\id HEB - Apache NT [apw] -USA 2012 (DBL -2013) 
\h Hebrews 
\toc1 The Epistle to the Hebrews 
\toc2 Hebrews 
\toc3 Heb 
\mt2 THE EPISTLE TO THE  
\mt1 HEBREWS  
\c 1  
\p
\v 1 Doo áníidá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidíí biláhyú daanohwitaa n’íí doo ałch’ídn iłtah at’éégo yich’į’ yałti’ da lę́k’e,  
\v 2 Áídá’ díí iké’yú yołkaałíí biYe’ binkááyú nohwich’į’ yałti’, áń dawahá bíyéé doleełgo nyinłtíni, áń binkááyú ałdó’ ni’gosdzáń áyíílaahi;  
\v 3 Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’idindláádíí bee áń ałdó’ bits’ą́’ idindláád, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań ye’at’éhi da’áíyihíí ye’at’éé, biyati’ nalwodíí bee dágoz’ąą nt’éégo nłt’éégo áyíłsįgo hadag áyíłsį; dabízhą́ nohwinchǫ’ íí nohwá yidnłkǫǫdá’, da’itisé goz’ąąyú Ízisgo At’éhi bigan dihe’nazhiṉéégo dahnesdaa;  
\v 4 Christ, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nlįįhíí bighą bizhi’ baa yin’ą́ą́, bizhi’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’á’á yaaká’yú daagolííníí daabizhi’íí ndi bitisgo at’éé; da’ágát’éégo dabíí yaaká’yú nadaal’a’á bitisgo at’éégo ábi’delzaa.  
\v 5 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí doo hak’i ła’ gáyiłnṉiid da go’į́į́, Shiye’ ńlį́į́, díí jįįdí’ nitaa sílį́į́. Ła’íí doo hak’i gánṉiid da ałdó’, Bitaa nshłįį doleeł, bííhíí shiye’ nlįį doleeł.  
\v 6 Ła’íí dantsé gozlínihíí ni’gosdzáń biká’zhį’ nanáides’a’go Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa yałti’go gáṉíí, Shinal’a’á yaaká’yú daagolííníí dawa daabokąąh le’.  
\v 7 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí yaa yałti’go gánádo’ṉiid, Binadaal’a’á spirits daanlįįgo ánáyiidlaa, bá nada’iziidíí kǫ’ dahdinahíí daanlįįgo ánáyiidlaa.  
\v 8 Áídá’ biYe’híí gáyiłṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań ńlííníí, doo ngonel’ąą dayú dahazhį’ nant’áá doleeł; dázhǫ́ nłt’éégo nant’áá.  
\v 9 Nzhǫǫgo ágot’eehíí nił nzhǫǫ, nchǫ’go ágot’eehíí nił nchǫ’; áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań, Bik’ehgohinṉaahíí hadíń nił nakaihíí bitisgo nił goyiłshǫ́ǫ́híí bee hanidilaa.  
\v 10 Ła’íí gánábiłdo’ṉiid, NohweBik’ehń, ni dantsé godeyaadá’ ni’gosdzáń níń’ąą; yááhíí nigan bee ánlaa.  
\v 11 Áí bech’ígowáh; nizhą́ da’áík’ehgo áńt’éé; áí dénchǫ’ daaleeh, diyágé dénchǫ’ hileehíí k’ehgo;  
\v 12 Áí ch’id iłhanéilzaahíí k’ehgo iłhaníńléeh doleeł, ła’íí łahgo ádaat’ee daaleeh: áídá’ nihíí da’ágáńt’éé, ła’íí doo ngonel’ąą dahíí bee hińnáá doleeł, yiłṉii.  
\v 13 Áídá’ binal’a’á yaaká’yú daagolííníí doo hak’i ła’ gáyiłnṉiid da go’į́į́, Shigan dihe’nazhiṉéégo síńdaa, ni’ina’íí nikełtł’ááhyú niníṉilzhį’.  
\v 14 Áí dawa yaaká’dí’ nadaal’a’áhíí daanlįįshą’, nṉee hasdádokahíí yiṉádaadéz’įį doleełgo odaas’a’ihi?   
\c 2  
\p
\v 1 Áí bighą nt’é daadisiits’aaníí dawa baa daagondząągo dábik’eh, dahyúgohíí danko baa daadihi’ṉah.  
\v 2 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí binkááyú hasdziihíí da’aṉii dázhǫ́ nłdzilgo, ła’íí nchǫ’go ádaach’it’eehíí ła’íí doo da’ch’idits’ag dahíí da’áí bee koch’į’ nanáhi’ṉííłgo;  
\v 3 Hagot’éégo bits’ą́’ hahiikeeh, hasdách’igháhíí itisgo nłt’ééhíí doo hádaat’įį dayúgo; áí hasdách’igháhíí nohweBik’ehń dantsé ánṉiid ni’, áídí’ hadíń daabi’dists’aaníí ałdó’ da’aṉii daaṉiigo yaa nohwił nanádaagolṉi’;  
\v 4 Bik’ehgo’ihi’ṉań ałdó’ da’aṉii ṉiigo godiyįhgo be’ígóziníí ch’í’ṉah ágólaa, ízisgo áná’ol’įįłíí, iłtah at’éégo godiyįhgo áná’ol’įįłíí ałdó’, ła’íí dabíí bik’ehgo Holy Spirit kainé’íí bee hasdách’igháhíí yaa nanágolṉi’.  
\v 5 Ni’gosdzáń begoṉáhíí baa nagohiilṉi’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí doo yedaabik’eh doleełgo yaa godin’ąą da.  
\v 6 Łah dahgoz’ąągee ła’ gáṉíígo yaa nagolṉi’, Nṉee daat’éégo nt’é bighą baa natsíńkees nt’éé, nṉee nliiníí daatéégo nt’é bighą biṉádíń’įį?  
\v 7 Ninal’a’á yaaká’yú daagolííníí dét’įhézhį’ dábich’į’yú át’éégo ánlaa; ízisgo at’éégo ła’íí daach’idnłsįgo bá ágonlaa, nant’ánch’ah bik’edíń’ąąhíí k’ehgo, ła’íí dawahá ánlaahíí yebik’ehgo nńłtįį:  
\v 8 Dawahá yebik’ehgo bitł’ááhyú nńné’ ni’. Dawahá yebik’ehgo nyinłtįįdá’, dała’á ndi doo ágodįhgo da yebik’ehgo nyinłtįį ni’. Áídá’ k’adíí dawahá yebik’ehíí doo hwahá daahiiltséh da.  
\v 9 Áídá’ Jesus daanéel’įį, Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí dét’įhézhį’ dábich’į’yú át’éégo alzaa, Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí bee nṉee dała’á daantį́į́gee bá da’itsaahíí yilįh doleełgo biniigonłt’éégo daztsąą; áí bighą nant’ánch’ah bik’edot’ąąhíí k’ehgo ízisgo at’éégo ła’íí daach’idnłsįgo bá ágólzaa.  
\v 10 Bik’ehgo’ihi’ṉań bighą dawahá daagolííníí, dawahá áyíílaahíí bichągháshé łą́ą́go bits’ą́’idindláád goz’ąą yuṉe’ ha’áyihiṉiiłgo, hasdách’igháhíí begodeyaago yebik’ehíí biniigodilṉéhíí bee dázhǫ́ nłt’éégo ábidoliiłgo dábik’eh.  
\v 11 Hadile’íí ła’íí hadaadeszaahíí dała’á yits’ą́’dí’ daanlįį: áí bighą doo yik’e ídaayándzįgo shik’ííyú daayiłṉii,  
\v 12 Gáṉíígo, Shik’ííyú naa bił nadaagoshṉi’ doo, daanokąąhíí íła’at’ééyú na’ihénsįgo ha’dish’aah.  
\v 13 Áídí’ gánádo’ṉiid, Dabízhą́ ba’oshłíí. Áídí’ hananádzii, Kúnko, shíí hik’e chągháshé Bik’ehgo’ihi’ṉań shaa yiṉilíí bił daanshłįį.  
\v 14 Áík’ehgo áí chągháshéhíí bidił hik’e bits’í daagolį́į́híí k’ehgo bíí ałdó’ ágádelzaa; bíí datsaahíí bee, da’itsaah yebik’ehń, ch’iidn nant’án, da’ílíí dołchiił doleełhíí bighą;  
\v 15 Ła’íí hadíń da’itsaah yeneldzidhíí bighą bi’ihi’ṉa’ danes’ąądzhį’ isnah daanliiníí hasdáyidoṉiłgo.  
\v 16 Da’aṉiigo Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí ye’ádaat’éhi doo ye’at’éégo ádelzaa da; áídá’ Abraham bits’ą́’dí hadaałishchiiníí ye’at’éégo ádelzaa.  
\v 17 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bá na’idziidgee okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni biłgoch’oba’go ła’íí begondlį́į́dgo hileehíí bighą bik’isyú ye’at’éhi dawa bee ábidilṉe’go dábik’eh, nṉee binchǫ’íí bá bidił yee nahiṉiił doleełgo.  
\v 18 Dabíí biniigodelzaagee nabídinestąądhíí bighą, hadíí nabída’dintaahíí yich’odaaṉiihi at’éé.   
\c 3  
\p
\v 1 Áí bighą shik’ííyú, Bik’ehgo’ihi’ṉań báhadaadeszaahíí daanohłíni, yaaká’dí’ itah nohwiká ánṉiidíí, Christ Jesus, da’ohiidląą daahiidleehíí bighą des’a’íí nlíni, ła’íí nohwi’okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni nzhǫǫgo baa natsídaahkees;  
\v 2 Áń habiłtííníí begondlįįdgo yá na’iziid, Moses Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé nłt’éégo yiṉádéz’iiníí k’a’at’éégo.  
\v 3 Kįh ágole’íí kįh ágolzaahíí bitisgo daach’idnłsįhíí k’ehgo Moses bitisgo Jesus daach’idnłsįhíí yik’eh sitįį.  
\v 4 Kįh dała’á gon’ą́ą́go nṉee ła’ ádaagozlaahi at’éé; áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉańhíí dawahá áyíílaahi at’éé.  
\v 5 Moses Bik’ehgo’ihi’ṉań yána’iziidi nlįįgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań bigową biyi’ nłt’éégo na’iziidgo yuṉáásyú ch’í’ṉah doleełíí dabíntsédá’ yaa nagolṉi’ lę́k’e;  
\v 6 Áídá’ Christ‐híí Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nlįįgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bigową dágoz’ąą nt’éégo nłt’éégo yiṉádéz’įį; dángont’i’zhį’ doo nohwiini’ hą́h dago ła’íí nohwił daagozhǫ́ǫ́go yaaká’yú dahazhį’ ihi’ṉaahíí ndaahóndliihíí daahóntą’yúgo, néé Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé itah daandlįį.  
