\id HEB - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h Hipɨlu \toc1 Olo Iyoswo loso Aꞌamu Hipɨlu somneꞌno Mtɨꞌmokumentohofoho. \toc2 Hipɨlu \toc3 Hp \mt1 Hipɨlu \mt2 Olo Iyoswo loso Aꞌamu Hipɨlu somneꞌno Mtɨꞌmokumentohofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta soswo mofonepo \it teti-sefen\it* (37) nto uyakoloꞌmentisopo olo iyoswo Hipɨlu loso tɨhwo mtɨꞌmokumentisotɨkeno. Iyoswo mtɨꞌmokomayo sopo aꞌamu mtɨꞌmokumentohofo sohwamneꞌno yofeso mamtɨꞌmokiyofoho. Aꞌamu fiso hofɨkoe hunoso olenoho. Poul mtɨꞌmokumentisofoho. Aꞌamu fiso hofɨkoe huno olenoho. Mponopas, Apoulous, Luk, Makɨja sohwa mtɨꞌmokumentohofofoho. I osoꞌno olo iyoswo losoꞌno huno itoꞌnoꞌmaho. Oꞌo, tɨhwo mtɨꞌmokumentisotɨkeno. Aꞌamu olo iyoswo hilo mtɨꞌmokumentiso sohwo olo iyoswo hiloso aꞌamu Juta Jisasɨmo inɨngkunyo somneꞌno mtɨꞌmokumentisofoho. Oso aꞌamu hiso ntɨpo humentanɨngkofitɨkeno. Oso hisoꞌno nakwo huno monayofoho. Angopone yofeso majofoho. Olo iyoswo hwapɨngo mtɨꞌmokiyoso olenoho. Oso aꞌamu Juta Jisasɨmo inɨngkunyo sofe sɨmeho hiꞌntnnonohino somo tango ifawe sohonta yokumpohnꞌnyo lohofoꞌne yokumpohnꞌnyo umokumonto mtɨꞌmokumentisofoho. Osoꞌno nakwo olo iyoswo homo lomo nakwo atofo lɨhwasi tɨfi unɨngkohwano. \c 1 \s1 Anɨtuye Hwomu sohwo hungkuno nejapmmentisofoho. \p \v 1 Hohonta sɨkuno piꞌnɨngo somo Anɨtu kako kakoe hungkuno neyakwosamo uyɨmentisofoho. Sɨkuno fehohnjoso kako aꞌamu sohwamo uyahonɨngki hofɨko nalɨmotofofoho. Sɨkuno nomꞌnemo Anɨtu kakoe hungkuno ahwomomjo aꞌamu somo uyahonɨngki nalɨmentisofoho. \v 2 I nakwo aꞌamu olohontajo hnꞌnɨmo Anɨtu kakoe hwomumo kako hungkuno uyahonɨngki Jisas nalɨmentisofoho. Oso hwomu huhwo sohumo Anɨtu ulɨmento, Kɨko hwahoꞌnji ahwomoꞌnji mtɨꞌmojo. Ose ulahonɨngki Jisas kako hwahoꞌnji ahwomoꞌnji yoꞌmayoso mtɨꞌmokumentisofoho. Oso mtɨꞌmokumentiso soꞌno Anɨtu kako Jisasɨmo ulɨmento, Kɨkoꞌnefoho ulɨmentisofoho. \v 3 Nakwo Anɨtuye Hwomu huhwo sohumo uhwonontani nakwo Anɨtu ne sohwoe yokumpohnꞌnyoꞌnji Anɨtuye yofe engoꞌnji uhwonɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Kako Anɨtuye yahino ne somo nakumo netɨhwayoꞌne hweho. Jisas kako hungkuno yokumpohnꞌnyo lonteso kako hwahoꞌnji aꞌamuꞌnji yoꞌmayo soꞌnji hulɨꞌmokumemokosyohumaho. Kako aꞌamufe wonyoso wae yaofoꞌne honɨngkanoso imoꞌmentisofoho. Imofɨkwato lohofonto kako ahwomomo sonto kanɨngkwohwo Anɨtuye aho angahohntaꞌni nohumanto yoꞌmayo somo mokosyohumaho. \s1 Anɨtuye hwomu Jisas sohwo kako aꞌamu ahwomomjo somo hwofiloꞌnnyo hweho. \p \v 4 Oso yofe engo Anɨtu kakoe hwomumo mulɨmentisoso aꞌamu ahwomomjo hopiꞌnonohino sofe yofemo yakoloꞌnnyo hweho. Yofe engo loso ole, Anɨtuye Hwomufoho. \v 5 Hwapɨngoso ole, Olo hungkuno loso Anɨtu hohonta aꞌamu ahwomomjo somo ulɨmentisotaho. Oꞌo, kakoe hwomumnohini ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje Hwomu hwosoho. \q1 Olohonta ngko jɨje Mpohwoꞌnyoho. \p Nomꞌne honta ole lɨmento, \q1 Ngko kanɨngkwohwoꞌni humaleno. \q1 Kako nje hwomu hweho. \p Oso hungkunoso Jisasɨmnohini ulɨmentisofoho. \v 6 Anɨtu kakoe Hwomu angaꞌnohino Jisas osohumo hwahopo uhwatɨmonto yonto Anɨtu kako aꞌamu ahwomomjo somo ulɨmento, \q1 Aꞌamu ahwomomjo soku sekwo nje hwomufe yofe fohoꞌnomapmno. \p Ose ulɨmentisofoho. \v 7 Anɨtu kakoe aꞌamu ahwomomjo somneꞌno ole nalohi, \q1 Ngko nje aꞌamu ahwomomjo somo mtɨꞌmokahonɨngko nje syohomneꞌno hofɨko emtaꞌmɨngo ifofoꞌnji oso hopa iwoꞌnɨngkohofofoho. \p Ose nalɨmentisofoho. \v 8 I Anɨtu kakoe Hwomumo ole ulɨmento, \q1 Kɨko Anɨtu sohwosi, aꞌamu hopiꞌnonohino somo yokumpohnꞌnyo neꞌno mokosyohumantitnne hwosoho. \q1 Jɨje aꞌamufe honɨngkano ntoꞌnohino mɨhwajontihnne hwosoho. \q1 Oso yahino ntoꞌnohino mɨhwajiyo somo aꞌamu hiso nuhwonɨngkuji ntoꞌnohinoho kilɨfitnnefoho. \q1 \v 9 Kɨko yahino itoꞌnohino soꞌno kumoꞌnɨwoꞌnɨngkohoho. Yahino wonyoso ngkilaho lɨwoꞌnɨngkino hwosoho. \q1 Osoꞌno ngko jɨje Anɨtu sohwoꞌni ngko yofe engo mayoꞌne kuhwosopoꞌmentohefoho. \q1 Osoꞌno jɨje sɨmeho wopɨngo kumokuwoꞌnɨngkoheso jɨje aꞌamufe sɨmeho wopɨngo somo yakoloꞌnnyofoho. \p Ose ulɨmentisofoho. \v 10 Nomꞌne honta kakoe hwomumo ole ulɨmento, \q1 Hwe Engo sohwosi, sɨmoꞌmo neꞌmo kɨko hwahoꞌnji ahwomoꞌnji jɨje ahoꞌnji mtɨꞌmokumentohino. \q1 \v 11 Olo hwaho loꞌnji ahwomo loꞌnji moiꞌwo imoꞌnonefoho. \q1 I kɨko oseꞌneꞌmaho. Oꞌo, kɨko neꞌno nohumantohotnne hwosoho. \q1 Hwahoꞌnji ahwomoꞌnji hwapɨfe yofoho imoꞌnɨngkiso oso hopa imoꞌnonefoho. \q1 \v 12 Aꞌamu sohwa hwapɨfe kuꞌmokasyontɨfi nomꞌne songo iwoꞌnɨngkohofo hopaso kɨko hwahoꞌnji ahwomoꞌnji nokuꞌmokasyohoji kɨko nomꞌne songo wohoꞌnahumonnoho. \q1 I osoꞌno kɨko huno mɨkwesyafɨhutnnehino. Oꞌo, neꞌno nohumantohotnne hwosoho. \p Anɨtu ose ulɨmentisofoho. \v 13 Hohonta Anɨtu kakoe hwomumo ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje aho anga sohohntaꞌni fosyohumaho. \q1 Osopo kɨko nohumahoji ngko jɨje mango sohwa jɨje sɨfɨkiꞌnyoꞌmo enjwaꞌmo wakuhumotɨꞌmonnoho. \p Oso hungkuno ulɨmentisoso Anɨtu kakoe aꞌamu ahwomomjo somo ulɨmentisotaho. Oꞌo, kakoe hwomumneꞌnohini ulɨmentisofoho. \v 14 Aꞌamu ahwomomjoso hofɨko Anɨtu kakoe syoho ulohofiyofoho. Oso aꞌamu homo somo Anɨtu kako asomo utɨmaꞌmne somo ufoꞌmapɨfento uhwajɨwoꞌnɨngkisofoho. \c 2 \s1 Anɨtu asomo netɨmayoso mɨkunɨmposo wonyohofiyofoho. \p \v 1 Oseso oso hungkuno neso Anɨtuye hwomu nejapmmentiso somneꞌno nakwo pisoꞌmoꞌnyo ihwasi nusɨkwojɨhwaloho. Oꞌo, nakwo yokumpohnꞌnyo kesyohumehwasi tɨfi unɨngkohwano. \v 2 Hohonta Anɨtuye hungkuno aꞌamu ahwomomjoso hofɨko hwahoponjo aꞌamu somo uyahonɨngkofi aꞌamu hwahoponjo hiso hofɨko hungkuno homo somo haloho maposoꞌnjo yahonɨngkofi oso yahino wonyo somneꞌno Anɨtu hofɨkimo tohino engo uyɨmentisofoho. Osoꞌno nakwo huno nayohi, oso hungkuno hiso aꞌamu ahwomomjoso hofɨko aꞌamu hwahoponjo somo uyɨmentisoso hungkuno nehopeho. \v 3 Anɨtu nakumo asomo netɨmayoꞌne honɨngkano hwosampoꞌmentisoso wonyohofiyofoho. \p Oso homo somneꞌno nakwo hohujo ikinjaofɨhwasɨꞌmanji oso yahino wonyo somneꞌno nakwo tohino mayosoꞌno hiyaso ntɨꞌmte wanehwono. Honɨngkano nɨhuꞌno awonoho. Nakwoe Hwe Engo sohwo sɨmoꞌmo olo hilo soꞌno aꞌamu somo ulɨmentisofoho. Aꞌamu hiso nupaꞌnontɨfi neꞌnjofoho lontɨfi hungkuno homo somo inɨngkawentɨfi hungkuno homo somneꞌno nalɨmentohofofoho. \v 4 Hofɨko hungkuno hiso nolutɨhwentanɨngkofi Anɨtu kako hungkuno homo somo yokumpohnꞌnyo sosofitofosyohumayoꞌneso kakoe yokumpohnꞌnyo aꞌamu homo somo uyahonɨngki hofɨko yoꞌmayo wonyoangkafo iyo soꞌne aꞌamu somo yamofo itɨhwamentohofofoho. Anɨtu kako aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino homo somo kakoe Towahuno uhwojahonɨngki Towahuno sohwo aꞌamu somo Anɨtuye huno mtaꞌangoso yoꞌmayo yahino wonyoangkafoso uyɨmentisofoho. \s1 Nakumo asomo netɨmayoꞌne hwapɨngoso Jisasɨyoho. \p \v 5 Hwangku hwaho nomꞌne songo iꞌmofaponeꞌno lalokuhwono. Oso hwaho songo mokosyohumayo soꞌno Anɨtu kako aꞌamu ahwomomjo somo uhwosopoꞌmentisoꞌmaho. \v 6 Oꞌo, Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo somo hwe fihwo ole mtɨꞌmokumento, \q1 U Anɨtu, nakwo aꞌamu hwahoponjo hnꞌnɨmneꞌno kɨko huno pehoꞌne syonefɨsyalokuno. \q1 Nonemokosyohumanji nakwo aꞌamu wonyo hnꞌnɨmneꞌno kɨko huno pehofo syonefɨsyalokuno. \q1 \v 7 Kɨko aꞌamu ahwomomjo soꞌnjo sopo kakimo hofɨkoꞌnjo enjwaꞌmo weꞌenehwo wohumanonji uhumatɨꞌmentohinofoho. \q1 Kɨko jɨje yokumpohnꞌnyo uyonji yofe engo mulonji kakoe yofe engo hoꞌnomaꞌmentohino. \q1 \v 8 Kɨko yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso kako mokosyohumayoꞌne kakimo enjwaꞌmo hoꞌnohumentohinofoho. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. Ou, Anɨtu yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso nakwo mokosyohumayoꞌne hoꞌnahumentisofoho. I angaꞌno olopo siki weꞌne mohoꞌnahummentono. Oꞌo, nɨhuꞌno hopiꞌnono nakumo enjwaꞌmo weꞌne hoꞌnahumentisofoho. I osoꞌno yoꞌmayo somo uhwonantaneso nakwo momokosyohumawoꞌnɨngkoho yɨhwono. Oꞌo, nɨhuꞌno awonoho. \v 9 I osoꞌno hohonta Jisas kako aꞌamu ahwomomjo soꞌnjo enjwaꞌmo weꞌenehwo humamentisofoho. Hwapɨngoso Anɨtu nakumneꞌno hitoho ulofahonɨngki Jisas kako nakwo aꞌamu hopiꞌnonohino hnꞌnwiye honɨngkano wonyomneꞌno tohino engo nomanto poyo peꞌnɨmentisofoho. I kako ose imentiso soꞌno Anɨtu kako Jisasɨmo apaꞌno yokintahopo uhumajonto kakoe yokumpohnꞌnyoꞌnji yofe engo uyɨmentisofoho. Osohumo uhwonalokuhwono. \p \v 10 Anɨtu kako yoꞌmayo hopiꞌnonohinoso mtɨꞌmokumentiso hweho. Kako hwapɨngofoho. Anɨtu kako kakoe mehomi piꞌnɨngo engo neꞌnjoso ngkiyepono pɨkuji ngkoꞌnjo lopo humafɨkuji nje yokumpohnꞌnyoꞌnji nje yofe engoꞌnji mapitnneꞌento lɨmentisofoho. Anɨtu ose lɨkwato lohofonto kako huno ole syafɨhuꞌmento, Aꞌamuso hofɨko ngkiyepono sapɨfitnneꞌno nje hwomu kako hofɨkoe wonyo honɨngkanomneꞌno tohino mayoso wopɨngofoho. Anɨtu ose syofɨsyahonɨngki Jisas kako hwahoponjo aꞌamu hnꞌnɨpaꞌnyo imoꞌnɨmentisofoho. Jisas nohumanto yoꞌmayo tango kakimo uꞌmahonjoso kako wonyo nɨhuꞌno miyo hweho. Kako nakwoe wonyomneꞌno tohino engo maꞌmentisofoho. Oso tohino maꞌmentiso soꞌno nakumo ahwomomneꞌno netɨmayoso Jisas huhwo sohwo hoponoho. \v 11 Osoꞌno Jisas wonyo ane sohwo kako nakumo nonemanto nakumo wonyo ane paꞌnyo namokonto kakimo moneꞌmoꞌnalofoho. Oseso Jisasɨjanji nakwoꞌnji nanɨngkwohwo angaꞌnohinoso Anɨtuyoho. Osoꞌno Jisas kako nje nɨngkwahwosafo nalonteso wonɨmango munalofiyohoho. \v 12 Jisas Anɨtumo ole ulɨmento, \q1 U Anɨtu ngko nje nɨngkwahwo nampohwosamo kikineꞌno ulɨmonneꞌno yohono. \q1 Hofɨko kikineꞌno uhuꞌmokukujoꞌno osopo humahmꞌmo ngko jɨje yofe hoꞌnomayoꞌne ta walɨmonnoho. \p \v 13 Jisas kako apaꞌno ole lɨmento, \q1 Ngko Anɨtuneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmonnoho. \p Ose lonto nomꞌne hungkuno lɨmento, \q1 Ou kɨko ngkimo nohonyo. Nje mehomi Anɨtu ntapmmentiso soꞌnji ngkoꞌnji olopo humalohwono. \p Ose lɨmentisofoho. \s1 Jisas nakumo nefoꞌmayoꞌne aꞌamu hwahoponjo hnꞌnwi paꞌnyo imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 14 Oso mehomi Anɨtu Jisasɨmo uyɨmentisoso hofɨko hwahoponjo aꞌamufoho. Osoꞌno Jisas kako hwahoponjo aꞌamu imoꞌnɨmentisofoho. Olo nakwoe hwaho hopo lopo hwe wonyo Seten kakoe yokumpohnꞌnyoꞌnji nakumo poyo namokuwoꞌnɨngkoho. Osoꞌno nakwo poyo peꞌnɨwoꞌnɨngkuhwone paꞌnyoso Jisas poyo peꞌnɨmentisofoho. I osoꞌno Jisas kako apaꞌno songo lɨkaꞌmentiso sohonta kako Setenɨye yokumpohnꞌnyo somo hwotoho hmmentisofoho. \v 15 Nakwo mehomi weꞌe soꞌnwi poyo peꞌnyosoꞌno iyoho nanɨmentiso mtaꞌangoso olohonta engo hnꞌnwi nenalofoho. Oso iyoho nenalokunjoso nakumo impe intofonesyohumaho. I Jisas poyo peꞌnɨmentiso soꞌno kako oso impe homo somtaꞌni nasɨhutoꞌmentisofoho. \v 16 Jisas oso syoho imentisoso aꞌamu ahwomomjo somo ufoꞌmayoꞌneꞌmaho. Oꞌo, Apɨlohamɨye imu hnꞌnyumo nefoꞌmayoꞌne imentisofoho. \v 17 Oseso Jisas kako aꞌamu hwahoponjo ne paꞌnyo imoꞌnɨmentisoso homnɨngkwaꞌwehwosafe yahinoso maꞌmentisofoho. I osoꞌno yoꞌmayo yamofo uꞌmanteso kako yokumpohnꞌnyo lohofonto wonyo honɨngkanoso miyoꞌnjo imentisofoho. I homnɨngkwaꞌwehwosamneꞌno hitoho ulofahonɨngki hofɨkoe wonyomneꞌno tohino manto wonyo hiso wae yaofoꞌne honɨngkano imoꞌmentisofoho. Osoꞌno kako ajwopo nohumanto nakumo Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyoꞌne hulɨꞌmokomokonesyohumawoꞌnɨngkiso hweho. \v 18 Olohonta yoꞌmayo hwahoponjo neꞌmahwosi honɨngkano wonyomo upenemotamo lɨhwosi yososo Jisas wonefoꞌmaꞌmontonoho. Hwapɨngoso Jisas nakwoe hwaho lopo humamentiso sohonta yoꞌmayo hwaho loponjo tangoso Jisasɨmo honɨngkano wonyomo upemotamo lɨmentisofoho. Oso tango uꞌmaꞌmentiso soꞌno yoꞌmayo nakumo yamofo nalohofo soꞌno Jisas kako huno uyɨhwosoꞌno nefoꞌmayoꞌneso Jisas kako hoponoho. \c 3 \s1 Jisasɨye yofe engoso Mousesɨye yofemo yakoloꞌnnyofoho. \p \v 1 Nje aꞌamufo, sekwo Anɨtuye mehomi ne imoꞌnɨmentohofo soku, Anɨtu ahwomomo humaso sohwo sekumo sehwosopoꞌmentisofoho. Jisas kako Anɨtuye hungkuno uyohojɨkuꞌmofo sohwo kako nakwo Anɨtuꞌnji humayoꞌne hulɨꞌmokonesyohumaso soꞌno nakwoe wonyo wae enaofoꞌne syoho maꞌmentisofoho. Oso huhwo sohumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone osoꞌno kakoe aꞌamu neꞌnwoho lɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. I