\id LUK - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h Luk \toc1 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Luk mtɨꞌmokumentisofoho. \toc2 Luk \toc3 Lk \mt1 Luk \mt2 Olo Hungkuno Wopɨngo loso Luk mtɨꞌmokumentisofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Olo iyoswo loso Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta Luk soswo \it teti\it* (30) mofonepo nto uyakolofahonɨngki mtɨꞌmokumentisofoho. Luk sohwo Jisasɨye inomokomoyo hwoꞌmaho. Oꞌo, Luk sohwo aꞌamu uyohofaho syohoso wopɨngo imojo hweho. (Oso hiso Koulousi sohe engo 4 honɨngkano weꞌe 14. Osopo weho.) Luk olo iyoswo hiloso komoꞌno mtɨꞌmokumentisoꞌmaho. Oꞌo, kako hano neꞌno emoyonto aꞌamu Jisasɨmo uhwonɨmentohofoso mpoyo lutɨhwahonɨngkofi kako hungkuno fisoꞌnji uhuꞌmokonto mtɨꞌmokumentisofoho. Luk sohwo aꞌamu Juda hwoꞌmaho. Aꞌamufe Hwomu Jisas sohwo aꞌamu wonyo honɨngkanomo humentanɨngkujo somneꞌno notɨpemahwosi utɨmayoꞌne pmmentiso hweho. (Oso hiso Luk sohe engo 19 honɨngkano weꞌe 10. Osopo weho.) \ip Iyoswo hiloso Luk aꞌamu Ngkɨlik osomneꞌno mtɨꞌmokumentisofoho. Osoꞌno olo iyoswo Luk mtɨꞌmokumentiso hiloso nakumo huno nafohotofoꞌnefoho. Luk olo iyoswo hiloso ntɨpo humanto mtɨꞌmokumentisotɨkeno aꞌamu fisofe hunoso olenoho. Luk kako Sisaliya humanto mtɨꞌmokumentisofoho. Nakumo huno nafohotofo hwapɨngo neso olenoho. Jisas sohwo nakwo aꞌamu soꞌnwi yahino wonyo yontanɨngkuwhoni asomo netɨmayoꞌne pmmentiso hweho. Osoꞌno nakwo hungkuno homo lomo atofo lɨhwasi Jisasɨmo tɨfi unɨngkohwano. \c 1 \s1 Olo mpoyo loso Luk kako hwe engo Tiyoufilosɨmneꞌno mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 1 Nje hwe engo Tiyoufilos sohwosi, kɨko nje hungkuno upaꞌnyo. Kɨlais kako olo hwaho lopo humamojo sohonta yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso somneꞌno aꞌamu piꞌnɨngo engo sohwa hofɨko nakwo ifalifaliyo womtɨꞌmokano lontɨfi yamofo imentohofofoho. \v 2 Jisasɨye inomokomoyo sohwanji nomꞌne aꞌamu soꞌnji hofɨko yoꞌmayo Jisas imentiso sɨmoꞌmtaꞌango somo tɨmo uhwonontɨfi aꞌamu nomꞌne somo ulahonɨngkofi hofɨko mtɨꞌmokumentohofofoho. \v 3 I, ngko huhwoꞌni Jisasɨye mpoyoso kikiyepono wolɨhwatɨmo lonji mtɨꞌmokalokweno. Sɨkuno piꞌnɨngo engo ngko syoho yokumpohnꞌnyo yonji hungkuno hisoꞌno itoꞌno yasiyoꞌne aꞌamu piꞌnɨngo engo somo yoꞌmayo sɨmoꞌmtaꞌango somneꞌno ulohononji hungkuno hwapɨngo neso tɨpemanji hungkuno itoꞌnohini kikineꞌno mtɨꞌmokalokweno. \v 4 Oseso yoꞌmayo hungkuno nto lokitɨhwawoꞌnɨngkohofo somneꞌno nehopitɨkeno hwasyotɨkeno syafɨsyohojɨꞌmanji olo hungkuno kikineꞌno kumtɨꞌmokiyalokwe losomo atofo lohoji hungkuno neso wotɨpemaꞌmonnoho. \s1 Aꞌamu ahwomomjoso kako Sekolaiya sohumo kakoe hwomu Joun iꞌmofapone soꞌno ulɨmentisofoho. \p \v 5 Nje mpoyo lomayoso olenoho. Hwe engo Helout sohwo kako hwaho Jutiya mokosyohumamentiso sohonta hwe fihwo kakoe yofe Sekolaiya sohwo kako nohumanto kako tajo ango syohoꞌnjo hweho. Oso syoho imotofo huhwo sohwa hotitoꞌmentohofoso aꞌamu fehohnjoso Apaija mokosyohumamentisofoho. Sekolaiya hofɨkoꞌnji syoho imojo hweho. Sekolaiyafe ape hiye temtitofo huhwa oso syoho imotofofoho. Kako Mousesɨye kolaꞌwehwo Elounɨye imuyoho. Aꞌmu hisi yofe Elisapetɨyoho. \v 6 Hisiyaꞌu siko Anɨtuye tɨmo sopo wonyohofiyo humamojiyeyaꞌuyoho. Siko Anɨtuye honɨngkano hungkuno itoꞌnohino somo inɨngkawenji honɨngkano wonyo ane humamojiyeyaꞌuyoho. \v 7 Siko mehomi nɨhuꞌno ane yaswoho. Hwapɨngoso Elisapet kako hwonjo ape humanto siko aꞌmane imoꞌnɨmentisiyeyaꞌuyoho. \p \v 8-9 Sekolaiyafe aꞌamu hotitoꞌmentohofo sohwa hofɨkoe sɨkuno Anɨtuye ango engo somo syoho iyoꞌne iꞌmofopahonɨngki hofɨko aꞌamu uhwosope yahinoso yontɨfi Sekolaiya sohumo Anɨtuye sɨmano sopo lohofoꞌne uhwosopoꞌmentohofofoho. Oseso kako oso ango ajwo soꞌmo Anɨtuye angofoho lɨwoꞌnɨngkohofo sopo noswonto hwamno paꞌnyo akino wopɨngoꞌnjoso Anɨtumneꞌno tɨkayo usɨmokumentisofoho. \v 10 Sekolaiya kako oso tɨkayo usɨmokontanɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo sohwa hofɨko mempo hohntaꞌni nohumantɨfi Mpohumo jomo ulɨmentohofofoho. Hofɨkoe yahino ose imotofofoho. \v 11 Sekolaiya osopo nohumanto uhwonɨmentisoso Anɨtuye aꞌamu ahwomomjo sohwo kako oso epohumayo tɨkayo usɨmokiyo aho anga sohohntaꞌni lohofontanɨngki uhwononto \v 12 yomo engo yonto iyoho unɨmentisofoho. \v 13 I osoꞌno aꞌamu ahwomomjo sohwo kakimo ulɨmento, Sekolaiya, kɨko iyoho yohotoho. Anɨtu kako jɨje jomo ujo somo nto kupaꞌnɨmaho. Jɨje ape Elisapetɨsi kako hwomu womaꞌmontonoho. Notɨpemahosɨsi kɨko yofe ole muso Jounɨyoho. \v 14 Hwomu huhwo sohwo iꞌmofopahonɨngkuhwosi siko sɨmonyo engo uyanjiyoho. I aꞌamu piꞌnɨngo engo hiꞌnji sɨmonyo engo uyantɨfeho. \v 15 Hwomu huhwo sohumo Anɨtu kako yofe engo mulonefoho. Kako yoꞌmayo mijo yokumpohnꞌnyoso nonɨngkuhwoloho. Kako konaꞌwohiye sɨmeho moꞌmo mnawentanɨngkuhwoso sohonta Anɨtuye Towahuno Wopɨngo uhulaꞌofonefoho. \v 16 Kako Anɨtuye hungkuno aꞌamu Juta somo ulɨhwosoꞌno hofɨko hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji hofɨko hofɨkoe Hwe Engo Anɨtu sohumo apaꞌno unɨngkowantɨfeho. \v 17 Kako oso aꞌamu sohumo Ilaija hohonta Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwoe yokumpohnꞌnyo paꞌnyo sohwo nohumahwosi kako oso hwe Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨmonteꞌno yoso sohumneꞌno aꞌamufe honɨngkano itoꞌno esyohumayoꞌne hweho. Kako Anɨtuye hungkuno ulɨhwosoꞌno hwe sohwa upaꞌnɨngkuji hofɨko hofɨkoe mehomi sɨmeho afa apaꞌno wepufisyantɨfeho. Aꞌamu sɨmeho afa minyoꞌnjoso Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofoso hofɨko aꞌamu honɨngkano wopɨngoꞌnjo sofe huno apaꞌno wotɨpemantɨfeho. Oseso kako Hwe Engo sohumneꞌno aꞌamu itoꞌno wesyohumamontonoho. \p \v 18 Aꞌamu ahwomomjo sohwo ose ulahonɨngki Sekolaiya ulɨmento, I, pipineto. Ngko aꞌmane moiꞌwonoho. Nje ape hi aꞌmane moiꞌwonoho. Jɨje hungkuno ne imoꞌnyoso ngko huno pipi wanimontolo. \v 19 Ose ulahonɨngki aꞌamu ahwomomjo sohwo ulɨmento, Ngko Ngkepɨliyel hwoꞌnyoho. Ngko Anɨtuye sɨmanopo lohofɨwoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. Olo hungkuno wopɨngoꞌne kilohe losoꞌno Anɨtu kako lonɨhwatɨmasoꞌno pmmale hwoꞌni kuꞌmahono. \v 20 I, kɨko upaꞌnyo. Nje hungkuno hilo somo kɨko sɨmeho hiꞌntnnono mantape soꞌno jɨje mango pɨkuꞌnnyo imoꞌnɨngkohoji kɨko hungkuno majoꞌnjo uyɨmonnoho. Oso hopa nohumentanɨngkohoji yoꞌmayo kiloheso ne umoꞌnɨmontonoho. Yoꞌmayo nje hungkuno kiloheso kakoe sɨkuno somo ne imoꞌnɨngkuhwosoꞌno kɨko hungkuno apaꞌno walɨmonnoho. \p \v 21 Oso hungkuno hiso hnnontanɨngki aꞌamu mempo hohntaꞌni uhwontohumantɨfi huno piꞌnɨngo engo syafɨsyontɨfi ole hnnɨmentohofi, Peho uꞌmahonɨngki kiyalofoho. Sekolaiya kako Anɨtuꞌnjopo nohumanto kuntoꞌno moswapeꞌnjo yalofoho. Ose hnnɨmentohofofoho. \v 22 Hwangku kako noswaponto kako hungkuno hwe moyaꞌmi somo mujoꞌnjo imentisofoho. Oꞌo kako iloꞌnnyo hopa imoꞌnonto kako kakoe ahoꞌnjiꞌnohini itɨhwahonɨngki uhwonontɨfi ole syafɨhuꞌmentohofi, Sekolaiya kako Anɨtuye ango weꞌe soꞌmo nohumanto yoꞌmayo wonyoangkafoso uhwonɨngkiso hwolɨkeno. Ose syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 23 Kakoe syoho iyo soꞌno sɨkuno moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kako kakoe angopono asomo umentisofoho. \p \v 24 Tɨfi sohonta kakoe ape Elisapet sɨmeho ihnꞌnonto kako hiyasoꞌmo humentanɨngki hamno aho fehohnjo hopiꞌnono uyakoloꞌmentisofoho. Ilisapet kako sɨmehoꞌnjo honɨngkanonto ole hnnɨmento, \v 25 Nje Hwe Engo Anɨtu kako ngkimo wopɨngo ntohokwoho. Ngko mehomi mmoꞌnyo soꞌno wonɨmango nnontanjopo Anɨtu aꞌamufe tɨmopo oso tango hiso wae yanɨmokwoho. Ose hnnonto sɨmonyo imentisofoho. \s1 Aꞌamu ahwomomjo sohwo kako Maliyamo Jisas imoꞌnone soꞌno ulɨmentisofoho. \p \v 26 Elisapet sɨmehoꞌnjosi humentanɨngki hamno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni angaꞌnohinoso uyokolofahonɨngki Anɨtu kako kakoe aꞌamu ahwomomjo Ngkepɨliyel sohumo hwaho Ngkalili ango weꞌe Nasalet soponeꞌno lɨhwatɨmentisofoho. \v 27 Oseso kako ape sijo siyepono umentisofoho. Oso aꞌmu hisimo kakoe hwehuneꞌno uhwojano lontɨfi hwosopeehiniyoho. Oso hwe huhwo sohwo kakoe yofeso Jousepɨyoho. Hofiyakwosa hwe engo Ntefitɨye temtitofo mtaꞌango hweho. Oso aꞌmu siye yofeso Maliyafoho. \v 28 Ngkepɨliyel kako oso hisiꞌnjo sopo iꞌmofawento ulɨmento, Nje mupe mofehiꞌnyoꞌnjoho. Anɨtu kako wopɨngo kilohofalofoho. Kako kɨkoꞌnji humaho. \v 29 Maliya oso hungkunoso nupaꞌnonto kako huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentisofoho. Oso hungkuno njiso hiso hwapɨngo neso pipineto. \v 30 Ose syofɨsyahonɨngki aꞌamu ahwomomjo sohwo ulɨmento, Maliya, kɨko huno piꞌnɨngo syafɨsyohotoho. Iyoho kinyoꞌeno. Anɨtu kako kikineꞌno sɨmeho wopɨngo umoꞌnalofoho. \v 31 Upaꞌnyo. Kɨko sɨmeho ihnꞌnɨngkiji hwomu aswo womaꞌmonnoho. Hwomu huhwo sohumo kakoe yofeso Jisasɨyo muso. \q1 \v 32 Kako hwe engo umoꞌnɨmontonoho. \q1 Aꞌamu kakineꞌno ole wolantɨfeho. \q1 Olo hwe lohwo yoꞌmayo hopiꞌnonohino somo hwofiloꞌnnyo Anɨtuye Hwomu hweho. \q1 Ose wolantɨfeho. \q1 Olo hwe lohumo kakoe ajuyohwo Ntefit yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumamojo hopo sopo Anɨtu uhumatɨmontonoho. \q1 \v 33 Kako aꞌamu Juta somo neꞌno mokosyohumantɨhwone hweho. \q1 Kakoe sɨkuno mokosyohumayoꞌneso moiꞌwo mmoꞌnonehoho. \q1 Engolopohamo wawoꞌmtonoho. \p \v 34 Ose ulahonɨngki Maliya ulɨmento, Oso hiso pipi umoꞌnɨmontolo. Ngko hwehwo manɨmahnꞌnyoho. \p \v 35 Ose ulahonɨngki aꞌamu ahwomomjo sohwo ulɨmento, \q1 Hwangku Anɨtuye Towahuno Wopɨngo kikiyepono pɨhwosi Anɨtu yoꞌmayo somo hwofiloꞌnnyo sohwoe yokumpohnꞌnyoso ufehuꞌmokakohumontonoho. \q1 Oseso hwangku oso hwomu aswo majo huhwo sohuneꞌno aꞌamu ole wolantɨfeho. \q1 Hwomu wopɨngo sohwo Anɨtuye Hwomu Ne hweho wolantɨfeho. \p \v 36 Ose ulɨkwato lohofonto ole ulɨmento, Upaꞌnyo. Jɨje aꞌamu Elisapet aꞌmanesi kako sɨmehoꞌnjoho. Aꞌamu kakineꞌno hwonjo apefoho lɨmotofosi kako sɨmeho ihnꞌnɨngkahonɨngki hamno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌni mtaꞌni angaꞌnohinoso uyakoloꞌmasofoho. \v 37 Yoꞌmayo hopiꞌnono aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso Anɨtu kako yoꞌmayo hwapɨngo sohwo yososo ne umoꞌnɨmontonoho. \v 38 Ose ulahonɨngki Maliya ulɨmento, Ihwoni, ngko Anɨtuye syoho ulohofiꞌnyoho. Kɨko ngkimo hungkuno ntohinoso nolohino hopaso Anɨtu kako ngkimo wantohofono. Ose ulahonɨngki aꞌamu ahwomomjo sohwo kako Maliyamo ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. \s1 Maliya Elisapetɨmo uhwonamentisofoho. \p \v 39 Oso hohosohonta Maliya kako yoꞌmayoso itoꞌno esyohumanto nolɨkafonto kako hwofɨkiꞌnyo poneꞌno komoꞌno sɨmentisofoho. Oso hwaho Jutiya ango weꞌe sopo sɨꞌmofapmmentisofoho. \v 40 Sɨꞌmofaponto Sekolaiya sohwoe angomo noswonto Elisapetɨmo nje aꞌamuyo ulonto hinjoho huꞌnɨmentisofoho. \v 41 Elisapet Maliyafe mampaho upaꞌnonto kakoe mehomi sɨmeho moꞌmo mnawoꞌnnyo sohwo kako yomo imentisofoho. Oso hohosohonta Anɨtuye Towahuno Wopɨngo Elisapetɨmo uhulaꞌmoꞌmentisoso \v 42 Elisapet kako mango engo ole ulɨmento, Anɨtu kako moyaꞌmi hopiꞌnonohino sofamo wopɨngo ulohofɨwoꞌnɨngkiso somo kako kikimo wopɨngo kilohofoso yakoloꞌnnyo kiyoho. Oso mehomi jɨje sɨmeho moꞌmo mnawojo sohumo Anɨtu kako wopɨngo ulohoꞌnnyo hweho. \v 43 Nje Hwe Engofe naꞌu siki ngkiyepono pehoꞌno pohino. Ngko yoꞌmɨngiꞌnɨꞌmaho. Anɨtu kako wonyoangkafo ntohofantofoho. \v 44 Upaꞌnyo. Ngko jɨje mampaho ngkineꞌno ntohinoso upaꞌnonji nje sɨmehomjo mehomi mnawojo sohwo nolɨkafonto sɨmonyo yohoho. \v 45 Oso hungkuno Anɨtu kilɨmaso somo kɨko sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmahnno soꞌno sɨmonyo fiyo. Oseso Hwe Engo sohwo nokilɨmaso hopaso wakilohoꞌmontonoho. Elisapet ose ulɨmentisofoho. \s1 Maliya kako Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne ta lɨmentisofoho. \p \v 46 Maliya ulɨmento, \q1 Nje mampahoso Anɨtuye yofe hoꞌnomalokweno. \q1 \v 47 Nje huyoꞌmango Anɨtu nefoꞌmawoꞌnɨngkiso sohuneꞌno sɨmonyo yalokwemo. \q1 \v 48 Ngko Anɨtuye syoho ulohofiyohnꞌni yoꞌmɨngiꞌnɨꞌmaho. \q1 I osoꞌno kako ngkimo wonyoangkafo ntohofantofoho. \q1 Olohonta nɨhu hwangku noꞌmo nɨhu aꞌamu Anɨtu kako ngkimo sɨmeho wonyoangkafo ntape soꞌno wolantɨfeho. \q1 \v 49 Anɨtu kako Yokumpohnꞌnyo Hwofiloꞌnnyo sohwo kako ngkimo wopɨngo ntohofo soꞌno ngko kakoe yofe wopɨngoꞌnohinoso wohoꞌnɨmaꞌmo. \q1 \v 50 Anɨtu kako aꞌamumneꞌno hitoho ulofahonɨngki aꞌamu kakoe hungkunomo enjwaꞌmo humawoꞌnɨngkohofoso hofɨko Anɨtu kakoe hitohomo humalofo. \q1 Hofɨkoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe imu hwanji neꞌno imu hwanjimo neꞌnohini wentɨhwonefoho. \q1 \v 51 Anɨtuye yokumpohnꞌnyo itɨhwahonɨngki aꞌamu kakineꞌno yokumpohnꞌnyo imoꞌnɨwoꞌnɨngkohofo somo Anɨtu kakoe aho yokumpohnꞌnyo engo soꞌnji ilojaofososo hofɨko kengoꞌmo humpopitnnefoho. \q1 \v 52 Anɨtu kako hwe yofe engo hwaho mokosyohumamotofo sohwamo monje yasyɨhwosi aꞌamu yofe engo ane somo hoꞌnomawoꞌnɨngkisofoho. \q1 \v 53 Aꞌamu mijoho unyo somo Anɨtu kako yoꞌmayo wopɨngo wonyoangkafo uyɨmontonoho. \q1 Aꞌamu yoꞌmayo hoꞌyango piꞌnɨngoꞌnjo somo kako nomꞌne wopɨngoso muyonehoho. \q1 \v 54 Kako kakoe aꞌamu Juta hnꞌnɨmo hofiyo nefoꞌmawoꞌnɨngkiso hweho. \q1 Oso hungkuno wopɨngo Anɨtu hitoho ulofoꞌne hofɨkimo uyɨmentiso soꞌno kako inɨngo momofalofiyoho. \q1 \v 55 Kako neyakwosamo Apɨloham sohwoꞌnji kakoe imu sohwatnneꞌno hitoho ulofahonɨngki oso hitoho hiso engolopohamo neꞌno nowentɨhwonefoho. \p Maliya ose lɨmentisofoho. \p \v 56 Maliya kako Elisapetɨꞌnji nohumentanɨngki hamno hufaꞌu sɨhune memjaofahonɨngki kakoe angopo neꞌno asomo umentisofoho. \s1 Elisapet kako Jounɨmo aswo maꞌmentisofoho. \p \v 57 Elisapet kakoe sɨkuno moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kako hwomu aswo maꞌmentisofoho. \v 58 Anɨtu kako oso wopɨngo hiso Elisapetɨmo ulohoꞌmentiso soꞌno hoꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu ango afaponjo soꞌnji Elisapetɨye temtitofo soꞌnji hofɨko Elisapetɨꞌnji sɨmonyo imentohofofoho. \p \v 59 Sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono fehohntaꞌni hufaꞌu sɨhune memjaofahonɨngki aꞌamu huhwo sohwa hofɨko hwomu sohwoe aꞌapahomo sɨhu kolofoꞌneꞌentɨfi uhuꞌmokumentohofofoho. Hofɨko kanɨngkwohwoe yofe Sekolaiyafeso womelompulano lontɨfi imentohofofoho. \v 60 Ose yahonɨngkofi konaꞌwohi ulɨmento, Oꞌo, awonoho. Nakwo kakoe yofeso ole womulano. Jounɨyoho. \v 61 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, I, sikoe aꞌamu sohwa oso yofe Jounɨyo eso hiꞌnjo hwaꞌmaho. Nɨhuꞌno awonoho. \v 62 Ose ulontɨfi hofɨko kanɨngkwohumo hungkuno mujoꞌnjo mehomife yofeꞌno ahoꞌnohini upiyoꞌmentohofofoho. \v 63 Upiyofahonɨngkofi Sekolaiya kako iyo feejo soꞌno ipiyofahonɨngki umentohofoso kako ole mtɨꞌmokumento, Kakoe yofeso Jounɨyoho. Aꞌamuso ose uhwonontɨfi hofɨko yomo yontɨfi huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 64 Oso hohosohonta Sekolaiyafe mango hwosampo lohofonto melanyo itoꞌno imoꞌnɨngkahonɨngki kako hungkuno lonto kako Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentisofoho. \v 65 Oso aꞌamu ango afaponjoso hofɨko yoꞌmayo homo somo uhwonontɨfi yomo yontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki pisopisaho lɨmentohofofoho. Oso yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso hisoꞌno oso hwaho Jutiya hwofɨkiꞌnyoꞌmeemjo ango somo hoꞌnomɨmentisofoho. \v 66 Aꞌamu hopiꞌnonohino oso hungkuno homo somo upaꞌnontɨfi huno piꞌnɨngo engo syafɨsyontɨfi hofɨkoe sɨmeho moꞌmo ole hnnɨmentohofi, Oso hwomu huhwo sohwo kako hwangku pipi wehumamontehwolo. Ose hnnontɨfi huno ole umento, Anɨtuye yokumpohnꞌnyoso kakimo umokosyohumaho. Huno ose umentisofoho. \s1 Sekolaiya kako Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne ta lɨmentisofoho. \p \v 67 Jounɨye kanɨngkwohwo Sekolaiya sohumo Anɨtuye Towahuno Wopɨngo ehuhnnaofahonɨngki Sekolaiya kako hungkuno Anɨtu uyɨmentisoso ulɨmentisofoho. \v 68 Ole ulɨmento, \q1 Nakwo aꞌamu Isɨlael hnꞌnwiye Hwe Engo Anɨtu sohwoe yofe wohoꞌnomano. \q1 Kako kakoe aꞌamu hnꞌnwiyepono nefoꞌmayoꞌne neꞌmanto kako honɨngkano wonyo somtaꞌni isɨhutofonemalofoho. \q1 \v 69 Kako kakoe syoho ulohofiyo Ntefitɨye temtitofo mtaꞌango hwe yokumpohnꞌnyo engo nefoꞌmayoꞌne nejapohoho. \q1 \v 70 Olo hilo soꞌno Anɨtu hohonta kakoe aꞌamumo hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa nakumo nalɨmotofofoho. \q1 \v 71 Ole nalɨmentohofi, Hwangku kako nakwoe mango sohwafe aho mtaꞌni wonetɨmaꞌmontonoho. \q1 Aꞌamu nakumneꞌno sɨmeho wonyo umoꞌnɨwoꞌnɨngkiso sofe aho mtaꞌni wonetɨmaꞌmontonoho. \q1 \v 72 Ose nalonto nomꞌnepo ole nalɨmento, \q1 Kako neyakwosamneꞌno hitoho engo neꞌno ulofɨwoꞌnalofoho. \q1 Oso hungkuno yokumpohnꞌnyo hohonta neyakwosamo uyɨmentiso somneꞌno kako huno akweꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkiso hweho. \q1 \v 73 Anɨtu neyakwo Apɨloham sohumo ulɨmento, Ngko hungkuno nehopiꞌnohini yokintahoponeꞌno wakilɨmonneꞌno yohono. \q1 \v 74 Ngko sekwoe mango sohwafe aho somtaꞌni nosetɨmahmꞌmo sekwo iyoho masenyoꞌnjo nje syoho wontohofiyantɨfeho \q1 \v 75 Sekwo sɨkuno huhwo huhwi songo nohumafɨkuji sekwo nje tɨmopo sekwo honɨngkano wonyo aneꞌnjo wopɨngoꞌnohini fohumantokuno. Ose ulɨmentisofoho. \q1 \v 76 Nje hwomu sohwosi, aꞌamuso ole kilɨfitnnefoho. \q1 Kɨko Anɨtu yokumpohnꞌnyo hwofiloꞌnnyo sohwoe hungkuno lutɨhwayoꞌne hwosoho. \q1 Oso hwe Anɨtu nakuyepono uhwatɨmonteꞌno yalokuso sohumneꞌno kɨko aꞌamu somo itoꞌno wesyohumamonnoho. \q1 \v 77 Kɨko Anɨtuye hungkuno aꞌamu somo ulohojoꞌno hofɨko huno ole uyɨmtonoho. \q1 Anɨtu kako nakwoe wonyo wae enaofɨhwosi asomo wonetɨmaꞌmonteꞌne yohoho. Huno ose uyɨmontonoho. \q1 \v 78 Anɨtu nakumneꞌno hitoho engo ulofɨwoꞌnɨngkiso sohwo sɨmeho neꞌnjo nejapɨwoꞌnɨngkiso soꞌno pomponaho ahwomo mtaꞌni iyoho longkonɨwoꞌnɨngkiso hopaso nejapososo nakumo wonalongkonɨmontonoho. \q1 \v 79 Oso pomponaho hiso kako aꞌamu sɨkwoꞌmjohoꞌmo humalofo soꞌnji aꞌamu hofɨko poyo peꞌnyo soꞌno iyoho unyo somo wolahumontonoho. \q1 Oso pomponaho hiso honɨngkano wopɨngoꞌnohini itoꞌno humayoꞌne somo womikinjonehwatɨmontonoho. \p Sekolaiya ose ulɨmentisofoho. \p \v 80 Oso hwomu Joun huhwo sohwo kako engo wento Anɨtumneꞌno sɨmeho uyonto kako hwaho aꞌamu mohumunyo sopo neꞌno humamojoso kako aꞌamu Isɨlael somneꞌno Anɨtuye hungkuno lutɨhwamneꞌento Anɨtuye syoho wemaꞌmo lonto hofɨkoꞌnjopo utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapmmentisofoho. \c 2 \s1 Maliya Jisasɨmo aswo maꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 1:18-25) \p \v 1 Oso hohosohonta hwe yofe engoꞌnjo hwaho Loum mokosyohumayo sohwo Sisa Oukasɨtos, kako honɨngkano songo imofonto ulɨmento, Aꞌamu angoꞌmeemjo sofe yofe nakwoe iyoswomo wamtɨꞌmokano. \v 2 Ose ulahonɨngki oso soswo sɨmoꞌmjo somo aꞌamufe yofe ifalifaliyo mtɨꞌmokumentohofofoho. Oso hohosohonta hwe yofe engoꞌnjo hwaho Siliya mokosyohumayo sohwo Kwiliniyosɨyoho. \v 3 Oseso hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino hofɨkoe ango hwapɨngopono hofɨkoe yofe mtɨꞌmokiyoꞌne humpoꞌmentohofofoho. \p \v 4 Jousep sohwo kako Ntefitɨye imu hweho. Osoꞌno kako ango Nasalet hwaho Ngkalili nulɨkoꞌmanto hwaho Jutiya Ntefitɨye pone Mpetɨlehemneꞌno umentisofoho. \v 5 Jousep kako kakoe ape ufohotoꞌmentohofosi Maliya sɨmehoꞌnjosiꞌnji nekwoe yofe wemapɨfe lonji umentisiyefoho. \p \v 6 Oso hopo sopo nohumanji Maliyafe sɨkuno mehomi aswo mayoꞌne iꞌmofapmmentisofoho. \v 7 Kako hwomu tisɨmaso aswo manto hwapɨfe ekojɨsasyonto yahu wopayo uyo kompuso soꞌmo uwotɨmentisofoho. Hwapɨngoso aꞌamu fosyawowoꞌnɨngkohofo angoso aꞌamu nto uhulaꞌmoꞌmentohofofoho. \s1 Aꞌamu ahwomomjoso aꞌamu yahu ‘sipsip’ mokosyohumayo sohwamo hungkuno ulɨmentohofofoho. \p \v 8 Oso hwaho hopo sopo ango pone engo momɨngo sohohntaꞌni aꞌamu ahwomo yahu mokosyohumayo sohwa hofɨkoe yahu oso sɨkwoꞌmiyo somo mokosyohumentanɨngkofi \v 9 aꞌamu ahwomomjoso nuꞌmahonɨngki ahwomo mtaꞌango pomponaho engo losyahonɨngki aꞌamu yahu mokosyohumayo sohwa iyoho unɨmentisofoho. \v 10 Iyoho yahonɨngkofi aꞌamu ahwomomjo fihwo ulɨmento, Sekwo iyoho ikutoho. Upaꞌnɨmno. Ngko hungkuno wopɨngo aꞌamu hopiꞌnonohino somneꞌno sɨmeho wopɨngo umoꞌnyoꞌneꞌnji motapohefoho. \v 11 Olo sɨkuno lomo Ntefitɨye pone engo Mpetɨlehem sopo aꞌmu fisi hwomu aswo makwoho. Olo mehomi lohwo aꞌamu sokumo asomo setɨmayoꞌne hweho. Kako Kɨlais Hwe Engo huhwo sohumo Anɨtu uhwosopoꞌmentiso hweho. \v 12 Sekwo nowekuji wotɨpemantɨfeho. Hwomu huhwo sohumo hwapɨfemo ifohumpento yahu wopayo uyo kompusoho somo hoꞌnasyohoho. Oso hiso nuhwonɨngkuji sekwo huno ole waseyono. Olohohweho. \p \v 13 Ose ulahonɨngki nɨhuꞌno komoꞌno aꞌamu ahwomo mtaꞌango piꞌnɨngo engoso sɨmoꞌmjo soꞌnji utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne ole ulɨmentohofi, \q1 \v 14 Anɨtu ahwomo yokintahopo humaso sohumneꞌno isamoyoka ulano. \q1 Kakoe yofe wohoꞌnomano. \q1 Aꞌamu hwahoponjo humalofoso Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umokalokwofoso hofɨko sɨmeho wopɨngoꞌnji wohumantɨfeho. \p Ose ulɨmentohofofoho. \s1 Aꞌamu yahu mokosyohumayo sohwa Jisasɨmo uhwonamentohofofoho. \p \v 15 Aꞌamu ahwomomjoso nulɨkoꞌmantɨfi ahwomomo asomo sɨmentohofo sohonta aꞌamu yahu mokosyohumayo sohwa ole hnnɨmentohofi, Nakwo Mpetɨlehem neꞌno kuntoꞌno wohwano. Olo hiloso nakwoe Hwe Engo sohwo nto lonetɨhwaso soꞌno uhwonowano. \v 16 Ose hnnontɨfi komoꞌno nowentɨfi hofɨko Jousepɨꞌnji Maliyaꞌnji sikoe hwomu yahu wopayo uyo kompusoho somo wentanɨngki tɨpɨhwonɨmaꞌnɨmentohofofoho. \v 17 Hofɨko nuhwonontɨfi hofɨko olo hwomu lohumneꞌno yoꞌmayo hungkuno aꞌamu ahwomo mtaꞌni upaꞌnɨmentohofo soꞌno lɨjwaoꞌmentohofofoho. \v 18 Aꞌamu hopiꞌnonohino oso hungkuno aꞌamu yahu mokosyohumayo sohwa ulɨmentohofoso upaꞌnɨmentohofo soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentohofofoho. \v 19 Olo hungkuno aꞌamu ahwomomjoso yahu mokosyohumayo sohwamo ulɨmentohofo soꞌno Maliya nupaꞌnonto kakoe sɨmehomo memeesyonto hunomo mohoꞌnahuꞌmentisofoho. \p \v 20 Oso aꞌamu yahu mokosyohumayo sohwa asomo nowentɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. Yoꞌmayo upaꞌnɨmentohofo soꞌnji yoꞌmayo aꞌamu ahwomomjoso nto ulɨmentohofo hopaso uhwonɨmentohofo soꞌntnneꞌno Anɨtumo isamoyoka ulontɨfi sɨmonyo imentohofofoho. \s1 Jisas kakoꞌne yofe mulɨmentohofofoho. \p \v 21 Hwangku sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu sɨhune memjaofahonɨngki mehomi huhwo sohwoe aꞌapahomo sɨhu kolofontɨfi hofɨko yofe ole mulɨmentohofi Jisasɨyoho. Oso yofe hiso mehomi huhwo sohwoe konaꞌwohi sɨmeho mmoꞌnnyo sohonta aꞌamu ahwomomjo sohwo Maliyamo ulapmmentisofoho. \s1 Anɨtuye tajo ango engo somo Simeyounꞌnji Anaꞌnji Jisasɨmo uhwonɨmentisiyefoho. \p \v 22 Oso honɨngkano hungkuno Mouses aꞌamu somo uyɨmentisoso olenoho. Moyaꞌmi sofa hofɨko aswo mayo sohonta sɨkuno \it fouti\it* (40) memjaofɨhwosoꞌno hofɨko Anɨtuye tajo ango engo somo mahufitnnehofo. Sɨkuno hiso moiꞌwo imoꞌnɨngkuhwosoꞌno hofɨko Anɨtumneꞌno yoꞌmayoso wofonjokisosyantɨfeho. Honɨngkano hungkunoso osenoho. \p Oseso Maliyafe sɨkuno moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kako kakoe mehomiꞌnji Jousepɨꞌnji ango Jelusalem sopo Anɨtumo mehomi utɨhwayoꞌne sɨmentisiyefoho. \v 23 Hwapɨngoso Hwe Engofe hungkuno ole woꞌnnyofoho. Mehomi tisɨmasoso hwomuꞌmanji sekwo Anɨtumo uyɨmono. Hofɨko Anɨtuye hwafoho. \v 24 Hungkuno nomꞌneso olenoho. Mehomi songo utɨhwayo sohonta yɨhufo ntolofiyo faꞌutɨkeno kumakumuyo polonyo hufaꞌutɨkeno osofaꞌu Anɨtumneꞌno fonjokisasyo. Oseso siko oso hiso Anɨtumneꞌno fonjokisasiyoꞌne sɨmentisiyefoho. \p \v 25 Oso hohosohonta hwe fihwo ango Jelusalem humamojo sohwo kakoe yofeso Simeyounɨyoho. Oso hwe huhwo sohwo kako hwe wopɨngoꞌnohino hweho. Kako sɨkuno huhwo huhwi Anɨtumneꞌno hwomtame ulohofɨwoꞌnɨngkiso hweho. Kako oso hwe Anɨtu aꞌamu Isɨlael somneꞌno uhwatɨmonnoho lɨmentiso sohuneꞌno sɨkuno huhwo huhwi oso hwomu huhwo sohumo uhwonyoꞌne hontohumayo imojo hweho. Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo Simeyounɨmo humamentisofoho. \v 26 Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo kako Simeyounɨmo ole nto ulɨmentisofoho. Kɨko komoꞌno poyo mapeꞌntnne hwosoho. Oꞌo, sɨmoꞌmo kɨko oso hwe Anɨtu uhwatɨmonnoho selɨmentiso sohumo kakiꞌno uhwonɨngkohoji kɨko tɨfi wapeꞌnɨmonnoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 27 Oseso oso sɨkuno Jisasɨye kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko Mousesɨye honɨngkano hungkuno somo itoꞌno inɨngkayoꞌne Jisasɨmo Anɨtuye tajo ango engo somo motahumentisiyo sɨkuno somo Anɨtuye towahuno sohwo kako Simeyounɨmo Anɨtuye tajo ango engo somo syuyoꞌne lɨkofɨhwatɨmentisofoho. \v 28 Simeyoun oso hwomu huhwo sohumo uhwononto nutɨmanto Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne ole ulɨmento, \q1 \v 29 U, Hwe Engofo, kɨko hungkuno ntɨmentohinoso olohonta ne imokohino. \q1 Osoꞌno ngko jɨje syoho kilohofiyo sohwoꞌni hungkuno sɨmoꞌmo ntɨmentohino hopaso ngko sɨmeho wopɨngoꞌnjo hwoꞌni wapeꞌnɨmonnoho. \q1 \v 30 Hwapɨngoso ngko nje tɨmoꞌnji oso hwomu nakumo asomo netɨmayoꞌne kɨko uhwosopoꞌmentohino sohumo nto uhwonɨngkohono. \q1 \v 31 Kɨko olo huhwo lohumo emokosyohumanji hwe moyaꞌmi temtitofo kengo kengo hopiꞌnonohino somneꞌno utɨhwaꞌnyopo ujo nto ehontojwasyohino. \q1 \v 32 Kako huhwo sohwo pomponaho hopa aꞌamu hopiꞌnonohino somo lɨsyɨhwosi kako jɨje yahino wopɨngoso utɨhwamte hweho. \q1 Jɨje yofe engo soꞌnji jɨje yokumpohnꞌnyo engo soꞌnji aꞌamu Isɨlael somo utɨhwamontonoho. \p \v 33 Simeyoun ose ulahonɨngki Jisasɨye kanɨngkwohwoꞌyaꞌu yoꞌmayo Jisasɨmneꞌno ulɨmentiso soꞌno upaꞌnonji yomo yonji huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentisiyefoho. \v 34-35 Simeyoun Jisasɨye kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo hungkuno wopɨngoꞌnjo aho ulonjimokonto osopo kako konaꞌwohi Maliyamo ole ulɨmento, \q1 Olo hwomu lohumneꞌno kɨko tango mɨkunɨmposo wotɨpemaꞌmonnoho. \q1 Hwapɨngoso aꞌamu Isɨlael piꞌnɨngoso hwomu lohumo uhwonɨngkuji nakwolaho wolantɨfeho. \q1 Ose lɨfijo soꞌno hofɨko nɨhuꞌnahone nowahupitnnefoho. \q1 I oseso aꞌamu nomꞌne piꞌnɨngoso hofɨko olo hwomu lohumneꞌno yokumpohnꞌnyo lohofɨkuji sɨmonyo ifitnnefoho. \q1 Kako aꞌamufe sɨmeho moꞌmo yoꞌmayo huno mnawojoso utɨhwaꞌnyopo ujo wehontojwahumontonoho. \p Maliyamo ose ulɨmentisofoho. \p \v 36-37 Aꞌmu fisimo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojosi osopo humamentisofoho. Kakoe yofeso Anafoho. Kanɨngkwohwoe yofeso olenoho. Feenuelɨyoho. Kako Asyafe temtitofo mtaꞌangiyoho. Kako nɨhuꞌno aꞌmaniyoho. Hohonta kako hwehumo umaꞌnonto hwehwoꞌnji soswo aho fehohnjo hopinono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu humamentisiyo sohonta hwehwo poyo peꞌnɨngkahonɨngki aꞌmusi kakoꞌnohini nohumentanɨngki soswo \it eti-foua\it* (84) uyakoloꞌmentisofoho. Kako Anɨtuye tajo ango engo somtaꞌni noswapɨwoꞌnɨngkisiꞌmaho. Oꞌo, osopo neꞌno humamojiyoho. Sɨkunoꞌnji imɨngoꞌnji hinjopo sɨkwoꞌmiyomo kako Anɨtumneꞌno hwomtame ulohoꞌmojiyoho. Sɨkuno fisomo kako wosopayo manyo humanto Mpohumo jomoꞌnohino ulɨmojiyoho. \v 38 Oso hohosohonta kako hisi Jisasɨmo uꞌmanto Anɨtumo isamoyoka ulɨmentisofoho. Kako aꞌamu ango Jelusalem humamotofoso Anɨtu kako ngko hwe angaꞌno sekumo asomo setɨmayoꞌne uhwatɨmonnoho lɨmentiso sohumneꞌno hontohumentanɨngkofo somo oso hwomu huhwo sohumneꞌno hungkuno lujɨmoꞌmentisofoho. \s1 Jousepɨꞌyaꞌu Nasaletnneꞌno asomo umentisiyefoho. \p \v 39 Yoꞌmayo honɨngkano hungkuno woꞌnnyo somo itoꞌno nto inɨngkawenji Jousepɨꞌyaꞌu siko hwaho Ngkalili sikoe ango weꞌe Nasaletnneꞌno umentisiyefoho. \v 40 Hwomu sohwo kako engo wento yokumpohnꞌnyo manto kako huno engo tɨpemaꞌmentisoso hiꞌnjo hweho. Anɨtuye hitoho engoso kakimo woꞌmentisofoho. \s1 Jisas kako usufo sohwo Anɨtuye tajo ango engo somo humentisofoho. \p \v 41 Soswo huhwo huhwi Jisasɨye kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko ango Jelusalem sopo oso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo sɨkuno engo \f + \fr 2:41 \ft Mt. 26:2 enjwa soꞌmo fehonoloꞌmongkomaho. \f* somneꞌno sɨmojiyofoho. Oso sɨkuno hiso aꞌamu Jutafe hofiyakwosamo Anɨtu kako hofɨkoe mango sohwafe aho mtaꞌni isɨhutofomayoꞌne huno syafɨsiyoꞌnefoho. \v 42 Jisas kakoe soswo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyokolofahonɨngki kako hofɨkoꞌnji oso Sɨkuno Engo somneꞌno sɨmotofo hopaso sɨmentohofofoho. \p \v 43 Oso Sɨkuno Engoso moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki hofɨkoe ango poneꞌno asomo womentohofofoho. Kanɨngkwohwoꞌyaꞌu ango poneꞌno ko wahonɨngki Jisas kako Jelusalem humohumantisofoho. Osohonta kanɨngkwohwoꞌyaꞌu Jisas sikoꞌnji mohumayo soꞌno huno mosyafɨhuꞌmmentisiyefoho. \v 44 Oꞌo, huno ole syafɨhuꞌmentisi, Jisas kako nomꞌne hwomu hwanji emoyalokwofo syafɨsyonji mofehiꞌnyo angaꞌno Jisas ane sikoꞌnohini emoyɨmentisiyefoho. Mofehiꞌnyo moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko Jisasɨmneꞌno sikoe aꞌamuꞌnjo soꞌmo hafɨhafe wonyopi tɨpementisiyefoho. \v 45 Siko motɨpemayoꞌnjo yonji siko ango Jelusalemneꞌno asomo nosonji hafɨhafe neꞌno tɨpmmentisiyefoho. \v 46 Sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofahonɨngki Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo nohumentanɨngki uhwonɨmaꞌnɨmentisiyefoho. Kako aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji humamentohofofoho. Jisas hofɨkoe hungkunomo upaꞌnonto yoꞌmayo hofɨko ulɨmentohofo soꞌno hofɨkimo kako aku ulohonɨmentisofoho. \v 47 Aꞌamu huhwo sohwa hofɨko Jisasɨye hungkunomo upoꞌnontɨfi yomo yontɨfi kakoe huno engo somneꞌno pisopisaho lɨmentohofofoho. Yoꞌmayo hungkuno Jisas hofɨkimo aku ulɨmentiso soꞌno hofɨko wonyoangkafofoho syafɨhuꞌmentohofofoho. \p \v 48 Kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko Jisasɨmo notɨpɨhwononji kakoe hungkunomo upaꞌnonji siko hiyaꞌu yomo yonji pisopisaho lɨmentisiyefoho. Maliya Jisasɨmo ulɨmento, Olo hwomu lohwo sohwosi pehoꞌno humahnno. Nekwo kikineꞌno hafɨhafe weꞌe motɨpeeloku yɨhwoyo. Kɨko nekumo me-ejoꞌnjo imahnno soꞌno nekwoe sɨmeho tango weꞌyoꞌmaho. \v 49 Ose ulahonɨngki kako ulɨmento, Siko ngkineꞌno pehoꞌno ntopeentɨkusiyo. Ngko nje Mpohwoe ango lomo humayoso hoponoho. Siko huno ose maseyotaho. \v 50 Ose ulahonɨngki siko oso hungkuno hwapɨngo ne soꞌno huno mosyafɨhuꞌmmentisiyefoho. \v 51 Oseso Jisas kako kanɨngkwohwoꞌyaꞌuꞌnji asomo nowentɨfi hofɨkoe ango Nasalet uꞌmofamentohofofoho. Osopo Jisas kako nohumanto kanɨngkwohwoꞌyaꞌuye hungkunomo halohoꞌno upoꞌmojo hweho. Maliyasi kako oso yoꞌmayo hisoꞌno kakoe sɨmeho moꞌmo mnawoꞌmojofoho. \p \v 52 Jisas kako engo wento kakoe huno wopɨngoso engo imoꞌnɨmentisofoho. Aꞌamu hopiꞌnonohino soꞌnji Anɨtu huhwoꞌnji Jisasɨmo uhwonɨmentohofoso wopɨngo uhwonɨmentohofofoho. \c 3 \s1 Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo kako Anɨtuye hungkuno lɨjwaoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 3:1-12; Mak 1:2-8; Joun 1:19-28) \p \v 1 Hwe engo yofe hwofiloꞌnnyoꞌnjo Taipeliyos Sisa sohwo kako hwaho hopiꞌnono mokosyohumentanɨngki soswo aho hopiꞌnono sɨfe nomꞌne mtaꞌni osofosofahuꞌno uyakoloꞌmentiso sohonta olo aꞌamu hwaho weꞌe weꞌe mokosyohumamojo sohwa kakimo enjwaꞌmo humamotofofoho. Pountiyos Pailot kako hwaho Jutiya sopo mokosyohumamojo hweho. Oso hohosohonta Helout kako hwaho Ngkalili mokosyohumamojofoho. Kolaꞌwehwo Filip sohwo hwaho Ituliyaꞌnji Tɨlakounitisɨꞌnjimo mokosyohumamojo hweho. Osohonta Laiseniyas kako hwaho Apilene mokosyohumamojo hweho. \v 2 Oso hohosohonta Anasɨꞌnji Kaiyofasɨꞌnji siko aꞌamu Anɨtuye tajo ango engo mokosyohumayo syoho somneꞌno yofe engoꞌnjo imoꞌnɨmentisiyefoho. Oso hohosohonta Joun, Sekolaiya sohwoe hwomu sohwo, kako aꞌamu mohumunyopo humamojo sohumo Anɨtu kakoe hungkuno uyɨmentisofoho. \v 3 Oseso Joun kako oso hwaho Mijo Joutan ajwo sopo nowakento nowekaponto yonto kako aꞌamu oso hopo soponjo somo Anɨtuye hungkuno lutɨhukuꞌmoꞌmentisofoho. Ole ulɨmento, Sekwo sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkujoꞌno Anɨtu kako sekwoe wonyo hiso wae yasemofɨhwosoꞌno ngko mijo wakiyosemaꞌmo. Ose ulɨmentisofoho. \v 4 Joun ose imentiso paꞌnyoso hohonta Anɨtu kako Aisaiyamo hungkuno uyahonɨngki iyoswomo ole mtɨꞌmokumento, \q1 Hwaho aꞌamu mohumunyo fiꞌmo hwe fihwoe mampaho engo ole hoꞌnɨmento, \q1 Hwe Engo sohumneꞌno honɨngkano itoꞌno fehumamno. \q1 Kakoe hano emoyoꞌne soꞌno honɨngkano hiso itoꞌno mɨhwatɨmno. \q1 \v 5 Huyo soꞌmo ijakipokipe walohopɨfe. \q1 Hwofɨkiꞌnyo engo soꞌnji mno ijisangkisanjo weehufe. \q1 Honɨngkano ikitoꞌnnyo somo itoꞌno womuhwatɨfe. \q1 Honɨngkanopo sojo ipmpɨngo woꞌnnyoso womehuꞌmeeopɨfe. \q1 \v 6 Ose ikujoꞌno hwe moyaꞌmi hopiꞌnono hofɨko oso hwe Anɨtu asomo netɨmayoꞌne uhwatɨmonteꞌno yalokunjo sohumo uhwonantɨfeho. \p Aisaiya oso hungkuno mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 7 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo mijo wokiyonemano lontɨfi hofɨko Jounɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Iꞌmofopahonɨngkofi Joun hofɨkimo ulɨmento, Sekwo homa mehomi soku tɨhwo selɨmasoto. Anɨtu aꞌamufe wonyo honɨngkano somneꞌno tohino mɨkunɨmposo uyo somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Ose tɨhwo selahonɨngki nɨꞌmahofo kulo. \v 8 Sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hohujo ukinjaofano lɨfijoꞌmanji eꞌwano yahino wopɨngoꞌnohini utɨhwaꞌnyopo fiyɨmno. Sekwo ole nohnnɨngkutoho. Nakwo Apɨlohamɨye imu hnꞌnɨmo oso tohino engo hiso moneꞌmanehoho. Ose nohnnɨngkutoho. Ngko hungkuno nehopiꞌnohino waselɨmonneꞌno yohono. Olo sojo loso Anɨtu kako Apɨlohamɨye imuhwa wamtɨꞌmokumo losoꞌmanji kako hopoeno wamtɨꞌmokumontonoho. \v 9 Anɨtu kako iyomo mɨngo lofoꞌne iwaꞌmɨngo ikafeꞌmo mokosyalohofoho. Iyo ipisayo wopɨngo mintoꞌnyoꞌnjo somo nolofehwosi tohomo wolofaeꞌmtonoho. \p \v 10 Ose ulahonɨngki hofɨko Jounɨmo ulohonɨmentohofi, Oso hungkuno nalohino hisoꞌno nakwo pipi yanehwono. \v 11 Ose ulahonɨngkofi kako ulɨmento, Hwe manjiꞌmofo hufaꞌuꞌnjo sohwo kako hwe fihwo manjiꞌmofoꞌneꞌno umofonyo inyo sohumo angaꞌno uyono. Oso paꞌnyoso aꞌamu wosopayo woꞌnnyo sohwo kako nomꞌni hwamo uyono. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 12 Aꞌamu hamniyoho hoꞌnasyontɨfe mawoꞌnɨngkohofo aꞌamu fehohnjo sohwa mijo wokiyonemano lontɨfi Jounɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi nakwo sohwonaꞌni pipi yanehwono. \v 13 Ose ulahonɨngkofi ulɨmento, Aꞌamu nakwoe hwaho mokosyohumayo sohwa hamniyoho mayoꞌne hungkuno yano sejapɨwoꞌnɨngkohofo soponohini aꞌamu mtaꞌni mapmno. Sekwo nomꞌne hamniyoho nakwoꞌne womano ose syafɨsyɨkutoho. \p \v 14 Aꞌamu itokusoꞌnjo fehohnjo sohwa Jounɨmo ulɨmentohofi, I, nakwo pipilo. Nakwo peho uyantanto. Ose ulahonɨngkofi kako ulɨmento, Sekwo aꞌamu mtaꞌni hamniyoho mayoꞌne hwasyo hungkuno mjɨlɨkutoho. Sekwo aꞌamu somo siki ikujoho ufonjɨkutoho. Sekwoe hwe engo sohwo hamniyoho sejapɨwoꞌnɨngkiso somneꞌnohini sekwo sɨmeho wopɨngo wasemoꞌnono. Nomꞌne hamniyoho soꞌneꞌno jomo ulɨkutoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 15 Aꞌamuso Jounɨye hungkunomo upaꞌnontɨfi hofɨko hofɨkoe hi ulɨkofahonɨngki huno piꞌnɨngo syafɨsyontɨfi ole hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo Anɨtu olo hwaho loponeꞌno uhwatɨmo lɨmentiso sohwolɨkeno. \v 16 Ose hnnɨngkahonɨngkofi Joun ulɨmento, Ngko sekumo mijoꞌnohini kiyosemawoꞌnɨngkohono. Hwangku hwe nomꞌne fihwo kakoe yokumpohnꞌnyoso nje yokumpohnꞌnyomo yakoloꞌnnyo sohwo wapmmontonoho. Ngko sohwoꞌni oso hwe huhwo sohwoe yofe engo soꞌno ngko kakimo momayo ulohofiyo hwoꞌnyoho. Kako nopɨhwosi kako sekumo mijoꞌnohini makiyosemanehoho. Oꞌo, kako Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwoꞌnji tohoꞌnji wokiyosemaꞌmontonoho. \v 17 Kako hwaho mno ijiyoꞌneso mokosyohumunyo hweho. Kako hwaho mno ijɨhwosi wosopayoso ijomahwosi pahoso wae yaofɨhwosi wosopayo neso kakoe angomo wohoꞌnahumontonoho. Pahoso toho masɨmpeꞌnyo neꞌno sijɨwoꞌnɨngkiso somo wohoꞌnaeꞌmontonoho. \p \v 18 Oso pahnnɨmo hungkuno ulonto kako nomꞌne hungkuno piꞌnɨngo engo oso paꞌnyoso aꞌamufe hunomo ufohotofoꞌne Anɨtuye hungkuno wopɨngoso lutɨhwamojo hweho. \s1 Hwe engo Helout kako Jounɨmo impoꞌangomo impe intofahumentisofoho. \p \v 19 Tɨfi noꞌmo nomꞌne sɨkuno somo hwe yofe engoꞌnjo Helout kako hwaho mokosyohumayo sohwo kako konɨngkwaꞌwehwoe ape Heloutiyasɨmo hufo maꞌmentiso soꞌnji nomꞌne honɨngkano wonyo piꞌnɨngo engo imentiso soꞌntnneꞌno Joun kako Heloutɨmo yoka hungkuno ulɨmentisofoho. \v 20 Oso hisoꞌno Helout kako nomꞌne wonyo engo imentisoso olenoho. Kako Jounɨmo impoꞌangomo impe intofahumentisofoho. \s1 Joun kako Jisasɨmo mijo kiyomaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 3:13-17; Mak 1:9-11) \p \v 21 Sɨkuno fihwi hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo Joun kako mijo nto kiyomanto humohumantohofofoho. Osohonta Jisas kako Jounɨmo uꞌmahonɨngki Joun Jisasɨmo mijo kiyomaꞌmentisofoho. Moiꞌwo nto kiyomahonɨngki Jisas kako Mpohumo jomo ulontanɨngki ahwomo mtampoꞌmentisofoho. \v 22 Ahwomo nomtompeehonɨngki Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo yɨhufo ntolofiyo hopa ponto Jisasɨmo wekehumapmmentisofoho. Oso hohosohonta ahwomo mtaꞌni ole hoꞌnɨmento, Kɨko nje Hwomu sohwohnneꞌno ngko sɨmeho wopɨngo mɨkunɨmposo kijopalokweno. Kɨko yoꞌmayo wopɨngo iwoꞌnɨngkino soꞌno nje sɨmeho wopɨngo nɨmoꞌnantofoho. \s1 Jisasɨye hofiyakwosafe yofefoho. \r (Matɨyu 1:1-17) \p \v 23 Jisas kakoe soswo \it teti\it* (30) uyakolofahonɨngki kako kakoe syoho neso emaꞌmentisofoho. Hwe moyaꞌmi hofɨko huno ole syafɨhuꞌmentohofofoho. Jisas kako Jousepɨye hwomu hweho. Ose syafɨhuꞌmentohofofoho. \li1 Jousepɨye kanɨngkwohwoe yofeso Heliyoho. \li1 \v 24 Heliye kanɨngkwohwo sohwo Motatɨyoho. \li1 Motatɨye kanɨngkwohwo sohwo Lifaiyoho. \li1 Lifaiye kanɨngkwohwo sohwo Melɨkiyoho. \li1 Melɨkiye kanɨngkwohwo sohwo Janaiyoho. \li1 Janaiye kanɨngkwohwo sohwo Jousepɨyoho. \li1 \v 25 Jousepɨye kanɨngkwohwo sohwo Mototiyasɨyoho. \li1 Mototiyasɨye kanɨngkwohwo sohwo Amousɨyoho. \li1 Amousɨye kanɨngkwohwo sohwo Nahomɨyoho. \li1 Nahomɨye kanɨngkwohwo sohwo Esɨliyoho. \li1 Esɨliye kanɨngkwohwo sohwo Nakaiyoho. \li1 \v 26 Nakaiye kanɨngkwohwo sohwo Matɨyoho. \li1 Matɨye kanɨngkwohwo sohwo Mototiyasɨyoho. \li1 Mototiyasɨye kanɨngkwohwo sohwo Semenɨyoho \li1 Semenɨye kanɨngkwohwo sohwo Jousekɨyoho. \li1 Jousekɨye kanɨngkwohwo sohwo Joutafoho \li1 \v 27 Joutafe kanɨngkwohwo sohwo Jouananyoho. \li1 Jouananye kanɨngkwohwo sohwo Lesafoho. \li1 Lesafe kanɨngkwohwo sohwo Selepapelɨyoho. \li1 Selepapelɨye kanɨngkwohwo sohwo Siyalɨtiyelɨyoho. \li1 Siyalɨtiyelɨye kanɨngkwohwo sohwo Neliyoho. \li1 \v 28 Neliye kanɨngkwohwo sohwo Melɨkiyoho. \li1 Melɨkiye kanɨngkwohwo sohwo Atiyoho. \li1 Atiye kanɨngkwohwo sohwo Kousamɨyoho. \li1 Kousamɨye kanɨngkwohwo sohwo Elɨmotamɨyoho. \li1 Elɨmotamɨye kanɨngkwohwo sohwo Elɨfoho. \li1 \v 29 Elɨfe kanɨngkwohwo sohwo Jousyɨwafoho. \li1 Jousyɨwafe kanɨngkwohwo sohwo Eliyesafoho. \li1 Eliyesafe kanɨngkwohwo sohwo Joulimɨyoho. \li1 Joulimɨye kanɨngkwohwo sohwo Matatɨyoho. \li1 Matatɨye kanɨngkwohwo sohwo Lifaiyoho. \li1 \v 30 Lifaiye kanɨngkwohwo sohwo Simeyounyoho. \li1 Simeyounɨye kanɨngkwohwo sohwo Jutafoho. \li1 Jutafe kanɨngkwohwo sohwo Jousepɨyoho. \li1 Jousepɨye kanɨngkwohwo sohwo Jounamɨyoho. \li1 Jounamɨye kanɨngkwohwo sohwo Elaiyakimɨyoho. \li1 \v 31 Elaiyakimɨye kanɨngkwohwo sohwo Meleyafoho. \li1 Meleyafe kanɨngkwohwo sohwo Menafoho. \li1 Menafe kanɨngkwohwo sohwo Matotafoho. \li1 Matotafe kanɨngkwohwo sohwo Natanɨyoho. \li1 Natanɨye kanɨngkwohwo sohwo Ntefitɨyoho. \li1 \v 32 Ntefitɨye kanɨngkwohwo sohwo Jesiyoho. \li1 Jesiye kanɨngkwohwo sohwo Oupetɨyoho. \li1 Oupetɨye kanɨngkwohwo sohwo Mpouasɨyoho. \li1 Mpouasɨye kanɨngkwohwo sohwo Salɨmounɨyoho. \li1 Salɨmounɨye kanɨngkwohwo sohwo Nasounyoho. \li1 \v 33 Nasounɨye kanɨngkwohwo sohwo Aminotapɨyoho. \li1 Aminotapɨye kanɨngkwohwo sohwo Atɨminɨyoho. \li1 Atɨminɨye kanɨngkwohwo sohwo Aniyoho. \li1 Aniye kanɨngkwohwo sohwo Hesɨlounɨyoho. \li1 Hesɨlounɨye kanɨngkwohwo sohwo Pelesɨyoho. \li1 Pelesɨye kanɨngkwohwo sohwo Jutafoho. \li1 \v 34 Jutafe kanɨngkwohwo sohwo Jekoupɨyoho. \li1 Jekoupɨye kanɨngkwohwo sohwo Aisakɨyoho. \li1 Aisakɨye kanɨngkwohwo sohwo Apɨlohamɨyoho. \li1 Apɨlohamɨye kanɨngkwohwo sohwo Tilafoho. \li1 Tilafe kanɨngkwohwo sohwo Nahoulɨyoho. \li1 \v 35 Nahoulɨye kanɨngkwohwo sohwo Selokɨyoho. \li1 Selokɨye kanɨngkwohwo sohwo Leuyoho. \li1 Leuye kanɨngkwohwo sohwo Pelekɨyoho. \li1 Pelekɨye kanɨngkwohwo sohwo Epafoho. \li1 Epafe kanɨngkwohwo sohwo Syelafoho. \li1 \v 36 Syelafe kanɨngkwohwo sohwo Kainanɨyoho. \li1 Kainanɨye kanɨngkwohwo sohwo Apakɨsatɨyoho. \li1 Apakɨsatɨye kanɨngkwohwo sohwo Syemɨyoho. \li1 Syemɨye kanɨngkwohwo sohwo Nɨwafoho. \li1 Nɨwafe kanɨngkwohwo sohwo Lamekɨyoho. \li1 \v 37 Lamekɨye kanɨngkwohwo sohwo Metuselafoho. \li1 Metuselafe kanɨngkwohwo sohwo Inoukɨyoho. \li1 Inoukɨye kanɨngkwohwo sohwo Jaletɨyoho. \li1 Jaletɨye kanɨngkwohwo sohwo Mahololelɨyoho. \li1 Mahololelɨye kanɨngkwohwo sohwo Kainanɨyoho. \li1 \v 38 Kainanɨye kanɨngkwohwo sohwo Enousɨyoho. \li1 Enousɨye kanɨngkwohwo sohwo Setɨyoho. \li1 Setɨye kanɨngkwohwo sohwo Atamɨyoho. \li1 Atamɨye kanɨngkwohwo sohwo Anɨtuyoho. \c 4 \s1 Seten kako Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 4:1-11; Mak 1:12-13) \p \v 1 Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo Jisasɨye sɨmehomo uhumahonɨngki Jisas kako oso Mijo Joutan nulɨkoꞌmahonɨngki Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo Jisasɨmo hwaho wonyo aꞌamu mohumunyo soponeꞌno ipemotawomentisofoho. \v 2 Oso hopo sopo Jisas kako neꞌno nohumentanɨngki Seten kako Jisasɨmo yamofo ulohofontanɨngki sɨkuno \it fouti\it* (40) memjaoꞌmentisofoho. \p Oso hohosohonta Jisas kako wosopayo manyoꞌnjo humamojo sohwo kako mijoho engo peꞌnɨmojofoho. \v 3 Seten kako Jisasɨmo uꞌmanto ulɨmento, Kɨko Anɨtuye Hwomu Nehwosɨꞌmanji olo sojo lomo hungkuno ulohojoꞌno wopayo umoꞌnono. \v 4 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Anɨtuye hungkuno ole nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Aꞌamu wosopayoꞌnohini nɨngkuhwoso sohwo kako itoꞌno mohumanehoho. \p \v 5 Ose ulahonɨngki Seten kako Jisasɨmo hwofɨkiꞌnyo poneꞌno sɨhwojamentisofoho. Osopo ntaꞌni Seten kako hwaho hopiꞌnonohino aꞌamu yofe engoꞌnjo sohwa mokosyohumawoꞌnɨngkohofoso Jisas uhwonono lonto nɨhuꞌno komoꞌno ujo ehontojwahumentisofoho. \v 6-7 Oseso Seten Jisasɨmo ulɨmento, Kɨko ngkineꞌno hwomtame ntohofohojoꞌno ngko oso hwaho hopiꞌnonohino somo mokosyohumayoꞌne yokumpohnꞌnyo soꞌnji yofe engo soꞌnji kikimo wokijapmmonneꞌno yohono. Yoꞌmayo uhwonɨngkohino loso njeꞌnohinofoho. Ngko hwe fihumo uyɨmo lɨmeꞌmanji ngko huhwo sohumo uyɨmo lɨmeso hoponoho. Kɨko ngkineꞌno hwomtame wantohoꞌmonntaho. \v 8 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Anɨtuye hungkuno ole nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu kakineꞌnohini hwomtame ulohofo. \q1 Kakineꞌnohini syoho ulohofiyɨmno. \p Ose ulɨmentisofoho. \p \v 9 Osohonta Seten kako Jisasɨmo Jelusalemmjo Anɨtuye tajo ango engo yokintaho sopo sɨhumojawento ulɨmento, Kɨko Anɨtuye Hwomu hwosɨꞌmanji kɨko olopo ntaꞌni filɨkofamofo. \v 10 Ose ulɨkwato lohofonto ulɨmento, Anɨtuye hungkuno ole nalɨwoꞌnɨngki, \q1 Anɨtu kako kakoe aꞌamu ahwomomjo somo uluhwosoꞌno hofɨko kikimo hofiyo wokufoꞌmantɨfeho. \q1 \v 11 Hofɨko jɨje ahomo aho kumakukuji jɨje sɨfemo sojo mentofomatnnohino. \q1 Tohinoso nɨhuꞌno momatnnohino. \p \v 12 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Anɨtuye hungkuno ole woꞌnnyofoho. \q1 Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohumo yamofo nulohofohotoho. \p \v 13 Ose ulahonɨngki Seten kako Jisasɨmo yoꞌmayo yamofoso moiꞌwo ulohofonto kako nomꞌne sɨkunomo Jisasɨmo apaꞌno yamofo ulohoꞌmneꞌento uhwatɨꞌmoꞌmentisofoho. \s1 Jisas kako hwaho Ngkalili sopo kako kakoe syoho emaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 4:12-17; Mak 1:14-15) \p \v 14 Jisas kako hwaho Ngkalili soponeꞌno asomo umentisoso kako Anɨtuye Towahuno Wopɨngofe yokumpohnꞌnyoso hiꞌnjohwo umentisofoho. Oso hwaho Ngkalili hopo soponjo ango soꞌmeemneꞌno yoꞌmayo hungkuno Jisasɨneꞌno hoꞌnɨngkamentisofoho. \v 15 Jisas kako tajo ango weꞌe somo humanto Anɨtuye hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkahonɨngki hofɨko oso hungkuno homo somo upaꞌnontɨfi kakoe yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. \s1 Ango weꞌe Nasalet soponjo aꞌamuso Jisasɨmneꞌno hohujo ikinjɨmoꞌmentohofofoho. \r (Matɨyu 13:53-58; Mak 6:1-6) \p \v 16 Jisas kako weꞌe sohwo humamojo ango Nasalet sopo kako engo wento oso hopo sopo humamentisofoho. Jisas kako oso ango weꞌe sopo asomo wento kako sɨkuno iyoho humayo somo Anɨtuye tajo ango weꞌe somo syuwoꞌnɨmojo somneꞌno humentisofoho. Oso ango homo somo aꞌamu humentohofo somneꞌno Anɨtuye hungkuno atofo ujoꞌne Jisas lɨkofa lohoꞌmentisofoho. \v 17 Nolohofahonɨngki hofɨko oso hungkuno Anɨtu Aisaiyamo uyahonɨngki iyoswomo mtɨꞌmokumentisoso Jisasɨmo uyɨmentohofofoho. Jisas kako iyoswo hiso nomanto fisakuꞌmentisoso kako hungkuno ole mtɨꞌmokinyoso tɨpemaꞌmento, \q1 \v 18 Anɨtuye Towahuno sohwo kako ngkimo nɨhumanto ngkimo Anɨtuye hungkuno wopɨngo aꞌamu yoꞌmayo somneꞌno umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo ujoꞌne nɨhwosopoꞌmentisofoho. \q1 Olo kakoe hungkuno hiloso ujoꞌne nɨhwatɨmentiso hwoꞌnyoho. \q1 Sekwo aꞌamu impoꞌangomo intoꞌnawotofo soku sekumo impoꞌango somtaꞌni ngko isɨhutofosemahmꞌmeꞌno sekwo fohumpopmno. \q1 Sekwo aꞌamu tɨmpiꞌnyo soku apaꞌno tɨmo fohonɨmno. \q1 Aꞌamu yoꞌmayo tango uꞌmantesomo ngko sekwoe syoho nohayo semokiyoꞌne lonɨhwatɨmentiso hwoꞌnyoho. \q1 \v 19 Anɨtu kako kakoe aꞌamu ne somo asomo utɨmayoꞌne sɨkuno somneꞌno ujoꞌne lonɨhwatɨmentiso hwoꞌnyoho. \p \v 20 Jisas ose ulonto kako iyoswo homo somo popojonto hwe iyoswo hiso mokosyohumawoꞌnɨngkiso sohumo uyonto kako ampo humamentisofoho. Tajo ango weꞌe somjo aꞌamuso hofɨko Jisasɨmo tɨmo yokumpohnꞌnyo humuhwontohumantohofofoho. \p \v 21 Oseso Jisas kako kakoe hungkuno lutɨhwayoso lomaꞌmentisofoho. Ole ulɨmento, Oso Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokinyo somjo seloheso sekwo nupaꞌnɨngkohofoso ne imoꞌnalofoho. \v 22 Jisasɨye hungkuno homo somo upaꞌnontɨfi yomo yontɨfi hofɨko kakoe hungkuno wonyoangkafo somneꞌno huno piꞌnɨngo syafɨsyontɨfi kakoe yofe hoꞌnomantɨfi hnnɨmentohofi, Olo huno wopɨngo loso pipi tɨpemaꞌmasoto. Kako Jousepɨye hwomu hwolaho. \p \v 23 Ose hnnɨngkahonɨngkofi Jisas hofɨkimo ulɨmento, Ngko huno niyohoho. Sekwo olo hungkuno hohonta lɨmotofo loso ngkimo wontantɨfeho. Aꞌamu somo wopɨngo imokuhwajɨwoꞌnɨngkino sohwosi kɨko kakwoꞌyohwo sohwosi wopɨngo hmmokinyo. Hungkuno yolohoso ole wontantɨfeho. Yoꞌmayo yahino wonyoangkafo kɨko ango Koponeyam humanji imotnno soꞌno nakwo nto upaꞌnɨmalohwone hopaso kɨko olo jɨje hwapɨngo loponjo aꞌamu hnꞌnɨmo fonalohofo. \v 24 Ose ulonto ulɨmento, Ngko hungkuno nehopiꞌnohino waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmojo sohwoe aꞌamu hwapɨngoponjoso hofɨko kakoe hungkuno somo itoꞌno minɨngkawoꞌnɨngkiyohofo. \v 25 U, nehopi. Hohonta Ilaija kako hwaho Isɨlael humamojo sohonta ifoyo masiyoꞌnjo neꞌno nohumentanɨngkofi soswo hufaꞌu sɨhune hamno aho fehohnjo hopiꞌnonohino nomꞌne mtaꞌni angaꞌno uyakoloꞌmentisofoho. Oso hohosohonta mijoho mɨkunɨmposo iꞌmofopahonɨngki apɨwojo sofa piꞌnɨngo oso hwaho Isɨlael sopo humamentohofofoho. \v 26 I osoꞌno Anɨtu kako Ilaija sohumo kako kakoe hwapɨngo Isɨlael sopo apɨwojo fisimo ufoꞌmayoꞌne uhwatɨmentisoꞌmaho. Oꞌo, Anɨtu kako hwaho Saitoun ango Salefat oso ponjo apɨwojo angaꞌnohino simneꞌno yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngki yohofoso ulohofoneꞌento uhwatɨmentisofoho. \p \v 27 U, nomꞌne hungkuno mneꞌno fɨsyafɨsyo. Hohonta Ilaisa Anɨtu mtaꞌni hungkuno lutɨhwaꞌmojo sohwo humamojo sohonta oso hwaho Isɨlael sopo aꞌamu uyo nɨhuꞌno wonyoso piꞌnɨngo engoꞌnjo humamotofofoho. I osoꞌno Ilaisa kako kakoe hwapɨngoponjo aꞌamu somo wopɨngo umokumentisoꞌmaho. Oꞌo, kako hwe angaꞌno hwaho Siliyantaꞌango Naman sohumnohini wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 28 Jisas ose ulahonɨngki aꞌamu oso tajo ango homo somo humohumantohofo aꞌamuso hungkuno hiso upoꞌnantɨfi sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. \v 29 Hofɨko nolɨkafontɨfi Jisasɨmo aho kompemotawentɨfi ango pone engo somo Jisasɨmo momonyomo uyohotofano lontɨfi kompemotawomentohofofoho. Oso ango antɨme hiso hwofɨkiꞌnyo yokintahopo molinyofoho. Oso hwofɨkiꞌnyo sopo nohumantɨfi Jisasɨmo hoꞌnomehwasi wohoꞌnaofano lontɨfi ko imentohofoso \v 30 Jisas kako hofɨkoꞌnjo ajwoꞌmo womentisofoho. \s1 Jisas kako hwe sohumo towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo sohumo wae yaoꞌmentisofoho. \r (Mak 1:21-28) \p \v 31 Jisas kako hwaho Ngkalili ango Koponeyam neꞌno umentisofoho. Osopo nohumanto kako sɨkuno iyoho humayo somo aꞌamu piꞌnɨngo somo Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 32 Aꞌamuso hofɨko kakoe hungkunomo upaꞌnontɨfi yomo imentohofofoho. Hwapɨngoso aꞌamu sɨkuno iyoho humayo homo somo hungkuno lɨmotofoso hofɨkoe huno mtaꞌni majofoho. Oꞌo, nomꞌne aꞌamu ulɨmotofoso ulɨmotofofoho. I, Jisas Anɨtuye huno ne somtaꞌni hungkuno wopɨngo tɨpemanto yokumpohnꞌnyo soꞌnohini lutɨhwamentisofoho. \p \v 33 Oso tajo ango weꞌe homo somo hwe towahuno wonyoꞌnjo fihwo nohumanto kako mango mohmꞌno ole ulɨmento, \v 34 Hoe, Jisas Nasaletnntaꞌango sohwosi, kɨko nakumo peho wonalohoꞌmneꞌno sopalokuno. Kɨko nakumo wonyo wonamokumonneꞌno losopalokuno. Ngko kikineꞌno huno niyohoho. Kɨko Anɨtuye Hwomu Wopɨngo Ne hwosoho. \v 35 Ose ulahonɨngki Jisas kako towahuno wonyo sohumo yoka ulɨmento, Mampiꞌnyo fosyohumaho. Kɨko olo hwe lohumo ulɨkoꞌmaho. Ose ulahonɨngki towahuno wonyo huhwo sohwo kako hwe sohumo aꞌamu piꞌnɨngoꞌnjo sopo hwahopo yohotofasyonto ulɨkoꞌmanto hwe sohumo nomꞌne tohino muyoꞌnjo imentisofoho. \v 36 Aꞌamu ose uhwonontɨfi yomo engo yontɨfi hofɨko mjahnnɨmmentohofi, Olo hungkuno yokumpohnꞌnyo hiloso peho hungkuno ulahonɨngki humpehofo towahuno wonyo sohwafo. Ose hnnɨmentohofofoho. \v 37 Oseso Jisasɨmneꞌno hungkunoso angoꞌmeemneꞌno hoꞌnɨmentisofoho. \s1 Jisas kako Pitafe konemimo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:14-15; Mak 1:29-31) \p \v 38 Jisas kako oso tajo ango somtaꞌni swaponto Saimounɨye angomo humentisofoho. Saimounɨye konemi siye aꞌapahoso tohohmtnno mɨkunɨmposoꞌnjoho. Oso hisoꞌno hofɨko Jisas oso aꞌmu simo ufoꞌmayoꞌno joho lutɨmaꞌmentohofofoho. \v 39 Jisas kako aꞌmusi fosyowentanjo sopo lohofawento kako aꞌapaho tohohmtnno hwapɨngo sohumo yoka ulɨmento, Kɨko mpano. Ose ulahonɨngki kakoe aꞌapaho tohohmtnnoso moiꞌwo imoꞌnɨmentisofoho. Moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki aꞌmusi kako komoꞌno nolɨkafonto aꞌamumne wopayo iloho humisyofoho. \s1 Jisas kako hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:16-17; Mak 1:32-34) \p \v 40 Mofehiꞌnyo ikwoꞌmokahonɨngki hwe moyaꞌmi hofɨkoe aꞌamu mnokinoꞌnjo somo Jisasɨꞌnjo soponeꞌno motɨhuꞌmokumentohofofoho. Kako aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino homo somo aho kisasyonto kako hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino somo wopɨngo umokumentisofoho. \v 41 Jisas kako hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somtaꞌni towahuno wonyo wae yaoꞌmentisofoho. Oso towahuno wonyo hiso hofɨko joho mohmꞌno ole ulɨmentohofi, Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosoho. Ose ulɨmentohofofoho. Hofɨko Jisas Kɨlais sohwo ahwomo mtaꞌni Anɨtu uhwatɨmentiso hweho huno umentiso soꞌno Jisas hofɨkimo yoka ulɨmento, Sekwo nomꞌne hungkuno ulɨkutoho. Ose ulahonɨngki hofɨko mampiꞌnyo humamentohofofoho. \s1 Jisas kako angoꞌmeemo syoho ikuꞌmoꞌmentisofoho. \r (Mak 1:35-39) \p \v 42 Imɨngo ne soꞌnji Jisas oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmanto hwaho aꞌamu mohumunyo soponeꞌno ngkoꞌnohini weꞌenehwo wohumamo lonto umentisofoho. I osoꞌno hwe moyaꞌmi hofɨko hafɨhafe tɨpmꞌmantɨfi uꞌmaꞌmentohofofoho. Uꞌmantɨfi yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Kɨko nakumo nonahwotɨꞌmofohotoho. Kɨko nakwo Koponeyam lopo wohumentɨhwano. \v 43 Ose ulahonɨngkofi kako ulɨmento, Aꞌamu angoꞌmeemjo somo Anɨtu kako wopɨngo wosemokosyohumamteꞌno yalokunjo soꞌno ngko hofɨkimo hungkuno wopɨngo hiso wolɨjumoꞌmonneꞌno yohono. Anɨtu kako oso syoho hisoꞌno nɨhwatɨmentiso hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 44 Oseso Jisas kako Anɨtuye hungkuno wopɨngoso hwaho Jutiya soponjo tajo ango angaꞌno angaꞌnohino somo humolutɨhukuꞌmofisofoho. \c 5 \s1 Jisas kako Saimoun Pitamo hungkuno ulɨmentiso soꞌno inanɨku piꞌnɨngo engo ifammentisofoho. \r (Matɨyu 4:18-24; Mak 1:16-20) \p \v 1 Sɨkuno nomꞌnemo Jisas kako mijo ayo Ngkenesalet \f + \fr 5:1 \ft Yofe Ngkenesaletɨyeso Mijo Ayo Ngkaliline nomꞌne yofefoho. \f* momɨngo sopo nohumentanɨngki hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso Anɨtuye hungkuno upoꞌnano lontɨfi hofɨko Jisasɨꞌnjo mofonepo wohumano lontɨfi yohoto yohotofo mjalohoꞌnɨmopmmentohofofoho. \v 2 Jisas kako aꞌamu homo somo uhwononto uhwonɨmentisoso yofayokino weꞌe hufaꞌu sohwaꞌu ifohohosasyonji nowentanɨngki hofekwosa sohwa hofɨko inanɨku ifamiyo hoꞌyoso mijo yojɨjwontanɨngkofi uhwonɨmentisofoho. \v 3 Jisas kako Saimounɨye yofayokino somo kotasonto Saimounɨmo ulɨmento, Yofayokinoso nonje weꞌenehwo usitofo. Ose ulonto Jisas kako aꞌamu somo yofayokino mijo sopo wentanjo sopo ampo humanto Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \p \v 4 Aꞌamu somo lutɨhwa lohofonto Jisas kako Saimounɨmo ulɨmento, Yofayokino mijo ajwo nomponeꞌno motayo. Osopo kɨko jɨje aꞌamu sohwanji inanɨku ifamiyo hoꞌyoso mijo ajwo nompo fohoꞌnaopmno. \v 5 Ose ulahonɨngki Saimoun ulɨmento, Hwe Engofo, olo sɨkwoꞌmiyo lomo nakwo inanɨku ufomeeno lontani syoho yokumpohnꞌnyo ko yɨhwoneso wonyopi ihwonefoho. Siki iyoho lonkononasiso hwonaꞌnyoho. I osoꞌno kɨko ntohino soꞌno ngko inanɨku ifamiyo hoꞌyoso wohoꞌnaoꞌmne yohono. \v 6 Ose ulahonɨngki hofɨko hoꞌnaoꞌmentohofo hiso inanɨku piꞌnɨngo engo ifammentohofoso inanɨku ifamiyo hoꞌyoso weꞌenepi wamtɨhupoꞌmonto imentiso soꞌno \v 7 hofɨko nomꞌne yofayokino soponjo aꞌamu sohwamneꞌno hofɨkimo ufoꞌmayoꞌne joho lutɨmaꞌmentohofofoho. Hofɨko mofone lopo nopontɨfi inanɨku ifamiyo hoꞌyoso hoꞌnomaꞌmentohofoso oso yofayokino hufaꞌu sohwaꞌumo inanɨku nojaofonto yofayokino sohwaꞌu mijomo wemotoswamonto imentisofoho. \p \v 8 Saimoun Pita kako yoꞌmayo iꞌmofapmmentiso somo uhwononto kako Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyo soꞌmo hwomtame ulohofonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko ngkimo nɨhwotɨꞌmofohoji mpano. Ngko hwe wopɨngohwonɨꞌmaho. Wonyo hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 9 Hwapɨngoso kako oso inanɨku ifammentohofo somo uhwononto iyoho unɨngkahonɨngki ulɨmentisofoho. Kakoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu yofayokinopo humohumantohofo huhwanji iyoho imentohofofoho. \v 10 Sepetiye hwomu sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko Saimounꞌnji syoho afaꞌno imotofo sohwaꞌu siko huhwaꞌu uhwononji iyoho imentisiyefoho. Oseso Jisas kako Saimounɨmo ulɨmento, Kɨko iyoho yohotoho. Olo inanɨku ifamehino hopaso kɨko hwangku hwe moyaꞌmi ngkoꞌnji songo neꞌno humayoꞌne somo utɨmatnne hwosoho. \v 11 Ose ulahonɨngki hofɨko yofayokino mitɨmomɨngo noꞌmo ifohohosasyontɨfi hofɨkoe hoꞌyango yoꞌmayoso ulɨkoꞌmantɨfi Jisasɨmo inɨngkamentohofofoho. \s1 Hwe fihwo aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo sohumo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:1-4; Mak 1:40-45) \p \v 12 Jisas kako ango fipo nohumanto uhwonɨmentisoso hwe fihwo aꞌapaho uyo wonyoꞌnjo sohwo nohumentanɨngki uhwonɨmentisofoho. Oso hwe huhwo sohwo kako Jisasɨmo uhwononto kako Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo ipitofawento hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Hwe Engofo, Kɨko ngkimo wopɨngo wanɨmokumo lisoꞌmanji jɨje yokumpohnꞌnyoso hoponoho. \v 13 Ose ulahonɨngki Jisas kako aho kisusyonto hwe sohumo ulɨmento, Ou wopɨngo wakumokumonneꞌno yohono. Kɨko wopɨngo hmmoꞌnyo. Ose ulɨmentiso soꞌno oso uyo wonyo huhwo sohwo moiꞌwo komoꞌno imoꞌnɨmentisofoho. \v 14 Oso moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki Jisas hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko jɨje aꞌapaho wopɨngo kumokohe soꞌno kɨko nomꞌne aꞌamu somo nulohotoho. Oꞌo, kɨko komoꞌno nowehoji oso aꞌamu tajo angomjo syohoꞌnjo sohumo jɨje aꞌapahoso utɨhwaho. Utɨhwahojoꞌno kɨko oso yahino Mouses netɨhwamentisoso ose hopa fiyo. Kɨko wosopayo yoꞌmayoso nomahoji hwe huhwo sohumo uyohojoꞌno kako Anɨtumneꞌno wohoꞌnasyono. Aꞌamu oso homo somo uhwonɨngkuji jɨje aꞌapaho uyo wonyoso wopɨngo imoꞌnɨngkiso soꞌno huno wosyofɨsyantɨfeho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \v 15 I Jisas kako ose imentiso hisoꞌno angoꞌmeemo hoꞌnɨmmentisofoho. Aꞌamu piꞌnɨngo engo oso hungkuno hisoꞌno upaꞌnontɨfi ole syafɨhuꞌmentohofi, Nakwo kakoe hungkuno upoꞌnɨngkuhwasoꞌno kako nakumo wopɨngo wonamokumontonoho. Ose syafɨsyontɨfi hofɨko Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 16 I osoꞌno Jisas kako sɨkuno piꞌnɨngo engo somo hwaho aꞌamu mohumunyo sopo nowento kanɨngkwohwo Anɨtumo jomo ulɨmojofoho. \s1 Hwe fihwo kakoe sɨfe aho peꞌnnyo sohumo Jisas kako wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 9:1-8; Mak 2:1-12) \p \v 17 Sɨkuno fihumo Jisas kako hwe moyaꞌmi somo Anɨtuye hungkuno lutɨhwentanɨngki aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko huhwa humunyoponoho. Oso aꞌamu huhwo sohwa hofɨko hwaho Ngkalili ango hopo sopontaꞌango sohwanji hwaho Jutiya ango hopo sopontaꞌango sohwanji ango Jelusalem soponjo sohwanji hofɨko Jisasɨꞌnjopo uꞌmantɨfi humamentohofofoho. Anɨtuye yokumpohnꞌnyo engoso aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokiyoꞌne Jisasɨmo woꞌmentisofoho. \v 18 Aꞌamu fehohnjoso hofɨko hwe fihwo sɨfe aho peꞌnnyo sohumo ijempohopo Jisasɨyepono itokwapmmentohofofoho. Itokwapontɨfi ango ne moꞌmo Jisas humentanjo sopo utofosyano lontɨfi ko imentohofoso \v 19 hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo ango huhwo sohwi nto uhuloꞌofahonɨngkofi hofɨko mitofomojiꞌmofayoꞌnjo imentohofofoho. Oseso hofɨko ango antɨfepo kotosantɨfi ikuꞌyo fehohnjo nofentɨfi hwe mnokinoꞌnjo huhwo sohumo kakoe ijempoho hiꞌnji antɨfepo ntaꞌni ango moꞌmneꞌno impe monje intofuyohoꞌmokumentohofofoho. Oso hwe huhwo sohumo Jisasɨye sɨmanopo mehoꞌnahumentohofofoho. \v 20 Jisas kako uhwonɨmentisoso oso aꞌamu itokwapmmentohofo sohwa hofɨko Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyahonɨngkofi Jisas uhwononto hwe mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, Nje aꞌamu sohwosi ngko jɨje honɨngkano wonyoso wae nto yakumofohono. \p \v 21 Ose ulahonɨngki aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji Jisasɨye hungkunomo upaꞌnontɨfi hungkuno piꞌnɨngo hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo Anɨtumneꞌno sitofo ulalokunjo lohwo sohwo tɨhwolo. Nakwo aꞌamu hwahoponjo hnꞌnwi aꞌamufe honɨngkano wonyo wae yɨmofoꞌneso hopoꞌmaho. Oꞌo, Anɨtu kakoꞌnohino hoponoho. \v 22 Ose hnnontanɨngkofi Jisas kako hofɨkoe huno somjo hungkuno soꞌno huno uyahonɨngki ulɨmento, Ngko Anɨtumneꞌno sitofo ulalokwe somneꞌno sekwo huno pehoꞌno syofɨsikomoꞌnalokwofo. \v 23-24 Anɨtu kako ngkimo aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne nɨhwatɨmentiso sohwoꞌni olo hwaho lopo aꞌamufe honɨngkano wonyo wae yaofoꞌne yokumpohnꞌnyoso hiꞌnjo hwoꞌnyoho. I osoꞌno aꞌamu fihwo jɨje honɨngkano wonyo wae weekumoꞌmo loso sohwoe hungkuno somo ne imoꞌnyo soꞌno sekwo sɨmeho moꞌmo muhwonɨfitnne kuyoho. Oso yokumpohnꞌnyo ngko seloheso hiꞌnjo sohwoꞌni utɨhwaꞌnyopo setɨhwahmꞌmeꞌno hungkuno nomꞌne kengoso hwe lohumo ulɨmonneꞌno yohono. Hofɨkimo ose ulonto kako hwe mnokinoꞌnjo sohumo ulɨmento, Kɨko nolɨkafohoji jɨje ijempohoso nomahoji jɨje angopo neꞌno mpano. \v 25 Jisas ose ulahonɨngki aꞌamu tɨmo uhwontohumentanɨngkofi oso hwe huhwo sohwo kako komoꞌno nolɨkafonto kakoe ijempohoso nomanto kakoe ango poneꞌno nowento kako Anɨtuye yofe engoso hoꞌnomaꞌmentisofoho. \v 26 Oso ango hopo soponjo aꞌamuso hofɨko uhwonontɨfi hi umoꞌnɨngkahonɨngki hofɨkoe sɨmeho moꞌmo yomo yomo uꞌmahonɨngki hofɨko Anɨtuye yofe engoso hoꞌnomaꞌmentohofofoho. Ole lɨmentohofi, Olo wonyoangkafo uhwonɨngkuhwone loso yahino nɨhuꞌno wonyoangkafofoho. Ose mjalɨmmentohofofoho. \s1 Jisas kako Lifaimo kakimo inɨngkayoꞌne joho ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 9:9-13; Mak 2:13-17) \p \v 27 Tɨfi sohonta Jisas kako hano emoyonto uhwonɨmentisoso hwe fihwo aꞌamu mtaꞌni hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo kakoe yofe Lifaiyo sohwo nohumentanɨngki uhwononto ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. \v 28 Ose ulahonɨngki Lifaiyo nolɨkafonto kakoe yoꞌmayoso ulɨkoꞌmanto Jisasɨmo tɨfi inɨngkamentisoso kakoe inomokomoyo imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 29 Lifai kako Jisasɨmneꞌno kakoe angomo wopayo iloho engo imentisofoho. Oso wosopayo engo hisoꞌno aꞌamu mtaꞌni hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu nomꞌne sohwanji Jisas kakoe inomokomoyo huhwanji oso hopo sopo nohumantɨfi wopayo nɨmentohofofoho. \v 30 Aꞌamu Falisi sohwanji nomꞌne aꞌamu Falisi huhwa honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syoho imotofo sohwanji hofɨko nohumantɨfi aꞌamu wopayo nontanɨngkofo sohwamo uhwonontɨfi Jisasɨye inomokomoyo sohwamo ulɨmentohofi, Sekwo aꞌamu mtaꞌni hamniyoho fehohnjo siki mayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo soꞌnji wopayoso pehoꞌno nalokwofo. \v 31 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Aꞌamu mnokino aneꞌnjo wopɨngo humalofoso hofɨko aꞌamu uyohofahosiyoꞌnjo sohumo muꞌmapitnnehofo. Oꞌo, aꞌamu mnokinoꞌnjo soꞌnohini uꞌmantɨfeho. \v 32 Oso paꞌnyoso ngko aꞌamu honɨngkano wopɨngoꞌnjo hwonaꞌnyoho lɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno joho ujoꞌne lutɨmayoꞌne pmmentohe hwonɨꞌmaho. Oꞌo, ngko aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjoso hofɨkoe wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji ngkimo nnɨngkape-eꞌne joho ujoꞌne pmmentohe hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Hohontajo yahino wopayo manyo humayo soꞌno Jisas kakoe yahino songo somneꞌno lutɨhwamentisofoho. \r (Matɨyu 9:14-15; Mak 2:21-22) \p \v 33 Ose ulɨmentisoso hofɨko Jisasɨmo ulɨmentohofi, Jounɨye inomokomoyo sohwa hofɨko sɨkuno fehohnjo somo hofɨko Mpohumo jomoꞌnohini ulɨwoꞌnontɨfi wosopayo hopiꞌnonohinoso manɨwoꞌnɨngkiyohofɨhwafoho. I aꞌamu Falisi sohwafe honɨngkanomo inɨngkawowoꞌnɨngkohofo huhwanji oso yahinoso iwoꞌnɨngkohofɨhwafoho. I osoꞌno jɨje inomokomoyo sohwa hofɨko wosopayo soꞌnji mijo soꞌnji nonje nonjeꞌnohino nɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 34 Ose ulahonɨngkofi Jisas kakineꞌno olo pahnnɨmo hungkuno loso ulɨmento, Hwe fihwo kako ape maso sohonta kako kakoe aꞌamuꞌnji nohumantɨfi hofɨko kakineꞌno sɨmonyo iyo soꞌno wosopayo manyoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofotaho. Oꞌo, awonoho. Hofɨko kakineꞌno sɨmonyo engo yontɨfi wopayo engo nɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 35 I oseso hwangku sohonta oso hwe ape maso huhwo sohumo aꞌamu nomꞌne sohwa hofɨko kakoe aꞌamu mtaꞌni kompemafɨkuji fonjasyɨkujoꞌno kakoe aꞌamu hiso kako ane humafɨkujoso sɨmeho tangoꞌnjo humafɨkuji wosopayo manyoꞌnjo uyantɨfeho. \p \v 36 Ose ulonto Jisas kako kakoe yahino songo somneꞌno pahnnɨmo hungkuno hufaꞌu ole ulɨmento, Hwe fihwo kako manjiꞌmofo tontamo imoꞌnnyo somo wopɨngo wamtɨꞌmokumo lɨhwosi kako hwapɨfe yokumpohnꞌnyo songo somtaꞌni tɨfonehwo sɨsɨmpehwosi lojwoma lohofɨhwosi manjiꞌmofo tontamo somo lojwohofojasyososo wopɨngo umoꞌnɨmontolaho. Oꞌo, oso hwapɨfe songoso manjiꞌmofo yofoho somo wohofojahumo lɨhwosi sɨsɨmpemaso somtaꞌni wonyo umoꞌnɨmontonoho. Manjiꞌmofo tontamo huhwo sohumo lojwohofojasyoso hiꞌnji apaꞌno wonyo wasɨsɨmpoꞌnɨmontonoho. \p \v 37 Ose ulonto Jisas pahnnɨmo hungkuno tɨfinjoso ole ulɨmento, Aꞌamu fihwo kako mijo iloho uyɨmo lɨhwosi te fɨsiyo womaꞌmontolaho. Oꞌo, awonoho. Kako te fɨsiyo mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo wahumpoꞌmontonoho. Te fɨsiyoso nɨhuꞌnahone wonyo umoꞌnɨmontonoho. \v 38 U, hwe huhwo sohwo kako te songoso mahwosi mijo ihmꞌmofɨhwosi iloho yososo mijo itoꞌno wolɨfawoꞌmontonoho. Oso paꞌnyoso hohontajo yahino soꞌnji yahino songo soꞌnji nemꞌno huꞌmokomokosyohumayoso hopoꞌmaho. \v 39 Aꞌamu fehohnjo hofɨko hohontajo yahino soꞌno hi umoꞌnɨngkahonɨngki hofɨko yahino songoso nakwolaho lontɨfi hohontajo somo yokumpohnꞌnyo mokosyohumawoꞌnɨngkohofofoho. Oso paꞌnyoso aꞌamu hohontajo yahino wopayo manyo humayo iwoꞌnɨngkohofoso hofɨko nje yahino songo losetɨhwalokwe somneꞌno nakwolaho wolantɨfeho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \c 6 \s1 Sɨkuno iyoho humayo somo syoho miyoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 12:1-8; Mak 2:23-28) \p \v 1 Sɨkuno iyoho humayo fihumo Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji hofɨko syohopo hano humemoyohofofoho. Inomokomoyo huhwo sohwa mijoho uyahonɨngki wopayo weꞌe songoso nomantɨfi aho hwosoꞌmokontɨfi pahoso fuyo laofontɨfi neso nɨmentohofofoho. \v 2 Ose yahonɨngkofi aꞌamu Falisi fehohnjo sohwa uhwonontɨfi ulɨmentohofi, Nakwoe honɨngkano hungkunoso yoꞌmayo syoho sɨkuno iyoho humayo somo iyoꞌneso hano pitofahinyofoho. Oso hisoꞌno sekwo olo sɨkuno iyoho humayo losomo wopayo pehoꞌne mantɨfi nɨngkohofoto. \v 3 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo Ntefit imentiso soꞌno iyoswo mtɨꞌmokumentohofoso atofo majo hwasilaho. Oso sɨkuno Ntefit kakoe aꞌamu soꞌnji mijoho engo humamentohofo sohontaꞌneꞌno selohonɨngkono. \v 4 Ntefit kako Anɨtumneꞌno hwapɨfe ango molinyo somo swonto wosopayo Anɨtuye sɨmanopo hoꞌnahinyoso swomaꞌmentisofoho. Oso wosopayo hiso aꞌamu sikinjo somneꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu Anɨtuye tajo ango syohoꞌnjo sohwamneꞌnohinofoho. I osoꞌno Ntefit kako nononto kakoe aꞌamu sohwamo nuyɨmentisofoho. Sekwo oso hungkuno homo somo atofo majoꞌnjo imentohofo soꞌno sekwo nje inomokomoyo sohwamo oso hungkuno hiso ulohonɨngkohofotaho. \v 5 Jisas ose ulohononto ole ulɨmento, Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko sɨkuno iyoho humayoꞌneso hwapɨngo hwoꞌnyoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Sɨkuno iyoho humayo nomꞌne somo Jisas kako hwe aho wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 12:9-14; Mak 3:1-6) \p \v 6 Sɨkuno iyoho humayo nomꞌne somo Jisas kako Anɨtuye tajo ango weꞌe sohumo noswonto hwe moyaꞌmi somo Anɨtuye hungkuno ulɨmentisofoho. Osopo nohumentanɨngki hwe fihwo aho angahohnjoso songo songo miyo poyo hopa woꞌnnyo sohwo humunyoponoho. \v 7 Aꞌamu fehohnjo aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji hofɨko nohumantɨfi Jisasɨmo hungkuno itoꞌno muhwajiyo ango somo ipemotowaneꞌentɨfi ole syafɨhuꞌmentohofi, Jisas kako sɨkuno iyoho humayo lomo hwe aho wonyoꞌnjo sohumo wopɨngo umokumontolɨkeno. Ose syafɨsyontɨfi Jisasɨmo uhwontohumamentohofofoho. \v 8 Jisas hofɨkoe huno soꞌmjo yahino soꞌno huno uyahonɨngki hwe aho wonyoꞌnjo sohumo ulɨmento, Kɨko nolɨkafohoji olo ajwo lopo filohofo. Ose ulahonɨngki kako nolɨkafonto ajwopo lohoꞌmentisofoho. \v 9 Oseso Jisas kako aꞌamu huhwo sohwamo ulɨmento, Ngko sekumo waselohonɨmonneꞌno yohono. Oso honɨngkano hungkuno Mouses neyakwosamo uyɨmentisoso sɨkuno iyoho humayo lomneꞌno pehofo nalohoho. Nakwo olo sɨkuno lomo yahino wopɨngo uyantantaho. Wonyo uyantantaho. I nomꞌne aꞌamu somo wopɨngo umokantantaho. Wonyo umokantantaho. \v 10 Ose ulonto aꞌamuꞌnjo soꞌmo tɨmo feꞌnɨhwononto hwe aho wonyoꞌnjo sohumo ulɨmento, Jɨje ahoso sɨhwaho fisɨpofo. Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo kako kakoe aho sɨhwaho sɨpeehonɨngki wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \v 11 Aꞌamu huhwo sohwa ose uhwonontɨfi sɨmano hntotohino umnɨngkahonɨngki hofɨko ole hnnɨmentohofi, Nakwo Jisasɨmo pipi ulohofanehwono. Ose hnnɨmentohofofoho. \s1 Jisas kako kakoe hungkuno lɨkuꞌmofo syoho soꞌno hwe aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo uhwosopoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 10:1-4; Mak 3:13-19) \p \v 12 Oso hohosohonta Jisas kako Mpohumo jomo ulɨmo lonto kako hwofɨkiꞌnyo weꞌe soponeꞌno sɨmentisofoho. Osopo nohumanto Anɨtuneꞌno jomo neꞌno ulontanɨngki iyoho longkonɨmentisofoho. \v 13 Mofehiꞌnyo sɨꞌmofopahonɨngki Jisas kakoe inomokomoyo sohwamneꞌno joho ulonto oso hwa mtaꞌni kako hwe aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo uhwosopoꞌmentiso sohwamo kako yofe mulɨmentisoso \it apousel\it*ɨyoho mulɨmentisofoho. Oso yofe \it apousel\it*ɨso hungkuno hwapɨngoso olenoho. Anɨtuye hungkuno lɨkuꞌmofo syohoꞌnjo hwafoho. \p \v 14 Hwe fihwo uhwosopoꞌmentisoso Saimounɨyoho. Oso hwe huhwo sohumo Jisas kako nomꞌne yofe Pitafoho mulɨmentisofoho. Nomꞌnihwo Entɨlu Saimoun Pitafe konɨngkwaꞌwe hweho. Nomꞌnihwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnjoho. Nomꞌnihwaꞌu Filipɨꞌnji Mpatoulomɨyuꞌnjoho. \v 15 Nomꞌnihwaꞌu Matɨyuꞌnji Toumasɨꞌnjoho. Nomꞌnihwo Jemɨs Alɨfiyosɨye hwomu hweho. Nomꞌnihwo Saimounɨyoho. Kakoe yofe nomꞌneso Seloutɨyoho. \v 16 Nomꞌnihwo Jutas Jemɨsɨye hwomu hweho. Nomꞌnihwo Jutas Isɨkaliyoutɨyoho. Kako Jisasɨmneꞌno kakoe mango sohwamo tokoyoꞌofo imentisofoho. \s1 Jisas kako hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo ufoꞌmaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 4:23-25) \p \v 17 Oseso Jisas kako hwofɨkiꞌnyopo ntaꞌni kakoe inomokomoyo sohwanji nowentɨfi hintafo somo uꞌmofawentɨfi osopo inomokomoyo piꞌnɨngo engo sohwanji lohoꞌmentohofofoho. Oso hopo sopo nomꞌne hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso hwaho Jutiyantaꞌango soꞌnji ango Jelusalem soꞌnji oso ango hufaꞌu mitɨmomɨngo soponjo molinyo sohwaꞌu Taiyaꞌnji Saitounꞌnjontaꞌango uhuꞌmokontɨfi humamentohofofoho. \v 18 Aꞌamu hiso nakwo Jisasɨye hungkuno upoꞌnɨngkuhwasi aꞌamu mnokinoꞌnjo hnꞌnɨmo wopɨngo wonamokono lontɨfi uhuꞌmokumentohofofoho. Aꞌamu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyoꞌnjo soꞌnji Jisasɨmo uꞌmahonɨngkofi kako wopɨngo umokumentisofoho. \v 19 Oseso hwe moyaꞌmi hopiꞌnono hofɨko Jisasɨmo aho wokisyusyano lontɨfi imentohofofoho. Hwapɨngoso hofɨko Jisasɨmo aho kisusyahonɨngkofi yokumpohnꞌnyo Jisas mtaꞌni hofɨkimo umentisoso hofɨkoe aꞌapahoso wopɨngo imoꞌnɨmentohofofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu sɨmonyo iyoꞌnjo humotaho joꞌnjo somneꞌno hungkuno uyɨmentisofoho. \r (Matɨyu 5:1-12) \p \v 20 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo uhwononto ole ulɨmento, Sekwo Anɨtuneꞌno huno engo maseyoꞌnjo soku sekwo Anɨtumneꞌno huno wopɨngo wotɨpemano lɨfijoꞌmanji sekwo sɨmeho wopɨngo wasemoꞌnono. Anɨtu sekumo semokosyohumayo hweho. \p \v 21 Sekwo wopayo mijoho peꞌnyo soku wopayoꞌno hi semoꞌnyo hopaso sekwo Anɨtuye honɨngkano wopɨngo mneꞌno hi semoꞌnosoꞌmanji Anɨtu kakoe hungkuno sekwoe sɨmehomo wopayo sɨmeho hopaso wosehnnɨmontonoho. Oseso sekwoe sɨmeho wopɨngo wasemoꞌnono. \p Sekwo aꞌamu olohonta humotaho lalokwofo soku sekwo sɨmonyo fiyɨmno. Hwangku sekwo tɨkafo wojantɨfeho. \p \v 22-23 Hwangku sekwo ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmneꞌno nnɨngkopalokwofo soꞌno aꞌamu nomꞌneso sehonɨngkuji hofɨko sekuneꞌno sɨmeho nɨhuꞌno wonyo umoꞌnɨmontonoho. Osoꞌno hofɨko sekumneꞌno hohujo ikinjasemofɨkuji sitofo woselantɨfeho. Hofɨko sekuneꞌno hungkuno nɨhuꞌno wonyo selɨkujoꞌno sekwoe yofeso wopɨwahuꞌmontonoho. Yoꞌmayoso ose selohofɨkujoꞌno sekwo sɨmonyo fiyɨmno. Hwapɨngoso sekwo upaꞌnɨmno. Sekwo nje yofe somneꞌno yoꞌmayo tango olo seꞌmante soꞌno sekwoe hoꞌyango engo yoꞌmayoso ahwomomo weho. Oso aꞌamu sekumo wonyo selohofalokwofo hofɨkoe ajuyohwosa huhwa hohonta aꞌamumo Anɨtu kakoe hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa huhwamo wonyo ulohoꞌmotofɨhwafoho. \p \v 24 I osoꞌno sekwo aꞌamu hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayoso engo yokumpohnꞌnyo mokosyohumunyo soku Anɨtu tohino nejaponoho lɨkuji sekwo iyoho wasenono. Sekwoe sɨmeho wopɨngo semokiyoꞌne yoꞌmayoso olo hwaho lopo nto moꞌmalofo kuyoho. \p \v 25 Sekwo aꞌamu olohonta wosopayo engo nonontɨfi sɨmeho nohnnalokwofo soku sekwo Anɨtumneꞌno inɨngo nayonoho lɨkuji iyoho wasenono. Hwangku sekwo mijoho engo nopeꞌnɨfitnne kuyoho. \p Sekwo aꞌamu olohonta tɨkafo jalokwofo soku hwangku nakwo humotaho engo lɨhwasi tɨmijo engo neswaponoho lɨkuji sekwo iyoho wasenono. \v 26 Sekwo aꞌamu soku aꞌamu nomꞌne piꞌnɨngoso hofɨko sekwoe yofe hoꞌnosemawoꞌnɨngkohofo soꞌmanji Anɨtu nakwoe yofe mohoꞌnonemanoho lɨkuji sekwo iyoho wasenono. Hohonta oso aꞌamu huhwo sohwafe ajuyohwosa huhwa aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lɨmotofo sohwafe yofe hi hoꞌnomaꞌmotofofoho. \s1 Jisas kako ole ulɨmentisofoho. Sekwo sekwoe mango sohwamneꞌno wasemoꞌnono. \r (Matɨyu 5:38-48) \p \v 27 Sekwo nje hungkunomo haloho pewoꞌnɨngkohofo soku sekwo upaꞌnɨmno. Sekwo sekwoe mango sohwamneꞌno wasemoꞌnono. Aꞌamu sekumo sɨmeho wonyo sejapɨwoꞌnɨngkohofo somo sekwo hofɨkimo wopɨngoꞌnohini ulohopmno. \v 28 Aꞌamu fehohnjoso hofɨko sekumo wonyo wosemokano lontɨfi sɨfajo selɨkujoꞌno sekwo oso aꞌamu homo somo Anɨtu kako wopɨngo ulohofoꞌne jomo ulɨmno. Aꞌamu sitofo selɨkujoꞌno sekwo aꞌamu homo somneꞌno Anɨtu ufoꞌmayoꞌne jomo ulɨmno. \v 29 Aꞌamu fihwo jɨje manjijohopo kuposɨhwosoꞌno jɨje manjijoho fehohntaꞌni utɨhwaho osopo wakuposono. Hwe fihwo kako jɨje manjiꞌmofo soꞌno hi umoꞌnɨngkuhwosoꞌno kumahwosoꞌno kɨko yoka ulohotoho. Oꞌo, jɨje hwapɨfe hiꞌnji uyo. \v 30 U, hwe fihwo kako yoꞌmayo soꞌno jomo kilɨhwosoꞌno kɨko yanoꞌnohino uyo. U, hwe fihwo kako jɨje yoꞌmayoso wae yakumofɨhwosoꞌno kɨko apaꞌno aku kijape-eꞌne hungkuno ulohotoho. \v 31 Sekwo yoꞌmayo yahino aꞌamu sekumo woselohofantɨfeꞌno yalokwofo hopaso sekwo sɨmoꞌmo oso yahino hiso hofɨkimo ulohopmno. \p \v 32 Aꞌamu sekumneꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkohofo osomnohini sekwo hofɨkineꞌno semoꞌnɨngkuwo soꞌno Anɨtu kako peho wopɨngo waselohoꞌmontolo. Awonoho. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo Anɨtumneꞌno mosyafɨsiyo hi oso hopa yɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 33 Aꞌamu sekumo wopɨngo selohofɨwoꞌnɨngkohofo osomnohini sekwo wopɨngo ulohofɨkujɨꞌmanji oso hisoꞌno Anɨtu kako peho wopɨngo waselohoꞌmontolo. Awonoho. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo Anɨtumneꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo hi oso hopa yɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 34 Sekwo sekwoe yoꞌmayo soꞌno hwangku aku nejapɨfitnneꞌentɨfi uyɨwoꞌnɨngkohofoꞌmanji Anɨtu kako peho wopɨngo waselohoꞌmontolo. Awonoho. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo Anɨtumneꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo hi oso hopa yɨwoꞌnɨngkohofofoho. \p \v 35 Oꞌo, sekwo olo yahino loso fiyɨmno. Sekwo sekwoe mango sohwamneꞌno wasemoꞌnono. Hofɨkimo wopɨngo ulohopmno. Aꞌamu sekumo yoꞌmayo soꞌno jomo selɨkujoꞌno nakumo aku wonejapɨfe sekwo huno nosyafɨsyɨkutoho. Sekwo oso yahino somo inɨngkafijoꞌmanji Anɨtu kako yoꞌmayo wonyoangkafoso sejapɨhwosi sekwo Anɨtu Yokintahopo Humaso sohwoe Mehomi Ne umoꞌnantɨfeho. Hwapɨngoso Anɨtu kako aꞌamu kakineꞌno isamoyoka mujoꞌnjo soꞌnji aꞌamu honɨngkano nɨhuꞌno wonyoꞌnjo soꞌnjimo wopɨngo ulohofɨwoꞌnɨngkiso hweho. \v 36 Senɨngkwohwo Anɨtu sohwo kako aꞌamu hopiꞌnonohino somneꞌno hitoho ulofɨwoꞌnɨngkiso hopaso sekwo aꞌamu hopiꞌnonohino somneꞌno hitoho waselofono. \s1 Nomꞌne aꞌamu somneꞌno yano ilofoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 7:1-5) \p \v 37 Sekwo nomꞌne aꞌamufe hunomo yano ilofɨkuji wonyofoho nulɨkutoho. Ose ifijoꞌmanji Anɨtu huhwo sekwoe huno somneꞌno wonyofoho maselonehoho. Sekwo nomꞌne aꞌamufe yahino somneꞌno tohino uyɨkutoho. Ose ifijoꞌmanji Anɨtu huhwo sekwoe yahino somneꞌno tohino mosejaponehoho. Aꞌamu sekumo wonyo selohopijosofe wonyoso sekwo wae feeopmno. Oso wonyo hisoꞌno apaꞌno huno nosyafɨsyɨkutoho. Ose ifijoꞌmanji Anɨtu huhwo sekwoe wonyoso wae yasemofɨhwosi oso hisoꞌno kako apaꞌno huno mosyafɨsyonehoho. \v 38 Sekwo yoꞌmayoso aꞌamumo uyɨkujoꞌno Anɨtu huhwo kako sekumo yoꞌmayoso wosejapmmontonoho. Sekwo aꞌamu nomꞌnemo yoꞌmayoso uyɨkujoꞌno Anɨtu kako sekumo yoꞌmayoso sejapososo mangonepo ihwosi nohuꞌmepɨwesyahonɨngkuhwosi kipo kipo lohofɨhwosi wosejapmmontonoho. Sekwo yoꞌmayo aꞌamumneꞌno yano uyɨwoꞌnɨngkohofo hopaso Anɨtu kakoe yoꞌmayoso aku wosejapmmontonoho. \p \v 39 Jisas kako pahnnɨmo hungkunoꞌnji ulɨmentisoso ole ulɨmento, Aꞌamu tɨmpiꞌnyo sohwo kako nomꞌne aꞌamu tɨmpiꞌnyo sohumo honɨngkano utɨhwamtolaho. Awonoho. Siko huhwaꞌu piꞌnɨmomo wohoꞌnɨꞌmofanjiyoho. \v 40 Hwomu sɨkule syoho iwoꞌnɨngkiso sohwo kako aꞌamu kakimo lutɨhwawoꞌnɨngkiso sohumo uyakoloꞌmontolaho. Awonoho. I osoꞌno kako syoho yokumpohnꞌnyo engo ihwosi hwangku kako syoho lutɨhwayo paꞌnyo umoꞌnɨmontonoho. \p \v 41 Kɨko jɨje hnnɨngkwaꞌwehwoe tɨmomjo hintalinyo wojo somo pehoꞌno uhwonalokuno. I, jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnawojo soꞌno kɨko huno makiyotaho. Kɨko jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnakuwojo soꞌno manohonyoꞌnjo sohwosi \v 42 kɨko jɨje hnnɨngkwaꞌwehumo ole pehoꞌne ulalokuno. Nɨngkwahwo jɨje tɨmomjo hintalinyo wojo weꞌeso wae weekumoꞌmo. Ose pehoꞌno ulalokuno. Kɨko mangoꞌnohino hwosoho. Sɨmoꞌmo kɨko jɨje tɨmomjo iyo feejo engoso hofokiꞌnakuwojoso wae kakiꞌno feemoꞌnyo. Ose yohoji kɨko tɨmo itoꞌno uhwonɨngkohoji hwangku jɨje hnnɨngkwaꞌwehwoe tɨmomjo hintalinyo weꞌeso wae fiyo. \s1 Iyo wonyo sohwo kako ipisayo wonyoso untoꞌnɨmontonoho. \r (Matɨyu 7:17-20; 12:33-35) \p \v 43 Iyo wopɨngoso ipisayo wonyoso mintoꞌnonehoho. Oso paꞌnyoso iyo wonyoso ipisayo wopɨngo mintoꞌnonehoho. \v 44 Nakwo iyomjo ipisayo somo uhwonɨngkuhwasi nakwo huno wonayono. Iyo wopɨngotaho, iyo wonyotaho. Huno ose wonayono. Nakwo hiyaso somtaꞌni ikwonjayo momjonanehwono. I nakwo wampeso iyo hiyae somtaꞌni momjonanehwono. \v 45 Hwe wopɨngo sohwo kakoe sɨmeho moꞌmo huno wopɨngoꞌnjo hweho. Oseso kako yahino wopɨngoꞌnohini wotɨpemaꞌmonte hweho. Hwe wonyo sohwo kakoe sɨmeho moꞌmo huno wonyoꞌnjo hweho. Oseso kako yahino wonyoꞌnohini wotɨpemaꞌmonte hweho. Yoꞌmayo huno sɨmeho moꞌmo engo yamoꞌnnyoso mango mtaꞌni lɨwoꞌnɨngkohoho. \s1 Ango mojoꞌne yahino hufaꞌuyoho. \r (Matɨyu 7:24-27) \p \v 46 I, sekwo ngkimo Hwe Engofo, Hwe Engofo, pehoꞌne ntɨwoꞌnɨngkohofo. Sekwo Hwe Engofo ko ntontɨfeso sekwo nje hungkunomo tɨfi monnɨngkayoꞌnjo kuyoho. \v 47 Aꞌamu ngkimo nɨꞌmanto nje hungkunomo haloho pento tɨfi nnɨngkawoꞌnɨngkiso sohwo kako olo pahnnɨmo hungkuno loso paꞌnyoso wolosetɨhwamneꞌno yohono. \v 48 Oso hwe huhwo sohwo kako aꞌamu fihwo ango wopɨngo wamolɨmo loso sohwo paꞌnyo hweho. Kako hwosaꞌimo mno kengomoꞌmo ijɨhwosi hwosaho nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo wawontɨmontonoho. Osopo ango yokumpohnꞌnyo molososo ango huhwo sohwo wonyo mmoꞌnonehoho. Oꞌo, ifofo engo ihwosi oso ango huhwo sohumo mojwohafonehoho. Hwapɨngoso kakwoꞌyohwo sohwo hwosaho yokumpohnꞌnyo molinyofoho. \p \v 49 I osoꞌno aꞌamu fihwo kako nje hungkunomo ko nupaꞌnɨngkuhwosi ngkimo monnɨngkapeꞌnjo sohwo kako aꞌamu ango siki molahinyo paꞌnyo hweho. Kako ango hwosaho ne moꞌmo mawonjiyoꞌnjo yososo iyo poꞌnɨfoꞌnohini hwaho tojwaponohini wawontɨmontonoho. Oso hopo sopo ango molɨhwosoꞌno ifofo engo ihwosi oso ango moloso hiso wojohaꞌmontonoho. \c 7 \s1 Aꞌamu itokusoꞌnjo mokosyohumayo sohwoe syoho ulohofiyo sohumo Jisas wopɨngo uꞌmokumentisofoho. \r (Matɨyu 8:5-13) \p \v 1 Jisas kako oso hungkuno hiso hwe moyaꞌmi somo moiꞌwo ulonto kako ango Koponeyamneꞌno umentisofoho. \v 2 Hwe fihwo kako aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo mokosyohumayo sohwo kakoe syoho ulohofiyo fihwo kako mnokino engo tɨpemanto poyo mofonepo wopeꞌnɨmonto imentisofoho. Oso hwe engo huhwo sohwo kako kakoe syoho ulohofiyo sohumneꞌno sɨmeho uyɨmojo hweho. \v 3 Kako Jisas mofonepo humaho upaꞌnonto kako Jutafe hwe engo fehohnjo sohwamo Jisas aꞌamu mnokinoꞌnjo sohumo wopɨngo umokiyoꞌno utɨmayoꞌne lɨhwatɨmentisofoho. \v 4 Lɨhwojahonɨngki hofɨko Jisasɨmo uꞌmantɨfi hungkuno yokumpohnꞌnyo akweꞌno ulɨmentohofi, Olo hwe wopɨngoꞌnohini lohwo kako honɨngkano itoꞌnohino iwoꞌnɨngkiso hweho. Oseso kɨko kakimo ufoꞌmaho. \v 5 Kako aꞌamu Loum ko huhwo kako nakwo aꞌamu Juta sohwonaꞌnɨmneꞌno hitoho ulofɨwoꞌnɨngkiso hweho. Kako nakuneꞌno Anɨtuye tajo ango weꞌeso molɨmentisofoho. \v 6 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkoꞌnji umentohofofoho. Kako angoꞌnjo tɨfonepo iꞌmofowahonɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohwo kako kakoe aꞌamu nomꞌne sohwamo Jisasɨyepono lɨhwatɨmentisofoho. Hofɨko Jisasɨmo uꞌmantɨfi hwe huhwo sohwoe hungkuno motapontɨfi ulɨmentohofi, Nje ango ne sopo nɨꞌmayo soꞌno syoho engo ihnnoho. Hwe Engofo, kɨko nje angomo ko swapihnneso ngko hwe wopɨngo hwoꞌnnye angoꞌmꞌmaho. \v 7 Osoꞌno ngko kikiyepono ko pmneso ngko hwe wopɨngo hwonɨꞌmaho. I osoꞌno kɨko osopo nohumahoji hungkunoꞌnohini lisoso nje syoho ntohofiyo sohwo wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. \v 8 Ihwoni. Ngko huhwoꞌni hwe engo sohwamo enjwaꞌmo humale soꞌno ngko hofɨkoe hungkunomo tɨfi itoꞌno inɨngkawoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. U, hofɨko ngko huhwoꞌnɨmo nomꞌnihwa enjwaꞌmo humalofo. Oseso ngko hwe fihumo Mpano ulɨꞌmeꞌno kako wamtonoho. U, nomꞌne sohumo Oyomo ulɨꞌmeꞌno kako wapmmontonoho. U ngko nje syoho ntohofiyo fihumo, Olo syoho fiyo ulɨꞌmeꞌno kako syoho uyɨmontonoho. Oseso kɨko hungkunoꞌnohini ulohojoꞌno ngko huno niyohoho. Nje syoho ntohofiyo sohwo wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. Ose ulɨmentohofofoho. \p \v 9 Jisas kako oso hungkuno hofɨko motapmmentohofo homo somo upaꞌnonto kako yomo yonto kako oso hwe engo huhwo sohumneꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentisofoho. Oso hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo kakimo inɨngkamentohofo somneꞌno Jisas kako ikinjamo lohofonto pisopisaho lonto ulɨmento, Ngko oso hwe engo huhwo sohumneꞌno hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Ngko aꞌamu Isɨlael sofe sɨmeho hiꞌntnnono ntapinyo yahinoso oso hwe huhwo sohwoe paꞌnyoso muhwonyoꞌnjo hwoꞌnyoho. \v 10 Ose ulahonɨngki oso aꞌamu hwe yofe engoꞌnjo sohwo luhwatɨmentiso sohwa hofɨko hofɨkoe ango poneꞌno asomo nowentɨfi uhwonɨmentohofoso syoho ulohofiyo sohwo kako wopɨngo nohumentanɨngki uhwonɨmentohofofoho. \s1 Apɨwojo ango Nainntaꞌango siye hwomu poyo peꞌnɨmentiso sohumo Jisas kako apaꞌno songo ulɨkaꞌmentisofoho. \p \v 11 Sɨkuno fehohnjo memjaofahonɨngki Jisas kako ango Nain soponeꞌno umentisofoho. Kakoe inomokomoyo sohwanji nomꞌne hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo hiꞌnji umentohofofoho. \v 12 Oso ango hopo soponjo kuso engo somo iꞌmofawentɨfi uhwonɨmentohofoso aꞌamu sohwa hofɨko aꞌamu poyo peꞌnnyo sohwo itokwapmmentohofofoho. Poyo peꞌnnyo sohwoe konaꞌwohisi kako oso hwomu huhwo sohumnohini maꞌmentisofoho. Kakoe hwehwo sohwo hohonta poyo peꞌnɨmentisosiyoho. Oso ango hopo soponjo hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso aꞌmusiꞌnji nopontanɨngkofi Jisas uhwonɨmentisofoho. \v 13 Jisas uhwononto aꞌmu simneꞌno hitoho engo ulofahonɨngki aꞌmu simo ulɨmento, Kɨko humotaho lohotoho. \v 14 Ose ulonto mofonepo lohofawento aꞌamu poyo peꞌnnyo sohwoe ijempoho sopo aho kisesyahonɨngki aꞌamu itokwapmmentohofo sohwa lohoꞌmentohofofoho. Jisas ulɨmento, Olo hwomo lohwosi, ngko wakilɨmonneꞌno yohono. Filɨkaho. \v 15 Ose ulahonɨngki oso hwomu huhwo sohwo songo lɨkafonto hungkuno lɨmentisofoho. Oseso Jisas kako konaꞌwohimo uyɨmentisofoho. \p \v 16 Ose uhwonontɨfi hwe moyaꞌmi hopiꞌnono iyoho yontɨfi hofɨko Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. Ole ulɨmentohofi, Hwe Engo lohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki najoꞌne sohwo nto ifawotoho. Anɨtu kakoe aꞌamu ne somo ufoꞌmayoꞌne nto ifawotoho. \v 17 Oso Jisas imentiso soꞌno hwaho Jutiya osoꞌmo hoꞌnomɨwento hwaho angoꞌmeemo hoꞌnɨmentisofoho. \s1 Joun Jisasɨmneꞌno hungkuno luhwatɨmentisofoho. \r (Matɨyu 11:2-19) \p \v 18 Yoꞌmayo hungkuno Jisasɨmneꞌno hoꞌnɨngkiso soꞌno Jounɨye inomokomoyo sohwa upaꞌnontɨfi Jounɨmo ulɨmentohofofoho. \v 19 Joun kako upaꞌnonto kakoe inomokomoyo hufaꞌu hwaꞌumo Jisasɨyepono hungkuno lɨhwatɨmentisofoho. Hungkunoso olenoho. Hwe tɨfi wapmmontonoho hoꞌnɨmentiso sohwosilaho. I, nakwo nomꞌnihuneꞌno wohontohumantantaho. \v 20 Ose lɨhwojahonɨngki siko Jisasɨmo uꞌmanji ulɨmentisiyo, Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo kikimo ole kilahonɨngkohoho. Kɨko hwe tɨfi wapmmontonoho lɨmentohe sohwosilaho. I, nakwo nomꞌnihuneꞌno wohontohumantantaho. Jounɨye hungkuno ose ulohonɨmentisiyefoho. \p \v 21 Oso hohosohonta Jisas kako hwe moyaꞌmi mnokino kengo kengoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. Aꞌamu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo somo wae yaoꞌmentisofoho. Aꞌamu tɨmpiꞌnyoso apaꞌno tɨmo honɨmentohofofoho. \v 22 Jisas kako Jounɨye inomokomoyo sohwaꞌumo ole ulɨmento, Siko nuhusɨsi yoꞌmayo nuhwonalokusiyo soꞌnji yoꞌmayo upoꞌnalokusiyo soꞌntnneꞌno Jounɨmo ulohunyo. Aꞌamu tɨmpiꞌnyoso tɨmo apaꞌno honalokwofo. Aꞌamu sɨfe wonyoꞌnjoso apaꞌno hano itoꞌno walokwofo. Aꞌamu aꞌapaho uyo nɨhuꞌno wonyoꞌnjoso (\it lepɨla\it*) hofɨkoe aꞌapahoso wopɨngo imoꞌnɨngkohoho. Aꞌamu haloho pɨkuꞌnnyoso apaꞌno itoꞌno upoꞌnalokwofo. Aꞌamu poyo peꞌnnyoso apaꞌno songo lɨkofalokwofo. Aꞌamu yoꞌmayo soꞌno umofonyo iyoso Anɨtuye hungkuno wopɨngoso upoꞌnalokwofo. \v 23 Aꞌamu ngkineꞌno hwahopontaꞌango hwolɨkeno, Anɨtuye hwolɨkeno, huno ose mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono kengaꞌno ntopantokwofoso hofɨko sɨmonyo uyɨfe. Siko nuhusɨsi oso hungkuno hiso Jounɨmo ulinyo. \p \v 24 Ose ulahonɨngki oso hwe Joun lɨhwatɨmentiso sohwaꞌu nto wahonɨngki Jisas kako hwe moyaꞌmi somo Jounɨmneꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. Ole ulɨmento, Hohonta sekwo oso hwaho aꞌamu mohumunyo sopo umentohofo sohonta pehomo uhwonano lontɨfi umentohofoto. Sekwo hwe mohufiyo paꞌnɨngo sohwo ifofo ilojaoꞌmentiso sohumo uhwonano lontɨfi umentohofotaho. Oꞌo, oseꞌmaho. \v 25 Pehohumo uhwonano lontɨfi umentohofoto. Hwe fihwo hwapɨfe yoꞌmayo wonyoangkafo huꞌmeesisyoso uhwonano lontɨfi umentohofotaho. Oꞌo, aꞌamu hwapɨfe yoꞌmayo wokosoꞌnjo wonyoangkafo sohwa hofɨko hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwoe angomo humawoꞌnɨngkohofofoho. \v 26 I, osoꞌno sekwo pehohumo uhwonano lontɨfi, umentohofoto. Aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki hungkuno najo sohumo uhwonano lontɨfi imentohofotaho. Ou, osohifoho. Upaꞌnɨmno. Oso hwe sekwo uhwonɨmentohofo sohwo kako aꞌamu hopiꞌnonohinomo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki nalɨwoꞌnɨngkohofo somo yakoloꞌnnyo hweho. \v 27 Oso hwe huhwo sohumneꞌno Anɨtuye hungkuno kakoe hwomumo ole nalohi, \q1 Upaꞌnyo. Ngko hwe fihumo nje hungkuno motaweꞌne wolɨhwatɨmonnoho. \q1 Oso huhwo sohwo kako kikimo sɨmoꞌmo kupe-eꞌne hweho. \q1 Kako jɨje honɨngkano itoꞌno esyohumayoꞌne hweho. \p Ose nalohoho. \v 28 Ngko hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hwe moyaꞌmi hopiꞌnono olo hwaho lopo humalofoso hofɨko Jounɨmo muyakolopitnnehofo. I, osoꞌno aꞌamu yofe engo ane sohwo Anɨtumo enjwaꞌmo humaso sohumo Joun kako osohumo muyakolofonefoho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \p \v 29 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo soꞌnji aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji hofɨko Jounɨye hungkunomo upaꞌnontɨfi hnnɨmentohofi, Anɨtuye yahino ntoꞌnohino somo unɨngkowano lahonɨngkofi Joun hofɨkimo mijo kiyomaꞌmentisofoho. \v 30 I osoꞌno aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko Jounɨye mijo kiyomayo soꞌno nakwolaho lɨmentohofo soꞌno hofɨko oso honɨngkano wopɨngo Anɨtu utɨhwamentiso somneꞌno hohujo ikinjaoꞌmentohofofoho. \p \v 31 Oso aꞌamu huhwo sohwamneꞌno Jisas ole ulɨmento, Oso aꞌamu olohonta humalofo sohwa peho paꞌnyo hwasimo waselɨmonnto. Aꞌamu peho hwalo. \v 32 Hofɨko olo paꞌnyo hwafoho. Mehomiso hofɨko angopo humantɨfi nomꞌne mehomi somneꞌno joho ole lɨmofɨwoꞌnɨngkohofo paꞌnyo hwafoho. \q1 Nakwo hmpehmpe yoka sɨmonyoꞌne kulɨmokahonɨngkuhwoni sekwo sɨmonyo miyo kuyoho. \q1 Nakwo wosofe lahonɨngkuhwoni sekwo humotaho majofoho. \p \v 33 Ihwoni. Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwo kako iꞌmofaponto wosopayoꞌnji ipisayo mijo pompenjiyo soꞌnji manyo humohumantiso hweho. Osohumo sekwo uhwonontɨfi lɨmentohofi, Towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo hweho. \v 34 I, ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni iꞌmofaponji ngko ahuꞌmo wosopayoꞌnji ipisae mijo pompenjiyo soꞌnji nɨwoꞌnɨngkohe soꞌno sekwo ngkineꞌno ole lalokwofo. Uhwonɨmno. Hwe wopayo piꞌnɨngo engo nyoꞌnjo hweho. Ipisae mijo pomenjiyo piꞌnɨngo engo nyoꞌnjo hweho. Kako aꞌamu hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo soꞌnjiye aꞌamu hweho. Oso ngkineꞌno lɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 35 I osoꞌno hwe moyaꞌmi hofɨko Anɨtuye huno engo mawoꞌnɨngkohofoso hofɨkoe honɨngkano wopɨngo somo hofɨkoe itoꞌno humayo somo aꞌamu uhwonɨngkuji neꞌnjofoho wolantɨfeho. \s1 Aꞌmu honɨngkano wonyoꞌnjosi kako Jisasɨye sɨfemo hwone mijo ehulohoꞌmentisofoho. \p \v 36 Falisi fihwo kako ngkoꞌnji wosopayo wonaho lonto Jisasɨmo joho ulɨmentisofoho. Jisas kako oso Falisi sohwoe angomo noswonto wosopayo nyoꞌne humohumantisofoho. \v 37 Oso hopo sopo aꞌmu honɨngkano wonyoꞌnjosi humunyoponoho. Kako Jisas Falisiye angomo wosopayo nalofoho upaꞌnonto kako ahwonte hofiyo hwone mijo akino wonyoangkafoꞌnjoso nomanto Falisi huhwo sohwoe angomo humentisofoho. \v 38 Kako noswonto Jisasɨye hohujo hntaꞌni sɨfepo hwomtame ehumanto humotaho sulɨmentisofoho. Kakoe tɨmijoso Jisasɨye sɨfepo loꞌnɨngkahonɨngki kako kakoe mijiyoꞌnji Jisasɨye sɨfemjo yokoꞌnyoso sosayo usɨpoꞌmentisofoho. Ose yonto aꞌmusi kako Jisasɨye sɨfemo hinjoho huꞌnonto hwone mijo akino wopɨngoꞌnjoso ehulohoꞌmentisofoho. \p \v 39 Oseso oso Falisi Jisasɨmneꞌno wapono lɨmentiso sohwo oso hisimo uhwononto Jisasɨmneꞌno huno ole syafɨhuꞌmento, Olo hwe lohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki nalɨmojo ne hwoꞌmanji kako oso aꞌmu siye yahinoso huno uyɨhwonesohilo. Oso aꞌmusi nɨhuꞌno wonyiyoho. Oseso ngko huno niyohoho. Kakimo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki nalɨmojo ne hwoꞌmaho. \v 40 Oso hwe huhwo sohwoe hunomjo Jisas kako huno uyahonɨngki ulɨmento, Saimoun, ngko kikineꞌno hungkuno wakilɨmonneꞌno yohono. Ose ulahonɨngki Saimoun ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, Nohonjo. Ose ulahonɨngki \v 41 Jisas ulɨmento, Hwe fihwo hamniyoho mokosyohumayo sohwo kako hwe hufaꞌu hwaꞌumo hamniyoho aku mayoꞌne nokiso uyɨmentisofoho. Hwe fihumo kako \it faif hantɨlet\it* (500) kina uyonto nomꞌnehumo \it fifɨti\it* (50) kina uyɨmentisofoho. \v 42 Oso hwe hufaꞌu huhwo sohwaꞌu siko aku uyoso hopoꞌmaho. Oseso hwe hamniyoho mokosyohumayo sohwo kako hamniyoho hiso aku mayosoꞌno sikoe syohofoho lonto sikoꞌne nɨhuꞌnahonefoho, ulɨmentisofoho. Ose ulɨmentiso soꞌno oso hwe hufaꞌuyo huhwo sohwaꞌu siko oso hwe hamniyoho mokosyohumayo sohumneꞌno sɨmeho umoꞌnyo engoso tɨhwolo. \v 43 Ose ulohonɨngkahonɨngki Saimoun ulɨmento, Ngko huno ole syofɨsyalokweno. Oso hwe \it faif hantɨlet\it* (500) kina maꞌmentiso sohwo kako hwe sohumneꞌno sɨmeho umoꞌnyoso engo umoꞌnɨmentisofoho. I oso hwe \it fifɨti\it* (50) kinaꞌnohini maꞌmentiso sohwo kako sɨmeho weꞌeꞌnohoni uyɨmentisofoho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Jɨje huno nehopi kiyohoho. \p \v 44 Ose ulonto kako aꞌmu simneꞌno ikinjamo lohofonto Saimounɨmo ulɨmento, Kɨko olo aꞌmu losimo uhwonyo. Ngko jɨje angomo swapohe sohonta kɨko nje sɨfemo mijo yatɨkuꞌnyoꞌneso montapefoho. I osoꞌno olo aꞌmu losi kako kakoe tɨmijoꞌnji nje sɨfemo nɨyotɨjwantofoho. Kakoe mijiyoꞌnji sosayo nisɨpeentofoho. \v 45 Ngko noswopahonɨngko kɨko ngkimo hinjoho manɨhuꞌnyofoho. I ngko kahopi swapohe sohonta olo aꞌmu losi kako nje sɨfemo hinjoho neꞌnohini nɨhuꞌnɨngkohoho. \v 46 Ngko noswopahonɨngko kɨko nje mnokinopo hwone mijo mehantohofefoho. I osoꞌno olo aꞌmu losi kako nje sɨfemo hwone mijo akino wopɨngoꞌnjoso ehontohokwoho. \v 47 Osoꞌno Saimounɨkimo, ngko ole wakilɨmonneꞌno yohono. Olo aꞌmu losi kako ose ntohofantokuso soꞌno kɨko huno ole wakiyono. Kakoe honɨngkano wonyo piꞌnɨngo engoꞌnjo ko hisi olohonta ngko wae nto yaofohono. Oseso kako ngkineꞌno sɨmeho mɨkunɨmposo engo umoꞌnalofoho. U hwe fihwo kako kakoe yokumpohnꞌnyo soꞌnji honɨngkano wopɨngo iwoꞌnɨngkiso sohumo Anɨtu kakoe wonyo weꞌeso wae yaofososo oso hwe huhwo sohwo kako Anɨtumo sɨmeho weꞌene uyɨmontonoho. \v 48 Ose ulonto Jisas kako aꞌmu simo ulɨmento, Ngko jɨje wonyoso wae nto yakumofohono. \p \v 49 Ose ulahonɨngki oso aꞌamu kakoꞌnji humohumantohofoso hofɨko hofɨkoe hungkuno ole hnnɨꞌmentohofi, Olo hwe lohwo aꞌamufe wonyo wae yaofɨwoꞌnɨngkiso lohwo sohwo tɨhwolo. Ose hnnɨmentohofofoho. \v 50 Jisas kako aꞌmu simo ulɨmento, Kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno kɨko Anɨtuye aꞌamu ne imoꞌnɨngkohino. Oseso kɨko sɨmeho wopɨngoꞌnji fosyohumantono. \c 8 \s1 Hwoyaꞌmi fehohnjo sofa Jisasɨmo inɨngkamentohofo soꞌne hungkunofoho. \p \v 1 Hwangku sohonta Jisas kako ango hoꞌmo hoꞌmeemo ukuꞌmoꞌmentisofoho. Oso aꞌamu homo somo Anɨtu aꞌamu kakimo enjwaꞌmo humawoꞌnɨngkohofo somo hofiyo umokosyohumawoꞌnɨngkiso soꞌno lɨkuꞌmoꞌmentisofoho. Jisasɨye inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sohwa kakoꞌnji hano umentohofofoho. \v 2 I, hwoyaꞌmi fifa hofɨko tɨfi inɨngkamentohofofoho. Oso hwoyaꞌmi fehohnjo sofa Jisas kako towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo somo wae yaoꞌmentisofoho. Fifa mnokinoꞌnjo sofamo wopɨngo umokumentisofoho. Aꞌmu fisi kakoe yofe Maliya. Oso hihnneꞌno Maliya Makɨtola ntaꞌangiyoho lɨmentohofofoho. Hohonta oso aꞌmu simo towahuno wonyo aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyoso ehuhnnamoꞌnnyo simo Jisas kako wae yaoꞌmentisofoho. \v 3 Nomꞌnesi Jouanafoho. Oso aꞌmu siye hwehwo sohwo kakoe yofe Husafoho. Kako hwe engo Heloutɨye angomo mokosyohumayo syohoꞌnjo hweho. Nomꞌnesi Susanofoho. Oso fanji nomꞌne moyaꞌmi piꞌnɨngo sofanji hofɨko Jisasɨmo tɨfi inɨngkamentohofofoho. Oso moyaꞌmi hofo sofa hofɨko Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanjimo ufoꞌmano lontɨfi hofɨkoe hamniyoho yoꞌmayoso uyɨmentohofofoho. \s1 Hwe sohwo ufongoyo fisosomokaofo soꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 13:1-9; Mak 4:1-9) \p \v 4 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo Jisasɨꞌnji nohumantɨfi nomꞌne hwe moyaꞌmi ango hoꞌmo soꞌmtaꞌni hofɨkoꞌnji uhuꞌmokahonɨngkofi Jisas olo pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, \v 5 Hwe fihwo kako kakoe syohopo ufongoyo fisosomokaoꞌmentisofoho. Fisosomokofahonɨngki ufongoyo neso fehohnjoso honɨngkanopo pɨwahuꞌmentisofoho. Oso homo somo aꞌamu nopontɨfi hwotoho hmmentohofofoho. Fehohnjoso yɨhufo sohwa nɨmentohofofoho. \v 6 Ufongoyo fehohnjoso hwaho sojoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisofoho. Oso hiso nofokafonto hwaho mijo ane imoꞌnonto oso ufongoyo hiso yofoho imentisofoho. \v 7 Ufongoyo fehohnjoso nantɨpe yongoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisofoho. Nantɨpe hiso ufongo hisoꞌnji sofokaꞌmentisoso nantɨpe sohwo kako ufongomo kingkuloꞌmentisofoho. \v 8 Ufongoyo fehohnjoso hwaho afofoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso nofokafonto ipisayo ne piꞌnɨngo engo intoꞌnɨmentisofoho. Ufongoyo angaꞌnohino somtaꞌni piꞌnɨngo engo imoꞌnɨmentisofoho. Jisas ose ulonto kako mohmꞌno ole ulɨmento, Aꞌamu fihwo nje hungkuno upaꞌnyoꞌne haloho hiꞌnjo hwoꞌmanji kako upaꞌnono. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako pahnnɨmo hungkuno pehoꞌne ulɨmentisoto. Hwapɨngoso olenoho. \r (Matɨyu 13:10-17; Mak 4:10-12) \p \v 9 Jisasɨye inomokomoyo sohwa oso pahnnɨmo hungkuno homo somneꞌno hwapɨngo soꞌno Jisasɨmo ulohonɨmentohofofoho. \v 10 Jisas ulɨmento, Anɨtu kako aꞌamumo mokosyohumayo yahino somneꞌno hiyaso woꞌmojoso sekwo sohwasimo nto setɨhwamentisofoho. I osoꞌno hwe moyaꞌmi nomꞌniso hofɨko pahnnɨmo hungkunoꞌnohini upaꞌnɨwoꞌnɨngkofofoho. Oseso hofɨko yoꞌmayo somo tɨmo ko uhwonantɨfeso yofe mɨhwofeꞌnjofoho. Hofɨko yoꞌmayo somo haloho ko upaꞌnontɨfeso hofɨko hwapɨngo neso huno muyofoho. \s1 Ufongoyo fisosomokafoꞌne pahnnɨmo hungkuno hwapɨngofoho. \r (Matɨyu 13:18-23; Mak 4:13-20) \p \v 11 Ose ulonto Jisas ole ulɨmento, Oso pahnnɨmo hungkuno seloheso olenoho. Oso ufongoyo hiso Anɨtuye hungkunofoho. \v 12 Oso ufongoyo honɨngkanopo pɨwahuꞌmentisoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamu fehohnjoso Anɨtuye hungkuno upoꞌnɨngkahonɨngkofi tɨfi Seten hwe wonyo sohwo hofɨkoe sɨmehomjo hungkuno somo wae yaofɨwoꞌnɨngkiso hweho. Seten kako huno ole syofɨsyalofoho. Aꞌamu Anɨtuye hungkuno sɨmehomo mnaweꞌmanji hofɨko kakimo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨkujoꞌno Anɨtu hofɨkimo asomo utɨmanoho. Ose syafɨsyonto wae yaofɨwoꞌnɨngkisofoho. \v 13 Oso ufongoyo hwaho sojoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamu fehohnjoso hofɨko Anɨtuye hungkuno upaꞌnontɨfi sɨmeho moꞌmo mehoꞌnasyontɨfi sɨmonyo iwoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno oso hungkuno mehoꞌnasiyoso pmpongo muhwatnnyo paꞌnyofoho. Oso aꞌamu hiso hofɨko Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono weꞌenehwo uyontɨfi yoꞌmayo tango uꞌmante soꞌno hofɨko iyoho unɨngkahonɨngki hofɨkoe sɨmeho hiꞌntnnono uyo weꞌeso hoꞌnaofɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 14 Oso ufongoe nantɨpe yongoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamu fehohnjoso hofɨko Anɨtuye hungkuno upaꞌnontɨfi Anɨtumo ko inɨngkowahonɨngkofi yoꞌmayo hwahoponjo tangoso uꞌmanteso hofɨko hamniyoho soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyontɨfi hofɨko hofɨkoe aꞌapahomnohini syafɨsyahonɨngkofi oso yoꞌmayo hiso hofɨkoe sɨmeho umoꞌnyo kingkulofɨwoꞌnɨngkisofoho. Osoꞌno hofɨkoe ipisayoso mojo miyonefoho. Hofɨko nomꞌne aꞌamu somo Anɨtuye honɨngkano tɨpemayoꞌne mufoꞌmapitnnefoho. \v 15 I osoꞌno oso ufongoe hwaho afofoꞌnjopo pɨwahuꞌmentisoso olo paꞌnyofoho. Aꞌamuso hofɨko Anɨtuye hungkuno upaꞌnontɨfi sɨmeho moꞌmo mehoꞌnasyontɨfi yokumpohnꞌnyo mokosyohumawoꞌnɨngkohofofoho. Oso aꞌamu hiso hofɨkoe humayoso itoꞌnohinofoho. Hofɨko nomꞌne aꞌamumo Anɨtuye hungkunomo inɨngkafitnneꞌentɨfi lutɨhwawoꞌnɨngkohofofoho. \s1 Sikiloho nomongkujɨkuji hiyae ifohoꞌofasiyoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Mak 4:21-25) \p \v 16 Aꞌamu sikilohoꞌnjoso hofɨko nomongkujɨkuji ahwonteꞌmo wokipitofosyantɨhmꞌmaho. Epohumayo enjwaꞌmo wohoꞌnosyantɨhmꞌmaho. Awonoho. Hofɨko ijempoho tojwapo ifohoꞌofahufijoso aꞌamu oso ango homo somo swapɨfijo somo oso pomponahoso hofɨkimo walohumontonoho. \v 17 Oso pahnnɨmo hungkunoso oleneꞌno lonetɨhwalofoho. Yoꞌmayo hiyaso wojoso hwangku utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapɨhwosoꞌno uhwonantanoho. Yoꞌmayo sɨmeho moꞌmjo hiyaso mokosyohumalohwoneso hwangku utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapɨhwosoꞌno aꞌamu hopiꞌnono uhwonantɨfeho. \v 18 Sekwo Anɨtumo inɨngkawentɨfi aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumalofo sokumo, Anɨtu kako engoꞌno engoꞌno wosejapmmontonoho. I osoꞌno hwe fihwo kako Anɨtumo sɨmeho weꞌe uyo sohwo, Ngko Anɨtuye hungkuno nomꞌne upaꞌnyoso pehoꞌneto. Ntaꞌnoho, loso sohwo oso sɨmeho weꞌe uyalokuso somo wae weeoꞌmtonoho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji konɨngkwaꞌwehwosanjiye hungkunofoho. \r (Matɨyu 12:46-50; Mak 3:31-35) \p \v 19 Oso hohosohonta Jisasɨye konaꞌwohiꞌnji konɨngkwaꞌwehwosanji kakiye pono pmmentohofofoho. I osoꞌno hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo Jisasɨꞌnjopo uhuꞌmokumentohofo soꞌno hofɨko Jisas pone neso mꞌmofapɨfitnnehofo. \v 20 Oseso hwe fihwo Jisasɨmo ulɨmento, Hnnaꞌwohiꞌnji hnnɨngkwaꞌwehwosanji hofɨko yolohoꞌmo lohofontɨfi kikimo wokuꞌmano lontɨfi humohumantohofofoho. \v 21 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo haloho pentɨfi inɨngkawoꞌnɨngkohofoso hofɨko nje naꞌuja nje nɨngkwahwosafoho. \s1 Jisas kako ifofo engo sohumo moiꞌwo hmmoꞌnyo ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 8:23-27; Mak 4:35-41) \p \v 22 Sɨkuno fihumo Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji hofɨko yofayokinomo kotasontɨfi Jisas ulɨmento, Nakwo mijo lomo nongkihntaꞌni woekano. Ose ulahonɨngki nɨhuꞌnahone yofayokino hano imentisofoho. \v 23 Nowekontanɨngkofi Jisas kako saho fosyawoꞌmentisofoho. Nofosyowentanɨngki ifofo engo nto yahonɨngki oso yofayokino homo somo mijo ufehuꞌmokahumonto yahonɨngki yofayokino hiso mijo womuhuloꞌmto imentisofoho. \v 24 Inomokomoyo sohwa hofɨko Jisasɨmo komoꞌno ulɨkafontɨfi ulɨmentohofi, Hwe Engofo, Hwe Engofo, weꞌenepi nakwoe yofe moiꞌwo umoꞌnontaneꞌno yalokuhwono. Ose ulahonɨngkofi Jisas nolɨkafonto ifofo soꞌnji mijo soꞌnjimo hungkuno ulahonɨngki ifofoꞌnji mijoꞌnji moiꞌwo imoꞌnɨngkahonɨngki mijo apaꞌno songo songo miyoꞌnjo nɨhuꞌnahone lofawoꞌmentisofoho. \v 25 Oseso Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwoe sɨmeho hiꞌntnnohinoso ntɨꞌmo weho. Ose ulahonɨngki hofɨko yomo yontɨfi iyoho yontɨfi ole hnnɨmentohofi, Olo hwe lohwo kako ifofoꞌnji mijoꞌnjimo yoka ulisolo halohoꞌnohini isolo tɨhwoe huhwolo. \s1 Hwe sisɨꞌmasohoꞌnjo sohumtaꞌni Jisas kako towahuno wonyo wae yaoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 8:28-34; Mak 5:1-20) \p \v 26 Hofɨko hwaho Ngkalili sopo ntaꞌni mijo ayo somo nowakentɨfi hwaho Ngkekesa sopo kiꞌmofamentohofofoho. \v 27-29 Oso hopo sopo Jisas kako yofayokino mtaꞌni ifohohosyosyahonɨngki oso ango soponjo hwe fihwo uꞌmaꞌmentisofoho. Oso hwe huhwo sohumo towahuno wonyo sohwa kakimo ehuhnnamoꞌnnyo hweho. Sɨkuno piꞌnɨngo engo somo kako he ane hweho. Kako ango ne soꞌmo mohumayo hweho. Oꞌo, kako aꞌamufe pijafo sokimomo hoꞌnasiyo sopo humemmojo hweho. Sɨkuno piꞌnɨngo engo somo oso towahuno wonyoso oso hwe huhwo sohumo yokumpohnꞌnyo mokosyohumawoꞌnɨngkohofo sohonta aꞌamu angoponjoso aho kesyohumantɨfi ahwomo nano soꞌnji kakoe sɨfe ahomo ko kilofontɨfe sohwo kako ahwomo nano hiso mtɨhupewoꞌnɨngkisofoho. Towahuno wonyo homo somo hwaho aꞌamu ane soponeꞌno ipemotawowoꞌnɨngkohofofoho. Oso hwe huhwo sohwo kako Jisasɨmo uhwononto joho mohmꞌno lamofonto Jisasɨye sɨfe kiꞌnyoꞌmo pɨwasyonto mango engo ulɨmento, Jisas kɨko Anɨtu Yokintahoponjo sohwoe Hwomu Ne hwosoho. Kɨko ngkimo peho wontohoꞌmonneꞌnelo. Hungkuno yokumpohnꞌnyo wakilɨmonneꞌno yohono. Kɨko ngkimo tohino nontapohotoho. Oso hungkuno ulɨmentiso hwapɨngoso olenoho. Jisas kako oso towahuno wonyo sohumo ulɨmento, Kɨko olo hwe lohumo ulɨkoꞌmaho. \v 30 Ose ulonto nomꞌne hungkuno ulɨmento, Jɨje yofe pɨhwoꞌnyo hwosilo. Ose ulahonɨngki ulɨmento, Nje yofeso \it Ami\it* hwoꞌnyoho. (Nakwoe hungkuno ole, Sɨsɨhwayo paꞌnɨngo, piꞌnɨngo engofoho.) Hwapɨngoso towahuno wonyo piꞌnɨngoso oso hwe huhwo sohumo ehuhnnamoꞌnnyofoho. \v 31 Towahuno huhwo sohwo hofɨko Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Kɨko tohino mayo soꞌno tɨkano somneꞌno nolonehwajohotoho. \p \v 32 Oso hwofɨkiꞌnyo mofone sopo yahu piꞌnɨngo engoso hofɨko mno ijontanɨngkofo somneꞌno towahuno wonyo sohwa Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmentohofi, Kɨko tɨmoꞌnohino fohononehwajo. Nakwo oso yahu nongkwafe poneꞌno wohwontaneꞌno yɨhwono. Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo tɨmo honohwatɨmentisofoho. \v 33 Oseso oso towahuno wonyo hiso hwe sohumo nulɨkoꞌmantɨfi yahu somo ehuhnnaoꞌmentohofofoho. Ehuhnnaofahonɨngkofi yahu hiso hofɨko hano kunto kuntoꞌno wentɨfi iwoꞌmangomo mtɨkuꞌnontɨfi mijomo nɨhuꞌnahono mihuloꞌmentisofoho. \p \v 34 Oso yahu mokosyohumayo sohwa yoꞌmayo somo uhwonontɨfi hano kunto kuntoꞌno wentɨfi hwe moyaꞌmi ango engo soponjo soꞌnji osoꞌmo soꞌmeemjo soꞌntnneꞌno oso hungkuno hiso lɨjwaofahonɨngkofi hoꞌnɨmɨmentisofoho. \v 35 Oso hungkuno hiso hoꞌnɨngkahonɨngki hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso uhwonano lontɨfi imentohofofoho. Hofɨko Jisasɨꞌnji iꞌmofapontɨfi uhwonɨmentohofoso oso hwe towahuno wonyo ulɨkomaꞌmentohofo sohwo kako he yofonto kako huno wopɨngoꞌnjo imoꞌnonto kako Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo nohumentanɨngki uhwonɨmentohofofoho. Ose uhwonontɨfi iyoho imentohofofoho. \v 36-39 Oso aꞌamu tɨfinjo iꞌmofapmmentohofo somo aꞌamu hofɨko Jisas oso hwe towahuno wonyo ulɨkoꞌmaꞌmentohofo sohumo wopɨngo umokumentiso somo uhwonɨmentohofo soꞌno mpoyo lutɨhwamentohofofoho. Ose upaꞌnontɨfi oso hwe moyaꞌmi hopiꞌnono oso hwaho Ngkekeso soꞌmeem mtaꞌangoso hofɨko Jisasɨmo ulɨmentohofi, Kɨko nakumo nonelɨkoꞌmahoji nomꞌne angopono mpano. Ose ulɨmentohofo hwapɨngoso oleꞌnefoho. Hofɨko iyoho mɨkunɨmposo unɨngkahonɨngki ulɨmentohofofoho. Oseso Jisas kako yofayokinopo nokotosahonɨngki oso hwe towahuno wonyoso ulɨkoꞌmaꞌmentohofo sohwo kako Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Ngko kɨkoꞌnji wowahontnneꞌno yohono. Ose ko ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko jɨje angopono asomo uhuji yoꞌmayo wonyoangkafo Anɨtu kilohoꞌmaso soꞌno jɨje aꞌamu somo filutɨhwaho. Ose lɨhwajonto Jisas kako nɨhuꞌnahone asomo wakoꞌmentisofoho. Oseso oso hwe huhwo sohwo kako kakoe ango poneꞌno asomo nowento hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinomo yoꞌmayo Jisas ulohoꞌmentiso soꞌno lutɨhwamentisofoho. \s1 Mu poyo peꞌnnyosiꞌnji aꞌmu mnokinoꞌnjosiꞌnjiye hungkunofoho. \r (Matɨyu 9:18-26; Mak 5:21-43) \p \v 40 Jisas kako mijo ayo nongkihntaꞌni asomo wakoꞌmentiso sohonta hwe moyaꞌmi hopiꞌnono kakineꞌno humohontohumantohofoso Jisasɨmo uhwonontɨfi sɨmonyo imentohofofoho. \v 41-42 Osohonta hwe fihwo kakoe yofe Jailos sohwo kako Jisasɨmo uꞌmaꞌmentisofoho. Oso hwe Jailos huhwo sohwo kako Anɨtuye tajo ango weꞌe somo mokosyohumayoꞌne yofe engoꞌnjo hweho. Kako mu angaꞌnohinoꞌnjo hweho. Kakoe mu siye soswoso aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyakoloꞌnnyosi kako poyo wopeꞌnɨmonto mofone sopo kanɨngkwohwo Jisasɨmo uꞌmanto Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo hwomtame ehumanto Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Kɨko nje ango poneꞌno wowaho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 43 Oso aꞌamuꞌnjo hopo sopo aꞌmu fisi kako humunyoponoho. Oso hisi kako engolopohamo imoihoso neꞌno yontanɨngki soswo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌu uyakoloꞌmojofoho. Aꞌamu fihwo kako oso aꞌmu hisiye mnokino homo somo wopɨngo umokone sohwo mohumunyoponoho. Kakoe hamniyoho hopiꞌnono aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokiyo sohwamo nto umojiyoho. \v 44 Oso aꞌmu hisi kako Jisasɨye hohujo hohntaꞌni uꞌmanto kako Jisasɨye hwapɨfe tokwajo somo aho upmꞌmokahonɨngki aꞌmusi kakoe honɨyoso sosayo komoꞌno saꞌnɨmentisofoho. \v 45 Oso hohosohonta Jisas ulɨmento, Ngkimo aho tɨhwo nɨpmꞌmokantofoho. Ose ulahonɨngki hofɨko angaꞌno angaꞌno ulɨmentohofi, Ngkoꞌmaho. Ngko makupmꞌmokoho yohono. Ose lontanɨngkofi Pita Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo kikimo ifehuꞌmokokumantɨfi kakupmꞌmokohofo. \v 46 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Aꞌamu angaꞌno kako ngkimo aho kisanisyohoho. Nje aꞌapaho somtaꞌni yokumpohnꞌnyo fehohnjoso uhwohoe huno niyohoho. \v 47 Ose ulahonɨngki oso aꞌmu hisi kako Jisas ngkineꞌno huno nto uyohoho syafɨsyonto yomo yomo yonto Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo hwomtame ulohofonto aꞌamu hopiꞌnonohinofe tɨmopo kako Jisasɨmo aho kisuhumentiso hwapɨngo soꞌno lutɨhwanto ole ulɨmento, Nje mnokinoso nɨhuꞌno komoꞌno moiꞌwo imoꞌnɨngkohoho. \v 48 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Nje mupe, kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno olohonta kɨko wopɨngo imoꞌnɨngkino. Kɨko sɨmeho wopɨngoꞌnjo siki uhuji fohumantono. \p \v 49 Ose ulontanɨngki hwe fihwo Jailosɨye angopo ntaꞌni noponto Jailosɨmo uꞌmanto ulɨmento, Jɨje mu poyo nto peꞌnɨngkohoho. Oseso kɨko olo hwe engo lohumo jɨje ango poneꞌno pehoꞌno ipemotowalokuno. Kako wohumano. \v 50 Ose ulahonɨngki Jisas kako upaꞌnonto Jailosɨmo ulɨmento, Kɨko iyoho yohotoho. Kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntahopohojoꞌno jɨje mu wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. \v 51 Ose ulonto Jisas kako Jailosɨye angopo iꞌmofawento oso hopo sopo Jisas kako Pita, Joun, Jemɨs oso hwanji kanɨngkwohwoꞌyaꞌuꞌnjimo utɨmanto hofɨkoꞌnohini angomo humentohofofoho. Nomꞌne aꞌamu somo ole ulɨmento, Sekwo noswapɨkutoho. \v 52 Ose ulahonɨngki hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso hofɨko mu hisineꞌno humotaho lopemoꞌnowentanɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo humotaho lɨkutoho. Kako poyoꞌmaho. Saho fosyaweho. \v 53 Ose ulahonɨngki aꞌamu hiso hofɨko mu poyo nto peꞌnɨmentiso soꞌno huno uyahonɨngki hofɨko Jisasɨmneꞌno sitofo ulontɨfi tɨkafo ujɨmentohofofoho. \v 54 I osoꞌno Jisas kako mu poyo peꞌnɨmentiso siye aho manto mango mohmꞌno ole ulɨmento, Mupe, kɨko filɨkaho. \v 55 Ose ulahonɨngki oso mu hisiye huyoꞌmangoso nto umentisoso asomo ponto kaꞌwohimo uhuloꞌofahonɨngki mu sopi lɨkaꞌmentisofoho. Nolɨkofahonɨngki Jisas kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo ulɨmento, Wosopayo uyinyo. \v 56 Ose ulahonɨngki kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko yoꞌmayo somo uhwononji yomo engo imentisiyefoho. Jisas kako kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmento, Olo hilo soꞌno siko yolohoso nomꞌne aꞌamumo nulohosiloho. Ose ulɨmentisofoho. \c 9 \s1 Jisas kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo kakoe syoho somo iyoꞌne uhwatɨmentisofoho. \r (Matɨyu 10:5-15; Mak 6:7-13) \p \v 1 Jisas kako kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo lutɨmanto yoꞌmayo mnokinoꞌnjo soꞌnji aꞌamu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo soꞌnjimo wae yaofɨkuji wopɨngo umokiyoꞌne kakoe yokumpohnꞌnyo uyɨmentisofoho. \v 2 Jisas hofɨkimo ulɨmento, Sekwo angoꞌmeemne humpekuji Anɨtu kako aꞌamu somo umokosyohumamonto yalokunjo soꞌno lutɨhwafɨkuji aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumno. \v 3 Ose ulonto ulɨmento, Sekwo yoꞌmayo hano emoyo soꞌneꞌno mno, hoꞌyo, wopayo, hamniyoho manjiꞌmofo nomꞌneso nomotawekutoho. Oꞌo, hanoꞌnohino fiyɨkuno. \v 4 Sekwo nomꞌne angopo iꞌmofahokuji aꞌamu fihwo sekumo kakoe angomneꞌno setɨmaso sohwoe angomnohini fosyawentɨfijo sohwasi oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmafɨkuji ango nomꞌnepono nje hungkuno lutɨhwayoꞌne fɨhwanɨmno. \v 5 Ango fipo iꞌmofafijoso aꞌamu mosetɨmasoꞌnjo mikujɨꞌmanji oso ango hopo sopo nulɨkoꞌmafɨkuji hopo soponjo hwaho semongkiꞌnososo hofɨko nosehontohumentanɨngkuji oso hintalinyo hiso wae feehumno. Oso homo somo uhwonɨngkuji hofɨko hofɨkoe yahino somneꞌno huno ole wosyafɨhupɨfe. U, nakwo wonyo yɨhwono. Ose syafɨsyɨkuji iyoho unono. \p \v 6 Ose ulonto hofɨkimo uhwojahonɨngki hofɨko angoꞌmeemneꞌno humpoꞌmentohofofoho. Ango hoꞌmo hoꞌmmeemo Anɨtuye hungkuno wopɨngoso lɨkuꞌmofontɨfi aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentohofofoho. \s1 Hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo Helout sohwo kako Jisasɨmneꞌno hungkuno upaꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 14:1-2; Mak 6:14-16) \p \v 7 Hwe yofe engoꞌnjo hwaho Ngkalili sopo mokosyohumayo sohwo kakoe yofe Heloutɨyoho. Oso huhwo sohwo yoꞌmayo wonyoangkafo Jisas imentiso soꞌno upaꞌnonto kako huno piꞌnɨngo syafɨhuꞌmentisofoho. Hwapɨngoso aꞌamu fehohnjoso Jisasɨmneꞌno ole ulɨmentohofi, Joun poyo peꞌnɨmentiso sohwo kako piꞌnɨmo mtaꞌni apaꞌno songo nto lɨkakwoho. \v 8 Nomꞌne aꞌamuso ole ulɨmentohofi, Ilaija sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki kako neyakwosamo hohonta lutɨhwamojo sohwo kako poyo peꞌnɨmentiso sohwo apaꞌno nto lɨkakwoho. Nomꞌne aꞌamuso ole ulɨmentohofi, U, nomꞌne aꞌamu hohonta humamojo sohumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwamojo sohwo nto lɨkakwoho. \p \v 9 Helout oso hungkuno upaꞌnonto kako syafɨhuꞌmento, Nje aꞌamu lɨhwatɨmentoheso hofɨko Jounɨye tɨꞌwangomo mɨngo ntofilɨjwamokwofɨhweho. Oseso olo hwe lohwo Jounɨꞌmanji pipilo. I osoꞌno ngko pipineꞌno upaꞌnɨngkohono oso huhweho eso, hungkuno upaꞌnɨmaleso tɨhwolo. Ose syafɨsyonto kako Jisasɨmo uhwonɨmonto imentisofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu ‘faif tausen’ (5000) sohwamo wopayo uyɨmentisofoho. \r (Matɨyu 14:13-21; Mak 6:30-44; Joun 6:1-13) \p \v 10 Jisas kakoe inomokomoyo (\it apousel\it*) uhwatɨmentiso sohwa asomo nopontɨfi hofɨko yoꞌmayo imentohofo soꞌno Jisasɨmo ulɨmentohofofoho. Nto ulahonɨngkofi Jisas kako hofɨkoꞌnji aꞌamu nomꞌne hopiꞌnonohino somo uhwatɨꞌmofontɨfi hofɨkoꞌnohini ango Mpetɨsaita neꞌno umentohofofoho. \v 11 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso oso hisoꞌno huno uyahonɨngki hofɨko umentohofo somo inɨngkamentohofofoho. Jisas kako oso hwe moyaꞌmi hiso kakimo nto inɨngkowahonɨngkofi uhwononto ulɨmento, Sekwo oyonɨmno. Jisas kako Anɨtu hwe moyaꞌmi somo wopɨngo umokosyohumamonto iwoꞌnɨngkiso soꞌno hungkuno ulonto aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 12 Osoꞌno sɨkunoꞌnji kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwa Jisasɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Kɨko oso hwe moyaꞌmi somo ango soꞌmneꞌno lɨhwajohojoꞌno hofɨko osopo fosyawekuji wosopayo wotɨpemapɨfe. Olo humalohwone lopo aꞌamu ango yoꞌmayoso aneponoho. \v 13 Ose ko ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Oꞌo, sekwo huhwasi wosopayo uyɨmno. Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Nakwo wosopayo piꞌnɨngoꞌnjo hwonanɨꞌmaho. Wopayo aho fehohnjo hopiꞌnonohinoꞌnji inanɨku hufaꞌuyo soꞌntnnohini mokosyohumalohwono. I kɨko ole losyofɨsyalokuno. Sekwo nowekuji hoꞌyango ango mtaꞌni aꞌamu hopiꞌnonohino somneꞌno wosopayo mpe uyamno. Ose losyofɨsyalokuno. Ose ulɨmentohofofoho. \p \v 14 Oso aꞌamu hiso \it faif tausen\it* (5000) hwafoho. Jisas kako kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Sekwo hofɨkimo ulɨmno. Aꞌamu \it fifɨti\it* (50), \it fifɨti\it* (50) mɨhuꞌmokinɨngkuji wohumafe. \v 15 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko Jisas ulɨmentiso hopa mɨhuꞌmohuꞌmɨngo yɨhuꞌmatɨꞌmentohofofoho. \v 16 Jisas kako oso wosopayo aho fehohnjo hopiꞌnonohino soꞌnji inanɨku hufaꞌuyo soꞌnji nomanto kako ahwomomo tɨmo uhwontohumanto Anɨtumo isamoyoka ulɨmentisofoho. Isamoyoka nto ulonto kako wopayo hiso kutɨkujo lohofonto kakoe inomokomoyo sohwamo aꞌamu somo yano ulofiyoꞌne huꞌmuyɨmentisofoho. \v 17 Aꞌamu hopiꞌnonohinoso wopayo hiso moiꞌwo nontɨfi sɨmeho uhnnɨngkahonɨngki hofɨko wosopayo nɨlɨfonaoꞌmentohofoso nuhuꞌmokontɨfi sohwo hoꞌyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo somo mohuꞌmemeehumentohofofoho. \s1 Pita Jisasɨmneꞌno Kɨlaisɨyoho ose lɨjwaoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 16:13-19; Mak 8:27-29) \p \v 18 Sɨkuno fihumo Jisas kakoꞌnohini kanɨngkwohumo jomo ulontanɨngki kakoe inomokomoyo sohwa mofonepo humohumantohofofoho. Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulohonɨmento, Aꞌamu ngkineꞌno pehofo mjolɨmɨwalokwofo. \v 19 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Aꞌamu fehohnjo kikineꞌno ole lalokwofo, Joun Aꞌamumo Mijo Kiyomaꞌmojo sohwolɨkeno. Aꞌamu nomꞌne fehohnjo ole lalokwofo, Ilaijatɨkeno. I nomꞌnihwa aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwanto peꞌnɨmentiso sohwo apaꞌno songo lɨkaꞌmaso hwolɨkeno. Kikineꞌno ose mjolɨmɨwalokwofo. \v 20 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo sohwasi, ngkineꞌno pehofo ntɨwoꞌnɨngkohofɨhwasilo. Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Kɨko sohwosi Anɨtuye Kɨlaisɨkiyoho. Anɨtu nakwoe hwaho loponeꞌno kuhwotɨmentiso hwosoho. \s1 Jisas kako poyo peꞌnɨngkuhwosi apaꞌno songo lɨkafone soꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 16:20-28; Mak 8:30–9:1) \p \v 21 Pita ose ulahonɨngki Jisas kako inomokomoyo sohwamo hungkuno yokumpohnꞌnyo ole ulɨmento, Sekwo oso hisoꞌno nomꞌnemo lujɨmofɨkutoho. \v 22 Ose ulonto ole ulɨmento, Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko tohino engo nomaꞌmne hwoꞌnyoho. Aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo sohwanji hofɨko ngkineꞌno nakwolaho ntɨkuji hohujo ikinjanɨmofɨkuji nofonjanɨhufitnnefoho. I osoꞌno sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno ngko apaꞌno songo wolɨkaꞌmonnoho. \p \v 23 Ose ulonto hwe moyaꞌmi hopiꞌnono Jisasɨmo inɨngkamentohofo somo ole ulɨmento, U, aꞌamu fisoku ngkimo wonnɨngkopano lɨfijoꞌmanji sekwo sekwoe yoꞌmayo hi semoꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌnji sekwoe yofe soꞌnji monje yahinɨngkuji sekwo sɨkuno huhwo huhwi nje yofeꞌno poyo peꞌnyo soꞌno iyoho miyoꞌnjo ifijoso ngkimo mofo ne sopo tɨfi nnɨngkapmno. \v 24 Aꞌamu fihwo kakoe songo humayoso yokumpohnꞌnyo womokosyohumamo lososo kakoe songo neꞌno humayoso wopɨwahuꞌmontonoho. Osoꞌno aꞌamu fihwo ngkineꞌno huno uyahonɨngkuhwosi kakoe humayoso pɨwasyososo hwangku kakoe humayoso wotɨpemaꞌmontonoho. \v 25 Aꞌamu fihwo kako Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨhwosi kako olo hwaho loponjo hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso engo huꞌmeesyontoso sohwo kako tɨkanomo wesoꞌmanji oso hoꞌyango yoꞌmayoso pipi ufoꞌmaneto. Awonoho. \v 26 Aꞌamu fihwo kako nje hungkuno soꞌnji ngkoꞌntnneꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohwo ngko oso huhwo sohumneꞌno tɨfi noꞌmo hohujo ikinjɨmoꞌmnefoho. Ou, osohonta ngko nje Mpohwoe yokumpohnꞌnyo soꞌnji aꞌamu ahwomomjo wopɨngoꞌnohini sohwafe yokumpohnꞌnyoꞌnji nje yofe engoꞌnji olo hwaho lopo asomo pmme sohonta aꞌamu ngkineꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohuneꞌno ngko hohujo ukinjɨmoꞌmonnoho. \v 27 Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu olo hwaho lopo nakwoꞌnji olohonta humalofo fehohnjoso mapeꞌnontanɨngkuji Anɨtu aꞌamumo wopɨngo wonyoangkafo mokosyohumayo somo uhwonantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe aꞌapaho sɨmano nomꞌne kengo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 17:1-3; Mak 9:2-13) \p \v 28 Sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu sɨhune memjaofahonɨngki Jisas kako Pitaja Jounja Jemɨsɨjamo utɨmanto kako Mpohumo jomo ulɨmo lonto hwofɨkiꞌnyo weꞌe soponeꞌno kotasɨmentohofofoho. \v 29 Kako Mpohumo jomo ulontanɨngki kakoe sɨmoꞌmangoso mofehiꞌnyo paꞌnyo imoꞌnonto kakoe manjiꞌmofo sawemoso nɨhuꞌno halojo pomponaho paꞌnyo imoꞌnɨmentisofoho. \v 30 Oso hohosohonta hwe hufaꞌu hohonta peꞌnɨmentisiye sohwaꞌu kakoꞌnjopo iꞌmofaponji hungkuno hnnɨmentohofoso Mousesɨꞌnji Ilaijaꞌnjoho. \v 31 Siko ahwomomjo yokumpohnꞌnyo soꞌnji uꞌmanji siko Jisas kako ango Jelusalem sopo yoꞌmayo Anɨtu kako Jisas yoneꞌento uyohotɨmentiso somo ne imoꞌnyoꞌne poyo umoꞌnɨmontonoho, hnnɨmentohofofoho. \p \v 32 Pitajanji nomꞌne sohwanji saho humofosyawentohofo sohwa nolɨkafontɨfi uhwonɨmentohofoso Jisasɨye pomponaho soꞌnji hwe hufaꞌu sohwaꞌuꞌnjimo uhwonɨmentohofofoho. \v 33 Oso hwe hufaꞌu sohwaꞌu Jisasɨmo uhwotɨꞌmofaho lonji imentisiyoso Pita kako huno piꞌnɨngo syofɨsikaofonto Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, nakwo olopo humentani sehonɨngkuhwoneso wopɨngofoho. Olo hilo soꞌno syafɨsiyoꞌneso ango hufaꞌu sɨhune womolantaneꞌno yɨhwono. Angaꞌno kɨkoꞌnefoho. Angaꞌno Mousesɨmnefoho. Nomꞌneso Ilaijamnefoho. Pita kako oso hisoꞌno huno itoꞌno muyahonɨngki ulɨmentisofoho. \v 34 Pita ose ulontanɨngki himo hwahonepo kepijiyofasyonto hofɨkimo ifeehuꞌmokosyahonɨngki inomokomoyo sohwa hofɨko iyoho imentohofofoho. \v 35 Oso himo hoꞌmo soꞌmtaꞌni mampaho ole hoꞌnɨmento, Olo hwe lohwo sekumneꞌno uhwosopoꞌmentohe sohwo nje Hwomufoho. Kakoe hungkunomo sekwo upaꞌnɨmno. \v 36 Oso mampaho hiso moiꞌwo hoꞌnɨkwato lohofahonɨngki inomokomoyo sohwa uhwonɨmentohofoso Jisas kakoꞌnohini lohofontanɨngki uhwonɨmentohofofoho. Inomokomoyo huhwo sohwa yoꞌmayo uhwonɨmentohofo sohonta hofɨko nomꞌne sohwamo hungkuno mulɨmmentohofofoho. Oꞌo, mampiꞌnyo humohumantohofofoho. \s1 Hwomu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnyo fihumo Jisas wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 17:14-21; Mak 9:14-29) \p \v 37 Moꞌnɨngkanta hofɨko hwofɨkiꞌnyo weꞌe sopo ulɨkoꞌmantɨfi nowentɨfi hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo honɨngkanopo Jisasɨmo uswoꞌnɨmentohofofoho. \v 38 Hwe fihwo kako oso hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somtaꞌni Jisasɨmo joho ulɨmento, Hwe Engofo, ngko kikimo jomo wakilɨmonneꞌno yohono. Kɨko nje hwomu lohumo tɨmo uhwonyo. Ngko olo hwomu angaꞌnohinoꞌnjo hwoꞌnyoho. \v 39 Towahuno wonyo sohwo kako hwomu sohumo uꞌmanto aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumahonɨngki hwomu sohwo kako joho mohmꞌno lɨwoꞌnɨngkisofoho. Towahuno wonyo huhwo sohwo kako hwomu sohumo wonyo kimokonto mohmꞌno mohmꞌno ulohofahonɨngki hwomu sohwoe mango mtaꞌni makwoangoso sapɨwoꞌnɨngkisofoho. Towahuno wonyo huhwo sohwo kako hwomu sohwoe aꞌapaho wonyo neꞌno umokonto komoꞌno musyaꞌofeꞌnjo yonteso hwomu sohwo kakoe aꞌapahoso kangotnnyo imoꞌnɨmojofoho. \v 40 Oseso ngko jɨje inomokomoyo sohwa hofɨko towahuno wonyo hiso wae weenɨmofife lonji humotaho ko loheso hofɨko hopoꞌmaho. \v 41 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olohonta humalofo soku, sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyo kuyoho. Sekwo honɨngkano itoꞌnohinoꞌmaho. Oso yahino hiso neꞌno wesoꞌmanji ngko sekwoꞌnji humayoso sɨkuno alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Ngko sekwoe tango ngkimo nɨꞌmayoso sɨkuno alale womemjanɨmoꞌmontolɨkeno. Jɨje hwomuso ngkoꞌnjo loponeꞌno motape. \p \v 42 Nomotowentanɨngki towahuno wonyo sohwo kako hwomu huhwo sohumo hwahopo kelopmmokwajonto mohmꞌno hnnojwaoꞌmentisofoho. Jisas kako towahuno wonyo huhwo sohumo yoka ulonto wae yɨmofonto hwomu sohumo wopɨngo umokumentisofoho. Wopɨngo umokonto kanɨngkwohumo uyɨmentisofoho. \v 43 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso hofɨko Anɨtuye yokumpohnꞌnyoso utɨhwaꞌnyopo uhwonontɨfi hi ulɨkofahonɨngki hofɨko yomo imentohofofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo kako poyo imoꞌnone soꞌno apaꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 17:22-23; Mak 9:30-32) \p Hofɨko Jisas kako imentiso soꞌno huno piꞌnɨngo engo syofɨsyontanɨngkofi Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, \v 44 Sekwo olo hungkuno loso selɨꞌmeꞌno haloho itoꞌno upaꞌnɨmno. Sekwo inɨngo mofɨkutoho. Hwangku weꞌenepi ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmo nje mango sohwafe aho somo hofɨko ngkimo wohoꞌnonɨsyantɨfeho. \v 45 Ose ulahonɨngki hofɨko oso hungkuno ulɨmentiso soꞌno huno mummentisofoho. Hwapɨngoso oso hungkuno hiso hofɨkineꞌno hiyaso woꞌnnyo soꞌno hofɨko huno mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi hofɨko hwapɨngo ne soꞌno Jisasɨmo ujosoꞌno iyoho unɨmentisofoho. \s1 Inomokomoyo nomꞌni hwamo yakoloꞌnnyoso tɨhwolo. \r (Matɨyu 18:1-5; Mak 9:33-37) \p \v 46 Inomokomoyo sohwa hofɨko nakwoe hwe yofe engoꞌnjo sɨmoꞌmo yakoloso, tɨhwolɨkeno sohnnohojikamoꞌnontɨfi ikujoho wofongkiꞌnantɨfi imentohofofoho. \v 47 Jisas kako hofɨkoe huno somjo huno woꞌnnyo soꞌno huno uyahonɨngki kako mehomi weꞌeso utɨmanto, momemokosyohumamentisofoho. \v 48 Oseso inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Aꞌamu fihwo kako olo mehomi lohumo nje yofe hoꞌnonɨmayoꞌne ufoꞌmaso sohwo kako ngkimo nɨfoꞌmakwoho. Aꞌamu ngkimo nɨfoꞌmaso sohwo kako hwe engo ngkimo nɨhwatɨmentiso sohwo huhumo ufoꞌmakwoho. Hwe fihwo kako kakoe yofe engo somneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo aꞌamu nomꞌnimo ufoꞌmayoꞌnohini sohwo kako Anɨtuye tɨmopo hwe engo ne sɨmoꞌmjo hweho. \s1 Aꞌamu sekwoe yoꞌmayo syoho somo mohwempeesemofe hwoꞌmanji sekwoe aꞌamu hweho. \r (Mak 9:38-40) \p \v 49 Jisasɨye inomokomoyo Joun sohwo kako Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, Nakwo uhwonɨmalohwoneso hwe fihwo kako jɨje yofe ulonto towahuno wonyo wae yaofontanɨngki uhwonɨmalohwonefoho. I osoꞌno kako nakwoꞌnji kikimo mokinɨngkowaloku yɨhwono i osoꞌno nakwo kakimo ulɨmalohwono, Kɨko Jisasɨye yofeꞌnji towahuno wonyoso wae yaofohotoho. \v 50 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sekwo ose ulohoꞌmalofoso wonyofoho. Sekwo kakoe honɨngkanomo nopɨjumofɨkutoho. Aꞌamu sekwoe syoho somo mohwempeesemofe hwoꞌmanji sekwoe aꞌamu hweho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu Someliyaso Jisas hofɨkoe angopo wahonɨngki hofɨko Jisasɨmo mutɨmaꞌmmentohofofoho. \p \v 51 Jisasɨmo Anɨtu ahwomomne asomo utɨmayo sɨkuno mofonepo imoꞌnɨngkahonɨngki Jisas kako Jelusalemneꞌno we-eꞌneso huno yokumpohnꞌnyo syofɨsyomanto Jelusalemneꞌno wawomo lonto hano sɨmentisofoho. \v 52 Jisas kakoe inomokomoyo sohwanji Jelusalemneꞌno nowentanɨngkofi kako kakoe inomokomoyo fihwamo aꞌamu Someliyafe ango fiponeꞌno Jisas kakineꞌno ango itoꞌno esyohumayoꞌne ulohasiyoꞌne lɨhwatɨmentisofoho. \v 53 I osoꞌno oso ango hopo soponjo aꞌamuso hofɨko Jisasɨmo hofɨkoe angomo ipemotasyuyo soꞌno nakwolaho lontɨfi mutɨmmasoꞌnjo imentohofofoho. Hwapɨngoso kako Jelusalemne hweho lontɨfi mutɨmaꞌmmentohofofoho. Hofɨko Anɨtumneꞌno hwomtame ulohofo yahinoso Jelusalemnohini \f + \fr 9:53 \ft Aꞌamu Someliyaso Hwofɨkiꞌnyo Ngkelisim sopo uhuꞌmokontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomawoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno aꞌamu Jutaso hofɨko Jelusalem uhuꞌmokontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomawoꞌnɨngkohofofoho. (Jn. 4:20 somo uhwonyo.) Aꞌamu Someliyaso hofɨko huno ole, Aꞌamu Jutaso hofɨkoe yahino wopɨngo minɨngkawoꞌnɨngkiyohofo. Osoꞌno hofɨko Jisasɨmo mufoꞌmasoꞌnjo imentohofofoho. \f* uhwonyoso nakwolaho linyofoho. \v 54 Jisasɨye inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌu Jemɨsɨꞌnji Jounꞌnji siko yoꞌmayo yoꞌmayo yahino somo uhwononji ulɨmentisiyo, Hwe Engofo, nakwo ahwomomjo toho soꞌno joho lutɨmehwasi olo aꞌamu lomo nasiyoso wopɨngotaho. \v 55-56 Ose ulahonɨngki Jisas kako sikimo yoka ulɨmento, Siko sikoe sɨmeho moꞌmjo huno wonyoso huno maseyohi yohoho. Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko aꞌamumo wonyo imokiyoꞌne pmmentohe hwonɨꞌmaho. Oꞌo, aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne pmmentohe hwoꞌnyoho. Ose ulahonɨngki hofɨko nomꞌne ango poneꞌno womentohofofoho. \s1 Aꞌamu Jisasɨmo tɨfi inɨngkayo yahino soꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 8:19-22) \p \v 57 Hofɨko honɨngkanopo nolohoꞌnowentanɨngkofi hwe fihwo Jisasɨmo ulɨmento, Kɨko ango ntɨꞌmno usoso ngko tɨfi wokinɨngkamonnoho. \v 58 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sikisɨwojo sohwa hofɨko hofɨkoe sokimoso hiꞌnjo hwafoho. Yɨhufo sohwa hofɨko hofɨkoe aifoso hiꞌnjo hwafoho. I osoꞌno ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni ngko ango saho fosyaweꞌneso ane hwoꞌnyoho. \p \v 59 Ose ulonto kako nomꞌne hwe sohumo ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. Ose ko ulahonɨngki hwe sohwo kako ulɨmento, Kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape ntohino soꞌno ngko kikimo wokinɨngkapmmonnoho. I osoꞌno sɨmoꞌmo ngko nje mpohumo kakiꞌno piꞌnɨmoꞌmo ijopijisyasiꞌmo peso. Wopɨngotaho. \v 60 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Aꞌamu ngkimo tɨfi monnɨngkapɨfijoso hofɨko ujopijisyahufe. Hofɨkoe syohofoho. I kɨko sohwosi ngkimo nnɨngkapohoji Anɨtu aꞌamumo wopɨngo umokosyohumamonto yalokunjo soꞌno kɨko aꞌamu somo Anɨtu kakoe hungkunoso filɨjɨmofo. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 61 Hwe nomꞌnihwo Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, ngko kikimo tɨfi wokinɨngkamonnoho. I osoꞌno ngko sɨmoꞌmo nje aꞌamumo aho nɨhuꞌno upeemeso wopɨngotaho. \v 62 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Aꞌamu ngkimo tɨfi ko nnɨngkapɨhwosi kako tɨfi noꞌmo yoꞌmayo ulɨkoꞌmaso soꞌno ikintɨmantɨmo mjɨmɨweꞌnjo sohwo kako Anɨtu aꞌamumo mokosyohumayo sopono syoho iyo soꞌno hopoꞌmaho. Ose ulɨmentisofoho. \c 10 \s1 Jisas kako hwe nomꞌne ‘sefenti-tu’ (72) sohwamo angoꞌmeemo kakoe hungkuno lutɨhwayoꞌne lɨhwatɨmentisofoho. \p \v 1 Oso hohosohonta Jisas kako nomꞌne aꞌamu \it sefenti-tu\it* (72) sohwamo kakoe syoho somneꞌno uhwosopoꞌmentisofoho. Kako aꞌamufe ango hoꞌmo hoꞌmeemo tɨfi ngko nuꞌmaꞌmneꞌento ango hoꞌmo hoꞌmneꞌno hwe hufaꞌu hufaꞌu lɨhwatɨmentisofoho. \v 2 Sɨmoꞌmo hungkuno ole ulɨmento, Pahnnɨmo hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Wopayo syoho soponjo piꞌnɨngo engoso toyo nto imaho. I osoꞌno aꞌamu wopayo toyo mjiyoꞌne syohoꞌnjo sohwa hopoenohino hwaꞌmaho. Oseso sekwo olo syoho loso mokosyohumawoꞌnɨngkiso kakwoꞌyohumo jomo ulɨkujoꞌno kako oso wopayo toyo homo somo mjiyoꞌne aꞌamumo lɨhwajiyoꞌne jomo ulɨmno. \v 3 Sekwo upaꞌnɨmno. Ngko sekumo yahu mu hopa sikisɨwojo sohwafe angoꞌmneꞌno wokasemoꞌmji yalokweno. Hofɨko sekumo wonyo woselohofantɨfeꞌno yalokwofo. Sekwo yahu mu hopa yokumpohnꞌnyo aneꞌnjo sohwahnneꞌno huno ose ko niyahonɨngki losehwojalokweno. Osoꞌno mpanɨmno. \v 4 Sekwo hamniyoho soꞌnji yoꞌmayo hoꞌyango memokomayoꞌne soꞌnji sɨfɨkwongofosyo nomꞌne soꞌnji nohuꞌmemokahoꞌnɨngkutoho. Sekwo honɨngkanomo wekuji uhwonɨfijoso hwe fihwo honɨngkanopo nohumentanɨngkuhwosi uhwonɨngkuji nɨjwokohumafɨkutoho. Oꞌo, sekwo kakimo yakoloꞌnohini ulohofefoho. \v 5 Sekwo aꞌamufe ango sopo iꞌmofahokuji ole ulɨmno. Anɨtu kako sekumo wopɨngo waselohomonto iwoꞌnɨngkiso soꞌno sekwo sɨmeho wopɨngoꞌnji fosyohumamno. Ose ulɨmno. \p \v 6 Hwe fihwo kako yahino wopɨngo iwoꞌnɨngkiso sohwoe angopo iꞌmofafijoso kako sekumo wopɨngo selohofɨhwosoꞌno Anɨtu oso aꞌamu huhwo sohumo wopɨngo ulohoꞌmontonoho. I osoꞌno aꞌamu fihwo yahino wonyo iwoꞌnɨngkiso sohwoe angopo iꞌmofafijoso sekwo Anɨtu wopɨngo ulohoꞌmonto iwoꞌnɨngkiso soꞌno sɨmeho wopɨngoꞌnjo fosyohumamno, ulɨfijoso hwe huhwo sohwo ngkilaho selɨhwosi mosefoꞌmasoꞌnjo ihwosoꞌno sekwo nomꞌne angopo neꞌno sɨmeho wopɨngoꞌnjo hwasi fohumpopmno. Anɨtu kako sekumo wopɨngo sefoꞌmahwosi oso aꞌamu huhwo sohumo mufoꞌmanehoho. \v 7 Aꞌamu fihwo kakoe angommneꞌno setɨmahwosoꞌno sekwo oso ango homo somnohini humafɨkuji yoꞌmayo wosopayoꞌnji mijoꞌnji sejapɨkujoꞌno sekwo hmnɨmno. Hwapɨngoso aꞌamu kakoe syoho somneꞌno kako yoꞌmayo mayoso yahino itoꞌnohinofoho. Sekwo ango angaꞌnohino somo fosyawekuji nomꞌne angomno nonje nonje uyoꞌeno. Oꞌo, oso ango angaꞌnohino somtaꞌni nje hungkuno filɨkuꞌmopmno. \v 8 Sekwo ango fipo iꞌmofahokujoꞌno aꞌamu hofɨko sekumo setɨmafɨkuji yoꞌmayo mijo wosopayo soꞌnji sekuneꞌno lɨkuji yano selofifijoso sekwo umapmno. \v 9 Sekwo oso ango hopo soponjo aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokukuji hofɨkimo ole ulɨmno, Anɨtu sekumo wopɨngo semokosyohumayoꞌne mofonepo nto iꞌmofapohoho. \v 10 I osoꞌno sekwo ango fipo iꞌmofahokujoꞌno aꞌamuso sekumo mosetɨmasoꞌnjo miyɨkuji sekwo oso ango hopo soponjo honɨngkano sopo lohofɨkuji ole ulɨmno, \v 11 Sekwoe ango loponjo hwaho hintalinyo namongkiꞌnɨngkisoso sekwo sekwoe yahino somneꞌno huno syafɨsiyoꞌno nakwo hintalinyo hiso wae yasyɨhwoneso sekwoꞌnefoho. Sekwo olo soꞌno huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. Anɨtu kako sekumo wopɨngo wosemokosyohumamonto ko yahonɨngki osoꞌno sekwo hohujo ikinjaofɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Oseso nakwo tohino manoho lɨkuji Anɨtu semokosyohumayo soꞌno huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. Nto iꞌmofapohoho. \v 12 Ose ulonto ole ulɨmento, Nje aꞌamu sohwasi ngko hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Sɨkuno aeꞌuyo somo aꞌamufe yahino wonyo soꞌne hungkuno ikwolofoꞌne sohonta oso ango Soutommjo aꞌamuso hofɨkoe yahino pisakinoꞌnjo somneꞌno tohino engo wotɨpemantɨfeho. I osoꞌno aꞌamu sekumneꞌno hohujo ikinjasemofoso hofɨkoe tohinoso Soutomjo aꞌamufe tohino somo yakoloꞌnnyofoho. \s1 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo sɨmeho mɨwoloꞌmokiyo somneꞌno sekwo Anɨtuye tohino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno, Jisas kako ose ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 11:20-24) \p \v 13 U, aꞌamu Koulasin sokunonji aꞌamu Mpetɨsaitajo sokunonji sekwo Anɨtuye tohino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Ngko sekwoe angopo yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngki yohofoso esetɨhwamentohe somo aꞌamu ango Taiyaꞌnji ango Saitounꞌnji hohonta humamotofoso hofɨko uhwonontɨfijontentesi hofɨko hofɨkoe yahino wonyo somneꞌno hulɨngkwajingo aꞌapahopo lohoꞌnɨngkuji hofɨkoe honɨngkano wonyo somo hohujo nto ikinjaofɨkutnnesohilo. I sekwo yoꞌmayo wopɨngo ngko imalesomo ko uhwonontɨfi sekwoe yahino wonyo somneꞌno hohujo mikinjaoꞌmmalofo kuyoho. \v 14 Anɨtu kako aꞌamufe honɨngkano wonyo somneꞌno yano ilofoso sohonta Taiyajo aꞌamu soꞌnji Saitounjo aꞌamu soꞌnji hofɨko Anɨtuye tohino engo tɨpemapitnnefoho. I osoꞌno sekwoe tohinoso yakoloꞌnnyo kuyoho. \p \v 15 I oso sɨkuno homo somo ango Koponeyamjo aꞌamu humawoꞌnɨngkohofo soku ngko sekumneꞌno pehofo selɨmnehono. Sekwo sekwoe yofe yokintahopo ko hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo soku sekwo tɨkanomo ufitnne kuyoho. \p \v 16 Jisas ose ulonto kako kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Aꞌamu sekwoe hungkuno halohoꞌno sepewoꞌnɨngkiso sohwo nje hungkuno homo halohoꞌno nɨpewoꞌnɨngkisofoho. Aꞌamu sekumo hohujo ikinjasemofɨwoꞌnɨngkiso sohwo ngko huhwoꞌnɨmo hohujo ikinjanɨmofɨwoꞌnɨngkiso hweho. Aꞌamu ngkimo hohujo ikinjanɨmofɨwoꞌnɨngkiso sohwo kako Anɨtu nɨhwatɨmentiso sohwo huhumo hohujo ikinjɨmofalofoho. Jisas ose moiꞌwo ulonto kako aꞌamu huhwo sohwamo uhwatɨmentisofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu kakoe syoho somneꞌno uhwatɨmentiso sohwa asomo iꞌmofapmmentohofofoho. \p \v 17 Hwangku noꞌmo aꞌamu \it sefenti-tu\it* (72) Jisas kakoe syoho somneꞌno uhwatɨmentiso sohwa hofɨko asomo iꞌmɨwentɨfi sɨmonyo imentohofofoho. Sɨmonyo yontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo, nakwo towahuno wonyo somo jɨje yofe ulɨmalohwone soꞌno hofɨko jɨje yofe somneꞌno enjwaꞌmo paswontɨfi hiyaso humpoꞌmalofofoho. \v 18 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko Seten ahwomo mtaꞌni emtaꞌmɨngo hopa yonto pɨwesyahonɨngki uhwonɨmentohefoho. \v 19 Sekwo upaꞌnɨmno. Ngko nje yokumpohnꞌnyo sejapmmentohe soꞌno sekwo homa wonyo soꞌnji aꞌnantɨhwoyo soꞌnjimo sekwo hwotoho fɨfijoso hopoenohino hwasoho. Sekwo Setenɨye yokumpohnꞌnyo somo uyakolofoꞌne yokumpohnꞌnyo hiꞌnjo hwasoho. Yoꞌmayoso sekumo wonyo semokoneso awonoho. \v 20 I oseso sekwo olo soꞌno sɨmonyo ikuji huno ole syafɨsyɨkutoho. Towahuno wonyo sohwa nakwoe hungkunomo enjwaꞌmo humalofo. Osoꞌno sekwo sɨmonyo ikutoho. Oꞌo, Anɨtu sekwoe yofe ahwomomo mtɨꞌmokasehumentiso soꞌno sɨmonyo fiyɨmno. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamneꞌno sɨmonyo yonto Mpohumo isamoyoka ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 11:25-27; 13:16-17) \p \v 21 Oso hohosohonta Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo Jisasɨye sɨmeho wopɨngo umokahonɨngki Jisas kako sɨmonyo yonto Mpohumo ulɨmento, U, Mpohwoe, kɨko ahwomomjo yoꞌmayo soꞌnji hwahoponjo yoꞌmayo soꞌnji hwapɨngo hwosoho. Ngko ole soꞌno isamoyoka kilalokweno. Yoꞌmayo iwoꞌnɨngkinoso kɨko aꞌamu hwahoponjo huno engo tɨpemaꞌmentohofo somtaꞌni hiyaso hoꞌnahumentohinofoho. I aꞌamu hofɨko mehomimneꞌno sɨmeho kanɨngkwohwoꞌyaꞌumo uyɨwoꞌnɨngkohofo hopa kijopontanɨngkofi kɨko ujo ehontojwahumahnnofoho. Ou, Mpohwo, kɨko ose imoꞌnoneꞌenji imentohinoso olohopeho. \v 22 Ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Nje Mpohwo kako yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso nje ahomo hoꞌnanɨhumentisofoho. Olo hwaho loponjo aꞌamu fihwo kako nje hwapɨngo soponeꞌno huno inyoso tɨhwolo. Awonoho. Nje Mpohwo kakoꞌnohini huno uyohoho. U, Mpohwoe hwapɨngo soponeꞌno huno inyoso tɨhwolo. Oꞌo, ngko kakoe Hwomu hwoꞌnnohini huno niyohoho. U, ngko Mpohumo wosetɨhwamo ulɨwoꞌnɨngkohe aꞌamuso hofɨko hiꞌnji ngkoꞌntnnohini huno nayohoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 23 Jisas kako kakoe inomokomoyo aho hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwantnnohini humantɨfi Jisas hofɨkimnohini ulɨmento, Aꞌamu yoꞌmayo yoꞌmayo sekwo uhwonɨwoꞌnɨngkohofo somo uhwonɨngkuji sɨmonyo uyɨfe. \v 24 Ngko hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Hohontajo aꞌamu somo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwanji aꞌamu yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo piꞌnɨngo sohwanji hofɨko yoꞌmayo sekwo uhwonalokwofo somo uhwonano lontɨfi ko imentohofoso muhwonɨmmentohofofoho. Yoꞌmayo sekwo upoꞌnalokwofo loso hofɨko upoꞌnano lontɨfi ko imentohofoso hofɨko mupaꞌnɨmmentohofofoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu Someliyantaꞌango sohwo kako kakoe mango sohuneꞌno hitoho ulofahonɨngki ufoꞌmaꞌmentisofoho. \p \v 25 Aꞌamu Jutafe honɨngkano hungkuno lutɨhwamojo sohwo kako Jisasɨmo yamofo ulohoꞌmo lonto nuꞌmanto ulɨmento, Nje Lontɨhwayo sohwosi, ngko songo neꞌno humayoꞌne yoꞌmayoso pipi iꞌmo womaꞌmonnto. \v 26 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Mousesɨye honɨngkano hungkuno nejapmmentisoso hungkuno pehofo woꞌnnyoto. Atofo lonji huno pipi kiyohoho. \v 27 Ose ulahonɨngki kako ulɨmento, Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno sɨmeho uyohoji jɨje sɨmeho hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huyoꞌmango hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno sɨmeho uyohoji jɨje yokumpohnꞌnyo hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Kɨko jɨje Hwe Engo Anɨtu sohuneꞌno jɨje sɨmeho uyohoji jɨje huno hopiꞌnonohinoso kakimo uyo. Ose yohoji aꞌamu kɨkoꞌnjopo mofonepo humawoꞌnɨngkohofo somo kɨko kikineꞌno kumoꞌnɨwoꞌnɨngkiso hopaso nomꞌne aꞌamu somneꞌno oseno wakumoꞌnono. \v 28 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hopi lohino. Kɨko oso hungkuno ntoꞌnohino losomo inɨngkafijoꞌmanji kɨko songo neꞌno humayoꞌneso watɨpɨhwonɨmonnoho. Noho fɨtɨpemaho. \v 29 Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo kako kakoe yofe wopɨngo umokinɨmonto yonto ole ulɨmento, Nomꞌne aꞌamu ngkoꞌnjo mofonepo humawoꞌnɨngkohofo somo ngko hofɨkineꞌno nɨmoꞌnyoso pipilo. \v 30 Ose ulahonɨngki Jisas pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, \p Hwe fihwo kako ango Jelusalem ulɨkoꞌmanto ango Jelikou soponeꞌno womaso hweho. Aꞌamu wonyo hufoꞌnohino sohwa honɨngkanopo uhwonɨmaꞌnontɨfi hofɨko kakoe hoꞌyango yoꞌmayoso moiꞌwo lonteꞌmemantɨfi kakimo ikujoho fongkuꞌmentohofofoho. Ose ulohofontɨfi humpoꞌmentohofofoho. Oso hwe huhwo sohwo kako honɨngkanopo nohumanto kako weꞌenepi poyo wapeꞌnɨmonto imentisofoho. \v 31 Oso hohosohonta hwe fihwo kako tajo ango syohoꞌnjo sohwo kako honɨngkano homo somo womentisofoho. Kako nowento hwe huhwo sohumo uhwononto kako ikitofonto uyakoloꞌmentisofoho. \v 32 Nto uyokolofahonɨngki hwe nomꞌne Lifaiye temtitofo mtaꞌango sohwo kako aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwamo enjwaꞌmo syoho iwoꞌnɨngkiso sohwo kako hwe huhwo sohumo uhwononto kako huhwo ikitofonto uyakoloꞌmentisofoho. \v 33 I osoꞌno oso hohosohonta hwe nomꞌne hwaho Someliyantaꞌango sohwo kako oso Jelikou honɨngkano homo somo nowento uhwonɨmentisoso hwe huhwo sohwo nohumentanɨngki uhwononto hitoho uloꞌmentisofoho. \v 34 Kako hwe huhwo sohwoꞌnjo mofone sopo nowento hwe ikujoho fongkuꞌmentohofo sohumo ulɨkafonto mijo iloho emanto yopoꞌnyo fesyomaꞌmentisofoho. Fesyomanto kakoe uyo somo fosyo ufohumentisofoho. Nto ufosyonto kako hwe sohumo nohoꞌnomanto kakoe yahupo mɨhumajonto ango fosyaweꞌne somo motawento wopɨngo umokosyohumamentisofoho. \v 35 Moꞌnɨngkanta kako oso ango engoso mokosyohumawoꞌnɨngkiso kakwoꞌyohwo sohumo sɨfe aho hopiꞌnonohino kina uyonto ulɨmento, Kɨko olo hwe huhwo lohumo hamniyoho kijapoheso kakineꞌno yoꞌmayo mpe yohoji itoꞌno mokosyohumaho. Hamniyoho hiso moiꞌwo imoꞌnɨngkuhwosoꞌno jɨje hamniyoho ihnꞌnamoꞌnjoꞌmanji ngko hwangku asomo pmme sohonta ngko kikimo aku wokijapmmonnoho. Ose ulonto umentisofoho. \p \v 36 Jisas kako oso hungkuno hiso ulonto kako ulɨmento, Kɨko huno pipi kiyohoho. Aꞌamu hufaꞌu sɨhune sohwa oso hwe fonjahumentohofo sohumo uhwontopahonɨngkofi oso aꞌamumo sɨmeho nehopi aꞌamu mofonepo humawoꞌnɨngkohofo hopaso tɨhwo uꞌmasohwolo. \v 37 Ose ulahonɨngki oso aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamojo sohwo ulɨmento, Olo aꞌamu lohwo kako kakoe mangohwo ko huhumneꞌno hitoho ulofahonɨngki ufoꞌmaꞌmaso hweho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko nuhuji aꞌamu somo oseꞌnohini ulohofo. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako Motaꞌnji Maliyaꞌnji sikoꞌnopeeꞌiye angomno umentisofoho. \p \v 38 Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanji hofɨko Jelusalemneꞌno hano neꞌno nosontɨfi ango fipo iꞌmofamentohofoso osopo aꞌmu fisi kakoe yofe Mota kako uhwonɨmentisoso kako Jisasɨꞌnji kakoe inomokomoyo sohwanjimo uhwononto kakoe angomno ipemotawomentisofoho. \v 39 Motafe konampiye yofeso Maliyafoho. Jisas kako angomo noswopahonɨngki Maliya kako Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo humanto kakoe hungkunomo haloho humupoꞌntohumantisofoho. \v 40 Maliya osopo nohumentanɨngki Mota kako wosopayo ntoꞌno esyohumayo syoho engo yonto kako yoꞌmayo soꞌno huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syofɨsikaofonto Jisasɨmo ulɨmento, Hwe Engofo, nje nampohwo kako ngkimo monɨfoꞌmasoꞌnjo ngkoꞌnohini wopayo iloho yoꞌmayoso yalokweno. Oso yahinoso wopɨngotaho. Kɨko nje nampohumo filɨhwajo. Ngkimo wonɨfoꞌmano. \v 41 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Motafo, Motafo, kɨko huno piꞌnɨngo engo syafɨsyonji jɨje sɨmeho yoꞌmayo piꞌnɨngo engo somneꞌno pehoꞌno kilɨkakwoho. \v 42 Angaꞌnohino wonyoangkafoso yoꞌmayo hwahoponjo somo yakoloꞌnnyoso woꞌnnyofoho. Kɨko oso hisomneꞌno umofonyo yalokuno. Maliya kako oso wopɨngo hiso womaꞌmonto nje hungkunomo upoꞌnalofoho. Oso wopɨngoso kakintaꞌni wae meeofanehwono. Ose ulɨmentisofoho. \c 11 \s1 Mpohumo jomo ujoꞌne yahinofoho. \r (Matɨyu 6:9-15; 7:7-11) \p \v 1 Sɨkuno fihumo Jisas kako Mpohumo jomo moiꞌwo ulahonɨngki kakoe inomokomoyo fihwo kakimo ulɨmento, Hwe Engofo, hohonta Joun kako kakoe inomokomoyo sohwamo Mpohumo jomo ujoꞌne itɨhwamentisofoho. Oso hopa kɨko olohonta fonetɨhwaho. \v 2 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sekwo Mpohumo jomo ulano lɨkujoso sekwo olo paꞌnyoso ulɨmno. \q1 Mpohwo jɨje yofe wopɨngoꞌnohinoso neꞌnohini wohoꞌnɨwoꞌnɨngkuhwono. \q1 Oso sɨkuno kɨko yoꞌmayo hopiꞌnono yokumpohnꞌnyo nemokosyohumayoso komoꞌno umoꞌnono \q1 \v 3 Sɨkuno huhwo huhwi nakwoe wosopayo fonejape. \q1 \v 4 Nomꞌne aꞌamu nakumo wonyo nalohofosofe wonyo somo nakwo wae yaoꞌmalohwone hopaso kɨko nakwoe wonyoso wae fenamofo. \q1 Kɨko nakumo yamofo nalohofo somo nonehumajohotoho. \p \v 5 Ose lutɨhwanto kako Mpohumo jomo ujoꞌne nomꞌne hungkuno lutɨhwamento, Sekwo angaꞌnohini fihwosi kɨko sɨkwoꞌmiyo kuntoliyopo aꞌamu kɨkoꞌnjo mofone sopo humawoꞌnɨngkiso sohwoe angomo uꞌmahoji ulɨmnoho. Kɨko wosopayo hufaꞌu sɨhune ntape. \v 6 Nje aꞌamu kako honɨngkanomo noponto ngkimo nɨꞌmaso sohwo ngko wopayo nuyɨmneso ane hwoꞌnyoho. \v 7 Ose ulohojoꞌno kako oso hwe ango homo somjo sohwo kako ole wakilɨmontonoho. Kɨko ngkimo syoho engo pehoꞌno ntopantokuno. Hokuꞌyo nto pɨjwasyonji nje mehomiꞌnji nakwo saho fosyawotohwono. Ngko yoꞌmayoso nolɨkahmꞌmo mokijapmnehono. \v 8 Ose kilɨhwosoꞌno kɨko pipi uyɨmonnto. Ngko sekumo waselɨmonneꞌno yohono. Oso hwe ango somjo sohwo kako ole wosyafɨhuꞌmontonoho. Oso hwe huhwo sohwo kako nje aꞌamu ko huhuneꞌno ngko molɨkafeꞌnjo iꞌmo ngko muyoꞌnjo uyɨmonnoho. Ose ko syafɨsyɨhwosi kɨko joho neꞌno lɨwoꞌnontanɨngkohoji oso aꞌamu ango somjo sohwo kako nolɨkafɨhwosi yoꞌmayo hopiꞌnonohino kɨko umofonyo inyoso wokijapmmontonoho. Hwapɨngoso kɨko kakimo jomo neꞌno ulɨwoꞌnɨngkohino soꞌno wonɨmango munyofoho. \v 9 Oso paꞌnyoso Mpohumo jomo ujoꞌne yahino woꞌnnyofoho. Sekwo Mpohumo jomo neꞌno ulɨfijoso kako yoꞌmayoso wosejapmmontonoho. Sekwo yoꞌmayo soꞌno hafɨhafe tɨpentanɨngkuji sekwo oso hiso uhwonantɨfeho. Sekwo hokuꞌyopo hwanɨngo fonjɨkujoꞌno Anɨtu kako sekumo wosehwosampoꞌmontonoho. \v 10 Aꞌamu hopiꞌnonohino hofɨko Mpohumo yoꞌmayo soꞌno jomo ulɨkujoꞌno Anɨtu uyɨmontonoho. Aꞌamu yoꞌmayo soꞌno hofɨko hafɨhafe tɨpɨfijoso wotɨpemantɨfeho. Aꞌamu hokuꞌyopo hwanɨngo fongkupijoso Anɨtu kako wosehwosampoꞌmontonoho. \p \v 11 Sekwo mpohwosa sohwasi sekwoe hwomu sohwa inanɨkuꞌne selɨfijoso sekwo homa wonyoso uyantɨfetaho. Awonoho. \v 12 I yɨhuꞌmno soꞌno selɨfijoso sekwo aꞌnantɨhwoyo uyantɨfetaho. Awonoho. \v 13 Oseso sekwo honɨngkano wonyoꞌnjo ko huhwasi sekwo sekwoe mehomimo yoꞌmayo wopɨngoꞌnohini uyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno sekwo huno ole waseyono. Sekwo sekwoe senɨngkwohwo Anɨtu ahwomomo humaso sohumo jomo ulɨkujoꞌno kako kakoe Towahuno Wopɨngoso yoꞌmayo hwahoponjomo yakoloꞌnnyoso wosejapmmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako Setenntaꞌango towahuno wonyo wae yaofoꞌne yokumpohnꞌnyo malokuso soꞌno hwasyo hungkuno lɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 12:22-30; Mak 3:20-27) \p \v 14 Sɨkuno nomꞌnehwi Jisas kako hwe iloꞌnnyo sohumtaꞌni towahuno wonyo wae yaofahonɨngki towahuno wonyo sohwo nto lɨꞌmofahonɨngki hwe huhwo sohwo hungkuno itoꞌno lɨmentisofoho. Aꞌamu piꞌnɨngo engoso oso homo somo uhwonontɨfi yomo yontɨfi pisopisaho mjalɨmɨmentohofofoho. \v 15 I osoꞌno aꞌamu fehohnjo sohwa ole lɨmentohofi, Towahuno wonyo hopiꞌnonohino sohwafe hwe engoso Setenɨyoho. Oso hwe huhwo sohwo kakoe yofe nomꞌneso Mpelɨsepulɨyoho. Oso humtaꞌni Jisas kako yokumpohnꞌnyo nomanto towahuno wonyo homo somo wae yaofalofoho. Ose lɨmentohofofoho. \v 16 Aꞌamu nomꞌne sohwa hofɨko Jisasɨmo yamofo uyano lontɨfi ulɨmentohofi, Kɨko yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso fonetɨhwaho. Ose uhwonɨngkuhwasi Anɨtu kɨkoꞌnji humaho wolano. \v 17 Ose ulahonɨngkofi Jisas kako hofɨkoe huno somo huno moiꞌwo uyahonɨngki ole ulɨmento, Hwaho fiponjo aꞌamu hopiꞌnonohino humawoꞌnɨngkohofoso hofɨko hotitopijo sohonta ikujoho fongkiꞌnɨngkuji hofɨkoe wopɨngo fosyohumayoꞌneso wonyo umoꞌnɨmontonoho. I oso paꞌnyoso aꞌamu hofɨkoꞌmontohwa hofɨko yoka hnnɨngkuji hofɨkoe fosyohumayoso wonyo umoꞌnɨmontonoho. \v 18 Oseso sekwo olo soꞌno pehoꞌne lalokwofo. Ngko Seten mtaꞌango yakumpohnꞌnyo towahuno wonyo wae yaofoꞌne mantɨꞌmtentesi Setenɨye aꞌamu sohwa hotitofɨkuji ikujoho fongkiꞌnɨngkutnnesohilo. Oseꞌmanji Setenɨye yokumpohnꞌnyoso pipi umoꞌnɨmontolo. \v 19 I Seten kako towahuno wonyo wae yaofoꞌne ngkimo nɨfoꞌmantokusoꞌmanji sekwoe inomokomoyo towahuno wonyo wae yaofɨwoꞌnɨngkohofo somo tɨhwo ufoꞌmahwosoꞌno weeofantɨfeto. Oꞌo, sekwoe inomokomoyo huhwa towahuno wonyo somo wae yaofalokwofo soꞌno nakwo huno ole nayohoho. Sekwo ngkineꞌno hwasyo hungkuno lalokwofo. \v 20 I osoꞌno ngko Anɨtu mtaꞌango towahuno wonyo wae yaofoꞌne yokumpohnꞌnyo malokweꞌmanji oso sɨkuno Anɨtu wosemokosyohumamonto isoso nto seꞌmahonɨngki sekwo oso hisoꞌno hohujo ikinjaofalokwofo. \p \v 21 Seten kako kakoe yoꞌmayo yoꞌmayo somo kako kakoe mekino sampe yoꞌmayo soꞌnji yohofɨhwontohumawoꞌnɨngkisoso nomꞌnihwo kako yoꞌmayoso wae meeofonehoho. \v 22 I osoꞌno hwe nomꞌne Setenɨye yokumpohnꞌnyo yakoloꞌnnyo sohwo nopɨhwosi kako Setenɨye mekino sampe yoꞌmayoso kakimo yokumpohnꞌnyo imokinyoꞌne mokosyohumantoso somo wae yaofɨhwosi kakoe yoꞌmayoso womaꞌmontonoho. \p \v 23 Aꞌamu fihwo kako nje aꞌamu mmoꞌnyoꞌnjo yoso sohwo kako nje mango hweho. Aꞌamu nje syoho somneꞌno monɨfoꞌmaso sohwo kako syoho homo somo fonɨfonyo imokalofoho. \s1 Towahuno wonyo aꞌamumo nto ulɨkoꞌmaso sohwo asomo pe-eꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 12:43-45) \p \v 24 Towahuno wonyo kako aꞌamufe sɨmeho moꞌmo humamojo sohwo oso ango somtaꞌni ulɨkoꞌmahwosi nomꞌne hwaho aꞌamu mohumunyopo usijoꞌno humayoꞌne hafɨhafe wonyopi tɨpehwosi kakoe ango sɨmoꞌmjo somneꞌno asomo wapmmontonoho. \v 25 Asomo nopɨhwosi oso ango homo somo uhwonososo ango homo somo hintalinyo wae nto yososo wopɨngomo uhwonɨmontonoho. \v 26 Ose uhwonɨngkuhwosi kako nuhwosi nomꞌne towahuno wonyo aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyoso hofɨko hofɨkoe wonyoso sɨmoꞌmjo sohwoe yakoloꞌnnyo somo kako utɨmahwosi kakoe ango homo somo humayoꞌne upemotawomontonoho. Oseso oso hwe huhwo sohwo sɨmoꞌmo kako wonyo humamojo sohwo kako olohonta wonyo mɨkunɨmposo somo humaho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Sɨmeho wopɨngo tɨpemayo yahino neso olenoho. \p \v 27 Oso hohosohonta hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo nohumentanɨngkofi aꞌmu fisi nohumanto Jisasɨmneꞌno joho ulonto ulɨmento, Hnnaꞌwohi kikimo kumanto amno kijapmmentisosi kako kikineꞌno sɨmonyo uyono. \v 28 Ose ko ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Oꞌo, sɨmonyo iyo yahino neso olenoho. Hwe moyaꞌmi hofɨko Anɨtuye hungkunomo upaꞌninyoso inɨngkafijoꞌmanji hofɨko sɨmonyo nehopi uyantɨfeho. \s1 Yoꞌmayo kengo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngki yohofoso uhwonano lontɨfi Jisasɨmo joho utɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 12:38-42; Mak 8:11-13) \p \v 29 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso Jisasɨꞌnjopo uhuꞌmokontanɨngkofi Jisas kako olo hungkuno loso ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olohonta humalofo soku wopɨngo kuꞌmaho. Hwapɨngoso sekwo ole ntɨwoꞌnalokwofo, Kɨko yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso yohojoꞌnoꞌmanji nakwo nokohonɨngkuhwasi nakwo huno wonayono. Kɨko Anɨtuye Hwomu Ne hwosoho. Ose ko ntɨwoꞌnɨngkohofoso ngko oso hiso mutɨhwamonnehono. Oꞌo, Jouna hohonta humamojo sohwo ulohoꞌmentiso hopaso osoꞌnohini wosetɨhwamonnoho. \v 30 Hohonta yoꞌmayo Jounamo uꞌmaꞌmentiso somo aꞌamu Ninifoso uhwonontɨfi hofɨko huno ole umento, Anɨtu Jounamo lonehwatɨmentisofoho. Oso hopaso yoꞌmayo ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmo nɨꞌmante soꞌno olohonta aꞌamu humawoꞌnɨngkohofoso nohonɨngkujoꞌno hofɨko huno ole uyono. Anɨtu ngkimo nɨhwatɨmentiso hwoꞌnyoho. \v 31 Hwangku aꞌamufe yahino wonyo somneꞌno Anɨtu kako yano ilofoꞌne sɨkuno somo iꞌmofapɨhwosoꞌno oso aꞌmu yofe engo hwaho mokosyohumayoꞌnesi kako hwaho mongkihntaꞌni mokosyohumamojosi kako nolɨkafɨhwosi sekwo olohonta humalofo sokumo ole selonefoho. Sekwo Anɨtumo minɨngkayoso pehoꞌnekulo. Ose selonefoho. Hwapɨngoso hohonta hwe yofe engoꞌnjo Soulomoun humamojo sohonta oso aꞌmusi kako hwaho ikanopontaꞌangosi kako Soulomoun Anɨtuye hungkuno wolontɨhwano lonto kako sapmmentisofoho. I osoꞌno olohonta hwe nomꞌne Soulomounɨmo yakoloꞌnnyo sohwo sekwoꞌnji olopo ko humaso sohumo sekwo kakimo minɨngkowalokuyohofo. \v 32 Anɨtu kako aꞌamufe wonyo somjo tohinoso yano ilofiyoꞌne sɨkuno somo aꞌamu ango Ninifontaꞌangoso nolɨkafɨkuji sekwo olohonta humalofo sokumo ole selɨfitnnefoho. Sekwo sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌnjo pehoꞌno imentohofokulo. Ose selɨfitnnefoho. Hwapɨngoso aꞌamu Ninifoso hofɨko oso hungkuno Jouna lɨjwaoꞌmentiso somo upaꞌnontɨfi hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho iwoloꞌmokumentohofofoho. I olo soꞌno olohonta hwe fihwo Jounamo yakoloꞌnnyo sohwo sekwoꞌnjo olopo ko humasoso sekwo sekwoe honɨngkano wonyomneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyofoho. \s1 Pomponahopo humayoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 5:15; 6:22-23) \p \v 33 Aꞌamu fihwa sikiloho mongkujontɨfi hiyasoꞌmo u, ahwonte enjwaꞌmo mohoꞌnasiyoꞌnjo hwafoho. Oꞌo, hofɨko ijempoho tojwa sopo hoꞌnasyontɨfeso aꞌamu ango homo somo nosyukuji pomponaho hiso uhwonantɨfeho. \v 34 Sekwoe tɨmoso sekwoe huyoꞌmangofe pomponaho paꞌnyofoho. Tɨmo angaꞌnohinoꞌmanji sekwo pomponahopo humalofo. Tɨmo piꞌnɨngoꞌmanji sɨkwoꞌmjohoꞌmo humalofo. \v 35 Oseso sekwo huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. Sekwo pomponahopo humalofo soku yahino piꞌnɨngo piꞌnɨngo mafɨkuji apaꞌno sɨkwoꞌmjohoꞌmo fosyohumafɨkutoho. \v 36 Sekwoe sɨmeho moꞌmo sɨkwoꞌmjoho ane hwasɨꞌmanji pomponahoꞌnohinopoꞌmanji sekwoe sɨmoꞌmangoso nomꞌne aꞌamu somo pomponaho hopaso ulohoꞌmontonoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo sohwanjimo yoka hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk 20:45-47) \p \v 37 Jisas kako oso hungkuno ulɨkwato lohofahonɨngki aꞌamu Falisi fihwo kako kakoꞌnji wopayo wonaho lonto Jisasɨmo joho lutɨmaꞌmentisofoho. Oseso Jisas kako oso hwe huhwo sohwoe angomo noswonto wosopayo nɨwoꞌnɨngkohofo sopo humamentisofoho. \v 38 Oso aꞌamu Falisi huhwo sohwo kako Jisas aho mijo miyatɨkuꞌnyoꞌnjo yonto wosopayo nyoꞌne humahonɨngki uhwononto