\id GAL - Apache NT [apw] -USA 2012 (DBL -2013) 
\h GALATIANS 
\toc1 The Epistle of Paul the Apostle to the Galatians 
\toc2 Galatians 
\toc3 Gal 
\mt2 THE EPISTLE OF PAUL THE APOSTLE TO THE  
\mt1 GALATIANS  
\c 1  
\p
\v 1 Shíí Paul, des’a’íí nshłįį, (doo nṉee shides’a’go da, doo nṉee bik’ehgo da, áídá’ Jesus Christ ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwiTaa zhą́ bik’ehgo, áń Jesus daztsąądí’ naadiidzaago áyíílaahi;)  
\v 2 Shíí hik’e odlą’ bee shik’isyú bił nashkaihíí dawa, Galátiagee ínashood ha’ánáłséh nagozṉilíí bich’į’ k’eda’iilchii:  
\v 3 Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwiTaa hik’e Jesus Christ nohweBik’ehń biłgoch’oba’íí ła’íí bits’ą́’dí’ iłch’į’gont’ééhíí bee nohwich’į’ goz’ąą le’,  
\v 4 Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwiTaa bik’ehgo nohwinchǫ’híí bighą Jesus n’ídeltįį, díí nchǫ’go nagowaahíí yits’ą́’ nohwiṉííł doleełgo:  
\v 5 Kodí’ hik’e dahazhį’ Bik’ehgo’ihi’ṉań dázhǫ́ ba’ihégosį le’. Doleełgo at’éé.  
\v 6 Nohwiká ánṉiidgo Christ biłgoch’oba’íí biyi’ onohwiṉil n’íí dagoshch’į’ bits’ą́’zhį’ ádaasohdzaahíí, ła’íí yati’ baa gozhóni łahgo at’éhi bich’į’go daahosohkaihíí baa shił díyagot’éé:  
\v 7 Díí ba’ashhahyú yati’ baa gozhóni doo ła’ nanást’ą́ą́ da; áídá’ nṉee ła’ nohwił nadaagokigo ádaanohwile’hi ła’íí Christ nłt’éégo baa na’goṉi’íí łahgo ádaile’go hádaat’įį.  
\v 8 Áídá’ néé dagohíí yaaká’dí’ nal’a’á ndi yati’ baa gozhóni baa nohwił nadaagosiilṉi’íí łahgo at’éégo nohwił nagolṉi’yúgo, áń góyéégo bángodot’aał.  
\v 9 Da’ádaade’ṉiid n’íí k’ehgo gánádish’ṉiih, Nṉee ła’ yati’ baa gozhóni nádaagodo’ąą n’íí łahgo at’éégo yaa nohwił nagolṉi’yúgo, áń góyéégo bángodot’aał.  
\v 10 Ágádishṉiigo ya’ nṉee bił daanshǫǫ hileeh née, née Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ bił nshǫǫ hishłeeh née? Ya’ nṉee bił daagoyiłshǫ́ǫ́go hasht’į́į́ gá? Dah, t’ah nṉee bił daagoyiłshǫ́ǫ́go hasht’į́į́yúgo doo Christ bá na’isiidgo at’éé da.  
\v 11 Áídá’ shik’ííyú, yati’ baa gozhóni baa nagoshṉi’íí doo nṉee bik’ehgo alzáhi at’éé dahíí bídaagonołsįįhgo hasht’į́į́.  
\v 12 Doo nṉee bits’ą́’dí’ nádiiné’i at’éé da, doo shił ch’et’ą́ą́ da, áídá’ Jesus Christ shił ch’í’ṉah áyíílaahihi bee bígosíłsįįd.  
\v 13 Jews daanlíni bi’okąąhíí bikísk’eh ánsht’ee n’íí ba’ikodaanohsį, Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhíí ha’ánáłséhíí nyeego biniidaagonłt’éégo shinagha nakai ni’, da’ílíí hishchiigo ch’éh át’įįd:  
\v 14 Jews daanlíni bi’okąąh bikísk’eh ánsht’eedá’ dashíí bił hat’i’ihíí bił dáłedaahonsdzaahi bitisgo gonsą́ą́ ni’, bits’ą́’dí’ hadaałinelt’áni bi’at’e’ bikísk’eh ánsht’eego dázhǫ́ hásht’į́į́ ni’.  
\v 15 Áídá’ doo hwahá goshłee dadá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań hashííłtį́į́, ła’íí shaa ch’oba’íí bee shiká ánṉiidá’,  
\v 16 BiYe’ shił ch’í’ṉah áyíílaa, nṉee doo Jews daanlįį dahíí bitahyú baa nagoshṉi’ doleełhíí bighą shiká ánṉiid; áídí’ doo hadíń dagoshch’į’ baa bił nagoshṉi’ da ni’:  
\v 17 Ła’íí Jerúsalemyú dashínłtségo Jesus binadaal’a’áhíí doo bich’į’ oyáá da; áídá’ Arabiayú óyáá ni’, áídí’ Damáscusyú nánsdzaa.  
\v 18 Áídí’ taadn łegodzaago Jerúsalemyú Peter bich’į’ oyáá, ákú ashdla’ádah bił sheiskąą.  
\v 19 Jesus binadaal’a’á ła’ihíí dała’á zhą́ hish’įį ni’, nohweBik’ehń bik’isn, James holzéhi.  
\v 20 Bik’ehgo’ihi’ṉań shá yígółsį, doo łé’ishchoo dago díí bee nohwich’į’ k’e’eshchiihíí.  