\v 7 Áí bighą Holy Spirit gáṉííhíí k’ehgo ádaanoht’ee, Díí jįį biyati’íí daadohts’ago,  
\v 8 Da’igolį́į́yú Israel hat’i’íí nabídinestąąd n’dá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań doo bikísk’eh ádaadzaa da n’íí k’ehgo doo nohwijíí ntł’izgo ádaanohsį da le’:  
\v 9 Áígee daanohwitaa n’íí nashídaanestąądgo shídaagołsįįd, dizdin łegodzaahíí biyi’ iłtah at’éégo ánásht’įįłíí daayiłtsąą.  
\v 10 Áí bighą áí daałinolt’įįłíí doo baa shił gozhǫ́ǫ́ dago gádéṉiid, Dábik’ehn bijíí biyi’dí’ ndaahiłsiih, shikísk’eh ch’ogaałíí doo yídaagołsį da.  
\v 11 Áí bighą shágóchįįdgo shitł’a dahdidishṉiidá’ gádéṉiid, Shihá’idzoł yuṉe’ doo okáh át’éé da.  
\v 12 Áík’ehgo ídaa daagonohdząą, shik’ííyú, dah lę́k’eyúgo nchǫ’íí hik’e doo odląą dahíí nohwijíí yuṉe’ bengonyáá lę́k’eyúgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań hiṉáhi dánko bits’ą́’ dahdidohkahi at’éé.  
\v 13 Dawa jįį iłdag yádaałti’, díí jįį t’ah nohwich’į’ bił ch’í’otąądá’; dah lę́k’eyúgo nchǫ’íí k’izé’idiłteehíí bee dánko nohwijíí ntł’iz hileeh.  
\v 14 Dantsé Christ bada’osiidli’íí danes’ąądzhį’ daahóntą’yúgo Christ ye’at’éhi bee itah daahiidleeh;  
\v 15 Gánohwiłdi’ṉiidá’, Díí jįį biyati’íí daadohts’ago doo nohwijíí ntł’izgo ádaanohsį da le’, Israel hat’i’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań doo yikísk’eh ádaadzaa da n’íí k’ehgo.  
\v 16 Ła’ daidezts’ąądá’ doo yikísk’eh ádaat’ee da ni’, áídá’ Moses Egyptdí’ ch’ínṉilíí doo dawa ágádaadzaa da lę́k’e.  
\v 17 Daa daat’éhi Bik’ehgo’ihi’ṉań doo bił gozhǫ́ǫ́ dago ádaayiłsįgo dizdin łegodzaa láń? Nṉee nchǫ’go ánádaat’įįgo da’igolį́į́yú nanezna’ n’íí shį ya’?  
\v 18 Daa daat’éhi bich’į’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’a dahdidilṉiidá’ gánṉiid, Shihá’idzoł yuṉe’ doo ohkáh át’éé da? Doo da’odląą dahíí zhą́ áyiłṉii.  
\v 19 Áík’ehgo bídaagonlzį, doo da’odląą dahíí bighą doo ákóṉe’ okáhgo da.   
\c 4  
\p
\v 1 Áí bighą haląą baa daagondząą le’, dah lę́k’eyúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bihá’idzoł yuṉe’ nkáh doleełgo nohwaa det’ąą n’íí t’ah bił ch’í’otąądá’, nohwíí ła’ dánko dábich’į’ ndohkahi at’éé.  
\v 2 Yati’ baa gozhóni bee nohwich’į’ yá’iti’; daanohwitaa n’íí ałdó’ bich’į’ yá’iti’ ndi daidezts’aaníí doo daayosdląąd dahíí bighą doo bich’odaazṉi’ da.  
\v 3 Hadíí da’osiidląądíí zhą́ áí há’idzołíí yuṉe’ ohiikáh, áí há’idzołíí Bik’ehgo’ihi’ṉań áṉíígo gánṉiid, Shágóchįįdgo shitł’a dahdidishṉiidá’ gádéṉiid, Shihá’idzoł yuṉe’ doo okáh át’éé da: ni’gosdzáń nnit’ąądá Bik’ehgo’ihi’ṉań ánát’įįłíí ąął łalzaa ndi ánṉiid.  
\v 4 Łahgee gosts’idiskaaníí bijįį yaa yałti’go dahgoz’ąą gáṉíígo, Gosts’idiskaaníí bijįį Bik’ehgo’ihi’ṉań binasdziid n’íí ni’inzíidgo hanayoł lę́k’e.  
\v 5 Áídí’ kú dahnágost’ąą gáṉíígo, Shihá’idzoł yuṉe’ doo okáh át’éé da.  
\v 6 Áík’ehgo ła’ t’ah ákóṉe’ okáhíí bá goz’ąą; áídá’ nṉee dantsé bich’į’ yá’iti’ n’íí doo daayosdląąd dahíí bighą doo hak’e ha’ákai da:  
\v 7 Áík’ehgo ńzaad ogoyááhíí bikédí’go łah jįį Bik’ehgo’ihi’ṉań nnágon’ą́ą́, David binkááyú gánṉiidgo, Díí jįį biyati’íí daadohts’ago doo nohwijíí ntł’izgo ádaanohsį da le’.  
\v 8 Há’idzołíí \w Jesus\w* bee baa daagodez’ąąyúgo, bikédí’go Bik’ehgo’ihi’ṉań łah jįį doo gánádi’ṉii da doleeł ni’.  
\v 9 Áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daanliiníí há’idzołíí t’ah bá goz’ąą.  
\v 10 Dahadíń há’idzołíí yuṉe’ ha’ayááhíí dabíí binasdziid n’íí ni’inzíid, Bik’ehgo’ihi’ṉań binasdziid n’íí ni’inzíídhíí k’ehgo.  
\v 11 Áí bighą haląą, áí há’idzołíí yuṉe’ ha’áhiikáhíí bich’į’ dahdaanldǫh le’, doo ágáhiit’įį dayúgo, doo da’odląą da n’íí k’ehgo dánko nanádnkaałi at’éé.  
\v 12 Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’íí hiṉáhi ła’íí dázhǫ́ nalwodi at’éé, bésh be’idiltłishé dá’iłts’ą’ deniihíí bitisgo deníni at’éé, dagózhǫ́ yuyahyú na’gizh, koyi’siziiníí, kospirit łenehenlááyú, ła’íí iłhadaadit’aaníí iwoł łenehenláágee, akú aná’ogish, konatsekeesíí ła’íí kojíí biyi’ ágot’eehíí koł ch’í’ṉah áyíłsį.  
\v 13 Ni’gosdzáń biká’ daahiṉaahíí dała’á ntį́į́gee Bik’ehgo’ihi’ṉań doo bits’ąą nant’į’hi at’éé da, áídá’ bił iłk’ídaanldǫǫhíí doo nt’é binadzahgee bił łe’eskaad dago, dawahá bił ch’í’ṉah daanlįį.  
\v 14 Áík’ehgo Jesus, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’, yaaká’yú bił onágodzaahíí, nohwi’okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni ízisgo at’éhi nohwá sizįįgo, haląą da’ohiidląą daan’ṉiihíí nłdzilgo daahóntą’ le’.  
\v 15 Nohwi’okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni doo nadaanlwod dagee nohwaa tét’ii; nanohwínáda’dintaahíí k’ehgo bíí ałdó’ dawa bee nabí’dinestąąd ndi doo hak’e ni’isii da.  
\v 16 Áí bighą haląą doo t’ąązhį’ daashiijeed dago Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí dahsdaagee nnáhiikah le’, nohwaa nách’obah doleełgo, ła’íí dawahá doo bídaanel’ąą dagee biłgoch’oba’íí bee nohwich’oṉii doleełgo.   
\c 5  
\p
\v 1 Okąąh yebik’ehi da’tiséyú siṉilíí dała’á ntįíígee nṉee bitahdí’ haltínihíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań zhiṉéégo ágot’eegee nṉee yá sizįįgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań ye’okąąhgo dant’éhéta yaa yihiṉiiłgo, ła’íí nchǫ’go ánách’ot’įįłhíí bighą ye’okąąhíí nayiłtseedgo yaa yihiṉiiłgo nniltįį:  
\v 2 Áń hadíń doo goyą́ą́ dahíí ła’íí doo nłdzilgo daahikáh dahíí yaa ch’oba’go nayik’í’iziidgo yígółsį; dabíí ndi doo nłdzil dago bich’į’ nágodidáhíí bighą.  
\v 3 Áík’ehgo nṉee nda’iłsiihíí bighą ye’okąąhíí nadaiłtseedgo Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa hiṉiiłhíí k’ehgo bíí ndi ni’iłsiihíí bighą ágánát’įįhgo goz’ąą.  
\v 4 Nṉee doo ła’ dabíí ízisgo at’éégo okąąh yebik’eh nlįįgo ha’ídilteeh da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań habiłtį́į́yúgo zhą́, Aaron hayiłtįįhíí k’ehgo.  
\v 5 Áík’ehgo Christ ałdó’ dabíí ízisgo at’éégo okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni hileehgee doo ha’ídoltįį da, áídá’ hadíń, ShiYe’ ńlį́į́, díí jįįdí’ nitaa sílį́į́, biłnṉiidíí áń habiłtį́į́.  
\v 6 Łahgee dahnágost’ąągee gábiłnṉiid, Melkízedek okąąh yebik’eh n’íí k’ehgo doo ngonel’ąązhį’ okąąh yebik’ehi ńlį́į́.  
\v 7 Christ ni’gosdzáń yiká’ naghaadá’ dázhǫ́ chaał okąąhgo biṉáá tú nadaazlįį lę́k’e, da’itsaahíí bits’ą́’zhį’ hasdábiłteeh yínel’ąąhíí náyokąąhgo yich’į’ okąąh, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań yidnłsįhíí bighą bidiits’ag;  
\v 8 Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ nlįį ndi goyéégo bich’į’ nagoyááhíí bee biTaa aṉííhíí yikísk’eh at’éégo yígółsįįd;  
\v 9 Áík’ehgo dázhǫ́ nłt’éégo ábi’delzaago hadíí daabi’dits’agíí hasdách’igháhi doo ngonel’ąą dahíí begodeyáhi silįį;  
\v 10 Áń, Melkízedek n’íí k’ehgo okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni ńlį́į́ doo, biłṉiigo Bik’ehgo’ihi’ṉań habiłtį́į́.  
\v 11 Áń łą́ą́go baa nadaagohiilṉi’ ndi nohwił nagoch’ilṉi’híí nyee, doo nłt’éégo daadohts’ag da daasolį́į́híí bighą.  
\v 12 K’adyúgo iłch’ígó’aahíí daanohłįį le’at’éhi, da’ágát’éé ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ dabígózinéhíí dahadíń nohwił ch’ínágonot’áah; mé’ k’ehgo ibe’ zhą́ daidlaaníí nádaasohdlįį, daanesoyą́ą́ ndi hidáń ntł’izíí doo daahsąą da ląą.  
\v 13 Dała’á daantį́į́go hadíń ibe’ zhą́ yidlaaníí dábik’ehyú ágot’ee zhiṉéégo iłch’ígót’aahíí doo nłt’éégo yígółsį da, mé’ k’ehgo at’ééhíí bighą.  
