko mupaꞌnyotaho. \v 14 Ose ulohonɨngkahonɨngki Jisas hungkuno mujoꞌnjo yahonɨngki Pailot yomo yonto huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentisofoho. \s1 Pailot Jisasɨmneꞌno iyomo fonjintoꞌofahumno ulɨmentisofoho. \r (Mak 15:6-15; Luk 23:13-25; Joun 18:39–19:16) \p \v 15 Oso Sɨkuno Engo wopayo iloho yanɨmotofo sɨkuno somo soswo huhwo huhwi hwe engo hwaho mokosyohumayo sohwo kako hwe impoꞌangomjo fihumo isɨhutofɨhwajɨmojo hweho. Aꞌamu sohwa oso hwe impoꞌangomjo sohuneꞌno yofe hwe engo sohumo ulɨwoꞌnɨngkahonɨngkofi oso hwe huhwo sohumo isɨhutofɨhwajɨmojo hweho. \v 16 Oso hohosohonta hwe wonyo Mpolapas kako impoꞌangomo humohumantisofoho. \v 17 Hwe moyaꞌmi nuhuꞌmokahonɨngkofi Pailot ulɨmento, Ngko sekuyepono tɨhumo isɨhutofɨhwajɨmnehono. Ngko Mpolapas isɨhutofɨhwajɨmnehono. Ngko Jisas aꞌamu Kɨlaisɨyoho ulɨwoꞌnɨngkohofo sohumo isɨhutofɨhwajɨmnehono. Ose ulohonɨmentisofoho. \v 18 Pailot olo soꞌno huno moiꞌwonoho. Aꞌamu piꞌnɨngo engoso Jisasɨmo inɨngkamotofo soꞌno aꞌamu Juta sofe hwe engo sohwa sɨmano hintotohino umnɨmentisofoho. Osoꞌno kakiyepono hungkuno hiso ipemotapmmentohofofoho. \p \v 19 Pailot kako hungkuno joꞌne ango sopo humentanɨngki kakoe ape hungkuno ole lɨhwatɨmento, Kɨko oso hwe wopɨngo sohumo kɨko wonyo ulohofohotoho. Ngko sɨkwoꞌmiyomo oso hwe sohuneꞌno wojo uhwonɨngkoheso ngko sɨmeho tango nisofoho. Ose lɨhwatɨmentisofoho. \p \v 20 Hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji Juta sofe hwe yofe engoꞌnjo sohwanji hofɨko hwe moyaꞌmi somo ulɨmentohofi, Sekwo Mpolapasɨmneꞌno jomo ulɨmno. Jisas kako poyo umoꞌnono. Ose humulohofofoho. \v 21 Hwe yofe engoꞌnjo sohwo aꞌamu somo ulohonɨmento, Olo hwe lohwaꞌu osopo humasiyo loso tɨhumo usɨhutoꞌmnehono. Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Mpolapasɨmo usɨhutofo. \v 22 Ose ulahonɨngkofi Pailot ulɨmento, Ngko Jisas aꞌamu Kɨlais hwosoho ulɨwoꞌnɨngkohofo sohumo pipi imnehono. Ose ulahonɨngki aꞌamuso ulɨmentohofi, Iyopo fonjintoꞌofasyo. \v 23 Ose ulahonɨngkofi Pailot ulɨmento, Pehoꞌneto. Olo hwe lohwo peho wonyo imaso hwolo. Ose ulahonɨngki aꞌamuso mohmꞌno ulɨwoꞌnɨmentohofi, Iyopo fonjintoꞌofasyo. Iyopo fonjintoꞌofasyo. \p \v 24 Ose lontanɨngkofi Pailot huno umento, kakoe hungkunoso hopa mmoꞌnɨngkahonɨngki ikujoho uꞌmofapmmonto yahonɨngki Pailot kako aꞌamu wanohonɨfento mijo nomanto aꞌamuso uhwontohumentanɨngkofi kakoe ahomo mijo yatɨkuꞌnonto ulɨmento, Olo hwe lohumo fonjasiyoꞌneso nje hunoꞌmaho. Oꞌo, sekwo hwapɨngo kuyoho. Osoꞌno nje aho mijo yatɨkuꞌnɨngkohono. \v 25 Ose ulahonɨngki aꞌamuso ulɨmentohofi, Olo hwe lohumo poyo