\id MAT - Apurinã NT [apu] -Brazil 2010 (DBL -2013) \h Mateo \toc1 Mateo \toc2 Mateo \toc3 Mt \mt1 MATEO \c 1 \s1 Xesosi Nirimaneakori Iua Apisapanika Auakani \r (Arókasi 3.23-38) \p \v 1 Xesosi Teoso mereẽkiti itxaua. Uai aua Xesosi apika atokiriakorini uãka. Xosee inakori Xesosi iri atoko ĩkorapokoriti. Apraãoni, Taviini pakini Xesosi apika atokiriakorini atoko. Ininiã Xesosi Taviini, Apraãoni pakini imi atoko itxa. \p \v 2 Ininiã ia atoko itxa: \li1 Kitxakapirĩka Apraão, Isaki iri. \li1 Isaki, Xakoo iri. \li1 Xakoo, Xotaa itariakorikata iri. \li1 \v 3 Xotaa, Péresi, Sera pakini iri. Inorona Tamara. \li1 Péresi, Ésirõ iri. \li1 Ésirõ, Arão iri. \li1 \v 4 Arão, Aminatapi iri. \li1 Aminatapi, Nasoõ iri. \li1 Nasoõ, Sáomõ iri. \li1 \v 5 Sáomõ, Póasi iri. Póasi inoro Haapi. \li1 Póasi, Opetxi iri. Opetxi inoro Hotxi. \li1 Opetxi, Xesee iri. \li1 \v 6 Xesee, Tavii iri. Tavii Isaeokini auĩte itxaua. \li1 Tavii, Saromão iri. Saromão inoro mitxi Oria ĩtanoro. Eereka Tavii takaro oa. \li1 \v 7 Saromão, Hopoão iri. \li1 Hopoão, Apia iri. \li1 Apia, Asa iri. \li1 \v 8 Asa, Xosapaa iri. \li1 Xosapaa, Xorão iri. \li1 Xorão, Osia iri. \li1 \v 9 Osia, Xotão iri. \li1 Xotão, Akasi iri. \li1 Akasi, Esekia iri. \li1 \v 10 Esekia, Manasee iri. \li1 Manasee, Amõ iri. \li1 Amõ, Xosia iri. \li1 \v 11 Xosia, Xekonia itariakorikata iri. Iuasaaki ĩkorakanani kãkiti Isaeokini maĩkaãka. Papirónia tixinimoni anikaãkana. \li1 \v 12 Papirónia anikikona atoko, \li1 Xekonia, Saratxieo iri. \li1 Saratxieo, Soropapeo iri. \li1 \v 13 Soropapeo, Apiotxi iri. \li1 Apiotxi, Eriakiĩ iri. \li1 Eriakiĩ, Asoo iri. \li1 \v 14 Asoo, Satoki iri. \li1 Satoki, Akĩ iri. \li1 Akĩ, Eriotxi iri. \li1 \v 15 Eriotxi, Ereasa iri. \li1 Ereasa, Mataã iri. \li1 Mataã, Xakoo iri. \li1 \v 16 Xakoo, Xosee iri. Iua Xosee, Maria ĩtaniri. Xesosi, iuara Teoso Mereẽkiti itxaua. Inoro Maria. \p \v 17 Apraão, iua ãkiri, imekaniri, apika mekaniri, apika mekaniri ãkiri, apika mekaniri apika mekaniri, apiko itxaãpota. Tavii auakasaaki, katosipeka pakini ninoa uãka. Eereka aua Tavii, Tavii ãkiri, imekaniri, apika mekaniri, apiko itxaãpota. Katosipeka pakini ninoa uãka. Iuasaakiika Xoteoakori anikaãka Papirónia tixinimoni. Ninoa mekaniriakori katosipeka inakasaaki, Xesosi iponaniãpeka. \s1 Xesosi Iponaniini Pirena \r (Arókasi 2.1-7) \p \v 18 Ia atoko itxapaniko Xesosi. Teoso mereẽkiti iponaniãkasaaki, Maria ominapatari Xosee. Oĩtaniriuatini apisapanika, omotokiãri amarini Erekari Matamatakoti sikakiti. \v 19 Xosee uãkatari Maria kamari maerekati ãtikata. Atão inakarinoka kamakari iua, ininiã kona inirekari kãkiti imaropiretiniri oa kamixi onini. Kãkiti sauaki osiniã, Xosee !inirekaro opẽtauatini, kotxi erekari kamakari iua. Ininiã inirekari itakanapiniro oa, ixika kãkiti mimarotakaniã. \v 20 Ikara atoko inini ixiniremoni, Teoso nitiri iaxitikiri apoka itaponemoni. Ininiã itxa: \p —Xosee, Taviini apika mekaniri pite. Kona pipĩkapero Maria papakapini pĩtanoro ĩkapani, kotxi Erekari Matamatakoti, iuara kamixipeka txĩkitakaro. \v 21 Auako oa ãkiri. Pitakauãkatariko Xesosi itxauako, kotxi imakatxakari kãkiti maerekani —itxa Teoso nitiri. \p “Xesosi” popĩkari sãkireẽ, iuatxikana, “Kãkiti Maerekani Makatxakakari,” itxa. \p \v 22 Apikomoni Teoso nitiri txari: \p —Ikara atoko inakari auapeka, kotxi kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretapekari ikara sãkiretxi. \v 23 Kitxakapirĩka ia atoko itxa: \q1 Hĩkenakotari. Sito kikikata masirĩkato mixiuatako. Auako oimi. Itakauãkataãka Emanoeo inakori \m —itxa Teoso nitiri Xoseemoni. “Emanoeo” popĩkari sãkireẽ “Teoso atekata aua.” \p \v 24 Xosee merekasaaki, iua auikari Teoso nitiri sãkire. Ininiã ĩtanorouata Mariakata. \v 25 Eereka amarini iponaniãkasaaki, Xosee takauãkatari Xesosi itxaua. Amarini iponaniini apisa iua !isirĩka Mariakata. \c 2 \s1 Atokatxi Pokĩkinimoni Auakani \p \v 1 Xesosi iponaniã Pereẽ inakori sitatxiti, Xotéia tõpa, Erotxi auĩtetxi inakasaakiua. Iuasaaki atokatxi pokĩkinimoni auakani sari Xerosareẽ sitatxitimoni Pereẽ takote. Iõriki imarotakani ninoa. \p \v 2 Ininiã itxana kãkitimoni: \p —Naniparari amarini Xoteo auĩte inakariua? Ate itikapekaro iõrikite atokatxi pokĩkinimoni. Oa iõriki oerekaua auĩtetxi Apiananiri iponaniãpeka. Ininiã ate apoka uai akapotoreẽkiniua iua apisatoõ, kotxi Apiananiri itxaua —itxana ninoa. \p \v 3 Erotxi ikara ikenakoenetakasaaki, kona erekaxinireri. Kona inirekari ãti auĩtetxi apokini. Ininiã ikinimane Xerosareẽ auakani kona erekaxinirena, kotxi ninoa pĩkari Erotxi. \v 4 Ininiã iua apotiitana sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini. Ininiã Erotxi pimaãna: \p —Nanipa Teoso Mereẽkiti iponaniãko? —itxa. \p \v 5 Ninoa apakapapiretari: \p —Pereẽ sitatxiti, Xotéia tõpa aua. Ia atoko itxapaniko Teoso sãkire sãpiretakari iõkatsopatakiti kitxakapirĩka: \q1 \v 6 Pereẽ sitatxiti auakani, Xotéia tõpa, hĩte sitatxine poiãori, iuaritika kona hĩpẽtauatape, kotxi hĩte sitatxineẽ iponaniãko Isaeokini auĩte. Kãkiti mĩkiikakari itxauako \m —itxa ninoa auĩtetxiakori Erotximoni. \p \v 7 Ininiã Erotxi akiritana ninoa iõriki imarotakani, ninoanani imisãkiretini ĩkapani. Ininiã ipimaãna: \p —Mitxipitipanika kirisaakipa hĩtikataro oa iõriki? —itxa ninoamoni. \p Ininiã ninoa sãpiretari. \v 8 Iposo atoko iokanatana Pereẽmoni: \p —Hĩsako Pereẽmoni amarini hinitini ĩkapani. Hãpokasaakiri, hĩsãpiretano. Ininiã nota apaka sako, iua apisatoõ nikapotoreẽkiniua ĩkapani —itxa Erotxi. \p Txamari inirekari okiniri Xesosi, kotxi !inirekari ãti auĩtetxi auini. \p \v 9 Erotxi sãkire ikenakotakana atoko, ipotorikana. Iõriki atokatxi pokĩkinimoni itikakitona ĩkiika. Anikana Xesosi auinimoni. Iuaãtaã oa iõriki iotoka. \v 10 Ninoa atamatakasaakiro iõriki, iteene ipoxokoniuatana. \v 11 Ininiã apokana aapoko. Ĩroãna. Apokarina amarini inoro Mariakata. Ininiã ikapotoreẽkauana Xesosi apisatoõ. Itxarina: \p —Apiananiri pitxaua. Aãuĩte pitxaua —itxana. \p Iposo atoko itiina imakatxakana. Ininiã imakatxakarina erekari imĩkitina auĩtetximoni isikakitina ĩkapani. Isikarina oro, ĩsẽso inakori, miha inakori pakini. Ĩsẽso, miha pakini kamariãro peerekari. \v 12 Ininiã eereka Teoso sãpiretana iõriki imarotakanimoni itaponeẽna: \p —Kona hĩkanapiriãpe Erotximoni —itxa Teoso ninoa taponemoni. \p Ininiã ninoa kanapiriãkasaaki auinimoni, ãti kimaporitimoni isana. \s1 Exitomoni Xosee, Maria Pakini Sini \p \v 13 Iõriki imarotakani sipeka atoko, Teoso nitiri iaxitikiri sãpiretari Xosee itaponemoni: \p —Paiamata. Põkitikaua. Panikari amarini, inoro apaka Exito tixinimoni. Himiteka. Kona hĩkanapiriãpe nota masãpiretakanisaakii, kotxi Erotxi nitari amarini okiniri ĩkapani —itxa Teoso Xoseemoni. \p \v 14 Ininiã Xosee: \p —Nisapitikako —itxa. \p Ininiã iua ĩkanõkatika Xosee õkitikaua. Aiamata Exito tõpamoni isini, amarini anikini ĩkapani. Ininiã imimitekari amarini inorokata Exitomoni. \v 15 Erotxi ipinakasaaki, iuasaaki ikanapiriãko. Kona ikanapiriã Erotxi ipinini apisa. Ia atoko itxapaniko kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretakiti: \q1 Nakiritariko namarite Exito tixini itakanapini. \s1 Amarini Okiko Pirena \p \v 16 Erotxi imarotakasaakiri iõriki imarotakani sipe inakasaaki, !imisãkiretaikarina iua, ininiã iua omanãkarauata. Ininiã amarini ipikananipeka inakaniua, apaka axapitipanika inakaniua, imakinikana okãkitaka Pereẽ sitatxitiã auakani. Ikara atoko itxa, kotxi iõriki imarotakani sãpiretari ipikananipeka oa iõriki tokiã. \v 17 Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Xeremia inakori sãpiretakiti iaõka auape iuasaaki. \v 18 Iua txari: \q1 Hamaa sitatxiti ikenakotaãkako ãtsaãtxi. Hakeo atoko sitoakoro txiapatako oimiakori matinani. !Onirekari kãkiti mĩkapiritiniro oa, kotxi oimiakori kona auaika. \s1 Exito Tixini Ikanapiriinina \p \v 19 Erotxi ipinaka atoko, Xosee Exito tixini auakasaaki, Teoso nitiri misãkiretari iua itaponemoni. \v 20 Itxari: \p —Põkitikaua, pimikanapiriãri amarini, inorokata Isaeo tixinimoni. Amarini kinirão okaka inakani kona auaika —itxari. \p \v 21 Ininiã Xosee mikanapiriãri amarini, inorokata Xotéia tõpamoni, Isaeo tixinimoni. \v 22 Txamari imarotakasaakiri Akirao, Erotxi ãkiri auĩtetxi ininiua irini tikini, Xosee pĩkari Xotéia tõpa auini. Ininiã Teoso nitiri iuaĩkana itaponemoni sãpiretari ãtiãtaã isini ĩkapani. Ininiã Xosee, Maria, Xesosi pakini sari Kariréia tõpamoni Isaeo tixini. \v 23 Nasaree sitatxiti kaikota itxana. Ia atoko itxa kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakani sãpiretakiti iaõka inini. Ninoa txari: \q1 Nimereẽkiti, Nasareekiri itxauako. \c 3 \s1 Xoão Kapatxisareri Sãpiretakiti \r (Marko 1.1-8; Arókasi 3.1-20; Xoão 1.19-28) \p \v 1 Eereka Xesosi aneẽpe. Iuasaaki Xoão kapatxisareri, ãparaã makipakaniãtaã Xotéia tõpa aua. Iuaã iua oerekari Teoso sãkire kãkitimoni. \v 2 Iua txa: \p —Himaerekani hĩtakanapako, kotxi Teoso mereẽkiti paĩtiki apokako iua ikinipoko auĩte ininiua ĩkapani —itxari Xoão. \p \v 3 Kitxakapirĩka Isaía inakori, Teoso sãkire sãpiretakari, sãpiretapekari Xoão pirena. Itxari: \q1 Auako kiki ãparaã makipakaniãtaã. Isãpirenauatako. Itxariko: “Hõeretariko kimapori Apiananiri apokini apisapanika. Itĩkaãpo erekari hĩkamako iua napini ĩkapani,” \m itxa Isaía kitxakapirĩka. \p \v 4 Xoão takari mãkatxi kamero piti kamakori. Kamero kãkiti pira. Ipakiotsere aamata kamakori. Inikari txĩtxiri. Itximari mapaã ĩtopakero. \v 5 Kãkiti Xerosareẽkini, ikinimane Xotéia tõpakini, ikinimane Xotão tinikata auakani pakini sari ikenakotinirina ĩkapani. \v 6 Iuaã ninoa sãpiretari Teosomoni maerekati ikamakitina, imaerekani imakatxakini ĩkapani. Eereka iua patxisatana Xotão uiniti. \p \v 7 Txama Xoão atapakasaakina pariseoakori, satoseoakori pakini apokini iuamoni ipatxisatikona ĩkapani, iua txana: \p —Imini katsiiri anaakorirai hĩte. Teoso misiritapitikai himaerekani xika. Himitekini !auari. Hinirekari hĩpatxisatiko, txamari !hinirekari hĩtakanapiniri himaerekani. \v 8 Hinirekiniãri himaerekani hĩtakanapini, ininiã hĩkamariko erekari. Ikara atoko ininiã, hõerekari Teoso atão hĩtakanapiniri himaerekani. \v 9 Hãkixiniremoni !hĩxinikapiri: “Teoso apakapapitikauako ate, kotxi ate atokirini Apraãoni txaua,” !hĩtxapeko. Ari, nota sãpiretai hĩte, Teoso nirekiniãri, iposotari ia kai soroã Apraãoni mekaniriakori ikamini. Kona Apraãoni posotari anikinii Teosomoni. \v 10 Aamina maereka iriti atoko hĩtxa. Teoso iposopeka hĩte ixipokini. Kãkiti auari ikitaite kauanari aamina maereka iriti itokini ĩkapani. Ikinika aamina maereka iriti tokaãkako. Xaminaã oka inaãkanako. Teoso kamakiti iua atokokana itxa. Ininiã Teoso kitaite kauanapeka, aamina kotsa sauakiko tĩkane. Iua atokokana ininiã, Teoso aiamatapeka hĩte ixipokini ĩkapani. \p \v 11 —Hĩte nipatxisata ãparaaã. Hĩpatxisatiko oerekari maerekati hĩkamakiti hĩtakanapapeka. Nota tikini apoãkari patxisataiko hĩte Erekari Matamatakotiã, xaminaã pakini. Apiatakari itxaua iua. !Apakata iua takote napokini ikiti mata nimakatxakini ĩkapani, kotxi iua apiata. Nota poiãoka. Imakatxakari himaerekani, itxiko metao ãki auakari arikini atoko. \v 12 Katakareri ãpokari ahoisi otãta imakatxakini ĩkapani. Otãta arikaãka. Oki nĩkataãka ikiena nĩkatikoãtaã. Iua atokokana Teoso nĩkatariko kãkiti erekarini. Maerekati kamakani arikaãkako xamina maxipoãkatiã —itxa Xoão. \s1 Xesosi Patxisatiko Pirena \r (Marko 1.9-11; Arókasi 3.21-22) \p \v 13 Iuasaaki Xesosi potorika Kariréia tõpa. Isari Xotão uinitimoni, Xoão patxisatiniri ĩkapani. \v 14 Txamari Xoão txari Xesosi: \p —Pite nirekatari nota patxisatinii? !Apakata, kotxi pitemoni maerekati !auari. Notara nirekari pite patxisatinino nota —itxa Xoão. \p \v 15 Xesosi apakapapiretari: \p —Apakatapitika pipatxisatinino. Uatxa akamariko ikinika Teoso nirekaãkiti —itxa. \p Ininiã Xoão: \p —Ateeneka. \p \v 16 Eereka ipatxisataãka atoko ikanĩkiĩta imiriĩ. Iuasaakipeka iaxiti takaka. Ininiã kãkiti atapari Erekari Matamatakoti katxakaãpotini kamoa atoko inakari. Xesosimoni oãpoka. \v 17 Eereka Teoso sãkirauata iaxiti: \p —Pite namarite, nitiretakiti, napokaerekatai, kotxi ninirekakiti pikama —itxa Teoso. \c 4 \s1 Satanasi Nirekari Xesosi Kaminiri Maerekati \r (Marko 1.12-13; Arókasi 4.1-13) \p \v 1 Erekari Matamatakoti anikari Xesosi ãparaã makipakaniãtaã Satanasi atamakaerekatiniri ĩkapani. \v 2 Iuaã Xesosi takanapari inipokotini Teoso imisãkiretini ĩkapani. Koarẽta pokamara, koarẽta ĩkanõkati pakini itakanapari inipokotini. Ininiã inatxikatani iuani. \p \v 3 Ininiã iuasaakiika Satanasi apoka Xesosimoni. Iua katamakaerekareri itxaua. Itxari: \p —Pite Teoso ãkiri pininiãua, ininiã ere kai soro komiri pitxĩkitaka —Satanasi txari Xesosi. \p \v 4 Xesosi apakapapiretari: \p —Kona nikamari pite paniãtakiti, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Kona komirinanini txĩkitakari kãkiti ãtipirika auini tĩkane. Ikinika Teoso sãkirera txĩkitakari kãkiti ãtipirika auini tĩkane \m —itxa Xesosi Satanasimoni. \p \v 5 Eereka Satanasi anikari Xesosi Xerosareẽmoni. Iua sitatxi akiritaãka Teoso nakiti. Satanasi anikari Xesosi Teoso misãkiretiko aikotimoni apiata õtano tsokitiri nopini. \v 6 Ininiã Satanasi txari Xesosi: \p —Teoso ãkiri pininiãua, pokaua xiti. Ininiã ikinipoko kãkiti imarotariko Teoso ãkiri pininiãua, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Teoso iokanatanako initiriakori iaxitikini pite inĩkatinina tĩkane. Ninoa maĩkai pimapinakani tĩkane, ininiã pikarouatini !auari. Kona kai soro karotari pikiti, \m —itxa Satanasi. \p \v 7 Xesosi apakapapiretari: \p —Teoso sãkire iõkatsopatakori apaka txari: \q1 Kona patamakaerekatapiri Apiananiri piTeosone. \p \v 8 Eereka Satanasi anikari Xesosi ãtiãtaã iuaĩkana. Itano xiratarimoni anikari. Iuaã Satanasi oerekari ikini itixiti, ikinika tiitxiti iuaã auakari pakini. \v 9 Ininiã itxa: \p —Pikapotoreẽkiniãua nota apisatoõ piteosonetinino, ininiã ikinika nisikaiko —itxa Satanasi. \p \v 10 Xesosi apakapapiretari: \p —Konapitini. Pisipeka Satanasi. Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Apiananiri piTeosone, iuanokara piteosoneta. Iua ĩkapaninokara piparĩkauatako \m —itxa Xesosi. \p \v 11 Ininiã Satanasi takanapa txari iua. Ininiã Teoso nitiriakori iaxitikini apoka Xesosimoni inĩkatinirina ĩkapani, kotxi itapara !auaika. \s1 Xesosi Mipotorikari Iparĩka Kariréia Tõpa \r (Marko 1.14-15; Arókasi 4.14-15) \p \v 12 Xesosi kenakoenetakasaakiri Xoão kapatxisareri kateia ãki takiko, isari Kariréia tõpamoni. Nasaree sitatxitimoni isa. \v 13 Ininiã eereka itakanapari Nasaree sitatxiti. Kapanaoõ sitatxitipeka aua itxa. Kapanaoõ, Kariréia poa takote, apaka Seporõ, Natarii pakini tõpati takote. \v 14 Kitxakapirĩka Isaía, Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretapekari, iuaã Xesosi auako. Ia atoko Teoso sãkire txapeka: \q1 \v 15 Seporõ, Natarii pakini tõpati ipoa mitari takote, Xotão uiniti ipiniã. Kãkiti takauãkatari iua itixi, Kariréia tõpa. Xoteo minakaniua tixine itxaua. Iuaã Erekari apokako. \v 16 Ninoa kãkiti, ipiã auakani, !imarotari Teoso. Ipĩkaniãtaã ninoa auanãta. Ninoa atamatariko tirikapi. Ikamara mitari. Iua tirikapi iopinipokotako ipiã auakani sauaki. \m Ikara atoko itxa Isaía kitxakapirĩka. \p \v 17 Xesosi apokasaaki Kapanaoõ sitatxiti, imipotorikari oerekarauatini. Ia atoko itxa: \p —Himaerekani hĩtakanapa, kotxi iposope Teoso hĩauĩte ininiua —Xesosi txana ikinipoko kãkiti. \s1 Xesosi Akiritari Ipi Ipi Pakini Kokatsaãriti \r (Marko 1.16-20; Arókasi 5.1-11) \p \v 18 Xesosi Kariréia poa tiniã itĩpokotakasaaki, itikari ipi kiki, Simão Petro inakori, itari Ãtree inakori pakini. Itakanãtarina hetxi. Kokatsaãriti itxauana. \v 19 Ininiã Xesosi akiritana ninoa: \p —Masa notakata. Hĩtakanapariko hõkatsaãtini parĩkatxiti. Noerekaiko hĩte Teoso sãkire hõerekini ĩkapani, kãkiti imarotini ĩkapani —itxa Xesosi. \p \v 20 Ininiã iuasaakiika ninoa takanapari okatsaãtinina. Xesosikata sa itxana. \p \v 21 Apikomoni itĩpokotakasaaki, atamatana Txiako, Xoão pakini. Sepeteo anaakori itxauana. Ninoa irikata kanauaã auanãta. Ihetxina iotsaãnãtana. Ininiã Xesosi akiritana ninoa. \v 22 Iuasaakipeka itakanaparina iri, kanaua pakini. Xesosikata sa itxana imoianatinirina ĩkapani. \s1 Xesosi Amianatakani Imakananitini \r (Arókasi 6.17-19) \p \v 23 Xesosi sari ikini Kariréia tõpamoni. Aiko Xoteoakori apotiitiniãtaãua isa. Iuaã isãpiretana Teoso iokanapirena erekari, Teoso kãkiti auĩte inini pirena. Apaka erekapeka itxĩkitakana amianatakani. \v 24 Xesosi kamakiti, apaka isãpiretakiti, iaripiretapeka ikinika Síria tixini. Ininiã kãkiti minana itomaneri amianatakani iuamoni. Ikini sereti amianari auakini sari iuamoni. Kãkiti maerekati matamatakoti Satanasi nitiri auaĩtotakiti apoka iuamoni. Apaka kãkiti mapitxiritakani apoka. Apaka titinanakakari amianariti auakini apoka. Apaka kãkiti maposota tĩpokotakani pakini apoka Xesosimoni. Ikinikana erekape itxĩkitakana ninoa. \v 25 Itomaneri sari iua tikini. Kãkiti Kariréiakini, tesi pakini sitatxitikini, Xerosareẽkini, kãkiti Xotéia tõpakini, Xotão uiniti ipiniãkini pakini sari iua tikini. \c 5 \s1 Xesosi Sãkirauata Ixirata Auĩte Nopini \r (Kapítoro 5, 6, 7) \p \v 1 Xesosi itomaneri kãkiti atapakasaaki, ixirata nopini isa, topãka itxa oerekarauatini ĩkapani. Imoianariakori apotiitaua iuamoni. \v 2 Iuasaaki oerekana ia sãkiretxiti: \s1 Kirimonipa Teoso Sikatari Erekari? \r (Arókasi 6.20-23) \p \v 3 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Ninoa nirekari Teoso nireẽkiti ikaminina, iuaritika imarotarina !iposotarina Teoso nireẽkiti ikaminina, ininiã amanaãrina Teoso sikaposotiiretinina ninoa. Teoso takari erekari kãkiti ikara atoko inakanimoni. Ninoa sari Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \p \v 4 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Mitxi ninoa txiapata imaerekanina xika. Ininiã eereka Teoso mĩkapiritana ninoa, amarini mĩkapiritiko atoko. \p \v 5 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Pataparaxinirena ninoa, iuaritika !itxitarina ãti. Iamonĩkarina ãti. Teoso sikapanikariko ikinika itixi ikara atoko inakanimoni. \p \v 6 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Ninoa iteene nirekari erekarinoka ikaminina. Nipokori inirekinina atoko, ãparaã inirekinina atoko, ninoa iteene nirekari erekari ikaminina. Ininiã Teoso sikana ninoa ikinipoko erekari inirekakitina. \p \v 7 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Ninoa amonĩkari ninoa misiritakani, ininiã iua atokotxikana Teoso amonĩkanako ninoa kaamonĩkarerini. \p \v 8 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Ninoa kamari Teoso nireẽkitinoka, ininiã ninoa aõkitariko Teoso. \p \v 9 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni, kauaĩrerinimoni. Ninoa parĩkauata neenamatxi xipokini ĩkapani. Ininiã ninoa akiritaãkako Teoso anaakori. \p \v 10 —Teoso takari erekari kãkitimoni, ia atoko inakanimoni. Ninoa kamari erekari, ininiãkara apanakini kãkiti misiritana. Ninoa erekari kamakani auako Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \p \v 11 —Teoso takari erekari hĩtemoni, apanakini misiritakasaakii, imisãkirepiretakasaakii, aãpirena ikamakasaaki hĩtemoni nota sãkire hãuikini xika. \v 12 Poxokonoka hĩtxako, kotxi Teoso sikai hĩparĩka ĩki ito, itixine hãpokasaaki. Hĩte misiritiko atokokana Teoso sãkire sãpiretakani kitxakapirĩka misiritaãka, ininiã hĩpoxokoniuatako —itxa Xesosi. \s1 Iõkira Pirena \r (Marko 9.50; Arókasi 14.34-35) \p \v 13 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Iõkira erekaro atoko hĩtxaua ikinimane ĩkapani. Iõkira matxoatapeka onakasaaki, ininiã !apakata otxoa kanapiriini iuaĩkana. Ininiã oõkaãka. Kãkiti kitakaro, kotxi kona otxaika. \s1 Tirikapi Pirena \p \v 14 —Tirikapi atoko hĩtxaua ikinimane kãkiti ĩkapani. !Hĩposotari hĩkipatiniri sitatxi xirata nopini auakari, kotxi ikinimane atamatari tirikapi. \v 15 Kãkiti !itakari tirikapi kopiti ãki. Itakarina itano ikini aapokotxiti iopinikini ĩkapani. \v 16 Iua atokokanera hĩtxako, kotxi erekari hĩkamakiti tirikapi kamara atoko itxa. Erekarinokara hĩkamako. Ininiã apanakini atamatari erekari hĩkamakiti. Ininiãra itxarina aĩri iaxitikirimoni: “Peerekai pite.” \s1 Teoso Sãkire Moisesi Apakapakiti \p \v 17 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Kona hĩtxape: “Xesosi xipokariko Teoso sãkire Moisesini apakapakiti,” kona hĩtxape. Apaka, “Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakani sãpiretakiti Xesosi xipokako,” kona hĩtxape. Kona ikara inakari !nixipoka. Nota ina ikinipoko ninoa sãpiretakiti nikamini ĩkapani. \v 18 Atãopitika ikinika Teoso sãkire apokako. Kona xatiki Teoso sãkire iõkatsopatakori kona xipoka. Iaxiti, itixi pakini xipokini apisa Teoso sãkire !ixipoka. Apokapitikako imakinika isãkire. \v 19 Teoso sãkire ipaniãtakiti apiari aua, apaka poiãori aua. Kãkiti makamakaniãri ikinika Teoso sãkire, oerekiniãri apanakini ikinika Teoso sãkire imakamakani ĩkapani, poiãori itxaua Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Ãti kãkitipekana, ikaminiãri ikinika Teoso sãkire, oerekiniãri apanakini ikinika Teoso sãkire ikamini ĩkapani, apiari itxaua Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \v 20 Ia nisãpiretai. Kaiõkatsopareriakori, pariseoakori pakini !ikamari atão inakari Teoso nireẽkiti. Ininiã hĩte kaminiãri ninoa atokotxikana, !hãuiritaãka hiĩroini Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Atão inakari Teoso nireẽkiti hĩkaminiã, hiĩroãpitika iuaã. \s1 Omanãkaretxi Pirena \p \v 21 —Hĩte imarotari kãkiti kitxakapirĩka sãpiretaãka. Ia atoko inaãka: “Kona apanakini hõkape. Kokaniri anikaãkako imisiritikomoni,” inaãka kitxakapirĩka. \v 22 Uatxa apikomoni nota sãpiretaiko hĩte. Maxikatiĩka pomanatiniãri pitari, panikaãkako pimisiritikomoni. Pite napetiniãri pitari, ininiã auĩtetxiakori misiritapitikai. Pakiritiniãri pitari: “Kiĩkitei,” ininiã pimisiritiko paĩtiki apokako. Nota txai hĩte, kona erekari kokaniri. Iua atokokana kona erekari hinaperauatini. Hinaperauatiniã, ininiã maerekani misiritikoãtaã hĩsapitikako. \p \v 23 —Ininiã hĩsikasaaki Teoso apisatoõ hĩsikakiti hĩsikini ĩkapani, iuasaaki hĩxinikari hĩtari homanatakiti. \v 24 Iuasaakiika hĩtakanapariko hĩsikakiti iuaã hĩsikiniri apisa. Hĩsako katimaritika homanatakitimoni. Himisãkiretari, homanãkare hĩxipokini ĩkapani. Iposo atoko kanapiriã, hĩsikakiti tĩkane sika hĩtxako Teosomoni —itxa Xesosi. \p \v 25 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Kãkiti kinirão apoĩtakiniãi, ininiã pimisiritiko mereẽkarimoni iua anikinii apisapanika, katimariã pisa iuamoni. Pimisãkiretari iua, kotxi pimisiritiko mereẽkari sikaiko pite pimisiritakirimoni. Ininiã eereka iua takai kateia ãki. Iuaã pikaikotako. Ininiã apisapanika pimisãkiretariko iua pomanatakiri. \v 26 Atão nisãpiretai, kona posipikari kateia ikinika pimisiritiko mereẽkari paniãtakiti pimiĩkitxitakanisaaki —itxa Xesosi. \s1 Kipa Txĩkitakai Maerekati Pikamini? \p \v 27 Xesosi apikomoni sãkirauata: \p —Hĩte imarotapekari kitxakapirĩka sãpiretakori: “Pĩtanoro minakotokatika kona pisirĩkape.” \v 28 Kitxakapirĩka ikara atoko itxama. Nota sãpiretaiko hĩte apikomoni. Sito atamatakari kinirão oakata sirĩkaka inakari, iuara kamapekari maerekati ãkixinireẽ. \v 29 Kona pauiritapiri maerekati pikamini txĩkitaãkari pitekata ikaikotini. Patamatakiti txĩkitakiniãi maerekati pikamini, pimakatxakari poki, oka pitxari, kotxi maerekati pikaminiã, maerekani misiritikoãtaã pokaãkako. Apiaerekata Teosokata ãtipirika pauini ãti pokinoka pauini. \v 30 Piuako pikikomoni auakari txĩkitakiniãi maerekati pikamini, ininiã pisauaka, oka pitxa, kotxi maerekati pikaminiã, maerekani misiritikoãtaã pokaãkako. Apiaerekata mauakotikai pauini ãtipirika Teosokata. Kona pauiritapiri maerekati kaikotini pitekata. Pitakanapariko maerekati. \s1 Kiki Ĩtanorokata Itakanapakakini \r (Mateo 19.3-9; Marko 10.2-12; Arókasi 16.18) \p \v 31 —Kitxakapirĩka ia atoko itxa sãkiretxi: \q1 Pĩtanoro pitakanapiniã, aãtsopa pisika oamoni ĩtanorotxi takanapiko aãtsopati. \m \v 32 Iuaritika nota sãpiretaiko hĩte, !hĩtakanapaperoko pĩtanoro. Pitakanapiniãro, ininiã maerekati pikamapitika, kotxi eereka oa atxiĩti nirekakari ãti kiki. Ininiã iuasaaki oa kamari maerekati apaka pite xika. Apaka oa takakari kamari maerekati. Apakata pitakanapiniro pĩtanoro, ãtikata osirĩkiniã —itxa Xesosi sãkire. \s1 Atãopitika Inakari Sãkiretxi \p \v 33 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Hĩte imarotapekari kitxakapirĩka sãkiretxiti. Ia atoko itxapaniko: “Hĩkamariko imakinika hĩkamaenetakiti. Hĩkamariko hĩkamaenetakiti Teoso ĩkapani,” itxa. \v 34 Notara sãpiretai hĩte apikomoni: “Nikamapitikariko,” pinakasaaki, !pakiriuãkatapiri Teoso tixine uãka, kotxi iuaã Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. “Nikamapitikariko,” pinakasaaki, kona apikomoni pakiritape. \v 35 “Nikamapitikariko,” pinakasaaki, !pakiriuãkatapiri itixi uãka, kotxi Teoso uai aua apaka. “Nikamapitikariko,” pinakasaaki, !pakiriuãkatapiri Xerosareẽ uãka, kotxi auĩtetxi Apiananiri sitatxine itxa. \v 36 “Nikamapitikariko,” pinakasaaki, !pakiriuãkatapiri pikii uãka, kotxi !apakata pitxĩkitakiniri piãko pomama inini, kasarori inini. Ãtika piãko kona piposotari pitxĩkitakiniri kasarori inini, pomamari inini. \v 37 “Ari,” pinakasaaki, pikamapitikariko. “Kona,” pinakasaaki, kotxi kona piposotari pikaminiri. Kona ãti sãkiretxi !pikamape. Maxikatiĩka kamakori sãkiretxiti Satanasi sãkire itxaua —itxa Xesosi. \s1 Xikatxitakaniua Pirena \r (Arókasi 6.29-30) \p \v 38 Xesosi oerekarauatapanika: \p —Ia atoko kitxakapirĩka sãkiretxiti: “Neenamatxisaaki ãti makatxakiniãri poki, pixikatxitariko. Iuasaaki pimakatxakariko iua oki apaka. Pitsiriĩ pataka