yomo yonto huno piꞌnɨngo engo syafɨhuꞌmentisofoho. \v 39 Jisas oso hwe huhwo sohwoe hunomo huno uyahonɨngki ole ulɨmento, Sekwo aꞌamu Falisi sohwasi sekwoe noswanyo yoꞌmayo somo ko yajɨjwontɨfeso sekwoe humayoso kihoꞌnjo hwasoho. Yoꞌmayo uhwonontɨfeso hi semoꞌnɨwoꞌnɨngkohoho. Osoꞌnji sɨmeho moꞌmo yoꞌmayo honɨngkano wonyo nomꞌne woꞌnnyo hwasoho. \v 40 Sekwo huno ane hwasoho. Sekwo mijo yatɨkuꞌnyoꞌneꞌnohini syofɨsyalokwofo. Anɨtu kako sekwoe paho hohntaꞌnnohini mtɨꞌmokumentisoꞌmaho. Oꞌo, kako sekwoe sɨmeho moꞌmo sekwoe huno soꞌnji mtɨꞌmokumentisofoho. \v 41 Sekwo sekwoe yoꞌmayo soꞌno aho yokumpohnꞌnyo kesyohumafɨkutoho. Oꞌo, sekwo aꞌamu umofonyo iwoꞌnɨngkohofo somo yoꞌmayoso uyɨkujoꞌno sekwoe sɨmeho moꞌmo kiho ane umoꞌnɨmontonoho. Ose ifijoꞌmanji aꞌamu uhwonɨfijoso hofɨko sekwoe sɨmeho moꞌmo kiho ane soꞌno huno uyɨmontonoho. \p \v 42 Sekwo aꞌamu Falisi sohwasi sekwo tohino tɨpemapitnne soꞌno ngko hitoho ntokwoho. Sekwo hamniyoho wosopayo yoꞌmayo mawoꞌnɨngkohofoso sekwo hotitofontɨfi aho hufaꞌu hopiꞌnono imoꞌnɨngkahonɨngki angaꞌno Anɨtumneꞌno ko hoꞌnosyantɨfeso sekwo honɨngkano itoꞌnohino somneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfeso Anɨtumneꞌno masemoꞌnyoꞌnjo hwasoho. U, sekwo sekwoe yoꞌmayo wopɨngo fehohnjoso Anɨtumneꞌno hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofoso wopɨngofoho. I osoꞌno oso hungkuno selohe somo minɨngkayoꞌmanji yahinoso wopɨngoꞌmaho. \p \v 43 Sekwo aꞌamu Falisi sohwasi sekwo Anɨtuye tohino engo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Sekwo huno ole seinyo hwasoho. Aꞌamu tajo angomo humawoꞌnɨngkohofo sofe sɨmanopo hwe engo sohwoe epohumayo wopɨngo sopo wohumentanoho semoꞌnnyo hwasoho. Sekwo hwe moyaꞌmi uhuꞌmokiyo sopo nje hwe engofo selontɨfeꞌno yɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \p \v 44 Sekwo Anɨtuye tohino engo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Sekwo olo paꞌnyo hwasoho. Aꞌmopijohinomoꞌmo hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofo sopo iyo mowontɨmofasiyo sopaꞌnyo hwasoho. Tojwa lopo wopɨngo sopo aꞌamu hano emoyontɨfi hwaho ajwomoꞌmo pisakinoꞌnjo wojo soꞌno huno muyofoho. Sekwo oso paꞌnyo hwasoho. \p \v 45 Jisas ose ulahonɨngki hwe fihwo kako honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwo Jisasɨmo ulɨmento, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, oso hungkuno tangoꞌnjo Falisi sohwamo ulohinoso nakwo huhwo naꞌnnonjimo nelalokuno. \v 46 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo huhwo sohwasi sekwo huhwasi Anɨtuye tohino engo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Aꞌamu sekwoe honɨngkano hungkunomo itoꞌno inɨngkayoꞌne syoho mɨkunɨmposo uyɨwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. Sekwo aꞌamufe hohujopo tango mɨkunɨmposo kisasyohonɨngkofi hofɨko mokohoꞌnyoꞌne syoho yokumpohnꞌnyo yɨwoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno sekwo hofɨkimo ufoꞌmayoꞌne sekwoe ajoꞌmiyopo tango mokihnꞌnasewoso hwasoho. \p \v 47 Sekwo Anɨtuye tohino engo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Seyakwosa hohonta humamotofo sohwa hofɨko aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwamo fonjahumentohofofoho. Aꞌamumo fonjahumentohofo huhwo sohwafe pijohino sopo sekwo wokosuyo yoꞌmayoso hulɨmotofɨhwasoho. \v 48 Sekwo ose iwoꞌnɨngkohofo soꞌno ole itɨhwalokwofo. Neyakwosa hofɨko aꞌamu huhwo sohwamo fonjahumentohofo yahinoso wopɨngofoho. Ose lontɨfi sekwo wokosuyo hulɨmotofɨhwasoho. \v 49 Anɨtu kako huno hwapɨngoꞌnjo sohwo sekumneꞌno ole selalofi, Ngko aꞌamu fihwamo nje hungkuno uyahonɨngko lɨjwaofo syohoꞌnjo (\it apousel\it*) sohwanji sekuyepono lɨhwatɨmeso sekwo aꞌamu fihwamo fonjasyɨkuji nomꞌni hwamo wonyo ulohofantɨfeho. Ose selalofoho. \v 50 Oseso aꞌamu fihwamo Anɨtu kakoe hungkuno uyahonɨngki hungkuno hiso lɨjwaofoꞌne syohoꞌnjo sohwamo fonjahumentohofoso Anɨtu nakwoe hwaho mtɨꞌmokumentiso sɨmoꞌmtaꞌango soꞌntnneꞌno olohonta fonjahumomopmmalofo soꞌntnne tohinoso olohontajo hwe moyaꞌmi humalofo soku womantɨfeho. \v 51 Kein kako Apelɨmo fonjahumentiso somtaꞌni aꞌamu hofɨko Sekolaiya sohumo Anɨtumneꞌno yoꞌmayo hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkohofo sopo oso ango Anɨtu humaho lɨmotofo ajwo sopo fonjahumentohofo osoꞌntnne tohinoso aꞌamu olohontajo humalofo soku womantɨfeho. \p \v 52 Sekwo honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo sohwasi sekwo Anɨtuye tohino engo somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Sekwo Anɨtuye hungkuno neꞌnjo somo minɨngkayoꞌnjo yontɨfi hiyasoꞌmo hoꞌnahumentohofo soꞌno aꞌamu nomꞌneso hungkuno homo somo unɨngkowano ko lahonɨngkofi sekwo hofɨkoe honɨngkanomo pɨjumokosyohumawoꞌnɨngkohofɨhwasoho. \v 53-54 Jisas ose ulonto oso homo somo ulɨkoꞌmahonɨngki oso aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanji hofɨko sɨmano lɨkumpentɨfi oso sɨkuno homo somtaꞌni impoꞌangomo womuhwojano lontɨfi hungkuno mtitofahumentohofofoho. Oso hisoꞌno nakwo Jisasɨye hunomo yamofo uyano lontɨfi hwasyo hungkuno wonalono lontɨfi hofɨko yoꞌmayo soꞌno Jisasɨmo ulohonɨwoꞌnɨmentohofofoho. \c 12 \s1 Yoꞌmayo hiyasoꞌmo mokosyohumawoꞌnɨngkuhwone hwasyo yahino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. \r (Matɨyu 10:26-27) \p \v 1 Hwe moyaꞌmi nɨhuꞌno piꞌnɨngo engo uhuꞌmokumentohofoso hofɨko itoꞌno humamentohofoꞌmaho. Oꞌo, hofɨko nomꞌne aꞌamu sofe sɨfemo hwotoho wosolongkufinantɨfi imentohofofoho. Oso hohosohonta Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ikinjamo lohofonto hofɨkimo sɨmoꞌmo ole ulɨmento, Sekwo aꞌamu Falisi sohwafe yahino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Yahino hiso olenoho. Hofɨko hofɨkoe yahino wonyo utɨhwaꞌnyopo mꞌmofape soꞌno hwasyo hungkuno selɨwoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Oso yahino soꞌno selalokweno. \v 2 Yoꞌmayo hiyasoꞌmo wojoso hwangku utɨhwaꞌnyopo uꞌmofapmmontonoho. Yoꞌmayo sekwo hiyaso mokosyohumawoꞌnɨngkohofo hungkuno hiyasoꞌmo lontɨfeso yahino wonyo hiyasoꞌmo yontɨfi tɨfi noꞌmo utɨhwaꞌnyopo iꞌmofapɨhwosoꞌno aꞌamu tɨmo uhwonantɨfeho. \v 3 Oseso yoꞌmayo hungkuno sekwo sɨkwoꞌmjohoꞌmo lontɨfeso hwangku mofehiꞌnyoꞌnji wohoꞌnɨmontonoho. Yoꞌmayo hungkuno sekwo hiyasoꞌmo hofiyoka lontɨfeso hwangku utɨhwaꞌnyopo mango engoꞌnji wamjɨlɨmɨwantɨfeho. \s1 Yoꞌmayo soꞌno iyoho senɨngkuhwaloho. Anɨtumneꞌnohini iyoho wasenono. \r (Matɨyu 10:28-31) \p \v 4 Ose ulonto ole ulɨmento, U, nje aꞌamu soku, sekwo upaꞌnɨmno. Sekwo aꞌamu poyo semokiyo somneꞌno sekwo iyoho senɨngkuhwaloho. Oꞌo, hofɨko sekwoe aꞌapaho poyo semokukuji osopo pipi selohopitnnehofo. Oꞌo, awonoho. \v 5 I olo humneꞌno sekwo iyoho senyoꞌneꞌno waselɨmonneꞌno yohono. Anɨtu kako sekwoe aꞌapaho poyo semokuhwosi sekwoe huyoꞌmangoso nɨhuꞌnahone tɨkanomo uhwajiyoꞌne yokumpohnꞌnyo hiꞌnjo hweho. Osohumneꞌnohini iyoho wasenono. \v 6 Sekwo huno seyohoho. Yɨhufo nɨhuꞌno weꞌe popijamo paꞌnyoso aꞌamu yɨhufo hiso aho fehohnjo hopiꞌnonohino somo touya hufaꞌu somneꞌno mpe yɨwoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno oso yɨhufo nɨhuꞌno weꞌe somneꞌno Anɨtu kako inɨngo mamofɨwoꞌnɨngkiyohoho. \v 7 Anɨtu kako yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso hunoꞌnjo hweho. Kako jɨje mnokinomjo mijiyo kengaꞌno kengaꞌnohinoso Anɨtu kako atofo nto lɨmentisofoho. Oseso sekwo aꞌamu poyo semokiyo sohwamneꞌno iyoho senɨngkuhwaloho. Oꞌo, oso yɨhufo nɨhuꞌno weꞌe Anɨtu inɨngo mamofeꞌnjo hofiyo mokosyohumawoꞌnɨngkiso somo sekwo yakoloꞌnnyo kuyoho. \s1 Jisasɨmneꞌno yokumpohnꞌnyo lohofoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 10:32-33; 12:32; 10:19-20) \p \v 8 Olo soꞌno waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu fihwo kako aꞌamufe tɨmopo ngkineꞌno hungkuno lɨjwaofoso sohwo oso humneꞌno ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni aꞌamu ahwomomjo sofe tɨmopo hungkuno wolɨjwaoꞌmonnoho. \v 9 I osoꞌno aꞌamu fihwo kako aꞌamufe tɨmo sopo ngkineꞌno hohujo ikinjanɨmofoso sohwo oso humneꞌno ngko huhwoꞌni aꞌamu ahwomomjo sofe tɨmopo hohujo ikinjɨmoꞌmnefoho. \v 10 I aꞌamu fihwo ngkineꞌno sitofo ntososo kako oso wonyo hisoꞌno Anɨtumo wae yaofoꞌne jomo ulososo Anɨtu kako wae weeoꞌmontonoho. I osoꞌno aꞌamu Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohumneꞌno sitofo ulososo oso wonyo hiso Anɨtu kako wae meeofonehoho. Oꞌo, wonyo hiso neꞌno wawoꞌmontonoho. \v 11 Aꞌamu hofɨko tajo ango weꞌe soꞌmo aꞌamu hwaho mokosyohumayo sohwanji aꞌamu yofe engoꞌnjo sofe tɨmopo ipesemotasokujoꞌno sekwo iyoho senɨngkuhwaloho. Huno ole syafɨsyɨkutoho. Hofɨko hungkuno nalohonɨngkujoꞌno nakwo peho hungkuno ulantanto. Ose syafɨsyɨkutoho. \v 12 Oꞌo, olo hoholohonta Anɨtuye Towahuno Wopɨngo kako yoꞌmayo hungkuno sekwo ujoꞌne soꞌno waselɨmontonoho. \s1 Aꞌamu hamniyoho engoꞌnjo yoꞌmayo hoꞌyango yokumpohnꞌnyo aho kemokosyohumawoꞌnɨngkiso sohwoe pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 13 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo nohumentanɨngkofi hwe angaꞌnohino sohwo Jisasɨmo ole ulɨmento, Nje Lontɨhwayo sohwosi, nje mpohwo poyo peꞌnɨngkahonɨngki nje tatohwo kako hoꞌyango hopiꞌnonohinoso maꞌmentisofoho. Oseso olo hilo soꞌno kɨko nje tatohumo uso. Hoꞌyango hiso yano ilofɨhwosi fehohnjo ngkimo wontapono. Ose lonɨhwajohoho uso. \v 14 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, I pipilo. Senɨngkwohwoe hoꞌyango yoꞌmayoso yano ilofoꞌne syohoso tɨhwo ntapmmentisoto. Awonoho. \v 15 Ose ulonto aꞌamu hopiꞌnonohino somo ole ulɨmento, Sekwo huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. Nomꞌne aꞌamufe yoꞌmayo somneꞌno hi semoꞌnyo soꞌno yahino soꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Aꞌamu hoꞌyango piꞌnɨngo engo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo sohwo kako oso hoꞌyango somtaꞌni sɨmeho wopɨngo neso motɨpuhwonyo hweho. \p \v 16 Ose ulonto kako pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Hwe hamniyoho engoꞌnjo fihwo kakoe wopasyoho somtaꞌni yoꞌmayo piꞌnɨngo engo maꞌmentisofoho. \v 17 Ose uhwononto oso hwe hamniyoho engoꞌnjo sohwo hnnɨmento, Ngko pipi imnehono. Yoꞌmayo wosopayo hoꞌnasiyoꞌne angoso hopoꞌmaho. \v 18 Ose syafɨsyonto ole lɨmento, U, ole uyɨmonnoho. Nje wosopayo hoꞌnasiyoꞌne ango weꞌeso wae yahmꞌmo nomꞌne engo mɨkunɨmposo wamolɨmo. Ose molɨꞌmo ngko wopayo yoꞌmayoso oso ango songomo wohoꞌnahumonnoho. \v 19 Ose iꞌmeꞌno ngko nje huyoꞌmangomneꞌno ole wahnnɨmo, Jɨje yoꞌmayo wopɨngoso piꞌnɨngo weho. Soswo piꞌnɨngo engoso kiyakolofɨhwosoꞌno hoꞌyango yoꞌmayoso neꞌnohino wakuwentɨꞌmtefoho. Oseso syoho engo yohotoho. Oꞌo, iyoho humahoji yoꞌmayo mijo wosopayo nɨngkohoji sɨmeho wopɨngoꞌnjo fosyohumaho. \v 20 Ose ko hnnɨngkahonɨngki Anɨtu hwe huhwo sohumo ulɨmento, Kɨko huno ane hwosoho. Olo sɨkwoꞌmiyo lomo kɨko poyo wapeꞌnɨmonnoho. Jɨje hoꞌyango engo itoꞌno esyohumahnnoso tɨhwo womaꞌmteto. \v 21 Oso pahnnɨmo hungkunoso ulonto ole ulɨmento, Oso paꞌnyoso aꞌamu hoꞌyango yoꞌmayoso piꞌnɨngo engo elofisosyalofonjo sohwo kako Anɨtuye tɨmopo ne soꞌno umofonyo yone hweho. Osoꞌno sekwo huno itoꞌno fɨsyafɨhupmno. \s1 Yoꞌmayo yoꞌmayo soꞌno huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syafɨsiyoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 6:25-34) \p \v 22 Ose ulonto Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ole ulɨmento, Osoꞌno ole selalokweno. Sekwo sekwoe fosyohumayo soꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyɨkuji ole nolɨkutoho. Nakwo peho wosopayo wonantanto. Sekwo sekwoe aꞌapahomneꞌno huno piꞌnɨngo engo syafɨsyɨkuji ole nolɨkutoho. Ngko nje aꞌapahomo peho wekojisyahinɨmonnto. Ose syafɨsyɨkutoho. \v 23 Hwapɨngoso nakwo pehoꞌne humolawotohwono. Wosopayoꞌnetaho. Hwapɨfeꞌnetaho. Oꞌo, osoꞌneꞌmaho. \v 24 Sekwo yɨhufoꞌne fɨsyafɨhupmno. Hofɨko wopuyo hulɨwoꞌnɨngkohofoꞌmaho. Hofɨko wopayo mehuꞌmeesyɨwoꞌnɨngkohofoꞌmaho. Hofɨko wopayo angoso yoꞌmayo hoꞌnasiyoꞌne ango hiꞌnjoꞌmaho. I osoꞌno Anɨtu kako hofɨkimo wosopayo yoꞌmayoso uyɨwoꞌnɨngkohoho. Sekwo hwe moyaꞌmi soku Anɨtu kako sekumo sehononteso sekwo yɨhufo somo yakoloꞌnnyo kuyoho. \v 25 Hwe fihwo sekumtaꞌni kako huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syafɨsyɨhwosi nje soswo sawemo umokinɨmneꞌno yohono lososo ne umoꞌnɨmontolo. Awonoho. \v 26 I sekwo oso weꞌe hiso ifitnneso hopoenohini mmoꞌnyohwasɨꞌmanji sekwo nomꞌne yoꞌmayo piꞌnɨngo engo somneꞌno huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo pehoꞌne syofɨsyalokwofo. \v 27 Sekwo wokoso fofo soꞌno huno fɨsyafɨhupmno. Hofɨko yoꞌmayo syoho anefoho. Hofɨko he yoꞌmayoso mojiyofɨwoꞌnɨngkiyohofo. I osoꞌno ole waselɨmonneꞌno yohono. Hohonta hwe engo Soulomoun hamniyoho hwapɨngoꞌnjo sohwo kako kakoe hwapɨfe wonyoangkafo yoꞌmayo wokoso naꞌnohino soꞌnji inonteso kako olo wokoso fofo weꞌe somo muyakolofonehoho. \v 28 Ou oso wokoso fofo sɨkuno fihumo syohopo lohofososo moꞌnɨngkanta aꞌamu nolofekuji tohomo wolofefantɨfeho. I osoꞌno oso wokoso fofo Anɨtu wonyoangkafo mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkiso somo uhwonontaneso wopɨngofoho lɨwoꞌnɨngkuhwono. Oseso sekwo soku wokoso fofomo yakoloꞌnnyo hokumo Anɨtu kako hofiyo wosemokosyohumamontonoho. Sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono weꞌeꞌnohinoso pehoꞌno uyalokwofo. \v 29 Oseso sekwo wopayo yoꞌmayo mijo soꞌno peho wonantaneꞌnunto Ose syafɨsyɨkutoho. Huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo seyoꞌeno. \v 30 Aꞌamu olo hwaho lopo Anɨtumo minɨngkayoꞌnjo hofɨko yoꞌmayo yoꞌmayo mayoꞌne huno piꞌnɨngo piꞌnɨngo syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo. I osoꞌno senɨngkwohwo Anɨtu sohwo kako yoꞌmayo soꞌno sekwo umofonyo yahonɨngkohofoso kako huno nto uyohoho. Kako wopɨngo wosemokosyohumamontonoho. \v 31 Oseso sɨmoꞌmo sekwo Anɨtumo enjwaꞌmo humayoꞌne hi semoꞌnɨngkuhwosoꞌno Anɨtu kako yoꞌmayo yoꞌmayo umofonyo ifijoso wosejapmmontonoho. \s1 Ahwomomjo hoꞌyango wojo soꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 6:19-21) \p \v 32 Nje yahu mehomi soku sekwo yoꞌmayo soꞌno iyoho senɨngkuhwoloho. Anɨtu kako kakimo enjwaꞌmo humayoꞌne mesehumajiyoꞌneso hungkuno nto mtitoꞌmentisofoho. Anɨtu kako sekumo semokosyohumayo soꞌno sɨmeho wopɨngo umoꞌnalofoho. \v 33 Sekwoe hoꞌyango yoꞌmayoso aꞌamu mpe waselohopɨfe. Sekwo oso hamniyoho hiso aꞌamu umofonyo iyo somo uyɨmno. Ose ifijo soꞌno sekwoe hoꞌyango neso ahwomomo weho. Ahwomomjo hoꞌyango wonyo mmoꞌnonehoho. Osoꞌno sekwo sekwoe hoꞌyango engo ahwomomo fohuꞌmeehumno. Oso hopo soponjo hoꞌyangoso mpoꞌnaofeꞌnefoho. Aꞌamu hoꞌyango hufo iyoso aneponoho. Namo, mote, yoꞌmayoso hoꞌyangomo wonyo mmokonehoho. \v 34 Ango jɨje hoꞌyango yoꞌmayo wopɨngo wojo sopo jɨje sɨmeho hi oso hopo weho. \s1 Hwe engo sohumneꞌno itoꞌno esyohumayoꞌne hungkunofoho. \p \v 35 Sekwo sekwoe he itoꞌno yofɨkuji sikiloho mongkujɨkuji itoꞌno fesyohumamno. \v 36 Ose ifijoꞌmanji sekwo olo paꞌnyo wohontohumantɨfeho. Aꞌamufe hwe engo sohwo kako ape mayoꞌne wopayo iloho engo somtaꞌni asomo poso sohonta kako hokuꞌyopo hwanɨngo fonjɨhwosoꞌno syoho ulohofiyo sohwa hano komoꞌno wohwosampɨtɨmantɨfeho. \v 37 Oso syoho ulohofiyo huhwo sohwa hofɨko saho mofosyawoso uyantɨfeho. Oꞌo, hofɨko hofɨkoe hwe engo sohumneꞌno yoꞌmayo itoꞌno esyohumentanɨngkuji hwe engo sohwo poso sohonta hofɨko sɨmonyo engo uyantɨfeho. Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Oso hwe engo huhwo sohwo kako uhwonososo yoꞌmayo itoꞌno esyohumayo somo uhwonɨngkuhwosi kako huhwo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo wopayo nɨwoꞌnɨngkohofo epohumayo sopo uhumajɨhwosi kako wopayo uyɨmontonoho. \v 38 I kako sɨkwoꞌmiyo kuntoliyopo posoꞌmanji u kako yɨhufo yoka sɨmoꞌmjo hoꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌnji posoꞌmanji kako kakoe syoho ulohofiyo sohwamo uhwonososo hofɨko saho mofosyowentanɨngkuji uhwonɨngkuhwosoꞌno hofɨko sɨmonyo uyantɨfeho. \v 39 Hwe engo sohwo kako asomo pe-eꞌne mofehiꞌnyo sɨmoꞌme soꞌno huno itoꞌno seyosoꞌmanji sekwo hopiꞌnonohino soku itoꞌno wesyohumantɨfeho. U, oso hopaso hwe ango mokosyohumayo sohwo kako nomꞌne aꞌamu kakoe ango hopo sopo ntaꞌni yoꞌmayo hufo womaꞌmo lontesoꞌno sɨkuno huno uyontentesi kakwoꞌyohwo oso sɨkuno somneꞌno hontohumentanɨngkuhwosi aꞌamu hufo imojo sohwo kako yoꞌmayoso momahwonesohilo. \v 40 Oseso sekwo soku sɨkuno engolopohamo itoꞌno fesyohumantokuno. Ngko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni sɨkuno sekwo huno mosyofɨsyomokosyohumentanɨngkuji asomo wapmmonnoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Syoho ulohofiyo wopɨngo sohwoꞌnji wonyo sohwoꞌnjiye pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 24:45-51) \p \v 41 Pita ose upaꞌnonto Jisasɨmo ulɨmento, Hwe engofo, oso pahnnɨmo hungkuno nalohinoso nakumnohini lonalohino. Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoꞌnyumo lonalohino. \v 42-43 Ose ulohonɨngkahonɨngki Jisas kako nomꞌne pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Hungkuno selalokwe loso olo humnefoho. Aꞌamu fihwo huno wopɨngoꞌnjo sohwo kakoe hwe engo sohwo osohumo nomꞌne syoho ulohofiyo sohwamo umokosyohumayo syohoso uyahonɨngkuhwosi syoho hiso itoꞌno inyo sohumneꞌno selalokweno. Oso hwe engo huhwo sohwo kako asomo pɨhwosi uhwonososo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo mokosyohumayo syohoꞌnjo sohwo wosopayo uyontanɨngkuhwosi uhwonɨngkuhwosoꞌno oso syoho ulohofiyo sohwo sɨmonyo uyɨmontonoho. \v 44 Ngko hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Oso hwe engo huhwo sohwo kako kakoe yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso oso syoho ulohofiyo huhwo sohumo enjwaꞌmo wohoꞌnahumontonoho. \v 45 I osoꞌno oso syoho ulohofiyo huhwo sohwo kako huno ole wosyafɨhuꞌmontonoho. Nje hwe engo sohwo kako asomo komoꞌno maponehoho. Ose syafɨsyɨhwosiꞌmanji kako nomꞌne syoho ulohofiyo hwe moyaꞌmi sofanjimo ikujoho fonjomasoso kako yoꞌmayo wosopayo tohoꞌnohini nɨngkuhwosi kako mijo yokumpohnꞌnyo nɨngkuhwosi wonilohofaoꞌmontonoho. \v 46 Syoho ulohofiyo sohwo ose yosoꞌmanji kakoe hwe engo sohwo sɨkuno fihumo syoho ulohofiyo sohwo kako huno mosyofɨsiyoꞌnjo yoꞌmayo itoꞌno mesyohontohumentanɨngkuhwosi asomo wapmmontonoho. Oso hwe engo sohwo kako syoho ulohofiyo huhwo sohumo tohino engo uyɨhwosi aꞌamu kakoe hungkunomo haloho maposoꞌnjo sopo uhumatɨꞌmontonoho. \p \v 47 Syoho ulohofiyo sohwo kakoe hwe engo yoꞌmayo syoho yoneꞌento ulisoso kako huno ko uyahonɨngkuhwosi hungkuno homo somo minɨngkayoꞌnjo yoꞌmayoso itoꞌno mesyohumayoꞌnjo oso hwe huhwo sohwo tohino engo womaꞌmontonoho. \v 48 Syoho ulohofiyo nomꞌnehwo kakwoꞌyohwo sohwoe huno somo huno muyoꞌnjo soꞌno kako yahino wonyo ko ihwosi kakuneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo yososo kakwoꞌyohwo sohwo tohino weꞌeꞌnohini uyonefoho. Anɨtuye syoho ulohofiyo fisomo yoꞌmayo wopɨngo piꞌnɨngo engo uꞌmante soꞌno kako Anɨtumneꞌno syoho piꞌnɨngo engo uyono. Aꞌamu yoꞌmayo yoꞌmayo piꞌnɨngo engo mokosyohumunyo sohwo Anɨtu kako osohumo nomꞌne aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne yoꞌmayo soꞌno jomo ulɨmontonoho. \s1 Jisas kako nakwoe hwahopo pmmentiso soꞌno aꞌamu wohotitofantɨfeho. \r (Matɨyu 10:34-36) \p \v 49 Ngko olo hwaho lopo ahwomo mtaꞌango toho womotapmmo lonji pmꞌmentohe hwoꞌnyoho. Oso toho hiso olohonta sijontentesi wopɨngoꞌnesohilo. \v 50 Oso toho hiso mosijontanɨngkuhwoso sohonta ngko tohino engo womaꞌmonnoho. Oso tohino engo mayo hisoꞌno nje hi tango mjonɨmopɨhwosi oso tohino moiꞌwo umoꞌnosojwaoꞌmontonoho. \v 51 Ole losyonɨfɨsyantɨkwofo. Olo hwaho loponjo ikujoho yoꞌmayo yahinoso moiꞌwo esojwaofoꞌne pmmentiso hweho. Ngkineꞌno ose losyonɨfɨsyantɨkwofo. Oꞌo, sekwo upaꞌnɨmno. Ngko aꞌamu hotitofoꞌne pmmentohe hwoꞌnyoho. \v 52 Olohontajoꞌnji hwangku nomꞌneꞌntnneꞌno hofɨkoꞌmontohwa aꞌamu aho fehohnjo hopiꞌnonohinoso nohotitofahonɨngkuji aꞌamu hufaꞌuso siko aꞌamu hufaꞌu sɨhune sohwafe mangohwa umoꞌnanjiyoho. I aꞌamu hufaꞌu siko ngkimo nnɨngkapohosɨsoꞌno oso aꞌamu hufaꞌu sɨhune sohwa sikoe mangohwa umoꞌnantɨfeho. \v 53 I kanɨngkwohwo kako ngkimo nnɨngkapɨhwosoꞌno kakoe hwomu ngkineꞌno ngkilaho walɨmontonoho. I mu fisi kako ngkimo nnɨngkapɨhwosoꞌno konaꞌwohi ngkilaho wantɨmontonoho. U, aꞌmu fisi kako ngkimo nnɨngkapɨhwosoꞌno kakoe hwomufe ape mangohwo umoꞌnɨmontonoho. Oso hopaso aꞌamu piꞌnɨngoso hofɨko wohotitofantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Yoꞌmayo imoꞌnalokuso soꞌno huno tɨpemayoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 16:2-3; Mak 8:11-13) \p \v 54 Olo hungkuno hilo soꞌnji aꞌamu homo somo ulɨmento, Sekwo mofehiꞌnyo ikwoꞌmokuwoꞌnɨngkiso sohohntaꞌni himo uhwonɨngkuji ole wolantɨfeho. Ifoyo wahuꞌmontonoho. Ose lɨkuji ou, nehopi wahuꞌmontonoho. \v 55 U, sekwo ifofo yokumpohnꞌnyo mongkihntaꞌni sopahonɨngkuhwosi uhwonɨngkuji ole wolantɨfeho. Mofehiꞌnyo yokumpohnꞌnyo walɨmontonoho. Ose lɨkuji ou, nehopi walɨmontonoho. \v 56 Sekwo yoꞌmayo hwahoponjo soꞌnji ahwomomjo soꞌnji uhwonantɨfi sekwo huno itoꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. I osoꞌno yoꞌmayo olohonta imoꞌnalokuso somo ko uhwonontɨfi sekwo sekwoe yahino wonyo somneꞌno tohino mayosoꞌno huno maseyoꞌnjo iꞌwaho itoꞌno miyalokuyohofo. Hwapɨngoso pehoꞌneto. Sekwo mangoꞌnohino kuyoho. \s1 Aꞌamu fihwo kako kikimneꞌno sɨmeho tohino umnoso soꞌno kɨko komoꞌno sɨmeho wopɨngo hmmokinyo. \r (Matɨyu 5:25-26) \p \v 57 Sekwo huno wopɨngo syafɨsyɨkuji yahino itoꞌnohino somneꞌno yano milofahinyoso pehoꞌneto. \v 58 Hwe fihwo kako kikimo impoꞌangomo wolintofakohumo lɨhwosi ipekumotowahonɨngkuhwosi honɨngkanopo humahosɨsi osopo sikoꞌnohini hungkuno itoꞌno filinyo. Majoꞌmanji hwe engo hungkuno itoꞌno mɨhwajiyo syohoꞌnjo sohwo kako impoꞌangomo womekuhumatɨꞌmontonoho. \v 59 Ose yosoꞌmanji kɨko impoꞌangoso kuntoꞌno ulɨkoꞌmaꞌmne hwosɨꞌmaho. Oꞌo, sɨmoꞌmo kɨko jɨje yahino somneꞌno yoꞌmayo hamniyohoso wohoꞌnahumonnoho. Ose ulɨmentisofoho. \c 13 \s1 Aꞌamu soku sekwoe honɨngkano wonyo somneꞌno sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌmanji sekwo tɨkanomo ufitnne kuyoho. \p \v 1 Oso hohosohonta aꞌamu fehohnjo hofɨko nohumantɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Aꞌamu Ngkalilintaꞌango fehohnjoso hofɨko Anɨtuye tajo ango engo Jelusalem sopo nohumantɨfi hofɨko Anɨtumneꞌno yahu fonjokisyosyontanɨngkofi hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwo kako kakoe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwamo lɨhwojahonɨngki hofɨko aꞌamu Ngkalilintaꞌango somo fonjahumentohofofoho. \v 2 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ose ntohofo soꞌno sekwo huno ole losyofɨsyalokwofo. Oso aꞌamu Ngkalilinjo hiso hofɨkoe honɨngkano wonyoso nomꞌne aꞌamu Ngkalilintaꞌango somo yakoloꞌnnyo soꞌno oso tango mɨkunɨmposo tɨpemaꞌmentohofofoho. Ose losyofɨsyalokwofo. \v 3 Oꞌo, sekwo ose syafɨsyɨkutoho. Ngko hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo hopiꞌnono sekwoe yahino wonyo somneꞌno hohujo mikinjaopijoꞌmanji sekwo hopiꞌnono oso tango hopaso notɨpemapitnne kuyoho. \v 4 I oso ango Silouam sopo aꞌamu aho hufaꞌu sɨfe fehohnjoho hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sɨhune nohumentanɨngkofi ango yokintahoponjo sawemo engo sohwo pɨwasyonto aꞌamu homo somo kilopoꞌmentisofoho. Oso hwe moyaꞌmi hofo sofe yahino wonyoso Jelusalemmjo aꞌamu somo yakoloꞌnnyo soꞌno huno losyofɨsyalokwofo. \v 5 Oꞌo, osoꞌneꞌmaho. Hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo hopiꞌnono sekwoe yahino wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji Anɨtumne sɨmeho mɨwoloꞌmo kiyoꞌmanji sekwo hopiꞌnono oso tango hiso paꞌnyoso notɨpemapitnne kuyoho. \s1 Iyo ipisayo itoꞌno mintoꞌnɨwoꞌnɨngkiso soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 6 Jisas kako pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Hwe fihwo kakoe impojohopo iyo ikwongo hulɨmentiso soꞌno kako ikwonjayo ne intoꞌnyo soꞌno wonyopi uhwonomahoso imojofoho. \v 7 Oseso kako syoho mokosyohumayo sohumo ulɨmento, Kɨko upaꞌnyo. Soswo hufaꞌu sɨhune ngko oso ikwonjayo hiso womjɨmonji potnneso huno uhwonapɨwoꞌnɨngkohefoho. Oseso oso iyo huhwo sohwo olohonta kɨko mɨngo filofeeofo. Kako hwahomjo afofo siki mayoso wopɨngoꞌmaho. \v 8 Ose ulahonɨngki syoho mokosyohumayo sohwo ulɨmento, Hwe engofo, olo iyo huhwo lohwo sohwo olo soswo lohumo walohofono. Hwangku ngko kakoe pmpongomo mno ijɨꞌmo yahwoyoho koꞌmeehmꞌmeꞌno ne itoꞌno untoꞌnɨmontolɨkeno. \v 9 Nomꞌne soswomo ne mintoꞌnɨngkuhwosi wopɨngofoho. Awoꞌmanji ngko wolofeeoꞌmonnoho. Jisas kako oso pahnnɨmo hungkunoso ulɨmentisofoho. \s1 Sɨkuno iyoho humayo fisomo Jisas kako aꞌmu fisimo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 10 Sɨkuno iyoho humayo fisomo Jisas kako tajo ango weꞌe somo hwe moyaꞌmimo Anɨtuye hungkuno lutɨhwamentisofoho. \v 11 Oso tajo ango homo somo aꞌmu fisi towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyosi kako mnokinoꞌnji neꞌno nohumentanɨngki soswo aho hufaꞌu sɨfe fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sɨhune uyakoloꞌmentiso soꞌno kakoe hohujoso fahuloꞌmojiyoho. Oseso kako itoꞌno lɨkofohumayoso miyommojofoho. \v 12 Jisas kako aꞌmu hisimo uhwononto joho lutɨmanto ulɨmento, Aꞌmu losiyo ngko jɨje mnokino engo kiwoꞌnɨngkiso somtaꞌni nto isɨhutofokumahono. \v 13 Ose ulonto Jisas kako aꞌmu hisimo aho kisuhumentisoso aꞌmu hisiye hohujo fahuloꞌnnyoso nɨhuꞌno komoꞌno itoꞌno mulohokumentisofoho. Jisas kako aꞌmu simo wopɨngo ose umokahonɨngki aꞌmu hisi kako Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentisofoho. \p \v 14 Oso sɨkuno iyoho humayo homo somo Jisas kako aꞌmu simo wopɨngo imokumentiso soꞌno hwe engo oso tajo ango weꞌe somo mokosyohumayo sohwo kako sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki aꞌamu piꞌnɨngo engo somo ulɨmento, Sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono aho nomꞌne mtaꞌni angaꞌnohino somo yoꞌmayo syoho iyoꞌne sɨkunofoho. Sekwo soku aꞌamu sohwo wopɨngo wonamokɨfe lɨkujɨꞌmanji sekwo soku sɨkuno syoho iyo somo hmꞌmofapmno. Sekwoe aꞌapaho wopɨngo semokiyoꞌne sɨkuno iyoho humayo losomo nopɨkutoho. \v 15 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Sekwo mangoꞌnohino lɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Sɨkuno iyoho humayo homo somo sekwo sekwoe yahu somo hofɨkoe ango somtaꞌni mawentɨfi mijomneꞌno ipemotapɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. \v 16 Oseso ngko olo Apɨlohamɨye imu simo Setenɨye towahunoso kakimo neꞌno ehuhnnaofontanɨngki soswo aho hufaꞌu sɨfe fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne sɨfe mtaꞌni hufaꞌu sɨhune uyakoloꞌnnyo simo olo sɨkuno iyoho humayo lomo wopɨngo umokoheso wonyotaho. \v 17 Jisas ose ulahonɨngki Jisasɨye mango sohwa upaꞌnontɨfi wonɨmango engo unɨmentisofoho. I hwe moyaꞌmi piꞌnɨngoso hofɨko yoꞌmayo yoꞌmayo wonyoangkafo Jisas imentiso soꞌno sɨmonyo imentohofofoho. \s1 Anɨtumo enjwaꞌmo humayoꞌne pahnnɨmo hungkunoso hufaꞌuyoho. \r (Matɨyu 13:31-33; Mak 4:30-32) \p \v 18 Jisas kako pahnnɨmo hungkuno nomꞌne ulɨmento, Anɨtumo enjwaꞌmo humayo yahinoso peho paꞌnyoto. Ngko yamofoso pehomneꞌno esetɨhwamnehono. \v 19 Olenoho. Iyo fihwo kakoe yofe \it masɨtet\it*. Kakoe neso nomꞌne iyo ipisayo paꞌnyoꞌmaho. Oꞌo, nɨhuꞌno weꞌefoho. Hwe fihwo oso weꞌe hiso kakoe syohopo hulahonɨngki engo imoꞌnonto nomꞌne iyo syoho soponjo somo yakolonoho. Engo imoꞌnɨngkahonɨngki yɨhufoso nopontɨfi kakoe pamo sopo hofɨkoe aifo syontɨfi osopo kehumawoꞌnɨngkohofofoho. \p \v 20 Ose ulonto ole ulɨmento, Pahnnɨmo hungkuno nomꞌne Anɨtumo enjwaꞌmo humayo yahino soꞌno ngko yamofoso pehomo esetɨhwamnehono. \v 21 Oso hiso olo paꞌnyofoho. Aꞌmu fisi kako wosopayo \it polowa\it*ꞌnji oso wosopayo \it polowa\it* homo somo engo imokiyoꞌne hwamno paꞌnyo kakoe yofe \it yis\it*, osoꞌnji iwoloꞌmokososo oso \it polowa\it* hiso engo umoꞌnɨmontonoho. \s1 Anɨtumo uꞌmayoꞌne hokuꞌyo weꞌe soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 7:13-14, 21-23) \p \v 22 Jisas kako Jelusalemne wasɨmonto imentisoso honɨngkano momɨngo somo ango pone mjamolɨmohnnyo soponjo aꞌamu somo kakoe hungkuno lutɨhwamosimentisofoho. \v 23 Oso hohosohonta hwe fihwo ulɨmento, Hwe Engofo, Aꞌamu Anɨtumo uꞌmayoꞌneso aꞌamu angaꞌno angaꞌno sifitnnetaho. Hopiꞌnono sɨfitnnetaho. \v 24 Ose ulahonɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Anɨtumo uꞌmayoꞌne hokuꞌyoso weꞌefoho. I sekwo oso hokuꞌyo weꞌe homo somo syuyoꞌne syoho yokino fiyohoꞌnɨmno. Hwapɨngo soꞌno yolohoso waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu piꞌnɨngo engoso hofɨko oso hokuꞌyo homo somo woswano lifijoso hofɨko yamofo ko ifijoso hofɨko hopoꞌmaho. \v 25 Hwangku oso ango homo somjo kakwoꞌyohwo sohwo nolɨkafɨhwosi hokuꞌyo weꞌe homo somo wopɨjwahumontonoho. Nɨhuꞌnahone nto pɨjwasyɨhwosoꞌno sekwo mempo hohntaꞌni lohofɨkuji hokuꞌyopo hwanɨngo fonjɨkuji joho ole ulɨfitnnefoho. Hwe Engofo, hokuꞌyo fonehwosampofo. Ose ulɨfijoso kako ole waselɨmontonoho. Sekwo ntɨꞌmtaꞌango kulo. Ngko sekumneꞌno huno maniyohoyohoho. \v 26 Ose selɨhwosoꞌno sekwo ole ulɨfitnnefoho. Nakwo kɨkoꞌnji wopayoꞌnji mijoꞌnji nɨmentɨhwone lokono. Kɨko nakwoe honɨngkanopo lohofonji nakumo hungkuno lonetɨhwamentohino lokono. \v 27 Ose ulahonɨngkuji kako apaꞌno ole waselɨmontonoho. Sekwo ntɨꞌmtaꞌango kulo. Ngko sekuneꞌno huno maniyohoyohoho. Sekwo honɨngkano wonyo yɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Sekwo ngkimo iꞌwaho ntohopmno. Sekwo mpanɨmno. \v 28 Ose selɨhwosi kako sekumo wae yasemofɨhwosoꞌno sekwo mempo hohntaꞌni humafɨkuji uhwonɨfijoso aꞌamu Anɨtumo enjwaꞌmo humalofoso Apɨloham, Aisak, Jekoup sohwanji aꞌamu Anɨtuye hungkuno lutɨhwamotofo sohwanjimo wosyɨhwonɨhwojowantɨfeho. Sekwo ose uhwonɨngkuji sekwo hulɨngkwajingo ifalohoꞌnɨngkuji humotaho engo lɨfitnne kuyoho. \v 29 Hwe moyaꞌmi hofɨko mofehiꞌnyo sɨꞌmofapiso mtaꞌni sahopɨkuji mofehiꞌnyo nɨngkuꞌnɨwoꞌnɨngkiso mtaꞌni uꞌmofapɨkuji aꞌamu yaposiyo yohosi yohohntaꞌni iꞌmofapɨkuji hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo nohumafɨkuji Anɨtuye angomo wosopayo nɨfitnnefoho. \v 30 Oso hohosohonta aꞌamu fehohnjo somneꞌno sitofo ulɨwoꞌnɨngkohofoso hofɨko yofe engo womantɨfeho. I aꞌamu fehohnjo hofɨkoe yofe olopo hoꞌnomawoꞌnɨngkohofoso hofɨko yofe engo ane paꞌnyo wohumantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako ango Jelusalemneꞌno humotaho lɨmentisofoho. \r (Matɨyu 23:37-39) \p \v 31 Oso hohosohonta aꞌamu Falisi fehohnjo sohwa hofɨko Jisasɨmo uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Kɨko olo ango lopo ulɨkoꞌmahoji nomꞌne angopono fɨwano. Hwe yofe engoꞌnjo Helout sohwo kako kikimo wofonjakohumonto yalofoho. \v 32 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo nukuji oso hwe wonyo sohwo, Helout, osohumo ngkineꞌno ole ulɨmno. Olohontajoꞌnji moꞌnɨngkajoꞌnji ngko aꞌamu towahuno wonyo ehuhnnamoꞌnnyo somo wae yaohmꞌmo aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokumonnoho. Noꞌno moꞌnɨngka sɨkuno hufaꞌu sɨhune sohonta ngko nje syohoso moiꞌwo wesojwaoꞌmonnoho. \v 33 Osoꞌno olohontajoꞌnji moꞌnɨngkajoꞌnji neꞌno moꞌnɨngkajoꞌnji nje syoho moiꞌwo iꞌmo ngko hano Jelusalemneꞌno wosyɨꞌmoꞌmonnoho. Hwapɨngoso aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lutɨhwayo sohwamo ango nomꞌnepo fonjasyɨwoꞌnɨngkohofopoꞌmaho. Oꞌo, ango Jelusalemnohini fonjasyɨwoꞌnɨngkohofoponoho. \p \v 34 U, nje aꞌamu Jelusalem humamopmmotofo sokunonji olohonta humalofo sokunonji sekwo aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki selɨmotofo sohwamo fonjasyontɨfi aꞌamu sekumo sefoꞌmayoꞌne Anɨtu uhwojɨwoꞌnɨngkiso sohwamo sojoꞌnji fonjɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Sɨkuno piꞌnɨngo engo somo ngko sekumo ole hopa womasemokuꞌmonji imalefoho. Yɨhufoso hofɨkoe polonyo somo mɨhuꞌmokontɨfi efemokosyawowoꞌnɨngkohofo hopaso ngko sekumo wosemokosyohumamonji ko imaleso sekwo nakwolaho lɨmalofofoho. \v 35 Sekwo upaꞌnɨmno. Sekwoe ango Jelusalem sopo Anɨtu kako nto ulɨkoꞌmaꞌmaho. Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo ngkimo manohonyoꞌnjo neꞌno yontanɨngkuji sɨkuno piꞌnɨngo woseyakoloꞌmontonoho. Tɨfi noꞌmo sekwo nakwo oso aꞌamu Anɨtu uhwatɨmentiso sohumneꞌno yofe wohoꞌnomano lɨfijo sohonta sekwo ngkimo apaꞌno wonehonantɨfeho. \c 14 \s1 Jisas kako aꞌamu aꞌapaho engo kamkamnnyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 1-2 Sɨkuno iyoho humayo fihwi Jisas kako hwe fihwoe angomo wopayo nɨmentisofoho. Oso hwe huhwo sohwo kako aꞌamu Falisi sohwafe hwe engo hweho. Oso hopo sopo hwe fihwo kako aꞌapaho engo kamkamnnyo sohwo Jisasɨmo mofonepo humunyo hweho. Aꞌamu Falisi sohwa hofɨko Jisas sohwo kako hwe aꞌapaho wonyoꞌnjo sohumo pipi ulohofone kiyohoho lontɨfi humuhwontohumantohofofoho. \v 3 Jisas kako oso hwe mnokinoꞌnjo sohumo uhwononto kako aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo sohwanji aꞌamu Falisi sohwanjimo ulɨmento, Nakwoe honɨngkano hungkuno sɨkuno iyoho humayo somneꞌno nakwo aꞌamu mnokinoꞌnjo somo wopɨngo umokiyoso wopɨngotaho. \v 4 Ose ulahonɨngki hofɨko mampiꞌnyo humamentohofofoho. Oseso Jisas kako oso hwe sohwoe ahomo nomanto wopɨngo umokonto, kakoe ango poneꞌno uhwatɨmentisofoho. \v 5 Ose ulohofonto kako aꞌamu nomꞌne sohwamo ulɨmento, Sekwo sɨkuno iyoho humayo somo syoho miwoꞌnɨngkiyohofɨhwasilaho. I sekwoe hwomutaho yahu mutaho sɨkuno iyoho humayo somo mijo kilofawoso somo usɨꞌmofawesoso sekwo komoꞌno ukuji utɨmantɨfitaho. Ou, utɨmantɨfeho. \v 6 Ose ulahonɨngki hofɨko kakimo aku hungkuno mulɨmmentohofofoho. \s1 Aꞌamu hofɨkoe yofe monje yahinoꞌne hungkunofoho. \p \v 7 Jisas kako oso ango hopo sopo nohumanto uhwonɨmentisoso aꞌamu fehohnjoso oso ango homo somo swontɨfi hofɨko epohumayo wopɨngoꞌnohini soꞌno hafɨhafe tɨpeehonɨngkofi uhwononto kako aꞌamu huhwo sohwamneꞌno pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, \v 8 Aꞌamu fihwo kako ape maꞌnyo soponjo wopayo engo soꞌneꞌne kikineꞌno joho kilososo kɨko nuhuji epohumayo wopɨngo sopo nohumayoꞌeno. Kɨko epohumayo wopɨngopo humusoꞌmanji ango kakwoꞌyohwo sohwo kako nomꞌne aꞌamu jɨje yofe engo somo kiyakoloꞌnnyo sohumo joho ulosoꞌmanji jɨje yofe engoso monje weekohumontonoho. \v 9 Kɨko jɨje yofe weꞌeꞌnjo sohwosi kɨko epohumayo wopɨngopo kakiꞌno humentanɨngkiji kohonɨngkuhwosi oso ango kakwoꞌyohwo sohwo kako ole wakilɨmontonoho. Kɨko olo epohumayo wopɨngo loso olo aꞌamu lohumo uyo. Ose kilɨhwosoꞌno kɨko wonɨmango engo kinɨngkuhwosoꞌno momɨngo soꞌmjo epohumayo sopo wohumamontnnoho. \v 10 I hwe fihwo kako kikimo kakoe angomo wosopayo nyoꞌne joho kilosoꞌmanji kɨko noswohoji epohumayo nɨhuꞌno momɨngo soponjo sopo fosyohumaho. Kɨko ose humusoꞌmanji oso aꞌamu huhwo sohwo kako kikimo nokohonɨngkuhwosi ole wakilɨmontonoho, Nje aꞌamuhwe, kɨko olopo fisohumape. Ose kilɨhwosoꞌno oso ango homo somjo aꞌamu wosopayo nontɨfijo aꞌamuso nokohonɨngkujoꞌno jɨje yofe engo umoꞌnɨmontonoho. \v 11 Aꞌamu kakoe yofeꞌnohini hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnontoso sohumo Anɨtu kako monje weehumontonoho. I aꞌamu kakoe yofe somo monje yahinɨngkuhwoso sohumo Anɨtu kako wopɨngo wonyoangkafo ulohofɨhwosi kakoe yofeso wohoꞌnɨmaꞌmontonoho. \s1 Aꞌamu jɨje angomo wopayo nyoꞌne joho lutɨmayo yahino neso olenoho. \p \v 12 Oseso Jisas kakimo wopayo nyoꞌne joho lutɨmaꞌmentiso sohumo ulɨmento, Kɨko aꞌamumne wosopayo iloho iyo sohonta jɨje aꞌamu soꞌntnne, jɨje temtitofo soꞌntnne, jɨje angoponjo aꞌamu hamniyoho engoꞌnjo soꞌntnneꞌno joho lutɨmahotoho. Kɨko ose isoso nomꞌne sɨkunomo jɨje wosopayo somneꞌno hofɨkoe angomneꞌno joho kilɨkuji hofɨko aku wokijopantɨfeho. \v 13 Oꞌo, kɨko aꞌamumneꞌno wosopayo iloho yohojoso kɨko aꞌamu yoꞌmayo umofonyo inyo soꞌnji aꞌamu aꞌapaho wonyoꞌnjo soꞌnji sɨfe kokatoꞌnnyo soꞌnji aꞌamu tɨmpiꞌnyo soꞌnjimo joho lutɨmahoji uyo. \v 14 Oso aꞌamu homo somo hofɨko jɨje wosopayo somneꞌno aku kijapeso hopoenohinɨꞌmaho. Oseso kɨko sɨmonyo uyɨmonnoho. Hwapɨngoso aꞌamu Anɨtuye hungkunomo inɨngkawentɨfe peꞌnɨmentohofoso lɨkapijo sohonta Anɨtu kako kikimo jɨje yahino wopɨngo somneꞌno yoꞌmayo wopɨngoso nokijaponefoho. \s1 Wopayo engo soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 22:1-10) \p \v 15 Oso aꞌamu Jisasɨꞌnjopo wopayo nontanɨngkofi hwe fihwo nohumanto Jisasɨye hungkunomo upaꞌnonto ulɨmento, Aꞌamu Anɨtumo enjwaꞌmo humasoso kako Anɨtuꞌnji humayo soꞌno sɨmonyo uyono. \v 16 Ose ulahonɨngki Jisas kako pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Hwe fihwo kako wosopayo engo iloho umonto imentisofoho. Oseso oso sɨkuno wopayo iloho iyoꞌne somo pe-eꞌne kako aꞌamu piꞌnɨngo engo somo joho lutɨmaꞌmentisofoho. \v 17 Oso sɨkuno neso iꞌmofopahonɨngki kako kakoe syoho ulohofiyo sohumo lɨhwojahonɨngki kako aꞌamu sɨmoꞌmo nto lutɨmaꞌmentiso somo ole ulɨmento, Sekwo oyonɨmno. Wosopayoso itoꞌno nto esyohumantono. \v 18 Ose ko ulahonɨngki aꞌamu angaꞌno angaꞌnohinoso mape-eꞌne hungkuno ulɨmentohofo. Aꞌamu angaꞌno kako ole ulɨmento, Ngko hwaho songo mpe nto imale hwoꞌnyoho. Ngko oso homo somo uhwonamneꞌno yohono. Kɨko nje aꞌamu sohumo ole uso, Ngko mapmnehono. Ose ntohoho uso. \v 19 U, nomꞌnihwo ole ulɨmento, Ngko \it mpulɨmokau\it* yahu aho hufaꞌu hopiꞌnonohino nje hwaho ijɨwoloꞌmokiyoꞌno mpoꞌmaeso yamofo ulohoꞌmonneꞌno yohono. Oseso kɨko nje aꞌamuhumo ole uso, Ngko mapmnehono. Ose ntohoho uso. \v 20 Nomꞌnihwo ole ulɨmento, ngko olohonta ape songo mahe sohwoꞌni mapmnehono. \p \v 21 Ose ulahonɨngkofi aꞌamu syoho ulohofiyo sohwo kakoe hwe engo sohumo hungkuno mopanehwono ulɨmentohofo soꞌno ulahonɨngki hwe engo sohwo sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. Sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki kako kakoe syoho ulohofiyo sohumo ulɨmento, Kɨko komoꞌno uhuji oso ango soponjo honɨngkano engo soponjo soꞌnji honɨngkano weꞌe weꞌe soponjo soꞌnjimo nje wosopayo nyoꞌne joho filutɨmaho. Aꞌamu yoꞌmayo umofonyo inyo soꞌnji aꞌapaho wonyoꞌnjo soꞌnji tɨmpiꞌnyo soꞌnji sɨfe wonyoꞌnjo soꞌnjimo lutɨmahoji nje ango lomo fɨpemotoswape. \v 22 Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo sohwo aꞌamu homo somo ipemotaponto ulɨmento, Hwe engofo, jɨje hungkunomo inɨngkawenji epohumayo fehohnjoso siki weho. \p \v 23 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Kɨko honɨngkano engo somo uhuji syohoponjo tokuꞌmango somo kuꞌmokwakuji oso ponjo hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo somo utɨmahoji fɨpemotoswape. Ngko nje ango somo aꞌamu uhulaꞌmopɨfe nnɨngkohoho. \v 24 Ngko kikimo wakilɨmo, Oso aꞌamu ngko sɨmoꞌmo joho lutɨmaꞌmaleso hofɨko nje wosopayoso nɨhuꞌno momapitnnehofo. Oso pahnnɨmo hungkunoso Jisas ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu fihwo kako Jisasɨmo unɨngkamo loso sohwo kako kakiꞌno huno itoꞌno ikwesyafɨhu lohofɨhwosi yoꞌmayo nɨhuꞌnahone hoꞌnasyɨhwosi Jisasɨmo unɨngkaweno. \r (Mak 10:37-38) \p \v 25 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo hofɨko Jisasɨꞌnji hano wentanɨngkofi Jisas kako ikinjamo lohofonto ulɨmento, \v 26 Aꞌamu fihwo kako ngkimo wonnɨngkapmmo loso sohwo sɨmoꞌmo kako huno itoꞌno uyono. Yoꞌmayo aꞌamumo kako sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkisoso kanɨngkwohwo konaꞌwohi kakoe ape kakoe mehomi konɨngkwaꞌwehwo kaisi i, kakoe wopɨngo humayo hi oso homo somo kako sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkisoso sɨmeho ntapɨwoꞌnɨngkiso somo yakoloꞌnnyoꞌmanji kako nje inomokomoyo imoꞌnyoso hopoꞌmaho. \v 27 Aꞌamu nje syoho somneꞌno yoꞌmayo tango ngkimo nɨꞌmante hopaso uꞌmayo soꞌno wopɨngofoho loso sohwo kako nje inomokomoyo ne umoꞌnɨmontonoho. I tango hiso ngkilaho losoꞌmanji kako ngkimo monnɨngkapeꞌnjo hweho. Oseso kakiꞌno kako huno itoꞌno ukwesyafɨsyono. \p \v 28 Sekwo olo pahnnɨmo hungkuno soꞌno fɨsyafɨhupmno. Aꞌamu fihwo kako ango sawemo engo wamolɨmo loso sohwo kako kakiꞌno nofosyohumahwosi oso ango huhwo sohune yoꞌmayo mpe iyoꞌne hamniyoho soꞌno huno itoꞌno ukwesyafɨhuꞌmontonoho. Olo soꞌno wosyafɨsyono, Nje hamniyoho olo ango lomneꞌno moiꞌwo esojwaofoꞌneso hopolɨkeno. Awoꞌmanji mamolomnehono. \v 29 Kako oso hopa huno mosyafɨsiyoꞌmanji kako hwosaho nto wonjososo ango neso moiꞌwo momolosojwaofeꞌnjoꞌmanji aꞌamu ango homo somo uhwonɨngkuji tɨkafo jɨkuji sitofo ulantɨfeho. \v 30 Ole wolantɨfeho. Oso hwe sohwo kako ango molomoꞌmaso sohwo kako momolosojwamofe hweho. \p \v 31 I nomꞌne pahnnɨmo hungkuno fɨsyafɨhupmno. Hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwo kako nomꞌne hwe engo sohumo wofongkiꞌnaho lonto inyo sohwo kako kakiꞌno huno itoꞌno ukwesyafɨhuꞌmontonoho. I nje aꞌamu itokusoꞌnjo sohwa \it ten tausen\it* (10,000) hwafoho. I nomꞌnihwo kakoeso \it tɨwenti tausen\it* (20,000) hwafoho. I osoꞌno nakwo hofɨkoꞌnji ikujoho fongkiꞌnɨngkuhwasi nakwo hofɨkimo wae weeofantantɨkeno. Hofɨko nakumo wenaofantɨfetɨkeno. \v 32 Kako mango sohwamo muyakolofone soꞌno syafɨsyɨhwosi kakoe mango sohwa ikanopo nohumentanɨngkuji aꞌamu sɨmeho pompengo isyɨmofoꞌne wolɨhwatɨmontonoho. \p \v 33 Oso hopaso aꞌamu fihwo kako ngkimo wakinɨngkamo ntoso sohwo kako kakiꞌno huno itoꞌno ukwesyafɨsyono. Kako yoꞌmayo yoꞌmayo mokosyohumayoso Anɨtuyefoho lɨhwosi kako Anɨtumneꞌno syoho yokumpohnꞌnyo uyɨmontonoho. Kako nje inomokomoyo ne hweho. \s1 Aꞌamu fihwo kako Jisasɨmo unɨngkamo loso sohwo kako ajwopo ikinjaofososo kako olo sa paꞌnyo umoꞌnɨmontonoho. \r (Matɨyu 5:13; Mak 9:50) \p \v 34 Nakwo wosopayo saꞌnji nɨwoꞌnɨngkuhwoneso wopɨngofoho. I osoꞌno sa fosyo mijoꞌnohino imoꞌnɨngkuhwosi kakoe yokumpohnꞌnyo nonto wonyo imoꞌnososo apaꞌno sa hiso wopɨngo imoꞌnyoso pipi uyantanto. Awonoho. \v 35 Oso sa hiso nakwo syohopo hoꞌnosyasyoso hwaho afofoꞌnjo umoꞌnɨmontolaho. Oꞌo, sa hiso nɨhuꞌnahone siki hoꞌnaofɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Aꞌamu fihwo nje hungkunomo haloho upaꞌnɨmo lɨhwosiꞌmanji halohoꞌnjo hwoꞌmanji haloho upaꞌnono. \c 15 \s1 Yahu imoꞌnaofoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 18:12-14) \p \v 1 Aꞌamu mtaꞌni hamniyoho huꞌmemayo syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo soꞌnji hofɨko Jisasɨye hungkunomo upoꞌnano lontɨfi kakimo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 2 Aꞌamu Falisi sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji ose uhwonontɨfi Jisasɨmo sitofo ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo kako aꞌamu honɨngkano wonyo imofɨwoꞌnɨngkohofo soꞌnji majopohiꞌnonto wopayo nɨwoꞌnɨngkiso hweho. \p \v 3 Jisas oso hisoꞌno huno uyahonɨngki olo pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, \v 4 Kɨko yahu \it sipsip wan hantɨlet\it* (100) mokosyohumunyo sohwosi yahu kengaꞌno isɨpeeofɨhwosoꞌno kɨko oso yahu \it nainti-nain\it* (99) hiso hoja nontanɨnkuji ulɨkoꞌmahoji isɨpeeofoso sohuneꞌno hafɨhafe wotɨpmmonnoho. Hafɨhafe neꞌnohini tɨpehoji wotɨpemaꞌmonnoho. \v 5 Notɨpemahoji yahu hiso jɨje sangopo saꞌni kitofohoji sɨmonyoꞌnji hofiyo womotawomonnoho. \v 6 Kɨko jɨje angopo iꞌmofahoji jɨje aꞌamu soꞌnji jɨje aꞌamu afaponjo soꞌntnneꞌno joho lutɨmahojoꞌno hofɨko nuhuꞌmokukujoꞌno kɨko ole ulɨmontnnoho. Nakwo sɨmonyo uyano. Nje yahu \it sipsip\it* isopeeoꞌmaso sohwo nto tɨpemahono. Ose ulɨmonnoho. \p \v 7 Jisas ose ulonto ole ulɨmento, Oso hopaso aꞌamu \it nainti-nain\it* (99) honɨngkano wopɨngo inɨngkuwoꞌnɨngkohofoso hofɨko sɨmeho mɨwoloꞌmokiyoꞌnjo humentanɨngkofi aꞌamu ahwomomjoso uhwonontɨfi sɨmonyo miyofoho. I osoꞌno aꞌamu angaꞌno honɨngkano nɨhuꞌno wonyoꞌnjoso kako honɨngkano wonyo homo somo hohujo ikinjaofɨhwosi Anɨtumneꞌno sɨmonyo mɨkunɨmposo uyantɨfeho. \s1 Hamniyoho impoꞌnaofoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 8 Aꞌmu fisi kako hamniyoho aho hufaꞌu hopiꞌnono mokosyohumunyosi kako angaꞌnohino impoꞌnaofososo kako sikiloho mongkujɨhwosi angomjo hintalinyo hulɨjusyɨhwosi tɨmo itoꞌno feꞌnɨhwonɨngkuhwosi neꞌno tɨpemɨhwosi wotɨpemaꞌmontonoho. \v 9 Notɨpemahwosi kako kakoe aꞌamu soꞌnji ango hopo soponjo humawoꞌnɨngkohofo soꞌnjimo joho lutɨmahwosoꞌno hofɨko kakoe angopo iꞌmofapɨkujoꞌno ole ulɨmontonoho. Nakwo sɨmonyo uyano. Nje hamniyoho impoꞌnaoꞌmayoso olohonta ngko tɨpemanji nje sɨmeho wopɨngo nɨmoꞌnɨngkohoho. \p \v 10 Oso paꞌnyoso ngko hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu fihwo honɨngkano wonyoꞌnjo sohwo kako kakoe wonyo somneꞌno hohujo ikinjaofɨhwosi Anɨtumneꞌno sɨmeho uyahonɨngkuhwosi aꞌamu ahwomomjoso hofɨko sɨmonyo engo uyantɨfeho. \s1 Hwomu fihwo kako kanɨngkwohumo ulɨkoꞌmayo soꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 11 Jisas ose ulonto nomꞌne pahnnɨmo hungkuno ulɨmento, Hwe fihwo kako hwomu hufaꞌuꞌnjo hweho. \v 12 Akuꞌmu sohwo kanɨngkwohumo ulɨmento, Mpohwo, yoꞌmayo hoꞌyangoso hamniyohoso tɨfi noꞌmo ejapmmneꞌenji elofisasyɨwoꞌnɨngkinoso njeso olohonta ntape. Ose ulahonɨngki kanɨngkwohwo eno ulonto kakoe hwomu hufaꞌu hwaꞌune hoꞌyangoso yano ulofiyonto akuꞌmu sohumo uyɨmentisofoho. \p \v 13 Sɨkuno weꞌenehwo memjaofahonɨngki akuꞌmu sohwo kako hamniyoho yoꞌmayo hoꞌyango nomɨhuꞌmokonto kako ango ikano engo soponeꞌno umentisofoho. Oso hopo sopo nohumanto nomꞌne aꞌamuꞌnji syohiꞌnyo yonto mijo yokumpohnꞌnyo nonilohofonto kako kakoe aꞌapahomneꞌno hamniyoho hopiꞌnonohinoso huꞌmeeoꞌmentisofoho. \v 14 Kakoe hamniyoho yoꞌmayoso nto huꞌmeeofahonɨngki oso ango hopo sopo mijoho engo iꞌmofapmmentisofoho. Iꞌmofopahonɨngki kako honɨngkanɨmentisoso kakoe yoꞌmayoso huno honɨngkanɨmentisofoho. \v 15 Ose yonto kako hamniyoho syoho umo lonto tɨpmmentisoso syoho tɨpemaꞌmentisofoho. Oso hwaho hopo soponjo hwe fihwoe yahu somo wosopayo uyo syohoso tɨpemaꞌmentisofoho. \v 16 Kakoe yahu sohwa oso jopahoso menontanɨngkofi uhwononto kako huno ole syafɨhuꞌmento, Ngko huhwoꞌni womanɨmo. Ose syofɨsyahonɨngki aꞌamu kakimo mufoꞌmaꞌmentohofofoho. \p \v 17 Oso hohosohonta kako huno itoꞌno ikwesyafɨsyonto kakoe hunoso ehohosɨsyahonɨngki ole hnnɨmento, Nje mpohwoe syoho ulohofiyo sohwa wosopayo engo nalokwofo. Ngko kakoe hwomu sohwoꞌni olopo nohumanji mijoho weꞌe mopeꞌnalɨkuyohono. \v 18 Ngkilaho. Ngko nolɨkahmꞌmo nje mpohwoepono asomo uꞌmo ole ulɨmo, Mpohwo, ngko honɨngkano wonyo imote soꞌno ngko Anɨtuꞌnji kɨkoꞌnjimo wonyo selohoꞌmalefoho. \v 19 Oseso olohonta ngko hwe wopɨngo hwonɨꞌmaho. Kɨko ngkimo apaꞌno nje hwomufo nontohotoho. Oꞌo, kikimo syoho kilohofiyo hwoꞌni manɨmokufo. \v 20 Ose hnnonto kako kanɨngkwohwoepono asomo umentisofoho. \p Kanɨngkwohwo kakoe hwomu nopontanɨngki ikanopo ntaꞌni uhwonɨhwojawento kanɨngkwohwo kakineꞌno hitoho uloꞌmentisofoho. Oseso kako hano kunto kuntoꞌno nowento kakoe hwomumo kapopotohumo lohofonto hinjoho huꞌnɨmentisofoho. \v 21 Ose ulohofahonɨngki hwomu sohwo ulɨmento, Mpohwo, ngko honɨngkano wonyo imentohe soꞌno ngko Anɨtuꞌnji kɨkoꞌnjimo wonyo selohoꞌmalefoho. Oseso ngko hwomu wopɨngo hwonɨꞌmaho. Kɨko ngkimo apaꞌno nje hwomufo nontohotoho. \v 22 Ose ko ulahonɨngki kanɨngkwohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwamo ulɨmento, Sekwo nowekuji manjiꞌmofo sawemo wonyoangkafoso komoꞌno motapɨkuji nje hwomumo ulohofano. Ajoꞌmiyomjo wokoso wonyoangkafosoꞌnji ulohofano. Sɨfɨkwongofosyoꞌnji ulohofano. \v 23 Sekwo \it mpulɨmokau\it* yahu isɨkuꞌnnyo engoso fonjasyɨkuji iloho enɨngkuhwasi sɨmonyo uyano. \v 24 Hwapɨngoso olo nje hwomu lohwo kako poyo nto peꞌnɨmentononji yɨwoꞌnɨngkohe sohwo olohonta kako apaꞌno songo iꞌmofapohoho. Kako nto isɨpeeoꞌmaso sohwo ngko apaꞌno tɨpemahono. Ose ulahonɨngki nɨhuꞌnahone sɨmonyo emaꞌmentohofofoho. \p \v 25 Ose yontanɨngkofi hwomu tisɨmaso sohwo kako syohoꞌmo humamentisofoho. Osopo ntaꞌni kako asomo noponto ango ne soꞌmo iꞌmofaponto upaꞌnɨmentisoso taꞌnji sɨmonyoꞌnji hoꞌnowentanɨngki upaꞌnɨmentisofoho. \v 26 Oseso tisɨmaso sohwo kako syoho ulohofiyo fihumo joho lutɨmanto ulɨmento, Hofɨko peho yalokwofo. \v 27 Ose ulahonɨngki ulɨmento, hnnɨngkwaꞌwehwo sohwo nto iꞌmofapohoho. Oseso jɨje mpohwoe \it mpulɨmokau\it* yahu isɨkuꞌnnyo engoso fonjiyontɨfi sɨmonyo yalokwofo. Hwapɨngoso hnnɨngkwohwo kakoe hwomu huhwo sohumo apaꞌno mayoso wonyo mmoꞌnyoꞌnjo itoꞌno fosyohumayoꞌnefoho. \v 28 Tisɨmaso sohwo ose upaꞌnonto sɨmeho tohino umnɨngkahonɨngki kako angomo masyuyofoho. Oseso kanɨngkwohwo mempo noswaponto tisɨmaso sohumo angomo woswapononto hungkuno hofiyo ulɨmentisofoho. \v 29 Ose ko ulahonɨngki tisɨmaso sohwo ulɨmento, Soswo huhwo huhwi ngko kɨkoꞌnji nohumanji kikimo syoho kilohofiyo sikiꞌnjo paꞌnyo imoꞌnɨwoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. Ngko jɨje hungkunomo yokumpohnꞌnyo mmoꞌnyo kitɨhwayo hwoꞌnyoho. I osoꞌno nje aꞌamu soꞌnji sɨmonyo niyoꞌne kɨko yahu \it meme\it* weꞌeso me aneso ntopahonɨngkini nje aꞌamuꞌnji sɨmonyo nimentɨhwonetaho. Oꞌo, awonoho. \v 30 I osoꞌno jɨje hwomu akuꞌmu lohwo kako jɨje hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayoso hwoyaꞌmi hwaꞌnte sofamo ihnꞌnakumoꞌmaho. I olohonta kako apaꞌno kuꞌmahonɨngki kɨko sɨmonyo iyoꞌne yahu isɨkuꞌnnyo meꞌwampeꞌnjolo fonjiyalokuno. \p \v 31 Ose ulahonɨngki kanɨngkwohwo ulɨmento, Nje hwomu sohwosi, sɨkuno huhwo huhwi nekwo majopohiꞌnɨwoꞌnɨngkuhwoyo montosaꞌyoho. Nje yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso kɨkoꞌnefoho. \v 32 I osoꞌno hnnɨngkwaꞌwehwo sohwo kako poyo nto peꞌnɨmentononji iwoꞌnɨngkohehwo ifɨwalofoho. Oseso nakwo sɨmonyo engo ihwasi sɨmeho wopɨngoꞌnjo wohumano. Kako moiꞌwo nto imoꞌnɨmentiso ko huhwo sohwo nakwo olohonta apaꞌno tɨpemahwono. Ose ulɨmentisofoho. \c 16 \s1 Hwe fihwo nomꞌnihwoe syoho mokosyohumayo soꞌno hunoꞌnjo sohuneꞌno pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Hwe hamniyoho engoꞌnjo sohwo kakoe yoꞌmayo syoho umokosyohumayoꞌne sohwo humunyo hweho. Oso hwe syoho umokosyohumayo huhwo sohuneꞌno aꞌamu fehohnjo sohwa hwe engo sohumo ole ulɨmentohofi, Jɨje syoho kilohofiyo sohwo kako jɨje hamniyoho yoꞌmayoso fonɨfonyo kilohofɨwoꞌnɨngkiso hweho. \v 2 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohumo joho lutɨmanto ulɨmento, Oso hungkuno kikineꞌno upaꞌnɨngkoheso pipi imahnneꞌelo. Kɨko nje syoho ntohofiyoso hopoenohinɨꞌmaho. Jɨje syoho moiꞌwonoho. Kɨko nje yoꞌmayo syoho mokosyohumawoꞌnɨngkino soꞌno ngkineꞌno hungkuno yolohoso iyoswomo mtɨꞌmojo. \p \v 3 Ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo kako ole hnnɨmento, Nje hwe engo sohwo kako ngkimo yoꞌmayo syoho mokosyohumayoso wae weenɨmoꞌmteꞌno yohoho. Ngko pipi imnehono. Nomꞌni hwoe syoho tohohmtnnoꞌnjo somneꞌno ulohofiyo soꞌno yokumpohnꞌnyo ane hwoꞌnyoho. Ngko nomꞌni hwamo wopayo yoꞌmayo soꞌne jomo ujo soꞌno wonɨmangoꞌnjo hwoꞌnyoho. \v 4 Nje hwe engo ngkimo wae yanɨmofososo aꞌamu hofɨkoe angomo ntɨmapijo soꞌno ngko pipi imnehono. Huno piꞌnɨngo syofɨsikaofonto huno wopɨngo tɨpemanto \v 5 kako kakoe hwe engo sohwoe yoꞌmayo yoꞌmayo siki maꞌmentohofo sohwamo joho lutɨmaꞌmentisofoho. Sɨmoꞌmjo sohwo uꞌmahonɨngki ulɨmento kɨko nje hwe engo sohumtaꞌni yoꞌmayo yoꞌmayo siki maꞌmentohino soꞌno aku uyɨhnneso alalelo. \v 6 Ose ulahonɨngki kako ulɨmento, Ngko sikilɨꞌmijo ipofoso \it wan hantɨlet\it* (100) siki maꞌmentohefoho. Ose ulahonɨngki syoho mokosyohumayo sohwo ulɨmento, Kɨko olopo komoꞌno fosyohumahoji olo iyoswo \it wan hantɨlet\it* (100) mtɨꞌmokinyo lomo \it fifɨti\it*ꞌnohini (50) mtɨꞌmojo. \v 7 Ose ulontanɨngki nomꞌnihwo tɨfi iꞌmofopahonɨngki osohumo ulɨmento, Kɨko nje hwe engo sohumtaꞌni yoꞌmayo siki maꞌmentohino soꞌno aku uyɨhnneso alalelo. Ose ulahonɨngki ulɨmento wopakiꞌyo \it wan hantɨlet\it* (100) maꞌmentohefoho. Ose ulahonɨngki hwe mokosyohumayo sohwo ulɨmento, Kɨko jɨje aku uhnne soꞌno iyoswo nomahoji \it eti\it*ꞌnohino (80) mtɨꞌmojo. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 8 Oso hwe huhwo sohwo ose imentiso soꞌno kakoe hwe engo sohwo ole hnnɨmento, Nje syoho ntohofiyo hwe wonyo sohwo kako hunoꞌnjo hweho. Jisas oso pahnnɨmo hungkuno ulonto, kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Aꞌamu hwahoponjo yahinomo inɨngkawowoꞌnɨngkohofoso hofɨko hofɨkoe hofiyo humayo soꞌno yoꞌmayo hoꞌyango engo mayoꞌne hunoꞌnjofoho. Oso huno engo tɨpemawoꞌnɨngkohofoso aꞌamu Anɨtumneꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo somo uyakoloꞌnnyofoho. \p \v 9 Oseso sekwo sekwoe hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayo soꞌnji nomꞌni hwamo wopɨngoꞌnohini ulohopijoso hwangku sekwoe sɨkuno moiꞌwo imoꞌnoso sohonta hamniyoho yoꞌmayoso ulɨkoꞌmajo sohonta Anɨtu kako kikimo wokitɨmaꞌmontonoho. Osopo wopɨngo neꞌnohino nohumantohotnnefoho. \p \v 10 Kɨko yoꞌmayo weꞌe somo itoꞌno mokosyohumayoꞌmanji yoꞌmayo engo somo itoꞌno womokosyohumamonnoho. I hwe fihwo kako yoꞌmayo weꞌe somo syoho itoꞌno miyoꞌmanji kako yoꞌmayo engo homo syoho itoꞌno miyonehoho. \v 11 Kɨko hwahoponjo hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayo somo itoꞌno momokosyohumayoꞌnjo isoso ahwomomjo hoꞌyango neso mokosyohumayo syoho ne tɨhwo wokijapmmontolo. \v 12 Kɨko nomꞌnihwoe yoꞌmayo somo itoꞌno momokosyohumayoꞌnjo isoso kɨkoꞌne hoꞌyango yoꞌmayoso tɨhwo wokijapmmontolo. \p \v 13 Jisas ose ulonto ulɨmento, Hwe fihwo kako hwe engo hufaꞌu sohwaꞌumo syoho ulohofiyoso hopoꞌmaho. Oꞌo, hwe engo hufaꞌu sohwaꞌumo syoho ulohofiyo soꞌmanji syoho ulohofiyo sohwo kako hwe engo fihumo sɨmeho uyɨhwosi nomꞌnihuneꞌno sɨmeho wonyo uyɨmontonoho. U, angaꞌnohino sohwoe syoho somneꞌno hi umoꞌnɨngkuhwosoꞌno nomꞌnihumneꞌno ngkilaho unɨmontonoho. Kɨko Anɨtuye syoho soꞌnji yoꞌmayo hwahoponjo yahino soꞌnji oso hufaꞌuyo sohwaꞌumo mokosyohumayoso syoho itoꞌno mihnnehino. \s1 Aꞌamu Anɨtumo enjwaꞌmo humayo soꞌnji aꞌamu Mousesɨye honɨngkano hungkunomo enjwaꞌmo humayo soꞌntnne hungkunofoho. \r (Matɨyu 11:12-13) \p \v 14 Aꞌamu Falisi hofɨko hamniyohoꞌno hi umoꞌnyo sohwa Jisasɨye hungkuno homo somo upaꞌnontɨfi hofɨko Jisasɨmneꞌno sɨmano wonyo ikinontɨfi sitofo ulɨmentohofofoho. \v 15 Jisas hofɨkimo ulɨmento, Sekwo aꞌamufe tɨmopo yahino wopɨngoꞌnjo hwafoho nalɨfitnneꞌentɨfi yahino itoꞌnohino iwoꞌnɨngkohofɨhwasoho. I osoꞌno Anɨtu kako sekwoe sɨmeho moꞌmjo soꞌno huno uyohoho. Sekwo yoꞌmayo iwoꞌnɨngkohofosomo aꞌamu uhwonontɨfi sekwoe yofe ko hoꞌnosemahonɨngkofi Anɨtu kako sekwoe sɨmeho moꞌmjo soꞌno huno unyo soꞌno kako wonyofoho selalofoho. \p \v 16 Mousesɨye honɨngkano hungkuno soꞌnji aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo soꞌnji neꞌno nowentanɨngki Joun aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo sohwo iꞌmofapmmentisofoho. Mꞌmofape sohonta Anɨtu kako oso hungkuno sɨmoꞌmjo somo nnɨngkapɨfitnneꞌento lɨmentisofoho. I osoꞌno Joun iꞌmofapmmentiso sohonta kako Anɨtumo enjwaꞌmo itoꞌno humayo soꞌno hungkuno wopɨngo lomaꞌmentisofoho. Oseso olohonta aꞌamu piꞌnɨngo engo Anɨtumo uꞌmano lontɨfi mjiyohoto yohotofo ko mjolohoꞌnɨmopahonɨngkofi sekwo aꞌamu Falisi sohwasi tɨmoꞌnohini uhwontohumawoꞌnɨngkohofo hwasoho. \v 17 Hungkuno songo ko lomaꞌmentisoso nakwoe hwahoꞌnji ahwomoꞌnji moiꞌwo ko imoꞌnɨngkuhwosi Anɨtuye honɨngkano hungkunoso moiꞌwo mmoꞌnyo neꞌno nowentɨhwonefoho. \s1 Ape hoꞌnasiyo yahino soꞌno Jisas hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 5:31-32; 19:9; Mak 10:11-12) \p \v 18 Hwe fihwo kako kakoe ape hoꞌnasyɨhwosi nomꞌne ape maso sohwo kako ape itoꞌno mayo honɨngkano somo mtɨhupeso sohwo kako ose yososo kako honɨngkano wonyoꞌnjo hweho. I nomnꞌihwo kako ape nomꞌnihwo hoꞌnasyoso somo maso sohwo kako huhwo ape itoꞌno mayo honɨngkano somo mtɨhupeso soꞌno kako huhwo honɨngkano wonyoꞌnjo hweho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwoꞌnji Lasalos hoꞌyango ane sohwoꞌnjiye hungkunofoho. \p \v 19 Jisas kako ole ulɨmento, Hwe fihwo kako hamniyoho yoꞌmayo hoꞌyango engoꞌnjo sohwo nohumanto he wopɨngo wopɨngoꞌnohinoso yonto wosopayo wonyoangkafoꞌnohini nɨmojo hweho. \v 20 Oso hwe huhwo sohwoe hokuꞌyo sopo aꞌamu fehohnjo sohwa hwe hoꞌyango ane fihumo motasontɨfi uhumatɨꞌmotofofoho. Oso hwe huhwo sohwoe yofe Lasalosɨyoho. Kakoe aꞌapaho uyo engoꞌnjo hweho. \v 21 Oso hwe hamniyoho engoꞌnjo sohwoe ijempoho sopo ntaꞌni yoꞌmayo wosopayo mɨkufo pɨwasyonteso womanɨmo lonto humamojofoho. Osopo nohumentanɨngki sɨwojoso kakoe uyomo melanyo kotoꞌmotofofoho. \p \v 22 Hwangku sohonta oso hwe hoꞌyango ane sohwo poyo peꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu ahwomomjoso utɨmotasontɨfi Apɨlohamꞌnjopo uhumatɨꞌmentohofofoho. Hwe hoꞌyango engoꞌnjo huhwo poyo peꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu sohwa hwahomo ijopijisyahumentohofofoho. \v 23 Oso hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo kako tɨkanomo nohumanto aꞌapaho tohino mɨkunɨmposoꞌnji humanto tɨmo yokintahopo uhwonɨmentisoso Apɨloham kengo nohopo nohumentanɨngki uhwononto Lasalosoꞌnji nohumentanɨngki uhwonɨmentisofoho. \v 24 Oso hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo ose uhwononto joho mohmꞌno ulɨmento, Mpohwo Apɨloham sohwosi, kɨko ngkineꞌno hitoho wakilofono. Kɨko Lasalos ngkiyepono filɨhwajo. Kako nopɨhwosi kakoe ajoꞌmiyo mijo yomahwosi nje melanyopo ingo wantɨpeno. Ngko olohonta tohomo humanji tohino engo nɨmnantofoho. \v 25 Ose ulahonɨngki Apɨloham ulɨmento, Hwomuhwo, kɨko huno wakiyono. Hohonta kɨko songo humanji kɨko yoꞌmayo yoꞌmayo wopɨngoꞌnohini tɨpemaꞌmotnno hwosoho. I, Lasalos sohwo kako yoꞌmayo wonyoꞌnohino tɨpemaꞌmojo hweho. I olohonta Lasalos kako wopɨngo humentanɨngki kɨko tohinoꞌnji fosyohumahnno. \v 26 Osoꞌnji nomꞌne huno ole wakiyono. Nakwoꞌnji sekwoꞌnji ajwo lopo Anɨtu kako momonyo mɨkunɨmposo hoꞌnahumentiso weho. Aꞌamu olo hohntaꞌni humalofoso sekuyepono woseꞌmano lɨkuji oso momonyo somo nomtɨhupekuji moseꞌmapitnnehofo. Aꞌamu sekwoꞌnji humalofoso oso momonyo homo somo nomtɨhupekuji hofɨko nakuyepono mowekapɨfitnnehofo. \p \v 27 Ose ulahonɨngki hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo ulɨmento, Mpohwo hungkuno yokumpohnꞌnyo wakilɨmonneꞌno yohono. Kɨko Lasalos sohumo nje mpohwoepono filɨhwajo. \v 28 Oso hopo sopo nje nɨngkwahwosa aho fehohnjo hopiꞌnonohino sohwa humalofo. Lasalos kako nje aꞌamu huhwo sohwamo olo ango tohinoꞌnjo lopono iꞌwaho itoꞌno iyoꞌno hungkuno yokumpohnꞌnyo ulono. Hofɨko olopo nopɨfitnnoho. \v 29 Ose ulahonɨngki Apɨloham ulɨmento, Hofɨko Mousesɨye hungkunoꞌnji aꞌamumo Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkuno hiꞌnjo hwafoho. Oso hungkuno homo somo haloho upaꞌnɨfe. \v 30 Ose ulahonɨngki aꞌamu hoꞌyangoꞌnjo sohwo ulɨmento, Oꞌo, Mpohwo Apɨloham sohwosi, hungkuno homo somo mupaꞌnɨfitnnehofo. I osoꞌno aꞌamu poyo sohwo songo nolɨkafɨhwosi hofɨkimo uꞌmahwosoꞌno hofɨko sɨmeho yɨwoloꞌmo kukuji honɨngkano wonyomo hohujo ukinjaofantɨfeho. \v 31 Ose ulahonɨngki Apɨloham ulɨmento, Hofɨko Mousesɨye hungkuno soꞌnji aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkuno soꞌnji mupaꞌnɨfijoꞌmanji aꞌamu poyo fihwo songo lɨkafɨhwosi uꞌmahwosi hungkuno ulɨhwosoꞌno hofɨko kakoe hungkuno homo sɨmeho hiꞌntnnono muyɨfitnnehofo. Jisas ose ulɨmentisofoho. \c 17 \s1 Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyo somo wonyo imokiyoꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 18:6-7, 21-22; Mak 9:42) \p \v 1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkohofo somo yoꞌmayo yahino wonyo yamofo ulohofoꞌneso nehopi iꞌmofaponefoho. Iꞌmofapɨhwosoꞌno aꞌamu piꞌnɨngoso wopɨwesyantɨfeho. I osoꞌno oso aꞌamu nomꞌnihwo pɨwasiyoꞌne yamofo ulohofoso sohwo tohino engo manefoho. Osoꞌno kako huno itoꞌno wasyofɨsyono. \v 2 Oso hwe huhwo sohwo kako nje mehomi weꞌe sohumo yamofo mulohofeꞌnjo sohonta aꞌamu kakoe tɨꞌwangomo sojo mɨkunɨmposo ifakojujɨkuji mijo ayomo hoꞌnaofontɨfijontesi wopɨngoꞌnesohilo. Hwapɨngoso aꞌamu nje mehomi lohwamo pɨwasiyoꞌne imokoso sohwo tohino mɨkunɨmposo manefoho. \v 3 Oso yahino hisoꞌno sekwo iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Jɨje nɨngkwahwo wonyo kilohofo soꞌmanji kɨko oso yahino wonyo somneꞌno yoka uso. Ulohojoꞌno kako kakoe yahino wonyo somneꞌno sɨmeho tango tɨpemahwosi oso wonyo somo wae yaofo soꞌno kilɨhwosoꞌno kɨko oso wonyo hiso wae hmmofo. \v 4 Sɨkuno angaꞌnohino fihumo kako kikimo wonyo neꞌno kilohofontanɨngkuhwosi aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌni mtaꞌni hufaꞌu ko imoꞌnɨngkuhwosoꞌno kako wonyo angaꞌno angaꞌno yoso somneꞌno, Tatohwo kɨko nje wonyo wae feenɨmofo, oseso neꞌno kilontanɨngkuhwosi kɨko kakoe wonyoso wae neꞌno hmmofo. \s1 Sɨmeho hiꞌntnnono uyo yahino hungkunofoho. \p \v 5 Aꞌamu Anɨtuye hungkuno lutɨhumɨkuꞌmofo syohoꞌnjo (\it apousel\it*) sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwo sɨmeho hiꞌntnnono kijopalokuhwone somo kɨko engo fonamojo. \v 6 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono montopantokuyohofo. Sekwo ngkimo nnɨngkape-eso nɨhuꞌno weꞌe patnnyo uyo paꞌnɨngoꞌmanji sekwo oso iyo ipisayoꞌnjo sohumo ole ulɨfijoso, Pmpongo hiꞌnji sokato lohofohoji mijo ayo nompo filohofayo. Ose ulɨfijoꞌmanji iyo huhwo sohwo kako sekwoe mangomo haloho wasepoꞌmontonoho. I osoꞌno sekwo ngkimo moꞌnnɨngkapohiyohofo. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu syoho ulohofiyofe yahino itoꞌnohini soꞌne hungkunofoho. \p \v 7 Hwe fihwo sekwoꞌnjopo humaso sohwo kako syoho ulohofiyo hiꞌnjo hwoꞌmanji oso syoho ulohofiyo sohwo kako syohopo hwaho mno ijiyotaho, yahu mokosyohumayotaho, u kako moiꞌwo ihwosi kako kakoe hwe engo sohwoꞌnjopo iꞌmofaponto kako wopayo mijoho ko uyahonɨngki kako komoꞌno humahopɨhwosi wopayo manonehoho. \v 8 Oꞌo, sɨmoꞌmo kako kakoe hwe engo sohwoe wosopayo itoꞌno esyohumahwosi kakoe he wopɨngo ihwosi wosopayo hiso ikuꞌyopo ifosyalokumpehwosi hwe engo sohumo wosopayo uyɨmtonoho. Kakoe hwe engo sohumo wopayo moiꞌwo kakiꞌno uyɨhwosi kako tɨfi wanɨmontonoho. \v 9 Oso hwe engo huhwo sohwo kako kakoe syoho ulohofiyo huhwo sohumo kakoe syoho itoꞌno imentiso soꞌno isamoyoka ulɨmontolaho. Oꞌo, awonoho. Hwapɨngoso kakoe syohoꞌnohinofoho lɨhwosi isamoyoka mujoꞌnjo uyɨmontonoho. \v 10 Oseso sekwo hoku yoꞌmayo hungkuno Anɨtu seloso somo sekwo itoꞌno ko inɨngkafijoso sekwo huno ole fɨsyafɨhupmno. Nakwo Anɨtuye syoho ulohofiyo hnꞌnwi nakwo itoꞌnohinonɨꞌmaho. Kakoe syoho iwoꞌnɨngkuhwone soꞌno nakwoe yofe hoꞌnonemayoso pehoꞌneto. Oꞌo, nakwoe syohofoho. \s1 Hwe aho hufaꞌu hopiꞌnono uyo wonyo engoꞌnjo sohwamo Jisas kako wopɨngo umokumentisofoho. \p \v 11 Jisas kako Jelusalemne honɨngkano hwaho Someliyaꞌnji Ngkaliliꞌnji neꞌno ajwopo sɨmentisofoho. \v 12 Kako ango fipo iꞌmofopahonɨngki hwe aho hufaꞌu hopiꞌnono uyo wonyo engoꞌnjo sohwa Jisasɨmo honɨngkanopo uswoꞌnɨmentohofofoho. \v 13 Hofɨko ikanopo lohofontɨfi Jisasɨmo joho mohmꞌno ulɨmentohofi, Jisas Hwe Engo sohwosi, kɨko nakumneꞌno hitoho wakilofono. \v 14 Ose ulahonɨngki Jisas hofɨkimo uhwononto ulɨmento, Sekwo nukuji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwamo sekwoe aꞌapaho motakuji utɨhwamno. Ose ulahonɨngki halohoꞌno yontɨfi hofɨko nowentɨfi hofɨkoe aꞌapahoso honɨngkano ajwopo wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \p \v 15 Hwe fihwo hofɨkoꞌnjo ajwo sopo humaso sohwo kakoe aꞌapaho wopɨngo honɨngkononto kako Jisasɨyepono asomo umentisofoho. Kako mango engo lonto Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentisofoho. \v 16 Kako Jisasɨmo uꞌmanto hwahopo pɨwasyonto kako Jisasɨye sɨfɨkiꞌnyoꞌmo sɨmano mongkutofosyohumanto Jisasɨmo isamoyoka engo ulɨmentisofoho. Oso hwe huhwo sohwo kako hwaho Someliyantaꞌango hweho. \v 17 Jisas osohumo uhwononto ulɨmento, Aꞌamu aho hufaꞌu hopiꞌnono sohwamo wopɨngo umokohono. Kɨkoꞌnohini nɨꞌmahinoso nomꞌnihwa ntɨꞌmo humalofo. \v 18 Olo hwe lohwo kako aꞌamu Juta hwoꞌmaho. Oꞌo, temtitofo kengo mtaꞌango hweho. Kakoꞌnohini Anɨtumo isamoyoka ujoꞌne asomo pisoso pehoꞌneto. \v 19 Ose lonto ulɨmento, kɨko nolɨkafohoji mpano. Kɨko sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno jɨje aꞌapaho wopɨngo kumoꞌnɨngkohoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Anɨtu kakoe aꞌamumo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayoso uꞌmofapmmontonoho. \r (Matɨyu 24:23-28, 37-41) \p \v 20 Aꞌamu Falisi fehohnjo sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Anɨtu kakoe aꞌamumo yokumpohnꞌnyo emokosyohumayoꞌne sɨkunoso ntohonta uꞌmofapmmontolo. Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Anɨtu kakoe aꞌamumo emokosyohumayoso aꞌamu tɨmoꞌnji muhwonɨfitnnehofo. \v 21 Sekwo ole malɨfitnnehofo. Ihwoni, Anɨtu kako kakoe aꞌamumo emokosyohumayoso olopo weho. U, nompo weho. Ose malɨfitnnehofo. Oꞌo, Anɨtu kakoe aꞌamumo emokosyohumayoso sɨmeho moꞌmo woꞌnnyoponoho. Sekwoe tɨmoꞌnji muhwonɨfitnnehofo. \p \v 22 Jisas ose ulonto kakoe inomokomoyo sohwamo ulɨmento, Hwangku nomꞌne sɨkuno iꞌmofapɨhwosoꞌno sekwo ole wohnnantɨfeho. Nakwo oso Hwomu Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohumo uhwonontaneꞌno yɨhwono. Ose ko hnnɨngkuji sekwo muhwonɨfitnnehofo. \v 23 Oso hohosohonta aꞌamu fehohnjoso ole woselantɨfeho, Ihwoni, oso hwomu Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo oso nompo humaho. U, olopo humaho. Ose selɨkujoꞌno sekwo haloho upekutoho. Aꞌamu huhwo sohumo nuhwonɨngkakutoho. \v 24 Sekwo emtaꞌmɨngo soꞌno huno seyohoho. Emtaꞌmɨngo kako oso nompo ntaꞌni yonto kako ahwomomo ifehuꞌmokosyahonɨngki aꞌamu hopiꞌnono tɨmo uhwonɨwoꞌnɨngkohofofoho. Oso paꞌnyoso oso Hwomu Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo kakoe pe-eso emtaꞌmɨngo uhwonɨwoꞌnɨngkuhwone paꞌnyoso iꞌmofapɨhwosoꞌno sekwo uhwonɨfitnnefoho. \v 25 I osoꞌno sɨmoꞌmo oso Hwomu huhwo sohwo kako tohino engo umnososo aꞌamu olohonta humalofoso kakineꞌno hohujo ukinjɨmofantɨfeho. \p \v 26 Oso aꞌamu hohonta Nɨwaꞌnji humamotofoso kako yofayokinomo humentiso sohonta yoꞌmayo yahino imotofo paꞌnɨngoso oso Hwomu Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo poso sohonta aꞌamu humalofoso uyantɨfeho. \v 27 Hofɨko humamotofo sohonta hofɨko wosopayoꞌnji mijoꞌnji nonontɨfi ape maꞌnɨmotofofoho. Oso yahino hiso neꞌno mjɨmɨwentanɨngkofi Nɨwa kako yofayokinomo noswahonɨngki mijo ifofayo engo yonto hwe hwoyaꞌmi hopiꞌnonohinoso mijo mihuloꞌmentisofoho. \p \v 28 Apɨlohamɨye kami Lout sohwo humamojo sohonta aꞌamu humamentohofo oso hiso paꞌnyo imotofofoho. Hofɨko nohumantɨfi yoꞌmayo wopayo mijo nontɨfi yoꞌmayo hoꞌyango mpe yontɨfi nomꞌni hwamo hamniyoho mayoꞌne hoꞌyango uyontɨfi hofɨko wopayo syoho yontɨfi ango molɨmotofofoho. \v 29 Ose yontanɨngkofo sohonta Lout kako ango Soutom ulɨkoꞌmanto ango kengopo nowahonɨngki tohoꞌnji sojo hwoyango hnnyo soꞌnji ahwomo mtaꞌni ifoyo hopa syonto hwe hwoyaꞌmi hopiꞌnonohino somo wonyo imokumentisofoho. \v 30 Aꞌamu oso paꞌnɨngo yontanɨngkuji oso hwomu Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo utɨhwaꞌnyopo iꞌmofape soꞌno Anɨtu ujo wehontojwahumontonoho. \p \v 31 Oso sɨkuno homo somo utɨhwaꞌnyopo iꞌmofaposo sohonta aꞌamu fihwo kako angkuhwafopo humaso hwoꞌmanji kako hwomu huhwo sohumo uhwonɨngkuhwosi kakoe angomjo hoꞌyango yoꞌmayoso mayosoꞌno huno mosyafɨsyonehoho. Oso paꞌnyoso hwe fihwo syohoꞌmo humaso hwoꞌmanji kako hwomu huhwo sohumo uhwonɨngkuhwosi kakoe angoponjo yoꞌmayoso mayosoꞌno huno mosyafɨsyonehoho. \v 32 Oꞌo, sekwo Loutɨye ape simneꞌno fɨsyafɨhupmno. Kako kakoe angoponjo yoꞌmayo soꞌno syafɨsyonto ikinjaoꞌmentisoso sojo imoꞌnɨmentiso somneꞌno fɨsyafɨhupmno. \p \v 33 Aꞌamu olo hwaho loponjo humayo somo aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumunyo sohwo kakoe fosyohumayoso moiꞌwo umoꞌnɨmontonoho. Aꞌamu olo hwaho loponjo humayo somo aho mokemokosyohumunyo sohwo kakoe fosyohumayo neso wotɨpemaꞌmonte hweho. \v 34 Ngko waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo itoꞌno upaꞌnɨmno. Oso sɨkuno Hwomu sohwo poso sohonta hwe hufaꞌu hwaꞌu saho afapo fosyowentanɨngkohosɨsi Anɨtu nomꞌnihumo utɨmahwosi nomꞌnihwo wohumamontonoho. \v 35 I aꞌmu hufaꞌu faꞌu wopayo sɨhu kolofontanɨngkohosɨsi Anɨtu nomꞌnimo utɨmahwosi nomꞌnisi wohumamontonoho. [ \v 36 I hwe hufaꞌu hwaꞌu syohopo lohofontanɨngkohosɨsi Anɨtu nomꞌnihumo utɨmahwosi nomꞌnihwo wohumamontonoho.] \p \v 37 Jisas ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa nupaꞌnontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Hwe Engofo ose nalohinoso imoꞌnyoso ntɨpo umoꞌnɨmontolo. Ose ulahonɨngkofi Jisas pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, Aꞌamu poyo peꞌnyo sohwoe pijafo woꞌnnyo sopo yɨhufo ajiꞌmango oso hopo sopo uhuꞌmokufitnnefoho. \c 18 \s1 Jisas kakoe inomokomoyo sohwa hofɨko Mpohumo jomo neꞌno ujoꞌne pahnnɨmo hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 1 Jisas kako aꞌamuso Mpohumo jomo neꞌno ulɨkuji pisoꞌmoꞌnyo mmunyoꞌnjo iyoꞌne pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, \v 2 Ango fipo aꞌamufe hungkuno mɨhwajiyoꞌne hwe engo sohwo humunyofoho. Kako Anɨtu sohumneꞌno iyoho munyoꞌnjo yonto aꞌamu somneꞌno hwotoho fewoꞌnɨngkiso hweho. \v 3 Oso hopo sopo apɨwojo fisi kako humunyoponoho. Sɨkuno engo sopamo kako oso hwe hungkuno itoꞌno mɨhwajiyo iyo sohwoepono pɨwoꞌnɨngkisiyoho. Ole ulɨmojo, Nje mango sohwa hofɨko ngkimo wonyo wonɨmokantɨfeꞌno yalokwofo. Osoꞌno kɨko ngkineꞌno hungkuno itoꞌno menɨhwajo. \v 4 Ose ko ulahonɨngki sɨmoꞌmo hwe engo huhwo sohwo oso apɨwojo simo ufoꞌmayoso ngkilaho ko lonto tɨfi noꞌmo ole syafɨhuꞌmento, Ngko Anɨtumneꞌno iyoho ko miyonji aꞌamumneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo ko yonji \v 5 i oseso olo apɨwojo losi kako ngkimo neꞌno nɨꞌmawoꞌnyosi syoho engo ntopantokuso soꞌno ngko kakimo ufoꞌmaꞌmo. Kakoe hungkunomo itoꞌno womɨhwatɨmonnoho. Kako ngkimo sɨkuno huhwo huhwi nɨꞌmawoꞌnyo ihwosi nje aꞌapaho wonyo nɨmokonoho. \p \v 6 Jisas ose ulonto ulɨmento, Oso hwe engo hungkuno mɨhwajiyo syohoꞌnjo wonyo sohwoe hungkuno haloho nto upaꞌnɨngkohofo soꞌno sekwo huno fɨsyafɨhupmno. \v 7 Oso hwe wonyo sohwo ose imentiso soꞌno sekwo huno pipi seyohoho. Anɨtu kako kakoe aꞌamu uhwosopoꞌmentisoso hofɨko kakineꞌno jomo sɨkuno huhwo huhwi imɨngoꞌnji sɨkunoꞌnji ulɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno kako hofɨkimo momuhwajiyo uyɨmontolaho. I komoꞌno womuhwatɨmontolaho. \v 8 Ngko sekumo waselɨmonneꞌno yohono. Anɨtu kakoe aꞌamumo komoꞌno womɨhwatɨmontonoho. I osoꞌno oso Hwomu Anɨtu nɨhwosopoꞌmentiso sohwoꞌni nopmꞌmo aꞌamu ngkineꞌno sɨmeho hiꞌntnnono ntopontanɨngkujo wasehonɨmonntaho. \s1 Hwe Falisi sohwoꞌnji hwe nomꞌne hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwoꞌnjiye pahnnɨmo hungkunofoho. \p \v 9 Aꞌamu fehohnjo hofɨko hofɨkoe yahino wopɨngo somneꞌno hofɨkoe yofe hoꞌnomaꞌnontɨfi aꞌamu nomꞌne sohwamneꞌno wonyofoho lɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno Jisas kako olo pahnnɨmo hungkunolo ulɨmento, \v 10 Hwe hufaꞌu hwaꞌu siko Anɨtumo jomo ulaho lonji Anɨtuye tajo ango engo somo humentisiyefoho. Hwe fihwo kako aꞌamu Falisi hweho. Nomꞌnihwo kako hamniyoho mayo syohoꞌnjo hweho. \v 11 Aꞌamu Falisi huhwo sohwo kako nolohofonto kakoe sɨmeho moꞌmo ole hnnɨmento, Mpohwo Anɨtu, ngko nomꞌne aꞌamu paꞌnyo hwonɨꞌmaho. Osoꞌno ngko isamoyoka kilalokweno. Hofɨko yoꞌmayo hufo yontɨfi yoꞌmayo yahino itoꞌnohino somo miyontɨfi hofɨko ape itoꞌno maꞌnyo honɨngkano somo mtɨhupewoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Ngko oso paꞌnyo hwonɨꞌmaho. I ngko olo hwe hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo paꞌnyo hwonɨꞌmaho. \v 12 Oꞌo, ngko Sante huhwo huhwi sɨkuno hufaꞌu somo ngko wopayo manyoꞌnjo humawoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. Yoꞌmayo hopiꞌnonohino nomantnneso ngko aho hofohuꞌnono hopiꞌnonohinoso mtɨhupo mtɨhupe lohofonji kengaꞌno kikineꞌno hoꞌnakisyɨwoꞌnɨngkohe hwoꞌnyoho. \p \v 13 Ose ulontanɨngki oso hwe hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo kako kengopo lohofonto kako ahwomomo tɨmo uhwonyoso wonɨmangoꞌno ingkuꞌno humanto kakoe swokinopo hwanɨngo pohnꞌnonto ulɨmento, Anɨtu ngko hwe wonyo sohwoꞌnneꞌno kɨko hitoho wakilofono. \p \v 14 Jisas oso pahnnɨmo hungkuno ulonto aꞌamu homo somo ole ulɨmento, Ngko waselɨmonneꞌno yohono. Oso hwe hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo kako Anɨtumo ose ulɨmentiso soꞌno Anɨtu kako uhwononto hwe wopɨngo hweho ulahonɨngki hwe huhwo sohwo kako kakoe ango poneꞌno asomo umentisofoho. I oso aꞌamu nomꞌne Falisi sohwo oseꞌnjo hwoꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu kakoe yofe hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnɨngkiso sohumo Anɨtu kako monje ulohoꞌmontonoho. I osoꞌno aꞌamu kako kakoe yofe monje yahinuwoꞌnɨngkiso sohwoe yofeso Anɨtu kako wohoꞌnɨmaꞌmontonoho. \s1 Jisas kako mehomi weꞌe somo Anɨtu kako wopɨngo ulohofoꞌne jomo ulonto mnokinopo aho ulonjimokumentisofoho. \r (Matɨyu 19:13-15; Mak 10:13-16) \p \v 15 Aꞌamu piꞌnɨngo engoso hofɨko hofɨkoe mehomi weꞌe somo Jisas mnokinopo aho ulonjimokonontɨfi motapmmentohofofoho. I osoꞌno Jisasɨye inomokomoyo sohwa hofɨkimo ose uhwonontɨfi yoka ulɨmentohofofoho. \v 16 Yoka ulahonɨngkofi Jisas kako mehomi somo joho lutɨmanto inomokomoyo sohwamo ole ulɨmento, Sekwo mehomi somo nopɨjumofɨkutoho. Oꞌo, hofɨko ngkiye pono wapɨfe. Aꞌamu olo mehomi lohwa paꞌnyo imoꞌnɨfijoꞌmanji hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo itoꞌno wohumantɨfeho. \v 17 I hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu olo mehomi lohwa paꞌnyo mmoꞌnyoꞌnjoꞌmanji hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo humayoso hopaꞌmaho. Nɨhuꞌno awonoho. \s1 Hwe yofe engoꞌnjo yoꞌmayo hoꞌyango somo aho yokumpohnꞌnyo mokosyohumawoꞌnɨngkiso sohwoe hungkunofoho. \r (Matɨyu 19:16-30; Mak 10:17-31) \p \v 18 Hwe fihwo yofe engoꞌnjo sohwo kako Jisasɨmo ole ulɨmento, Kɨko Anɨtuye yahino netɨhwawoꞌnɨngkohino wopɨngo hwosoho. Ngko engolopohamo songo neꞌno humayo yahinoso pipi tɨpemaꞌmnehono. \v 19 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko wopɨngo hwosoho eso pehoꞌne ntohino. Anɨtu kakoꞌnohini wopɨngo hweho. \v 20 Kɨko honɨngkano hungkuno soꞌno huno moiꞌwonoho. Ole nalohi, Kɨko ape itoꞌno mayoꞌne yahino somo nomtɨhuposoꞌeno. Kɨko nomꞌnihumo nofonjasiyoꞌeno. Kɨko yoꞌmayoso hufo iyoꞌeno. Nomꞌnehumo hwasyo hungkuno ujoꞌeno. Kɨko jɨje mpohwoꞌnji naꞌuꞌnjiye hungkunomo tɨfi finɨngkayo. \v 21 Ose ulahonɨngki hwe yofe engoꞌnjo sohwo ole ulɨmento, Ngko hungkuno homo somo upaꞌnɨmopmmote sohwoꞌni olohonta neꞌno ose nohini inɨngkowalokweno. \v 22 Jisas oso hungkuno upaꞌnonto ole ulɨmento, Yahino angaꞌnohino somneꞌno kɨko umofonyo yalokuno. Ole fiyo. Kɨko jɨje hoꞌyango yoꞌmayoso aꞌamu mpe kilohofɨkujoꞌno kɨko oso hamniyohoso nomahoji aꞌamu hoꞌyango ane somo yano ulofiyo. Kɨko ose isoso kɨko ahwomomjo hoꞌyango neso womaꞌmonnoho. Ose yohoji kɨko ngkimo tɨfi nnɨngkape. \v 23 Ose ulahonɨngki hwe engo huhwo sohwo kako nupaꞌnonto sɨmeho tango umentisofoho. Hwapɨngoso kako hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayoso mɨkunɨmposoꞌnjo hweho. \p \v 24 Jisas kako oso hwe huhwo sohwoe sɨmeho tango uhwononto nomꞌne aꞌamu somo ulɨmento, Aꞌamu hamniyoho yoꞌmayo hoꞌyango aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumawoꞌnɨngkohofoso hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo humayoꞌneso syoho engo ifitnnefoho. \v 25 Yahu fihwo kako yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwosi yososo wonyopi umontonoho. Oso paꞌnyoso hwe hoꞌyango hamniyoho yoꞌmayoso aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumantoso sohwo Anɨtumo enjwaꞌmo wohumamo lɨhwosi yososo hopoꞌmaho. Oꞌo, kako yahu sohwo yongo imo paꞌnyo soꞌmo wahumo lɨhwosi ijijo wonyopi yoso hopaso oso hwe hoꞌyango engoꞌnjo sohwo oseno yonefoho. \v 26 Ose ulahonɨngki oso aꞌamu oso hungkuno hiso upaꞌnɨmentohofo soꞌno hofɨko yomo yontɨfi ole ulohonɨmentohofi, Oseꞌmanji aꞌamu Anɨtuꞌnji ango wopɨngo sopo songo neꞌno humayoꞌneso tɨhwo womaꞌmontolo. \v 27 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Yoꞌmayo hopiꞌnono aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso Anɨtu yososo hoponoho. \p \v 28 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Nakwo nakwoe angopo yoꞌmayo yoꞌmayoso ulɨkoꞌmentani kikimo kinɨngkopalokuhwono. \v 29 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Aꞌamu hofɨko Anɨtumo enjwaꞌmo wohumano hnnontɨfe soꞌno hofɨko hofɨkoe angoꞌnji apeꞌnji hamnɨngkwaꞌwehwosanji, kanɨngkwohwoꞌyaꞌuꞌnji kakoe mehomiꞌnji ulɨkoꞌmapijo soꞌno \v 30 Anɨtu kako hofɨko ose ulɨkoꞌmapijoso hofɨkimo yoꞌmayoso piꞌnɨngo engo aku uyɨhwosi tɨfi noꞌmo kako hofɨkimo songo neꞌno humayoso uyonefoho. \s1 Jisas kako poyo imoꞌnɨngkuhwosi apaꞌno songo lɨkafone soꞌno hungkuno ulɨmentisoso hufaꞌu sɨhune imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 20:17-19; Mak 10:32-34) \p \v 31 Jisas kako kakoe inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwamo lutɨmanto ulɨmento, Upaꞌnɨmno. Olohonta nakwo Jelusalemneꞌno wosontaneꞌno yɨhwono. Oso hopo sopo yoꞌmayo hungkuno Anɨtu aꞌamumo uyahonɨngki lɨmotofo sohwa ngko oso Hwomu Anɨtu nɨhwosopoꞌmentiso sohwoꞌnneꞌno mtɨꞌmokumentohofoso olohonta ne umoꞌnɨmontonoho. \v 32 Oso hohosohonta aꞌamu Jutaso hofɨko ngkimo aꞌamu temtitofo kengo sofe ahomo hoꞌnanɨhufitnnefoho. Hofɨko ngkimo sitofo ntɨkuji ngkimo wonyo ntohofɨkuji memijo nɨyatɨꞌmopitnnefoho. \v 33 Hofɨko ngkimo impojonyo nɨfonjɨkuji wofonjonɨsyantɨfeho. Nofonjonɨsyɨkujoꞌno sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjanɨmofɨhwosoꞌno ngko apaꞌno songo wolɨkaꞌmonnoho. \v 34 Ose ulahonɨngki inomokomoyo sohwa oso hungkuno somneꞌno huno mummentisofoho. Hungkuno hwapɨngo ne soꞌno huno muyahonɨngki hnnɨmentohofi, Olo hungkuno loso fahosɨhwoyo hungkuno konelalofoho. Ose hnnontɨfi hofɨkoe hunoso mehohosusɨhumentisofoho. \s1 Jisas aꞌamu tɨmpiꞌnyo sohumo wopɨngo umokumentisofoho. \r (Matɨyu 20:29-34; Mak 10:46-52) \p \v 35 Jisas kako ango Jelikou mofonepo iꞌmofɨwahonɨngki hwe tɨmpiꞌnyo sohwo oso honɨngkano momɨngopo humanto aꞌamu mtaꞌni hamniyoho yoꞌmayoso wolomaꞌmo lonto joho humalisofoho. \v 36 Osopo humanto upaꞌnɨmentisoso aꞌamu piꞌnɨngo engo ntohumpotopahonɨngkofi upaꞌnonto aꞌamu kakoꞌnjopo solohofamentohofo somo ulɨmento, Hofɨko peho yalokwofo. \v 37 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Jisas ango Nasaletnntaꞌango sohwo kako posalofoho. \v 38 Ose ulahonɨngkofi kako joho mohmꞌno ulɨmento, Jisas, Ntefitɨye Imu sohwosi, kɨko ngkineꞌno hitoho wakilofono. \v 39 Ose ulahonɨngki aꞌamu sɨmoꞌmo sapmmentohofoso hofɨko kakimo yoka ulontɨfi ulɨmentohofi, Mampiꞌnyo fosyohumaho. Ose ko ulahonɨngkofi oso huhwo sohwo joho engo lonto apaꞌno ulɨmento, Ntefitɨye Imu sohwosi, ngkineꞌno hitoho wakilofono. \v 40 Ose ulahonɨngki Jisas kako nolohofaponto hofɨkimo ulɨmento, Oso hwe sohwo ngkiyepono fɨpemotapmno. Ose ulahonɨngki oso hwe tɨmpiꞌnyo huhwo sohumo mofonepo uhwojowahonɨngkofi Jisas ulɨmento, \v 41 Ngko kikimo pipi ntohofo kinɨngkohoho. Ose ulahonɨngki kako ulɨmento, Hwe Engofo, ngko apaꞌno tɨmo wahonɨmo. \v 42 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Kɨko tɨmo fohonyo. Kɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntapohino soꞌno jɨje sɨmeho hiꞌntnnonohinoso wopɨngo kumokohoho. \v 43 Jisas ose ulahonɨngki hwe huhwo sohwo tɨmo komoꞌno hononto Jisasɨmo inɨngkawento Anɨtumo isamoyoka engo ulɨmentisofoho. Hwe hwoyaꞌmi ose uhwonontɨfi hofɨko hopiꞌnonohinoso Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. \c 19 \s1 Sakiyosɨye hungkunofoho. \p \v 1 Jisas kako ango Jelikou sopo noswonto nomꞌne ango poneꞌento angkuhwafo ajwo sopo pasɨmentisofoho. \v 2 Hwe fihwo kakoe yofe Sakiyos sohwo humunyoponoho. Kako hwe mnokino engoꞌnjo hamniyoho mayo syohoꞌnjo sohwo hamniyoho engoꞌnjo hweho. \v 3 Kako Jisasɨmo uhwonɨmo lonto ko imentisoso hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo hwe tɨfo huhwo sohumo hoholo hoholofo ulohofahonɨngkofi kako Jisasɨmo muhwonyoꞌnjo yonto \v 4 kako aꞌamu piꞌnɨngo homo somo nuyakolofonto hano kunto kuntoꞌno fekwasi lohofonto iyo milontontanyomo kotasonto Jisas olopo pɨhwosoꞌno uhwonɨmo lonto humokehumantisofoho. \v 5 Jisas oso hopo sopo iꞌmofawento tɨmo yokintahopo uhwonɨngkisoso Sakiyos nohumentanɨngki uhwononto ulɨmento, Sakiyos, kɨko komoꞌno fɨkotape. Ngko olohonta jɨje angomo wohumamonneꞌno yohono. \v 6 Ose ulahonɨngki Sakiyos kako komoꞌno welɨkofapi lohofonto sɨmonyo yonto Jisasɨmo utɨmanto kakoe angomneꞌno ipemotawomentisofoho. \v 7 Hwe moyaꞌmi ose ipemotowahonɨngki uhwonontɨfi sitofo ole mjalɨmɨmentohofi, Olo hwe lohwo kako aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo lohwoe angomo wofosyawomonteꞌno yohoho. \p \v 8 Sakiyos kako Jisasɨꞌnjopo lohofonto ulɨmento, Hwe Engofo, kɨko upaꞌnyo. Nje hamniyoho yoꞌmayo hoꞌyango soꞌnji ajwopo hotitohmꞌmo fehohnjo ngko mokosyohumahmꞌmo fehohnjo ngko aꞌamu umofonyo yalokwofo somo uyɨmonnoho. U, ngko aꞌamu fihumo hwasyo hungkuno lutɨmaꞌmentoheꞌmanji olohumo ngko hwasyo hungkuno lutɨmaꞌmentohe soꞌno yoꞌmayoso kakimo osofosofahuꞌno uyɨmonnoho. \v 9 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ose lohino soꞌno nakwo huno ole nayohoho. Olo sɨkuno lomo olo ango loponjo hwe moyaꞌmilofe honɨngkano wonyo somtaꞌni Anɨtu kako hofɨkimo nto isɨhutofomakwoho. Sakiyos huhwo Apɨlohamɨye imu hweho. \v 10 Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni olo aꞌamu olo paꞌnyo wonyo honɨngkanomo humentanɨngkujo somneꞌno notɨpemahmꞌmo utɨmayoꞌne pmmentohe hwoꞌnyoho. Jisas ose ulɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu syoho ulohofiyɨwoꞌnɨngkohofo sohwa hamniyoho itoꞌno mokosyohumayoꞌne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 25:14-30) \p \v 11 Oso hungkuno hiso nto upoꞌnɨngkahonɨngkofi Jisas kako ango Jelusalem mofonepo uꞌmofapmmonto yahonɨngki aꞌamu hopo soponjoso ole syafɨhuꞌmentohofi, Oso sɨkuno Anɨtu kakoe aꞌamumo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayo somo utɨhwaꞌnyopo ujo wehontojwahumonteꞌno yohoho. Ose syafɨhuꞌmentohofo soꞌno Jisas kako pahnnɨmo hungkuno ole ulɨmento, \v 12 Hwe engo fihwo kako ango ikano fipo uhwosi osopo aꞌamumo mokosyohumayoꞌne yofe engo mahwosi kakoe angopo asomo wapmmontonoho. \v 13 Oso hwe huhwo sohwo kako ango ikanopo wamonto imentiso sohonta kako kakoe syoho ulohofiyo aho hufaꞌu hopiꞌnonohino sohwamo joho lutɨmanto hamniyoho aho sɨfe hopiꞌnono kina aho sɨfe hopiꞌnono kina huꞌmuyonto ulɨmento, Sekwo olo hamniyoho sejapohe losoꞌnji ngko nomꞌne angopo nohumentanɨꞌmo sekwo nomꞌne hamniyoho engo emafɨkujoso ngko hwangku wopɨhwonɨmo. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 14 Oso hwe huhwo sohwoe angoponjo aꞌamu fehohnjoso hofɨko kakineꞌno nakwolaho lontɨfi kako nto womentisopo hwe fihwamo tɨfi inɨngkayoꞌne olo hungkuno motayoꞌne lɨhwatɨmentohofoso olenoho. Olo hwe lohwo nakwoe hwe engo humayoso nakwolaho. \v 15 Ose ko lɨhwojahonɨngkofi hwe huhwo sohwo yofe engo manto hofɨkimo mokosyohumayoꞌne asomo pmmentisofoho. Asomo noponto kako hamniyoho uyohojohamentiso syoho ulohofiyo sohwamo hamniyoho alale kemaꞌmalofo uhwonɨmo lonto joho lutɨmaꞌmentisofoho. \p \v 16 Hwe nomꞌnehwo sɨmoꞌmo uꞌmanto ulɨmento, Hwe engofo, oso aho sɨfe hopiꞌnono kina ntapmmentohino somtaꞌni ngko \it tu hantɨlet\it* (200) kina emaꞌmalefoho. \v 17 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Kɨko syoho nɨmokosyohumayo wopɨngo hwosoho. Kɨko oso syoho kijapmmentohe somo itoꞌno mokosyohumamahnno soꞌno ngko syoho engo wokijapmmo. Kɨko ango aho hufaꞌu hopiꞌnonohino somo mokosyohumaho. \p \v 18 Ose ulahonɨngki nomꞌne syoho ulohofiyo osofeponjo sohwo uꞌmanto ulɨmento, Hwe engofo, kɨko oso aho sɨfe hopiꞌnono kina ntapmmentohino somtaꞌni ngko \it wan hantɨlet\it* (100) kina emaꞌmalefoho. \v 19 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo ulɨmento, Ngko kikimo ango aho fehohnjo hopiꞌnonohinoso mokosyohumuhnneꞌno syoho wokijapmmo. \p \v 20 Ose ulahonɨngki syoho ulohofiyo nomꞌnehwo uꞌmanto ulɨmento, Hwe engofo, oso aho sɨfe hopiꞌnono kina ntapmmentohinoso oloꞌmo weho. Ngko hwapɨfe weꞌe somo fosyofosyonji hiyasoꞌmo hoꞌnahumentohe wojoloꞌnoho. \v 21 Hwapɨngoso ngko jɨje yahino soꞌno ngko huno niyohoho. Kɨko hwe yokumpohnꞌnyo hwosoho. Yoꞌmayo nomꞌne aꞌamu hoꞌnasyontɨfeso kɨko mawoꞌnɨngkino hwosoho. Wosopayo nomꞌne aꞌamu mofontɨfeso kɨko ijɨwoꞌnɨngkino. Osoꞌno ngko kikineꞌno iyoho nnɨngkohoho. \v 22 Ose ulahonɨngki hwe engo sohwo kako kakoe syoho ulohofiyo sohumo ulɨmento, Kɨko syoho nɨmokosyohumayoso wonyo hwosoho. Kɨko nje yahino soꞌno huno ko kiyahonɨngki kɨko ngkimo itoꞌno mantohoꞌmmahnno soꞌno ngko wonyo hwosoho kilalokweno. Ou, nehopi. Ngko hwe yokumpohnꞌnyo hwoꞌnyoho. Yoꞌmayo aꞌamu hoꞌnasyontɨfeso ngko mawoꞌnɨngkohono. Wosopayo nomꞌnihwa hulontɨfe somtaꞌni ngko ijɨwoꞌnɨngkohono. \v 23 Kɨko nje yahino soꞌno huno itoꞌno ko kiyahonɨngki kɨko aꞌamu hamniyoho mokosyohumayo sohwafe angomo mohoꞌnanɨsiyoso pehoꞌno imahnnoto. Kɨko osopo nje hamniyohoso hoꞌnasyontentesi ngko asomo pmꞌmo nje hamniyoho somtaꞌni nomꞌne hamniyoho honje iꞌmofaposo soꞌnji nto mahmꞌmnesohilo. \v 24 Ose ulonto kako nomꞌne aꞌamu kakoꞌnjopo humalohofontohofo sohwamo ulɨmento, Sekwo oso aho sɨfe hopiꞌnono kina olo hwe lohumo uyɨmentoheso nomafɨkuji oso hwe \it tu hantɨlet\it* (200) kina mokosyohumaso sohumo umasimno. [ \v 25 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Hwe engofo, kako \it tu hantɨlet\it* (200) kina hiꞌnjo hweho.] \v 26 Ose ulahonɨngkofi hwe engo sohwo ulɨmento, Nje hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo itoꞌno upaꞌnɨmno. Aꞌamu yoꞌmayoso itoꞌno mokosyohumawoꞌnɨngkohofo somo ngko yoꞌmayo nomꞌneso uyɨmonnoho. Aꞌamu yoꞌmayoso itoꞌno momokosyohumayoꞌnjo yontoso sohumtaꞌni oso yoꞌmayo weꞌe kako mokosyohumasoso ngko womaꞌmonnoho. \v 27 Ose ulonto ulɨmento, Nje aꞌamu fehohnjo olo ango loponjoso ngko hofɨkimo umokosyohumayoꞌneso nakwolaho ntontɨfi nje mangohwa imoꞌnalokwofo soꞌno sekwo oso aꞌamu somo nutɨmotapɨkuji nje tɨmo lopo fonjahumno. Jisas oso pahnnɨmo hungkunoso ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako ango Jelusalem soponeꞌno hwe yofe engoꞌnjo paꞌnyo imoꞌnonto humentisofoho. \r (Matɨyu 21:1-11; Mak 11:1-11; Joun 12:12-19) \p \v 28 Jisas oso hungkunoso moiꞌwo ulonto Jisas Jelusalemne honɨngkano siyo somo kako sɨmoꞌmo nto sɨmentisomo hofɨko tɨfi inɨngkasɨmentohofofoho. \v 29 Jisas kako oso hwofɨkiꞌnyo Oulifɨno lɨwoꞌnɨngkohofo sopo ango hufaꞌu Mpetɨfaseꞌnji Mpetaniꞌnji mofone sopo nosɨꞌmofonto kakoe inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌumo ole lɨhwatɨmento, \v 30 Siko oso ango ne sopo uꞌmofahusɨsi siko oso kuso somo noswohosɨsi tɨmo uhwonisoso ahwomo yahu \it toungki\it* yokaꞌno hoꞌnawoꞌnyoso impe intoꞌnowentanɨngkuhwosi uhwonanjiyoho. Oso yahu songo imoꞌnɨmasoso aꞌamu mokehumunyofoho. Oso yahu hiso fisɨhutofomotapinyo. \v 31 Siko oso yahu hiso isɨhutofomahosɨsoꞌno aꞌamuso ole selɨkujoꞌno siko pehoꞌno isɨhutofomasiyeto. Ose selɨkujoꞌno siko ole ulinyo. Nekwoe Hwe Engo sohwo kako olo yahu lohumneꞌno syoho weho, ose ulinyo. \p \v 32 Jisas ose lɨhwojahonɨngki siko nowenji yoꞌmayo Jisas luhwatɨmentisoso tɨpemaꞌmentisiyefoho. \v 33 Siko oso yahu huhwo sohunjo impe itolofontanɨngki oso yahu hofekwosa sohwa uhwonontɨfi ulɨmentohofi, Siko peho uyanjiyoꞌno itolofalokusiyo. \v 34 Ose ulahonɨngkofi siko ulɨmentisiyo, Nakwoe Hwe Engo kako olo yahu lohuno syoho weho. \v 35 Ose ulonji siko oso yahu huhwo sohwoꞌnji Jisasɨyepono motasɨmentisiyefoho. Siko sikoe manjiꞌmofoso yahufe hohujopo pojisyosyahonɨngki Jisas oso hopo sopo kehumamentisofoho. \v 36 Noposokehumawento nowentanɨngki hwe moyaꞌmi hofɨkoe hwapɨfe Jisas kako hano wene honɨngkano sopo Jisasɨye yofe hoꞌnomayoꞌne huꞌmeehumentohofofoho. Osopo Jisas kehumentanjo yahu sohwo hwotoho mjahmmɨwomentisofoho. \v 37 Jisas kako hwofɨkiꞌnyo Oulif Jelusalem mofone sopo iꞌmofaponto oso honɨngkano monje we sopo hwe moyaꞌmi hofɨko Jisasɨmo inomokohoꞌnawoꞌmentohofoso yoꞌmayo syoho wonyoangkafo Jisas imojo soꞌno syafɨsyontɨfi hofɨko sɨmonyo yontɨfi mango engo lontɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentohofofoho. \v 38 Mango mohmꞌno ole lɨmentohofi, \q1 Olo Hwe lohwo nakumo nemokosyohumayoꞌne Anɨtuye yokumpohnꞌnyoꞌnji palokuso lohwoe yofe wohoꞌnomano. \q1 Anɨtu kako nakwo hwahoponjo hwe moyaꞌmi hnꞌnneꞌno sɨmeho wopɨngo nejahopohoho. \q1 Anɨtu yokintahopo humaso sohuneꞌno yofe engo wohoꞌnomano. \p \v 39 Ose lontanɨngkofi aꞌamu Falisi fehohnjo sohwa hwe moyaꞌmi piꞌnɨngoꞌnjo sopo lohofontɨfi Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, oso hwe moyaꞌmi kikimo inomokohoꞌnakuwotofo somo kɨko yoka uso. \v 40 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo upaꞌnɨmno. Hungkuno waselɨmonneꞌno yohono. Olo aꞌamulo hofɨko mampiꞌnyo humantɨfijontentesi olo honɨngkano loponjo sojolo mango engo lɨkuji nje yofe hoꞌnonɨmafɨkutnnesohilo. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako pone engo Jelusalem sopo yoꞌmayo imoꞌnone soꞌno humotaho lɨmentisofoho. \p \v 41 Jisas kako Jelusalem uꞌmofawento pone hopo sopo kako uhwononto humotaho lɨmentisoso \v 42 ole lɨmento, Aꞌamu Jelusalemmjo soku, sekumo itoꞌno esehumajiyoꞌne yahinoso ko seꞌmahonɨngki sekwo hohujo ikinjaofalokwofo. Osoꞌno yahino wopɨngo hiso hiyasoꞌmo wentanɨngkuhwosi sekwo motɨpɨhwonɨfitnnehofo. \v 43 Sekwo upaꞌnɨmno. Hwangku sɨkuno nomꞌne iꞌmofaposo somo sekwoe mango sohwa sekumo wosefonjano lɨkuji sekikitofɨkuji mekuꞌmofasi lohofɨkuji hofɨko tojopo koꞌmokwasokuji nolɨkofaofɨkuji \v 44 sekwoe ango fonjowonampekuji sekwo sekwoe mehomi hiꞌnji hokunonji nɨhuꞌnahone poyo moiꞌwo imoꞌnɨfitnnefoho. Sekwoe sokango soꞌnji sokilojo soꞌnji weꞌe huhwo kihnꞌnaweso mokihnꞌnawenefoho. Hwapɨngoso oso sɨkuno Anɨtu sefoꞌmayoꞌne seꞌmaꞌmaso sohonta sekwo yofe mɨhwofeꞌnjo imalofo kuyoho. \s1 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo aꞌamu yoꞌmayo hoꞌyango somtaꞌni hamniyoho mayo yontanɨngkofo somo wae yaoꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 21:12-17; Mak 11:15-19; Joun 2:13-22) \p \v 45 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo noswonto aꞌamu hoꞌyango yoꞌmayoso huꞌmeesyontɨfi hamniyoho mentanɨngkofo somo wae yaofo syohoso emaꞌmentisofoho. \v 46 Kako hofɨkimo ole ulɨmento, Aꞌamu Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo sohwa ole mtɨꞌmokumentohofi, Olo nje ango loso Mpohumo jomo ujoꞌne angofoho. I osoꞌno nje ango loso sekwo aꞌamu hamniyoho hiyasoꞌmo hufo mawoꞌnɨngkohofo sohwafe ango hopa imokalokwofo. Ose mtɨꞌmokumentohofofoho ulɨmentisofoho. \p \v 47 Ose imoꞌnɨmentiso soꞌno sɨkuno huhwo huhwi Jisas kako hwe moyaꞌmimo Anɨtuye tajo ango engo somo kakoe hungkuno lutɨhwamojofoho. Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji hofɨko Jisasɨmo fonjasiyoꞌne honɨngkano wotɨpemantɨfeꞌno imentohofofoho. \v 48 Ose ko yahonɨngkofi hwe moyaꞌmi hofɨko Jisasɨye hungkunomo upoꞌnano mjalɨmumentohofo soꞌno hwe engo sohwa hofɨko Jisasɨmo fonjasiyoꞌne honɨngkanoso motɨpemaꞌmmentohofofoho. \c 20 \s1 Hofɨko Jisasɨmo kakoe yokumpohnꞌnyo hwapɨngo soꞌno ulohonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 21:23-27; Mak 11:27-33) \p \v 1 Sɨkuno fihumo Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo nohumanto hwe moyaꞌmi somo kako Anɨtumo uꞌmayo yahino soꞌno hungkuno lutɨhwamentisofoho. Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamentohofo hunoꞌnjo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji hofɨko Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. \v 2 Uꞌmantɨfi ulɨmentohofi, Olo soꞌno fonaso. Kɨko olo syoho iwoꞌnɨngkino loso tɨhwo kilɨmasoꞌno iwoꞌnɨngkinoto. Yokumpohnꞌnyoso tɨhwo kijapmmasoꞌnji iwoꞌnɨngkinoto. \v 3 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko huhwoꞌni hungkuno angaꞌno waselohonɨmonneꞌno yohono. Sekwo olo soꞌno ngkimo ntohonɨngkofo soꞌno ngko sekumo waselɨmonneꞌno yohono. \v 4 Joun kako aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo yokumpohnꞌnyoso Anɨtu mtaꞌango maꞌmentisotaho. Hwahoponjo aꞌamu mtaꞌango maꞌmentisotaho. \v 5 Hofɨko ose upaꞌnontɨfi ole hnnɨmentohofi, Joun kakoe yokumpohnꞌnyo Anɨtu mtaꞌni maꞌmentisofoho ulasoꞌmanji ole wonalɨmontonoho. Oseꞌmanji sekwo Jounɨye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo pehoꞌneto. \v 6 I Joun kakoe yokumpohnꞌnyo hwahoponjo aꞌamu mtaꞌni maꞌmentisofoho ulasoꞌmanji hwe moyaꞌmi upaꞌnɨngkuji hofɨko sojo wonefonjantɨfeho. Hwapɨngoso aꞌamu loso hofɨko huno ole syofɨsyalokwofo, Anɨtu kako Jounɨmo hungkuno uyahonɨngki nalɨmentisofoho. \v 7 Ose hnnontɨfi Jisasɨmo ole ulɨmentohofi, Nakwo huno monayofoho. Joun kako aꞌamumo mijo kiyomaꞌmojo yokumpohnꞌnyoso ntɨꞌmtoꞌangotɨkeno. \v 8 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Oseꞌmanji ngko huhwoꞌni nje yokumpohnꞌnyo yoꞌmayo iwoꞌnɨngkohe hwapɨngo soꞌno maselɨmnehono. \s1 Aꞌamu wonyo ipisayo syoho mokosyohumawoꞌnɨngkohofo sohwamne pahnnɨmo hungkunofoho. \r (Matɨyu 21:33-46; Mak 12:1-12) \p \v 9 Ose ulonto kako olo pahnnɨmo hungkuno oso aꞌamu homo somo ulɨmento, Hwe fihwo kako ipisayo syoho hulɨmentisofoho. Oso syoho homo somo mokosyohumayoꞌne kako aꞌamu hamniyoho syoho emawoꞌnɨngkohofo sohwafe ahomo hoꞌnasyonto kako ango ikanopo nowento osopo kako neꞌno humamojofoho. \v 10 Osopo nohumanto oso syoho homo somjo ipisayo mayoꞌne sɨkuno iꞌmofape somo kako kakoe syoho ulohofiyo fihumo ipisayo fehohnjo mayoꞌneꞌento kako oso aꞌamu kakoe syoho mokosyohumayo sohwamo uꞌmahwosi ipisayo mayoꞌne lɨhwatɨmentisofoho. Oso aꞌamu syoho mokosyohumayo sohwa syoho ulohofiyo huhwo sohumo ikujoho fonjontɨfi ipisayo muyoꞌnjo yontɨfi wae yaoꞌmentohofofoho. \v 11 Osohonta kakwoꞌyohwo sohwo kako nomꞌne syoho ulohofiyo fihumo lɨhwatɨmentisofoho. Osohumo hofɨko ikujoho fonjontɨfi yahino wonyo umtɨꞌmokontɨfi ipisayo muyoꞌnjo yontɨfi wae yaoꞌmentohofofoho. \v 12 Kakwoꞌyohwo kako syoho ulohofiyo hufaꞌu sɨhune sohumo lɨhwojahonɨngki kako nowento aꞌamuꞌnjopo iꞌmofowahonɨngki hofɨko osohumo ikujoho wonyo fonjimokontɨfi mempo hohntaꞌni swohoꞌnofapmmentohofofoho. \v 13 Oseso syoho kakwoꞌyohwo sohwo ole hnnɨmento, Ngko pipi imnehono. Ngko nje hwomu lohuno ngko sɨmeho uyalokwe lohumo luhwatɨmeso hofɨko kakoe hungkunomo haloho upeentɨfetɨkeno. Ose syafɨsyonto hwomu huhwo sohumo lɨhwatɨmentisofoho. \v 14 Aꞌamu syoho homo somo mokosyohumayo sohwa hwomu huhwo sohumo uhwonɨtumantɨfi ole hnnɨmentohofi, Oso hwe sohwo kako hwangku sohonta kanɨngkwohwoe yoꞌmayoso nomane hweho. Komoꞌnohino, nakwo kakimo poyo wofonjosyano. Ose fonjosyɨhwasi nakwo kakoe syohoso nɨhuꞌnahone womantanoho. \v 15 Ose hnnontɨfi hofɨko hwomu huhwo sohumo nokentɨfi mempo hohntaꞌni ipisayo syoho sopo swohoꞌnaofontɨfi osopo poyo nɨhuꞌnahone fonjahumentohofofoho. Jisas ose ulonto kako aꞌamu homo somo ulohonɨmento, Ose imentohofo soꞌno ipisayo syoho kakwoꞌyohwo sohwo aꞌamu wonyo huhwo sohwamo pipi ulohoꞌmontolo. \v 16 Hwangku kako nopɨhwosi oso aꞌamu wonyo sohwamo nofonjasyɨhwosi kako nomꞌne aꞌamu sohwamo syoho hiso mokosyohumayoꞌne uyɨmontonoho. Jisas ose ulahonɨngki aꞌamuso upaꞌnontɨfi ulɨmentohofi, U, kako oso hwolaho. \p \v 17 Ose ulahonɨngkofi Jisas hofɨkimo tɨmo uhwononto ulɨmento, Olo Anɨtuye hungkuno iyoswomo mtɨꞌmokumentohofo loso hwapɨngo neso huno pipi seyohoho. \q1 Olo sojo engkwosaho paꞌnyo aꞌamu ango injuwoꞌnɨngkohofo sohwa wae yaoꞌmentohofo loso \q1 olohontajo engkwosaho loso angomo sosofitofoꞌne hwapɨngohwo imoꞌnɨngkohoho. \p Ose mtɨꞌmokumentohofofoho. \v 18 Nomꞌnepo Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofoso olenoho. Aꞌamu hopiꞌnono oso sojo engkwosaho paꞌnyo homo somo entofomafɨkuji pɨwahupijoso hofɨko hofɨkoe aꞌapaho kempi mtɨꞌmtɨꞌme lohofɨhwosi wohuꞌmehinawoꞌmontonoho. I osoꞌno oso engkwosaho huhwo sohwo kako aꞌamu fihwoe aꞌapahopo pɨwasyososo fonjomtɨhupeeofososo oso hwe huhwo sohwo kakoe aꞌapahoso hintalinyo paꞌnɨngo umoꞌnɨmontonoho. \v 19 Jisas oso pahnnɨmo hungkuno ulahonɨngki aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo hunoꞌnjo sohwanji aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji hofɨko huno ole uyɨmento, Jisas oso pahnnɨmo hungkuno nakumneꞌno lohoho. Nakwoe sɨmeho moꞌmo me hopa nafeꞌno nalohoho. Huno ose syafɨsyontɨfi oso hohosohonta hofɨko Jisasɨmo aho kehwasi wofonjosyano lontɨfi imentohofoso hofɨko hwe moyaꞌmi somneꞌno iyoho unɨmentisofoho. \s1 Hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo Sisa sohumneꞌno hamniyoho hoꞌnasiyoꞌne hofɨko Jisasɨmo hungkuno ulohonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 22:15-22; Mak 12:13-17) \p \v 20 Oseso hofɨko Jisasɨmo fonjasiyoꞌneꞌentɨfi honɨngkano wotɨpemano lontɨfi Jisasɨmo humuhwontohumantohofofoho. Hofɨko Jisasɨyepono aꞌamu fehohnjo sohwamo luhwojahonɨngkofi oso aꞌamu sohwa hofɨko aꞌamu Jisasɨye hungkunomo wopɨngo hwofoho wonalono lontɨfe hwasyo humupoꞌnontohumantohofofoho. Ose ko imoꞌnontɨfi hofɨko pojiyontɨfi hofɨko Jisasɨye hungkunomo yamofo ulohoꞌmentohofofoho. Ole hnnɨmentohofi, Jisas kako aꞌamu hwaho mokosyohumayo huhwo sohwamneꞌno hungkuno wonyo losoꞌmanji nakwo aho kehwasi oso aꞌamu hwaho mokosyohumayo sohwafe ahopo nohoꞌnosyɨhwasoꞌno hofɨko Jisasɨmo tohino uyantɨfeho. Ose hnnontɨfi Jisasɨmo humuhwontohumantohofofoho. \v 21 Oseso hofɨko Jisasɨmo ole ulohonɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, nakwo huno nayohoho. Kɨko hwe moyaꞌmimo Anɨtuye yahino soꞌno hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkinoso nehopiꞌnohini lutɨhwawoꞌnɨngkino hwosoho. Kɨko aꞌamu yofe engoꞌnjo sohwamneꞌno iyoho makinyoꞌnjo hwosoho. Nakwo hopiꞌnonohinoso afaponohinoho. Hungkuno itoꞌnohino lɨwoꞌnɨngkino hwosoho. \v 22 Oseso nakwo olo soꞌno wakilohonantaneꞌno yɨhwono. Kɨko huno pipi kiyohoho. Nakwo hwe engo Sisa sohuneꞌno hamniyoho wohoꞌnosyano lakinɨngkohoho. Mohoꞌnasiyoꞌnjo uyano lakinɨngkohoho. \v 23 Ose ulahonɨngkofi Jisas kako hofɨko poji yamofo ulohofano lontɨfi imentohofo soꞌno hwasyo yahino soꞌno huno uyahonɨngki ole ulɨmento, \v 24 Hamniyoho angaꞌno ntɨhwaho. Olo hamniyoho losomjo huyoꞌmango soꞌnji yofe soꞌnji tɨhwoeto. Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Sisafefoho. \v 25 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Eꞌwano. Sisafe yoꞌmayo soꞌmanji Sisamo uyɨmno. I Anɨtuye yoꞌmayo soꞌmanji Anɨtumo uyɨmno. \v 26 Jisas ose ulahonɨngki aꞌamu huhwo sohwa hungkuno wopɨngo somneꞌno hofɨkoe sɨmeho moꞌmo pisopisaho lontɨfi mampiꞌnyo humamentohofofoho. Oseso oso aꞌamu hofɨkimo lɨhwatɨmentohofo sohwa hofɨko Jisasɨye hungkuno somneꞌno hungkuno itoꞌno mɨhwajiyoꞌne hwe moyaꞌmife tɨmopo makekutnnesohilo. \s1 Aꞌamu Satɨyusi sohwa Jisasɨmo aꞌamu poyo nopeꞌnontɨfi apaꞌno songo lɨkafo soꞌno ulɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 22:23-33; Mak 12:18-27) \p \v 27 Aꞌamu Satɨyusi fehohnjo sohwa Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Aꞌamu Satɨyusi huhwo sohwa hofɨko huno ole uyɨwoꞌnɨngkohi, Aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa hofɨko nɨhuꞌnahone peꞌnɨwoꞌnɨngkohofo. Apaꞌno songo molɨkafeꞌnefoho. Ose syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 28 Hofɨko Jisasɨmo uꞌmantɨfi ole ulohonɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo hwosi, Mouses nakumneꞌno hungkuno ole motɨꞌmokumentono. Hwe fihwo kako ape nomahwosi kako mehomi motɨpemayoꞌnjo sohwo poyo peꞌnɨngkuhwosoꞌno oso ape hisimo konɨngkwaꞌwehwo nomahwosi kolaꞌwehumneꞌno mehomi wotɨpemano. Mouses ose mtɨꞌmokumentisofoho. \v 29 Oseso hwe aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌni mtaꞌni hufaꞌu sohwa humamotofofoho. Tisɨmaso sohwo kako ape manto mehomi motɨpemaso sohwo poyo peꞌnɨmentisofoho. \v 30 Oseso konɨngkwaꞌwehwo akuꞌmu sohwo oso ape hisimo maꞌmentisoso kako huhwo mehomi aneꞌnjo peꞌnɨmentisofoho. \v 31 Oseso oso ape hisimo hinjo huhwa oseꞌnohini maꞌmentohofoso mehomi ane peꞌnɨmentohofofoho. \v 32 Hwangku oso ape hisi poyo peꞌnɨmentono. \v 33 Oseso aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa lɨkapijo sohonta tɨhwoe ape umoꞌnɨmontolo. Hofɨkoꞌnɨkwehwa aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyo sohwa ape hisimo nto maꞌmentohofofoho. \p \v 34 Ose ulohonɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hwe moyaꞌmi olohonta humalofoso hofɨko ape maꞌnɨwoꞌnɨngkohofo. \v 35 I osoꞌno oso hwe moyaꞌmi poyo peꞌnɨfijoso apaꞌno songo lɨkapijo hopaso apaꞌno lɨkafɨkuji songo neꞌnohino humafijo sohonta hofɨko apaꞌno ape momaꞌnɨfitnnefoho. \v 36 Hofɨko aꞌamu ahwomomjo paꞌnyo nohumafɨkuji apaꞌno poyo mapeꞌnɨfitnnehofo. Anɨtu hofɨkimo poyo peꞌnyo somtaꞌni ulɨkafoso soꞌno hofɨko kakoe mehomi umoꞌnantɨfeho. \v 37 Mouses huhwo kako aꞌamu poyo peꞌnyo sohwa apaꞌno songo lɨkafoso soꞌne huno nafohotoꞌmentisofoho. Mouses kako oso iyo weꞌe toho ko nɨmentisoso yofoho miyo lohoꞌnnyo somo uhwononto ulɨmento, Hwe Engo hwofiloꞌnnyo ne sohwo kako Apɨlohamɨye Anɨtuyoho. Kako Aisakɨye Anɨtuyoho. Kako Jekoupɨye Anɨtuyoho. \v 38 Ihwoni. Mouses kako ole syafɨhuꞌmento, Apɨlohamja Aisakɨja Jekoupɨja hofɨko hohonta poyo ko peꞌnɨmentohofo sohwa songo humalofo soꞌno syafɨsyonto oso hungkuno hiso lɨmentisofoho. Anɨtu kako poyo peꞌnyo sofe Anɨtu hwoꞌmaho. Oꞌo, songo humalofo sofe Anɨtuyoho. Anɨtu kakoe tɨmopo aꞌamu hopiꞌnonohinoso songo humalofo. \p \v 39 Jisas ose ulahonɨngki aꞌamu fehohnjo honɨngkano hungkuno lɨwoꞌnɨngkohofo hunoꞌnjo sohwa Jisasɨmo ulɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, hungkuno wopɨngo nalohino. \v 40 Ose ulontɨfi hofɨko nomꞌne hungkuno Jisasɨmo ulohonyo soꞌno iyoho imentohofofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu Falisi sohwamo Kɨlais hwe Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨꞌmentiso sohumneꞌno ulohonɨmentisofoho. \r (Matɨyu 22:41-46; Mak 12:35-37) \p \v 41 Jisas aꞌamu Falisi sohwamo ulɨmento, Aꞌamu ole lɨwoꞌnɨngkohofo Kɨlais kako oso aꞌamu Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨꞌmentiso sohwo Ntefit hwe yofe engoꞌnjo hohonta hwaho mokosyohumamojo sohwoe imu hweho. Oseso pipi lɨwoꞌnɨngkohofo. \v 42 Oso Taꞌnjo Iyoswo somo Ntefit ole lɨmento, \q1 Anɨtu kako nje Hwe Engo Kɨlais, Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨꞌmentiso sohumo ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje aho anga sohohntaꞌni fosyohumaho. \q1 \v 43 Osopo kɨko nohumahoji ngko jɨje mango sohwamo jɨje sɨfɨkiꞌnyoꞌmo enjwaꞌmo wakuhumotɨꞌmonnoho. \p Ntefit ose lɨmentisofoho. \v 44 Oseso Ntefit kako oso hwe Anɨtu nakwoe hwahopo uhwatɨꞌmentiso Kɨlais sohuneꞌno nje Hwe Engo hweho lɨmentiso soꞌno Kɨlais sohwo kako Ntefitɨye imuhwo imoꞌnyoso pipilo. \s1 Aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo hunoꞌnjo sohwafe yahino soꞌne hungkunofoho. \r (Matɨyu 23:1-36; Mak 12:38-40; Luk 11:37-54) \p \v 45 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso hofɨko Jisasɨye hungkuno upaꞌnontɨfi nohumentanɨngkofi Jisas kakoe inomokomoyo sohwamo ole ulɨmento, \v 46 Sekwo aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofo hunoꞌnjo sohwafe yahino somneꞌno iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Hofɨko hofɨkoe yofe engo somneꞌno hwapɨfe sawemo yontɨfi honɨngkanopo emoyɨwoꞌnɨngkohofofoho. Osopo emoyontanɨngkofi hwe moyaꞌmi hofɨkimo uhwonontɨfi nakwoe hwe engo hwasoho ulɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. Osoꞌnji hofɨko tajo ango somo aꞌamufe sɨmanopo humayoꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. Osoꞌnji hofɨko aꞌamu wopayo engo iloho yano sohonta epohumayo sɨmoꞌmjo soꞌno umoꞌnɨwoꞌnɨngkiso hwafoho. \v 47 Hofɨko Anɨtumo hungkuno sawemo engo jomo ko ulontɨfi hofɨko apɨwojo sofafe ango yoꞌmayo soꞌno wosemokosyohumano poji ulontɨfi ango hiso hofɨkoꞌne nɨhuꞌnahone emawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Hwangku oso hwe huhwo sohwo tohino engo notɨpemapitnnefoho. \c 21 \s1 Apɨwojosi yoꞌmayo soꞌno umofonyo inyosi kako Anɨtumneꞌno hamniyoho hoꞌnahumentisofoho. \r (Matɨyu 12:41-44) \p \v 1 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo neꞌno nohumanto tɨmo uhwonɨmentisoso hwe moyaꞌmi hamniyoho engoꞌnjoso hofɨko Anɨtumneꞌno hamniyoho hoꞌnasiyo ipofo soꞌmo hoꞌnosyontanɨngkofi uhwonɨmentisofoho. \v 2 Osopo uhwonɨmentisoso apɨwojosi hoꞌyango anesi kako Anɨtuneꞌno touya hufaꞌuꞌnohino hoꞌnosyahonɨngki uhwononto \v 3 Jisas kako aꞌamu kakoꞌnjopo lohofo somo ole ulɨmento, Hungkuno nehopiꞌnohini waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo upaꞌnɨmno. Olo apɨwojo losi kako hamniyoho hoꞌnasiyoso nomꞌne aꞌamu hoꞌnasyohofo somo kakoe weꞌeso uyakolokwoho. \v 4 Nomꞌne aꞌamu hamniyoho hoꞌnosyalokwofoso hofɨko hamniyoho engo mokosyohumunyofoho. Osoꞌno hofɨko oso hamniyoho engo somtaꞌni Anɨtumneꞌno weꞌeꞌnohini hoꞌnosyalokwofo. Olo apɨwojo losi kako hamniyohomo yoꞌmayo soꞌno nɨhuꞌno umofonyo inyosi kako hamniyoho mokosyohumunyosi hopiꞌnonohino Anɨtumneꞌno hoꞌnasyohoho. Kako nomꞌne hamniyoho wosopayo mpe-eꞌne aniyoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo soꞌno tɨfi noꞌmo wonyo imoꞌnone soꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 24:1-2; Mak 13:1-2) \p \v 5 Aꞌamu fehohnjoso hofɨko tajo ango engo somneꞌno ole lɨmentohofi, Olo tajo ango engo somjo sojo wonyoangkafoso hofiyofoho. Hwe moyaꞌmi hofɨko wokoso wonyoangkafo loso Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne yahumentohofo somo uhwonontɨfi pisopisaho lɨmentohofofoho. Ose lahonɨngkofi Jisas ulɨmento, \v 6 Hwangku olo yoꞌmayo wopɨngo uhwonalokwofo loso wonyo umoꞌnɨmontonoho. Sojo angaꞌnohinoso nomꞌnepo kihnꞌnawesoso awonoho. Oꞌo, hofɨko olo ango wopɨngo losomo mtɨhupekuji womehuꞌmmokwojantɨfeho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako yoꞌmayo tango iꞌmofapone soꞌno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 24:3-14; Mak 13:3-13) \p \v 7 Hofɨko Jisasɨmo ole ulohonɨmentohofi, Nakwoe Lonetɨhwayo sohwosi, oso yoꞌmayo hungkuno nalohinoso ntohonta umoꞌnɨmontolo. Sɨmoꞌmo peho iꞌmofapɨhwosoꞌno huno wonayɨmontolo. Oso yoꞌmayoso iꞌmofape-eꞌne sɨkunoso weꞌeneponoho eso. Fonaso. \v 8 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Aꞌamu sekumo hwasyo hungkuno sejo soꞌno sekwo iꞌwaho itoꞌno fiyɨmno. Aꞌamu piꞌnɨngo engo iꞌmofapɨkuji, hofɨko nje yofe ntɨkuji ole selɨfitnnefoho. Ngko Kɨlais hwoꞌnyoho. Anɨtuye sɨkuno mofonepo nto iꞌmofapohoho. Ose selɨkujoꞌno sekwo hofɨkoe hungkunomo inɨngkakutoho. \v 9 Hwangku aꞌamu hwaho kengoponjo sohwa hofɨko nomꞌne hwahoponjo sohwanji ikujoho fongkiꞌnyoꞌne soꞌnji aꞌamu hwaho afaponjo sohwa ikujoho fongkiꞌnyoꞌne soꞌntnneꞌno upaꞌnɨngkuji sekwo yomo ikutoho. Oso yoꞌmayoso sɨmoꞌmo iꞌmofapɨhwosoꞌno sɨkuno aeꞌuyo imoꞌnyoso komoꞌno mmoꞌnonehoho. \p \v 10 Ose ulonto ulɨmento, Hwangku aꞌamu temtitofo kengo sohwanji temtitofo nomꞌne sohwanji hofɨko ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. I aꞌamu hwaho kengopontaꞌango sohwa nomꞌne hwaho kengoponjo sohwanji ikujoho fongkiꞌnɨfitnnefoho. \v 11 Hwangku hwaho lopo hwomɨhwo mɨkunɨmposo piꞌnɨngo engo iꞌmofaponefoho. Hwaho kengo kengo sopo mijoho engo iꞌmofapɨhwosi mnokino engo wotɨpemantɨfeho. Ahwomo sopo yoꞌmayo wonyo imoꞌnɨngkuhwosi nomꞌne yoꞌmayoso ahwomo sopo iꞌmofapɨhwosoꞌno uhwonɨngkuji sekwo iyoho senonefoho. \p \v 12 Oso yoꞌmayo noselohe sɨkuno somo mꞌmofopontanɨngkuhwoso sohonta sekwo nje yofe ulɨkujoꞌno hofɨko sekumo aho sekekuji wonyo selohopitnnefoho. Hofɨko tajo ango somo mesehumajɨkuji hungkuno mjaselɨkuji impoꞌangomo mintofasehufitnnefoho. Hofɨko nje yofe monje yasiyoꞌne aꞌamu hwaho mokosyohumayo yofe engoꞌnjo sohwafe sɨmanopono ipesemotawofitnnefoho. \v 13 Oso nje yofe monje yasiyoꞌne ko selohofahonɨngkuji sekwo hwe engo sohwafe sɨmanopo lohofɨkuji ngko aꞌamu wonyo honɨngkano somtaꞌni isɨhutofomayoꞌne pmmentohe sohwoꞌniye hungkuno sekwo ulɨfitnnefoho. \v 14 Oso hohosohonta oso hungkuno hofɨko mjaselɨkujoꞌno sekwo aku hungkuno ulɨfitnne soꞌno huno piꞌnɨngo seyɨhwoloho. \v 15 Oꞌo, ngkoꞌnohini sekwoe mangomo sekwoe hunomo hungkuno wopɨngo wosejapmmonnefoho. Oso hungkuno sejapmme homo somo sekwoe mango sohwa hofɨko nohnnajɨkuji sekwoe hungkunomo monje maselohopitnnehofo. \v 16 Sekwoe aꞌamu soꞌnji selosenɨngkwejamo nje yofe ulɨkujoꞌno hofɨko sekwoe mango sohwafe ahopo mosehumojɨpitnnefoho. Aꞌamu fehohnjo sekwoꞌnjo hohntaꞌni humalofo somo poyo semokufitnnefoho. \v 17 Oseso hwe moyaꞌmi hopiꞌnono sekumneꞌno sɨmeho tohino mɨkunɨmposo umnonefoho. Hwapɨngoso nje yofeso sekumo weho. \v 18 Oso hohosohonta ngko hofiyo semokosyohumameso sekwoe mnokino mtaꞌni mijiyo angaꞌnohino fihwo yofomahwosi moiꞌwo mmoꞌnonefoho. \v 19 Yoꞌmayo tangoso seꞌmahwosoꞌno sekwo ngkineꞌno yokumpohnꞌnyo neꞌno lohopijoso sekwo songo neꞌno humayoꞌne neso notɨpemapitnnefoho. \s1 Ango Jelusalem wonyo imoꞌnone soꞌno Jisas hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 24:15-21; Mak 13:14-19) \p \v 20 Aꞌamu ikujohoꞌnjo sohwa hofɨko ango Jelusalem sopo hofoyo syukujoꞌno sekwo uhwonɨngkuji huno ole seyonefoho. Ango Jelusalem wonyo imoꞌnyoꞌne sɨkunoso mofone nto imoꞌnɨngkohoho. \v 21 Oso hohosohonta aꞌamu hwaho Jutiya sopo humunyoso hofɨko hwofɨkiꞌnyopono hiyaso komoꞌno sɨfitnnefoho. Aꞌamu ango Jelusalem ne sopo humalofo soku sekwo nulɨkoꞌmafɨkuji kengopono kuntoꞌno ufitnnefoho. Aꞌamu ango Jelusalem mempo hohntaꞌni humafijoso hofɨko apaꞌno ango ne montɨmo mahufitnnefoho. \v 22 Oso sɨkuno somo aꞌamufe honɨngkano wonyo somneꞌno Anɨtu kako tohino uyone sɨkunofoho. Anɨtuye hungkuno aꞌamu oso hisoꞌno mtɨꞌmokumentohofoso oso sɨkuno somo ne imoꞌnonefoho. \v 23 Oso sɨkuno somo moyaꞌmi sɨmehoꞌnjo sofanji mehomi weꞌe amno unyo sofantnneꞌno ngko hitoho ntokwoho. Hwapɨngoso oso sɨkuno homo somo olo hwaho lopo tango mɨkunɨmposo iꞌmofapɨhwosi Anɨtuye sɨmeho tohinoso oso hwe moyaꞌmi somo uꞌmanefoho. \v 24 Aꞌamu fehohnjo hwakuhwajoꞌnji poyo imokuhwosi aꞌamu fehohnjo somo hofɨkoe mangohwa impe intofomotakuji ango kengo kengopo uhumajonefoho. Aꞌamu Anɨtumneꞌno nakwolaho lalokwofoso hofɨko ango Jelusalem somo hwotoho fɨfitnnefoho. Hofɨko hwotoho neꞌno fentanɨngkuji hofɨkoe sɨkuno moiꞌwo imoꞌnonefoho. \s1 Hwangku sohonta Aꞌamufe Hwomu sohwo noponefoho. \r (Matɨyu 24:29-31; Mak 13:24-27) \p \v 25 Jisas ose ulonto ole ulɨmento, Sekwo ahwomomo uhwonɨfijoso mofehiꞌnyo hamno hntokwaliyo sohwamo yoꞌmayo kengo kengo iꞌmofapɨhwasoꞌno uhwonɨfitnnefoho. Olo hwaho lopo mijo ayo engoso yoka engo hoꞌnɨngkuhwosi mtɨhupo mtɨhupe lohofahonɨngkuhwosi aꞌamu hwaho hoꞌmo hoꞌmtoꞌango oso hiso uhwonɨngkuji hofɨko iyoho mɨkunɨmposo unonefoho. \v 26 Hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engoso hofɨko olo hwaho lopo yoꞌmayo imoꞌnone soꞌno huno syafɨsyɨkuji hofɨkoe sɨmeho moꞌmo iyoho mɨkunɨmposo ehumanɨngkuji tɨmo hwafɨhwafe mokomayonefoho. Yoꞌmayo ahwomomjo hntokwaliyo yomo yomo yahonɨngkuhwosi uhwonɨfitnnefoho. \v 27 Oso hiso iꞌmofopahonɨngkuhwosi Aꞌamufe Hwomu sohwo kako himopo kakoe yokumpohnꞌnyo engoꞌnji kako pomponaho engoꞌnji noponefoho. \v 28 Hwangku oso yoꞌmayoso iꞌmofape-eꞌne mofone imoꞌnɨngkuhwosoꞌno osohonta sekwo lɨkafɨkuji sekwo sekwoe mnokino lɨkojwamo lohofɨkuji ahwomomo uhwonɨmno. Sekwo honɨngkano wonyo somtaꞌni isɨhutofosemayo sohwo asomo setɨmayoꞌne sohwo mofoneponoho. \s1 Iyoswo songo inyo sohonta uhwonɨngkuji huno waseyono, Ifoyo wahuꞌmontonoho. \r (Matɨyu 24:32-35; Mak 13:28-31) \p \v 29 Ose ulonto Jisas kako olo pahnnɨmo hungkuno ulɨmento Sekwo iyo mijisiyo somo uhwonɨmno. \v 30 Iyoswo songo inɨngkiso loso uhwonɨngkuji ifoyo wahuꞌmontonoho. \p \v 31 Oseso oso paꞌnyoso yoꞌmayo somneꞌno selohe somo uhwonɨngkuji sekwo huno ole waseyono. Oso sɨkuno Anɨtu kako yoꞌmayo somo yokumpohnꞌnyo mokosyohumayoꞌne sɨkunoso mofonepo nto iꞌmofapohoho. \v 32 Hungkuno nehopi waselɨmonneꞌno yohono. Hwe moyaꞌmi olo hwaho lopo neꞌno nohumentanɨngkuji yoꞌmayo hiso imoꞌnonefoho. \v 33 Ahwomoꞌnji hwahoꞌnji moiꞌwo imoꞌnoso sohonta nje hungkunoso moiꞌwo mmoꞌnonefoho. Neꞌno nowentɨhwonefoho. \s1 Jisasɨye aꞌamuso kakineꞌno itoꞌno hontohumayoꞌne hungkunofoho. \p \v 34 I osoꞌno sekwo itoꞌno fohontohumamno. Sekwo yoꞌmayo hwahoponjo soꞌno huno piꞌnɨngo syafɨsyɨkutoho. Sekwo wosopayo engo nɨngkuji mijo yokumpohnꞌnyo nɨngkuji nonilohofɨkutoho. Oꞌo, ngkineꞌno huno fisyafɨsyɨkuno. Sekwo siki humayoso wopɨngoꞌmaho. Oꞌo, sekwo oso paꞌnyo humafijoꞌmanji nje sɨkuno engo asomo pe-eꞌneso me tongo somneꞌno hmnɨwoꞌnɨngkiso hopaso wosemaꞌmontonoho. \v 35 Oso sɨkuno iꞌmofapeso hwe moyaꞌmi hopiꞌnono angoꞌmeemjo humalowotofo somo iꞌmofaponefoho. \v 36 Sɨkuno engolopohamo sekwo neꞌno fohontohumantokuno. Sekwo Anɨtumneꞌno yokumpohnꞌnyo sejaponeꞌno jomo engolopohamo ulɨkuno. Sekwo ose ifijoꞌmanji yoꞌmayo tango iꞌmofaposo somo uyakolofɨkuji Aꞌamufe Hwomu sohwoe sɨmanopo lohopitnnefoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 37 Sɨkuno huhwo huhwi Jisas kako Anɨtuye tajo ango engo somo hwe moyaꞌmimo Anɨtuye hungkuno lutɨhwamojofoho. Oseso sɨkwoꞌmiyomo kako oso hwofɨkiꞌnyo Oulif lɨwoꞌnɨngkohofo sopo saho fosyawoꞌmojofoho. \v 38 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohinoso hofɨko kakoe hungkuno upoꞌnano lontɨfeso imɨngo neꞌnji lɨkafontɨfi Anɨtuye tajo ango engo somo humotofofoho. \c 22 \s1 Jutas kako Jisasɨye mango sohwafe ahomo uyɨmo lɨmentisofoho. \r (Matɨyu 26:1-5, 14-16; Mak 14:1-2, 10-11; Joun 11:45-53) \p \v 1 Oso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo sɨkuno iyoho humayo engoso \f + \fr 22:1 \ft Mt. 26:2 enjwa soꞌmo fehonoloꞌmongkomaho. \f* umoꞌnɨmonteꞌno yohoho. Oso sɨkuno homo somo aꞌamu Jutaso hofɨko wopayo iloho iyoso engo kaofoꞌne soꞌnji miyoꞌnjo yontɨfeso wopayo feejoꞌnohini nɨmotofofoho. \v 2 Oso hwe tajo ango syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko Jisasɨmo fonjasiyoꞌne honɨngkanoso ko tɨpeentɨfi hofɨko hwe hwoyaꞌmi ikujoho nafongkupitnnoho syafɨsyontɨfi iyoho unɨngkahonɨngki ole hnnɨmentohofi, Nakwo Jisasɨmo pipi fonjosyanehwono. \v 3 Oso sɨkuno somo Seten kako Jutas Isɨkaliyoutɨye sɨmeho moꞌmo paswonto huno uyɨmentisofoho. Jutas huhwo sohwo kako Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sohwa mtaꞌango hweho. \v 4 Jutas kako nowento oso aꞌamu yofe engoꞌnjo tajo ango syoho imotofo sohwanji aꞌamu hwapɨfe tɨfoꞌnjo Anɨtuye tajo ango engo somo uhwontohumamotofo yofe engoꞌnjo sohwanjimo uꞌmanto Jisasɨmneꞌno tokoyoꞌofo imentisofoho. \v 5 Oso aꞌamu huhwo sohwa Jutasɨye hungkuno upaꞌnontɨfi sɨmonyo yontɨfi hofɨko hamniyoho uyoꞌneꞌentɨfi hungkuno mtitoꞌmentohofofoho. \v 6 Jutas kako eno ulonto kako Jisasɨmo hofɨkoe ahomo kumangkiyoꞌne aꞌamu piꞌnɨngo mohumunyo sohonta honɨngkano tɨpeehumentisofoho. \s1 Jisasɨye inomokomoyo hufaꞌu sohwaꞌu oso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo somneꞌno siko wosopayo itoꞌno esyohumamentisiyefoho. \r (Matɨyu 26:17-25; Mak 14:12-21; Joun 13:21-30) \p \v 7 Oso hohosohonta oso sɨkuno engo iyoho humayoꞌne aꞌamu Juta hofɨko wosopayo iloho inyoso engo mokamoꞌnnyo feejoꞌnohini nɨmotofo sɨkunoso iꞌmofapmmentisofoho. Oso sɨkuno homo somo hofɨko yahu \it sipsip\it* honɨyo hokuꞌyopo ulohofoꞌne fonjohumotofo sɨkunofoho. \v 8 Oseso Jisas kako Pitaꞌnji Jounꞌnjimo lɨhwajonto ulɨmento, Siko nowehosɨsi sɨkuno engo iyoho humayoꞌne somjo wosopayoso itoꞌno yasyohosi soꞌno nakwo wonano. \v 9 Ose ulahonɨngki siko ulɨmentisiyo, Nekwo ntɨꞌmo wesyohumantayoꞌno kumoꞌnɨngkohoho. \v 10 Ose ulahonɨngki ulɨmento, Upaꞌninyo. Ango engo sopono nowehosɨsi hwe fihwo kako mitɨhwontohoꞌnjo sohumo uswoꞌnɨngkohosɨsi siko kakimo inɨngkasohosɨsi ango kako swoso somo finɨngkasyɨnnyo. \v 