\id MRK - Apinayé NT -Brazil 2008 (DBL 2013) 
\h Makre 
\toc1 Makre kot tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà 
\toc2 Makre 
\toc3 Mk 
\mt1 Makre 
\mt2 Makre kot tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà 
\ip Juãw Makre na pre kagàja nhĩpêx. Na pre hte ma hkwỳjê hkôt mẽ kãm Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o ri pa. Na pre ra Simãw Pêtreja hprĩ hã Tĩrtũm kapẽr o ahkre nhũm kuma nẽ mar tỳx nẽ. Hãmri nẽ mẽ pamã tanhmã Jejus ã kagà hto. Simãw Pêtre xô ri tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã kagà. Jejus kêp Tĩrtũm Kra hã hihtỳx o hihtỳx nẽ àhpumunh o àhpumunh ã nhũm pre harẽ nẽ hã kagà. Nẽ kêp mẽ pakutã nojarêt xwỳnh ã harẽ nẽ hã kagà. Ã Juãw Makreja mẽ pamã Jejus jarẽ nẽ hã kagà anẽ. 
\c 1  
\r Matêwre 3.1-10; Rukre 3.1-9; Juãw 1.6-8, 1.19-23 
\p  
\v 1 Pa Kris kôt ixkràmnhwỳjaja. E kot paj mẽ amã tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà ka mẽ kamã harẽ nẽ ama. Kêp Tĩrtũm Kra na. Tãm na pre mẽ pakaxyw ãm nẽ mẽ pahwỳr kumẽ. Tã tãm kot mẽ pahwỳr wrỳk nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho paja kot paj mẽ amã ixprĩ hã harẽ nẽ hã kagà ka mẽ kamã harẽ nẽ ama. 
\s1 Juãw Paxis kot Jejus kukamã harẽnh 
\p  
\v 2 Kormã Jejus mẽ pahwỳr wrỳk xwỳj ri na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnhjê hõ pê Ijaisja kukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ Jejus kukamã harẽnh o mõr xwỳnh Juãw Paxisja nhũm pre mããnẽn hkukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Te Tĩrtũm tãm hamaxpẽr pyràk o harẽ nẽ harẽnh o: 
\q1 E kot paj Ixkra hkukamã ma mẽ hwỳr kot harẽnh xwỳnhjê hõmẽ kê ma kutêp mẽ kãm harẽnh o ri pa. Kê mẽ kuma nẽ kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx mex o pa. 
\q1  
\v 3 Koja kukamã harẽnh xwỳnhja ma kapôt ã ri hwỳr mẽ mrar xwỳnhjê mã harẽnh o ri pa. Nẽ kỳx pê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: “E mẽ inhma. Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ Pahihti mẽ nhũm wrỳ pu mẽ pahpiitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx. Te ho mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nom pry kumrẽx o mex kêt nẽ. Ãm amnhĩ nhĩ ho tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Pahihtita kutêp. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũmja te kot pry nhĩnur nẽ krã hakỳx nẽ pry juk nhũm mẽ tee ri kot kãm hã mrar mex prãm kaprỳ pyràk. Jakamã kot kaj mẽ Pahihti nyw kutêp ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Hãmri nẽ te mẽ kot pry nhĩnur o mex nẽ ho katàt nhũm ra katàt mux nẽ nõr pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kwa kêr ka mẽ ã kutêp amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anhỹr o koja mẽ kãm harẽnh o pa. Anẽ. 
\m Na pre ã Tĩrtũm Juãw Paxis kukamã harẽnh anẽ nhũm ỹ hã kapẽr xwỳnh pê Ijaisja mẽ pamã hã kagà. 
\p  
\v 4 Tã ra kot harẽnh xà hkôt nhũm Juãw Paxisja tẽ. Hãmri nẽ kapôt ã ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ tokyx amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj rênh pa nẽ mẽ ato hkra. Pa mẽ piitã mẽ kot ra mẽ apê hkra hã mẽ apumunh kaxyw mẽ akrã kumrã. Anẽ. 
\p  
\v 5 Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ kot kapẽr mar kaxyw ma nhỹhỹnh hwỳr kapôt mã mra. Pyka pê Jutej rũm nẽ Jutej kamã krĩ pê Jerujarẽ rũm nhũm mẽ ohtô nẽ hwỳr mra. Hãmri nẽ nhỹri omu nẽ kãm: 
\p —E ixte amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj na pa awỳr amnhĩ to tẽ. Na pa hte amnhĩ tomnuj pix o ri ixpa. Tã tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ ixkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ ra inhmã amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx prãm nẽ. 
\p Anhỹr ã amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũmja kaxkwa kamã hkrĩ htã mẽ kuma nẽ amnhĩ katut kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj piitã rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã nhũm Juãw Paxis gôx kãm mẽ hkrã kumrã. Pyhti pê Jotãw kamã.  
\v 6 Juãw Paxisja hikàxpore hkêt jakamã na pre ê mex kêt nẽ pa. Ãm mẽmo mry pê kamer kĩ ho amnhĩm ê nhĩpêx nẽ hagjê nẽ hã pa. Nẽ mẽmo mry hkà ho amnhĩ pre nẽ ri pa. Nẽ mẽõ mex kur kêt nẽ ãm krit ku nẽ menh ôr o ri pa.  
\v 7 Hãmri nẽ mẽ kãm tanhmã Jejus jarẽnh to ho pa nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhma. Koja tokyx Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta mẽ pahwỳr wrỳ. Ahpumunh tỳx o kot ijakrenh jakamã na pa hte ãm kukwak ri ixpa nẽ amnhĩ tã hã ixpijaàm rãhã ho ri ixpa. Te ixkràm ã ixpijaàm o amnhĩ nhĩpêx pyràk.  
\v 8 Na pa hte gô pix o Tĩrtũm mã mẽ akrã kumrãr o ri ixpa. Nom mẽ pahwỳr wrỳk mã xwỳnhja koja mẽ awỳr Tĩrtũm Karõ rẽ nhũm mẽ akaxwỳnh mã agjê. Ka mẽ ỹ hã tãm ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\s1 Juãw Paxis kot Jejus krã kumrãr ã harẽnh 
\r Matêwre 3.13-17; Rukre 3.21-22; Juãw 1.32-34 
\p  
\v 9 Tã nhũm Jejusja tãm Juãw Paxis wỳr tẽ. Garirej kamã krĩ pê Najare rũm ma hwỳr tẽn pôj. Hãmri nhũm Juãwja hkrã hkumrã. Pyhti pê Jotãw kamã hkrã kumrã.  
\v 10 Hãmri nẽ wa gôj rũm api nẽ mỳr ri kaxkwa pumunh o xa. Nhũm kaxkwa axkjê nhũm kurũm Tĩrtũm Karõ te tuuti pyrà nẽ Jejus wỳr wrỳk o tẽ nẽ ĩkre hã xa nhũm amnhĩ tã omunh o xa.  
\v 11 Hãmri nhũm Tĩrtũm kaxkwa rũm kãm kapẽr nẽ kãm: 
\q1 E apê Ixkra mex na ka. Ãm hãmri na ka hte ixkanrẽhã amnhĩ nhĩpêx mex o apa. Inhmã ajapê kamã na ka ri apa ho apa. Anẽ. 
\s1 Jejus kot Satanasti kaga hã harẽnh 
\r Matêwre 4.1-11; Rukre 4.1-13; mããnẽn Eprêw 2.18, 4.15 
\p  
\v 12 Tã nhũm Tĩrtũm Karõja ma kapôt mã Jejus o mõ  
\v 13 nhũm kapôt ã mry xoprê kaêx ã ri mrar o hã arĩgro pê 40. Hãmri nhũm Satanasti omu nẽ ma hwỳr tẽ nẽ ri hkôt pa. Kapôt ã ri hkôt hêx rom tanhmã kãm kapẽr to nhũm kot mar nẽ hkôt amnhĩ xãm prãm xàj ma hkôt pa. Nom nhũm Jejus hkaga kumrẽx nhũm tee ri ho anhỹr kaprỳ nẽ ma akupỹm tẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja Jejus wỳr wrỳ nẽ tanhmã ho mex to. 
\s1 Jejus kot Tĩrtũm mã àpênh krax ã harẽnh 
\r Matêwre 4.12-17; Rukre 4.14-15 
\p  
\v 14 Nhũm pre ra mẽ ixpê Ijaew o amnhĩptàr xwỳnh pê Eroxja Juãw Paxis kot mẽmoj tã kãm àkjêr mỳrapê nhũm pre ra unê nẽ haxà. Tã kot haxàr jakành pê nhũm Jejus ma akupỹm pyka pê Garirej wỳr mõ nẽ kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Nẽ Tĩrtũm kot mẽ hwỳr mẽnh ã amnhĩ jarẽnh o pa. Nom te nhãm mẽhõ jarẽnh pyràk o amnhĩ jarẽ  
\v 15 nẽ mẽ kãm: 
\p —E na Tĩrtũm kãm mẽ ato hkra hprãm nẽ. Jakamã na ra kot mẽ awỳr ãm xwỳnhta mẽ nhũm mẽ awỳr wrỳ. Kwa mẽ tokyx kapẽrja ma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr. Hãmri nẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt mãn amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ kôt tep pynênh xwỳnh wa hwỳr ã harẽnh 
\r Matêwre 4.18-22; Rukre 5.1-11 
\p  
\v 16 Tã nhũm Jejus ma Garirej kamã gô rax pê Garirej mỳri mõ. Hãmri nẽ Simãw mẽ htõ Andreja wa hwỳr kato nẽ wa omu. Wa kot tep pynênh xwỳnh jakamã na pre wa gôx kãm kryhti rẽnh o xa nhũm Jejus wa hãnh tẽ nẽ wa omu.  
\v 17 Hãmri nẽ amnhĩ kôt wa kuwỳ nẽ wa kãm: 
\p —E war amnẽ ixkôt tẽ nẽ ixkôt mãn apa. War apê tep kanhêr rax o ri apa xwỳnh tã kêr ka war axàpênhta kaga nẽ hpãnhã ixkôt apa ho apa. Kot paj tanhmã war akrã hto ka wa tep pynênh pãnhã ma ri mẽ hkôt mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o ri apa. Mẽ ohtô nẽ mẽ kot war amar nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw. Jao kot kaj te war ate tep kanhêr rax nẽ Tĩrtũm mã õr pyràk o amnhĩ nhĩpêx. 
\p Anhỹr o wa kãm kapẽr.  
\v 18 Hãmri nhũm wa kuma nẽ kryhti kaga nẽ ma hkôt pa ho pa kurê kumrẽx.  
\v 19 Hãmri nẽ mẽ gô mỳri mõ nẽ Jepetew kra Xiakre mẽ htõ Juãw wa hwỳr kato nẽ wa omu. Nhũm wa kormã hipêêxà nhĩhkô hã pàr kãm kryhti ho mex o wa nhỹ nhũm Jejus wa mẽ hwỳr kato nẽ wa omu nẽ amnhĩ kôt wa kuwỳ.  
\v 20 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hkôt pa ho pa. Pàr kre kamã mẽ kãm àpênh xwỳnhjê ri hipêêxà re nẽ ma Jejus kôt pa ho pa. 
\s1 Jejus kot mẽhõ nê mẽkarõmnuti janor ã harẽnh 
\r Rukre 4.31-37 
\p  
\v 21 Hãmri nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma krĩ pê Kapanaũ hwỳr mõ hãmri nẽ hwỳr pôj. Hãmri nhũm mẽ ixpê Ijaewjê nhõ arĩgromnu pê sap kato nhũm Jejus ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ hwỳr axà. Hãmri nẽ kamã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar kaxyw axpẽn wỳr mẽ pikuprõnh xwỳnhjê jahkre ho nhỹ.  
\v 22 Nẽ mẽ ahkre mex nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: 
\p —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm hãmri na ã mẽ pamã mẽmoj jarẽnh anẽ. Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê rom àhpumunh tỳx kôt na hprĩ hã mẽ pajahkre mex nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 23 Hãmri nhũm mẽhõ myja mẽ hwỳr axà. Na pre ra mẽkarõmnuti hwỳr axà nhũm ỹ hã amnhĩ tomnuj o pa. Hãmri nẽ mẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu nẽ kãm kapẽr. Nom tãm kapẽr kêt nẽ. Mẽkarõmnuti nhỹ hã kãm kapẽr. Kàx pê kãm kapẽr nẽ kãm: 
\p  
\v 24 —Pa Jejus? Kwa tanhmã mẽ ixto hkêt nẽ. Ixte apumunh mex. Apê Najare nhõ xwỳnh tã mããnẽn apê Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh maati na ka. Tĩrtũm rũm na ka pre mẽ ixwỳr wrỳ. Kwa xà kot kaj mẽ ixto ajapêx nà? Anẽ. 
\p  
\v 25 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Tk. Kwa anhĩkrê nẽ myta kurũm akator kurê kumrẽx. Anẽ. 
\p  
\v 26 Hãmri nhũm kuma nẽ àmra htỳx kãm myja o àk tỳx nẽ kêp kato nẽ ma tẽ nhũm akupỹm mex.  
\v 27 Hãmri nhũm mẽ piitã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nẽ xatã axpẽn mã harẽnh o pa nẽ axpẽn mã: 
\p —Kokỹỹ. Jejus na pre àhpumunh tỳx kôt mẽkarõmnuti jano nhũm kuma nẽ mẽ kurũm hapôx kurê kumrẽx. Anẽ. 
\p  
\v 28 Hãmri nhũm Garirej kamã mẽ piitã ri axpẽn mã harẽnh o pa. 
\s1 Jejus kot akupỹm Simãw xupãnhgêx o mex ã harẽnh 
\r Matêwre 8.14-15; Rukre 4.38-39 
\p  
\v 29 Tã nhũm Jejus Xiakre mẽ Juãw mẽrohã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre rũm kato nẽ ma Simãw mẽ Andre wa õrkwỹ hwỳr mõ.  
\v 30 Hãmri nẽ mẽ hwỳr agjê. Nhũm Simãw xupãnhgêxja ra à nẽ hkà kagro htỳx nẽ nõ nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nhũm mẽ kãm harẽ.  
\v 31 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hwỳr axà nẽ omu nẽ hpa hã kupy nẽ kànhmã ỹr nhũm hkà hakry nẽ akupỹm mex kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kànhmã xa nẽ tẽ nẽ mẽ kãm mẽmoj nhĩpêx nhũm mẽ hkur o hkrĩ. 
\s1 Jejus kot akupỹm mẽ hkwỳjê ho mex ã harẽnh 
\r Matêwre 8.16-17; Rukre 4.40-41 
\p  
\v 32-33 Tã nhũm myt axà nhũm mẽ ohtô nẽ Simãw mẽ Andre wa õrkwỹ hwỳr mra nẽ hakwakrem Jejus ã akuprõ. Nẽ amnhĩ kôt mẽ à xwỳnhjê ho mra. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra.  
\v 34 Hãmri nhũm Jejus mẽ omu nẽ akupỹm ahpỹnhã mẽ piitã mẽ ho mex pa. Nẽ mẽkarõmnutija nhũm mẽ kurũm mẽ hapôj. Mẽkarõmnuti kot kêp Tĩrtũm Kra hã omunh tã no nhũm kapẽr nê mẽ hkurê nẽ mẽ hano nhũm mẽ kapẽr kêt rãhã mẽ kurũm hapôj nẽ ma mra. \fig Makre 1.32-34|src="LB00301B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 1:34" \fig* 
\s1 Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh ã harẽnh 
\r Rukre 4.42-44 
\p  
\v 35 Tã nhũm apkati nhũm kormã myt kator kêt ri nhũm Jejus kànhmã nhỹ nẽ tẽ nẽ kato. Hãmri nẽ ma kapôt ã ahte nhỹhỹm tẽ nẽ nhỹri Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o nhỹ. 
\p  
\v 36 Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ hkwỳjaja hkrã hapôj nẽ tee ri ixkre kamã hapêr. Hãmri nẽ hapôj nẽ ma hpry jakop o mõ.  
\v 37 Hãmri nẽ hwỳr kato nẽ omu nẽ kãm: 
\p —Pa. Kwa na mẽ piitã tee ri ajapêr. Anẽ. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tô ma pu mẽ mõ. Nom kot puj mẽ akupỹm mẽ hwỳr pamõr kêt nẽ. Kot puj mẽ hpãnhã nhãm krĩ hkwỳ hkôt mãn ri pajapôj. Pa kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ mãn. Ja kaxyw na pre mẽ awỳr inhmẽ. Krĩ piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjaja kot kapẽr mar kaxyw. Anẽ. 
\p  
\v 39 Hãmri nẽ mẽ ma axte Garirej kamã krĩ hkwỳ hkôt pa. Nẽ krĩ piitã hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Nẽ mẽ kurũm mẽkarõmnuti japôx o pa. 
\s1 Jejus kot akupỹm mẽhõ hkàmnu ho mex ã harẽnh 
\r Matêwre 8.1-4; Rukre 5.12-16 
\p  
\v 40 Tã nhũm mẽhõ hkà hkro xàpêr tỳx xwỳnhja Jejus wỳr tẽ. Hãmri nẽ hã hpijaàm kaxyw kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ kãm: 
\p —Pa Pahihti. E ot pa awỳr amnhĩ to tẽ. Akupỹm ate mẽ ixto mex kaxyw axàhpumunh tỳx jakamã kot ka akupỹm amã ixto mex prãm nẽ mãmrĩ akupỹm ixto mex. Anẽ. 
\p  
\v 41 Hãmri nhũm kuma nẽ kamã ukaprĩ nẽ hã ĩhkra xi nẽ kãm: 
\p —Nà kot paj ato mex. E akupỹm akà mex. 
\p  
\v 42 Anhỹrja kôt nhũm akupỹm hkà mex kurê kumrẽx.  
\v 43-44 Hãmri nhũm Jejus kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ hano nẽ kãm: 
\p —E kêr ka amnhĩ tã akwỳjê mã tanhmã ijarẽnh to hkêt rãhã ma patre hwỳr tẽ kê akupỹm akà mex ã apumu. Hãmri ka amnepêm Mojes kot mẽ ate akupỹm mẽ amex ã Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã karõ xwỳnhta ka kãm ho anẽ. Kê mẽ piitã akupỹm akà mex ã apumu. Anẽ. 
\p  
\v 45 Hãmri nhũm kuma nẽ ma tẽ. Nom axtem nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o ri mra. Jejus kot kãm karõ xà kuhpa hã ma mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o ri mra. Jakamã nhũm mẽ kuma nẽ piitã nhỹhỹnh Jejus wỳr mra. Mẽ ohtô rax kumrẽx nẽ hwỳr mra nhũm tee ri mẽ noo mã nhỹri krĩm pa mã. Hãmri nẽ ãm krĩ pu hã ri pa htã nom nhũm mẽ arĩ ohtô nẽ hwỳr mra. 
\c 2  
\s1 Jejus kot akupỹm ĩ kamã htyk xwỳnh o mex ã harẽnh 
\r Matêwre 9.1-8; Rukre 5.17-26; Juãw 10.37-38 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus hã apkati grêre nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma akupỹm Kapanaũ wỳr mõ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nhũm mẽ piitã nhỹri mẽhõ nhõrkwỹ kamã hpôx kôt harẽnh ma nẽ hã akuprõ.  
\v 2 Ra hã pikuprõnh rax nẽ ixkre nhĩtom pa. Nhũm mẽ hkwỳjaja kapôt ã kuhê nhũm Jejus Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ.  
\v 3 Hãmri nhũm mẽmyjaja kêp kwat nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhja mỳ nẽ Jejus kot ho mex kaxyw hwỳr o tẽ.  
\v 4 Hãmri nẽ tee ri hã mẽ pikuprõnh rax xwỳnhjê pumu nẽ nhỹhỹnh kot hwỳr o àr kaxyw tee ri amnhĩ kukamã ho ukapi ho pa. Hãmri nẽ hamaxpẽr nẽ ixkre nhĩmõk po hwỳr ho api nẽ himõk kwỳ grà nẽ hkôt ĩ kamã htyk xwỳnhta nõr xà mẽrohã hkôt Jejus wỳr haxà.  
\v 5 Hãmri nhũm mẽ kot kaxyw kãm hamaxpẽr tỳx ã mẽ omu nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —Pa? Kwa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Na pa ra anê ate amnhĩ tomnuj piitã ho ijapêx. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 6 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja tee ri ã kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ hamaxpẽr o: 
\p  
\v 7 —Tk. Kwa pẽr mẽhõ myti mũj kêp Tĩrtũm kêt tã te kapẽr pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx ã amnhĩ jarẽ. Tĩrtũm pix kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx kênã. Anẽ. 
\p  
\v 8 Nom nhũm Jejus mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm pix kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh nẽ akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex kôt mẽ hamaxpẽrja nhũm mẽ omunh mex nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ.  
\v 9 Ixte mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o ijapêx par ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ ate mẽ ano ho ja kôt ixpumunh kêt jakamã na ka htem ja hã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nom kot paj mẽ anoo mã akupỹm myja o mex. Ka mẽ ja hã ixpumu hãmri nẽ ixkôt ajamaxpẽr kurê kumrẽx.  
\v 10 Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh na pa. Ixte mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj rênh kaxyw na pre mẽ awỳr inhmẽ pa wrỳ. Tã mẽ ate ja kôt ixpumunh kaxyw kot paj mẽ anoo mã mytija ho mex. 
\p  
\v 11 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —E kànhmã xa nẽ anõr xà mỳ nẽ ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 12 Hãmri nhũm kuma nẽ kànhmã ãm kurê kumrẽx. Hãmri nẽ akupỹm mex ã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ nõr xà mỳ nẽ mẽ noo mã kato nẽ ma akupỹm õrkwỹ hwỳr tẽ. Hãmri nhũm mẽ kot omunh xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê omu nẽ no hapôx kaxyw nẽ hkôt omunh o kuhê nẽ kamã no pyma htỳx nẽ. Nẽ tee ri omu nẽ axpẽn mã: 
\p —Hêxta waa nẽ. Aa mẽ pahte ã mẽhõ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh kêt kumrẽx tã jarãhã ja pumu. Nà Tĩrtũmja ãm mex o mex. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ wỳr Rewi hwỳr ã harẽnh 
\r Matêwre 9.9-13; Rukre 5.27-32 
\p  
\v 13 Hãmri nhũm Jejus mẽ ma mra nẽ akupỹm gô rax pê Garirej wỳr mra nẽ gô mỳ ri pa. Hãmri nhũm mẽ piitã omu nẽ hwỳr mra nẽ hã akuprõ nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ.  
\v 14 Hãmri nẽ mẽ kure nẽ axte hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma axte mra nẽ nhỹri Apew kra Rewija pumu. Rõm kãm mẽ õ pahihti mã amnhĩ kwỳjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh na pre. Jakamã nhũm àpênh o nhỹ nhũm Jejus hãnh tẽ nẽ omu nẽ amnhĩ kôt kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Pa? E kwa axàpênhta kaga nẽ hpãnhã amnẽ mẽ ixkôt mãn ri apa ho apa. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kuma nẽ àpênh kaga nẽ ma hkôt mõ nẽ hkôt pa ho pa. 
\p  
\v 15 Hãmri nhũm mẽmo arĩgro hã nhũm Rewi nhõ mẽ apkur xà hã mẽõ rax nẽ. Jakamã nhũm amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr hkràmnhwỳjaja nẽ Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳ. Hãmri nhũm mẽ ma hkôt mra nẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ kuri apkur o hkrĩ. Nẽ mããnẽn mẽ kêp Rõm nhõ pahi mã mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh kwỳ nẽ mẽ ohtô nẽ mẽ kutã apkur o hkrĩ.  
\v 16 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnh kwỳ pê Parijew nhõ xwỳnhjaja mra nẽ mẽ apkur ã mẽ omu. Nẽ tee ri mẽ hkaêx ã Jejus pumu nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr agjê nẽ hã mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa na htem mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê kutã apkur kêt tã ka mẽ Jejus mẽ apimrààtã axtem nẽ mẽ kutã axàpkur o akrĩ. Mẽ ate amnhĩ to mex ronhỹx ka mẽ kutã axàpkur kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 17 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kapẽr ma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw ixte mẽ kutã ixàpkur o inhỹr kênã. Xà na hte tôtô mẽ mex xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ hkane? Nà na hte ãm mẽ à xwỳnhjê pix kane ho pa. Ra mẽ ate ja pumunh mex. Ja pyrà nẽ na pa pre mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hwỳr ixwrỳk kêt nẽ. Ãm mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê pix wỳr na pa pre wrỳ. Ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw mẽ hwỳr wrỳ nẽ jajê kutã ixàpkur o nhỹ. Mẽ ate amnhĩ tomnuj mã anhũrer nẽ hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx o apa kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ nẽ mẽ akamã ixukaprĩ ho ri mẽ akôt ixpa. Tã ka mẽ atỳx ã ixte mẽ kutã ixàpkur anhỹrja ã ixto akapẽr anẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw mẽõ kaga hã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 9.14-17; Rukre 5.33-39 
\p  
\v 18 Juãw Paxis kôt mẽ pa xwỳnhjê mẽ Parijew nhõ xwỳnhjaja na prem tõhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kamã kãm amnhĩ jarẽ. Nom nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na prem kãm amnhĩ jarẽnh prãm nẽ apkur kãm amnhĩx kãm amnhĩ jarẽnh o pa. Jakamã nhũm Ijaew kwỳjaja tee ri ja hã mẽ omu nẽ Jejus wỳr mra nẽ mẽ hã hkukja nẽ kãm: 
\p —Pa? Kwa aprĩ hã mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na hte Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Juãw Paxis kôt mẽ pa xwỳnhjaja tõhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ. No akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem àmnhĩx apkur o pa kamã kãm amnhĩ jarẽnh o pa. Kwa mo na htem mẽ uràk nẽ tõhã apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽnh kêt nẽ? Anẽ. 
\p  
\v 19 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: 
\p —Tk. Mo kaxyw kot mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Mẽ hkaprĩ hkêt kênã. Mẽ kot ixkôt pa ho pa hã amnhĩ pumunh jakamã na htem hkĩnh nẽ pa. Kormã ixte mẽ hkôt ixpa kênã kot kêt mẽ Tĩrtũm mã kapẽr kaxyw nẽ ho apkur kêt kamã kãm amnhĩ jarẽ. Xà na htem hkràmnhwỳ hã hkĩnh kaxyw hã akuprõ nẽ hkaprĩ nẽ apkur kêt nẽ mỳr o hkrĩ? Nà na htem hã akuprõ nẽ hkĩnh nẽ apkur rũnh nẽ. Ja pyrà nẽ na hte ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ixkôt kormã àmnhĩx hkĩnh nẽ apkati mẽ apkur kãm kãm amnhĩ jarẽnh o pa.  
\v 20 Nom koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja nhỹrmã tanhmã ixto hãmri nhũm mẽ rĩ kormã hkaprĩ htỳx kãm ho apkur kêt rãhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh anẽ hãmri nẽ axte mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 21-22 —Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja mẽ kot amnhĩ nhĩpêx tũm o amnhĩ pyràk jakamã na htem mẽ kot amnhĩ nhĩpêx nyw kaga. Tã ixte amnhĩ nhĩpêx nywja te kot mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm pyràk kêt jakamã na ka htem inhma nẽ ãm inhma. Kwa mẽ inhma nẽ mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm gryk ã ixkaga hkêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Jejus kêp arĩgromnu hpãm ã kot amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 12.1-8; Rukre 6.1-5 
\p  
\v 23 Tã nhũm mẽ ixpê Ijaew nhõ arĩgromnu pê sap kato nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma nhỹhỹm mõ. Ma mẽ hpur kahti hkôt nhỹhỹm mõ nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ra kãm prãm nẽ. Hãmri nẽ prãm xàj purta kamã amnhĩm mẽmo hy te kot harôj pyràk xwỳnhta kwỳ rê nẽ ma Jejus kôt hkanhar o mõ. Mẽ ixpê Ijaewjaja na pa htem axpẽn pur kãm ixpa nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.  
\v 24 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja mẽ hkôt mra nẽ tee ri ja hã mẽ omu nẽ Jejus wỳr mra nẽ mẽ hã kãm akir nẽ kãm: 
\p —Kwa jarãhã sap tã akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja mẽmo hy hkwỳ rê nẽ akôt hkanhar o pa. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ panhõ arĩgromnu hã mẽ pahte mẽmoj nhĩkẽnh nê mẽ pahkurê kênã. Kwa mẽ kãm anẽ kê mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 25-26 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa xàn ka mẽ kormã Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã pahi Tawi kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kamã harẽnh nẽ mar kêt nẽ? Kormã Apiatar kêp patre maati ri na pre Tawi hkôt ri mẽ pa xwỳnhjê mẽ prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Hãmri nhũm Apiatar mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. Mẽ kot Tĩrtũm noo mã pãwti jaxwỳr xwỳnhta nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê mẽ kurê htã nhũm mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ xàj mẽ kãm kugõ. Patre pix kot ja hkur kaxyw tã nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tã nom nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj kêt nẽ. Patre kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm õr nhũm ja hã omu nhũm ja kãm mex nẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 27 —Na pre Tĩrtũm panhĩ kumrẽx o kato nẽ kormã mẽ hkôkôt nẽ Tĩrtũm mã hamaxpẽr o hkrĩ kaxyw arĩgromnu ho kato. No na pre arĩgromnu kumrẽx o kato nẽ hpãnhã kaxyw panhĩ ho kator kêt nẽ.  
\v 28 Tã pa na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm nẽ mẽ awỳr inhmẽ. Jakamã papxipix na pa hte arĩgromnu hã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ kãm karõ ho ri ixpa. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ mẽmojta rê nẽ ixkôt hkanhar o mõ. Anẽ. 
\c 3  
\s1 Jejus kot akupỹm ĩhkra grà xwỳnh o mex ã harẽnh 
\r Matêwre 12.9-14; Rukre 6.6-11 
\p  
\v 1 Tã nhũm mẽ ixpê Ijaewjê nhõ arĩgromnu pê sapja axte kato. Hãmri nhũm Jejus Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkreja wỳr tẽ nẽ axà nẽ kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ. Nhũm mẽhõ my ĩhkra grà xwỳnhja mẽ ĩhkô hã mar o nhỹ.  
\v 2 Nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja kãm mẽ hkrãhtũmjê mã Jejus o kapẽr prãm jakamã htãnopxar o kuhê nẽ axpẽn mã: 
\p —E kwa pu mẽ jar pakuhê nẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã omu. Xà koja jarãhã ĩhkra grà xwỳnh mũj o mex nà? Jarãhã arĩgromnu kênã kot kêt kãm ĩhkra ho mex. Koja ho anẽ nẽ ra Tĩrtũm kapẽr tũm nhĩrôp xa. E pu mẽ xa nẽ hã omu. Anẽ. 
\p  
\v 3 Hãmri nhũm Jejus ĩhkra grà xwỳnhta pumu nẽ kãm: 
\p —Pa? E kànhmã xa nẽ amnẽ ixwỳr tẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kànhmã xa nẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ piitã mẽ noo mã xa.  
\v 4 Hãmri nhũm Jejus mẽ kot omunh o hkrĩ xwỳnhjê hwỳr rĩt nẽ arĩgromnu hã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhma. Tanhmã na htem arĩgromnu hã axpẽn nhĩpêx to wehe? Xà kot ka mẽ arĩgromnu hã axà htỳx nẽ amex prãm xàj ma mẽhõ hwỳr amnhĩ to tẽ nhũm apumu nẽ apkatim arĩgro mex jamãr pê akane hkêt ka ty nhũm ja amã mex nẽ? Rỳ nhũm apumu nẽ tanhmã atomnuj to nẽ akupỹm amnhĩ nê ajano nhũm ja amã mex nẽ? Nà koja ã anhĩpêx anẽ nhũm ja amã mex kêt nẽ. E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã arĩgromnu hã mẽ pahte axpẽn nhĩpêx ã mẽ pamã karõ hto? Xà kot puj mẽ hã axpẽn kãm paxukaprĩ rỳ hã mẽ pamã axpẽn kurê ho papa? Xà kot puj mẽ hã mẽmoj punuj pê mẽ utà rỳ kot puj mẽ ãm arĩgro mex pix ã mẽ utàr kaxyw arĩgro mex jamã? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. 
\p Ra kot hprĩ hã mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh mex nẽ ã hêx rom mẽ hkukjêr anẽ. Nom nhũm mẽhõ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Mẽ ãm piitã akryk mar pê omunh o hkrĩ. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm nom akryk mar o hkrĩ.  
\v 5 Hãmri nhũm Jejus tee ri mẽ ukaprĩ hkêt ã mẽ omu nẽ hkaprĩ nẽ mẽ kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ ĩhkra grà xwỳnhja mã kãm: 
\p —Tk. Mẽ kot tanhmã inhmã ujarẽnh tore hã. E anhĩhkra katàt. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm ĩhkra katàt nẽ akupỹm mex kurê kumrẽx.  