\v 21 Áí bikédí’go ni’ Sýria ła’íí Cilícia daagolzeeyú níyáá;  
\v 22 Judéagee ha’ánázéh nagozṉili Christ daayokąąhíí doo hwahá daashiłtséh dadá’:  
\v 23 Díí zhą́ shaa ch’iṉiigo daidezts’ąą, Áń nohwiniidaagodeláa n’íí, odlą’ da’ílíí yiłchíígo ch’éh át’į́į́ n’íí, da’áń k’adíí da’áí odlą’ n’íí yaa yánáltih ląą, ch’iṉii.  
\v 24 Áík’ehgo shíí shighą Bik’ehgo’ihi’ṉań ya’ihédaanzį lę́k’e.   
\c 2  
\p
\v 1 Áídí’ dį́į́’ts’ádah łegodzaago Jerúsalemyú Bárnabas ła’íí Titus bił onanáshkai.  
\v 2 Jerúsalemyú nádishdáh doleełíí shił ch’í’ṉah alzaago onásdzaa, doo Jews daanlįį dahíí bitahyú yati’ baa gozhóni baa yánáshtihíí ákú baa nadaagosisṉi’, nṉee nłt’éégo daach’idnłsiníí zhą́ dasahńdi baa bił nadaagosisṉi’, doo ágásdzaa dayúgo dánko da’ílį́į́zhį’ na’isiidhi at’éé, dánko da’ílį́į́zhį’ na’sízíid doleełhi at’éé.  
\v 3 Ákú Titus holzéhi bił nash’aashi, \w Circumcise\w* ánidolṉe’, doo hak’i daabiłnṉiid da, Greek nlįį ndi:  
\v 4 Nṉee ła’ nohwik’isyú ádaadil’iiníí hah ádaabidines’įįd, áí Jews bich’į’ begoz’aaníí bee isnáh daandlįį n’íí Christ bits’ą́’ nohwiṉilhíí yídaagołsįįhgo, isnáh ánádaanohwidle’go hah ádaanest’įįd:  
\v 5 Áí doo hódaayéelts’ąą da ni’, dét’įhézhį’ ndi; yati’ baa gozhóni da’aṉiihíí dayúweh nohwitahyú begoldoh doleełhíí bighą.  
\v 6 Nṉee daach’idnłsiníí, (ágádaat’eeshą’ ndi doo shił hago’at’éé da: Bik’ehgo’ihi’ṉań nṉee dawa dáłełt’eego yaa natsekees:) áí nṉee nłt’éégo baa ch’iṉiihíí díí baa yashti’íí doo hak’i ła’ baa dahnágóst’ą́ą́ golzeego shił nagolṉi’ da:  
\v 7 Ndihíí Peter, nṉee circumcise ádaabi’deszaahíí bich’į’ yati’ baa gozhóni yaa yánáltihgo baa det’ąąhíí k’ehgo shíí, nṉee doo circumcise ádaabi’deszaa dahíí bich’į’ yati’ baa gozhóni baa yánáshtihgo shaa det’ąągo yídaagosįįd;  
\v 8 (Bik’ehgo’ihi’ṉań, Peter nṉee circumcise ádaabi’deszaahíí bich’į’ yides’a’dá’ binkááyú na’iziidíí, da’áń shíí ałdó’ shinkááyú na’iziid, doo Jews daanlįį dahíí bich’į’ yánáshtihgo;)  
\v 9 Áík’ehgo James, \w Céphas\w*, ła’íí John, nłdzilgo bi’okąąh yee ínashood yitł’ááh naziiníí k’ehgo baa natsí’gokeesíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí shaa det’ąąhíí yídaagosįįdá’, bił dała’ daasiidlįįgo Barnabas hik’e shíí łił lák’edaadelṉiigo gádaanohwiłṉii, Nohwíí doo Jews daanlįį dahíí bich’į’ noh’aash, néé circumcise ádaabi’deszaahíí bich’į’ dekai.  
\v 10 Díí zhą́ gánádaanohwiłdo’ṉiid, Tédaat’iyéhíí bínádaałṉiih; áí shijíí dawa bee biká hásht’į́į́ ni’.  
\v 11 Áídí’ Peter Ántiochyú nyaadá’ doo bik’ehyú adzaa dahíí bighą dábiniizhį’ áłdéṉiid ni’.  
\v 12 James odais’a’íí t’ah doo hikáh dadá’, Peter doo Jews daanlįį dahíí yił da’iyąą: áídá’ áí nṉeehíí hikaidá’ t’ąązhį’ áinzįgo its’ą́’ídeltįį, circumcise zhiṉéégo daanliiníí yénáldzidhíí bighą.  
\v 13 Áídí’ Jews daanlíni ła’ihíí Peter adzaahíí bighą bíí ałdó’ t’ąązhį’ ádaasdzaa lę́k’e, Barnabas ndi itah ágát’éé silįį.  
\v 14 Áí nṉeehíí yati’ baa gozhóni biyi’dí’ da’aṉiihíí doo bikísk’eh ádaat’ee dahíí bígosíłsįįdá’ dawa biṉááł Peter gáłdéṉiid, Ni, Jew ńlį́į́ ndi doo Jews daanlįį dahíí ádaat’eehíí k’ehgo áńt’ééyúgo, doo Jews k’ehgo da, hant’é bighą doo Jews daanlįį dahíí dabíni’ąąyú Jews ádaat’eehíí k’ehgo ádaanoht’eego nłt’éé, daabiłnṉii lą́ą́?  