osoꞌno nakwo Jisasɨmneꞌno huno neꞌno syofɨsyɨhwasi nakwo Jisas kakineꞌno huno engo wotɨpemehwano. \v 2 Anɨtu oso syoho hisoꞌno Jisasɨmo uhwosopeehonɨngki Jisas syoho hiso hofiyo esojwaoꞌmentisofoho. Sɨmoꞌmo Mouses kako aꞌamu Isɨlael somo Anɨtumo ufohiꞌnyone hulɨꞌmokosyohumamentisofoho. Tɨfi sohonta Jisas huhwo oso syoho Mouses hopaso kako maꞌmentisofoho. \v 3 Nakwo ango wopɨngo uhwonantaneso ango wopɨngo homo somo yofe engo mulɨwoꞌnɨngkuhwonetaho. Awonoho. Nakwo ango kakwoꞌyohwo sohuneꞌno yofe engo mulɨwoꞌnɨngkuhwono. Osoꞌno Jisas kako nakumo Anɨtuye ango paꞌnyo namokumentiso hnꞌnwiye ango kakwoꞌyohwo sohwo Jisasɨyoho. Mouses kako ango homo somo mokosyohumayoꞌnohino hweho. Jisas kako ango homo somo kakwoꞌyohweho. Osoꞌno Jisas kakoe yofe engoso Mousesɨye yofe somo yakoloꞌnnyofoho. \v 4 Ango hopiꞌnonohinoso aꞌamu molɨwoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno Anɨtu kakoꞌnohino yoꞌmayo hopiꞌnono mtɨꞌmokumentiso hweho. \v 5 Mouses Anɨtuye syoho ulohofiyo sohwo kako Anɨtuye hungkunomo tɨfi inɨngkawento Anɨtuye angomo wopɨngo mokosyohumamojo hweho. Anɨtu Mousesɨmo yoꞌmayo Anɨtu kako hwangku yonesoꞌno lutɨhwamentiso soꞌno Mouses aꞌamu somo lutɨhwamojo hweho. \v 6 I osoꞌno Jisas Kɨlais sohwo kako Anɨtuye syoho ulohofiyo hwoꞌmaho. Oꞌo, kako Anɨtuye Hwomu hweho. Jisas kako huhwo Anɨtuye hungkunomo inɨngkawento Anɨtuye ango hnꞌnɨmo wopɨngo nemokosyohumawoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno nakwo kakoe ango hnꞌnwi Kɨlaisɨmo sɨmeho hiꞌntnnono neꞌno uyɨhwasi aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumehwasi nakwo kakineꞌno hontohumayoꞌmanji osoꞌno nakwo kakoe ango hnꞌnwi neꞌno nomolohinowentanɨngkuhwosi nakwo neꞌno nohumentɨhwanefoho. \s1 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofoso hofɨko usijoꞌno mohumafitnnefoho. \p \v 7 Anɨtuye Towahunofe mampahomo upoꞌnano. Ole nalohi, \q1 Olohonta sekwo nje hungkunomo haloho upaꞌnɨfijoꞌmanji sekwo hahnꞌnyo ikutoho. \q1 \v 8 Hohonta aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko Anɨtuye hungkunomo haloho upaꞌnontɨfi hahnꞌnyo yontɨfi hungkuno homo somo hwotoho hmmentohofofoho. \q1 Hofɨko hwaho aꞌamu ane sopo nohumantɨfi Anɨtu ntoꞌno monefoꞌmayoꞌnjo iwoꞌnɨngkino hwosoho ntɨmotofofoho. \q1 \v 9 Seyakwosa osopo nohumentanɨngkofi soswo \it fouti\it* (40) uyakolofontanɨngki yoꞌmayo wopɨngo ngko utɨhwamentohe somo uhwonɨmotofofoho. \q1 Hofɨko ko uhwonɨmotofoso hofɨko ngkimo sitofo ntɨmotofofoho. \q1 \v 10 Osoꞌno oso aꞌamu homo somneꞌno sɨmeho tohino nɨmnɨngkahonɨngki lɨmentoho, \q1 Aꞌamuso hofɨko nje yahinomo minɨngkayoꞌnjo yontɨfi nomꞌne honɨngkanomo usampewoꞌnɨngkohofofoho. \q1 \v 11 Oseso nje sɨmeho tohino nɨmnɨngkahonɨngki hungkuno yokumpohnꞌnyo ole lɨmentoho, \q1 Nje usijoꞌno humayo yahinoso hofɨko motɨpemapitnnehofo. Nɨhuꞌno awonoho. \p Anɨtu ose lɨmentisofoho. \s1 Aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko Anɨtuye hungkuno hwotoho hmmotofo paꞌnyoso nakwo hwotoho fehwaloho. \p \v 12 Nje aꞌamufo, sekwo huno fɨsyafɨhupmno. Hwe fihwo kako sekwoꞌnjopo humaso sohwo kako Anɨtu songo humaso sohumo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo ihwosi Anɨtumo nɨhuꞌnahone hohujo ikinjaofɨhwosi kako honɨngkano wonyomo sompefonoho. Osoꞌno sekwo ntoꞌno uhwontohumano. \v 13 Sekwoe sɨkuno moiꞌwo mmoꞌnosojwaofe sohonta sekwo sɨkuno huhwo huhwi sekwoe senɨngkwaꞌwehwosafe hunomo Anɨtuye hungkuno soꞌno huno filanɨfohotopmno. Ose lɨfohotofɨkuji sekwo ufoꞌmaꞌnɨmno. Hwe fihwo sekwoꞌnji humaso osohumo honɨngkano wonyoso kakimo kompemotahwosi kako olo honɨngkano losoꞌno wopɨngofoho lɨhwosi Anɨtuye hungkunomo nɨhuꞌnahone hahnꞌnyo yonoho. \v 14 Sɨmoꞌmo nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyomaꞌmentɨhwoneso yokumpohnꞌnyo kemokosyohumentaso hnꞌnwi nakwo yokumpohnꞌnyo neꞌno kemokosyohumayoꞌmanji u Kɨlaisɨye yokumpohnꞌnyo soꞌnji kako yoꞌmayo mokosyohumaso soꞌnji maꞌmalohwono. \v 15 Nakwo huno nayohi, Anɨtuye hungkuno ole nalohi, \q1 Olohonta sekwo nje hungkunomo haloho upaꞌnɨfijoꞌmanji sekwo hahnꞌnyo ikutoho. \q1 Hohonta aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko Anɨtuye hungkuno haloho upaꞌnontɨfi hahnꞌnyo yontɨfi hungkuno homo somo hwotoho hmmentohofofoho. \p Anɨtu ose nalɨmentisofoho. \p \v 16 Hohonta Anɨtuye hungkunomneꞌno hahnꞌnyo tɨhwa imentohofoto. Hwe moyaꞌmi Isɨlaelɨso Ijip mtaꞌni Mouses ipemotawomentisoso hahnꞌnyo imentohofofoho. \v 17 Anɨtu kakoe sɨmeho tohino umnyoso nowentanɨngki soswo \it fouti\it* (40) uyakoloꞌmentisofoho. Oso sɨmeho tohinoso tɨhumo uyɨmentono. Aꞌamu honɨngkano wonyo yontɨfi oso hwaho aꞌamu anepo poyo peꞌnɨmentohofo hofɨkoe pijafoso osopo wentanjo somneꞌno Anɨtuye sɨmeho tohino umnɨmentisofoho. \v 18 Anɨtu kako hungkuno yokumpohnꞌnyo ole-eso tɨhumneꞌno lɨmentono. Nje usijoꞌno humayo yahinoso hofɨko motɨpemapitnnehofo. Oseso tɨhumneꞌno lɨmentono. Aꞌamu kakoe hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkohofo somneꞌno lɨmentisofoho. \v 19 Osoꞌno nakwo huno ole nayohi, Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo yɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno hofɨko Anɨtuye usijoꞌno humayo yahinoso motɨpemapitnnehofo. \c 4 \s1 Anɨtuye aꞌamu neso hofɨko usijoꞌno humayoꞌne hungkunofoho. \p \v 1 Anɨtu kako nakumo hungkuno ole nalɨmentisoso weho. Ole nalohi, Sekwo nje usijoꞌno humayo yahino somo fosyohumamno. Ose nelalofoho. Osoꞌno hwe fihwo kako nakwoꞌnji humaso sohwo kako Anɨtuye honɨngkanomneꞌno usijoꞌno humayo yahinoso kako motɨpɨhwonyoꞌnjo umo lɨhwasi nakwo iyoho wonanono. \v 2 Nakwo Anɨtuye hungkuno wopɨngo upoꞌnantaneso aꞌamu Isɨlaelɨso upaꞌnɨmotofo oso paꞌnyoꞌnwoho. I osoꞌno hofɨko hungkuno wopɨngo ko upoꞌnɨngkahonɨngkofi hungkuno hiso mufoꞌmaꞌmmentisofoho. Hwapɨngoso hofɨko ko upaꞌnontɨfi hungkuno homo somo hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono muyɨmmentohofofoho. \p \v 3 Hohonta Anɨtu kako hwahoꞌnji ahwomoꞌnji yoꞌmayo soꞌnji moiꞌwo mtɨꞌmokonto kako usijoꞌno humamentisofoho. Nohumanto aꞌamu kakoe hungkunomo hwotoho fɨfijo somneꞌno ole lɨmentono, \q1 Oseso ngko nje sɨmeho tohino nɨmnɨngkahonɨngki hungkuno yokumpohnꞌnyo ole lɨmentoho, \q1 Nje usijoꞌno humayo yahinoso hofɨko motɨpemapitnnehofo. \q1 Nɨhuꞌno awonoho. \p Ose lɨmentisofoho. I osoꞌno nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone hnꞌnwi nakwo Anɨtuye usijoꞌno humayo yahino somo humalohwono. \v 4 Anɨtuye hungkuno mtɨꞌmokumentohofo somo hwe fihwo sɨkuno iyoho humayo somneꞌno ole mtɨꞌmokumento, \q1 Anɨtu kako yoꞌmayo mtɨꞌmokumentiso syoho moiꞌwo esojwaofonto sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnonohino nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyo somo usijoꞌno humamentisofoho. \p \v 5 Olo hungkuno losoꞌno apaꞌno ole mtɨꞌmokumento, \q1 Hofɨko nje usijoꞌno humayo yahinoso nɨhuꞌno motɨpemapitnnefoho. \p Ose mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 6 Aꞌamu sɨmoꞌmo Anɨtuye hungkuno upaꞌnɨmentohofoso hungkuno homo somo sɨmeho hiꞌntnnono muyɨmmentohofo soꞌno Anɨtuye usijoꞌno humayo yahino somo motɨpemaꞌmentohofofoho. I osoꞌno aꞌamu nomꞌneso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentohofo soꞌno hofɨko Anɨtuye usijoꞌno humayo yahinoso wotɨpemantɨfeho. Oso hungkunoso neꞌno weho. \v 7 Oseso Anɨtu kako nomꞌne sɨkuno hoꞌnahumentisofoho. Oso sɨkuno hoꞌnahumentiso hisoꞌno ole lɨmento, Olohontanoho. Oso sɨkuno hoꞌnahumentisoso soswo piꞌnɨngo uyokolofahonɨngki oso hungkuno nto seloheso Anɨtu Ntefitɨmo uyahonɨngki ole mtɨꞌmokumento, \q1 Olohonta sekwo nje hungkunomo haloho upaꞌnɨfijoꞌmanji sekwo hahnꞌnyo ikutoho. \p Ntefit ose mtɨꞌmokumentisofoho. \p \v 8 Jousyɨwa kako Mousesɨye pijohinomo maꞌmentiso sohwo kako aꞌamu Isɨlael somo hwaho Kenan sopo ipemotawomentisofoho. Oso hwaho hopo sopo Anɨtu aꞌamu Isɨlael somo olopo nɨhuꞌnahone usijoꞌno fosyohumamno ulontentesi Anɨtu kako hwangku noꞌmo nomꞌne sɨkuno usijoꞌno humayoꞌneso mohoꞌnasyɨhwonesohilo. \v 9 I osoꞌno Anɨtu kako nomꞌne sɨkuno usijoꞌno humayoꞌne hoꞌnahumentiso soꞌno nakwo huno ole nayohi, Usijoꞌno humayo yahinoso Anɨtuye aꞌamumneꞌno weho. Anɨtu kako sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌuyo somo usijoꞌno humamentiso paꞌnyoso weho. \v 10 Hwe fihwo kako Anɨtuye usijoꞌno humayo yahino somo wohumamo loso sohwo kako yoꞌmayo syoho yonteso kakoe yokumpohnꞌnyoꞌnji miyonehoho. Oꞌo, yoꞌmayo syoho yonteso Anɨtuye yokumpohnꞌnyoꞌnji iwoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno kako Anɨtuye usijoꞌno humayo yahino somo humaho \v 11 Nakwo nakwoe sɨmano sopo yoꞌmayoso nopujonaofɨhwosoꞌno yokumpohnꞌnyo elɨfotɨꞌmesɨhwasi Anɨtu kakoe usijoꞌno humayo yahino somo wohumano. I hohonta aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko Anɨtuye hungkunomneꞌno hahnꞌnyo imentohofo paꞌnyoso nakwo oso hopa yasoso nakwo Anɨtuye usijoꞌno humayo yahinoso nakwo motɨpemanehwono. \p \v 12 Anɨtu kakoe hungkunoso neꞌno nowentanɨngki hungkuno hiso ipisayo ne intoꞌnalofoho. Nakwo huno moiꞌwonoho. Sɨhu sɨhumampoꞌnyo yohosi yohohnjoso yahwopaho mɨkufo yokino osomo kujomotasyɨwoꞌnɨngkiso oso hopa Anɨtuye hungkunoso nakwoe sɨmeho somo oso hopa nelohofalofoho. Hungkuno hiso nakwoe sɨmehomo yoꞌmayo mnaweso nakwoe hunomo yoꞌmayo mnaweso netɨhwawoꞌnɨngkisofoho. Hiyaso momokosyohumanehwono. Osoꞌno Anɨtuye hungkunoso oso sɨhu sɨhumampoꞌnyo yohosi yohoꞌnjo somo yakoloꞌnnyofoho. \v 13 Yoꞌmayo Anɨtu mtɨꞌmokumentisoso Anɨtuneꞌno hiyaso mawenehoho. Yoꞌmayo hopiꞌnonohino somo utɨhwaꞌnyopo wentanɨngki Anɨtu kako uhwonalofoho. Yoꞌmayo yahino iwoꞌnɨngkuhwone soꞌno tɨfi noꞌmo Anɨtu nonalohononefoho. \s1 Jisas kako nakwoꞌnji Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne Hwe Engo hweho. \p \v 14 Nakwoꞌnji Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne sohwo Anɨtuye Hwomu Jisasɨyoho. Kako ahwomo ne somo Anɨtuꞌnji humaho. Osohumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokuhwone soꞌno aꞌamu nomane somo ulɨwoꞌnɨngkuhwono. Osoꞌno nakwo oso sɨmeho hiꞌntnnono uyo somo aho yokumpohnꞌnyo wokemokosyohumano. \v 15 Jisas nakwoe hwaho lopo nohumentanɨngki yoꞌmayo honɨngkano wonyomneꞌno nakumo impoꞌnonetɨmawoꞌnɨngkiso hopaso Jisasɨmo impoꞌnɨtɨmaneso kako honɨngkano wonyo nɨhuꞌno miyoꞌnjo hweho. Osoꞌno yoꞌmayo wonyoso nakumo umpoꞌnonetɨmaꞌmto ihwosoꞌno Jisas kako nakumneꞌno hitoho ulofɨhwosoꞌno kako wonefoꞌmaꞌmontonoho. \v 16 Osoꞌno nakwo iyoho miyoꞌnjo ihwasi kanɨngkwohwo Anɨtu osohumo yoꞌmayo soꞌno jomo ulano. Kako nakumneꞌno hitoho ulofoso hwapɨngo hweho. Oseso yoꞌmayo tango neꞌmaso sohonta nakwo Anɨtumo jomo ulɨhwasi kako nakumo nefoꞌmahwosi wopɨngo wonalohoꞌmontonoho. \c 5 \s1 Jisas kako nakwoꞌnji Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne sohwo asomo netɨmayoꞌne hwapɨngo hweho. \p \v 1 Aꞌamu Jutaso hofɨkoꞌnjo mtaꞌango hwe fihumo uhwosopoꞌmentohofo sohwo syoho ole imentisofoho. Kako aꞌamu hisofe wonyo honɨngkanomneꞌno Anɨtumo syoho ulohofiyonto yahu fonjokisasyonto yahuꞌnji yoꞌmayo soꞌnji Anɨtu uhwonyoꞌne kisɨꞌmeehumentisofoho. \v 2 Oso hwe huhwo sohwo kako hwahoponjo aꞌamu hweho. Kako sɨhune fehohnjo somo honɨngkano wonyo imentisofoho. Osoꞌno aꞌamu huno ntoꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo somo u aꞌamu Anɨtuye honɨngkanomneꞌno inɨngo moꞌnyo somo kako hofohofahnꞌno ulohofɨhwosi ufoꞌmaꞌmontonoho. \v 3 Kako hofɨko paꞌnyo hwoꞌmanji kakoe wonyo honɨngkanomneꞌnji aꞌamufe wonyo honɨngkanomneꞌnji Anɨtumneꞌno yahu fonjokisasyɨwoꞌnɨngkiso hweho. \p \v 4 Hwe fihwo ole monalonehoho. Ngko Anɨtumneꞌno aꞌamu somo ufoꞌmayoꞌne yofe engo womaꞌmo. Ose malonehoho. Oꞌo, Anɨtu kako Eloun Mousesɨye kolaꞌwehwo sohumo uhwosopoꞌmentiso hopaso uhwosopoꞌmontonoho. \p \v 5 Kɨlais huhwo kako oseꞌnohinoho. Kako ole malɨmmentisofoho. Ngko aꞌamu ufoꞌmayoꞌne yofe engo womaꞌmo. Oꞌo, ose malɨmmentisofoho. Anɨtu kako ole ulɨmento, \q1 Kɨko nje Hwomu hwosoho. \q1 Olohonta ngko jɨje Mpohwoꞌnyoho. \p \v 6 Ose ulɨmentisoso nomꞌnepo Anɨtu ole ulɨmento, \q1 Kɨko aꞌamu ngkimo motanɨfohiꞌnyoꞌne syohoso Melɨkisetek imentiso hopaso neꞌno yohotnne hwosoho. \p Ose ulɨmentisofoho. \p \v 7 Hohonta