\id 1CO - Apache NT [apw] -USA 2012 (DBL -2013) \h 1 CORINTHIANS \toc1 The First Epistle of Paul the Apostle to the Corinthians \toc2 1 Corinthians \toc3 1 Co \mt2 THE FIRST EPISTLE OF PAUL THE APOSTLE TO THE \mt1 CORINTHIANS \c 1 \p \v 1 Shíí, Paul, Jesus Christ binal’a’á nshłįįgo Bik’ehgo’ih’ṉań háshit’įįgo shi’dokéed, ła’íí nohwik’isn Sosthenes, \v 2 Ínashood Corinthgee ha’ánáłséhíí bich’į’ k’e’iilchii, áí Christ Jesus biláhyú godilzįhgo ádaat’eego ádaabi’deszaa, Bik’ehgo’ihi’ṉań báhadaadeszaahíí daaleehgo daabi’dokéed, ła’íí dahot’éhé Jesus Christ nohweBik’ehń bizhi’ biláhyú daayokąąhíí dawa bich’į’ k’e’iilchii, áń dabíí beBik’ehń ła’íí néé nohweBik’ehń nlįį: \v 3 Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwiTaa hik’e Jesus Christ nohweBik’ehń bits’ą́’dí’ iłgoch’oba’íí ła’íí iłch’į’gont’ééhíí bee nohwich’į’ goz’ąą le’. \v 4 Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí Jesus Christ biláhyú nohwaa yiné’híí bighą dábik’ehń oshkąąhgo nohwá ba’ihénsį; \v 5 Áń dawahá yee nohwich’oṉii, yati’ yee nohwich’oṉii, nohwigoyą’ ndi nohwá ágółsį; \v 6 Áík’ehgo Christ baa nadaagohiilṉi’íí nohwitahyú nłdzilgo áyíłsį: \v 7 Áík’ehgo yaaká’dí’ nohwaa hi’né’íí doo ła’ binohdįh da; Jesus Christ nohweBik’ehń nadáhíí biba’ ádaanoht’eedá’: \v 8 Bik’ehgo’ihi’ṉań nołdzilgo ánohwiłsį doleeł danágódzáázhį’, áík’ehgo Jesus Christ nohweBik’ehń nadáhíí bijįį doo nt’é bee nohwaa dahgoz’ąą da doleeł. \v 9 Bik’ehgo’ihi’ṉań da’áṉííyú át’éé, áń biYe’ Jesus Christ nohweBik’ehń bił łił daanohdlįįgo nohwich’į’ ánṉiid. \v 10 K’adíí nánohwoshkąąh, shik’ííyú, Jesus Christ nohweBik’ehń bizhi’ biláyú dáłełt’eego yádaałti’ doleełgo, nohwitahyú doo iłts’ą́’ ádaanoht’ee da doleełgo: áídá’ nohwiini’ dáłełt’eego ła’íí dáłełt’eego natsídaahkeesgo dałaházhį’ be’ádaanoht’ee le’. \v 11 Shik’ííyú, iłch’į’ nanádaagonołkaad ląą, Klóe yił naháztaaníí shił nadaagolṉi’. \v 12 Gádishṉiigo ádishṉii, ła’, Shíí Paul zhiṉéé nshłįį; ła’íí, Shíí Apóllos zhiṉéé nshłįį; ła’íí, Shíí \w Céphas\w* zhiṉéé nshłįį, ła’íí, Shíí Christ zhiṉéé nshłįį, daadohṉii lą́ą́. \v 13 Ya’ Christshą’ dákwíihi daahohiikąąh née? Ya’ Paul tsį’iłna’áhi nohwá bíheskał née? Ya’ Paul bizhi’ bee baptize ádaanohwi’deszaa née? \v 14 Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’ihénsį, doo ła’ baptize ádaanohwishłaa da, Críspus hik’e Gáius zhą́; \v 15 Baptize ánohwishłaayúgo dánko dahadíń gáṉii, Dabíí bizhi’ yee baptize ágoł’įį. \v 16 Áídá’ Stéphanas bił daagolííníí baptize ashłaa ałdó’: ba’ashhah ła’ baptize ashłaa shįhíí doo bígonsį da. \v 17 Christ doo baptize ash’į́į́go shinł’a’ da, áídá’ yati’ baa gozhóni baa nagoshṉi’go shinł’a’: doo yati’ goyááníí bee yashti’ da, áík’ehgo yashti’yúgo dánko tsį’iłna’áhi baa na’goṉi’íí doo nt’é áile’ da doleeł ni’. \v 18 Tsį’iłna’áhi baa na’goṉi’íí ch’á’onehezdeehíí bich’į’yúgo déba’odlohé; áídá’ néé hasdáhiikaihíí nohwich’į’yúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań binawod at’éé. \v 19 Bek’e’eshchiiníí gáṉíígo, Nṉee daagoyáni bigoyą’ da’ádįhgo ádaashłe’ doleeł, nṉee bił ídaagoziníí ałdó’ doo bił ídaagozįh dago ádaashłe’ doleeł. \v 20 Nṉee goyáni n’íí hayú láń? Begoz’aaníí ye’ik’e’iłchíhi n’íí hayú láń? Ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí ye’agodet’áhi n’íí hayú láń? Díí ni’gosdzáń biká’ igoyą’íí, Bik’ehgo’ihi’ṉań doo nt’é dago áyíílaahi at’éé. \v 21 Bik’ehgo’ihi’ṉań góyą́ą́go ngonłchį́į́ lę́k’ehíí k’ehgo ni’gosdzáń biká’ nṉee dabíí bigoyą’íí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań ch’éh yídaagołsįįh, áídá’ yati’ baa gozhóni yaa yałti’íí, ni’gosdzáń biká’ nṉee bich’į’yúgo doo nt’é da ndi, biláhyú da’odlaaníí hasdáhi’ṉiiłgo Bik’ehgo’ihi’ṉań ngon’ą́ą́. \v 22 Jews daanlíni godiyįhgo be’ígózinihíí yiká hádaat’įį, ła’íí Greeks daanlíni kogoyą’ zhą́ yiká daadéz’įį: \v 23 Áídá’ nééhíí Christ tsį’iłna’áhi bíheskałíí baa nadaagohiilṉi’, áí Jews daanlíni bidáh sizįį, Greeks daanlíni bich’į’yúgo déba’odlohé; \v 24 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ ádaanṉiidíí, Jews daanlíni ła’íí Greeks daanlíni dawa yich’į’yúgo Christ, Bik’ehgo’ihi’ṉań binawodíí át’éé, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bigoyą’ at’éé. \v 25 Bik’ehgo’ihi’ṉań bigoyą’íí, ni’gosdzáń biká’ nṉee bich’į’yúgo déba’odlohé ndi, nṉee bigoyą’íí yitisgo goyą́ą́; ni’gosdzáń biká’ nṉee bich’į’yúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań doo nalwod da ndi, nṉee binawodíí yitisgo nalwodhi at’éé. \v 26 Shik’ííyú, Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwich’į’ ádaanṉiidíí baa natsídaahkees; doo hołąągo nṉee bigoyą’ bee daagonohsąą da, doo hołąągo dák’a’ádaanoht’ee da, doo hołąągo ízisgo ágot’ee zhiṉéégo gosolį́į́ da: \v 27 Ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań ni’gosdzáń biká’ nt’é doo góyą́ą́ dahíí hayihezṉil, daagoyááníí ídaayádaandzįgo áile’híí bighą; ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań doo daanłdzil dahíí hayihezṉil, nadaalwodíí ídaayádaandzįgo áile’híí bighą; \v 28 Ni’gosdzáń biká’ doo ízisgo ádaat’eego daagozliiníí, ła’íí daach’ich’ołaahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań hayihezṉil, doo begoṉáh dahíí hayihezṉil, dząągee begoz’aaníí doo nt’é dago ch’í’ṉah áile’híí bighą: \v 29 Áík’ehgo nṉee doo ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee ída’odlíí da doleeł. \v 30 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań ánát’įįgo Christ Jesus bił dała’á daanohłįį, áń biláhyú Bik’ehgo’ihi’ṉań daagondzą́ą́go ádaanohwizlaa, dábik’ehyú ádaant’ee, ła’íí godilzįhgo ádaant’eego ádaanohwizlaa, áń biláhyú ałdó’ hanádaanohwidihez’ṉil: \v 31 Bek’e’eshchiiníí gáṉííhíí k’ehgo, Hadíń ída’odlííhíí nohweBik’ehń yee ída’odlíí le’. \c 2 \p \v 1 Shik’ííyú, nohwaa niyáádá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań baa na’goṉi’íí ni’gosdzáń biká’ yati’ dénzhóné ła’íí kogoyą’íí doo bee nohwich’į’ yashti’go niyáá da. \v 2 Áídá’ nohwił nashkai n’dá’ Jesus Christ zhą́, tsį’iłna’áhi bíheskał n’íí, baa yashti’go shiini’ łashłaa ni’, ła’ihíí doo nt’é da. \v 3 Doo nłdzil dago, nesdzidgo, ła’íí dázhǫ́ deshtłidgo nohwił nashkai ni’. \v 4 Shiyati’íí ła’íí na’goshṉi’íí nṉee goyáni biyati’ ích’į’ goltsódi doo bee yashti’ da ni’, ndi Holy Spirit na’iziidgo ła’íí binawod ch’í’ṉah áńsįhgo yashti’ ni’: \v 5 Áík’ehgo nohwi’odlą’ nṉee bigoyą’íí bich’į’zhiṉéégo doo bada’ohłíí dago, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań binawodíí bada’ohłíí. \v 6 Nohwitahyú nṉee Holy Spirit bee báyáń daasiliiníí bich’į’ igoyą’ bee yádaahiilti’, doo díí goldohíí bits’ą́’dí’ igoyą’íí da, ła’íí ni’gosdzáń biká’ nadaant’aahíí bigoyą’íí doo bee yádaahiilti’ da, áí doo nt’é daaleeh da: \v 7 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bigoyą’ doo bígózį da n’íí, nanl’į’íí bee yádaahiilti’, áí Bik’ehgo’ihi’ṉań ni’gosdzáń dabíntsédá’ ngonłchį́į́go yengon’ą́ą́ lę́k’ehíí, áí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ anáyet’iiníí biyi’ bił daandlįį doleełhíí bighą: \v 8 Áí díí ni’gosdzáń biká’ nadaant’aahíí doo ła’ yígółsį da: yídaagołsiyúgo nohweBik’ehń bits’ą́’dindláád nlíni tsį’iłna’áhi doo yídaayołkał at’éé da. \v 9 Bek’e’eshchiiníí gáṉííhíí k’ehgo at’éé, Koṉáá doo yo’įį dahíí, kojaa doo idits’ag dahíí, ła’íí nṉee bijíí yuṉe’ doo hwahá be’ogowáh dahíí, Bik’ehgo’ihi’ṉań hadíí yił daanzhooníí yá łayiiláa, ṉii. \v 10 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit bee nohwich’į’ ch’í’ṉah áyíílaa: Holy Spirit dawahá yineł’į́į́, Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ doo bígózį dahíí ye’at’ééhíí ndi. \v 11 Hadíń nṉee nliiníí nṉee ye’at’éhi yígółsį? Nṉee biyi’siziiníí zhą́; da’áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań ye’at’éhi nṉee doo ła’ yígółsį da, dabíí biSpirit zhą́. \v 12 Áík’ehgo ni’gosdzáń biká’gee spirit benagowahíí doo nohwaa hi’né’ da, ndi Holy Spirit Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’hi nohwaa hi’né’; dant’éhéta Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwaa ch’oba’go nohwaa yiné’íí bídaagonlzį doleełhíí bighą. \v 13 Áí ałdó’ bee yádaahiilti’, doo yati’ nṉee bigoyą’ iłch’ígó’aahíí bee da, ndi yati’ Holy Spirit nohwił ch’ígó’aahíí bee yádaahiilti’; Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’go ágot’eehíí yaaká’dí’ yati’íí bee nłt’éégo ch’í’ṉah ágohiidle’. \v 14 Áídá’ nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit doo ye’at’éé dahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit bits’ą́’dí’ ágot’eehíí doo náidiné’ da: bíí bich’į’yúgo déba’odlohé: doo yígonołsį at’éé da, Holy Spirit binkááyú zhą́ yígółsįhíí bighą. \v 15 Ndi hadíń Holy Spirit ye’at’éhi dawahá yígółsį, áídá’ dabíí nṉee doo Holy Spirit ye’at’éé dahíí doo yígółsini at’éé da. \v 16 Hadíńshą’ nohweBik’ehń binatsekeesíí yígółsį, bił ch’ígó’aah doleełgo? Doo hadíń da. Áídá’ néé Christ binatsekeesíí bídaagonlzį. \c 3 \p \v 1 Shik’ííyú, Holy Spirit be’ádaanoht’eehíí k’ehgo doo nohwich’į’ yáoshti’ at’éé da ni’, ndi ni’gosdzáń be’ádaanoht’eehíí k’ehgo, áníigo ínashood daasolįįhíí bighą mé’ daanohłįįhíí k’ehgo nohwich’į’ yashti’ ni’. \v 2 Ibe’ nohwá náda’siłsįįdhíí k’ehgo yati’ dabígóziníí bee nohwich’į’ yashti’ ni’, itsį’íí dah, áí yati’ nyee’íí át’éé: doo hwahá bídaagonołsįįh dahíí bighą doo bee nohwich’į’ yashti’ da ni’, dak’ad ndi