\v 15 Doo Jews daanlįį dahíí doo bik’ehyú ádaat’ee da, áídá’ néé, Jews daandlįįgo daagosiidliiníí, doo áí k’ehgo ádaant’ee da.  
\v 16 Díí bídaagonlzį, doo Jews bich’į’ begoz’aaníí bikísk’eh ánách’ot’įįłhíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee dábik’ehyú ách’ít’éé da, áídá’ Jesus Christ ch’odląąhíí zhą́ bighą: áík’ehgo danéé ndi Jesus Christ daahosiidląąd, Christ daahohiidląąhíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań dábik’ehyú ádaat’éhi daanohwiłṉii doleełgo, doo begoz’aaníí bikísk’eh ánádaahiit’įįłhíí bighą da: nṉee doo ła’ begoz’aaníí yikísk’eh ánát’įįłhíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee dábik’ehyú át’éé da.  
\v 17 Áídá’ Christ biláhyú nłt’éégo ádaat’ee daanohwił’idi’ṉii hádaahiit’įįdá’, néé Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí doo bikísk’eh ádaant’ee dago nohwígozįįdyúgo, ya’ áí bighą Christ nchǫ’íí bich’į’ nohwelnáá née? Dah, da’aṉii doo ágát’éé da.  
\v 18 Dant’éhéta yó’odii’ąągo baa yashti’ n’íí nłt’éégo baa yánáshtih lę́k’eyúgo, shíí nṉee iłsiihi nshłįįgo shígózį.  
\v 19 Jews bich’į’ begoz’aaníí doo bikísk’eh ánánsht’ee dahíí bighą begoz’aaníí bich’į’ dasitsą́ą́, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ bich’į’ hinshṉaa.  
\v 20 Tsį’iłna’áhi biká’ Christ bił dasitsą́ą́, ndi hinshṉaa; áídá’ doo shíí hinshṉaa da, Christ shiyi’ golį́į́go áń bee hinshṉaa: k’adíí shits’í bee nashaahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ hoshdląągo bee nashaa, áń bił nshǫǫgo bi’ihi’ṉa’ shá nyiné’go shá daztsąą.  
\v 21 Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí bee Christ nohwainłtííníí doo da’ílį́ hósh’ṉíí da: Jews bich’į’ begoz’aaníí bee nṉee dábik’ehyú ádaat’ee daasilįįyúgo, Christ daztsąąhííshą’ doo ílį́į́ da hileeh.   
\c 3  
\p
\v 1 Galatiagee daagonohłíni, doo daagonohsąą dahíí, hadíń lą́ą́ k’izénohwidezṉilgo da’aṉiigo ágot’eehíí doo bikísk’eh ádaanoht’ee da daasolįį? Nohwíí nohwinadzahgee Jesus Christ tsį’iłna’áhi bíheskał n’íí, ya’ yati’ bee doo nohwił ch’í’ṉah alzaa da láń gá?  
\v 2 Díí zhą́ nanohwídaadishkid, Ya’ Jews bich’į’ begoz’aaníí bikísk’eh ádaanoht’eehíí bighą Holy Spirit nohwaa daadest’ąą née, née yati’ baa gozhóni daadohts’ago daahohdląąhíí bighą née?  
\v 3 Nt’é bighą áík’ehgo doo daagonohsąą da? Ya’ Holy Spirit bee ínashood daasolįį, n’íí k’adíí dánohwíí ánádaaht’įįłíí bee hadaanohwi’deszaa née?  
\v 4 Ya’ da’ílį́į́zhį’ łą́ą́go goyéégo nohwich’į’ nagoyaa láń gá? Da láń shį go’į́į́.  
\v 5 Bik’ehgo’ihi’ṉań Holy Spirit nohwaa daizné’íí, ła’íí nohwitahyú godiyįhgo ánát’įįłíí, ya’ Jews bich’į’ begoz’aaníí bikísk’eh ádaanoht’eehíí bighą ánát’įįł née, née yati’ baa gozhóni daadohts’ago daahohdląąhíí bighą ánát’įįł née?  
\v 6 Da’aṉii nohwi’odlą’híí bighą. Ágát’éégo Abraham Bik’ehgo’ihi’ṉań yosdląąd, áík’ehgo bi’odlą’híí bighą dábik’ehyú át’éégo bá hótag lę́k’e.  
\v 7 Áí bighą díí bídaagonołsį le’, nṉee bi’odlą’ daagolííníí áí da’aṉii Abraham bichągháshé daanlįį.  
\v 8 Doo Jews daanlįį dahíí Christ daayodląąhíí bighą binchǫ’íí yits’ą́’zhį’ Bik’ehgo’ihi’ṉań ch’ínádaabidoṉiłíí dabíntsédá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí ch’í’ṉah alzaa, áí dabíntsédá’ yati’ baa gozhóni Abraham bich’į’ yá’iti’ gáṉíígo, Nṉee iłtah at’éégo hadaazt’i’íí dawa ni ninkááyú biyaa gozhǫ́ǫ́ doleeł, ṉii.  
\v 9 Áík’ehgo nṉee Christ daayodląąhíí hik’e Abraham, Bik’ehgo’ihi’ṉań yodląąhíí, biłgo biyaa daagozhóni at’éé.  
