\id 1TH - Ampeele NT [apz] -Papua New Guinea 1988 (web version -2012 bd) \h 1 Tesolounika \toc1 Olo Iyoswo Sɨmoꞌmjo loso Poul Aꞌamu Tesolounika somneꞌno Mtɨꞌmokumentisofoho. \toc2 1 Tesolounika \toc3 1 Ts \mt1 1 Tesolounika \mt2 Olo Iyoswo Sɨmoꞌmjo loso Poul Aꞌamu Tesolounika somneꞌno Mtɨꞌmokumentisofoho. \imt1 Olo Hungkuno Sɨmoꞌmjofoho. \ip Jisas ahwomomneꞌno nto sɨmentiso sohonta soswo sɨfeꞌnji ahoꞌnji hopiꞌnono nto uyakoloꞌmentisopolɨkeno Poul olo iyoswo sɨmoꞌmjo loso aꞌamu Tesolounika somneꞌno mtɨꞌmokumentisofoho. Poul hohonta Anɨtuye syoho yɨkuꞌmoꞌmojo sohonta kako Filipai ulɨkoꞌmanto Tesolounika iꞌmofamentisofoho. Oso hohosohonta aꞌamu Juta sofe tajo ango somo noswonto Anɨtuye hungkuno yano uyɨmentisofoho. Nuyahonɨngki aꞌamu Juta fehohnjo soꞌnji aꞌamu Ngkɨlik piꞌnɨngo engo soꞌnji Jisasɨmneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyɨmentohofofoho. Oso hisoꞌno aꞌamu Juta fehohnjoso Poulɨmo impe untofantɨfi yahonɨngkofi sɨkwoꞌmiyomo hiyaso lɨꞌmofonto Atenɨs osopo ifawoꞌmentisofoho. Oso ango hopo sopo humanto aꞌamu Tesolounikajo Jisasɨmneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono songo uyɨmentohofo somneꞌno huno piꞌnɨngo uyahonɨngki oso hopo sopo ntaꞌni Timoutimo ango Tesolounikaneꞌno lɨhwajɨmentisofoho. (Hungkuno hiso 1 Tesolounika sohe engo 3 honɨngkano weꞌe 2. Osopo weho.) Poul Timoutimo lɨhwojonto Sailasɨꞌnji siko ango Koulin iꞌmofamentisiyefoho. Oso hopo sopo Poul aꞌamumo Anɨtuye hungkuno ulontanɨngki Timouti umaꞌmentisofoho. Numanto Poulɨmo aꞌamu Tesolounika sofe humayo soꞌno ulahonɨngki Poul nupaꞌnonto olo iyoswo loso mtɨꞌmokumentisofoho. Hwapɨngo olo iyoswo mtɨꞌmokiyoso olenoho. Poul aꞌamu Tesolounikajo Jisasɨmo inɨngkunyo sofe sɨmeho hiꞌntnnonohino somo yokumpohnꞌnyo umokumonto mtɨꞌmokumentisofoho. Olo iyoswo hiloso Poul ango Koulin humanto mtɨꞌmokumentisofoho. Osoꞌno nakwo olo iyoswo homo lomo atofo lɨhwasi tɨfi unɨngkohwano. \c 1 \p \v 1 Ngko Poulɨꞌni olo iyoswo loso sekwo aꞌamu ango Tesolounika sopo Anɨtuꞌnji Hwe Engo Jisas Kɨlaisɨꞌnjimneꞌno sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkohofo sokuneꞌno mtɨꞌmokalokuhwono. Sailasɨꞌnji Timoutiꞌnji oso hwaꞌuꞌnji ngkoꞌnji humentani mtɨꞌmokalokuhwono. Sekwo Anɨtuꞌnji Hwe Engo Jisas Kɨlaisɨye mehomi soku, siko sekumo yoꞌmayo wopɨngo selohofohosɨsi sɨmeho pompenjiyo wosejopanjiyoho. \s1 Aꞌamu Tesolounikaso Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyontɨfi wopɨngo humamotofofoho. \p \v 2 Nakwo Mpohumo jomo ulontane sohonta sekumneꞌno isamoyoka ulɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Nakwo sekumneꞌno Anɨtumo jomo ujosoꞌno pisoꞌmoꞌnyo miyalokuyɨhwono. \v 3 Sekwo Anɨtuye hungkunomo upaꞌnontɨfi hungkunoso aho yokumpohnꞌnyo kesyohumawoꞌnɨngkohofofoho. Osoꞌno sekwo siki mohumulofo. Oꞌo, sekwo Anɨtumneꞌno syoho yokumpohnꞌnyo yontɨfi aꞌamu nomꞌne somneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfi wopɨngo ulohofɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. Yoꞌmayo tango ko seꞌmayoso sekwo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais asomo pesoꞌno hofiyo uhwontohumalofo. Osoꞌno sosyefɨsyontani Mpohumo isamoyoka ulalokuhwono. \v 4 