ãti kãkiti xika, pixikatxitariko. Iuasaaki iua tsiriĩ apaka pimapatakako,” itxa sãkiretxi kitxakapirĩka. \v 39 Txamari nota sãpiretaiko hĩte apikomoni. Kona hĩxikatxitapiri maerekati hĩtemoni auakasaaki. Ãti aritiniãri pitoõ, ininiã pikirioka ipinitoõ iaritini ĩkapani. \v 40 Atxiĩti ãti nirekari anikinii pimisiritiko mereẽkarimoni, kotxi iua nirekari pite sikiniri pimãka iuamoni iua txineirote pimasikakani xika. Ininiã anikinii apisapanika, pisikariko pimãka inirekakiti, apaka apikomoni ãti pimãka. Ikara atoko hĩkamako. \v 41 Ia ãti sãkiretxiti: Ãti paniãtiniãi itii panikini ãti õti, ininiã ipi õti panikari itii. Poerekariko pitiraõki. \v 42 Atxiĩti ãti amanaãi pitii, ininiã pisikariko iuamoni inirekakiti. Iua amanainiãi pitii “Akamoni iuaĩkana !nisikai,” ininiã iuasaaki pisikariko iuamoni —itxa Xesosi. \s1 Pomanatakini Pitiretini \r (Arókasi 6.27-28, 32-36) \p \v 43 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Hĩkenakotapekari ia sãkiretxiti: “Hĩtiretariko hinirimane. Homanatariko himokaiakari.” Ikara atoko kitxakapirĩka auari. \v 44 Ikara atoko itxama. Nota sãpiretaiko hĩte ipinimoni. Kona homanatapiri himokaiakari. Hĩtiretariko iua apaka. Hamanaãri Teoso hĩte omanatakani erekari isikini ĩkapani. \v 45 Apakatapitika amokaiakarimoni erekari akamini, kotxi Teoso kamari atokatxi kãkiti erekarini auiniãtaã iopinikini ĩkapani, apaka maerekani auiniãtaã iopinikini ĩkapani. Iua iokanatari ãparaã atão inakari kamakanimoni, apaka atão minakati kamakanimoni. \v 46 Hĩte tiretakaninani hĩtiretiniã, kinirepa Teoso sikari erekari hĩtemoni hinirimanenokara hĩtiretakasaaki? Kotxi kãkiti maerekati kamakani apaka tiretari ninoa tiretakani. \v 47 Hĩte misãkiretakaninani himisãkiretiniã, kãkiti Teoso mimarotakani atoko hĩtxa, kotxi ninoa misãkiretakani imisãkiretana. \v 48 Ikinipoko hĩri iaxiti auakari kamakiti erekari, ininiã iua atokokana hĩtxĩkitakariko ikinipoko hĩte kamakiti erekari —itxa Xesosi. \c 6 \s1 Xesosi Oerekari Teoso Sikiko \p \v 1 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko. Erekari pikamakasaaki, kona pikamapiri piuikiniua ĩkapani, erekari pikamakiti apanakini imarotini ĩkapani. Pikaminiãri erekari apanakini apokaerekatinii ĩkapani, kona papakapari piparĩka ĩki iaxiti, aĩri iaxiti auakari sikakiti. \v 2 Aua kãkiti ia atoko inakari. Ikamakiti atxiĩti erekari, txamari ixinikakiti kona erekari. Kãkiti ikara atoko inakari sikarauatakasaaki minakati matiitimoni aiko Xoteo apotiitiniãtaãua, apaka mapara kãkiti napiniãtaã, inirekarina ikinimane itikiniri erekari ikamakitina. Inirekarina kãkiti iuikinina. Ikara atoko !pitxape minakati matiitimoni pisikarauatakasaaki. Pixinikariko ia: Ninoa apakapapekari ikinika erekari kãkiti sikakiti, txamari !apakaparina erekari Teoso sikakiti. \v 3 Pisikarauatakasaaki minakati matiitimoni, kona pauiritapiri piuako pisaneremoni auakari imarotiniri piuako pikikomoni auakari sikakiti. \v 4 Ikara atoko ininiã, pitenani imarotari pisiãkiti. Piri iaxitikiri, ikinipoko atamatakari, iĩkitxitaiko kãkiti apisatoõ —itxa Xesosi. \s1 Teoso Misãkiretiko Pirena \r (Arókasi 11.2-4) \p \v 5 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Teoso himisãkiretakasaaki, kona hĩkamapiri kamisirienereri atoko hinini. Ninoa potxitari itiminina aiko Xoteo apotiitiniãtaãua, kimaporiã apaka, Teoso imisãkiretini ĩkapani. Ininiã ikinimane itikana. Hĩxinikari. Ninoa apakapapekari poxokonitxi uai ĩkorapokoriti auakari. Txamari ninoamoni atão poxokonitxi !auari. \v 6 Teoso pimisãkiretakasaaki, pisa pitenani auiniãtaã. Kona pauiritapiri ãti kaikotini pitekata Teoso pimisãkiretakasaaki. Iuaã pimisãkiretari piri matamatakoti. Iuaã iua atamataiko pite. Eereka isikaiko erekari iaxitikiri. \p \v 7 —Teoso pimisãkiretakasaaki, pimixinikariko pisãkire. Maxikatiĩka kona pisãkirauatape iuakata. Teoso sãkire mauiãkati xinikari Teoso kenakotiniri isãkire kotxi kaiãori isãkire. \v 8 Ikara atoko !pikamape pimisãkiretakasaakiri iua, kotxi pisãkirauatini apisapanika Teoso imarotapekari pinirekakiti. \v 9 Ia atoko hĩtxako Teoso himisãkiretakasaaki: \qm1 “Aĩri iaxiti auakari, ate nirekari piuãka paxitiko. \qm1 \v 10 Anirekari ikini itixiti auakani auĩtetinii pite. Pite tixine pinireẽkiti kamiko atokokana, anirekari pinireẽkiti kamiko ĩkorapokoriti, \qm1 \v 11 Nipokori ikiniõtika pisikauako. \qm1 \v 12 Pimaxinĩkaretariko maerekati akamakiti. Maerekati atemoni kamakori amaxinĩkaretini atokokana pimaxinĩkaretariko. \qm1 \v 13 Kona panikapeua aãtaerekatikomoni. Pisikakauako ate, maerekati sauaki aãuakasaaki. Ikara atoko piposota, kotxi pitenanira auĩtetxi txaua. Pitenanira kaposotiire. Ãtipirika peerekai pite. Ameẽ.” \m Ikara atoko hĩtxako Teosomoni. \p \v 14 —Pimaxinĩkaretiniãri maerekati ãti kamakiti pitemoni, ininiã piri iaxiti auakari maxinĩkaretari maerekati pite kamakiti apaka. \v 15 Pimamaxinĩkaretakaniãri maerekati ãti kamakiti pitemoni, ininiã piri iaxitikiri kona maxinĩkaretari maerekati pite kamakiti apaka —itxa Xesosi. \s1 Nipokori Takanapiko Pirena \p \v 16 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Aua kãkiti ia atoko inakari. Ikamakiti atxiĩti erekari, txamari ixinikakiti kona erekari. Kãkiti ikara atoko inakari takanapari inipokotini Teosokata isãkirauatini ĩkapani. Txamari ninoa nirekari ikinimane imarotiniri itakanapinirina inipokotinina, kãkiti iuikinina ĩkapani. Ininiã ninoa matinaniuata itooãna ikara kãkiti imarotini ĩkapani. Atão nitxai, ninoa apakapapekari ikinika erekari kãkiti sikakiti, txamari !apakaparina erekari Teoso sikakiti. Kona ikara atoko !pitxape nipokori pitakanapakasaaki Teoso pimisãkiretini ĩkapani. \v 17 Hĩte ikara atoko !hĩkamape. Hinipokotini hĩtakanapakasaaki Teoso himisãkiretini ĩkapani, hãrokatoõtaua. Hõeretari hiãko. \v 18 Ininiãkara apanakini !imarotari hĩtakanapiniri hinikini. Ininiã hĩri matamatakoti, iuananira itikariko hĩkamakiti, apanakini mimarotakiniti, ininiã isikaiko hĩparĩka ĩki —itxa Xesosi. \s1 Pitiretakiti \r (Arókasi 12.33-34) \p \v 19 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Maxikatiĩka kona papotiitapiri pitiretakiti uai auakari, kotxi atxiĩti kamara nikari pitii. Atxiĩti oerẽkata. Atxiĩti kiĩtiriri ĩtirĩkari iua. \v 20 Ikara atoko kona pikamape. Papotiitariko pitiretakiti Teoso tixineẽ, kotxi iuaã !auari kamara. Iuaã tiitxi !oerẽkata. Kona ixipoka. Kiĩtiriri !ĩtirĩkari iua. \v 21 Pitiretakiti auiniãtaã, iuaã pixinikapika. Iuaã pinirekari pauini —itxa Xesosi. \s1 Tirikapi Ĩtotxiãkiri Pirena \r (Arókasi 11.34-36) \p \v 22 —Poki tirikapi atoko itxa piĩto ĩkapani. Poki ereka inakasaaki, ipinikare aua pãkixinireẽ, ininiã pinireẽkiti imakinika erekari. Erekarinokara patamatiniã, erekari pixinire. \v 23 Txamari poki oerekasaakii maerekati pikamini, ipiã apoka pãkixiniremoni. Iuasaaki tirikapi kamara na xatiki !auari pitemoni —itxa Xesosi. \s1 Ipi Auĩtetxi Pirena \r (Arókasi 16.13; 12.22-31) \p \v 24 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —!Apakata kãkiti parĩkauatini ipi iauĩtena ĩkapani, kotxi atxiĩti ãti omanata, ãti itireta. Atxiĩti ãti apokaerekata, ãti inorita. Iua atokokana kãkiti kona posotari iparĩkauatini tiitxi ikinipoko iamotini ĩkapani, Teoso ĩkapani iparĩkauatakasaaki. !Apakata piauĩtetiniri Teoso, txineiro piauĩtetakasaaki. \s1 Teoso Nĩkatiniua Ate \r (Arókasi 12.22-31) \p \v 25 —Ininiã nitxai: Pinirekari nipokori, iãriã pakini auãki pinini ĩkapani. Apaka pinirekari mãkatxi piĩto ĩkapani. Ikara pinirekini xika maerekaxiniretika kona pitxape. Erekari nipokori. Apiaerekata pixinire. Erekari mãkatxi. Apiaerekata piĩto. Ininiã ãtipirika !pixinikapiri nipokori, mãkatxi pakini pinitini. \v 26 Kona pipĩkarauatape nipokori poião auakasaaki. Pixinikariko kotipiriki. Kona ninoa takarauata. Kona apotiitari ikiena. Kona ipotetari ikiena. Iuaritika piri iaxitikiri sikakienatana ninoa. Ininiã ninoamoni nipokori !ixipoka. Teoso apia xinikai hĩte. Ininiã kona pipĩkarauatape. \v 27 Kinirepa maerekaxiniretinoka pitxa? Pimaerekaxinirene !itxĩkitakai apikomoni ãti oara pauini. \p \v 28 —Kinirepa maerekaxiniretinoka pitxa pimãka pinirekini xika. Aãui pixinikako. Kona aãui parĩkauata. !Ikamari imãka, iuaritika aãui peereri. \v 29 Kitxakapirĩka auĩtetxi Saromão inakori, iteene katiiri itxaua. Kaiãori imãka ereri, iuaritika apia ereri ikinika aãui. \v 30 Aãui !okanani aua. Uatxa aua. Katana ikatikata iotikaãka. Iuaritika Teoso nĩkatari aãui. Ininiã apiata inĩkatai hĩte. Ikamamãkatapitikai. Poiãonoka hĩte auikari Teoso sãkire. Ikara xika maerekaxiniretinoka hĩtxa. \p \v 31 —Ininiã maerekaxiniretinoka kona hĩtxape. “Kipa ninika? Kipa niãta? Nãpa napokari mãkatxi?” kona hĩtxape. \v 32 Teoso sãkire mauiãkani maerekaxiniretinoka itxana ikara atoko. Piri iaxiti auakari imarotari pinirekaãkiti. Ininiã maerekaxiniretika !pitxape. \v 33 Merepitipanika pinirekariko Teoso piauĩte ininiãua. Iua nireẽkiti pinitako, ininiã atão inakarinoka pikamako. Ikara atoko inakari pikaminiã, pite nirekakiti apaka isikaiko. \v 34 Maerekaxiniretinoka kona pitxape katana pinirekakiti pixinikini xika. Pinirekakiti auapitikako katana, iuaritika mitxipanika kona pixinikapiri ikara maerekaxiniretika, kotxi ikiniõtika aua ikara atoko inakari —itxa Xesosi. \c 7 \s1 Apoĩretxi Pirena \r (Arókasi 6.37-38, 41-42) \p \v 1 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —“Kona erekari pikamakiti,” kona pitxape ãtimoni, ininiãkara Teoso kona txai pite: “Kona erekari pite kamakiti,” !itxai, \v 2 kotxi Teoso misiritai pimaerekani xika, ãti pite misiritini atokokana. Iteene pimisiritiniãri ãti imaerekani xika, iteene Teoso misiritai pite, pite maerekani xika. \v 3 Ikara ia atoko. Pisãpiretari ãti: “Aãsoro aua poki ãki,” txamari kona pimaãkatari aãtxirata pite oki ãki auakari. Kinirepa ikara atoko inakari pikama? \v 4 !Apakata pisãkire pitarimoni: “Pauiritano aãsoro poki ãki auakari nimakatxakini.” Ikara atoko pininiã !erekari, kotxi aãtxirata aua pite oki ãki. \v 5 Maerekati kamakarii pite, kotxi pikamakiti erekari atxiĩti, txamari maerekatinoka pixinikakiti. Pimakatxakariko aãtxirata pite oki ãki auakari merepanika, ininiã eereka apakata patamatiniri aãsoro pitari oki ãki auakari pimakatxakini. Ikara oerekaua piteka maerekani auakasaaki, pitakanapariko piteka maerekani, ininiã eereka apakata pimoianatiniri ãti iua maerekani itakanapini ĩkapani. \p \v 6 —Kãkiti kona sikari Teoso nakiti anãpamoni, kotxi atxiĩti iua anãpa kirioka, akatsata txai. Iua atokokana Teoso nakiti kona asika Teoso mapaxitakatimoni, kotxi iua anãpa atoko. Eereka iua misiritapitikai. \p —Apaka kona pinoakitsa ereri kona pisika irarimoni, kotxi iua katxaratari. Iua atokokanera Teoso mapaxitakanimoni kona hĩsikari Teoso nakiti, kotxi eereka imisiritari Teoso nakiti noakitsatxi irari misiritini atoko —itxa Xesosi. \s1 Kona Hĩtakanapapiri Teoso Himisãkiretini \r (Arókasi 11.9-13) \p \v 7 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Teosomoni pamanarauatakasaaki, papakapariko pinirekakiti. Pinitarauatakasaaki, papokapitikariko pinireẽkiti. Aĩri iaxitikiri pakiritiniã, iua apakapapiretai. Ia atoko itxako: “Pikanikauata. Piĩroã,” itxako. \v 8 Ikinika amanarauatakari apakapariko inirekakiti. Nitarauatakari apokariko initakiti. Teoso akiritakari apakapaãkapitikako. \v 9 Amarini amanainiãri iri komiri, atauako kai sorokani isikatari imi? \v 10 Ximaki amanainiãri, atauako iminikani isikari? Konapitini. Irĩtxi kona kamari ikara atoko inakari. \v 11 Kãkiti maerekani apaka imarotari erekari isikini amaritenamoni. Aĩri iaxitikiri apiata imarotari isikiniri erekari iua anaakorimoni, ninoa amanaãkasaakiri. \s1 Ãti Pitiretini Pirena \p \v 12 —Pixinikariko. Natokopa pinirekari apanakini tiretinii pite? Ininiã iua atokokana pitiretariko apanakini. Ikara atoko itxa ikinika Teoso paniãtakiti aãtsopaã auakari, apaka Teoso sãkire sãpiretakani sãpiretakiti kitxakapirĩka —itxa Xesosi. \s1 Ipi Kimapori Pirena \r (Arókasi 13.24) \p \v 13 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Teoso tixine hiĩroã axapitiri ĩronakikoãtaã. Mitari ĩronakikoãtaã sikari sari maerekani misiritikoãtaã. Iua kimapori mitari, kotxi itomaneri kãkiti sari iuaã. \v 14 Axapitiri ĩronakikoãtaã, kimapori axapitiri. Iua apo sari auapininiika inini tixinemoni. Iua kimaporiti axapitiki, kotxi poiãoka kãkiti sari iua kimaporiti —itxa Xesosi. \s1 Omina, Ori Pakini Pirena \r (Arókasi 6.43-44) \p \v 15 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko. Auapitika Teoso sãkire sãpiretakari, txamari iua na atão isãpireta, kotxi isãpiretari iua sãkire Teoso sãkirekata. Ikoketari. Atão inakari ikoketa maerekatikata. Erepaniko. Pamonõkoniri iua. Mapara patamatakasaakiri, soti auĩte atoko itxa. Ãkixiniremoni ãkiti atoko itxa. \v 16 Pimarotari kãkiti ikara atoko inakari, kotxi patamatari ninoa kamakiti maerekati. Inako mina kona iritari kĩpaima. Aanaia kona iritari pama. Iua atokotxikana kãkiti maerekati kamakani kona kamari erekari. \v 17 Ikinika aamina erekari, erekari iri. Aamina maerekati, ininiã maerekati iri. \v 18 Aamina erekari kona posotari maerekati iritini. Iua atokokana aamina maerekati kona posotari erekari iritini. \v 19 Aamina maereka iriti itoãka, arika inaãka. \v 20 Ininiã aamina iriãra kãkiti imarotari ereka inini. Iua atokokanera kãkiti imarotaãka —itxa Xesosi. \s1 Kãkiti Teoso Tixine Ĩroãkani \r (Arókasi 13.25-27) \p \v 21 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Apanakini txano nota: “Pite niauĩte” inakani, !isapanina Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Niri iaxiti auakari nireẽkiti kamakarinanira sapaniko iuaã. \v 22 Itixi xipokini õtisaaki, itomaneri kãkiti maxikatiĩka akiritano: “Pite aãuĩte apiatakari. Papakapaua. Aõerekapekari pisãkire apanakinimoni. Aõmitikapekari maerekati matamatakoti piuãkaã. Akamapekari posotiiretxi kaiãopokori,” itxanako ninoa. \v 23 Txamari nitxanako: “Kona nimarotai hĩte. Hĩsipiniikaua. Maerekatira hĩkama.” Ikara atoko nisãpiretanako ninoa, kotxi maerekati kamakani itxauana —itxa Xesosi. \s1 Aapokotxi Kamakari \r (Arókasi 6.46-49) \p \v 24 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Nisãkire kenakotakari, nisãkire nĩkaenetakari, ia kiki kimaroreri atoko itxa. Ia kiki kamakasaakiri aapoko, iopitimita aapokotxi tsota. Otsomori ikama. \v 25 Ininiã ãparaã kipakasaaki, uini apoãtakasaaki, ĩtima apisatakasaaki, aapoko kona irika, kotxi iua tsota itakapekari otsomori. Nisãkire kenakotakani nisãkire nĩkaenetakani, iua kiki kimaroreri atoko itxana. \p \v 26 —Nisãkire kenakotakari, nisãkire miinĩkaenetakati, kãkiti miĩkiteti atoko itxa. Iua kamari aapoko ikipatxiteẽ. \v 27 Ikipakasaaki, uini apoãtakasaaki, ĩtima apisatakasaakiri, aapoko irika. Irika, kotxi aapokotxi !otsomori. Poião tsomikari. Irikasaaki, ikinika xipoka. Ikara atoko itxa nisãkire miinĩkaenetakati. Iua imarotapitikamari, txamari !ikamari. Ikara atoko nisãkire mapaxitakani —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Posotiire Pirena \p \v 28 Xesosi oerekarauatini xipoka atoko, kãkiti xinikari: “Paimatireri Xesosi. Iua imarotari atão.” \v 29 Ikara atoko ixinikana, kotxi Xesosi imarotapitikari Teoso sãkire oerekini. Kaposotiireri iua isãkirauatakasaaki. Kaiõkatsoparerini atoko kona itxa. Ninoa kona imarotari Teoso sãkire Xesosi imarotiniri atoko. \c 8 \s1 Kiki Maere Matati \r (Marko 1.40-45; Arókasi 5.12-16) \p \v 1 Xesosi ixirata iokiriĩtaka atoko, itomaneri kãkiti sari iua tikini. \v 2 Iuasaaki amianatakari maere matati apoka iuamoni. Ikapotoreẽkaua iua apisatoõ. Itxari: \p —Nimarotari pinirekiniã, erekapeka pitxĩkitakano nota —itxa. \p \v 3 Xesosi maãtakari iua. Ininiã itxa: \p —Ari, ninirekapitikari. Erekapekai —itxari. \p Iuasaakipeka erekapeka itxa. \v 4 Ininiã Xesosi: \p —Kona ĩkora !pisãpiretape apanakinimoni. Uatxa sasetotximoni pisa. Poerekaua iuamoni erekapeka pinini. Moisesini paniãtakiti atoko pikama. Pikaminiãri ipaniãtakiti atoko, ininiã ikinimane imarotari erekapeka pinini —itxa Xesosi. \p Eereka isari Xesosi paniãtakiti ikamini ĩkapani. \s1 Sotato Auĩte Nitiri Makananitiko \r (Arókasi 7.1-10) \p \v 5 Kapanaoõ sitatxiti apokasaaki, sotatoakori auĩte sari Xesosimoni. Homano itxaua. Iua iteene amanaãri Xesosi: \p \v 6 —Xesosi, ninitiri iteene amianata naapoko. Ikikinanaka. !Itĩpokotaika. Inikoriãtsiitari —itxari Xesosi. \p \v 7 Ininiã Xesosi: \p —Iuaã nisako erekape inini ĩkapani —itxa Xesosi. \p \v 8 Ininiã iua Homano: \p —Konapitini. Pite auĩtetxi apiatakari pitxaua. Nota poiãorino. !Apakata naapoko piĩroini. Pisãkirenani piokanata. Ininiã erekapeka itxako ninitiri. \v 9 Nimarotari ikaranani apakatako, kotxi nota kamari nota auĩte paniãtakiti. Apaka sotato auĩte nitxaua nota. Nisãkirauatakasaaki, nisotatone kamapitikari nipaniãtakiti. Nota txari: “Pisa.” Iuasaakipeka isa. Nitxari ãti: “Pina.” Iuasaakipeka ina itxa. “Ia pikama,” nitxari ninitiri. Iuasaakipeka ikamari. Ininiã pisãkirenani apakatapitika —itxari Xesosi. \p \v 10 Isãkire Xesosi kenakotakasaaki, iteene ipotxitari isãkire. Iposo atoko itxa: \p —Atão nitxai. Isaeo auakani poião auikari nisãkire. Ia Homano itxaua, iuaritika apiata iua auikari nota posotiire. Kona nitikapanikari kãkiti Isaeo auakari auikiniri nisãkire ia kiki auikiniri atoko. \v 11 Nota sãpiretai hĩte, itomaneri kãkiti ãti uãka atokatxi pokĩkini tixinimoni auakani, atokatxi ereẽkokini tixinimoni auakani apaka, itomaneri itixi auakani kiiniritauatako Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Ninoa nipokotako anirimanekata kitxakapirĩka auakanikata. Apraão, Isaki, Xakoo pakinikata inipokotana. \v 12 Iuasaaki apanakini Apraão apika mekaniriakori kona sari iua Teoso kiiniritemoni, kotxi ninoa !auikari Teoso sãkire. Piãkatximoni iokanataãkanako. Iuaã itxiapatanako, akatsakatsiriĩtauanako imisiritikona xika —itxa Xesosi sãkire. \p \v 13 Ininiã Xesosi txari sotatoakori auĩte: \p —Pisa paapokomoni. Pite auikari niposotiire pinitiri erekape inini ĩkapani. Uatxa auape pinirekakiti —itxa Xesosi. \p Ininiã initiri iuasaakipeka erekape itxa. \s1 Simão Petro Imakiro Makananitiko \r (Marko 1.29-34; Arókasi 4.38-41) \p \v 14 Iposo atoko Xesosi sari Petro aapokomoni. Iuaã apokasaaki, atamataro Petro imakiro. Osirimata nopini osirĩkanãta. Oãpoomata. \v 15 Ininiã Xesosi takapiotaua ouako nopini. Iuasaakipeka apoomari xipoka. Ininiã oõkitikaua. Osikakienatana ninoa. \s1 Xesosi Makananitana Amianatakani \p \v 16 Mapiãpeka inakasaaki, kãkiti anikana itomaneri maerekati matamatakoti auaĩtotakini iuamoni. Isãkireẽ omitikana maerekani matamatakoni. Imakananitana ikinikana amianatakani. \v 17 Ikara atoko itxa Xesosi, kotxi inirekari Isaía sãkire iaõka apokini. Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Isaía inakori txari: \q1 Iua tiretariko amianatakari. Imakatxakariko aamianare. Imakananitaua. Iuaka atatsiirauata ate ĩkapani. \s1 Kãkiti Xesosi Imoianatinina Nireẽkani \r (Arókasi 9.57-62) \p \v 18 Itomaneri kãkiti iuakata auakasaaki, Xesosi txari imoianariakori: \p —Masa ipiniãmoni —itxana. \p \v 19 Iuasaakipeka ãti kaiõkatsopareri apoka Xesosimoni. Itxa: \p —Koerekareri, nota iposope nisini pite nirekinimoni —itxa. \p \v 20 Ininiã Xesosi: \p —Atauako pinirekatari pisini notakata? Aripa aua auini iriko. Araãkani auari ikoa. Txamari nota kãkiti itari iaxitikiri !auari nimakiniãtaã —itxa Xesosi. \p \v 21 Ãtipekana apoka Xesosimoni. Xesosi moianari iua. Itxari: \p —Niauĩte, pauiritano niri nikatanapini merepanika, kotxi kiomãtxipekari iua. Eereka nisa pitekata —itxari. \p Iteene iua !inirekari isini Xesosikata. \v 22 Xesosi apakapapiretari: \p —Notakata pisa uatxa. Nisãkire mauiãkani ipĩkani atoko itxana. Ininiã pauiritana ipĩkani katiniri inirimane nisãkire mauiãkani —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Iotokakiniri Ĩtima Pirena \r (Marko 4.35-41; Arókasi 8.22-25) \p \v 23 Iposo atoko, Xesosi imoianariakorikata iereẽtaua, ĩpiriãtinina ĩkapani. \v 24 Mokatanitika ĩtima kataparari apoãkata. Tsakati okari ãparaã kanaua ãki. Iuasaaki Xesosi imakanãta. \v 25 Imoianariakori sari iuamoni. Õpirĩkarina. Akiripoakatana: \p —Apiananiri, !pauiritapiri apinini. Apinanapanoka —itxana. \p \v 26 Ininiã Xesosi: \p —Kinirepa hĩpĩkarauata? Poiãonoka hãuikari niposotiire —itxa. \p Iposo atoko õkitikaua, pinita itxari ĩtima, tsakati pakini. Iuasaakipeka ĩtima, tsakati pakini iotoka. \v 27 Ininiã imoianariakori tsorĩkaãta. Itxana: \p —Natokopa inakaripa ia kiki? Ĩtima, tsakati pakini kenakotari isãkire —itxana imoianariakori. \s1 Ipi Kiki Maerekani Matamatakoni Auaĩtotakini \r (Marko 5.1-20; Arókasi 8.26-39) \p \v 28 Ipiniã apokasaakina Xerasa tõpamoni, itaõkitarina ipi kiki itomane maerekani matamatakoni auaĩtotakini. Akauariã auanãtana. Paneenamana. Ikara xika kãkiti pĩkari akauarimoni isinina. \v 29 Xesosi inaãpotakasaaki, maerekani matamatakoni iĩtoãna auakani akiripoakata: \p —Xesosi, Teoso ãkiri pitxaua. Kiripa pinirekaka atemoni? Pite ina uaimoni amisiritiko õti apisapanika pimisiritiniua ĩkapani atxiĩti? —itxarina. \p \v 30 Ikara ininiãtaã takote auana itomane irariakori. Ikira atoko inipokonãtana. \v 31 Ininiã maerekani matamatakoni txari: \p —Ate pomitikiniã, irariakorimoni piokanataua —itxarina. \p \v 32 Ininiã Xesosi: \p —Hĩsipeka ninoamoni —itxa. \p Iuasaakipeka irariakori ĩtoã ĩroãna. Ininiã imakinikana irariakori miteẽkata. Iokiriĩkatana. Ipoamoni isana. Iuaã ikomokana, axãpoãta itxana. \v 33 Ninoa irariakori nĩkatakani miteka sitatximoni. Iuaã ikinika isãpiretana irari ipinini pirena, kiki maerekani matamatakoni auaĩtotakini pirena apaka. \v 34 Ininiã ikinimane sitatxikini sari Xesosi itaõkitinina ĩkapani. Iua itaõkitakasaakina, amanaãrina ninoa tixine itakanapini ĩkapani. \c 9 \s1 Matĩpokotakati Pirena \r (Marko 2.1-12; Arókasi 5.17-26) \p \v 1 Ininiã Xesosi iereẽtaua kanauaã. Ikanapiriã iua auinimoni Kapanaoõ sitatxitimoni. \v 2 Ãtikaka kikiakori minari matĩpokotakati Xesosimoni. Xesosi imarotari ninoa auikiniri iua sãkire. Ininiã itxari: \p —Namarite, pipoxokoniuatako. Pimaerekani makatxakapeẽkaika —itxa. \p \v 3 Iuasaaki aua ãtikaka kaiõkatsoparerini iuaã. Ninoa ãkixinireẽ itxana: \p —Kona erekari isãkire. Teosonanira posotari kãkiti maerekani imakatxakini —itxana ninoa. \p \v 4 Xesosi imarotari maerekati ixinikakitina ãkixinireẽna. Ininiã iua txa: \p —Kinirepa hĩuãkatari nisãkire maerekati inini? \v 5 Nitxari iua imaerekani nimakatxakini, txamari !himarotari imaerekani atão nimakatxakini. “Põkitikaua. Pitĩpokota,” nininiã, himarotari nisãkire atão ininiãua, kotxi hĩtikari. Niposotiire imaerekani nimakatxakini ĩkapani, niposotiire iua nõkitikini ĩkapanitxikana. \v 6 Ininiã uatxaika noerekai hĩte, Teoso iokanatano nota hĩtari iaxitikiri ĩkorapokoritimoni kãkiti maerekani nimakatxakini ĩkapani —itxa Xesosi. \p Ininiã itxari matĩpokotakatimoni: \p —Põkitikaua. Pisirimata pikoseka, sipe pitxa paapokomoni —itxa Xesosi. \p \v 7 Iuasaakipeka iua õkitikaua, aapokomoni sipe itxa. \v 8 Ikara inakari apanakini itikasaaki, ipĩkarauatana. \p —Peerekari Teoso, kotxi iua oerekari iposotiire kãkitimoni —itxana. \s1 Mateo Pirena \r (Marko 2.13-17; Arókasi 5.27-32) \p \v 9 Ikara inakari oereka atoko Xesosi sipeka. Isikasaaki, itaõkitari Mateo inakori. Auĩtetxiakori txineirote apotiitakari iua. Xesosi napakasaaki, iitopãkanãta txineiro apakapiniãtaã. Ininiã Xesosi txari: \p —Masa notakata pimoianatinino ĩkapani. \p Ininiã Mateo õkitikaua, Xesosikata sa itxa. \v 10 Eereka Xesosi imoianariakorikata nipokota Mateo aapoko. Txineiro apotiitakani, apanakini kãkiti maerekati kamakani pakini apoka Xesosikata inikinina ĩkapani. Kãkiti kona potxitari txineiro apotiitakani, kotxi ninoa sikaro oa txineiro ãti uãka auĩteakorimoni. !Neerekana ninoa. \v 11 Pariseoakori itikari ninoa nipokotini, ininiã itxana Xesosi moianariakorimoni: \p —Kinirepa hĩauĩte nipokota txineiro apotiitakanikata, maerekanikata? —itxana. \p \v 12 Ininiã Xesosi kenakotari ninoa sãkire. Itxa: \p —Maerekati kamakari amianatakari atoko itxa. Ninoa nirekari erekape ininina. Kãkiti mamianatakani !inirekari ipini sikakarimoni isinina. Amianatakaninoka nirekari ipini sikakarimoni isinina. Hĩte !inirekari nota makatxakiniri himaerekani, kotxi hĩte uãkatari !auari himaerekani. \v 13 Hĩxinikariko ia Teoso sãkire iõkatsopatakori: \q1 Hĩsikarauata notamoni. Apiaerekata hiamonĩkiniri apanakini. \m Nota ina ĩkorapokoriti kona kãkiti “atão inakarinoka kamakarino nota” inakani ĩkapanini, kotxi ninoa uãkatari erekarini ininiãuana, txamari kona erekana. Kãkiti maerekati kamakani ĩkapanira nina nota uai imaerekanina itakanapinina ĩkapani —itxa Xesosi. \s1 Nipokori Takanapiko Teoso Misãkiretiko Ĩkapani \r (Marko 2.18-22; Arókasi 5.33-39) \p \v 14 Eereka Xoão kapatxisareri moianariakori apoka Xesosimoni. Itxana: \p —Ate, pariseoakori pakini atakanapari anipokotini itokata Teoso amisãkiretini ĩkapani. Kinirepa pite moianariakori !itakanapari inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani? —itxana. \p \v 15 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Nota kiiniri kamakari atoko nitxa. Kiki nirekiniã ĩtanorouatini, ikamari kiiniri. Iuasaaki imoianariakori kona nirekari imatinaniuatinina, iua ninoakata auakasaaki. Ininiã kona itakanaparina inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani. Ãti õti nimaĩkaãkako. Nanikaãkako ninoa mauakaniãtaã. Iuasaakiko itakanaparina inikinina Teoso imisãkiretinina ĩkapani —itxa Xesosi. \s1 Mãkatxi Tãpanatiko Pirena \p \v 16 —Kiomãtxiakori kitxakapirĩka auakani sãkirekata kona hĩkoketapiri nota sãkire. Ikara hĩkaminiã, ininiã mãkatxi kitxakari amaneriã hĩtãpanatini atoko itxa. Mãkatxi kitxakari amaneriã kona hĩtãpanatape, kotxi parokasaakiri, amaneri txikika, ininiã ikatsorãkari mãkatxi