\v 10 Áídá’ Jews bich’į’ begoz’aaníí bikísk’eh ádaant’eeyúgo zhą́ dábik’eh daanzini dawa bił ch’ídaagosdíni ádaat’ee: gáṉíígo bek’e’eshchįį, Nṉee daantį́į́gee begoz’aaníí naltsoos besi’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dahíí, ła’íí doo ye’ánát’įįł dahíí bił ch’ígodíni at’éé.  
\v 11 Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee nṉee doo ła’ Jews bich’į’ begoz’aaníí yikísk’eh at’ééhíí zhą́ bighą dábik’ehyú át’ééhíí nłt’éégo bígózį, bek’e’eshchiiníí gáṉííhíí bighą, Hadíń dábik’ehyú át’ééhíí odlą’ zhą́ yee hiṉaa doleeł.  
\v 12 Jews bich’į’ begoz’aaníí, da’ohdląąyúgo zhą́ hasdahkáh, doo nohwiłṉii da, áídá’ gánohwiłṉii, Begoz’aaníí áṉííhíí bikísk’eh ádaanoht’eeyúgo dahazhį’ daahohṉaa doleeł.  
\v 13 Jews bich’į’ begoz’aaníí bee bił ch’ígodíni bits’ą́’zhį’ Christ bidiłíí yee nadaanohwihesṉii, dabíí nohwá bił ch’ígodįįhíí silįį, gáṉíígo bek’e’eshchįįhíí bighą, Hadíń tsį’iłna’áhi biká’dí’ nahitį́į́híí bił ch’ígodíni at’éé, ṉii:  
\v 14 Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham yá hadzii n’íí Jesus Christ biláhyú doo Jews daanlįį dahíí ałdó’ daabíyéé doleełhíí bighą adzaa; ła’íí néé Jews daandliiníí, doo Jews daanlįį dahíí biłgo nohwi’odlą’ binkááyú Holy Spirit, nohwa’det’ąą n’íí, daanohwíyéé doleeł.  
\v 15 Shik’ííyú, nṉee ánádaat’įįłíí baa nohwił nagoshṉi’go nohwił ch’í’ṉah ashłe’; nṉee ła’ bíyééhíí ła’ yaa yidin’ą́ą́go naltsoos bee niłtsoozíí doo hadíń yiká’ nnánótįį at’éé da, dagohíí yínágodo’aah at’éé da.  
\v 16 Abraham ła’íí bits’ą́’dí’ hadaałiłchíhíí ba’det’aaníí bee bich’į’ ha’odzii. Hadaałiłchíhíí łą́ą́go doo ṉii da, áídá’ dała’á zhą́ ba’det’ąą, ṉii, áí Christ.  
\v 17 Díínko áłdishṉii, Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e Abraham biłgo ła’det’aaníí Christ biláhyú Bik’ehgo’ihi’ṉań nłdzilgo áyíílaa, áídí’ dį́į́’i gonenadinhíí biká’yú tadin łegodzaa bikédí’go Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí yángon’ą́ą́ lę́k’e; ndi áí yángon’ááníí Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e Abraham biłgo ła’det’ąą n’íí doo yiká’ nnánótįį at’ee da, áí Abraham ba’det’aaníí bee bich’į’ ha’odzii n’íí doo da’ílíí yółchíí át’éé da.  
\v 18 Abraham bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí yángon’ááníí bikísk’eh ách’ít’éégo hasdách’igháhyúgo, Abraham ba’det’aaníí doo bits’ą́’dí’ da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham ya’den’ą́ą́ n’íí zhą́ bee hasdách’igháh, áí Christ bee hasdách’igháh golzeego ágolzee.  
\v 19 Áík’ehgo begoz’aaníí nt’é bighą alzaa? Nṉee doo bik’ehyú ánádaat’įįł dahíí áí yee yídaagołsįįh doleełhíí bighą, Abraham bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí dała’á zhą́híí ba’det’aaníí hígháh doleełzhį’, Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí Abraham hat’i’íí dét’įhézhį’ yitł’ááh nakai doleełgo yángon’ą́ą́; Bik’ehgo’ihi’ṉań binadaal’a’á yaaká’dí’hi begoz’aaníí yee nohwaa ndaagoz’ąą, ła’íí nṉee hik’e Bik’ehgo’ihi’ṉań bigizhgee sizíni binkááyú nohwaa daizné’.  
\v 20 Igizhgee siziiníí doo dała’á yigizhgee sizįį da, nakiyúgo zhą́ yigizhgee sizįį, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham dasahńdi yich’į’ hadzii.  
\v 21 Áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí ya’ Abraham bits’ą́’dí’ hadaałishchiiníí ba’det’ąą n’íí yókáał née? Dah, da’aṉii doo ágát’éé da: begoz’aaníí be’ihi’ṉaago nohwainé’ lę́k’eyúgo, áí begoz’aaníí bikísk’eh ádaant’eeyúgo dábik’ehyú ádaant’ee doleeł ni’.  
\v 22 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí gáṉíí, Nṉee dawa nchǫ’go ágot’eehíí ha’ábisṉil, ṉii, áík’ehgo Jesus Christ daayodląąhyúgo zhą́ Bik’ehgo’ihi’ṉań ch’ídaabidoṉiiłgo ba’det’ąą n’íí begolṉe’.  
\v 23 Áídá’ Christ daahohiidląągo hasdáhiikáhíí t’ah doo nohwá ch’í’ótą́ą́ hileeh dadá’, begoz’aaníí nohwebik’ehgo ádaant’ee ni’, odlą’íí nohwá ch’í’ótą́ą́ silįįzhį’.  