Nakwoe aꞌamu soku, olo soꞌno huno nayohoho. Anɨtu sekuneꞌno hitoho engo sejapɨwoꞌnɨngkiso sokumo kakoe mehomi imoꞌnyoꞌne nto sehwosopoꞌmentiso kuyoho. \p \v 5 Nakwo Anɨtuye hungkuno selɨmentɨhwone sohonta sekwo ole majofoho. Olo siki hungkunofoho. Ose majofoho. Oꞌo, hungkuno hiloso upaꞌnɨngkahonɨngkofi Anɨtuye Towahuno Wopɨngo sohwo sekwoe sɨmeho moꞌmo syoho yokumpohnꞌnyo yahonɨngki sekwo huno ole syafɨhuꞌmentohofi, Hungkuno neꞌnjofoho. Osoꞌnji sekwo nakwoe yahino humayo somo nahonontɨfi huno seimentisofoho. Honɨngkanoso wopɨngofoho. Nonefoꞌmawoꞌnɨngkohofɨhwafoho. Ou, hungkuno neꞌnjo hwafoho lɨmentohofofoho. \p \v 6 Nakwoe humayo somo sekwo nahonontɨfi nakwo paꞌnyo sekwo imentohofofoho. Osoꞌno nakwoe Hwe Engo Jisasɨye honɨngkanomo inɨngkamentohofofoho. Inɨngkowentanɨngkofi aꞌamu nomꞌneso nosehonontɨfi nakwolaho lontɨfi tango sejapmmentohofofoho. I osoꞌno Anɨtuye Towahuno sohwo sɨmeho wopɨngo sejopahonɨngki nakwoe hungkunoso sekwo maꞌmentohofofoho. \v 7 Osoꞌno aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyoso hwaho Masetouniyantaꞌango soꞌnji hwaho Ngkɨlikntaꞌango soꞌnji hofɨko sekwoe yahino wopɨngomo sehonontɨfi yahino homo somo senɨngkamentohofofoho. \v 8 Aꞌamu Masetouniya soꞌnji Ngkɨlik soꞌnji hofɨkoꞌnohinoꞌmaho. Oꞌo, sekwo Anɨtuye hungkuno aꞌamu somo lutɨhwahonɨngkofi angoꞌmeemo hoꞌnɨngkahonɨngki aꞌamu hopiꞌnonohinoso sekwoe sɨmeho hiꞌntnnono Anɨtumo uyosoꞌno upaꞌnɨmentohofofoho. Nakwo hano angoꞌmeemo emoyontani sekuneꞌno nelahonɨngkofi nakwo oso hisoꞌno hungkuno nomꞌne mujoꞌnjo yɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. \v 9 Ose nelalokwofo. Nakwo sekumo seꞌmahonɨngkuhwoni nakwoe hungkuno upaꞌnontɨfi sekwoe hwahoponjo hwasyo anɨtu somo hoꞌnaofontɨfi sekwo Anɨtu songo neꞌno humayo ne sohwoe syoho ulohofiyo imoꞌnɨmentohofo soꞌno nelalokwofo. \v 10 Nomꞌne hungkuno ole nelalokwofo. Olohonta sekwo Anɨtuye Hwomu ahwomo mtaꞌango sohwo asomo pesoꞌno hontohumalofo. Ose nelalokwofo. Oso hwomu sohwo Jisasɨyoho. Kako poyo peꞌnɨngkahonɨngki Anɨtu ulɨkaꞌmentisofoho. Osoꞌno hwangku Anɨtu kako aꞌamufe wonyo honɨngkano soꞌno tohino engo uyoso sohonta nakwo Jisasɨmo sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkuhwone hnꞌnwiye tohinoso Jisas nto maꞌmentisofoho. \c 2 \s1 Poul Tesolounika sopo nohumanto yoꞌmayo syoho imentisofoho. \p \v 1 Nje aꞌamu kuyoho. Sekwo huno seyohoho. Nakwo sekwoꞌnjopo nohumentani nakwoe syoho imentɨhwoneso fiyo poꞌmentisoꞌmaho. Oꞌo, ne imoꞌnɨmentisofoho. \v 2 Nakwo ango Filipaintaꞌango sekuyepono pmmentɨhwonefoho. Filipai humentanɨngkuhwone sɨtofo nalɨmentohofoso tohino engo maꞌmentɨhwone soꞌno sekwo huno moiꞌwonoho. I osoꞌno nakwoe Anɨtu kako kakoe yokumpohnꞌnyo nakumo nejopahonɨngki yoꞌmayo hwahoponjo somneꞌno iyoho monanyofoho. Oꞌo, nakwo sekuyepono Filipaintaꞌango sohwonaꞌni nopahonɨngkuhwoni aꞌamu piꞌnɨngo nakwolaho ko nelahonɨngkofi nakwo Anɨtuye hungkuno selɨmentɨhwonefoho. \v 3 Oso hungkuno selɨhwoneso hwasyo hungkunoꞌnji selɨmentɨhwoneꞌmaho. Oꞌo, nehopiꞌnohini selɨmentɨhwonefoho. Hungkuno hiloso selontani wonyo honɨngkano imoꞌmentɨhwoneꞌmaho. Oꞌo, wopɨngoꞌnohini selohofontani Anɨtuye hungkuno selɨmentɨhwonefoho. \v 4 Anɨtu