Jisas kako nakwo aꞌamu lohnꞌnwi paꞌnyo imoꞌnonto nakwoe hwahopo humamentiso sohonta kako Anɨtumo humotahoꞌnji yokumpohnꞌnyo jomo ulɨmojo hweho. Anɨtu kakoꞌnohini Jisasɨmo poyo peꞌnyosoꞌno ufoꞌmayoꞌne hweho. Jisas kakoe hunomneꞌno hi inyoso monje yasyonto kako Anɨtumo inɨngkayo soꞌno hi umoꞌnɨngkahonɨngki Anɨtumo enjwaꞌmo humamentiso soꞌno Anɨtu Jisasɨmo ufoꞌmaꞌmentisofoho. \v 8 Jisas kako Anɨtuye Hwomu hweho. I osoꞌno kako nohumanto Anɨtuye hungkunomo haloho pesoꞌno tohino engo maꞌmentisofoho. Tohino engo nomanto kako Anɨtuye hungkunomo haloho poꞌmentiso soꞌno huno engo tɨpemaꞌmentisofoho. \v 9 Yoꞌmayo tohino uꞌmahonɨngki kako wonyo honɨngkano nɨhuꞌno mimmentisofoho. Osoꞌno kako wopɨngoꞌnohini nohumanto kako engolopohamo nakumo nefoꞌmayoꞌne hwapɨngo hweho. Nakwo kakoe hungkunomo halohoꞌno pewoꞌnɨngkuhwone hnꞌnɨmo kako nakumo asomo netɨmaso sohonta songo neꞌno nohumentɨhwanefoho. \v 10 Oseso Anɨtu Jisasɨmo ulɨmento, \q1 Kɨko aꞌamu ngkimo motanɨfohiꞌnyoꞌne syohoso Melɨkisetek imentiso hopaso neꞌno yohotnne hwosoho. \p Jisasɨmo ose ulɨmentisofoho. \s1 Nakwo mehomi weꞌeso humawoꞌnɨngkohofo hopa humehwaloho. \p \v 11 Nakwoe Hwe Engo Jisas nakwoe wonyo wae enaofoꞌne sohuneꞌno hungkuno piꞌnɨngo engo woselontaneꞌno ihwono. I osoꞌno sekwoe hunoso pitoꞌnnyoꞌnjo kuyoho. Huno ntoꞌno mehohosahinyo kuyoho. Osoꞌno nakwo olo hungkuno hwapɨngoso pipi losetɨhwanehwono. \v 12 Sekwo Anɨtuye hungkuno hohonta upaꞌnɨmentohofo soku olohonta sekwo nomꞌne somo molutɨhwayoso pehoꞌneto. Sekwoe hunoso tɨfoꞌnjo kuyoho. Osoꞌno hwe fihwo kako Anɨtuye hungkuno hwapɨngo neso apaꞌno wolosetɨhwano. Sekwo Anɨtuye hungkuno neso wosopayo yokumpohnꞌnyo hopaso manɨfitnnehofo. Oꞌo, amnoꞌnohino nalokwofo. \v 13 Nakwo huno nayohoho. Aꞌamu fihwo amnoꞌnohini nɨwoꞌnɨngkiso sohwo kako mehomi paꞌnyo hweho. Mango ane paꞌnyo hweho. Honɨngkano wopɨngomo inɨngkayoꞌne huno ntoꞌno muyo hweho. \v 14 U wosopayo yokumpohnꞌnyoso aꞌamu engo hunoꞌnjo sohwafefoho. Oso aꞌamu huhwo sohwo kako Anɨtuye hungkunomneꞌno huno neꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkiso sohwo kako honɨngkano wopɨngo soꞌnji wonyo soꞌntnno huno ntoꞌno ehohosahinyo hweho. \c 6 \s1 Nakwoe sɨmeho hiꞌntnnono uyo somo ntoꞌno kesyohumayoꞌne syoho yokumpohnꞌnyo uyano. \p \v 1 Osoꞌno nakwo Anɨtuye hungkuno wosopayo yokumpohnꞌnyo paꞌnyo soꞌno upoꞌnantanoho. Hungkuno amno paꞌnyoso sɨmoꞌmo upaꞌnɨmentohofo osoꞌnohino upaꞌnɨngkuhwaloho. Oꞌo, hungkuno amno paꞌnyoso olenoho. \q1 Nakwo hwahoponjo yahino wonyo somo hohujo ikinjaofɨhwasi Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyano. \q1 Hwahoponjo yahino wonyoso ne anefoho. Monefoꞌmanehoho. \q1 \v 2 Nakwo honɨngkano songo tɨpemaꞌmalohwone soꞌno nomꞌne aꞌamu somo utɨhwayoꞌne mijo fɨkiyomapmno. \q1 Anɨtuye Towahunofe yokumpohnꞌnyo mayoꞌne aho ulonjimokumno. \q1 Aꞌamu poyo peꞌnyoso apaꞌno nolɨkapitnnefoho. \q1 Aꞌamu wonyo Anɨtuye hungkunomo haloho maposoꞌnjoso hungkuno ikwolofɨkuji nɨhuꞌnahone tɨkanomo neꞌno nohumantokutnnefoho. \p Oso hungkuno amno paꞌnyoꞌnohino upoꞌnɨwoꞌnɨngkuhwaloho. Oꞌo, oso hungkuno homo somo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨhwasoꞌno \v 3 Anɨtu nefoꞌmasoꞌmanji nakwo hungkuno nomꞌne wosopayo yokumpohnꞌnyo paꞌnyoso upoꞌnano. \p \v 4 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo upaꞌnontɨfi huno wopɨngo tɨpemahonɨngkofi Anɨtu aꞌamu homo somo wopɨngo ulohofahonɨngki hofɨko Anɨtuye Towahuno Wopɨngo maꞌmentohofofoho. Oso aꞌamuso hofɨko Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji hofɨko Anɨtuye honɨngkanomo inɨngkayoꞌneso apaꞌno pipi tɨpemapitnnehofo. Awonoho. \v 5 Hofɨko Anɨtuye hungkuno wopɨngo somo huno uyahonɨngki inɨngkawentɨfi hofɨko Anɨtuye yokumpohnꞌnyo somo uhwonontɨfi yoꞌmayo tɨfi noꞌmo imoꞌnone soꞌno huno uyɨmentisofoho. \v 6 Oso hohosohonta aꞌamu hiso Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaoꞌmentohofoso hofɨko huno apaꞌno ikwesyafɨsiyoso honɨngkano anefoho. Awonoho. Aꞌamu Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaoꞌmentohofoso paꞌnyofoho. Hofɨko Jisasɨmo apaꞌno utɨhwaꞌnyopo intoꞌofasyontɨfi aꞌamu hiso kakimo sitofo ulalokwofo. \p \v 7 Hwaho fipo ifoyo syonteso Anɨtu afofo uyoso sopo aꞌamu fihwa nonyo wosopayo hulɨfijoso wosopayo ne umoꞌnɨmontonoho. \v 8 I osoꞌno wosopayo mofokafeꞌnjo ihwosi hoja wonyo yongoꞌnjo soꞌnohini ne ane fokafo soꞌmanji hwaho wonyoponoho. Oso hwaho soponeꞌno Anɨtu kako hwaho wonyo nɨhuꞌnahoneponoho walɨmontonoho. Toho wae weeoꞌmontonoho. Hwahoꞌneꞌmaho. Oꞌo, aꞌamumneꞌno mtɨꞌmokalokweno. \p \v 9 Nje aꞌamu soku, olo hungkuno tangoꞌnjo selalokweno. I hungkuno tango loso aꞌamu Anɨtuye hungkunomo hwotoho fewoꞌnɨngkiso somneꞌnefoho. Sekwo Anɨtuye hungkunomo tɨfi inɨngkowahonɨngkuji Anɨtu sefoꞌmahwosoꞌno sekwo ne umoꞌnantɨfeho. \v 10 Sekwo Anɨtumo sɨmeho wopɨngo engo uyalokwofo soꞌno yoꞌmayo syoho wopɨngoso ulɨkofalokwofo. Sekwo kakoe aꞌamu somo ufoꞌmawoꞌnɨngkohofo somtaꞌangoso olohonta neꞌno ufoꞌmalokwofo. Oso syoho homo somneꞌno Anɨtu kako inɨngo momofalofiyoho. \v 11 Nakwo oleꞌno namoꞌnɨngkohoho. Yoꞌmayo hontohumalofoso ne imoꞌnyoꞌne soꞌno sekwo syoho engo ikuji sɨmeho Anɨtumo uyalokwofo somo aho yokumpohnꞌnyo fɨkemokosyohumamno. \v 12 Sekwo pisoꞌmoꞌnyo ikutoho. Oꞌo, sekwo aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyɨwoꞌnɨngkohofo sofe yahinomo finɨngkamno. Hofɨko pisoꞌmoꞌnyo miyoꞌnjo yontɨfi yokumpohnꞌnyo lohofontɨfi yoꞌmayo Anɨtu wosejapmmonnoho ulɨmentiso soꞌno hofɨko nomaneꞌentɨfi neꞌno hontohumawoꞌnɨngkohofofoho. \s1 Yoꞌmayo Anɨtu nalɨmentisoso maneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyano. \p \v 13 Hohonta Anɨtu kakoe hungkuno yokumpohnꞌnyo Apɨlohammo uyɨmentisofoho. Ngko Anɨtuꞌni olo hungkuno kijopalokwe loso ne umokumonnoho. Nje yofe kilohe soꞌno kɨko huno wakiyono. Hungkuno hiloso ne umoꞌnɨmontonoho. \v 14 Anɨtu ose ulonto ulɨmento, Hungkuno ne umokumoneso olenoho. Ngko wopɨngo kilohohmꞌmo jɨje imuso piꞌnɨngo engo wokijapmmonnoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 15 Oseso Apɨloham kako neꞌno nohontohumanto Anɨtu ulɨmentiso soꞌno inɨngo mamoꞌmmentisofoho. Oꞌo, neꞌno hontohumanto kako kakoe hwomu maꞌmentisofoho. \p \v 16 Hwe fihwo kakoe hungkuno ne imoꞌnyoꞌne aꞌamufe yofe hwofiloꞌnnyo soꞌne aꞌamu nomꞌne somo ulɨmontonoho. Oso yofe engo ulososo kakoe hungkuno yokumpohnꞌnyo imoꞌnɨngkuhwosi nomꞌneso oso hungkuno homo somneꞌno yoka majoꞌnjo ikuji hungkuno somo monje meehufitnnehofo. \v 17 Oso aꞌamu somo Anɨtu wopɨngo waselohoꞌmonnoho ulɨmentisoso hofɨko yoꞌmayoso nomapitnneꞌento huno uyoꞌneꞌento Anɨtu kako hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmentisofoho. Osoꞌno nakwo huno nayohoho. Kakoe hungkunoso mɨkwalonehoho. \v 18 Osoꞌno olo hufaꞌuyo losoꞌno nakwo huno nayohoho. Anɨtu kako nakumo wopɨngo waselohoꞌmonnoho nalɨmentisofoho. Anɨtu kakoe hungkunoso ne imoꞌnonefoho. Oso hufaꞌuyo sofaꞌuneꞌno Anɨtu kako hwasyo malonehoho. Osoꞌno nakwo Jisas nemokosyohumaneꞌentani nakwo Anɨtuye hungkuno ne imoꞌnɨmentiso soꞌno upoꞌnontani oso hungkuno hiso yokumpohnꞌnyo nesosofitofalofoho. Osoꞌno yoꞌmayo Anɨtu nalɨmentiso soꞌno aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumalohwono. \v 19-20 Nakwo huno ole nayohoho. Anɨtuye hungkunoso ne imoꞌnonefoho. Osoꞌno nakwo iyoho monanɨngkiyohoho. Anɨtumo uꞌmayoꞌne honɨngkano pɨkuꞌnnyo somo Jisas kako hwosampoꞌmentisofoho. Kako nakumneꞌno sɨmoꞌmo napoꞌmentisofoho. Osopo nohumanto Jisas kako Anɨtumo motonefohiꞌnalofoho. Oso syoho Melɨkisetek imentisoso Jisas kako neꞌno ihwonefoho. \c 7 \s1 Melɨkisetek kako aꞌamuꞌnji Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne syohoꞌnjo hwe engo hweho. \p \v 1-2 Melɨkisetek oso hwe engo sohwo kakoe yofe hwapɨngoso olenoho. Honɨngkano wopɨngo somo mokosyohumayo hwe engo hweho. Melɨkisetek huhwo sohwo kako ango Salem mokosyohumayo hweho. Oso ango yofe hwapɨngoso olenoho. Sɨmeho pompengo ifafoꞌne hweho. Melɨkisetek kako Anɨtu ahwomomo humaso sohumo aꞌamuꞌnji motufohiꞌnyoꞌne syohoꞌnjo hweho. \p Apɨlohamɨye kami Lout osohumo hwe engo motawomentohofo sohwamo Apɨloham nofonjasyonto kakoe angopono nowentanɨngki hwe engo Melɨkisetek sohwo honɨngkanopo nɨswoꞌnonto Apɨlohammo aho ulonjimokumentisofoho. Apɨloham yoꞌmayo hoꞌyango mangohwa mtaꞌni maꞌmentisoso aho hopiꞌnono yano ilofahumentisoso Melɨkisetekɨye yofe hoꞌnomayoꞌne angaꞌno uyɨmentisofoho. \v 3 Melɨkisetek kanɨngkwohwoꞌyaꞌuꞌnji hofiyakwosafe yofe soꞌnji nakwo huno monayohoyohoho. Oso sɨkuno konaꞌwohi maꞌmentiso somo u poyo peꞌnɨmentiso sɨkuno somo u poyo kapeꞌnɨmentono. Nakwo huno monayohoyohoho. Oꞌo, iyoswomo mamtɨꞌmokummentohofofoho. Melɨkisetek sohwo kako Anɨtuye hwomu Jisas paꞌnyo Anɨtumo aꞌamuꞌnji neꞌno ufohiꞌnɨwoꞌnɨngkiso hweho. \p \v 4 Melɨkisetekɨye yofe engo soꞌno sekwo huno fɨsyafɨhupmno. Neyakwo Apɨloham sohwo hwe engofoho lɨwoꞌnɨngkuhwoneꞌnwoho. Nakwoe hwapɨngo hweho. Apɨloham sohwo kako mangohwa mtaꞌni yoꞌmayo maꞌmentisoso Melɨkisetekɨye yofe hoꞌnomayoꞌne fehohnjoso kakimo uyɨmentisofoho. Osoꞌno nakwo huno nayohoho. Melɨkisetekɨye yofe Apɨlohammo uyakoloꞌmentisofoho. \v 5 Jekoupɨye hwomu Lifai osohwo kakoe imu sohwa hofɨko aꞌamufe wonyo wayoꞌne syohoꞌnjo hwafoho. Anɨtu olo honɨngkano hungkuno hoꞌnahumentiso loso olenoho. Aꞌamu Isɨlael hofɨkoe yoꞌmayo hoꞌyangoso aho hopiꞌnono yano ilofahufijoso Lifaiye temtitofoso angaꞌno womantɨfefoho. Lifaiye temtitofo sohwa aꞌamu Isɨlael sofe hofilaꞌwehwosafoho. Hopiꞌnonohinoso Apɨlohamɨye mehomifoho. I osoꞌno Lifaiye imuso hofɨkoe hofilaꞌwehwosafe hoꞌyango yoꞌmayoso yano ilofahinyoso angaꞌno mawoꞌnɨngkohofofoho. \v 6 I osoꞌno Melɨkisetek kako Lifaiye temtitofo mtaꞌangoꞌmaho. Apɨloham kako yano ilofahinyoso Melɨkisetekɨmo uyɨmentisofoho. Uyahonɨngki Melɨkisetek kako Apɨlohammo Anɨtu hungkuno uyɨmentiso sohumo aho ulonjimokumentisofoho. \v 7 Nakwo huno nayohoho. Hwe fihwo kako nomꞌnehumo aho ulonjimokuwoꞌnɨngkiso sohwo kakoe yofeso honjenoho. I aꞌamu aho kisusyontɨfe sohwoe yofeso monjenoho. \v 8 Lifaiye temtitofoso hoꞌyango yano ilofahinyo angaꞌno mawoꞌnɨngkohofofoho. Oso aꞌamuso poyo peꞌnnyofoho. I Apɨloham kakoe hoꞌyango yano ilofahinyo angaꞌno Melɨkisetekɨmo uyɨmentisofoho. Osohumneꞌno Anɨtuye hungkuno ole nalohi, Songo neꞌno humayo hweho. Osoꞌno Melɨkisetekɨye yofeso Lifaiye temtitofo sofe yofe somo yakoloꞌnnyofoho. \v 9 I osoꞌno olo hungkuno loso wolɨhwano. Lifaiye temtitofoso hofɨko hoꞌyango yoꞌmayoso yano ilofahinyo angaꞌno mawoꞌnɨngkohofofoho. I osoꞌno Apɨloham kakoe hoꞌyango yano ilofahinyo angaꞌnohinoso Melɨkisetek maꞌmentisofoho. Oseso Melɨkisetek kako Lifai huhwoe mtaꞌni maꞌmentisofoho. \v 10 Hwapɨngoso ole, Lifai kako mmoꞌnyo sohonta Apɨloham kako Melɨkisetekɨmo honɨngkanopo uswoꞌnonto hoꞌyango fehohnjo uyɨmentiso sohonta kako kakoe imu Lifai uyone hopaso uyɨmentisofoho. \s1 Aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwo hohontajo yahino somo uyohope-eꞌnefoho. \p \v 11 Hohonta hwe moyaꞌmi hofɨko honɨngkano hungkuno Mouses mtaꞌni maꞌmentohofoso ole ulɨmento, Aꞌamu Lifaiso hofɨko aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌneso hofɨko yahu wofonjokisyosyantɨfeho. Ose ulonto Anɨtu kako Elounɨmo oso syoho soꞌno sɨmoꞌmo uhwosopoꞌmentisofoho. I osoꞌno yahino sɨmoꞌnjo yahu honɨyo usɨhumayoso aꞌamumo wopɨngo umokiyoꞌne hopoꞌmanji nomꞌne hwe aꞌamu Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyoꞌne yahino songoꞌnji Melɨkisetek kako syoho imentiso hopaso tɨfi pehoꞌne iꞌmofapmmentisoto. \v 12 U aꞌamufe wonyo wae syohoꞌnjo sohwa hofɨkoe yahino uyohopoꞌnɨfijoso honɨngkano hungkuno hi uyohopoꞌnɨmtonoho. \v 13 Oso yahino songo uyohopeso Anɨtu kako nakwoe Hwe Engo Jisasɨmneꞌno nelalofoho. I osoꞌno kako Lifaiye temtitofo mtaꞌangoꞌmaho. Oꞌo, Jisasɨye temtitofo sohwa hofɨko oso syoho aꞌamufe wonyo wae yaofo soꞌno nɨhuꞌno mimmotofofoho. \v 14 Nakwo huno ole nayohi, Jisas kako Jutafe temtitofo mtaꞌango hweho. Oso temtitofo somneꞌno Mouses kako aꞌamufe wonyo wae yaofo syoho soꞌno mulɨmmentisofoho. \s1 Jisas kako aꞌamu Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyo syoho Melɨkisetek kako imentiso hopaso Jisas