\id MRK - Apache NT [apw] -USA 2012 (DBL -2013) 
\h MARK 
\toc1 The Gospel according to Mark 
\toc2 Mark 
\toc3 Mk 
\mt2 THE GOSPEL ACCORDING TO  
\mt1 MARK  
\c 1  
\p
\v 1 Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’, Jesus Christ, baa na’goṉi’íí baa gozhóni díínko begodezt’i’;  
\v 2 Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidi n’íí binaltsoos biyi’dí’ díí baa k’e’eshchįį, Shíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań, shinal’a’á nádįhyú iłch’į’gole’ doleełíí deł’a’.  
\v 3 Da’igolį́į́yú hadíńshį dilwosh, NohweBik’ehń bádįhyú iłch’į’daagohłe’, intín iłk’ídezdǫhgo bá ádaahłe’, ṉiigo.  
\v 4 Áík’ehgo John da’igolį́į́yú baptize ádaagole’, nṉee yich’į’ yádaałti’go gádaayiłṉii, Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’go baptize ádaanohwi’dolṉe’, áík’ehgo nohwinchǫ’híí bighą nohwaa nágodit’aah doleeł.  
\v 5 Judéa dahot’éhé ni’ goz’ąądí’ ła’íí Jerúsalem golzeedí’ baa náńzą́ą́, áí dawa bi’ádaat’e’ nchǫ’íí yaa nanádaagosṉi’dá’ túńlííníí Jórdan holzéhi biyi’ John baptize ádaabizlaa.  
\v 6 John bidiyágé bigháń ha’i’áhíí bighaa alzaa, ikał hilchii biziz alzaa; nágonech’iidi hik’e dziłyú gosnihíí biłgo bihidáń lę́k’e;  
\v 7 Nṉee yich’į’ yádaałti’go gaṉíí, Shiké’dí’ ła’ shitisgo at’éhi higháh, ts’íyaa ashṉéhgo biketł’óól k’e’ish’adzhį’ ndi doo bik’eh sitį́į́ da.  
\v 8 Shíhíí tú bee baptize ádaanohwishłaa: áídá’ áń Holy Spirit yee baptize ádaanohwił’įį doleeł.  
\v 9 Áí benagowaadá’ Jesus ni’ Gálileegee Názareth holzeedí’ ch’ínyáádá’, túńlííníí, Jórdan holzéhi, biyi’ John baptize ábíílaa.  
\v 10 Tú biyi’dí’ hanádzaadá’ dagoshch’į’ yáá iłts’ą́’ ádzaago, Holy Spirit hawú k’ehgo bich’į’ nke’eṉíihgo yiłtsąą:  
\v 11 Nt’éégo yaaká’dí’go yati’ gáṉíígo yidezts’ąą, ShiYe’ shił nzhóni ńlį́į́, naa shił gozhǫ́ǫ́.  
\v 12 Dagoshch’į’ Holy Spirit nabiłaago da’igolį́į́yú obinyood.  
\v 13 Satan nabíntaahgo ákú da’igolį́į́yú dizdin behiskąą; tsétahgo daagolíni biłgo; áígee Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’dí’ daagolííníí baa hikaigo bich’odaazṉi’ lę́k’e.  
\v 14 John ha’áneztįįhíí bikédí’go Jesus Gálileeyú ńyáá, Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí baa na’goṉi’íí baa gozhóni yaa yałti’go,  
\v 15 Gáṉíí, Áígee baa gonyáá, Bik’ehgo’ihi’ṉań nant’aahíí biká’ nagowaa; nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’, yati’ baa gozhóni daahohdląą le’.  
\v 16 Jesus túsikaaníí Gálilee holzéhi bahyú higaałdá’, Simon bik’isn Andrew biłgo łóg behaidléhé nanestł’óli téh nádaayi’aa’go yiłtsąą: áí łóg hadaayileehíí daanlįį.  
\v 17 Jesus gádaabiłṉii, Shiké’yú doh’aash, łóg hayihileehíí k’ehgo nṉee shá nádaahohłáhgo ánohwishłe’.  
\v 18 Áík’ehgo dagoshch’į’ łóg behaidlehé nanestł’ólihíí da’áígee ndaistsoozdá’ Jesus yiká’ dahn’aazh lę́k’e.  
\v 19 Áídí’ dahnádiidzaago James, Zébedee biye’, hik’e bik’isn John biłgo yiłtsąą, áí tsina’eełíí yiyi’ naháztąą, nanestł’ólihíí nádaiłkadgo.  
\v 20 Dagoshch’į’, Yushdé’, biłṉii: áík’ehgo bitaa, Zébedee, hik’e bánada’iziidíí biłgo da’akú tsina’eełíí yiyi’ naháztąądá’ yits’ą́’ dahn’aazh, Jesus biké’.  
\v 21 Áídí’ Capérnaum golzeeyú okai; dagoshch’į’ Jews daagodnłsiníí bijįį ha’ánáłséh goz’ąą yuṉe’ ha’ayáágo iłch’ígó’aah lę́k’e.  
\v 22 Áígee iłch’ígót’aahíí yaa bił díyadaagot’ee: yebik’ehíí k’ehgo yił ch’ígó’aahíí bighą, doo begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi ádaat’eehíí k’ehgo da.  
\v 23 Jews ha’ánáłséh goz’ąą yuṉe’ nṉee ła’ spirit nchǫ’i biyi’ golínihi sidaa lę́k’e; áń nádidilghaazhgo,  
\v 24 Gáṉíí, Doo nohwaa nanṉaa da; hago lą́ą́ át’éégo nohwich’į’ goń’aahgo ánt’įį, Jesus, Názarethdí’ nanṉáhi? Ya’ da’ílíí nohwiłchííyú ńyaa née? Shíí nígonsį, hadíń ánt’įįhíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’go Dilzįhgo Ńlíni.  
\v 25 Jesus nłdzilgo hadziigo gáyiłṉii, Handziih hela’, an biyi’dí’ hanṉáh.  
\v 26 Áík’ehgo spirit nchǫ’ihíí nṉee nádinigisdá’ ádįįd nádidilghaazhgo biyi’dí’ halwod.  
\v 27 Nṉee dawa bił díyadaagot’eego nałídaadilkid gádaaṉiigo, Díí nt’é lą́hi? Áníi zhą́ iłch’ígó’aahi ląą. Yebik’ehgo spirits daanchǫ’íí yich’į’ hadziigo ndi daabidits’ag.  
\v 28 Dagoshch’į’ Gálilee golzeehíí dahot’éhé nłt’éégo baa ch’iṉii didezdlaad lę́k’e.  
\v 29 Jesus, James hik’e John biłgo ha’ánázéhdí’ ch’ínákaigo Simon hik’e Andrew bigową yuṉe’ ha’ákai.  
\v 30 Ákóṉe’ Simon bi’aahíí bą́ą́ nezgaigo sitįį; áík’ehgo dagoshch’į’ Jesus yił nadaagosṉi’.  
\v 31 Baa nyáádá’ bigan yiłtsoodgo hadag áyíílaa; dagoshch’į’ nezgai n’íí bits’ą́’ gonyáá, áídí’ nádiidzaago yá da’dezné’.  
\v 32 O’i’ą́ą́zhį’ godeyaago kah iłtah at’éhi yaa nakaihíí dawa, ła’íí ch’iidn isnáh ádaabiłsiníí Jesus bich’į’yú bił nch’eheskai.  
\v 33 Áí kįh gozṉilgee daagolííníí dawa dadáńgee baa íła’adzaa.  
\v 34 Áígee kah iłtah at’éhi yaa nakaihíí łą́ą́go nádaayilzii, ła’íí ch’iidn łą́ą́go haineheyood; ch’iidnhíí bídaagołsįhíí bighą Jesus, Hadaahdziih hela’, daabiłṉii lę́k’e.  
\v 35 T’ahbįyú doo hwahá got’įįh dadá’ Jesus nádiidzaago ch’ínyáá, doo hadíń naghaa dayú óyáá, ákú oskąąd.  
\v 36 Simon hik’e yił nakaihíí biłgo biké’yú okai.  
\v 37 Baa hikaigo gádaabiłṉii, Nṉee dawa hadaanintaah.  
\v 38 Áík’ehgo Jesus gáṉíí, Noo’, łahyúgo kįh nagozṉilyú náádokáh, ákú nṉee bich’į’ yánádaahoshti’; díí bighą niyáhi.  
\v 39 Áídí’ Gálilee dahot’éhé biyi’yú Jews ha’ánáłséh nagozṉil yuṉe’ nṉee yich’į’ yałti’go naghaa, ła’íí ch’iidn haineheyood lę́k’e.  
\v 40 Nṉee łóód doo ínádįh dahi, leprosy holzéhi, yaa nagháhi Jesus yich’į’ hilzhiizhgo náyokąąh, gáṉíígo, Nashíńlziihíí bik’eh síńtįįgo nígonsį, háńt’įįyúgo náshíńlziih.  
\v 41 Áík’ehgo nṉeehíí Jesus yaa ch’oba’go yich’į’ dahdidilṉiidí’ yee delṉiihgo, Hasht’į́į́; nándziih, yiłṉii.  
\v 42 Áí yiłnṉiidá’ dagoshch’į’ łóód n’íí ínásdįįdgo nṉeehíí nádzii lę́k’e.  
\v 43 Jesus bich’į’ hadziidá’ obił’a’;  
\v 44 Gábiłṉiigo, Hadíń dánko bił nagolṉí’ hela’: ti’i, okąąh yebik’ehi bich’į’ ch’í’ṉah ádńdle’go, Moses ngon’ą́ą́ lę́k’ehíí k’ehgo hanánidelzaahíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań dant’éhéta baa nné’, áík’ehgo nándziihíí nṉee yídaagołsį doleeł.  
\v 45 Áídá’ da’ádzaayú yaa nagolṉi’go deyaa, dahot’éhé ch’iṉii didezdlaad, áí bighą Jesus doo dayúweh kįh gozṉilyú ch’í’ṉah aanádaał da, da’igolį́į́yú zhą́ naghaa: áídá’ iłch’į’dí’ nṉee baa náńłsą́ą́ lę́k’e.   
\c 2  
\p
\v 1 Áídí’ da’kwíí iskąągo Jesus Capérnaum golzeeyú nádzá; áígee gowąyú sidaa, daaṉii.  
\v 2 Dagoshch’į’ nṉee łą́ą́go baa náńłsą́ą́, dázhǫ́ doo hagee nágost’ąą da, dáádítį́h bahyú ndi: áígee yati’ nłt’éhi yaa yałti’ lę́k’e.  
\v 3 Áígee nṉee ła’ baa hikai, dį́į́’i hilt’eego nṉee di’ili baa daiskąągo,  
\v 4 Ch’iląądhíí bighą Jesus doo bit’ah ch’idowáhgo da, áík’ehgo kįh biká’híí yó’adaizṉil, Jesus bik’ehgee: áí ąął ch’í’i’áńgo ádaizlaadí’ di’ilihíí yiká’ sitiiníí bee nkedaiztįį.  
\v 5 Daabi’odlą’ Jesus yígółsįįdá’ di’ilihíí gáyiłṉii, Shiye’, ninchǫ’híí bighą dák’ad naa nágodet’aah.  
\v 6 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi ła’ naháztąą, dábiyi’yú na’ídaadiłkidgo gádaaṉii,  
\v 7 Hant’é bighą díí nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań ádil’įįgo aṉíí ląą? Hadíń lą́ konchǫ’híí bighą kaa nágode’aah? Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ go’į́į́.  
\v 8 Na’ídaadiłkidíí Jesus dagoshch’į’ biyi’siziiníí bee yígołsįįdgo gáyiłṉii, Nt’é bighą na’ídaadołkid?  
\v 9 Hadíihíí doo nyeego di’ilihíí áłch’iṉiih da, Ninchǫ’híí bighą naa nágodet’aah; dagohíí, Nádndáh, biká’ síńtiiníí dahnádnné’go dahnṉáh?  
\v 10 Ni’gosdzáń biká’ nṉee binchǫ’híí bighą baa nágodet’aahíí shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, beshik’ehgo bídaagonołsį doleełhíí bighą, (nṉee di’ili sitiiníí gáyiłnṉiid,)  
\v 11 Nádndáhgo biká’ síńtiiníí dahnádnné’go gowąyú nádńdáh, niłdishṉii.  
\v 12 Dagoshch’į’ nádiidzaago yiká’ sitįį n’íí dahnáyiné’go dawa biṉááł ch’ínyáá; áík’ehgo nṉee dawa bił díyadaagot’eego Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ihédaanzįgo gádaaṉii, Doohwahá áík’ehgo daahiiltséhi da.  
\v 13 Áídí’ Jesus túsikaaníí bahyú ch’ínánádzaadá’ nṉee baa nanáńłsą́ą́, áígee yił ch’ídaagoz’ąą.  
\v 14 Jesus higaałgo Alphéus biye’, Levi holzéhi, tax nanáhi’ṉiłígee sidaago yiłtsąądá’ gáyiłṉii, Shiké’ dahnṉáh. Áík’ehgo nádiidzaago biké’ dahiyaa.  
\v 15 Áídí’ Levi bigową yuṉe’ Jesus iyąągo nezdaago, tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ła’íí nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí łą́ą́go Jesus hik’e bitsiłke’yu biłgo itah da’iyąągo dahdinezbįh; nṉee gádaat’eehíí łą́ą́go Jesus biké’ anáłseeł lę́k’e.  
\v 16 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi hik’e \w Phárisees\w* daanlíni biłgo tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ła’íí nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí Jesus yił da’iyąągo daayiłtsąądá’ bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Nt’é bighą tax bich’į’ nadaahi’ṉiiłíí ła’íí nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí Jesus yił da’iyąą?  
\v 17 Jesus áí yidezts’ąądá’ gádaabiłṉii, Doo hago’ádaat’ee dahíí izee nant’án doo yaa nakáh bik’eh da, daanṉiihíí zhą́: shíí nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí, Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’, biłdishṉiiyú níyáá, áídá’ nṉee dábik’ehyú ádaat’eehíí doo ágáłdishṉiiyú níyáá da.  
\v 18 John bitsiłke’yu hik’e Pharisees daanlíni bitsiłke’yu dáshiṉá’ da’okąąh ni’: áík’ehgo Jesus yaa hikaigo gáṉíí, Nt’é bighą John bitsiłke’yu hik’e Phárisees bitsiłke’yu dáshiṉá’ da’okąąh, áídá’ ni nitsiłke’yu doo dáshiṉá’ da’okąąh da?  
\v 19 Jesus gádaabiłṉii, Ya’ ni’i’ṉéhgee nṉee íła’ádaat’eehíí nṉee niiṉéhíí yił nakaiyúgo dáshiṉá’ da’okąąh née? Dah, nṉee niiṉéhíí yił nakaiyúgo doo dáshiṉá’ da’okąąh at’éé da.  
\v 20 Dahagee nṉee niiṉéhíí bits’ą́’ nádilteeh ndi at’éé, áígee dáshiṉá’ da’okąąh doleeł.  
\v 21 Ko’íí dénchǫ’éhíí doo nak’ą’ áníidéhíí bee ch’idi’aah da; ágách’idzaayúgo áníidéhíí iłhanigháhgo dayúwehégo onanádlaad.  
\v 22 Ła’íí wine áníi alzaahíí ikágé wine benałtiníí dénchǫ’éhíí doo biyi’ tádaach’iṉił da; ágách’idzaayúgo wine áníi alzaa’ihíí ikágé yidiłdohgo na’ṉil, áík’ehgo winehíí ąął ha’ijool, ła’íí ikágéhíí kots’ą́’ yiłchǫǫh: áídá’ wine áníi alzaa’ihíí wine benałtiníí áníidéhíí zhą́ biyi’ tádaach’iṉił.  
\v 23 Łah Jews daagodnłsinii bijįį Jesus tł’oh nagháí hentííníí yiyi’yú higaał; bitsiłke’yu yił hikaahgo tł’oh nagháí binest’ą’ nadaayiṉiił nkegonyaa.  
\v 24  \w Phárisees\w* daanlíni Jesus gádaayiłṉii, Díń’įį, nt’é bighą godilziníí bijįį doo baa nach’ighaa dahíí nitsiłke’yu yaa nakai?  
\v 25 Jesus gádaabiłṉii, Ya’ David hik’e yił nakaihíí biłgo idáń ádįhgo shiṉá’ daasilįįgo, hago ádaasdzaa láń shįhíí doo hwahá baa da’ohshiih da née?  
\v 26 Abíathar okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitįįdá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań daach’okąąh goz’ąą yuṉe’ ha’ayáágo, báń Bik’ehgo’ihi’ṉań ye’okąąhgo baa hi’né’go nii’né’ n’íí náidnné’go yiyąą, ła’íí yił nakaihíí ałdó’ ła’ yá’ńné’ lę́k’e; áí báńhíí okąąh yedaabik’ehi zhą́ daayiyąągo goz’ánihi.  
\v 27 Jesus gádaabiłṉii, Godilziníí bijįį nṉee bá alzaa, doo nṉee godilziníí bijįį bá alzaa da:  
\v 28 Áí bighą shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, godilziníí bijįį ndi beshik’eh.   
\c 3  
\p
\v 1 Jesus Jews ha’ánáłséh goz’ąą yuṉe’ ha’anánádzaago nṉee bigan dała’ázhiṉéé binawod ásdįįdi ákóṉe’ itah sidaa.  
\v 2 Áík’ehgo Jesus daabich’inł’į́į́, godilziníí bijįį áí nṉeehíí náyilziih shį daabich’o’ṉíígo; ágádzaayúgo dant’éhéta bee yaa dahdaago’aahíí bighą.  
\v 3 Jesus nṉee bigan binawod ásdįįdi, Kodé’ hizįį, yiłṉii.  
\v 4 Áídí’ nṉee daabineł’ííníí gádaayiłṉii, Ya’ godilziníí bijįį nłt’éégo ách’ít’įįgo goz’ąą née, dagohíí nchǫ’i bee ách’ít’įįgo née? Ya’ nṉee hasdách’iłteehgo née, dagohíí ch’iziłheego née? Áídá’ doo nt’é daaṉii da.  
\v 5 Bijíí daantł’izíí bighą Jesus doo bił gozhǫ́ǫ́ dago déhashkeego nṉee yitah déz’įįdá’ nṉee bigan binawod ásdįįdi, Yushdé’ dahdinlṉíh, yiłṉii. Áík’ehgo bich’į’ dahdidilṉiigo bigan nádzii, łahzhiṉééhíí ga’at’éé násdlį́į́.  
\v 6 Áídí’ Phárisees daanlíni ch’ékaigo dagoshch’į’ Hérod yił daagot’íni biłgo hagot’éégo Jesus daayiziłheehíí yee ndaagoshchįį.  
\v 7 Jesus bitsiłke’yu biłgo túsikąąyú dahiskai: nṉee łą́ą́go Gálileedí’ ła’íí Judéadí’ biké’ onałsą́ą́,  
\v 8 Jerúsalemdí’ ałdó’, ła’íí Iduméadí’, Jórdan túńlííníí hanaadí’, ła’íí Tyre hik’e Sidon biṉaadyúdí’, ízisgo ánát’įįłíí ya’ikodaanzįįgo baa náńłsą́ą́.  
\v 9 Akú nṉee łą́ą́híí bighą Jesus bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Nṉee doo daashiłjizh da doleełgo t’ahkodá’ tsina’eeł ałts’ísę́hi kozhį’ shá nnoł’eeł.  
\v 10 Nṉee łą́ą́go náilzii; áík’ehgo kah yaa nakaihíí dawa bee denshchíd daanzįgo bik’izhį’ daałishjizh lę́k’e.  
\v 11 Spirits daanchǫ’íí dahagee daabo’įįgee biyahzhį’ hayaa ádaadzaago nádaadidilghaazh, Ni, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nlíni ánt’įį, daaṉiigo.  
\v 12 Ch’ídaashinoh’aah hela’, daayiłṉii.  