nakumo yamofo nto nalohoꞌmentisofoho. Yamofo nalohofonto nalɨmento, Nje hungkuno ujoꞌne sohwasi hoponoho, nalɨmentiso osoꞌno lɨjwaofalokuhwono. Hungkuno hiloso aꞌamufe sɨmeho wopɨngo umoꞌnyoꞌne mulalokuyɨhwono. Oꞌo, Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umoꞌnyoꞌne yalokuhwono. Anɨtu nakwoe sɨmehomo feꞌnonehonalofoho. \v 5 Sekwo huno moiꞌwonoho. Nakwo sekumo afofo masemokummentɨhwono. Awonoho. Nakwo sekwoe hamniyoho mayoꞌne selɨmentɨhwoneꞌmaho. Olo hilo soꞌno Anɨtu huno uyohoho. \v 6 Sekwoꞌnji nomꞌne aꞌamu soꞌnji nakwoe yofe hoꞌnomayoꞌne miyalokuyɨhwono. I osoꞌno nakwo Jisas Kɨlaisɨye syoho ulohofiyo (\it apousel\it*) hwonaꞌnyoho. \v 7 Oso hisoꞌno nakwo syoho engo sejopontontasi hoponesohilo. I sekwoꞌnji nohumentanɨngkuhwoni sohonta nakwo moyaꞌmi kakoe mehomimo wonyohofiyo esyohumawoꞌnɨngkiso hopaso esesyohumamentɨhwonefoho. \v 8 Nakwo sekuneꞌno sɨmeho nehopiꞌnohini sejapmmentɨhwone soꞌno nakwo Anɨtuye hungkuno wosejopantani imentɨhwonefoho. Osoꞌnohiniꞌmaho. Oso syoho yontanɨngkuhwasi aꞌamu hofɨko nakumo nonahonɨngkuji nakumo fonjonasyontɨfijontentesi wopɨngoꞌnesohilo. Hwapɨngoso nakwo sekuneꞌno sɨmeho nehopiꞌnohini sejape soꞌnefoho. \p \v 9 Nakwoe aꞌamu soku, nakwoe syoho tohohmtnnoꞌnjo iyosoꞌno sekwo huno moiꞌwonoho. Anɨtuye hungkuno ko selontani nakwoe wosopayo yoꞌmayo soꞌno mpe iyoꞌne nakwo sɨkwoꞌmiyomo mofehiꞌnyoꞌnji hamniyohoꞌno syoho yokumpohnꞌnyo imotɨhwonefoho. Sekwoe wosopayo yoꞌmayoso siki mayosoꞌno nakwolaho lɨmentɨhwonefoho. \p \v 10 Sekwo nakwoe yahinoso nto nahonɨmentohofofoho. Anɨtu huhwo nto nahonɨmaho. Sekwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokwofo sɨkunonji sekwoꞌnji nohumentani nakwo Anɨtuye honɨngkanomo inɨngkowentani wopɨngoꞌnohini humamentɨhwonefoho. Wonyo honɨngkano mimmentɨhwonefoho. \v 11 Hwe fihwo kakoe mehomimo wopɨngo ulohofɨwoꞌnɨngkiso hopaso nakwo sekumo wopɨngo selohoꞌmentɨhwonefoho. \v 12 Angaꞌno angaꞌnohino sokumo Anɨtuye hungkuno losetɨhwentani huno sefohotofontani sekwoe humayo somo yokumpohnꞌnyo semokumentɨhwonefoho. Angaꞌno angaꞌnohino sokumo Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umoꞌnyo soꞌne nakwo honɨngkano wopɨngoꞌnohini inɨngkayo soꞌne lutɨhwamentɨhwonefoho. Anɨtu huhwo sohwo ole selalofoho. Nje angopo nɨꞌmapmno. Nje yoꞌmayo wonyoangkafoso sekwoꞌnefoho. Sekwo ngkimo enjwaꞌmo fosyohumafɨkujoꞌno ngko wosemokosyohumamonnoho. Ose selalofoho. \s1 Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono nehopi uyontɨfi yokumpohnꞌnyo lohofontɨfi tango engo tɨpemaꞌmentohofofoho. \p \v 13 Nakwo Anɨtuye hungkuno selontanɨngkuhwoni sekwo ole monajofoho. Olo hungkuno loso hwahopontaꞌangofoho. Oꞌo, ose monajofoho. Nakwoe hungkuno nupaꞌnontɨfi Anɨtu mtaꞌangofoho lɨmentohofofoho. Ou nehopi. Oso hungkuno Anɨtu nejapmmentisofoho. Osoꞌno hungkuno hilo somo sekwo nupaꞌnɨngkahonɨngkofi sekwoe sɨmeho moꞌmo hungkuno hisoꞌno Anɨtu kako huno fohotofohotofo selohofahonɨngki sekwo honɨngkano songomo inɨngkamentohofofoho. Oso hisoꞌno nakwo Anɨtumo isamoyoka ulɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. \v 14 Nakwoe aꞌamu soku, aꞌamu hwaho Jutiya humamotofoso hofɨko nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais osohumo sɨmeho hiꞌntnnono uyalokwofo somo yoꞌmayo uꞌmaꞌmentiso paꞌnyoso olohonta sekumo seꞌmalofoho. Aꞌamu Jutiya humamotofoso Jisasɨmo inɨngkawoꞌnɨngkohofo soꞌno hofɨkoe aꞌamu mtaꞌni tango engo maꞌmentohofofoho. Oso hopaso sekwo sekwoe aꞌamu mtaꞌni tango engo tɨpemalokwofo. \v 15 Aꞌamu Jutaso Jisasɨmo mohumayoꞌnjoso hofɨko aꞌamu Anɨtu hungkuno uyahonɨngki lɨmotofo sohwamo fonjasyontɨfi tɨfinepo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais sohumo fonjahumentohofofoho. I hofɨko nakumo wae enamoꞌmentohofofoho. Hofɨkoe yahino wonyo soꞌno Anɨtu ngkilaho lalofoho. Aꞌamu huhwo sohwa hofɨko hwe moyaꞌmi hopiꞌnonohino sofe mango hwafoho. \v 16 Osoꞌno aꞌamu Jutamnohinoꞌmaso, oꞌo, aꞌamu temtitofo kengo kengo somo nakwo Anɨtuye hungkuno walutɨhwantane yahonɨngkuhwoni hofɨko nakwoe honɨngkano pɨjwonemofalokwofo. Osoꞌno aꞌamufe mangohwa paꞌnyo imoꞌnɨmentohofofoho. Aꞌamu Jutaso ole lalokwofo, Aꞌamu kengoso Jisasɨye hungkuno upaꞌnyo soꞌno nakwolaho lalokwofo. Osoꞌno hofɨkoe wonyoso engo hopa nto yaoꞌmaho. Oso hisoꞌno Anɨtu kako hofɨkineꞌno sɨmeho tohino umnalofoho. Tohino engo wotɨpemantɨfeho. \s1 Poul kako Tesolounika aꞌamu somo apaꞌno uhwonɨmo syafɨhuꞌmentisofoho. \p \v 17 U nakwoe aꞌamu soku, aꞌamu Juta sekuyepono nakumo wae enaoꞌmentohofo sohonta nakwo hwaho nomꞌnepo nohumentani sekuneꞌno huno sosyefɨsyontani nakwo sɨkumehomi paꞌnyo humamentɨhwonefoho. Sekwoe sɨmano masehonyoꞌnjo yontani i osoꞌno nakwoe hunoso sekuneꞌno sosefɨsyalokuhwono. Nakwo sekumo seꞌmaneꞌentani syoho engo yalokuhwono. Nakwo nakwoe sɨmeho soꞌmo hofɨkimo uhwonano syofɨsyalokuhwono. \v 18 Nakwo sekumo woseꞌmantaneꞌno yɨhwono. Ngko Poulɨꞌni sɨkuno engolopohamo woseꞌmaꞌmo lonji ko imoteso i Seten kako nakumo pɨkupɨjo nalohoꞌmojofoho. \v 19 Hwangku nakwoe Hwe Engo Jisas asomo poso sohonta nakwo kakoe sɨmanopo lohofanefoho. Oso hohosohonta nakwo yoꞌmayo wonyoangkafo tɨpemane soꞌno huno mosyofɨsyalokuyɨhwono. Oꞌo, sekwo nakwoꞌnji oso hopo lohofane soꞌno syofɨsyontani sɨmonyo yalokuhwono. Jisas kako sekumo sehonɨngkuhwosi nakwoe syoho ne imoꞌnyo soꞌno huno uyonefoho. \v 20 Sekwoe yahino wopɨngo soꞌne syofɨsyontani Jisasɨye yofe hoꞌnomalokuhwono. Osoꞌno sekumneꞌno nakwoe sɨmeho wopɨngo namoꞌnɨngkohoho. \c 3 \s1 Poul Timoutimo aꞌamu Tesolounika somneꞌno yokumpohnꞌnyo umokiyoꞌne lɨhwatɨmentisofoho. \p \v 1 Nakwo sekuneꞌno neꞌno syosyefɨsyɨwoꞌnalokuhwone soꞌno sekwoe hungkuno najo soꞌne nohontohumehwaloho. Osoꞌno Sailasɨꞌnji nekwo ole mtitofontai nekwo ango Atenɨs sopo nohumentai \v 2 Timouti sekuyepono wolɨhwojantayoꞌyɨhwoyo. Timouti huhwo sohwo kako nekwoꞌnji Anɨtuye syoho yontani Jisas Kɨlaisɨye hungkuno lutɨhwawoꞌnɨngkiso hweho. Nekwo Timoutimo sekwoe sɨmeho hiꞌntnnonohino somneꞌno yokumpohnꞌnyo semokiyoꞌneꞌno uhwajɨhwoyo. Kako Anɨtuye yokumpohnꞌnyo soꞌno wasefohotoꞌmtonoho. \v 3 Yoꞌmayo tangoso seꞌmalokunjo soꞌno iyoho masenonehoho. Sekwo huno moiꞌwonoho. Yoꞌmayo tohino mayosoꞌno Anɨtu lɨmento, Tohino wotɨpemantɨfeho. Ose lɨmentisofoho. \v 4 Nakwo sekwoꞌnji nohumentani oso hisoꞌno nto selɨmentɨhwoni, Nakwo hopiꞌnonohino tohino engo notɨpemanefoho. Ose selahonɨngkuhwoni hungkuno