\v 6 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja tee ri ã Jejus kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ kot sap ã akupỹm myta o mex ã omu nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Nẽ hapôj nẽ ma pahi Erox kôt mẽ pa xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ kãm harẽ nẽ tanhmã hã axpẽn kukjêr to nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa tanhmã kot puj mẽ ho? Na ã kapẽr anhỹrja o mẽ pahto kapẽr punuj nẽ. Te hkĩnhã mẽ papamjaja mẽ kamã paxukaprĩ hkêt pyràk ã mẽ pajarẽ. Koja mẽ pahkwỳjaja kuma hãmri nẽ mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kaga nẽ amnhĩ kaxyw hkôt pix mã hamaxpẽr o pa. Ja pymaj kwa tanhmã kot puj mẽ ho? Anẽ. 
\s1 Mẽ ohtô nẽ kot Jejus kapẽr mar kaxyw hwỳr mrar ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 4.23-25; Rukre 6.17-19 
\p  
\v 7-8 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma akupỹm gô rax wỳr mõ nhũm mẽ ohtô nẽ omu nẽ ma hkôt mra. Pyka pê Garirej mẽ Jutej wa kurũm nẽ krĩ pê Jerujarẽ rũm nẽ pyka pê Itumêj rũm nẽ pyhti pê Jotãw nhĩkjê hã krĩ hkwỳ rũm nẽ krĩ hkwỳ pê Xir mẽ Sitõ wa pu hã krĩ hkwỳ rũm ohtô nẽ ma hwỳr mra. Na prem ra harẽnh ma nẽ nhỹhỹm mõr ã omu nẽ axpẽn mã harẽnh o: 
\p —E kwa tokyj pu mẽ ma hwỳr mẽ à xwỳnhjê o mõ kê akupỹm mẽ ho mex. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ hwỳr mẽ o mra nẽ hã pikuprõnh rax nẽ.  
\v 9-10 Hãmri nhũm Jejus akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex. Gô mỳri xa nẽ tanhmã mẽ ho mex to. Jakamã nhũm mẽ axte ohtô nẽ hwỳr mra nẽ piitã kot htok nẽ akupỹm mex kaxyw hwỳr axpẽn nhĩgã. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã: 
\p —Kwa mẽ ma mra nẽ amnẽ kanôre jêt mũj kjênh o tẽ nẽ jar inhmã anhô. Kê mẽ ixtã axpẽn nhĩgãnh o ijanênh japêr pa hwỳr axà nẽ amỳm mẽ ho hpỹnh nẽ akupỹm mẽ ho mex. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mra nẽ kãm ja o tẽ nẽ kunhô.  
\v 11 Na pre mẽkarõmnuti hkwỳja mẽ hkwỳjê hwỳr agjê. Jakamã nhũm mẽ Jejus pumu nẽ mẽkarõmnuti nhỹ hã kêp Tĩrtũm Kra hã omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ hã hpijaàm kaxyw kutã hkõnkrã ho hkrĩ nẽ mẽkarõmnuti nhỹ hã kãm kapẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa apê Tĩrtũm Kra na ka. Anẽ. 
\p  
\v 12 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ kuma. Kãm mẽkarõmnuti ã kot harẽnh anhỹr prãm kêt nẽ. Ãm mẽ piitã mẽ kot kapẽr mar nẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh pê kêp Tĩrtũm Kra hã omunhja na kãm hprãm. Jakamã nhũm mẽkarõmnuti ã harẽnh anẽ nhũm ja nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk kwa nà kêr ka mẽ tanhmã ijarẽnh to hkêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ kaxyw mẽ kêp 12 rênh ã harẽnh 
\r Matêwre 10.1-4; Rukre 6.12-16 
\p  
\v 13 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh kwỳjê mã kãm: 
\p —E pu mẽ ma mõ nẽ krãhakỳx mũj ã api. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ ma hwỳr mõ nẽ hã api  
\v 14 nhũm Jejus amnhĩ kaxyw mẽ ho 12 nẽ mẽ kurê. Mẽ kot ma ỹ hã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre  
\v 15 nẽ ỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o pa kaxyw.  
\v 16 ã mẽ hixi kot anhỹr. 
\li1 Na pre ja kêp Simãw no nhũm Jejus hpãnhã hã hixi hõ mẽ nhũm hpãnhã mããnẽn kêp Pêtre. 
\li1  
\v 17 Nẽ hkôt Jepetew kra Xiakre mẽ htõ Juãwja wa kuta. 
\li2 Hãmri nẽ kot Simãw nhĩpêx pyrà nẽ wa hã hixi hõ mẽ nhũm wa hpãnhã mããnẽn kêp Poanes. Wa kot amnhĩ prêprêk jakamã nhũm ã wa hã hixi mẽnh anẽ. 
\li1  
\v 18 Nẽ hõ pê Andreja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Andre htõ Firiptija ta. 
\li1 Nẽ hkôt Patoromewja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Matêwreja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Tomasja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Arpêw kra Xiakreja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Tatewja ta. 
\li1 Nẽ hkôt Simãw õja ta. 
\li2 Simãwja na pre kãm mẽ ixpê Ijaewjê nhõ pika pê Ijaew kĩnh tỳx nẽ. Jakamã na pre kãm nhãm pika hõ nhõ pahi kot mẽ ho amnhĩptàr prãm kêt nẽ pa. 
\li1  
\v 19 Nẽ hkôt Jut Kariotja ta. 
\li2 Kormã kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram õr mã nhũm Jejus kot amnhĩ kukamã omunh mex tã mẽ hkôt amnhĩ kaxyw kuta. 
\m à mẽ kot ỹ hã mẽ ahkre o pa kaxyw mẽ rênh xwỳnhjê nhĩxi kot anhỹr. \fig Makre 3.14-19|src="Pal08b.tif" size="col" ref="MRK 3.19" \fig* 
\s1 Jejus mẽ mẽkarõmnuti wa harẽnh 
\r Matêwre 12.22-32; Rukre 11.14-23, 12.10; Juãw 10.19-21 
\p  
\v 20 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh kwỳjê rênh pa nẽ ma amnhĩ kôt mẽhõ nhõrkwỹ hwỳr mẽ o mõ. Na prem apkur kêt ry rax nẽ ra kãm prãm tỳx nẽ nhũm ma mẽ apkur kaxyw amnhĩ kôt mẽ o mõ. Hãmri nhũm axte mẽ à xwỳnhjaja mẽ omu nẽ Jejus wỳr pikuprõnh rax nhũm mẽ tokyx apkur kêt nẽ.  
\v 21 Hãmri nhũm Jejus katorxà nẽ htõjaja tee ri mẽ apkur kêt ã mẽ harẽnh ma nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mãn ãm ra tanhmã hkrã amnhĩ to nà? Hã na mẽ kot omunh kaxyw hã hpikuprõnh rax jakamã nhũm kormã apkur kêt nẽ. E tokyx pu mẽ ma hwỳr mra nẽ omu nẽ mẽ kêp utà nẽ akupỹn amnhĩ kôt o mõ. Anẽ. 
\p  
\v 22 Rôm nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja Jerujarẽ rũm Jejus wỳr mõn pôj. Hãmri nẽ tanhmã ho kapẽr punuj to. Kêp mẽkarõmnuti hkwỳ hã hkamnhĩx jakamã harẽnh o: 
\p —Tk pẽr hinhu nhĩkôôti nhỹ hã na hte mẽ nê amnhĩ kwỳjê japôx o pa. Anẽ. 
\p Hinhu nhĩkôôti nhĩxi hõ pê Satanasti nhũm prem ỹ hã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx o pa hã hkamnhĩx.  
\v 23 Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ amnhĩ wỳr mẽ kãm hpa ho apê nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Nom amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm mẽmoj jarẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ inhma mẽ ate ixpê Satanasti hkwỳ hã ixkamnhĩx xwỳnhjaja. Xà na hte Satanasti mẽ nê amnhĩ kwỳjê janor o pa? Nà na hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ.  
\v 24 Na hte pika nhõ xwỳnhjaja axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ axpu hãmri nẽ anhgrà nẽ ma ahpỹnhã ri pa nẽ amnhĩ krã hkôt ri tanhmã amnhĩ to ho ri pa. Jakamã nhũm mẽ õ pahija mẽ hamãr o pa hkêt nẽ.  
\v 25 Nẽ krĩ nhõ xwỳnhjaja haxwỳja. Mẽ kot axpẽn to hkwỳ xwỳnhjaja koja mẽmoj tã axpẽn kãm gryk nẽ axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ hãmri nẽ anhgrà nẽ ahpỹnhã pa hãmri nhũm mẽ õ pahi tee ri kãm mẽ hamãr o pa hprãm. Mo hkwỳjaja kot kêt ri mẽ hamãr o pa? Nom tãm kot amnhĩ nê mẽ hanoore hã. Mẽ tãmjaja na prem axpẽn kãm gryk nẽ anhgrà nẽ ahpỹnhã pa.  
\v 26 Tã ja pyrà nẽ ixte Satanasti nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa ronhỹx pa ri mẽ kurũm amnhĩ kwỳjê japôx o ri ixpa hkêt nẽ. Mẽkarõmnutijaja kêp Satanasti hkwỳ kênã. Koja Satanasti ixte mẽ kurũm mẽ hapôx kaxyw tanhmã inhmã nẽ hkêt nẽ.  
\v 27 àhpumunh tỳx jakamã na hte mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pumunh tỳx o pa nhũm mẽhõ tee ri kêp mẽ utàr kaxyw. Tã ixàhpumunh tỳx o ixte hakrenh jakamã ixte kêp mẽ utàrja inhmã tanhmã kute hkêt. Na pa hte kêp mẽ utà nhũm mẽ hpãnhã ixkôt amnhĩ nhĩpêx o pa nhũm Satanasti tee ri mẽ hã ixpumunh o pa kaprỳ. 
\p  
\v 28 —Ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr. Kot kaj mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho apa. Nẽ amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx rãhã ho apa. Rỳ tanhmã akapẽr punuj to ho apa. Rỳ tanhmã Tĩrtũm o akapẽr punuj to ho apa. Tã tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ akaprĩ nẽ ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ amnhĩ katut kôt mẽ ate amnhĩ tomnuj nẽ mẽ akapẽr punuj rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Koja ho hapêx par kumrẽx.  
\v 29 Nom koja Tĩrtũm Karõ xatã mẽ amã ixto amnhĩrĩt tã ka mẽ ama nẽ ãm ama nẽ te kêp amnhĩ jamak pro pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao Tĩrtũm Karõ hã apijaàm kêt ã amnhĩ to amnhĩrĩt. Ja mỳrapê koja Tĩrtũm nhỹrmã amnhĩ xwar te mẽ apê amnhĩ jamak pro pyràk o mẽ anhĩpêx ka mẽ tee ri kãm amnhĩ kaprĩ kaprỳ. Hãmri nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa htũm xà wỳr ma apa nẽ kamã apa rãhã apa ho apa. Anẽ. 
\p  
\v 30 Mẽ kot Satanasti nhỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o pa hã hkamnhĩx jakamã nhũm pre Jejus ã mẽ kãm kapẽr anẽ. 
\s1 Jejus katorxà mẽ htõjê jarẽnh 
\r Matêwre 12.46-50; Rukre 8.19-21; mããnẽn Eprêw 2.11-12 
\p  
\v 31 Rôm nhũm Jejus katorxà mẽ htõjaja hwỳr mra no ãm kormã hwỳr gjêx kêt nẽ. Mẽ kot hã htu rax jakamã nhũm mẽ tee ri hwỳr gjêx kaxyw kormã kapôt ã kuhê. Hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê hõ mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa ma tẽn Jejus mã mẽ ijarẽ kê mẽ ixwỳr kato. Anẽ. 
\p  
\v 32 Rôm nhũm ixkre kamã mẽ hkrĩ xwỳnhjaja mẽ omu nẽ Jejus mã mẽ harẽ nẽ kãm: 
\p —Kwa Pahihti. Ota akatorxà mẽ atõjaja awỳr mra nẽ pôj nẽ tee ri awỳr gjêx mã nẽ kormã kapôt ã kuhê nẽ atã karõ. Anẽ. 
\p  
\v 33-35 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tôe pa ixkato nẽ mẽ omu. Inhmã mẽ hapêê. Nom kot kaj mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xãm nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Hã kot kaj te apê ixtõ rỳ ixkatorxà kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o pu mẽ axpẽn nhĩpêx. Pa te inhmã mẽ hapê pyrà nẽ inhmã mẽ ajapê nẽ. Anẽ. 
\c 4  
\s1 Mẽmo hy hkre xwỳnh jarẽnh 
\r Matêwre 13.1-9; Rukre 8.4-8 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus axte gô jakàx ã mẽ ahkre ho nhỹ. Hãmri nhũm mẽ axte hã htu rax jakamã nhũm tee ri mẽ omu hãmri nẽ pàr krem axà nẽ gôx kãm amỳm mẽ ahkre ho nhỹ. Nhũm mẽ piitã kỳxpê omunh nẽ mar mex o kuhê.  
\v 2 Hãmri nhũm mẽ ahkre ho nhỹ. Nom mẽ ujarẽnh pix kãm mẽ ahkre. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã hkôt amnhĩ nhĩpêx to ho paja nhũm hã kuxi nẽ mẽ kãm hã ujarẽnh o nhỹ nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 3 —E mẽ inhma. Koja mẽhõ ma pur mã mõ nẽ pur kãm mẽmo hy ho ukapêr o pa nom nhũm hy piitã amex kãm rôrôk kêt nẽ. Koja ahpỹnhã rôrôk. \fig Makre 4.1-9|src="LB00094B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 4:3" \fig* 
\v 4 Koja hkwỳ aptỳx kãm rôrôk nhũm kuwênhre omu nẽ hwỳr mra nẽ hkrẽr pa.  
\v 5-6 Nẽ koja kẽn kãm hkwỳ rôrôk hãmri nẽ higrõt kutã nojarêt nẽ higrõt pa. Nom nhũm kamã aptỳx nẽ kamã kêp pika hkryre jakamã nhũm higrõt nhũm hã myt ahpa nẽ arĩgro htỳx mẽ nhũm grà pa. Harê hkryre jakamã grà pa.  
\v 7 Nẽ koja hkwỳ mrônhĩ kamã rôrôk nẽ higrõt tã no nhũm utĩja kêp amỹtà nhũm ô hkêt nẽ. 
\p  
\v 8 —No koja hirã kamã pika mex kãm hkwỳ rôrôk. Hãmri nẽ hirã kamã rôrôk jakamã higrõt mex nẽ piitã ô rax nẽ. Kamã ô hkwỳ kêp 30 nẽ kamã hkwỳ kêp 60 nẽ kamã hkwỳ kêp 100. Ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr.  
\v 9 Kwa mẽ ama nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\s1 Jejus kot hprĩ hã mẽmo hy jarẽnh 
\r Matêwre 13.10-23; Rukre 8.9-15 
\p  
\v 10 Hãmri nhũm mẽ Jejus xujarẽnh mar pa nẽ anhgrà nẽ ma akupỹm mra nhũm hkôt mẽ pa ho pa xwỳnh pê 12 mẽ hkwỳjaja pix Jejus ri arĩk. Hãmri nẽ ujarẽnhta ã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa mon ka hte ã mẽ kãm axujarẽnh anẽ Pahihti? Na pa mẽ ixprĩ hã amar mex kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 11-12 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Tĩrtũm kãm mẽ ate aprĩ hã mar prãm jakamã kot paj ixprĩ hã tanhmã mẽ amã harẽnh to. Nà mẽ kot amnhĩ tomnu kaga nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh xà hkôt mẽ ho hkra hã harẽnhja na pa hte mẽ kãm harẽ. No mũjjaja mẽ akĩnhã mẽ kãm mar prãm kêt jakamã na pa hte mẽ kãm mẽmoj tã haxwỳ nẽ awjarẽ nhũm mẽ ãm ixujarẽnh pix ma. 
\q1 Na htem kuma nẽ ãm kuma nẽ htỳx ri hã pa. No kêp apu mẽ kãm hprĩ hã mar prãm ronhỹx mẽ ra hprĩ hã kuma nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx. Nom mẽ kãm mar prãm kêt. Anẽ. 
\m  
\v 13 Tã mẽ ate aprĩ hã ixujarẽnhja mar mex kêt jakamã tanhmã kot kaj mẽ amnhĩ to nẽ ixujarẽnh piitã ama? E kot paj ixprĩ hã mẽ amã mẽmo hyta jarẽ ka mẽ inhma. 
\p  
\v 14 —Nà mẽmo hyta te kêp Tĩrtũm kapẽr pyràk. Nẽ ahpỹnhã rôrôk xà hã pikata te kêp ahpỹnhã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar xwỳnhjê kot mar nẽ ahpỹnhã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pyràk.  
\v 15 Jakamã mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja hte kot aptỳx kãm hkwỳ rôrôk nhũm kuwênh kot hwỳr mrar nẽ hkrẽr par xwỳnhta pyràk. Jakamã na htem Tĩrtũm kapẽr ma nom nhũm Satanasti te kuwênh kot hy hkrẽr parta pyràk o mẽ hipêx. Nẽ mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr pymaj tanhmã nê mẽ hkrã hto. Jakamã nhũm mẽ Tĩrtũm kapẽr ma nom ho hamakêtkati tokyx anẽ nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. 
\p  
\v 16 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te kot kẽnre kamã hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nhũm te hã myt ahpa nhũm grà par tokyx anhỹr xwỳnhta pyràk. Na htem Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kãm mar prãm nẽ. Te hy higrõt tokyx anhỹrta pyràk.  
\v 17 Tã nhũm mẽhõ tẽ nẽ Tĩrtũm nê tanhmã mẽ kãm kapẽr to nhũm mẽ kuma nẽ hkaga. Rỳ nhũm mẽ Tĩrtũm ã tanhmã mẽ homnuj to nhũm mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ hkaga. Te mẽmo hy higrõt nẽ grà par tokyx anhỹrta pyràk. 
\p  
\v 18 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te kot mrônhĩ kamã hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nhũm mrônhĩ kot kêp àmnàr xwỳnhta pyràk. Nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm nẽ.  
\v 19 Nom mããnẽn kãm hikukrêx rax nẽ hikàxpore rax prãm jakamã ãm ja pix kukamã hamaxpẽr o ri pa. Jao ra gryk ã axte Tĩrtũm kapẽr mã hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Te mrônhĩ kot higrõt pê àmnàr nhũm ô hkêêta pyràk. 
\p  
\v 20 —No mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te hirã kamã pika mex kãm hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nẽ ô raxta pyràk. Na htem ixkapẽr ma nẽ amnhĩ krã him hagjênh tỳx nẽ. Nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri pa. Te mẽmo hy hkre kamã ô hkwỳja kêp 30 nẽ kamã kêp 60 nẽ kamã kêp 100ta pyrà nẽ Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho pa. E ã ixujarẽnhja kot anhỹr. Anẽ. 
\s1 Kanê hpimxur ã harẽnh 
\r Rukre 8.16-18, 8.24-25; Matêwre 13.10-15, 25.14-30 
\p  
\v 21 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ kãm: 
\p —Xà na htem kanê hpôk nẽ poti ho hpro rỳ hitom kãm par krak ri unhwỳ? Nà na htem hpôk hãmri nẽ kỳx pê mẽmoj nhĩmõk ã unhwỳ.  
\v 22 Ja pyrà nẽ mẽ piitã kot hkwỳjê pê tanhmã hamaxpẽr punuj to ho hpimxur prãm tã tee ri kot ho hpimxur prãm kaprỳ. Koja nhỹrmã mẽ hamaxpẽr piitã amnhĩ to amnhĩrĩt pa. Nẽ mẽmoj piitã ra hpimxur mex tã koja nhỹrmã amnhĩ to amnhĩrĩt pa. Te mẽ kot kanê hpôk nẽ kỳx pê unhwỳr nhũm amnhĩrĩt mex pyràk. Ja pyrà nẽ na pa hte Tĩrtũm kapẽr o ri ixpimxur o ixpa hkêt nẽ. Na pa hte ixprĩ hã mẽ amã harẽnh mex o ixpa.  
\v 23 Kwa mẽ ixujarẽnhja ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ.  
\v 24 Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —Nẽ kêr ka mẽ axpẽn kãm axukaprĩ ho ri tanhmã axpẽn to mex to ho ri apa. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ apyrà nẽ mẽ akamã ukaprĩ pê mẽ ato mex o pa.  
\v 25 Koja mẽhõ inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to pa ja hã omu nẽ kot inhmã àpênh mexta pãnhã ho mex nẽ. No koja inhmã àpênh mex kêt pa ja hã omu nẽ hã ho mex kêt nẽ. 
\p —Nẽ koja mẽhõ kãm ixkapẽr mar prãm nom kormã hprĩ hã mar mex kêt tã arĩ mar o pa nẽ gaa nẽ mar tỳx o mõ. No koja kuma nẽ ãm kuma hãmri nẽ gaa nẽ hã no hkêt. Anẽ. 
\s1 Pur kãm mẽmo hy hkre xwỳnh jarẽnh 
\r Matêwre 13.24-30 
\p  
\v 26 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: 
\p —E pa mẽ amã tanhmã mẽ kot ixkapẽr mar tỳx xwỳnhjê jarẽnh to ka mẽ inhma. Koja mẽhõ ixkapẽr mar tỳx nẽ ra hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Hãmri nẽ hamaxpẽr nyw o hamaxpẽr o pa nẽ amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o pa. Te mẽ hpur kãm mẽhõ kot mẽmo hy hkre xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na hte hyja kre ho pa.  
\v 27 Hãmri nẽ hkre hpa nẽ kamàt mẽ õt o hikwỹ nẽ arĩgro mẽ mẽmoj tã àpênh o pa. Rãhã nhũm mẽmo hyja arĩ hikwỹ ho hikwỹ hkêt nẽ. Koja amnhĩ nhĩpêx õ ho amnhĩ nhĩpêx nẽ higrõt kato nẽ hprêk. Kre xwỳnh kot tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã omunh kêt tã nhũm kãm hprêk. 
\p  
\v 28 —Na hte hpõm hapôx o pa nẽ higrõt o pyka kahte. Hãmri nẽ hprêk nẽ hô axpôt nẽ gaa nẽ hpãnhã ô. Hãmri nẽ hkamrêk pa nẽ xa.  
\v 29 Hãmri nẽ mẽ kot hikẽnh mã mex nẽ nhũm kot hkre xwỳnhta omu nẽ amnhĩm hamỳnh pa. Tã mẽ kot ixkapẽr mar mex xwỳnhjaja te mẽmo hy ra higrõt kator nẽ hprêk nẽ hô pipôt nẽ ô xwỳnhta pyràk. Nẽ uràk nẽ amnhĩ nhĩpêx õ ho amnhĩ nhĩpêx o pa. Anẽ. 
\s1 Jejus te kot mẽmo hy pyràk ã kot amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 13.31-32; Rukre 13.18-19 
\p  
\v 30-32 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: 
\p —Tĩrtũm kot mẽ awỳr ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽnh ã ijarẽnhja. Te ixte mẽmo hy pixire pyràk. Koja mẽhõ mẽmo hy hõ pixire nẽ hkre nhũm ra higrõt. Nẽ gaa nẽ hprêk. Hãmri nẽ hpa anhgrà nhũm kuwênhre hwỳr mra nẽ hôptĩ kamã amnhĩm haê nhĩpêx. Mẽmo hyta grire htã nhũm hkre nhũm higrõt nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Tã kot paj nhỹrmã urà nẽ ixpyxi htã kot paj pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ omunh mex rãhã ho ri ixpa. Anẽ. 
\p à na pre Jejusja hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã amnhĩ tã kuxi nẽ ujarẽnh anẽ.  
\v 33 Mẽ kãm ujarẽnh kãm mẽ ahkre ho pa. Te nhãm mẽmoj jarẽnh pyrà nẽ amnhĩ tã haxwỳ nẽ harẽ. Mẽ kot tanhmã mar to hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to.  
\v 34 Na pre ãm ujarẽnh pix kãm mẽ kãm kapẽr mar prãm kêt xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh rãhã ho pa. No mẽ kot hkôt pa ho pa xwỳnhjê mã nhũm hprĩ hã ujarẽnh jarẽ nhũm mẽhprĩ hã mar mex nẽ. 
\s1 Jejus kot kôk o pinhkrênh ã harẽnh 
\r Matêwre 8.23-27; Rukre 8.22-25 
\p  
\v 35 Tã nhũm amỹkry nhũm Jejus arĩ pàr kre kamã nhỹ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: “E pu mẽ ma xarmã mõ.”  
\v 36 Anẽ hãmri nẽ mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjê re nẽ pàr mã agjê nẽ ma xarmã mõ. Garirej rũm kato nẽ ma xarmã pika hõ hwỳr mõ. Nhũm pàr kwỳja ma mẽ hkôt mõ.  
\v 37-38 Nhũm Jejus ra õtxwa nẽ tẽ nẽ pàr kre kamã hkrã japar xà hã hkrã xi nẽ ra õt tỳx nẽ nõ. Nhũm kôk àpêr tỳx nẽ nhũm gô kànhmã harĩ nẽ axpẽn tak. Ra ri xatã axpẽn tak nẽ pàr kre kamã axkapĩ nhũm ra mẽ kêp àr o mõ. Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus wỳr hprõt nẽ kumra nẽ kãm: 
\p —Kwa kànhmã nhỹ Pahihti. Kot puj mẽ jarãhã pahtyk pa. Anẽ. 
\p  
\v 39 Hãmri nhũm hkrãkato nẽ kànhmã nhỹ nẽ kôk mẽ gôta pumu nẽ wa kãm kapẽr o: 
\p —E kwa wa anhĩkrê. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm gô mẽ kôk hpinhkrênh kurê kumrẽx. 
\p  
\v 40 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —Hêxta waa nẽ. Kormã mẽ ate amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mẽ wa inhmã ajamaxpẽr tỳx kêt. Hã na ka mẽ ri amã ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr. Anẽ. 
\p  
\v 41 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ tee ri axpẽn pumunh pê omunh o kuhê. Hãmri nẽ axpẽn mã: 
\p —Kokỹỹ. Jejus kêp mẽ panhĩõ hkêt. Mẽ pahtõ kot pu te kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ kôk mã pakapẽr nhũm anhĩkrê? Nà mẽ pakurom àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. Anẽ. 
\c 5  
\s1 Jejus kot mẽhõ nê mẽkarõmnuti janor ã jarẽnh 
\r Matêwre 8.28-33; Rukre 8.26-34 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã mõ nẽ xarmã Geras wỳr pôj.  
\v 2-4 Hãmri nẽ pàr rũm hapôj nhũm mẽhõ myja Jejus pumu nẽ hwỳr tẽ. Mẽkarõmnuti kot hwỳr àr nhũm ỹ hã oprê htỳx kumrẽx. Hãmri nẽ hkwỳjê hkàx ã kapôt ã mẽ hã pika kamã ri hkênh nẽ pa ho pa. Nhũm mẽ xatã kàx o hte hpre nẽ hpa hpre htã no nhũm kurê.  
\v 5 Nẽ kamàt kãm nẽ arĩgro hã àmra htỳx o mrar pê kẽn o amnhĩ tak o mra. Mẽ hã pyka kamã nẽ kapôt ã hixêt ã amnhĩ tak tỳx rãhã ho mra. \fig Makre 5.1-20|src="LB00303B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 5:5" \fig* 
\v 6 Tã amỳm Jejus pumu nẽ hwỳr hprõt nẽ hã hpijaàm kaxyw kutã hkõn krã ho tẽm nẽ hparpê nhỹ.  
\v 7-8 Hãmri nhũm omu nẽ nê mẽkarõmnuti mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa kurũm akato nẽ ma tẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kuma nẽ tanhmã myta o nhũm tãm mẽkarõmnuti nhỹ hã Jejus mã kapẽr nẽ àmra kamã kãm: 
\p —Pa Tĩrtũm Kra Jejus? Mo kaxyw na ka ixwỳr tẽ? Kwa tanhmã ixto hkêt nẽ nà? 
\p  
\v 9-10 Anẽ nhũm kãm: 
\p —Tanhmã na anhĩxi te? Anẽ. 
\p Nhũm kãm: 
\p —Nà ixpê Mẽohtôhti. Mẽkarõmnuti ohtô nẽ kot ixwỳr gjêx jakamã na htem ã inhĩxi jarẽnh anẽ. Kwa nê mẽ ijanor kêt nẽ nà? Anẽ. 
\p  
\v 11-12 Hãmri nhũm mẽkarõmnuti tãm amnhĩ to kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Kwa kêr ka jahti nê mẽ ijapôx japêr nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak o mẽ pa htũm xàta wỳr mẽ ixrẽnh kêt nẽ. Hagrô hkwỳ mũj wỳr mãn mẽ ixrẽ pa mẽ hpãnhã hwỳr mãn hagjê? Anẽ. 
\p  
\v 13 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tôe. Mẽ tãm hwỳr mra. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽmyta pê hapôx pa nẽ ma hagrô hwỳr mrar kurê kumrẽx nẽ mẽ kãm gjêx pa nhũm myja akupỹm tãm hkrã. No nhũm hagrôja mẽkarõmnuti pymaj amỹra nẽ axkahkũm nẽ hprõt nẽ himô hã krã hixêt ã axpum rôrôk nẽ gôx kãm mrõ nẽ hpikaprãr pa. Ohtô rax kumrẽx. Kêp 2.000 tã hpikaprãr pa.  
\v 14 Hãmri nhũm hagrô jamãr o ri mẽ pa xwỳnhjaja tee ri ja hã omu nẽ ma mẽ õ patrãw wỳr akupỹm mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o hprõt nẽ mra. Hãmri nẽ mẽ kãm ujarẽnh pa.  
\v 15-16 Nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ ma Jejus wỳr mra nẽ hkaxpa nẽ kuri myta pumu. Nhũm ra akupỹm tãm hkrã nẽ ê kamã tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ nhỹ. Nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja mẽ kãm ujarẽnh pa nhũm mẽ kuma nẽ myta pumu hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o kãm Jejus puma nẽ.  
\v 17 Hãmri nẽ amnhĩ nê kãm kapẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa mẽmo kaxyw na ka mẽ ixwỳr rê? Mẽ ma akupỹm amrar tokyx anẽ. Anẽ. 
\p  
\v 18 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ akupỹm pàr wỳr agjê nhũm akupỹm mex xwỳnhta tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ hkôt hkrà.  
\v 19 No nhũm Jejus kãm: 
\p —Nà kot kaj mẽ ixkôt amõr kêt nẽ. Ma akupỹm anhõ krĩ hwỳr mãn tẽ nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kot akupỹm ato mex ã amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Anẽ. 
\p  
\v 20 Hãmri nhũm kuma nẽ ma akupỹm tẽ. Hãmri nẽ õ pyka pê Tekap kãm mẽ kãm Jejus kot tanhmã ho mex to hã harẽnh ri mẽ hkôt pa nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kuma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. 
\s1 Jejus kot akupỹm mẽhõ ho mex nẽ akupỹm mẽhõ ho htĩr ã harẽnh 
\r Matêwre 9.18-26; Rukre 8.40-56 
\p  
\v 21 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽrohã akupỹm xarmã mõ nẽ rê. Hãmri nẽ pàr nhô nẽ api nẽ gô mỳri kuhê nhũm pika nhõ xwỳnhjaja Jejus pumu nẽ hã pikuprõnh rax nẽ.  
\v 22-23 Hãmri nhũm mẽhõ my pê Jajtija hwỳr tẽ nẽ kutã hkõnkrã ho htẽm nẽ nhỹ. Kêp Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre jamãr xwỳnh maati na pre. Nhũm hkra nija kêp à htỳx nẽ htyk kaxyw nẽ nõ. Kormã nyw. Kormã hã amgrà pê 12 pix tã ra kêp htyk kaxyw. Hãmri nhũm Jajtija tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ ma Jejus wỳr tẽ nẽ hpar pê hkõn krã ho tẽm nẽ ho hwỳr kãm hihtỳx nẽ kãm: 
\p —Pa akupỹm mẽ ixto mex xwỳnh maati. E awỳr na pa tẽ. Na ra ixkra ixpê htyk kaxyw. Pa tee ri omu nẽ kaxyw amã ijamaxpẽr nẽ awỳr tẽ. Jakamã kwa ma ixkôt inhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ inhmã omu nẽ hã anhĩhkra xi nẽ akupỹm inhmã ho mex. Anẽ. 
\p  
\v 24 Hãmri nhũm kuma nẽ ma hkôt tẽ. Nhũm mẽ ohtô nẽ axpẽn nhĩgãnh nẽ axpẽn kujahêk o wa hkôt mra.  
\v 25 Nhũm mẽhõ nija haxwỳja wa hkôt tẽ. Na pre hte hkamrô hkryre rãhã ho pa hã ra hã amgrà kêp 12.  
\v 26 Nẽ tôtô mã amnhĩrer rax nẽ nhũm mẽ tee ri kot ho mex kaxyw nom xatã hkane kaprỳ. Hãmri nhũm ra hikàxpore kêp hapêx nhũm arĩ ãm rãhã nẽ pa.  
