\id MRK - Apurinã NT [apu] -Brazil 2010 (DBL -2013) \h Marko \toc1 Marko \toc2 Marko \toc3 Mr \mt1 MARKO \c 1 \s1 Xoão Kapatxisareri Sãpiretakiti \r (Mateo 3.1-12; Arókasi 3.1-20; Xoão 1.19-28) \p \v 1 Ia Xesosi Kristo iokanapirena erekari. Teoso ãkiri itxaua Xesosi. \p \v 2 Teoso sãkire sãpiretakani iõkatsopatari ia: \q1 Niokanatariko niokanapirena aniãkari kãkitimoni kimapori oeretini ĩkapani pite uai apokini apisa. \q1 \v 3 Iua auako ãparaã makipakaniãtaã. Isãpirenauatako: “Hõeretariko kimapori Apiananiri apokini apisapanika. Itĩkaãpo erekari hĩkamako iua napini ĩkapani,” itxa iua. \m Itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori kitxakapirĩka. \p \v 4 Ikara atoko Xoão kapatxisareri ãparaã makipakaniãtaã aua. Ipatxisatakasaakiri kãkiti, isãpiretari ia pirena: \p —Hĩtakanapariko maerekati hĩkamakiti. Hĩpatxisataãkako. Ininiã Teoso makatxakariko maerekati hĩkamakiti —itxa Xoão kapatxisareri. \p \v 5 Ikinimane kãkiti Xotéia auakani Xerosareẽ sitatxiti auakani pakini sari Xoãomoni isãkire ikenakotinina ĩkapani. Ninoa sãpiretakasaakiri maerekati ikamakitina, ipatxisatana uini Xotão inakoriãtaã. \p \v 6 Xoão takari imãka kamero piti kamakori. Itakari ipakiomatare pirãtxi mata kamakori. Inikari txĩtxiri. Mapaã itxima. \v 7 Iua txari kãkitimoni: \p —Nota poiãori. Nota tikini apokako apiatakari. !Apakata nikapotoreẽkiniua iua takote ikiti mata nimakatxakini ĩkapani, kotxi nota poiãoka. Iua apiata. \v 8 Nota patxisatai ãparaaãnokara. Iua patxisataiko Erekari Matamatakotiã. Iuasaaki hĩte apakapariko Erekari Matamatakoti. \s1 Xesosi Patxisatiko Pirena \r (Mateo 3.13-17; Arókasi 3.21-22) \p \v 9 Iuasaaki Xesosi apoka Nasaree sitatxiti, Kariréia tõpamoni. Iuasaaki Xoão kapatxisareri patxisatari iua uini Xotão inakoriãtaã. \v 10 Xesosi kanĩkiĩtakasaaki, iua itikari iaxiti takakini. Iuasaaki Erekari Matamatakoti katxaka kamoa katxakini atoko. Iua nopini apoka. \v 11 Iuasaakipeka Teoso iaxitikiri txari: \p —Pite namarite, nitiretakiti, napokaerekatai, kotxi ninirekakiti pikama. \s1 Satanasi Atamakaerekatiniri Xesosi \r (Mateo 4.1-11; Arókasi 4.1-13) \p \v 12 Iuasaaki Erekari Matamatakoti iokanatari Xesosi ãparaã makipakaniãtaã. \v 13 Iuaãtaã ikaikota koarẽta õti. Iuasaaki Satanasi atamakaerekatari iua. Iuaãtaã auari kaxipirini kaneenamarini. Ininiã Teoso nitiriakori iaxitikini nĩkatari Xesosi. \s1 Xesosi Mipotorikiniri Iparĩka Kariréia Tõpa \r (Mateo 4.12-22; Arókasi 4.14-15) \p \v 14 Xoão kateia ãki takikosaaki, Xesosi sari Kariréia tõpamoni. Iuaãtaã isãpiretari Teoso iokanapirena erekari, Teoso auĩtetxi ininiãua pirena. \v 15 Itxari: \p —Teoso keto apopeka. Iua auĩtetxi ininiua apokaãpotapeka. Ininiã hĩtakanapariko himaerekani. Hãuikariko Teoso iokanapirena erekari —itxa Xesosi. \p \v 16 Xesosi tĩpokota Kariréia poati tiniã. Iuasaaki atamatana ipi hetxi takakani, Simão Petro, itari Ãtree pakini. Iua atamatana itakinirina hetxi. \v 17 Ininiã Xesosi txana: \p —Uatxa masa notakata. !Himaĩkaikariko ximaki. Ãtião hĩparĩka auako. Nisãkire hĩsãpiretako kãkitimoni —itxa. \p \v 18 Ininiã iuasaaki ninoa takanapari hetxi, sa itxana Xesosikata. \p \v 19 Apikomoni ninoa saãpota. Itikana Txiako, itari Xoão pakini. Ninoa Sepeteo anaakori. Kanaua miramaneri ãki auanãtana iuasaaki. Hetxi iotsaãnãtana. \v 20 Iuasaaki iua akiritana ninoa. Ininiã ninoa takanapari iri, iri nitiriakori pakini kanaua ãki. Eereka isana Xesosikata. \s1 Kiki Maerekati Matamatakoti Auaĩtotakiti \r (Arókasi 4.31-37) \p \v 21 Xesosi imoianariakorikata apoka Kapanaoõ sitatxiti. Ininiã tomatiko õtisaaki Xesosi sari aiko Xoteo apotiitiniãtaãua oerekarauatini ĩkapani. \v 22 Iua sãkire kenakotakani tsorĩkaãta, kotxi kona kaiõkatsoparerini atokoni !itxa. Iua oerekakiti sãkiretxiti pataparari, kotxi !isãpiretari ãti koerekareri sãkire apanakini kaiõkatsoparerini atoko. Iuaka sãkirekara isãpireta. \p \v 23 Iuasaaki aiko ãki Xoteo apotiitiniãtaãua aua kiki maerekati matamatakoti auakiti. Iua akiripoakata: \p \v 24 —Xesosi Nasaree sitatxitikiri. Kipa pinireka atemoni? Pite ina ate pixipokini ĩkapanikani? Erekarinoka kamakarii. Teoso nakiti pitxaua —itxa. \p Ikara atoko iua akiripoakata, kotxi iua maerekati matamatakoti pĩkari Xesosi. \p \v 25 Ininiã Xesosi itapararitika txari: \p —Piotoka. Pitakanapariko ere kiki ĩto. \p \v 26 Iuasaaki maerekati matamatakoti iõkokaĩtotari. Ikatxakasaaki, akiripoakata. \p \v 27 Kãkiti iuaãtaã auakani tsorĩkaãta. Iuasaaki imisãkiretakakauana: \p —Kiripa? Atxiĩti oerekakori sãkiretxiti amaneri apopeka? Iua sãkire kaposotiireri. Ipaniãtakiti maerekati matamatakoti kamapeka —itxanãtana. \p \v 28 Ininiã ikara pirena iaripireta ikini Kariréia tõpati. \s1 Xesosi Makananitiniro Simão Petro Imakiro \r (Mateo 8.14-15; Arókasi 4.38-39) \p \v 29 Ininiã Xesosi, Txiako, Xoão pakini takanapakasaakiri aiko Xoteo apotiitiniãtaãua, isana Simão, Ãtree pakini aapokomoni. \v 30 Iuasaaki Simão imakiro apoomata. Osirĩkanãta. Ininiã ninoa sãpiretari Xesosi oamianare. \v 31 Ininiã Xesosi sari oamoni. Imaĩkaro ouako. Õkitikaro. Iuasaakipeka oãpoomare !auaika. Ininiã opotorika oparĩkauatini, ninoa kiena okamini ĩkapani. \s1 Xesosi Makananitinina Amianatakani \r (Mateo 8.16-17; Arókasi 4.40-41) \p \v 32 Ininiã mapiãnikata kãkiti minana ikinipoko amianatakani, maerekati matamatakoti auaĩtotakini pakini iuamoni. \v 33 Ininiã ikinimane iua sitatxi auakani apotiitaua aapokotxi tore takote. \v 34 Ininiã Xesosi makananitana itomaneri amianatakani. Kaiãopokori amianari auakini imakananita. Apaka omitikana itomaneri maerekani matamatakoni. Iuasaaki !auiritana ninoa sãkirauatini, kotxi ninoa imarotari Teoso ãkiri ininiua Xesosi. \s1 Xesosi Sãpiretiniri Teoso Sãkire \r (Arókasi 4.42-44) \p \v 35 Ĩkanõkapanika mapiãpanika Xesosi õkitikaua. Itakanapari aapokotxi. Iuanoka sari kãkiti mauakaniãtaã iri iaxitikiri imisãkiretini ĩkapani. \v 36 Eereka Simão imoianariakorikata sari Xesosi initinina ĩkapani. \v 37 Ninoa apokasaakiri, itxana: \p —Ikinimane nitai —itxarina. \p \v 38 Xesosi apakapapiretana: \p —Masa ãtiãtaã kãkiti aapokomoni. Iuaã nisãpiretariko Teoso sãkire, kotxi ikara atoko itxa niparĩka kãkitimoni. \v 39 Xesosi sari ikini Kariréia tõpa. Aiko Xoteo apotiitiniãtaãua isãpiretari Teoso sãkire. Apaka omitikana maerekani matamatakoni kãkiti ĩtoã auakani. \s1 Kiki Maere Matati \r (Mateo 8.1-4; Arókasi 5.12-16) \p \v 40 Amianatakari maere matati apoka Xesosimoni. Ikapotoreẽkaua iua apisatoõ. Iua iteene amanaãri: \p —Nimarotari, pinirekiniãri piposotari erekape pitxĩkitakinino —itxa. \p \v 41 Ininiã iuasaaki Xesosi iteene tiretari iua. Itakari iuako iua nopini. Itxari: \p —Ari, ninirekapitikari. Erekapekai uatxa. \p \v 42 Iuasaakipeka amianari !auaika. Erekapekari iua. \p \v 43 Xesosi iokanatari iua. Iuasaaki isãpiretari iua: \p \v 44 —Kona pisãpiretapiri apanakini pitemoni nikamakiti. Uatxa merepanika pisa sasetotxiakorimoni. Poerekari piĩto ninoamoni. Eereka pikamariko Moisesini paniãtakiti. Ikara atoko oerekari kãkiti atão erekapeka pinini —itxari. \p \v 45 Iuaritika isãpiretapikari Xesosi kamakiti. Ininiã iaripireta ikara pirena. Ikara xika Xesosi !iposotaika isini aapokotximoni. Ikaikota kãkiti mauakaniãtaã. Iuaritika kãkiti sari iuamoni. \c 2 \s1 Matĩpokotakati Pirena \r (Mateo 9.1-8; Arókasi 5.17-26) \p \v 1 Eereka mapaõtipeka inaka atoko iuaĩkana Xesosi Kapanaoõ sitatxiti apoka itxa. Iaripireta Xesosi inirimane aapoko apokini. \v 2 Iuasaakipeka mirikiniti kãkiti apoka iuamoni, ininiã iua aapokotxi xãpoka. Apotiitauana ĩronakikoãtaã apaka. Ininiã !apakata apanakini kãkiti ĩroini aapokotxi ãki. Iuasaaki Xesosi sãpiretari Teoso sãkire kãkitimoni. \v 3 Iuasaaki ipi ipi pakini kikiakori minari matĩpokotakati. \v 4 Kãkiti itomaneri ĩronakikoãtaã aua, ininiã kona iposotarina Xesosi takote apokinina. Ininiã aapokotxi nopini, Xesosi manapi ninoa sonatari iua matĩpokotakati iokatxakinina tĩkane Xesosimonikari. Iposo atoko isikakaãpotarina iua manapi. \v 5 Xesosi imarotari ninoa atão auikiniri iua sãkire. Ininiã Xesosi txari matĩpokotakatimoni: \p —Namarite, pimaerekani makatxakapeẽkaika —itxa. \p \v 6 Iuasaaki ãtikaka kaiõkatsopareriakori topãkanãta iuaã. Itsorĩkaãnãtana. Ixiniremoninani: \p \v 7 —Kinirepa ia kiki ikara atoko itxa? Maerekati isãpiretakiti, kotxi Teosonanira posotari imakatxakiniri kãkiti maerekani —itxa ninoa sãkire. \p \v 8 Iuasaakipeka Xesosi imarotari ninoa xinikakiti ãkixinireẽna. Ininiã Xesosi txana ninoa: \p —Kininiãpa ikara atoko hĩtxa xinireta? \v 9 Nitxari iua imaerekani nimakatxakini, txamari !himarotari imaerekani atão nimakatxakini. “Põkitikaua. Pisirimata pikoseka, sipe pitxa,” nininiã, iuasaaki himarotari nisãkire atão ininiãua, kotxi hĩtikari. Niposotiire imaerekani nimakatxakini ĩkapani, niposotiire iua nõkitikini ĩkapanitxikana. \v 10 Ininiã uatxaika noerekai hĩte, Teoso iokanatano nota hĩtari iaxitikiri ĩkorapokoritimoni kãkiti maerekani nimakatxakini ĩkapani —itxana kaiõkatsopareriakori. \p \v 11 Ininiã matĩpokotakatimoni itxa: \p —Põkitikaua. Pisirimata pikoseka, sipe pitxa paapokomoni —itxa. \p \v 12 Iuasaakipeka iua õkitikaua. Ikosekari isirimata. Ĩkorape itxa ikinimane okiãtaã. Imakinika kãkiti tikoka. \p —Peerekari Teoso kamakiti. Kona mitxi ate itikari ĩkora atoko inakari —itxanãtana kãkiti. \s1 Mateo Pirena \r (Mateo 9.9-13; Arókasi 5.27-32) \p \v 13 Ininiã iuaĩkana isari ipoamoni. Kaiãopokori kãkiti apotiitaua iuakata. Iuasaaki oerekana ninoa. \v 14 Isaãpotakasaaki, atamatari Arevii inakori. Ãti iuãka Mateo inaãka. Aopeo inakori ãkiri itxaua iua. Iitopãkanãta auĩtetxiakori txineirote apakapiniãtaã. Ininiã Xesosi txari: \p —Masa notakata. \p Iuasaakipeka õkitikaua, Xesosikata sa itxa. \p \v 15 Eereka Xesosi nipokota Arevii aapoko. Itori auĩtetxiakori txineirote apakapakani, itori apanakini maerekani, topãkanãta Xesosi takote, imoianariakori takote pakini. Kaiãopokori kãkiti aua iuasaaki, kotxi kaiãopokori kãkiti Xesosikata sikani. \v 16 Pariseoakori, kaiõkatsopareriakori pakini itikari Xesosi auĩtetxiakori txineirote apakapakanikata, apanakini maerekanikata pakini inipokotini. Ininiã kaiõkatsopareriakori, pariseoakori pakini pimaãna Xesosi moianariakori: \p —Kinirepa hinipokota auĩtetxiakori txineirote apakapakanikata, maerekanikata? —itxana. \p \v 17 Xesosi ikara ikenakotakasaaki, itxana: \p —Kãkiti mamianatakani kona nirekari kãkiti pinĩtxi imarotakari. Amianatakaninokara nirekari pinĩtxi imarotakari. Nota uai apoka maerekani nakiritini ĩkapani, imaerekanina itakanapinina ĩkapani. Kona nakiritari kãkiti “atão inakari kamakani” uãkatakaniua —itxa Xesosi. \s1 Nipokori Takanapiko Teoso Misãkiretiko Ĩkapani \r (Mateo 9.14-17; Arókasi 5.33-39) \p \v 18 Ãti õti Xoão moianariakori, pariseoakori pakini takanapari inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani. Iuasaaki kãkiti pimaãri Xesosi: \p —Kinirepa Xoão moianariakori, pariseoakori pakini takanapari inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani, txamari pite moianariakori kona ikara atoko !itxana. \p \v 19 Ininiã Xesosi: \p —Kiiniri kãkiti ĩtanorouatakasaaki, ĩtanorouatakari aua iuaã, ininiã kona kãkiti takanapari inikini iuasaaki. Kona iua ĩtanorouatakari nirekari kãkiti natxitini. Ininiã iua auakasaaki ninoakata, ikinimane nipokota. \p \v 20 Ininiã nota ĩtanorouatakari atoko nitxa. Nota auakasaaki nimoianariakorikata, kona itakanaparina inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani. Ãti õti nota !auaika nimoianariakorikata. Iuasaakiikarako itakanaparina inipokotinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani. \s1 Amaneri Mãkatxi Pirena \p \v 21 Kona kãkiti tãpanetari mãkatxi kitxakari mãkatxi mata amaneriã. Mãkatxi mata amaneri itxikika, ininiã kitxakari tsorakita. \s1 Amaneri Sako Aamata Kamakori \p \v 22 Kona kãkiti takari iãriã amaneri sako kitxakari aamata kamakori ãki. Itakiniãri, koanatxi kitxakari aamata kamakori tsorakita, ininiã iãriã xikepoata, ininiã koanatxi !kikeikari. Sako amaneri ãki itakaãka iãriã amaneri. Iua atokokana kona hĩkoketari kitxakari sãkiretxiti amaneri sãkiretxitikata. \s1 Tomatiko Õti Pirena \r (Mateo 12.1-8; Arókasi 6.1-5) \p \v 23 Tomatiko õti Xesosi imoianariakorikata napaãpota kikio triko takikoãtaã. Ininiã ninoa makatxakaro triko iki mapaki inikinirona ĩkapani. \v 24 Pariseoakori atamatana, ininiã itxarina: \p —Kinirepa ninoa parĩkauata tomatiko õtisaaki? —itxana. \p \v 25 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Kona hãtatsopatapanikari Taviini kamakiti? Iua, imoianariakorikata natxitakasaaki, kona himarotatari ikamakiti? \v 26 Iua ĩroã Teoso misãkiretikoãtaã. Apiataa inakori sasetotxi auĩte apiatakari iuasaaki. Iuaã Tavii nikari komiri Teosomoni sikakori. Sasetotxinokara auiritaãka iua komiri inikinina. Apanakini !auiritaãka inikiniri. Txamari Tavii sikari imoianariakori inikinina ĩkapani. \p \v 27 —Tomatiko õti kamaãka, kãkiti ĩto ereka inini ĩkapani. Kona kãkiti kamaãka tomatiko õti auini ĩkapani. \v 28 Nota hĩtari iaxitikiri posotari ikinipoko ninireẽkiti nikamini tomatiko õtisaaki, kotxi Apiananiri nitxaua —itxa Xesosi. \c 3 \s1 Motĩkauakotakari Pirena \r (Mateo 12.9-14; Arókasi 6.6-11) \p \v 1 Iuaĩkana Xesosi imoianariakorikata ĩroã aiko Xoteoakori apotiitiniãtaãua. Iuaã apokari kiki motĩkauakotakari. \v 2 Ininiã iuaã auakani txari \p —Atxiĩti iua erekapeka txĩkitakari motĩkauakotakari uatxa tomatiko õtisaaki? \p Ninoa xinikari ikara atoko inini, kotxi ninoa kinirão apoĩtaka txari Xesosi. \v 3 Ininiã Xesosi akiritari iua motĩkauakotakari: \p —Uaimoni pina —itxari. \p \v 4 Iposo atoko ipimaãna iuaã auakani: \p —Kipa atão Teoso paniãtaua akamini tomatiko õtisaaki? Maerekati akaminikani? Erekari akaminikani? Ipaniãtataua ãti amakananitini? Ipaniãtataua ãti aõkini? \p Txamari ninoa !kasãkirena. \v 5 Xesosi atamatana. Iuasaaki inaiataua, iuaritika imatinaniuata, kotxi ninoa !inirekari atão imarotinina. Ininiã Xesosi txari iua motĩkauakotakari: \p —Pisirĩkauakota —itxari. \p Ininiã itamẽkauakota. Erekape itxa iuako. \v 6 Ininiã pariseoakori potorika iuaã. Isana Erotxi sãkire auiãkanimoni. Iuaãtaã ninoa xinikari Xesosi okaenetinina. \s1 Itori Amianatakani Sari Xesosimoni \p \v 7 Ininiã Xesosi sari Kariréia