\v 14 Áídá’ hidáń ntł’izíí bádaayáńhíí bá álzaa, áí nłt’éégo ánádáát’įįdhíí bighą hadíí nzhooníí hik’e hadíí nchǫ’íí yídaagołsįįd.   
\c 6  
\p
\v 1 Áí bighą haląą, Christ baa iłch’ígót’aahíí dantséhíí godezt’i’dí’ yuṉáásyú dahnádihiikáhgo bádaayáń bił ch’ígót’aahzhį’go dahdihiikáhgo nohwi’odlą’ nłdzil hileeh; ánádaahiit’įįłíí da’ílínéhíí bits’ą́’zhį’ ádaahii’ṉe’dá’ nohwi’odlą’ bee Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ dahsiikáhíí kįh bitł’ááh ni’it’aahíí k’ehgo at’éé, áík’ehgo itł’ááh nda’sit’aaníí k’ehgo doo dayúweh áí zhą́ bee iłch’ídaagont’aah da le’.  
\v 2 Okąąh k’ehgo tach’idígisíí, okąąh k’ehgo koká’ ndaach’idilṉiihíí, nanezna’íí nádikáhíí ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee dahazhį’ yándaago’a’íí, áí zhą́ bee doo dákozhą́ iłch’ídaagont’aah da le’.  
\v 3 Bik’ehgo’ihi’ṉań yee nohwaa godin’ą́ą́yúgo, bádaayáń bił ch’ígót’aahíí k’ehgo iłch’ídaagont’aah.  
\v 4 Nṉee yati’ baa gozhóni łahn yídaagołsįįd n’íí, yaaká’dí’ kaa hi’né’íí daizlįh n’íí, Holy Spirit baa godet’ąą n’íí,  
\v 5 Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ nłt’éhi, ła’íí binawodíí bee ízisgo ánágot’įįłíí yuṉáásyú begoz’aaníí daizlįh n’íí,  
\v 6 Bits’ą́’zhį’ ádaadzaa lę́k’eyúgo doo hagot’éégo binchǫ’íí yits’ą́’zhį’ ánádaa’ṉe’zhį’ bił nnách’ikáhi at’éé da; bijíí yuṉe’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ tsį’iłna’áhi biká’zhį’ yínáádaayiheskał ła’íí baa yágosįgo ánádesdlaahíí bighą.  
\v 7 Ni’ biká’ nanágoltį́hgee łedihich’aadí’ hadíń nłt’éégo ádaayiłsiníí bá hajéédyúgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ baa gozhóóníí hileeh:  
\v 8 Áídá’ hosh hajéédyúgo ni’ihíí yó’odit’aah, dénchǫ’go bá ha’idziizhį’ zhą́ bá goz’ąą; didlidzhį’ zhą́ bá onágót’i’.  
\v 9 Nohwił daanohshóni, áík’ehgo yádaahiilti’ lę́k’e ndi, nohwihíí doo áík’ehgo ádaanoht’ee dago nohwídaagosiilzįįd, hasdách’igháhíí bił goz’áni be’ádaanoht’ee.  
\v 10 Bik’ehgo’ihi’ṉań dábik’ehyú át’éégo, bá nada’ohsiidíí doo yaa diṉah da, ła’íí bizhi’íí nohwił nzhǫǫhíí bighą bichągháshé bich’odaasoṉi’íí áí ałdó’ doo yaa diṉah da; áí t’ah ágádaaht’įį.  
\v 11 Díínko nohwá hádaahiit’įį, dała’á notįįgee da’áík’ehgo ágádaaht’įįgo doo nohwił nagoki dago yaaká’yú dahazhį’ ihi’ṉaahíí ndaahołíí le’, nohwi’ihi’ṉa’ bengonyáázhį’:  
\v 12 Áídí’ doo nohwił daagoyéé da le’, áídá hadíí bi’odlą’ daagolį́į́go ła’íí nyee ndi yił dahildǫ́hgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bángon’ááníí bíyéé doleełíí beda’oł’įį le’.  
\v 13 Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham yich’į’ hadziigo yángon’ą́ą́dá’, dabíí bitisgo at’ééhíí doo ła’ dahíí bighą dabíí bee bitł’a dahdidilṉiigo,  
\v 14 Gábiłnṉiid, Da’aṉii dayúweh niyaa gozhǫ́ǫ́ doleełgo ánihosh’ṉii, ła’íí nits’ą́’dí’ łą́ą́go hanáłinolt’įįłgo ádishłiił.  
\v 15 Áík’ehgo Abraham ńzaad godezt’i’go yidag at’éédá’ nt’é bee bángot’aaníí begolzaa lę́k’e.  
\v 16 Nṉee da’aṉii dabíí bitisgo at’ééhíí biláhyú bitł’a dahnádaadidilṉih: hagee łahada’dit’áhgee da’aṉii ch’iṉiigo kotł’a dahch’idilṉiiyúgo łahada’dit’áh n’íí bengoṉáh.  
\v 17 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań, nṉee yee yángon’ááníí bá begolṉe’íí yenagoshchiiníí doo łahgo ánáidle’ dago dábígózįgo bił ch’í’ṉah áyíłsį hat’į́į́go, áí da’aṉii áṉíígo bitł’a dahdidilṉii ni’:  
\v 18 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee nt’é yee yángon’ą́ą́go, ła’íí da’aṉii áṉíígo bitł’a dahdidilṉiigo, áí naki goz’ánihi doo łahgo ánáidle’ da; áí bee hadag ánohwi’dilzį, néé Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’ááhzhį’ daatsídihiikįįhíí hasdáhiikáhíí nohwádįhyú begoz’aaníí ndaahóndliihíí ntł’izgo daahóntą’ doleełgo:  
\v 19 Áí ndaahóndliihíí bighą yaaká’yú godiyįhgo goz’ąą yuṉe’ bigizhgee da’denbáálíí bine’yú beha’ágót’i’i:  
\v 20 Jesus ádįh ákóṉe’ nohwá ha’ayáá, áń Melkízedek okąąh yebik’eh n’íí k’ehgo okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni silįį.   
\c 7  
\p
\v 1 Melkízedek holzéhi, Salem golzeegee ízisgo nant’án nlíni, Bik’ehgo’ihi’ṉań da’tiséyú át’éhi bi’okąąh yebik’ehi nlįį lę́k’e; áń Abraham ízisgo nant’án daanlíni yich’į’ nagonłkaadgo yaa gonesnaadí’ nádaałdá’ yidedeyaago, Niyaa gozhǫ́ǫ́ le’, yiłnṉiid;  
\v 2 Áígee ayihe’ṉilíí goneznányú iłk’í’ṉilíí dała’ágo siṉilihíí Abraham Melkízedek yaa yiṉil ni’; dantségee bizhi’íí, Bíí nant’aahíí bits’ą́’dí’ nłt’éégo ágot’éhi, golzeego ágolzee, iké’geehíí, Salemgee ízisgo Nant’án, áí, Bíí nant’aahíí bits’ą́’dí’ iłch’į’gont’éhi, golzeego ágolzee;  
\v 3 Bitaa, bą́ą́doo bígózį da, yits’ą́’dí’ dihezṉa’íí ła’íí hadí’ dihezṉa’dí’, hazhį’ neheṉa’zhį’ ałdó’ doo bígózį da; áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ k’ehgo dahazhį’ okąąh yebik’ehíí nlįį.  
\v 4 Díí baa natsídaahkees, áí nṉeehíí dázhǫ́ dák’a’at’éhi lę́k’e, Abraham, bits’ą́’dí’ daadihe’ṉa’i, ayihe’ṉilíí goneznányú iłk’í’ṉilíí dała’ágo siṉilíí yaa yiṉil lę́k’e.  
\v 5 Levi bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí bitahdí’ okąąh yedaabik’ehi ádaabi’deszaahíí, bik’íí daanlíni bíyééhíí goneznányú iłk’í’ṉilíí dała’ágo siṉilíí, tithes holzéhi, bich’į’ nadaayiṉííłgo begoz’aaníí bikísk’eh bánagoz’ąą lę́k’e, bik’íí daanlíni ałdó’ Abraham bits’ą́’dí’ hadaałishchįį ndi:  
\v 6 Áídá’ Melkízedek, Levi bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí doo bitahdí’ nlįį da ndi Abraham tithes yaa yihiṉiił lę́k’e, ła’íí Abraham Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’den’ą́ą́híí Melkízedek, Niyaa gozhǫ́ǫ́ le’, bilnṉiid.  
\v 7 Díínko doo baa łahach’it’áhi at’éé da, dahadíń itisgo at’ééhíí, da’ích’į’go at’ééhíí, Niyaa gozhǫ́ǫ́ le’, yiłṉíhi at’éé.  
\v 8 Díí jįįyúgo nṉee nanne’go bágoz’aaníí tithes bich’į’ nadaahi’ṉiił, áídá, Melkízedek t’ah hiṉaadá’, dahazhi’ hiṉaago baa na’goṉi’íí, tithes bich’į’ nadaahi’ṉiił.  
\v 9 Gádishṉii le’at’éhi, Levi, tithes bich’į’ nahi’ṉiiłíí, Abraham Melkízedek tithes yich’į’ nayihezṉilíí bee tithes nayihezṉilíí ga’at’éé.  
\v 10 Melkízedek Abraham yidedeyaadá’, Levi itah nliiníí ga’at’éé, doo hwahá goleeh da ndi Abraham bits’ą́’dí’go hiṉaahíí bighą.  
\v 11 Áík’ehgo Levi hat’i’íí bitahdí’ okąąh yedaabik’ehíí bee dawa nłt’éé silįį lę́k’eyúgo, (áígee Jews daanliiníí begoz’aaníí bee bángot’ąą ni’,) hant’é bighą okąąh yebik’ehíí ła’ nanádleeh, Melkízedek bik’ehgo at’éhi, doo Aaron at’ééhíí k’ehgo da?  
\v 12 Okąąh yebik’ehi dabíntségo golííníí k’ihzhį’ nánálteeh lę́k’eyúgo hagot’éégo goz’aaníí ałdó’ łahgo anánálṉe’hi at’éé.  
\v 13 Hadíń díí bee baa na’goṉi’íí łahgo hat’i’íí nlįį, áí hat’i’íí bitahdí’ dant’éhéta be’okąąhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań baa ch’iṉiił goz’ąągee doo ła’ na’iziid da.  
\v 14 NohweBik’ehń \w Juda\w* hat’i’íí nlįįgo bígózį; áí hat’i’íí Moses doo hak’i yaa hadzii da ni’, okąąh yedaabik’ehi yaa nagosṉi’dá’.  
\v 15 Díínko dayúwehyú nłt’éégo bígózį, okąąh yebik’ehi Melkízedek k’ehgo at’éhi nánásdlį́į́,  
\v 16 Áń doo ni’gosdzáń biká’ begoz’aaníí bik’ehgo okąąh yebik’ehi silįį da, áídá’ ihi’ṉaa doo ngonel’ąą dahíí binawodíí bik’ehgo okąąh yebik’ehi silįį.  