\v 27-28 Hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus jarẽnh ma nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Ma kot paj ma hwỳr tẽ nẽ kêp ê pix kupênh tã akupỹm inhmex japêr. Ma kot paj ho anẽ. 
\p Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ ma mẽ hkôt hwỳr htẽm kurê kumrẽx. Nhũm mẽ ohtô raxja kaêx ã mẽ hkôt hwỳr tẽ. Hãmri nẽ katut kôt kêp ê nhĩrê kupê.  
\v 29 ãm ê pix kupênh tã akupỹm mex ã amnhĩ pumunh kurê kumrẽx.  
\v 30 Hãmri nhũm Jejus kot kêp ê kupênh ã amnhĩ tã omu nẽ hêx rom xa nẽ mẽ ho hakẽx nẽ amnhĩ tã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ atõ na ka ri amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx pê ixpê ixê kupê? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ piitã kuma nẽ tee ri axpẽn pumu nẽ kãm amnhĩ tã aprã.  
\v 31 Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja kãm: 
\p —Mẽ kot apê amnàr griã kot ka kêt ri mẽhõ kot apê hkupênh xwỳnh ã ri mẽ hkukja. Kwa mãn ãm mẽhõ amarĩ apê hkupê. Anẽ. 
\p  
\v 32 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà na amarĩ ixpê hkupênh kêt nẽ. Na amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr tỳx pê ixpê hkupê. Tã na ixàhpumunh tỳx xà ho akupỹm mex. Nom ra ixte mẽhõ kot ixpê hkupênh xwỳnhta pumunh jakamã na pa ixêx rom ã amnhĩ tã ri mẽ hkukjêr anẽ. E kwa mẽ atõ inhmã amnhĩ jarẽ. Anẽ. 
\p  
\v 33 Hãmri nhũm nija kuma nẽ tee ri kêp kot amnhĩ to hpimxur prãm. Hãmri nẽ hpijaàm nẽ hwỳr htertet o tẽ nẽ kutã hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ kãm: 
\p —Ma pa na pa inhmã inhmex prãm xàj apê axê kupê. Tã na pa akupỹm inhmex. Anẽ. 
\p  
\v 34 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: 
\p —Tỳ. Nà ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx kôt ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã na ka akupỹm amex. Kot kaj axte akamrô rãhã ho ri apa hkêt nẽ. E mãmrĩ ajamakêtkati nẽ ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ ma akupỹm tẽ. 
\p  
\v 35 Rôm nhũm Jajti mã mẽ àpênh xwỳnhjaja õrkwỹ rũm ma õ patrãw kutã mra nẽ wa hkaxpa nẽ Jajti mã kãm: 
\p —Kwa na ra akra apê ty. Mo kaxyw kot ka kêt amnhĩ kôt Jejus o mõ? Kwãr mãmrĩ ma akupỹm awjanã nẽ tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 36 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ Jajti mã kãm: 
\p —Kwa tee ri akra hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm kaxyw inhmã mãn ajamaxpẽr tỳx rãhã nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 37-40 Hãmri nhũm mẽ axte mõ nẽ mẽ õrkwỹ hwỳr pôj nẽ mẽ omu. Nhũm mẽ ra hã htu rax nẽ mỳr o hkrĩ. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nẽ kot mẽ hkra htyk kumrẽx ã omunh tã mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ hãmri amỳr kêt nẽ. Na nireta htyk kêt nẽ. Na ãm gõr nẽ nõ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kot ra htyk ã omunh mex jakamã kuma nẽ ãm kuma nẽ axtem nẽ ri axpẽn mã hã hpẽr o axkẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ hanor pa nẽ hitom kãm htyk xwỳnh wỳr àr kaxyw nẽ amnhĩ kôt Juãw nẽ Xiakre nẽ Simãw Pêtre nẽ kaxyw htyk xwỳnh katorxà nẽ hipêêxà pix amnhĩ kôt mẽ ho axà.  
\v 41 Hãmri nẽ htyk xwỳnhta wỳr tẽ nẽ hpa hã kupy nẽ kãm kapẽr nẽ kãm: 
\p —Pa? E kwa kànhmã nhỹ. Anẽ. 
\p Nom amnhĩ kapẽr kãm harẽ nẽ kãm: 
\p —Tarit kũm. Anẽ. 
\p  
\v 42 Hãmri nhũm kànhmã ỹr kurê kumrẽx nẽ kànhmã xa nẽ ri mra. Na pre ra hprêk nẽ ty. Na ra hã amgrà kêp 12 tã ty nhũm Jejus akupỹm ho htĩr nẽ kànhmã ỹr nhũm kànhmã xa nẽ ri mra.  
\v 43 Hãmri nhũm kuri omunh xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê omu nẽ kamã no pyma nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx. Hãmri nhũm Jejus katorxà mẽ hipêêxàja wa kãm: 
\p —E mãn ra kãm prãm nẽ. Wa tokyx kãm mẽmoj japêr kê kukrẽ. Nom kêr ka wa inhmar kumrẽx. Kêr ka wa akupỹm ixte ho htĩr ã ri mẽ kãm ijarẽnh o ri apa hkêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. 
\c 6  
\s1 Najare nhõ xwỳnhjaja kot Jejus kaga hã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 13.53-58; Rukre 4.16-30; Juãw 1.11 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus ma õ krĩ pê Najare hwỳr ma akupỹm mõ nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma hkôt mõ.  
\v 2 Hãmri nẽ hwỳr pôj. Nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kator jakamã nhũm Jejus ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ. Hãmri nẽ kamã mẽ ahkre ho nhỹ nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kapẽr mex ã kuma nẽ tee ri axpẽn pumunh pê hamaxpẽr o hkrĩ. Jejus kêp mẽ hkwỳ hã hkamnhĩx nom nhũm mẽ kurom àhpumunh tỳx nẽ kapẽr mex jakamã nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hamaxpẽr o hkrĩ. Hãmri nẽ axpẽn mã: 
\p  
\v 3 —Kwa kêp mẽ panhĩõ htã tanhmã kot we amnhĩ to nẽ ã àhpumunh tỳx kôt mẽ pamã kapẽr anẽ nẽ ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa? Mẽ panoo mã na pre hprêk. Kêp pĩ kuprãr xwỳnh Juje mẽ hprõ Marir wa hkra na. Nẽ htõ Xiakre nẽ Juje nẽ Simãw nẽ Jutja ra mẽ pahte mẽ kêp htõ hã omunh mex. Nẽ htõxjaja jar mẽ pakamã pa nhũm mẽ pahte mẽ omunh mex kênã kot kêt we mẽ kurom ã àhpumunh tỳx anẽ. Anẽ. 
\p Anhỹr o axpẽn mã harẽ. Hãmri nẽ kamã gryk nẽ hkaga  
\v 4-6 nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Hêxta waa nẽ. Mẽ kãm amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr prãm kêt kumrẽx. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja na htem krĩ hkwỳ kamã kãm mẽ mar prãm nẽ. Nom õ krĩ kamã mẽ kot karàre rũm hprêk o mõr kãm omunh xwỳnhjaja na htem kuma nẽ ãm kuma. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm tee ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax prãm kaprỳ. Nẽ ãm mẽ à xwỳnhjê ho grêre nẽ mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ akupỹm mẽ ho mex. Hãmri nẽ mẽ kurũm kato nẽ ma krĩ hkwỳ hkôt ri Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho pa. 
\s1 Jejus kot mẽmoj tã mẽ kêp 12jê mã karõ hã harẽnh 
\r Matêwre 10.5-15; Rukre 9.1-6, 10.1-12; mããnẽn Atre 13.50-51, 18.6 
\p  
\v 7 Tã nhũm Jejus amnhĩ wỳr mẽ kot ỹ hã mẽ ahkre ho pa xwỳnh pê 12jê hwỳ. Ra kot amnhĩ kaxyw mẽ rênh xwỳnhtaja nhũm amnhĩ wỳr mẽ kuwỳ. Hãmri nẽ axpẽn kaxyw mẽ ho axkrut nẽ mẽ kurê nẽ mẽ kãm mẽ àpênh ã karõ nẽ ma mẽ hkwỳjê hwỳr mẽ kurẽ. Nẽ mẽ kãm: 
\p —E kêr ka mẽ ma mẽ pahkwỳjê hwỳr mra nẽ inhỹ hã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Nẽ mẽ kurũm mẽkarõmnuti japôx o ri mẽ hkôt apa.  
\v 8-9 Nom kêr ka mẽ amnhĩ kôt akukrêx rax nẽ ri apa hkêt nẽ. Nẽ kawà htu nẽ ho ri apa hkêt nẽ. Nẽ amnhĩ kôt axàpkur xà ho ri apa hkêt nẽ. Rỳ akàxpore rax nẽ ri ho apa hkêt nẽ. Ãm mẽ anhõ kamis nẽ mẽ apar kà ho pixire nẽ agjê nẽ ri hã apa. Nẽ mẽ amnhĩ kaxpar xà hã mẽ anhõ kô pix o apa. Mẽ ã anhỹ kamã mẽ hkôt ri apa anẽ. 
\p  
\v 10 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri krĩ hõ hwỳr pôj. Nẽ apôx xà kamã mẽhõ nhõrkwỹ kamã hkôt ri apikamẽnh tãmtã kurũm akupỹm ajapôj nẽ ma hpãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr apa. Nom atỳx ri nhãm mẽ hwỳr amrar nẽ nhãm mẽ hwỳr amrar kêt nẽ. 
\p  
\v 11 —Nẽ koja mẽ nhỹri mẽ akapẽr kaga ka mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ kamã ama hãmri nẽ tokyx mẽ kurũm ajapôj nẽ ma apa. Nẽ anojarêt nẽ mẽ noo mã akuhê nẽ amnhĩ par ã awjagrô kapĩ. Mẽ kot Tĩrtũm kaga hã amnhĩ pumunh nhũm kot amnhĩ pyrà nẽ mẽ hkaga hã omunh kaxyw ka mẽ ã mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hãmri nẽ hpãnhã ma nhỹhỹm apa. 
\p  
\v 12 Anhỹr o mẽ kãm mẽ àpênh ã karõ. Nhũm mẽ kuma nẽ hapôj nẽ ma mẽ hkwỳjê hkôt pa. Ma krĩ piitã hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa nẽ mẽ kãm: 
\p —E kwa mẽ tokyx amã ate amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj Tĩrtũm kôt mãn amnhĩ xunhwỳ. Anẽ. 
\p  
\v 13 Hãmri nẽ mẽ nê mẽkarõmnuti jano. Nẽ akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex kaxyw mẽmo htwỳm o mẽ hkrã gregrer nẽ Jejus nhỹ hã akupỹm mẽ ho mex. 
\s1 Mẽ kot Juãw Paxis pĩr ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 14.1-12; Rukre 9.7-9 
\p  
\v 14 Tã nhũm mẽ piitã Jejus jarẽnh ma nẽ axpẽn mã tanhmã harẽnh to ho pa. Nom ahpỹnhã tanhmã harẽnh to. Na prem kamã harẽnh o: 
\p —Nà Juãw Paxis pimrààta na. Pẽr akupỹm htĩr jakamã na hte ã mẽ kot aa mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Anẽ. 
\p  
\v 15 Nẽ kamã axtem harẽnh o: 
\p —Nà tãm kêt. Pẽr finat Eris na. Anẽ. 
\p Nẽ kamã axtem harẽnh o: 
\p —Nà tãm kêt. Pẽr Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ na. Te kot amnepê mã mẽ kot Tĩrtũm nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o kot amnhĩ nhĩpêx kênã. 
\p Anhỹr o ahpỹnhã harẽ.  
\v 16 Hãmri nhũm Ijaew o amnhĩptàr xwỳnh pê Erox ãxipasja mẽ kot ã harẽnh anhỹr ã mẽ kuma nẽ Juãw Paxis mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà pẽr Juãw Paxista na. Ixte mẽ kãm hã ixàmnênh nhũm mẽ kot inhmã mut krãhyr xwỳnhta mãn ra tanhmã amnhĩ to nẽ akupỹm htĩr. Anẽ. 
\p  
\v 17-20 Na pre ra pahi Erox ãxipasja htõ Pirip pê hprõ Eroxis pytà nẽ ho hprõ nhũm hkra niti mẽ wa hwỳr ahpa. Hãmri nhũm Juãw Paxisja tee ri ja hã pahihti Erox ãxipasja pumu nẽ hã kãm akir nẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa Tĩrtũm kêp ja omnuj. Ra kot ja nê mẽ pahkurê htã ka axtem nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. 
\p Anhỹr jakamã nhũm hprõ Eroxisja amnhĩ tã kuma nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Nẽ kãm hpĩr prãm nẽ. No nhũm pahi Erox ãxipas kãm hpĩr prãm kêt nẽ. Juãw Paxis kot Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx nhũm kot hã omunh mex jakamã kãm hpĩr prãm kêt nẽ. Juãw na pre hte xatã kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Nhũm pahihti Erox ãxipasja kormã hprĩ hã mar mex kêt tã hã hpijaàm nẽ kãm mar prãm nẽ. Nom nhũm hprõ kãm hpĩr prãm jakamã nhũm kêp mẽ kãm hã amỹnê nhũm mẽ ma o tẽ nẽ haxà nhũm mex nẽ mẽ hagjênh xà kamã hkrĩ ho krĩ. 
\p  
\v 21-24 Tã nhũm jãã nhũm pahi Erox ãxipas kator ã arĩgro kato nhũm mẽ piitã hwỳr mra nẽ hã akuprõ nẽ hã hkĩnh nẽ hã apkur o hkrĩ. Õ kôwenatôjaja nẽ hkràmnhwỳjaja nẽ krĩ hkwỳ kamã mẽõ pahijaja nhũm mẽ ohtô nẽ hã akuprõ nẽ hã hkĩnh. Hãmri nhũm hprõ Eroxis kra nitija mẽ hwỳr axà nẽ mẽ kãm gre. Mẽ kot omunh nẽ kamã hkurẽ pix kaxyw mẽ noo mã hpijaàm kêt nẽ ã mẽ kãm grer anẽ. Hãmri nhũm pahi Erox omu nhũm ja kãm mex nẽ nhũm mẽ piitã hkĩnh nẽ kamã nopyma nẽ. Nẽ grer kãm hpijaàm kêt nẽ tanhmã mẽ kãm grer to nhũm mẽ omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nhũm pahi Erox ãxipasja kãm: 
\p —Nà ãm hãmri. Na ka mẽ inhmã agrer mex nẽ. Jakamã kwa mãmrĩ mẽmoj tã ixwỳ. Amã mẽmoj prãm xà hkôt inhmã mẽmoj jarẽ pa amã kugõ. Ãm hãmri na pa amã amnhĩ jarẽ. Na pa Tĩrtũm noo mã ã amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Ka mamrĩ ixkukrêx mex kwỳ hã ixwỳ pu axpẽn mã ho axkjê. E mẽmo na amã hprãm? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kuma nẽ ma katorxà hwỳr tẽ nẽ kãm harẽ nẽ kãm: 
\p —Xê mẽmoj tã kot paj we kuwỳ? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kuma nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Ma ãm hãmri koja mẽ tã jarãhã inhmã Juãw Paxis pĩ. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ hkrata mã kãm: 
\p —Ma Juãw Paxis krã hã kot kaj awỳ kê mẽ amã kugõ ka man ixwỳr o tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 25 Hãmri nhũm kuma nẽ akupỹm pahi hwỳr axà nẽ kãm: 
\p —Ma Juãw Paxis krã kot kaj inhmã agõ. Pasiiti kamã axà nẽ inhmã agõ pa ma amnhĩm o ixtẽm kurê kumrẽx. Ãm ja pix na inhmã hprãm. Anẽ. 
\p  
\v 26 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ hkaprĩ nẽ. Nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Hêxta waa nẽ. Inhmã hpĩr prãm kêt. Nom ra ixte ixkutã mẽ hkrĩ xwỳnhjê noo mã inhmã kãm mẽmoj prãm xwỳnh nhõr ã amnhĩ jarẽnh nhũm ixte kãm õr ã amnhĩ jarẽnh nhũm mẽ piitã mẽ kot inhmar jakamã tanhmã kot pa we amnhĩ to nẽ kêp nê? Nà pa nê hkêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 27 Hãmri nẽ õ pôristijê mã kãm: 
\p —E mẽ ma Juãw Paxis wỳr mra nẽ mut krãhta nẽ pasiiti kamã hkrã xà nẽ akupỹn o tẽ nẽ kãm agõ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hagjênh xà hwỳr mra nẽ Juãw wỳr axà hãmri nẽ mut krãhta.  
\v 28 Hãmri nẽ pasiiti kamã hkrã xà nẽ akupỹm o tẽ nẽ kot hã hwỳr xwỳnh mã kugõ nhũm kumỳ nẽ ma katorxà hwỳr o tẽ nẽ kãm kugõ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm Juãw Paxis kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri harẽnh ma nẽ hkaprĩ htỳx nẽ. Hãmri nẽ pahi Erox ãxipas wỳr mra nẽ ĩ hã kuwỳ nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kumỳ nẽ ma o mra nẽ kẽn kre kamã haxà. 
\s1 Jejus kot mẽ ho 5.000 nẽ mẽ kãm õ hã harẽnh 
\r Matêwre 14.13-21; Rukre 9.10-17; Juãw 6.1-14 
\p  
\v 30 Tã hãmri nhũm mẽ kot Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja akupỹn Jejus wỳr mõn pôj nẽ kãm amnhĩ jarẽ. Tanhmã mẽ kot mẽ ahkre hto ho pa nẽ tanhmã mẽ ho mex to ho pa hã kãm amnhĩ jarẽnh pa. 
\p  
\v 31 Tã nhũm mẽ piitã axpẽn pãnhã kot Jejus mar kaxyw mẽ hwỳr mra nhũm mẽ kormã apkur kêt nẽ. Jakamã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã: 
\p —E ma pu mẽ awrã kaprỳ hwỳr mõ nẽ nhỹri pahkrĩ nẽ pakôkôt nẽ apku. 
\p  
\v 32 Anẽ hãmri nhũm mẽ gôx kãm kanôre wỳr agjê nẽ ma ahte xarmã awrã kaprỳ hwỳr mõ.  
\v 33 Nhũm krĩ hkwỳ nhõ xwỳnhjaja mẽ omu hãmri nẽ nhỹhỹm mẽ mõr xà hã mẽ omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ krĩ hkwỳ rũm ma mẽ ĩhkrep mra nẽ mẽ kãm amnhĩ to wa nẽ pôj nẽ mẽ kutêp hkrĩ.  
\v 34 Hãmri nhũm mẽ mõ nẽ mẽ hwỳr pôj nẽ kre kura nẽ kanôre nhô. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr api nẽ mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Hêxta waa nẽ. Na mẽ omnu nẽ pa. Te mẽ kêp ôwêhti jamãr xwỳnh kêt nẽ htỳx ri pa xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Mẽhõ kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ tanhmã mẽ ho mex to ho pa? Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kamã ukaprĩ nẽ xa nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre rax nẽ. 
\p  
\v 35-36 Tã nhũm myt àr kaxyw nhũm hkôt mẽ kot pa ho pa xwỳnhjaja hwỳr mra nẽ kãm: 
\p —Kwa hãmri na ra amỹkry htỳx nẽ. Mẽ hano kê mẽ ma nhỹri krĩ hkwỳ hwỳr mra nẽ tokyx amnhĩm mẽmoj japrô nẽ kuku nẽ hikwỹ nẽ gõr. Mo jar kapôt ã mẽ apkur xà? Anẽ. 
\p  
\v 37 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa nà mẽ kamjaja mẽ kãm mẽmoj gõ kê mẽ kuku. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa mo mẽ kaxyw mẽ pakàxpore rax? Kot pu mẽ pakàxpore ho 200 nẽ ho mẽ kãm mẽmoj japrôr tã nom nhũm mẽ ãm ho hkryre nẽ kuku nẽ ho õhy htu hkêt nẽ. Mẽ ohtô rax kumrẽx kênã. Anẽ. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà kot puj mẽ kãm mẽmoj japrôr kêt nẽ. No mẽ panhõ pãwtita? Tanhmã na arĩ kute? E mẽ atõ tẽ nẽ omu nẽ akupỹn tẽ nẽ inhmã harẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm ja ma tẽ nẽ omu nẽ akupỹn tẽ nẽ kãm: 
\p —Nà pãwti ãm kêp 5 pix. Nẽ kaxyw tep ãm pijakrutre. Anẽ. \fig Makre 6.30-44|src="HK00155B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 6:38" \fig* 
\p  
\v 39 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tôe. Mẽ kãm anẽ kê mẽ ahpỹnhã ri hije nẽ hkrĩ. Anẽ. 
\p  
\v 40 Hãmri nhũm mẽ piitã ahpỹnhã kêp 50 nẽ hije nẽ hkrĩ hpa. 
\p  
\v 41 Nhũm Jejus pãwti mẽ tepta jamỳ nẽ kànhmã kaxkwa hwỳr rĩt nẽ Tĩrtũm mã kupẽ nẽ kãm harẽ nẽ kãm: 
\p —Pa Papaj? Nà ka na apê mẽ inhmã mẽ inhõ ho apa xwỳnh jakamã amex o amex. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm ho hkry hpa nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ ô ri ho mra nẽ ho mẽ hipêx pa. Pãwti mẽ tepta nhũm mẽ ho mẽ hipêx pa.  
\v 42-44 Nhũm mẽ piitã apkur mex nẽ. Mẽõja mẽ kêp grire htã nhũm Jejus tanhmã mẽ kãm ho rax to nhũm mẽ ohtô rax tã piitã kuku nẽ ho õhy htu hpa. Mẽmyjaja kêp 5.000 nẽ kaxyw mẽ hprõ nẽ mẽ hkrajaja nhũm mẽõja ho mẽ hipêx pa nhũm arĩ hakrêx prã. Jakamã nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja akupỹm hakrêx o pikuprõnh pa nẽ ho kawà o 12 nẽ ho nỳt. 
\s1 Jejus kot gô krãhkà hã htẽm ã harẽnh 
\r Matêwre 14.22-33; Juãw 6.15-21 
\p  
\v 45-46 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —E mẽ kanôre mã axà nẽ ma akupỹm ixkukamã krĩ pê Petsêj wỳr rê. Pa jajê jano hãmri nẽ ma tẽ nẽ nhỹri Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ nẽ rĩ ma mẽ akôt tẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kanôre mã gjêx pa nẽ ma mõ nhũm Jejus mẽ kot mar xwỳnhjê janor pa nẽ ma hixêt prêk ã api nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o nhỹ. 
\p  
\v 47 Tã nhũm kamàt nhũm arĩ ahte kỳxpê nhỹ. Nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kormã kanôre kamã mõ.  
\v 48 Hãmri nhũm Jejus amỳm mẽ omu nhũm kôk ra mẽ kutã àpêr tỳx kumrẽx nhũm mẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx nẽ tee ri rrẽmti ho gô rẽnh nhĩpêx o hkrĩ. 
\p Tã nhũm ra krãhyre kà nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh pa nẽ kànhmã xa nẽ ma mẽ hkôt tẽ. Nom kanôre kamã htẽm kêt nẽ gô krãhkà hã xa nẽ mẽ hwỳr hpar o tẽ.  
\v 49-50 Hãmri nẽ mẽ hwỳr kato nẽ mẽ kamã hamak kaxyw hêx rom kot mẽ hakrenh mã. Nhũm mẽ amnhĩ wỳr omu nẽ mẽkarõ hã hkamnhĩx nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ umaj htertet nẽ àmra rax nẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa mẽ amã ma hkêt nẽ. Pa na pa mẽ akôt tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 51 Hãmri nẽ mẽ hwỳr kanôre hkrem axà nhũm kôk xàpêr tỳxta hapêx. Hãmri nhũm mẽ Jejus kamã no pyma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: 
\p —Kokỹỹ. Tanhmã na we amnhĩ to nẽ gô krãhkà hã hpar o man mẽ pahkôt tẽ mẽ pahwỳr àr mẽ nhũm kôk hapêx par kurê kumrẽx. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ tee ri kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã hamaxpẽr o hkrĩ.  
\v 52 Kormã mẽ kot hprĩ hã Jejus tanhmã kute hã omunh kêt jakamã. Tĩrtũm pyrà nẽ àhpumunh o àhpumunh ã omunh mex kêt jakamã tee ri pãwti grêre ho mẽ hipêx par nẽ gô krãhkà hã htẽm nẽ kôk o pinhkrênh ã omu nẽ tee ri ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã hamaxpẽr. 
\s1 Kenẽjare kamã Jejus kot akupỹm mẽ ho mex ã harẽnh 
\r Matêwre 14.34-36 
\p  
\v 53 Tã nhũm mẽ xarmã rê nẽ krĩ pê Jenẽjare hwỳr pôj. Hãmri nẽ kanôre nhô  
\v 54 nẽ api nẽ kuhê nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja Jejus pumunh kurê kumrẽx nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa pẽr Jejusta na mõ. Nà tãm kênã. Anẽ. 
\p  
\v 55 Hãmri nẽ hkĩnh nẽ ma kape hã mẽ à xwỳnhjê hkôt mrar kurê kumrẽx nẽ mẽ harir xà rãhã mẽ hamỳ nẽ akupỹm Jejus wỳr mẽ o mra. Nhỹri hpôx xà kamã omu nẽ hwỳr mẽ o mra. 
\p  
\v 56 Na pre htem ã Jejus nhĩpêx anẽ. Jakamã nhũm hte ma nhỹhỹm mra. Krĩ rũnh kôt mra nẽ krĩ hkryre hkôt mra nhũm mẽ omu nẽ hwỳr mẽ à xwỳnhjê ho mra nẽ mẽ ho kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Pa? Kwa kê jajaja akupỹm mex kaxyw apê axê pix kupê nà? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tôe. Nà kwãr mẽ mãmrĩ hkupê. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kot kêp ê kupênh xwỳnh piitã akupỹm mex pa. 
\c 7  
\s1 Mẽ higêt hkôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê jarẽnh 
\r Matêwre 5.21-48, 15.1-20 
\p  
\v 1-4 Tã nhũm Mojes kapẽr o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnh kwỳjaja Jerujarẽ rũm Jejus wỳr mõ. Hãmri nẽ hã akuprõ nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omunh o kuhê. Ijaew na prem mẽ hkukamã mẽ higêtjê kapẽr kôt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Jakamã mẽ uràk nẽ apkur kaxyw nẽ xatã amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê nẽ rĩ kormã apku. No mẽ amnhĩ nhĩhkra grã pix kuhõnh nẽ hkrĩ nẽ apkur kêt nẽ. Kuhõnh japjê nẽ kormã hkrĩ nẽ apku. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh ã amnhĩ kamnhĩx jakamã na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nẽ nhỹri amnhĩm mẽõ hkwỳ japrô nẽ akupỹm õrkwỹ hwỳr o mra nẽ haxwỳ nẽ mẽ higêt pyrà nẽ wỳr japjê rũnh kumrẽx nẽ rĩ kormã apku. Nẽ mẽ uràk nẽ poti nẽ gôj nẽ papêre hkre kahõnh japjê rũnh nẽ rĩ kormã kamã õ nhĩpêx. Mẽ higêt pyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh prãm xàj. Nom nhũm Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjaja na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Na prem apkur kaxyw nẽ katàt kôt amnhĩ nhĩhkra kuhõ nẽ àmnhĩx apkur o hkrĩ. Jakamã nhũm Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja tee ri ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ mẽ hã Jejus kukja nẽ kãm: 
\p  
\v 5 —Pa Jejus? Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Amnepêm mẽ panhĩgêtjaja na pre htem apkur kaxyw nẽ amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê rũnh kumrẽx nẽ arĩ kormã hkrĩn apku. Jakamã na pa htem mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. No akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem ho mẽ ixpyrà kêt nẽ. Kwa mo na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ? Anẽ. 
\p  
\v 6 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh pê Ijais kapẽr jarẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na pre finat Ijaisja amnepêm tanhmã mẽ ajarẽnh to. Te Tĩrtũm tãm kapẽr pyràk o mẽ ajarẽ nẽ mẽ ajarẽnh o: 
\q1 Mẽ kãm ixkĩnh ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ kãm ixkĩnh kêt. Na htem ãm kãm ixprãm ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ. 
\q1  
\v 7 Mẽ kot ixkapẽr kuhpa hã amnhĩ krã hkôt mẽmoj tã hkwỳjê mã karõ ho pa jakamã na htem ãm kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ. Anẽ. 
\m à na pre mẽ ajarẽnh anẽ.  
\v 8-9 ãm hãmri na pre mẽ ajarẽ. Na ka htem mẽ panhĩgêt kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o apaja gryk ã ra Tĩrtũm kapẽr kaga hpa. Te mẽ akapẽr mex o kot Tĩrtũm kapẽr jakrenh pyràk.  
\v 10 Na pre finat Mojes Tĩrtũm nhỹ hã mẽmoj tã mẽ pamã karõ ho: 
\q1 Ker ka mẽ anhĩpêêxà nẽ mẽ akatorxà wa hã apijaàm o ri apa. Jao wa kutã anojarêt rãhã nẽ. Nom kot kaj mẽ ho mex hkêt nẽ tanhmã mẽ kãm akapẽr punuj to hãmri nhũm mẽ akwỳjaja ja mỳrapê mẽ apa. Anẽ. 
\m Na pre ã finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ pamã karõ anẽ.  
\v 11 No mẽ kajaja na ka mẽ axtem nẽ tanhmã akwỳjê mã ja hã karõ hto nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ mẽmo arĩgro hã akàxpore hkwỳ nom anhĩpêêxà ho ajuta kaxyw kãm hkwỳ nhõr kêt nẽ. Ãm wa kãm ate ho ajuta kêt ã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr mãn o tẽ nẽ mẽ ixte ixkre ho mex kaxyw mẽ inhmã agõ. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa.” Anhỹr o na ka htem akwỳjê mã karõ.  
\v 12 Jao mẽ kot mẽ hipêêxà nẽ mẽ katorxà ho ajuta nê mẽ hkurê.  
\v 13 Te mẽ amã mẽ panhĩgêt kapẽr mex o kot Tĩrtũm kapẽr jakrenh pyràk o na ka htem amnhĩ nhĩpêx. Jao te Tĩrtũm kapẽr mex kêt pyràk o hipêx nẽ mar kêt nẽ apa. Ã na ka htem Tĩrtũm kapẽr kuhpa hã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. 
\s1 Mẽ pajamaxpẽr punuj kôt mẽ pahtomnu hã harẽnh 
\r Matêwre 15.10-20 
\p  
\v 14 Tã nhũm Jejus Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ hkwỳjê mã kapẽr pa hãmri nẽ amnhĩ wỳr ra mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã hpa ho apê nẽ mẽ kãm: 
\p —E pa mẽ amã mẽmoj jarẽ ka mẽ inhma nẽ inhmar mex nẽ.  
\v 15-16 Na hte Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja amnhĩ krã hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê hã mẽ amã karõ ho pa. Nẽ amnhĩ krã hkôt mẽ axàpkur xà hã tanhmã mẽ amã karõ hto ho pa. Mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ apumunh kôt amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽnh kaxyw nhũm htem ã mẽmoj tã mẽ amã karõ anẽ. Nom na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ panhĩhkra kuhõnh to hã mẽ pahpumu nẽ ãm hã mẽ pa hpumu. Nẽ mẽmo mẽ paxàpkur xà hã mẽ pahpumu nẽ ãm hã mẽ pahpumu. Ja kãm tanhmã kute hkêt. Na hte ja hã mẽ omunh xà hkôt amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh rỳ mẽ mex kêt ã mẽ harẽnh kêt nẽ. Rỳ mẽ hakwa ho mẽmoj kur ã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Ãm mẽ hakwa ho tanhmã kapẽr to pix ã mẽ mar kôt na hte tanhmã mẽ harẽnh to. 
\p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr.  
\v 17 Hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê re nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ mẽ amnhĩm hikranh xà hã ixkre hwỳr agjê. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri Jejus kot tanhmã mẽ hakwa jarẽnh to hã kuma nẽ hã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa mon ka ri mẽ inhmã ã ja jarẽnh anẽ? Anẽ. 
\p  
\v 18 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa xàn ka mẽ kormã aprĩ hã ja mar mex kêt nẽ? E pa ixprĩ hã mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Nà mẽ apkur xà na hte mẽ hkrã hi kamã mẽ hamaxpẽr wỳr gjêx kêt nẽ.  
\v 19 Na hte ãm mẽ õhy pix wỳr agjê nẽ gaa nẽ nhãm hapôj nẽ hapêx. Na htem mẽ apkur xà nhỹ hã tanhmã amnhĩ tomnu to hkêt nẽ. Jakamã na hte Tĩrtũm mẽ apkur xà hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anhỹr o mẽ paxàpkur xà piitã mex ã harẽ. Jakamã na hte Tĩrtũm krajaja àmnhĩx mẽmoj piitã hkur o pa nẽ kãm mẽmoj kur pyma hkêt nẽ. Jakamã nhũm Jejus ã mẽ kãm kapẽr anẽ nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 20 —Mẽ hkrã hi kamã mẽ hamaxpẽr punuj pix nhỹ hã na htem tanhmã amnhĩ tomnuj to. Jakamã na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ hamaxpẽr to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Nom mẽ kot mẽmoj kur ã mẽ omunh xà hkôt rỳ mẽ ĩhkra kuhõnh japjê hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Ja tanhmã kêp kute hkêt.  