poamoni. Iuasaaki itori kãkiti Kariréia tixinikini, Xotéia tixinikini pakini sari iuamoni. \v 8 Xerosareẽ sitatxitikini, Itoméiakini, Xotão ipiniãkini, Txirokini, Sitoõkini pakini sari iuamoni. Ninoa kenakoenetari ikamakiti, ininiã iuamoni isana. \v 9 Ininiã ipaniãtana imoianariakori: \p —Kanaua himina, kotxi kaiãopokori kãkiti katikaãpotano. Ininiã kanaua ãki niereẽtaua —itxa Xesosi. \p \v 10 Iuasaaki kaiãopokori kãkiti erekapeka itxĩkitakapeka. Apanakini amianatakani nirekakari imaãtakinirina Xesosi, erekapeka ininina ĩkapani. Ininiã ikatikaãpotarina Xesosi, kotxi kaiãori kãkiti. \v 11 Maerekati matamatakoti auakini atamatakasaakiri Xesosi, irikana Xesosi apisatoõ. Akiripoatana: \p —Teoso ãkiripitikai pite. \p \v 12 Ininiã Xesosi kona auiritana ninoa: “Teoso ãkiripitikai,” ininina. \s1 Xesosi Mereẽna Tosi Imoianariakori \r (Mateo 10.1-4; Arókasi 6.12-16) \p \v 13 Iposo atoko Xesosi sari õtanoxiratarimoni, akirita itxana inirekaãkini. Ininiã ninoa sari iuamoni. \v 14 Ininiã iua mereẽna tosi kikiakori iuakata kaikotakani tĩkane, Teoso sãkire sãpiretakani ĩkapani. \v 15 Iua sikari iposotiire ninoamoni, amianatakani erekapeka itxĩkitakinina ĩkapani, apaka maerekati matamatakoti omitikinina ĩkapani. \v 16 Ininiã akiritari Simão. Xesosi takauãkatari Simão ãti iuãka. Petro itxaua. \v 17 Akiritana Txiako, itari Xoão pakini. Sepeteo anaakori itxauana. Xesosi takauãkatana ninoa Poanexi. Poanexi Popĩkari sãkireẽ “Ikarokirauari anaakori.” \v 18 Akiritana Ãtree, Piripi, Patoromeo, Mateo, Tomee, Txiako pakini. Aopeo ãkiri itxaua iua Txiako. Akiritana Tateo, Simão pakini. Homano omanatakari iua Simão. \v 19 Akiritari Xotasi Isikariotxi inakori apaka. Xesosi mĩkapiritakari itxaua iua Xotasi Isikariotxi. Pakini Xesosi akiritakini imoianariakori ininiuana ĩkapani. \s1 Maerekani Matamatakoni Omitikiko \r (Mateo 12.22-32; Arókasi 11.14-23; 12.10) \p \v 20 Iuaĩkana ãti aapokotxitimoni isa Xesosi, imoianariakorikata. Iuasaaki mirikiniti kãkiti iuaĩkana apotiitaua. Ikara atoko ininiã kona ninoa nipokota. !Apakata inipokotinina, kotxi mirikiniti kãkiti aua iuaã. \v 21 Xesosi nirimane kenakotari kãkiti apotiitiniua iuakata. Ininiã isana iua apinina ĩkapani. \p —Imapitxiritapeka —itxana. \p \v 22 Kaiõkatsopareriakori Xerosareẽ ĩkani apoĩtari Xesosi maerekati ikamini. Ninoa sãkire: \p —Peosepoo inakori auaĩtotari iua. Ininiã Peosepoora omitikari maerekati matamatakoti —itxana. \p Peosepoo Satanasi itxaua. Apanakini sãkire: \p —Maerekani matamatakoni auĩte sikaposotiiretari Xesosi maerekati matamatakoti omitikini. \p \v 23 Ininiã Xesosi akiritari kãkiti isãkire ikenakotinina ĩkapani. Sãpirenatxi atão inakari oerekiko isãpiretana ninoa. Ipimaãna: \p —Natokopa itxa Satanasika omitikiniua? \v 24 Auĩtetxi tixine auakani naiatakakiniãua, ixipokaãkanako. \v 25 Kãkiti aapoko ãki auakani ninoakakarika neenamauatiniã, ixipokaãkanako apaka. \v 26 Iua atokokana, Satanasi nitiriakori, ninoakakarika naiatakakiniãua, Satanasi tapara xipokako. \p \v 27 —Kona kãkiti ĩroã kiki mitapoari aapoko ãki iĩtiriuatini ĩkapani. Kinirão iĩtiriuataka, ininiã iaxirikari mitari mitxi. Iposo atoko inirekaãkiti iĩtirĩka. \p \v 28 —Ari, atãopitikara nota txai hĩte. Apakata Teoso makatxakiniri ikinipoko maerekati kãkiti kamakiti, imaerekani Teoso imisãkirepiretini pakini. \v 29 Txamari ãtipekana maerekati kamakari aua. Erekari Matamatakoti misãkirepiretakari maerekani makatxakiko kona auari. Ikara atoko inakani inikoriãriko imisiritiko maerekani misiritikoãtaã —itxa Xesosi. \p \v 30 Xesosi ikara atoko itxa, kotxi pariseoakori txari: “Iua auari maerekati matamatakoti.” \s1 Xesosi Inoro, Itariakori Pakini \r (Mateo 12.46-50; Arókasi 8.19-21) \p \v 31 Iuasaaki itariakori inorokata apoka porikiti. Ipaniãtarina ãti akiritiniri Xesosi. \v 32 Iuasaaki itori kãkiti topãkakani ãkitari Xesosi. Isãpiretarina: \p —Pitariakori, pinoro apaka porikiti aua. Initanãtai —itxarina. \p \v 33 Ininiã Xesosi apakapapireta: \p —Kiripa nitariakori, ninoro pakini? \p \v 34 Iua atamatana itakote topãkakani: \p —Hãtamata, uai aua ninoro, nitariakori pakini. \v 35 Teoso nireẽkiti kamakani nitariakori, nitaroakoro, ninoro pakini itxauana —itxa Xesosi. \c 4 \s1 Katakareri Pirena \r (Mateo 13.1-9; Arókasi 8.4-8) \p \v 1 Iuaĩkana Xesosi oerekarauata ipoa takote. Kãkiti mirikiniti, ininiã imorõkokaua kanaua ãki. Iitopãka. Ninoa aua imiriĩ, ininiã iua kanauaã oerekarauata. \v 2 Itori Teoso sãkire oerekana ninoa sãpirenatxi atão inakari oerekikoã. Itxana: \p \v 3 —Hĩkenakota. Katakareri takarauata. \v 4 Itakarauatakasaaki itakareki irika kimapori tiniãpo. Ininiã kotipiriki nikari itakareki. \p \v 5 —Apanakini itakareki irika kai auiniãtaã, kipatxi mauakaniãtaã. Atãoka ipitxaka. \v 6 Kipatxi poiãoka auiniã atokatxi pataka apokasaaki itxarika. Omakotsani xika osonãka. \v 7 Apanakini irika inako sauaki. Inako aneẽkasaaki, okari takari. !Iriuata. Ipina. \p \v 8 —Apanakini irika kipatxi auiniãtaã. Ininiã iriuata. Ãti poiãoka iriuata, trĩtakata. Ãti apiata iriuata, sesẽtakata. Ãti kaiãopoko iriuata, seĩkata. \p \v 9 —Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \s1 Kãkiti Mimarotakiniti Xesosi Sãpiretini Pirena \r (Mateo 13.10-23; Arókasi 8.9-15) \p \v 10 Iuanani imoianariakorikata auakasaaki, ipimaãrina Xesosi: \p —Poerekaua mixikanani sãpirenatxi atão inakari oerekiko pisãpiretakiti? —itxarina. \p \v 11 Ininiã isãpiretana: \p —Teoso sãkire mauiãkani !imarotari Teoso auĩtetxi ininiua. Teoso oerekai hĩte ninoa mimarotakiniti. Teoso oerekana ninoa isãkire sãpirenatxi atão inakari oerekikoã. \v 12 Atxiĩti ninoa iteene atamatari Teoso oerekakiti, iuaritika !imarotarina atamatakitina. Atxiĩti iteene ikenakotarina Teoso sãkire, iuaritika !imarotarina ikenakotakitina. Imarotaãkamariko, akiritaãkamariko Teoso, ininiã Teoso makatxakamariko ninoa maerekani. \p \v 13 Ininiã Xesosi txari: \p —Himarotatari ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko? \p —!Aimarotari —itxana. \p —Ininiã natokopa ininiãparako himarotatari apanakini sãpirenatxi atão inakari oerekiko? \p \v 14 Ininiã imimarotakinitina oerekana: \p —Iua takarauatakari takari Teoso sãkire. \v 15 Aua kãkiti kimapori tiniãpo takarekitxi irikiniãtaã atoko inakani. Ininiã Teoso sãkire ikenakotakasaaki Satanasi apoka. Ininiã imakatxakari Teoso sãkire ãkixinireẽna apokakari. \p \v 16 —Aua kãkiti kai auiniãtaã atoko inakani. Ninoa kenakotakasaakiri Teoso sãkire, iuasaakipeka apakaparina ipoxokoniritikana. \v 17 Itxamana, kona kakotsari. Imaxikiko apokiniã, imisiritiko Teoso sãkire auikinina xika apokiniã, iuasaaki itakanaparina Teoso sãkire. \p \v 18 —Aua kãkiti aanaia auiniãtaã atoko inakani. Ninoa kenakotapitikari Teoso sãkire. \v 19 Txamari maerekaxiniretinoka itxana. Txineironoka inirekana, ininiã ikara misirienetana ninoa. Kaiãopokori inireẽkitina, Teoso manirekakiniti. Maerekaxiniretinoka ininina, txineiro, inireẽkitina pakini inako atoko itxa, ininiã !ixinikaikarina Teoso sãkire, ininiã kona iriuata. \p \v 20 Aua kãkiti kipatxi erekari auiniãtaã atoko inakani. Ninoa auikari Teoso sãkire. Iriuatana. Ãti iriuata poiãoka, trĩtakata. Ãti iriuata apiata, sesẽtakata. Ãti iriuata ito, seĩkata. \s1 Tirikapi Pirena \r (Arókasi 8.16-18) \p \v 21 Xesosi pimaãna ninoa: \p —Nanipa hĩtakari tirikapi? Kopiti ãkikani hĩtakatari? Amesa patapikani hĩtakatari? Konapitini. Hĩtakari itano imakinika iopinikini ĩkapani. \v 22 Iomaãtakori ãti õti oerekaãkako. Kipatakori oerekaãkako, kotxi nota imarotapitikari hĩkamakiti. \v 23 Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \p \v 24 Xesosi sãkirauatapanika: \p —Hĩtakaõtxikariko nisãkire. Imakinika hĩkenakotako. Erepaniko pikamakiti ãtimoni, kotxi pite kamakititxikana kamaãka pitemoni. Erepaniko, kotxi apiata ikamaãka pitemoni. \v 25 Teoso sãkire auakiti, iua sãkire kĩpitakari, Teoso sikari apikomoni imaroretxi iuamoni. Txamari Teoso sãkire kenakotakari, isãkire makĩpitakati, imarore xapiti iuamoni auakari makatxakaãkako. \s1 Takariki Pirena \p \v 26 Apikomoni Xesosi txari: \p —Teoso auĩtetxi ininiãua kiki takariki taãkari atoko itxa. \v 27 Itakarauata. Imaka ĩkanõka. Ãti iparĩka ikama pokamara. Iuasaaki itakare pitxakapeka. Kona iua imarotari otomorekini. \v 28 Merepanika otomoreka. Iposo atoko opitxaka. Eereka opa aua. \v 29 Oaneẽpeka onakasaaki katakareri makoapataro, kotxi oamiko manapipeka itxa. \p Ikara atoko itxa Teoso auĩtetxi ininiãua. \s1 Mostata Pirena \r (Mateo 13.31-32; Arókasi 13.18-19) \p \v 30 Xesosi sãkirauatapanika. Itxari: \p —Natokopa itxa Teoso auĩtetxi ininiãua? Ĩkiripa sãpirenatxi atão inakari oerekiko oerekaua? Ia atoko itxa: \v 31 Teoso auĩtetxi ininiãua mostata oki atoko itxa. Axapitikiro oa. Apanakini iki apiata. \v 32 Otakaãka atoko opitxaka. Eereka oaneẽ. Apanakini takari ĩtano apiata oa. Amaripokoro okati. Kotipiriki takari okoa okatiã. Iua atokotxikana Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \p Merepanika poião kãkiti. Eereka apiata. Eereka kaiãopokori kãkiti auĩtetari Teoso. Txamari iuasaaki Satanasi apoka ninoamoni kotipiriki apokini atokokana. \p \v 33 Kaiãopokori sãpirenatxi atão inakari oerekiko isãpiretana, Teoso sãkire imarotinina ĩkapani. Ninoa imarotakasaakiri isãkire, apiata isãpiretana. Imimarotakanisaakiri isãkire, poiãonoka isãpiretana. \v 34 Teoso sãkire oerekasaakina ninoa, sãpirenatxi atão inakari oerekikonoka isãpireta. Eereka imoianariakorinoka auakasaaki iuakata, oerekana ikara imarotinina ĩkapani. \s1 Xesosi Iotokakiniri Ĩtima \r (Mateo 8.23-27; Arókasi 8.22-25) \p \v 35 Iua õtipanika mapiãnikata itxana imoianariakori: \p —Maĩpiriãta ipoa. Ipiniãmoni masa —itxana. \p \v 36 Ininiã itakanapana itomaneri kãkiti. Iuasaaki imoianariakori anikari Xesosi kanauaã. Apanakini kanaua axapitiri apaka sari ninoakata. \v 37 Ĩpiriãtakasaakina ĩtima kataparari apoka ninoamoni. Tsakati kataparari, ininiã ãparaã ierepeẽpokataua kanaua ãki. Kanaua sakikaariãpotape. \p \v 38 Iuasaaki Xesosi ikapokiãmoni imakanãta. Isirimata nopini imakanãta. Ninoa õpirĩkari iua: \p —Kona pimaãkataua ate. Kona pitiretataua? Apinanapanoka —itxana. \p \v 39 Ininiã imereka. Ipinitari ĩtima: \p —Piotoka. Auapika pitxako —itxari ipoa. \p Ininiã itsorĩkaxitita. Ĩtima iotoka. Tsakati iotoka apaka. \v 40 Ininiã Xesosi: \p —Natokopa ininiãpa kapĩkarei hĩte? Kinirepa hĩte kona auikano nota? —itxana ninoa. \p \v 41 Apiapĩkareta ninoa. Ininiã ninoa: \p —Kinakaripa ia kiki, kotxi ĩtima, tsakati pakini auikari iua sãkire —itxana. \c 5 \s1 Kiki Maerekani Matamatakoni Auaĩtotakiti \r (Mateo 8.28-34; Arókasi 8.26-39) \p \v 1 Xesosi imoianariakorikata apoka ãtiãtaã Xerasa tõpa, Kariréia poa ipiniã. \v 2 Xesosi kanĩkiĩtakasaaki, kiki ina iuamoni. Iua akauariãtaã auakari. \v 3 Iuaãtaã iua auanãta. Kãkiti !iposotari iĩtxikiniri iua. Iĩtxikare metao kamakori karakitapekata. \v 4 Kaiãokatani kãkiti ĩtxikari iuako, ikiti pakini metaoã, txamari ikakarakitsatari metao. !Apakata kãkiti nĩkatiniri iua. \v 5 Ĩkanõka, pokamara pakini ixirataãtaã akiripoanãta akauari auiniãtaã. Kai soroã iuaka ikisauakitataua. \v 6 Õtakopanika atapari Xesosi inini. Ininiã imiteẽkata iuamoni. Ikapotoreẽkaua iua apisatoõ. \p —Apiananiri pitxaua —itxa. \p \v 7 Akiripoakata: \p —Xesosi, Teoso ãkiri pitxaua. Apiananiri ãkiri pitxaua. Kipa pinireka nota ĩkapani? Teoso uãkaã namanaãi pite, kona pimisiritapeno —itxa maerekati matamatakoti. \v 8 Ikara atoko itxa kotxi Xesosi paniãtari: \p —Maerekati matamatakoti pisipeka. Pitakanapari ere kiki —itxari. \p \v 9 Xesosi pimaãri: \p —Kipa piuãka? —itxari. \p Iua apakapapiretari: \p —“Itori” ninaãka niuãka. Kotxi itori maerekani matamatakoni ate. \p \v 10 Iteene iua amanaaãpotari Xesosi: \p —Kona piokanatapeua ãtiãtaã. \p \v 11 Iuasaaki auari kaiãopokori irari ixiratamoni nipokonãtakani. \v 12 Maerekati matamatakoni iteene amanaãri Xesosi: \p —Piokanataua ate irarimoni. Pauiritaua ate sini ninoamoni —itxanãtana. \p \v 13 Ininiã Xesosi iokanatana. Iuasaakipeka maerekani matamatakoni takanapari iua kiki, ĩroã itxana irari ĩtomoni. Iuaãtaã auari ipi mio irari. Ninoa ĩroãkasaaki, irari miteẽkata oiokiriĩtini ipoamoni. Komoka, axãpoãta itxana iuasaaki. \p \v 14 Irari nĩkatakani miteka sitatximoni, aapokotxi poião auinimoni pakini. Isãpiretana kãkiti itikakitina. \v 15 Eereka isana Xesosimoni. Iuasaaki atamatarina kiki mitxi maerekati auaĩtotakiti. Iitopãkanãta. Mãkatxi auapekari. Atão iĩkitapeka auari. Iuaritika ninoa pĩkarauata. \v 16 Itikakani sãpiretari apanakini iua kiki pirena, irari pirena pakini. \v 17 Kãkiti iuaãtaã auakani paniãtari Xesosi osipikiniri iuaãtaã. \p \v 18 Xesosi iereẽtakasaakiua kanaua ãki, iua kiki amanaãri iuakata isini ĩkapani. \v 19 Xesosi !auiritari. Itxari: \p —Pisa pinirimanemoni. Pisãpiretana Apiananiri kamakiti pite ĩkapani. Pisãpiretana iua iteene iamonĩkai pite. \v 20 Ininiã iua sipe. Iuaãtaã auari sitatxi tesi pakini. Iua kiki sari ninoa tesi sitatxitimoni. Isãpiretari kãkiti Xesosi kamakiti iua ĩkapani. Iuaãtaã auakani tsorĩkaãta: \p —Anekani, peerekari Teoso —itxana. \s1 Xáiro Amanaãkiti Pirena \r (Mateo 9.18-19; Arókasi 8.40-42) \p \v 21 Ininiã eereka Xesosi ĩpiriãta ipoa. Ininiã ipoa ĩtiniã kaiãopokori kãkiti apotiitaua iuakata. \v 22 Aiko Xoteo apotiitiniãtaãua sikani auĩte apoka iuamoni. Akiritaãka Xáiro iua. Iua kapotoreẽkaua Xesosi apisatoõ. \v 23 Iua iteene amanaãri Xesosi: \p —Namarite opinanapanoka. Masa notakata. Pitakari piuako oa nopini erekape onini ĩkapani. \p \v 24 Ininiã Xesosi sari iuakata. Kãkiti kinapokope itxakata isinina. \s1 Xesosi Mãka Maãtakakaro \r (Mateo 9.20-22; Arókasi 8.43-48) \p \v 25 Iuasaaki sito amianatakaro apoka. Tosikanani oa arẽka !iotoka. \v 26 Okinika otxineiroteẽ oĩkitxitapekari oamianare imarotakani. Kaiãopokori ipitamaro. Txamari ninoa !iposotari imakatxakinirina oamianare. Kona erekaro. Apiata oamianare. \v 27 Okenakoenetakasaakiri Xesosi napini, osari iuamoni. Omaãtakari imãka, \v 28 kotxi oamoni: “Nimaãtakiniãri imãka, iuasaakiika erekapekano,” otxanãta oxinikakiti. \v 29 Ininiã omaãtakasaakiri, oarẽka iotoka. Iuasaakipeka oimarotari erekape onini. \p \v 30 Iuasaakiika Xesosi posotiire sari oamoni. Ininiã ikirioka kãkiti sauaki. Eereka ipimaãna: \p —Kipa maãtakatari nimãka? —itxa. \p \v 31 Iuasaaki imoianariakori apakapapiretari: \p —Apiananiri, patamata. Itomaneri kãkiti kinapokopeka, iuaritika pite pimaãri kãkiti: “Kipa maãtakatano?” pitxa —itxana. \p \v 32 Iuaritika Xesosi nitari imãka maãtakakari. \v 33 Iuasaaki oa sito imarotari erekape onini, ininiã okapotoreẽkaua iuamoni. Opĩkarauata. Okikinanaka. Eereka osãpiretari ikinika oamianare iuamoni. \v 34 Ininiã Xesosi txaro: \p —Namarite, pite erekapekai uatxa, kotxi pauikari niposotiire. Pisipiniikaua, erekaxinirepekai —itxa Xesosi. \s1 Xáiro Ãkero Õkitikiko \r (Mateo 9.23-26; Arókasi 8.49-56) \p \v 35 Xesosi sãkirauatakasaaki oakata, apanakini Xáiro nitiriakori apoka. Itxari: \p —Pamarite !auaika. Opĩpeka. Pauiritari Xesosi kanapiriini. \p \v 36 Ininiã Xesosi !imaãkatari ikara pirena. Itxari Xáiro: \p —Kona pipĩkarauatape. Pauikano —itxari. \p Ininiã ninoa sari Xáiro aapokomoni. \v 37 Xesosi auiritana Petro, Txiako, Txiako itari Xoão pakini sini iuakata. !Auiritana apanakini sini iuakata. \v 38 Ninoa apokasaaki Xáiro aapoko, kãkiti iuaãtaã auakani !imarotarina ikamakitina. Ikinipoko kãkiti txiapanãta, akiripoakanãtana. \v 39 Xesosi ĩroã. Itxana: \p —Kinirepa iteene hĩtxiapanãta? Kinirepa hãkiripoanãta? Amarini !ipina. Oimakanãta —itxa. \p \v 40 Ininiã inapetarina iua. Ininiã iokanatana ninoa mapara. Oĩri, onoro, Xesosi moianariakori pakini ĩroã amarini auiniãtaã. \v 41 Imaĩkaro ouako. Iuasaaki isãpiretaro oa isãkireẽ: \p —Taritaa komii. \p Popĩkari sãkireẽ: “Amarini põkitikaua.” \v 42 Iuasaakipeka oõkitikaua. Otĩpokota. Oa amarini aua tosi anokanani. Iuasaaki ninoa iteene tsorĩkaãta. \v 43 Ininiã Xesosi paniãtana: \p —!Hĩsãpiretapiri apanakini nimakananitiniro oa. \p Apaka ipaniãtana isikakienatiniro oa. \c 6 \s1 Nasaree Auakani Kona Auikari Xesosi Sãkire \r (Mateo 13.53-58; Arókasi 4.16-30) \p \v 1 Xesosi imoianariakorikata potorika iuaã. Nasaree sitatxitimoni isana. Iuaãtaã mitxi Xesosi aneẽ. \v 2 Tomatiko õtisaaki iua oerekari kãkiti aiko Xoteo apotiitiniãtaãua. Xesosi sãkire kenakotakani tsorĩkaãta. Itxana: \p —Nanipa apaiaõkarauata, ikara atoko imarotini? Kipa oerekari imarore? Ikamakiti oerekari apiata imarore aua. Kininiãpa ĩkora atoko itxa posotiireta? \v 3 Ate imarotari iua, kotxi aapokotxi kamakari itxaua iua. Maria ãkiri iua. Iua itariakori Txiako, Xosee, Xota, Simão pakini itariakori itxauana. Itaroakoro apaka aua uai, ininiã ate imarotari iua —itxana. \p Ikara xika kona ninoa auikari isãkire. \p \v 4 Ininiã Xesosi txana ninoa: \p —Teoso sãkire sãpiretakari paxitaãka, txamari Teoso sãkire sãpiretakari itixineẽ auakasaaki, iuaã auakani, inirimane, iua aapoko ãki auakani pakini !ipaxitari. !Auikarina iua sãkire —itxa. \p \v 5 Ininiã iuaã kona ikamari iposotiire apiari. Iuako itaka ãtikaka amianatakani nopini, ininiã amianatakani erekapeka itxĩkitaka. \v 6 Itsorĩkaãta, kotxi iuaã auakani !auikari isãkire. Ininiã iua tõpa isari aapokotximoni. Oerekarauata iuaã. Eereka isari apanakini aapokotxitimoni. Iuaĩkana oerekarauata. Itxaãpota iuaãtaã. \s1 Xesosi Iokanatana Imoianariakori Kãkitimoni. \r (Mateo 10.5-15; Arókasi 9.1-6) \p \v 7 Xesosi akiritana imoianariakori tosi pakini. Ipi iokanata ãtiãtaã, iuaĩkana ãtiãtaã iokanatana ipi. Ikara atoko iokanaãpotana imoianariakori. Iposotiire isikana ninoa maerekani matamatakoni omitikinina ĩkapani. \p \v 8 Itxana: \p —Kona minakati hanikape. Hĩtsonerenoka hanika. Kona hĩtii, kona auatxi, kona txineiro !hanikape. \v 9 Hĩkiti mata hĩeretaka. Ãtika kasipiri himãka hanika. \v 10 Sitatxi hãpokasaaki, ãtika aapokotxinanirako hãua. Iua sitatxi hãuakasaaki, hĩkaikota iua kãkiti aapoko. Kona hãuape ãti kãkiti aapoko. \v 11 Kãkiti mapakapakanisaakii, hĩsãkire imakenakotakanisaakina, ininiã hĩtakanapana. Hĩpotorikasaaki, hĩkaxipokari kipatxi hĩkiti mataã auakari, ininiã ikara atoko hõerekana ninoa maerekani ininiuana. Kãkiti misiritiko sãpiretiko õti apokasaaki, Sotoma sitatxiti auakani misiritiko auapitika. Iuasaaki Komoha sitatxiti auakani misiritiko auapitika. Iuaritika sitatxi auakani hĩte mapakapakani misiritaãkako apiata iuasaaki. \p \v 12 Ininiã isana. Isãpiretari kãkiti imaerekani itakanapini. \p \v 13 Mirikiniti maerekati matamatakoti iokanatana. Iĩtxiã itakana amianatakani nopini. Ininiã erekapeka itxĩkitakana amianatakani. \s1 Xoão Kapatxisareri Ipinini \r (Mateo 14.1-12; Arókasi 9.7-9) \p \v 14 Auĩtetxi Erotxi inakori kenakopiretari Xesosi pirena. Xesosi uãka iaripireta ikini tõpati. Ininiã Erotxi xinikanãta: \p —Ikara Xesosi, Xoão kapatxisareri itxaua. Uatxa iua õkitikapekaua. Iuakara Xesosi itxa. Ininiãkara iposotiire aua iuamoni. \p \v 15 Ãtikaka uãkatari Xesosi Eríasi ininiua. Ãtikaka uãkatari Xesosi Teoso sãkire sãpiretakari kitxakapirĩka ininiua. \p \v 16 Ikara Erotxi kenakopiretakasaaki, itxari: —Xoãokara nitsotakakiitakitikara iua Xesosi txa. Ipĩpekariika iuaĩkana õkitikapekaua —itxa. \p \v 17 Mitxi Erotxi takaro itari Piripi ĩtanoro. Ouãka Erotxia inakoro. Oa xika Erotxi maĩkari Xoão. Iaxiriĩtotari, kateia ãki taka itxari. \v 18 Xoão takaãka kateia ãki, kotxi itxari Erotximoni: \p —!Erekari pitari ĩtanoro pitakini —itxari. \p \v 19 Ikara xika Erotxia apaka omanatari Xoão. Oa iteene kinirão okaka otxamari Xoão. Kona oposotari oõkiniri iua, \v 20 kotxi Erotxi pĩkari Xoão. Iua imarotari, atão inakarinoka kamakari, erekarinoka kamakari ininiua Xoão. Xoão sãkire ikenakotakasaaki, !iteene !imarotari isãkire, iuaritika iua apokaerekatari ikenakotiniri isãkire. \p \v 21 Erotxi kamari isaiã kiiniriti. Iua kemaĩtxitana sotato auĩteakori, Kariréia auakani auĩteakori, apanakini auĩteakori pakini. \v 22 Ininiã Erotxia ãkero apoka iua kiiniritiã. Iuasaaki oserenapirĩkata Erotxi apisatoõ, ikemaĩtxitakini apisatoõ pakini. Ninoa potxitari oserenini. Ininiã Erotxi txaro oa ãtokoro: \p —Pinirekakiti pamanaãno, ininiã nisikai. \v 23 Atãopitikara nisikai pamanaãkiti. Nitixine pinirekiniã, ipixini nisikai —itxaro. \p \v 24 Ininiã oa miteka onoromoni. Oa pimaã txaro onoro: \p —Kiripa namanaãtari? —otxaro. \p Ininiã onoro txaro: \p —“Xoão Kapatxisareri kii prato nopini ninireka,” pitxari. Ikara atoko pamanaãri iua —otxaro. \p \v 25 Ininiã katimariã okanapiriã kiiniri auiniãtaã iuaĩkana. Katimariã auĩtetximoni osa. Oamanaãri iua: \p —Ninirekari Xoão kapatxisareri kii prato nopini —otxa. \p \v 26 Ininiã Erotxi maerekaxiniretinoka itxa, kotxi mitxi iua sãpiretaro oa amanaãkiti isikiniro oa ikemaĩtxitakini apisatoõ. Ininiã !apakata imasikakaniãri isikaenetakiti. \v 27 Ininiã katimariã ipaniãtari sotatoakori okiniri Xoão: \p —Ikii himina —itxa. \p Ininiã isana kateiamoni. Itsotakakiitarina Xoão. \v 28 Pirato nopini itakarina ikii, sika itxarona ãtokoro. Ininiã oa sikari onoromoni. \p \v 29 Ininiã Xoão moianariakori kenakopiretakasaakiri Xoão okiko pirena, isana kateiamoni. Aparina iĩto. Itakarina iĩto kai iriko ãki. \s1 Sĩko Mio Kãkiti Xesosi Sikakienatini \r (Mateo 14.13-21; Arókasi 9.10-17; Xoão 6.1-14) \p \v 30 Ininiã Xesosi iokanatakini kanapiriã iuamoni. Apoka itxana Xesosimoni. Isãpiretarina ikamakitina, oerekakitina pakini. \v 31 Iuasaaki kaiãopokori kãkiti aua iuaãtaã, ininiã !apakata inipokotinina. Ininiã: \p —Amasipeka kãkiti mauakaniãtaã atomatini ĩkapani —itxana. \p \v 32 Ininiã kanauaã iereẽtauana. Ĩpiriãtarina ipoa. Isana kãkiti mauakaniãtaã. \v 33 Kãkiti itikari Xesosi inapaãpotini, ininiã ninoa miteka. Iopiriãrina ipoa koropoa, apoka itxana Xesosi apisapanika. \v 34 Iua kanĩkiĩtakasaaki apisamoni mirikiniti kãkiti, ininiã iamonĩkana, kotxi soti auĩte ipitikiri mauakiniti atoko itxana. Iuasaaki Xesosi oerekana kaiãori Teoso sãpiretakiti. \p \v 35 Ininiã mapiãpeka inaãpotiniã, Xesosi moianariakori iuamoni apoka. Itxarina: \p —Kona kãkiti aapoko auari uai. Uatxa mapiaãpopeka. \v 36 Ininiã pipaniãtana kãkiti isinina ĩkapani nipokori iamotinina tĩkane. \p \v 37 Ininiã Xesosi: \p —Hĩtekarako sikakienatana ninoa —itxana. \p Ininiã ninoa: \p —Pinirekatari asini komiri aamotini ĩkapani? Oito kasiriti kãkiti parĩkauatini ĩki anireka komiri ĩki naia kãkiti nikini ĩkapani —itxana. \p \v 38 Ininiã Xesosi pimaãna ninoa: \p —Kipakinipa komiri katari aua? Hãtariko —itxa. \p Ninoa imarotakasaakiri, apoka iuamoni. Itxana: \p —Sĩko pakini komiri katari, ipi ximaki pakini aua —itxarina. \p \v 39 Xesosi paniãtana ikinika kãkiti topãkini katsotati nopini. \v 40 Ãtiãtaã iitopãkana sĩkoẽta, ipinimoni iitopãkana seĩ. Imakinikana ikara atoko itxaãpotana iitopãkinina. \p \v 41 Ininiã Xesosi kosekari sĩko pakini komiri, ipi ximaki pakini. Iuasaaki ionakaãta iaxiti: \p —Erekapitikari pisikakiti —itxa. \p Eereka imaxiõpekari komiri. Isikari imoianariakori. Imoianariakoripekana sikaãpotana apanakini. Iuaĩkana imapirinikari ximaki, xanaka itxari imakinikana. \v 42 Ikinimanekana nipokota, kamitopeka itxana. \v 43 Ininiã imoianariakori apotiitari ximaki itetakori, komiri itetakori pakini. Tosi pakini kotari xãpoka itetakori. \v 44 Iuasaaki sĩko mio kikiakori nipokotakani. \s1 Xesosi Ipoa Nopini Itĩpokotini \r (Mateo 14.22-33; Xoão 6.15-21) \p \v 45 Xesosi takapiretakasaakiri kãkiti, iuasaaki iokanatana imoianariakori ĩpiriãtinina iua apisa, Petsáita tixinimoni isinina ĩkapani. \v 46 Xesosi takapiretanapaka atoko, mitaxiratari nopini isa Teoso imisãkiretini ĩkapani. \v 47 Mapiãpe inakasaaki kanaua ipoa apanĩkakiãxitipeka aua. Iuasaaki Xesosi imiriĩpanika aua. \p \v 48 Xesosi atamatana ninoa, itaparanoka itxana imekoãtinina, kotxi ĩtima, tsakati pakini anikaãpotana ninoa. Ininiã ikatimaãpotakasaaki, Xesosi apokaãpota ninoamoni. Itĩpokota ipoa nopini. Inapaãpoaritana imoianariakori. \v 49 Ininiã ninoa atapakasaakiri ipoa nopini itĩpokotini, ninoa uãkatari kamiri. Ininiã ninoa akiripoakata. \v 50 Ininiã iua misãkiretana: \p —Kataparaxinire hĩtxako. Notakara. Na !hĩpĩkarauatape —itxana imoianariakori. \p \v 51 Eereka kanauaã iereẽtaua. Iuasaaki ĩtima iotoka itxa. Ininiã itikokitatana ninoa. Itsorĩkaãtana: \p —Kiripa atxiĩti? —itxana. \p \v 52 Ikara atoko isãkirena, kotxi kona ixinikaikarina Xesosi posotiire komiri ixanakasaaki. Paikoxinirena ninoa iuasaaki. \s1 Xesosi Makananitana Amianatakani Xenesareekini \r (Mateo 14.34-36) \p \v 53 Xesosi imoianariakorikata ĩpiriãtari ipoa. Isari Xenesaree tixinimoni. \v 54 Ikanĩkiĩtakasaakina apanakini itikari Xesosi. \p —Xesosira —itxana. \p \v 55 Ininiã imitekana kãkiti auinimoni amianatakani apinina ĩkapani. Anikana isirimatana nopini Xesosimoni. \v 56 Ikini sitatxiti kãkiti amianatakani sirĩka kimapori tiniãpo. Amanaãrina Xesosi auiritinina ninoa imãka itikakinina. Ikinikana imãka tikakakani erekapeka itxĩkitaka. \c 7 \s1 Xoteoakori Iĩkite Pirena \r (Mateo 15.1-9) \p \v 1 Ininiã pariseoakori, kaiõkatsopareriakori pakini, Xerosareẽ ĩkani, apotiitaua Xesosikata. \v 2 Iuasaaki itikarina Xesosi moianariakori marokapiotakaniua nipokori inikinina apisa. Ininiã itxana: \p —!Erekari imarokapiotakaniuana —itxana. \p \v 3 Pariseoakori, imakinikana Xoteoakori apaka kamari ikiomaneakori kitxakapirĩkarini sãkire iaõka. Inipokotinina apisapanika arokapiotauana. \p \v 4 Nipokori amotikoãtaã Xoteoakori sikasaaki, eereka apokasaakina aapokona imarokapiotakaniãuana kona inipokotana. Tiitxi iãkoanatxi, kopiti, apanakini itiina pakini arokasaakina ikiomaneakorini oerekakiti iaõka arokana. \p \v 5 Ininiã pariseoakori, kaiõkatsopareriakori pakini pimaãri Xesosi: \p —Kinirepa pimoianariakori kona kamatari kitxakapirĩka atoko ininina? Kinirepa marokapiotakanikaua inikarina nipokori? —itxarina. \p \v 6 Ininiã Xesosi apakapapireta: \p —Mitxipitipanika Isaía sãpiretai hĩte. Atão iua sãkire, kotxi hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Iua txari: \q1 Kamisirienererini ninoa kãkiti. Ninoa sãkireẽnanira ipaxitanona. Ãkixinireẽna !inirekanona. \q1 \v 7 Maxikatiĩka ninoa kapotoreẽkaua nota apisatoõ. Maxikatiĩka ninoa txano: “Ateosone pitxaua,” kotxi ninoa !oerekari nota sãkire. Ninoaka sãkire oerekana, txamari “Teoso sãkire asãpiretai” itxana. \m Ikara atoko Isaía iõkatsopatakiti Teoso sãkire. \p \v 8 —Ininiã hĩtakanapapekari Teoso sãkire, kãkiti oereẽkiti hĩkamini ĩkapani. \v 9 Hĩtakanapapikari Teoso paniãtakiti, hinirekaãkiti hĩkamini ĩkapani. \v 10 Kitxakapirĩka Moisesi txari: \q1 Pipaxitariko piri. Pipaxitaroko pinoro. Piri, pinoro pimisãkirepiretiniã, pokaãkako, \m itxa Moisesi sãkire. \v 11 Txamari hĩte oerekari kãkiti: “Kãkiti auakiti iri, inoro pakini nirekiniã, iua manirekakaniãri isikiniri ninoamoni, isãpiretana: ‘Ia nota auakiti nisika Teosomoni.’” Ininiã !isikari ninoa nirekakiti ninoamoni. Ikara atoko inakari kãkiti sikakiti Teosomoni, hĩte takauãkatari “Kopaã.” \v 12 Ininiãkara hõerekari kãkiti imatiretakanina iri, inoro pakini. !Apakata hõerekakiti. \v 13 Ikara hõerekakiti xika kona hĩte maãkatari Teoso sãkire. Apiata hinirekari kãkiti oereẽkiti. Auapanika itori hõereẽkiti sãkiretxiti ikara atoko inakari —itxa Xesosi. \s1 Ãkixiniretxi Txiko Pirena \r (Mateo 15.10-20) \p \v 14 Xesosi iuaĩkana akiritana ikinimane kãkiti. Itxana: \p —Hĩkinika hĩkenakota. Hĩtakaõtxikariko nisãkire. \v 15 Imakinika hinikakiti, mapara auakari. !Ikamari ate maerekani. Hĩxinireẽ potoriãkarira kamari maerekanitxi. \v 16 Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \p \v 17 Ikinimane kãkiti itakanapaka atoko, aapokotxi ãki ĩroã. Iuasaaki imoianariakori pimaãri: \p —Pisãpiretaua mixikanani pisãpiretakiti —itxana. \p \v 18 Ininiã iua txari: \p —!Kiĩkitei hĩte. Kona hĩte imarotatari hinamaã ĩroãkari kona kamari maerekanitxi. \v 19 Kotxi ĩroãkari !isari hĩxiniremoni. Hĩtikako ãki isa. Iposo atoko hĩtikatakasaaki inapa. Ikara atoko ininiã, erekari ikinipoko kãkiti niãkiti. \p \v 20 —Ixinireẽ potoriãkari iuara kamari kãkiti maerekani. \v 21 Kãkiti ãkixinire ipotorika ixinikakiti maerekati, anokaretxi, ĩtiriuatakatxi, okaniuatakatxi, ãti kãkiti ĩtanorokata isirĩkini nire pakini. \v 22 Kãkiti ãkixinireẽ ipotorika itirenani, maerekati Satanasi oerekakiti, misirieneretxi, pẽtauatakatxi kamakari, xikotakatxi, ãti misãkirepiretiko, iuikiniua, miĩkiteti inini pakini. \v 23 Ikinika ikara maerekati kãkiti ãkixinire auakari txikotari kãkiti xinire —itxa Xesosi. \s1 Xoteo Minakatoua Auikiniri Xesosi Sãkire \r (Mateo 15.21-28) \p \v 24 Xenesaree tixini Xesosi potorika. Txiro sitatxiti tõpa, Sitoõ tixini pakinimoni isa. Iuaã kãkiti aapoko ĩroã. Kona inirekari kãkiti imarotiniri iua auiniãtaã. Txamari !iposotari iomaãtiniua. Kãkiti imaroãpotari iua auiniãtaã. \v 25 Sito apoka Xesosimoni, kotxi oa kenakopiretari Xesosi pirena. Maerekati matamatakoti auaĩtotaro oimi. Oãpokasaaki Xesosimoni, okapotoreẽkaua iua apisatoõ. \p \v 26 Oa sito sãkiretari Kreko sãkire. Ãto uãka oa. Siropenísia tixinikero oa. Okapotoreẽkasaakiua Xesosi apisatoõ, oamanaãri Xesosi: \p —Pomitikenatariko maerekati matamatakoti namarite ĩtoã auakari —otxari. \p \v 27 Ininiã Xesosi: \p —Xoteo !pitxaua. Maparakerorai. Pite nirekakari nisikinii Xoteoakori nakiti. Amarini mitxi nikini atão. !Erekari nokiniri amarini kiena anãpamoni —itxaro oa. \p \v 28 Oa apakapapireta: \p —Atãopitikara ikara atoko pitxa, kotxi nota maparakero, anãpa atoko Xoteoakorimoni. Iuaritika kãkiti auiritari anãpapiki nikiniri nipokori katxakakari amarini nipokotiniãtaã patapi —otxari Xesosi. \p \v 29 Ininiã Xesosi apakapapireta: \p —Erekari papakapapiretini, ininiã paapokomoni pisa. Maerekati matamatakoti !auaika pamarite ĩtoã —itxaro. \p \v 30 Oaãpoko oãpokasaaki, oãpokaro oamarite sirĩkanãta. Erekapekaro oa. Maerekati matamatakoti asikapekaro. \s1 Makenakoreti Pirena \p \v 31 Eereka Xesosi takanapari Txiro sitatxiti tõpa. Ĩpirixititari Sitoõ tixini. Sitatxi tõpa tesi pakini ĩpirixitita. Apoka Kariréia poamoni. \v 32 Ãtikaka kãkiti minari makenakoreti Xesosimoni. !Iposota atão isãkirauatini. Ninoa iteene amanaãri Xesosi: \p —Piuako pitaka iua nopini kakenakorepeka inini ĩkapani —itxana. \p \v 33 Xesosi anikari iua kiki kãkiti mauakaniãtaã. Itakari iuakoki ikĩpita ãki. Eereka ikiisoka, taka itxari ienemaã masãkireti nini nopini. \v 34 Eereka ionakaãta iaxiti, oõka itxa: \p —Epataa —itxa. \p Popĩkari sãkireẽ, “Piauãka.” \v 35 Iuasaakipeka ikenakoki auãka, ininiã kakenakorepeka itxa. Iuasaaki inini poiõpeka apaka. Eereka erekapeka itxa isãkirauatini. \v 36 Ininiã Xesosi txana ninoa: \p —Kona hĩsãpiretapiri apanakini nimakananitiniri iua. \p Txamari apiata ninoa sãpirenauata. \v 37 Kãkiti tsorĩkaãta: \p —Ikinika ikamakiti peerekari. Makenakoreti kakenakorepeka itxa. Mimatasãkiretakati, kasãkirepeka itxa —itxana. \c 8 \s1 Xesosi Sikakienatana Ipi Ipi Pakini Mio Kãkiti \r (Mateo 15.32-39) \p \v 1 Eereka mapaõti itomaneri kãkiti apotiitaua Xesosimoni. Nipokori xipokapeka, ininiã Xesosi akiritana imoianariakori. Itxana ninoa: \p \v 2 —Nota amonĩkana naia kãkiti, kotxi ipi õti, ãti õti pakini õtipeka auana notakata. Ininiã uatxa nipokori !auaika. \v 3 Niokanatiniãna auinimoni manipokotakatipanikana, ininiã ipixiniãpo iõkapetana. Irikana. Ãtikaka õtako ĩkani kona apakata manipokotakanika isinina —Xesosi txana imoianariakori. \p \v 4 Imoianariakori apakapapireta: \p —Uai aapokotxi mauakaniãtaã, ininiãkara nãpa aãpokari nipokori ito naia kãkiti asikakienatini ĩkapani? —itxana. \p \v 5 Ininiã Xesosi: \p —Kipakinipa komiri katari hĩtemoni aua? \p —Setxinokara komiri aua atemoni —itxana. \p \v 6 Ipaniãtari kãkiti topãkini ixiti. Imaĩkari iua komiri setxi. \p —Erekari pisiãkiti —itxari Teoso. \p Iposo atoko imaxiõpekari komiri, sika itxana imoianariakori. Imoianariakori sika itxana apanakinimoni. \v 7 Ninoamoni aua ãtikaka ximaki axapitiri. Ininiã Xesosi txari: \p —Ia erekari —itxa Teosomoni. \p Eereka ipaniãtana imoianariakori sikiniri kãkitimoni. \v 8 Ininiã ikinipoko kamitopeka itxana. Iposo atoko apotiita itxarina itetakori. Xãpokaka itxarina setxi kotarina. \v 9 Ninoa komiri nikakani ipi ipi pakini mio kãkiti. Kamitopeka itxana. \p Ininiã itakapiretanapana ninoa. \v 10 Iposo atoko imoianariakorikata iereẽtaua kanaua ãki. Taomanota tõpamoni isana. \s1 Pariseoakori Nirekari Xesosi Oerekiniri Iposotiire \r (Mateo 12.38-42; 16.1-4; Arókasi 11.29-32) \p \v 11 Pariseoakori apoka Xesosimoni. Inirekarina Xesosi kerokiniri, ininiã itxarina Xesosi: \p —Takaõtxikari, Teoso posotiire poerekaua ate, aãtamatiniri ĩkapani, Teoso iokanatinii ĩkorapokoriti aimarotini ĩkapani —itxarina. \v 12 Ininiã Xesosi oõka. Itxari: \p —Kinirepa kãkiti uatxarini nirekari noerekiniri Teoso takaõtxikare, iposotiire? Atãopitikara nota txai hĩte, kona noerekai hĩte. \p \v 13 Ininiã itakanapana. Iereẽtaua kanaua ãki. Ikanapiriã ipoa ipiniãmoni iuaĩkana. \s1 Pão Tireẽkari Pirena \r (Mateo 16.5-12) \p \v 14 Xesosi moianariakori maxinĩkaretari pão. Ãtika pão poriĩ kanaua ãki aua. \v 15 Ininiã Xesosi õtãkikana: \p —Erepaniko, pamonõkoniri pariseoakori, Erotxi pakini pãote tireẽkari —itxa Xesosi. \p \v 16 Xesosi moianariakori misãkiretakakaua: \p —Ikara atoko itxaua, kotxi amaxinĩkaretari pão. \p \v 17 Xesosi imarotari ninoa sãkire, ininiã itxana: \p —Kinirepa hĩsãkirauanãta pão mauakani xika? Kona himarotatapanikari niposotiire? Kona hiĩkitetapanikari? Kona hinirekatari hãuikiniri nisãkire? \v 18 Kokimai, txamari, !hãtamatari. Kakenakokimai, txamari !hĩkenakotari nisãkire. \v 19 Kona hĩxinikapanikari iuasaaki nimaxiõpekitakiti sĩko komiri, sĩko mio kãkiti nisikakienatini? Kipakinipa kotari itetakori hĩxãpokaka? —ipimaãna. \p Ininiã ninoa apakapapireta: \p —Tosi kotari axãpokaka. \p \v 20 Xesosi txana ninoa: \p —Eereka ãti õti nimaxiõpekari setxi komiri poriĩ. Nisikari ipi ipi pakini mio kãkiti. Itetakori hãpotiitakiti, kipakinipa kotari hĩxãpokaka? —ipimaãna. \p Ininiã ninoa: \p —Setxi kotari axãpokaka. \p \v 21 Ininiã Xesosi: \p —Ininiã kinirepa kona hiĩkitetapanikari? \s1 Mõsiãreti Petsáita Aapokotxitikiri \p \v 22 Xesosi Petsáita aapokotxitimoni apoka. Iuasaaki kãkiti minari mõsiãreti iuamoni. Amanaãrina Xesosi maãtakiniri iua mõsiãreti. \v 23 Ininiã iua anikaãpotari iuakoã kãkiti mauakanimoni. Iuaã iminapari ienemaã mõsiãreti okiã. Eereka taka itxari iuako iĩtoã. Ipimaãri iua: \p —Kõsiãrepekai? —itxari. \p \v 24 Ininiã iua atamata. \p —Nota itikapokotapeka, txamari nitikari kãkiti tĩpokotakari aamina atoko —itxa. \p \v 25 Iposo atoko Xesosi iuaĩkana takari iuako mõsiãreti nopini. Eereka mõsiãreti atão itikapokotapeka. Ikinipoko atamata. \v 26 Ininiã Xesosi iokanatari: \p —Pisipeka paapokomoni. Kona pisipe Petsáita aapokotxitimoni, kotxi kona ninirekari pisãpiretiniri nikamakiti kãkitimoni —itxa Xesosi. \s1 Petro Auikari Xesosi Teoso Mereẽkiti Ininiãua \r (Mateo 16.13-20; Arókasi 9.18-20) \p \v 27 Eereka Xesosi imoianariakorikata sari kãkiti poiãoka auinimoni, Sesaréia-Piripi sitatxiti takote isana. Ipixiniãpo Xesosi pimaãna imoianariakori: \p —Kiripa kãkiti uãkatano nota? —itxa. \p \v 28 Ninoa apakapapireta: \p —Xoão kapatxisareri iuãkataina. Apanakini “Eríasi inakori” iuãkataina. Ininiã apanakini “Teoso sãkire sãpiretakari” iuãkataina —itxana Xesosi moianariakori. \p \v 29 Iuaĩkana Xesosi pimaãna: \p —Hĩtepekana, kipa hĩte uãkatano? —itxana. \p Ininiã Petro apakapapiretari: \p —Teoso mereẽkiti, kãkiti iãtapanãtakiti pitxaua —itxari. \p \v 30 Ininiã Xesosi txana imoianariakori: \p —Teoso mereẽkiti nininiua !hĩsãpiretapiri apanakini —itxa. \s1 Xesosi Sãpiretari Ipinini \r (Mateo 16.21-28; Arókasi 9.22-27) \p \v 31 Ininiã ia atoko oerekarauata: \p —Nota hĩtari iaxitikiri iteene atatsiirauatako. Kiomãtxiakori, sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini kona nirekapanino nota. Nokaãkako. Eereka ipi ãti pakini õtisaaki iuaĩkana nõkitikauako. \p \v 32 Ikara isãpireta ikinimane kãkitimoni. Ininiã Petro anikari iua maparamoni. Itxari: \p —Kona ikara atoko !pitxape. Kona erekari pisãkire ikara atoko pinini —itxa Petro. \p \v 33 Ininiã Xesosi kirioka imoianariakorimoni. Iua txitari Petro: \p —Pisipiniikaua Satanasi. Pite nireẽkiti kãkiti nireẽkiti atokotxikana. Pite nireẽkiti kona Teoso nireẽkiti atokoni —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Moianari Atão Inakari \r (Mateo 16.24-28; Arókasi 9.23-27) \p \v 34 Xesosi akiritana kãkiti imoianariakori apaka. Itxana ninoa: \p —Notakata kinirão sika pinakasaaki, piteka pinireẽkiti kona pixinikape. Notakata kinirão sika pinakasaaki, nota misiritiko atokokana pimisiritaãkako. Ia atoko pinirekiniã, notakata pisapitikako. \v 35 Pite ãtipirika kaminiãri piteka nireẽkitinoka, ininiã pinireẽkiti xipokapitikako pitekata. Pite nireẽkiti xipokiniã, nota sãkire pauikini xika, Teoso iokanapirena erekari pisãpiretini xika, pite auapininiika txako Teosokata. \p \v 36 Atxiĩti papakapari ikinipoko tiitxi, ikini itixiti auakani tii, pinakiti ĩkapani. Atxiĩti iua tiitxi xika kona pikĩpitari Teoso sãkire, ininiã kona pikaikota ãtipirika Teosokata. Ikara atoko ininiã, erekari atxiĩti ikinipoko tiitxi auinii? Konapitini. Apiaerekata Teosokata ãtipirika pikaikotini, kotxi tiitxi ĩki poiãoka, pixinire karone apiata. \v 37 !Apakata kãkiti iĩkitxitiniri Teoso, iuamoni isini ĩkapani. \p \v 38 Ĩkorasaaki kãkiti !inirekari Teoso. Inirekari maerekatinoka. Ĩkorasaaki pipẽtatiniãno nota, pipẽtatiniãri nota sãkire, ininiãkara nota kãkiti itari iaxitikirino pẽtataiko pite, uai nikanapiriãkasaaki. Nikanapiriãkasaaki, niri iotximere aua notamoni. Nina niri nitiriakorikata, erekarinikata. \c 9 \p \v 1 Xesosi txana ninoa: \p —Hĩxinikariko ia nisãkire. Apanakini hĩte uatxa uai auakanii, hĩpinini apisapanika himarotari Teoso auĩtetxi ininiãua. Auĩtetxi kaposotiireri itxaua —itxa Xesosi. \s1 Moisesi, Eríasi Pakini \r (Mateo 17.1-13; Arókasi 9.28-36) \p \v 2 Seisi pakini õti napaka atoko Xesosi anikana Petro, Txiako, Xoão pakini oxiratarimoni, mitaxiratarimoni. Iuasaaki ninoanani aua iuaã. Iuaã auakasaakina, Xesosi ĩto ipinipo itxa. \v 3 Imãka kasarori itxaua. Iotximere apaka auari. Ikara imãka saro atoko inakari, !auari. Kãkiti iteene arokiniãri mãkatxi, iuaritika ikara isaro atoko !auari. \v 4 Iuasaaki Eríasi, Moisesi pakini tokiã iuaã. Isãkirauatana Xesosikata. \v 5 Ininiã Petro txari Xesosi: \p —Koerekareri, erekapitikari uai aãuini. Makamari papiri ipi ãti pakini, pite ĩkapani, Moisesi ĩkapani, Eríasi ĩkapani —itxa. \p \v 6 Ikara atoko itxa Petro, kotxi !imarotaikari isãkire, iteene ipĩkarauatiniã. \p \v 7 Iuasaaki katxiãri apoka ninoamoni. Katxiãri ãki auana. Katxiãri ãki Teoso txari: \p —Ere namarite, nitiretakiti. Hĩkenakotariko iua sãkire —itxa. \p \v 8 Katimaritika Xesosi moianariakori sapotorika. Itikapokotana. Mitxi Xesosikata sãkirauatakani !auaika iuaã. Xesosinokara kaikota ninoakata. \p \v 9 Õtanoxiratari iokiriiãpotakasaakina, Xesosi txana: \p —Mixikanani hĩtikakiti !hĩsãpiretapiri apanakini. Nota hĩtari iaxitikiri nipinaka atoko iuaĩkana nõkitikaãkaua atokoikarako, hĩsãpiretariko mixikanani hĩtikakiti —itxana. \p \v 10 Ininiã !isãpiretarina apanakinimoni. Ninoanoka isãkirauanãtana: \p —Natokopa itxa kãkiti ipĩkaripeka iuaĩkana õkitikiniãua —itxanãtana. \p \v 11 Ipimaãrina Xesosi: \p —Kinirepa kaiõkatsoparerini sãkire: “Teoso mereẽkiti apokini apisapanikarako Eríasi apokako.” Kinirepa ikara atoko itxana? \p \v 12 Ininiã Xesosi: \p —Inipitikara Eríasi apoka merepanika, kãkiti iposope inini ĩkapani. Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: “Kãkiti itari iaxitikiri iteene atatsiirauatako. !Inirekaãkako.” Kinirepa ikara atoko itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori? \v 13 Nisãpiretaiko Eríasi apokapeka. Kãkiti misiritapekari iuani. Inireẽka iaõka imisiritarina. Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari ikara ene —itxa Xesosi. \s1 Amarini Maerekati Matamatakoti Auaĩtotakiti \r (Mateo 17.14-21; Arókasi 9.37-43a) \p \v 14 Ninoa apokaãpotakasaaki apanakini imoianariakorimoni, atamatana kãkitipokoni. Ninoa ãkitana Xesosi moianariakori. Iuasaaki kaiõkatsoparerini kãkitikata itaparakienetakakaua. \v 15 Iuasaaki kãkiti atapari Xesosi. Ipoxokoniritikana itxana: \p —Xesosi napani. \p Ininiã imitekana iuamoni, okapireta itxarina: \p —Piteni? \p \v 16 Ininiã Xesosi: \p —Ari, notara. \p Ipimaãna: \p —Kininiãpa hĩtxitakakaua? —itxa. \p \v 17 Ininiã kiki kãkiti sauaki auakari apakapapiretari: \p —Nota minamari namarite pitemoni. Maerekati matamatakoti auaĩtotari iua. !Auiritari namarite sãkirauatini. \v 18 Iua maĩkasaakiri, okaĩtotari iua xiti. Iuasaaki namarite sorikipeta. Akatsakatsiriĩtaua. Itorõkaĩtota. Ininiã nimisãkiretamana pimoianariakori omitikiniri maerekati matamatakoti, txamari ninoa !iposotari. \p \v 19 Xesosi txari: \p —!Kauikarei hĩte. Maerekati kamakanii hĩte. Kipakinikananipa Teoso nirekatari hĩtekata nauini? Kipakinikananipa Teoso nirekatari hĩte nimĩteenekini? Himinari amarini notamoni —itxana. \p \v 20 Ininiã ninoa anikari iua amarini Xesosimoni. Iuasaakipeka maerekati matamatakoti atamatari Xesosi. Iuasaakipeka maerekati matamatakoti txĩkitakari amarini okaratiniua. Ininiã iua amarini iriãkata. Ikanapirikata, isorikipekata, itxĩkitakari amarini. \v 21 Xesosi pimaãri iri: \p —Kirisaakipa ipotorika ĩkora atoko inini? \p —Axapitipanikara ipotorika ĩkora atoko inini. \v 22 Itokata maerekati matamatakoti okaĩtotari xaminamoni. Itokata okaĩtotari kãuaãrimoni. Inirekari okiniri iua. Piposotiniãri, pomitikariko maerekati matamatakoti. Piamonĩkauako atepaniko —itxa iri sãkire. \p \v 23 Ininiã Xesosi: \p —Nota posotatari? Teoso sãkire auiãkari posotari ikaminiri ikinika —itxari. \p \v 24 Iuasaaki iua kiki apakapapiretari iãtsaritika: \p —Nauikapitikari piposotiire. Axapitikinoka !nauikari, ininiã pisikaposotiiretano iteene pisãkire nauikini ĩkapani. \p \v 25 Isãkirauanãtakasaakina, kãkitipokoni miteẽkata ninoamoni Xesosi kamakiti imarotinina ĩkapani. Ininiã Xesosi itapararitika txitari maerekati matamatakoti: \p —Pite maerekati matamatakoti. Pitxĩkitakari kãkiti masãkireti inini. Pitxĩkitakari kãkiti makenakokiti inini. Nota omitikai pite. Pipokĩka. Iuaĩkana !piĩroãpinikako iua ĩtoã —itxa Xesosi. \p \v 26 Iua maerekati matamatakoti akiripoakata. Okaraĩtokatari atoko, sipe itxa. Iua amarini ipĩkari ĩto atokopeka itxa. Ininiã apanakini kãkiti: \p —Ipĩpeka —itxarina. \p \v 27 Ininiã Xesosi maĩkauakotari. Õkitikari iua, ininiã itima. \p \v 28 Xesosi aapokotxi ãki auakasaaki, iuanoka inakasaaki, imoianariakori pimaãri: \p —Natokopa ininiãpa kona ate posotatari maerekati matamatakoti aomitikini? —itxana iuamoni. \p \v 29 Ininiã Xesosi: \p —Teoso pimisãkiretakasaaki, iuasaaki