doo bídaagonołsį da. \v 3 T’ah ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí be’ádaanoht’ee, doo Holy Spirit be’ádaanoht’ee da: nohwitahyú ła’ bíyééhíí ídáhádaaht’įį, iłch’į’ daashohkee, ła’íí iłts’ą́’zhį’ daahohkah, áí bighą t’ah ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí be’ádaanoht’ee, ła’íí ni’gosdzáń biká’ nṉeehíí k’ehgo t’ah nadaahkai go’į́į́. \v 4 Ła’ gáṉíídá’, Shíí Paul zhiṉéé nshłįį; ła’íí, Shíí Apollos zhiṉéé nshłįį, ṉii; áík’ehgo ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí be’ádaanoht’ee go’į́į́. \v 5 Paulhííshą’ hadíń? Apollosííshą’ hadíń? Nada’iziidíí biláhyú da’osodląądíí zhą́ ndlįį, nohweBik’ehń néé dántįįgee binasdziid nohwaa din’ą́ą́híí k’ehgo na’idziid. \v 6 Shíhíí k’ediiláá, Apollosíí yiyaa naná’nłtłish: ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań deshjeedgo áyíílaa. \v 7 Áík’ehgo hadíń k’e’dileehíí dagohíí hadíń naná’nłtłishíí doo nt’é nlįį da; ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań deshjeedgo áile’íí zhą́. \v 8 K’e’dileehíí ła’íí naná’nłtłishíí biłgo dáłełt’ee: ła’íí nṉee daantį́į́gee binasdziidíí bideṉá bich’į’ nahi’ṉiił. \v 9 Néé Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’ bił nada’idziidíí daandlįį: nohwíí Bik’ehgo’ihi’ṉań k’e’nlááhíí ła’íí nayik’í’iziidíí daanohłįį, Bik’ehgo’ihi’ṉań bikįh yitł’įhíí k’ehgo ádaanoht’ee. \v 10 Nṉee góyáni kįh ágole’íí kįh bitł’ááh łedn’aahíí áile’, ágát’éégo shíí Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí shaa yiné’íí bik’ehgo nohwi’odlą’ bitł’ááh łedn’aahíí ashłaa, áídí’ nṉee ła’ yiká’ hadag yitł’įh. Áídá’ nṉee daantį́į́gee hagot’éégo ágole’íí yaa goyą́ą́ le’. \v 11 Nohwi’odlą’ bitł’ááh łedn’aahíí iłk’idá’ ágolzaa, áíhíí Jesus Christ, nṉee doo ła’ ánágódle’ at’éé da. \v 12 Dahadíń díí itł’ááh łedn’aahíí biká’ ágole’íí, óodo, béshłigai, tséé łą́ą́ ílíni, ńdilchi’, tł’oh, dagohíí tł’oh náhesgani yee hadag ágole’yúgo; \v 13 Nṉee daantį́į́gee binasdziidíí ch’í’ṉah alṉe’ doleeł: kaa yá’iti’íí bijįįgee kǫ’ bee ch’í’ṉah hileeh; nṉee daantį́į́gee binasdziidíí hago’at’ééhíí kǫ’ bee bígozįįh doleeł. \v 14 Nṉee ła’ hadag ágolaahíí t’ah goz’ąąyúgo, bideṉá bich’į’ nahi’ṉiił doleeł. \v 15 Áídá’ nṉee ła’ binasdziidíí ąąłnlid lę́k’eyúgo, nt’é bich’į’ nahi’ṉííł le’at’éé n’íí baa ch’a’oṉe’: ndi bíhíí hasdábidilteeh, kǫ’ biyi’ ch’íńyááhíí k’ehgo. \v 16 Bik’ehgo’ihi’ṉań bikįh biyi’ daach’okąąhíí daanohłíni ádaanoht’eehíí, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit nohwiyi’ golį́į́híí bídaagonołsį ya’? \v 17 Nṉee ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bikįh biyi’ daach’okąąhíí dénchǫ’go áyíílaa lę́k’eyúgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań da’ílíí hileehgo ábile’ doleeł, Bik’ehgo’ihi’ṉań bikįh biyi’ daach’okąąhíí godiyįhíí bighą, áí kįhíí nohwíí daanohłįį. \v 18 Nṉee doo ła’ ích’į’ nach’aa da le’. Nohwitahyú nṉee ła’ ni’gosdzáń bigoyą’ ye’at’éé ngolṉíí lę́k’eyúgo, áí doo nt’é yígółsiníí k’ehgo ádódle’, áík’ehgo goyą́ą́ hileeh. \v 19 Díí ni’gosdzáń biká’ igoyą’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’yúgo déba’odlohé át’éé: bek’e’eshchiiníí gáṉíí, Nṉee daagondząą daanziníí nadaach’aago nadaagołchi’íí bee Bik’ehgo’ihi’ṉań daabiłjizh. \v 20 Ła’íí gánádi’ṉii, NohweBik’ehń nṉee daagondząą daanziníí binatsekeesíí yígółsį, doo nt’é bee alṉe’ dago. \v 21 Áí bighą nṉee doo ła’ bada’ołíí da le’: dawahá nohwíyéhi ádaat’ee; \v 22 Paul, dagohíí Apollos, \w Cephas\w*, dagohíí ni’gosdzáń, ihi’ṉaahíí, dagohíí da’itsaahíí, dawahá k’adíí daagolíni, dagohíí dawahá begoṉáhi, dawa nohwíyéhi ádaat’ee. \v 23 Áídá’ Christ bíyéé daanohłįį; Christ‐híí Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyéé nlįį. \c 4 \p \v 1 Christ yánada’iziidíí ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ doo bígózį da n’íí nłt’éégo daineł’į́į́go yaa nadaagolṉi’íí daandlįįgo nohwaa natsí’ikees le’. \v 2 Áík’ehgo nṉee nada’iziidíí binant’a’ da’ábiłṉiiyú ánát’įįłgo goz’ąą. \v 3 Nohwíí shaa yádaałti’yúgo, ła’íí nṉee aayánáltihíí shaa yałti’ ndi, doo shił hago’at’éé da; shíí ndi doo ídaayashti’ da. \v 4 Dénchǫ’égo asdzaahíí doo bígonsį da, ndi áí bighą nłt’éégo shich’į’ ch’ígowáh doo dishṉii da: áídá’ nohweBik’ehń zhą́ shaa yałti’. \v 5 Áí bighą doo hwahá biká’ ngowáh dadá’ doo aayádaałti’ da, nohweBik’ehń nádzáágo zhą́, áń dawahá godiłhiłíí biyi’ nanl’į’ n’íí got’įįzhį’ ch’í’ṉah áidoliił, ła’íí nṉee bijíí yuṉe’ yaa natsídaakeesíí ch’í’ṉah áidoliił: áík’ehgo nṉee daantį́į́gee nłt’éégo ánádaat’įįł lę́k’eyúgo, Bik’ehgo’ihi’ṉań, Nłt’éégo ánádaaht’įįł ni’, daabiłṉii doleeł. \v 6 Shik’ííyú, shíí hik’e Apollos biłgo nohwe’ídaagonoł’aah doleełgo nohwich’į’ ádaayásiilti’; bek’e’eshchiiníí áṉííhíí bitisgo nṉee doo baa natsídaahkees da doleełgo, ła’íí nohwíí nṉee doo dała’á bee ídaada’ohdlíídá’ ła’ihíí nohwił daanchǫ’ da doleełgo. \v 7 Hagot’éégo lą́ą́ łahgo áńt’éégo síńlįį? Nt’é lą́ą́ níyéhi doo naa hi’né’hi da láń? Naa hi’né’ lę́k’eyúgo, nt’é bighą ída’óńdlii? Doo naa hi’né’híí k’ehgo lą́ą́ áńt’ee. \v 8 Iłk’idá’ dawahá daanohwíyéé ya’, iłk’idá’ hadaanołdzil ya’, nant’án k’ehgo nadaanoht’aa, daanohwídįh ndi: nadaanoht’aahí dázhǫ́ hásht’į́į́, néé ałdó’ nohwił nadaant’aa doleełhíí bighą. \v 9 Néé, Jesus binal’a’á daandliiníí, Bik’ehgo’ihi’ṉań iké’yú ch’ínohwiṉil shį nsį, nṉee natseedgo bándaagost’ąąhíí k’ehgo: ni’gosdzáń biká’ daagolííníí, Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolííníí, ła’íí nṉee dawa daanohwineł’į́į́go ádaanohwi’deszaa. \v 10 Néé Christ bighą nṉee déba’odlohé daandlįį, nohwihíí Christ binkááyú daagondząą daanohsį; néé doo daanłdzil dahíí k’ehgo nohwaa natsí’ikees, nohwihíí nadaanlwod daanohsį; nohwíí nṉee daanohwidnłsį, nééhíí daanohwich’ich’ołaa. \v 11 Díí jįį t’ah shiṉá’ ła’íí dibá’ daandlįį, nohwidiyágé ádaadįh, da’adzaayú nanohwida’dindzil, nohwigową ádaagodįhgo da’ílį́į́ nahiikai; \v 12 Danéé nohwigan bee nada’idziid: daanohwoch’iid lę́k’eyúgo bá da’ohiikąąh; nohwiniidaagonłsį ndi bich’į’ dahdaanldǫh: \v 13 Nchǫ’go nohwaa yádaałti’íí biyaa gozhǫ́ǫ́ doleełíí bá hádaahiit’įį: ni’gosdzáń biká’ dawahá nchǫ’i ch’í’ídeehíí daandlįįhíí k’ehgo nohwaa nats’í’ikees, díí jįį ndi nohwił ch’ídaagosdínihíí k’ehgo nohwaa nats’í’ikees. \v 14 Díí doo bik’ee ídaayádaanohdzįhíí bighą nohwich’į’ k’e’eshchii da, áídá’ shichągháshé shił daanzhooníí daanohłįįgo nohwił ch’ídaagonsh’aahíí bighą ádaanohwiłdishṉii. \v 15 Christ bá nohwił ch’ídaago’aahíí gonenan doo náhóltag dayú gólį́į́shą’ ndi nohwitaahíí dała’á: Christ Jesus baa yati’ baa gozhóni baa nohwił nagoshṉi’go nohwitaa sílį́į́. \v 16 Áí bighą nádaanohwoshkąąh, shedaał’į́į́ le’. \v 17 Áí bighą \w Timotheus\w*, nohweBik’ehń biláhyú shizhaazhé shił nzhǫǫgo ba’oshłíhi, nohwich’į’ oł’a’, Christ biláhyú shi’at’e’íí bínádaagonołzįgo áidoliił, dáhot’éhé ha’ánázéhyú be’iłch’ígosh’aahíí k’ehgo. \v 18 Doo nohwaa higháh da daanzįhíí bighą ła’ ídaada’odlíí. \v 19 Ndi dét’įhégo nohwaa nsháh doleeł, nohweBik’ehń hát’į́į́yúgo, áík’ehgo áí nṉee ídaada’odlííhíí doo biyati’ zhą́ bígonsįh da, ndi binawod golį́į́yúgo bígonsįh. \v 20 Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí doo dáyati’ zhą́ yee ch’í’ṉah hit’įį da, binawodíí yee ch’í’ṉah hit’įį. \v 21 Hadíihíí be’ánsht’eego hádaaht’įį? Gish be’idiltłishé hishtįįłgo nohwaa nsháh née, dagohíí shił daanohshǫǫgo doo hashishkee dago nohwaa nsháh née? \c 5 \p \v 1 Nohwitahyú nant’į’ na’ildeehíí be’ádaanoht’eego nohwaa ch’iṉii, agat’éégo nant’į’ na’ildeehíí nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań doo daayokąąh dahíí bitahyú ndi doo hak’e begoz’ąą da, kotaa bi’aahíí ko’aago. \v 2 Dázhǫ́ ídaadołkąąh ląą, baa daahchag le’at’éhi, díí ye’ánát’įįłíí nohwitahdí’ ch’ilt’é’ doleeł ni’. \v 3 Doo nohwitahyú nashaa da ndi dashiini’ zhą́ bee nohwitahyú nshłįį, áík’ehgo shiṉááł ánágot’įįłhíí k’ehgo iłk’idá’ díí nṉee ánát’įįdíí baa yásíłti’, \v 4 Jesus Christ nohweBik’ehń bizhi’íí bee íła’ádaanoht’eeyú, doo shiṉááł da ndi shiini’ bee shiṉááłhíí k’ehgo, Jesus Christ nohweBik’ehń binawod nohwił nlįįgo, \v 5 Nṉee ágádzaahíí Satan baa daadinoh’aah, bits’í biṉí’diṉíh doleełhíí bighą, áík’ehgo biyi’siziiníí hasdágháh doleeł, Jesus nohweBik’ehń nadáhíí bijįį. \v 6 Ídaada’ohdlííhíí doo nzhǫǫ da. Ya’ báń benilzoołé da’ayą́hágo ik’áán nást’óódíí dahot’éhé daabíndiłsołííshą’ doo bídaagonołsį da née? \v 7 Nchǫ’go ánádaaht’įįłíí nohwitahyú begoz’aaníí báń beniłzoołé doo áníidá’ n’íí yó’odaahné’híí k’ehgo yó’odaagodoh’aah, áík’ehgo áníidégo ná’ist’oodhíí k’ehgo daałeeh, báń benilzoołé da’ádįhgo báń alzaahíí k’a’ádaanoht’ee doleeł. \w Bitis‐hagowáh\w* n’íí bee bínádaahiilṉiihgo dibełį́į́ bizhaazhé zesdįįhíí k’ehgo Christ nohwá zesdįį lę́k’e: \v 8 Áík’ehgo haląą, łenágodáhgo náda’idįįhíí da’áík’ehgo begoz’ąą le’, báń benilzoołé doo áníidá’ be’alzaahíí doo daahiidąą dago, dagohíí báń benilzoołíí k’ehgo natsekees o’ṉí’híí ła’íí nchǫ’go ágot’eehíí bił alzaahíí doo daahiidąą dago; áídá’ báń benilzoołé dá’ádįhgo báń alzaahíí nádaahiidįįh le’, áí báńhíí nłt’éégo ła’íí da’aṉiigo natsíts’ikeesi golzeego ágot’ínihi. \v 9 Nant’į’ nakaihíí doo bił nahkai da, nohwiłdishṉiigo nohwich’į’ k’e’eshiłchį́į́ ni’: \v 10 Áídá’ nant’į’ nakaihíí, dawahá dayúwehégo ídáhádaat’iiníí, daan’įįhíí, dagohíí k’e’eshchíń daayokąąhíí doo ínashood daanlįį dahíí doo ádáłdishṉii