\v 17 Áń baa na’goṉi’go gáṉíí, Doo ngonel’ąą dazhį’ okąąh yebik’ehi ńlį́į́, Melkízedek okąąh yebik’eh n’íí k’ehgo.  
\v 18 Begoz’ąą n’íí doo nłdzil dago, doo nt’é bee ánálṉéh dago k’ihzhį’ bengot’ąą.  
\v 19 Begoz’ąą n’íí doo nt’é nłt’éégo łayiilaa da ni’, áídá’ itisgo nłt’éhi begodeyaa, áí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań ałhánégo bit’ahgo daahiidleeh.  
\v 20 Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’a dahdidilṉiihíí zhą́ bee Jesus okąąh yebik’ehhi silįį:  
\v 21 (Ła’i okąąh yedaabik’ehihíí Bik’ehgo’ihi’ṉań doo bitł’a dahdidilṉiigo okąąh yedaabik’ehi daasilįį da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’a dahdidilṉiigo Jesus okąąh yebik’ehi silįį; Bik’ehgo’ihi’ṉań gábilnṉiid, Shiini’ doo łahgo ánáshdle’ da doleełgo shitł’a dahdidishṉiigo gádishṉii, Doo ngonel’ąą dazhį’ okąąh yebik’ehi ńlį́į́, Melkízedek okąąh yebik’eh n’íí k’ehgo:)  
\v 22 Áík’ehgo áníidégo nohwángot’ááníí, Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e Jews daanliiníí biłgo łángot’ąą n’íí bitisgo nłt’éhi, Jesus bee nohwá hizį’.  
\v 23 Okąąh yedaabik’eh n’íí nanne’go doo dayúweh okąąh yebik’ehi daanlįį dahíí bighą łą́ą́go daanlįį ni’:  
\v 24 Áídá’ Jesus dahazhį’ hiṉaago dahazhį’ okąąh yebik’ehi nlįį.  
\v 25 Áí bighą bíí binkááyú Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa hikáhíí dángonel’ąązhį’ hasdáyihiṉííł, dábik’ehn yá ná’okąąhgo dahazhį’ hiṉaa.  
\v 26 Okąąh yebik’ehi da’ágát’éhi nohwá nłt’éé, dilzini, doo k’izé’át’éhi da, dázhǫ́ nłt’éhi, nchǫ’go ádaat’eehíí yits’ą́’zhį’ nlíni, yaaká’yú ágot’eehíí bitisyú ízisgo at’éégo ábi’delzaahi;  
\v 27 Áí okaa yebik’eyi da’tiséyú daanlíni dawa jįį, ntsé dabíí nchǫ’go ánádaat’įįłíí áídí’ nṉee nchǫ’go ánádaat’įįłíí bighą dant’éhéta nadaiłtseedgo yeda’okąąhgo Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nanádaahi’ṉiił, áídá’ Jesus doo ágánát’įįł bik’eh da, dabíí Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ídeltįįdá’ dałahńdigee dawa łayiilaahíí bighą.  
\v 28 Nṉee doo daanłdzil dago nda’iłsiih ndihíí okąąh yebik’ehi da’tiséyú daanlíni daaleehgo begoz’aaníí bik’ehgo hahi’ṉiił; áídá’ begoz’aaníí bikédí’go bengonyáágo Bik’ehgo’ihi’ṉań bitł’a dahdidilṉíhgee ánṉiidíí k’ehgo biYe’ haltį́į́, áń hadelzaa dahazhį’.   
\c 8  
\p
\v 1 Baa yádaahiilti’íí díínko ádaałdi’ṉii: Okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni ágát’éhi nohwá nlįį, áń yaaká’yú Ízisgo At’éhihi nant’áago dahsdaagee dihe’nazhiṉéégo dahnezdaa;  
\v 2 Yaaká’yú godiyįhgo goz’aaníí, gowąlgai biyi’ da’ch’okąąhíí da’aṉiihíí áń yiyi’ na’iziid; áí biyi’ da’ch’okąąhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań ngonáni, doo nṉee ngon’áni da.  
\v 3 Okąąh yebik’ehi da’tiséyú daanliiníí dała’á ntį́į́gee Bik’ehgo’ihi’ṉań dant’éhéta baa hiné’go ła’íí dant’éhéta nadaiłtseedgo ye’okąąhgo baa hiṉiiłgo hahi’ṉiił: áí bighą díí okąąh yebik’ehihíí ałdó’ nt’éhéta Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa yiné’hi at’éé.  
\v 4 Díí ni’gosdzáń biká’ naghaayúgo doo okąąh yebik’ehi nlįį da doleeł ni’, begoz’aaníí bik’ehgo okąąh yedaabik’ehi iłk’idá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań yeda’okąąhíí yaa daayihiṉiiłíí bighą:  
\v 5 Áí yaaká’yú da’ch’okąąhgo goz’aaníí bił dáłełt’eego yiyi’ nada’iziid, yaaká’yú ágot’eehíí bichagosh’ohíí k’a’at’éé: Moses k’ad gowąlgai biyi’ da’ch’okąąhíí ngo’áahdá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bił ch’ígó’aahgo gábiłnṉiid, Dził biká’yú be’elzaago nił ch’í’ṉah ashłaa n’íí da’áík’ehgo ádńlííł.  
\v 6 Okąąh yedaabik’eh n’íí binadaasdziid n’íí bitisgo at’éégo Jesus baa det’ąą, Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e Jews daanliiníí bił łángot’ąą n’íí k’adíí ła’ihíí itisgo at’éhi Jesus bee nohwá hizį’, áí łángot’ąą n’íí yee nohwángon’ą́ą́ n’íí k’adíí itisgo at’éhi bengot’ąą.  
\v 7 Dantsé łángot’ąą n’íí iłch’į’zaa lę́k’eyúgo, iké’geehíí doo bánnagóst’aah da doleeł ni’.  
\v 8 Israel hat’i’i doo dawahá nłt’éé áiléh dago Bik’ehgo’ihi’ṉań yígołsįįdá’ gánṉiid, Israel hat’i’íí Judah hat’i’íí biłgo áníidégo bándaagonsh’aahíí begoṉáh ndi at’éé:  
\v 9 Bits’ą́dí’ daadihezna’ n’íí bádįh hishaałgo Egypt golzeedí’ bił ch’ínánłséhíí bijįį bángone’ą́ą́ n’íí doo ga’at’éhi da; áídá’ bángone’ą́ą́ n’íí doo dayúweh ye’ádaat’ee dahíí bighą doo dayúweh biṉádaadesh’į́į́ da ni’, ṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań.  
\v 10 Áí bech’ígóyááhíí bikédí’go Israel hat’i’íí bił łánádaagonsht’aah doleeł gádishṉiigo, Begosił’ááníí biini’ biyi’ odaahishṉiił doleeł, ła’íí bijíí biká’ ádaagoshłe’ doleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań bá nshłįį doleeł, ła’íí bíí shichągháshé doleeł:  
\v 11 Nṉee dała’á ntį́į́gee bit’ahdí’ gólííníí ła’íí bik’isn doo yił ch’ídaago’aah da doleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań bígonsį́, daaṉiigo: nṉee dawa, doo ízisgo ádaat’ee dahíí ła’íí ízisgo ádaat’eehíí shídaagołsį doleełhíí bighą.  
\v 12 Doo bik’ehyú ánádaat’įįł da ndi baa ch’oshba’ doleeł, nda’iłsiihíí ła’íí nchǫ’go ánádaat’įįłíí doo dayúweh bínádaashṉiih da doleeł, ṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań.  
\v 13 Áníidégo łángont’aaníí begodeyaa, nṉiidá’ dantséhíí k’ihzhį’ nniiné’. Nt’é k’ihzhį’ nniiné’híí ła’íí sá’á hileehíí bech’ígowáhi at’éé.   
\c 9  
\p
\v 1 Dantségee łángot’aaníí ndi hagot’éégo Bik’ehgo’ihi’ṉań ch’okąąhíí dahgoz’ąą, ła’íí ni’gosdzáń biká’gee da’ch’okąąh goz’aaníí gólį́į́ lę́k’e.  
\v 2 Gowąlgai biyi’ da’ch’okąąhíí alzaa; dantsé goz’ąą yuṉe’ ik’ah kǫ’íí biká’ dahnásiłt’áhíí, ła’íí biká’idáné, ła’íí báń Bik’ehgo’ihi’ṉań bidáhgee nna’né’ihíí biká’ dah siṉil, áí godiyįhgo goz’áni holzee.  
\v 3 Nakigee dáádíltsosíí bine’zhiṉéégo biyi’ da’ch’okąąhíí nágost’ąą, áí da’tiséyú godiyįhgo goz’áni holzee;  
\v 4 Áí biyi’ its’aa óodo be’alzaahi biyi’ łikągolchini didlidíí si’ąą, ła’íí tsįhóń dahot’éhé óodo biká’ alzaahi Bik’ehgo’ihi’ṉań bengon’ááníí besi’áni ałdó’ si’ąą, áí biyi’ tús óodo be’alzaahi báń manna holzéhi biyi’ siné’hi, ła’íí Aaron bigish bihitsoo gozlíni, ła’íí tséé nteelíí Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí biká’ dahgoz’áni siṉil ni’;  
\v 5 Ła’íí bit’a’ golííníí óodo be’alzaahi bits’ą́’idindláádíí tsįhóń nel’ąądí’ nadaazį, áí Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’ begoz’aaníí biká’zhį’ bit’a’ bitisgo odaahezṉilgo; áí k’adíí doo dawa nłt’éégo baa nadaagohiilṉi’ bik’eh da.  
\v 6 Áí dawa iłch’į’hilzaadá’ okąąh yedaabik’ehi gowąlgai dantsé goz’ąą yuṉe’ onakáh, Bik’ehgo’ihi’ṉań da’ch’okąąh zhiṉéégo nada’iziidgo.  
\v 7 Áídá’ iké’gee nágost’ąą yuṉe’ okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni zhą́ dała’á łenágodáhgee ákóṉe’ onadáh, dił da’ádįh lę́k’eyúgo doo hagot’éégo ákóṉe’ owáh da; áí diłíí Bik’ehgo’ihi’ṉań yich’į’ nnáyikáhgo ye’okąąh, dabíí ídá’okąąh ła’íí nṉee nda’iłsiihíí yá ná’okąąh:  
\v 8 Áí bee díínko Holy Spirit bił ch’í’ṉah áyíílaa, gowąlgai biyi’ da’ch’okąąhíí dantséhíí t’ah goz’ąądá’, yaaká’yú godiyįhgo goz’aaníí da’aṉiihíí ha’ágót’i’íí doo hwahá ch’í’ítįįh da:  
\v 9 Áí benagowaadá’ áí gowąlgai biyi’ da’ch’okąąh n’íí yaaká’yú da’aṉii da’ch’okąąh goz’aaníí be’elzaa lę́k’e; áígee nt’éhéta yeda’okąąhíí nadaiłtseedgo Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa nádaayihi’ṉiił lę́k’e ndi hadíń áík’ehgo okąąhíí doo hagot’éégo nłt’éégo ábile’ da, doo hagot’éégo nłt’éé ch’ileehíí yígołsįįh da;  
\v 10 Díí dahgoz’ánihíí da’ch’iyaaníí, da’ch’idlaaníí, da’okąąhgo tá’dígis yee iłtah ánáda’ol’įįłíí ni’gosdzáń biká’ ágot’éhi ye’ánáda’ol’įįłíí dahgos’ąą lę́k’e, dawahá nłt’éé hileeh bengonyáázhį’.  