hiloso ne imoꞌnɨmentiso soꞌno huno seyohoho. \v 5 Osoꞌno sekwo wopɨngo ko humalofo syafɨsyonji sekwoe hungkuno najo soꞌne mohontohumamnehono. Osoꞌno olo hilo soꞌno Timoutimo sekuyepono wolɨhwatɨmneꞌno yohono. Sekwo sɨmeho hiꞌntnnonohinoso yokumpohnꞌnyo hiꞌnji kohumalofo. Seten kako sekumo afofoꞌnjo sejapɨhwosoꞌno nakwoe syoho ne ane imoꞌnonoholontae lɨhwajɨhwoyo. \s1 Timouti hungkuno wopɨngo Poulɨmo motɨꞌmahonɨngki Poul sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmentisofoho. \p \v 6 Timouti sekumo selɨkoꞌmanto olohonta nakumo neꞌmakwoho. Hungkuno wopɨngo sekumtaꞌangoso lonetɨhwahoho. Ole lonetɨhwahi, Hofɨko Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyalokwofo. Hofɨko aꞌamu nomꞌne somo sɨmeho wopɨngo uyontɨfi ufoꞌmalokwofo. Engolopohamo hofɨko nakumneꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkohofo. Nakwo sekumo wosehonantaneꞌno yalokuhwone hopaso sekwo nakumo wonehonantɨfeꞌno yalokwofo. Ose nalɨmasofoho. \v 7 Nakwoe aꞌamu soku, nakwo olopo tohino engo mentani nohumentanɨngkuhwone sekwo sɨmeho hiꞌntnnono yokumpohnꞌnyo uyɨwoꞌnɨngkohofo soꞌno upaꞌnontani oso hisoꞌno nakumo yokumpohnꞌnyo natofoꞌnefoho. \v 8 Sekwo Hwe Engo Jisas sohumneꞌno yokumpohnꞌnyo humalofo soꞌno huno naiso soꞌno yoꞌmayo tango nakumo neꞌmasoso nakwo sɨmeho wopɨngoꞌnji wohumantanoho. \v 9 Nakwo sekumneꞌno Mpohumo jomo ulontani sɨmeho wopɨngo wonyoangkafo namoꞌnɨngkohoho. Sɨmeho wopɨngo wonyoangkafo soꞌno Mpohumo isamoyoka pipi ulanehwono. Nakwo sekumneꞌno sɨmonyo yalokuhwono. \v 10 Mofehiꞌnyoꞌnji sɨkunoꞌnji nakwo sekumo sefomayoꞌne Anɨtumo jomo ulɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Sekwo Anɨtumo sɨmeho weꞌe uyɨfijoꞌmanji nosehonɨngkuhwasi sekwoe sɨmeho hiꞌntnnono engo uyosoꞌno wosefomaꞌmtonoho. \s1 Poul kako kakimo Tesolounikaꞌno uhwojayoꞌne Anɨtumo jomo ulɨmentisofoho. \p \v 11 Nakwoe Mpohwo Anɨtuꞌnji nakwoe Hwe Engo Jisas ntnneꞌno sekumo Tesolounika seꞌmayoꞌne honɨngkano namofiyoꞌne jomo ulalokuhwono. \v 12 Hwe Engo sohumo ole ulalokuhwono, Sekwo sɨmeho afa inɨwoꞌnɨngkohofo soꞌnji sekwo nufoꞌmaꞌnɨwoꞌnɨngkohofo soꞌnji aꞌamu nomꞌne somo sɨmeho uyo soꞌntnneꞌno engo umojo. Ose ulalokuhwono. Nakwo sekumneꞌno hitoho selofɨwoꞌnɨngkiso hopaso Hwe Engo sohwo kako sekumo sefoꞌmayoꞌne jomo ulalokuhwono. \v 13 Hwe Engo ose yososo sekwoe sɨmeho somo yokumpohnꞌnyo semokososo nakwoe Hwe Engo Jisas kakoe aꞌamuꞌnji asomo pɨfijo sohonta sekwo Anɨtuye sɨmanopo lohofɨkuji honɨngkano wonyo ane wopɨngoꞌnohini lohopitnne kuyoho. \c 4 \s1 Honɨngkano wopɨngo somo finɨngkamno. \p \v 1 Ou, nakwoe aꞌamu soku, hungkuno nomꞌne woselantaneꞌno yɨhwono. Nakwo Anɨtuye sɨmeho wopɨngo umoꞌnyo soꞌno yoꞌmayo honɨngkano yahino nto setɨhwamentɨhwonefoho. Oso yahino wopɨngo somo sekwo weꞌe inɨngkowalokwofo. I olohonta nakwoe Hwe Engo Jisasɨye sɨmano mofohiꞌnontani hungkuno yokumpohnꞌnyo woselantaneꞌno yɨhwono. Oso honɨngkano yahino wopɨngo somo sekwo aho yokumpohnꞌnyo neꞌno fɨkesyohumantokuno. \p \v 2 Yoꞌmayo hungkuno hopiꞌnono Jisas mtaꞌango selɨmentɨhwoneso sekwo huno moiꞌwonoho. \v 3 Sekwo yahino wopɨngo somo inɨngkayo soꞌno Anɨtu ole umoꞌnalofoho. Honɨngkano wonyo aneꞌnjo wopɨngoꞌnohinimo