da; áí ádáłdishṉii lę́k’eyúgo, ni’gosdzáń bits’ą́’ nohkáhyúgo zhą́ doo bił nahkai da doleeł ni’. \v 11 Áídá’ gánohwiłdishṉiigo nohwich’į’ k’e’eshchii, Nṉee ła’ ínashood daayiłṉiihíí nant’į’ naghaa lę́k’eyúgo, dagohíí dawahá dayúwehégo ídáhát’ííníí, k’e’eshchíń yokąąhíí, yati’ ye’okáałíí, da’idląą nt’ééhíí, dagohíí aháda’i’ṉiiłíí nlįį lę́k’eyúgo, doo bił nahkai da; ágádaat’eehíí doo bił daohsąą da. \v 12 Hant’é nashinłtł’ogo yánáltihíí ádish’įįgo doo ínashood daanlįį dahíí baa yashti’ doleeł? Ínashood daanliiníí zhą́ baa yádaałti’go goz’ąą. \v 13 Doo ínashood daanlįį dahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ yánáltihíí nlįįgo yaa yádaałti’. Áík’ehgo nṉee nchǫ’go ánát’įįłíí nohwits’ą́’ nołteeh. \c 6 \p \v 1 Nohwíí ła’ dahagot’éégo iłch’į’ gosoł’ąą lę́k’eyúgo, doo ídaa yágósį dago doo ínashood daanlįį dahíí binadzahgee łaa yałti’ née, ínashood daanliiníí binadzahgee zhą́ łaa yałti’ le’at’éhi? \v 2 Ínashood daanliiníí dahagee ni’gosdzáń biká’ nṉee yaa yádaałti’ doleełíí doo bídaagonołsį da née? Ni’gosdzáń biká’ nṉee baa yádaałti’íí nohwidáhyú begoz’ąądá’, da’ayą́hágo goz’ánihíí baa yádaałti’go doo bik’eh shohjeed da ya’? \v 3 Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolíni baa yádaałti’íí nohwidáhyú begoz’aaníí doo bídaagonołsį da gá? Áí ndi baa yádaahiilti’dá’ ni’gosdzáń biká’ zhiṉéégo ágot’eehíí nłt’éégo baa yádaahiilti’ go’į́į́. \v 4 Díí ni’gosdzáń biká’ zhiṉéégo dant’éhé bighą łaa yádaałti’ lę́k’eyúgo, nṉee ínashood daanlíni doo daidnłsį dahíí yaa yádaałti’go hanádaahṉił née? \v 5 Díí bik’ee ídaa yádaanohdzįgo ánohwishłe’go ánohwiłdishṉii. Ya’ nṉee góyááníí nohwitahyú doo ła’ da née? Doo ła’ bik’isyú łił dahnagos’ąągee yaa yałti’ doleełíí yik’eh sitįį da née? \v 6 Áídá’ nṉee ła’ bik’isn biłgo łaa yałti’go, aayánáltihíí doo ínashood daanlįį dahíí binadzahgee łaa yałti’. \v 7 Áík’ehgo nohwitahyú dázhǫ́ dégochǫ’go goz’ąą, aayánáltihíí binadzahgee łaa yádaałti’híí bighą. Áídá’ nt’é bighą doo ch’ík’eh ánánohwił’įįł da? Nt’é bighą doo ch’ík’eh nohwich’į’ nadaach’aa da? \v 8 Áídá’ nda’ołsiih, Christ biláhyú nohwik’isyú ndi doo bik’ehyú ádaał’įį da, bich’į’ nadaahch’aa. \v 9 Doo bik’ehyú ádaat’ee dahíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí doo itah bíyéé daaleeh dago doo bídaagonołsį da gá? Nohwich’į’ na’doch’aa hela’: iké’ na’idaahíí, k’e’eshchíń daayokąąhíí, nant’į’ nakaihíí, nṉee daanliiníí nṉee yiłgo doo bik’ehyú ádaat’įį dahíí, \v 10 Da’n’įįhíí, dawahá dayúwehégo ídáhádaat’iiníí, da’idląą nt’ééhíí, yati’ yeda’okáałíí, ła’íí ahada’i’ṉiiłíí, díí dawa Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee begoz’aaníí doo itah bíyéé daaleeh da. \v 11 Nohwíí ła’ ágádaanoht’ee ni’: áídá’ Jesus nohweBik’ehń bizhi’ bee ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań daahohiikąąhíí biSpirit biláhyú taadaanohwi’desgiz, bá hadaanohwi’deszaa, ła’íí dábik’ehyú ádaanoht’ee daanohwiłdo’ṉiid. \v 12 Dawahá shá bił ch’í’otąą ndi doo dawa bee shich’ogo’ṉii da: dawahá shá bił ch’í’otąą ndi doo ła’ ích’į’ shiltsood da áshi’dilṉe’ da. \v 13 Hidáń nohwibid bá át’éé, ła’íí nohwibid hidáń bá át’éé: ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań da’áła doo nt’é dago áíléh doleeł. Nohwits’íhíí doo nant’į’ na’idahíí bá át’éé da, ndi nohweBik’ehń bá át’éé, ła’íí nohweBik’ehń binawodíí nohwits’í bá át’éé. \v 14 Bik’ehgo’ihi’ṉań nohweBik’ehń naahi’ṉa’go áyíílaa, néé ałdó’ binawod bee naadaahihii’ṉahgo ádaanohwiiléh. \v 15 Ya’ nohwits’í Christ bił dała’á daanlįįgo at’ééhíí doo bídaagonołsį da gá? Áík’ehgo ya’ Christ bił dała’á nliiníí isdzán nant’į’ nagháhi bił dała’á ádíshdléh née? Dah, da’aṉii doo ágát’éé da doleeł. \v 16 Ya’ nṉee ła’ isdzán nant’į’ nagháhi ya’ádidiltį́į́go isdzánhíí bił bits’í dała’á nadleehíí doo bídaagonołsį da gá? Gáṉíígo dahgoz’ąą, Nakihíí bits’í dała’á nádodleeł. \v 17 Áídá’ hadíń nohweBik’ehń ya’ádidiltįįhíí spirit dała’á át’éé. \v 18 Nant’į’ na’idahíí bits’ą́’ nadohkeeh. Nṉee ni’iłsiih ła’ihíí doo bits’í yee ni’ihiłsiih da; áídá’ dahadíń nant’į’ naghaahíí bits’í yee ni’ihiłsiih. \v 19 Ya’ nohwits’íhíí Holy Spirit nohwiyi’ golííníí bikįh biyi’ daach’okąąhíí ádaat’eehíí doo bídaagonołsį da gá? Nohwits’íhíí Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwaa yiné’ihi at’éé, doo daanohwíí nohwíyéhi ádaanoht’ee da go’į́į́. \v 20 Łáń izlįįgo nadaanohwi’dehezṉiihi ádaanoht’ee: áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań ízisgo at’ééhíí ch’í’ṉah ádaanołsį, nohwits’íhíí ła’íí nohwiyi’siziiníí bee, áí Bik’ehgo’ihi’ṉań bíyéé. \c 7 \p \v 1 Baa shich’į’ k’eda’shołchįį n’íí bee nohwich’į’ k’e’ná’ishchii: Nṉee doo nanṉee dayúgo bá nłt’éé. \v 2 Áídá’ dánko nant’į’ nakáhíí bighą nṉee dała’á daantį́į́gee dabíí bi’aa golį́į́ le’, ła’íí isdzáné dała’á daantį́į́gee dabíí biką’ golį́į́ le’. \v 3 Isdzán biką’ yił nteesh hat’į́į́yúgo nṉeehíí doo dah ṉii da le’: ła’íí nṉee ałdó’ da’áík’ehgo bi’aa áidoliił. \v 4 Isdzán doo dabíí bik’ehgo ánát’įįł da le’, ndi biką’ bik’ehgo: nṉee ałdó’ da’áík’ehgo doo dabíí bik’ehgo ánát’įįł da le’, ndi bi’aa bik’ehgo. \v 5 Doo iłch’į’ a’nohchį’ da, dahagee dáshiṉá’ ohkąąhgeeyúgo zhą́ daazhógo ngonoh’aah; áí bikédí’go łaa naht’aash, doo ágáhoht’įįł dayúgo dánko nohwits’í yiká hát’ííníí doo bidag ánoht’ee da doleełhíí bighą Satan nanohwíntaah doleeł. \v 6 Díí nohwił ch’íńsh’aahíí bighą nohwich’į’ yashti’, doo bee nohwá ngonsh’aahgo da. \v 7 Shíí ánsht’eehíí k’ehgo nṉee dawa ałdó’ ádaat’eego hasht’į́į́. Áídá’ nṉee dała’á ntį́į́gee bi’at’e’ihíí Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ begoz’ąą, ła’ nadaaṉeedá’ ła’ihíí doo nadaaṉee dago. \v 8 Áík’ehgo doo nadaaṉee dahíí ła’íí isdzáné itsaa daanliiníí gádaabiłdishṉii, Shíí k’ehgo doo nadaahṉee da ndizhǫǫ. \v 9 Áídá’ na’i’ṉeehíí bich’į’ doo ích’idildįh dayúgo, ch’ík’eh nadaach’iṉéh ndizhǫǫ: nach’iṉeehíí shich’į’yúgo doo nłt’éé da ndi na’i’ṉeehíí bidáhzhį’ ch’ilį́į́yúgo dánko nant’į’ ch’idigháhíí itisgo doo nzhǫǫ da. \v 10 Áídá’ nadaaṉeehíí gádaałdishṉii, doo shíí da, nohweBik’ehń gáyiłṉii, Isdzán biką’ yił iłk’ínáot’aash hela’: \v 11 Áídá’ yił iłk’ínát’aazh lę́k’eyúgo, daazhógo naghaa le’, dagohíí biką’ yaa nánódáh: ła’íí nṉee bi’aa yił iłk’ínáot’aash hela’. \v 12 Ła’ihíí shíí gádaałdishṉii, nohweBik’ehń doo gáṉíí da, Ła’ nṉee Christ biláhyú nohwik’isn, bi’aa doo da’odląą da ndi, biką’ odláni yił golį́į́go bił dábik’ehyúgo, yó’ayółt’e’ hela’. \v 13 Ła’íí isdzán odláni biką’ doo odląą da ndi yił golį́į́go bił dábik’ehyúgo yó’ayółt’e’ hela’. \v 14 Nṉee doo odląą dahíí bi’aa bi’odlą’híí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’go hakodilṉe’íí bee bich’į’ goz’ąą, ła’íí isdzán doo odląą dahíí biką’ bi’odlą’híí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’go hakodilṉe’íí bee bich’į’ goz’ąą ałdó’: áík’ehgo nohwichągháshé da’ch’odląązhį’ bił da’otag doleeł, doo ágát’éé da lę́k’eyúgo doo da’ch’odląązhį’ bił da’otag da doleeł ni’. \v 15 Ła’ doo odląą dahíí nádilwod lę́k’eyúgo ch’ík’eh nádilgheed. Christ biláhyú nohwik’isn dagohíí nohwilah, bi’aa dagohíí biką’ bits’ą́’ ńyááyúgo doo daabihestł’ǫǫ da, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań, Nkegohen’ą́ą́go nahkai, daanohwiłṉii. \v 16 Isdzán, ínashood ńlíni, díí baa natsíńkees, ninkááyú niką’ dánko hasdábi’didołteeł. Nṉee, ínashood ńlíni, díí baa natsíńkees, ninkááyú ni’aa dánko hasdábi’didołteeł. \v 17 Nṉee daantį́į́gee Bik’ehgo’ihi’ṉań baa daagodez’ąąhíí k’ehgo hikaah le’, nohweBik’ehń bich’į’ ánṉiidíí k’ehgo yikísk’eh hikaah le’. Ádishṉiigo ínashood ha’ánáłséh nagozṉilíí dawa baa goni’ą́ą́. \v 18 Nṉee ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ ánṉiidá’ iłk’idá’ \w círcumcise\w* ábi’delzaa lá née? Áí shidíí doo k’ena’óshdéh nzį da le’. Nṉee ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ ánṉiidá’ doo círcumcise ábi’delzaa da lá née? Áń circumcise ábi’dolṉe’ hela’. \v 19 Circumcise áko’delzaahíí dagohíí doo circumcise áko’delzaa dahíí doo hago’at’éé da, Bik’ehgo’ihi’ṉań yengon’ááníí bikísk’eh ách’ít’ééyúgo zhą́ ílį́į́. \v 20 Nṉee daantį́į́gee Bik’ehgo’ihi’ṉań bich’į’ ánṉiidá’ nt’é binasdziid láń shį n’íí dayúweh nayik’í’iziid le’. \v 21 Ya’ nich’į’ ánṉiidá’ isnáh ńlíni lą́ née? Áí doo nił hago’at’éé da le’: ndi ná ch’í’otąą lę́k’eyúgo ch’ínáńdáh. \v 22 Dahadíń nohweBik’ehń bich’į’ ánṉiidá’ isnáh nlįį ndi, nohweBik’ehń binadzahgee doo isnáh nlíni at’éé da: áídá’ dahadíń bich’į’ ánṉiidá’ doo isnáh nlįį da ndi, Christ bi’isna’ silįį. \v 23 Łáń izlįįgo nadaanohwi’dehezṉiihi ádaanoht’ee; nṉee zhą́ bi’isna’ nádaahdleeh hela’. \v 24 Shik’ííyú, nohwich’į’ ánṉiidá’ daanohtįįgee hagot’éégo nohwich’į’ goz’ąą lę́k’eyúgo, da’ágádaanoht’eego Bik’ehgo’ihi’ṉań bił daanohłįį le’. \v 25 K’adíí ch’ikíí doo hwahá nṉéh dahíí baa yashti’, doo nohweBik’ehń yegos’aaníí bee da, ndi nohweBik’ehń biłgoch’oba’íí shaa yiné’go shada’ołíígo áshíílaahíí bighą bee yashti’. \v 26 Nagontł’ogíí bengonyááhíí bighą dahadíń da’at’ééhíí k’ehgo naghaago bá nzhǫǫ shį nsį. \v 27 Ya’ nanṉee née? Hagot’éégoshą’ bił k’ínásht’aazh doo ńńzį da. Ya’ doo nanṉee da née? Doo isdzán biká díń’įį da le’. \v 28 Áídá’ nńṉaayúgo, doo isíńłsii da; ła’íí na’ilíhn nṉááyúgo doo isiih da. Áídá’ hadíí łił nnádaasaaníí ni’gosdzáń biká’ nagontł’ogíí bee bich’į’ nagoz’ąą doleeł: áí bits’ą́’zhį’ daanohwoshtą’ hasht’į́į́. \v 29 Shik’ííyú, goldohgo nohwá ngont’aaníí hileehgo ayą́hágo godziih, nohwiłdishṉiigo ádishṉii: áík’ehgo kodí’ godezt’i’go hadíí bi’aa daagolííníí, bi’aa doo daagolį́į́ dahíí k’ehgo ádaat’ee le’, bi’aa doo nohweBik’ehń bitisgo yaa natsídaakees dago; \v 30 Hadíí daachagíí doo daachag dahíí k’ehgo ádaat’ee le’, nt’é bighą daachagíí doo itisgo yaa natsídaakees dago; hadíí bił daagozhóóníí doo bił daagozhǫ́ǫ́ dahíí k’ehgo ádaat’ee le’; hadíí nada’iłṉiihíí doo nt’é daabíyééhíí k’ehgo ádaat’ee le’; \v 31 Ła’íí hadíí ni’gosdzáń biká’ ágot’eehíí nabik’í’iziidíí, doo áí zhą́ nabik’í’iziidhíí k’ehgo ádaat’ee da le’, díí ni’gosdzáń biká’ benagowaahíí bech’ígowáhi at’ééhíí bighą. \v 32 Doo nohwiini’ łą́ą́ dago nohwá hásht’į́į́. Hadíń doo naṉee dahíí nohweBik’ehń bich’į’ zhiṉéégo ágot’eehíí zhą́ yaa natsekeesgo, nohweBik’ehń hagot’éégo yił goyiłshǫ́ǫ́go áile’íí yaa natsekees: \v 33 Áídá’ nṉee naṉeehíí ni’gosdzáń bich’į’ zhiṉéégo ágot’eehíí zhą́ yaa natsekees, hagot’éégo bi’aa yił goyiłshǫ́ǫ́go áile’go yaa natsekees. \v 34 Isdzán naṉeehíí hik’e isdzán doo naṉee dahíí biłgo doo łełt’ee da. Isdzán doo naṉee dahíí nohweBik’ehń bich’į’ zhiṉéégo ágot’eehíí yaa natsekees, hagot’éégo bits’í hik’e biyi’siziiníí godilzįhgo at’éégo áyíłsį doleełgo: áídá’ isdzán naṉeehíí ni’gosdzáń bich’į’ zhiṉéégo ágot’eehíí yaa natsekees, hagot’éégo biką’ yił goyiłshǫ́ǫ́go áile’íí yaa natsekees. \v 35 Díí daanohwíí nohwá nzhǫǫgo yashti’; doo nohwishjizhgo da, ndi nohwá nłt’ééhíí bighą, doo nakigo nohwiini’go da nohweBik’ehń bá nada’ohsiidhíí bighą. \v 36 Nṉee ła’ bitsi’ doo nniiṉéh hát’į́į́ dahíí bighą, doo sitsi’ bich’į’ nłt’éégo ánsht’ee da, nzį lę́k’eyúgo, ła’íí na’ilíhn bayáńzhį’ dahiyaayúgo, ła’íí na’i’ṉeehíí bá nłt’éé nziyúgo, áí doo hago’at’éé da, doo nchǫ’go ánát’įįł da, ch’ík’eh nniiṉéh ndi nzhǫǫ. \v 37 Áídá’ nṉee ła’ nłdzilgo tsídezkeezgo, ła’íí doo nt’é daabíni’ąąyúgo, dabíí hát’ííníí yitis nlįįgo, bitsi’ doo nniiṉéh dago biini’ łayiiláa lę́k’eyúgo nłt’éégo adzaahi at’éé. \v 38 Áík’ehgo nṉee bitsi’ ła’ nṉee yaa yinłtį́į́yúgo nłt’éégo adzaa; áídá’ doo ła’ nṉee yaa yinłtį́į́ dayúgo itisgo nłt’éégo adzaa. \v 39 Isdzán biką’ danihi’ṉáázhį’ begoz’aaníí bee łíbi’deztł’ǫǫ, ndi biką’ daztsąąyúgo daazhógo naghaa, dabíí hát’ííníí yił niiṉéh doleeł; nohweBik’ehń bił dábik’ehyúgo zhą́. \v 40 Ndi itsaa nliiníí doo nnaná’ṉáá dayúgo zhą́ bił gozhǫ́ǫ́ shį nsį: Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit áík’ehgo nashítsiyiłkees shį nsį. \c 8 \p \v 1 K’e’eshchíń daach’okąąhgo hidáń baa hi’ṉiił n’íí baa yashti’: daanohwigha hidáń doo godiyįh dago bídaagonlzį. Ndi shí itisgo gonsąą ch’inzįyúgo itisgo da’ích’ídolteeł, áídá’ iłgoch’oba’íí ínashood nłdzilgo ábile’. \v 2 Dahadíń shí itisgo gonsąą ch’inziníí, bígoch’iłsį le’at’éhi doo ła’ bígoch’iłsį da. \v 3 Áídá’ dahadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań bił nzhǫǫyúgo, áń Bik’ehgo’ihi’ṉań bígółsį. \v 4 Áík’ehgo k’e’eshchíń daach’okąąhgo hidáń baa hi’ṉiił n’íí daach’iyąąhíí baa yashti’, k’e’eshchíń doo da’aṉii hiṉaa dago bídaagonlzį, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’á zhą́ gólííníí ałdó’ bídaagonlzį. \v 5 Yaaká’yú ła’íí ni’gosdzáń biká’yú dant’éhéta daach’okąąhíí, gods daaholzéhi, łą́ą́ ndi, (bich’į’ daach’okąąhíí łą́ą́go, ła’íí nadaant’án łą́ą́go daagolį́į́ ndi,) \v 6 Néé Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’á nohwá gólį́į́, nohwiTaa, áń bits’ą́’dí’ dawa daagolį́į́, ła’íí áń bá daahin’ṉaa; ła’íí nohweBik’ehń dała’á gólį́į́, Jesus Christ, áń binkááyú dawa daagolį́į́, ła’íí áń binkááyú daahin’ṉaa. \v 7 Da’ágát’éé ndi ínashood doo dawa áí yídaagołsį da: áídá’ kú begonyaazhį’ ła’ k’e’eshchíń zhą́ daach’okąąhíí yídaagołsį ni’; áí hidáń godiyįhgo at’éé daanzįgo hidáń k’e’eshchíń daach’okąąhgo baa hi’ṉiił n’íí daayiyąąyúgo, yuṉáásyú itisgo doo daanłdzil nazįį da daaleeh. \v 8 Doo hidáń Bik’ehgo’ihi’ṉań bit’ahgo nohwinoṉííł át’éé da: daahiidąąyúgo doo áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee itisgo daanjǫǫ da, dagohíí doo daahiidąą dayúgo doo áí bighą Bik’ehgo’ihi’ṉań binadzahgee itisgo daanchǫ’ da. \v 9 Áídá’ ídaa daagonohdząą, nohwi’odlą’ daanłdzilhíí bighą hidáń k’e’eshchíń baa hi’ṉiił n’íí daahohyąąyúgo, dánko nṉee bi’odlą’ doo daanłdzil dahíí ła’ nageehgo ádaahłe’. \v 10 Ni, hidáń doo godiyįhgo at’éé da bígonłsíni, k’e’eshchíń náda’okąąhé yuṉe’ nnaago nṉee ła’, bi’odlą’ doo nłdzil dahíí no’įįyúgo, dánko doo hago’at’éé ląą nzįgo bíí ałdó’ yiyąą doleeł; \v 11 Áík’ehgo shí itisgo gonsąą nńzįhíí bik’izhį’ áí nṉee bi’odlą’ doo nłdzil dahíí dánko ch’a’otłízh, áń Christ biláhyú nik’isnhi, Christ bá daztsáni. \v 12 Nohwik’isn bi’odlą’ doo nłdzil dago doo bik’ehyú ágot’eehíí dábik’ehyú át’éé nzįgo ádaabinołsįgo bich’į’ nchǫ’go ánádaaht’įįłgo Christ bich’į’ nchǫ’go ánádaaht’įįł hileeh. \v 13 Áík’ehgo hidáń hishąąhíí bighą shik’isn nanago’yúgo, dánnágódzáázhį’ doo itsį’ náoshdąą at’éé da, shik’isn doo nanashgéeh hasht’į́į́ dahíí bighą. \c 9 \p \v 1 Ya’ doo Christ binal’a’á itah nshłįį da gá? Ya’ doo dawahá shá bił ch’í’otąą da gá? Ya’ doo Jesus Christ nohweBik’ehń biláhyú shinasdziid daanohłįį da gá? \v 2 Ła’ bich’į’ doo Christ binal’a’á nshłįį dayúgo, nohwíí nohwich’į’ áí nshłįį go’į́į́: nohweBik’ehń biyati’ bee nohwich’į’ yashti’ n’íí biláhyú hasdánohwido’ṉilhíí bighą Christ binal’a’á nshłįįgo shígózį. \v 3 Díí bee ádáyáshti’, hadíń nashídiłkidyúgo: \v 4 Ya’ néé Christ binal’a’á daandliiníí da’iidąągo doo nohwá goz’ąą da gá? \v 5 Ya’ isdzán ínashood daanlíni bił ndaan’ṉehgo bił nahiikaigo doo nohwá goz’ąą da gá, ła’ nadaal’a’ihíí, nohweBik’ehń bik’isyú, hik’e \w Céphas\w* ádaadzaahíí k’ehgo? \v 6 Ła’íí ya’ shíí hik’e Barnabas zhą́ behihi’ṉaahíí bighą doo na’idziid da ndi doo hago’at’éé dago nohwá goz’ąą gá? \v 7 Hadíń dabíí na’izṉilgoshą’ silááda nlįį? Hadíń dahts’aa k’eidnláágo binest’ą’íí doo yiyąą dashą’? Hadíń dibełį́į́ yiṉádez’iiníí bibe’ doo yidlą́ dashą’? \v 8 Ya’ dashíí zhą́ ádishṉii gá? Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí ałdó’ áṉíí go’į́į́. \v 9 Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí Moses binkááyú nohwich’į’ alzaahíí gáṉíígo bek’e’eshchįį, Iłch’íhgee magashi tł’oh nagháí nyí’ił’eesíí doo bizé’ na’iłt’éh da, ṉii. Ya’ díí dá magashi zhą́ yaa natsekeesgo aṉíí née? \v 10 Dagohíí néé nohwaa natsekeesgo aṉíí née? Da’aṉii nohwá bek’e’eshchįį: nṉee nágodzįįzíí nest’áń nyohołíígo nágodzįįz, ła’íí iłch’ihíí ałdó’ tł’oh nagháí nyohołíígo at’į́į́. \v 11 Áík’ehgo nohwitahyú Holy Spirit bits’ą́’dí’ nłt’ééhíí bee nohwił ch’ídaagosiit’ąądá’, ni’gosdzáń biká’ nandeehíí nohwaa daanohné’yúgo, ya’ nohwił dík’eh ádaagot’ee née? \v 12 Ła’ nṉee dant’éhéta bídaandįhíí nohwaa daanohné’ daanohwiłṉiigo bá goz’ąąyúgo, ya’ nééhíí doo ágádaan’ṉiigo nohwá goz’ąą da gá? Da’ágát’éé ndi doo hak’i ída’ónkeed da ni’, Christ baa yati’ baa gozhóni bidáhgee doo nadaagonłtł’og da doleełhíí bighą dawahá bidag ádaant’ee. \v 13 Kįh biyi’ da’ch’okąąhíí biyi’ dilzįhgo ádaagot’eehíí nayik’ída’iziidíí hidáń Bik’ehgo’ihi’ṉań baa hi’ṉiiłíí łahzhį’ daayiyąąhíí ya’ doo bídaagonołsį da née? Ła’íí dawahá beda’okąąhíí biká’ dahi’ṉiiłgee nada’iziidíí hidáń Bik’ehgo’ihi’ṉań áígee baa hi’ṉiiłíí łahzhį’ daayiyąą ałdó’. \v 14 Áík’ehgo hadíń yati’ baa gozhóni yaa nadaagolṉi’íí da’áí yits’ą́’dí’ yedaahiṉaago nohweBik’ehń bándaagoz’ąą. \v 15 Shíí ałdó’ díí bee shá goz’ąą ndi doo hak’i be’asdzaa da: k’adíí doo ágádaashohłe’ dishṉiigo nohwich’į’ k’e’eshchii da: doo shich’į’ nahi’ṉiiłgo da yati’ baa gozhóni baa yashti’go be’ánsht’eehíí shits’ą́’ náidoné’ át’éé da, dahyúgohíí shiṉá’ shizes‐hįį ndi nzhǫǫ. \v 16 Yati’ baa gozhóni baa nagoshṉi’ ndi doo áí bighą ída’oshdlii da: áí na’idziidíí shaa det’ąąhíí bighą dáshíni’ąąyú áshłéhgo, yati’ baa gozhóni doo baa nagoshṉi’ dayúgo goyééhíí bee shich’į’ goz’ąą! \v 17 Díí na’idziidíí dashíí hásht’į́į́go ánásht’įįłyúgo, bighą shich’į’ nahi’ṉiił: áídá’ dashíí doo hasht’į́į́ da ndi ashłe’yúgo, díí na’idziidíí shaa det’ąąhíí bighą ashłe’. \v 18 Nt’é shich’į’ nahi’ṉííł áídá’? Díínko, Christ baa yati’ baa gozhóni baa nagoshṉi’dá’ doo áí bighą nahi’ṉííł da, áík’ehgo yati’ baa gozhóni yaa yałti’íí nshłįįgo, áí bighą shich’į’ nahi’ṉííłgo shá begoz’ąą ndi doo be’ánásht’įįł da. \v 19 Nṉee doo ła’ binal’a’á nshłįį da ndi, nṉee dawa binal’a’á nshłįįgo ádeshdlaa, nṉee łą́ą́go Christ bich’į’go honshbįįhíí bighą. \v 20 Jews daanliiníí bich’į’ Jew nṉeehíí k’ehgo ádeshdlaa, Jews daanlíni Christ bich’į’go honshbįįhíí bighą; Jews bich’į’ begoz’aaníí yikísk’eh ádaat’eehíí k’ehgo ádeshdlaa, begoz’aaníí yikísk’eh ádaat’eehíí Christ bich’į’go honshbįįhíí bighą; \v 21 Jews bich’į’ begoz’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dahíí k’ehgo ádeshdlaa, begoz’aaníí doo yikísk’eh ádaat’ee dahíí Christ bich’į’go honshbįįhíí bighą, (Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí doo bikísk’eh ánsht’ee da doo dishṉii da, ndi Christ yegos’aaníí be’ánsht’ee.) \v 22 Doo daanłdzil dahíí bich’į’ doo nłdzil dahíí k’ehgo ádeshdlaa, doo daanłdzil dahíí Christ bich’į’go honshbįįhíí bighą: nṉee dawa bich’į’ dabíí k’ehgo á’denszį ni’, dahagot’éégo ła’ hasdakáh doleełhíí bighą. \v 23 Áík’ehgo be’ánásht’įįł, yati’ baa gozhónihíí bighą, áí bits’ą́’dí’ shíí ałdó’ nohwiłgo itah shiyaa