\v 11 Áídá’ Christ, okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni nlįįgo, nzhǫǫgo ágot’éhi begoṉáhíí yił nyáá, yaaká’yú da’ch’okąąh goz’ąą itisgo at’éhi, itisgo nłt’éhi, doo nṉee áyíílaa dahi, ni’gosdzáń biká’gee doo nt’é bee alzaa dahi yiyi’ okąąhíí yee bik’eh;  
\v 12 Áí godiyįhgo goz’ąą yuṉe’ Christ dałańdi ha’ayáá gee dawa łayiilaa, doo gantł’ízé bidiłíí, magashi zhaazhé bidiłíí ha’áyííką́ą́ da, dabíí bidiłíí bee hasdách’igháhi doo ngonel’ąą dahíí nohwá ágólaa.  
\v 13 Dóoli bidił, gantł’ízé bidił, ła’íí magashi zhaazhé bi’aadihíí bi’iłch’iih nṉee danchǫ’íí biká’ nas’ṉilíí hadakodile’ lę́k’eyúgo;  
\v 14 Dázhǫ́ itisgo Christ, doo hayú baa daats’idiłhił dago Holy Spirit dahazhį’ nliiníí biláhyú Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa ídedet’ąąhíí, áń nohwinatsekeesíí nohwá náidiilkǫǫh, áík’ehgo doo nt’é bee alṉéh dahíí doo dayúweh beda’oł’įį da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań hiṉáhihíí bá náda’dohsiid.  
\v 15 Díí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e nṉee bił łángot’aaníí áníidéhi Christ nohwá siziiníí nlįį, áń daztsaaníí bee łángot’aaníí dantséhi begoz’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dahíí hasdáyihiṉiił, hadíí yich’į’ aṉííhíí bíyéé nyidin’ááníí doo ngonel’ąą dahíí yaide’aah doleełhíí bighą.  
\v 16 Hadíń bíyéé gólííníí hadíń nt’é yaidi’aahíí naltsoos yá áyíílaa lę́k’eyúgo, hadíń áyíílaahíí daztsąąyúgo zhą́ bíyéé doleeł.  
\v 17 Áí naltsoos áyíílaahíí daztsąądá’ begodolṉiił; áídá’ hadíń áyíílaahíí t’ah hiṉaayúgohíí naltsoos doo nt’é da.  
\v 18 Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee dantsé yángon’ááníí dił begodeyaa lę́k’e.  
\v 19 Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí dágon’ąą́gee Moses nṉee dawa yaa yił nagosṉi’dá’ magashi zhaazhé ła’íí gantł’ízé bidił, tú bił nadesziidgo, ighaa łichi’i dasdisgo ádaaszaahíí, ch’il hísop holzéhi beda’istł’ǫǫgo dił bee naltsoos ła’íí nṉee dawa yiká’ yíłta’,  
\v 20 Gáṉíígo, Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwá ngon’ááníí iłk’idá’ begodeyaahíí díí diłíí be’ígózį.  
\v 21 Da’ágát’éégo Moses gowąlgai biyi’ da’ch’okąąhíí ła’íí its’aa beda’okąąhíí dawa diłíí biká’ yíłta’.  
\v 22 Begoz’aaníí bik’ehgo dásdozhą́ dawahá dił bee hadaadelzaa; doo nt’é ye’okąąhíí zesdįį da lę́k’eyúgo konchǫ’híí bighą doo kaa nágodet’aahi at’éé da.  
\v 23 Yaaká’yú goz’aaníí k’ehgo yeda’ił’iiníí ágát’éégo hadaadelzaago dábik’eh; áídá’ yaaká’yú ágot’eehihíí nt’é yedaokąąhíí áí bitisgo nłt’éhihíí behadaadelzaago dábik’eh.  
\v 24 Godiyįhgo goz’aaníí nṉee ádaagozlaahi yaaká’yú da’aṉii godiyįhgo goz’aaníí be’elzaahíí yuṉe’ Christ doo ha’ayáá da; áídá’ yaaká’yú goz’ąą yuṉe’ zhą́ ha’ayáá, k’adíí áígee Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee nohwá sizįį:  
\v 25 Okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni doo dabíí bidił dahíí yoziłgo godiyįhgo goz’ąą yuṉe’ dała’á łenágodáhgo onadáh, áídá’ Christ doo ágát’į́į́ da, doo Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ánádidit’áh da;  
\v 26 Ágánát’įįh lę́k’eyúgo ni’gosdzáń alzaadí’ yushdí’ godezt’i’go biniinágodil’įįh doleeł ni’: áídá’ goldohíí ngonyáágee dałahńdigee datsaahíí bee nchǫ’íí yaa gonłnee doleełgo nyáá.  
\v 27 Nṉee dałahńdi datsaahgo bágoz’ąą, áí bikédí’go baa yá’iti’go:  
\v 28 Áík’ehgo Christ dałahńdi Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ídeltįį, nṉee łą́ą́go binchǫ’íí yá daidigheehgo; iké’gee nadáh doleeł, doo nchǫ’híí bighą da, áídá’ bikádaadéz’iiníí hasdáyiṉiiłgo.   
\c 10  
\p
\v 1 Ádįhyú nłt’éégo goz’aaníí Jews bich’į’ begoz’aaníí doo da’aṉii begoz’ąą da, bichagosh’oh k’a’at’éégo zhą́, áí bichą hadíí dáłenágodáhgee yeda’okąąhíí nadaiłtseedgo Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa nádaayihi’ṉiiłíí begoz’aaníí doo hadaadeszaago ádaabole’ at’éé da.  
\v 2 Ágádzaayúgo doo dayúweh baa hi’né’ da doleeł ni’; da’okąąhíí dałahńdigee hadaadeszaayúgo binchǫ’íí ádįhgo yídaagołsį doleeł ni’.  
\v 3 Áídá’ áí yeda’okąąhíí nadaiłtseedgo Bik’ehgo’ihi’ṉań baa nádaahi’ṉiiłíí dáłenágodáhgee nṉee binchǫ’íí yénádaalṉiihgo ádaabiłsį.  
\v 4 Dóoli ła’íí gantł’ízé bidił konchǫ’íí doo yó’iiné’ át’éé da.  
\v 5 Áí bighą Christ ni’gosdzáń biká’ nyáádá’ gánṉiid, Ye’okąąhíí natseedgo naa hi’ṉiiłíí ła’íí dant’éhéta ye’okąąhgo naa hi’ṉiiłíí doo háńt’įį da, áídá’ shits’í shá ánlaa:  
\v 6 Didlidgo nich’į’ nihi’ṉiiłíí, ła’íí konchǫ’híí bighą na’itseedgo naa hi’ṉiiłíí doo baa nił gozhǫ́ǫ́ da, nṉiid.  
\v 7 Áík’ehgo gádéṉiid, Bik’ehgo’ihi’ṉań, hadíí háńt’iiníí łashłéhgo niyáá (naltsoos yisdisíí biyi’ shaa k’e’eshchįįhíí k’ehgo.)  
\v 8 Gánṉiid, Begoz’aaníí bik’ehgo na’itseedgo naa hi’ṉiiłíí, dant’éhéta ye’okąąhgo naa hi’ṉiiłíí, didlidgo nich’į’ nihi’ṉiiłíí, ła’íí konchǫ’híí bighą naa hi’ṉiiłíí doo háńt’įį da, doo baa nił gozhǫ́ǫ́ da, nṉiid bikédí’go  
\v 9 Gánádo’ṉiid, Bik’ehgo’ihi’ṉań, hadíí háńt’iiníí łashłéhgo niyáá. Iké’yú nohwá ngot’ááníí begodigháhíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e Jews daanliiníí biłgo dantsé łángot’ąą n’íí k’ihzhį’ ngoden’ą́ą́.  
\v 10 Bik’ehgo’ihi’ṉań bik’ehgo Jesus Christ dałahńdigee dawa łayiilaago bits’íhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa ídeltįįhíí bee hadaanohwidezlaa.  
\v 11 Okąąh yedaabik’ehi dała’á ntį́į́gee dawa jįį Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ zhiṉéégo na’idziidi nada’iziidgo nadaazį, dáhant’é nadaiłtseedgo bidiłíí yeda’okąąh; da’ágádaat’įį ndi konchǫ’íí doo yó’iiné’ át’éé da:  
\v 12 Áídá’ Christ dałahńdigee Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ídeltį́į́: nohwinchǫ’íí yá daztsąąhíí bikédí’go dahazhį’ Bik’ehgo’ihi’ṉań dihe’nazhiṉéégo dahnezdaa;  
\v 13 Kodí’ godezt’i’go bik’edaanṉiihíí bikełtł’ááhzhį’ nni’ṉilzhį’ yiba’ sidaa.  
\v 14 Dałahńdi Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ídeltįįhíí bee nṉee hadaadeszaahíí dángonyáázhį’ dázhǫ́ nłt’éégo áyíílaa.  
\v 15 Holy Spirit áí nohwił ch’í’ṉah ágółsį, gánṉiidgo,  
\v 16 Áí yołkaałíí bikédí’go díí ngot’aaníí nṉee bił ádaashłe’ doleeł, ṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań; begosił’ááníí bijíí biyi’ odaahishṉiił, ła’íí biini’ biká’ ádaagoshłe’ doleeł;  
\v 17 Binchǫ’ n’íí ła’íí doo bik’ehyú ádaat’ee da n’íí doo dayúweh bínáshṉiih da doleeł.  
\v 18 Konchǫ’híí bighą kaa nágodet’ąąyúgo doo dayúweh konchǫ’híí bighą be’okąąhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań baa ch’iné’ da.  
\v 19 Áí bighą shik’ííyú, itisgo godiyįhgo goz’ąą yuṉe’ doo daasiite’ dago Jesus bidiłíí biláhyú ha’áhiikáh le’,  
\v 20 Da’denbáálíí iłk’índlaadgo binkááyú Jesus nohwá ch’ígót’i’i ágólaa, áníidégo ła’íí hiṉáhi, da’denbáálíí dishṉiigo Jesus bits’í dishṉiigo ádishṉii;  
\v 21 Áídí’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé bi’okąąh yebi k’ehi da’tiséyú sitíni nohwá silįį;  
\v 22 Áík’ehgo nohwijíí dił biká’ hista’go nchǫ’go ánáhiit’įįł n’íí nohwá nádilkǫǫdgo, ła’íí tú nzhóni nohwits’í bee tánásgizgo, haląą nohwijíí dawa bee doo nohwił nagoki dago da’ohiidląągo Bik’ehgo’ihi’ṉań ałhánégo bit’ah daahǫdleeh.  