\v 13 Áídí’ Jesus wą́’zhį’ hayaadá’ yił nakai doleełíí, Yushdé’, daayiłnṉiid: áík’ehgo baa hikai lę́k’e.  
\v 14 Bitsiłke’yu doleełíí nakits’ádah hayiṉil, yati’ baa gozhóni yaa yádaałti’yú daidoł’aałgo,  
\v 15 Iłtah at’éégo daanṉiihíí nádaayilziihgo, ch’iidn ałdó’ hadainihiyóódgo binawod baa daadest’ąą:  
\v 16 Simon holzéhi Peter ałdó’ yizhi’ yá áyíílaahi;  
\v 17 Zébedee biye’, James holzéhi hik’e bik’isn John biłgo; áí Boanérges yizhi’ yá ádaayiizlaa, i’ṉiihíí k’a’at’éégo golzeego ágolzee:  
\v 18 Andrew, Philip, Barthólemew, Matthew, Thomas, Alphéus biye’ James holzéhi, Tháddeus, Símon, Cánaanite nlíni,  
\v 19 Ła’íí Judas Iscáriot, ch’íbido’aałíí: áí hayiṉildá’ kįh yuṉe’ ha’akai lę́k’e.  
\v 20 Áígee nṉee dázhǫ́ łą́ą́go íła’ánánádzaa, áík’ehgo Jesus hik’e bitsiłke’yu doo hagot’éégo ndi da’iyąą da.  
\v 21 Bik’íí ya’ikodaanzįįdá’ biká okai; Biini’ édįh ląą, daaṉiigo.   
\p
\v 22 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi Jerúsalemdí’ hikaihíí gádaaṉii, Ch’iidn binant’a’, Beélzebub holzéhi, biyi’ sizįį lą́go, áń binawodíí bee nṉee biyi’dí’ ch’iidn hainihiyood, daabiłṉii lę́k’e.  
\v 23 Áídí’ Jesus begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi, Yushdé’, daayiłṉiigo, na’goṉi’íí bee bił ch’ígó’aahgo gáṉíí, Hagot’éégo Satan biyi’dí’ dabíí hádi’nidzood doleeł?  
\v 24 Nṉee dałaháyú binant’a’ golííníí dabíí iłch’į’ nanádaagonłkaadyúgo doo aṉahyú bengonowáh át’éé da.  
\v 25 Dała’ naháztaaníí dabíí iłk’ídahnájahyúgo doo aṉahyú bengonowáh át’éé da.  
\v 26 Áík’ehgo Satan dabíí ích’į’ naná’idziidgo ádaagodet’ąąyúgo doo aṉahyú bengonowáh át’éé da, daazhógo bengoṉáh.  
\v 27 Doo hadíń nṉee nalwodi bigową yuṉe’ ha’agháhgo dawahá bíyééhíí yino’į́įh at’éé da, ntsé nṉee nalwodíí łíhiłtł’ǫǫyúgo zhą́; áídá’ dawahá bíyééhíí yits’ą́’ yin’įįh.  
\v 28 Da’aṉiigo gádaanohwiłdishṉii, Nṉee binchǫ’íí dawa baa nágodit’aah doleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań nchǫ’go baa yách’iłti’íí ndi ałdó’:  
\v 29 Áídá’ Holy Spirit dénchǫ’go baa yách’iłti’yúgohíí doo kaa nágodinot’áah at’éé da, áídá’ dahazhį’ bił ch’ígodeehíí bee bá goz’ąą:  
\v 30 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi, Ch’iidn biyi’ golį́į́ lą́ą́, daabiłṉiihíí bighą Jesus díí k’ehgo yałti’ lę́k’e.   
\p
\v 31 Jesus bik’isyú bimaa biłgo akú hikai, dadáńyú nadaazį’dá’ bich’į’ oda’is’a’, Yushdé’, daabiłṉiigo.  
\v 32 Nṉee łą́ą́go biṉaayú naháztaaníí gádaabiłṉii, Nimaa ła’íí nik’isyú dadáńyú nazįį, níka daantaahgo.  
\v 33 Hadíń shimaa, hadíń shik’isyú? biłṉii.  
\v 34 Jesus nṉee biṉaayú naháztaaníí yitah déz’įįdá’ gáṉíí, Kúnko shimaa ła’íí shik’isyú.  
\v 35 Dahadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań dáhát’į́į́yú ánát’įįłíí, shik’isn dagohíí shilah ła’íí shimaa at’éé.   
\c 4  
\p
\v 1 Jesus túsikaaníí bahgee iłch’ígó’aah nkenágodidzaa: áígee nṉee łą́ą́go baa náńłsą́ą́, áík’ehgo tsina’eełíí yihiyaago dahnezdaa; áídá’ nṉeehíí tábąąyú íła’adzaa lę́k’e.  
\v 2 Áígee na’goṉi’íí yee łą́ą́go yił ch’ígó’aah gáṉíígo,  
\v 3 Ídaayesółts’ąą; k’edileehíí yił ke’go k’edileeyú óyáá,  
\v 4 K’edileegee k’edilzíí ła’ intín bahyú nanehezdee, áík’ehgo dlǫ́’ íła’adzaago ąął nádaihezlaa.  
\v 5 Ła’ k’edilzíí tsétahyú nanehezdee, ákú łeezh doo dázhǫ́ łą́ą́yú da; łeezh da’ayą́háhíí bighą dagoshch’į’ hadaazhjeed:  
\v 6 Áídá’ ya’áí hanadáhgee dilid; bikeghad doo yúyahyú nel’ąą dahíí bighą nádaahesgą.  
\v 7 Ła’ihíí hosh bitahyú nanehezdee, áík’ehgo hoshihíí igháńłsąągo nadaistseedgo binest’ą’ da’ádįh.  
\v 8 Ła’ k’edilzíí łeezh nłt’ééyú nanehezdee, áí zhą́ hadaazhjeedí’ nchaa daasilįįgo nest’áń áyíílaa, ła’ tádin, ła’íí gostądin, ła’íí dała’á gonenadín bitisyú ánálzaa.  
\v 9 Hadíń bijeyi’ golííníí íyésts’ąą le’, ṉii, Jesus.  
\v 10 Jesus dasahndi nṉee ła’ t’ah biṉaayú nadaazį’íí bitsiłke’yu biłgo nabídaadiłkidgo gádaabiłṉii, Iłch’ígót’aahgo na’goṉi’íí bee nohwił nadaagosíńłṉi’íí nt’é nṉiigo ánṉii?  
\v 11 Áík’ehgo gáyiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí doo bígózį da n’íí nohwíí bídaagonołsįįhgo nohwaa daagodest’ąą: áídá’ doo néé zhiṉéé daanlįį dahíí iłch’ígót’aahgo na’goṉi’íí zhą́ bee bił na’goṉi’:  
\v 12 Áík’ehgo dédaineł’įį ndi doo daayo’įį da doleeł; dédaidits’ag ndi doo bił ídaagozį da doleeł; doo ágát’éé dayúgo binchǫ’íí yits’ą́ t’ąązhį’ nakáhgo binchǫ’híí bighą baa nágodit’aah doleeł ni’.  
\v 13 Ya’ iłch’ígót’aahgo nohwił nagosisṉi’ n’íí doo nohwił ídaagozį da née? Áídá’ hagot’éégo iłch’ígót’aahgo nada’goṉi’íí dawa nohwił ídaagozį doleeł? ṉii, Jesus.   
\p
\v 14 K’edileehíí Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ k’eidilee.  
\v 15 K’edilzíí intín bahyú nanehezdee n’íí áí nṉee yati’ biyi’ k’edolzaahíí ádaat’ee, áídá’ yati’ dédaidits’agdá’ Satan baa nyaago daabijíí yuṉe’ yati’ k’edolzaa n’íí bits’ą́’ hayiné’.  
\v 16 Da’ágánánát’éégo tsétahyú nanehezdee n’íí yati’ daidits’ago dagoshch’į’ bił daagozhǫ́ǫ́go nádaidnné’hi;  
\v 17 Áídá’ daabiyi’yú bikeghad doo yúyahyú nel’ąą dago dá’aṉahzhį’ begodigháh; áídá’ yati’híí bighą nagontł’ogíí bee, dagohíí nṉee daabich’ołaahíí bighą biniigonłt’ééhíí begowáhgee dagoshch’į’ t’ąązhį’ nanánihidéh.  
\v 18 Hosh bitahyú nanehezdee n’íí yati’ daidits’ag,  
\v 19 Áídá’ ni’gosdzáń biká’zhį’ nabi’dintł’ogíí, hágołdzilgohíí k’izé’idiłteehíí, ła’íí dawahá biká hágot’iiníí bijíí biyi’ bitis silįįgo, hosh igháńłsą́ą́go yati’ k’edolzaa n’íí naistseed, áík’ehgo doo binest’ą’ goleeh da.  
\v 20 Łeezh nłt’ééyú nanehezdee n’íí yati’ daidits’ago nádaagodin’ąą, áík’ehgo nest’áń ánádail’įįh, ła’ tádin, ła’íí gostądin, ła’íí dała’á gonenadín bitisyú ánádail’įįh.   
\p
\v 21 Jesus gánádaayił’ṉii, Ik’ah kǫ’íí ch’otį́į́łgo táts’aa bił hayaa nch’í’áah née? Kástíné yitł’ááhyú nch’í’áah née? Ik’ah kǫ’íí biká’ dahnásiłt’áhé biká’ dahch’i’aahgohi at’éé.  
\v 22 Dawahá nanl’į’ n’íí ch’í’ṉah ádolṉiił; dawahá doo hit’įį da n’íí bígózįhgo ádolṉiił.  
\v 23 Hadíń bijeyi’ golííníí íyésts’ąą  
\v 24 Da’dohts’agíí nłt’éégo ídaayesółts’ąą. Dáhołąągo kaa daasohné’ láńshį n’íí k’ehgo da’ágáhołąągo nohwaa nádo’né’; ła’íí nohwíí daadohts’agíí dayúweh bitisyú ínágodáhgo nohwaa nádo’né’, biłṉii.  
\v 25 Dahadíń íyésts’ąągo ígoł’aahíí, bigoyą’íí itisgo baa nádo’né’; áídá’ dahadíń doo íyésts’ąą dahíí ayą́hágo íyésts’ąą n’íí ndi bits’ą́’ da’ílíí nádodleeł.   
\p
\v 26 Jesus gáṉíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí díí k’ehgo at’éé: ła’ nṉee k’edilzíí yił ke’go k’edilee;  
\v 27 Ánágoldohgo tł’é’gee iłhoshdá’ t’ahbįgo nádidáhdá’ k’ednláá n’íí hadaazhjeedí’ ńdaandésąą, hagot’éégo shįhíí doo yígółsį da ndi.  
\v 28 Ni’ dabíí inest’ą’ yińdíłsé, bit’ąą ntsé hadaajah, áígeehíí bilatáhé daagoleeh, áídí’ binest’ą’ nłt’éégo nt’į́.  
\v 29 Nłt’éégo nest’ąągee dagoshch’į’ tł’oh bená’itłíshé bee higeesh nkegonigháh, da’nest’ąągee ngonyááhíí bighą.   
\p
\v 30 Jesus gánádi’ṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí hant’é bił łíshhah ndleego baa nadaagohiilṉi’? Nt’éshą’ iłch’ígót’aahgo na’goṉi’íí baa nadaagohiilṉi’?  
\v 31 Ch’il mustard holzéhi biyigéhíí k’ehgo at’éé; áík’edilzeegee k’edilzíí dawa bitahgee bízhą́ ałts’ísę́hihi at’éé:  
\v 32 Áídá’ k’edolzaadá’ hadag nołsééł, áídí’ ch’il dawa bitisgo at’éhi hileeh, bits’ádaaz’aahíí nchaa hileeh, áík’ehgo dlǫ́’ yúdahyú nada’iṉiihíí bit’oh ádaagole’, bichagosh’ohyú.  
\v 33 Iłch’ígót’aahgo nada’goṉi’íí ágádaat’eehíí łą́ą́go Jesus Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bee bił nagosṉi’ lę́k’e, bił ídaagozįhíí bik’ehgo.  
\v 34 Dá’iłch’ígót’aahgo nada’goṉi’íí zhą́ bee bich’į’ yałti’ lę́k’e: áídá’ dasahndi bitsiłke’yu yił nadaaháztąąyúgo, dawahá bił ch’í’ṉah áyíílaa.  
\v 35 Da’áí bijįį o’i’ą́ą́yú Jesus bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Noo’, hanaazhį’ nohwił nada’do’éeł.  
\v 36 Nṉee baa náńłsą́ą́ n’íí nádihołséh daayiłnṉiidá’, Jesus t’ah tsina’eełíí yiyi’ dahsdaago bitsiłke’yu bił oda’iz’éél. Tsina’eeł ádaałts’ísę́hi ałdó’ ba’ashhah dahi’eeł lę́k’e.  
\v 37 Nt’éégo yat’éégo deyolgo tsina’eełíí tú nádidáhíí beh nádilk’oołgo bee ha’dezbįh.  
\v 38 Áídá’ tsina’eełi biyi’ iké’dí’ tsi’aał biká’ Jesus iłhosh: bitsiłke’yu ch’ínádaabisidgo gádaabiłṉii, Iłch’ígó’aahíí, goyéégo nohwich’į’ godegháhíí doo nił hago’at’éé da née?  
\v 39 Áík’ehgo ch’ínádzidgo nyolhíí yich’į’ hadzii, áídí’ túsikaaníí gáyiłṉii, Dákohégo, nkegohin’ą́ą́ le’. Áík’ehgo oyólgo nkenágoheltǫ’ lę́k’e.  
\v 40 Áídí’ Jesus gádaabiłṉii, Hant’é lą́ bighą ńdaałdzid? Hant’é bighą doo Bik’ehgo’ihi’ṉań bada’ohłíí da?  
\v 41 Áík’ehgo bitsiłke’yu dázhǫ́ tsídaadesyizgo gádaałiłdi’ṉii, Nṉee lą́ą́ daat’éhi díí, nyolhíí ła’íí tú ndi da’áyiłṉiiyú ádaat’įį.   
\c 5  
\p
\v 1 Hanaayú Gadarénes daagolį́į́yú bił nada’diz’eel.  
\v 2 Jesus tsina’eełíí yiyi’dí’ háyáágo nṉee łena’ṉiłíí goz’ąądí’ nṉee spirit nchǫ’íí biyi’ golíni baa nyáá,  
\v 3 Áń nṉee łena’ṉiłíí goz’ąąyú golínihi; doo hadíń łínábółtł’óh adzaa da, bésh hishbizhíí bee ndi:  
\v 4 Goląąn bésh hishbizhíí ła’íí kokee bee łínádaach’iłtł’óhíí bee łíbi’destł’ǫǫ ndi bésh hishbizhíí iłk’ínáyidzįįs, ła’íí bikee łínádaach’iłtł’óhíí nyihidzįįz lę́k’e: doo hadíń nzhǫǫgo ábóle’ ágódzaa da.  
\v 5 Tł’é’gee ła’íí jįįgee dziłyú nṉee łena’ṉiłíí bitahyú dádilwoshgo zhą́ naghaa, tséé yee n’ídilgeeshgo.  
\v 6 Áídá’ dáńzaadí’ Jesus yiłtsąądá’ yich’į’ nádilwodgo yiyahzhį’ hayaa adzaago,  
\v 7 Yat’éégo gáṉíí, Hago ląą áshíle’go ánt’įį, Jesus, da’tiséyú át’éhi biYe’ ńlíni? Shiniigodnléh hela’, Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee nánoshkąąh.  
\v 8 Jesus spirit nchǫ’íí iłk’idá’ gáyiłnṉiid, An biyi’dí’ hanṉáh, spirit nchǫ’íí ńlíni.  
\v 9 Jesus nabídiłkidgo, Hant’é honlzéé? biłṉii. Shíí Łáni honszee: hiidląąhíí bighą, ṉii.  
\v 10 Díí goz’ąądí’ ch’ídaanohwinyóód hela’, ṉiigo náyokąąh.  
\v 11 Áígee dził biṉahzhį’yú góchi da’ayąągo nanałsé’ lę́k’e.  
\v 12 Áík’ehgo ch’iidn dawa nádaayokąąh, Góchi biyi’ onohwinyóód, áí beh náhiilzéh, daaṉiigo.  
\v 13 Áík’ehgo Jesus baa goden’ą́ą́. Spirits daanchǫ’íí nṉeehíí yiyi’dí’ hanałsą́ą́dá’ góchi yiyi’ onałsą́ą́; áídí’ góchi n’íí (nakidn doo náhóltagyú shį,) hayaa nádnkįįgo túsikáni yeh nałsą́ą́go tú yił daadesdzii.  
\v 14 Góchi yiṉádaadéz’įį n’íí nádnkįįgo kįh gozṉilyú ła’íí biṉaayú gotahyú yaa nadaagosṉi’. Nṉee yił nadaagosṉi’íí áí ágodzaahíí daineł’į́į́yú oheskai lę́k’e.  
\v 15 Jesus yaa hikaidá’ nṉee ch’iidn isná ábiłsį n’íí, spirits daanchǫ’i łáni biyi’ golį́į́ n’íí, bidiyágé gólį́į́go, biini’ ndi golį́į́go sidaago daayiłtsąą lę́k’e; áík’ehgo ńdaaldzid.  
\v 16 Nṉee biṉááł ágodzaahíí hagot’éégo nṉee ch’iidn isná ábiłsį n’íí biyi’dí’ Jesus ch’iidn hainiyoodíí, ła’íí góchi hago ádaasdzaahíí yaa nadaagosṉi’.  
\v 17 Áík’ehgo, Nohwini’dí’ ch’ínṉáh, yiłṉiigo náyokąąh nkegonyaa.  
\v 18 Jesus tsina’eełíí yeh nádzaago nṉee ch’iidn isná ábiłsį n’íí nábokąąhgo, Nił nádósht’aash, ṉii lę́k’e.  
\v 19 Áídá’ Jesus, Dah, biłṉii, gowąyú nádńdáhgo nit’eké Bik’ehgo’ihi’ṉań dázhǫ́ ná áyíílaahíí baa bił nadaagolṉí’, ła’íí hagot’éégo naa ch’oba’íí.  
\v 20 Áídí’ dahiyaago Decápolis biṉaayú Jesus bá áyíílaahíí yaa nagolṉi’ nkegonyaa; áík’ehgo nṉee dawa bił díyadaagot’ee lę́k’e.  
\v 21 Jesus hanaayú bił naná’dez’eeldá’ ákú nṉee łą́ą́go baa náńłsą́ą́; áń tábąąyú sizįį lę́k’e.  
\v 22 Áígee Jews ha’ánáłséhíí yebik’ehi ła’ Jáirus holzéhi nyáá; áń Jesus yiłtsąądá’ yiyahzhį’ hayaa adzaago,  
\v 23 Náyokąąhgo gáṉíí, Shitsi’ ałts’ísę́hi k’azhą́ datsaah: noo’, nłt’éé nádleeh doleełgo bik’enlṉíh; áík’ehgo hiṉaa doo.  
\v 24 Áík’ehgo Jesua yił onát’aazh; higaałgo nṉee łą́ą́go biké’ nałseełgo daabiłjizh lę́k’e.  
\v 25 Áígee isdzán dił bigháńlį́į́go nakits’ádah bił łegodzaa,  
\v 26 Izee nant’án łáń ch’éh ádaabił’įįd, ła’íí bizhaali dawa nayihiṉiił ndi doo nzhǫǫ nádleeh da, áídá’ da’tiségo adzaa.  
\v 27 Jesus ya’ikonzįįgo biṉe’dí’ ch’iląągee ninyaago bi’íí yedelṉiih lę́k’e.  
\v 28 Ídił yalti’go gáṉíí, Bi’íí zhą́ ndi bedenshṉiihyúgo, nłt’éé náshdleeh.  
\v 29 Dagoshch’į’ dił bigháńlį́į́ n’íí ésdįįd; áík’ehgo kah yaa naghaa n’íí nábi’dilziigo yígołsįįd lę́k’e.  