pimanipokotakaniãra, iuasaaki piposotari ikara atoko inakari maerekati matamatakoti pomitikini —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Iuaĩkana Sãpiretari Ipinini \r (Mateo 17.22-23; Arókasi 9.43b-45) \p \v 30 Iuaã ipotorikana. Ĩpirixititarina Kariréia tõpa. Xesosi !inirekari apanakini kenakoenetiniri iua auiniãtaã. \v 31 Kotxi inirekari oerekinina imoianariakorinoka ipinini pirena. Ininiã Xesosi: \p —Nota hĩtari iaxitikiri mĩkapiritaãkako. Nisikaãkako kikiakorimoni inirekaãkitina ikaminina tĩkane. Ninoa okano nota. Ipi õti ãti õti inakasaaki iuaĩkana nõkitikauako —itxa. \p \v 32 Ninoa !imarotari Xesosi sãkire. Ninoa pĩkari ipimainirina iua. \s1 Kiripa Kãkiti Apiatakari Txataua? \r (Mateo 18.1-5; Arókasi 9.46-48) \p \v 33 Kapanaoõ sitatxiti apokana. Aapokotxi ãki auakasaakina, Xesosi pimaãna ninoa: \p —Natokopa itxa hĩsãkire, uaimoni aĩkasaaki hĩtaparakienatakakasaakiua? —itxa. \p \v 34 Masãkirenika itxana, kotxi kimaporiãpo ninoa sãkire: “Ĩkiripa ate apiatakari?” itxana. \v 35 Xesosi, iitopãka atoko, akirita itxana imoianariakori tosi pakini. \p —Hĩkinika uaimoni hiĩtopãka. Apiatakari pininiãua pinirekiniã, piteka poiãotakaua. Ikinimane nitiri pitxauako. \p \v 36 Xesosi kosekari amarini, mina itxari imoianariakori sauaki, katarata itxari. \p \v 37 —Papakapiniãri amarini pipoxokoniritika, papakapano nota apaka. Papakapiniãno nota, na notananini papakapa. Iuasaaki papakapari iua uaimoni niokanatakiri —itxa Xesosi. \s1 Maerekani Matamatakoni Omitiãkari \r (Arókasi 9.49-50) \p \v 38 Xoão sãpiretari Xesosi: \p —Koerekareri, ate kenakotari kiki omitikinina maerekani matamatakoni pite uãkaã. Kona pimoianarini iua. Ininiã ate: “Ikara atoko !pitxape,” atxari. \p \v 39 Ininiã Xesosi: \p —!Hĩotokakapiri ikara ikamini. Kãkiti nota uãkaã maerekati matamatakoti omitiãkari, kona imisãkirepiretano. \v 40 Iua ate mokaiakari minakatiua. Atiretakiri itxaua. \v 41 Nota atãopitikara nitxai hĩte. Atxiĩti kãkiti sikai ãparaã, kotxi Teoso mereẽkiti nakiti pitxaua. Iua kamakiti erekari, ininiã apakapapitikariko ikamakiti ĩki. \s1 Maerekati Oerekakari \r (Mateo 18.6-9; Arókasi 17.1-2) \p \v 42 !Erekari kãkiti mitari oerekiniãri amarini nota sãkire auiãkari maerekati ikamini. !Erekari. Erekamariko kai mitari iaxirikaãkamako iua kãkiti mitari nokiã, eereka okaãkamako ipoamoni ipinini ĩkapani. \v 43 Piuako maerekati ikamãkitakiniãi, pitsotakari. Erekamariko ãtinani piuako Teosokata ãtipirika pauini ĩkapani, kotxi maerekati pikaminiã, pisa maerekani misiritikoãtaã. Iuaã xamina tirinapika. !Oakaãka. Atxiĩti piuako ipi aua, txamari pite sari iuaãtaã. !Erekari. \v 44 Iuaã kĩtxi piĩtoã auakaro !opina. Xamina !oakaãka. \v 45 Pikiti maerekati ikamãkitakiniãi, pitsotakari. Erekamariko ãtinani pikiti Teosokata ãtipirika pauini ĩkapani, kotxi maerekati pikaminiã, pisa maerekani misiritikoãtaã. Iuaã xamina tirinapika. !Oakaãka. Atxiĩti pikiti ipi aua, txamari pite sari iuaã. !Erekari. \v 46 Iuaã kĩtxi piĩtoã auakaro !opina. Xamina !oakaãka. \v 47 Poki maerekati ikamãkitakiniãi, pimakatxakari. Erekamariko ãtinoka poki auini Teoso auĩtetxi ininiãtaãua pisini ĩkapani, kotxi maerekati pikaminiã pisa maerekani misiritikoãtaã. Iuaã xamina tirinapika. !Oakaãka. Atxiĩti poki ipi aua, txamari pite sari iuaã. !Erekari. \v 48 Iuaã kĩtxi piĩtoã auakaro !opina. Xamina !oakaãka. \p \v 49 Iõkira nipokorimoni takiko atokokana xamina tirinakari takaãkako ikinimane kãkitimoni. Ikara atokokana ikinimane ataerekataãkako. \v 50 Iõkira erekaro. Txamari iõkira koketikosaaki kipatxikata, !erekaikaro. !Apakata xinitxi piõkiratini ĩkapani. Atão iõkira atoko hĩtxako. !Hĩtxitakakapeua. \c 10 \s1 Kiki Ĩtanorokata Itakanapakakini \r (Mateo 5.31-32; 19.1-12; Arókasi 16.18) \p \v 1 Xesosi potorika iuaã. Xotéia tõpa isa. Ĩpiriãkitari Xotão kãuaãriti. Iuaĩkana kãkiti apotiitaua iuamoni. Kaiãopokori kãkiti, ininiã oerekarauata, mitxi oerekarauanãtini atokokana. \p \v 2 Kikiakori, pariseo inakaniua, apoka Xesosimoni. Ninoa nirekari Xesosi kerokiniri isãkire, ininiã ipimaãrina: \p —Atãokani erekari kiki takanapiniro ĩtanoro? \p \v 3 Ininiã Xesosi: \p —Kiatokopa itxa Moisesi paniãtakiti? \p \v 4 Ininiã ninoa: \p —Moisesi paniãtari kiki iõkatsopatiniri aãtsopa, ĩtanoro itakanapini aãtsopate, ininiã eereka auiritari iua iokanatiniro oa —itxana. \p \v 5 Ininiã Xesosi: \p —Moisesi auiritai hĩtanoro hĩtakanapini, kotxi paikori hĩxinire. Teoso nireẽkiti himanirekakani xikara, Moisesi auiritai hĩtanoro hĩtakanapini. \v 6 Kotxi merepitipanika Teoso ikinipoko ikamakasaaki, ikamari kiki, sito pakini. \v 7 Ikara atoko ininiãpitikara, kiki takanapari iri, inoro pakini, ĩtanorokata auini ĩkapani. \v 8 Ininiã ãtika atoko itxauana. Ininiã ipi kãkiti !itxaikauana. Ãtinokara itxapekauana. \v 9 Ikara atoko ininiã, !erekari kãkiti kaiarikiniri Teoso apotiitakini —itxa Xesosi. \p \v 10 Eereka Xesosi imoianariakorikata kanapiriã aapokomonina. Iuaã apokasaakina, imoianariakori pimaãri iua ikara sãkiretxiti iuaĩkana oerekinina ĩkapani. \v 11 Ininiã isãpiretana: \p —Kiki ĩtanoro takanapakari, ãto sito itaka inakari, maerekati ikaminaro ĩtanoro. \v 12 Iua atokokana sito õtaniri takanapakaro, ãti õtanirita inakaro maerekati okaminiri õtaniri —itxa Xesosi. \s1 Xesosimoni Amarini Apokini \r (Mateo 19.13-15; Arókasi 18.15-17) \p \v 13 Iposo atoko ãtikaka kãkiti anikari amarini Xesosimoni. Inirekarina Xesosi misãkiretiniri Teoso ninoa amarini ĩkapani. Txamari imoianariakori txitana. !Auiritana amarini anikinina Xesosimoni. \v 14 Xesosi ikara ikenakotakasaaki, !apokaerekatari. Ininiã iua: \p —Hãuiritariko amarini notamoni apokini. !Hĩotokakapiri, kotxi kãkiti Teoso auĩtetakani amarini atoko itxauana. \v 15 Ia atão: Kãkiti mapakapakaniãri Teoso, amarini apakapiniri atoko iminakaniã, kona isa Teoso auĩtetxi ininiãtaãua —itxa Xesosi. \p \v 16 Ininiã Xesosi kataratari amarini. Itakari iuako ikiina nopini. Amanaãri Teoso erekari itakini amarinimoni. \s1 Ãtokori Ito Txineiroteri \r (Mateo 19.16-30; Arókasi 18.18-30) \p \v 17 Xesosi iuaĩkana potorika. Iuasaaki ãtokori miteka iuamoni. Ikapotoreẽkaua Xesosi apisatoõ. \p —Koerekareri erekari, kiripa nikama Teosokata ãtipirika nauini ĩkapani? —itxa. \p \v 18 Ininiã Xesosi: \p —Kininiãpa “erekari” pitxano? Teosonanira erekari. \v 19 Pite imarotari Teoso paniãtakiti. !Pokaniuatape. !Pisirĩkape ãti ĩtanorokata. !Piĩtiriuatape. Poxiene !pikamape. Apanakini !pimisirienetape. Piri, pinoro pakini pipaxitako —itxa Xesosi. \p \v 20 Iua ãtokori txari: \p —Noereẽkiri, axapitipanikara ninakasaaki, nikĩpitari ikara Teoso paniãtakiti —itxari. \p \v 21 Ininiã Xesosi apokaerekatari iua. \p —Auapanika ãtinoka pikamini tĩkane. Pisa. Tiitxi ikinika pinakiti pivẽtxitako. Txineiro papakapakito pisikako matxineirotenimoni. Eereka pimoianatanoko nota. Ikara atoko inakari pikaminiã, Teoso tixine papokasaaki ikinipoko erekari auiniiko pite —itxari iua. \p \v 22 Ikara Xesosi sãkire ikenakotakasaaki, imatinaniuata. Isipe. Maerekaxiniretinoka itxa, kotxi kaiãori itii. \p \v 23 Xesosi sapotorika, misãkireta itxana imoianariakori: \p —Pamimapaniri katxineiroteri sini Teoso auĩtetxi ininiãtaãua —itxa. \p \v 24 Imoianariakori: \p —Anekani? —itxana. \p Iuaĩkana Xesosi txari: \p —Pamimapaniri katxineiroteri sini Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \v 25 Atauako kamero napatari ãkorike sonakiã? Apia mimari kãkiti katxineiroterini auĩtetiniri Teoso —itxana. \p \v 26 Imoianariakori iteene tsorĩkaãnãta. \p —Ininiã kipa sari Teoso auĩtetxi ininiãtaãua? —itxana imoianariakori. \p \v 27 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Teoso posotari ikinipoko ikamini. Kãkiti !iposotari. Teoso posotari anikiniri katxineiroteri itixinemoni —itxa. \p \v 28 Petro txari: \p —Ate takanapapekari ikinipoko pite amoianatini ĩkapani —itxari Xesosi. \p \v 29 Ininiã Xesosi: \p —Atão nitxai. Paapoko pitakanapiniã, pitariakori, pitaroakoro, piri, pinoro, pĩtanoro, pamariteni, pikikiote, pitakanapiniã notakata pisini ĩkapani, Teoso iokanapirena erekari pisãpiretini ĩkapani, \v 30 pitakanapakiti iua apiata nisikaiko. Ĩkorasaaki nisikaiko itomaneri aapokotxi, itomaneri pitariakori, itomanero pitaroakoro, itomanero pinoroakoro, itomaneri pamariteni, itomaneri pikikiote, nisikaiko. Txamari iuasaaki patatsiitari pimisiritiko. Iuaritika eereka Teosokata pauapika ãtipirika. \v 31 Uatxa apiari inakari, iuasaakiko minakati itxauako. Uatxa minakati inakari, iuasaakiko apiari itxauako —itxa Xesosi sãkire. \s1 Iuaĩkana Xesosi Sãpiretari Ipinini \r (Mateo 20.17-19; Arókasi 18.31-34) \p \v 32 Xesosi imoianariakorikata Xerosareẽ kimaporite iãpotakasaakina, Xesosi ĩkiika. Iuasaaki ninoa maerekaxiniretinoka itxana. Apanakini ninoa tikini sikani pĩkarauata. Ininiã Xesosi iotoka. Akiritana imoianariakori tosi pakini. Isãpiretana paĩtiki kãkiti kamakiti iuamoni tĩkane. \v 33 Ininiã iua: \p —Hĩkenakota. Xerosareẽmoni asa uatxa. Iuaã nota hĩtari iaxitikiri sikaãkako sasetotxi auĩteakorimoni, kaiõkatsopareriakorimoni pakini. Ninoa paniãtariko nota okiko. Iposo atoko Xoteo minakonimoni sika ninaãkako. \v 34 Inapetanonako. Inoropatanonako aãpitsaã. Ikiisokanonako. Iposo atoko oka ninaãkako. Ipi ãti pakini õti inakasaaki iuaĩkana nõkitikauako —itxa imoianariakorimoni. \s1 Txiako Xoão Pakini Amanaãkiti \r (Mateo 20.20-28) \p \v 35 Iposo atoko Txiako, Xoão pakini sari Xesosimoni. Ninoa Sepeteo anaakori. \p —Koerekareri, ate nirekari aamanaãkiti pikamini —itxana. \p \v 36 Ininiã Xesosi pimaãna: \p —Kipa hinireka nikaminii hĩte? —itxana. \p \v 37 —Pite ikinimane auĩte pinakasaakiua, pauiritaua pitekata aĩtopãkini, pikikomoni, pisaneremoni aĩtopãkini —itxana. \p \v 38 Ininiã Xesosi: \p —!Himarotari hamanaãkiti, kotxi mapaõti napa atoko nota apakapariko iãtatxi tsiĩtxiã niãtini ĩkapani. Hĩposotatari ikara hiãtini? Nipatxisataãkako tsiĩtxiã. Hĩposotatari ikara atoko hĩpatxisatiko? \p \v 39 —Aposotapitika —itxana ninoa. \p Xesosi txana ninoa: \p —Inipitikara hiãtariko nota iãtakiti. Inipitikara hĩpatxisataãkako nota patxisatiko atokokana. \v 40 Txamari !niposotari nauiritinii hĩte nikikomoni, nisanaremoni hiĩtopãkini, kotxi Teoso mereẽpekana kãkiti nikikomoni, nisanaremoni topãkakani tĩkane —itxa Xesosi. \p \v 41 Xesosi moianariakori tesi pakini kenakopiretakasaakiri Txiako, Xoão pakini amanaãkiti, ininiã ninoa omanatana. \v 42 Ininiã Xesosi akirita txana imoianariakori: \p —Uaimoni hina. Hiĩtopãka notakata —itxana ninoa. \p —Hĩte imarotari Xoteo minakaniua auĩteakori pataparana. Ninoa auiritari kãkiti kaminiri ninoa paniãtakitinoka. \v 43 Ninoa atoko !hĩtxape. Apiari pininiua pinirekiniã, pimoianatana apanakini. \v 44 Apanakini auĩte pininiã pinirekiniã, nitiritxi pitxauako merepanika. \v 45 Ikara atoko nitxa nota hĩtari iaxitikiri ĩkorapokoriti napokasaaki. Ninitiri !auari. Ĩkorapokoriti napoka, kãkiti nitiri nininiua ĩkapani, kãkiti nitiretini ĩkapani. Ĩkorapokoriti napoka nipinini ĩkapani, kaiãopokori kãkiti mapinakani ĩkapani, kotxi nota iĩkitxirauata ninoa mapinakani ĩkapani —itxa Xesosi. \s1 Mõsiãreti Patximeo Inakori \r (Mateo 20.29-34; Arókasi 18.35-43) \p \v 46 Xesosi imoianariakorikata apoka Xerikoo sitatxiti. Eereka ipotorikasaaki imoianariakorikata itomaneri kãkitikata, iuasaaki mõsiãreti Patximeo inakori kimapori ĩtiniãpo iitopãkanãta. Tximeo inakori ãkiri iua. Iua mõsiãreti amanaãnãtaro txineiro. \v 47 Iua kenakotari Xesosi Nasareekiri inapaenetini, ininiã akirinãta: \p —Xesosi, Taviini apika mekanirii, piamonĩkanoko —itxa. \p \v 48 Ininiã apanakini kãkiti pinitari: \p —Maãtako. !Pakirinãtape —itxarina mõsiãreti. \p Iuaritika apiata akirinanikata: \p —Taviini apika mekani. Piamonĩkanoko nota —itxanãta. \p \v 49 Ininiã Xesosi iotoka itxa. \p —Hãkiritari iua mõsiãreti —itxa. \p Ininiã ninoa: \p —Pipoxokoniuatako. Põkitikaua. Akiritapekai —itxarina iua mõsiãreti. \p \v 50 Ininiã Patximeo okanapari imãka inopini auakari. Pakoteri õkitikaua, sa itxa Xesosi akiritiniri manapi. \p \v 51 Ininiã Xesosi: \p —Kipa pinireka nota kaminii pite? —itxari. \p —Apiananiri, nõsiãrera ninireka —itxari. \p \v 52 Ininiã Xesosi: \p —Pisa. Erekapekai, kotxi pite auikari niposotiire —itxari. \p Iuasaakipeka Patximeo kõsiãrepeka itxa. Xesosikata sa itxa kimaporiã. \c 11 \s1 Xesosi Xerosareẽ Apokaãpotini \r (Mateo 21.1-11; Arókasi 19.28-40; Xoão 12.12-19) \p \v 1 Xesosi imoianariakorikata imatokoãpotari Xerosareẽ. Õtanoxiratari, oriva mina takikoãtaã takote apokana. Iuaã aua aapokotxi Petxipaxee inakori, Petánia inakori apaka. Iuaã Xesosi iokanatana ipi imoianariakori. \p \v 2 —Hĩsa ikiraã kaixiti auakari aapokotxiã. Iuaã hãpokasaaki, hãpokari xomẽta ãkiri iaxiriãkori. Kãkiti !iitopãkapanika iua nopini. Hĩkoxirikari. Uaimoni mina hĩtxari. \v 3 Kãkiti pimaãkasaakii hĩte: “Kinirepa hĩkoxirikatari xomẽta ãkiri?” hinikosaakiko: “Apiananiri nirekari iua. Iuaĩkana akamoni aminariko,” hĩtxako. \p \v 4 Ininiã eereka isana. Apokarina iua xomẽta ãkiri iaxiriãkori kimaporiã aapokotxi tore takote. Ininiã ikoxirikarina. \v 5 Ãtikaka kãkiti iuaã auakani: \p —Kinirepa hĩkoxirikatari xomẽta ãkiri? —itxana Xesosi moianariakorimoni. \p \v 6 Ininiã Xesosi paniãtini iaõka apakapapiretana. Ininiã kãkiti iuaã auakani: \p —Ininiã hanikaikari —itxana. \p \v 7 Ninoa anikari xomẽta ãkiri Xesosimoni. Ininiã imãkana ãti imãkana nopini auakari itakarina xomẽta ãkiri nopini Xesosi topãkini ĩkapani. \v 8 Apanakini kãkiti matameẽkari imãkana ãti imãkana nopini auakari kimaporiã Xesosi napini tĩkane. Apanakinipekana sauakari aãxike. Kimaporiã itakaãpotarina. \v 9 Ninoa Xesosi tikini ĩkani, iua apisa sikani pakini akiriãpokatana ipoxokoniritikana imakinikana: \p —Peerekari Teoso, Apiananiri. Iua iokanatai pite atemoni. Anirekari erekari isikinii pite. \v 10 Peerekari Teoso, aãtokirini Tavii aãuĩte ininiua atokokana iuaĩkana apoka. Peerekari Teoso, iaxiti apiko nopinixiti auakari. Apiananiri itxaua —itxaãpokatana. \p \v 11 Xesosi apoka Xerosareẽ. Teoso misãkiretiko aikotimoni isa. Iuaã ĩroã itxa. Ikinika iroko ãki itikapokota. Iua atoko mapiãpe, ininiã isari Petánia aapokotxitimoni tosi imoianariakorikata. \s1 Piko Mina Marito Pirena \r (Mateo 21.18-19) \p \v 12 Ikatimatakasaaki ipotorikana Petánia. Iuasaaki