\v 23 Haląą doo nohwiini’ nakigo da yaaká’yú dahazhį’ ihi’ṉaahíí ndaahóndliihíí nłdzilgo daahóntą’go dayúweh baa nadaagohiilṉi’ le’; hadíń nohwá ngon’ááníí da’aṉiigo aṉíí;  
\v 24 Łaa daanohwiini’ le’, łił daanjǫǫ doleełgo ła’íí nłt’éégo ánádaahitt’įįł doleełgo iłdag yádaahiilti’ le’:  
\v 25 Ha’ánázéhyú íła’ánáhiit’įįhíí doo t’ąązhį’ bits’ą́’ shiijééd da le’, nṉee ła’ ágádaat’įįhíí k’ehgo; áídá’ iłdag yádaahiilti’ le’: ałhánédí’ goldohgo bídaagonołsįdá’ dayúweh iłdag yádaałti’.  
\v 26 Da’aṉii ágot’eehíí bídaagosiilzįįdá’ nchǫ’go bídaagonlzį ndi be’áhiidzaayúgo nohwinchǫ’híí bighą doo dayúweh nohwaa nágodit’áhgo goz’ąą da,  
\v 27 Áídá’ bee kaa yá’iti’íí dázhǫ́ bégódzidi, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bihashke’ kǫ’ k’ehgo diltłi’i bik’edaanṉiihíí daabidiłidíí zhą́ nohwá goz’ąą.  
\v 28 Hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí Moses binkááyú ni’né’i doo yikísk’eh at’éé da n’íí, nṉee naki dagohíí taagita binadzahgee ánágót’įįd yaa nadaagolṉi’ lę́k’eyúgo, doo hadíń yaa ch’oba’ dago zesdįį lę́k’e:  
\v 29 Áík’ehgo hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ doo nt’é dago áyíłsįgo yiká’ nayaahíí, ła’íí dił bee Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee yángon’ááníí nłdzilgo alzaahíí, dił bee hadelzaahíí, doo yidnłsį́ dahíi, ła’íí Holy Spirit bits’ą́’dí’ iłgoch’oba’íí begoz’aaníí nchǫ’go áiłṉiihíí, nṉee Moses binkááyú begoz’aaníí doo yikísk’eh at’éé dahíí bighą zesdįįhíí bitisgo goyéégo bich’į’ godigháhgo bágoz’ąą shį daanohsį née?  
\v 30 Gánṉiidíí bídaagonlzį, Goyéégo koch’į’ godish’aahi ánsht’ee, shíí ík’enash’né’ ndi at’éé, ṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań. Gánádo’ṉiid, Nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyééhíí yaa yałti’go yándaago’a’ doleeł.  
\v 31 Bik’ehgo’ihi’ṉań hiṉáhi bilák’e ch’intłizhyúgo négódzid.  
\v 32 Bínádaałṉiih, doo áníidá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’go nohwijíí yuṉe’ odaadezdlaadá’ góyéégo nohwich’į’ nagowaago nohwiniigodelzaa ndi bich’į’ dahdaanołdǫh ni’;  
\v 33 Łahgee nṉee daanohwineł’į́į́gee daanihóch’íid ła’íí góyéégo nohwich’į’ nagowaa ni’; łahgee biniidaagonłt’ééhíí bich’odaahṉiihgo nohwíí ałdó’ nohwiniigonłt’éé ni’.  
\v 34 Ha’ásítį́į́dá’ shaa tídaaht’ii ni’, ła’íí nohwíyéé n’íí nohwaa hayi’ṉííł ndi nohwił daagozhǫ́ǫ́ ni’, yaaká’yú nohwíyééhíí itisgo nłt’éhíí, ła’íí doo ngonel’ąą dahíí gólį́į́go bídaagonołsįhíí bighą.  
\v 35 Áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań bada’ołííhíí doo bits’ą́’zhį’go ánáhṉe’ da, daahonohtą’yúgo nzhooníí nohwich’į’ nanáhi’ṉiił.  
\v 36 Nohwíni’k’eh ádaanołsį le’, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań áṉííhíí ádaahdzaadá’ nohwa’det’aaníí nohwíyéé doleeł.  
\v 37 Dét’įhégo hadíń hígháhíí dogaał, dáhah dogaał.  
\v 38 Hadíń dábik’ehyú át’ééhíí odlą́ zhą́ yee hiṉaa doo, áídá’ nṉee t’ąązhį’ at’ééhíí shiyi’siziiníí doo baa bił gozhǫ́ǫ́ da doleeł.  
\v 39 Ndi néé t’ąązhį’ ádaat’eego ch’a’ondéh zhiṉééhíí doo itah daandlįį da, áídá’ hadíí da’odląągo biyi’siziiníí hasdákáh zhiṉééhíí itah daandlįį.   
\c 11  
\p
\v 1 Bench’ohołííhíí da’aṉii begolṉe’go bígózįgo, ła’íí hadíí doo hit’įį dahíí da’aṉii át’éégo bígózį, áí odlą’ golzeego ágolzee.  
\v 2 Doo áníidá’ bádaayáń n’íí daabi’odlą’ golį́į́híí bighą nłt’éégo baa ch’iṉii lę́k’e.  
\v 3 Ni’gosdzáń Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bik’ehgo ádaalzaago nohwi’odlą’ golį́į́híí bighą bádaagonlzį, áík’ehgo dant’éhéta hit’iiníí doo hit’įį dahíí bee ádaaszaa.  
\v 4 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Abel, Cain bitisgo nłt’éhi Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa nainé’, Abel baa nainé’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa nagolṉi’go, Da’áígee ándzaa, ṉii lę́k’e; áí bee Abel daztsąą ndi t’ah nohwich’į’ yałti’.  
\v 5 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Énoch da’itsaahíí doo yígodołsįįł dahíí bighą yaaká’yú onábi’doltįį; doo hak’i nádaach’ot’įį da, Bik’ehgo’ihi’ṉań onábiłtįįhíí bighą; doo hwahá nábidi’dilteeh dadá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań yił goyiłshǫ́ǫ́go baa ch’iṉii lę́k’e.  
\v 6 Ko’odlą’ da’ádįhyúgo Bik’ehgo’ihiṉań doo hagot’éégo bił goch’inłshǫ́ǫ́ da: hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ nsháh nzįyúgo da’aṉii Bik’ehgo’ihi’ṉań golį́į́go yosdląądgo zhą́ yich’į’ nigháh, ła’íí hadíń nzhǫǫgo haintaahíí nłt’éégo ágot’eehíí bíyéé áídoliiłgo yosdląądgo zhą́ yich’į’ nigháh.  
\v 7 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Noah hagot’éégo godegháhíí doo hwahá yígołsįįh dahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bił ch’į’ṉah ágolaago tsídolyiz, áík’ehgo bichągháshé hasdáyiṉiiłhat’į́į́híí bighą tsina’eełíí áyíílaa; áí bee ni’gosdzáń biká’ nṉee nchǫ’go ádaat’eehíí ch’í’ṉah áyíílaa, ła’íí ko’odlą’híí bighą nłt’éégo ách’it’ééhíí bíyéé silįį.  
\v 8 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Abraham ła’ ni’ nágost’ąąyú bíyéé doleełyú obi’dol’a’dá’ bikísk’eh adzaago oyáá, hayú deyaa shįhíí doo yígółsį da ndi.  
\v 9 Bi’odlą’ golį́į́híi bighą ni’ baa got’ąą n’yú dét’įhézhį’ Isaac ła’íí Jacob biłgo gowąlgai yee daagolį́į́, ni’ doo yídaagołsíni n’íí yiká’ daagolį́į́híí k’ehgo; Abraham baa det’ąą n’íí da’áí Isaac ła’íí Jacob baa daadest’ąą:  
\v 10 Abraham bádįhyú yaaká’yú kįh nagozṉilíí bitł’ááhgo iztł’ini golííníí yiká déz’įį, áí kįh nagozṉilíí bik’ehgo’ihi’ṉań nagoshchįįgo ágólaa.  
\v 11 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Sarah ndi binawod gozlį́į́go hiltsąą silįį, áídí’ bił łegodzaahíí bitisyú ch’ígóyáá ndi bi’ime’ gozlįį, hadíń baa yidin’ą́ą́híí ya’ołííhíí bighą.  
\v 12 Áík’ehgo nṉee dała’á hastiin silįįgo k’azhą́ datsaahi ga’ánolį ndi bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí yáá biyi’ ts’iłsǫǫsé ła’íí tábąhyú sáí dahdijahíí ga’áhołąągo daagozlįį, doo nách’ołtag at’éé dayú.  
\v 13 Áí dawa t’ah da’odląągo nanezna’, baa daadest’aaníí doo hwahá begolṉe’ da ndi bi’odlą’ bee ńzaadzhį’ daayo’įįgo yaa bił daagozhǫ́ǫ́go begolṉe’go yídaagołsį lę́k’e, áík’ehgo gádaanṉiid, Ni’gosdzáń biká’ nahiikai ndi nṉee doo bígózini daandlįį, dá nakai nt’éhi.  
\v 14 Ágádaaṉiihíí bee nłt’éégo ndaagoléehíí yiká hadaantaago bígózį.  
\v 15 Ni’ yits’ą́’ dahdikai n’íí dá yaa natsídaakees nt’ééyúgo t’ąązhį’ nakáhgo bá ch’í’otąą doleeł ni’.  
\v 16 Áídá’ k’adíí yaaká’zhį’go ndaagoléehíí hádaat’įį: áí bighą Bik’ehgodaahi’ṉań biłdi’ṉiigo Bik’ehgo’ihi’ṉań doo bik’e ádaayándzį da, akú kįh gozṉilíí bá iłch’į’golaahíí bighą.  
\v 17 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Abraham, da’aṉii bi’odlą’ bighą nabídineztąądá’, Isaac Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa yinłtį́į́, Abraham bee det’ąą n’íí biye’ dała’áhi Bik’ehgo’ihi’ṉańyá yiziłhee nkegonyaa,  
\v 18 Áń yaa yałti’go Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham gáyiłnṉiid, Isaac binkááyú nits’ą́’dí’ handóot’įįł:  
\v 19 Abraham Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee daztsąą ndi náhi’ṉaago ánáidléh yígółsį, áík’ehgo biye’ daztsąądí’ nábi’dihil’ṉa’ ngonolįgo baa naltį́į́.  
\v 20 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Isaac, Jacob ła’íí Esau bich’į’ ágoṉe’íí yee yá oskąądgo, Nohwiyaa gozhǫ́ǫ́ le’, yiłnṉiid.  
\v 21 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Jacob datsaahdá’ Joseph biye’ke naki da’ał’ango yá da’oskąąd; ła’íí bigish bik’izhį’ hayaa at’éédá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań yoskąąd.  