fonjasiyoꞌne tohino nakumo neꞌmasoso nakwoe mehomi ntnneꞌno woneꞌmaꞌmontonoho. \v 26 Ose ulahonɨngkofi Pailot Mpolapasɨmo isɨhutofɨhwajonto kakoe hwe itokusoꞌnjo sohwamo ulɨmento, Jisasɨmo impeꞌnji fonjɨkuji iyopo fonjintoꞌofahumno. \s1 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa Jisasɨmneꞌno sitofo lɨmentohofofoho. \r (Mak 15:16-20; Joun 19:2-3) \p \v 27 Oseso Pailotɨye aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa hwe yofe engoꞌnjo sohwafe angomo ipemotaswontɨfi osopo hwe itokusoꞌnjo hopiꞌnonohino sohwa Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 28 Hofɨko kakoe manjiꞌmofo yajontɨfi hofɨko manjiꞌmofo nomꞌne honɨyoꞌnohinoso ulohoꞌmentohofofoho. Oso manjiꞌmofo honɨyoꞌnohinoso aꞌamu yofe engo hwaho mokosyohumayo sohwafe manjiꞌmofofoho. \v 29 Ose yontɨfi hofɨko impe yongoꞌnjo nomantɨfi nopopojontɨfi hnnɨmentohofi, Olo hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwoe mnokino manjiꞌmofo paꞌnyofoho. Ose lontɨfi Jisasɨye mnokinopo monjiꞌmofahumentohofofoho. Hofɨko foꞌme nomantɨfi kakoe aho angahohntaꞌni umanjontɨfi ulɨmentohofi, Olo foꞌme loso hwe engo hwaho mokosyohumayo sohwoe paꞌnɨngo sohwosiye ahomo kumanjɨhwono. Ose lontɨfi kakoꞌnjopo hwomtame poji ulohofontɨfi sitofo ulɨmentohofi, Ou Hwe Engo sohwosi, kɨko aꞌamu Juta somo mokosyohumawoꞌnɨngkino sohwosilaho. \v 30 Ose ulontɨfi kakoe sɨmoꞌmango sopo memijo uyatɨꞌmofontɨfi oso foꞌme ahomo umangkuꞌmentohofoso nomantɨfi mnokinopo fongkuꞌmentohofofoho. \v 31 Hofɨko sitofo moiꞌwo ulontɨfi oso manjiꞌmofo honɨyoꞌnohinoso yojasyontɨfi kakoe manjiꞌmofo ulohoꞌmentohofofoho. Ose yontɨfi kakimo fonjintoꞌofasiyoꞌne sopono ipemotasɨmentohofofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨmo iyopo fonjintoꞌofahumentohofofoho. \r (Mak 15:21-32; Luk 23:26-43; Joun 19:17-27) \p \v 32 Ipemotasontɨfi hwe fihwo Sailinintaꞌango kakoe yofe Saimoun osohumo nuꞌmantɨfi kwokwe umofontɨfi kako Jisasɨye iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo intofoꞌneꞌentɨfi ulɨmentohofofoho. \p \v 33 Kako intofahonɨngki hofɨko hwaho Ngkoulɨkota sɨꞌmoꞌmentohofofoho. Oso hwaho hopo sopone yofe hiso hwapɨngo olenoho. Mnokino yokino huyoꞌmango paꞌnyo ponoho. \v 34 Osopo nohumantɨfi hofɨko ipisayo mijoꞌnji nomꞌne molasin tohino mumnyoꞌnjo soꞌne soꞌnji iwoloꞌmokontɨfi Jisasɨmo uyahonɨngkofi kako yamofo imentisoso manɨmentisofoho. \v 35 Oseso hofɨko Jisasɨmo iyopo fonjintoꞌofasyontɨfi kakoe manjiꞌmofo yoꞌmayoso tɨhwo womaꞌmontolɨkeno lontɨfi syohiꞌnyo imentohofofoho. Hwe sohwa syohiꞌnyo hiso yakolo ulohofontɨfi yoꞌmayoso huꞌmemaꞌmentohofofoho. \v 36 Ose yontɨfi