\v 24 Begoz’aaníí łah nohwił ch’ígó’aahíí nlįį ni’, Christ bich’į’ nnohwiṉííł doleełgo, áń daahohiidląąhíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań ch’ínádaanohwiṉííł doleełgo.  
\v 25 K’adíí odlą’ nohwá ch’í’ótą́ą́ silįįgo iłch’ígó’aahíí doo dayúweh nohwebik’eh da.  
\v 26 Christ Jesus daahohdląąhíí bighą daanohwigha Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daanohłįį.  
\v 27 Nohwíí baptize ánohwi’deszaahíí bee Christ bił dała’á daasolįįyúgo, diyágé ádaagoch’idle’híí k’ehgo Christ ádaagosohdlaa.  
\v 28 Jew nlįį dagohíí Greek nlįį doo daadohṉii da, isnáh nlįį dagohíí doo isnáh nlįį da, nṉee nlįį dagohíí isdzán nlįį doo daadohṉii da; daanohwigha Christ Jesus bił dała’á daanohłįį.  
\v 29 Christ bíyéé daanohłįįyúgo, Abraham bits’ą́’dí’ hałinolt’aaníí daanohłįį, Bik’ehgo’ihi’ṉań Abraham ya’den’ą́ą́ n’íí nohwich’į’ begolzaa.   
\c 4  
\p
\v 1 Díínko áłdishṉii, chągháshé ła’ bitaa bíyééhíí bíyéé doleeł ndi t’ah doo nnyééhdá’ isnáh nlįįhíí k’ehgo at’éé, bitaa bíyééhíí dawa yebik’eh doleeł ndi;  
\v 2 Áídá’ biłch’ígó’aahíí ła’íí bíyéé doleełíí yebik’ehíí biṉádéz’įį, hagee bitaa yee bángon’ą́ą́zhį’.  
\v 3 Da’ágát’éégo néé chągháshé k’ehgo daandlįįdá’, díí ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí zhiṉéégo dantsé iłch’ígót’aahíí isnáh ádaanohwiłsį ni’:  
\v 4 Áídá’ dábik’eh ngonyáágo, Bik’ehgo’ihi’ṉań biYe’ yides’a’ lę́k’e, áń isdzán bishchį́į́, Jews bich’į’ begoz’aaníí bitł’ááhzhį’ gozlįį,  
\v 5 Nṉee áí begoz’aaníí isnáh ádaabiłsiníí bidiłíí bee nanáyihilṉiigo ch’ínáyiṉííł doleełgo gozlįį, néé Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daandlįį doleełgo.  
\v 6 Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daanohłįįhíí bighą, biYe’ biSpirit nohwijíí yuṉe’ yides’a’, Abba, shiTaa, ṉiigo.  
\v 7 Áí bighą doo dayúweh isnáh ńlį́į́ da, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań bizhaazhé ńlį́į́; bizhaazhé ńlį́į́yúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyééhíí Christ biláhyú ṉíyéé doleeł.  
\v 8 Bik’ehgo’ihi’ṉań doo hwahá bídaagonołsįįh dadá’, bich’į’ da’ch’okąąhíí daazhógo ádaat’éhi daahohkąąhgo bi’isna’ daanohłįį ni’.  
\v 9 Áídá’ k’adíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bídaagosołsįįdá’, áń nohwídaagołsįįdá’ áłdishṉii, hant’é bighą dá ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí zhiṉéégo dantsé iłch’ígót’aahíí t’ąązhį’ bich’į’ ánádaahṉe’? Áí doo nłdzil da, ła’íí da’ílínéhi ádaat’ee, áí bi’isna’ daanohłįįgo hánádaaht’įį née?  
\v 10 Łahgee godilzįgo yołkaałíí, łahgee dahnáyitį́híí, łahgee goldohíí, łahgee łenágodáhíí daadinołsį lą́ą́.  
\v 11 Da’ílį́į́zhį’ nohwitahyú na’isiid ni’ nsįgo łą́ą́go natseskees.  
\v 12 Shik’ííyú, ánsht’eehíí k’ehgo ádaanoht’ee doleełgo nádaanohwoshkąąh; shíhíí da’ádaanoht’eehíí k’ehgo ánsht’ee: Doo hagee shich’į’ nchǫ’go ádaahdzaa da ni’.  
\v 13 Dantsé yati’ baa gozhóni bee nohwich’į’ yashti’dá’ shits’í baa dahgoz’ąągo nohwaa niyáágo bídaagonołsį.  
\v 14 Shits’í baa dahgoz’aaníí bee nanohwí’dintaah ndi, doo da’ílínégo ádaasho’ṉíí da, doo shits’ą́’zhį’ ádaasohdzaa da; áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’dí’híí k’ehgo ńdaashidołtįį, Christ Jesus ńdaadołtįįhíí k’ehgo ńdaashidołtįį.  
\v 15 Akú sídáádá’ nohwił daagozhǫ́ǫ́ n’íí ya’ doo bínádaałṉiih da née? Dząą nohwaa nagoshṉi’, bígonedząąyúgo dánohwíí nohwiṉáá hadaasohṉilgo shaa daasohṉil doo ni’.  
\v 16 Da’aṉii ádishṉiigo nohwich’į’ yashti’híí bighą ya’ nohwik’edaadinshṉiihgo ádishṉii daanohsį née?  