\v 22 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Joseph datsaahdá’ Israel hat’i’íí dahdekáh doleełíí t’ah bidáhdá’ yígółsįgo yaa nagolṉi’ lę́k’e; ła’íí bits’in hago ádolṉiiłíí yee yángon’ą́ą́ lę́k’e.  
\v 23 Daabi’odlą’ golį́į́híí bighą, Moses gozlįįdá’ bitaa hik’e bą́ą́ biłgo mé’ dénzhonéhi nlįįhíí bighą nadaayinł’į’go taagi daahitąą; nant’án yengon’ááníí doo yédaaldzid da lę́k’e.  
\v 24 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Moses báyáń silįįgo, Pháraoh bitsi’híí bizhaazhé bił idi’ṉiigo doo hat’į́į́ da lę́k’e;  
\v 25 Nchǫ’go ágot’eehíí begonedlįįhíí dét’įh itah at’éhi k’ihzhį’ nayiné’ lę́k’e, nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyééhíí biniidaagonłt’éézhį’go itah nágodin’ą́ą́ lę́k’e;  
\v 26 Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ bich’į’ nahi’ṉiiłíí yiká déz’įįgo, Christ bighą bik’edaach’iṉiihíí Egypt biyi’gee hágołdzil goz’aaníí yitisgo ilį́į́go yaa natsekees.  
\v 27 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Egyptdí’ halwod, nant’án hashkee ndi doo yénáldzid da: doo ch’o’įį dahíí yo’įįhíí k’ehgo nyeehíí yich’į’ dahnldǫh.  
\v 28 Bi’odlą’ golį́į́híí bighą Moses bik’ehgo dáádítį́híí yiká’ dił yíłta’, ła’íí \w bitis‐hagowáh\w* golzéhi ágolzaa, chągháshé dantsé nakaihíí naiłtseedíí nliiníí Israel hat’i’ihíí bichągháshé dantsé nakaihíí doo naiłtseed da doleełhíí bighą.  
\v 29 Daabi’odlą’ golį́į́híí bighą Israel hat’i’íí túsikaaníí Red Sea holzéhi hanaayú nanádnłsą́ą́, ni’gosgąąhíí k’ehgo ndi ch’ínánłsą́ą́, nṉee Egyptdí’ daagolííníí ałdó’ hanaadnkáh daanzį ndi ąął odaaz’eel.  
\v 30 Daabi’odlą’ golį́į́híí bighą Israel hat’i’i kįh gozṉilíí Jériko golzeegee binaad tséé histł’iníí łedn’aahíí dała’á jįįgo dałahn łenadiłséh gosts’idiskąązhį’, áík’ehgo gosts’idiskąąhíí bijįį ąął nandéeh lę́k’e.  
\v 31 Ráhab, isdzán nant’į’ nagháhi n’íí, bi’odlą’ golį́į́híí bighą anadaal’izi baa n’áázhgo nzhónígo yich’į’ ádzaago, doo da’odląą dahíi natseedgee doo itah zesdįį da lę́k’e.  
\v 32 Nt’é baa nanagoshṉi’ doleeł? Gídeon, Bárak, Sámson, Jéphthah, David, Samuel ałdó’, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú nada’iziidi n’íí biłgo dawa baa nagoshṉi’ hasht’į́į́ ndihíí doo bínel’ąą da:  
\v 33 Áí daabi’odlą’ golį́į́híí bighą łahgo nṉee hat’i’i daayisnaa, dábik’ehyú ádaaszaa, bángot’ąą n’íí bich’į’ begolzaa, ndóícho bizé’ bá iłch’į’ ágolzaa,  
\v 34 Kǫ’ doo sidog dago bá álzaa, bésh be’idiltłishé doo bee naztseed da, doo nadaalwod da ndi nadaalwod daasilįį, nagonlkaadgee k’a’ádaat’ee daasilįį, ła’íí yił nadaagonłkaadíí bik’e dahtsídnkįį.  
\v 35 Isdzáné bits’ą́’ nanezna’ n’íí bá nádaabi’dihilṉa’go baa na’ṉil; ła’ihíí dahazhį’ ihi’ṉaahíí yenaadiikáhíí itisgo nłt’éégo yídaagołsįhíí bighą doo daazhógo benádaadichiid hádaat’įį dago goyéégo bich’į’ godest’ąągo naztseed:  
\v 36 Ła’ihíí baa daach’odloh, ła’íí dá habída’ch’iłtsaas nt’éé, ła’ii łídaach’istł’ǫǫ, ła’íí ha’ádaach’ist’e’:  
\v 37 Ła’ihíí daach’ołné’, ła’ihíí iłk’ídaabidich’iish, ła’ihíí nabídaadi’nestąąd, ła’ihíí bésh be’idiltłshé bee naztseed; ła’ihíí dibełį́į́ hik’e gantł’ízé bikágé bidiyágé yee nakai lę́k’e; tédaat’iyégo, nyéé’i daidits’ago, ła’íí biniidaagodeszaago;  
\v 38 Áí nṉeehíí ni’gosdzáń biká’ nṉeehíí bitisgo da’ilį́į́: da’igolį́į́yú ła’íí dziłyú, dził bini’i’áńyú ła’íí łeyi’ da’o’áńyú nakai lę́k’e.  
\v 39 Áí dawa daabi’odlą’ golį́į́híí bighą nłt’éégo baa na’goṉi’ ndi baa det’ąą n’íí doo hwahá begolṉe’ da lę́k’e:  
\v 40 Néé Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwádįhyú itisgo nłt’éhi yaa nohwá nagoshchįį, da’ádaandįhyúgo áí doo hadaabi’dilṉe’ da.   
\c 12  
\p
\v 1 Nṉee łáni doo náhóltagyú nohwinaadyú nzhǫǫgo daanohwineł’į́į́go, nt’é ndaazgo daahiideełíí haląą nláhzhį’ ndaano’né’, ła’íí nchǫ’íí dayúweh be’ánáhiit’įįłíí nláhzhį’ ndaano’né’ ałdó’, áídí’ bidag ádaant’eego Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwá ngon’ááníí bikísk’eh hiikeeł le’,  
\v 2 Jesus, nohwi’odlą’ begodeyáhi ła’íí ąął łaile’i haląą áń zhą́ bich’į’ daadéet’įį le’; áń gozhóóníí bádįhyú goz’ąąhíí bighą tsį’iłna’áhi biká’ biniigodelzaa ndi yidag at’éégo yitis silįį, bik’e ídaayágosįgo dahstįį ndi doo bił hago’at’éé da, áídí’ Bik’ehgo’ihi’ṉań nant’aago dahsdaagee dihe’nazhiṉéégo dahnezdaa.  
\v 3 Nṉee nchǫ’go ádaat’eehíí bich’į’ nada’idziid ndi yitis siliiníí, áń baa natsídaahkees le’, dah lę́k’eyúgo dánko hohkáh hileeh, ła’íí nohwinatsekees doo nłdzil da hileeh.  
\v 4 Nchǫ’íí bich’į’ nadaagonołkaad ndi doo hak’i dił nohwiká’ ndaashchii da.  
\v 5 Ła’íí chągháshé baa de’nííhíí k’ehgo nohwaa de’níí n’íí baa daadisoṉah, gáṉíigo, Shiye’, Bik’ehgo’ihi’ṉań doo ałch’ídéyú ánánoł’įįł dayúgo, nłt’éégo baa natsíńkees, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań nił destehyúgo nanákaad hela’:  
\v 6 Bik’ehgo’ihi’ṉań hadíí bił daanzhooníí ni’iłsiihgee yiniidaagodnłsį, yił ch’ígó’aahíí bighą, bizhaazhé náidnłtįįhíí dała’á ntį́į́gee ni’iłsiihíí bighą nádainłtsas.  
\v 7 Bik’ehgo’ihi’ṉań nda’ołsiihgee nohwiniidaagodnłsiyúgo, bichągháshé daanohłįįhíí bighą ágádaanohwiłsį; hadíń biye’ golííníí, biye’ yiniigodnłsį, yił ch’ígó’aahíí bighą.  
\v 8 Áídá’ nda’ołsiihgee Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwił ch’ígó’aahíí bighą doo nohwiniinágodil’įįh dayúgo yútashchíń nliiníí k’ehgo ádaanoht’ee, doo da’aṉii bichągháshé daanohłįį da, nṉee dawa doo da’dits’ag dayúgo bił ch’ídaago’aahgo yiniidaagodnłsį.  
\v 9 Áídí’ ni’gosdzáń biká’gee daanohwitaahíí nłt’éégo nohwił ch’ídaago’aahgo nohwiniidaagodnłsįgo daadinlzį; yaaká’dí’go nohwiTaahíí itisgo daadinlzįgo bikísk’eh ádaant’eego nłt’éé go’į́į́, áík’ehgo zhą́ nłt’éégo daahin’ṉaa.  
\v 10 Ni’gosdzáń biká’ nohwitaahíí dabíí hádaat’įįyú dét’įhézhį’ hagee nda’iilziihgee zhą́ ádaanohwił’įįh, áídá’ yaaká’dí’go nohwiTaahíí nohwá nłt’ééhíí bighą ágádaanohwidnłsį, áń godiyini ye’at’ééhíí k’ehgo néé ałdó’ godiyini be’ádaant’ee hileehíí bighą.  
\v 11 Koł ch’ígó’aahgo ákoł’iiníí doo koł gozhǫ́ǫ́go ákółsį dago koł na’diṉi’ ndi bikédí’go hadíń baa bił ch’ígót’ááníí nłt’ééhíí biyi’ nołseełgo binest’ą’ golį́į́híí k’ehgo iłch’į’gonłt’ééhíí be’at’éégo nłt’éé hileeh.  
\v 12 Áík’ehgo nohwigan nadaahezdaahíí hadag ánádaahdle’, nohwigod daaditłidíí ntł’iz ánádaahdle’;  
\v 13 Áídí’ iłk’ídézdǫh intínhíí biká’ ch’ínohkáh, hadíń na’niłhodíí doo ch’a’odokał da doleełhíí bighą; áídá’ nalwod nasdlį́į́go dahnadidáh.  
\v 14 Nṉee dawa bił t’eké daanohłįįgo, ła’íí dázhǫ́ nłt’éégo ádaanoht’eego dahdaanołdǫh, doo ágádaach’it’ee dayúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań doo hagot’éégo ch’iłtséh da:  
\v 15 Ídaa daagonohdząą, dánko Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí dábich’į’ ndohkahi at’éé; dánko koł goshch’iihíí bikeghad nohwiyi’ bengonyááyúgo ndéesąągo nagontł’og hajéédgo, áí bee łáni daabiłchǫǫ;  
\v 16 Ídaa daagonohdząą, dánko nant’į’ naghaahíí nohwitahyú hileeh, dagohíí Esau holzéhi, dantsé naghaahíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ bíyéé doleeł n’íí dałahńdi iyąąhíí bighą baa na’hazṉiihíí k’ehgo dánko Bik’ehgo’ihi’ṉań doo yidnłsį dahíí nohwitah hileeh.  