gozhǫ́ǫ́ doleełhíí bighą. \v 24 Iłhanách’idikahgee dawa hadíí iłhandeskaihíí dała’á aadilwodíí gonłṉéé goz’ąąhíí doo bídaagonołsį da née? Áík’ehgo daagonołṉeehíí bighą nádohkeeh. \v 25 Itah nagolzéhíí dawahá bee ídaagodząą, ch’ah \w hobįįhíí\w* daayołbįįhíí bighą. Áí ch’ah hobįįhíí da’as’ah hichǫǫhi ndi ágádaat’įįh; áídá’ nééhíí doo hichǫǫhi daahonlbįįhíí bighą ádaahiit’įįh. \v 26 Áík’ehgo hayú na’idzogíí doo bígonsį dahíí k’ehgo doo hishwoł da; na’íńłts’iníí da’adzaayú diłts’įhíí k’ehgo doo dists’įh da: \v 27 Áídá’ shits’í hát’ííníí dawa baa gonsąą, na’íńłts’įhíí k’ehgo shits’í ts’íyaa bił onasts’į beshik’ehíí bighą: doo ágásht’įįł dayúgo yati’ baa gozhóni baa yásiłtihíí bikédí’go dánko shíí ndi ch’ínáshi’dilt’e’. \c 10 \p \v 1 Shik’ííyú, díí bídaagonołsį hasht’į́į́, daanohwitaa n’íí dawa yaak’os yitł’ááh nałseeł lę́k’e, ła’íí túnteel yiyi’ ch’ináłsą́ą́ lę́k’e; \v 2 Ła’íí dawa yaak’os yitł’ááh ła’íí túnteel yiyi’ ch’ináłsą́ą́gee baptize ádaako’deszaahíí k’ehgo binant’a’, Moses holzéhi, yiłgo dała’á daazlįį; \v 3 Ła’íí dawa yaaká’dí’ hidánéhi daayiyąą lę́k’e; \v 4 Ła’íí dawa tsee biyi’dí’ tú hálíni daayidląą lę́k’e; Bik’ehgo’ihi’ṉań áí túhíí tsee biyi’dí’ hálį́į́go áyíílaa, Christ áí tseehíí k’ehgo at’éé: Christ áí nṉeehíí dá’aanákahyú yił daanlįį lę́k’e. \v 5 Áídá’ łáni Bik’ehgo’ihi’ṉań doo yił daagoyiłshǫ́ǫ́ da lę́k’e: áík’ehgo da’igolį́į́yú neznaago ádaabi’deszaa. \v 6 Díí ánágot’įįł n’íí yee nohwił ch’ígó’aahíí bighą ánágot’įįł lę́k’e: áí nṉee nchǫ’go ágot’eehíí hádaat’įį lę́k’ehíí k’ehgo doo hádaahiit’įį da doleełhíí bighą. \v 7 Áí ła’ k’e’eshchíń daayokąąh lę́k’ehíí k’ehgo doo ádaanoht’ee da le’; bek’e’eshchiiníí gáṉííhíí k’ehgo, Nṉee dah dinezbįhgo da’iyąą, ła’íí da’idląą, áídí’ náádikaahgo gotaał lę́k’e. \v 8 Ła’ nant’į’ nakai lę́k’ehíí k’ehgo haląą doo ágádaant’ee da le’, nadiin taadn doo náhóltagyú hilt’eego dała’á jįį neznaa lę́k’e. \v 9 Ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań nayídaantaah lę́k’ehíí k’ehgo haląą néé doo Christ nabídaantaah da le’, ágádaasdzaahíí bighą ch’osh bik’asda’ daagolíni nadaabistseed. \v 10 Ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań yaa daanet’į́į́híí k’ehgo doo ádaanoht’ee da le’, ágádaasdzaahíí na’ałtseedíí nadaabistseed. \v 11 Áí yee nohwił ch’ídaago’aahíí bighą bich’į’ ádaagosdzaa; ła’íí nohwá bek’e’eshchįį, bits’ą́’dí’ bídaagonl’aah doleełgo, néé begoldohíí bengont’i’íí bee nohwaa gonyáá. \v 12 Áík’ehgo hadíń sízį́į́ nzįhíí ídaagodząą le’, dánko nadokałhíí bighą. \v 13 Nṉee dawa dałahágo at’éégo nabídaadintaah, nohwíí ałdó’ da’áík’ehgo nanohwídaadintaah: áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań da’áṉííyú át’éé, áík’ehgo nt’é doo dánohwik’eh dahíí bee doo nanohwínotaah at’éé da; ndi nanohwí’dintaahíí biyi’dí’ ch’ígót’i’go nohwá ágoléh, bich’į’ dahdaanołdǫh doleełgo. \v 14 Áí bighą, dázhǫ́ shił daanohshóni, k’e’eshchíń daach’okąąhíí bits’ą́’zhį’go ádaahṉe’. \v 15 Nṉee daagoyáni bich’į’ yashti’híí k’ehgo nohwich’į’ yashti; daanohwíí díínko baa natsídaahkees. \v 16 Idee biyi’ siziidíí bee daach’okąąhíí ba’ihédaandzįgo da’ohiikąąhdá’ daahiidląąhíí, ya’ áí doo Christ bidił bee itah daandlįį da gá? Báń nadaahii’né’dá’ nádaahidįįhíí, ya’ áí doo Christ bits’í bee itah daandlįį da gá? \v 17 Báń dała’áhíí k’ehgo néé hiidląą ndi dała’á daandlįį, báń dała’áhíí nádaahidįįhíí bighą. \v 18 Israel hat’i’íí ánádaat’įįłíí baa natsídaahkees: Bik’ehgo’ihi’ṉań daach’okąąhgo baa hi’ṉiiłi łahzhį’ nádaidįįhíí, ya’ do áí bee itah daanlįį da gá? \v 19 Nt’é dishṉii áídá’? K’e’eshchíń da’aṉiihi nlįį née? Hidáń k’e’eshchíń baa hi’ṉiiłíí godiyįh née? \v 20 Dah, ndi gádishṉii, doo Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąh dahíí hant’é daayokąąhíí yaa ndaahiṉiiłíí ch’iidn yaa daahiṉííł, doo Bik’ehgo’ihi’ṉań da: doo ch’iidn bitah daanohłįį hasht’į́į́ da. \v 21 NohweBik’ehń bi’ide’ bee da’ohdląądá’ łahyúhíí ch’iidn bi’ide’ bee doo hagot’éégo da’ohdląąh da: dilzįhgo nohweBik’ehń bił da’ohsąądá’ łahyúhíí ch’iidn doo hagot’éégo bił da’ohsąą da. \v 22 Ya’ nohweBik’ehń nohwich’į’ hashkeego ádaanlzį née? Ya’ néé bitisgo nadaanlwod née? \v 23 Dawahá shá bił ch’í’otąą ndi doo dawa bee shich’ogo’ṉii da: dawahá shá bił ch’í’otąą ndi doo dawa shi’odlą’íí nłdzilgo áile’ da. \v 24 Doo dakózhą́ nłt’éhi ídáhách’ít’į́į́ da le’, áídá’ nṉee ła’i nłt’éhi bá hách’ít’į́į́ le’. \v 25 Dant’éhéta itsį’ nanáhi’ṉiihgee nahiṉiihíí daahsąą, hishąą shį, dagohíí doo hishąą da shį daanohsįgo doo biká na’ídaadołkidgo da: \v 26 Ni’gosdzáń ła’íí biká’ daagolííníí dawa nohweBik’ehń bíyééhíí bighą dawa daahiidąągo dábik’eh. \v 27 Nṉee doo da’odląą dahíí ła’ shigowąyú íínááyú ńṉáh nohwiłṉii lę́k’eyúgo, ła’íí akú nohwiini’yúgo, nt’éhéta nohwich’į’ nniiką́ą́híí daahsąą, hishąą shį, dagohíí doo hishąą da shį daanohsįgo doo biká na’ídaadołkidgo da. \v 28 Áídá’ ła’, Díí hidáń k’e’eshchíń baa hi’ṉili at’éé, nohwiłṉiiyúgo, daohsąą hela’, nohwił nagolṉi’híí ńbíghą, ła’íí ch’iyąągo doo dábik’eh da nzįhíí bighą: ni’gosdzáń ła’íí biká’ daagolííníí dawa nohweBik’ehń bíyééhíí bighą dawa daahiidąągo dábik’eh: \v 29 Ch’iyąągo doo dábik’eh da nńzįhíí bighą doo dishṉiigo ádishṉii da, áídá’ nṉee nił nagolṉi’íí ch’iyąągo doo dábik’eh da nzįhíí bighą: gánṉii shį, Hidáń dawa shá bił ch’í’otąądá’ nt’é bighą ła’ nṉee hidáń doo dawa bił ch’í’otąą dahíí shaa néít’į́į́? \v 30 Bik’ehgo’ihi’ṉań shaa ch’oba’go nt’éhéta hishąądá’, nt’é bighą ba’ihénsįgo hishąą n’ííhíí bighą nchǫ’go shaa yá’iti’? nṉii shį. \v 31 Áídá’ gánohwiłdishṉii, Da’ohsąągee ła’íí dant’é ádaahłeehgee Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’ihégosį doleełhíí bighą ádaaht’įįh. \v 32 Jews daanliiníí hik’e doo Jews daanlįį dahíí, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhgo ha’ánáłséhíí nohwighą nanánóhdéh hela’: \v 33 Shíí dawa ánásht’įįłíí bee nṉee dawa bił goyiłshǫ́ǫ́ hásht’į́į́, doo dashíí zhą́ nłt’ééhíí ídáhásht’į́į́ da, ndi łáni nłt’ééhíí bá hásht’į́į́, yee hasdádokah doleełgo. \c 11 \p \v 1 Shíí Christ be’esh’įįhíí k’ehgo nohwíí ałdó’ sheda’oł’įį le’. \v 2 Shik’ííyú, nohwa’ihédaansį, dawa bee shénádaałṉiihíí bighą, ła’íí nt’é nohwił ch’íní’ą́ą́ n’íí dánohwił nagosisṉi’híí k’ehgo t’ah bikísk’eh ádaanoht’eehíí bighą. \v 3 Áídá’ díí bídaagonołsį hasht’į́į́, Christ nṉee daantį́į́gee yá sizįįgo bitsits’inhíí k’ehgo nlįį; ła’íí nṉeehíí isdzáné yá sizįįgo bitsits’inhíí k’ehgo nlįį; ła’íí ałdó’ Bik’ehgo’ihi’ṉań Christ yá sizįįgo bitsits’inhíí k’ehgo nlįį. \v 4 Nṉee nlíni bitsits’in doo bina’deńtsóozdá’ okąąhyúgo, dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’yúgo, bitsits’in doo yidnłsį dago ánát’įįł. \v 5 Áídá’ isdzáné bitsits’in doo bina’deńtsóoz dago okąąhyúgo, dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’yúgo, bitsits’in doo yidnłsį dago ánát’įįł: áí isdzán bitsits’in hilzheedhíí k’ehgo at’éé. \v 6 Áík’ehgo isdzán doo bitsits’in bina’deńtsóoz dayúgo bitsizíl k’ínógéésh: áídá’ isdzán bitsizíl k’égizhgo dagohíí hilzheedgo yik’ee ídaayándzįyúgo bitsits’in bina’deńtsóoz le’. \v 7 Nṉee nlíni bitsits’in doo bina’deńtsóoz bik’eh da, Bik’ehgo’ihi’ṉań be’ilzaahíí nlįįgo ízisgo ye’at’ééhíí ch’í’ṉah áyíłsįhíí bighą: áídá’ isdzánhíí nṉee ízisgo ye’at’ééhíí ch’í’ṉah áyíłsį. \v 8 Nṉee doo isdzán bits’ą́’dí’ alzaa da; ndi isdzánhíí nṉee bits’ą́’dí’ alzaa. \v 9 Ła’íí nṉee doo isdzán bá ábi’delzaa da; ndi isdzánhíí nṉee bá ábi’delzaa. \v 10 Áí bighą isdzán bitsits’in bina’deńtsóoz bik’eh, áí biką’ yidits’agíí bebígózįhíí bighą, Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’dí’ daagolííníí daabo’įįhíí ałdó’ bighą. \v 11 Ágát’éé ndi, nohweBik’ehń binadzahgee nṉee doo hagot’éégo hileeh da, isdzán da’ádįhgo, ła’íí isdzán ałdó’ doo hagot’éégo hileeh da, nṉee da’ádįhgo. \v 12 Isdzán nṉee bits’ą́’dí’ ábi’delzaa, da’ágát’éégo nṉee isdzán bits’ą́’dí’ goleehgo ábi’delzaa; ndi dawahá Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ daaleehi ádaat’ee. \v 13 Dánohwíí díí nzhogo baa natsídaahkees: ya’ isdzán bitsits’in doo bina’deńtsóoz dago Bik’ehgo’ihi’ṉań yokąąhíí dábik’eh née? \v 14 Da’ádaant’eehíí bee nohwił ch’ígót’aah, nṉee bitsizíl nṉeezyúgo yik’ee ídaayándzį. \v 15 Áídá’ isdzán bitsizíl nṉeezíí bee ba’olṉíhi at’éé: bitsizílíí bitsits’in bik’eńłtsóoz doleełgo baa hi’né’. \v 16 Áídí’ nṉee ła’ díí bighą łahadaadit’áh hádaat’įįyúgo, díínko bee bił nadaagołṉi’, ádishṉii n’íí k’ehgo ádaant’ee, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhgo ha’ánáłséhíí dawa ałdó’ yikísk’eh ádaat’ee. \v 17 Áídá’ díí bee nohwił nagoshṉi’íí nłt’éégo ánádaaht’įįł doo hagot’éégo nohwiłdishṉii da, íła’ánáht’įįhíí bits’ą́’dí’ doo nłt’éé daahłeeh da, da’itisgo nchǫ’ daahłeeh. \v 18 Dantsé baa yashti’íí díínko, ínashood da’okąąh yuṉe’ íła’ánáht’įįhgee iłts’ą́’yú daahohkahgo nohwa’ikonsį; áshiłṉiihíí łahzhį’ hoshdląą. \v 19 Hadíí da’aṉii da’odlaaníí nohwitahyú bebídaagozį doleełhíí bighą iłts’ą́’yú daahohkahíí nohwitahyú begoz’ąą doo. \v 20 Dałahágee íła’ánáht’įįhgee nohweBik’ehń doo da’aṉii dilzįhgo bá da’ohsąą da go’į́į́. \v 21 Áídá’ da’idąągee dahałe dánohwíí nohwi’idánéhi daahsąągo nohwa’ikonsį, nṉee ła’ doo hwahá da’iyąą dadá’: áí bighą ła’ shiṉá’ daanlįį, ła’ihíí łą́ą́go da’idląą. \v 22 Ya’ nohwigową nagoz’ąą yuṉe’ doo da’ohsąą da gá? Dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhgo ha’ánáłséhíí doo bił da’ołtag da née, ła’íí nohwitahyú tédaat’iyéhíí ídaayádaandzįgo ádaahłe’ née? Nt’é nohwiłdishṉii áídá’? Ya’ díí bighą nohwa’ihénsįgo yashti’ doleeł gá? Dah, doo áík’ehgo nohwaa yashti’ da. \v 23 Nohwitahyú nashaadá’ nohwił ch’ígoní’ą́ą́ n’íí nohweBik’ehń shił ch’ígon’áni at’éé, áí díínko, Jesus nohweBik’ehń yik’edaanṉiihíí bílák’edaabistįįdá’, da’áí bitł’é’gee báń náidn’ąą: \v 24 Áídí’ ya’ihénzįgo oskąądá’ iłk’édaizné’go gánṉiid, Nkóh, daohsąą; díí shits’í át’éé, nohwá nehestǫ’i: díí bee shínádaadołṉíhgo ánádaaht’įįł. \v 25 Da’iyaaníí bikédí’go da’ágát’éégo idee beda’iskaaníí náidnkąągo gánṉiid, Díí idee besikaaníí shidił bee áníidégo Bik’ehgo’ihi’ṉań hik’e nṉee biłgo łángot’aaníí át’éé: náda’ohdlį́hgee bee shínádaadołṉíhgo ánádaaht’įįł. \v 26 Díí k’ehgo báń nádaahdįįhgee, ła’íí díí k’ehgo idee bee náda’ohdlį́hgee, nohweBik’ehń daztsaaníí ch’í’ṉah ádaanołsį, nádzáázhį’. \v 27 Áí bighą hadíń doo godnłsį dago díí báń yiyąąyúgo, dagohíí díí nohweBik’ehń bi’ide’ bee idląąyúgo, nohweBik’ehń bits’í ła’íí bidił yich’į’ nihesíí. \v 28 Áík’ehgo nṉee dawa ídinel’įįgo zhą́ báń yiyąą ła’íí idee bee idląą le’. \v 29 Hadíń doo dábik’ehyú át’éé dadá’ iyąąyúgo ła’íí idląąyúgo, áí bee dabíí góyéégo ích’į’godot’ááł, da’aṉii nohweBik’ehń bits’í doo yidnłsį dahíí bighą. \v 30 Áí bighą nohwitahyú łáni doo nadaalwod da ła’íí kaa yaa nakai, ła’íí łáni \w da’iłhosh\w*. \v 31 Néé da’aṉii ídaadinel’įį lę́k’eyúgo doo nohwaa yá’iti’ da doleeł. \v 32 Áídá’ nohwaa yá’iti’ lę́k’eyúgo nohweBik’ehń nohwił ch’ídaago’aahgo nohwiniidaagodnłsį, ni’gosdzáń biká’ nṉee doo bił nohwił ch’ígódeeh da doleełhíí bighą. \v 33 Áí bighą, shik’ííyú, da’ohsąągee íła’ánáht’įįhyúgo iłba’ nasóohtąą. \v 34 Nṉee ła’ shiṉá’ silįį lę́k’eyúgo gowąyú iyąą le’; áík’ehgo íła’ánáht’įįhíí doo nohwił ch’ígódeeh da. Ła’ biká nadaashídołkid n’íí náńsdzáágo hasht’egodeshłííł. \c 12 \p \v 1 Shik’ííyú, k’adíí Holy Spirit bits’ą́’dí’ kaa hi’né’íí hagot’éégo at’éé shįhíí bídaagonołsįįh hasht’į́į́. \v 2 Bik’ehgo’ihi’ṉań doo daahohkąąh dadá’ k’e’eshchíń doo yádaałti’ dahi daahohkąąhgo ch’a’onáłsą́ą́ ni’íí bídaagonołsį. \v 3 Áí bighą díí bídaagonołsįįh dázhǫ́ hásht’į́į́, nṉee ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biSpirit binkááyú yałti’yúgo doo Jesus bił ch’ígodíni at’éé ṉii da go’į́į́: ła’íí nṉee ła’ Holy Spirit binkááyú yałti’yúgo zhą́ Jesus nohweBik’ehń nlįį, ṉii. \v 4 Holy Spirit bits’ą́’dí’ kaa hi’né’íí iłtah at’éé ndi Holy Spirit dała’áhi at’éé. \v 5 Bik’ehgo’ihi’ṉań bá na’idziidíí iłtah ádaat’ee ndi nohweBik’ehń dała’áhi. \v 6 Iłtah at’éégo nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań yá nada’iziid, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’áhi nṉee bíyééhíí dawa biláhyú iłtah at’éégo na’iziid. \v 7 Nṉee daantį́į́gee Holy Spirit binkááyú na’iziidíí baa daagodet’ąą, nṉee dawa bá nzhǫǫ doleełgo. \v 8 Áík’ehgo ła’ Holy Spirit binkááyú yati’ góyáni baa daagodet’ąą; ła’ihíí da’áí Spirit‐híí binkááyú yati’ bee koł ígózini baa daagodet’ąą; \v 9 Ła’ihíí odlą’ bee daagodet’ąą, da’áí Spirit binkááyú; ła’ihíí da’áí Spirit binkááyú ná’hilziihgo baa daagodet’ąą; \v 10 Ła’íí godiyįhgo áná’ol’įįłgo baa daagodet’ąą; ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yádaałti’go; ła’íí spirits hago’at’éhihíí yídaagołsįgo; ła’íí Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yádaałti’go; ła’íí yati’ doo bígózį dahíí ṉiigo aṉííhíí yaa nanádaagolṉi’go baa daagodet’ąą: \v 11 Díí dawa Spirit dała’áhi bits’ą́’dí’ kaa daahi’né’, da’áí Spirit‐híí dáhat’į́į́gee nṉee daantį́į́gee yaa daagode’a’. \v 12 Kots’í dała’á ndi łąąyú henláá, ła’íí łąąyú henláá ndi kots’í dała’áhi at’éé: Christ ałdó’ da’ágát’éé. \v 13 Áík’ehgo Holy Spirit dała’áhi bee daanohwigha dała’ázhį’ baptize ádaanohwi’deszaa, Jews daandliiníí dagohíí doo Jews daandlįį dahíí, isnáh daandliiníí dagohíí doo isnáh daandlįį dahíí; Holy Spirit dała’áhihi bits’ą́’dí’ daahiidląągo ádaanohwi’deszaa. \v 14 Kots’í dała’áhi łąąyú henláá, doo dała’á zhą́ da. \v 15 Kokeehíí, Shíí doo kogan nshłįį dahíí bighą doo kots’í itah nshłįį da, ṉii lę́k’eyúgo, ya’ doo kots’í itah nlįį da gá? \v 16 Ła’íí kojaahíí, Shíí doo koṉaa nshlįį dahíí bighą doo kots’í itah nshłįį da, ṉii lę́k’eyúgo, ya’ doo kots’í itah nlįį da gá? \v 17 Kots’íhíí dawa koṉaa nlįįyúgo hagot’éégo ch’idits’ag? Kots’íhíí dawa kojaa nlįįyúgo hagot’éégo ich’iłchįįh doo? \v 18 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań dabíí hát’į́į́híí k’ehgo kots’í łąąyú henlááhíí daanné’gee kots’í bee hadaadeszaa. \v 19 Kots’í bits’ádaadehezlaahíí dała’áyúgo, hagot’éégo its’í hileeh áídá’? \v 20 Áídá’ kots’í łąąyú henláá ndi kots’íhíí dała’áhi. \v 21 Áík’ehgo koṉaahíí doo hagot’éégo koganhíí, Doo hánesht’įį da, yiłṉiih da; ła’íí kotsits’inhíí doo hagot’éégo kokeehíí, Doo hánesht’įį da, yiłṉiih da. \v 22 Doo ágát’éé da, kots’í łąąyú henlááhíí doo nalwod da ngolṉiihíí ákóṉe’ itah nlįįgo zhą́ kots’í gólį́į́: \v 23 Nohwits’í łąąyú henlááhíí ła’ dá’ich’į’go baa natsídaahiikees ndi, áí ła’ihíí bitisgo nłt’éégo bił da’ónltag; nohwits’í łąąyú henlááhíí doo hagot’éégo nel’į́į́ bígonedząą dahíí dayúwehyú nłt’éégo bił da’ónltag. \v 24 Áídá’ nohwits’í łąąyú henlááhíí daadilkǫǫhyú hit’įįgo alzaahíí doo bił da’ónltag da: áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań dawa dała’ ładaayizṉil, doo bił da’ónltag dahíí dabíí nłt’éégo áyíłsį: \v 25 Áík’ehgo nohwits’í łąąyú henlááhíí doo iłk’edaadi’ṉiih da doleeł; áídá’ nłt’éégo ádaałiilzį doleełgo Bik’ehgo’ihi’ṉań dała’ázhį’ ładaayizṉil. \v 26 Áík’ehgo dała’á biniigonłt’éé lę́k’eyúgo dawa yił biniidaagonłt’éé; dagohíí dała’á daach’idnłsį lę́k’eyúgo dawa yaa bił daagozhǫ́ǫ́ doleeł. \v 27 Áík’ehgo nohwíí itah Christ bits’í daanohłįį, ła’íí dała’á daanohtįįgee łąąyú henlááhíí daanohłįį. \v 28 Bik’ehgo’ihi’ṉań díí k’ehgo ínashood daanliiníí bitahyú nyiińṉil lę́k’e, dantségee bindaal’a’á daanlįįgo, nakigeehíí binkááyú yádaałti’go, taagigeehíí iłch’ígó’aahgo, iké’geehíí godiyįhgo áná’ol’įįłgo, ná’ilziihgo, ich’oṉiigo, nant’án daanlįįgo, ła’íí Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yádaałti’go. \v 29 Ya’ dawa Bik’ehgo’ihi’ṉań bindaal’a’á daanlįį née? Ya’ dawa binkááyú yádaałti’ née? Ya’ dawa iłch’ígó’aahíí daanlįį née? Ya’ dawa godiyįhgo ánáda’ol’įįł née? \v 30 Ya’ dawa nná’daahilziihgo baa godet’ąą née? Ya’ dawa Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yádaałti’ née? Ya’ dawa nt’é ṉiigo aṉííhíí yaa nanádaagolṉi’go baa godet’ąą née? \v 31 Áídá’ Holy Spirit bits’ą́’dí’ kaa hi’né’íí itisgo at’ééhíí zhą́ hádaaht’įį le’: áídí’ díínko itisgo ágot’éhi nohwił ch’í’ṉah ágóshłéh. \c 13 \p \v 1 Nṉee daanliiníí nłt’éégo yádaałti’íí ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań binal’a’á yaaká’yú daagolínihíí biyati’ bee yashti’shą’ ndi, shił’ijóóníí da’ádįhyúgo bésh dilwoshé áhiłts’agíí, dagohíí bésh be’idot’ałé łídiildiłgo áhiłts’agíí k’ehgo ánsht’ee. \v 2 Bik’ehgo’ihi’ṉań shinkááyú yałti’íí shaa godet’ąąshą’ ndi, nt’é doo bígózį da n’íí dawa bígonsįshą’ ndi, dawa shił ígózįshą’ ndi, ła’íí shi’odlą’íí bee dził láshį godihi’ṉiił lę́k’e ndi, shił’ijóóníí da’ádįhyúgo shíí doo nt’é nshłįį da. \v 3 Dawa shíyééhíí tédaat’iyéhíí baa hishṉííłshą’ ndi, ła’íí shidi’didlidgo baa ídinsht’ąą lę́k’e ndi, shił ijóóníí da’ádįhyúgo shíí doo nt’é bee hisht’įį da. \v 4 Koł ijóóníí nyéé lę́k’e ndi ńzaadzhį’ bidag ách’ít’éé, ła’íí koł goch’oba’; ła’ bíyééhíí doo ídáhách’ít’į́į́ da; doo ída’ch’odlíí da, doo ích’idilkąąh da, \v 5 Koł ijóóníí doo nchǫ’go ách’ít’į́į́ da, doo dashízhą́ ch’inzį da, doo dágóshch’į’ bágoch’iłchįįh da, doo dénchǫ’égo baa nats’ítsikees da; \v 6 Doo nchǫ’go ágot’eehíí baa koł gozhǫ́ǫ́ da, áídá’ da’aṉii ágot’eehíí zhą́ baa koł gozhǫ́ǫ́; \v 7 Dawa bidag ách’ít’éé, dawa ch’odląą, nłt’ééhíí dawa nch’ołíí, dawa bich’į’ dahch’idnłdǫh. \v 8 Koł ijóóníí doo ádį́į́h da: yuṉáásyú ágoṉe’íí baa nagolṉi’ lę́k’e ndi bech’ígoṉáh; Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí bee yách’iłti’ lę́k’e ndi bengowáh; bee koł ígóziníí bech’ígowáh. \v 9 K’adíí łahzhį’ zhą́ bídaagonlzį, hik’e yuṉáásyú ágoṉe’íí łahzhį’ zhą́ baa nadaagohiilṉi’. \v 10 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań ngonłchííhíí dawa łalzaagee, doo dayúweh łahzhį’ zhą́ bídaagonlzį da doo, áídá’ dawa nohwił ídaagozį doleeł. \v 11 Chągháshé nshłįįdá’ chągháshé k’ehgo yashti’ ni’, chągháshé k’ehgo doo gonsą́ą́ dago natséskees ni’: áídá’ nṉee sílį́į́ hik’e chągháshé k’ehgo ánsht’ee n’íí shits’ą́’ bee yó’ogoyáá ni’. \v 12 K’adyúgo kát’íné doo nzhǫǫgo biyi’ got’įį dahíí biyi’ daadet’įįhíí k’a’at’éé, áídá’ biká’ ngonyáágo daałinél’įįhíí k’ehgo nzhǫǫgo got’įį doleeł: k’adyúgo łahzhį’ zhą́ bígonsį, áídá’ biká’ ngonyáágo dawa bígonsį doleeł, dashíí shígózįhíí k’ehgo. \v 13 Áík’ehgo ki’odlą’, hik’e nłt’ééhíí nch’ohołííhíí, ła’íí koł ijóóníí biłgo, díí taagihíí begoz’ąą; ndi koł ijóóníí itisgo at’éé. \c 14 \p \v 1 Ił ijóóníí be’ádaanoht’eego biká hádaaht’įį, ła’íí Holy Spirit bits’ą́’dí’ kaa hi’né’íí hádaaht’įį, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwinkááyú yałti’íí itisgo hádaaht’įį. \v 2 Hadíń Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’íí doo nṉee yich’į’ yałti’ da, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań zhą́ yich’į’ yałti’: nṉee doo ła’ yígółsį dago; áídá’ doo bígózį dahíí biyi’siziiníí yee yaa yałti’. \v 3 Áídá’ hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’íí nṉee yich’į’ yałti’, nṉee bi’odlą’ nłdzilgo áile’ doleełgo, ła’íí yidag yałti’go, ła’íí yił goyiłshǫ́ǫ́go ánádaahidle’go. \v 4 Hadíń yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’íí dabíí bi’odlą’ nłdzilgo áile’, áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’íí ínashood ha’ánáłséhíí bi’odlą’ nłdzilgo ádaile’. \v 5 Daanohwigha Holy Spirit nohwinkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’go hádaanohwisht’įį, ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwinkááyú yałti’íí itisgo nohwá hásht’į́į́: hadíń Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yałti’íí hadíń yati’ doo bígózį dahíí nt’é ṉiigo aṉííhíí yaa nanágolṉi’yúgo zhą́ nłt’éé, ínashood ha’ánáłséhíí bi’odlą’ nłdzilgo áile’ doleełhíí bighą. \v 6 Shik’ííyú, Holy Spirit shinkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałtigo nohwaa níyááyúgo, doo nt’é bígonołsįįh at’éé da, Bik’ehgo’ihi’ṉań shił ch’í’ṉah áyíílaahíí nohwił ch’í’ṉah ádaashłe’yúgo zhą́, dagohíí bígonsįhíí nohwił nagoshṉi’yúgo zhą́, dagohíí Bik’ehgo’ihi’ṉań shinkááyú yałti’yúgo zhą́, dagohíí nohwił ch’ígonsh’aahyúgo zhą́. \v 7 Be’idaadot’áłé, áí tsįsólta ła’íí béshts’ǫǫséta, doo daahiṉaa da ndi áṉííhíí dits’ag, áídá’ doo áígee aṉíí dayúgo, hagot’éégo nt’é idot’áłéhíí bídaagoch’iłsį? \v 8 Ła’íí silááda bibéshdilwoshé doo áígee aṉíí dayúgo, hadíńshą’ nagonłkaadhíí bighą iłch’į’ídidle’? \v 9 Nohwihíí ágádaanoht’ee, yati’ doo bígózį dahíí bee yádaałti’yúgo, hagot’éégo nt’é daadohṉiihíí yádaagołsį doleeł? Daazhógo da’ilįįzhį’ yádaałti’. \v 10 Ni’gosdzáń biká’ yati’ iłtah at’éégo doo áłch’ídé da shą’ ndi, dawa bígózįgo yádaałti’. \v 11 Áík’ehgo yati’ doo bígonsį dayúgo, nṉee áṉííhíí nṉee łahgo hadaazt’i’híí k’ehgo bich’į’ ánsht’ee doleeł, ła’íí da’áík’ehgo shich’į’ at’éé doleeł. \v 12 Áík’ehgo nohwíí Holy Spirit bits’ą́’dí’ kaa hi’né’íí dázhǫ́ hádaaht’įįgo, ínashood ha’ánáłséhíí bi’odlą’ nłdzilgo ádaile’íí itisgo hádaaht’įį, áík’ehgo bee nada’ohsiid. \v 13 Áík’ehgo hadíń Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’ lę́k’eyúgo, nt’é ṉiigo aṉííhíí yaa nanágolṉi’híí bighą okąąh le’. \v 14 Yati’ doo bígózį dahíí bee oshkąąh lę́k’eyúgo, shiyi’siziiníí okąąh ndi nt’é dishṉiigo ádishṉiihíí doo bígonsį dago, doo shiini’ bee oshkąąh da. \v 15 Hagolá ashṉe’ áídá’? Shiyi’siziiníí bee oshkąąh, ła’íí bígonsįgo oshkąąh ałdó’; shiyi’siziiníí bee idish’aał, ła’íí bígonsįgo ałdó’ idish’aał. \v 16 Dagohíí niyi’siziiníí zhą́ bee Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’ihénńzįyúgo, nṉee Christ doo hwahá nłt’éégo yígołsįįd dahíí onkąąhgo ánṉiihíí doo yígółsį dadá’, hagot’éégo, Da’aṉii doleełgo at’éé, ṉii doleeł? \v 17 Nłt’éégo ihénńzįgo onkąąh ndi nidits’agíí doo bich’odaasíńṉi’ da. \v 18 Daanohwigha nohwitisgo Holy Spirit shinkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’go Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’ihénsį: \v 19 Ágát’éé ndi ínashood ha’ánáłséhgee goneznán doo náhóltag dayú yati’ doo bígózį dahíí bee yashti’shą’ ndi, yati’ ashdla’ yídaagołsiníí nṉee ła’ bee bił ch’ígonsh’aahíí bighą bee yashti’íí itisgo shił nłt’éé. \v 20 Shik’ííyú, nohwił ídaagozį zhiṉéégo doo chągháshé k’ehgo zhą́ be’ádaanoht’ee da le’: áídá’ nchǫ’íí zhiṉéégo mé’híí k’ehgo be’ádaanoht’ee, nohwił ídaagozį zhiṉéégo nṉee báyáń daasilįįhíí k’ehgo be’ádaanoht’ee le’. \v 21 Bik’ehgo’ihi’ṉań yegos’aaníí biyi’ gáṉíígo bek’e’eshchį́į́, Nṉee biyati’ łahgo at’éhi, ła’íí nṉee nanidí’íí biyati’ bee díí nṉeehíí bich’į’ yashti’ doo; ágát’éé ndi doo daashidits’ag da doleeł, ṉii, nohweBik’ehń. \v 22 Áík’ehgo Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí godiyįhgo be’ígóziníí át’éé, áí da’odlaaníí doo bá alzaa da, áídá’ doo da’odląą dahíí bá alzaa: ndi Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yati’íí doo da’odląą dahíí doo bá alzaa da, áídá’ da’odlaaníí bá alzaa. \v 23 Áík’ehgo ínashood dawa íła’adzaadá’ dawa yati’ doo bígózį dahíí yee yádaałti’ lę́k’eyúgo, ła’íí nṉee ła’ Christ doo hwahá nłt’éégo yídaagołsįįd dahíí, dagohíí doo da’odląą dahíí hah’ákaiyúgo, Nohwiini’ ádaadįh, daanohwiłṉii doleeł go’į́į́. \v 24 Áídá’ dawa Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yádaałti’ lę́k’eyúgo, ła’ nṉee doo odląą dahíí, dagohíí Christ doo hwahá nłt’éégo yígołsįįd dahíí hah’ayááyúgo, binchǫ’íí bił ch’í’ṉah áile’, ła’íí yá’iti’íí yidezts’ąąhíí bighą ídinél’įį doo: \v 25 Áík’ehgo bijíí biyi’ nainł’į’ n’íí ch’í’ṉah áyíílaago, Bik’ehgo’ihi’ṉań yich’į’ hishzhiizhgo yokąąh doleeł, Da’aṉii Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwił nlįį lá, ṉiigo. \v 26 Hagolá ádaahṉe’ áídá’, shik’ííyú? Íła’ánáht’įįhgee daanohtįįgee ła’ ido’aał, ła’ iłch’ígó’aah, ła’ Holy Spirit binkááyú yati’ doo bígózį dahíí yee yałti’, ła’ bił ch’í’ṉah ágólzįgo yaa nagolṉi’, ła’ yati’ doo bígózį dahíí nt’é ṉiigo aṉííhíí yaa nanágolṉi’. Áí dawa ínashood nłdzilgo nazįį doleełhíí bighą ánádaaht’įįł le’. \v 27 Nṉee ła’ yati’ doo bígózį dahíí yee yádaałti’ lę́k’eyúgo, naki dagohíí taalt’éégo zhą́ begoz’ąą, áí bitisgo dah, dáłiké’go yádaałti’ le’; ła’íí nt’é ṉiigo aṉííhíí dała’á yaa nanágolṉi’ le’. \v 28 Áídá’ nt’é ṉiigo aṉiihíí yaa nanágolṉi’íí doo hak’i dayúgo, doo yádaałti’ dago nłt’éé, ha’ánázéh yuṉe’, ích’į’ yádaałti’go zhą́, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań yich’į’ yádaałti’go nłt’éé. \v 29 Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yádaałti’íí naki dagohíí taalt’éégo yádaałti’ le’, ła’ihíí nt’é daaṉiigo yádaałti’íí yaa natsídaakees le’. \v 30 Ła’ itah dahsdaahíí nt’éhéta Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’ bił ch’í’ṉah alzaayúgo, dantsé yałti’íí dant’éheego at’éé le’. \v 31 Áík’ehgo daanohwigha Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwinkááyú yałti’íí nohwá bił ch’í’otąą, dáłiké’go, daanohwigha bídaagonoł’aah doleełgo, ła’íí daanohwigha nohwił daagoyiłshǫ́ǫ́ doleełgo. \v 32 Bik’ehgo’ihi’ṉań binkááyú yádaałti’íí ídaa daagodząągo dábik’eh. \v 33 Godikishíí doo Bik’ehgo’ihi’ṉań bits’ą́’dí’hi at’éé da, áídá’ nkegohen’ááníí zhą́, Bik’ehgo’ihi’ṉań bá hadaadeszaahíí, ínashood daanliiníí, ha’ánáłséhgee ágágot’ee. \v 34 Ha’ánázéh yuṉe’ isdzáné dant’éheego ádaat’ee le’: doo ákóṉe’ yádaałti’ dago bágoz’ąą; da’dits’ago bágoz’ąą, begoz’aaníí ałdó’ áṉííhíí k’ehgo. \v 35 Dant’éhéta yídaagoł’aah hádaat’įįyúgo yił nadaanṉeehíí gowąyú nayídaadiłkid le’: isdzáné ha’ánázéh yuṉe’ yádaałti’yúgo bik’e ídaayágosį. \v 36 Ya’ ádishṉiihíí doo nohwił dábik’eh da née? Ya’ Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’íí nohwíí nohwits’ą́’dí’ begodeyaahi daanohsį née? Dagohíí dánohwízhą́ nohwaa hi’né’i daanohsį née? \v 37 Nṉee ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań shinkááyú yałti’, dagohíí Holy Spirit be’ánsht’ee nzįyúgo, nohwich’į’ k’e’eshchiihíí nohwe Bik’ehń yegos’ánihi at’ééhíí yígółsį doleeł. \v 38 Ła’ nṉee díí doo yígółsį hát’į́į́ dahíí, dayúwehégo doo yígółsį da le’. \v 39 Áík’ehgo shik’ííyú, Bik’ehgo’ihi’ṉań nohwinkááyú yałti’íí dázhǫ́ hádaaht’įį, ła’íí Holy Spirit nohwinkááyú yati’ doo bígózį dahíí bee yałti’íí dah doo daabiłdohṉii da. \v 40 Ha’ánázéh yuṉe’ doo godikish dago ła’íí iłch’į’daagodinołsįgo goz’aaníí k’ehgo ánádaaht’įįł le’. \c 15 \p \v 1 K’adíí shik’ííyú, yati’ baa gozhóni nohwich’į’ baa nagosisṉi’ n’íí nohwił ch’í’ṉah ánánáshdle’; áí nágodoh’ąą n’íí, áí bee ndaasozįį; \v 2 Da’áí bee hasdánohwidi’ṉiił, baa nohwił nagosisṉi’ n’íí bínádaałṉiihgo daahonohtą’yúgo; doo ágádaanoht’ee dayúgo doo da’aṉiigo da’osohdląąd da. \v 3 Yati’ shaa hi’né’íí itisgo at’éhi nohwaa daasiné’ ni’, gánohwiłdéṉiidgo, Christ nohwinchǫ’híí bighą daztsąą, Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí k’ehgo; \v 4 Áídí’ łehiiltįį, taagi hileehíí bijįį naadiidzaa, Bik’ehgo’ihi’ṉań biyati’ bek’e’eshchiiníí k’ehgo. \v 5 Áídí’ \w Céphas\w* bo’įį lę́k’e, áídí’ binal’a’á nakits’ádahíí ałdó’ daabo’įį lę́k’e: \v 6 Áí bikédí’go nohwik’isyú, ínashood daanlínihíí, ashdla’ gonenadín bitisyú dała’ daabo’įį lę́k’e; áí dásdozhą́ dawa díí jįį t’ah daahiṉaa, áídá’ ła’ \w da’iłhaazh\w*. \v 7 Áí bikédí’go James bo’įį lę́k’e; áídí’ nadaal’a’á dawa ałdó’. \v 8 Da’iké’yú shíí ałdó’ hiłtsąą ni’, doo gonshłeeh dagee gosilį́į́híí k’ehgo. \v 9 Nadaal’a’á dawago shíí doo bił ótag dahíí nshłįį, nal’a’híí k’ehgo doo shido’jíí bik’eh da, Bik’ehgo’ihi’ṉań daayokąąhgo ha’ánáłséhíí góyéégo bich’į’ nagosh’áá lę́k’ehíí bighą. \v 10 Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí bee ánsht’eehíí k’ehgo ánsht’ee: biłgoch’oba’íí bee shaa godet’aaníí doo daazhógo shainé’ da; áídá’ da’des’a’íí dawa bitisgo nyeego nasízíid: áídá’ doo shíí ásht’į́į́ da, Bik’ehgo’ihi’ṉań biłgoch’oba’íí shił nliiníí át’į́į́. \v 11 Ágát’éé ndi shíí dagohíí ła’ da’des’a’íí nohwich’į’ yádaałti’ ndi, díí k’ehgo yádaahiilti’go da’osohdląąd. \v 12 Christ daztsąądí’ naadiidzaago baa na’goṉi’dá’, hagot’éégo nohwitahyú ła’, nanezna’íí doo naadikáh da, daadohṉii? \v 13 Nanezna’íí doo naadikáh dayúgo Christ doo naadiidzaa da: \v 14 Ła’íí Christ doo naadiidzaa dayúgo, nohwił nadaagohiilṉi’íí doo ílį́į́ da silįį, ła’íí nohwi’odlą’íí ałdó’ doo nt’é da silįį. \v 15 