\v 17 Áí nṉeehíí, nohwił ch’ídaago’aahgo ádaadil’iiníí, nłt’éégo nohwich’į’ yádaałti’ ndi, doo da’aṉii nohwá nłt’éé da; áí bee shits’ą́’ nohkáhgo ánohwile’go, bíí zhiṉéégo ádaanoht’ee daahłeehíí bighą ádaanohwiłṉii.  
\v 18 Áídá’ da’aṉii nłt’éégo ágot’eehíí bighą nṉee nłt’éégo nohwich’į’ yádaałti’ihíí nzhǫǫ, dábik’ehn, doo dashíí nohwił nashkaigee zhą́ da.  
\v 19 Shichągháshé daanohłíni, isdzán iłchíígo bił nádi’nṉiihíí k’ehgo nohwá shiniinágonłt’éé, Christ bi’at’e’íí beádaanoht’ee daasolįįzhį’,  
\v 20 Nohwíí nohwaa shił nagokihíí bighą dák’ad hadó’ akú nohwił daanshłįį le’ nsį, áík’ehgo iłtah at’éégo bee nohwich’į’ hadaasdzi’ doleeł ni’.  
\v 21 Shił nadaagołṉi’, nohwíí, Jews bich’į’ begoz’aaníí be’ádaanoht’ee hádaaht’iiníí, begoz’aaníí áṉííhíí doo bídaagonołsį da gá?  
\v 22 Díík’ehgo nko bek’e’eshchįį, Abraham biye’ke naki lę́k’e, dała’á isdzán isnáh nlínihíí bizhaazhé, ła’ihíí isdzán doo isnáh nlíni dahíí bizhaazhé biłgo.  
\v 23 Isdzán isnáh nlínihíí bizhaazhéhíí chągháshé dándaagohileehíí k’ehgo gozlįį, áídá’ doo isnáh nlíni dahíí bizhaazhéhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań da’áṉííhíí k’ehgo begolṉéhgo gozlįį.  
\v 24 Díí da’aṉii ánágot’įįłihi bee nohwił ch’ígót’aahi ádaat’ee: díí isdzáné nakihíí Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e nṉee łángot’ąą lę́k’ehíí nakiyú ágot’éhi yá nazįį; dała’á \w Agar\w* holzéhi, chągháshé isnáh daaleehíí nyiłchíhi, áń dził Sinai golzeegee ngot’aaníí yá sizíni.  
\v 25 Agar holzéhi Arabia biyi’ dził Sinai yá sizįį, áń dakú ni’ biká’ Jerúsalemhíí yaa nagolṉi’, áń bichągháshé biłgo isnáh daanlínihi.  
\v 26 Áídá’ Jerúsalem yaaká’yúhíí doo isnáh nlįį da, áí néé daanohwimaa nlįį.  
\v 27 Gáṉíígo bek’e’eshchįį, Nił gozhǫ́ǫ́ le’, doo iłchíí dahíí ńlíni, nichągháshé da’ádinihi; nił gozhǫ́ǫ́go nnlwosh, doo nił nádi’diṉiih dahíí: isdzán biką’ da’ádini n’íí isdzán biką’ golíni n’íí bitisgo bichągháshé łą́ą́.  
\v 28 Shik’ííyú, Abraham ba’det’ąą n’íí k’ehgo Isaac gozlįį, néé ałdó’ da’áí k’ehgo Abraham bichągháshé daandlįį.  
\v 29 Áídá’go ágót’eehíí k’ehgo, chągháshé ndaagoleehíí k’ehgo bi’dizhchiiníí, Holy Spirit binawodíí bee bi’dizhchiiníí yiniigodnłsį, dák’ad ndi da’ágágot’ee.  
\v 30 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ hant’é ṉíí gá? Gáṉíígo bek’e’eshchįį, Isdzán isnáh nlíni bizhaazhé biłgo ch’ínenyóód; isnáh nlíni yishchínihíí bitaa bíyééhíí doo bíyéé hileeh da, isdzán doo isnáh nlíni dahíí bizhaazhéhíí zhą́ bíyéé hileeh.  
\v 31 Áík’ehgo shik’ííyú, néé isdzán isnáh nlíni doo bichągháshé daandlįį da, isdzán doo isnáh nlíni dahíí bichągháshé daandlįį.   
\c 5  
\p
\v 1 Christ ch’ínánohwiṉilhíí bighą nłdzilgo nasozįį, Jews bich’į’ begoz’aaníí doo bee isnáh náhdleehgo da, doo t’ąązhį’ bee ík’ínádaadohgisgo da.  
\v 2 Shíí Paul gánohwiłdishṉii, \w Circumcise\w* ádaanohwi’deszaa lę́k’eyúgo, nohwíí Christ doo nohwił daant’é da.  
\v 3 Nṉee dała’á daanohtįįgee circumcise ádaanohwi’deszaahíí gádaanohwiłdishṉii, Jews bich’į’ begoz’aaníí dázhǫ́ dawa bikísk’eh ádaanoht’eego goz’ąą, doo łahzhį’ zhą́ da.  
\v 4 Nohwíí dahadíńta begoz’aaníí bikísk’eh ánsht’eehíí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee dábik’ehyú ánsht’ee daanohsiníí, Christ nohwich’į’yúgo doo nt’é dago ádaanołsį; Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí doo hádaaht’įį dago bits’ą́’zhį’ ádaahdzaa.  
\v 5 Néé Holy Spirit biláhyú daanohwi’odlą’ bee dábik’ehyú ádaant’ee doleełíí nohwá łaalṉéhíí ndaahóndliigo biba’ ádaant’ee.  