\v 21-22 Nom koja mẽhõ hamaxpẽr punuj nẽ ra hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. 
\li1 Jao axpẽn kamã hpijaàm kêt nẽ. 
\li1 Rỳ mẽhõx pĩ rỳ mẽ kêp ahkĩ. 
\li1 Rỳ mẽ kêp mẽ hprõ rỳ mẽhkuprỳ ho amnhĩkati. 
\li1 Rỳ ri axpẽn pê õxỳ. 
\li1 Rỳ tanhmã hkwỳjê homnuj to. 
\li1 Rỳ tanhmã mẽ ho kapẽr punuj to. 
\li1 Rỳ hêx rom mẽ no kupyr o ri pa. 
\li1 Rỳ mẽmoj tã amnhĩ to jarkrar o pa. 
\li1 Rỳ axpẽn kukrêx pumu nẽ kãm ho õ hprãm xàj hã õ xwỳnhta kamã gryk. 
\li1 Rỳ htỳx ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. 
\m Mẽ hamaxpẽr punuj jakamã na htem ã ri amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa.  
\v 23 Tã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omunh xà hkôt na hte Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh hã mẽ harẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽhõ kot hkra kaxyw Jejus mã hamaxpẽr ã harẽnh 
\r Matêwre 5.21-28 
\p  
\v 24 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja nhỹhỹm nojarêt hãmri nẽ krĩ rũm hapôj nẽ ma krĩ pê Xir pu hã ri pa. Hãmri nhũm Jejus hkwỳjê mã: 
\p —E kwa pu mẽ tokyx ixkre mũj wỳr mõ mẽ kuri pôj nẽ kamã amnhĩm hikra. Pu mẽ pahpôx tokyx anẽ kê krĩ nhõ xwỳnhjaja mẽ pahpôx ã mẽ pahpumunh kêt nẽ. 
\p Anhỹr tã nom nhũm mẽ piitã mẽ harẽnh ma nẽ mẽ hã akuprõ.  
\v 25-26 Nhũm mẽhõ ni haxwỳja Jejus hpôx ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ. Nom kêp Ijaew kêt axtem Gres nhõ xwỳnh na pre. Pika pê Sir kamã krĩ mẽ kot kãm “Wẽnĩs” anhỹr xwỳnh kamã na pre kato. Nhũm pre mẽkarõmnuti kêp hkra ni mã axà. Hãmri nhũm õ mãmãj tee ri omu nẽ ra Jejus hpôx ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ. Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ hparpê hkõnkrã ho htẽm nẽ nhỹ nẽ kãm: 
\p —Xê Pahihti. Inhmã ixkra nê mẽkarõmnuti jano kê ma tẽ kê akupỹm inhmã mex. Anẽ. 
\p  
\v 27 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Nà kormã. Na pre Tĩrtũm taxy kormã Ijaewjê pix wỳr inhmẽ. Jakamã na pa kormã nhãm mẽ akwỳjê hõ tanhmã mẽ ato mex to hkêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 28 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma nẽ kãm: 
\p —Ma ãm hãmri na ka ja jarẽ. Ixpê Ijaew kêt tã nom mẽ kuxwar we ixto mex grire kêt wehe. Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka ã akra kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx anẽ. Jakamã kot paj nê mẽkarõmnutita jano. Koja axte tanhmã apê ho hkêt nẽ. E ma akupỹm hwỳr tẽ nẽ omu. Anẽ. 
\p  
\v 30 Hãmri nhũm kuma nẽ ma akupỹm õrkwỹ hwỳr tẽ nẽ omu. Nhũm ra mẽkarõmnutija kêp kato nẽ ma tẽ nhũm akupỹm tãm hkrã nẽ hkĩnh nẽ par kãm hkôkôt o nõ. 
\s1 Hamak kro nẽ kapẽr krok xwỳnh jarẽnh 
\r Matêwre 15.29-31 
\p  
\v 31 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja krĩ pê Xir rũm hapôj nẽ akupỹm gô rax pê Garirej wỳr ma mra. Pyka pê Sitõ jakre nẽ mõ nẽ pyka pê Tekap jakre.  
\v 32 Hãmri nẽ kormã hpôx o mõr rôm nhũm mẽ amnhĩ wỳr Jejus pumu nẽ hwỳr mẽhõ myja o tẽ. Kapẽr krok nẽ umar kêt xwỳnhta nhũm mẽ wỳr o tẽ nẽ kãm: 
\p —Pa? Ot pa mẽ awỳr ixkràmnhwỳta o tẽ. Kwa hã anhĩhkra xi kê akupỹm mẽ inhmã mex. Anẽ. 
\p  
\v 33 Hãmri nhũm omu nẽ hpa hã kupy nẽ mẽ kêp o kato nẽ nhỹri mẽ hkàx ã o xa. Nẽ akutã hamak kre kupê nẽ argôx mẽ nẽ ho õhto htok.  
\v 34 Hãmri nẽ kaxkwa hwỳr rĩt nẽ htyk xà mẽnh tỳx nẽ kãm kapẽr. Mẽ pakapẽr kãm kãm: “E ajamak katêr nẽ anhõhto kaxkrit.” Anẽ. Nom kapẽr kãm kãm: “Epata.” Anẽ.  
\v 35 Hãmri nhũm hamak katêr nẽ õhto kaxkrit kurê kumrẽx nẽ tãm kapẽr nẽ tãm ama.  
\v 36-37 Hãmri nhũm mẽ kot omunh xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê Jejus kot ho mex ã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa kêr ka mẽ akwỳjê mã ja hã ijarẽnh kêt nẽ. 
\p Anhỹr tã no nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri hprõt nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa Jejus na mex o mex. Na hte mẽ ho mex o pa nhũm mẽ umar kêt xwỳnhjaja akupỹm tãm ama nhũm mẽ kapẽr kêt xwỳnhjaja akupỹm tãm kapẽr. Ãm hãmri na hte ã mẽ hipêx anhỹr o pa. Nà ãm mex o mex. Anẽ. 
\c 8  
\s1 Jejus kot mẽ ho 4.000 nẽ mẽ kãm mẽ õ hã harẽnh 
\r Matêwre 15.32-39 
\p  
\v 1-2 Tã nhũm arĩgro hõ hã nhũm mẽ ohtô nẽ nhỹri kapôt ã Jejus ã htu rax nẽ kot mẽ ahkre mar o kuhê hã apkati axkrunẽpxi. Nhũm mẽ apkur xà hã mẽõja ra mẽ kêp hapêx. Hãmri nhũm Jejus ja hã mẽ omu hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã akir nẽ mẽ kãm hpa ho apê nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ixkapẽr ma. Anẽ. 
\p Nhũm mẽ hwỳr mra nẽ kuhê nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa na pa inhmã mẽ kot inhmar o kuhê xwỳnhjê kaprĩ nẽ. Na mẽ ra mẽ pahkôt ri pa hã apkati axkrunẽpxi nhũm mẽ apkur xà hã mẽõja mẽ kêp hapêx.  
\v 3 Mẽ õ krĩ hwỳr awry jakamã koja mẽ mẽmoj kur kêt rãhã ma akupỹm pa hãmri nẽ pry hã hirot nẽ rôrôk o pa. Hãmri pa inhmã mẽ hkaprĩ nẽ. Anẽ 
\p  
\v 4 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ axte tee ri hamaxpẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa nà nhỹhỹnh kot puj kêt mẽ kãm mẽmoj to mra? Jar ãm kapôt pix kênã. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p  
\v 5 —Nà tanhmã na mẽ anhõ pãwtija kute? Anẽ. 
\p Nhũm mẽ kãm: 
\p —Ãm kêp 7 pix. Nẽ kaxyw tep kwỳ no ãm grêre. Anẽ. 
\p  
\v 6 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ kuma nẽ hkrĩ pa. Hãmri nhũm pãwti jamỳ nẽ ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: 
\p —Pa Papaj. Nà ka na apê mẽ inhmã mẽ inhõ ho apa xwỳnh. Jakamã amex o amex. Ãm amex kumrẽx. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm ho hkry pa nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ ho mẽ hipêx pa.  
\v 7 Nhũm hpãnhã tepta py nẽ mã ho anẽ nẽ ho Tĩrtũm wỳ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ mã ho anẽ nẽ hamỳ nẽ ho mẽ hipêx pa.  
\v 8-9 Hãmri nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx tã piitã apku nẽ õhy htu pa. Mẽmyjaja kêp 4.000 nẽ kaxyw mẽ hprõjaja nẽ mẽ hkrajaja. Tã nhũm Jejus mẽ apkur xàja o mẽ hipêx pa. Nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho 7 nẽ ho nỳt. Hãmri nhũm Jejus ma akupỹm mẽ õ krĩ hwỳr mẽ kot mar xwỳnhjê jano nhũm mẽ ma akupỹm hapêx.  
\v 10 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ ro hã kanôre hkrem agjê nẽ mẽ hkwỳm ma Tamanut wỳr mõ. 
\s1 Parijew nhõ xwỳnh kwỳ kot mẽmoj tã Jejus kamã hamak ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 12.38-42, 16.1-4; Rukre 12.54-59 
\p  
\v 11 Tã nhũm mẽ Tamanut wỳr pôj nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus pumu nẽ ma hwỳr mra nẽ mẽmoj tã kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Pa. Ot pa mẽ awỳr mra. Kwa mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ. Pa mẽ ja hã apumu nẽ Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh ã akôt ijamaxpẽr kurê kumrẽx. E tokyx. Anẽ. 
\p Kot tee ri mẽ kãm mẽmoj to anhỹr kaxyw nẽ ho anhỹr kêt nhũm mẽ kot hã omunh nẽ ma hkwỳjê mã ho kapẽr punuj kaxyw nhũm mẽ ã hêx rom kãm kapẽr anẽ.  
\v 12 Nhũm ra kãm mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt kãm ã kapẽr anhỹr mar kaga nẽ. Hãmri nẽ tee ri amnhĩ tã mẽ hamaxpẽr ã mẽ omu nẽ htyk xà mẽnh tỳx nẽ mẽ kãm: 
\p —Hêxta waa nẽ. Mẽ ajamaxpẽr punuj pix o na ka htem ri ajamaxpẽr o apa. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã ka mẽ ja hã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nà mo kaxyw kot pa kêt mẽ amã mẽmoj to anẽ? Kot paj ho anẽ ka mẽ omu nẽ ãm omu nẽ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nà kot paj mẽ amã mẽmoj to anhỹr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 13 Hãmri nẽ mẽ kure nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma mra nẽ akupỹm kanôre hkrem agjê nẽ ma xarmã mõ. 
\s1 Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjaja kot hprĩ hã omunh kêt ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 16.5-12; mããnẽn Makre 6.52 
\p  
\v 14 Tã nhũm mẽ kormã kanôre kamã xarmã mõr rôm nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri mẽ apkur xà japêr nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa hêxta waa nẽ. Na pu mẽ panhõ pãwti re nẽ amnhĩ kôt o pamõr kêt nẽ. Nẽ ãm pixire nẽ o mõ. Anẽ. 
\p  
\v 15 Hãmri nhũm Jejus tee ri mẽ kuma nẽ tanhmã hã mẽ kãm kapẽr to. Nom mẽmoj tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa oko kêr ka mẽ amnhĩ nê Parijew nhõ xwỳnh mẽ Pahi Erox nhõ pãw kaxkrit xà pumunh mex nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 16 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kapẽrja kukamã hamaxpẽr pê hã axpẽn kukjêr o hkrĩ nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mo na ri ã mẽ pamã pãw kaxkrit xà jarẽnh anẽ? Mãn mẽ panhõ pãwti hkêt ã mẽ pahpumu hã na ri ã harẽnh anẽ nà? Anẽ. 
\p  
\v 17 Hãmri nhũm Jejus mẽ kapẽr ã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mon ka wem ãm xatã axpẽn mã mẽ panhõ pãwti hkêt jarẽnh pix o mõ? Xàn pa hte mẽ apyrà nẽ tee ri mẽ paxàpkur xà hkêt kukamã ijamaxpẽr o ixpa? Nà inhmã ja tanhmã kute hkêt.  
\v 18 Ra mẽ ano ho mẽ ate ixpumunh mex tã kormã aprĩ hã tanhmã ixkute hã ixpumunh mex kêt. Nẽ mẽ ajamak o ixkapẽr mar mex tã aprĩ hã mar tỳx kêt. Kwa wem ixte amnhĩ nhĩpêx mã ajamaxpẽr tỳx nẽ. E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ.  
\v 19 Jãã ixte mẽ kêp 5.000 mã pãwti kêp 5 nhĩrênhta. Tanhmã na ka prem hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho nỳt to? E mẽ atõ inhmã harẽ. Anẽ 
\p Hãmri nhũm ja kãm: “Na pa prem ho kawà ho 12 nẽ ho nỳt.” Anẽ.  
\v 20 Nhũm kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tỳ na pre hakrêx ã kawà kêp 12. Tã ham ixte mẽ kêp 4.000 mã pãwti kêp 7 nhĩrênhta. Tanhmã na ka prem hakrêx ho akuprõ nẽ ho kawà ho nỳt to? Anẽ. 
\p Nhũm ja kãm: “Na pa prem ho 7.” Anẽ.  
\v 21 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tỳ ra ixte mẽ anoo mã ã ja ho anhỹr o axkrut tã ka mẽ ra hã ano hkêt nẽ arĩ axpẽn mã mẽ panhõ pãwti hkêt pix jarẽnh o ixkôt mõ. Kormã mẽ ate ixàhpumunh tỳx ã ixpumunh kêt. Anẽ. 
\s1 Jejus kot akupỹm nohkre xwỳnh o mex ã harẽnh 
\r Juãw 9.1-7 
\p  
\v 22 Tã nhũm mẽ ma krĩ pê Pesêj wỳr mõ nẽ ra hwỳr pôj. Hãmri nhũm krĩ nhõ xwỳnh kwỳjaja mẽ omu nẽ Jejus wỳr mẽhõ myja o tẽ. Ra nohkre nẽ rĩt kêt nẽ pa xwỳnhja nhũm mẽ hpa hã kupyn hwỳr o tẽ. Hãmri nẽ ho kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Pa Pahihti? Ot pa mẽ awỳr ja ho tẽ. Kwa hã anhĩhkra xi nẽ akupỹm mẽ inhmã no ho mex. Anẽ. 
\p  
\v 23 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ nohkre xwỳnhta pumu nẽ hpa hã kupy nẽ o tẽ nẽ krĩ pê ho kato nẽ nhỹri mẽ hkàx ã o xa. Hãmri nẽ no hã argôx mẽ nẽ hã ĩhkra xi nẽ kãm: 
\p —E mãn ka mẽmoj pumu nà? Anẽ. 
\p  
\v 24 Hãmri nhũm kuma nẽ hkrãkato nẽ ri rĩt hãmri nẽ kãm: 
\p —Tỳ na pa mẽmoj pumu. Nom ixprĩ hã omunh mex kêt nẽ. Te mẽmo pĩ hpàr kwỳ ri mrar pyràk. Anẽ. 
\p  
\v 25 Hãmri nhũm axte no hã ĩhkra xi nhũm tã rĩt mex nẽ. Ri hprĩ hã mẽmoj piitã omunh mex nẽ.  
\v 26 Hãmri nhũm Jejus akupỹm õrkwỹ hwỳr kumẽ nẽ kãm: 
\p —E kêr ka kape hã ri amrar kêt nẽ. Ãm ma ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr atẽm kurê kumrẽx. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ tã hkôt mẽ pa xwỳnhjê kukjêr ã harẽnh 
\r Matêwre 16.13-20; Rukre 9.18-21 
\p  
\v 27 Tã hãmri nhũm Jejus ma hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ mẽ ma mõ. Ma krĩ pê Sejarej Piripos pu hã krĩ hkwỳ hkôt mõ. Nẽ kormã pry hã mõ nhũm Jejus amnhĩ tã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê kukja nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na htem ahpỹnhã ri axpẽn mã ijarẽnh to wehe? Anẽ. 
\p  
\v 28 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà na htem ahpỹnhã tanhmã ajarẽnh to. Na hte kamã mẽ hkwỳjaja axpẽn mã ato finat Juãw Paxis ã ajarẽ. Nẽ kamã mẽ hkwỳjaja ato finat Eris ã ajarẽ nẽ mẽ hkwỳjaja apê Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh ra htyk xwỳnhjê hõ hã ajarẽ. Ã na htem ahpỹnhã axpẽn mã ajarẽnh anhỹr o pa. Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —No we mẽ kajaja? Ixpê mẽhõ hã na ka htem axpẽn mã ijarẽ? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: 
\p —Nà mẽ pajaja na pa htem apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm nẽ mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh ã ajarẽ. Nẽ apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati hã ajarẽ. Ã na pa htem axpẽn mã ajarẽnh anẽ. Anẽ. 
\p  
\v 30 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka htem ã ijarẽnh anẽ. Ã ixte anhỹr. Kwa nom kwa kêr ka mẽ inhma. Kêr ka mẽ kormã ã akwỳjê mã ijarẽnh anhỹr kêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh ã harẽnh 
\r Matêwre 16.21-23; Rukre 9.22 
\p  
\v 31 Tã nhũm Jejus amnhĩ kukamã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà ra mẽ ate Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ixãm ã ixpumunh mex. No mẽ pahkwỳjaja kãm ja hã ijarẽnh mar nẽ ixpumunh prãm kêt. Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnhjê mẽ patre krãhtũmjaja na mẽ kãm ja hã ixpumunh prãm kêt. Jakamã koja mẽ nhỹrmã ixpynê nẽ ixtak rax nẽ ixpĩ. Nom kot paj ixtyk ã ixtã apkati axkrunẽpxi hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. 
\p  
\v 32 Hãmri nhũm mẽ kot hpĩr ã amnhĩ jarẽnh ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nhũm Simãw Pêtreja hwỳr tẽ nẽ hkwỳjê pê ho kato nẽ mẽ hkàx ã o xa nẽ kãm: 
\p —Kwa nà Pahihti. Koja Tĩrtũm anê mẽ omunh mex nẽ nhũm mẽ ã anhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kwa ri ã kapẽr anhỹr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 33 Hãmri nhũm kuma nẽ hwỳr apkjê nẽ pu hã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh piitã omu. Hãmri nẽ mẽ hamak mã Simãw Pêtre mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa na ka ã inhmã akapẽr anhỹrja o te Satanasti nhỹ hã akapẽr pyràk. Tĩrtũm nhỹ hã na ka ã inhmã akapẽr anhỹr kêt nẽ. Ãm jar mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt xwỳnhjê jamaxpẽr o na ka ajamaxpẽr nẽ ã inhmã akapẽr anẽ. No Tĩrtũm jamaxpẽr o ajamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Jejus krajaja tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx hto hã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 6.24-28; Rukre 9.23-27; Juãw 12.24-26; mããnẽn Apokarip 2.10, 12.11 
\p  
\v 34 Tã nhũm Jejus amnhĩ wỳr mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ hwỳr axkamẽ nẽ kuhê. Hãmri nhũm tanhmã mẽ ahkre hto nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhma. Kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽ hã kot kaj mẽ mããnẽn amnhĩ jarẽnh o: “Jejus kêp inhõ Pahihti jakamã kot paj ãm kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri ixpa. Kwãr ixkwỳjaja tanhmã hã inhĩpêx to pa arĩ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ixpa.” Anhỹr o amnhĩ jarẽ. 
\p  
\v 35 —Koja mẽ ixtã mẽ atõx pĩ rỳ ixtã tanhmã mẽ ato ka ty. Ate tanhmã ijarẽnh to ho apa hã nhũm mẽ apĩ. Tã nom koja akaxwỳnh ma inhõ krĩ hwỳr àpir kurê kumrẽx nẽ kamã atĩr tũm nẽ amex rãhã nẽ apa ho apa. Nom kot kaj mẽ jar atĩr prãm xàj ixkaga hãmri nẽ hwỳr axàpir kêt nẽ. 
\p  
\v 36-37 —Nẽ koja mẽhõ hikukrêx gryk ã Tĩrtũm kaga. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ỹ kamã kuwy hwỳr ma mõ nẽ amnhĩ kôt kukrêx õ hpyr nẽ o mõr kêt nẽ. Koja tee ri kuwy hwỳr mõr pymaj amnhĩ nê hikukrêx rax o amnhĩ pãnhã amnhĩrer prãm kaprỳ. Tanhmã koja amnhĩ to nẽ Tĩrtũm mã amnhĩre nẽ ma õ krĩ hwỳr api? Koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. 
\p  
\v 38 —Nẽ koja mẽhõ ixte mẽ ahkre hã inhma nhũm ja kêp omnuj japêr. Nhũm kot mẽ kãm ixprãm nõkati xwỳnhjê hkôt pa gryk ã ixkaga. Hã kot paj nhỹrmã mẽ ato amnhĩptàr kaxyw akupỹn wrỳ nẽ amnhĩ xwar kot ixkaga xwỳnhta kaga. Ãm hãmri na pa mẽ amã ja hã amnhĩ jarẽ. Kot paj nhỹrmã inhõ Papaj nhỹ hã ixte mẽ ho amnhĩptàr kaxyw akupỹn wrỳ nhũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja man ixkôt wrỳ. Pa mẽ wrỳ hãmri nẽ ra mẽ kot ixkaga xwỳnhjaja pa amnhĩ pyrà nẽ amnhĩ xwar mẽ hkaga hpa. Anẽ. 
\c 9  
\p  
\v 1 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Ãm hãmri na pa mẽ amã amnhĩ jarẽ. Kot paj nhỹrmã akupỹn ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr wrỳ kãm ga. Tã kot kaj mẽ akwỳjaja kormã atĩr ri ja kukamã tanhmã ixte amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumu. Anẽ. 
\s1 Jejus hirã htỳx kãm ãm ã harẽnh 
\r Matêwre 17.1-9; Rukre 9.28-36; mããnẽn Sikũn Pêtre 1.16-18 
\p  
\v 2 Tã nhũm arĩgro kêp 6 nẽ hapêx nhũm Jejus ma nhỹri hixêt prêk wỳr tẽ. Nẽ Simãw Pêtre nẽ Xiakre nẽ Juãwja nhũm ma amnhĩ kôt wa mẽ o mõ. Nhũm wa mẽ ahte mõ nẽ hixêt prêk ã api nẽ himõk ã kuhê. Hãmri nhũm Jejus axtem nẽ xa.  
\v 3 Ra ê haka htỳx kumrẽx nẽ xa.  
\v 4 Hãmri nhũm ja wa kaxkwa rũm hwỳr wrỳ nẽ kuri kãm kapẽr. Finat Mojes mẽ finat Erisja wa wrỳ nẽ kuri kãm kapẽr o xa. Tĩrtũm amnepêm amnhĩ wỳr wa ho àpir tã nhũm wa akupỹn wrỳ nẽ kãm kapẽr. \fig Makre 9.2-8|src="LB00317B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 9:4" \fig* 
\v 5-6 Nhũm wa mẽ mex kumrẽx nẽ hirã htỳx kãm kuhê nhũm Jejus kôt mẽ mõr xwỳnhjaja wa mẽ omu nẽ mẽ kamã no pyma nẽ. Nẽ tee ri mẽ kãm tanhmã kapẽr to hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nhũm Simãw Pêtre hamaxpẽr nẽ Jejus mã kãm: 
\p —Kwa Pahihti. Nà ãm hãmri na pu mẽ amnẽ mõ. Kwa pu mẽ kritpêm jar axkamẽ nẽ tokyx panojarêt kêt nẽ. Pa mẽ amã pô nhĩrõnh o axkrunẽpxi nẽ hipêx. Amã nẽ Mojes mã nẽ Eris mã hõ nhĩpêx ka mẽ kamã akrĩ. Kwa xàt pa mẽ amã ho anẽ nà? Anẽ. 
\p  
\v 7 Hãmri nhũm kakrã jaka htỳx wrỳ nẽ wa mẽ hkunor pa nhũm wa mẽ kamã kuhê. Hãmri nhũm kakrã kamã Tĩrtũm mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Ota Ixkra xa. Inhmã hapê ho inhmã hapê. Kêr ka mẽ kapẽr mar tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\p  
\v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ amnhĩ pu hã rĩt nhũm ãm Jejus pix mẽ kuri xa nhũm Mojes mẽ Erisja wa ra ma akupỹm api nhũm mẽ ãm Jejus pix pumu. 
\p  
\v 9 Hãmri nhũm mẽ ma akupỹm hkwỳjê hwỳr wrỳk o mõ nhũm Jejus mẽ kãm: 
\p —Kwa kêr ka mẽ ham mẽ ate mẽmoj pumunh xwỳnhta kormã nhãm mẽ kãm harẽnh kêt nẽ. Koja mẽ mẽmo arĩgro hã ixpĩ hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr ka mẽ rĩ kormã mẽ kãm ja hã ijarẽnh o ri apa. 
\p  
\v 10 Anẽ hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm harẽnh kêt nẽ. Ãm axpẽn mã pix mã harẽ nẽ kot akupỹm htĩr ã amnhĩ jarẽnhja ã axpẽn kukjêr o pa nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mo na ri ã akupỹm htĩr ã amnhĩ jarẽnh anẽ? Tanhmã kot we amnhĩ to nẽ htyk tã akupỹm htĩr? Anẽ. 
\p Hãmri nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr o hkôt pa. 
\s1 Juãw Paxis te kot Eris pyràk ã harẽnh 
\r Matêwre 11.13-15, 17.10-13 
\p  
\v 11 Hãmri nhũm mẽ kormã ahpar mã wrỳk o mõr mẽ nhũm Jejus kôt mẽ mõr xwỳnhjaja mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na hte Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja mẽ inhmã: “Eris kumrẽx koja Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ nhũm Krisja hapu hã wrỳ.” Anẽ. Na htem ã mẽ inhmã war ajarẽnh anẽ. Tã ka na ka ra wrỳ nom nhũm kormã Erisja akukamã wrỳk kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 12-13 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na htem mẽ amã ã ja jarẽnh anẽ. Na pre ra ixkukamã te kot Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk xwỳnhta tẽ nẽ ixkutêp mẽ kãm ijarẽnh o pa. Nom mẽ kot ixkukamã ijarẽnh xwỳnh ã omunh kêt jakamã na prem axtem nẽ kãm tanhmã hipêx to hprãm xà hkôt tanhmã hipêx kati hton kupĩ. Tã koja mẽ ã hipêx anhỹr pyrà nẽ mã ixto anẽ nẽ inhĩpêx kati nẽ tokyx mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja ixpynê nẽ ixpĩ pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot wa ijamẽ wa ixkukamã wa ijarẽnh xà hkôt. Anẽ. 
\s1 Jejus kot mẽhõ hkra nê mẽkarõmnuti janor ã harẽnh 
\r Matêwre 17.14-21; Rukre 9.37-43 
\p  
\v 14 Hãmri nhũm Jejus nẽ Simãw Pêtre nẽ Xiakre nẽ Juãwja mẽ akupỹm hkwỳjê hwỳr hpôx o mra nẽ amnhĩ kukamã hkwỳjê pumu nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ hã akuprõ nẽ mẽ kãm kapẽr. Nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja mẽmoj tã mẽ hkukjêr o kuhê.  
\v 15 Jakamã nhũm Jejus mẽ hwỳr hpôx o tẽ nhũm mẽ pikuprõnh xwỳnhjaja amnhĩ wỳr omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kutã hprõt nẽ kãm: 
\p —Pa. Nà ãm hãmri na ka akupỹn mẽ ixwỳr tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 16 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽmoj tã na ka mẽ axpẽn mã axàkjêr o akuhê? Anẽ. 
\p  
\v 17-18 Hãmri nhũm mẽhõ myja kãm: 
\p —Nà ixkra hã na pa mẽ axpẽn mã ixkapẽr. Na pre mẽkarõmnuti ixpê hwỳr axà nẽ tanhmã ixpê ho nhũm kapẽr kêt nẽ pa. Nhũm hte xatã tanhmã ixpê ho nhũm pykap amnhĩ rẽ nẽ hakwa jamrô ho hikwỹ. Hãmri nẽ à htỳx kamã ama nẽ amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kumrẽx pê htỳx pa nẽ hikwỹ nẽ ixpê omnuj tỳx nẽ. Na hte ã mẽkarõmnuti nhỹ hã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jakamã na pa ate inhmã ho mex kaxyw man o tẽ nẽ tee ri ajapêr. Hãmri nẽ ho akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳ nhũm mẽ kot inhmã ho mex kaxyw tee ri tanhmã ho hkaprỳ. Anẽ. 
\p  
\v 19 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —Hêxta waa nẽ. Ra mẽ ate Tĩrtũm nhỹ hã ixte mẽ ho mex ã ixpumunh ryy htã ixpyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Mãn ka mẽ kormã kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kêt nẽ. E amnẽ ixwỳr akra ho tẽ pa omu. Anẽ. 
\p  
\v 20 Hãmri nhũm mẽ hwỳr o tẽ nhũm mẽkarõmnuti Jejus pumu nẽ tanhmã hkrata o htỳx to nhũm pykap tẽm nẽ hakwa jamrô nẽ amnhĩ rẽnh o nõ.  
\v 21 Nhũm Jejus omu nẽ hipêêxà mã: 
\p —Kwa tanhmã na ra kot amnhĩ nhĩpêx ã mytwrỳ kute? Anẽ. 
\p Nhũm kãm: 
\p —Nà hprĩre rũm na hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa.  
\v 22 Na hte mẽkarõmnuti xatã ixpê hpĩr kaxyw kuwy kamã kurẽ nẽ gôx kãm kurẽ. Kwa kot ka ate ho mex kukamã axàhpumunh japêr nẽ wa ixkamã axukaprĩ nẽ akupỹm inhmã ho mex. Anẽ. 
\p  
\v 23 Hãmri nhũm Jejus kãm: 
\p —Xàn ka tee ri ixte ho mex kaxyw ixkukamã ajamaxpẽr? Nà ixte mẽmoj piitã ho anhỹr kaxyw ixàhpumunh tỳx kênã. Kot ka mẽ atõ mẽmoj tã amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr tỳx hã kot paj amã ho anẽ. Anẽ. 
\p  
\v 24 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm hkra mex prãm tỳx xàj kapẽr tỳx nẽ kãm: 
\p —Nà na pa amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr. Nom kot kaj tanhmã ixkrã hto pa akôt ijamaxpẽr tỳx rãhã ho ri ixpa Pahihti. Anẽ. 
\p  
\v 25 Rôm nhũm mẽ ohtô rax nẽ hwỳr kormã mra nhũm Jejus amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ mẽkarõmnutija mã kapẽr kurê kumrẽx. Nẽ kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ kãm: 
\p —Pa mẽkarõmnuti. E apê mẽ ho mẽ kapẽr kêt nẽ mẽ umar kêt o apa xwỳnh ã pa amã ixkapẽr ka inhma. Kêr ka mẽ hkrata pê akato nẽ ma amõr o mõ nẽ axte tanhmã ho hkêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 26 Hãmri nhũm tee ri kot kãm karõja ma nẽ gryk xàj xatã amỹra nẽ mẽ hkrata o htỳx kumrẽx nhũm htertet tỳx o nõ. Hãmri nhũm kêp kato nẽ ma tẽ nhũm te htyk pyrà nẽ nõ nhũm mẽ tee ri omu nẽ ra htyk ã hkamnhĩx.  
\v 27 Hãmri nhũm Jejus hpa hã kupy nẽ kànhmã ãm nhũm akupỹm mex nẽ kànhmã xa nẽ ri mra. Nẽ tãm kapẽr o mra nẽ umar mex nẽ. 
\p  
\v 28 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma akupỹm amnhĩm hikranh xà hã ixkreja wỳr mra nẽ hwỳr agjê nẽ hkrĩ. Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja amnhĩ tã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ Pahihti. Na pa mẽ tee ri axwakre kamã mẽ hkrata nê mẽkarõmnuti janor kaprỳ. Kwa mon pa mẽ apyrà nẽ ja ho anhỹr mex kêt nẽ? Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà axtem na mẽkarõmnuti ja. Na htem mẽ nê hanor tokyx anhỹr kêt nẽ. Na htem ho Tĩrtũm wỳr tỳx nẽ rĩ kormã hano. Anẽ. 
\s1 Jejus kot htyk kukamã amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 17.22-23; Rukre 9.44-45 
\p  
\v 30-31 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt ri mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽ krĩja rũm hapôj nẽ ma nhãm mõ. Nẽ ma pyka pê Garirej kahti hkôt mõ. Nom mẽ piitã mẽ hkàx ã mõ. Jejus kormã kot amnhĩ tã tanhmã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre hto ho pa jakamã kãm mẽ hkàx ã mẽ o pa hprãm nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: 
\p —E kot paj mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ. Koja mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja tokyx mẽ kãm ixtã amỹnê nhũm mẽ ixpĩ. Kot paj ixtyk ã ixtã apkati axkrunẽpxi hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Kwa kêr ka mẽ ja ma nẽ hã anohtỳx nẽ ho apa. Anẽ. 