Xesosi natxita. \v 13 Ikira atoko atamataro piko mina. Ito otsopa aua. Isari oamoni kariro iuãkatiniãro, kotxi piko mina tsopa auakasaaki, ori auapitika. Txamari apokasaaki, otsopanani auari, kotxi kona ori manapini. \v 14 Ininiã Xesosi: \p —Kãkiti !itximaikaiko piri —itxari piko mina. \p Imoianariakori kenakotari isãkire. \s1 Pirãtxi Vẽtxitakani Omitikiko \r (Mateo 21.12-17, 20-22; Arókasi 19.45-48; Xoão 2.13-22) \p \v 15 Xesosi imoianariakorikata apoka Xerosareẽ. Xesosi ĩroã Teoso misãkiretiko aikotiã. Omitikana kãkiti iuaãtaã amotiitakani, sikatiitakani. Ikapakitikari amesa ninoa txineiro apakapakani amesane. Ikapakitikari kamoa vẽtxitakani topãkini apaka. \v 16 Iua !auiritana kãkiti anikiniri tiitxi aiko ĩpirikoatinina. \v 17 Xesosi oerekana kãkiti iuaã auakani: \p —Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Ia naapoko. “Teoso misãkiretiko aikoti” akiritaãkako, ikini itixiti auakani misãkiretinino ĩkapani, \m itxa. Txamari hĩte txĩkitakari ia aiko kiĩtiririni iomaãtiniãtaã ininiua —itxa Xesosi. \p \v 18 Sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini kenakotari Xesosi sãkire. Ininiã ninoa tsorĩkaãta. Ixinikaxititana. \p —Kanatokopa atxatari Xesosi aõkini? —itxanãtana. \p Ikinimane iteene apokaerekatari Xesosi sãkire, ininiãkara sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini pĩkari Xesosi. \p \v 19 Ipiãkapokotapeka Xesosi takanapari sitatxi imoianariakorikata. \p \v 20 Katimatinĩkata kimaporiã isaãpotakasaakina, atamatarona oa piko mina. Opĩpe. Okotsapekara ipinakepeta apaka. \v 21 Petro xinikari iua apisapanika Xesosi sãkire, ininiã akiritari Xesosi: \p —Koerekareri, patamataro piko mina. “Kãkiti !itximaikaiko piri,” pinakito. Oa piko mina ipĩpeka —itxari. \p \v 22 Ininiã Xesosi: \p —Pauikapiretariko Teoso sãkire. \v 23 Atãoenekara nisãpiretai. Pauikiniãri Teoso sãkire, piposotari pipaniãtiniri ikira õtanoxiratari: “Põkitikaua. Pokakataua potxoari uinitimoni.” Pãkixinireẽ iteene pauikiniãri pisãkire iaõka apokini, ininiã apokapitikako pamanaãkiti. \v 24 Ikara atoko ininiã nota txai hĩte, Teoso pimisãkiretakasaaki, pamanaãkasaakiri pinirekakiti, pauikariko iposope Teoso sikinii, ininiã papakapapanikariko. \v 25 Teoso pimisãkiretakasaaki, ãti pomanatiniã, pitakanapariko pomanãkare. Pimaxinĩkaretiniãri maerekati ikaminii, ininiã piri iaxitikiri maxinĩkaretari maerekati pite kamakiti. \v 26 Pimamaxinĩkaretakaniãri maerekati ãti kamakiti pitemoni, ininiã piri iaxitikiri kona maxinĩkaretari maerekati pite kamakiti apaka. \s1 Xesosi Paniãtakari Moerekakoni \r (Mateo 21.23-27; Arókasi 20.1-8) \p \v 27 Iuaĩkana apokana Xerosareẽ. Xesosi tĩpokota aiko Teoso misãkiretiko pirikere ãki tinikata. Itĩpokonãtakasaaki, sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini, kiomãtxiakori pakini apoka iuamoni. \v 28 Ininiã ninoa txari: \p —Kipaniãpa pikamari ĩkora pikamakiti? Kipa paniãtai? —itxarina Xesosi. \p \v 29 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Nota apaka pimarauatako hĩtemoni. Ãtinoka nipimaãiko hĩte. Hĩsãpiretiniãno, nota sãpiretai hĩte niokanatakiri uãka apaka. \v 30 Kipa paniãtari Xoãoni ipatxisarauatini? Teosokani paniãtari Xoão? Kãkitikani paniãtari Xoão? Hĩsãpiretano —itxana. \p \v 31 Ininiã ninoa xinikaxitinãta. Imisãkiretakakana. Ipimaãkakana: \p —Natokopa itxa aãpakapapiretiniri iua? Aãpakapapiretiniãri: “Teoso paniãtari iua,” ininiã iua: “Kinirepa kona hãuikatari iuani sãkire?” itxapemaua. \v 32 Aãpakapapiretiniãri: “Kãkiti paniãtari iua,” ikinimane omanataua —itxanãtana. \p Ninoa pĩkari kãkiti kotxi ikinimane auikari Xoãoni atão Teoso sãkire sãpiretakari ininiua. \v 33 Ikara atoko ininiã ninoa apakapapiretari Xesosi: \p —Ate !imarotari. \p Ininiã Xesosi: \p —Ikara atoko ininiã, nota !nisãpiretai hĩte nipaniãtakiri uãka. \c 12 \s1 Parĩkauatakani Maerekani \r (Mateo 21.33-46; Arókasi 20.9-19) \p \v 1 Eereka Xesosi sãpiretana ninoa sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Itxari: \p —Kiki takarauata. Txipokori ova inakoronoka itaka. Ipiriketari. Ikamari ova maõkiko. Iposo atoko itakare apanĩkakixitika ikamari aapokotxi axapitiri õtanori ikikiote imakinetini ĩkapani. Iposo atoko ipaniãtana ãtikaka kikiakori itakare inĩkatinina ĩkapani, kotxi iua sariko õtakoxiti. Ninoa apakapamaroko ipixini ova iparĩkana ĩki. Iposo atoko katakareri sipe. \v 2 Ova manapi, iua katakareri iokanatari initiri ninoa kikiakorimoni ova ipixini apakapini ĩkapani. \v 3 Txamari iua apokasaaki ninoa maĩkari iua. Ixirokitatarina. “Pisipeka,” itxarina. Miketika ikanapiripe. \p \v 4 —Iuaĩkana katakareri iokanatari ãti initiri ninoamonikana. Txamari ninoa kikiakori misiritari iua. Kai soroã ikiporonakarina, karota itxapirina ikiiã. \v 5 Iuaĩkana katakareri iokanatari ãti ninoamonikana, txamari ninoa okapiri iuani. Kaiãopokori initiriakori iokanata ninoamoni. Apanakini inoropatana. Apanakini okana. Itxaãpotana. \p \v 6 —Iua katakareri auapanika ãtinoka iokanatini ĩkapani, imi iteene itiretakiti. Imapotõkire iokanatari imi ninoamonikana. “Notamoni ninoa paxitariko namarite” itxa. Ininiã imi apoka ninoamoni. \v 7 “Katakareri ãkiri napani. Maõkari. Aõkiniãri, itakare imakinika kaikotinaua ate,” itxakakana kikiakori. \p \v 8 —Ininiã ninoa maĩkari katakareri ãkiri, oka itxapirina, kikio xiripire oka itxarina iĩto. \p \v 9 —Ininiã kiripa ikama katakareri? —itxa Xesosi. \p —Iua kanapiriã. Okanako ninoa kikiakori. Ipaniãtana apanakini itakare imakinetinina ĩkapani —itxa Xesosi. \p \v 10 Hĩte atatsopatapekari ia Teoso sãkire iõkatsopatakori: \q1 Aapokotxi kamakani kona nirekari ãtika kai soro. Iua kai imanirekakiniti kai apiari itxapekaua. Apanakini kai soro maĩkakari itxaua. \q1 \v 11 Teosokara txĩkitakari ikara atoko inini. Ikara peerekari atemoni, \m itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori. \p \v 12 Xoteo auĩteakori imarotarina Xesosi sãkire. Ninoa imarotari ikamakitina takari makinetakani kamakiti atokokana, ininiã ninoa omanãkarauata Xesosi sãpiretakiti xika. Ninoa kinirão maĩkaka itxarina Xesosi, txamari !imaĩkarina iua, kotxi ipĩkarina kãkiti. Ininiã itakanaparina Xesosi, sipe itxana. \s1 Homano Auĩte Ĩkitxitiko \r (Mateo 22.15-22; Arókasi 20.19-26) \p \v 13 Eereka Xoteo auĩteakori iokanatana ãtikaka Erotxi sãkire auiãkani, ãtikaka pariseoakori pakini Xesosimoni. Inirekarina Xesosi kerokiniri isãkire, kotxi ninoa nirekari Xesosi kaminiri maerekati imaĩkinirina ĩkapani. \v 14 Ninoa apokasaaki, imisãkiretarina Xesosi: \p —Koerekareri, ate imarotari pite sãkire atãonani ininiãua. Poerekari atãonani Teoso nireẽkiti kãkiti kamini ĩkapani. !Pipĩkari kãkiti. Kãkiti poiãori pimisãkiretini atokokana kãkiti apiari pimisãkireta apaka. Ikara atoko ininiã, pisãpiretaua. Atãokani txineiro asikini Homanoakori auĩtemoni, Sesa inakorimoni? \v 15 Atãokani asikiniri iuamoni? Apakata amasikakaniri iuamoni? —itxana. \p Xesosi imarotari isãkirena. Imarotari ninoa pimarauatini isãkire ikerokini ĩkapani. !Inirekarina atão inakari imarotinina. Ininiã Xesosi txana ninoa: \p —Kinirepa hãtamakaerekatano nota? Himinaro txineirota. Ninirekari natamatiniro —itxa. \p \v 16 Ininiã iminarona. \p —Kisanõkapa ia? Kiuãkapa aua uai? —itxana. \p Ininiã ninoa: \p —Sesa sanõka, iuãka pakini —itxana. \p \v 17 Ininiã Xesosi: \p —Ikara atoko ininiã, hĩsikariko Sesamoni iua nakiti. Hĩsikariko Teosomoni iua nakiti —itxana. \p Ininiã kasãkirena ninoa, kotxi peerekari Xesosi apakapapiretakiti. \s1 Ipĩkari Õkitikiniua Mauikakoni \r (Mateo 22.23-33; Arókasi 20.27-40) \p \v 18 Kikiakori satoseo inakoni, !auikari kãkiti ipĩkaripeka iuaĩkana õkitikiniua iuaĩkana auãki inini ĩkapani. Ninoa satoseo apoka Xesosimoni. \p \v 19 —Koerekareri, Moisesini iõkatsopatari ia ipaniãtakiti: “Kiki meenetipanika ipininiã, iua itari takaroko tikinitakoro. Iua itari keene ininiã, itakauãkatari amarini iua itarini ipĩpekarini uãka,” itxa Moisesi. \v 20 Setxi itaritxiakori aua ĩkorapokoriti. Apia kiomanetakari takaro sito. Txamari ipĩkasaaki meenetopanika itikinitaro. \v 21 Ininiã ãti itari takaro oakana. Ipĩkasaaki !keenepanikaro oa. Iua atokokana itxape ãti itari. \v 22 Ininiã imakinikana ninoa takapiimaro oa. Ikinikana ninoa meenenipanika ipĩpena. Eereka oanipekana apaka opĩpe. \v 23 Ipĩkani õkitikasaakiua, kiriĩtanoropa otxatauako? Kotxi ikinikana setxi takapekaro oa —itxana. \p \v 24 Ininiã Xesosi: \p —Hĩte kerokari, kotxi !himarotari Teoso sãkire iõkatsopatakori. Teoso posotiire apaka !himarota. \v 25 Ipĩkani iuaĩkana õkitikasaakiua, Teoso nitiriakori iaxitikini atoko itxapekauana. !Ĩtanorouataikako. \v 26 Hĩte !auikari ipĩkani õkitikiniua. Hĩte atatsopatapekari Moisesi iõkatsopatakiti aanaia tirinakari pirena. Iuasaaki Teoso misãkiretari Moisesi: “Apraão, Isaki, Xakoo pakini Teosonekarano nota,” itxari Moisesimoni. \v 27 Ikara atoko ininiã Apraão, Isaki, Xakoo pakini õkitikapekaua iuaĩkana, kotxi auãki inakani Teosonera iua. Kona ipĩkani Teosoneni itxaua Teoso. Amananini hĩkerokari —itxa Xesosi satoseoakorimoni. \s1 Teoso Paniãtakiti Apiari Akamini \r (Mateo 22.34-40) \p \v 28 Iuaãtaã aua kaiõkatsopareri. Ikenakotana ninoa misãkiretakakiniua. Ikenakotari Xesosi apakapapiretakiti erekari ene. Ininiã iua pimaãri Xesosi: \p —Ĩkiripa Teoso paniãtakiti apiari txataua? Kipa apiaerekata Teoso nireẽkiti akamini? \p \v 29 Xesosi apakapapiretari: \p —Teoso paniãtakiti apiari ia: “Isaeo tõpa auakani, hĩkenakota. Ateosone Apiananiri iua. Iuananira Teoso txaua. \v 30 Pitiretariko Apiananiri piTeosone, ikinipoko pinireẽkitiã, ikini pãkixinireẽ, ikinipoko pixinikakitiã, ikini pitaparaxinireẽ pakini.” \v 31 Ãtipekana Teoso paniãtakiti apiari ia: “Piteka pitiretiniãua atokotxikana, pitiretariko ãti.” Iuananira Teoso paniãtakiti ipi apiari txaua —itxa Xesosi. \p \v 32 Ininiã iua kaiõkatsopareri apakapapiretari Xesosi: \p —Inipitikara pisãkire, koerekareri. !Auari ãti Teoso. Iuanokara auari. \v 33 Ininiã atiretamariko Teoso ikinipoko anireẽkitiã, ikinipoko axinikakitiã, ikini ataparaxinireẽ. Atiretamanako apanakini aĩtoka atiretini atokokana. Ikara Teoso paniãtakiti ipi apiari txaua. Teoso paniãtakiti pirãtxi aõkini iua ĩkapani poiãori —itxa Xesosimoni. \p \v 34 Xesosi kenakotakasaakiri isãkire ereka inini, itxari iua: \p —Pite auĩtearitari Teoso. \p Iposo atoko apanakini !kataparaxinireika apikomoni ipimainirina. \s1 Teoso Mereẽkiti Tavii Apika Mekaniri \r (Mateo 22.41-46; Arókasi 20.41-44) \p \v 35 Xesosi Teoso misãkiretiko aikoti oerekarauanãtakasaaki, ipimaãri: \p —Kinirepa kaiõkatsoparerini sãkire: “Tavii apika mekanirako Teoso mereẽkiti txauako?” itxana. \v 36 Erekari Matamatakoti kamasãpirenatakari Tavii: \q1 Apiananiri misãkiretari niauĩte: “Nota kikomoni piitopãkiniritika nixipokariko pimokaiakariakori. Nikamariko ninoa pikiti pitakiniãtaã atoko ininiua,” Apiananiri txari niauĩte, \m itxa Taviini. \v 37 Tavii akiritari iua Teoso mereẽkiti “Niauĩte.” Ikara atoko ininiã, natokopa itxa iua Tavii apika mekani ininiua? —itxa Xesosi. \p Iuasaaki ikinimane kãkiti iuaã apitiitakaniua potxitari Xesosi sãkire. \s1 Kaiõkatsoparerini Maerekani Pirena \r (Mateo 23.1-36; Arókasi 20.45-47) \p \v 38 Xesosi oerekarauanãtakasaaki, õtãkikana kãkiti: \p —Kaiõkatsoparerini moianari !hĩtxapeua. Ninoa potxitari mãkatxi ereri ieretakinina kãkiti apisatoõ inapinina ĩkapani, kãkiti atamatinina ĩkapani. Ninoa apokaerekatari imisãkiretikona ipaxitikona nipokori sikikoãtaã inapaãpotakasaakina. \v 39 Ninoa potxitari kãkiti topãkini apiaerekatakari nopini iitopãkinina aiko Xoteo apotiitiniãtaãua. Kiiniriã ninoa potxitari kakiiniriteri topãkinimoni iitopãkinina. \v 40 Ninoa mixirikari tikinitakoni aapoko, iuaritika okanani imisãkiretarina Teoso kãkiti apisatoõ, ininiã kãkiti uãkatari ninoa erekarini atoko ininiãuana. Teoso iteene misiritanako kãkiti ikara atoko inakani. \s1 Tikinitakoro Matxineiroteto Sikakito \r (Arókasi 21.1-4) \p \v 41 Xesosi topãka txineiro Teoso ĩkapani apakapikoãtaã. Xesosi itikari kãkiti ieretakiniro txineiro kaixa ãki. Itori katxineiroterini okaro txineiro mirikinito kaixa ãki. \v 42 Eereka tikinitakoro matxineiroteto apoka iuaã. Otakaro ipi txineiro otaki kaixa ãki. Poiãonoka txineiro. \v 43 Ininiã Xesosi akiritana imoianariakori. \p —Inipitikara nisãpiretai hĩte. Õkora tikinitakoro matxineiroteto sikakito apiata. Apanakini sikakito poiãoka. \v 44 Kotxi ninoa sikaro txineiro itetakoro. Oa matxineiroteto sikari okinika onakito —itxa Xesosi. \c 13 \s1 Teoso Misãkiretiko Aikoti Irikiko \r (Mateo 24.1-2; Arókasi 21.5-6) \p \v 1 Teoso misãkiretiko aikoti Xesosi pokĩkasaaki, imoianari misãkiretari iua: \p —Koerekareri, patamata ia kai aapokotxiti itomaneri. Amaripokori. Ia aiko Teoso misãkiretiko peerekari. \p \v 2 Ininiã Xesosi: \p —Hãtamatari ia aiko mitari. Ãti õti imakinika irikaãkako. Kona kai kaikotaikako ãti kai nopini —itxa Xesosi. \s1 Misirikaretxi Apokaenetini \r (Mateo 24.3-14; Arókasi 21.7-19) \p \v 3 Xesosi topãka oxiratari nopini Teoso misãkiretiko aikoti apisatoõ. Iuaã aua oriva minanape. Iuasaaki Petro, Txiako, Xoão, Ãtree pakini apoka iuamoni. Ninoanoka aua iuaã. \v 4 Ipimaãrina Xesosi: \p —Kirisaakipa aiko Teoso misãkiretiko irikaãka? Natokopa itxa aimarotiniri ikara õti apisapanika? \p \v 5 Ininiã Xesosi: \p —Erepaniko. !Hãuiritapiri apanakini misirienetinii hĩte. \v 6 Itopaniriko kãkiti, “Xesosikarano,” inakanipaniko. Ninoa misirienetari kaiãopokori kãkiti. \v 7 Neenamatxi hĩkenakoenetakasaaki, neenamatxi ene hĩkenakoenetakasaaki, !hĩpĩkarauatape. Ikara auapitikako, iuaritika kona xipokatxi õtipanikani. \v 8 Ãti uãka neenamauata ãti uãkakata. Ãti tixini auakani neenamauatako ãti tixini auakanikata. Ãtikaka itixi iakeẽkatako. Kaiãopokopaniri natxi. Amarini auini tsii atoko itxapaniko. \p \v 9 —Erepaniko hĩte. Himaĩkaãkako, auĩtetximoni hĩsiãkako. Hinoropataãkako aãpitsaã aiko ãki Xoteo apotiitiniãtaãua. Nota sãkire hãuikini xika hĩte anikaãkako poiãori auĩtetximoni. Apiari auĩtetximoni apaka hanikaãkako. Iuasaaki hĩte sãpiretanako ninoa Teoso iokanapirena erekari. \v 10 Itixi xipokini apisapanika Teoso iokanapirena erekari sãpiretaãkako ikinimanemoni ikini itixitikinimoni. \v 11 Kãkiti maĩkasaakii hĩte, anikasaakii hĩte auĩtetxiakorimoni, !hĩxinikapiri hĩsãkire tĩkane hĩsãkirauatini apisapanika. Hĩsãkirauatakasaaki, iuasaakipeka himarotari hĩsãkire. Erekari Matamatakoti txĩkitakai iuasaaki hĩsãkire himarotini. \v 12 Kãkiti sikanapariko atão itariakori auĩtetximoni okiko tĩkane. Iriakoritxi sikanapanako imiakori auĩtetximoni okiko tĩkane. Eenetxiakori omanatana iriakori, inoroakoro pakini. Eenetxiakori xika ninoa okapeẽka. \v 13 Nota sãkire hãuikini xika, ikinimane omanatai hĩte, iuaritika himatakanapakaniãri nisãkire hãuikini, hanikaãkako Teoso tixinemoni —itxa Xesosi imoianariakorimoni. \s1 Iteene Maerekanitxi Apokini \r (Mateo 24.15-28; Arókasi 21.20-24) \p \v 14 Iuaĩkana Xesosi sãpiretana: \p —Hĩtikariko Maerekati Apiatakari Teoso misãkiretiko aikoti ãki. Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Tanieo inakori sãpiretapekari ikara pirena. (Ininiã hĩte ia atatsopanãtakanii, hĩkenakotariko Xesosi õtãkikiniua.) Maerekati Apiatakari Teoso misãkiretiko aikoti ãki hĩtikasaaki, hĩte Xotéia tõpa auakanii, himitekapoka mitaxiratarimoni. \v 15 Iuasaaki hĩte haãpoko nopini auakanii, katima hĩtxako hĩkatxakini. Haãpoko !hiĩroãpe hĩtii himakatxakini ĩkapani. \v 16 Hĩte kikio auakanii, !hĩkanapiripe haãpokomoni himãka hãpini ĩkapani. \v 17 Ikarasaaki !erekapaniri sito kamixiromoni, sito kaxitakakareromoni. \v 18 Teoso hamanaã himitekini kamoĩsaaki, kotxi himitekini mitaãsaaki !erekari. \v 19 Iuasaaki atatsiiri auakatapitikako. Ia atatsiiri apiata atatsiitaãkako. Kitxakapirĩka itixi Teoso kamakasaaki kãkiti atatsiirauata poiãoka. Ikara atatsiiri õti apisa kãkiti atatsiirauata poiãoka. Ikara atatsiiri õti napa atoko !ikara atoko inakari atatsiiri !auaikako. \v 20 Teoso mapoiãotakaniãri iua õti kãkiti atatsiirauatini õti, !auaikamako kãkiti. Ikinipekamako ipĩpemanako. Teoso iotokakariko ĩkora atatsiiretxi, imereẽkini mapinakani ĩkapani. \p \v 21 —Apanakini sãpiretiniãi hĩte: “Xesosi Teoso mereẽkiti ia,” hinikosaaki, !hãuikapiri. “Xesosi Teoso mereẽkiti ikiraãtaã,” hinikosaaki, !hãuikapiri. \v 22 Kotxi Teoso mereẽkiti minakaniua apokapitikako, “Xesosikarano nota,” inakari. Apaka apanakini apokapitikako, “Teoso sãkire sãpiretakarikarano nota,” inakari. Paxirari ninoa sãkire. Kãkiti ikara atoko inakani kamariko posotiiretxi, kãkiti itikiniri ĩkapani. Ninoa nirekamari Teoso mereẽkini imisirienetinina. \v 23 Erepaniko. Ikara õti apokini apisapanika nõtãkikai hĩte —itxa Xesosi imoianariakorimoni. \s1 Kãkiti Itari Iaxitikiri Kanapiriini \r (Mateo 24.29-31; Arókasi 21.25-28) \p \v 24 —Iua misirikaretxi napa atoko atokatxi iuakapeka. Kasiri !iponikaika. \v 25 Iõriki iaxitikero irikako. Ikinipoko kaikori iaxiti auakari ioĩketaãkako. \v 26 Iuasaakipekako ikinimane atapariko kãkiti itari iaxitikiri apokaãpotini katxiãri ãki. Itapararitika apoka. Kaiotximereri itxaua iuasaaki. \v 27 Iuasaaki iokanatana initiriakori iaxitikini ĩtinixitimoni, ipinimoni ĩtinixitimoni, atokatxi pokĩkinimoni, atokatxi ereẽkokinimoni. Iokanatana initiriakori ikini itixitimoni kãkiti imereẽkini apitiitinina ĩkapani —itxa Xesosi imoianariakorimoni. \s1 Piko Mina Pirena \r (Mateo 24.32-35; Arókasi 21.29-33) \p \v 28 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata. \p —Nisãpiretai sãpirenatxi atão inakari oerekiko, piko mina pirena, nikanapiriini apiata himarotini ĩkapani. Pooĩoporipeka onakasaaki, otomorekasaaki, “Kamoĩ apokanapanoka,” hĩtxa. \v 29 Iua atokokana ikara misirikaretxi mixikanani nisãpiretakiti hĩtikasaaki, himarotapekariko nota kaiama kanapirikapeka ninini. \v 30 Ia nisãkire atão. Itixi auakani !ixipoka ikinipoko nisãpiretakiti mapokakani apisa. \v 31 Iaxiti xipokapitikako. Ĩkoraxiti apaka xipokapitikako. Iuaritika nota sãkire !ixipoka —itxa Xesosi imoianariakorimoni. \s1 Kãkiti !Imarotari Xesosi Apokini Manapi \r (Mateo 24.36-44) \p \v 32 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Kãkiti !imarotari ikara õti manapi apokini. Teoso nitiriakori iaxitikini apaka !imarotari ikara õti. Nota Teoso ãkirikanera !imarotari ikara õti. Nirinanira, Teosonanira, imarotari. \v 33 Hiãtapapikariko. Hĩkoatapikako. Teoso himisãkiretapikako. Kotxi !himarotari ikara õti apokini. \p \v 34 —Nikanapiriãkasaaki, kiki õtako sikari kanapiriini atoko nitxa. Iua kiki potorikasaaki, ipaniãtana initiriakori aapoko inĩkatinina. Ikininape isikanapana parĩkatxi ikaminina. Ipaniãtari initiri aapoko toreãtaã kaikotakari, “Araõkire pitxako,” itxari. \v 35 Nota hĩtari iaxitikiri iua kiki õtako sikari atoko nitxako. Ãtipirika hiãtapapikanoko, kotxi !himarotari nota apokini õti. !Himarotari mapiãtikikauako napoka. !Himarotari apanĩkanõkauako napoka. Imaropirĩkatauako napoka. Ĩkanõkapanikauako napoka !himarotapaniri. \v 36 Atxiĩti patimari napokini, ininiã hĩkoatapikako, mimakatika hinini ĩkapani nota apokasaaki. \v 37 Ininiã ãtipirika hiãtapapikanoko. Ikininapemoni apaka ikara nitxa —itxa Xesosi imoianariakorimoni. \c 14 \s1 Xesosi Okaenetiko Pirena \r (Mateo 26.1-5; Arókasi 22.1-2; Xoão 11.45-53) \p \v 1 Iuasaaki kãkiti apotiitaua ipi kiiniriti auakasaaki. Páskoa kiiniriti, pão miãtiãkati nikiko kiiniriti pakini aua. Ipi õti kiiniri potorikini apisapanika sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini xinikaxitita: \p —Natokopa atxatariko Xesosi amaĩkini aõkini ĩkapani? \v 2 !Amaĩkapaniri kiinirisaaki, kotxi amaĩkiniãri, kãkiti naiatamaua eereka —itxanãtana. \s1 Sito Kamariãro Mĩkaro \r (Mateo 26.6-13; Xoão 12.1-8) \p \v 3 Xesosi auanãta Petánia aapokotxiti Simão inakori aapoko. Iua Simão akiritaãka “Maere Matati.” Simão aapoko Xesosi nipokonãtakasaaki, sito apoka. Oa minari kopitipaki kai kamakori, kai arapástiro inakoro. Kopitipaki ãki aua kamariãro, nato inakoro. Pakaronepokoro. Oãpokasaaki Xesosimoni, opakauanakari kopitipaki. Okitakaro kamariãro Xesosi kiiã. \v 4 Iuasaakipeka apanakini iuaã auakani omanãkarauata. \p —Kinirepa oioanataãka kamariãro? \v 5 Ovẽtxitamaroko, ininiã kaiãopokomaniko txineiro oãpakapamako. Tresẽtosi txineiro ota prata kamakori oãpakamako. Txineiro mauakinitimoni osikiniã erekamariko —itxana. \p Iteene ikapatitana. \v 6 Ininiã Xesosi: \p —Ikara atoko !hĩtxapero. !Homanatapero. Erekari okaminano. \v 7 Kãkiti matxineiroteni auapikako hĩtekata. Hinirekasaakiriko hĩsikaro txineiro ninoamoni. Nota !auari ãtipirika hĩtekata. \v 8 Oia sito kamari ikinipoko oimarotakiti nota ĩkapani. Nipinini apisapanika oina notamoni. Omaritari niĩto, niĩto iposope inini nikatiko ĩkapani. \v 9 Atão nisãpiretai hĩte. Teoso iokanapirena erekari sãpiretikoãtaã ikini itixiti, osãpiretaãkako apaka oia sito kitakiniro kamariãro nikiiã, ininiã kãkiti ikini itixiti auakani xinikapikaro oa —itxa Xesosi. \s1 Xotasi Mĩkapiritiniri Xesosi \r (Mateo 26.14-16; Arókasi 22.7-16, 21-23; Xoão 13.21-30) \p \v 10 Tosi pakini Xesosi moianariakori. Imoianari Xotasi inakori sari sasetotxi auĩteakorimoni. Imisãkiretana ninoa Xesosi imĩkapiritini ĩkapani, ninoamoni isikiniri ĩkapani. \v 11 Ikenakotakasaakirina Xotasi sãkire, ipoxokoniuatana. Isikaenetarona txineiro iuamoni. Eereka Xotasi iãtapari Xesosi imĩkapiritini õti. \s1 Páskoa Kiiniriti Kamiko \r (Mateo 26.17-25; Arókasi 22.7-13) \p \v 12 Páskoa kiiniriti potorikini õti, soti auĩte anaakori okiko õti, Xesosi moianariakori misãkiretari iua: \p —Namonipa pinirekatari Páskoa kiiniriti akamini? \p \v 13 Ininiã Xesosi iokanatana imoianariakori ipi. \p —Hĩsa sitatximoni. Iuaã kiki ãparaã kopitiã anikakari hãpiãkata. Iua kikikata hĩsa. \v 14 Iua sinimoni kaapokori himisãkireta. Hĩtxariko iua: “Koerekareri nirekari imarotiniri, namonipa erekari imoianariakorikata inipokotini Páskoa kiiniriti ikamakasaakina?” hĩtxariko. \v 15 Ininiã iua oerekaiko hĩte itanokiri koa mitapoari. Auapeka kãkiti topãkini. Imakinika oeretapeẽkaika —itxana. \p \v 16 Ininiã imoianariakori sari. Sitatxi apokasaakina Xesosi sãkire iaõka aua. Ininiã ninoa kamari nipokori Páskoa kiiniriti ĩkapani. \p \v 17 Ĩkanõkapeka inakasaaki Xesosi apoka tosi imoianariakorikata. \v 18 Inipokonãtakasaakina, Xesosi txana: \p —Atão nisãpiretai. Ãti hĩte notakata nipokotakari mĩkapiritanoko nota —itxa. \p \v 19 Ininiãkara Xesosi moianariakori matinaniuata. Ipimaãrina Xesosi: \p —Notakani atxiĩti? \p Ãtipekana: \p —Notakani atxiĩti? \p Ininiã imakinikana ikara atoko itxana. \v 20 Ininiã Xesosi: \p —Ãtika hĩte notakata auakari mĩkapiritano. Notakata komiri iopitiãtakarikarako sikano nimokaiakariakorimoni. \v 21 Nota hĩtari iaxitikiri okaãkako. Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari nipinini tĩkane. Nota hĩtari iaxitikiri mĩkapiritakari iteene misiritaãkako. Erekamariko maponaniãkatika inaãkamako. \s1 Xesosi Ĩto, Iarẽka Pakini \r (Mateo 26.26-30; Arókasi 22.14-23; 1 Korĩto 11.23-25) \p \v 22 Xesosi imoianariakorikata nipokonãtakasaaki, Xesosi kosekari komiri. Imisãkiretari Teoso: \p —Erekapitikari ia komiri pisikakiti atemoni —itxari. \p Imapopeẽri komiri, xanaka itxari imoianariakorimoni. \p —Apakapa, nika hĩtxako. Ia niĩto —itxana. \p \v 23 Iposo atoko koseka itxaro iãkoanatxi. Imisãkiretari Teoso: \p —Erekapitikari ia iãriã pisikakiti atemoni. \p Ininiã iãkoanatxi isikana imoianariakori. Ikinikana iãtarina iãriã. \v 24 Ininiã Xesosi: \p —Ia niarẽka xiketakari makatxakariko kaiãopokori kãkiti maerekani. Teoso sãpiretapekari kãkiti ikamaenetakiti amaneri kãkiti ĩkapani. Ia niarẽka oerekari kãkiti, Teoso kamapekari ikamaenetakiti. \v 25 Atão nisãpiretai. !Niãtaikaroko ovapeẽ, Teoso auĩtetxi ininiãtaãua nimapokakanisaaki. Iuaã napokasaaki niãtari. Amaneri iãriãti niãtako —itxa Xesosi. \p \v 26 Eereka ninoa xikarauata Teoso ĩkapani. Iua atoko isana oriva mina auiniãtaã, oxiratari nopini. \s1 Xesosi Sãpiretari Petro Kipatiniri Iua \r (Mateo 26.31-35; Arókasi 22.31-34; Xoão 13.36-38) \p \v 27 Xesosi misãkiretana imoianariakori: \p —Ia ĩkanõkati hĩkinika hĩte takanapanoko nota, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari ikara atoko inakari. Itxari: \q1 Nokariko soti auĩte piratakari, ininiã ikinika ipiraakori iarikitatako, \m itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori. \v 28 Ininiã eereka nota nipinaãka atoko, iuaĩkana nõkitikaãkaua atoko, nisako hĩte apisa Kariréiamoni —itxa Xesosi. \p \v 29 Ininiã Petro: \p —Nota !nitakanapai pite. Atxiĩti ikinimane takanapai, iuaritika kona nota takanapai. \p \v 30 Ininiã Xesosi: \p —Atão nisãpiretai. Ia ĩkanõkati patari ipikata sãkirauatini apisapanikako, ipi ãti pakinikata, “!Nimarotari iua,” pitxanoko —itxari Petro. \p \v 31 Petro apakapapiretari itaparaxinireritika: \p —Atxiĩti pitekata nokaãka, iuaritika kona nota sãpiretari apanakini nimimarotakanii pite. \p Ikininape Xesosi moianariakori Petro sãkire iaõka ikamana. \s1 Xesosi Misãkiretiniri Teoso Xetsémani Inakoriãtaã \r (Mateo 26.36-46; Arókasi 22.39-46) \p \v 32 Xesosi imoianariakorikata apoka ãtiãtaã kãkiti akiritakiti Xetsémani inakoriãtaã. Iuaã Xesosi paniãtana imoianariakori: \p —Uai hiĩtopãka. Teoso nimisãkiretako —itxa. \p \v 33 Anikari Petro, Txiako, Xoão pakini iuakata apikomoni. Iuaã Xesosi iteene matinaniuata. Maerekaxiniretinoka itxa. \v 34 Ininiã iua: \p —Nixinire imaromaxiretari. Iteene nimaxire, ininiã okaaritano. Uai hĩkaikota. Araõkire hĩtxako —itxana. \p \v 35 Apikomoni isa. Ipamaka xitimoni, misãkireta itxari Teoso. \v 36 Itxari iri: \p —Papai, pite posotari ikinipoko pikamini. !Pauiritapeno paĩtiki natatsiirauatini, iuaritika ninirekari pite nirekakiti nikamini. Nota nirekakiti nikamini kona ninireka —itxari iri. \p \v 37 Eereka ikanapiriã Petro, Txiako, Xoão pakinimoni, txamari ninoa imakanãta. Xesosi akiritari Petro: \p —Simão, himakanãta? Kona hĩposotatari ãti oaranoka hĩkoatini? \v 38 Erepaniko. Hinirekasaakiri maerekati hĩkamini, !hĩkamapiri. Araõkire hĩtxako. Himisãkiretariko Teoso, ininiã !hĩkamari maerekati. Kãkiti xinire atxiĩti !inirekari maerekati ikamini. Txamari kãkiti ĩto tapara poiãoka, ininiã ikamari maerekati. Ininiã erepaniko —itxana ninoa. \p \v 39 Iuaĩkana isa Teoso imisãkiretini ĩkapani. Teoso imisãkireta, mitxi isãkire atokokana itxa. \v 40 Iposo atoko ikanapiriã. Txamari iuaĩkana ninoa imakanãtapanika. !Iposotarina ikoatinina. Ipẽtauatana, ininiã !kasãkirena. \p \v 41 Iuaĩkana ikanapiriã Petro, Txiako, Xoão pakinimoni. \p —Himakanãtapanika? Hĩtomanãtapanika? Iaõpe. Hãtapana. Hĩtari iaxitikiri uatxa sikaãkako maerekati kamakanimoni. \v 42 Hõkitikaua. Masa. Hãtapana. Apokaãpota kiki nimĩkapiritakiri —itxana. \s1 Xesosi Maĩkiko Pirena \r (Mateo 26.47-56; Arókasi 22.47-53; Xoão 18.1-11) \p \v 43 Xesosi sãkirauanãtakasaaki, Xotasi apoka. Iua Xotasi Xesosi moianarikamara. Iminana ito kiki, saasara mĩkani, piriri mĩkani. Sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini, kiomãtxiakori pakini iokanatari Xotasi kikiakorikata Xesosi imaĩkinina ĩkapani. \v 44 Xotasi mitxipeka sãpiretari kikiakori: \p —Nota apitxokakiti Xesosipitikarako iua. Iuasaaki himaĩkapekariko. Erepaniko hanikasaakiri, imamitekakani ĩkapani —itxa. \p \v 45 Xotasi apokasaaki, isakatapitipori Xesosimoni. Akiritari: \p —Koerekareri. \p Inakasaakipeka apitxoka itxari. \p \v 46 Inakasaakipeka kikiakori maĩka, anika itxarina Xesosi. \v 47 Kiki iuasaaki iuaã auakari kosekaro saasara. Iua sauaãkatari sasetotxi auĩte apiatakari nitiri. Itsotakakĩpitari. \v 48 Iuasaakipeka Xesosi: \p —Hĩte ina himaĩkinino ĩkapani, saasarakata, piririkata. Kiĩtiriri atoko hĩtxapeno nota himaĩkinino. \v 49 Ikiniõtika nota auanãtari hĩtekata Teoso misãkiretiko aikoti ãki, noerekarauatakasaaki. Iuaã hĩte !imaĩkano nota, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatapeẽkaika hĩte maĩkinino kiĩtiriri himaĩkini atoko —itxana ninoa. \p \v 50 Iuasaakipeka ikinika Xesosi moianariakori miteka, asika itxarina iua. \v 51 Iuasaaki ãtokori sari Xesosi tikini. Iua mãka ãtinoka aua iĩtoã pirikakari. Kikiakori maĩkamari iua. \v 52 Imãkanoka kaikota iuakoãna. Kasarapeka imiteka iua ãtokori. \s1 Xesosi Xoteo Auĩteakori Apisatoõ \r (Mateo 26.57-68; Arókasi 22.54a, 63-71; Xoão 18.12-14, 19-24) \p \v 53 Ninoa anikari Xesosi sasetotxi auĩte apiatakari aapokomoni. Iuaã ikinika sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori, kaiõkatsoparerini pakini apotiitaua. \v 54 Petro ikira atoko isaãpota Xesosi anikakani tikini. Ĩroã