\v 6 Jesus Christ bił dała’á ch’ilįįyúgo, circumcise áko’deszaa dagohíí doo circumcise áko’deszaa da ndi doo hago’at’éé da; áídá’ ko’odlą’íí koł’ijóóníí bee ch’í’ṉah hileehíí zhą́ ílį́į́.  
\v 7 Iłhách’ideskaihíí k’ehgo nłt’éégo hohkeeł ni’; hadíń lą́ą́ nohwił godishkish láń, da’aṉii ágot’eehíí doo dayúweh bikísk’eh ádaanoht’ee da k’adíí?  
\v 8 Hant’é k’ihzhį’ ádaanohwizlaahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwich’į’ ánṉiidíí doo bits’ą́’dí’gohi at’éé da.  
\v 9 Báń benilzoołé da’ayą́hágo ik’áán nást’ódíí dahot’éhé daabíndiłsołhíí k’ehgo doo nzhǫǫ dahíí da’ayą́hágo bitah dench’aadgo dawa daayiłchǫǫh.  
\v 10 NohweBik’ehń biláhyú nohwaa da’oshłíí, łahgo iłch’ígót’aahíí dá baa natseskeesíí k’ehgo nohwíí ałdó’ baa natsídaahkeesgo doo nádaagodoh’aah da doleeł: hadíń nohwił daagodikishíí, áń baa yádotih.  
\v 11 Shik’ííyú, circumcise ádaanohwi’dolṉe’ dishṉiigo nashaa lę́k’eyúgo, doo shiniidaagoch’inłsį le’at’éé da. Ágádishṉiigo nashaa lę́k’eyúgohíí, tsį’iłna’áhi doo baa yashti’ le’at’éé da, áík’ehgo Jews daanliiníí doo dayúweh shich’į’ hadaashkee le’at’éé da.  
\v 12 Hadíń nohwił daagodikishíí nohwits’ą́’zhį’ nó’ṉííł dadó’.  
\v 13 Shik’ííyú, dawa bił ch’í’ótąąhíí bich’į’ nohwi’dokeed ni’; áídá’ doo áí bighą nchǫ’go ánádaahiit’įįłgo nohwá bił ch’í’ótąą daanohsį da, ndi łił daanohjǫ́ǫ́go łił ch’odaahṉii.  
\v 14 Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí dawa díínko yati’ dała’áhi bee łalzaa; Nit’ahdí’ gólííníí nił nzhǫǫ le’, dáni ídił njǫǫhíí k’ehgo.  
\v 15 Áídá’ dat’ógo iłch’į’ daadołghashyúgo, iłch’į’ nadaagonołkaadyúgo, ídaa daagonohdząą, dánko ąął daałołghał ako.  
\v 16 Díí gánohwiłdishṉii, Holy Spirit bee hohkaah le’, áík’ehgo nohwits’í nchǫ’go hádaat’iiníí doo beda’oł’įį da.  
\v 17 Ko’at’e’ nchǫ’íí Holy Spirit yich’į’ nagonłkaad, ła’íí Holy Spirit ko’at’e’ nchǫ’íí yich’į’ nagonłkaad: díí doo iłch’į’ łełt’ee da; áí bighą doo dahádaaht’įįyú ánádaaht’įįł da.  
\v 18 Holy Spirit nadaanohwiyiłaayúgo, Jews bich’į’ begoz’aaníí doo bitł’ááhyú ádaanoht’ee da.  
\v 19 Ko’at’e’ nchǫ’íí díínko bebígozįįh, nant’į’ na’idaahíí, iké’ na’idaahíí, nchǫ’go natsíts’ikeesíí, nchǫ’íí doo bich’į’ t’ąązhį’ ách’ít’éé dahíí,  
\v 20 K’e’eshchíń daach’okąąhíí, ígonłgaashíí, ik’ech’inṉiihíí, ła’ch’idit’áhíí, dawahá ídáhách’it’iiníí, ha’ishkeehíí, iłch’į’ nagoch’inłkaadíí, iłts’ą́’zhį’ ádaach’it’eehíí, ła’íí da’aṉii ágot’eehíí yits’ą́’zhį’go iłch’ídaago’aahíí,  
\v 21 Ła’ bíyééhíí ídáhách’it’iiníí, its’iziłheehíí, koł nágodeyisíí, nchǫ’íí baa goch’iniłiiníí, ła’íí díí ba’ashhah ałdó’ nchǫ’go ánádaat’įįłíí: da’ádá’ baa nohwił nadaagosisṉi’ n’íí baa nohwił nanádaagoshṉi’, díí ye’ánádaat’įįłíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí doo bíyéé daaleeh da.  
\v 22 Áídá’ nest’ą’ ch’il yiká’ nánt’į́híí k’ehgo díínko Holy Spirit bits’ą́’dí’go begoz’áni at’éé, koł ijóóníí, koł gozhóóníí, koł nkegohen’ááníí, bágoch’oho’aałíí, dawa bich’į’ ch’izhóóníí, ko’at’e’ nłt’ééhíí, kegondlįįdíí,  
\v 23 Kojíí yuṉe’ isht’egodnt’ééhíí, ídaa goch’idzaaníí: ágádaat’eehíí begoz’aaníí bits’ą́’dí’ doo bándaagot’aa da.  
\v 24 Christ bíyéé daanliiníí bi’at’e’ nchǫ’ihíí bił daanzhǫǫgo yiká hádaat’įį n’íí tsį’iłna’áhi yídaayeskałhíí k’ehgo yó’odaizné’.  