neꞌno ihwonefoho. \p \v 15 Jisasɨye temtitofo kengo mtaꞌango sohwo kako aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofonto kako syoho songo aꞌamu Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyo imentisofoho. Oso syoho songoso Melɨkisetek imentiso paꞌnyoso uhwonontani osoꞌno nakwoe hunoso ehohosonesyalofoho. \v 16 Hwe fihwa aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa hofɨko Lifaiye temtitofo mtaꞌangoꞌnohino hwafoho. I osoꞌno Jisas oso syoho hiso Lifaiye temtitofo mtaꞌni momaꞌmmentisofoho. Oꞌo, Jisas kako aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofonto kako aꞌamu Anɨtuꞌnji motufohiꞌnɨmentisofoho. Jisas kako songo neꞌno humawoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno Jisas kako Anɨtuye yokumpohnꞌnyoꞌnji olo syoho loso neꞌno ihwonefoho. \v 17 Osoꞌno Anɨtu Jisasɨmo ulɨmento, \q1 Kɨko aꞌamu ngkimo motanɨfohiꞌnyoꞌne syohoso Melɨkisetek imentiso hopaso neꞌno yohotnne hwosoho. \p Ose ulɨmentisofoho. \v 18 Osoꞌno hohontajo yahino aꞌamufe wonyo wae yaofoso Anɨtu kako wae yaoꞌmentisofoho. Hwapɨngoso hohontajo yahino aꞌamufe wonyo wae yaofoso hopoꞌmaho. Oꞌo, hohontajo yahinoso nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso monefoꞌmanefoho. \v 19 Oso honɨngkano hungkuno Mouses nejapmmentisoso nakumo wopɨngo Anɨtu paꞌnyo monamokonehoho. Osoꞌno Anɨtu kako honɨngkano nomꞌne songo hwosampoꞌmentisofoho. Oso honɨngkano songoso nakwo Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyoso hoponoho. \p \v 20 Anɨtu kako Jisas aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yososo kakoꞌnji ufohiꞌnyoꞌne syoho soꞌno uhwosopoꞌmentisofoho. Anɨtu Jisasɨye temtitofo somneꞌno uhwosopoꞌmentisoꞌmaho. Oꞌo, aꞌamu Anɨtuye hungkuno soꞌno huno nehopi uyosoꞌno kakoe yofe yokintahoponeꞌe soꞌno lonto kako Jisasɨmo uhwosopoꞌmentisofoho. Aꞌamu Lifai sohwa osoꞌnji uhwosopoꞌmentohofoꞌmaho. Oꞌo, hofɨko homnɨngkwaꞌwehwoe pijohinopo maꞌmentohofofoho. \v 21 Anɨtu kako hungkuno yokumpohnꞌnyo lonto Jisasɨmo ole soꞌno uhwosopoꞌmentisofoho. Jisas kako aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone ihwosi Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyoꞌne syoho soꞌno uhwosopoꞌmentisofoho. Ole ulɨmento, \q1 Ngko Anɨtu hwoꞌnyoho. \q1 Olo hungkuno yokumpohnꞌnyo kilalokwe loso uyohope-eꞌneꞌmaho. \q1 Kɨko aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yohoji ngkoꞌnji motanɨfohiꞌnyoꞌne syohoso neꞌno yohotnne hwosoho. \p Ose ulɨmentisofoho. \v 22 Anɨtu kako oso hungkuno yokumpohnꞌnyo ulɨmentiso soꞌno nakwo huno ole nayohi, Jisas kako nakwoꞌnji Anɨtumo motonafohiꞌnyoꞌne pmmentisofoho. Olo yahino songo motonafohiꞌnyoꞌne loso honɨngkano hungkuno hohontajo somo yakoloꞌnnyofoho. \p \v 23 Hohonta aꞌamu piꞌnɨngo aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa humamotofofoho. Hwapɨngoso hofɨko songo neꞌno humamotofoꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe syohoso nohoꞌnasyontɨfi peꞌnɨmentohofofoho. \v 24 I osoꞌno Jisas kako poyo peꞌnonto apaꞌno lɨkafonto songo neꞌno humayo hweho. Kako aꞌamu Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne syohoso neꞌno yonteso nomꞌnehwo muyohopenohoho. Awonoho. \v 25 I Jisas huhwo sohwo kako Anɨtuꞌnji neꞌno nohumanto kako nakumo nefoꞌmayoꞌne jomo ulalofoho. Osoꞌno hwe moyaꞌmi Anɨtumo uꞌmaneꞌentani nakwo Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨhwasoꞌno Jisas kako asomo netɨmanefoho. \s1 Jisas nakumo yoꞌmayo soꞌno nefoꞌmayoꞌneso hoponoho. \p \v 26 Jisas kako yofe engo aꞌamuꞌnji Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne syohoꞌnjo sohwo kako nakumo yoꞌmayo soꞌno nefoꞌmayoꞌneso hoponoho. Jisas kako nakwo aꞌamu wonyoꞌnjo lohnꞌnnonji nohumanto kako wonyo honɨngkano nɨhuꞌno mimmentisofoho. Oꞌo, wopɨngoꞌnohini humamentisofoho. Osoꞌno Anɨtu kako aꞌamu hopiꞌnonohino hwahoponjo soꞌnji ahwomomjo soꞌnji enjwaꞌmo nohumantɨfi Jisas kakoꞌnohini yokintahopo uhumatɨꞌmentisofoho. \v 27 Aꞌamufe wonyo wae yaoꞌmotofo sohwa hofɨko sɨkuno huhwo huhwi yahu fonjokisahumotofofoho. Sɨmoꞌmo hofɨkoe wonyomneꞌno fonjokisasyontɨfi tɨfi aꞌamufe wonyomneꞌno fonjokisahumotofofoho. Osoꞌno Jisas kako syoho oseꞌnjo hwoꞌmaho. Oꞌo, awonoho. Kako aꞌamu hopiꞌnonohinofe wonyo wayoꞌne wapeꞌnɨmo lonto kako sɨkuno angaꞌnohino somo kako aꞌamu hopiꞌnonohinofe wonyoso nɨhuꞌnahone wae yaoꞌmentisofoho. \v 28 Hohontajo honɨngkano hungkunomo aꞌamu hwahoponjo yokumpohnꞌnyo ane wonyo honɨngkanoꞌnjo sohwamo oso syoho soꞌno uhwosopoꞌmojofoho. I Anɨtu kako hungkuno nehopi lonto kako oso syoho soꞌno kakoe Hwomu Jisasɨmo uhwosopoꞌmentisofoho. Anɨtu kako oso syoho somneꞌno Jisasɨmo uhwosopeso ntoꞌnohinoho. Kako hoponoho. Oso syoho hiso neꞌno ihwonefoho. \c 8 \s1 Jisas kako ahwomomo nohumanto kako nakumo Anɨtuꞌnji ufohiꞌnyoꞌne syoho yalofoho. \p \v 1 Hungkuno lalokuhwone hwapɨngoso ole, Jisas kako nakwoꞌnji Anɨtumo motonafohiꞌnyoꞌne nakwoe wonyo wae enamofoꞌne nakwoe Hwe Engo hweho. Anɨtu kako ahwomomo humaso sohwoe aho angahohntaꞌni Jisas humanto yoꞌmayoso mokosyohumaho. \v 2 Osopo nohumanto Anɨtuye ango wopɨngo ne somo aꞌamu Anɨtumo motonafohiꞌnyoꞌne syoho yalofoho. Oso ango neso aꞌamu molɨmentohofoꞌmaho. Oꞌo, Anɨtu kakoꞌnohino molɨmentisofoho. \p \v 3 Aꞌamu hwahoponjo sohwa aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa hofɨkoe syoho olenoho. Hofɨko Anɨtumneꞌno yoꞌmayo yano uyontɨfi yahu fonjokisasyontɨfi yahuꞌnji yoꞌmayo soꞌnji Anɨtu uhwonyoꞌne kisahumotohofofoho. Osoꞌno nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kako huhwoꞌnji Anɨtumo yoꞌmayo angaꞌnohinoso yano uyɨmontonoho. \v 4 Jisas kako olohonta nakwoe hwaho lopo neꞌno humantontentesi kako olo syoho loꞌnji miyɨhwonesohilo. Hwapɨngoso ole, aꞌamu hwahoponjoso olo syoho losoꞌnji hofɨko hohontajo honɨngkano hungkunomo inɨngkawentɨfi yoꞌmayoso Anɨtu uhwonyoꞌne kisosyalokwofo. \v 5 I aꞌamu hwahoponjo olo syoho losoꞌnjoso hofɨko aꞌamu Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne syoho neso yamofo itɨhwalokwofo. Syoho neso Kɨlais kako Anɨtuye ango ahwomomjo ne somo yalofoho. Osopo kako Anɨtumo motonefohiꞌnalofoho. Oso ango ahwomomjo soꞌno Anɨtu Mousesɨmo ulɨmentisofoho. Mouses kako Anɨtumneꞌno hwapɨfe ango wamolɨmonto yahonɨngki Anɨtu ole ulɨmento, Ngko ahwomomjo ango huyoꞌmango hwofɨkiꞌnyopo utɨhwamentohe oso paꞌnyoso hofiyo moso. \v 6 I osoꞌno oso syoho Jisas maꞌmentisoso aꞌamu hwahoponjoso aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo somo yakoloꞌnnyofoho. Hwapɨngoso Jisas kako ahwomomo nohumanto nakwoꞌnji Anɨtumo motonafohiꞌnyoꞌne mokotɨjwonemokosyohumaho. Oso yahino songo Jisas yalokunjoso hohontajo yahino Anɨtumo ufohiꞌnyoꞌne imotofo somo hwofiloꞌnnyofoho. Jisasɨye yahino songoso neꞌno nowentɨhwonefoho. Hohontajo yahino yamofo itɨhwayo imotofoso moiꞌwo imoꞌnonefoho. \s1 Anɨtuꞌnji mokotɨjwonasiyoꞌne honɨngkano songoso hohontajo somo yakoloꞌnnyofoho. \p \v 7 Aꞌamufe wonyo wae yahino sɨmoꞌmjoso olenoho. Hofɨkoe wonyomneꞌno yahu fonjokisahumotofofoho. Oso yahino sɨmoꞌmjo hopantentesi Anɨtu kako nomꞌne yahino songoso monejapeꞌnjo ihwonesohilo. \v 8 I osoꞌno Anɨtu kako aꞌamufe wonyo somo nuhwononto ole ulɨmento, \q1 Aꞌamu Isɨlael sɨkunonji, Juta sɨkunonji sekwo upaꞌnɨmno. \q1 Ngko Anɨtu hwoꞌnyoho. \q1 Sekwo ngkoꞌnji mokotɨjwahinyo hungkuno songoso weꞌenepi waselɨmo. \q1 \v 9 Hungkuno songo loso hohontajo hungkuno seyakwosamo uyɨmentohe paꞌnyoꞌmaho. \q1 Oꞌo, hohonta seyakwosa sohwamo Ijip mtaꞌni ipemotawenji hungkuno ngkoꞌnji mokotɨjwahinyoso uyɨmentohefoho. \q1 I osoꞌno oso hungkuno homo somo hofɨko tɨfi minɨngkammentohofofoho. \q1 Osoꞌno ngko hofɨkimo hohujo ikinjɨmoꞌmentohefoho. \q1 \v 10 Olo hungkuno songo ngkoꞌnji mokotɨjwahinyoso aꞌamu Isɨlael somo tɨfi noꞌmo uyɨmonneꞌno yohono. \q1 Hungkuno songo loso hofɨkoe hunomo, hofɨkoe sɨmehomo wohoꞌnahumonneꞌno yohono. \q1 Hofɨko ngkimo wantɨfe, Kɨko nakwoe Anɨtu hwosoho. Ose wontantɨfeho. \q1 Ngko hofɨkimo ulɨmonnoho. Sekwo nje mehomi kuyoho. Ose ulɨmonnoho. \q1 \v 11 Oso hohosohonta aꞌamu angaꞌno angaꞌno ngko hungkuno songo hofɨkoe sɨmehomo hoꞌnahumeso hofɨko homnɨngkwaꞌwehwosamo oso hungkuno hiso molutɨhwafitnnehofo. \q1 Sekwo Anɨtumneꞌno huno fɨsyafɨhupmno. \q1 Kakimo sɨmeho uyɨmno. \q1 Oso hungkunoso lutɨhwamentohofo oso hohosohonta molutɨhwafitnnehofo. \q1 Hwapɨngoso aꞌamu hopiꞌnono engoꞌnji weꞌeꞌnji hofɨkoe hunoso ngkineꞌno huno ntoꞌno syafɨhupitnnefoho. \q1 \v 12 Osohonta ngko hofɨkineꞌno hitoho ntofahonɨngkuhwosi hofɨkoe wonyo wae umoꞌmonnoho. \q1 Ngko hofɨkoe wonyo homo somneꞌno apaꞌno huno mosyafɨhuꞌmnehono. \p Anɨtu ose lɨmentisofoho. \p \v 13 Anɨtu kako nakumo mokotɨjwonasiyoꞌne hungkuno songo nalɨmentiso soꞌno hohontajo honɨngkano hungkunoso yokumpohnꞌnyo aneꞌnjo imokumentisofoho. Oso hohontajo hungkunoso nɨhuꞌnahone moiꞌwo umoꞌnɨmonteꞌno yohoho. \c 9 \s1 Aꞌamu hwahoponjo aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa hofɨko yahu honɨyo Anɨtuneꞌno sisyahumentohofofoho. \p \v 1 Honɨngkano hohontajo mokotɨjwahinyo hungkuno sɨmoꞌmjoso Anɨtu kako ngkineꞌno syanɨfɨsiyoꞌne yahino soꞌnji hwapɨfe ango soꞌnji aꞌamu Isɨlael somo uyɨmentisofoho. \v 2 Oso hwapɨfe ango molɨmentohofoso ango hufaꞌuꞌnjoponoho. Oso ango sɨmoꞌmjo hokuꞌyoꞌnjo sopo Anɨtuye Angofoho lɨmotofo somo sikilohoꞌnji epohumayoꞌnji Anɨtumneꞌno wopayo hoꞌnahinyoponoho. \v 3 Oso hwapɨfe ango homo somo ajwopo hwapɨfe pmpilɨpeesyontɨfi oso ango nomꞌneso Anɨtu kako humawoꞌnɨngkisoponoho lɨmotofofoho. \v 4 Aꞌamu Jutaso hofɨkoe hamniyoho hoꞌyango yoꞌmayoso nohuꞌmeesyontɨfi yoꞌmayo Anɨtuye angomneꞌno yoꞌmayo naꞌnohino wonyoangkafoso mtɨꞌmokontɨfi hoꞌnahumentohofofoho. Oso ango homo somo epohumayo naꞌnohino mtɨꞌmokontɨfi osopo hwone mijo sisyasyontɨfi toho intoꞌmentohofoso Anɨtumneꞌno tɨkayo akino wopɨngoꞌnjo usɨmokuwoꞌnɨngkohofoponoho. Nomꞌneso hofɨko ipofo naꞌnohinoso mtɨꞌmokumentohofofoho. Oso ipofo homo somo ahwonte naꞌnohino woꞌnnyoso oso wosopayo \it mona\it* ahwomo mtaꞌango Anɨtu uyɨmentisoso woꞌnnyomnoho. Nomꞌneso ole, Anɨtuye yokumpohnꞌnyo aꞌamu somo utɨhwayo soꞌno Elounɨye mno somtaꞌni fesiyo sapmmentisofoho. Oso mno soꞌnji sojo hufaꞌuyopo Anɨtu kakoe hungkuno mtɨꞌmokonto aꞌamu somo uyɨmentisofoho. Osoꞌnji oso ipofo homo somo weho. \v 5 Oso ango homo somo Anɨtu kako humayoꞌneponoho lɨmotofo soꞌno utɨhwayoꞌneso hofɨko oso ipofo sopo aꞌamu ahwomomjo hufaꞌu hwaꞌuye huyoꞌmango wonyoangkafo fefeelohoꞌnji mtɨꞌmokumentohofofoho. Oso hwaꞌuye huyoꞌmango sɨfe kiꞌnyopo aꞌamufe wonyo wae yaofoꞌne yahu honɨyo sisyasiyoꞌneponoho. I oso ango homo somjo yoꞌmayo yoloho joso ehohosasiyoꞌneso nomꞌne sɨkunomnefoho. Olo iyoswo lomo mamtɨꞌmokumnehono. \p \v 6 Oso yoꞌmayoso hofɨko yontɨfi Anɨtuye ango somo hoꞌnahumentohofofoho. Oso hohosohonta aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa sɨkuno huhwo huhwi hofɨko hwapɨfe ango hokuꞌyo sɨmoꞌmjo somo noswontɨfi osopo hofɨko aꞌamufe wonyo wae yaofo syoho imotofofoho. \v 7 I osoꞌno soswo angaꞌno uyokolofahonɨngki sɨkuno angaꞌnohino somo hwe yofe engoꞌnjo aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwo kako oso ango ajwo soꞌmo humentisofoho. Oso ango homo somo kako yahu honɨyo nomotaswonto Anɨtumo ulɨmento, Ngkoꞌnji olo aꞌamu loꞌnji nakwo honɨngkano wonyo soꞌno huno monayoꞌnjo yalokunjo soꞌno olo yahu honɨyo oso wonyo wae iyoꞌne kijopalokweno. Ose ulonto Anɨtumneꞌno hoꞌnahumentisofoho. \v 8 Oso yahino hisoꞌno Anɨtuye Towahuno Wopɨngo nakumo ole lonetɨhunyofoho. Aꞌamu sikinjoso oso ango ajwo soꞌmo Anɨtu humawoꞌnɨngkisoponoho mulɨmotofo sopo mohufitnnehofo. Oꞌo, olo honɨngkano loso pɨkuꞌnawoꞌnnyoponoho. \v 9 Oso hwapɨfe ango hiso nakwoe hunomo ehohosonasiyoꞌne huyoꞌmangofoho. Hwapɨngoso ole, yoꞌmayo yahu soꞌnji Anɨtumneꞌno hoꞌnasiyoso aꞌamufe honɨngkano wonyomneꞌno hofɨkoe hunomo wonyo hwoꞌnyoho hnnɨwoꞌnɨngkohofoso wae mmofonehoho. \v 10 Oso honɨngkano hungkuno Mousesɨmo Anɨtu sɨmoꞌmo uyɨmentisoso wosopayo nyoꞌne, mijo nyoꞌne, mijo yomaꞌnyoꞌne, yoꞌmayo iyoꞌne yahinoꞌnohini uyɨmentisofoho. Oso yahinoso yamofo hungkunoꞌnohinofoho. Oso yahinoso neꞌno nowentanɨngki honɨngkano nomꞌne songo itoꞌnohinoso uꞌmofapmmonteꞌno yohoho. \s1 Jisas Kɨlais