\v 30 Jesus, binawodíí bits’ą́’ hagoshį adzaago yígołsįįdgo, dagoshch’į’ nṉee biké’ náńłsą́ą́híí yich’į’ łedidzaago gáṉíí, Hadíń shi’íí yedelṉiih?  
\v 31 Bitsiłke’yu gádaabiłṉii, Nṉee niṉaayú daałiłjizhgo hí’į́į́; nt’é bighą, Hadíń shedelṉiih, nṉii áídá’?  
\v 32 Hadíń át’ííníí yígołsįįhgo, nṉee yitah dez’įį.  
\v 33 Isdzánhíí ábi’dilzaahíí yígołsįįdgo néldzidgo ditłidgo Jesus yiyahzhį’ hayaa adzaago, adzaahíí da’aṉiigo yaa yił nagosṉi’  
\v 34 Jesus gáyiłṉii, Shilah, ni’odlą’íí nłt’éégo ánániidlaa; iłch’į’gont’éégo nadááł, kah baa nanṉaa n’íí nándzii.  
\v 35 Jesus áígee t’ah yałti’dá’ Jews ha’ánáłséhíí yebik’ehi bigowądí nṉee hikaigo gádaabiłṉii, Nitsi’ dastsąą; nt’é bighą Iłch’ígó’aahíí dayúweh nańtł’og áída’?  
\v 36 Ádaaṉiihíí Jesus yidezts’ąągo ha’ánázéh yebik’ehi gáyiłṉii, Doo néńldzid da, Bik’ehgo’ihi’ṉań hondlą́ą́.  
\v 37 Áídí’ Peter, James hik’e bik’isn Johnhíí zhą́ yił dikáhgo ngon’ą́ą́.  
\v 38 Ha’ánázéh yebik’ehi bigowąyú ńyáágo godnch’aadgo ła’íí nṉee díyat’éégo daachago yiłtsąą.  
\v 39 Gową yuṉe’ ha’ayáágo gádaabiłṉii, Nt’é bighą daagodinołch’aadgo daahchag? Na’ilíhn doo daztsąą da, daazhógo iłhoshgo at’éé.  
\v 40 Áí bighą nṉee dázhǫ́ baa daadloh lę́k’e. Nṉee íła’adzaahíí, Ch’ínohkáh, daayiłṉiidá’, na’ilíhnhíí bą́ą́, bitaa hik’e yił nakai n’íí biłgo na’ilíhn sitįį yuṉe’ ha’akai.  
\v 41 Áígee bigan yiłtsoodgo gáyiłṉii, Talítha cúmi; áí, Na’ilíhn, nádndáh, (niłdishṉii,) golzeego ágolzee.  
\v 42 Dagoshch’į’ nádiidzaago dahiyaa; áń nakits’ádah bił łegodzáhi. Áígee dázhǫ́ koł díyadaagodzaa lę́k’e.  
\v 43 Ágodzaahíí hadíń baa bił nadaagołṉi’ hela’, daayiłṉii, Jesus; ła’íí gánádaabiłdo’ṉiid, Bá da’dohné’.   
\c 6  
\p
\v 1 Jesus áídí’ dahiyaa, dabíí gólį́į́yú nádzáá; bitsiłke’yu biké’ hikaahgo.  
\v 2 Jews daagodnłsiníí bijįį, ha’ánáłséh goz’ąą yuṉe’ Jesus iłch’ígó’aah nkegonyaa: nṉee łą́ą́go daidits’ago bił díyadaagot’eego gádaaṉii, Hadí’ lą́ą́ yígołsįįdihi? Bigoyą’íí hadí’ baa hi’né’i, godiyįhgo ánágot’įįłíí ndi ánáyol’įįłgo?  
\v 3 Díń la’kįh ágole’hi nlįį, Mary bizhaazhé ya’, James, Joses, Juda hik’e Simon daabik’isn ya’? Bilahkiihíí ałdó’ la’ akú bił nahétąą? Áí bighą bik’edaach’ishch’ii lę́k’e.  
\v 4 Jesus gádaabiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi dahot’éhé nṉee daabidnłsį, áídá’ dágolį́į́gee, bik’ííhíí ła’íí dała’ naháztaaníí bitahyú zhą́ doo hadíń bidnłsį da.  
\v 5 Áí bighą ákú doo ízisgo ánát’įįł da ndihíí daanṉiihíí da’kwííyé zhą́ yik’e daadilṉiihgo nádailzii.  
\v 6 Doo daabodląą dahíí bighą bił díyagot’ee lę́k’e. Áígee iłch’ígó’aahgo gotahyú naghaa.   
\p
\v 7 Jesus bitsiłke’yu nakits’ádahíí, Yushdé’, daayiłnṉiidá’, dánaki nláágo zhą́ odaayihił’aago spirits nchǫ’íí daabidits’ago yá ndaagoz’ąą;  
\v 8 Gádaayiłṉiigo, Desohkaiyú doo hant’é daahné’go da, gish zhą́; izis bena’iltiníí dahgo, báń ałdó’ dah, nohwibestso bizis biyi’ zhaali da’ádįhgo:  
\v 9 Kee biká’na’astł’ónihíí biyi’ desoł’eez, ni’íícho doo naki da le’.  
\v 10 Gánádaayiłdo’ṉiid, Dahagee gowąyú ha’ahkáhgo, da’áígee dinohbįh le’gá, łahyú desohkaizhį’.  
\v 11 Dahagee nṉee daagolííníí doo hádaanohwit’įį dayúgo, nohwiyati’ doo yídaayésts’ąą dayúgo, áídí’ dahdohkáhgo nohwikee bąą łeezhíí baa daałhaał, áí bee doo hádaanohwit’įį dahíí bígózį doo. Da’aṉiigo gánohwiłdishṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee yándaago’aahíí bijįį Sódom hik’e Gomórrah golzeegee daagolį́į́ n’íí biniidaagodilṉe’íí bitisgo hagee nohkai n’íígee daagolííníí biniidaagodolṉiił.  
\v 12 Áík’ehgo nakits’ádahíí dahdikaigo nṉee yich’į’ yádaałti’, Nohwinchǫ’íí bits’ą́’zhį’ ádaahṉe’, daaṉiigo.  
\v 13 Ch’iidn łą́ą́go nṉee biyi’dí’ hadainiheyood, ła’íí daanṉiihíí łą́ą́go ik’ah yił yedaadilṉiihgo nádailzii.  
\v 14 Nant’án Hérod holzéhi Jesus ya’ikonzį; (dahot’éhé bizhi’ bígozįįdgo;) áík’ehgo gáṉíí, John Baptize ágole’ n’íí daztsąądí’ naadiidzaa ląą, áí bighą ígozisgo ánát’įįł.  
\v 15 Áídá’ ła’íí, \w Elías\w* at’į́į́, daaṉii. Ła’, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi at’į́į́, dagohíí doo áníidá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi n’íí ga’at’éhi, daaṉii.  
\v 16 Hérod Jesus ánát’įįłíí ya’ikonzįįdá’ gáṉíí, John, bitsits’in nadik’ii n’íí át’į́į́: daztsąądí’ naadiidzaa ląą.  
\v 17 Dabíntsédá’ Hérod oda’is’a’go John daayiłtsoodgo ha’ádaayist’e’, Heródias holzéhihíí bighą, áń Hérod yił nṉaa lę́k’e, bik’isn Philip t’ah yił nanṉee ndi.  
\v 18 John Hérod gáyiłnṉiid, Nik’isn bi’aa doo bił na’aashgo ná goz’ąą da.  
\v 19 Áí bighą Heródias John yik’enṉiihgo bidizidee hat’į́į́ ndi doo hagot’éégo da lę́k’e:  
\v 20 Hérod John yidnłsį, nṉee dábik’ehyú át’ééhíí, dilzįhgo bá habi’delzaahíí nlįįgo yígółsįgo biṉádéz’įį lę́k’e; Hérod yidits’ago yaa bił gozhǫ́ǫ́, bił nagodinlt’ee ndi.  
\v 21 Áídá’ Heródias bá iłch’į’golzaa, Hérod bił łénágodáhgo nnágodzaagee bá da’odąągo nadaant’aahíí, silááda bá nant’án daanliiníí, ła’íí Gálileegee nṉee itisgo ádaat’eehíí dawa da’iyąą.  
\v 22 Heródias bizhaazhé na’ilíhníí ha’ayaadá’ ilzhishgo Hérod ła’íí yił da’iyąąhíí yił daagoyiłshǫ́ǫ́, áík’ehgo Hérod na’ilíhníí gáyiłṉii, Dant’éhéta háńt’iiníí shíhóńkeed, áík’ehgo naa nshné’.  
\v 23 Bitł’a dahdidilṉiihgo gánáyiłdi’ṉii, Dant’éhéta shíhóńkeedíí, dawahá bánansht’aahíí iłṉí’go ndi naa densh’aa.  
\v 24 Áídí’ na’ilíhníí onádzaayú bimaa gáyiłṉii, Nt’é bíhóshkeed? Áík’ehgo bimaa gábiłṉii, John Baptize ágole’íí bitsits’in bíhóńkeed.  
\v 25 Áík’ehgo na’ilíhníí dagoshch’į’ ha’ánádzaadá’ hwéhego Hérod yich’į’ nnilwodgo gáṉíí, John Baptize ágole’íí bitsits’in bena’ikaahíí biká’ dahs’ąągo dagoshch’į’ shaa ńkaah.  
\v 26 Nant’ánhíí dázhǫ́go doo bił gozhǫ́ǫ́ da; áídá’ bitł’a dahdidilṉiih n’íí bighą, ła’íí nṉee yił da’iyąąhíí bighą doo hagot’éégo, Dah, yiłṉii da.  
\v 27 Áík’ehgo dagoshch’į’ nant’ánhíí silááda John bitsits’in náyíí’aahgo oyił’a’: áík’ehgo ha’áná’ilka’ yuṉe’ bitsits’in nadain’ą́ą́dá’,  
\v 28 Bena’ikaahíí bee bitsits’ini ha’ádaiskąągo, na’ilíhníí yaa yinką́ą́; áídí’ na’ilíhníí bimaa yaa nainką́ą́.  
\v 29 John bitsiłke’yu ya’ikodaanzįįdá’ bits’íhíí nádainłtįįgo tsébii’i’áń yuṉe’ odaiztįį lę́k’e.  
\v 30 Odais’a’ n’íí Jesus yaa nákaigo hago ánádáát’įįdíí, ła’íí nt’é iłch’ídaagos’ąąhíí dawa baa bił nanádaagosṉi’.  
\v 31 Áídí’ Jesus gádaabiłṉii, Noo’, danéé zhą́ da’igolį́į́yú ch’a’ohkáh, hanádaahidzoołyú; nṉee łą́ą́go baa nihikáhíí bighą doo da’iyąą da le’ágot’ee lę́k’e.  
\v 32 Áík’ehgo doo hadíń naghaa dayú dabíí zhą́ bił oda’iz’eel.  
\v 33 Áídá’ nṉee bił oda’iz’eelgo daabiłtsąą lę́k’e, áík’ehgo łą́ą́go Jesus yídaagołsįįdgo ił’anigo kįh gozṉildí’ dáni’go akú dantsé ńkį́į́, áídí’ baa náńłsą́ą́.  
\v 34 Jesus ákú bił nda’iz’eelgo nṉee łą́ą́go íła’adzaahíí yo’įįgo yaa daach’oba’, dibełį́į́ nanyoodíí da’ádįhgo nakai łehíí k’ehgo ádaat’eehíí bighą; áík’ehgo łą́ą́go yił ch’ídaago’áah nkegonyaa.  
\v 35 O’i’ą́ą́zhį’ godeyaayú bitsiłke’yu baa hikaigo gádaabiłṉii, Kú da’igolį́į́yú doo hadíń gólį́į́ da, k’ad o’i’aahzhį’ goldoh:  
\v 36 Nṉeehíí dahayú gotahyú nádaadnł’áá, báń nadaayiłṉiihyú; bi’idáń da’ádįhíí bighą.  
\v 37 Áídá’ Jesus gádaabiłṉii, Nohwíígo bá da’dohné’. Bitsiłke’yu gánádaabiłdo’ṉiid, Báń naki gonenadín zhaali, \w penny\w* holzéhi, dábik’ehgo nadaahiilṉiihyú nkáh née, bá da’n’né’go?  
\v 38 Báń dijolé da’kwíí nadaahné’? ṉii, Jesus, Ti’i, akú hadaadeh’į́į́. Yídaagołsįįdá’ gádaaṉii, Ashdla’i ląą, łógíí naki biłgo.  
\v 39 Jesus gádaabiłṉii, Nṉee dawa ni’yú tł’oh dotł’izhi biká’yú ił’anigo dinohbįh daabiłdohṉii.  
\v 40 Áík’ehgo dała’á gonenadíngo ła’íí ashdladingo dinezbįh.  
\v 41 Áídí’ Jesus báń ashdla’ihíí łóg nakihíí biłgo náidnné’go hadag déz’įįgo ya’ihénzįgo oskąądí’ iłk’ídaizné’go bitsiłke’yu yaa daizné’, nṉee yitada’iṉiihgo; ła’íí łóg nakihíí nṉee dawa yitada’izṉii.  
\v 42 Áígee nṉee dawa da’iyąągo náda’isdįįd lę́k’e.  
\v 43 Ch’ékaadíí táts’aa nakits’ádah bik’ehgo nádaihezlaa, báń hik’e łóg biłgo.  
\v 44 Nṉee ashdladn doo náhóltagyú áhołánishį báń daiyą́ą́.  
\v 45 Áídí’ Jesus bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Tsina’eełíí beh hohkáhgo shádįhyú nohwił ido’éeł hanaayú, Bethsáidayú, shíhíí nṉee nádohkáh biłdishṉiidá’.  
\v 46 Nádohkáh yiłnṉiidá’ dasahndi wą́’yú óyáá, okąąhyú.  
\v 47 O’i’ą́ą́ ni’ tsina’eełíí tú iłṉí’yú hi’oł, áídá’ Jesus dasahndi ni’yú naghaa lę́k’e.  
\v 48 Bił da’o’ołgee bidáhzhį’ nyolgo bich’į’ nagontł’ogo Jesus yiłtsąą; áík’ehgo doo hwahá ha’i’aah dayú bich’į’ higaał, tú yiká’ higaałgo; ba’ashhah ch’egháhgo.  
\v 49 Nt’éégo tú yiká’ higaałgo bitsiłke’yu daabiłtsąądá’, ch’iidn at’į́į́ daanzįgo nádaadidilghaazh:  
\v 50 Dawa daabiłtsąągo tsídaadolyiz. Áídá’ dagoshch’į’ Jesus bich’į’ hadziigo, Nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’: shíí ásht’į́į́; doo nédaałdzid da, daabiłṉii lę́k’e.  
\v 51 Áídí’ tsina’eełíí itah yiyi’ oyáágo nyolíí isht’idedzaa: áí bighą dázhǫ́ bił díyadaagot’eego tsídaadolyiz.  
\v 52 Báń godiyįhgo łą́ą́go alzaa n’íí doo bił ídaagozį da; áídá’ bijíí ntł’iz daasilįį.  
\v 53 Hanaayú bił nada’dez’eeldá’ ni’ Gennésaret golzeeyú nda’iz’eelgo tsina’eełíí dah daayihiztł’ǫ́ǫ́.  
\v 54 Áígee tsina’eełíí biyi’dí’ hakaidá’ dagoshch’į’ nṉee Jesus yídaagołsįįd.  
\v 55 Áík’ehgo daagotahyú dahot’éhé anákeełgo daanṉiihíí ch’id yiká’ nashjeed, hayú Jesus naghaa ch’iṉiiyú anádaayołtéeh.  
\v 56 Dahayú naghaayú kįh nagoshjaayú, ła’íí kįh nagozṉilyú, ła’íí gotahyú, daanṉiihíí intínk’ehyú ndaayihiṉiił, Jesus náyokąąhgo, Ni’íí bidá’yú zhą́ ndi bedaadenlṉiih, daabiłṉiigo: áík’ehgo bedaadesṉiihíí dawa nádaabi’dilzii.   
\c 7  
\p
\v 1  \w Pharisees\w* daanlíni hik’e begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi ła’ biłgo Jerúsalemdí’ hikaihíí Jesus yaa íła’adzaa.  
\v 2 Jesus bitsiłke’yu ła’ bigan dáchįzhą́go da’iyąągo daa yiłtsąą, áí dá doo daagodnłsįgo táda’digisé da’iyąągo ágolzee; áí daayiłtsąądá’ yída’iłtah lę́k’e.  
\v 3 Phárisees hik’e Jews daanlíni dawa daagodnłsįgo tánáda’digisyúgo zhą́ náda’idįįh, iłk’idá’ nṉee yánazįį n’íí yendaago’aahíí k’ehgo.  
\v 4 Na’hiṉiih nagoz’ąądí’ nnáhikáhgee daagodnłsįgo táda’digisgo zhą́ da’iyąą. Iłk’idá’ nṉee n’íí yedaagos’aaníí łą́ą́go ałdó’ yee ánádaat’įįł, idee, isaa, be’ibízhé bésh łitsogi alzaahíí daagodnłsįgo tádaasgisgo, biká’idáné ałdó’.  
\v 5 Phárisees hik’e begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi biłgo Jesus nayídaadiłkidgo, Hant’é bighą nitsiłke’yu iłk’idá’ nṉee yánazįį n’íí yendaagos’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dago dá doo daagodnłsįgo táda’digiségo da’iyąą? daaṉii.  
\v 6 Jesus gádaabiłṉii, Nohwíí nṉee nzhóni ádaadoł’íni, \w Esáias\w* da’aṉiigo dabíntsédá’ nohwaa nagolṉi’ lę́k’e, díí k’ehgo nohwaa k’e’eshchįįgo, Díí nṉee dá yati’ zhą́ bee daashidnłsį, áídá’ bijíí bee doo daashidnłsį da.  
\v 7 Da’ílį́į́zhį’ daashokąąh, nṉee yegos’aaníí zhą́ yee iłch’ídaago’aah.  
\v 8 Bik’ehgo’ihi’ṉań yengon’ááníí k’ihzhį’ ádaasolaadá’ iłk’idá’ nṉee n’íí yendaagos’aaníí zhą́ bikísk’eh ádaanoht’ee, isaa, ideeta daagodinołsįgo tádaahgisgo; ła’íí da’áík’ehgo łą́ą́yú ánádaaht’įįł.  
\v 9 Áídí’ gánádaabiłdi’ṉii, Iłk’idá’ nṉee n’íí nohwá yendaagos’aaníí zhą́ nłdzilgo daahonohtą’híí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań yengon’ááníí daazhógo k’ihzhį’ ádaanołsį.  
\v 10 Moses gánṉiid, Nitaa hik’e nimaa dinłsį́, ła’íí, Hadíń bitaa dagohíí bą́ą́ yati’ yee yokáałíí zideego bá goz’ąą:  
\v 11 Áídá’ nohwihíí gádaadohṉii, Hadíń bitaa dagohíí bą́ą́, Nt’éhéta bee nich’oshṉii doleeł n’íí Corban at’éé, yiłṉiihíí, áí golzeego Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nshné’ golzeego ágolzee; áík’ehgo áń doo zideego bá goz’ąą da, daadohṉii.  
\v 12 Ádohṉiigo bitaa dagohíí bą́ą́ doo dayúweh bich’oṉii da ndi nzhǫǫ, daadohṉii;  
\v 13 Áík’ehgo iłk’idá’ nṉee n’íí yendaagos’aaníí nohwichągháshé bił ch’ídaagonoh’aahíí bikísk’eh ádaanoht’eego Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’íí doo nt’égo ádaanołsį da: ła’íí da’áík’ehgo łą́ą́yú ánádaaht’įįł.   
\p
\v 14 Áídí’ nṉee dawa, Yushdé’, daayiłnṉiidá’ gádaayiłṉii, Daanohwigha shídaayełts’ą́ą́go bídaagonoł’aah:  
\v 15 Nt’é koká’dí’ koyi’ yuṉe’ be’ogohigháhíí doo nchǫ’go kodiłteeh da: áídá’ nt’é koyi’dí’ behagohigháhíí zhą́ nchǫ’go kodiłteehi at’éé.  