finɨngkamno. Yoꞌmayo yahino wonyo aꞌmohufo iyoso nɨhuꞌnahone fohuꞌmeeopmno. \v 4 Ape mayo yahino soꞌno honɨngkano itoꞌnohini fɨsyafɨhupmno. Ou, sekwo angaꞌno angaꞌnohino sohwasi, sekwo ape womano lɨkuji ape mayo yahino somneꞌno huno syafɨsyɨkuji sekwo ape itoꞌno mapmno. Sekwo sɨmeho noselɨkafɨhwoloho. \v 5 Sekwo aꞌamu Anɨtu neꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo sofe yahino nomafɨkutoho. Hofɨko hofɨkoe aꞌapahomnohini syafɨsyontɨfi apemneꞌno sɨmeho fefoyo uꞌmahonɨngki ape hufo hopa iwoꞌnɨngkohofɨhwafoho. \v 6 Olo yahino losoꞌno sekwo nomꞌne somo wonyo ulohofɨkutoho. Nomꞌne sohwafe ape hufo nomafɨkutoho. Olo yahino wonyo losoꞌno Anɨtu tohino mɨkunɨmposo uyonefoho. Olo hilo soꞌno nakwo hungkuno yoloho nto selɨmentɨhwonefoho. \v 7 Anɨtu kako nakumo honɨngkano wonyomo inɨngkayoꞌne nahwosopoꞌmentisoꞌmaho. Oꞌo honɨngkano wonyo ane wopɨngoꞌnohini somo inɨngkayoꞌne nahwosopoꞌmentisofoho. \v 8 Olo ape itoꞌno mayoꞌne hungkuno somo hwe fihwo hwotoho feso sohwo kako aꞌamufe hungkunomnohini mafewoꞌnɨngkiyohoho. Oꞌo Anɨtuye hungkuno homo hwotoho fewoꞌnɨngkiso hweho. Anɨtu huhwo sohwo kakoe Towahuno wonyo ane wopɨngoꞌnohini nejapɨwoꞌnɨngkiso sohumo hwotoho fewoꞌnɨngkisofoho. \p \v 9 I aꞌamu nomꞌne somo sɨmeho inyosoꞌno pehofo semtɨꞌmokiyɨmnehono. Oꞌo Anɨtu oso hisoꞌno nto setɨhwamasofoho. \v 10 Sekwo aꞌamu Masetouniyantaꞌango Anɨtumo sɨmeho umotofo somo sekwo sɨmeho uyɨwoꞌnɨngkohofo kuyoho. I osoꞌno nakwoe aꞌamu soku nakwo hungkuno yokumpohnꞌnyo woselantaneꞌno yɨhwono. Olo yahino loso sekwo yokumpohnꞌnyo neꞌno fisyafɨsyɨkuno \v 11 Sekwo hungkuno tɨfiꞌnjo soꞌno huno yokumpohnꞌnyo fɨsyafɨsyɨkuno. Sekwoe humayoso hofiyo ntoꞌno fosyohumafɨkuji sekwo syoho yoꞌmayo soꞌno itoꞌno mokosyohumamno. Sekwoe wopayo syoho yoꞌmayo syohoso sekwoe ahoꞌnji ntoꞌno fiyɨkuno. Hohonta ose nto selɨmentohefoho. \v 12 Ose ifijoꞌmanji aꞌamu Anɨtuneꞌno mosyafɨsiyoꞌnjoso sekwoe honɨngkanomo sehonɨngkuji hofɨko yofe wopɨngo womeselantɨfeho. Sekwo yokumpohnꞌnyo ifijoꞌmanji sekwo umofonyo mifitnnehofo. Nomꞌne somo yoꞌmayo soꞌno jomo mulɨfitnnehofo. Oꞌo sekwo hoponoho. \s1 Hwe Engo Jisas sohwo asomo pe-eꞌne hungkunofoho. \p \v 13 U nakwoe aꞌamu soku aꞌamu poyo nto peꞌnyosoꞌno sekwoe hunomo itoꞌno womesehwojantaneꞌno yɨhwono. Huno itoꞌno syafɨhupijoso poyo peꞌnyosoꞌno sekwoe sɨmeho tango maseyonehoho. Aꞌamu Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono muyoso aꞌamu poyo peꞌnɨngkahonɨngki ntɨꞌmo kohumaho syafɨsyontɨfi humotaho latɨpewoꞌnɨngkohofofoho. Anɨtu nelɨkafone soꞌno mohontohumayoꞌnjoso hofɨko poyo peꞌnyosoꞌno hofɨkoe sɨmeho tango uyalofoho. \v 14 Jisas kako poyo peꞌnonto apaꞌno songo lɨkaꞌmentiso soꞌno syafɨsyɨwoꞌnɨngkuhwono. Oso hisoꞌno nakwo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwonefoho. Osoꞌno olo soꞌno huno nayohoho. Aꞌamu Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfi peꞌnɨmentohofoso hofɨko Jisasɨꞌnji ufohiꞌnɨngkahonɨngkofi Anɨtu songo humayoso uyɨmentiso soꞌno Jisas asomo poso sohonta kako aꞌamu homo somo asomo ipemotaponefoho. \p \v 15 Nakwoe Hwe Engo Jisasɨye hungkuno woselantaneꞌno yɨhwono. Hwangku Hwe Engo sohwo asomo poso sohonta nakwo hwe