\p  
\v 32 Hãmri nhũm mẽ tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ma nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mo na ri ã mẽ pamã amnhĩ jarẽnh anẽ? Nà kêp mẽ panhõ Pahi Maati hã kot amnhĩ jarẽnh kênã kot kêt mẽhõ kupĩ. 
\p Anhỹr o axpẽn mã harẽnh o hkôt mõ. Hãmri nẽ ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹr mar prãm kêt jakamã hprĩ hã tanhmã hkukjêr to hkêt nẽ. Ãm akryk hkôt mar o mõ. 
\s1 Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnh jarẽnh 
\r Matêwre 18.1-5; Rukre 9.46-48 
\p  
\v 33-34 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja kormã ma krĩ pê Kapanaũ hwỳr mõ nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12jaja tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hãmri nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mẽ pahtõ kot puj we nhỹrmã pahpê pahi nẽ mẽ ho amnhĩptàr rax o ri pahkwỳjê jakre? 
\p Anhỹr o axpẽn kukjêr o Jejus kôt mõ. Nẽ axpẽn mã: “Nà pa.” Nhũm mẽ hkwỳjaja: “Nà kêt pa.” Anhỹr o hkôt mõ. Hãmri nhũm Jejus mẽ mar o mõ. Hãmri nhũm mẽ mõ nẽ nhỹri amnhĩm hikranh xà hã ixkre hwỳr pôj nẽ hwỳr agjê nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽmoj tã na ka mẽ pry hã amnhĩ jarẽnh o mõ? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ hpijaàm nẽ. Nẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkêt nẽ.  
\v 35 Jakamã nhũm Jejus nhỹ nẽ mẽ kãm anẽ nhũm mẽ kuri hkrĩ pa nhũm mẽ kot mẽ kãm mẽ ho amnhĩptàr rax prãmta ã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhma. Ka mẽ atõ amã mẽ ho amnhĩptàr rax prãm. Hã kêr ka te apê mẽ piitã mẽ kãm amarĩ axàpênh xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o mẽ hkôt apa. Jao mẽmoj to mẽ kutã anojarêt rãhã nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 36 Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽhprĩre hõ mã hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nhũm kumỳ nẽ o nhỹ nẽ hã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 37 —E mẽ inhma. Kêr ka mẽ apê pahi pyràk o tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Jao nhỹri mẽhprĩre hõ pumu nẽ kamã axukaprĩ nẽ kãm mẽmoj tanhmã ho rỳ kãm mẽmoj gõ. Hãmri nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o te pa ate tanhmã ixto mex to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nẽ kot ka mẽ atõ pa tanhmã ixto mex to nẽ te ate Tĩrtũm o mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kêr ka mẽ amã amnhĩ to rũnh prãm nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm Juãw nhỹhỹnh tẽn mẽ hwỳr axà nẽ Jejus mã: 
\p —Kwa Pahihti. O mũj mẽhõ kêp mẽ pahkwỳ hkêt tã anhỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o pa. Pa mẽ tee ri ja hã omu nẽ kêp mẽ pahkwỳ hkêt jakamã pa mẽ ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê kãm ixkapẽr. Anẽ. 
\p  
\v 39-40 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: 
\p —Kwa nà nê tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Koja mẽhõ inhỹ hã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anẽ hãmri nẽ kêp mẽ panhĩõ nẽ ri mẽ pahkwỳm tanhmã mẽ ahkre hto ho pa hkêt nẽ. Ra mẽ pahkôt kot amnhĩ nhĩpêx mã kênã. Jakamã kwa mẽ ja nê tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Kwãr mãmrĩ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Ja mex kênã. 
\p  
\v 41 —Koja mẽhõ nhỹri mẽ atõ amã kôr ã apumu nẽ hamaxpẽr o: “Kwa Jejus kôt ri pa xwỳnh mũj kãm kôr. E pa kãm gô hkwỳ kê ho ixkõ.” Anhỹr o hamaxpẽr nẽ apê ixkwỳ hã amã gô hkwỳ ka ho ixkõ. Nhũm ãm kot amã gô pix nhõr nhũm ate ho akõm tã nhũm Tĩrtũm atã omu nẽ ho mex rax nẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽ pahte amnhĩ tomnuj pymaj tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ pajarẽnh 
\r Matêwre 18.6-9; Rukre 17.1-2 
\p  
\v 42 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Nẽ mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr tohtuj anhỹr xwỳnhjaja. Koja mẽhõ ma mẽ hwỳr tẽ nẽ inhnê mẽ kãm kapẽr. Mẽ kot mẽ mar nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm xàj hêx rom mẽ kãm kapẽr nhũm mẽ mar xà hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu nẽ kot inhnê tanhmã kãm nẽ xwỳnhta pumu nẽ homnuj tỳx nẽ. Te mẽ kot mẽhõ pynênh nẽ mut ã kẽn pytĩĩ hõ nhôr nẽ ma o htẽm nẽ gô xupỳm rax kãm mẽnh pyràk o hipêx. Te ho ja pyràk no ãm homnuj tỳx o hakre. 
\p  
\v 43-47 —E kwa mẽ o kora. Kot kaj mẽ anhĩhkra rỳ apar o tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã kêr ka mẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj te ate amnhĩ pê anhĩhkra rỳ apar krãhyr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ axte ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ ano ho mẽmoj punuj pumu. Hãmri nẽ kãm ajamaxpẽr pix o apa pymaj te ate amnhĩ pê ano katõk nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ nhãm arĩt kurê kumrẽx. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx o apa rãhã nẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api. No kot ka mẽ arĩ akutã ano nẽ arĩ akutã apar nẽ arĩ akutã anhĩhkra rãhã ri mrar tã tõhã tanhmã ho amnhĩ tomnuj to. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà pê kuwy maatita wỳr ma apa. 
\q1  
\v 48 Kuwyja kamã na htem mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa ho pa hãmri nẽ aa hapôx kêt nẽ. 
\m  
\v 49 ã koja mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnh piitã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã nẽ pa ho pa.  
\v 50 Jakamã kwa kêr ka mẽ axpẽn to mex rãhã ho ri apa. Nom axpẽn kãm agryk nẽ tanhmã axpẽn nhĩpêx to ho ri apa hkêt nẽ. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre anẽ. 
\c 10  
\s1 Mẽ pahte axpẽn kaga nê Jejus kot mẽ pahkurê 
\r Matêwre 5.31-32, 19.1-12; Rukre 16.18; mããnẽn Wam Korĩt 7.10-16 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnh mẽrohã ma pyka pê Jutej wỳr mõ. Hãmri nẽ pyhti pê Jotãw ã rê nẽ hpãnhã ma xarmã mõ. Nhũm mẽ axte mẽ hã akuprõ nhũm kê Jejus axte mẽ ahkre ho xa.  
\v 2 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja hwỳr mra. Mẽ kot hêx rom kamã hamak nẽ mar nẽ tanhmã ho kapẽr punuj to kaxyw hwỳr mra nẽ kãm: 
\p —Pa. Ot pa mẽ mẽmoj tã akukjêr kaxyw awỳr mra. Kwa tanhmã na pre amnepêm finat Mojesja mẽ pahte mẽ pahprõ kaga hã mẽ panhĩgêtjê mã karõ hto? Xà koja mẽ pahprõ mẽ pakapẽr hkwỳm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pu mẽ mỳrapê hkaga nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nhũm ja kãm mex nẽ nà? Anẽ. 
\p  
\v 3 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tanhmã na pre Mojes Tĩrtũm nhỹ hã ja hã mẽ amã karõ hto? Anẽ. 
\p  
\v 4 Nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà na pre harẽnh o: 
\q1 Kêr ka mẽ aprõ kaga kaxyw hãmri nẽ ate hkaga hã amnhĩ jarẽnh ã kagà nẽ kãm agõ nẽ rĩ kormã hkaga. Anẽ. 
\m Na pre ã mẽ inhmã ja hã karõ anẽ. Anẽ. 
\p  
\v 5 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Tỳ nom mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt jakamã na pre ã mẽ kãm ja jarẽnh anẽ.  
\v 6 Amnepêm mẽmoj piitã hkrax kãm na prem axpẽn kaga hkêt nẽ. Na pre Tĩrtũm wam myja nhĩpêx nẽ hpãnhã kãm hprõ nhĩpêx. Axpẽn kaxyw wa hipêx.  
\v 7 Jakamã na hte mẽmyjaja hprõ kaxyw nẽ gryk ã katorxà nẽ hipêêxà wa hkaga nẽ ãm hprõ kôt pix mã pa ho pa.  
\v 8 Te wa tipxi nẽ ri wa pa pyràk o axpẽn nhĩpêx o pa.  
\v 9 Tĩrtũm tãm kot axpẽn mã wa õr kênã kot kêt mẽhõ wa kot axpẽn kaga kaxyw tanhmã wa hipêx to rỳ tanhmã wa kãm kapẽr to. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ.  
\v 10 Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ akupỹm ixkrem agjê nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa aprĩ hã mẽ inhmã mẽ kot axpẽn kaga hã mẽ harẽnhta jarẽ pa mẽ ixprĩ hã kuma nà. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p  
\v 11 —Nà kot kaj mẽ aprõ kaga nẽ hpãnhã nhãm mẽhõ ho aprõ nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam aprõ kamã nhãm aprõ nyw o amnhĩkati pyràk. Tĩrtũm pê ja omnuj tỳx nẽ. Rỳ koja mẽhõ hprõ kaga ka hpãnhã ho aprõ nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam mjên pê ho amnhĩkati pyràk. Ja mããnẽn Tĩrtũm pê omnuj tỳx nẽ. 
\p  
\v 12 —Nẽ mẽnijaja. Koja mẽhõ ni ra mjên kaga nẽ hpãnhã nhãm mẽhõ ho mjên. Ja mex kêt. Mjên krax kêp mjên kumrẽx kênã kot kêt hkaga nẽ hpãnhã nhãm hõ ho mjên. Koja anẽ nhũm Tĩrtũm noo mã te kot wam mjên kamã nhãm hõ ho amnhĩkati pyràk nhũm Tĩrtũm pê ja omnuj tỳx nẽ. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ nê mẽhprĩjê janor kêt ã harẽnh 
\r Matêwre 19.13-15; Rukre 18.15-17 
\p  
\v 13 Tã nhũm Ijaew kwỳjaja Jejus wỳr mẽ hkrarejê jamỳ nẽ mẽ o mra. Kot mẽ hã ĩhkra jaxwỳr nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳr kaxyw hwỳr mẽ o mra. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mo kaxyw na ka mẽ Jejus wỳr mẽ o mra? Kormã mẽ ràxre kênã. Mẽ ma akupỹm mẽ o mra nà? Anẽ. 
\p  
\v 14 Hãmri nhũm Jejus ja hã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa nà kwãr mẽ mãmrĩ ixwỳr mẽ o mra. Mẽ ri inhnê mẽhprĩjê kurê hkêt nẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm hpa ho apê nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra nhũm mẽ kuri kuhê. Hãmri nhũm mẽ hã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —E mẽ jarejê pumu. Na htem hamakêtkati nẽ hkĩnh nẽ ri pare. Mẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ ri pare. Tã Tĩrtũm kôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ pa xwỳnhjaja na htem mẽ uràk nẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ ri pa. 
\p  
\v 15 —Na hte jarejaja hipêêxà nẽ katorxà wa kapẽr ma nẽ wa hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o ri pare. Tã ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh na pa. Kot ka mẽ amã ixkôt amnhĩ xunhwỳr prãm hã kot kaj mẽ jarejê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao ixkapẽr ma nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Anẽ. 
\p  
\v 16 Hãmri nẽ mẽhprĩrejê jamỳ nẽ mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: 
\p —Pa Papaj. E kêr ka jarejê ho mex rãhã nẽ kê mẽ mex nẽ pa. Anẽ. 
\s1 Hikàxpore rax xwỳnh jarẽnh 
\r Matêwre 19.16-22; Rukre 18.18-23; mããnẽn Wam Ximotre 6.6-10; Xiakre 5.1-6 
\p  
\v 17 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja nhỹri pry hã mõ nhũm Ijaew krãhtũmja omu nẽ hwỳr tẽ nẽ mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: 
\p —Pa mẽ ijahkre xwỳnh maati? E kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Nhỹrmã Tĩrtũm ri ixtĩr tũm nẽ ixpa hprãm xàj mẽmo kot pa we ho anhỹr o ri ixpa? Ate amnhĩ to mex pix o ri apa xwỳnh jakamã kwa inhmã tanhmã ja jarẽnh to. Anẽ. 
\p  
\v 18 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Xà ate ixpê Tĩrtũm kwỳ hã ixpumunh kôt na ka ixte uràk nẽ amnhĩ to mex xwỳnh ã ijarẽ? Tĩrtũm pix na kot amnhĩ to mex rãhã xwỳnh jakamã kot kaj ã ijarẽnh anẽ nẽ ixpê Tĩrtũm Kra hã ijarẽ. Jao uràk nẽ ixte amnhĩ to mex xwỳnh ã ijarẽ. Nà xàn ka ãm atỳx ri amnhĩ krã hkôt ã ijarẽnh anẽ? 
\p  
\v 19 —Tĩrtũm mex o mex jakamã kot kaj amã nhỹrmã kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hãmri nẽ ra kot mẽmoj tã mẽ amã karõ xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Ra ate mar mex kênã. Na pre mẽ amã: 
\li1 Kêr ka mẽ axàhkĩnh o ri apa hkêt nẽ. 
\li1 Nẽ mẽ hpar kêt nẽ. 
\li1 Nẽ tanhmã axêx kêt nẽ. 
\li1 Nẽ axêx rom tanhmã mẽ nokupyr to hkêt nẽ. 
\li1 Nẽ mẽ kêp mẽ hprõ ho amnhĩkati hkêt nẽ. 
\li1 Nẽ anhĩpêêxà mẽ akatorxà wa hã apijaàm nẽ wa ho mex pê wa kutã anojarêt rãhã ho ri apa. 
\m E kot kaj amã nhỹrmã Tĩrtũm kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hã kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. 
\p  
\v 20 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: 
\p —Kwa ixprĩre ri ra ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa kênã. Nom te ixtĩr tũm nẽ ixpa kaxyw ixte kormã tãm kêt pyràk. Anẽ. 
\p  
\v 21 Hãmri nhũm kuma nẽ hprĩ hã omu nẽ kãm hapê nẽ. Hãmri nẽ kãm: 
\p —Nà kormã mẽmoj pyxire nẽ arĩk. Na ka amã akukrêx rax kĩnh tỳx o Tĩrtũm jakre. Jakamã kêr ka ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ akukrêx rax o wẽnê hpa. Nẽ kàxpore jamỳ hãmri nẽ ma mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã õr o ri apa. Hãmri nẽ akupỹn tẽ nẽ arĩ ri ixkôt apa ho apa. Anẽ. 
\p  
\v 22 Hãmri nhũm kuma nẽ tee ri hikukrêx rax kukamã hamaxpẽr. Kãm hapê jakamã kãm kãm ĩhkra karo hprãm kêt nẽ. Hãmri nẽ tee ri Jejus kot ã kãm hã karõ anhỹrja ma nhũm ja kãm mex kêt nhũm awjanã nẽ hkaprĩ nẽ ma akupỹm tẽ.  
\v 23 Hãmri nhũm Jejus tee ri omu nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —Hêxta waa nẽ. Koja mẽ hikukrêx rũnh xwỳnhjaja ohtô nẽ kãm mẽ hikukrêx japê xàj Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ pa ho pa hkêt nẽ. Wa ixte amnhĩ nhĩpêxja mẽ kêp hihtỳx. Anẽ. 
\p  
\v 24 Hãmri nhũm mẽ tee ri kapẽrja ma nhũm Jejus mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex jakamã axte tanhmã mẽ kãm harẽnh to nẽ mẽ kãm: 
\p —Nà Tĩrtũm mẽ wa ixte amnhĩ nhĩpêxja na mẽ hikàxpore rũnh xwỳnhjaja pê ja hihtỳx.  
\v 25 Mẽ kãm hikukrêx rax mã ĩhkra karo hprãm kêt rãhã tee kãm Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kaprỳ. Te ho mẽhõ kot menh kagô hã hkre nẽ kãm kagô katõk prãm kêt rãhã kãm guhkrax kãm àr prãm kaprỳta pyràk. Anẽ. 
\p  
\v 26 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa no mẽ ixpiitã mẽ inhmã mẽ ixkukrêx japê kênã. Jakamã xà kot paj mẽ ixpiitã nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa hkêt nẽ? Anẽ. 
\p  
\v 27 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà kot kaj mẽ amnhĩ krã hkôt mẽ amã mẽ akukrêx japê mã anhũrer kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm pix na hte ja kaxyw tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ amã akukrêx japê hkêt nẽ. Jao ra mẽ apê Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ mẽ apa ho mẽ apa mã xwỳnh. Anẽ. 
\p  
\v 28 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: 
\p —Kwa Pahihti na pa prem agryk ã mẽmoj piitã hkaga hpa nẽ akôt ixpa ho ixpa. Jakamã xà kot paj mẽ nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa kêt nẽ nà? Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm kuma nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnh piitã mẽ kãm: 
\p —Nà ka mẽ atõ inhmã tanhmã amnhĩ to ho apa kaxyw akwỳjê re nẽ ma inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Anhõrkwỹ re rỳ atõ rỳ atõx rỳ aprõ nẽ akrajê re. Rỳ akatorxà nẽ anhĩpêêxà wa are. Rỳ akukrêx piitã rer pa hãmri nẽ ma ixkapẽr o mẽ piitã mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa.  
\v 30 Hã kot paj amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex rax nẽ. Hãmri ka mẽ ma mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o mẽ hkôt apa nhũm mẽ kot mẽ amar xwỳnh kwỳjaja mẽ ama nẽ kãm mẽ akĩnh nẽ. Nẽ ra mẽ ate akwỳjê rer par tã mẽ tãmjaja te mẽ apê mẽ hkra rỳ mẽ htõ rỳ mẽ htõx pyràk o mẽ anhĩpêx. Jao tanhmã mẽ ato mex to ho pa. 
\p —Nẽ koja mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja ixtã tanhmã mẽ atomnuj to hã ka mẽ nhỹrmã ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api nẽ wa ixkuri amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa.  
\v 31 Nom kêr ka mẽ ja hã amnhĩ pumunh kôt amnhĩ to rax xwỳnh ã amnhĩ to jarkrar kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã amnhĩ to rũnh kêt ã amnhĩ pumu. Nẽ mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã amnhĩ to rũnh ã amnhĩ pumu. Anẽ. 
\s1 Jejus kot amnhĩ kukamã axte amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 20.17-19; Rukre 18.31-34 
\p  
\v 32 Tã nhũm Jejus hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr pa hãmri nẽ ma Jerujarẽ hwỳr mẽ o mõ. Ra kamã kãm hkurê xwỳnhjaja kot hpĩr ã amnhĩ jarẽnh tã ma hwỳr mẽ o mõ. Jakamã nhũm mẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr o hkôt mõ. Nhũm mẽ amarĩ mẽ hkôt mrar xwỳnhjaja haxwỳja kãm ma nẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ kêp 12ta o mõ nẽ hkwỳjê hkàx ã amnhĩ kukamã tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to ho mõ nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 33 —E na pu mẽ ra Jerujarẽ hwỳr mõ. Kot puj mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê nhĩhkram ijaxà. Hãmri nhũm mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt xwỳnhjaja ixpĩr kaxyw mẽ kãm ixtã amỹnê  
\v 34 nhũm mẽ mar xà hkôt tanhmã inhĩpêx kati hto. Nẽ mẽ hkwỳjaja ixtã hpẽr o axkẽ nẽ ixtã akunha. Nẽ mẽ hkwỳjaja tanhmã ijaprỳ hto nẽ ixtã argôx rẽ nẽ ixtak hãmri nẽ ixpĩ. Koja mẽ ã inhĩpêx anẽ. Nom kot paj ixtyk ã ixtã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. 
\s1 Xiakre mẽ Juãw wa kot amnhĩ to Jejus wỳr ã wa harẽnh 
\r Matêwre 20.20-28; Rukre 22.24-30; mããnẽn Piripos 2.3-8; Wam Pêtre 5.3 
\p  
\v 35 Tã nhũm Jepetew kra Xiakre mẽ Juãw wa tanhmã hamaxpẽr to nẽ Jejus mã kãm: 
\p —Kwa mẽ ijahkre xwỳnh. Pa wa amã mẽmoj jarẽ ka wa inhmã “ỳ” anẽ nà? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm wa kãm: 
\p  
\v 36 —Ko wa mamrĩ inhmã mẽmoj jarẽ pa wa ama mãn. Anẽ. 
\p  
\v 37 Hãmri nhũm wa kãm: 
\p —Nà kot kaj nhỹrmã ate mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr kaxyw nhỹ pa wa akutã anhĩjê. Nẽ wa papxipix ixpê anhõ kôwenatô nẽ akutã anhĩjê nẽ ato nhỹ. Ja na pa wa inhmã hprãm. Anẽ. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm wa kãm: 
\p —Nà na ka wa ãm atỳx ri ã amnhĩ to ixwỳr anẽ. Koja mẽ tokyx ixpĩ pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak rax nẽ ty. Tã xà koja mẽ ixpyrà nẽ ã war anhĩpêx anẽ ka wa ixpyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rax kãm ty nà? Anẽ. 
\p  
\v 39 Hãmri nhũm wa kãm: 
\p —Tỳ. Nà kot pa wa ijaxwỳja anẽ nẽ apyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm wa kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka wa ja hã amnhĩ jarẽ. War ate ixpyrà nẽ ixkôt amnhĩ xà htỳx kãm ajamak kãm atyk mã kênã.  
\v 40 Tã nom war ate amnhĩ to ixwỳrta ã kot paj tanhmã war amã nẽ hkêt nẽ. Inhõ Papaj tãm koja ja kaxyw mẽhõ japêr nhũm inhĩhkô hã nhỹ. No pa kot paj ri ja kaxyw mẽ atõ rênh kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 41 Hãmri nhũm wa uràk nẽ Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh kwỳjaja ã wa kot amnhĩ to hwỳr anhỹr ã wa kuma nẽ wa kamã gryk nẽ.  
\v 42 Jakamã nhũm Jejus mẽ piitã mẽ ho akuprõ nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhma. Na hte Ijaew kêt xwỳnhjê nhõ pahihtijaja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa nẽ amarĩ hkrĩ xà kamã hkrĩ ho hkrĩ. àhpumunh jakamã amarĩ ixkre kre jakry kamã hkrĩ ho hkrĩ nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê pix mã mẽmo mẽ àpênh ã karõ ho hkrĩ. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nẽ mẽ kot amnhĩm mex ã harẽnh prãm xàj tanhmã mẽ ho mex to ho pa.  
\v 43-45 Tã no mẽ kajaja kêr ka mẽ atõ amã amnhĩ to rax prãm hãmri nẽ ho mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pyràk kêt nẽ. Mẽ piitã mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Kêt paa. Mẽ ate inhmã axàpênh o apa kaxyw na pa pre mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Ãm pa ixte tanhmã mẽ amã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ. Mẽ ate nhỹrmã kuwy wỳr apa pymaj mẽ anê ixtyk kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ. Jakamã kot kaj mẽ atõ amã amnhĩ to rax prãm hã kêr ka ixpyrà nẽ akwỳjê kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Hãmri nẽ inhmã te ate amnhĩ to rax o amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. 
\s1 Jejus kot akupỹm Paximew o mex ã harẽnh 
\r Matêwre 20.29-34; Rukre 18.35 
\p  
\v 46 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kormã Jerujarẽ hwỳr mõr ri ra krĩ pê Jeriko hkôt mõ. Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ hã ajêt nẽ mẽ hkôt mõ. Nhũm mẽhõ myja pry nhĩhkrep nhỹ. Ximew kra Paximew nohkre xwỳnhja pry kamã ahwỳr o hkrĩ.  
\v 47 Hãmri nhũm Jejus mẽ hkwỳjaja hwỳr htêp o mõ nhũm amnhĩ wỳr mẽ kuma nẽ mẽ kot Jejus nhĩxi jarẽnh o mõr ã kuma hãmri nẽ kàx pê kãm kapẽr nẽ amnhĩ to kuwỳ nẽ kãm: 
\p —Pa Jejus? Nà apê mẽ inhõ Pahihti mex kumrẽx na ka. Te apê amnepêm anhĩgêt pahihti Tawi kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Jakamã kwa we ixkamã axukaprĩ nẽ akupỹm ixto mex kêt wehe. Ixte amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr xwỳnh na pa. Anẽ. 
\p  
\v 48 Hãmri nhũm Jejus kukamã mẽ mrar xwỳnhjaja kuma nẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa akapẽr kêt nẽ nhỹ nà. Anẽ. 
\p Tã nom nhũm ãm mẽ kuma nẽ xatã amnhĩ to kuwỳ. Kỳx pê amnhĩ to kuwỳ nẽ axte kãm: 
\p —Kwa ixkamã axukaprĩ nẽ akupỹm ixto mex Pahihti. Anẽ. 
\p  
\v 49 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ xa nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: 
\p —E mẽ atõ hwỳr tẽ nẽ hpa hã apy nẽ amnẽ ixwỳr o tẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ nohkre xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —E tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Na atã karõ. E tokyx kànhmã xa. Anẽ. 
\p  
\v 50 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ kànhmã harĩ nẽ amnhĩ nê õ kajaati mẽ nẽ hwỳr htẽm kurê kumrẽx.  
\v 51 Hãmri nhũm Jejus kãm: 
\p —Pa mo na? Tanhmã kot pa ato? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kãm: 
\p —Nà akupỹm inhmã ixrĩt mex prãm Pahihti. 
\p  
\v 52 Anẽ nhũm kãm: 
\p —Tôe. Nà ra ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx jakamã kot kaj akupỹm arĩt mex kurê kumrẽx. E mãmrĩ ma akupỹm tẽ. Anẽ. 
\p Nhũm akupỹm rĩt mex ã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh o hkĩnh. Hãmri nẽ Jejus ã ajêt nẽ ma hkôt hkĩnh nẽ tẽ. 
\c 11  
\s1 Jejus kot Jerujarẽ hwỳr àr ã harẽnh 
\r Matêwre 21.1-11; Rukre 10.28-40; Juãw 12.12-19 
\p  
\v 1 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ kormã Jerujarẽ hwỳr mõ. Hãmri nẽ krĩ pê Petake mẽ hõ pê Petãn wỳr ahtêp o mõ. Hixêt pê Oriwêhti kahti ri na pre krĩja wa xa. Jakamã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh wa ho axkrut nẽ mẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ  
\v 2 nẽ wa kãm: 
\p —E wa ma krĩ mũj wỳr mẽ ixkukamã wa tẽ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ nhỹri jumẽnre nyw mã ê nẽ ãm xwỳnhta pumu. Kormã mẽ kot hã hkrĩ hkêt kumrẽx xwỳnhta.  
\v 3 Ka wa omu nẽ kãm ê xà hpôt nẽ man akupỹn ixwỳr o tẽ. Koja mẽhõ war apumu nẽ hã tanhmã war amã kapẽr to ka wa ã kãm ijarẽnh anẽ nẽ kãm: “Nà mẽ panhõ Pahihti na hã karõ pa wa hwỳr tẽ.” Anhỹr o kãm ijarẽ. E wa ma hwỳr tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 4 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr htẽm kurê kumrẽx nẽ hwỳr pôj. Nhũm Jejus kot wa kãm hã karõ xà hkôt jumẽnre nywreta pumu.  
\v 5 Hãmri nẽ kãm ê xà hpôt o xa nhũm kuri mẽ kuhê xwỳnhjaja tee ri hã wa omu nẽ wa kãm: 
\p —Kwa mo kaxyw na ka wa kãm ê xà hpôt o xa? Kwa kot ka wa mẽ ixpê ho ahkĩ nà? Anẽ. 
\p  
\v 6 Hãmri nhũm wa mẽ kãm: 
\p —Nà mẽ panhõ Pahihti na wa inhmã hã karõ pa wa hwỳr tẽ. Wa ixte ma hwỳr o ixtẽm kaxyw. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ wa kãm: 
\p —Tỳ? Tôe wa mãmrĩ ma kãm o tẽ. Anẽ. 
\p  
\v 7 Hãmri nhũm wa ma akupỹm Jejus wỳr o tẽ. Hãmri nẽ kaxyw amnhĩ xê hkwỳ hkwrỳ nẽ kãm ho hkô kahty hpa nẽ kãm ho htỳx nẽ o xa nhũm Jejus hã nhỹ nẽ mõ.  
\v 8 Nẽ kormã Jerujarẽ hwỳr hixêt ã àpir o mõ. Nhũm mẽ kot omunh o kuhê xwỳnhjaja hkĩnh nẽ ma hkukamã pry ho mex kaxyw amnhĩ xê hkwỳ hkwrỳ nẽ ho kãm uty. Nhũm mẽ hkwỳjaja nhỹri pô hkwỳ jakà nẽ o mra nẽ hkukamã kãm uty.  
\v 9-10 Nhũm mẽ hixêt ã api nẽ ahpar mã wrỳk o mõ nhũm mẽ piitã kàx pê Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o hkôt mõ. Nhũm mẽ hkwỳjaja kukamã mra nhũm mẽ hkwỳjaja hapu hã mra nhũm prem piitã hkôt Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o mõ. Nẽ harẽnh o: 
\q1 E ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta ra pôj. Nà ãm hãmri na mẽ pahwỳr wrỳ. Ja mex kumrẽx. 
\q1 Kêp mẽ panhõ Pahihti mex na. Koja mẽ panhĩgêt pahi Tawi pyrà nẽ mẽ pahto amnhĩptà nẽ mẽ pahto mex o pa. 
\q1 Ãm hãmri na Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ. 
\q1 Tĩrtũm mex kumrẽx. Ãm mex o mex. Kukwak ri pix mã na pu htem pajamakêtkati nẽ paxàmnhĩx papa rãhã ho papa. 
\m Anhỹr o Jejus kôt harẽnh o mõ. Kot mẽ ho amnhĩptàr kurê kumrẽx ã hkamnhĩx nẽ hkĩnh nẽ ã hkôt kapẽr anhỹr o mõ.  
\v 11 Jao ra Jerujarẽ hwỳr pôj nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr tẽn axà. Nom nhũm ra amỹkry htỳx jakamã nhũm hwỳr axà nẽ ãm hkre pumunh o xa hãmri nẽ akupỹm kato nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12jê mẽ nhũm mẽ ma akupỹm Petãn wỳr mra. 
\s1 Jejus kot pĩ hpàr pê fikêhti mã kapẽr ã harẽnh 
\r Matêwre 21.18-22 
\p  
\v 12 Tã nhũm apkati nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽrohã Petãn rũm hapôj nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mra. Nhũm Jejus ra kãm prãm nẽ mõ.  
\v 13 Hãmri nẽ amỳm mẽmo pĩ hpàr hôptĩ rax pê fikêhti pumu nẽ hamaxpẽr o: 
\p —E pa hwỳr tẽ nẽ ô hkwỳ rê nẽ kuwô mãn. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ hwỳr tẽ. Nhũm kormã ô kaxyw õ mytwrỳ kator kêt jakamã nhũm ô hkêt nẽ ãm hô pix nẽ xa.  
\v 14 Hãmri nhũm hwỳr tẽ nẽ tee ri ô japêr nẽ ãm hô pix pumu. Hãmri nẽ tee ri omu nẽ kãm: 
\p —E kot kaj axte axô hkêt kumrẽx. 
\p Anhỹr o kãm kapẽr nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja hã kuma. 
\s1 Jejus kot Tĩrtũm nhõrkwỹ hwỳr àr ã harẽnh 
\r Matêwre 21.12-17; Rukre 19.45-46; Juãw 3.13-22 
\p  
\v 15-17 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja Jerujarẽ hwỳr agjê nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Nhũm Jejus tee ri kamã mẽ kuhê xwỳnhjê pumu. Nhũm mẽ ra ixkre kamã axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Ixkre hwỳr mrar xwỳnhjaja kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw kãm hpar nẽ õr kaxyw mẽ kãm ho wẽnê. Nom axtem nẽ hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ kãm mẽ hikàxpore ho anhĩpa. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot õrkwỹ jarẽnh kot: 
\q1 Inhõrkwỹja ãm pika piitã hkôt mẽ piitã kot inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. 
\m Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o akuhê. E kwa mẽ ma mra nẽ ajapôx tokyx anẽ. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anhỹr pê mẽ ahkre hãmri nẽ ixkreja nê mẽ kator pa. \fig Makre 11.15-17|src="Pal13b.tif" size="col" ref="MRK 11.15-17" \fig* 
\v 18 Hãmri nhũm patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja tee ri ã mẽ hipêx anhỹr ã omu nẽ kapẽr ma nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Hãmri nẽ mẽ kot hã àmnênh kaxyw tanhmã axpẽn mar to nẽ axpẽn mã: 
\p —Tk. Kwa na mẽ ohtô nẽ kãm mar prãm nẽ. Koja mẽ anẽ nẽ gryk ã mẽ pahkaga nẽ axte mẽ pakapẽr mar kêt nẽ. Kwa pu mẽ kupĩ ri. E tanhmã kot puj mẽ ho nẽ kupĩ? Anẽ. 