\v 16 Hadíń bijeyi’ golííníí íyésts’ąą le’.  
\v 17 Nṉee íła’at’éé n’íí bits’ą́’ Jesus kįh yuṉe’ ha’ayaadá’ bitsiłke’yu iłch’ígó’aahgo nagolṉi’ n’íí yaa nabídaadiłkid.  
\v 18 Áík’ehgo gádaabiłṉii, Ya’ nohwíí ałdó’ t’ah doo nohwił ídaagozį da née? Nt’éhéta koká’dí’ koyi’ yuṉe’ be’ogohigháhíí doo nchǫ’go kodiłteeh dahíí, ya’ doo hwahá bídaagonołsįįh da née?  
\v 19 Áí kojíí doo biyi’ yuṉe’ ogohigháh da go’į́į́, áídá’ kobid yuyaa be’ogohigháh, áídí’ nláhyú bech’ígohigháh; Jesus áṉííhíí bee idáń dawa nłt’éé, ṉii.  
\v 20 Gánádaabiłdo’ṉiid, Koyi’dí’ behagohigháhíí zhą́ nchǫ’go kodiłteehi at’éé.  
\v 21 Koyi’dí’, kojíí biyi’dí’ díínko behagohigháh: nchǫ’go natsí’ikeesíí, nant’į’ na’idaahíí, iké’ na’idaahíí, na’iłtseedíí,  
\v 22 Ich’in’įįhíí, dawahá dayúwehégo ídáhách’it’iiníí, nchǫ’go ách’ít’ééhíí, nach’ich’aahíí, nchǫ’íí doo bich’į’ t’ąązhį’ ách’it’éé dahíí, bíyééhíí hách’it’įįhíí bighą hach’ishkeehíí, nchǫ’go yách’iłti’íí, ída’ch’odlííhíí, koni’ ádiníí ałdó’:  
\v 23 Díí nchǫ’íí dawa koyi’dí’ behagohigháh, áí nchǫ’go daakodihiṉiiłi at’éé.   
\p
\v 24 Áídí’ Jesus dahiyaago Tyre hik’e Sidon golzeehíí biṉaayú óyáá, áígee kįh yuṉe’ ha’ayáá, akú nashaahíí doo hadíń yígołsįįh da, nzįgo: áídá’ doo hagot’éégo nádaabidoł’į́ihgo da.  
\v 25 Áídá’ isdzán bizhaazhé na’ilíhníí spirit nchǫ’i biyi’ golíni Jesus ya’ikonzį, áík’ehgo baa nyáágo biyahzhį’ hayaa adzaa:  
\v 26 Isdzánhíí Greek k’ehgo yałti’ihi, Syropheníciadí’ gólíni; áń nábokąąh, Ch’iidn shizhaazhé biyi’ golíni biyi’dí’ hanyóód, biłṉiigo.  
\v 27 Jesus gábiłṉii, Chągháshé ntsé bá daach’idiné’go nłt’éé: báń chągháshé bits’ą́’ nách’idiné’go gósé bich’į’ och’iłkaadgo doo bik’eh da.  
\v 28 Isdzán gánábiłdi’ṉii, Da’aṉii, shiNant’a’: da’ágát’éé ndi gósé biká’idáné bich’į’ nakaihíí báń bizhool chągháshé bits’ą́’ nanihidéhíí daayiyąą.  
\v 29 Jesus gábiłṉii, Ánṉiihíí bighą nádńdáh; ch’iidn nizhaazhé biyi’dí’ háyáá.  
\v 30 Isdzánhíí bigowąyú nadzaago, ákú bizhaazhé biká’dahstíné yiká’ dahstįį ląą, ch’iidn da’ádįhgo.   
\p
\v 31 Áídí’ Jesus dahnadidzaago Tyre hik’e Sidon golzeedí’ túsikaaníí Gálilee golzeezhį’ nadzáá, Decápolis golzeeyú ch’ínyáágo.  
\v 32 Áígee nṉee bijeyi’ ágodini, doo nłt’éégo yałti’i, Jesus baa bił ch’ikai lę́k’e; Biká’nlṉíh, daabiłch’iṉiigo nádaabich’okąąh.  
\v 33 Nṉee íła’at’ééhíí bits’ą́’ dasahndi yił o’áázhdá’ bijeyi’ odolṉiih, áídí’ hadnzhéédgo nṉeehíí bizaad yedelṉiih;  
\v 34 Hadag déz’įįgo deyoldá’, Éphphtha, biłṉii, áí, Ch’ínádendláad, golzeego ágolzee.  
\v 35 Dagoshch’į’ bijeyi’ ch’ínádendláád, ła’íí bizaad n’íí nłt’éé násdlį́į́go, nłt’éégo yałti’.  
\v 36 Hadíń bił nadaagołṉi’ hela’, biłṉii, Jesus: ádaabiłnṉiid ndi da’tiségo yaa nanádaagolṉi’;  
\v 37 Dázhǫ́ bił díyadaagot’ee lę́k’e, gádaaṉiigo, Dawahá dázhǫ́ nłt’éégo ładaile’: kojeyi’ ágodįh n’íí ich’idits’ago ánáidle’, ła’íí doo yách’iłti’ da n’íí ndi yách’iłti’go ánáidle’.   
\c 8  
\p
\v 1 Áí benagowaadá’ nṉee łą́ą́go íła’adzaa, doo nt’é daiyąą dago Jesus bisiłke’yu, Yushdé’, yiłnṉiidgo gádaayiłṉii,  
\v 2 Nṉee íła’at’ééhíí baa daach’oshba’, dá bił nashkaigo taagiskąą, k’adíí doo nt’é daiyąą da.  
\v 3 Bigowąyú dáshiṉá’ onádaasił’a’yúgo, nákaahyú dánko shiṉá’ yik’ee odaatłish: ła’íí ńzaadí’ neheskaihíí bighą.  
\v 4 Bitsiłke’yu gádaabiłṉii, Da’igolį́į́gee hadí’ báń nádaach’idiné’, díí nṉee bá daan’né’go?  
\v 5 Jesus gádaabiłṉii, Báń dijolé da’kwíí nadaahné’? Gosts’idi, daaṉii.  
\v 6 Áígee nṉeehíí, Ni’yú dinohbįh, daayiłṉii: áídí’ báń gosts’idi náidnné’go ya’ihénzįgo oskąądí’ iłk’ídaizné’go bitsiłke’yu yaa daizné’, nṉee yitada’iṉiihgo; áík’ehgo yitada’izṉii.  
\v 7 Łóg ałts’ísę́híí da’ayą́hágo ałdó’ nadaané’: áí ya’ihénzįgo oskąądgo, Díí ałdó’ nṉee bitadaahṉiih, ṉii, Jesus.  
\v 8 Áík’ehgo da’iyąągo náda’isdįįd: áídí’ ch’ékaadíí táts’aa gosts’idi bik’ehgo nádaihezlaa.  
\v 9 Nṉee dį́į́dn doo náhóltagyú áhołánishį da’iyąą: áídí’ onádaihes’a’ lę́k’e.   
\p
\v 10 Dagoshch’į’ bitsiłke’yu biłgo tsina’eełíí beh hikai, áídí’ Dalmanútha golzeeyú bił nda’iz’eel.  
\v 11  \w Phárisees\w* baa hikaigo yił łahada’dit’áh nkegonyaa, bídaantááh daanzįgo gádaabiłṉii, Yaaká’dí’ godiyįhgo be’ígózini nohwił ch’í’ṉah áńle’.  
\v 12 Jesus biyi’siziiníí doo bił gozhǫ́ǫ́ dago gáṉíí, Nt’é bighą díí daałinolt’įįłíí be’ígózini yiká daadéz’įį? Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, be’ígózini doo bił ch’í’ṉah ádaalṉéhi at’éé da.  
\v 13 Áídí’ tsina’eełíí yeh nanadzaago hanaayú yits’ą́’ bił naná’diz’eel.   
\p
\v 14 Bitsiłke’yu báń yínádaasṉah ni’, dała’á zhą́ tsina’eełíí biyi’ si’ąą lę́k’e.  
\v 15 Jesus bił ch’ígó’aahgo gádaabiłṉii, Báń benilzoołé \w Phárisees\w* daanlíni bíyééhíí, ła’íí Hérod ałdó’ bíyééhíí baa daagonohsąą.  
\v 16 Bitsiłke’yu iłch’į’ yádaałti’go gádaaṉii, Báń doo daasii’né’ dahíí bighą aṉíí.  
\v 17 Jesus ádaaṉiihíí yígółsįgo gábiłṉii, Hant’é bighą báń doo daasoné’ dahi baa iłch’į’ yádaałti’? Ya’ doo hwahá bídaagonoł’aah da, doo nohwił ídaagozį da nee? Ya’ nohwijíí t’ah daantł’iz?  
\v 18 Nohwiṉáá daagolį́į́dá’ doo bee daadeh’į́į́ da née? Nohwijeyi’ daagolį́į́dá’ doo bee ídaayesółts’ąą da née? Ya’ doo bínádaałṉiih da née?  
\v 19 Báń dijolé ashdla’i iłk’ídaasiiné’go nṉee ashdladn doo náhóltago bá da’dená’ n’dá’, ch’ékaadíí da’kwíí táts’aa bik’ehgo ńdaahesolaa láń? Gosts’idi, daaṉii.  
\v 20 Báń dijolé gosts’idi iłk’ídaasiiné’go nṉee dį́į́dn doo náhóltago bá da’dené’ n’dá’, ch’ékaadíí da’kwíí táts’aa bik’ehgo ńdaahesolaa láń? Gosts’idi, daaṉii.  
\v 21 Áík’ehgo Jesus gánádo’ṉiid, Nt’é bighą doo nohwił ídaagozį da?   
\p
\v 22 Áídí’ Jesus Bethsáidayú ńyáá; áígee nṉee biṉáá ágodini baa bił ch’ikaigo, Bik’enlṉíh, daabiłṉiigo nádaabokąąh.  
\v 23 Áík’ehgo nṉee biṉáá ágodinihíí bigan yiłtsoodgo kįh gozṉilíí bits’ą́’yú oyilǫ́ǫ́z; ákú biṉáá yik’ídihizheedá’ yiká’ ndelṉiihgo gáyiłṉii, Nt’éhéta hí’į́į́ née?  
\v 24 Déz’įįgo gáṉíí, Nṉee hikahgo daash’įį ndi t’iis hikahi ga’at’éé.  
\v 25 Jesus nṉeehíí biṉáá yiká’nnádelṉiihdá’, Díń’įį, biłṉii; áníita biṉáá nágosdlįįgo nṉee dawa nłt’éégo yo’įį lę́k’e.  
\v 26 Áídí’ Jesus gowąyú onábíł’a’ gábiłṉiigo, Kįh gozṉilyú dáko nádódáh hela’, hadíń bił nagolṉí’ hela’.   
\p
\v 27 Áídí’ Jesus bitsiłke’yu biłgo \w Caesaréa\w* Philíppi golzéhi biṉaayú kįh nagozṉilyú okai: hikaahyú bitsiłke’yu nayídaadiłkidgo gáyiłṉii, Nṉee hadíń át’į́į́ daashiłṉii?  
\v 28 Gádaabiłṉii, Ła’, John, Baptize ágole’ n’íí át’į́į́, daaniłṉii; ła’ihíí, \w Elías\w* at’į́į́, ła’ihíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidi n’íí ła’ at’į́į́, daaniłṉii.  
\v 29 Jesus gádaabiłṉii, Nohwíí nohwich’į’yúgohíí, hadíń át’į́į́ daashiłdohṉii? Ni \w Christ\w* ánt’į́į́, yiłṉii, Peter.  
\v 30 Jesus gádaabiłṉii, Hadíń shaa bił nadaagołṉi’ hela’.  
\v 31 Áídí’ bił ch’ídaago’aah nkenágodidzaa gáṉíígo, Shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, doo ałch’ídn shiniigodilṉéh da, Jews yánazíni, okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, ła’íí begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi doo hádaashit’įį dago shidizideedá’ taagi jįį hileehgo naadishdáh.  
\v 32 Áí doo nainł’į’ dago aṉíí. Áídá’ Peter bich’į’ yałti’ nkegonyaago, Doo ánṉii da, biłṉiigo.  
\v 33 Áídá’ Jesus t’ąązhį’ adzaago bitsiłke’yu ła’ihíí yich’į’ déz’įįdgo Peter nłdzilgo bich’į’ hadziigo, Satan, yúwehyú shiké’zhį’ ánṉe’: Bik’ehgo’ihi’ṉań binatsekeesíí k’ehgo doo natsíńkees da ląą, nṉee binatsekeesíí zhą́ bee natsíńkees, biłṉii.   
\p
\v 34 Áígee nṉeehíí bitsiłke’yu biłgo yiká ánṉiidgo gádaayiłṉii, Dahadíń shiké’ dahdigháh hát’į́į́yúgo, ídaayo’ṉahdá’ bitsį’iłna’áhi dahyidotįįhgo shiké’ dahdowáh.  
\v 35 Dahadíń bi’ihi’ṉa’ yaa bił goyééhíí áí bits’ą́’ da’ilíí hileeh: áídá’ dahadíń ídaayis’ṉahgo shíí shighą ła’íí yati’ baa gozhónihíí bighą bi’ihi’ṉa’ da’ilíí silįį’į́į́, áń ihi’ṉaa doo ngonel’ąą dahíí yee hiṉaa doleeł.  
\v 36 Ni’gosdzáń dágoz’ąą nt’éégo ch’ist’įįdá’, koyi’sizíni da’ilíí silįįyúgo, áí hant’é bits’ą́’dí’ ch’it’įįh?  
\v 37 Dagohíí koyi’sizíni hant’é bideṉá nch’iné’?  
\v 38 Díí nchǫ’go nant’į’ nakaigo daałinolt’įįłíí bitahgee dahadíń shik’e ídaayándzįhíí, ła’íí shiyati’ yik’e ídaayándzįhíí, shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, ałdó’ áń bik’e ídaayánsdzį doo, nánshdáhgee, shiTaa bits’ą́’idindláádíí bee shits’ą́’idindláádgo, binal’a’á yaaká’yú daagolííníí dilzini bił nánshkáhgo.   
\c 9  
\p
\v 1 Jesus gádaabiłṉii, Da’aṉii gánohwiłdishṉii, kúgee nadaaziiníí ła’ dá doo da’itsaahíí dailįhé Bik’ehgo’ihi’ṉań binawod golį́į́go nant’aa nkegonyaago daayiłtséh.   
\p
\v 2 Áídí’ gostáń iskąągee Peter, James hik’e John, Jesus dasahndi yił okai lę́k’e, dził n’ááyú; áígee binadzahgee Jesus łahgo ánolįh silįį.  
\v 3 Bidiyágé bik’ina’didlaad silįį, zas k’ehgo łigaigo, nṉee ni’gosdzáń biká’gee doo hadíń ágát’éégo łigaigo áyóle’ at’éé da.  
\v 4 Áígee Moses hik’e \w Elías\w* bił daanlįįgo silįį: Jesus yił yádaałti’go.  
\v 5 Peter Jesus gáyiłṉii, NohweBik’ehń, kú nkaihíí nohwá nzhǫǫ; tł’ohdahskáń táágo ádaagohiidle’; ła’ ni ná, ła’ihíí Moses bá, ła’ihíí Elías bá.  
\v 6 Nt’éshą’ dishṉii nzį lę́k’e; ńdaaldzidhíí bighą.  
\v 7 Áígee yaak’os biká’ dahiyaa: nt’éégo yaak’os biyi’dí’ yati’ daidezts’ąą gáṉíígo, Díínko shiYe’ shił nzhóni; hódaayełts’ą́ą́.  
\v 8 Dagoshch’į’ bitsiłke’yu łédaadnghalgo, nṉee doo ła’ dadá’ Jesus zhą́ itah sizįįgo daayo’įį.  
\v 9 Dziłdí’ nkenádikaigo, Jesus gádaabiłṉii, Daahołtsąą n’íí hadíń bił nadaagołṉi’ hela’, shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, dasitsąądí’ naadisdzaago zhą́.  
\v 10 Áík’ehgo áṉíí n’íí doo hadíń yił nadaagolṉi’ da lę́k’e, áídá’ gádaałiłdi’ṉii, Nt’éshą’ áiłṉii, dasitsą́ą́dí’ naadishdáh, ṉiihíí?   
\p
\v 11 Bitsiłke’yu nabídaadiłkidgo gádaabiłṉii, Hant’é bighą Elías dantsé hígháh, daaṉii, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi?  
\v 12 Jesus gádaabiłṉii, Elías da’aṉii dantsé hígháhgo dawahá iłch’į’nádaidle’; áídí’ shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, díí k’ehgo shaa k’e’eschchįį lę́k’e, doo ałch’ídn shiniigodilṉe’ da, ła’íí doo shił da’ch’ołtag da doleeł.  
\v 13 Áídí’ gánohwiłdishṉii, Elías iłk’idá’ nyáádá’ baa k’e’eshchiiníí k’ehgo nṉee dabíí hádaat’įįyú ánádaayol’įįł lę́k’e.  
\v 14 Áídí’ bitsiłke’yu ła’ihíí yaa nákaidá’ nṉee łą́ą́go biṉaayú nadaazįįgo begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi yił łádaadit’áhgo Jesus yiłtsąą.  
\v 15 Nṉee dawa Jesus daayiłtsąągo bił díyadaagot’ee, áídí’ dagoshch’į’ baa bił daagozhǫ́ǫ́go bich’į’ nádnkįį.  
\v 16 Áígee begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi gádaayiłṉii, Nt’é baa bił ładaadoht’áh láń?  
\v 17 Áík’ehgo nṉee íła’at’ééhíí ła’ gáṉíí, Iłch’ígó’aahíí, shiye’ naa bił ní’áázh, spirit nchǫ’i biyi’ golį́į́go doo yałti’ da.  
\v 18 Dahagee nabihiłaagee nádinigis; áídí’ bizédí’ táńwosh hahigháh hileeh, biwoo’íí łíidiłk’ash, ła’íí doo nłdzil da hileeh: nitsiłke’yu hadainihiyoodgo nádaahoshkąąh: ndi doo hagot’éégo da ni’.  
\v 19 Jesus gábiłṉii, Nohwi’odlą’ édaadįhgo daałintołt’įįłíí, dahosahzhį’ nohwił nahashtąą? Dahosahzhį’ ląą nohwidag ánsht’ee? Yushdé’, niye’ shich’į’ bił nn’áash.  
\v 20 Áík’ehgo ishkiinhíí baa bił hikai: nt’éégo spirit nchǫ’ihíí Jesus yiłtsąądá’ dagoshch’į’ ishkiinhíí nádinigisgo ni’yúnágo’; áígee anáyis lę́k’e, bizédí’ táńwosh hahigháhdá’.  
\v 21 Jesus ishkiin bitaahíí nayídiłkid gáṉíígo, Dadá’ át’į́į́ godeyáhi? Ałts’í ę́ędá’ át’íni, ṉii.  
\v 22 Łahgee spirit nchǫ’ihííkǫ biyi’ onábiłt’ee, tú ałdó’ biyi’ onábiłt’ee, biziłheego ch’éh ábił’įįgo; bínil’ą́ą́yúgo nohwaa ch’onbaahgo nohwich’onṉii.  
\v 23 Jesus gábiłṉii, Ondląąyúgo, dahadíń odlaaníí dawahá bá łaalṉe’hi at’éé.  
\v 24 Dagoshch’į’ ishkiinhíí bitaa hichago nádidilghaazhgo gáṉíí, Shíí oshdląą; doo oshdląą dagee oshdląągo áshíńłsį.  
\v 25 Jesus nṉee łą́ą́go bich’į’ dahikeego yiłtsąądá’ spirit nchǫ’i nłdzilgo yich’į’ hadziigo gáṉíí, Spirit nchǫ’i ńlíni, doo yáńłti’i da, doo idints’agi da, biyi’dí’ halyeedá’ t’ąązhį’ onándáh hela’, niłdishṉii.  