osopo nohumantɨfi Jisasɨmo uhwontohumamentohofofoho. \v 37 Kakoe iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo yokintaho sopono olo hungkunolo kakineꞌno mtɨꞌmokumentohofi, OLO HWE LOHWO JISASƗYOHO. AꞌAMU JUTAFE HWE ENGO HWEHO. Ose mtɨꞌmokontɨfi iyoswo hofojahumentohofofoho. \p \v 38 Jisasɨꞌnjopo hwe hufaꞌu hufoꞌnji ikujohoꞌnji imojiyo sohwaꞌumo fonjintoꞌofahumentohofofoho. Nomꞌnihwo Jisasɨye aho angahohntaꞌni, nomꞌnihwo aho hwonamonyo hohntaꞌni fonjintoꞌofahumentohofofoho. \v 39 Hwe moyaꞌmiso nopohotawentɨfi mnokɨngkwaꞌnɨngkwaꞌnnyo yontɨfi sitofo ulɨmentohofi, \v 40 Kɨko ole lɨwoꞌnɨngkini, Anɨtuye tajo ango engoso ngko wae yaohmꞌmo apaꞌno songo molɨmeso sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno ango moiꞌwo umoꞌnɨmontonoho. Ose lɨwoꞌnɨngkino hwosoho. Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosɨꞌmanji kɨko foꞌmaꞌnyo. Iyopo ntaꞌni fɨkotape. \v 41 Hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji oso paꞌnyo sitofo ulɨmentohofofoho. \v 42 Ole ulɨmentohofi, Kako aꞌamu nomꞌnemo ufoꞌmawoꞌnɨngkiso sohwo kakimo mufoꞌmaꞌnonehoho. Kako Isɨlael sofe hwe engo hwolaho. Kako iyopo ntaꞌni kotapɨhwosoꞌno uhwonɨngkuhwasi nakwo sɨmeho hiꞌntnnono uyano. \v 43 Kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyonto ole lɨmento, Ngko Anɨtuye Hwomu hwoꞌnyoho. Ose lɨmentiso hweho. Anɨtu kakineꞌno umoꞌnɨngkuhwosoꞌnoꞌmanji kako olohonta ufoꞌmano. Ose ulɨmentohofofoho. \v 44 Oso hwe wonyo Jisasɨꞌnjopo fonjintoꞌofahumentohofo huhwaꞌu Jisasɨmo sitofo ulɨmentisiyefoho. \s1 Jisas poyo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Mak 15:33-41; Luk 23:44-49; Joun 19:28-30) \p \v 45 Hinjo ajwo kuntoliyopo oso sɨkuno mjaofonto mofehiꞌnyomo hoholo yasyonto akupoꞌnyoꞌnji \it tɨli\it* (3) \it kɨlouk\it* osoꞌnji apaꞌno longkonɨngkahonɨngki mofehiꞌnyo lɨmentisofoho. \v 46 Sɨkuno wammonto yahonɨngki Jisas joho mohmꞌno lɨmento, \it Eli Eli lema sapakɨtani\it*. Oso hungkuno hiso neso ole, Nje Mpohwo Anɨtu, pehoꞌno nɨsɨkwojantokuno. \v 47 Ose lahonɨngki aꞌamu kakoꞌnjopo humamentohofoso upaꞌnontɨfi huno muyahonɨngki lɨmentohofi, Olo hwe lohwo kako Ilaija osohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohumneꞌno joho lalofoho. \v 48 Ose ulahonɨngkofi hofɨkoꞌnjopo aꞌamu humunyo sohwo komoꞌno Jisasɨmo uꞌmanto hwapɨfe weꞌe mijo yokumpohnꞌnyo mangkinyoꞌnjo yomanto oso hiso tokemo yamjonto Jisas wanononto uyɨmentisofoho. \v 49 I oso hisoꞌno nomꞌneso ole ulɨmentohofi, Hofahiyo. Nakwo uhwontohumano. Ilaija nopɨhwosi ufoꞌmaꞌmtolɨkeno. Ose ulɨmentohofofoho. \v 50 Jisas apaꞌno joho mohmꞌno lonto kakoe huyoꞌmango