moyaꞌmi songo humalohwone hnꞌnwi nakwo aꞌamu peꞌnɨmentohofo somo sɨmoꞌmo mupeenehwono. \v 16 Oꞌo Hwe Engo sohwo kako mampaho engoꞌnji joho lahonɨngkuhwosi aꞌamu ahwomomjo sɨmoꞌmtaꞌango sohwo joho lɨhwosi Anɨtuye kounoho yoka hoꞌnɨngkuhwosoꞌno osohonta Hwe Engo sohwo ahwomomo ulɨkoꞌmahwosi noponefoho. Oso hohosohonta aꞌamu Jisas Kɨlaisɨmneꞌno sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfi peꞌnɨmentohofo somo Anɨtu songo ulɨkafonefoho. \v 17 Oso hohosohonta nakwo hwe moyaꞌmi Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono uyontani songo humalohwone hnꞌnwi Hwe Engo sohwo nakumo netɨmahwosi nakwo hiꞌnnonji poyo peꞌnɨmentohofo soꞌnji himopo noswoꞌnɨngkuhwasi osopo Hwe Engo sohumo sɨꞌmowanefoho. Osohonta nakwo Hwe Engo sohwoꞌnji engolopohamo neꞌno humentɨhwanefoho. \v 18 Oso hisoꞌno sekwo senɨngkwaꞌwehwosamo ulɨkuji hofɨkimo yokumpohnꞌnyo usosofitopmno. Aꞌamu poyo peꞌnyosoꞌno sɨmeho tango uyalokunjo somo olo hungkuno hiloso ulɨkujoꞌno hofɨkoe sɨmeho wopɨngo umoꞌnɨmontonoho. \c 5 \s1 Jisas asomo pesoꞌno nakwo itoꞌno wesyohumano. \p \v 1 Nakwoe aꞌamu soku, yoꞌmayo nakwo selɨhwoneso imoꞌnyoꞌneso sɨkuno soꞌno mamtɨꞌmokohiyɨhwono. \v 2 Oꞌo oso hisoꞌno sekwo huno moiꞌwonoho. Oso sɨkuno hiso nakwo huno moneyontanɨngkuhwosi imoꞌnonefoho. Aꞌamu hufo uyantɨfi sɨkwoꞌmiyomo pohofo oso hopa imoꞌnonefoho. \v 3 Oso sɨkuno homo somo aꞌamu ole wohnnantɨfe, Yoka ane sɨkuno wopɨngohontanoho. Nakwo wopɨngo humalohwono. Ose hnnɨngkuji nohumentanɨngkuji yoꞌmayo huno mosyafɨsiyoꞌneso uꞌmofapmmontonoho. Nomꞌne pahnnɨmo hungkunoso ole, oso tohino moyaꞌmifa mehomi aswo womantɨfi umnɨngkiso hopa komoꞌno imoꞌnonefoho. Oso tohino homo somo hofɨko muyakolopitnnehofo. Sɨkuno oso paꞌnyoso imofaponefoho. \p \v 4 Nakwoe aꞌamu soku, sekwo Hwe Engo Jisasɨye hungkuno hilo somo sekwo sɨmeho hiꞌntnnono uyontɨfe soꞌno pomponahopo humalofo. Sɨkwoꞌmjohoꞌmo mohumulofo. Oꞌo sɨkuno homo somo sekwo yomo mifitnnefoho. Oso sɨkuno hiso aꞌamu hufo uyantɨfi pɨwoꞌnɨngkofo hopaso imoꞌnonefoho. \v 5 Sekwo mofehiꞌnyo pomponahopo humalofo. Nakwo Jisasɨmo sɨmeho hiꞌntnnono uyɨwoꞌnɨngkuhwone soꞌnwi sɨkwoꞌmjohoꞌmo mohumulohwono. Oꞌo pomponahopo humalohwono. \v 6 Oseso nakwo aꞌamu nomꞌne sofe hofɨkoe huyoꞌmango fosyawehofo hopa fosyowehwaloho. Oꞌo nakwo Jisasɨmneꞌno tɨmo hontohumehwasi huno ntoꞌno wehohososonasyono. \v 7 Aꞌamu Jisasɨmneꞌno huno mosyafɨsiyoꞌnjo iwoꞌnɨngkohofoso hofɨko sahoꞌnohini fosyawowoꞌnɨngkohofo hopa sɨkwoꞌmiyomo huno ntoꞌno mehohosasiyoꞌnjo fosyawowoꞌnɨngkohofofoho. Aꞌamu mijo yokumpohnꞌnyo nontɨfi nilohofɨwoꞌnɨngkohofoso sɨkwoꞌmiyomo nonilohofɨwoꞌnɨngkohofofoho. \v 8 I osoꞌno nakwo mofehiꞌnyopo humawoꞌnɨngkuhwone sohwonaꞌniye hunoso ehohosahinyɨꞌnwoho. Nakwo Anɨtumo sɨmeho hiꞌntnnono uyo soꞌnji aꞌamu nomꞌne somo sɨmeho uyosoꞌnji nakwoe sampe paꞌnyofoho. Aꞌamu jɨje swokinopo wakufongkuꞌmo lɨhwosi yɨhwosoꞌno jɨje sampe swokinopo womokisahinɨmnoho. U jɨje mnokinopo wafongkuꞌmo lɨhwosi yɨhwosoꞌno kɨko jɨje sampe wahoholoꞌnɨmonnoho. Oso paꞌnyoso nakwoe wonyomneꞌno poyo imoꞌnɨmentiso sohwo nakumo asomo wonemaꞌmo lɨhwosi poso sohuneꞌno syofɨsyɨhwasi nakwoe sampe paꞌnyoso ntoꞌno wehoholoꞌnohumano. \v 9 