\id LUK - Apinayé NT -Brazil 2008 (DBL 2013) \h Rukre \toc1 Rukre tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà \toc2 Rukre \toc3 Rk \mt1 Rukre \mt2 Rukre tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà \ip Rukre na pre kagàja nhĩpêx. Kêp Ijaew kêt xwỳnh na pre. Tã amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr. Na pre kêp tôtô nẽ mẽ hkane ho pa. Nẽ Jejus nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnhjê hõ pê Pawreja kôt pa ho pa. Tã tanhmã hamaxpẽr to nẽ hkràmnhwỳ Teopre mã kagàja nhĩpêx nẽ kamã tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã harẽ nẽ hã kagà. \ip Nẽ Jejus kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh ã harẽ. Nẽ mẽ pahpyrà nẽ ĩ ho ĩ hã harẽ. Nẽ kêp mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh ã harẽ. Nẽ kêp mẽ pahte amnhĩ tomnuj o hapêx xwỳnh ã harẽ. à na pre Rukreja hkràmnhwỳ Teopre mã Jejus jarẽ nẽ hã kagà anẽ. Nẽ mããnẽn mẽ pahpiitã mẽ pakaxyw harẽ nẽ hã kagà. \c 1 \s1 Rukre kot Teopre mã amnhĩ jarẽnh \r Atre 1.1-2 \p \v 1 Pa pahi Teopre. Xà amex? E ot pa awỳr kagà nhĩpêx nẽ awỳr kumẽ. Ixte amã Jejus jarẽnh kaxyw. Na prem ra ohtô nẽ jar mẽ pahkôt Jejus kot amnhĩ nhĩpêx o pa hã kagà rax nẽ. \v 2 Jejus nhỹ hã Tĩrtũm kapẽr jahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja na prem Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkrax kãm kot amnhĩ nhĩpêx o pa hã omunh o hkôt pa. Hãmri nẽ hprĩ hã mẽ inhmã harẽ nẽ hã kagà nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ mar xà hkôt mẽ urà nẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà. \v 3 Tã pa mẽ harẽnh ma nẽ ijamaxpẽr o: \p —E kot paj ijaxwỳja Jejus kot amnhĩ nhĩpêx kwỳ hã kagà. Nà kot paj ho anẽ. \p Anhỹr o ijamaxpẽr jakamã ot pa ra ixte amã hã kagà kaxyw. \p \v 4 Tã kêr ka kamã harẽ nẽ ixpyrà nẽ ama nẽ aprĩ hã harẽnh mar tỳx nẽ mẽ kot amã harẽnh xwỳnhjê hkôt ajamaxpẽr tỳx o apa. Ãm hãmri na prem mẽ amã harẽ. E kot paj amã hkwỳ hã kagà. Ixpê akràmnhwỳ Rukre kot paj ixprĩ hã amã harẽ nẽ hã kagà. \s1 Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot Juãw Paxis jarẽnh \p \v 5 Juãw Paxis nhĩpêêxà finat Jakarisja kumrẽx kot paj amã harẽ. Kêp finat Apiasti kanrẽhã htàmnhwỳ jakamã uràk nẽ kêp mẽ apê Ijaew nhõ patre na pre. Pahihti Eroxja kormã kot mẽ anhõ pika kamã mẽ ho amnhĩptàr ri nhũm Jakaris kêp patre nẽ pa. Nẽ hprõ Ijapew mẽ wa kêp Parãw kanrẽhã htàmnhwỳ. \v 6 Nẽ wa hamẽ na pre Tĩrtũm kôt tãm amnhĩ nhĩpêx o wa pa. Ãm Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho wa pa. \p \v 7 Nom Ijapewja tanhmã hkra xà kute jakamã nhũm wa hkra hkêt nẽ wa pa rãhã wa ra hpigêx tỳx nẽ. \p \v 8 Jakamã nhũm Jakaris ma mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr tẽ. Kwỳjê pyrà nẽ kot Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kaxyw ma mẽ hpãnhã hwỳr tẽ nẽ axà. \v 9-10 Hãmri nẽ kamã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh pê kãm mẽ hkuxwaxà ho xêt o xa. Nhũm Ijaew kwỳjaja ixkreta wỳr akuprõ nẽ kapem kutêp Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o kuhê. \v 11 Pu nhũm kaxkwa rũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja wrỳ nẽ Jakaris kutã xa. Mẽ hkuxwa xà ho xêt xà hã mês kunĩhti xupôk rũm xa. \v 12 Hãmri nhũm amnhĩ jaêr pê amnhĩ kutã omu nẽ akryk omunh o xa. \v 13 Hãmri nhũm kãm: \p —Pa Jakaris? Kwa tee ri ajamaxpẽr o amã ma hkêt nẽ. Na pre Tĩrtũm ate akra hã hwỳr o apa hã ama nẽ hã apumu. Jakamã koja tanhmã aprõ hkra xà ho ka kamã akra. Nhũm nõ nẽ rax nẽ kato nẽ myre. Ka wa hã hixi mẽ nhũm kêp Juãw. \v 14 Koja kato ka wa omu nẽ akĩnh tỳx kumrẽx. Nhũm akwỳjaja haxwỳja ohtô nẽ war akra jarẽnh ma nẽ war anhỹ hã hkĩnh nẽ. \v 15 Koja kormã akra kator kêt ri nhũm Tĩrtũm Karõja hkarõ hwỳr axà. Hãmri nhũm kato nẽ gaa nẽ hprêk nẽ Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt pix mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Nom kêr ka inhmar kumrẽx. Kê mẽmoj to wĩhti ho hkõm kêt nẽ pa. Nẽ kagôxỳhti ho hkõm kêt nẽ pa. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. \v 16 Koja hprêk hãmri nẽ mẽ apê Ijaew mã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o mẽ hkôt pa. Nhũm mẽ ohtô nẽ kuma nẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. \p \v 17 —Tĩrtũm kot mẽ awỳr mẽ apytàr xwỳnh maati mẽnh mã xwỳnh kukamã koja mẽ kãm harẽnh o pa. Te Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh finat Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o koja amnhĩ nhĩpêx. Nẽ uràk nẽ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o mẽ akôt pa. Jakamã nhũm mẽ akwỳjaja kuma hãmri nẽ amnhĩ tomnuj kaga hpa nẽ Tĩrtũm kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ tãm mẽ hkrajê nhĩpêx o pa. Koja mẽ ã akra Juãwja kôt amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jao Tĩrtũm kot mẽ awỳr mẽnh mã xwỳnhta kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Anẽ. \p \v 18 Nhũm pre ã Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh Jakaris mã hkrata jarẽnh anẽ. Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa xà we ãm hãmri na ka ã inhmã ixkra jarẽnh anẽ nà? Ra ixprõ mẽ wa ijamẽ wa ixpigêx tỳx kênã kot pa kêt wa ixkra. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà ãm hãmri na pa ã amã harẽnh anẽ. Ixpê Gapriew na pa ã awỳr ixwrỳk nẽ Tĩrtũm nhỹ hã amã harẽnh anẽ. Ixte Tĩrtũm nhĩhkô hã ixkuhê xwỳnhjê hõ na pa. Tãm na awỳr inhmẽ pa awỳr wrỳ nẽ ã amã akra jarẽnh anẽ. \v 20 Tã ate ixkôt ajamaxpẽr kêt jakamã kot kaj axte axumar kêt nẽ akapẽr kêt rãhã nhũm akra kato. Koja kato ka rĩ kormã akupỹm akapẽr nẽ akupỹm ama. Ate ixkôt ajamaxpẽr kêt jakamã kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ rĩ amnhĩ pumu. Ãm hãmri na pa ã amã ixkapẽr anẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja Jakaris mã kapẽr anẽ. Jakamã nhũm tokyx ixkre rũm kator kêt nẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm ixkre kapem mẽ kuhê xwỳnhjaja tee ri kamã ama nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa mo na we ri hitom kãm ho anhỹr kãm unê nẽ tokyx kator kêt? Anẽ. \p \v 22 Tã nhũm akupỹn mẽ hwỳr kato. Nẽ tee ri kot mẽ kãm kapẽr kaxyw no ãm ĩhkra pix o ri mẽ kãm tanhmã ujahkre hto. Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Kwa tanhmã na we amnhĩ to? Mãn hitom kãm mẽmoj tanhmã kute hã omu hã na ri ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nà? Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm Jakaris ixkre kamã mẽmoj tã àpênh pa hãmri nẽ ma akupỹm õrkwỹ hwỳr tẽ. \p \v 24-25 Tã nhũm hprõ Ijapewja htujarô. Hãmri nẽ amnhĩ tujarô hã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ hamaxpẽr o: \p —Hêxta gàà nẽ. Ma ãm hãmri na pa pre ixkra hkêt nẽ amnhĩ kamã ixpijaàm o ri ixpa. Tã ra ixtujarô. Kot paj wa axte ri amnhĩ kamã ixpijaàm kêt nẽ. Ma ãm hãmri na Tĩrtũm ã wa inhĩpêx anẽ. Na pa wa ixkĩnh tỳx kumrẽx. Anẽ. \p Nhũm pre ã hamaxpẽr anẽ hãmri nẽ arĩ õrkwỹ kamã hkrĩ ho hkrĩ. Aa nhỹhỹm kator nẽ mõr kêt rãhã hã mytwrỳ kêp 5. \s1 Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot Marir mã hkra jarẽnh \r Matêwre 1.18-21 \p \v 26 Tã nhũm Ijapew ra htujarô hã mytwrỳ kêp 6 nhũm Tĩrtũm axte kapẽr o wrỳk xwỳnh pê Gapriewja mẽ. Nhỹri Garirej kamã krĩ pê Najare hwỳr kumẽ nhũm ma hwỳr wrỳ. \v 27 Mẽhõ pê Marir wỳr wrỳ. Nhũm ra Juje ho mjên kaxyw. No ãm kormã hkukrit rãhã ho mjên kaxyw. Jujeja Marir pyrà nẽ kêp pahi finat Tawi kanrẽhã htàmnhwỳ na pre. \v 28 Jakamã nhũm Gapriew Marir wỳr wrỳ nẽ kãm: \p —Pa Marir? E ot pa amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh kaxyw awỳr wrỳ. Kot akôt pa ho pa jakamã koja ato mex rax kumrẽx. Anẽ. \p \v 29 Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: \p —Xê mẽmo na we ri ã inhmã kapẽr anẽ? Tanhmã koja we Tĩrtũmja ixto mex rax to? Anẽ. \p \v 30 Hãmri nhũm Gapriew kãm: \p —Kwa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Tĩrtũm kãm ajapêê. \v 31 Kot kaj atujarô nhũm akra kato nẽ myre. Ka hã hixi mẽ nhũm kêp Jejus. \v 32-33 Koja Tĩrtũm amã ho mex rax nẽ. Nẽ koja mẽ piitã mẽ kãm kêp amnhĩ Kra hã ho amnhĩrĩt. Nẽ mẽ apê Ijaew o amnhĩptàr kaxyw koja mẽ akaxyw ãm nhũm higêt pahi Tawi pyrà nẽ mẽ ato amnhĩptàr o pa. Mẽ ate amnhĩ wỳr kamã ajamak o apa xwỳnhta koja. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt koja mẽ ato amnhĩptàr rãhã ho pa. Anẽ. \p \v 34 Nhũm pre ã kãm kapẽr anẽ nhũm amnhĩ tã kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ kãm: \p —Xê gàà nẽ. Tanhmã kot pa kêt we amnhĩ to nẽ ixtujarô? Kormã ixkukrit nẽ mo kormã inhmjên? Mê. Xà Juje kot ixkamã hkra hkukamã na ka ã ri inhmã axujarẽnh anẽ? Anẽ. \p \v 35 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà koja Tĩrtũm Karõ tãm tanhmã ato ka ỹ hã tanhmã amnhĩ to hkêt tã atujarô. Jakamã koja akra kêp Tĩrtũm Kraa. \v 36-37 Na ra haxwỳja anã Ijapewja htujarô. Ra hpigêx tỳx nẽ aa hkra hkêt nhũm hkwỳjaja kot axpẽn mã õhy kamã hkra hkêt kumrẽx ã harẽnh o pa htã ra htujarô. Tĩrtũm kot tanhmã mẽ ho nhũm mẽ htujarô tanhmã kêp kute hkêt. Jakamã nhũm tanhmã ho nhũm mjên tãm htu nhũm ra htujarô hã mytwrỳ kêp 6. Tĩrtũm tãm kot mẽmoj piitã tanhmã ho kaxyw àhpumunh xihtỳx. Jakamã koja uràk nẽ mã ato anẽ nẽ ka kormã akukrit tã atujarô. Anẽ. \p \v 38 Nhũm pre ã Gapriew Marir mã kapẽr anẽ nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm: \p —Ko. Kê mãmrĩ kãm tanhmã ixto hprãm xà hkôt mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Inhmã Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm. Kê mãmrĩ kãm tanhmã ixto hprãm xà hkôt tanhmã inhĩpêx to. \p Anẽ nhũm kuma nẽ ma akupỹm api. \s1 Marir kot Ijapew wỳr mõr ã harẽnh \r Rukre 11.27 \p \v 39-40 Tã nhũm Marir amnhĩ tujarô hã amnhĩ pumu nẽ nã Ijapew wỳr hkrà kurê kumrẽx. Hãmri nẽ nojarêt nẽ õ krĩ rũm kato nẽ ma hwỳr mõ. Ma Ijapew papxà hwỳr mõ. Ijapew nhõ krĩja pika pê Jutej kamã nhỹri hixêt kamã na pre. Nhũm ma hwỳr mõ hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ Ijapew wỳr axà nẽ omu nẽ kãm: \p —Ka? Xà wa amex? Anẽ. \p \v 41 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Ỳ ma wa inhmex na pa wa ixpa. \p Anhỹrja kôt nhũm õhy kamã hkraja haxwỳja te kot Marir kapẽr mar nẽ amnhĩ nhĩpêx pyràk o htu kamã àxônh tỳx o nõ. Hãmri nhũm Ijapew Tĩrtũm Karõ nhỹ hã tanhmã Marir mã kapẽr to. \v 42 Kàx pê kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Xê gàà nẽ. Ra Tĩrtũm kot ato mex jakamã na ka akĩnh rax o mẽ inhni hkwỳjê jakrenh pa. Anhõhy kamã akraja koja Tĩrtũm amã ho mex rax nẽ. \v 43 Xê mon ka ã ixto mex nẽ ixwỳr amõr anẽ? Apê inhõ Pahihti katorxà htã ixto mex nẽ ã ixwỳr amõr anẽ. Hêxta gàà nẽ. Ãm hãmri na ka ixwỳr mõ Marir. \v 44 Na ka ixwỳr mõn pôj nẽ inhmã akapẽr hãmri nhũm ixtu kamã ixkrare akapẽr ma nẽ hkĩnh xàj ixtu kamã ixkamnãr tỳx o nõ. \v 45 Na ka pre Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot amã kapẽrja ma nẽ hkôt ajamaxpẽr tỳx nẽ. Jakamã kot kaj Tĩrtũm nhỹ hã akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ amex nẽ ri apa. Anẽ. \s1 Marir kot Tĩrtũm mã mex o mex ã grer ã harẽnh \r Rukre 6.20-26 \p \v 46 Hãmri nhũm Marir Ijapew kot ã kãm kapẽr anhỹrja ma nẽ kãm Tĩrtũm mex o mex ã gre nẽ grer o: \q1 Tĩrtũm na mex o mex. \q1 \v 47 Kêp ixkaprĩ xwỳnh na. \q2 Kêp ixkaprĩ xwỳnh jakamã na pa inhmex nẽ ixkĩnh nẽ ri ixpa. \q1 \v 48-49 Ixte amnhĩ to grire nhũm ja hã ixpumu nẽ ixkamã ukaprĩ nẽ ixto mex rax kumrẽx. \q2 Jakamã koja mẽ piitã axpẽn kanrẽhã axpẽn mã ijarẽnh rãhã ho pa. Tĩrtũm kot tanhmã ixto mex to hã ijarẽnh rãhã ho pa. \q1 Tĩrtũm na mex o mex nẽ hihtỳx o hihtỳx. Tã na ã inhĩpêx anẽ. \q1 \v 50 Ma na hte ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ axpẽn kanrẽhã mẽ kot hã hpijaàm xwỳnhjê pumu nẽ mẽ kutã nojarêt rãhã ho pa. \q1 Nẽ mẽ kamã ukaprĩ rãhã ho pa. \q2 ã na hte mẽ hipêx mex anhỹr o pa. \q1 \v 51 Nẽ hihtỳx o hihtỳx jakamã na hte mẽ kot amnhĩ to jarkrar o ri mẽ pa xwỳnhjaja tanhmã mẽ ho nhũm mẽ axkaprã. \q1 \v 52 Nẽ pahihti hkwỳ kot kapẽr mar nẽ ãm mar xwỳnhjaja. \q2 Na hte amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ àpênh nê mẽ hapôj nẽ mẽ hpãnhã mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnh kwỳ jagjê. \q1 \v 53 Na hte mẽ kãm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm xwỳnhjê ho mex o pa nhũm mẽ mex nẽ pa. \q2 No mẽ kãm hprãm kêt xwỳnhjaja nhũm tanhmã mẽ ho mex to hkêt nẽ. \q1 \v 54-55 ãm hãmri na pre amnepê mã mẽ panhĩgêt mã amnhĩ jarẽnh xà hkôt mẽ pahpê Apraãw rũm axpẽn kanrẽhã hkrajaja mẽ pahto mex o pa. \q1 Mẽ pahpê Ijaew mẽ pahte kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho papa nhũm kãm mẽ pajapê xàj mẽ pahto mex rãhã ho pa. \q1 Nẽ mẽ pakamã ukaprĩ rãhã ho pa. Anẽ. \m Nhũm pre ã Marir Ijapew mã Tĩrtũm mex o mex ã grer anẽ. \v 56 Hãmri nẽ ri hkôt pa hã mytwrỳ axkrunẽpxi nẽ ma akupỹm õ krĩ hwỳr mõ. \s1 Juãw Paxis kator ã harẽnh \p \v 57 Tã nhũm Ijapew hpijagri kaxyw õhy xà nhũm hkrare kato nẽ myre. \v 58 Hãmri nhũm omu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Hãmri nhũm hkwỳjaja Tĩrtũm kot wa kamã ukaprĩ hã wa kãm wa hkra myre nhõr ã harẽnh ma nẽ wa ỹ hã hkĩnh nẽ. \p \v 59 Tã nhũm wa hkraja ra hã arĩgro pê 8 nhũm mẽ hkwỳjaja kot my kwrỳt kà krãhyr kaxyw hwỳr akuprõ. Tĩrtũm kot mẽ kãm hã karõ xà hkôt nhũm mẽ kot kãm õr ã amnhĩ to amnhĩrĩt kaxyw ã hipêx anhỹr kaxyw. Na htem ã mẽ kêp Ijaew krajê piitã mẽ hipêx anẽ. Jakamã nhũm prem ã hipêx anẽ hãmri nẽ hpãnhã tanhmã kot hã hixi mẽnh to kaxyw ri hã axpẽn kukja. Hãmri nẽ hipêêxà hkôt kot hã Jakaris mẽnh kaxyw. \v 60 Hãmri nhũm katorxà tee ri axpẽn tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Ma koja kêp Jakaris kêt nẽ. Koja kêp Juãw. Anẽ. \p \v 61 Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kokỹ. Mo jar mẽ pahtõ pê Juãw kot kêt ri kêp Juãw? Jar amrakati kênã kot ka kêt wa ri ã hã hixi rẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 62 Hãmri nẽ hixi hã hipêêxà kukja. Nom nhũm arĩ umar kêt nẽ kapẽr kêt jakamã nhũm mẽ tanhmã ri kãm mẽ ĩhkra nhĩpêx to. \v 63 Hãmri nhũm ĩhkra ho kagà hã ahwỳ nhũm mẽ kãm ja gõ nhũm kupy nẽ hã mẽ kãm hixi nhĩpêx. Nhũm mẽ kupy nẽ omu hãmri nẽ hixi pê Juãw kôt omu. Hãmri nẽ tee ri hixija kukamã hamaxpẽr. \v 64 Rôm nhũm Jakaris akupỹm ama nẽ kapẽr mex kurê kumrẽx nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o xa. \v 65-66 Hãmri nhũm mẽ omu nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm wa hkra jarẽnh o ri axpẽn kôt hprõt. Pika pê Jutej kamã hixêt kape hã krĩ hkôt nhũm mẽ ri mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o hprõt. Tĩrtũm kot wa hkra kôt tãnopxar o pa nẽ ho mex ã harẽnh o hprõt. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Tĩrtũm tãm na xep hte jare hkôt ri pa ho pa. Jakamã koja nhỹrmã hprêk hãmri nẽ tanhmã koja we amnhĩ nhĩpêx to ho pa wehee? Anẽ. \s1 Jakaris kot Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr ã harẽnh \p \v 67 Hãmri nhũm Jakaris Tĩrtũm Karõ nhỹ hã Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o xa. Tĩrtũm kot mẽ kêp Ijaew o mex ã harẽ nẽ mẽ kãm: \q1 \v 68 Hêxta waa nẽ. Nà Tĩrtũmja mex o mex. Na pre hte mẽ pahpãmjaja ãm hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã nhũm hte Tĩrtũm mẽ pahpê hkrajê kamã ukaprĩ nẽ mẽ pahto mex o pa. \q1 E kwa pu mẽ kãm mex o mex ã harẽnh rãhã nẽ. \q1 \v 69 Ra kot mẽ pahwỳr mẽ pahkaprĩ xwỳnh pê mẽ panhõ pahihti mẽnh mã. Ja kaxyw àhpumunh xihtỳx o hihtỳx jakamã na pre ra mẽ pahwỳr mẽnh ã amnhĩ jarẽ. \q1 Koja kêp amnepêm Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa xwỳnh Tawija hkanrẽhã htàmnhwỳ. \q1 \v 70 Amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjaja na prem mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nẽ mẽ kãm: \q1 \v 71 “Koja Tĩrtũm mẽ panê mẽ kãm mẽ pahkurê xwỳnhjê pumunh mex o pa.” Anẽ. \q1 \v 72 Tĩrtũm ra kot mẽ pahpãmjê mã amnhĩ jarẽnh xà hkôt kãm mẽ pakamã ukaprĩ rãhã ho pa hprãm. \q1 Koja aa ja ho anhỹr o hamakêtkati hkêt nẽ. \q1 \v 73-75 Na pre ra mẽ pahpãm Apraãw mã mẽ pakukamã ã mẽ pahtã amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ kãm: “Kot paj mẽ anê mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjê pumunh mex nẽ mẽ ĩhkra nê mẽ ato ixkato. Jakamã kot kaj mẽ amnhĩ kamã amã mẽ uma hkêt nẽ axàmnhĩx ri ajamakêtkati nẽ mẽ kamã apa. Nẽ kot kaj mẽ mãmrĩ axàmnhĩx ri inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa rãhã nẽ. Nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa rãhã ty.” Anhỹr o na pre Tĩrtũm mẽ pakukamã mẽ pahtã amnhĩ jarẽ. Anẽ. \m Nhũm pre ã Jakaris mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ hkrareja mỳ nẽ o xa nẽ kãm: \p \v 76 —No ka Xugitre. Kot kaj aprêk hãmri nẽ apê Tĩrtũm maati nhỹ hã kapẽr jarẽnh o apa xwỳnh. Jakamã kot kaj Pahihti hkukamã mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt apa. Mẽ kot amar nẽ kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx kaxyw. \p \v 77 —Tĩrtũm kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh nẽ mẽ ho hkra hã harẽnhja kot kaj mẽ hkôt mẽ kãm harẽnh o ri apa. \p \v 78 —Na hte Tĩrtũm mẽ pakamã ukaprĩ ho pa nẽ mẽ pakamã gryk tokyx anhỹr kêt nẽ. Jakamã koja mẽ pahwỳr mẽ pahkaprĩ xwỳnhja mẽ. Kormã mẽ pahwỳr wrỳk kêt jakamã te mẽ pahte kamàt kô kamã tee ri mẽ paxàhkupênh o ri papa xwỳnh pyràk. \p —Nom koja mẽ pahwỳr wrỳkja o te ra myt kator nẽ mẽ pamã hirã nẽ mẽmoj to amnhĩrĩt mex pyràk o mẽ panhĩpêx. Ja kaxyw koja Tĩrtũm mẽ pahwỳr mẽ pahkaprĩ xwỳnhta mẽ nhũm man mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pamã mẽ pahtyk pyma xwỳnhjê mã Tĩrtũm kapẽr o amnhĩrĩt o pa. Mẽ pahte mar nẽ ra pajamakêtkati nẽ paxàmnhĩx ri papa nẽ pahtyk kaxyw. \p \v 79 —Mẽ kãm mẽ htyk pyma xwỳnhjaja te kamàt kô kamã ri pa pyràk. Tã koja mẽ pahkaprĩ xwỳnhja wrỳ hãmri nẽ tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ te arĩgro hã ri mẽ pa xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao hamakêtkati nẽ axte kãm htyk pyma hkêt nẽ ri pa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jakaris Tĩrtũm Karõ nhỹ hã hkrare mã kapẽr anẽ. \p \v 80 Tã nhũm Juãwja gaa nẽ aptàr. Nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Nom kormã kot Ijaew jahkre ho pa hkêt ri kapôt ã ri mẽ puhã pa. \p à na pre Juãw kator nẽ amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa anẽ. Na pre kato nẽ hã mytwrỳ grêre hãmri nhũm Jejusja hkôt kato. \c 2 \s1 Jejus kator ã harẽnh \r Matêwre 1.18-25 \p \v 1-2 Na pre ã Jejus kator anẽ. Nhũm pre Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pahi Sesti Akusja õ pika piitã hkôt mẽ ho kõta kaxyw. Aa kot mẽ ho kõta hkêt tã ra kot mẽ ho kõta kaxyw. Kormã pahi Sirẽn haxwỳja kot pika pê Sir kamã mẽ ho amnhĩptàr ri nhũm pahi Sesti Akus kot mẽ ho kõta kaxyw. Jakamã kãm àpênh xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E kêr ka mẽ ho kõta kaxyw nẽ mẽ piitã mẽ hixi hã kagà hpa. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm mẽ piitã ã kot mẽ hipêx anhỹr ã amnhĩ tã harẽnh ma hãmri nẽ mẽ kot mẽ hixi hã kagà kaxyw piitã akupỹm papxà hwỳr ma hapêx. \v 4 Nhũm pre Marir mjên Juje haxwỳja ma krĩ pê Perẽj wỳr mõ. Garirej kamã õ krĩ pê Najare rũm kato nẽ ma hwỳr mõ. Pika pê Jutej kamã na Perẽjja. Kamã na pre Juje nhĩgêt Tawija kato. \v 5 Nhũm Juje kêp kanrẽhã htàmnhwỳ jakamã na pre ma akupỹm hwỳr mẽ hkwỳjê hkôt mõ. Nẽ ma amnhĩ kôt kot ho hprõ mã xwỳnh Marir o mõ. Arĩ htujarô rax rãhã nhũm ma amnhĩ kôt o mõ. \v 6 Nhũm wa mõõ hãmri nẽ hwỳr pôj. Nhũm Marir hpijagri xà hã mytwrỳ mã àr jakamã nhũm kamàt nhũm õhy xà. \v 7 Nom nhũm Perẽj wỳr mẽ hpôx nyw xwỳnhjaja ra ixkre piitã ho nỳt pa nhũm wa tee ri hpijagri kaxyw amnhĩ to ukapi ho pa. Hãmri nẽ nhỹri môx nhõrkwỹ punajre hwỳr axà nhũm Marir kamã hpijagri. Nhũm hkra kato nẽ myre. Kra kot wa na pre. Hãmri nhũm kumỳ nẽ kupẽxê ho hkupu hpa nẽ môx xàpkur xà hã kôsti kaprỳ kamã kuxi nhũm hamakêtkati nẽ gõr nẽ nõ. \s1 ôwêhti jamãr xwỳnhjê jarẽnh \p \v 8 Rôm nhũm ôwêhti jamãr o mẽ pa xwỳnhjaja kapôt ã ri hkrit ôwêhti jamãr o pa. Nhũm ra kamàt nhũm mẽ hamãr o hkrĩ. \fig Rukre 2.8-14|src="LB00013B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Rukre 2:8" \fig* \v 9 Pu nhũm kaxkwa rũm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja wrỳ nẽ mẽ mỳri ajêt. Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ mẽ hpuhã ho hirã rax kumrẽx. Nom nhũm Tĩrtũm tãm ã mẽ hipêx anẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri jawỳ Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja pumu nẽ kãm ma htỳx nẽ akryk omunh o hkrĩ. \v 10 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Pa? Kwa mẽ amã ixpyma hkêt nẽ. Ixte mẽ amã mẽmoj mex jarẽnh kaxyw na pa mẽ awỳr wrỳ. Kot kaj mẽ harẽnh ma nẽ akĩnh nẽ. Nom mẽ kapxipixjaja kaj mẽ akĩnh kêt nẽ. Koja mẽ piitã ja jarẽnh ma nẽ mẽ apyrà nẽ hkĩnh nẽ pa. \v 11 Na ra ham mẽ akamã ukaprĩ xwỳnhta kato. Pahi Tawi nhõ krĩ mẽ mẽ anhõ krĩ pê Perẽj kamã. Kêp mẽ apiitã mẽ anhõ pahihti na. Mẽ ate amnhĩ wỳr kamã ajamak o apa xwỳnh pê Kris na. Tãm na ham kato. \v 12 E pa ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Na kato nhũm katorxà kupẽxê ho kupu hpa nẽ kôsti kamã kuxi nhũm nõ. Kwa mẽ tokyx ma hwỳr mra nẽ kêp mẽ anhõ pahihti hã omu. Anẽ. \p \v 13 Nhũm pre ã mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Hãmri nhũm hkwỳjaja wamta kôt ohtôô nẽ mẽ hwỳr wrỳ nẽ puhã harir. Hãmri nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã grer o harir. \v 14 Nẽ hã grer o: \q1 Tĩrtũm maati na mex o mex. \q2 Jakamã mẽ kãm hprãm xà kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja koja amnhĩ tã mẽ omu nẽ tanhmã mẽ ho nhũm mẽ hamakêtkati nẽ àmnhĩx hkĩnh nẽ pa ho pa. \m \v 15 Anhỹr o grer o harir hãmri nẽ ma akupỹm kaxkwa hwỳr àpir pa nẽ akunok. Hãmri nhũm ôwêhti jamãr xwỳnhjaja mẽ kapẽr ma nẽ ma akupỹm àpir ã mẽ omu nẽ axpẽn mã: \p —E tokyx pu mẽ krĩm nẽ Tĩrtũm kot mẽ pamã ho amnhĩrĩt xwỳnhta japêr nẽ tokyx nhỹri omu. Kwa ma pu mẽ tokyx hwỳr nẽ omu. Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm mẽ ma hwỳr mra. Hãmri nẽ krĩm agjê nẽ môx nhõrkwỹ wỳr agjê nẽ mẽ hkrareta pumu. Nhũm kôsti kamã nõ nhũm mẽ omu nẽ kuri Marir mẽ Juje wa omu. \fig Rukre 2.15-20|src="CN01625b.tif" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Rukre 2:16" \fig* \v 17 Hãmri nẽ akupỹm hapôj nẽ ma mẽ piitã mẽ hkôt ri mẽ kãm harẽnh o pa. Ra Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot mẽ kãm harẽnh xàja kôt nhũm mẽ ma mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt pa. \v 18 Nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê mẽ kot harẽnh ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. \v 19 Nom nhũm Marir mẽ kot kãm hkrax rũm tanhmã hkra jarẽnh to xàta kukamã pix mã hamaxpẽr rãhã ho pa. \p \v 20 Jakamã nhũm ôwêhti jamãr xwỳnhjaja ma akupỹm hkrit wỳr mra. Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh ra kot mẽ kãm ujarẽnh xà hkôt nhũm mẽ kot Jejus pumunh jakamã ma akupỹm hkĩnh nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh pê hã grer o akupỹm mra. \s1 Mẽ kot Jejus ã hixi mẽnh ã harẽnh \r Matêwre 1.21; Rukre 1.31 \p \v 21 Tã nhũm wa hkrareta ra hã arĩgro pê 8 nhũm mẽ hwỳr akuprõ nẽ kãm my kwrỳt kà krãhta. Na hte Ijaew mẽ hkra myre piitã ã mẽ hipêx anẽ. Mẽ piitã mẽ kot Tĩrtũm mã õr ã mẽ omunh kaxyw. Jakamã nhũm mẽ kãm ho anẽ nẽ hpãnhã hã hixi mẽ. Marir kormã kot ho htujarô hkêt ri Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot hkukamã kãm hixi jarẽnh xàja kôt nhũm mẽ hã hixi mẽ nhũm hixi kêp Jejus. \s1 Mẽ kot Tĩrtũm mã Jejus nhõr pyràk o hipêx \p \v 22-24 Tã nhũm Marir hpijagri ho hapêx. Jakamã nhũm Juje ma krĩ pê Jerujarẽ hwỳr mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr amnhĩ kôt o mõ. Na pre ra finat Mojes amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkukamã mẽ hpãmjê mã ja hã karõ. Nẽ mẽ kãm hã karõ ho: \q1 Koja mẽ aprõ hpijagri. Hãmri nẽ hpijagri ho hapêx ka mẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr o mra nẽ hpãnhã Tĩrtũm mã mẽmoj gõ. Kãm tutre ho gõ rỳ kãm tuuti hõ ho axkrut nẽ agõ kê patre hamỳ nẽ kãm kupa. Kot ja hã omunh nẽ hpijagri xwỳnhta akupỹm mex ã harẽnh kaxyw. \m Anhỹr o kot mẽ kãm ja hã karõ jakamã nhũm wa ma ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hwỳr mõ. Nẽ amnhĩ kôt Jejus mỳ nẽ o mõ. Tĩrtũm kot mẽ kãm ja hã karõ nhũm mẽ kot hã kagà xà hkôt. Na pre ra finat Mojes mẽ kãm ja jarẽ nẽ mẽ kãm: \q1 Kot kaj mẽ akra my kot wa hãmri nẽ te mẽ ate Tĩrtũm mã õr kaxyw hipêx pyràk o hipêx. Kê tãm amnhĩ nhĩpêx o pa nẽ ỹ hã tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho pa. \m Anhỹr jakamã nhũm wa ra Jerujarẽ hwỳr nojarêt nẽ amnhĩ kôt Jejus mỳ nẽ ma amnhĩ kôt o mõ. \s1 Simeãw kot Jejus kukamã harẽnh \p \v 25-26 Rôm nhũm Jerujarẽ kamã Simeãwja. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã kot tanhmã amnhĩ to mex to ho pa xwỳnh na pre. Na pre hte Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã nhũm pre ra Tĩrtũm Karõ ã kãm kapẽr anẽ nẽ kãm: \p —E inhma Simeãw. Kot kaj atĩr rãhã nhỹrmã Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnhja ka ano ho omu nẽ rĩ kormã ty. \p Anhỹr o kãm kapẽr jakamã nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ ãm pix kamã hamak o pa. Mẽ kêp Ijaew wỳr wrỳk nẽ mẽ ho mex mã xwỳnhta pix kamã hamak rãhã ho pa. \v 27 Jakamã nhũm Jejus katorxà mẽ hipêêxà purota wa Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr Jejus o axà nẽ kormã o xa. Finat Mojes kot mẽ kãm hã karõ xà hkôt. Hãmri nhũm Tĩrtũm Karõ mẽ hwỳr Simeãwja mẽ nhũm ma mẽ hwỳr tẽ nẽ axà. \v 28 Hãmri nẽ wa hkrata pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Hãmri nẽ wa kêp kumỳ nẽ o xa nẽ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ kãm: \q1 \v 29-32 Pa Pahi Maati. E ot pa ixte amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa xwỳnh ã amnhĩ jarẽ. \q1 Nà ãm hãmri na ka pre ã inhmã jare hkukamã harẽnh anẽ. Tã ate inhmã harẽnh xà hkôt pa ra inhno ho omu. Kêp mẽ ixkamã ukaprĩ xwỳnh ã omu. Nẽ kêp ate mẽ ixwỳr mẽnh xwỳnh ã omu. \q1 Nà koja te arĩgro hã myt hirã nẽ mẽmoj piitã ho amnhĩrĩt mex pyràk o koja mẽ inhĩpêx o pa. Jakamã koja hprêk hãmri nẽ ma Ijaew kêt xwỳnhjê mã apê Tĩrtũm ã akapẽr o amnhĩrĩt o pa nhũm mẽhprĩ hã ajarẽnh ma. Nẽ mẽ ixpê Ijaew kot paj mẽ ijaxwỳja kuma nẽ hã ixpijaàm o ri ixpa. \q1 Jakamã kot paj ixàmnhĩx ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa nẽ ixàmnhĩx ty. Ra ixte inhno ho ate inhmã harẽnh xwỳnhta pumunh kênã. Anẽ. \p \v 33 Nhũm pre ã Simeãw Jejus jarẽnh anẽ. Nhũm katorxà mẽ hipêêxà purota wa amnhĩ jaêr pê kot ã harẽnh anhỹrja mar o xa. \v 34-35 Hãmri nhũm Simeãw wa ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: \p —E Tĩrtũm. Kêr ka ja wa ho mex nẽ. Wa ho mex o wa ho mex rãhã ho apa. Anẽ. \p Hãmri nẽ Marir mã kapẽr nẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na pre Tĩrtũm mẽ pakaxyw akrata xãm. Mẽ pahpê Ijaew kaxyw ãm. Jakamã koja hprêk nẽ ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ piitã mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa. Nhũm mẽ kuma hãmri nẽ ahpỹnhã tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt tanhmã hipêx to. Jakamã nhũm mẽ hkwỳjaja kuma nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jao tãm hipêx o pa. No nhũm mẽ hkwỳjaja kuma nẽ axtem nẽ kãm hkĩnh kêt nẽ. Hãmri nẽ tanhmã hipêx to. Jakamã kot kaj tee ri ja hã mẽ omu nẽ akaprĩ htỳx nẽ. Te mẽ kot wapo ho akanhwỳr nẽ akamã ho kaxkep nhũm apê omnuj tỳx pyràk o kot kaj amnhĩ kamã ama nẽ mẽ omu. Anẽ. \s1 ãnti kot Jejus pumunh ã harẽnh \r Wam Ximotre 5.5 \p \v 36-38 Rôm nhũm mẽhõ ni pê ãntija mẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu. Ãntija Panuew kra na pre. Nẽ Ase hkwỳ na pre. Ni htã kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh. Na pre ra mjên no ãm kormã mjên nẽ pa hã amgrà pê 7 pix nhũm pre kêp ty. Hãmri nhũm axte mjên kêt nẽ pa rãhã ra hpigêx tỳx nẽ. Ra hã amgrà pê 84. Na pre hte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr pa nẽ kãm amnhĩ jarẽnh rãhã ho pa. Nẽ kot kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ. Nẽ arĩgro hã hwỳr pa nẽ kamàt kãm hwỳr pa. à na pre hte amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho pa anẽ. Jakamã mẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ kãm: \p —Hêxta gàà nẽ Tĩrtũm. Ãm hãmri na ka mẽ ixwỳr Jejus mẽ. Ma amex o amex. Anẽ. \p Hãmri nẽ Ijaew kot amnhĩ wỳr mẽ kamã ukaprĩ xwỳnh kamã hamak xwỳnhjê mã ra Jejus kator ã harẽnh o ri mẽ hkôt pa. \s1 Marir mẽ Juje wa kot akupỹm Najare hwỳr mõr ã wa harẽnh \r Matêwre 2.19-23 \p \v 39 Tã nhũm Marir mẽ Juje wa Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kôt Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hpa hãmri nẽ kato nẽ ma akupỹm mõ. Ma Garirej kamã õ krĩ pê Najare hwỳr wa ma akupỹm mõ. \p \v 40 Tã nhũm wa hkrata ra wa kãm hprêkre ho mõ. Nẽ mex nẽ àhpumunh tỳx nẽ. Tĩrtũm kot tãnopxar nẽ mẽmoj to kutã nojarêt rãhã ho pa jakamã nhũm mex nẽ hkĩnh nẽ pa. \s1 Marir mẽ Juje wa kot tee ri Jejus japêr ã wa harẽnh \r Rukre 4.22 \p \v 41 Nhũm pre hte Marir mẽ Juje wa amgrà mẽ hkwỳjê hkôt ma Jerujarẽ hwỳr pa. Mẽ kot arĩgro pê Pas ã hkĩnh kaxyw. Pas ã na hte mẽ kêp Ijaew amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit rũm mẽ hpãmjê katorja mã hamaxpẽr kaxyw axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã hkĩnh. Jakamã nhũm wa ma mẽ hkôt hã hkĩnh kaxyw Jerujarẽ hwỳr hkwỳjê hkôt mõ. \v 42 Nhũm ra Jejus hprêk o mõ. Ra hã amgrà pê 12 jakamã nhũm wa ma amnhĩ kôt o mõ. \v 43-44 Tã nhũm mẽ hkĩnh pa hãmri nẽ akupỹm nojarêt nhũm Marir mẽ Juje wa ma hkwỳjê hkôt akupỹm mõ. Nhũm Jejus Jerujarẽ kamã ahte arĩk nẽ akupỹm wa hkôt mõr kêt nẽ. Nhũm wa htỳx wam ma hkwỳjê hkôt htẽm ã hkamnhĩx jakamã wa hapêr kêt nẽ. Hãmri nẽ wa hapu hã hamakêtkati nẽ mẽ hkôt mõr o mõr ã ra hã kamàt. Hãmri nẽ mẽ kot amnhĩm hikranh xàja wỳr mẽ hkôt pôj nẽ tee ri mẽ hkaêx ã hkra japêr o ri mra nom omunh kêt nẽ. \v 45 Jakamã nhũm apkati nhũm wa awjanã nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mõ nẽ kamã hapêr o ri pa. \v 46 Nom tokyx kãm kator kêt nẽ. Mẽ hkaêx ã tee ri hapêr o pa hã apkati axkrut. Nẽ nõ nhũm apkati nhũm wa tã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr hapêr o mõ nẽ hwỳr axà. Hãmri nẽ omunh kurê kumrẽx. Nhũm arĩ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mar o mẽ kutã nhỹ. Nẽ mẽmoj tã ri mẽ hkukja nẽ tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to. \v 47 Nhũm mẽ kot mar xwỳnhjaja tee ri kapẽr ã kuma nẽ àhpumunh tỳx ã omu hãmri nẽ akryk mar o hkrĩ. \v 48 Hãmri nhũm Marir mẽ Juje mẽ hwỳr axà nẽ mẽ kuri wa hkraja pumunh kurê kumrẽx. Hãmri nhũm katorxàja hwỳr tẽ nẽ kãm: \p —Xê Jejus. Mon ka axtem nẽ ã ri amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ akupỹm wa ixkôt amõr kêt nẽ? Na pa wa mõ nẽ mẽ pahkwỳjê hkôt pôj nẽ tee ri mẽ hkaêx ã ajapêr nẽ tee ri akukamã ijamaxpẽr. Anẽ. \p \v 49 Hãmri nhũm amnhĩ tã wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tỳ. Nom Inhĩpêêxà nhõrkwỹ kamã ixàrĩk kênã na ka wa tee ri ixkukamã ajamaxpẽr nẽ ijapêr o ri apa. Anẽ. \p \v 50 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja kukamã tee ri hamaxpẽr. \v 51 Hãmri nẽ mẽ ma akupỹm mõ nẽ Najare hwỳr pôj nẽ kamã pa. Nhũm pre Jejus wa kapẽr kôt ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. Hãmri nhũm katorxàja hkrax rũm mẽ kot kãm tanhmã hkra kot amnhĩ nhĩpêx to hkukamã harẽnhja pix kukamã hamaxpẽr rãhã ho pa. \p \v 52 Gaa nhũm Jejus ra àptàr o mõ. Nẽ àhpumunh tỳx nẽ. Nhũm mẽ piitã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ kãm hkĩnh nẽ. Nhũm Tĩrtũm haxwỳja kãm hapê nẽ. \c 3 \s1 Juãw Paxis kot Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa hã harẽnh \r Matêwre 3.1-10; Makre 1.1-8; Juãw 1.19-28 \p \v 1-2 Tã nhũm kormã pahihti Tipeja mẽ ho amnhĩptàr o pa. Na pre ra mẽ ho amnhĩptàr ã amgrà pê 15. Nhũm Põn Piratja pahihti Xipe mã pika pê Ijaew nhõ xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Eroxja kãm pika pê Garirej nhõ xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Erox tõ Firipja kãm pika pê Iturej nẽ hõ pê Takonĩt wa kamã mẽ pa xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Risãnja kãm pika pê Apirẽn kamã mẽ ho amnhĩptà. Nhũm Anas mẽ Kajpasja wa kêp Ijaew nhõ patre maati. \p Rôm nhũm Jejus mẽ Jakaris kra Juãwja wa ra hamẽ anhĩpê àptàr. Jakamã nhũm Tĩrtũm tanhmã Juãw mã kapẽr to. Kormã kapôt ã ri pa ri nhũm kãm kapẽr nẽ kãm tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kãm karõ nẽ kãm: \p —Pa Juãw. E inhma. Kêr ka ma mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh rãhã ho ri apa. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm kuma nẽ ma ri mẽ kãm kapẽr jarẽnh o pa. Pyhti pê Jotãw mỳri mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri pa nẽ hpãnhã ihkjê hã ri mẽ pa xwỳnhjê mã harẽnh o ri pa. Nẽ mẽ kãm: \p —E kwa mẽ tokyx amã amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj o hapêx pa. Pa mẽ piitã mẽ kot mẽ apê Tĩrtũm kra hã mẽ apumunh kaxyw mẽ akrã kumrã. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr o ri pa. \v 4-5 Na pre ra amnepêm mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh Ijais ra Juãw kukamã kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: \q1 Koja nhỹrmã mẽhõ mõn pôj. Kapôt ã mõn pôj nẽ mẽ kãm ujarẽnh o ri pa. Nẽ mẽ kãm ujarẽnh o: “E mẽ inhma. Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ pahihti mẽ nhũm wrỳ nhũm mẽ piitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. Te ho mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Pahihtita kutêp. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx te kot pry nhĩnur pyràk nhũm mẽ tee ri kot kãm hã mrar mex prãm kaprỳ pyràk. Hinur nẽ krã hakỳx nẽ pry juk pyràk o na mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja. Jakamã kot kaj mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Hãmri nẽ te mẽ kot pry nhĩnur o mex nẽ ho katàt nhũm katàt muux nẽ nõr pyràk o kot kaj mẽ amnhĩ nhĩpêx. Pahihti nywta kutêp. Kwa kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \q1 \v 6 Kot kaj mẽ anẽ nhũm mẽ ohtô nẽ ja hã mẽ apumu hãmri nẽ mẽ apyrà Tĩrtũm kot mẽ ho hkra kaxyw amnhĩ to kuwỳ.” Anhỹr o mẽ kãm ujarẽnh o pa. Anẽ. \m Nhũm pre ã finat Ijaisja Juãw Paxis kukamã mẽ kãm ujarẽnh anhỹr o pa. \v 7 Jakamã nhũm àptàr nẽ Ijais kot ra hkukamã harẽnh xà hkôt ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho pa. Nhũm prem kuma hãmri nẽ kot mẽ hkrã kumrãr kaxyw hwỳr amnhĩ to mra. Nhũm mẽ omu nẽ tanhmã mẽ ahkre hto. Nẽ mẽ kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa kormã. Mẽ ate amnhĩ tomnuj pix o ri apa xwỳnh kênã. Xà kot paj mẽ ate amnhĩ tomnuj rãhã mẽ akrã kumrã nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nà? Nà koja ja kãm mex kêt nẽ. Koja ja mỳrapê nhỹrmã tanhmã mẽ anhĩpêx to ka mẽ tee ri umaj apimxur prãm kaprỳ. \p \v 8 —Na htem amnhĩ tomnuj kaga nẽ hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm ri axpẽn nhĩpêx. Jakamã e kwa mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa. No na ka htem atỳx ri ajamaxpẽr o: “Mẽ ixpê finat Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ jakamã koja Tĩrtũm ja hã mẽ ixpumu hãmri nẽ mẽ ixte amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ ixto hkêt nẽ. Koja ãm mẽ ixto mex rãhã nẽ.” Anhỹr o atỳx ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o apa. Nom ja kot anhỹr kêt. Mẽ apê Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ htã uràk nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o apare hã. Kot ka mẽ apê kanrẽhã htàmnhwỳ htã amnhĩ tomnuj o ri apa hãmri nẽ Tĩrtũm noo mã te mẽ apê pikap kẽnre nhĩkwỹ pix pyràk. \p \v 9 —Na ra Tĩrtũm kot mẽ ate amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ ato kaxyw. Koja mẽ anhĩpêx o te mẽhõ nhõ mẽmoj pàr ô hkêt nhũm kot tee ri omunh hãmri nẽ krãhyr nẽ kuwy kamã mẽnh nẽ ho xêt par pyràk o mẽ anhĩpêx. Jao amnhĩ nê kuwy hwỳr mẽ arẽnh pa ka mẽ kamã amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Juãw Paxisja mẽ kãm kapẽr anẽ. \v 10 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa xô wehe? Xà koja ã mẽ inhĩpêx anẽ? Kwa tanhmã kot paj mẽ kot ã mẽ inhĩpêx anhỹr pymaj amnhĩ nhĩpêx to wehe? Anẽ. \p \v 11 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà kêr ka mẽ axpẽn kãm axukaprĩ ho ri apa. Nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã amnhĩ kutã mẽmoj nhõr o ri apa. Nẽ mẽ anhĩnôhkà axkrut nẽ mẽhõ hinôkà hkêt xwỳnhjê mã ho pyxi nẽ agõ nẽ pyxi nẽ ho arĩk. Nẽ mẽ axàpkur xà ho anhõxỳ ho apa hkêt nẽ. Ãm axàmnhĩx ri mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã amnhĩ kutã mẽ kãm mẽmoj to hkryre nẽ agõ. E kêr ka mẽ ã axpẽn nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \p \v 12 Hãmri nhũm Rõm kãm mẽ õ pahihti mã mẽ piitã mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhjaja mẽ uràk nẽ hwỳr mra. Kot mẽ uràk nẽ mẽ hkrã kumrãr kaxyw hwỳr mra nẽ kãm: \p —No we mẽ pajaja? Tanhmã kot paj wem amnhĩ nhĩpêx to? Anẽ. \p \v 13 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà mẽ kajaja kêr ka mẽ Rõm nhõ pahi kot mẽ amã mẽ ate mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh jarẽnh xà hkôt pix mã hamỳnh o ri apa. No mẽ atỳx ri amnhĩ krã hkôt amnhĩm hkwỳ jamỳnh prãm xàj mẽ kãm hkre kamã ho rũnh nẽ mẽ kãm harẽnh o ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm hpãnhã pôristi hkwỳjaja hwỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa no we mẽ pajaja? Tanhmã kot paj wem ri amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà kêr ka mẽ anhõ pahihti kot mẽ axàpênh pãnhã mẽ amã kàxpore nhõrta pix jamỳ nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri ho amnhĩm axujaprôr o ri apa. No mẽ akwỳjaja kãm apyma nẽ mẽ amã kàxpore nhõr prãm xàj ri mẽ kãm tanhmã amnhĩ pyma hto ho ri apa hkêt nẽ. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Juãw Paxis kot tanhmã Jejus jarẽnh to hã harẽnh \r Matêwre 3.11-12; Makre 1.7-8; Juãw 1.19-28; mããnẽn Atre 19.4 \p \v 15 Nhũm pre ã Juãw Paxisja mẽ kãm kapẽr anẽ. Nhũm mẽ kuma nẽ htỳx kêp Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm mã xwỳnhta ã hkamnhĩx. \v 16 Hãmri nhũm amnhĩ tã ã mẽ hamaxpẽr anhỹr ã mẽ omu hãmri nẽ mẽ kãm amnhĩ tã aprã nẽ mẽ kãm: \p —Nà pa hkêt. Na pa hte ãm Tĩrtũm mã gô pix o mẽ hkrã kumrãr o ri ixpa. No koja tokyx ixpãnhã Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta tãm mẽ pahwỳr pôj. àhpumunh tỳx o kot ijakrenh jakamã na pa hte ãm kukwak ri ixpa nẽ hã ixpijaàm o ri ixpa. Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta koja mẽ awỳr Karõ rẽ nhũm mẽ akaxwỳnh mã agjê ka mẽ ỹ hã tãm ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Nom kormã mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx hkêt xwỳnhjaja koja ja hã mẽ omu hãmri nẽ mẽ hipêx o te kuwy kot mẽmoj to kaxàr par pyràk o mẽ hipêx. \p \v 17 —Na htem pur kãm harôj nhĩkẽ nẽ ho grà nẽ hpãnhã kahtwỳ. Nẽ kahuk pa hãmri nẽ hkapĩ nhũm kôk apê nẽ prỳhkà ho htor nẽ ho hapêx pa. Nhũm mẽ hy ho pa nẽ ixkre kamã gôj kãm unhwỳ. Ja pyrà nẽ koja tokyx Tĩrtũm mẽ piitã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt mẽ ho axkjê. Mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja koja ma amnhĩ wỳr mẽ ho api nhũm mẽ kuri mex nẽ hkĩnh rãhã nẽ pa ho pa. No mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja koja mẽ hkĩnhã tanhmã mẽ hipêx to nhũm mẽ ma kuwy raxja wỳr pa nẽ kamã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa. Anẽ. \p \v 18 Nhũm pre ã Juãw Paxis Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre anhỹr o pa. \s1 Juãw Paxis kot Jejus krã kumrãr ã harẽnh \r Matêwre 3.13-17; Makre 1.9-11 \p \v 19 Tã nhũm Ijaew nhõ pahi Erox ra htõ hprõ pê Eroxis pytà nẽ ho hprõ nhũm Juãw Paxisja harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ nẽ hã kãm akir. No ãm ja pix ã kãm àkjêr kêt nẽ. Mããnẽn tanhmã kot amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa hã kãm akir. \v 20 Nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kamã gryk tỳx nẽ amnhĩ tã mẽ kãm hã amỹnê nhũm prem unê nẽ haxà. Jao amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. \fig Rukre 3.18-20|src="Pal19b.tif" size="col" ref="LUK 3.20" \fig* \v 21 Nom kormã mẽ kot haxàr kêt ri nhũm Juãw Paxis Ijaew kwỳjê krã kumrãr o xa. Rôm nhũm Jejusja hãmri tãm nhỹhỹnh hwỳr tẽ nẽ kot hkrã kumrãr kaxyw kãm anẽ nhũm kuma nẽ hkrã kumrã. Hãmri nhũm Jejus gôj rũm api nẽ kormã gô mỳ ri Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o xa. \v 22 Pu nhũm kaxkwa axkjê nhũm kurũm Tĩrtũm Karõ te tuuti pyrà nẽ hwỳr wrỳk o tẽ nẽ ĩkre hã xa. Hãmri nhũm kaxkwa rũm Tĩrtũm kãm kapẽr nẽ kãm: \q1 Pa? E apê Ixkra mex na ka. Ãm hãmri na ka hte ixkanrẽhã amnhĩ nhĩpêx o apa. Inhmã ajapê kamã na ka ri apa ho apa. Anẽ. \s1 Jejus kukamã higêt nẽ hpãmjê nhĩxi hã harẽnh \r Matêwre 1.1-17 \p \v 23 Tã nhũm Jejus Tĩrtũm mã kapẽr o mẽ ahkre ho pa hkrax. Na pre ra hã amgrà pê 30 hãmri nẽ kãm ho hkrax. \p E kot paj hpãnhã amã Jejus kukamã hpãmjê nhĩxi jarẽ Teopre. Ijaewjaja na prem htỳx ho Juje kêp Jejus nhĩpêêxà kumrẽx ã hkamnhĩx nom kêp hipêêxà kumrẽx kêt ãm kêp hipêêxà puro na pre. \li1 Jejus kêp Eri htàmnhwỳ na pre. \li1 \v 24 Nẽ Eri kêp Matat kra na pre. \li1 Nẽ Matat kêp Rewi hkra na pre. \li1 Nẽ Rewi kêp Mewki hkra na pre. \li1 Nẽ Mewki kêp Jãnaj kra na pre. \li1 Nẽ Jãnaj kêp axtem Juje hõ hkra na pre. \li1 \v 25 Nẽ Juje kêp Matatis kra na pre. \li1 Nẽ Matatis kêp Amõs kra na pre. \li1 Nẽ Amõs kêp Naũ hkra na pre. \li1 Nẽ Naũ kêp Eri hkra na pre. \li1 Nẽ Eri kêp Nakai hkra na pre. \li1 \v 26 Nẽ Nakai kêp Mate hkra na pre. \li1 Nẽ Mate kêp axtem Matatis õ hkra na pre. \li1 Nẽ Matatis kêp Semeĩ hkra na pre. \li1 Nẽ Semeĩ kêp Juje hõ hkra na pre. \li1 Nẽ Juje kêp Jotre hkra na pre. \li1 \v 27 Nẽ Jotre kêp Joanãn kra na pre. \li1 Nẽ Joanãn kêp Rej kra na pre. \li1 Nẽ Rej kêp Joropape hkra na pre. \li1 Nẽ Joropape kêp Saraxi kra na pre. \li1 Nẽ Saraxi kêp Neri hkra na pre. \li1 \v 28 Nẽ Neri kêp axtem Mewki hõ hkra na pre. \li1 Nẽ Mewki kêp Axi hkra na pre. \li1 Nẽ Axi kêp Kojã hkra na pre. \li1 Nẽ Kojã kêp Ematã hkra na pre. \li1 Nẽ Ematã kêp Erti hkra na pre. \li1 \v 29 Nẽ Erti kêp Jojue hkra na pre. \li1 Nẽ Jojue kêp Eries kra na pre. \li1 Nẽ Eries kêp Jorĩ hkra na pre. \li1 Nẽ Jorĩ kêp Matat hkra na pre. \li1 Nẽ Matat kêp axtem Rewi hõ hkra na pre. \li1 \v 30 Nẽ Rewi kêp Simeãw kra na pre. \li1 Nẽ Simeãw kêp Juta hkra na pre. \li1 Nẽ Juta kêp axtem Juje hõ hkra na pre. \li1 Nẽ Juje kêp Janã hkra na pre. \li1 Nẽ Janã kêp Eriakĩ hkra na pre. \li1 \v 31 Nẽ Eriakĩ kêp Merea hkra na pre. \li1 Nẽ Merea kêp Mena hkra na pre. \li1 Nẽ Mena kêp Matata hkra na pre. \li1 Nẽ Matata kêp Natã hkra na pre. \li1 Nẽ Natã kêp Tawi hkra na pre. \li1 \v 32 Nẽ Tawi kêp Jese hkra na pre. \li1 Nẽ Jese kêp Opex kra na pre. \li1 Nẽ Opex kêp Poas kra na pre. \li1 Nẽ Poas kêp Sarã hkra na pre. \li1 Nẽ Sarã kêp Nasõ hkra na pre. \li1 \v 33 Nẽ Nasõ kêp Amĩnatap kra na pre. \li1 Nẽ Amĩnatap kêp Amĩ hkra na pre. \li1 Nẽ Amĩ kêp Ari hkra na pre. \li1 Nẽ Ari kêp Erõ hkra na pre. \li1 Nẽ Erõ kêp Pere hkra na pre. \li1 Nẽ Pere kêp Juta hkra na pre. \li1 \v 34 Nẽ Juta kêp Jako hkra na pre. \li1 Nẽ Jako kêp Ijak kra na pre. \li1 Nẽ Ijak kêp Apraãw kra na pre. \li1 Nẽ Apraãw kêp Tera hkra na pre. \li1 Nẽ Tera kêp Nako hkra na pre. \li1 \v 35 Nẽ Nako kêp Jeruk kra na pre. \li1 Nẽ Jeruk kêp Rakau hkra na pre. \li1 Nẽ Rakau kêp Parek kra na pre. \li1 Nẽ Parek kêp Epti hkra na pre. \li1 Nẽ Epti kêp axtem Sara hõ hkra na pre. \li1 \v 36 Nẽ Sara kêp Kajnã hkra na pre. \li1 Nẽ Kajnã kêp Apaxat kra na pre. \li1 Nẽ Apaxat kêp Sẽre hkra na pre. \li1 Nẽ Sẽre kêp Noehti hkra na pre. \li1 Nẽ Noehti kêp Ramek kra na pre. \li1 \v 37 Nẽ Ramek kêp Metujarẽ hkra na pre. \li1 Nẽ Metujarẽ kêp Enok kra na pre. \li1 Nẽ Enok kêp Jarate hkra na pre. \li1 Nẽ Jarate kêp Marerer kra na pre. \li1 Nẽ Marerer kêp axtem Kajnã hõ hkra na pre. \li1 Nẽ Kajnã kêp Enos kra na pre. \li1 \v 38 Nẽ Enos kêp Set kra na pre. \li1 Nẽ Set kêp Atãw kra na pre. \li1 Nẽ Atãw kêp Tĩrtũm kra na pre. Tĩrtũm kot wam my pê Atãwja pika ho hipêx jakamã te kêp hkra pyràk. \m à Jejus kukamã hpãmjê nhĩxi kot anhỹr. \c 4 \s1 Satanasti kot amnhĩ tã Jejus kamã hamak ã harẽnh \r Matêwre 4.1-11, 16.23; Makre 1.12-13, 8.33; mããnẽn Eprêw 2.18, 4.15 \p \v 1 Tã nhũm Jejus pyhti pê Jotãw rũm akupỹm ma mõ. Hãmri nẽ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã mẽmoj kutã amnhĩ to htỳx nẽ. Jakamã nhũm nhỹhỹm ma kapôt wỳr o mõ \v 2 nhũm Satanasti omu nẽ ma hwỳr tẽ nẽ ri hkôt pa. Kapôt ã ri hkôt hêx rom tanhmã kãm nẽ ho pa. Kot mar nẽ Tĩrtũm kapẽr nhĩrôp ãm prãm xàj ma hkôt tanhmã kãm kapẽr to ho pa. Hãmri nẽ hkôt pa o hã arĩgro pê 40 nhũm Jejus kormã apkur kêt o hã arĩgro pê 40 nẽ hapêx nhũm ra kãm prãm tỳx nẽ. \v 3 Hãmri nhũm Satanasti kãm: \p —Kwa mãn ka ra amã prãm tỳx kumrẽx nà? Nom xep apê Tĩrtũm Kra jakamã mẽmoj tanhmã apê kute hkêt. Kwa kẽn nhĩkwỹ mũj mã anẽ kê amã pãwti hã amnhĩ jahkre ka aku nẽ tokyx ho amnhĩ xihtỳx. E kwa tokyx kãm anẽ. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tk. Nà kot paj akapẽr mar xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. Koja Tĩrtũm kãm inhmã mẽmoj nhõr prãm nẽ inhmã mẽmoj gõ pa arĩ kormã kukrẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: \q1 Na htem mẽ apkur xà pix kukwak ri htĩr nẽ pa hkêt nẽ. Na htem mããnẽn Tĩrtũm kapẽr mar xà hkôt tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho pa ho htĩr nẽ mex nẽ pa. Anẽ. \m à kapẽr ã kagà kot ja jarẽnh kot anhỹr jakamã kot paj amar xà hkôt ã ri amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. \p \v 5 Nhũm pre ã Jejus Satanasti mã kapẽr anẽ nhũm tee ri kuma hãmri nẽ hpãnhã ma nhỹhỹm o mõ nẽ nhỹri kỳx pê mẽmoj prêêti nhĩmõk ã o xa. Hãmri nẽ kãm pika piitã ahkre ho xa. Nẽ kãm mẽ hikukrêx piitã ahkre. Kàxpore nẽ mẽmoj piitã nhũm kãm ahkre hpa nhũm anhĩpê omunh o xa. \v 6 Hãmri nhũm Satanasti kãm: \p —E mãn ka kam ri mẽmoj mũj piitã omu. Piitã inhõ na. Inhmã na pre Tĩrtũm piitã õr pa. Kot paj inhmã mẽhõ mã õr prãm nẽ kãm kugõ. \v 7 Tã amã kot paj kugõ. Jakamã e. Kwa tokyx ixkutã tẽm nẽ inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽ pa ama nẽ rĩ amã piitã õr pa. E tokyx. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tk. Kot paj amã amex o amex ã ajarẽnh kêt kumrẽx. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Amexti hã. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê kapẽr kãm hihtỳx kênã. Kapẽr kot: \q1 Kêr ka mẽ ixkapẽr pix ma. Nẽ ixkutã pix mã mãn akõnkrã ho akrĩ nẽ inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽnh o ri apa. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. \m Anhỹr o kot harẽnh jakamã kot paj ri amã amex o amex ã ajarẽnh kêt nẽ Satanasti. Anẽ. \p \v 9 Nhũm pre ã Jejus amnhĩ nê kãm kapẽr anẽ. Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ hpãnhã ma krĩ pê Jerujarẽ hwỳr o mõ. Nẽ mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hprêk nhĩmõk wỳr ho api nẽ kỳxpê hatur xà hã ãm nhũm xa. Nhũm amnhĩ parpê kẽn rũnh nhĩkwỹ pumunh o xa. Hãmri nhũm Satanasti kãm: \p —E apê Tĩrtũm Kra jakamã kwa ja rũm ahpar mã ajarĩ nẽ ma tẽ nẽ pikap tẽm. Koja Anhĩpêêxà apumunh mex nẽ ka tanhmã amnhĩ to hkêt nẽ. \v 10-11 Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: \q1 Tĩrtũm koja kapẽr o wrỳk xwỳnh mã ajarẽ ka ajarĩ nẽ ahpar mã tẽ nhũm mẽ kỳx pê amỳ nhũm mẽmoj akà hyr kêt nẽ. \m à kapẽr ã kagà kamã ajarẽnh kot anhỹr jakamã e tokyx ajarĩ nẽ ma tẽn pikap ahto. Anẽ. \p \v 12 Hãmri nhũm kuma nẽ kê axte amnhĩ tã kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Tk. Kwa nà. Kot pa ri amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm tãm inhmã ijarĩ hã karõ pa rĩ mar xà hkôt ijarĩ no kot pa ri amar xà hkôt ijarĩ hkêt nẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: \q1 Kêr ka mẽ amnhĩ krã hkôt amnhĩ tã ixkamã ajamak kaxyw inhĩxi jarẽnh kôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. \m à ja nê kapẽr kot anhỹr jakamã ãm kwarĩ ho kwarĩ. Kot paj ri amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Tãm kot inhmã ijarĩ hã karõre hã. Anẽ. \p \v 13 Nhũm pre ã Jejus Satanasti mã kapẽr anẽ hãmri nhũm tee ri mẽmoj piitã ho mar kaprỳ hãmri nẽ hkaga nẽ ma nhỹhỹm tẽ. Hãmri nẽ kot nhỹrmã axte hwỳr htẽm nẽ kot mẽmoj punuj o mar kaxyw kormã amnhĩm hamãr o ri pa. \s1 Jejus kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho hkrax ã harẽnh \r Matêwre 4.12-17; Makre 4.14-15 \p \v 14 Tã nhũm Jejus ma akupỹm Garirej wỳr mõ. Nẽ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã àhpumunh tỳx nẽ hkwỳjê mã kapẽr jarẽnh o ri pa. Nhũm mẽ kuma nẽ piitã pikaja kamã axpẽn mã tanhmã harẽnh to. \v 15 Na pre hte mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr agjê nẽ kamã mẽ ahkre ho hkrĩ. Nhũm mẽ piitã kuma nẽ kãm mar prãm nẽ. Hãmri nẽ axpẽn mã mex ã harẽnh o ri pa. \s1 Najare kamã mẽ kot Jejus kaga hã mẽ harẽnh \r Matêwre 13.53-58; Makre 6.1-6; Juãw 1.11 \p \v 16 Tã nhũm Jejus ma akupỹm krĩ kamã àptàr xàja wỳr ma mõ. Najare hwỳr. Hãmri nẽ kamã pôj. \p Nhũm Ijaew nhõ arĩgromnu pê sap kato nhũm Jejus ma mẽ hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ. Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ mẽ kuri nhỹ. Hãmri nẽ kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã harẽnh kaxyw kànhmã xa \v 17 nhũm mẽ omu nẽ kãm ja gõ. Finat Ijais pê Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh kot Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagàja nhũm mẽ kãm kugõ. Hãmri nhũm kupy nẽ kamã kormã Tĩrtũm kot tanhmã mẽmoj jarẽnh to hõ japêr o xa. Nẽ kãm kato hãmri nẽ mẽ kãm kamã harẽ. Nom amnhĩ tã kamã mẽ kãm harẽnh o xa nẽ mẽ kãm: \q1 \v 18 Na pre ra Tĩrtũm Karõja ixto ixàhpumunh tỳx nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê hwỳr inhmẽ pa ra mõ. Ixte mẽ kãm mẽmoj mex jarẽnh o ixpa kaxyw. Nẽ Satanasti kot amnhĩ kôt mẽ unhwỳr xwỳnhjê hwỳr nhũm pre mããnẽn inhmẽ. Ixte mẽ nê Satanasti japôx o ixpa kaxyw. Nẽ mẽ kot hprĩ hã Tĩrtũm kapẽr mar kêt xwỳnhjê hwỳr nhũm pre mããnẽn inhmẽ. Ixprĩ hã ixte mẽ kãm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa kaxyw. Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjê hwỳr nhũm pre mããnẽn inhmẽ. Ixte mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh pa nhũm mẽ hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa kaxyw. à na pre Tĩrtũm jajê piitã hwỳr inhmẽnh anẽ pa ra man mõn pôj. \q1 \v 19 Nẽ amgrà ja kêp Tĩrtũm kot mẽ ato mex xà hã amgràja nhũm ixte mẽ amã harẽnh o ixpa kaxyw na pre inhmẽ pa mõn pôj. Anẽ. \m \v 20 Nhũm pre ã Jejus Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ akupỹm mẽ kãm kagàja gõ nẽ ho mẽ ahkre kaxyw akupỹm nhỹ nhũm mẽ piitã omunh pê mar o hkrĩ. \fig Rukre 4.16-20|src="HK00150B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Rukre 4:20" \fig* \v 21 Hãmri nhũm mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —E ra Ijais kot ã ixkukamã ijarẽnh anhỹr xà hkôt na pa mẽ awỳr wrỳ nẽ mẽ anoo mã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o hkrax. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹr ã kuma. Nẽ tee ri kuma nẽ axpẽn pumunh pê hamaxpẽr o hkrĩ. Jejus mẽ kurom àhpumunh tỳx nẽ kapẽr mex tã nhũm mẽ ãm kêp amnhĩ kwỳ pix ã hkamnhĩx kãm hihtỳx nẽ. Hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa kêp Juje hkra pix kênã koja we ri ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà na ka mẽ ixte amnhĩ jarẽnh ma nom ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã axpẽn mã ijarẽnh o: “Tk. Kêp mẽ pahkaprĩ xwỳnh ro nhỹx jar mẽ panhõ krĩ kamã aa mẽ pahte mẽmoj pumunh kêt kwỳ tanhmã mẽ pamã hipêx to pu mẽ hã omu. Te ra kot krĩ pê Kapanaũ kamã mẽ kãm mẽmoj kwỳ ho anhỹrta pyràk. Pu mẽ omu nẽ hkôt pajamaxpẽr kurê kumrẽx.” Anhỹr o ri axpẽn mã ijarẽ. \v 24 Koja nhãm krĩ hõ kamã mẽhõ kêp Tĩrtũm kapẽr jarẽnh xwỳnh ã amnhĩ jarẽ ka mẽ harẽnh ma nẽ amã ma hwỳr amrar nẽ mar prãm nẽ. No kêt jar mẽ panhõ krĩ kamã ixpê mẽ anhĩõ hã ã amnhĩ jarẽnh anẽ ka mẽ amã inhmar prãm kêt nẽ. \p \v 25 —Kwa mẽ inhma. Amnepêm kormã finat Eris htĩr ri na pre mẽ hã na wrỳk kêt ry rax nẽ. Jao hã amgrà axkrunẽpxi nẽ hkôt mytwrỳ pê 6. Nhũm mẽ õ hkêt nẽ pa. Ra mẽ kêp mẽmoj grà pa nẽ hapêx nhũm mẽ kãm prãm tỳx kumrẽx nẽ pa. Nhũm mẽ kêp mẽ mjên tyk xwỳnhjaja kãm prãm xàj hirot o pa. \v 26 Tã nom Tĩrtũm mẽ ho mex kaxyw mẽ hwỳr Eris mẽnh kêt nẽ. Erisja mẽ uràk nẽ kêp Ijaew tã nhũm Tĩrtũm kot mẽ ho ajuta kaxyw mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Axtem Ijaew kêt xwỳnhjê hõ hwỳr na pre kumẽ. Nhãm Sitõ kamã krĩ pê Sarep kamã mjên htyk xwỳnhta wỳr. Tokyx kot tanhmã ho mex to kaxyw. Jakamã nhũm ma hwỳr mõ nẽ tanhmã kãm kapẽr to nhũm kuma nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. \p \v 27 —Nẽ finat Eriasti haxwỳja. Eris pyrà nẽ kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh tã amnhĩ kwỳ pê Ijaew tanhmã mẽ ho ajuta hto hkêt nẽ. Na prem ohtô nẽ hkà nhy nẽ hkro xàpêr o pa. Jao ra omnuj tỳx nẽ. Tã nhũm Tĩrtũm kot akupỹm mẽ ho mex kaxyw mẽ hwỳr Eriasti mẽnh kêt nẽ. Amnhĩ kaxyw mẽ kot hkôt hamaxpẽẽre hã. Ãm Sir nhõ xwỳnh Namãja pix na pre Tĩrtũm Eriasti mã anẽ nhũm akupỹm ho mex. Kêp Ijaew kêt tã nhũm akupỹm ho mex. Tã ja pyrà nẽ na pa ãm mẽ kot amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr pix xwỳnhjê mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa. No mẽ ate amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr kêt xwỳnhjê mã tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kamã gryk tỳx nẽ axpẽn mã hã amỹnê nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa pu mẽ ixkre nê kator nẽ ma o tẽ nẽ kupĩ ri. Anẽ. \p \v 29 Hãmri nẽ kaxyw kànhmã kuhê hpa nẽ hwỳr hprõt nẽ unê. Mẽ kot ma o htẽm nẽ hixêt prêk jatur xà hã hkujaêk nhũm ahpar mã tẽn htẽm nẽ htyk kaxyw. Mẽ õ krĩja hixêt prêk nhĩmõk ã na pre. Jakamã nhũm prem unê nẽ hatur xàta wỳr o tẽ. \v 30 Tã nom nhũm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ mẽ kêp akunok nẽ hpãnhã nhãm ma tẽ nhũm mẽ tee ri hapêr nom nhỹri omunh kêt nẽ. \s1 Jejus kot mẽhõ nê mẽkarõmnuti kator ã harẽnh \r Makre 1.21-28 \p \v 31 Tã nhũm Jejus ma akupỹm Garirej kamã krĩ pê Kapanaũ hwỳr mõ. Nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kato nhũm ma mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ mẽ ahkre ho nhỹ. \v 32 Hãmri nhũm mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjaja kuma nẽ kãm mar prãm nẽ. Nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Ãm hãmri na ã mẽ pamã kapẽr anẽ. Àhpumunh tỳx xà hkôt na hte ãm hãmri mẽ pamã awjarẽ. Anẽ. \p \v 33 Nhũm mẽhõ myja mẽ ĩhkô hã haxwỳja mar o nhỹ. Mẽkarõmnuti na pre ra hwỳr axà nhũm ỹ hã tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Hãmri nẽ mẽ ĩhkô hã Jejus mar o nhỹ nẽ ra àmra kamã tanhmã kãm kapẽr to. Nom nhũm tãm kãm kapẽr kêt ãm kamã mẽkarõmnutija kãm kapẽr. \v 34 Nẽ kãm: \p —Pa? Jejus pê Najare nhõ xwỳnh? Nà ate mẽ ixto ajapêx par kaxyw na ka mẽ ixwỳr mõ. Ra ixte apumunh mex kênã. Apê Tĩrtũm kot mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh maatita na ka. Jakamã kwa tanhmã kot kaj mẽ ixto? Mo kaxyw na ka pre mẽ ixwỳr mõ? Anẽ. \p \v 35 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽkarõmnuti kot kãm ã kapẽr anhỹr ã omunh kurê kumrẽx. Jakamã kutã kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Tk. Kwa anhĩkrê nẽ kêp akato. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ myta o pika kura nẽ kêp kato nẽ ma tẽ. Ãm ho pika kuranh pix nhũm nõ. Hãmri nẽ akupỹm kànhmã nhỹ nẽ akupỹm mex. \v 36 Hãmri nhũm mẽ piitã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Na hte Jejus amnhĩ krã hkôt àhpumunh tỳx xà hkôt mẽkarõmnuti mã kapẽr nẽ mẽ hano nhũm htem kuma nẽ mẽ kêp hapôx kurê kumrẽx. Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm mẽ mẽõ pika kamã piitã ri axpẽn mã harẽnh o pa. \s1 Jejus kot Simãw Pêtre xupãnhgêx o mex ã harẽnh \r Matêwre 8.14-15; Makre 1.29-31 \p \v 38 Tã nhũm Jejus Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xàja rũm kato nẽ ma Simãw Pêtre nhõrkwỹ hwỳr tẽ. Nẽ mẽ hwỳr axà nhũm Simãw Pêtre omu nẽ kãm upãnhgêx tanhmã kute hã harẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Tẽ nẽ inhmã ixupãnhgêx pumu. Na hkà kagro htỳx nẽ amnhĩ to àpêr o nõ. Kwa tẽn inhmã omu. Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tôe. Nà kot paj amã omu. Anẽ. \p \v 39 Hãmri nẽ hwỳr tẽn kuri xa nẽ kãm: \p —Pa? E kwa akà hakry. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ hkà hakry nẽ akupỹm hihtỳx kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kànhmã nhỹ nẽ mẽ kãm mẽõ hã àpênh o ri mra. \s1 Jejus kot mẽ ho ohtô nẽ mẽ ho mex ã harẽnh \r Matêwre 8.16-17; Makre 1.32-34 \p \v 40 Tã nhũm ra amỹkry htỳx mẽ nhũm mẽ Jejus wỳr ahpỹnhã ri mẽ à xwỳnhjê ho mra. Nhũm amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ mẽ piitã ri mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ akupỹm mẽ ho mex pa. \v 41 Nhũm ra mẽkarõmnuti mẽ hkwỳjê hwỳr agjê nhũm mẽ kurũm mẽ hano nhũm mẽ tee ri amnhĩ tã omu nẽ mẽ kêp hapôx kurê kumrẽx. Hãmri nẽ mẽ kêp hapôx kaxyw nẽ àmra kamã kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa tanhmã kot pa wem amnhĩ nê ato? Hêxta waa nẽ. Apê Tĩrtũm Kra hã axàhpumunh tỳx kênã. \p Anhỹr o kãm kapẽr. Ãm hãmri na prem ã harẽnh anẽ. Kêp Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh kênã. No nhũm Ijaew nhõ pahijaja kot mẽ kapẽr mar nẽ kêp mẽkarõmnuti hkwỳ hã hkamnhĩx pymaj nhũm Jejus amnhĩ nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ ri ã ijarẽnh anhỹr kêt nẽ. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ mẽ hano nhũm mẽ hapôj nẽ ma mra. \s1 Mẽmo kaxyw Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr Jejus mẽnh ã harẽnh \r Makre 1.35-39 \p \v 42 Tã nhũm apkati nẽ myt kator grire nhũm Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw kànhmã nhỹ nẽ kato nẽ ma nhỹhỹm kapôt mã tẽ. Hãmri nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja hkrã hapôj nẽ tee ri hapêr nẽ ma hkôt hpry jakop o mõ. Nẽ nhỹri hwỳr kato nẽ omu hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõr nê kurê nẽ kãm: \p —Kwa Jejus. Kêr ka tokyx ma nhỹhỹm amõr kêt nẽ. Kritpêm mẽ ixkôt axkamẽ mãn. Anẽ. \p \v 43 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ amnhĩ tã mẽ kãm: \p —Nà kot paj kritpêm mẽ akôt ixpikamẽnh kêt nẽ. Kot paj ma krĩ piitã hkôt ri Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt ixpa. Tĩrtũm kot tanhmã mẽ ho hkra hto hã harẽnhja kot paj mẽ hkôt ri mẽ kãm harẽnh o ri ixpa. Ja kaxyw na pre Tĩrtũm mẽ awỳr inhmẽ. Anẽ. \p \v 44 Nhũm pre ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ mẽ kêp kato nẽ ma Ijaew nhõ pika piitã hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri pa. Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ piitã ho mẽ ahkre ho ri pa. \c 5 \s1 Jejus kot amnhĩ kôt mẽ hkwỳjê hwỳr ã harẽnh \r Matêwre 4.18-22; Makre 1.16-20 \p \v 1 Tã nhũm Jejus ma gô rax pê Jenẽjare hwỳr mõ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ gô mỳri Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho xa nhũm mẽ ohtô nẽ pu hã mar o kuhê. Nẽ kot hprĩ hã mar nẽ hkôt omunh kaxyw hã axpẽn nhĩgãnh o kuhê. \v 2 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ amnhĩ pu hã hakẽx nẽ rĩt nẽ gôx kãm pàr kaprỳ hamẽxkrut nẽ jêtja wa omu. Nhũm õ dõn wa gôx kãm kryhti kuhõnh o xa. Nhũm pàr hamẽ hkaprỳ nẽ ajêt nhũm Jejus omu. \v 3 Hãmri nẽ hwỳr tẽ nẽ hõm axà nẽ õ dõn pê Simãwja mã anẽ nhũm hkôt axà nẽ kii mẽ kêp pàrja amỳm kunhô nhũm ajêt. Hãmri nhũm pàr kre rũm amỳm mẽ ahkre ho nhỹ nhũm mẽ piitã omu nẽ mar mex o kuhê. \p \v 4 Tã nhũm mẽ ahkre hpa nẽ Simãw mã kãm: \p —E gô xupỳm wỳr anhõ pàr o axkamẽ nẽ axte anhõ kryhti mẽ nẽ ho amnhĩm tep kwỳmnê. Anẽ. \p \v 5 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa na pa mẽ ra kamàt kãm tee rẽnh o apkati nẽ ho hõmnênh kêt tã ka ri inhmã anẽ. Nom kot paj amar xà hkôt kop kumẽ. Anẽ. \p \v 6 Hãmri nẽ upỳm wỳr pàr o axkamẽ nẽ htõ Andre mẽ wa axte kryhti mẽ. Nẽ ãm mẽnh tipxi htã ho tep pynênh rax kumrẽx. Jakamã nhũm kryhtija ra pikaxônh kaxyw. \v 7 Hãmri nhũm wa tee ri ho anẽ nẽ amnhĩ wỳr pàr õ ho mrar xwỳnhta wa kãm akir. Jepetew kra Juãw mẽ Xiakreja wa nhũm wa amnhĩ wỳr wa kãm akir nhũm wa hwỳr pàr õ ho tẽ hãmri nẽ mẽ kryhti hã hije nẽ pàr wỳr ho api. Hãmri nẽ pàrta hamẽ tep o ho nỳt pa nẽ hamẽ ho hipu mex nẽ. Jao nhỹx gônh mã wa axà. \v 8-10 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê tep xohtô raxta pumu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nhũm Simãwja Jejus kutã hkõn krã ho tẽm nẽ hipô nẽ nhỹ nẽ hã hpijaàm kamã kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Kii tamũ axkamẽ. Akĩnhã ixte amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnh na pa. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ ãm kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Kot kaj jarãhã hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. Na ka ra tep pynênh rũnh o apa. Tã kot kaj ja kaga nẽ hpãnhã ma ri mẽ hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri apa. Koja mẽ ohtô nẽ ama nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã kot kaj te ate tep pynênh rũnh nẽ Tĩrtũm mã õr pyràk o amnhĩ nhĩpêx o apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãw mã kapẽr anẽ. \v 11 Hãmri nhũm mẽ gô jakàx ã pàr janhôr tỳx nẽ kamã hikukrêx piitã hkaga hpa nẽ ma Jejus kôt pa ho pa. \s1 Jejus kot hkà nhy kro tỳx xwỳnh o mex ã harẽnh \r Matêwre 8.1-4; Makre 1.40-45 \p \v 12 Tã nhũm Jejus ma krĩ hõ hwỳr mõ. Hãmri nhũm mẽhõ my hkà nhy hkro htỳx xwỳnhja omu nẽ hwỳr tẽ nẽ hã hpijaàm kaxyw kutã hkõnkrã ho nhỹ nẽ kãm: \p —Pa Pahihti. E ot pa awỳr amnhĩ to tẽ. Kwa akupỹm ate mẽ ixto mex kaxyw axàhpumunh tỳx jakamã kot ka akupỹm amã ixto mex prãm nẽ mãmrĩ akupỹm ixto mex. Anẽ. \p \v 13 Hãmri nhũm kuma nẽ hkà punuti hã ĩhkra xi. Amnhĩ kamã kahak kêt nẽ hã ĩhkra xi nẽ kãm: \p —Nà kot paj ato mex. E akupỹm akà mex kurê kumrẽx. \p Anhỹrja kôt hãmri nhũm hkàja akupỹm mex pa. \v 14 Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —E kêr ka amnhĩ tã akwỳjê mã tanhmã ijarẽnh to hkêt rãhã ma patre hwỳr tẽ kê akupỹm akà mex ã apumu. Hãmri ka amnepêm Mojes kot mẽ ate akupỹm amex ã Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã karõta ka kãm ho anẽ. Kê mẽ mẽ piitã akupỹm akà mex ã apumu. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj anẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma hwỳr htẽm kurê kumrẽx. \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ piitã axpẽn mã Jejus jarẽnh o ri hprõt nhũm mẽ kot kapẽr mar kaxyw ma hwỳr mra. Nẽ mẽ à xwỳnhjaja nhũm kot mẽ ho mex kaxyw nhũm mẽ hwỳr amnhĩ to mra. \v 16 Jakamã nhũm pre hte Jejus tõhã mẽ kêp hapôj nẽ ahte ma kapôt ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw mra. Nẽ kãm amnhĩ jarẽnh pa hãmri nẽ ma akupỹm mẽ hwỳr mra. \s1 Jejus kot ĩ kamã htyk xwỳnh o mex ã harẽnh \r Matêwre 9.1-8; Makre 2.1-12; Juãw 10.37-38 \p \v 17 Tã nhũm Jejus ma Tĩrtũm kapẽr o Ijaew jahkre ho pa. Jakamã nhỹri mẽhõ nhõrkwỹ kamã ho mẽ ahkre ho xa nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja kot mar kaxyw ma hwỳr mra. Na pre ra Garirej rũm mẽ hkwỳjaja ma hwỳr mra. Nẽ pika pê Jutej rũm mẽ hkwỳ haxwỳja ma hwỳr mra. Nẽ krĩ pê Jerujarẽ rũm. à na prem ohtô nẽ krĩ piitã kurũm kot mar kaxyw hwỳr akuprõ nhũm mẽ ahkre anẽ. Nẽ Tĩrtũm kot ho àhpumunh tỳx jakamã nhũm ỹ hã akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex. \v 18 Hãmri nhũm hkwỳjaja ĩ kamã htyk xwỳnh mỳ nẽ Jejus wỳr o tẽ. Nõr xà kamã nõr rãhã nhũm mẽ hã hije nẽ hwỳr o tẽ. Hãmri nẽ tee ri kot hwỳr ho àr kaxyw ri mẽ hkupu ho pa. \v 19 Nom nhũm mẽ ra ixkre ho nỳt rax jakamã nhũm mẽ tee ri amnhĩ kukamã ho ukapi ho ri pa. Hãmri nẽ ra hamaxpẽr nẽ ixkre nhĩmõk po hwỳr ho api nẽ ixkre nhĩmõk kwỳ grà nẽ hkôt ĩ kamã htyk xwỳnhta jaxà. Nõr xà kamã nõr rãhã Jejus wỳr haxà nẽ mẽ hipôk ri ho wrỳ nẽ kutã kuxi nhũm nõ. \v 20 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kot kaxyw kãm hamaxpẽr tỳx ã mẽ omunh mex nẽ. Hãmri nẽ ĩ kamã htyk xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: \p —Pa? E na pa ra anê tanhmã ate amnhĩ tomnuj to ho apaja o ijapêx pa. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri kot ã kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa kêp Tĩrtũm kêt tã te ri kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o ri mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx ã amnhĩ jarẽnh o kuhê. Tĩrtũm pix na kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx xwỳnh kênã. Anẽ. \p \v 22 Nhũm mẽ ã axpẽn mã Jejus jarẽnh anẽ nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex nẽ. Jakamã mẽ kãm: \p —Kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. \v 23 Ixte mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o ijapêx par ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ ate ja kôt ixpumunh kêt jakamã na ka mẽ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nom kot paj mẽ anoo mã akupỹm ĩ kamã htyk xwỳnhta o mex ka mẽ apiitã ja hã ixpumu hãmri nẽ ixkôt ajamaxpẽr kurê kumrẽx. \v 24 Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnhta na pa. Ixte mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj rênh kaxyw na pre mẽ awỳr inhmẽ pa mẽ awỳr wrỳ. Tã mẽ ate ja kôt ixpumunh kaxyw kot paj mẽ anoo mã myja o mex. Anẽ. \p Hãmri nẽ hpãnhã ĩ kamã htyk xwỳnhja mã kapẽr nẽ kãm: \p —E kànhmã xa nẽ anõr xà py nẽ ma akupỹm anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. \p \v 25 Nhũm kànhmã ãm kurê kumrẽx. Hãmri nẽ amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ nõr xà py nẽ mẽ noo mã kato nẽ akupỹm õrkwỹ hwỳr ma Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o tẽ. \v 26 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omu. Nẽ no hapôx kaxyw hkôt omunh o kuhê nẽ kamã no pyma nẽ. Nẽ tee ri omu hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Aa mẽ pahte ã mẽhõ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh kêt tã na pu mẽ jarãhã ja pumu. Anẽ. \p Hãmri nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o kuhê. \s1 Jejus kot amnhĩ kôt Rewi hwỳr ã harẽnh \r Matêwre 9.9-13; Makre 2.15-17; Rukre 15.1-2 \p \v 27 Tã nhũm Jejus ma hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã ma nhỹhỹm mõ. Hãmri nẽ nhỹri Rewi pumu. Rewi nhĩxi hõ pê na Matêwre. Rõm kãm mẽ õ pahihti mã amnhĩ kwỳjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh na pre. Jakamã nhũm ujamỳnh xà hã ixkre kamã mẽ kêp hkwỳ jamỳnh o nhỹ nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa o mẽ pa xwỳnhjaja hãnh mra. Hãmri nhũm Jejus àpênh ã omu nẽ amnhĩ kôt kuwỳ nẽ kãm: \p —Pa? E kwa axàpênhta kaga nẽ hpãnhã amnẽ mẽ ixkôt mãn tẽ. Nẽ ixkôt mãn ri apa ho apa. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm kuma nẽ àpênh kaga hpa nẽ ma hkôt mõ nẽ hkôt pa ho pa. \p \v 29 Hãmri nhũm mẽmo arĩgro hã nhũm Rewi nhõ mẽ apkur xà hã mẽõ rax nẽ. Jakamã nhũm amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr hkràmnhwỳjaja nẽ Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳ. Mẽ kot kutã apkur kaxyw nhũm amnhĩ kôt mẽ kuwỳ nhũm mẽ ma hkôt mra nẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ apkur o hkrĩ. Nẽ mẽ kêp Rõm nhõ pahi mã mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh kwỳjaja nẽ mẽ ohtô nẽ hwỳr akuprõ nẽ axpẽn kutã apkur o hkrĩ. \v 30 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh kwỳjaja mra nẽ mẽ apkur ã mẽ omu nẽ tee ri mẽ hkaêx ã Jejus pumu hãmri nẽ Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr agjê nẽ hã mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ kot amnhĩ tomnuj ho mẽ pa xwỳnhjê kutã mẽ apkur kêt tã ka mẽ apytàr xwỳnhja mẽ apimrààtã axtem nẽ mẽ kutã axàpkur o akrĩ. Kwa mẽ ate amnhĩ to mex ronhỹx ka mẽ kutã axàpkur kêt nẽ. Anẽ. \p \v 31 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kapẽr ã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Nà ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw na pa mẽ kutã ixàpkur o nhỹ. Xà na hte tôtôja mẽ mex xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ hkane? Nà ãm mẽ à xwỳnhjê pix wỳr na htem mra. Ra mẽ ate ja pumunh mex kênã. Ja pyrà nẽ na pa pre mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hwỳr ixwrỳk kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê pix wỳr na pa pre wrỳ. Ixte tãm mẽ unhwỳr kaxyw na pa pre mẽ hwỳr wrỳ nẽ ã jajê kutã ixàpkur o inhỹr anẽ. \v 32 ãm mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hwỳr na pa pre wrỳ nẽ mẽ kamã ixukaprĩ ho ri ixpa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj mã urer nẽ hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx o pa kaxyw na pa pre mẽ hwỳr wrỳ. Tã ka mẽ atỳx ã ri mẽ ixto akapẽr anẽ. Anẽ. \s1 Mẽ hpãmjaja kot amnhĩ nhĩpêx gryk ã Jejus kaga hã mẽ harẽnh \r Matêwre 9.14-17; Makre 2.18-22 \p \v 33 Tã nhũm Ijaew kwỳjaja Jejus wỳr mra nẽ kãm: \p —Pa? E ot pa mẽ awỳr mra. Kwa aprĩ hã mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na hte Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Juãw kôt mẽ pa xwỳnhjaja tõhã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ. No akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem àmnhĩx apkur o pa kamã kãm amnhĩ jarẽ. Kwa mo na htem mẽ uràk nẽ tõhã apkur kêt ri kãm amnhĩ jarẽnh hkêt nẽ? Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Nà mo kaxyw koja mẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ? Mẽ hkaprĩ hkêt kênã. Mẽ kot ixkôt pa ho pa hã amnhĩ pumunh jakamã hkĩnh nẽ pa. Kormã ixte mẽ kamã ixpa kênã kot kêt mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ. Xà na htem hkràmnhwỳ hã hkĩnh kaxyw hã akuprõ nẽ hkaprĩ nẽ apkur kêt nẽ mỳr o hkrĩ? Na htem hã akuprõ nẽ hkĩnh nẽ hã apkur rũnh nẽ. Ja pyrà nẽ na hte ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ixkôt kormã àmnhĩx ri hkĩnh nẽ apkati mẽ apkur o pa. \v 35 Nom koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja nhỹrmã tanhmã ixto hãmri nhũm mẽ rĩ kormã ixtã hkaprĩ htỳx kãm apkur kêt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Anẽ. \p \v 36 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh anẽ hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Nà mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja mẽ kot amnhĩ nhĩpêx tũm o amnhĩ pyràk jakamã na htem mẽ kot amnhĩ nhĩpêx nyw kaga. \v 37-39 Ixte amnhĩ nhĩpêx nywja te kot mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm pyràk kêt jakamã ka htem inhma nẽ ãm inhma. Kwa mẽ ixkapẽr ma nẽ mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm gryk ã ixkaga hkêt nẽ. Anẽ. \c 6 \s1 Jejus kêp arĩgromnu hpãm ã harẽnh \r Matêwre 12.1-8; Makre 2.23-28 \p \v 1 Tã nhũm Ijaew nhõ arĩgromnu pê sapja axte kato. Hãmri nhũm Jejus mẽ hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ ma mẽ hpur kôt ri nhỹhỹm ri pa. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ra kãm prãm nẽ mra hãmri nẽ prãm xàj mẽmo hy te kot harôj pyràk xwỳnhta kwỳ rê nẽ kugrà nẽ ma Jejus kôt hkanhar o mõ. Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx xà hkôt. \v 2 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja kãm mẽmoj tã Jejus o kapẽr prãm jakamã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ mẽ hã Jejus kukjêr kurê kumrẽx nẽ kãm: \p —Kwa Tĩrtũm kapẽr tũm kot mẽ panhõ arĩgromnu hã mẽ pahte mẽ pahpur kãm mẽmoj nhĩkẽnh nê mẽ pahkurê htã nhũm ri akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja axtem nẽ mẽmo hyta kwỳ rê nẽ akôt hkanhar o mõ. Kwa mẽ kãm anẽ kê mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Na htem arĩgromnu hã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 3-4 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Kwa xà na ka mẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã pahi Tawi kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx tota kamã harẽnh nẽ mar kêt nẽ? Na pre Tawija hkôt ri mẽ pa xwỳnhjê mẽ nhũm mẽ prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre wỳr agjê nhũm patre maatija mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. Mẽ kot Tĩrtũm noo mã pãwti jaxwỳr xwỳnhta nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê mẽ kurê htã nhũm mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ xàj mẽ kãm kugõ. Patre pix kot ja kur kaxyw tã nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tã nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj kêt nẽ. Kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm õr nhũm mẽ hã omu nhũm ja kãm mex nẽ. \v 5 Tã pa na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm nẽ mẽ awỳr inhmẽnh jakamã papxipix na pa hte arĩgromnu hã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ kãm karõ ho ri ixpa. Ixpê arĩgromnu hpãm na pa. Anẽ. \s1 Jejus kot ĩhkra grà xwỳnh o mex ã harẽnh \r Matêwre 12.9-14; Makre 3.1-6 \p \v 6 Tã nhũm Ijaew nhõ arĩgromnu pê sapja axte kato. Hãmri nhũm Jejus Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ axà nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ. Nhũm mẽhõ myja upôk rũm ĩhkra grà xwỳnhja mẽ ĩhkô hã mar o nhỹ. \v 7 Nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja mẽ kãm mẽ hkrãhtũmjê mã Jejus o kapẽr prãm xàj htãnopxar o kuhê. Nẽ ĩhkra grà xwỳnhta pumu nẽ hã axpẽn mã: \p —Kwa pu mẽ jar pakuhê nẽ Jejus tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã omu. Xà koja jarãhã mũjti ho mex nà? Jarãhã arĩgromnu kênã kot kêt kãm ĩhkra ho mex. Koja anẽ nẽ Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri amnhĩ nhĩpêx. E pu mẽ kop pakuhê nẽ hã omu. Anẽ. \p \v 8 Nhũm Jejus ra kot mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex jakamã amnhĩ wỳr myta mã hpa ho apê nẽ kãm: \p —Pa? E kànhmã xa nẽ amnẽ ixwỳr tẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kànhmã xa nẽ hwỳr tẽ. \v 9 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ pu hã ri mẽ ho hakẽx nẽ mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjê pumu nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na htem arĩgromnu hã axpẽn nhĩpêx to ho pa wehe? Xà kot ka arĩgromnu hã axà htỳx nẽ nõ hãmri nẽ amnhĩ mex prãm xàj ma mẽhõ hwỳr amnhĩ to tẽ. Hãmri nhũm ãm apumu nẽ apkatim arĩgro mex jamãr pê akane hkêt ka ty nhũm ja amã mex nẽ nà? Rỳ nhũm tanhmã atomnuj to nẽ akupỹm amnhĩ nê ajano nhũm ja amã mex nẽ nà? Nà koja ã anhĩpêx anẽ nhũm ja amã mex kêt nẽ. Na ka htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hkêt nẽ. E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ pamã arĩgromnu hã mẽ pahte axpẽn nhĩpêx ã karõ hto? Xà kot puj mẽ axpẽn kãm paxukaprĩ ho papa nà? Kot puj mẽ pamã axpẽn kurê ho papa? Xà kot puj mẽ hã mẽmoj punuj pê axpẽn pytà nà? Xà kot puj mẽ hã axpẽn pytàr pymaj arĩgro mex jamã? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã mẽ hkukjêr anẽ. \v 10 Mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh mex pê ã mẽ hkukjêr anhỹr o xa. Nom nhũm arĩ mẽhõ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm akryk mar pê omunh o hkrĩ. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm ta pãnhã tanhmã kot mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm nom akryk mar o hkrĩ. Hãmri nhũm Jejus tee ri mẽ omu hãmri nẽ myta mã kãm: \p —Tk. Mẽ kot tanhmã inhmã kapẽr tore hã. E anhĩhkra katàt. Anẽ. \p Hãmri nhũm ĩhkra katàt nẽ akupỹm mex kurê kumrẽx. \v 11 Hãmri nhũm mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjaja tee ri ja hã omu nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Arĩgromnu hã kot ho mex jakamã nhũm mẽ kamã gryk tỳx nẽ. Nẽ hã axpẽn kukjêr o kuhê nẽ axpẽn mã: \p —Kwa ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr mỳrapê tanhmã kot puj wem ho? Na ã kapẽr anhỹrja o tanhmã mẽ pahto kapẽr punuj to. Te mẽ papamjaja mẽ pahte hkĩnhã pahkwỳjê kamã paxukaprĩ hkêt pyràk ã mẽ pajarẽ. Koja mẽ pahkwỳjaja kuma hãmri nẽ mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kaga nẽ amnhĩ kaxyw ãm hkôt pix mã hamaxpẽr o pa. Jakamã kwa tanhmã kot puj mẽ ja nê ho? Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ kaxyw mẽ ho 12 nẽ mẽ rênh ã harẽnh \r Matêwre 10.1-4; Makre 3.13-19 \p \v 12 Tã nhũm arĩgro hõ hã nhũm Jejus ma kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw ma hixêt prêk wỳr tẽ nẽ hã api. Hãmri nẽ kãm amnhĩ jarẽnh o apkati. \p \v 13 Tã nhũm kwỳhtã nhũm amnhĩ kôt kot ri mẽ o pa xwỳnhjê hwỳ nẽ amnhĩ kaxyw mẽ ho 12 nẽ mẽ kurê. Nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ kajaja kot paj ma mẽ pahkwỳjê hwỳr mẽ arẽ ka mẽ ma inhỹ hã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa. Kot kaj mẽ apê inhỹ hã mẽ ahkre ho apa xwỳnh. Anẽ. \p \v 14 Kot amnhĩ kaxyw mẽ rênh xwỳnhjê nhĩxi na jajaja: \li1 Simãw kumrẽx na pre kuta nẽ axte hã hixi mẽ nhũm kêp Pêtre. \li1 Nẽ Simãw Pêtre hkôt htõ Andreja ta. \li1 Nẽ hkôt Xiakre hta. \li1 Nẽ hkôt Juãw ta. \li1 Nẽ hkôt Firiptija ta. \li1 Nẽ hkôt Patoromew ta. \li1 \v 15 Nẽ hkôt Matêwreja ta. \li1 Nẽ hkôt Tomasja ta. \li1 Nẽ hkôt Apew kra axtem Xiakre hõja ta. \li1 Nẽ hkôt Simãw Jeroxja ta. \li1 \v 16 Nẽ hkôt Xiakre hõ hkra Jutja ta. \li1 Nẽ hkôt Jut Kariot ta. \li2 Jut Kariotja na pre kormã kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram õr mã. Nhũm kot amnhĩ kukamã omunh mex tã mẽ hkôt amnhĩ kaxyw kuta. \m à mẽ kot Jejus nhỹ hã mẽ ahkre o pa kaxyw mẽ rênh xwỳnhjê nhĩxi kot anhỹr. \s1 Jejus xàpênh ã harẽnh \r Matêwre 4.23-25 \p \v 17 Tã nhũm Jejus akupỹm ỹ hã mẽ ahkre ho pa xwỳnhjê mẽ hãmri hixêt prêêta kurũm wrỳ nẽ nhỹri hinur kãm kuhê. Hãmri nhũm nhỹhỹnh mẽ kot mar mã xwỳnhjaja hã akuprõ. Kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh kwỳjaja nẽ nhỹhỹnh krĩ hkwỳ rũm mẽ hkwỳjaja. Pika pê Jutej kurũm mẽ hkwỳjaja. Nẽ krĩ pê Jerujarẽ kurũm mẽ hkwỳjaja. Nẽ gô mỳ ri Xir mẽ Sitõja wa kamã mẽ pa xwỳnh kwỳjaja. Ãm ahpỹnhã ri nhỹhỹnh krĩ hkwỳ rũm mẽ kot mar mã xwỳnhjaja hã pikuprõnh rax nẽ. \v 18-19 Mẽ kot kapẽr mar nhũm kot akupỹm mẽ ho mex kaxyw nhũm prem ma hwỳr amnhĩ to pa. Mẽ hkwỳjaja tanhmã ri à kute. Nhũm mẽ hkwỳjaja mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ piitã ma hwỳr amnhĩ to pa. Na prem ra amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr o: \p —E pa ma hwỳr tẽ nẽ ãm hkupênh pix tã akupỹm inhmex japêr. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma hwỳr mra nhũm mẽ omu nẽ Tĩrtũm xàhpumunh tỳx o akupỹm mẽ ho mex pa. \s1 Jejus kot hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre hã harẽnh \r Matêwre 5.1-12 \p \v 20 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ kãm: \q1 E kot kaj mẽ atõ amnhĩ kaxyw tanhmã inhmã ajamaxpẽr to nẽ ajamaxpẽr o: “Nà ixkukrêx rax kêt tã na hte Tĩrtũm ixkôt pa ho pa. Koja ixkôt pa hkêt pa ixtỳx ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa rãhã nẽ. Tĩrtũmja mex kumrẽx o kot mẽ hikukrêx raxta jakrenh par.” Anhỹr o ajamaxpẽr. Hãmri nhũm Tĩrtũm ã ajamaxpẽr anhỹr ã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm apê hkra hã ato mex nẽ atãnopxar o akôt pa ka ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ axàmnhĩx ri apa. \q1 \v 21 Nẽ kot kaj mẽ atõ amã Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa hprãm tỳx nẽ. Nhũm amnhĩ tã apumu nhũm ja kãm mex nẽ nhũm ato mex nẽ. Nẽ tanhmã ato ka hkôt pix mã amnhĩ to mex o ri apa nẽ ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ axàmnhĩx ri apa. \q1 Nẽ kot kaj mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hãmri nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ ajamaxpẽr. Nẽ apijaàm nẽ akaprĩ xàj amỳr o nhỹ. Amỳr rax nẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã apumu nhũm ja kãm mex nẽ. Jakamã nhũm anê akaprĩ hta nẽ ato mex nẽ. Ka ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ axàmnhĩx ri apa. \q1 \v 22-23 Nẽ kwãr mẽ mãmrĩ ixtã tanhmã mẽ ato kapẽr punuj to nẽ tanhmã mẽ ato hêx to nẽ tanhmã ri mẽ atomnuj to ho pa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anhỹr o pa. Ka mẽ ãm inhmã pix mã ajamaxpẽr rãhã ho apa pê ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ nẽ mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽnh o pa. Amnepêm na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjaja nhũm prem ã mẽ hipêx anẽ. Jakamã koja mẽ uràk nẽ ã mẽ anhĩpêx anhỹr o pa. Nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã kaxkwa kamã wa inhõ krĩ kamã mẽ ato mex rax nẽ. Ka mẽ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ pika jakamã ã ixtã mẽ anhĩpêx anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot arĩ mẽ kot mar xwỳnhjê jahkre hã harẽnh \r Xiakre 5.1-5 \p \v 24 Nhũm Jejus nhãm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê nhĩhkô hã mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o pa hkêt xwỳnhjê hwỳr apkjê. Nẽ mẽ omu nẽ tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Mẽ hikukrêx rũnh xwỳnhjê kumrẽx mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \q1 E kwa mẽ o kora mẽ akukrêx rũnh xwỳnhjaja. Na ka htem ãm akukrêx rũnh pix mã ajamaxpẽr o ri apa nẽ gryk ã Tĩrtũm mã ajamaxpẽr o apa hkêt nẽ. Jao mẽ amã kapẽr mar prãm kêt nẽ. Nẽ ãm akukrêx rũnh mã ajamaxpẽr pê akĩnh nẽ ri apikunhar o ri apa. Tã kot ka mẽ nhỹrmã ty hãmri nhũm akĩnh xàja apê hapêx. \q1 \v 25 Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kôt ri amnhĩ nhĩpêx prãm kêt xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ nhỹrmã akaprĩ htỳx kãm tee ri amnhĩ to hwỳr kaprỳ kãm ga. Koja mẽ amar kêt nẽ. \q1 Nẽ mẽ atỳx ri mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hkukamã ajamaxpẽr nẽ apikunhar pê amnhĩ tomnuj o apa xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ nhỹrmã ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mỳrapê mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa htũm xà hwỳr ma apa. Hãmri nẽ kamã akaprĩ xàj amỳr rãhã ho ri apa. Jakamã kwa mẽ o kora mẽ amã Tĩrtũm prãm kêt xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ ixkapẽr ma nẽ axkãm ajamak rom nẽ ri apa. \q1 \v 26 Amnepêm mẽ pakukamã mẽ pa xwỳnhjaja na prem Tĩrtũm kapẽr o hkwỳjê jahkre ho pa. Nom axtem nẽ hkwỳm ri tanhmã mẽ kãm ho hêx to nhũm mẽ kuma nhũm ja mẽ kãm mex nẽ nhũm mẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽ. No ãm mẽ mex kêt. Tã mẽ kajaja. Mẽ kot mẽ uràk nẽ axpẽn mã mẽ amex ã mẽ ajarẽnh tã Tĩrtũm mã mẽ amex kêt. Jakamã kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ kãm mẽ pahkurê xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 5.38-48; Rukre 23.34; mããnẽn Atre 7.60; Rõmãn 12.14 \p \v 27 Hãmri nhũm Jejus hpãnhã mẽ piitã mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ ate inhmar xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ kot mẽ atomnuj xwỳnhjaja amnhĩ tã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Ãm mẽ ho mex pix o ri apa hkukamã mãn ajamaxpẽr. \p \v 28 —Nẽ mẽ kot mẽ ato kapẽr punuj xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ amnhĩ xwar amnhĩ tã tanhmã mẽ ho akapẽr punuj to hkêt nẽ. Ãm tãm mẽ kãm akapẽr pê mẽ kãm akapẽr mex o ri apa. Nẽ mẽ kot tanhmã ri mẽ ato ho pa xwỳnhjaja ka mẽ ho mex pix o ri apa. Nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳr pix kukamã mãn ajamaxpẽr. \p \v 29 —Nẽ koja mẽhõ anhĩnep akura ka ãm omu nẽ tanhmã amnhĩ tã ho hkêt nẽ. Te ate kãm ihkjê pẽr nhũm kot ihkjê kamã akuranh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nhũm ja amã mex nẽ. No kêr ka mẽ amnhĩ tã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. \p —Nẽ koja mẽhõ apê anhĩnôhkà py ka tanhmã hã kãm nẽ hkêt nẽ. Kwãr mãmrĩ apê kupy. Ka mããnẽn te ate kry pê anhĩnôhkà hpakà ry jagjênh xwỳnhta anhĩnôhkà hkôt kãm õr pyràk o hipêx. Nom kamã agryk kãm kãm õr kêt nẽ. \p \v 30 —Nẽ koja mẽhõ kêp amrakati kumrẽx nẽ awỳr tẽ nẽ mẽmoj tã awỳ. Ka anhõ mẽmoj japêr nẽ mãmrĩ kãm mẽmoj gõ. Kêp anhõxỳ hkêt kamã kãm mẽmoj gõ. Rỳ koja mẽhõ apê mẽmoj to ahkĩ ka axàhkurê hkêt nẽ. Nẽ tanhmã hã ho hkêt nẽ. \v 31 Mẽ piitã mẽ kot tãm mẽ anhĩpêxja na mẽ amã hprãm. Tã kêr ka mẽ amnhĩ pyrà nẽ tãm mẽ piitã mẽ hipêx o ri apa. Mẽ kot tãm mẽ anhĩpêx kêt tã kêr ka mẽ axàmnhĩx ri anhõxỳ hkêt nẽ tãm mẽ hipêx o ri apa. \p \v 32 —Nom kot kaj mẽ amã mẽ piitã mẽ ho mex o apa hprãm kêt japêr. Nẽ ãm mẽ kot mẽ ato mex xwỳnhjê pix ka mẽ amã mẽ ho mex prãm. Xà koja Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ? Nà koja kãm mex kêt nẽ. Koja mẽhõ mẽ ato mex kêt tã ka mẽ amnhĩ rom ho mex nẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu hãmri nẽ mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjaja na htem ãm mẽ kot mẽ ho mex xwỳnhjê pixjaja nhũm htem amnhĩ xwar mẽ ho mex o pa. No tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjaja na htem mẽ piitã mẽ ho mex o pa. Mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja nhũm mẽ ho hpimrààtã mẽ ho mex o axpẽn pyràk o pa. \p \v 33-36 —Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja na htem ãm mẽ kot mẽ ho mex xwỳnh pixjaja nhũm htem amnhĩ xwar mẽ ho mex o pa. No mẽ kajaja. Kêr ka mẽ mãmrĩ mẽ piitã mẽ kamã axukaprĩ pix nẽ. Jao axàmnhĩx ri mẽ piitã mẽ kãm mẽmoj nhõr o ri apa. Nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ ja hã mẽ ato mex nẽ. \p —Jakamã kêr ka mẽ amarĩ mẽ kãm akurê xwỳnhjê ho mex nẽ. Nẽ mẽ kamã axukaprĩ nẽ. Nẽ mẽ piitã mẽ kãm mẽmoj nhõr o ri apa. Kê nhỹrmã Tĩrtũm maati mẽ hã mẽ amã mẽmoj nhõr rax nẽ. Nẽ mẽ ate kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnh ã mẽ ajarẽ. Tĩrtũm na hte mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê kamã ukaprĩ ho pa. Jakamã kêr ka mẽ uràk nẽ ã mẽ hipêx anhỹr o ri apa. E kêr ka mẽ ã axpẽn nhĩpêx anhỹr rãhã nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte axpẽn to pakapẽr punuj kêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 7.1-5; mããnẽn Rõmãn 2.1-3, 14.1; Wam Korĩt 4.5; Xiakre 4.11-12 \p \v 37 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kêr ka mẽ atỳx ri amnhĩ krã hkôt tanhmã mẽ kot amnhĩ tomnuj to hã tanhmã axpẽn jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. Kêr kê Tĩrtũm mẽ apyrà nẽ ã mẽ ajarẽnh anhỹr kêt nẽ. \p —Nẽ kêr ka mẽ tanhmã mẽhõ kot ra atomnuj tota mã ajamaxpẽr rãhã hkêt nẽ. Ãm ho ajamakêtkati tokyx anẽ nẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ apyrà nẽ axte tanhmã mẽ ate amnhĩ tomnuj to mã hamaxpẽr kêt nẽ. \p \v 38 —Nẽ kêr ka mẽ axpẽn kamã axukaprĩ pê tanhmã axpẽn to mex to ho ri apa. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ apyrà nẽ mẽ akamã ukaprĩ pê tanhmã mẽ ato mex to ho pa. Na hte mẽ pahte axpẽn kamã paxukaprĩ hã mẽ pahpumunh xà hkôt tanhmã mẽ pakamã ukaprĩ to. \p \v 39 —Nom kêr ka mẽ atỳx ri tanhmã axpẽn to akapẽr to hkêt nẽ. Mẽ ate aprĩ hã axpẽn jamaxpẽr kôt axpẽn pumunhre hã. Jakamã kot kaj mẽ atỳx ri mẽhõ ho akapẽr punuj hãmri nẽ te mẽ nohkre xwỳnhjê hõ kot mẽmoj pumunh kêt tãã te kot no ho omunh nẽ tanhmã harẽnh to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \v 40 Tĩrtũmja tapxipix na kot mẽ pajamaxpẽr kôt mẽ pahpumunh par. Mẽ axàhpumunh tỳx o mẽ pahte hakrenh kêt jakamã kwa kêr ka mẽ ãm hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nẽ gaa nẽ uràk nẽ mẽ piitã mẽ kamã axukaprĩ pix o ri apa. \v 41-42 Jao mẽhõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu hãmri nẽ tanhmã hã kãm nẽ tokyx anhỹr kêt nẽ. Akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaga hãmri nẽ rĩ kormã mẽhõta hwỳr tẽ nẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã kãm akapẽr to. Anẽ. \s1 Mẽ pajamaxpẽr xà hkôt mẽ pakapẽr ã mẽ pajarẽnh \r Matêwre 7.16-20, 12.33-37 \p \v 43-45 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ koja mẽmo pĩ hpàr mex nẽ ô mex nẽ. Nom koja pàr punuj hãmri nẽ ômnuj nẽ. \p —Nẽ na htem mẽmo xô pumu nẽ hkôt tanhmã pàr kute hã omu. No na htem rãrãj pumu nẽ kêp akunĩ kamã mrônhĩ xô hã hkamnhĩx kêt nẽ. Na htem mẽmo xỳ hpàr pumu nẽ ô xànhre hã hkamnhĩx kêt nẽ. Ja pyrà nẽ koja mẽhõ hamaxpẽr punuj nẽ mããnẽn hakwa ho kapẽr punuj pix nẽ. Nẽ htỳx tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Nom koja hamaxpẽr mex nẽ hãmri nẽ mããnẽn hakwa ho kapẽr mex o pa. Na htem ahpỹnhã amnhĩ jamaxpẽr xà hkôt tanhmã hakwa ho kapẽr to ho ri pa. Anẽ. \s1 Ixkre pijakrut jarẽnh \r Matêwre 7.24-27; mããnẽn Xiakre 1.22-25; Wam Juãw 2.3-6 \p \v 46 Nhũm Jejus arĩ mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kot kaj mẽ ixpê mẽ anhõ pahihti hã ijarẽ hã kot kaj mẽ ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. \p \v 47 —E pa mẽ amã ixprĩ hã mẽ kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx jarẽ ka mẽ aprĩ hã inhma. \v 48 Mẽ kot amnhĩ nhĩpêxja te mẽhõ hamaxpẽr mex pê aptỳx kãm amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx pyràk. Koja aptỳx kãm õrkwỹ nhĩpêx nhũm mẽmo arĩgro hã na wrỳk rax nẽ. Nẽ gô htàm rax nẽ hanhi nom nhũm arĩ ãm tỳx nẽ xa. Tã kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx ã kot kaj mẽ te ixkre jarẽnhja pyràk. Jao amex nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. Te gô htàm kot ixkre janhir tã nhũm ãm tỳxta pyràk. \v 49 Nom koja mẽhõ hamaxpẽr mex kêt nẽ htỳx mõ nẽ gô mỳri gyw rerek kãm amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx. Hãmri nhũm mẽmo arĩgro hã na wrỳk rax nẽ. Nẽ hã gô htàm rax nẽ õrkwỹ janhi nẽ kêp grành pa. Tã koja mẽhõ ixkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ te ho mẽhõ kot gô mỳri gyw rerek kãm ixkre nhĩpêxta pyràk. Jao mex kêt nẽ pa. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr mar tỳx nẽ te gô htàm kot ixkre janhir nẽ grành parta pyràk o amnhĩ nhĩpêx o apa hkêt nẽ. Anẽ. \c 7 \s1 Jejus kot mẽhõ mã àpênh xwỳnh o mex ã harẽnh \r Matêwre 8.5-13 \p \v 1 Tã nhũm Jejus mẽ kãm ujarẽnh pa hãmri nẽ ma akupỹm Kapanaũ hwỳr mõ. \v 2 Nẽ mõõ nẽ ra hwỳr pôj. Nhũm krĩ kamã pôristi krãhtũm mã àpênh xwỳnhja à htỳx nẽ nõ. Ra htyk kaxyw nẽ nõ nhũm õ patrãw tee ri omu nẽ kãm hapê jakamã tee ri hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ. \v 3 Hãmri nẽ Jejus pôx ã harẽnh ma nẽ hwỳr Ijaew pigêt kwỳjê rẽ nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ ma Jejus wỳr mra nẽ kãm ijarẽ kê tokyx man ixwỳr tẽ nẽ inhmã àpênh xwỳnhta o mex. Anẽ. \p \v 4-5 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma hwỳr mra nẽ omu nẽ kãm: \p —Pa. Na pôristi krãhtũm na awỳr mẽ inhmẽ pa mẽ mra. Mẽ pahkĩnhã kêp Ijaew kêt tã kãm mẽ pahkĩnh nẽ. Tãm na pre mẽ inhõ krĩ kamã mẽ inhmã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkreja nhĩpêx. Tã na kãm àpênh xwỳnhta kêp à htỳx nẽ nõ nhũm apôx hã ajarẽnh ma nẽ man awỳr mẽ inhmẽ. Kwa ma hwỳr tẽ nẽ kãm ho mex nà? Anẽ. \p \v 6 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe. Ma pu mẽ hwỳr. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma mẽ hkôt tẽ. Hãmri nẽ kormã õrkwỹ htêp o htẽm mẽ nhũm axte kutã hkràmnhwỳ hkwỳ rẽ nhũm mẽ ma kutã mra. Hãmri nẽ mra nẽ mẽ hkaxpa nẽ Jejus pumu nẽ kãm: \p —Pa? Kwa na pôristi krãhtũmta ã awỳr karõ anẽ. Na mẽ inhmã: “E kêr ka mẽ mra nẽ nhỹri Jejus kaxpa nẽ kãm awjarẽ kê ãm ata rũm kapẽr pix o inhmã à xwỳnhta o mex. Kĩnh ã ixpê Ijaew kêt jakamã ixte amnhĩ kuk ã ixpijaàm tỳx. Jakamã kot paj pam hwỳr ixtẽm kêt nẽ. Kwa kãm anẽ kê ata rũm kapẽr pix o inhmã akupỹm ho mex. \v 7-8 Ixpê mẽ hkrãhtũm jakamã na pa hte inhõ pôristi mã mẽmoj tã karõ nhũm mẽ inhmar xà hkôt inhmã mẽmoj tanhmã hipêx to. Na pa hte mẽ kãm: ‘E mẽ ma mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.’ Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Rỳ pa mẽ kãm: ‘E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.’ Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ixwỳr mra. No kêt Jejus na hte ixrom tanhmã mẽ à kuteja mã kapẽr nhũm kuma nẽ mẽ kêp hapôj nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Jakamã koja ata rũm kapẽr pix o inhmã ho mex.” Anhỹr o awỳr karõ. Jakamã na pa mẽ akutã mra nẽ akaxpa nẽ ã amã kapẽr jarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 9 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ jaêr pê mẽ kapẽr ma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ kot mar o pa xwỳnhjê mã kãm: \p —Kwa xà na ka mẽ ã kot ixwỳr karõ xwỳnh jamaxpẽr anhỹrta ã ama? Mẽ pahkĩnhã kêp Ijaew kêt tã mẽ arom amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr tỳx nẽ. Aa mẽ atõ uràk nẽ ate amnhĩ kaxyw ã inhmã ajamaxpẽr tỳx anhỹr kêt tã nhũm mẽ arom kãm àpênh xwỳnh kaxyw inhmã hamaxpẽr tỳx nẽ. Anẽ. \p \v 10 Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri nhũm pôristi krãhtũm kràmnhwỳjaja kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm hkrãhtũm nhõrkwỹja wỳr mra. Nhũm ra Jejus kãm àpênh xwỳnhta akupỹm ho mex nhũm mex nẽ ri mra. Hãmri nhũm mẽ akupỹm pôj nẽ akupỹm mex ã omu. \s1 Jejus kot akupỹm mẽhõ hkra ho htĩr ã harẽnh \r Juãw 11.1-46 \p \v 11 Tã nhũm Jejus ma krĩ pê Naĩ hwỳr hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽrohã mõ nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ hkôt mra. \v 12 Nhũm mẽ ra Naĩ hwỳr hpôx o mõ. Nẽ hwỳr agjê. Axpẽr kãm agjê nẽ mõ nhũm kêp mjên htyk xwỳnhja mẽ kutã tẽ. Nhũm hkra myja ham kêp ty. Kra pyxi htã kêp ty nhũm mẽ kasãw kamã kuxà nẽ kumỳ nẽ kot haxàr kaxyw o mõ nhũm katorxà mẽ hkôt mỳr o mõ. Nhũm krĩ nhõ xwỳnh kwỳjaja ma hkôt mõ. Piitã hkaprĩ nẽ hkôt mỳr o mõ. \v 13 Tã nhũm Jejus mẽ hkwỳja mẽ mõ nẽ mẽ hkaxpa nẽ katorxà mỳr ã omu nhũm Jejus kãm hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ xa nẽ kãm: \p —Pa? Kwa amỳr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 14 Hãmri nẽ kasãwta wỳr tẽ nẽ hã ĩhkra xi nhũm mẽ kot mỳnh xwỳnhjaja omu nẽ amarĩ kãm o xa. Hãmri nhũm htyk xwỳnhta mã kapẽr nẽ kãm: \p —E kwa kànhmã nhỹ. Anẽ. \p \v 15 Pu nhũm kànhmã ỹr kurê kumrẽx. Nẽ kapẽr o nhỹ. Hãmri nhũm Jejus nita mã kãm: \p —E ota akrata. Na akupỹm amã htĩr. Anẽ. \p Hãmri nhũm akupỹm htĩr ã omu nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx. \v 16 Hãmri nhũm mẽ kot omunh xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê akupỹm hkra htĩr kãm omu nẽ ỹ hã haxwỳja hkĩnh nẽ. Nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ axpẽn mã: \p —Kwa ãm hãmri na Tĩrtũm ã mẽ panhĩpêx anẽ nẽ mẽ pahwỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhta mẽ nhũm mẽ pahwỳr mõ. Tĩrtũm mẽ pakamã ukaprĩ jakamã na ã mẽ panhĩpêx anẽ. Nà ãm hãmri na ã mẽ panhĩpêx anẽ. Anẽ. \p \v 17 Hãmri nẽ piitã ma pikaja rũm mẽ kãm harẽnh o hprõt nhũm mẽ piitã harẽnh ma. \s1 Juãw Paxis tee ri Jejus kukamã hamaxpẽr ã harẽnh \r Matêwre 11.2-6, 11.22; Rukre 4.16-21 \p \v 18 Rôm nhũm Juãw Paxisja kêp prês nẽ hkrĩ nhũm hte hkôt mẽ pa xwỳnhjaja hwỳr mra nẽ kãm Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã harẽ. Hãmri nhũm harẽnh ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa xwỳnh wa ho axkrut nẽ wa kuta \v 19 nẽ Jejus wỳr wa kumẽ nẽ wa kãm: \p —Kwa wa ma hwỳr tẽ nẽ hkukja. Nẽ kãm: “Xà ka na pre Tĩrtũm mẽ ixwỳr amẽ nà? Nà xà kormã axtem hõ na pa mẽ kormã amnhĩ wỳr hamãr o ri ixpa?” Anẽ. E wa ma hwỳr tẽ nẽ ã hkukjêr anẽ nẽ tanhmã kot amnhĩ jarẽnh to hã ama hãmri nẽ man akupỹn tẽ nẽ inhmã harẽ. Anẽ. \p \v 20-21 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr tẽ. Nhũm Jejus kormã mẽ ho mex o xa. Mẽ nohkre xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ no ho mex. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ nê mẽ hapôx o ãm rãhã nhũm wa ra hwỳr tẽ nẽ kormã hã mẽ omunh o xa. Hãmri nẽ kãm Juãw Paxis kapẽr jarẽ. \v 22 Hãmri nhũm wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ja hã ijarẽ. Ixpê mẽ ate ixkamã ajamak o apa xwỳnhta na pa. Jakamã e. Wa kam nẽ tanhmã ixte amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumu hãmri nẽ ma akupỹm hwỳr tẽ nẽ aprĩ hã kãm ijarẽ. Mẽ nohkre xwỳnhjaja na pa akupỹm mẽ no ho mex. Nẽ mẽ hkànhy xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ hkà ho mex. Nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ ho mex. Nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja pa akupỹm mẽ ho htĩr. Nẽ mẽ kêp amrakati nẽ ri mẽ pa xwỳnhjê mã mẽmoj mex jarẽnh o ri ixpa. Na pa hte ã mẽ ho mex o ri mẽ hkôt ixpa anẽ. Jakamã e kwa wa ma akupỹm hwỳr tẽ nẽ ã kãm ijarẽnh anẽ. \v 23 Kê ijarẽnh ma nẽ arĩ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr tỳx rãhã nẽ. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ hamakêtkati nẽ ri pa. Nẽ tee ri ijarẽnh kukamã hamaxpẽr kêt nẽ. E wa tokyx ma akupỹm hwỳr tẽ nẽ ã kãm ijarẽnh anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot Juãw Paxis mex ã harẽnh \r Matêwre 11.7-19 \p \v 24-25 Nhũm pre ã Jejus wa kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm wa kuma nẽ ma akupỹm Juãw Paxis wỳr tẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã tanhmã Juãw Paxis jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Na ka prem kapôt ã mar kaxyw ma hwỳr mra. Nom ê mex ã omunh kaxyw rỳ hpijaàm kãm tanhmã kapẽr to hã mar kaxyw hwỳr amrar kêt nẽ. \v 26 Kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh jakamã na ka prem mar kaxyw ma hwỳr mra. Tĩrtũm nhỹ hã kot ixkukamã ijarẽnh o pa xwỳnh na. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ixãm xwỳnh ã na pre mẽ amã ijarẽnh o pa. Nẽ hprĩ hã tanhmã mẽ amã ijarẽnh to. Jakamã na kapẽr mex o kot wam Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê kapẽr jakrenh. \v 27 Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot Juãw kukamã tanhmã harẽnh to nẽ harẽnh kot: \q1 Kot paj Ixkra hkukamã ma mẽ hwỳr harẽnh o pa xwỳnh mẽ kê ma ri hkukamã mẽ kãm harẽnh o ri pa. Kê mẽ kuma nẽ kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx. \m Anhỹr o Tĩrtũm Juãw Paxis kukamã harẽ nhũm mẽ hã kagà. Tã nhũm mẽ awỳr kumẽ. \v 28 Juãwja mex kumrẽx. Na pre hprĩ hã ixkukamã tanhmã ijarẽnh to ho pa. Nom ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hkĩnhã ixkôt pa ho pa hkêt ãm ixkukamã ijarẽnh o pa. Jakamã ixkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja na mex o kot Juãw Paxisja jakrenh. Mẽ kot ixkôt hprĩ hã inhmar o pa jakamã mẽ mex o kot hakrenh. Anẽ. \p \v 29 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm Juãw Paxis jarẽnh anẽ. Mẽ kot Juãw mar o kuhê xwỳnh kwỳjaja na pre htem tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Tã Juãw kot mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh ma nẽ axpẽn mã Tĩrtũm mex ã harẽ. Nẽ axpẽn mã: \p —Nà ãm hãmri. Tĩrtũm kapẽr na mex kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nẽ amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ. Jakamã nhũm Juãw Paxis Tĩrtũm mã mẽ hkrã kumrã. \p \v 30 No nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja jajê hkĩnhã Juãw Paxis kaga kumrẽx. Jakamã nhũm mẽ hkrã kumrãr kêt nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr kaga jakamã na pre htem Jejus kapẽr ma nẽ ãm kuma. \v 31 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: \p —E pa mẽ amã mẽ piitã htỳx ri hamaxpẽr ã tanhmã mẽ harẽnh to ka mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ harẽnh ma. \v 32 Te mẽ kot mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Mẽhprĩrejaja na htem õrkwỹ kapem hije nẽ mẽmoj to amnhĩkati ho hkrĩ. Nẽ tee ri hkwỳjê kot amnhĩ nhĩpêx pumu nẽ mẽ kãm: \q1 Kwa na pa mẽ amã gre htã ka mẽ ixkutã anhõkrepôx kêt nẽ. Pa mẽ ja hã mẽ apumu nẽ hpãnhã mẽ amã mẽ htyk jarẽ htã ka mẽ akaprĩ nẽ amỳr kêt nẽ. Kwa mẽ ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. \m Anhỹr o axpẽn mã kapẽr. Tã te mẽ ate mẽ uràk. Tĩrtũm kot mẽ awỳr ỹ hã kapẽr xwỳnhjê rẽnh tã ka mẽ te mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêxta pyrà nẽ mẽ ama ãm mẽ ama nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 33 —Juãw Paxis na pre mẽ awỳr mõ nẽ ixpyrà nẽ apkur mex o ri pa hkêt nẽ. Nẽ ixpyrà nẽ wĩhti ho hkõm kêt nẽ pa. Tã ka mẽ ja hã omu nẽ hkaga nẽ atỳx ri Satanasti nhỹ hã kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã hkamnhĩx nẽ ri harẽnh o ri apa. Hãmri nẽ mẽhprĩre kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \v 34 Tã pa Juãw pãnhã mẽ awỳr mõ. Nẽ kurom apkati mẽ ixàpkur mex o ri ixpa. Nẽ kurom wĩhti hkwỳ ho ixkõm o ri ixpa. Ka mẽ ja hã ixpumu nẽ atỳx ri ixàpkur rũnh nẽ ixpipãnh o ri ixpa hã ixkamnhĩx nẽ ã axpẽn mã ixto akapẽr anhỹr o ri apa. Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hkôt ri ixpa hã axpẽn mã ijarẽnh o ri apa. à na ka htem axpẽn mã ijarẽnh anẽ. Jao te mẽ ate Juãw Paxis nhĩpêx pyrà nẽ ixkaga nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Na hte ã htỳx ri tanhmã mẽ hamaxpẽr to ho mẽ pa xwỳnhjaja amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa. \p \v 35 —No tãm ri mẽ hamaxpẽr o mẽ pa xwỳnhjaja na htem ahpỹnhã Juãw mẽ wa ixte amnhĩ nhĩpêx ã wa ixpumu nẽ axpẽn mã wa ijarẽnh o: “Nà ahpỹnhã wa kot amnhĩ nhĩpêx tã wa hamẽ ãm hãmri Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh mex o pa. E pu mẽ wa uràk nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ.” Anhỹr o axpẽn mã wa ijarẽnh o pa. Anẽ. \s1 Parijew nhõ xwỳnh pê Simãwre jarẽnh \r Matêwre 26.6-13; Makre 14.3-9; Juãw 12.1-8 \p \v 36 Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnh pê Simãwreja amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽ kuwỳ. Mẽ kot kutã apkur kaxyw amnhĩ wỳr mẽ kuwỳ nhũm mẽ õrkwỹ hwỳr mra nẽ mẽ hwỳr agjê nẽ apkur kaxyw hkrĩ. \v 37 Hãmri nhũm mẽhõ nija mẽ hwỳr axà. Na pre hte amnhĩ tomnuj pix o pa. Hãmri nẽ Jejus õ krĩ hwỳr hpôx nẽ Simãwre nhõrkwỹ kamã apkur ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ. Mẽ hkuxwaxà hã à py nẽ ma hwỳr o tẽ. \v 38 Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ pum xa. Nẽ tee ri tanhmã kot amnhĩ tomnuj to ho paja mã hamaxpẽr nẽ hpijaàm nẽ hkaprĩ nẽ mỳr o xa. Hãmri nẽ Jejus kutã hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ no kagô ho hpar go. Hãmri nẽ amnhĩ krã kĩ ho hpar grà nẽ kupã hãmri nẽ hpãnhã mẽ hkuxwa xà ho kuxwa. Kãm hkĩnh xàj ã hipêx anẽ. \v 39 Hãmri nhũm Simãwre tee ri ja hã omu nẽ hamaxpẽr o: \p —Tk. Kwa jahti kot amnhĩ tomnuj pix o pa xwỳnh tã mẽ ixwỳr axà nẽ ã Jejus nhĩpêx anẽ nhũm amnhĩ nê hanor kêt nẽ. Kêp ãm hãmri Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh ronhỹx ja hã omu nẽ amnhĩ nê hanor kurê kumrẽx. Anẽ. \p \v 40 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã hamaxpẽr ã omu nẽ hêx rom kãm kapẽr nẽ kãm: \p —E Simãwre. Pa amã awjarẽ ka inhma. Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tôe. Mex. Mãmrĩ inhmã awjarẽ pa ama. Anẽ. \p \v 41 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà koja mẽhõ my wa hamẽxkrut. Nhũm hõja mẽhõ pê kàxpore ho rax kumrẽx nẽ ho ĩpresta. Nhũm hõja ãm kêp ho grire nẽ ho ĩpresta. Hãmri nẽ wa hamẽ kàxpore ho hapêx pa. \v 42 Hãmri nẽ akupỹm kot kêp ho ĩpresta xwỳnhta mã hpãnhã õr kaxyw tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Ra kot ho hapêx par jakamã tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Tã nhũm kot wa kãm ho ĩpresta xwỳnhta wa hwỳr tẽ nẽ wa kãm: “Kwa wa tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Na pa ra war ate ixto tewẽn ã kagàta kaxônh pa nhũm ja hapêx. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã wa mãmrĩ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa.” Anhỹr o wa kãm kapẽr. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãwre mã ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ hã hkukja nẽ kãm: \p —E nhỹ myja koja we kãm ho tewẽn xwỳnhta kĩnh tỳx nẽ wehe? Anẽ. \p \v 43 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà kot kêp ho rax nẽ ho ĩpresta xwỳnhta koja kãm hkĩnh tỳx o hõta jakre. Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ã harẽnh anẽ. \v 44 Tã mãn ka ni kot ã inhĩpêx anhỹr xwỳnhta pumu. Na ka amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr ixwỳ pa axà nom ka inhmã gô hkwỳ pa ho amnhĩ par kuhõnh kêt nẽ. Tã nhũm nija arom ã inhĩpêx anẽ nẽ no kagô ho ixpar kuhõ nẽ amnhĩ krã kĩ ho grà ho nhỹ. \p \v 45 —Nẽ anhõrkwỹ hwỳr ixàrta ã ka ixkahti hkôt inhmỳnh nẽ ixpãr kêt nẽ. Tã kêt nija arom xatã ixpar pãr o nhỹ. \v 46 Nẽ ate orti ho ixkrã gregrer kêt tã nhũm arom mẽ hkuxwaxà ho ixpar kuxwa ho nhỹ. Mẽhkukwaxà hã kàxpore xohtô htã nhũm àmnhĩx ho ixpar kuxwa ho nhỹ. \v 47 ãm hãmri na pa amã ja jarẽ. Nija kot amnhĩ tomnuj tỳx tã pa ra nê kot amnhĩ tomnuj o ijapêx pa. Ra kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnh ã amnhĩ pumunh jakamã na amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr pê kãm ixkĩnh nẽ ã inhĩpêx anẽ. No ka na ka hte uràk nẽ amnhĩ tomnuj tỳx o apa htã uràk nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumunh kêt nẽ. Tã nita kĩnhã ate amnhĩ tomnuj kaga hkêt jakamã na ka ãm amã ixkĩnh grire. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãwre mã kapẽr anẽ. \v 48-50 Hãmri nẽ nija mã kapẽr nẽ kãm: \p —E kànhmã xa. Ra ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr jakamã na pa ra ate amnhĩ tomnuj piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã mãmrĩ ma ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kot axpẽn kutã apkur xwỳnhjaja tee ri kot kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nhũm ja mẽ kãm mex kêt nẽ. Jakamã nhũm mẽ ri axpẽn mã harẽnh o: \p —Tk. Kwa mẽhõ na hte ri kot Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx ã amnhĩ jarẽnh o we ri pahti? Anẽ. \c 8 \s1 Mẽnijê hkwỳ kot Jejus kôt pa hã mẽ harẽnh \r Makre 15.40-41, 16.9 \p \v 1 Tã nhũm Jejus ma mẽ piitã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa. Krĩ rũnh kamã nẽ krĩ hkryre kamã. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr nhũm kot amnhĩ tã mẽ omunh nẽ mẽ ho hkra kaxyw nhũm ri mẽ hkôt mẽ kãm harẽnh o pa. Nhũm ỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh pê 12jaja ma hkôt ri pa. \v 2 Nẽ mẽni hkwỳjaja. Na pre ra Jejus mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti japôj. Nẽ mẽ hkwỳjaja tanhmã mẽ à kute xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho mex. Xwỳnhjaja nhũm prem haxwỳja ma hkôt ri pa. Hõ pê na pre Marir Matarẽn nhũm pre ra Jejus nê mẽkarõmnuti ho 7 nẽ hapôj. \v 3 Nẽ Joanã. Joanã mjên Kujahti na pre kêp pahihti Erox mã mẽ àpênh xwỳnhjê krãhtũm. Nẽ Sujãnre. Nẽ kaxyw mẽnijê ohtô nẽ Jejus kôt tanhmã mẽ ho ajuta hto ho mẽ hkôt pa. Jao mẽ hikàxpore ho mẽmoj japrô nẽ ho mẽ kãm mẽ õ nhĩpêx o ri mẽ hkôt pa. \s1 Mẽmo hy hkre xwỳnh \r Matêwre 13.1-9; Makre 4.1-9 \p \v 4 Tã nhũm mẽ ra krĩ piitã rũm Jejus wỳr akuprõ. Jakamã nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx nhũm Jejus mẽ kãm ujarẽnh o nhỹ. No ãm hprĩ hã ujarẽnh kêt nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã hkôt amnhĩ nhĩpêx to nhũm hã kuxi nẽ mẽ kãm hã ujarẽnh o nhỹ. \v 5 Nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Koja mẽhõ ma pur mã mõ nẽ pur kãm mẽmo hy ho ukapêr o ri pa. Nom nhũm piitã amex kãm rôrôk kêt nẽ. Kwỳ ahpỹnhã nhỹri rôrôk. Hãmri nhũm hkwỳ aptỳx kãm rôrôk nhũm kuwênhre omu nẽ hwỳr mra nẽ hkrẽr pa. \p \v 6 —Nẽ kẽn kãm hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt kutã nojarêt nẽ higrõt pa. No nhũm kamã aptỳx nẽ kamã kêp pika hkryre jakamã nhũm higrõt nhũm hã myt ahpa nẽ arĩgro htỳx mẽ nhũm grà pa. Kamã kẽn nhũm amgo mex kêt jakamã nhũm grà pa. \p \v 7 —Nẽ mrônhĩ kamã rôrôk xwỳnhja haxwỳja higrõt tã no nhũm utĩ kêp amỹtà nhũm ô hkêt nẽ. \p \v 8 —No hirã kamã pika mex kãm rôrôk xwỳnhja. Hãmri hirã kamã rôrôk nẽ higrõt mex nẽ piitã ô rax nẽ. Piitã kamã ô kêp 100. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. E kwa mẽ ixujarẽnh ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. \p \v 9 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kuma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa na pa mẽ ixprĩ hã axujarẽnh kôt mẽmoj pumunh kêt nẽ. Aprĩ hã mẽ inhmã tanhmã harẽnh to pa mẽ ixprĩ hã kuma nà? Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj mẽ amã harẽ. Tĩrtũm kãm mẽ ate aprĩ hã mar prãm jakamã kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ ho hkra. Ja na pa harẽ. \p —No mũjjaja na mẽ akĩnhã kãm mar prãm nõkati. Jakamã na htem ixujarẽnh ma nẽ ãm kuma nẽ htỳx ri pa. Anẽ. \s1 Jejus kot prĩ hã mẽmo hy jarẽnh \r Matêwre 13.18-23; Makre 4.13-20 \p \v 11 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã: \p —E kot paj ixprĩ hã mẽ amã mẽmo hy ho ukapêr ã mẽ ujarẽnhta jarẽ ka mẽ inhma. \p —Nà mẽmo hyta te kêp Tĩrtũm kapẽr pyràk. Nẽ ahpỹnhã hy rôrôk ã pikata te kêp ahpỹnhã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. \v 12 Mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te kot aptỳx kãm hy rôrôk nhũm kuwênh kot hwỳr mrar nẽ hkrẽr par xwỳnhta pyràk. Jao Tĩrtũm kapẽr ma nhũm Satanasti te kuwênh kot hy hkrẽr parta pyrà nẽ mẽ kot amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kapẽr kôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr pymaj tanhmã nê mẽ hkrã hto. Jakamã nhũm mẽ kapẽr ma nom ho hamakêtkati tokyx anẽ nẽ axte kãm hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 13 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te kot kẽnre kamã hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nẽ grà par tokyx anhỹr xwỳnhta pyràk. Jao Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kãm mar prãm nẽ. Tã nhũm mẽhõ tẽ nẽ Tĩrtũm nê tanhmã kãm kapẽr to nhũm mẽ kuma nẽ Tĩrtũm kaga. Te mẽmo hy higrõt nẽ grà par tokyx anhỹrta pyràk. \p \v 14 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te kot mrônhĩ kamã hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nhũm mrônhĩ kot kêp àmnàr xwỳnhta pyràk. Jao kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm nẽ. No ãm mããnẽn kãm hikukrêx rax nẽ hikàxpore rax prãm xàj ãm ja pix mã hamaxpẽr o pa. Nẽ gaa nẽ ra gryk ã axte Tĩrtũm kapẽr mã hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. \p \v 15 —Nẽ mẽ kot mar xwỳnh kwỳjaja te hirã kamã pika mex kãm hy hkwỳ rôrôk nẽ higrõt nẽ ô raxta pyràk. Nẽ ixkapẽr ma nẽ amnhĩ krã him hagjênh tỳx nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri pa. Jakamã te ra mẽmo hy hkreta ô rax mex pyràk. E. à ixujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \s1 Kanê mẽ guhkrax wa harẽnh \r Makre 4.21-25 \p \v 16 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm ujarẽnh o nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Xà na htem kanê hpôk hãmri nẽ guhkrax o hpro rỳ par krak ri unhwỳ? Nà na htem ã hipêx anhỹr kêt nẽ. Na htem hpôk nẽ kỳxpê kuhê xà kamã unhwỳ nhũm hirã mex o kuhê. Nhũm htem ixkrem agjê nẽ hirã kamã mẽmoj pumunh mex nẽ. Ja pyrà nẽ na pa hte mẽ ate inhmar tỳx kaxyw ixprĩ hã mẽ amã awjarẽ. \v 17 Kormã mẽ ate mẽmoj pumunh nẽ aprĩ hã mar kêt tã kot kaj mẽ tokyx aprĩ hã omu nẽ ama. Te mẽmoj kot mẽ apê hpimxur pyràk tã koja tokyx mẽ amã amnhĩ to amnhĩrĩt ka mẽ aprĩ hã omunh pa. Te mẽ ate kanê hpôk kãm aprĩ hã mẽmoj pumunh mexta pyràk. \v 18 Jakamã kêr ka mẽ ixkapẽr mar tỳx nẽ hkôt ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Jao ixkapẽr piitã mar tỳx nẽ. Nom kot ka mẽ mar tỳx kêt nẽ hã ano hkêt pa nẽ axte kãm ajamaxpẽr o apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã katorxà mẽ htõjê jarẽnh to hã harẽnh \r Matêwre 12.46-50; Makre 3.31-35; mããnẽn Eprêw 2.11-12 \p \v 19 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho nhỹ. Rôm nhũm katorxà nẽ htõjaja nhỹhỹnh hwỳr mõn pôj. No nhũm mẽ kot mẽ hã htu rax jakamã nhũm mẽ tee ri hwỳr gjêx kaxyw nẽ kormã kapôt ã kuhê. \v 20 Hãmri nhũm mẽhõja mẽ omu nẽ Jejus mã mẽ harẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Ota ra akatorxà mẽ atõjaja awỳr pôj nẽ tee ri awỳr gjêx mã. O mũj mẽ kormã kapôt ã kuhê. Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe pa ixkato nẽ mẽ omu. Inhmã mẽ hapêê. Nom kot kaj mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xãm nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Hã kot kaj te apê ixtõ rỳ ixkatorxà kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o pu mẽ axpẽn nhĩpêx. Pa te inhmã mẽ hapê pyrà nẽ inhmã mẽ ajapê nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot kôk mã kapẽr ã harẽnh \r Matêwre 8.23-27; Makre 4.35-41 \p \v 22 Tã nhũm apkati hõ hã nhũm Jejus himô rax ã rêr kaxyw nojarêt nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: \p —E kot puj mẽ jarãhã ma xarmã mõ. Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ pàr mã gjêx pa nẽ ma xarmã mõ. Garirej rũm kato nẽ ma xarmã pika hõ hwỳr kormã mõ. \v 23 Nhũm ra Jejus õtxwa nẽ pàr kre kamã gõr nẽ nõ. Pu nhũm kôk àpêr tỳx nẽ nhũm gô axpẽn tak tỳx nẽ kànhmã harĩ. Nẽ pàr kre kamã pikapĩr rax nhũm pàrta mẽ kãm àr o mõ nhũm mẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx. No nhũm Jejus arĩ htỳx gõr nẽ nõ. \v 24 Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ kumra nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti kànhmã nhỹ. Kot puj mẽ jarãhã pahtyk pa. Anẽ. \p Hãmri nhũm kànhmã nhỹ nẽ kôk mã kapẽr nẽ kãm: \p —E. Kwa hãmri anhĩkrê. Anẽ. \p Hãmri nhũm hpinhkrênh par mẽ nhũm gô tãm nõr kurê kumrẽx. \v 25 Hãmri nhũm Jejus hkwỳjê hwỳr apkjê nẽ mẽ kãm: \p —Kwa kormã te mẽ ate amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mẽ wa inhmã ajamaxpẽr tỳx kêt pyràk. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ no hawênh rũnh nẽ tee ri axpẽn pumunh pê hamaxpẽr o kuhê nẽ axpẽn mã: \p —Kokỹỹ. Jejus kêp mẽ panhĩõ hkêt. Mẽ pahtõ kot pu we te kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ we kôk mã pakapẽr nhũm we pama anhĩkrê? Nà Jejus mẽ parom àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. Jakamã na ã anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽhõ nê mẽkarõmnuti kator ã harẽnh \r Matêwre 8.28-34; Makre 5.1-20 \p \v 26 Tã nhũm mẽ ra himô nhĩhkjê hã krĩ pê Geras wỳr rê. Himô nhĩkjê hã na pre pika pê Garirej. Nẽ Garirej nhĩkjê hã na Gerasja. Jakamã nhũm mẽ ra hwỳr rê. \v 27-29 Hãmri nẽ pàr kre rũm hapôj nẽ api nẽ mra nhũm mẽhõ myja mẽ kutã tẽ. Na pre ra hwỳr mẽkarõmnuti hkwỳ agjê nhũm mẽ ỹ hã oprê htỳx nẽ hkênh nẽ ri mra. Nẽ õrkwỹ kamã hkrĩ hkêt nẽ. Ãm ri kapôt ã pa ho pa. Mẽ htykjê hã pika kamã kẽn kre kaêx kôt ri pa. Na pre ra krĩ nhõ xwỳnhjaja xatã tee ri unê nẽ hkaxpre. Tee ri kàx o ri hkaxpre htã no nhũm amnhĩ nê rênh pa. Nhũm mẽkarõmnutija tanhmã hkrã hto nhũm kapôt pix ã ri mra. Jakamã nhũm Jejus mẽ pàr rũm hapôj nẽ api nhũm mẽ omu nẽ mẽ kutã tẽ nẽ Jejus kaxpa. Nhũm amnhĩ wỳr omu nẽ nê tanhmã mẽkarõmnuti mã kapẽr to. Hãmri nhũm my xoprêja hwỳr tẽ nẽ kutã hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ. Hãmri nẽ kàxpêê amnhĩ tã kãm kapẽr. Nom tãm kapẽr kêt nẽ. Mẽkarõmnuti nhỹ hã kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Tĩrtũm Kra Jejus? Kwa mo kaxyw na ka mẽ ixwỳr tẽ? Kwa tanhmã mẽ ixto hkêt nẽ. Anẽ. \p \v 30 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Kwa tanhmã na mẽ anhĩxi kute? Anẽ. \p Nhũm mẽ kãm: \p —Nà mẽ ixpê Mẽohtôhti. Anẽ. \p Mẽkarõmnuti ra kot hwỳr ohtô nẽ gjêx jakamã na prem ã kãm amnhĩ nhĩxi jarẽnh anẽ. \v 31-32 Hãmri nẽ Jejus mã: \p —Kwa jahti nê mẽ ijapôj nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ ixrẽnh kêt nẽ. Hagrô hkwỳ mũj wỳr mãn mẽ ixrẽ pa mẽ hpãnhã hwỳr mãn hagjê nà? Anẽ. \p Hagrôja kii mẽ kêp amỳm hixêt ã ri apkur o pa nhũm mẽ ã Jejus mã mẽ hwỳr amnhĩ to hwỳr anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Tô mẽ tãm hwỳr mãn mra. Anẽ. \p \v 33 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ myta pê hapôj nẽ ma hagrôja wỳr mrar kurê kumrẽx nẽ mẽ kãm gjêx pa. Hãmri nhũm myja akupỹm tãm hkrã. No nhũm hagrôja mẽkarõmnuti pymaj amỹra nẽ axkahkũm nẽ hprõt nẽ himô hã krã hixêt ã axpum rôrôk nẽ gôx kãm mrõ nẽ pikaprãr pa. \v 34 Hãmri nhũm hagrô jamãr xwỳnhjaja tee ri omu hãmri nẽ ma mẽ õ patrãw wỳr akupỹm mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o hprõt nẽ mra. \v 35-36 Nhũm mẽ tee ri mẽ kuma hãmri nẽ ma kot Jejus pumunh mã hwỳr mra nẽ hkaxpa. Nẽ kuri myta pumu nhũm ra akupỹm tãm hkrã nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ ê kamã mex nẽ nhỹ. Nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja mẽ kãm ujarẽnh pa. Nhũm mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o ra kãm ma nẽ. \v 37-39 Hãmri nẽ amnhĩ nê Jejus mã kapẽr nẽ kãm: \p —E kwa mẽ tokyj ma akupỹm amrar kurê kumrẽx. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm pàr wỳr mra nẽ agjê. Nhũm akupỹm mex xwỳnhta mẽ hkôt hkrà nom nhũm Jejus kãm: \p —Nà kot kaj mẽ ixkôt amõr kêt nẽ. Ma akupỹm anhõ krĩ hwỳr mãn tẽ nẽ Tĩrtũm kot tanhmã akupỹm ato mex to hã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ ma akupỹm krĩm tẽ nẽ ri mẽ kãm Jejus kot tanhmã ho mex to hã harẽnh ri mẽ hkôt pa. \s1 Jejus kot wa ho axkrut nẽ wa ho mex ã harẽnh \r Matêwre 9.18-26; Makre 5.21-43 \p \v 40 Tã nhũm Jejus mẽ ma akupỹm xarmã mõ nẽ rê nẽ mẽ kutêp mẽ pikuprõnh xwỳnhjê pumu. Nhũm mẽ ra amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ mẽ kutêp gô jakàx ã pikuprõnh rax nẽ. Jakamã nhũm mẽ mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ amnhĩ wỳr Jejus pumu nẽ hkĩnh nẽ. \v 41-42 Hãmri nhũm Jajti ma hwỳr tẽ. Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre jamãr xwỳnh na pre. Nhũm pre hkra ni pyxire. Hã amgrà pê 12. Tã ra kêp à htỳx nẽ htyk kaxyw nẽ nõ. Hãmri nhũm hipêêxàja tee ri omu hãmri nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ ho kuwỳ nẽ kãm: \p —Pa akupỹm mẽ ixto mex xwỳnh maati. E awỳr na pa tẽ. Na ra ixkra ixpê htyk kaxyw. Pa tee ri omu nẽ kaxyw amã ijamaxpẽr nẽ awỳr tẽ. Kwa ma ixkôt inhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ inhmã omu nẽ tokyx inhmã ho mex nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ ma hkôt tẽ. Nhũm mẽ ohtô nẽ wa hkôt pry hã mra nẽ axpẽn nhĩgã nẽ axpẽn kujahêk o hkôt mra. \v 43 Hãmri nhũm mẽhõ nija haxwỳja wa hkôt tẽ. Na pre hte hkamrô hkryre rãhã ho pa hã ra amgrà kêp 12. Nhũm tôtô tee ri kot ho mex kaxyw hkane kaprỳ ho pa. \v 44 Jakamã nhũm tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ Jejus jarẽnh ma nẽ ma mẽ hkôt hwỳr htẽm kurê kumrẽx. Nom nhũm mẽ ohtô rax nẽ hkôt mõr jakamã nhũm mẽ hkaêx kôt hwỳr tẽ nẽ hkatut kôt kêp ê nhĩrê kupê. Hãmri nẽ ãm kêp ê pix kupênh tã akupỹm mex. \v 45 Hãmri nhũm Jejus kot kêp ê kupênh ã amnhĩ tã omunh tã hêx rom mẽ ho hakẽx nẽ mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ atõ na ka ri amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx pê ixpê ixê kupê? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ piitã tee ri axpẽn pumu nẽ kãm amnhĩ tã aprã. Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: \p —Mẽ kot apê amnàr griã kot ka kêt ri mẽhõ kot apê hkupênh xwỳnh ã ri mẽ hkukja. Kwa mãn ãm mẽhõ amarĩ apê hkupê. Anẽ. \p \v 46 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà mẽhõja amarĩ hkupênh kêt nẽ. Na amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr tỳx pê ixpê hkupê. Tã ixàhpumunh tỳx xàja kôt na akupỹm mex. Nom ixte mẽhõ kot ixpê hkupênh xwỳnhja pumunh jakamã na pa ixêx rom ã amnhĩ tã ri mẽ hkukjêr anẽ. Kwa mẽ atõ inhmã amnhĩ jarẽ. Anẽ. \p \v 47 Hãmri nhũm mẽhõ nita kuma nẽ tee ri kêp kot amnhĩ to hpimxur prãm kaprỳ. Hãmri nẽ hpijaàm kãm hwỳr htertet o tẽ nẽ kutã hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ kãm: \p —Ma pa na pa inhmã inhmex prãm xàj apê axê kupê. Tã na pa akupỹm inhmex. Anẽ. \p \v 48 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà ra ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx kôt ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã na ka akupỹm amex. E mãmrĩ ajamakêtkati nẽ ma akupỹm tẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ ma akupỹm tẽ. \v 49 Rôm nhũm Jajti mã àpênh xwỳnhjê hõ õrkwỹ rũm ma õ patrãw kutã tẽ nẽ wa hkaxpa nẽ Jajti mã kãm: \p —Kwa na ra apê akra ty. Jakamã mo kaxyw kot ka kêt amnhĩ kôt hwỳr Jejus o mõ? Kwãr mãmrĩ ma akupỹm tẽ. Anẽ. \p \v 50 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ Jajti mã kãm: \p —Kwa tee ri akra hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Kaxyw inhmã mãn ajamaxpẽr tỳx nẽ. Koja te ra apê htyk tã koja akupỹm amã htĩr. Anẽ. \p \v 51-53 Hãmri nhũm mẽ mõ nẽ õrkwỹ hwỳr pôj nẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nhũm mẽ ra htyk xwỳnhta ã htu rax nẽ. Nẽ omũj ri mur. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ mẽ mỳr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ hãmri amỳr kêt nẽ. Na nireta mẽ apê htyk kêt na ãm gõr nẽ nõ. Anẽ. \p Hãmri nhũm ra mẽ kot htyk ã omunh mex jakamã kuma nẽ ãm kuma nẽ axtem nẽ ri axpẽn mã hã hpẽr o axkẽ. Hãmri nhũm Jejus htyk xwỳnhta wỳr hitom wỳr àr kaxyw nẽ amnhĩ kôt Juãw nẽ Xiakre nẽ Pêtre nẽ kaxyw htyk xwỳnh katorxà nẽ hipêêxàja. Jajê pix na pre amnhĩ kôt mẽ ho agjê. \fig Rukre 8.40-42, 49-56|src="LB00311B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Rukre 8:51-53" \fig* \v 54 Hãmri nẽ htyk xwỳnhta wỳr tẽ nẽ hpa hã kupy nẽ kãm: \p —Pa? Kwa tokyx kànhmã nhỹ. Anẽ. \p \v 55 Hãmri nhũm akupỹm htĩr nẽ kànhmã ỹr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: \p —E kwa mẽ tokyx kãm mẽmoj japêr kê kukrẽ. Mãn ra kãm prãm nẽ. Anẽ. \p \v 56 Hãmri nhũm katorxà mẽ hipêêxà wa amnhĩ jaêr pê akupỹm htĩr kãm omu nẽ kamã no pyma ho hkĩnh tỳx nẽ. Hãmri nhũm Jejus wa kãm: \p —E wa inhma. Kêr ka wa akupỹm ixte war amã ho htĩr ã ri mẽ kãm ijarẽnh o ri apa hkêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. \c 9 \s1 Jejus kot mẽ ho 12 nẽ ahpỹnhã mẽ rẽnh ã harẽnh \r Matêwre 10.1, 10.5-15; Makre 6.7-13; Rukre 10.1-12; mããnẽn Atre 13.49-50, 18.6 \p \v 1-2 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12jê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ixkapẽr ma. Na pa ra mẽ amã ixàhpumunh tỳx xà hkwỳ gõ. Jakamã kêr ka mẽ inhỹ hã ma ri akwỳjê hkôt tanhmã mẽ ho mex to ho ri mẽ hkôt apa. Mẽ à xwỳnhjê ho mex o ri mẽ hkôt apa. Nẽ mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti japôj. Nẽ mẽ piitã mẽ kãm anẽ kê mẽ tokyx Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ kê mẽ ho hkra. \v 3 Nom kêr ka mẽ amnhĩ kôt akukrêx ho ohtô nẽ ri ho apa hkêt nẽ. Nẽ amnhĩ kaxpar xà hã kô ho apa hkêt nẽ. Nẽ kawà htur nẽ ho apa hkêt nẽ. Nẽ amnhĩ kôt axàpkur xà hã anhõ ho apa hkêt nẽ. Rỳ akàxpore rax nẽ ho apa hkêt nẽ. Ãm mẽ anhõ kamĩs ho pixi nẽ haxà nẽ ri hã apa. Nẽ anhỹ kamã ã ri mẽ hkôt apa anẽ. Kê mẽ kot mẽ akapẽr mar xwỳnhjaja tãm mãn mẽ amã mẽ anhõ ho pa. \p \v 4 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri krĩ hõ hwỳr pôj nẽ apôx xà kamã mẽhõ nhõrkwỹ kamã hkôt ri apikamẽnh tãmtã kurũm akupỹm ajapôj nẽ ma hpãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr apa. Nom atỳx ri nhãm mẽ hwỳr amrar nẽ nhãm mẽ hwỳr amrar kêt nẽ. \p \v 5 —Nẽ koja mẽ nhỹri mẽ akapẽr kaga ka mẽ amnhĩ tã mẽ kamã ama nẽ tokyx mẽ kurũm ajapôj nẽ ma nhãm apa. Nẽ anojarêt nẽ mẽ noo mã akuhê nẽ amnhĩ par ã awjagrô kapĩ. Mẽ kot Tĩrtũm kaga hã amnhĩ pumunh nhũm Tĩrtũm kot amnhĩ pyrà nẽ mẽ hkaga hã mẽ kot omunh kaxyw ka mẽ ã mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hãmri nẽ ma hpãnhã krĩ hõ hwỳr apa. Anẽ. \p \v 6 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm mẽ àpênh ã karõ anẽ. Nhũm mẽ kuma hãmri nẽ hapôj nẽ ma mẽ hkôt pa. Ma krĩ piitã hkôt akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex nẽ Tĩrtũm kapẽr o tanhmã mẽ ahkre hto ho ri mẽ hkôt pa. \s1 Pahi Erox tee ri kot Jejus kukamã hamaxpẽr ã harẽnh \r Matêwre 14.1-12; Makre 6.14-29 \p \v 7-8 Hãmri nhũm pika pê Garirej kamã mẽ piitã Jejus jarẽnh ma nẽ ahpỹnhã ri tanhmã axpẽn mã harẽnh to. Mẽ hkwỳjaja kêp finat Juãw Paxis akupỹm htĩr ã ri harẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja amnepêm mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ ra akupỹm htĩr ã harẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja kêp finat Eris ã axpẽn mã harẽ. Jakamã nhũm pahihti Eroxja mẽ kot ahpỹnhã tanhmã ri harẽnh toja ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr. \v 9 Nẽ hamaxpẽr o: \p —Kwa mẽhõ na hte we ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa wehe? Nà finat Juãw Paxis kêt. Ra ixte amnepêm hã ixàmnênh nhũm mẽ kot inhmã mut krãhyr nẽ hpĩr kênã. Kwa mẽhõ na hte we ri ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? \p Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ kãm omunh prãm nẽ. \s1 Jejus kot mẽ ho ohtô nẽ mẽ kãm mẽ õ hã harẽnh \r Matêwre 14.13-21; Makre 6.30-44; Juãw 6.1-14 \p \v 10 Tã nhũm Jejus nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjaja akupỹn hwỳr mran pôj nẽ mẽ kot ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kãm amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma krĩ pê Pesêj wỳr kormã mẽ o mõ. \v 11 Hãmri nhũm krĩ hkwỳ nhõ xwỳnhjaja ra ma mẽ mõr ã mẽ harẽnh ma nẽ ohtô nẽ ma mẽ hkôt mra nẽ nhỹri mẽ hkôt pôj. Nhũm Jejus amnhĩ kôt mẽ omu hãmri nẽ tanhmã mẽ ho mex to ho xa. Kôt mẽ à nẽ mẽ pa xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho mex. Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —E kot kaj mẽ atõ amã amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm nhũm amnhĩ tã apumu nẽ ato hkra. Hãmri ka ajamakêtkati nẽ amex nẽ axàmnhĩx ri apa. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr pê mẽ ahkre ho xa. \p \v 12 Tã nhũm myt àr kaxyw nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh pê 12jaja hwỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa na ra kamàt o mõ. Mẽ hano kê mẽ amnhĩ to krĩ hõ japêr nẽ tokyx amnhĩm mẽmoj japrô nẽ kuku nẽ hikwỹ nẽ gõr. Mo mẽ panhõ? ãm jar kapôt pix kênã. Anẽ. \p \v 13-14 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa ka mẽ kamjaja mẽ kãm mẽmoj gõ kê mẽ kuku. Anẽ. \p Nhũm mẽ ohtô rax nẽ mẽ hkôt mra. Mẽmyjaja kêp 5.000 nẽ kaxyw mẽ hprõ nẽ mẽ hkrajaja. Jakamã nhũm mẽ kêp 12jaja Jejus kot ã mẽ kãm kapẽr anhỹrja ma nẽ tee ri mẽ hkukamã hamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa nà mo mẽ panhõ rax? Mẽ panhõ pãwti kêp sĩk nẽ kaxyw tep grà axkrutre kênã kot kêt we mẽ piitã mẽ hipêx pa. Xà kot paj mẽ ma mra nẽ nhỹri mẽ kãm mẽ apkur xà japrô nhũm mẽ kuku? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà pu mẽ kãm mẽmoj japrôr kêt nẽ. Mẽ panhõta kot puj mẽ kãm ho anhgrà. E mẽ kãm anẽ kê mẽ ahpỹnhã ri hije nẽ hkrĩ nẽ apku. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm anẽ nhũm mẽ piitã hkrĩ pa. \v 16 Hãmri nhũm Jejus pãwti mẽ tepta jamỳ nẽ kànhmã kaxkwa hwỳr rĩt nẽ kànhmã kupẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ kãm: \p —Pa Papaj? Apê mẽ inhmã mẽ inhõ xwỳnh jakamã amex o amex. Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ kãm ho hkry hpa nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ ô ri ho xa nẽ ho mẽ hipêx par kumrẽx. \v 17 Nhũm mẽ piitã apkur mex o hkrĩ. Mẽõja mẽ kêp grire htã nhũm Jejus tanhmã mẽ kãm ho rax to nhũm mẽ ohtô rax tã piitã kuku nẽ ho õhy htu hpa. Nhũm arĩ mẽõ jakrêx prã nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja akupỹm hakrêx o pikuprõnh pa nẽ ho kawà ho 12 nẽ ho nỳt pa. \s1 Jejus kot amnhĩ tã hkôt mẽ pa xwỳnhjê kukjêr ã harẽnh \r Matêwre 16.13-19; Makre 8.27-29 \p \v 18 Tã nhũm arĩgro hõ hã nhũm Jejus nhỹri ahte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o nhỹ nhũm hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma hwỳr mra. Hãmri nhũm amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ amnhĩ tã tanhmã mẽ hkukjêr to nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na htem ahpỹnhã axpẽn mã ijarẽnh to wehe? Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà na htem ahpỹnhã tanhmã ajarẽnh to. Na hte kamã mẽ hkwỳjaja ato finat Juãw Paxis ã ajarẽ. Nhũm kamã mẽ hkwỳjaja ato finat Eris ã ajarẽ nhũm mẽ hkwỳjaja tõhã apê Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ ra akupỹm htĩr ã ajarẽ. à na htem ahpỹnhã ajarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 20 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —No mẽ kajaja? Ixpê mẽhõ hã na ka htem ixkamnhĩx? Anẽ. \p Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: \p —Nà mẽ pajaja na pa htem apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm nẽ mẽ ixwỳr amẽnh xwỳnh ã ajarẽ. Nẽ apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati hã ajarẽ. à na pa htem ajarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka htem ã ijarẽnh anẽ. à ixte anhỹr kênã. Nom kêr ka mẽ inhmar kumrẽx. Kêr ka mẽ kormã ã akwỳjê mã ijarẽnh anhỹr o ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 16.21; Makre 8.31-33 \p \v 22 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ hprĩ hã tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Nà ãm hãmri na Simãw Pêtre ijarẽ. Mẽ kajaja ra mẽ ate ja hã ixpumunh mex. No mẽ pahkwỳjaja na mẽ akĩnhã mẽ kãm ja hã ijarẽnh mar nẽ ja hã ixpumunh prãm kêt. Ijaew pigêtjaja nẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnhjaja nẽ patre krãhtũmjaja mẽ kãm ja hã ixpumunh prãm kêt. Jakamã koja mẽ nhỹrmã ixpynê nẽ ixtak rax nẽ. Hãmri nẽ ixpĩ. Nom kot paj ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. \s1 Jejus krajaja tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ harẽnh \r Matêwre 10.31, 16.24-28; Makre 8.34–9.1; Rukre 14.25-33; Juãw 12.24-26; mããnẽn Karatas 5.24; Piripos 2.4; Wam Pêtre 4.1-2; Apokarip 2.10-12 \p \v 23 Nhũm pre ã Jejus amnhĩ kukamã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh anẽ hãmri nẽ hpãnhã mẽ kot mar o kuhê xwỳnh piitã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E kot ka mẽ atõ ate ixkôt amnhĩ xãm ã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ mããnẽn ã amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ amnhĩ jarẽnh o: “Jejus kêp inhõ Pahihti jakamã kot paj kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri ixpa. Kwãr ixkwỳjaja tanhmã hã inhĩpêx to.” Anhỹr o apkati mẽ ã amnhĩ jarẽnh anẽ. \p \v 24 —Koja mẽ ixtã mẽ atõx pĩ rỳ tanhmã mẽ atõ hto ka ty. Tã koja akaxwỳnh ma inhõ krĩ mex wỳr àpir kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kamã atĩr tũm nẽ amex rãhã apa ho apa. Nom kot kaj mẽ jar atĩr prãm xàj ixkaga hãmri nẽ hwỳr axàpir kêt nẽ. \p \v 25 —Nẽ koja mẽhõ hikukrêx rax gryk ã Tĩrtũm kaga. Hã koja nhỹrmã ty nẽ ỹ kamã kuwy hwỳr ma mõ nẽ amnhĩ kôt hikukrêx õ hpyr nẽ o mõr kêt nẽ. Koja tee ri kuwy hwỳr mõr pymaj amnhĩ nê hikukrêx rax o amnhĩ pãnhã amnhĩrer prãm kaprỳ. \p \v 26 —Nẽ koja mẽhõ ixte mẽ ahkre hã inhma nhũm ja kêp omnuj nhũm ixkaga japêr. Hã kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ ato amnhĩptàr kaxyw akupỹn wrỳ nẽ amnhĩ xwar kot ixkaga xwỳnhta kaga. Ãm hãmri na pa ã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot paj nhỹrmã man akupỹn inhõ Papaj nhỹ hã ixte mẽ ho amnhĩptàr kaxyw akupỹn wrỳ. Nhũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja man ixkôt wrỳ. Pa mẽ wrỳ hãmri nẽ mẽ kot ixkaga xwỳnhjaja pa amnhĩ pyrà nẽ mẽ hkaga. \v 27 ãm hãmri na pa ã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Kot paj nhỹrmã akupỹn ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr wrỳ. Tã kot kaj mẽ akwỳjaja kormã atĩr ri ja kukamã tanhmã ixte amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumu. Anẽ. \s1 Jejus kot kẽn prêk nhĩmõk ã hirã kamã ãm ã harẽnh \r Matêwre 17.1-8; Makre 9.2-8; mããnẽn Sikũn Pêtre 1.16-18 \p \v 28 Tã nhũm semãnja hapêx nhũm Jejus Simãw Pêtre nẽ Xiakre nẽ Juãw wa mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E pu mẽ ma hixêt prêk mũj wỳr mõ nẽ hwỳr api nẽ himõk ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma amnhĩ kôt hwỳr mẽ o mõ nẽ hwỳr mẽ ho api. \v 29-32 Hãmri nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o xa. Nom nhũm hkôt hixêt wỳr mẽ mõr xwỳnhjaja õtxwa htỳx nẽ ra gõr nẽ hikwỹ. Pu nhũm Jejus axtem hkuk nẽ xa. Nẽ ê haka htỳx nẽ xa. Hãmri nhũm ja wa kaxkwa rũm wrỳ nẽ kuri kãm kapẽr o xa. Finat Mojes mẽ finat Erisja wa kuri kãm kapẽr o xa. Na pre ra amnepêm Tĩrtũm amnhĩ wỳr wa ho api. Tã nhũm wa ra akupỹn wrỳ nẽ Jejus mã kapẽr o xa. Mẽ hpimrààtã hirã htỳx kãm axpẽn mã kapẽr o kuhê. Jejus kormã krĩ pê Jerujarẽ kapem mẽ kot hpĩr kêt ri nhũm wa mẽ axpẽn mã htyk kukamã harẽnh o kuhê. Nhũm wa kãm: \p —Nà Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p Anhỹr o Jejus tyk kukamã kãm hamaxpẽr o hihtỳx o wa xa. \p Rôm nhũm mẽ õt xwỳnhjaja hkrã hapôj nẽ tee ri Jejus pumu. Nhũm mex kumrẽx nẽ hirã htỳx kãm xa nhũm mẽ omu nẽ kuri wa ãm xwỳnhta wa omu. \v 33 Hãmri nhũm Mojes mẽ Eris wa ra akupỹm nojarêt nhũm Simãw Pêtre tee ri ja hã wa omu nẽ Jejus mã kãm: \p —Kwa Pahihti. Nà ãm hãmri na pu mẽ amnẽ mõ. Kwa pu mẽ kritpêm jar axkamẽ nẽ tokyx panojarêt kêt nẽ. Pa mẽ amã pô nhĩrõnh o axkrunẽpxi nẽ hipêx. Amã hõ nhĩpêx nẽ Mojes mã hõ nhĩpêx nẽ Eris mã hõ nhĩpêx ka mẽ kamã akrĩ. E kwa pa mẽ amã ho anẽ nà? Anẽ. \p Nhũm amnhĩ krã hkôt ã kãm kapẽr anẽ. \v 34 Hãmri nẽ kormã kãm kapẽr rôm nhũm kakrã jaka tỳxja wrỳ nẽ mẽ hkunor nhũm wa mẽ kamã kuhê. Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ Juãw mẽ Xiakreja mẽ tee ri kakrã kot amnhĩ nhĩpêx ã omu nẽ kãm ma nẽ. \v 35 Hãmri nhũm kakrã kamã Tĩrtũm mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E ota Ixkra xa. Mẽ ate kamã ajamak o apa xwỳnhta na. Inhmã hapêê. Kêr ka mẽ ãm tapxipix kapẽr mar tỳx o ri apa. Anẽ. \p \v 36 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kànhmã rĩt nẽ ãm Jejus pix pumu nhũm ahte xa. Nhũm kuri wa ãm xwỳnhta wa ra ma akupỹm api nhũm mẽ Jejus pix pumu. \p Mẽ tapxipixjaja na prem ã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nom taxy kormã nhãm hkwỳjê mã harẽnh kêt nẽ. Ãm axpẽn pix mã harẽnh pê hkukamã hamaxpẽr o ri Jejus kôt pa. \s1 Jejus kot mẽhõ nê mẽkarõmnuti janor ã harẽnh \r Matêwre 17.14-21; Makre 9.14-29 \p \v 37 Tã nhũm apkati nhũm mẽ ma akupỹm ahparmã hkwỳjê hwỳr wrỳk o mõ. Nẽ mẽ hwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ ra mẽ kutêp pikuprõnh rax nẽ kuhê. \v 38 Hãmri nhũm mẽhõ myja amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ mẽ kutã tẽ nẽ mẽ hkaxpa nẽ Jejus pumu nẽ kãm: \p —Pa Jejus. Kwa ixkamã axukaprĩ nẽ inhmã ixkra ho mex. Ãm ixpê pyxire. \v 39 Na hte mẽkarõmnuti xatã ixpê tanhmã ho nhũm ỹ hã amỹra nẽ mra nẽ rôrôk nẽ hakwa jamrô ho hikwỹ nhũm tokyx kãm urer kêt nẽ. Nhũm ra ixpê homnuj tỳx nẽ. \v 40 Hãmri pa akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr o tẽ nhũm mẽ kot inhmã ho mex kaxyw tee ri tanhmã ho hkaprỳ. Anẽ. \p \v 41 Hãmri nhũm kuma nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Na ka mẽ ra ixte Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ho mex ã ixpumunh o ixkôt apa ryy tã kormã ixpyrà nẽ ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ. Mãn ka mẽ kormã mẽ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kêt nẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ myta mã kãm: \p —E amnẽ ixwỳr akra ho tẽ pa inhno ho omu. Anẽ. \p \v 42 Hãmri nhũm hwỳr o tẽ nhũm mẽkarõmnuti axte kêp ho pika kura nhũm amỹra nẽ tẽm nẽ nõ. Hãmri nhũm Jejus omu nẽ nê mẽkarõmnuti kator nhũm akupỹm mex nẽ kànhmã nhỹ. Hãmri nhũm akupỹm hipêêxà mã kugõ. \v 43 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê Jejus kot ã hipêx anhỹrja ã omu nẽ ri axpẽn mã harẽnh o: \p —Kokỹỹ. Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm Tĩrtũmja ãm àhpumunh o àhpumunh. Anẽ. \s1 Jejus kot htyk kukamã amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 17.22-23; Makre 9.30-32 \p \v 44 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: \p —E kot paj mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ inhmar tỳx nẽ. Na pa pre mẽ ate aa mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ixpa pix kaxyw mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Koja mẽ tokyx mẽ kãm ixtã amỹnê nhũm mẽ ixpĩ. E kwa kêr ka mẽ ja ma nẽ hã anohtỳx nẽ ho apa. Anẽ. \p \v 45 Hãmri nhũm mẽ tee ri kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja ma nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mo na pẽr ri ã amnhĩ jarẽnh anẽ? Kêp mẽ panhõ Pahi Maati hã kot amnhĩ jarẽnh kênã kot kêt mẽhõ kupĩ. \p Anhỹr o axpẽn mã ri harẽnh o kuhê. Hãmri nẽ mẽ kãm ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja mar prãm kêt jakamã hprĩ hã tanhmã hã hkukjêr to hkêt nẽ. Ãm akryk mar o kuhê. \s1 Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 18.1-5; Makre 9.33-37; Rukre 22.24-27; mããnẽn Piripos 2.3-9; Wam Pêtre 5.5 \p \v 46 Tã nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hãmri nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mẽ pahtõ kot puj we nhỹrmã pahpê pahi nẽ mẽ ho amnhĩptàr rax o pahkwỳ jakre? Anẽ. \p Hãmri nẽ ja hã axpẽn kukjêr o Jejus kôt mõ nẽ axpẽn mã: “Nà pa.” Nhũm mẽ hkwỳja: “Nà kêt pa.” Anhỹr o hkôt mõ. \v 47 Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omu. Hãmri nẽ xa nẽ amnhĩ wỳr mẽhprĩjê mã hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nẽ kuri xa. \v 48 Hãmri nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã tanhmã harẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Kêr ka mẽ apê pahi pyràk o tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Jao nhỹri mẽhprĩre hõ pumu nẽ kamã axukaprĩ ho kãm mẽmoj tanhmã ho rỳ kãm mẽmoj gõ. Hãmri nẽ te pa ate tanhmã ixto mex to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nẽ kot ka mẽ atõ pa tanhmã ixto mex to nẽ te ate Tĩrtũm tanhmã ho mex to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ate amnhĩ to rũnh kêt tã nhũm tãm mẽ ate amnhĩ to rũnh xwỳnh ã mẽ ajarẽ. E kot kaj mẽ amã amnhĩ to rũnh prãm nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽhõ kot Jejus nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh \r Makre 9.38-41 \p \v 49 Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê hõ pê Juãwja nhỹhỹnh hwỳr hpôx o tẽ nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. O mũj mẽhõ kêp mẽ pahkwỳ hkêt tã anhĩxi jarẽnh kôt mẽ nê mẽkarõmnuti janor o pa. Pa mẽ tee ri kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ nê kãm ixkapẽr. Kêp mẽ pahkwỳ hkêt kênã kot kêt ã mẽ hanor anhỹr o pa. Anẽ. \p \v 50 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà ja nê tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Koja mẽhõ mẽ pahkwỳm ri tanhmã mẽ ahkre hto hkêt nẽ hãmri nẽ kêp mẽ panhĩõõ. Ra mẽ pahkôt kot amnhĩ nhĩpêx o pa mã kênã. Jakamã kwa mẽ ja nê tanhmã kãm akapẽr to hkêt nẽ. Kwãr mãmrĩ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa. Ja mex kênã. Anẽ. \s1 Samar nhõ xwỳnhjaja kot Jejus kaga hã mẽ harẽnh \r Atre 8.14-15 \p \v 51 Hãmri nhũm Jejus akupỹm kaxkwa hwỳr àpir kaxyw ra hwỳr apkati grêre ho mõr jakamã nhũm hamaxpẽr o: \p —E pa ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mõ. Nà kot paj anẽ. Mẽ kot kamã tanhmã ixto mã tã kot paj ma akupỹm mẽ hwỳr mõ. Anẽ. \p \v 52 Hãmri nẽ amnhĩ kukamã mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ ma mẽ hkukamã Samar nhõ krĩ kamã nhỹri mẽ kot amnhĩm hikranh xà japêr o mõ. \v 53 Nom nhũm Samar nhõ xwỳnhjaja kêp Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê hprãm nõkati jakamã Jerujarẽ hwỳr mõr ã mẽ harẽnh ma nẽ amnhĩ nê mẽ hkurê. \v 54 Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ kuma nẽ awjanã nẽ akupỹm Jejus wỳr mra nẽ kãm mẽ harẽ. Hãmri nhũm Juãw mẽ Xiakre wa mẽ harẽnh ma nẽ mẽ kamã gryk nẽ nẽ Jejus mã: \p —Kwa Pahihti. Nà na mẽ axtem nẽ amnhĩ nê mẽ pahkurê. Jakamã e kwa pu mẽ kaxkwa rũm mẽ hipy kuwy hpôk kwỳ rẽ kê mẽ hkaxàr pa nà? Anẽ. \p \v 55 Hãmri nhũm wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tk. Kwa nà wa ajamaxpẽrja mex kêt. Pu mẽ ã ri mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ. Koja Tĩrtũm kãm ja ho anhỹr prãm nẽ rĩ tãm tanhmã mẽ ho. No mẽ papajaja pu mẽ ri mẽ kamã pagryk xàj tanhmã mẽ hipêx to hkêt nẽ. Pu mẽ ã mẽ hipêx anẽ nẽ ra amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. Kwa wa ri ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 56 Hãmri nẽ mẽ ma Samar rũm hapôj nẽ hpãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr pa. \s1 Mẽ hkwỳjaja kãm Jejus kôt pa hprãm ã mẽ harẽnh \r Matêwre 8.18-22 \p \v 57 Tã nhũm Jejus mẽ kormã mõr ri nhũm mẽhõja hwỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa Jejus? E kot paj ma akôt ixpa ho ixpa. Anẽ. \p \v 58 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Ko ka mã. Kam nẽ rĩ ma ixkôt ri apa ho apa. Nom kêr ka inhmar kumrẽx nẽ rĩ kormã ixkôt apa. Na hte xore pika hkre kamã hikwỹ xà. Nẽ kuwênhre pĩ nhĩmõk ã hikwỹ xà. No pa na Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã jajê hkĩnhã inhõrkwỹ hkêt. Na pa hte ãm nhãm krĩ hõ hwỳr ixpa nẽ nhãm ixpa. Tã xà kot kaj ixpyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa nà? Anẽ. \p \v 59 Nhũm pre ã kãm kapẽr anẽ hãmri nẽ nhãm mẽhõja wỳr apkjê nẽ kãm: \p —Pa? No ka? Xà kot ka ma ixkôt apa ho apa nà? Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ no ãm kormã. Koja nhỹrmã inhĩpêêxàja tanhmã amnhĩ to nẽ ty mãn. Pa haxà hãmri nẽ rĩ kormã ma akôt ixpa ho ixpa. Anẽ. \p \v 60 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà ri ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Ma ixkôt apa ho apa kurê kumrẽx. Kê mẽmoj ano kupyr rỳ inhnê apê amnàr kêt nẽ. Kwãr mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa hkêt mã xwỳnhjaja mãn axwakre kamã amã anhĩpêêxà jamãr o pa nhũm nhỹrmã ty kê mẽ amã haxà. Ka mãmrĩ ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa. Kê mẽ ama nẽ mẽ hkwỳjaja hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm mẽ ho hkra. Anẽ. \p \v 61 Nhũm pre ã kãm kapẽr anẽ hãmri nhũm nhãm mẽhõ myja haxwỳja hwỳr tẽ nẽ kãm: \p —E. Pa kot pa ma akôt ri ixpa ho ixpa. Nom kormã. Pa ma akupỹm tẽ nẽ ixkwỳjê mã amnhĩ jarẽ nẽ tanhmã amnhĩ to hpa mãn. Hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã rĩ kormã ma akôt ixpa ho ixpa. Anẽ. \p \v 62 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà. Kot kaj ã ajamaxpẽr anẽ hãmri nẽ ixkôt apa htã te amnhĩ katut kôt arĩt rãhã ho ri apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kwa ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ ma ixkôt apa kurê kumrẽx. Anẽ. \c 10 \s1 Jejus kot mẽ hwỳr mẽ kêp 72 rẽnh ã harẽnh \r Matêwre 10.1, 10.5-15; Makre 6.7-13; Rukre 9.1-6, 9.10-11; mããnẽn Atre 13.50-51, 18.6 \p \v 1 Tã nhũm Jejus axte amnhĩ kaxyw mẽ ho 72 nẽ mẽ kurê. Hãmri nẽ mẽ ho axkrut kapẽn nẽ ma nhỹhỹm krĩ hkwỳ hkôt amnhĩ kukamã mẽ kurẽ. Mẽ kot mẽ hkôt ri Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho pa kaxyw. \v 2 Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Na mẽ ohtô rax nẽ kormã Tĩrtũm kapẽr mar kêt nẽ. No ãm kormã mẽ ate mẽ kãm harẽnh o apa kaxyw mẽ agrêre. Te pur kãm harôj kamrêk pa nẽ ãm tã no ãm kaxyw hikẽnh xwỳnh grêre pyràk. Jakamã kwa mẽ ho Tĩrtũm wỳ kê axte mẽ kaxyw mẽ hkwỳjê rê. \p \v 3 —E kot paj ma mẽ hwỳr mẽ arẽ. Ma mẽ hkôt mẽ ate Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri apa kaxyw. Jakamã kot kaj mẽ te ate ôwêhti kot mry xoprê hwỳr amnhĩ to mrar nhũm kot hkwỳ hpar pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Koja mẽ hkwỳjaja mẽ ate mẽ ahkre ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ hã tanhmã mẽ anhĩpêx to. Tã kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr nẽ amã mẽ uma hkêt nẽ. \p \v 4 —Nẽ kêr ka mẽ hwỳr anojarêt nẽ amnhĩ kôt amrykà rỳ akawà rỳ aparkà hõ ho apa hkêt nẽ. Ãm anhỹ kamã ma mẽ hwỳr apa. Nẽ mẽ hwỳr mra nhũm mẽ nhỹri pry hã mẽ atõ kaxpa nẽ amã kapẽr o xa ka wa axpẽn mã akapẽr ry hkêt nẽ. Anojarêt kãm kãm akapẽr krãnre nẽ mẽ hakre nẽ ma krĩm apa. \p \v 5 —Nẽ kêr ka mẽ hwỳr pôj nẽ nhỹri mẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ mẽ kãm: “Xà kot paj mẽ ato Tĩrtũm wỳ kê mẽ ato mex nẽ ka mẽ ajamakêtkati nẽ ri apa?” Anẽ. \v 6 Hãmri nhũm mẽ ama nhũm ja mẽ kãm mex japêr nhũm mẽ hkĩnh nẽ amã: “ỳ kam nẽ mãmrĩ mẽ ixto awỳ.” Anẽ. Hãmri ka mẽ ama nẽ tanhmã mẽ ho Tĩrtũm wỳr to. No koja mẽ apê ja kaga ka mẽ ho hwỳr kêt nẽ. \p \v 7 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri mẽ õrkwỹ kamã mẽ hwỳr pôj hãmri nẽ mẽ hkôt ri apikamẽnh tãmtã nẽ akupỹm mẽ kurũm ajapôj nẽ ma hpãnhã krĩ hõ hwỳr apa. Nẽ mẽ axàmnhĩx mẽ kuri axàpkur o ri apa. Mẽmoj to akõm o ri apa. Ra mẽ ate mẽ ho mex pê mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho apa kênã. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ amnhĩ pãnhã mẽ amã mẽ axàpkur xà gõ ka mẽ kuri mẽ apku. \p \v 8 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ ato mex nẽ. Nẽ mẽ amã mẽmo mẽ apkur xà gõ ka mẽ mãmrĩ axàmnhĩx aku. Aa kormã mẽ ate mẽmojta kur kêt tã mãmrĩ ajamakêtkati nẽ aku. No tee ri amnhĩ kukamã tanhmã ajamaxpẽr to hkêt nẽ. \p \v 9 —Nẽ kêr ka mẽ ã mẽ kãm akapẽr anẽ nẽ mẽ kãm: “Tĩrtũm kãm mẽ ato hkra hprãm. Na hte amnhĩ wỳr mẽ awỳ.” Anẽ hãmri nẽ akupỹm mẽ kãm mẽ à xwỳnhjê ho mex. à kot kaj mẽ mẽ kãm amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri mẽ hkôt apa. \p \v 10 —Nẽ kêr ka mẽ nhỹri mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ ãm mẽ apumu nẽ amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr mẽ awỳr kêt japêr. Hãmri ka mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ omu hãmri nẽ ra ma nhãm apa kaxyw. \v 11 Hãmri nẽ anojarêt nẽ mẽ kãm: “E mẽ inhma. Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta na mẽ awỳr wa inhmẽ pa wa mẽ awỳr mõ. Wa ixte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre kaxyw. Kãm mẽ ato hkra hprãm nhũm wa ixte mẽ amã harẽnh kaxyw na pa pre wa ã mẽ awỳr inhmõr anẽ. Tã ka mẽ harẽnh ma nẽ wa ixkaga. Jakamã kot paj wa jar mẽ anhõ krĩ kamã amnhĩ par kà hã awjagrô kapĩ. Mẽ ate Tĩrtũm kaga hã amnhĩ pumunh nhũm Tĩrtũm kot amnhĩ pyrà nẽ mẽ akaga hã mẽ ate omunh kaxyw kot paj wa mẽ anoo mã ã amnhĩ par kà hã awjagrô kapĩr anẽ. Kot kaj mẽ nhỹrmã tee ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mã ajamaxpẽr nẽ akaprĩ htỳx kumrẽx kãm ga. Ãm hãmri na pa wa mẽ amã ja jarẽ.” Anhỹr o mẽ kãm akapẽr nẽ mẽ kêp ajapôj nẽ ma hpãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr apa kurê kumrẽx. \p \v 12 —Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ ho. Na pre ra ã krĩ pê Sotõ nhõ xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. Na prem amnhĩ tomnuj tỳx o pa nhũm Tĩrtũm tanhmã mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx ã tanhmã mẽ ho. Tã jar mẽ kot kãm ixkapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ kot ixkaga xwỳnhjaja. Koja Tĩrtũm ixtã mẽ omu nẽ kot Sotõ nhõ xwỳnhjê nhĩpêx pyràk o mẽ hipêx nom tanhmã mẽ ho htỳx o mẽ hakre. \p —E kêr ka mẽ ma krĩ hkwỳ hkôt apa nẽ ã mẽ kãm akapẽr anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ kot Tĩrtũm kôt hamaxpẽr kêt xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 11.20-24 \p \v 13-14 Tã nhũm Jejus krĩ hkwỳ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr o xa nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ kãm akir. Krĩ pê Korajĩ mẽ Pesêj nhõ xwỳnhjê kumrẽx mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Amnepêm krĩ pê Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja na prem tanhmã amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa nhũm Tĩrtũm mẽ omu nẽ hã mẽ homnuj tỳx nẽ. Tã kwa mẽ o kora Korajĩ mẽ Pesêj wa kamã mẽ apa xwỳnhjaja. Ra ixte mẽ amã mẽ ate mẽmoj pumunh kêt o anhỹr rax o ixpa htã ka mẽ omu nẽ arĩ amnhĩ tomnuj o ri apa nẽ tokyx amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Kop apu Sitõ rỳ Xir kamã mãn ixte mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri ixpa ronhỹx mẽ omu nẽ mẽ arom amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Nẽ tee ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaga hpa. No mẽ kajaja na pa tee ri mẽ amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa kaprỳ. Ka mẽ ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Tã koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ piitã mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ hipêx to. Hãmri nẽ tanhmã Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh to nhũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã hamak o ri pa. No mẽ kajaja mẽ ate amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ hakrenh jakamã koja Tĩrtũm mẽ hkĩnhã mẽ atomnuj tỳx o mẽ atomnuj tỳx. Ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa ho apa. Anẽ. \p \v 15 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. Hãmri nẽ hpãnhã Kapanaũ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —No mẽ apê Kapanaũ nhõ xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ ajaxwỳja mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate amnhĩ tomnuj kagare pyrà nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr akrà ho apa. Nom kot kaj mẽ atõ hwỳr axàpir kêt nẽ. Kot kaj mẽ ma kuwy maati hwỳr ajapêx pa kãm ga. \p \v 16 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kot kaj mẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri apa nhũm mẽhõ ama nẽ akapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx. Hã koja te pa kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. No koja amar kêt nẽ akaga hãmri nẽ te pa kot inhmar kêt nẽ ixkaga pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao mããnẽn Tĩrtũm kaga. \p Anẽ hãmri nhũm mẽ kuma hãmri nẽ anhgrà nẽ axkrut kapẽn nẽ ma ahpỹnhã krĩ hkôt anhgrà. \s1 Mẽ hkĩnh nẽ ri mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh \r Apokarip 3.5 \p \v 17 Tã nhũm mẽ kêp 72jaja krĩ hkwỳ rũm akupỹn Jejus wỳr pôj. Piitã hkĩnh nẽ hpôx pa. Hãmri nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Na pa prem anhỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti japôx rax nẽ. Na pa prem mẽ nê mẽ hano nhũm mẽ ãm mẽ kurũm hapôx kurê kumrẽx. Anẽ. \p \v 18 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe. Ixàhpumunh tỳx o ixte Satanasti jakrenh jakamã na ka htem inhỹ hã mẽ hano nhũm mẽ tee ri mẽ akutã hihtỳx prãm. Hãmri nẽ te na haxênh prêprêk pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽ kurũm hapôx kurê kumrẽx pa ja hã mẽ omu. \v 19-20 Mẽkarõmnuti te kot kagã xoprê rỳ te kot makre pyràk. Tã ra ixte mẽ amã ixàhpumunh tỳx xà hkwỳ nhõr jakamã na ka prem mẽ kãm akapẽr nhũm mẽ tee ri akutã tanhmã amnhĩ tỳx to hprãm. Tã koja Satanasti tee ri mẽ ate nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ apa pymaj tanhmã mẽ ano kupyr to kaprỳ. Ra Tĩrtũm kot õ kagà kamã mẽ atĩr tũm nẽ mẽ apa kaxyw mẽ anhĩxi hã kagà kênã. Jakamã kwa mẽ jam ajamaxpẽr o akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. No kêt mẽkarõmnuti kot mẽ akapẽr mar nẽ mẽ kurũm hapôxta ã mẽ omunh xà hkôt pix mã akĩnh nẽ ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kĩnh kãm kot Hipêêxà mã amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 11.25-27 \p \v 21 Tã nhũm Tĩrtũm Karõ tanhmã Jejus to nhũm ỹ hã hkĩnh nẽ xa. Hãmri nẽ Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Papaj? Nà apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati na ka. Pikap ri mẽ pa xwỳnhjaja nẽ kaxkwa kamã mẽ pa xwỳnhjaja apê mẽ ixpiitã mẽ inhõ Pahi Maati na ka. Ãm hãmri na ka hte amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Na ka hte mẽ àhpumunh tỳx ã mẽ kot amnhĩ jarẽnh xwỳnhjê mã axàhpumunh tỳx o amnhĩrĩt kêt nẽ. Ãm mẽ àhpumunh kêt ã mẽ kot amnhĩ jarẽnh xwỳnhjê pix mã na ka hte ja ho amnhĩrĩt nhũm mẽ tapxipixjaja ja hã apumu. Ãm hãmri na ka hte amã hprãm xà hkôt ã mẽ piitã mẽ hipêx anhỹr o ri apa. Jakamã mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnh pixjaja na htem ate amnhĩ nhĩpêx ã apumunh o pa. \p \v 22 —Na ka pre inhĩhkra kamã mẽmoj piitã haxàr pa. Ixte ho amnhĩptàr o ri ixpa kaxyw. Jakamã kapxipix na ka hte ixpê akra hã ixpumunh par. No jar ri mẽ pa xwỳnhjaja na mẽ kot ja hã ixpumunh kêt. Nẽ mããnẽn papxipix na ixte ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã apumunh par. Jakamã na pa hte ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ inhmã hprãm xà hkôt mẽ hkwỳjê mã ato amnhĩrĩt o ri ixpa nhũm mẽ ixpyrà nẽ ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hkôt apumu. Anẽ. \s1 Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjaja kot hkôt omunh o pa hã mẽ harẽnh \r Matêwre 13.16-17 \p \v 23-24 Nhũm pre Jejus ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anẽ hãmri nẽ hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E na ka htem ixkôt mẽ ano ho ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumunh o ri apa. Nẽ mẽ ajamak o ixkapẽr mar o ri ixkôt apa. No amnepêm mẽ akukamã pahijaja nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o ri mẽ pa xwỳnhjaja kãm ixpumunh prãm tỳx o pa htã mẽ akĩnhã ixpumunh kêt rãhã htyk pa. Kormã ixwrỳk nẽ jar ixkator kêt jakamã na prem ixpumunh kêt rãhã ty. Nẽ mẽ kãm ixkapẽr mar prãm tã mẽ akĩnhã ixkapẽr mar kêt nẽ. Ãm mẽ kapxipixjaja na ka mẽ mỳr pê ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh nẽ ixkapẽr mar o ixkôt apa. Tã mẽ kurom mẽ ate ano ho ixpumunh nẽ ajamak o ixkapẽr mar jakamã kwa mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o akĩnh nẽ ri apa. Anẽ. \s1 Samar nhõ xwỳnh jarẽnh \r Matêwre 22.34-40; Makre 12.28-34; mããnẽn Wam Juãw 3.17-18 \p \v 25 Tã nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnhja Jejus wỳr tẽ nẽ hêx rom kot kamã hamak kaxyw kãm: \p —Pa? E kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã kot paj we nhỹrmã Tĩrtũm ri ixtĩr tũm nẽ ixpa kaxyw amnhĩ nhĩpêx to wehe? Anẽ. \p \v 26 Hãmri nhũm kãm: \p —Tanhmã na ka hte Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ htĩr tũm nẽ pa hã kagà kamã harẽnh nẽ mar to? Anẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà harẽnh kot: \q1 Kêr ka mẽ anhĩ piitã ho amã Tĩrtũm kĩnh o ri apa. Mẽ amã hkĩnh tỳx o mẽmoj piitã hakrenh par o ri apa. \q1 Nẽ kêr ka mẽ amã mẽ piitã hã ma ho te ka amã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ hipêx o ri apa. Jao tãm mẽ hipêx o ri apa. Anẽ. \m à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ja jarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka harẽ. Kot kaj ã mẽ hipêx anhỹr o ri apa nẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ apa ho apa. Anẽ. \p \v 29 Hãmri nhũm kuma nom kãm mẽ piitã mẽ ho mex prãm kêt nẽ. Ãm amnhĩ kwỳ pixjaja nhũm kãm mẽ ho mex o pa hprãm. Jakamã hêx rom kãm: \p —Kwa no mẽmojaja kot pa we ri ã mẽ hipêx anhỹr o ri ixpa? Xà mẽ pahkwỳ pê Ijaew pixjaja nà? Anẽ. \p \v 30 Hãmri nhũm kuma nẽ tanhmã kãm ujarẽnh to. Nom hã kuxi nẽ kãm awjarẽ nẽ kãm: \p —E pa amã awjarẽ ka inhma. Koja Ijaew nhõ xwỳnhja ma Jerujarẽ rũm Jeriko hwỳr ahpar mã ma mõ. Mõõ nhũm ra mẽ ahkĩnh xwỳnhjaja kutã mra. Hãmri nẽ pry kahti ri hwỳr kato nẽ unê nẽ htak rax nẽ. Nẽ kêp ê hkwrỳnh pa nẽ ma kurũm hprõt nẽ mra nẽ akunok nhũm mẽ kot htak o hkà rênh rãhã ra htyk kaxyw nẽ nõ. \v 31 Hãmri nhũm patreja tẽ nẽ omu. No ãm omunh o hãnh tẽ nẽ hkupu nẽ ma tẽ. Uràk nẽ kêp Ijaew tã ãm omu nẽ tanhmã ho ajuta hto hkêt nẽ hãnh omunh o tẽ nẽ hkupu nẽ ma tẽ. \v 32 Hãmri nhũm patre ho ajuta xwỳnhja mããnẽn tẽ. Nẽ patre pyrà nẽ omu nẽ ãm omu nẽ hkupu nẽ ma tẽ. Uràk nẽ kêp Ijaew tã omu nẽ ãm omu nẽ hkupu nẽ ma tẽ. \p \v 33 —Tã nhũm Samar nhõ xwỳnhja mããnẽn mõ. Samar nhõ xwỳnhjê mẽ Ijaew na prem kãm axpẽn kĩnh kêt tã nhũm mõ nẽ omu nẽ kamã ukaprĩ nẽ. Kêp Ijaew ã omunh tã tee ri omu nẽ kamã ukaprĩ nẽ. \v 34 Hãmri nẽ hwỳr tẽ nẽ omu nẽ kãm mẽ kot htak o hkà rênh xà kane nẽ kãm hkupu pa. Hãmri nẽ kànhmã ãm nẽ hkrit jumẽnre hã kumẽ nẽ ma nhỹri mẽ kot amnhĩm hikranh xà hã ixkre hwỳr o mõ nẽ hwỳr o pôj. Hãmri nẽ omunh mex o apkati. \v 35 Hãmri nẽ akupỹm nojarêt nẽ kàxpore hkwỳ jamỳ nẽ o tẽ nẽ kot mẽ kãm õ xwỳnhja mã kugõ nẽ kãm: “E kot paj hãmri ma mõ. Ota ixkàxporeta. Kêr ka inhmã à xwỳnhta tãnopxar mex nẽ. Nẽ inhmã omunh mex kê akupỹm mex. Koja kàxporeja apê grire hã kot paj nhỹrmã akupỹn mõ nẽ axte hkôt amã hkwỳ gõ.” Anhỹr o kãm kapẽr nẽ ma akupỹm mõ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 36 Nhũm pre ã Jejus kãm ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ kãm: \p —E nhỹ na pre kãm mẽ kot htak xwỳnhta kaprĩ ho te tãm kãm amnhĩ tã ma pyràk wehe? Anẽ. \p Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhta kãm: \p —Nà kot kamã ukaprĩ xwỳnhta na pre omu nẽ kamã ukaprĩ nẽ ho mex o te tãm kãm amnhĩ tã ma pyràk o hipêx. Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka harẽ. Uràk nẽ kêp Ijaew kêt tã kamã ukaprĩ nẽ ho mex nẽ. Tã kêr ka uràk nẽ ã mẽ piitã mẽ hipêx anhỹr o ri apa. Uràk nẽ mẽ kêp akwỳ hkêt tã mẽ kamã axukaprĩ ho ri apa. Anẽ. \s1 Jejus kot Matre mẽ Marir wa hwỳr mõr ã harẽnh \r Rukre 12.29-31 \p \v 38 Tã nhũm Jejus krĩ rũm kato hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ mẽ ma nhãm krĩ hõ hwỳr mõ. Mõõ nẽ hwỳr pôj. Hãmri nhũm Matre mẽ omu nẽ amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr mẽ kuwỳ nhũm mẽ ma hwỳr mõ nẽ õrkwỹ hwỳr pôj. \v 39 Hãmri nhũm Jejus mẽ ahkre ho nhỹ nhũm Matre htõx Marirja arĩ hpar pê mar o nhỹ. \v 40 Hãmri nhũm Matre mẽ hwỳr axà nẽ omu. Nẽ tee ri àpênh rax kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: \p —Xê ma Pahihti. Kormã ixàpênh rax tã nhũm Marir ixto ajuta hkêt nẽ. Ãm akapẽr pix mar gryk ã ixkôt htẽm nẽ ixto ajuta hkêt nẽ. Pa ahte mẽ panhõ hã ixàpênh o xa. Xà amã ja mex? Xê kãm anẽ kê tokyx ixkôt tẽ pa wa hã axkrut nẽ mẽ panhõ hã ixàpênh tokyx anẽ. Anẽ. \p \v 41 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: \p —Kwa Matre. Na ka ãm mẽ panhõ pix kukamã ri ajamaxpẽr nẽ gryk ã tee ri amnhĩ nhĩpêx. \v 42 ãm hãmri na Marir kãm ixkapẽr mar prãm nẽ. Jakamã kot paj ri amnhĩ nê akôt hanor kêt nẽ. Anẽ. \c 11 \s1 Mẽ pahte tanhmã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh to hã mẽ pamã karõ \r Matêwre 6.9-13, 7.7-11 \p \v 1 Tã nhũm apkati hõ hã nhũm Jejus nhỹri Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o nhỹ. Nẽ kãm amnhĩ jarẽnh pa nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kot kãm amnhĩ jarẽnh ã omu nẽ hwỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Amnhĩ pyrà nẽ mẽ ixte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw tanhmã mẽ ijahkre hto. Kêr pa mẽ apyrà nẽ tanhmã kãm amnhĩ jarẽnh to ho ri ixpa. Na pre finat Juãw Paxisja hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã ja jahkre nhũm mẽ kuma nẽ tãm kãm amnhĩ jarẽ. E kwa mẽ inhmã tanhmã ja jahkre hto nà? Anẽ. \p \v 2 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Nà kêr ka mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ mãmrĩ amnhĩ krã hkôt tanhmã kãm amnhĩ jarẽnh to. Rỳ kãm amnhĩ jarẽnh o: \q1 Pa Mẽinhĩpêêxà maati? Nà amex o amex Tĩrtũm. \q1 Apê mẽ ijamãr mex xwỳnh maati na ka. \q1 \v 3 Nẽ kwa kêr ka apkati mẽ mẽ inhmã mẽmo gõ pa mẽ akukwak ri ho ixàpkur o ri ixpa. \q1 \v 4 Nẽ na pa hte tõhã amnhĩ tomnuj nẽ Tĩrtũm. Nom mẽ kot tanhmã ixtomnuj to xwỳnhjaja na pa hte ãm mẽ omu nẽ amnhĩ tã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Nẽ ja ho ijamakêtkati kurê kumrẽx. à na pa hte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa. \q1 Jakamã kwa kêr ka ja hã ixpumu nẽ ixpyrà nẽ ixte tanhmã amnhĩ tomnuj to hã ixpumu nẽ hã tanhmã ixto hkêt nẽ. Ãm ho ajamakêtkati kurê kumrẽx nẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. \q1 Nẽ kot paj tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw japêr ka ja hã ixpumu nẽ ixte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê ixto htỳx nẽ pa ja ho anhỹr kêt nẽ. \q1 E ãm ja pix na hapêx. Anẽ. \m E kêr ka mẽ ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anhỹr o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte amnhĩ to Tĩrtũm wỳr rãhã hã mẽ pamã karõ \r Matêwre 7.7, 15.21-28; Makre 11.24; Rukre 18.1-8; Juãw 14.13-14; mããnẽn Rõmãn 12.12; Epes 6.18; Wam Tesarõn 5.17-18 \p \v 5-6 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ ja. Koja mẽ akràmnhwỳjê hõ. Nhũm kôt ã kamàt nhũm nhỹhỹnh awỳr mõn pôj. Ka anhõ mẽmoj kêt hãmri nẽ anhĩjuk ri akràmnhwỳ hwỳr tẽ. Hãmri nhũm ra amnhĩ tã kahê nẽ nõ. Ka tee ri omu hãmri nẽ hakwa krem xa nẽ kãm akapẽr nẽ kãm: “Pa ixkràmnhwỳ. Na ka mẽ ra gõr? Kwa kànhmã nhỹ nẽ inhmã anhõ mẽmoj japêr. Na ra ham ixkràmnhwỳta mõn pôj. Nẽ kãm prãm tỳx nẽ mõ nom kaxyw inhõ hkêt. Kwa kànhmã nhỹ nẽ inhmã anhõ mẽmoj japêr nẽ inhmã hkwỳ pa ma o tẽ kê kukrẽ. Ãm inhõ hkêt kumrẽx. Ãm hãmri na pa amã amnhĩ jarẽ. Kwa tokyj kànhmã nhỹ nẽ inhmã mẽmoj japêr nà?” Anhỹr o kãm akapẽr. \v 7 Hãmri nhũm ama nom kãm kànhmã ỹr prãm kêt nẽ. Nẽ amã: “Tk. Nà ra mẽ ixte amnhĩ tã kahê hpar nẽ inhĩkwỹ kênã kot pa kêt kànhmã nhỹ nẽ amã mẽmoj japêr.” Anẽ. \v 8 Ka tee ri ama nẽ xatã kãm: “Kwa ã inhĩpêx anhỹr kêt nẽ ixkràmnhwỳ. Kwa tokyx.” Anhỹr o xa. Nẽ xatã kãm anojarêt o xa. Hãmri nhũm ra kãm amar kaga hãmri nẽ tã kànhmã nhỹ nẽ amã ate ho presija xwỳnhta gõ. No ãm kêp akràmnhwỳ hã ate hã axàhwỳr tipxi hã amã õr kêt nẽ. Ãm xatã ate ho presija htỳx xwỳnhja mã hamaxpẽr nẽ tã kànhmã nhỹ nẽ amã kugõ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \p \v 9-10 —Tã kêr ka mẽ ja pyrà nẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳr rãhã ho ri apa nhũm ama nẽ ate mẽmoj tã hwỳrta amã kugõ. Ãm xatã ate hã axàhwỳr o ri apa nhũm amã kugõ. Ãm mẽmoj to hwỳr rãhã ho ri apa nhũm ama hãmri nẽ amã mẽmoj tanhmã hipêx to. Te ho mẽhõ kãm tep xành nẽ gôx kãm xatã tep rẽnh xà rẽnh o ãm pyrà nẽ xatã mẽmoj tã hwỳr o ri apa. Hãmri nhũm ama nẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Te ho tep kanhêr xwỳnhta tã kot tep õ kanhêr pyràk o anhĩpêx nẽ amã mẽmoj prãm xwỳnhta gõ. Anẽ. \s1 Tĩrtũm kot hkrajê mã mẽmoj mex nhõr ã harẽnh \r Makre 7.9-11 \p \v 11 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ xà koja akra kãm tep xành nẽ hã awỳ ka ama nẽ axtem nẽ kãm kagã xoprê hõ py nẽ agõ? \v 12 Rỳ nhũm krãhyre gre hã awỳ ka axtem nẽ kãm makre hõ py nẽ agõ? Nà na ka htem ã akrajê nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Na ka htem mẽ kot mẽmoj tã àhwỳr xà hkôt kãm mẽmoj gõ. \v 13 Mẽ kamjaja mẽ ate amnhĩ tomnuj o ri apa htã ka htem akrajê ho mex o ri apa. Tã kaxkwa kamã Tĩrtũmja na hte mẽ pahto mex o mẽ ate mẽ akrajê ho mexta jakrenh. Kãm mẽ pajapê htỳx kôt na hte mẽ pamã mẽmoj mex nhõr o pa. Nẽ mããnẽn amnhĩ Karõja na hte mẽ pamã kugõ. Jakamã kot kaj mẽ atõ Karõ hã awỳ nhũm ama nẽ awỳr kumẽ nhũm wrỳ nẽ akarõ mã axà. à na hte Tĩrtũm kãm mẽ pajapê xàj mẽ pamã mẽmoj mex nhõr o pa anẽ. Anẽ. \s1 Jejus mẽ Satanasti wa harẽnh \r Matêwre 12.22-32; Makre 3.20-30 \p \v 14 Tã nhũm Jejus nhỹri axte mẽhõ nê mẽkarõmnuti kator. Na pre ra mẽkarõmnuti tanhmã ho nhũm kapẽr kêt nẽ pa. Hãmri nhũm Jejus omu nẽ nê kator nhũm akupỹm kapẽr mex nẽ. Nhũm mẽ piitã amnhĩ jaêr pê omu nẽ no hawênh rũnh nẽ omunh o kuhê. \v 15 Nom nhũm mẽ hkwỳjaja Jejus kot ã hipêx anhỹr ã omu nẽ htỳx ho kêp mẽkarõmnuti hkwỳ hã hkamnhĩx nẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —Tk pẽr hinhu nhĩkôôti nhỹ hã na hte mẽ nê amnhĩ kwỳjê japôx o pa. Anẽ. \p Hinhu nhĩkôôti nhĩxi hõ pê Satanasti nhũm prem Satanasti nhỹ hã Jejus kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa hã hkamnhĩx. \v 16 Jakamã nhũm mẽ hkwỳjaja hwỳr mra nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ. Pa mẽ omu nẽ ate Tĩrtũm nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã apumunh kurê kumrẽx. Anẽ. \p Nom hêx rom mẽ kot kamã hamak kaxyw ã kãm kapẽr anẽ. \v 17 Nhũm ra Jejus mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex jakamã mẽ kapẽr ma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhma mẽ ate ixpê Satanasti hkwỳ hã ixkamnhĩx xwỳnhjaja. Koja pika nhõ xwỳnhjaja axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ axpu hãmri nẽ anhgrà nẽ ma ahpỹnhã ri pa. Hãmri nẽ amnhĩ krã hkôt ri tanhmã amnhĩ to ho ri pa. Jakamã nhũm mẽ õ pahi mẽ hamãr o pa hkêt nẽ. Rỳ koja krĩ nhõ xwỳnhjaja. Mẽ kot axpẽn to hkwỳ xwỳnhjaja mẽmoj tã axpẽn kãm gryk nẽ axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ hãmri nẽ axpẽn pê anhgrà nẽ ahpỹnhã pa hãmri nhũm mẽ õ pahi tee ri kãm mẽ hamãr o pa hprãm. Mo õ krĩ kamã mẽ hkwỳ kot ri mẽ hamãr o pa? No na pre mẽ õ pahi tãm amnhĩ nê mẽ hanor kêt nẽ. \p \v 18 —Tã ja pyrà nẽ ixte Satanasti nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa ronhỹx pa mẽ nê amnhĩ kwỳjê janor o ri ixpa hkêt nẽ. Nhỹx Satanasti ixte mẽ nê mẽ hanor kaxyw tanhmã inhmã nẽ hkêt nẽ. \p \v 19 —No kêt mẽ akwỳjaja? Xà Satanasti nhỹ hã na htem mẽ nê mẽ hapôx o pa nà? Kêp apu pa ixte ỹ hã mẽ nê mẽ hapôx ronhỹx mẽ akwỳjaja ixpyrà nẽ ỹ hã mẽ nê mẽ hapôx o pa. Nà Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ixte mẽ nê mẽ hapôx o mẽ ixpa kênã. Jakamã ã mẽ ate ijarẽnh anhỹr o apaja mex kêt. \v 20 Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ixte mẽ nê mẽ hapôx o ri ixpa kênã. Jakamã kwa mẽ ja hã ixpumu nẽ Tĩrtũm kot ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr inhmẽnh kôt ixpumunh kurê kumrẽx kêt wehe. Pa na ka htem ixkamã ajamak o apa. \p \v 21-22 —Satanastija àhpumunh tỳx jakamã na htem tee ri kêp mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pytàr kaxyw nhũm mẽ nê mẽ omunh mex nẽ. Nom ixàhpumunh tỳx o ixte Satanasti jakrenh jakamã pa na pa hte kêp mẽ utà nhũm mẽ hpãnhã ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx. \p \v 23 —Mẽ amã ixkapẽr mar prãm tã na ka mẽ kormã ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Kwa wem ma amnhĩ to amõr gri nẽ tokyx ixkôt amnhĩ xunhwỳ kêt wehe. Kot kaj mẽ anhỹr kêt nẽ hãmri nẽ te mẽ ate ixkutã amnhĩ xunhwỳr xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \v 24 Mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja te mẽ ate mẽhõ nê mẽkarõmnuti japôx xwỳnh pyràk. Nhũm te kêp kator nẽ ma mõ nẽ nhỹri amgrà kamã ri pa. Nhũm ja kêp omnuj nhũm tee ri kamã nhỹri hkôkôt xà japêr o pa. Nom tee ri hapêr o pa nẽ hamaxpẽr o: “E kot paj ma akupỹm mẽ kot nê ixkator xwỳnhta wỳr tẽ nẽ hwỳr axà nẽ hkôt mãn ixpa.” Anẽ. \v 25 Hãmri nẽ ma akupỹm hwỳr tẽ. Nom kormã akupỹm hwỳr àr kêt ri nhũm kamã amrakati nẽ pa. \v 26 Jakamã nhũm ma akupỹm hwỳr tẽn axà. Nom ahte àr kêt nẽ. Ra amnhĩ kôt amnhĩ kwỳjê ho 7 nẽ hwỳr mẽ ho agjê. Nẽ hwỳr gjêx pa. Mẽ kêp 7jaja nẽ wamta mẽ nhũm mẽ piitã hwỳr gjêx pa. No mẽ kêp 7jaja omnuj tỳx o kot wamta jakrenh jakamã nhũm mẽ kot hwỳr gjêx xwỳnhta mẽ ỹ hã amnhĩ tomnuj tỳx o pa. Oprê htỳx nẽ. Wam pyxire nẽ kot hwỳr àr nhỹ hã amnhĩ tomnuj o ri pa nom ãm kawax pê oprê. Tã axte hwỳr mẽ ohtô nẽ gjêxta nhỹ hã oprê htỳx kumrẽx. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ tokyx ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ hãmri nẽ ãm amnhĩ tomnuj tỳx pix o ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ hkĩnh nẽ mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh \r Rukre 8.19-21 \p \v 27 Nhũm pre ã Jejus mẽ ahkre anẽ nhũm mẽhõ nija kuma nẽ kãm: \p —Hêxta gàà nẽ. Mãn akatorxà ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hã apumu nẽ hkĩnh nẽ. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Nà kot anhỹr kênã. Nom kot ka mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx hãmri nẽ akĩnh rax o ixkatorxà kot ixpumunh nẽ hkĩnhta jakre. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã Jõhti jarẽnh to \r Matêwre 12.38-42; Makre 8.12 \p \v 29 Tã nhũm mẽ ohtô nẽ Jejus ã akuprõ nẽ mẽmoj tã kuwỳ nẽ kãm: \p —Pa. Kwa mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ pa mẽ omu. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa mẽ ajamaxpẽr punuj pix o na ka htem ri ajamaxpẽr o apa. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh tã ka mẽ ja hã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Tã mẽ ate aa mẽmoj pumunh kêt kwỳ ixte mẽ amã ho anhỹr kaxyw hã inhmã karõ. Nà kot paj kormã mẽ amã ho anhỹr kêt nẽ. Kot paj nhỹrmã te amnepêm finat Jõhti kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx ka mẽ hã ijarẽnh ma nẽ kormã ja hã ixpumu. \v 30 Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnh pê Jõhtija amnepêm na pre tep rax kukrẽ. Tã nom nhũm htĩr rãhã õxàhkre rũm kato nhũm mẽ omu nẽ Tĩrtũm kot mẽ hwỳr mẽnh ã omu. Tã kot paj nhỹrmã Jõhti pyrà nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nhũm mẽ ja hã ixpumu nẽ Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh ã ixpumunh kurê kumrẽx. \p \v 31 —Nẽ koja nhỹrmã Tĩrtũm akupỹm mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnh piitã akupỹm mẽ ho htĩr hãmri nhũm mẽ piitã Inhĩpêêxà mẽ wa ixkutã hkrĩ. Pa wa mẽ piitã tanhmã mẽ harẽnh to. Tĩrtũm mẽ wa ixkuri mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa ho mẽ pa mã xwỳnh ã mẽ hkwỳjê jarẽ. Nẽ wa ixkuri mẽ pa ho mẽ pa hkêt xwỳnhjê jarẽ. Mẽ piitã ã mẽ harẽnh anẽ. Amarĩ mẽ pa xwỳnhjaja nẽ mẽ õ pahijaja. Hãmri nhũm sur kãm mẽ õ pahi niti Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to hãmri nẽ hpãnhã tanhmã mẽ ajarẽnh to nẽ kãm mẽ ajarẽnh o: “Na pa pre inhmã pahi Sarumãw kot anhỹ hã àhpumunh tỳx ã harẽnh ma hãmri nẽ inhmã mar prãm xàj ma awry hã õ pika hwỳr ixpa nẽ omu nẽ kapẽr ma. Hãmri nẽ ma akupỹm inhõ pika hwỳr ixpa nẽ ixkwỳjê mã àhpumunh tỳx ã harẽnh o ixpa. Tã Akra Jejus na àhpumunh tỳx o pahi Sarumãw jakrenh tã or war akutã mẽ hkrĩ xwỳnh kwỳ mũj na prem kapẽr ma no ãm ixkĩnhã kãm mar prãm kêt nẽ. Na prem kuma nẽ ãm kuma.” Anhỹr o wa inhmã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ ja hã mẽ amã akir ka mẽ tee ri mar o akrĩ nẽ amnhĩ kamã agryk o akrĩ. \p \v 32 —Hãmri nhũm hpãnhã Nĩnĩwe nhõ xwỳnhjaja wa inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Jõhti kot mẽ hwỳr mõr nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjaja nhũm mẽ tanhmã wa inhmã amnhĩ jarẽnh to. Hãmri nẽ pahi nita pyrà nẽ wa inhmã tanhmã mẽ ajarẽnh to nẽ wa inhmã: “Na pre Jõhti man mẽ inhõ krĩ hwỳr mõ nẽ mẽ inhmã akapẽr jarẽnh o ri mẽ ixkôt pa. Pa prem kuma nẽ mẽ ixte amnhĩ tomnuj kaga nẽ akôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx Tĩrtũm. Nom or war akutã mẽ hkrĩ xwỳnh kwỳ mũj na pre Akra Jejus tãm mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm kapẽr o ri mẽ hkôt pa nhũm prem kuma no ãm mẽ ixkĩnhã amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Mẽ kot Akra mar tã amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr kêt nẽ.” Anhỹr o koja mẽ wa inhmã mẽ ajarẽ ka mẽ tee ri mẽ ama nẽ amnhĩ kamã agryk tỳx nẽ. Jakamã e kwa ixte mẽ amã ã ixkapẽr anhỹrja ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ pajamaxpẽr mex te kot kanê hpôk mex pyràk ã harẽnh \r Matêwre 5.15, 6.22-23 \p \v 33 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —Xà na htem kanê hpôk nẽ poti ho hpro? Nà na htem ho anhỹr kêt nẽ. Na htem hpôk nẽ kỳx pê mẽmoj nhĩmõk ã unhwỳ nhũm mẽ piitã mẽ kãm hirã mex nhũm htem ixkrem agjê nẽ hirã kamã mẽmoj pumunh mex o mra. \v 34 Ja pyrà nẽ kot ka mẽ atõ ixkapẽr ma nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nẽ tãm mẽ hipêx o ri apa. Jao te hirã kamã mẽ rĩt mex xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Nom koja mẽhõ inhma nẽ ãm inhma nẽ ixkwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Jao te kamàt kô kamã mẽ rĩt mex kêt xwỳnhjaja kot htỳx amnhĩ nhĩpêx o pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. \p \v 35 —E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj ixkapẽr ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. \v 36 Kot kaj mẽ ixkapẽr ma nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx. Hãmri nẽ te mẽ ate kanê hpôk mex nhĩrã kamã ri apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao aprĩ hã ixkapẽr ma nẽ aprĩ hã ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumunh mex nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh to \r Matêwre 23.25-26 \p \v 37 Tã nhũm Jejus ra mẽ ahkre pa. Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhja hwỳr tẽ nẽ kãm: \p —Pa. E kwa ma ixkôt tẽ nẽ mẽ ixkutã apku. Anẽ. \p Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj ma akôt tẽ. Anẽ \p Hãmri nẽ ma hkôt tẽ nẽ õrkwỹ hwỳr axà nẽ apkur kaxyw mẽ ĩhkô hã nhỹ. \v 38 No ãm mẽ hkukamã mẽ hpãmjê pyrà nẽ amnhĩ nhĩhkra kuhõnh ryy hkêt nẽ. Ãm amnhĩ nhĩhkra htyk pix kuhõnh tokyx anẽ nẽ nhỹ. Nẽ õ prat kuhõnh ryy hkêt rãhã apkur kaxyw nhỹ. Jakamã nhũm kot amnhĩ kôt hwỳr xwỳnhta tee ri ja hã omu nẽ hamaxpẽr o: \p —Tk. Kwa na hte mẽ ixte amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx mex kêt nẽ. \p \v 39 Anẽ nhũm Jejus amnhĩ tã hamaxpẽr ã omu nẽ kãm: \p —Nà mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjaja te mẽ ate mẽ kot apkur kaxyw prat kre kuhõnh punuj tã mex ã harẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nẽ ãm mẽ akrã hkà rũm pix mã na mẽ amex. Nẽ mẽ noo mã te mẽ amex pyràk no ãm mẽ anhõxàhkre kaxwỳnh kãm mẽ ajamaxpẽr mex kêt. Ãm mẽ akapẽr prãm. Nẽ mẽ axàhkurêê. Nẽ mẽ anhõxỳỳ. \v 40 Mẽ ate atỳx ri amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ apa xwỳnh kênã. Kwa kêr ka mẽ ãm akrãhkà pix rũm amex nẽ ri apa hkêt nẽ. Mẽ mããnẽn anhõxàhkre kaxwỳnh kãm ajamaxpẽr mex o ri apa. Nẽ tãm mẽ piitã mẽ hipêx o ri apa. \v 41 Kêr ka mẽ tãm ajamaxpẽr o tãm mẽ hipêx o ri apa. Nẽ axàmnhĩx ri mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. No na ka htem mẽ amã mẽ amnhĩ to mex prãm xàj tee ri amnhĩ kuhõnh japjê kaprỳ. Anẽ. \s1 Jejus kot Parijew nhõ xwỳnhjaja mex kêt kukamã mẽ harẽnh \r Matêwre 23.4, 23.7, 23.13-24, 23.27-38; Makre 12.38-39 \p \v 42 Nhũm Jejus arĩ Parijew nhõ xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ okora Parijew nhõ xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Na ka htem Tĩrtũm kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx o apa hkêt nẽ ãm hkwỳ kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nẽ ãm kapẽr o hpỹnhre nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx hãmri nẽ hã amnhĩ pumu nẽ ate amnhĩ to mex xwỳnh ã amnhĩ to jarkrar o ri apa. Nom Tĩrtũm kãm hprãm xà piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx hkêt nẽ. Mẽ ate tãm mẽ piitã mẽ hipêx o ri apa hã kot mẽ amã karõja. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kĩnh ã kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hã karõja mẽ ate mar mex tã hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ ate kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx ronhỹx ja mẽ amã mex kumrẽx. \p \v 43 —Kwa mẽ o kora. Mẽ piitã mẽ kot amnhĩm mẽ ate amnhĩ to rũnh xwỳnh ã amnhĩm mẽ ajarẽnhja na mẽ amã hprãm. Nẽ mẽ piitã mẽ kot amnhĩm mẽ apê mẽ ahkre mex xwỳnh maati hã mẽ ajarẽnhja na mẽ amã hprãm. \p \v 44 —Kwa mẽ o kora. Kot ka mẽ amex kêt nẽ. Mẽ kot mẽ akapẽr mar nẽ mẽ akôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja te mẽ kot htỳx ri mẽ hã pika nhĩmõk ã ri mẽ pa xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Jao mẽ ate amnhĩ to mex ã amnhĩ kamnhĩx nom mẽ ate amnhĩ to mex kêt. Te mẽ kot pika mex ã hkamnhĩx nẽ htỳx ri mẽ hã pika nhĩmõk ã ri mẽ pata pyràk o na htem amnhĩ nhĩpêx. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Parijew nhõ xwỳnhjê mã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx jarẽnh anẽ. \s1 Jejus kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mã kapẽr \r Matêwre 23.1-4, 23.13, 23.29-36 \p \v 45 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho pa xwỳnhja kuma nẽ kànhmã xa nẽ kãm: \p —Kwa na ka ã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh punuj anhỹr jao mããnẽn ã mẽ paja jarẽnh anẽ nà? Mẽ ixte amnhĩ nhĩpêxja ãm tipxi kênã. Anẽ. \p \v 46 Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Mããnẽn mẽ kajaja. Kwa o kora mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ uràk nẽ amex kêt nẽ. Na ka htem mẽ kãm mẽmoj tã karõ ho ri apa nẽ mẽ kãm: “E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anhỹr tã no ãm mẽ kajaja amnhĩ kapẽrja kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Te mẽ ate mẽhõ kot mẽ katut ã mẽ kãm mẽ jênh pytĩ janhôr tã mẽ ho ajuta nẽ hkwỳ htur kêêta pyràk o na ka htem amnhĩ nhĩpêx o ri apa. \p \v 47-49 —Na pre Tĩrtũm amnepêm mẽ pahpãmjê hkukamã tanhmã mẽ harẽnh to. àhpumunh tỳx xà hkôt tanhmã mẽ hkukamã mẽ harẽnh to nẽ mẽ harẽnh o: “Kot paj ma mẽ hwỳr inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh xwỳnhjê rẽ. Nom koja mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ kêp mẽ hprãm nõkati nẽ tanhmã mẽ hipêx to ho pa. Nẽ ixpê mẽ hkwỳjê hpar o pa. à koja mẽ inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩpêx anẽ.” Anhỹr o mẽ hkukamã mẽ harẽ. Tã ã mẽ harẽnh anhỹr xà hkôt nhũm prem ã mẽ hipêx anẽ nẽ mẽ hkwỳjê hpa nẽ mẽ hkwỳjê pynê nẽ mẽ hagjê. \p —Amnepêm mẽ akukamã mẽ kot ã mẽ hipêx anhỹr nhũm mẽ ate mẽ ano ho ja hã mẽ omunh kêt tã ka htem arĩ mẽ hã pika ho mex o ri apa. Te mẽ amã mẽ hapê nẽ mẽ ho ajamak pyrà nẽ mẽ hã pika ho mex o ri apa. Nom mẽ amã mẽ hapê hã ho mex hkêt nẽ. Ãm ra mẽ htyk nẽ hapêx nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa hkêtja ã na ka htem akĩnh nẽ ã axêx rom mẽ hã pika ho mex anhỹr o ri apa. \p \v 50-51 —Na prem Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê nhĩmex rax nẽ. Amnepêm panhĩ kator krax rũm finat Atãw kra finat Apewja na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa nhũm htõ kãm mar prãm kêt nẽ kupĩ. Tã nhũm Tĩrtũm axte mẽ hwỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm prem mã mẽ ho anẽ nẽ mẽ hkwỳjê nhĩmex. Nhũm pre xatã mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ xatã mẽ kupa. à Apew rũm finat Jakaris wỳr na prem mẽ himex rax anẽ. Nẽ hpãnhã Jakarisja nhũm prem Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã kupĩ. Tã ka mẽ ajaxwỳja amã Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ uràk nẽ amã ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê nhĩmex prãm. Tã ã mẽ pahpãmjê mẽ ato hpimrààtã mẽ ate mẽ hipêx anhỹrja mỳrapê koja Tĩrtũm ja hã mẽ apê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja tanhmã mẽ ato htỳx to ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o ri apa rãhã nẽ kãm ga. \p \v 52 —Jakamã kwa mẽ o kora mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja. Mẽ ajaxwỳja na ka htem Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho apa. Nẽ aprĩ hã mar mex tã no ãm amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Hãmri nẽ mẽ kot mẽ amar o pa xwỳnhjê mã atỳx ri tanhmã mẽ ahkre hto nhũm htem mẽ ama nẽ mẽ apyrà nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ kãm hprĩ hã kapẽr mar mex prãm tã mẽ amar xà hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Nom mẽ kajaja na ka htem mẽ kãm mẽ hamaxpẽr mex nhõr kêtja mỳrapê nhũm htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jakamã kwa mẽ o kora kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. \v 53-54 Hãmri nẽ kato nẽ ma tẽ. Nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ Parijew nhõ xwỳnhjaja hãmri kot tanhmã mẽ kãm kapẽr toja ma nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Jakamã ma hkôt mra. Hêx rom mẽmoj tã hkukjêr o hkôt mra. Nẽ hã hkukjêr kãm hihtỳx o hkôt mra. Kot tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nhũm mẽ kot mar nẽ ra hã àmnênh kaxyw ma hkôt àhkukjêr o mra. \c 12 \s1 Mẽ pahte Tĩrtũm pê mẽ pajamaxpẽr punuj o pahpimxur kêt \r Matêwre 10.26-33 \p \v 1-3 Tã nhũm mẽ Jejus ã htu rax kumrẽx nẽ hã axpẽn nhĩgãnh o kuhê. No nhũm kormã mẽ kãm tanhmã kapẽr to hkêt nẽ. Ãm kormã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê kumrẽx mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Mẽ piitã kãm amnhĩ kwỳjê pê hamaxpẽr punuj o hpimxur hprãm tã koja nhỹrmã mẽ hamaxpẽr piitã amnhĩrĩt pa. Nẽ mẽmoj piitã ra hpimxur mex tã koja nhỹrmã piitã amnhĩrĩt pa. Nẽ mẽ kot kamàt kô kamã hpimxur pê mẽmoj jarẽnh tã koja mẽ piitã nhỹrmã kot mẽmoj jarẽnhta ma. Nẽ mẽ kot hitom kãm kawax pê axpẽn mã mẽmoj punuj jarẽnh tã koja nhỹrmã mẽ piitã mẽmoj jarẽnhta ma. Jakamã kwa kêr ka mẽ tanhmã Parijew nhõ xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Te mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx tã no ãm tãm amnhĩ nhĩpêx o pa hkêt. Na htem ãm htỳx ri tanhmã amnhĩ to hêx to ho pa. Tã kêr ka mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte pahkwỳjê pumaj Tĩrtũm kaga hkêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 10.28-31 \p \v 4 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E ixkràmnhwỳjaja. Kêr ka mẽ amã akwỳjê puma rỳ nhãm mẽ hkwỳjê puma ho ri apa hkêt nẽ. Koja mẽ apar tã ãm mẽ anhĩ pix pa nom tanhmã mẽ akarõ hto hkêt nẽ. \v 5 Tĩrtũmja tapxipix na hte mẽ ĩ nẽ mẽ hkarõ ho hpimrààtã mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ kurẽ. Tã kêr ka mẽ ja pumaj Tĩrtũm kapẽr kwỳm tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho apa hkêt nẽ. \p \v 6-7 —Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pahto hapêx par pumunh tã mããnẽn kot mẽ pajamãr pumunh mex. Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte Tĩrtũm hamãr mex o pa. Mẽ piitã mẽ kot ãm kuwênhre pumunh o pa htã nhũm Tĩrtũm mẽ kurom hamãr mex o pa. Nẽ htãnopxar rãhã ho pa. Nom kãm mẽ pajapê htỳx o kuwênhre jakrenh jakamã kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Koja Tĩrtũm mẽ pahtãnopxar rãhã ho pa. Ra kot tanhmã mẽ pakute hã mẽ pahpumunh par. Nẽ ahpỹnhã tanhmã mẽ pahkrã hkĩ kute hkôt mẽ pahpumunh par. Tã kot mẽ pahtãnopxar rãhã jakamã mo kaxyw kot kaj kêt mẽ ri amã mẽhõ puma ho ri apa? \p \v 8 —Jakamã kwa mẽ mãmrĩ mẽ kãm mẽ apê ixkra hã amnhĩ jarẽnh o ri apa nẽ amã mẽ uma xàj tee ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa hkêt nẽ. Kot ka mẽ kãm ra mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽ. Pa ja hã mẽ apumu hãmri nẽ mẽ apyrà nẽ kaxkwa kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê mã ra mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ ajarẽ. \v 9 Nom kot ka mẽ kot ixtã tanhmã mẽ ato pymaj apê ixkwỳ hã amnhĩ jarẽnh kêt japêr. Pa ja hã mẽ apumu hãmri nẽ nhỹrmã amnhĩ xwar mẽ kãm mẽ apê ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽ. Jakamã kwa mẽ mãmrĩ mẽ kãm apê ixkwỳ hã amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa kê mẽ ama nẽ tanhmã inhmã hamaxpẽr to. \v 10 Koja mẽ ama nẽ ãm ama nẽ kãm ixprãm kêt japêr. Hãmri nhũm Tĩrtũm ixtã mẽ omu nom tokyx ixtã tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Koja kormã amnhĩ tã mẽ hamãr o pa. Karõ kot axte mẽ kãm ijarẽnh o amnhĩrĩt nhũm mẽ hkwỳjaja kot mar nẽ kãm ixprãm nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw nhũm kormã amnhĩ tã mẽ hamãr o pa. Nom koja Karõ xatã mẽ kãm ixto amnhĩrĩt tã nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma nẽ te mẽ kot kêp amnhĩ jamak pro pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Jao Karõ hã hpijaàm kêt mỳrapê koja Tĩrtũm nhỹrmã amnhĩ xwar te kot mẽ kêp amnhĩ jamak pro pyràk o mẽ hipêx nhũm mẽ tee kãm amnhĩ kaprĩ kaprỳ. Hãmri nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma pa nẽ kamã pa ho pa. Jakamã kwa mẽ mãmrĩ mẽ kãm mẽ apê ixkra hã amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa nẽ tanhmã mẽ kãm ijarẽnh to ho ri apa. \v 11 Koja mẽ ama nẽ kãm mẽ amar prãm kêt japêr hãmri nẽ ixtã mẽ apynê nẽ tanhmã mẽ anhĩpêx to kaxyw. Nẽ Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr mẽ ato mrar japêr. Rỳ mẽ õ pahi hwỳr mẽ ato mrar nẽ tanhmã kãm mẽ ato hêx to. Nom kêr ka mẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o amã mẽ uma kêt nẽ. \v 12 Koja Tĩrtũm Karõ ja kaxyw mẽ amã mẽ ajamaxpẽr mex gõ hãmri ka mẽ ô ri mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Jakamã kwa mẽ tee ri mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kukamã ajamaxpẽr o ri mẽ amã mẽ uma ho apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ hikukrêx rũnh pix kukamã hamaxpẽr xwỳnhjê jarẽnh \r Wam Ximotre 6.9-10; Xiakre 4.13-17, 5.1-6 \p \v 13 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre o xa nhũm mẽ mar o kuhê. Rôm nhũm mẽhõ myja hwỳr tẽ nẽ kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa? Kwa ot pa awỳr amã mẽmoj jarẽnh mã tẽ. Na pre inhĩpêêxà ty nhũm ixtõ ixrom amnhĩm õ mẽmoj piitã ho àrĩk pa. Õ pika nẽ hkrit nẽ hikukrêx nẽ ãm mẽmoj piitã ho àrĩk par kumrẽx. Kwa ma ixkôt tẽ nẽ kãm anẽ pa wa amnhĩm ho axkjê nà? Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Tk. Kokỹ. Na pa pre mẽ amã mẽ mẽmoj to ixpikjêr kaxyw mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnh piitã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa kêr ka mẽ amã anhõ mẽmoj rũnh prãm o ri apa hkêt nẽ. Na htem mẽmoj rũnh kukwak ri Tĩrtũm wỳr apir kêt nẽ. Mẽmojta kêp pika pix nhõ xwỳnh na. \p \v 16 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ mẽ kãm awjarẽ. Mẽ hkukrêx rax ã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Nà koja mẽhõ õ mẽmoj rax nẽ. Nẽ hpur kãm õ rax nẽ. No ãm õ jaxwỳr xà hã ixkre kêp grire. \v 17 Hãmri nhũm tee ri hpur kãm õ rax kukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: “Kwa tanhmã kot pa amnhĩ to nẽ ja piitã nhỹri haxwỳ wehe? Inhmã amarĩ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã hkwỳ nhõr prãm kêt. Kot paj ãm amnhĩm piitã ir pa nẽ kritpêm hkur o ixpa. Nom ixpê haxwỳr xà hã ixkreja ixpê grire.” Anẽ. \p \v 18 —Hãmri nẽ hamaxpẽr o: “Nà na pa ra ijamaxpẽr. Kot paj ixkre grireta grà nẽ hpãnhã rax õ nhĩpêx. Hãmri nẽ ixpur kãm inhõta jamỳ nẽ kamã ir pa. Nẽ ixàpênh xà hã ixkukrêx piitã kamã haxwỳr pa. Nà kot paj ho anẽ.” Anẽ. \p \v 19 —Hãmri nẽ ra ixkreja grành pa nẽ hpãnhã rax õ nhĩpêx. Nẽ hipêx pa hãmri nẽ kamã hpur kãm õta xir pa. Nẽ àpênh xà hã hikukrêx piitã kamã unhwỳ. Hãmri nẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ hamaxpẽr o: “Nà hãmri. Kot paj tokyx axte mẽmoj tã ixàpênh kêt nẽ. Ra inhõ rax kumrẽx kênã. Kot paj kritpêm ho ixàpkur mex o ixpa. Nà ãm hãmri na pa amnhĩ kukamã ijamaxpẽr mex pê ixkre rax nhĩpêx.” Anẽ. \v 20 Tã nhũm Tĩrtũm tee ri ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nhũm ja kãm mex kêt nẽ. Hãmri nhũm hã kãm kapẽr nẽ kãm: “Nà na ka atỳx ri anhõ rax mẽ akukrêx rax o apikuprõnh kaprỳ. Na ka ãm amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr o apa pê ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nom kot kaj kamàt ja kamã ty nẽ anhỹ kamã ma mõ nẽ amnhĩ kôt anhõ mẽmoj rax õ ho amõr kêt nẽ. Koja hpãnhã mẽhõ amỳr pê ho amnhĩptàr pa ka rĩ amnhĩ pumu.” Anẽ. Nhũm ã Tĩrtũm kãm kapẽr anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \p \v 21 —Mẽ kot amnhĩ nhõ nẽ amnhĩ kukamã pix mã hamaxpẽr o mẽ pa xwỳnhjaja na htem myja pyrà nẽ Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa hkêt nẽ. Jakamã koja mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ hkukrêx pix kukamã hamaxpẽr nẽ amnhĩ mã pix mã hamaxpẽr o paja mỳrapê Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa hkêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ nhõ pix kukamã hamaxpẽr xwỳnhjaja nẽ amnhĩ kukamã pix mã mẽ hamaxpẽr xwỳnhjaja nẽ mẽ kamã ukaprĩ hkêt xwỳnhjaja mẽ õ mẽmoj rũnh tã koja mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ amnhĩ kôt hõ ho pixi nẽ o mõr kêt nẽ. Koja mẽ mẽmoj piitã rer pa nẽ ma ỹ kamã ma mõ. Jakamã kwa kêr ka mẽ jajê pyrà nẽ anhõ mẽmoj to anhõxỳ ho ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte tee ri amnhĩ kukamã pajamaxpẽr kêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 6.25-34; mããnẽn Wam Pêtre 1.3-9 \p \v 22 Tã nhũm Jejus hpãnhã tanhmã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre hto nẽ mẽ kãm: \p —Kwa kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Amnhĩ xàpkur xà rỳ axê ka mẽ tee ri hkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Nẽ mẽ ãm mẽmoj piitã hkukamã tee ri ajamaxpẽr kêt nẽ. \v 23 Tĩrtũm àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx xwỳnh na. Na pre àhpumunh tỳx o mẽ anhĩpêx ka mẽ kukwak ri atĩr nẽ apa. Tã xà kot mẽ amã mẽ anhõ ho pa hkukamã àhpumunh kêt? Nà ja kukamã àhpumunh xihtỳx kênã. Kêp mẽ anhĩpêx xwỳnh jakamã mããnẽn kêp mẽ amã mẽ anhõ ho pa xwỳnh. Nẽ kêp mẽ amã mẽ axê nhõr o pa xwỳnh. \p \v 24 —Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte tee ri amnhĩ xàpkur xà hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ ri pa hkêt nẽ. Na hte Tĩrtũm tãm kot kãm õ ho pa. Tã kãm mẽ pajapê htỳx o kuwênhre jakrenh jakamã koja uràk nẽ mẽ pamã mẽ panhõ mex o pa rãhã nẽ. \v 25-26 Jakamã kwa kêr ka mẽ mẽmo arĩgro hã axàpkur xà hkryre pumu nẽ ate amnhĩ pê hkrẽr par nẽ amã prãm o akaprĩ nẽ apa hkukamã tee ri ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm kamnàr rom axàmnhĩx anhõ hkryreta ku nẽ akĩnh kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Xà kot ka anhõ mry grire pumu nẽ akaprĩre nhũm ra tanhmã amã amnhĩ to rax to? Na htem ãm tee ri mẽmo hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ pa kaprỳ. Jakamã kêr ka mẽ ã ri ajamaxpẽr anhỹr o akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. \p \v 27 —Mãn ka htem akunĩ kamã pixôrãre pumu. Na hte tee ri tanhmã amnhĩ kute hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ harir kêt tã muxre nẽ harir ka mẽ omu. Te ho amnepêm finat pahihti Sarumãw xê mex pyràk nom ãm mex o kot hakrenh. \p \v 28 —Pixôrãreja arĩgro ja hã htĩr nẽ muxre nẽ harir tã koja mẽmo arĩgro hã grà pa nẽ hapêx. Kêp pixôrã pix nẽ hapêx tokyx anhỹr tã na hte Tĩrtũm ho mex nẽ nhũm mux nẽ harir. Nom mẽ pajaja na hte mẽ pahto mex o pixôrãre ho mexja jakrenh. Jakamã kwa mẽmo kaxyw kot ka mẽ tee ri amnhĩ xê hkukamã ajamaxpẽr o akaprĩ nẽ apa? Nà kot kaj mẽ anẽ nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx kêt nẽ. \p \v 29 —Kwa mẽ tee ri amnhĩ xàpkur xà hkukamã ajamaxpẽr rãhã o ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ tee ri amnhĩ kukamã tanhmã ajamaxpẽr to ho ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. \v 30 Mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja na htem ã ri hamaxpẽr anhỹr o hkaprĩ nẽ pa. Tã kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Tĩrtũm kot mẽ panhõ mẽmoj kêt kôt mẽ pahpumunh mex kênã. \v 31 Jakamã kêr ka mẽ ãm hkôt ri amnhĩ nhĩpêx rãhã nẽ. Nẽ amã ja pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hprãm. Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ apumu hãmri nẽ apkati mẽ tãm mẽ amã mẽmoj nhõr o pa. Anẽ. \s1 Kaxkwa kamã mẽ pakukrêx rax jarẽnh \r Matêwre 6.19-21; mããnẽn Sikũn Ximotre 4.8; Eprêw 10.34; Wam Pêtre 1.4 \p \v 32 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja. Ra Tĩrtũm kot mẽ ato hkra jakamã kwa mẽ axàmnhĩx hkamnàr rom ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Na hte mẽ apê hkra hã mẽ apumu nẽ hkĩnh nẽ. Koja nhỹrmã kaxkwa kamã õ krĩ hwỳr mẽ ato api ka mẽ kamã wa ixkuri amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. Ja na mex o kot jar pika ja kôt mẽ õ mẽmoj rũnh nẽ pa xwỳnhta jakrenh. \v 33 Jakamã kêr ka mẽ axàmnhĩx ri akukrêx kwỳ ho wẽnê nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã ho apigrành o ri mẽ hkôt apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nẽ kaxkwa kamã akukrêx rax nẽ. Mo kaxkwa kamã mẽ àhkĩnh xwỳnh koja mẽ apê ho ahkĩ? Nẽ kamã mo amnhôre kot mẽ apê homnu? Kaxkwa kamã ja amrakati kumrẽx. Jakamã Tĩrtũm kot mẽ amã mẽ akukrêx nhõr mã xwỳnhta koja aa apê omnuj nẽ hapêx kêt kumrẽx. \v 34 Kot kaj mẽ jar pika ja kamã akukrêx rax hãmri nẽ tanhmã apê omnu hto pix kukamã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Nom kot kaj mẽ apê Tĩrtũm kra hã kot kaj mẽ jar akukrêx rax kêt tã kaxkwa kamã akukrêx pix kukamã ajamaxpẽr rãhã ho ra akĩnh nẽ ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte Jejus kutêp tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ pamã karõ \r Matêwre 24.42-43; Makre 13.32-37; Rukre 21.34-36; mããnẽn Wam Tesarõn 5.4-8 \p \v 35 Nhũm pre Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —E na pa pre ra mẽ apê ixkôt mẽ apa ho apa xwỳnhjê mã tanhmã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh to. Ixtyk nẽ akupỹm ixtĩr nẽ ma akupỹm ixàpir hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳkja na pa pre ra mẽ amã ja hã amnhĩ jarẽ. Tã kwa kêr ka mẽ ixwakre kamã ixte mẽ amã ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja mã ajamaxpẽr tỳx pê ixkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. \p \v 36-38 —Te mẽ õ patrãw mã mẽ àpênh mex xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Koja mẽ õ patrãw ma mẽ kot axpẽn mã wa rer mã xwỳnh pumunh mã ma nhỹhỹm tẽ. Hãmri nhũm kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja arĩ kutêp õrkwỹ kamã hkrĩ. Axkãm hamak rom nẽ kutêp hkrĩ. Akupỹn htẽm nhũm mẽ kot amnhĩ wỳr mar nẽ kãm kahê xà mẽnh tokyx anhỹr kaxyw arĩ kutêp õt kêt nẽ hkrĩ. Kôt ã kamàt nhũm akupỹn hpôx o htẽm rỳ arĩgro hwỳr hpôx o htẽm nhũm mẽ kot amnhĩ wỳr mar nẽ kãm kahê xà mẽnh tokyx anhỹr kaxyw kutêp õt kêt nẽ hkrĩ. Akupỹn hpôx ã omunh hãmri nẽ tokyx apkur kaxyw kãm õ nhĩpêx kaxyw. Kêr kê akupỹn pôj nẽ ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Tã kêr ka mẽ àpênh xwỳnhtajê pyrà nẽ ixwakre kamã inhmã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Jao ixkamã ajamak o apa ho ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã nẽ. No kot paj akupỹn mẽ awỳr wrỳ hãmri ka mẽ àpênh xwỳnhjê pyrà nẽ inhmã mẽmoj nhõr kêt nẽ. Kêt pa kot paj mẽ õ patrãwta kurom mẽ amã mẽmoj mex gõ. \p \v 39 —Na htem mẽ kêp àhkĩnh pymaj amnhĩ nhõrkwỹ jamãr rãhã ho pa. \v 40 Ja pyrà nẽ mẽ ate akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kêr ka mẽ õrkwỹ nhõ dõnta pyrà nẽ ixkutêp axkãm ajamak rom rãhã nẽ ri apa. Jao tãm amnhĩ nhĩpêx rãhã nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ õ patrãw mã mẽ àpênh mex xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 24.45 \p \v 41 Nhũm pre ã Jejus hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê jahkre anẽ. Hãmri nhũm Simãw Pêtre kuma nẽ kãm: \p —Kwa Pahihti. Xàn ka mẽ piitã mẽ kãm ã akapẽr anẽ nà? Xà ãm mẽ papxipixjê mã? Anẽ. \p \v 42 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà ãm ixwakre kamã mẽ ate ixkôt tanhmã inhmã amnhĩ nhĩpêx to ho mẽ apa xwỳnh piitã mẽ amã na pa ã ixkapẽr anẽ. Koja mẽ àpênh xwỳnhjê hõ õ patrãw mã àpênh mex o pa nhũm amnhĩ tã omu nẽ ma nhỹhỹm mõr kaxyw nẽ ĩhkram mẽmoj piitã haxàr pa. Hãmri nẽ kãm: “E kêr ka ixwakre kamã inhmã inhõrkwỹ htãnopxa. Nẽ mẽ àpênh xwỳnhjê mã õ mex kê mẽ apkur mex o pa.” Anẽ. Koja ã kãm mẽmoj tã karõ anẽ hãmri nẽ kato nẽ ma nhỹhỹm mõ. \v 43 Hãmri nhũm kãm àpênh mex xwỳnhta wakre kamã kãm àpênh mex o pa. Jakamã nhũm õ patrãw akupỹn hpôx o mõ nhũm amnhĩ wỳr harẽnh ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ mẽmoj tã amnhĩ tã kamã kahak kêt nẽ. Rỳ tee ri wakre kamã kãm àpênh punuj ã amnhĩ pumu nẽ tee amnhĩ kukamã hamaxpẽr kêt nẽ. Kot wakre kamã kutêp àpênh mex jakamã akupỹn hpôx ã harẽnh ma nẽ hkĩnh nẽ. \p \v 44 —Jakamã nhũm õ patrãwja akupỹn pôj nẽ kot kãm àpênh mex ã omu nẽ haxwỳja hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kot kãm hamãr o pa kaxyw kãm mẽmoj piitã ĩhkram haxàr pa. \v 45 Nom koja kãm àpênh xwỳnhta axtem nẽ wakre kamã kãm àpênh mex kêt nẽ. Nẽ tokyx akupỹn mõr kêt ã hkamnhĩx nẽ wakre kamã kãm mẽ àpênh xwỳnhjê htak nẽ pipãnh pix nẽ mẽ kãm gô xành xwỳnhjê kôt pix mã pa japêr. \v 46 Hãmri nhũm õ patrãw haêr pê akupỹn pôj nẽ tee ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu. Hãmri nẽ gryk tỳx nẽ tanhmã homnuj to. Hãmri nẽ kãm mẽ àpênh punuj xwỳnhjê mẽ mẽ ho pimrààtã amnhĩ nê mẽ hanor pa. Tã kêr ka mẽ ixwakre kamã ho mẽ uràk kêt nẽ. Mẽ kurom ixkapẽr kôt tãm amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa. \p \v 47-48 —Nẽ koja mẽhõ kormã Tĩrtũm kapẽr mar kêt nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu nẽ nhỹrmã kot amnhĩ tomnuj o pata mỳrapê tanhmã ho nhũm amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà kamã pa. Nom akrànhmã amnhĩ xà kamã hamak o pa. Aa kot Tĩrtũm kapẽr mar kêt jakamã koja ãm akrànhmã amnhĩ xà kamã hamak o pa. Nom koja mẽhõ kapẽr mar mex tã ãm kuma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Nẽ xatã hirôp kuhê nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm tee ri ja hã omu nẽ nhỹrmã tanhmã homnuj tỳx to. Hãmri nhũm wamtajê pyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta kamã pa ho pa nom mẽ kĩnhã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa. Anẽ. \s1 Jejus kot nhỹrmã mẽ kot amnhĩ tomnuj xà ho hapêx ã harẽnh \r Matêwre 10.34-36 \p \v 49 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nà ixte mẽ omnu xà piitã ho ijapêx par nẽ mẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to piitã ho ijapêx par kaxyw na pa pre wrỳ. Tã ra ixte piitã ho ijapêx par o inhmõr ronhỹx ja inhmã mex kumrẽx. Nom kormã. \v 50 Kot paj amnhĩ xà htỳx kãm ijamak rax o mẽ kot amnhĩ tomnuj o ijapêx o hkrax. Hãmri nẽ nhỹrmã ho ijapêx pa. Na pa ra ixtyk kaxyw ixte amnhĩ kà xà kamã ijamak kukamã ijamaxpẽr o ra amnhĩ kamã ixkahak nẽ ri ixpa. Tã kot paj ja ho ijapêx pa nẽ ixkĩnh tỳx kumrẽx. Anẽ. \s1 Mẽ kot Jejus ã axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳr ã mẽ harẽnh \r Matêwre 10.21, 10.34-35 \p \v 51 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ ra mẽ awỳr ixwrỳk tã koja mẽ piitã ixkukwak ri hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa hkêt nẽ. Kormã. Koja mẽ akwỳjaja ixkapẽr ma nẽ mẽ apyrà nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr. No nhũm mẽ akwỳjaja mẽ akĩnhã kuma nẽ ãm kuma. Hãmri nẽ ixtã tanhmã mẽ anhĩpêx to ka mẽ ixpyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o ri apa. \p \v 52 —Nẽ koja tanhmãn ixkre pyxi kamã mẽmojaja ohtôn pa. Nhũm war axkrutre nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm mẽ axkrunẽpxi nẽ ixkwỳm ri amnhĩ nhĩpêx nẽ ixkutã amnhĩ xunhwỳ. \v 53 Nhũm mẽ hipêêxà hkra my mẽ wa ixtã axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ. Nhũm mẽ katorxà hkra ni mẽ wa ixtã axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ. Nhũm mẽ wỳj umregêx mẽ wa haxwỳja ixtã axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ. Koja mẽ ã ixtã axpẽn nhĩpêx anhỹr o pa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 5.25-26, 16.2-4 \p \v 54 Nhũm Jejus hpãnhã mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhma mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja. Na htem kaxkwa kamã na htyk rax pumu nẽ na wrỳk mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm na wrỳ. \v 55 Nẽ amgrà pê kôk krihkritja nhũm htem kuma nẽ arĩgro htỳx mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm arĩgro htỳx nẽ. \v 56-57 ã na ka htem aprĩ hã mẽmoj pumunh kôt mẽmoj kukamã ajamaxpẽr mex o ri apa anẽ. Nom nhũm Tĩrtũmja mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to mỳrapê tanhmã mẽ ato kaxyw nhũm mẽ ate ja hã amnhĩ pumunh tã tokyx amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. \p \v 58-59 —Na htem tanhmã axpẽn tomnuj to. Hãmri nhũm kot tanhmã war axpẽn to xwỳnhta pahi hwỳr htẽm nẽ kãm tanhmã kot ho xwỳnhta jarẽnh kaxyw. Hãmri nhũm kamã gryk xwỳnhta kot pahi mã harẽnh kaxyw ã harẽnh ma nẽ hãmri tokyx hwỳr tẽ nẽ wa tãm akupỹm axpẽn xãm. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Pahi kot ja mar nẽ tanhmã mẽ ho pymaj na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tokyx akupỹm tãm axpẽn xunhwỳ. No koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ nhũm pahija mẽ harẽnh ma hãmri nẽ tanhmã kot hõ ho xwỳnhta pynê nẽ haxà nhũm tee kãm kator prãm o hkrĩ kaprỳ. Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ amnhĩ pãnhã kãm amnhĩ rer pa nhũm pahihtija kormã mẽ kãm anẽ nhũm mẽ kãm ure nhũm kato. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ Tĩrtũm tanhmã kot mẽ anhĩpêx to pymaj tokyx mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ. \c 13 \p \v 1 Tã nhũm axtem mẽ hkwỳjaja Jejus wỳr mra nẽ kãm: \p —Pa? Kwa xàn ka ra Garirej nhõ xwỳnh kwỳjê jarẽnh ma nà? Na xep prem Jerujarẽ hwỳr mra nẽ ham mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw kormã kãm mry hpar o kuhê nhũm xep pahihti Piratja mẽ harẽnh ma nẽ mẽ hã amỹnê nhũm mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ mẽ himex pa. Kwa mãn mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ pajakrenh ã na prem mẽ himex nà? Anẽ. \p \v 2-3 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx mỳrapê mẽ kot mẽ himex kêt. Mẽ apiitã mẽ ate amnhĩ tomnuj o axpẽn pyràk kênã. Tã kot ka mẽ amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kêt hã kot ka mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ õ krĩ hwỳr axàpir kêt nẽ. \v 4 No Jerujarẽ kamã ixkre prêkja mẽ kot kãm “Siroe” anhỹr xwỳnhta mẽ ho 18 nẽ mẽ hipy htem nẽ mẽ himex par xwỳnhjaja. Xà mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx mỳrapê na prem ty? Xà mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o Jerujarẽ kamã arĩ mẽ htĩr xwỳnhjê jakrenh? \v 5 Nà kot anhỹr kêt. Mẽ apiitã mẽ ate amnhĩ tomnuj o axpẽn pyràk. Jakamã kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ hãmri nẽ mẽ uràk nẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr axàpir kêt nẽ. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Tĩrtũm kot mẽ pakamã gryk tokyx anhỹr kêt ã harẽnh \r Rõmãn 2.4; Sikũn Pêtre 3.8-9 \p \v 6 Tã nhũm Jejus kê axte tanhmã mẽ ahkre hto. Nẽ Tĩrtũm kot tanhmã mẽ panhĩpêx to hã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Koja hpur nhõ dõn mẽmo pàr kre nhũm ra hprêk mex nẽ ô mã tãm nẽ. Tã aa ô hkêt ã ra hã amgrà axkrunẽpxi. \v 7 Hãmri nhũm kot hkre xwỳnhja tee ri omu nẽ kãm àpênh xwỳnh wỳr tẽ nẽ kãm: “E kwa ma tẽ nẽ mẽmo pàr mũj krãhta nẽ amẽ. Mexti hã. Ra ô hkêt ã amgrà axkrunẽpxi kênã. Koja pẽr aa ô hkêt nẽ. Mo kaxyw kot kêt ô hkêt tã ô mex xwỳnh kaêx ã mẽ kêp àmnàr o kuhê? E hwỳr tẽ nẽ krãhta nẽ amẽ.” Anẽ. \v 8-9 Hãmri nhũm tee ri kot kãm hã karõja ma nẽ kãm: “Kwa nà kormã. Pa kop ixàmnhĩx pàr krax ã mẽmo japôk kwỳ kapĩ nẽ kop hamã mãn. Kê axte hã amgrà pyxi nẽ hapêx nẽ ô hkêt pa kormã krãhta nẽ kumẽ. Koja amgrà ja kamã amã ô japêr ka omu nẽ akĩnh nẽ.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p Nhũm Jejus ã mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o pa htã nhũm Tĩrtũm kot pur nhõ dõn mã àpênh xwỳnhta pyrà nẽ mẽ kamã gryk tokyx anhỹr kêt ã nhũm ã hã kuxi nẽ mẽ kãm ujarẽnh anẽ. \s1 Jejus kot arĩgromnu hã mẽhõ ho mex ã harẽnh \r Rukre 14.1-6; Juãw 5.16-17 \p \v 10 Tã nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kato nhũm Jejus Ijaew pikuprõnh xà hã ixkre hwỳr axà nẽ kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ. \v 11 Nhũm kamã mẽhõ ni hikôt rãhã nẽ pa xwỳnhja nhỹ. Na pre ra amnepêm mẽkarõmnuti tanhmã ho nhũm katàt nẽ ri mrar kêt kumrẽx. Ãm hikôt rãhã nẽ ri pa hã ra hã amgrà pê 18. \v 12-13 Hãmri nhũm Jejus omu nẽ amnhĩ wỳr kãm hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nhũm hã ĩhkra xi nẽ kãm: \p —E na ka ra akupỹm amex. \p Anẽ nhũm akupỹm katàt nẽ mex kurê kumrẽx. Hãmri nẽ amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o xa. \v 14 Nom nhũm mẽ pikuprõnh xà hã ixkre jamãr xwỳnh maatija tee ri ja hã omu hãmri nẽ Jejus kamã gryk tỳx nẽ. Mẽ õ arĩgromnu hã akupỹm kot ho mex jakamã nhũm kamã gryk tỳx nẽ. Hãmri nẽ mẽ pikuprõnh xwỳnhjê mã kãm: \p —Tk. Kwa semãn ã mẽ àpênh xà hã arĩgro xohtôô. Kêp 6. Kot kaj mẽ mãmrĩ tômĩk nẽ sikũn nẽ tês nẽ kwata nẽ kĩta nẽ sêsta ja ã ka mẽ apê rỳ mãmrĩ Jejus wỳr amnhĩ to mra kê akupỹm tanhmã mẽ ato mex to. No sap ã kwarĩ. Sap kêp mẽ pahpê Ijaew nhõ arĩgromnu kênã. Na pu htem hã paxàpênh kêt nẽ. Jakamã arĩgro ja hã kot akupỹm mẽ ato mexja mex kêt. Anẽ. \p \v 15 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ kãm: \p —Kwa xà mẽ kajaja na ka htem sap ã axàpênh kêt nẽ apa? Nà mẽ ate hã axàpênh kênã. Xàn ka htem sap ã akrit kawar nẽ akrit môx ma mẽ ho apa nẽ mẽ hkõm kêt nẽ? Nà na ka htem ma mẽ ho apa nhũm htem ixkõ. Mot ka kêt mẽ ri axtem nẽ mẽ kot sap ã tanhmã amnhĩ toja nê mẽ kãm akapẽr? \v 16 Ixte ni ho mex xwỳnhta mẽ pahpyrà nẽ kêp finat Apraãw kagrõt nyw õ na. Nhũm pre Satanasti te kot kãm ê nẽ ri o pa pyràk o hipêx jakamã nhũm ỹ hã hikôt nẽ ri paja ã ra hã amgrà kêp 18. Tã pa nê te ixte Satanasti ho ixkrihkrit nẽ ixte kêp utàr pyràk o hipêx nẽ akupỹm ho mex. Mo kot pa kêt ri omu nẽ ãm omu nẽ arĩgromnu hã ho mex kêt nẽ? Nà ixte arĩgro piitã hã akupỹm mẽ ho mex o ixpa xwỳnh kênã. Anẽ. \p \v 17 Hãmri nhũm mẽ kot kãm kapẽr mar prãm kêt xwỳnhjaja kuma nẽ kamã gryk nẽ. Te ho mẽhprĩjê mã mẽ hamaxpẽr nhõr pyràk o mẽ hipêx pyràk jakamã nhũm mẽ amnhĩ tã kuma nẽ kamã gryk nẽ. No nhũm mẽ kot ra ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa hã omunh xwỳnhjaja ja hã omu nẽ kãm hkĩnh nẽ. \s1 Jejus te kot mẽmo hy pyràk ã harẽnh \r Matêwre 13.31-33; Makre 4.30-32 \p \v 18-19 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ tanhmã mẽ kãm amnhĩ tã ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ Tĩrtũm kot mẽ awỳr ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽnh ã ijarẽnhja. Te ixte mẽmo hy pixire pyràk. Na htem hkre nhũm higrõt. Nẽ gaa nẽ rĩ hprêk. Hãmri nẽ pa anhgrà nhũm kuwênhre hwỳr mra nẽ hô pytĩ kamã amnhĩm haê nhĩpêx. Tã kot paj nhỹrmã mẽmo hy jarẽnhta pyrà nẽ ixpixi htã kot paj pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ omunh mex rãhã ho ri ixpa. Anẽ. \s1 Jejus te kot pãwti kaxkrit xà pyràk ã harẽnh \r Matêwre 13.33-35 \p \v 20-21 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho xa. Nom hprĩ hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —E kot pa hpãnhã tanhmã mẽ amã pãwti kaxkrit xà jarẽnh to. Koja mẽnijê hõ ãm hkwỳ ho grire nẽ kupy nẽ kaxyw mẽmo xôm kãm kumẽ nẽ ho pihkàr pa nẽ ho pãwti nhĩpêx. Nhũm kaxkrit xàja grire htã pãwti piitã ho kaxkrit mex nẽ. Ja pyrà nẽ kot paj ixpyxi htã koja mẽ nhỹrmã pika piitã hkôt ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ tã pãw kaxkrit xàja xi nẽ harẽnh anẽ. \s1 Kaxkwa hwỳr hakwa kre kahê xà jarẽnh \r Matêwre 7.13-14, 7.21-23; Juãw 10.7-10 \p \v 22 Tã nhũm Jejus arĩ krĩ pê Jerujarẽ hwỳr krĩ hkôt ri mẽ ahkre ho mẽ hkôt ri pa. \v 23 Hãmri nhũm mẽhõ myja hwỳr tẽ nẽ mẽmoj tã hkukja nẽ kãm: \p —Pa. Kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Xà koja mẽ ohtô nẽ nhỹrmã Tĩrtũm ri htĩr tũm nẽ papa ho nà koja mẽ grêre? Anẽ. \p \v 24 Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnh piitã kãm: \p —Nà mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pix koja mẽ õ krĩ hwỳr agjê. Wỳr mẽ gjêx xàja ãm pixii nom koja mẽ ohtô nẽ kãm hkôt wỳr gjêx prãm kêt nẽ. Na htem te hwỳr mẽ gjêx xà hõ japêr o pa pyràk. Nom pa na te ixpê hwỳr mẽ gjêx xà pixita pyràk. Jakamã kwa kêr ka mẽ tokyx ixkôt amnhĩ xunhwỳr tỳx nẽ ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Na htem ohtô nẽ kãm ixkôt amnhĩ xunhwỳr prãm kêt nẽ. Ixte amnhĩ nhĩpêxja mẽ kêp hihtỳx jakamã nhũm htem ixkaga. \p \v 25 —Tã koja mẽ nhỹrmã ty nẽ tee ri kãm Tĩrtũm wỳr gjêx prãm kaprỳ. Kot paj te mẽ kêp kahê pyràk o mẽ hipêx nhũm mẽ kapôt ã kuhê nẽ tee ri amnhĩ tã ixpumu nẽ inhmã: “Kwa mẽ inhmã kahê xà mẽ pa mẽ awỳr agjê Pahihti.” Anẽ. Hãmri pa mẽ kãm: “Nà ixte mẽ apumunhre hã kot pa kêt ri mẽ amã kurẽ.” Anẽ. \p \v 26 —Hãmri nhũm mẽ tee ri inhma nẽ inhmã: “Kwa nà ra ate mẽ ixpumunh mex kênã. Na ka pre mẽ inhõ krĩ kamã mẽ ijahkre ho ri apa nẽ mẽ ixkutã axàpkur o ri apa.” Anẽ. \v 27 Hãmri pa mẽ kãm: “Tk. Ixte mẽ akutã ixàpkur tã mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳỳre hã. Jakamã e mẽ ma mra. Mẽ ate amnhĩ tomnuj pix o mẽ apa xwỳnh jakamã kot kaj mẽ ixwỳr agjêx kêt nẽ.” Anẽ. Kot paj ã mẽ kãm ixkapẽr anẽ. \p \v 28 —Hãmri nhũm mẽ amỳm ri mẽ inhmex ã mẽ ixpumunh o kuhê. Kaxkwa kamã mẽ ixkĩnh nẽ ri mẽ inhmex nẽ ixpa hã amỳm mẽ ixpumunh o kuhê. Apraãw nẽ Ijak nẽ Jako nẽ Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh piitã nhũm mẽ amỳm mẽ ixkĩnh nẽ mẽ ixàpkur mex ã mẽ ixpumunh o kuhê. Hãmri nẽ tee ri mẽ ixwỳr kãm gjêx prãm kaprỳ nẽ hkaprĩ nẽ mur nẽ amnhĩ krã hkĩ jarê nẽ amnhĩ kà nhê nẽ amnhĩ kamã gryk tỳx nẽ. No ãm tee ri amnhĩ kamã gryk kaprỳ. à koja mẽ amnhĩ nhĩpêx anẽ. \v 29 Nom Tĩrtũm kôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja koja mẽ kurom pika piitã kurũm axpẽn wỳr akuprõ nẽ Tĩrtũm wỳr agjê nẽ kuri hkĩnh nẽ apkur mex o hkrĩ. Mẽ akwỳjaja nẽ pika piitã kurũm hohtô rax nẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ hwỳr agjê nẽ kuri apkur mex nẽ hkĩnh nẽ pa ho pa. \p \v 30 —Mẽ apê Ijaewjaja mẽ amã Ijaew kêt xwỳnhjê hprãm nõkati htã koja mẽ hkwỳjaja mẽ akwỳjê rom Tĩrtũm ri axpẽn wỳr akuprõ nẽ hkĩnh nẽ axpẽn kutã apkur mex o hkrĩ. Jakamã kwa kot kaj mẽ uràk nẽ amã Tĩrtũm mẽ wa ixwỳr agjêx prãm hã kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Anẽ. \s1 Jejus kãm Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê japê hã harẽnh \r Matêwre 23.37-39 \p \v 31 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus wỳr mra nẽ kãm: \p —Pa. E ot pa mẽ awỳr mra. Kwa kêr ka ma Jerujarẽ hwỳr amõr kêt nẽ. Na ra mẽ hkĩnh wỳr pahi Eroxja pôj nẽ kot tanhmã ato kaxyw atã amnhĩ jarẽ pa mẽ kuma. Jakamã kwa mẽ hwỳr amõr kêt nẽ. Nhãm krĩ hõ hwỳr mãn mõ. Anẽ. \p \v 32 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Nà kot pa umaj nhãm krĩ hõ hwỳr inhmõr kêt nẽ. Kot paj ma mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti japôx pê mẽ hkwỳjê ho mex o ma hwỳr mõ. Pahi Erox kãm mẽ hpar pix prãm. E mẽ mãmrĩ ma akupỹm hwỳr mra nẽ ã kãm ixkapẽr jarẽnh anẽ. No kot paj umaj nhỹhỹm ixprõt nẽ ixtẽm nẽ kêp ixpimxur kêt nẽ. Ra ixte õ krĩ hwỳr inhnojarêt kênã. Anẽ. \p \v 33 Hãmri nẽ mẽ kot mar xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Kot paj tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa rãhã Jerujarẽ hwỳr mõn pôj nẽ kamã ty. Kamã na htem mẽ kot Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩmex. Tã hwỳr kot paj mõ. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. \v 34 Hãmri nẽ te ra kot Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê pumunh o ãm nẽ mẽ kãm kapẽr pyràk o kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ mẽ apê Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Tĩrtũmja xatã mẽ awỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê rẽnh tã ka mẽ kapẽr mar kêt nẽ. Nẽ axtem nẽ kẽn o mẽ htak o mẽ himex o apa. Na ka htem ã amnhĩ tomnuj o apa anẽ. Tã arĩ inhmã mẽ ajamãr o ri ixpa hprãm. Te ho krãhyre kot nore hpro nẽ ho hikwỹ pyràk o na pa inhmã mẽ anhĩpêx prãm tã ka mẽ apê ixprãm nõkati nẽ ixkaga. \v 35 Mỳrapê koja Tĩrtũm mẽ anhõ krĩ jamãr kêt nẽ. Kot paj tokyx ty nẽ mẽ apiitã mẽ are nẽ ma akupỹm api ka mẽ axte ixpumunh kêt nẽ. Ãm akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota pix ã koja mẽ akwỳjaja mẽ amỳr pê krĩ ja hwỳr ixwrỳk kãm ixpumu. Hãmri nẽ mẽ akurom ixpumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ tã ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ axpẽn mã ijarẽnh o: \q1 E ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta pôj. Nà ãm hãmri na mẽ pahwỳr wrỳ. Na mex kumrẽx. Anẽ. \c 14 \s1 Jejus kot axte arĩgromnu hã mẽhõ ho mex ã harẽnh \r Rukre 13.10-17 \p \v 1 Tã nhũm sap nhũm Jejus ma Parijew nhõ xwỳnhjê krãhtũm kutã apkur kaxyw õrkwỹ hwỳr tẽ. Hãmri nhũm mẽ wa hã htu rax nẽ Jejus apkur ã tãnopxar o kuhê. Mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nhũm mẽ kot hã omunh nẽ ra hã àmnênh kaxyw nhũm mẽ kuri htãnopxar o kuhê. \v 2 Nhũm ixkreja kamã mẽhõ my hte hikot xwỳnh mẽ kuri xa. \v 3 Hãmri nhũm Jejus omu nẽ hã Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê kukja nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Jarãhã na mẽ panhõ arĩgromnu pê sap. Tanhmã na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ pahte sap ã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ pamã karõ hto? Xà kot puj mẽ akupỹm mẽ ho mex nà? Kot puj mẽ ãm mẽ omu nẽ akupỹm mẽ ho mex kêt nẽ? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm akryk mar o kuhê. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm kot ta pãnhã mẽ kãm tanhmã nẽ pymaj nhũm mẽ akryk mar o kuhê nẽ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Hãmri nhũm tee ri mẽ omu hãmri nẽ myja ã ĩhkra xi nẽ akupỹm ho mex. Hãmri nẽ hano nhũm ma akupỹm mex nẽ hkĩnh nẽ ma tẽ. \v 5 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Xà koja mẽ akra sap ã mẽ apê ahkrehti xupỳm kãm tẽm ka mẽ ãm omu nẽ arĩgro mex jamãr pê tokyx ho axàpir kêt nẽ? Nà kot kaj mẽ ho axàpir kurê kumrẽx. Rỳ koja akrit môx gyw mã axà xàt ka mẽ omu nẽ ãm omu nẽ arĩgro mex jamãr pê tokyx hkaxàr kêt nẽ? Nà kot kaj mẽ hkaxàr kurê kumrẽx. Na htem sap ã tanhmã mẽ ho mex to ho pa. Mẽ panhõ arĩgromnu htã pu htem hã tanhmã mẽ ho mex to. Jakamã na pa ã hã myta ho mex kurê kumrẽx anẽ nẽ ri arĩgro mex jamãr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 6 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm mẽ kuma nom kutã kãm mẽmoj jarẽnh kêt nẽ. Ra kot akupỹm ho mex jakamã nhũm mẽ tanhmã hã kãm nẽ hkêt nẽ kuhê. \s1 Mẽ pahte amnhĩ to hkryre hã mẽ pajarẽnh \r Matêwre 23.6-14; Rukre 6.32-36; mããnẽn Xiakre 4.10; Wam Pêtre 5.5-6 \p \v 7 Hãmri nhũm mẽ apkur kaxyw mẽ hkrĩ xà hã hkrĩ hpa. Nhũm mẽ hkwỳjaja hkwỳjê pê amnhĩ to wa nẽ mẽ hkrĩ xà mex kãm hkrĩ hpa. Hãmri nhũm Jejus ja hã mẽ omunh o xa nẽ axte mẽ kãm mẽmoj jarẽ. No ãm mẽmoj tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p \v 8 —Nà koja mẽ axpẽn mã mẽhõ rer kaxyw nẽ amnhĩ wỳr mẽ atã karõ. Mẽ ate kutã axàpkur kaxyw. Hãmri kêr ka mẽ hwỳr mra nẽ axàpkur kaxyw nẽ kupĩp kãm akrĩ kurê kumrẽx. No kot kaj mẽ kêp amnhĩ to wa nẽ mẽ hkrĩ xà mex pytà nẽ hã akrĩ nhũm ra kot amnhĩ to rax xwỳnhjê hõja hapu hã mẽ akôt tẽn axà. \v 9 Hãmri nhũm ixkre nhõ dõn kot amnhĩ wỳr mẽ awỳr xwỳnhta mẽ hkrĩ xà mexta ã mẽ awỳ nẽ mẽ amã: “Kwa mẽ atõ kànhmã xa nẽ kãm mẽ hkrĩ xà kaprã.” Anẽ. Hãmri ka nhãm xa nẽ kãm anhỹr xàta gõ. Hãmri nẽ apijaàm kãm hpãnhã kupĩp kãm nhỹ. \v 10 Ja pymaj kêr ka mẽ kupĩp kãm akrĩ kurê kumrẽx. Kê ixkre nhõ dõnja tee ri ja hã mẽ apumu nẽ mẽ amã: “Tk. Kwa ixkràmnhwỳjaja. Mẽ kupĩp kãm akrĩ hkêt nẽ. Kwa mẽ mra nẽ jar mẽ hkrĩ xà mex ã mãn akrĩ.” Anẽ hãmri nhũm ja mẽ amã mex nẽ. Nhũm mẽ piitã kot mẽ ato mex ã mẽ atã omu ka mẽ ajaxwỳja amnhĩ tã omu nẽ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ akrĩ. \p \v 11 —Nẽ koja mẽhõ te amnhĩ to rax o hkwỳjê jakrenh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri pa hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã omu nẽ tanhmã hã ho. Hãmri nhũm ra amnhĩ to grire hã amnhĩ pumunh o ri pa nẽ rĩ amnhĩ pumu. Nom koja mẽhõ amnhĩ to rax o hkwỳjê jakrenh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri pa hkêt nhũm Tĩrtũm ja hã omu hãmri nẽ tãm amnhĩm kot amnhĩ to rax xwỳnh ã harẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte mẽ kêp amrakati xwỳnhjê ho mex ã mẽ pamã karõ \p \v 12 Nhũm pre ã Jejus mẽ ahkre anẽ hãmri nẽ hpãnhã mẽ apkur xà hã ixkre nhõ dõnja mã kapẽr nẽ kãm: \p —Nà na ka hte amnhĩ wỳr akwỳjê pix wỳ. Atõjê hwỳ nẽ akràmnhwỳjê hwỳ. Nẽ mẽ hikàxpore rũnh xwỳnhjê hwỳ. Nom nhỹrmã mẽ kot amnhĩ xwar amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr awỳr pix kaxyw na ka hte ã amnhĩ wỳr mẽ hwỳr anẽ. \v 13 No kêt amnhĩ wỳr mẽ no kre xwỳnhjê mãn wỳ. Nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjê mãn wỳ. Nẽ mẽ hkrã pipãnh puro xwỳnhjê mãn wỳ. Nẽ mẽ hpigêx tỳx xwỳnhjê mãn wỳ. Nẽ mẽ hirot nẽ àpênh kêt xwỳnhjê mãn wỳ. Kêr ka amnhĩ wỳr jajê mãn wỳ kê mẽ awỳr mra nẽ akutã apku. \v 14 Mo mẽ kot amnhĩ xwar awỳr kaxyw mẽ õ mẽmoj? Mẽ kêp amrakati. Tã kot kaj mãmrĩ amnhĩ wỳr mẽ awỳ nhũm Tĩrtũm mẽ hã apumu hãmri nẽ nhỹrmã kot akupỹm mẽ ho htĩr xà hã arĩgrota ã mẽ hã amã mẽmoj mex gõ nẽ ato mex nẽ. Hãmri ka akĩnh nẽ. Anẽ. \s1 Tĩrtũm kutã mẽ paxàpkur xà maati jarẽnh \r Matêwre 8.11, 25.1-10, 26.29; mããnẽn Apokarip 19.9 \p \v 15 Hãmri nhũm mẽ apkur kaxyw hkrĩ pa nhũm Jejus nhĩhkô hã mẽ apkur o mẽ krĩ xwỳnhjê hõja tanhmã Jejus mã kapẽr to nẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Kot puj mẽ nhỹrmã Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr api nẽ kutã paxàpkur o pahkrĩ nẽ pahkĩnh tỳx kumrẽx. Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm kuma nẽ kê axte mẽ ahkre. Mẽ kot Tĩrtũm kutã apkur kaxyw kot amnhĩ wỳr mẽ hwỳrta ã nhũm mẽ ahkre. No ãm hã kuxi nẽ tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Koja mẽhõ amnhĩ wỳr mẽ ho ohtô nẽ mẽ kot kutã mẽ apkur mex kaxyw mẽ kuwỳ. \v 17 Hãmri nẽ mẽ hwỳr kãm àpênh xwỳnh mẽ nẽ kãm: “E ma tẽ nẽ mẽ kãm awjarẽ kê mẽ tokyx mra pa mẽ apku.” Anẽ. \v 18 Hãmri nhũm kuma nẽ ma mẽ hwỳr mẽ kãm ujarẽnh o tẽ. Hãmri nẽ wamta mã anẽ nhũm kuma hãmri nẽ hitõt nẽ kãm: “Nà kot paj hwỳr ixtẽm kêt nẽ. Na pa ham amnhĩm pika hkwỳ japrô. Jakamã kot paj ma hwỳr tẽ nẽ ixprĩ hã omu mãn. Kwa kêr ka kãm ijarẽ kê ixte tanhmã hã nẽ xà hkôt ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mã hamaxpẽr kêt nẽ.” Anẽ. \p \v 19 —Hãmri nhũm kuma nẽ hpãnhã nhãm ja wỳr tẽ nẽ kãm awjarẽ nhũm kuma nẽ haxwỳja hitõt nẽ kãm: “Nà kot paj hwỳr ixtẽm kêt nẽ. Na pa ham amnhĩm môx o 10 nẽ haprô. Jakamã kot paj ma hwỳr tẽ nẽ ixprĩ hã ri omu mãn. Kwa kêr ka kãm ijarẽ kê tee ri tanhmã hamaxpẽr to hkêt nẽ. Ixte tanhmã hã nẽ xà hkôt ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt.” Anẽ. \p \v 20 —Hãmri nhũm kuma nẽ hpãnhã ma ihõta wỳr tẽ nẽ kãm awjarẽ nhũm kuma nẽ haxwỳja hitõt nẽ kãm: “Nà kot pa hwỳr ixtẽm kêt nẽ. Na pa kormã ham ixprõ. Kormã ixprõ nyw nẽ inhmã rer prãm kêt jakamã kot paj ma hwỳr ixtẽm kêt nẽ.” Anẽ. \p \v 21 —Hãmri nhũm kãm àpênh xwỳnhta tee ri mẽ kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm tẽ. Kot ma mẽ hwỳr mẽnh xwỳnhta wỳr ma akupỹm tẽ nẽ kãm mẽ harẽ. Hãmri nhũm tee ri mẽ harẽnh ma nẽ mẽ kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ hpãnhã mẽ kêp amrakati xwỳnhjê hwỳr kãm àpênh xwỳnhta mẽ. Mẽ hkrã pipãnh puro xwỳnhjê hwỳr kumẽ. Nẽ mẽ hpigêx tỳx xwỳnhjê hwỳr kumẽ. Nẽ mẽ hirot nẽ àpênh hkêt xwỳnhjê hwỳr kumẽ nhũm ma mẽ kãm ujarẽnh o tẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kôt mẽ kuwỳ nhũm mẽ kuma nẽ wamtajê rom hkôt mrar kurê kumrẽx. Hãmri nẽ agjê nẽ apkur kaxyw mẽ hkrĩ xà kamã hkrĩ hpa. \v 22 Hãmri nhũm kãm àpênh xwỳnhja õ patrãw wỳr tẽ nẽ kãm mẽ harẽ nẽ kãm: “E ate mẽ hã karõ xàta kôt na mẽ ra hkrĩ hpa htã arĩ mẽ hkrĩ xà hkwỳ hkaprỳ.” Anẽ. \p \v 23 —Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: “Hêxta waa nẽ. Kêt ãm mẽ hkrĩ xàta hipu mex ronhỹx pa omu nẽ ixkĩnh nẽ. No ãm kormã piitã hipu hkêt. Kwa ma krĩ pu hã ri mẽ hapêr o mra. Nẽ nhỹri mẽ hkwỳjê pumu nẽ mẽ haprô nẽ man amnhĩ kôt mẽ o mra kê mẽ hkrĩxà ho hipu hpa. \v 24 No kêt wam ixte amnhĩ wỳr mẽ hwỳr xwỳnhtaja. Mẽ hitõt xwỳnhjaja kot paj axte amnhĩ wỳr mẽ hwỳr kêt nẽ.