uhwajonto poyo peꞌnɨmentisofoho. \p \v 51 Oso hohosohonta Anɨtuye tajo ango engo somjo hwapɨfe engo oso ajwoponjo ango weꞌe Anɨtu humayoꞌnefoho lɨmotofo sopo hokuꞌyopo pmpilɨpeehinyoso yokintahopo ntaꞌni tomonte sɨsɨmpo lohofonto hofaꞌu imoꞌnɨmentisofoho. Hwaho hwomɨhwo yonto sojo engoso tɨhwoꞌmentisofoho. \v 52 Oso hwaho aꞌmopijafo hoꞌnahinyo sopo hwaho hwosampo lohofahonɨngki Anɨtuye aꞌamu piꞌnɨngo peꞌnɨmentohofoso songo lɨkaꞌmentohofofoho. \v 53 Nolɨkafontɨfi sɨkuno nomꞌnemo Jisas peꞌnonto songo lɨkaꞌmentiso somo hofɨko ango Jelusalem wopɨngo somo noswahonɨngkofi aꞌamu piꞌnɨngo engo oso aꞌamu somo uhwonɨmentohofofoho. \v 54 Hwe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo mokosyohumayo sohwo kakoe aꞌamuꞌnji nohumantɨfi Jisasɨmo uhwontohumantɨfi hwomɨhwo yoꞌmayo soꞌnji imoꞌnɨngkahonɨngki uhwonontɨfi iyoho unɨmentisofoho. Ole ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo Anɨtuye Hwomu Ne hweho. Ose lɨmentohofofoho. \p \v 55 Moyaꞌmi piꞌnɨngo engo Ngkalilintaꞌango Jisasɨmo tɨfi inɨngkamotofo sofa Jisasɨmo ufoꞌmano lontɨfi Ngkalili ulɨkoꞌmantɨfi Jisasɨꞌnji Jelusalemno pmmentohofofoho. Osofa nohumantɨfi Jisasɨmo uhwonɨhwojamentohofofoho. \v 56 Aꞌmu hofɨkoꞌnjo lopontaꞌangosi Maliya Makɨtola ntaꞌangiyoho. Aꞌmu nomꞌnesi kakoe yofe Maliya Jemɨsɨꞌnji Jousepɨꞌnjiye konaꞌwohiyoho. Aꞌmu nomꞌnesi Sepetiye hwomu sohwaꞌuye konaꞌwohiyoho. \s1 Jisasɨye pijafoso sokimomo hoꞌnahumentohofofoho. \r (Mak 15:42-47; Luk 23:50-55; Joun 19:38-42) \p \v 57 Sɨkunoꞌnji hwe hamniyoho engoꞌnjo Alimateyantaꞌango sohwo iꞌmofapmmentisofoho. Kakoe yofe Jousepɨyoho. Kako Jisasɨmo inɨngkamojo hweho. \v 58 Kako hwe engo Pailot osohumo uꞌmanto, Jisasɨye pijafo mayoꞌne ulohonɨmentisofoho. Ose ulahonɨngki Pailot ulɨmento, Jisasɨye pijafoso olo hwe lohumo uyɨmno. \v 59 Ose ulahonɨngki Jousep pijafoso nomanto hwapɨfe songo halojo somo ifohumpento \v 60 kakoe sokimo songomo hoꞌnahumentisofoho. Oso sokimoso kako sojo engo somo imo engo ilɨꞌmentisofoho. Osopo hoꞌnasyonto sojo engo yɨwoloꞌmo yɨwoloꞌmo lohofonto sokimo hokuꞌyo somo pɨjwahumentisofoho. \v 61 Maliya Makɨtolantaꞌangosɨꞌnji nomꞌne Maliyasɨꞌnji sokimo momɨngo sopo humanji humɨhwontohumantisiyofoho. \s1 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa Jisasɨye sokimoꞌnjo mofone sopo humohumantohofofoho. \p \v 62 Moꞌnɨngka honta sɨkuno iyoho humayoꞌne yoꞌmayo itoꞌno esyohumayo sohwi nuyokolofahonɨngki hwe yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji Pailotɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 63 Nuꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Hwe