sasetotxi auĩte aapoko piriketakoriã. Iuaã iitopãka sasetotxi auĩte apiatakari nitiriakorikata. Iroka xamina tinipoki. \p \v 55 Aapokotxi ãki sasetotxi auĩteakori, ikinika Xoteo auĩteakori pakini pimaãna kãkiti: \p —Kipa imarotatari maerekati Xesosi kamini? \p Ninoa nirekari Xesosi okiko imaerekani xika. Txamari !apokarina imaerekani imarotakani, kotxi !ikamari maerekati. \v 56 Kaiãopokori kãkiti sãpiretari maerekati Xesosi kamakiti, txamari paxirari ninoa sãkire, kotxi ãti sãpiretakiti ipinimoni, ãti sãpiretakiti ipinimoni, itxaãpotana. \p \v 57 Apanakini kiki õkitikaua, sãpireta itxarina ia aãpirena Xesosi ikamapiretinina. \v 58 Ninoa: \p —Ate kenakotari isãpiretiniri: “Nirikariko ia aiko Teoso misãkiretiko aikoti kãkiti kamakiti. Ipi ãti pakini õti inakasaaki nikamariko ãti aiko kãkiti makamakiniti,” itxa isãkire. \p \v 59 Txamari ikara sãkiretxi ãti sãpiretakiti ipinimoni, ãti sãpiretakiti ipinimoni, itxaãpota. \p \v 60 Iposo atoko sasetotxi auĩte apiatakari tima ikinimane apisatoõ. Iua pimaãri Xesosi: \p —Kininiãpa na papakapapiretari ninoa sãkire? Kixikapa ninoa ikara atoko txanãtai? —itxari. \p \v 61 Txamari !kasãkireri Xesosi. !Apakapapiretari. Ininiã sasetotxi auĩte apiatakari iuaĩkana pimaãri: \p —Pitekani Teoso mereẽkiti txataua? Pitekani Teoso ãkiri txataua? —itxari. \p \v 62 Ininiã Xesosi: \p —Ari, iua ãkiripitikarano. Hãtamatariko kãkiti itari iaxitikiri topãkini Kaposotiireri kikomoni. Hãtapariko kãkiti itari iaxitikiri uai apokaãpotini katxiãri ãki —itxa. \p \v 63 Iuasaakipeka sasetotxi auĩte apiatakari matsorãkari imãka, kotxi iuãkatari Xesosi sãkire maerekati ininiua. \p —!Anirekaikari Xesosi kamakiti sãpiretakani. Atokopeka. \v 64 Kotxi hĩte kenakotapekari isãkire maerekati, “Teoso ãkirirano” inini. Natokopa atxatari iua? —itxana. \p Ininiã ninoa apakapapiretari: \p —Okaãkapitikako —itxarina. \p \v 65 Apanakini kiisokari Xesosi. Mãkatxi mataã iapirikarina ikiiã oki manapi imatamatakani ĩkapani. Iposo atoko iãsokarina. \p —Pisãpiretaua, kipa ãsokai? —itxarina. \p Sasetotxi auĩte nitiriakori apaka ãsokari iua iuakoãna. \s1 Petro Kipatari Xesosi Imarotini \r (Mateo 26.69-75; Arókasi 22.54b-62; Xoão 18.15-18, 25-27) \p \v 66 Iuasaaki Petro ixiti aua aapokotxi piriketakori ãki. Sasetotxi auĩte apiatakari nitero ãtokoro apoka iuaã. \v 67 Oãtamatari Petro irokanãtini xamina tinipoki. Oa mixinitari iua. Ininiã oa: \p —Xesosi Nasareekiri moianarikai pite apaka —otxa. \p \v 68 Ininiã: \p —Kona, nota !imarotari pisãkire —itxaro. \p Iuasaaki pirikere ĩronakikoãtaã isari. Iuasaakipeka patari sãkirauata. \v 69 Oa sasetotxi auĩte nitero atamatari iua iuaã. \p —Ere kiki iua moianaripitikara —otxana ninoa Petro takote auakani. \p \v 70 —Kona iuano nota —itxa. \p Paĩtiki ninoa iuaã auakani: \p —Iua moianaripitikarai. Pite Kariréiakirikarai. Pisãkireẽra ate imarotai —itxarina. \p \v 71 Ininiã Petro: \p —Nota !imarotari kiki ikara atoko hinanãtakiti. Atãoene nimasãpiretakaniã, Teoso misiritamanoko. Teoso imarotari nota sãkire atãoka nisãpiretinii —itxana. \p \v 72 Ikara atoko Petro inakasaaki, iuaĩkana patari sãkirauata. Ininiã Petro xinikari Xesosi sãpiretakiti iuamoni. “Ipikata patari sãkirauatini apisapanikako, ipi ãti pakinikata, ‘!Nimarotari iua,’ pitxanoko.” Ikara inakari ixinikasaaki, itxiapata. \c 15 \s1 Xesosi Pirato Apisatoõ \r (Mateo 27.1-2, 11-14; Arókasi 23.1-5; Xoão 18.28-38a) \p \v 1 Katimatinĩkata sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori, kaiõkatsoparerini, ikinimane Xoteo auĩteakorikata xinikaxitinãta. Ipaniãtarina Xesosi iaxirikiko. Iposo atoko anika, sika itxarina Piratomoni. \v 2 Pirato pimaãri Xesosi: \p —Pitekani Xoteoakori auĩte txataua? —itxari. \p Ininiã Xesosi: \p —Ari, pisãkire atãopitikara. \p \v 3 Sasetotxi auĩteakori apoiãpotari Xesosi, txamari Xesosi !kasãkireri. \v 4 Ininiã Pirato: \p —Na papakapapiretatari? Ninoa iteene misãkirepiretai —itxari. \p \v 5 Iuaritika Xesosi !apakapapiretari. Ininiã Pirato ãkixinireẽ: \p —Kinirepa kona apakapapiretari? —itxa. \s1 Xesosi Okiko Nirekiko \r (Mateo 27.15-26; Arókasi 23.13-25; Xoão 18.38b–19.16) \p \v 6 Páskoa kiiniriti auakasaaki, Pirato itotari isikakiniri kateia ãki auakari kãkiti nireẽkiti. \v 7 Iuasaaki Xesosi maĩkikosaaki, Pahapasi inakori aua kateia ãki. Iua Pahapasi apanakini kateia ãki auakanikata okaniuatapeka Homanoakori inaiatakasaakina. \v 8 Pirato sãkirauatakasaaki Xesosikata, kãkitipokoni apoka Piratomoni. \p —Kateia ãki auakari pisikaka —itxarina. \p \v 9 Ininiã Pirato pimaãna: \p —Hinirekatari nisikakiniri Xoteo auĩte hĩte ĩkapani? —itxana. \p \v 10 Pirato iteene imarotari sasetotxi auĩteakori sikari Xesosi iuamoni Xesosi ixikotinina xika. \v 11 Sasetotxi auĩteakori maasakana ninoa iuaã apotiitakaniua: \p —Hamanaãri Pirato Pahapasi isikakini ĩkapani —itxana kãkitimoni. \p \v 12 Pirato iuaĩkana pimaãna: \p —Natokopa nitxatari ia kiki Xoteo auĩte inakori? —itxa. \p \v 13 Akiripoakatana: \p —Aamina ĩpiriãmitakari nopini hĩtokakitari —itxana. \p \v 14 Ininiã Pirato: \p —Kixikapa? Maerekati !ikama —itxa. \p Apiata akiripoakatana: \p —Aamina ĩpiriãmitakari nopini hĩtokakitari —itxakatana. \p \v 15 Ininiã Pirato sikakari Pahapasi ninoa ĩkapani, kotxi inirekari ikamapoxokonitinina ninoa kãkiti. Eereka ipaniãtari Xesosi xirokitatiko aãpitsaã. Eereka Pirato paniãtari sotatoakori tokakitiniri Xesosi aamina ĩpiriãmitakari nopini. \s1 Sotatoakori Napetiniri Xesosi \r (Mateo 27.27-31; Arókasi 22.63-65; Xoão 19.1-3) \p \v 16 Ininiã sotatoakori anikari Xesosi Pirato aapoko ãki. Akiritarina ikinika sotato. \v 17 Iposo atoko ieretakarina mãkatxi põkamarari Xesosi ĩtoã. Ikamarina saporiẽta kotipiaro kamakori, taka itxarina Xesosi kiiã. \p \v 18 —Aãuĩte —itxarina Xesosi inapetinina. \p —Xoteo auĩtekai pite —itxarina. \p \v 19 Iaritakiitarina aãkeẽ. Ikiisokarina. Ikapotoreẽkauana Xesosi apisatoõ. \p —Aãuĩte —itxarina Xesosi inapetinina. \p \v 20 Inapetakarina atoko imakatxakarina mãkatxi põkamarari. Xesosi mãka iuaĩkana ieretaka. Eereka anikarina Xesosi aamina ĩpiriãmitakari nopini itokakitinirina ĩkapani. \s1 Xesosi Tokakitaãka Aamina Ĩpiriãmitakari Nopini \r (Mateo 27.32-44; Arókasi 23.26-43; Xoão 19.17-27) \p \v 21 Ipixinipokoriti itaõkitarina kiki Simão inakori. Sireni sitatxitikiri iua. Iua anaakori Arexãtri, Hopo pakini. Iuasaaki Simão apoka Xerosareẽ. Sotatoakori paniãtari iua: \p —Ia aamina ĩpiriãmitakari panikinari —itxana. \p \v 22 Anikarina Xesosi ixirataã, Kóokota inakoriãtaã. Xoteo sãkire “Kóokota.” Apanakini akiritari iua oxiratari uãka “Kiitãtatxi,” inaãka akiritiko. Iuaã apokana. \v 23 Isikamarina iãriã pinĩtxikata, miha inakorokata, Xesosi iãtini ĩkapani, itsii imimarotakani ĩkapani, txamari !inirekaro iãtiniro. \v 24 Ininiã itokakitarina aamina ĩpiriãmitakari nopini. Eereka ikamarina sarauatxi, Xesosi mãka apakapakani imarotinina ĩkapani. Ikara atoko apanakini anikari Xesosi mãka. \v 25 Ĩkanõkapanika novi oara itokakitapeẽka Xesosi aamina ĩpiriãmitakari nopini. \v 26 Aaminaã auari iõkatakitina, apoĩtiko pirena, “Xoteoakori Auĩte” itxa. \v 27 Ninoa tokakitana ipi kiĩtiririni apaka aamina ĩpiriãmitakari nopini, ikikomoni ãti, isanaremoni ãti. \v 28 Kitxakapirĩka Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Okapeẽkako iua, kokaniri okiko atoko inapeẽkako. \m Ininiã Xesosi okikosaaki ia Teoso sãkire iõkatsopatakori iaõka auapeka iuasaaki. \p \v 29 Ninoa iuaã napakani misãkirepiretapikari Xesosi: \p —Kiĩkitei. Pite sãkire: “Nirikariko Teoso misãkiretiko aikoti. Ipi ãti pakini õti inakasaaki nikamari iuaĩkana,” pitxama. \v 30 Ikara atoko piposotiniã, piteka pimakatxakauako, ininiã pikatxaka aamina ĩpiriãmitakariã —itxarina Xesosi inapetinina. \p \v 31 Sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini napetari Xesosi: \p —Iua makananitapekari apanakini. Txamari iuaka !iposotari imakananitiniua —itxakakana. \p \v 32 —Ikatxakiniãrako ate auikari Teoso mereẽkiti ininiãua. Ikatxakiniã, aãuikari Isaeo auakani auĩte ininiãua —itxakakana. \p Kiĩtiririni iuakata tokakitakoni apaka misãkirepiretari. \s1 Xesosi Ipinini Pirena \r (Mateo 27.45-56; Arókasi 23.44-49; Xoão 19.28-30) \p \v 33 Iuasaaki apaniãxiti ipiãka. Ikini itixitika piãka. Ipi ãti pakini oara ipiãka. \v 34 Ipi ãti pakini oara napa atoko Xesosi akiripoakata: \p —Erii, Erii, aremaa sapakatanii —itxa. \p Ia atatsopatakari sãkireẽ: “NiTeosone, niTeosone, kinirepa pitakanapano?” itxa. \p \v 35 Kãkiti iuaã auakani kenakotari akirinãtini. \p —Hĩkenakota. Akirinãtari Eríasi —itxana. \p \v 36 Iuasaakipeka kiki ina katimariã. Iãkari mapoa atoko inakari iãriã katxioãrimoni, aãke mapotõkire taka itxari, sika itxari Xesosi iãtini ĩkapani. \p —Mitxipanikako. Maiãtapari. Atauako Eríasi makatxakatapaniri Xesosi —itxana. \p \v 37 Xesosi itapararitika akiripoakata, eereka ipĩpe itxa. \v 38 Iuasaakipeka mãkatxi mata Teoso misãkiretiko aikoti ãki arõkakari tsorakita. Itano itsorakita. Ixitipeka apoka. Mitxi iua mãkatxi mata !auiritari kãkiti ĩroini Teosonani Auini Pakitaãtaã. \v 39 Sotatoakori auĩte aua aamina ĩpiriãmitakari apisatoõ. Ikenakotari Xesosi akiritini. Itikari ipinini. \p —Atãopitikara Teoso ãkiri itxaua ia kiki —itxa. \p \v 40 Ãtokaka sitoakoro ikira atoko atamanãtarina Xesosi, Maria Matarenama, Saromeema, ãto Mariama, apanakini sitoakorokata. Xosesi, Txiako pakini inoro oa Maria. Iua Txiako maneripanika inakari. \v 41 Xesosi Kariréia auakasaaki, ninoa sitoakoro moianatari iua. Imiparĩkatarina. Xesosi ipĩkasaakikanera apanakini sitoakoro kaiãopokoro aua iuaãtaã. Ninoa apoka Xerosareẽ Xesosikata. \s1 Xesosi Ikatiko Pirena \r (Mateo 27.57-61; Arókasi 23.50-56; Xoão 19.38-42) \p \v 42 Ikara õti, Xesosi ipinini õti, kãkiti parĩkauatini õti, kãkiti tomatini õti apisapanika, iuasaaki kikatatikipeka. \v 43 Iuasaaki Xosee inakori, Arimateia sitatxitikiri, sari Piratomoni. Iua Xosee Xoteo auĩte apanakinikata. Ikinimane paxitari iua. Iua apaka iãtapari Teoso ikinimane auĩte ininiua õti apokini. Itaparaxinireritika Piratomoni isa, amanaã itxari Xesosi ĩto. \v 44 Ininiã Pirato ãkixinireẽ: \p —Atauako patimari Xesosi ipinini? —itxa. \p Ininiã ipĩkapiretari sotatoakori auĩte. Iua apokasaaki Pirato pimaãri: \p —Atauako Xesosi ipĩpeka? —itxa. \p \v 45 Ininiã iua: \p —Ari, ipinapitipeka —itxari. \p Ininiã Pirato: \p —Panikaikari iĩto —itxari Xoseemoni. \p \v 46 Iuasaaki Xosee amotari mãkatxi mata erekari, arínio inakori. Eereka imakatxakari Xesosi ĩto. Iapirikari iĩto mãkatxi mataã, anika itxari akauari irikomoni. Kai kisakakori ãki ieretakari Xesosi ĩto. Eereka kai mitapoari ikatika, tota itxari iriko. \v 47 Ipi Maria itikanãtari Xesosi ĩto takikoãtaã, Maria Matarenama, Maria, Xosesi inakori inoroma pakini. \c 16 \s1 Xesosi Iuaĩkana Auãki Inini \r (Mateo 28.1-8; Arókasi 24.1-12; Xoão 20.1-10) \p \v 1 Tomatiko õti xipoka atoko mapiãnikata, ipi ãto pakini sito amotaro kamariãro, Xesosi ĩto ikamamaritinina ĩkapani, Maria Matarenama, Saromeema, Maria Txiako inoroma pakini. \v 2 Katimatinĩkata, tomĩkosaaki, ĩkanõkapanika, atokatxi pokĩkasaaki, ninoa sari akauarimoni. \v 3 Kimaporiã isikasaakina, isãkirauaãpotana: \p —Kipa makatxakinaua kai auĩte iriko tore? —itxaãpotana. \p Amaripokori iua kai. \v 4 Iuaã apokasaakina, atamatarina. Kai makatxakapeẽkaika. \v 5 Ininiã ĩroãna iriko ãki. Atamatarina ãtokori topãkanãta ikikomoni. Imãka ĩtanori, kasarori. Ininiã ninoa tikoka. \p \v 6 Ininiã iua: \p —!Hĩtikokape. Hĩte nitanãtari Xesosi Nasareekiri, aamina ĩpiriãmitakari nopini tokakitakori. Õkitikapekaua iua. !Auaika uai. Hãtamata. Mitxi itakarina iĩto uai. \v 7 Hĩsipeka. Hĩsãpiretari Petro, apanakini Xesosi moianariakori pakini: “Xesosi sapanikako hĩte apisa Kariréiamoni. Iuaã hĩte aõkitari iua, kotxi ipinaka apisapanika isãpiretapekari ikara hĩtemoni,” —itxana ninoa. \p \v 8 Itimaritikana ninoa pokĩka. Imitekana. Ikikinanakana, ipĩkarena xika. !Isãpiretarina apanakini, kotxi ipĩkarauatana. \s1 Xesosi Oerekaua Maria Matarenamoni \r (Mateo 28.9-10; Xoão 20.11-18) \p \v 9 Xesosi õkitikasaakiua ipinaka atoko ĩkanõkapanika semana potorikini õti, tomĩkosaaki, oerekaua merepitipanika Maria Matarenamoni. Mitxipe Xesosi aõkitakasaakiro oa Maria, omitikari maerekani matamatakoni setxi pakini oa ĩtoã auakani. \v 10 Xesosi õkitikasaakiua, iua oaõkitaka atoko, osari merepanika Xesosi moianariakorimoni. Iuasaaki iteene imatinaniuatana. Itxiapanãtana. Osãpiretana ninoa: \p \v 11 —Xesosi iuaĩkana auãki itxapeka. Nota aõkitari iua —otxana. \p Txamari ninoa kona auikari osãkire. \s1 Xesosi Oerekaua Ipi Imoianariakorimoni \r (Arókasi 24.13-35) \p \v 12 Eereka iuaka oerekaua ipi imoianariakorimoni, kimaporiã isikasaakina aapokotxi mauakaniãtaã. Iuasaaki itoõ ipinipo itxa. \v 13 Eereka ninoa kanapiriã. Isãpiretana apanakini imoianariakori, txamari !auikarina isãkirena. \s1 Xesosi Oerekaua Imoianariakorimoni \r (Mateo 28.16-20; Arókasi 24.36-49; Xoão 20.19-23) \p \v 14 Eereka Xesosi oerekaua õsi imoianariakorimoni inipokotakasaakina. Xesosi õtãkikana: \p —Kinirepa hĩte !auikatari nota iuaĩkana auãki ninini? Kinirepa !hãuikatari nota aõkitakani sãkire? !Kaiokakarekii —itxa. \p \v 15 Iposo atoko Xesosi txana: \p —Ikini itixiti hĩsako. Hĩsãpiretariko Teoso iokanapirena erekari ikinimanemoni. \v 16 Teoso sãkire auiãkari patxisatakori, iuarako sari Teoso tixinemoni. Teoso sãkire mauikakati, Teoso misiritapikariko. \v 17 Teoso sikaposotiiretanako isãkire auiãkani, ininiã apanakini imarotari Teosokara sikari iposotiire ninoamoni. Ia atoko Teoso sikaposotiiretana. Omitikarina maerekani matamatakoni nota uãkaã. Isãkirauatana imimarotakinitina sãkiretxitiã. \v 18 Imaĩkiniãrina imini, !ipinana. Iãtiniãrina ikianari, !amianatana. !Ipinana. Itakauakotaua amianatakani nopini, ininiã amianatakani makananitaãka —itxa Xesosi sãkire. \s1 Xesosi Anikaãka Teoso Tixinemoni \r (Arókasi 24.50-53; Átosi 1.6-11) \p \v 19 Imoianariakori imisãkiretanapaka atoko, Xesosi anikaãka Teoso tixinemoni. Iuaã iua topãka Teoso kikomoni. \v 20 Xesosi moianariakori eereka isipekana, Teoso sãkire ikini aapokotxiti auakani isãpiretinina ĩkapani. Apiananiri moianatana. Apiananiri sikaposotiiretana ninoa, ininiã apanakini imarotari ninoa sãpiretakiti atão inini. Ameẽ.