11 Siko noswohosɨsi ango kakwoꞌyohwo sohumo ole ulinyo. Nekwoe Lonetɨhwayo sohwo kako kikineꞌno hungkuno ole lehwajohoho. Ngkoꞌne ango nje inomokomoyo sohwanji sɨkuno engo somjo wosopayo ntɨpo wonantaneto. Ose lehwajohoho. \v 12 Ose ulohosɨsoꞌno kako ango tokilonjwaꞌmo molinyo yokintahoponjo somo wosetɨhwamontonoho. Oso homo somo nakwoe wosopayo itoꞌno feesinyo. Ango homo somo epohumayo ijempoho yoꞌmayoso hiꞌnjomnoho. \v 13 Jisas ose ulahonɨngki siko nowenji yoꞌmayo Jisas ulɨmentiso hopaso tɨpemaꞌmentisiyefoho. Notɨpemanji siko wosopayo itoꞌno yahumentisiyefoho. \s1 Jisas kako kakoe inomokomoyo sohwamo kakoe aꞌapahoꞌnji kakoe honɨyoꞌnji nyoꞌne uyɨmentisofoho. \r (Matɨyu 26:26-30; Mak 14:22-26; 1 Koulin 11:23-25) \p \v 14 Oso wosopayo nyoꞌne sɨkunoso nto iꞌmofopahonɨngki Jisas kako wosopayo nyoꞌne ijempoho soponjo epohumayo sopo kakoe inomokomoyo \it apousel\it* sohwanji humamentohofofoho. \v 15 Jisas nohumanto ulɨmento, Ngko oleꞌno nɨmoꞌnɨmojofoho. Ngko sekwoꞌnji olo Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo Sɨkuno Engo wosopayo wonantaneꞌno yohono. Wosopayo nonɨngkuhwasi tɨfi tohino engo womaꞌmonnoho. \v 16 Sekwo nje hungkuno upaꞌnɨmno. Olo sɨkuno engo lomjo wosopayo nɨwoꞌnɨngkuhwone loso nɨngkuhwasi ngko olo hwaho lopo apaꞌno manɨmnehono. Oꞌo, ngko poyo imoꞌnɨꞌmeꞌno olo sɨkuno engo lomjo wosopayo nɨngkuhwoneso ne uꞌmofapmmontonoho. Tɨfi noꞌmo Anɨtuye aꞌamu kakimo enjwaꞌmo humafijo sohonta ngko olo sɨkuno lomjo wosopayo nɨngkuhwone hopa apaꞌno nonontɨꞌmnefoho. \p \v 17 Ose ulonto kako mijo nyoꞌne noswanyo ipisayo mijoꞌnjoso nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto ulɨmento, Sekwo olo mijolo nomafɨkuji yano filofanɨmno. Ose ulonto ulɨmento, \v 18 Sekwo nje hungkuno upaꞌnɨmno. Olo mijo loso ngko manɨmnehono. Ngko neꞌno manyoꞌnjo humantɨꞌme sohwoꞌni hwangku Anɨtuye aꞌamu kakimo enjwaꞌmo humafijo sohonta ngko apaꞌno nonontɨꞌmne hwoꞌnyoho. \v 19 Jisas ose ulonto kako wopayo nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto kutɨkujo lohofonto kakoe inomokomoyo sohwamo huꞌmuyonto ulɨmento, Olo wosopayo loso nje aꞌapahofoho. [Sekumo sefoꞌmayoꞌne mtɨhupenji sejapohono. Tɨfi noꞌmo sekwo ole mjanɨmɨkuji ngkineꞌno fisyanɨfɨsyɨkuno. \v 20 Wosopayo moiꞌwo nɨngkahonɨngkofi kako wosopayo uyɨmentiso hopaso kako mijo homo oseꞌnohini uyɨmentisofoho. Kako mijo uyonto ulɨmento, Olo ipisayo mijo noswanyo loꞌmjo loso nje honɨyofoho. Sekwo Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyoꞌne yahino songo lomneꞌno sekwoe wonyomneꞌno mpe iyoꞌne usɨhumahefoho.] \v 21 I uhwonɨmni. Olo aꞌamu nje mango sohwamo ngkineꞌno tokoyoꞌofo yone lohwoꞌnji olo ijempoho lopo humalohwono. \v 22 I Anɨtu kako hohonta hungkuno mtɨtoꞌmentiso hopaso ngko poyo umoꞌnɨmonneꞌno yohono. I osoꞌno oso hwe ngkineꞌno nje mango sohwamo tokoyoꞌofo ntohofone sohuneꞌno hitoho ntokwoho. \v 23 Ose ulahonɨngki hofɨko angaꞌno angaꞌnohino sohwa humahnnɨngkofi, Oso yahino wonyo hiso tɨhwo ulohoꞌmonteto. Ose humahnnɨngkohofofoho. \s1 Jisasɨye inomokomoyo sohwa hungkuno toho paꞌnyo ole hnnɨmentohofi, Nakwo yofe engoꞌnjo nomꞌni hwamo yakoloꞌnnyoso tɨhwolo. \p \v 24 Jisasɨye inomokomoyo sohwa hofɨko oso hungkunoso hnnontɨfi hofɨkoe hungkunoso toho paꞌnyo imoꞌnɨngkahonɨngki ole soꞌno yoka hungkuno hnnɨmentohofi, Nakwo yofe engoꞌnjo nomɨhwamo yakoloꞌnnyoso tɨhwolo. \v 25 Ose hnnɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hwe yofe engoꞌnjo olo hwaho lopo aꞌamumo mokosyohumayo sohwa hofɨko hofɨkoe aꞌamu somo syoho engo ko uyahonɨngkofi aꞌamu huhwo sohwa hofɨko nakumo nefoꞌmayoꞌnefoho lɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 26 I osoꞌno sekwo oso hopa ikutoho. Oꞌo, aꞌamu ngko yofe engo womaꞌmo loso sohwo kako nomꞌne aꞌamumo enjwaꞌmnohini wohumano. I kako nomꞌne hwamo womokosyohumamo loso sohwo kako oso huhwo sohwafe syoho ulohofiyo hopaso umoꞌnono. \v 27 Hwe engo sɨmoꞌmjoso tɨhwolo. Aꞌamu ijempohopo wosopayo nɨwoꞌnɨngkiso sohwolaho. Aꞌamu wosopayo iloho yonto uyɨwoꞌnɨngkiso sohwolaho. I aꞌamu ijempohopo humanto wosopayo nɨwoꞌnɨngkiso oso hweho. I osoꞌno ngko yofe engoꞌnjo huhwoꞌni oso hopa miyalokuyohono. Oꞌo, ngko sekwoe syoho selohofiyo paꞌnyo hwoꞌni humaleno. \p \v 28 Sekwo ngkoꞌnji nohumentanɨngkofi yoꞌmayo tangoso ngkimo yamofo ntohofoꞌneso nuꞌmahonɨngki sekwo ngkimo manɨhwatɨꞌmofefoho. \v 29 I osoꞌno nje Mpohwo kako ngkimo yoꞌmayo hopiꞌnonohino enjwaꞌmo hoꞌnanɨhumentiso soꞌno ngko huhwoꞌni yoꞌmayoso sekumo enjwaꞌmo hoꞌnosesyalokweno. \v 30 Oseso ngko yoꞌmayo somo mokosyohumentahonɨꞌme sohonta sekwo nje epohumayo sopo nohumafɨkuji nje wosopayoꞌnji mijoꞌnji nɨfitnnefoho. Sekwo ngkoꞌnji nohumafɨkuji oso aꞌamu Isɨlael hofɨkoe temtitofo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo sofe hwe engo umoꞌnantɨfeho. Ose imoꞌnɨngkuhwosoꞌno sekwo hofɨkimo mokosyohumantokutnnefoho. \s1 Jisas kako Pitamo ole ulɨmento, Kɨko ngkineꞌno hohujo ukinjanɨmoꞌmonnoho. \r (Matɨyu 26:31-35; Mak 14:27-31; Joun 13:36-38) \p \v 31 Jisas Pitamo ulɨmento, Saimoun, Saimoun, kɨko upaꞌnyo. Seten kako sekumo wonyo wasemokumonto yalofoho. Kako sekwoe huno wopɨngo somo kehilo ehilofo waselohoꞌmonte-eꞌno joho losetɨmalofoho. \v 32 Seten ose ko yontanɨngki ngko jɨje sɨmeho hiꞌntnnono ntopantokunoso poyo mapeꞌnyoꞌnjo yoneꞌenji Mpohumo kikineꞌno jomo nto ulɨmaleno. Oseso kɨko apaꞌno ngkimo nnɨngkapohoji kɨko jɨje nɨngkwahwosamo nɨfoꞌmahoji yokumpohnꞌnyo usosofitofo. \v 33 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Hwe Engofo, hofɨko kikimo impoꞌangomo intofakohufijoꞌmanji ngko huhwoꞌnnonji untofaehufe. I hofɨko kikimo poyo kumokufijoꞌmanji ngko huhwoꞌnnonji wemokufe. \v 34 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Pita, ngko olo hungkuno wakilɨmonneꞌno yohono. Olo sɨkwoꞌmiyo lomo tosɨka yoka mohoꞌnyo kuntoliyopo kɨko ngkineꞌno mango hufaꞌu sɨhune ole ulɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyohoyohoho. \s1 Yoꞌmayo hamniyoho hoꞌyo ifɨkiꞌyo hwakuhwajo soꞌntnneꞌno hungkuno ulɨmentisofoho. \p \v 35 Hohonta sekwo nje hungkuno lutɨhwayoꞌne losehwatɨmentohe sohonta sekwo hamniyoho kiꞌyoꞌnji ifɨkiꞌyoꞌnji sɨfɨkwongofosyohwanji momotayoꞌnjo imentohofofoho. Oso hohosohonta sekwo yoꞌmayo soꞌno umofonyo imentohofotaho. Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Awonoho. Umofonyo mimmentɨhwonefoho. \v 36 Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, I olohonta kɨko hamniyoho hoꞌyo hiꞌnjo hwosɨꞌmanji maho. I aꞌamu ifɨkiꞌyo hiꞌnjo hwoꞌmanji osenohini womano. I aꞌamu hwakuhwajo ane hwoꞌmanji kako kakoe manjiꞌmofo yajɨhwosi nomꞌne aꞌamu mpe ikujoꞌno kako hwakuhwajo mpe uyono. \v 37 Hwapɨngoso aꞌamu Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo sohwa hofɨko ngkineꞌno hungkuno ole mtɨꞌmokumentohofi, Hofɨko kakimo utɨmafɨkuji aꞌamu wonyo hwanji mɨhumatɨpitnne hweho. Oso hungkuno ngkineꞌno mtɨꞌmokumentohofoso ne umoꞌnɨmontonoho. Yoꞌmayo ngkineꞌno Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofoso olohonta ne umoꞌnɨmontonoho. \v 38 Ose ulahonɨngki hofɨko ulɨmentohofi, Hwe Engofo, kɨko uhwonyo. Nakwo hwakuhwajo hufaꞌu mokosyohumalohwono. Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Hoponoho, ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako iyo uyo syoho Ngketɨsemani sopo Anɨtumo jomo ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 26:36-46; Mak 14:32-42) \p \v 39 Jisas noswaponto kako oso hwofɨkiꞌnyo Oulif sɨmojo sopo sahonɨngki kakoe inomokomoyo sohwa inɨngkamentohofofoho. \v 40 Jisas kako oso hopo sopo iꞌmofawento kakoe inomokomoyo sohwamo ole ulɨmento, Yamofo seꞌmaso sohonta wonyo pɨwesyanoho lɨkuji Anɨtumo jomo yokumpohnꞌnyo ulɨmno. \v 41 Ose ulonto Jisas hofɨkimo weꞌenepi nonje ulɨkoꞌmotamentisofoho. Sawemopoꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu sojo fonjontɨfi pɨwasyɨwoꞌnɨngkiso hopa sopole humawento Anɨtumneꞌno hwomtame ulohofonto ole ulɨmento, \v 42 Mpohwo, kɨko huno ole kiyosoꞌmanji olo tango uꞌmasoso ngko wae umoꞌmo. Huno ose kiyosoꞌmanji olo tango nɨꞌmasoso wae feenɨmofo. I, huno ose makiyoꞌmanji wae yanɨmofohotoho. Jɨje hunomnohini finɨngkayo. Nje hunomo inɨngkahutoho. \v 43 Ose ulahonɨngki aꞌamu ahwomo mtaꞌango sohwo uꞌmanto Jisasɨmo yokumpohnꞌnyo usosofitoꞌmentisofoho. \v 44 Jisas kako tango mɨkunɨmposo engo uyahonɨngki kako Mpohumo jomo yokumpohnꞌnyo neꞌnohini ulontanɨngki kakoe aꞌapaho mtaꞌni wokino honɨyo paꞌnɨngo hwahopo loꞌnɨmentisofoho. \p \v 45 Jisas kako Mpohumneꞌno jomo moiꞌwo ulosojwamofonto nolɨkafonto kakoe inomokomoyo sohwafepono umentisofoho. Kako nuꞌmanto uhwonɨmentisoso kakoe inomokomoyo sohwa saho fosyowentanɨngkofi uhwonɨmentisofoho. Hofɨkoe sɨmeho tango ifisyɨmofahonɨngki poꞌnɨfo imoꞌnontɨfi saho fosyawoꞌmentohofofoho. \v 46 Ose uhwononto ulɨmento, Sekwo saho pehoꞌno fosyawotofo. Filɨkapmno. Sekwo yamofo neꞌmasoso yahino wonyoso nopɨwesyanoho lɨkuji Mpohumo jomo ulɨmno. \s1 Jisasɨye mango sohwa kakimo aho koꞌmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:47-56; Mak 14:43-50; Joun 18:3-11) \p \v 47 Jisas ose ulontanɨngki hwe piꞌnɨngo engo sohwa Jisasɨmo uꞌmaꞌmentohofofoho. Oso hwe Jutas Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni hufaꞌuyo somtaꞌango sohwo kako aꞌamu piꞌnɨngo engo huhwo sohwamo ipemotaponto Jisasɨye huyoꞌmo nuꞌmanto hinjoho uhuꞌnɨmentisofoho. \v 48 Ose uhuꞌnɨngkahonɨngki Jisas ulɨmento, Jutas, kɨko Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌnɨmo hinjoho nɨhuꞌnɨngkinoso nje mango hwamo ujo wehontojwanɨhumneꞌno lantohofohino. \p \v 49 Ose ulahonɨngki Jisasɨye inomokomoyo kakoꞌnji humunyo sohwa yoꞌmayo imoꞌnone soꞌno nuhwonontɨfi hofɨko ulɨmentohofi, Hwe Engofo, kɨko huno ole lakiyohoho. Nakwo olo aꞌamu lohwamo hwakuhwajoꞌnji wofonjosyano. Huno ose lakiyohoho. \v 50 Ose ulontanɨngkofi inomokomoyo fihwo kako oso hwe tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe yofe engoꞌnjo sohwo kakoe syoho ulohofiyo sohwoe aho anga sohohnjo haloho somo hwakuhwajoꞌnji lokuꞌmentisofoho. Lojwahonɨngki halohoso pɨwahuꞌmentisofoho. \v 51 Jisas ose uhwononto ulɨmento, Oso yahino wonyoso olohonta fohoꞌnamopmno. Ose ulonto oso hwe huhwo sohwoe halohopo aho upmꞌmokahonɨngki halohoso wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \p \v 52 Jisas wopɨngo ose umokonto kako aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwanji aꞌamu Anɨtuye tajo ango engo somo uhwontohumayo fefo tokusoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji hofɨko kakimo aho ke-eꞌne pmmentohofo sohwamo ole ulɨmento, Sekwo aꞌamu hufo iwoꞌnɨngkiso sohuneꞌno aho wokano lontɨfi hwakuhwajoꞌnji itokusoꞌnji lomotopalokwofo. \v 53 Sɨkuno piꞌnɨngo engo somo Anɨtuye tajo ango engo somo ngko sekwoꞌnji nohumentanɨngko sekwo ngkimo aho manɨkoꞌmmentohofofoho. I osoꞌno olohonta Setenɨye yokumpohnꞌnyo engo imoꞌnɨngkohoho. Osoꞌno sekwoe sɨkunofoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Pita ole lɨmento, Ngko Jisasɨneꞌno huno maniyohoyohoho. \r (Matɨyu 26:57-58, 69-75; Mak 14:53-54, 66-72; Joun 18:12-18, 25-27) \p \v 54 Jisas ose ulahonɨngki hofɨko Jisasɨmo aho kentɨfi ipemotawomentohofofoho. Ipemotawentɨfi hofɨko oso aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwoe angomo motahumentohofofoho. Pita hofɨkimo ko inɨngkawomentisoso hofɨkimo mufantohiꞌnyofoho. Oꞌo, kako poꞌmtopoꞌmtisyo humulohoꞌmɨwesyofoho. \v 55 Oso ango hopo soponjo aꞌamuso tojo ajwo somo toho intofontɨfi humohumantohofofoho. Osopo Pita hofɨkoꞌnji humamentisofoho. \v 56 Pita kako tɨpomponaho sopo nohumentanɨngki aꞌmu syoho ulohofiyo fisi kako Pitamo uhwononto ulɨmento, Olo hwe lohwo huhwo Jisasɨꞌnji humawoꞌnɨngkiso hweho. \v 57 Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Olo aꞌmu losijo awonoho. Ngko kakineꞌno huno maniyofoho. Ose ulɨmentisofoho. \v 58 Hwangku weꞌenepi nohumantɨfi hwe fihwo kako Pitamo uhwononto ulɨmento, Kɨko huhwosi kakoe aꞌamu hwosoho. Ose ulahonɨngki Pita ulɨmento, Olo hwe lohwo ngko kakoe aꞌamu hwonɨꞌmaho. \v 59 Pita ose ulonto oso hopo sopo neꞌno nohumentanɨngki mofehiꞌnyo sɨmoꞌme angaꞌnohino uyakolofo somo hwe fihwo Pitamneꞌno hungkuno yokumpohnꞌnyo ole ulɨmento, Hungkuno nehopiꞌnohini walɨmonneꞌno yohono. Olo hwe lohwo huhwo kako Jisasɨꞌnji humawoꞌnɨngkiso lohwolɨkeno. Kako Ngkalilintaꞌango hweho. \v 60 Ose ko ulahonɨngki Pita ulɨmento, Olo hwe lohwo kɨko hungkuno lohinoso ngko huno manyoꞌnjo yohoho. Ose ulontanɨngki tosɨka yoka kuntoꞌno hoꞌnɨmentisofoho. \v 61 Ose hoꞌnɨngkahonɨngki Jisas kako Pitamneꞌno ikinjamo lohofonto Pitamo uhwonɨmentisofoho. Pita kako Jisasɨye sɨmanomo uhwononto oso hungkuno Jisas Pitamo ulɨmentiso soꞌno huno ikwesyafɨhuꞌmentisoso olenoho. Olo sɨkwoꞌmiyo lomo yɨhufo tosɨka yoka malontanɨngkuhwoso sohonta kɨko Pita ngkineꞌno mango hufaꞌu sɨhune ole walɨmonnoho. Ngko Jisasɨmneꞌno huno maniyofoho. \v 62 Pita kako huno ose syafɨsyonto kako mempo swonto kakoe yahino wonyo soꞌno sɨmeho tango mɨkunɨmposo uyahonɨngki humotaho engo lɨmentisofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨmneꞌno tɨkafo ujontɨfi kakimo ikujoho fongkuꞌmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:67-68; Mak 14:65) \p \v 63 Aꞌamu Jisasɨmo aho koꞌmentohofo sohwa hofɨko Jisasɨmneꞌno sitofo ulontɨfi ikujoho fongkuꞌmentohofofoho. \v 64 Hofɨko Jisasɨye tɨmomo hwapɨfe kotɨjɨswontɨfi ikujoho fonjontɨfi ulɨmentohofi, Kɨko huno hwapɨngoꞌnjo sohwosi tɨhwo kufonjohoho. Kɨko huno kisyoꞌmanji oso hweho fonaso. \v 65 Ose ulontɨfi hofɨko sitofo mjalomumentohofofoho. \s1 Hofɨko ‘kaunɨsol’ sohwafe tɨmopo Jisasɨmo nomꞌne hungkuno ulohonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 26:59-66; Mak 14:55-64; Joun 18:19-24) \p \v 66 Imɨngo ne mofehiꞌnyo sɨꞌmofape soꞌnji aꞌamu \it kaunɨsol\it* sohwa uhuꞌmokumentohofofoho. Oso aꞌamu huhwo sohwa fehohnjoso hofɨko tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo hwafoho. Fehohnjoso honɨngkano hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Aꞌamu sohwa hofɨko hofɨkoe \it kaunɨsol\it* sohwafe pono Jisasɨmo ipemotasontɨfi ole ulɨmentohofi, \v 67 Kɨko yoloho fonaso. Kɨko Kɨlais Anɨtu lokuhwatɨmentiso sohwosilaho. Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Ngko selɨmeso sekwo ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono montapɨfitnnehofo. \v 68 U, ngko sekumo nomꞌne hungkuno selohonɨmeso sekwo nje hungkunomo aku mantɨfitnnehofo. \v 69 I osoꞌno olohontaꞌnji sɨkuno engolopohamo memjaofɨhwoso sohonta Aꞌamufe Hwomu sohwoꞌni Anɨtu yoꞌmayo hopiꞌnonohino somne yokumpohnꞌnyo hwapɨngoꞌnjo sohwoe aho anga sohohntaꞌni wohumamonnoho. \p \v 70 Ose ulahonɨngki ulɨmentohofi, Kɨko sohwosi, kɨko Anɨtuye Hwomu Nehwosilaho. Ose ulahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo ose lohofoso ngko olo huhwoꞌnyoho. \v 71 Ose ulahonɨngki hofɨko hnnɨmentohofi, Kakoe mango mtaꞌni nto upaꞌnɨngkuhwono. Nomꞌne hungkuno pehofo upoꞌnanehwono. Awonoho. Ntaꞌnoho. Ose hnnɨmentohofofoho. \c 23 \s1 Aꞌamu Jutaso hofɨko hwe engo Pailotɨye tɨmo sopo Jisasɨmo hungkuno ulohonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 27:1-2, 11-14; Mak 15:1-5; Joun 18:28-38) \p \v 1 Oseso aꞌamu hopiꞌnonohinoso nolɨkafontɨfi Pailotɨyepono Jisasɨmo ipemotawomentohofofoho. \v 2 Ipemotawentɨfi hofɨko Jisasɨmneꞌno olo hwasyo hungkuno lomantɨfi mjalomumentohofi, Nakwo olo hwe lohumo uhwonɨwoꞌnɨngkuhwoneso kako nakwoe aꞌamu somo hwasyo honɨngkanomo ipemotawowoꞌnɨngkiso hweho. Nakwoe hwe engo Sisa sohuneꞌno hamniyoho hoꞌnasyɨwoꞌnɨngkuhwone honɨngkano somo wopɨjwonaoꞌmto iwoꞌnɨngkiso hweho. Kako ole hnnɨwoꞌnɨngkiso hweho. Ngko Kɨlais hwoꞌnyoho. Ngko aꞌamu Jutafe Hwe Engo hwoꞌnyoho. \v 3 Ose ulahonɨngkofi Pailot Jisasɨmo ulohonɨmento, Kɨko aꞌamu Jutafe Hwe Engo hwosilaho. Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Hungkuno hiso kɨko nehopi lohino. \v 4 Ose ulahonɨngki Pailot kako aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwanji hwe hwoyaꞌmi hopiꞌnonohino soꞌnjimo ole ulɨmento, Ngko olo hwe lohuntaꞌni honɨngkano wonyo motɨpemahoyohono. \v 5 Ose ulahonɨngki hofɨko mohmꞌno olo hwasyo hungkuno ulɨmentohofi, Olo hwe lohwo kako hwaho Jutiya soꞌmeemjo hwe moyaꞌmimo hungkuno ulahonɨngki hofɨko aꞌamu nakwoe hwaho mokosyohumayo sohwamo wae weeofantɨfeꞌno yalokwofo. Kako oso hungkunoso Ngkalilintaꞌangoso neꞌno hwasyo mjalɨmopmmojoso ae oloponoho. Hwasyo ose ulɨmentohofofoho. \s1 Heloutɨye tɨmopo aꞌamu hofɨko Jisasɨmneꞌno hungkuno ulɨmentohofofoho. \p \v 6 Pailot kako oso hungkuno upaꞌnonto hofɨkimo ulohonɨmento, Olo hwe lohwo Ngkalilintaꞌango hwolaho. \v 7 Ose ulahonɨngki hofɨko hungkuno ulɨmentohofoso Pailot kako huno ole uyɨmento, Jisas kako oso hwaho Helout mokosyohumamojo sopontaꞌango hweho. Huno ose uyahonɨngki kako Heloutɨyepono Jisasɨmo lɨhwatɨmentisofoho. Oso hohosohonta Helout huhwoꞌnji ango Jelusalem humamentisofoho. \v 8 Helout kako Jisasɨmo uhwononto sɨmonyo imentisofoho. Hwapɨngoso kako Jisasɨmneꞌno yoꞌmayo hungkuno upaꞌnonto kako Jisas yoꞌmayo wonyoangkafo aꞌamu miyɨwoꞌnɨngkiyohofoso ihwosoꞌno uhwonɨmo lɨmojo hweho. \v 9 Oseso Helout kako yoꞌmayo hungkuno piꞌnɨngo Jisasɨmo ko ulohonɨngkahonɨngki Jisas kako hungkuno mujofoho. \v 10 Aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwanji aꞌamu honɨngkano hungkuno lutɨhwamotofo sohwanji hofɨko Jisasɨmneꞌno hungkuno yokumpohnꞌnyo mjalɨmɨmentohofofoho. \v 11 Helout kakoe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwanji hofɨko Jisasɨmo wonyo umtɨꞌmokontɨfi sitofo ulɨmentohofofoho. Osoꞌno hofɨko hwe yofe engoꞌnjo hwaho mokosyohumayo sohwafe manjiꞌmofo wonyoangkafoso aꞌamu oso homo somo uhwonɨngkuji tɨkafo ujiyoꞌne ulohofɨhwajontɨfi Pailotɨyepono asomo lɨhwatɨmentohofofoho. \v 12 Hohonta Heloutɨꞌnji Pailotɨꞌnji siko mangohwo paꞌnyo humamojiyoso oso sɨkuno homo somo siko sɨmeho afa inonji nje aꞌamuhwe hnnɨmentisiyefoho. \s1 Pailot kako Jisasɨmo usɨhutofɨhwatɨmo ko lonto Jisasɨmo fonjintoꞌofasiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \r (Matɨyu 27:15-26; Mak 15:6-15; Joun 18:39–19:16) \p \v 13 Osoꞌno Pailot kako aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwanji aꞌamu Jutafe hwe engo sohwanji hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino somneꞌno lutɨmanto \v 14 ulɨmento, Sekwo olo hwe lohumo ngkiyepono ipemotapohofo lohuneꞌno sekwo ntohofi, Kako hwe moyaꞌmife hunomo wonyo umokalofoho. Ose ntohofo soꞌno ngko oso hungkuno soꞌneꞌno sekwoe tɨmopo ulohonɨngkeso ngko kakoe honɨngkano wonyoso motɨpemahoyohono. Oꞌo, sekwo upaꞌnɨmno. Sekwoe hungkunoso ne anefoho. \v 15 Helout kako ngkiyepono olo hwe lohumo asomo lɨhwatɨmaso soꞌno ngko huno niyohoho. Kako huhwo olo hwe lohwoe honɨngkano wonyoso motɨpemuyonto lɨhwatɨmaso hweho. Upaꞌnɨmno. Olo hwe lohwo peho wonyo imaso huneꞌno wofonjosyantanto. Awonoho. Wonyo ane hweho. \v 16 Osoꞌno ngko kakimo sohweꞌnji ikujoho fonjiꞌmo usɨhutofɨhwatɨmonneꞌno yohono. Ose ulɨmentisofoho. \v 17 [Oso humamotofo sohonta yahino oleso woꞌnnyoponoho. Oso Anɨtu Aꞌamu Isɨlael somo Uyakoloꞌmentiso somneꞌne Syafɨsiyo sɨkuno iyoho humayo engo uhwonɨmotofo homo somo Pailot kako aꞌamu impoꞌangomjo fihumo isɨhutofɨhwatɨmojofoho.] \p \v 18 Pailot kako Jisasɨmo usɨhutofɨhwatɨmo lɨmentiso soꞌno hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino mango mohmꞌno ole ulɨmentohofi, Oso hwe sohumo fonjasyɨkuji Mpolapas nakuyepono fisɨhutofɨhwatɨmno. Ose ulɨmentohofofoho. \v 19 Oso hwe Mpolapas huhwo sohwo kako aꞌamu hwaho mokosyohumayo sohwanji ikujoho fongkiꞌnontɨfi hwe fihumo fonjahumentiso soꞌno hofɨko impoꞌangomo uhumatɨꞌmentohofo hweho. \v 20 Pailot kako Jisasɨmo usɨhutofɨhwatɨmo lonto hungkuno apaꞌno ulɨmentisofoho. \v 21 I osoꞌno hofɨko mango mohmꞌno ulɨwoꞌnɨmentohofi, Iyopo fonjintoꞌofahumno. Iyopo fonjintoꞌofahumno. \v 22 Ose ulahonɨngkofi Pailot kako hungkuno hufaꞌu sɨhune umoꞌnono lonto ulɨmento, Pehoꞌneto. Olo hwe lohwo peho wonyo imaso hwolo. Ngko olo hwe lohwoe wonyoso motɨpemahoyohono. Kako poyoso pehoꞌno umoꞌnɨmontolo. Oꞌo, ngko kakimo sohweꞌnji ikujoho fonjiꞌmo usɨhutofɨhwatɨmonneꞌno yohono. \v 23 Ose ko ulahonɨngki hofɨko nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo imoꞌnontɨfi fonjintoꞌofasiyoꞌne apaꞌno mango mohmꞌno ulɨmentohofofoho. Osoꞌno hofɨkoe mangoso Pailotɨye mangomo hwotoho hmmentohofofoho. \v 24 Oseso Pailot hofɨkoe hungkunomo halohoꞌno yonto Jisasɨmo fonjasiyoꞌne hungkuno ulɨmentisofoho. \v 25 Oso hwe kako aꞌamu hwaho mokosyohumayo sohwanji ikujoho fongkiꞌnontɨfi hwe fihumo fonjahumentiso soꞌno hofɨko impoꞌangomo uhumatɨꞌmentohofo sohumo Pailot kako isɨhutofɨhwatɨmentisofoho. I Jisas sohuneꞌno hofɨkoe hungkunomo inɨngkawento Pailot kako kakoe aꞌamu itokusoꞌnjo sohwafe ahomo hoꞌnahumentisofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨmo iyo hwojiyafɨkuꞌnnyomo fonjintoꞌofahumentohofofoho. \r (Matɨyu 27:32-44; Mak 15:21-32; Joun 19:17-27) \p \v 26 Hofɨko Jisasɨmo ipemotawentɨfi hwe fihwo Saimoun ango Sailinintaꞌango sohumo aho kaꞌmentohofofoho. Saimoun huhwo sohwo kako syoho mtaꞌango sohwo angopono pontanɨngki hofɨko Jisasɨye iyo hwojiyafɨkuꞌnnyoso Saimounɨye sangopo nɨtofiyahonɨngkofi kako intofonto Jisasɨmo tɨfi intofɨmjɨmentisofoho. \p \v 27 Nto wahonɨngkofi hwe moyaꞌmi piꞌnɨngo engo hofɨko Jisasɨmo inɨngkawentɨfi moyaꞌmi fifa hofɨko Jisasɨmneꞌno hitoho ulofahonɨngki humotaho lɨmentohofofoho. \v 28 Ose lontanɨngkofi Jisas kako ikinjamo lohofonto ulɨmento, Sekwo Jelusalemmjo moyaꞌmi sofasi sekwo ngkineꞌno humotaho pehoꞌno ntantɨkwofo. Oꞌo, sekwo sekwoꞌntnneꞌno sekwoe mehomiꞌntnneꞌno humotaho engo filɨmno. \v 29 Upaꞌnɨmno. Hwangku sɨkuno wonyo iꞌmofapɨhwosoꞌno ole lɨfitnnefoho. \q1 Moyaꞌmi hwonjo sofanji, \q1 moyaꞌmi yawoso mmoꞌnyoꞌnjo sofanji, \q1 moyaꞌmi mehomi amno manyo sofanji, \q1 hofɨko sɨmonyo uyɨfe. \p \v 30 Oso sɨkuno homo somo hwe moyaꞌmi hwofɨkiꞌnyo engo somo ole ulɨfitnnefoho. Sekwo nakumo fɨkilopenahumno. I hwofɨkiꞌnyo weꞌe somo ole ulɨfitnnefoho. Sekwo nakumo fɨfehuꞌmokonesyohumamno. Ose ulɨfitnnefoho. \v 31 Hungkuno ole lɨwoꞌnɨngkohofo, Aꞌamu olo wonyo loso iyo mijoꞌnjo tɨpemapijo sohonta ifijoꞌmanji iyo yofoho imoꞌnɨngkuhwosoꞌno pipi uyantɨfeto. Jisas kakineꞌno ose ulɨmentisofoho. \p \v 32 Hwe hufaꞌu honɨngkano wonyo imoꞌmojiyo sohwaꞌu Jisasɨꞌnji fonjintoꞌofasiyoꞌne ipemotawomentohofofoho. \v 33 Oso hwofɨkiꞌnyo weꞌe yofe ole, Aꞌmomnokino Yokino Huyoꞌmango Paꞌnyoponoho lɨwoꞌnɨngkohofo sopo iꞌmofawentɨfi osopo Jisasɨmo fonjintoꞌofahumentohofofoho. Oso hwe wonyo imojiyo sohwaꞌuꞌnji angaꞌnohino sohwo Jisasɨye aho angahohntaꞌni fonjintoꞌofasyontɨfi nomꞌne humo Jisasɨye aho hwonamonyo hohntaꞌni fonjintoꞌofahumentohofofoho. \v 34 Hofɨko Jisasɨmo fonjintoꞌofosyahonɨngkofi Jisas kako Anɨtumo ulɨmento, Mpohwo sohwosi olo wonyo ntohofantɨkwofo losoꞌno hofɨko huno itoꞌno muyo hwafoho. Osoꞌno kɨko hofɨkoe wonyoso wae yɨmofohoji hofɨkimo ufoꞌmaho. Ose ulɨmentisofoho. Hwe itokusoꞌnjo sohwa hofɨko Jisasɨye manjiꞌmofo yoꞌmayoso tɨhwo tɨhwo manekiyohoho lontɨfi syohiꞌnyo yontɨfi oso syohiꞌnyo homo somo uyakoloꞌmentiso aꞌamu sohwo maꞌmentisofoho. \v 35 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnono hofɨko nolohofontɨfi humuhwontohumantohofofoho. Hwe yofe engoꞌnjo sohwa hofɨko Jisasɨmneꞌno sitofo ole ulɨmentohofi, Kako aꞌamu nomꞌnemo ufoꞌmawoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno kako Kɨlais Anɨtu uhwosopoꞌmentiso ne hwoꞌmanji kako ufoꞌmaꞌnono. \v 36 Ose lahonɨngkofi aꞌamu itokusoꞌnjo huhwa sitofo ulontɨfi hofɨko Jisasɨꞌnjo mofone sopo wentɨfi mijo yokumpohnꞌnyo mangkinyoꞌnjo ifomokosyohumantɨfi, Mono. Mijo hmnyo, ulontɨfi \v 37 ulɨmentohofi, Kɨko aꞌamu Juta somo mokosyohumawoꞌnɨngkino nehwosɨꞌmanji kɨko foꞌmaꞌnyo. Sitofo ose ulɨmentohofofoho. \v 38 Jisasɨye iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo kakoe mnokinoꞌnjo tojwa sopo iyoswo hofojahumentohofofoho. Oso iyoswo homo somjo ifalifaliyoso olenoho. OLO HWE LOHWO AꞌAMU JUTAFE HWE ENGO HWEHO. \p \v 39 Oso aꞌamu wonyo sohwaꞌu Jisasɨꞌnji fonjintoꞌofahumentohofo sohwaꞌu nomꞌnehwo Jisasɨmo sitofo ole ulɨmento, Kɨko Kɨlais nehwosɨꞌmanji kɨko foꞌmaꞌnɨngkohoji nekumo fefoꞌmaho. \v 40-41 Ose ulahonɨngki nomꞌnehwo upaꞌnonto yoka ulɨmento, Kɨko peꞌnɨngkino losoꞌno Anɨtumneꞌno iyoho makinɨngkoho liyohoho. Nekwoe yahino wonyo imotohwayo lomneꞌno tohino mahwoyo loso itoꞌnohinofoho. Olo hwe lohwo kako honɨngkano wonyo ane hweho. I osoꞌno nekwo tohino mahwoyeso kakoꞌnji afaꞌno mahwono. \v 42 Ose ulonto kako Jisasɨmo ulɨmento, Hwangku kɨko aꞌamumo mokosyohumayoꞌne yofe engo majo sohonta kɨko ngkineꞌno huno asyanɨfohujo. \v 43 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Ngko hungkuno nehopiꞌnohini wakilɨmonneꞌno yohono. Olo sɨkuno lomo kɨko ngkoꞌnji ahwomomjo ango wopɨngo \it Palatais\it* sopo wohumantayoho. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Jisas kako poyo imoꞌnɨmentisofoho. \r (Matɨyu 27:45-56; Mak 15:33-41; Joun 19:28-30) \p \v 44 Hinjo ajwo kuntoliyopo sɨkuno mjaofonto mofehiꞌnyomo hoholo yasyonto akupoꞌnyoꞌnji (3 \it kɨlouk\it*) osoꞌnji apaꞌno longkonɨngkahonɨngki mofehiꞌnyo lɨmentisofoho. \v 45 Sɨkuno mjaoꞌmentiso hohosohonta Anɨtuye tajo ango engo somjo hwapɨfe engo oso ajwoponjo ango weꞌe Anɨtu humayoꞌnefoho lɨmotofo sopo hokuꞌyopo pmpilɨpeehinyoso yokintahopo ntaꞌni tomonte sɨsɨmpo lohofonto hufaꞌu imoꞌnɨmentisofoho. \v 46 Sɨsɨmpeehonɨngki Jisas kako mango mohmꞌno ole ulɨmento, Mpohwo, nje huyoꞌmangoso jɨje ahomo wohoꞌnakohumneꞌno yohono. Ose ulonto kako poyo imoꞌnɨmentisofoho. \v 47 Poyo imoꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu itokusoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwo oso homo somo uhwononto Anɨtuye yofe hoꞌnomanto ulɨmento, Ou, nehopi. Olo hwe lohwo kako honɨngkano wonyo ane hweho. Kako itoꞌnohino hweho. Ose lɨmentisofoho. \v 48 Hwe moyaꞌmi hopiꞌnono oso hopo sopo lohofontɨfi yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso somo tɨmo humuhwontohumantohofoso sɨmeho tango mɨkunɨmposo uyahonɨngki hofɨkoe ango poneꞌno humpoꞌmentohofofoho. \v 49 Jisasɨye aꞌamu soꞌnji moyaꞌmi Ngkalili ntaꞌni Jisasɨmo inɨngkamotofo sofanji kengo nompo lohofontɨfi yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso somo humuhwontohumantohofofoho. \s1 Hofɨko Jisasɨye pijafoso sokimomo hoꞌnahumentohofofoho. \r (Matɨyu 27:57-61; Mak 15:42-47; Joun 19:38-42) \p \v 50 Hwe fihwo kakoe yofe Jousepɨyoho. Oso hwe huhwo sohwo kako aꞌamu Jutafe ango Alimateyantaꞌango hweho. Kako hwe wopɨngoꞌnohini hweho. Kako \it kaunɨsol\it* syohoꞌnjo ko huhwo \v 51 kako oso wonyo hofɨko Jisasɨmo ulohoꞌmentohofo soꞌno eno mujoꞌnjo imentisofoho. Oꞌo, kako oso hwe Anɨtu uhwatɨmo lɨmentiso sohwoe pe-eꞌne sɨkuno soꞌno hontohumamojo hweho. \v 52 Oso hwe huhwo sohwo kako Pailotɨmo uꞌmanto Jisasɨye pijafo mayoꞌne ulohonɨmentisofoho. \v 53 Oseso kako Jisasɨye pijafoso iyopo ntaꞌni nomanto hwapɨfe halojo somo ifohumpo lohofonto sokimo aꞌamuhwa hofɨko mtɨꞌmokumentohofo somo hoꞌnahumentisofoho. Oso sokimo homo somo nomꞌne aꞌamu poyo peꞌnnyoso mohoꞌnasiyomnoho. Oꞌo, songofoho. \p \v 54 Oso sɨkuno Fɨlaite somo hofɨko sɨkuno iyoho humayoꞌne yoꞌmayoso itoꞌno yasiyoꞌne sɨkunofoho. Sɨkuno iyoho humayoso umoꞌnɨmonteꞌno yohoho. \v 55 Oso moyaꞌmi Ngkalili ntaꞌni Jisasɨmo inɨngkapmmentohofo sofa hofɨko Jousepɨꞌnji nowentɨfi Jousep Jisasɨye pijafo sokimomo hoꞌnosyahonɨngki humuhwontohumantohofofoho. \v 56 Osofa hofɨkoe ango poneꞌno humpoꞌmentohofofoho. Nowentɨfi yoꞌmayo yoꞌmayo akinoꞌnjoso Jisasɨye pijafomo ehulohofaneꞌentɨfi itoꞌno esyohumamentohofofoho. Oso sɨkuno iyoho humayo somjo honɨngkano hungkuno lɨmotofo hopaso hofɨko iyoho humamentohofofoho. \c 24 \s1 Jisas kako apaꞌno songo lɨkaꞌmentisofoho. \r (Matɨyu 28:1-10; Mak 16:1-8; Joun 20:1-10) \p \v 1 Santemo nɨhuꞌno imɨngo neꞌnji oso moyaꞌmi hofo sofa hofɨko Jisasɨye pijafomo hwone mijo yoꞌmayo akinoꞌnjoso ehulohofoꞌne itoꞌno nto esyohumamentohofoso huꞌmemantɨfi sokimo Jisas wentanjo soponeꞌno umentohofofoho. \v 2 Oso sojo ewafoso sokimo mango sopo pɨjwahumentohofoso nohwosompoꞌnowentanɨngki uhwonontɨfi \v 3 sokimomo swontɨfi uhwonɨmentohofoso Jisasɨye pijafoso motɨpɨhwonɨmmentohofofoho. \v 4 Oso hisoꞌno hofɨko huno piꞌnɨngo engo syafɨsyontɨfi humentanɨngkofi hwe hufaꞌu hwaꞌu manjiꞌmofo mofehiꞌnyo lawoꞌnnyo sohwaꞌu hofɨkoꞌnjopo lohofahonɨngki \v 5 moyaꞌmi sofa iyoho unɨngkahonɨngki hofɨko ingkuꞌni ingkuꞌni lohofontɨfi humamentohofofoho. Hwe huhwo sohwaꞌu ulɨmentisiyo, Sekwo aꞌamu songo humaso sohuneꞌno aꞌamu poyo peꞌnɨmentohofo lohwafepono pehoꞌne tɨpmmopalokwofo. [Kako olopo mohumuyoho. Anɨtu nto ulɨkoꞌmaho.] \v 6 Kako hwaho Ngkalili humanto selɨmentiso hungkuno soꞌno huno apaꞌno fɨkwesyafɨhupmno. \v 7 Ole soꞌno selɨmento, Aꞌamufe Hwomu sohumo aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo sohwafe ahomo hoꞌnasyɨkujoꞌno hofɨko iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo somo fonjintoꞌofasyɨkujoꞌno sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno apaꞌno songo lɨkafone hweho. \p \v 8 Ose ulahonɨngki hofɨko Jisas hofɨkimo hohonta ulɨmentiso soꞌno syafɨsyontɨfi \v 9 oso sokimo homo somo ulɨkoꞌmaꞌmentohofofoho. Nulɨkoꞌmantɨfi hofɨko Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni angaꞌnohino sohwanji nomꞌne aꞌamu soꞌnjimo yoꞌmayo soꞌno ulɨmentohofofoho. \v 10 Oso moyaꞌmi hofo sofa ole fafoho. Maliya ango Makɨtolantaꞌango siꞌnji Jouanaꞌnji Maliya Jemɨsɨye konaꞌwohisiꞌnji nomꞌne moyaꞌmi sofanji oso hungkuno hiso aꞌamu \it apousel\it* sohwamo ulɨmentohofofoho. \v 11 Oso aꞌamu \it apousel\it* sohwa hofɨko moyaꞌmi sofafe hungkuno somo upaꞌnontɨfi ifofo hungkuno lohapohofo ose syafɨsyontɨfi hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono mummentohofofoho. \v 12 I osoꞌno Pita kako nolɨkafonto sokimomo uhwonɨmo lonto hano kunto kuntoꞌno ufeeloꞌmꞌmentisofoho. Iꞌmofawento mempo hohntaꞌni hwomtame ehumu lohofonto tɨmo sokimomoꞌmo monje syuhwonɨhwojahusyoso hwapɨfe halojo soꞌnohini wentanɨngki syuhwonɨhwojawento kakoe ango poneꞌno asomo ponto yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso soꞌno huno piꞌnɨngo engo humosyafɨsisofoho. \s1 Hwe hufaꞌu hwaꞌu Emeyos honɨngkano sopo Jisasɨmo uhwonɨmentisiyefoho. \r (Mak 16:12-13) \p \v 13 Oso sɨkuno homo somo hwe hufaꞌu hwaꞌu siko ango Emeyosɨneꞌno hano umentisiyefoho. Oso honɨngkano Jelusalem mtaꞌni ango ne sopo iꞌmofae soꞌno hano uyoso aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni angaꞌno \it kiloumita\it*foho. \v 14 Siko hano nowenji yoꞌmayo imoꞌnɨmentiso soꞌno humomjahnnɨmɨhusiyefoho. \v 15 Siko hungkuno mjohnnɨmɨwentanɨngki Jisas kako huhwo sikoꞌnjo mofonepo ntaꞌni imoꞌnoma lohofonto sikoꞌnji humahwofofoho. \v 16 Jisas sikoꞌnji ko wentɨfi siko Jisasɨmo yofe mɨhwofeꞌnjo imentisiyefoho. \v 17 Jisas sikimo ulɨmento, Siko peho hungkuno mjolɨmɨwalokusiyo. Ose ulahonɨngki siko lohofu lohofonji sɨmeho tangoꞌnjo sohwaꞌu sɨmano upoꞌmentisiyefoho. \v 18 Hwe nomꞌnihwo kakoe yofe Kɨliyoupas sohwo kako Jisasɨmo ulɨmento, Aꞌamu ango kengo kengopontaꞌangoso Jelusalem uhuꞌmokumalofo sohonta humamahnno sohwosi yoꞌmayo imoꞌnɨmaso soꞌno kɨko huno makiyoho liyohoho. \v 19 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Peho imoꞌnɨmasoto. Ose ulahonɨngki siko ulɨmentisi, Oso yoꞌmayo hopiꞌnonohino imoꞌnɨmaso soꞌno lalokuhwayoso Jisas ango Nasaletnntaꞌango sohumo imoꞌnɨmasofoho. Anɨtu kakimo hungkuno uyahonɨngki nalɨmojo hweho. Yoꞌmayo imojo soꞌnji hungkuno lɨmojo soꞌnji wonyoangkafofoho. Nakwo aꞌamu huhwo sohwi uhwonɨmentɨhwone hnꞌnnonji Anɨtu huhwoꞌnji wopɨngo hweho lalokuhwono. \v 20 Nakwoe aꞌamu tajo ango syohoꞌnjo sohwafe hwe engo sohwanji nakwoe hwe engo sohwanji hofɨko hwe engo nakwoe hwaho mokosyohumayo sohwafe ahomo hoꞌnohumalofɨhweho. Nohoꞌnosyahonɨngkofi hofɨko poyo umoꞌnono lontɨfi kakimo iyopo fonjintoꞌofahumalofo hweho. \v 21 I osoꞌno nakwo huno ole: Oso hwe sohwo kako aꞌamu Juta hnꞌnɨmo aꞌamu aho yokumpohnꞌnyo nemokosyohumentanɨngkujo sohwa mtaꞌni isɨhutofonemayoꞌne hweho. I osohonta oso yoꞌmayo imoꞌnɨmasoso sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaoꞌmasofoho. \v 22 Osoꞌno olo imɨngo loꞌnji moyaꞌmi fehohnjo nakwoꞌnji Jisasɨmo inɨngkamotofo sofa hungkuno nelahonɨngkofi nakwo yomo engo ihwonefoho. Hofɨko olo imɨngo loꞌnji Jisasɨye pijafo hoꞌnohumalofo sopo \v 23 huno uhwonawentɨfi asomo nopontɨfi ole nalohofi, Nakwo aꞌamu ahwomo mtaꞌango sohwaꞌumo uhwonɨngkahonɨngkuhwoni siko ole nalisiyo, Kako songo humaho. Ose nalohofo. \v 24 Aꞌamu fehohnjo nakwoꞌnji humantɨhwone sohwa hofɨko Jisasɨye pijafo hoꞌnohumalofo sopo uhwonowano lontɨfi umentohofoso moyaꞌmi sofa uhwonɨngkahwofo hopa hofɨko uhwonɨngkohofofoho. I osoꞌno hofɨko Jisas sohumo muhwonɨngkiyohofo. \p \v 25 Ose ulahonɨngki Jisas ulɨmento, Siko huno ane hwahusoho. Siko aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo pehoꞌno imasiyoto. \v 26 Hofɨko ole nalɨmotofi, Kɨlais kako sɨmoꞌmo yoꞌmayo soꞌno tohino mahwosi tɨfi noꞌmo kako yofe engoꞌnji yokumpohnꞌnyo engoꞌnji mane hweho. Ose nalɨmotofofoho. \v 27 Ose ulonto Jisas kako Mousesɨye hungkuno mtaꞌni lomanto aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwafe hungkuno soꞌnji ulɨmentisofoho. Yoꞌmayo hungkuno kakineꞌno mtɨꞌmokumentohofoso Jisas sikimo lɨjumoꞌmentisofoho. Osoꞌno kako yoloho neso lutɨhwamentisofoho. \p \v 28 Jisas kako neꞌno lutɨhumuhwahonɨngki oso ango Emeyos siko wowanji imentisiyo sopo mofonepo iꞌmofawentɨfi Jisas kako hano neꞌno wamonto ko yahonɨngki \v 29 siko hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmentisi kɨko nekwoꞌnji fosyohumaho. Mofehiꞌnyo wanɨngkuꞌnɨmonto isoso weꞌenepi sɨkuno wonammontonoho. Ose ulahonɨngki Jisas sikoꞌnji ango fihumo noswontɨfi humamentohofofoho. \v 30 Oseso hofɨko wosopayo nyoꞌne epohumayo sopo humantɨfi Jisas kako wopayo nomanto Anɨtumo isamoyoka ulonto wosopayo hiso nokujonto sikimo uyɨmentisofoho. \v 31 Ose uyahonɨngki sikoe tɨmo ehohosɨsyahonɨngki Jisasɨmo yofe uhwoꞌmentisiyefoho. Yofe uhwofahonɨngki Jisas kako imoꞌnaoꞌmentisofoho. Nto imoꞌnaofahonɨngki siko kakimo apaꞌno muhwonɨmmentisiyefoho. \v 32 Ose yonji ole hnnɨmentisi, Nekwo kakoꞌnji honɨngkanopo nopontani kako Anɨtuye hungkuno yoloho neso le-etɨhwamopiso soꞌno nekwoe sɨmeho wonyoangkafo emoꞌnɨngkisofoho. \p \v 33 Ose hnnɨmentisiyo sohonta siko nolɨkafonji Jelusalemneꞌno asomo umentisiyefoho. Nowenji siko Jisasɨye inomokomoyo aho hufaꞌu hopiꞌnono sɨfe mtaꞌni angaꞌnohino sohwanji nomꞌne aꞌamu hofɨkoꞌnji humamotofo soꞌnjimo uꞌmahonɨngki \v 34 hofɨko sikimo ulɨmentohofi, Ou, nehopi. Nakwoe Hwe Engo nto lɨkoꞌmaho. Kako Saimounɨmo uꞌmahonɨngki Saimoun uhwonɨngkohoho. \v 35 Ose ulahonɨngkofi oso hwe hufaꞌu sohwaꞌu sikimo yoꞌmayo honɨngkanopo uꞌmaꞌmentiso soꞌno ulonji ole ulɨmentisi, Jisas kako wopayo kujonto ejopahonɨngki nekwo kakineꞌno huno eisofoho. \s1 Kakoe inomokomoyo sohwa hofɨko Jisasɨmo uhwonɨmentohofofoho. \r (Matɨyu 28:16-20; Mak 16:14-18; Joun 20:19-23; Apousel sohwafe Syoho 1:6-8) \p \v 36 Hofɨko oso hungkunoso hnnontanɨngkofi Jisas kako ajwo lopo ntaꞌni imoꞌnoma lohofonto hofɨkoꞌnjo ajwo sopo lohofonto ulɨmento, Sɨmeho wopɨngoꞌnjo fosyohumamno. \v 37 Ose ulahonɨngki hofɨko yomo yontɨfi iyoho unɨngkanɨngki hnnɨmentohofi, Pehotɨkeno. Mewosotɨkeno. \v 38 Ose hnnɨngkahonɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo yomo pehoꞌno epemoꞌnawehofo. Sekwoe sɨmeho moꞌmo huno piꞌnɨngo pehoꞌno seyohoho. \v 39 Nje sɨfe aho nohonɨngkuji sekwo aho nɨpmmokumno. Ngkonoho. Ngko songo humaleno. Ihwoni. Mewoso sohwa hofɨko aꞌapahoꞌnji yokino soꞌnji ngkimo nohonɨngkohofo paꞌnyoꞌmaho. Oꞌo, mewoso yokino soꞌnji mɨkufo soꞌnji anefoho. \v 40 Ose ulonto kako kakoe sɨfeꞌnji ahoꞌnji hofɨkimo utɨhwamentisofoho. \v 41 Ose uhwonontɨfi hofɨko kakimo sɨmeho hiꞌntnnono muyilohwono ko syofɨsyontɨfi hofɨko sɨmonyo yontɨfi pisopisaho mjalɨmɨhwanɨngkofi Jisas ulɨmento, Sekwo wosopayo fiso olopo woꞌnnyo hwasilaho. \v 42 Ose ulahonɨngki hofɨko inanɨku iloho yahumentohofoso umosiyahonɨngkofi \v 43 nomanto nonɨngkahonɨngki hofɨko kakimo tɨmo uhwonɨmentohofofoho. \p \v 44 Ose uhwonɨngkahonɨngkofi kako hofɨkimo ulɨmento, Hohonta ngko sekwoꞌnji humanji ole selɨmentoho, Yoꞌmayo hungkuno Mouses ngkineꞌno mtɨꞌmokumentiso soꞌnji aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki ngkineꞌno lɨmotofo sohwafe hungkuno soꞌnji aꞌamu ngkineꞌno Taꞌnjo Iyoswomo mtɨꞌmokumentohofo soꞌnji oso hungkuno hopiꞌnonohino ngkineꞌno mtɨꞌmokumentohofoso ne imoꞌnone soꞌno nto selɨmentohefoho. \v 45 Ose ulonto hofɨkoe hunomo ehohosɨsyahonɨngki hofɨko Anɨtuye hungkuno ne soꞌno huno itoꞌno umentisofoho. \v 46 Ole ulɨmento, Anɨtuye hungkunoso ole nalohi, Kɨlais oso hwe Anɨtu uhwatɨmentiso sohwo tohino engo nomahwosi sɨkuno hufaꞌu sɨhune memjaofɨhwosoꞌno kako poyo imoꞌnyoso sohwo songo wolɨkaꞌmontonoho. \v 47 Oso hungkuno wopɨngoso aꞌamufe honɨngkano wonyo somtaꞌni isɨhutofomayoꞌne hungkuno loso ango Jelusalem sopo ntaꞌni angoꞌmeemo motahumpekuji wolutɨhwafɨkufe. Hungkuno hiso olenoho. Anɨtu kako aꞌamumo wopɨngo ulohoꞌmentiso soꞌno aꞌamu hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno nɨhuꞌnahone hohujo ikinjaofɨkujoꞌno Anɨtu hofɨkoe wonyoso wae umoꞌmontonoho. \v 48 Sekwo yoꞌmayo homo somo uhwonɨmotofo sohwasi oso hisoꞌno sekwo aꞌamu nomꞌnemo filutɨhwafɨkuno. \v 49 Upaꞌnɨmno. Ngko sohwoꞌni oso nje Mpohwo wosejapmmonnoho selɨmentisoso sekuyepono wolɨhwatɨmonnoho. Sekwo olo ango Jelusalem lopo nohumentanɨngkuji ahwomomjo yokumpohnꞌnyoso sekumo woseꞌmaꞌmontonoho. Noseꞌmahwosoꞌno oso hisoꞌnji nakwo nomꞌne angopono wohumpehwano lɨfijoꞌmanji noho fohumpekuno. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Anɨtu kako Jisasɨmo ahwomomneꞌno motasɨmentisofoho. \r (Mak 16:19-20; Apousel sohwafe Syoho 1:9-12) \p \v 50 Oseso Jisas kako hofɨkimo ipemotawento ango Mpetani sopo uhwojamentisofoho. Oso hopo sopo kakoe aꞌamu somo aho ulonjimokumentisofoho. \v 51 Ulonjimokukwato lohofonto hofɨkimo uhwotɨꞌmofahonɨngki Anɨtu Jisasɨmo ahwomomneꞌno motasɨmentisofoho. \v 52 Hofɨko Jisasɨmneꞌno hwomtame nto ulohofontɨfi hofɨkoe sɨmeho wonyoangkafoꞌnjohwa Jelusalemneꞌno asomo pontɨfi sɨmonyo imentohofofoho. \v 53 Hofɨko sɨkuno huhwo huhwi Anɨtuye tajo ango engo somo humantɨfi Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmotofofoho. \p Lukɨye hungkunoso osohoponoho.