\id MAT - Apinayé NT -Brazil 2008 (DBL 2013) \h Matêwre \toc1 Matêwre kot tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà \toc2 Matêwre \toc3 Mt \mt1 Matêwre \mt2 Matêwre kot tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà \ip Matêwre na pre kagàja nhĩpêx. Kêp Jejus nhỹ hã hkrajê jahkre xwỳnh na pre. Nẽ kêp Ijaew. Hixi hõ pê na Rewi. Tã na pre mẽ pamã kagàja nhĩpêx nẽ kamã Jejus kot pika hwỳr wrỳk nẽ kator nẽ tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã harẽ nẽ hã kagà. Nẽ kêp mẽ panhõ pahihti mex o mex ã harẽ nẽ hã kagà. à na pre Matêwre mẽ pamã Jejus jarẽ nẽ hã kagà anẽ. \c 1 \s1 Apraãw kanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳjê nhĩxi \r Rukre 3.23-38 \p \v 1 Amnepêm Jejus Kris kormã pika hwỳr wrỳk kêt ri hkukamã higêtjê nhĩxi na jajaja. \li1 Wỳj ri higêtjê hõ nhĩxi na pre kêp Tawi. \li1 Nẽ Tawi xwỳj ri higêt nhĩxi pê na pre Apraãw. \li1 \v 2 Nẽ Apraãw kra na pre kêp Ijak. \li1 Nẽ Ijak kra na pre kêp Jako. \li1 Nẽ Jako hkra na pre kêp Juta mẽ htõjaja. \li1 \v 3 Nẽ Juta hkra na pre wa kêp Pere nẽ Jera. \li1 Nẽ Pere mẽ Jera wa katorxà na pre kêp Tama. \li1 Nẽ Pere hkra na pre kêp Erõ. \li1 Nẽ Erõ hkra na pre kêp Ari. \li1 \v 4 Nẽ Ari hkra na pre kêp Amĩnatap. \li1 Nẽ Amĩnatap kra na pre kêp Nasõ. \li1 Nẽ Nasõ hkra na pre kêp Samõ. \li1 \v 5 Nẽ Samõ hkra na pre kêp Poas. \li1 Nẽ Poas katorxà na pre kêp Raap. \li1 Nẽ Poas kra na pre kêp Opex. \li1 Nẽ Opex katorxà na pre kêp Rutre. \li1 Nẽ Opex kra na pre kêp Jese. \li1 \v 6 Nẽ Jese hkra na pre kêp Pahihti Tawija. \li1 Nẽ Tawi hkra na pre kêp Sarumãw. \li2 Sarumãw katorxàja Uristi hprõ na pre. Tã nhũm pre Uristi ty nhũm Tawija hãmri mỳrpê Uristi hprõ ho hprõ nẽ kamã hkra. Nhũm wa hkraja kêp Sarumãw. \li1 \v 7 Nẽ Sarumãw kra na pre kêp Ropã. \li1 Nẽ Ropã hkra na pre kêp Apiasti. \li1 Nẽ Apiasti kra na pre kêp Asti. \li1 \v 8 Nẽ Asti hkra na pre kêp Josapa. \li1 Nẽ Josapa hkra na pre kêp Jorã. \li1 Nẽ Jorã hkra na pre kêp Ojis. \li1 \v 9 Nẽ Ojis kra na pre kêp Jotã. \li1 Nẽ Jotã hkra na pre kêp Akaj. \li1 Nẽ Akaj kra na pre kêp Ejekis. \li1 \v 10 Nẽ Ejekis kra na pre kêp Manase. \li1 Nẽ Manase hkra na pre kêp Amõ. \li1 Nẽ Amõ hkra na pre kêp Josis. \li1 \v 11-12 Nẽ Josis kra na pre kêp Jekonĩs mẽ htõjaja. \li2 Kormã mẽ htĩr ri na pre Papirõn nhõ xwỳnhjaja kot mẽ hkurê kaxàr kaxyw mẽ hwỳr hprõt nẽ mẽ unê. Ijaew piitã unênh pa nẽ ma akupỹm mẽ õ pyka hwỳr mẽ ho hapêx nhũm mẽ hpãnhã Papirõn kamã pa ho pa. Jakamã nhũm Josis mẽ hkra Jekonĩs mẽ htõjaja mẽ hipêêxà pyrà nẽ Papirõn kamã pa ho pa. \li1 Nẽ Jekonĩs kra na pre kêp Saraxi. \li1 Nẽ Saraxi hkra na pre kêp Joropape. \li1 \v 13 Nẽ Joropape hkra na pre kêp Apiux. \li1 Nẽ Apiux kra na pre kêp Eriakĩ. \li1 Nẽ Eriakĩ hkra na pre kêp Ajo. \li1 \v 14 Nẽ Ajo hkra na pre kêp Satok. \li1 Nẽ Satok kra na pre kêp Akĩ. \li1 Nẽ Akĩ hkra na pre kêp Eriux. \li1 \v 15 Nẽ Eriux kra na pre kêp Eresa. \li1 Nẽ Eresa hkra na pre kêp Matã. \li1 Nẽ Matã hkra na pre kêp Jako. \li1 \v 16 Nẽ Jako hkra na pre kêp Juje. \li1 Nẽ Juje hprõ na pre kêp Marir. \li1 Nẽ Marir Kra na pre kêp Jejus. \li2 Mẽ kot kãm: “Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh” anhỹr xwỳnhta na pre. \m \v 17 Nhũm Apraãw kanrẽhã axte axpẽn kanrẽhã mẽ àptàr nywjaja Tawija wỳr kêp 14. Nẽ Tawi nhĩrô pê Papirõn hwỳr mẽ hapêx kêt ri axpẽn kanrẽhã mẽ àptàr nywjaja mããnẽn kêp 14. Nẽ ra Papirõn kamã mẽ pa nhĩrô pê axpẽn kanrẽhã Jejus pê Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta wỳr mããnẽn kêp 14. à na pre Jejus Kris xwỳj ri higêtjê nhĩxi anẽ. \s1 Jejus Kris kator \r Rukre 1.26-38, 2.1-7 \p \v 18 Tã ã mẽ hixi jarẽnh kot anhỹr kanrẽhã na pre ã Jejus Kris kator anẽ. Nhũm pre kormã Jujeja Marir o hprõ kaxyw. Nom kormã ho hprõ hkêt ri nhũm htujarô. Kormã hkukrit tã nhũm Tĩrtũm Karõ tanhmã ho nhũm htujarô. \v 19 Hãmri nhũm Jujeja harẽnh ma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ htỳx nhãm mẽhõ kot kêp htu hã hkamnhĩx. Juje kot tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm hamaxpẽr jakamã tee ri kot ho hprõ hkukamã hamaxpẽr. Nẽ hamaxpẽr o: \p —Nà pa mãn ixte hture hã. Nhãm mẽhõ ra kot ã hipêx anhỹr kênã. Nà kot paj ho ixprõ hkêt nẽ. Nom kot paj ixkwỳjê mã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o amnhĩrĩt kêt nẽ. Kot paj anẽ nhũm mẽ kuma nẽ ho kapẽr punuj nhũm amnhĩ kamã hpijaàm tỳx nẽ. Ja pymaj kot paj ixkatàt kôt hkaga kurê kumrẽx. Nom ixkwỳjê hkàx ã hkaga. Anẽ. \p \v 20 Nẽ ã hamaxpẽr anhỹrja o ra gõr nẽ nõ. Nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê hõ hwỳr wrỳ nẽ hwỳr axàn kuri xa. Hãmri nẽ kãm: \p —Pa Juje? E ot pa awỳr tẽ. Kwa tee ri Marir o aprõ hkukamã ajamaxpẽr punuj kêt nẽ. Mãmrĩ ho aprõ. Mẽhõ kot apê tanhmã ho hkêt. Tĩrtũm Karõ na pre ã hipêx anẽ. Jakamã kwa tee ri ajamaxpẽr kêt nẽ mãmrĩ ho aprõ nẽ war apa. \v 21 Koja hkrare kato nẽ myre nẽ hprêk. Hãmri nẽ mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kot amnhĩ tomnuj piitã pê mẽ utàr pa. Jakamã koja kato ka wa hã hixi mẽ nhũm kêp Jejus. Anẽ. \p Nhũm pre ã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja kãm kapẽr anẽ. Ijaew kapẽr kãm Jejus jarẽnhja te kêp “Tĩrtũm kêp mẽ papytàr xwỳnh” anhỹr pyràk. Jakamã nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja Juje õt kãm ã kãm Marir jarẽnh anẽ. \v 22-23 Nom kormã ã kãm kapẽr anhỹr xwỳj ri na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê hõja kukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: \q1 E mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ ho apa. Koja nhỹrmã pyka já kamã mẽhõ kormã hkukrit tã htujarô. Nẽ hkra kato nẽ myre. Nhũm mẽ omu nẽ hã hixi mẽ nhũm kêp Emanuew. Anẽ. \m Ijaew kapẽr kãm “Emanuew” jarẽnhja te kêp “Ota ra Tĩrtũm mẽ pahkôt pa ho pa” anhỹr jarẽnhta pyràk. Jakamã nhũm pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhja Jejus kukamã ã harẽnh anẽ nẽ hã kagà. \p \v 24 Jakamã nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja Juje mã kapẽr par mẽ nhũm hkrãkato. Hãmri nẽ kot kãm ujarẽnh xá hkôt Marir o hprõ. \v 25 Nom kormã tanhmã ho hkêt nẽ ri o pa rãhã nhũm hkrareja kato. Hãmri nhũm wa hã hixi mẽ nhũm kêp Jejus nẽ mããnẽn kêp Emanuew. \c 2 \s1 Kanhêti ho studa xwỳnhjê jarẽnh \p \v 1 Nhũm pre Jejus Perẽj kamã kato. Pika pê Jutej kamã. Pahi Erox kormã kot Jutej nhõ xwỳnhjê ho amnhĩptàr o pa ri nhũm õ pika kamã kato. Hãmri nhũm Tĩrtũmja kaxkwa kamã Kra kator jarẽnh xà hã kanhêti raxta õ nhô nhũm pika hõ kamã kanhêti ho studa xwỳnhjaja omu. Kanhêtija pumu nẽ hkĩnh nẽ axpẽn mã: \p —Kwa ga mẽ kanhêti raxti mũj pumu. Mãn ra Ijaew nhõ pahi nywta kato nhũm kanhêti mũj kêp ho amnhĩrĩt xà hã ajêt. Kwa pu mẽ ma hapêr o mõ nẽ nhỹri tokyx omu nà. \p Anẽ hãmri nẽ amnhĩ to pikuprõnh pa nẽ ma hapêr o pa. Ma myt gjêx xà hwỳr hapêr o pa hã apkati xohtô nẽ. Hãmri nẽ ra Ijaew nhõ pika hwỳr pôj nẽ krĩ pê Jerujarẽ hwỳr hapêr o mõ. Pahi Erox nhõ krĩja wỳr nhũm mẽ hapêr o mõ hãmri nẽ kamã pôj nẽ mẽ hkrare nywta ã krĩ nhõ xwỳnhjê kukjêr o mõ \v 2 nẽ mẽ kãm: \p —Pa? Ot pa mẽ apê Ijaew nhõ pahi nywreta pumunh kaxyw mõ. Ham kator xwỳnhta. Mẽ inhõ pika kamã na pa prem kaxkwa hkrax rũm kot ho amnhĩrĩt xà hã kanhêti raxta pumu. Hãmri nẽ nhỹri pahi nywre pumunh nẽ kutã mẽ ixkõn krã ho ixtẽm nẽ ixkrĩ nẽ kãm mex o mex ã harẽnh kaxyw nẽtãnh mẽ inhõ krĩ rũm hapêr o mõ. Kwa mẽ inhmã harẽ. Nhỹri na? Na pa mẽ inhmã omunh prãm tỳx kumrẽx. \p Anhỹr o hã mẽ hkukjêr o mõr jakamã nhũm mẽ piitã pahi nywja jarẽnh ma nẽ axpẽn mã harẽnh o hprõt. \v 3 Nhũm pahi Eroxja harẽnh ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Pahi nyw kot mẽ ho amnhĩptàr ã hkamnhĩx nhũm já kêp omnuj tỳx nẽ. Nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja ã hamaxpẽr anhỹr ã omu nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o ra kãm ma nẽ. \v 4 Hãmri nhũm pahi Eroxja amnhĩ wỳr hkwỳjê hã karõ. Mẽ õ patre krãhtũmjaja nẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja nhũm amnhĩ wỳr mẽ hã karõ nẽ Tĩrtũm kot nhỹrmã mẽ hwỳr mẽnh mã xwỳnhta ã mẽ hkukjêr kaxyw. Nẽ mẽ kãm: \p —E Tĩrtũm kot nhỹrmã mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta ã na pa mẽ akukjêr kaxyw mẽ ato akuprõ. Kwa mẽ atõ inhmã harẽ. Koja nhỹrmã kator kaxyw nẽ nhỹri koja we kato? Xà jar mẽ panhõ krĩ kamã nà? Xà nhỹri krĩ hõ kamã? Anẽ. \p \v 5 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Nà mẽ panhõ pika pê Jutej kamã koja xep kato. Krĩ pê Perẽj kamãã. Na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhja ra hkukamã mẽ panhĩgêtjê mã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: \q1 \v 6 Pa Perẽj nhõ xwỳnhjaja? E mẽ anhõ krĩ grire htã kamã koja nhỹrmã mẽ panhõ Pahi Maatija kato. Koja mẽ pahpê Ijaewjê piitã mẽ pahto amnhĩptàr mex o pa. Jakamã mẽ anhõ krĩ grire htã koja Ijaew piitã axpẽn mã mex ã harẽnh o pa. \m à na pre Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta kukamã mẽ kãm harẽ nẽ hã kagà anẽ. Anẽ. \p \v 7 Hãmri nhũm pahi Erox tee ri ã harẽnh anhỹrja ma hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽ kot hã àhkukjêr o mõr xwỳnhjê hã karõ. Nom nhỹri Ijaew kàx ã. Hãmri nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ agjê nhũm mẽ omu nẽ pahi nywta ã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ aprĩ hã inhmã pahi kator nywta jarẽ. Tanhmã na pre ra mẽ ate kanhêti pumunh ã mytwrỳ kute? Xà ham na ka prem omu nà amnepê mã? E mẽ aprĩ hã tanhmã inhmã harẽnh to. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ ihõja kãm: \p —Nà na ra hã amgrà axkrut kaxyw. Na pa prem omu hãmri nẽ inhnojarêt nẽ man ixpa ho ixpa ry rax nẽ mẽ awỳr pôj. Anẽ. \p \v 8 Nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Nom jar amrakati. Perẽj kamã na xep kato. E mẽ mãmrĩ ma hwỳr mõ nẽ kamã hapêr. Hãmri nẽ nhỹri omu nẽ akupỹn ixwỳr mõ nẽ inhmã harẽ. Pa ijaxwỳja ma hwỳr mõ nẽ omu nẽ mẽ apyrà nẽ kãm mex o mex ã harẽ. Ijaxwỳja inhmã omunh prãm tỳx kumrẽx. Anẽ. \p Nom hêx rom ã ri mẽ kãm kapẽr anẽ. Kot nhỹri harẽnh mar nẽ hã àmnênh nhũm mẽ kot hpĩr kaxyw nhũm hêx rom ã kãm omunh prãm tỳx ã amnhĩ jarẽnh anẽ. \v 9-10 Jakamã nhũm mẽ kuma hãmri nẽ kato nẽ ma Perẽj wỳr mõr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kormã mẽ õ pika kamã mẽ pa ri kanhêti ho studa xwỳnhta nhũm mẽ axte amnhĩ kukamã omu nẽ hkĩnh nẽ. Nhũm ma Perẽj wỳr mẽ hkukamã mõ nhũm mẽ omunh pê ma hkôt pa rãhã hwỳr pôj. Nhũm kanhêtija pahi nywre nhõrkwỹ mỳri ajêt. \fig Matêwre 2.8-10|src="CN01629b.tif" size="col" copy="©1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Matêwre 2:9-10" \fig* \v 11 Jakamã nhũm mẽ ma hkôt mra nẽ ixkreja wỳr pôj nẽ kapem xa. Hãmri nẽ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ hwỳr agjê nẽ Jejus mẽ katorxàja wa omu. Hãmri nẽ Jejus kutã hkõn krã ho hkrĩ hpa nẽ kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Xugitre. Hêxta waa nẽ. Nà amex o amex. Kot kaj nhỹrmã axàptàr hãmri nẽ apê mẽ inhõ Pahi Maati. Nà ãm hãmri na pa mẽ apumu nẽ ixkĩnh nẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ahpỹnhã kãm hkĩnh xà gõ. Kãm ôr kwỳ gõ nẽ kãm mẽhkuxwa xà hkwỳ gõ nẽ kãm te kot ràmre kuxware pyràk pê mĩraja nhũm mẽ kãm hkwỳ gõ. Mẽ hkĩnh xà hã kàxpore xohtô nhũm prem kãm õr pa. \v 12 Hãmri nẽ ra akupỹm Jerujarẽ kamã pahi Erox wỳr nojarêt. Nhũm kamàt nhũm mẽ gõr nẽ hikwỹ hãmri nẽ ra amỹti. Nhũm Tĩrtũm mẽ hpimtir kãm mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Pa? E mẽ inhma. Kêr ka mẽ akupỹm pahi Erox wỳr amrar nẽ kãm mẽ hkrata jarẽnh kêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Nẽ kêr ka mẽ pry hõ hã mãn ma mẽ anhõ pika hwỳr akupỹm apa ho apa. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr jakamã nhũm apkati nhũm mẽ kànhmã hkrĩ hãmri nẽ Tĩrtũm kot mẽ kãm hã karõ xà hkôt ma akupỹm mẽ õ pika hwỳr pa kurê kumrẽx nẽ akupỹm pahi Erox wỳr mrar kêt nẽ. \s1 Juje mẽ hprõ wa kot Erox pymaj ma Jejus o mõr \r Apokarip 12.1-6, 12.13-18 \p \v 13 Tã nhũm kanhêti ho studa xwỳnhjaja ma akupỹm hapêx hãmri nhũm Tĩrtũm axte Marir mjên Juje hwỳr kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê hõ mẽ. Nhũm kê axte hpimtir kãm hwỳr wrỳ nẽ kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Juje. E kwa kànhmã nhỹ. Na ra pahi Eroxja aprõ pê hkrata ã amỹnê. Koja tokyx pôristi hkwỳjaja mẽ anhõ krĩ hwỳr pôj nẽ war apê hpĩr kaxyw ri hapêr. Jakamã kwa wa tokyx akato nẽ ma pika pê Ejit wỳr amõr kurê kumrẽx. Nẽ Ejit kamã apa rãhã pa nhỹrmã akupỹn amnẽ war amẽ. E kwa tokyx. Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm kuma nẽ kànhmã nhỹ nẽ Marir mra nẽ war amnhĩ to akuprõ nẽ ra nojarêt. Hãmri nẽ krĩja pê Jejus o kato nẽ ma o mõr kurê kumrẽx. Wa mõr ryy nẽ hãmri nẽ Ejit wỳr pôj nẽ kamã pa ho pa. \p \v 15-20 Rôm nhũm pahi Erox tee ri amnhĩ wỳr kanhêti ho studa xwỳnhjê kamã hamak o pa nom nhũm mẽ akupỹm hwỳr mrar kêt nẽ. Jakamã nhũm mẽ kamã gryk nẽ hamaxpẽr o: \p —Tk. Kwa nà. Na mẽ ãm inhmã hêx nẽ akupỹn ixwỳr mrar nẽ nhỹri inhmã pahi nywta jarẽnh kêt nẽ. Nà kwãr mẽ mãmrĩ ã inhĩpêx anẽ. Mẽ kot ixpê ho hpimxuure kaxyw ã. Nà kot paj mẽ kêp kupĩ nhũm mẽ rĩ amnhĩ pumu. Na xep prem kanhêti kot harẽnh xàja pumunh ã ra hã amgrà pyxi nẽ hkôt mytwrỳ kêp 6. Jakamã mãn mẽ hkrata ra hã amgrà axkrut kaxyw. Nà na pa ra ijamaxpẽr. Kot paj Perẽj kamã mẽ hkra myjaja ra mẽ hã amgrà axkrut xwỳnhjaja nẽ kormã mẽ hã amgrà axkrut kêt xwỳnh piitã mẽ himex pa. Jao ra mẽ kamã pahi nywta pĩ. Nà ixte hpĩr mã kênã. Koja hprêk nẽ ixpãnhã Ijaew o amnhĩptàr kêt nẽ. \p Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ amnhĩ wỳr õ pôristi hkwỳjê hã karõ nẽ mẽ kãm mẽ hkrajê hã amỹnê nẽ mẽ kãm: \p —E kêr ka mẽ ma Perẽj wỳr mra nẽ kamã mẽ kêp mẽ hkra myrejaja ra mẽ hã amgrà axkrut xwỳnhjê nhĩmex pa. Nẽ kormã mẽ hã amgrà axkrut kêt xwỳnhjaja mããnẽn mẽ himex par kumrẽx. Nẽ Perẽj pu hã ri krĩ hkryre hkôt mããnẽn ri ajapôj nẽ ã mẽ himex par anẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hwỳr mrar kurê kumrẽx. Hãmri nẽ Perẽj wỳr pôj nẽ mẽ kêp mẽ hkra myre piitã mẽ himex pa. Jakamã nhũm mẽ katorxà nẽ mẽ hipêêxàjaja tee ri mẽ hkra htyk xwỳnhjê pumu nẽ hkaprĩ htỳx nẽ mỳr rũnh nẽ. Nom na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh finat Jeremĩstija ra amnepêm ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã mẽ panhĩgêtjê mã mẽ harẽ nẽ hã kagà. Na pre mẽ kãm Ijaew kurê xwỳnhjê pynênh nẽ ma mẽ õ pika hwỳr mẽ ho hapêx par kaxyw. Hãmri nhũm mẽ panã Rrakewja te ra kot tee ri ja hã mẽ omunh nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pyràk nhũm Jeremĩstija tanhmã Ijaewjê jarẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: \q1 Amnepêm Perẽj kamã na pre mẽ panã Rrakewja hpijagri ho nõrja ã ra htyk kaxyw nẽ tee ri hkra kator mã xwỳnhta kukamã hamaxpẽr nẽ mỳr o nõ. Nhũm hkwỳjaja tee ri akupỹm tam hamaxpẽr kaxyw kãm kapẽr. Tã jarãhã Rrakew kanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳ nijaja ra uràk nẽ tee ri mẽ hkrare ho hamak xàj mỳr o pa. Mẽ kot mẽ kêp utàr nẽ mẽ himex par jakamã nhũm mẽ tee ri mẽ ho hamak xàj mỳr o pa. Anẽ. \m Nhũm pre finat Jeremĩsja mẽ hkukamã ã mẽ harẽ nẽ mẽ hã kagà anẽ. Tã ra jarãhã mẽni piitã Rrakew pyrà nẽ hkrajê o hamak xàj mỳr o pa. \s1 Wa kot akupỹm wa õ pika hwỳr Jejus o mõr \r Juãw 7.41-42 \p Tã nhũm mytwrỳ grêre nẽ hapêx nhũm pahi Erox ty. Jakamã nhũm kamàt nhũm Jujeja gõr nẽ nõ. Nẽ kê õt kãm axte amỹti. Nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja axte hwỳr wrỳ nẽ kãm: \p —Pa Juje? E na ra Marir pê hkra pĩr mã xwỳnhta ty. Jakamã kwa wa mãmrĩ ma akupỹm mõ. Ma akupỹm mẽ apê Ijaewjê nhõ pika hwỳr axàmnhĩx aprõ mẽ hkrata wa o mõ. \p Anhỹr o kãm kapẽr. Na pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hõja ja kukamã mẽ panhĩgêtjê mã ja jarẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà kot: “Ixpê Tĩrtũm kot paj nhỹrmã Ejit rũm ma akupỹm õ pika hwỳr ixkrata wa mẽ kumẽ.” Anhỹr o kot hkukamã harẽnh nẽ hã kagà. \p \v 21 Jakamã nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja ã Juje mã karõ anẽ hãmri nhũm kuma nẽ ma akupỹm wa o mõ. Ma akupỹm mẽ õ pika hwỳr wa o mõ. \p \v 22 Tã ra akupỹm hpôx kaxyw htêp o mõ. Hãmri nẽ pahi Erox kra Akêrawja ra hipêêxà mỳr pê kot Jutej kamã mẽ ho amnhĩptàr hã harẽnh ma. Hãmri nẽ tee ri mẽ amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ kãm mẽ hwỳr wa o mõr pyma nẽ. \p Tã nhũm kamàt nhũm Juje ra gõr nẽ nõ nẽ kê axte amỹti. Nhũm kê axte Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja hwỳr wrỳ nẽ akupỹm õ pika hkwỳ pê Jutej wỳr mõr nê wa mẽ hkurê nẽ kãm: \p —Pa Juje? E kêr ka Jutej wỳr wa mẽ amõr kêt nẽ. Pãnhã nhãm mẽ anhõ pika hõ hwỳr mãn mõ nẽ kamã ri apa. \p Anẽ nhũm kuma nẽ hpãnhã wa mẽ ma mẽ õ pika hkwỳ pê Garirej wỳr wa mẽ juk nẽ ma mõ. \v 23 Nẽ kamã pôj nẽ krĩ pê Najare hwỳr mõ nẽ kamã amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx nẽ kamã wa mẽ pa ho pa. Nhũm pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hõja ra ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã mẽ panhĩgêtjê mã mẽ harẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà kot: \q1 Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta koja kêp Najare nhõ xwỳnh. Anẽ. \c 3 \s1 Juãw Paxis kot Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa \r Makre 1.1-6; Rukre 3.1-14; Juãw 1.19-23 \p \v 1 Nhũm pre Juãw Paxisja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nẽ pika pê Jutej kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. No ãm krĩm pa hkêt nẽ. Ãm mẽ hpu hã krĩ pê amỳm ri kapôt ã ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. \v 2-3 Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh finat Ijais ra kot Juãw kukamã mẽ panhĩgêtjê mã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà xá hkôt. Na pre hkukamã hã kagà ho: \q1 Koja nhỹrmã mẽhõ mõn pôj. Kapôt ã mõn pôj nẽ mẽ kãm tanhmã mẽmoj tã karõ hto ho ri pa. Nẽ mẽ kãm: “Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ Pahihtija mẽ nhũm wrỳ nhũm mẽ piitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Te mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mexta pyrà nẽ amnhĩ nhĩ ho tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm ajamaxpẽr mex o ri apa. Kêr ka mẽ Pahihti kutêp ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa.” Anhỹr o koja mẽ kãm ujarẽnh o pa. Anẽ. \m Na pre finat Ijaisja Juãw Paxis kukamã ã mẽ kãm harẽnh anẽ nẽ hã kagà. Tã nhũm hã kagà xàja kôt nhũm Juãw Paxisja mõn pôj. Hãmri nẽ Ijais kot hkukamã harẽnh xà hkôt kapôt ã ri mẽ kãm ujarẽnh o pa nhũm mẽ kãm mar prãm xwỳnhjaja ma hwỳr mra. Nhũm mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E koja Tĩrtũm tokyx kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhja o amnhĩrĩt. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp amã amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. \p Anhỹr o Jejus kutêp mẽ kãm kapẽr o pa. \p \v 4 Juãw Paxisja hikàxpore hkêt jakamã na pre ê mex kêt nẽ pa. Ãm mẽmo mry pê kamer kĩ ho amnhĩm ê nhĩpêx nẽ hagjê nẽ hã pa. Nẽ mẽmo mry hkà ho amnhĩ pre nẽ ri pa. Nẽ mẽõ mex kur kêt nẽ ãm krit ku nẽ menh ôr o ri pa. \p \v 5 Jakamã nhũm kapôt ã ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nhũm mẽ kot mar kaxyw ma hwỳr mra. Pika pê Jutej kamã ri mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ Jutej kamã krĩ pê Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Nẽ pyhti pê Jotãw mỳri mẽ pa xwỳnhjaja. Nhũm prem piitã harẽnh ma nẽ kot mar kaxyw ma hwỳr mra. \v 6 Hãmri nẽ kapẽr ma nẽ Tĩrtũm noo mã mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh ã kãm amnhĩ jarẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ tam amnhĩ nhĩpêx o pa hprãm xàj ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Nhũm Tĩrtũm kaxkwa kamã hkrĩ htã mẽ kuma nẽ amnhĩ katut kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã nhũm pre Juãw Paxisja Tĩrtũm mã gôx kãm mẽ hkrã kumrãr pa. Pyhti pê Jotãw kamã mẽ hkrã kumrã. \p \v 7 Tã nhũm Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjaja mããnẽn mẽ hkôt ma Juãw Paxis wỳr mra. Mẽ uràk nẽ mẽ kêp Ijaew jakamã haxwỳja Juãw Paxis kot mẽ hkrã kumrãr kaxyw ma hwỳr mra. No ãm hkwỳjê hkĩnhã mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj kãm amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Ãm amnhĩ krã hkôt hkwỳjê hkôt hwỳr mra nẽ amnhĩ to kuma. Nom nhũm Juãw Paxisja ra hprĩ hã ã mẽ hamaxpẽr anhỹrja kôt mẽ omunh mex nẽ. Jakamã mẽ kãm: \p —Tk kwa nà. Kormã mẽ ate amnhĩ tomnuj pix o ri apa kênã. Xà kot paj mẽ ate amnhĩ tomnuj o apa rãhã mẽ akrã kumrã nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ? Nà koja já kãm mex kêt nẽ. Koja ja mỳrapê nhỹrmã tanhmã mẽ atomnuj tỳx to ka mẽ tee ri umaj apimxur prãm kaprỳ. \v 8 Na htem amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tam axpẽn nhĩpêx. Jakamã e kwa mẽ ã amnhĩ nhĩpêx o apa anẽ pa rĩ kormã mẽ akrã kumrã. \v 9 Na ka htem atỳx ri ajamaxpẽr o: “Mẽ ixpê finat Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ hkwỳ na pa mẽ. Jakamã koja Tĩrtũm ja hã mẽ ixpumu hãmri nẽ mẽ ixte amnhĩ tomnuj o ixpa tã nhũm ja hã tanhmã mẽ ixto hkêt nẽ. Koja mẽ ixto mex nẽ.” Anhỹr o atỳx ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr. Nom ja kot anhỹr kêt. Mẽ apê Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ htã mẽ ate uràk nẽ tãm amnhĩ nhĩpêxre hã. Kot kaj mẽ apê htàmnhwỳ htã amnhĩ tomnuj o ri apa hãmri nẽ Tĩrtũm noo mã te mẽ apê pikap kẽnre nhĩkwỹ pix pyràk. \v 10 Na ra Tĩrtũm mẽ ate amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ ato kaxyw. Te ho mẽhõ nhõ mẽmo hpàr ô hkêt nhũm kot tee ri omunh nẽ krãhyr nẽ kuwy kamã mẽnh nẽ ho kaxàr par pyràk o koja mẽ anhĩpêx. Jao amnhĩ nê kuwy hwỳr mẽ arẽ ka mẽ kamã amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Juãw Paxisja Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. \v 11 Hãmri nẽ hpãnhã axte mẽ kot mar kaxyw hwỳr mẽ mrar xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E ra mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga xwỳnhjaja. Na pa Tĩrtũm mã mẽ akrã kumrãr kaxyw gô pix o mẽ akrã kumrã. Nom koja tokyx ixpãnhã Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm mã xwỳnhta tãm mẽ pahwỳr pôj. àhpumunh tỳx o kot ijakrenh par jakamã na pa hte ãm kukwak ri ixpa nẽ amnhĩ tã hã ixpijaàm o ri ixpa. Koja mẽ awỳr Tĩrtũm Karõ rẽ nhũm mẽ akarõ mã agjê. Ka mẽ ỹ hã tam amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nom kormã mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx kêt xwỳnhjaja koja Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhja ja hã mẽ omu nẽ mẽ hipêx o te kuwy kot mẽmoj to kaxàr par pyràk o mẽ hipêx. \p \v 12 —Na htem pur kãm harôj nhĩkẽ nẽ ho grà nẽ hpãnhã kahtwỳ. Nẽ kahuk pa hãmri nẽ hkapĩ nhũm kôk apê nẽ prỳhkà ho htor pa. Nhũm mẽ hpãnhã hy ho pa nẽ ixkre kamã gôj kãm unhwỳ. Ja pyrà nẽ koja tokyx Tĩrtũmja mẽ piitã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt mẽ ho axkjê. Jakamã mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja koja ma amnhĩ wỳr mẽ ho api nhũm mẽ kuri mex rãhã nẽ pa ho pa. No mẽ kot amnhĩ tomnuj rãhã ho mẽ pa xwỳnhjaja koja jajê hkĩnhã tanhmã mẽ homnuj to. Nhũm mẽ ma kuwy raxja wỳr pa nẽ kamã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. \s1 Juãw Paxis kot Jejus krã kumrãr \r Makre 1.9-11; Rukre 3.21-22; Juãw 1.32-34 \p \v 13 Tã nhũm Jejus pika pê Garirej rũm kato nẽ ma Juãw Paxis wỳr mõ. Juãw kot pyhti pê Jotãw kamã hkrã kumrãr kaxyw ma hwỳr mõ. Hãmri nẽ omu nẽ kãm: \p —Pa. E ot pa awỳr amnhĩ to tẽ. Ate mẽ kuxwar ixkrã kumrãr kaxyw. Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà. Aa ate amnhĩ tomnure hã kot pa kêt ri akrã kumrã. Nà ka kot kaj ixkrã kumrã. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm kãm: \p —Kwa nà. Mãmrĩ ixkrã kumrã Juãw Paxis. Tĩrtũm kãm ja prãm kênã kot ka kêt ri axtem nẽ ixkaga. Kot puj mẽ Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj akrã kumrã. Anẽ. \p \v 16 Hãmri nẽ pyhti hwỳr o wrỳ nẽ kamã hkrã kumrã. Hãmri nẽ wa akupỹm api nẽ gô mỳ ri ãm rãhã nhũm kaxkwa axkjê. Hãmri nhũm kurũm Tĩrtũm Karõja Jejus wỳr te tuuti pyrà nẽ ahpar mã hwỳr wrỳk o tẽ nẽ ĩkre hã xa. Nhũm Jejus arĩ amnhĩ wỳr wrỳk o htẽm kãm omunh o xa. \v 17 Hãmri nhũm Tĩrtũm kaxkwa rũm kãm kapẽr nẽ kãm: \q1 Pa? E apê ixkra mex na ka. Ãm hãmri na ka hte ixkanrẽhã ã amnhĩ nhĩpêx mex anẽ. Inhmã ajapê kamã na ka ri apa ho apa. Anẽ. \c 4 \s1 Satanasti tee kot amnhĩ tã Jejus kamã hamak \r Makre 1.12-13; Rukre 4.1-13; mããnẽn Eprêw 2.18, 4.15 \p \v 1 Tã nhũm Jejus Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ma kapôt ã ri pa. Satanasti kot amnhĩ tã kamã hamak kaxyw nhũm ma kapôt ã ri pa. \v 2 Ri pa hã apkati xohtô nẽ. Ra hã arĩgro pê 40. Nẽ kormã apkur kêt jakamã ra kãm prãm tỳx kumrẽx nẽ ri pa. \v 3 Hãmri nhũm Satanastija nhỹhỹnh hwỳr tẽ nẽ hêx rom kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa. E kwa mãn ka ra amã prãm tỳx nẽ nà? Nom xep apê Tĩrtũm Kra jakamã apê mẽmoj hihtỳx kêt. Tĩrtũm pyrà nẽ axàhpumunh o axàhpumunh kênã. Jakamã kwa kẽn nhĩkwỹ mũj mã anẽ kê amã pãwti hã amnhĩ jahkre ka aku nẽ tokyx ho amnhĩ xihtỳx. E kwa tokyx kãm akapẽr. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tk. Nà kot paj amar xà hkôt ã ri amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm kãm inhmã mẽmoj nhõr prãm nẽ inhmã mẽmoj gõ pa rĩ kormã kukrẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: \q1 Na htem mẽ apkur xà pix kukwak ri htĩr nẽ pa hkêt nẽ. Na htem mããnẽn Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx nẽ htĩr nẽ pa. Anẽ. \p —à kapẽr ã kagà kamã kot harẽnh kot anhỹr jakamã kot paj akapẽr kôt ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. \p \v 5 Hãmri nhũm Satanastija tee ri kuma hãmri nẽ hpãnhã ma Jerujarẽ hwỳr o mõ. Nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hprêk nhĩmõk wỳr ho api nẽ kỳxpê hatur xà hã ãm nhũm xa. Hãmri nẽ amnhĩ parpê kẽn rũnh nhĩkwỹ xwỳnhja pumunh o xa nhũm Satanasti kãm: \p \v 6 —E apê Tĩrtũm Kra jakamã kwa ja rũm ahpar mã ajarĩ nẽ ma tẽ nẽ pikap tẽm. Koja Anhĩpêêxàja apumunh mex nẽ ka tanhmã amnhĩ to hkêt nẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot harẽnh kot: \q1 Tĩrtũm koja kapẽr o wrỳk xwỳnh kwỳjê mã ajarẽ ka ajarĩ nẽ ahpar mã tẽ nhũm mẽ kỳx pê amỳ nhũm mẽmoj akà hyr kêt nẽ. Anẽ. \p —à kapẽr ã kagà htũm kot ajarẽnh anhỹr jakamã e tokyx ajarĩ. Anẽ. \p \v 7 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Tk kot paj ri ate inhmã karõ xàja kôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm tãm inhmã ijarĩ hã karõ pa rĩ mar xà hkôt ijarĩ. No kot pa ri amar xà hkôt ijarĩ hkêt nẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: \q1 Kêr ka mẽ amnhĩ krã hkôt amnhĩ tã ixkamã ajamak kaxyw inhĩxi jarẽnh kôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. Anẽ. \p —à kot ja nê kapẽr kot anhỹr jakamã kwarĩ ho kwarĩ. Kot paj ri amar xà hkôt ijarĩ hkêt kumrẽx. Tĩrtũm tãm kot inhmã ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã karõre hã. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm Satanasti tee ri kuma nẽ hpãnhã ma nhỹri kẽn prêêti hwỳr o tẽ nẽ himõk ã axte o xa. Hãmri nẽ kãm pika piitã ahkre hpa. Nẽ mẽ hikukrêx piitã nhũm kãm ahkre ho xa. Kàxpore nẽ mẽmoj mex piitã nhũm kãm ahkre nhũm Jejus piitã omunh o xa. \v 9 Hãmri nhũm kê Satanasti axte kãm: \p —E mãn ka kam ri mẽmoj mex mũj piitã omunh pa. Piitã inhõ na. Nom kot kaj ixkutã tẽm nẽ inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽ pa ama nẽ amã piitã õr pa. Ka kam mẽmoj piitã ho anhõ nẽ ho amnhĩptàr o apa. Jakamã e kwa tokyx. Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm kuma nẽ axte kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Tk kwa ma nhỹhỹm tẽ Satanasti. Kot paj ri amã amex o amex ã ajarẽnh kêt kumrẽx. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê kapẽr kãm hihtỳx kênã. Kapẽr kot: \q1 Kêr ka mẽ ixkapẽr pix ma nẽ ixkutã pix mã akõnkrã ho akrĩ nẽ inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽ. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. \p —Anhỹr o kot hã karõ jakamã kot paj amã amex o amex ã ajarẽnh kêt kumrẽx. Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma hãmri nẽ ma tẽ. Tee ri kãm kapẽr kaprỳja ã amnhĩ pumu hãmri nẽ hkaga nẽ ma tẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja Jejus wỳr wrỳ nẽ tanhmã ho mex to nẽ kãm õ nhũm kukrẽ nẽ akupỹm hihtỳx. \s1 Jejus kot Garirej kamã kapẽr o pa \r Makre 1.14-15; Rukre 4.14-15 \p \v 12 Tã nhũm Juãw Paxisja mẽmoj tã pahi Erox mã akir nhũm amnhĩ tã kuma nẽ gryk xàj haxà nhũm hkrĩ ho hkrĩ. Hãmri nhũm Jejusja harẽnh ma nẽ ma akupỹm Garirej kamã krĩ pê Najare hwỳr ma akupỹm tẽ. \v 13 Hãmri nẽ ra pôj nom kamã ri pa hkêt nẽ. Nẽ hpãnhã kurũm kato nẽ ma krĩ pê Kapanaũ hwỳr tẽ. Gô rax pê Garirej mỳri na pre. Pika hkwỳ pê Jepurõ mẽ Natari wa mẽ kamã na pre nhũm Jejus ma hwỳr tẽ. Hãmri nẽ kamã pa. \v 14 Nhũm ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh finat Ijaisja Jejus kukamã ra mẽ panhĩgêtjê mã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã harẽ nẽ hã kagà. Jejus kot ã mẽ hwỳr mõr anhỹrja kukamã nhũm pre harẽ nẽ hã kagà. \v 15 Pika hkwỳ kamã mẽ pa xwỳnhjaja nhũm pre mẽ hkukamã mẽ harẽnh mex nẽ. Nẽ pika pê Garirej kamã mẽ pa xwỳnhjaja nhũm pre mããnẽn mẽ hkukamã mẽ harẽ. Nẽ pyhti pê Jotãw mẽ gô xujanãr wa hkaêx kãm pika piitã kamã mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ krĩ pê Garirej kamã mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjaja nhũm pre mããnẽn mẽ harẽ. à na pre finat Ijaisja mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã mẽ piitã mẽ harẽ nẽ hã kagà anẽ. Jejus kot ma mẽ hwỳr mõrja kukamã nhũm ra hprĩ hã harẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagàja o: \q1 \v 16 E. Kot paj mẽ amã mẽmoj mex jarẽ ka mẽ inhma. Mẽ ate Tĩrtũm pumunh kêt jakamã te mẽ ate kamàt kô kamã ri apa pyràk. Tã koja Tĩrtũm mẽ amã amnhĩ to amnhĩrĩt ka mẽ hpãnhã te mẽ ate hirã kamã ri apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ ra hkôt amnhĩ xunhwỳ. \m Anhỹr o mẽ hkukamã mẽ harẽ nẽ hã kagà. \v 17 Tã nhũm ra kot hkukamã mẽ kãm ujarẽnh xà hkôt nhũm Jejusja mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt pa. Nẽ mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho pa. Nom kormã hprĩ hã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Te ho nhãm mẽhõ jarẽnh pyràk o mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —E na ra Tĩrtũmja kot mẽ akaxyw ãm xwỳnhta mẽ nhũm mẽ awỳr wrỳ. Jakamã kwa mẽ tokyx tee ri ate amnhĩ tomnuj ã amnhĩ pumu nẽ ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaga nẽ hpãnhã Tĩrtũm kôt mãn amnhĩ nhĩpêx o ri apa. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr o pa pê mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa. \s1 Jejus kot amnhĩ wỳr tep pynênh xwỳnhjê hwỳr \r Makre 1.16-20; Rukre 5.1-11 \p \v 18 Tã nhũm Jejus ma gô rax pê Garirej mỳ ri pa nẽ gôx kãm ja wa omu. Simãw Pêtre mẽ htõ Andreja nhũm wa gôx kãm kryhti rẽnh o wa xa. Hãmri nhũm Jejus wa hwỳr tẽ nẽ wa omu nẽ amnhĩ kôt wa kuwỳ nẽ wa kãm: \p \v 19 —Pa. E kwa ma ixkôt mãn war apa. Kot paj tanhmã war ajahkre hto ka wa ma mẽ kãm ijarẽnh o ri apa. Mẽ kot war amar nẽ ra ixkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw. Anẽ. \p \v 20 Hãmri nhũm wa kuma nẽ kryhti re nẽ wa ma hkôt htẽm kurê kumrẽx. \v 21 Hãmri nhũm mẽ ma nhãm axte mõ nẽ ra jajê hwỳr kato. Jepetew mẽ hkra Xiakre mẽ Juãwja nhũm wa mẽ hwỳr kato. Nhũm mẽ õ pàr kãm kryhti ho mex o wa mẽ nhỹ. Hãmri nhũm mẽ hwỳr mra nhũm Jejus amnhĩ kôt ja wa kuwỳ nẽ wa kãm: \p —Pa Xiakre mẽ Juãw. E wa ma ixkôt mãn wa apa. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm wa kuma nẽ hipêêxà mã amnhĩ jarẽ nẽ ma hkôt pa ho pa kurê kumrẽx. \s1 Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to \r Rukre 6.17-19 \p \v 23 Tã nhũm Jejus Garirej kamã Ijaew mã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Na pre hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr agjê nẽ kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o hkrĩ nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ tee ri ate amnhĩ tomnuj ã amnhĩ pumu nẽ hpãnhã Tĩrtũm kôt mãn amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra kurê kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nẽ akupỹm mẽ kãm mẽ à xwỳnhjê ho mex. Ahpỹnhã tanhmã mẽ à kute xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho mex o pa. \v 24 Jakamã nhũm mẽ piitã pikaja kamã ri axpẽn mã harẽnh o hprõt. Nẽ pika pê Sir kôt mããnẽn ma ri axpẽn mã harẽnh o hprõt. Nhũm mẽ piitã harẽnh ma nẽ ma hwỳr mẽ à xwỳnhjê ho mra. Ahpỹnhã ri tanhmã mẽ à kute xwỳnhjaja. Mẽ à htỳx xwỳnhjaja. Nẽ mẽ ĩ kamã mẽ htyk xwỳnhjaja. Nẽ mẽ hkrã pipãnh xwỳnhjaja. Nẽ mẽkarõmnuti kot Satanasti nhỹ hã tanhmã ri mẽ ho xwỳnhjaja. Nhũm prem mẽ hamỳ nẽ ma Jejus wỳr mẽ o mra nhũm mẽ omu nẽ akupỹm mẽ ho mex pa. \v 25 Jakamã nhũm mẽ ohtô nẽ ma hkôt pa. Krĩ pê Garirej rũm nẽ Tekap rũm nẽ Jerujarẽ rũm nẽ pika pê Jutej rũm. Nẽ pyhti pê Jotãw nhĩkjê rũm mẽ pa xwỳnhjaja. Nhũm mẽ ã ohtô nẽ ma Jejus kôt omunh o pa anẽ. \c 5 \s1 Jejus kot tanhmã mẽ ahkre hto \r Rukre 6.20-23 \p \v 1 Nhũm Jejus amnhĩ kôt ri mẽ kot omunh o mẽ pa xwỳnhjê pumu hãmri nẽ mẽ ahkre kaxyw ma tẽ nẽ hixêt ã api nẽ himõk ã nhỹ. Hãmri nhũm mẽ ma hkôt mra nẽ pu hã hkrĩ pa. \v 2 Hãmri nhũm mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \q1 \v 3 E mẽ inhma. Kot kaj mẽ atõ amnhĩ kaxyw tanhmã Tĩrtũm mẽ wa inhmã ajamaxpẽr to nẽ ajamaxpẽr o: “Koja Tĩrtũm inhĩhkô hã pa hkêt pa ixtỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri ixpa rãhã ho ri ixpa.” Anhỹr o ajamaxpẽr. Hãmri nhũm Tĩrtũm ã ajamaxpẽr anhỹr ã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm apê hkra hã ato mex nẽ atãnopxar o akôt pa ho pa ka ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 4 Nẽ kot ka mẽ atõ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hãmri nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ apijaàm nẽ akaprĩ nẽ. Nẽ akaprĩ xàj amỳr o nhỹ. Amỳr rax nẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Jakamã nhũm anê akaprĩ hta nẽ ato mex nẽ ka ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 5 Nẽ kot ka mẽ atõ agryk tokyx anhỹr kêt nẽ. Nẽ kritpêm amnhĩ tã amã mẽ hkaprĩ ho ri apa. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm ato mex nẽ ka ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 6 Nẽ kot ka mẽ atõ amã Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hprãm nẽ. Nhũm amnhĩ tã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm ato mex nẽ tanhmã akrã hto ka hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Jao ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 7 Nẽ mẽ kamã mẽ axukaprĩ ho ri apa xwỳnhjaja na hte Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Jakamã na hte mẽ hã mẽ apyrà nẽ mẽ akamã ukaprĩ ho pa. Jao mẽ ato mex nẽ ka mẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 8 Nẽ kot ka mẽ atõ ã ajamaxpẽr anẽ nẽ ajamaxpẽr o: “Nà kot paj ãm Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa. Ãm ja pix na inhmã hprãm.” Anhỹr o ajamaxpẽr. Hãmri nhũm Tĩrtũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex nẽ. Ka mẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. Nẽ nhỹrmã Tĩrtũm wỳr api nẽ kuri amex rãhã apa ho apa. \q1 \v 9 Nẽ kot ka mẽ atõ mẽhõ wa kot axpẽn kutã amnhĩ xãm xwỳnhta axpẽn tã wa omu nẽ wa kot tanhmã axpẽn nhĩpêx tota nê tanhmã wa kãm akapẽr to nẽ akupỹm tãm wa ãm. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Nẽ apê hkra hã ajarẽ ka ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \q1 \v 10 Nẽ koja mẽhõ mẽ ate Tĩrtũm kapẽr mar xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o apa hã mẽ apumu nẽ hã tanhmã mẽ anhĩpêx kati hto. Tã nom koja Tĩrtũm arĩ mẽ ato mex nẽ. Mẽ apê hkra jakamã mẽ kot tanhmã mẽ anhĩpêx hto htã ka mẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. \p \v 11-12 —Kwãr mẽ mãmrĩ ixtã mẽ ato kapẽr rỳ mẽ ato hêx rỳ tanhmã ri mẽ atomnuj to. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Nom kêr ka mẽ arĩ amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx rãhã pê ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ixtã ã mẽ anhĩpêx anẽ nẽ mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽ. Amnepêm na prem ã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. Jakamã koja mẽ uràk nẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã kaxkwa kamã wa inhõ krĩ kamã mẽ ato mex nẽ. Jakamã kêr ka mẽ ã amnhĩ kukamã ajamaxpẽr anhỹr pê mãmrĩ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã wa ixtã mẽ anhĩpêx anẽ. Anẽ. \s1 Jejus krajaja te kot kaxwa mẽ kanê hpôk wa uràk \r Makre 9.49-50; Rukre 13.34-35 \p \v 13 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja te mẽ ate kaxwa pyràk. Kaxwaja mẽ apkur xà ho ành mã mex. No koja mẽhõ tẽn kamã pika hkwỳ mẽ nẽ ho ahkà. Hãmri tanhmã kot wem ho nẽ akupỹm ho mex? Nà koja akupỹm mex kêt nẽ. Ãm mẽ kot hkapĩr pix kaxyw koja mex. Ja pyrà nẽ kot ka mẽ atõ ate inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã amnhĩ jarẽnh tã gaa nẽ rĩ amã ixkôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt nẽ. Hãmri nẽ ra te apê kaxwa mẽ pika pihkàrta pyràk. Kwa mẽ ixujarẽnh ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. \p \v 14-16 —Nẽ te mẽ ate kanê hpôk pyràk. Nẽ te mẽ ate hixêt prêk nhĩmõk ã krĩ xãm pyràk. Koja krĩja hixêt prêêti nhĩmõk ã xa nhũm mẽ piitã omu. Nẽ kanêja. Xà na htem kanê hpôk nẽ poti ho hpro? Nà na htem hpôk nẽ kỳx pê mẽmoj nhĩmõk ã unhwỳ nhũm mẽ piitã mẽ kãm hirã nhũm mẽ hirã kamã mẽmoj pumunh mex nẽ. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa nhũm mẽ piitã ja hã mẽ apumunh kôt ra kaxkwa kamã Tĩrtũm mex ã harẽnh o pa. Anẽ. \fig Matêwre 5.14-16|src="LB00148B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Matêwre 5:14-16" \fig* \s1 Jejus kot tanhmã Mojes kapẽr jarẽnh to \r Rukre 16.16-17 \p \v 17 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ amnepêm Mojes kot Tĩrtũm nhỹ hã Ijaewjê mã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ kãm karõja. Nẽ amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê kapẽrja. Ixte mẽ kapẽr o ijapêx kaxyw na pa pre mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Jakamã kwa mẽ ri ã axpẽn mã ijarẽnh anhỹr kêt nẽ. Kêt ixprĩ hã ixte mẽ amã mẽ kapẽr jarẽnh nhũm mẽ ate mar mex kaxyw na pa pre kaxkwa rũm mẽ awỳr wrỳ. \p \v 18 —Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽmoj jarẽnhja. Koja ujarẽnh xà hkôt mẽmoj tanhmã amnhĩ to hpar mẽ nhũm rĩ kormã kaxkwa mẽ pika wa hapêx pa nhũm kapẽr ã kagàja mããnẽn hapêx. Nom nhũm Tĩrtũm kapẽr koja mẽmojja pyrà nẽ aa hapêx kêt nẽ. Koja rãhã ho rãhã nẽ aa ihkjê ho tanhmã mẽnh to hkêt nẽ. Ãm hãmri na pa ã mẽ amã harẽnh anẽ. \p \v 19 —Nẽ kot ka mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr o pixire nẽ hirôp xa. Hãmri nẽ ra amnhĩ pyrà nẽ anhĩõ mã ja hã amỹnê. Apyrà nẽ kot hirôp ãm kaxyw ka kãm hã amỹnê. Kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nẽ apê Tĩrtũm kra hkêt ã amnhĩ to amnhĩrĩt. Nom kot ka kêt mẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nẽ amnhĩ pyrà nẽ tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kaxyw mẽ kãm akapẽr o ri apa hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nẽ ato hkra nẽ ato mex nẽ. \p \v 20 —No Parijew nhõ xwỳnhjaja nẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex ã amnhĩ jarẽnh tã no ãm hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hãmri nẽ mẽ uràk nẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ kamã apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ gryk o mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 12.58-59; mããnẽn Rõmãn 12.19; Epes 4.26; Wam Ximotre 2.8; Xiakre 1.19-20 \p \v 21 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ amnepêm na prem mẽ panhĩgêtjê mã Tĩrtũm kapẽr kwỳ jarẽnh o pa nẽ mẽ kãm: \q1 Kêr ka mẽ axpẽn par kêt nẽ. Kot kaj mẽ mẽhõx pĩ nhũm mẽ ja mỳrapê atomnuj nẽ. Nẽ ma mẽ anhõ pahihti hwỳr ato tẽ nhũm mỳrapê tanhmã ato rỳ hkôt apĩ. Anẽ. \m Ãm hãmri na prem mẽ kãm ja jarẽ. \v 22 Tã kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Kot kaj mẽ mẽmoj tã anhĩõ kamã agryk. Hãmri nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã apumu nhũm ja kãm mex kêt nẽ. Jakamã koja mẽ anhõ pahihti tanhmã ja hã mẽ ato japêr hã koja ja mex nẽ. Rỳ kot kaj mẽ tanhmã mẽhõ japrỳ hto. Ho hagrô rỳ ho rop. Mỳrapê kop apu akwỳ kot apynênh nẽ anhõ pahihti hwỳr ato htẽm nẽ ĩhkram ajaxàr ronhỹx ja inhmã mex nẽ. Rỳ kot kaj mẽ tanhmã anhĩõ mã akapẽr punuj to nẽ kãm: “Tk. Ate ho warêhti hã. Te apê hagrô pyràk kênã.” Anhỹr o kãm akapẽr. Tã kop apu Tĩrtũm ra ã akapẽr anhỹrja mỳrapê mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr amẽnh ronhỹx ja inhmã mex nẽ. Ja pumaj kwa kêr ka mẽ ã axpẽn mã akapẽr anhỹr kêt nẽ. Kêt mẽ axpẽn mã tãm akapẽr pix o ri axpẽn kôt apa. \p \v 23 —Nẽ kêr ka mẽ tanhmã ate anhĩõ nhĩpêx hto kamã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh kêt nẽ. Kêr ka mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o akrĩ hãmri nẽ ra mẽhõ kot mẽmoj tã akamã gryk xwỳnh mã ajamaxpẽr japêr. \v 24 Hãmri nẽ akato nẽ ma hwỳr atẽm kurê kumrẽx nẽ wa tãm axpẽn mã akapẽr nẽ tãm akupỹm axpẽn xãm. Hãmri nẽ rĩ kormã ma akupỹm tẽ nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh jatur xàm amẽ nẽ kãm mex o mex ã harẽ. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. \p \v 25-26 —Na htem tanhmã axpẽn nhĩpêx to hãmri nẽ kot tanhmã war axpẽn to xwỳnhjê hõja ma õ pahi hwỳr tẽ nẽ kãm tanhmã kot ho xwỳnhta jarẽnh kaxyw nojarêt. Hãmri nhũm ra kamã gryk xwỳnhta kot pahi mã harẽnh kaxyw nojarêt ã harẽnh ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ ma hwỳr tẽ nẽ wa akupỹm tãm axpẽn xãm. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Pahi kot wa harẽnh mar nẽ tanhmã axpẽn tã wa ho pymaj na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tokyx tãm akupỹm axpẽn xunhwỳ. No koja mẽ anhỹr kêt nhũm pahija wa harẽnh ma nẽ wa kot tanhmã axpẽn to xwỳnhta õ jaxà nhũm tee ri kãm kator prãm. Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ ra amnhĩ pãnhã kãm amnhĩrer pa nhũm pahihtija rĩ kormã pôristi mã anẽ nhũm kãm ure nhũm kato. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ Tĩrtũm tanhmã kot mẽ anhĩpêx to pymaj tokyx mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Tanhmã mẽ pahte mẽ pahprõjê nhĩpêx to \r Matêwre 19.3-9; Makre 9.43-47, 10.2-9; mããnẽn Rukre 16.18 \p \v 27 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na pre finat Mojesja mẽ panhĩgêtjê mã Tĩrtũm kapẽr tũm kwỳ jarẽ nẽ mẽ kãm: “Kêr ka mẽ amnhĩ prõ pix tãnopxar o ri apa. No mẽ kuhpa hã nhãm mẽhõ ho amnhĩkati ho ri apa hkêt nẽ.” Anẽ. Ãm hãmri na pre mẽ kãm ja hã karõ. \v 28 Tã kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Kot kaj mẽ nhãm mẽhõ pumu nẽ amã ho amnhĩkati hprãm mã ajamaxpẽr. Jao te ra ate ho amnhĩkati pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kormã ate ho amnhĩkati hkêt tã ra hkukamã ajamaxpẽr jakamã te ra ate ho amnhĩkati pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \v 29 ã mẽ hamaxpẽr punuj anhỹr xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma mra nẽ kamã pa rãhã ho pa. Jakamã kêr ka mẽ nhãm mẽhõ pumu nẽ amã hkĩnh japêr hãmri nẽ te ate ano kaxàr nẽ mẽnh nẽ axte ate omunh kêt pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao hkàx ã rĩt nẽ ma nhỹhỹm atẽm kurê kumrẽx. \p \v 30 —Nẽ kot kaj mẽ anhĩhkra ho tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw. Hãmri nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ te ate amnhĩ nhĩhkra krãhyr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt nẽ. Mẽ ĩhkra ho mẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to ho mẽ pa xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma mra nẽ kamã pa rãhã ho pa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte axpẽn kaga hkêt \p \v 31 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na pre finat Mojes mẽ panhĩgêtjê mã Tĩrtũm kapẽr tũm kwỳ jarẽ nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ atõ aprõ kaga kaxyw hãmri nẽ ate hkaga hã amnhĩ jarẽnh ã kagà nhĩpêx nẽ kãm agõ nẽ rĩ kormã hkaga.” Anẽ. Ãm hãmri na pre ã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽnh anẽ. \v 32 Tã kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Kêr ka mẽ atỳx ri amã hprãm xà hkôt aprõ kaga hkêt nẽ. Nom koja aprõ akuhpa hã nhãm mẽhõ ho amnhĩkati ka harẽnh ma hãmri nẽ amã ja hã hkaga hprãm nẽ mãmrĩ kam nẽ hkaga. Ja tanhmã kute hkêt. Nom koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt tã ka amnhĩ krã hkôt hkaga. Hãmri nhũm mẽhõ apãnhã ho hprõ nẽ o pa. Hãmri nẽ ra kot apê aprõ ho amnhĩkati ho pa pyràk o hipêx. Nẽ nija haxwỳja. Te arĩ kêp aprõ htã akuhpa hã nhãm myja o amnhĩkati o pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. \s1 Tãm mẽ pakapẽr ã Jejus kot mẽ pamã karõ \r Xiakre 5.12 \p \v 33 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na pre finat Mojes mẽ panhĩgêt nẽ pahpãmjê mã Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽnh o: “Kêr ka mẽ Tĩrtũm mã mẽmoj to anhỹr ã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ amnhĩ jarẽnh xà hkôt kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Nom kêr ka mẽ atỳx ri kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho amnhĩ to axêx kêt nẽ. Ãm akatàt kôt mẽ ate amnhĩ jarẽnh to xà hkôt kãm tanhmã mẽmoj to.” Anẽ. Ãm hãmri na pre mẽ kãm ja jarẽ. \v 34 Tã kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Kêr ka mẽhõ mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Tĩrtũm mã pix mã amnhĩ jarẽnh kêt nhãm mẽhõ mã mããnẽn tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Nẽ akatàt kôt kãm amnhĩ jarẽ. Na ka htem mẽ kot mẽ axêx kêt kôt mẽ apumunh kaxyw mẽmoj nhĩxi jarẽnh kôt amnhĩ jarẽ. Nom kêr ka mẽ axte ã mẽmo nhĩxi hã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽmoj tã amnhĩ jarẽ nẽ akatàt kôt amnhĩ jarẽnh kurê kumrẽx. No mẽ kot axêx kêt kôt apumunh kaxyw mẽmoj nhĩxi hkôt amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Tanhmãn kaxkwa nhĩxi jarẽnh kôt mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Kaxkwa kêp Tĩrtũm krĩ xà maati kênã kot ka kêt mẽ axtem nẽ atỳx ri amnhĩ kaxyw hixi jarẽ. \v 35 Rỳ mẽ kot axêx kêt kôt apumunh kaxyw pika nhĩxi jarẽnh kêt nẽ. Pika kêp Tĩrtũm par xãm xà kênã kot ka kêt mẽ atỳx ri amnhĩ kaxyw tanhmã hixi jarẽnh to. Nẽ krĩ pê Jerujarẽja mããnẽn kêr ka mẽ ri amnhĩ kaxyw tanhmã hixi jarẽnh to hkêt nẽ. Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ awỳr Jerujarẽ hwỳr ixpê pahi maati hã inhmẽ pa kamã mẽ ato amnhĩptàr o ixkrĩ. Jakamã kêr ka mẽ ri atỳx amnhĩ kaxyw tanhmã hixi jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. \p \v 36 —Nẽ kêr ka mẽ kot axêx kêt kôt apumunh kaxyw mẽ ri tanhmã amnhĩ krã hkĩ jarẽnh to hkêt nẽ. Kot kaj mẽ anẽ nẽ ãm tanhmã hã harẽnh to kaprỳ. Xà kot kaj mẽ ajamaxpẽr pix o tanhmã amnhĩ krã hkĩ hto? Nà kot kaj mẽ ho anhỹr kêt nẽ. Jakamã mẽ ri atỳx tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. \p Nẽ mẽ atỳx ri mẽmo nhĩxi jarẽnh kôt mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh o apa hkêt nẽ. \v 37 ãm akatàt kôt tãm amnhĩ jarẽnh kurê kumrẽx. Jao mẽ kãm: “Tỳ. Nà kot paj ho anẽ.” Anhỹr o mẽmoj tanhmã ho. Rỳ mẽ kãm: “Nà kot paj ho anhỹr kêt nẽ.” Anhỹr o mẽmoj tanhmã ho hkêt nẽ. Ãm akatàt kôt tanhmã mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh to xà hkôt ho anhỹr kurê kumrẽx. Mẽ kot Satanasti hkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnh pixjaja na htem hêx rom mẽmoj nhĩxi jarẽnh kôt tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho pa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte tanhmã axpẽn nhĩpêx to hã Jejus kot mẽ pamã karõ \r Rukre 6.27-30, 23.34; mããnẽn Atre 7.60; Rõmãn 12.14 \p \v 38 Nhũm Jejusja arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Na prem amnepêm mẽ panhĩgêtjê mã Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽnh o: “Koja mẽhõ apê ano katõk nẽ hkapa hã koja mẽ anhõ pahija atã mã ho anẽ nẽ kêp no kapa. Rỳ koja mẽhõ apê axwa hõ hkwỹr hã koja atã mã ho anẽ nẽ atã kêp wa hõ hkwỹr.” Anhỹr o mẽ kãm hã karõ. Ãm hãmri na prem ã ja jarẽnh anẽ. \v 39 Tã kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã ja jarẽnh to ka mẽ inhma. Koja mẽhõ tanhmã mẽ anhĩpêx to ka mẽ ãm amnhĩ tã omu nẽ tanhmã amnhĩ tã ho hkêt nẽ. Koja anhĩnep akura ka ãm omu nẽ tanhmã amnhĩ tã ho hkêt nẽ. Te ate kãm ihkjê hpẽr nhũm kot ihkjê kamã hkuranh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nhũm ja amã mex nẽ. No amnhĩ tã tanhmã ho hkêt nẽ. \p \v 40 —Nẽ koja mẽhõ anhĩnôhkà hã awỳ nhũm mẽ anhõ pahija amã anẽ ka mãmrĩ kãm agõ nẽ tanhmã hã kãm nẽ hkêt nẽ. Te ate hkôt kry pê kãm anhĩnôhkà hpakà ry jagjênh xwỳnhta nhõr pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nom kêr ka mẽ kamã agryk kamã kãm õr kêt nẽ. \p \v 41 —Nẽ koja mẽhõ ate kãm jênh tur nẽ hkôt ho amõr ryy kaxyw amã kapẽr ka mãmrĩ kãm ho anẽ. Nẽ kot amã nhỹri hã karõ xàja wỳr o pôj nom kamã kãm õr kêt nẽ. Kãm ho hakrenh ryy nẽ rĩ kormã akupỹm kãm agõ. \p \v 42 —Nẽ koja mẽhõ õ mẽmoj kêt nẽ awỳr tẽ nẽ mẽmoj tã awỳ ka mãmrĩ kãm agõ. Rỳ nhũm awỳr tẽ nẽ apê mẽmoj to ĩpresta kaxyw ka mãmrĩ kãm ho ĩpresta. Kêr ka mẽ ã axpẽn nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ pamã axpẽn kĩnh ã Jejus kot mẽ pamã karõ \r Rukre 6.32-36; mããnẽn Rõmãn 12.14 \p \v 43 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na prem amnhĩ krã hkôt axtem nẽ tanhmã mẽ panhĩgêtjê mã mẽmoj jarẽnh to nẽ mẽ kãm: “Kêr ka mẽ amã mẽ akràmnhwỳjê pix kĩnh nẽ tanhmã mẽ ho mex to. No kêt mẽ kot tanhmã mẽ ato xwỳnhjaja kêr ka mẽ mãmrĩ mẽ kamã axàhkurê ho ri apa.” Anhỹr o mẽ kãm karõ. \v 44 Nom pa kot paj mẽ amã Tĩrtũm kot tanhmã ja hã karõ hto hã harẽ ka mẽ inhma. Kêr ka mẽ kot tanhmã ri mẽ atomnuj to xwỳnhjaja amnhĩ tã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Ãm tanhmã mẽ ho mex to pix hkukamã mãn ajamaxpẽr. Nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳr pix kukamã mãn ajamaxpẽr. \v 45 Na hte ã kaxkwa kamã Mẽpahpãm Tĩrtũmja amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjaja nhũm hte mẽ ho hpimrààtã mẽ ho mex o axpẽn pyràk. Jao hamẽ wa hwỳr na rẽ nẽ hamẽ wa hwỳr myyti rẽ nhũm hamẽ wa kãm hirã ho pa. Jakamã kêr ka mẽ uràk nẽ mẽ piitã tãm mẽ hipêx o axpẽn pyràk. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê mẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê mẽ ho apimrààtã mẽ ho mex o axpẽn pyràk. \p \v 46 —Nẽ xàt kaj mẽ amã mẽ piitã mẽ ho mex prãm kêt nẽ ãm mẽ kot mẽ ato mex xwỳnh pixjaja ka mẽ amã mẽ ho mex prãm nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ nà? Nà koja kãm mex kêt nẽ. Koja mẽhõ ato mex kêt tã kêr ka ãm amnhĩ rom ho mex nẽ. Nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nẽ amnhĩm amex ã ajarẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja na htem ãm mẽ kot mẽ ho mex xwỳnh pixjaja nhũm mẽ amnhĩ xwar mẽ ho mex. No tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja na htem mẽ piitã mẽ ho mex o axpẽn pyràk. Mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja nhũm mẽ ho hpimrààtã mẽ ho mex o axpẽn pyràk. \p \v 47 —Nẽ na hte mẽ hkwỳjaja ãm amnhĩ kwỳjê pix mã kapẽr mex o pa. Nom mẽ piitã tãm mẽ hipêx kêt nẽ. Nom kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kêr ka mẽ kurom mẽ piitã tãm mẽ hipêx o axpẽn pyràk. Mẽ akwỳjê mẽ mẽ akwỳ hkêt xwỳnhjaja ka mẽ hipêx o axpẽn pyràk. Nẽ tãm mẽ kãm akapẽr o axpẽn pyràk. \v 48 Kaxkwa kamã Mẽpahpãm Tĩrtũm pyrà nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê mẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjaja mẽ ho apimrààtã mẽ ho mex o axpẽn pyràk. Na hte ã Tĩrtũmja mẽ panhĩpêx anẽ. Anẽ. \c 6 \s1 Mẽ pahte mẽ kêp amrakati xwỳnhjê ho mex rãhã hã mẽ pamã karõ \p \v 1-2 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na htem mẽ piitã hkwỳjê noo mã tanhmã mẽ kêp amrakati xwỳnhjê ho mex to. Nom kãm mẽ hkaprĩ kamã tanhmã mẽ ho mex to hkêt nẽ. Ãm hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ mex ã mẽ harẽnh pix kaxyw na htem krĩ hkôt ri mẽ kêp amrakati xwỳnh piitã mẽ ho mex o pa. Nẽ mẽ pikuprõnh xà hã ixkre kamã kuhê nẽ tanhmã mẽ ho mex to. Mẽ hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ ho jarkrar kaxyw. Jakamã koja nhỹrmã Tĩrtũmja axte ja hã mẽ kãm mẽmoj mex nhõr kêt nẽ. Ra jar mẽ hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh kênã. Jakamã kwa kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Nẽ tanhmã mẽhõ ho mex to kaxyw nẽ akwỳjê no kuhpa hã mẽ hkàx ã tanhmã mẽ ho mex to. No kot kaj mẽ noo mã tanhmã mẽ ho mex to. Mẽ kot hã apumunh nẽ ato jarkrar kaxyw tanhmã mẽ ho mex to nhũm kaxkwa kamã Mẽpahpãmja ja hã apumu nẽ mẽ hã tanhmã ato mex to hkêt nẽ. Koja ãm hã apumu. \p \v 3 —Ja pymaj kêr ka mẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr kaxyw hãmri nẽ mẽ piitã mẽ no hkàx ã tanhmã mẽ ho mex to. Hãmri nẽ nhãm ri ja hã mẽ kãm amnhĩ to jarkrar kêt nẽ. Aprõ mã rỳ akrajê mã rỳ akràmnhwỳ mã hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. \v 4 Kot kaj mẽ no hkàx ã tanhmã ho mex to no nhũm Tĩrtũm tapxipix apumunh o nhỹ. Hãmri nẽ ja hã ato mex rax nẽ ka amex nẽ apa. Anẽ. \s1 Tanhmã mẽ pahte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh to hã mẽ pamã karõ \r Rukre 11.1-13, 18.9-14 \p \v 5 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ mããnẽn ja. Na htem hakwa pix o amnhĩ mex ã amnhĩ jarẽnh xwỳnhjaja Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkreja wỳr agjê. Nẽ mẽ piitã mẽ noo mã kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Rỳ gàp kuhê nẽ mẽ piitã mẽ noo mã kãm amnhĩ jarẽ. Tã mẽmo kaxyw na htem mẽ noo mã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ? Nà ãm mẽ kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ mex ã mẽ ho jarkrar pix kaxyw. Nẽ mẽ harẽnh o: “E mũjti pumu. Na hte apkati mẽ ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot amnhĩ to mex xwỳnh mãn.” Anhỹr ã harẽnh kaxyw. Tã ra mẽ piitã mẽ kot ja hã omunh nẽ amnhĩm mex ã ho jarkrar jakamã koja Tĩrtũm axte ja hã tanhmã ho mex to hkêt nẽ. Ra pika ja kamã mẽ kot mẽ omunh nẽ mẽ mex ã mẽ harẽnh kênã. \v 6 No mẽ kajaja. Kêr ka mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ akwỳjê no hkàx ã hitom wỳr agjê nẽ hitom kãm ahte kãm amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm tapxipix ja hã mẽ apumu. Mẽ amã amnhĩ to amnhĩrĩt kêt tã mẽ apumu. Hãmri nẽ mẽ ato mex nẽ. \p \v 7 —Nẽ mẽ kêp Tĩrtũm kra hkêt xwỳnhjaja na htem sãnti mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ xatã kãm amnhĩ jarẽ. Nẽ xatã kàx pêê kãm amnhĩ jarẽ. Nẽ hamaxpẽr o: “Kot paj xatã sãnti mã amnhĩ jarẽ nhũm inhmar japêr.” Anhỹr o hamaxpẽr jakamã xatã kãm amnhĩ jarẽ. No ãm htỳx ã hamaxpẽr anhỹr kaprỳ. \v 8 Jakamã kwa kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Tĩrtũm ra kot mẽ ate mẽmoj tã hwỳr xàta ra ja kukamã kot omunh mex kênã kot ka kêt mẽ xatã hã hwỳr o akuhê. \p \v 9 —Nẽ kêr ka mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ amnhĩ krã hkôt tanhmã kãm amnhĩ jarẽnh to rỳ kãm amnhĩ jarẽnh o: \q1 Pa Mẽinhĩpêêxà maati pê kaxkwa kamã ri apa xwỳnh? Amex o amex Tĩrtũm. \q1 \v 10 Apê mẽ ijamãr mex xwỳnh maati na ka. \q1 Na hte kaxkwa kamã mẽ kot ri amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho mẽ pa xwỳnhjaja akôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Tã ijaxwỳja inhmã mẽ uràk nẽ akôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa hprãm. \q1 \v 11 Nẽ kwa jarãhã mẽ inhmã mẽmoj gõ pa mẽ akukwak ri ho apku. \q1 \v 12 Na pa hte tõhã amnhĩ tomnuj nẽ Tĩrtũm. Nom mẽ kot tanhmã ixtomnuj to xwỳnhjaja na pa hte ãm mẽ omu nẽ amnhĩ tã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Nẽ ja ho ijamakêtkati nẽ axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. à ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã kwa ja hã ixpumu nẽ ixpyrà nẽ ixte tanhmã amnhĩ tomnuj to hã ixpumu nẽ hã tanhmã ixto hkêt nẽ. Ãm ho ajamakêtkati kurê kumrẽx nẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. \q1 \v 13 Nẽ kot paj nhỹrmã tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw ka ja hã ixpumu nẽ ixte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê ixto htỳx nẽ pa tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt nẽ. Ãm mẽmoj punuj pê ixpytàr rãhã ho apa Tĩrtũm. Tã ãm ja pix na hapêx. Anẽ. \p —E kêr ka mẽ ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 14 —Nẽ koja mẽhõ tanhmã anhĩpêx to htã ka ho ajamakêtkati nẽ axte kãm ajamaxpẽr pix o ri apa hkêt nẽ. Hã koja kaxkwa kamã Mẽpahpãm maatija ja hã apumu nẽ apyrà nẽ tanhmã ate amnhĩ tomnuj to ho hamakêtkati nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. \v 15 Nom kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Nẽ tanhmã mẽ kot mẽ atota ã anohtỳx rãhã ho apa hãmri nhũm Mẽpahpãm maatija mẽ apyrà nẽ mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to ho hamakêtkati hkêt nẽ. Ãm hã nohtỳx rãhã ho pa ho pa. Anẽ. \s1 Tanhmã mẽ pahte Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh to \r Rukre 18.11-12 \p \v 16 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ mẽ kot amnhĩ to jarkrar xwỳnhjaja na htem Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw hãmri nẽ tõhã ho apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽnh jakamã hkuk kaprĩ nẽ hkwỳjê hkôt pa. Tã mo kaxyw na htem ã mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx anẽ? ãm mẽ apkur kêt rãhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh ã mẽ omunh pix kaxyw. Tã ra jar pika ja kamã mẽ kot ja hã mẽ omunh jakamã koja Tĩrtũm nhỹrmã ja hã tanhmã mẽ ho mex to hkêt nẽ. Jakamã kwa kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. \v 17 Kêr ka mẽ tõhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh ryy kaxyw axàpkur kaga hãmri nẽ amnhĩ krã kahõ nẽ amnhĩ jaxwỳr mux nẽ akuk kĩnh nẽ ri akwỳjê hkôt apa. \v 18 Hãmri nẽ nhỹri mẽ hkàx ã ahte kãm amnhĩ jarẽ nẽ kãm mex o mex ã harẽ. Kot kaj mẽ ã mẽ hkàx ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm mẽ akwỳjaja mẽ axàpkur kaga hã mẽ apumunh kêt nẽ. Nhũm Tĩrtũm pix ja hã mẽ apumu. Hãmri nẽ nhỹrmã ja hã mẽ ato mex nẽ. Anẽ. \s1 Kaxkwa kamã mẽmoj mex \r Rukre 12.33-34; mããnẽn Sikũn Ximotre 4.8; Wam Pêtre 1.4; Eprêw 10.34 \p \v 19 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ mããnẽn ja. Kêr ka mẽ jar pika ja kamã akukrêx rũnh o apa hkêt nẽ. Kêt jar mẽ hikukrêx koja kritpêm mex kêt nẽ. Kot kaj mẽ ho akuprõ nhũm amnhôre apê homnu rỳ paratre apê homnu. Nẽ kàx o mẽ akukrêx nhũm haxwỳja apê omnu rỳ nhũm mẽhõ apê hkwỳ ho ahkĩ. \v 20 Jakamã kêr ka mẽ akukrêx rũnh o apa hkêt nẽ. Kaxkwa kamã Tĩrtũm kot mẽ akutêp mẽ akukrêx o pikuprõnhja na kêt mex kumrẽx o jar mẽ hikukrêx jakrenh par. Jakamã kêr ka mẽ amã nhỹrmã kaxkwa kamã akukrêx mex prãm xàj tãm mẽ piitã tãm mẽ hipêx nẽ mẽ ho mex o ri apa. Nẽ mẽ kamã axukaprĩ nẽ. Nẽ Tĩrtũm kôt ri amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Hãmri nhũm ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ apumu nẽ mẽ akutêp mẽ amã mẽmoj mex kwỳ jaxwỳ. Kaxkwa kamã mo amnhôre nẽ mo paratre? Nẽ kamã mo mẽ ahkĩnh xwỳnh? ãm kamã amrakati kumrẽx. \v 21 Kot kaj mẽ jar akukrêx rũnh hãmri nẽ ãm tanhmã apê homnu hto pix kukamã ajamaxpẽr. Nom kot kaj mẽ apê Tĩrtũm kra hã kaxkwa kamã akukrêx mã ajamaxpẽr rãhã ho ra akĩnh nẽ ri apa. \p \v 22 —Nẽ kot kaj mẽ ixkapẽr ma nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx hãmri nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm axpẽn hipêx. Jao te hirã kamã arĩt mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \v 23 No koja mẽhõ ixkapẽr ma nẽ ãm kuma nẽ ixkwỳm ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Hãmri nẽ te kamàt kô kamã mẽhõ rĩt mex kêt kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj ixkapẽr ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. \p \v 24 —Nẽ kot kaj apyxi nẽ anhõ patrãw hamẽxkrut hãmri nẽ arĩgro pyxi hã hamẽ wa kãm axàpênh o amỹkry hkêt nẽ. Kot kaj anẽ nẽ hõ gryk ã ihõ kaga. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ jar akàxpore nẽ akukrêx pix mã ajamaxpẽr nẽ amã hapê ho akwỳjê pê ho anhõxỳ ho ri apa. Nẽ gryk ã Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt tanhmã ho mẽ ho mex to hkêt nẽ. Jakamã kwa kêr ka mẽ Tĩrtũm pix mã mãn ajamaxpẽr rãhã nẽ. Jao akàxpore nẽ akukrêx pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte tee ri amnhĩ kukamã pajamaxpẽr kêt ã mẽ pamã karõ \r Rukre 12.22-31; mããnẽn Piripos 4.6; Wam Pêtre 5.7 \p \v 25 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E. Kwa kêr ka mẽ tee ri mẽmoj tã amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Tanhmãn axàpkur xà rỳ axê ka mẽ tee ri hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Mẽmoj piitã hkukamã tee ri ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Tĩrtũmja àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx xwỳnh na. Na pre àhpumunh tỳx o mẽ anhĩpêx ka mẽ kukwak ri atĩr nẽ apa. Jakamã xà kot mẽ amã mẽ anhõ ho pa kaxyw àhpumunh kêt? Nà ja kaxyw àhpumunh tỳx kênã. Kêp mẽ anhĩpêx xwỳnh jakamã mããnẽn kêp mẽ amã mẽ anhõ xwỳnh. Nẽ kêp mẽ amã mẽ axê nhõr xwỳnh. \p \v 26 —Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte tee ri amnhĩ xàpkur xà hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ ri pa hkêt nẽ. Mẽ anhĩpêêxà maati tãm na hte kãm õ ho pa. Tã kãm mẽ ajapê htỳx o kot kuwênhre jakrenh jakamã koja uràk nẽ mẽ amã mẽ anhõ rãhã ho pa. \p \v 27 —Nẽ xà kot kaj mẽ kritpêm atĩr prãm xàj ja pix kukamã ajamaxpẽr rãhã nẽ ra ajamaxpẽr kôt kritpêm atĩr nẽ apa? Nà kot kaj mẽ anhỹr kêt nẽ. \p \v 28 —Mãn ka htem akunĩ kamã pixôrã pumu. Na hte tee ri tanhmã kute hkukamã hamaxpẽr o ra hkaprĩ nẽ harir kêt nẽ. \v 29 Tã nom muxre nẽ harir ka mẽ omu. Te ho amnepêm pahihti Sarumãw xê mex pyràk nom mex o hakre. \v 30 Pixôrãreja koja mẽmo arĩgro hã htĩr nẽ mux nẽ harir tã mẽmo arĩgro hã ra grà pa nẽ hapêx. Kêp pixôrã pix nẽ hapêx tokyx anhỹr tã nhũm Tĩrtũm ho mex nẽ nhũm mux nẽ harir. No mẽ kajaja na hte mẽ ato mex o pixôrã ho mexta jakre. Jakamã kwa mẽmo kaxyw kot ka kêt mẽ tee ri amnhĩ xê hkukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ nẽ apa? Kot kaj mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr jao kormã amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx kêt nẽ. \p \v 31 —Kwa mẽ tee ri axàpkur xà hkukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ hkêt nẽ. Nẽ tee ri amnhĩ kukamã tanhmã ajamaxpẽr to ho ri akaprĩ hkêt nẽ. \v 32 Mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja na htem ã ri hamaxpẽr anhỹr o pa. Tã nom kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Tĩrtũm ra kot mẽ panhõ mẽmoj kêt kôt mẽ pahpumunh mex kênã. \v 33 Jakamã kêr ka mẽ hkôt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to rãhã ho ri apa. Nẽ amã ja pix tãnopxar prãm. Hãmri nhũm Tĩrtũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ apkati mẽ mẽ amã mẽmoj nhõr o pa. \p \v 34 —Jakamã kwa kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Tĩrtũm kot apkati mẽ mẽ pajamãr mex jakamã kêr ka mẽ jarãhã amnhĩ kukamã apkati mẽ ajamaxpẽr kêt nẽ. Kê apkati mãn. Ãm jarãhã pix mã mãn mẽ ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx tota kukamã ajamaxpẽr. Tĩrtũm kot mẽ pahpumunh mex o pa rãhã kênã. Anẽ. \c 7 \s1 Mẽ pahte axpẽn to pakapẽr punuj kêt ã kot mẽ pamã karõ \r Rukre 6.37-38, 6.41-42; mããnẽn Rõmãn 2.1-3; Wam Korĩt 4.5; Xiakre 4.11-12 \p \v 1 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kêr ka mẽ atỳx ri amnhĩ krã hkôt tanhmã akwỳjê hõ kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh kêt nẽ. Kot kaj mẽ ã harẽnh anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ kajaja ã mẽ ajarẽnh anẽ. \v 2 Na hte tanhmã mẽ pahte axpẽn nhĩpêx to hã mẽ pahpumunh kôt tanhmã mẽ panhĩpêx to. \v 3-5 Jakamã kwa kêr ka mẽ mẽhõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu hãmri nẽ hã kãm kapẽr tokyx anhỹr kêt nẽ. Akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaga hãmri nẽ rĩ kormã ate mẽmoj tã omunh xwỳnhta wỳr tẽ nẽ hã tanhmã kãm akapẽr to. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. \p —Nẽ xà koja mẽ akwỳjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to grire. Ka ate amnhĩ tomnuj tỳx o hakrenh tã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ hã kãm akir nhũm amã ja mex nẽ nà? Nà koja amã ja mex kêt nẽ. Kot ka akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj tota kaga hãmri nẽ rĩ kormã anhĩõ tanhmã kot amnhĩ tomnuj to grireta nê kãm akapẽr nhũm ja amã mex nẽ. \p \v 6 —Nẽ xà na htem mẽ apkur xà mex jamỳ nẽ rop mã kurẽ? Nà na htem anhỹr kêt nẽ. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ kot Tĩrtũm kaga xwỳnhjê mã kapẽr jarẽnh o ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte mẽmoj to presija hã amnhĩ to Tĩrtũm wỳr \r Makre 11.24; Rukre 11.5-13; Juãw 14.13-14; mããnẽn Wam Tesarõn 5.17; Xiakre 1.5-8, 4.1-3 \p \v 7-11 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ xà kot we akraja kãm prãm nẽ tep ã awỳ ka axtem nẽ kagã hõ py nẽ kãm agõ? Rỳ nhũm krãhyre gre hã awỳ ka axtem nẽ makre hõ py nẽ kãm agõ? Nà na ka htem ã mẽ hipêx anhỹr kêt. Na ka htem kot mẽmoj tã mẽ awỳr xà hkôt kãm mẽmoj gõ. Mẽ ate amnhĩ tomnuj tã na ka htem akrajê ho mex o ri apa. Tã kaxkwa kamã Tĩrtũmja na hte mẽ ato mex o mẽ ate mẽ akrajê ho mex jakrenh. Kãm mẽ ajapê htỳx kôt na hte mẽ amã mẽmoj mex nhõr o pa. Jakamã kot ka mẽ mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ ate mẽmoj tã hwỳr xàta kôt amã kugõ. Ãm xatã mẽ ate hã axàhwỳr o ri apaja nhũm mẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Ãm mẽmoj tã hwỳr rãhã ho ri apa nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã mẽmoj tanhmã hipêx to. Te ho mẽhõ kãm tep xành nẽ teprẽnhxà hpyr nẽ xatã gôx kãm rẽnh o ãm pyrà nẽ xatã mẽmoj tã awỳ. Hãmri nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Te tep kanhêr xwỳnhta jatã kot tep kanhêr pyràk. Jao mẽ amã mẽmoj prãm xwỳnhta gõ. \p \v 12 —Nẽ mẽ piitã mẽ kot tãm mẽ anhĩpêxja na mẽ amã hprãm. Tã kêr ka mẽ amnhĩ pyrà nẽ tãm mẽ piitã mẽ hipêx o ri apa. Mẽ kot tãm mẽ anhĩpêx kêt tã kêr ka mẽ axàmnhĩx mẽ kêp anhõxỳ hkêt nẽ tãm mẽ hipêx. Kot kaj mẽ ã axpẽn nhĩpêx anẽ nẽ finat Mojes mẽ Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê xujarẽnh xà hkôt axpẽn nhĩpêx mex o ri apa. Anẽ. \s1 Pry pijakrut jarẽnh \r Rukre 13.24; mããnẽn Piripos 3.19-21 \p \v 13-14 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Tĩrtũm kapẽrja mẽ kêp hihtỳx jakamã na htem ohtô nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Na htem ãm hpỹnhre nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Jakamã te Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr pry grireta ã hpỹnhre nẽ pa pyràk. No nhũm Satanasti hkôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem Satanasti kôt pix mã tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm. Mẽ kãm mex jakamã nhũm mẽ amnhĩ nhĩpêx o te pry krepak rax ã axpẽn kôt mẽ ohtô nẽ pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Axtem kuwy hwỳr pry krepakja nõr tã nhũm mẽ htỳx kuwyja wỳr amnhĩ to pa. Jakamã Tĩrtũm kapẽrja mẽ apê hihtỳx tã kêr ka mẽ mãmrĩ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Jao Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr pry grireta ã mãn apa. Anẽ. \s1 Mẽ kot amnhĩ to hêx xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 6.43-44; mããnẽn Xiakre 3.9-12; Wam Juãw 3.10, 4.4-6 \p \v 15 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E kwa mẽ o kora. Mẽ akwỳjaja kot kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh tã na htem ja hã amnhĩ to hêx. Nhũm htem kãm mẽ kapẽr mar prãm nẽ. Te mẽ kapẽr mex pyràk tã no nhũm htem ãm mẽ kãm amnhĩ to hêx pix o ri mẽ hkôt pa. Mẽ kot mar nẽ axtem nẽ Tĩrtũm kapẽr kwỳm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kaxyw nhũm htem hêx rom tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Jakamã kwa mẽ o kora. Mẽ axkãm ajamak rom nẽ amnhĩ nê mẽ omunh mex nẽ. \v 16 Kêr ka aprĩ hã mẽ piitã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omu nẽ rĩ kormã tanhmã mẽ harẽnh to. Mẽ hamaxpẽr punuj xwỳnhjaja kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh kêt. No koja mẽ tãm hamaxpẽr nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx ka ja hã mẽ omu nẽ mẽ kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã mẽ omunh kurê kumrẽx. Na htem hprĩ hã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omu nẽ rĩ kormã tanhmã mẽ harẽnh to. \v 17 Na htem hamaxpẽr punuj hãmri nẽ hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Nom koja mẽhõ hamaxpẽr mex nẽ hãmri nẽ hkôt tãm amnhĩ nhĩpêx mex o pa. \v 18 Na htem tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. \p \v 19 —Nẽ koja mẽhõ õ pĩ hpàr ô hkêt japêr nhũm tee ri omu hãmri nẽ krãhta nẽ kuwym kumẽ. Ja pyrà nẽ koja mẽhõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã omu hãmri nẽ ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o paja mỳrapê kuwy hwỳr kumẽ. \v 20 Jakamã kot kaj mẽ tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã akwỳjê pumu nẽ ra aprĩ hã tanhmã mẽ kute hã mẽ omunh kurê kumrẽx. Mẽ kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh ã mẽ omu rỳ mẽ kêp hkwỳm ri kapẽr xwỳnh ã mẽ omu. Anẽ. \s1 Mẽ kot Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr gjêx mã xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 13.25-27; mããnẽn Sikũn Korĩt 13.5; Wam Juãw 2.3-6 \p \v 21-23 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ Inhĩpêêxà Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩja wỳr koja mẽ piitã gjêx kêt nẽ. Ãm mẽ kot kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnh pixjaja koja mẽ nhỹrmã ma hwỳr agjê. Na hte mẽ hkwỳjaja ixto “Pahihti” anhỹr ã ijarẽnh tã no ãm ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Jakamã koja mẽ nhỹrmã wa inhõ krĩ hwỳr àpir kêt nẽ. Kot paj nhỹrmã mẽ piitã mẽ htĩr ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Mẽ mex ã mẽ hkwỳjê jarẽ nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ hkwỳjê jarẽ. Hãmri nhũm mẽ hkwỳ kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx o pa hkêt xwỳnhjaja kuwyta wỳr ma pa pymaj tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ tanhmã inhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ inhmã: “Kwa Jejus. Xà ate ixpumunh kêt? Na pa pre amnepêm ixtĩr ri pikap ixpare ri anhỹ hã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax nẽ. Nẽ ixkwỳjê nê mẽkarõmnuti jano nẽ mẽ kãm akapẽr jarẽnh o ri ixpa. Kwa xà ate ja hã ixpumunh kêt?” Anhỹr o inhmã amnhĩ jarẽ. \p —Nom mẽ htĩr ri ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa htã ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt jakamã kot paj mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nẽ amnhĩ nê mẽ hano nẽ mẽ kãm: “Tk kwa mẽ ma mra. Mẽ apê ixkwỳ hkêt. Mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx o apare hã. Ãm mẽ ate amnhĩ tomnuj xwỳnh na ka mẽ. E mẽ ma kuwy hwỳr amrar kurê kumrẽx.” Anhỹr o kot paj amnhĩ nê mẽ hano. Hãmri nhũm mẽ kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnh pixjaja ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr gjêx pa. Anẽ. \s1 Ixkre pijakrut jarẽnh \r Rukre 6.46-49; mããnẽn Xiakre 1.22-25; Wam Juãw 2.3-6 \p \v 24 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E kot paj mẽ amã awjarẽ ka mẽ ixujarẽnh ma. Nà mẽ kot ixkapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja te mẽ kot ixujarẽnh ja pyràk. Mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o te mẽhõ kot amnhĩ kukamã hamaxpẽr mex nẽ aptỳx kãm amnhĩm õrkwỹ nhĩpêxja pyràk. \v 25 Koja mẽhõ aptỳx kãm amnhĩm hipêx nhũm mẽmo arĩgro hã na wrỳk rax nẽ gô htàm rax nẽ hanhi no nhũm arĩ ãm tỳx nẽ xa. Tã kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hã kot kaj mẽ te ixkre ja pyràk. Jao amex nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. Te ho gô htàm kot ixkre janhir nhũm arĩ ãm tỳxta pyràk. \p \v 26-27 —No mẽ kot ixkapẽr mar nẽ ãm mar xwỳnhjaja. Te mẽ kot mẽhõ kot amnhĩ kukamã hamaxpẽr mex kêt nẽ htỳx mõr nẽ gô mỳri gyw rerek kãm amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx pyràk. Koja mẽmo arĩgro hã õrkwỹ hã kôk xàpêr tỳx nẽ na wrỳk rax nẽ. Nẽ gô htàm nẽ hanhi nẽ kêp grành pa. Jakamã koja mẽhõ ixkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ te kot ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhta pyràk. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr mar tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Te mẽhõ aptỳx kãm õrkwỹ xãm xwỳnhta pyràk. Anẽ. \p \v 28 Nhũm pre Jejusja ã mẽ kãm ujarẽnh ry anẽ nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kot tanhmã mẽ ahkre htoja mar o hkrĩ. \v 29 Hãmri nẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —Hêxta waa nẽ. Ãm hãmri na ã mẽ pamã kapẽr anẽ. àhpumunh tỳx kôt na hte ãm hãmri tanhmã mẽ pamã ujarẽnh to. Pẽr ãm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê kurom àhpumunh tỳx kumrẽx. Anẽ. \c 8 \s1 Kà nhy hkro xàpêr o pa xwỳnh jarẽnh \r Makre 1.40-45; Rukre 5.12-16 \p \v 1 Tã nhũm Jejus mẽ kãm kapẽr pa hãmri nẽ hixêt prêêta rũm akupỹn wrỳ nẽ ma tẽ nhũm mẽ ohtô nẽ ma hkôt mra. \v 2 Hãmri nhũm mẽhõ my hkà nhy hkro xàpêr o pa xwỳnhja omu nẽ hwỳr tẽ. Hãmri nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ hipô nẽ nhỹ nẽ amnhĩ to kuwỳ nẽ kãm: \p —Pa Pahihti. E ot pa awỳr amnhĩ to tẽ. Akupỹm ate mẽ ixto mex kaxyw axàhpumunh tỳx jakamã kot ka amã akupỹm ixto mex prãm nẽ mãmrĩ ixto mex. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ hkà punuti hã ĩhkra xi. Amnhĩ kamã kahak kêt nẽ hã ĩhkra xi nẽ kãm: \p —Nà kot paj ato mex. E akupỹm akà mex. Anẽ. \p Hãmri nhũm hkà akupỹm mex kurê kumrẽx. \v 4 Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —E kêr ka amnhĩ tã mẽ kãm tanhmã ijarẽnh to hkêt rãhã ma patre hwỳr tẽ kê akupỹm akà mex ã apumu. Hãmri ka hpãnhã amnepêm finat Mojes kot mẽ ate akupỹm amex ã Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã karõta ka kãm ho anẽ. Kê mẽ piitã akupỹm akà mex ã apumu. Anẽ. \s1 Pôristi krãhtũm mã àpênh xwỳnh jarẽnh \r Rukre 7.1-10 \p \v 5 Tã nhũm Jejus ma krĩ pê Kapanaũ hwỳr mõ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nhũm Rõm nhõ xwỳnh pê pôristi krãhtũmja omu nẽ hwỳr tẽ. Kêp Ijaew kêt tã hwỳr tẽ. Na pre kãm àpênh xwỳnh kêp à htỳx nẽ nõ nhũm omu nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nẽ Jejus ra õ krĩ hwỳr hpôx ã omu nẽ hwỳr tẽ nẽ kãm harẽ nẽ kãm: \p \v 6 —Pa Jejus? E ot pa awỳr tẽ. Inhmã àpênh xwỳnhja na ixpê à htỳx nẽ. Ra ĩ kamã htyk pa nẽ nõ. O mũj inhõrkwỹ kamã nõ. Anẽ. \p \v 7 Nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Tỳ? Tôe. Nà pa ma akôt tẽ nẽ akupỹm amã ho mex. Anẽ. \p \v 8-9 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa akĩnhã ixpê Ijaew kêt jakamã ixte amnhĩ kuk ã ixpijaàm. Ãm ja rũm mãn akapẽr pix o akupỹm inhmã ho mex nà? Ixpê mẽ hkrãhtũm na pa hte inhõ pôristi mã mẽmoj tã karõ nhũm mẽ inhmar xà hkôt inhmã mẽmoj tanhmã ho. Na pa hte mẽ kãm: “E mẽ ma mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anẽ nhũm htem inhma nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Rỳ pa mẽ kãm: “E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ixwỳr mra. No kêt ixrom axàhpumunh tỳx kôt na ka hte mẽ àja mã akapẽr nhũm ama nẽ mẽ kêp hapôx nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Jakamã kwa ãm ja rũm akapẽr pix o akupỹm inhmã ho mex nà? Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ jaêr pê kot kãm ã kapẽr anhỹrta ma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ hã hkôt ri mẽ mõr xwỳnhjê mã kãm: \p —Kwa xà na ka mẽmyja kapẽr ma? Mẽ pahkĩnh ã kêp Ijaew kêt tã mẽ arom amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr tỳx nẽ. Aa mẽ atõ uràk nẽ ã amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx anhỹr kêt tã nhũm mẽ arom kãm àpênh xwỳnh kaxyw ã inhmã hamaxpẽr tỳx anẽ. \v 11 Nà koja nhỹrmã mẽ hkwỳjaja kêp Ijaew kêt tã ohtô nẽ pika piitã kurũm ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api nẽ hwỳr agjê. Nẽ wa ixkuri wa inhõ krĩ kamã Ijaew pàr krax pê Apraãw nẽ Ijak nẽ Jako mẽ pimrààtã pa ho pa. Mẽ kêp Ijaew kêt tã mẽ ĩhkô hã apkur mex o hkrĩ nhũm Tĩrtũm mẽ ho mex rax o pa. \v 12 No pẽr mẽ apê Ijaew kwỳjaja kot kaj mẽ hkôt hwỳr agjêx kêt nẽ. Tĩrtũm kãm hwỳr mẽ agjêx prãm tã ka mẽ axtem nẽ hkaga. Jakamã kot kaj mẽ ma kamàt kô xihtỳx rax wỳr ajapêx nẽ mẽ kêp awry rax nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta kamã apa ho apa. Hãmri nẽ tee ri mẽ ixwỳr agjêx prãm kaprỳ nẽ akaprĩ xàj mur nẽ amnhĩ kamã agryk tỳx nẽ. No ãm tee ri amnhĩ kamã agryk kaprỳ. Mẽ ate Tĩrtũm kapẽr kaga nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt jakamã kot kaj mẽ nhỹrmã ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anẽ. \p \v 13 Nhũm pre ã Jejusja mẽ kãm kapẽr anẽ. Hãmri nẽ pôristi krãhtũmta mã kãm: \p —E mãmrĩ ma akupỹm tẽ nẽ amã àpênh xwỳnhta pumu. Ra ate kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx jakamã na pa ra akupỹm amã ho mex. E akupỹm tẽ nẽ omu. \p Anhỹr o kãm kapẽr rôm nhũm ra akupỹm kãm mex kurê kumrẽx. \s1 Jejus kot ahpỹnhã mẽ à xwỳnhjê ho mex \r Makre 1.29-31; Rukre 4.38-41 \p \v 14 Tã nhũm Jejus ma Simãw Pêtre nhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ hwỳr axà. Nhũm Simãw Pêtre xupãnhgêx ra à nẽ hkà kagro htỳx nẽ nõ. \v 15 Hãmri nhũm Jejus hwỳr axà nẽ omu nẽ ĩhkra hã kupy nhũm hkà hakry nẽ akupỹm hihtỳx kurê kumrẽx. Jakamã kànhmã nhỹ nẽ mẽ kãm mẽõ hã àpênh o ri mra. \p \v 16 Tã nhũm ra awjakry. Ra kamàtre ho mõ nhũm mẽ piitã Jejus wỳr mẽ à xwỳnhjê ho mra. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra. Hãmri nhũm mẽ omu nẽ akupỹm mẽ piitã mẽ ho mex. Mẽ à xwỳnhjê ho mex nẽ mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti jano. Ãm kapẽr pix o mẽ nê mẽ hano nhũm mẽ kêp hapôj nẽ ma hapêx. \v 17 Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh finat Ijaisja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã amnepêm mẽ kãm harẽnh o: \q1 Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhja koja nhỹrmã wrỳ nẽ mẽ panê mẽ paxà piitã rênh pa nẽ akupỹm mẽ pahto mex pa. Anẽ. \m Na pre ã finat Ijaisja Jejus kukamã harẽnh anẽ. Tã nhũm wrỳ nẽ kot harẽnh xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. \s1 Wa kãm Jejus kôt amnhĩ xãm prãm xwỳnh wa harẽnh \r Rukre 9.57-62 \p \v 18 Tã nhũm Jejus amnhĩ pu hã rĩt nẽ tee ri hwỳr mẽ mrar xwỳnhjê pumu hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: \p —E ma pu mẽ pàr mã agjê nẽ ma xarmã mõ. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm mẽ nojarêt rôm nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê hõ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa mẽ ijahkre xwỳnh? E pa ma akôt ri ixpa ho ixpa nà. Anẽ. \p \v 20 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Ko ka mã. Kam nẽ rĩ ma ixkôt ri apa. Nom kêr ka inhmar kumrẽx. Xore na hte pika hkre kamã hikwỹ. Nẽ kuwênhre pĩ nhĩmõk ã hikwỹ. No pa ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã mry hkĩnhã inhõrkwỹ hkêt. Na pa hte amarĩ nhãm krĩ hwỳr ixpa nẽ nhãm hõ hwỳr ixpa. Tã xà kot ka ixpyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa nà? Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm pãnhã hõja hwỳr tẽ. Ra mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê hõja hwỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa Pahihti. E pa amã amnhĩ jarẽ ka inhma. Kot paj ma akôt ixpa ho ixpa no ãm kormã. Koja nhỹrmã inhĩpêêxà tanhmã amnhĩ to nẽ ty mãn. Pa haxà hãmri nẽ rĩ kormã ma akôt ixpa ho ixpa. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà ri ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Ma ixkôt apa ho apa kurê kumrẽx. Kê mẽmoj inhnê ano kupyr rỳ apê àmnàr kêt nẽ. Kwãr mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa hkêt mã xwỳnhjaja mãn axwakre kamã amã anhĩpêêxà jamãr o pa nẽ haxà. Anẽ. \s1 Jejus kot kôk o pinhkrênh jarẽnh \r Makre 4.35-41; Rukre 8.22-25 \p \v 23 Tã nhũm mẽ ra xarmã nojarêt nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja pàr wỳr agjê hãmri nẽ himô raxja ã ma xarmã mõ. \v 24 Hãmri nhũm Jejus ra õtxwa nẽ ra gõr nẽ nõ. Puh nhũm naja hkoko ho mõ nẽ kôk xàpêr tỳx kumrẽx. Nhũm gô kànhmã harĩ nẽ axpẽn tak tỳx nẽ. Xatã axpẽn tak nẽ pàr kre kamã axkapĩ nhũm ra àr o mõ. Hãmri nhũm mẽ tee ri omu nẽ kãm ma htỳx kumrẽx. Nẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx. No nhũm Jejusja htỳx gõr nẽ nõ. \v 25 Hãmri nhũm mẽ hwỳr hprõt nẽ kumra nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Kot puj mẽ jarãhã pahtyk pa. Kwa tokyx kànhmã nhỹ nẽ ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to wehe. Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm hkrãkato nẽ kànhmã nhỹ nẽ kôk mã kapẽr nẽ kãm: \p —E kwa hãmri anhĩkrê. Anẽ. \p Puh nhũm hpinhkrênh pa nhũm gôja tãm nõr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm Jejusja hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr apkjê nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Kwa pẽr ãm kormã te mẽ ate amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mẽ wa inhmã ajamaxpẽr tỳx kêt pyràk. Hã na ka mẽ amã ma xàj tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr. Anẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja ã omu nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn pumunh pê omunh o kuhê. Hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Pẽr Jejus kêp mẽ panhĩõ hkêt. Mẽ pahtõ kot pu we te kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ kôk mã pakapẽr nhũm hpinhkrênh kurê kumrẽx? Nà Jejusja mẽ pakurom àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. Anẽ. \s1 Jejus kot wa nê mẽkarõmnuti janor \r Makre 5.1-20; Rukre 8.26-39 \p \v 28 Tã nhũm mẽ ra himô rax pê Garirejja ã rê nẽ pika pê Geras wỳr pôj nẽ kamã mõ. Hãmri nhũm ra mẽhõ myja wa hamẽxkrut nẽ mẽ kutã tẽ. Ra mẽkarõmnuti kot hamẽ wa hwỳr gjêx xwỳnhja wa. Mẽkarõmnuti xohtô kot tanhmã wa ho jakamã nhũm wa oprê htỳx nẽ hihtỳx rax nẽ wa pa. Jakamã nhũm mẽ piitã kãm wa uma nẽ amnhĩ nê mẽ htykjê jagjênh xà hã kẽn kre kaêx kãm wa kumẽ nhũm wa kamã pa ho pa. Jakamã nhũm wa Jejus kutã tẽ nẽ amnhĩ wỳr omu hãmri nẽ amnhĩ nê tanhmã kãm kapẽr to. Nom mẽkarõmnuti nhỹ hã àmra kamã kãm kapẽr nẽ kãm: \p \v 29 —Pa Tĩrtũm Kra Jejus? Mo kaxyw na ka mẽ ixwỳr tẽ? Kwa tanhmã mẽ ixto hkêt nẽ. Ate tanhmã mẽ ixtomnu hto hã arĩgrota kormã katoore hã. Anẽ. \p \v 30 Nhũm ra krĩ nhõ xwỳnhjê hkrit hagrô ohtô nẽ ri mẽ hpum pa. \v 31 Nhũm mẽkarõmnuti mẽ omu hãmri nẽ amnhĩ to Jejus wỳ nẽ kãm: \p —Kwa kot ka jahti wa nê mẽ ijapôx japêr nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ ixrẽnh kêt nẽ. Hagrô hkwỳ mũj wỳr mãn mẽ ixrẽ pa mẽ hpãnhã hwỳr mãn hagjê nà? Anẽ. \p \v 32 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe mẽ tãm mẽ hwỳr mãn mra. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ myta wa kêp hapôj nẽ hagrô hwỳr mrar kurê kumrẽx nẽ hpãnhã kãm gjêx pa. Hãmri nhũm hagrôta mẽkarõmnuti pymaj amỹra nẽ ma hprõt nẽ himô hã hixêt prêk ã axpum rôrôk nẽ gôx kãm mrõ nẽ pikaprãr pa. \v 33 Hãmri nhũm hagrô jamãr o ri mẽ pa xwỳnhjaja tee ri omu hãmri nẽ ma akupỹm krĩm hprõt nẽ mẽ kãm awjarẽ. Nẽ myta wa akupỹm tãm hkrã hã harẽnh o hprõt. \v 34 Hãmri nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja tee ri mẽ hkrit jarẽnh ma nẽ ma piitã Jejus wỳr mra nẽ hkaxpa. Hãmri nẽ amnhĩ nê kãm: \p —E kwa mẽ ma amrar kurê kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm pan rê. \c 9 \s1 ĩ kamã htyk xwỳnh jarẽnh \r Makre 2.1-12; Rukre 5.17-26; Juãw 10.37-38 \p \v 1 Nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja awjanã nẽ ma akupỹm pàr wỳr mra nẽ gjêx pa nẽ akupỹm xarmã rê nẽ akupỹm Jejus nhõ krĩ hwỳr mõ. \v 2 Hãmri nẽ hwỳr pôj nhũm krĩ nhõ xwỳnh kwỳjaja mẽ omu nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhja mỳ nẽ Jejus wỳr o tẽ. Nõr xà kamã nõr rãhã nhũm mẽ hã hije nẽ kumỳ nẽ hwỳr o tẽ. Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ omu. Ra mẽ kot hkràmnhwỳta kaxyw kãm hamaxpẽr tỳx ã mẽ omu nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: \p —Pa? Kwa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Na pa ra apê tanhmã ate amnhĩ tomnuj to ho ijapêx pa. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja tee ri ã kot kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa mẽhõ myti mũj kêp Tĩrtũm kêt tã te ri kot amnhĩ nhĩpêx pyràk ã amnhĩ nhĩpêx. Tĩrtũm pix na kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx xwỳnh. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. \v 5 Ixte mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o ijapêx par ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ ate ja kôt ixpumunh kêt jakamã na ka mẽ ja kaxyw ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nom kot paj mẽ anoo mã akupỹm ĩ kamã htyk xwỳnhta o mex ka mẽ apiitã hã ixpumu hãmri nẽ ixkôt ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnhta na pa. Ixte mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj rênh kaxyw na pre mẽ awỳr inhmẽ pa mẽ awỳr wrỳ. \v 6 Tã mẽ ate ja hã ixpumunh kaxyw kot paj mẽ anoo mã ja ho mex. \p Anhỹr o mẽ kãm amnhĩ jarẽ hãmri nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhta mã kãm: \p —E kànhmã xa nẽ anõr xàta py nẽ ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. \p \v 7 Puh nhũm kànhmã ãm kurê kumrẽx nẽ nõr xà py nẽ mẽ noo mã kato nẽ ma akupỹm õrkwỹ hwỳr tẽ. \v 8 Hãmri nhũm mẽ piitã no hapôx rũnh nẽ omunh o kuhê nẽ kamã no pyma htỳx nẽ. Nẽ tee ri omu nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Kwa aa mẽ pahte ã mẽhõ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh kêt tã jarãhã ja pumu. \p Anhỹr o Jejus jarẽ hãmri nẽ ỹ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ kôt Matêwre hwỳr \r Makre 2.13-17; Rukre 5.27-32 \p \v 9 Tã nhũm Jejus mẽ kêp kato nẽ hkôt mẽ pa xwỳnhjê mẽ nhũm mẽ ma mõ. Hãmri nẽ pa ixpê Matêwre ixpumu. Ixte Rõm kãm mẽ ho amnhĩptàr xwỳnh mã krĩ nhõ xwỳnhjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh na pa pre. Nom mẽ kot ho tewẽn kryre htã ixte amnhĩm hkwỳ ho ixàrĩk prãm xàj na pa pre hte mẽ kãm ho rũnh nẽ harẽ. Jakamã nhũm mẽ piitã kãm ixkĩnh kêt nẽ. Tã pa pre mẽ kêp kàxpore jamỳnh xà hã ixkre kamã mẽ kêp hamỳnh o nhỹ nhũm Jejus mẽ hkwỳjaja ijãnh mra nẽ ixpumu nẽ amnhĩ kôt ixwỳ nẽ inhmã: \p —Pa? E axàpênhta kaga nẽ hpãnhã amnẽ mẽ ixkôt mãn tẽ nẽ ixkôt mãn ri apa ho apa. Anẽ. \p Hãmri pa kuma nẽ ixàpênh kaga nẽ ma hkôt tẽ. Nẽ hpãnhã hkôt ixpa ho ixpa. \p \v 10 Hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr Jejus nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja mẽ ixkràmnhwỳ hkwỳjê hwỳ. Nhũm mẽ piitã mra nẽ inhõrkwỹ hwỳr agjê nẽ ixkutã apkur o hkrĩ. Nẽ ixpyrà nẽ Rõm nhõ pahi mã mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh kwỳ haxwỳja ixwỳr mra nẽ mẽ ixkutã apkur o hkrĩ. \v 11 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja mra nẽ inhõrkwỹ kapem mẽ ixàpkur ã mẽ ixpumu. Nẽ tee ri mẽ ixkaêx ã Jejus pumu hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr agjê nẽ mẽ ixtã mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ kot jajê kutã apkur kêt tã mẽ akrãhtũmja axtem nẽ mẽ kutã apkur o nhỹ. Kwa nà mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh kênã. Jejus kot amnhĩ to mex ronhỹx mẽ kutã apkur kêt nẽ. Anẽ. \p \v 12 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã ã mẽ kapẽr anhỹrja ma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Nà ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw na pa mẽ kutã ixàpkur o nhỹ. Xà na hte tôtôja mẽ mex xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ hkane? Nà ãm mẽ à xwỳnhjê pix wỳr na hte mra nẽ tanhmã mẽ hkane hto. Ra mẽ ate ja pumunh mex. Tã ja pyrà nẽ na pa pre mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hwỳr ixwrỳk kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê pix wỳr na pa pre wrỳ. Ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw mẽ hwỳr wrỳ nẽ ã jajê kutã ixàpkur o inhỹr anẽ. \v 13 Ga mẽ ma mra nẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnhja kamã harẽ nẽ ama. Harẽnh kot: \q1 Na ka htem inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to kaxyw hãmri nẽ inhmã mẽmoj gõ nẽ tanhmã ixto mex to. Nom kêr ka mẽ ãm ja pix ho anhỹr kêt nẽ. Mẽ mããnẽn mẽ piitã tanhmã mẽ ho mex to ho ri apa. Anẽ. \p —à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot anhỹr. Tã ja pyrà nẽ na pa pre mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hwỳr wrỳ nẽ mẽ kamã ixukaprĩ ho ixpa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx kaxyw na pa pre ã mẽ hwỳr ixwrỳk anẽ. Tã ka mẽ ri atỳx amnhĩ krã hkôt ã ixto akapẽr anẽ. Anẽ. \s1 Mẽ kot mẽmoj tã Jejus kukjêr \r Makre 2.18-20; Rukre 5.33-35 \p \v 14 Tã nhũm Juãw Paxis kôt mẽ pa xwỳnhjaja Jejus wỳr mra nẽ mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: \p —Pa? E ot pa mẽ awỳr mra. Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na pa htem tõhã Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ ixàpkur kêt kãm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Tã nom akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem àmnhĩx apkur o pa kamã kãm amnhĩ jarẽnh o pa. Kwa mo na htem mẽ ixpyrà nẽ tõhã apkur kêt kamã kãm amnhĩ jarẽnh kêt nẽ? Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà mo kaxyw kot kêt mẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ? Mẽ hkaprĩre hã. Mẽ kot ixkôt pa ho pa hã amnhĩ pumunh jakamã na htem hkĩnh nẽ ixkôt pa. Kormã ixte mẽ kamã ixpa kênã kot kêt mẽ apkur kêt rãhã Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Xà na htem hkràmnhwỳ hã hkĩnh kaxyw hã akuprõ nẽ hkaprĩ nẽ apkur kêt o kamàt nẽ mỳr o hkrĩ? Nà na htem anhỹr kêt nẽ. Na htem hã akuprõ nẽ hkĩnh nẽ hã apkur rũnh nẽ. Ja pyrà nẽ na hte ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ixkôt kormã àmnhĩx hkĩnh nẽ apkati mẽ apkur o pa. Nom koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja nhỹrmã tanhmã ixto hãmri nhũm mẽ hkaprĩ htỳx nẽ rĩ kormã tõhã apkur kêt rãhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx \r Makre 2.21-22; Rukre 5.36-39 \p \v 16 Nhũm Jejus mẽ piitã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja ra mẽ kot amnhĩ nhĩpêx tũm o amnhĩ pyràk jakamã na htem tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx nyw tota kaga. \v 17 Tã ixte amnhĩ nhĩpêx nywja te kot mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm pyràk kêt jakamã na ka htem ixkapẽr ma nẽ ãm ama. Kwa mẽ inhma nẽ mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũmja gryk ã ixkaga hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ hkra htyk nẽ mẽhõ ni kamrô wa harẽnh \r Makre 5.21-43; Rukre 8.40-56 \p \v 18 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anhỹr o xa. Rôm nhũm mẽõ pahihtija tẽ nẽ mar o xa. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: \p —Kokỹỹ. Jejusja ãm hãmri kêp pahi maati kumrẽx. Hã na ri ã kapẽr mex anẽ. E pa hwỳr tẽ nẽ ixkrare ho kuwỳ. Anẽ. \p Hãmri nẽ hwỳr tẽ nẽ kutã hkõnkrã ho nhỹ nẽ kãm: \p —Pa akupỹm mẽ ixto mex xwỳnh? E ot pa awỳr tẽ. Kwa ma ixkôt tẽ nẽ inhmã ixkra nire pumu nẽ tanhmã inhmã ho kê akupỹm inhmã htĩr. Na ham ixpê ty pa kaxyw amã ijamaxpẽr nẽ man awỳr tẽ. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj ma akôt tẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma hkôt tẽ. Mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mẽ pa mẽ ma hkôt mõ. \v 20-21 Nhũm mẽhõ ni kamrô rãhã ho pa xwỳnhja ma mẽ ixkôt tẽ. Na pre hte hkamrô hkryre rãhã ho pa hã amgrà pê 12 nẽ tee ri kãm amnhĩ mex prãm o pa. Jakamã Jejus jarẽnh ma nẽ amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr kurê kumrẽx nẽ hamaxpẽr o: \p —Ma pa kop ma hwỳr tẽ nẽ kêp ê nhĩrê pix kupênh tã akupỹm inhmex japêr. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma mẽ ohtôjê kaêx kôt hwỳr tẽ. Nẽ katut kôt tẽ nẽ kêp ê nhĩrê kupê. \v 22 Hãmri nhũm Jejus ho hakẽx nẽ amnhĩ tã omu nẽ kãm: \p —Pa? Kwa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx jakamã na ka ra akupỹm amex. E mãmrĩ ajamakêtkati nẽ ri apa. Anẽ. \p Hãmri nhũm akupỹm mex nẽ hkĩnh tỳx nẽ ma akupỹm tẽ. \v 23 Hãmri pa mẽ ma htyk xwỳnh nhĩpêêxà hkôt mra nẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ mẽ pikuprõnh xwỳnhjê pumu. Nhũm mẽ ra mẽ hã htu rax nẽ. Nẽ omũj ri kaprĩ xàj pifti kakôr o hkrĩ nẽ omũj ri mur. Kàx pê mur nẽ amnhĩ tak o hkrĩ. \v 24 Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu. Nẽ ra kot my hkrata htyk ã omunh tã kuri mẽ mỳr o mẽ hkrĩ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm ãm õt nẽ nõr ã harẽ nẽ mẽ kãm: \p —Pa? Kwa mon ka mẽ ri akaprĩ nẽ amỳr o akrĩ? E mẽ ma mra. Na wa hkrata wa kêp htyk kêt nẽ. Na ãm gõr nẽ nõ. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kot ra htyk ã omunh mex jakamã kuma nẽ ãm kuma. Nhũm mẽ hkwỳja axtem nẽ ri axpẽn mã hã hpẽr o pikẽnh o hkrĩ. \v 25 Hãmri nhũm kapôt mã mẽ hano nhũm mẽ hapôj nẽ kapôt ã kuhê. Hãmri nhũm Jejusja htyk xwỳnhta wỳr axà nẽ hpa hã kupy nẽ kànhmã ãm nhũm akupỹm htĩr nẽ kànhmã ãm kurê kumrẽx. \v 26 Hãmri nhũm mẽ piitã akupỹm htĩr kãm omu nẽ ma ri krĩ piitã hkôt ri mẽ kãm harẽnh o hprõt. \s1 Wa nohkre xwỳnh wa harẽnh \r Matêwre 20.29-34 \p \v 27 Tã nhũm Jejus kato nẽ ma tẽ. Pa mẽ hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma hkôt mõ. Hãmri nhũm wa myja wa hamẽxkrut. Hamẽ wa nohkre xwỳnh wa Jejus jarẽnh ma nẽ hã ajêt nẽ hkôt rôrôk o mõ. Nẽ xatã amnhĩ to hwỳr o hkôt rôrôk o mõ nẽ kãm: \p —Pa Jejus? E Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm jakamã kwa wa ixpumu nẽ wa ixkamã axukaprĩ kêt wehe. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm wa kuma nẽ wa hkukamã nhỹri ixkrem axà nhũm wa hkôt axà nẽ xa nhũm wa omu nẽ wa kãm: \p —Pa? E xàn ka wa ra amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx nẽ nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm wa kãm: \p —Tỳ. Wa ixte amnhĩ kaxyw amã ijamaxpẽr tỳx kênã. Anẽ. \p \v 29 Hãmri nhũm wa kuma nẽ hamẽ wa no hã ĩhkra xi nẽ wa kãm: \p —Tôe. Nà war ate tanhmã amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr to xà hkôt kot paj war anhĩpêx. Anẽ. \p \v 30 Hãmri nhũm wa akupỹm rĩt mex kurê kumrẽx. Hãmri nẽ akupỹm kato nẽ ma htẽm kaxyw nhũm wa kãm: \p —E kêr ka wa nhãm mẽ kãm ixte war ato mex ã ijarẽnh kêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. \p \v 31 Anhỹr tã no nhũm wa kuma nẽ ãm kuma nẽ wa ma tẽ nẽ krĩ pu hã mẽ piitã mẽ kãm ri war amnhĩ tã harẽnh o mra. \s1 Kapẽr kêt xwỳnh jarẽnh \p \v 32 Tã nhũm Jejus ma axte nhỹhỹm mẽ ixto mõ. Hãmri nhũm mẽhõ my mẽkarõmnuti kot hwỳr àr nẽ tanhmã ho nhũm kapẽr kêt nẽ pa xwỳnhja nhũm mẽ Jejus wỳr o tẽ. \v 33 Hãmri nhũm omu nẽ nê mẽkarõmnuti jano nẽ kãm: \p —E kêp akato nẽ ma tẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kurũm kato nhũm akupỹm kapẽr mex kurê kumrẽx. Hãmri nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja tee ri kot mẽkarõmnuti janor ã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Aa mẽ pahte ã mẽhõ kot anhỹr pumunh kêt kumrẽx tã na pu mẽ jarãhã ja pumu. Anẽ. \p \v 34 Nom nhũm mẽ hkwỳ pê Parijew nhõ xwỳnhjaja axtem nẽ hã mẽ kãm kapẽr o: \p —Tk. Kot amnhĩ krã hkôt mẽ hanor kêt kênã. Mẽkarõmnuti nhõ pahi nhỹ hã kot mẽ nê mẽ hanor kênã. Anẽ. \s1 Jejus kêp mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh \r Makre 6.34; Rukre 10.2-3; Juãw 4.35 \p \v 35 Tã nhũm Jejusja krĩ ho ohtô nẽ hkôt ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Pa mẽ hkôt ixpa. Na pre hte nhỹri krĩ hwỳr pôj nẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr mra nẽ hwỳr agjê nẽ mẽ pikuprõnh xwỳnhjê jahkre. Nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Tĩrtũm kãm mẽ apiitã mẽ ato hkra hprãm. Jakamã kwa mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx. Jao amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. Hãmri nẽ ahpỹnhã ri tanhmã mẽ à kute xwỳnhjê ho mex. Nhũm mẽ ohtô nẽ hkôt mar o pa. \v 36 Hãmri nhũm mẽ omu nẽ kãm mẽ hkaprĩ nẽ. Na prem tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o pa jao ra hkaprĩ nẽ. Nhũm Jejus ja hã mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: \p —Hêxta waa nẽ. Na mẽ mex kêt nẽ pa. Te mẽ kêp ôwêhti jamãr xwỳnh kêt kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o htỳx ri pa. Mẽhõ koja kãm mẽ hkaprĩ nẽ tanhmã mẽ ho mex to ho pa? Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ kamã ukaprĩ nẽ. \v 37 Hãmri nẽ mẽ hã mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nà na mẽ kormã ohtô rax nẽ Tĩrtũm kapẽr mar kêt nẽ. No ãm kormã mẽ ate mẽ kãm kapẽr jarẽnh o apa kaxyw mẽ agrêre. Te pur rax kãm ra harôj kamrêk par nẽ ãm tã no ãm kaxyw hikẽnh xwỳnhjaja grêre pyràk. \v 38 Jakamã kwa mẽ ho Tĩrtũm wỳ kê axte mẽ kaxyw mẽ akwỳjê rê kê mẽ apyrà nẽ ma mẽ hkôt ri mẽ kãm kapẽr jarẽnh o pa. Anẽ. \c 10 \s1 Jejus kot mẽ ho 12 nẽ mẽ rênh \r Makre 3.13-19; Rukre 6.12-16 \p \v 1-4 Tã nhũm Jejusja hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê ho 12 nẽ mẽ ixrê. Mẽ ixte ma krĩ piitã hwỳr inhmrar nẽ ỹ hã mẽ ahkre nẽ tanhmã mẽ à kute xwỳnhjê ho mex o ixpa kaxyw. Nẽ ỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o ixpa kaxyw nhũm mẽ ixrê. Na pre mẽ ixto 12 nẽ mẽ ixrê. à mẽ inhĩxi kot anhỹr. \li1 Pêtre kumrẽx na pre kuta. Hixi hõ pê Simãw. \li1 Nẽ hkôt htõ Andreja ta. \li1 Nẽ hkôt Jepetew kra Xiakreja ta. \li1 Nẽ hkôt Xiakre htõ Juãwja ta. \li1 Nẽ hkôt Firiptija ta. \li1 Nẽ hkôt Patoromewja ta. \li1 Nẽ hkôt Tomasja ta. \li1 Nẽ hkôt pa ixpê Matêwre nhũm pre mẽ hkôt ixta. \li2 Ixpê pahi nhỹ hã kãm mẽ kêp ixujamỳnh xwỳnh tã nhũm pre jajê hkôt ixta. \li1 Nẽ ixkôt Apew kra Xiakre hõja ta. \li1 Nẽ hkôt Tatewja ta. \li1 Nẽ hkôt Simãw Jeroxja ta. \li1 Nẽ hkôt Jut Kariotja ta. \li2 Kormã kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram õr mã nhũm Jejus kot amnhĩ kukamã omunh mex tã mẽ hkôt amnhĩ kaxyw kuta. \m à mẽ ixte ỹ hã mẽ ahkre o ixpa kaxyw mẽ ixrênh xwỳnhjê nhĩxi kot anhỹr. \s1 Jejus kot mẽ kêp 12jê mã mẽ àpênh ã karõ \r Makre 6.7-13; Rukre 9.1-6, 10.1-12, 10.14; mããnẽn Atre 13.50-51, 18.6 \p \v 5 Hãmri nhũm Jejus mẽ ixrênh pa nẽ ma mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh kaxyw tanhmã mẽ inhmã kapẽr to nẽ mẽ inhmã: \p —E. Kêr ka mẽ ma mẽ piitã mẽ kãm ri ijarẽnh o apa. No ãm kormã mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjê nhõ pika hwỳr apa hkêt nẽ. Rỳ mẽ kêp Samar nhõ krĩ hwỳr ka mẽ apa hkêt nẽ. \v 6 Ãm mẽ pahpê Ijaew nhõ krĩ kôt pix mã mãn ri apa. Mẽ kot tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o pa jakamã te mẽ kêp ôwêhti pikunor nẽ htỳx ri mex kêt nẽ pa pyràk. \v 7 Jakamã kêr ka mẽ ma mẽ hwỳr apa nẽ ã mẽ hkôt ri mẽ kãm akapẽr o apa anẽ nẽ mẽ kãm: “E kot kaj mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra. Jakamã e kwa mẽ tokyx hkôt amnhĩ xunhwỳ.” Anẽ. Kêr ka mẽ ã mẽ kãm akapẽr anhỹr o ri mẽ hkôt apa. \v 8 Hãmri nẽ akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex o ri apa. Nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja ka mẽ akupỹm mẽ ho htĩr o ri apa. Nẽ mẽ hkànhy rũnh xwỳnhjaja ka mẽ akupỹm mẽ ho mex o ri apa. Nẽ mẽ kamã mẽkarõmnuti xwỳnhjaja ka mẽ nê mẽ hano. E kêr ka mẽ ã inhỹ hã mẽ ho mex o ri apa anẽ. Na pa amarĩ tanhmã mẽ ato ka mẽ inhmã amnhĩrer kêt tã ra mẽ ate tanhmã mẽ ho mex to mã tãm. Tã kêr ka mẽ amnhĩ xwar amarĩ ri mẽ ho mex o ri mẽ hkôt apa. No ri mẽ ho mex pãnhã kàxpore hã axàhwỳr kêt nẽ. \p \v 9-10 —Nẽ kêr ka mẽ ma mẽ hwỳr apa kaxyw anojarêt hãmri nẽ amnhĩ kôt akukrêx rũnh o apa hkêt nẽ. Ãm anhỹ kamã mẽ hwỳr apa. Nẽ akàxpore ho rax nẽ ho apa hkêt nẽ. Rỳ akawà kamã axê hkwỳ rỳ aparkà hõ xàr nẽ ho amõr kêt nẽ. Rỳ kô hõ py nẽ ri ho apa hkêt nẽ. Ãm anhõ mrykà pix jamỳ nẽ ma ho apa. Kêr kê mẽ ate Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre nẽ mẽ ho mex xwỳnhjaja mãn amnhĩ pãnhã mẽ amã mẽ axàpkur xà gõ ka mẽ kutã axàpkur o ri mẽ hkôt apa. \p \v 11 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri krĩ hwỳr ajapôj nẽ kamã mẽhõ kot amnhĩ to mex xwỳnh japêr. Nẽ ra omu hãmri nẽ kuri mãn pôj nẽ hkôt apikamẽnh tãmtã kurũm akupỹm ajapôj nẽ ma nhãm krĩ hõ hwỳr mra. \p \v 12 —Nẽ kêr ka mẽ mẽhõ nhõrkwỹ hwỳr pôj nẽ mẽ kãm: “E ot pa mẽ awỳr mõ. Nà koja Tĩrtũmja mẽ ato mex nẽ.” Anhỹr o mẽ kãm akapẽr. \fig Matêwre 10.11-12|src="LB00234B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Matêwre 10:12" \fig* \v 13 Koja mẽ ama nẽ amnhĩ wỳr awỳ ka mẽ amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kãm: “E koja Tĩrtũm mẽ ato mex nẽ ka mẽ ajamakêtkati nẽ ri axàmnhĩx apa.” Anhỹr o mẽ kãm akapẽr. No koja mẽ amnhĩ nhõrkwỹ nê mẽ akurê nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nẽ mẽ ho mex kêt nẽ. \p \v 14 —Nẽ koja nhỹri krĩ hõ kamã mẽ akaga nẽ akapẽr mar kêt japêr. Ka mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ kamã ama hãmri nẽ tokyx mẽ kurũm ajapôj nẽ ma akupỹm apa. Nẽ akupỹm anojarêt nẽ mẽ noo mã akuhê nẽ amnhĩ par ã awjagrô kapĩ nẽ ma apa. Mẽ kot Tĩrtũm kaga hã amnhĩ pumunh kaxyw ka mẽ ã mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hãmri nẽ ma nhỹhỹm hpãnhã apa. \v 15 Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ ho. Na pre ã Sotõ mẽ Komo nhõ xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. Na prem amnhĩ tomnuj tỳx nẽ nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu nẽ tanhmã hã mẽ homnuj tỳx to. Tã jar mẽ kãm ixkapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ kot ixkaga xwỳnhjaja koja ja hã mẽ omu nẽ kot Sotõ mẽ Komo nhõ xwỳnhjê nhĩpêx o mẽ hipêx. No ãm tanhmã mẽ ho htỳx o mẽ hakre. Anẽ. \p Nhũm pre Jejus ã mẽ inhmã mẽ ixàpênh ã karõ anẽ. \s1 Jejus kot mẽ kêp 12jê hkukamã mẽ harẽnh \r Makre 13.9-13; Rukre 12.11-12, mããnẽn Rukre 21.12-17; Wam Pêtre 3.13-17, 4.12-19; Rukre 6.40; Juãw 15.20; Rukre 12.2-9 \p \v 16 Nhũm Jejus arĩ kot mẽ ixrênh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E kot paj ma mẽ hwỳr mẽ arẽ. Ma mẽ ate Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa kaxyw. Jakamã kot kaj mẽ te ôwêhti kot mry xoprê hwỳr amnhĩ to mrar nhũm kot hkwỳ hpar pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Koja mẽ hkwỳjaja mẽ ate mẽ ahkre ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ hã tanhmã mẽ anhĩpêx to. Tã nom kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr nẽ amã mẽ uma hkêt nẽ. \p \v 17 —E kwa mẽ o kora. Kêr ka mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ amnhĩ nê mẽ htãnopxar o ri apa. Koja mẽ hkwỳjaja mẽ akapẽr ma nẽ kêp mẽ aprãm nõkati. Nẽ mẽ apynê nẽ ma mẽ utàr xwỳnhjê hwỳr mẽ ato mra nẽ mẽ kãm tanhmã mẽ ato hêx to. Hãmri nhũm mẽ mar xà hkôt mẽ atak. Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã koja mẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ. \p \v 18 —Nẽ koja mẽ ixtã tanhmã mẽ ato kaxyw mẽ apynê nẽ ma mẽ õ pahi hwỳr mẽ ato mra nẽ tanhmã kãm mẽ ato hêx to. Nom kwãr mẽ mamrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Koja mẽ ato anẽ ka mẽ kutã akrĩ nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ. Ijaewjê mã nẽ mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjê mã. \p \v 19 —Nẽ koja mẽ ma mẽ õ pahi hwỳr mẽ ato mra nẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ nom kêr ka mẽ tee ri tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm Karõ tãm tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ ô ri mẽ kãm akapẽr mex nẽ. \v 20 Nẽ kot kaj mẽ amnhĩ krã hkôt ri mẽ kãm akapẽr kêt nẽ. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã kot kaj mẽ ô ri mẽ kãm tanhmã axujarẽnh to. \p \v 21-22 —Nẽ koja mẽ hkwỳjaja ixtã mẽ akamã gryk nẽ. Nẽ mẽ atã àmnênh pix o pa. Nẽ mẽ kot mẽ apar kaxyw mẽ akwỳjê hã amỹnê. Koja mẽ anhĩpêêxà hkwỳjaja mẽ apê mẽ hkra hã amỹnê. Nhũm mẽ akra hkwỳjaja mẽ apê mẽ hipêêxà hã amỹnê. Nhũm mẽ atõ hkwỳjaja mẽ apê mẽ htõ hã amỹnê. Nhũm mẽ akatorxàjaja mẽ atã amỹnê. Hãmri nhũm mẽ apa. No ãm kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ. à mẽ kot mẽ anhĩpêx anhỹr tã kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr pê ixkaga hkêt nẽ. Mẽ ãm amnhĩ to htỳx rãhã ty. Hãmri nẽ akaxwỳnhja ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr axàpir kurê kumrẽx nẽ wa ixkuri akupỹm amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. \p \v 23 —Nẽ koja mẽ nhỹri krĩ hkwỳ kamã ixtã tanhmã mẽ anhĩpêx hto ka mẽ mãmrĩ mẽ kurũm ajapôj nẽ ma nhỹhỹm krĩ hõ hwỳr apa. Nẽ hpãnhã kamã mẽ kãm ri ijarẽnh o mẽ hkôt apa. Kot kaj mẽ kormã Ijaewjê nhõ krĩ piitã hwỳr apa hkêt ri pa akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Kwa kêr ka mẽ ixkapẽr mã ajamaxpẽr tỳx rãhã ri apa. \p \v 24-25 —Mẽ ate ixkôt apa ho apa xwỳnh na ka mẽ. No pa na ixpê mẽ ajahkre xwỳnh. Jakamã koja mẽ kot tanhmã inhĩpêx to ho mããnẽn mẽ anhĩpêx. Koja mẽ nhỹrmã tanhmã inhĩpêx to nẽ mã ixkôt mẽ ato anẽ nẽ. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja kot axpẽn pyràk. Jakamã koja mẽ ixpê Satanasti hã ijarẽ nẽ mããnẽn tanhmã mẽ ajarẽnh punuj to ho pa. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja kot axpẽn pyràk jakamã koja mẽ panhĩpêx o axpẽn pyràk. \p \v 26 —Tã nom kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr pê amã mẽ uma ho apa hkêt nẽ. Na htem piitã axpẽn pê tanhmã hamaxpẽr punuj to ho hpimxur o pa nom tee ri ho pimxur prãm kaprỳ. Koja nhỹrmã mẽ hamaxpẽr piitã amnhĩrĩt pa. Nẽ mẽmoj piitã ra hpimxur mex tã koja nhỹrmã amnhĩrĩt par kumrẽx. \p \v 27 —Nẽ koja nhỹrmã mẽ piitã ixte amnhĩ nhĩpêx kôt ixpumu. Na pa ra mẽ hkàx ã mẽ amã ixujarẽnh rax nẽ. Tã kêr ka mẽ ma mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri apa. Nẽ ra ixte mẽ hkàx ã ahte ixte mẽ amã mẽmoj jarẽnhta ka mẽ hpãnhã ma mẽ kãm harẽnh o ri apa kê mẽ apyrà nẽ harẽnh ma. \p \v 28 —E kêr ka mẽ amã mẽ kot tanhmã mẽ ato mã xwỳnhjê pyma ho apa hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ apar mã tã koja mẽ ãm mẽ akrãhkà pix pa nom tanhmã mẽ akaxwỳnh to hkêt nẽ. Tĩrtũmja tapxipix na hte mẽ hkrãhkà nẽ mẽ hkaxwỳnh mẽ ho pimrààtã kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ rẽnh pumunh. Tã kot hwỳr mẽ arẽnh pymaj kêr ka mẽ amã kapẽr kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pyma ho ri apa. \p \v 29-31 —Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pahto hapêx par pumunh tã mããnẽn kot mẽ pajamãr mex. Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte Tĩrtũm kuwênhre jamãr mex o pa. Mẽ piitã mẽ kot ãm omunh tã nom nhũm Tĩrtũm mẽ kurom hamãr mex pê mẽ htãnopxar rãhã ho pa. Tã kãm mẽ pajapê htỳx o kot kuwênhre jakrenh jakamã kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Koja Tĩrtũm mẽ pahtãnopxar rãhã ho pa. Kot mẽ panhĩ piitã omunh par. Nẽ ahpỹnhã tanhmã mẽ pahkrã hkĩ kute hkôt mẽ pahpumunh par. Tã kot mẽ pahtãnopxar rãhã jakamã mo kaxyw kot kaj kêt mẽ ri amã mẽ uma ho apa? Anẽ. \s1 Mẽ pahte Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr rỳ mẽ pahte hkaga jarẽnh \p \v 32 Nhũm Jejus arĩ kot mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E kwa mẽ mãmrĩ akwỳjê mã mẽ apê ixkwỳ hã amnhĩ jarẽnh o ri apa nẽ amã mẽ uma xàj tee ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Kot kaj mẽ kãm ra ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽ. Pa ja hã mẽ apumu hãmri nẽ mẽ apyrà nẽ kaxkwa kamã Inhĩpêêxà mã ra ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ ajarẽ. \v 33 Nom kot kaj mẽ kot ixtã tanhmã mẽ ato pymaj apê ixkwỳ hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Pa ja hã mẽ apumu hãmri nẽ nhỹrmã amnhĩ xwar Inhĩpêêxà mã mẽ apê ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽ. Jakamã kwa mẽ mãmrĩ mẽ kãm apê ixkwỳ hã amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa kê mẽ ama nẽ amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr japêr. Anẽ. \s1 Mẽ kãm Jejus ã hkwỳjê kurê xwỳnhjaja \r Makre 8.34-35; Rukre 9.24, mããnẽn Rukre 12.51-53, 14.26-27; Apokarip 12.11 \p \v 34 Nhũm Jejus arĩ kot mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Ra mẽ awỳr ixwrỳk tã koja mẽ piitã ixkukwak ri hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa hkêt nẽ. Kormã. Koja mẽ akwỳjaja ixkapẽr ma nẽ mẽ apyrà nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr. Nhũm mẽ akwỳjaja axtem nẽ kuma nẽ ãm kuma. Hãmri nẽ ixtã tanhmã mẽ atomnuj to ho pa ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o ri apa. \p \v 35 —Koja mẽ akrajaja ixtã mẽ apê mẽ hipêêxà nẽ mẽ katorxà kutã amnhĩ xunhwỳ. Nhũm mẽ wỳjjaja ixtã mẽ umregêxjê kutã amnhĩ xunhwỳ. \p \v 36 —Koja mẽ ã mẽ akwỳjaja ixtã mẽ akutã amnhĩ xunhwỳr anẽ. Mẽ anhõrkwỹ kamã mẽ akukwak ri pa htã ixtã mẽ akutã amnhĩ xunhwỳ. \p \v 37 —Nẽ mẽ amã mẽ anhĩpêêxà nẽ mẽ akatorxà japêê. Nẽ mẽ amã mẽ akrajê japêê. Tã nom kot kaj mẽ gryk ã ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa hkêt hãmri nẽ apê ixkwỳ mã tãm kêt. \v 38 Rỳ nhũm mẽ nhỹrmã ixtã mẽ apar kaxyw ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr nẽ mẽ kot mẽ apar pymaj ixkaga hã kot kaj apê ixkwỳ mã tãm kêt nẽ. \v 39 Koja mẽ nhỹrmã ixpĩ pa mẽ anê ty. Tã mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx o apa xwỳnhjaja. Koja mẽ ixpyrà nẽ ixtã mẽ apar mã tã kwa kêr ka mẽ amã atyk pymaj ixkaga hkêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ tanhmã ixtã mẽ ato. Kot kaj mẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri axte amnhĩ xà kamã ajamak kêt nẽ atĩr tũm nẽ amex rãhã apa ho apa. Nom kot kaj mẽ jar amã amex nẽ apa hprãm xàj ixkaga hãmri nẽ nhỹrmã wa ixri atĩr tũm nẽ apa ho apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ kot Jejus krajê ho mex xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 25.34-40; Makre 9.41; Juãw 13.20 \p \v 40 Nhũm Jejus arĩ kot mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E koja mẽhõ nhỹri mẽ apumu nẽ mẽ apê ixkra hã tanhmã mẽ ato mex to nẽ te pa kot ixto mex pyràk. Nẽ kot kaj mẽ tanhmã pa ixto mex to nẽ te Tĩrtũm o mex pyràk. \p \v 41 —Nẽ kot ka mẽ nhỹri Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ tanhmã ho mex to nhũm Tĩrtũm hã apumu nẽ nhỹrmã hã ato mex nẽ. Rỳ ka mẽ mẽhõ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê hõ pumu nẽ tanhmã ho mex to. Nhũm Tĩrtũm hã apumu nẽ mããnẽn hã ato mex nẽ. Te ate mẽhõ ho mexta pyrà nẽ mããnẽn ato mex nẽ. \v 42 Nhũm mẽhõ nhỹri mẽ kot ixkôt kormã amnhĩ xãm nyw nẽ kormã àhpumunh tohtuj anhỹr xwỳnhjê hõ pumu. Nẽ kãm kôr ã omu nẽ hamaxpẽr o: “Kwa Jejus kôt ri pa xwỳnh mũj kãm kôr. Kormã kot Jejus kôt amnhĩ xãm tỳx kêt tã kêp hkwỳỳ. E kot paj kãm gô hkwỳ kê ho ixkõ.” Anẽ hãmri nẽ kãm hkwỳ nhũm ho ixkõ. Hãmri nhũm Tĩrtũm hã omu nhũm kot kãm gô pix nhõr nhũm kot ho hkõm tã nhũm ja hã ho mex rax nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus kot mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã kapẽr ry rax anẽ. Mẽ ixpê 12jê mã ã kapẽr anẽ. \c 11 \s1 Juãw Paxis kot Jejus jarẽnh mar \r Rukre 7.18-23, 7.5, mããnẽn Rukre 4.16-21 \p \v 1 Tã nhũm Jejus ra kot mẽ hwỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã kapẽr pa hãmri nẽ kato nẽ ma krĩ pu hã krĩ hkwỳjê hkôt ri pa. Nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt pa. \p \v 2 Nhũm Juãw Paxisja arĩ kêp prês nẽ mẽ hagjênh xà kamã hkrĩ. Nhũm pre hte hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja hwỳr mra nẽ kãm Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã harẽ. Hãmri nhũm harẽnh ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa xwỳnh wa ho axkrut nẽ wa kuta \v 3 nẽ hwỳr wa kumẽ nẽ wa kãm: \p —Kwa wa ma Jejus wỳr tẽ nẽ hkukja nẽ kãm: “Xà ka na pre Tĩrtũm mẽ ixwỳr amẽ nà? Xà kormã axtem mẽhõ na pa mẽ ri hamãr o ri ixpa?” Anhỹr o hkukja hãmri nẽ tanhmã kot amnhĩ jarẽnh to hã ama nẽ man akupỹn ixwỳr tẽ nẽ inhmã harẽ. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr tẽ. Nhũm Jejus kormã tanhmã mẽ à kute xwỳnhjê ho mex o xa. Mẽ nohkre xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho mex. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ nê mẽ hanor o ãm rãhã nhũm Juãw kôt wa pa xwỳnhta wa hwỳr tẽn pôj. Nẽ kormã mẽ hã omunh o wa xa. Hãmri nẽ kãm Juãw Paxis kapẽr jarẽ nhũm wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ja hã ijarẽ. Ixpê mẽ ate ixkamã ajamak o apa xwỳnhta na pa. Na ka wa kam ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã ixpumu. Jakamã wa ma akupỹm tẽ nẽ aprĩ hã kãm ijarẽ. \v 5 Na pa hte akupỹm mẽ nohkre xwỳnhjê ho mex. Nẽ mẽ hkànhy xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ hkà ho mex. Nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ hte ho mex. Nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ ho mẽ htĩr. Nẽ mẽ kêp amrakati nẽ ri mẽ pa xwỳnhjaja pa mẽ kãm mẽmoj mex jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. à na pa hte mẽ hipêx anhỹr o ri ixpa. Jakamã e wa ma akupỹm Juãw wỳr tẽ nẽ ã kãm ijarẽnh anẽ. \v 6 Kê ijarẽnh ma nẽ ixkôt hamaxpẽr tỳx nẽ tee ri ixkukamã hamaxpẽr kêt nẽ. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ hamakêtkati nẽ ri pa. E wa tokyx ma akupỹm tẽ nẽ kãm ã ijarẽnh anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã Juãw Paxis jarẽnh to \r Rukre 7.24-35 \p \v 7-9 Nhũm pre ã Jejus Juãw Paxis kôt wa pa ho wa pa xwỳnhja wa kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ akupỹm hwỳr wa kumẽ nhũm wa ma akupỹm hwỳr tẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã tanhmã Juãw Paxisja jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Na ka pre htem kapôt ã Juãw Paxis mar kaxyw ma hwỳr mra. Nom ê mex ã omunh kaxyw rỳ hpijaàm kãm tanhmã kapẽr to hã mar kaxyw na ka prem hwỳr amrar kêt nẽ. Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa jakamã na ka prem ate mar kaxyw ma hwỳr mra. Tĩrtũm nhỹ hã ixkukamã ijarẽnh o pa xwỳnh na. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ixãm xwỳnh ã na hte ijarẽnh o pa. Nẽ hprĩ hã tanhmã mẽ amã ijarẽnh to. Jakamã kapẽrja mex o kot wam Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê kapẽr piitã hakrenh par. \v 10 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot Juãw kukamã tanhmã harẽnh to nẽ harẽnh kot: \q1 Kot paj Ixkra hkukamã ma mẽ hwỳr harẽnh xwỳnhja mẽ nhũm ma ri kutêp mẽ kãm harẽnh o pa. Mẽ kot mar nẽ kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o pa kaxyw. \p —Anhỹr o Tĩrtũm Juãw Paxis kukamã harẽ nhũm prem hã kagà. Tã nhũm ixkukamã mẽ awỳr kumẽ. \v 11 Juãw Paxisja na mex kumrẽx. Na pre hprĩ hã ixkukamã tanhmã ijarẽnh to ho pa. Tã nom ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hkĩnhã na pre ixkôt pa ho pa hkêt nẽ. Jakamã ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kot ixkôt hprĩ hã ixkapẽr mar o pa jakamã na mẽ mex o mẽ kot Juãw Paxisja jakrenh. Anẽ. \p \v 12-13 —Na pre finat Mojes kumrẽx mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagà. Tã nhũm hpãnhã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjaja Mojes mỳr pê hkwỳ hã kagà. Nhũm prem kamã harẽ nẽ kuma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Hãmri nhũm Juãw Paxisja mẽ mỳrpê kato nẽ tãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri pa. Tã pa hpãnhã ho mẽ ajahkre ho ri mẽ akôt ixpa nhũm mẽ ohtô nẽ inhma nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ kãm ixkapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa hprãm nẽ. \p \v 14 —Amnepêm na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjaja mẽhõja kukamã tanhmã harẽnh to ho pa. Nẽ mẽ kãm harẽnh o: “Koja nhỹrmã mẽhõ te Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽ awỳr mõ. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kot mẽ awỳr mẽnh mã xwỳnhja jarẽnh o pa ka mẽ ama.” Anhỹr o mẽ kãm mẽhõ jarẽ. Tã kot paj mẽ amã kot hkukamã harẽnh xwỳnhta nhĩxi jarẽ ka mẽ inhma. Nà Juãw Paxisja kukamã na prem ã harẽnh anhỹr o pa. \p \v 15 —E kot pa mẽ amã mẽ piitã htỳx ri tanhmã mẽ hamaxpẽr to ho mẽ pa hã mẽ amã mẽ harẽ ka mẽ harẽnh ma. \v 16 Te mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o na htem amnhĩ nhĩpêx. Mẽhprĩrejaja na htem mẽ õrkwỹ kapem mẽmoj to amnhĩkati nẽ tee ri hkwỳjê kot amnhĩ nhĩpêx pumu nẽ mẽ kãm: \q1 \v 17 Kwa na pa mẽ amã gre htã ka mẽ ixkutã anhõkrepôx kêt nẽ. Pa mẽ ja hã mẽ apumu nẽ hpãnhã mẽ amã mẽ htyk jarẽ htã ka mẽ akaprĩ nẽ amỳr kêt nẽ. Kwa mẽ ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p —Mẽhprĩjaja na htem ã axpẽn mã kapẽr anẽ. Tã te mẽ ate mẽ uràk. Tĩrtũm kot mẽ awỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê rẽnh tã ka mẽ te mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 18 —Juãw Paxis na pre mẽ awỳr mõ nẽ ixkĩnhã apkur mex o ri pa hkêt nẽ. Nẽ ixkĩnh ã wĩhti ho hkõm kêt nẽ. Ka mẽ ja hã omu nẽ hkaga nẽ atỳx ri Satanasti nhỹ hã tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã hkamnhĩx. Hãmri nẽ mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêxta pyrà nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 19 Tã hãmri pa hpãnhã mẽ awỳr mõ nẽ Juãw Paxis rom apkati mẽ ixàpkur mex o ri mẽ akôt ixpa. Nẽ kurom mẽ akutã wĩhti hkwỳ ho ixkõm o ri ixpa. Tã ka mẽ ja hã ixpumu nẽ atỳx ri ixàpkur rũnh nẽ ixpipãnh o ri ixpa hã ixkamnhĩx nẽ ã axpẽn mã ixto akapẽr anẽ. Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hkôt ri ixpa xwỳnh ã axpẽn mã ijarẽ. à na ka htem axpẽn mã ijarẽnh anẽ. Jao te mẽ ate Juãw Paxis nhĩpêx pyrà nẽ ixkaga nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Na hte ã htỳx ri tanhmã mẽ hamaxpẽr to ho mẽ pa xwỳnhjaja amnhĩ nhĩpêx anẽ. No tãm ri mẽ hamaxpẽr xwỳnhjaja na htem ahpỹnhã wa ixte amnhĩ nhĩpêx ã wa ixpumu nẽ axpẽn mã wa ijarẽnh o: “Nà ahpỹnhã wa kot amnhĩ nhĩpêx tã no ãm hamẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr mex o pa. E pu mẽ wa uràk nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ.” Anhỹr o axpẽn mã wa ijarẽ. Anẽ. \s1 Mẽ kot Tĩrtũm kôt mẽ hamaxpẽr kêt xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 10.13-15 \p \v 20 Na pre hte Jejus krĩ piitã hkôt pa nẽ krĩ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ kãm kapẽr. Korajĩ mẽ Pese nhõ xwỳnhjê kumrẽx mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p \v 21-22 —E mẽ inhma. Amnepêm krĩ pê Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja na prem tanhmã amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ tomnujta ã tanhmã mẽ ho. Tã kwa mẽ o kora Korajĩ mẽ Pesêj nhõ xwỳnhjaja. Ra ixte mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax tã ka mẽ omu nẽ ãm omu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Arĩ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri apa. Mỳrapê kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Kop apu Sitõ rỳ Xir kamã mãn ixte mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri ixpa ronhỹx mẽ omu nẽ mẽ arom amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr tỳx kurê kumrẽx. Nẽ tee ri kot tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ hkaga hpa. No mẽ kajaja na pa hte tee ri mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj punuj kêt kwỳ ho anhỹr o ixpa kaprỳ. Ka mẽ ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Jakamã koja nhỹrmã Tĩrtũm tanhmã mẽ atomnuj tỳx to. Nẽ tanhmã Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh to nhũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa. No mẽ kajaja mẽ ate amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ hakrenh jakamã koja Tĩrtũm mẽ hkĩnhã mẽ atomnuj tỳx kumrẽx. Ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa kãm ga. Anẽ. \p \v 23-24 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. Nẽ hpãnhã Kapanaũ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —No mẽ apê Kapanaũ nhõ xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ ajaxwỳja mẽ uràk nẽ amex kêt nẽ. Ra ixte mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax nhũm mẽ ate hã ixpumunh tã amnhĩ tomnuj kaga hkêt tã Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr akrà. No ãm hwỳr akrà kaprỳ. Kot kaj mẽ atõ hwỳr axàpir kêt nẽ. Kop apu Sotõ nhõ xwỳnhjaja mãn kot ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã ixpumunh ronhỹx mẽ ra kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx. No mẽ kajaja na ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ nhỹrmã ma kuwy maatita wỳr ajapêx pa kãm ga. Anẽ. \s1 Jejus kot õ Papaj mã amnhĩ jarẽnh \r Rukre 10.21-22 \p \v 25-26 Tã nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ nẽ kãm: \p —Pa Papaj? Nà apê mẽ inhõ Pahi Maati na ka. Pikap ri mẽ pa xwỳnhjaja nẽ kaxkwa kamã mẽ pa xwỳnhjaja apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati na ka. Ãm hãmri na ka hte amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Na ka hte mẽ àhpumunh tỳx ã mẽ kot amnhĩ to jarkrar xwỳnhjê mã axàhpumunh tỳx o amnhĩrĩt kêt nẽ. Ãm mẽ àhpumunh kêt ã mẽ kot amnhĩ jarẽnh xwỳnhjê pix mã na ka hte axàhpumunh tỳx o amnhĩrĩt nhũm mẽ tapxipixjaja ja hã apumu. Nà ãm hãmri. Ãm hãmri na ka hte amã hprãm xà hkôt ã mẽ piitã mẽ hipêx anhỹr o ri apa Papaj. Jakamã mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnh pixjaja na htem hprĩ hã ate amnhĩ nhĩpêx kôt apumunh o pa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anẽ. \v 27 Hãmri nẽ hpãnhã mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nà na pre ra Inhĩpêêxàja inhĩhkra kamã mẽmoj piitã hagjênh pa. Ixte kãm ho amnhĩptàr o ixpa kaxyw. Jakamã tapxipix na kot ixpê Kra hã ixpumunh par. No jar pika ja kamã mẽ pa xwỳnhjaja na mẽ kot ja hã ixpumunh kêt. Nẽ papxipix na ixte Inhĩpêêxà kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã omunh par. Jakamã na pa hte ã amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa anẽ nẽ inhmã hprãm xà hkôt mẽ hkwỳjê mã ho amnhĩrĩt o ri ixpa. Jakamã nhũm mẽ ixpyrà nẽ Inhĩpêêxà kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hkôt omu. \p \v 28-30 —Nẽ tee ri amnhĩ kukamã mẽ ajamaxpẽr o ri apa xwỳnhjaja te mẽ ate mẽmoj pytĩ rax tur nẽ ahte ho apa pyràk. Kwa mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumu. Ixte mẽ akamã ixukaprĩ xwỳnh na pa. Na pa hte mẽ akutã inhnojarêt rãhã ho ixpa. Jakamã kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ pa te ixte mẽ anê mẽmoj pytĩ ho ixwrỳk pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ tãm mẽ axunhwỳ ka mẽ tãm ajamaxpẽr nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Mo kaxyw koja ixkôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnhjaja tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o pa? Nà na htem ixkamnàr rom hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa ho pa. Anẽ. \c 12 \s1 Jejus kêp arĩgromnu hpãm \r Makre 2.23-28; Rukre 6.1-5 \p \v 1 Tã nhũm Ijaew nhõ arĩgromnu pê sapja kato. Hãmri nhũm Jejus mẽ hkôt ri mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê mẽ pa mẽ ma mẽ hpur kôt ri nhỹhỹm ri ixpa. Hãmri nẽ ra mẽ inhmã prãm nẽ mẽmo hy te kot harôj pyràk xwỳnhja kwỳ rê nẽ kugrà nẽ ma Jejus kôt hkanhar o mõ. Mẽ ixpê Ijaew na pa htem axpẽn pur kãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ixpa. \v 2 Hãmri nhũm mẽ ixkwỳ pê Parijew nhõ xwỳnhjaja kãm mẽmoj tã Jejus o kapẽr prãm jakamã ã mẽ ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ ixpumu nẽ mẽ ixtã Jejus kukjêr kurê kumrẽx nẽ kãm: \p —Kwa Tĩrtũm kapẽr tũm kot mẽ panhõ arĩgromnu hã mẽ pahte mẽ hpur kãm mẽmoj nhĩkẽnh nê mẽ pahkurê htã nhũm ri akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja axtem nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri akôt pa. Mẽmo hyta rê nẽ akôt hkanhar o pa. Kwa mẽ kãm anẽ kê mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Na htem arĩgromnu hã mẽmoj tã àpênh kêt kênã. Anẽ. \p \v 3-4 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Xàn ka htem Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot pahi Tawi kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx tota kamã harẽnh nẽ mar kêt nẽ? Na pre hkôt ri mẽ pa xwỳnhjê mẽ nhũm mẽ prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Hãmri nhũm mẽ õ patre maatija mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ kãm mẽ hkaprĩ nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. Mẽ kot Tĩrtũm noo mã pãwti jaxwỳr xwỳnhta gõ nhũm mẽ kuku. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê mẽ hkurê htã nhũm mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ xàj mẽ kãm kugõ. Ãm mẽ õ patre pix kot ja hkur kaxyw tã nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tã nom nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj kêt nẽ. Kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm õr ã omu nhũm ja kãm mex nẽ. \p \v 5 —Mẽ panhõ arĩgromnu htã na hte patrejaja arĩ hã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã àpênh o pa. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kôt na htem arĩgromnu htã nhũm mẽ arĩ hã apê nhũm Tĩrtũm pê jamnuj kêt nẽ. Kumã mẽ àpênh xwỳnh kênã. \v 6 ãm hãmri na pa mẽ amã ja jarẽ. Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreta mex tã nom ixpê Tĩrtũm Kra jakamã inhmex o ixte ixkreta jakrenh. \v 7 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja harẽnh kot: \q1 Kêr ka mẽ inhmã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ ãm inhmã mẽmoj nhõr pix pê inhmã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Mẽ mããnẽn mẽ kamã axukaprĩ o ri apa pê inhmã amnhĩ jarẽ. Ja na kêt inhmã hprãm. \p —à harẽnh kot anhỹr. Tã mẽ ate aprĩ hã ja mar ronhỹx ka mẽ ixkôt mẽ pa xwỳnhjê kot mẽmo hy rênh nẽ hkanhar o mõr ã mẽ omu nẽ ri tanhmã mẽ ho akapẽr to hkêt nẽ. Ãm mẽ kãm prãm ã mẽ omu nẽ mẽ kamã axukaprĩ nẽ. \p \v 8 —Kêt pa na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm nẽ mẽ awỳr inhmẽ. Jakamã papxipix na pa hte arĩgromnu hã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ kãm karõ. Kwa mẽ jajê pumu nẽ mẽ kamã axukaprĩ kêt wehe. Kwãr mẽ mãmrĩ mẽmo hyta rê nẽ hkanhar o ixkôt mõ. Anẽ. \s1 ĩhkra grà xwỳnh jarẽnh \r Makre 3.1-6; Rukre 6.6-11 \p \v 9 Nhũm pre ã Jejus Parijew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr anẽ hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ axà. \v 10 Nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja tanhmã ho kapẽr to kaxyw htãnopxar o kuhê. Jakamã nhũm ixkre kamã mẽhõ my ĩhkra grà xwỳnhja mẽ pikuprõnh xwỳnhjê nhĩhkô hã nhỹ nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja omu nẽ axpẽn mã: \p —Kwa pu mẽ jar pakuhê nẽ Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã omu. Xà koja arĩgromnu hã mũjti ho mex nà? Koja ho anẽ nẽ Tĩrtũm kapẽr tũm kuhpa hã amnhĩ nhĩpêx. E pu mẽ kop xa nẽ hã omu. Anẽ. \p Hãmri nẽ hã Jejus kukja nẽ kãm: \p —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Xà na htem arĩgromnu hã akupỹm mẽ ho mex nhũm Tĩrtũm kãm ja mex nẽ nà? Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex nẽ mẽ kãm: \p —Kwa tanhmã na htem arĩgromnu hã amnhĩ nhĩpêx to ho pa wehe? Xà koja we mẽ akrit ôwêhti ahkrehti kamã tẽm ka omu nẽ ãm omu nẽ arĩgro mex jamãr pê ho axàpir kêt nẽ? Nà kot kaj mẽ tee ri omu nẽ ho axàpir kurê kumrẽx. \v 12 Arĩgromnu hã mẽ ho mexja ja mex kênã. Tĩrtũm mã mẽ pahpê panhĩja na mẽ pamex o mẽ hkrit jakrenh jakamã kêr pu mẽ tee arĩgromnu htã pu mẽ hã tanhmã axpẽn to mex to ho papa. Ja na Tĩrtũm kãm hprãm. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. \v 13 Hãmri nẽ hpãnhã myta mã: \p —E anhĩhkra katàt. Anẽ. \p Hãmri nhũm ĩhkra katàt nẽ mex kurê kumrẽx. \v 14 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja tee ri ja hã omu nẽ Jejus kamã gryk nẽ. Arĩgromnu pê sap ã kot ho mex jakamã nhũm mẽ kamã gryk tỳx nẽ. Hãmri nẽ ma mra nẽ hapôj nẽ hã axpẽn kukjêr o kuhê nẽ axpẽn mã: \p —Kwa ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mỳrapê tanhmã kot puj wem ho? ã kapẽr anhỹrja o te mẽ papamjaja mẽ pahte hkĩnhã mẽ kamã paxukaprĩ kêt pyràk ã mẽ pajarẽ. Koja mẽ pahkwỳjaja kuma hãmri nẽ mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kaga nẽ amnhĩ kaxyw hkôt pix mã hamaxpẽr. Kwa tanhmã kot puj wem ja nê ho? \p Anhỹr o axpẽn kukjêr o kuhê. \s1 Jejus kêp Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnh ã harẽnh \r Makre 3.7-12 \p \v 15 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã Parijew nhõ xwỳnhjê jamaxpẽr kôt mẽ omu hãmri nẽ mẽ kêp kato nẽ hpãnhã ma nhỹhỹm krĩ hõ hwỳr ma tẽ. Nhũm mẽ ohtô nẽ omu nẽ ma hkôt mra nhũm mẽ omu nẽ akupỹm mẽ kãm mẽ à xwỳnh piitã ho mex. \v 16 Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —E na pa akupỹm mẽ ato mex. Nom kêr ka mẽ amnhĩ tã ixto axàmra ho ri apa hkêt nẽ. Ixpê Tĩrtũm Kra hã mẽ kãm ijarẽnh kêt nẽ. Ãm kwarĩ kumrẽx. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. \v 17 Na pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh finat Ijaisja Jejus kukamã mẽ kãm tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Te Tĩrtũm tãm kapẽr pyràk o harẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: \q1 \v 18 Ota ixkôt amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnhta xa. Pa na pa amnhĩ kaxyw ãm. Inhmã hapêê. Na pa hte tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã omu nẽ ixkĩnh tỳx nẽ. Kot paj hwỳr amnhĩ karõ mẽ nhũm hwỳr axà nhũm ma ỹ hã pika piitã hkôt mẽ piitã mẽ kãm ijarẽnh o ri mẽ hkôt pa. Mẽ kot hprĩ hã ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ tanhmã ijamaxpẽr to hã ixpumunh kaxyw. \q1 \v 19 Nom koja ri amnhĩ to àmra o pa hkêt nẽ. Rỳ kãm amnhĩ to rax prãm o mẽ kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hkêt nẽ. \q1 \v 20 ãm kapẽr xukaprĩ pix o koja mẽ hirerek xwỳnhjê mã kapẽr o pa. Nẽ mẽ kot tee ri amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ pumunh xwỳnhjê kamã ukaprĩ o pa. Nẽ mẽ kot htỳx ri amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjê kutã nojarêt rãhã ho pa jakamã nhũm mẽ hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri mẽ hkôt pa rãhã ra akupỹm mẽmoj piitã tãm haxwỳr pa. \q1 \v 21 ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa jakamã koja pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnh kwỳjaja kukwak ri amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Anẽ. \m Na pre ã finat Ijaisja Tĩrtũm nhỹ hã kormã Jejus wrỳk nẽ kator kêt ri tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hkukamã harẽnh nẽ hã kagà anẽ. Tã nhũm mẽ hwỳr wrỳ nẽ ã mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. \s1 Jejus mẽ mẽkarõmnuti wa harẽnh \r Makre 3.20-30; Rukre 11.14-23, 11.31-32, 12.10 \p \v 22 Tã nhũm prem Jejus wỳr mẽhõ myja o mõ. Mẽkarõmnuti kot hwỳr àr nẽ ho nohkre nẽ ho kapẽr kêt xwỳnhta nhũm mẽ hwỳr o mõ. Hãmri nhũm omu nẽ nê mẽkarõmnuti jano nẽ akupỹm ho mex kurê kumrẽx nhũm akupỹm rĩt mex nẽ akupỹm kapẽr mex nẽ. \v 23 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omu nẽ kamã no pyma nẽ hã axpẽn kukjêr o: \p —Kokỹỹ. Jejus na hte ãm mẽ ho mex o mẽ ho mex o pa. Mãn kêp Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta na nà? ã na hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Mãn kêp pahi finat Tawi kanrẽhã tàmnhwỳta na nà? Anẽ. \p \v 24 Nom nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja ã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ kêp mẽkarõmnuti hkwỳ hã hkamnhĩx. Jakamã mẽ kot hã axpẽr kukjêr ã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk pẽr hinhu nhĩkôôti nhỹ hã na hte mẽ nê amnhĩ kwỳjê japôx o pa. Anẽ. \p Hinhu nhĩkôôti nhĩxi hõ pê Satanasti nhũm prem ã Satanasti nhỹ hã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx ã hkamnhĩx anẽ. \v 25 Nhũm ra mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex jakamã mẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhma mẽ ate ixpê Satanasti hkwỳ hã ixkamnhĩx xwỳnhjaja. Koja pika nhõ xwỳnhjaja axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ axpu hãmri nẽ anhgrà nẽ ma ahpỹnhã ri pa. Hãmri nẽ amnhĩ krã hkôt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Jakamã nhũm mẽ õ pahija mẽ hamãr kêt nẽ. Nẽ koja krĩ nhõ xwỳnhjaja. Rỳ mẽ kot axpẽn to hkwỳ xwỳnhjaja mẽmoj tã axpẽn kãm gryk nẽ axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nẽ ahpỹnhã awry hã pa nhũm mẽ õ pahija tee ri kãm mẽ hamãr prãm kaprỳ. Mo mẽ hkwỳjaja kot ri mẽ hamãr o pa? No koja pahija tãm amnhĩ nê amnhĩ kwỳjê janor kêt nẽ. \v 26 Tã ja pyrà nẽ ixte Satanasti nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa ronhỹx pa ri mẽ nê amnhĩ kwỳjê janor kêt nẽ. \p \v 27 —No mẽ akwỳjaja? Xà Satanasti nhỹ hã na htem mẽ nê mẽkarõmnuti japôx o pa? Kêp apu pa ixte ỹ hã mẽ nê amnhĩ kwỳjê japôx ronhỹx mẽ akwỳjaja ixpyrà nẽ ỹ hã mẽ nê amnhĩ kwỳjê japôx o pa. Nà Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ixte mẽ nê mẽ hapôx o ixpa kênã. Jakamã mẽ ate ã ijarẽnh anhỹrja mex kêt. \v 28 Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ixte mẽ nê mẽ hapôx jakamã kwa mẽ ja hã ixpumu nẽ ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh kôt ixpumu kêt wehe. Pa na ka htem ijamãr o apa. \p \v 29 —Satanastija àhpumunh tỳx jakamã na htem tee ri kêp hkôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pytàr kaxyw nhũm mẽ nê mẽ omunh mex nẽ. Tã nom ixàhpumunh tỳx o ixte Satanasti jakrenh par jakamã na pa hte kêp mẽ utà nhũm mẽ hpãnhã ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx. \p \v 30 —Ra mẽ amã ixkapẽr mar prãm tã nom kormã ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Kwa wem ma amnhĩ to amõr gri nẽ tokyx ixkôt amnhĩ xunhwỳ kêt wehe. Kot kaj mẽ anhỹr kêt hãmri nẽ mẽ apê ixkutã amnhĩ xunhwỳr xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \p \v 31-32 —Nẽ koja mẽhõ ixkapẽr ma nẽ kãm ixprãm kêt nhũm Tĩrtũm ixtã omu nom tokyx tanhmã ixtã ho hkêt nẽ. Koja kormã amnhĩ tã hamã. Karõ kot axte kãm ijarẽnh o amnhĩrĩt nhũm jatã kot mar nẽ kãm ixprãm nẽ ixkôt amnhĩ xãm prãm xàj nhũm kormã amnhĩ tã hamã. Nom koja Karõ xatã mẽ kãm tanhmã ixto amnhĩrĩt to htã nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma nẽ te mẽ kêp amnhĩ jamak pro pyràk. Jao ra Karõ hã hpijaàm kêt o amnhĩ nhĩpêx. Mỳrapê koja Tĩrtũm nhỹrmã amnhĩ xwar te kêp amnhĩ jamak pro pyràk o mẽ hipêx nhũm mẽ tee kãm amnhĩ kaprĩ kaprỳ. Hãmri nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa xàta wỳr ma pa nẽ kamã pa rãhã nẽ pa ho pa. Anẽ. \s1 Mẽ pajamaxpẽr xà hkôt tanhmã ri mẽ pakapẽr to \r Rukre 6.43-45 \p \v 33 Nhũm Jejus arĩ Parijew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kot kaj mẽ atõ anhõ mẽmo pàr nhũm amã ô mex nẽ. Ô rax nẽ. Ka omu nẽ akĩnh nẽ amnhĩm mex ã harẽ. No koja apê ô hkêt ka tee ri omu nẽ mex kêt ã harẽ. Na htem ã amnhĩm mẽmo xô hpàr pumunh kôt tanhmã kute hã harẽnh anẽ. Ja pyrà nẽ na htem tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh kôt tanhmã mẽ harẽnh to. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh ã mẽ harẽ rỳ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ harẽ. \p \v 34-35 —Nẽ koja mẽhõ hamaxpẽr mex nẽ hãmri nẽ kapẽr mex o pa. Nom koja hamaxpẽr punuj nẽ kapẽr punuj pix o pa. Nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Na htem ahpỹnhã amnhĩ jamaxpẽr xà hkôt tanhmã kapẽr to ho pa. No mẽ kajaja na ka htem kagã xoprê jamaxpẽr pyràk o ajamaxpẽr punuj pix o ri apa. Jao akapẽr punuj nẽ. No tãm ajamaxpẽr o tãm akapẽr o ri apa hkêt nẽ. Na htem tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt tanhmã ri kapẽr to ho pa. \v 36-37 Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ piitã tanhmã mẽ kapẽr to hã mẽ mar xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Jakamã mẽ akapẽr mex o mẽ apa xwỳnhjaja koja mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Nom mẽ atỳx ri akapẽr punuj o mẽ apa xwỳnhjaja koja mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ mẽ akapẽr punuj o apaja mỳrapê mẽ atomnuj tỳx nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot Jõhti jarẽnh \r Makre 8.11-12; Rukre 11.29-32 \p \v 38 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnh mẽ Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja mẽmoj tã Jejus wỳ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ. Kot paj mẽ omu hãmri nẽ Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh ã apumunh kurê kumrẽx. Jakamã e mẽ inhmã mẽmoj to anẽ nà. Anẽ. \p \v 39 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Pẽr ãm mẽ ajamaxpẽr punuj pix o na ka htem apa. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã mẽ ate ja hã ixpumunh kêt. Nẽ mẽ ate ja hã axpẽn mã ijarẽnh kêt tã ixte mẽ amã aa mẽmoj pumunh kêt õ ho anhỹr kaxyw hã ixwỳ. Nà pa mẽ amã ho anhỹr kêt nẽ. Kormã. Ãm amnepêm Jõhti kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx toja pix kot paj mẽ amã harẽ. \p \v 40 —Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh Jõhtija amnepêm na pre tep rax kumrẽxja htĩr rãhã kukrẽ. Nhũm õxàhkre kamã htĩr nẽ hkrĩ hã apkati axkrunẽpxi hãmri nẽ htĩr rãhã õxàhkre rũm kato. Tã ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh kot paj nhỹrmã kẽn kre kamã ixtyk nẽ inhnõr ã apkati axkrunẽpxi. Jõhti hkĩnhã ixtyk kumrẽx nẽ inhnõr ã apkati axkrunẽpxi hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. \p \v 41 —Nẽ koja nhỹrmã Tĩrtũm akupỹm mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnh piitã akupỹm mẽ ho htĩr hãmri nhũm mẽ piitã Inhĩpêêxà mẽ wa ixkutã hkrĩ pa wa tanhmã mẽ harẽnh to. Tĩrtũm mẽ wa ixkuri mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa ho mẽ pa mã xwỳnhjê hã mẽ hkwỳjê jarẽ nẽ wa ixkuri mẽ pa ho mẽ pa hkêt xwỳnhjê jarẽ. Mẽ piitã ã ahpỹnhã mẽ harẽnh anẽ. Amarĩ mẽ pa xwỳnhjaja nẽ mẽ õ pahijaja. Jakamã nhũm Nĩnĩwe nhõ xwỳnhjaja tanhmã wa inhmã mẽ ajarẽnh to. Jõhti kot mẽ hwỳr mõr nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjaja nhũm mẽ tanhmã wa inhmã mẽ ajarẽnh to nẽ wa inhmã: “Na pre Jõhtija man mẽ inhõ krĩ hwỳr mõ nẽ mẽ inhmã akapẽr jarẽnh o ri mẽ ixkôt pa. Pa prem kuma nẽ mẽ ixte amnhĩ tomnuj kaga nẽ akôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx Tĩrtũm. No or war akutã mẽ hkrĩ xwỳnh kwỳ ata mẽ na pre Akra Jejus tãm mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm kapẽr o ri mẽ hkôt pa nhũm prem mar tã mẽ ixkĩnhã mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Mẽ ixkurom mẽ kot Akra mar tã amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr kêt nẽ.” Anhỹr o koja mẽ wa inhmã mẽ ajarẽ ka mẽ tee ri mẽ ama nẽ ra mẽ amã ma nẽ. Nom ãm mẽ amã ma kaprỳ. \p \v 42 —Nẽ sur kãm mẽ õ pahi nitita koja mẽ hpãnhã tanhmã wa inhmã mẽ ajarẽnh to nẽ wa inhmã: “Na pa pre inhmã pahi Sarumãw kot war anhỹ hã àhpumunh tỳx ã harẽnh ma hãmri nẽ inhmã mar prãm xàj ma awry hã õ pika hwỳr mõ nẽ omu nẽ kapẽr ma. Hãmri nẽ ma akupỹm inhõ pika hwỳr mõ nẽ ixkwỳjê mã àhpumunh tỳx ã harẽnh o ri ixpa. Tã Akra Jejus na kot àhpumunh tỳx o pahi Sarumãw jakrenh tã or war akutã mẽ hkrĩ xwỳnh kwỳ ata mẽ. Mẽ kot kapẽr mar tã ixkĩnhã kãm mar prãm kêt. Na prem kuma nẽ ãm kuma.” Anhỹr o koja wa inhmã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ ja hã mẽ amã akir ka mẽ tee ri mar o akrĩ nẽ amnhĩ kamã agryk o akrĩ. Nom ãm amnhĩ kamã agryk kaprỳ. Anẽ. \s1 Mẽkarõmnuti kot tanhmã mẽhõ hto hã harẽnh \r Rukre 11.24-26 \p \v 43 Nhũm Jejus arĩ Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Te mẽ ate ixte mẽhõ nê mẽkarõmnuti japôx xwỳnhta pyràk. Nhũm te kêp kator nẽ ma htẽm pyràk. Nẽ nhỹri amgrà kamã ri pa pyràk. Koja ja kêp omnuj nhũm tee ri kamã nhỹri hkôt xà japêr o pa. Nom tee ri hapêr o pa kaprỳ. \v 44 Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to nẽ hamaxpẽr o: “E kot paj ma akupỹm mẽ kot nê ixkator xwỳnhta wỳr tẽ nẽ axà nẽ kamã mãn ri ixpa.” \v 45 Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ ma akupỹm hwỳr tẽ. Nom kormã akupỹm hwỳr àr kêt ri nhũm kamã amrakati nẽ ri pa. Jakamã nhũm akupỹm hwỳr axà. Nom ahte hwỳr àr kêt nẽ. Amnhĩ kôt hkwỳjê ho 7 nẽ hwỳr mẽ ho gjêx pa. Mẽ kêp 7jaja nẽ wamta mẽ nhũm mẽ piitã hwỳr gjêx pa. No mẽ kêp 7jaja na omnuj tỳx o kot wamta jakrenh jakamã nhũm mẽ kot hwỳr gjêx xwỳnhta mẽ ỹ hã ra amnhĩ tomnuj tỳx nẽ oprê htỳx o pa. Wam pyxire kot hwỳr àrta nhỹ hã nhũm amnhĩ tomnuj o ri pa nom kawax pê oprê. Tã nhũm ra axte hwỳr mẽ ohtô nẽ gjêxta nhỹ hã hãmri oprê htỳx kumrẽx. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ tokyx ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ hãmri nẽ amnhĩ tomnuj tỳx pix o ri apa. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã hkwỳjê jarẽnh to hã harẽnh \p \v 46 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho nhỹ. Rôm nhũm katorxà nẽ htõjaja nhỹhỹnh hwỳr mõn pôj. Nom kormã hwỳr gjêx kêt nẽ. Mẽ kot hã htu rax jakamã nhũm mẽ tee ri hwỳr gjêx kaxyw kormã kapôt ã hã mẽ omunh o kuhê. \v 47 Hãmri nhũm mẽhõja kapôt ã mẽ omu nẽ Jejus mã mẽ harẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Ota akatorxà mẽ atõjaja awỳr mõn pôj nẽ tee àr kaxyw. O mũj mẽ kapôt ã kuhê. Anẽ. \p \v 48-50 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot pa ixkato nẽ mẽ omu. Inhmã mẽ hapêê. Nom kot kaj mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xãm nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Hã kot kaj te apê ixtõ rỳ ixkatorxà pyràk o pu mẽ axpẽn nhĩpêx o ri papa. Pa inhmã ixkatorxà nẽ ixtõjê japê pyrà nẽ mããnẽn inhmã mẽ ajapê nẽ. Anẽ. \c 13 \s1 Mẽmo hy hkre xwỳnh jarẽnh \r Matêwre 13.18-23; Makre 4.1-9; Rukre 8.4-8 \p \v 1 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm kapẽr pa nẽ ixkre rũm kato nẽ ma himô rax wỳr tẽ nẽ gô mỳri mẽ kãm ujarẽnh kaxyw nhỹ. Pa mẽ ixpê hkôt mẽ ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma hkôt mra. \v 2-3 Hãmri nẽ gôta wỳr pôj nẽ mỳri ixkrĩ. Nhũm mẽ Jejus ã htu rax nẽ nhũm tee ri mẽ omunh o nhỹ. Hãmri nẽ hamaxpẽr nẽ kànhmã xa nẽ tẽ nẽ pàr krem axà nẽ pàr kre kamã mũtũm awry rũm mẽ ahkre ho nhỹ nhũm mẽ piitã omunh nẽ mar mex o hkrĩ. Nhũm mẽ kãm ujarẽnh o mẽ ahkre ho nhỹ. Nom mẽ kãm tãm ujarẽnh kêt nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã hkôt amnhĩ nhĩpêx to ho paja nhũm hã kuxi nẽ mẽ kãm harẽnh o nhỹ nhũm mẽ amgrà kamã kỳx pê mar o hkrĩ. Nhũm mẽ kãm: \p \v 4 —E mẽ inhma. Koja mẽhõ ma pur mã mõ nẽ pur kãm mẽmo hy ho ukapêr o ri pa. Nom nhũm hy piitã amex kãm rôrôk kêt nẽ. Koja hkwỳja ahpỹnhã nhỹri rôrôk. Kwỳ aptỳx kãm rôrôk nhũm kuwênhre omu nẽ hwỳr mra nẽ hkrẽr pa. \p \v 5 —Nẽ koja kẽn kãm hkwỳ rôrôk nẽ ra higrõt kutã nojarêt nẽ higrõt pa. Nom nhũm kamã aptỳx nẽ kêp pika hkryre. \v 6 Jakamã nhũm higrõt nhũm hã myt ahpa nẽ arĩgro htỳx mẽ nhũm grà pa. Harê hkryre jakamã grà pa. \p \v 7 —Nẽ koja mrônhĩ kamã hkwỳ rôrôk nẽ higrõt tã no nhũm utĩja kêp amỹtà nhũm ô hkêt nẽ. \p \v 8 —No kêt hirã kamã pika mex kãm rôrôk xwỳnhja hirã kamã rôrôk jakamã higrõt mex nẽ piitã ô rũnh nẽ. Kamã ô hkwỳ kêp 30 nẽ kamã hkwỳ kêp 60 nẽ kamã hkwỳ kêp 100. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \v 9 Kwa kêr ka mẽ ixujarẽnhja ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho apa. Anẽ. \s1 Mẽmo kaxyw Jejus kot mẽ ujarẽnh o mẽ ahkre \r Makre 4.10-25; Rukre 8.9-15 \p \v 10 Hãmri pa mẽ ixpê Jejus kôt mẽ ixpa ho ixpa xwỳnhjaja Jejus kot mẽ kãm ã ujarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ tee ri hkukamã ijamaxpẽr. Hãmri nẽ hã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa axujarẽnhta na pa mẽ ixprĩ hã hkôt mẽmoj pumunh kêt nẽ. Mon ka hte ãm mẽ ujarẽnh pix o mẽ ahkre? Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Tôe. Nà kot paj mẽ amã harẽ. Tĩrtũm kãm mẽ ate aprĩ hã mar prãm jakamã kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ ho hkra. Ja na pa harẽ. No mũjjaja mẽ akĩnhã kãm ja mar prãm kêt jakamã na htem ixujarẽnhja ma nẽ ãm kuma nẽ htỳx ri pa. \p \v 12 —No kêt mẽ kajaja na ka mẽ ixkôt ri apa ho apa. Nẽ xatã ixkapẽr mar o apa jakamã na ka mẽ aprĩ hã ixkapẽr ma. Tã mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx o apa jakamã na pa tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ aprĩ hã mar mex o mõ. No mẽ kot ixkapẽr mar nẽ ãm mar xwỳnhjaja na mẽ akĩnhã inhmar tỳx kêt nẽ. Jakamã nhũm Tĩrtũm tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ hã no hkêt tokyx anẽ htỳx ri pa. \q1 \v 13 “Ixte mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax tã nhũm mẽ omu nẽ ãm omu. Nẽ ixte amnhĩ nhĩpêxja nhũm mẽ kãm hkĩnh kêt nẽ. Nẽ mẽ kot ixkapẽr mar tã ãm inhma nẽ kãm hprĩ hã inhmar prãm kêt nẽ.” \p —Jakamã na pa hte ã mẽ kãm mẽmoj te ho tãm pyrà nẽ harẽ no ãm hã haxwỳ nẽ mẽ kãm ixujarẽnh anẽ. \p \v 14-15 —Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh Ijaisja amnepêm mẽ hkukamã tanhmã mẽ harẽnh to nẽ hã kagà. Mẽ kot inhmar nẽ ãm inhmar xwỳnhjê jarẽ nẽ tanhmã mẽ hkukamã mẽ harẽnh to nẽ mẽ harẽnh o: \q1 Koja mẽ ujarẽnh mex mar pymaj amnhĩ jamak pro nẽ amnhĩ no hpro nẽ hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã koja mẽ kãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx mex prãm kêt nẽ harẽnhja ma nẽ ãm kuma. Nẽ omu nẽ ãm omu. Mẽ kãm hprãm kêt jakamã koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. à mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt ronhỹx mẽ ra Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh pa. Hãmri nhũm mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ kapẽr mar mex o pa. Tã no nhũm mẽ à amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p —à Ijaisja mẽ hkukamã mẽ harẽ nẽ mẽ hã kagà anẽ. \p \v 16 —No kêt mẽ kajaja na ka htem ano ho ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa hã ixpumunh o ixkôt apa. Nẽ mẽ ajamak o ixkapẽr mar o ri ixkôt apa. \v 17 Amnepêm mẽ akukamã pahijaja nẽ Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm kapẽr o ri mẽ pa xwỳnhjaja na prem kãm ixpumunh prãm tỳx o pa. Nẽ mẽ kãm ixkapẽr mar prãm tỳx o pa. No ãm mẽ akĩnhã ixpumunh nẽ ixkapẽr mar kêt rãhã htyk pa. Kormã ixwrỳk nẽ jar ixkator kêt jakamã na prem arĩ htĩr nẽ pa ri ixpumunh kêt rãhã ra htyk pa. Ãm mẽ kapxipixjaja na ka mẽ mỳr pê ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh nẽ ixkapẽr mar o ixkôt apa. Tã mẽ kurom mẽ ate ano ho ixpumunh nẽ ajamak o ixkapẽr mar o ixkôt apa jakamã kwa mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa pê akĩnh nẽ ri apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. \s1 Jejus kot hprĩ hã mẽmo hy jarẽnh \r Makre 4.13-20; Rukre 8.11-15 \p \v 18 Hãmri nhũm Jejus mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã hprĩ hã mẽ ujarẽnhta jarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —E kot paj ixprĩ hã mẽ amã mẽmo hy ho ukapêr xwỳnh ã ixujarẽnhta jarẽ ka mẽ inhma. Nà mẽmo hyta te kêp Tĩrtũm kapẽr pyràk. Nẽ ahpỹnhã mẽmo hy rôrôk ã pikata te kêp mẽ apê panhĩ ahpỹnhã mẽ ate Tĩrtũm kapẽr mar nẽ ahpỹnhã hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx tota pyràk. \v 19 Jakamã mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te mẽ kot aptỳx kãm hy rôrôk nhũm kuwênh kot hwỳr mrar nẽ hkrẽr par xwỳnhta pyràk. Jao Tĩrtũm kapẽr ma no nhũm Satanasti te kuwênh kot hy krẽr parta pyrà nẽ mẽ kot mar nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr pymaj hãmri ra tanhmã kapẽrja nê mẽ hkrã hto. Jakamã nhũm mẽ kuma nom ho hamakêtkati tokyx anẽ nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ pa. \p \v 20 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te mẽ kot kẽnre kamã hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nẽ grà par tokyx anhỹr xwỳnhta pyràk. Jao Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kãm mar prãm nẽ. \v 21 Tã nhũm mẽhõ Tĩrtũm nê tanhmã mẽ kãm kapẽr to nhũm mẽ kuma nẽ Tĩrtũm kaga. Te mẽmo hy higrõt nom ra grà par tokyx anhỹrta pyràk. \p \v 22 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te mrônhĩ kamã hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nhũm mrônhĩ kot kêp àmnàr xwỳnhta pyràk. Jao mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm tã mããnẽn kãm mẽ hikukrêx rũnh nẽ mẽ hikàxpore rũnh prãm. Hãmri nẽ ãm ja pix kukamã hamaxpẽr o pa. Nẽ ja gryk ã axte Tĩrtũm kapẽr mã hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 23 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te hirã kamã pika mex kãm hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nẽ ô rũnhta pyràk. Jao ixkapẽr ma nẽ amnhĩ krã him hagjênh tỳx nẽ. Nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho pa. Jakamã te mẽmo hy ô rũnh nẽ ô mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E ã ixujarẽnhja kot anhỹr. Anẽ. \s1 Harôj kaàkre jarẽnh \r Matêwre 13.36-43; Makre 4.26-29 \p \v 24 Nhũm Jejus axte mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjê mã awjarẽ nom hprĩ hã mẽ kãm ujarẽnh kêt nẽ. Axte mẽ kãm mẽmoj tã kuxi nẽ awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Nà nhỹrmã Tĩrtũm mẽ kot kormã htĩr ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt ahpỹnhã tanhmã mẽ harẽnh toja te mẽ ujarẽnh ja pyràk. Koja mẽhõ harôj y mex o ukapêr kaxyw ma hpur mã mõ. Hãmri nẽ hkre hpa nẽ ma akupỹm mõ. \v 25 Tã nhũm kamàt nhũm ra gõr nẽ nõ. Hãmri nhũm kãm hkurê xwỳnhja ma kêp ihpur wỳr tẽ nẽ harôj mexta nhĩpy axtem nẽ kêp harôj kaàkre hkre. Harôj kaàkreja te kot harôj mex pyràk nom mẽ kot hkur kêt. Tã nhũm kêp harôj y mex nhĩpy hkre hpa hãmri nẽ ma akupỹm tẽ. \p \v 26 —Tã nhũm hamẽ higrõt nẽ anhĩpê ô. \v 27 Nhũm kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja tee ri harôj mex kaêx ã harôj kaàkreta pumu nẽ hpur nhõ dõn wỳr tẽ nẽ kãm harẽ nẽ kãm: “Kwa ate harôj mex pix kre htã pẽr hkaêx ã harôj kaàkre mããnẽn kato. Kwa tanhmã na pre amnhĩ to nẽ hkaêx ã kato?” Anẽ. \v 28 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: “Nà mẽhõ kãm ixkurê xwỳnh na pre ã inhĩpêx anẽ.” Anẽ hãmri nhũm kãm mẽ àpênh xwỳnhta kãm: “Kwa xà kot paj mẽ tokyx ma hwỳr mra nẽ nê harênh pa nẽ kurẽ nà?” Anẽ. \v 29 Nhũm mẽ kãm: “Nà kot kaj mẽ anẽ nẽ harôj mexta mẽ ho apimrààtã ixpê harênh pa. \v 30 Kwãr mãmrĩ harôj mex mẽ hpimrààtã ô hpa mãn. Ka mẽ rĩ ma hwỳr mra nẽ harôj kaàkre kumrẽx jarênh pa nẽ axpẽn tã harê ho ê nẽ ma o mra nẽ hpôk. Hãmri nẽ rĩ kormã hpãnhã harôj mex jakà nẽ ho akuprõ nẽ ô ho mra nẽ ixkre kamã haxwỳ.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. \s1 Jejus te kot mẽmo hy hkryre pyràk ã harẽnh \r Makre 4.30-32; Rukre 13.18-19 \p \v 31-32 Hãmri nhũm Jejus arĩ mẽ kãm amnhĩ tã kuxi nẽ ujarẽnh o nhỹ. Nẽ tanhmã mẽ kãm amnhĩ tã ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Nà Tĩrtũm kot mẽ awỳr ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽnh ã ijarẽnhja. Te ixte mẽmo hy pixire nhũm mẽ kot hkre nhũm higrõt pyràk. Koja gaa nẽ hprêk. Hãmri nẽ hpa anhgrà nhũm kuwênhre hwỳr mra nẽ hôptĩ kamã amnhĩm haê nhĩpêx nẽ kamã hikwỹ. Tã kot paj nhỹrmã mẽmo hy jarẽnhta pyrà nẽ ixpyxi htã pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ omunh mex rãhã ho ixpa. Anẽ. \s1 Jejus te kot pãwti kaxkrit xà pyràk ã harẽnh \r Rukre 13.20-21 \p \v 33 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm amnhĩ tã kuxi nẽ ujarẽnh o nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —E kot pa hpãnhã mẽ amã tanhmã pãwti kaxkrit xà jarẽnh to ka mẽ inhma. Na hte mẽnijaja pãwti nhĩpêx kaxyw hãmri nẽ kaxkrit xà hkwỳ ho grire nẽ kupy nẽ trik xôm mẽ ho ahkà. Hãmri nẽ ho pãwti nhĩpêx. Kaxkrit xàja grire htã pãwti piitã ho kaxkrit mex nẽ. Tã ja pyrà nẽ ixpyxi htã koja mẽ nhỹrmã pika piitã hkôt ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. \p Anhỹr o mẽ kãm amnhĩ jarẽ. \s1 Jejus kot mẽ ujarẽnh pix kãm mẽ ahkre hã harẽnh \r Makre 4.33-34 \p \v 34 Na pre ã Jejusja mẽ ujarẽnh o mẽ ahkre ho pa anẽ. Ãm mẽ ujarẽnh pix o mẽ ahkre ho pa. Te tãm ujarẽnh pyràk no ãm mẽmoj tã haxwỳ rỳ amnhĩ tã haxwỳ nẽ mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. \v 35 ã kot mẽ ahkre ho pa anhỹr kukamã na pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hõja harẽ nẽ hã kagà. Te Jejus tãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to pyràk o hkukamã harẽ nẽ hã kagà nẽ hã hkagà ho: \q1 Kot paj mẽ kãm ixujarẽnh pix kãm mẽ ahkre ho ri ixpa. Mẽmoj te ho tãm pyrà nẽ harẽ nom mẽmoj tã haxwỳ nẽ tanhmã mẽ kãm ixujarẽnh to. Nẽ aa mẽ kot mẽmoj mar kêt xwỳnh kwỳ kot paj mẽ kãm harẽ kê mẽ kuma. Anẽ. \s1 Jejus kot hprĩ hã harôj kaàkre jarẽnh \r Matêwre 13.24-30, 13.47-50 \p \v 36 Tã nhũm Jejus mẽ kãm ujarẽnh pa nẽ mẽ kure nẽ ma tẽn ixkrem axà. Hãmri pa mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma hkôt mra nẽ ixkrem agjê. Hãmri nẽ harôj kaàkre hã ujarẽnhta ã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa aprĩ hã mẽ inhmã harôj kaàkre jarẽnhta jarẽ nà. Na pa mẽ kormã ixprĩ hã mar mex kêt nẽ. Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Tôe pa ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Ãm paa. \li1 Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh te ixte mẽmo hy mex o ukapêr xwỳnhta pyràk. \li1 \v 38 Nẽ purta te kêp pika piitã pyràk. \li1 Nẽ harôj mexta te ra mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx o apa xwỳnhjê pyràk. \li1 Nẽ harôj kaàkreta te mẽ kot Satanasti hkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjê pyràk. \li1 \v 39 Nẽ kot harôj kaàkre hkre xwỳnhta te Satanasti pyràk. \li1 Nẽ harôj jakàr xà hã arĩgrota te Tĩrtũm kot ahpỹnhã tanhmã mẽ harẽnh to xà hã arĩgrota pyràk. \li1 Nẽ mẽ kot harôj jakàr xwỳnhjaja te Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhjê pyràk. \m \v 40 Mẽ ujarẽnhja kamã na prem harôj kaàkre kumrẽx jarê nẽ hã hpôk jarẽ. Ja pyrà nẽ koja nhỹrmã Tĩrtũm kot ahpỹnhã tanhmã mẽ harẽnh to xà hã arĩgrota ã hãmri ã mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. \p \v 41 —Kot paj nhỹrmã kãm mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr kaxyw hãmri nẽ kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ ma mran wrỳ nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê pix o akuprõ. Nẽ mẽ kot nhãm mẽ hkwỳjê kot mẽ uràk nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa kaxyw mẽ kãm anhỹr xwỳnhjaja nhũm mẽ mããnẽn mẽ ho akuprõ. \v 42 Hãmri nẽ mẽ ho pikuprõnh pa nẽ te mẽ kot harôj kaàkreta nhĩpêx pyrà nẽ kuwy kamã mẽ rẽnh pa. Hãmri nhũm mẽ kamã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa. Nẽ amnhĩ xà htỳx ã maj tee ri mỳr rãhã ho pa. Nẽ tee ri amnhĩ xà hã maj amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kaprỳ. \p \v 43 —No ixkôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja koja mẽ mẽ kurom mex kumrẽx nẽ pa. Kot paj mẽ ho mex rax nẽ nhũm mẽ mex rãhã nẽ pa ho pa. Tĩrtũm kot kormã pika nyw nhĩpêx mã xwỳnhta kamã nhũm mẽ mex kumrẽx nẽ pa ho pa. E kêr ka mẽ ixujarẽnhja ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho apa. Anẽ. \s1 Mẽ hikukrêx mex o hpimxur jarẽnh \r Piripos 3.7 \p \v 44 Nhũm Jejus arĩ mẽ ixpiitã mẽ inhmã tanhmã ujarẽnh to. Nom hprĩ hã ujarẽnh kêt nẽ. Kê axte mẽmoj tã kuxi nẽ mẽ inhmã tanhmã ujarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —Mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja te mẽ apê mẽ hikukrêx mex ã pika japrôr xwỳnhta pyràk. Koja mẽhõ mẽ hikukrêx mex jamỳ nẽ o tẽ nẽ nhỹri amnhĩm ho amũxu. Kaxyw kakwỳ nẽ kamã hagjê nẽ hity hpa nẽ ma akupỹm tẽ. Hãmri nhũm jãã nhũm mẽhõ tẽn kãm kato. Hã pikata kakwỳ nẽ kãm kato nẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ hamaxpẽr o: “E pa ma tẽ nẽ inhõrkwỹ kamã ixkukrêx piitã ho wẽnê hpa nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ ho amnhĩm mẽ hikukrêx mex ã pika japrô nẽ amnhĩm mẽmoj mexta o ixàrĩk pa.” Anhỹr o hamaxpẽr nẽ akupỹm hity hpa nẽ ma akupỹm tẽ. Hãmri nẽ mẽmoj mexta gryk ã õ mẽmoj piitã ho wẽnê hpa. Hikukrêx nẽ õrkwỹ nhũm piitã ho wẽnê hpa. Hãmri nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ ma o tẽ nẽ amnhĩm pikata japrô. Hãmri nẽ ma akupỹm hwỳr tẽ nẽ kamã mẽ hikukrêx mexta kwrỳnh pa nẽ ho õ kumrẽx. \p —Tã te mẽ ate mẽhõ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhta pyràk. Na ka mẽ uràk nẽ inhgryk ã amnhĩ tomnuj kaga hpa nẽ hpãnhã ixkôt amnhĩ nhĩpêx. Te mẽhõ kot mẽmo mẽ hikukrêx mex gryk ã hikukrêx tũm piitã kaga hpar nẽ mẽ hikukrêx mex o hpimxur xà hã pikata japrôr pyràk. Anẽ. \s1 Mẽhõ kot kẽn jaxênh japrôr jarẽnh \p \v 45 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã awjarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ ja. Na htem kãm hkĩnh nẽ hamakêtkati nẽ ri hpa hprãm xàj Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. Te mẽhõ my kãm kẽn jaxênh mex prãm nẽ ma ri hapêr o pa xwỳnhta pyràk. \v 46 Nẽ ra nhỹri omu nẽ ma tẽ nẽ prês ã mẽ hkukja. Nhũm mẽ kãm hã ho ohtô nẽ harẽ nhũm ma akupỹm tẽ nẽ kãm ho õ hprãm xàj hikukrêx piitã ho wẽnê hpa. Hãmri nẽ kàxpore jamỳ nẽ o tẽ nẽ amnhĩm ho haprô. Kẽn jaxênh mexta pix gryk ã hikukrêx piitã ho wẽnê hpa nẽ hpãnhã ho amnhĩm haprô. \p —Tã ja pyrà nẽ na ka htem amex nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa hprãm xàj ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ ixkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o apa. Anẽ. \s1 Kryhti jarẽnh \r Matêwre 13.24-30, 13.36-43 \p \v 47-48 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã awjarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —E Tĩrtũm kot nhỹrmã tanhmã mẽ harẽnh to xà hã arĩgro kot paj ixprĩ hã tanhmã mẽ amã harẽnh to. Te ho mẽmyjaja kot himô kamã kryhti rẽnh pyràk. Koja mẽ gôx kãm kumẽ nẽ akupỹm ho api nhũm kamã tep ohtô nẽ. Nhũm omu nẽ kỳx pê amgrà kamã hkapĩ nẽ ahpỹnhã ri tanhmã kamã kute kawrà. Nẽ kamã mex kawrà nẽ kawà kamã kugjê nẽ mẽ kot hkur kêtja nhũm nhãm kurẽ. \v 49 Ja pyrà nẽ Tĩrtũm kot ahpỹnhã ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ hipêx to kaxyw arĩgrota ã ã mẽ hipêx anẽ. Koja kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjê kawrà hpa. \v 50 Nẽ te mẽ kot tep mex nê tep punu kawrà nẽ nhãm rẽnhta pyràk o mẽ hipêx nẽ ma kuwy hwỳr mẽ o mra nẽ kamã mẽ kurẽ. Nhũm mẽ tee ri amnhĩ xà htỳx ã maj amỹra nẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx kaprỳ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejusja axte mẽ ixpê hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê mã ujarẽnh anẽ. \v 51 Hãmri nẽ mẽ inhmã: \p —E xàn ka mẽ atã aprĩ hã ixujarẽnhta ma nà? \p Anẽ pa mẽ kãm: \p —Tỳ. Nà na pa mẽ atã ixprĩ hã mar mex nẽ. Anẽ. \p \v 52 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Tôe. Nà ãm hãmri. Na ka xep mẽ ra ixte mẽ ahkre nywta mar mex nẽ. Nẽ mẽ akwỳjaja mããnẽn Tĩrtũm kapẽr tũm mar mex nẽ. Te mẽ apê mẽhõ apkur xà rax pyrà nẽ ma ho mẽ piitã mẽ hipêx o ri mẽ hkôt paja pyràk. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ ma mẽ piitã mẽ hkôt Tĩrtũm mẽ wa ixkapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa. Anẽ. \s1 Najare nhõ xwỳnhjaja kot Jejus kaga hã mẽ harẽnh \r Makre 6.1-6; Rukre 4.16-30; Juãw 1.11 \p \v 53 ã Jejus mẽ inhmã ujarẽnh par anẽ. \v 54 Hãmri nẽ ma akupỹm Najare hwỳr mõ nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ axà nẽ mẽ ahkre ho nhỹ. Nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê tanhmã kot mẽ ahkre hto hã kuma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa kêp mẽ panhĩõ htã tanhmã kot we amnhĩ to nẽ ã àhpumunh tỳx kôt mẽ pamã kapẽr anẽ nẽ ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa? \v 55-56 Na pre mẽ panoo mã hprêk nhũm mẽ pahte pahprĩ hã hkwỳjê pumunh. Kêp pĩ kuprãr xwỳnh Juje mẽ hprõ Marir wa hkraa. Nẽ kêp Xiakre nẽ Juje nẽ Simãw nẽ Jut mẽ htõõ. Nẽ htõxjaja jar mẽ pakamã pa nhũm mẽ pahte mẽ piitã mẽ omunh mex kênã kot kêt we mẽ kurom ã àhpumunh tỳx anẽ. Anẽ. \p \v 57 Hãmri nẽ kamã gryk nẽ hkaga. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Nà Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja na htem krĩ hkwỳ kamã kãm mẽ mar prãm nẽ. Nom õ krĩ kamã mẽ kot karàre rũm hprêk kãm omunh xwỳnhjaja na htem kuma nẽ ãm kuma. Anẽ. \p \v 58 Tã mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm tee ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax prãm. No ãm mẽ kãm mẽmoj to grêre nẽ ho anẽ. \c 14 \s1 Mẽ kot Juãw Paxis pĩr ã mẽ harẽnh \r Makre 6.14-29; Rukre 9.7-9 \p \v 1 Tã nhũm pika pê Garirej kamã mẽõ pahihti Erox Jejus jarẽnh ma \v 2 nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ hã õ pôristi mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa pẽr Juãw Paxis na nà? Ra ixte hã ixàmnênh nhũm mẽ kot hpĩr tã mãn tanhmã amnhĩ to nẽ akupỹm htĩr. Nà pẽr tãm kênã. Jakamã na hte aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Anẽ. \p \v 3-5 Na pre ra Erox htõ pê hprõptàn ho hprõ. Tõ arĩ htĩr tã nhũm axtem nẽ kêp utà nẽ ho hprõ. Hãmri nhũm Juãw Paxisja harẽnh ma nẽ hã kãm akir nẽ kãm: \p —Kwa Eroxis kêp atõ hprõ kênã na ka kêt axtem nẽ kêp utà nẽ ho aprõ. Kwa ja omnuj tỳx o omnuj tỳx. Anẽ. \p Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kamã gryk nẽ kot hpĩr kaxyw. Tã nom nhũm Ijaew kot axpẽn mã kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã harẽnh jakamã nhũm mẽ umaj hpĩr kêt nẽ. Ãm ho prês nẽ haxà nhũm hkrĩ ho hkrĩ. \p \v 6 Tã nhũm jãã nhũm Erox kator ã arĩgro kato nhũm mẽ hã akuprõ nẽ hã hkĩnh. Hãmri nhũm hprõ nyw kra niti mẽ hwỳr axà nẽ ahte mẽ hipôk ri mẽ kãm gre. Mẽ kot omunh nẽ kamã hkurẽ kaxyw nhũm mẽ noo mã hpijaàm kêt nẽ mẽ kãm grer o xa. Hãmri nhũm pahi Erox omu nhũm ja kãm mex nẽ nhũm hkĩnh nẽ kamã nopyma nẽ. \v 7 Hãmri nẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na ka ã mẽ inhmã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jakamã kwa mãmrĩ mẽmoj tã ixwỳ. Amã mẽmoj prãm xà hkôt hã ixwỳ kot paj amã kugõ. Ãm hãmri na pa amã anẽ. E mẽmoj na amã hprãm? Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Ma Juãw Paxis krã na pa inhmã hprãm. Inhmã hkrã krãhta nẽ pasiiti kamã axà nẽ ixwỳr o tẽ nẽ inhmã agõ. Anẽ. \p Ra katorxà kot kaxyw kãm karõ jakamã nhũm ã hã hwỳr anẽ. \v 9 Hãmri nhũm Eroxja tee ri kuma nhũm ja kêp omnuj nẽ. Nom ra mẽ pikuprõnh rax xwỳnhjê nhĩpôk ri mẽ noo mã kot kãm: “E mãmrĩ amã mẽmoj prãm xà hkôt hã ixwỳ pa amã kugõ.” Anhỹr jakamã kãm kot kêp nê hprãm kêt nẽ. Hãmri nẽ Juãw Paxis wỳr õ pôristi hkwỳ rẽ \v 10 nhũm mẽ ma mẽ hagjênh xàta wỳr mra nẽ unê nẽ mut krãhta. \v 11 Hãmri nẽ hkrã mỳ nẽ pasiiti kamã kuxà nẽ ma akupỹm nita wỳr o tẽ nẽ kãm kugõ nhũm kumỳ nẽ ma katorxà hwỳr o tẽ nẽ kãm kugõ. \p \v 12 Hãmri nhũm Juãw Paxis kôt mẽ pa xwỳnhjaja tee ri mẽ kot hpĩr ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr mra nẽ kumỳ nẽ ma o mõn haxà. Hãmri nẽ ma Jejus wỳr mra nẽ kãm harẽ. \s1 Jejus kot mẽ ho ohtô nẽ mẽ kãm mẽ õ hã harẽnh \r Makre 6.30-44; Rukre 9.10-17; Juãw 6.1-14 \p \v 13 Hãmri nhũm Jejus Juãw Paxis jarẽnh ma nẽ hkaprĩ nẽ. Nẽ ma himô nhĩkjê hwỳr kapôt ã mõr kaxyw pàr krem axà nẽ ma mõ. Pa mẽ hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma hkôt mra. Hãmri nhũm krĩ hkwỳ kamã mẽ pa xwỳnhjaja harẽnh ma nẽ ohtô nẽ ma mẽ inhĩhkrep pikap mra. Nẽ ra amnhĩ to wa nẽ mẽ inhmõr xàja wỳr pôj nẽ mẽ ixkutêp hkrĩ. \v 14 Jakamã pa mẽ mõ nẽ mẽ hwỳr pôj nẽ mẽ omu. Hãmri nhũm Jejus mẽ omu nẽ kãm mẽ hkaprĩ nẽ mẽ kãm mẽ à xwỳnhjê ho mex pa. \p \v 15 Tã nhũm ra myt àr kaxyw pa mẽ hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja tee ri mẽ omu nẽ Jejus wỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa na ra amỹkry htỳx nẽ. Amnhĩ nê mẽ hano kê mẽ ma nhỹri krĩ hkwỳ hwỳr mra nẽ tokyx amnhĩm mẽmoj japrô nẽ kuku. Mo jar mẽ apkur xà hã mẽõ? Jar akunĩ pix kênã. Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: \p —Nà kot paj mẽ hanor kêt nẽ. Mẽ kajaja kot kaj mẽ kãm õ nhũm mẽ apku. Anẽ. \p \v 17-21 No nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx. Mẽmyjaja kêp 5.000. Nẽ kaxyw mẽ hprõ nẽ mẽ hkrajaja. Jakamã nhũm Jejus ã mẽ inhmã kapẽr anẽ pa mẽ tee ri mẽ hkukamã ijamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa nà mẽ panhõja raxti hã. Mẽ panhõ pãwti kêp sĩk pix. Nẽ kaxyw tep gràja pijakrutre kênã kot kêt mẽ piitã mẽ hipêx. Nà xà kot paj mẽ ma mra nẽ nhỹri mẽ kãm mẽ mẽmoj japrô nhũm mẽ kuku? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Nà pu mẽ kãm mẽmoj japrôr kêt nẽ. Kot puj mẽ kãm mẽ panhõta o anhgrà. E mẽ kãm anẽ kê mẽ ahpỹnhã ri hije nẽ hkrĩ hpa. Anẽ. \p Hãmri pa mẽ kuma nẽ mẽ kãm anẽ nhũm mẽ piitã hkrĩ hpa. Hãmri nhũm Jejus pãwti mẽ tepja jamỳ nẽ kaxkwa hwỳr rĩt nẽ ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: \p —Pa Papaj? Nà apê mẽ inhmã mẽ inhõ ho apa xwỳnh jakamã amex o amex. Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ kãm ho hkry hpa nẽ hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê mã kugõ pa mẽ ô ri ho mẽ hipêx pa. Nhũm mẽ piitã apkur o hkrĩ. Mẽõja grire htã nhũm Jejus tanhmã mẽ kãm ho rax to nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx tã piitã kuku nẽ ho õhy htu hpa nhũm arĩ mẽõ jakrêx prã. Hãmri pa mẽ akupỹm hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho 12 nẽ ho nỳt pa. \s1 Jejus kot gô krãhkà hã ãm nẽ htẽm ã harẽnh \r Makre 6.45-52; Juãw 6.15-21 \p \v 22-23 Tã nhũm Jejus mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã anẽ pa mẽ akupỹm pàr mã agjê nẽ ma xarmã hkukamã mõ. Hãmri nhũm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê jano nhũm mẽ ma akupỹm hapêx. Hãmri nhũm Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw ahte tẽ nẽ hixêt ã api nẽ himõk ã kãm amnhĩ jarẽnh o nhỹ. \p Gaa nhũm ra kamàt nhũm arĩ ahte hixêt nhĩmõk ã nhỹ. \p \v 24 Rôm pa mẽ pàr kãm mẽ inhmõr xwỳnhjaja kormã himô nhĩpôk ri mõ. Pu nhũm kôk xàpêr tỳx mẽ ixkaxpa. Nẽ gô axpẽn tak tỳx nẽ pa mẽ tee ri rrẽmti ho gô rẽnh nhĩpêx nẽ tee ri axpẽn pumu. \p \v 25 Tã nhũm krãhyre kà nhũm Jejus man mẽ ixkôt gô krãhkà hã xan tẽ \v 26 pa mẽ amnhĩ wỳr omu. No nhũm kormã hirã mex kêt jakamã pa mẽ ixprĩ hã omunh mex kêt nẽ. Hãmri nẽ tee ri omu nẽ mẽkarõ hã hkamnhĩx nẽ umaj ixàmra rax nẽ. \v 27 Hãmri nhũm mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Tk. Kwa mẽ amã ma hkêt nẽ. Pa na pa mẽ akôt tẽ. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kuma nẽ kãm: \p —Kwa xà ka na ka tẽ? Tôe apê mẽ inhõ Pahihti jakamã kwa amnhĩ wỳr ixwỳ pa apyrà nẽ gô krãhkà hã xa nẽ awỳr tẽ nà? Anẽ. \p \v 29 Hãmri nhũm kãm: \p —Tôe mamrĩ amnẽ ixwỳr tẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ pàr rũm kato nẽ hwỳr tẽ. Uràk nẽ gô krãhkà hã hwỳr tẽ. \v 30 Hãmri nẽ kormã htêp o htẽm mẽ kôk xàpêrta kamã ama nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr pê ra àr o mõ. Hãmri nẽ àmra kamã Jejus mã amnhĩ to akir nẽ kãm: \p —Kwa tokyx ixto api Pahihti. Anẽ. \p \v 31 Hãmri nhũm hpa hã kupy nẽ ho àpir kurê kumrẽx nẽ kãm: \p —Kwa pẽr ãm kormã ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx kêt. Mon ka we ixkamnàr rom mãmrĩ man ixwỳr atẽmre hkêt nẽ? Anẽ. \p \v 32 Hãmri nhũm wa akupỹn mẽ ixwỳr tẽ nẽ wa axà. Hãmri nhũm kôk katàt kôt pinhkrênh pa nhũm gô tãm nõr kurê kumrẽx. \v 33 Hãmri pa mẽ Jejus kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja ã omu hãmri nẽ kãm mex o mex ã harẽ nẽ kãm: \p —Kwa ãm hãmri na hte amnhĩ pê Tĩrtũm Kra hã amnhĩ jarẽ. Nà apê Kra kênã. Anẽ. \s1 Jenẽjare kamã Jejus kot akupỹm mẽ ho mex ã harẽnh \r Makre 6.53-56 \p \v 34 Tã pa mẽ ra himô hã rê nẽ Jenẽjare hwỳr pôj. \v 35 Hãmri nẽ ma kapê hã ri ixpa. Hãmri nhũm pika nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus pumu nẽ mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o hprõt nẽ ahpỹnhã hwỳr nhỹhỹnh mẽ à xwỳnhjê hã karõ. Nhũm mẽ man mẽ ixwỳr mẽ o mra \v 36 nẽ mẽ ho Jejus wỳ nẽ kãm: \p —Pa? Kwa kê mẽ à xwỳnhjaja akupỹm mex kaxyw apê axê kupê nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Kwãr mẽ mãmrĩ mran hkupê. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ axpẽn pãnhã hwỳr mra nẽ kêp ê pix kupênh tã ra akupỹm mex nẽ ma akupỹm mra. \c 15 \s1 Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê jarẽnh \r Makre 7.1-13 \p \v 1 Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja Jerujarẽ rũm ma Jejus wỳr mra. Na htem mẽ ixkukamã mẽ inhĩgêtjê pyrà nẽ apkur kaxyw nẽ amnhĩ nhĩhkra kuhõnh ryy nẽ. Amnhĩ nhĩhkra htyk pix kuhõnh nẽ hkrĩ hkêt nẽ ãm amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjêê nẽ. Nẽ õ prat kuhõnh japjêê nẽ kormã apkur kaxyw hkrĩ. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ mex ã mẽ harẽnh ã amnhĩ kamnhĩx jakamã na pre ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jakamã nhũm mẽ ma Jejus wỳr mra. \v 2 Hãmri nẽ omu nẽ kãm: \p —Pa Jejus? E kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Amnepêm mẽ panhĩgêtjaja na prem apkur kaxyw nẽ amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê nẽ rĩ kormã apku. Tã pa htem arĩ ijaxwỳja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. No akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem mẽ ixpyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kwa mo na htem amnhĩ nhĩhkra tyk kuhõnh tokyx anẽ nẽ hkrĩ nẽ apku? Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Na ka htem ãm mẽ panhĩgêtjê hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o apa no Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \v 4 Tĩrtũm na pre mẽmoj tã mẽ pamã karõ ho: \q1 Kêr ka mẽ anhĩpêêxà nẽ mẽ akatorxà wa hã apijaàm nẽ mẽ ho ajuta rãhã ho ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ tanhmã mẽ kãm akapẽr punuj to ho ri apa. Hã koja mẽ akwỳjaja ja mỳrapê mẽ apa. Anẽ. \p —Na pre ã Tĩrtũmja mẽ pamã karõ anẽ. \v 5 No mẽ kajaja na ka htem ã akwỳjê mã karõ anhỹr kêt nẽ. Ãm kapẽrja kwỳm na ka htem mẽ kãm karõ nẽ mẽ kãm: \q1 Kot kaj mẽ mẽmo arĩgro hã akàxpore japêr nom kêr ka mẽ ho tanhmã akatorxà rỳ anhĩpêêxà ho ajuta hto kaxyw wa kãm hkwỳ nhõr kêt nẽ. Ãm ho ate wa ho ajuta hkêt ã wa kãm amnhĩ jarẽ hãmri nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr o tẽ nẽ mẽ ixte tanhmã ixkreta ho mex to kaxyw mẽ inhmã agõ. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. \p —Anhỹr o na ka htem mẽ kãm karõ ho ri apa. \v 6 Nom Tĩrtũm kapẽr tũm kot ã ja jarẽnh anhỹr kêt. Ãm amnhĩ krã hkôt na ka htem ã mẽ kãm karõ punuj o ri apa anẽ. Te mẽ akapẽrja mex o kot Tĩrtũm kapẽr jakrenh pyràk. \v 7 Mẽ ate Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ jarẽnh tã ãm amnhĩ to axêx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Na pre Tĩrtũm amnepêm mẽ akukamã tanhmã mẽ ajarẽnh to. Nhũm ỹ hã mẽ kãm kapẽr jarẽnh xwỳnh Ijaisja ô ri mẽ kãm mẽ ajarẽ nẽ hã kagà. Te Tĩrtũm tãm kot mẽ ajarẽnh pyràk. \v 8 Na pre mẽ akukamã mẽ ajarẽnh o: \q1 Mẽ kãm ixkĩnh ã mẽ kot amnhĩ jarẽnh tã mẽ kãm ixkĩnh kêt. Na htem kãm ixprãm ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ. \q1 \v 9 Mẽ kot ixkuhpa hã amnhĩ krã hkôt mẽmoj tã hkwỳjê mã karõ ho pa jakamã na htem kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx o pa hã amnhĩ jarẽnh kaprỳ. Anẽ. \p —Na pre ã Ijaisja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ akukamã mẽ ajarẽ nẽ mẽ atã kagà anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. \s1 Mẽmoj kot mẽ pahtomnu hã harẽnh \r Makre 7.14-23 \p \v 10 Tã nhũm Jejus amnhĩ wỳr mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê hwỳ nẽ axte mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ. \v 11 Na hte Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja amnhĩ krã hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê hã mẽ amã karõ ho pa. Nẽ amnhĩ krã hkôt mẽ axàpkur xà hã tanhmã mẽ amã karõ hto ho pa. Tĩrtũm kot ja hã mẽ apumunh kôt mẽ amex ã mẽ ajarẽnh kaxyw ã mẽmoj tã mẽ amã karõ anẽ. Nom na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩhkra kuhõnh to hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Rỳ mẽ axàpkur xà pumunh kôt mẽ mex ã mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Ja tanhmã kãm kute hkêt. Na hte ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omunh xà hkôt mẽ mex ã mẽ harẽnh rỳ mẽ mex kêt ã mẽ harẽnh kêt nẽ. Na hte mẽmoj kur ã mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ hã tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Ãm mẽ kapẽr punuj rỳ mẽ kapẽr mex ã mẽ mar kôt pix mã na hte tanhmã mẽ harẽnh to. Anẽ. \p \v 12 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ pa mẽ hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjaja kuma hãmri nẽ hwỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa na ka ã mẽ kãm akapẽr anẽ nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja tee ri ama nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ. Anẽ. \p \v 13-14 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ tanhmã mẽ inhmã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh to nẽ hprĩ hã mẽ hkukamã mẽ harẽnh o: \p —Tk. Kwãr mãmrĩ mẽ kêp omnuj. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho pa htã na htem hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt. Jakamã te mẽ nohkre xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Koja mẽhõ nohkre htã amnhĩ kôt nhỹhỹm nohkre hõ ho mõ hãmri nẽ wa hamẽ pry pumunh kêt nẽ htỳx mõ hãmri nẽ nhỹri ahkrehti kamã tẽm. Tã Parijew nhõ xwỳnhjaja te kot wam htẽm xwỳnhta pyràk nhũm mẽ kot mẽ mar xwỳnhjaja te kot wam htẽm xwỳnh kôt hõ htẽmta pyràk. Jakamã Parijew nhõ xwỳnhjaja mẽ kot mẽ mar o pa xwỳnhjê mẽ koja mẽ hpimrààtã nhỹrmã te ahkrehti kamã rôrôk par pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mex kêt nẽ pa ho pa. Koja kaxkwa kamã inhõ Papaj nhỹrmã amnhĩ nê mẽ hanor pa. \p —Inhõ Papaj te kêp mẽmo hy hkre ho pa xwỳnhta pyràk. Na htem mẽmo hy hkre nhũm higrõt hapôj nẽ higrõt mex nẽ. Hãmri nhũm mẽ hwỳr mra nẽ omu nẽ nê mẽmoj nhĩgrõt punuj jarê nẽ kurẽ. Ja pyrà nẽ koja nhỹrmã inhõ Papaj amnhĩ nê Parijew nhõ xwỳnhjê janor pa nhũm mẽ mex kêt nẽ pa ho pa. Jakamã kwa kêr ka mẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã hprĩ hã Parijew nhõ xwỳnhjê hkukamã ã mẽ harẽnh anẽ pa mẽ mar o ixkrĩ. \v 15 Hãmri nhũm Simãw Pêtre tee ri Tĩrtũm kot mẽ apkur xà hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt ã harẽnh ma. Nẽ ãm tanhmã mẽ kapẽr to pix ã mẽ mar kôt tanhmã mẽ harẽnh toja ma hãmri nẽ hã Jejus kukja nẽ kãm: \p —Kwa mon ka ri ã ja jarẽnh anẽ Pahihti? Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm kuma nẽ hprĩ hã mẽ inhmã awjarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Kwa xàn ka mẽ kormã aprĩ hã ja mar kêt nẽ? \v 17 E pa ixprĩ hã mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Nà na htem mẽmoj ku nhũm hte mẽ hkrã hi hwỳr gjêx kêt nẽ. Na hte mẽ õhy pix wỳr agjê nẽ gaa nẽ nhãm hapôj nẽ hapêx. Na htem mẽ apkur xàja ku nẽ ỹ hã tanhmã amnhĩ tomnu hto hkêt nẽ. Jakamã na hte Tĩrtũm ja hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. \v 18 ãm mẽ hkrã kamã mẽ hamaxpẽr punuj pix nhỹ hã mẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to jakamã na hte Tĩrtũm mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. \v 19 Koja mẽhõ tanhmã hamaxpẽr punuj to nẽ ra hkôt amnhĩ tomnuj pix o pa. Na htem nhãm mẽ hpar o pa nẽ mẽ kêp ahkĩ nẽ amnhĩ to hêx nẽ mẽ hakwa kamã nhãm axpẽn mã mẽ hixi jarẽnh o pa. Nẽ nhãm mẽ kêp mẽ hprõ ho amnhĩkati nẽ mẽ hkuprỳ hwỳr mra nẽ mẽ ho amnhĩkati. Nẽ tanhmã ri axpẽn tomnuj to ho pa. \v 20 Mẽ hamaxpẽr punuj nhỹ hã na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. No na hte Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê hkêt ã mẽ omunh xà hkôt mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ harẽnh kêt nẽ. Ja tanhmã kãm kute hkêt. Anẽ. \s1 Jejus kot Ijaew kêt xwỳnh ni kamã ukaprĩ hã harẽnh \r Makre 7.24-30 \p \v 21 Tã nhũm Jejus mẽ inhmã kapẽr pa hãmri nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ ma hkôt mõ. Ma Xir mẽ Sitõja wa pu hã ri ixpa. \v 22 Nhũm mẽhõ nija omu nẽ hwỳr tẽ. Mẽ ixkĩnhã kêp Ijaew kêt tã hwỳr tẽ. Kanaã nhõ xwỳnh na pre. Tã Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Ka Pahihti Jejus? Apê Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh jakamã xê ixujarẽnh ma nẽ ixkamã axukaprĩ hkêt wehe. Na mẽkarõmnutija tanhmã ixpê ixkra ho nhũm ixpê omnuj tỳx kumrẽx. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ ãm kuma nẽ kãm tanhmã nẽ hkêt nẽ. Jakamã pa mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja kãm: \p —Kwa hano kê ma akupỹm tẽẽ ri. Na ãm ri mẽ pahkôt xatã hkrata jarẽnh pix o ri pa. Anẽ. \p \v 24 Nom nhũm kot amnhĩ tã kamã hamak kaxyw tanhmã mẽ inhmã hã kapẽr to nẽ mẽ inhmã: \p —Nà ãm Ijaewjê pix wỳr na pre Tĩrtũm inhmẽ. Te mẽ kêp ôwêhti pikunor pyràk o na htem htỳx ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã ãm mẽ hwỳr pix mã na pre inhmẽ. Na kormã inhmã tanhmã nhãm mẽ hkwỳjê jarẽnh to hkêt nẽ. Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm nitita tee ri amnhĩ tã kuma nẽ hwỳr tẽ nẽ kutã hkõnkrã ho htẽm nẽ nhỹ nẽ kãm: \p —Xê ma we ixkamã axukaprĩ hkêt wehe. Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà kormã. Na pre Tĩrtũm mẽ kêp Ijaewjê pix wỳr inhmẽ. Jakamã na pa kormã nhãm tanhmã mẽ akwỳjê ho mex to hkêt nẽ. Anẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm kãm: \p —Ma ãm hãmri na ka akapẽr. Nom ixpê Ijaew kêt tã mẽ kuxwar ãm ixto mex grire kêt wehe. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na ka ã akra kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx anẽ. Jakamã kot paj nê mẽkarõmnutita jano. Koja axte tanhmã apê ho hkêt kumrẽx. \p Anhỹr o kãm kapẽrja rôm nhũm hkraja akupỹm mex kurê kumrẽx. \s1 Jejus kot mẽ à xwỳnhjê ho ohtô nẽ mẽ ho mex ã harẽnh \r Makre 7.31-37 \p \v 29 Tã nhũm Jejus mẽ inhmã anẽ pa mẽ ixrohã krĩja pê ixkato nẽ ma himô rax pê Garirej wỳr mõ. Nẽ nhỹri gô mỳri hixêt wỳr mõ nẽ hã api nẽ ixkrĩ. \v 30 Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ ma mẽ ixkôt mra. Nẽ mẽ à xwỳnhjaja nhũm mẽ hamỳ nẽ Jejus wỳr mẽ o mra. Na prem ohtô rax kumrẽx. Ra ri mẽ pa hkêt xwỳnhjaja nẽ mẽ nohkre xwỳnhjaja nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ mẽ kapẽr kêt xwỳnhjaja nẽ ahpỹnhã ri tanhmã mẽ à kute xwỳnhjaja nhũm mẽ hamỳ nẽ ma Jejus wỳr mẽ o mra nẽ kutã mẽ haxwỳ. Hãmri nhũm mẽ omu nẽ ahpỹnhã akupỹm mẽ ho mex pa. \v 31 Jakamã na pre mẽ kapẽr kêt xwỳnhjaja akupỹm kapẽr mex nẽ. Nẽ ri mẽ pa hkêt xwỳnhjaja akupỹm mrar mex nẽ. Nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja akupỹm tãm ri mra. Nẽ mẽ nohkre xwỳnhjaja akupỹm rĩt mex nẽ. à ahpỹnhã akupỹm mex par anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot hwỳr mẽ hamỳnh nẽ Jejus wỳr mẽ o mrar xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê akupỹm mẽ mex ã mẽ omu nẽ mẽ kamã no pyma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —Nà ãm hãmri mẽ panhõ Tĩrtũmja ãm mex o mex. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽ ho 4.000 nẽ mẽ kãm mẽ õ hã harẽnh \r Makre 8.1-10 \p \v 32 Tã nhũm Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja amnhĩ wỳr mẽ ixwỳ nẽ mẽ ixkôt mẽ mrar xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ inhmã: \p —E. Ka mẽ rĩ kam jajê pumu. Na pa ra inhmã mẽ hkaprĩ nẽ. Na mẽ pahkôt ri pa hã apkati axkrunẽpxi nhũm ra mẽ kêp mẽõja hapêx pa. Koja mẽ apkur kêt rãhã ma akupỹm mẽ õ krĩ hwỳr pa hãmri nẽ pry hã hirot nẽ rôrôk o pa. Mẽ õ krĩ hwỳr awryy. Anẽ. \p \v 33 Nhũm pre ã mẽ inhmã mẽ harẽnh anẽ pa mẽ tee ri kuma hãmri nẽ kãm: \p —Kwa nom nhỹri kot pu mẽ kãm mẽmoj japrô nhũm mẽ tokyx kuku? Ja kapôt pix kênã. Nẽ mẽ ohtô griiã. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —No mẽ panhõ pãwtita? Tanhmã na arĩ kute nẽ hikwỹ? Anẽ. \p Hãmri pa mẽ kãm: \p —Nà ãm kêp 7 pix. Nẽ kaxyw tep kwỳ no ãm grêre. Kot mẽ ho dare kaxyw ã. Anẽ. \p \v 35 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ mẽ ixkôt mẽ mrar xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ hkrĩ pa. \v 36 Hãmri nhũm pãwti mẽ tep grêreta jamỳ nẽ ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: \p —Pa Papaj. Nà apê mẽ inhmã mẽ inhõ ho apa xwỳnh jakamã amex o amex. Ãm amex kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ kãm mẽmojta o hkry hpa nẽ mẽ inhmã kugõ pa mẽ ô ri ho xa nẽ ho mẽ hipêx pa. \v 37-38 Hãmri nhũm mẽ piitã apku nẽ õhy htu hpa. Nhũm prem mẽmyjaja kêp 4.000 nẽ kaxyw mẽnijaja nẽ mẽhprĩjaja. Mẽ ohtô rax kumrẽx tã nhũm Jejus mẽõ ho mẽ hipêx pa. Hãmri pa mẽ hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho 7 nẽ ho nỳt. \v 39 Hãmri nhũm Jejus ma akupỹm mẽ õ krĩ hwỳr mẽ hano pa mẽ pàr krem agjê hãmri nẽ ma ijaxwỳja mõ. Ma pika pê Makatã hwỳr mõ. \c 16 \s1 Parijew nhõ xwỳnh kwỳ kot aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt õ ho anhỹr ã Jejus wỳr ã mẽ harẽnh \p \v 1 Tã pa mẽ ra hwỳr pôj nhũm Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjaja Jejus pumu nẽ hwỳr mra. Nẽ hêx rom kot kamã hamak kaxyw hwỳr mra nẽ kãm: \p —Pa Jejus? E kwa mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ nà? Pa mẽ ate ho anhỹr ã apumu nẽ Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh ã akôt ijamaxpẽr kurê kumrẽx. E kwa tokyx. Anẽ. \p \v 2-3 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Nà kot paj mẽ amã ho anhỹr kêt nẽ. Mẽ ate hã ixpumunh nẽ ixkôt ajamaxpẽẽre kaxyw ã. Na ka htem kaxkwa kamã kakrã pumu nẽ axpẽn mã na wrỳk ã harẽ. Nẽ kaxkwa mex pumu nẽ axpẽn mã amgrà hã harẽ. Tã ixte tanhmã mẽ amã mẽmoj nhĩpêx to hã ixpumu nom Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh ã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. \v 4 ãm mẽ ajamaxpẽr punuj pix o na ka htem ri ajamaxpẽr o apa. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã ka mẽ ja hã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Tã mẽ ate aa mẽmoj pumunh kêt kwỳ ixte mẽ amã ho anhỹr kaxyw ka mẽ inhmã hã karõ. Nà kot paj mẽ amã ho anhỹr kêt nẽ. Kormã. Kot paj ãm nhỹrmã te amnepêm Jõhti kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E ja pix kot paj mẽ amã harẽ. Nom kot paj mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt õ ho anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri pa mẽ ixrohã mẽ kêp ixkato nẽ ma ixpa. \s1 Jejus kot hkôt mẽ pa xwỳnhjê jahkre hã harẽnh \r Makre 8.14-21 \p \v 5 Tã pa mẽ Jejus mẽ ixrohã ma mõ nẽ pàr mã agjê nẽ ma xarmã akupỹm rê nẽ hikjê hã mõ. Hãmri nẽ tee ri mẽ ixàpkur xà japêr nẽ axpẽn mã: \p —Kwa na pu mẽ panhõ pãwti ho pajamakêtkati nẽ kure. Anẽ. \p \v 6 Hãmri nhũm Jejus mẽ inhma nẽ tanhmã mẽ inhmã Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjê jarẽnh to. Nom pãwti hã kuxi nẽ mẽ inhmã mẽ harẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Kwa mẽ o kora. Kêr ka mẽ Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjê mẽ kêp pãw kaxkrit xà hkwỳ hpyr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 7 Hãmri pa mẽ tee ri kuma nẽ ixprĩ hã mar mex kêt nẽ. Nẽ arĩ kapẽrta ã axpẽn kukjêr o hkôt mõ nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mẽ pahte mẽ panhõ pãwti rer jakamã mãn mẽ pahte mẽ õ pãw kaxkrit xà kwỳ hpyr nê mẽ pahkurê nà? Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: \p —Hêxta waa nẽ. Mon ka mẽ ãm axpẽn mã mẽ panhõ pãwti hkêt pix jarẽnh o mõ? Pẽr kormã mẽ ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx kêt. \v 9 Jãã ixte mẽ anoo mã pãwti kêp 5 pix tã nhũm ixte ho mẽ kêp 5.000tajê nhĩpêx par. Nhũm mẽ kot hkur nẽ ho õhy htu hpar nhũm mẽ ate mẽõ jakrêx o apikuprõnh par nẽ ho kawà ho 12 nẽ ho hipu. \v 10 Nẽ ham pãwti kêp 7 o mẽ kêp 4.000 nhĩpêx par nhũm mẽ kot hkur nẽ ho õhy htu hpar nhũm mẽ ate mẽõ jakrêx o apikuprõnh raxja. \v 11 Ra ixte mẽ anoo mã ja ho anhỹr o axkrut tã ka mẽ ra hã ano hkêt nẽ arĩ axpẽn mã mẽ paxàpkur xà pix jarẽnh o ixkôt mõ. Nà mẽ paxàpkur xàja na pa harẽnh kêt nẽ. Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjê nhõ pãwti kaxkrit xà pix na pa hã kuxi nẽ mẽ amã tanhmã harẽnh to. Anẽ. \p \v 12 Nhũm pre ã mẽ inhmã kapẽr anẽ hãmri pa mẽ atã kuma nẽ kãm: \p —Nà na pa xep mẽ hãmri tã ama. Xep mẽ ixte Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjê kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx nê na ka mẽ ixkurê nẽ ã mẽ harẽnh anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ tã hkôt mẽ pa xwỳnhjê kukjêr ã harẽnh \r Makre 8.27-30; Rukre 9.18-21 \p \v 13 Tã pa mẽ axte Jejus kôt mõ nẽ pika pê Sejarej Piripos kamã kormã mõ nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ ixkukja nẽ mẽ inhmã: \p —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na hte mẽ akwỳjaja axpẽn mã ijarẽnh to wehe? Anẽ. \p \v 14 Hãmri pa mẽ kãm: \p —Nà na htem ahpỹnhã tanhmã ajarẽnh to. Na hte kamã mẽ hkwỳjaja ajarẽnh o finat Juãw Paxis ã ajarẽ. Nhũm kamã mẽ hkwỳjaja ato finat Eris ã ajarẽ nhũm mẽ hkwỳjaja tõhã apê Tĩrtũm nhỹ hã akapẽr o apa xwỳnhjê hõ akupỹm atĩr ã ajarẽ. Nẽ tõhã finat Jeremĩstija rỳ axtem hõ hã ajarẽ. à na htem ahpỹnhã axpẽn mã ajarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: \p —No mẽ kajaja? Ixpê mẽhõ hã na ka htem axpẽn mã ijarẽ? Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: \p —Nà apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm nẽ mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh na ka. Nẽ apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati na ka. à na pa htem axpẽn mã ajarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 17 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na ka ã ijarẽnh anẽ Simãw Pêtre. Nom amnhĩ krã hkôt na ka ã ijarẽnh anhỹr kêt nẽ. Tĩrtũm tãm kot amã ixto amnhĩrĩt xà hkôt na ka ã ijarẽnh anẽ. \v 18 Nà akumrẽx na ka ã ijarẽnh anẽ. Tã koja mẽ apyrà nẽ nhỹrmã mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ma hkwỳjê mã ja hã ijarẽnh o ri krĩ piitã hkôt pa. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ kuma nẽ mẽ apyrà nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm mẽ kêp ixprãm nõkati xwỳnhjaja tee ri tanhmã mẽ kot ijarẽnh toja ma nẽ ã ijarẽnh anhỹrja nê mẽ kãm kapẽr tã nom ho hkaprỳ. à koja ixkôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kãm ijarẽnh o pa anẽ. Jao te mẽ apê kẽn nhũm ixte mẽ ato amnhĩm inhõrkwỹ nhĩpêx pyràk. Tã akumrẽx ate ã ijarẽnh kot anhỹr jakamã kot paj te ixte akumrẽx amỳnh nẽ ato ixtẽm nẽ inhõrkwỹ nhĩpêx kaxyw amnhĩm akumrẽx axãm pyràk o anhĩpêx Simãw Pêtre. \p \v 19 —E kêr ka ma inhỹ hã tanhmã mẽ piitã mẽ kãm ijarẽnh to ho ri apa. Mẽ kot hprĩ hã amar kaxyw. Koja mẽ hkwỳjaja ama nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ. Ka ja hã mẽ omu nẽ mẽ kãm: “E ra mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr jakamã kot ka mẽ nhỹrmã ty nẽ ma kaxkwa hwỳr api nẽ Tĩrtũm mẽ wa kuri amex kumrẽx nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa.” Anhỹr o mẽ kãm ijarẽnh o apa. No mẽ kot akapẽr mar nẽ ãm mar nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja ka mẽ kãm: “No mẽ kajaja mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt jakamã kot kaj mẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ Krata wa kuri atĩr tũm nẽ apa ho apa hkêt nẽ.” Anhỹr o ã inhỹ hã mẽ kãm akapẽr anhỹr o ri mẽ hkôt apa. Jao te ate kaxkwa hwỳr saf pyr nẽ Tĩrtũm krajê mã kahê xà rẽnh nẽ Tĩrtũm kra hkêt xwỳnhjê pê kahê pyràk o amnhĩ nhĩpêx o apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãw Pêtre mã kapẽr anẽ. \v 20 Hãmri nẽ hpãnhã mẽ ixpiitã mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E. Kwa kêr ka mẽ kormã mẽ piitã mẽ kãm Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh ã mẽ kãm ijarẽnh o ri apa hkêt nẽ. Kormã. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh ã harẽnh \r Makre 8.31-33; Rukre 9.22 \p \v 21 Hãmri nhũm Jejus hprĩ hã amnhĩ kukamã tanhmã mẽ inhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —Nà mẽ kajaja mẽ ate aprĩ hã ixpumunh mex. No mẽ pahkwỳjaja kãm hprĩ hã ijarẽnh mar nẽ ixpumunh prãm kêt. Ijaew krãhtũmjaja nẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja nẽ patre krãhtũmjaja. Mẽ kãm hprĩ hã ixpumunh nẽ kãm ixkapẽr mar prãm kêt jakamã kot paj tokyx ma Jerujarẽ hwỳr mõ nhũm mẽ kamã ixpynê nẽ ixtak rax nẽ ixpĩ. Nom kot paj ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm Simãw Pêtre tee ri kot ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ hwỳr tẽ nẽ hpa hã kupy nẽ mẽ ixpê ho kato nẽ mẽ ixkàx ã o xa. Nẽ ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja nê kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa nà Pahihti. Ri ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mo kot kêt mẽ ri axtem nẽ ã anhĩpêx anẽ? Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm kuma nẽ hwỳr apkjê nẽ omu nẽ kãm: \p —Tk. Te apê Satanasti kapẽr pyràk o na ka ã inhmã akapẽr anẽ. Kot kaj ã akapẽr anẽ hãmri nẽ ixkôt apa hkêt nẽ. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt na ã mẽ kot inhĩpêx anhỹr kaxyw kênã. Tã ka Tĩrtũm jamaxpẽr o ajamaxpẽr kêt nẽ amnhĩ jamaxpẽr o ã inhmã akapẽr anẽ. Te apê ixpê axàmnàr xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. \s1 Jejus krajaja kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ harẽnh \r Makre 8.34–9.1; Rukre 9.23-27; Juãw 12.24-26; mããnẽn Rõmãn 15.1; Wam Korĩt 10.23-24; Karatas 5.24; Piripos 2.4; Wam Pêtre 4.1; Apokarip 2.10, 12.11 \p \v 24 Nhũm pre ã Jejus Simãw Pêtre mã kapẽr anẽ hãmri nẽ hpãnhã mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnh piitã mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ mããnẽn amnhĩ jarẽnh o: “Jejus kêp inhõ Pahihti jakamã kot paj kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri ixpa. Kwãr ixkwỳjaja tanhmã hã inhĩpêx hto.” Anhỹr o amnhĩ jarẽ. \p \v 25 —Koja mẽ ixtã mẽ atõx pĩ rỳ tanhmã mẽ atõ hto ka ty. Tã nom koja akaxwỳnh ma ixwỳr àpir kurê kumrẽx. Hãmri ka ixkuri atĩr tũm nẽ amex rãhã nẽ apa ho apa. Nom kot kaj mẽ jar atĩr prãm xàj ixkaga hãmri nẽ inhõ krĩ hwỳr axàpir kêt nẽ. \p \v 26 —Nẽ koja mẽhõ hikukrêx rax gryk ã Tĩrtũm kaga. Tã nhỹrmã ty hãmri nẽ amnhĩ kôt hikukrêx õ hpyr nẽ o mõr kêt nẽ. Koja tee ri kuwy hwỳr mõr pymaj amnhĩ nê hikukrêx rax o amnhĩ pãnhã amnhĩrer prãm kaprỳ. Tanhmã koja amnhĩ to nẽ Tĩrtũm mã amnhĩre nẽ ma õ krĩ hwỳr api? Koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. \p \v 27 —Nẽ ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh kot paj nhỹrmã kaxkwa rũm akupỹn mẽ awỳr wrỳ nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja man ixkôt wrỳ. Hãmri pa inhõ Papaj nhỹ hã ixte mẽ piitã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh xà hkôt ahpỹnhã tanhmã mẽ harẽnh to. \v 28 ãm hãmri na pa ã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot paj nhỹrmã akupỹn ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw man mẽ awỳr wrỳ. Tã kot kaj mẽ akwỳjaja akupỹn ixwrỳỳta kukamã tokyx ixte tanhmã ixte amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumu. Anẽ. \c 17 \s1 Jejus kot hixêt prêk nhĩmõk ã hirã kamã ãm ã harẽnh \r Makre 9.2-13; Rukre 9.28-36; mããnẽn Sikũn Pêtre 1.16-18 \p \v 1 Tã nhũm semãnja hapêx nhũm Jejus ma nhỹri hixêt prêk wỳr mõ. Nẽ kaxyw Simãw Pêtre nẽ Xiakre nẽ Xiakre htõ Juãwja nhũm ma amnhĩ kôt wa mẽ o mõ. Nhũm wa mẽ mõ nẽ hixêt prêk ã api nẽ himõk ã kuhê. \v 2 Hãmri nhũm Jejus xep ra axtem nẽ xa. Axtem hkuk nhĩrã htỳx nẽ xa. Te myyti nhĩrã htỳx pyràk. Nẽ ê haka htỳx kumrẽx. \v 3 Hãmri nhũm xep ja wa kaxkwa rũm hwỳr wrỳ nẽ kuri kãm kapẽr o xa. Mojes mẽ Erisja wa nhũm hwỳr wrỳ nẽ kuri xa. Tĩrtũm amnepêm amnhĩ wỳr wa ho àpir tã wa akupỹn wrỳ nẽ Jejus mã kapẽr o xa. \v 4 Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ mõr xwỳnhjaja wa mẽ omu nhũm Simãw Pêtre tanhmã hamaxpẽr to nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Nà ãm hãmri na pu mẽ amnẽ mõ. Kwa pu mẽ kritpêm jar axkamẽ nẽ tokyx panojarêt kêt nẽ. Pa mẽ amã pô nhĩrõnh o axkrunẽpxi nẽ hipêx. Amã hõ nhĩpêx nẽ Mojes mã hõ nhĩpêx nẽ Eris mã hõ nhĩpêx ka mẽ kamã akrĩ. E kwa pa mẽ amã ho anẽ nà? \p Anhỹr o kãm kapẽr. Nom amnhĩ krã hkôt ã kapẽr anẽ. \v 5 Hãmri nẽ kormã ã kãm kapẽr anhỹr rôm nhũm ra kakrã jaka htỳxja wrỳ nẽ wa mẽ hkunor pa nhũm wa mẽ kamã kuhê. Nhũm kakrã kamã Tĩrtũm mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E ota Ixkra xa. Inhmã hapê ho inhmã hapê. E kêr ka mẽ kapẽr mar tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. \p \v 6 Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ kãm ma htỳx nẽ umaj pikap rôrôk nẽ htu mỳrpê hikwỹ. \v 7 Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ kànhmã akuhê nẽ amã ma hkêt nẽ. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kànhmã rĩt nẽ Jejus pix pumu nhũm ahte xa nhũm kuri wa ãm xwỳnhta wa ra ma akupỹm api. \v 9 Hãmri nhũm mẽ kormã akupỹm hixêt nhĩmõk rũm mẽ ixwỳr wrỳk o mõ nhũm Jejus mẽ kãm: \p —E kêr ka mẽ ham ate mẽmoj pumunh xwỳnhta kormã nhãm mẽ kãm harẽnh kêt nẽ. Kot paj nhỹrmã ty nẽ akupỹm ixtĩr ka mẽ rĩ kormã mẽ kãm ja hã ijarẽnh o ri apa. Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm mẽ kormã akupỹn mẽ ixwỳr wrỳk o mõ nhũm mẽ Jejus mã: \p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na htem Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ijahkre xwỳnhjaja mẽ inhmã: “Eris kumrẽx koja Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ nhũm Krisja kormã hapu hã wrỳ.” Anẽ. Na htem ã mẽ inhmã war ajarẽnh anẽ. Tã ka ra wrỳ nom kormã akukamã Erisja wrỳk kêt. Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na prem ã wa ijarẽnh anẽ. Na pre ra ixkukamã te Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk xwỳnhta tẽ nẽ ixkutêp mẽ kãm ijarẽnh o pa. \v 12 Tã nom nhũm mẽ ja hã omunh kêt nẽ. Na prem axtem nẽ kãm hprãm xà hkôt tanhmã hipêx to nẽ kupĩ. Tã koja mẽ nhỹrmã ã hipêx anhỹr pyràk o inhĩpêx. Anẽ. \p \v 13 Hãmri nhũm mẽ ra hprĩ hã kuma nẽ axpẽn mã: \p —Kwa Juãw Paxis pimrààta na ã mẽ pamã harẽnh anẽ. Tapxipix na pre te Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Tã tãm na mẽ pamã harẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽhõ hkra nê mẽkarõmnuti kator ã harẽnh \r Makre 9.14-29; Rukre 9.37-43 \p \v 14 Tã nhũm mẽ ra akupỹm ahpar mã man mẽ ixwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ ohtô rax nẽ Jejus kutêp kuhê. Hãmri nhũm mẽhõ myja mẽ omu nẽ mẽ kutã tẽ nẽ mẽ hkaxpa nẽ Jejus kutã hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ hkra ho kuwỳ nẽ kãm: \p \v 15 —Pa Jejus. Kwa inhmã ixkra kamã axukaprĩ nẽ. Na hte mẽkarõmnutija xatã tanhmã ixpê ho nhũm hte ỹ hã mra nẽ rôrôk nẽ tõhã kuwy kamã rôrôk nẽ tõhã gôx kãm mran mrõ nẽ ixpê homnuj tỳx nẽ. \v 16 Tã pa akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr o tẽ nom nhũm mẽ kot inhmã ho mex kaxyw tee ri tanhmã ho hkaprỳ. Kwa xà kot kaj akupỹm inhmã ho mex nà? Anẽ. \p \v 17 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Hêxta waa nẽ. Ra mẽ ate ixte Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ho mex ã ixpumunh o ixkôt apa ryy htã kormã ixpyrà nẽ ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ. Nà kormã mẽ kaxyw Tĩrtũm kôt mẽ ajamaxpẽr tỳx kêt jakamã na ka mẽ tee mẽ ho mex kaxyw. Anẽ. \p Hãmri nẽ myta mã kãm: \p —E amnẽ ixwỳr akrata o tẽ pa omu. Anẽ. \p \v 18 Hãmri nhũm kuma nẽ hwỳr o tẽ nhũm omu nẽ nê mẽkarõmnutija kator nhũm akupỹm mex kurê kumrẽx. \v 19 Hãmri pa mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ja hã omu mẽ hkàx ã amnhĩ tã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa na pa mẽ axwakre kamã tee ri nê hanor prãm kaprỳ. Kwa mon pa mẽ apyrà nẽ nê hanor nhũm kator nẽ ma htẽm kêt nẽ? Anẽ. \p \v 20-21 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Nà kormã mẽ ate mẽ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kêt. Nom kot ka mẽ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx hãmri nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kukwak ri mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ ate mẽmoj tã axàhwỳr xà hkôt mẽ amã tanhmã mẽmoj nhĩpêx to. Te mẽ ate pĩ hpàr mũj mã akapẽr nẽ kãm: “Kwa amnhĩ jarê nẽ ma tẽ nẽ gô xujanãr kãm mãn mrõ.” Anhỹr nhũm kot amar nẽ amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kurê kumrẽx pyràk. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kukwak ri mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã mẽmoj tanhmã ho rỳ mẽ amã mẽmoj gõ. Anẽ. \s1 Jejus kot htyk kukamã amnhĩ jarẽnh ã harẽnh \r Makre 9.30-32; Rukre 9.43-45 \p \v 22-23 Tã hãmri pa mẽ Jejus kôt ma mõ nẽ nhỹri pika pê Garirej kamã kormã ixpa. Hãmri nhũm Jejus axte amnhĩ kukamã mẽ inhmã tanhmã htyk ã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —Nà koja mẽ tokyx mẽ kãm ixtã amỹnê nhũm mẽ ixpĩ. Mẽ kot ixpĩr tã kot paj ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. \p Hãmri pa mẽ tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ ixkaprĩ htỳx kumrẽx. \s1 Jejus kot Tĩrtũm nhõrkwỹ hwỳr àr \r Rõmãn 13.5-7; Wam Korĩt 10.32–11.1 \p \v 24 Tã pa mẽ Jejus kôt ma mõ nẽ ra Kapanaũ hwỳr pôj. Hãmri nhũm mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre ho mex kaxyw mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhjaja mẽ ixpumu nẽ mẽ ixwỳr mra nẽ Simãw Pêtre mã kãm: \p —Pa. Kwa xà na hte mẽ ajahkre xwỳnhja mẽ pahpê hkwỳjê pyrà nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre ho mex kaxyw kàxpore hkwỳ nhõr kêt nẽ nà? Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ kot mẽ kãm õr o pa kênã. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma mẽ ixkôt tẽ nẽ mẽ ixkôt mẽhõ nhõrkwỹ hwỳr axà. Hãmri nẽ kot Jejus mã mẽ harẽnh mã tã nhũm ra hamaxpẽr ã omu nẽ kumrẽx kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa inhmã mẽmoj jarẽ Simãw Pêtre. Xà na hte pahi hkrajaja õ papaj mã kàxpore hkwỳ nhõr o pa nà? Xà na hte ãm hkra hkêt xwỳnh pixjaja kãm hkwỳ nhõr o pa? Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Nà mẽ kêp hkra hkêt xwỳnh pixjaja na hte kãm õr o pa. Anẽ. \p Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ja jarẽ. Na hte pahi hkrajaja õ papaj mã kàxpore nhõr kêt nẽ. Mẽ kêp hkra kênã. Tã ixpê Tĩrtũm Kra jakamã mo kaxyw kot pa kêt õrkwỹ hwỳr inhgjêx kaxyw kãm kàxpore hkwỳ gõ? \v 27 Tã nom kot paj õr kêt nhũm kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhjaja tee ri ja hã ixpumu nẽ axpẽn mã ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh ã ijarẽ. Jakamã e ma gônhmã tẽ nẽ tep õ kanhê. Hãmri nẽ ho api nẽ apy nẽ hakwa jakjê nẽ kamã kàxpore htỳxre pumu. Nẽ apy nẽ man o tẽ nẽ pahpãnhã kàxpore jamỳnh xwỳnhta mã agõ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãw Pêtre mã karõ anẽ nhũm kuma nẽ ma hwỳr tẽ nẽ kot kãm karõ xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \c 18 \s1 Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê jarẽnh \r Makre 9.33-37; Rukre 9.46-48; mããnẽn Piripos 2.3-7; Wam Pêtre 3.4, 5.5-6 \p \v 1 Tã mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ tã Jejus kukja nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ Pahihti. Nhỹrmã mẽ ixpê pahi nẽ anhĩhkô hã mẽ ho amnhĩptàr o ri ixpata ã mẽ ixtõ kot paj we mẽ ho amnhĩptàr rax o ixkwỳjê jakre? Anẽ. \p \v 2 Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ amnhĩ wỳr mẽhprĩre hõ mã hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nẽ mẽ ixkuri xa. \v 3 Hãmri nhũm Jejus omu nẽ hã mẽ inhmã: \p —E mẽ inhma. Kêr ka mẽ apê pahi pyràk o tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Te mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hkêt hãmri nẽ nhỹrmã inhĩhkô hã mẽ ho amnhĩptàr kêt nẽ. \v 4 Jakamã kot kaj mẽ amã nhỹrmã inhĩhkô hã mẽ ho amnhĩptàr o apa hprãm. Hã kot kaj mẽ te mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ amã amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ apa. \p \v 5 —Nẽ kêr ka mẽ apê pahi kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho apa hkêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao nhỹri mẽhprĩjê hõ pumu nẽ kamã axukaprĩ nẽ kãm mẽmoj tanhmã ho rỳ kãm mẽmoj gõ. Hãmri nẽ te pa ate tanhmã ixto mex to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ate amnhĩ to rũnh kêt tã mẽ ate amnhĩ to rũnh xwỳnh ã mẽ ajarẽ. E kot kaj mẽ amã amnhĩ to rũnh prãm hã kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hkukamã mẽ harẽnh \p \v 6 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã mẽhprĩ jarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ mẽhprĩre na htem amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr o pa. Tã koja mẽhõ inhnê tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Mẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm xàj tanhmã mẽ kãm kapẽr to ho pa. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kapẽr xà hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu hãmri nẽ kot inhnê tanhmã kãm kapẽr to xwỳnhta pumu nẽ homnuj tỳx nẽ. Te mẽ kot mẽhõ pynênh nẽ mut ã kẽn pytĩ hõ nhôr nẽ ma o htẽm nẽ gô xupỳm kãm mẽnh pyràk o hipêx. Te ho ja pyràk no ãm homnuj tỳx o hakre. \p \v 7 —Nẽ koja mẽhõ inhnê tanhmã mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê hõ mã kapẽr to. Kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm xàj tanhmã kãm kapẽr to. Rỳ kot ixkaga hprãm xàj tanhmã kãm kapẽr to. Hãmri nhũm kuma nẽ mar xà hkôt ixkapẽr kwỳm tanhmã amnhĩ tomnuj to. Tã koja Tĩrtũmja ja hã omu nẽ mããnẽn kot inhnê kêp àmnàr xwỳnhta pumu nẽ ã inhnê kãm kapẽr anhỹrja mỳrapê homnuj tỳx kumrẽx. \p \v 8-9 —E kwa mẽ okora. Kot kaj mẽ anhĩhkra ho tanhmã amnhĩ tomnuj to rỳ apar o tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã kêr ka mẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj te mẽ ate amnhĩ pê krãhyr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ axte ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ ano ho mẽmoj punuj pumu. Hã kêr ka kãm ajamaxpẽr pix o apa pymaj te mẽ ate amnhĩ pê ano katõk nẽ kaxàr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ nhãm arĩt kurê kumrẽx. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr api. No kot ka mẽ arĩ akutã ano nẽ arĩ akutã apar nẽ arĩ akutã anhĩhkra rãhã ri apa htã ho amnhĩ tomnuj o apa. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ate amnhĩ tomnuj mỳrapê ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr ma mõ. \p \v 10-11 —Nẽ kêr ka mẽ mẽhprĩrejê kamã axukaprĩ rãhã ho apa. Na hte kaxkwa kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh kwỳjaja Tĩrtũm mã mẽ hamãr mex o pa. Tã koja mẽhõ tanhmã kêp hõ hto nhũm mẽ hã omu nẽ ma tẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽnh kurê kumrẽx. Anẽ. \s1 ôwêhti pikunor jarẽnh \r Rukre 15.3-7 \p \v 12 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E pa mẽ amã awjarẽ ka mẽ ixujarẽnh ma. Nà koja mẽhõ my hkrit ôwêhti xohtô nẽ. Nẽ apkati mẽ ma hamãr o pa. Hãmri nhũm pyxire nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ kêp akunok. Kwỳ kaga nẽ ma nhỹhỹm ahte tẽ nẽ kêp akunok. Hãmri nhũm mytita ma akupỹm o mõr kaxyw hkwỳ ho pikuprõnh pa hãmri nẽ tee ri hkwỳ kaêx ã pikunor xwỳnhta japêr nom nhỹri omunh kêt nẽ. Hãmri nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ ma hkwỳ ho mõ nẽ nhỹri kure. Kutêp apkur kaxyw nhỹri kure hãmri nẽ ma akupỹm pikunor xwỳnhta japêr o tẽ. \v 13 Hãmri nẽ hapêr ryy nẽ nhỹri hwỳr kato nẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kutu nẽ ma akupỹm o tẽ. Na hte pikunor kêt xwỳnhjê nhỹ hã hkĩnh tã pikunor xwỳnhta mã kato nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Krit xohtô htã nom ãm kãm ho pixi nẽ ho hpikunor prãm kêt. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \v 14 Ja pyrà nẽ Tĩrtũm kãm mẽhõ pyxi nẽ nhỹrmã ma kuwy wỳr mõr prãm kêt kumrẽx. Mẽ piitã mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳrja na kãm hprãm. Anẽ. \s1 Jejus kôt mẽ pahtõjê hõ kot mẽ pahtomnuj jarẽnh \p \v 15 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ ja. Koja ixkôt mẽ atõ rỳ mẽ atõx tanhmã atomnuj to. Hã kêr ka ma hwỳr tẽ nẽ kot tanhmã anhĩpêx to hã amnhĩ tã kãm akapẽr. Nom kêr ka mẽ nhãm mẽhõ mã harẽnh kêt nẽ. Ãm tanhmã kot ato xwỳnhta pix wỳr tẽ nẽ kumẽ war axpẽn mã akapẽr nẽ war axpẽn ma. Nhũm ama nẽ akupỹm tãm anhĩpêx hã kêr ka akupỹm te ixkôt kêp atõ rỳ atõx pyràk o ka wa axpẽn nhĩpêx nẽ axte jam ajamaxpẽr kêt nẽ. \v 16 Nom koja ama nẽ ãm ama rỳ tanhmã ato hkêt ã amnhĩ jarẽnh japêr. Hã kêr ka ma akupỹm tẽ nẽ akupỹm amnhĩ kôt Kris kôt atõ rỳ atõx o axkrut rỳ mẽ ho axkrunẽpxi nẽ amnhĩ kôt hwỳr mẽ o mra kê mẽ axpẽn tã war ama. Amnepêm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh o: \q1 Kêr ka mẽ atõ tanhmã axpẽn nhĩpêx to. Hãmri nẽ hã axpẽn mã akapẽr kaxyw nẽ amnhĩ kôt akwỳjê ho axkrut rỳ ho axkrunẽpxi nẽ akupỹm hwỳr mẽ o mra kê mẽ axpẽn tã war ama. Anẽ. \p —à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot anhỹr. \v 17 Jakamã kêr ka mẽ amnhĩ kôt akupỹm kot tanhmã ato xwỳnhta wỳr mẽ o mra kê mẽ atã kuma. Hãmri nhũm arĩ mẽ kãm kot tanhmã ato hkêt ã amnhĩ jarẽ ka tee ri amnhĩ tã omu nẽ ikrêsti hwỳr tẽ nẽ Kris kwỳ hã mẽ pikuprõnh xwỳnhjê mã harẽ. Kê mẽ ama hãmri nẽ ja hã axte kot tanhmã ato xwỳnhta mã kapẽr. Nhũm mẽ mar kêt nẽ arĩ kot tanhmã ato hkêt ã amnhĩ jarẽ ka mẽ amnhĩ nê hanor kurê kumrẽx. Hãmri nẽ te kêp Kris kôt mẽ atõ rỳ mẽ atõx kêt pyràk o hipêx. \p \v 18 —Nẽ koja mẽhõ ixkôt amnhĩ xãm nẽ Inhĩpêêxà Tĩrtũm kôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Ka mẽ ja hã omu nẽ inhỹ hã tanhmã kãm akapẽr to nẽ kãm: “E ra ate Jejus kôt amnhĩ xãm jakamã kot kaj nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa kuri amex kumrẽx nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa.” Anhỹr o kãm akapẽr. Nom mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja ka mẽ ã mẽ kãm akapẽr anhỹr kêt nẽ. Ãm inhỹ hã mẽ kãm: “No mẽ kajaja mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt jakamã kot kaj mẽ Tĩrtũm mẽ Krata wa kuri atĩr tũm nẽ amex nẽ apa hkêt nẽ.” Anẽ. Kêr ka mẽ inhỹ hã ã ahpỹnhã tanhmã mẽ kãm akapẽr to ho apa anẽ. \p \v 19-20 —Nẽ kot kaj mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw te axkrutre rỳ axkrunẽpxire htã axpẽn wỳr akuprõ nom mẽ kapxipixjaja apikuprõnh kêt nẽ. Kot paj mẽ akaêx ã mẽ anhĩhkô hã mẽ amar o xa. Mẽ ate ano ho ixpumunh kêt tã pa wa mẽ anhĩhkô hã mẽ amar o xa. Jakamã kot kaj mẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ mẽmoj tã Tĩrtũm wỳ nhũm kaxkwa kamã ja hã mẽ ama. Nẽ mẽ ate hã axàhwỳr xwỳnhta nhũm mẽ amã tanhmã ho. Kêr ka mẽ ã ixkamnàr rom axàmnhĩx amnhĩ to Inhĩpêêxà hwỳr anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã kapẽr anẽ. \s1 Mẽ pahte tanhmã axpẽn nhĩpêx to hã mẽ pamã karõ \r Matêwre 6.14-15; Rukre 17.3-4; mããnẽn Epes 4.32; Korosẽ 3.13 \p \v 21 Tã nhũm Simãw Pêtre Jejus wỳr tẽ nẽ mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa inhmã mẽmoj jarẽ Pahihti. Xà koja akôt ixtõ rỳ ixtõx tanhmã inhĩpêx to pa amnhĩ tã omu nẽ ãm omu nẽ amnhĩ tã tanhmã ho hkêt nẽ. Nhũm axte tanhmã ixto nẽ axte tanhmã ixto ho 6 tã pa ãm amnhĩ tã omu nẽ amnhĩ tã tanhmã ho hkêt nẽ. Ãm ho ijamakêtkati nẽ axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. à amnhĩ tã hipêx anhỹr o 7 nhũm ja amã mex nẽ nà? Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà kot kaj ã amnhĩ tã hipêx anhỹr o 7 pix kêt nẽ. Koja mẽhõ xatã tanhmã ato rãhã nẽ ka amnhĩ tã omu nẽ ajaxwỳja amnhĩ tã xatã tanhmã ho hkêt nẽ. Ãm amnhĩ tã omu nẽ ãm omu nẽ tãm hipêx rãhã ho ri apa. Mãmrĩ ho anhỹr o apa rãhã nẽ aa jam anhũrer kêt nẽ. \p \v 23 —E kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã ja jarẽnh to ka mẽ inhma. Tĩrtũm na hte xatã mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã mẽ apumu nẽ mẽ anê rênh o pa. Te kot pahi kot ã hkwỳjê nhĩpêx anhỹr pyràk. Koja mẽ õ pahija kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja kot kêp kàxpore ho ĩpresta hã mẽ omunh kaxyw nhỹ. \v 24 Hãmri nhũm mẽ hwỳr ja ho tẽ nẽ kutã ãm. Ra kot kêp hikàxpore ho ĩpresta rax xwỳnhja. \v 25 Tã no ãm aa akupỹm kãm õr kêt nẽ ra kêp ho hapêx pa. Hãmri nhũm pahija tee ri amnhĩ tã omu nẽ hkwỳjê mã hã amỹnê nẽ mẽ kãm: “E. Mẽ ma o tẽ nẽ hprõ nẽ hkrajaja nẽ õrkwỹ nẽ hikukrêx mẽrohã ho wẽnê hpa nẽ hpãnhã kàxpore py nẽ man inhmã o tẽ. Kot ixpê ixkàxpore ho ĩpresta nẽ akupỹm inhmã õr kêt mỳrapê.” Anẽ. \p \v 26 —Hãmri nhũm kot ho ĩpresta xwỳnhta tee ri amnhĩ tã kuma nẽ kutã hkõnkrã ho nhỹ nẽ amnhĩ to hwỳr kãm hihtỳx nẽ kãm: “Kwa nà ri ixto anhỹr kêt nẽ pahihti. Ixkamã axukaprĩ nẽ hkêt wehe. Nà kot paj akupỹm amã kugõ kãm ga.” Anẽ. \p \v 27 —Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Tôe. Nà kot paj ã anhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kot paj anhõ kõt kaxônh pa nẽ kumẽ ka mãmrĩ ma ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx apa.” Anẽ. \v 28 Nhũm ã kãm kapẽr anẽ nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ ma tẽ nẽ kato nẽ ixkre kapem pôristi hõ pumu. Na pre ra kêp kàxpore hkwỳ ho grire nẽ ho ĩpresta nhũm kato nẽ omu. Hãmri nẽ hwỳr tẽ nẽ amnhĩ kĩnhã õkre hã kumỳ nẽ kãm: “Kwa tokyx akupỹm ate ixpê kàxpore ho ĩpresta pãnhã inhmã agõ.” Anẽ. \v 29 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã omu nẽ ra ham kot pahi kutã amnhĩ nhĩpêxta pyrà nẽ kutã hkõnkrã ho nhỹ nẽ kãm: “Kwa nà. Kwa ri ixto anhỹr kêt nẽ. Nà kot paj hpãnhã amã kugõ. Kwa ixkamã axukaprĩ nẽ hkêt wehe.” \v 30 Anhỹr tã nom nhũm kuma nẽ ãm kuma nẽ hã amỹnê. Hã hkwỳjê mã amỹnê nẽ mẽ kãm: “E mẽ ma jahti ho tẽ nẽ haxà. Koja kot ixpê kàxpore ho ĩpresta pãnhã inhmã kugõ nẽ rĩ kormã kato nẽ rĩ amnhĩ pumu.” Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma o tẽ nẽ haxà. \p \v 31 —Hãmri nhũm hkwỳjaja tee ri mar o kuhê nhũm mẽ kêp ja omnuj nẽ nhũm mẽ pahi hwỳr agjê nẽ kãm harẽ. \v 32 Hãmri nhũm tee ri harẽnh ma nẽ kamã gryk tỳx nẽ akupỹm amnhĩ wỳr hã karõ nhũm akupỹm hwỳr axà nhũm kãm: “Tk. Kwa na ka pre amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. Ate amnhĩ to ixwỳr nhũm inhmã akaprĩ nẽ ixte anhõ kõt kaxônh nẽ mẽnh tã \v 33 ka amnhĩ kĩnhã anhĩõta kamã axukaprĩ hkêt nẽ ri ã hipêx anẽ.” Anẽ. \v 34 Hãmri nẽ kamã gryk nẽ hã õ pôristi mã amỹnê nhũm mẽ ma o tẽ nẽ haxà. Mẽ kot mẽ hagjênh xà hã ixkre kamã apkati mẽ tanhmã mẽ kot hipêx to kaxyw nhũm mẽ kãm hã amỹnê. Tanhmã mẽ kot hipêx to rãhã nhũm kot akupỹm kàxpore raxta nhõr par nẽ rĩ kormã kator kaxyw nhũm mẽ ma o tẽn haxà. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 35 Nhũm pre ã Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. Hãmri nẽ mẽ inhmã: \p —Ja pyrà nẽ koja ixkôt mẽ atõ rỳ mẽ atõx tanhmã mẽ atomnuj to ka mẽ amnhĩ tã omu nẽ ãm omu nẽ ho ajamakêtkati kurê kumrẽx nẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. Te pahi kot mẽhõ nhõ kõt kaxônh par nẽ axte kãm hamaxpẽr kêêta pyràk. No kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nhũm kaxkwa kamã inhõ Papaj ja hã mẽ apumu nẽ te ho pahi tee ri kot amnhĩ tomnuj xwỳnhta kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh nẽ hã àmnênh nhũm mẽ kot apkati mẽ tanhmã omnuj tota pyràk o mẽ anhĩpêx. Anẽ. \c 19 \s1 Jejus kot mẽ pahte axpẽn kaga nê mẽ pahkurê \r Matêwre 5.31-32; Makre 10.1-12; Rukre 16.18; mããnẽn Wam Korĩt 7.10-16 \p \v 1 Tã nhũm Jejus mẽ inhmã kapẽr pa nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ ixrohã Garirej rũm ixkato nẽ pyhti pê Jotãw hã rê nẽ hpãnhã ihkjê hã ri ixpa. Pika pê Jutej kamã. \v 2 Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ Jejus pumu nẽ man mẽ ixwỳr mra nhũm mẽ omu nẽ mẽ kãm akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex. \v 3 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja hwỳr mra. Hêx rom kot kamã hamak nẽ tanhmã ho kapẽr punuj to kaxyw hwỳr mra nẽ kãm: \p —Pa? Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na pre amnepêm finat Mojesja mẽ pahte mẽ pahprõ kaga hã mẽ panhĩgêtjê mã karõ hto? Xà kot mẽ pahprõ pahkwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pu mẽ hkaga nhũm ja Tĩrtũm mã mex nẽ nà? Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà na ka mẽ aprĩ hã Mojes kot tanhmã ja jarẽnh to mar mex kêt nẽ. Ja kot anhỹr kêt. Amnepêm mẽmoj piitã hkrax kãm na pre Tĩrtũm my nẽ nija wa hipêx. Axpẽn kaxyw wa hipêx. \v 5 Hãmri nẽ wa hkukamã tanhmã wa kot amnhĩ nhĩpêx to hã wa harẽ nẽ wa harẽnh o: \q1 Koja mẽmyjaja hprõ kaxyw hãmri nẽ gryk ã katorxà mẽ hipêêxà wa hkaga nẽ ãm hprõ kôt pix mã pa ho pa. Te wa tipxi nẽ ri wa pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. \p —Na pre ã Mojes Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm ja jarẽnh anẽ. \v 6 Jakamã koja te wa tipxi nẽ ri wa pa pyràk o axpẽn nhĩpêx o pa. Tĩrtũm tãm kot axpẽn mã wa õr kênã kot kêt wa axtem nẽ ri htỳx ri hamaxpẽr nẽ axpẽn kaga. Anẽ. \p \v 7 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Tỳ. Nom finat Mojes na pre mẽ pakukamã mẽ panhĩgêtjê mã ã ja hã karõ anẽ nẽ mẽ kãm: \q1 Kot kaj mẽ aprõ kaga kaxyw hãmri nẽ ra kêp aprõ hkêt ã hã kagà nhĩpêx nẽ kãm agõ nẽ amnhĩ nê hano kê ma tẽ. \p —Anhỹr o na pre mẽ kãm hã karõ. Tã ka na ka mẽ ixte axpẽn kaga hkêt ã mẽ inhmã karõ. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ no ãm mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt jakamã na pre ã mẽ kãm ja jarẽnh anẽ. No amnepêm mẽmoj piitã hkrax kãm na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa hkêt nẽ. \v 9 Jakamã kêr ka mẽ aprõ kaga hkêt nẽ apa. Kot kaj mẽ hkaga nẽ hpãnhã nhãm mẽhõ ho aprõ nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam aprõ kamã nhãm aprõ nyw o amnhĩkati pyràk. Tĩrtũm pê ja omnuj tỳx nẽ. Rỳ koja mẽhõ hprõ kaga ka hpãnhã ho aprõ nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam mjên pê ho amnhĩkati pyràk. Ja mããnẽn Tĩrtũm pê omnuj tỳx nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Parijew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. \v 10 Hãmri pa mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ã kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ kãm: \p —Xà na hte mẽ mjên ra kãm mẽ hprõ hkĩnh kêt tã hkaga hkêt nẽ arĩ hkôt pa ho pa nhũm hte Tĩrtũm mã ja mex nẽ nà? Jakamã kwa xà kot paj mẽ nhỹrmã ixprõ kaga pymaj ixprõ hkêt kumrẽx nẽ ixpa ho ixpa nhũm ja mẽ inhmã mex nẽ nà? Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Nà ãm hãmri na ka mẽ ja jarẽ. No mẽ ate harẽnhja na mẽ piitã mẽ kãm mex kêt. Koja Tĩrtũm tãm amã aprõ hkêt ã ajarẽ ka rĩ aprõ hkêt nẽ ahte ajamakêtkati nẽ ri apa. \v 12 Na htem piitã hprõ nẽ pa hkêt nẽ. \q1 Na hte kamã tanhmã mẽ kute xwỳnhjaja kormã hprĩre ri tanhmã kute mỳrapê kãm hprõ hprãm kêt nẽ pa. \q1 Nẽ kamã tanhmã mẽ ho mỳrapê nhũm mẽ hkurẽ hkêt nẽ hprõ hkêt nẽ pa. \q1 Nẽ kamã mẽ kãm Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ to ho pa pix prãm xàj kãm hprõ hprãm kêt nẽ pa. \m Tã kot kaj mẽ jajê pyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr prãm nẽ rĩ kam nẽ aprõ hkêt nẽ apa. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ nê mẽhprĩjê janor kêt ã harẽnh \r Makre 10.13-16; Rukre 18.15-17 \p \v 13 Tã nhũm Ijaew kwỳjaja Jejus pumu nẽ hwỳr mẽ hkrarejê jamỳ nẽ mẽ o mra. Kot mẽ hã ĩhkra jaxwỳr nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳr kaxyw hwỳr mẽ o mra. Hãmri pa mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja tee ri mẽ omu nẽ tanhmã nê mẽ kãm ixkapẽr to nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Mo kaxyw na ka mẽ Jejus wỳr mẽ o mra? Kormã mẽ ràxre kênã. Kwa mẽ ma akupỹm mẽ o mra nà? Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm Jejus mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: \p —Kwa nà mẽ ri inhnê mẽhprĩjê kurê hkêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ ixwỳr mẽ o mra. Anẽ. \p Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽ mẽ kãm hpa ho apê nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra nhũm mẽ kuri kuhê nhũm mẽ omu nẽ mẽ hã mẽ inhmã: \p —E mẽ jarejê pumu. Na htem hamakêtkati nẽ hkĩnh nẽ ri pa. Nẽ mẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ. Tã Tĩrtũm kôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja te mẽ kot jajê pyràà nẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ pa. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nẽ mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳ hãmri nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ ma axte mẽ kurũm mõ. \s1 Kàxpore rũnh xwỳnh jarẽnh \r Makre 10.17-22; Rukre 18.18-23; mããnẽn Rõmãn 3.19-20; Wam Ximotre 6.6; Xiakre 2.10 \p \v 16 Tã nhũm Ijaew õja Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa mẽ ijahkre xwỳnh? Kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã kot pa nhỹrmã Tĩrtũm ri ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa kaxyw amnhĩ nhĩpêx to wehe? Anẽ. \p \v 17 Hãmri nhũm kãm: \p —Tk. Ra Tĩrtũm kot nhỹrmã mẽ atĩr tũm nẽ apa kaxyw mẽmoj tã mẽ amã karõ nhũm ate mar mex kênã kot ka kêt ri axte ja hã ixkukja. Nà Tĩrtũmja mex o mex jakamã kot kaj amã kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hã kot kaj kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx no ri apa. Anẽ. \p \v 18 Hãmri nhũm kãm: \p —No nhỹ kapẽr kôt kot paj amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa wehe? Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Na pre mẽ amã mẽmoj tã karõ ho: \li1 Kêr ka mẽ axpẽn par kêt nẽ. \li1 Nẽ nhãm mẽ hprõ ho amnhĩkati hkêt nẽ. \li1 Nẽ mẽ kêp axàhkĩnh kêt nẽ. \li1 Nẽ tanhmã mẽ ho axêx to hkêt nẽ. \li1 \v 19 Nẽ anhĩpêêxà mẽ akatorxà wa hã apijaàm nẽ wa ho mex pê wa kutã anojarêt o ri apa. \li1 Nẽ amã akwỳjê hã ma ho te ka amã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ hipêx. Jao tãm mẽ hipêx o ri apa. \m E kot kaj amã nhỹrmã Tĩrtũm kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hã kêr ka ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \p \v 20 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Ku nhũm. Ra ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa kênã. Nom te kormã ixtĩr tũm nẽ ixpa kaxyw ixte tãm kêt pyràk. Kwa axte inhmã mẽmoj jarẽ nà? Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà kormã mẽmoj pyxi nẽ arĩk. Na ka amã akukrêx rax prãm tỳx o amã Tĩrtũm prãm jakre. Jakamã ma akupỹm tẽ nẽ akukrêx rax o wẽnê hpa nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ ma mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã õr pa. Hãmri nẽ rĩ akupỹn ixwỳr tẽ nẽ rĩ ixkôt apa ho apa. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Kãm hikukrêx rax japê nẽ kãm kamã ĩhkra karo hprãm kêt nẽ. Hãmri nẽ tee ri Jejus kot ã kãm hã karõ anhỹrja ma nhũm ja kêp omnuj nẽ nhũm ma akupỹm htẽm kurê kumrẽx. \v 23 Hãmri nhũm Jejus tee ri omu nẽ mẽ inhmã: \p —Hêxta waa nẽ. Koja mẽ hikukrêx rũnh xwỳnhjaja ohtô nẽ kãm mẽ hikukrêx japê xàj Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ pa ho pa hkêt nẽ. Wa ixte amnhĩ nhĩpêxja mẽ kêp hihtỳx. \v 24 Mẽ kãm hikukrêx rũnh mã ĩhkra karo hprãm kêt rãhã tee ri kãm Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kaprỳ. Te ho mẽhõ kot menh kagô hã hkre nẽ kãm kagô katõk prãm kêt rãhã kãm guhkrax kãm àr prãm kaprỳta pyràk. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã kapẽr anẽ. \v 25 Hãmri pa mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa mẽ ixpiitã mẽ inhmã mẽ ixkukrêx japê kênã. Jakamã xà kot paj mẽ ixpiitã nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa hkêt nẽ nà? Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Nà kot kaj mẽ amnhĩ krã hkôt mẽ amã mẽ akukrêx japêja mã anhũrer kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm pix na hte ja kaxyw tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ amã akukrêx japê hkêt nẽ. Jao ra mẽ apê Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ mẽ apa ho mẽ apa mã xwỳnh. Anẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: \p —Kwa no we mẽ pajaja Pahihti? Na pa prem agryk ã mẽmoj piitã hkaga hpa nẽ akôt ixpa ho ixpa. Jakamã kot paj mẽ nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa nà? Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ ixpiitã mẽ inhmã: \p —Tỳ. Kot paj nhỹrmã mẽmoj piitã ho nyw pa hãmri nẽ ixte mẽ ho amnhĩptàr o ixkrĩ xà maati kamã nhỹ nẽ mẽ piitã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Tã mẽ kajaja mẽ ate ixkôt apa ho apa xwỳnhjaja kot kaj mẽ inhmã Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omunh xà hkôt ahpỹnhã tanhmã inhmã mẽ harẽnh to. Mẽ mex ã mẽ harẽ rỳ mẽ mex kêt ã mẽ harẽ. Kot kaj mẽ ã inhmã mẽ harẽnh anẽ. Ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr anẽ. \p \v 29 —Nẽ ka mẽ atõ inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa kaxyw akwỳjê re nẽ ma inhmã mẽmoj to anhỹr o ri apa. Tanhmãn anhõrkwỹ rỳ atõ rỳ atõx re. Rỳ aprõ nẽ akrajê re. Rỳ akatorxà mẽ anhĩpêêxà war are. Rỳ akukrêx piitã rer pa hãmri nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm ixkapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa. Hã kot paj mẽ apumu nẽ mẽ ato mex rax nẽ. Hãmri ka mẽ ma mẽ hkôt apa nẽ mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o apa nhũm mẽ kot mẽ amar xwỳnh kwỳjaja mẽ ama nẽ kãm mẽ akĩnh nẽ. Nẽ ra mẽ ate akwỳjê rer par tã mẽ tãmjaja te mẽ apê mẽ hkra rỳ mẽ htõ rỳ mẽ htõx pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ mẽ ato mex o pa. Hãmri ka mẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api nẽ wa ixkuri amex kumrẽx nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. \v 30 Nom kwa kêr ka mẽ amnhĩ tã ja ma nẽ amnhĩ to rũnh xwỳnh ã amnhĩ kamnhĩx kêt nẽ. Jar mẽ kot amnhĩ to rũnh ã amnhĩ to jarkrar xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã amnhĩ to hkryre hã amnhĩ pumu. No jar mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã amnhĩ to rũnh ã amnhĩ pumu. Anẽ. \c 20 \s1 Jejus kot nhỹrmã hkrajê ho mex ã harẽnh \r Rõmãn 9.14-16 \p \v 1 Nhũm Jejus arĩ mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã awjarẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ kot paj nhỹrmã tanhmã mẽ ato mex to. Te ixpê hpur nhõ dõn kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o mẽ anhĩpêx. Koja pur nhõ dõnja ihpur kãm mẽmo xô ra hkà hpa nhũm omu hãmri nẽ kaxyw mẽ àpênh xwỳnhjê japêr kaxyw ma gàm tẽ. Nẽ gàp xa nẽ mẽ kãm akir nhũm mẽ hã akuprõ. \v 2 Hãmri nhũm mẽ kãm: “E. Kot kaj mẽ jarãhã inhmã ixpur kãm apê. Kot kaj mẽ inhmã axàpênh o amỹkry pa hpãnhã mẽ kot apkati pixi hã mẽ àpênh pãnhã mẽ kãm amnhĩrer xàja kôt mẽ amã amnhĩre.” Anẽ hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: “Tôe. Nà kot paj mẽ amã apê.” Anẽ nhũm pur wỳr mẽ kurẽ nhũm mẽ ma kãm àpênh mã mra. \p \v 3 —Tã nhũm arĩ kỳx mã myt tẽ nhũm pur nhõ dõn akupỹm gàm tẽ nhũm mẽ hkwỳja arĩ kuhê. \v 4 Nhũm tee ri mẽ omu nẽ mẽ kãm: “Kwa mon ka mẽ axàpênh kêt nẽ arĩ akuhê? E. Mẽ ma wamtajê hkôt mra nẽ inhmã apê pa hpãnhã mẽ amã amnhĩrer mex nẽ.” Anẽ. \v 5 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hkôt mra. Tã nhũm ra myt kaxkwa nhĩpôk ri ajêt nhũm hpur nhõ dõnja mã hkwỳjê ho anẽ nẽ. Kê axte mẽ hkôt jajê jano nhũm mẽ ma mẽ hkôt mra. Tã nhũm ra myt ahpanh grire nhũm ma akupỹm kêwe gàm tẽ nẽ mã mẽ ho anẽ nẽ axte mẽ hkôt jajê rẽ. \p \v 6 —Tã nhũm ra myt grire nhũm ma akupỹm kêwe gàm tẽ nẽ jajê pumu nhũm kê wem arĩ gàp kuhê. Hãmri nhũm tee ri mẽ omu nẽ mẽ kãm: “Kwa mon ka mẽ axàpênh kêt nẽ atỳx gàp akuhê ho akuhê?” Anẽ. \v 7 Hãmri nhũm mẽ kãm: “Nà mẽhõ kot mẽ inhmã mẽ ixàpênh ã karõre hã.” Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: “Tôe. Mẽ ma mẽ hkôt ixpur wỳr mra nẽ inhmã mãn apê.” Anẽ hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma hkwỳjê hkôt mra. \p \v 8 —Tã nhũm ra kamàt. Hãmri nhũm hpur nhõ dõnja kãm àpênh xwỳnhjê krãhtũm wỳr tẽ nẽ kãm: “E. Ma mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm anẽ kê mẽ àpênh kaga nẽ man akôt mra ka inhmã mẽ kãm amnhĩre. Nom kêr ka hapu hã mẽ mõr xwỳnhjê kumrẽx mã amnhĩre nẽ wam mẽ mõr xwỳnhjê ho hapu nẽ mẽ kãm amnhĩre.” Anẽ. Hãmri nhũm kãm: “Tôe. Nà kot paj mẽ ho anẽ.” Anẽ. \v 9 Hãmri nẽ ã mẽ kãm amnhĩrer anẽ. Hapu hã mẽ mrar xwỳnhjê kumrẽx mã amnhĩre. Te mẽ kot kwỳhtã àpênh o amỹkry pyràk o nhũm hpãnhã mẽ kãm amnhĩre. \v 10 Hãmri nhũm wam mẽ mrar xwỳnhjaja ja hã mẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ htỳx hamaxpẽr o: “Nà kot paj xep kàxpore jamỳnh rax o mẽ hakre. Ixàpênh rax o ixte mẽ hakrenh kênã.” Anhỹr tã no nhũm mẽ piitã mẽ kãm amnhĩrer o axpẽn pyràk. Ra pur nhõ dõn kot kãm hã karõ xà hkôt. \v 11 Hãmri nhũm mẽ hamỳ nẽ tee ri hkre kamã omu nẽ we ra hpur nhõ dõnja kamã gryk nẽ. \v 12 Hãmri nẽ hwỳr mra nẽ kãm: “Kwa jajaja na mẽ amã àpênh o ore pyxi nẽ. No kêt mẽ pajaja na pa mẽ kwỳhtã ixàpênh rax o kamàt. Arĩgro htỳx kãm ixàpênh o ixãm o ixtã kamàt tã ka pẽr ãm mẽ inhmã amnhĩrer o axpẽn pyràk. Kwa na ka mẽ ixtomnuj nẽ.” Anẽ. \v 13 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: “Tk. Nà na pa mẽ atomnuj kêt nẽ. Na pa kwỳhtã tanhmã mẽ amã amnhĩrer to xà jarẽ ka mẽ inhma nhũm ja mẽ amã mex nẽ ka mẽ ma hwỳr axàpênh mã mra. \v 14 Kwa mẽ akàxpore jamỳ nẽ ma mra. Ãm pa inhmã hprãm xà hkôt na pa ã mẽ amã amnhĩrer anẽ. \v 15 Ixkàxpore jakamã kot paj nhãm inhmã mẽhõ mã õr prãm xà hkôt kãm kugõ. Tã ka mẽ ã mẽ hã ixkamã agryk anẽ. E mẽ akàxporeja mỳ nẽ ma mra.” Anẽ. Nhũm ã hpur nhõ dõn mẽ kãm kapẽr anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 16 Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã ujarẽnh anẽ nẽ mẽ inhmã: \p —Ja pyrà nẽ wam mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja nẽ hapu hã mẽ kot kormã ixkôt amnhĩ xunhwỳr mã xwỳnhjaja kot paj nhỹrmã mẽ apiitã mẽ ato mex kumrẽx o axpẽn pyràk. Anẽ. \s1 Jejus kot htyk kukamã amnhĩ jarẽnh \r Makre 10.32-34; Rukre 18.31-34 \p \v 17 Tã nhũm Jejus mẽ inhmã anẽ pa mẽ ixrohã ma Jerujarẽ hwỳr mõ. Mẽ ohtôjê hkôt mõ. Hãmri nhũm Jejus mẽ ixpê 12jê mã anẽ nẽ mẽ ixkwỳjê hkàx ã mẽ inhmã kapẽr kaxyw ahte hapu hã mẽ ixto mõ. \v 18 Hãmri nẽ mẽ inhmã amnhĩ kukamã tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —E na pu mẽ ra Jerujarẽ hwỳr mõ. Kamã koja mẽ pahkwỳjaja inhĩpêx kati nẽ. Koja mẽ patre krãhtũmjê mẽ Mojes kapẽr o mẽ ahkre xwỳnhjê nhĩhkram ijaxà nhũm mẽ kot ixpĩr kaxyw ixtã amỹnê. \v 19 Koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja ixpynê nẽ Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pôristijê hwỳr ixto tẽ nẽ mẽ kãm tanhmã ixto hêx to. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ mar xà hkôt tanhmã inhĩpêx to. Nhũm mẽ hkwỳjaja ixtã hpẽr o axkẽ nẽ ixtã akunha nhũm mẽ hkwỳjaja ixto kapẽr punuj nẽ tanhmã ijaprỳ hto nẽ ixtak. Hãmri nẽ ma ixto tẽ nẽ pĩ kahpa hã inhô nẽ ixpĩ. à koja mẽ inhĩpêx anẽ. Nom kot paj ixtyk ã ixtã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. \s1 Xiakre mẽ Juãw wa katorxà kot wa ho Jejus wỳr ã harẽnh \r Makre 10.35-45; mããnẽn Rõmãn 12.3, 12.10, 12.16; Epes 4.2; Piripos 2.3-8; Xiakre 4.6; Wam Pêtre 5.3 \p \v 20 Tã nhũm Jepetew prõja amnhĩ kôt Jejus wỳr hkra Xiakre mẽ Juãwja wa o tẽ. Kot wa ho Jejus wỳr kaxyw hwỳr wa o tẽ. Mẽ ixpyrà nẽ wa kot Jejus kôt pa ho pa xwỳnhjê hõ na pre wa nhũm wa katorxàja Jejus wỳr wa o tẽ. Hãmri nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ \v 21 nhũm kãm: \p —Pa mo na? Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Ma ixkrata na pa ixte wa ho awỳr kaxyw awỳr wa o tẽ. Xê kot kaj nhỹrmã ate mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr kaxyw nhỹ nhũm ixkrata wa akutã anhĩjê nẽ wa kêp anhõ kôwenatô nẽ akutã anhĩjê nẽ wa ato nhỹ. Ja prãm xàj na pa ã wa ho awỳr anẽ. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm kuma nẽ Xiakre mẽ Juãw wa omu nẽ wa kãm: \p —Nà na war akatorxàja htỳx ã war ato ixwỳr anẽ. Koja mẽ tokyx ixpĩ kot paj amnhĩ xà htỳx kãm ijamak kãm ty. Tã xà koja mẽ ixpyrà nẽ ã war anhĩpêx anẽ ka wa ixpyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rax kãm ty nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm wa kãm: \p —Tỳ. Nà kot pa wa ijaxwỳja anẽ nẽ apyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kãm ijamak kãm ty. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà ãm hãmri na ka wa amnhĩ jarẽ. War ate ixpyrà nẽ ixkôt amnhĩ xà htỳx kãm ajamak kãm atyk mã kênã. Tã nom war akatorxà kot war ato ixwỳrta ã kot paj tanhmã war amã nẽ hkêt nẽ. Kêt inhõ Papaj tãm koja ixkaxyw mẽhõ japêr nhũm inhĩhkô hã nhỹ. No pa kot paj amnhĩ kaxyw mẽhõ jarẽnh kêt nẽ. \p Anhỹr o wa kãm kapẽr. \v 24 Hãmri pa mẽ ixte wa uràk nẽ Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja wa katorxà kot ã wa ho Jejus wỳr anhỹrja ã kuma nẽ wa kamã inhgryk nẽ. Hãmri nẽ axpẽn mã ixkapẽr o: \p —Tk. Nà koja Juãw mẽ Xiakre wa nhỹrmã kêp õ kôwenatô nẽ mẽ pahto amnhĩptàr kêt kumrẽx. Anẽ. \p \v 25 Nhũm Jejus mẽ inhma nẽ amnhĩ wỳr mẽ ixpiitã mẽ inhmã hpa ho apê nẽ mẽ inhmã: \p —E mẽ amnẽ ixwỳr axkamẽ pa mẽ amã awjarẽ mãn. Anẽ. \p Hãmri pa mẽ hwỳr axkamẽ nhũm mẽ inhmã: \p —E mẽ inhma. Na hte Ijaew kêt xwỳnhjê nhõ pahijaja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa nẽ amarĩ hkrĩ xà kamã hkrĩ ho hkrĩ. àhpumunh tỳx jakamã amarĩ ixkre hkre jakry kamã hkrĩ ho hkrĩ nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê pix mã mẽmo mẽ àpênh ã karõ. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o hkrĩ. Nẽ mẽ kot mex ã harẽnh kaxyw tanhmã mẽ ho mex to ho pa. \v 26-27 Tã no mẽ kajaja. Kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o axpẽn nhĩpêx o ri apa. Nẽ te mẽ apê mẽ kãm axàpênh xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ hkôt apa. No kêr ka mẽ ho amnhĩptàr mã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. \v 28 Mẽ ate mẽmoj tã pa ixkutã anojarêt ho apa kaxyw na pa pre mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Ixte amarĩ mẽmoj to mẽ kamjaja mẽ akutã inhnojarêt o ixpa kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ. Nẽ mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê ixtyk kaxyw na pa pre wrỳ. Anẽ. \s1 Jejus kot no hkre xwỳnh wa ho mex ã harẽnh \r Matêwre 9.27-31; Makre 10.46-52; Rukre 18.35-43 \p \v 29 Tã pa mẽ Jejus kôt kormã Jerujarẽ hwỳr ra Jeriko htêp o mõ. Hãmri nẽ kurũm ixkaton mõ nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ ixkôt mra. \v 30 Nhũm pry nhĩhkjê hã no hkre xwỳnh wa àhwỳr o hkrĩ xwỳnhja wa amnhĩ wỳr mẽ inhmrar mar o nhỹ. Mẽ ohtôô nẽ Jejus kôt mẽ mrar xwỳnhjê mrar ma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mo na? Mẽmoj wỳr na ka mẽ axohtô nẽ mra? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ wa kãm: \p —Nà Jejus pê Najare nhõ xwỳnhta kôt na pa mẽ mra. Anẽ. \p Hãmri nhũm wa mẽ kuma hãmri nẽ kàx pê Jejus mã kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Pahihti? E apê mẽ inhõ Pahihti mex na ka. Te apê amnepêm anhĩgêt pahihti Tawita pyràk. Jakamã kwa wa ixkamã axukaprĩ nẽ akupỹm wa ixto mex. Anẽ. \p \v 31 Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ mõr xwỳnhjaja wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tk. Kwa war akapẽr kêt nẽ nhỹ nà. Anẽ. \p Tã no nhũm wa ãm mẽ kuma nẽ xatã amnhĩ to kuwỳ. Kàx pê amnhĩ to kuwỳ. \v 32 Hãmri nhũm Jejus wa kuma nẽ xa nẽ wa omu nẽ wa kãm: \p —Pa mo na? Tanhmã kot pa wa ato? Anẽ. \p \v 33 Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà akupỹm wa inhmã wa ixrĩt mex prãm. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm kãm wa hkaprĩ nẽ wa no htok nhũm wa akupỹm rĩt mex kurê kumrẽx. Hãmri nẽ rĩt mex ã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ ma Jejus kôt hkwỳjê hkôt mõ. \c 21 \s1 Jejus kot Jerujarẽ hwỳr àr ã harẽnh \r Makre 11.1-11; Rukre 19.28-40; Juãw 12.12-19 \p \v 1 Tã nhũm Jejus kormã Jerujarẽ hwỳr kormã mõ. Pa mẽ hkôt mõ nẽ ra Petake hwỳr ixàhtêp o mõ. Hixêt pê Oriwêhti kahti ri na pre krĩja xa. Jakamã pa mẽ wa hwỳr ixàhtêp o mõ nhũm Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê wa ho axkrut nẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ. \v 2 Nẽ wa kãm: \p —E wa ma krĩ mũj wỳr mẽ ixkukamã wa tẽ. Nẽ wa hwỳr axà nẽ nhỹri jumẽnre mẽ hkra wa kãm ê nẽ wa ãm xwỳnh wa omu hãmri nẽ kãm ê xà hpôt nẽ man akupỹn amnẽ hamẽ wa o tẽ. \v 3 Koja mẽhõ ja hã war apumu nẽ hã tanhmã war amã kapẽr to ka wa kãm ã ijarẽnh anẽ nẽ kãm: “Nà mẽ panhõ Pahihti na hã karõ pa wa hwỳr tẽ.” Anhỹr o wa kãm ijarẽ. Hãmri nhũm war ama nẽ war amã õr kurê kumrẽx. E wa ma hwỳr tẽ. Anẽ. \p \v 4 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm ra kot ja kukamã harẽnh. Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê hõ ja jarẽ nẽ hã kagà ho: \q1 \v 5 Pa Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr ho amã ma hkêt nẽ. Ota mẽ anhõ pahi nywta ra jumẽnre hã nhỹ nẽ mẽ awỳr hpôx o tẽ. Te kot amnhĩ to grire xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ tẽ. \m \v 6 Anhỹr o kot hkukamã harẽnh jakamã nhũm Jejus amnhĩ kukamã ja wa kumẽ hãmri nhũm wa ma hwỳr htẽm kurê kumrẽx. \v 7 Nẽ krĩta wỳr pôj nhũm Jejus kot wa kãm harẽnh xà hkôt nhũm wa jumẽnreta pumu. Hãmri nẽ hamẽ wa kãm ê xà hpôt nẽ ma Jejus wỳr wa o tẽ. Hãmri nẽ kaxyw amnhĩ xê hkwỳ hkwrỳ nẽ kãm ho jumẽnre nywta kô kahty. Nẽ kãm ho htỳx nẽ o xa nhũm Jejus hã nhỹ nẽ hã mõ. \v 8 Kormã Jerujarẽ hwỳr hixêt ã àpir o mõ. Nhũm mẽ kot omunh o kuhê xwỳnhjaja hkĩnh nẽ ma hkukamã pry ho mex kaxyw amnhĩ xê hkwỳptyr ho mõ. Nẽ pô hkwỳ jakà nẽ utyr o mõ. \v 9 Nhũm mẽ hkwỳjaja Jejus kukamã mra nhũm mẽ hkwỳjaja hapu hã hkôt mra. Nẽ piitã kàx pê Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o hkôt mõ nẽ harẽnh o: \q1 Ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta ra pôj. Ãm hãmri na mẽ pahwỳr wrỳ. Ja na mex kumrẽx. Kêp mẽ panhõ Pahihti mex na. Ãm hãmri na pre Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ. Tĩrtũm mex kumrẽx. Ãm mex o mex. \m Anhỹr o Jejus kôt Jerujarẽ hwỳr harẽnh o mõ. Kot mẽ ho amnhĩptàr kurê kumrẽx ã hkamnhĩx jakamã hkĩnh nẽ hkôt ã harẽnh anhỹr o mõ. \v 10 Hãmri nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja tee ri mẽ kuma nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mẽhõ na we hpôx o mõ nhũm mẽ ã hkôt harẽnh anhỹr o mõ? Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ mrar xwỳnhjaja mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh pê Jejus na. Kêp Garirej kamã krĩ pê Najare nhõ xwỳnhta na. Anẽ. \s1 Jejus kot Tĩrtũm nhõrkwỹ hwỳr àr ã harẽnh \r Makre 11.15-19; Rukre 19.45-48; Juãw 2.13-22 \p \v 12-13 Tã hãmri nhũm Jejus Jerujarẽ wỳr axà nẽ jumẽnre rũm wrỳ nẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ axà. Hãmri nẽ tee ri mẽ kot tanhmã ixkre kamã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh o xa. Nhũm mẽ axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Mẽ kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw kãm hpar nẽ õr kaxyw mẽ kãm ho wẽnê ho kuhê. Nom axtem nẽ mẽ kãm hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ omu nhũm ja kêp omnuj tỳx kumrẽx. Hãmri nhũm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kot kàxpore ho pinhpanh xwỳnhjê pê mẽ õ mêsti rẽnh pa. Nẽ mẽ kot tuuti ho wẽnê xwỳnhjê pê hkrĩ xà hkujate nẽ rẽnh pa. Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ixkreja jarẽnh kot: \q1 Inhõrkwỹja ãm mẽ ate inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. \m Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. E kwa mẽ ajapôx tokyx anẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ kator pa nhũm mẽ ma hapêx. \v 14 Hãmri nhũm mẽ no hkre xwỳnhjaja nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja mra nẽ agjê nẽ Jejus kutã kuhê nhũm mẽ omu nẽ akupỹm mẽ ho mex. \v 15-16 Hãmri nhũm mẽhprĩ hkwỳjaja hwỳr mra nẽ kuri kãm mex o mex ã gre nẽ kãm grer o: \q1 Amex kumrẽx Pahihti. \q1 Tĩrtũm na pre mẽ ixwỳr amẽ. \q1 Kot kaj te anhĩgêt Tawi pyrà nẽ mẽ ixto amnhĩptàr o apa. \m Anhỹr o kãm grer o kuhê. Hãmri nhũm patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri ã mẽ grer anhỹr ã mẽ kuma. Nẽ tee ri Jejus kot mẽ no hkre xwỳnhjê mẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjê ho mex ã omunh o kuhê nẽ gryk nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Kwa na mẽhprĩjaja mẽ grer kãm ã ajarẽnh anẽ ka mẽ mar kêt nẽ? Mẽ grerja mexti hã. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tỳ ixte mẽ mar kênã. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt na mẽ ã inhmã inhmex o inhmex ã ixtã grer anẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ã mẽ hkukamã harẽnh kot anhỹr. Mẽ harẽnh kot: \q1 Koja mẽhprĩjaja Pahihti mã mex o mex ã grer o kuhê. \m Anhỹr o kot mẽ hkukamã harẽnh kênã. Tã mãn ka mẽ kormã kamã harẽnh kêt jakamã na ka mẽ ja jarẽnh mar kêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ ã inhmex ã grer anẽ. \p \v 17 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ ixkreta rũm ijapôj nẽ ma akupỹm Petãn wỳr mra nẽ kamã amnhĩm hikra. \s1 Jejus kot mẽmo hpàr mã kapẽr ã harẽnh \r Makre 11.12-14; mããnẽn Xiakre 1.6 \p \v 18 Tã nhũm kwỳhtã nhũm Jejus kànhmã nhỹ nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ ixrohã ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mra. Hãmri nẽ kormã mõ nhũm Jejus pry kahti ri ra kãm prãm nẽ. \v 19 Hãmri nẽ mẽmo pĩ pê fikêhti jarẽnhja pumu nẽ kot ô hkwỳ rênh nẽ hkrẽr kaxyw hwỳr màt. Hãmri nẽ tee ri ô japêr nhũm ô hkêt nẽ ãm hô hpix harir. Hãmri nhũm tee ri omu nẽ kãm: \p —E kot kaj axte axô hkêt kumrẽx. \p Anhỹrja o nhũm grà par kurê kumrẽx. \v 20 Hãmri pa mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja omu nẽ Jejus mã: \p —Kokỹỹ. Kwa tanhmã na we amnhĩ nhĩpêx to nẽ grà kurê kumrẽx? Anẽ. \p \v 21 Nhũm mẽ inhmã: \p —Nà kot kaj mẽ ixpyrà nẽ fikêhti kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx nẽ nhũm amã hprãm xà hkôt amã tanhmã hipêx to. Nom kêr ka mẽ ajamaxpẽr kati ho tee ri hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx nẽ nhũm mẽ amã tanhmã mẽmoj nhĩpêx to. Ãm hãmri na pa mẽ amã ja jarẽ. No ãm ja pix kêt. Kot kaj mẽ mããnẽn hixêt mũj mã akapẽr nẽ kãm: “E anhỹr xàta rũm akato nẽ ma tẽ nẽ gô rax kãm mrõ.” Anẽ nhũm amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p \v 22 —Nẽ kot kaj mẽ mẽmoj tã Tĩrtũm wỳ nẽ kaxyw kãm ajamaxpẽr tỳx kãm hã awỳ nhũm amã mẽmoj prãm xwỳnhta gõ. Anẽ. \s1 Mẽhõ nhỹ hã Jejus kot mẽ ahkre hã harẽnh \r Makre 11.27-33; Rukre 20.1-8 \p \v 23 Nhũm arĩgro hõ hã nhũm Jejus kêwe axte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr axà nẽ kamã mẽ ahkre ho nhỹ. Mẽ kãm tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to nẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa kuri htĩr tũm nẽ pa kaxyw tanhmã mẽ kãm kapẽr to ho nhỹ. Hãmri nhũm Ijaew krãhtũmjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja hãmri hwỳr mra nẽ hêx rom mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Mẽhõ nhỹ hã na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa? Na ka hte akupỹm mẽ ho mex o apa nẽ tanhmã mẽ ahkre hto ho apa. Xà amnhĩ krã hkôt na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nà? Anẽ. \p \v 24 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà kot pa ixkumrẽx mẽmoj tã mẽ akukja. Ka mẽ inhma nẽ tanhmã inhmã harẽnh to pa rĩ kormã mẽ amã amnhĩ jarẽ. \v 25-26 Finat Juãw Paxis ã kot paj mẽ akukja. Mẽhõ nhỹ hã na pre hte mẽ hkrã kumrãr o pa? Xà amnhĩ krã hkôt nà? Xà Tĩrtũm nhỹ hã? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr pê axpẽn pumunh o kuhê nẽ axpẽn mã: \p —Kwa tanhmã kot puj wem kãm ja jarẽnh to? Or mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja na htem kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã harẽ. Tã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt kot mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom ã mẽ pahte kãm pakapẽr anhỹr ã mẽ pahpumu nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. No kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã kot mẽ hkrã kumrãr ã harẽ hãmri nhũm mẽ pamã: “Kwa ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr ma nẽ hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ?” Anẽ. Jakamã kot puj mẽ ja pymaj tanhmã kãm harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. \p Mẽ kot tanhmã Jejus mã nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm kaprỳ o kuhê. \v 27 Hãmri nẽ kãm: \p —Konẽn. Mẽ ixte mẽhõ nhỹ hã kapẽr o pa hã omunhre hã. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Tôe kot pa xep ijaxwỳja mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkêt nẽ. Ijaxwỳja ixte mẽhõ nhỹ hã ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa hã amnhĩ pumunhre hã. Anẽ. \s1 Mẽhõ my mẽ hkra wa pijakrut ã wa harẽnh \r Matêwre 7.21-23; Rukre 7.29-30 \p \v 28 Hãmri nhũm Jejus axte Ijaew krãhtũmjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjê mã kapẽr nẽ mẽmoj tã kuxi nẽ tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —E pa mẽ amã awjarẽ ka mẽ inhma. Koja mẽhõ hkra my hamẽxkrut. Hãmri nẽ hkra kot waja mã tanhmã kapẽr to nẽ kãm: “E kêr ka jarãhã ma tẽ nẽ inhmã pur kãm apê.” Anẽ. \v 29 Hãmri nhũm kuma nẽ pur mã htẽm kaga nẽ hitõt nẽ. Tãã no ãm hã ahtũmre nẽ tanhmã hamaxpẽr to hãmri nẽ ma hwỳr tẽ nẽ kamã àpênh o xa. \v 30 Hãmri nhũm wa hipêêxàja hpãnhã hkra kot hapu hwỳr tẽ nẽ mã kãm kapẽr anẽ nẽ kãm: “E kêr ka ajaxwỳja atõ hkôt tẽ nẽ wa inhmã apê.” Anẽ nhũm kuma nẽ kãm: “Tôe. Nà kot paj ma tẽ.” Anhỹr tã no ãm hõta kĩnhã htẽm kêt nẽ. \p \v 31 —Jakamã e. Nhỹ hkra na pre hipêêxà kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx nẽ kapẽr nhĩrôp ãm kêt nẽ? Xà kot waja nà? Xà kot haputa? E mẽ atõ tanhmã inhmã wa harẽnh to. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Nà kot wata. Kot wata na hitõt tã tanhmã hamaxpẽr to nẽ ma tẽ nẽ kãm apê. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tỳ ãm hãmri na ka harẽ. No mẽ kajaja te mẽ ate hkra kot haputa kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Mẽ ate Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o apa hã amnhĩ jarẽnh tã hkwỳm ri amnhĩ nhĩpêx o apa. Te mẽ ate kot hapu kot hipêêxà mã àpênh ã amnhĩ jarẽnh tã kãm àpênh kêêta pyràk. No kêt mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnh kwỳjaja na mẽ arom Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Jao ra tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã mẽ arom ma kaxkwa hwỳr pa kaxyw ra tãm nẽ. Ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr. \v 32 Na ka mẽ finat Juãw Paxis ã ixkukja. Juãw Paxisja na pre hte mẽ ate tãm amnhĩ nhĩpêx ã mẽ amã karõ ho pa. Tã no ka mẽ ãm ama nẽ ãm ama nẽ aa kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Nom mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnh kwỳjaja mẽ arom kuma nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx. Ka mẽ ja hã mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ àpênh punu xwỳnhjê jarẽnh \r Makre 12.1-12; Rukre 20.9-18 \p \v 33 Nhũm Jejus arĩ Ijaew krãhtũmjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjê mã kapẽr. Nẽ mẽ kot tanhmã hipêx to hkukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. No ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Koja mẽhõ mẽ kot kãm pur kãm àpênh kaxyw hkwỳjê mã karõ nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ kamã mẽmo hy hkre nẽ hkre pa. Hãmri nhũm hpur nhõ dõn nhỹhỹm nojarêt nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã tanhmã hpur jarẽnh to nẽ mẽ kãm: “E or ixpur nõ. Kê kamã mẽmoj kà hpa ka mẽ mãmrĩ kamã axujamỳnh pa nẽ ho axkjê. Nẽ ixkutêp inhmã inhõ jaxwỳ nẽ mãmrĩ anhõ tanhmã ho hprãm xà hkôt tanhmã ho.” \p —Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõ. \fig Matêwre 21.22-46|src="HK00105B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Matêwre 21:33" \fig* \v 34 Tã nhũm ra pur kãm mẽmoj hkà pa nom nhũm hpur nhõ dõn arĩ krĩ hõ kamã hã ujahkre ho ri pa htã kuri kãm àpênh xwỳnhjê ho axkrunẽpxi nẽ akupỹm mẽ hwỳr mẽ kurẽ. Mẽ kot mẽ kãm hkwỳ nhõr nhũm mẽ ma kot kãm o mõr kaxyw nhũm ma mẽ hwỳr mẽ kurẽ. \v 35 Nhũm mẽ ma hwỳr mõ. Mõõ nẽ ra hwỳr pôj nhũm mẽ amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ axtem nẽ mẽ homnuj nẽ. Nẽ mẽ unê nẽ ja tak nẽ ja pĩ nẽ hõja nhũm mẽ kẽn o htak hãmri nẽ amnhĩ nê wa hano nhũm wa ma akupỹm ỹ kamã mõ. \v 36 Hãmri nhũm mẽ õ patrãwja tee ri wa omu nẽ hamaxpẽr o: “Kwa nà na mẽ ixpê inhmã mẽ àpênh xwỳnhjê homnuj tỳx nẽ. Nà kot paj axte mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ. Nom hpãnhã mẽ ho ohtô nẽ mẽ kurẽ. Kê mẽ ohtô nẽ mẽ hwỳr mõ nẽ tã inhmã inhõ hkwỳ jamỳ nẽ man ixwỳr o mõ.” \p —Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ mẽ hwỳr jajê rẽ nhũm mẽ ma akupỹm mẽ hwỳr mõ. Nhũm mẽ amnhĩ wỳr mẽ ohtô hã nẽ mã mẽ ho anẽ nẽ mẽ hipêx kati nẽ nhũm mẽ ỹ kamã ma õ patrãwja wỳr akupỹm mõ. \v 37 Hãmri nhũm tee ri mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot paj amnhĩ nhĩpêx to? Nà kot paj pẽr mẽ hwỳr ixkraja mãn mẽ. Inhmã hapê htỳx tã kot paj mẽ hwỳr kumẽ kê ma mẽ hwỳr mõ. Hãmri nhũm mẽ kêp ixkra hã omu nẽ tanhmã ixpê ho hkêt nẽ. Nẽ tã inhmã kãm inhõja kwỳ gõ.” Anẽ. \p —Hãmri nẽ mẽ hwỳr kumẽ nhũm ma mõ. \v 38 Tã hãmri ra mẽ hwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ amỳm amnhĩ wỳr omu nẽ kêp hkra hã omu nẽ axtem nẽ hã axpẽn mã amỹnê nẽ axpẽn mã: “E onẽj hpur nhõ dõn krata tẽ. Koja nhỹrmã õ papaj mỳr pê amnhĩm hpur ã pykata pytà nẽ ho õ. Jakamã kwa pu mẽ hpĩr kurê kumrẽx nẽ kêp hpur ho arĩk nẽ ho panhõ. E tokyj pu mẽ kupĩ ri.” Anẽ. \p \v 39 —Hãmri nhũm ra tẽ nẽ mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ unê nẽ hpur nê ho kato nẽ mã ho anẽ nẽ kupĩ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 40 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ hã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: \p —E koja pur nhõ dõnja hkra jarẽnh ma hãmri nẽ tãm mẽ hwỳr mõ hãmri nẽ tanhmã mẽ hipêx to wehe? Anẽ. \p \v 41 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà koja ma akupỹm mẽ hwỳr mõ hãmri nẽ mẽ homnuj tỳx nẽ mẽ himex pa. Hãmri nẽ hpãnhã nhãm hpur ã mẽmojjê rẽ nhũm mẽ tã katàt kôt kãm àpênh o pa. Anẽ. \p \v 42 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: \p —Tỳ ãm hãmri na ka ã mẽ harẽnh anẽ. Kot mẽ ho anhỹr mã tãm kênã. Mãn ka prem ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot tanhmã ja jarẽnh toja ma? Harẽnh kot: \q1 Mẽ kot kẽn o amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx kaxyw nẽ kẽn maati pumu nẽ htỳx omnuj ã hkamnhĩx nẽ hkagata. Mẽ kot hkaga htã nhũm Tĩrtũm mẽ kurom mex o kot kẽn piitã hakrenh par ã omunh kurê kumrẽx. Tĩrtũm kot kẽn maati mex ã harẽnh xwỳnhta mẽ pamã mex o mex. \m à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot anhỹr. \v 43 Ja pyrà nẽ na pre ra Tĩrtũm amnhĩ kaxyw mẽ apê Ijaew xunhwỳ. Mẽ apê hkra nẽ hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩpêx kaxyw amnhĩ kaxyw mẽ axunhwỳ. Tã ka mẽ axtem nẽ hkaga. Te mẽ kot kẽn maati pumunh nẽ mex kêt ã hkamnhĩx nẽ hkagata pyràk. Jakamã koja mẽ apãnhã Ijaew kêt xwỳnh kwỳjê xunhwỳ nhũm mẽ arom hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Jao ra mẽ kêp hkra nẽ. Anẽ. \p \v 44 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm te kêp kẽn maati pyràk o mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ axte amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm axte kẽn jarẽnh pyràk ã amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Nà kot kaj mẽ atõ ixkaga hãmri nẽ te mẽhõ htỳx htẽm nẽ kẽn pumunh kêt nẽ hã htêk nẽ tẽm pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao ixkutã amnhĩ xãm. Rỳ ka tanhmã ajamaxpẽr to nẽ ixkaga nhũm te kẽn maati kot anhĩpy tẽm nẽ axôm par pyràk o anhĩpêx ka mẽ amex kêt kumrẽx. Anẽ. \p \v 45 Nhũm pre ã mẽ kãm ujarẽnh kãm mẽ harẽnh anẽ. Hãmri nhũm patre krãhtũmjê mẽ Parijew nhõ xwỳnhjaja tee ri amnhĩ tã kuma \v 46 nhũm ja mẽ kêp omnuj tỳx jakamã nhũm mẽ kãm unênh nẽ haxàr prãm nẽ. No mẽ ãm amnhĩ tã kãm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê puma nẽ. Mẽ kurom Jejus kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh ã hkamnhĩx jakamã nhũm mẽ kãm mẽ uma nẽ. Hãmri nẽ kormã tanhmã ho hkêt nẽ. \c 22 \s1 Pahi kot hkra hprõ kaxyw hkwỳjê hwỳr ã harẽnh \r Rukre 14.15-24; mããnẽn Wam Korĩt 6.9-11; Epes 5.5-6; Apokarip 19.7-8 \p \v 1-2 Tã nhũm Jejus axte mẽ kãm awjarẽ. Ijaew kot Tĩrtũm kaga hã mẽ kãm hã kuxi nẽ awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —E pa mẽ amã ahpỹnhã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhjê jarẽ ka mẽ inhma. Te mẽ kot pahihti kot hkra hprõ kaxyw nhũm kot amnhĩ wỳr hkwỳjê hwỳr nhũm mẽ kot harẽnh mar nẽ ahpỹnhã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Koja pahihtija hkra hã hkĩnh nẽ hã apkur mex kaxyw amnhĩ wỳr hkwỳjê hã karõ. \v 3 Hãmri nhũm kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja ra kot amnhĩ wỳr mẽ hã karõ xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ kãm nojarêt nhũm mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nẽ axtem nẽ mẽ kêp hitõt nẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ akupỹm tẽ nẽ pahihti mã mẽ harẽ. \p \v 4 —Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ harẽnh ma nẽ hpãnhã mẽ hwỳr axtem kãm àpênh xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ mẽ kãm: “Pa. E kwa mẽ tokyx. Na ra pahihti mẽ akutêp mẽõ nhĩpêx pa. Na mẽ môx kwỳ hpa nẽ ho àr mex nẽ. Nẽ mẽ akutêp mẽmoj nhĩpêx par jakamã e kwa mẽ tokyx nà.” Anẽ. \v 5 ã mẽ kãm kapẽr anhỹr tã nhũm mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nẽ ma ahpỹnhã nhỹhỹm mra. Nhũm ja ma àpênh mã mra nhũm ja ma ihpur kãm àpênh mã ma tẽ nhũm ja ma nhỹhỹm mẽmo to wẽnê ho tẽ. \v 6 Nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ kãm ujarẽnh xwỳnhjê pynê nẽ mẽ htak o mẽ kupa. \p \v 7 —Hãmri nhũm pahihtija mẽ harẽnh ma nẽ àhkurê nẽ. Hãmri nẽ mẽ hwỳr pôristi hkwỳ rẽ nhũm mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ mẽ unê nẽ mẽ kupa nẽ mẽ õ krĩ hã hpôk pa. \v 8 Hãmri nhũm pahihti kãm mẽ àpênh xwỳnh kwỳjê mã kãm: “Kwa ra ixte mẽ kutêp mẽõ mex kwỳ xunhwỳr tã nhũm mẽ ixwỳr mrar kêt nẽ. Ixtỳx ho mẽ mex ã mẽ hkamnhĩx nẽ amnhĩ wỳr mẽ hã karõ no mẽ mex kêt. Mẽ kot mẽ ixkutã apkur mã tãm kêt. \v 9 E kwa mẽ ma krĩ hkôt axtem mẽ hkwỳjê japêr o mra. Nẽ nhỹri mẽhõ pumu nẽ kãm awjarẽ kê man ixwỳr tẽ nẽ ixkra hã hkĩnh nẽ mẽ ixkutã apku. Mẽ ã mẽ kãm axujarẽnh o amrar anẽ.” Anẽ. \p \v 10 —Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hapêr o mra nẽ mẽ piitã mẽ kãm anhỹr o mra. Nhũm mẽ kuma nẽ wam tajê rom ma mẽ hkôt mrar kurê kumrẽx. Mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja hãmri piitã ma mẽ hkôt mra. Hãmri nẽ ixkreja wỳr mra nẽ hwỳr gjêx kaxyw nhũm mẽ kãm mẽ ê mex gõ nhũm mẽ hagjê hãmri nẽ kormã mẽ apkur xà hã ixkre hwỳr agjê nẽ ho nỳt pa. \v 11 Hãmri nhũm pahihtija mẽ hwỳr axà nẽ mẽ piitã mẽ omu. Nhũm ja pixi nẽ axtem nẽ hkwỳjê hkĩnhã mẽ kot kãm ê mex nhõrja jaxàr kêt rãhã axà nẽ apkur o nhỹ. \v 12 Hãmri nhũm tee ri ja hã omu nẽ hwỳr tẽ nẽ kãm: “Pa. Tk. Kwa na htem ixkrem gjêx kaxyw nẽ mẽ kot mẽ kãm mẽ ê mex nhõr jagjê nẽ rĩ kormã hwỳr agjê nẽ apku. Tã mon ka akwỳjê hkĩnhã haxàr kaga? Kwa na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ.” Anhỹr o kãm kapẽr nom nhũm kuma nẽ ãm kuma nẽ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm htỳx apkur o nhỹ. \v 13 Jakamã nhũm tee ri omu hãmri nẽ hã mẽ kot kãm àpênh xwỳnhjê mã amỹnê nẽ mẽ kãm: “E mẽ hwỳr tẽ nẽ unê nẽ hpa nẽ hte hpre nẽ ma o tẽ nẽ kamàt kô kamã amẽ. Kê tee ri mur nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak o amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kaprỳ ho nõ nẽ rĩ amnhĩ pumu.” Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm ho anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 14 Nhũm pre Jejus ã mẽ kãm ujarẽnh anẽ hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Nà Tĩrtũm kot pahihtita pyrà nẽ amnhĩ wỳr mẽ ho ohtô nẽ mẽ hwỳr tã na hte mẽ piitã hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Jakamã na hte ãm mẽ ho grêre nẽ amnhĩ wỳr mẽ ho api. Anẽ. \s1 Parijew nhõ xwỳnh kot Jejus kamã hamak ã mẽ harẽnh \r Makre 12.13-17; Rukre 20.20-26; mããnẽn Rõmãn 12.1, 13.7 \p \v 15-16 Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja ã Jejus kot mẽ kãm ujarẽnh anhỹrja ma hãmri nẽ kurũm kato nẽ tanhmã hkukamã axpẽn mã hã àmnênh to. Hãmri nẽ hwỳr mẽ hkwỳjê mẽ Erox kôt mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ. Hêx rom mẽ kot mẽmoj tã hkukjêr kaxyw hwỳr mẽ kurẽ nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ omu nẽ kãm: \p —Kwa Jejus. Nà ãm hãmri na ka hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre mex o ri apa nẽ mẽ kamã akahak o apa hkêt nẽ. Mẽ kot tanhmã ato kapẽr punuj to htã ka aprĩ hã mẽ ahkre mex o ri apa. \v 17 E kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Rõm nhõ pahihti kot mẽ pahpê Ijaew mẽ pahte kãm kàxpore hkwỳ nhõr ã mẽ pamã karõta. Kwa xà ja amã mex nà? Xà kot pu mẽ kãm hkwỳ gõ? Nà xà kot pu mẽ kãm õr kêt nẽ? E kwa mẽ inhmã tanhmã ja jarẽnh to. Anẽ. \p \v 18 Nhũm prem ã hêx rom àhkukjêr anhỹr tã no nhũm ra mẽ hamaxpẽr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa mon ka mẽ ã axêx rom ja hã ixkukjêr anẽ? \v 19-20 E mẽ atõ inhmã kàxpore htỳxre hõ gõ pa omu. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm ja gõ nhũm kupy nẽ kànhmã mẽ kãm kupẽ nẽ mẽ kãm: \p —E mẽhõ nhĩxi nẽ mẽhõ karõ na ja hã? Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Pahi Sesti karõ nẽ hixi na hã. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Tô kêr ka mẽ mãmrĩ kãm hkwỳ nhõr o apa. Hã hkarõ nẽ hã hixi. Tãm kot hipêx xwỳnh jakamã õ na. No mẽ kajaja na pre Tĩrtũm mẽ anhĩpêx nhũm mẽ apê õ jakamã kwa kêr ka mẽ kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê ã kot kàxpore jarẽnh anhỹrja ma nẽ axte kãm tanhmã nẽ hkêt nẽ. Hãmri nẽ akryk omu hãmri nẽ ma akupỹm mra. \s1 Akupỹm mẽ htĩr ã mẽ harẽnh \r Makre 12.18-27; Rukre 20.27-40; Juãw 5.21, 6.39-40; mããnẽn Wam Korĩt 6.14, 15.12-28; Wam Tesarõn 4.13-18 \p \v 23 Tã nhũm Satusew nhõ xwỳnh kwỳjaja mẽ kot akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ hkamnhĩx kêt xwỳnhjaja na pre mẽ. Na pre htem mẽ htyk nẽ mẽ hapêx kumrẽx ã mẽ hkamnhĩx jakamã axpẽn mã tanhmã Jejus jarẽnh to nẽ axpẽn mã: \p —E kwa pu mẽ hwỳr mra nẽ mẽmoj xihtỳx ã hkukja. Kê mẽ pama nẽ tee ri tanhmã mẽ pamã kapẽr to hkukamã hamaxpẽr kaprỳ. Kê mẽ piitã ja hã omu nẽ àhpumunh kêt ã omunh kurê kumrẽx. E tokyx pu mẽ hwỳr. \p Anhỹr jakamã Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ hêx rom ma hwỳr mra nẽ hkukja nẽ kãm: \p \v 24 —Pa Jejus? Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã ã mẽ panhĩgêtjê mã karõ anẽ. Mẽ hkra hkêt rãhã mẽ pa nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja nhũm mẽ harẽnh o: \q1 Koja mẽhõ hprõ nẽ kamã hkra hkêt rãhã pan ty. Hã koja hkôt htõja hpãnhã hprõ ho hprõ nẽ kamã hkra. Hãmri nhũm kato nẽ te kêp htõ htyk xwỳnhta hkra pyràk. Anẽ. \m à na pre Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm karõ anẽ. \v 25 Jakamã kwa ga mẽ ixujarẽnh ma. Koja mẽ kot axpẽn to htõ xwỳnhjaja kêp 7. Nhũm kot waja hãmri hprõ nẽ wa pa nhũm kamã hkra hkêt rãhã ty. Nhũm hkôt htõja hpãnhã ho hprõ \v 26 nẽ wa axpẽn to pa. Nhũm mããnẽn kamã hkra hkêt rãhã ty. Nhũm htõ hõta haxwỳja hpãnhã tãm o hprõ nẽ we wa axpẽn to pa grire nhũm haxwỳja kamã hkra hkêt rãhã ty. Hãmri nhũm htõ hkwỳjaja ni pyxi nẽ axpẽn pãnhã ho hprõ hpa no mẽhõ kamã hkra hkêt rãhã htyk pa. \v 27 Hãmri nhũm mẽ hprõta mẽ hkôt amnhĩ to hitep nẽ ty. \v 28 Tã Tĩrtũm kot akupỹm nhỹrmã mẽ ho htĩr ronhỹx nhỹ nhỹx kêp nija mjên kumrẽx? Ra piitã kot ho hprõ kênã. E mẽ inhmã ja jarẽ. Anẽ. \p \v 29-30 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà kaxkwa kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêxja axtem na. Mẽ htĩr ri mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ kamã axte kãm hprõ hprãm kêt nẽ pa. Jakamã hprõ hkêt nẽ pa. Rỳ ni japêr nẽ mjên kêt nẽ pa. Nom ri kãm mjên rỳ hprõ hprãm kêt nẽ pa. Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê pyrà nẽ axte htyk kêt nẽ. Ãm htĩr tũm rãhã nẽ pa ho pa. Pẽr mẽ ate Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm mar mex kêt jakamã na ka mẽ ã ja hã ixkukjêr anẽ. Tĩrtũm àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx jakamã kumã mẽ ate mẽmoj tã ixkukjêr xwỳnhta na tanhmã kêp kute hkêt. Ra ja kukamã àhpumunh tỳx kênã. \p \v 31-32 —Nom mẽ ate akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ hkamnhĩxja kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũm pĩ hpôkja kamã tanhmã Mojes mã kapẽr to. Mãn ra mẽ ate mar. Na pre kãm: \q1 Ixpê Apraãw nhõ Tĩrtũm na pa. Nẽ mããnẽn ixpê Apraãw kra Ijak mẽ htàmnhwỳ Jako wa õ Tĩrtũm na pa. \m Anhỹr o Mojes mã amnhĩ jarẽ nhũm kuma nẽ hã kagà. Kêp apu arĩ mẽ htyk rãhã nhỹx pre ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Nhỹx pre mẽ harẽnh o: “Amnepêm Apraãw nẽ hkra nẽ htàmnhwỳ mẽ htĩr ri ixpê mẽ õ Tĩrtũm na pa pre.” Anhỹr o nhỹx pre mẽ harẽ. Nom na pre ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽ pamã te Apraãwja mẽ htyk nẽ mẽ hapêx pyràk. Nom nhũm prem ra Tĩrtũm ri ra akupỹm htĩr nẽ mex nẽ pa ho pa. Tã ka htem Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ harẽnh o apa. \p Anhỹr o Satusew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr. \v 33 Hãmri nhũm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê kot mẽ ahkreja ma. \s1 Tĩrtũm kapẽr maati jarẽnh \r Matêwre 10.37; Makre 12.28-34; Rukre 10.25-28; mããnẽn Wam Juãw 5.3 \p \v 34 Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja Satusew nhõ xwỳnhjê jarẽnh ma. Mẽ kot tee ri kãm hamaxpẽr o Jejus jakrenh prãm kaprỳ hã mẽ harẽnhja ma hãmri nẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ Jejus wỳr mra. Kot mẽ uràk nẽ hêx rom àhkukjêr nẽ hamaxpẽr o hakrenh kaxyw hwỳr mra. \v 35 Hõja kêp Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnh jakamã hêx rom kamã hamak kaxyw kãm kapẽr nẽ kãm: \p \v 36 —Kwa Jejus. Ot pa mẽ awỳr mra. Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na pre Tĩrtũm ahpỹnhã mẽmoj to 10 nẽ hã mẽ pamã karõ. Mẽ pahte hkôt amnhĩ nhĩpêx kaxyw hã mẽ pamã karõ. Tã nhỹ kapẽr na mex o kot hkwỳ jakrenh wehe? Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà kot mẽ pamã hã karõ kot: \q1 Kêr ka mẽ anhĩ piitã ho amã Tĩrtũm kĩnh tỳx o apa. Mẽ amã hkĩnh tỳx o mẽmoj piitã hakrenh par o apa. \m \v 38 E Tĩrtũm kot mẽ pamã hã karõ ja na mex o piitã hakrenh par. \v 39 Nẽ hkôt ja: \q1 Kêr ka mẽ amã akwỳjê hã ma ho te ka amã amnhĩ tã ma pyràk. Jao ra tãm mẽ hipêx. \m \v 40 ã Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ pamã hã karõ kot anhỹr. à mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o papaja na Tĩrtũm kãm hprãm tỳx kumrẽx. Kot kaj mẽ ja wa hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa nẽ mããnẽn ra Tĩrtũm kot mẽ pamã mẽmoj tã karõ xwỳnh piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx. Ja na pre Mojes mẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjaja amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ panhĩgêtjê mã hã karõ ho pa. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ tã mẽ hkukjêr ã harẽnh \r Makre 12.35-37; Rukre 20.41-44; mããnẽn Rõmãn 1.3-4 \p \v 41 Nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja arĩ Jejus mar o kuhê nhũm amnhĩ tã tanhmã mẽ hkukjêr to. Nom te nhãm mẽhõ hã mẽ hkukjêr pyràk o mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: \p \v 42 —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na ka htem axpẽn mã Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnhta jarẽnh to? Kêp mẽhõ kanrẽhã htàmnhwỳ koja wehe? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà koja kato nẽ kêp pahi finat Tawi kanrẽhã htàmnhwỳ koja. \p \v 43 Anẽ nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Ãm hãmri na ka mẽ harẽ. No mo na htem axpẽn mã kêp pahi Tawi hkanrẽhã htàmnhwỳ pix ã harẽ nẽ mããnẽn kêp õ pahihti hã harẽnh kêt nẽ? Tawi na pre Tĩrtũm Karõ nhỹ hã tanhmã harẽnh to nẽ harẽnh o: \q1 \v 44 Na pre Tĩrtũm inhõ Pahihti mã ã kapẽr anẽ nẽ kãm: “E amnẽ ixwỳr tẽ nẽ inhĩhkô hã nhỹ nẽ inhmã mẽ ho amnhĩptàr o akrĩ. Kot paj mẽ kot kãm akurê xwỳnh piitã mẽ unênh pa nẽ awỳr mẽ o mra nẽ anhĩhkram mẽ haxàr pa.” Anhỹr o pre kãm kapẽr. \m \v 45 ã Tawija Tĩrtũm kot Kris mã kapẽr jarẽnh nẽ kêp õ pahi hã kagà anẽ. Mẽ kajaja na ka htem ãm kêp Tawi tàmnhwỳ pix ã axpẽn mã harẽnh o ri apa. No kêt Tawija na pre kêp õ Pahihti hã harẽnh o pa. Anẽ. \p \v 46 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm kapẽr to hkukamã hamaxpẽr nẽ axte mẽmoj tã hkukjêr kêt nẽ. Tanhmã kot mẽ amnhĩ to nẽ hamaxpẽr o hakre? Na prem tee ri kãm hamaxpẽr o hakrenh prãm kaprỳ. Jejus mẽmoj piitã hkukamã àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. \c 23 \s1 Jejus kot tanhmã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh to \r Makre 12.38-40; Rukre 11.43-46, 20.45-47 \p \v 1 Tã nhũm Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã tanhmã Parijew nhõ xwỳnh mẽ Mojes kapẽr o mẽ ahkre xwỳnhjê jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p \v 2 —Nà Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja na htem hprĩ hã Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm mar mex nẽ. \v 3 Jakamã kêr ka mẽ mar tỳx nẽ mẽ kot ho mẽ ajahkre kôt amnhĩ nhĩpêx. No mẽ kot amnhĩ nhĩpêxja kêr ka mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ajahkre htã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \v 4 Te mẽ kot mẽhõ kot mẽ katut ã mẽ kãm mẽ jênh pytĩ janhôr tã no ãm mẽ kuxwar hkwỳ htur kêt kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o na htem amnhĩ nhĩpêx o pa. Jao mẽ amã mẽmoj tã karõ nẽ mẽ amã: “E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anhỹr pix o mẽ amã kapẽr o pa. Nom mẽ tãmjaja amnhĩ kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 5 —Na htem hkwỳjê kot mẽ omunh nẽ mẽ kot amnhĩ to mex ã mẽ harẽnh kaxyw mẽ noo mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Nẽ mẽ mẽ noo mã mẽ ê mex pix kãm pa. Nẽ amnhĩm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kwỳ hã kagà nẽ amnhĩ nhõkrã hã hanhô nẽ amnhĩ pa hã hanhô nẽ hã pa. Mẽ kot hã nohtỳx rãhã hã mẽ hkamnhĩx kaxyw nhũm htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nẽ mẽ kãm mẽ piitã mẽ kot amnhĩm mẽ rũnh ã mẽ harẽnh o paja nhũm htem kãm hprãm. \p \v 6 —Nẽ mẽ pahpê Ijaewjê nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix kamã kãm hkrĩ hprãm. Nẽ mẽmoj tã mẽ apkur xà mex ã arĩgro hã nhũm htem ma mẽ apkur xà hã ixkre hwỳr akuprõ nhũm mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix kamã kãm hkrĩ hprãm. \v 7 Nẽ nhỹri pry hã mra nhũm mẽ kot mẽ omunh nẽ mẽ kêp mẽ ahkre xwỳnh maati hã mẽ hã hpijaàm kãm tanhmã mẽ kãm kapẽr mex toja nhũm htem kãm hprãm. à na hte Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ajahkre xwỳnhjaja hêx rom mẽ anoo mã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. \p \v 8-10 —No mẽ kajaja. Kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Kê mẽ axpẽn mã mẽ ajarẽnh o: “Pahi Maati” anhỹr o mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Rỳ mẽ ajarẽnh o: “mẽ ijahkre xwỳnh maati” anhỹr o axpẽn mã mẽ ajarẽnh hkêt nẽ. Kêt paxipix na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm jakamã paxipix na ixpê mẽ anhõ Pahi Maati. Nẽ paxipix na ixpê mẽ ajahkre xwỳnh maati. No mẽ kajaja ixkôt mẽ apê axpẽn to atõx nẽ atõ na ka mẽ. \p —Nẽ kêr ka mẽ ri axpẽn jarẽnh o: “Mẽpahpãm” anhỹr kêt nẽ. Kêt kaxkwa kamã na Mẽpahpãmja. \p \v 11-12 —Nẽ kot ka mẽ amnhĩ to rax prãm xàj tanhmã amnhĩ to jarkrar to ho apa htã no nhũm akwỳjaja ama nẽ ãm ama nẽ akôt hamaxpẽr kêt nẽ. No kot kaj mẽ piitã mẽ kutã tanhmã anojarêt to ho apa nhũm mẽ amnhĩ tã mẽ apumu nẽ axpẽn mã mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Jakamã kot kaj mẽ amã mẽ piitã mẽ kot mẽ amex ã mẽ ajarẽnh prãm hãmri nẽ ri mẽ piitã mẽ kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pê mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽ hkwỳjê mã kapẽr tỳx ã harẽnh \r Makre 12.40; Rukre 11.39-52, 20.45-47 \p \v 13-14 Tã nhũm Jejus hpãnhã Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr. Nẽ mẽ kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja. E mẽ inhma. Kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ apê mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt. Nẽ nhỹrmã atyk nẽ mẽ amã õ krĩ hwỳr axàpir prãm kêt. Nẽ akwỳjaja kot hwỳr àpir pymaj na ka htem akwỳjê nê tanhmã mẽ kãm axêx to ho apa. Mẽ kot mẽ apyrà nẽ Tĩrtũm kapẽr kwỳm amnhĩ nhĩpêx prãm xàj na ka htem amnhĩ mẽ tanhmã mẽ kãm axêx to ho ri apa. Jao te mẽ ate mẽ kêp Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr kahêxà kahê htỳx pyràk o apa. \p \v 15 —Nẽ mẽ akwỳjaja kot mẽ akôt amnhĩ xunhwỳr nẽ mẽ akôt amnhĩ nhĩpêx prãm xàj na ka htem ma awry hã nhỹhỹm tanhmã mẽ kãm ri axujarẽnh to ho ri apa. Jakamã nhũm mẽhõ mẽ ama nẽ mẽ akôt amnhĩ xãm hãmri nẽ ra amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ ajakre. Jakamã koja mẽ nhỹrmã mẽ apyrà nẽ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr pa. Jakamã kwa mẽ o kora. Kot kaj mẽ amex kêt nẽ. \p \v 16 —Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt kumrẽx. Na ka htem mẽ kêp mẽ hikàxpore jamỳnh prãm xàj atỳx ri tanhmã mẽ ahkre hto ho apa nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ ãm hãmri mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kaxyw hãmri nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre nhĩxi jarẽnh kôt mẽhõ mã amnhĩ jarẽ nhũm ama nẽ hamaxpẽr o: ‘Ko. Apu ãm hãmri na inhmã amnhĩ jarẽ rỳ ko na apu ãm amnhĩ to hêx.’ Anhỹr o hamaxpẽr. Nom kot kaj mẽ ixkreta ho mex kaxyw mẽ kãm kàxpore hkwỳ gõ hãmri nẽ ate mẽ kãm õr xàta jarẽnh kôt ãm hãmri mẽmoj tã mẽhõ mã amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm ama nẽ hamaxpẽr o: ‘Nà ãm hãmri na ã inhmã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot ixkre ho mex kaxyw kàxpore hkwỳ nhõr kôt ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Jakamã na amnhĩ to hêx kêt nẽ.’” Anhỹr o hamaxpẽr. Na ka htem ã mẽ ahkre ho apa anẽ. \v 17 Nom mẽ ate mẽ ahkreta mex kêt. Pẽr mẽ ajamaxpẽr mexti hã. Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreta mex o ixkre ho mex kaxyw kàxpore nhõrta jakrenh. Tã ka htem axtem nẽ mẽ kot kãm kàxpore nhõrta mex o ixkre jakrenh ã harẽ. No mẽ pahte ãm hãmri mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh nẽ aa paxêx kêt rãhã ho papaja na Tĩrtũm kãm hprãm. \p \v 18 —Nẽ na ka htem mẽ kêp mẽ hikukrêx jamỳnh prãm xàj ã atỳx ri mẽ ahkre anẽ nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ ãm hãmri mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ Tĩrtũm mã mẽmoj nhõr xà hã mêstija jarẽnh kôt mẽhõ mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Hãmri nhũm mẽ ama nẽ hamaxpẽr o: ‘Nà ãm hãmri na inhmã amnhĩ jarẽ rỳ ko na apu ãm inhmã amnhĩ to hêx.’ Anhỹr o hamaxpẽr. Nom kot kaj mẽ Tĩrtũm mã mẽmoj nhõr xà hã mêstija ã kãm mẽmoj xi. Hãmri nẽ ra mẽ ate kãm õr xàta jarẽnh kôt ãm hãmri mẽmoj tã mẽhõ mã amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm ama nẽ hamaxpẽr o: ‘Nà ãm hãmri na ã inhmã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot Tĩrtũm mã mẽmoj nhõr ã amnhĩ jarẽnh kôt kot amnhĩ jarẽnh anhỹr jakamã na amnhĩ to hêx kêt nẽ.’ Anhỹr o hamaxpẽr.” Anẽ. Na ka htem ã mẽ ahkre anẽ. \v 19 Mẽ ajamaxpẽr kêt xwỳnh na ka mẽ. Tĩrtũm mã mẽmoj nhõr xà hã mêstija na mex o mẽ kot hã kãm mẽmoj nhõrta jakrenh. Tã na ka htem axtem nẽ mẽ kot hã kãm mẽmoj nhõrta mex o mêsti jakrenh ã harẽ. \v 20 Nom Tĩrtũm mã mêsti mẽ mẽ kot hã kãm mẽmoj nhõrta te kot axpẽn pyràk jakamã kot kaj mẽ mêstija jarẽnh kôt mẽmoj tã amnhĩ jarẽ nẽ mããnẽn mẽ ate hã Tĩrtũm mã mẽmoj xirja jarẽnh kôt amnhĩ jarẽ. Hamẽ wa kot axpẽn pyràk jakamã hamẽ wa harẽnh pê amnhĩ to axêx kêt nẽ. Jakamã kêr ka mẽ mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ hamẽ wa harẽnh kôt ãm hãmri mẽmoj tã amnhĩ jarẽ nẽ ho axêx kêt nẽ. \v 21 Tã kot kaj mẽ ãm hãmri amnhĩ jarẽnh ã mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hkôt hã amnhĩ jarẽ nẽ mããnẽn Tĩrtũm kêp ixkre hpãm kôt hã amnhĩ jarẽ. Jakamã kêr ka mẽ hamẽ wa harẽnh pê amnhĩ to axêx kêt nẽ. \p \v 22 —Nẽ kot kaj mẽ ãm hãmri amnhĩ jarẽnh ã mẽmoj tã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ kaxkwa jarẽnh kôt amnhĩ jarẽnhja o mããnẽn kaxyw kaxkwa kamã Tĩrtũm krĩ xà maati hkôt amnhĩ jarẽ. Nẽ mããnẽn Tĩrtũm kôt amnhĩ jarẽ. Jakamã kwa hamẽ wa harẽnh pê amnhĩ to axêx kêt nẽ. \p \v 23 —Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Na ka htem Tĩrtũm kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ ãm hkwỳ kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Na ka htem ãm kapẽr o hpỹnhre nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ pumu nẽ ate amnhĩ to mex xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh o apa. No Tĩrtũm kãm hprãm xà piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ ate tãm mẽ hipêx nẽ mẽ ho mex nẽ mẽ kamã axukaprĩ hã kot mẽ amã karõja. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kĩnh ã kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx hã karõja ra mẽ ate mar tã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ ate kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx ronhỹx ja mẽ amã mex o mex. \v 24 Mẽ ate ãm kapẽr o hpỹnh nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx jakamã te mẽ ate atỳx ri tanhmã axàpkur to ho mẽ akrĩ pyràk. Jao te mẽ axàpkur xà hã mẽõ kamã pure pumunh nẽ nê hanhir nẽ rẽnh tã mããnẽn kamã kẽn rax pumunh tã nê hanhir nẽ rẽnh kêt rãhã hkur pyràk. Jao Tĩrtũm kapẽr o hpỹnhre nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx no piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Pẽr mẽ ajamaxpẽr kêt tã na ka htem atỳx mẽ ahkre ho ri apa. \p \v 25 —Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Nà mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjaja te mẽ ate mẽ kot apkur kaxyw prat kre kuhõnh punuj tã mex ã harẽnh nẽ kamã apkur pyràk o na ka mẽ. Jao ãm mẽ akrãhkà rũm pix mã mẽ amex. Nẽ mẽ noo mã te mẽ amex pyràk no mẽ anhõxàhkre kaxwỳnh kãm mẽ ajamaxpẽrja mex kêt. Mẽ akapẽr prãm nẽ mẽ axàhkurê nẽ mẽ anhõxỳỳ. \v 26 Mẽ ajamaxpẽr mex kêt kênã. Kwa kêr ka mẽ tãm ajamaxpẽr o tãm akwỳjê nhĩpêx o ri apa. Nẽ axàmnhĩx ri mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. No na ka htem amã mẽ amnhĩ to mex prãm xàj ãm tee ri amnhĩ kuhõnh japjê kaprỳ. \p \v 27 —Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ apa xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Te mẽ ate mẽ htykjê jagjênh xà pyràk. Na htem mẽ hagjênh xà ho mex o pa nom kamã mẽ hi nẽ ahpunuj pix. \v 28 Ja pyrà nẽ ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr. Kapôt rũm mẽ anhĩja na mex. Te mẽ ate mẽ ho mex o apa pyràk o na ka htem amnhĩ nhĩpêx nhũm mẽ ãm akrãhkà pix pumu nom ãm mẽ akrã hi kaxwỳnh kãm mẽ ajamaxpẽr punuj rãhã hã mẽ apumunh kêt nẽ. Mẽ ate tanhmã mẽ no kupyr to pix kukamã ajamaxpẽr jakamã te mẽ ate mẽ htykjê jagjênh xà pyràk. \p \v 29-30 —Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Na ka htem ma mẽ hã pika hwỳr apa nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hã pika ho mex. Nẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hã pika ho mex. Nẽ axpẽn mã mẽ harẽnh o: “Hêxta waa nẽ. Na pre amnepêm mẽ pakukamã mẽ panhĩgêtjaja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm kapẽr xwỳnhjê homnuj nẽ mẽ kupa. No kêt mẽ papajaja mẽ kamã ri papa ronhỹx pu prem mẽ uràk nẽ ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ.” Anhỹr o axpẽn mã mẽ hkaprĩ ho ri apa. \v 31-32 Nom ãm amnhĩ to axêx. Mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa kênã. à mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao ra apê mẽ hkanrẽhã mẽ hkra kumrẽx ã amnhĩ to amnhĩrĩt mex o apa. \v 33 Te mẽ ate kagã xoprê kot mẽ hkamnhar nẽ mẽ homnuj tỳx pyràk jakamã koja Tĩrtũm nhỹrmã ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ ajano ka mẽ ma hwỳr ajapêx. Hãmri nẽ tee ri amã ajapôx prãm kaprỳ nẽ rĩ amnhĩ pumu. \p \v 34 —Kot paj nhỹrmã ma mẽ awỳr inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh kwỳ rẽ. Nẽ inhỹ hã mẽ àhpumunh xwỳnh kwỳ rẽ. Nẽ ixkapẽr o mẽ ahkre xwỳnh kwỳ rẽ. Nom kot kaj mẽ ãm mẽ kapẽr ma nẽ apê mẽ hprãm nõkati nẽ tanhmã mẽ homnuj tỳx to ho apa. Nẽ ixpê mẽ hkwỳjê hpar o apa. Jao pĩ kahpa hã mẽ hanhôr o mẽ hkwỳjê hpa. Nhũm mẽ hkwỳjaja Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ ahkre ho hkrĩ ka mẽ omu nẽ mẽ unê nẽ ixkreja kamã mẽ htak. Hãmri nhũm mẽ apymaj nhãm ahpỹnhã krĩ hkwỳ hwỳr hprõt nẽ mra. à kot kaj mẽ inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩpêx anhỹr o apa. \v 35-36 Na prem ra mẽ himex rax nẽ. Amnepêm panhĩ kator krax rũm Atãw kra Apewta na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa nhũm htõja kãm mar prãm kêt nẽ kupĩ. Tã nhũm Tĩrtũm axte mẽ hwỳr ỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm prem mã mẽ ho anẽ nẽ mẽ hkwỳjê nhĩmex. Nhũm pre xatã mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ xatã mẽ kupa. Apew rũm Parakis kra Jakaris wỳr na prem mẽ himex rũnh nẽ. Hãmri nhũm prem Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã Jakarisja pĩ. Tã mẽ kajaja mẽ ate mẽ uràk nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ uràk nẽ amã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê nhĩmex prãm nẽ. à mẽ ate mẽ anhĩgêtjê pyrà nẽ mẽ hipêx anhỹr mỳrapê koja Tĩrtũm mẽ apê mẽ hkanrẽhã mẽ hkra nẽ mẽ htàmnhwỳjaja mẽ ato hpimrààtã tanhmã mẽ ato htỳx to ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Jejus kãm Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê japê htỳx ã harẽnh \r Rukre 13.34-35; mããnẽn Rõmãn 11.25-27 \p \v 37 Hãmri nhũm Jejus te ra kot Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê pumunh nẽ mẽ kãm kapẽr pyràk o tanhmã kapẽr to ho xa. Nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Tĩrtũm kot xatã mẽ awỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê rẽnh nhũm mẽ kot mẽ akôt mẽ amã kapẽr jarẽnh o pa htã ka mẽ kapẽr mar kêt kumrẽx. Nẽ axtem nẽ kẽn o mẽ htak o mẽ himex o apa. à na ka htem amnhĩ tomnuj o apa anẽ. Tã nom arĩ inhmã mẽ ajamãr o ri ixpa hprãm. Te ho krãhyre kot nore hpro nẽ ho hikwỹ pyràk o na pa inhmã mẽ anhĩpêx prãm nẽ. Nom mẽ amã ixprãm nõkati nẽ mẽ ate ixkaga kumrẽx. \v 38 Mỳrapê koja Tĩrtũm mẽ anhõ krĩ jamãr kêt nẽ. \v 39 Kot paj tokyx ty nẽ mẽ apiitã mẽ are nẽ ma akupỹm api ka mẽ axte ixpumunh kêt nẽ. Ãm akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota pix ã koja mẽ akwỳjaja mẽ amỳrpê krĩ ja kamã ixpôx ã ixpumu. Hãmri nẽ mẽ akurom ixpumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ tã ixkôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ axpẽn mã ijarẽnh o: \q1 Ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta wrỳ. Nà ãm hãmri na mẽ pahwỳr wrỳ. Ja mex o mex. \m Koja mẽ ã axpẽn mã ijarẽnh anẽ. Anẽ. \c 24 \s1 Jejus kot mẽ pakukamã mẽmoj jarẽnh \r Makre 13.1-13; Rukre 21.5-19; mããnẽn Wam Ximotre 4.1-3; Sikũn Ximotre 3.1-9; Apokarip 6.1-17 \p \v 1 Tã nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre rũm kato nẽ ma tẽ. Pa mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja kormã ixkreja pumunh o ixkuhê nẽ kãm harẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Hêxta waa nẽ. Ixkreja ãm mex kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p \v 2 —Tỳ mex nom koja nhỹrmã mẽ kãm Tĩrtũm kurê xwỳnhjaja grành pa. Koja arĩ kẽn õ axkrutre nẽ axpẽn mỳnh nẽ nõr kêt nẽ. Koja piitã anhgrà nẽ ahpỹnhã ri hikwỹ. Anẽ. \p \v 3 Hãmri pa mẽ kuma nẽ tee ri hkukamã ijamaxpẽr. Hãmri nhũm Jejus ma tẽ nẽ hixêt pê Oriwêhti hã api nẽ hã nhỹ pa mẽ ma hkôt mra nẽ mẽ kot ã ixkre nhĩpêx anhỹrta ã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa xà ãm hãmri koja mẽ ã ixkreta nhĩpêx anẽ? Kwa mẽ inhmã aprĩ hã harẽ. Xà koja mẽ nhỹrmã ho anẽ nà? Xà koja mẽ tokyx ho anẽ? Nẽ akupỹn mẽ ixwỳr awrỳk nhũm mẽmoj piitã hapêxja. Kwa mẽmo koja we wỳj ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to wehe? Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm mẽ inhmã hprĩ hã tanhmã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx to hkukamã ujarẽnh o nhỹ nẽ mẽ inhmã: \p —Nà nhỹrmã mẽmoj piitã hapêx kaxyw tanhmã amnhĩ nhĩpêx toja kumrẽx kot paj mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Nà koja mẽ ohtô nẽ mẽ awỳr mra nẽ hêx rom te pa ixte amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o mẽ akôt pa. \v 5 Nẽ mẽ amã amnhĩ jarẽnh o: “E Tĩrtũm na pre mẽ awỳr inhmẽ. Ixpê kaxkwa rũm ixwrỳk xwỳnhta na pa.” Anhỹr o mẽ akôt mẽ amã amnhĩ to hêx o pa. Jao ohtô nẽ mẽ nokupyr o pa. \p \v 6 —Nẽ koja mẽ nhỹri awry hã axpẽn par o pa nẽ mẽ atã axpẽn par o pa. Nom kêr ka mẽ harẽnh ma nẽ ri tokyx mẽmoj piitã hapêx ã hkamnhĩx kêt nẽ. Kormã mẽmoj piitã hapêx xà hã arĩgroja kormã. \v 7 Koja mẽmoj piitã hapêx kaxyw nhũm ahpỹnhã ri pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjaja pika hõ nhõ xwỳnhjê kutã kuhê nẽ pijapu ho kuhê. Jao ra axpẽn par o pa. Hãmri nhũm nhỹri pika hkwỳ htertet tỳx kumrẽx. Nẽ mẽ hpur kãm mẽõja hapêx nhũm mẽ kãm prãm tỳx nẽ pa. Jakamã nhũm mẽ ohtô nẽ prãm xàj axkaprã. \v 8 Nom ja kormã mẽmoj hapêx kaxyw krax pix na. Te ho mẽnijê hõ hpijagri kaxyw nẽ kormã kawax pê õhy xà pyràk. \p \v 9 —Nẽ koja mẽ piitã ixkôt mẽ akamã gryk nẽ kãm mẽ akurê htỳx o pa. Nẽ mẽ awỳr mra nẽ ixtã mẽ apynê nẽ mẽ atomnuj tỳx nẽ mẽ apa. \v 10 Jakamã koja mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnh kwỳjaja mẽ umaj tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ ixkaga. Nẽ ixkôt mẽ kãm axpẽn tã amỹnê nẽ axpẽn kãm gryk o pa. \v 11 Nhũm nhỹri mẽ hkwỳjaja Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã amnhĩ to hêx o pa. Jao mẽ ohtô nẽ mẽ nokupyr o pa. \v 12 Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja o ra piitã kãm axpẽn kamã ukaprĩ hkêt o pa. \v 13 Koja mẽ ã ixtã mẽ atomnuj o pa anẽ. Tã nom kêr ka mẽ amnhĩ to htỳx nẽ ixkaga hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ apar tã ka mẽ kaxkwa kamã akupỹm atĩr kurê kumrẽx. \p \v 14 —Nẽ kot kaj mẽ apê ixkwỳjaja ma krĩ piitã hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho apa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ ho hkra hã mẽ kãm harẽnh o ri mẽ piitã mẽ hkôt apa. Kot kaj mẽ piitã mẽ kãm ijarẽnh pa pa rĩ kormã akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Anẽ. \s1 Mẽ pahtomnuj tỳx xwỳnh maati hã harẽnh \r Makre 13.14-23; Rukre 21.20-24; mããnẽn Sikũn Tesarõn 2.3-4 \p \v 15 Nhũm Jejus arĩ mẽmoj kukamã mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh finat Tãnĩewja na pre tanhmã mẽ atomnuj tỳx xwỳnh maatija jarẽnh to. Tã koja nhỹrmã ra kot harẽnh xà hkôt axtem nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr axà nẽ Tĩrtũm xãm xà kamã xa. Ka mẽ ja hã omu hãmri nẽ mẽ kot krĩ grành par ã hkamnhĩx kurê kumrẽx. \v 16 Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ ajapôj nẽ ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Mẽ apê jar pika pê Jutej kamã mẽ apa xwỳnhjaja kaj mẽ omu hãmri nẽ mẽ kot mẽ apar pymaj aprõt nẽ ma amrar kurê kumrẽx. \v 17 Rỳ ka mẽ anhõrkwỹ hkrãmnênh o akrĩ japêr nẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ akukrêx wỳr axàr nẽ hõ hpyr mã ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm wrỳ nẽ aprõt nẽ ma atẽm kurê kumrẽx. \v 18 Rỳ ka mẽ apur kãm axàpênh o apa japêr nẽ amỳm mẽ omu hãmri nẽ akupỹm anhõrkwỹ hwỳr axê jamỳnh kaxyw atẽm kêt nẽ. Ãm mẽ umaj aprõt nẽ ma atẽm kurê kumrẽx. \p \v 19 —No mẽ htujarô nẽ mẽ hkra karàre xwỳnhjaja koja mẽ kêp mẽmoj omnuj tỳx nẽ. Tanhmã kot mẽ amnhĩ to nẽ mẽ umaj hprõt tỳx? Nà pika ja kamã koja mẽ mex kêt o mex kêt. Mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê koja Tĩrtũm tanhmã mẽ homnuj tỳx to. \p \v 20 —Nẽ kwa kêr ka mẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳ kê ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xà hã arĩgroja na wrỳk pê ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Rỳ mẽ hkôt xà hã arĩgro pê sap ã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. \p \v 21 —Nẽ ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã arĩgroja ã koja mẽ piitã amnhĩ xà htỳx kãm hamak tỳx kumrẽx. Amnepêm Tĩrtũm kot pika ho kator krax rũm amnẽ mẽ pa xwỳnhjaja kormã aa kot ã amnhĩ xà htỳx kamã hamak anhỹr kêt tã arĩgroja ã koja mẽ amnhĩ xà htỳx kumrẽx kamã ama. Hãmri nẽ axte pika ja kamã ã amnhĩ xà htỳx kumrẽx kamã hamak anhỹr kêt nẽ. \v 22 Kop apu Tĩrtũm kot mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak xà hã arĩgro hkwỳ ho gri hkêt ronhỹx ka mẽ apiitã apikaprãr pa. Ja pymaj koja mẽ amã ho gri. Kot ra amnhĩ kaxyw mẽ arênh xwỳnhjê japê xàj mẽ amã ho gri. \p \v 23-24 —Tã ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã koja mẽmojaja tanhmã mẽ amã ixto hêx to nẽ mẽ amã: “Ota ra Kris akupỹn wrỳ. Kwa mẽ hwỳr mra nẽ omu.” Anẽ. Rỳ mẽ amã: “Krisja krĩ mũj kamã na raa. Kwa mẽ ma hwỳr mra nẽ omu.” Anhỹr o mẽ amã ixto hêx o pa. Rỳ mẽ awỳr mra nẽ mẽ amã amnhĩ to hêx nẽ mẽ amã: “E. Ot pa ixpê Kris ã mẽ awỳr wrỳ. Tĩrtũm na mẽ awỳr inhmẽ pa wrỳ.” Anẽ. Rỳ mẽ amã: “E ixpê Tĩrtũm nhỹ hã ixkapẽr xwỳnh na pa mẽ awỳr mõn pôj.” Anhỹr o mẽ amã amnhĩ to hêx. Hãmri nẽ mẽ anokupyr kaxyw mẽ amã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Tĩrtũm kot amnhĩ kôt mẽ arênh xwỳnhjaja kãm mẽ ate ja hã mẽ omunh nẽ mẽ gryk ã ixkaga hprãm xàj koja mẽ ã mẽ anoo mã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nom ãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaprỳ ka mẽ ixkaga hkêt nẽ. \p \v 25 —E kwa mẽ inhmar tỳx nẽ. Na pa ra ixprĩ hã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã ã mẽ amã mẽmoj jarẽnh anẽ. Tã kêr ka mẽ amnhĩ nê ã mẽ kot amnhĩ to hêx anhỹr o mẽ pa xwỳnhjê pumunh mex o apa nẽ axkãm ajamak rom. \v 26 Rỳ koja mẽ tanhmã mẽ amã ixto hêx to nẽ mẽ amã: “Ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta kapôt ã mõn pôj. E mẽ tokyx ma hwỳr mra nẽ omu.” Anhỹr o mẽ amã ijarẽ ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ hwỳr amrar kêt nẽ. Rỳ nhũm mẽ amã: “Ota hitom kãm xa. E mẽ mamrĩ hwỳr agjê nẽ omu.” Anẽ no ka mẽ ãm mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ hwỳr agjêx kêt nẽ. \v 27 Kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk kaxyw hãmri nẽ ixpimxur kãm ixwrỳk kêt nẽ. Koja pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjaja anhĩpê ixwrỳk kãm ixpumu. Te mẽ piitã anhĩpê mẽ kot na haxênh pumunh pyràk o kot kaj mẽ anhĩpê apiitã ixpumu. \v 28 Te nhỹri mẽmoj kro nẽ nõr nhũm nhônhti kot omunh nẽ hã htor nẽ hpinhpanh nhũm mẽ piitã hã omunh pyràk o kot paj amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. \s1 Jejus akupỹn wrỳk xwỳj ri mẽmoj kukamã harẽnh \r Makre 13.24-31; Rukre 21.25-33; mããnẽn Wam Tesarõn 4.16-17 \p \v 29 Nhũm Jejus arĩ mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ kot paj akupỹn mẽ awỳr inhnojarêt nhũm rĩ Tĩrtũm kaxkwa kamã tanhmã mẽmoj nhĩpêx to. Kapẽr ã kagà htũm kot tanhmã ja kukamã harẽnh to nẽ harẽnh kot: \q1 Koja Tĩrtũm kaxkwa ho àk nhũm kanhêti piitã rôrôk pa nhũm myyti ahtyk nhũm mytwrỳre uràk nẽ axte hpôk kêt nẽ. Anẽ. \m \v 30 Koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anhỹr pa hãmri pa kaxkwa hã mẽ amã mẽmoj nhô. Hãmri nhũm pika piitã hkôt ri mẽ pa xwỳnhjaja piitã omu nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ mỳr rax kumrẽx. No mẽ kajaja kot kaj mẽ omu hãmri nẽ akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk nẽ mẽ ato amnhĩptàr mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Kot paj kakrã kamã hirã htỳx kãm akupỹn ixihtỳx kãm mẽ awỳr wrỳ. \v 31 Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh maati mã anẽ nhũm pifti kakô hãmri nhũm hkwỳjaja kuma nẽ ma mẽ awỳr pika piitã hkôt anhgrà nẽ ma mra nẽ inhmã mẽ ato akuprõ. Ixte amnhĩ kaxyw mẽ axunhwỳr xwỳnhjê o akuprõ nẽ man akupỹn ixwỳr mẽ ato hapêx. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽmo pàr o ejẽp jarẽnh \r Makre 13.28-31; Rukre 21.29-33 \p \v 32 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E ka mẽ pĩ hpàr mũj pumu. Na hte mẽmo mytwrỳ hã rã nhũm mẽ omu nẽ ô hkukamã hamaxpẽr kurê kumrẽx. \v 33 Ja pyrà nẽ koja ã ixte mẽmoj jarẽnh anhỹr xwỳnhja amnhĩ nhĩpêx par mẽ ka mẽ omu nẽ akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Kot paj te ra mẽ anhõrkwỹ kapem ixãm pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \v 34 Nom akupỹn ixwrỳk kêt ri koja ã mẽ kot mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr pumunh xwỳnhjaja kormã piitã htyk kêt ri pa akupỹn wrỳ. \p \v 35 —Nẽ koja nhỹrmã pika nẽ kaxkwa wa hapêx pa. Tã no ãm ixkapẽrja koja wa uràk nẽ aa hapêx kêt nẽ. Koja ãm rãhã ho rãhã. Kot paj aa ihkjê ho tanhmã mẽnh to hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte akupỹn Jejus wrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt ã mẽ pajarẽnh \r Makre 13.32-37; Rukre 12.37, 17.26-30, 17.34-36; mããnẽn Wam Tesarõn 5.2 \p \v 36 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ ixte akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk xà hã arĩgroja mẽ ate omunh kêt. Nẽ kaxkwa kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja haxwỳja kot ja pumunh kêt. Nẽ ijaxwỳja ixpê Tĩrtũm Kra htã ixte ja hã amnhĩ pumunh kêt. Ãm inhõ Papaj pix na kot ja pumunh. \p \v 37 —Nẽ kot paj nhỹrmã man akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja mẽ htỳx ri amnhĩ tomnuj o pa. Te amnepêm Noehti kormã htĩr ri mẽ pa xwỳnhjaja kot htỳx ri amnhĩ tomnuj o pata pyràk. \v 38 Na pre htem amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr kêt nẽ. Ãm jar mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Rôm nhũm Noehtija gô htàm pymaj pàr rax nhĩpêxta mã axà. \v 39 Nhũm mẽ ja hã omu nẽ ãm omu nẽ tanhmã ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hkêt nẽ. Hãmri nhũm naja mẽ haêr pê wrỳ nẽ wrỳk rax o mẽ hanhir pa. Tã akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgroja ã koja mẽ htỳx ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o paja o pa mẽ haêr pê naja pyrà nẽ akupỹn wrỳ. \p \v 40 —E kot paj mẽ amã nhỹrmã akupỹn ixwrỳk nẽ tanhmã mẽ anhĩpêx to hã amnhĩ jarẽ. Te kot ja pyràk. Koja mẽmyjê hõ wa hamẽxkrut nẽ hpur kãm àpênh o xa. Nhũm hõja ra ixkôt amnhĩ xãm nhũm hõja ixkôt amnhĩ xãm kêt japêr. Hãmri pa amnhĩ wỳr ra kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhta o api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhta hpur kãm ahte arĩ xa. Hãmri nẽ tee ri hkràmnhwỳ japêr rĩt o xa. \v 41 Rỳ nhũm mẽnijê wa hamẽxkrut nẽ harôj kahuk o xa. Nhũm hõja ra ixkôt amnhĩ xãm nhũm hõja ixkôt amnhĩ xãm kêt japêr. Hãmri pa amnhĩ wỳr kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhta ho api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhja tee ri hkràmnhwỳ japêr rĩt o xa hãmri nẽ hamaxpẽr rax kumrẽx. Kot paj nhỹrmã akupỹn wrỳ nẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ. \v 42 Tã mẽ ate akupỹn ixpôx xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kwa kêr ka mẽ ijamãr rãhã ho ri apa. \v 43 Na htem htỳx ri nhỹri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa nhũm mẽ kêp àhkĩnh xwỳnh mẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ mẽ kêp ahkĩ. \v 44 Tã mẽ ate akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kwa kêr ka mẽ ixwakre kamã te mẽ apê mẽ õrkwỹ nhõ dõn kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ atỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho apa hkêt nẽ. Ixkutêp axkãm ajamak rom nẽ ri apa. Jao tãm ixkutêp amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ kãm mẽ àpênh mex xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 12.41-48 \p \v 45 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E koja mẽ kãm àpênh xwỳnhjê hõ àpênh mex o pa hãmri nhũm õ patrãw àpênh ã omu hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõr kaxyw nẽ ĩhkram mẽmoj piitã haxàr pa nẽ kãm: “E kêr ka ixwakre kamã inhmã inhõrkwỹ tãnopxar mex nẽ. Nẽ inhmã mẽ àpênh xwỳnhjê mã mẽ apkur xà nhõr o apa.” Anhỹr o kãm mẽmoj tã karõ hãmri nẽ kato nẽ ma nhỹhỹm mõ. \v 46 Hãmri nhũm kot kãm àpênh mex xwỳnhja wakre kamã kãm àpênh mex o pa. Jakamã nhũm õ patrãw akupỹn hpôx o mõ nhũm amnhĩ wỳr harẽnh ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o kãm uma hkêt nẽ. Kot wakre kamã kutêp kãm àpênh mex jakamã tee ri tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hkêt nẽ. \v 47 Jakamã nhũm õ patrãwja akupỹn pôj nẽ kot kãm àpênh mex ã omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kot kãm õ mẽmoj piitã hamãr o pa kaxyw ĩhkram haxàr pa. \v 48 No koja axtem nẽ wakre kamã kãm àpênh mex kêt japêr. Nẽ hamaxpẽr o: “Tk. Nà koja tokyx akupỹn mõr kêt nẽ.” Anhỹr o hkamnhĩx. \v 49 Hãmri nẽ wakre kamã kãm mẽ àpênh xwỳnhjê htak nẽ pipãnh pix o pa. Nẽ kãm kagôxỳhti xành xwỳnhjê kôt pix mã pa. \v 50 Hãmri nhũm õ patrãwja haêr pê akupỹn pôj nẽ tee ri ja hã omu. \v 51 Hãmri nẽ kamã gryk tỳx nẽ tanhmã homnuj htỳx to nẽ kãm mẽ àpênh punuj xwỳnhjê mẽ mẽ ho hpimrààtã amnhĩ nê mẽ kator pa. Hãmri nẽ mẽ kot kapẽr kwỳm amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê mẽ mẽ ho hpimrààtã tanhmã mẽ homnuj to nẽ amnhĩ nê mẽ kator. Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ mur nẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx. Tã kêr ka mẽ ixwakre kamã ho mẽ uràk kêt nẽ. Mẽ kurom ixwakre kamã ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa. Anẽ. \c 25 \s1 Kormã mẽ mjên kêt xwỳnhjê ho 10 nẽ mẽ harẽnh \r Wam Tesarõn 5.1-3 \p \v 1 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ mẽ ate Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ apa xwỳnhjaja kêr ka mẽ akupỹn amnhĩ wỳr ixkãm ajamak rom nẽ ri apa. Nom mẽ kêp Tĩrtũm prãm nõkati xwỳnhjaja koja mẽ akĩnhã ãm htỳx tanhmã amnhĩ to pix kukamã hamaxpẽr o pa. Te kormã mẽ mjên kêt xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêxta pyràk. E pa mẽ amã tanhmã mẽ harẽnh to ka mẽ inhma. Koja kormã mẽ mjên kêt xwỳnh kêp 10jaja ma hkràmnhwỳ mjên mã xwỳnh kutã pry hã mra. Amnhĩ kôt kanê jamỳ nẽ o mra nẽ kutêp pry nhĩkrep hkrĩ. \v 2-4 Nhũm mẽ kêp 5jaja hkwỳjê rom amnhĩ kukamã hamaxpẽr mex nẽ kanê kaxyw amnhĩ kôt orti hkwỳ ho mõ. No nhũm mẽ kêp 5 nẽ mẽ hkĩnhã ãm htỳx kanê pix jamỳ nẽ o mra. \v 5 Hãmri nẽ mẽ mjên mã xwỳnhja kutêp axpẽn mã kapẽr o hkrĩ. Nhũm tokyx htẽm kêt nhũm mẽ kutêp hkrĩ nẽ gaa nẽ ra õtxwa nẽ gaa nẽ hikwỹ nẽ ra õt pa. \p \v 6 —Tã nhũm kôt ã kamàt hãmri nhũm mjên mã xwỳnhta hpôx o tẽ. Hãmri nhũm kot hkukamã harẽnh xwỳnhja mẽ õt o mẽ hikwỹ xwỳnhjê mã amỹra nẽ mẽ kãm: “Kwa mẽ hãmri. Ota mjên mã xwỳnhta tẽ. Mẽ tokyx kànhmã akrĩ pu mẽ kutã mra.” Anẽ. \v 7 Hãmri nhũm mẽ hkrã hapôj nẽ kanê hpôk. \v 8 Nom nhũm mẽ hkwỳjê hkĩnhã õ kanê kaxyw orti ho pa hkêt xwỳnhjaja ra mẽ kêp mẽ kanêja hkaprỳ hpa nhũm mẽ tee ri kot hpôk kaxyw. Hãmri nẽ orti hkwỳ hã hkwỳjê hwỳ nẽ mẽ kãm: “Xê mẽ inhmã orti ho inhõ kanê go.” Anẽ. \v 9 Nom nhũm mẽ kêp nê nẽ mẽ kãm: “Ma mẽ inhõ kanê kamã orti grire kênã kot pa kêt mẽ amã ho go. Xê mẽ tokyx ma mra nẽ nhỹri amnhĩm hkwỳ japrô mê.” Anẽ. \v 10 Hãmri nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ ma amnhĩm hkwỳ japrôr mã ma mra. \p —Rôm nhũm mjên mã xwỳnhta mẽ hãnh tẽ nhũm kanê kamã arĩ mẽ orti xwỳnhjaja omu nẽ hã jêt kurê kumrẽx. Hãmri nẽ ma hkôt mõn mẽ pikuprõnh xà hã ixkreja wỳr wa hã hkĩnh nẽ apkur kaxyw gjêx pa nhũm mẽ hã kahê. Mẽ gjêx xà hã oreja ra hwỳr hpôx jakamã nhũm mẽ hã kahê. \p \v 11 —Tã nhũm ma mẽ kot orti japrôr mã mrar xwỳnhjaja hãmri amnhĩ to hapu nẽ mra nẽ tee ri mẽ hã hakwakre kupê nẽ htatak nẽ tee ri mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: “Xê mẽ inhmã kahê xà mẽ pa mẽ awỳr agjê.” Anẽ. \v 12 Hãmri nhũm hprõ mã xwỳnhta mẽ kuma nẽ mẽ kãm: “Tk. Nà ixte mẽ apumunhre hã kot pa kêt mẽ amã kahê xà mẽ. Kwa mẽ ma akupỹm mra.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 13 Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ mẽ inhmã: \p —E kêr ka mẽ te kot amnhĩ kôt orti hkwỳ ho mõr xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Mẽ ate akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kêr ka mẽ apkati mẽ ixkamã ajamak rãhã ho apa. Anẽ. \s1 Mẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 19.11-27 \p \v 14 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —E kêr ka mẽ ixwakre kamã inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to ho ri apa pa hpãnhã mẽ amã amnhĩrer mex nẽ. Mẽ ate tanhmã inhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa xà hkôt kot paj mẽ amã amnhĩre. Te mẽhõ my kot kãm mẽ àpênh xwỳnhjê nhĩpêx pyràk. Koja nhỹhỹm nojarêt nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã hikukrêx piitã hkaga hpa. Õrkwỹ nẽ hpur nẽ hkrit. Ãm mẽmoj piitã mẽ kot wakre kamã kãm hamãr o pa kaxyw mẽ kãm hkaga hpa. \v 15 Hãmri nẽ ahpỹnhã mẽ kãm kàxpore hkwỳ gõ. Mẽ kot kutêp kãm tanhmã ho rũnh to kaxyw ahpỹnhã mẽ kãm õr pa. Kot kàxpore pumunh mex xwỳnhja mã nhũm ho 5.000 nẽ kugõ. Nẽ kot hkôt kax pê omunh xwỳnhja mã nhũm ho 2.000 nẽ kugõ. Nẽ kormã kot omunh tỳx kêt xwỳnhja mã nhũm ãm ho 1.000 pix nẽ kugõ. Hãmri nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ ma nhỹhỹm mõ. \v 16 Hãmri nhũm kot ho 5.000 nẽ hamỳnh xwỳnhja kàxporeta py nẽ ma o mõr kurê kumrẽx nẽ tanhmã ho àpênh to ho mõr kãm ra hipy axte ho 5.000 nẽ kumẽ. \v 17 Nhũm kot ho 2.000 nẽ hamỳnh xwỳnhja mããnẽn tanhmã ho àpênh to ho mõr kamã ra hipy axte ho 2.000 nẽ kumẽ. \v 18 Nom nhũm kot ho 1.000 pix nẽ hpyr xwỳnhja wa hkĩnh ã axtem nẽ ma o tẽ nẽ kãm kakwỳ nẽ kamã haxà nẽ hity hpa nẽ ma akupỹm tẽ. \p \v 19 —Tã nhũm mẽ õ patrãwja akupỹn mõn pôj nẽ mẽ kãm: “E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ixte mẽ amã kàxpore ho ixpigrành xwỳnhta jarẽ. Tanhmã na ka prem ixkutêp inhmã hipêx to?” Anẽ. \v 20 Hãmri nhũm kot ho 5.000 nẽ hpyr xwỳnhta kumrẽx hwỳr tẽ nẽ kãm: “E ota akàxporeta. Ate inhmã ho 5.000 pix nẽ õr tã pa amã ho rax nẽ amã hipy axte ho 5.000 nẽ kumẽ nhũm ho axkamur nẽ ra ho 10.000. Tã ota.” Anhỹr o kãm kapẽr hãmri nẽ kãm kugõ \v 21 nhũm amnhĩm hamỳ nẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Nà ãm hãmri na ka inhmã ho anẽ. Ixte amã ho 5.000 pix nẽ õr tã ka ra inhmã ho rax jakamã kot kaj apê inhmã mẽ àpênh xwỳnhjê hkrãhtũm. E amnẽ ixwỳr axà pu mẽ apku nẽ pahkĩnh.” Anẽ. \p \v 22 —Hãmri nhũm hpãnhã kot ho 2.000 nẽ hpyr xwỳnhta hwỳr tẽ nẽ õ patrãwta mã kãm: “E ota akàxporeta. Ate inhmã ho 2.000 pix nẽ õr tã pa amã ho rax nẽ amã hipy axte ho 2.000 nẽ kumẽ. Tã ota.” Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm kuma nẽ amnhĩm hamỳ nẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Nà ãm hãmri na ka ã inhmã ho rax anẽ. Ixte amã ho 2.000 pix nẽ õr tã ka inhmã ho rax jakamã kot kaj apê inhmã mẽ àpênh xwỳnhjê hkrãhtũm. E amnẽ ajaxwỳja ixwỳr axà pu mẽ apku nẽ pahkĩnh.” Anẽ. \p \v 24 —Tã nhũm kot ho 1.000 pix nẽ hpyr xwỳnhta hapu hã wa hkôt tẽ. Hãmri nẽ õ patrãw mã tanhmã kapẽr to nẽ kãm: “Nà ra ixte apumunh tũm. Pẽr axàhkurê pix kãm na ka hte apa. Nẽ amã akàxpore ho rax nẽ anhõ ho rax pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa. Nom mẽ pajaja mẽ ixàpênh rax pix kukwak ri na ka hte akàxpore rax nẽ apa. \v 25 Jakamã na pa inhmã apyma nẽ. Nẽ akàxporeta py nẽ ma o tẽ nẽ kaxyw kre nẽ kamã haxà. Tã ka akupỹn mõn pôj pa ajarẽnh ma hãmri nẽ hkapa nẽ man akupỹn amã o tẽ. Tã ota anhõ 1.000ta.” Anẽ. \v 26-27 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: “Tk. Kwa amã ixpyma nẽ ate ixpumunh mex anhỹr tã na ka ixte amã kàxpore nhõrta pyr nẽ ma ho atẽm. Nẽ mẽ kot mẽ kêp kàxpore jamỳnh o kuhê xà kamã mẽ kãm õr nhũm mẽ ixkutêp tanhmã inhmã ho rax to hkêt nẽ? Pẽr ãm amã kaga nẽ ate amnhĩ tomnu pix o ri apa xwỳnh.” Anẽ. \v 28-30 Hãmri nẽ kêp kàxporeta py nẽ nhãm jam kugõ nẽ kãm: “E amỳ nẽ o tẽ nẽ kot inhmã ho 10.000 nẽ õr xwỳnhta mã agõ. Hãmri nẽ jahti pynê nẽ ma o tẽ nẽ kamàt kô kamã amẽ. Apênh mexti hã. Koja tee amỹra nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak xàj tee ri amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kaprỳ nẽ rĩ amnhĩ pumu.” Anhỹr o kãm kapẽr nhũm kuma nẽ hpa hã kupy nẽ ma o tẽ. Hãmri nhũm mẽ õ patrãwja mẽ àpênh xwỳnhjê mã kãm: “E mẽ ate ixwakre kamã mẽ axàpênh mex xwỳnhjaja kot paj ã mẽ ato mex rax anẽ ka mẽ akĩnh nẽ. Nom mẽ kot inhmã mẽ àpênh mex kêt xwỳnhjaja kot paj mẽ kêp mẽõ mẽmojta jamỳ nẽ nhãm mẽhõm kugõ nhũm hkaprĩ nẽ.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \s1 Jejus kot nhỹrmã mẽ piitã tanhmã mẽ harẽnh to hã harẽnh \r Matêwre 13.35-43, 13.47-50; mããnẽn Apokarip 20.11-15 \p \v 31 Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: \p —Nẽ kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr wrỳ nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh piitã man ixkôt wrỳ. Kot paj wrỳ nẽ ixpê pahi maati hã ixkrĩ xà maati kamã inhmex nẽ nhỹ. \v 32-33 Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ ma krĩ piitã hkôt mẽ apiitã mẽ ato pikuprõnh pa nẽ akupỹn ixwỳr mẽ ato hapêx. Pa mẽ apumu nẽ tanhmã mẽ axunhwỳr to. Te ôwêhti jamãr o pa xwỳnh kot ôwêhti kaêx ã motre pumunh nẽ nhãm nê motre xunhwỳr parta pyràk. \v 34 Hãmri nẽ ixupôk rũm mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã ixkapẽr nẽ mẽ amã: “E mẽ kajaja kot kaj mẽ amex kumrẽx nẽ ri apa ho apa. Amnepêm kormã mẽmoj piitã hkêt ri na pa pre Inhĩpêêxà mẽ wa mẽ akukamã tanhmã ijamaxpẽr to nẽ mẽ amã mẽmoj mex xunhwỳr rũnh nẽ. \v 35 Tã ka prem ajapôj hãmri nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ tanhmã ixto mex to ho ri apa. \q1 Na pa pre inhmã prãm nẽ ixpa ka prem ixpumu nẽ ixkamã axukaprĩ nẽ inhmã mẽmoj gõ pa kuku. \q1 Nẽ na pa pre inhmã kôr nẽ ixpa ka prem ja hã ixpumu nẽ inhmã gô pa ho ixkõ nẽ akupỹm ixihtỳx. \q1 Nẽ aa mẽ ate ixpumunh kêt tã ka prem nhỹri ixpumu nẽ amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr ixwỳ. \q1 \v 36 Nẽ na pa pre ixê pynajti nẽ ri ixpa ka prem ja hã ixpumu nẽ inhmã axê gõ pa haxà nẽ ri hã ixpa. \q1 Nẽ na pa pre ixà nẽ inhĩkwỹ ka prem ixwỳr mra nẽ ixkane nẽ tanhmã ixto mex to pa akupỹm inhmex. \q1 Nhũm prem ijaxà pa mẽ hagjênh xà kamã ixkrĩ ka prem ixwỳr mra nẽ tanhmã ixto mex to. \m à mẽ ate ixto mex anhỹr o ri apa jakamã nhũm inhõ Papajja ixtã mẽ apumu. Tã koja ixtã mẽ ato mex rax nẽ.” Anẽ. \p \v 37 —Kot paj ã mẽ ate tãm amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê mã ixkapẽr anẽ. Hãmri ka mẽ tee ri inhma nẽ amnhĩ tã ixkukja nẽ inhmã: “Kwa xà mẽ pajaja na pa prem ã ato mex anẽ? Nà mẽ ixte ã anhĩpêx anhỹr kãm amnhĩ pumunh kêt tã na ka ã mẽ ijarẽnh anẽ. Kwa nhỹri na ka pre amã prãm nẽ apa pa prem apumu nẽ amã mẽmoj gõ ka aku? Nẽ nhỹri na ka pre amã kôr nẽ apa pa prem amã gô hkwỳ ka ho ixkõ? \v 38 Nẽ nhỹri na pa prem apumu nẽ amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr awỳ? Rỳ ka pre axê pynajti nẽ apa pa prem amã inhĩnôhkà gõ ka hagjê? \v 39 Nẽ nhỹri na ka pre axà nẽ anhĩkwỹ pa prem apumu nẽ akane? Nẽ nhỹri na prem ajaxà pa mẽ hagjênh xàja wỳr mra nẽ kamã tanhmã ato mex to? Nà mẽ pa hkêt.” Anhỹr o amnhĩ tã ixkukja. \v 40 Hãmri pa mẽ amã: “Nà mẽ kêp amrakati xwỳnhjaja na pre htem pa pyràk. Tã ka prem mẽ kamã axukaprĩ hã tanhmã mẽ kutã anojarêt to ho ri apa jao te pa tanhmã ixto mex to ho apa pyràk. Ãm hãmri na ka prem ã mẽ ho mex anhỹr o ri apa.” Anẽ. Kot paj ã mẽ ate amnhĩ to mex xwỳnhjê mã ixkapẽr anẽ. \p \v 41 —Hãmri nẽ hpãnhã apke rũm mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjê mã tanhmã ixkapẽr to nẽ mẽ kãm: “No mẽ kajaja kot paj ixupôk rũm mẽ unhwỳr xwỳnhtajê hkĩnhã mẽ ato mex kêt nẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũmja Satanasti mẽ mẽ kot tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ mẽ ho hpimrààtã mẽ kaxyw kuwy rax kumrẽxja nhĩpêx. Mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx mỳrapê nhỹrmã kamã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa kaxyw. Tã kot kaj mẽ ajaxwỳja ma mẽ hkôt hwỳr ajapêx. Mẽ apê Satanasti hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩpêx o apa xwỳnh jakamã kot kaj mẽ uràn ma hwỳr ajapêx pa. \v 42 Aa mẽ ate tanhmã ixto mex to hkêt. Na ka pre htem inhmã prãm nẽ ixpa hã ixpumu nom inhmã mẽmoj nhõr kêt nẽ. Nẽ inhmã kôr nẽ ixpa hã ixpumu nom inhmã gô hkwỳ hkêt nẽ. \v 43 Nẽ nhỹri ahte ixpa hã ixpumu nom amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr ixwỳr kêt nẽ. Nẽ ixê pynajre nẽ ixpa hã ixpumu nom inhmã axê nhõr kêt nẽ. Nẽ ixà nẽ inhĩkwỹ hã ixpumu nom ixkane hkêt nẽ. Nẽ mẽ kot ijaxàr nhũm arĩ ixkrĩ hã ixpumu nom ixwỳr amrar nẽ tanhmã ixto mex to hkêt nẽ. à mẽ ate inhĩpêx anhỹr o apa jakamã e mẽ ma kuwy hwỳr apa kurê kumrẽx.” Anẽ. Kot paj ã mẽ kãm ixkapẽr anẽ. \v 44 Hãmri nhũm mẽ tee ri inhma nẽ amnhĩ tã ixkukja nẽ inhmã: “Kwa nà ã mẽ ijarẽnh anhỹr kêt nẽ. Aa mẽ ixte ã anhĩpêx anhỹỹre hã. Nhỹri na pa prem tanhmã akute hã apumu? Nà aa mẽ ixte nhỹri ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã apumunhre hã.” Anẽ. \p \v 45 —Koja mẽ ã inhmã amnhĩ tã aprãr anhỹr kaprỳ. Kot paj mẽ kãm: “Nà na ka pre htem mẽ kêp amrakati xwỳnhjê pumu nẽ ãm mẽ omunh o ri apa nẽ mẽ kamã axukaprĩ hkêt nẽ. à mẽ hipêx anhỹr jao te pa ã inhĩpêx anhỹr pyràk. Jakamã kwa mẽ tokyx ma kuwy hwỳr ajapêx kurê kumrẽx.” Anẽ. Kot paj ã kuwy hwỳr mẽ hanor anẽ. \v 46 Hãmri nẽ hwỳr mẽ rẽnh pa nhũm mẽ ma hwỳr hapêx nẽ kamã amnhĩ xà htỳx kãm hamak rãhã nẽ pa ho pa nẽ aa kator kêt kumrẽx. No kêt mẽ ate tãm amnhĩ nhĩpêx o mẽ apa xwỳnhjaja kot kaj mẽ kurom ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api nẽ kamã amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho pa. Kot paj ã ahpỹnhã mẽ apiitã mẽ anhĩpêx anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus akupỹn wrỳk ã amnhĩ kukamã mẽ inhmã ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ mẽ inhmã ujarẽnh pa. \c 26 \s1 Mẽ kot Jejus ã àmnênh ã amnhĩ jarẽnh \r Makre 14.1-2; Rukre 22.1-2; Juãw 11.45-53 \p \v 1 Tã nhũm Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã ujarẽnh pa nẽ mẽ inhmã: \p \v 2 —E kot puj mẽ axte pahtã apkati axkrut hãmri nhũm arĩgro pê Pas kato. Jakamã koja mẽ piitã amnepêm Tĩrtũm kot Ejit nhõ xwỳnhjê pê mẽ pakukamã mẽ panhĩgêtjê kator mã hamaxpẽr nẽ hã hkĩnh kaxyw Jerujarẽ hwỳr akuprõ. Kamã koja mẽ ixpynê nẽ pĩ kahpa hã inhô nẽ ixpĩ. Koja mẽ tokyx ã inhĩpêx anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã amnhĩ kukamã mẽ inhmã amnhĩ jarẽnh anẽ. \v 3 Rôm nhũm Jerujarẽ kamã patre krãhtũmjê mẽ Ijaew pigêtjaja patre maati Kajpasja nhõrkwỹ kamã axpẽn wỳr akuprõ. \v 4-5 Ra mẽ kãm Jejus pĩr prãm tã mẽ kãm mẽ kot hkôt kapẽr mar o pa xwỳnhjê pyma nẽ. Hãmri nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot puj wem ho nẽ kupĩĩ? Kot puj mẽ pahkĩnh kãm tanhmã ho nhũm mẽ hkĩnh xwỳnhjaja hã mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Pu mẽ hã axpu nẽ hã tanhmã axpẽn to. Jakamã kwa pu mẽ kormã tanhmã ho hkêt nẽ. \p Anhỹr o axpẽn ma. \s1 Mẽhõ ni kot Jejus krã gregrer ã harẽnh \r Makre 14.3-9; Rukre 7.36-50; Juãw 12.1-8 \p \v 6 Tã nhũm Jejus kormã krĩ pê Petãn kamã Simãw nhõrkwỹ kamã apkur o nhỹ. Simãwja na pre hkà kro xàpêr tỳx o pa nhũm Jejus ra arĩgro hõ hã akupỹm hkà ho mex. Hãmri nẽ akupỹm õ krĩ hwỳr pôj nẽ õrkwỹ hwỳr tẽ nẽ kuri apkur o nhỹ. \v 7 Hãmri nhũm mẽhõ nija hpôx ã omu nẽ hamaxpẽr o: \p —Ma koja pẽr Jejusja pa hã apkati grêre hãmri nẽ ty. An pa ma hwỳr tẽ nẽ mẽhkuxwa xà ho hkuxwa. \p Anẽ hãmri nẽ kẽn jaka ho kàx kãm mẽhkuxwa xàja nhũm kumỳ nẽ ma hwỳr o tẽ. Hãmri nẽ ho hkrã gregrer nẽ hã hkapĩr pa nẽ ho hkuxwa hpa. Mẽhkuxwa xà hã kàxpore xohtô rax tã nhũm ã hã hkapĩr par anẽ. \v 8 Hãmri pa mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja tee ri ã kot hipêx anhỹr ã omu nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa na hã mẽhkuxwa xàta kapĩr pa. \v 9 Kop apu ma kot o htẽm nẽ ho wẽnê nẽ hpãnhã kàxpore ho rax kumrẽx nẽ hamỳnh nẽ ho mẽ kêp amrakati xwỳnhjê nhĩpêx par o nhỹx ja kãm mex nẽ. Kwa mo na we ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ? Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: \p —Kwa kot ixto mex kaxyw kênã na ka mẽ axtem nẽ ixtã kãm akir. \v 11 Mẽ kêp amrakati xwỳnhjaja koja mẽ arĩ mẽ akôt pa rãhã nẽ. Ka mẽ amã mẽmo arĩgro hã tanhmã mẽ ho ajuta hto hprãm nẽ tanhmã mẽ ho ajuta hto nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. No pa kot paj ri mẽ akôt ixpa ka mẽ ixto mex ry ho apa hkêt nẽ. Kot paj tokyx mẽ apiitã mẽ are. \v 12 Ixtyk nhũm mẽ kot ijaxàr kukamã na ã ixkuxwa anẽ. Ãm hãmri na ã inhĩpêx anẽ. \v 13 ãm hãmri na pa mẽ amã kot ã inhĩpêx anhỹrja jarẽ. Koja mẽ krĩ piitã hkôt axpẽn mã ijarẽnh ã kagà kamã ijarẽnh o pa nẽ kamã nija kot ã inhĩpêx anhỹr kamã harẽ nẽ kuma. Anẽ. \s1 Jut Kariot kot mẽ kãm Jejus ã àmnênh \r Makre 14.10-11; Rukre 22.3-6 \p \v 14 Tã nhũm Jut Kariotja. Kêp mẽ ixpê Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnh pê 12 hõ htã ra tanhmã hamaxpẽr to nẽ axtem nẽ Satanasti nhỹ hã ma patre krãhtũmjê hwỳr tẽ nẽ tanhmã Jejus o mẽ mar to nẽ mẽ kãm: \p \v 15 —E ot pa mẽ amã Jejus jarẽnh o tẽ. Xà kot paj mẽ amã hã amỹnê ka mẽ hpãnhã inhmã amnhĩre nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: \p —Nà kot paj mẽ amã amnhĩre. \p Anẽ hãmri nẽ kãm kàxpore ho 30 nẽ õr kurê kumrẽx nhũm hamỳ nẽ hkĩnh nẽ kato nẽ ma tẽ. \v 16 Hãmri nẽ mẽ kãm Jejus pynênh kaxyw tãnopxar o ri hkôt ri pa. Mẽ kot mar o ri pa xwỳnhjê hkàx ã unênh nẽ ma mẽ hwỳr o htẽm kaxyw. \s1 Jejus kot hkôt mẽ pa xwỳnhjê kutã apkur \r Makre 14.12-21; Rukre 22.7-13; Juãw 13.21-30 \p \v 17 Tã nhũm mẽ hkĩnh pê Pasja kato. Amnepêm kormã Ejit kãm mẽ pa ri na pre mẽ inhĩgêtjaja ôwêhti hkrare hkwỳ hpa nẽ ho anẽ nẽ kuku. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ Ejit nhõ xwỳnhjê nê mẽ kator kaxyw nhũm prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Tã mẽ ixpê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja na pa htem arĩ amgrà mẽ arĩgro pê Pasja ã axpẽn wỳr akuprõ nẽ jam ijamaxpẽr pê mẽ uràk nẽ ôwêhti hkrare hkwỳ pa nẽ pãwti kaxkrit kêt kãm kuku. Jakamã pa mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhja wa axkrut nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ amnhĩ tã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa nhỹri kot paj we wa tẽ nẽ mẽ akutêp Pas ã mẽ panhõ hã apê? Anẽ. \p \v 18 Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà wa mãmrĩ ma Jerujarẽja wỳr wa tẽ. Nẽ krĩm axà nẽ mẽhõ myti pumunh kurê kumrẽx nẽ kãm: “E Jejus na wa inhmẽ pa wa awỳr tẽ. Na awỳr hpẽr mẽnh o: ‘E na pa ra inhnojarêt. Jakamã nhỹri kot paj we ixkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ Pas ã axpẽn kutã apku?’ Anhỹr o awỳr hpẽr mẽ.” Anẽ. E wa ã kãm akapẽr anẽ kê war ama nẽ war amã õrkwỹ nhĩmõk ã ixkre rax õ jahkre. Kamã ra kaxyw mẽ paxàpkur xà hã mẽmoj piitãã. Ka wa omu hãmri nẽ mãmrĩ mẽ ixkutêp kamã mẽmoj tã apê. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma Jerujarẽ hwỳr tẽ. Nẽ hwỳr axà hãmri nẽ ra kot wa kãm mẽmoj jarẽnh xà hkôt mẽmoj piitã omu hãmri nẽ mẽ ixkutêp mẽõ hã àpênh o wa xa. \p \v 20 Tã nhũm kamàt pa mẽ Jejusja kôt ixkreta wỳr ixpôx pa nẽ hwỳr agjê nẽ ixàpkur kaxyw ixkrĩ. Mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê pê 12jaja pa mẽ ixpiitã Jejus kutã ixàpkur o ixkrĩ. \v 21 Hãmri nhũm Jejus tanhmã mẽ inhĩõ jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —E pa mẽ amã mẽmoj jarẽ ka mẽ inhma. Kot kaj mẽ atõ mẽ kãm ixkurê xwỳnhjê nhĩhkram ijaxà. Anẽ. \p \v 22 Hãmri pa mẽ tee ri kuma nẽ ixkaprĩ htỳx nẽ. Hãmri nẽ axpẽn pãnhã amnhĩ tã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa xà pa? Nà pa hkêt. Kot paj ã anhĩpêx anhỹr kêt kumrẽx Pahihti. \p Anhỹr o axpẽn pãnhã kãm amnhĩ tã aprã. \v 23 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —Nà ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr. Mẽ ate ixkutã guhkrax kãm anhõ pãwti ho mry kagô nhek o akrĩ xwỳnhjê hõ kot kaj mẽ kãm ixtã amỹnê. \v 24 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm ra kot ixkukamã harẽnh xà hkôt koja mẽ tanhmã ixto rax nẽ ixpĩ. Nom kot mẽ kãm ixtã àmnênh mã xwỳnhta hêxta waa nẽ. à kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mỳrapê koja amnhĩ xà htỳx kãm hamak rax kumrẽx. Kop apu aa õ mãmãj nhõxà hkre rũm kator kêt ronhỹx ja kãm mex nẽ. Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm Jut Kariot kot mẽ kãm hã àmnênh mã xwỳnhta hãmri amnhĩ tã kuma nẽ kãm: \p —Kwa xà we pa Jejus? Xà pa kot paj ã anhĩpêx anẽ? Kwa nà pa hkêt. Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Ka ã ate inhĩpêx anhỹr mã kênã. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ kamrô pikapĩr kukamã harẽnh \r Makre 14.22-26; Rukre 22.14-23; mããnẽn Wam Korĩt 11.23-26 \p \v 26 Tã nhũm Jejus pãwti hõ py nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ mẽ inhmã ho hkry nẽ ho mẽ inhĩpêx pa nẽ mẽ inhmã: \p —E na pa ã mẽ amã pãwti ho hkry nẽ mẽ amã õr anẽ. Ja pyrà nẽ koja mẽ ã inhĩpêx anẽ nẽ te ixto hkry hpar pyràk o inhĩpêx pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Nom mẽ anê kot paj ty. E mẽ mãmrĩ aku. \p Anhỹr o mẽ inhmã amnhĩ jarẽ pa mẽ kuma nẽ kot mẽ inhmã ho hkry xwỳnhja ku. \v 27-28 Hãmri nhũm hpãnhã kop py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ mẽ inhmã kugõ nẽ mẽ inhmã: \p —Mẽ kot ixpĩr xà hã arĩgroja ã koja ixkamrô axkapĩ. Nom koja mẽ amarĩ ixpĩr nhũm amarĩ ixkamrô hpikapĩr kêt nẽ. Ãm paa. Pa kot paj mẽ anê mẽ ĩhkram amnhĩ jaxà nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ nẽ ixpĩ. Koja ixkamrô axkapĩ nhũm Tĩrtũm omu nẽ ixkukwak ri mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã te amnhĩ katut kôt rẽnh par pyràk o hipêx nẽ mẽ ato hkra. Ra amnepêm kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹr xà hkôt. Jakamã e mẽ ixkamrô pikapĩr mã ajamaxpẽr pê wĩhti ho akõm o axpẽn nhĩpêx. \v 29 ãm hãmri na pa ã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot paj axte wĩhti ho ixkõm kêt rãhã nhũm nhỹrmã inhõ Papaj akupỹn mẽ awỳr inhmẽ. Hãmri pu mẽ akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota ã pahkĩnh rax kumrẽx. No ãm axtem tanhmã hã pahkĩnh to. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã amnhĩ jarẽnh anẽ. Pa mẽ axpẽn pãnhã kopta py nẽ wĩta kwỳ ho ixkõ. \v 30 Hãmri nẽ mẽ ixpiitã ho ixkõm pa nẽ Tĩrtũm mã mex ã gre. Hãmri nẽ ijapôj nẽ hixêt prêk pê Oriwêhti hwỳr ma mra. \s1 Jejus kot Simãw Pêtre mã kapẽr ã harẽnh \r Makre 14.27-31; Rukre 22.31-34; Juãw 13.36-38 \p \v 31 Tã nhũm Jejus tanhmã mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: \p —E Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũmta kot tanhmã mẽ akukamã mẽ ajarẽnh to nẽ mẽ ajarẽnh kot: \q1 Kot paj ôwêhti jamãr o pa xwỳnhja pĩ hãmri nhũm ôwêhti hpigrành pa nẽ ma anhgrà nẽ ri mra. \m Anhỹr o kot mẽ ajarẽnh. Te ho mẽ apê ôwêhti pyrà nẽ ã mẽ ajarẽnh anẽ. Tã kamàt ja kamã koja mẽ tanhmã inhĩpêx to ka mẽ ixtã mẽ omu nẽ mẽ umaj ôwêhti pyrà nẽ apiitã ixkaga hpa nẽ ma aprõt nẽ mra. \v 32 Nẽ mẽ kot ixpĩr tã kot paj akupỹm ixtĩr. Hãmri nẽ ma akupỹm mẽ akukamã pika pê Garirej wỳr mõ. Kamã kot puj mẽ axte axpẽn pumu. Anẽ. \p \v 33 Hãmri nhũm Simãw Pêtre tee ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hkukamã amnhĩ jarẽnhja ma nẽ hkaprĩ nẽ kãm: \p —Tk. Nà kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ Pahihti. Koja pahkwỳja akaga japêr no pa kot paj aa akaga hkêt nẽ. Kot paj akôt ixpa rãhã nẽ. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —Nà ra ixte akukamã ixàhpumunh mex. Koja apkati hkôt krãhyre hkàr kêt ri ka ra mẽ umaj ate ixkôt apa hkêt ã mẽ kãm amnhĩ tã axàprãr o axkrunẽpxi kãm ga. Kwa jam ajamaxpẽr tỳx nẽ. Anẽ. \p \v 35 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ axte kãm: \p —Kwa nà. Mẽ kot ajaxàr nẽ apĩr tã kot paj arĩ akôt ri ixpa nhũm mẽ pahto amỹrà nẽ tanhmã panhĩpêx to. Nà kot paj aa akaga hkêt nẽ. \p Anhỹr o kãm amnhĩ jarẽ. Pa mẽ ijaxwỳja ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. \s1 Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh \r Makre 14.32-42; Rukre 22.39-46 \p \v 36 Tã nhũm Jejus mẽ inhmã anẽ pa mẽ ma nhỹri mẽ kot kãm “Gesẽm” anhỹr xwỳnhja wỳr mra. Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —E mẽ jar ixkutêp akrĩ. Pa ma mũtũm tẽ nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ mãn. Anẽ. \p \v 37 Hãmri nẽ mẽ ixkwỳjê ho axkrunẽpxi nẽ amnhĩ kôt mẽ kuwỳ. Simãw Pêtre nẽ Jepetew kra pijakrut pê Xiakre nẽ Juãwja wa nhũm amnhĩ kôt mẽ kuwỳ nhũm mẽ ma hkôt mra. Hãmri nhũm Jejus tee ri mẽ kot tanhmã hipêx tota kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ amnhĩ kamã kahak tỳx nẽ. \v 38 Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Na pa tee ri amnhĩ xà htỳx kamã ijamakja kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx o ra ixkaprĩ nẽ. Te ixkaprĩ kot ixpĩr o mõr pyràk. Jakamã e mẽ jar anohtỳx nẽ ixto Tĩrtũm wỳr o akrĩ kê tanhmã ixto pa mẽ kot tanhmã ixtoja kutã ixihtỳx nẽ. Anẽ. \p \v 39 Hãmri nẽ mẽ kurũm htẽm grire nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw htu mỳr pê tẽm nẽ pikap nõ nẽ kãm: \p —Kwa Papaj. Hêxta waa nẽ. Inhmã amnhĩ xà htỳx kãm ijamak prãm kêt kumrẽx. Na pa tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx nẽ. Jakamã kot kaj amã inhnê ja ho ajapêx prãm nẽ mãmrĩ inhnê ho ajapêx nhũm mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja tanhmã ixto hkêt nẽ. Rỳ ko. Kot kaj amã mẽ kot tanhmã ixto hprãm kê mẽ mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Nom pam inhmã hprãm xà hkôt kêt. Anẽ. \fig Matêwre 26.39-44|src="cn01810B.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Matêwre 26:39" \fig* \p \v 40 Hãmri nẽ kànhmã xa nẽ akupỹm Simãw Pêtreja mẽ hwỳr tẽ nẽ tee ri mẽ omu nhũm mẽ ra õt pa nẽ hikwỹ. Nhũm mẽ omu nẽ Simãw Pêtre mã kãm: \p —Kwa Simãw Pêtre. E mẽ hãmri akrã hapôj. Kwa wem anohtỳx grire \v 41 nẽ ixkutêp amnhĩ to Inhõ Papaj wỳr o akrĩ kê mẽ ixkôt tanhmã mẽ ato htã ka mẽ amã mẽ uma xàj ixkaga hkêt nẽ arĩ mẽ kutã amnhĩ to htỳx nẽ akuhê. à mẽ amã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr prãm nom kormã mẽ amã maa. \p \v 42 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ akupỹm tẽ nẽ axte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ nẽ kãm: \p —Kwa Papaj. Nà inhmã amnhĩ xà htỳx kãm ijamak prãm kêt. Na pa amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx kumrẽx. Jakamã kot kaj amã inhnê ja ho ajapêx prãm nẽ mãmrĩ inhnê ho ajapêx kê mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja tanhmã ixto hkêt nẽ. Nom ko. Kot kaj amã mẽ kot tanhmã ixto hprãm kê mẽ mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Nom pam inhmã ja prãm xà hkôt kêt. Anẽ. \p \v 43 Hãmri nẽ kànhmã xa nẽ Simãw Pêtreja mẽ hwỳr akupỹm tẽ. Nẽ mẽ omu nhũm kê mẽ axte gõr nẽ hikwỹ. Ra mẽ õtxwa htỳx nẽ axte gõr nẽ hikwỹ. Nhũm Jejus tẽ nẽ tee ri mẽ omunh o xa \v 44 nom axte tanhmã mẽ kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm awjanã nẽ akupỹm tẽ nẽ kê wam kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hkôt axte kãm amnhĩ jarẽ. \v 45-46 Hãmri nẽ akupỹm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm: \p —Kwa xàn ka mẽ arĩ gõr nẽ anhĩkwỹ? E mẽ tokyx akrã hapôj. Na mẽ ra mẽ kot ixwỳr mrar nẽ ixpynênh mã. Koja mẽ tokyx ixkutã mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kãm ixtã amỹnê. Ota ra kot ixtã mẽ kãm àmnênh xwỳnhta tẽ. E mẽ tokyx kànhmã akrĩ pu mẽ kutã mra. Anẽ. \s1 Mẽ kot Jejus pynênh ã harẽnh \r Makre 14.43-50; Rukre 22.47-53; Juãw 18.2-11 \p \v 47 Nhũm Jejus mẽ kãm kapẽr o ãm rãhã nhũm Jut Kariot pê mẽ inhĩõja hwỳr tẽ. Nẽ amnhĩ kôt mẽ ohtô nẽ hwỳr mẽ o tẽ nhũm mẽ wapohti nẽ kô jamỳ nẽ hkôt o mra. Patre krãhtũm mẽ Ijaew krãhtũmjaja kot Jejus wỳr mẽ rẽnh xwỳnhjaja nhũm mẽ man hkôt Jejus wỳr mra. \v 48 Na pre ra Jut Kariot amnhĩ kukamã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o: \p —Kot paj ixkumrẽx hwỳr tẽ ka mẽ ixkôt hapu hã mra. Kot paj hwỳr tẽ nẽ kãm ixkapẽr nẽ kahti hkôt kumỳ. Ka mẽ hã ixpumu nẽ hwỳr mra nẽ unênh kurê kumrẽx. Ixte kahti hkôt mỳnh xwỳnhta kot kaj mẽ unê. Anẽ. \p \v 49 Hãmri nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa Jejus? Xàn ka kormã anhõt kêt nẽ xa? \p Anẽ nẽ kahti hkôt kumỳ. \v 50 Hãmri nhũm amnhĩ tã omu nẽ kãm: \p —Kwa Jut. Ate tanhmã ixto kaxyw mã xwỳnh jakamã e kam nẽ mãmrĩ tanhmã ixto. Anẽ. \p Hãmri nhũm Jut kôt mẽ mrar xwỳnhjaja Jut kot kahti hkôt mỳnh ã omu nẽ hwỳr mra nẽ unênh kurê kumrẽx. \v 51 Hãmri nhũm mẽ inhĩõja tee ri ja hã mẽ omu nẽ õ wapo kapa nẽ patre maati mã àpênh xwỳnh kot mẽ hkôt htẽm xwỳnhta mã ho apê. Nẽ kot ho hkrã nhĩpônh mã tã kuhpaw nẽ upôk rũm hamak nhĩkjê pix krãhta. \v 52 Hãmri nhũm Jejus omu nẽ nê kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa akupỹm awapota hkàm haxà nẽ amarĩ xa. Na htem wapo ho mẽ oprê ho pa nhũm mẽ amnhĩ xwar wapo ho mẽ kupa. \v 53 Xà kot paj amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nhũm ãm inhma nẽ tanhmã jajê pê ixpytàr to hkêt nẽ? Nà kot paj amnhĩ to kuwỳ nhũm ixwỳr kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê rẽnh kurê kumrẽx nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx nẽ wrỳ nẽ mẽ kêp ixpytà. \v 54 Nom kot paj ã amnhĩ to hwỳr anhỹr kêt nẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot amnepêm ixkukamã ã mẽ kot inhĩpêx anhỹr ã mẽ harẽnh jakamã kwãr mẽ mãmrĩ Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt ã inhĩpêx anẽ. Anẽ. \p \v 55 Hãmri nẽ hpãnhã mẽ kot unênh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa na pa pre apkati mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ kãm ixujarẽnh o ixpa. Ka prem tokyx ixpynênh kêt tã jarãhã te ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh pyràk o inhĩpêx nẽ ixwỳr wapohti nẽ kô hã akapẽn nẽ ixwỳr tẽ. \v 56 Tã nom ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kapẽr xwỳnh kot mẽ akukamã mẽ ajarẽnh nẽ mẽ atã kagà xà hkôt na ka mẽ ri ã inhĩpêx anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejusja amnhĩ tã mẽ kãm kapẽr anẽ. Hãmri pa mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja mẽ omu nẽ tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ mẽ umaj ixprõt nẽ anhgrà nẽ ma inhmrar kurê kumrẽx. \s1 Mẽ kot patre maati hwỳr Jejus o mõr ã harẽnh \r Makre 14.53-65; Rukre 22.54-55, 22.63-71; Juãw 18.12-14, 18.19-24 \p \v 57 Nhũm pre Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja ra patre maati Kajpas nhõrkwỹ hwỳr akuprõ nẽ Jejus kutêp hkrĩ. Hãmri nhũm mẽ kot unênh xwỳnhjaja ma mẽ hwỳr o tẽ. \v 58 Hãmri nẽ mẽ hwỳr ho axà nẽ hkôt gjêx pa. Nhũm Simãw Pêtre mẽ hkôt hapu hã mẽ htãnopxar o tẽ nẽ kĩtare hwỳr axà nẽ pôristi nhĩhkô hã nhỹ. Hãmri nẽ tee ri Jejus kukamã hamaxpẽr o nhỹ nẽ hamaxpẽr o: \p —Kwa tanhmã koja mẽ ixpê mẽ inhõ Pahihti nhĩpêx to? E pa jar amỳm tanhmã mẽ kot hipêx to hã mẽ omunh o nhỹ. Anẽ. \p \v 59 Hãmri nhũm patre krãhtũmjê mẽ juistijaja kãm Jejus pĩr prãm tỳx nẽ. Jakamã na prem Ijaew wa ho hamẽxkrut nẽ axpẽn kôt tanhmã mẽ kãm ho hêx to nhũm mẽ kot hã wa mar nẽ ra hpĩr kaxyw mẽ pikuprõnh xwỳnhjê kapi. \v 60 Jakamã nhũm prem axpẽn pãnhã mẽ hwỳr mra nẽ tanhmã ho hêx to. Nom axpẽn kôt harẽnh kêt nẽ. Ãm ahpỹnhã tanhmã ri harẽnh to nom wahõ wa axkrut nẽ axpẽn kôt harẽnh kêt nẽ. Jakamã nhũm mẽ tee ri hã mẽ kuma. \p Tã nhũm ja wa mẽ hwỳr tẽ nẽ axpẽn kôt harẽ nẽ mẽ kãm: \p \v 61 —Nà na pre tanhmã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jarẽnh to nẽ harẽnh o: “Kot paj nhỹrmã inhmã ixkreja grành par prãm nẽ kugrà hãmri nẽ ãm ixtã apkati axkrunẽpxi pix nẽ akupỹm hipêx pa. Ja kaxyw ixàhpumunh tỳx.” Anhỹr o na amnhĩ jarẽ pa wa kuma. \p \v 62 Anhỹr o mẽ kãm ho hêx. Hãmri nhũm patre maatija wa kuma nẽ kànhmã xa nẽ Jejus mã kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa xà ãm hãmri na wa ã ajarẽnh anẽ nà? Xàn ka pre ã amnhĩ jarẽnh anẽ? E mẽ inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Anẽ. \p \v 63 Nom nhũm amarĩ mẽ kãm xa nẽ mẽ kãm tanhmã nẽ hkêt nẽ. Hãmri nhũm patre maatija tee ri omu nẽ axte kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa aprĩ hã mẽ inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Tĩrtũm noo mã amã ixkapẽr jakamã kêr ka akatàt kôt mẽ inhmã amnhĩ jarẽ nẽ amnhĩ to axêx kêt nẽ. Xà apê Tĩrtũm Kra? Xà ka na pre Tĩrtũm mẽ ixkaxyw axãm? Kwa akatàt kôt mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Anẽ. \p \v 64 Hãmri nhũm tã hprĩ hã mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ã ijarẽnh anẽ. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ixãm xwỳnhta na pa. Na pre mẽ awỳr inhmẽ pa mẽ awỳr wrỳ. Tã kot paj nhỹrmã axte kaxkwa rũm amnẽ akupỹn kakrã kamã mẽ awỳr wrỳ. Hãmri nẽ Tĩrtũm xàhpumunh o àhpumunh xwỳnhta nhĩhkô hã nhỹ hãmri nẽ pam tanhmã mẽ ajarẽnh to ka mẽ amnhĩ tã ixpumu nẽ inhma. Anẽ. \p \v 65 Hãmri nhũm patre maatija tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹr ã kuma nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Hãmri nẽ gryk xàj kêp patre maati hã ê kapa nẽ hkaxônh pa nẽ kumẽ nẽ hkwỳjê mã kãm: \p —Tk. Kwa mo kaxyw kot puj mẽ axte ri tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh xwỳnh õ japêr? Tãm kot amnhĩ pê Tĩrtũm Kra hã amnhĩ jarẽnh ã amnhĩ to hêx nhũm mẽ pahte mar kênã. \v 66 Jakamã e kwa tanhmã kot puj mẽ hipêx to? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹr mỳrapê koja ty. Ra htyk mã tãm kênã. Anẽ. \p \v 67 Hãmri nẽ tanhmã hipêx kati hto. Mẽ hkwỳjaja hkuk kuhtô nẽ ĩhkra ho htak nhũm mẽ hkwỳjaja ĩhkra hpo ho htak nẽ hã hpẽr o axkẽ nẽ kãm: \p \v 68 —E apê Tĩrtũm Kra hã ate amnhĩ jarẽnh jakamã mãn uràk nẽ axàhpumunh tỳx. Jakamã e mẽ kot atak xwỳnhta nhĩxi jarẽ pa mẽ ama. Anẽ. \s1 Simãw Pêtre kot Jejus kôt pa hkêt ã amnhĩ jarẽnh \r Makre 14.66-72; Rukre 22.56-62; Juãw 18.15-18, 18.25-27 \p \v 69 Rôm nhũm Simãw Pêtre arĩ kĩtare kamã nhỹ. Hãmri nhũm mẽ kãm àpênh xwỳnh nitita omu nẽ hprĩ hã omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kãm: \p —Xê pẽr apê Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjê hõ na ka. Anẽ. \p \v 70 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma nẽ kãm mẽ uma xàj mẽ kãm amnhĩ tã aprã nẽ kãm: \p —Tk. Kokỹ. Ixte mẽhõ my ata pumunhre hã. Anẽ. \p \v 71 Hãmri nẽ mẽ umaj kànhmã xa nẽ tẽ nẽ kĩtare hwỳr hakwakrem ahte mẽ hkàx ã xa. Tã nhũm hpãnhã hõja omu nẽ hã mẽ kãm: \p —Xê ma pẽr ãm hãmri na mẽ harẽ. Kêp Jejus kôt ri mẽ pa xwỳnhjê hõ na pẽr. Anẽ. \p \v 72 Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm: \p —Tk. Nà mẽ ri ã amnhĩ krã hkôt ri ixto axêx anhỹr kêt nẽ. Ixte aa mẽhõta pumunh kêt kumrẽx. Anẽ. \p \v 73 Tã nhũm mẽ hkwỳjaja hwỳr mra nẽ kãm kapẽr nhũm tanhmã mẽ kãm kapẽr to nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Kwa pẽr ãm hãmri na mẽ ajarẽ. Apê Jejus kwỳ na ka. War akapẽr kot axpẽn pyràk kênã. Anẽ. \p \v 74 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma mẽ kãm amnhĩ tã àprãr kãm hihtỳx nẽ mẽ kãm: \p —Kwa nà. Na pa Tĩrtũm noo mã mẽ amã amnhĩ jarẽ. Kot paj amnhĩ to ixêx japêr nhũm inhma nẽ hã tanhmã ixto. Nà uràk ixpê Garirej nhõ xwỳnhre hã. Ixte mẽhõ mũj pumunh kêt kumrẽx tã ka mẽ xatã axpẽn kôt ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnh ã ixkamnhĩx o xa. \p Anhỹrja o ra mẽ kãm amnhĩ tã aprãr o axkrunẽpxi nhũm krãhyre hkàr kurê kumrẽx. \v 75 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kuma nẽ ra Jejus kot hkukamã krãhyre hkàr kêt ri kot hã amnhĩ aprãr o axkrunẽpxi hã harẽnhta mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kànhmã hakry hpar o tẽ nẽ hkaprĩ htỳx kumrẽx nẽ kĩtare pê kato nẽ tẽ nẽ awry hã xa nẽ mỳr rax nẽ. \fig Matêwre 26.69-75|src="Pal06B.tif" size="col" ref="MAT 26.75" \fig* \c 27 \s1 Mẽ kot pahihti Pirat wỳr Jejus o htẽm ã mẽ harẽnh \r Makre 15.1; Rukre 23.1-2; Juãw 18.28-32 \p \v 1 Tã nhũm ra myt kator o mõr mẽ nhũm mẽ hkrãhtũmjê mẽ patre krãhtũmjaja axpẽn wỳr pikuprõnh pa. Hãmri nẽ Jejus ã axpẽn mar o hkrĩ nẽ axpẽn mã: \p —Nà kot puj mẽ hã amỹnê kê mẽ kupĩ. Kêp Tĩrtũm Kra hã kot amnhĩ jarẽnh o amnhĩ to hêx kênã. Anẽ. \p \v 2 Hãmri nẽ mẽõ pôristijê mã anẽ nhũm mẽ hpa hpre hpa nẽ ma pahihti Pirat wỳr o tẽ. Pirat kêp Rõm nhõ pahihti nhỹ hã mẽ ixpê Ijaewjê ho amnhĩptàr jakamã nhũm mẽ ma hwỳr o tẽ nẽ ĩhkram haxà. \s1 Jut Kariot kot amnhĩ pĩr ã harẽnh \r Atre 1.15-19 \p \v 3 Rôm nhũm Jut Kariot tee ri mẽ kot Jejus pĩr kaxyw mẽ harẽnh ma nẽ hkaprĩ nẽ. Ra kot mẽ kãm hã àmnênh tã mẽ kot hpĩr kaxyw ã mẽ harẽnh ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ htỳx nẽ. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: \p —Hêxta waa nẽ. Mo na pa pre ri axtem nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Nà na pa pre amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nẽ ra mẽ kot kãm kàxpore ho 30 nẽ õrta jamỳ nẽ ma akupỹm patre krãhtũmjê mẽ Ijaew pigêtjê hwỳr o tẽ. Hãmri nẽ mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr mẽ hwỳr axà \v 4 nẽ nhỹri mẽ omu nẽ mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm: \p —E ota mẽ akàxporeta. Na pa ã mẽ amã Jejus ã ixàmnênh anhỹrja o amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. Kot tãm amnhĩ nhĩpêx o pa htã pa axtem nẽ ã mẽ amã hã ixàmnênh anẽ. Jakamã e mĩ. Mẽ akupỹm akàxporeta jamỳ. Kot paj amnhĩm hamỳnh kêt nẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kokỹ. Nom ka na ka pre mẽ ixwỳr tẽ nẽ ho mẽ inhmar kênã. Anẽ. \p \v 5-7 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma hãmri nẽ pikap kàxpore rẽnh pa nẽ ma tẽ nẽ kato. Hãmri nẽ hkaprĩ htỳx kumrẽx nẽ hamaxpẽr o: \p —Kwa tanhmã kot pa we amnhĩ to? Nà kot paj amnhĩ pĩ. Anẽ. \p Hãmri nẽ krĩ pê kato nẽ ma mẽ kot pika kakwỳnh nẽ ho amnhĩm poti nhĩpêx xà hã pika hwỳr tẽ hãmri nẽ amnhĩ mut mã ê nẽ ho amnhĩ pĩ. Hãmri nhũm patre krãhtũmjaja harẽnh ma nẽ tee ri kot kàxpore rẽnhta kawrà nẽ hã axpẽn kukja nẽ axpẽn mã: \p —Kwa tanhmã kot puj wem ja ho? Jut kot mẽ pamã Jejus ã àmnênh nhũm mẽ pahte hpĩr xà hã kàxpore na. Jakamã kot puj mẽ ho Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre ho mex kêt nẽ. Finat Mojes kot ja nê mẽ panhĩgêtjê kurê jakamã na htem mẽ hpar xà hã kàxpore ho ixkreta ho mex kêt nẽ. Jakamã kwa tanhmã kot puj mẽ ho? Anẽ. \p Hãmri nhũm ja mẽ kãm: \p —E na pa ra ijamaxpẽr. Pu mẽ ho Jut kot amnhĩ pĩr xà hã pikata japrô hãmri nẽ kamã jar mẽ kêp mẽ pahkwỳ hkêt htyk xwỳnhjê jagjênh o papa. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nhũm ja mẽ kãm mex nẽ. Jakamã nhũm arĩgro hõ hã nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ haprô. \v 8 Hãmri nẽ hã hixi mẽ nhũm kêp “mẽ hkamrô pikapĩr xà kamã pika”. Mẽ kot Jejus pĩr xà hã kàxpore ho haprôr jakamã nhũm prem ã hã hixi mẽnh anẽ. Nhũm htem arĩ axpẽn mã ã hixi jarẽnh anhỹr o pa. \v 9-10 Nhũm pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh finat Jeremĩsti mẽ hkukamã hprĩ hã ja jarẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà o: \q1 Koja Ijaew nhõ patrejaja mẽhõ kot mẽ kãm mẽhõ my hã àmnênh pãnhã kãm kàxpore ho 30 nẽ õr xwỳnhja jamỳ. Hãmri nẽ ma o tẽ nẽ nhỹri mẽ kot amnhĩm pika kakwỳnh nẽ ho poti nhĩpêx o pa xà hã pika hkwỳ japrô. Ra Tĩrtũm kot inhmã mẽ harẽnh xà hkôt koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anẽ. \m ã finat Jeremĩsti kot Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkukamã mẽ harẽnh nẽ hã kagà anhỹr xàja kôt nhũm prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \s1 Pahihti Pirat kot Jejus kukjêr ã harẽnh \r Makre 15.2-5; Rukre 23.3-5; Juãw 18.33-38 \p \v 11 Rôm nhũm mẽ pahihti Pirat wỳr Jejus o tẽ nẽ hwỳr ho axà nẽ kutã ãm nhũm xa nhũm Piratja omu nẽ kãm: \p —E. Kwa inhmã amnhĩ jarẽ. Xà apê Ijaew nhõ pahi na ka nà? Xà ka na htem amnhĩ wỳr ajamãr o pa? Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ijarẽ. Anẽ. \p \v 12 Hãmri nhũm mẽ hkrãhtũmjê mẽ patre krãhtũmjaja pahihti Pirat mã tanhmã ho kapẽr punuj to. Nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nom tanhmã kãm amnhĩ tã àprãr to hkêt nẽ. \v 13 Jakamã nhũm pahihti Pirat tee ri ja hã omu nẽ kãm: \p —Kwa xà na ka ã mẽ kot ato kapẽr anhỹrja mar kêt nẽ nà? \p \v 14 Anhỹr tã nom nhũm Jejus akryk xa nẽ axte tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Hãmri nhũm Pirat tee ri kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ hamaxpẽr o: \p —Kokỹỹ. Mẽ kot ho kapẽr punuj tã nhũm ãm mẽ kuma nẽ te kãm mẽ uma hkêt pyrà nẽ tanhmã inhmã amnhĩ tã àprãr to hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Pirat kot Jejus pĩr kaxyw hã àmnênh ã harẽnh \r Makre 15.6-15; Rukre 23.13-26; Juãw 18.39–19.16 \p \v 15-21 Tã nhũm Pirat kormã mẽ kot axpẽn mar xà hã ixkre kamã ỹr rãhã nhũm hprõja hwỳr hpẽr mẽ nẽ kãm: \p —Xê tanhmã mẽ kãm Jejusja ã axàmnênh to hkêt nẽ. Na pa kamàt ja kamã hkôt amỹti nẽ tee ri hkukamã ijamaxpẽr. Kot amnhĩ to mex xwỳnh na. Aa tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hkêt jakamã xê tanhmã mẽ kãm hã axàmnênh to hkêt nẽ. Kwarĩ. Anẽ. \p Hãmri nhũm Piratja kuma nẽ hamaxpẽr o: \p —Nà ixte Ijaew krãhtũmjê pumunh tũm. Ijaew kwỳjaja kãm Jejus kĩnh nhũm mẽ hkrãhtũmjaja kot mẽ hã Jejus kamã gryk nẽ. Jakamã ixte tanhmã mẽ kãm hã ixàmnênh to kaxyw na mẽ ã ixwỳr o htẽm anẽ. Anẽ. \p Na htem Pas nhõ arĩgrota hapôx mẽ nhũm pre htem Ijaew o amnhĩptàr xwỳnhja mẽ kãm mẽ hagjênh xà kamã hkrĩ xwỳnhjê ho hpỹnh nẽ mẽ hapôj. Mẽ kãm hprãm xà hkôt nhũm mẽ kãm mẽ hapôj nhũm mẽ akupỹm kapôt ã hamakêtkati nẽ amnhĩx pa. Jakamã nhũm ra mẽ hagjênh xà kamã mẽhõ my pê Parapasja hkrĩ. Na pre tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm mẽ mỳrapê unê nẽ haxà. Jakamã nhũm Ijaewjaja mẽ ho amnhĩptàr xwỳnh Pirat wỳr akuprõ nẽ kuhê nhũm mẽ kãm: \p —E kot paj jarãhã mẽ amã mẽ hagjênh xà kamã mẽ hkrĩ xwỳnhjê hõ mã inhũre kê àmnhĩx kato nẽ ri pa. Nhỹ kot paj mẽ amã kãm inhũre? Xà Parapas nà? Xà mẽ akwỳ kot amnhĩm ho mẽ anhõ pahihti Jejus pê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm xwỳnhta kot paj mẽ amã kãm inhũre? Nhỹ wehe? E mẽ inhmã nhỹ jarẽ. Anẽ. \p Pirat na pre mẽ inhõ patre krãhtũmjê pumunh mex nẽ. Ijaew kãm Jejus kapẽr mar prãm tỳx ã nhũm mẽ hã kamã gryk tỳx nẽ hwỳr o mrarja kôt nhũm mẽ omunh mex nẽ. Jakamã ã hã mẽ hkukjêr anẽ. Hãmri nhũm mẽhpigêt mẽ patre krãhtũmjaja kuma hãmri nẽ mẽ pikuprõnh nẽ mẽ kuhê xwỳnhjê mã kãm: \p —Kwa mẽ kãm anẽ kê mẽ pamã Parapas mã mãn ure nẽ mãmrĩ Jejus Kris pĩ. E kwa mẽ tokyx kãm anẽ kê Parapas mã ure. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ mẽ kuma nẽ pahihti Pirat mã kãm: \p —Nà mẽ inhmã Parapas mã mãn anhũre. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa no mẽ ate Jejus pê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm xwỳnh ã harẽnh xwỳnhta? Tanhmã kot paj hipêx to? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Apĩ ri. Tokyx pĩ kahpa hã anhô kê ty. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa nà. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj tore hã kot pa kêt ri pĩ kahpa kunhô nhũm ty. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ xatã àmra kamã kãm: \p —Kwa pĩ kahpa hã mãn anhô kê ty. Kwa tokyx ã mẽ inhmã hipêx anẽ. Anẽ. \p \v 24 Hãmri nhũm tee ri ja nê tanhmã mẽ kãm kapẽr to no nhũm mẽ mar kêt nẽ. Nhũm tee ri mẽ àmra mar o xa. Hãmri nẽ kãm Jejus pĩr prãm kêt jakamã amnhĩm gô hkwỳ janhi nẽ mẽ piitã mẽ noo mã amnhĩ nhĩhkra kuhõnh o xa. Mẽ kot hã omunh xà hkôt kãm hpĩr prãm kêt ã omunh kaxyw. Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —E na pa mẽ anoo mã ã amnhĩ nhĩhkra kuhõnh anẽ ka mẽ ja hã ixpumu. Nà inhmã hpĩr prãm kêt. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj tore hã. Mẽ kaxipixjaja mẽ amã hpĩr hprãm jakamã mẽ kam nẽ tanhmã ho. No pa kot paj tanhmã ho hkêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà ãm hãmri. Kot paj mẽ pamjaja amnhĩ tã htykja nhô. Nẽ mẽ ixkra nẽ mẽ ixtàmnhwỳjê mẽ amnhĩ to ixpimrààtã amnhĩ tã kunhô. Kê Tĩrtũm kãm tanhmã hã mẽ ixtõ hto hprãm nẽ mamrĩ tanhmã hã mẽ ixtõ hto. Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm hprãm xà hkôt mẽ kãm Jejus ã amỹnê nẽ mẽ kãm Parapas mã ure. Ra Parapas kot pahi Pirat pê õ pôristi kutã amnhĩ xãm nẽ kêp hõxpĩrja mỳrapê nhũm mẽ kot unênh nẽ haxàr tã Ijaew kãm hprãm xà hkôt akupỹm kãm ure. Hãmri nẽ õ pôristijê mã anẽ nhũm mẽ Jejus tak. Nẽ htak rax nẽ hãmri nhũm Pirat mẽ kãm hã amỹnê nhũm mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr o hpĩr kaxyw ma o tẽ. \s1 Pôristi kot Jejus ã hpẽr o pikẽnh ã harẽnh \r Makre 15.16-20; Juãw 19.2-3 \p \v 27 Tã nhũm pôristijaja mẽ kot pĩ kahpa hã Jejus nhôr kaxyw ma o tẽ nẽ pahihti Pirat nhõrkwỹ kamã ixkre hõ hwỳr ho axà. Nhũm pôristi ohtô nẽ hwỳr akuprõ nẽ hã pẽr o pikẽnh kaxyw axpẽn mã: \p —E kwa tokyj pu mẽ kãm pahi xê jaxà ri. Kêp pahi hã kot amnhĩ jarẽnh kênã. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nẽ kêp ê kapa nẽ hpãnhã kêp pahi hã mẽ ê kamrêk mexja py nẽ kãm haxà. \v 29 Nẽ kãm pahi hã mẽ ahkà nhĩpêx nẽ hkrãm haxà. Nom axtem akunĩ kamã mẽmo mrô nhĩ te kot ronh kanêre pyràk xwỳnhja nhũm mẽ hikãx nẽ hkrãm haxà. Nẽ kãm pahi hã kô gõ nhũm kupy nẽ o xa. Hãmri nhũm mẽ ho anhỹr pa nẽ kutã hkõn krã ho rôrôk nẽ hkrĩ hpa nẽ hã pẽr o pikẽnh kamã kãm: \p —E ãm hãmri. Apê Ijaew nhõ pahi punuti na ka. Anẽ. \p \v 30 Hãmri nẽ kànhmã kuhê nẽ hkuk kuhtô nẽ kêp kô pytà nẽ xatã ho hkrãx pê htak. Nhũm prem ã pẽr o pikẽnh kãm hipêx anẽ. \v 31 Hãmri nẽ kêp pahi hã ê kapa nẽ akupỹm kãm ê jaxà nẽ mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr kaxyw ho kato nẽ ma o tẽ. \s1 Pôristi kot pĩ kahpa hã Jejus nhôr ã harẽnh \r Makre 15.22-32; Rukre 23.27-43; Juãw 19.17-25 \p \v 32 Nhũm pôristijaja Jejus o kato nẽ ma kapôt mã o tẽ. Nẽ kãm pĩ kahpa pytĩja gõ nhũm kumỳ nẽ mẽ hkôt o hkwỳ. Nom ra hirot tỳx nẽ nhũm mẽ tee ri ja hã omu nẽ mẽhõ kot ho ajuta kaxyw mẽ kot omunh xwỳnhjê kapi ho xa. Hãmri nẽ Sirẽn nhõ xwỳnh Simãw kà htyk pumu nẽ unê nẽ kãm kot Jejus o ajuta kaxyw hã karõ nhũm hwỳr tẽ nẽ kêp pĩ kahpata mỳ nẽ hkôt kãm kumỳ nẽ o tẽ. \v 33 Hãmri nhũm mẽ kẽn nhĩxêt te kot mẽ hkrã hi pyràk xwỳnhta wỳr mẽ o pôj. Mẽ kapẽr kãm na prem hixêtja jarẽnh o: “Korkot.” No mẽ pakapẽr kãm Korkot jarẽnhja kêp “mẽ hkrã hi xà” nhũm mẽ ma hwỳr Jejus o pôj. \v 34 Hãmri nẽ mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr kaxyw nhũm à htỳx kumrẽx kamã hamak pymaj kãm mẽmo mẽ hkanexàja gõ. Wĩhti mẽ mẽmo mry ma xà ho pihkàr nhũm mẽ kãm hkwỳ gõ. Nom nhũm hkaki nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak kêt xà hã omunh kurê kumrẽx nẽ hkaga. Nhũm mẽ tee ri ja hã omu hãmri nẽ kêp ê kapa nẽ kumẽ nẽ pĩ kahpa hã kuxi nẽ prek o ĩhkra nẽ hpar o htỳx pa. Hãmri nẽ kànhmã pĩ jarĩ nẽ ahkre kamã ãm nẽ ho htỳx nhũm kỳxpê ajêt. \v 35 Hãmri nhũm pôristi hkwỳjaja axpẽn mã ê hkwỳ ho pigrành kaxyw hã kẽnre ho jôka. \v 36 Hãmri nẽ ho anhỹr pa nẽ pikap Jejus jamãr o hkrĩ. \p \v 37 Na htem mẽ hpar kaxyw nẽ tanhmã mẽ kot amnhĩ tomnuj to hã kagà nẽ mẽ mỳri pĩ kahpa hã hanhô. Jakamã na prem tapti hõ py nẽ tanhmã Jejus ã kagà hto nẽ hã kagà ho: \pc \sc IJAEW NHÕ PAHI NA JA\sc* \pc \sc HIXI PÊ JEJUS\sc* \m Hãmri nẽ hwỳr ho api nẽ mỳri kunhô. à Jejus kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja mỳrapê na prem kupĩ. \p \v 38 Hãmri nhũm mẽ hpãnhã wa àhkĩnh xwỳnh wa ho axkrut nẽ mããnẽn pĩ kahpa hã wa kunhô. Nẽ akutã ho Jejus nhĩjê nhũm war ajêt. \p \v 39 Tã nhũm pry hã mẽ mrar xwỳnhjaja Jejus pumu nẽ hã hpẽr o pikẽnh o mra nẽ kãm: \p \v 40 —Kwa ka na ka pre ate Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre grành par nẽ atã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm hipêx par ã amnhĩ jarẽ. Nẽ apê Tĩrtũm Kra hã amnhĩ jarẽ. Nẽ axàhpumunh o axàhpumunh jakamã e kwa amnhĩ kapa nẽ wrỳ pa mẽ ja hã apumu. Kwa tokyx. Anẽ. \p \v 41 Nẽ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnh mẽ mẽ hkrãhtũmjaja piitã hwỳr mra nẽ hã hpẽr o axkẽ. \v 42 Nẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —E jahti na xep pre mẽ kamã ukaprĩ ho pa nẽ tanhmã mẽ ho ajuta hto ho pa. Tã nom tãm tanhmã amnhĩ to nẽ wrỳk kêt nẽ. Kwa pu mẽ arĩ pakuhê nẽ kot amnhĩ kaxàr nẽ wrỳk kãm omu. Koja wrỳ pu mẽ omu nẽ kêp mẽ panhõ pahihti hã hkôt pajamaxpẽr kurê kumrẽx. E tokyx wrỳ Jejus. Pa mẽ awrỳk kãm apumu. Nà kot kaj awrỳk rax nẽ. \v 43 Na hte amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa. Nẽ kêp Kra hã amnhĩ jarẽnh o pa. Jakamã e. Kê Tĩrtũm tãm hwỳr tẽ nẽ kêp Kra hã akupỹm mẽ pahpê utà. Anẽ. \p \v 44 Hãmri nhũm wa kot akutã hijê nẽ jêt xwỳnhta wa haxwỳja mẽ mar xà hkôt mã ho kapẽr anẽ. \s1 Jejus tyk ã harẽnh \r Makre 15.33-41; Rukre 23.44-49; Juãw 19.28-30; mããnẽn Eprêw 10.19-20 \p \v 45 Tã nhũm kaxkwa nhĩpôk ri myt ỹr mẽ nhũm te kamàt pyràk nhũm kamàt kô rax kumrẽx. Jao hã awry mẽ nhũm ra akupỹm myt katêr o mõ. \v 46 Hãmri nhũm Jejus kapẽr kãm hihtỳx nẽ àmra htỳx kãm Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: \p —Inhõ Tĩrtũm inhõ Tĩrtũm. Kwa mon ka ixkaga? Anẽ. \p Nom kapẽr kamã kãm kapẽr o: \p —Eri Eri. Rãmã sapatanĩ. Anẽ. \p \v 47 Hãmri nhũm mẽ kot mar xwỳnhjaja kot Eri jarẽnh ã kuma nẽ htỳx ho finat Eris mã kapẽr ã hkamnhĩx. \v 48 Nhũm Jejus par pê guhkrax kãm wĩhti punure xa. Jakamã nhũm mẽ ã kapẽr anhỹr ã kuma nhũm mẽhõ kãm hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ mẽmo rerek py nẽ o tẽ nẽ kaxyw pĩ rytija py nẽ ho hkanhwỳ. Nẽ akupỹn o tẽ nẽ ho wĩhti nhek nẽ Jejus kot hkaôr kaxyw kãm kupẽ. \v 49 Hãmri nhũm hkwỳjaja tee ri ja hã omu nẽ nê kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Tk. Kwa nhãm xa. Pu mẽ kop Eris jamã mãn. Koja hwỳr tẽ nẽ ho wrỳk japêr. Anẽ. \p \v 50 Hãmri nhũm kamàt kô mẽ nhũm Jejus ra htyk kaxyw nẽ axte àmra htỳx nẽ hãmri nẽ ty. \v 51 Tykja kôt nhũm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã hakwakre hã kupẽxêja kỳj rũm ahpar mã axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽnh kurê kumrẽx. Utĩ rax tã axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽ. Te Jejus htyk o te kot mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã Tĩrtũm wỳr pry jakwa kre kahê xà mẽnh pyràk o ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nhũm pika htertet tỳx kumrẽx o kẽn rũnh kwỳ ohtô nẽ hkrakrak pa. \v 52 Hãmri nhũm mẽ htyk ã pika kamã mẽ htykjê nhõrkwỹ ho ohtô nẽ mẽ hã axkjê nhũm mẽ hikwỹ xwỳnhjaja akupỹm htĩr nẽ hapôj nẽ kuhê. Na prem kormã htyk kêt ri amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr. Tã nhũm Jejus ty nhũm mẽ ohtô nẽ akupỹm htĩr nẽ hapôj nẽ kuhê. \v 53 Nom kormã nhỹhỹm mrar kêt nẽ. Arĩ mẽ hã pika nhĩpy Jejus akupỹm htĩr ã hamãr o kuhê. Tã nhũm Jejus apkati hõ hã akupỹm htĩr ã arĩgrota ã nhũm mẽ rĩ kormã ma Jerujarẽ hwỳr mra nẽ hwỳr agjê nhũm mẽ ohtô nẽ akupỹm mẽ htĩr ã mẽ omu. \p \v 54 Nhũm kormã Jejus htyk o mõrta ã nhũm pôristi krãhtũm mẽ pôristi hkwỳjaja hãmri hparpê hamãr o kuhê nẽ htyk kãm omu. Nẽ pika htertet kamã ama nẽ mẽmoj kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx toja pumu nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ kãm ma htỳx kumrẽx. Hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm hãmri na pre htyk xwỳnhta amnhĩ jarẽ. Kêp Tĩrtũm Kra kênã. Tã pu mẽ amarĩ pahtỳx kupĩ. Anẽ. \p \v 55-56 Nhũm pre mẽnijaja ohtô nẽ amỳm Jejus tyk kãm omunh o kuhê. Marir Matarẽn nẽ Xiakre mẽ Juje wa katorxà Marir nẽ Xiakre hõ mẽ Juãw wa katorxàja nhũm mẽ kormã htyk kãm omunh o kuhê. Na prem Garirej rũm hkôt tanhmã ho ajuta hto ho hkôt Jerujarẽ wỳr mõ. \s1 Mẽ kot Jejus jaxàr ã harẽnh \r Makre 15.42-47; Rukre 23.50-56; Juãw 19.38-42 \p \v 57 Tã nhũm ra myt grire nhũm krĩ pê Arimatej rũm hikàxpore rax xwỳnh pê Jujeja tẽ. Nom axtem Juje hõ na pre. Ra kot Jejus kôt amnhĩ xãm jakamã kãm ho wrỳk nẽ haxàr prãm nẽ. \v 58 Hãmri nẽ ma pahi Pirat wỳr tẽ nẽ ĩ hã kuwỳ nẽ kãm: \p —E ot pa awỳr tẽ. Kwa inhmã htyk xwỳnhta gõ pa ma o tẽ nẽ haxà nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kãm harẽ nhũm ma o tẽ nẽ haxà. \v 59 Kaxyw kupẽxê mex õ py nẽ ho hkupu pa \v 60 nẽ ma o tẽ nẽ õ kẽn kre kamã haxà. Na pre htyk kukamã kẽn kre kakwỳ nhũm mẽ kot kormã kamã mẽhõ jaxàr kêt tã kamã na pre Jejus jaxà. Hãmri nẽ hã kẽn rax õ xãm nẽ ho hitom nẽ ma akupỹm tẽ. \v 61 Nhũm Marir Matarẽn mẽ Marir õja wa kẽn kreta kapem omunh o wa nhỹ. \s1 Pôristi kot kẽn kre jamãr o kuhê ã harẽnh \p \v 62 Tã nhũm apkati nhũm mẽ inhõ arĩgromnu pê sap kato. Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ patre krãhtũmjaja ma pahi Pirat wỳr mra nẽ kãm: \p \v 63 —Kwa pahihti. Nà amnhĩ to hêx o pa xwỳnhta na pre kormã htĩr nẽ pa ri tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho pa. Nẽ nhỹrmã ty nẽ htyk ã apkati axkrunẽpxi pix nẽ akupỹm htĩr ã amnhĩ jarẽ. \v 64 Jakamã kwa hwỳr anhõ pôristi hkwỳ rẽ kê mẽ ma hwỳr mra nẽ hamãr mex o apkati axkrunẽpxi. Kot ka anhỹr kêt nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma hwỳr mra nẽ ho ahkĩ nẽ ma o mra nẽ nhỹri haxà nẽ mẽ piitã mẽ kãm ra akupỹm htĩr ã harẽnh o hêx o pa. Te tãm kot amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh pyràk. Nom mẽ kot axte ã harẽnh anhỹrja koja omnuj tỳx o tãm kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja jakre. Anẽ. \p \v 65 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe. Nà koja mẽ ho anẽ. E mẽ ma hwỳr amnhĩ kôt pôristi hkwỳ ho mra kê mẽ hakwakre kahê xà jamãr mex o kuhê. Anẽ. \p \v 66 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma hwỳr mra nẽ hakwakre hã kẽn raxta o htỳx pa. Nẽ mẽhõ kot omunh nẽ kahê mẽnh pymaj menh ê ho hkukõ. Hãmri nẽ ho anhỹr pa nẽ pôristi mã kãm: \p —E Kêr ka mẽ jar kuri hamãr mex o akuhê. Kê mẽhõ tẽ nẽ tanhmã ho hkêt nẽ. Anẽ. \c 28 \s1 Jejus akupỹm htĩr ã harẽnh \r Makre 16.1-8; Rukre 24.1-12; Juãw 20.1-10 \p \v 1 Tã nhũm apkati nhũm tômĩk. Hãmri nhũm Marir Matarẽn mẽ Marir õja kwỳhtã kànhmã nhỹ nẽ ma akupỹm kẽn kreta wỳr wa tẽ. \v 2 Puh nhũm pika htertet tỳx nẽ nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja kẽn kre wỳr wrỳ nẽ nhãm hakwakre nê kẽn raxta mẽ nẽ hã nhỹ. \v 3 Hirã htỳx kãm nhỹ. Te na jaxênh pyràk. Nẽ ê haka htỳx kumrẽx. \v 4 Nhũm pôristijaja tee ri omu nẽ kãm ma htỳx nẽ htertet nẽ umaj pikap rôrôk pa nẽ te htyk pyrà nẽ hikwỹ. \v 5 Hãmri nhũm wa nita kẽn kre hwỳr pôj nẽ tee ri Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhta pumu. Nhũm wa kãm: \p —Kwa wa amã ma hkêt nẽ. War ate Jejus pumunh kaxyw na ka wa tẽ. Mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr xwỳnhta. \v 6 Nom jar amrakati. Na ra akupỹm htĩr nẽ kato nẽ ma tẽ. E wa kam nẽ amnẽ axà nẽ nõr xà kaprỳ pumu. Anẽ. \p Hãmri nhũm wa kuma nẽ tee ri kẽn kre kamã Jejus japêr nhũm kamã amrakati. \v 7 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh wa kãm: \p —E wa tokyx ma akupỹm tẽ nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã harẽ. Koja ma Jejus mẽ akukamã akupỹm Garirej wỳr mõ. Garirej kamã kot kaj mẽ axte axpẽn pumu. Ra kot mẽ amã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. E kwa wa tokyx ma akupỹm mẽ hwỳr tẽ. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma akupỹm hprõt nẽ htẽm kurê kumrẽx. Kãm ma htã hkĩnh nẽ. Nẽ ma Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã ujarẽnh kaxyw ma mẽ hwỳr hprõt nẽ wa tẽ. \v 9 Pu nhũm ra Jejus tãm wa kutã tẽ nẽ wa hkaxpa. Hãmri nẽ wa haêr pê wa kãm kapẽr nẽ wa kãm: \p —Pa? Nhỹhỹm na ka wa tẽ? Anẽ. \p Hãmri nhũm wa omu nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx nẽ hwỳr hprõt nẽ hpar pê hkõn krã ho tẽm nẽ akutã hpar ã kumỳ nẽ kãm mex o mex ã harẽ nẽ kãm: \p —Hêxta gàà nẽ. Ma amex kumrẽx. Amex o amex. Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm wa kãm: \p —E war amã ma hkêt nẽ. Mamrĩ ma tẽ nẽ ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã ijarẽ kê mẽ ma Garirej wỳr mra. Kamã kot paj mẽ axte axpẽn pumu. Anẽ. \s1 Pôristi kot kàxpore hprãm xàj Jejus o hêx ã harẽnh \p \v 11 Rôm nhũm pôristi hkwỳjaja akupỹm tãm hkrã hãmri nẽ ma kẽn kreta rũm akupỹm krĩm mra. Hãmri nẽ patre krãhtũmjê hwỳr mra nẽ mẽ kãm ujarẽnh pa. \v 12 Hãmri nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ mẽhpigêtjê ho akuprõ nẽ mẽ hã axpẽn mar o hkrĩ. Hãmri nẽ axpẽn mar pa nẽ pôristi mã amnhĩrer rax nẽ mẽ kãm: \p \v 13 —E mẽ amnhĩm kàxpore jamỳ nẽ ma ri ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anhỹr o apa. Nom kêr ka mẽ kãm amnhĩ to axêx nẽ mẽ kãm: “Na pa prem kẽn kre kapem ixtỳx gõr nẽ inhĩkwỹ nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja mra nẽ mẽ ixpê ĩ ho ahkĩ nẽ ma o mra.” Anhỹr o mẽ kãm amnhĩ to axêx o apa. Mẽ ixte kàxpore ho mẽ amã amnhĩrerta pãnhã. \v 14 Koja pahihti Piratja mẽ anhõt ã mẽ ajarẽnh ma nẽ hã tanhmã mẽ ato kaxyw hã kot paj mẽ axy pê tanhmã kãm ixkapẽr to nhũm tanhmã mẽ ato hkêt nẽ. Jakamã e. Mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Mẽ mãmrĩ ma mra nẽ ã mẽ kãm axujarẽnh anhỹr o ri apa. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kot amnhĩ to hêxta pãnhã kàxpore jamỳ nẽ ma mẽ mar xà hkôt mẽ piitã mẽ kãm Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjê ho hêx o pa. Tã na htem arĩ jarãhã Ijaewjaja ã axpẽn mã mẽ harẽnh anhỹr rãhã ho pa. \s1 Jejus kot hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã mẽ àpênh ã karõ \r Makre 16.14-18; Rukre 24.36-49; Juãw 20.19-23; Atre 1.6-8 \p \v 16 Tã pa mẽ ixte Jejus kôt ixpa ho ixpa xwỳnh pê 11jaja hãmri akupỹm Jejus htĩr ã harẽnh ma hãmri nẽ ma Garirej wỳr mra. Nhỹri Jejus kot mẽ inhmã mẽmo hixêt prêk jarẽnhja wỳr. \p \v 17 Nẽ ra hwỳr ixpôx o mrar mẽ Jejus pumu. Tã nom nhũm mẽ ixkwỳjaja tee ri omu nẽ htỳx ho nhãm mẽhõ hã hkamnhĩx. No kêt mẽ pajaja na pa prem ixprĩ hã omunh kurê kumrẽx nẽ ixkĩnh tỳx nẽ. Nẽ ixkĩnh nẽ hwỳr ixprõt nẽ kãm: \p —Pa Jejus? Hêxta waa nẽ. Amex o amex. Anẽ. \p \v 18 Hãmri nhũm mẽ inhmã: \p —E na pre Tĩrtũm ã inhmã kapẽr anẽ nẽ inhmã: “E kêr ka amnhĩ nhỹ hã mẽmoj piitã tanhmã ho ho apa. Kaxkwa kamã nẽ pika kamã. Mamrĩ nhỹhỹm amnhĩ krã hkôt amã tanhmã amnhĩ to hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa.” Anẽ. Na pre mẽ akaxyw ã inhmã kapẽr anẽ. \p \v 19 —Jakamã e. Kêr ka mẽ ma pika piitã hkôt ri mẽ kãm ijarẽnh o ri apa. Kê mẽ ixte mẽ nê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã ijarẽnh ma hãmri nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ kêr ka mẽ ja hã mẽ omu nẽ Tĩrtũm mẽ wa inhmã mẽ hkrã kumrã. Wa ixkarõ nhỹ hã mẽ hkrã kumrã. Mẽ kot wa inhỹ hã pix mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa kaxyw. \p \v 20 —Nẽ mẽ kãm anẽ kê mẽ ixkapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. E kêr ka mẽ ma mẽ kãm ã ijarẽnh anhỹr o ri mẽ hkôt apa. Kot paj mẽ anhĩhkô hã ri ixpa rãhã nhũm nhỹrmã pikaja hapêx o hapêx. Anẽ. \p Na pre ã Jejus mẽ inhmã mẽ ixàpênh ã karõ anẽ. \p Matêwre kot Jejus jarẽnh nẽ hã kagàja ja kôt na hapêx.