\p  
\v 19 Tã nhũm myt axà nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja Jerujarẽ rũm hapôj nẽ ma nhỹri amnhĩm hikranh kaxyw mra. 
\s1 Mẽ pahte tanhmã mẽmoj tã Tĩrtũm wỳr to hã mẽ pamã karõ 
\r Matêwre 6.14-15, 17.20; Makre 11.13; Juãw 14.13; mããnẽn Xiakre 1.6; Wam Juãw 3.22 
\p  
\v 20 Tã nhũm apkati nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja Jerujarẽ hwỳr akupỹm mra. Hãmri nẽ axte pĩ hpàr pê fikêhtita pumu. Jejus ra kot kãm kapẽr xwỳnhta pumu nhũm ra grà pa nẽ xa.  
\v 21 Hãmri nhũm Simãw Pêtre Jejus kot tanhmã pĩ mã kapẽr toja mã hamaxpẽr nẽ hã kãm: 
\p —Kwa mẽ ijahkre xwỳnh. Ga mẽmoj mũj pumu. Jãã ate fikêhti mã akapẽr xwỳnhta na grà par kumrẽx nẽ xa. Anẽ. 
\p  
\v 22-23 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ piitã mẽ kãm: 
\p —Tỳ nà ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr. Kot kaj mẽ mẽmo kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx pê mẽmoj tã awỳ nhũm ama nẽ amã hprãm xà hkôt tanhmã amã hipêx to. Ka mẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx pê hixêt mũj mã akapẽr nẽ kãm: “E xa nẽ ma tẽ nẽ gô xujanãr kãm mrõ.” Anhỹr o kãm akapẽr nhũm amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tẽn kamã mrõ.  
\v 24 Kot kaj mẽ mẽmoj tã Tĩrtũm wỳ nẽ kaxyw ãm pix mã ajamaxpẽr tỳx nẽ nhũm amã ho anẽ. 
\p  
\v 25-26 —Nẽ kot kaj mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ ra mẽhõ kot tanhmã ato mã ajamaxpẽr. Hãmri nẽ ja ho ajamakêtkati kurê kumrẽx nẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm mẽmoj nyw pix mã ajamaxpẽr o tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. Hãmri nhũm Tĩrtũm kaxkwa rũm ja hã apumu nẽ apyrà nẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to ho hamakêtkati nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽhõ kapẽr kôt Jejus kot mẽ ahkre hã mẽ kot hkukjêr 
\r Matêwre 21.23-27; Rukre 20.1-8 
\p  
\v 27 Nhũm mẽ akupỹm Jerujarẽ hwỳr agjê nhũm Jejus kê axte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr axà. Nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja hkôt hwỳr mra nẽ hkôt agjê nẽ kormã kamã kuhê. Hãmri nhũm Ijaew krãhtũmjê mẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnh mẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja Jejus pumu nẽ hwỳr mra nẽ hêx rom tanhmã kãm kapẽr to. Na pre ra Jejus ixkreja nê mẽmoj to wẽnê xwỳnh mẽ kàxpore o mẽ hpinhpanh xwỳnhjê jano nhũm mẽ tee ri ja hã omu nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Jakamã nhũm akupỹn mẽ hwỳr axà nhũm mẽ axte omu nẽ hwỳr mrar kurê kumrẽx  
\v 28 nẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Mẽhõ nhỹ hã na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa? Mẽhõ na pre mẽ ixwỳr amẽ ka pre mõ? Nà xà amnhĩ krã hkôt na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apahti? E kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Anẽ. 
\p  
\v 29 Nhũm Jejus kot tanhmã mẽ hamaxpẽr to hkôt mẽ omunh mex jakamã mẽ kãm: 
\p —Nà kot pa ixkumrẽx mẽmoj tã mẽ akukja. Ka mẽ inhmã harẽ pa rĩ kormã mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to.  
\v 30 Finat Juãw Paxisja ã kot paj mẽ akukja. Mẽhõ nhỹ hã na pre hte mẽ hkrã kumrãr o pa? Xà amnhĩ krã hkôt nà xà Tĩrtũm nhỹ hã? E mẽ atõ inhmã harẽ. Anẽ. 
\p  
\v 31-32 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa tanhmã kot puj mẽ kãm ja jarẽnh to? Mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja na htem Juãw Paxis kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã axpẽn mã harẽnh o pa. Jakamã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt mẽ hkrã kumrãr o pa hã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom ã kãm mẽ pakapẽr anhỹr ã mẽ pahpumu nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. No kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ pama nẽ mẽ pamã: “Kwa ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr mar tã ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ?” Anẽ. Nà kot puj pẽr mẽ kãm tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. 
\p Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri tanhmã kãm nẽ hprãm kaprỳ ho kuhê. 
\p  
\v 33 Hãmri nẽ Jejus mã kãm: 
\p —Konẽn. Mẽ ixte mẽhõ nhỹ hã kapẽr o pa hã omunhre hã. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Tôe kot pa xep ijaxwỳja mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkêt nẽ. Ijaxwỳja ixte mẽhõ nhỹ hã ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa hã amnhĩ pumunhre hã. Anẽ. 
\c 12  
\s1 Mẽ àpênh punuj xwỳnhjê jarẽnh 
\r Matêwre 21.33-46; Rukre 20.9-18 
\p  
\v 1 Nhũm Jejus arĩ Ijaew krãhtũm mẽ mẽõ patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mã kapẽr o xa. Nẽ mẽ kãm mẽ kot tanhmã hipêx to hkukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. No ãm hã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Koja mẽhõ hpur ã hkwỳjê mã karõ. Mẽ kot kamã kãm àpênh kaxyw mẽ kãm karõ. Hãmri nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ kamã mẽmo hy hkre nẽ hkre pa. Hãmri nẽ pu hã kahê hpa nẽ pur kaêx kãm ixkre hprêk nhĩpêx. Mẽ kot himõk ã mẽ kot kêp àhkĩnh pymaj mẽ hapêr o hkrĩ kaxyw. Hãmri nẽ hipêx pa nhũm mẽõ patrãwja awry hã krĩ hõ hwỳr nojarêt nẽ mẽ kãm tanhmã hpur jarẽnh to nẽ mẽ kãm: “E or ixpurta nõ. Kê kamã mẽmoj kà hpa ka mẽ mãmrĩ kamã awjamỳ nẽ ho axkjê. Hãmri nẽ ixkutêp inhõ jaxwỳ nẽ mãmrĩ anhõ tanhmã ho hprãm xà hkôt tanhmã ho.” 
\p —Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ma mõ.  
\v 2 Tã nhũm ra pur kãm mẽmoj hkà pa. Nhũm hpur nhõ dõn arĩ krĩ hõ kamã hã ujahkre ho pa htã kuri kãm àpênh xwỳnhjê hõja nhũm akupỹm mẽ hwỳr kumẽ. Mẽ kot kãm õ hkwỳ nhõr nhũm ma kot kãm o mõr kaxyw ma mẽ hwỳr kumẽ nhũm ma akupỹm mẽ hwỳr mõ. Mõõ nẽ ra mẽ hwỳr pôj.  
\v 3 Hãmri nhũm mẽ omu nẽ axtem nẽ homnuj nẽ. Nẽ unê nẽ htak nẽ akupỹm hano nhũm ỹ kamã ma akupỹm mõ.  
\v 4 Hãmri nhũm õ patrãwja tee ri omu nẽ hpãnhã ja mẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. Mõõ nẽ mẽ hwỳr pôj. Hãmri nhũm kê wem omu nẽ mã ho anẽ nẽ. Unê nẽ htak nẽ hkrãx pê htak nẽ akupỹm hano nhũm wamta pyrà nẽ ma akupỹm ỹ kamã mõ.  
\v 5 Hãmri nhũm axpẽn pãnhã kãm mẽ àpênh xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm mẽ axpẽn pãnhã ma mẽ hwỳr pa. Ma mẽ hwỳr pa nẽ pôj nhũm mẽ te ho wamtajê mẽ hipêx pyrà nẽ mẽ hkwỳjê pynê nẽ htak rax nẽ mẽ hano nẽ mẽ hkwỳjê pa.  
\v 6 Nhũm mẽ õ patrãw mẽ harẽnh ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot paj we amnhĩ nhĩpêx to nẽ inhõta kwỳ jamỳ? Nà kot paj mẽ hwỳr ixkraja mẽ. Inhmã hapê htã kot paj mẽ hwỳr kumẽ kê ma mẽ hwỳr mõ. Hãmri nhũm mẽ kêp ixkra hã omu nẽ tanhmã ixpê ho hkêt nẽ. Nẽ jatã inhmã kãm inhõja kwỳ gõ nhũm man ixwỳr o tẽ. Nà kot paj anẽ.” 
\p —Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ ma mẽ hwỳr hkraja mẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. 
\p  
\v 7 —Tã mẽ hwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ amỳm amnhĩ wỳr omu nẽ kêp hkra hã omunh kurê kumrẽx nẽ hã axpẽn mã amỹnê nẽ axpẽn mã: “E. Nà onẽj hpur nhõ dõn krata tẽ. Koja nhỹrmã õ papaj mỳrpê amnhĩm pur ã pyka pytà nẽ ho õ. Jakamã e pu mẽ kupĩ nẽ kêp hpur ho arĩk nẽ ho panhõ. E kwa tokyj pu mẽ kupĩ ri.” Anẽ. 
\p  
\v 8 —Rôm nhũm ra mẽ hwỳr hpôx o tẽ nẽ ra pôj nhũm mẽ unê nẽ pur nê ho kato nẽ ahkà kamã kupĩ. Ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. 
\p  
\v 9 Nhũm pre ã Jejus Ijaew krãhtũmjê mã ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ hã tanhmã mẽ hkukjêr to nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Koja pur nhõ dõnja tee ri mẽ kot hkra hpĩr ã harẽnh ma hãmri nẽ tãm mẽ hwỳr mõ hãmri nẽ tanhmã mẽ hipêx to wehe? Nà koja ma mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ himex pa hãmri nẽ hpãnhã nhãm hpurta ã mẽmojjê rẽ.  
\v 10 Mãn ka prem ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh ma nà? Harẽnh kot: 
\q1 Na prem kẽn o amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx kaxyw hãmri nẽ kẽn maati pumu nẽ htỳx omnuj ã hkamnhĩx nẽ hkaga. Mẽ kot hkaga htã nom nhũm Tĩrtũm mẽ kurom mex o kot kẽn piitã hakrenh par ã omunh kurê kumrẽx. 
\q1  
\v 11 ãm hãmri na pre ã mex ã omunh anẽ. Anẽ. 
\m à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot harẽnh kot anhỹr. Anẽ. 
\p  
\v 12 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh kãm mẽ harẽnh anẽ nhũm mẽ amnhĩ tã kuma. Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnh mẽ mẽ õ patre krãhtũm mẽ Ijaew krãhtũmjaja nhũm mẽ kot mẽ kãm kẽn maati kaga xwỳnhjê jarẽnh o te mẽ tãm harẽnh pyràkja ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ. Jakamã nhũm mẽ kãm unênh nẽ haxàr prãm nẽ. Nom amnhĩ tã kãm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê puma nẽ.  
\v 13 Jakamã na prem ma mra nẽ hapôj hãmri nẽ Jejus wỳr Parijew nhõ xwỳnh mẽ pahi Erox kôt mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ. Mẽ kot hêx rom mẽmoj tã hkukjêr nhũm kot mẽ mar nẽ tanhmã Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pahi Sesti kapẽr kuhpa hã ri tanhmã mẽ kãm nẽ nhũm mẽ kot mar kaxyw.  
\v 14 Jakamã nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ hêx rom kãm kapẽr nẽ kãm: 
\p —Kwa Jejus? Nà ãm hãmri na ka hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre mex nẽ. Na ka hte mẽ kamã akahak o apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ kot tee ri mẽ kot tanhmã ato kapẽr punuj to htã ka hte arĩ aprĩ hã mẽ ahkre mex o ri apa. E kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Rõm nhõ pahihti kot mẽ pahpê Ijaew mẽ pahte kãm kàxpore hkwỳ nhõr ã mẽ pamã karõta. Kwa xà ja amã mex nà? Xà kot pu mẽ kãm kugõ? Xà kot pu mẽ kãm õr kêt nẽ? E kwa mẽ inhmã harẽ. Anẽ. 
\p  
\v 15 Nhũm prem ã hêx rom ja hã hkukjêr anhỹr tã no nhũm Jejus mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh mex mẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa mon ka mẽ axêx rom ja hã ixkukja? E mẽ atõ inhmã kàxpore htỳxre hõ gõ pa omu. Anẽ. 
\p  
\v 16 Hãmri nhũm ja kãm ja gõ nhũm kupy nẽ kànhmã kupẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽhõ nhĩxi nẽ mẽhõ karõ na hã? Anẽ. 
\p Anẽ nhũm mẽ kãm: 
\p —Pahi Sesti karõ nẽ hixi na hã. 
\p  
\v 17 Anẽ nhũm mẽ kãm: 
\p —Tỳ. Tô kêr ka mẽ mãmrĩ kãm hkwỳ nhõr o apa. Hã hkarõ nẽ hã hixi. Tãm kot hipêx xwỳnh jakamã õ na. No mẽ kajaja na pre Tĩrtũm mẽ anhĩpêx nhũm mẽ apê õ jakamã kwa kêr ka mẽ kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm mẽ piitã mar o kuhê. Nhũm mẽ kot hêx rom hkukjêr xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê ã kàxpore jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ axpẽn mã: 
\p —Kwa mẽ paxêx rom mẽ pahte hã hkukjêr tã nhũm ãm hãmri mẽ pakutã mẽ pamã harẽ. Kwa tanhmã kot puj wem hkukjêr to nhũm pahi Sesti kapẽr kwỳm ri mẽ pamã mẽmoj jarẽ? Anẽ. 
\p Hãmri nẽ tee ri tanhmã hkukjêr to hkukamã hamaxpẽr o kuhê. \fig Makre 12.13-17|src="HK00166B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 12:17" \fig* 
\s1 Akupỹm mẽ htĩr xwỳnhjê jarẽnh 
\r Matêwre 22.23-33; Rukre 20.27-40; Juãw 6.21, 6.38-40; mããnẽn Wam Korĩt 6.14, 15.12-28; Wam Tesarõn 4.13-18 
\p  
\v 18 Tã nhũm Satusew nhõ xwỳnh kwỳjaja. Mẽ kot akupỹm mẽ htĩr mã hamaxpẽr kêt xwỳnhjaja na pre mẽ. Tã mẽ kot mẽ htyk nẽ mẽ hapêx ã mẽ hkamnhĩx jakamã na prem axpẽn mã Jejus jarẽnh o: 
\p —E kwa pu mẽ ma hwỳr mra nẽ mẽmoj xihtỳx ã hkukja kê mẽ pama nẽ tee ri tanhmã mẽ pamã kapẽr to hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nhũm mẽ piitã ja hã omu nẽ àhpumunh kêt ã omunh kurê kumrẽx. E tokyx ma pu mẽ hwỳr. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ ma hwỳr mra nẽ Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ hêx rom kãm: 
\p  
\v 19 —Pa Jejus? Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã ã mẽ panhĩgêtjê mã karõ anẽ. Mẽ hkra hkêt rãhã mẽ pa nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja nhũm mẽ harẽnh o: 
\q1 Koja mẽhõ hprõ hãmri nẽ kamã hkra hkêt rãhã pa nẽ ty. Hã koja hkôt htõja hpãnhã hprõ o hprõ nẽ kamã hkra. Hãmri nhũm kato nẽ te kêp htõ htyk xwỳnhta hkra pyràk. Anẽ. 
\m Na pre ã Mojes Tĩrtũm nhỹ hã ja hã mẽ kãm karõ anẽ.  
\v 20 Jakamã kwa ga mẽ ixujarẽnh ma. Koja mẽmojjaja mẽ kot axpẽn to htõ xwỳnhjaja kêp 7. Nhũm kot waja hprõ. Nẽ wa pa nhũm myja kormã hprõ kamã hkra hkêt rãhã ty.  
\v 21 Nhũm hkôt htõ hõta hpãnhã hprõ ho hprõ nẽ wa axpẽn to pa. Nhũm haxwỳja kamã hkra hkêt rãhã ty. Nhũm hkôt htõ hõta haxwỳja ho hprõ nẽ wa axpẽn to pa grire nhũm wamta wa uràk nẽ kamã hkra hkêt rãhã ty.  
\v 22 Hãmri nhũm htõ hkwỳjaja piitã nija pyxi nẽ axpẽn pãnhã ho hprõ nom mẽhõ kamã hkra hkêt rãhã htyk pa. Hãmri nhũm mẽ hprõta mẽ hkôt amnhĩ to hitep nẽ ty.  
\v 23 Tã Tĩrtũm kot akupỹm nhỹrmã mẽ ho htĩr ronhỹx nhỹ nhỹx kêp nija mjên kumrẽx? Ra piitã kot ho hprõ kênã. E kwa mẽ inhmã ja jarẽ. Anẽ. 
\p  
\v 24 Hãmri nhũm Jejus ã mẽ ujarẽnh anhỹrja ma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Nà mẽ ate Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm mar mex kêt. Nẽ mẽ aprĩ hã tanhmã Tĩrtũm kute hã omunh kêt jakamã na ka mẽ ã atỳx ja hã ixkukjêr anẽ.  
\v 25 Kormã mẽ htĩr ri mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ kamã axte kãm hprõ hprãm kêt pa. Rỳ ni japêr nẽ kãm mjên prãm kêt nẽ pa. Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê pyrà nẽ axte htyk kêt nẽ. Ãm htĩr tũm rãhã nẽ pa ho pa. 
\p  
\v 26 —Nom mẽ ate akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ hkamnhĩxja kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũm pĩ hpôk kamã tanhmã Mojes mã kapẽr to. Mãn ra mẽ ate mar. Na pre kãm: 
\q1 Ixpê Apraãw nhõ Tĩrtũm na pa. Nẽ mããnẽn ixpê Apraãw kra Ijak mẽ htàmnhwỳ Jako wa õ Tĩrtũm na pa. 
\m Anhỹr o Mojes mã amnhĩ jarẽ nhũm kuma nẽ hã kagà.  
\v 27 Kêp apu arĩ mẽ htyk rãhã nhỹx pre ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Nhỹx pre mẽ harẽnh o: “Amnepêm Apraãw nẽ hkra nẽ htàmnhwỳ mẽ htĩr ri ixpê mẽ õ Tĩrtũm na pa pre.” Anhỹr o nhỹx pre mẽ harẽ. Nom na pre ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽ pamã te Apraãwja mẽ htyk nẽ mẽ hapêx pyràk. Nom nhũm prem ra Tĩrtũm ri akupỹm htĩr nẽ mex nẽ pa ho pa. Tã ka htem Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ harẽnh o apa. Anẽ. 
\s1 Tĩrtũm kapẽr maati jarẽnh 
\r Matêwre 10.37, 22.34-40; Rukre 10.25-27; mããnẽn Wam Juãw 2.15, 5.3; Apokarip 2.4 
\p  
\v 28 Tã nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê hõ mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kot axpẽn mã kapẽr ã mẽ omunh o xa. Hãmri nẽ Jejus kot tanhmã Satusew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr mex toja ma nẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka ã mẽ kãm ja jarẽnh anẽ Pahihti. Kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Na pre Tĩrtũm ahpỹnhã mẽmoj to 10 nẽ mẽ pamã hã karõ. Mẽ pahte hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri papa kaxyw hã mẽ pamã karõ. Tã nhỹ kapẽr na mex o kot hkwỳjê jahkrenh wehe? Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Nà Tĩrtũm kapẽr xohtôô. Kapẽr piitã hkôt mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx o papaja na kãm hprãm. No pixi na mẽ pahte hkôt amnhĩ nhĩpêx o papaja nhũm kãm hprãm tỳx o kot hkwỳ jakrenh. Kapẽr mex maati na ja. Na pre kapẽr o: 
\q1 E mẽ apê Ijaew nhõ xwỳnhjaja. Ixpê mẽ anhõ Tĩrtũm ã ixpixi mex na pa. 
\q1  
\v 30 Jakamã kêr ka mẽ amã ixkĩnh tỳx o mẽmoj piitã hakrenh pa. Jao mẽ anhĩ piitã ho amã ixkĩnh tỳx kumrẽx o ri apa. 
\m  
\v 31 Anhỹr o na pre mẽ pamã karõ. Nẽ hkôt ja: 
\q1 Kêr ka mẽ nhãm mẽ hipêx o te ka amã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ hipêx o ri apa. Jao tãm mẽ hipêx rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\m E ja wa kumrẽx na Tĩrtũm kãm mẽ pahte hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri papa hprãm tỳx nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 32 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka ja jarẽ Mẽijahkre xwỳnh. Tĩrtũm pyxi mex kênã.  
\v 33 Amnepêm na pre htem kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ kãm mẽmoj gõ nẽ rĩ kormã tanhmã kãm amnhĩ jarẽnh to. Tã nom kot puj mẽ ã ate harẽnhta kôt amnhĩ nhĩpêx anhỹr o papa jao mẽ panhĩ piitã pamã Tĩrtũm kĩnh. Nẽ mẽ pamã hkĩnh o mẽmoj piitã hakrenh pa. Nẽ nhãm mẽ hipêx o te mẽ papamjaja pamã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ hipêx. Jao tãm mẽ hipêx rãhã ho ri papa. Kot puj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm kãm ja mex o mẽ pahte kãm mẽmoj nhõrta jakre. 
\p Anhỹr o kãm kapẽr.  
\v 34 Hamaxpẽr mex pê ã Jejus mã kapẽr anẽ nhũm kuma nẽ kãm: 
\p —Nà ãm hãmri na ka ja jarẽ. Na ka ra mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o amnhĩ nhĩpêx nyw pumunh mex o mõ. Nà te ate tokyx hkôt amnhĩ xãm kaxyw pyràk. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kãm hkurê xwỳnhjaja tee ri wa kot axpẽn mã kapẽr mar o kuhê nẽ axte kãm mẽmoj tã hkukjêr pyma nẽ. Ra tee ri mẽ kot hêx rom mẽmoj tã hkukjêr kaprỳ jakamã axte tanhmã hkukjêr to hkêt nẽ. 
\s1 Jejus kêp pahi finat Tawi nhõ Pahihti hã harẽnh 
\r Matêwre 22.41-46; Rukre 20.41-44; mããnẽn Rõmãn 1.3-4 
\p  
\v 35 Hãmri nhũm Jejus arĩ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã amnhĩ tã mẽ ahkre. Nom te nhãm mẽhõ hã mẽ hkukjêr pyràk amnhĩ tã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ajakre xwỳnhjaja na htem tanhmã mẽ amã Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnh jarẽnh to nẽ mẽ amã harẽnh o: “Koja kêp pahi finat Tawi kanrẽhã htàmnhwỳ koja.” Anhỹr o kot mẽ amã harẽ. Ãm kêp kanrẽhã htàmnhwỳ pix ã mẽ amã harẽnh o pa. No na pre pahi Tawija kêp kanrẽhã htàmnhwỳ hã harẽ nẽ mããnẽn kêp õ pahihti hã harẽ. Tã nom nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ajahkre xwỳnhjaja na htem urà nẽ kêp pahihti hã mẽ amã harẽnh kêt nẽ. Ãm kêp kanrẽhã htàmnhwỳ pix ã harẽ. Kwa mo na htem Tawi pyrà nẽ kêp õ pahi hã harẽnh kêt nẽ?  
\v 36 Na pre Tawi tãm Tĩrtũm kapẽr tũm kwỳ hã kagà nẽ tanhmã Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnhta jarẽnh to. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã tanhmã harẽnh to. Tĩrtũm mex ã mẽ grer xàja kwỳ hã kagà nẽ hã kagà ho: 
\q1 Tĩrtũm na pre inhõ Pahihti mã ã kapẽr anẽ nẽ kãm: “E amnẽ ixwỳr tẽ nẽ inhĩhkô hã nhỹ nẽ inhmã mẽ ho amnhĩptàr o akrĩ. Kot paj mẽ kot kãm akurê xwỳnh piitã mẽ unênh pa nẽ awỳr mẽ o mra nẽ anhĩhkram mẽ haxàr pa.” Anhỹr o pre kãm kapẽr. Anẽ. 
\m  
\v 37 —Na pre ã Tawi Tĩrtũm kot Kris mã kapẽr jarẽnh nẽ kêp õ pahi hã kagà anẽ. Tã nom Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ajahkre xwỳnhjaja na htem kêp Tawi htàmnhwỳ pix ã ri axpẽn mã harẽnh o ri pa. No kêt Tawija na pre kêp õ Pahihti hã harẽnh o pa. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm mẽ mar o kuhê xwỳnhjaja kuma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kãm axte mar prãm nẽ. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm arĩ mẽ ahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ o kora. Kêr ka mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx o amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Na htem piitã mẽ hã hpijaàm kaxyw ê mex pix kãm ri pa. Nẽ mẽ kot amnhĩm mẽ rũnh ã mẽ harẽnh nhũm mẽ kot amnhĩ jarẽnh marja na htem kãm hprãm.  
\v 39 Nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ kãm amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix kamã na mẽ kãm hkrĩ hprãm. Nẽ mẽmoj tã mẽ apkur xà hã arĩgro hã ma hkwỳjê hkôt mẽ apkur xà hã ixkre hwỳr akuprõ nẽ kãm mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix kamã hkrĩ hprãm. 
\p  
\v 40 —Nẽ mẽ kot mẽ mjên htyk xwỳnhjê ho mex o pa hã amnhĩ jarẽnh tã amnhĩ to hêx. Nẽ na htem axtem nẽ mẽ nokupyr kaxyw mẽ hwỳr mra nẽ mẽ kãm: “E ot pa awỳr ato ajuta kaxyw tẽ. Ra amjên apê htyk jakamã kot paj pam amã akukrêx jamãr o ixpa.” Anẽ hãmri nẽ mẽ kêp mẽ õrkwỹ pytà nẽ amnhĩm mẽ kêp mẽ hikukrêx piitã ho hapêx. Te tãm kot mẽ hipêx o pa pyràk nom tãm mẽ hipêx kêt nẽ. Nẽ te tãm amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh japjêê ho kuhê. Te mẽ kot Tĩrtũm mã ãm hãmri amnhĩ jarẽnh pyràk tã hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh pix kaxyw nhũm mẽ ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Mỳrapê koja mẽ mex kêt nẽ. Koja Tĩrtũm tanhmã mẽ hipêx kati hto. Jakamã kwa kêr ka mẽ ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o mẽ pa xwỳnhjê kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hkêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. 
\s1 Kêp mjên htyk xwỳnh jarẽnh 
\r Rukre 21.1-4 
\p  
\v 41 Nhũm Jejus arĩ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ omunh o xa. Na pre hte Ijaew ixkreja o mex kaxyw ixkre jamãr xwỳnhjê mã hikàxpore hkwỳ nhõr o pa. Nhũm mẽ hikàxpore rũnh xwỳnhjaja hwỳr agjê nẽ kàxpore gjênh xà kamã hkwỳ ho rax nẽ hagjê nẽ ma akupỹm mra.  
\v 42 Tã nhũm mẽhõ ni pê mjên htyk xwỳnhja haxwỳja hwỳr axà. Kêp amrakati kumrẽx. Nẽ hikàxpore tỳxre ãm pijakrutre htã kàxpore rũnh xwỳnhjê hpãnhã ixkreta wỳr tẽ. Nẽ kãm Tĩrtũm kĩnh xàj kàxpore gjênh xà kamã hamẽ kumẽ hãmri nẽ kato nẽ ma akupỹm tẽ.  
\v 43 Hãmri nhũm Jejus amỳm ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o xa nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã harẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —E mãn ka mẽnire htẽm mũj pumu. Na pre mjên kêp ty nhũm kêp amrakati nẽ hikàxpore grire htã amnhĩ pê õr pa. Kwỳjê rom kãm Tĩrtũm kĩnh xàj amnhĩ pê õr pa. Apkur xà hã hikàxpore na.  
\v 44 Kêt mẽ hkwỳjaja na hte hikàxpore hkwỳ pix o mra nẽ gjênh xà kamã hagjê nom arĩ mẽ hikàxpore rũnh. No nija na mẽ uràk nẽ kãm hikàxpore japê hkêt nẽ. Nẽ ho õxỳ hkêt nẽ àmnhĩx piitã o tẽ nẽ õr pa. Anẽ. 
\c 13  
\s1 Jejus kot nhỹrmã mẽmoj piitã ho hapêx ã harẽnh 
\r Matêwre 24.1-14; Rukre 21.5-9, 21.17-19; mããnẽn Wam Ximotre 4.1; Sikũn Ximotre 3.1 
\p  
\v 1 Tã hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja arĩ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kaxwỳnh pumunh o kuhê nẽ hã Jejus mã: 
\p —Hêxta waa nẽ. Ixkreja mex kumrẽx Pahihti. Kẽn rũnh o mẽ kot hipêx jakamã mex o mex. Nẽ mẽ kot ri Tĩrtũm mã hkĩnh xà nhõr nẽj haxwỳja piitã mex kumrẽx. Anẽ. 
\p  
\v 2 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà mex tã koja nhỹrmã mẽ kãm Tĩrtũm kurê xwỳnhjaja grành pa. Koja arĩ kẽn axkrutre axpẽn mỳnh nẽ nõr kêt kumrẽx. Koja piitã anhgrà nẽ ahpỹnhã ri hikwỹ. \fig Makre 13.1-4|src="LB00247B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Makre 13:2" \fig* 
\p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr.  
\v 3 Hãmri nẽ ixkreja rũm kato nẽ ma tẽ nẽ hixêt pê Oriwêhti hã api nẽ hã nhỹ. Tĩrtũm nhõrkwỹ kutã hixêtja nhũm hã api nẽ hã nhỹ. Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ Xiakre mẽ Juãw mẽ Andreja ma hkôt mra. Ahte hkôt mra nẽ mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre grành par ã hkukja nẽ kãm: 
\p  
\v 4 —Kwa xà ãm hãmri koja mẽ ã ixkreja nhĩpêx anẽ? E aprĩ hã mẽ inhmã harẽ. Xà koja mẽ nhỹrmã kugrà nà xà koja mẽ tokyx ho anẽ? Kwa mẽmo koja we wỳj ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to? Anẽ. 
\p  
\v 5-6 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà kot paj mẽ amã harẽ. Nom nhỹrmã mẽmoj piitã hapêx kaxyw tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kumrẽx kot paj mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Koja mẽ ohtô nẽ mẽ apê ixkwỳjê hwỳr mra nẽ hêx rom te pa ixte amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ amã: “E pa na pre Tĩrtũm mẽ awỳr inhmẽ. Ixpê kaxkwa rũm ixwrỳk xwỳnhta na pa.” Anhỹr o mẽ akôt mẽ amã amnhĩ to hêx o pa. Nẽ mẽ amã: “E na pa mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr wrỳ.” Anhỹr o mẽ amã amnhĩ jarẽ. Nom kêr ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama. Mẽ kot amnhĩ to hêx xwỳnh na mẽ. Kormã akupỹn ixpôx xà hã arĩgroja kormã. 
\p  
\v 7 —Nẽ koja mẽ nhỹri awry hã axpẽn par o pa. Nẽ mẽ atãã axpẽn par o pa. Nom kêr ka mẽ harẽnh ma nẽ ri tee ri tokyx mẽmoj piitã hapêx ã hkamnhĩx kêt nẽ. Mẽmoj piitã hapêx xà hã arĩgroja kormã. 
\p  
\v 8 —Nẽ koja mẽmoj piitã hapêx kaxyw nhũm ahpỹnhã ri pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnh piitã pika hõ nhõ xwỳnhjê kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ axpu nẽ axpẽn pa. 
\p —Nẽ koja pika piitã hkôt tanhmã mẽ à kuteja mẽ hamỳ nhũm mẽ amnhĩ xà htỳx kãm hamak o pa. Nhũm nhỹri pika htertet tỳx nẽ. Nẽ nhỹhỹnh pika hkwỳ kamã mẽ pa xwỳnhjaja prãm xàj pikaprãr pa. Tã nom kormã mẽ kot amnhĩ xà htỳx kãm hamak xà hkrax pix na ja. Te mẽnijaja pijagri kaxyw nẽ kormã õhy xà hpỹnh pyràk. Koja mẽmoj piitã hapêx kaxyw nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. 