Nanezna’íí doo naadikáh dayúgo Bik’ehgo’ihi’ṉań doo Christ naadiidzaago áyíílaa da, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań baa łéda’ilchoogo nohwígózį, Bik’ehgo’ihi’ṉań Christ naadiidzaago áyíílaa, daan’ṉiihíí bighą. \v 16 Nanezna’íí doo naadikáh da lę́k’eyúgo, Christ ałdó’ doo naadiidzaa da: \v 17 Ła’íí Christ doo naadiidzaa dayúgo, nohwi’odlą’ doo ílį́į́ da; áík’ehgo nohwinchǫ’íí t’ah biyi’ nahkai. \v 18 Áík’ehgo Christ bił dała’á daanlįįgo \w da’iłhaazhíí\w* ałdó’ ch’a’ondéeh. \v 19 Dadíí ni’gosdzáń biká’gee daahin’ṉaago zhą́ Christ bee nłt’éégo ágot’eehíí ndaahóndliiyúgo, néé nṉee dawa bitisgo dénohwaagoch’oba’é. \v 20 Áídá’ da’aṉii Christ daztsąądí’ naadiidzaa, \w da’iłhoshíí\w* bitahdí’ dantsé naadiidzáhi nlįį. \v 21 Áík’ehgo nṉee dała’á biláhyú da’itsaahi bengonyááhíí k’ehgo nṉee dała’á biláhyú nanezna’ n’íí naadikáh doo. \v 22 Adam bits’ą́’dí’ nṉee dawa nanne’híí k’ehgo Christ bił dała’á daanliiníí dawa nadaahi’ṉaa doleeł. \v 23 Áídá’ nṉee dała’á daantį́į́gee naahikáh doleeł, Christ dantsé naadiidzaahíí nlįį; áí bikédí’go Christ daabíyééhíí ałdó’ naadikáh, dabíí nádzáágo. \v 24 Nadaant’aahíí dawa, ła’íí yedaabik’ehgo binawod daagolį́į́ n’íí dawa Christ da’ílíí yiłchiihíí bikédí’go, áń bilałtł’áhgee begoz’ąą n’íí biTaa, Bik’ehgo’ihi’ṉań, yainádi’aahdá’ goldohíí bengodogaał. \v 25 Christ be’ina’íí dawa bikełtł’ááh nni’ṉilzhį’ yebik’eh doleełi at’éé. \v 26 Da’iké’yú be’ina’ da’ílíí yiłchiihíí áí da’itsaahi. \v 27 Bik’ehgo’ihi’ṉań dawahá Christ bikełtł’ááhzhį’ nyinṉil. Áídá’, Dawahá bikełtł’ááhzhį’ nni’ṉil, ṉiidá’ hadíń bikełtł’ááh dawahá nyinṉilíí doo itah nlįį dahíí nłt’éégo bígózį. \v 28 Dawahá biyahzhį’ alzaadá’, Bik’ehgo’ihi’ṉań dawahá biYe’ biyahzhį’ áyíílaa n’íí biYe’ ałdó’ dabíí biyahzhį’ ádedlaa, áík’ehgo Bik’ehgo’ihi’ṉań dawa yebik’eh doleeł. \v 29 Doo ágát’éé dayúgo, daztsáni bá baptize ádaabi’ — dilṉe’íí nt’é bighą ádaat’įį? Nanezna’íí doo naadikáh dadá’ nt’éshą’ bighą bá baptize ádaabi’dilṉe’? \v 30 Ła’íí nt’éshą’ bighą dawa jįį da’o’aałgee négodzidíí bidahzhį’ nasiidzįį? \v 31 Shik’ííyú, Christ Jesus biláhyú nohwee shił gozhǫ́ǫ́híí bighą gánohwiłdishṉii, Dawa jįį da’itsaahíí bee shich’į’ goz’ąą. \v 32 Nṉee ni’gosdzáń biká’ zhiṉeehíí yádaałti’híí k’ehgo yashti’go gádishṉii, Dziłká’yú bégódzidi daagolííníí Ephesusgee bił nadaagonshkaad lę́k’eyúgo, nt’é bee hisht’įį, nanezna’íí doo naadikáh dadá’? Ła’ gádaaṉii, Haląą da’idąą le’, da’idląą le’: hiską́ą́ dahiitsaahíí bighą. \v 33 Nohwich’į’ nadoch’aa hela’; nṉee daanchǫ’ihíí bił nach’ikaiyúgo nłt’éégo ách’ít’ééhíí yiłchǫǫh. \v 34 Ch’ínádaanohdziid, nłt’éégo ihi’ṉaahíí baa nánohkáh, nchǫ’go ánádaahṉe’ hela’; nohwitahyú ła’ Bik’ehgo’ihi’ṉań doo yídaagołsį da: bik’ee ídaayádaanohdzį doleełhíí bighą ádaanohwiłdishṉii. \v 35 Áídá’ nṉee ła’ na’ídaadiłkid, Hagot’éégo nanezna’ n’íí naadikáh? Bits’í hago’at’éhi yee naadikáh doleeł? daaṉiigo. \v 36 Ni, nṉee doo gonyáni, nt’éhéta k’edíńlaahíí ntsé datsaahíí k’ehgo alṉe’yúgo zhą́ hajéeh: \v 37 Hant’é hajéédíí doo áí ga’at’éhi k’edíńlaa da, k’edilzíí zhą́ k’edíńlaa, tł’oh nagháí dagohíí łahgo at’éhihíí shį: \v 38 Hant’é hajéédíí Bik’ehgo’ihi’ṉań dabíí hát’į́į́yú áile’, áík’ehgo k’edilzíí dała’á n’ą́ą́go hajéédgo iłtah at’éégo ánolįgo áile’. \v 39 Its’í doo dawa łełt’ee da: ła’ nṉee bits’í, ła’íí dawahá nadaakaihíí, ła’íí łóg, ła’íí dlǫ́’ ałdó’. \v 40 Its’í ła’ yaaká’yú daagolį́į́, ła’ihíí ni’gosdzáń biká’ daagolį́į́: yaaká’yúhíí be’ízisgo at’éhi doo ni’gosdzáń biká’yúhíí be’ízisgo at’éhi łełt’ee da. \v 41 Ya’áí dásahngo bits’ą́’dindláád, tł’é’gona’áí dásahngo ałdó’ bits’ą́’dindláád, ts’iłsǫǫsé dásahngo bits’ą́’dindláád; ts’iłsǫǫsé dała’á n’ą́ą́go łahgo at’éégo bits’ą́’dindláád. \v 42 Nanezna’ n’íí naadikáhíí ałdó’ ágát’éé. Its’í k’edilzíí k’ehgo łehi’né’íí hichǫǫh, its’í łahgo at’éhi yee naadikáh, doo daahichǫǫhi da. \v 43 Its’í doo ílį́į́go łehi’né’ n’íí ízisgo at’éégo nádidáhgo alṉe’: doo nalwodgo łehi’né’ n’íí binawod golį́į́go nádidáhgo alṉe’. \v 44 Dá ni’gosdzáń biká’gee kots’íhihíí łehi’né’ n’íí yaaká’dí’go kots’íhihíí bee nách’ididáh. Kots’í ni’gosdzáń biká’gee golį́į́, ła’íí yaaká’dí’go kots’í gólį́į́. \v 45 Gáṉíígo bek’e’eshchįį, Dantsé nṉee alzaahíí Adam holzéhi hiṉaa silįį; Adam iké’yúhíí spirit be’ihi’ṉaahíí silįį. \v 46 Áídá’ its’í yaaká’dí’ gólííníí doo ntsé begonyáá da, ndi its’í ni’gosdzáń biká’ gólííníí ntsé begonyáá, áníita its’í yaaká’dí’ gólííníí begonyáá. \v 47 Dantsé nṉee alzaahi ni’gosdzáń bits’ą́’dí’ nlįį, łeezh bee alzaa: iké’gee nṉeehíí yaaká’dí’ nyáá, áń nohweBik’ehń nlįį. \v 48 Ni’gosdzáń biká’ nṉee łeezh be’ádaaszaahíí, dantsé nṉee łeezh be’alzaahíí k’ehgo ádaat’ee: ła’íí yaaká’yú daagolííníí, nṉee yaaká’dí’ nyááhíí k’ehgo ádaat’ee. \v 49 Nṉee łeezh be’alzaahíí k’a’ádaandlįįgo daagosiidlįįhíí k’ehgo yaaká’dí’ nṉee ałdó’ k’a’ádaandlįį doleeł. \v 50 Shik’ííyú, díí nohwił nagoshṉi’, nṉee daanliiníí bits’í hik’e dił biłgo Bik’ehgo’ihi’ṉań bilałtł’áhgee daanliiníí doo itah daaleeh da; its’í nanne’ doleełíí ihi’ṉaa doo ngonel’ąą dahíí doo bíyéé daaleeh at’éé da. \v 51 Isąą, doo bígózį da n’íí nohwił ch’í’ṉah ashłe’; doo daanohwigha \w da’iilwosh\w* da doleeł, áídá’ łahgo ádaant’eego ánohwi’dilṉe’ doleeł, \v 52 Dagoshch’į’, ch’inesk’ołíí k’ehgo, iké’yú béshdilwoshé ánṉiidgee: béshdilwoshé áṉíí doleeł, ła’íí nanezna’ n’íí its’í doo hichǫǫhíí bee naadikáhgo ádolṉiił, ła’íí néé łahgo ádaant’eego ánohwi’dilṉe’ doleeł. \v 53 Díí its’í hichǫǫhíí its’í áníidéhi doo hichǫǫh dahíí ík’eyidleeh doleeł, ła’íí díí its’í datsaahíí its’í áníidéhi doo datsaah dahíí ík’eyidleeh doleeł. \v 54 Áík’ehgo díí its’í hichǫǫhíí doo hichǫǫh dahíí ík’eyiidlaago, ła’íí díí its’í datsaahíí doo datsaah dahíí ík’eyiidlaago, gáṉíígo bek’e’eshchiiníí begolṉe’ doleeł, Da’itsaah n’íí baa gonezṉaago doo nt’é da silįį. \v 55 Da’itsaahíí ńlíni, ninawod bee nohwighą́ą́ n’íí hayú begoz’ąą? Da’itsaahíí ńlíni, gonłṉéé n’íí hayú goz’ąą? \v 56 Nohwinchǫ’híí bighą da’itsaahíí nalwod; ła’íí begoz’aaníí biláhyú nchǫ’íí nalwod. \v 57 Áídá’ Bik’ehgo’ihi’ṉań ba’ihégosį, áń nohweBik’ehń Jesus Christ biláhyú da’itsaahíí baa daagonlṉééhgo ánohwile’. \v 58 Áí bighą, shik’ííyú, shił daanohshóni, nłdzilgo nasozįį, doo bits’ą́’ daadiho’náhgo da, da’ákozhą́ łą́ą́go nohweBik’ehń bá nada’ohsiid, nohweBik’ehń biláhyú bá nada’ohsiidíí doo da’ílínéhi at’éé dago bídaagonołsįhíí bighą. \c 16 \p \v 1 K’adíí nṉee Bik’ehgo’ihi’ṉań báhadaadeszaahíí zhaali bá ndaahohṉiiłíí bee nohwich’į’ yashti’: Galatiayú ínashood ha’ánáłséhíí gábiłdishṉii n’íí k’ehgo nohwíí ałdó’ ágádaahṉe’. \v 2 Godilziníí bijįį dábik’ehń dała’á nohtįįgee Bik’ehgo’ihi’ṉań danelt’eego bee nohwich’ozṉi’híí k’ehgo zhaali ła’ k’ihzhį’ ndaahohṉiiłgo iłch’į’ ndaahohṉiił, áík’ehgo níyáágee doo zhaali ndaahohṉiił da doleeł. \v 3 Áík’ehgo akú níyáágo nṉee ła’ nzhǫǫ daadohṉiihíí naaltsoos baa daanohṉiił, áí zhaali baa daasoné’íí Jerusalemyú daidiiné’híí bighą akú daadish’aał. \v 4 Shíí ałdó’ akú disháh dábik’ehyúgo, akú bił dishkah. \v 5 Macedóniayú ch’íńsháh shį: Macedóniayú ch’íníyáágo nohwaa deshaał. \v 6 Akú dét’įhézhį’ nohwił nahashtą́ shį, dagohíí da’akú sheehai shį, áík’ehgo dahayú dahnáádishdáhyú bee shich’odaahṉii doleeł. \v 7 Akú ch’íńsháhgo doo dét’įhézhį’ nohwistsééh hásht’į́į́ da, áídá’ nohweBik’ehń hát’į́į́yúgo nohwił nahashtą́ hásht’į́į́. \v 8 Pentecost bengonyáázhį’ Éphesusgee siidáa doo. \v 9 Nłt’éégo na’isiidíí dahot’éhé bee shá ch’íńtą́ą́, ła’íí shich’į’ nadaagonłkaadíí łą́ą́. \v 10 \w Timótheus\w* nohwaa nyáágo doo neldzidgo ádaanołsį da le’: nohweBik’ehń binasdziidíí nayik’í’iziid, shíí na’isiidhíí k’ehgo. \v 11 Doo hadíń da’ílínégo baa natsekees da le’: áídá’ bich’odaahṉiigo bił gozhǫ́ǫ́go shich’į’ dowáh: bíí hik’e shik’isyú ła’ ałdó’ shaa hikáhíí nhoshłíí. \v 12 Nohwik’isn Apollos holzéhi, nohwik’isyú ła’ biłgo nohwaa hikáh dázhǫ́ hásht’į́į́ ndi k’adyúgo doo digháh hát’į́į́ da; ndi bá ch’ígót’i’ gozlį́į́go nohwich’į’ digháh ndi at’éé. \v 13 Daadeh’į́į́, nohwi’odlą’íí bee nłdzilgo nasozįį, báyáń k’ehgo ádaanoht’ee, nadaałwodgo nadaasozįį le’. \v 14 Dawa ánádaaht’įįłíí łił daanohjǫǫgo ánádaaht’įįł le’. \v 15 Shik’ííyú, Stéphanas bigową dágoz’ąą nt’éégo Akéyagee dantsé da’osdląądgo bídaagonołsį, ła’íí ínashood daanliiníí yiṉádaadéz’įįgo yaa ádaadest’ąą, \v 16 Nṉee ágádaat’eehíí hik’e nohwich’odaaṉiihíí, ła’íí Bik’ehgo’ihi’ṉań bánada’iziidíí dawa daadohts’ago nánohwoshkąąh. \v 17 Stéphanas hik’e Fortunátas ła’íí Akéyas hikaihíí baa shił gozhǫ́ǫ́: nohwíí doo nohkáh dagee áí hikai. \v 18 Shiyi’siziiníí hanáyołgo ádaashiilaa, ła’íí nohwíí ałdó’ ágádaanohwislaa: nṉee ágádaat’eehíí daadinołsįgo ba’ihédaanohsį. \v 19 Asiagee ínashood ha’ánáłséhíí dawa, Gozhǫ́ǫ́, daanohwiłṉii. Áquila hik’e Priscílla ła’íí bigową yuṉe’ ha’ánáłséhíí ałdó’ dawa nohweBik’ehń binkááyú, Gozhǫ́ǫ́, daanohwiłṉii. \v 20 Christ biláhyú nohwik’ííyú daanliiníí dawa, Gozhǫ́ǫ́, daanohwiłṉii. Daagodinołsįgo daałohts’ǫs le’. \v 21 Shíí, Paul, Gozhǫ́ǫ́, nohwiłdishṉiihíí dashíí shigan bee k’eshiłchį́į́. \v 22 Nṉee ła’ doo Jesus Christ nohweBik’ehń bił nzhǫǫ dayúgo, bił ch’ígodíni at’éé. NohweBik’ehń nánídáh. \v 23 Jesus Christ nohweBik’ehń biłgoch’oba’íí bee nohwił goz’ąą le’. \v 24 Christ Jesus binkááyú shił ijóóníí bee nohwich’į’ goz’ąą le’. Doleełgo at’éé.