\v 26 Áídí’ spirit nchǫ’íí nádidilghaazhdá’ nádinigisgo ábíílaago biyi’dí’ háyáá; áídí’ ishkiinhíí daztsáni k’a’ánolįh silįį; áík’ehgo nṉee łą́ą́go, Daztsąą ląą, daaṉii lę́k’e.  
\v 27 Áídá’ Jesus ishkiinhíí bigan yiłtsoodí’ náidnlǫǫzgo hizį’.  
\v 28 Áídí’ Jesus kįh yuṉe’ ha’ayáádá’ bitsiłke’yu dasahndi nabídaadiłkidgo, Nohwihíí nt’é bighą doo hadaandzood da láń? daabiłṉii.  
\v 29 Jesus gádaabiłṉii, Spirit nchǫ’i ga’at’éhihíí dáshiṉá’ da’ch’okąąhgo zhą́ habidi’nedzoodhi at’éé.   
\p
\v 30 Áídí’ dahnanáskaidá’ Gálilee golzeeyú ch’ékai; áídá’ Jesus akú naghaa ndi nṉee doo ła’ bígółsį hat’į́į́ da.  
\v 31 Bitsiłke’yu bił ch’ídaago’aah gáṉíígo, Shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, nṉee bilák’e shi’dolteełgo daashiziłhee; áídí’ taagi jįį hileehgo naadishdáh.  
\v 32 Hant’é ṉiigo aṉííhíí doo bił ídaagozį da, áídá’ nabídaadiłkidzhį’ nédaaldzid.   
\p
\v 33 Jesus Capérnaum golzeeyú ńyáá: áígee kįh yuṉe’ ha’ayáádá’ bitsiłke’yu nayídaadiłkid gáṉíígo, Hohkaahyú nt’é baa łił nadaagołṉi’?  
\v 34 Áídá’ doo hant’é daaṉii da: Nohwitahyú hadíń itisgo at’éhi? daałiłdi’ṉii ni’, hikaahyú.  
\v 35 Áígee Jesus nezdaago nakits’ádahíí yiká ánṉiidá’ gádaayiłṉii, Dahadíń shíí dantsé le’ nzįyúgo, áń iké’zhį’ hileeh doo, áń dawa yá áił’įį doo.  
\v 36 Chągháshé ła’ íłṉí’gee nyinlǫ́ǫ́z: áídí’ dahyinłtįįgo bitsiłke’yu gádaabiłṉii,  
\v 37 Dahadíń shizhi’íí binkááyú chągháshé díí ga’at’ééhíí náidnłtįįyúgo, shíí náshidnłtíni at’éé; ła’íí dahadíń náshidnłtiiníí doo shíí zhą́ náshidnłtįį da ndi shides’a’íí ałdó’ náidnłtíni at’éé.   
\p
\v 38 John gábiłṉii, ShiNant’a’, nṉee ła’ doo bił daandlįį dahíí nizhi’íí binkááyú nṉee biyi’dí’ ch’iidn hainiyoodgo daahiit’įį; áík’ehgo, Doo ágáńt’įį da, daabiłn’ṉiid, doo bił daandlįį dahíí bighą.  
\v 39 Áídá’ Jesus gábiłṉii, Doo ágádaabiłdohṉii da: dahadíń shizhi’íí binkááyú godiyįhgo áná’ol’įįłíí, doo dénchǫ’égo áshiłdoṉi’ at’éé da.  
\v 40 Hadíń doo nchǫ’go nohwich’į’ na’iziid dahíí, áń bił daagohiit’įį.  
\v 41 Hadíń shizhi’íí bighą, Christ bíyéé daanohłįįhíí bighą, idee bee tú nohwá nayiziidíí, da’aṉiigo gánohwiłdishṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ nayihiṉiiłíí da’aṉiigo bíyéé doleeł.  
\v 42 Dahadíń díí doo ízisgo ádaat’ee da ndi daashodlaaníí dała’á nchǫ’go at’į́į́go áile’íí, áń tséé be’ik’áhi nchaahi bik’osyú bidestł’ǫǫgo túnteel beh hilt’e’go bá nzhǫǫ doleeł ni’.  
\v 43 Nigan nchǫ’go ánát’įįł áníłsįyúgo nadnłgeesh; nigan dała’á ádįh ndi dahazhį’ ihi’ṉaahíí biyi’ onṉáhgo doo hago at’éé da, áídá’ nigan nakigo ch’iidn bikǫ’ diltłi’i, kǫ’ dahazhį’ diltłi’íí biyi’ yuyaa onṉáhyúgo doo ná nzhǫǫ da:  
\v 44 Ákú ch’osh doo nanṉe’ da, ła’íí kǫ’ doo nłtséés da.  
\v 45 Nikee nchǫ’go ánát’įįł áníłsįyúgo nadnłgeesh; nikee dała’á ádįh ndi dahazhį’ ihi’ṉaahíí biyi’ onṉáhgo doo hago at’éé da, áídá’ nikee nakigo ch’iidn bikǫ’ diltłi’i, kǫ’ dahazhį’ diltłi’íí biyi’ yuyaa oni’dolt’e’yúgo doo ná nzhǫǫ da:  
\v 46 Ákú ch’osh doo nanṉe’ da, ła’íí kǫ’ doo nłtséés da.  
\v 47 Niṉáá nchǫ’go ánát’įįł áníłsįyúgo ha’aah; niṉáá dała’á ádįh ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee goz’ąą yuṉe’ ha’ánṉáhgo doo hago at’éé da, áídá’ niṉáá nakigo ch’iidn bikǫ’ dahazhį’ diltłi’i biyi’ yuyaa oni’dilt’e’yúgo doo ná nzhǫǫ da:  
\v 48 Ákú ch’osh doo nanṉe’ da, ła’íí kǫ’ doo nłtséés da.  
\v 49 Daakówa kǫ’ bee hadaakodilṉe’ doleeł, ishįįh k’ehgo, be’okąąhíí natseedgo Bik’ehgo’ihi’ṉań baa hi’ṉiiłíí ishįįh bee daadilk’ǫsh doleeł.  
\v 50 Ishįįh nłt’éé ndi doo nk’ǫ́ǫ́zh da silįįyúgo, nt’é bee nk’ǫ́ǫ́zhgo ánálṉe’? Nohwiyi’ ishįįh daagolį́į́ le’, áídí’ iłch’į’ daanohjǫǫ le’.   
\c 10  
\p
\v 1 Áídí’ Jesus dahnádidzaago ni’ Judéa golzéhi goz’ąąyú túńlííníí Jórdan holzéhi hanaayú ńyáá: ákú nṉee baa nanáńłsą́ą́; áígee iłch’ígó’aah n’íí k’ehgo yich’į’ yałti’go nkenágodidzaa.   
\p
\v 2  \w Phárisees\w* daanlíni baa hikaigo nabídaantaahgo gádaabiłṉii, Ya’ nṉee bi’aa iłk’ínát’aashgo goz’ąą née?  
\v 3 Gábiłṉii, Moses nt’é nohwiłṉiigo nohwá ngon’ą́ą́ láń?  
\v 4 Áídí’ gádaaṉii, Naltsoos bee iłk’íńch’ít’aashíí łayile’go isdzánhíí yił iłk’ínát’aashgo Moses bá ndaagoz’ąą ni’.  
\v 5 Jesus gádaabiłṉii, Nohwijíí daantł’izíí bighą díí begoz’aaníí Moses bee nohwich’į’ k’e’eshchįį lę́k’e.  
\v 6 Dantsé godeyaadá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee áyíílaadí’ godezt’i’go nṉee ła’íí isdzán áyíílaa.  
\v 7 Díí bighą nṉee bitaa hik’e bą́ą́ yits’ą́’gháhgo bi’aa yił nlįį doleeł;  
\v 8 Áí naki n’íí dała’á nádodleeł; áík’ehgo doo naki dilt’ee dadá’ bits’í dała’á silįį.  
\v 9 Áík’ehgo dahadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań łayinlááhíí, dahadíńta iłk’íyóléh hela’.  
\v 10 Áídí’ kįh yuṉe’ bitsiłke’yu da’áí baa nabínádaadiłkid.  
\v 11 Jesus gáyiłṉii, Hadíń bi’aa yił iłk’ínát’aazhdá’ ła’i yił naná’ṉááyúgo nant’į’ nagháhi at’éé.  
\v 12 Dagohíí isdzánhíí biką’ yił iłk’ínát’aazhdá’ ła’i yił naná’ṉááyúgo, isdzánhíí ch’a’oṉáá hileeh.   
\p
\v 13 Jesus chągháshé ałts’ísę́hi baa bił nch’ihezkai lę́k’e, yiká’ ndaadilṉiih daabich’o’ṉíígo; áídá’ bitsiłke’yu, Doo ágádaaht’įį da, daakołṉii.  
\v 14 Áídá’ Jesus daabiłtsąągo doo bił bik’eh da lę́k’e, áík’ehgo bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Ch’ík’eh chągháshé shich’į’ nihikáh le’, doo t’ąązhį’ daahínóhtą’ da; bíí ga’ádaat’eehíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanlįį.  
\v 15 Da’aṉiigo gádaanohwiłdishṉii, Dahadíń chągháshé ałts’ísę́híí k’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí nágodn’ąąyúgo zhą́ Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí itah hileeh.  
\v 16 Áík’ehgo dahnáidiłtééhgo yiká’ ndaadelṉiigo yá da’oskąąd.   
\p
\v 17 Áídí’ łahyúgo Jesus dahnasdzaadá’ nṉee bich’į’ nádilwodgo biyahzhį’ hilzhiizhdá’ nabídiłkid, Iłch’ígó’aahíí nłt’éhi ńlínihi, hago ląą áshṉe’go ihi’ṉaa doo ngonel’ąą dahíí bee hinshṉaa doleeł? ṉiigo.  
\v 18 Jesus gábiłṉii, Nt’é bighą nłt’éhi shiłnṉii? Doo hadíń nłt’éé da go’į́į́, dała’á zhą́, Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́.  
\v 19 Bik’ehgo’ihi’ṉań ngon’ą́ą́ lęk’ehíí bígonłsį́ go’į́į́, Doo nant’į’ nach’ighaa da, Doo na’ch’iłtsee da, Doo ich’in’įįh da, Doo łé’ch’iłchoo da, Doo nach’ich’aa da, Kotaa hik’e komaa ch’idnłsį.  
\v 20 Nṉeehíí gábiłṉii, Iłch’ígó’aahíí, ánists’ísę́dí’ godezt’i’go díí dawa bee ánsht’ee.  
\v 21 Jesus bił nzhǫǫgo bineł’į́į́go gábiłṉii, Dała’á zhą́ doo bee áńt’éé da: ti’i, dawahá ṉíyééhíí naa nahoṉiihgo zhaalihíí tédaat’iyéhíí bita’iṉííh, áík’ehgo yaaká’yú dawahá łáń ílíni ṉíyéé doleeł: áídí’ yushdé’ tsį’iłna’áhi dahntįįłgo shiké’ dahsinṉáh.  
\v 22 Jesus áṉíídá’ nṉeehíí ádaatsídézkeezgo doo bił gozhǫ́ǫ́ dago onádzaa; dázhǫ́ háłdzilhíí bighą.   
\p
\v 23 Áídí’ Jesus bitsiłke’yu yitah déz’įįdá’ gádaabiłṉii, Nṉee hádaałdzilíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí itah daaleehgo dázhǫ́ bá nyee!  
\v 24 Bitsiłke’yu Jesus áṉííhíí bighą bił díyadaagot’ee lę́k’e. Áídá’ Jesus gánádaabiłdo’ṉiid, Shichągháshé, nṉee hádaałdzilíí zhą́ ya’ołííhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí itah daaleehgo dázhǫ́ bá nyee!  
\v 25 Łį́į́ bigháń ha’i’áhíí bená’kadé bigha’i’áńyú ch’égháhgo bá nyeedá’ nṉee háłdzilíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí itah hileehgo itisgo bá nyee.  
\v 26 Bitsiłke’yu díí daidezts’ąądá’ dázhǫ́ bił díyadaagodzaago gádaałiłdi’ṉii, Áídá’ hadíń zhą́ hasdábi’dilteeh?  
\v 27 Jesus daabineł’į́į́go gáṉíí, Nṉeehíí áí doo łayole’ at’éé da, Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ go’į́į́: Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ dawa łayile’hi at’éé.   
\p
\v 28 Peter gábiłṉii nkegonyaa, Nohwíyéé dawa bits’ą́’ dahidiikaidá’ niké’ dahsiikai ni’.  
\v 29 Jesus gádaabiłṉii, Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, dahadíń bigową, bik’isyú, bilahkííyú, bitaa, bą́ą́, bichągháshé, bi’aa, dagohíí bini’ shíí shighą ła’íí yati’ baa gozhónihíí bighą yits’ą́ dahnyaayúgo,  
\v 30 Áń díí goldohíí biyi’ gową, bik’isyú, bilahkííyú, bą́ą́, bichągháshé, ła’íí bini’ dała’á gonenadín k’a’ánáhołąągo, biniigodilṉéhíí bíhii’né’go, baa det’aahi at’éé, ła’íí łahgo nágodesdzaago ihi’ṉaa doo ngonel’ąą dahíí yee hiṉaa doleeł.  
\v 31 Áídá’ łą́ą́go dantsé daanlįį n’íí iké’yú doleeł; ła’íí iké’yú daanlįį n’íí dantsé doleeł.   
\p
\v 32 Áídí’ Jesus ádįh higaałgo Jerúsalemyú wą́’yú intínk’eh ch’okaah lę́k’e; áígee bił díyadaagot’ee; ła’íí biké’ hikaahíí nédaaldzid lę́k’e. Nakits’ádahíí k’ihzhį’ yił nnanákaigo bich’į’ ágoṉéhíí baa bił nadaagolṉi’go nkenágodidzaa,  
\v 33 Gáṉíígo, Isąą, Jerúsalemyú dekai; ákú shíí nṉee k’ehgo Niyááhíí, okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi hik’e begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi biłgo baa shi’dilteehdá’ shidizideego shá ngot’áah doleeł, áídí’ doo Jews dannlįį dahíí yaa daashiłtéehgo,  
\v 34 Shaa daadloh doo, hashída’iłtsaas doo, shik’ídaadihizheeh doo, ła’íí daashiziłhee doleeł; áídí’ taagi jįį hileehgo naadishdáh.   
\p
\v 35 Áídí’ James hik’e John biłgo, Zébedee biye’kehíí, Jesus yaa n’áázhgo gáyiłṉii, NohwiNant’a’, nt’é níhǫ́keedíí nohwá łanle’.  
\v 36 Hant’é nohwá áshłe’ haht’į́į́ gá’? biłṉii, Jesus.  
\v 37 Gádaabiłṉii, Ízisgo áńt’ee síńlįįgee ła’ nigan dihe’nazhiṉéé dahsdaa doleełgo, ła’íí ni’eshganzhiṉéé dahsdaa doleełgo nohwá ngon’áah.  
\v 38 Áídá’ Jesus gádaabiłṉii Nt’é shíhóhkeedíí doo bígonołsį da ląą: idee be’ishdląąhíí be’ohdląągo bínołdzil née? Baptize be’áshi’dilṉ’eíí bee baptize ánohwi’dilṉe’go bínołdzil née?  
\v 39 Bínldzil, daabiłṉii. Jesus gánábiłdo’ṉiid, Idee be’ishdląąhíí da’aṉii be’ohdląą doleeł, baptize áshi’dilṉe’íí da’aṉii bee baptize ánohwi’dilṉe’ doleeł,  
\v 40 Áídá’ shigan dihe’nazhiṉéé dagohíí shi’eshganzhiṉéé sodaa doleełíí, doo shíí nohwaa godesh’aah da; áí dahadíń bá iłch’į’golzaahíí zhą́ baa godet’aahi at’éé.  
\v 41 Áík’ehgo bitsiłke’yu gonenanhíí James hik’e John ádaaṉiihíí daidezts’ąądá’ doo bił daabik’eh da nkegonyaa lę́k’e.  
\v 42 Jesus bitsiłke’yu íła’áyíílaago gádaayiłṉii, Doo Jews daanlįį dahíí bánant’án daanlįįgo ha’ṉilíí isná ádaabiłsįgo bá nadaant’aah; ła’íí bitahyú nṉee ízisgo ádaat’eehíí da’áṉííyú ádaat’įįgo ádaabiłsįgo bídaagonołsį.  
\v 43 Áídá’ nohwihíí nohwitahyú doo ágágot’ee da doleeł: áídá’ dahadíń nohwitahyú ízisgo ánsht’ee le’ nzįhíí, áń nohwá áił’įį le’:  
\v 44 Nohwitahyú dahadíń nant’án nshłįį le’ nzįhíí, áń nohwá na’iziid le’.  
\v 45 Shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí nshłįį ndi, doo hadíń shich’oṉiihíí bighą niyáá da, áídá’ nṉee bich’oshṉiihíí bighą niyáá, shi’ihi’ṉa’íí nṉee łáni bá nahishṉiiłhíí bighą niyáá.   
\p
\v 46 Jériko golzeeyú hikai: áídí’ Jérikodí’ dahiskaigo bitsiłke’yu nṉee łą́ą́go biłgo náńłsą́ą́go nṉee biṉáá ágodini, Bartiméus holzéhi, Timéus biye’híí, intín bahyú sidaa, ídókeedgo.  
\v 47 Jesus, Názarethdí’ gólíni, higaałgo nṉee biṉáá ágodini ya’ikonzįįdá’ nádidilghaazh nkegonyaago gáṉíí, Jesus, David biYe’ ńlíni, shaa ch’onbáah.  
\v 48 Nṉee łą́ą́go, Godnch’áad, daabiłṉii: áídá’ da’tiségo nanádidilghaazhgo gánádo’ṉiid, David biYe’ ńlíni, shaa ch’onbáah.  
\v 49 Jesus ninyáágo gáṉíí, Yushdé’ daabiłdohṉii. Áík’ehgo nṉee biṉáá ágodiníí yich’į’ ánṉiidgo gádaabiłṉii, Nił gozhǫ́ǫ́go nádndáh: yushdé’ niłṉii.  
\v 50 Íícho ídáidiłtsoozdá’ nádihiitahgo Jesus yich’į’ nyáá.  
\v 51 Jesus gánábiłdo’ṉiid, Nt’é ná áshłe’ háńt’įį gá? Nṉee biṉáá ágodiníí gábiłṉii, SheBik’ehń, desh’į́į́go ánáshidle’.  
\v 52 Jesus gábiłṉii, Ti’i, ni’odlą’íí nłt’éégo ánániidlaa. Áík’ehgo dagoshch’į’ biṉáá nágosdlįįgo biké’ dahiyaa.   
\c 11  
\p
\v 1 Áídí’ Jesus bitsiłke’yu biłgo Jerúsalem k’ad yaa hikáh, Béthphage ła’íí Béthany golzeezhį’, dził Olives holzéhi si’ąągee, áídí’ bitsiłke’yu naki oyił’a’,  
\v 2 Gáyiłṉiigo, Ti’i, nohwádįhyú gotahyú doh’aash: dáha’ah’aashgee túlgayé zhaazhé dahastł’ǫǫgo baa noh’aash, doo hwahá hadíń yiká’ dahndaahi da; áí k’e’oh’adgo kú nánohłǫǫs.  
\v 3 Dahadíń, Nt’é bighą k’e’oh’ad? nohwiłṉiiyúgo, gábiłdohṉiih, NohwiNant’a’ hát’į́į́go áhiit’įį; áík’ehgo dagoshch’į’ nohwaa gode’aahgo nádohłǫǫs.  
\v 4 Áík’ehgo o’áázh, ákú túlgayé zhaazhé kįh bitah na’iztínhíí bahyú ch’íná’itį́hgee dahastł’ǫǫgo yaa n’áázh, áídí’ k’eda’yi’ad.  
\v 5 Áígee ła’ nadaaziiníí gádaabiłṉii, Nt’é bighą túlgayé k’e’oh’ad?  