kakoe honɨyoso nakwoe wonyomneꞌno usɨhumaꞌmentisofoho. \p \v 11 Oso honɨngkano songo Anɨtu kakoe aꞌamuꞌnji ufohiꞌnyoꞌneso nto iꞌmofapmmaho. Honɨngkano songoso Kɨlaisɨyoho. Kɨlais nakwoe Hwe Engo aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofo syohoꞌnjo hweho. Jisas huhwo sohwo Anɨtuye ango ne somo nto humaho. Oso ango hiso hwahoponjo hwapɨfe ango homo yakoloꞌnnyofoho. Hwapɨngoso oso ango hiso aꞌamu hwahoponjoso molɨmentohofoꞌmaho. Hwahopontaꞌangoꞌmaho. \v 12 Oꞌo, Kɨlais kako yahu \it meme\it*ꞌnji \it mpulɨmokau\it*ꞌnjiye honɨyoꞌnji oso ango Anɨtu humaso somo motahumentisoꞌmaho. Oꞌo, kakoe honɨyo nakwoe wonyo nɨhuꞌnahone wae enaofoꞌne Anɨtumo uyonto humentisofoho. Oso honɨyoso sɨkuno piꞌnɨngomo usɨhumaꞌmentisoꞌmaho. Oꞌo, sɨkuno angaꞌnohino somo usɨhumaꞌmentisofoho. Osoꞌno kakoe temtitofo nemokahonɨngki nakwo kakoꞌnji neꞌno nohumentɨhwanefoho. \v 13 Hwe fihwo kako honɨngkano hungkuno fehohnjomo itoꞌno minɨngkayoꞌmanji osohumo Anɨtu uhwononto kiho paꞌnyo imoꞌnɨmentiso somo uhwonɨmentisofoho. Oso humneꞌno aꞌamu fihwo aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwo kako \it mpulɨmokau\it* tohomo fonjɨꞌmofonto oso hwakufo soꞌnji nomꞌne yahu honɨyoꞌnji aꞌamu kihoꞌnjo sohumo kisuhumentisoso kihoꞌmaso imokumentisofoho. \v 14 I osoꞌno Kɨlaisɨye honɨyo oso yahu honɨyo somo yakoloꞌnnyofoho. Jisas kako kakoe aꞌapaho aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofoꞌne Anɨtumo uyɨmonto yahonɨngki Anɨtuye Towahuno songo neꞌno humawoꞌnɨngkiso sohwo kako Kɨlais honɨngkano wonyo miyoꞌneso ufoꞌmaꞌmentisofoho. Jisas nakumneꞌno poyo peꞌnɨmentiso soꞌno nakwoe hunomo woꞌnyoꞌnwoho hnnɨwoꞌnɨngkuhwoneso Jisas kako wae enaofɨwoꞌnɨngkisofoho. Osoꞌno nakwo siki syoho miyanehwono. Oꞌo, nakwo Anɨtu songo neꞌno humayo sohumneꞌno syoho ulohofiyoꞌnwoho. \s1 Jisas Kɨlaisɨye honɨyo songoso nakwo Anɨtuꞌnji mokotɨjwahinyoꞌne imoꞌnɨmentisofoho. \p \v 15 Oseso Jisas kako nakwo Anɨtuꞌnji mokotɨjwahinyoꞌne yahino songo somo ajwopo humaho. Osopo nohumentanɨngkuhwosi nakwo Anɨtu nahwosopoꞌmentiso hnꞌnwi yoꞌmayo Jisas songo neꞌno humayoꞌne nalɨmentisoso womantanoho. Hwapɨngoso nakwo hohontajo honɨngkano hungkunomo itoꞌno minɨngkayoꞌnjo yontani honɨngkano wonyo imotohwone somtaꞌni Jisas kako nakumneꞌno poyo peꞌnɨmentiso soꞌno kako nakumo honɨngkano wonyo mtaꞌni isɨhutofonemaꞌmentisofoho. \p \v 16 Aꞌamu olo hwaho loponjo sohwo ole lɨwoꞌnɨngkohi, Ngko poyo peꞌnɨme sohonta nje yoꞌmayoso nje mehomiso mapitnneꞌento lɨwoꞌnɨngkohoho. Oso aꞌamu huhwo sohwo nopeꞌnɨngkahonɨngki aꞌamuso nuhwonontɨfi oso hwoe yoꞌmayo hoꞌyangoso kakoe mehomimneꞌno lontɨfi uyɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 17 Oso hwe nje yoꞌmayoso nje mehomiso mapitnneꞌento lɨmentiso sohwo nohumentanɨngkuhwosi momapitnnehofo. Pehoꞌneto. Kako poyo mapeꞌnyofoho. Oꞌo, poyo peꞌnɨngkuhwosoꞌno yoꞌmayoso womantɨfeho. \v 18 I oso paꞌnyo nakwo Anɨtuye hungkuno Mousesɨmo sɨmoꞌmo uyɨmentiso soꞌno huno wosyofɨsyano. Oso hungkuno hohontajo aꞌamuꞌnji Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyoꞌne soꞌno aꞌamufe wonyo wae yaofoso hofɨko yahu honɨyo musɨhumasoꞌnjo yontɨfijontentesi Anɨtuye hungkuno yokumpohnꞌnyo aneꞌnjoꞌnesohilo. Oꞌo, hofɨko yahu honɨyo usɨhumaꞌmentohofo soꞌno Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyoꞌne hungkunoso yokumpohnꞌnyo imokumentisofoho. \v 19 Sɨmoꞌmo Mouses hwe moyaꞌmi somo yoꞌmayo honɨngkano hungkuno hopiꞌnonohino Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyo soꞌne ulɨmentisofoho. Nulonto kako yahu \it meme\it*ꞌnji \it mpulɨmokau\it* muꞌnji nofonjasyonto honɨyoso mijoꞌnji ahwontemo sisyɨꞌmoꞌmentisofoho. Ose yonto kako yahu \it sipsip\it* lohwo hoꞌyo fayo honɨyoꞌnohino soꞌnji nomanto hwolɨmpofo somo popojonto yahu honɨyoꞌnji mijoꞌnji yomanto iyoswo Anɨtuye hungkunoꞌnjo hwe moyaꞌmi soꞌnjimo ifolɨposɨꞌmeeꞌmentisofoho. \v 20 Mouses ose yonto ulɨmento, Olo honɨyo ifolɨposɨꞌmeesemofohe loso Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyo hungkunoso yokumpohnꞌnyo imokiyoꞌnefoho. Sekwo olo hungkuno losomo itoꞌno finɨngkamno. \v 21 Ose ulonto kako yahu honɨyoso hwapɨfe angoꞌnji ikuꞌyo yoꞌmayo oso ango homo somjo Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌne yoꞌmayo somo ifolɨposɨꞌmeeꞌmentisofoho. \p \v 22 Ihwoni, aꞌamu honɨngkano hohontajo somo inɨngkamotofoso yoꞌmayo somo hofɨko honɨyoꞌnji ifolɨposɨꞌmeeꞌmotofoso Anɨtu nuhwononto wopɨngo uhwonɨmentisofoho. Honɨyo musɨhumasoꞌmanji Anɨtu hofɨkoe honɨngkano wonyo somo wae meeofonehoho. \s1 Jisas Kɨlais nakwoe wonyo wae yaofoꞌne kanɨngkwohumo kako yano inɨmentisofoho. \p \v 23 Yoꞌmayo hwapɨfe angomo hoꞌnahumentohofoso ahwomomjo yoꞌmayo ne somo yamofo netɨhwayoꞌnefoho. Hwapɨfe ango homo somjoso honɨyoꞌnji ifolɨposɨꞌmeeꞌmentohofo soꞌno Anɨtu uhwonɨmentisoso yoꞌmayoso wopɨngo uhwonɨmentisofoho. I osoꞌno ahwomomjo ango neso oseꞌnjoꞌmaho. Oꞌo, hwahoponjo yahu honɨyoso hopoꞌmaho. Oꞌo, yahu honɨyoso wopɨngo monamokiyoꞌnjo yontanɨngki Anɨtu nahonɨmentisofoho. \v 24 Jisas kako nakwoe hwaho lopo humamentiso sohonta kako hwapɨfe ango aꞌamu molɨmentohofo ango ajwo ne moꞌmjo ango Anɨtu humawoꞌnɨngkisoponoho mulɨmentohofo somo mahummentisofoho. Oso ango homo somo ahwomomjo ango ne somo yamofo netɨhwayoꞌnefoho. Jisas kako ahwomomjo ango ne somo noswonto Anɨtuye sɨmanopo nohumanto nakumneꞌno syoho iwoꞌnɨngkiso hweho. \p \v 25 Hwe aꞌamufe wonyo wae syohoꞌnjo yofe engoꞌnjo sohwo kako soswo angaꞌno angaꞌno uyokolofahonɨngki yahu honɨyoꞌnji motasyɨwoꞌnɨngkisofoho. I osoꞌno Jisas kako kanɨngkwohwo Anɨtumo aꞌamufe wonyomneꞌno sɨkuno piꞌnɨngomo inɨmentisoꞌmaho. \v 26 U Jisas sɨkuno piꞌnɨngo engo yontentesi kako Anɨtu nakwoe hwaho sɨmoꞌmo mtɨꞌmokumentiso somtaꞌni poyo peꞌnɨpeꞌnyo mjɨmɨhwonesohilo. Oꞌo, awonoho. Jisas kako nakwoe hwahopo sɨkuno moiꞌwo umoꞌnɨmonto yahonjo somo noponto nakwo hopiꞌnonohino hnꞌnwiye wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofoꞌne sɨkuno angaꞌnohino somo kakoe aꞌapaho Anɨtumo inɨmentisofoho. \v 27 Aꞌamu hopiꞌnonohini olo hwaho lopo humalohwone hnꞌnwi sɨkuno angaꞌnohino somo poyo peꞌnɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Poyo peꞌnɨngkuhwasi nakwo Anɨtuꞌnji hungkuno ikwolofoꞌne soꞌno wanefoho. \v 28 Oseso Jisas Kɨlais kako sɨkuno angaꞌnohino somo kako Anɨtumo nakwo hopiꞌnonohino hnꞌnwi wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofoꞌne kakoe aꞌapaho inonto peꞌnɨmentisofoho. Ose peꞌnɨmentiso soꞌno kako asomo poso sohonta kako nakwoe wonyomneꞌno apaꞌno peꞌnyoꞌneꞌmaho. Oꞌo, kako nopɨhwosi aꞌamu kakineꞌno hontohumalohwone hnꞌnɨmo netɨmayoꞌnefoho. \c 10 \s1 Yahu honɨyo hohontajoso aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofoso hopoꞌmaho. \p \v 1 Oso hohontajo honɨngkano hungkuno Anɨtu Mousesɨmo uyɨmentisoso yoꞌmayo wopɨngo tɨfi imoꞌnone soꞌno yamofo netɨhwayoꞌnefoho. Oso hungkuno sɨmoꞌmo uyɨmentisoso hungkuno wopɨngo tɨfinjoso afaꞌmaho. Oꞌo, hohontajo honɨngkano hungkunoso ole nalohi, Sekwo soswo angaꞌno angaꞌnohino somo sekwoe wonyomneꞌno yahu fonjokisahumno. Ose nalɨmentisofoho. I osoꞌno aꞌamu oso hungkuno somo inɨngkamotofoso hofɨkoe huno sɨmeho wopɨngo neso imokiyoꞌneꞌmaho. \v 2 Oꞌo, hohontajo honɨngkano hungkunoso aꞌamufe honɨngkano ne wopɨngo imokontentesi aꞌamu hiso Anɨtumneꞌno yoꞌmayo yahu neꞌno mofonjokisyasyɨkutnnesohilo. Oꞌo, oso aꞌamu hiso hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno wonɨmango neꞌno unɨngkahonɨngki hofɨkoe wonyomneꞌno yahu neꞌno fonjokisasyɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 3 I osoꞌno soswo huhwo huhwi hofɨko yahu fonjokisasyontɨfi hofɨkoe honɨngkano wonyomneꞌno huno ufohotofoꞌnefoho. \v 4 Hwapɨngoso yahu honɨyoso aꞌamufe wonyo wae meeofonehoho. Oꞌo, nɨhuꞌno awonoho. \p \v 5 Osoꞌno Kɨlais nakwoe hwahopo wapmmonto yonto Anɨtumo ole ulɨmento, \q1 Aꞌamufe wonyo honɨngkanomneꞌno yoꞌmayo yahu kijapɨwoꞌnɨngkohofoso ngkilaho lalokuno. \q1 I osoꞌno kɨko ngkineꞌno hwahoponjo aꞌapaho somneꞌno enisyohumahonɨngkini hofɨkoe honɨngkano wonyomneꞌno nje aꞌapaho loso wokijapmmonneꞌno yohono. \q1 \v 6 Aꞌamu hofɨkoe wonyo honɨngkanomneꞌno yahu hopiꞌnonohino tohomo fonjiꞌmofontɨfi yoꞌmayoso kɨko uhwonyoꞌno kisosyontanɨngkofi jɨje sɨmeho wopɨngo makumoꞌnɨngkiyohoho. \q1 \v 7 Osoꞌno ngko ole kiloho, U Anɨtu kɨko ngkimo nohonyo. \q1 Yoꞌmayo ngko poyo peꞌnyo soꞌne iyoswomo mtɨꞌmokumentohofoso ngko jɨje hunomo kinɨngkape-eꞌne wawomneꞌno yohono. \p Ose ulɨmentisofoho. \v 8 Sɨmoꞌmo Kɨlais kako Anɨtumo olo soꞌno ulɨmento, Aꞌamu hofɨkoe wonyomneꞌno yahu fonjasyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno kɨko ngkilaho lɨwoꞌnɨngkohino. Yoꞌmayo yahino wonyo somneꞌno kijapɨwoꞌnɨngkohofoso jɨje sɨmeho wopɨngo makumoꞌnɨwoꞌnɨngkiyohoho. \p Oso honɨngkano hungkuno Anɨtu kako Mousesɨmo sɨmoꞌmo uyɨmentiso somo hofɨko ko inɨngkamotofo soꞌno oso hungkuno hiso Kɨlais Anɨtumo ulɨmentisofoho. \v 9 Ose ulonto Anɨtumo ulɨmento, U Anɨtu ngko nto pohono. Jɨje sɨmeho wopɨngo kumoꞌnyoꞌneso yoꞌmayo uyɨmonneꞌno yohono. Ose ulahonɨngki Anɨtu kako hohontajo hofɨkoe wonyomneꞌno yahu fonjokisahumentohofo yahino somo wae yaofonto kako Jisasɨye aꞌamufe wonyo wae yaofoꞌne kakoe aꞌapaho inyoso Anɨtu nomanto hohontajo yahino somo uyohopoꞌmentisofoho. \v 10 Jisas Kɨlais kako yoꞌmayo syoho Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umoꞌnyoꞌneso yonto kako aꞌamufe wonyomneꞌno kakoe aꞌapaho inɨmentisofoho. Sɨkuno angaꞌnohino somo inɨmentiso soꞌno aꞌamu hopiꞌnonohino hnꞌnɨmo Anɨtu nahonɨmentisoso wopɨngofoho lɨmentisofoho. \s1 Jisas kakoe honɨyoso nakwoe wonyo wae yaofoꞌneso hoponoho. \p \v 11 Aꞌamu aꞌamufe wonyo wae yaofo syohoꞌnjo sohwa hofɨko sɨkuno huhwo huhwi oso syohoso imotofofoho. Yahu neꞌno fonjahumotofofoho. I oso hiso imotofoso aꞌamufe wonyoso wae meeꞌmmotofofoho. \v 12 I osoꞌno Kɨlais kako aꞌamufe wonyo wae yaofoꞌne sɨkuno angaꞌnohino somo kakoe aꞌapaho inɨmentisofoho. Ose inɨmentiso soꞌno nakwoe wonyo honɨngkano hopiꞌnonohino imentɨhwone soꞌnji olohontajo yalokuhwone soꞌnji hwangku yaso soꞌnji nɨhuꞌnahone wae yaoꞌmentisofoho. Wayo yaoꞌmentiso sohonta kako Anɨtuye aho angahohntaꞌni usijoꞌno humaho. \v 13 Osopo nohumanto Anɨtu kako Jisasɨye mangohwa nje sɨfɨkiꞌnyoꞌmo wonɨhumajononto hontohumaho. \v 14 Jisas kako aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofoꞌne sɨkuno angaꞌnohino somo kakoe aꞌapaho inɨmentiso soꞌno oso aꞌamu kako nahwosopoꞌmentiso hnꞌnɨmneꞌno nɨhuꞌnahone wopɨngofoho lɨmentisofoho. Ose lɨmentiso soꞌno nakwo wopɨngo imoꞌnalokuhwono. \p \v 15 Anɨtuye Towahuno huhwo kako nakumo olo hilo soꞌno nehopeho nalɨmentisofoho. Sɨmoꞌmo ole nalohi, \q1 \v 16 Hwangku yahino songo aꞌamu ngkoꞌnji mokotɨkuꞌnyo hungkunoso uyɨmonnoho. \q1 Osohonta nje honɨngkano hungkunoso aꞌamufe sɨmehomo hofɨkoe hunomo wohoꞌnahumonnoho. \p Anɨtu ose lɨmentisofoho. \v 17 Anɨtuye Towahuno sohwo nomꞌne hungkuno nalɨmento, \q1 Oseso ngko hofɨkoe yahino wonyo soꞌnji honɨngkano wonyo soꞌntnneꞌno apaꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo uyɨmonnoho. \p Ose nalɨmentisofoho. \v 18 U Anɨtu kako nakwoe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaoꞌmentiso soꞌno nakwo oso wonyo hisoꞌno Anɨtumo apaꞌno pehoꞌno uyanehwono. Awonoho. Nɨhuꞌnahone enaoꞌmentisofoho. \s1 Nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨhwasi kakoꞌnjo tɨfonepo wohumano. \p \v 19 Nje aꞌamu soku, Jisas nakumneꞌno kakoe honɨyo usɨhumaꞌmentiso soꞌno nakwo Anɨtu humaso ango sopo nosyuhwasi osopo iyoho monanonehoho. \v 20 Jisas kako nakumneꞌno poyo peꞌnɨmentiso soꞌno honɨngkano songo oso ango Anɨtu humaso soponeꞌno swaneꞌno hwosampoꞌmentisofoho. Hohonta hwapɨfe pmpilɨpeehinyoso oso honɨngkano somo pɨkuꞌnawoꞌnnyofoho. I kakoe aꞌapaho inɨmentiso soꞌno oso honɨngkanoso nɨhuꞌnahone hwosampoꞌmentisofoho. \v 21 Jisas nakwoe hwe yofe engoꞌnjo aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaofo syohoꞌnjo sohwo kako nakwoe Hwe Engo Anɨtuye temtitofo hnꞌnɨmo nemokosyohumawoꞌnɨngkiso hweho. \v 22 Hohonta yoꞌmayo somo yahu honɨyo ifolɨposɨꞌmoꞌmentohofo somo Anɨtu uhwonɨmentisoso wopɨngo uhwonɨmentisofoho. Oso hopaso Jisas kako nakwoe honɨngkano