\p  
\v 9 —E pa hpãnhã mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre grành par xwỳj ri mẽmoj tanhmã kot hkukamã amnhĩ nhĩpêx to hã hã harẽ. Mẽ ate hã ixkukjêr xwỳnhta kot paj mẽ amã harẽ. Nà koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja mẽ awỳr mra nẽ ixtã mẽ apynê nẽ mẽ atomnuj nẽ. Nẽ ma mẽ pikuprõnh xà hã ixkre hwỳr mẽ ato mra nẽ kamã mẽ kãm mẽ ato kapẽr punuj nẽ nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ ato mra nẽ mẽ ajagjê. Mẽ ate ixkôt apa ho apa xwỳnh ã ã mẽ anhĩpêx anẽ. Nẽ mẽ õ pahihti hwỳr mẽ ato mra nẽ mẽ kãm tanhmã mẽ ato kapẽr punuj to.  
\v 10 Tã nom kwa kêr ka mẽ kutã akuhê nẽ mãmrĩ tãm mẽ kãm ijarẽnh o akuhê.  
\v 11 Nom kêr ka mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kukamã tee ri ajamaxpẽr o ri amã mẽ uma hkêt nẽ akuhê. Rỳ mẽ ajamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Mẽ kot ixkukjêr ã arĩgrota ã tanhmã kot pa we ri mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to?” Anhỹr o tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm Karõ tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ ỹ hã akatàt kôt tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to. 
\p  
\v 12 —Nẽ mẽ atõ nẽ mẽ anhĩpêêxà nẽ mẽ akrajaja koja mẽ ixtã mẽ atã amỹnê nẽ ma pahi hwỳr mẽ ato mra nẽ kãm mẽ ajarẽ nhũm mẽ kuma nẽ mẽ ajagjê nẽ mẽ akwỳjê pa.  
\v 13 Koja mẽ piitã ixkôt mẽ akamã gryk nẽ ã kãm mẽ akurê ho pa anẽ. Nom mẽ kot ã mẽ anhĩpêx anhỹr mã tã kêr ka mẽ amnhĩ to htỳx nẽ ixkaga hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ apar tã ka mẽ kaxkwa kamã akupỹm atĩr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ mẽ kurom Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ amex rãhã nẽ apa ho apa. Mẽ kot tanhmã mẽ ato htã mẽ apê akupỹm kaxkwa kamã atĩr tũm nẽ apa mã xwỳnh jakamã kwa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽ pahtomnuj tỳx xwỳnh maati hã harẽnh 
\r Matêwre 24.15-28; Rukre 21.20-24; mããnẽn Sikũn Tesarõn 2.3-4; Apokarip 13.11-17 
\p  
\v 14-16 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Nẽ koja nhỹrmã kot mẽ atomnuj tỳx kumrẽx xwỳnh maatija axtem nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja kamã amnhĩ xãm. Hãmri ka mẽ ja hã omu nẽ mẽ kot krĩ grành par mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ ajapôj nẽ ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Mẽ apê jar pika pê Jutej kamã mẽ apa xwỳnhjaja mẽ omu hãmri nẽ mẽ kot mẽ apar pymaj ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Hixêt prêk wỳr ajapôj nẽ aprõt nẽ ma mra. Nẽ jar Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja kê mẽ umaj haxwỳja hapôj nẽ ma hprõt nẽ ma mrar o mra. Nẽ kapôt ã ri mẽ pa xwỳnhjaja kê mẽ ê jamỳnh kaxyw akupỹm krĩ hwỳr gjêx kêt nẽ. Ãm ma mẽ umaj hprõt nẽ mrar o mrar kurê kumrẽx. 
\p  
\v 17 —Nẽ mẽ htujarô xwỳnhjaja nẽ mẽ hkra karàre xwỳnhjaja. Jajê pê koja mẽmoj omnuj tỳx nẽ. Tanhmã kot wem amnhĩ to nẽ hprõt tỳx? Nà pika ja kamã koja mẽ mex kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê koja Tĩrtũm tanhmã mẽ homnuj tỳx to. 
\p  
\v 18-19 —Koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nhũm mẽ piitã amnhĩ xà htỳx kãm hamak rũnh o pa. Tĩrtũm kot mẽ piitã mẽ ho kator krax rũm amnẽ mẽ pa xwỳnhjaja na mẽ kormã à htỳx kamã hamak rũnh kêt nẽ. Kormã amnhĩ xà kamã hamak kryre. No nhỹrmã mẽ hprõt xà hã arĩgrota ã koja mẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak rax kumrẽx. 
\p —Tã akupỹn ixte mẽ awỳr ixwrỳk xà hã arĩgrota ã kot pa mẽmoj punuj o ijapêx pa ka mẽ axte ã mẽmoj kot anhỹr pumunh kêt nẽ. Nom kormã akupỹn ixwrỳk xwỳj ri kot kaj mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o apa. Jakamã kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: “Pa Tĩrtũm. Kwa kê mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hãmri kê amgrà pê ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Koja na pê ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm omnuj tỳx nẽ.” Anhỹr o amnhĩ to awỳ. 
\p  
\v 20 —Mẽ hprõt xà hã arĩgrota ã koja Tĩrtũm kãm mẽ apê hkrajaja mẽ atyk par pymaj mẽ anê mẽmo punuta ã arĩgro hkwỳ grà nẽ mẽ akukamã mẽ amã ho grêre. Koja mẽ akamã ukaprĩ xàj ã mẽ anê hipêx anẽ. 
\p  
\v 21 —Nẽ koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hãmri nhũm mẽ hêx o mẽ pa xwỳnhjaja ma mẽ awỳr mra nẽ hêx rom tanhmã mẽ amã kapẽr to nẽ mẽ amã: “E ota ra Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta pôj. Kwa mẽ tokyx hwỳr mra nẽ omu nẽ hkôt ri apa.” Anhỹr o mẽ amã hêx. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja tee ri mẽ kuma nẽ mẽ amã: “Nà tãm kêt. Jar mẽ ixkamã na. E mẽ tokyx amnẽ hwỳr mãn mra nẽ omu.” Anhỹr o mẽ amã hêx o pa. Nom kêr ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ mẽ hkôt amrar kêt nẽ. 
\p  
\v 22-23 —E kwa mẽ inhma. Na pa ra ixprĩ hã mẽmoj kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã mẽ amã tanhmã harẽnh to. Tã kêr ka mẽ axkãm ajamak rom nẽ ri apa. Koja mẽ kot amnhĩ to hêx xwỳnhjaja axpẽn pãnhã mẽ awỳr mra nẽ mẽ amã kêp Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm xwỳnh ã amnhĩ to hêx. Nẽ mẽ hkwỳjaja kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã amnhĩ to hêx. Hãmri nẽ aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Te Tĩrtũm nhỹ hã kot ho anhỹr pyràk nom hêx rom mẽ apê Tĩrtũm kot amnhĩm mẽ arênh xwỳnhjê nokupyr kaxyw ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Anẽ. 
\s1 Akupỹn Jejus wrỳk xà hã arĩgro jarẽnh 
\r Matêwre 24.29-31; Rukre 21.25-28; mããnẽn Sikũn Pêtre 3.10; Apokarip 1.7, 19.11-16 
\p  
\v 24-25 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Tã koja mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak xà hã arĩgrota hapêx nhũm Tĩrtũm ã mẽmoj nhĩpêx anẽ. 
\q1 Koja kaxkwa ho àk tỳx nẽ nhũm myyti ahtyk. 
\q1 Nhũm mytwrỳre axte hirã hkêt nẽ. 
\q1 Nhũm kanhêti piitã axrê nẽ rôrôk pa. 
\m  
\v 26 Hãmri pa man akupỹn pika hwỳr wrỳ nhũm mẽ piitã ixwrỳk kãm ixpumu. Kakrã kamã kot paj ixihtỳx o inhĩrã rax kãm akupỹn mẽ awỳr wrỳ.  
\v 27 Hãmri nẽ ma krĩ piitã hwỳr Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê rẽ nhũm mẽ ma mra nẽ amnepêm ixte amnhĩ kaxyw mẽ axunhwỳr xwỳnh piitã ho akuprõ nẽ akupỹn ixwỳr mẽ ho mra. Anẽ. 
\s1 Jejus kot mẽmo pĩ hpàr ã ejẽp jarẽnh 
\p  
\v 28 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —E ka mẽ pĩ hpàr mũj pumu. Na hte mẽmo mytwrỳ hã rã nhũm mẽ omu nẽ ô hkukamã hamaxpẽr kurê kumrẽx.  
\v 29 Ja pyrà nẽ koja mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr mẽ ka mẽ akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx.  
\v 30 Koja akupỹn ixpôx kêt ri ã mẽ kot mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr pumunh xwỳnhjaja kormã piitã htyk par kêt ri pa akupỹn mẽ awỳr wrỳ. 
\p  
\v 31 —Nẽ koja nhỹrmã pika nẽ kaxkwa wa hapêx pa. Tã no ãm ixkapẽr koja wa uràk nẽ aa hapêx kêt nẽ. Koja ãm rãhã ho rãhã. Kot paj aa ihkjê ho tanhmã mẽnh to hkêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽ pahte akupỹn Jejus wrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt ã mẽ pajarẽnh 
\r Matêwre 24.36-44; Rukre 12.37-40; mããnẽn Atre 1.9-11; Wam Tesarõn 5.2; Sikũn Pêtre 3 
\p  
\v 32 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: 
\p —Nom akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgroja mẽ ate omunh kêt. Nẽ kaxkwa kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja kot ja pumunh kêt. Nẽ pa ixpê Tĩrtũm Kra htã ijaxwỳja ixte ja hã amnhĩ pumunh kêt. Ãm Mẽpahpãm maatija tapxipix kot ja pumunh. 
\p  
\v 33 —Tã mẽ ate akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kwa kêr ka mẽ axkãm ajamak rom nẽ ri apa. Nẽ apkati mẽ amnhĩ wỳr ijapêr arĩt rãhã ho ri apa. 
\p  
\v 34-35 —E pa tanhmã mẽ amã akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro jarẽnh to ka mẽ inhma. Koja mẽhõ nhỹhỹm nojarêt hãmri nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã mẽ àpênh ã karõ nẽ õrkwỹ jamãr xwỳnh mã tanhmã kãm karõ hto. Hãmri nẽ õrkwỹ kahê xà jamãr xwỳnh mã kãm: “E kêr ka ixwakre kamã ijapêr arĩt rãhã ho ri apa.” Anẽ hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõ. Tã mẽ kot ijapêr rĩt rãhã ho mẽ pa xwỳnhjaja te kot ixkre kahê xà jamãr xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Õ patrãwja akupỹn hpôx xà hã arĩgro hã omunh kêt jakamã na hte kahê xà jamãr rãhã ho pa. Koja apu axpẽr kamàt nhũm akupỹn hpôx japêr. Rỳ kôt ã kamàt rỳ krãhyre kà nhũm akupỹn hpôx japêr. Rỳ kwỳhtyk nhũm akupỹn hpôx japêr. Tã uràk nẽ mẽ ate akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kêr ka mẽ ijamãr rãhã ho ri apa. Jao ixkutêp inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to rãhã nẽ. Ra ixte mẽ amã hã karõ xà hkôt.  
\v 36 Kop ixkre kahê xà jamãr xwỳnhja tee ri õ patrãw kamã ama hãmri nẽ ra õtxwa nẽ htỳx õt o ỹr rôm nhũm haêr pê hwỳr hpôx ronhỹx ja kêp mex kêt nẽ. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ ixkutêp ixkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Nom tee ri amnhĩ wỳr ixkãm ama hãmri nẽ axte inhmã ajamaxpẽr kêt pê atỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho apa hkêt nẽ. 
\p  
\v 37 —E ixte mẽ amã mẽmoj jarẽnhja na pa hte ixkwỳjê piitã mẽ kãm harẽ. Jakamã kwa kêr ka mẽ akupỹn ixwrỳk ã ijapêr arĩt rãhã ho ri apa. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã Jejus amnhĩ kukamã mẽ kãm ujarẽnh anẽ. 
\c 14  
\s1 Mẽ kot Jejus pĩr kukamã hamaxpẽr ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 26.1-5; Rukre 22.1-2; Juãw 11.45-53 
\p  
\v 1 Tã nhũm Ijaew hkĩnhã ã arĩgro pê Pas wỳr apkati axkrut. Pas ã na hte mẽ ixpê Ijaewjaja amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit pê mẽ inhĩgêt nẽ mẽ ixpãmjê kator mã ijamaxpẽr kaxyw axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã ixkĩnh. Na pa htem arĩgroja mã: “Pas” anẽ. Nẽ harẽnh o: “Mẽ pahte pãw kaxkrit kêt kur ã arĩgro” anẽ.  
\v 2 Jakamã nhũm mẽ inhõ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kãm Jejus pĩr prãm nẽ. Nom mẽ kãm hkôt kapẽr mar o mẽ pa xwỳnhjê pyma nẽ. Nẽ tee ri hã amnhĩ jahkre nẽ axpẽn mã: 
\p —Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot puj wem ho nẽ kupĩĩ? Kot puj mẽ pahkĩnh kãm tanhmã ho nhũm mẽ hkĩnh xwỳnhjaja hã mẽ pahpumu nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Pu mẽ hã axpu nẽ hã tanhmã axpẽn to. Jakamã kwa pu mẽ kormã tanhmã ho hkêt nẽ. Anẽ. 
\s1 Mẽhõ ni kot Jejus krã gregrer ã harẽnh 
\r Matêwre 26.6-13; Rukre 7.36-50; Juãw 12.1-8 
\p  
\v 3 Rôm nhũm Jejus Simãw nhõrkwỹ kamã kormã apkur o nhỹ. Krĩ pê Petãn kamã. Simãwja na pre hkà kro xàpêr tỳx o pa nhũm Jejus akupỹn ho mex. Jakamã akupỹm õ krĩ hwỳr pôj nẽ kutã apkur o nhỹ. Hãmri nhũm mẽhõ nija harẽnh ma nẽ mẽ hkuxwa xà hã kàx õ py nẽ ma hwỳr o tẽ. Nẽ mẽ hwỳr axà nẽ nhỹhỹnh kàx kahte nẽ mẽ hkuxwa xà ho hkrã gregrer pa.  
\v 4 Hãmri nhũm mẽ apkur o hkrĩ xwỳnhjaja tee ri ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ kamã gryk nẽ. Nẽ axpẽn mã: 
\p —Tk. Kwa nà na hã mẽ hkuxwa xàta kapĩr par kumrẽx.  
\v 5 Kop apu ma o htẽm nẽ ho wẽnê nẽ hpãnhã kàxpore ho rax kumrẽx nẽ hamỳnh nẽ ho mẽ kêp amrakati xwỳnhjê nhĩpêx par nhỹx ja kãm mex nẽ. Mo na ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ? 
\p Anẽ nẽ hã kãm akir.  
\v 6 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa mẽ kãm axàkjêr kêt nẽ. Ãm hãmri na ã inhĩpêx anẽ.  
\v 7 Mẽ kêp amrakati xwỳnhjaja koja mẽ arĩ mẽ akôt pa rãhã nẽ. Ka mẽ amã mẽmo arĩgro hã mẽ ho ajuta hprãm nẽ tanhmã mẽ ho ajuta hto nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. No pa kot paj ri mẽ akôt ixpa ka mẽ ixto mex ry ho apa hkêt nẽ. Kot paj tokyx mẽ are.  
\v 8 Ixtyk nhũm mẽ kot ijaxàr kukamã na ã ixkrã gregrer anẽ. Ãm hãmri na ã inhĩpêx anẽ.  
\v 9 ãm hãmri na pa mẽ amã ja jarẽ. Koja mẽ krĩ piitã hkôt axpẽn mã ixte tanhmã mẽ anê amnhĩ nhĩpêx to hã ijarẽnh o pa nẽ mããnẽn kot ã inhĩpêx anhỹrja mããnẽn harẽnh o pa. Nhũm mẽ piitã kot tanhmã ixto mex to hã harẽnh ma. Anẽ. 
\s1 Jut Kariot kot mẽ kãm Jejus ã àmnênh kaxyw ã harẽnh 
\r Matêwre 26.14-16; Rukre 22.3-6; Juãw 13.21-30 
\p  
\v 10 Tã nhũm Jut Kariotja. Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12 hõ na pre. Tã axtem nẽ Satanasti nhỹ hã ma patre krãhtũmjê hwỳr tẽ nẽ axtem nẽ tanhmã Jejus o mẽ mar to nẽ mẽ kãm: 
\p —E ot pa mẽ amã Jejus jarẽnh o tẽ. Xà kot paj mẽ amã hã amỹnê ka mẽ hpãnhã inhmã amnhĩre nà? Anẽ. 
\p  
\v 11 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: 
\p —Nà kot paj mẽ amã amnhĩre. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kato nẽ ma tẽ nẽ Jejus pynênh kaxyw htãnopxar o hkôt ri pa. 
\s1 Jejus kot ỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê kutã apkur ã harẽnh 
\r Matêwre 26.17-19; Rukre 22.7-13 
\p  
\v 12 Tã nhũm arĩgro pê Pas kato. Amnepêm mẽ inhĩgêtjaja na prem ôwêhti hkrare hkwỳ pa. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ Ejit kãm mẽ kãm mẽ hkurê xwỳnhjê nhĩhkra nê mẽ kator kaxyw na prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jakamã na pa htem arĩ mẽ ixpê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja Pas ã axpẽn wỳr akuprõ nẽ jam ijamaxpẽr pê mẽ uràk nẽ ôwêhti hkrare hkwỳ hpa nẽ pãwti kaxkrit kêt kãm kuku. 
\p Jakamã nhũm Jejus kôt mẽ pa ho pa xwỳnh pê 12jaja Pas ã mẽ apkur xà hã Jejus kukja nẽ kãm: 
\p —Kwa nhỹri kot paj mẽ akutêp Pas ã mẽ panhõ hã apê? Anẽ. 
\p  
\v 13 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ja wa ho axkrut nẽ mẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ nẽ wa kãm: 
\p —E wa ma Jerujarẽ hwỳr wa tẽ. Nẽ hwỳr axà nẽ mẽhõ myja pumunh kurê kumrẽx. Nhũm amnhĩm gô ru nẽ amnhĩ kre hã poti xãm nẽ o tẽ ka wa omu nẽ hã ajêt nẽ ma õrkwỹ hwỳr hkôt tẽ.  
\v 14 Hãmri nẽ ixkre nhõ dõn pumu nẽ kãm: “E Jejus na wa inhmẽ pa wa awỳr tẽ. Na awỳr pẽr mẽnh o: ‘Nhỹri kot paj we ixkôt ri mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽ Pas ã axpẽn kutã apku?’ Anhỹr o na awỳr pẽr mẽ.” 
\p  
\v 15 —Wa ã kãm akapẽr anẽ kê war ama nẽ war amã õrkwỹ nhĩmõk ã ixkre rax õ jahkre. Ra kamã kaxyw mẽ paxàpkur xà hã mẽmoj piitãã. Ka wa omu nẽ mãmrĩ kamã mẽ ixkutêp mẽ panhõ hã apê. Anẽ. 
\p  
\v 16 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr tẽ. Nẽ krĩm axà nẽ ra kot wa kãm mẽmoj jarẽnh xà hkôt mẽmoj piitã omu nẽ mẽ kutêp mẽ kãm mẽõ hã àpênh o wa xa. 
\s1 Jejus kot mẽhõ kot mẽ kãm hã àmnênh ã harẽnh 
\r Matêwre 26.20-25; Rukre 22.21-23; Juãw 13.21-30 
\p  
\v 17 Tã nhũm kamàtre nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja wa hkôt mõ.  
\v 18 Hãmri nẽ kỳxpê ixkreja wỳr api nẽ hwỳr agjê nẽ apkur kaxyw hkrĩ hpa nẽ kormã apkur o hkrĩ nhũm Jejus mẽ kãm: 
\p —E pa mẽ amã mẽmoj jarẽ ka mẽ inhma nẽ amnhĩ krãm haxàr tỳx nẽ. Kot kaj mẽ ixkutã axàpkur o akrĩ xwỳnhjê hõ mẽ kãm ixkurê xwỳnhjê mã ixtã amỹnê. Anẽ. 
\p  
\v 19 Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ hkaprĩ htỳx nẽ. Nẽ axpẽn pãnhã amnhĩ tã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa xà pa kot paj ã anhĩpêx anẽ? Nà pa hkêt. Anẽ. 
\p  
\v 20 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà mẽ apê 12jê hõ kot kaj ã inhĩpêx anẽ. Mẽ ate ixkutã guhkrax kãm anhõ pãwti ho mry kagô nhek o akrĩ xwỳnhjê hõ kot kaj ixtã amỹnê.  
\v 21 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ixkukamã harẽnh xà hkôt koja mẽ tanhmã ixto rax nẽ ixpĩ. Nom kot mẽ kãm ixtã àmnênh mã xwỳnhta hêxta waa nẽ. Ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mỳrapê koja amnhĩ xà htỳx kãm hamak rax kumrẽx. Kop apu aa õ mãmãj nhõxà hkre rũm kator kêt ronhỹx ja kãm mex nẽ. 
\p  
\v 22 Anẽ nẽ kormã mẽ apkur o hkrĩ rôm nhũm pãwti hõ py nẽ ho Tĩrtũm wỳ. Hãmri nẽ mẽ kãm ho hkry nẽ mẽ piitã mẽ kãm õr pa nẽ mẽ kãm: 
\p —E na pa mẽ amã pãwti ho hkry nẽ mẽ amã kugõ. Ja pyrà nẽ koja mẽ ã inhĩpêx anẽ nẽ te ixto hkry hpar pyràk o inhĩpêx pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Nom mẽ anê kot paj ty. E mẽ mãmrĩ aku. Anẽ. 
\p  
\v 23-24 Nẽ hpãnhã wĩhti hã kop py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm kugõ nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ kot ixpĩr xà hã arĩgrota ã koja ixkamrô axkapĩ. Nom koja mẽ amarĩ ixpĩr nhũm amarĩ hpikapĩr kêt nẽ. Ãm paa. Pa kot paj mẽ anê mẽ ĩhkram amnhĩ jaxà nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ. Koja ixkamrô axkapĩ nhũm Tĩrtũm omu nẽ ixkukwak ri mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa nẽ mẽ ato hkra. Ra amnepêm kot ja hã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. Jakamã e. Mẽ axpẽn pãnhã ixkamrô pikapĩr mã ajamaxpẽr pê ixte mẽ amã kop kãm wĩhti nhõrta o akõm o axpẽn nhĩpêx. Anẽ. 
\p Nhũm pre ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm mẽ piitã ho hkõm o axpẽn nhĩpêx.  
\v 25 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Ãm hãmri na pa mẽ amã amnhĩ jarẽ. Kot paj axte wĩhti ho ixkõm kêt rãhã nhỹrmã Inhõ Papaj akupỹn mẽ awỳr inhmẽ. Hãmri pu mẽ rĩ kormã akupỹn ixpôx xà hã arĩgrota ã pahkĩnh nẽ. Nom axtem tanhmã hã pahkĩnh to. Anẽ. 
\p  
\v 26 Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri nhũm mẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã gre hãmri nẽ hapôx pa nẽ ma hixêt pê Oriwêhti hwỳr mra. 
\s1 Jejus kot Simãw Pêtre hkukamã tanhmã harẽnh to 
\r Matêwre 26.31-35; Rukre 22.31-34; Juãw 13.36-38 
\p  
\v 27 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê hkukamã tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ inhmã. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ã mẽ pajarẽnh kot anhỹr. 
\q1 Kot paj ôwêhti jamãr o pa xwỳnhja pĩ hãmri nhũm ôwêhti hpigrành pa nẽ ma anhgrà nẽ ri mra. 
\m Anhỹr o te ixpê ôwêhti jamãr xwỳnh nhũm mẽ apê ôwêhti pyràk ã mẽ pajarẽnh. Tã kot puj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.  
\v 28 Mẽ kot ixpĩr tã koja Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Pa akupỹm ixtĩr nẽ ma mẽ akukamã pika pê Garirej wỳr mõ. Kamã kot puj mẽ axte axpẽn pumu. Anẽ. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm Simãw Pêtre tee ri mẽ amnhĩ tã kuma nẽ kãm: 
\p —Kwa nà. Ri ã mẽ ijarẽnh anhỹr kêt nẽ Pahihti. Kot paj akaga hkêt nẽ. Jajaja koja anhgrà nẽ hprõt nẽ ma mrar japêr no pa kot paj anhỹr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 30 Hãmri nhũm kãm: 
\p —Nà kot kaj anẽ Simãw Pêtre. Koja apkati hkôt krãhyre hkàr kêt ri ka ra mẽ umaj ate ixkôt apa hkêt ã mẽ kãm amnhĩ tã axàprãr o axkrunẽpxi kãm ga. Kwa jam ajamaxpẽr tỳx nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 31 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma kãm amnhĩ tã àprãr kãm hihtỳx nẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa nà. Kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Koja mẽ tee akôt ixpĩr mã tã no pa ãm aa akaga hkêt kumrẽx. Kot paj akôt ixpa ho ixpa rãhã nẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh kwỳjê piitã ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. 
\s1 Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 26.36-46; Rukre 22.39-46 
\p  
\v 32 Tã nhũm Jejus ma nhỹri mẽ kot kãm “Gesẽm” anhỹr xwỳnhja wỳr hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê ho mõ. Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ jar ixkutêp akrĩ. Pa ma mũtũm tẽ nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ mãn. Anẽ. 
\p  
\v 33 Hãmri nẽ amnhĩ kôt mẽ ho axkrunẽpxi nẽ mẽ o mõ. Simãw Pêtre mẽ Jepetew kra pijakrut pê Xiakre nẽ Juãwja nhũm amnhĩ kôt mẽ o mõ.  
\v 34 Hãmri nẽ amnhĩ kukamã mẽ kãm hkurê xwỳnhjaja kot tanhmã hipêx tota kukamã hamaxpẽr o ra amnhĩ kamã kahak tỳx o ra hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ mrar xwỳnhjê mã kãm: 
\p —Hêxta waa nẽ. Na pa tee ri amnhĩ xà htỳx kamã ijamakja kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx o ixkaprĩ nẽ. Te ra ixkaprĩja kot ixpĩr o mõr pyràk. Jakamã e mẽ jar anohtỳx nẽ ixto Tĩrtũm wỳr o akrĩ kê tanhmã ixto pa mẽ kot tanhmã ixtoja kutã ixihtỳx nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 35 Hãmri nẽ mẽ kurũm htẽm grire nẽ amnhĩ kamã kahak o Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw htu mỳr pê htẽm nẽ pikap nõ nẽ kãm: 
\p  
\v 36 —Kwa Papaj. Hêxta waa nẽ. Inhmã amnhĩ xà htỳx kãm ijamak prãm kêt kumrẽx. Na pa tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx nẽ. Jakamã kot kaj amã inhnê ja ho ajapêx prãm nẽ mãmrĩ ho ajapêx nhũm mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja tanhmã ixto hkêt nẽ. Rỳ ko. Kot kaj amã mẽ kot tanhmã ixto hprãm kê mẽ mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Nom pam inhmã hprãm xà hkôt kêt. 
\p  
\v 37 Anhỹr o Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ kànhmã xa nẽ akupỹm Simãw Pêtreja mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ omu nhũm mẽ ra htỳx gõr nẽ hikwỹ. Hãmri nhũm tee ri mẽ omu nẽ Simãw Pêtre mã kãm: 
\p —Kwa Simãw Pêtre. E mẽ hãmri akrã hapôj. Kwa wem anohtỳx grire nẽ ixkutêp amnhĩ to Inhõ Papaj wỳr o akrĩ  
\v 38 kê mẽ ixkôt tanhmã mẽ ato htã ka mẽ amã mẽ uma xàj ixkaga hkêt nẽ arĩ mẽ kutã amnhĩ to htỳx nẽ akuhê. Ã mẽ amã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr prãm nom kormã mẽ amã maa. Anẽ. 
\p  
\v 39 Hãmri nẽ akupỹm tẽ nẽ axte Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. 
\p  
\v 40 Nẽ akupỹm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ omu nhũm mẽ axte õt pa nẽ hikwỹ. Nhũm tẽ nẽ tee ri mẽ omu hãmri nẽ tanhmã mẽ kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm awjanã nẽ ma akupỹm tẽ nẽ axte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ.  
\v 41-42 Hãmri nẽ akupỹm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa xàn ka mẽ arĩ gõr nẽ anhĩkwỹ? E mẽ tokyx akrã hapôj. Na mẽ ra ixwỳr mrar nẽ kot ixpynênh mã. Koja mẽ tokyx ixkutã mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kãm ixtã amỹnê. Ota ra kot ixtã mẽ kãm àmnênh xwỳnhta tẽ. E mẽ tokyx kànhmã akrĩ pu mẽ kutã mra. Anẽ. 
\s1 Mẽ kot Jejus pynênh ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 26.47-56; Rukre 22.47-53; Juãw 18.1-11 
\p  
\v 43 Nhũm Jejus kormã mẽ kãm kapẽr o ãm rãhã nhũm Jut Kariotja tẽ. Mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõ htã nhũm ra amnhĩ kôt mẽ ohtô nẽ Jejus wỳr mẽ o tẽ nhũm mẽ wapohti nẽ kô jamỳ nẽ hkôt o mra. Patre krãhtũm mẽ Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja ra Jut kôt mẽ kurẽ nhũm mẽ man hkôt Jejusja wỳr mra.  
\v 44 Na pre ra Jut Kariotja mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: 
\p —E kot paj nhỹri mẽ pahte unênh mã xwỳnhta pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ kahti hkôt kumỳ nẽ tanhmã kãm ixkapẽr to. Ka mẽ ixpumu nẽ hwỳr tẽ nẽ unê nẽ ma akupỹm o tẽ. 
\p Anẽ hãmri nẽ ma hwỳr mẽ o tẽ.  
\v 45 Nẽ Jejusja pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ kãm: “Pa mẽ ijahkre xwỳnh.” Anẽ hãmri nẽ kahti hkôt kumỳ.  
\v 46 Hãmri nhũm hkôt mẽ mrar xwỳnhjaja omu nẽ Jejus wỳr mra nẽ unênh kurê kumrẽx.  
\v 47 Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri ja hã mẽ omu nhũm hõja õ wapo kapa nẽ patre maati mã àpênh xwỳnh kot mẽ hkôt htẽm xwỳnhta mã wapo ho apê. Nẽ kot ho hkrã nhĩpônh mã tã kuhpaw nẽ upôk rũm hamak nhĩkjê krãhta.  
\v 48-49 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kot unênh xwỳnhjê mã kãm: 
\p —Kwa na pa pre apkati mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ kãm ixujarẽnh o ixpa ka prem tokyx ixpynênh kêt nẽ. Tã jarãhã te ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh pyrà nẽ ixwỳr wapohti nẽ kô hã akapẽn nẽ ixwỳr atẽm rax nẽ. Nom ra mẽ ate tanhmã ixto kaxyw arĩgro kator jakamã mẽ mãmrĩ tanhmã amã ixto hprãm xà hkôt tanhmã ixto. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ akukamã ã mẽ ate inhĩpêx anhỹr ã mẽ ajarẽnh xà hkôt. Anẽ. 
\p  
\v 50 Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri mẽ kot unênh ã mẽ omu hãmri nẽ mẽ umaj Jejus kaga nẽ ma hprõt pa nhũm ahte mẽ kuri xa.  
\v 51-52 Hãmri nhũm mẽ ma o tẽ. Nhũm kormã mẽhõ nyw xwỳnhja tee ri ja hã mẽ omu nẽ ma Jejus kôt tẽ. Nhũm mẽ amnhĩ kôt omu nẽ kot unênh kaxyw kahty xà hã kupy nhũm mẽ umaj mẽ ĩhkra kamã kahty xàja re nẽ ma hkênh nẽ hprõt nẽ tẽn akunok. 
\s1 Ijaew nhõ patre maati kot Jejus kukjêr ã harẽnh 
\r Matêwre 26.57-68; Rukre 22.63-71; Juãw 18.12-14, 18.19-24 
\p  
\v 53 Tã nhũm mẽ ma mẽ õ patre maati nhõrkwỹ hwỳr Jejus o tẽ. Hãmri nhũm patre krãhtũmjê mẽ Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja õrkwỹ hwỳr Jejus ã akuprõ.  
\v 54 Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ hkôt tẽ nẽ mẽ hkôt patre maati nhõ kĩtare hwỳr axà nẽ amỳm hã mẽ omunh o xa. Nhũm ra pôristijaja kĩtare kamã amnhĩm kuto nẽ hã ànhunh o hkrĩ nhũm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ ĩhkô hã ànhunh o nhỹ. 
\p  
\v 55-56 Rôm nhũm ixkre kamã mẽ pikuprõnh xwỳnhjaja tee ri Jejus ã krĩ nhõ xwỳnhjê kukja nẽ mẽ kãm: 
\p —E mẽ atõ na ka pre Jejus kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu? Mẽ atõ mẽ inhmã harẽ pa mẽ ama nẽ Rõm nhõ xwỳnhjê nhĩhkram haxà kê mẽ pamã kupĩ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ axpẽn pãnhã tanhmã harẽnh to. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh to htã nom ri ho hêx jakamã axpẽn kwỳm ri tanhmã ri harẽnh to nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa mẽ axpẽn kwỳm ri tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Axpẽn kôt mãn ri tanhmã mẽ inhmã harẽnh to. Anẽ. 