\v 6 Jesus áṉííhíí bee ágádaabiłṉii; áík’ehgo onádaist’e’.  
\v 7 Áídí’ túlgayéhíí Jesus yaa daizlǫǫzgo bidiyágéhíí biká’ dahdaihezṉildá’ Jesus túlgayéhíí yiká’ dahnezdaa.  
\v 8 Nṉee łą́ą́go bidiyágé intínyú yídaagosteel lę́k’e; ła’ihíí ch’il palm bits’ádaaz’aahíí nadaayihilgeeshgo intínyú yídaagosteel.  
\v 9 Nṉee bádįh náłseełíí ła’íí biké’dí’ náłseełíí daadilwoshgo gádaaṉii, Hosánna: NohweBik’ehń bizhi’ yee higaałíí ba’ihégosini at’éé:  
\v 10 David, bits’ą́’dí’ hadaałinelt’ąąhíí, nant’aa n’íí k’ehgo nohweBik’ehń bizhi’ bee kú ngowáhíí ba’ihégosį: da’tiséyú goz’ąądí’, Hosánna.  
\v 11 Áídí’ Jesus Jerúsalemyú ńyáágo da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ oyáá: ákú dawahá daineł’į́į́dá iłk’dá’, o’i’ą́ą́go Béthanyú nakits’ádahíí biłgo onákai.   
\p
\v 12 Iskąą hik’e Béthanydí’ nákaahdá’ Jesus shiṉá’ silįį;  
\v 13 Dańzaadí’ ch’il fig bit’ąą golį́į́go o’áágo yiłtsąągo yaa nyáá, nt’éhéta baa dahsné’ nolį nzįgo: áídá’ yaa nyáádá’ doo nt’é baa dahsné’ da ląą, bit’ąą zhą́, figs doo hwahá daant’ąą dagee goldohíí bighą.  
\v 14 Áík’ehgo Jesus gábiłṉii, Kodí’ godezt’i’go doo hadíń nits’ą́’dí’ nest’ą’ náyódą́ą́ át’éé da. Áṉííhíí bitsiłke’yu daidezts’ąą.   
\p
\v 15 Áídí’ Jerúsalemyú hikai: áígee da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ Jesus ha’ayáágo, baa nada’iṉiihi ła’íí nada’iłṉiihi ch’íinihiyood nkegonyaa, ła’íí zhaali yiká’ iłkáh ch’ínádaiṉiiłíí naz’aaníí nanyihesgo’; hawúcho baa nadaahiṉiihíí biká’ dah’sdáhá ałdó’ nanyihesgo’;  
\v 16 Áídí’ doo hadíń nt’éhéta da’ch’okąąh goz’aaníí iłṉí’yú ch’ínáyiné’ dago ngon’ą́ą́.  
\v 17 Áídí’ bił ch’ídaago’aahgo Jesus gádaabiłṉii, Ya’ díínko doo bek’e’eshchįį da née? Shikįhíí nṉee iłtah at’éégo hadaazt’i’íí dawa kįh biyi’ da’ch’okąąhíí holzeego hojíí doleeł, áídá’ nohwihíí daan’įįhíí bigową ádaagosolaa ląą.  
\v 18 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi hik’e okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi díí ya’ikodaanzįįdá’ hagot’éégo daabiziłheehíí ch’éh yaa natsídaakees: áídá’ bee yił ch’ígó’aahíí nṉee dawa bił díyadaagot’eehíí bighą yédaaldzid lę́k’e.  
\v 19 Áídí’ o’i’ą́ą́yú kįh gozṉildí’ onádzaa.   
\p
\v 20 T’ahbįyú ch’il fig o’áhi n’íí naach’okahgo bikeghadí’ náhesgągo daayiłtsąą lę́k’e.  
\v 21 Jesus áṉíí n’íí Peter yénálṉiihgo gáyiłṉii, NohweBik’ehń, isąą, ch’il fig doo nant’ą́ą́ át’éé da biłnṉii n’íí náhesgą ląą.  
\v 22 Jesus gádaabiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań baa daahohłíígo daahohdląą.  
\v 23 Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Dahadíń díí dził bich’į́’ hadziigo, Yúwehégo dihi’ṉáhgo túnteel biyi’ oni’dolné’, yiłṉiiyúgo, ła’íí bijíí biyi’dí’ doo bił nagoki dago, áídá’ áṉííhíí begolṉe’ yodląąyúgo, da’áṉííhíí k’ehgo bá ádolṉííł.  
\v 24 Áí bighą gádaanohwiłdishṉii, Dant’éhéta da’ohkąąhgo daahohkeedíí nohwaa do’né’go daahohdląą, áík’ehgo nohwaa hi’né’hi at’éé.  
\v 25 Ła’íí dahayú nasozįįgo da’ohkąąhgee dahadíń nohwil dahgoz’ąą lę́k’eyúgo baa nágodenoh’aah; áík’ehgo nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahíí doo bik’ehyú ádaanoht’ee dahíí nohwaa nágode’aah ałdó’.  
\v 26 Áídá’ doo baa nádaagodeso’ąą da lę́k’eyúgo, nohwiTaa yaaká’yú dahsdaahíí ałdó’ doo bik’ehyú ádaanoht’ee dahíí doo nohwaa nágode’aahi at’éé da.   
\p
\v 27 Áídí’ Jerúsalemyú naanákai: áígee da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ Jesus anádaałgo okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi ła’íí Jews yánazíni baa hikaigo,  
\v 28 Gádaabiłṉii, Hadíń bik’ehgo ánánt’įįł? Hadíń naa godin’ą́ą́go ánt’įįh?  
\v 29 Jesus gádaabiłṉii, Shíí ałdó’ dała’ándi nanohwídishkid, shił nadaagołṉi’yúgo, shíí ałdó’ hadíń bik’ehgo ánásht’į́į́łíí nohwił nagoshṉi’ doleeł.  
\v 30 Ya’ John baptize ádaagole’íí yaaká’ dí’go née, dagohíí nṉee bits’ą́’dí’go née? Shił nadaagołṉi’.  
\v 31 Łił yádaałti’go gádaałiłdi’ṉii, Yaaká’dí’go daan’ṉiihyúgo, gánohwiłṉiih, Áídá’ nt’é bighą doo daahohdląą da láń?  
\v 32 Áídá’, Nṉee bits’ą́’dí’go daan’ṉiihyúgo nṉee bédaahildzid, nṉee dawa John da’aṉii Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi nlįį n’íígo yídaagołsįhíí bighą.  
\v 33 Áík’ehgo Jesus gádaayiłṉii, Néé doo baa nadaagohiilṉi’da. Jesus gánábiłdo’ṉiid, Shíí ałdó’ hadíńbik’ehgo ánásht’įįłíí doo nohwił nagoshṉi’ da.   
\c 12  
\p
\v 1 Jesus iłch’ígót’aahgo na’goṉi’íí bee bich’į’ yádaałti’ nkegonyaa. Ła’ nṉee dahts’aa k’eidnláádá’ yiṉaayú ná’nezṉil, dahts’aa hahigęęs doleełgee yá ogogéed, biká’dí’ idést’iiníí ágólaa, ła’íí bá yiṉádaadéz’íni yá ch’ígohet’ąądá’ ńzaadyú ni’ goz’ąąyú óyáá.  
\v 2 Da’nest’ąągee ngonyáágo bána’iziidi bidahts’aa bá yiṉádaadéz’íni yich’į’ oyił’a’, binest’ą’ ła’ bá náyíné’go.  
\v 3 Áídá’ bił ndaazdeelgo nyída’eshtłizhdá’ dádílkǫǫhgo onádais’a’.  
\v 4 Áídí’ bána’iziidíí ła’ihi onaayíł’a’; áń bitsits’in yiṉída’desṉih, ła’íí nchǫ’go ánádaabił’įįdá’ áń ałdó’ onádais’a’.  
\v 5 Áídí’ ła’ onaayíł’a’; áń daizes‐hį́į́; áídí’ da’áík’ehgo łą́ą́go odaihes’a’, ła’ nyída’eshtłizh, ła’ihíí nadaistseed.  
\v 6 Áídá’ dała’á ná’godzii lę́k’e, biye’ bił nzhóni, áń da’iké’yú oyił’a’, Shiye’ daidnłsį doleeł, ṉiigo.  
\v 7 Áídá’ bidahts’aa yiṉádaadéz’íni gádaałiłdi’ṉii, Díí dahts’aa hentííníí bíyéé doleełíí át’éé, yushdé’, daazoldee, áík’ehgo bíyéé doleeł n’íí daanohwíyéé doleeł.  
\v 8 Áík’ehgo yił ndaazdeelgo daizes‐hį́į́dá’ dahts’aa hentį́į́dí’ ch’ídaist’e’.  
\v 9 Áídá’ dahts’aa hentííníí bíyééhíí hago ádaabile’shą’? Áń nádáhgo dahts’aa bá yiṉádaadéz’į́į́ n’íí naiłtseedá’ dahts’aa hentííníí ła’ihi yá ch’ínágohet’aah.  
\v 10 Díínko Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’ eshchiiníí doo hwahá daahohshiih da née: Tséé kįh ádaagole’íí yó’odaisṉe’i n’íí, hagon’áágee dantsé si’aaníí silįį;  
\v 11 Díí nohweBik’ehń bik’ehgo ánágot’įįł, áí daanéel’įįgo nohwił díyadaagot’ee, ṉiihíí daahohshíí née?  
\v 12 Áídí’ Jesus ha’ádaiłt’e’ hádaat’įį ndi nṉee łáni yédaaldzid, iłch’ígót’aahgo na’goṉi’íí bíí ádaabiłṉiigo yídaagołsį lę́k’ehíí bighą; áík’ehgo bits’ą́’ okai.   
\p
\v 13 Áídí’ ła’ \w Phárisees\w* daanlíni, ła’ Hérod yił daagot’íni biłgo Jesus bich’į’ odaach’is’a’, yałti’gee daabihiljizh, daabich’o’ṉíígo.  
\v 14 Áí baa hikaigo gádaabiłṉii, Iłch’ígó’aahíí, da’aṉii ánṉiigo, nṉee doo béníldzid dago yáńłti’go bídaagonlzį; nṉee doo ła’ itisgo síńłtįį da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’zhiṉéégo goz’aaníí da’aṉiigo baa iłch’ígóń’aah. Ya’ Caesar bich’į’ tax nadaach’iṉiiłgo begoz’ąą née? Née dah née?  
\v 15 Bich’į’ nadaahii’ṉiił née, née doo bich’į’ nadaahii’ṉiił da née? Áídá’ daazhógo ádaaṉiigo Jesus yígółsįgo gádaabiłṉii, Nt’é bighą yashti’íí bee daashołjizhgo ádaashiłdohṉii? Zhaali ła’, penny holzéhi, shaa noh’aahgo nesh’į́į́.  
\v 16 Áík’ehgo ła’ baa daiz’ąą. Jesus gádaabiłṉii, Hadíń be’ilzaa, hadíń bizhi’ biká’ dahgoz’ąą? \w Caesar\w* bíyéhi ląą, daabiłṉii.  
\v 17 Áík’ehgo Jesus gádaabiłṉii, Caesar bíyééhíí Caesar baa daanohṉiił, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyééhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań baa daanohṉiił. Áígee nṉeehíí bił díyadaagot’ee lę́k’e.   
\p
\v 18 Áídí’ ła’ Sádducees daanlíni, nanezna’ n’íí doo naadikáh da daaṉihi, Jesus yaa hikaigo nayídaadiłkidgo gádaaṉii,  
\v 19 Iłch’ígó’aahíí, Moses gáṉíígo nohwá k’e’eshchįį lę́k’e. Ła’ nṉee bik’isn bi’aa yits’ą́’ daztsąąyúgo, bichągháshé doo ła’ dayúgo, nṉeehíí bik’isn n’íí bi’aa yił nnádo’ṉeełgo bik’isn n’íí chągháshé bá ágodolṉiił, ṉiigo.  
\v 20 Łah nṉee iłk’isn gosts’idi daanlįį lę́k’e, áí dantséhíí nṉáágo bichągháshé doo ła’ dago daztsąą.  
\v 21 Bik’isn nakigeehíí yił nnaná’ṉáágo dananástsą́ą́, bichągháshé doo ła’ dago; taagigeehíí da’ágánánádzaa.  
\v 22 Iłk’isyú gosts’idíí dawa nanezna’, bichągháshé doo ła’ dago. Dá’iké’yú isdzánhíí ałdó’ daztsąą.  
\v 23 Áík’ehgo nanezna’dí’ naach’idikáhgee hadíí bi’aa doleeł? Iłk’isyú gosts’idihíí dawa yił nadaazṉaadá’.  
\v 24 Jesus gádaabiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań binawodíí doo bídaagonołsį dahíí bighą da’ołsiih shį ya’?  
\v 25 Naach’idikáhgee doo nnádaach’iłse’ da, doo ndaagoch’ihiṉiiłgo nnádaach’iłse’ da; áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí k’ehgo daagoch’ilį́į́.  
\v 26 Áídá’ ya’ Moses binaltsoos biyi’dí’ áṉííhíí k’ehgo nanezna’íí naadikáhíí doo hwahá baa daahohshiih da née? Ch’il biyi’dí’ Bik’ehgo’ihi’ṉań Moses gáyiłṉii, Shíí Abraham yokąąhíí nshłįį, Isaac, Jacob ałdó’ yokąąhíí nshłįį.  
\v 27 Bik’ehgo’ihi’ṉań doo nanezna’íí yokąąhń nlįį da, daahiṉaahíí zhą́: áígee nohwíí dázhǫ́ da’ołsiih.   
\p
\v 28 Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi dała’á nṉeehíí Jesus yił łahadaadit’áhgo yidezts’ąądá’ Jesus goyą́ą́go t’ąązhį’ yich’į’ hadziigo yígołsįįdá’ nayídiłkid gáṉíígo, Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí hadíí itisgo at’éé?  
\v 29 Jesus gábiłṉii, Dantsé begoz’aaníí díínko, Israel hat’i’íí daanohłíni, ídaayesółts’ąą; Bik’ehgo’ihi’ṉań nohweBik’ehń Nant’án dała’á nlįį;  
\v 30 Bik’ehgo’ihi’ṉań neBik’ehń nijíí dawa bee nił nzhǫǫ le’, niyi’siziiníí dawa bee, ninatsekeesíí ła’íí ninawodíí dawa bee; áí dantségee begoz’aaníí át’éé.  
\v 31 Nakigeehíí ágánánát’éé, Nit’ahdí’ gólííníí nił nzhǫǫ le’, dáni ídił njǫ́ǫ́híí k’ehgo. Díí begoz’aaníí bitisgo at’ééhíí doo ła’ da.  
\v 32 K’e’iłchiihíí gábiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’á nlįį, nṉiihíí da’aṉii ánṉii, Iłch’ígó’aahíí, ba’ashhahíí doo ła’ da, dabíí zhą́:  
\v 33 Áń kojíí dawa bee koł nzhǫǫgo, konatsekeesíí dawa bee, koyi’siziiníí ła’íí konawodíí dawa bee, ła’íí kot’ahdí’ gólííníí koł nzhǫǫgo, dakó ídił ch’ijǫ́ǫ́híí k’ehgo, áí okąąhgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ nch’ihiṉiiłíí dawa didlidíí, ła’íí natseedíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ nch’ihiṉiiłíí dawa bitisgo at’éé.  
\v 34 K’e’iłchiihíí góyą́ą́go hadziigo Jesus yígołsįįdá’ gábiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí k’azhą́ itah nleeh ląą. Áí bikédí’go nṉee daaste’go doo hadíń nabínáńłkid da.   
\p
\v 35 Jesus da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ iłch’ígó’aahgo gáṉíí, Hagot’éégoshą’ begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi Christ David biye’ nlįį, daaṉii?  
\v 36 David dabíí Holy Spirit yábiyiłti’go gáṉíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań sheBik’ehń gáyiłnṉiid, Shigan dihe’nazhiṉéégo síńdaa, ni’ina’ ni’isna’ ashłe’go nikełtł’ááhyú niṉílzhį’.  
\v 37 David dabíí sheBik’ehń biłṉiigo bozhíí; hagot’éégoshą’ biye’ nlįį áídá’? Áígee nṉee łą́ą́go bił daagozhǫ́ǫ́go daidezts’ąą lę́k’e.   
\p
\v 38 Jesus iłch’ígó’aahgee gáṉíí, Begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi baa daagonohsąą, áí bidiyágé daanṉeezihi daagolį́į́go nakaigo, ła’íí na’hiṉiih nadaagoz’ąąyú bich’į’ ádaach’iṉiigo bił daanzhǫǫ,  
\v 39 Jews ha’ánáłséh nagozṉil yuṉe’ nṉee yánazíni dahnádinbįhyú itah dahnanáztąągo, ła’íí da’idąągee nṉee ízisgo ádaat’eehíí dahnádinbįhyú itah dahnaháztąągo ałdó’ bił daanzhǫǫ:  
\v 40 Áí isdzáné itsaa daanlíni bigową́ yits’ą́’ nádaagohi’aa, ła’íí daazhógo ádaaṉiigo ńzaad gont’i’go da’okąąh: áí itisgo biniigonłt’éégo bándaagodot’aał.   
\p
\v 41 Jesus zhaali biyi’ ohilkaadíí bit’ahgee dahnezdaa, nṉee áí biyi’ yuyaa bizhaali odaayihiłkaadgo yineł’į́į́go: nṉee łą́ą́go hádaałdzilíí bizhaali doo ałch’ídé odaayihiłkaad da lę́k’e.  
\v 42 Áídá’ isdzán itsaa nlíni tét’iyéhi ákú ńyáágo zhaali naki doo ílínihi da oyiłkaad, áí nakigo zhaaliłché’é ílį́į́.  
\v 43 Áík’ehgo Jesus bitsiłke’yu yiká ánṉiidgo gádaayiłṉii, Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Áí itsaa tét’iyéhíí nṉee dawa zhaali odaiheskaadíí bitisgo zhaali oyiłkáad:  
\v 44 Nṉee hádaałdzilíí bizhaali dáłahzhį́’ zhą́ odaiheskaad, áídá’ bííhíí tét’iyé ndi bizhaali da’áí zhą́ yee golíni n’íí oyiłkáad.   
\c 13  
\p
\v 1 Áídí’ Jesus da’ch’okąąh goz’ąądí’ ch’ínyáágo, bitsiłke’yu dała’á gábiłṉii, Iłch’ígo’aahíí, díń’įį, tséé ntso ląą nłt’éhi, ła’íí kįh ntso ląą gonłt’éhi gozṉil!  
\v 2 Jesus gábiłṉii, Ya’ díí kįh ízisgo ádaagoszaahíí hí’į́į́ née? Díí tséé iłká’ dahnagozṉilíí doo ła’ iłká’ dahnast’ą́ą́ da doleeł, dawa nanehiłkaad doleeł.  
\v 3 Áídí’ da’ch’okąąh goz’aaníí hanaayú dził Olives holzéhi biká’yú Jesus dahsdaago, Peter, James, John hik’e Andrew biłgo zhą́ nabídaadiłkid, gádaaṉiigo,  
\v 4 Nohwił nagolṉí’, da’os’ah ágoṉéhi? Dawa be’ágoṉe’go hant’é bee bígózį doleeł?  
\v 5 Jesus gádaabiłṉii godeyaa, Ídaa daagonohdząą, nṉee ła’ ch’a’onohołt’e’ hela’:  
\v 6 Nṉee łą́ą́go shizhi’ yee daahikáh doleeł, Shíí Christ nshłįį, daaṉiigo; áí nṉee łą́ą́go ch’a’odaayiłkaad doleel.  
\v 7 Nagonłkaadíí ba’ikodaanohsį, ła’íí nagonłkaadíí baa ch’iṉiigo daadohts’agdá’, doo nohwijíí natsídaahiltǫ’ da le’; áí dawa begolṉe’hi at’éé ndihíí t’ah doo hwahá nnágodáh da.  