wonyomneꞌno poyo peꞌnɨmentiso soꞌno Anɨtu nahonɨmentisoso wopɨngo nahonɨmentisofoho. Osoꞌno nakwoe honɨngkano wonyo somneꞌno nakwo sɨmeho tango moneyalofiyoho. I hohonta hofɨko hofɨkoe aꞌapaho Anɨtu uhwonyoꞌne mijo yomaꞌnɨmentohofo hopaso Jisas kako mijo kiyonemaꞌmentisofoho. Osoꞌno nakwo iyoho monanyoꞌnjo nohumehwasi Anɨtumo uꞌmano. Hwapɨngoso kako nakwoe hungkunomo nepaꞌnone soꞌno huno nayohoho. \v 23 Nakwo nomꞌne aꞌamu somo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokuhwone soꞌno yoloho lɨjwaofɨwoꞌnɨngkuhwone soꞌno sɨmeho uyoso yokumpohnꞌnyo nokesyohumehwasi yoꞌmayo Anɨtu nalɨmentiso soꞌno wohontohumano. Nakwo nohontohumehwasi poꞌnɨfo humehwaloho. Oꞌo, yoꞌmayo Anɨtu kako yonesoꞌno nakumo nalɨmentisoso nehopeho. Oso Anɨtu kako uyɨmontonoho. \v 24 Olo soꞌno huno wosyofɨsyano. Nakwo foꞌmaꞌnyo engoso sɨmeho inyosoꞌno pipi yanehwono. Osoꞌno huno syofɨsyɨhwasi huno wopɨngo tɨpemehwasi hofiyo uyano. \v 25 Nakwo aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone hnꞌnwi nakwo Jisasɨye yofe soꞌno uhuꞌmokohumayo yahino somo nusɨkwajɨhwaloho. Aꞌamu fehohnjoso oso yahino somo nto ulɨkoꞌmaꞌmalofofoho. Oꞌo, nakwo nuhuꞌmokuhwasi Anɨtumneꞌno yokumpohnꞌnyo lohofoꞌne wofoꞌmoꞌnano. Ose yalokuhwoneso yokumpohnꞌnyo neꞌno wofoꞌmoꞌnano. Hwapɨngoso Jisasɨꞌnji hungkuno ikwolofoꞌne sɨkunoso mofoneponoho. \s1 Nakwo Anɨtuye Hwomu Jisasɨmneꞌno hohujo ikinjɨmofɨhwaloho. \p \v 26 Nakwo Anɨtuye hungkuno ne somo huno nayɨhwosoꞌno osopo nakwolaho lɨhwasi honɨngkano wonyomo neꞌno nohumehwasi oso honɨngkano wonyo wae enaofoꞌneso Anɨtumo peho uyanehwono. Nɨhuꞌno awonoho. \v 27 Ose yasoꞌmanji nakwo nakwoe honɨngkano wonyo somneꞌno hungkuno ikwolofoꞌne neꞌno nohontohumehwasi iyoho wonanono. Hungkuno moiꞌwo ikwolofɨhwasi Anɨtuye mango sohwonaꞌnɨmo toho mɨkunɨmposo somo nonanoneꞌnwoho. \v 28 Nakwo olo soꞌno huno nayohi, aꞌamu fihwo kako Mousesɨye honɨngkano hungkunomo haloho maposoꞌnjo imentiso sohwo kako honɨngkano wonyo imentisoꞌmanji nomꞌne aꞌamu hufaꞌu, hufaꞌu sɨhune osohwa wonyo somo uhwonontɨfi oso aꞌamu huhwo sohwoe wonyomneꞌno hungkuno yoloho lɨjwaofo soꞌmanji oso hwe Mousesɨye honɨngkano hungkunomo minɨngkayoꞌnjo sohumneꞌno hitoho mulofeꞌnjo yontɨfi fonjahumentohofofoho. \v 29 Aꞌamu Anɨtuye honɨngkano hungkuno Mousesɨmo uyɨmentiso somneꞌno ngkilaho lɨmentiso soꞌno ose imentohofoꞌmanji aꞌamu nomꞌnehwo kako Anɨtuye Hwomumneꞌno ngkilaho losoꞌmanji oso hwe huhwo sohumneꞌno Anɨtu kako peho ulohofoneto. Oso aꞌamu huhwo sohwo kako tango mɨkunɨmposo engo mane hweho. Hwapɨngoso oso hwe huhwo sohumneꞌno Anɨtuꞌnji mokotɨkuꞌnyoꞌne oso hwe sohwoe wonyo wae yaofoꞌne Jisas kakoe honɨyo usɨhumaꞌmentisofoho. I osoꞌno usɨhumaꞌmentiso soꞌno hwe huhwo sohwo Jisasɨmneꞌno sitofo ulɨwoꞌnɨngkohoho. Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo nalohofɨwoꞌnɨngkiso sohumneꞌno ngkilaho lɨwoꞌnɨngkohoho. \v 30 Anɨtu kako ole lɨmentiso soꞌno huno nayohoho. Aꞌamu honɨngkano wonyo iwoꞌnɨngkohofo somo ngko Anɨtuꞌni kakoe wonyo somneꞌno wonyo aku uyɨmonnoho. Nje syohofoho. Hungkuno nomꞌneso ole nalɨmento, Hwe Engo Anɨtu sohwo kako kakoe hwe moyaꞌmife yahino wopɨngoꞌnjo soꞌnji yahino wonyoꞌnjo soꞌnjimo yano ilofonefoho. \v 31 Aꞌamu yahino wonyoꞌnjo somo tango mɨkunɨmposo uyonefoho. Osoꞌno kako tango engo monejape soꞌno honɨngkano wopɨngoꞌnohinimo unɨngkowano. \s1 Nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyɨhwasi wolohofano. \p \v 32 Hohonta sekwo Anɨtumneꞌno sɨmoꞌmo nupaꞌnontɨfi sɨmeho hiꞌntnnono uyahonɨngkofi aꞌamu wonyo selohofahonɨngkofi yoꞌmayo tango seꞌmaꞌmentiso sohonta sekwo yokumpohnꞌnyo lohoꞌmentohofofoho. Oso hohontajo somneꞌno sekwo huno fɨsyafɨhupmno. \v 33 Sɨkuno fehohnjo somo hofɨko sekumo hwe moyaꞌmife tɨmopo sehumajontɨfi hungkuno wonyo sitofoꞌnji selontɨfi tango sejapmmentohofofoho. Sɨkuno nomꞌnemo sekwoe aꞌamuso oso paꞌnyo tohino mentanɨngkofi sekwo hofɨkimo nuhwonontɨfi ufoꞌmano lontɨfi imentohofoso sekwo hofɨkoꞌnji tohino somaꞌmentohofofoho. \v 34 Sekwoe aꞌamu fehohnjo hofɨko Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umentohofo soꞌno impoꞌangomo uhumojahonɨngkofi sekwo hofɨkoꞌnji tohino somaꞌmentohofofoho. Sɨkuno nomꞌne somo sekwoe yoꞌmayo hoꞌyangoso aꞌamu nomꞌneso wae esemofahonɨngkofi sekwo hoꞌyango soꞌno huno engo mosyafɨsiyoꞌnjo yontɨfi hwahoponjofoho. Womapɨfe lontɨfi sɨmeho wopɨngoꞌnji sɨmonyo imentohofofoho. Hwapɨngoso sekwo huno moiꞌwonoho. Sekwoe hoꞌyango neso ahwomomo weho. Neꞌno nowentɨhwonefoho. \p \v 35 Oseso yoꞌmayo soꞌno sekwoe sɨmeho yokumpohnꞌnyo uyoso nohoꞌnasyɨkutoho. Oꞌo, Anɨtu kako wopɨngo selohofonefoho. \v 36 Sekwo yokumpohnꞌnyo lohofɨkuji Anɨtuye hungkunomo tɨfi finɨngkamno. Ose ifijoꞌmanji Anɨtu yoꞌmayo wopɨngo wosejapmmo selɨmentisoso wotɨpemantɨfeho. \v 37 Anɨtuye hungkuno iyoswomo mtɨꞌmokumentohofoso ole nalohi, \q1 Sɨkuno weꞌeneponoho. \q1 Oso hwe nakwoe hwahopo wapmmo nalɨmentiso sohwo weꞌenepi wapmmontonoho. \q1 Kako miyonehoho. \q1 \v 38 Nje aꞌamu honɨngkano ntoꞌnohinoꞌnjoso hofɨko ngkimo sɨmeho hiꞌntnnono ntopalokwofoso hofɨko songo nohumafitnnefoho. \q1 I aꞌamu hiso ngkineꞌno hohujo ikinjanɨmopijo oso aꞌamu somneꞌno nje sɨmeho wopɨngo manɨmoꞌnonehoho. \p Ose nalɨmentisofoho. \v 39 I osoꞌno nakwo Anɨtumneꞌno hohujo mikinjumofeꞌnwoho. Osoꞌno nakwo tɨkano somo tohino neꞌno mayo sopono mowanehwono. Oꞌo, nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone hnꞌnwi nakwo sɨmeho wopɨngoꞌnji songo neꞌno humentɨhwanefoho. \c 11 \s1 Mpohwosafe sɨmeho hiꞌntnnono Anɨtumo uyo yahino hwapɨngoso olenoho. \p \v 1 Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyo yahinoso olenoho. Yoꞌmayo wopɨngo Anɨtu sekumo waselohoꞌmonnoho nalɨmentiso soꞌno hontohumalohwono. Neso ko yontani nakwo huno nayohoho. Wopɨngo wonalohoꞌmontonoho. Huno ose neyahonɨngki Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokuhwono. \v 2 Aꞌamu hohontajo sohwa hofɨko Anɨtuye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmotofo soꞌno Anɨtu ulɨmento, sekwo sɨmeho hiꞌntnnono ntapmmentohofo soꞌno nje aꞌamu ne kuyoho selalokweno. \v 3 Nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokuhwone soꞌno huno ole nayohoho. Anɨtu hungkuno lahonɨngki nakwoe hwaho ahwomo nonyo wosopayo yoꞌmayoso siki imoꞌnɨmentisofoho. \v 4 Aeꞌmtaꞌni nakwo aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umotofo somneꞌno huno wosyofɨsyano. \s1 Apel \p Apel kako Anɨtuye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako yahu \it sipsip\it* fonjokisahumentisoso Anɨtuneꞌno iloho yahonɨngki Anɨtu nuhwononto, Nje aꞌamu nehwosoho ulɨmentisofoho. Apelɨye kolaꞌwehwo Kein kako Anɨtu hungkuno uyɨmentiso somo hwotoho hmmentiso soꞌno kako wosopayoꞌnohini uyahonɨngki Anɨtu, Nje aꞌamu nehwosoho mujoꞌnjo imentisofoho. Apel kako Anɨtuye hungkunomo inɨngkawento peꞌnɨmentisofoho. Osoꞌno kakoe hungkunoso honɨngkano wopɨngo somo nakumo netɨhwawoꞌnɨngkisofoho. \s1 Inouk \p \v 5 Inouk kako nohumanto Anɨtuye yahinomo tɨfi inɨngkawento Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umokumentisofoho. Kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako poyo mapeꞌnɨmmentono. Oꞌo, Anɨtu aꞌapaho hiꞌnji utɨmaꞌmentisofoho. Osoꞌno aꞌamuso hofɨko kakoe pijafo soꞌno hafɨhafe wonyopi tɨpmmentohofofoho. \v 6 Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo sohwo kako Anɨtuye sɨmeho wopɨngo mumokonehoho. Hwapɨngoso hwe fihwo kako Anɨtumo uꞌmaꞌmo loso sohwo kako Anɨtu humaso soꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnono. Osoꞌnji aꞌamu Anɨtuneꞌno tɨpewoꞌnɨngkiso osohumo Anɨtu wopɨngo ulohoꞌmontonoho. Osoꞌntnneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnono. \s1 Nɨwa \p \v 7 Nɨwa kako yoꞌmayo tɨfi imoꞌnone soꞌno muhwoniyonto kako Anɨtuye hungkunomo nupaꞌnonto sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentisofoho. Osoꞌno kako yofayokino angoꞌnjo mɨkunɨmposo mtɨꞌmokumentisoso hofɨkoꞌmontohwa yofayokinomo humentohofoso songo humentanɨngkofi aꞌamu hopiꞌnono yofayokinomo mahumentohofoso poyo peꞌnɨmentohofofoho. Aꞌamu homo somo Nɨwa kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyo yahinoso hofiyo lutɨhwamentisoso hofɨko haloho maposoꞌnjo imentohofoso hungkuno tangoꞌnjo ikwolofoꞌneso woꞌnnyofoho. Nɨwa kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno Anɨtu ulɨmento, Kɨko nje aꞌamu ne hwosoho. Ose ulɨmentisoso Anɨtu aꞌamu hopiꞌnono kakimo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkohofo somo oso hiso ulɨwoꞌnɨngkisofoho. \s1 Apɨloham \p \v 8 Anɨtu Apɨlohammo hungkuno ulahonɨngki Apɨloham kako hungkuno homo somo sɨmeho hiꞌntnnono uyonto tɨfi inɨngkawomentisofoho. Apɨloham kako kakoe ango sopo nulɨkoꞌmanto Anɨtu hwaho nomꞌne wokijapmmo ulɨmentiso sopono umentisofoho. Apɨloham kako huno ole syafɨhuꞌmento, Ngko ntonte palokweno. Huno ose ko syafɨsyonto kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyonto umentisofoho. \v 9 Oso hwaho hisoꞌno Anɨtu kako ulɨmento, Apɨloham kinonji jɨje imu soꞌnjineꞌno hwaho sejapmnefoho. Ose ulɨmentiso sopo nowento nomꞌne hwafe hwahopo hwapɨfe ango molɨmentisofoho. Osopo Apɨloham kakoe hwomu Aisakɨjanji hofiyakwo Jekoupɨjanji humamentohofofoho. Hofɨko kihnꞌnawoꞌnnyo hwafoho. \p \v 10 Osopo nohumantɨfi Anɨtuye huno mtaꞌni pone engo wamtɨꞌmokumo lɨmentiso soꞌno hofɨko hontohumamentohofofoho. Oso pone engo hiso yokumpohnꞌnyo ponoho. Moiꞌwo mmoꞌnonehoho. \p \v 11 Apɨlohamɨye ape Sola kako aꞌmanesi mehomi mmoꞌnyo hwonjo imoꞌnɨmentiso sohonta Anɨtu ulɨmento, Ngko hwomu wokijapmmo. Ose ulahonɨngki Sola Anɨtuye hungkuno neꞌnjo somo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno Anɨtu kako Solamo yokumpohnꞌnyo uyahonɨngki Sola hwomu maꞌmentisofoho. \v 12 Osoꞌno Apɨloham nɨhuꞌno aꞌmane imoꞌnonto poyo wapeꞌnɨmonto mofone sopo kako aꞌamu piꞌnɨngo engo sofe homnɨngkwohwo imoꞌnɨmentisofoho. Oseso Apɨlohamɨye imuso hofɨko olo paꞌnyofoho. Nakwo ahwomomo hntokwaliyo piꞌnɨngo engo uhwonɨwoꞌnɨngkuhwone soꞌnji tafeponjo wosoho uhwonɨwoꞌnɨngkuhwone oso paꞌnyo imoꞌnɨmentɨhwoneꞌnwoho. Apɨloham Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso hopaso nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokuhwone hnꞌnwi Apɨlohamɨye imuꞌnwoho. Oso wosoho soꞌnji hntokwaliyo soꞌnji aꞌamu atofo malɨfitnnehofo. Oso paꞌnyo imoꞌnalokuhwono. \p \v 13 Oso aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umotofoso nohumantɨfi peꞌnɨmentohofofoho. I osoꞌno olo hwaho lopo nohumantɨfi yoꞌmayo Anɨtu ulɨmentiso soꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfi nto maꞌmentohofo hopa syafɨsyontɨfi sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. Ole lɨmentohofi, Olo hwaho lopo sopo nakwoe hwapɨngopoꞌmaho. Oꞌo, olopo weꞌenehwo wohumantanoho. Ose lɨmentohofofoho. \v 14 Ose lɨmentohofo somneꞌno nakwo huno nayohoho. Hofɨko hofɨkoe hwaho ne soponeꞌno wotɨpemantɨfeꞌno hontohumalofo. \v 15 Hofɨko oso ango ulɨkoꞌmaꞌmentohofo soꞌno asomo we-eꞌne huno mosyafɨhuꞌmmentohofofoho. U hofɨko huno asomo we-eꞌne syafɨsyontɨfijontentesi hofɨko honɨngkano notɨpemafɨkutnnesohilo. \v 16 Oꞌo, ose malɨmentohofofoho. Hofɨko nomꞌne hwaho wonyoangkafo olo hwaho loponjomo yakoloꞌnnyo soponeꞌno hontohumamentohofofoho. Ahwomomneꞌno hontohumamentohofofoho. Osoꞌno hofɨko Anɨtumo ole ulɨmentohofi, Kɨko nakwoe Anɨtuhwosoho. Ose ulontɨfeso Anɨtu kako wonɨmango mumnɨmmentisofoho. Oꞌo, kako hofɨkoꞌne ango engoso nto esyohumamentisofoho. \p \v 17-18 Anɨtu Apɨlohammo ulɨmento, Jɨje hwomu Aisak mtaꞌni imu piꞌnɨngo engo wokijapmmonnoho. Ose ko ulonto Anɨtu kako Apɨlohammo yamofo ulohoꞌmentisofoho. Apɨloham kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kakoe hwomu Anɨtumneꞌno sojopo wofonjokisahumo lonto imentisofoho. \v 19 Ose yonto kako huno ole syafɨhuꞌmento, Nje hwomu poyo peꞌnɨngkuhwosoꞌno Anɨtu kako apaꞌno songo ulɨkafoso kako hoponoho. Ose syafɨhuꞌmentiso soꞌno ole lɨwoꞌnɨngkuhwoni, Apɨloham kakoe hwomu poyo peꞌnɨmentiso sohwo apaꞌno songo iwaꞌmentisofoho. \s1 Aisak \p \v 20 Aisak kako Anɨtuye hungkunomo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kakoe hwomu Jekoupɨꞌnji Isou oso hwaꞌumo yoꞌmayo tɨfi uꞌmayoꞌne soꞌno aho ulonjimokumentisofoho. \s1 Jekoup \p \v 21 Jekoup kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kakoe sɨkuno poyo peꞌnyoso moiꞌwo umoꞌnɨmonto yahonɨngki Jekoup kako kakoe mnopo ijofasɨto ehumanto Anɨtuye yofe hoꞌnomaꞌmentisoso kako Jousepɨye hwomu sohwaꞌumo ulonjimokumentisofoho. \s1 Jousep \p \v 22 Jousep kako Anɨtu neꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako tɨfo nepo poyo wapeꞌnɨmonto yonto kako aꞌamu Isɨlael somo ulɨmento, Sekwo hwaho Ijip nulɨkoꞌmafɨkuji nje yokinoso nonɨmotawekuji hwaho Kenan sopo fohoꞌnanɨhumno. Ose ulɨmentisofoho. \s1 Mouses \p \v 23 Mousesɨye kanɨngkwohwoꞌyaꞌu siko hwomu milongo maꞌmentisiyo sohonta uhwonɨmentisiyoso hwomu wopɨngo uhwononji hiyasoꞌmo hamno hufaꞌu sɨhune mokosyohumamentisiyefoho. Hwapɨngoso ole, Hwe engo hwaho Ijip mokosyohumayo sohwo kako aꞌamu Isɨlael somo ole ulɨmento, Sekwo hwomu tɨpemafɨkuji fonjahumno. Ose ko ulɨmentiso soꞌno siko Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentisiyo soꞌno siko hwe engo Ijip mokosyohumayo sohwoe hungkuno somneꞌno hwotoho fesoꞌno iyoho munɨmmentisofoho. \p \v 24-25 Mouses kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako engo imoꞌnonto kako hwe engofe yofe mayoso ngkilaho lonto kako Anɨtuye aꞌamu Isɨlael soꞌnji tango maꞌmentisofoho. Hwapɨngoso ole, kako syafɨhuꞌmento, Nakwo olo hwaho lopo weꞌenehwo nohumehwasi poyo wopeꞌnantanoho. Osoꞌno ngko hwe engo hwaho Ijip mokosyohumayo sohwoe angomo weꞌenehwo nohumahmꞌmo yoꞌmayo yahino wonyo nje sɨmeho wopɨngo nɨmokiyoꞌne iyoso ngkilaho. Oꞌo, ngko nje aꞌamu Isɨlael soꞌnji nohumahmꞌmo Anɨtuye hungkunomo unɨngkamo. Ose syafɨsyonto \v 26 ole soꞌno syafɨhuꞌmento, Anɨtu uhwosopoꞌmentiso sohwo Kɨlais oso humneꞌno ngko tohino mayoso wopɨngofoho. Yoꞌmayo hoꞌyango wokoso Ijip mtaꞌangoso ngkilaho. Ose syafɨhuꞌmentisofoho. Hwapɨngoso kako yoꞌmayo Anɨtu wopɨngo ulohofoꞌne soꞌno syafɨhuꞌmentisofoho. \p \v 27 Mouses Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako hwe engo hwaho Ijip mokosyohumayo sohwoe sɨmeho tohino soꞌno iyoho munyoꞌnjo yahonɨngki hwaho Ijip ulɨkoꞌmanto Mouses kako Anɨtuꞌnji humayo soꞌno huno uyahonɨngki yokumpohnꞌnyo itoꞌnonto ulɨkoꞌmaꞌmentisofoho. Kako asomo mapmmentisofoho. \v 28 Mouses kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kakoe aꞌamu Isɨlael somo ulɨmento, Sekwo yahu \it sipsip\it* nofonjɨkuji honɨyoso hokuꞌyo ponjo hwosaho somo fɨfulohopmno. Ose imentohofo soꞌno aꞌamu ahwomomjo sohwo kako Isɨlael sofe mehomi tisɨmaso somo mofonjasiyoꞌnjo yonto aꞌamu Ijip sofe mehomi tisɨmaso somo fonjohumentisofoho. \s1 Aꞌamu Isɨlael piꞌnɨngo engoso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyɨmentohofofoho. \p \v 29 Aꞌamu Isɨlaelɨso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentohofo soꞌno hofɨko mijo ayo Mijo Honɨyoꞌnohinofoho \f + \fr 11:29 \ft Ap. 7:36 enjwa soꞌmo fehonoloꞌmongkomaho. \f* lɨwoꞌnɨngkohofo sopo nosoꞌnɨngkahonɨngki nongkihntaꞌni wakoꞌmentohofofoho. I osohonta aꞌamu Ijip sohwa inɨngkawomentohofo sohwamo hofɨko mijo ajwo sopo nto wekahonɨngkofi mijo asomo fokumo lohofonto oso aꞌamu sohwamo mijo mɨhuloꞌmentisofoho. \p \v 30-31 Ape hwaꞌnte Lehap ango Jelikou humamojosi kako Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentiso soꞌno kako hwe hufaꞌu Isɨlaelntaꞌango tomiꞌno pmmentisiye sohwaꞌumo ufoꞌmaꞌmentisofoho. Aꞌamu Isɨlaelɨso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentohofo soꞌno hofɨko pone engo Jelikou sokilojoꞌnjo sopo iꞌmofawentɨfi kuꞌmokuꞌmofoneꞌno yontanɨngkofi sɨkuno aho fehohnjo hopiꞌnono nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu uyokolofahonɨngki sokilojoso nɨhuꞌnahone pɨwahuꞌmentisofoho. Nopɨwesyahonɨngki aꞌamu Isɨlaelɨso hofɨko aꞌamu Jelikou hopiꞌnono Anɨtuye hungkunomo hwotoho hmmotofo somo fonjahumentohofofoho. Osohonta Lehap kako hwe tomiꞌno pmmentisiye sohwaꞌumo ufoꞌmaꞌmentiso soꞌno kako songo humamentono. \p \v 32 Nomꞌne sohwamneꞌno wamtɨꞌmokumonntaho. U, Ngkiteyoun, Mpalak, Samɨsoun, Jefɨta, Ntefit, Samuel, aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo oso hwamneꞌno hungkuno sejoꞌneso sɨkuno hopoꞌmaho. \v 33 Oso aꞌamu huhwo sohwa hofɨko Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umotofo soꞌno hofɨko nomꞌne hwafe hwe engo hwaho mokosyohumayo sohwoe itokusoꞌnjo sohwamo uyakoloꞌmentohofofoho. Hofɨko hofɨkoe aꞌamu somo hofiyo mokosyohumantɨfi honɨngkano ntoꞌno mɨhwatɨmentohofofoho. Oso aꞌamu huhwo sohwamo yoꞌmayo Anɨtu wosejapmmo ulɨmentisoso maꞌmentohofofoho. Aꞌamu huhwo sohwa hofɨkoe mangohwa hofɨkimo aho nokentɨfi sikisɨwojo (\it laiyoun\it*) toho lofoneꞌentɨfi siki sɨwojoꞌnjo somo uhumatɨꞌmentohofoso aꞌamumo toho malofeꞌne Anɨtu kako siki sɨwojofe mangomo pɨjwomokosyohumamentisofoho. \v 34 Aꞌamu Anɨtumo inɨngkamotofo somo hofɨkoe mangohwa hwaho kengo mtaꞌango sohwa utɨmantɨfi toho engo sijɨmentiso sopo uhumojahonɨngkofi aꞌamu somo toho manɨmmentisofoho. Aꞌamu sohwa hofɨkimo hasɨmnoꞌnji wofantɨfi imentohofoso muhmnɨmmentisofoho. Hofɨko poꞌnɨfo nohumentanɨngkofi Anɨtu kakoe yokumpohnꞌnyo uyɨmentisofoho. Uyɨmentiso soꞌno hofɨko hofɨkoe mango sohwamo uyakoloꞌmentohofoso fonjofepmnaofomentohofofoho. \v 35 Aꞌamu peꞌnɨmentohofoso apaꞌno songo lɨkofahonɨngkofi homnaꞌwohija apaꞌno utɨmaꞌmentohofofoho. Aꞌamu fiso impe itoꞌnowahonɨngkofi hofɨkoe mango sohwa hofɨkoe aꞌapahomo wonyo umokumentohofoso hofɨko poyo peꞌnyoꞌne imentohofofoho. Hofɨko Anɨtumo hohujo ikinjaopijoso hofɨkoe mango sohwa ulɨkaꞌmantɨfeho. Hofɨko hofɨkoe mango sohwafe hungkuno minɨngkayoꞌnjo uyantɨfitaho. Oꞌo, hofɨko piꞌnɨmo mtaꞌni apaꞌno lɨkafɨkuji songo humayoso womantɨfeho. \p \v 36 Aꞌamu fehohnjo hofɨkoe yahino wopɨngo soꞌne hofɨkoe mango sohwa hofɨkimo sitofo ulɨmentohofofoho. Nomꞌne sohwa hofɨkoe hohujo sopo sohwo sonyo fongkuꞌmentohofofoho. Nomꞌne sohwamo impoꞌangomo ahwomo nanoꞌnji intofahumentohofofoho. \v 37 Hofɨkoe mango sohwa aꞌamu fehohnjo somo sojoꞌnji fongkuꞌmentohofofoho. Nomꞌne somo yamofo nɨhuꞌno wonyo ulohoꞌmentohofofoho. Nomꞌne somo hofɨko iyo hntofe nomantɨfi hofɨkoe aꞌapahopo hntoꞌmentohofoso hufaꞌu imoꞌnɨmentiso soꞌno poyo peꞌnɨmentohofofoho. Nomꞌne somo hofɨko hosɨmno fahumentohofofoho. Aꞌamu fehohnjo hofɨko yoꞌmayoso umofonyo imentohofo soꞌno hofɨko yahu \it sipsip\it*ɨꞌnji \it meme\it* paho soꞌnji hofɨkoe hwapɨfe imoꞌnonto yoꞌmayo aꞌapahomneꞌno umofonyo inyo soꞌnji emoyahonɨngkofi mango sohwa tango uyontɨfi wonyo ulohoꞌmentohofofoho. \v 38 Osoꞌno hofɨko ango ane paꞌnyohwa honɨngkanontɨfi hofɨko hwofɨkiꞌnyo, hwaho aꞌamu ane sopo, hwaꞌimomo, sokimomo humamotofofoho. Oso hwe moyaꞌmi Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umentohofo hiso hofɨko aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somo olo hwaho lopo humayoso ntoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, hofɨkoe honɨngkano wopɨngoso nomꞌne somo hwofiloꞌnnyofoho. \v 39 Oso hwe hwoyaꞌmi hiso hofɨkoe sɨmeho hiꞌntnnono uyosoꞌno Anɨtu kako wopɨngo kuyoho ko ulɨmentisoso yoꞌmayo Anɨtu wosejapmmo ulɨmentisoso momaꞌmmentohofofoho. \v 40 Hwapɨngoso Anɨtu kakoe aꞌamu neꞌnjo hopiꞌnonohinoso yoꞌmayo wonyoangkafo afaꞌno afaꞌno nomapitnneꞌento hungkuno mtitoꞌmentisofoho. Jisas mape sohonta oso aꞌamu humamotofo Anɨtuneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmotofoso hofɨko nakumo sɨmoꞌmo monapopitnnehofo. Oꞌo, hofɨko nakumneꞌno hontohumalofo. \c 12 \s1 Nakwoe Hwe Engo Jisas honɨngkano netɨhwayoꞌne sohuneꞌno huno wosyofɨsyano. \p \v 1 Oso aꞌamu sɨsɨhwayo paꞌnyoso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono umotofoso hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono uyoꞌne yahinoso nto netɨhwamentohofofoho. Hofɨkoe hungkunoso upaꞌnɨwoꞌnɨngkuhwono. Osoꞌno nakwo Anɨtuye honɨngkanomo walokuhwone hnꞌnwi nakwo yoꞌmayo wonyoso Anɨtuye honɨngkano wopɨngomo pɨjwonesyohumaso soꞌnji yoꞌmayo yahino nakumo yokumpohnꞌnyo nemokosyohumawoꞌnɨngkiso soꞌnji nɨhuꞌnahone nohoꞌnosyɨhwasi sɨmeho angaꞌnohinoꞌnji oso syoho yokumpohnꞌnyo Anɨtu nejopalokuso oso ntoꞌno uyano. \v 2 Ose ihwasi nakwo Jisasɨmo tɨmo angaꞌno honɨngkuhwasi kakimneꞌnohini huno wosyofɨsyano. Nakwo kakimo sɨmeho hiꞌntnnono uyo kako hwapɨngo hweho. Sɨmeho hiꞌntnnono uyo yahinoso kako nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo imokone hweho. Aꞌamu iyo hwojiyafɨkuꞌnnyo sopo poyo peꞌnɨmentohofoso yofe nɨhuꞌno wonyo maꞌmentohofofoho. I osoꞌno Jisas kako oso wonɨmango engo unyosoꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo yonto kako poꞌnɨfo mmoꞌnɨmmentisofoho. Oꞌo, hwapɨngoso Jisas kako huno syafɨhuꞌmento, Anɨtu nje sɨmeho wopɨngo nɨmokonefoho. Osoꞌno syafɨsyonto Jisas kako sɨmeho hiꞌntnnono Anɨtumo uyonto nakumneꞌno tohino engo manto poyo peꞌnɨmentisofoho. Oseso olohonta kako kanɨngkwohwo Anɨtuye aho angahohntaꞌni nohumanto yoꞌmayo hopiꞌnonohino somo mokosyohumaho. \s1 Anɨtu nakumo tango nejapososo nakumo wopɨngo namokiyoꞌnefoho. \p \v 3 Jisas nakumneꞌno aꞌamu wonyo somo enjwaꞌmo weꞌenehwo humamentisofoho. Osoꞌno hofɨko kakineꞌno mangohwa imoꞌnontɨfi nɨhuꞌno wonyo ulohoꞌmentohofofoho. Osoꞌno sekwo Anɨtuye syohomneꞌno yoꞌmayo tango seꞌmahwosoꞌno sekwo oso tango Jisas maꞌmentiso soꞌno fɨsyafɨhupmno. Osoꞌno syafɨsyɨkuji sekwoe syoho wopɨngo somo nusɨkwajɨkutoho. Oꞌo, sekwo yokumpohnꞌnyo inɨngkakuji syoho itoꞌno fiyɨmno. \v 4 Sekwo yoꞌmayo honɨngkano wonyo somo monje yasiyoꞌneso syoho yokumpohnꞌnyo fiyɨmno. Aꞌamu fehohnjoso hofɨko honɨngkano wonyo soꞌne nakwolaho lɨwoꞌnɨngkohofo somo nomi aꞌamuso hofɨkimo fonjahumentohofofoho. \v 5 Oso hungkuno Anɨtu kakoe mehomi hnꞌnɨmo yokumpohnꞌnyo nasosofitofoꞌne nalɨmentiso soꞌno inɨngo laseyohoho. Olo hungkuno loso nalohoho. \q1 Nje hwomu sohwosi, nakwoe Hwe Engo kako jɨje honɨngkano ntoꞌno efisopekuhwajiyoꞌne, \q1 Wonyo yahino kilohofɨhwosoꞌno oso hungkuno homo somo kɨko haloho pofo. \q1 Oso hiso kilohofɨhwosoꞌno huno ole syafɨsyɨkutoho. \q1 Anɨtuye honɨngkanoso tango mɨkunɨmposo niyantofoho. \q1 Ose syafɨsyohotoho. \q1 \v 6 Oꞌo, aꞌamu hopiꞌnono Anɨtu nje mehomi kuyoho ulɨwoꞌnɨngkiso somo, Honɨngkano wonyo nɨhuꞌno yohotoho ulɨwoꞌnɨngkisofoho. \q1 Aꞌamu hiso honɨngkano wonyo ifijoꞌmanji Anɨtu kako yoka ulɨmontonoho. \p Ose nalɨmentisofoho. \p \v 7 Kɨko Anɨtuye hungkunomo tɨfi inɨngkahuji tango kuꞌmahwosoꞌno kɨko yokumpohnꞌnyo neꞌno filohofo. Hwapɨngoso Anɨtu kako jɨje honɨngkanomo efisopekuhwojalofoho. Ose kilohofɨhwosoꞌno kɨko huno wakiyono. Kɨko kakoe mehomi hwosoho. Nanɨngkwohwosa hofɨko hofɨkoe mehomi hnꞌnɨmo nakwoe honɨngkanomo efisopenehwajɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 8 Nakwo aꞌamu hopiꞌnonohino hnꞌnwi honɨngkano wonyoꞌnjoꞌnwoho. Osoꞌno Anɨtu kako kakoe honɨngkanomneꞌno ntoꞌno wefisopenehwajono. Anɨtu kako jɨje honɨngkanomo ntoꞌno momekuhwajiyoꞌmanji kɨko kakoe mehomi hwosɨꞌmaho. Oꞌo, kɨko sɨkumehomi paꞌnyo hwosoho. \v 9 Nakwo nanɨngkwohwosa hofɨko nakwoe honɨngkano wonyomo menehwojahonɨngkofi nakwo hofɨkoe yofe hoꞌnomawoꞌnɨngkuhwono. Osoꞌno Anɨtu kako nakumo kakoe honɨngkanomneꞌno ntoꞌno efisopenehwajɨhwosoꞌno nakwo haloho pehwasi honɨngkano wopɨngoꞌnohini uyano. Kako nakwoe huyoꞌmangomo mokosyohumawoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌno nakwo enjwaꞌmo nohumehwasi ntoꞌno wohumano. \v 10 Hwahoponjo nanɨngkwohwosa hofɨko hofɨkoe huno mtaꞌni olo hwaho lopo weꞌenehwo humayoꞌne nakwoe honɨngkano ntoꞌno menehwajɨwoꞌnɨngkohofofoho. I nanɨngkwohwo Anɨtu kako kakoe honɨngkanomneꞌno efisopenehwojahonɨngki nakwo wopɨngo imoꞌnalokuhwono. Ose nalohofɨhwosoꞌno nakwo kako paꞌnyo umoꞌnantanoho. \v 11 Aꞌamu nakwoe honɨngkanomo ntoꞌno menehwajɨkujoꞌno nakwo tango engo wotɨpemantanoho. I osoꞌno nakwo wopɨngo humayoꞌne Anɨtu kako nakwoe honɨngkano wonyomo somneꞌno menehwajɨhwosoꞌno ne untoꞌnɨmontonoho. Oso ipisayo neso aꞌamuꞌnji sɨmeho pompengo ifisyamoꞌnyoꞌnefoho. \s1 Nakwo yokino itoꞌnɨngkuhwasi yokumpohnꞌnyo wolohofano. \p \v 12 Ose selohe soꞌno sekwo Anɨtumneꞌno yokumpohnꞌnyo filohopmno. \v 13 Sekwoe honɨngkano ntoꞌno mɨhwajɨkuji aꞌamu sɨfe poꞌnɨfoꞌnjo senɨngkape sohwo kako mapɨwasyonehoho. Oꞌo, hano itoꞌno ihwosi sɨfe poꞌnɨfoso yokumpohnꞌnyo umoꞌnɨmontonoho. \p \v 14 Sekwo sekwoe aꞌamuꞌnji pompenjiyo humayoꞌne syoho yokumpohnꞌnyo fiyɨmno. I sekwo honɨngkano wonyo hopiꞌnonohino fohoꞌnaopmno. Sekwo honɨngkano wonyo nɨhuꞌno ane humayo soꞌno syoho yokumpohnꞌnyo fiyɨmno. Aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjoso hofɨko nakwoe Hwe Engo sohumo muhwonɨfitnnefoho. \v 15 Anɨtu kako wopɨngo waselohoꞌmo. Wosefoꞌmaꞌmo. Ose nalɨhwosoꞌno aꞌamu fihwo kako nupaꞌnɨngkuhwosi Anɨtumo ole ulonoho. Nɨfoꞌmayoso pehoꞌneto. Ngkilaho. Ose ulonoho. Osoꞌno sekwo Anɨtumneꞌno yokumpohnꞌnyo lohofɨkuji foꞌmaꞌnɨmno. Anɨtu kako nefoꞌmayoso nakwolaho ulɨhwasi hofohofahnꞌno nakwoe sɨmeho wonyo wonamoꞌnɨmontonoho. Sɨmeho wonyo namoꞌnɨngkuhwosoꞌno aꞌamu piꞌnɨngo engo somo tohino uyantanoho. Aꞌamu sɨmeho wonyoꞌnjo sohwo kako nomꞌne aꞌamu somo honɨngkano wonyomo ipemotahwosoꞌno oso hwe huhwo sohumo Anɨtu kako wonyo hwosoho ulɨmontonoho. \v 16 Aꞌamu fihwo sekwoꞌnji humaso sohwo kako aꞌmohufo ihwoloho. Aꞌamu fihwo sekwoꞌnji humaso sohwo kako Isou Anɨtumo hwotoho hmmentiso paꞌnyo ihwoloho. Isou kako mijoho engo uyahonɨngki kanɨngkwohwo Aisak kakoe tisɨmaso sohumo aho ulonjimokone soꞌno Isou kako huno ole syafɨhuꞌmento, U kakoe syohofoho. Nje nɨngkwahwo Jekoup kako womano. Ngko mijoho peꞌnalokweno. Ose syafɨsyonto Isou kakimo hwosopisyafɨhwosi Jekoupɨmo aho ulonjimokone somjo wosopayo soꞌno ulahonɨngki Jekoup kolaꞌwehumo oso wopayoso mpe ulohoꞌmentisofoho. \v 17 Sekwo huno seyohoho. Tɨfi noꞌmo Isou oso aho wontonjɨmokononto somjo hungkunoso aku womaꞌmo lonto yahonɨngki kanɨngkwohwo Aisak muyɨmmentisofoho. Oꞌo, Isou kako humotaho engo lonto oso wonyo imentiso somo wae yamoꞌnyoso hopoꞌmaho. \s1 Nakwo hwofɨkiꞌnyo wonyoangkafo Saiyon sopo nto sɨꞌmomalohwono. \p \v 18-21 Anɨtu kako aꞌamu Isɨlael somo kakoe hungkuno hwofɨkiꞌnyo Sainai sopo uyɨmentiso sohonta himo sɨkwoꞌmnoso hwofɨkiꞌnyo hopo sopo ifeehuꞌmo yahumentisoso toho ahwomo mtaꞌango uhwonontɨfi ifofo engo yahonɨngki hi ulɨkofahonɨngki iyoho mɨkunɨmposo unɨmentisofoho. Kounoho yoka hoꞌnonto mampaho ahwomo mtaꞌni ole hoꞌnɨmento, Aꞌamu fihwo olo hwofɨkiꞌnyo loso kako aho pmꞌmokoso sohumo sekwo sojoꞌnji fonjahumno. Aꞌamuꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, yahuꞌnji hwofɨkiꞌnyo lopo hano weso sohumo fonjahumno. Ose hoꞌnɨngkahonɨngki aꞌamuso iyoho unɨngkahonɨngki hofɨko Mousesɨmo ulɨmentohofi, Mouses kɨko Anɨtumo ole uso, Oso hungkuno tango mɨkunɨmposo soꞌno nakwo iyoho nenalofoho. Nakwo olo mampaho loso nupaꞌnɨngkuhwaloho. Ose uso. Ose ulahonɨngkofi Mouses ulɨmento, Ngko huhwoꞌni yomo yonji iyoho nnɨngkohoho. Ose ulɨmentisofoho. \p \v 22 I sekwo soku hofɨko ose uhwonɨmentohofo paꞌnyoso sekwo muhwonɨmmentohofofoho. Oꞌo, sekwo hwofɨkiꞌnyo Saiyon Anɨtu songo humaso sohwoe ahwomomjo ango engo Jelusalem osopo iꞌmofapmmalofo. Osopo aꞌamu ahwomomjo nɨhuꞌno piꞌnɨngo engoso sɨmonyo yontanɨngkofi iꞌmofapohofo. \v 23 Osopo sekwo Anɨtuye mehomi hopiꞌnono tisɨmaso paꞌnyo kuyoho. Sekwoe yofe Anɨtu nto mtɨꞌmokumentisoso ahwomomo weho. Anɨtu aꞌamu hopiꞌnonohinofe hungkunomo ikwolofoꞌne yano ulofiyo sohumo sekwo iꞌmofapohofo. Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfi poyo peꞌnɨmentohofo somo Anɨtu kako Wopɨngo kuyoho, ulɨmentiso osomo wopɨngo ne nto imokumentisofoho. Oso aꞌamu hiso osopo humalofo. \v 24 Jisas kako Anɨtuye angopo neꞌno siyoꞌne honɨngkano songo kakoe honɨyoꞌnji hwosampoꞌmentiso sohwo osohumo sekwo iꞌmofapohofo. Kakoe honɨyo soꞌnji nakumo kakoꞌnji mokojɨjwonahinyofoho. Osoꞌno Apel kakoe honɨyo usɨhumaꞌmentiso somo Jisas kakoe honɨyoso hwofiloꞌnnyofoho. \s1 Nakwo Anɨtuye mampaho somo haloho ntoꞌno pehwasi iꞌwaho ntoꞌno uyano. \p \v 25 Sekwo ntoꞌno fɨsyafɨhupmno. Hohonta Anɨtu Mousesɨmo hungkuno yokumpohnꞌnyo uyahonɨngki aꞌamu Isɨlaelɨso haloho maposoꞌnjo imentohofofoho. Osoꞌno hofɨkoe honɨngkano wonyo soꞌno tohino engo maꞌmentohofofoho. Tohino homo somo hofɨko muyakoloꞌmmentohofofoho. \p Oseso Kɨlais ahwomomo humaso sohwo hungkuno yokumpohnꞌnyo nto nejapmmentisofoho. Oso hungkuno homo somo haloho maposoꞌnjo ihwasi hohujo ikinjaofososo nakwo tohino engo mayo sohonta hiyaso ntɨꞌmte waneto. Nɨhuꞌno awonoho. \v 26 Hohonta Anɨtuye mampaho hwofɨkiꞌnyo Sainai sopo ntaꞌni hoꞌnɨngkahonɨngki hwaho hwomɨhwo imentisofoho. I osoꞌno olohonta Anɨtu ole nelalofi, Sɨkuno nomꞌnemo hwomɨhwo ihwosi hwaho nɨhuꞌnahone wae yaoꞌmnefoho. Hwahoꞌnohinoꞌmaho. Oꞌo, ahwomo hiꞌnji wae imnefoho. Ose nelalofoho. \v 27 Oso hungkuno hwomɨhwo ihwosi hwaho wae yaoꞌmnefoho nelalofonjo hwapɨngoso ole, yoꞌmayo yoꞌmayo Anɨtu olo hwaho lopo mtɨꞌmokumentisoso hwomɨhwo ihwosi wae yonefoho. I yoꞌmayo Anɨtu ngko nje angomo womokosyohumamo loso soꞌnohini neꞌno nowentɨhwonefoho. \p \v 28 Ose nalisosoꞌno nakwo sɨmonyo uyano. Anɨtu nemokosyohumayo sopo moiꞌwo mmoꞌnonehoho. Oꞌo, neꞌno nowentɨhwoneponoho. Osoꞌno nakwo Anɨtumo isamoyoka ulɨhwasi kakoe sɨmeho wopɨngo umoꞌnyoꞌne soꞌno kakoe syoho hofiyo ulohofiyano. Anɨtuye yofe hoꞌnomehwasi kakoe yokumpohnꞌnyo soꞌno iyoho wonanono. \v 29 Hwapɨngoso nakwoe Anɨtu kako yoꞌmayo wonyo iyosoꞌno nɨhuꞌno yokumpohnꞌnyo nelalofi, Yoꞌmayo wonyoso nɨhuꞌno ngkilaho. Ose nelalofoho. \c 13 \s1 Nakwo Anɨtuye temtitofo hnꞌnwi sɨmeho unano. \p \v 1 Nakwo Anɨtuye aꞌamu ne hnꞌnwi nakwo sɨmeho neꞌno unɨngkuhwano. \v 2 Olo hilo soꞌno inɨngo mofeꞌeno. Aꞌamu kengoso ango kengoꞌmtaꞌango seꞌmafɨkujoꞌno sekwo yoꞌmayo soꞌno hofɨkimo umokosyohumamno. Aꞌamu fehohnjo ose iwoꞌnɨngkohofoso hofɨko aꞌamu ahwomomjo somo yofe mɨhwofeꞌnjo yontɨfi hofiyo umokosyohumamentohofofoho. \p \v 3 Aꞌamu Anɨtuye syohomneꞌno impoꞌangomo uhumatɨꞌmentohofo somneꞌno sekwo hitoho selofɨhwosoꞌno tango malokwofoso sekwo fisomapmno. Aꞌamu fehohnjo Anɨtuye yofeꞌne osomo aꞌamu nomꞌneso wonyo ulohofɨkujoꞌno hofɨkoe aꞌapaho tohino umnɨngkuhwosoꞌno sekwo tohino fisomapmno. Sekwo tohino loso afaꞌno wasemnono. \p \v 4 Ape maꞌnyo yahinoso wopɨngofoho. I osoꞌno hwe sohwo kako kakoe apeꞌnji yahino wopɨngoꞌhonini uyanjiyoho. U aꞌamu fihwo oso yahino wopɨngo somo mtɨhupehwosi aꞌmohufo ihwosi u yoꞌmayo wonyo ihwosi kifosyoho ihwosi osohumo Anɨtu kako tango uyonefoho. \p \v 5 Sekwo hamniyoho engo soꞌno hi semoꞌnyoꞌeno. Oꞌo, yoꞌmayo mokosyohumalofo soꞌno sekwoe sɨmeho wopɨngo semoꞌnɨngkuhwosi hoponoho fihnnɨmno. Hwapɨngoso Anɨtu ole nelalofi, Ngko sekumo mosesɨkwajɨmnehono. Ngko sekumo neꞌno sefoꞌmalokweno. Ose nelalofoho. \v 6 Osoꞌno nakwo yokumpohnꞌnyo itoꞌnɨngkuhwasi nakwo angaꞌno angaꞌnohino hnꞌnwi ole wolano. \q1 Nje Hwe Engo Anɨtu nɨfoꞌmantofoho. \q1 Ngko iyoho mimnehono. \q1 Aꞌamu hofɨko yoꞌmayo ngkimo ntohopijo soꞌno ngko iyoho mannonehoho. \p Ose wolano. \s1 Anɨtuye hungkuno lonetɨhwamotofo sohwafe yahinomo tɨfi unɨngkuhwano. \p \v 7 Hwe engo sohwa Anɨtuye hungkuno losetɨhwamotofo sohwamneꞌno inɨngo mofeꞌeno. Hofɨkoe humayoso ne intoꞌnɨmojo soꞌno huno syafɨsyɨkuji hofɨkoe yahino soꞌnji sɨmeho hiꞌntnnono uyo soꞌntnne tɨfi finomokohoꞌnawopmno. \p \v 8 Jisas Kɨlaisɨye yahinoso hohontajo mtaꞌangoso olohontajoꞌnji tɨfi noꞌmjoꞌntnneso itoꞌnohino iwoꞌnɨngkiso hweho. Kako kakoe huno mɨkwesyafɨsiyoꞌnjo iwoꞌnɨngkiso hweho. \v 9 Oseso aꞌamu yahino kengo kengoꞌnjoso sekwoe sɨmeho somo wonyo semakufitoho. Hofɨkoe hungkunoso losetɨhwafɨkujoso sekumo yokino wesemano lɨkuji ifijoso sekwo Anɨtuye honɨngkanomo nusɨkwajɨpitnnoho. Anɨtuye hitohoso nakumo yokumpohnꞌnyo wososofitofonesyohumamtonoho. Aꞌamu wosopayo soꞌno angaꞌno angaꞌnohino somo uloꞌnyo ntoꞌno feenɨmno. Ose lɨfijoso sekwo haloho upekutoho. Oꞌo, oso yahinoso aꞌamumo mufoꞌmanehoho. \s1 Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umokiyoꞌne yoꞌmayo uyofoho. \p \v 10 Nakwo Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone hnꞌnwi nakwoe wonyo wayoꞌne kako poyo peꞌnɨmentisofoho. I osoꞌno aꞌamu Jutaso hohontajo yahino somo inɨngkawentɨfi hofɨkoe wonyo wayoꞌne yahu fonjokisasyɨwoꞌnɨngkohofo osomo Jisas kako mufoꞌmanehoho. Hwapɨngoso Jisas hofɨkoe wonyo nɨhuꞌnahone wae yaofoꞌne peꞌnɨmentiso soꞌno hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono muyɨwoꞌnɨngkiyohofofoho. \v 11 Aꞌamufe wonyo wae syohoꞌnjo hwe engo sohwa hofɨko yahu fonjokisasyontɨfi yahu honɨyoꞌnohini oso ango Anɨtu humayoponoho mulɨmentohofo somo motahumentohofofoho. Honɨyo loso aꞌamufe wonyo mpe-eꞌnefoho. Yahu yokino soꞌnji mɨkufo soꞌnji yoꞌmayoso ango mempo mongkihntaꞌni toho nɨwoꞌnɨngkisofoho. \v 12 Oso paꞌnyo Jisas kakoe aꞌamu ne imoꞌnyoꞌne tohino engo maꞌmentisofoho. Ango Jelusalem mempo hohntaꞌni nopeꞌnonto aꞌamufe wonyo wae nɨhuꞌnahone yaoꞌmentisofoho. \v 13 Jisas ose imentiso soꞌne nakwo hohontajo honɨngkano hungkuno somo ulɨkoꞌmehwasi Jisasɨmo tɨfi unɨngkuhwano. Aꞌamu kakimo wonyo ulohoꞌmentohofo paꞌnyoso wonelohofantɨfeho. \v 14 Nakwo huno ole nayohoho. Olo hwaho lopo nakwoe hwapɨngoꞌmaho. Oꞌo, nakwo ahwomomjo antɨme nomꞌne songo neꞌno humayoꞌne soꞌno hontohumalohwono. \v 15 Nakwo Kɨlaisɨye aꞌamuꞌnwoho lɨwoꞌnɨngkuhwonɨꞌni nakwoe yahino ole, sɨkuno huhwo huhwi engolopohamo nakwo Anɨtuye yofe hoꞌnomawoꞌnɨngkuhwono. Yoꞌmayo neꞌmaso soꞌno nakwo Anɨtumo isamoyokaꞌnohini ulɨwoꞌnɨngkuhwoneꞌnwoho. \v 16 Aꞌamu nomꞌne somo wopɨngo ulohofontani foꞌmaꞌnɨwoꞌnɨngkuhwono. Anɨtuye yofe hoꞌnomayoꞌneꞌnji aꞌamumo ufoꞌmayoꞌne osoꞌntnneꞌno yoꞌmayo yahino nakwoe sɨmeho umo lɨwoꞌnɨngkiso somo monje wesyano. Oso yahino hufaꞌu sofaꞌu Anɨtumneꞌno yasoꞌmanji Anɨtu sɨmeho wopɨngo umokɨmontonoho. \p \v 17 Aꞌamu yofe engoꞌnjo Anɨtuye hungkuno losetɨhwalokwofo sohwa hofɨko sekwoe huyoꞌmango foꞌmayoꞌne syoho yalokwofo. Osoꞌno sekwo hofɨkoe hungkunomo haloho popmno. Hofɨkimo enjwaꞌmo hofiyo fosyohumamno. Hwangku yoꞌmayo syoho yalokwofo soꞌno Anɨtu hofɨkimo ulohonɨngkahonɨngkuhwosi hofɨko syoho losoꞌno ulantɨfeho. Sekwo hofɨkoe hungkunomo hofiyo inɨngkayo soꞌno u itoꞌno minɨngkayo soꞌno ulantɨfeho. Osoꞌno syoho loso hi semoꞌnɨngkahonɨngki yalokwofo. Sekwo haloho pekujoꞌno hofɨko sɨmeho tango muyonehoho. Oꞌo, sɨmeho wopɨngoꞌnjo hofɨkoe syohoso uyantɨfeho. U, hofɨko sɨmeho tango uyo soꞌmanji pipi sefoꞌmapitnnehofo. \s1 Anɨtu nakumo nefoꞌmayoꞌne jomo ulano. \p \v 18 Nakwo ole syofɨsyalokuhwono. Anɨtu nakwoe sɨmehomo nahononteso wopɨngo nehonalofoho. Nakwo kakoe honɨngkano wopɨngo somo engolopohamo ntoꞌno unɨngkohwantaneꞌno yɨhwono. Osoꞌno sekwo nakumneꞌno Mpohumo jomo ulɨmno. \v 19 I olo soꞌnji Mpohumo jomo ulɨmno. Ngko sekuyepono asomo komoꞌno seꞌmaꞌmneꞌno jomo ulɨmno. \p \v 20 Nakwoe Hwe Engo Jisas kako nopeꞌnɨngkahonɨngki Anɨtu apaꞌno songo ulɨkaꞌmentisofoho. Jisas kako nakwo Anɨtuꞌnji nɨhuꞌnahone mekojɨjwonasiyoꞌne kakoe honɨyo usɨhumanto peꞌnɨmentiso soꞌno olohonta kako nakwo kakoe yahu \it sipsip\it* hnꞌnɨmo nemokosyohumayoꞌne Hwe Engo hweho. \v 21 Osoꞌno ngko sekumneꞌno Anɨtumo ole ulalokweno. Anɨtu kako sɨmeho pompenjiyo umokiyoꞌne hwapɨngo sohwo kako yoꞌmayo wopɨngo wosejapmmo lɨhwosi wosejapmmontonoho. Sekwo oso hiso nomafɨkuji Anɨtu sekwo yoꞌmayo ifitnneꞌeno lososo hofiyo uyantɨfeho. Osoꞌnji nomꞌneso ole jomo ulalokweno. Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umokiyoꞌne kako Jisas Kɨlaisɨye yokumpohnꞌnyoꞌnji sekwoe sɨmehomo syoho yokumpohnꞌnyo waselohoꞌmontonoho. Oseso kakoe yofe nohoꞌnomaꞌnɨngkuhwasi kakoe yofe engoso engolopohamo neꞌno nowentɨhwonefoho. Nehopeho. \s1 Hungkuno aeꞌuyofoho. \p \v 22 U nje aꞌamufo, olo hungkuno mtɨꞌmokalokwe loso tɨfofoho. Osoꞌno sekwo haloho ntoꞌno popmno. Aꞌamu sekumo atofo losetɨhwentanɨngkuji sekwo tɨmo saho ikutoho. Oꞌo, sekumo yokumpohnꞌnyo sesosofitofoꞌnefoho. \v 23 Nomꞌne hungkuno sekwo upaꞌnɨmno. Nenɨngkwaꞌwehwo Timouti osohumo hofɨko impoꞌango mtaꞌni nto isɨhutofomaꞌmalofofoho. Kako ngkiyepono weꞌenepi posoꞌmanji ngkoꞌnji woseꞌmantayoho. \p \v 24 Sekwoe hwe engo sohwanji aꞌamu hopiꞌnono Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokwofo soꞌnjimo ole ulɨmno. Nakwoe aꞌamu kuyoho selalokuhwono. Aꞌamu oso hwaho Itali lopo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkohofoso sekumneꞌno selalokwofo. Nakwoe aꞌamu kuyoho selalokuhwono. \p \v 25 Anɨtuye hitohoso sekwo aꞌamu hopiꞌnonohino sokumo wasewoꞌmtonoho. Hungkuno osohopeho.