kitxakari. Ininiã mitari itsorãkare. Mãkatxi amaneri nota oerekakiti atoko. Mãkatxi kitxakari, kãkiti kitxakapirĩka oerekakiti atoko itxa. Hĩkoketiniãri kitxakapirĩka oerekakiti, amaneri oerekakitikata, imakinika xipoka. \s1 Sako Aamata Kamakori \p \v 17 —Kitxakapirĩka kãkiti takari iãriã sako aamata kamakori ãki. Iuasaaki kona kãkiti takari amaneri iãriã kitxakari mata ãki, kotxi iãriã txiõkaãtakasaaki, itiãkaãpota. Ininiã omata kitxakari tsorakitako, kotxi paikori. Kona itiãka. Ininiã iãriã katxaka. Iãriã, aamata pakini xipoka. Amaneri matariã itakaãka iãriã amaneri. Ikara atoko ininiã, erekapitikari. Kona ixipokapaniko. Iua atokokana kona hĩkoketapiriko kiomãtxi kitxakapirĩka oerekakiti nota oerekakitikata —itxa Xesosi sãkire. \s1 Xoteoakori Auĩte Pirena \r (Marko 5.21-43; Arókasi 8.40-56) \p \v 18 Xesosi sãkirauatapanika, inakasaaki Xoteoakori auĩte apoka iuamoni. Ikapotoreẽkaua Xesosi apisatoõ. Itxa: \p —Namarite opinanapanoka. Masa. Piuako pitaka oa nopini, ininiã kona opina —itxari Xesosi. \p \v 19 Ininiã Xesosi imoianariakorikata õkitikaua, iuakata sa itxana. \s1 Xesosi Mãka Maãtakakaro \r (Mateo 9.20-22; Arókasi 8.43-48) \p \v 20 Isikasaakina, sito apoka iua porikimoni. Oamianare oãrẽka !iotokiniãro. Tosikanani oamianatini. Oãpokasaaki, omaãtakari imãka imapotomatare. \v 21 Oãkixinireẽ otxa: \p —Imãka nimaãtakiniã, erekape nitxako —otxa. \p Ininiã otikakari imãka. \v 22 Iuasaakipeka Xesosi kirioka, atamata itxaro: \p —Namarite, kataparaxinire pitxako. Pauikari niposotiire, ininiã erekapekai —itxaro. \p Iuasaakipeka oa erekape. \s1 Xáiro Ãkero Õkitikiko Pirena \r (Marko 5.35-43; Arókasi 8.49-56) \p \v 23 Iposo atoko Xesosi sari Xoteoakori auĩte aapokomoni. Iuaã apokasaaki, iĩroã. Itikari sokonaki xõkakani, itomaneri kãkiti txiapatakani apaka. \v 24 Ininiã Xesosi: \p —Mapara hĩsa, kotxi oa amarini kona opina. Omakanãta —itxa Xesosi. \p Ininiã ninoa napetari Xesosi: \p —!Omakanãta. Opĩpe. Pite !imarotari —inapetarina. \p \v 25 Ikinimane mapara isikasaakina, Xesosi sari oa ãtokoromoni. Imaĩkaro ouako. Iuasaakipeka oõkitikaua. \v 26 Ikara ene iaripireta iua tõpa. \s1 Xesosi Kõsiãrepeka Txĩkitakari Mõsiãreti \p \v 27 Iposo atoko Xesosi sipe. Iuasaaki ipi mõsiãreni sari iua tikini. Iuasaaki ninoa akiripoakata: \p —Tavii apika mekanirii, piamonĩkaua ate —itxana. \p \v 28 Aapokotxi Xesosi ĩroãkasaaki, ninoa ĩroã apaka. Ininiã Xesosi: \p —Hãuikatari niposotiniri erekapeka nitxĩkitakinii hĩte? —itxa Xesosi. \p Ininiã ninoa: \p —Ari, Apiananiri —itxana. \p \v 29 Ininiã itakapiotaua ninoa oki nopini. Ininiã itxa: \p —Ari, hãuikakiti iaõka itxako —itxa Xesosi. \p \v 30 Iuasaakipeka ninoa kõsiãrepeka itxana. Ininiã Xesosi: \p —Kona hĩsãpiretapiri nikamakiti apanakinimoni —itxa Xesosi. \p \v 31 Eereka ninoa sipe. Txamari iaripiretarina ikamakiti ikinika iua tõpa. \s1 Masãkireti Pirena \p \v 32 Ninoa kiki potorikasaaki, masãkireti anikaãka Xesosimoni. Iua kona kasãkireri, maerekati matamatakoti auaĩtotakiti xika. \v 33 Iuasaaki Xesosi omitikari iua maerekati matamatakoti. Iuasaakipeka iua kiki sãkirauata. Itomaneri kãkiti itikari. Iuasaakiika ninoa tikoka. Ininiã itxana: \p —Ikinika Isaeo tixiniã auakani, mitxi !itikapanikari ĩkora atoko inakari —itxana. \p \v 34 Txamari pariseoakori txari: \p —Xesosi omitikari maerekati matamatakoti Satanasi posotiireẽ —itxana. \p Na atão ninoa sãkire. \s1 Xesosi Ikini Sitatxiti Sini \p \v 35 Ininiã Xesosi sari ikini sitatxiti tõpa. Aapokotxi auiniãtaã apaka isa. Oerekarauata aiko Xoteo apotiitiniãtaãua. Isãpiretari Teoso iokanapirena erekari, Teoso auĩtetxi ininiãua pirena. Apaka erekapeka itxĩkitakana ikinipoko amianatakani. Ikini sereti amianari aua kãkitimoni. Ikinika imakananita. \v 36 Atamatakasaakina ninoa kãkitipokoni, iamonĩkana ninoa, kotxi soti auĩte minĩkatakoni atoko itxana, kotxi !imarotarina isinimonina. Imaãkauana. \v 37 Ininiã itxari imoianariakori: \p —Kaiãori kãkiti iposope auikiniri nisãkire, txamari !imarotarina nisãkire, kotxi !ikenakotapanirina. Ninoa kikio erekari atoko itxana. Imakinika iposope iuaã. Ininiã iposope auikinirina nisãkire. Txamari, poiãoka parĩkauatakani aua nisãkire isãpiretinina ĩkapani. \v 38 Ininiãkara himisãkiretariko Apiananiri iaxitikiri iokanatinina parĩkauatakani iua sãkire auiãkani apotiitinina ĩkapani. Ikara atoko hĩtxako Teosomoni —itxa Xesosi. \c 10 \s1 Xesosi Mereẽna Tosi Imoianariakori \r (Marko 3.13-19; Arókasi 6.12-16) \p \v 1 Xesosi mereẽna tosi imoianariakori. Isikari iposotiire ninoamoni maerekati matamatakoti omitikinina ĩkapani. Isikari iposotiire ninoamoni amianatakani imakananitinina ĩkapani, ikinika amianari inokasaakina ninoa amianatakani. \v 2 Naia imoianariakori uãka: Merepitipanika auari Simão Petro inakorima, apaka itari Ãtree inakorima. Auari Txiakoma, apaka itari Xoãoma. Ninoa Sepeteo anaakori. \v 3 Auari Piripima, Patoromeoma, Tomeema. Apaka auari Mateoma, txineiro apotiitakari. Apaka ãti Txiakoma, Aopeo ãkiri. Aua Tateoma. \v 4 Aua Simãoma, Homano omanatakari. Apaka aua Xotasi Isikariotxi inakorima. Iua Xesosi mĩkapiritakari itxaua. Ninoa Xesosi moianariakori itxauana. \s1 Xesosi Iokanatana Imoianariakori Kãkitimoni \r (Marko 6.7-13; Arókasi 9.1-6) \p \v 5 Ininiã Xesosi iokanatana ninoa isãkire isãpiretinina. Ia atoko õtãkikana: \p —Kona hĩsipeko Xoteo minakonimoni, apaka Samaria tõpa sitatxitimoni kona hĩsipeko. \v 6 Hĩsako kãkiti Isaeo tixinikinimoni. Hinirimanemoni, Xoteoakorimoni hĩsako. Ninoa soti auĩte pĩpinanaãkani atoko itxana. \v 7 Hãpokasaaki kãkitimoni, hĩtxariko: “Teoso ikinimane auĩte ininiua manapi paĩtiki apokako.” \v 8 Himakananitanako amianatakani. Maere matati erekapeka hĩtxĩkitakako apaka. Ipĩkani hõkitikako. Homitikariko maerekati matamatakoti kãkiti auaĩtotakini. Ikara atoko hĩkamako. Kona hĩte ĩkitxitari Teoso hãpakapakiti ĩkapani. Ininiã ikara atokokana hĩtxako. Kona hinirekapiri kãkiti iĩkitxitinii hĩte, hĩte sikakiti ĩkapani. \v 9 Kona hanikapero txineiro oro kamakoro. Pirata kamakoro, ãtião txineiro apaka, kona hanikape. \v 10 Uatxa hianaxititakasaaki, sako mata !hanikape. Ãti himãka !hanikape. Ãti hĩkiti mata kona hanikape. Hĩtsonere !hanikape. Kona himaãkapeua, kotxi parĩkauatakani apakapariko nipokori. Hinirekakiti apokapitikako. \p \v 11 —Sitatxi hãpokasaaki, hinitari kãkiti Teoso sãkire kenakotakani, hĩte apakapakani. Hĩkaikota ninoakata. Eereka kona hĩsipe ãti aapokomoni hĩkaikotini ĩkapani. \v 12 Aapokotxi ãki hiĩroãkasaaki, hĩtxako: “Erekari Teoso sikakiti kaikotako hĩtekata,” hĩtxako. \v 13 Kãkiti ipoxokoniritika apakapiniãi, hĩtxako: “Teoso takari erekari hĩtemoni,” hĩtxako. Imanirekakaniãi, hĩtxariko: “Teoso kona takari erekari hĩtemoni.” \v 14 Atxiĩti aapokotxi hãpokasaaki, kãkiti iuaãtaã !apakapai. Atxiĩti !inirekarina hĩsãkire, ininiã iuasaaki hĩsipeka. Hĩtakanapariko iuaãtaã. Hĩpotorikasaaki, himakatxakari kipatxi hĩkiti mataã auakari. Ininiã iuasaaki ninoa imarotari Teoso kona apokaerekatana. \v 15 Hĩxinikariko ia nisãkire. Kãkiti misiritiko õti apokasaaki, ninoa apiata misiritaãka. Sotoma sitatxiti auakani, Komoha sitatxiti auakani pakini misiritaãka poiãoka —itxa Xesosi. \s1 Misirikaretxi Pirena \r (Marko 13.9-13; Arókasi 21.12-19) \p \v 16 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko, pamonõkoniri. Hĩte soti auĩte atoko hĩtxa, kotxi !kaposotiirei hĩte, iuaritika niokanatai kãkitimoni. Ninoa ãkiti atoko, ininiã erepaniko. Ininiã kimarorei hĩtxako. Imini kimaroreri atoko hĩtxako. Ininiã maerekati ninoa auakiti kona misiritai. Iuasaakiika kamoa atoko hĩtxako, kotxi kamoa !imisiritari kãkiti. \p \v 17 —Erepaniko. Araõkire hĩtxako. Auako kãkiti kinirão anikinii maxikatiĩka kãkiti misiritiko mereẽkanimoni. Apanakini xirokaiko hĩte maxikatiĩka aiko ãki Xoteo apotiitiniãtaãua. \v 18 Nota sãkire hãuikini xika hanikaãkako auĩtetxiakorimoni himisiritiko himarotini ĩkapani. Ikara atoko ininiã, iuasaaki erekapitikari, kotxi hĩsãpiretariko nota sãkire iuaã auakanimoni, Xoteo minakonimoni apaka. \p \v 19 —Kãkiti misiritiko mereẽkarimoni hanikikosaaki, kona himaãkapeua hĩsãkirauatini apisa. Teoso sikaiko hĩsãpirena tĩkane. \v 20 Sãkiretxi hĩsãpiretakiti kona hĩte sãkireni. Erekari Matamatakoti, iuarako sikariko sãkiretxi hĩsãkirauatini ĩkapani iuasaaki. \p \v 21 —Ãti õti hĩtari sikaiko hĩte homanatakinimoni okinii ĩkapani, kotxi hĩte auikari nota sãkire. Iua atokokanerako irĩtxi sikariko imi ãtimoni okiniri ĩkapani, kotxi imi auikari nota sãkire. Auako apaka imi omanatinina iri, inoro pakini, kotxi inoro, iri pakini auikari nota sãkire. Iua sikanako ãtimoni okinina ĩkapani. \v 22 Ikinimane omanataiko hĩte nota sãkire hãuikini xika, iuaritika hãuikiniãri nisãkire ãtipirika, nimakatxakai himapinakani ĩkapani. \v 23 Sitatxiã hãuakasaaki, himisiritikosaaki, ãti sitatxitimoni himitekako. Atão nota sãpiretai hĩte. Kona hĩte xipokapaniri hĩparĩka ikini sitatxiti Isaeo tixini hĩtari iaxitikiri kanapiriini apisa —itxa Xesosi sãkire. \s1 Apiatakari, Poiãori Pakini \p \v 24 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Apaiaõkarauatakari poião. Koerekareri apiata. Apaka nitiritxi poião. Iauĩte apiata. \v 25 Apakatapitika apaiaõkarauatakari koerekareri imarotakiti iaõka imarotini. Iua atokokanera nitiritxi iua auĩte atoko inini. Apanakini akiritano nota “Peosepoo,” Satanasi inakori. Ininiã itakauãkatai hĩte hĩuãka apia maerekati, kotxi nota anaakorirai hĩte —itxa Xesosi. \s1 Kipatakori !Auari \r (Arókasi 12.1-3) \p \v 26 —Ininiã kona !hĩpĩkapena ninoa maerekati kamakani, kotxi nota kanapiriãkasaaki, kona kipatakori auapanika. Ikinika imarotaãkako. \v 27 Hĩtemoni ĩkanõka nimaasakapiretakiti, ikara nisãkire hãkiripoakatako aapokotxi nopini imakinika kãkiti imarotiniri ĩkapani. Uatxa hĩtemoninani nisãpiretakiti ãti õti ikinimanemoni hĩsãpiretako. \s1 Kipa Apĩka? \r (Arókasi 12.4-7) \p \v 28 Kona hĩpĩkapena hiĩto okakani, kotxi !iposotarina hĩxinire okinina. Hĩpĩkariko Teoso, kotxi iuanokara posotari iokanatinii hĩte, hiĩto, hĩxinire pakini maerekani misiritikoãtaã. Iuara hĩpĩkako. \p \v 29 —Ipi kotipiriki ĩki poião, ãtika txineiro otanoka. Iuaritika hĩri iaxiti auakari tiretana ninoa. Imauiritakaniãri, kona ãtika ipina. \v 30 Kipakinipa piãko pikiiã auakari aua? !Pimarotari. Teoso imarotapitikari, kotxi iteene inĩkatai, ininiãkara !hĩpĩkarauatape. \v 31 Kotipiriki ĩki poião, iuaritika Teoso tiretari kotipiriki. Ininiãkara kona hĩpĩkarauatape. Kaiãopokori kotipiriki auiniã, iuaritika hĩte ĩki apiata, ininiã Teoso tiretapitikai hĩte —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Tiretakani, Xesosi Manirekakani Pakini \r (Arókasi 12.8-9) \p \v 32 Xesosi sãkirauatapanika: \p —Apanakini apisatoõ hĩsãpiretiniãri: “Xesosi nakiti nitxaua nota,” iua atokokanerako nitxariko niri iaxiti auakari apisatoõ: “Nota nakitipitikara iua,” nitxako —itxa Xesosi. \v 33 Hĩsãpiretiniãri apanakini: “Xesosi nakiti !nitxaua nota,” iuasaaki nisãpiretari niri iaxiti auakari: “Kona nota nakitini iua.” \s1 Pinirekakiti Pirena \r (Marko 8.34-35; Arókasi 12.49-53; 14.26-27) \p \v 34 —Kona hĩxinikapiri nota ĩkorapokoriti napokini neenamatxi nixipokini ĩkapani. Kotxi kãkiti auikari nisãkire, ininiã eereka apanakini omanatana. Kona neenamatxi xipokapanika, kotxi nota minari niposotiire maerekati nixipokini ĩkapani. \v 35 Nota apokini xika imi omanatana iri, inoro pakini, kotxi ninoa auikari nisãkire. Tiĩrotxi omanataro oimakiro, kotxi ãto omanatano nota, ãto tiretano nota. \v 36 Iuasaaki pinirimane pimokaiakarinikarako itxauanako. \p \v 37 —Poiãoka pitiretiniãno nota, apiata pitiretiniãna pinoro, piri pakini, kona erekari nimoianari pininiua. Apiata pitiretiniãna pamariteakori, kona erekari nimoianari pininiua. \v 38 Nota kinirão moianataka hinakasaaki, notakata hĩsa. Himamĩteenekakanisaakiri himisiritiko nota ĩkapani, ininiã !apakata himoianatinino. \v 39 —Pite ãtipirika kaminiãri piteka nireẽkitinoka, ininiã pinireẽkiti xipokapitikako pitekata. Pite nireẽkiti xipokiniã, nota sãkire pauikini xika, pite auapininiika txako Teosokata —itxa Xesosi. \s1 Hĩte Apakapakani Pirena \r (Marko 9.41) \p \v 40 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Kãkiti hĩte apakapakani, apakapano nota apaka. Nota apakapakari apakapari nota iokanatakari apaka. \v 41 Papakapiniãri Teoso sãkire sãpiretakari, kotxi iua sãpiretari Teoso sãkire, ininiã papakapari erekari Teoso sikakiti iua apakapakiti iaõka. Papakapiniãri atão inakari kamakari, kotxi iua kamari atão inakari, ininiã papakapari erekari Teoso sikakiti iua apakapakiti iaõka. \v 42 Pisikiniãri ãparaã nimoianari poiãorimoni iãtini ĩkapani, kotxi nimoianari itxaua, Teoso iĩkitxitapitikai pite —itxa Xesosi. \c 11 \s1 Xoão Kapatxisareri Tikini Sikani \r (Arókasi 7.18-35) \p \v 1 Xesosi moianariakori tosi pakini isãkire oerekini xipoka atoko, Xesosi sipe. Isa ãti sitatxitimoni, eereka ãti sitatxitimoni Kariréia tõpa itxaãpota oerekarauatakasaaki. Teoso sãkire isãpiretari kãkiti. \p \v 2 Xoão kapatxisareri, kateia ãki auakasaaki, ikenakoenetari Xesosi kamakiti, ininiã iokanatari ipi imoianariakori Xesosimonikari. \p \v 3 Ininiã Xoão txari imoianariakori: \p —Hĩpimaãri Xesosi: “Pitekani iaxiti ĩkari, kãkiti iãtapakiti pitxataua? Ãtikani atxiĩti aiãtapakiti pitxataua?” hĩtxariko —itxa Xoão. \p Ininiã ninoa sipe. Ipimaãrina Xesosi Xoão sãkire iaõka. \v 4 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Hĩkanapiriã Xoãomoni. Hĩsãpiretari hĩkenakotakiti, hãtamatakiti pakini. \v 5 Hĩte atamatapekari mõsiãreti kõsiãrepeka inini. Matĩpokotakati tĩpokotapeka. Hãtamatapekari maere matati erekapeka inini. Makenakokiti kakenakokipeka. Ipĩkani õkitikapekaua. Teoso iokanapirena erekari sãpiretapeẽkaika minakati mauapikinitinimoni. Pakini hãtamatapeka. Ikara hĩsãpiretako Xoãomoni. \v 6 Kãkiti iteene auikiniãri nota sãkire, Teoso takari erekari iuamoni. Ikara nisãkire hĩsãpiretari Xoão —itxa Xesosi. \p \v 7 Ininiã ninoa sipe. Isikasaakina, Xesosi sãpiretari Xoão pirena itomaneri kãkitimoni. Ia atoko itxa: \p —Kipa ĩkai hĩte, Xoão kapatxisarerimoni hĩsikasaaki, ãparaã makipakaniãtaã iua auakasaaki? Hĩte sari iuamoni, kotxi ãtitxika isãkire aua. Teoso sãkirenoka isãpireta. Ĩtima ãpokaxitikasaaki, katsotati ipinimoni ipapĩka, iuaĩkana ipinimoni ipapĩka inini atoko kãkiti, kotxi isãkire kita ãti, isãkire uatxa ãtião, isãkire katana iuaĩkana ãtião, itxaãpota isãkire. Ikara atoko !itxa Xoão. \p \v 8 —Kipa ĩkai hĩte Xoãomoni hĩsikasaaki? Hĩte sari iuamoni, kotxi !inirekari tiitxi, txineiro pakini. !Kakaroneri imãka, kotxi !ikaikota auĩtetxi aapoko. Auĩtetxi aapoko peereri mãkatxi. \p \v 9 —Kipa ĩkai hĩte iuamoni hĩsikasaaki? Hĩte sari iuamoni, kotxi iua Teoso sãkire sãpiretakari itxaua. Atãopitika Teoso sãkire sãpiretakari itxaua. Iua Xoão Teoso sãkire sãpiretakari apiari. \p \v 10 —Teoso sãkire iõkatsopatakori kitxakapirĩka txari: \q1 Niokanatariko nisãkire sãpiretakari kãkitimoni pite apisa, papokini isãpiretini ĩkapani, kãkiti iposope inini ĩkapani. \m \v 11 Atãopitikara. Ikinimane sauaki Xoão kapatxisareri apiatakari itxaua. Iuaritika Teoso auĩtetakari poiãori inakari apia imarotariko Teoso kamakiti tĩkane. \v 12 Xoão auakasaaki Teoso auĩtetakani misiritaãka, kotxi kãkiti kaneenamari naiatana ninoa. Ninoa nirekari ixipokinirina Teoso auĩtetxi ininiua ĩkorapokoriti. Uatxapiima auapanika ikara atoko inakari. \v 13 Xoão apokini apisapanika, ikinika Teoso sãkire sãpiretakani, ikinika Teoso sãkire iõkatsopatakani, sãpiretari Teoso auĩtetxi ininiua pirena. Xoão apokasaaki, iua apaka oerekari Teoso auĩtetxi ininiua pirena. \p \v 14 —Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakani sãpiretaua: \q1 Ãti Teoso sãkire sãpiretakari Eríasi atoko inakari apokako, \m itxana. Iuakara Xoão. Hãuikiniãri nisãkire, hãuikariko iuara apokapeka. \v 15 Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \p \v 16 —Kanatokopa itxa kãkiti ĩkorasaaki auakani? Amarini sarauatini atoko itxana ĩkorasaaki auakani. Ninoa amarini topãka tiitxi amotikoãtaã. Apanakini amarini txitana apanakini amarini. Itxana: \v 17 “Ate xikarauata hĩte serenini ĩkapani, txamari !hĩserena. Kãkiti pĩkasaaki xikariti axikareta, txamari !hĩtxiapata.” Ninoa amarini sarauatini atoko itxana ĩkorasaaki auakani, \v 18 kotxi Xoão kapatxisareri apoka ĩkorapokoriti. Itakanapari inikini Teoso imisãkiretini ĩkapani. !Iãtari ovaã. Iuaritika hĩte txari: “Maerekati matamatakoti auaĩtotari Xoão,” hĩtxari. \v 19 Nota hĩtari iaxitikiri apoka ĩkorapokoriti. !Nitakanapari ninikini. Ikiniõtika ninipokota. Niãtari ovaã. Ininiã hĩte txari: “Iua kiki ixori. Poãtakari iua. Iua moianatana txineiro apakapakani, kãkiti maerekati kamakani,” himisãkirepirenãtano. Kimaroreri atão inakari kamari erekarinani. Kãkiti atamatakasaakiri ikamakiti, imarotari kimaroreri atão inakari ininiua —itxa Xesosi. \s1 Sitatxi Auakani Teoso Sãkire Mauiãkani \r (Arókasi 10.13-15) \p \v 20 Ininiã Xesosi pinitana Korasiĩ sitatxiti auakani, Petsáita sitatxiti auakani pakini, kotxi kaiãopokori iposotiire ikamapeka iuaãtaã, iuaritika kona itakanaparina maerekati. \v 21 Xesosi txana ninoa: \p —Kãkiti Korasiĩ auakani himisiritaãkako. Kãkiti Petsáita auakani hĩte apaka misiritaãkako. Kitxakapirĩka Txiro, Sitoõ pakini sitatxitikini kamari maerekati, ininiã Teoso xipokana ninoa arikatxiã. Ninoa atamataãkamariko nota posotiire hĩte atamatiniri atokokana, ininiã ninoa mãkatamariko sako mata. Itakamariko atapani iĩtoãna. Ikara atoko ininiã, ninoa oerekari maerekati itakanapinina. \v 22 Nisãpiretai hĩte ia: “Kãkiti misiritiko õtisaaki, Txirokini, Sitoõkini pakini misiritaãka poião. Hĩte apiata.” \v 23 Hĩte Kapanaoõkinipekana, Teoso ãkiri aua hĩtekata. Hĩte itikapekari ito posotiiretxi iaxitikiri. Txamari hõkakatapeẽkako maerekani misiritikoãtaã. Nikamakiti hĩtemoni Sotoma auakani sauaki nikamaãkamako, kona ninoa xipokamako. Auapanikamanako. \v 24 Ininiã nitxai hĩte: “Himisiritikosaaki, apiata himisiritaãka. Poiãoka Sotomakini misiritaãka,” —itxa Xesosi. \s1 Teoso Imarore Apakapakani \r (Arókasi 10.21-22) \p \v 25 Iuasaaki Xesosi misãkiretari iri: \p —Niri, pitixine auakani auĩte pitxaua. Uai ikini itixiti auakani auĩte apaka pitxaua. Peerekai pite, kotxi na poerekari pimarore kãkiti kimarorerinimoni, iuikakanimoni. Pite oerekari pimarore kãkiti poiãorinimoni, miuikakanimoni. \v 26 Ari niri, ikara atoko pinireka. Ikara atoko papokaerekata —itxari iri. \p \v 27 Eereka imisãkiretari kãkiti: \p —Niri sikapekano ikinika. Kãkiti !imarotano nota Teoso ãkiri nininiua. Nirinokara atão imarotano nota. Apaka kãkiti na atão imarotari niri. Notanokara imarotari niri, kotxi iua ãkiri nitxaua. Kãkiti nirekiniãri imarotiniri niri, nota oerekari niri iuamoni. \p \v 28 —Iteene minari atoko itxa himaerekani. Hinireka hĩtakanapiniri iua, txama !hĩposota hĩtakanapiniri. Hĩsãpakiniã himaerekani xika, hina notamoni hĩtomatini ĩkapani. Iuasaaki nimakatxakari himaerekani. \v 29 Hĩtakariko nipaniãtakiti hãkixinireẽ. Hãpaiaõkariko nota pirena. Erekapitikari hãpaiaõkiniri ninirekakiti, kotxi kona kaneenamano. Kona nota napetari kãkiti. Niuikiniua !auari. Ikara atoko ininiã, hĩxinire tomatapitika. \v 30 Hĩposotapitikari nipaniãtakiti hĩkamini, notakata hĩparĩkauatiniã. Nipaniãtakiti !kasãpaniri. Kona kamimari. Peerekari nipaniãtakiti —itxa Xesosi. \c 12 \s1 Tomatiko Õti Pirena \r (Marko 2.23-28; Arókasi 6.1-5) \p \v 1 Mapaõti atoko tomatiko õtisaaki, Xesosi imoianariakorikata napaãpota triko takikoãtaã. Inatxitana. Inapaãpotakasaakina, imakatxakarona triko iki mapaki inikinirona ĩkapani. \v 2 Pariseoakori ikara itikasaaki, itxarina Xesosi: \p —Patamata. Pimoianariakori kamari ate mauiritakiniti. Ninoa parĩkauata tomatiko õtisaaki —itxana. \p \v 3 Ininiã Xesosi: \p —Atxiĩti kona hãtatsopatapanikari Taviini kamakiti imoianariakorikata kitxakapirĩka inatxitakasaakina? \v 4 Iua ĩroã Teoso misãkiretikoãtaã. Imoianariakorikata inikari komiri Teosomoni sikakori. Sasetotxinokara auiritaãka iua komiri inikinina. Apanakini !auiritaãka inikiniri. Iuaritika ninoa sasetotxiakori tiretari Taviini, imoianariakori pakini inatxitakasaakina. \v 5 Atxiĩti kona hãtatsopatapanikari Moisesini iõkatsopatakiti. Iua auiritari sasetotxi parĩkauatini tomatiko õtisaaki, Teoso misãkiretiko aikotiã. Iuasaaki ninoa !ikamari maerekati, kotxi iparĩkauatana Teoso misãkiretiko aikotiã. \v 6 Atão nisãpiretai, hĩte paniãtakiti poiãori. Nota paniãtakiti apiari. \v 7 Teoso sãkire iteene hãuikasaaki, kona hãpoĩtana kãkiti maxikatiĩka, kotxi Teoso sãkire txari: \q1 Nota nirekari apanakini hĩtiretini. Pimatiretakanisaakiri ãti, !apakata pisikarauatini notamoni. Iuasaaki kona ninirekari pisikakiti, \m itxa Teoso kitxakapirĩka. \p \v 8 —Nota hĩtari iaxitikiri posotari ikinipoko ninireẽkiti nikamini tomatiko õtisaaki, kotxi Apiananiri nitxaua —itxa Xesosi. \s1 Motĩkauakotakari Pirena \r (Marko 3.1-6; Arókasi 6.6-11) \p \v 9 Xesosi ikara inaãka atoko, isa aiko Xoteoakori apotiitiniãtaãua. \v 10 Iuaã aua kiki motĩkauakotakari. Iuaã aua apaka pariseoakori Xesosi kinirão apoĩtaka inakani tomatiko õtisaaki iparĩkauatini xika. Ninoa amanaãri Xesosi: \p —Atauako apakata atxiĩti tomatiko õtisaaki, erekape pitxĩkitakiniri kãkiti? —itxarina. \p \v 11 Ininiã Xesosi pimaãna: \p —Hĩpira soti auĩte tomatiko õtisaaki aariko ãki irikiniã, himakatxakatari? Atãopitikara Teoso sãkire auiritapitikari kãkiti makatxakiniri ipira tomatiko õtisaaki. \v 12 Soti auĩte poiãori, kãkiti apiari. Ininiã Teoso sãkire auiritapitikari tomatiko õti erekape nitxĩkitakiniri kãkiti —itxa Xesosi. \p \v 13 Ininiã itxari kiki motĩkauakotakarimoni: \p —Poerekauakotauako —itxa. \p Oerekauakotakasaakiua, erekapeka itxa, ipini uako atokopeka itxa. \v 14 Iuasaaki pariseoakori sipeka atoko, ninoakakarika misãkiretakakauana: \p —Natokopa atxatari Xesosi aõkini? —itxakakana. \s1 Nitiritxi Teoso Mereẽkiti \p \v 15 Xesosi imarotakasaakiri ninoa okaenetiniri iua, iuasaakipeka Xesosi sipeka. Itomaneri kãkiti sa iuakata. Ikinika amianatakani erekapeka itxĩkitaka. \v 16 Xesosi !auiritana isãpiretinirina ikamakiti apanakinimoni. \v 17 Ikara atoko itxa Xesosi, Teoso sãkire sãpiretakari Isaía inakori sãpiretakiti iaõka apokini ĩkapani. Ia atoko itxa Teoso Isaíamoni: \q1 \v 18 Ia ninitiri nimereẽkiti. Ia nitiretakiti napokaerekatakiti. Nota sikariko Erekari Matamatakoti iuamoni. Iua sãpiretariko nota sãkire Xoteo minakonimoni. \q1 \v 19 !Kataparasãkireri ahoa kimaporiti ĩtiniãpo isãkirauatakasaaki. !Ineenamauata. !Itxitakaka apanakinikata kãkiti napiniãtaã. \q1 \v 20 Apanakini Teoso sãkire auiãkani oiõkapeta ãkixinireẽna. Itapara !auari. Ninoa aanaia katxitoãkori atoko itxana. Iuaritika kona imapirinikari iua aanaia katxitoãkori. Iua atokokana kona ixipokari iua sãkire auiãkani mataparani. Itiretana. Apanakini Teoso sãkire auiãkani, kona iteene auikari Teoso sãkire. Ininiã ninoa tirikapi iopinikare xapitikiri atoko itxana, iuaritika kona iua oakari. Iua atokokana kona ixipokana Teoso sãkire auiãkani. Ikamaãpotari erekari, erekarinoka kãiatini ĩkapani. \q1 \v 21 Xoteo minakaniua auikariko iua sãkire. \m Itxa Isaía sãpirena kitxakapirĩka. \s1 Maerekani Matamatakoni Omitikiko \r (Marko 3.20-30; Arókasi 11.14-23) \p \v 22 Iuasaaki kãkiti anikari kiki maerekati matamatakoti auaĩtotakiti Xesosimoni. !Isãkirauata. Mõsiãreti itxaua iua, maerekati matamatakoti xika. Xesosi erekapeka txĩkitakari iua. Iuasaaki kõsiãrepeka, kasãkirepeka itxa. \v 23 Iuasaaki kaiãopokori kãkiti iuaã tsorĩkaãta. Ininiã ipimaãkakauana: \p —Atauako ia kiki aãuĩte Taviini apika mekanirikani? Atxiĩti Teoso iokanatakitikani? —itxana. \p \v 24 Pariseoakori ikara ikenakotakasaakina: \p —Konapitini. Maerekati matamatakoti auĩte Peosepoo inakori sikari iposotiire Xesosimoni maerekati matamatakoti omitikini ĩkapani —itxana pariseoakori. \p \v 25 Xesosi imarotari ikara ixinikakitina. Ininiã itxa Xesosi: \p —Kãkiti tixine auakani ninoakakarika inaiatakakiniãuana, ixipokakakauana. Iarikapenako. Iua atokokana kãkiti aapokoã auakani inaiatakakiniãuana, ixipokakakauanako. \v 26 Iua atokokana Satanasi nitiriakori, ninoakakarika inaiatakakiniãuana, ixipokako Satanasi tapara. \v 27 Hĩte sãkire, Peosepoo sikari iposotiire notamoni maerekati matamatakoti nomitikini ĩkapani. Ininiã nota pimaãi: “Kipa sikari posotiiretxi hĩte moianariakorimoni, maerekati matamatakoti omitikinina ĩkapani?” Himoianariakori sãpiretai: “Teosonoka sikari posotiiretxi maerekati matamatakoti omitikakanimoni.” \v 28 Teoso posotiireẽ nomitikari maerekani matamatakoni. Ikara atoko ininiã, Teoso oerekai iua apokapeka hĩtemoni hĩauĩte inini ĩkapani. \p \v 29 —Kiki pataparari iua aapoko auiniã, kona kiĩtiriri ĩroã ĩtiriuatini ĩkapani. Kiĩtiriri iaxirikiniãri iua kiki pataparari, iuasaakiika apakata iĩtirĩkiniri itii. \p \v 30 —Notakata maparĩkauatakani omanatano nota. Imamoianatakaniãno, inirekari niparĩka ixipokini. \v 31 —Ininiã nisãpiretai. Apakata Teoso makatxakiniri ikinipoko maerekati kãkiti kamakiti, imaerekani Teoso imisãkirepiretini pakini. Txamari Erekari Matamatakoti misãkirepiretakari maerekani makatxakiko kona auari. \v 32 Kãkiti misãkirepiretiniãno nota hĩtari iaxitikiri, eereka amanainiãri Teoso ikara imaerekani imakatxakini, ininiã Teoso makatxakapitikari. Kãkiti misãkirepiretiniãri Erekari Matamatakoti, !kimakatxakikori ikara maerekati ikamakiti —itxa Xesosi. \s1 Aamina Iri Pirena \r (Arókasi 6.43-45) \p \v 33 Ininiã Xesosi sãkirauata iuaĩkana pariseoakorimoni: \p —Aamina atoko hĩtxa. Aamina erekari ininiã, iri erekari apaka. Aamina maerekati ininiã, iri apaka !erekari. Patamatiniãri amãtiiri, pimarotari imina. \v 34 Nimarotai hĩte. Imini katsiiri atoko hĩtxaua hĩte. Hĩte maerekati kamakanii. Ininiã !hĩposotari erekari hĩsãpiretini, kotxi hãkixinire !erekari. Hinamaã hĩsãpiretakiti hãkixinireẽ potoriãkari itxaua. \v 35 Kãkiti erekari ininiã, erekarinoka isãkire, kotxi iua ãkixinireẽ erekarinoka aua. Kãkiti maerekati ininiã, isãkire maerekati apaka, kotxi maerekatinoka auari iua ãkixinireẽ. \v 36 Atão nisãpiretai hĩte. Ikinipoko kãkiti sãkire Teoso atamakaerekata xipokatxi õtisaaki. Iuasaaki Teoso mereẽri kãkiti misiritiko. Maxikatiĩka hĩsãpiretakiti kona apakata. Kona iua potxitari. Ininiã iuasaaki iua pimaãi: “Kinirepa ikara atoko pisãkire?” itxako. \v 37 Pisãkire ereka ininiã, ixika !auari Teoso misiritinii. Pisãkire maerekati ininiã, pisãkire maerekati xika Teoso misiritai —itxa Xesosi. \s1 Pariseoakori Nirekari Xesosi Oerekiniri Iposotiire \r (Marko 8.11-12; Arókasi 11.29-32) \p \v 38 Ãtikaka kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini txari: \p —Koerekareri, takaõtxikari Teoso posotiire poerekaua ate, aãtamatiniri ĩkapani, Teoso iokanatinii ĩkorapokoriti aimarotini ĩkapani —itxarina. \p \v 39 Xesosi apakapapiretana: \p —Kãkiti uatxarini !erekana. Itakanaparina Teoso. Hĩte nirekari noerekinii Teoso takaõtxikare, iposotiire. Konapitini. Kona noerekai hĩte. Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Xonasini inakori auakasaaki, Teoso kamari posotiiretxi. Ikara atoko inakari posotiiretxi Xonasini auakasaaki, iuaĩkana ikamapanikariko. Iua posotiiretxi Teoso takaõtxikare itxapanikaua hĩte ĩkapani. Iua takaõtxikarinoka Teoso takaõtxikare hĩte ĩkapani. \v 40 Xonasi kaikota ximaki mitari tikako ãki ipi ãti pakini õti. Iua atokokanerako hĩtari iaxitikiri napako ipi ãti pakini õti ipĩkani auiniãtaã. \p \v 41 —Itixi xipokini õtisaaki, kãkiti Nínivi sitatxiti auakani sãkirauatapitikako. Ninoa txai hĩte: “Kona erekai hĩte, kotxi !hĩtakanapari himaerekani. Ate takanapari amaerekani Xonasi sãkire akenakotakasaaki,” itxanako ninoa. Uatxa uai aua hĩte apisatoõ Xonasi apiatakari. Imisãkiretai hĩte, iuaritika kona !hĩtakanapari himaerekani. \p \v 42 —Xipokatxi õtisaaki, sito Sapaa auakani auĩte sãkirauatapitikako. Oa õtakoxiti auakaro, iuaritika osari Saromãomoni imatire okenakotini ĩkapani. Uatxa apopeka Saromão apiatakari, iuaritika hĩte !auikari nota sãkire —itxa Xesosi. \s1 Maerekati Matamatakoti Kanapiriini Pirena \r (Arókasi 11.24-26) \p \v 43 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Maerekati matamatakoti kiki auaĩtotakiti takanapakasaakiri iua kiki, iua maerekati matamatakoti saãpota ãparaã makipakaniãtaã, ikaikotiniãtaã initini ĩkapani, txamari !apokari. \v 44 Ininiã itxa: “Nikanapiriãpiriko mitxi nauinimoni nipotorikinimonikari,” itxa iua maerekati matamatakoti. Ininiã ikanapiriã. Apokasaaki, ãti iuaã auakari !auari. Oeretapeẽkaika. Iposope ãti auini ĩkapani. \v 45 Ininiã apana apikomoni setxi pakini maerekani matamatakoni apia maerekanitakani. Imakinikana aua iua kiki ĩtoã. Ininiã iua kiki mitxi poiãoka imaerekani, eereka apia maerekanita. Ikara atoko itxako kãkiti uatxarini maerekani —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Inoro, Itariakori Pakini \r (Marko 3.31-35; Arókasi 8.19-21) \p \v 46 Xesosi sãkirauata itomane kãkitimoni, inakasaaki oãpoka inoro, itariakorikata. Iporikiti auana. Ipĩkapiretarina. \v 47 Ininiã ãti txari Xesosi: \p —Pinoro, pitariakori ikiraã iporikiti auana. Inirekakarina imisãkiretinii pite —itxa. \p \v 48 Ininiã Xesosi: \p —Keropa ninoro? Kiripa nitariakori? —itxa Xesosi. \p \v 49 Ininiã imioakari imoianariakori: \p —Hãtamata. Uai aua ninoro, nitariakori pakini. \v 50 Niri iaxitikiri nirekaãkiti kamakanira, ninoara nitariakori, nitaroakoro, ninoro txaua —itxa Xesosi. \c 13 \s1 Katakareri Pirena \r (Marko 4.1-9; Arókasi 8.4-8) \p \v 1 Iua õtisaaki Xesosi takanapari iua aapokotxi. Ipoa tiniã isa. Iuaã ipoa tiniã iitopãka. \v 2 Iuaã auana itomaneri kãkiti. Apotiitauana iua takote. Ininiã kanaua ãki iereẽtaua, topãka itxa oerekarauatini ĩkapani. Ninoa kaikota imiriĩ. \v 3 Ininiã itori sãpirenatxi atão inakari oerekiko isãpiretana ninoa Teoso imarotinina ĩkapani. \p Ia atoko itxa: \p —Katakareri potorika itakarauatini ĩkapani. \v 4 Takari iki itakaãpotakasaaki, okaãpotakasaaki, ãtikaka irika kimapori tiniãpo. Kotipiriki apoka. Inikari imakinika. \v 5 Apanakini irika kai auiniãtaã. Poiãoka kipatxi auari, ininiã mokatanitika ipitxaka. \v 6 Txamari, atokatxi papatakari inakasaaki, arikari iua takari. Otxiaroka, kotxi kona kakotsari. \v 7 Apanakinipekana irika aanaia auiniãtaã. Ininiã aanaia aneẽ takari takote. Aãpitsa iapinokari takari, oka txari. \v 8 Apanakinipekana irika kipatxi erekariãtaã. Ininiã iriuata. Ãtiãtaã ãti takari iriuata seĩ oki pakini. Ãtiãtaã takari iriuata sesẽta oki pakini. Ãtiãtaã ãti takari iriuata trĩta oki pakini. \v 9 Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \s1 Kãkiti Mimarotakiniti Xesosi Sãpiretini Pirena \r (Marko 4.10-12; Arókasi 8.9-10) \p \v 10 Imoianariakori apoka Xesosimoni. Ipimaãrina: \p —Kinirepa sãpirenatxi atão inakari oerekiko pisãpiretari kãkiti? —itxarina. \p \v 11 Ininiã Xesosi: \p —Kãkiti xinikiniãri Teoso auĩtetxi ininiãua pirena, auapitika kaiãopokori ninoa mimarotakiniti, kotxi Teoso kona oerekana ninoa. Teoso oerekai hĩte ninoa mimarotakiniti. \v 12 Teoso sãkire auakiti, iua sãkire kĩpitakari, Teoso sikari apikomoni imaroretxi iuamoni. Txamari Teoso sãkire kenakotakari, isãkire makĩpitakati, imarore xapiti iuamoni auakari makatxakaãkako. \v 13 Nisãkirauatakasaaki kãkitikata, nisãpiretana sãpirenatxi atão inakari oerekiko, kotxi kokiri kãkiti, iuaritika !atamatari Teoso kamakiti. Kakenakokiri kãkiti, iuaritika !imarotari Teoso sãkire. \v 14 Ininiã apokapeka Isaía sãkire kitxakapirĩka, kotxi iua sãpiretari Teoso sãkire: \q1 Hĩkenakotapiikamari nisãkire, iuaritika !himarotari. Hĩtikapiikamari nikamakiti, iuaritika !himarotari, \q1 \v 15 kotxi !hinirekari himarotiniri atão inakari. !Hinirekaikari nisãkire hĩkenakotini. !Hinirekaikari nikamakiti hãtamatini. Hinirekaãkamariko, hãtamatamariko nikamakiti. Hinirekaãkamariko, hĩkenakotamariko nisãkire. Hinirekaãkamariko, himarotamariko nisãkire. Hĩkanapiriaãkamako notamoni, nimakatxakamariko himaerekani, \m itxa Teoso. \p \v 16 —Hĩtepekana, Teoso sikari erekari hĩtemoni, kotxi hõki atamatapitikari iua kamakiti. Hĩkenakoki kenakotapitikari iua sãkire. \v 17 Atão nisãpiretai. Itomaneri Teoso sãkire sãpiretakani, apanakini kiki atão inakari kamakani pakini kitxakapirĩka nirekari atamatiniri hĩte atamatakiti, txamari kona atamatarina. Inirekarina ikenakotinirina hĩte kenakotakiti, txamari kona ikenakotarina —itxa Xesosi. \s1 Katakareri Pirena Oerekiko \r (Marko 4.13-20; Arókasi 8.11-15) \p \v 18 Xesosi sãkirauanãtapanika: \p —Hĩtakaõtxikari ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko, katakareri pirena. Noerekai ikara. \v 19 Kãkiti kenakotakasaakiri Teoso auĩtetxi ininiua pirena, imimarotakaniãri ikenakotakiti, kimapori kãkiti katxaratakiti ikotaxiti atoko itxa iua ãkixinire, kotxi Satanasi apoka iuamoni. Imakatxakari Teoso sãkire iua ãkixinireẽ apokakari. Teoso sãkire takariki atoko itxa. \p \v 20 —Takariki kai auiniãtaã iriãkari, Teoso sãkire ipoxokoniritika apakapakari atoko itxa. \v 21 Itxama kona okanani aua, kotxi kona kakotsari. Omanatiko inakasaaki, inapetiko inakasaaki, Teoso sãkire auikini xika, itakanapari Teoso sãkire auikini. \p \v 22 —Ãti kãkitipekana kenakotari Teoso sãkire, txamari ixinikapikari tiitxi, nipokori, iparĩka pakini. Ikinipoko ixinikapika, ininiã maerekaxiniretinoka itxa. Txineiro ipotxitini xika !inirekaikari Teoso sãkire. Takariki aanaia auiniãtaã iriãkari atoko itxa iua. Takari mariti atoko itxa iua ãkixinire. \p \v 23 —Ãti kãkitipekana ikenakotakasaakiri Teoso sãkire, atão iua auikari. Iua ãkixinire kipatxi erekari atoko itxa. Takari mininiua atoko, iua kãkiti minari atxiĩti seĩ pakini kãkiti Teosomoni isãkire auikinina ĩkapani. Atxiĩti iminari sesẽta pakini kãkiti. Atxiĩti iminari trĩta pakini kãkiti Teosomoni isãkire auikinina ĩkapani —itxa Xesosi. \s1 Katsotati Ahoisi Atoko Inakaro \p \v 24 Iuaĩkana Xesosi sãpiretari ãti sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Ininiã ia atoko itxa: \p —Teoso auĩtetxi ininiua ia atoko itxa. Teoso katakareri atoko itxa. Iua katakareri takari erekari takariki ikikioteẽ. \v 25 Ãti ĩkanõkati ikinimane imakasaaki, imokaiakari apoka. Itakaro katsotati ahoisi atoko inakaro ahoisi sauaki. Kona !otxa. Iposo atoko ĩkorape itxa. \v 26 Takari aneẽka atoko, oriuata. Iuasaaki kãkiti imarotapekari katsotati ahoisi atoko inakaro auapeka. Kona otxa. \v 27 Ininiã katakareri nitiriakori apoka iauĩtemonina. “Auĩtetxi, pite takaro takariki erekaro. Nanipa oina katsotati?” itxana ninoa. \p \v 28 —“Amokaiakari takari,” itxa. \p —“Pinirekatari amaporokiniri?” itxana initiriakori. \p \v 29 —“Kona. Katsotati himaporokiniã, atxiĩti himaporokaro nitakare apaka. \v 30 Hĩtakanapari imakinika aneinina ĩkapani. Oamikosaakirako, omakatxakaãka. Ininiã iuasaakiko nipaniãtaiko hĩte: ‘Merepanika himakatxakaroko katsotati. Hãpotiitaro. Xaminamoni oka inaãkako. Iposo atoko hãpotiitari ahoisi. Hĩtakari nikiena nĩkatiko aikoti ãki.’” \s1 Mostata Pirena \r (Marko 4.30-32; Arókasi 13.18-19) \p \v 31 Iuaĩkana Xesosi oerekari ãti sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Ininiã ia atoko itxa: \p —Teoso auĩtetxi ininiua, kiki takiniro mostata iki ikikioteẽ atoko itxa. \v 32 Mostata iki axapitiki. Apanakini takariki apiata, iuaritika oaneẽka atoko amananiikaro. Aamina otxaua. Ininiã kotipiriki ina. Ikamari ikoa okatiã —itxa Xesosi. \s1 Tirekakari Pani \r (Arókasi 13.20-21) \p \v 33 Xesosi iuaĩkana sãpiretari sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Ininiã ia atoko itxa Xesosi: \p —Teoso auĩtetxi ininiãtaãua ĩkorapokoriti ia atokokana itxa. Sito kosekari tirekakari pani. Okoketari axapiti tirekakari pani kaiãopokori triko panikata, ãparaãkata. Eereka ikinika ipe tirekaãpota otxa. \s1 Sãkiretxi Atão Inakari Oerekiko \r (Marko 4.33-34) \p \v 34 Xesosi sãkirauatakasaaki kãkitikata, isãpiretari sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Ikara sãpirenatxinokara isãpiretari kãkiti. \v 35 Ininiã kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretakiti apokapeka, kotxi iua txari: \q1 Nisãkirauatakasaaki kãkitikata, nisãpiretari sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Itixi kamikosaakipanika aua kãkiti mimarotakiniti. Ikara noerekako kãkitimoni, \m itxa Teoso sãkire. \s1 Xesosi Sãpiretari Katsotati Pirena \p \v 36 Eereka Xesosi takanapana ninoa kãkitipokoni. Iĩroã aapokotxi. Imoianariakori apoka iuamoni. Itxana: \p —Poerekaua ate ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko, katsotati pirena, mixikanani pisãpiretakiti. Ate !imarotari —itxana. \p \v 37 Ininiã Xesosi: \p —Hĩtari iaxitikiri, iua erekari oki taãkari itxaua. \v 38 Itixi iua kikio atoko itxa. Teoso auĩtetakani takariki erekari atoko itxana. Kãkiti Satanasi nakitiakori iua katsotati atoko itxana. \v 39 Katsotati takakari Teoso nakitiakori mokaiakari itxaua. Satanasi itxaua. Itixi xipokini õti iua takari amiko õti atoko itxa. Teoso nitiriakori iaxitikini ninoa takari amakani atoko itxana. \v 40 Iua katsotati apotiitaãka, xaminamoni oka inaãka. Iua atokotxikana inaãka itixi xipokini õti. \v 41 Hĩtari iaxitikiri iokanatanako initiriakori itiximoni. Apotiitarinako maerekati oerekakani. Apotiitarinako ikinimane maerekati kamakani. \v 42 Iposo atoko Teoso nitiriakori okana ninoa xaminamoni. Iuaã iteene itxiapatana. Akatsatsiriĩtauana. \v 43 Iuasaaki atão inakarinoka kamakani aua iotximerena Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Atokatxi iotximere atoko itxa ninoa iotximere. Kakenakokii, ininiã hĩkenakotariko nisãkire —itxa Xesosi. \s1 Txineiro Kipatakoro Pirena \p \v 44 —Teoso auĩtetxi ininiua, txineiro itomanero kipatakoro atoko itxa. Oa txineiro kipataãka kikio. Ãti õti kiki napaãpotakasaaki, apokaro, ininiã iuaĩkana ikipataro. Iteene ipoxokoniuata, ininiã ivẽtxitari ikinika itii, iua kikio iamotini ĩkapani. Eereka sa itxa iua kikio iamotini ĩkapani. Ikara atoko itxa Teoso auĩtetxi ininiua. \s1 Pérora Inakori Pirena \p \v 45 —Teoso auĩtetxi ininiua, pérora iamotakari atoko itxa. Iua nitari pérora apia erekari. \v 46 Pérora iteene erekari apokiniã, ikinika itii ivẽtxita iua pérora iamotini ĩkapani. \s1 Hetxi Pirena \p \v 47 —Teoso auĩtetxi ininiua hetxi ipoaã taãkori atoko itxa. Ikini sereti ximaki apotiita hetxi. \v 48 Ixãpokasaaki kaiotaroariti kosekaãpotari itakoãmoni. Iuaã kaiotaroariti iitopãka. Imereẽrina ximaki. Ximaki erekari kotariã itaka. Kãkiti maniãkiniti mapara oka. \v 49 Xipokatxi õtisaaki ikara atoko itxa. Teoso nitiriakori mereẽriko kãkiti. Mapara itakarina erekarini. Mapara itakarina maerekani. \v 50 Ininiã xaminamoni okanako kãkiti maerekati kamakani. Iuaã itxiĩtana. Akerakitatsiriĩtauana, kotxi patsiiri. \s1 Kitxakapirĩka Oerekakori, Amaneri Oerekakori Pakini \p \v 51 Xesosi pimaãna imoianariakori: \p —Hĩte imarotatari ikara atoko inakari nisãpiretakiti? —itxa. \p —Ari, aimarotapitikari —itxarina. \p \v 52 Ininiã Xesosi: \p —Kaiõkatsopareri oerekikosaaki Teoso auĩtetxi ininiua imarotini ĩkapani, imarotari amaneri oerekakori, apaka kitxakari oerekakori. Kaapokori atoko itxa. Iua kaapokori makatxakari apokaerekatakiti mareta ãki inĩkatakiti. Amaneri, kitxakari apaka imakatxaka. \s1 Nasaree Auakani Kona Auakari Xesosi Sãkire \r (Marko 6.1-6; Arókasi 4.16-30) \p \v 53 Ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko ixipokapiretaka atoko, Xesosi sipe. \v 54 Ikanapiriã Nasaree sitatxitimoni. Ininiã oerekarauata aiko Xoteoakori apotiitiniãtaãua. Ininiã kãkiti tsorĩkaãta isãkire ikenakotakasaakina. Itxana: \p —Kiripa sikatari iua imarore? Kiripa sikaposotiiretari iua? \v 55 Aapokotxi kamakari ãkiri iua. Inoro Maria. Itariakori Txiako, Xoão, Simão, Xotasi pakini. \v 56 Itaroakoro uai apaka aua. Nanipa apaiaõkari ikinika imarore? —itxana. \p \v 57 Ininiã kona inirekarina iua. Ininiã Xesosi txari: \p —Teoso sãkire sãpiretakari paxitaãka, txamari Teoso sãkire sãpiretakari itixineẽ auakasaaki, inirimane sauaki auakasaaki, !ipaxitaãka. Isãkire !auikaãka —itxa Xesosi. \p \v 58 Ininiã Xesosi kona kamari itori Teoso posotiire iuaã Nasaree sitatxiti auakani ĩkapani, kotxi kãkiti iuaãkini !auikari isãkire. \c 14 \s1 Xoão Kapatxisareri Ipinini Pirena \r (Marko 6.14-29; Arókasi 9.7-9) \p \v 1 Iuasaaki Erotxi Kariréia auakani auĩte txaua. Iuasaaki ikenakopiretari Xesosi pirena. \v 2 Iuasaaki itxana initiriakori: \p —Iua Xoão kapatxisareri ipĩpekariika õkitapekaua. Iuakara Xesosi txaua. Ininiã uatxa apiata iposota ikamini —itxa Erotxi. \p Txamari Xesosipitikara. Kona Xoãoni iua. \v 3 Mitxi Erotxi paniãtari Xoão kapatxisareri iaxirikiko, itari Piripi ĩtanoro xika. Ouãka Erotxia. Oomanatari Xoão, ininiã itakaãka kateia ãki. \v 4 Mitxi Xoão kapatxisareri txari Erotximoni: \p —Kona erekari pitari ĩtanorokata pisirĩkini. !Apakata pikamakiti —itxa. \p \v 5 Ininiã Erotxi nirekamari okiniri Xoão, iuaritika kona okari, kotxi ipĩkana Xoão sãkire auiãkani. Ninoa uãkatari Xoão, Teoso sãkire sãpiretakari ininiua. \v 6 Erotxi kamari kiiniri auini õti pirena. Erotxia ãkero serena iua Erotxi apisatoõ, ikemaĩtxitakini apisatoõ pakini. Ininiã oserenini kamari ninoa poxokoniuatini. \v 7 Ininiã Erotxi poxokoniuatakasaaki itxa: \p —Nisikai imakinika pinireẽkiti pitemoni —itxaro oa. \p Ininiã osari onoromoni. \v 8 Onoro nirekari Xoão okiko, ininiãkara oamanaãri Xoão kii prato nopini. Ininiã otxari Erotximoni: \p —Xoão kapatxisareri kii ninireka prato nopini. \p \v 9 Ininiã Erotxi kona erekaxinireri. Kipa ikama? Kotxi ikinimane ikemaĩtxitakini kenakotari isikaenetiniri oa nirekakiti oamoni. Ininiã iua paniãtari oa nirekakiti sikiko oamoni. \v 10 Ininiã iua iokanatari sotatoakori kateiamoni Xoão kii tsotakiko ĩkapani. \v 11 Ininiã ninoa minari ikii prato nopini. Isikarina oamoni. Oa sikari onoromoni. \v 12 Eereka Xoão moianariakori sari kateiamoni. Ninoa anikari iĩto akauarimoni. Iuaã ikatarina. Eereka ninoa sari Xesosimoni. Isãpiretarina Xesosi Xoão ipinini pirena. \s1 Sĩko Mio Kãkiti Xesosi Sikakienatini \r (Marko 6.30-44; Arókasi 9.10-17; Xoão 6.1-14) \p \v 13 Xesosi kenakopiretakasaakiri Xoão okiko, ipotorika kanauaã. Ãtiãtaã iuanani auini nire isa, txamari itomaneri kãkiti imarotari Xesosi sinimoni. Ininiã itakanaparina sitatxi. Isana imiriĩ iua sinimoni. \v 14 Iua kanĩkiĩtakasaaki, atapari kãkiti apokaãpotini. Ininiã iua amonĩkana ninoa. Imakananitana amianatakani. \p \v 15 Mapiãpeka inakasaaki, imoianariakori apoka iuamoni. Itxarina: \p —Mapiãpeka. Uai aapokotxi mauakaniãtaã, ininiã uai nipokori !auari. Piokanatari kãkiti aapokotximoni, ininiã iamotarina nipokori iuaãtaã —itxana imoianariakori. \p \v 16 Xesosi apakapapiretana: \p —Nota kona iokanatana isinina. Hĩtekarako sikakienatana ninoa —itxa Xesosi. \p \v 17 Ininiã ninoa: \p —Komiri ipi ipi ãti pakininokara aua atemoni. Ipi ximaki apaka aua. !Apakata —itxana. \p \v 18 Ininiã Xesosi: \p —Himina uai notamoni —itxa. \p Ininiã imoianariakori minari Xesosimoni. \v 19 Eereka iua paniãtari kãkiti xiti topãkini. Eereka ikosekari komiri sĩko, ximaki ipi pakini. Ininiã iua ionakaãta iaxiti. Itxari: \p —Niri pisikakiti peerekari —itxa. \p Ininiã imaxinĩkaãpotari. Isikaãpotana imoianariakori. Ninoa sikaãpotana kãkiti. \v 20 Ikinikana nipokota. Ikinimane: \p —Kamitopekaua ate —itxana. \p Eereka imoianariakori apotiitari itetakori. Ininiã xãpokaka itxarina tosi kotari. \v 21 Iuasaaki sĩko mio kikiãkini nipokota. Sitoãkini, amarini pakini nipokota apaka. \s1 Xesosi Ipoa Nopini Itĩpokotini \r (Marko 6.45-52; Xoão 6.15-21) \p \v 22 Eereka ipaniãtana imoianariakori kanauaã iereẽtiniua iua apisa ĩpiriãtinina ĩkapani. Ninoa sipeka. Iua kaikota kãkiti itakapiretini nire. \v 23 Kãkiti itakapiretanapaka atoko, Xesosi sari oxiratarimoni, Teoso imisãkiretini nire. Ĩkanõkapeka inakasaaki, iuanani iuaã aua. \v 24 Iuasaaki kanaua ipoa apanĩkakiãpeka. Ĩtima apiãkataro kanaua. Ininiã tsakati iteene apoãkata. \p \v 25 Imaropirĩkatapeka inakasaaki Xesosi sari ninoamoni. Itĩpokota ipoa nopini. \v 26 Imoianariakori atapakasaakiri Xesosi ipoa nopini itĩpokotini, ninoa pĩkarauata. \p —Kamiri napani —itxana. \p Akiripoakatana. \v 27 Iuasaakipeka Xesosi: \p —Kataparaxinire hĩtxako. Notara. Kona hĩpĩkarauatape —itxa. \p \v 28 Ininiã Petro sãkirauata: \p —Apiananiri. Xesosi pininiãua, pipaniãtano pitemoni napokini ipoa nopini —itxa Petro. \p \v 29 Ininiã Xesosi: \p —Uai pina —itxari. \p Ininiã Petro katxaka. Ipotorika ianini ipoa nopini Xesosimoni isini. \v 30 Txamari kataparari ĩtimati itikasaaki, ipĩkarauata, ininiã ipatapiã itairakaãpota. Ininiã iua akirikata: \p —Apiananiri. Pimaĩkano. \p \v 31 Iuasaakipeka Xesosi maĩkari iua. Itxari: \p —Poiãoka pauikari niposotiire. Kinirepa kona atão pauikari? —itxa Xesosi. \p \v 32 Iuaĩkana morõkoka itxauana kanaua ãki. Iuasaaki ĩtima iotoka. \v 33 Imoianariakori kapotoreẽkaua Xesosi apisatoõ: \p —Apiananiri pitxaua. Atãopitikara Teoso ãkiripitikarai —itxana. \s1 Xesosi Makananitana Amianatakani Xenesareekini \r (Marko 6.53-56) \p \v 34 Ipoa ĩpiriãtana, Xenesaree tõpamoni apoka itxana. \v 35 Iuaã kãkiti imarotari Xesosi, ininiã iokanapireta kãkiti ninoa tixine takote auakanimoni: \p —Amianatakani himina. \p Ininiã kãkiti minari itomane amianatakani Xesosimoni. \v 36 Amianatakani amanaãri Xesosi: \p —Pauiritaua pimãka mapotomatare atakapiotini —itxana. \p Ikinimane imãka takapiotakani makananitaãka. \c 15 \s1 Xoteoakori Iĩkite Pirena \r (Marko 7.1-13) \p \v 1 Iuasaaki pariseoakori, kaiõkatsopareriakori pakini apoka Xesosimoni. Xerosareẽkini ninoa. Ipimaãrina Xesosi: \p \v 2 —Kinirepa pimoianariakori kona kamari aãtokiriakorini sãkire iaõka, kotxi inipokotakasaakina, kona arokauakotauana —itxana. \p \v 3 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Hĩtepekana, kinirepa kona hĩte kamari Teoso sãkire iaõka? Hĩte kamari hõereẽkitinokara, \v 4 kotxi Teoso txari: “Pipaxitariko piri. Pipaxitaroko pinoro.” Apaka Teoso txari: “Piri, pinoro pimisãkirepiretiniã, pokaãkako.” \v 5 Txamari hĩte oerekari kãkiti: “Kãkiti auakiti iri, inoro pakini nirekiniã, iua manirekakaniãri isikiniri ninoamoni, isãpiretana: ‘Ia nota auakiti nisika Teosomoni.’” Ininiã !isikari ninoa nirekakiti ninoamoni. \v 6 Ininiã hĩte oerekari kãkiti mapaxitakanina iri, inoro pakini. Ininiãkara hĩte sãkire hõereẽkiti kipatari Teoso sãkire. \v 7 Hĩte txari: “Akamapitikari Teoso sãkire iaõka,” txamari kona hĩte kamari. Atãopitikara Isaía sãkire kitxakapirĩka. Iua sãpiretari Teoso sãkire hĩte pirena. Teoso txari: \q1 \v 8 Kamisirienererini ninoa kãkiti. Ninoa sãkireẽnanira ipaxitanona. Ãkixinireẽna !inirekanona. \q1 \v 9 Maxikatiĩka ninoa kapotoreẽkaua nota apisatoõ. Maxikatiĩka ninoa txano: “Ateosone pitxaua,” kotxi ninoa !oerekari nota sãkire. Ninoaka sãkire oerekana, txamari “Teoso sãkire asãpiretai” itxana. \m Itxa Teoso Isaíamoni kitxakapirĩka —itxa Xesosi. \s1 Ãkixiniretxi Txiko Pirena \r (Marko 7.14-23) \p \v 10 Xesosi akiritana kãkiti, ininiã itxana: \p —Hĩkenakota himarotini ĩkapani. \v 11 Nipokori, piixirãkakiti kona kamatxikotari pãkixinire. Pisãkire maerekati, pinamaã potoriãkari, iuara txikotapitikari pãkixinire —itxa Xesosi. \p \v 12 Iuasaaki Xesosi moianariakori apoka iuamoni. Itxarina: \p —Pimarotatari pariseoakori !apokaerekatari ikara pisãkire ninoamoni? \p \v 13 Ininiã Xesosi: \p —Kãkiti takari atoko itxa. Ininiã ikinika takari niri iaxitikiri mataãkiniti maporokaãkako. \v 14 Kona himaãkatapena pariseoakori. Ĩkiikakani mõsiãreni atoko itxana. Mõsiãreti mĩkiikiniãri mõsiãreti, ikinipoko irikako aariko ãki. Iua atokokana maerekati õtãkikiniãri maerekati, imakinika ninoa sari imisiritikoãtaã —itxa Xesosi. \p \v 15 Ininiã Petro: \p —Poerekaua ate ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Ate !imarotari —itxa. \p \v 16 Ininiã Xesosi: \p —Hĩte apanakini atoko hĩtxa atxiĩti? Kona himarotapanikari? \v 17 Himarotari. Nipokori hinamaã hiĩxirãkakiti hĩtikakomoni isa. Eereka hĩtikatakasaaki, inapa. \v 18 Hĩsãkire hinamaã pokĩkakari potorika hãkixinireẽ. Iuara txikotari kãkiti ãkixinire. \v 19 Kotxi hãkixinireẽ hĩxinikakiti maerekati potorika. Okaniuatakatxi, ãti kãkiti ĩtanorokata sirĩkiko nire, anokaretxi, ĩtiriuatakatxi, misirieneretxi, ãti misãkirepiretiko pakini potorika hãkixinireẽ. \v 20 Ikara atoko inakarinanira txikotari kãkiti ãkixinire. Kãkiti marokauakotakaniua kona txikotari ãkixinire —itxa Xesosi. \s1 Xoteo Minakatoua Auikiniri Xesosi Sãkire \r (Marko 7.24-30) \p \v 21 Ikara atoko inaãka atoko Xesosi sipe. Isipeka Txiro, Sitoõ pakini tõpamoni. \v 22 Iuasaaki sito Kanaaãkero, iuaã auakaro, apoka Xesosimoni. Iteene oamanaãri: \p —Apiananiri, Tavii apika mekaniri, piamonĩkano. Maerekati matamatakoti auaĩtotaro namarite. Iua iteene misiritaro oa —otxari. \p \v 23 Txamari Xesosi kona apakapapiretaro oa. Imoianariakori apoka Xesosimoni. Itxana: \p —Piokanataro, osipekako. Atemoni ãtipirika oãkiripoanãta —itxana. \v 24 Xesosi apakapapiretaro oa: \p —Niokanataãka Isaeokini ninĩkatini ĩkapani. Ninoa soti auĩte pĩpinanaãkani atoko itxana. Txamari pite kona Isaeokero. Pite ãto uãka —itxa. \p \v 25 Iuaritika oa sito apoka iuamoni. Okapotoreẽkaua iua apisatoõ. Ininiã oa: \p —Apiananiri, pimakananitaro namarite —otxari. \p \v 26 Ininiã Xesosi: \p —Isaeokini amarini atoko. Nota ninoa iri atoko. Kona erekari amarini komirite nimixirikini, anãpamoni nisikini ĩkapani —itxaro. \p \v 27 Ininiã oa: \p —Ari, atãopitikara pisãkire. Anãpa atoko nitxaua, iuaritika anãpa nikari nipokori iriãkari kaapokori patapi koa —otxa. \p \v 28 Ininiã Xesosi: \p —Atãopitikara. Sito, pite iteene auikari niposotiire. Pinirekakiti nikamapitikako —itxaro. \p Iuasaakipeka oimi erekapeka otxa. \s1 Xesosi Erekapeka Txĩkitakari Kãkiti \p \v 29 Eereka Xesosi sari Kariréia poatimoni. Iuaã oxiratari nopini topãka itxa. \v 30 Itomane kãkiti iuamoni apoka. Ninoa minari iuamoni kãkiti mõsiãreni, masãkireni, matĩpokotakani, apanakini amianatakani itomaneri pakini. Xesosi makananitana ninoa. \v 31 Kãkiti iuaã auakani tsorĩkaãta, kotxi itikarina Xesosi makananitinina amianatakani. Kãkiti masãkireti sãkirauatapeka. Kãkiti matĩpokotakati tĩpokotapeka. Mõsiãreti, kõsiãrepeka itxapeka. Ikinimane txari: \p —Peerekari Teoso, Isaeo auakani Teosone —itxana. \s1 Xesosi Sikakienatana Ipi Ipi Pakini Mio Kãkiti \r (Marko 8.1-10) \p \v 32 Xesosi akiritana imoianariakori. Itxana: \p —Nota amonĩkana naia kãkiti. Ipi õti, ãti õti pakini notakata auana. Uatxa kona minakati kona auari inikinina ĩkapani. Kona nota iokanatana ninoa natxiritika, kotxi arikama ipĩtaxititamana, irika itxamana —itxa Xesosi. \p \v 33 Ininiã imoianariakori txari: \p —Nanipa ate apokari nipokori komiri naia kãkiti asikakienatini? —itxana. \p \v 34 Ininiã Xesosi: \p —Kipakinipa komiri aua hĩtemoni? —itxa Xesosi. \p Ininiã ninoa: \p —Setxi komiri, ãtikaka ximaki axapitiri pakini —itxana. \p \v 35 Ininiã Xesosi: \p —Hĩpaniãtana kãkiti xiti topãkini —itxa Xesosi. \p \v 36 Eereka imaĩkari ninoa setxi komiri, ximaki pakini. Itxari Teoso: \p —Erekapitikari ia komiri, ximaki pakini pite sikakiti. \p Mapixinika itxari komiri, ximakikata. Eereka xanakaãpota itxari imoianariakorimoni. Ininiã ninoa xanakaãpotari kãkitimoni. \v 37 Ikinika nipokota. Kamitopeka itxana. Imoianariakori xãpokakari setxi kotari nipokori itetakori. \v 38 Ipi ipi pakini mio kikiãkini nipokotapeka, apaka sitoãkini, amarini pakini. \v 39 Eereka Xesosi iokanatana kãkiti aapokomonina. Iposo atoko iereẽtaua kanaua ãki. Makataã tõpamoni isa. \c 16 \s1 Teoso Takaõtxikare \r (Marko 8.11-13; Arókasi 12.54-56) \p \v 1 Pariseoakori, satoseoakori pakini sari Xesosimoni. Inirekarina Xesosi kerokiniri, ininiã itxarina Xesosi: \p —Takaõtxikari, Teoso posotiire poerekaua ate, aãtamatiniri ĩkapani, Teoso iokanatinii ĩkorapokoriti aimarotini ĩkapani —itxarina. \p \v 2 Txamari Xesosi txana: \p —Na noerekai. Mapiãnikata iaxiti põkamarari inakasaaki: “Peereõtiri katana,” hĩtxa. \v 3 Iua atokokana ĩkanõkapanika iaxiti põkamarari, piãkaxitita inakasaaki: “Ãparaãnapani. Kataparari ĩtimatipani,” hĩtxa. Himarotapitikari takaõtxikari iaxiti auakari. Txamari kona himarotari Teoso kamanãtakiti ĩkorakanani. Hĩsãkirauatakasaaki, kãkiti erekarini atoko hĩtxa, txamari maerekati hĩkama. \v 4 Kãkiti uatxarini !erekana. Itakanaparina Teoso. Hĩte nirekari noerekinii Teoso takaõtxikare, iposotiire. Konapitini. Kona noerekai hĩte. Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Xonasi inakori auakasaaki, Teoso kamari posotiiretxi. Ikara atoko inakari posotiiretxi Xonasi auakasaaki, iuaĩkana ikamapanikariko. Iua posotiiretxi Teoso takaõtxikare itxapanikaua hĩte ĩkapani. Iua takaõtxikarinoka Teoso takaõtxikare hĩte ĩkapani —itxa Xesosi. \p Iposo atoko Xesosi takanapana, sipe itxa. \s1 Pão Tireẽkari Pirena \r (Marko 8.14-21) \p \v 5 Xesosi imoianariakorikata ĩpiriãtari ipoa. Ipiniã apokasaakina, imoianariakori xinikaro pão imaxinĩkaretakitona. \v 6 Iuasaaki Xesosi õtãkikana ninoa: \p —Erepaniko. Pariseoakori, satoseoakori pakini pãote tireẽkari pamonõkoniri —itxana imoianariakori. \p \v 7 Ininiã imoianariakori misãkiretakakaua: \p —Pão amaxinĩkaretini xika Xesosi ikara atoko txaua ate —itxana imoianariakori. \p \v 8 Xesosi imarotari imisãkiretakakiniuana, ininiã iua: \p —Kinirepa himisãkiretakakaua, pão himaxinĩkaretini xika? Kona iteene hãuikari ninĩkatinii. \v 9 Atauako kona kiĩkitepanikai hĩte? Atauako himaxinĩkaretapekari pão sĩkonoka sĩko mio kãkiti nisikakienatini? Hĩxinikariko kipakinipa kotari hĩxãpokaka pão itetakoro? \v 10 Atauako kona hĩxinikatari ãti õti ipi ipi pakini mio kãkiti setxinoka pãoã nisikakienatini? Hĩxinikariko kipakinipa kotari hĩxãpokaka pão itetakoro? \v 11 Hĩte nõtãkikasaaki: “Erepaniko. Pariseoakori, satoseoakori pakini pãote tireẽkari pamonõkoniri,” ninakasaakii, kinirepa kona himarotatari kona pãoni ikara atoko nitxai hĩte? —itxa Xesosi ninoamoni. \p \v 12 Iuasaakiika imarotarina kona pão tireẽkarini monõkori txaua. Imarotarina pariseoakori, satoseoakori pakini sãkirera, ninoa oereẽkitira, monõkori txaua. \s1 Petro Auikari Xesosi Teoso Ãkiri Ininiãua \r (Marko 8.27-30; Arókasi 9.18-21) \p \v 13 Xesosi sari Sesaréia-Piripi sitatxiti takote. Iuaã ipimaãna imoianariakori: \p —Kipa kãkiti uãkatano nota hĩtari iaxitikiri? \p \v 14 Ininiã imoianariakori: \p —Ãtikaka uãkatai Xoãoni kapatxisarerini iuaĩkana õkitikaua inakarii. Apanakini uãkatai Eríasini iuaĩkana õkitikaua inakarii. Apanakinipekana uãkatai Xeremiani iuaĩkana õkitikaua inakarii. Minakanisaaki ãtikaka: “Ãti Teoso sãkire sãpiretakarini iuaĩkana õkitikaua inakarii,” itxaina —itxarina. \p \v 15 Ininiã Xesosi: \p —Hĩtepekana, kipa hĩte uãkatano nota? —itxana ninoa. \p \v 16 Simão Petro apakapapiretari: \p —Teoso mereẽkitirai pite. Teoso mapĩkati ãkirirai pite —itxari iua. \p \v 17 Ininiã Xesosi: \p —Simão Petro, Xoão ãkiri, Teoso takari erekari pitemoni, kotxi kona kãkitini sãpiretai Teoso ãkiri nininiua. Niri iaxitikirira sãpiretai. \v 18 Nisãpirenauatapanika pitemoni. Piuãka Petro. Kai sorotxikana piuãka. Kai aapokotxiti kamakari mereẽri kai kaikori xiti itakini ĩkapani, aapokotxi iua kai nopini ikamini ĩkapani, ininiã aapokotxi !irika, kotxi kaikori nopini aua. Aapokotxi kamakari takari kai kaikori xiti. Iua kai atoko itxa ikara Teoso sãkire, isãpiretakiti pitemoni. Kãkiti nota nakitiakori naapoko atoko, ninoa sauaki nauini ĩkapani. Napotiinãtapanikari kãkiti naapoko ĩkapani. Satanasi tapara kona posotapaniri ixipokiniri ia naapoko. \v 19 Nipaniãtai Teoso sãkire pisãpiretini kãkitimoni. Xavi nisikinii atoko itxa ikara, kotxi kãkiti auikasaakiri Teoso sãkire iĩroã Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Ĩkorapokoriti kãkiti kamakiti pimauiritakaniã, Teoso tixine apaka !auiritaãka. Ĩkorapokoriti kãkiti kamakiti pauiritiniã, apaka auiritaãka Teoso tixine —Xesosi txari Petro. \p \v 20 Iposo atoko Xesosi: \p —Teoso mereẽkiti nininiua, apanakinimoni !kasãpirena hĩtxapeko —itxana imoianariakori. \s1 Xesosi Sãpiretari Ipinini \r (Marko 8.31–9.1; Arókasi 9.22-27) \p \v 21 Iua õtisaaki Xesosi potorika isãpiretinina imoianariakori: \p —Nisako Xerosareẽmoni. Iuaã kiomãtxiakori, kaiõkatsoparerini, sasetotxi auĩteakori pakini misiritanoko. Iposo atoko oka ninaãkako. Ipi ãti õtisaaki iuaĩkana nõkitikaãkako. Iuaĩkana aua nitxako —itxana. \p \v 22 Ininiã Petro misãkiretari Xesosi iuanoka inakasaaki. Itapararitika itxari: \p —Konapitini, kona ikara atoko inakari kona auapani pitemoni, Apiananiri. Kona Teoso auiritapaniri ikara atoko piniko —itxari. \p \v 23 Ininiã Xesosi kirioka Petromoni. \p —Pisipiniikaua Satanasi. Nikimapore katokapareri atoko pitxa, kotxi pite nireẽkiti kãkiti nireẽkiti atokotxikana. Pite nireẽkiti kona Teoso nireẽkiti atokoni —itxari. \s1 Xesosi Moianari Atão Inakari \r (Marko 8.34-38; Arókasi 9.23-27) \p \v 24 Iposo atoko Xesosi misãkiretana imoianariakori: \p —Notakata kinirão sika pinakasaaki, piteka nireẽkiti kona pinirekape. Notakata kinirão sika pinakasaaki, nota misiritiko atokokana pimisiritaãkako. Ia atoko pinirekiniã, notakata pisapitikako. \v 25 Pite ãtipirika kaminiãri pite nireẽkitinoka, ininiã pinireẽkiti xipokapitikako pitekata. Pite nireẽkiti pimanirekakaniã, nota sãkire pauikini xika, Teoso iokanapirena erekari pisãpiretini xika, pite auapininiika txako Teosokata. \v 26 Atxiĩti papakapari ikinipoko tiitxi, ikini itixiti auakani tii, pinakiti ĩkapani. Atxiĩti iua tiitxi xika kona pikĩpitari Teoso sãkire, ininiã kona pikaikota ãtipirika Teosokata. Ikara atoko ininiã, erekari atxiĩti ikinipoko tiitxi auinii? Konapitini. Apiaerekata Teosokata ãtipirika pikaikotini. !Apakata kãkiti iĩkitxitiniri Teoso, iuamoni isini ĩkapani. \v 27 Nota hĩtari iaxitikiri apokako ninitiriakorikata. Iuasaaki niri iotximeretxikana nota iotximeretako. Iuasaakirako erekari isika erekari kamakanimoni. Iparĩkana ĩki isika iparĩkana iaõka. Txamari imisiritanako maerekati kamakani. \v 28 Atãopitikara nisãpiretai hĩte. Uai uatxa aua kãkiti, ninoa imarotapanikariko nota hĩtari iaxitikiri auĩtetxi nininiua. Ikara imarotinina apisa kona ipinapanikana —itxa Xesosi. \c 17 \s1 Moisesi, Eríasi Pakini \r (Marko 9.2-13; Arókasi 9.28-36) \p \v 1 Seisi õti napaka atoko Xesosi anikana Petro, Txiako, Xoão pakini. Xoão Txiako itari. Ikanĩkana oxiratari nopinixiti. Ninoanani anika iuaã. \v 2 Iuaã ninoa atamatari iua. Ipinimonipo itxapeka. Itoõ iotximere atokatxi iotximere atoko itxa. Imãka serõka ipinikare atoko itxa. \v 3 Iuasaakipeka Moisesi, Eríasi pakini tokiã iuaã, misãkireta itxarina Xesosi. \v 4 Ininiã Petro akiritari Xesosi: \p —Apiananiri, erekapitikari uai aãuini. Pinirekiniãri, nota kamari ipi ãti pakini papiri uai. Pite nakiti ĩkapani, Moisesi nakiti ĩkapani, Eríasi nakiti ĩkapani nikama. \p \v 5 Petro sãkirauanãtakasaaki, katxiãri pomẽkoriri ninoa nopini apoka. Katxiãri ãki Teoso txari: \p —Ere namarite, nitiretakiti. Napokaerekatari iua, kotxi ikamari ninirekakiti. Hĩkenakotariko iua sãkire. \p \v 6 Xesosi moianariakori ikara atoko inakari ikenakotakasaakina, iteene ipĩkarauatana, ininiã iriãkatana xitipe. Itoõna ikipatana. \v 7 Xesosi sari ninoamoni. Itakauakotaua ninoa nopini. —Hõkitikaua. Kona hĩpĩkarauatape —itxana. \p \v 8 Ininiã itikapokotana. Xesosinoka aua. \p \v 9 Oxiratari xirata iokiriiãpotakasaakina, Xesosi txana ninoa: \p —Kona hĩsãpiretapiri apanakinimoni hĩtikakiti. Nota hĩtari iaxitikiri nipina iuaĩkana naua ninaka atokoikarako hĩtikakiti mixikanani hĩsãpiretako —itxana. \p —Ateeneka —itxarina. \p \v 10 Xesosi moianariakori pimaãri iua: \p —Kinirepa kaiõkatsoparerini oerekaua: “Eríasi apokako Teoso mereẽkiti apokini apisa?” \p \v 11 Ininiã Xesosi apakapapiretana ninoa: \p —Ari, atãopitikara ninoa sãkire. Merepitipanika Eríasi apokapitika. Iua kamari imakinika iposope inini ĩkapani. \v 12 Ari, nisãpiretai, Eríasi apokapeka. Txamari kãkiti !imarotari iua. Imisiritarina iua inireẽkitina iaõka. Iua atokotxikana itxanonako nota hĩtari iaxitikiri. Imisiritanona —Xesosi txana Petro, Txiako, Xoão pakini. \p \v 13 Ininiã imoianariakori imarotari Xesosi sãkire. Eríasi, Xoão kapatxisareri itxaua. \s1 Amarini, Maerekati Matamatakoti Auaĩtotakiti Pirena \r (Marko 9.14-29; Arókasi 9.37-43) \p \v 14 Ikanapiriãkana atoko, itomaneri kãkiti apotiitiniãtaãua apokasaakina, kiki apoka Xesosimoni. Ikapotoreẽkaua iua apisatoõ. \v 15 Itxari: \p —Apiananiri, piamonĩkari namarite. Maerekati matamatakoti auaĩtotari iua. Atatsiirauata. Xaminaã irikapika. Kãuaãriã ikomokapika. \v 16 Niminamari namarite pimoianariakorimoni. Ninoa kona posotari erekapeka itxĩkitakinirina. \p \v 17 Ininiã Xesosi txari: \p —!Kauikarei hĩte. Maerekati kamakanii hĩte. Kipakinikananipa Teoso nirekatari hĩtekata nauini? Kipakinikananipa Teoso nirekatari hĩte nimĩteenekini? Himinari amarini notamoni —itxana. \p \v 18 Apokaãka atoko, Xesosi txitari iua maerekati matamatakoti: \p —Pisipe. \p Ininiã iua maerekati sipe. Iuasaakipeka iua amarini erekapeka itxa. \p \v 19 Eereka imoianariakori apoka Xesosimoni. Iuasaaki ninoanoka aua iuakata. Imisãkiretarina: \p —Kanatokopa ininiãpa ate kona posotari maerekati matamatakoti aomitikini? \p \v 20 Ininiã Xesosi: \p —Kona atãoni hãuikari nisãkire, ininiã kona hĩposotari homitikiniri iua. Atãoenepitikara nisãpiretai hĩte. Mostata iki axapitikiri. Axapitipitika nisãkire hãuikiniã, mostata iki atoko nisãkire hãuikiniã, hĩposotari ia õtanoxiratari hĩpaniãtini: “Pite oxiratari, uai posipika, ikaimoni pisa,” ininiã oxiratari sapitikamako. Hĩte posotari ikinipoko hinireẽkiti hĩkamini. \v 21 Txamari himamisãkiretakaniãri Teoso, hinipokotini himatakanapakaniã Teoso himisãkiretini ĩkapani, ininiãra kona hĩposotari maerekati matamatakoti homitikini —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Iuaĩkana Sãpiretari Ipinini \r (Marko 9.30-32; Arókasi 9.43-45) \p \v 22 Kariréia tõpa apokasaakina, Xesosi misãkiretana imoianariakori: \p —Nota, hĩtari iaxitikirino mĩkapiritaãkako. Nisikaãkako kikiakorimoni inirekaãkitina ikaminina tĩkane. \v 23 Ninoa okano nota. Ipi ãti pakini õtisaaki iuaĩkana nõkitikauako, iuaĩkana aua nitxako —itxana ninoa. \p Ikara inakari ikenakotakasaakina, imatinaniuatana. \s1 Txineiro Teoso Misãkiretiko Aikoti Ĩkapani \p \v 24 Kapanaoõ sitatxiti apokasaakina, kikiakori sari Petromoni. Ninoa kiki apakaparo txineiro Teoso misãkiretiko aikoti nĩkatakani amanaãkito. Ipimaãrina Petro: \p —Hĩte oerekakari sikataro txineiro Teoso misãkiretiko aikoti nĩkatakani amanaãkito? —itxarina iua Petro. \p \v 25 Ininiã Petro: \p —Ari, isikapitikaro —itxa. \p Eereka Petro ĩroã aapokotxi ãki ikara sãkiretxiti Xesosi isãpiretini ĩkapani. Xesosi sãkirauata, Petro masãkirauatakani apisa: \p —Petro, ikini itixiti kipa sikataro txineiro auĩtetxiakorimoni? Atauako auĩtetxi nirimane sikataro? Atauako kãkiti ãtiãtaã ĩkanikani sikataro? —itxari. \p \v 26 —Kãkiti ãtiãtaã ĩkani sikaro txineiro auĩtetximoni —itxa Petro. \p —Ari atãopitikara. Ininiã kona auĩtetxi nirimaneni sikaro txineiro iuamoni. Iuaritika asikapitikaro. \v 27 Txineiro amasikakaniã, txineiro apotiitakani !apokaerekataua. !Anirekari ikara atoko inakari. Ininiã ipoa pisa. Pokatsaãta. Pimanamãkaro ximaki merepitipanika pimaĩkakito. Onamaã papokaro txineiro ota aĩkitxirauatini ĩkapani. Oa txineiro ota apakata nota sikakito ĩkapani, pite sikakito ĩkapani apaka. Panika. Pisikaro oa txineiro Teoso misãkiretiko aikoti nĩkatakanimoni —itxa Xesosi. \p Ininiã Petro kamari Xesosi sãkire iaõka. \c 18 \s1 Kiripa Kãkiti Apiatakari Txataua? \r (Marko 9.33-37; Arókasi 9.46-48) \p \v 1 Iuasaaki Xesosi moianariakori apoka iuamoni. \p —Teoso auĩtetxi ininiãtaãua, kipa kãkiti apiatakari txataua? —itxana. \p \v 2 Xesosi akiritari amarini axapitiri. Ninoa apisatoõ taka itxari. \p \v 3 —Atãopitikara nota sãkire. Himaerekani himatakanapakanisaaki, Teoso nireẽkiti himakamakanisaaki, amarini axapitiri atoko himinakanisaaki, kona hĩsapani Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \v 4 Ia amarini axapitiri !iuikaua. Kãkiti ia amarini atoko inakarira, iuaka poiãotakiniãua, iuara apiatakari itxaua Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. \v 5 Nota nireẽkiti pikamakasaaki, pipoxokoniritika papakapiniãri amarini ia atoko inakari pinakasaaki, papakapano nota apaka —itxa Xesosi. \s1 Maerekati Oerekakari \r (Marko 9.42-48; Arókasi 17.1-2) \p \v 6 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Kãkiti txĩkitakiniãri amarini, nota sãkire auiãkari, maerekati ikamini, !apakata. Erekamariko kai mitari iua kãkiti maerekati oerekakari iaxirikanokitaãkamako, iposo atoko ipoa apanĩkakiã okaãkamako ipinini ĩkapani. \v 7 Kãkiti ikini itixiti auakani misiritaãkako, kotxi auari kãkiti maerekati apanakini kamini txĩkitakakani. Auapika kãkiti ikara atoko inakani. Ninoa misiritaãkako. \v 8 Piuako txĩkitakiniãi maerekati pikamini, ininiã pitsotakari, oka pitxariko. Pikiti txĩkitakiniãi maerekati pikamini, ininiã pitsotakari, oka pitxariko. Kotxi maerekati pikaminiã arikatxi maxipokatimoni pokaãkako. Apiaerekata mauakotikai pauini ãtipirika Teosokata. Apiaerekata makititikai pauini ãtipirika Teosokata. Pauiritiniãri maerekati pikamini txĩkitaãkari pitekata ikaikotiniã, ininiã pite kamari maerekati apaka, ininiã arikatxi maxipokatimoni pokaãkako. \v 9 Iua atokokana poki txĩkitakiniãi maerekati pikamini, pimaporoka, oka pitxariko. Kotxi maerekati pikaminiã, arikatximoni maerekani misiritikoãtaã pokaãkako. Apiaerekata Teosokata ãtipirika pauini ãti pokinoka pauini. Kona pauiritapiri maerekati pikamini txĩkitaãkari pitekata ikaikotini —itxa Xesosi sãkire. \s1 Soti Auĩte Pĩpinanaãkari \r (Arókasi 15.3-7) \p \v 10 —Ikinipoko amarini pipaxitako, kotxi niri tixine aua niri nitiriakori. Ninoa nĩkatari amarini. Niri apisatoõ ãtipirika initiriakori auapika, ininiã kãkiti mapaxitakaniãri amarini, isãpiretarina niri. \v 11 Nota hĩtari iaxitikiri napoka ĩkorapokoriti kãkiti pĩpinanaãkani atoko inakani napokini ĩkapani, kotxi !imarotarina Teoso kimapore. \p \v 12 —Kiãtokopa itxa hĩxinikakiti? Kiki aua ipiraakori soti auĩte seĩ pakini. Txamari ãtika pĩpinanaka. Kiãtokopa itxa? Itakanapari ipiraakori novẽta novi pakini. Isari oxiratarimoni. Initari iua pĩpinanaãkari. \v 13 Ipiraakori novẽta novi na pĩpinanaka, ininiã ipoxokoniuata. Apokasaakiri iua pĩpinanaãkari, iteene ipoxokoniuata. \v 14 Iua atokokana hĩri iaxitikiri kona nirekari amarini ãtika pĩpinanakini. Hĩri nirekari imakinika amarini imarotiniri ikimapore iuamoni sikari apo —itxa Xesosi sãkire. \s1 Maerekati Pitemoni Kamakari \p \v 15 —Pitari nisãkire auiãkari kaminiãri maerekati pitemoni, ininiã pisa iuamoni. Pitenoka pisa iuamoni. Iuanani pimisãkiretako. Põtãkikiniri ikĩpitakasaaki, pimoianari iuaĩkana itxapekaua. \v 16 Põtãkikiniri imakĩpitakanisaaki, ipi kãkiti panikako iuamoni. Ipi minakanisaaki ãtika panika iuamoni. Ininiã iuaĩkana põtãkikari iua maerekati kamakari. Iuasaaki pitekata sikani apaka õtãkikari. Kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori oerekaua kãkiti sãkire kenakotakani, kãkiti kamakiti itikakani ipi ãti pakini auiniã, apakata apanakini atão inakari imarotini ĩkapani. Ipi ãti minakanisaaki, ipi apakata. \v 17 Ninoa pitekata sikani sãkire imakĩpitakanisaaki, pisãpiretana kãkiti Teoso misãkiretikoãtaã apotiitakaniua. Ninoa ikinipoko Teoso sãkire auiãkani õtãkikariko iua. Imakĩpitakanisaakiri ninoa sãkire, himarotari atão maerekati kamakari itxaua iua. Teoso sãkire mauiãkati atoko itxaua iua, kotxi kona inirekari õtãkikiko. Ate mokaiakari moianari atoko itxaua —itxa Xesosi sãkire. \s1 Pauiritakiti, Pimauiritakiniti Pakini \p \v 18 —Atãopitikara nitxai hĩte. Ĩkorapokoriti kãkiti kamakiti himauiritakiniti, Teoso tixine apaka !auiritaãka. Ĩkorapokoriti kãkiti kamakiti hãuiritakiti, apaka auiritaãka Teoso tixineẽ. \p \v 19 —Apikomoni ia nisãpiretai. Pite xinikakititxikana ãti xinikiniã apaka, hinirekakiti hamanainiãri Teoso, niri iaxitikiri sikapitikai hamanaãkiti. \v 20 Kãkiti apotiitakasaakiua nota ixinikinina ĩkapani, nota ninoakata aua. Atxiĩti ipi ãtinoka aua. Atxiĩti ipinoka aua. Iuaritika nota aua ninoakata —itxa Xesosi. \s1 Nitiritxi Ãti Matiretakati \p \v 21 Petro sari Xesosimoni, pimaã itxari Xesosi: \p —Apiananiri, kipakinikatapa napakapari nitari, maerekati ikaminano ãtipirika inakasaaki? Setxikata atxiĩti? \p \v 22 Ininiã Xesosi: \p —Kona, kona setxikatani papakapari iua. Setxikata setẽta papakapari iua, ininiã ãtipirika papakapariko. \p \v 23 —Apikomoni noerekai papakapiniri kãkiti, maerekati ikamakasaaki pitemoni. Teoso auĩtetxi ininiua patrão ia atoko inakari itxa. Ia patrão nirekari initiriakori iĩkitxitiniri iua. \v 24 Ininiã iua iaõtaro txineiro isikakitopeka. Iuasaaki initiri minaãka iuamoni. Mitxipeka iua patrão sikari tesi mirão txineiro ota iua initirimoni. Txineiropokoni. Oa txineiro isikasaaki, itxari initiri: “Ãti õti iuaĩkana pisikano oia nitxineirote,” itxari initirimoni. Txamari, !isikaro, kotxi !oãuaika. \v 25 Kona katxineiroteri. Ininiã ipatrãote paniãtari ivẽtxitiko iua, ĩtanoro, imiakori, itii ikinipoko, ipatrãote iĩkitxitini ĩkapani. \v 26 Iua initiri ikara inakari sãkiretxiti ikenakotakasaaki, ipatrãote apisatoõ ikapotoreẽkaua. Itxari iua: “Piãtaparoko. Ikinika pitxineirote nisikaiko,” itxari ipatrãotemoni. \p \v 27 —Ininiã ipatrãote amonĩkari. “Kona ninirekaikaro nitxineirote pisikinino.” Ininiã auiritari isini. \p \v 28 —Ininiã sipe itxa. Iua nitiritxi mitxi sikapekaro txineiro iua inakito seĩ ota ãti ipatrãote nitirimoni. Poiãonoka oa txineiro. Iuasaaki, aapokomoni isikasaaki, aõkitari iua ãti nitiritxi ipatrãote nitiri. Imaĩkari inoakiã. “Uatxa pisikano nitxineirote,” itxari. \p \v 29 —Ininiã imoianari kapotoreẽkaua iua apisatoõ. “Piãtaparoko. Ikinika pitxineirote nisikaiko,” itxari. \p \v 30 —Txamari mitxiri nitiritxi: “!Niãtapaikaroko,” itxari. Ininiã kateiamoni ieretakakitãkari imoianari txineiro xika. “Ikinika nitxineirote pisikasaakiikanoko, pikatxakako,” itxari. \v 31 Ikara inakari ene apanakini iua patrão nitiriakori kenakotakasaaki, ninoa naiataua. Ininiã isana ipatrãotemonina. Isãpiretarina initiri iokanatiniri ãti initiri kateiamoni. \v 32 Ininiã iua patrão akiritari iua initiri: “Pite maerekati pitxaua, kotxi kita pite amanaãno nota niamonĩkinii, ininiã piĩkitxitinino !ninirekaika. \v 33 Kinirepa kona pite amonĩkari pimoianari nota amonĩkinii atokokana? Kona erekai,” itxari. \p \v 34 —Ininiã ipatrãote iteene naiataua. Iokanatari iua kateiamoni imisiritikomoni ipatrãote txineirote okinika imasikakanisaaki. \p \v 35 Ininiã Xesosi xipokapiretari ia isãpirena: \p —Niri iaxitikiri iua atokokana txaiko hĩte, maerekati ãti kamakasaakii hĩtemoni himamaxinĩkaretakaniã hãkixinireẽ —itxa Xesosi. \c 19 \s1 Kiki Ĩtanorokata Itakanapakakini \r (Mateo 5.31-32; Marko 10.1-12; Arókasi 16.18) \p \v 1 Ikara inaka atoko Xesosi potorika Kariréia tõpa. Isa Xotéia tõpamoni uini Xotão ipiniã. \v 2 Iuaã itomaneri kãkiti sari iuamoni. Erekapeka itxĩkitakana amianatakani. \p \v 3 Pariseoakori apaka sari iuamoni. Inirekarina Xesosi kerokiniri isãkire. Ininiã ipimaãrina Xesosi: \p —Auiritaãka atxiĩti kiki takanapiniro ĩtanoro, itakanapiniro inirekasaaki? —itxarina. \p \v 4 Ininiã Xesosi: \p —Hĩte imarotapekari ia Teoso sãkire iõkatsopatakori: \q1 Kitxakapirĩka merepitipanika ikinipoko Kamakari kamari kãkiti, kiki inini, sito onini apaka ikamari kãkiti. \q1 \v 5 Ikara atoko ininiã, kiki takanapari iri, inoro pakini, ĩtanorokata auini ĩkapani, ininiã ninoa ãtika atoko itxauana, \m itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori. \v 6 Ininiã kona ipi !itxaikauana. Ãtika itxauana. Ikara atoko ininiã, !erekari kãkiti kaiarikiniri Teoso apotiitakini —Xesosi txana ninoa. \p \v 7 Ininiã ninoa pariseoakori pimaãri: \p —Ikara atoko ininiã, kinirepa Moisesi paniãtari kiki iõkatsopatiniri aãtsopa, ĩtanoro itakanapini aãtsopate, ininiã eereka auiritari iua iokanatiniro oa? \p \v 8 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Moisesi auiritai hĩtanoro hĩtakanapini, kotxi paikori hĩxinire. Teoso nireẽkiti himanirekakani xikara, Moisesi auiritai hĩtanoro hĩtakanapini. Txamari kitxakapirĩka merepitipanika kona kiki takanaparo ĩtanoro. \v 9 Ininiã nitxai hĩte, kiki takanapiniãro ĩtanoro, ãtikata masirĩkatoka, iua kamari maerekati. Itakiniãro ãto sito, maerekati apiata ikama, kotxi !imaãkatari Teoso paniãtakiti. Oa itakanapakito taãkari apaka kamari maerekati —Xesosi txana ninoa. \p \v 10 Ininiã imoianariakori ikara ikenakotakasaakina, itxarina Xesosi: \p —Ĩtaniritxi, ĩtanorotxi !auiritaãka itakanapakakinina, ininiã erekapiimana imĩtaniriuatakanina —itxarina. \p \v 11 Ininiã Xesosi: \p —Erekapitikari kãkiti ĩtanorouatini. Ãtikakanoka Teoso kona nirekari ĩtanorouatinina. \v 12 Ixika auapitika kãkiti mĩtanorouatakani. Kotxi ãtikaka kiki auakasaaki, iĩtona kona apakata ninoa takiniro sito. Apanakinipekana ikisauakatsikitiko xika kona ninoa posota itakinirona sito. Apanakinipekana kona nirekari ĩtanorouatini Teoso auĩtetxi ininiãua ãtipirika isãpiretini ĩkapani. Teoso manirekakaniãri pite ĩtanorouatini, ininiã kona pĩtanorouatape —itxa Xesosi. \s1 Xesosimoni Amarini Apokini \r (Marko 10.13-16; Arókasi 18.15-17) \p \v 13 Iposo atoko kãkiti minana amarini Xesosimoni. Inirekarina ninoa kii nopini iuako itakini. Inirekarina Xesosi misãkiretiniri Teoso amarini ĩkapani. Txamari imoianariakori txitana. !Auiritana amarini anikinina Xesosimoni. \v 14 Ininiã Xesosi txana imoianariakori: \p —Hãuiritanako amarini notamoni apokini. Kona hĩotokakapena notamoni apokinina. Kotxi kãkiti Teoso auĩtetakani amarini atoko itxauana —itxana. \p \v 15 Ininiã iuako itaka ninoa kii nopini. Iposo atoko ĩkorape itxa. \s1 Ãtokori Ito Txineiroteri \r (Marko 10.17-31; Arókasi 18.18-30) \p \v 16 Ãtokori apoka Xesosimoni. \p —Koerekareri erekarii, kiripa erekari nikama ãtipirika Teosokata nauini ĩkapani? —itxari. \p \v 17 Ininiã Xesosi: \p —Kininiãpa “erekari” pitxano? Kãkiti erekari !auari. Teosonanira erekari. Teosokata ãtipirika pauini pinirekiniã, pikamariko Teoso paniãtakiti. \p \v 18 —Ĩkiripa? —itxa. \p Ininiã Xesosi: \p —!Pokaniuatape. !Pisirĩkape ãti ĩtanorokata. !Piĩtiriuatape. Poxiene !pikamape. \v 19 Piri, pinoro pakini pipaxitako. Pitiretanako apanakini, piteka pitiretiniua atokokana, pitxapaniko —itxari. \p \v 20 —Nikamapitikari ikara atoko pinakiti. Kiripa apikomoni nikamaã Teosokata ãtipirika nauini ĩkapani? —itxari. \p \v 21 —Ikinika kinirão kamaka pinakasaaki, ikinika pitii pivẽtxitako. Txineiro papakapakito pisika kãkiti matxineirotenimoni. Ikara atoko inakari pikaminiã, Teoso tixine papokasaaki ikinipoko erekari auiniiko pite. Pitii pivẽtxitaka atoko, notakata sa pitxako —Xesosi txari. \p \v 22 Iua ãtokori ikara ikenakotakasaaki, isipe. Imatinaninoka itxari ãtokori, kotxi kaiãori itii. !Inirekari itii ivẽtxitini. \v 23 Ininiã Xesosi txana imoianariakori: \p —Atãopitikara ia nitxai hĩte. Pamimari katxineiroterini auĩtetiniri Teoso. \v 24 Apikomoni nisãpiretai. Atauako kamero napatari ãkorike sonakiã? Apia mimari kãkiti katxineiroterini auĩtetiniri Teoso —itxana. \p \v 25 Xesosi moianariakori ikara ikenakotakasaakina, itsorĩkaãtana. Ninoa uãkatari katxineiroterinimoni txineiro aua, kotxi Teoso apokaerekatana ninoa, ininiã txineiro isika ninoamoni, ninoa uãkatakiti. Ininiã ninoa pimaãri: \p —Katxineiroteri maposotakaniãri Teoso tixinemoni isini, kipa posotari iuaã isini? —itxanãtana. \p \v 26 Xesosi atamatana. Apakapapiretana: \p —Kãkitika kona posotari. Teoso posotari ikinipoko ikamini. \p \v 27 Petro misãkiretari Xesosi: \p —Atepekana, ate takanapapekari ikinipoko pitekata asini ĩkapani. Ikara atoko aniniã, kiripa ate apakapako? —itxari. \p \v 28 Ininiã Xesosi: \p —Atãopitikara nitxai hĩte. Nota, hĩtari iaxitikiri niitopãkako auĩtetxi itopanere nopini. Iuasaaki ikini itixiti amaneri itxauako. Ikinipoko atamatanoko nota hĩtari iaxitikiri iotximere. Iuasaaki hĩte nisãkire kĩpitakanii apaka topãkako auĩtetxi itopanere nopini. Iua iitopaneretxi tosi pakini. Tosi nirimanetxi Isaeo tixine auakani auĩteakori hĩtxauako. \v 29 Atxiĩti nota ĩkapani pitakanapari paapoko, pitariakori, pitaroakoro. Atxiĩti nota ĩkapani pitakanapari piri, pinoro, pamarite. Atxiĩti pitakanapari pikikiote nota ĩkapani. Ikara pitakanapakasaaki nota ĩkapani, apiata papakapariko. Itori papakapariko. Ikara atoko pininiã nota ĩkapani, ãtipirika paua Teosokata. \v 30 Itori kãkiti apiarini uatxa, itixi xipokini õtisaaki poiãorini itxapekauana. Uatxa itori kãkiti poiãorini, apiarini itxapekauana itixi xipokini õtisaaki —itxa Xesosi sãkire. \c 20 \s1 Ova Takakoriãtaã Parĩkauatakani \p \v 1 Xesosi txari: \p —Teoso auĩtetxi ininiua ia kakikioteri atoko itxa. Ia kakikioteri takapekari txipokori ova inakoro ikikioteẽ. Ovanoka itaka. Oiõpeka onakasaaki, iua kakikioteri potorika ĩkanõkapanika. Initari parĩkauatakani ova amakani ĩkapani. \v 2 Aõkitakasaakina, ipimaãna: “Hinirekatari parĩkatxi?” itxa. \p —“Ari, anirekapitikari,” itxana. \p —“Atauako ãtoka txineiro ota pirata kamakori apakata ãti õti pokamara piparĩka ĩki ĩkapani?” itxana. \p —“Ari, apakatapitika,” itxana. Kotxi ãtoka ota pirata kamakori iuasaaki atão parĩkatxi ĩki ãti õti pokamara kãkiti parĩkauatini ĩki. Ininiã itakaremoni iokanatana iparĩkauatinina ĩkapani. \p \v 3 —Novi oarape inakasaaki iuaĩkana ipotorika. Nipokori vẽtxitikoãtaãmoni isa. Iuaã atamatana kãkiti maparĩkauatakani. \v 4 Ininiã imisãkiretana: “Hĩte apaka atxiĩti nirekatari hĩparĩkauatini nitakareãtaã, ininiã niĩkitxitai atão inakari hĩparĩka ĩki,” itxa. Ininiã ninoa apaka sari. \p \v 5 —Apaniãxitipeka inakasaaki iuaĩkana iokanatana apanakini parĩkauatakani itakaremoni. Itinĩtikitakasaaki iuaĩkana iokanatana apanakini parĩkauatakani itakaremoni. Mitxi isãkire atokokana itxa isãkire ninoamoni. \v 6 Mapiãnikata takotepeka inakasaaki iuaĩkana isa parĩkauatakani initini. Apokapanikana maparĩkauatakani. Ipimaãna: “Kinirepa ia õti maparĩkauatakanika hĩtxa?” itxana. \p \v 7 —“Kotxi kona kãkiti sikaua parĩkatxi,” itxarina. \p —“Nitakareãtaã hĩsa. Iuaã hĩparĩkauata. Hĩte apakapariko hĩparĩka ĩki erekari,” itxana. \p \v 8 —Ĩkanõkapeka inakasaaki kakikioteri akiritari initiri apiari: “Parĩkauatakani pakirita. Piĩkitxitana. Merepanika piĩkitxitana kikata parĩkauatakani. Eereka piĩkitxitana tinĩtikita parĩkauatakani, pitxaãpotako,” itxari. \p \v 9 —Kikata parĩkauatakani imakinikana apakapari ãtoka txineiro ota pirata kamakori. \v 10 Kikiãkini ĩkanõkapanika parĩkauatakani ikara itikasaakina, oãkatarina: “Ate apakaparoko apiatako aparĩka ĩki,” itxamana. Ãtoka txineiro ota pirata kamakoro imakinikana apakapana. \v 11 Txineiro apakapakana atoko, omanãkarauatana. “!Erekari kakikioteri,” itxanãtana. \v 12 Ininiã ninoa txari iua: “Naia kikata parĩkauatakani poiãoka iparĩkauatana. Ãto oaranoka iparĩkauanãtana. Ate parĩkauata ikiniõtika kapatakariã. Ate parĩkauatapitipo, txamari pite ĩkitxitaua ate naia piĩkitxitini atokokana. Kona erekai,” itxarina. \p \v 13 —Iua kakikioteri apakapapiretana: “Nitiretakini, kona nota misirienetai hĩte. Ĩkanõkapanika nipimaãi: ‘Atauako ãtoka txineiro ota pirata kamakori apakata ãti õti pokamara piparĩka ĩki ĩkapani?’ nitxai mixikanani. Ininiã hĩte: ‘Ari, apakatapitika,’ hĩtxa. Ininiã na nimisirienetai hĩte. \v 14 Ininiã txineiro nisikakito hanikaika. Haãpokomoni hĩsipeka. Nota nirekari niĩkitxitinina hĩte tikini parĩkauatakani hĩte niĩkitxitini iaõka. \v 15 Atauako kona erekari nota txineirote ninirekakitimoni nisikini? Hĩte xikotano, erekari nikamini xika,” itxana ninoa. \p \v 16 Xesosi xipokari isãpirena: \p —Itori kãkiti apiarini uatxa, itixi xipokini õtisaaki poiãorini itxapekauana. Uatxa itori kãkiti poiãorini, apiarini itxapekauana itixi xipokini õtisaaki. Teoso aiatana kaiãopokori kãkiti itixine isinina ĩkapani, txamari poiãonoka iua mereẽ —itxa Xesosi. \s1 Iuaĩkana Xesosi Sãpiretari Ipinini \r (Marko 10.32-34; Arókasi 18.31-34) \p \v 17 Xesosi Xerosareẽmoni ikimaporitakasaaki, akiritana imoianariakori. Ninoanoka imisãkireta. \p \v 18 —Hĩkenakotari nisãkire. Xerosareẽmoni asako. Iuaã nota hĩtari iaxitikiri mĩkapiritaãkako. Sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakinimoni nisikaãkako, ininiã ninoa apotiitaua. Iuasaakiko ninoa txari: “Okaãkapitikako.” \v 19 Eereka ninoa sikano Xoteo minakonimoni. Ninoa napetano. Ixirokitatanona aãpitsaã. Iposo atoko aamina ĩpiriãmitakariã tokakita ninaãkako, oka itxanonako. Ipi ãti õtisaaki nõkitikauako, iuaĩkana aua nitxako —itxa imoianariakorimoni. \s1 Txiako, Xoão Pakini Amanaãkiti \r (Marko 10.35-45) \p \v 20 Eereka Sepeteo ĩtanoro apoka Xesosimoni. Ominana imi Txiako, Xoão pakini. Ninoa Txiako, Xoão pakini Xesosi moianariakori. Okapotoreẽkaua iua apisatoõ. \p —Atauako ninirekakiti pikaminano? —otxari. \p \v 21 —Kipa pinireka? —itxaro. \p —Ikinimane auĩte pinakasaakiua, ninirekari naia ipi namariteni auĩtetxiakori ininiãuana pitekata. Pauiritatana pitekata iitopãkinina, ãti pikikomoni inini, ãti pisaneremoni inini? —otxari. \p \v 22 Ininiã Xesosi apakapapiretana ninoa: \p —!Himarotari hamanaãkiti. Mapaõti napa atoko iteene nimisiritaãkako. Atauako hĩposotatari hãtatsiitiniri notakata? —itxana ninoa. \p —Aposotapitika —itxarina. \p \v 23 —Atãopitikara hãtatsiirauata notakata, txamari kona notani mereẽna kãkiti nikikomoni, nisanaremoni topãkakani ĩkapani. Nirira mereẽpekana ninoa kãkiti notakata topãkini ĩkapani —itxana. \p \v 24 Apanakini Xesosi moianariakori kenakoenetari Txiako, Xoão pakini amanaãri Xesosi auĩtetxi ininiuana ĩkapani, ininiã omanatana. \v 25 Ininiã Xesosi akiritana ninoa imakinikana iuamoni. \p —Himarotari Xoteo minakaniua auĩteakori paniãtari kãkiti ikinika auĩteakori nireẽkiti ikaminina ĩkapani. Kona atão itiretana kãkiti. Kãkiti kona kamari auĩtetxiakori mauiritakiniti. \v 26 Kona ninoa auĩtetxiakori atoko !hĩtxape. Atão apiari pininiua pinirekiniã, pimoianatariko apanakini. \v 27 Apanakini auĩte pininiã pinirekiniã, nitiritxi pitxauako merepanika. \v 28 Ikara atoko nitxa nota hĩtari iaxitikiri ĩkorapokoriti napokasaaki. Ninitiri !auari. Ĩkorapokoriti napoka, kãkiti nitiri nininiua ĩkapani, kãkiti nitiretini ĩkapani. Ĩkorapokoriti napoka nipinini ĩkapani, kaiãopokori kãkiti mapinakani ĩkapani, kotxi nota iĩkitxirauata ninoa mapinakani ĩkapani —itxana ninoa. \s1 Ipi Mõsiãreni Xesosi Makananitini \r (Marko 10.46-52; Arókasi 18.35-43) \p \v 29 Xerikoo sitatxiti ipotorikasaakina, itomaneri kãkiti sari Xesosikata, imoianariakori pakinikata. \v 30 Iuasaaki ipi mõsiãreni topãkanãta kimapori tiniãpo. Xesosi napaãpotini ikenakotakasaakina, akiritana: \p —Apiananiri, aãuĩte Taviini apika mekanirii, piamonĩkaua ate —itxarina. \p \v 31 Kãkiti iuaã pinitana: \p —Himaãtako —itxana. \p Txamari apiata akirikatana: \p —Apiananiri, aãuĩte Taviini apika mekanirii, piamonĩkaua ate —itxarina. \p \v 32 Ininiã Xesosi iotoka. Akiritana ninoa mõsiãreni. Apokana iuamoni. \p —Kipa hinireka nikaminii hĩte? —itxa. \p \v 33 —Apiananiri, aĩtikapokotini anireka. \p \v 34 Ininiã Xesosi amonĩkana. Okina nopini itakari iuako. Iuasaakipeka kõsiãrepekana, sa itxana Xesosikata. \c 21 \s1 Xesosi Xerosareẽ Apokaãpotini \r (Marko 11.1-11; Arókasi 19.28-40; Xoão 12.12-19) \p \v 1 Xesosi imoianariakorikata imatokoãpotari Xerosareẽ. Apokana Petxipaxee inakori aapokotxiti, õtanoxiratari takote Oriva inakori xiratamoni. Iuaã Xesosi iokanatana ipi imoianariakori aapokotximoni. \p \v 2 —Hĩsa ikiraã kaixiti auakari aapokotxitiã. Iuaxiti hãpokasaaki, hãpokaroko xomẽta iaxiriãkoro oimikata. Hĩkoxirikana. Uaimoni mina hĩtxanako. \v 3 Ãti misãkiretakasaakii: “Kinirepa hĩkaxirikatari pirãtxi?” Ininiã hĩte: “Apiananiri nirekana,” hĩtxako. Ininiã iua auiritai himininina —itxana ninoa. \p \v 4 Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretapekari ikara atoko inakari. Ininiã iua sãpiretakiti kitxakapirĩka atão inakari apokapeka. \v 5 Iua txari: \q1 Hĩtxariko Xerosareẽ auakanimoni: “Hãtamata. Hĩauĩte apokaãpota hĩtemoni. !Kaneenamari. Xomẽta nopini iitopãkanãta. Xomẽta ãkiri nopini isaãpota,” hĩtxako ninoamoni, \m itxa Teoso sãkire sãpiretakari kitxakapirĩkapeka. \p \v 6 Ininiã Xesosi moianariakori sari. Ipaniãtakiti iaõka ikamana. \v 7 Ininiã iminaro xomẽta oimikata. Itakarina imãkana inopinina Xesosi topãkini ĩkapani. Ininiã Xesosi topãka xomẽta ãkiri nopini. \v 8 Itomaneri kãkiti katamẽkari imãkana kimapori ãpo. Apanakini sauakari aãxike. Ikasirĩkaxikeãpotarina aãxike kimapori ãpo. Ikara atoko ikamana, Xesosi paxitiko oerekinina ĩkapani. Imãkana nopini, aãxike nopini, xomẽta napaãpota. \v 9 Kãkitipokoni ĩkiikakani. Kãkitipokoni Xesosi tikini ĩkani. Imakinika saãpotakasaakina, akirikatana: \p —Peerekari Tavii apika mekaniri. Teoso posotiirekata ĩkari, Teoso nireẽkiti kamakari iua. Teoso sikariko erekari iuamoni. Peerekari Teoso, iaxiti apiko nopinixiti auakari. Apiananiri itxaua —itxaãpokatana. \p \v 10 Ininiã Xesosi apokapeka Xerosareẽ. Iuasaaki ikinimane Xerosareẽ auakani tsorĩkaãta. \p —Kirinapanipa ikira kiki inatari? —itxanãtakakana. \p \v 11 Kãkiti Xesosikata ĩkani sãpiretana: \p —Xesosikara ikira. Teoso sãkire sãpiretakari, ikira. Nasaree sitatxitikiri, Kariréia tõpa auakari ikira —itxana. \s1 Pirãtxi Vẽtxitakani Omitikiko \r (Marko 11.15-19; Arókasi 19.45-48; Xoão 2.13-22) \p \v 12 Xesosi ĩroã aiko ãki Teoso misãkiretikoãtaã. Omitikenatana tiitxi vẽtxitakani. Amotiitakani Teoso misãkiretikoãtaã auakani omitikenata. Ikitakari txineiro vẽtxitakani mesate. Kamoa vẽtxitakani topãkini apaka ikitaka. \v 13 Xesosi misãkiretana: \p —Teoso sãkire iõkatsopatakori txari: \q1 Ia naapoko, “Teoso misãkiretiko aikoti” akiritaãkako, \m itxa. Txamari hĩte txĩkitakari ia aiko kiĩtiririni iomaãtiniãtaã ininiua —itxa Xesosi. \p \v 14 Mokirini, kãkiti matĩpokotakani pakini apoka Xesosimoni Teoso misãkiretiko aikotiã. Erekapeka itxĩkitakana ninoa. \v 15 Iuasaaki amarini Teoso misãkiretikoã auakani iteene akirikata: \p —Peerekari aãuĩte Taviini apika mekaniri —itxanãtana. \p Sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini pakini itikari Xesosi posotiire, kãkiti erekapeka itxĩkitakini. Ninoa kenakotari amarini akiritakiti: \p —Peerekari aãuĩte Taviini apika mekaniri. \p Ininiãkara ninoa omanãkarauata. \v 16 Ininiã imisãkiretarina Xesosi: \p —Pikenakotatari ikara amarini akiritakiti? —itxana. \p —Nikenakotapitikari. Hĩte atatsopatapekari ia Teoso sãkire iõkatsopatakori: \q1 Ãtokoriakori, amarini pakini, ninoapeka apaka txariko: “Peerekari iua,” itxanako, \m itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori. Ininiã Teoso sãkire iaõka ninoa kamanãta. Ininiã erekapitikari ninoa akiritakiti —itxa Xesosi. \p \v 17 Iposo atoko itakanapana. Ĩkorape itxa. Itakanapari Xerosareẽ. Isa aapokotximoni Petánia inakorimoni. Iuaã itxiaka. \s1 Piko Mina Marito Pirena \r (Marko 11.12-14, 20-25) \p \v 18 Katimatinĩkata iuaĩkana Xesosi sari sitatximoni. Ipixinipokoriti inatxita. \v 19 Atamataro piko mina kimapori ĩtiniãpo. Isa oamoni txipokori itximini ĩkapani. Txamari otsopanani auaro. Iuasaaki itxa: \p —Kona kariikaiko —itxaro. \p Iuasaakipeka otxiaroka. \p \v 20 Imoianariakori ikara itikasaakina, itsorikitaãtana. \p —Ii natokopa otxape katimari otxiarokini? —itxanãtana ninoa. \p \v 21 Ininiã Xesosi: \p —Atão nisãpiretai. Teoso sãkire hãuikiniã, hĩte posotari hĩkaminiri mixikanani nikamakiti atoko inakari. Piko mina txiarokini nitxĩkitakini atoko, hĩposota hĩkamini. Teoso sãkire iteene hãuikiniã, apiata hĩkamako. Hĩposotamariko hĩpaniãtiniri ikira ixirata: “Põkitikaua. Ipoamoni oka pitxaua.” Iuasaakipekamako ixirata ipoamoni oka itxamauako. \v 22 Pite atão pauikiniãri Teoso sãkire, iua pimisãkiretakasaaki, ikinipoko pamanaãkiti Teoso sikai —itxa Xesosi. \s1 Xesosi Paniãtakari Moerekakoni \r (Marko 11.27-33; Arókasi 20.1-8) \p \v 23 Xesosi ĩroã Teoso misãkiretiko aikotiã. Kãkiti oerekasaaki, sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini apoka iuaã. Ipimaãrina Xesosi: \p —Kipaniãpa pikamari ĩkora pikamakiti? Kipa paniãtai? —itxarina. \p \v 24 Ininiã Xesosi: \p —Nota apaka pimarauatako hĩtemoni. Ãtinoka nipimaãiko hĩte. Nota pimaãkitiko hĩtemoni hĩsãpiretiniãno, nota apaka sãpiretai hĩte hĩpimaãkiti notamoni, ininiã nisãpiretai nota paniãtakari uãka apaka. \v 25 Ia nipimaãi hĩte: “Kipa paniãtari Xoãoni ipatxisarauatini? Teosokani paniãtari Xoão? Kãkitikani paniãtari Xoão?” —itxana. \p Ininiã ninoa misãkiretakakaua: \p —“Teoso paniãtari,” aniniã, “Kinirepa kona hãuikatari isãkire?” Xesosi txamaua eereka. \v 26 “Kãkitira paniãtari Xoão,” aniniã, apanakini omanatamaua, kotxi ninoa uãkatari Xoão Teoso sãkire sãpiretakari ininiua. \p Ikara atoko itxana imisãkiretakakiniuana. \v 27 Ininiã apakapapiretana: \p —!Aimarotari iua paniãtakari. \p Ininiã Xesosi: \p —Nota apaka kona sãpiretai nota paniãtakari uãka. \s1 Iri Sãkire Kĩpitakari, Iri Sãkire Makĩpitakati Pakini \p \v 28 —Hĩxinikariko ia nisãpiretakitiko: Kiki auari ipi imi. Akiritari anekari. “Namarite uatxa piparĩkauata nitakare ova auiniãtaã,” itxari imi. \p \v 29 —Ininiã imi anekari: “!Nisapani. !Ninirekari niparĩkauatini,” itxari. Eereka ixinikaxitinãta. “Ari, nisapitikako,” ininiã isa iri takaremoni. \p \v 30 —Iua kiki akiritari imi maneritakari. Ipaniãtari iua atokokana. Iua imi: “Ari, nisapitikako.” Txamari, !isari. \p \v 31 —Ininiã ĩkiripa kamatari iri paniãtakiti? —itxa Xesosi. \p Ininiã ninoa kiomãtxiakori, sasetotxi auĩteakori pakini apakapapiretari: \p —Anekarira. \p Ininiã Xesosi: \p —Atãopitika nisãpiretai hĩte. Kiĩtiriri apokako Teoso auĩtetxi ininiãtaãua hĩte apisapanika. Kanokarero apokako Teoso auĩtetxi ininiãtaãua hĩte apisapanika. \v 32 Kotxi Xoão kapatxisarerini apoka hĩtemoni. Oerekai erekari kimaporiti. Txamari kona hĩte auikari isãkire. Kiĩtiriri, kanokarero pakini auikari isãkire. Iuasaaki himarotari ninoa maerekati kamakani takanapiniri imaerekanina. Ikamarina erekarinoka. Hĩte itikapekari. Txamari hĩte kona takanapari himaerekani. Kona hãuikari Xoão sãkire, ininiã iua kiki sãkire makĩpitakati atoko hĩtxa, kotxi hĩsãkire: “Akĩpitapitikari Teoso sãkire,” txamari kona hĩkĩpitari —itxa Xesosi. \s1 Parĩkauatakani Maerekani \r (Marko 12.1-12; Arókasi 20.9-19) \p \v 33 —Ãti sãpirenatxi atão inakari oerekiko nisãpiretai. Hĩkenakota —Xesosi txana. \p —Kiki kakikioteri takaro txipokori ova inakoro. Ovanoka itaka. Iposo atoko ipiriketaro. Eereka iuaãtaã ikamari ova katsonakiko. Iposo atoko ikamari aapokotxi õtanori, ikinipoko itakare atamatini ĩkapani. Iposo atoko iĩkitxitana kikiãkini itakare nĩkatakani ĩkapani. Ininiã ninoa nĩkatari itakare. Eereka kakikioteri sari ãti itixiti. \v 34 Ova manapi inakasaaki, iokanatana initiriakori itakare nĩkatakanimoni, ova apakapinina ĩkapani. \p \v 35 —Txamari, ninoa maĩkapena initiriakori. Ixirokitatarina ãti. Okapirina ãti. Ãti kai soroã ikiporonakana. \v 36 Iuaĩkana iua kakikioteri iokanatana initiriakori. Iuasaaki ito iokanata. Mitxirini atokokana itakare nĩkatakani txapena ninoani. \v 37 Eereka imapotõkire iokanatari imi ninoamoni. Iuãkatari: “Namarite iua, ininiã ninoa paxitari iua,” itxa. \p \v 38 —Txamari, imi atapakasaakina, imisãkiretakakana: “Erepani imi. Maõkari, ininiã okinika itakare kaikotinaua atemoni.” \v 39 Ininiã imaĩkarina imi. Kikio xiripirexiti anikarina. Iuaã oka itxapirina. \p Ininiã Xesosi pimaãri kãkiti iua takote auakani: \p \v 40 —Ininiã iua kakikioteri ĩkasaaki, kiãtokopa itxatanako ninoa kikiãkini? —itxa Xesosi. \p \v 41 Ininiã ninoa iua takote auakani apakapapiretari: \p —Kakikioteri okanako ninoa maerekati kamakani. Iĩkitxitanako apanakini itakare nĩkatakani ĩkapani, ininiã ninoa sikapitikaroko ova oiõkasaaki —itxarina Xesosi. \p \v 42 Ininiã Xesosi: \p —Hĩte atatsopatapekari ia iõkatsopatakori Teoso sãkire: \q1 Kai aapokotxi kamakani kona nirekari ãti kai soro. Iua kai imanirekakiniti kai apiari itxapekaua. Apanakini kai soro maĩkakari itxaua. Teosokara txĩkitakari ikara atoko inini. Ikara peerekari atemoni. \m Nota hĩtari iaxitikiri iua kai atoko nitxaua. Peerekari Teoso, kotxi nota hĩtari iaxitikiri kãkiti manirekakiniti. Teoso txĩkitakano nota apiananiri nininiãua. \p \v 43 —Ininiã nisãpiretai hĩte, Teoso kona hĩauĩte !itxaikauako. Iua mereẽriko apanakini kãkiti inakitiakori ĩkapani. Ninoa kamapitikari Teoso nireẽkiti. \v 44 Apikomoni Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretaua iua kai apiari atoko inakari. Itxari: \q1 Kãkiti iua kai nopini irikasaaki, ikarouata iua. Kai kãkiti nopini irikiniã, !auaika kãkiti, \m —Xesosi txana ninoa. \p \v 45 Sasetotxi auĩteakori, pariseoakori pakini kenakotakasaakiri ikara sãpirenatxi atão inakari oerekiko Xesosi sãpiretakiti, ninoa !apokaerekatarina isãpirena, kotxi imarotarina ninoa takari nĩkatakani maerekani atoko inakani itxauana. \v 46 Ininiã ia xika inirekarina imaĩkinirina. Txamari !imaĩkarina, kotxi ipĩkarina kãkiti iuaã apotiitakaniua. Kãkitimoni Xesosi atão Teoso sãkire sãpiretakari itxaua. \c 22 \s1 Kiiniri Ĩtanorouatiko Pirena \r (Arókasi 14.15-24) \p \v 1 Iuaĩkana Xesosi sãkirauatakasaaki kãkitikata, isãpiretari sãpirenatxi atão inakari oerekiko. Itxari: \p \v 2 —Teoso auĩtetxi ininiãua ia auĩtetxi atokokana. Ia auĩtetxi kamari kiiniri imi ĩtanorouatini ĩkapani. \v 3 Ipaniãtari initiriakori akiritinina ikemaĩtxitakini kiiniriã ininina ĩkapani. Txamari ikemaĩtxitakini !inirekari ikiiniriteẽ isinina. \v 4 Iuaĩkana iokanatari apanakini initiriakori ikemaĩtxitakinimoni. “Hĩtxanako: ‘Nipokori iposopeka. Nokapekari kema auĩte, kema auĩte ãkiri pakini. Paĩpepokori. Imakinika niposotapekari. Hĩsapoka kiinirimoni,’ hĩtxanako.” Ininiã ninoa kamari isãkire iaõka. \p \v 5 —Txamari ikemaĩtxitakini !imaãkapiretarina. Iparĩkamoni isana. Ãtikaka sari kikiomoni. Apanakini sari ãtiãtaã tiitxi ivẽtxitinimoni. \v 6 Apanakinipekana maĩkapena initiriakori, noropata, oka itxapena. \v 7 Iua auĩtetxi ikara inakariene ikenakotakasaaki, iteene inaiataua. Iokanatari isotatoneakori ninoamoni. Ininiã okapena ninoa kokanirini. Iotikapirina ninoa aapoko. \p \v 8 —Eereka iua auĩtetxi akiritana apanakini initiriakori: “Kiiniri namarite ĩtanorouatini pirena iposopeka. Txamari merepitipanika nikemaĩtxitakini !erekana. \v 9 Iua atoko ininiã, hĩsa ahoaãtaã, kãkiti napanakiniãtaã. Hĩkemaĩtxitana ikinimane haõkitakini,” itxana ninoa. \p \v 10 —Ininiã isana ahoaãtaã. Ikemaĩtxitana ikinimane aõkitakini. Apotiitarina kãkiti itanapoko. Maerekani, erekarini pakini apotiitana. Anikana kiinirimoni, ininiã kãkitipokoni xãpoãkata. \p \v 11 —Iua auĩtetxi atamatana ikemaĩtxitakini. Atamatari kiki mãkatxi ĩtanorouatikosaaki ieretaãkori mieretaãkati. \v 12 Ininiã akiritari iua: “Nimoianari, kiãtokopa piĩroã naapoko, kotxi mãkatxi ĩtanorouatikosaaki ieretaãkori kona pieretaka?” Iua kona kasãkireri. \p \v 13 —Ininiã iua auĩtetxi paniãtari initiriakori: “Himaĩkariko. Hĩaxirikariko iuako, ikitinota pakini, anika hĩtxariko mapara. Piãkatximoni hõkariko,” itxana initiriakori. Iuaãtaã kãkiti txiapatiniãtaã, kãkiti akerakitatsiriĩtiniãtaã. \p \v 14 Xesosi xipokapiretari isãpirena. \p —Itomaneri kemaĩtxitakoni. Txamari poiãoka mereẽkoni —itxana ninoamoni. \s1 Homano Auĩte Ĩkitxitiko Pirena \r (Marko 12.13-17; Arókasi 20.19-26) \p \v 15 Ninoa pariseoakori sipeka. Eereka apotiitauana. Imisãkiretakakana. Ixinikaxitinãtarina: \p —Anirekari Xesosi kerokiniri isãkire, aãpoĩtiniri ĩkapani. Ininiã kiãtokopa atxatari apimainiri ikerokiniri ĩkapani? —itxanãtakakana. \p \v 16 Ininiã ninoa pariseoakori paniãtana ãtikaka ninoa oerekakini, apaka ãtikaka Erotxi sãkire auiãkani, Xesosimoni isinina ĩkapani. Ininiã isana iuamoni. Imisãkiretarina. Pariseo sãkire iaõka isãpiretana. \p —Koerekareri, aimarotari atãoenepitikara pisãkire. Atãoenepitikara pisãpiretari Teoso nireẽkiti akamini ĩkapani. Pite na pĩkarauata xatiki kãkiti sãkire xika. Ãtinoka pisãkire pisãpireta ikinakariti kãkitimoni. Apanakinimoni pisãpiretakiti iuatxikana pisãpiretari apanakininapemoni. \v 17 Ininiã pisãpiretaua. Atãokani txineiro asikini Homanoakori auĩtemoni, Sesa inakorimoni? Apakata amasikakaniri iuamoni? —itxarina iua. \p \v 18 Xesosi imarotari ninoa nirekari ikerokiniri isãkire. Ininiãkara itxana: \p —Kinirepa hinirekari nikerokiniri nisãkire? Kona erekai hĩte. Hĩsãkirauatakasaaki, kãkiti erekarini atoko hĩtxa, txamari maerekati hĩkama. \v 19 Hõerekano txineiro ota Homano auĩte asikini ĩkapani. \p Ininiã iminarona txineiro ota. \p \v 20 —Kisanõkapa ia? Kiuãkapa aua uai? —itxana ninoa. \p \v 21 —Ari, Homano auĩte —itxana. \p —Ininiãkara hĩsikariko Sesamoni iua nakiti. Hĩsikariko Teosomoni iua nakiti —Xesosi txana ninoa. \p \v 22 Ikara apakapapirenatxi ikenakotakasaakina itsorĩkaãtana. \p —Paimatireri iua —itxanãtakakana. \p Ininiã itakanaparina, sipeka itxana. \s1 Ipĩkari Õkitikiniua Mauikakoni \r (Marko 12.18-27; Arókasi 20.27-40) \p \v 23 Iua õtisaakipeka ãtikaka satoseo apoka Xesosimoni. Satoseo inakoni !auikari ipĩkani iuaĩkana õkitikiniua. \p \v 24 —Koerekareri, Moisesinira oerekari ia sãkiretxiti: “Kiki meenetipanika ipininiã, iua itari takaroko tikinitakoro. Iua itari keene ininiã, itakauãkatari amarini iua itarini ipĩpekarini uãka,” itxa Moisesini. \v 25 Setxi itaritxiakori aua mitxi ĩkorapokoriti. Apia anekatakari ĩtaniriuata. Eereka ipĩpe meenetika, ininiã itari takaro iuani tikinitakito. \v 26 Iua atokokana iua itari ipĩpe meenetika. Ãti itari iuaĩkana takaro iuani tikinitakito. Txamari iua atokokana ipĩpe meenetika. Iua atokokana txaãpota ikinika itariakori. \v 27 Eereka oa sito apaka opĩpe. \v 28 Ininiã ipĩkani iuaĩkana õkitikasaakiua iuaĩkana auãki ininina, ĩkiripa oĩtaniri aua oakata iuasaaki? Kotxi ikinimane ninoa setxi itariakori takapekaro oa —itxarina iua. \p \v 29 Ininiã Xesosi: \p —Hĩte kerokari, kotxi !himarotari Teoso sãkire iõkatsopatakori. !Himarotari Teoso posotiire apaka. \v 30 Ipĩkani iuaĩkana aua inakasaaki, kona ninoa ĩtaniriuataika. Teoso nitiriakori iaxitikini atokopeka itxanako. \v 31 Hĩte !auikari ipĩkani õkitikiniua iuaĩkana auãki inini. Atauako kona hãtatsopatapanikari Teoso sãpiretakiti hĩtemoni? Iara isãpiretai: \q1 \v 32 Apraão, Isaki, Xakoo pakini Teosonekarano nota, \m itxa Teoso. Ininiã Apraão, Isaki, Xakoo pakini auãkipanika itxana, kotxi auãki inakani Teosonera iua. Ninoa uatxa auãki inakani, kotxi kona ipĩkani Teosoneni Teoso —itxa Xesosi. \p Iuasaaki kãkitipokoni kenakotari ikara Xesosi sãkire. \v 33 Xesosi sãkire ikenakotakasaakina, itsorĩkaãtana, kotxi paimatireri Xesosi apakapapiretakiti satoseoakorimoni. \s1 Teoso Paniãtakiti Apiari Akamini \r (Marko 12.28-34) \p \v 34 Xesosi iĩkiteritika apakapapiretari satoseo pimainiri, ininiã satoseo !ipimarauataika. Pariseoakori kenakotari ikara, ininiã apotiitauana. \v 35 Pariseo, Moisesi sãkire oerekakari, iua nirekamari Xesosi kerokiniri isãkire. Ininiã ipimaãri: \p \v 36 —Koerekareri, ĩkiripa Teoso paniãtakiti apiari txataua? Kipa apiaerekata Teoso nireẽkiti akamini? —itxa. \p \v 37 Ininiã Xesosi apakapapiretari: \p —“Pitiretariko Apiananiri piTeosone, ikinipoko pinireẽkitiã, ikini pãkixinireẽ, ikinipoko pixinikakitiã pakini.” \v 38 Ikara atoko inakari Teoso merepitipanika paniãtaua akamini. Ia ipaniãtakiti akamini apiari itxaua. \v 39 Iuaĩkana Teoso paniãtaua. Ia ipaniãtakiti apaka apiari. Merepanika ipaniãtakiti akamini atoko itxa. “Piteka pitiretiniãua atokotxikana, pitiretariko ãti.” \v 40 Iteene atiretiniãri Teoso, iteene atiretiniãri ãti, ininiã akamapitikari apanakini Teoso paniãtakiti, Moisesinimoni isãpiretakiti. Iteene atiretiniãri Teoso, iteene atiretiniãri ãti, ininiã akamapitikari Teoso sãkire sãpiretakani paniãtakiti apaka —Xesosi txari iua. \s1 Teoso Mereẽkiti Tavii Apika Mekaniri \r (Marko 12.35-37; Arókasi 20.41-44) \p \v 41 Pariseoakori apotiitapanikaua inakasaaki, Xesosi pimaãna ninoa: \p \v 42 —Teoso mereẽkiti pisãpiretano. Kiripa apika mekaniripa iua? —itxana ninoa. \p Ninoa apakapapireta: \p —Ari, Taviini apika mekanirira —itxana. \p \v 43 Ininiã Xesosi: \p —Ikara atoko ininiã, kinirepa Erekari Matamatakoti kamasãkiretari Tavii: “Teoso mereẽkiti niauĩte itxaua,” ina sãkiretini? \v 44 Kotxi Tavii txari: \q1 Apiananiri misãkiretari niauĩte: “Nota kikomoni piitopãkiniritika nixipokariko pimokaiakariakori. Nikamariko ninoa pikiti pitakiniãtaã atoko ininiua,” Apiananiri txari niauĩte, \m itxa Taviini. \v 45 Ininiã Tavii akiritari Teoso mereẽkiti “niauĩte.” Ikara atoko ininiã, kiãtokopa itxa Teoso mereẽkiti Taviini apika mekaniri ininiãua? —Xesosi txari pariseoakori. \p \v 46 Kona imarotarina, ininiã kona kasãkirena ninoa. Ikara eereka kona kãkiti pimarauataika Xesosimoni, kotxi ipĩkarina Xesosi imarore. \c 23 \s1 Xoteo Auĩteakori Maerekani \r (Marko 12.38-40; Arókasi 11.37-54; 20.45-46) \p \v 1 Ininiã Xesosi misãkiretana imoianariakori, itomaneri kãkiti iuaã auakani apaka. \v 2 Ia atoko isãpiretana: \p —Kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini, Moisesini sãkire oerekakani itxauana. \v 3 Ininiãra ikinika kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini paniãtakiti hĩkamako, kotxi ninoa sãpiretari Moisesini sãkire Teoso oerekakiti. Ikara erekari. Txamari kona ninoa kamari Moisesini paniãtakiti. Ikara !erekari. Ininiã ninoa kamakiti atoko !hĩkamape. Kotxi isãkirena erekari, txamari ikamakitina !erekari. \v 4 Ninoa kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini, kiki ia atoko inakari ninoa. Ia kiki takari iminani imoianariakori porikiã, txamari iuaka na xatiki nirekari iporikitiniri. Kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini, ikara kiki atoko itxana. Ninoa paniãtakiti iua iminani atoko itxa. \p \v 5 —Pariseoakori kamari erekari apanakini atamatini ĩkapaninoka, ereka ininina apanakini uãkatini ĩkapaninoka. Himarotari kãkiti ieretakari Teoso sãkire iõkatsopatakori aãkoana xapitikiri ãki. Eereka iaxirikarina iteẽtaãna, iuakonotaãna pakini. Ninoa kaiõkatsoparerini, pariseoakori pakini takari aãkoana mitari apanakini atamatini ĩkapaninoka. Paĩtanori itsarãpe imãkana apanakini atamatini ĩkapani. \v 6 Kiinirisaaki ninoa nirekari kãkiti potxitiniãtaã iitopãkinina. Aiko ãki Xoteoakori apotiitiniãtaãua inirekarina kãkiti potxitiniãtaã iitopãkinina. \v 7 Apokaerekatarina okapiretikona ipaxitikona kienatxi vẽtxitikoãtaã. Apokaerekatarina kãkiti akiritinina: “Koerekareri” inikona. \p \v 8 —Txamari, ãtinani hĩte oereẽkari txaua, Teoso mereẽkitira iua. Koerekareri hiniko !hãuiritapeko, kotxi himakinikara hĩtaritakakaua. \v 9 Kona ĩkorapokoriti auakari “niri,” !hĩtxape, kotxi ãtinani aĩri auari iaxiti auakari. \v 10 Apaka apanakini akiritinii “aãuĩte,” !hãuiritapeko, kotxi ãtinani hĩauĩte. Teoso mereẽkiti itxaua. \v 11 Auĩtetxi pininiua pinirekiniã, apanakini nitiri atoko pitxauako. \v 12 Iua “Auĩtetxi nitxaua,” inakari, Teoso txĩkitakariko nitiritxi itxauako. Iua “Nitiritxi nitxaua,” inakari, Teoso txĩkitakariko auĩtetxi itxauako. \s1 Xoteo Auĩteakori Misiritaãkako \r (Marko 12.40; Arókasi 11.37-44, 52; 20.47) \p \v 13 