engo oso hwe hwasyo hungkunoꞌnjo sohwo songo humamentiso sohonta ole lɨmento, Sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno ngko songo nolɨkaꞌmnefoho lɨmentisoso huno nayohoho. \v 64 Oso hisoꞌno kɨko jɨje aꞌamu sohwamo ole uso, Jisasɨye pijafo somo sekwo pɨkupɨjo esyontanɨngkujoso sɨkuno hufaꞌu sɨhune womemjaofono. Ose uso. Kakoe inomokomoyo sohwa nukuji kakoe pijafoso hufo ikuji hwe moyaꞌmi somo hwasyo ole ulɨfitnnoho, Jisas songo nto lɨkoꞌmaho. Oso hwasyo hungkunoso hwasyo hungkuno sɨmoꞌmjo somo nuyakolofonoho. \v 65 Ose ulahonɨngkofi Pailot ulɨmento, Sekwo sekwoe aꞌamu uhwontohumayoꞌne sohwamo uhwajɨfijoso hofɨko sokimo somo yokumpohnꞌnyo wopɨjwosyafe. \v 66 Ose ulahonɨngki hofɨko nowentɨfi pɨjwahumentohofofoho. Oso hiso hano pitofasiyo soꞌno sohe hoꞌnahumentohofofoho. Oseso hofɨko aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa sokimo homo somo uhwontohumayoꞌne uhwatɨmentohofofoho. \c 28 \s1 Jisas songo lɨkaꞌmentisofoho. \r (Mak 16:1-10; Luk 24:1-10; Joun 20:1-18) \p \v 1 Sɨkuno iyoho humayoso moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki Sante imɨngoꞌnji mofehiꞌnyo wosɨꞌmofapmmonto yahonjo soꞌnji Maliya Makɨtolantaꞌangosi Maliya nomꞌnesiꞌnji siko Jisas hoꞌnahumalofo sopo uhwonaho lonji pmmentisiyefoho. \v 2 Oso hohosohonta hwaho hwomɨhwo yahonɨngki aꞌamu ahwomomjo sohwo nulɨkoꞌmanto noponto sojomo iwoloꞌmo iwoloꞌmɨngo lohofonto sojo nomehoꞌnaofonto sojo yokintahopo humamentisofoho. \v 3 Aꞌamu ahwomomjo sohwoe sɨmano emtaꞌmɨngo yonte paꞌnyo kakoe manjiꞌmofoso nɨhuꞌno halojoꞌnohinofoho. \v 4 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa osohumo uhwonontɨfi yomo yontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki poyo hopa woꞌmentohofofoho. \p \v 5 I osoꞌno aꞌamu ahwomomjo sohwo aꞌmu sofaꞌumo ulɨmento, Siko iyoho senɨngkuhwoloho. Ngko huno ole niyohi, Siko Jisas aꞌamu iyopo fonjintoꞌofahumalofo sohuneꞌno tɨpeelokusiyo. Ose ulonto ulɨmento, \v 6 Kako olopo mohumuyoho. Hohonta kako lɨmentiso hopa nto lɨkaꞌmaho. Oyoninyo. Hofɨko Jisasɨmo nohoꞌnahumalofo lopo uhwoninyo. \v 7 Siko komoꞌno uhusɨsi kakoe inomokomoyo sohwamo hwe poyo imoꞌnɨmaso sohwo piꞌnɨmo mtaꞌni nto lɨkaꞌmaho. Ose ulinyo. Kako Ngkalilineꞌno sɨmoꞌmo nto sepoꞌmaho. Sekwo osopo nosokuji uhwonɨmno. Hungkuno seloheso inɨngo seyoꞌeno. \p \v 8 Ose ulahonɨngki aꞌmu sofaꞌu iyoho unɨmentisoso siko sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨngkahonɨngki piꞌnɨmomo nulɨkoꞌmanji komoꞌno nowenji kakoe inomokomoyo sohwamo olo hungkuno loso ulohonanji umentisiyefoho. \v 9 Nowentanɨngki Jisas honɨngkanopo