Anɨtu nakwoe wonyoꞌmneꞌno tohino nejape-eꞌne nahwosopoꞌmentisoꞌmaho. Oꞌo nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais nakumo asomo netɨmayoꞌne nahwosopoꞌmentisofoho. \v 10 Jisas nakwo kakoꞌnji songo fosyohumayoꞌne nakumneꞌno peꞌnɨmentisofoho. Osoꞌno nakwo poyo peꞌnasoꞌmanji songo humasoꞌmanji u Jisas kako asomo poso sohonta nakwo kakoꞌnji songo nohumanefoho. \v 11 Oseso sekwo aꞌamu angaꞌno angaꞌnohino hnꞌnwi senɨngkwaꞌwehwosamo hungkuno wopɨngoꞌnohini ulɨkuji hofɨkoe sɨmehomo yokumpohnꞌnyo fisosofitofɨsyohumamno. Olo honta yalokwofo somtaꞌangoso neꞌno fikuno. \s1 Hungkuno aeꞌuyofoho. \p \v 12 Nakwoe aꞌamu soku, hungkuno nomꞌne woselantaneꞌno yɨhwono. Aꞌamu nakwoe Hwe Engo sohwoe honɨngkanomneꞌno losetɨhwalokwofo somo sekwo enjwaꞌmo ntoꞌno fosyohumamno. Nakwoe Hwe Engo sekumo sefoꞌmayoꞌne aꞌamu homo somo uhwosopoꞌmentisofoho. \v 13 Sekwo hofɨkoe syoho soꞌno huno ntoꞌno fɨsyafɨhupmno. Aꞌamu homo somo sɨmeho uyɨkuji hofɨkoe yofe hoꞌnomafɨkuji wopɨngoꞌnohini ulohopmno. Sekwo yoka hungkuno nohnnɨngkutoho. Oꞌo sɨmeho afa inɨngkuji wopɨngo fosyohumamno. \p \v 14 Nakwoe aꞌamu soku, sekwo aꞌamu pisoꞌmoꞌnyoꞌnjo somo hungkuno ole ulɨmno, Sekwo syoho yokumpohnꞌnyo fiyɨmno. Pisoꞌmoꞌnyo ikutoho. Hungkuno yokumpohnꞌnyo ose ulɨmno. Aꞌamu Anɨtumneꞌno yokumpohnꞌnyo lohofoꞌne iyoho unɨwoꞌnɨngkiso somo yokumpohnꞌnyo umokumno. Anɨtuye honɨngkanomo ulɨkoꞌmano lɨfijo somo ufoꞌmapmno. Aꞌamu hopiꞌnonohino somo sekwo hungkuno hwaho lopo hofohofahnꞌno ulɨmno. \v 15 Aꞌamu sekumo wonyo selohopijo somo sekwo aku ulohofɨkutoho. Oꞌo, sɨkuno engolopohamo sekwo aꞌamu hopiꞌnonohino somo wopɨngoꞌnohini ulohofɨkuno. \p \v 16 Engolopohamo sekwo sɨmeho wopɨngoꞌnji fohumantokuno. \v 17 Engolopohamo sekwo Mpohumo jomo ulɨkuno. \v 18 Sekwo yoꞌmayo tangoꞌnji nohayoꞌnji seꞌmaso soꞌno Anɨtumo engolopohamo isamoyoka ulɨkuno. Jisas Kɨlais kakoe aꞌamu somneꞌno Anɨtu olo yahino losoꞌno umoꞌnɨngkohoho. Osoꞌno sekwo tɨfi finɨngkamno. \p \v 19 Yoꞌmayo Anɨtuye Towahuno selisoso sekwo hwotoho fekutoho. \v 20 Aꞌamu Anɨtuye hungkuno selɨfijo somo sekwo hohujo ikinjɨmɨfɨkutoho. \v 21 Yoꞌmayo hungkuno upaꞌnɨngkohofoso Anɨtuntaꞌango soꞌne yamofo fiyɨmno. Hungkuno neꞌnjo somo aho fɨkesyohumamno. \v 22 Yoꞌmayo wonyo somneꞌno iꞌwaho fiyɨmno. Olo hilo soꞌno sekumneꞌno Mpohumo jomo ulalokuhwono. \p \v 23 Anɨtu kako sɨmeho pompenjiyoso hwapɨngo hweho. Osoꞌno kakoꞌnohini sekumo wopɨngo wasemokono. Kako sekwoe huyoꞌmangoꞌnji aꞌapahoꞌnji wopɨngo esemokosyohumahwosi nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais asomo poso sohonta Anɨtu sekumo wopɨngo semokonefoho. \v 24 Anɨtu nahwosopoꞌmentiso sohwo kako oso hisoꞌno wopɨngo namokonefoho. Anɨtu ose nalɨmentiso soꞌno ne imoꞌnonefoho. \p \v 25 Nakwoe aꞌamu soku, sekwo Anɨtu nefoꞌmayo soꞌno Mpohumo jomo ulɨmno. \p \v 26 Anɨtuye aꞌamu hopiꞌnonohino somo nakwoe aꞌamu kuyoho ulɨmno. \p \v 27 Ngko Hwe Engo sohwoe yokumpohnꞌnyoꞌnji hungkuno loso waselɨmonneꞌno yohono. Sekwo olo iyoswo mtɨꞌmokalokuhwoneso nɨngkwahwosamo atofo filutɨhwamno. \p \v 28 Nakwoe Hwe Engo Jisas Kɨlais kako wopɨngo wosemokosyohumano. Ngko Poulɨꞌni olo iyoswo loso mtɨꞌmokohono. Hungkuno osohopeho.