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Kinirão ĩroãkari apisapanika aapokotxi tore totakani atoko hĩtxa, kotxi hĩte iotokakari kãkiti Teoso sãkire atão auikini, ininiãkara hĩte iotokakari kãkiti ĩroini Teoso auĩtetxi ininiãtaãua. Hĩte kona ĩroã. Apaka kona hĩte auiritana kinirão ĩroãkani. \v 14 Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Hĩte mixirikari tikinitakoro aapoko. Himisirienetana. Teosokata hĩsãkirauatakasaaki, itori sãkiretxi hĩkama apanakini, “paimatirena” inini ĩkapaninokara. Ikara xika himisiritiko apiatako. \p \v 15 —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Hĩte sari õtakoxiti. Hĩpiriãtari kãuaãri. Imiriĩ õtakoxiti hĩsa, hĩsãkire auikakari hinitini ĩkapani. Ãtinoka hĩsãkire auikakari auiniã, iuaritika hĩsa iuaxiti. Eereka hõerekari iua ikinipoko himarotakiti. Eereka hĩte maerekani xika, iua kiki maerekani apiatako. Isapitika hĩtekata maerekani misiritikoãtaã. \p \v 16 —Erepaniko hĩte. Mõsiãreni atoko hĩtxa, iuaritika hinirekari hõerekiniri Teoso kimapore apanakinimoni. !Hĩposotari. Hĩte oerekari apanakini ia hĩsãkire: “‘Ia nikamapitikako’ pinakasaaki, Teoso misãkiretiko aikoti pakiriuãkatakasaaki, pimakamakaniãri, kona pimisiritaãkako,” itxa hĩte sãkire. Iuaĩkana hĩte sãkire: “‘Nikamapitikariko,’ pinakasaaki, Teoso misãkiretiko aikoti ãki auakaro oro pakiriuãkatakasaaki, pikamapitikariko pikamaenetakiti. Ikara pimakamakanisaaki, pimisiritaãkako,” itxa hĩte sãkire. \p \v 17 —Hĩte mõsiãreni atoko. Kona kiĩkitei hĩte. Ĩkiripa apiari? Orokani? Teoso misãkiretiko aikotikani? Teoso misãkiretiko aikoti apiari, kotxi oa oro aiko ãki aua, ininiã aiko txĩkitakaro oro Teoso nakito oniniãua. \p \v 18 —Hĩte oerekari apanakini ia hĩsãkire apaka: “‘Nikamapitikariko’ pinakasaaki, Teosomoni sikakori takikoãtaã pakiriuãkatakasaaki, pikamaenetakiti pimakamakaniã, kona pimisiritaãkako. ‘Nikamapitikako’, pinakasaaki, Teosomoni sikakori takikoãtaã nopini takakori pakiriuãkatakasaaki, pikamapitikariko pikamaenetakiti. Pimakamakanisaakiri, pimisiritaãkako,” itxa hĩte sãkire. \p \v 19 Hĩte mõsiãreni atoko hĩtxa. !Kiĩkitei hĩte. Ĩkiripa apiata? Sikakorikani? Sikakori takikoãtaãkani? Sikakori takikoãtaã apiata, kotxi sikakori inopini takikosaaki, iuasaakipeka Teoso nakitipeka. Ininiã sikakori takikoãtaã txĩkitakari sikakori Teoso nakiti ininiãua. \v 20 Ininiã pisãpiretakasaakiri Teoso pikamaenetakiti, Teoso sikakori takikoãtaã pakiriuãkatiniã, iuatxikana iua nopini auakari pakiriuãkata. \v 21 Pakiriuãkatakasaakiri Teoso misãkiretiko aikoti, iua atokotxikana pakiriuãkatari Teoso, kotxi iua aiko ãki aua. \v 22 Pakiriuãkatakasaakiri Teoso tixine, ininiã iua atokotxikana pakiriuãkatari Teoso topãkini. Iua atokotxikana pakiriuãkatari Teoso, kotxi Teoso topãkini nopini iitopãka Teoso. \p \v 23 —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Ipixini hinakiti hĩsikari Teosomoni. Tesi hĩtii auiniãi, hĩsikari ãti Teosomoni. Tesi txineiro ota auiniãi, hĩsikari ãto Teosomoni, hĩtxaãpota. Ikara hĩkamakiti erekari. Nipokori koke, oteraã, erva tosi, komínio, axapitikiri inakari, iuaritika ipixini hĩsika Teosomoni. Ikara Teoso paniãtakiti hĩkamapitika. Txamari, Teoso paniãtakiti apiari !hĩkama, kotxi !hĩkamari atão apanakinimoni. !Hiamonĩkana apanakini. Hĩkamaenetakiti !hĩkama. Ikinika Teoso paniãtakiti hĩkamako. \v 24 Mõsiãreni atoko hĩtxaua, iuaritika hinirekari hõerekiniri Teoso kimapore apanakinimoni. !Hĩposotari. Himakatxakaro xikiri iãriã ãki komokakaro, txamari hĩixirapoataro kamero, kotxi Teoso paniãtakiti poiãori hĩkama, txamari ipaniãtakiti apiari kona hĩkama. \p \v 25 —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Hõeretari hiĩto maparakiri, txamari hãkixinireẽ !erekari. Papotxinanii, patirenanii, paĩtirii. \v 26 Hĩte pariseoakorii, mõsiãreni atoko hĩtxa. Merepitipanika himakatxakariko maerekati hãkixinire auakari, ininiã hiĩto erekatxikana. Hãkixinire ereka ininiã, hĩkamakiti ereka apaka. \p \v 27 —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Kai auĩte iriko, ipĩkari takikoãtaã atoko hĩtxa. Mapara txĩta kasarori minapaãkapeka, ininiã mapara peerekari. Txamari, iriko ãki ipinakari api, arakapoakatakari aua. \v 28 Iua atokokanera hĩtxa. Kãkiti uãkatai hĩte atão inakarinoka kamakani hininiua, kotxi hinopini ererini hĩtxaua. Txamari, hãkixinire !ereri, kotxi maerekatinoka hĩkama. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka —itxa Xesosi sãkire. \s1 Xoteo Auĩteakori Misiritiko \r (Arókasi 11.47-51) \p \v 29 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko hĩte kaiõkatsoparerinii, pariseoakorii pakini. Hĩsãkire atxiĩti erekari, txamari kona hĩkamari hĩsãkire iaõka. Hĩkamari akauari Teoso sãkire sãpiretakanini ĩkapani. Peereri akauari hĩkama. Hĩkamari akauari ipĩkani atão inakarinoka kamakani ĩkapani. Txĩta himinapa akauariã. Aãui hĩtaka iuaãtaã. \v 30 Hĩtxari: “Kitxakapirĩka aãtokiriakorini okana Teoso sãkire sãpiretakani. Atepitika auaãkamako iuasaaki, konimako ate okana ninoa,” hĩtxa. \v 31 Teoso sãkire sãpiretakanini okakani mekaniriakori hĩtxaua hĩte. Kotxi hĩtekara txari: “Aãtokiriakorini okana Teoso sãkire sãpiretakani.” Hĩte maerekati kamakani ninoa atokokana hĩtxa. \v 32 Hãtokiriakorini mipotorikari Teoso sãkire sãpiretakani okinina. Hĩte xipokapanikanako ãtikaka kaikotakani Teoso sãkire sãpiretakani. \p \v 33 —Imini atoko hĩtxa. Imini anaakori atoko hĩtxa hĩte. Himisiritaãkapitikako maerekani misiritikoãtaã. Himitekini !auari. \v 34 Ininiã nisãpiretai hĩte. Niokanatapanikari hĩtemoni Teoso sãkire sãpiretakani, Teoso iokanapirena imarotakani, koerekarerini pakini niokanata hĩtemoni. Txamari ãtikaka hõka, aamina ĩpiriãmitakari nopini hĩtokakitana apanakini. Apanakinipekana hĩxirokitata aiko Xoteo apotiitiniãtaãua. Eereka hãsikatikinitana ninoa ãti sitatxitimoni sikani, eereka ãti sitatxitimoni, eereka ãti sitatxitimoni hĩtxaãponãta ninoa hãsikatikinitini. \v 35 Ininiã hĩte misiritaãkako ikinika atão inakari kamakani okiko xika. Kitxakapirĩka Apeo inakorini okapeẽka. Atão inakari kamakari iua. Ikinimane okapekoni tikinimoni okapeẽka Sakariani, Parakia ãkiri. Iua Sakariani okapeẽka sikakori takikoãtaã takote Teoso misãkiretiko aikoti ãki. \v 36 Atãopitikara nisãpiretai hĩte. Kãkiti uatxa auakani apakapariko misirikaretxi ninoa erekarini okapekoni xika —itxa Xesosi sãkire. \s1 Xerosareẽ Xesosi Tiretini \r (Arókasi 13.31-35) \p \v 37 Iuaĩkana Xesosi sãkirauata: \p —Xerosareẽ auakanii, Xerosareẽ auakanii, hĩte okapekana Teoso sãkire sãpiretakani. Kai soroã hĩkiporonakana ninoa hĩtemoni Teoso iokanatakini. Kaiãokatani ninirekamari ninĩkatinii, patari oimiakori omĩkita patapi otakini atokokana nitxanakamaiko hĩte. Txamari !hãuiritano nota nĩkatinii. \v 38 Ikara atoko inakari xika haãpoko asikaãkako. Teoso !auaika hĩtekata. \v 39 Nisãpiretai. Ia õti hãtamatano, eereka !hãtamataikano. “Teoso takari erekari uaimoni ĩkarimoni, Apiananiri posotiireẽ ĩkarimoni,” hinakasaaki, iuasaakinanirako hãtamatanoko nota —itxa Xesosi. \c 24 \s1 Teoso Misãkiretiko Aikoti Irikiko \r (Marko 13.1-2; Arókasi 21.5-6) \p \v 1 Teoso misãkiretiko aikoti Xesosi potorikasaakipeka, imoianariakori apoka iuamoni. \p —Patamata. Peerepokori aikoniri —itxarina. \p \v 2 Ininiã Xesosi: \p —Ari, hãtamatatari ere aikoniri? Atãopitikara nisãpiretai hĩte. Koniko kai kaikotapani ãti kai nopini. Imakinika kai irikaãkako —itxana. \s1 Misirikaretxi Apokaenetini \r (Marko 13.3-13; Arókasi 21.7-19) \p \v 3 Iposo atoko Xesosi sari oxiratarimoni, Oriva inakorimoni. Iuaã topãka itxa. Imoianariakori sari iuamoni. Ninoanoka auari iuaãtaã. \p —Pisãpiretaua kirisaakiparako aiko Teoso misãkiretiko irikataãkako. Natokopa ininiãparako ate imarotatari pite kaiama kanapirikape pinini? Natokopa ininiãparako aimarotatari itixi xipokini õti kaiamapeka inini õti? —itxarina Xesosi. \p \v 4 Ininiã Xesosi: \p —Erepaniko. !Hãuiritapena apanakini misirienetinii. \v 5 Kotxi apokako kãkiti itomaneri “Teoso mereẽkiti nitxaua nota,” inakani. Ninoa misirienetana itomaneri. \v 6 Hĩkenakopiretariko neenamatxi ene uaimoni, õtakoxiti apaka. Iuaritika !hĩpĩkarauatape. Kotxi auapitikako neenamatxi. Txamari itixi xipokini õti !apokapanika. \v 7 Ikara inakari apisapanika, ãti uãka neenamauatako ãti uãkakata. Apanakini auĩte inirimanekata neenamauatako apanakini auĩtekata inirimane pakinikata. Ãtiãtaã kãkiti inikoriãriko natxi. Ãtiãtaã amianari inokanako kãkiti. Ãtiãtaã itixi iakeẽkatako. \v 8 Ikara atoko itxako misirikaretxi potorikini. Sito amarini tsii atoko itxako iuasaaki. \p \v 9 —Iuasaaki hĩte maĩkaãkako, himisiritiko ĩkapani. Iposo atoko oka hinaãkako. Nisãkire hãuikini xika ikinimane omanataiko hĩte. \v 10 Iuasaaki itomaneri !auikaikari Teoso sãkire. Itakanapapekarina Teoso kimapore. Imĩkapiritakakanako. Omanatakakanako. \v 11 Apokako kãkiti “Nota Teoso sãkire sãpiretakari nitxaua,” inakari. Txamari kona atão. Ninoa misirienetanako itomaneri kãkiti. \v 12 Kãkiti tiretiko poiãotako, kotxi maerekanitxi iarikako ikini itixitimoni. \v 13 Iuasaaki kãkiti mĩteenekiniãri misirikaretxi, imatakanapakaniãri Teoso sãkire, auapikako ãtipirika Teosokata. \v 14 Teoso iokanapirena erekari, Teoso auĩtetxi ininiãua, sãpiretaãkako ikini itixiti auakani, ikini kãkititi imarotiniri ĩkapani. Ikara inakari auaãka atokoikarako itixi xipokini õti apokako. \s1 Iteene Maerekanitxi Apokini \r (Marko 13.14-23; Arókasi 21.20-24) \p \v 15 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Hĩte itikariko iteene maerekati kamakari timini aiko Teoso misãkiretiko ãki. Kitxakapirĩka Tanieo inakori, Teoso sãkire sãpiretakari, sãpiretapekari ikara ene. Hĩte ia atatsopatakani, himarotariko ikara. \v 16 Ikara atoko inakari hĩtikasaaki hĩte ĩkorapokoriti Xotéia auakani, oxiratarimoni himitekako. \v 17 Ikara õti apokasaaki haãpoko nopini hãuiniã, katima hĩtxako himitekini. !Apakata haãpoko ãki hĩtii himakatxakini. \v 18 Kikio hĩparĩkauanãtakasaaki, hãapokomoni !hĩkanapiripe himãka hãpini ĩkapani. \v 19 Ikara õti apokasaaki, kamixironi, kaxitakareroni pakini iteene atatsiitariko. Pasãpaniri ninoa mitekini. \v 20 Hamanaãriko Teoso katxĩkareri mauakani himitekini õtisaaki. Hamanaãriko tomatiko õtisaaki ikara inakari mauakani ĩkapani. \v 21 Kotxi ikara mitekatxi õtisaaki kãkiti iteene atatsiitariko imisiritiko. Ikara õti apisa kãkiti !imarotari iteene imisiritiko. Itixi kamikosaakipanika !auari ikara atoko inakari misirikaretxi. Ikara mitekatxi õti napaãka atoko kãkiti !imarotaikari iteene imisiritiko. Ikara õti apiatako kãkiti misiritiko. \v 22 Teoso poiãotakari iua õti ikinipoko kãkiti mapinakani ĩkapani. Ito õti ininiã, kãkiti !auaika. Ipoiãotakari iua õti, kotxi itiretana kãkiti imereẽkini. \p \v 23 —Iuasaakiko ãti: “Ia kiki Teoso mereẽkiti aiãtapakiti inakari,” inakasaakii, !hãuikapiri. Ãtipekana: “Ikira Teoso mereẽkiti inakari,” inakasaakii, !hãuikapiri. \v 24 Kotxi apokako kãkiti paxirari kamakari, “Teoso mereẽkiti hiãtapakitino nota,” inakari, “Teoso sãkire sãpiretakari nitxaua nota,” inakari. Ninoa kamariko posotiiretxi kãkiti tsorikitaãtini ĩkapani. Inirekarina kãkiti Teoso mereẽkini imisirienetinina. \v 25 Hĩkenakota. Nõtãkikai hĩte ikara inakari apokini õti apisa. \p \v 26 —Hĩte sãpiretikosaaki: “Hĩkenakota. Teoso mereẽkiti aiãtapakiti ãparaã makipakaniãtaãpekarari,” hinikosaaki, !hĩsipe iuaã. Hĩsãpiretikosaaki: “Iriko ãkirari iua,” hinikosaaki, kona hãuikapiri. \v 27 Kotxi nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriãkasaaki, !ikara atokoni nitxa. Mẽkokari atoko itxa nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriãkasaaki, kotxi mẽkokari atokatxi pokĩkinimoni imẽkoka, isapitipo atokatxi ereẽkokinimoni, ininiã ikinimane itikariko. Iua atokokana nota hĩtari iaxitikiri napokini. Ikinimane itikanoko nota. \v 28 Aãtamatakasaakiri maiori apotiitiniua, aimarotari ipĩkari iuaãtaã auini. Iua atokokana nota kanapiriãkasaaki, ikinimane imarotari napokini. \s1 Kãkiti Itari Iaxitikiri Kanapiriini \r (Marko 13.24-27; Arókasi 21.25-28) \p \v 29 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Apikomoni nisãpiretai nikanapiriini pirena. Iua inikoriãkori napaka atoko, atokatxi piãkako. Kasiri kona ponikaikako. Iõriki iaxitikero irikako. Iaxiti iõriki auiniãtaã auakari iakeẽkatako. \v 30 Iuasaaki Teoso takaõtxikare auako iaxiti, nota hĩtari iaxitikiri kaiamapeka uai nikanapiriini himarotini ĩkapani. Ikara atoko inakasaaki, ikini kãkititi itixi auakani txiapatako, kotxi ninoa atapanoko nota kãkiti itari iaxitikiri katxiãri ãki nikatxakaãpotini. Nitapararitika napoãkatako, kotxi ikinimane auĩte nitxauako iuasaaki. Niotximerekata nikatxakaãpota. \v 31 Okenakotaãkako koitxi mitaro, trõpeta inakoro. Iuasaakipekako niokanatana ninitiriakori itixi iaõka kãkiti Teoso mereẽkini apotiitakani ĩkapani. \s1 Piko Mina Pirena \r (Marko 13.28-31; Arókasi 21.29-33) \p \v 32 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Nisãpiretai sãpirenatxi atão inakari oerekiko, piko mina pirena, nikanapiriini apiata himarotini ĩkapani. Pooĩoporipeka onakasaaki, otomorekasaaki, “Kamoĩ apokanapanoka,” hĩtxa. \v 33 Iua atokokana, ikara misirikaretxi mixikanani nisãpiretakiti hĩtikasaaki, himarotapekariko nota kaiama kanapirikapeka ninini. \v 34 Ia nisãkire atão. Itixi auakani !ixipoka ikinipoko nisãpiretakiti mapokakani apisa. \v 35 Iaxiti xipokapitikako. Ĩkoraxiti apaka xipokapitikako. Iuaritika nota sãkire !ixipoka. \s1 Kãkiti !Imarotari Xesosi Apokini Manapi \r (Marko 13.32-37; Arókasi 17.20-37) \p \v 36 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Kãkiti !imarotari ikara õti, nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriini õti. Teoso nitiriakori iaxitikini apaka !imarotari ikara õti. Nirinanira imarotari. \v 37 Nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriãkasaaki, kitxakapirĩka Noee auakasaaki atoko itxako. \v 38 Xirataãtxi apisa ikinimane nipokota, iãta itxa. Kiki, sito ĩtaniriuata. Ikara atokokanera itxa Noee maporo ãki iereẽtini õti. \v 39 Ikara apisa !imarotarina ipininina tĩkane. Mokatanitika xirataãtxi apoka, ikinikana xipoka itxana. Nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriãkasaaki, iua atokokanerako itxa, ininiã iposope hĩtxako. \p \v 40 —Iuasaaki nikanapiriini õtisaaki, ipi kiki parĩkauanãta kikio. Teoso nitiri iaxitikiri anikariko ãti, ãti kaikota itxako. \v 41 Ipi sito atarokiri kamakani, ãto anikaãkako, ãto takanapaãkako. \v 42 Ininiã iposope hĩtxako, kotxi kona himarotari hĩauĩte kanapiriini õti. \v 43 Hĩxinikariko. Kaapokori imarotaãkamariko kiĩtiriri apokini õti, !imakamako. !Auiritamariko kiĩtiriri anikiniri itii. \v 44 Kiĩtiriri apoka kãkiti miãtapakinitipanika. Iua atokokanerako nota apokako himimarotakinitipanikarako. Ininiã iposope hĩtxako nota hĩtari iaxitikiri hiãtapini —itxa Xesosi sãkire. \s1 Nitiritxi Erekari, Nitiritxi Maerekati Pakini \r (Arókasi 12.41-48) \p \v 45 —Ininiã Teoso nitiriakori erekarini hĩtxauako. Nisãpiretai nitiritxi kimaroreri inakari, kotxi iua kĩpitari ipatrãote sãkire. Iuakara ipatrãote paniãta, apanakini initiriakori inĩkatini ĩkapani. Isikakienatana ipatrãote nitiriakori, nipokori sikiko manapi. \v 46 Iua initiri poxokoniuata ipatrãote paniãtakiti iaõka ikaminiã, ipatrãote apokasaaki iposope itxa. \v 47 Atãopitikara nitxai hĩte. Iua patrão paniãtariko iua initiri ikinika inakiti inĩkatini ĩkapani. \v 48 Nitiritxi maerekatipekana xinikari: “!Katimari ikanapiriã nipatrãote,” itxa. \v 49 Ininiã apanakini nitiritxi ixiroka. Inipokota, iãta poãtakanikata. \v 50 Ininiã ipatrãote kanapiriãko imiãtapakinitipanika. Ikanapiriãko initiri mimarotakinitipanika. \v 51 Ininiã ipatrãote xirokitatariko aãpitsaã. Iposo atoko imisiritaãkako maerekanikata, “Erekapitikaua ate,” inakanikata. Iuaã kãkiti txiapata, akatsatsiriĩtaua ãtipirika. Ininiã ikara nitiritxi maerekati atoko kona hĩtxape —itxa Xesosi sãkire. \c 25 \s1 Tesi Ãtokoroakoro Pirena \p \v 1 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Ia nisãpirena oerekai Teoso auĩtetxi ininiãua. Tesi ãtokoroakoro kosekari tirikapi. Isana kimaporiã. Iãtaparina ipatrãotena. Iua inapanikako kiinirimoni ĩtanorouatini ĩkapani. \v 2 Sĩko ãtokoro kiĩkiterini, sĩko miĩkiteni. \v 3 Miĩkiteni anikari tirikapi koana, txamari !anikarina tirikapiã. \v 4 Kiĩkiterini anikari tirikapi koana. Apaka anikarina tirikapiã. \v 5 Ipatrãotena !katimari apokini. Ininiã itaponoka ininiãna, imakanãtana. \p \v 6 —Apanĩkanõka ikenakotarina: “Apokanapanoka. Hĩsapoka. Hãpiãkatari.” \p \v 7 —Ininiã ãtokoroakoro õkitikaua, tirikapi iopotokaka, sa itxana. \v 8 Ninoa miĩkiteni amanaãri kiĩkiterini tirikapiãte, kotxi miĩkiteni tirikapite oakaarita. \p \v 9 —Kiĩkiterini apakapapiretana: “Kona. Tirikapiã ate nakiti !apakata hĩte ĩkapani. Ate ĩkapaninokara apakata. Hĩsa tirikapiã vẽtxitakarimoni. Hiamotariko.” \p \v 10 —Ininiã ninoa miĩkiteni sari tirikapiã iamotinina. Ninoa sikasaaki, ipatrãotena apoka. Ãtokoroakoro iposope inakani ĩroã iuakata aapokotxi ãki ĩtanorouatakari kiiniritiã. Itore totaãka. \p \v 11 —Eereka ãtokoroakoro tirikapiã amotakani kanapiriã. Ninoa akirita: “Patrão, patrão, pimatakakinaua itore aĩroini ĩkapani,” itxana. \p \v 12 —Ipatrãotena apakapapireta: “Hĩsipeka. Atão nisãpiretai. !Nimarotai hĩte.” \p \v 13 Xesosi sãkirauata: \p —Erepaniko. Iposope hĩtxako, kotxi !himarotari nota hĩtari iaxitikiri kanapiriini õti. !Himarotari amonikitauako napokini —itxa Xesosi. \s1 Ipi Ãti Pakini Nitiritxiakori \r (Arókasi 19.11-27) \p \v 14 Xesosi sãpirenauatapanika: \p —Nikanapiriini ia atoko itxapaniko. Kiki aiamatapeka õtakoxiti ãti itixitimoni isini ĩkapani. Ininiã akiritari initiriakori. “Hinĩkatariko ikini nitii,” itxana. \v 15 Isikari initiri apia imaroretakari txineiro ota sĩko mio. Ãti initiri isika txineiro ota ipi mio. Ãti initiri poiãoka imarotakari ãtika mio txineiro ota isikari iua. Eereka sipe itxa. \p \v 16 —Sĩko mio apakapakari amotari tiitxi, eereka vẽtxita itxari. Ikara atoko ininiã apakaparo txineiro ota tesi mio. \v 17 Iua ipi ãti mio apakapakari iua atokokana itxa. Iua apakaparo ipi ipi pakini mio txineiro ota. \v 18 Iua ãtika mio txineiro ota apakapakari, ikisakari kipatxi, taka itxaro txineiro iua aariko ãki. Ikataro ipatrãote txineirote. \p \v 19 —Eereka okananixiti inaka atoko ipatrãotena kanapiriã. Akiritana: “Kiãtokopa hĩtxataro nitxineirote?” itxana. \v 20 Iua sĩko mio apakapakari minari tesi mio. Iua sãpiretari ipatrãote: “Patrão, pite sikano sĩko mio txineiro ota. Patamata. Napakapari apikomoni sĩko mio txineiro ota pite ĩkapani,” itxa. \p \v 21 —Ipatrãote apakapapiretari: “Erekapitikai pite. Erekari nitiritxi pitxaua. Erekari pinĩkatiniro nitxineirote. Erekapitikari pinĩkatiniri poiãoka nisikinii. Ininiã nauiritaiko itomaneri pinĩkatini. Ininiã pipoxokoniuatako notakata,” itxa. \p \v 22 —Iua ipi mio ota apakapakari apoka. Iminaro ipi ipi pakini mio. Isãpiretari ipatrãote: “Patrão, pite sikano ipi mio txineiro ota. Patamata. Apikomoni nota apakaparo ipi mio txineiro ota pite ĩkapani,” itxa. \p \v 23 —“Erekapitikai pite. Erekari nitiritxi pitxaua. Erekapitikari nitxineirote pinĩkatini. Erekari poiãoka pinĩkatini. Ininiã itomane nitakanapako pinĩkatini ĩkapani. Ininiã pipoxokoniuatako notakata,” itxa. \p \v 24 —Eereka iua ãtika mio txineiro ota apakapakari apoka. Iua sãpiretari ipatrãote: “Patrão, nimarotai pite. Pataparaxinirei pite. Pite amotari pikiena, kotxi kona pite takarauata. Pite apari pikiena pimaparĩkauatakaniãtaã. \v 25 Nipĩkarauatiniã, nikipataro pitxineirote kipatxi ãki. Patamata. Oia pitxineirote,” itxa. \p \v 26 —“Nitiritxi maerekati iareri pitxaua pite. Pimarotari niamotiniri nikiena, kotxi !nitakarauata. Pimarotari nota apari nikiena nimaparĩkauatakaniãtaã. \v 27 Ikara atoko ininiã, pimanirekakaniãri piparĩkauatini, kinirepa kona pisikatari nitxineirote pãkomoni? Pisikaãkamaroko, napakapamaroko apikomoni nitxineirote nikanapiriãkasaaki,” itxa. \p \v 28 Ininiã ãti ipaniãta: \p —“Pimakatxakariko iua mio ãtika mio auakiti. Tesi mio txineiro ota auakitimoni pisika. \v 29 Kotxi apikomoni isiãkako iua itomaneri auakiti, ininiã apiata auinariko iua. Iua poiãoka auakiti, inakito mixirikaãkako. \v 30 Ia ninitiri iareri hõka mapara piãkatximoni. Iuaã kãkiti txiapata. Akerakitatsiriĩta itsii xika.” \s1 Ikinimane Apotiitaãkako Xesosi Apisatoõ \p \v 31 Apikomoni Xesosi sãpirenauata: \p —Nota hĩtari iaxitikiri nikanapiriãkasaaki auĩtetxi ninakasaakiua, ikinika Teoso nitiriakorikata, niitopãkako auĩtetxi itopanere nopini. Peerekari iuasaaki. Ikinimane paxitanoko nota. \v 32 Ikini uãkati kãkiti apotiitaãkako nota apisatoõ. Iuasaaki nikaiarikitatanako ninoa. Soti auĩte, kapra pakini piratakari ipiraakori koketakaniua ikaiarikitatini atokokanera, nota hĩtari iaxitikiri kaiarikitatana ikinimane kãkiti. \v 33 Pirãtxi piratakari takiniri soti auĩte ikikomoni, itakiniri kapra isanaremoni, iua atokokanera nota hĩtari iaxitikiri takari kãkiti erekarini nikikomoni. Kãkiti maerekani nitaka nisanaremoni. \p \v 34 —Eereka nota kãkiti auĩte txanako ninoa kãkiti erekarini nikikomoni auakani: “Niri sikari erekari hĩtemoni. Hina. Hiĩroã auĩtetxi nininiãtaãua. Ia auĩtetxi nininiãtaãua maiamatapeẽkaika hĩte ĩkapani itixi kamikosaakipeka. \v 35 Mitxipeka ninatxitakasaaki, hĩte sikakienatapekano nota. Niposonatakasaaki, ãparaã hĩsikapekano. Ãti itixiti nĩkasaaki, hĩte apakapapekano nota. \v 36 Nimamãkanisaaki, mãkatxi hĩsikapekano. Namianatakasaaki, hinĩkatapekano. Kateia ãki nauakasaaki, himotikaẽtapekano. Ininiã hiĩroã,” nota kãkiti auĩte txanako kãkiti erekarini. \p \v 37 —Ininiã kãkiti atão inakari kamakani apakapapiretariko: “Apiananiri, kirisaakipa pinatxitakasaaki, asikakienatai? Kirisaakipa piposonatakasaaki, ãparaã asikai? \v 38 Kirisaakipa ãti itixiti pĩkasaaki, aãpakapai? Kirisaakipa pimamãkanisaaki, mãkatxi asikai? \v 39 Kirisaakipa pamianatakasaaki, anĩkatai? Kirisaakipa kateia ãki pauakasaaki, amotikaẽtai?” itxanonako nota. \p \v 40 —Ininiã nota kãkiti auĩte apakapapiretanako: “Atãopitikara nitxai hĩte. Kãkiti poiãori, nisãkire auiãkari, hĩtiretiniã, iuasaaki nota hĩtiretini atokokana hĩtiretari,” nitxanako ninoa. \p \v 41 —Iuasaaki nitxanako nisanaremoni auakani: “Hĩsipeka. Teoso misiritaiko hĩte, kotxi !hĩkĩpitari iua sãkire. Hĩsipeka arikatxi maxipokatimoni. Teoso kamari iua arikatxi, Satanasi misiritikoãtaã tĩkane, Satanasi nitiriakori misiritikoãtaã tĩkane. Hĩsipeka iuamoni. \v 42 Kotxi ninatxitakasaaki nipokori !hĩsikano. Niposonatakasaaki, ãparaã !hĩsikano. \v 43 Ãti itixiti nĩkasaaki, !hinirekano haãpoko napokini. Nimamãkanisaaki, kona mãkatxi !hĩsikano. Namianatakasaaki, !hinĩkatano. Kateia ãki nauakasaaki, !himotikaẽtano,” itxanako kãkiti maerekani. \p \v 44 —Ininiã ninoa apakapapiretariko: “Apiananiri, pinatxitakasaaki, piposonatakasaaki, pamianatakasaaki, pimamãkanisaaki, kateia ãki pauakasaaki, ãti itixiti pĩkasaaki, kirisaakipa ate !apakapai?” maerekani txanoko nota. \p \v 45 —Ininiã nota kãkiti auĩte apakapapiretanako ninoa: “Atãopitikara nitxai hĩte. Himanirekakanisaakiri hĩtiretiniri kãkiti poiãori nisãkire auiãkari, iuasaaki !hinirekari nota hĩtiretini,” nitxanako ninoa. \p \v 46 —Ininiã Teoso iokanatanako ninoa maerekani kamakani misiritikoãtaã. Iuaãtaã ninoa misiritaãkapikako. Imisiritikona kona xipokaikako. Kãkiti atão inakarinoka kamakani auapininiika imaxipopekaniika Teosokata —itxa Xesosi. \c 26 \s1 Xesosi Okaenetiko Pirena \r (Marko 14.1-2; Arókasi 22.1-2; Xoão 11.45-57) \p \v 1 Ikara inakari isãpiretaka atoko, Xesosi misãkiretana imoianariakori: \p \v 2 —Hĩte imarotari ipi õti napaka atoko aua Páskoa inakori kiiniriti. Iua kiiniriti auakasaaki nota hĩtari iaxitikiri nisikaãkako nimokaiakariakorimoni. Aamina ĩpiriãmitakari nopini nitakaãkako. Iua atoko ipina nitxako —Xesosi txana imoianariakori. \p \v 3 Iuasaaki sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsopareriakori, kiomãtxiakori pakini apotiitaua. Sasetotxi auĩte apiatakari Kaipasi inakori aapoko ãki apotiitauana. \v 4 Imapapiretarina Xesosi imaĩkinina ĩkapani. Inirekarina Xesosi imaĩkinina apanakini mimarotakinitika. Imisãkiretakakana Xesosi okinina ĩkapani. \p \v 5 —Kiinirisaaki !amaĩkapaniri. Amaĩkiniãri, apanakini kãkiti naiatamaua ate —itxakakana. \s1 Sito Kamariãro Mĩkaro \r (Marko 14.3-9; Xoão 12.1-8) \p \v 6 Xesosi auanãta aapokotxi Petánia inakoriãtaã. Isari Simão inakori aapokomoni. Iua Simão mitxi amianatakari, maere matati. Eereka erekapekari. \v 7 Simão aapoko Xesosi auakasaaki, sito apoka iuamoni. Ominari kopitipaki kai kamakori, kai arapástiro inakori. Kopitipaki xãpoka kamariãro. Oa pakaronero. Xesosi nipokonãtakasaaki, oa sito kitakaro kamariãro ikiiã. \p \v 8 Imoianariakori itikari Xesosi kiiã okitakiniro, ininiã ninoa naiataua: \p —Kinirepa oa ioanatataro kamariãro? \v 9 Kinirepa kona ovẽtxitataro? Ovẽtxitaãkamaroko oãpakapamaroko txineiro ito, matxineirotenimonikari osikini ĩkapani —itxakakana. \p \v 10 Xesosi imarotari ninoa ikara atoko ininina. \p —Kinirepa homanatataro oia sito? Erekari okaminano notamoni. \v 11 Auapikanako matxineiroteni hĩtekata. Kona nota auapani hĩtekata. \v 12 Oia kitakaro kamariãro nikiiã, nota iposope ninini nikatiko apisa. \v 13 Atão nisãpiretai hĩte. Teoso iokanapirena erekari sãpiretikoãtaã ikini itixiti, isãpiretaãkako apaka oia sito kitakiniro kamariãro nikiiã, ininiã kãkiti ikini itixiti auakani xinikapikaro oa —Xesosi txana ninoa. \s1 Xotasi Sari Sasetotxi Auĩteakorimoni \r (Marko 14.10-11; Arókasi 22.3-6) \p \v 14 Eereka Xesosi moianari Xotasi Isikariotxi inakori sari sasetotxi auĩteakorimoni. \p \v 15 —Xesosi nisikiniãi hĩtemoni, kiripa hĩte sikano nota? —itxana ninoa. \p Ininiã ninoa: \p —Asikaiko trĩta txineiro ota pirata kamakoro —itxana ninoa. \p Ininiã iĩkitxitarina. \v 16 Eereka Xotasi iãtapari Xesosi poiãonoka kãkitikata auakasaaki, imĩkapiritiniri ĩkapani. \s1 Páskoa Kiiniriti Kamiko \r (Marko 14.12-21; Arókasi 22.7-13) \p \v 17 Pão miãtiãkati nikiko kiiniriti potorikini õti, Xesosi moianariakori apoka iuamoni. \p —Namonipa ate maiamatari Páskoa kiiniriti pite ĩkapani? —itxarina iua. \p \v 18 —Hĩsa sitatximoni. Nisãpiretakiti iaõka hinitari kiki. Hãpokasaakiri, hĩtxariko iua: “Koerekareri txai, ipinini tĩkane kaiamapeka. Ikamariko kiiniri Páskoa inakori pite aapoko imoianariakorikata,” hĩtxako. \p \v 19 Ininiã imoianariakori kamari Xesosi paniãtakiti iaõka. Imaiamatari ikinika kiiniri ĩkapani. \p \v 20 Ĩkanõkapeka inakasaaki, Xesosi imoianariakorikata topãka inipokotinina ĩkapani. \v 21 Inipokotakasaakina, Xesosi txana: \p —Atão nisãpiretai hĩte. Ãtika hĩte sauaki mĩkapiritanoko nota. \p \v 22 Ininiã imoianariakori tsorĩkaãta. Iteene imatinaniuatana. Ãti pimaãri: \p —Apiananiri, atauako notakani? \p Iua atokokana ãtipekana: \p —Apiananiri, atauako notakani? \p Ikara atoko itxanãtana ikinikana, ipimaaãpotinirina Xesosi. \v 23 Ininiã Xesosi apakapapiretana: \p —Ia tiitxiã notakata nikakari mĩkapiritanoko. \v 24 Nota hĩtari iaxitikiri okaãkako. Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari nipinini tĩkane. Nota hĩtari iaxitikiri mĩkapiritakari iteene misiritaãkako. Erekamariko maponaniãkatika inaãkamako. \p \v 25 Ininiã Xotasi kamĩkapirireri misãkiretari Xesosi: \p —Koerekareri, atauako notakani? \p Xesosi apakapapiretari: \p —Ari, pitepitikara. \s1 Xesosi Ĩto, Iarẽka Pakini \r (Marko 14.22-26; Arókasi 22.14-23; 1 Korĩto 11.23-25) \p \v 26 Inipokonãtakasaakina, Xesosi kosekari komiri. Imisãkiretari Teoso: \p —Erekapitikari ia komiri pisikakiti atemoni —itxa. \p Eereka imaxinĩkitari, sika itxari imoianariakorimoni. \p —Apakapa, nika hĩtxako. Ia niĩto —itxana. \p \v 27 Eereka ikosekari iãkoanatxi iãriã auini. Imisãkiretari Teoso: \p —Erekapitikari ia iãriã pisikakiti atemoni —itxa. \p Eereka sika itxari iãkoanatxi ninoamoni: \p —Hĩkinika hiãtariko. \v 28 Ia niarẽka xiketakari makatxakariko kaiãopokori kãkiti maerekani. Teoso sãpiretapekari kãkiti ikamaenetakiti amaneri kãkiti ĩkapani. Ia niarẽka oerekari kãkiti, Teoso kamapekari ikamaenetakiti. \v 29 Atão nisãpiretai. !Niãtaikaroko ovapeẽ, Teoso auĩtetxi ininiãtaãua nimapokakanisaaki. Iuaã napokasaaki niãtari. Amaneri iãriãti niãtako hĩtekata —itxana imoianariakori. \p \v 30 Xipoka atoko ixikaretarina xikari Teoso ĩkapani. Eereka isana oxiratarimoni Oriva inakorimoni. \s1 Xesosi Sãpiretari Petro Kipatiniri Iua \r (Marko 14.27-31; Arókasi 22.31-34; Xoão 13.36-38) \p \v 31 Iuaã Xesosi misãkiretana imoianariakori: \p —Ia ĩkanõkati hĩkinika hĩte takanapanoko nota, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari ikara atoko inakari. Itxari: \q1 Nokariko soti auĩte piratakari, ininiã ikinika ipiraakori iarikitatako, \m itxa Teoso sãkire iõkatsopatakori. \v 32 Ininiã eereka nota nipinaãka atoko, iuaĩkana nõkitikaãkaua atoko, nisako hĩte apisa Kariréiamoni —itxa. \p \v 33 Ininiã Petro apakapapiretari: \p —Nota !nitakanapai pite. Atxiĩti ikinimane takanapai, iuaritika kona nota takanapai —itxa. \p \v 34 Ininiã Xesosi: \p —Atão nisãpiretai. Ia ĩkanõkati patari sãkirauatini apisapanikako, “!Nimarotari iua,” pitxanoko ipi ãti pakinikata. \p \v 35 Ininiã Petro: \p —Ikara atoko !nitxapanii pite. Nikipatinii apisapanikamako, nipinamako. \p Ikinika Xesosi moianariakori ikara atoko itxana. \s1 Xesosi Misãkiretiniri Teoso Xetsémani Inakoriãtaã \r (Marko 14.32-42; Arókasi 22.39-46) \p \v 36 Eereka Xesosi sari imoianariakorikata Xetsémani inakoriãtaã. Xesosi: \p —Uai hĩitopãka. Ikiraã nisako Teoso nimisãkiretini ĩkapani —itxa Xesosi. \p \v 37 Anikari Petro, Sepeteo anaakori ipi pakini iuakata isinina. Iuaã Xesosi tsorĩkaãnãta, imaromaxiretari. \v 38 Imisãkiretana ninoa: \p —Nixinire imaromaxiretari. Iteene nimaxire, ininiã okaaritano. Uai hĩkaikota. Araõkire hĩtxako —itxana ninoa. \p \v 39 Apikomoni isa, pamaka itxa, misãkireta itxari Teoso: \p —Niri, atauako apakata pimakatxakiniri nimisiritiko akamoni ĩkari? Kona ninirekari natatsiirauatini. Iuaritika pite nirekiniãri, ininiã nota apaka nirekari —itxari Teoso. \p \v 40 Iuasaaki ikanapiriã ipi ãti imoianariakori auiniãtaã. Ninoa imakanãta: \p —Petro, atauako kona hĩte mĩteenekari hĩtikapokotini ãto oaranoka? \v 41 Erepaniko. Hinirekasaakiri maerekati hĩkamini, !hĩkamapiri. Araõkire hĩtxako. Himisãkiretariko Teoso, ininiã !hĩkamari maerekati. Kãkiti xinire atxiĩti !inirekari maerekati ikamini. Txamari kãkiti ĩto tapara poiãoka, ininiã ikamari maerekati. Ininiã erepaniko —Xesosi txari Petro. \p \v 42 Iuaĩkana isa apikomoni Teoso imisãkiretini ĩkapani: \p —Niri, pinirekiniãri natatsiitiniri nimisiritiko akamoni ĩkari, ininiã nikamapitikariko pinirekakiti —itxari Teoso. \p \v 43 Iuaĩkana ikanapiriã imoianariakorimoni. Imakanãtapanikana. Itaponoka itxana. Kona iposotarina ikoatinina. \v 44 Iuaĩkana Xesosi takanapana, iuaĩkana ikanapiriã iuaãtaãkana. Iuaĩkana misãkireta itxari Teoso. Mitxi atokokana itxa isãkire. \p \v 45 Iuaĩkana ikanapiriã imoianariakorimoni: \p —Himakanãtapanika? Hĩtomanãtapanika? Nisikiko manapi apopeka. Nota hĩtari iaxitikiri nimĩkapiritaãka maerekanimoni nisikiko, inireẽkitina ikaminina ĩkapani. \v 46 Hõkitikaua. Masipeka. Hãtapa. Ikiraã ina nota mĩkapiritakari —itxana ninoa. \s1 Xesosi Maĩkiko Pirena \r (Marko 14.43-50; Arókasi 22.47-53; Xoão 18.1-11) \p \v 47 Xesosi sãkirauanãtapanika inakasaaki, Xotasi, Xesosi mitxi moianari, apoka. Iuakata ina itomaneri kãkiti, saasara mĩkani, piriri mĩkani pakini. Sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini iokanatana ninoa. \v 48 Iua Xotasi kamĩkapirireri sãpiretapekana ninoa: \p —Iuapitipanikarako napitxokapaniko. Himaĩkariko iua napitxokakiti. \p \v 49 Xotasi apoka. Xesosimonipitipo isa. \p —Ereẽkai koerekareri. \p Eereka apitxoka itxari. \v 50 Ininiã Xesosi txari Xotasi: \p —Nitiretakiti, pikamariko pinirekakiti. Nauiritai —itxari. \p Iuasaakipeka Xotasikata sikani sakata Xesosimoni, maĩka itxarina. \v 51 Ãti Xesosi moianari kosekaro saasara. Isauaãkatari sasetotxi auĩte apiatakari nitiri. Itsotakakĩpitatari. \p \v 52 Ininiã Xesosi txari: \p —Pitaka saasara mitxi oãuiniãtaã. !Pineenamauatape. Ikeekotxi himaĩkiniã, ãti õti hĩpinako ikeekotxi xika. \v 53 !Pimarotari niposotiire. Nota nirekiniãri, nakiritari niri moianatinino nota. Nakiritiniãri, iuasaakipeka iua iokanatamariko seĩ mio initiriakori nota imakatxakinina ĩkapani. \v 54 Kona nakiritari niri, kotxi Teoso sãkire iõkatsopatakori sãpiretapekari nimaĩkiko tĩkane ia atoko inakari. \p \v 55 Iuasaaki Xesosi misãkiretana iuamoni ĩkani: \p —Kinirepa himinari saasara, piriri pakini himaĩkinino ĩkapani? !Kiĩtirino nota. !Kikeekono nota. Ikiniõtika niitopãka Teoso misãkiretiko aikoti ãki noerekinii hĩte. Iuasaaki kona himaĩkano. \v 56 Ia atoko himaĩkano, kotxi kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakani iõkatsopatapekari ia atoko himaĩkinino. Ininiã Teoso sãkire iõkatsopatakori iaõka uatxa apokapeka —itxa Xesosi. Iuasaakipeka Xesosi moianariakori asikari iua, miteka itxana. \s1 Xesosi Xoteo Auĩteakori Apisatoõ \r (Marko 14.53-65; Arókasi 22.66-71; Xoão 18.12-14, 19-24) \p \v 57 Ninoa Xesosi maĩkakani anikari Xesosi Kaipasi aapokomoni. Iua Kaipasi sasetotxi auĩte apiatakari itxaua. Iuaãtaã kaiõkatsopareriakori, kiomãtxiakori pakini apotiitapekaua iuasaaki. \v 58 Ninoa anikasaakiri Xesosi, Petro sari Xesosi tikini. Ikira atoko auaãponãta. Sasetotxi auĩte apiatakari aapoko takote isa. Iĩroã pirikere ãki. Iitopãka Kaipasi nitiriakorikata. Kiatokopa inaãkapani Xesosi, ininiãra isa Xesosi tikini imarotiniri ĩkapani. \p \v 59 Kaipasi aapoko ãki Sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori, ikinika Xoteo auĩteakori pakini nitana kãkiti aãpirena kamakani Xesosi okinina ĩkapani. \v 60 Itori kãkiti sãpiretari aãpirena Xesosi ikamapiretinina. Txamari ixika !auari Xesosi okinina ĩkapani. \p Eereka apokana ipi aãpirena kamakani. \v 61 Ninoa txari: \p —Ia kiki txari: “Nota posotari aiko Teoso misãkiretiko nirikini. Ipi ãti õtisaaki niposotari iuaĩkana nõkitikiniri,” itxa isãkire. \p Kona atão ninoa sãkire. \v 62 Sasetotxi auĩte apiatakari õkitikaua. \p —Kona papakapapiretatari pitemoni apoĩrauatakani? Atãokani piposotatari ikara atoko pikamini? —itxari Xesosi. \p \v 63 Xesosi !kasãkireri. Ininiã sasetotxi auĩte apiatakari iuaĩkana misãkiretari Xesosi: \p —Uatxa nipimaãi Teoso mipĩkati apisatoõ. Atãonani pisãpiretaua. Pite, Teoso mereẽkiti pitxataua? Teoso ãkirikai pite? —itxari Xesosi, kotxi inirekari Xesosi kerokiniri isãkire. \p \v 64 —Ari, iuapitikarano. Nisãpiretaiko hĩte hĩkinika. Hãtamatariko kãkiti itari iaxitikiri topãkini Kaposotiireri kikomoni. Hãtapariko kãkiti itari iaxitikiri uai apokaãpotini katxiãri ãki —Xesosi txana ninoa. \p \v 65 Sasetotxi auĩte apiatakari kenakotari ikara Xesosi sãkire. Iuasaakipeka iua matsorãkari imãka, kotxi kona xatiki ipotxitari Xesosi sãkire. \p —Maerekati isãkire: “Teoso ãkirirano,” itxa. !Anirekaikari apanakini kamapiretiniri Xesosi. Uatxaika hĩkenakotapekari isãkire maerekati. \v 66 Kiãtokopa atxatari Xesosi? —itxana ninoa. \p —Ixika auapeka ipinini ĩkapani ininiã uatxa okaãkapitikako —ninoa txari iua. \p \v 67 Eereka ikiisokatoõtarina. Iãsokarina. Apanakini aritoõtari Xesosi. \p \v 68 —Pite Teoso mereẽkiti pininiãua, pisãpiretaua, kipa aritai? —itxarina iua. \p Inapetarina. \s1 Petro Kipatari Xesosi Imarotini \r (Marko 14.66-72; Arókasi 22.54-62; Xoão 18.15-18, 25-27) \p \v 69 Iuasaaki Petro topãkanãta mapara pirikeri ãki. Ãtokoro Kaipasi nitero sari iuamoni. \p —Pite Xesosi Kariréiakiri moianaripitikarai —otxari iua. \p \v 70 Txamari iua kipatari ikinimane apisatoõ. \p —!Nimarotari ikara atoko pinanãtakiti. \p \v 71 Ininiã isa pirikeri ĩroãnakikomoni. Iuaã ãto ãtokoropekana Kaipasi nitero atamatari iua. Ininiã osãpiretana kãkiti iuaã auakani: \p —Xesosi Nasareekiri moianaripitikara ikira —otxa. \p \v 72 Iuaĩkana ikipatari: \p —Teoso imarotari iua kiki nimimarotakani —itxa. \p \v 73 Eereka paĩtiki atoko kikiãkini iuaã auakani sari Petromoni: \p —Pite atãopitika iua moianaripitikarai, kotxi pisãkire ipinimoni. Kãkiti Kariréiakiri sãkire atokokana, Xesosi sãkire atokokana pitxa pite sãkire —ninoa txari Petro. \p \v 74 Ininiã Petro apakapapiretana: \p —Atão nisãkire minakaniãua Teoso misiritanoko. Nisãkire atãopitika. !Nimarotari iua kiki —itxama. \p Iuasaakipeka patari sãkirauata. \v 75 Ikara ikenakotakasaaki, Petro xinikari Xesosi sãkire, kotxi mitxipe Xesosi txari iua: “Patari sãkirauatini apisapanikako, ipi ãti pakinikata, ‘!Nimarotari iua,’ pitxanoko.” Ininiã Petro sipeka. Itxiapakata. \c 27 \s1 Xesosi Pirato Apisatoõ \r (Marko 15.1; Arókasi 23.1-2; Xoão 18.28-32) \p \v 1 Katimatinĩkata sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini apotiitaua. Imisãkiretakakana: \p —Kiãtokopa atxatari Xesosi aõkini? —itxana. \p \v 2 Eereka iaxirikãkitakarina Xesosi, anika itxarina Homano auĩte Põsio Pirato inakorimoni, sikanapa itxarina. \s1 Xotasi Ipinini \r (Átosi 1.15-19) \p \v 3 Xotasi, Xesosi mĩkapiritakari, kenakoenetakasaakiri Xesosi ipinini tĩkane, maerekaxiniretinoka itxa, kotxi iuaka sikari Xesosi imokaiakariakorimoni okiko tĩkane. Iuaĩkana isipikaro trĩta txineiro ota pirata kamakoro sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakinimoni. \p \v 4 —Nota kamari maerekati. Nimĩkapiritari Xesosi. Ixika !auari iua ipinini ĩkapani —itxana ninoa. \p Ininiã ninoa: \p —Pite kamakiti xikakara. Pitekara sikaua ate Xesosi. \p \v 5 Ininiã Xotasi okaro txineiro ota Teoso misãkiretiko aikoti ãki, eereka isipe ãtiãtaã. Iuaãtaã iuaka iaxirikanokitapeua, aamina poriã iaxirikaua, arõka, ipĩpe itxa. \p \v 6 Teoso misãkiretiko aikoti ãki sasetotxi auĩteakori kosekaro oa txineiro. \p —Oia txineiro kiki okiko ĩki. Ia xika ate !auiritaãka aãpotiitiniro oia txineiro ãto txineirotikata Teoso misãkiretiko aikotiãkero. \v 7 Kiãtokopa atxataro oia txineiro? —itxakakana. \p Eereka ninoa imarotape. Iamotarina kikio, tiitxi kamakari kikiote, Xoteo minakaniua ikatiko tĩkane. \v 8 Oa txineiro kiki okiko ĩki xika, Xesosi okiko ĩki xika, iua akauari takauãkataãka “Arẽkatxi Akauariti” inaãka. Uatxa akiritaãkapanika iuaãtaã “Arẽkatxi Akauariti.” \v 9 Iua atoko ininiã, kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari Xeremia inakori atão txari: \q1 Isaeo auakani iĩkitxitari trĩta ota pirata kamakoro Teoso mereẽkiti okiko ĩkapani. \q1 \v 10 Eereka isikarona oa txineiro ota tiitxi kamakarimoni, ikikiote iamotinina ĩkapani, kotxi Teoso nirekari ia atoko ikaminina, \m itxa Xeremia kitxakapirĩka. Ininiã Xeremia sãkire iaõka apopeka iuasaaki. \s1 Xesosi Pirato Apisatoõ \r (Marko 15.1-5; Arókasi 23.1-5; Xoão 18.28-38) \p \v 11 Iuasaaki Xesosi tima Homano auĩte Pirato inakori apisatoõ. Pirato pimaãri Xesosi: \p —Pitekani Xoteoakori auĩte txataua? \p —Ari, iuapitikarano —itxari. \p \v 12 Eereka sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini apoĩtari Xesosi. !Kasãkireri Xesosi iuasaaki. \v 13 Ininiã Pirato txari: \p —Atauako kona pikenakotatari apoĩtiniina? \p \v 14 Xesosi !kasãkireri, ininiã Pirato tsorĩkaãta. Ãkixinireẽ iua: \p —Kininiãpa !kasãkireri? \s1 Xesosi Okiko Nirekiko \r (Marko 15.6-15; Arókasi 23.13-25; Xoão 18.38–19.16) \p \v 15 Ikini kiiniriti Páskoa inakori, Homano auĩte sikakari ãtika kateia ãki auakari kãkiti nirekakiti. \v 16 Iuasaaki aua kateia ãki auakari Pahapasi inakori. Ikinimane imarotari iua. \v 17 Itomaneri kãkiti apotiitakasaakiua, Pirato pimaãna ninoa: \p —Ĩkiripa kateia ãki auakari hinireka nisikakini? Pahapasikani? Xesosi Teoso mereẽkiti inakorikani? —itxana ninoa. \p \v 18 Pirato imarotari Xesosi isikinina iuamoni ixikotinirina xika. \p \v 19 Iuasaaki Pirato topãkanãta kãkiti misiritiko isãpiretini pakita ãki. Iuasaaki ĩtanoro iokanapireta iuamoni. \p —Maerekati !pikamape iua kikimoni, kotxi ixika !auari pokiniri. Erekari iua. Minipani nitaponetari iua kiki, ininiã maerekaxiniretinoka nitxa —otxari. \p \v 20 Mapara sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini misãkiretana kãkiti iuaãtaã apotiitakaniua: \p —Piratomoni hĩtxako: “Pisikakariko Pahapasi. Pokãkitakariko Xesosi,” hĩtxariko —itxana kãkiti. \p Ininiã ninoa auikari isãkirena. \v 21 Eereka Pirato pimaãna kãkiti iuaã apotiitakaniua: \p —Ĩkiripa kateia ãki auakari hinireka nisikakini? \p Ininiã ninoa akirikata: \p —Pahapasira. \p \v 22 —Kiãtokopa nitxatari Xesosi, Teoso mereẽkiti inakorima? —itxa Pirato. \p Ikinikana apakapapiretana: \p —Aamina ĩpiriãmitakari nopini pitokakitariko. \p \v 23 Ininiã Pirato: \p —Kixikapa? Maerekati !ikama —itxa. \p Iuasaakipeka ninoa iteene akiripoakatana: \p —Aamina ĩpiriãmitakari nopini pitokakitariko. \p \v 24 Ininiã Pirato kona sãpiretaikari Xesosi isikakini, kotxi ninoa neenamauatanapanoka. Ikosekari ãparaã. Arokauakotaua ninoa apisatoõ. \p —Na nota xikani ia kiki ipinako. Hĩte xikakara ia kiki ipina —Pirato txana ninoa. \p \v 25 Ikinimane apakapapiretari: \p —Atãopitikara. Misirikaretxi auiniã okiko xika, ate, aamariteni pakini apakapariko iua misirikaretxi —itxana. \p \v 26 Iuasaakipeka Pirato sikakari Pahapasi. Eereka ipaniãtari Xesosi xirokitatiko aãpitsaã. Eereka isikari Xesosi isotatonemoni aamina ĩpiriãmitakari nopini itokakitinirina tĩkane. \s1 Sotatoakori Napetiniri Xesosi \r (Marko 15.16-20; Arókasi 22.63-65; Xoão 19.2-3) \p \v 27 Ininiã sotatoakori anikari Xesosi ninoa auĩte aapokomoni. Iuaã akiritarina apanakini sotatoakori, ininiã ikinimane sotatoakori ãkitari Xesosi. Inapetarina. \v 28 Imakatxakarina Xesosi mãka. Mãkatxi põkamarari ieretaka itxarina. \v 29 Eereka itakarina saporiẽta kotipiaro kamakori ikiiã. Iuako ikikomoni taka itxari aãke. Ininiã itxĩkitakarina Xesosi auĩtetxi atoko ininiãua. Eereka ikapotoreẽkauana iua apisatoõ, napeta itxarina Xesosi: \p —Aãuĩte —itxarina Xesosi inapetinina. \p —Xoteo auĩtekai pite —itxarina. \p \v 30 Ikiisokarina. Iua aãke ikosekana, arikiita itxapikarina. \v 31 Inapetarina, eereka imakatxakarina mãkatxi põkamarari. Iua nakiti imãka iuaĩkana ieretaka itxarina. Eereka mapara anika itxarina, aamina ĩpiriãmitakari nopini itokakitinirina ĩkapani. \s1 Xesosi Tokakitaãka Aamina Ĩpiriãmitakari Nopini \r (Marko 15.21-32; Arókasi 23.26-43; Xoão 19.17-27) \p \v 32 Xesosi anikaãpotakasaakina, aõkitarina Sireni sitatxitikiri, Simão inakori. Ninoa paniãtari iua, Xesosi anikakiti aamina ĩpiriãmitakari, anikini ĩkapani, kotxi Xesosi !iposotaikari anikiniri. Ininiã Simão anikari. \v 33 Apokana Kóokota inakoriãtaã. Apanakini akiritari “Kiitãtatxi” inaãka akiritiko. \v 34 Iuaã iãriãmoni ikoketarina pinĩtxi kipixiãri, sika itxarina Xesosimoni, Xesosi iãtini ĩkapani, imakini ĩkapani. Atapixiãtaãka atoko, !iãtari. \v 35 Ininiã itokakitarina Xesosi aamina ĩpiriãmitakari nopini. Inaãka atoko ikamarina sarauatxi kai soroã. Sarauatxi kãiatakani apakapari Xesosi mãka. Kitxakapirĩka Teoso sãkire sãpiretakari sãpiretapekari ikara atoko inini tĩkane. Iua txari: \q1 Ixanakarina nimãka. Sarauatxi ikamana nimãka apakapakani imarotinina ĩkapani. \m Itxa Teoso sãkire sãpiretakari kitxakapirĩka. \v 36 Sarauatxi xipoka atoko iitopãkana. Imoiaãrina Xesosi, kãkiti manikakaniri ĩkapani. \v 37 Aamina ĩpiriãmitakariã ikii nopini itakarina iõkatsopatakori: “Xesosi, Xoteoakori Auĩte,” itxa iõkatsopatakori. Ikara xika okaãka Xesosi. \p \v 38 Xesosi takote itokakitarina ipi kiĩtiririni aamina ĩpiriãmitakari nopini, ãti Xesosi kikomoni, ãti Xesosi sanaremoni. \v 39 Kãkiti iuaã napakani napetari, nokonoko itxa kiitana. Maerekaeneti isãkirepiretarina Xesosi: \p \v 40 —Pite txari: “Aiko Teoso misãkiretiko niriãka atoko, ipi ãti õtisaaki iuaĩkana nõkitikari,” pitxa. Piteka pimakatxakaua. Pite Teoso ãkiri pinakasaakiua, pikatxaka. Ikara atoko itxa sãkiretana kãkiti iuaã napakani. \v 41 Iua atokotxikana itxana sasetotxi auĩteakori, kaiõkatsoparerini, kiomãtxiakori pakini ikara atoko inapetarina Xesosi: \p \v 42 —Iua makananitapekari apanakini. Txamari iuaka !iposotari imakananitiniua. Iua Isaeo auakani auĩte ininiãua, iuaka imakatxakamauako. Ikatxakiniã, ate auikari iua sãkire. \v 43 Iua auikari Teoso sãkire. Maiãtapari. Atauako Teoso nirekari imakatxakiniri iua uatxa, kotxi iua txari: “Teoso ãkirirano nota,” itxa —itxana. \p \v 44 Kiĩtiririni iuakata tokakitakoni apaka maerekaeneti isãkirepiretarina Xesosimoni. \s1 Xesosi Ipinini Pirena \r (Marko 15.33-41; Arókasi 23.44-49; Xoão 19.28-30) \p \v 45 Apaniãxiti itixi piãka. Ipi ãti pakini oara ipiãka. \v 46 Ipi ãti pakini oarape kikatamonipeka Xesosi iteene akirikata: \p —Erii, Erii, aremaa sapakatanii. \p Ikara Epireo sãkire. Ia atatsopatakari sãkireẽ, “NiTeosone, niTeosone, kinirepa pitakanapano?” \p \v 47 Kãkiti iuaã auakani kenakotari Xesosi sãkire. Ninoa uãkatari akirinãtiniri Eríasi. \p \v 48 Ininiã ãti miteka, mapoa atoko inakari iãka itxari iãriã katxioãrimoni. Aãke mapotõkire taka, isirĩka itxamari Xesosi iãtini ĩkapani. \v 49 Txamari apanakini: \p —Kona pisikapiri. Atxiĩti Eríasi makatxakari iua —itxana. \p \v 50 Iuaĩkana Xesosi iteene akirikata. Eereka iokanatari ixinire Teosomoni, eereka ipĩpe. \p \v 51 Iuasaakipeka mãkatxi mata Teoso misãkiretiko aikoti ãki arõkakari tsorakita. Itano itsorakita. Ixitipeka apoka. Mitxi iua mãkatxi mata !auiritari kãkiti ĩroini Teosonani Auini Pakitaãtaã. Itsorakitakasaaki, itixi iakeẽkata. Kai mitari xoreka iuasaaki. \v 52 Apanakini akauari xoreka. Itomaneri kãkiti ipĩkani Teoso nakitiakori iuaĩkana õkitikapekaua. \v 53 Osipikarina akauari. Xesosi iuaĩkana õkitikaãkaua atoko, isana Xerosareẽmoni, Teoso nakiti sitatxitimoni. Iuaã itomaneri kãkiti itikana ninoa iuaĩkana õkitikakaniua. \p \v 54 Sotato auĩte, sotatoakori Xesosi moiaãkani apaka, itikarina Xesosi ipinini. Imarotarina itixi iakeẽkatini, ininiã iteene ipĩkarauatana. \p —Atãopitikara Teoso ãkiri itxaua —itxana. \p \v 55 Itoro sitoãkini ikira atoko atamanãtari Xesosi. Kariréia tõpa Xesosi potorikasaaki ninoa sitoãkini moianatari iua. \v 56 Maria Matarena inakoro iuaã aamina ĩpiriãmitakari ikira atoko auanãta apaka. Txiako, Xosee pakini inoro, Maria inakoro iuaã aua. Sepeteo anaakori inoro iuaã auanãta apaka. \s1 Xesosi Ikatiko Pirena \r (Marko 15.42-47; Arókasi 23.50-56; Xoão 19.38-42) \p \v 57 Ĩkanõka katxineiroteri Xosee inakori, Arimateia sitatxitikiri, apoka. Iua apaka Xesosi sãkire auiãkari itxaua. \v 58 Isa Piratomoni. Xesosi ĩto amanaã. Ininiã Pirato paniãtari isikiko. \v 59 Ininiã Xosee anikari Xesosi ĩto. Mãkatxi mataã iapirika itxari. Mãkatxi mata amaneri arínio inakoriã iapirikari. \v 60 Eereka taka itxari akauari ãki. Iua akauari amaneri, Xosee kisakakiti kai auĩte iriko. Ikamari iua akauari ipĩkasaaki ikatiko ĩkapani. Xesosi ĩto iriko ãki itaka atoko ikakanapiritari kai meraminapoari, itota itxari akauari iriko, sipe itxa. \v 61 Iuasaaki Maria Matarena inakoro, ãto Maria inakoro apaka topãkanãta akauari apisatoõ. \s1 Imoiaãrina Xesosi Akauari \p \v 62 Iua õti sesta veira, tomatiko õti apisa. Iua õti Xoteoakori parĩkauatapitipo, tomatiko õti imaparĩkauatakani ĩkapani. Katimatinĩkata sasetotxi auĩteakori, pariseoakori pakini sari Piratomoni. \v 63 Ninoa txari: \p —Ate xinikari iua kamisirienereri sãkire. Iua txari: “Nipĩkasaaki eereka ipi ãti pakini õtisaaki iuaĩkana nõkitikauako.” \v 64 Pipaniãtana pisotatoneakori ipi ãti pakini õti akauari imoiainina. Imamoiaãkaniãrina, imoianariakori ĩkanõka sari iuaã iĩto iĩtirĩkinina. Ininiã eereka isãpiretarina kãkiti: “Teoso õkitikapekari iua. Iuaĩkana auãki itxapeka,” itxamana ninoa imoianariakori. Ininiã ikara misirieneretxi apiatama eereka. Mitxiri misirieneretxi poiãoka —itxarina Pirato. \p \v 65 —Ininiã hanikari sotatoakori akauari moiaãkani tĩkane. Hĩsa. Hĩtotariko akauari sona —Pirato txana. \p \v 66 Ininiã isana iuaã. Akauari sona iteene itotinina ĩkapani. Itakarina Pirato takaõtxikare itore nopini. Sotatoakori iuaã kaikota. Imoiaãrina akauari. \c 28 \s1 Xesosi Iuaĩkana Auãki Inini \r (Marko 16.1-8; Arókasi 24.1-12; Xoão 20.1-10) \p \v 1 Tomatiko õti xipoka atoko, tomĩko ĩkanõkapanika Maria Matarena, oa ãto Maria pakini sari akauarimoni. \p \v 2 Ninoa saãpotakasaaki, katimaritika itixi iakeẽkata itapararitika. Iuasaaki Teoso nitiri iaxitikiri katxaka. Ikatapakiritari kai akauari tore, topãka itxa iua kai nopini. \v 3 Itoõ atokatxi iotximere atoko itxa. Imãka mapoa saro atoko itxa. \v 4 Sotatoakori, akauari moiaãkani, kikinanaãkata, ipĩkarauatinina. Irikana xitipeka. Ipĩkani atokopeka itxana. \p \v 5 Eereka ninoa sitoakoro apoka akauari. Teoso nitiri misãkiretana: \p —!Hĩpĩkarauatape. Nimarotari hĩte nitanãtiniri Xesosi, aamina ĩpiriãmitakari nopini tokakitakori. \v 6 !Auaika uai. Teoso õkitikapekari iua. Ikara iua sãpiretapekai hĩte. Uai hina. Hãtamatari iĩto mitxi auiniãtaã. \p Ininiã ninoa atamatari. \p \v 7 —Katima hĩtxako imoianariakorimoni hĩsini ĩkapani. Hĩsãpiretana: “Iuaĩkana auapeka itxa Xesosi. Teoso õkitikapekari iua. Iua sari hĩte apisapanika Kariréiamoni. Iuaã haõkitariko iua,” hĩtxako ninoamoni. Ikara atoko nitxa nisãpirena hĩtemoni —itxa Teoso nitiri. \p \v 8 Ininiã ninoa takanapari akauari. Ipĩkareritikana, ieneniritikana isana. Imitekana Xesosi moianariakorimoni õkitikiniua isãpiretini tĩkane. \v 9 Ninoa mitekaãpotakasaaki, ipixinipokoriti Xesosi tokiã ninoamoni: \p —Hĩtepini ina —itxana. \p Ininiã ninoa kapotoreẽkaua iua apisatoõ, maĩkakitita itxarina. \p —Peerekai. Apiananiri pitxaua —itxanãtana. \p \v 10 Ininiã Xesosi: \p —Kona hĩpĩkarauatape. Nitariakorimoni hĩsa. Hĩsãpiretana Kariréiamoni isinina. Iuaã aõkitanonako nota —Xesosi txana ninoa Mariaakoro. \p Ininiã ninoa sipe. \s1 Sotatoakori Xesosi Akauare Moiaãkani \p \v 11 Sitoãkini sikasaaki, ãtikaka sotatoakori akauari moiaãkani kanapiriã sitatximoni. Isãpiretarina itikakitina sasetotxi auĩteakorimoni. \v 12 Ininiã sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini apotiitaua ikara ene ixinikinina ĩkapani. Eereka isikarina itoro txineiro sotatomoni, atão imasãpiretakanina ĩkapani apanakinimoni. \v 13 Ininiã sasetotxi auĩteakori, kiomãtxiakori pakini txana: \p —Hĩtxariko apanakinimoni: “Xesosi moianariakori apoka ĩkanõka aimakasaaki. Iĩtirĩkarina Xesosi ĩto,” hĩtxako. \v 14 Hĩauĩte Pirato imarotakasaakiri himakini, ininiã ate misãkiretariko iua, ininiã kona himisiritaãka himakini xika —itxarina sotatoakorimoni. \p \v 15 Ininiã sotatoakori apakaparo txineiro, sãpireta itxarina kãkiti Xesosi moianariakori ĩtirĩkiniri Xesosi ĩto. Ikara aãpirena iaripireta Xoteoakorimoni. Uatxa apaka ikara aãpirena auiãkapanika. \s1 Xesosi Apoka Imoianariakorimoni \r (Marko 16.14-18; Arókasi 24.36-49; Xoão 20.19-23; Átosi 1.6-8) \p \v 16 Õsi pakini Xesosi moianariakori sari oxiratarimoni Xesosi paniãtinimoni Kariréia tõpamoni. \v 17 Ninoa atamatari Xesosi. Ikapotoreẽkauana iua apisatoõ. \p —Peerekai. Apiananiri pitxaua —itxanãtana. \p Txamari ãtikaka kona iteene auikari iua Xesosi ininiãua. \v 18 Xesosi apoka ninoa takote, misãkireta itxana ninoa: \p —Teoso txĩkitakano itixine auakani auĩte nininiãua. Itxĩkitakano ĩkoraxiti auakani auĩte apaka nininiãua. Ininiã ikinika posotiiretxi aua notamoni. \v 19 Ininiã nipaniãtai. Hĩsako ikini uãkati kãkitimoni ikini itixitika. Hõerekana ninoa nisãkire. Hĩpatxisatana nisãkire kĩpitakani niri uãkaã, imi uãkaã, Erekari Matamatakoti uãkaã pakini hĩpatxisatanako. \v 20 Hõerekanako ninoa ikinika nipaniãtakiti ikaminina ĩkapani. Hĩxinikariko ia. Nota ãtipirika auako hĩtekata. Hĩtekata nauiniritika itixi xipokako —itxa Xesosi sãkire.