\v 8 Nṉee iłtah at’éégo hadaazt’i’íí iłch’į’ nanágonłkaad doleeł, ła’íí nṉee dala’á binant’a’ daagolínihíí ałdó’ iłch’į’ nanágonłkaad doleeł: da’adzaayú ni’ nagohi’naa doleeł; shiṉá’ góyééhíí benagowaa doo, ła’íí nyé’i daats’idits’ag doleeł: áí koniidaagonłt’ééhíí begodigháh doleeł.   
\p
\v 9 Áídá’ ídaa daagonohdząą: yánádaaltihíí yaa nádaanohwide’aah doleeł; Jews ha’anáłséh nagozṉil yuṉe’hanohwínáda’iłtsas doleeł; ła’íí nant’ánchań hik’e ízisgo nant’án daanliiníí daabiṉááł shaa yádaałti’go biyahzhį’ nadaasozįį doo.  
\v 10 Yati’ baa gozhóni nṉee iłtah at’éégo hadaazt’i’íí dawa ntsé bił na’goṉi’ ndi at’éé.  
\v 11 Nohwaa yá’iti’yú bił desohkaigo yánádaaltihíí yaa daanohwidez’ąąyúgo, doo hwahá hadaahdziih dadá’ nt’éshą’ dishṉiih doo daanohsį da, ła’íí doo nohwiini’ łą́ą́ da le’: áídá’ daazhógo nohwaa hi’né’íí baa hadaahdziih, da’áí bik’ehenkéézgee: doo dánohwíí yádaałti’ da, Holy Spirit nohwiláhyú yałti’ doleeł.  
\v 12 Nṉee ła’ bik’isn zideeyú nyiiłtéeh doleeł, ła’íí nṉee ła’ biye’ ágáyidoliił; chągháshé bitaa, bą́ą́ biłgo yich’į’ nanáda’idziidgo, ádaaṉiigo nabi’ditseed doleeł.  
\v 13 Shizhi’ bee daanohwich’ozhííhíí bighą nṉee dawa bił daanohchǫ’ doleeł; áídá’ dahadíń dángont’i’zhį’ dahildǫhíí hasdábi’dolteeł.   
\p
\v 14 Áík’ehgo gołchǫǫhgo o’ṉí’ihíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú na’iziidi Daniel holzéhi yaa yałti’ n’íí, doo bágoz’ąą dagee sizįįgo daah’įįdá’, (dahadíń áí yózhííhíí bił ígózį le’,) hadíí Judéa golzeeyú daagolííníí dził naz’aaníí yich’į’ okeeh doo.  
\v 15 Dahadíń bikįh biká’yú dahsdaahíí gódah ch’ínádáhgo bikįh yuṉe’ ha’awáh hela’, nt’éhéta náidiiné’go.  
\v 16 Ła’íí dahadíń k’edolzaahíí yiyi’ na’iziidíí t’ąązhį’ bidiyágé yaa nánódáh hela’.  
\v 17 Áígee goldohíí daaltsaaníí ła’íí isdzáné mé’ daabiłbe’íí bá góyéé doleeł!  
\v 18 Haihíí biyi’ ágóṉéh hela’, daadohṉiigo da’ohkąąh.  
\v 19 Áígee goldohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań dawahá áyíílaadí’ godezt’i’go díí jįįzhį’ goyéégo nagowaahíí áí ga’at’éhi doo hwahá be’ágoṉe’ da, áí doo be’ágánágo’ṉéh át’éé da.  
\v 20 Áígee goldohíí nohweBik’ehń doo dé’igodégo áyíílaa dayúgo, nṉee doo ła’ hasdáwáh át’éé da: áídá’ nṉee bitahasdlaahíí, dabíí yitahezlaahíí bighą áígee goldohíí dé’igodégo áyíílaa.  
\v 21 Áígee nṉee ła’, Daadeh’į́į́, Christ kú naghaa; dagohíí, Daadeh’į́į́, nlahyú naghaa, nohwiłṉiiyúgo, doo daahohdląą da:  
\v 22 Christ ádaadil’iiníí ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidi ádaadil’iiníí hahikáh doleeł, áí godiyįhgo be’igóziníí ch’i’ṉah ádaile’, ła’íí ízisgo áńda’ol’įįh doleeł, yídaanel’ąąyúgo áí bee nṉee bitahasdlaahíí ndi ch’a’odaiłkaad doleeł.  
\v 23 Áík’ehgo ídaa daagonohdząą: ídaayesółts’ąą, iłk’idá’ dabíntsé dawa baa nohwił nagosisṉi’.   
\p
\v 24 Áí benagowaadá’, goyéégo nagoyaahíí bikédí’go ya’áí diłhił doleeł, tł’égona’áíhíí doo bee got’įį da doleeł,  
\v 25 Ts’iłsǫǫsé yáádí’ nanihidéh doleeł, ła’íí yáázhį’go inawodíí nagohi’naa doleeł.  
\v 26 Áígee shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, shinawodíí bee, ła’íí dázhǫ́ shits’ą́’idindláádgo yaak’os biyi’dí’ náshdaałgo daashidołtseeł.  
\v 27 Áídá’ shinadaal’a’á yaaká’dí’ ohish’aa doleeł, bitahelááhíí dį́į́dí’, ni’gosdzáń nel’ąądí’ yáá nel’ąązhį’ íł íła’ádaile’.  
\v 28 Ch’il fig holzéhi bits’ą́’dí’ nohwił ch’igót’aah; bits’ádaaz’aahíí dit’ódé daaleehdí’ bit’ąą daagoleehyúgo k’ad shį́į́ nágodleehgo bídaagonołsį:  
\v 29 Da’áík’ehgo áí be’ádaagoṉe’íí goldohgo daah’įįdá’, k’ad náshdaałzhį’ ałhánégo godziihgo bídaagonołsį́:  
\v 30 Da’aṉii gánohwiłdishṉii, díí daałinolt’įįłíí doo nohwee ch’ígoṉáh da, díí ádaanohwiłdéṉiidíí dawa begolzaago zhą́.  
\v 31 Yáá hik’e ni’gosdzáń biłgo bech’ígoṉáh doleeł; áídá’ shiyati’íí doo bech’ígowáh da doleeł.   
\p
\v 32 Hadíí bijįį shįhíí dagohíí da’kwíí bik’ehenkéézgo shįhíí ágoṉe’íí nṉee doo la’ yígólsį da, Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí ła’íí biYe’ ndi doo yídaagołsį da, shiTaa zhą́ yígółsį.  
\v 33 Da’os’ah begoṉáh shįhíí doo bídaagonołsį dahíí bighą ídaa daagonohdząą, biká nádaadeht’į́į́h, ła’íí da’ohkąąh.  
\v 34 Shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, nṉee ła’ bigową yits’ą́ dahiyaago łahyú óyááhíí k’ehgo ánsht’ee; áń bánada’iziidíí bíyéé gólííníí yebik’ehgo áyíílaa, dała’á daantį́į́gee binasdziid golį́į́go; ła’íí dáádítį́h yaasidaahíí nádét’įįhgo yángon’ ą́ą́.  
\v 35 Áik’ehgo nádaadeht’įįh: bikįh golííníí da’os’ah nadáh doleełíí doo bídaagonołsį da, o’i’ą́ą́go shį, tł’é’ís ahgo, tazhik’áné ádaaṉiigo, dagohíí t’ahbį shį nadáh doleeł:  
\v 36 Doo nádaadeht’į́įh dayúgo dahį́ko nádaałgo da’ołhoshgo nohwiká niigháh.  
\v 37 Ádaanohwiłdishṉiihíí da’áí nṉee dawa ádaabiłdishṉii, Nádaadeht’į́į́h.   
\c 14  
\p
\v 1  \w Bitis‐hagowáh\w* n’íí bee bíná’goṉiihgo da’idąązhį’, ła’íí báń benilzoołé da’ádįhgo báń alzaahi daadąązhį’ naki yiłkaah godziih: okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi biłgo hagot’éégo dánant’į’eego Jesus daayiłtsoodgo daayiziłheego yee ndaagoshchįį lę́k’e.  
\v 2 Áídá’, Doo da’idąąhíí bijįį daahiiltsood da, nṉee dánko bádaagochįįhgo godnch’aad doleełhi at’ééhíí bighą, daaṉii.   
\p
\v 3 Béthanyú Simon, łóód doo ínádįh dahi leprosy holzéhi yaa naghaa n’íí, bigową yuṉe’ Jesus iyąągo sidaadá’, isdzán ła’, ch’il bik’ah spikenard holzéhi łáń ílíni, tús alabáster bee alzaahi besi’áni ha’áyí’ą́ą́go baa nyáá; áídí’ tús bidá’gee yists’iłgo ik’ahíí Jesus bitsits’in yiká’ yaa yiziid lę́k’e.  
\v 4 Áígee ła’ doo bił dábik’eh dago gádaałiłdi’ṉii, Nt’é bighą ik’ahíí da’ílíí yishchįį?  
\v 5 Ik’ahíí taadn gonenadín zhaali, \w penny\w* holzéhi, bitisyú izlįįgo nahazṉii láńshį n’íí zhaalihíí tédaat’iyéhíí bitahi’ṉiih le’at’éhi, daaṉii. Áík’ehgo isdzánhíí yída’iłtah lę́k’e.  
\v 6 Áídá’ Jesus gáṉíí, Doo nt’é daabiłdohṉii da; hant’é bighą nadaanołtł’og? Nłt’éégo áshíílaa.  
\v 7 Tédaat’iyéhíí dabik’ehn nohwitahyú nadaakai, áí hádaaht’įįgee nłt’éégo ádaał’įį doleeł: áídá’ shihíí doo dahazhį’ nohwitahyú nashaa da doleeł.  
\v 8 Yínel’ąąhíí ąął łayiilaa: doo hwahá łeeh shi’dilteeh dadá’ ik’ahíí shits’í yiká’ yaa yiziid.  
\v 9 Da’aṉii gádaanohwiłdishṉii, Ni’gosdzáń dágoz’ąą nt’éégo dahayú yati’ baa gozhóni bee na’goṉi’gee, díí isdzán adzaahíí baa na’goṉi’ doleeł, bee bíná’godiṉíhgo.   
\p
\v 10 Áídí’ Judas Iscáriot, nakits’ádahíí itah nlíni, okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi yaa nyáá, Jesus ch’íyí’aah doleełgo.  
\v 11 Áí daidezts’ąądá’ bił daagozhǫ́ǫ́ lę́k’e, áík’ehgo Judas zhaali yaa daayiné’go yándaagoz’ąą. Áídí’ hagot’éégo Jesus ch’íyí’aahíí yiká déz’įį.   
\p
\v 12 Báń benilzoołé da’ádįhgo báń alzaahi daadaaníí, Bitis‐hagowáh n’íí bee bíná’goṉiihgee dibełį́į́ zhaazhé zesdįįdá’, bitsiłke’yu Jesus gádaayiłṉii, Bitis‐hagowáh n’íí bee bíná’godiṉíhgo da’idaaníí hayú ná iłch’į’daagohiidle’?  
\v 13 Áídí’ bitsiłke’yu naki oyił’a’, gáyiłṉiigo, Ti’i, kįh gozṉilyú doh’aash, áígee nṉee ła’ tús tú beyo’áłi nohwaa hiṉáh doleeł: áń biké’doh’aash.  
\v 14 Dahayú ha’ayááyú, nṉee bigową golííníí gábiłdohṉiih, Iłch’ígó’aahíí gániłṉii, Gosta’ nakaahíí hayú bágoz’ąą, ákóṉe’ bitis‐hagowáh n’íí bee bíná’godiṉíhgo shitsiłke’yu bił da’ishąą doleeł?  
\v 15 Áík’ehgo ik’ehyú dahnágost’ąą yuṉe’, iłk’idá’ dawa siṉili, nohwiba’ goz’ąąyú bił nkáh doleeł: ákóṉe’ nohwá iłch’į’gohłe’.  
\v 16 Áídí’ bitsiłke’yu dahizh’aazhgo kįh gozṉilyú ó’áázh, ákú Jesus da’ádaabiłṉii n’íí k’ehgo yaa n’áázh: áígee bitis hagowáh n’íí bee bíná’godiṉíhgo da’idaaníí iłch’į’daizlaa.  
\v 17 Áídí’ o’i’ą́ą́yú Jesus nakits’ádahíí yił hikai.  
\v 18 Áígee da’iyąągo naháztąądá’ Jesus gáṉíí, Da’aṉii gánohwiłdishṉii, Nohwíí ła’ ch’íshinoh’aah doleeł, hadíń bił dała’ ishaaníí.  
\v 19 Áík’ehgo doo bił daagozhǫ́ǫ́ dago dała’á daantį́į́go, Ya’ shíí née? daabiłṉii nkegonyaa.  
\v 20 Jesus gádaabiłṉii, Nakits’ádah daanohłiiníí dała’á, hadíí its’aa biyi’zhį’ dała’ bił éédisht’áhi.  
\v 21 Shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, dá shaa k’e’eshchiiníí shee godolṉiił: áídá’ nṉee ch’íshí’aahíí bá góyéé doleeł! Áí nṉeehíí doo bi’deshchįį dayúgo bá nłt’éé doleeł ni’.   
\p
\v 22 Da’iyąągo Jesus báń náidn’ąągo ya’ihénzįgo oskąądá’ iłk’ídaizné’go bitsiłke’yu yitaizṉiih, Nkóh, daohsąą: díí shits’í át’éé, ṉiigo.  
\v 23 Áídí’ idee beda’iskaaníí náidnkąą, áí ya’ihénzigo oskąądá’ iłtah daizkąągo dawa daayodląą.  
\v 24 Jesus gádaabiłṉii, Díínko shidił nṉee łą́ą́go bá idijoołíí bee áníidégo Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e nṉee biłgo łángont’aahi at’éé.  
\v 25 Da’aṉiigo gádaanohwiłdishṉii, Kodí’ godezt’i’go dahts’aa bitoohíí doo naanáshdlą́ą́ da, dahadíí bijįį Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee goz’ąąyú áníidéhi naadishdląąłgo zhą́.   
\p
\v 26 Áídí’ sį ła’ hadaidez’ąądá’, dził Olives holzéhi si’ąąyú okai.  
\v 27 Áígee Jesus gádaabiłṉii, Tł’é’go áshi’dilṉe’híí bighą daanohwigha t’ąązhį’ ádaahṉe’: díí baa k’e’eshchiiníí k’ehgo, Dibełį́į́ Nanyoodíí biṉí’dishṉíh, áík’ehgo dibełį́į́híí da’adzaayú nkenelt’ee doleeł.  
\v 28 Áídá’ dasiitsą́ą́dí’ naadisdzaago Gálileeyú nohwádįh disháh doleeł.  
\v 29 Peter gábiłṉii, Nṉee dawa nits’ą́’ t’ąązhį’ ánádaasdzaa ndi, shíí doo ágáoshṉe’ at’éé da.  
\v 30 Jesus gánábiłdo’ṉiid, Da’aṉiigo gániłdishṉii, Tł’é’go tazhik’áné doo hwahá nakidn áṉiih dadá’ taadn, Áń doo bígonsį da, shiłdinṉíił.  
\v 31 Áídá’ Peter nawode gábiłṉii, Dała’ nił dastsaah ndi, Áń doo bígonsį da, doo niłdoshṉiih at’éé da. Ła’ihíí bitsiłke’yu dawa da’áík’ehgo ádaanṉiid.  
\v 32 Áídí’ Gethsémane golzéhi goz’ąąyú hikaidá’ Jesus bitsiłke’yu gádaayiłṉii, Dádząą nahísóotąą, oshkąąhyú déyáádá’.  
\v 33 Áídí’ Peter, James, ła’íí John yił okai, áígee Jesus dázhǫ́ doo bił gozhǫ́ǫ́ dago bijíí nṉiih nkegonyaa lę́k’e.  
\v 34 Áík’ehgo gádaabiłṉii, Shiyi’siziiníí dázhǫ́ doo bił gozhǫ́ǫ́ da, dák’azhą́ dastsaahíí ga’at’éé; dádząą nahísóotąągo daadeh’į́į́.  
\v 35 Áídí’ da’aṉahyú óyááyú ni’zhį’ adzaadá’ okąąh, gáṉíígo, Bígonedząąyúgo, díí shich’į’ begodigháhíí shits’ą́’zhį’ begodogaał.  
\v 36 Gánádi’ṉii, Ábba, shiTaa, doo nt’é ná nyee da; díí hishdląą doleełíí shits’ą́’zhį’ ánle’: áídá’ shíí doo beshik’eh da, ni zhą́ benik’eh.  
\v 37 Áídí’ bitsiłke’yu dá’iłhoshgo yaa nadzaa, áík’ehgo Peter gáyiłṉii, Simon, iłhosh née? Dała’á łedihikeezzhį’ ndishą’ doo díń’įį le’ágot’ee da née?  
\v 38 Daadeh’į́į́go da’ohkąąh, nanohwída’dintaah bídaanołdzil doleełhíí bighą. Nohwiyi’siziiníí da’aṉii hat’į́į́ ndi nohwits’íhíí doo nłdzil da.  
\v 39 Áídí’ onaanádzaayú da’ágánádi’ṉiigo naa’okąąh.  
\v 40 Áídí’ bitsiłke’yu da’iłhoshgo yaa nánádzáá, (dázhǫ́ bił daanzįgo,) áígee hant’é daaṉiih shįhíí doo yídaagołsį da lę́k’e.  
\v 41 Taadngee baa naanádzáágo gádaabiłṉii, Akú da’ołhoshgo hanádaahsoł gádnii: shí k’adí’, shíí, nṉee k’ehgo Niyááhíí, nṉee doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí bilák’e shi’dilteehgo ch’íshi’det’ąąhíí iłk’idá’ biká’ ngonyáá.  
\v 42 Nádohkáh, hiikaah le’: ch’íshí’aahíí kodí’ higaał.   
\p
\v 43 Dagoshch’į’ Jesus t’ah yałti’dá’, Judas, nakits’ádahíí bił itah nlíni, nṉee łą́ą́go bésh be’idiltłishé ła’íí tsį be’idiltłishé dahdaayiṉííłgo okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi, ła’íí Jews yánazíni daabides’a’íí yił náłsą́ą́.  
\v 44 Ch’íbí’aah doleełíí iłk’idá’ bebígózį doleełíí yengon’ą́ą́ lę́k’e, gáṉíígo, Hadíń hists’ǫsíí áń doleeł; daahołtsoodgo biṉádaadeh’į́į́go bił dohkáh.  
\v 45 Áík’ehgo Judas ákú ńyáágo dagoshch’į’ Jesus yich’į’ daheswodgo, Iłch’ígó’aahíí, Iłch’ígó’aahíí, yiłṉiigo yizts’ǫs.   
\p
\v 46 Áídí’ Jesus yił ndaazdeelgo daayiłtsood.  
\v 47 Áídá’ bit’ahgee naziiníí dała’á bibéshbe’idiltłishé hayidzį́į́zgo okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni binal’a’áhi yontłízhgo bijaa naidnłgizh lę́k’e.  
\v 48 Áídí’ Jesus nṉee baa nánłsąąhíí gádaayiłṉii, Ya’ bésh be’idiltłishé ła’íí tsį be’idiltłishé dahdaanohṉiiłgo daashołtsoodgo nánołsąą née, in’įįhíí daach’iłtsoodhíí k’ehgo?  
\v 49 Dawa jįį la’ da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ nohwił ch’ídaagonsh’aahgo nohwitah nashaa ni’ ndi doo hak’i daashołtsood da ni’: áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí begolṉe’ doleełhíí bighą ánágot’įįł.  
\v 50 Áígee bitsiłke’yu dawa bits’ą́’zhį’ ádaasdzaago bits’ą’ iłhadeskai.  
\v 51 Nṉee áníid nagháhihi nak’ą’łigaihi zhą́ binasti’go Jesus yiké’ itah higaał lę́k’e; áń nṉee áníid nakaiyéhi bił ndaazdeel:  
\v 52 Áídá’ nak’ą’ binasti’ n’íí yiyi’ halwodgo dáłichiigo ch’a’olwod.   