\v 17 Bídaagonołsį, Esau ágádzaahíí bikédí’go Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ nłt’éhi bíyéé silįį doleeł n’íígee, Dah, biłdo’ṉiid; hichago yókeedgo ná’okąąh ndi doo hagot’éégo łahgo ánáyidléh da lę́k’e.  
\v 18 Doo díínko bich’į’ nehesohkai da, dził da’aṉii si’ánihíí, kǫ’ bee diltłi’íí, dagohíí godiłhiłíí, chagołheełíí, yat’ógo nyolhíí,  
\v 19 Bésh dilwoshé áṉííhíí, bizhii áṉííhíí, áí bizhii daidezts’aaníí, Doo dayúweh nohwich’į’ yáńłti’ da, daayiłṉiigo nádaayokąąh lę́k’e, doo bich’į’ nehesohkai da:  
\v 20 (Tsétahgo nakaihíí ndi dziłíí yídahi’ṉaayúgo bił nda’ts’ilṉe’go dagohíí k’aa bee nabidi’tseedgo goz’ąą, ṉiigo yee hadzii n’íí doo hagot’éégo yidag ádaat’ee da lę́k’e:  
\v 21 Daayo’įį n’íí dázhǫ́ bégódzidhíí bighą Moses gáṉíí lę́k’e, Dázhǫ́ nésdzidgo dishtłid:)  
\v 22 Áídá’ díínko bich’į’ nehesohkai, dził \w Sion\w* golzéhi, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań hiṉáhi bikįh gozṉilíí yaaká’yú goz’áni Jerúsalem holzéhi, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolíni łenáhiłséhi,  
\v 23 Dantsé daagozliiníí yaaká’yú bizhi’ ádaagoszaahíí bił daagozhǫ́ǫ́go ha’ánáłséhíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee dawa yaa yałti’go yándaago’a’ihi, ła’íí yaaká’yú nṉee nłt’éégo ádaat’eehíí hadaadeszaahíí bispirits bich’į’ nehesohkai,  
\v 24 Ła’íí Jesus, Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e nṉee biłgo łángot’aaníí áníidéhi nohwá sizíni, ła’íí dił kok’e hiłta’íí, Abel bidiłíí yitisgo nłt’éégo ágot’eehíí yaa nagolṉi’i ałdó’ bich’į’ nehesohkai.  
\v 25 Bik’ehgo’ihi’ṉań, nohwich’į’ yałti’íí, doo dah daadohṉii dago baa daagonohsąą: ni’gosdzáń biká’gee bich’į’ yałti’ihíí, dah yiłnṉiidíí doo hagot’éégo bits’ą́’ hakee da lę́k’e, áík’ehgo yaaká’dí’ nohwich’į’ yałti’ihíí hodaayéelts’ąą doo hádaat’įį dayúgo, itisgo doo bits’ą́’ haokee at’éé da:  
\v 26 Da’áídá’ bizhiihíí bee ni’gosdzáń nagohi’naa, k’adyúgohíí gáṉíígo ngon’ą́ą́, Yuṉáásyú goldohgo dałahńdi doo ni’gosdzáń zhą́ nagohish’naa da, yáá ałdó’ nagohish’naa doleeł.  
\v 27 Áń ágánṉiidíí, Yuṉáásyú goldohgo dałahńdi, hadíí alzaahíí nadaaha’naahíí k’ihzhį’ nii’né’, golzeego ágolzee, áík’ehgo hadíí doo hagot’éégo dihi’náh dahíí zhą́ godziih doleeł.  
\v 28 Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee nohwiiṉílgo doo hagot’éégo k’ihzhį’ nohwiiṉííł dahíí bighą haląą ba’ihédaandzį le’, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań daadnlzįgo ła’íí bédaahildzidgo bił daagohilzhǫ́ǫ́go bá nada’iidziid le’:  
\v 29 Bik’ehgodaahin’ṉań kǫ’ ndi’iłk’ą́hi nlíni at’éé.   
\c 13  
\p
\v 1 Iłk’isó łił daanjǫǫhíí k’ehgo dayúweh łił daanohjǫǫ le’.  
\v 2 Nṉee doo bídaagonołsinihi nohwaa hikaiyúgo baa daa ch’ohba’go baa daayoṉah hela’: nṉee ła’ ágádaadzaago Bik’ehgo’ihi’ṉań binadaal’a’á yaaká’dí’hi doo yídaagołsį dago yá da’dezné’ lę́k’e.  
\v 3 Ha’ánshijeedíí bínádaałṉiih, bił ha’ánshojeedhíí k’ehgo; hadíń bits’í biniidaagonłt’ééhíí bínádaałṉiih, nohwíí ałdó’ nohwits’í gólį́į́go bedaahinohṉaa.  
\v 4 Na’i’ṉeehíí nṉee dawa daayidnłsį le’, doo iłts’ą́’ nant’į’ na’aashgo da: ch’a’o’i’néhíí ła’íí nant’į’ nakaihíí Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa yádaałti’go yándaago’áah.  
\v 5 Bestso doo bidáhzhį’ ádaanoht’ee da le’; nt’éhéta ayą́háhi nohwíyéé lę́k’e ndi baa nohwił daagozhǫ́ǫ́ le’: Bik’ehgo’ihi’ṉań gánohwiłnṉiid, Doo nits’ą́’ dahdosháh át’éé da.  
\v 6 Áík’ehgo doo t’ąązhį’ daasiitįį dago gádaan’ṉii, NohweBik’ehń shich’oṉíhi nlįį, nṉee hago ádaashidoliiłíí doo bee nésdzid da.  
\v 7 Nohwá naziiníí bínádaałṉiih, Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bee nohwich’į’ yádaałti’ n’íí: da’odląąhíí k’ehgo da’ohdląą le’, nt’é ádaizlaahíí baa natsídaahkees.  
\v 8 Jesus Christ, adąądá’ át’ééhíí k’ehgo díí jįį t’ah ágát’éé dahazhį’ ágát’éé.  
\v 9 Yati’ iłtah at’éégo, yati’ doo bígózini da k’izédaanohwidoṉííł hela’: Bik’ehgo’ihi’ṉań bilgoch’oba’íí bee kojíídí’ ko’odlą’ nalwodgo áyíłsįgo nłt’éé, doo hagot’éégo ch’iyąąhíí bee da, áí bikísk’eh ánáda’ch’oł’įįł ndi doo nt’é bee ádaach’izlaa da.  
\v 10 Jews bich’į’ begoz’aaníí bitł’ááhyú daanliiníí da’ch’okąąh goz’ąągee Bik’ehgo’ihi’ṉań baa naltéehíí ła’ áígee nada’iziidíí daayiyąągo dábik’eh; áí na’idziidíí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwá ch’ígót’i’ daanzį; áídá’ Christ tsį’iłna’áhi biká’ nohwá daztsąąhíí bighą néé Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ nohwá ch’ígót’i’. Nṉee Jews bich’į’ begoz’aaníí zhą́ yikísk’eh ádaat’eehíí doo áík’ehgo bágoz’ąą da.  
\v 11 Magashi, dibełį́į́, gantł’ízéta nṉee nda’iłsiihíí bighą nadaistseedá’ bidiłíí okąąh yebik’ehi da’tiséyú sitíni da’ch’okąąh goz’ąą yuṉe’ áyikaah, áídá’ bits’íhíí kįh gozṉilíí aṉahyú daayidiłid lę́k’e.  
\v 12 Áík’ehgo Jesus ałdó’, dabíí bidiłíí bee nṉee hadaadilṉe’ doleełhíí bighą kįh gozṉilíí binaadyú łedn’aahíí dááditį́híí aṉahyú biniigodelzaa.  
\v 13 Áík’ehgo néé ałdó’ nṉee Jesus daayo’ni’ n’íí k’ehgo daanohwich’o’ṉi’go bidag ádaant’eego haląą da’aṉahyú bich’į’ dokáh.  
\v 14 Dząągee doo nohwá dahazhį’ daagondlįį goz’ąą da, áídá’ dahazhį’ daagondleehíí biká daadéet’įį.  
\v 15 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań dákozhą́ baa náda’né’ihíí k’ehgo Jesus binkááyú dayúweh daahohiikąąhgo ba’ihédaandzį le’, bizhi’ ba’ihégosįgo behagohiigháh le’.  
\v 16 Nłt’éégo ádaanoht’eego ła’íí nohwíyééhíí iłtahoh’ṉiigo baa daayohṉah hela’: áí k’ehgo baa náda’né’ihíí Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa bił gozhǫ́ǫ́.  
\v 17 Hadíń nohwá naziiníí bikísk’eh ádaanoht’eego hayú ádaaṉiiyú ádaanoht’ee le’, nohwiyi’siziiníí yiṉádaadéz’įįhíí bighą; áí Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwá yił nanágodołṉihi at’éé bił daagozhǫ́ǫ́go ádaat’įįyúgo nłt’éé, áídá’ doo bił daagozhǫ́ǫ́ dayúgo doo nohwá nzhǫǫ da.  
\v 18 Nohwá da’ohkąąh: nłt’éégo ádaahiit’įįgo bídaagonlzį, dawa ánádaahiit’įįłíí bee da’aṉiigo ánádaahiit’įįłgo hádaahiit’įį.  
\v 19 Shá da’ohkąąh doleełgo itisgo nánohwoshkąąh, dák’adégo nohwaa nádishdaałhíí bighą.  
\v 20 Bik’ehgo’ihi’ṉań, bits’ą́’dí’ nkegohen’ááníí, Jesus nohweBik’ehń daztsąądí’ naadiidzaago áyíílaa, bidiłíí nohwá ngon’ááníí dahazhį’ nłdzilgo bee áile’íí biláhyú: nanyoodíí bidibełį́į́ nłt’éégo yiṉádéz’įįhíí k’ehgo Jesus, Nanyoodíí ízisgo at’éhi, bichągháshé nłt’éégo yiṉádéz’įį.  
\v 21 Bik’ehgo’ihi’ṉań hadaanohwidile’, áík’ehgo nt’é bił dábik’ehíí dawa nłt’éégo baa nahkaigo, binadzahgee hant’é bił dábik’ehíí nohwiyi’ na’iziid le’, Jesus Christ binkááyú; áń dázhǫ́ ba’ihégosį le’, doo ngonel’ąą dayú dahazhį’. Doleełgo at’éé.  
\v 22 Nánohwoshkąąh shik’ííyú, Díí ádaanohwiłdéṉiidíí doo bik’edaashołch’iigo da ńdaagohoh’aah: ayą́hágo bee nohwich’į’ k’eshiłchį́į́.  
\v 23 Nohwik’isn Timothy ch’ínádzáá lą́ą́; dét’įhégo nyáá lę́k’eyúgo, akú bił nánsht’aashgo nádaanohwistséh ndi at’éé.  
\v 24 Nohwá naziiníí dawa, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé dawa, Gozhǫ́ǫ́, shá daabiłdohṉii. Ítalyú daagolííníí, Gozhǫ́ǫ́, daanohwiłṉii.  
\v 25 Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí bee nohwich’į’ goz’ąą le’. Doleełgo at’éé.