uswoꞌnonto ulɨmento, Nje nampohwo faꞌuyo. Ose ulahonɨngki tɨfonepo nowenji Jisasɨye sɨfe hwompahomo aho upmꞌmokonji Jisasɨmo hwomtame ulohoꞌmentisiyefoho. \v 10 Jisas ulɨmento, Siko iyoho senɨngkuhwoloho. Siko nuhusɨsi nje nɨngkwahwosamo ulinyo. Hofɨko hwaho Ngkalili nosokuji osopo wanohonɨfe. Ose ulinyo ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu itokusoꞌnjo sohwafe hungkunofoho. \p \v 11 Oso aꞌmu sofaꞌu nowentanɨngki aꞌamu fehohnjo itokusoꞌnjo sokimo somo uhwontohumayo sohwa hofɨko angopo iꞌmofawentɨfi aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syohoꞌnjo sohwamo yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso soꞌno ulɨmentohofofoho. \v 12 Ose ulahonɨngkofi aꞌamu huhwo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji uhuꞌmokontɨfi yoꞌmayo yaneꞌentɨfi hungkuno mtitoꞌmentohofofoho. Hofɨko hamniyoho engo aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo uyontɨfi ulɨmentohofi, \v 13 Sekwo aꞌamu somo ole ulɨmno. Kakoe inomokomoyo sohwa hofɨko sɨkwoꞌmiyomo nopontɨfi nakwo saho fosyowentanɨngkuhwoni kakoe pijafoso hufo maꞌmalofofoho. Ose ulɨmno. \v 14 Hwe engo hwaho mokosyohumayo sohwo olo soꞌno upaꞌnɨngkuhwosɨꞌmanji nakwo kakimo afofo umokantanoho. Kako sekumo yoka masejoꞌnjo uyɨmontonoho. \v 15 Ose ulahonɨngkofi aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa hamniyoho nomantɨfi hofɨkoe hungkunomo inɨngkamentohofofoho. Olo hungkuno Jisasɨye pijafoso hufo mayo loso aꞌamu Jutafe angoꞌmeemo hoꞌnɨngkowahonɨngki neꞌno lontɨfeso olohonta ose weho. \s1 Jisasɨye inomokomoyo sohwa Jisasɨmo uhwonɨmentohofofoho. \r (Mak 16:14-18; Luk 24:36-49; Joun 20:19-23) \p \v 16 Inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni angaꞌnohino sohwa oso hwofɨkiꞌnyo hwaho Ngkalili sopo Jisas nto ulɨmentiso sopono sɨmentohofofoho. \v 17 Hofɨko Jisasɨmo uhwonontɨfi hwomtame ulohoꞌmentohofofoho. I osoꞌno aꞌamu angaꞌno angaꞌno Jisasɨtɨkeno nomꞌne hwolɨkeno lontɨfi huno piꞌnɨngo syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 18 Jisas hofɨkimo tɨfonepo uꞌmanto ulɨmento, Anɨtu yoꞌmayo yokumpohnꞌnyo ahwomoꞌnji hwahoꞌntnneꞌno mokosyohumayoꞌne ntapisofoho. \v 19 Osoꞌno sekwo nowekuji hwaho hopiꞌnono angoꞌmeemjo aꞌamu somo nje hungkuno lutɨhwafɨkujoꞌno nje inomokomoyo umoꞌnɨfe. Sekwo hofɨkimo mijo kiyomayoso Mpohwoe yofeꞌnji kakoe hwomufe yofeꞌnji kakoe Towahunofe yofeꞌnji lɨkuji fɨkiyomapmno. \v 20 Ngko hungkuno hopiꞌnono sejapontnneso aꞌamuso hungkuno hiloso inɨngkape-eꞌne filutɨhwamno. Upaꞌnɨmno. Ngko sekwoꞌnji engolopohamo nohumentanɨꞌmo sɨkuno moiꞌwo imoꞌnɨngkuhwosoꞌno neꞌno humentɨhwanefoho.