\p  
\v 57 Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja kànhmã kuhê nẽ axpẽn kôt tanhmã ho hêx to nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 58 —Nà kot paj mẽ amã tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã harẽ. Na pa prem ã kapẽr anhỹr ã kuma. Na pre tanhmã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreta jarẽnh to nẽ harẽnh o: “Kot paj ixkreja grành pa hãmri nẽ ixtã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm hipêx. Nom kot paj amnhĩ nhĩhkra ho hipêx kêt nẽ.” Anhỹr ã ã amnhĩ jarẽnh anẽ pa mẽ kuma. 
\p  
\v 59 Anhỹr o harẽnh tã nom axpẽn kôt harẽnh kêt nẽ. Arĩ axpẽn kwỳm ri harẽ.  
\v 60 Hãmri nhũm mẽõ patre maati tee ri mẽ kot tanhmã ho kapẽr toja ma nẽ mẽ aptàr tũmjê noo mã kànhmã xa nẽ Jejus mã kãm: 
\p —E na ka ra mẽ kot ã ajarẽnh anhỹrja ma. Xà kot kaj tanhmã mẽ inhmã amnhĩ tã axàprãr to hkêt nẽ? Xà ãm hãmri na mẽ ajarẽ? E kwa mẽ inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Anẽ. 
\p  
\v 61 No nhũm akryk xa nẽ tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Hãmri nhũm tee ri ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ axte kãm: 
\p —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Xà apê Tĩrtũm Kra na ka? Xà ka na apê Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh na ka? Anẽ. 
\p  
\v 62 Hãmri nhũm tã kãm amnhĩ jarẽ nẽ kãm: 
\p —Tỳ. Ixpê tãmta na pa. Ra mẽ ate jarãhã tanhmã ijarẽnh to kaxyw apikuprõnh tã nom kot paj nhỹrmã mẽ kamjaja tanhmã mẽ ajarẽnh to ka mẽ amnhĩ tã ixpumu. Kot kaj mẽ Tĩrtũm kot mẽ ato amnhĩptàr xà kutã akrĩ hãmri pa hwỳr tẽ nẽ ĩhkô hã nhỹ. Kakrã kamã kot paj hwỳr tẽ nẽ ĩhkô hã nhỹ hãmri nẽ ỹ hã tanhmã mẽ ajarẽnh to ka mẽ amnhĩ tã ixpumu. Anẽ. 
\p  
\v 63-64 Hãmri nhũm tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ gryk xàj amnhĩ xê kaxô nẽ mẽ àptàr tũmjê mã kãm: 
\p —Kwa mo kaxyw kot puj mẽ axte ri ho tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh xwỳnhjê hõ japêr? Ra tãm kot amnhĩ pê Tĩrtũm Kra hã amnhĩ to hêx nhũm mẽ pahte pajamak o mar kênã. E tanhmã kot puj mẽ ho? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Nà kot puj mẽ kupĩ. Ra htyk mã tãm kênã. E kwa tokyx pu mẽ ma Rõm nhõ pahihti hwỳr o tẽ kê mẽ pamã hã amỹnê kê mẽ kupĩ. Anẽ. 
\p  
\v 65 Hãmri nhũm mẽ hipêx kati rax nẽ. Nẽ hkuk kuhtô nẽ hpãnhã no hpro nẽ htak nẽ kãm: 
\p —E mẽ kot atak xwỳnhjê nhĩxi jarẽ. Apê Tĩrtũm Kra hã ate amnhĩ jarẽnh jakamã mãn uràk nẽ axàhpumunh tỳx. Jakamã e mẽ hixi jarẽ. Anẽ. 
\p Nhũm prem ã hipêx anẽ hãmri nẽ pôristijê nhĩhkram haxà nhũm mẽ htak rax o kuhê. 
\s1 Simãw Pêtre kot Jejus kôt pa hkêt ã kot amnhĩ jarẽnh 
\r Matêwre 26.60-75; Rukre 22.54-62; Juãw 18.15-18, 18.25-27 
\p  
\v 66-67 Rôm nhũm Simãw Pêtre arĩ kĩtare kamã mẽ ĩhkô hã ànhunh o nhỹ. Hãmri nhũm mẽõ patre maati mã àpênh xwỳnh nitita mẽ hwỳr kato nẽ xa. Hãmri nẽ hirã kamã hprĩ hã Simãw Pêtre pumu nẽ omunh mex kurê kumrẽx nẽ kãm: 
\p —Xê pẽr apê Najare nhõ xwỳnh Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõ na ka. Anẽ. 
\p  
\v 68 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ ra kãm ma nẽ. Nẽ kãm amnhĩ tã aprã nẽ kãm: 
\p —Tk. Kokỹ. Ixte mẽhõ my ata pumunhre hã. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ kànhmã xa nẽ ma tẽ nẽ kĩtare hwỳr kahê hkôt ã mẽ hkàx ã ahte xa nhũm krãhyre kà.  
\v 69 Nẽ gaa nhũm hpãnhã mẽ kãm àpênh xwỳnhjê hõja omu nẽ hã mẽ kãm: 
\p —Xê ma ãm hãmri na harẽ. Kôt ri mẽ pa xwỳnhjê hõ na pẽr. Anẽ. 
\p  
\v 70 Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa nà. Mẽ ri ã amnhĩ krã hkôt ri ixto axêx anhỹr kêt nẽ. Aa ixte mẽhõ ata pumunh kêt kumrẽx. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ hkwỳja gaa nẽ kê axte hprĩ hã omu nẽ kãm: 
\p —Kwa ãm hãmri na mẽ ajarẽ. Apê Jejus hkwỳ na ka. Ajaxwỳja apê Garirej nhõ xwỳnh kênã. Anẽ. 
\p  
\v 71 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ kãm ma htỳx nẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa nà. Na pa Tĩrtũm noo mã mẽ amã amnhĩ jarẽ. Kot paj amnhĩ to ixêx japêr nhũm inhma nẽ hã tanhmã ixto. Nà uràn ixpê Garirej nhõ xwỳnhre hã. Ixte mẽhõ mũj pumunh kêt kumrẽx tã ka mẽ xatã axpẽn kôt ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnh ã ixkamnhĩx o xa. 
\p Anhỹr o ra mẽ kãm amnhĩ tã aprãr o axkrunẽpxi.  
\v 72 Hãmri nhũm axte krãhyre kà. Jao ra hkàr o axkrut. Hãmri nhũm Simãw Pêtre kuma nẽ Jejus kot ra hkukamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã harẽnhja mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Krãhyre kormã hkàr o axkrut kêt ri kot mẽ kãm amnhĩ tã àprãr o axkrunẽpxi hã harẽnhja mã hamaxpẽr. Hãmri nẽ ra kànhmã hakry hpar o tẽ nẽ hkaprĩ htỳx kumrẽx. Hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ amnhĩ mã: 
\p —Hêxta waa nẽ. Ãm hãmri na pre Jejus ijarẽ. Tã pa kot ijarẽnh xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Kwa mo na pa axtem nẽ ã mẽ kãm amnhĩ to ixêx anẽ? 
\p Anẽ hãmri nẽ hkaprĩ xàj mỳr rax nẽ. 
\c 15  
\s1 Pirat kot Jejus kukjêr ã harẽnh 
\r Matêwre 27.1-2, 27.11-14; Rukre 23.1-5; Juãw 18.28-38 
\p  
\v 1 Tã nhũm myt kato nhũm mẽ axte Jejus ã axpẽn wỳr akuprõ. Patre krãhtũmjê mẽ Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mẽ Ijaew nhõ juistijaja nhũm mẽ piitã hã akuprõ. Hãmri nẽ pôristi mã anẽ nhũm mẽ Jejus pa hpre nhũm mẽ ma Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pahi Pirat wỳr o tẽ. Piratja na pre hte Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pahi Sesti nhỹ hã Ijaew o amnhĩptàr o pa nhũm prem ma hwỳr o tẽ.  
\v 2 Hãmri nẽ kutã ãm nẽ tanhmã kãm harẽnh to nẽ kãm: 
\p —E ot pa mẽ awỳr jahti ho tẽ. Na hte mẽ inhmã hêx rũnh o pa. Mẽ ixte Pahihti Sesti kapẽr kwỳm ri amnhĩ nhĩpêx prãm xàj tanhmã mẽ inhmã hêx to. Nẽ axtem nẽ mẽ ixte Sesti mã kàxpore hkwỳ nhõr kêt ã mẽ inhmã karõ. Nẽ Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw kêp mẽ inhõ pahi hã ãm ã amnhĩ jarẽnh o pa. Na hte ã mẽ inhmã amnhĩ to hêx anhỹr o pa. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm Pirat mẽ kuma nẽ Jejus pumu nẽ tanhmã hkukjêr to nẽ kãm: 
\p —E inhmã amnhĩ jarẽ. Xà ãm hãmri na mẽ ã ajarẽnh anẽ nà? Xà apê Ijaew nhõ pahi na ka? Xà ka na htem amnhĩ wỳr akãm hamak o pa? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kãm: 
\p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ã ijarẽnh anẽ. Anẽ. 
\p  
\v 3 Hãmri nhũm patre krãhtũmjaja tanhmã kãm ho kapẽr to.  
\v 4 Nhũm mẽ kuma nẽ axte hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa na mẽ ã ajarẽnh anẽ ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ inhmã tanhmã amnhĩ tã axàprãr to hkêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 5 Nom nhũm Jejus ãm akryk xa nẽ tanhmã axte kãm nẽ hkêt nẽ. Jakamã nhũm Pirat tee ri omunh pê hamaxpẽr o nhỹ. 
\s1 Pirat kot Jejus pĩr ã àmnênh ã harẽnh 
\r Matêwre 27.15-26; Rukre 23.13-25; Juãw 18.39–19.16 
\p  
\v 6 Na pre hte pahi Pirat arĩgro pê Pasja ã Ijaewjaja kãm hprãm xà hkôt mẽ hagjênh xwỳnhjê ho hpỹnh nẽ mẽ kãm ure.  
\v 7-10 Jakamã nhũm Ijaew kwỳjaja hwỳr mra nẽ kãm: 
\p —Pa. Kwa xà kot kaj jarãhã mẽ inhmã mẽ hagjênh xwỳnhjê hõ mã anhũre nà? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hamaxpẽr o: 
\p —E paj Jejus ã mẽ kuma nẽ kãm inhũre. Mẽ piitã mẽ kãm kapẽr mar prãm nhũm mẽõ patre krãhtũmjaja pix kot mẽ hkôt kamã gryk nẽ ã ixwỳr o mrar anhỹr kênã. Anẽ. 
\p Hãmri nẽ mẽ kãm: 
\p —Tỳ. Nà kot paj mẽ amã hõm inhũre. Kwa xà kot pa mẽ amã mẽ anhõ “pahihti” jarẽnhja mã inhũre nà? Anẽ. 
\p  
\v 11 Hãmri nhũm patre krãhtũmjaja tee ri kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ kãm anẽ kê Parapas mã mãn ure. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ Pirat mã kãm: 
\p —Nà Jejus mã anhũrer kêt nẽ. Parapas mã mãn anhũre. Anẽ. 
\p  
\v 12 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —No mẽ ate mẽ anhõ pahi hã harẽnh xwỳnhta? Tanhmã kot paj ho? Anẽ. 
\p  
\v 13 Hãmri nhũm mẽ àmra kamã kãm hã amỹnê nẽ kãm: 
\p —Kwa pĩ kahpa hã anhô kê ty. Anẽ. 
\p  
\v 14 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: 
\p —Tk. Kwa nà. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj tore hã kot pa ã hipêx anẽ. 
\p Anhỹr tã nhũm mẽ xatã anhĩpê kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ kãm: 
\p —Kwa pĩ kahpa hã mãn anhô kê ty. Tokyx ã mẽ inhmã hipêx anẽ. 
\p Anhỹr o kuhê. Kàx pê kãm anhỹr o kuhê.  
\v 15 Nhũm tee ri mẽ kuma hãmri nẽ mẽ kãm hprãm xà hkôt mẽ kãm Parapas mã ure. Nẽ pôristi hkwỳjê mã Jejus ã amỹnê nẽ mẽ kãm: 
\p —Tôe. Mẽ mamrĩ hwỳr tẽ nẽ htak hãmri nẽ kapôt ã mẽ hpar xà hã pika hwỳr o tẽ nẽ pĩ kahpa hã anhô. Anẽ. 
\s1 Mẽ kot Jejus tak ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 27.27-32; Juãw 19.2-3 
\p  
\v 16 Tã nhũm pôristijaja akupỹm ixkreja wỳr Jejus o axà nẽ amnhĩ wỳr hkwỳjê hã karõ nhũm mẽ hwỳr agjê nẽ Jejus ã akuprõ.  
\v 17 Hãmri nẽ kêp pahi hã hpẽr o pikẽnh kaxyw kãm pahi hã mẽ ahkà nhĩpêx nẽ hkrãm haxà. Nom axtem nẽ akunĩ kamã mẽmo mrô nhĩ te kot ronh kanêre pyràk xwỳnhja nhũm mẽ kãm hikãx nẽ hkrãm haxà. Hãmri nẽ kêp ê kapa nẽ pahi hã mẽ ê kamrêk õ py nẽ kãm haxà.  
\v 18 Hãmri nẽ kãm: 
\p —E apê Ijaewjê nhõ pahi na ka. Anẽ. 
\p  
\v 19 Hãmri nẽ xatã axpẽn pãnhã hwỳr mra nẽ pĩ ho hkrãx pê htak nẽ hkuk kuhtô nẽ hã hpẽr o pikẽnh pê hã hpijaàm pyrà nẽ kutã hkõn krã ho hkrĩ.  
\v 20 Hãmri nẽ kêp pahi xê kapa nẽ akupỹm kãm ê jaxà nẽ pĩ kahpa hã nhôr kaxyw ma o kato nẽ o tẽ. 
\p  
\v 21 Nom nhũm ra hirot tỳx nẽ nhũm mẽ tee ri omu hãmri nẽ mẽhõ kot ho ajuta kaxyw mẽ kot hkôt omunh o mõr xwỳnhjê kapi ho xa. Hãmri nẽ Sirẽn nhõ xwỳnh Simãw hkà htykreja pumu. Aresãn mẽ Rupti wa hipêêxà na pre. Nhũm htỳx hamakêtkati nẽ mẽ kutã krĩm tẽ. Hãmri nhũm mẽ haê nẽ unê nẽ kãm Jejus o ajuta kaxyw hã karõ nhũm kãm pĩ kahpaja mỳ nẽ mẽ hkôt o tẽ. 
\s1 Mẽ kot pĩ kahpa hã Jejus nhôr ã mẽ harẽnh 
\r Matêwre 27.33-44; Rukre 23.33-43; Juãw 19.17-27 
\p  
\v 22 Nhũm mẽ ra kẽn nhĩxêt te kot mẽ hkrã hi pyràk xwỳnhja wỳr Jejus o pôj. Mẽ kot kãm “Korkot” anhỹr xwỳnhja wỳr. Mẽ pakapẽr kãm na htem Korkotja jarẽnh o: “Mẽ hkrã hi xà” anẽ. Jakamã nhũm mẽ ra hwỳr o pôj.  
\v 23 Hãmri nẽ kot pĩ kahpa hã nhôr kaxyw wĩhti hkwỳ ho mẽ mẽmo mẽhkanexà pê mĩra ho ahkà. Kot ho kõm nẽ amnhĩ xà htỳx kãm hamak kêt kaxyw hipêx nẽ kãm kugõ nom nhũm hkaga nẽ ho hkõm kêt nẽ.  
\v 24-26 Hãmri nhũm myt kaxkwa nhĩpôk wỳr tẽ nhũm mẽ pĩ kahpata ã Jejus xi nẽ prek o ĩhkra ho htỳx nẽ hpar o htỳx. Nẽ hpãnhã kaxyw kakwỳ nẽ kànhmã pĩ kahpa jarĩ nẽ kre kamã ãm nẽ hity hpa. Nhũm Jejus kỳx pê amnhĩ xà htỳx kumrẽx kamã hamak o ajêt. Nhũm pôristi hõja tẽ nẽ tapti hõ py nẽ hã kagà ho: 
\pc \sc IJAEWJÊ NHÕ PAHI NA JA\sc* 
\m Hãmri nẽ Jejus wỳr ho api nẽ mỳ ri kunhô. Hãmri nhũm hparpê pôristi hkwỳja axpẽn mã ê hkwỳ ho hpigrành kaxyw hã kẽnre ho jôka ho hkrĩ. 
\p  
\v 27-28 Tã nhũm mẽ wa kot amnhĩ tomnuj xwỳnh wa ho axkrut nẽ mã wa ho anẽ nẽ. Nẽ pĩ kahpa hã prek o wa ĩhkra ho htỳx nẽ wa hpar o htỳx hãmri nẽ akutã ho Jejus nhĩjê nhũm wa ajêt. 
\p  
\v 29 Hãmri nhũm mẽ kot omunh mã mrar xwỳnhjaja Jejus pumu nẽ hã hpẽr o pikẽnh punuj nẽ hkrã ho apê nẽ kãm: 
\p —Kwa na ka pre ate Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre grành par nẽ atã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm hipêx par ã amnhĩ jarẽnh o apa. Nẽ axàhpumunh o axàhpumunh ã amnhĩ jarẽnh o apa.  
\v 30 Jakamã e kwa amnhĩ kapa nẽ wrỳ pa mẽ ja hã apumu. E kwa tokyx. Anẽ. 
\p  
\v 31 Nẽ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja piitã hwỳr mra nẽ hã hpẽr o pikẽnh o kuhê. Nẽ axpẽn mã kapẽr o: 
\p —E jahti na xep pre mẽ kamã ukaprĩ ho pa nẽ tanhmã mẽ ho ajuta hto ho pa. Tã tãm tanhmã amnhĩ to nẽ wrỳk kêt nẽ.  
\v 32 Kwa pu mẽ arĩ pakuhê nẽ kot amnhĩ kaxàr nẽ wrỳk kãm omu. Koja wrỳ pu mẽ omu nẽ kêp mẽ panhõ pahihti hã hkôt pajamaxpẽr kurê kumrẽx. E tokyx wrỳ Jejus pa mẽ awrỳk kãm apumu. Nà kot kaj awrỳk rax nẽ. Anẽ. 
\p Hãmri nhũm akutã wa kot hijê nẽ jêt xwỳnh wa haxwỳja kãm kapẽr punuj o ajêt. 
\s1 Jejus htyk ã harẽnh 
\r Matêwre 27.45-46; Rukre 23.44-49; Juãw 19.28-30 
\p  
\v 33 Tã nhũm ra kaxkwa nhĩpôk ri myt nhỹr mẽ nhũm te kamàt pyràk. Nhũm kamàt kô rax kumrẽx o ra hã awry mẽ nhũm akupỹm myt katêr o mõ.  
\v 34 Hãmri nhũm Jejus àmra kamã Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: 
\p —Inhõ Tĩrtũm inhõ Tĩrtũm. Kwa mon ka ixkaga? Anẽ. 
\p Nom kapẽr kãm kapẽr o: 
\p —Eri Eri rãmã sapatanĩ. Anẽ. 
\p  
\v 35 Hãmri nhũm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja kot Eri hã harẽnh ma nẽ htỳx ho finat Eris mã kapẽr ã hkamnhĩx.  
\v 36 Hãmri nhũm ja hprõt nẽ mẽmo rereeti py nẽ pĩ ho hkanhwỳ nẽ o tẽ nẽ ho wĩhti nhek nẽ Jejus wỳr o tẽ nẽ kot hkaôr kaxyw kãm kupẽ. Hãmri nẽ hkwỳjê mã kãm: 
\p —E hãmri pu mẽ jar hkàx ã pakuhê nẽ Eris jamã mãn. Koja kuma nẽ hwỳr tẽ nẽ o wrỳ nà? Anẽ. 
\p  
\v 37 Nom nhũm Jejus ra htyk kaxyw nẽ àmra htỳx nẽ ty. 
\p  
\v 38 Hãmri nhũm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã hakwakre hã kupẽxêja axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽnh kurê kumrẽx. Utĩ rax tã kỳj rũm ahpar mã axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽ. Te Jejus htyk o mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã Tĩrtũm wỳr pry jakwa kre kahê xà mẽnh pyràk o ã amnhĩ kaxônh anẽ.  
\v 39 Nhũm pôristi krãhtũmjê hõja Jejus parpê kutã htyk kãm omunh o xa. Hãmri nẽ tee ri omu nẽ hamaxpẽr o: 
\p —Hêxta waa nẽ. Ãm hãmri na pre hte kêp Tĩrtũm Kra hã amnhĩ jarẽnh o pa. Tã pa mẽ amarĩ kupĩ. Anẽ. 
\p  
\v 40-41 Rôm nhũm mẽni kwỳjaja amỳm htyk kãm omunh o kuhê. Na pre htem Garirej kamã Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã mẽ apkur xà hã àpênh o mẽ hkôt pa nẽ mẽ hkôt Jerujarẽ hwỳr mõ. Marir Matarẽn nẽ Xiakre mẽ Jojes wa katorxà Marirja. Nẽ Sarome. Nẽ mããnẽn mẽni hkwỳjaja nhũm mẽ amỳm Jejus htyk kãm omunh o kuhê. 
\s1 Mẽ kot Jejus jaxàr ã harẽnh 
\r Matêwre 27.57-61; Rukre 23.50-56; Juãw 19.38-42 
\p  
\v 42 Nhũm prem arĩgro pê sêsta hã Jejus pĩ nhũm ra amỹkry htỳx nẽ. Sap kukamã na pre htem Ijaewjaja amnhĩm apkur xà hã mẽõ nhĩpêx pa nhũm sap kato nhũm mẽmoj to anhỹr kêt nẽ.  
\v 43 Jakamã nhũm Juje hõ pê Arimatej nhõ xwỳnhja. Kêp Ijaewjê nhõ juisti hõ na pre. Nhũm mẽ piitã kãm hkĩnh nẽ axpẽn mã mex o mex ã harẽnh o pa. Na pre Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr Jejus mẽnh kôt hamaxpẽr o pa. Tã Jejus htyk ã omu hãmri nẽ hamaxpẽr o: 
\p —E pa ma pahi Pirat wỳr tẽ nẽ Jejus nhĩ hã kuwỳ. Inhmã uma htã kot paj ma hwỳr tẽ nẽ hã kuwỳ kê inhmã kugõ pa ma o tẽ nẽ tokyx haxà. Kot paj ho anhỹr tokyx anhỹr kêt nhũm mẽ panhõ arĩgromnu pê sapja wỳr ra myt axà hãmri pa haxàr kêt nẽ. 
\p Anhỹr o hamaxpẽr nẽ ma Pirat wỳr tẽ nẽ hã kuwỳ.  
\v 44 Hãmri nhũm amnhĩ jaêr pê ra htyk ã harẽnh ma nẽ amnhĩ wỳr pôristi krãhtũmjê hõ hã karõ nẽ hã hkukja nẽ kãm: 
\p —Kwa xà na ra Jejus ty? Anẽ. 
\p Hãmri nhũm kãm: 
\p —Tỳ na ra ty. Anẽ. 
\p  
\v 45 Hãmri nhũm kuma nẽ Juje mã kãm: 
\p —Tôe. Mamrĩ ma o tẽ nẽ haxà. Anẽ. 
\p  
\v 46 Hãmri nhũm kuma nẽ akupỹm Jejus wỳr tẽ nẽ pôristi mã anẽ nhũm mẽ kãm ho wrỳ. Nhũm kumỳ nẽ kupẽxê ho hkupu hpa nẽ o tẽ nẽ kẽn kre kakwỳnh kãm haxà. Hãmri nẽ kẽn rax o hitom mex nẽ ma akupỹm krĩm tẽ.  
\v 47 Nhũm Marir Matarẽn mẽ Juje katorxà Marir õja wa ma hkôt tẽ nẽ kot haxàr kãm omunh o xa. Kot mẽ hkuxwa xà ho gregrer kêt rãhã haxàr kãm omu. 
\c 16  
\s1 Jejus akupỹm htĩr ã harẽnh 
\r Matêwre 28.1-10; Rukre 24.1-12; Juãw 20.1-10 
\p  
\v 1-2 Tã nhũm apkati. Nom nhũm ra mẽ inhõ arĩgromnu pê sap kator jakamã nhũm mẽ kormã akupỹm kẽnkreta wỳr mrar kêt nẽ. Hãmri arĩgro mex jamãr pê kôkôt o hkrĩ. Hãmri nhũm axte apkati nhũm tômĩk nhũm ra mẽ inhõ arĩgromnu hapêx nhũm Marir Matarẽn mẽ Sarome mẽ Xiakre katorxà Marirja mẽ ma akupỹm kẽnkreta wỳr mra. Kormã kwỳhtãã. Kormã myt kator o mõr mẽ nhũm mẽ kànhmã hkrĩ hãmri nẽ mẽ kot Jejus gregrer kaxyw mẽ hkuxwa xà hkwỳ jamỳ nẽ ma hwỳr o mra.  
\v 3 Hãmri nẽ kormã mõr ri tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: 
\p —Xê gàà nẽ. Mẽhõ koja mẽ pamã nhãm kẽnkre nê hitom raxta xãm pu mẽ Jejus wỳr agjê nẽ gregrer? Utĩ rax kumrẽx kênã. Anẽ. 
\p  
\v 4 Hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ omu nhũm ra hitom xàja kàx ã nõ nhũm mẽ tee ri omu. Utĩ rax tã ra kàx ã nõ.  
\v 5 Hãmri nhũm mẽ kẽnkre hwỳr agjê nẽ upôk rũm mẽhõ nyw pumu. Nhũm ê jakajre kamã nhỹ nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omu nẽ tee ri hamaxpẽr.  
\v 6 Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa mẽ amã ma hkêt nẽ. Mẽ ate Najare nhõ xwỳnh pê Jejus pumunh kaxyw na ka mẽ mra. Mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr xwỳnhta. Nom jar amrakati. Na ra Tĩrtũm akupỹm ho htĩr. E mẽ kam nẽ amnẽ agjê nẽ ano ho nõr xà kaprỳ pumu  
\v 7 nẽ tokyx ma akupỹm mra nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã harẽ. Koja ma Jejus mẽ akukamã akupỹm Garirej wỳr mõ. Garirej kamã kot kaj mẽ axte axpẽn pumu. Ra kot mẽ amã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. Kwa mẽ tokyx ma akupỹm mẽ hwỳr mra. Nẽ kwa kê Simãw Pêtreja harẽnh mar mex nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm hprõt. Nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ kãm ma xàj htertet tỳx jakamã kormã nhãm mẽhõ mã harẽnh kêt nẽ. 
\s1 Jejus kot Marir Matarẽn wỳr kator ã harẽnh 
\r Juãw 20.11-18 
\p  
\v 9 Nhũm semãn nyw mã àr xà hã arĩgro pê tômĩkja ã nhũm Jejus akupỹm htĩr. Hãmri nẽ Marir Matarẽn kumrẽx wỳr kato. Kot nê mẽkarõmnuti ho 7 nẽ nê hanor xwỳnhta kumrẽx wỳr kato.  
\v 10 Hãmri nhũm akupỹm htĩr kãm omu nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx. Nẽ ma akupỹm tẽ nẽ Jejus kràmnhwỳjê mã harẽ. Nhũm mẽ hkaprĩ nẽ mỳr o hkrĩ nhũm mẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nẽ mẽ kãm: 
\p  
\v 11 —Xê mẽ amỳr kêt nẽ. Na ra Jejus akupỹm htĩr nẽ ham ixwỳr kato pa inhno ho omu. Xê mẽ hãmri axte amỳr kêt nẽ. 
\p Anhỹr tã nom nhũm mẽ htỳx ho amnhĩ krã hkôt kot ri ã harẽnh anhỹr ã hkamnhĩx jakamã kuma nẽ ãm kuma. 
\s1 Jejus kot hkwỳjê hwỳr kator ã harẽnh 
\r Rukre 24.13-35 
\p  
\v 12 Tã nhũm Jejus axte ja wa hwỳr kato. Kôt mẽ pa ho pa xwỳnh wa ho axkrut nẽ wa hwỳr kato. Na pre wa Jerujarẽ rũm kato nẽ akupỹm wa õ krĩ hwỳr mõr mẽ nhũm wa hwỳr kato. Nom axtem tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ wa hwỳr kator jakamã nhũm wa tokyx hprĩ hã kêp Jejus ã omunh kêt nẽ.  
\v 13 Tã kêp Jejus ã omu hãmri nẽ akupỹm Jerujarẽ hwỳr mõ nẽ hkwỳjê mã harẽnh kurê kumrẽx. Nom nhũm mẽ wa kuma nẽ ãm wa kuma nẽ akupỹm htĩr kôt hamaxpẽr kêt nẽ. 
\s1 Jejus kot hkwỳjê mã mẽmoj tã karõ hã harẽnh 
\r Matêwre 28.18-20; Rukre 24.44-49; Juãw 20.19-23; mããnẽn Atre 1.6-8 
\p  
\v 14 Tã nhũm Jejus tã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 11 wỳr kato nhũm mẽ kamã no pyma nẽ hkĩnh tỳx nẽ omunh o kuhê. Hãmri nhũm mẽ kãm: 
\p —Kwa hêxta waa nẽ. Marir Matarẽn mẽ akwỳta mẽ kot akupỹm ixtĩr kãm ixpumunh nẽ mẽ amã ijarẽnh tã ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama. Pẽr ãm mẽ akrã hihtỳx jakamã na ka mẽ ama nẽ mẽ hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. 
\p  
\v 15 Hãmri nẽ mẽ kot tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ kãm karõ nẽ mẽ kãm: 
\p —E kêr ka mẽ ma krĩ piitã hkôt mẽ kãm ijarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Ixte tanhmã mẽ nê amnhĩ nhĩpêx toja ka mẽ aprĩ hã mẽ kãm ijarẽnh o ri mẽ hkôt apa.  
\v 16 Nẽ mẽ kot mẽ akapẽr mar nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr xwỳnhjaja kêr ka mẽ hkrã kumrã nhũm mẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ mex rãhã nẽ pa ho pa. No mẽ kot amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr kêt xwỳnhjaja koja Tĩrtũm nhỹrmã amnhĩ nê mẽ hano nhũm mẽ ma kuwy hwỳr pa. 
\p  
\v 17 —Nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt mẽ ajamaxpẽr xwỳnhjaja kot kaj mẽ inhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anẽ nẽ inhỹ hã inhĩxi jarẽnh kôt mẽ nê mẽkarõmnuti janor o ri mẽ hkôt apa. Nẽ mẽ ate nhãm mẽ kapẽr mar kêt tã inhỹ hã ho akapẽr mex o apa. Mẽ ate mar kêt tã ra ho akapẽr nhũm mẽ kot mẽ kapẽrta mar xwỳnhjaja hprĩ hã mẽ amar mex nẽ.  
\v 18 Nẽ kot kaj mẽ nhỹri atỳx kagã xoprê hõ hpyr tã no nhũm tanhmã mẽ ato hkêt nẽ. Rỳ atỳx mẽmoj to mẽ hpar xà hkwỳ ho akõm tã no nhũm tanhmã mẽ ato hkêt nẽ. Nẽ inhỹ hã mẽ à xwỳnhjê hã mẽ anhĩhkra jaxwỳ nhũm mẽ akupỹm mex. Kot kaj mẽ amnhĩ kaxyw ixkôt mẽ ajamaxpẽr xwỳnhjaja ã inhỹ hã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. 
\s1 Jejus kot akupỹm kaxkwa hwỳr àpir ã harẽnh 
\r Rukre 24.50-53; mããnẽn Atre 1.6-11 
\p  
\v 19 Tã nhũm mẽ panhõ Pahihti Jejusja hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr pa hãmri nhũm Tĩrtũm ma akupỹm amnhĩ wỳr kaxkwa hwỳr ho api. Hãmri nhũm kaxkwa kamã Tĩrtũm nhĩhkô hã upôk rũm nhỹ. Kot ĩhkô hã mẽmoj piitã ho amnhĩptàr kaxyw hkrĩ ho hkrĩ. \fig Makre 16.19|src="CN01883B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Makre 16:19" \fig* 
\v 20 Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja ma akupỹm àpir kãm omu hãmri nẽ anhgrà nẽ ma krĩ piitã hkôt mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nhũm Pahihti Jejus mẽ ĩhkô hã pa ho pa. Nhũm mẽ ma ỹ hã hkwỳjê mã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri mẽ hkôt pa nhũm mẽ ja hã mẽ omu nẽ axpẽn mã mẽ harẽnh o: 
\p —Nà ãm hãmri na mẽ pamã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nẽ ho hêx kêt nẽ. ỹ hã mẽ kot aa mẽ pahte mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa kênã. Nà ãm hãmri na ã mẽ pamã kapẽr jarẽnh anhỹr o pa. Anẽ. 
\p Ja kôt na Makre kot Jejus jarẽnhja hapêx.