\p
\v 53 Nṉee Jesus daabiłtsoodíí okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni yaa yił hikai: áígee okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, Jews yánazíni, hik’e begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi biłgo íła’adzaa lę́k’e.  
\v 54 Peter da’aṉahgo biké’dí’ higaał, áídí’ okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni bikįh biṉaa łé’ditł’įįh yuṉe’ ha’ayáá: áígee kǫ’ diltłi’zhį’ aasiṉilíí yił naháztąą, nániiłdziiłgo.  
\v 55 Okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi ła’íí yánádaaltihi dawa Jesus zidee hádaat’įįgo, yaa dahgosi’aahíí yiká daadéz’įį ndi doo ła’ da lę́k’e.  
\v 56 Łááni daazhógo ádaaṉiigo baa dahgo’aahgo baa yádaałti’ ndi doo ła’ łełt’ee da.  
\v 57 Áígee nṉee ła’ daahizį’go łéda’iłchoogo baa yádaałti’, gádaaṉiigo,  
\v 58 Áń gáṉíígo daadihiits’ag ni’, Díí kįh biyi’ da’ch’okąąhi nṉee áyíílaahíí taanágoshṉił, áídí’ taagi jįį hileehgo ła’ihíí nṉee doo áyíílaa dahíí ánágoshdle’, ṉiigo.  
\v 59 Gádaaṉii ndi doo łełt’eego ádaaṉii da.  
\v 60 Áídí’ okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni da’iłṉí’gee hizį’go Jesus nayídiłkidgo gáṉíí, Ya’ nihíí doo nt’é nṉiihgo hadziih da née? Díí naa dahgo’aahgo naa yádaałti’íí hago’at’éé?  
\v 61 Áídá’ Jesus doo nt’é ṉii dago doo t’ąązhį’ hanádzii da. Okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni nabínádiłkidgo, Ya’ ni Christ, Bik’ehgo’ihi’ṉań Dilzini biYe’ ńlį́į́ née? biłṉii.  
\v 62 Jesus, Ha’oh, áń nshłįį, ṉii: shíí nṉee k’ehgo Niyááhíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań da’tiséyú binawod golíni bigan dihe’nazhiṉéégo dahsídáágo yaaká’dí’ yaak’os shił hoṉahgo daashidołtsééł.  
\v 63 Áík’ehgo okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni bidiyágé ídánayihesdzį́į́zdá’ gáṉíí, Nt’é bighą nṉee ła’i baa nanaagolṉi’ doleeł?  
\v 64 Bik’ehgo’ihi’ṉań nchǫ’go yaa yałti’íí daadisots’ąą: hagot’éégo baa natsídaahkees? Dawa gádaaṉii, Zideego bángonot’aah.  
\v 65 Áídí’ ła’ bik’ídaadihizheeh nkegonyaa, ła’íí binii yináda’isti’dá’ nádainłts’į, Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yáńłti’yúgo, hadíń náninłts’į shįhíí nohwił nagolṉi’, daabiłṉiigo; ła’íí aasiṉilíí bitł’adaayika’ lę́k’e.   
\p
\v 66 Peter yúyahyú kįh biṉaa łedn’aahíí biyi’ yuṉe’ sidaadá’ isdzán, okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni yána’iziidi, baa nyáá:  
\v 67 Áń Peter kǫ’zhį’ nániiłdziiłgo yo’įįdá’, Ni la’ ałdó’ Jesus, Nazaréne nlíni, bił na’aash ni’, biłṉii.  
\v 68 Áídá’, Dah, hant’é nṉiigo ánṉiihíí doo bígonsį da, ṉii. Áídí’ kįh bahgee ch’ínágohen’ą́ą́yú ch’ínyáá; áígee tazhik’áné ánṉiid lę́k’e.  
\v 69 Áígee isdzán na’iziidi naabiiłtsąą, áík’ehgo áígee naziiníí gáyiłṉii, Díí nṉeehíí áí itah nlįį.  
\v 70 Áídá’, Dah, naado’ṉiid. Dét’įhék’e áígee naziiníí Peter gánádaayiłdo’ṉiid, Da’aṉii ni áí itah nlį́į́: Gálileedí’ gonlį́į́, áí yádaałti’híí k’ehgo yáńłti’.  
\v 71 Áídá’ Peter bitł’a dahdidilṉiihgo hashkeego nchǫ’go yałti’ nkegonyaa gáṉíígo, Nṉee baa yádaałti’íí doo bígonsį da.  
\v 72 Nt’éégo tazhik’áné ánádo’ṉiid nakidngee. Peter Jesus gábiłnṉiid n’íí yénálṉiih, Tazhik’áné doo hwahá nakidn áṉiih dadá’ taadngee, Áń doo bígonsį da, shiłdinṉíił. Áí yaa natsekeesgo hichag lę́k’e.   
\c 15  
\p
\v 1 Hayiłką́ą́yú okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, Jews yánazíni, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi, ła’íí yánádaaltihi dawa biłgo íła’adzaago Jesus yaa ndaagoshchįį, áídí’ łídaistł’ǫǫdá’ dahdainlǫ́ǫ́zgo Pílate yaa daidez’ąą.  
\v 2 Áígee Pílate Jesus nayídiłkid, Ya’ ni Jews ízisgo biNant’a’i ńlį́į́ née? Da’áígee ánṉii, biłṉii, Jesus.  
\v 3 Okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehíí doo ałch’ídéyú baa dahgoz’ąą da; ndi doo nt’é ṉii da lę́k’e.  
\v 4-5 Áík’ehgo Pílate nabínádiłkid, Nihíí doo nt’é shiłnṉii da née? Doo ałch’ídéyú naa dahgost’ąą da ląą akoh.  
\v 6 Bitis hagowáh n’íí bee bíná’godiṉíhgo da’idąągee ha’áshijeedíí dała’á, hadíí nṉee hádaat’iiníí, Pílate bá ch’ínáyíłteeh lę́k’e.  
\v 7 Áígee nṉee, Barábbas holzéhi, ha’ásitįį lę́k’e; áń nṉee nant’án agohet’aa nkegonyaago nada’iłtseedihi yił ha’áshijeed.  
\v 8 Áík’ehgo nṉee Pílate yaa náńłsą́ą́go daadilwoshgo gádaayiłṉii, Da’ánál’įįhíí k’ehgo nohwá áńléh.  
\v 9 Ya’ Jews ízisgo biNant’a’ nohwá ch’ínánshteehgo hádaaht’įį née? biłṉii, Pílate.  
\v 10 Pílate yígółsį, nṉee dawa Jesus bił daanzhǫǫhíí bighą okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehíí Jesus yik’edaanṉiihgo baa daabidez’ąą.  
\v 11 Áídá’ okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi nṉee łą́ą́go íła’adzaahíí biini’ yá ádaagozlaa, gádaayiłṉiigo, Barábbas nohwá ch’ínáńłteeh, daadohṉii.  
\v 12 Áík’ehgo Pílate gánádaabiłdo’ṉiid, Jews ízisgo biNant’a’, daadohṉiigo daahohshíhishą’ hago ląą nohwá áshłéh áídá’?  
\v 13 Áídá’ nnádaadidilghaazhgo, Tsį’iłna’áhi bíhołkałgo zodéé, daaṉii.  
\v 14 Nt’é bighą, hant’é bee nchǫ’go adzaago? ṉii, Pílate. Áídá’ da’tiségo nanádaadidilghaazhgo, Tsį’iłna’áhi bíhołkałgo zodéé, daaṉii.   
\p
\v 15 Áík’ehgo Pílate nṉeehíí yił daagoyiłshǫ́ǫ́ hát’į́į́go Barábbas bich’į’ ch’ínáinłtį́į́, áídá’ Jesus habí’oltsaazdá’ tsį’iłna’áhi bíhołkałgo zideego nṉeehíí yaa daidez’ąą.  
\v 16 Áídí’ silááda yáná’itih goz’ąą yuṉe’, Pretórium holzéhi, Jesus odaizt’e’; áígee silááda dawa baa íła’ádaizlaa.  
\v 17 Áídí’ diyágé łichíígo dotł’izhi Jesus yá ádaagozlaadá’ hosh diwozhi nánihezwodgo nant’án bich’ah k’ehgo alzaahi bik’e daidez’ąą.  
\v 18 Áídí’ daidnłsįgo ádaadil’įįgo, Gozhǫ́ǫ́, Jews ízisgo biNant’a’ ńlíni, daabiłṉiigo yaa daadilwosh nkegonyaa lę́k’e.  
\v 19 Áídí’ tsį bee bitsits’inyú nádainłtłish, áídí’ bik’ídaadihizheeh, áídí’ biyahzhį’ nádaahilzhishgo daayokąąh nádaadi’ṉiihé lę́k’e.  
\v 20 Ąął baa daadlohdá’ diyágé łichiigo dotł’izh n’íí yaa daidnłtsoozdá’ dabíí bidiyágé yá ánádaagosdlaa, áídí’ tsį’iłna’áhi yiká’ daiziłheeyú bił nádeząą.  
\v 21 Nṉee ła’, Simon holzéhi, Alexánder hik’e Rúfus bitaahi, \w Cyréne\w* golzeedí’ gólíni, k’edolzaadí’ nádaałgo, silááda tsį’iłna’áhi yogheełgo ádaabizlaa.  
\v 22 Áík’ehgo Gólgotha golzeeyú bił náńzą́ą́; áí golzeego itsits’in si’áni golzeego ágolzee.  
\v 23 Áígee wine, jeeh nch’í’i, myrrh holzéhi, bił nadesdziidgo Jesus yaa daizką́ą́; áídá’ doo yodląą da.  
\v 24 Áígee tsį’iłna’áhi yídaabiskałdá’ bidiyágé iłta’isṉiigo yighą da’diłjoł lę́k’e, hadíí gonesnaahíí bíyéé hileehgo.  
\v 25 Ńgost’áí bik’ehenkéézgee tsį’iłna’áhi yídaabiskał lę́k’e.  
\v 26 Nt’é baa dahgost’aaníí ádaagozlaago díínko bik’ehgee dahgoz’ąą, JEWS ÍZISGO BINANT’A’ NLÍNI, golzeego k’e’eshchįį.  
\v 27 Áígee nṉee da’in’įįhíí naki ałdó’ Jesus ba’ashhahdí’ tsį’iłna’áhi bídaahaskał, ła’ dihe’nazhiṉéégo, ła’íí be’eshganzhiṉéégo.  
\v 28 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’ eshchiiníí, Begoz’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dahíí bił da’ch’ołtag lę́k’e, ṉii n’íí begolzaa.  
\v 29 Bahyú ch’íhikáhíí bitsits’in daidiłtasgo yati’ yee daabokáałgo gádaaṉii, Háhái’, biyi’ da’ch’okąąhíí taagoshṉiłgo taagi jįį hileehgo ánágoshdle’, nṉii ni’,  
\v 30 Haląą, dáni hasdá’ídnlteehgo tsį’iłna’áhi biká’dí’ gódah ch’ínṉáh.  
\v 31 Okąąh yebik’ehi itisyú nadaandeehi, begoz’aaníí ye’ik’eda’iłchíhi biłgo Jesus yaa daadloh, gádaałiłdi’ṉiigo, Nṉee ła’íí hasdáyihiṉiił; áídá’ bííhíí doo hasdá’ídilteeh da.  
\v 32 Christ, Israel hat’i’íí ízisgo biNant’a’ nliiníí, haląą tsį’iłna’áhi yiká’dí’ naadowáh, áík’ehgo daahihiiltsąągo zhą́ daahohiidląąh. Áídí’ bit’ahyú tsį’iłna’áhi bił bídaach’iskałíí yati’ yee daabokáał lę́k’e.  
\v 33 Isk’áhńyáádí’ taagi nehenkéézzhį’ ni’ biká’ dahot’éhé godiłhił gozlįį lę́k’e.  
\v 34 Taagi nehenkéézgo Jesus nádidilghaazhgo gáṉíí, Éloi, Éloi, láma sabákthani? áí, Bik’ehgohinshṉaahíí, Bik’ehgohinshṉaahíí, nt’é ląą bighą shits’ą́’zhį’ ándzaa? golzeego ágolzee.  
\v 35 Ła’ áígee nadaaziiníí daabidits’ago, Isąą, \w Elías\w* yich’į’ aṉii, daaṉii.  
\v 36 Ła’ nádilwodgo tú daabits’ǫsíí vinegar yiyi’ naiz’ąą, áídí’ tsį yaa dahyiz’ąągo Jesus bizé’zhį’ dahyída’nłtsiih, gáṉíígo, Ntséńt’ah; bídaagonolzįįh, Elías baa higháhgo nanábidiłteeh shį.  
\v 37 Áídí’ Jesus nádidilghaazhgo oyol.  
\v 38 Áígee kįh biyi’ da’ch’okąąhíí biyi’ yuṉe’ daadintsoozíí bighą́’dí’ hayaago iłch’idláád lę́k’e.   
\p
\v 39 Silááda dała’á gonenadín binant’a’íí Jesus bich’į’go siziiníí Jesus nádidilghaazhdá’ oyolgo yígołsįįdá’ gáṉíí, Díí nṉeehíí da’aṉii Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nlíni ląą.  
\v 40 Isdzáné aṉahdí’ nazįį daabineł’į́į́go, Mary Mágdalene, Mary, James iké’yú nagháhi hik’e Joses bąąhíí, ła’íí Salóme biłgo, itah nazįį lę́k’e.  
\v 41 Áí Jesus Gálileeyú naghaadá’ biké’ anákah lę́k’e, bich’odaaṉiigo; ła’íí isdzáné Jerúsalemyú bił hikaihíí ałdó’ łą́ą́go itah nadaazįį.   
\p
\v 42 K’ad o’i’aahyú iłch’į’golṉe’íí bijįį, áí iskąą hik’e Jews daagodnłsiníí bijįį doleełhíí bighą.  
\v 43 Nṉee Joseph holzéhi, Arimathéa golzeeyú gólíni, doo biini’ hą́h dago Pílate yich’į’ oyáá, Jesus bits’íhíí yíyókeedgo; áń nṉee godnłsíni, yánádaaltihíí itah nlíni, Bik’ehgo’ihi’ṉań nant’aa doleełíí yibad sidáhi.  
\v 44 Pílate, Jesus daztsąą shį dashą’at’éé nzįgo, silááda binant’a’ yiká ánṉiidgo nayídíłkid, Iłk’idá’ daztsąą née? yiłṉiigo.  
\v 45 Áík’ehgo silááda binant’a’, Ha’oh, daztsąą, biłnṉiiddá’ Pílate Jesus bits’íhíí Joseph yaa yiden’ą́ą́.  
\v 46 Áík’ehgo Joseph nak’ą’łigaihi nłt’éhi nayihesṉii, áídí’ Jesus bits’íhíí tsį’iłna’áhi yiká’dí’ nanáidnłtįįgo nak’ą’łigaihi yik’íyidesdiz, áídí’ tsébii’i’áńgo ágolzaa yuṉe’ nyinłtį́į́dá’ tséé yidaidenłhiz lę́k’e.  
\v 47 Mary Mágdalene hik’e Joses bą́ą́ biłgo hayú nniltiiníí daayo’į́į́ ni’.   
\c 16  
\p
\v 1 Jews daagodnłsiníí bijįį ąąłdá’ Mary Mágdalene, Mary, James bąąhíí, Salóme biłgo, ik’ah łikągolchinihíí nadaahesṉii ni’, Jesus bits’í yee yídizhish doleełgo.  
\v 2 Áík’ehgo dázhǫ́ t’ahbį godilziníí bijįį ya’áí hagaałdá’ tsébii’i’áńyú hikai.  
\v 3 Áígee, Hadíńshą’ tséé daadin’ą́ą́híí nohwá yó’idołhis? daałiłdi’ṉii.  
\v 4 Áídí’ hadag daadéz’įįgo tséé n’íí yó’olyizgo daayiłtsąą; tséé dázhǫ́ nchaago.  
\v 5 Tsébii’i’áń yuṉe’ ha’ákaidá’ nṉee áníi nagháhihi, bi’íí nṉeezi łigaihi dihe’nazhiṉéégo sidaago daayiłtsąą; áík’ehgo tsídaadolyiz lę́k’e.  
\v 6 Áídá’ nṉeehíí gádaabiłṉii, Tsídaadołheez hela’: Jesus, Názarethdí’ gólíni, tsį’iłna’áhi bíheskał n’íí biká hadaanohtaago bígonsį: áń naadiidzaa ni’; doo hak’i da: nniltį́į́ n’íígee daadeh’į́į́.  
\v 7 Ti’i dohkáh, bitsiłke’yu, Peter biłgo, Jesus Gálileeyú nohwádįh deyaa, biłdohṉiih: ákú daabidołtsééł, da’ánohwiłṉiihíí k’ehgo.  
\v 8 Áídí’ tsébii’i’áńdí’ dahałe ch’ínákaidá’ nádnkįį; daiditłid ła’íí bił díyadaagot’ee daasilįį: nédaildzidgo doo hadíń nt’é daayiłṉii da lę́k’e.   
\p
\v 9 Godilziníí bijįį t’ahbį Jesus daztsąądí’ naadiidzaadá’ Mary Mágdalene dantsé yich’į’ hit’įįgo ádelzaa, áí isdzánhíí biyi’dí’ ch’iidn gosts’idi haniyóod n’íí.  
\v 10 Áń nṉee Jesus yił nakai n’íí doo bił daagozhǫ́ǫ́ dago chaał naháztąąyú yaa nyáágo yił nagosṉi’.  
\v 11 Áídá’ Jesus náhi’ṉa’go isdzán bo’įįgo ya’ikodaanzįį ndi doo daayodląą da lę́k’e.   
\p
\v 12 Áí bikédí’go Jesus yił nakai n’íí naki itínk’ehyú hi’aashgo bich’į’ łahgo hit’įįgo ádelzaa.  
\v 13 Áídí’ onát’aazhgo ła’ihíí yił nadaagosṉi’ ndi doo daabodląą da lę́k’e.   
\p
\v 14 Áí bikédí’go bitsiłke’yu łats’ádahíí da’iyąągo nahą́ztąągo Jesus bich’į’ hit’įįgo ádelzaa, áígee doo da’odląą dago bijíí daantł’izíí bighą bich’į’ yádaałti’, daztsąądí’ naadiidzaahíí bikédí’go ła’ daabo’įįhíí doo daayodląą dahíí bighą.  
\v 15 Áídí’ gábiłṉii, Ni’gosdzáń dágoz’ąą nt’éégo yati’ baa gozhóni nṉee dawa baa bił nadaagołṉi’ le’.  
\v 16 Dahadíń odląądí’ baptize ábi’delzaahíí hasdádolteeł; áídá’ dahadíń doo odląą dahíí dahazhį’ biniigonłt’éégo bá ngodot’aał.  
\v 17 Áídí’ díínko godiyįhgo ánágot’įįłíí da’odlaaníí ádaadoliił; shizhi’ bee ch’iidn hadaanyood doleeł; ła’íí yati’ łahgo at’éégo yee yádaałti’ doleeł;  
\v 18 Ch’osh bik’asda’ golíni nádaihiṉiił doleeł; dant’éhéta koziłheehíí daidląą ndi doo hago ádaabile’ da doleeł; ła’íí daanṉiihíí yiká’ ndaadilṉiigo nádaadziih doleeł.   
\p
\v 19 Áík’ehgo Jesus ąął bich’į’ yádaałti’dá’ yaaká’yú onábi’doltį́į́, áígee Bik’ehgo’ihi’ṉań bigan dihe’nazhiṉéégo dahnezdaa.  
\v 20 Áídí’ dahiskaigo dahot’éhé yati’ baa gozhóni yaa nadaagolṉi’ lę́k’e, beBik’ehń yił nlįįgo nada’iziidgo, godiyįhgo ánágot’įįłíí bee biyati’ da’aṉii at’éhi ch’í’ṉah áile’go. Doleełgo at’éé.