\v 25 Holy Spirit bee daahin’ṉaayúgo, da’áń bee hiikaah le’.  
\v 26 Doo itisyú ídaadéltįį da le’, doo nchǫ’íí bich’į’ daałiil’aa da le’, doo ła’ bíyééhíí ídáhádaahiit’įįgo nchǫ’go łaa natsídaahiikees da le’.   
\c 6  
\p
\v 1 Shik’ííyú, nṉee ła’ doo bik’ehyú adzaa dayúgo, nohwíí, Holy Spirit bee nasoziiníí, áń baa daach’ohba’go bich’į’ yádaałti’go t’ąązhį’ nłt’éégo nkenánohołteeh; ni ałdó’ dánko áík’ehgo nanídi’notaahi at’ééhíí baa natsíńkees.  
\v 2 Nyeego nohwich’į’ nadaagowaagee łił ch’odaahṉii le’, áí bee Christ yegos’aaníí beda’oł’įį doleeł.  
\v 3 Nṉee doo nt’éhi k’a’at’éé da ndi, doo sihgo ánsht’ee da, nzįyúgo, ích’į’ nach’áhi at’éé.  
\v 4 Áídá’ nṉee dała’á daantį́į́gee ye’ánát’įįłíí hago’at’ééhíí ídineł’į́į́ le’, áík’ehgo dabíí bi’at’e’ nzhǫǫyúgo, áí yaa bił gozhǫ́ǫ́ doleeł, doo ła’i nṉee ye’ánát’įįłhíí bighą da.  
\v 5 Nṉee dabíí biyíl dahyoweełhíí k’ehgo nṉee daantį́į́gee bi’at’e’ doo nzhǫǫ dayúgo dabíí nabiłtł’og.  
\v 6 Hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ baa bił ch’ígót’aahíí, bíyééhíí nłt’éhihíí dawa łahzhį’ hadíń bił ch’ígó’aahíí yaa yihiṉiił le’.  
\v 7 Doo ích’į’ nadaahch’aa da le’; Bik’ehgo’ihi’ṉań doo hagot’éégo bich’į’ na’ich’áhi at’éé da: nṉee nt’é k’edileehíí da’áí náyihigéshi at’éé.  
\v 8 Hadíń bi’at’e’ nchǫ’íí yee k’edileeyúgo ídił ch’ígódeehi at’éé; áídá’ Holy Spirit yee k’edileeyúgo Holy Spirit bits’ą́’dí’ yaaká’yú dahazhį’ ihi’ṉaahíí yinłt’áni at’éé.  
\v 9 Nzhǫǫgo ánádaahiit’įįłíí doo bik’e hįįkáh da le’: dayúweh ágádaahiit’įįyúgo nłt’éégo da’inlt’ąą.  
\v 10 Áík’ehgo nohwá ch’ígót’ąądá’ haląą nṉee dawa bich’į’ nłt’éégo ánádaahiit’įįł le’, ndi nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań daayodląągo bichągháshé daanliiníí itisgo ádaanlzį le’.  
\v 11 Díí nchaago k’e’eshchiiníí dashíí nohwich’į’ k’eshiłchíni daah’įį.  
\v 12 Nṉee dabíí zhą́ nłt’éégo daabineł’į́į́go hádaat’iiníí \w circumcise\w* ádaanohwi’dolṉéh daanohwiłṉii; Christ bitsį’iłna’áhi yaa yádaałti’yúgo dánko biniidaagonłt’éé doleełhíí bighą ádaanohwiłṉii.  
\v 13 Dabíí circumcise ádaabi’deszaa ndi begoz’aaníí doo dawa yikísk’eh ádaat’ee da; áídá’ nohwíí da’ádaanohwiłṉiigo circumcise ádaanohwi’deszaahíí yee ídaa da’odlíígo yádaałti’híí bighą circumcise ádaanohwi’dolṉiiłgo hádaat’įį.  
\v 14 Doo nt’é bee ída’oshdlíígo yashti’ da, Jesus Christ nohweBik’ehń tsį’iłna’áhi yiká’ daztsąąhíí zhą́ bee ída’oshdlíígo yashti’go Bik’ehgo’ihi’ṉań áshíłsį le’, áí bee ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí daztsąąhíí k’ehgo shich’į’ at’éé, ła’íí shíí ałdó’ ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí dasiitsąąhíí k’ehgo bich’į’ ánsht’ee.  
\v 15 Christ Jesus bił dała’á daanohłįįyúgo, circumcise ádaanohwi’deszaayúgo, dagohíí doo circumcise ádaanohwi’deszaa dayúgo, doo ílį́į́ da, ndi áníidégo ánádaanohwi’deszaahíí zhą́ ílį́į́.  
\v 16 Díí ádishṉiihíí yikísk’eh daahikáhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ iłch’į’gont’ééhíí ła’íí biłgoch’oba’íí bee yich’į’ goz’ąą le’, áí da’aṉii Israel hat’i’íí daanlįįgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bichągháshé daanlįį.  
\v 17 Kodí’ godezt’i’go díí bighą doo hadíń nashinłtł’óg da le’: iłk’idá’ Jesus nohweBik’ehń bighą shid shiká’zhį’ hit’įį.  
\v 18 Shik’ííyú, Jesus Christ nohweBik’ehń biłgoch’oba’íí daanohwiyi’ yuṉe’ begoz’ąą le’. Doleełgo at’éé.