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Na hte ã Tĩrtũm amnhĩ wỳr mẽ piitã mẽ hwỳr anẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pamã Jejus kĩnh tỳx ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 10.37-38; Makre 8.34; Rukre 9.23-25; Juãw 12.26 \p \v 25 Tã nhũm Jejus mẽ õrkwỹ rũm kato nẽ kormã Jerujarẽ hwỳr mõ nhũm mẽ hohtô rax nẽ hkôt mõ. Hãmri nhũm Jejus xa nẽ mẽ ho hakẽx nẽ mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p \v 26 —E kot ka mẽ atõ amã ixkôt amnhĩ xãm prãm nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nẽ amã atõ nẽ atõx nẽ anhĩpêêxà nẽ akatorxà japê htỳx tã kêr ka amã ixkĩnh tỳx o wa mẽ hakrenh pa. Nẽ amã aprõ nẽ akrajê japê htỳx tã kêr ka amã ixkĩnh tỳx o wa mẽ piitã mẽ hakrenh pa. Nẽ amã ixkĩnh tỳx o amã amnhĩ japê jakre. Kêr ka mẽ atõ ixkôt amnhĩ xãm kaxyw nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p \v 27 —Koja mẽ ixpĩ pa mẽ anê ty. Tã mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ apa xwỳnhjaja. Koja mẽ ixtã mẽ apar mã tã kêr ka mẽ amã ixkĩnh tỳx o mẽ umaj ixkaga hkêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ tanhmã ixtã mẽ ato. Kot kaj mẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri axte amnhĩ xà kamã ajamak kêt nẽ atĩr tũm nẽ amex rãhã apa ho apa. Nom kot kaj mẽ ixkĩnhã jar pika ja kamã amã amex nẽ apa hprãm xàj ixkaga hãmri nẽ nhỹrmã wa ixri atĩr tũm nẽ apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte amnhĩ kukamã pajamaxpẽr mex ã mẽ pamã karõ \p \v 28 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa kêr ka mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw nẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr mex nẽ. Na htem amnhĩm õrkwỹ rũnh nhĩpêx kaxyw hãmri nẽ hkukamã hamaxpẽr mex nẽ. Nẽ kaxyw krax mã kuhê xà hkukamã hamaxpẽr. Nẽ kaxyw kỳx pê kãm hikwỹ xàja kukamã hamaxpẽr. Nẽ õkwaêja kukamã hamaxpẽr. Nẽ hã pôja kukamã hamaxpẽr. à na htem amnhĩm õrkwỹ rũnh nhĩpêx kaxyw hkukamã hamaxpẽr mex anẽ. \v 29 Nom kot kaj mẽ hkukamã ajamaxpẽr mex kêt nẽ ãm kaxyw pĩ ho grêre nẽ hakà. Rỳ ra hã axàpênh rax kurê ra amã ho anhỹr kaga nẽ hkaga hpa nẽ hatur xàm mẽnh kêt nẽ. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja hãnh mra nẽ omu nẽ atã hpẽr o axkẽ. \v 30 Nẽ axpẽn mã ri ajarẽnh o: “E ga mẽ ixkre mũj pumu. Na pre hipêx xwỳnhja hkurê kãm kaga nẽ hipêx par kêt nẽ.” Anhỹr o axpẽn mã ajarẽ. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw nẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr mex nẽ. Nẽ ajamaxpẽr o: “Nà mẽ kot Jejus ã tanhmã ixto htỳx tã kot paj hkaga hkêt nẽ. Kot paj hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri ixpa.” Anhỹr o amnhĩ kukamã ajamaxpẽr. Hãmri nẽ rĩ kormã ixkôt amnhĩ xãm. No kot ka mẽ umaj ixkaga hkukamã ajamaxpẽr hãmri nẽ ixkôt amnhĩ xãm kêt kurê kumrẽx. \p \v 31 —Nẽ koja krĩ hõ kamã pahihti nhõ pôristi xohtô nẽ. Nẽ kutã nhãm krĩ hõ kamã pahihti nhõ pôristija grêre. Tã nhũm wa hpijapu kaxyw nhũm krĩ hõ rũm pahihti nhõ pôristi xohtôja mẽ grêreta wỳr mra. Hãmri nhũm kutã krĩ hõ kamã mẽ õ pôristi grêre nhõ pahi nhỹ nẽ tee ri mẽ amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: “Kwa koja apu krĩ hõ rũm pôristi xohtô raxja nhũm inhõ pôristi grêreja mẽ axpẽn kutã kuhê nẽ axpu nhũm mẽ inhnê mẽ himex. Nà inhõ pôristi grêre kênã.” Anhỹr o hamaxpẽr. \p \v 32 —Hãmri nẽ pahi hõta wỳr õ kôwenatô mẽ. Kormã krĩ hõ rũm mẽ hohtôtaja mẽ htêp kêt nhũm mẽ kutã kumẽ nhũm ma mẽ kutã tẽ. Hãmri nẽ awry hã mẽ hkaxpa nẽ mẽ õ pahihti mã kãm: “E na mẽ inhõ pahihti akutã inhmẽ pa tẽ. Na inhmã: ‘Ma tẽ nẽ mẽ kãm awjarẽ. Kot puj pẽr mẽ papijapu hkêt nẽ. Kwarĩ. Kot puj mẽ tãm axpẽn xunhwỳ.’ Anhỹr o kapẽr nẽ mẽ akutã inhmẽ pa tẽ.” ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Ja pyrà nẽ na htem mẽmoj kukamã hamaxpẽr mex nẽ rĩ kormã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. \p \v 33 —Tã kêr ka mẽ atõ amã ixkôt amnhĩ xãm prãm hãmri nẽ pahita pyrà nẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr tỳx nẽ rĩ kormã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Kêr ka ate inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa kaxyw hãmri nẽ inhgryk ã te ate amã amnhĩ japê hkêt pyràk o mẽmoj piitã mã anhĩhkra karo pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Hãmri nẽ rĩ kormã ixkôt amnhĩ xãm. \v 34-35 No kot kaj mẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ atỳx ri ixkôt amnhĩ xunhwỳr japêr. Hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã mẽ kot ixtã tanhmã mẽ ato xwỳnhjê pymaj ra ixkaga mã. Hã kot kaj mẽ te mẽ ate kaxwa punu pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kaxwaja mẽ apkur xà kamã mex. Na htem amnhĩm ho õ xành nẽ kuku. Nom koja mẽhõ kamã pika hkwỳ mẽ nẽ ho ahkà hãmri tanhmã kot mẽ ho nẽ akupỹm ho mex? ãm mẽ kot hkapĩr pix kaxyw koja mex. Ja pyrà nẽ kot ka mẽ atõ ate inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã amnhĩ jarẽnh tã gaa nẽ amã ixkôt amnhĩ nhĩpêx prãm nõkati. Hãmri nẽ ra te ate kaxwa punu kapĩr mã tãmta pyràk. E kwa mẽ mẽmoj tã ixujarẽnhja ma nẽ mẽ uràk nẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr mex nẽ. Anẽ. \c 15 \s1 ôwêhti pikunor jarẽnh \r Matêwre 18.12-14 \p \v 1 Tã nhũm mẽ kot pahihti mã hkwỳjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhjê mẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja Jejus kapẽr mar kaxyw hwỳr mra. \v 2 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja mẽ hã Jejus pumu. Hãmri nẽ kê wem axte axpẽn mã tanhmã ho kapẽr punuj to nẽ axpẽn mã: \p —Tk. Kwa na hte mũjti axtem nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja amnhĩ wỳr mẽ kuwỳ nẽ tõhã mẽ kutã apku. Kwa mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh kênã kot kêt mẽ kutã apkur o pa. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ kuma nẽ tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Nom hprĩ hã mẽ kãm kapẽr kêt nẽ. Kê ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm ôwêhti pikunor jarẽ nẽ mẽ kãm: \p \v 4 —Koja mẽhõ õ ôwêhti xohtô nẽ. Nẽ ma nhỹri hamãr o pa. Hãmri nhũm pyxire nẽ hkwỳ kaga nẽ ma nhỹhỹm ahte tẽ nẽ akunok. Hãmri nhũm õ dõnja ma kot akupỹm piitã o mõr kaxyw hkwỳ ho pikuprõnh pa hãmri nẽ tee ri hkwỳ kaêx ã pikunor xwỳnhta japêr. Hãmri nẽ ma hkwỳ ho mõ nẽ nhỹri kure. Kot nhỹri kutêp apkur o ri pa kaxyw kure hãmri nẽ ma akupỹm pikunor xwỳnhta japêr o tẽ. Hãmri nẽ hapêr ryy nẽ nhỹri hwỳr kato. \v 5 Nẽ omu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kre hã kumẽ nẽ ma akupỹm hkwỳ hwỳr o tẽ. \v 6 Hãmri nẽ mẽ ĩhkô hã kumẽ nẽ hkĩnh nẽ hkràmnhwỳjê ho akuprõ nẽ õrkwỹ htã mẽ õrkwỹ xwỳnhjê ho akuprõ nẽ mẽ kãm: “Kwa na pre ixpê ixkriita õ akunok. Pa pre hapêr kãm ixihtỳx nẽ kãm ixkato nẽ omu nẽ ixkĩnh nẽ. Jakamã kwa wem mããnẽn inhỹ hã akĩnh.” Anẽ. \p —à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \v 7 Ja pyrà nẽ koja mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnhjê hõ tee ri amnhĩ pumu nẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm. Hãmri nhũm kaxkwa kamã mẽ piitã ja hã omu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Te ho my kot ôwêhti hpikunor xwỳnh mã kator nẽ hkĩnh tỳxta pyràk. Na hte Tĩrtũm tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjê pumu nẽ hkĩnh nẽ. Tã koja mẽhõ kot amnhĩ tomnuj tỳx tã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm hãmri nhũm amnhĩ tã omu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Jakamã na pa hte mẽ akurom ã mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre rãhã ho ri ixpa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kot tanhmã ho kapẽr punuj to xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh anẽ. \s1 Kàxpore pikunor jarẽnh \p \v 8 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ ja. Koja mẽhõ ni hikàxpore kêp 10. àpênh o arĩgro pê 10 pãnhã kàxpore kêp 10. Tã ho pyxi nẽ ho akunok. Hãmri nẽ tee ri hapêr nẽ hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ kanê hpôk nẽ hitom kapõnh pê hprĩ hã hapêr o ri pa nẽ kãm kato. \v 9 Hãmri nẽ kupy nẽ hkĩnh nẽ hkràmnhwỳjê ho akuprõ nẽ õrkwỹ htã mẽ õrkwỹ xwỳnhjê ho akuprõ nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: “Xê na pre ixpê ixkàxpore hõta akunok pa tee ri hapêr tã akupỹm kãm ixkato nẽ kupy nẽ ixkĩnh nẽ. Jakamã xê wem inhỹ hã mããnẽn akĩnh.” ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \p \v 10 —Ja pyrà nẽ koja mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hõ pyxire nẽ amnhĩ tomnuj kaga nẽ ixkôt amnhĩ xãm. Hãmri nhũm kaxkwa kamã mẽ piitã ja hã omu nẽ hkĩnh nẽ. Te mẽhõ ni kot kàxpore pikunor xwỳnh mã kator nẽ hkĩnhta pyràk. Anẽ. \s1 Mẽ hkra pikunor jarẽnh \p \v 11 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho xa. Tĩrtũm kãm mẽ piitã mẽ hapê htỳx ã mẽ ahkre ho xa. No kê ãm hã kuxi nẽ kê we tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ koja mẽhõ hkra my wa axkrut. \v 12 Hãmri nhũm kot hapu õ papaj wỳr tẽ nẽ kãm: “E papaj. Ot pa awỳr tẽ. Kot kaj nhỹrmã ty pa wa amỳr pê akukrêx o ixàrĩk. Jakamã e kwa tokyx atĩr ri amnhĩ kamã wa inhmã ho axkjê pa inhõ ho amnhĩptàr kurê kumrẽx nà?” Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ wa kãm hikukrêx o axkjê. Kot wa mã hkwỳ gõ nẽ kot hapu mã hkwỳ gõ. \v 13 Hãmri nhũm kot haputa ãm ri hipêêxà hkôt pa hkrãnre hãmri nẽ kot kãm hikukrêx nhõr jamỳnh pa nẽ ma nhỹhỹm o mõ nẽ ho wẽnê hpa. Hãmri nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ ma nhỹhỹm mõ. Nhỹhỹm awry hã pika hõ hwỳr ma mõ. Mõõ hãmri nẽ krĩ hõ kamã htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Hãmri nẽ gaa nẽ ra mẽ hkuprỳjê hã kàxpore ho hapêx pa. Nẽ kagôxỳhti hã ho hapêx pa. Nẽ gaa hãmri nẽ hikàxpore hkêt nẽ ri pa. \p \v 14 —Rôm nhũm pikaja kamã mẽ hã na wrỳk kêt ry rax nẽ. Nẽ gaa nhũm mẽ hpur kãm mẽ kêp mẽ apkur xà hã mẽõja hapêx pa. Jakamã nhũm mẽ hkra kot haputa kêp amrakati nẽ kãm prãm tỳx nẽ ri pa. Hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. \v 15 Hãmri nẽ amnhĩ to krĩ nhõ xwỳnhjê mar o ri pa. Kot mẽ kãm tanhmã àpênh to nẽ hpãnhã apkur kaxyw. Hãmri nhũm mẽhõ kot kãm hkrit hagrô jamãr kaxyw hã kumẽ nhũm ma hwỳr tẽ nẽ kãm hamãr o pa. Nom kot kãm hamãr o pata pãnhã ãm kãm mẽmoj nhõr kryre nhũm arĩ kãm prãm tỳx kumrẽx. \p \v 16 Nẽ tee ri kot hagrô kutã õta kur prãm nẽ tee ri omunh o pa. \v 17 —Nẽ gaa hãmri nẽ tanhmã hamaxpẽr to. Nẽ tee ri kot tanhmã amnhĩ tomnuj toja ã amnhĩ pumu nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Mãn mũtar inhõ krĩ kamã inhõ papaj mã mẽ àpênh xwỳnhjaja ixrom apkur mex o pa. àpkur mex nẽ nhũm mẽõ jakrêx prãr rũnh tã pa jar mẽ hkĩnhã prãm xàj ra ixtyk o mõ. \v 18 Nà kot paj ma akupỹm mõ. Hãmri nẽ inhõ papaj pumu nẽ ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ kãm: ‘Kwa Papaj. Na pa pre ixpê akra hã amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx nhũm ja apê omnuj nẽ. Nhũm Tĩrtũm pê ja omnuj nẽ. \v 19 Jakamã na pa ixpê akra hã amã amnhĩ jarẽnh ã ixpijaàm nẽ. Ixte tãm kêt kumrẽx. Jakamã kwa xà kot pa amã mẽmoj tã ixàpênh o ri ixpa ka hpãnhã inhmã inhõ pa apku nà?’ Anhỹr o kot pa kãm amnhĩ jarẽ. Nà kot paj anẽ.” \p \v 20 —Anhỹr o amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ ma akupỹm mõ. Mõõ nẽ ra hpôx o mõ. Nẽ kormã amỳm mõr ri nhũm õ papaj hwỳr rĩt nẽ omu nẽ amnhĩ kra hã omunh kurê kumrẽx nẽ hkĩnh nẽ ma kutã hprõt nẽ tẽ. Omu nẽ kãm hkaprĩ nẽ. Nẽ hwỳr hprõt nẽ hkaxpa nẽ kahti hkôt kumỳ. \fig Rukre 15.11-24|src="Pal22b.tif" size="col" ref="LUK 15.20" \fig* \v 21 Hãmri nhũm kãm amnhĩ jarẽ nẽ kãm: “Kwa papaj. Na pa pre amnhĩ tomnuj nẽ nhũm ja apê omnuj nẽ. Nẽ Tĩrtũm pê ja omnuj nẽ. Jakamã ixte ixpê akra hã amã amnhĩ jarẽnh ã ixpijaàm. Ixte tãm kêt kumrẽx.” Anẽ. \v 22 Nom kormã kãm amnhĩ jarẽnh par kêt ri nhũm hipêêxà kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã akir nẽ mẽ kãm: “E kwa mẽ atõ ma tẽ nẽ kãm ê mex õ py nẽ akupỹn ixkrata wỳr ho aprõt nẽ kãm haxà. Nẽ hpar kà nẽ ĩhkra kamã kàx nẽ amnẽ kãm hamỳ nẽ ho aprõt. \v 23 Nẽ akupỹm aprõt nẽ môx kra htwỳm mexta õ pumu nẽ unê nẽ apĩ. Nẽ mẽ ho anẽ pu mẽ ixkra hã pahkĩnh nẽ apku. E mẽ amnhĩ prêprêk nẽ tokyx ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \v 24 Na pre ma ixpê mõr o te ixpê htyk pyràk. Tã akupỹn mõ nẽ ixwỳr pôj nẽ te akupỹm inhmã htĩr pyràk. Jakamã e mẽ tokyj.” Anhỹr jakamã nhũm mẽ hã môx kra pĩ nẽ ho anẽ nẽ hkĩnh nẽ hã apkur o hkrĩ. \p \v 25 —Rôm nhũm hkra kot wata kormã pur kãm htỳx àpênh o xa. àpênh o ãm tã akupỹn hpôx o tẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kukamã mẽ kot ri mẽmoj tatak nẽ mẽ grer ma. \v 26 Hãmri nẽ tee ri hamaxpẽr o tẽ nẽ õrkwỹ hwỳr pôj nẽ kormã kapem xa nẽ mẽ hã mẽ àpênh xwỳnhjê hõ kukja nẽ kãm: “Kwa mẽmoj tã na ka wem ã akĩnh rax anẽ?” \v 27 Anẽ nhũm kãm: “Nà mẽhõ hkêt. Atõ na akupỹn pôj nhũm anhĩpêêxà omu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ mẽ inhmã anẽ pa mẽ hã môx kra htwỳm mexja pĩ nẽ hã ho anẽ nẽ hã ixkĩnh nẽ hkur o ixkrĩ.” Anẽ. \v 28 Hãmri nhũm tee ri htõ jarẽnh ma nẽ gryk tỳx nẽ. Hãmri nẽ gryk xàj kapem hkuk punuj o mẽ omunh o xa nẽ mẽ hwỳr àr kêt nẽ. Hãmri nhũm hipêêxàja tee ri omu nẽ hwỳr kato nẽ tee ri kot mẽ hwỳr ho àr kaxyw ho anhỹr kaprỳ. \v 29 Hãmri nhũm kãm: “Tk. Kwa na pa hte amã ixàpênh rũnh rãhã ho ri ixpa hã ra ixtã amgrà xohtô nẽ. Nẽ aa akapẽr nhĩrôp tanhmã ixãm to hkêt. Tã ka hte ixpumunh nẽ akĩnh nẽ ixtã mẽmoj tõx pĩr kêt nẽ. \v 30 Tã nhũm akra kot haputa apê akukrêx kwỳ jamỳnh pa nẽ ma o mõ nẽ axtem nẽ mẽ hkuprỳjê mã õr par tã akupỹn mõ nẽ pôj. Ka omu nẽ akĩnh nẽ hã môx kra twỳmta pĩ. Nà kot paj mẽ awỳr ixàr kêt nẽ.” Anẽ. \p —Hãmri nẽ gryk tỳx nẽ xa. \v 31 Hãmri nhũm õ papaj tee ri kuma nẽ kãm: “Kwa nà ri ã akapẽr anhỹr kêt nẽ. Inhmã ajapê kênã. Na ka hte ixkôt apa ho apa rãhã nẽ. Nẽ ixkukrêx piitã kêp anhõõ. \v 32 No atõja na pre te ixpê htyk pyràk tã arĩ htĩr. Nẽ te pikunor pyràk tã te ra akupỹm kator pyràk jakamã na pa omu nẽ ixkĩnh nẽ. Nẽ inhmã hapê ho te mããnẽn inhmã ajapê pyràk.” Anẽ. \p —à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Ja pyrà nẽ koja mẽhõ te kot amnhĩ tomnuj tỳx o ri pa htã amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr nẽ amnhĩ to kuwỳ nẽ hkôt amnhĩ xãm. Hãmri nhũm amnhĩ tã omu nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kãm hprãm nẽ. No mẽ kajaja. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja. Na ka htem mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja kot Tĩrtũm kapẽr mar o kuhê hã mẽ omu nẽ Tĩrtũm kĩnhã akĩnh kêt nẽ. Nẽ te hkra kot wata jamaxpẽr pyràk o ajamaxpẽr nẽ tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ kamã agryk nẽ. Nẽ mẽ amã mẽ hprãm nõkati. Anẽ. \c 16 \s1 Mẽ panhõxỳ nê Jejus kot mẽ pamã karõ \p \v 1 Tã nhũm kê Jejus axte hkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre. No ãm mẽmoj tã kuxi nẽ mẽ kãm tanhmã ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Nà koja mẽhõ hikàxpore rax xwỳnhja kãm àpênh xwỳnh mã mẽmoj to wẽnê ho pa kaxyw ãm. No nhũm kãm ho mex kêt nẽ. Axtem nẽ kêp amarĩ mẽ kãm mẽmoj to fiat par o mõ. Hãmri nhũm ra mẽhõ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ ma õ patrãw wỳr tẽ nẽ kãm harẽ. \v 2 Hãmri nhũm tee ri harẽnh ma nẽ amnhĩ wỳr hã karõ. Hãmri nhũm hwỳr tẽ nẽ axà nhũm kãm: “Pa. Kwa xà ãm hãmri na mẽ inhmã ajarẽ? Kwa nà mon ka ri axtem nẽ ã ixpê inhõ mẽmoj nhĩpêx anẽ? E inhmã ate mẽ kãm ho fiat par xwỳnhjê nhĩxi hã kagà nẽ inhmã agõ hãmri nẽ ma tẽ. Kot ka axte inhmã axàpênh kêt nẽ rĩ amnhĩ pumu.” Anẽ. \p \v 3 —Hãmri nhũm kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot paj amnhĩ to? Ixihtỳxre hã kot pa mẽhõ mã pur ã apê. Nom inhmã amarĩ ri ixàhwỳr o ri ixpa hprãm kêt. Ixte amnhĩ kuk ã ixpijaàm.” Anẽ. \v 4 Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to nẽ hamaxpẽr o: “Nà kot paj amnhĩ wỳr ixte mẽ kãm ho fiat xwỳnhjê hã karõ. Nẽ mẽ kãm mẽ õ kõõta ahpar mã hkamẽ kê mẽ ãm inhõ patrãw mã hkwỳ pix gõ. Kêr kê mẽ amnhĩ tã ixpumu nẽ kãm ixkĩnh nẽ. Hãmri nẽ inhõ patrãw kot ixkaga hã ixtã harẽnh ma nẽ ixkamã ukaprĩ japêr. Hãmri nẽ amnhĩ wỳr ixwỳ pa ahpỹnhã mẽ kutã ixàpkur o ri ixpa nhũm prãm ixpĩr kêt nẽ. Nà kot paj anẽ.” Anẽ. \p \v 5 Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽ hã karõ nhũm mẽ hwỳr mra. Nhũm mẽ omu nẽ ja mã kãm: “E tanhmã na ka pre inhõ patrãw pê mẽmoj to fiat to? E inhmã harẽ.” Anẽ. \v 6 Hãmri nhũm kãm: “Na pa pre kêp orti hã à ho 100 nẽ ho fiat. Ota hã kagàta. Tã pa kormã kãm amnhĩrer kêt nẽ.” Anẽ nhũm kuma nẽ kãm: “Tôe ka inhma. Kot paj amã anhõ kõt o gri ka ãm kãm ho 50 pix nẽ agõ pa ixte anhõ kõt ho ijapêx par pyràk o anhĩpêx.” Anẽ. \v 7 Hãmri nẽ hpãnhã nhãm ja mã kãm: “No ka. Tanhmã na ka pre kêp mẽmoj to fiat to?” Anẽ nhũm kãm: “Na pa pre kêp pãy hã xak o 1.000 nẽ ho fiat. Tã pa kormã hpãnhã kãm amnhĩrer kêt nẽ.” Anẽ nhũm kãm: “Tôe. Kot paj hãmri amã anhõ kõt o gri ka ãm kãm ho 800 pix nẽ agõ pa ixte anhõ kõt ho ijapêx par pyràk o anhĩpêx.” Anẽ. Nhũm ã mẽ hipêx anẽ. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: “E. Na pa mẽ kãm mẽ õ kõt o hkry pa. Koja mẽ amnhĩ tã kãm ixkĩnh japêr.” Anẽ. \p \v 8 —Hãmri nhũm õ patrãwja ã kot mẽ hipêx anhỹr ã harẽnh ma nẽ kãm: “Tk. Kwa ate pa ixkukamã ajamaxpẽr nẽ inhmã mẽmoj to anhỹr mex kêt tã ka amnhĩ kukamã ajamaxpẽr mex pê ã mẽ hipêx mex anẽ.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm: \p —Tã ja pyrà nẽ na hte mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja ãm amnhĩ pix kukamã hamaxpẽr mex o pa. Jao amnhĩ kaxyw pix mã mẽ piitã tanhmã mẽ ho mex to ho pa. Mẽ kot amnhĩ tã mẽ omunh nẽ mẽ kãm mẽ hkĩnh nẽ amnhĩ xwar tanhmã mẽ ho mex to kaxyw nhũm htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Tã mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja. Tĩrtũm kot tanhmã mẽ ate amnhĩ kwỳjê ho mex to hã amnhĩm mẽ ajarẽnh kaxyw kêr ka mẽ amnhĩ mẽ mẽ piitã mẽ hkukamã ajamaxpẽr mex nẽ. Pê tanhmã mẽ ho mex to ho ri apa. à mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹrja na mex. Nom kormã mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt. \p \v 9 —Hêxta waa nẽ. Mon ka htem mẽ uràk nẽ ã axpẽn to mex anhỹr kêt nẽ? Kwa mẽ àpênh xwỳnhta kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ tanhmã axpẽn to mex to o ri apa hkêt wehe. Jao akukrêx nẽ akàxpore ho anhõxỳ hkêt nẽ. Kêr ka nhỹrmã ty nẽ Tĩrtũm wỳr api nhũm ja hã mẽ ato mex rax nẽ. Te ho kot õ patrãw mã àpênh xwỳnhta kot tanhmã mẽ ho mex to xwỳnhjê hwỳr mrar nhũm mẽ kot amnhĩ xwar tanhmã ho mex tota pyràk. \p \v 10-11 —Na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ pakute hã mẽ pahpumunh mex nẽ. Koja mẽ amã mẽmoj gõ ka mẽ kãm hprãm xà hkôt ho anhõxỳ hkêt nhũm ja hã mẽ apumu nẽ axte mẽ amã mẽmoj gõ. Nom hpãnhã mẽ amã õr rax o wamta jakre nẽ kugõ. Nom kot ka mẽ ri mẽmojta o anhõxỳ ho ri apa nhũm tee ri ja hã mẽ apumu nẽ axte mẽ amã mẽmoj nhõr kêt nẽ. Koja mẽ amã mẽmoj gõ ka mẽ ho anhõxỳ ho ri apa nhũm ja kêp homnuj nẽ. \p \v 12 —Nẽ kot kaj mẽ jar Tĩrtũm kot mẽ amã mẽmoj nhõr xwỳnhja ho anhõxỳ ho ri apa. Hã koja nhỹrmã kaxkwa kamã mẽ amã mẽmoj mex nhõr kêt nẽ. \p \v 13 —Nẽ kot kaj apyxi nẽ anhõ patrãw hamẽxkrut nẽ arĩgro pyxi hã hamẽ wa kãm axàpênh o amỹkry hkêt nẽ. Kot kaj anẽ nẽ hõ gryk ã hõ kaga. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ jar pika ja kamã akàxpore nẽ akukrêx pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hã kot kaj mẽ amã hapê htỳx nẽ mẽ kêp ho anhõxỳ ho ri apa. Nẽ akukrêx rax gryk ã Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt akukrêx o tanhmã axpẽn to ajuta hto ho ri apa hkêt nẽ. Ja pymaj kwa kêr ka mẽ ãm Tĩrtũm pix mã mãn ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Jao te akukrêx nẽ akàxpore mã axàmnhĩx ri anhĩhkra karo ho ri apa pyràk. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ ahkre anẽ. \v 14 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja mar o kuhê. Na prem ra mẽ hikàxpore rax gryk ã Jejus kaga. Jakamã ã kot mẽ kãm kàxpore jarẽnh anhỹrja ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ hã hpẽr o pikẽnh o kuhê. \v 15 Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Nà na ka htem te mẽ ate tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nom ri mẽ kãm amnhĩ to axêx o ri apa. No nhũm Tĩrtũmja kot tanhmã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx to nẽ tanhmã mẽ ajamaxpẽr to hkôt mẽ apumunh par. Nẽ hprĩ hã mẽ anhõxỳ hã mẽ apumu. Te mẽ ate tãm amnhĩ nhĩpêx pyràk nom mẽ anhõxỳ kamã na ka htem apa. Mẽmoj te mex pyràk nhũm htem omu nẽ mex ã hkamnhĩx. No nhũm Tĩrtũm àhpumunh tỳx xà hkôt hprĩ hã mẽmojta pumu nhũm kêp omnuj nẽ. Mẽ akurom omnuj ã omunh kurê kumrẽx. Na hte hprĩ hã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx ã mẽ apumu. Anẽ. \s1 Tĩrtũm kapẽr aa hapêx kêt ã harẽnh \r Matêwre 5.17-18 \p \v 16 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ na pre finat Mojesja kumrẽx mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagà. Tã nhũm hpãnhã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh kwỳjaja mããnẽn mẽ kãm hkwỳ hã kagà. Nhũm prem kuma nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Tã nhũm finat Juãw Paxisja mẽ hpãnhã kato nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri pa. Tã pa hpãnhã ho mẽ ajahkre ho ri ixpa nhũm mẽ ohtô nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ kãm ixkapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa hprãm nẽ. \p \v 17 —Tĩrtũm kapẽr tũmja mex o mex. Koja aa hapêx kêt nẽ. Koja nhỹrmã kaxkwa nẽ pika wa hapêx pa no nhũm Tĩrtũm kapẽr tũmja aa hapêx kêt nẽ. Koja rãhã ho rãhã nẽ aa ihkjê ho mẽnh kêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte axpẽn kaga hkêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 5.31-32, 19.9-12; Makre 10.2-12 \p \v 18 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kêr ka mẽ aprõ kaga hkêt nẽ apa. Kot kaj mẽ hkaga nẽ hpãnhã nhãm hõ ho aprõ nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam aprõ kamã nhãm ho amnhĩkati pyràk. Nhũm ja kêp omnuj nẽ. Rỳ ka ra mẽhõ kot hprõ kaga xwỳnhta ka hpãnhã ho aprõ. Nhũm Tĩrtũm noo mã te ate wam mjên pê ho amnhĩkati pyràk. Nhũm Tĩrtũm pê ja omnuj nẽ. Anẽ. \s1 Hikàxpore rax xwỳnh mẽ kêp amrakati xwỳnh wa harẽnh \r Rukre 6.20-26 \p \v 19 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre kamã mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Koja mẽhõ kàxpore rax xwỳnh ê mex pix kãm ri pa. Nẽ apkati mẽ apkur mex o pa. \v 20 Nhũm amrakati xwỳnh pê Rajareja hkà nhyre nẽ arĩ pry kamã àhwỳr o hkrĩ. Nhũm htem hamỳ nẽ ma o pa nẽ hikàxpore rax xwỳnh nhõrkwỹ jakwakrem haxwỳ. \v 21 Nhũm õ jakrêx kwỳ hkrẽr prãm xàj hakwa krem àhwỳr o hkrĩ. Nhũm rop hwỳr mra nẽ hkà nhy kunhnwỳnh o kuhê. \fig Rukre 16.19-31|src="Pal23B.tif" size="col" ref="LUK 16.21" \fig* \p \v 22 —Tã nhũm Rajare ty nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja hwỳr wrỳ nẽ ma akupỹm kaxkwa hwỳr hkarõ ho mõ nẽ ho api. Hãmri nhũm kaxkwa kamã mẽ pahpãm Apraãw nhĩhkô hã hkĩnh nẽ apkur mex o hkrĩ. \p —Tã nhũm hikàxpore rax xwỳnhta mããnẽn hkôt ty. Nhũm hkwỳjaja hã akuprõ nẽ hã mur nẽ ma o tẽ nẽ haxà. \v 23 Hãmri nhũm hkarõ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà pê kuwy maatita wỳr ma mõ. Nẽ kamã amnhĩ xà htỳx kãm hamak rãhã ho pa. Hãmri nẽ amnhĩ xà hã maj kànhmã rĩt nẽ kaxkwa kamã Apraãw pumu. Nhũm Rajare ra kuri mex nẽ nhỹ. \v 24 Hãmri nhũm tee ri wa omu nẽ Apraãw mã akapẽr nẽ kãm: “Kwa Apraãw. Kwa we ixkamã axukaprĩ nẽ ixwỳr Rajare mẽ kê ixwỳr tẽ nẽ ĩhkrakrã ho gô htok nẽ ho inhõhto jakry. Na pa kuwy kamã amnhĩ xà htỳx kãm ijamak tỳx kumrẽx.” Anẽ. \v 25 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: “Tk. Nà kot pa awỳr mẽnh kêt nẽ. Na ka pre atĩr ri amex nẽ akĩnh nẽ ri apa. No nhũm Rajare akĩnhã hkà nhy rax nẽ amnhĩ xà htỳx kãm hamak rãhã ho ri pa. Tã ra jar inhĩhkô hã hkĩnh nẽ pa. Ka pre kurom amex nẽ apa htã kot kaj hpãnhã amnhĩ xà htỳx kãm ajamak rãhã ho ri apa. \v 26 Nẽ pahkaêx kãm ahkaprỳ griã. Jakamã nhỹhỹnh kot kêt awỳr rê? Ka ajaxwỳja nhỹhỹnh kot ka kêt mẽ ixwỳr rê?” Anẽ. \p \v 27 —Nhũm ã kãm kapẽr anẽ nhũm tee ri kuma nẽ kãm: “Kwa tô ma inhõ krĩ hwỳr mãn amẽ kê ma ixkwỳjê hwỳr wrỳ. \v 28 O mũj arĩ inhõ krĩ kamã ixtõ kêp 5 nẽ arĩ htĩr nẽ pa. Kê wa mẽ kãm awjarẽ kê mẽ amnẽ kuwy hwỳr pa pymaj tokyx amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt mãn amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa.” Anẽ. \p \v 29 —Hãmri nhũm Apraãw kãm: “Nà pa mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Ra mẽ kuri Tĩrtũm kapẽr jarẽnh xwỳnhjê mẽ Mojes kot Tĩrtũm kapẽr ã kagà kênã. Kê mẽ kamã harẽ nẽ ja ma nẽ rĩ tãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to.” Anẽ. \v 30 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: “Kwa nà. Koja mẽ kagàja mar kêt nẽ. No kêt Rajare na pre ra htyk tã akupỹm htĩr jakamã koja mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ kãm awjarẽ nhũm mẽ akupỹm htĩr ã omu nẽ kapẽr ma hãmri nẽ amnhĩ tomnuj kaga kurê kumrẽx. Kwa nà ã ri anhỹr kêt nẽ mẽ hwỳr amẽ hêxta waa nẽ.” Anẽ. \p \v 31 —No nhũm kãm: “Nà koja mẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà mar kêt ã koja mẽ mããnẽn Rajare tyk nẽ akupỹm htĩr nẽ mẽ hwỳr wrỳk nẽ kot mẽ kãm tanhmã ujarẽnh to hã mar kêt nẽ. Jakamã kwarĩ pa mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Kot paj ho anẽ nẽ ãm ixte mẽ hwỳr mẽnh kaprỳ pyràk o amnhĩ nhĩpêx.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \c 17 \s1 Mẽ kot Jejus nê mẽ no kupyr ã mẽ harẽnh \r Matêwre 18.6; Makre 9.42; mããnẽn Rõmãn 1.32; Sikũn Pêtre 2.1, 2.18 \p \v 1-2 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: \p —E kot paj mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr tohtuj anhỹr xwỳnhjê jarẽ ka mẽ inhma. Nà koja mẽhõ mẽ hwỳr tẽ nẽ inhnê mẽ kãm kapẽr. Mẽ kot mẽ mar nẽ amnhĩ tomnuj prãm xàj tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Hãmri nhũm mẽ mar xà hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu nẽ kot inhnê tanhmã kãm nẽ xwỳnhta pumu nẽ ja hã homnuj tỳx nẽ. Te mẽ kot mẽhõ pynênh nẽ mut ã kẽn pytĩ hõ nhôr nẽ ma o htẽm nẽ gô rax kãm mẽnh pyràk o koja hipêx. Te ho ja pyràk no ãm homnuj tỳx o ja jakre. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. \s1 Mẽ pahte amnhĩ tã tanhmã mẽhõ hto hkêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 18.21; Makre 11.25-26; mããnẽn Epes 4.32; Korosẽ 3.13 \p \v 3 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ koja ixkôt atõjê hõ tanhmã atomnuj to. Ka amnhĩ tã omu hãmri nẽ ma hwỳr tẽ nẽ ja hã kãm akapẽr nẽ kãm: “Kwa mon ka axtem nẽ ri ã inhĩpêx anẽ ixtõ? Kwa nà ri ã inhĩpêx anhỹr kêt nẽ.” Anẽ hãmri nhũm amnhĩ tã ama nẽ amã: “Nà na pa tee ri ixte tanhmã atota ã amnhĩ pumu nẽ ixkaprĩ nẽ. Nà kot paj axte ã ri anhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kwa kêr ka axte tanhmã ja mã ajamaxpẽr to hkêt nẽ. Te ate amnhĩ katut kôt mẽnh pyràk o hipêx pu akupỹm tãm axpẽn nhĩpêx o papa.” Anẽ. Koja ã amã kapẽr anẽ ka amnhĩ tã ama hãmri nẽ axte tanhmã kot atoja mã ajamaxpẽr kêt nẽ. \p \v 4 —Koja arĩgro pyxi hã xatã tanhmã atomnuj to japêr. Hãmri nẽ xatã tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ awỳr mra nẽ xatã amnhĩ tã amã kapẽr nẽ amã: “Pa ot pa awỳr tẽ. Na pa ra ixkaprĩ nẽ. Kwa ixte ã anhĩpêx anhỹrja pumu nẽ ãm omu. Kot paj axte hkêt nẽ.” Anhỹr o xatã amã kapẽr. Nẽ ra axte tanhmã atomnuj to nẽ kê axte awỳr tẽ nẽ ã amnhĩ tã amã kapẽr anẽ. Nom kêr ka ama nẽ kamã agryk kêt nẽ. Ãm xatã kãm: “Nà kot puj anẽ nẽ akupỹm tãm axpẽn nhĩpêx. Kot paj axte tanhmã ate ixtota mã ijamaxpẽr kêt nẽ. Kot puj ja ho pajapêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx o akupỹm papa.” Anhỹr o kêr ka mẽ xatã axpẽn nhĩpêx anhỹr rãhã ho ri apa nẽ aa jam anhũrer kêt nẽ. Anẽ. \s1 Mẽ pahte mẽmoj tã Tĩrtũm wỳr hã mẽ pajarẽnh \r Matêwre 17.20-21, 21.21-22; Makre 11.23 \p \v 5 Tã nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja hãmri kãm: \p —Kwa Pahihti. Tanhmã mẽ ixto pa mẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt ijamaxpẽr tỳx rãhã ho ri ixpa. Anẽ. \p \v 6 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà ra mẽ ate amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr jakamã na ra amnhĩ tã mẽ apumu. Jakamã mẽ ate hkôt amnhĩ nhĩpêx kukwak ri na ka htem mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ate mẽmoj tã hwỳr xà hkôt mẽ amã tanhmã mẽmoj nhĩpêx to. Te mẽ ate pĩ hpàr mũj mã akapẽr nẽ kãm: “E amnhĩ jarê nẽ ma tẽ nẽ gô xujanãr kãm mãn mrõ.” Anẽ nhũm kot amar nẽ amar xà hkôt ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrta pyràk. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ ate Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o apa kukwak ri mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã mẽmoj tanhmã ho. Rỳ mẽ amã mẽmoj gõ. Anẽ. \s1 Te mẽ pahpê Tĩrtũm mã paxàpênh xwỳnh pyràk \p \v 7 Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ ja. Kot kaj mẽ amã mẽ àpênh xwỳnh kwỳjaja nhũm hõ amã mẽmoj tã àpênh o pa ẽ ho anhỹr pa. Hãmri tanhmã kot kaj kãm akapẽr to wehe? Xà kot kaj kãm: “E hãmri axàpênhta kaga nẽ tẽ nẽ nhỹ nẽ apku.” Anhỹr o kãm akapẽr? \v 8 Nà kot kaj kãm anhỹr kêt nẽ. Kot kaj kãm: “E kwa tokyx tẽ nẽ hpãnhã inhmã inhõ hã apê. Kot pa ixàpkur pa ka ixpãnhã nhỹ nẽ apku.” Anhỹr kãm akapẽr. Kêp amã àpênh xwỳnh jakamã ka ã kãm akapẽr anẽ. \v 9 Ja pyrà nẽ kot puj mẽ Tĩrtũm kot mẽ pamã mẽmoj tã karõ xà hkôt tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa. Mẽ õ patrãwta pyrà nẽ kot tanhmã mẽ pamã karõ hto xà hkôt pu mẽ amnhĩ nhĩpêx. \p —Xà na htem mẽ õ patrãw mã mẽmoj tã àpênh pa hãmri nẽ hkwỳjê mã amnhĩ to jarkrar o ri pa nẽ mẽ kãm: “E ka mẽ ixpumu. Na pa hte inhõ patrãw mã ixàpênh mex o mẽ hakre ka mẽ ja hã ixpumu. Hêxta waa nẽ. Mon pa hte ri axtem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ?” Anhỹr o xà kot kaj mẽ kãm amnhĩ to jarkrar o ri apa? Nà na ka htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. \p \v 10 —Tã pa hte mẽ õ patrãwta pyrà nẽ tanhmã mẽ amã mẽmoj tã karõ hto ho ixpa. Jakamã kêr ka mẽ inhma nẽ ixte mẽ amã mẽmoj tã karõ xà hkôt tanhmã inhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Hãmri nẽ hã amnhĩ to jarkrar pê amnhĩ jarẽnh o: “Ãm hãmri na pa ã Jejus mã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hêxta waa nẽ. Ixpê Jejus mã tanhmã ixte amnhĩ nhĩpêx to mex xwỳnh na pa.” Anhỹr o amnhĩ to jarkrar kêt nẽ. Kêt ãm amnhĩ jarẽnh o: “Nà ixte kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa xwỳnh pix na pa. Na hte mẽmoj tã inhmã karõ pa kuma nẽ ỹ hã tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to.” Anhỹr o amnhĩ jarẽnh o ri apa. No ri amnhĩ krã hkôt atỳx tanhmã amnhĩ to jarkrar to ho ri apa hkêt nẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot mẽ ho 10 nẽ akupỹm mẽ ho mex ã harẽnh \r Matêwre 8.1-4 \p \v 11 Tã nhũm Jejus arĩ Garirej rũm pika pê Samar hkàx ã Jerujarẽ hwỳr kormã mõ. \v 12 Nẽ nhỹri krĩ hõ htêp o mõr mẽ nhũm krĩ pu hã ri mẽ pa xwỳnhjaja kêp 10 nẽ kutã mra. Mẽ hkànhy hkro htỳx xwỳnhjaja kutã mra nẽ hkaxpa nẽ amỳm kuhê nẽ omu. \v 13 Hãmri nẽ kãm: \p —Pa Pahihti. Kwa mẽ ixpumu nẽ mẽ ixkamã axukaprĩ nẽ tanhmã mẽ ixto mex to. Anẽ. \p \v 14 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj mẽ ato mex. E mẽ mãmrĩ awjanã nẽ ma akupỹm mẽ anhõ patrejê hwỳr mra kê mẽ akupỹm mẽ akà mex ã mẽ apumu. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kapẽr mar xà hkôt awjanã. Kà nhy rãhã awjanã nẽ ma akupỹm patre hwỳr mra. Nẽ kormã akupỹm hwỳr pry hã mrar rãhã piitã hkà mex pa. \v 15 Hãmri nhũm ãm pyxi nẽ hkwỳjê rom awjanã nẽ akupỹm Jejus wỳr Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o hwỳr tẽ. \v 16 Hãmri nẽ Jejus kaxpa nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ amnhĩ tã kãm kot ho mex ã kãm amnhĩ jarẽ. Kwỳjê hkĩnhã kêp Ijaew kêt axtem kêp Samar nhõ xwỳnh tã mẽ kurom akupỹn hwỳr tẽ nẽ kãm mex o mex ã harẽ. \v 17-19 Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm: \p —No mẽ akwỳjaja? Ixte mẽ ato 10 nẽ mẽ ato mex tã ka ãm kapxipix awjanã nẽ akupỹn ixwỳr tẽ. Akwỳjê hkĩnhã apê Ijaew kêt tã akupỹm amnhĩ mex ã amnhĩ pumu hãmri nẽ mẽ kurom awjanã nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o ixwỳr tẽ. Hêxta waa nẽ. Mo na hte ixkwỳjaja apyrà nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr kêt nẽ? E kànhmã xa nẽ mãmrĩ ma ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ ma akupỹm tẽ. Anẽ. \s1 Jejus akupỹn wrỳk xà hã arĩgro jarẽnh \r Matêwre 24.23-24, 24.37-44; Makre 13.32-37; mããnẽn Wam Tesarõn 5.2-8; Sikũn Pêtre 3.3-10 \p \v 20-21 Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus wỳr mra nẽ omu nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Xà koja apu Tĩrtũm tokyx kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta mẽ nhũm mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahto amnhĩptàr kurê kumrẽx nà kormã? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Te ho nhãm mẽhõ jarẽnh pyrà nẽ mẽ kãm: \p —Nà ra kot mẽ ho amnhĩptàr o pa kênã. Nom nhỹri hkrĩ xà kamã mẽ ho amnhĩptàr o hkrĩ hkêt nẽ. Na htem amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ hãmri nhũm kêp mẽ õ pahihti hã mẽ ho amnhĩptàr o pa. Nẽ mẽ kãm mẽ hamaxpẽr mex gõ nhũm htem hkôt ri hamaxpẽr mex o pa. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nẽ hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr. Mẽ kot nhỹrmã tee ri kamã hamak o pa hã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kot kaj mẽ nhỹrmã tee ri amã tokyx akupỹn ixwrỳk nẽ ixte mẽ ato amnhĩptàr prãm xàj tee ri inhmã anojarêt kaprỳ ho ri apa. Nẽ axpẽn mã ri ijarẽnh o: “Hêxta waa nẽ. Mo na we Pahihti tokyx akupỹn mẽ pahwỳr wrỳk kêt nẽ?” Anhỹr o inhmã anojarêt o ri apa pê ixkamã ajamak rãhã ho apa. \p \v 23 —Nẽ koja mẽ ra akupỹn ixwrỳk ã tanhmã mẽ amã ixto hêx to ho pa. Nhỹri ixkuhê nhũm mẽ kot ixpumunh ã mẽ amã ixto hêx o pa. Nom kêr ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama. \v 24 Kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk kaxyw nhũm mẽ pika piitã hkôt akupỹn ixwrỳk kãm anhĩpê ixpumu. Te mẽ piitã mẽ kot anhĩpê na jaxênh pumunh pyràk o kot kaj mẽ apiitã ixpumu. \v 25 Nom kormã jar pika ja kamã ixpa ri koja mẽ ohtô nẽ ixkaga pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã ma akupỹm kaxkwa hwỳr api. Hãmri nẽ nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr wrỳ. \p \v 26 —Nà kot paj nhỹrmã man akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja jar pika ja kamã mẽ pa xwỳnhjaja htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Te amnepêm finat Noehti htĩr ri mẽ kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa pyràk o koja mẽ amnhĩ nhĩpêx o pa. \v 27 Na prem amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa hkêt nẽ. Nẽ ãm jar pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri paja o ãm kôt pix mã tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Rôm nhũm Noehti gô htàm pymaj pàr raxja nhĩpêx nẽ kãm axà. Nhũm prem hã omu nẽ ãm omunh o pa nẽ tanhmã ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hkêt nẽ. Tã nhũm nata mẽ haêr pê wrỳ. Hãmri nẽ wrỳk rax o ra pika piitã hanhi nhũm mẽ piitã pikaprãr pa. \p \v 28 —Akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja mẽ mããnẽn te amnepêm Sotõ nhõ xwỳnhjaja kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Finat Rohti kormã htĩr ri mẽ kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pata pyràk o koja mẽ amnhĩ nhĩpêx. Na pre hte Sotõ nhõ xwỳnhjaja ãm pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri pa. Nẽ ãm kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ htỳx ri amnhĩ xàpkur xà pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ mẽ hpur kãm ri àpênh pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ ri amnhĩ xujaprôr pix kukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã mẽmoj to wẽnê pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr. à na prem pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri pa anhỹrja o amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa hkêt nẽ. \p \v 29 —Tã nhũm Rohti mẽ õ krĩ rũm kator mẽ nhũm Tĩrtũm krĩ nhõ xwỳnhjaja kot amnhĩ tomnuj tỳx o paja mỳrapê mẽ himex pa. Jao kaxkwa rũm mẽ hipy mẽmo hpôk kwỳ rẽ nhũm mẽ hkaxàr pa. \v 30 Tã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳkja mẽ koja mẽ te Rohti nhõ krĩ kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ htỳx ri amnhĩ tomnuj pix o pa. \p \v 31 —Nẽ akupỹn ixwrỳỳta ã ka mẽ anhõrkwỹ nhĩmõk ã hkrãmnênh o akrĩ japêr nẽ akupỹn ixwrỳk kãm ixpumu. Hãmri nẽ akukrêx wỳr axàr nẽ hõ hpyr mã ajamaxpẽr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ apur kãm axàpênh o akuhê japêr nẽ akupỹn ixwrỳk kãm ixpumu. Hãmri nẽ akupỹm anhõrkwỹ hwỳr atẽm mã ajamaxpẽr kêt nẽ. Mo kaxyw kot ka kêt hwỳr tẽ? Kêt ãm inhmã mẽ ajapê hã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk mã ajamaxpẽr o akĩnh nẽ ixpumunh o akuhê. \p \v 32 —Nẽ kêr ka mẽ Rohti prõ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx toja mã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Na pre Tĩrtũm kapẽr nhĩrôp xa nẽ amnhĩ katut kôt Sotõta wỳr rĩt hãmri nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mỳrapê htyk kurê kumrẽx. Tã kêr ka mẽ ho uràk nẽ amã akukrêx rax japê xàj ixkôt amõr kaxyw anhĩtõt kêt nẽ. \p \v 33 —Nẽ kwa kêr ka mẽ jar pika ja kamã tanhmã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx to pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ akukrêx rax pix kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Koja nhỹrmã ja piitã mẽ apê hapêx pa. Mẽ ate kãm anhĩhkra karo hpar pyràk o piitã hipêx hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ hpãnhã nhỹrmã mẽ amã mẽmoj mex nhõr rax nẽ. \p \v 34 —Nẽ kot paj kamàt kãm akupỹn ixwrỳk japêr nhũm nhỹri mẽhõ ra ixkôt amnhĩ xàm xwỳnh mẽ mẽhõ kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnh wa par kãm nõr japêr. Hãmri pa amnhĩ wỳr ra ixkôt kot amnhĩ xãm xwỳnhta o api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhta arĩ gõr nẽ nõ. \v 35 Rỳ pa arĩgro hã akupỹn ixwrỳk japêr nhũm mẽnijê hõ wa hamẽxkrut nẽ harôj kahuk o ãm japêr. Hãmri pa ra kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhja ho api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhja ahte arĩ harôj kahuk o xa. Hãmri nẽ hamaxpẽr mex kêt kumrẽx o xa. \v 36 Rỳ koja mẽmyjê hõ wa axkrut nẽ hpur kãm àpênh o ãm japêr. Pu pa amnhĩ wỳr kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhta o api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhta pur kãm ahte arĩ apênh o xa. Hãmri nẽ tee ri hkràmnhwỳ hkukamã hamaxpẽr o xa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh anẽ. \v 37 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Kwa nhỹri koja mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà koja nhỹri mẽmojja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ omunh kurê kumrẽx. Te nhỹri mẽmoj kro nẽ nõr nhũm nhônhti kot omunh nẽ hã htor nẽ hpinhĩpanh nhũm mẽ kot hã omunh kurê kumrẽxta pyràk. Anẽ. \c 18 \s1 Mẽ pahte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh rãhã ho papa hã mẽ pamã karõ \r Rukre 11.5-8; mããnẽn Wam Tesarõn 5.17 \p \v 1 Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã mẽmoj tã karõ. Mẽ kot tanhmã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh to hã mẽ kãm karõ. Mẽ kot xatã kãm amnhĩ jarẽnh o pa nẽ amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr rãhã ho pa kaxyw. No ãm hã kuxi nẽ tanhmã mẽ kãm hã ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p \v 2 —Koja nhỹri krĩ hõ kamã juistija kãm Tĩrtũm prãm nõkati. Nẽ mããnẽn kãm amnhĩ kwỳjê hprãm nõkati htã kêp juisti nẽ tanhmã mẽ kãm kapẽr to ho hkrĩ. \v 3 Jakamã nhũm mẽhõ ni pê mjên htyk xwỳnh. Nhũm hte mẽhõ xatã tanhmã kêp õ mẽmoj to ho pa. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã omu nẽ xatã juistita wỳr mra nẽ kãm harẽ nẽ kãm: “Xê gàà nẽ. Na hte pahkwỳjê hõja ixtomnuj rãhã ho pa. Xê ixtã tanhmã kãm akapẽr to kê tãm inhĩpêx.” Anẽ. Nẽ xatã hwỳr mra nẽ amnhĩ to kuwỳ nẽ xatã hwỳr mra nẽ amnhĩ to kuwỳ. \v 4-5 No nhũm kuma nẽ ãm kuma. Kãm hkwỳjê ho ajuta hprãm kêt jakamã ãm kuma. Tã nhũm xatã hwỳr mra. Gaa nhũm rĩ kãm mar kaga nẽ. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: “Tk. Hêxta waa nẽ. Jahti na hte xatã ixwỳr mra nẽ tanhmã inhmã amnhĩ jarẽnh to. Nẽ ãm xatã ixwỳr mra. Nà na pa ra inhmã mar kagyk nẽ. E pa tokyx tanhmã nê kot tanhmã ho xwỳnhta mã ixkapẽr to. Inhmã Tĩrtũm pyma kamã rỳ inhmã ixkwỳjê kaprĩ kamã pa tanhmã nê kãm nẽ hkêt tã kot pa anhỹr kêt nhũm amnhĩ tã inhmã harẽnh pix nẽ pa ra mar kurê ixkrã tãtãk nẽ.” Anhỹr o hamaxpẽr. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. \p \v 6 —Juisti tãm hamaxpẽr kêt tã nhũm nija xatã hwỳr mrar nẽ amnhĩ to hwỳr jakamã nhũm jatã tanhmã ho ajuta hto. \v 7-8 No kêt Tĩrtũmja. Xàn ka htem mẽmoj tã awỳ nhũm juisti punutita pyrà nẽ mẽ ama nẽ ãm mẽ ama? Nà koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kot ka mẽmoj tã kãm amnhĩ jarẽ nhũm ama nẽ tanhmã amã mẽmoj to rỳ tanhmã amã amnhĩ nhĩpêx to. Juistita rom mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh na. Tã kot paj nhỹrmã akupỹn wrỳ nẽ mẽ apumu ka mẽ arĩ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr mex pê kãm amnhĩ jarẽnh rãhã ho ri apa pa ja hã mẽ apumu nẽ ixkĩnh tỳx nẽ. Ja na inhmã hprãm. Anẽ. \s1 Tanhmã mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh to hã mẽ harẽnh \r Matêwre 6.5-8; mããnẽn Wam Pêtre 5.5-6 \p \v 9 Tã nhũm Jejus mẽ kot amnhĩ to mex o hkwỳjê jakrenh ã amnhĩ to jarkrar o ri mẽ pa xwỳnhjê pumu nẽ tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Nom mẽ kot amnhĩ to jarkrarta ã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p \v 10 —Koja mẽhõ wa hamẽxkrut nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw wa tẽ. Ja kêp Parijew nhõ xwỳnh nhũm hõja kêp mẽ õ pahi mã hkwỳjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh. Nhũm wa Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr wa tẽn axà. \v 11-12 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhta kumrẽx tẽ nẽ nhỹri mẽ piitã mẽ noo mã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Nẽ amnhĩ to jarkrar pê kãm amnhĩ jarẽnh o: “Pa Tĩrtũm. E ra ate ixpumunh mex. Na pa hte amnhĩ to mex pix o ri ixpa. Ra ate ja hã ixpumunh mex. Na pa hte kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh nẽj rom tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ semãn piitã hã ixàpkur kêt rãhã amã amnhĩ jarẽnh rãhã ho ixtã apkati axkrut. Nom ja pix kêt. Na pa hte mããnẽn ixàpênh pãnhã kàxpore jamỳ nẽ mẽ kot amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa xwỳnhjê mã hkwỳ nhõr o ixpa. Nẽ na pa hte ri ixàhkĩnh o ri ixpa hkêt nẽ. Nẽ nhãm mẽ kêp mẽ hprõ ho amnhĩkati ho ri ixpa hkêt nẽ. Na pa hte mẽ piitã mẽ kurom tãm amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ pumu nẽ ixkĩnh tỳx kumrẽx. Hêxta waa nẽ. Mon pa hte ri ã amnhĩ to mex o ixpa anẽ?” Anhỹr o Tĩrtũm mã amnhĩ to jarkrar pê kãm amnhĩ jarẽnh o xa. \p \v 13 —Hãmri nhũm hpãnhã mẽ kêp kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhta haxwỳja Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. No ãm Parijew nhõ xwỳnhta rom ki hkwỳjê pê awry nẽ ahte hipô nẽ kãm amnhĩ jarẽ. Nẽ kãm amnhĩ jarẽnh pê amnhĩ tak nẽ mur nẽ kãm: “Kwa Tĩrtũm. Na pa hte amnhĩ tomnuj tỳx o ri ixpa. Nẽ ixtỳx ri amã prãm xà kuhpa hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Na pa tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ ixkaprĩ htỳx nẽ. à inhmã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa hprãm kêt tã pa hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa. Kwa xà kot ka ixkamã axukaprĩ nẽ amnhĩ katut kôt ixte amnhĩ tomnuj rẽnh pa Tĩrtũm?” Anhỹr o kãm amnhĩ jarẽ. \p \v 14 —Hãmri nhũm Tĩrtũm hamẽ wa kot kãm amnhĩ jarẽnh ma no ãm wamta ma nẽ ãm kuma. No kêt hkôt hõja ma hãmri nẽ kot kãm amnhĩ tã àhwỳr xà hkôt amnhĩ katut kôt kot amnhĩ tomnuj rẽnh pa nẽ ho hkra. Jakamã nhũm mex nẽ hkĩnh nẽ pa. Ra tãm hkrã hãmri nẽ hkĩnh nẽ ma htẽm kurê kumrẽx. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Ãm hãmri na pa mẽ amã ja jarẽ. Koja mẽhõ Parijew nhõ xwỳnhta pyrà nẽ kot amnhĩ to mex xwỳnh ã amnhĩ kamnhĩx hãmri nẽ Tĩrtũm kot amnhĩ katut kôt kot amnhĩ tomnuj rẽnh kaxyw amnhĩ to hwỳr kêt nẽ. Koja ãm kãm amnhĩ to jarkrar pix nẽ. Jakamã koja Tĩrtũm te kot mar nẽ ãm mar pyràk o hipêx. No koja mẽhõ kot kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhta pyrà nẽ tee ri tanhmã amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nhũm kuma nẽ tanhmã ho mex to. Anẽ. \s1 Jejus kot amnhĩ wỳr mẽhprĩrejê hwỳr ã harẽnh \r Matêwre 19.13-15; Makre 10.13-16 \p \v 15 Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja arĩ pry hã Jerujarẽ hwỳr mõ nhũm Ijaew kwỳjaja mẽ omu nẽ mẽ hkrare jamỳ nẽ Jejus wỳr mẽ o mra. Kot mẽ hã ĩhkra jaxwỳr nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳr kaxyw. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri ja hã mẽ omu nẽ nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa mẽ ma akupỹm mẽ akrata o mra nà? Mo kaxyw na ka mẽ Jejus wỳr mẽ o mra? Kormã mẽ ràxre kênã. Anẽ. \p \v 16 Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa nà mẽ ri inhnê mẽhprĩjê kurê hkêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ ixwỳr mẽ o mra. Anẽ. \p Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽ kãm hpa ho apê nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra nhũm mẽ kuri kuhê. Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: \p —E mẽ jareja mẽ omu. Na htem hamakêtkati nẽ hkĩnh nẽ ri pare. Nẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ ri pa. Tã Tĩrtũm kôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja na htem mẽ uràk nẽ kãm amnhĩ to rũnh prãm kêt nẽ ri pa. \p \v 17 —Jarejaja na htem hipêêxà nẽ katorxà wa kapẽr ma nẽ wa hkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex o ri pa. Tã ixpê Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh kot ka mẽ amã ixkôt amnhĩ xunhwỳr prãm. Hã kot kaj mẽ te ho jarejê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao ixkapẽr ma nẽ ixkôt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to ho ri apa. Anẽ. \s1 Kàxpore rax xwỳnh jarẽnh \r Matêwre 19.16-30; Makre 10.17-31; mããnẽn Wam Ximotre 6.6 \p \v 18 Tã nhũm Ijaew nhõ pahihti hõja Jejus wỳr tẽ nẽ kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa? Mẽ ijahkre xwỳnh maati? Kwa inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã kot pa we nhỹrmã Tĩrtũm ri ixtĩr tũm nẽ ixpa kaxyw amnhĩ nhĩpêx mex to ho ri ixpa wehe? Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm kãm: \p —Xà ate ixpê Tĩrtũm kwỳ hã ixpumunh kôt na ka ixte uràk nẽ amnhĩ to mex xwỳnh ã ijarẽ? Tĩrtũm pix na kot amnhĩ to mex rãhã xwỳnh jakamã kot kaj ã ijarẽnh anhỹr jao ixpê Kra hã ijarẽ. Nẽ uràk nẽ ixte amnhĩ to mex xwỳnh ã ijarẽ. Nà xàn ka ãm atỳx ri amnhĩ krã hkôt ã ijarẽnh anẽ? \p \v 20 —Tĩrtũmja mex o mex xwỳnh jakamã kot kaj amã nhỹrmã kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hãmri nẽ ra kot mẽmoj tã mẽ amã karõ xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Ra ate mar mex kênã. Na pre mẽ amã: \li1 Kêr ka mẽ axpẽn pê axàhkĩnh hkêt nẽ. \li1 Nẽ mẽ axpẽn par kêt nẽ. \li1 Nẽ mẽ axpẽn to axêx o ri apa hkêt nẽ. \li1 Nẽ mẽ axpẽn pê aprõ ho amnhĩkati hkêt nẽ. \li1 Nẽ mẽ anhĩpêêxà mẽ akatorxà wa hã apijaàm pê wa kutã anojarêt pix o ri apa. \m E kot kaj amã nhỹrmã Tĩrtũm kuri atĩr tũm nẽ apa hprãm hã kêr ka ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ. \p \v 21 Nhũm pre ã Jejus kãm kapẽr anẽ nhũm kuma nẽ kãm: \p —Kwa ixprĩre ri ra ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa kênã. Nom ixte ixtĩr tũm nẽ ixpa kaxyw kormã ixte tãm kêt pyràk. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm Jejus kãm: \p —Nà kormã mẽmoj pyxire nẽ arĩk. Na ka amã akukrêx rax japê htỳx o Tĩrtũm jakre. Jakamã kêr ka ma akupỹm tẽ nẽ akukrêx o wẽnê hpa nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ hãmri nẽ ma mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã õr pa. Hãmri nẽ rĩ akupỹn ixwỳr tẽ nẽ ixkôt apa ho apa. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Kãm kukrêx rax japê nẽ kãm ĩhkra karo hprãm kêt nẽ. Jakamã tee ri Jejus kot ã kãm hã karõ anhỹrja ma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm tẽ. \v 24 Hãmri nhũm tee ri ja hã omu nẽ hã mẽ kot mar xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Koja mẽ hikukrêx rũnh xwỳnhjaja ohtô nẽ kãm mẽ hikukrêx japê xàj Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ pa ho papa hkêt nẽ. Wa ixte amnhĩ nhĩpêxja mẽ kêp hihtỳx. \v 25 Na htem kãm hikukrêx rax mã ĩhkra karo hprãm kêt rãhã tee ri kãm Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kaprỳ. Te ho mẽhõ kot menh kagô hã hkre nẽ kãm kagô katõk prãm kêt rãhã kãm guhkrax kãm àr prãm kaprỳta pyràk. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. \v 26 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa nom mẽ ixpiitã mẽ inhmã mẽ ixkukrêx japê kênã. Jakamã xà kot paj mẽ ixpiitã nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa hkêt nẽ nà? Anẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà kot kaj mẽ amnhĩ krã hkôt mẽ amã mẽ akukrêx japêja mã anhũrer kêt nẽ. Tĩrtũm pix na hte ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ kãm mẽ hikukrêx japê htỳx kêt nẽ. Jao mẽ kêp Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ mẽ pa ho pa mã xwỳnh. Anẽ. \p \v 28 Hãmri nhũm Simãw Pêtre kãm: \p —Kwa Pahihti no mẽ pajaja? Na pa prem agryk ã mẽmoj piitã hkaga hpa nẽ akôt ixpa ho ixpa. Jakamã kot paj mẽ nhỹrmã war ari ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa nà? Anẽ. \p \v 29 Hãmri nhũm kãm: \p —Tỳ. Nà ka mẽ atõ inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa kaxyw akwỳjê re nẽ ma inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Anhõrkwỹ re rỳ atõ rỳ atõx rỳ aprõ nẽ akrajê re. Rỳ akatorxà nẽ anhĩpêêxà war are. Rỳ akukrêx piitã rer pa hãmri nẽ ma ixkapẽr o mẽ piitã mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa. \v 30 Hã kot paj ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex rax nẽ. Hãmri ka mẽ ma nhỹhỹm apa nẽ nhỹri mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa nhũm mẽ kot mẽ amar xwỳnh kwỳjaja mẽ ama nẽ ra kãm mẽ akĩnh nẽ. Nẽ ra mẽ ate akwỳjê rer par tã nhũm mẽ tãmjaja te mẽ apê mẽ hkra rỳ mẽ htõ rỳ mẽ htõx pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ tanhmã mẽ ato mex to ho pa. Hãmri ka mẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api hãmri nẽ wa ixkuri amex kumrẽx nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus Simãw Pêtre mẽ hkwỳjê mã kapẽr anẽ. \s1 Jejus kot axte htyk kukamã amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 20.17-19; Makre 10.32-34 \p \v 31 Tã nhũm Jejus mẽ kot ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh pê 12jaja mẽ hkwỳjê pê mẽ ho kato. Nẽ nhỹri mẽ hkàx ã mẽ o xa nẽ tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —Amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjaja na prem ixkukamã tanhmã mẽ kot inhĩpêx to hã ijarẽ nẽ ixtã kagà. Tã pu mẽ ra Jerujarẽ hwỳr mõ. Kamã koja mẽ tanhmã ixto rax nẽ. Ra mẽ kot ixkukamã ijarẽnh nẽ ixtã kagà xà hkôt koja mẽ ixto anẽ. \v 32-33 Koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja ixpynê nẽ Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pôristi hwỳr ixto tẽ nẽ mẽ kãm ixto hêx nhũm mẽ kuma nẽ mẽ mar xà hkôt tanhmã inhĩpêx to. Nẽ mẽ hkwỳjaja ixtã hpẽr o axkẽ nẽ akunha. Nẽ mẽ hkwỳjaja ixto kapẽr punuj nẽ ijaprỳ nẽ ixtã argôx rẽ nẽ ixtak. Hãmri nẽ ixpĩ. à koja mẽ inhĩpêx anẽ. Nom kot paj ãm ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũmja akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri htyk nẽ akupỹm htĩrja kukamã hamaxpẽr no ãm hprĩ hã hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. \s1 Jejus kot no hkre xwỳnh o mex ã harẽnh \r Matêwre 20.29-34; Makre 10.46-52 \p \v 35 Tã nhũm Jejus mẽ kormã Jerujarẽ hwỳr Jerikoja têp o mõ. Hãmri nhũm pry nhĩhkjê hã no hkre xwỳnhja àhwỳr o nhỹ. \v 36 Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽ mrar ma. Mẽ ohtôô nẽ Jejus kôt mẽ mrar xwỳnhjê mrar ma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽmo ri? Mẽmoj wỳr na ka mẽ axohtô nẽ mra? Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà Jejus pê Najare nhõ xwỳnh kôt na pa mẽ mõ. Anẽ. \p \v 38 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kàx pê Jejus mã kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Jejus? Apê mẽ inhõ Pahihti mex na ka. Te apê amnepêm anhĩgêt pahihti Tawi kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Jakamã kwa ixkamã axukaprĩ nẽ akupỹm ixto mex kêt wehe. Ixte amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr xwỳnhjê hõ na pa. Anẽ. \p \v 39 Hãmri nhũm Jejus kukamã mẽ mrar xwỳnhjaja tee ri kuma nẽ kãm: \p —Tk. Kwa akapẽr kêt nẽ nhỹ nà. Anẽ. \p Tã no nhũm ãm mẽ kuma nẽ xatã amnhĩ to hwỳr o nhỹ. Kàx pê kãm kapẽr o nhỹ. \v 40 Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ xa nẽ amnhĩ wỳr hã karõ nhũm mẽ hpa hã kupy nẽ hwỳr o tẽ nhũm kãm: \p \v 41 —Pa mo na? Tanhmã kot pa ato? Anẽ. \p Nhũm kãm: \p —Nà akupỹm inhmã ixrĩt mex prãm. Anẽ. \p \v 42 Hãmri nhũm kãm: \p —Tôe. Nà ra ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx jakamã kot kaj akupỹm ri rĩt. Anẽ. \p \v 43 Hãmri nhũm akupỹm rĩt mex kurê kumrẽx nẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Hãmri nẽ ma Jejus kôt Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o mẽ hkôt tẽ. Hãmri nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja haxwỳja Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o Jejus kôt mõ. \c 19 \s1 Jakew kãm Jejus pumunh prãm ã harẽnh \r Rukre 3.8, 3.12-13 \p \v 1 Tã nhũm Jejus arĩ Jerujarẽ hwỳr mõ nẽ Jeriko hwỳr pôj. Hãmri nẽ krĩ kahti hkôt pry hã mõ. \v 2 Nhũm mẽ ra hkôt htu rax nẽ hkôt omunh o mõ. Jakamã nhũm Jakew pê Rõm nhõ pahi mã kwỳjê pê kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnhjê krãhtũm xwỳnhja. Na pre hikàxpore rax nẽ. \v 3 Tã haxwỳja kãm Jejus pumunh prãm nẽ. Nom ãm hakooti nẽ hprĩhti jakamã tee ri kot omunh kaxyw amnhĩ nhĩpêx nhũm mẽ kêp àmnàr rax nẽ. \v 4 Hãmri nhũm ra hamaxpẽr nẽ ma kukamã hprõt nẽ tẽ nẽ nhỹri pry mỳri pĩ xãm pumu nẽ hã api nẽ kutêp ajêt. Hãmri nhũm Jejus mõ nẽ hapa. \v 5 Nẽ kànhmã rĩt nẽ omu nẽ kãm: \p —Pa Jakew. E kwa tokyx tẽn wrỳ pa ma akôt anhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ ari amnhĩm hikra. Anẽ. \p \v 6 Hãmri nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ wrỳk kurê kumrẽx nẽ ma amnhĩ kôt nẽ o tẽ. \v 7 Hãmri nhũm mẽ kot omunh o kuhê xwỳnhjaja tee ri ja hã omu nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —Tk. Kwa nà. Jakew kot amnhĩ tomnuj xwỳnh tã nhũm Jejus ma hkôt tẽ nẽ kuri pôj. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm wa õrkwỹ hwỳr axà nẽ nhỹ nhũm Jakew Jejus mã amnhĩ jarẽnh o: \p —E. Nà ra ixte pahihti mã kàxpore jamỳnh xwỳnhta na pa pre hte ho prês jakre nẽ amnhĩm hamỳnh rax nẽ. Tã kot paj akupỹm mẽ kãm õr pa. Na pa pre hte mẽ hkwỳjê pê ho 10 nẽ hamỳ. Tã kot paj hipy ho 40 nẽ kurẽ nẽ akupỹm mẽ kãm ho ixpigrành pa. à kot paj mẽ hipêx anẽ. Nẽ ixkàxpore jakrêx kot paj ho axkjê nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã ho ixpigrành pa. Anẽ. \p \v 9 Hãmri nhũm kuma nhũm ja kãm mex nẽ. Jakamã nhũm kãm: \p —Nà ãm hãmri. Ate pahkukamã panhĩgêt Apraãw pyrà nẽ jarãhã ate amnhĩ tomnuj kaga jakamã na ra jarãhã anhõrkwỹ hwỳr mẽ mex xà axà. Koja Tĩrtũm jarãhã amnhĩ katut kôt ate amnhĩ tomnuj rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. \v 10-11 Mẽ ate amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hwỳr na pre Tĩrtũm inhmẽ pa wrỳ. Te nhỹri mẽ apikunor nhũm ixte mẽ ajapêr o ixpa kaxyw Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh nhũm ixwrỳk nẽ nhỹri ixte mẽ ajapêr o ixpa nẽ mẽ amã ixkator nẽ ixkĩnh nẽ ma akupỹm hwỳr mẽ ato inhmõrta pyràk. Anẽ. \s1 Mẽ pahte Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to \r Matêwre 25.14-30 \p Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ Jejus mar o hkôt Jerujarẽ hwỳr mra. Na prem htỳx tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã hkamnhĩx o hkôt mõ nẽ axpẽn mã: \p —E ma pu mẽ hkôt. Koja Jerujarẽ hwỳr pôj hãmri nẽ kêp mẽ pahpê Ijaew nhõ pahi nẽ mẽ pahto amnhĩptàr kurê kumrẽx. E kwa ma pu mẽ hkôt. Anẽ. \p \v 12 Nhũm Jejus mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex nẽ. Jakamã kot mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr xà hã arĩgro hã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw. Kormã Jerujarẽ hwỳr ahtêp kêt ri mẽ kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw. Nom hprĩ hã mẽ kãm hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Koja nhỹri krĩ hõ kamã mẽhõ myja. Kot amnhĩ to rax o hkwỳjê jakrenh xwỳnhja. Nẽ krĩ hõ kamã krĩ piitã hkôt pahi nhõ pahihtija hãmri harẽnh ma nẽ amnhĩ wỳr kuwỳ. Kot ma hwỳr mõr nhũm õ krĩ kamã nẽ mããnẽn krĩ hkwỳ kamã kêp mẽ õ pahi kaxyw kot ãm kaxyw nhũm hwỳr nojarêt. \v 13 Hãmri nẽ amnhĩ wỳr kãm mẽ àpênh xwỳnhjê ho 10 nẽ tanhmã mẽ hã karõ hto. Nhũm mẽ hwỳr mra nhũm mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ piitã mẽ kãm kàxpore hkwỳ gõ. Ahpỹnhã mẽ kãm hpỹnh nẽ kugõ nẽ mẽ kãm: “E ota ixkàxpore hkwỳta. Kot kaj mẽ ixkutêp tanhmã ri inhmã ho rax to. Kêr pa mẽmo arĩgro hã akupỹn mõ kê ra ixahã inhmã ho ohtô nẽ pa hamỳ.” Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ma mõ. \v 14 Hãmri nhũm õ krĩ nhõ xwỳnhjaja ra kêp mẽ õ pahi kaxyw harẽnh ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ. Nẽ mẽ kãm hkĩnh kêt jakamã ma krĩ hõ kamã kot mẽ kaxyw ãm xwỳnhta wỳr hkwỳ rẽ nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ hwỳr pôj. Hãmri nẽ kot mẽ kaxyw ãm mã xwỳnhta pumu nẽ kãm: “Pa. E ot pa mẽ awỳr mra. Kwa na ka xep ra mẽ ixkaxyw mẽ inhĩõja xãm kaxyw. Kwa nà mẽ inhmã jahti hkĩnhti hã. Kwa mẽ ixkaxyw ãm kêt nẽ nà?” Anhỹr o kãm kapẽr. \p \v 15 —Tã no nhũm ãm mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nhũm mẽ awjanã nẽ mã akupỹm mra. Hãmri nhũm pahija mẽ kaxyw mẽ kãm hkĩnh kêt xwỳnhta xãm nhũm ma akupỹm õ krĩ hwỳr mõ. Mõõ nẽ ra pôj hãmri nẽ amnhĩ wỳr kãm mẽ àpênh xwỳnhjê hã karõ nẽ mẽ kãm: “E no ixte mẽ amã kàxpore nhõr xwỳnhta? Tanhmã na ka prem ixkutêp inhmã ho rax to? E mẽ inhmã agõ pa omu.” Anẽ. \p \v 16 —Hãmri nhũm wamta kãm: “Ota akàxpore ate inhmã õr xwỳnhta. Na ka pre inhmã ho pyxi nẽ agõ pa kupy nẽ ho mẽmo hy hkwỳ japrô nẽ hkre. Nhũm ô pa mẽ kãm ho wẽnê ho ri ixpa nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ hipy amã kurẽ nhũm ra kêp 10. Ota. E amỳ.” Anẽ. \p \v 17 —Hãmri nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Nà ãm hãmri na ka ã inhmã ho rax anẽ. Ixte amã ho pyxi nẽ õr tã ka pre inhmã hamãr mex nẽ nhũm kànhmã axkamẽ nẽ ra kêp 10. Tã ra ixpê krĩ hkwỳ kamã mẽ õ pahi jakamã kot ka inhmã krĩ ho 10 nẽ inhmã hamãr o ri apa. Jakamã kwa mãmrĩ amnhĩm kàxporeta o arĩk.” Anẽ. \p \v 18 —Hãmri nhũm hpãnhã hõja hwỳr tẽ nẽ kãm: “E ota akàxporeta. Na pa pre ho mẽmo hy hkwỳ japrô nẽ hkre nhũm ô pa mẽ kãm ho wẽnê nẽ hpãnhã kàxpore jamỳ nẽ hipy amã kurẽ nhũm ra kêp 5. Tã ota. E amỳ.” Anẽ. \v 19 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: “Nà ãm hãmri. Hãmri na ka ã inhmã ho rax anẽ. Jakamã kot kaj hpãnhã inhmã krĩ ho 5 nẽ ho amnhĩptàr o apa. E mãmrĩ amnhĩm kàxporeta o arĩk.” Anẽ. \p \v 20-21 —Hãmri nhũm hpãnhã hkôt hõta tẽ. Nom hkwỳjê hkĩnhã õ patrãw mã tanhmã kàxpore ho rax to hkêt nẽ. Ãm tanhmã hamaxpẽr punuj to nẽ htỳx ri kot kêp ho õxỳ nẽ amnhĩm piitã hamỳnh par nẽ akupỹm kãm hkwỳ nhõr kêt ã hkamnhĩx. Jakamã tanhmã kãm ho rax to hkêt nẽ. Ãm hkupu nẽ o tẽ nẽ nhỹri kutêp kuxi. Hãmri nhũm õ patrãw amnhĩ wỳr hã karõ nhũm hwỳr tẽ nẽ amnhĩ nê kãm kapẽr punuj nẽ kãm: “Tk. Ota akàxporeta. Ixte amã tanhmã ho rax tore hã. Ixte amã ho rax ronhỹx ka amnhĩm piitã hamỳnh pa nẽ akupỹn inhmã hkwỳ nhõr kêt nẽ. Rỳ ixte tanhmã apê homnuj to ronhỹx ka hã inhmã akir. Jakamã na pa tanhmã amã ho rax to hkêt nẽ. Ãm hkupu nẽ o tẽ nẽ ho amũxu nhũm arĩ akutêp hikwỹ. Tã ota.” Anhỹr o amnhĩ nê õ patrãw mã kapẽr punuj nẽ. \v 22-23 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma. Kot amnhĩ to mex xwỳnh nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê ho mex o pa xwỳnh tã ã kãm àpênh xwỳnh kot kãm kapẽr anhỹrja ma nẽ amnhĩ tã kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Tk. Kwa xà ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr? Nà ixte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt. à ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr nhũm amã ixpuma ronhỹx ka pre amã ixpuma xàj ixkàxporeta py nẽ ixwakre kamã amnhĩ krã hkôt tanhmã inhmã ho rax to. Tã nhỹx pa pre ra akupỹn awỳr tẽ nẽ hamỳ. Nà na ka ã ijarẽnh anhỹr o axêx nẽ amnhĩ krã hkôt tanhmã inhmã ho rax to hkêt nẽ. Mỳrapê kot paj atomnuj tỳx nẽ ka rĩ amnhĩ pumu. Pẽr ãm ajamaxpẽr punuj.” \p \v 24 —Nhũm pre ã kãm kapẽr anẽ hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã kãm: “E mẽ atõ kêp kàxpore py nẽ wam kot ho 10 nẽ hamỳnh xwỳnhta mã agõ.” Anẽ. \v 25 Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nhũm ja mẽ kêp omnuj nhũm mẽ kãm: “Kwa nà ra hikàxpore rax kênã. Ra ate kãm ho 10 nẽ õr kênã.” Anẽ. \v 26 Hãmri nhũm mẽ kãm: “ỹỹ nom tãã. Mãmrĩ kãm agõ. Koja mẽhõ inhmã àpênh mex pa amnhĩ tã omu nẽ kot inhmã àpênh mexta pãnhã ho mex nẽ. No koja inhmã àpênh mex kêt nẽ pa tee ri ja hã omu nẽ ho mex kêt nẽ. E mãmrĩ kãm agõ.” Anẽ. \v 27 Hãmri nẽ hpãnhã mẽ kãm: “E hpãnhã mẽ kãm ixprãm nõkati xwỳnhjaja. Ixte mẽ ho amnhĩptàr mã tã mẽ kãm ixprãm nõkati xwỳnhjaja. Mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ mẽ ho akuprõ nẽ akupỹn amnẽ ixwỳr mẽ o mra nẽ inhnoo mã mẽ himex pa.” Anẽ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p Nhũm pre Jejus ã mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Te tãm kêp patrãwta pyrà nẽ ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ hipêx to hã amnhĩ jarẽ. \s1 Jejus kot Jerujarẽ hwỳr àr ã harẽnh \r Matêwre 12.1-11; Makre 11.1-11; Juãw 12.12-19 \p \v 28 Nhũm Jejus kormã Jerujarẽ hwỳr mõ. \v 29 Hãmri nẽ ra Petake mẽ Petãn wa htêp o mõ. Hixêt pê Oriwêhti kahti ri na krĩ wa xa. Jakamã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh wa ho axkrut nẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ. \v 30 Nẽ wa kãm: \p —E. Wa ma krĩ mũj wỳr mẽ ixkukamã wa tẽ. Nẽ wa hwỳr pôj nẽ nhỹri jumẽnre nyw mã ê nẽ ãm ata pumu. Kormã mẽ kot hã hkrĩ hkêt xwỳnhta. Ka wa omu nẽ kãm ê xà hpôt nẽ man akupỹn ixwỳr o tẽ. \v 31 Nhũm mẽhõ ja hã war apumu nẽ hã tanhmã war amã kapẽr to ka wa kãm ã ijarẽnh anẽ nẽ kãm: “Mẽ panhõ Pahihti na hã karõ pa wa hwỳr tẽ.” Anhỹr o wa kãm ijarẽ. E wa ma hwỳr tẽ. Anẽ. \p \v 32 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr htẽm kurê kumrẽx. Nẽ wa krĩm pôj nhũm Jejus kot wa kãm harẽnh xà hkôt jumẽnreta pumu. \v 33 Hãmri nẽ kãm ê xà hpôt o xa nhũm õ dõnjaja mra nẽ hã wa omu nẽ wa kãm: \p —Tk. Kwa mo kaxyw na ka wa ri mẽ ixpê mẽ ixkrit mã ê xà pôt o wa xa? Kwa xà kot kaj wa mẽ ixpê ho ahkĩ nà? Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm wa mẽ kãm: \p —Nà mẽ panhõ Pahihti na wa inhmã anẽ pa wa tẽ. Wa ixte ma akupỹm kutã ho inhmõr kaxyw. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ wa kuma nẽ wa kãm: \p —Tôe. Nà wa mãmrĩ ma kãm o tẽ. Anẽ. \p \v 35 Hãmri nhũm wa ma akupỹm Jejus wỳr o tẽ. Hãmri nẽ kaxyw amnhĩ xê hkwỳ hopôj nẽ kãm ho hkô kahty nẽ kãm ho htỳx nẽ o xa nhũm hã nhỹ nẽ mõ. \v 36 Kormã Jerujarẽ hwỳr hixêt ã àpir o mõ. Nhũm mẽ kot omunh o mrar xwỳnhjaja hkĩnh nẽ ma hkukamã kot pry ho mex kaxyw amnhĩ xê hkwỳptyr o mõ. \v 37 Hãmri nhũm mẽ hixêt ã api nẽ kormã ahpar mã wrỳk o mõ. Hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja kàx pê Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o hkôt mõ. Ra mẽ kot hkôt pikamẽnh ry nẽ kot mẽ kãm aa mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax ã omunh jakamã hkĩnh nẽ nẽ Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o hkôt mõ. \v 38 Nẽ harẽnh o: \q1 E ota Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta na ra pôj. \q1 ãm hãmri na mẽ pahwỳr wrỳ. Na mex kumrẽx. \q1 Kêp mẽ panhõ Pahihti mex na. Ãm hãmri na pre Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ. \q1 Tĩrtũmja mex kumrẽx. Mex o mex. Kukwak ri pix mã na pu htem pajamakêtkati nẽ paxàmnhĩx ri papa rãhã ho papa. \m Anhỹr o Jejus kôt harẽnh o mõ. Ra kot mẽ ho amnhĩptàr kurê kumrẽx ã hkamnhĩx jakamã hkĩnh nẽ hkôt ã kapẽr o mõr anẽ. \v 39 Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja mẽ hkôt mra nẽ tee ri mẽ kuma hãmri nẽ Jejus mã kãm: \p —Kwa Jejus. Mẽ kãm anẽ kê mẽ anhĩkrê nà? Anẽ. \p \v 40 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tk. Nà kot paj mẽ kãm anhỹr kêt nẽ. à mẽ kapẽr anhỹrja na inhmã mar hprãm. Kwãr mẽ mãmrĩ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o ixkôt mõ. Kot mẽ anhỹr kêt nhũm ra pikap kẽn nhĩkwỹ xwỳnhja tee ri ja hã mẽ omu hãmri nẽ tãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ mẽ hpãnhã tãm Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o hikwỹ. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ kapẽr anẽ. Anẽ. \s1 Jejus tee ri kot Jerujarẽ hkukamã hamaxpẽr ã harẽnh \r Rukre 23.27-31 \p \v 41 Nhũm mẽ kormã Jerujarẽ hwỳr hpôx o mõ. Kormã hixêt rũm ahpar mã hwỳr wrỳk o mõ. Hãmri nhũm Jejus amỳm amnhĩ hkukamã Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê pumunh o mõ nẽ mẽ hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ hkaprĩ xàj mỳr o mõ. \v 42 Hãmri nẽ te kot mẽ kuri mẽ omunh o ri pa pê mẽ kãm kapẽr pyràk o mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Hêxta waa nẽ Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate amnhĩ kukamã axàhpumunh mex ronhỹx ka mẽ ra mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjê pumaj ixkôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx nhũm mẽ tee ri tanhmã mẽ ato mã. Ka mẽ ra ixkukwak ri amex nẽ ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ ri apa ho apa. \v 43-44 Tĩrtũm tãm kot mẽ awỳr inhmẽnh tã ka mẽ amã ixprãm kêt nẽ. Jakamã koja nhỹrmã mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjaja mẽ awỳr mra nẽ mẽ anhõ krĩm hipôk pa. Hãmri ka mẽ amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ tee ri ajapôx kaxyw nhũm mẽ awỳr agjê nẽ mẽ anhĩmex pa nẽ mẽ anhõ krĩja grành pa. Nẽ ahpỹnhã ri mẽ anhõrkwỹ grành pa. à koja mẽ mẽmoj piitã grành par anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot Tĩrtũm nhõrkwỹ hwỳr àr ã harẽnh \r Matêwre 21.12-17; Makre 11.15-19; Juãw 2.13-22 \p \v 45-46 Tã nhũm Jejus Jerujarẽ hwỳr axà nẽ jumẽnre rũm wrỳ hãmri nẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr tẽ. Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ tee ri kamã mẽ pa xwỳnhjê pumunh o xa. Nhũm mẽ ra axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Mẽ kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã hpar nẽ kãm õr pê kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw mẽ kãm ho wẽnê ho kuhê. Nẽ axtem nẽ mẽ kãm hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ omu mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa nà. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot õrkwỹ jarẽnh kot: \q1 Inhõrkwỹja ãm mẽ ate inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. \m Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa. E mẽ ajapôj nẽ ma ajapêx tokyx anẽ. \p Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ixkre nê mẽ kator nhũm mẽ ma hapêx pa. \p \v 47 Tã nhũm Jejus apkati mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr mra nẽ kamã mẽ ahkre ho hkrĩ. Hãmri nhũm mẽ õ patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mẽ mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjaja kot mẽ ahkre ma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ kãm hpĩr prãm nẽ. \v 48 Nom nhũm amarĩ mẽ pa xwỳnhjaja mẽ kurom kãm mar prãm nẽ akryk mar o kuhê. Jakamã nhũm mẽ tee ri ja hã mẽ omu nẽ tanhmã mẽ kot hpĩr to hkukamã hã axpẽn ma. \c 20 \s1 Mẽhõ nhỹ hã Jejus kot mẽ ahkre hã harẽnh \r Matêwre 21.23-27; Makre 11.27-33 \p \v 1 Nhũm arĩgro hõ hã nhũm Jejus kê axte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr axà nẽ mẽ ahkre ho nhỹ. Tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to nẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa kuri htĩr tũm nẽ pa hã mẽ kãm kapẽr o nhỹ. Hãmri nhũm Ijaew nhõ pahijê mẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja hêx rom mar o kuhê. \v 2 Hãmri nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Mẽhõ nhỹ hã na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa? Na ka hte akupỹm mẽ ho mex o apa nẽ tanhmã mẽ ahkre hto ho apa. Xà amnhĩ krã hkôt na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nà? Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà ixkumrẽx kot paj mẽmoj tã mẽ akukja. Ka mẽ inhma nẽ inhmã harẽ pa rĩ kormã tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to. \v 4 Finat Juãw Paxisja ã kot paj mẽ akukja. Mẽhõ nhỹ hã na pre mẽ hkrã kumrãr o pa? Xà amnhĩ krã hkôt nà xà Tĩrtũm nhỹ hã? E mẽ atõ inhmã harẽ. Anẽ. \p \v 5-6 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Kwa tanhmã kot puj mẽ kãm harẽnh to? Jar mẽ kot mar xwỳnhjaja na htem kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh ã harẽnh o pa. Tã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt mẽ hkrã kumrãr o pa hã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom mẽ pahte kãm pakapẽr ã mẽ pahpumunh kurê kumrẽx nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. Nom kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ pamã kapẽr o: “ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr ma nẽ ra ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ?” Anẽ. Nà kot puj mẽ kãm tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. \p Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ ãm tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm kaprỳ o kuhê. \p \v 7 Hãmri nẽ kãm: \p —Konẽn. Mẽ ixte mẽhõ nhỹ hã kapẽr o pa hã omunhre hã. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Tôe kot pa xep ijaxwỳja mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkêt nẽ. Ijaxwỳja ixte mẽhõ nhỹ hã ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa hã amnhĩ pumunhre hã. Anẽ. \s1 Mẽ àpênh punuj xwỳnhjê jarẽnh \r Matêwre 21.33-46; Makre 12.1-12 \p \v 9 Nhũm Jejus arĩ Ijaew nhõ pahijê mã kapẽr. Nẽ mẽ kot tanhmã hipêx to hkukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. No ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Koja mẽhõ hpur ã hkwỳjê kot kamã kãm àpênh kaxyw mẽ kãm karõ. Hãmri nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ kamã mẽmo hy hkre nẽ hkre pa. Hãmri nhũm ra hpur nhõ dõnja nhỹhỹm nojarêt nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã tanhmã hpur jarẽnh to nẽ mẽ kãm: “E or ixpur nõ. Kê kamã mẽmoj hkà hpa ka mẽ mãmrĩ kamã axujamỳnh pa nẽ ho axkjê. Nẽ ixkutêp inhõ jaxwỳ nẽ mãmrĩ mẽ anhõ tanhmã ho hprãm xà hkôt tanhmã ho.” Anẽ. \p —Nhũm ã mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõ. \p \v 10 —Tã nhũm ra hkà hpa. Nom nhũm hpur nhõ dõnja kormã krĩ hõ kamã ri hã ujahkre ho ri pa. Tã kuri kãm àpênh xwỳnhjê hõja nhũm akupỹm mẽ hwỳr kumẽ. Mẽ kot kãm kwỳ nhõr nhũm ma kot kãm o mõr kaxyw ma mẽ hwỳr kumẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. Mõõ nẽ mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ omu nẽ axtem nẽ unê nẽ htak nẽ akupỹm hano nhũm ma akupỹm ỹ kamã mõ. \v 11 Hãmri nẽ pôj nhũm õ patrãwja tee ri omu nẽ hpãnhã ja mẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. Mõõ nẽ mẽ hwỳr pôj nhũm kê wem mã ho anẽ nẽ unê nẽ htak nẽ akupỹm hano nhũm wamta pyrà nẽ ma akupỹm ỹ kamã mõ. \p \v 12 —Hãmri nhũm kê axte hkôt ja mẽ nhũm ma mẽ hwỳr mããnẽn mõ. Ma mẽ hwỳr mõ nẽ pôj nhũm mẽ te ho wamta wa hipêx pyràk o hipêx nẽ unê nẽ htak rax nẽ amnhĩ nê hano nẽ pur nê kapôt ã kumẽ. Hãmri nhũm ma akupỹm mããnẽn ỹ kamã mõ. \v 13 Nhũm mẽ õ patrãw tee ri mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot paj amnhĩ nhĩpêx to? Nà kot paj mẽ hwỳr ixkra mãn mẽ. Inhmã hapê htã kot paj mẽ hwỳr kumẽ kê ma mẽ hwỳr mõ. Hãmri nhũm mẽ kêp ixkra hã omu nẽ tanhmã ixpê ho hkêt nẽ. Nẽ tã inhmã kãm inhõja kwỳ gõ.” Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ ma mẽ hwỳr kumẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. \p \v 14 —Tã ra mẽ hwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ amỳm amnhĩ wỳr omu nẽ kêp hkra hã omu nẽ hã axpẽn mã amỹnê nẽ axpẽn mã: “E onẽj hpur nhõ dõn krata tẽ. Koja nhỹrmã õ papaj mỳr pê amnhĩm pur ã pyka pytà nẽ ho õ. Kwa pu mẽ hpĩr kurê kumrẽx nẽ kêp hpurja o panhõ. E tokyj pu mẽ kupĩ ri.” Anẽ. \p \v 15 —Hãmri nhũm tẽ nẽ mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ unê nẽ pur nê ho kato nẽ ma o tẽ nẽ kupĩ. à mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh anẽ nẽ hã tanhmã mẽ hkukjêr to nẽ mẽ kãm: \p —E koja hpur nhõ dõnja hkra jarẽnh ma hãmri nẽ tãm mẽ hwỳr mõ nẽ tanhmã mẽ hipêx to wehe? \v 16 Koja ma mẽ hwỳr mõ hãmri nẽ mẽ himex pa. Hãmri nẽ hpãnhã hpur ã nhãm mẽmojjê rẽ nhũm mẽ tã kãm hamãr mex o pa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh anẽ hãmri nhũm mẽ kot mar xwỳnhtaja ujarẽnh kamã amnhĩ jarẽnh mar kurê kumrẽx. Mẽ kot Tĩrtũm kot mẽ hwỳr rẽnh xwỳnhjê kapẽr mar kêt nhũm mỳrapê mẽ kãm mẽ hkurê xwỳnhjaja kot mẽ kêp mẽ õ pika pytàr nẽ mẽ himex par ã amnhĩ jarẽnh ma nhũm ja mẽ kêp omnuj tỳx nẽ. Hãmri nẽ hêx rom Jejus mã kãm: \p —Tk. Kwa nà nhỹx pre kêt pur nhõ dõnja ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. \p \v 17 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ omunh o xa. Nẽ mẽ omunh pê mẽ no kagàr mã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nà ã mẽ hipêx anhỹr mã mẽ tãm kênã. Mãn ka prem ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh ma. Harẽnh kot: \q1 Mẽ kot kẽn o amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx kaxyw nẽ kẽn maati pumu nẽ htỳx omnuj ã hkamnhĩx nẽ hkaga. \q1 Mẽ kot hkaga htã Tĩrtũm mẽ kurom mex o kot kẽn piitã hakrenh par ã omunh kurê kumrẽx. Anẽ. \m à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ ajarẽnh te mẽ kot kẽn maati punuj ã hkamnhĩx nẽ hkaga xwỳnhjê jarẽnh pyràk o ã mẽ ajarẽnh kot anhỹr. Anẽ. \p \v 18 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm te kêp kẽn maati pyràk o mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ axte amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm axte kẽn jarẽnhta pyrà nẽ mẽ kãm: \p —Nà kot kaj mẽ atõ ixkaga hãmri nẽ te mẽhõ htỳx htẽm nẽ kẽn pumunh kêt nẽ hã htêk nẽ tẽm pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao ixkutã amnhĩ xãm. Rỳ ka tanhmã amnhĩ to nẽ ixkaga nhũm te kẽn maati hõ htẽm nẽ kot anhĩpy htẽm nẽ axôm par pyràk o anhĩpêx ka amex kêt nẽ. Anẽ. \p \v 19 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm ujarẽnh kãm mẽ harẽnh anẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja kot mẽ kãm kẽn jarẽnh o te mẽ tãm harẽnh pyràkja ma nhũm ja mẽ kêp omnuj tỳx nẽ. Jakamã nhũm mẽ kãm Jejus pynênh nẽ haxàr prãm nẽ. Nom amnhĩ tã kãm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê puma nẽ. \s1 Mẽ kot hêx rom Jejus kukjêr ã mẽ harẽnh \r Matêwre 22.15-22; Makre 12.13-17; mããnẽn Rõmãn 12.1, 13.6-7 \p \v 20 Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê mẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja Jejus tãnopxar o kuhê. Hãmri nẽ ra amnhĩ wỳr mẽmy hkwỳ hã karõ nẽ mẽ kãm: \p —E. Mẽ ma Jejus wỳr mra nẽ te mẽ ate hkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽmoj tã ri hkukja. Mẽmoj tã hkukjêr rax nẽ. Kêr kê Rõm nhõ pahi Sesti kapẽr kwỳm ri tanhmã mẽ amã kapẽr to ka mẽ ama nẽ man akupỹn mra nẽ mẽ inhmã harẽnh kurê kumrẽx. Pa mẽ ama nẽ ma hwỳr mra nẽ hã unê nẽ ma Sesti nhỹ hã mẽ pahto amnhĩptàr xwỳnhta wỳr o tẽ nẽ ĩhkram haxà. Anẽ. \p \v 21 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj mẽ anẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma hwỳr mra nẽ hêx rom kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Pa Jejus? Nà ãm hãmri na ka hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre mex o ri apa. Na ka hte mẽ kamã akahak kêt nẽ. Nẽ mẽ kot tee ri tanhmã ato kapẽr punuj to htã ka aprĩ hã mẽ ahkre mex o ri apa. \v 22 Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Rõm nhõ pahihti kot mẽ pahte kãm kàxpore hkwỳ nhõr ã mẽ pahpê Ijaew mã karõta. Kwa xà we ja amã mex nà? Xà kot pu mẽ kãm kugõ nà xà kot pu mẽ kãm õr kêt nẽ? E kwa mẽ inhmã tanhmã harẽnh to. Anẽ. \p \v 23 Nhũm prem ã hêx rom kãm kapẽr anhỹr tã nhũm ra mẽ hamaxpẽr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p \v 24 —E mẽ atõ anhõ kàxpore htỳxre japêr nẽ inhmã hõ gõ pa omu. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm ja gõ nhũm kupy nẽ omu nẽ kànhmã mẽ kãm kupẽ nẽ mẽ kãm: \p —E mẽhõ nhĩxi nẽ mẽhõ karõ na ja hã? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Pahi Sesti karõ nẽ hixi na hã kênã. Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ. Tô kêr ka mẽ mãmrĩ kãm hkwỳ nhõr o apa. Hã hkarõ nẽ hã hixi. Tãm kot hipêx xwỳnh jakamã õ na. No mẽ kajaja na pre Tĩrtũm mẽ anhĩpêx nhũm mẽ apê õ jakamã kwa kêr ka mẽ kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Anẽ. \p \v 26 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm mẽ piitã mar o kuhê. Nhũm mẽ kot hêx rom kãm kapẽr mã xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê ã kot kàxpore jarẽnh anhỹrja ma. Hãmri nẽ tee ri axte mẽmoj tã hkukjêr nhũm kot pahi Sesti kwỳm ri kot tanhmã harẽnh to kaxyw ãm tee ri tanhmã hkukjêr to kaprỳ. Hãmri nẽ axte tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ ãm akryk omunh pê mar o kuhê. \s1 Akupỹm mẽ htĩr jarẽnh \r Matêwre 22.23-33; Makre 12.18-27; Juãw 5.21, 6.39; mããnẽn Wam Korĩt 6.14, 15.12-28; Wam Tesarõn 4.13-18; Apokarip 20.4 \p \v 27 Tã nhũm Satusew nhõ xwỳnh kwỳjaja. Mẽ kot akupỹm mẽ htĩr mã hamaxpẽr kêt jakamã mẽ htyk nẽ mẽ hapêx ã mẽ hkamnhĩx. Jakamã na prem tanhmã axpẽn mã Jejus jarẽnh to nẽ axpẽn mã: \p —E kwa pu mẽ ma hwỳr mra nẽ mẽmoj xihtỳx ã hkukja kê mẽ pama nẽ tee ri tanhmã mẽ pamã harẽnh to hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nhũm mẽ piitã ja hã omu nẽ àhpumunh tỳx kêt ã omunh kurê kumrẽx. E ma pu mẽ hwỳr. \p Anẽ nẽ ma hwỳr mra nẽ Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ hêx rom ahkukja nẽ kãm: \p \v 28 —Pa Jejus? Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ panhĩgêt mã ã karõ anẽ. Mẽ hkra hkêt rãhã mẽ pa nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja nhũm mẽ harẽnh o: \q1 Koja mẽhõ hprõ nẽ kormã kamã hkra hkêt rãhã pa nẽ ty. Hã koja hkôt htõja hpãnhã hprõta o hprõ nẽ kamã hkra. Hãmri nhũm kato nẽ te kêp htõ htyk xwỳnhta hkra pyràk. Anẽ. \m Na pre ã Mojes mẽ kãm karõ anẽ. \v 29 Jakamã kwa ga mẽ ixujarẽnh ma. Koja mẽ kot axpẽn to htõ xwỳnhjaja kêp 7. Nhũm kot waja mẽhõ ho hprõ nẽ wa pa nhũm kamã hkra hkêt rãhã ty. Nhũm hkôt htõ hõta hpãnhã hprõ ho hprõ \v 30 nẽ wa axpẽn to pa. Nhũm mããnẽn ty. Kamã hkra hkêt rãhã ty. \p \v 31 —Nhũm htõ hõta. Haxwỳja hpãnhã tãm o hprõ nẽ wa axpẽn to pa grire nhũm haxwỳja kamã hkra hkêt rãhã ty. Hãmri nhũm htõ hkwỳjaja piitã nija pyxi nẽ axpẽn pãnhã ho hprõ hpa. No ãm mẽhõ kamã hkra hkêt rãhã ra htyk pa. \v 32 Hãmri nhũm mẽ hprõta mẽ hkôt amnhĩ to hapu nẽ ty. \v 33 Tã Tĩrtũm kot akupỹm nhỹrmã mẽ ho htĩr ronhỹx nhỹ nhỹx kêp nija mjên kumrẽx? Ra piitã kot ho hprõ kênã. E mẽ inhmã ja jarẽ. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm Jejus mẽ kãm: \p —Nà kaxkwa kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêxja axtem na. Pika ja kamã na htem pa nẽ àptàr nhũm mẽ axpẽn mã mẽ kure. Ja mex. \v 35 No mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ kamã kuri axte kãm hprõ hprãm kêt nẽ ri pa. Rỳ ni japêr nẽ kãm mjên prãm kêt nẽ ri pa. \v 36 Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê pyrà nẽ axte htyk kêt nẽ. Ãm htĩr tũm rãhã nẽ pa ho pa. Tĩrtũm ra akupỹm kot mẽ ho htĩr jakamã koja mẽ kêp hkra nẽ kuri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa nẽ axte kãm hprõ rỳ mjên prãm kêt nẽ ri pa. \p \v 37 —Nom mẽ ate akupỹm mẽ htĩr mã ajamaxpẽr kêt ã harẽnhja kot paj mẽ amã harẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũmja pĩ hpôk kamã Mojes mã kapẽr nẽ kãm: \q1 Ixpê Apraãw nhõ Tĩrtũm na pa. Nẽ mããnẽn ixpê Apraãw kra Ijak mẽ htàmnhwỳ Jako wa õ Tĩrtũm na pa. \m Anhỹr o Mojes mã amnhĩ jarẽ nhũm kuma nẽ hã kagà. \v 38 Kêp apu arĩ mẽ htyk rãhã nhỹx pre ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Nhỹx pre mẽ harẽnh o: “Amnepêm Apraãw nẽ hkra nẽ htàmnhwỳ mẽ htĩr ri ixpê mẽ õ Tĩrtũm na pa pre.” Anhỹr o nhỹx pre mẽ harẽ. Nom na pre ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽ pamã te Apraãwja mẽ htyk nẽ mẽ hapêx pyràk. Nom nhũm prem ra Tĩrtũm ri akupỹm htĩr nẽ mex nẽ pa ho pa. Tã ka htem Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ harẽnh o apa. Anẽ. \p \v 39 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh kwỳjaja kuma nẽ tee ri axte tanhmã kãm nẽ hprãm kaprỳ nẽ kãm: \p —Tỳ. Nà ãm hãmri na ka ã ja jarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 40 Hãmri nhũm mẽ axte mẽmoj tã hkukjêr kêt nẽ. Tanhmã kot wem amnhĩ to nẽ hamaxpẽr o hakre? Na prem ãm tee ri kãm hamaxpẽr o hakrenh prãm kaprỳ ho kuhê. Jejus kot mẽmoj piitã hkukamã àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. \s1 Jejus kêp pahi finat Tawi nhõ Pahihti hã kot amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 22.41-46; Makre 12.35-37; mããnẽn Rõmãn 1.3-4 \p \v 41 Tã nhũm Jejus kànhmã xa nẽ amnhĩ tã tanhmã mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê hkukjêr to. Nom te nhãm mẽhõ hã mẽ hkukjêr pyrà nẽ mẽ kãm: \p —E kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnhta ã na pa mẽ akukja. Mo na htem axpẽn mã kêp finat pahi Tawi kanrẽhã htàmnhwỳ pix ã harẽ nẽ mããnẽn kêp õ pahihti hã harẽnh kêt nẽ? \v 42 Na pre Tawi Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagà nẽ tanhmã harẽnh to. Tĩrtũm mex ã mẽ grer xàja kwỳ kamã harẽ nẽ hã kagà nẽ hã kagà ho: \q1 Na pre Tĩrtũm inhõ Pahihti mã ã kapẽr anẽ nẽ kãm: “E amnẽ ixwỳr tẽ nẽ inhĩhkô hã nhỹ nẽ inhmã mẽ ho amnhĩptàr o akrĩ. \q1 \v 43 Kot paj mẽ kot kãm akurê xwỳnh piitã mẽ unênh pa nẽ awỳr mẽ o mra nẽ anhĩhkram mẽ haxàr pa.” Anhỹr o pre kãm kapẽr. Anẽ. \m \v 44 Na pre ã Tawija Tĩrtũm kot Kris mã kapẽr jarẽnh anẽ. Mẽ kajaja na ka htem ãm kêp Tawi kanrẽhã tàmnhwỳ pix ã ri axpẽn mã harẽnh o ri apa. No kêt Tawi na pre kêp õ Pahihti hã harẽnh o pa. Anẽ. \s1 Jejus kot tanhmã Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê jarẽnh to \r Matêwre 23.1-12; Makre 12.38-40 \p \v 45 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm mẽ piitã mar o kuhê. Hãmri nhũm hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mẽ o kora. Kêr ka mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx o amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Ãm mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hkêt nẽ. \v 46 Na htem mẽ piitã mẽ kot mẽ hã hpijaàm kaxyw mẽ ê mex pix kãm ri pa. Nẽ mẽ kãm mẽ piitã mẽ kot amnhĩm mẽ rũnh xwỳnh ã mẽ harẽnh o mẽ paja na mẽ kãm hprãm. Nẽ mẽ panhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre kamã mẽ kãm amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix ã na mẽ kãm mẽ hkrĩ hprãm. Nẽ mẽmoj tã mẽ hkĩnh ã arĩgro hã nhũm htem mẽ apkur xà hã ixkre hwỳr akuprõ nẽ mẽ kãm mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê hkrĩ xà mex pix ã mẽ kãm mẽ hkrĩ hprãm. à na htem amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. \p \v 47 —Nẽ mẽ kêp mẽ mjên htyk xwỳnhjê ho ajuta ho pa hã amnhĩ jarẽnh tã ãm amnhĩ to hêx nẽ axtem nẽ mẽ nokupyr pê mẽ kêp mẽ hikukrêx piitã ho hapêx par o pa. Nẽ mẽ kêp mẽ õrkwỹ pytà. Nẽ mẽ hêx rom te tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh japjêê ho kuhê. Mỳrapê koja mẽ mex kêt nẽ. Koja Tĩrtũm tanhmã ja hã mẽ hipêx to rax nẽ. Jakamã kwa kêr ka mẽ ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhjê hkôt amnhĩ nhĩpêx o apa hkêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anẽ. \c 21 \s1 Kêp mjên htyk xwỳnh jarẽnh \r Makre 12.41-44 \p \v 1 Nhũm Jejus kormã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ omunh o xa. Na pre hte Ijaew piitã ixkreta ho mex kaxyw kãm mẽ hikàxpore hkwỳ nhõr o pa. Jakamã nhũm mẽ hikàxpore rũnh xwỳnhjaja hwỳr agjê nẽ kamã kàxpore gjênh xà kamã hkwỳ gjê nẽ ma akupỹm mra. \v 2 Jakamã nhũm mẽhõ ni pê mjên htyk xwỳnh haxwỳja hwỳr axà. Kêp amrakati kumrẽx nẽ hikàxpore tỳxre ãm axkrutre htã mẽ hpãnhã hwỳr axà. Nẽ kãm Tĩrtũm kĩnh xàj hamẽ kamã kuxà hãmri nẽ kato nẽ ma akupỹm tẽ. \v 3-4 Hãmri nhũm Jejus arĩ omunh o xa. Kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o xa nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã harẽ nẽ mẽ kãm: \p —E mãn ka mẽnire htẽm mũj pumu. Kêp amrakati nẽ hikàxpore ãm kêp grire htã amnhĩ pê õr pa. Kwỳjê rom kãm Tĩrtũm kĩnh xàj amnhĩ pê õr par kumrẽx. Apkur xà hã hikàxpore na. Mẽ hkwỳjaja na htem hikàxpore hkwỳ ho mra nẽ kugjê nom arĩ mẽ hikàxpore rax. No nhũm nire nẽj mẽ kurom kãm hikàxpore japê hkêt nẽ. Nẽ ho õxỳ hkêt nẽ àmnhĩx piitã Tĩrtũm mã õr pa. Anẽ. \s1 Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hkukamã mẽ harẽnh \r Matêwre 24.1-2; Makre 13.1-2 \p \v 5 Tã hãmri nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja kormã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kaxwỳnh pumunh o kuhê nẽ axpẽn mã harẽ nẽ axpẽn mã harẽnh o: \p —Hêxta waa nẽ. Ixkreja mex kumrẽx. Kẽn rũnh o mẽ kot hipêx jakamã mex o mex. Nẽ mẽ kot ri Tĩrtũm mã hkĩnh xà nhõr nẽj haxwỳja piitã mex. Anẽ. \p Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p \v 6 —Nà mex tã koja nhỹrmã mẽ kãm Tĩrtũm kurê xwỳnhjaja grành pa. Koja arĩ kẽn õ axkrutre nẽ axpẽn mỳnh nẽ nõr kêt nẽ. Koja piitã anhgrà nẽ ahpỹnhã ri hikwỹ. Anẽ. \p \v 7 Nhũm pre ã mẽ kot hipêx anhỹrja kukamã mẽ kãm mẽ harẽnh anẽ nhũm mẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ kãm: \p —Kwa xà koja mẽ ã hipêx anẽ? Kwa mẽ inhmã aprĩ hã mẽ kot ixkre grành parta jarẽ. Xà koja mẽ tokyx ho anẽ nà xà kormã? Kwa mẽmo koja wỳj ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to? Anẽ. \fig Rukre 21.5-7|src="LB00250B.TIF" size="col" copy="© The British & Foreign Bible Society, 1954, 1967, 1972. Acréscimos e correções feitos por Louise Bass © The British & Foreign Bible Society, 1994" ref="Rukre 21:7" \fig* \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà nhỹrmã mẽmoj piitã hapêx kaxyw tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kumrẽx kot paj mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Koja mẽ ohtô nẽ mẽ apê ixkrajê hwỳr mra nẽ hêx rom te pa ixte amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to nẽ amnhĩ jarẽnh o: “E mẽ ixpumu. Pa na pre Tĩrtũm mẽ awỳr inhmẽ. Ixpê kaxkwa rũm ixwrỳk xwỳnh na pa.” Anhỹr o mẽ akôt mẽ amã amnhĩ to hêx o pa. Hãmri nẽ mẽ amã: “E ot pa ra mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr wrỳ.” Anhỹr o amnhĩ jarẽnh o mẽ akôt pa. Nom kêr ka mẽ ãm mẽ ama nẽ ãm mẽ ama. Ãm mẽ kot mẽ amã amnhĩ to hêx o pa kênã. Kormã akupỹn ixpôx xà hã arĩgrota kormã. \p \v 9 —Nẽ koja mẽ nhỹri awry hã axpẽn par o pa. Nẽ mẽ atãã axpẽn par o pa. Nom kêr ka mẽ harẽnh ma nẽ ri tee ri tokyx mẽmoj piitã hapêx kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Mẽmoj piitã hapêx xà hã arĩgrota kormã. \q1 \v 10 Koja mẽmoj piitã hapêx kaxyw nhũm ahpỹnhã ri pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjaja axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ pijapu nẽ axpẽn pa. \q1 \v 11 Nẽ koja pika piitã hkôt tanhmã ahpỹnhã mẽ à kute mẽ hamỳ nhũm mẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa. \q1 Nẽ koja pikaja tertet tỳx nẽ. \q1 Nẽ koja mẽ nhỹri pika hkwỳ kamã prãm xàj hpikaprãr pa. \q1 Nẽ koja kaxkwa kamã mẽmoj tanhmã amnhĩ anhĩpêx to nhũm pika nhõ xwỳnhjaja tee ri omu nẽ kãm ma htỳx kumrẽx nẽ htertet o kuhê. \m Koja mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ pa rĩ kormã akupỹn mẽ awỳr wrỳ nhũm mẽmoj piitã hapêx pa. Koja mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p \v 12 —E Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre grành par xwỳj ri mẽmoj tanhmã hkukamã kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ ate ixkukjêr xwỳnhta kot paj hpãnhã mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja mẽ awỳr mra nẽ ixtã mẽ apynê nẽ tanhmã ixtã mẽ anhĩpêx to. Nẽ ma mẽ pikuprõnh xà hã ixkreja wỳr mẽ ato mra nẽ kamã mẽ kãm tanhmã mẽ ato kapẽr punuj to. Nhũm mẽ kuma hãmri nẽ ma mẽ ato mra nẽ mẽ ajagjê. Mẽ ate ixkôt apa ho apa jakamã koja mẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Nẽ mẽ õ pahihti hwỳr mẽ ato mra nẽ mẽ kãm tanhmã mẽ ato kapẽr punuj to. \v 13 Tã kêr ka mẽ kutã akrĩ nẽ axàmnhĩx mãmrĩ tanhmã mẽ kãm ijarẽnh to ho akrĩ. \p \v 14 —Nom kwa kêr ka mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkukamã tee ri ajamaxpẽr o ri mẽ amã mẽ uma hkêt nẽ. Rỳ mẽ ajamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Tanhmã koja we mẽ kot ixkukjêr ã arĩgrota ã pa we ri mẽ kãm ixkapẽr to?” Anhỹr o tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm amnhĩ kaxyw inhmã pix mã ajamaxpẽr tỳx rãhã nẽ. \v 15 Tanhmã mẽ kot mẽ anhĩpêx to hã arĩgrota ã kot paj tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ inhỹ hã tanhmã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to. Hãmri nhũm mẽ amnhĩ tã mẽ ama nẽ axte tanhmã mẽ ato kapẽr to hkukamã tee ri hamaxpẽr o kuhê. \p \v 16 —Nẽ koja mẽ anhĩpêêxà nẽ mẽ akatorxà nẽ mẽ atõ nẽ mẽ akràmnhwỳjaja. Nẽ kaxyw krĩ hkôt mẽ akwỳjaja ixtã mẽ atã amỹnê nẽ ma mẽ õ pahi hwỳr mẽ ato mra nhũm mẽ ajagjê nẽ mẽ akwỳjê pa. \v 17 Koja mẽ piitã ixtã mẽ akamã gryk nẽ kãm mẽ akurê nẽ. \v 18-19 Nom mẽ kot ã mẽ anhĩpêx anhỹr mã tã kêr ka mẽ amnhĩ to htỳx nẽ ixkaga hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ apar tã ka mẽ kaxkwa kamã akupỹm atĩr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ ã mẽ kot mẽ anhĩpêx anhỹr xwỳnhjê rom Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ amex rãhã apa ho apa. Mẽ kot tanhmã mẽ ato htã mẽ ate kaxkwa kamã atĩr tũm nẽ apa mã xwỳnh jakamã kwa kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. \p \v 20 —Koja nhỹrmã nhỹhỹnh pôristi ohtô nẽ mra nẽ Jerujarẽ hwỳr pôj hãmri nẽ mẽ kãm hipôk pa nẽ kuhê. Ka mẽ ja hã mẽ omu nẽ mẽ kot krĩja grành par mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. \v 21 Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ ajapôj nẽ ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Mẽ apê jar pika pê Jutej kamã mẽ apa xwỳnhjaja ka mẽ omu nẽ mẽ kot mẽ apar pymaj ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Hixêt prêk wỳr ajapôj nẽ aprõt nẽ ma mra. \p —Nẽ kê Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja mẽ umaj haxwỳja hapôj nẽ ma hprõt nẽ ma mrar o mra. \p —Nẽ jar kapôt ã ri mẽ pa xwỳnhjaja kê mẽ akupỹm krĩ hwỳr gjêx kêt nẽ. Ãm ma mẽ umaj hprõt nẽ mrar kurê kumrẽx. \p \v 22 —Mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê koja Tĩrtũm ã mẽ hwỳr mẽ kãm mẽ hkurê xwỳnhjê rẽnh anẽ. Kapẽr ã kagà htũm ra kot mẽ hkukamã ja jarẽnh kot anhỹr. Jakamã koja mẽ nhỹrmã mẽ hkukamã mẽ harẽnh xàja kôt ã mẽ hipêx anẽ. \p \v 23 —No mẽ htujarô xwỳnhjaja nẽ mẽ hkra karàre xwỳnhjaja koja mẽ kêp mẽmoj omnuj tỳx nẽ. Tanhmã kot mẽ amnhĩ to nẽ hprõt tỳx? Nà pika ja kamã koja mẽ piitã mex kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê koja Tĩrtũm ã mẽ hipêx anẽ. \v 24 Koja mẽ nhỹhỹnh krĩ hõ rũm mẽ hwỳr mra nẽ mẽ unê nẽ mẽ hkamnhwỳr o mẽ kupa. Nẽ mẽ hkwỳjê pynê nẽ ma nhỹhỹm ahpỹnhã mẽ õ pika hwỳr amnhĩ kôt mẽ o pa nhũm mẽ kamã mẽ hkôt pa ho pa. Koja mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjaja Jerujarẽ o amnhĩptà nẽ ã mẽ hipêx anẽ. Nẽ kamã pa ho pa rãhã nhũm Tĩrtũm nhỹrmã akupỹm nê mẽ kator pa. Tã koja mẽ nê mẽ kator parja o pa ra akupỹn mẽ awỳr inhnojarêt. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm mẽ kot Jerujarẽ grành par xwỳnhjê hkukamã harẽnh anẽ. \s1 Akupỹn Jejus wrỳk xwỳj ri mẽmoj kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to \r Matêwre 24.29-35; Makre 13.24-31; mããnẽn Sikũn Pêtre 3.10; Apokarip 1.7 \p \v 25 Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr inhnojarêt nhũm kaxkwa kamã kanhêti nẽ myyti nẽ mytwrỳre axtem tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to. Nhũm gô xujanãr haxwỳja hkoko htỳx jao axpẽn tak tỳx nẽ. Hãmri nhũm pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjaja kuma nẽ omu nẽ nẽ kãm ma htỳx nẽ mur nẽ htertet nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. \p \v 26 —Nẽ koja Tĩrtũm tanhmã kaxkwa ho àk to nhũm kanhêti piitã pikarêr pa. Hãmri nhũm pika hkôt ri mẽ pa xwỳnhjaja omu nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o amnhĩ japrãr pa nẽ hikwỹ. \v 27-28 Koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ ja hã omu nẽ akupỹn mẽ awỳr inhnojarêt mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjê rom akĩnh kãm ijapêr arĩt o akuhê. \p —Nà kot paj akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Kakrã kamã hirã htỳx kãm akupỹn ixihtỳx kãm mẽ awỳr wrỳ. Hãmri ka mẽ apiitã pika piitã hkôt ano ho ixpumu. Kot paj ã ixwrỳk anẽ hãmri nẽ mẽmoj punuj piitã pê mẽ apytàr pa. Jakamã ka mẽ ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja ã omu hãmri nẽ tokyx ixkôt axàpirta mã ajamaxpẽr nẽ akĩnh tỳx nẽ. Anẽ. \p \v 29 —E ga mẽ pĩ hpàr mũj pumu. \v 30 Na hte mẽmo mytwrỳ hã rã nhũm mẽ omu nẽ ô hkukamã hamaxpẽr. \v 31 Ja pyrà nẽ koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx par anhỹr mẽ ka mẽ omu nẽ akupỹn mẽ awỳr ixwrỳkja mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. \v 32 Koja akupỹn ixpôx kêt ri mẽ kot ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr pumunh xwỳnhjaja kormã piitã htyk kêt ri pa ra akupỹn wrỳ. \p \v 33 —Nẽ koja nhỹrmã pika nẽ kaxkwa wa hapêx pa. Tã no ãm ixkapẽr koja wa uràk nẽ aa hapêx kêt nẽ. Koja ãm rãhã ho rãhã. Kot paj aa ihkjê ho tanhmã mẽnh to hkêt nẽ. \p \v 34-35 —Nẽ kwa mẽ o kora. Mẽ axkãm ajamak rom. Mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja na htem kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hprãm xà hkôt pix mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri pa. Jao ãm amnhĩ xàpkur xà nẽ amnhĩ to mex xà nẽ kàxpore pix kukamã hamaxpẽr o pa. Nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Nẽ pipãnh kãm tanhmã amnhĩ to ho pa. Tã koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa rãhã pa ra mẽ haêr pê akupỹn wrỳ nhũm mẽ tee ri ixpumu nẽ kãm ma htỳx kumrẽx. Te tutre htỳx ri harôj kajyr o pa nẽ rapuuti hwỳr àr nhũm kot haê nẽ unênh nhũm tee kãm kator prãm pyràk. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nom kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Ãm pa inhmã hprãm xà hkôt pix mã tanhmã inhmã amnhĩ nhĩpêx to rãhã ho ri apa. \fig Rukre 21.34-35|src="APIN0001.tif" size="col" ref="LUK 21.34-35" \fig* \p \v 36 —Tã kêr ka mẽ ã mẽ kot amnhĩ tomnuj o pa anhỹrja kôt amnhĩ nhĩpêx o apa pymaj amnhĩ to Tĩrtũm wỳr rãhã ho apa. Kê tanhmã mẽ ato hihtỳx to ka mẽ ỹ hã ho mẽ uràk kêt nẽ. Kêr pa nhỹrmã akupỹn wrỳ ka mẽ ixpumu nẽ mẽ kurom amnhĩ kamã akahak kêt nẽ akĩnh tỳx nẽ man ixwỳr mra. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre anẽ. \p \v 37 Hãmri nẽ apkati mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ pikuprõnh xwỳnhjê jahkre ho hkrĩ. Nhũm kamàt nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ mẽ krĩ rũm hapôj nẽ ma hixêt prêk pê Oriwêhti hwỳr mra nẽ kamã amnhĩm hikra nẽ hikwỹ. \v 38 Nhũm kwỳhtã nhũm mẽ kànhmã hkrĩ nẽ ma akupỹm krĩm mra nẽ ixkreja wỳr agjê. Hãmri nhũm mẽ piitã hã akuprõ nẽ kot mẽ ahkre hã mar o hkrĩ. \c 22 \s1 Mẽ kot Jejus ã àmnênh ã mẽ harẽnh \r Matêwre 26.14-16; Makre 14.1-2; Juãw 11.47-57 \p \v 1 Tã nhũm Ijaew kĩnhã arĩgro pê Pasja àhtêp o mõ. Pas ã na htem amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit pê mẽ hpãmjê kator mã hamaxpẽr kaxyw axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã hkĩnh. Na htem arĩgroja jarẽnh o: “Pas” anhỹr ã harẽ. Nẽ mããnẽn harẽnh o: “Mẽ pahte pãw kaxkrit kêt kur ã arĩgro.” Anhỹr o harẽ. \v 2 Jakamã nhũm mẽ õ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja ra kãm Jejus pĩr prãm nẽ. No mẽ kãm hkôt mẽ kot kapẽr mar xwỳnhjê pyma nẽ. Nẽ tee ri kot tanhmã ho hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Kwa tanhmã kot puj wem ho nẽ mẽ kêp kupĩ? Kot puj mẽ noo mã tanhmã ho nhũm mẽ hã mẽ pakamã gryk tỳx kumrẽx. Anẽ. \s1 Jut Kariot kot Jejus ã àmnênh ã harẽnh \r Matêwre 26.14-16; Makre 14.10-11; Juãw 13.21-30 \p \v 3-4 Tã nhũm Jut Kariotja. Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho pa xwỳnh pê 12 hõ na pre. Tã axtem nẽ tanhmã hamaxpẽr to nẽ Satanasti nhỹ hã ma mẽ õ patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jamãr xwỳnh krãhtũmjê hwỳr tẽ. Hãmri nẽ tanhmã Jejus o mẽ mar to nẽ mẽ kãm: \p —E ot pa mẽ amã Jejus jarẽnh o tẽ. Xà kot paj mẽ amã hã amỹnê ka mẽ hpãnhã inhmã amnhĩre nà? Anẽ. \p \v 5 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: \p —Nà kot paj mẽ amã amnhĩre. \p \v 6 Hãmri nhũm mẽ kot kãm amnhĩrer ã harẽnh ma nẽ hkĩnh nẽ mẽ kãm: \p —Tôe. Nà kot paj mẽ amã ho anẽ. Anẽ. \p Hãmri nẽ ma tẽ nẽ kato. Nẽ Jejus pynênh kaxyw htãnopxar o ri hkôt pa. Mẽ kot mar o pa xwỳnhjê hkàx ã nhỹri unênh nẽ ma mẽ hwỳr o htẽm kaxyw. \s1 Jejus kot ỹ hã mẽ ahkre xwỳnhjê kutã apkur ã harẽnh \r Matêwre 26.17-25; Makre 14.12-21; Juãw 13.21-30 \p \v 7 Tã nhũm Pasja kato. Amnepêm Ijaewjê nhĩgêtjaja na prem ôwêhti hkrare hkwỳ hpar o pa. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ Ejit kãm mẽ kãm mẽ hkurê xwỳnhjê nhĩhkra nê mẽ kator kaxyw nhũm prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jakamã na htem arĩ mẽ kêp mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja arĩgro pê Pas ã axpẽn wỳr akuprõ nẽ mẽ kãm hamaxpẽr pê mẽ uràk nẽ ôwêhti hkrare hkwỳ hpa. Hãmri nẽ pãwti kaxkrit kêt kãm kuku. \v 8 Jakamã nhũm Jejus ỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê wa ho axkrut nẽ mẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ. Simãw Pêtre mẽ Juãwja nhũm wa mẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ nẽ wa kãm: \p —E wa ma mẽ ixkukamã tẽ nẽ mẽ ixkutêp Pas ã mẽ panhõ hã apê. Anẽ. \p \v 9 Hãmri nhũm wa kuma hãmri nẽ kãm: \p —Tôe. Nhỹri kot paj we wa tẽ nẽ mẽ akutêp hã apê? Anẽ. \p \v 10 Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà wa mãmrĩ ma Jerujarẽ hwỳr wa tẽ. Nẽ hwỳr axà nẽ mẽhõ mytita pumunh kurê kumrẽx. Nhũm amnhĩm gô ru nẽ amnhĩ kre hã poti xãm nẽ o tẽ. Ka wa omu nẽ hã ajêt nẽ ma hkôt õrkwỹ hwỳr tẽ. \v 11 Hãmri nẽ ixkre nhõ dõn pumu nẽ kãm: “E jar na pa wa awỳr tẽ. Jejus na wa inhmẽ pa wa awỳr tẽ. Na awỳr pẽr mẽnh o: ‘Nhỹri kot paj ixkôt ri mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ axpẽn kutã Pas ã apku?’ Anẽ. Na ã awỳr hpẽr mẽnh anẽ.” Anẽ. \p \v 12 —E ã kãm akapẽr anẽ kê war ama nẽ ra war amã õrkwỹ nhĩmõk ã ixkre rax õ jahkre. Kamã ra kaxyw mẽ paxàpkur xà hã mẽmoj piitãã. Ka wa omu hãmri nẽ mãmrĩ mẽ ixkutêp kamã mẽmoj tã apê. Anẽ. \p \v 13 Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma krĩm tẽ. Ma tẽ nẽ hwỳr axà hãmri nẽ ra kot wa kãm mẽmoj jarẽnh xà hkôt mẽmoj piitã omu hãmri nẽ mẽ kutêp mẽõ hã àpênh o wa xa. \p \v 14 Tã nhũm myt axà nhũm mẽ wa hkôt mõ nẽ ixkreta wỳr àpir pa. Hãmri nẽ apkur kaxyw hkrĩ hpa nhũm Jejus mẽ ĩhkô hã nhỹ. \v 15 Hãmri nẽ mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: \p —E na pa inhmã Pas ã mẽ anhĩhkô hã ixàpkur prãm nẽ. Kormã ixte amnhĩ xà htỳx kãm ijamak xwỳj ri. \v 16 Kwa mẽ inhma. Kot paj axte mẽ akutã Pas ã ixàpkur kêt ry rax nẽ. Nom koja nhỹrmã Tĩrtũm akupỹn ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽ hãmri pu mẽ rĩ kormã axte arĩgro mex maatija ã pahkĩnh kãm axpẽn kutã paxàpkur rax nẽ. Anẽ. \p \v 17 Nhũm ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ hpãnhã wĩhti py nẽ o xa nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ kãm: \p —Pa Papaj. Nà ãm hãmri na ka hte mẽ inhnê mẽ kãm mẽ ixkurê xwỳnhjê pumunh mex nẽ mẽ ĩhkra pê mẽ ijapôj. Amex o amex. Anẽ. \p Hãmri nẽ hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõ mã kugõ nẽ kãm: \p —E mĩ. Apy nẽ mẽ axpẽn pãnhã hkwỳ ho ixkõ. \v 18 ãm hãmri na pa mẽ amã amnhĩ jarẽ. Kot paj axte wĩhti ho ixkõm kêt rãhã nhũm nhỹrmã Inhõ Papaj akupỹn mẽ awỳr inhmẽ. Hãmri pu mẽ rĩ kormã akupỹn ixpôx xà hã arĩgrota ã pahkĩnh rax nẽ. No ãm ra axtem tanhmã hã mẽ pahkĩnh to. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nẽ hpãnhã pãwti py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ. Hãmri nẽ ho hkry hpa nẽ mẽ piitã mẽ kãm õr pa nẽ mẽ kãm: \p —E na pa ã pãwti ho hkry nẽ mẽ amã õr anẽ. Koja mẽ ã inhĩpêx anẽ nẽ te mẽ kot ixto hkry hpar pyràk o inhĩpêx pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Nom mẽ anê kot paj ty. Jakamã kêr ka mẽ ixwakre kamã tõhã axpẽn wỳr akuprõ nẽ ixte mẽ ate amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw mẽ anê ixtykja mã ajamaxpẽr pê akĩnh nẽ pãwti hkur o akrĩ. E mẽ mãmrĩ axàmnhĩx aku. Anẽ. \p Nhũm pre ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm mẽ mar pê pãwtita hkur o hkrĩ. \v 20 Hãmri nẽ ra hkur pa. Hãmri nhũm Jejus axte kopta py nẽ mẽ kãm: \p —Mẽ kot ixpĩr xà hã arĩgro hã koja ixkamrô axkapĩ. Nom koja mẽ amarĩ ixpĩr nhũm ixkamrô amarĩ hpikapĩr kêt nẽ. Ãm paa. Pa kot paj mẽ anê mẽ ĩhkram amnhĩ jaxà nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ. Koja ixkamrô axkapĩ nhũm Tĩrtũm omu nẽ ixkukwak ri mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã te amnhĩ katut kôt rẽnh par pyràk o hipêx nẽ mẽ ato hkra. Amnepêm kot ja hã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. Jakamã e mẽ ixkamrô pikapĩrta mã ajamaxpẽr pê wĩhti hkwỳ ho ixkõ. Anẽ. \s1 Jejus ã mẽ kãm àmnênh xwỳnh jarẽnh \r Matêwre 26.21-25; Makre 14.18-21; Juãw 13.18-19 \p \v 21 Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Nẽ kot mẽ kãm ixtã àmnênh mã xwỳnhta na jar mẽ pahkaêx ã mẽ pakutã apkur o nhỹ. \v 22 Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt koja mẽ tanhmã ixto rax nẽ ixpĩ. Nom kot mẽ kãm ixtã àmnênh mã xwỳnhta hêxta waa nẽ. à kot inhĩpêx anhỹrja mỳrapê koja amnhĩ xà htỳx kãm hamak rax kumrẽx. Anẽ. \p \v 23 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Nhũm mẽ kuma nẽ tee ri axpẽn pumunh o hkrĩ. Hãmri nẽ ri axpẽn kukja nẽ axpẽn mã: \p —Kwa nà mẽ pahtõ kot pu we ã ri hipêx anẽ? Nà pa hkêt. \p Anhỹr o tee ri axpẽn kukjêr o hkrĩ. \s1 Mẽ pamã amnhĩ to rũnh prãm kêt ã mẽ pamã karõ \r Matêwre 20.20-28; Makre 10.35-45; mããnẽn Rõmãn 12.3-5, 12.10, 12.16; Epes 4.2-4; Piripos 2.3-8; Xiakre 4.1-10; Wam Pêtre 5.3 \p \v 24 Tã nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja axpẽn mã tanhmã kapẽr to ho hkrĩ nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mẽ pahtõ kot puj wem nhỹrmã pahpê pahi nẽ mẽ ho amnhĩptàr rax o ri papa? Anẽ. \p Hãmri nẽ mẽ axpẽn mã: “Nà pa.” Anẽ nẽ nhãnh axpẽn mã: “Nà kêt paa.” Anẽ. Hãmri nhũm mẽ nẽtãnh axpẽn mã: “Nà kêt pa kênã.” \v 25 Anhỹr o axpẽn mã kapẽr o hkrĩ. Hãmri nhũm Jejus tee ri axpẽn tã mẽ kuma nhũm mẽ ã hamaxpẽr anhỹrja kêp omnuj nẽ nhũm mẽ kãm tanhmã hã kapẽr to nẽ mẽ kãm: \p —E mẽ inhma. Na hte Ijaew kêt xwỳnhjê nhõ pahijaja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa nẽ amarĩ hkrĩ xà kamã hkrĩ ho hkrĩ. àhpumunh tỳx jakamã na htem amarĩ ixkre hkre jakry kamã kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã mẽmo mẽ àpênh ã karõ ho hkrĩ. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nẽ mẽ kot amnhĩm mex ã harẽnh kaxyw tanhmã mẽ ho mex to ho pa. \v 26-27 Tã kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Kêt ãm te amarĩ ri mẽ apa xwỳnh pyràk o axpẽn nhĩpêx. Ixpyrà nẽ amarĩ mẽmoj to mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. No mẽ ate mẽ ho amnhĩptàr rax kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. \v 28 Na prem axpẽn mã ixto hêx nẽ tanhmã ixto kapẽr punuj to htã ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ arĩ ixkôt ri apa rãhã nẽ. Ãm hãmri na ka htem arĩ ixkôt ri apa anẽ. \v 29-30 Kot paj amnhĩ tã mẽ ato mex rax nẽ. Na pre ra Tĩrtũm nhỹrmã ixte mẽ ato amnhĩptàr o ixkrĩ kaxyw ixãm. Tã ot pa amnhĩ pyrà nẽ mẽ pahkwỳ Ijaew kaxyw mẽ axunhwỳ ka mẽ nhỹrmã mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr o apa. Nẽ mẽ apê ixkràmnhwỳ hã nhỹrmã ixkutã axàpkur o apa. Anẽ. \s1 Jejus kot Simãw Pêtre mã kapẽr ã harẽnh \r Matêwre 26.31-35; Makre 14.27-31; Juãw 13.36-38 \p \v 31 Tã nhũm Jejus Simãw Pêtre mã kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa Simãw. Na Satanasti kãm hprĩ hã ixtã mẽ apiitã mẽ kamã hamak prãm nẽ. Tanhmã kot mẽ akrã hto nhũm mẽ ate mẽ kãm ixkurê xwỳnhjê pumaj ixkaga hã kãm mẽ akamã hamak prãm tỳx nẽ. Jakamã ã kot mẽ anhĩpêx anhỹr kaxyw na pre ra amnhĩ to Inhõ Papaj ma nhũm kãm: “Tôe. Kam nẽ mãmrĩ tanhmã mẽ kamã ajamak to.” Anẽ. \p \v 32 —Tã ate mẽ umaj ixkaga nẽ axte ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr kêt pymaj na pa ra ato Inhõ Papaj wỳr kãm ixihtỳx nẽ Simãw Pêtre. Jakamã kêr ka mẽmo arĩgro hã tee ri ixkaga hã amnhĩ pumu hãmri nẽ tokyx tãm akupỹm ixkôt amnhĩ xãm tỳx nẽ. Kêr kê nhỹrmã akwỳjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr ka ja hã omu hãmri nẽ kãm ate tanhmã amnhĩ tomnuj tota jarẽ. Kê mẽ ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã ajarẽnh ma nẽ apyrà nẽ tokyx akupỹm tãm ixkôt amnhĩ xãm tỳx kurê kumrẽx. E kêr ka ã akupỹm ixkôt mẽ piitã mẽ hipêx anhỹr o ri apa Simãw Pêtre. Anẽ. \p Nhũm pre ã Simãw Pêtre kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkukamã kãm ujarẽnh anẽ. \v 33 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma nẽ kãm: \p —Kwa nà Pahihti. Kot paj ri akwỳm tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt nẽ. Koja mẽ te ajaxà nẽ apĩ htã kot paj arĩ akôt ri ixpa ho ixpa nhũm mẽ pahto amỹrà nẽ tanhmã pahto. Anẽ. \p \v 34 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: \p —Nà koja apkati hkôt krãhyre hkàr kêt ri ka ra mẽ umaj ate ixkôt apa hkêt ã mẽ kãm amnhĩ tã axàprãr o axkrunẽpxi kãm ga. Anẽ. \s1 Jejus kot hkwỳjê mã mẽmoj tã karõ \r Matêwre 10.5-15; Rukre 9.1-3 \p \v 35 Hãmri nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —E wam ixte mẽ hwỳr mẽ arẽnhta ã na ka prem amnhĩ kôt aparkà hkwỳ ho apa hkêt nẽ. Nẽ kawà jamành nẽ ho apa hkêt nẽ. Nẽ mrykà jamành nẽ amnhĩ kôt ho apa hkêt nẽ. Ãm mẽ anhỹ kamã mẽ hwỳr apa hã na pa pre mẽ amã karõ. Tã xàn ka prem ã mẽ hwỳr apa anẽ nhũm mẽ amnhĩ wỳr awỳr kêt nẽ? Nà xà na prem amnhĩ wỳr mẽ awỳ? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tỳ na prem amnhĩ wỳr mẽ ixwỳ. Mẽ ixte amnhĩ kôt mẽmoj to ixpa hkêt tã na pa prem amarĩ mẽ kutã ixàpkur mex o ri mẽ hkôt ixpa. Anẽ. \p \v 36-37 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Nà mẽ kot mẽ ato mex tã nom koja mẽ hpãnhã axtem hõ ho mẽ anhĩpêx. Jakamã kêr ka mẽ akupỹm mẽ kãm ijarẽnh o apa kaxyw anojarêt hãmri nẽ anhõ mrykà rỳ akawà htu nẽ ma amnhĩ kôt ho apa. Nẽ awapo. Kot kaj mẽ awapo hkêt japêr hãmri nẽ apipro xà ho wẽnê nẽ amnhĩm hõ japrô nẽ ma amnhĩ kôt ho apa. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p —Nẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ra ixkukamã tanhmã ijarẽnh to nẽ kot ijarẽnh kot: \q1 Koja mẽ hipêx o te mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnh nhĩpêx pyràk. Anẽ. \m à mẽ kot inhĩpêx anhỹr kukamã ijarẽnh kot anhỹr. Tã na mẽ ra ã inhĩpêx anhỹr kaxyw. Anẽ. \p \v 38 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm mẽ kuma nẽ kãm: \p —Ota mẽ panhõ wapohti hamẽxkrut Pahihti. Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tôe. Nà hãmri. Mẽ amnhĩm axi nẽ ho amnhĩm mẽmoj to anẽ. Anẽ. \s1 Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 26.36-46; Makre 14.32-42 \p \v 39 Tã nhũm Jejus kê axte krĩja rũm kato nẽ hixêt pê Oriwêhti hwỳr tẽ nẽ api nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja ma hkôt mra. \v 40 Hãmri nẽ nhỹri hixêt kahti ri hkrĩ nhũm Jejus mẽ kãm: \p —E kwa kêr ka mẽ ixkutêp amnhĩ to Inhõ Papaj wỳr o akrĩ. Kê mẽ ixkôt tanhmã mẽ ato htã ka mẽ amã mẽ uma xàj ixkaga hkêt nẽ. Arĩ mẽ kutã amnhĩ to htỳx nẽ akuhê. Anẽ. \p \v 41 Hãmri nẽ mẽ kurũm htẽm grire nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw hkõn krã ho tẽm nẽ nhỹ. \v 42 Hãmri nẽ kãm: \p —Kwa Papaj. Nà na pa ra amnhĩ xà htỳx kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx kumrẽx. Inhmã amnhĩ xà kamã ijamak prãm kêt o ijamak prãm kêt. Jakamã kot kaj amã inhnê ho ajapêx prãm nẽ mãmrĩ inhnê ho ajapêx nhũm mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja tanhmã ixto hkêt nẽ. Rỳ ko. Kot kaj amã mẽ kot tanhmã ixto hprãm hã kê mẽ mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Nom pam inhmã hprãm xà hkôt kêt. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus amnhĩ to Hipêêxà Tĩrtũm wỳr anẽ. \v 43 Hãmri nhũm kuma nẽ hwỳr kapẽr o wrỳk xwỳnhja mẽ nhũm hwỳr wrỳ nẽ kuri xa. Hãmri nẽ õxàhkre kaxwỳnh kãm tanhmã ho hihtỳx to. \v 44 Nhũm kê axte amnhĩ to Hipêêxà hwỳr kãm hihtỳx nẽ. Tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr pê amnhĩ kamã kahak tỳx kumrẽx. Jao hã gô rax nẽ te hkamrô xàhàr pyràk o pikap ahà. \v 45 Hãmri nẽ kànhmã xa nẽ akupỹm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr tẽ nẽ mẽ omu nhũm mẽ ra õt pa nẽ hikwỹ. Mẽ kot tee ri Jejus kot mẽ kãm amnhĩ jarẽnhja kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ õt pa nẽ hikwỹ. \v 46 Hãmri nhũm Jejus tẽ nẽ tee ri mẽ omu nẽ mẽ kumra nẽ mẽ kãm: \p —Kwa nà. Mẽ ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kwa mẽ kànhmã akrĩ nẽ amnhĩ to Inhõ Papaj wỳ kê mẽ ato mẽ axihtỳx. Hãmri nhũm mẽ tanhmã ixkôt mẽ ato ka mẽ inhỹ hã mẽ kutã amnhĩ to htỳx nẽ akuhê. Anẽ. \s1 Mẽ kot Jejus pynênh ã mẽ harẽnh \r Matêwre 26.47-56; Makre 14.43-50; Juãw 18.1-11 \p \v 47 Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anhỹr rôm nhũm hkôt pa ho pa xwỳnh pê Jut Kariotja amnhĩ kôt mẽ kot Jejus pynênh xwỳnhjê ho tẽ. Mẽ ho htẽm rax nẽ. Hãmri nẽ kot Jejus kahti hkôt mỳnh kaxyw hwỳr tẽ \v 48 nhũm amnhĩ tã omu nẽ kãm: \p —Kwa Jut. Xà mẽ kahti hkôt mẽ hamỳnh nẽ mẽ hpãr o na htem mẽ kãm mẽ hã amỹnê? Anẽ. \p \v 49 Hãmri nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõja tee ri mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omu hãmri mẽ õ wapota mã hamaxpẽr kurê kumrẽx nẽ Jejus mã: \p —Kwa Pahihti. Xà kot paj mẽ panhõ wapohti py nẽ ho mẽ panê mẽ hkwỳ hpa? Anẽ. \p \v 50 Hãmri nhũm hõta kuma nẽ mẽ kaxyw ja kapa. Nhũm mẽ õ patre maati mã àpênh xwỳnhja mẽ hkôt tẽ nhũm omu nẽ kãm wapo ho apê. Nẽ kot ho hkrã nhĩpônh mã tã kuhpaw nẽ ho upôk rũm hamak nhĩkjê pix krãhta. \v 51 Hãmri nhũm Jejus omu nẽ nê kãm kapẽr nẽ kãm: \p —Kwa nà ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Amarĩ xa. Anẽ. \p Hãmri nẽ hamakja py nẽ akupỹm kãm hamak ã kuxi nẽ ho mex. \v 52-53 Hãmri nẽ mẽ kot unênh mã xwỳnhjê mã tanhmã kapẽr to. Mẽ õ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jamãr xwỳnhjê krãhtũm mẽ Ijaew nhõ pahijê mẽ nhũm mẽ ho pimrààtã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: \p —Kwa na pa pre apkati mẽ Tĩrtũm nhõrkwỹ kamã mẽ kãm ixkapẽr o ixpa ka prem tokyx ixpynênh kêt tã jarãhã te ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh pyràk o inhĩpêx nẽ ixwỳr wapo nẽ kô hã akapẽn nẽ ixwỳr ã atẽm rax anẽ. No ãm ra mẽ ate tanhmã ixto kaxyw arĩgro kator kênã. Jakamã kot kaj mẽ mãmrĩ tanhmã amã ixto hprãm xà hkôt mãmrĩ tanhmã ixto. Satanasti nhỹ hã ã mẽ ate inhĩpêx anhỹr mã kênã. Anẽ. \s1 Simãw Pêtre kot Jejus kôt pa hkêt ã kot amnhĩ jarẽnh \r Matêwre 26.69-75; Makre 14.66-72; Juãw 18.15-18, 18.25-27 \p \v 54 Tã nhũm mẽ Jejus pynê nẽ ma o tẽ. Ma mẽ õ patre maati nhõrkwỹ hwỳr o tẽ. Nhũm Simãw Pêtre ma hapu hã mẽ hkôt hã mẽ omunh o tẽ. \v 55 Nhũm mẽ patre maati nhõrkwỹ hwỳr Jejus o axà nẽ hkôt gjêx pa hãmri nhũm Simãw Pêtre kĩtare hwỳr axà nẽ mẽ kuri xa. Nhũm mẽ kĩtare kamã amnhĩm kuto nẽ hã ànhunh o hkrĩ nhũm \v 56 mẽ ĩhkô hã ànhunh o nhỹ. Hãmri nhũm mẽ kãm àpênh xwỳnh niti hirã kamã hprĩ hã omunh kurê kumrẽx nẽ mẽ kãm: \p —Xê pẽr myti ja kêp Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõ na. Anẽ. \p \v 57 Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma nẽ kãm mẽ uma nẽ mẽ kãm amnhĩ tã aprã nẽ kãm: \p —Tk. Kokỹ. Ixte mẽhõ my ata pumunhre hã. Anẽ. \p \v 58 Tã nhũm hpãnhã mẽhõ myja kãm: \p —Kwa nà. Ãm hãmri na ajarẽ. Apê Jejus kôt ri mẽ pa xwỳnhjê hõ na ka. \p Anẽ nhũm kuma nẽ kê axte kãm: \p —Kwa mẽ ri ã amnhĩ krã hkôt ri ixto axêx anhỹr kêt nẽ. Ãm ixte aa mẽhõta pumunh kêt kumrẽx. Anẽ. \p \v 59 Tã nhũm ja haxwỳja axte omu nẽ kãm: \p —Kwa ãm hãmri na mẽ ajarẽ. Apê Jejus kwỳ hõ na ka. Uràk nẽ te apê Garirej nhõ xwỳnh pyràk kênã. Anẽ. \p \v 60 Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ mẽ kãm amnhĩ tã àprãr kãm hihtỳx nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Ixpê Garirej nhõ xwỳnh kêt. Ãm ixte mẽhõ mũj pumunh kêt kumrẽx tã ka mẽ ãm xatã hkôt ixpa ho ixpa xwỳnh ã ixkamnhĩx o akuhê. \p Anhỹrja o ra mẽ kãm amnhĩ tã aprãr o axkrunẽpxi mẽ nhũm krãhyre kà. \v 61 Hãmri nhũm Jejus arĩ ixkre kamã ãm tã Simãw Pêtre ho hakẽx nẽ omu. Hãmri nhũm amnhĩ tã no pumu nẽ kot hkukamã kãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr jarẽnhja mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. Krãhyre hkàr kêt ri kot mẽ kãm amnhĩ tã àprãr o axkrunẽpxi hã harẽnhja mã hamaxpẽr nẽ kànhmã hakry hpar o tẽ nẽ hkaprĩ htỳx nẽ. \v 62 Hãmri nẽ hkaprĩ xàj kĩtare pê kato nẽ tẽ nẽ awry hã xa nẽ mỳr rax kumrẽx. \s1 Mẽ kot Jejus tak ã mẽ harẽnh \r Matêwre 26.67-68; Makre 14.65 \p \v 63 Hãmri nhũm mẽ kot Jejus pumunh o kuhê xwỳnhjaja hã hpẽr o axkẽ nẽ htak o kuhê. \v 64 Nẽ no hpro nẽ htak nẽ kãm: \p —E atak xwỳnh nhĩxi jarẽ. Apê Tĩrtũm Kra hã ate amnhĩ jarẽnh jakamã mãn uràk nẽ axàhpumunh tỳx. Jakamã e hixi jarẽ. Anẽ. \p \v 65 Hãmri nẽ xatã haprỳ nẽ kãm kapẽr punuj nẽ. \s1 Mẽ kot mẽ hkrãhtũm wỳr Jejus o htẽm ã mẽ harẽnh \r Matêwre 26.57-68; Makre 14.53-65; Juãw 18.19-24 \p \v 66 Tã nhũm myt kator o mõr mẽ nhũm Ijaew nhõ pahijê mẽ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja axpẽn wỳr pikuprõnh pa. Hãmri nhũm mẽ ma mẽ hwỳr Jejus o tẽ. \v 67-68 Nhũm mẽ omu nẽ tanhmã kot amnhĩ jarẽnh to hã hkukja nẽ kãm: \p —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Xà ka na apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm xwỳnhta? Xà ka kot kaj Rõm nhõ xwỳnhjê pê mẽ ixpytà nẽ mẽ ixto amnhĩptàr o apa? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Nà kot paj tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Ixte ãm hãmri mẽ amã amnhĩ jarẽnh tã ka mẽ inhma nẽ ãm inhma. Nẽ kot pa amnhĩ xwar mẽmoj tã mẽ akukja ka mẽ amnhĩ xwar inhmã tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Ãm mẽ axêx rom mẽ ate ã ixkukjêr anhỹr kênã. \v 69 Tã nom kot paj tokyx ma akupỹm Inhĩpêêxà Tĩrtũm wỳr api. Hihtỳx o hihtỳx rãhã nẽ pa ho pa xwỳnh na. Jakamã kot paj hwỳr api nhũm amnhĩ nhĩhkô hã inhỹr pa upôk rũm mẽ apiitã mẽ ato amnhĩptàr o ixkrĩ. Hãmri nẽ nhỹrmã paa tanhmã mẽ ajarẽnh to. Anẽ. \p \v 70 Hãmri nhũm mẽ tee ri kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja ma nẽ kãm: \p —Tk. Kwa akatàt kôt mẽ inhmã amnhĩ jarẽ nà. Xà apê Tĩrtũm Kra na ka? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tỳ ixpê Kra na pa. Anẽ. \p \v 71 Hãmri nhũm mẽ tee ri ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ axpẽn mã: \p —Kwa mo kaxyw kot puj mẽ axte mẽ hkwỳjê japêr nhũm mẽ tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽ? Tãm kêp Tĩrtũm Kra hã amnhĩ to hêx nhũm mẽ pahte pahpiitã mar kênã. E kwa tokyx pu mẽ ma Rõm nhõ pahihti hwỳr o tẽ kê mẽ pamã hã amỹnê nẽ mẽ pamã kupĩ. Anẽ. \c 23 \s1 Mẽ kot pahi Pirat wỳr Jejus o htẽm ã mẽ harẽnh \r Matêwre 27.1-2, 27.11-26; Makre 15.1-5; Juãw 18.28-38 \p \v 1 Tã nhũm mẽ Jejus o kato nẽ nhãm Pahihti Pirat wỳr o tẽ. \v 2 Hãmri nẽ kutã ãm nẽ tanhmã kãm ho hêx to nẽ kãm: \p —E ot pa mẽ awỳr jahti ho tẽ. Na hte mẽ inhmã hêx rũnh o pa. Mẽ ixte Pahihti Sesti kapẽr kwỳm ri amnhĩ nhĩpêx prãm xàj tanhmã mẽ inhmã mẽmoj tã karõ hto ho pa. Nẽ axtem nẽ mẽ ixte Sesti mã kàxpore hkwỳ nhõr kêt ã mẽ inhmã karõ. Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw kêp mẽ panhõ pahi hã ãm xwỳnh ã amnhĩ jarẽ. à na hte mẽ inhmã amnhĩ to hêx anhỹr o pa. Anẽ. \p \v 3 Hãmri nhũm Pirat mẽ kuma nẽ Jejus pumu nẽ kãm: \p —E kwa inhmã amnhĩ jarẽ. Xà apê Ijaew nhõ pahi na ka? Xà ka na htem amnhĩ wỳr akãm hamak o pa? Anẽ. \p Hãmri nhũm kãm: \p —Nà ãm hãmri na ka ã ijarẽnh anẽ. Anẽ. \p \v 4 Hãmri nhũm Pirat tanhmã hkukjêr to nẽ tee ri kot amnhĩ jarẽnh ã kuma hãmri nẽ patre krãhtũmjê mã kãm: \p —Kwa mẽmo mỳrapê kot pa tanhmã mẽ amã hã ixàmnênh to? Kot tanhmã amnhĩ tomnuj tore hã. Nà kot pa kãm inhũre. Anẽ. \p \v 5 Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ kot mẽ kãm hã àmnênh prãm xàj hã kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ. Nẽ kãm: \p —Kwa nà. Na pre hte pika pê Jutej kamã tanhmã mẽ kãm hêx to ho pa. Hãmri nhũm mẽ ra hã axpẽn kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ hã pijapu rũnh o pa. Tã mããnẽn Garirej kamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o hkrax nẽ hpãnhã amnẽ mẽ pahwỳr ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw mõr anẽ. Anẽ. \s1 Mẽ kot Erox wỳr Jejus o htẽm ã mẽ harẽnh \r Rukre 9.7-9 \p \v 6 Hãmri nhũm Pahi Pirat mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Kwa xà kêp Garirej nhõ xwỳnh na? Anẽ. \p Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Tỳ. Kêp Garirej nhõ xwỳnh kênã. \p \v 7 Anẽ nhũm mẽ kãm: \p —Tô mẽ ma pahihti Erox ãxipas wỳr mãn o tẽ. Kêp Garirej nhõ xwỳnhjê nhõ pahi na. Tã ra jar Jerujarẽ kamã ham pôj. No axtem ixpê Jutej kamã mẽ pa xwỳnhjê nhõ pahi jakamã kwa mẽ ma õ pahita wỳr mãn o tẽ kê tãm tanhmã mẽ amã ho. Anẽ. \p \v 8 Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma pahi Erox ãxipas wỳr o tẽ. Na pre ra Erox ãxipasja xatã Jejus jarẽnh ma nẽ kãm omunh prãm nẽ. Kãm aa kot mẽmoj pumunh kêt õ ho anhỹr ã omunh prãm tỳx jakamã nhũm mẽ ma hwỳr o tẽ nhũm omu nẽ hkĩnh nẽ. \v 9 Hãmri nẽ tee ri mẽmoj tã hkukja no nhũm akryk xa nẽ tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. \v 10 Hãmri nhũm mẽ õ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kãm ho kapẽr punuj nẽ ho hêx kãm hihtỳx nẽ. \v 11 Hãmri nhũm pahi Erox ãxipas mẽ kuma hãmri nẽ õ pôristi mẽ wa kãm kapẽr punuj nẽ hã hpẽr o axkẽ nẽ tanhmã ri haprỳ to. Hãmri nẽ hã hpẽr o pikẽnh kãm kêp pahi hã mẽ ê mexja py nẽ kãm haxà nẽ akupỹm pahi Pirat wỳr kumẽ. \p \v 12 Na pre Pahi Pirat mẽ Pahi Erox ãxipasja wa kãm axpẽn kĩnh kêt nẽ. Tã hãmri nhũm Erox ãxipasja tee ri Jejus kot kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to hã mar prãm xàj tee ri hkukamã hamaxpẽr hãmri nẽ Pirat ã hpijaàm kaxyw akupỹm hwỳr kumẽ. Hãmri nhũm amnhĩ tã omu hãmri nẽ wa ra akupỹm kãm axpẽn kĩnh nẽ. Nẽ akupỹm axpẽn mã hpẽr o axkẽ nẽ pikunhar o pa pê akupỹm axpẽn to hkràmnhwỳ. \s1 Pirat kot Jejus pĩr ã àmnênh \r Matêwre 27.15-26; Makre 15.6-15; Juãw 18.39–19.16; mããnẽn Atre 3.13-14 \p \v 13 Tã nhũm Pirat akupỹm amnhĩ wỳr mẽ hã karõ. Ijaew kwỳjaja nẽ mẽ õ pahijaja nẽ mẽ õ patre krãhtũmjaja nhũm akupỹm amnhĩ wỳr mẽ piitã mẽ hã karõ. \v 14 Hãmri nhũm mẽ akupỹm hwỳr gjêx pa nẽ kuhê nhũm mẽ kãm: \p —E na ka mẽ ixwỳr mytita o tẽ nẽ tanhmã inhmã harẽnh to. Kot mẽ akwỳjê mã tanhmã hêx to ho pa hã harẽ. Tã pa ra jar mẽ anoo mã tanhmã hkukjêr to nẽ tee ri kot inhmã tanhmã amnhĩ jarẽnh to hã kuma. Te kot amnhĩ to mex xwỳnh pyràk. Mẽ ate tanhmã ho akapẽr to htã nom kot anhỹr kêt. Kot amnhĩ to mex xwỳnh na. \v 15 Pahi Eroxja ra ixpyrà nẽ tee ri tanhmã hkukjêr to nom nhũm tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Nhũm tee ri ja hã omu nẽ akupỹn ixwỳr kumẽ. Jakamã kwa mẽmo mỳrapê kot paj mẽ amã hã amỹnê nhũm mẽ amã kupĩ? Tanhmã kot amnhĩ tomnuj tore hã. \v 16 Kot paj ãm mẽ kãm anẽ kê mẽ htak nẽ kãm ure kê mãmrĩ ma tẽ. Anẽ. \p \v 17 Arĩgro pê Pas ã na pre hte mẽ õ pahi mẽ kot mẽ ho prês nhũm mẽ hkrĩ xwỳnhjaja nhũm pre htem mẽ ho hpỹnh nẽ mẽ kãm ure. Jakamã na pre ã mẽ kãm kapẽr anẽ nẽ kot Jejus tak nẽ kãm urer mã. \v 18-19 Nom nhũm mẽ kuma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ kãm: \p —Kwa nà. Apĩ ri. Apĩ nẽ mẽ inhmã Parapas mã mãn anhũre. Anẽ. \p Parapas na pre mẽ õ krĩ kamã õ pôristi mẽ pahi Piratja mẽ kutã amnhĩ xãm nẽ kêp õ pôristi hõxpĩ. Mỳrapê na prem ra haxà nhũm hkrĩ ho hkrĩ. Jakamã nhũm mẽ Pirat kot kãm urer kaxyw ã kãm kapẽr anẽ. \v 20 Nom nhũm kãm Jejus mã urer prãm jakamã axte hã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: \p —Kwa nom mẽmoj mỳrapê kot paj mẽ kãm hã amỹnê nhũm mẽ amã kupĩ? \p \v 21 Anhỹr tã nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma. Nẽ xatã kãm: \p —Kwa tokyx pĩ kahpa hã anhô kê ty. Anẽ. \p \v 22 Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tk. Kwa nà. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj tore hã kot pa kêt hã kunhô nhũm ty. Nà kot paj ãm mẽ kãm anẽ kê mẽ htak nẽ kãm ure kê ma tẽ. Anẽ. \p \v 23 Hãmri nhũm mẽ xatã hã kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ kãm: \p —Kwa nà. Pĩ kahpa hã mãn anhô kê ty. \p Anhỹr o ãm xatã kàx pê àmra kamã kãm hã amỹnê. \v 24 Hãmri nhũm Pirat tee ri mẽ kuma hãmri nẽ tã mẽ kãm hprãm xà hkôt mẽ kãm ã amỹnê. \v 25 Hãmri nẽ mẽ kãm Parapas mã ure. Ra kot pahi Pirat pê õ pôristi kutã amnhĩ xãm nẽ kêp hõx pĩr tã nhũm mẽ kãm hprãm xà hkôt akupỹm kãm ure. Hãmri nẽ mẽ ĩhkram Jejus jaxà. Mẽ kãm hprãm xà hkôt ri mẽ kot tanhmã hipêx to kaxyw. \s1 Mẽ kot pĩ kahpa hã Jejus nhôr ã mẽ harẽnh \r Matêwre 27.31-43; Makre 15.21-32; Juãw 19.17-20, 19.27-31; mããnẽn Atre 7.59–8.1 \p \v 26 Tã nhũm pôristijaja Jejus o kato nẽ ma kapôt mã o tẽ. Nẽ kãm õ pĩ kahpa gõ nhũm amnhĩ kaxyw kumỳ nẽ o tẽ. Nom mẽ kot htak rax kurê nhũm hirot tỳx nẽ nhũm mẽ ja hã omu nẽ mẽhõ kot ho ajuta kaxyw mẽ hkapi ho xa. Hãmri nẽ Sirẽn nhõ xwỳnh Simãw hkà htyk pumu. Nhũm pre htỳx hamakêtkati nẽ mẽ kutã krĩm tẽ. Hãmri nhũm mẽ haêr pê unê nẽ kãm Jejus o ajuta kaxyw hã karõ nhũm kãm õ pĩ kahpaja mỳ nẽ mẽ hkôt o tẽ. \p \v 27 Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ Jerujarẽ rũm Jejus kôt mõ. Nhũm mẽni hkwỳjaja omu nẽ kãm hkaprĩ xàj mỳr o hkôt mõ. \v 28 Hãmri nhũm mẽ mỳr ã mẽ kuma nẽ mẽ ho hakẽx nẽ mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Kwa nà Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Mẽ amã ixkaprĩ xàj amỳr kêt nẽ. Kêt mẽ kamjaja amã amnhĩ kaprĩ xàj mãn mur. Nẽ mẽ akrajê kamã axukaprĩ xàj mãn mur. \v 29 Koja mẽ nhỹrmã mẽ apê mẽ anhõ krĩ grành pa ka mẽ apunuj nẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o ri apa. Nẽ tee ri mẽ akrajê hkukamã tanhmã ajamaxpẽr to nẽ ajamaxpẽr o: “Hêxta gàà nẽ. Na ixkrajaja ixpê amnhĩ xà htỳx kãm hamak o pa. Kêp apu mẽ hkra hkêt xwỳnhjê pyrà nẽ ixkra hkêt nẽ ixpa ro nhỹx inhmã mex nẽ. Nhỹx pa ixkĩnh nẽ.” Anhỹr o kot kaj mẽ nhỹrmã ajamaxpẽr nom ã ajamaxpẽr anhỹr kaprỳ. \p \v 30 —Nẽ kot kaj mẽ apiitã mẽmo punujta pymaj tee ri amã tokyx atyk nẽ ajapêx par prãm kaprỳ nẽ axpẽn mã akapẽr o: “Hêxta gàà nẽ. Kot kẽn prêk mũj mẽ panhĩpy rôrôk nẽ tokyx mẽ panhĩmex par ronhỹx mẽ pamã ja mex.” Anhỹr tã no ãm tee ri ã ajamaxpẽr anhỹr kaprỳ. \v 31 Nom kêt pa. Aa ixte tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt tã nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ. Nom mẽ ate amnhĩ tomnuj mỳrapê koja mẽ nhỹrmã tanhmã mẽ ato rax o ã mẽ kot inhĩpêx anhỹrja jakrenh pa. Hêxta waa nẽ. Na pa mẽ akukamã ijamaxpẽr nẽ ixkaprĩ htỳx nẽ. Anẽ. \p \v 32 Tã nhũm mẽ ja wa ho hamẽxkrut nẽ tanhmã wa kot amnhĩ tomnuj toja mỳrapê Jejus kôt wa hpĩr kaxyw hkôt mããnẽn wa o tẽ. \v 33 Jakamã nhũm mẽ ra kẽn nhĩxêt te kot mẽ hkrã hi pyràk xwỳnhta wỳr mẽ o pôj. Mẽ kot kãm “mẽ hkrã hi xà” anhỹr jarẽnhja wỳr mẽ o pôj. Hãmri nẽ Jejus pê ê kapa nẽ pĩ kahpa hã kuxi nẽ prek o ĩhkra nẽ hpar o htỳx pa. Hãmri nẽ kànhmã pĩ kahpa xãm nẽ ho htỳx nhũm xa. Hãmri nhũm mẽ hpãnhã wa kot amnhĩ tomnuj xwỳnhta mã wa ho anẽ nẽ. Nẽ prek o wa ĩhkra nẽ wa hpar o htỳx pa hãmri nẽ akutã ho Jejus nhĩjê nẽ wa ãm nhũm wa ajêt. \v 34 Hãmri nhũm Jejus kỳx pê amnhĩ xà htỳx kumrẽx kamã hamak o jêt rãhã mẽ ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: \p —Kwa Papaj. Ãm ixtã jajê pumu. Mẽ kot mẽmoj mex pumunh kêt jakamã na mẽ ã inhĩpêx anẽ. Jakamã ãm ixtã mẽ omu nẽ mẽ kamã axukaprĩ nẽ. Anẽ. \p Hãmri nhũm hparpê pôristi hkwỳjaja axpẽn mã ê hkwỳ ho pigrành kaxyw hã kẽnre ho jôka ho hkrĩ. \v 35 Nhũm mẽ ohtô rax nẽ Jejus parpê omunh o kuhê. Nhũm mẽ õ pahijaja mẽ noo mã hã hpẽr o axkẽ nẽ mẽ kãm: \p —E jahti na pre te kêp mẽ pakaprĩ xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh o ri pa. Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh ã amnhĩ jarẽnh o ri pa. Jakamã e kwa pu mẽ xa nẽ kot amnhĩ kaxàr nẽ wrỳk kãm omu. Anẽ. \p \v 36 Nhũm pôristi mããnẽn tanhmã hã hpẽr o pikẽnh to. Nẽ hparpê kãm wĩhti punuti jahkre nẽ kãm: \p —Kwa wrỳ nẽ mẽ ixkutã ja hkwỳ ho ixkõ nà. Anẽ. \p \v 37 Hãmri nẽ kãm: \p —E apê Ijaew nhõ pahi hã kot kaj amnhĩ kapa nẽ akupỹn wrỳ. Kwa tokyx pa mẽ ja hã apumu. Anẽ. \p \v 38 Nhũm pôristija tapti hõ py nẽ tanhmã hã kagà hto. Nẽ hã kagà ho: \pc \sc IJAEW NHÕ PAHI NA JA\sc* \m Anhỹr o hã kagà hãmri nẽ Jejus wỳr api nẽ mỳ ri kunhô. \s1 Wa kot Jejus nhĩjê nẽ wa jêt xwỳnh wa harẽnh \r Matêwre 27.44; Makre 15.32 \p \v 39 Hãmri nhũm wa kot ĩhkô hã jêt xwỳnhta õ haxwỳja kãm kapẽr punuj nẽ kãm: \p —Kwa kot kaj apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm xwỳnh hã kot kaj amnhĩ kapa nẽ wrỳ. Nẽ mããnẽn amnhĩ kôt wa ixto wrỳ. Anẽ. \p \v 40-41 Hãmri nhũm ihõta kuma nẽ hã kãm akir nẽ kãm: \p —Tk. Kwa amarĩ ajêt. Xà amã Tĩrtũm pyma hkêt ã na ka ã kêp Krata mã akapẽr anẽ? Nà koja kãm wrỳk prãm nẽ kot wrỳ. No pajamẽ pahte amnhĩ tomnuj mỳrapê koja mẽ pahpĩ. No tãm kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt tã nhũm mẽ amarĩ ã hipêx anẽ. \p \v 42 Anhỹr o kãm kapẽr hãmri nẽ Jejus mã kãm: \p —Kwa Jejus. Kêr ka nhỹrmã mẽ ixto amnhĩptà hãmri nẽ inhmã ajamaxpẽr nẽ ixkamã axukaprĩ nẽ ixto mex nẽ. Anẽ. \p \v 43 Hãmri nhũm kãm: \p —Nà kot kaj jarãhã ma ixkôt kaxkwa hwỳr api nẽ hpãnhã ixkuri amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. Ãm hãmri na pa ã amã ixkapẽr anẽ. Anẽ. \s1 Jejus tyk ã harẽnh \r Matêwre 27.45-56; Makre 15.33-41; Juãw 19.28-30 \p \v 44 Tã nhũm kaxkwa nhĩpôk ri myt nhỹr mẽ nhũm te ra kamàt pyràk nhũm kamàt kô rax kumrẽx. Nẽ kamàt kô ho ra hã awry nẽ. Ja mẽ nhũm akupỹm myt katêr o mõ. \v 45-46 Nom nhũm kormã kamàt kôta ã nhũm Jejus ra htyk kaxyw nẽ àmra kamã Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: \p —E Papaj. Mãmrĩ ixkarõ ho amnhĩptà. \p Anhỹrja kôt hãmri ty. Pu nhũm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã hakwakre hã kupẽxêja axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽnh kurê kumrẽx. Utĩ rax tã kôt ã axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽ. Te Jejus htyk o kot mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã Tĩrtũm wỳr pry jakwa kre kahê xà mẽnh pyràk o ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. \fig Rukre 23.44-46|src="CN01843B.TIF" size="col" copy="© 1978 David C. Cook Publishing Co." ref="Rukre 23:45-46" \fig* \v 47-49 Hãmri nhũm mẽ piitã mẽmoj ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o kuhê xwỳnhjaja. Nẽ kaxyw Jejus kràmnhwỳjaja nhũm mẽ amỳm omunh o kuhê. Nẽ Garirej rũm mẽni kot Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja mããnẽn mẽ kuri amỳm hkaprĩ nẽ omunh o kuhê. Nhũm pôristi krãhtũmjê hõja ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ tee ri hamaxpẽr o: \p —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm hãmri na pre hte tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Tã pa mẽ amarĩ mẽ mar xà hkôt ixtỳx kupĩ. Anẽ. \p Nhũm ã hamaxpẽr anhỹrja kôt Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o xa. Nhũm amarĩ mẽ kuhê xwỳnhjaja mããnẽn mẽmoj ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrta pumu nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr o ra kãm ma htỳx nẽ. Hãmri nẽ awjanã nẽ ma akupỹm krĩm mrar kurê kumrẽx. \s1 Mẽ kot Jejus jaxàr ã mẽ harẽnh \r Matêwre 27.57-61; Makre 15.42-47; Juãw 19.38-42 \p \v 50-51 Tã nhũm axtem Juje pê Arimatej nhõ xwỳnhja. Arimatejja pika pê Ijaew kamã na. Nhũm Jujeja kot amnhĩ to mex jakamã Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã na pre hkwỳjê rom Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr Jejus mẽnh xwỳnh ã omu nẽ hkôt hamaxpẽr. Kêp Ijaew nhõ pahi hõ htã hkwỳjê hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã nhũm prem kot Jejus pĩr ã amỹnê nhũm tee ri harẽnh ma nhũm ja kêp omnuj nẽ. \v 52 Jakamã nhũm Jejus ty nhũm Juje ma pahi Pirat wỳr tẽ nẽ ĩ hã kuwỳ nẽ kãm: \p —Pa? E ot pa awỳr tẽ. Kwa inhmã htyk xwỳnhta gõ pa ma o tẽ nẽ haxà. Anẽ. \p \v 53 Hãmri nhũm kuma nẽ kãm kugõ nhũm ma o tẽ nẽ haxà. Kaxyw kupẽxê hõ py nẽ ho hkupu nẽ ma o tẽ nẽ kẽn kre kaprỳ kamã haxà. Mẽ kot kormã kamã mẽhõ jaxàr kêt nhũm mẽ kamã Jejus jaxà. \v 54 Arĩgro pê sêsta hã nhũm prem kupĩ nhũm myt xàr o mõr mẽ nhũm Juje ma o tẽ nẽ haxà. Ijaew kôt xà hã arĩgromnuja wỳr haxà. \v 55 Nhũm Garirej rũm mẽni hkwỳ kot Jejus kôt pa xwỳnhjaja ma hkôt mra nẽ kot haxàr kãm omu. Mẽ hkuxwaxà ho gregrer kêt rãhã haxàr kãm omu. \v 56 Hãmri nẽ ma akupỹm krