\id 2PE - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h 2 Pita \toc1 Olo Iyoswo Tɨfinjo loso Saimoun Pita Mtɨꞌmokumentisofoho. \toc2 2 Pita \toc3 2 Pt \mt1 2 Pita \mt2 Olo Iyoswo Tɨfinjo loso Saimoun Pita Mtɨꞌmokumentisofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta soswo \it teti-foua\it*ꞌnji (34) \it teti-et\it*ꞌnji (38) nto uyakoloꞌmentiso ajwo sopolɨkeno olo iyoswo tɨfinjo loso Saimoun Pita mtɨꞌmokumentisofoho. Olo iyoswo loso aꞌamu sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentohofo somnefoho. Olo iyoswo tɨfinjo mtɨꞌmokinyo hwapɨngoso olenoho. Oso aꞌamu Jisasɨmo inɨngkunyo soku sekwo aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo sohwamneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Pita kako ose ulɨmonto olo iyoswo loso mtɨꞌmokumentisofoho. Olo iyoswo loso ntɨpo humanto mtɨꞌmokumentiso soꞌno malinyofoho. Osoꞌno nakwo olo iyoswo homo lomo atofo lɨhwasi tɨfi unɨngkohwano. \c 1 \p \v 1 Ngko Saimoun Pitaꞌnyoho. Ngko Jisas Kɨlaisɨye syoho ulohofiyo sohwoꞌni kakoꞌne hungkuno lɨkuꞌmofo (\it apousel\it*) syohoꞌnjo hwoꞌnyoho. Jisas Kɨlais kako yahino wopɨngoꞌnjo sohwo nakwoe Anɨtuyoho. Kako nakwoe wonyo somjo tohino somtaꞌni isɨhutofonemayoꞌne hweho. Sekwo soku oso hisoꞌno upaꞌnontɨfi hungkuno homo somo sɨmeho hiꞌntnnono nakwo uyalokuhwone hopa uyontɨfi Anɨtuye hungkunomo aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumalofo. Olo hungkuno loso sekumneꞌno mtɨꞌmokalokweno. \v 2 Sekwo Anɨtuꞌnji nakwoe Hwe Engo Jisasɨꞌntnneꞌno sekwo sɨkuno huhwo huhwi huno engo fɨtɨpemapmno. Huno engo tɨpemapijoso siko sekumo wopɨngo selohofohosɨsi sekwoe sɨmeho wopɨngo engo wasemoꞌnɨmontonoho. \s1 Anɨtu kako nakwo kakimo ufohiꞌnyoꞌne nahwosopoꞌmentisofoho. \p \v 3 Anɨtuye yokumpohnꞌnyoso yoꞌmayo hopiꞌnono Anɨtuye yahino wopɨngo somo inɨngkayoꞌne nejapmmentisofoho. Nakwo Jisasɨmneꞌno huno engo tɨpemehwasi yoꞌmayo nejapmmentiso soꞌno huno wonayɨmontonoho. Jisas huhwo sohwo kakoe yofe engo soꞌnji kakoe yahino itoꞌnohino soꞌnji mayoꞌne joho nalɨmentisofoho. \v 4 Kakoe yokumpohnꞌnyo engo soꞌnji Anɨtu kako yoꞌmayo wopɨngo wonyoangkafo engo nakwo kakoe honɨngkano itoꞌno inɨngkayoꞌne wosejapmmo nalɨmentisoso olohonta kako nakumo nto nejapmmentono. Osoꞌno olo hwaho lopo yoꞌmayo wonyo nakwoe sɨmeho nelɨkafoso nakumo wonyo wonamokumonto yonte somo nakwo Anɨtuye yokumpohnꞌnyoꞌnji hwotoho fehwasi nakwo Anɨtuye yahino wopɨngoso womantanoho. \p \v 5 Oseso nakwo Anɨtuye honɨngkano itoꞌnohino inɨngkayoꞌne nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso ntoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨhwasi nakwo honɨngkano wopɨngo imoꞌnyoꞌne syoho yokumpohnꞌnyo uyano. Osoꞌnohinoso ntoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, osopo nakwo sɨkuno huhwo huhwi Anɨtuneꞌno huno engo tɨpemayoꞌne huno ntoꞌno syofɨsyɨhwasi Anɨtu kako yoꞌmayo hofɨko ifitnneꞌento imentiso soꞌno nakwo huno wonayono. \v 6 Nakwo osoꞌno huno ntoꞌno naihwosoꞌno osopo nakwoe aꞌapaho wonyoꞌne syofɨsyasoso hwotoho wofeeno. Nakwo yoꞌmayo wonyoso hwotoho monje fesyɨhwasi yoꞌmayo tango neꞌmahwosoꞌno nakwo yokumpohnꞌnyo wolohofano. Nakwo yokumpohnꞌnyo lohofɨhwasoꞌno nakwo Anɨtuye yahino hopa uyano. \v 7 Ose ihwasoꞌno ou osopo nakwo nomꞌne aꞌamu somo nakwoe aꞌamu kuyoho ulano. Ose ulɨhwasi hofiyo ufoꞌmano. Hofiyo ufoꞌmehwasi nakwo sɨmeho nehopi unano. \p \v 8 Oso yahino ngko seloheso neꞌno mjɨmɨhwasi nakwo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlaisɨye yahinoso nakumo toyo enaofɨhwosoꞌno yoꞌmayo syoho nakwo kakineꞌno yasoso ne umoꞌnɨmontonoho. \v 9 Anɨtuye aꞌamu ne fihwo kako oso yoꞌmayo yahino homo somo momasoꞌnjo yosoꞌmanji oso aꞌamu huhwo sohwo kako tɨmpiꞌnyo paꞌnyo hweho. Oso aꞌamu tɨmpiꞌnyo huhwo sohwo kako Anɨtu kakoe wonyo wae yɨmoꞌmentiso soꞌno kako huno muyofoho. Kako inɨngo mofalofoho. \v 10 Oseso nje aꞌamu soku sekwo oso hopa ikutoho. Anɨtu kako sekuneꞌno joho selonto kakoe aꞌamu ne imoꞌnyoꞌne sehwosopoꞌmentisofoho. Oso yahino ngko selohe somo mayoꞌne syoho yokumpohnꞌnyo yohoꞌnɨngkuji aꞌamu hofɨko nosehonɨngkuji ole woselantɨfeho. Sekwo Anɨtuye aꞌamu ne kuyoho. Sekwo ose ifijoso mopɨwahupitnnehofo. \v 11 Oꞌo, sekwo Anɨtuye yahino wopɨngoso nomafɨkujoꞌno oso honɨngkano Anɨtumo uꞌmayoꞌneso sekuneꞌno hwosompoꞌnaweho. Osopo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kako nakwoe wonyomneꞌno poyo imoꞌnɨmentiso sohwoꞌnji sekwo engolopohamo neꞌno nohumafɨkuji kako sekumo hofiyo semokosyohumanefoho. \p \v 12 Oseso olo hungkuno loso ngko neꞌno selɨwoꞌnɨngkohefoho. Sekwo olo hilo soꞌno huno ko seyahonɨngki sekwo aho yokumpohnꞌnyo ko kemokosyohumalofoso ngko apaꞌno selalokweno. \v 13 I ngko olo soꞌno nɨmoꞌnɨngkohoho. Sɨkuno hopiꞌnonohino somo ngko olo hwaho lopo songo humahmꞌmo sekwo huno aku syafɨsyɨyoꞌne olo hungkuno hiloso ngko sekumo neꞌno waselɨmonneꞌno yohono. \v 14 Ngko olo soꞌno huno niyohoho. Weꞌenepi ngko olo hwaho lopo ulɨkoꞌmaꞌmonnoho. Nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kako olo hilo soꞌno ngkimo huno nto lanɨfohotoꞌmasofoho. \v 15 Oseso ngko apaꞌno syoho engo yonji sekuneꞌno olo hungkuno hiloso mtɨꞌmokosesyalokweno. Hwangku ngko poyo peꞌnɨme sohonta sekwo olo hungkuno homo losomo apaꞌno huno neꞌno syafɨhupitnneꞌenji mtɨꞌmokosesyalokweno. \s1 Nakwo Anɨtuye pomponahoso Kɨlaisɨmo wentanɨngki uhwonɨmentɨhwonefoho. \p \v 16 Nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kakoe yokumpohnꞌnyo engo soꞌnji kako asomo pe-eꞌne soꞌntnneꞌno noselahonɨngkuhwoni sekwo nto upaꞌnɨmentohofofoho. Oso hungkuno nakwo Kɨlaisɨmneꞌno selɨmentɨhwone hwapɨngoso aꞌmane hungkunoꞌnji siki hungkuno osoꞌnjo mtaꞌangoꞌmaho. Oꞌo, nakwo Kɨlaisɨꞌnji nohumentani yoꞌmayo wonyoangkafo imentiso somo tɨmo uhwonɨmentɨhwonefoho. \v 17-18 Ou, oso hwofɨkiꞌnyo sopo nakwo nohumentanɨngkuhwoni kanɨngkwohwo Anɨtu kakoe hwomufe yofeso hoꞌnɨmahonɨngki Jisas kakoe aꞌapahoso pomponaho lahumentisofoho. Nakwo ahwomo mtaꞌni Anɨtu kakoe mampahoso kakoe hwomumo ulahonɨngki nakwo ole upaꞌnɨmentɨhwoni, Oloso nje hwomufoho. Ngko kakineꞌno wopɨngo nɨmoꞌnantohofoho. Nje sɨmehoso kakineꞌno wopɨngo nɨmoꞌnantofoho. Nakwo ose hoꞌnɨngkahonɨngki upaꞌnɨmentɨhwonefoho. \p \v 19 Oseso aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa oso hungkuno hiso hofɨko mtɨꞌmokumentohofo somo nakwo nupoꞌnontani nehopi lɨmotofo lontani sɨmeho yokumpohnꞌnyo uyalokuhwono. I osoꞌno sekwo hoku hofɨkoe hungkuno homo somo aho yokumpohnꞌnyo fɨkesyohumamno. Hofɨkoe hungkuno hiso sɨkwoꞌmjoho soꞌmo tɨpomponaho hopa losyalofoho. Oso pomponaho hiso neꞌno nolosyontanɨngkuhwosi iyoho walongkonɨmo lɨhwosi iyohohweꞌnji iꞌmu sɨꞌmofapɨwoꞌnɨngkiso uhwonɨwoꞌnɨngkuhwone hopaso Jisas kako oso iꞌmu hopa imoꞌnɨngkuhwosi kako kakoe pomponahoso sekwoe sɨmeho moꞌmo lasesyonefoho. \v 20 Sekwo olo hilo soꞌno huno waseyono. Anɨtu kakoe aꞌamumo hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwa iyoswo mtɨꞌmokumentohofo somo nakwo atofo lontani aꞌamu fihwo nakwoꞌnjo mtaꞌango sohwo kako oso hungkuno homo somjo neso kakoe huno mtaꞌni syafɨsyɨhwosi yoloho molɨjwaofonehoho. Awonoho. \v 21 Hohonta hwe fihwo kako ole majofoho. Anɨtu kakoe hungkuno nomahmꞌmo aꞌamumo ulɨmneꞌno yohono. Kakoe huno mtaꞌni ose majofoho. Oꞌo, Anɨtuye Towahuno kakoꞌnohini hofɨkoe hunomo kakoe huno mtaꞌnnohini tɨpemanto uyahonɨngki aꞌamu huhwo sohwa hofɨko Anɨtuye hungkuno lɨmotofofoho. Huno ose waseyono. \c 2 \s1 Aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lɨwoꞌnɨngkohofo sohwafe hwasyo yahino wonyo soꞌne hungkunofoho. \p \v 1 Hohonta aꞌamu fehohnjoso hofɨko aꞌamu Juta somo Anɨtumneꞌno hwasyo hungkuno lɨmotofofoho. Oso hopaso aꞌamu fehohnjo hwasyo hungkunoꞌnjoso sekwoꞌnjo ajwo soꞌmtaꞌni wolɨkofantɨfeho. Hofɨko sekumo hungkuno ole maselɨfitnnehofo, Nakwo olo hungkuno selalokuhwone loso kengo mtaꞌangofoho. Ose maselɨfitnnehofo. Oꞌo, hofɨko sekumo ole woselantɨfeho. Nakwo olo hungkuno selalokuhwone loso Anɨtuye hungkuno selalokuhwono. Hofɨko sekumo ose hwasyo selɨkuji hofɨko Anɨtuye hungkuno soꞌnji hofɨkoe huno kengo mtaꞌango hwasyo soꞌnji woselantɨfeho. Sekwo hofɨkoe hwasyo hungkuno homo somneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨfijoso oso aꞌamu hiso sekumo wonyo wosemokantɨfeho. Jisas Kɨlais kako hofɨkoe wonyo somtaꞌni mpe ko nto emaꞌmentisoso hofɨko kakimo hohujo apaꞌno ikinjɨmoꞌmentohofofoho. Hofɨko hohujo ikinjɨmoꞌmentohofo soꞌno hofɨko wonyo komoꞌno imoꞌnɨfitnnefoho. \v 2 Aꞌamu piꞌnɨngo engoso nakwo Anɨtuye aꞌamu neꞌnwoho lɨkuji hofɨko hofɨkoe yahino kengo kengo wonyo somo unɨngkowantɨfeho. Oso aꞌamu hofɨko yoꞌmayo wonyo yontɨfe soꞌno aꞌamu nomꞌneso hofɨko nuhwonɨngkuji Anɨtuye aꞌamu nefoho syafɨsyɨkuji hofɨko Anɨtu kakoe hungkuno neꞌnjo somneꞌno sitofo woselantɨfeho. \v 3 Oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo hiso hofɨko sekwoe hamniyoho soꞌno hi umoꞌnɨngkuhwosoꞌno hofɨko sekwoe yoꞌmayo hamniyoho wosemano lɨkuji sekumo hungkuno kengo kengo hwasyo woselantɨfeho. Osoꞌno hohonta Anɨtu kako oso aꞌamu hiso hofɨko Anɨtuꞌnji hungkuno ikwolofɨkuji wonyo imoꞌnyoꞌne sɨkuno hoꞌnahumentisoso weho. Osoꞌno Anɨtu kako tɨmo mopekuꞌnohumuyoho. Oꞌo, kako tɨmo hontohumaho. \p \v 4 Aꞌamu ahwomomjo fehohnjo wonyo imentohofo sohwamo Anɨtu kako hofɨkimo tɨmoꞌnohini uhwonɨmentisoꞌmaho. Oꞌo, kako hofɨkimo tɨkanomo uhumatɨꞌmentiso sohwa hofɨko osopo sɨkwoꞌmjoho nɨhuꞌno wonyo soꞌmo humantɨfi oso sɨkuno Anɨtuꞌnji hofɨko hungkuno ikwolofoꞌne soꞌno hontohumalofo \v 5 Hohonta hwe moyaꞌmi hofɨko Nɨwaꞌnji humamentohofo somo Nɨwa kako yahino wopɨngo soꞌno hungkuno yoloho ko lutɨhwahonɨngki hofɨko Anɨtumneꞌno hohujo ikinjɨmoꞌmentohofo soꞌno Anɨtu kako mijo ayo engo somo hungkuno ulahonɨngki oso mijo ayo engo huhwo sohwo hofɨkimo ifehuꞌmokosyahonɨngki oso aꞌamu hiso hofɨko mijo meepoloꞌmentisofoho. Oso hohosohonta Nɨwa kako hwe wopɨngoꞌnohino sohwoꞌnji kakoe aꞌamu aho fehohnjo hopiꞌnonohini nomꞌne mtaꞌni hufaꞌu oso aꞌamu hofɨko yofayokinomo songo humamentohofofoho. \v 6 Oso aꞌamu ango pone hufaꞌu Soutomꞌnji Ngkoumoulajo humamotofoso hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno ahwomo mtaꞌni Anɨtu kako oso ango hopo sopo tɨposyo hoꞌnaoꞌmentisoso hwakufo nimoꞌnɨmentisofoho. Oseso olohonta aꞌamu hofɨko Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨwoꞌnɨngkohofoso hofɨko oso ango hufaꞌu somneꞌno tohino mayosoꞌno huno uyɨhwosoꞌno hofɨko Anɨtuꞌnji hungkuno ikwolofo soꞌne sɨkuno somneꞌno iyoho unono. \v 7 Oso ango hufaꞌu sopontaꞌango fihumo Anɨtu kako songo humayoꞌne utɨmaꞌmentisoso angaꞌnohino hweho. Kakoe yofeso Loutɨyoho. \v 8 Oso hwe wopɨngo Lout huhwo sohwo kako aꞌamu wonyofe yahino wonyo somneꞌno kakoe sɨmeho tango engo uyɨmentisofoho. \v 9 Oseso nakwo huno wonayono. Anɨtu kako aꞌamu kakoe yahinomo tɨfi inɨngkawowoꞌnɨngkohofo somo yoꞌmayo tango uꞌmayo soꞌno ufoꞌmawoꞌnɨngkiso hweho. Osoꞌnji Anɨtu kako aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somo hungkuno ikwolofoso sohonta tohino nuyonefoho. Huno ose wonayono. \v 10 Aꞌamu fehohnjo hofɨko Anɨtuye hungkuno soꞌno ne anefoho syafɨsyɨkuji Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨkuji nakwo Anɨtumo enjwaꞌmo humayoso nakwolaho lɨkuji yoꞌmayo wonyo hofɨkoe sɨmeho umoꞌnyo somo inɨngkafijosomo aꞌamu homo somo Anɨtu kako tohino engo uyonefoho. Hofɨkoe tohinoso nomꞌne somo yakoloꞌnnyofoho. Oso aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lɨwoꞌnɨngkohofoso hofɨko yokumpohnꞌnyo imoꞌnontɨfi hofɨkoe hunomnohini inɨngkawowoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno hofɨko aꞌamu ahwomomjo somneꞌno sitofo ujosoꞌno iyoho munyofoho. \v 11 I oseso oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo somneꞌno aꞌamu ahwomomjoso hofɨkoe yokumpohnꞌnyoꞌnji yofe engoꞌnji yakoloꞌnnyo ko huhwa hofɨko oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo huhwo sohwamneꞌno Anɨtumo sitofo mujoꞌne hwafoho. \p \v 12 Oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjo wonyoso hofɨko yoꞌmayo wonyo hofɨkoe sɨmeho umoꞌnyo somo iwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko yahwohunoꞌnjo hwafoho. Yoꞌmayo soꞌno hofɨko huno ntoꞌno mosyafɨsiyoꞌnjo ifijoso hofɨko oso hisoꞌno sitofo wolantɨfeho. Yahu konaꞌwohi mu meesyososo aꞌamu fonjasyontɨfe paꞌnyoso oso aꞌamu homo somo Anɨtu kako ose imokonefoho. \v 13 Hofɨko nomꞌne aꞌamu somo tango engo uyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno hofɨko tango engo womantɨfeho. Hofɨko wonɨmango munyoꞌnjo yoꞌmayo wonyo hofɨkoe sɨmeho umoꞌnyoso utɨhwaꞌnyopo iwoꞌnɨngkohofofoho. Ose yontɨfi hofɨko sɨmonyo iwoꞌnɨngkohofofoho. Ole selɨwoꞌnɨngkohofi, Nakwo hoꞌnwi Anɨtuye aꞌamu neꞌnwoho selontɨfi sekwo Anɨtumneꞌno uhuꞌmokuwoꞌnɨngkohofo sohonta aꞌamu hisoꞌnji sekwo ifohutnꞌnyo sopo swoꞌnontɨfi oso aꞌamuso hofɨkoe yahino wonyoso hwapɨfe halojo sopo kiho lopisyaofisyo paꞌnyoꞌnjo hwafoho. \v 14 Hofɨkoe yahinoso olenoho. Hofɨko ape hwaꞌntesimo uhwonano lɨwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨkoe honɨngkano wonyo somneꞌno inɨngkayoꞌne mijoho uyɨwoꞌnɨngkisofoho. Oso hiso hofɨkoe sɨmeho somo sɨmeho muhnnɨwoꞌnɨngkisofoho. Oso aꞌamu hiso hofɨko aꞌamu nomꞌne Anɨtuye hungkunomo aho yokumpohnꞌnyo ntoꞌno mokemokosyohumawoꞌnɨngkoho yohofo somo afofo hungkuno ulontɨfi hwasyo honɨngkanomo inɨngkayoꞌne ipemotawowoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko nomꞌne aꞌamufe yoꞌmayo soꞌno hi umoꞌnɨwoꞌnɨngkisofoho. Oso aꞌamu homo somo Anɨtu kako wae yaofonefoho. \v 15 Hofɨko honɨngkano ntoꞌnohino somo hohujo ikinjaofontɨfi hofɨko olopole nonje nonje ilohofomɨwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko oso hwe hohontajo Mpeyouye hwomu Mpelam sohwo kako hamniyoho engo mayoꞌne yahino wonyo imentiso oso paꞌnyofoho. \v 16 Yahu \it toungki\it*so aꞌmohungkunoso malɨwoꞌnɨngkoho yohoho. I osoꞌno Mpelamɨye yahu \it toungki\it* fihwo kako Mpelamɨye honɨngkano wonyo somneꞌno wopɨjwahumonto oso yahu huhwo sohumo Anɨtu aꞌmohungkuno kakoe hunomo hoꞌnɨsyahonɨngki oso yahu sohwo kako Mpelammo yoka ulɨmentisofoho. Osoꞌno yahu huhwo sohwo kako aꞌmohungkunoꞌnji Mpelamɨye yahino wonyo somo pɨjwahumentisofoho. \p \v 17 Oso aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lutɨhwawoꞌnɨngkohofoso hofɨko mijɨlɨmno somo jefo yonto saꞌnɨwoꞌnɨngkiso paꞌnyofoho. Oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjoso hofɨko oso humeengo engo saponte somo ifofo yokumpohnꞌnyo engoso ponto mtɨhupoꞌmeefɨwoꞌnɨngkiso paꞌnyofoho. Oso aꞌamu hisomneꞌno Anɨtu kako hofɨko ango nɨhuꞌno sɨkwoꞌmjoho soꞌmo humafitnneꞌento sokafo esyohumaho. \v 18 Oso aꞌamu hiso hofɨko hofɨkoe yoꞌmayo wonyo iwoꞌnɨngkohofo somneꞌno hofɨko hofɨkoe yofe hoꞌnomaꞌnɨwoꞌnɨngkohofofoho. Hofɨko nɨhuꞌno huno anefoho. Hofɨko nomꞌne aꞌamu wonyo honɨngkanomo kahopi hoꞌnosyalokwofo oso aꞌamu somo hofɨko afofo hungkuno ulontɨfi hofɨko oso aꞌamu homo somo honɨngkano wonyo somo neꞌno apaꞌno asomo ipemotowalokwofo. Ole lutɨhwawoꞌnɨngkohofi, Yoꞌmayo wonyoso jɨje sɨmeho kumoꞌnɨngkiso somo noho fiyo. Ose ulahonɨngkofi aꞌamu hiso hofɨkimo tɨfi inɨngkowalokwofo. \v 19 Oso aꞌamu hwasyo hungkunoꞌnjoso hofɨko ole lutɨhwawoꞌnɨngkohofi, Yoꞌmayo wonyoso sekwo sekwoe sɨmeho semoꞌnosoꞌmanji u sekwoe syohofoho. Sekwo honɨngkano hungkuno somo enjwaꞌmo humayoso pehoꞌneto. Sekwo yahinoso nomꞌne aꞌamu semokosyohumunyo kuꞌmaho. Oꞌo, sekwo kongkaku mokosyohumunyo kuyoho. Ose ko ulahonɨngkofi hofɨkoe yahino wonyo soꞌnji hwasyo hungkuno soꞌnji hofɨkimo aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumunyofoho. Hofɨko yahino wonyofe syoho ulohofiyofoho. \v 20 Aꞌamu fiso hofɨko Jisas Kɨlais kako hofɨkoe wonyomneꞌno poyo imoꞌnɨmentiso soꞌno hofɨko oso hungkunoso mupaꞌnɨmmentohofoso hofɨko wonyo weꞌe humalofo. I osoꞌno aꞌamu fiso hofɨko hofɨkoe wonyo honɨngkano somo hohujo ikinjaofɨkuji osopo hofɨko honɨngkano wonyoso nto hoꞌnaopijoso apaꞌno nomafɨkuji aho yokumpohnꞌnyo kemokosyohumafijoꞌmanji oso hohosohonta hofɨkoe fosyohumayo somo Anɨtu kako hofɨkimo nɨhuꞌno wonyo fosyohumentanɨngkuji uhwonɨmontonoho. \v 21 Oso aꞌamu hiso hofɨko honɨngkano wonyo nɨhuꞌnahone nto hoꞌnaoꞌmentohofoso apaꞌno maꞌmentohofoso hofɨkimo Anɨtu kakoe hungkunoso hofɨkimo muꞌmasoꞌnjo yontentesi hofɨko wopɨngo humafɨkutnnesohilo. I osoꞌno hofɨko Anɨtuye honɨngkano wopɨngo somneꞌno huno wopɨngo tɨpemaꞌmentohofo homo somo hofɨko aku hohujo ikinjaoꞌmentohofo soꞌno hofɨko tohino mɨkunɨmposo engo womantɨfeho. \v 22 Aꞌamu Anɨtuye hungkunomo upaꞌnontɨfi hungkuno homo somo hwotoho hmmentohofoso hofɨkimneꞌno oso hungkuno oso sɨwojo yahu yahinoꞌnjofoho. Oseso nehopi lɨwoꞌnɨngkohofo. Sɨwojo kakoe yahinoso hwolaho mjasyɨhwosi apaꞌno womanɨmontonoho. Yahu sohwa mno nto ijontɨfe somo apaꞌno wentɨfi ijɨwoꞌnɨngkafo paꞌnyofoho. Oso aꞌamuso hofɨko Anɨtuye honɨngkanomo tɨfi weꞌenehwo inɨngkawentɨfi osopo hofɨko Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨwoꞌnɨngkohofoso hofɨko sɨwojo yahu osohwafe yahinoꞌnjofoho. \c 3 \s1 Nehopiꞌnohini nakwoe Hwe Engo sohwo kako asomo noponefoho. \p \v 1 Nje aꞌamu soku olo iyoswo hufaꞌuyo mtɨꞌmokalokwe loso iyoswo sɨmoꞌmjo soꞌnji olo tɨfinjo loꞌnji hungkuno wopɨngo nto upaꞌnɨmentohofo soꞌno sekwo huno aku syafɨsiyoꞌne semtɨꞌmokiyalokweno. \v 2 Hungkuno hiso olenoho. Hohonta Anɨtu kakoe aꞌamumo hungkuno uyahonɨngki hofɨko mtɨꞌmokumentohofo sohwa hofɨko yoꞌmayo tɨfi noꞌmo imoꞌnone soꞌno mtɨꞌmokumentohofofoho. Sekwo oso hungkuno soꞌnji nomꞌne hungkuno nakwoe Hwe Engo Kɨlais kako nakwoe wonyomneꞌno poyo imoꞌnɨmentiso sohwo kakoe hungkuno lɨkuꞌmofo (\it apousel\it*) syohoꞌnjo sohwonaꞌntaꞌni upaꞌnɨmentohofo soꞌntnneꞌno sekwo huno ntoꞌno fɨsyafɨhupmno. \p \v 3 Sɨmoꞌmo sekwo huno olo soꞌno huno waseyono. Weꞌenepi sɨkuno aeꞌuyoso moiꞌwo umoꞌnɨmo lɨhwosi yoso sohonta aꞌamu fehohnjoso hofɨko yoꞌmayo hofɨkoe hunoso umo lonto yahonjo somo hofɨko tɨfi inɨngkawowoꞌnɨngkohofoso hofɨko sekumneꞌno sitofo woselantɨfeho. \v 4 Hofɨko sekumo ole woselantɨfeho. Sekwoe Hwe Engo sohwo kako sekumo ole selɨmentisotaho. Hwangku ngko asomo wapmmonnoho. Ose selɨmentisotaho. I kako ntɨꞌmo humaho. Nakwo kakimo muhwonyofoho. Kako sekuyepono asomo maponehoho. Anɨtu hohonta yoꞌmayo mtɨꞌmokumentiso sohonta yoꞌmayo imoꞌnɨmentisoso neꞌno woꞌmopontanɨngki nakwoe ajuyohwosa hofɨko nohumamopontɨfi peꞌnɨmentohofo somtaꞌangoso olohonta oso yoꞌmayoso neꞌno weho. Oso paꞌnyoso neꞌno nowentɨhwonefoho. Sekwoe Hwe Engo sohwo kako maponehoho. Hofɨko sitofo ose woselanɨtɨfeho. \v 5 Hofɨko olo hungkuno angaꞌnohino losomo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso nakwolaho lalokwofo. Hohonta Anɨtu kako hungkunoꞌnohini lahonɨngki hwahoꞌnji ahwomoꞌnji imoꞌnɨmentisofoho. Oso hwaho hiso mijo ajwopo woꞌmentisofoho. Mijo fehohnjoso yokintahopo hoꞌnahumentisoso fehohnjoso hwaho lopo woꞌmentisofoho. \v 6 Oseso sɨkuno nomꞌne somo Anɨtu kako lahonɨngki mijo oso hwaho somo ifehuꞌmokosyahonɨngki aꞌamu hopiꞌnono wonyo humamotofoso mijo mapoloꞌmentono. \v 7 Oso paꞌnyoso tɨfi noꞌmo Anɨtu lahonɨngkuhwosi olo hwaho loꞌnji ahwomoꞌnji uhwonɨwoꞌnɨngkuhwone somo Anɨtu lɨhwosoꞌno toho nonasyonefoho. Oso hohosohonta aꞌamu hofɨko Anɨtumneꞌno hohujo ikinjaofɨwoꞌnɨngkohofo somneꞌno oso Sɨkuno Engo Anɨtuꞌnji hofɨkoe wonyo soꞌne hungkuno ikwolopitnnefoho. Oso hisoꞌno Anɨtu kako hontohumaho. Oso hungkuno homo somo aꞌamu sitofoꞌnjo huhwo sohwa hofɨko sɨmeho hiꞌntnnono muyoꞌnjo hwafoho. \p \v 8 Nje aꞌamu soku sekwo olo hilo soꞌno huno nosyafɨsyɨkutoho. Anɨtu kako hontohumayo neꞌnohinoso pehoꞌneto. Oꞌo, sekwo huno olo soꞌno fɨsyafɨhupmno. Anɨtu kako huno syafɨsyonteso sɨkuno angaꞌnohinoso soswo \it wan tausen\it* (1,000) paꞌnyofoho. U soswo \it wan tausen\it*ɨso (1,000) sɨkuno angaꞌnohino paꞌnyofoho. Nakwo sɨkuno soꞌne atofo lɨwoꞌnɨngkuhwone hopaso Anɨtu kako oso sɨkuno soꞌne atofo majofoho. \v 9 Nakwoe Hwe Engo Anɨtu sohwo kako ole lɨmentiso, U ngko yoꞌmayoso umonnoho lɨmentisoso uyɨmontonoho. Aꞌamu fehohnjoso hofɨko huno ole syofɨsyalokwofo. Anɨtu kako oso hungkuno lɨmentisoso inɨngo mofalofoho. Oꞌo, kako inɨngo mamofonehoho. I osoꞌno Anɨtu kako huno ole syofɨsyalofoho. Aꞌamu angaꞌnohino fihwo kako tɨkanomo uyosoꞌno nɨhuꞌno wonyofoho. Ose lonto ole lalofi, aꞌamu hopiꞌnonohinoso hofɨkoe honɨngkano wonyo somo hohujo ikinjaofɨkuji ngkineꞌno sɨmeho hiꞌntnnono yɨwoloꞌmokukuji wontapɨfe. Anɨtu kako huno ose syafɨsyonto kako aꞌamu honɨngkano wonyoꞌnjo somneꞌno hontohumaho. \s1 Olo hwaho loꞌnji ahwomo loꞌnji moiꞌwo imoꞌnonefoho. \p \v 10 Oseso aꞌamu hufo uyantɨfe pɨwoꞌnɨngkohofo hopaso nakwoe Hwe Engo sohwo kakoe sɨkuno asomo pe-eꞌneso oso paꞌnyofoho. Oso sɨkuno homo somo ahwomo engo nolɨhwosoꞌno ahwomo hiso moiꞌwo umoꞌnɨmontonoho. Oso hohosohonta hntokwaliyo soꞌnji hamno mofehiꞌnyo nakwoe hwaho yoꞌmayo soꞌnji toho moiꞌwo nonefoho. \v 11 Hwangku oso yoꞌmayo iꞌmofapone soꞌno sekwo huno syafɨsyɨkuji olohonta sekwoe humayoso pipi wehumantɨfito. Sekwo honɨngkano wopɨngoꞌnohini ikuji Anɨtuye yahino wopɨngomnohini ntoꞌno finɨngkakuno. \v 12 Ose ikuji sekwo Anɨtuye Sɨkuno Engo soꞌno fohontohumamno. Sekwo Anɨtu kakoe syohoso yokumpohnꞌnyo ifijoꞌmanji kako komoꞌno wapmmontonoho. Oso sɨkuno homo somo yoꞌmayo ahwomomjo somo toho nɨngkuhwosoꞌno sojo hwaho yoꞌmayoso afofo mijo paꞌnyo imoꞌnonefoho. \v 13 Hohonta Anɨtu kako ole nalɨmento, Ahwomoꞌnji hwahoꞌnji moiꞌwo imoꞌnoso sohonta ngko ahwomo songoꞌnji hwaho songoꞌnji mtɨꞌmokumnefoho. Oso hopo sopo aꞌamu hofɨko yahino wopɨngoꞌnjoso mapitnnefoho. Anɨtu ose nalɨmentiso soꞌno nakwo oso hisoꞌno hontohumalohwono. \s1 Nakwo nakwoe humayoso ntoꞌno ehumehwasi nakwoe Hwe Engo sohumneꞌno wohontohumano. \p \v 14 Oseso nje aꞌamu soku sekwo yoꞌmayo yahino wonyo somo nɨhuꞌnahone hoꞌnaofɨkuji yahino wopɨngoꞌnohini iyosoꞌno syoho engo ikuji oso sɨkuno engo somneꞌno fohontohumamno. Ose ifijo soꞌno Anɨtu kako sekumo tɨmo wonyo masehononehoho. Oꞌo, sekwo kakoꞌnji sɨmeho afa unantɨfeho. \v 15 Jisas kako asomo komoꞌno mapeꞌnjo pehoꞌno yalofoho. Hwapɨngoso kako nomꞌne aꞌamu hofɨkoe honɨngkano wonyo somo hohujo ikinjaofɨkuji ngkimo tɨfi wonnɨngkapɨfento hontohumaho. Olo hungkuno ngko semtɨꞌmokiyalokwe hiloso Anɨtu kako nenɨngkwaꞌwehwo Poul huhumo uyahonɨngki kako huhwonji sekuneꞌno iyoswo mtɨꞌmokumentisofoho. \v 16 U yoꞌmayo iyoswo Poul mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkisoso kako sɨkuno aeꞌuyo yoꞌmayo somneꞌno mtɨꞌmokuwoꞌnɨngkisofoho. Hungkuno fehohnjo mtɨꞌmokonteso yoloho ne tɨpemayoꞌneꞌentani syoho engo iwoꞌnɨngkuhwonefoho. I osoꞌno aꞌamu huno aneso Anɨtuye hungkunomo hofɨko aho yokumpohnꞌnyo mokemokosyohumayoꞌnjo hofɨkoe hwasyo hunoso iwoꞌnɨngkohofoso hofɨko Poulɨye hungkuno yoloho neso huno muyahonɨngki hwasyo lutɨhwawoꞌnɨngkohofofoho. Poulɨye hungkunoꞌnohinɨꞌmaho. Oꞌo, nomꞌne hungkuno Anɨtuye iyoswo mtaꞌango hi yoloho neso hwasyo lutɨhwawoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno hofɨko tohino engo notɨpemapitnnefoho. \p \v 17 Nje aꞌamu soku, sekwo oso aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo lutɨhwamojo soꞌno huno nto seyohoho. Oseso sekwo oso aꞌamu somneꞌno iꞌwaho ntoꞌno fiyɨmno. Oso aꞌamu Anɨtuye hungkuno hwasyo losetɨhwawoꞌnɨngkohofoso hofɨko sekumo honɨngkano hwasyomo ipesemotafitnnoho. Sekwo nopɨwahupitnnoho. \v 18 Sekwo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kako nakwoe wonyomneꞌno poyo imoꞌnɨmentiso sohuneꞌno sekwo kakineꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyalokwofo soku sekwoe sɨmeho pompenjiyo uyoso engo umoꞌnono. Sekwo kakoe yahino wopɨngo somneꞌno sekwo huno engo fɨtɨpemapmno. Nakwoe Hwe Engo Jisas kakoe yofeso engolopohamo neꞌno nohoꞌnomehwanefoho. Nje hungkuno osohopeho. Ngko Pitaꞌni selohono. Nehopeho.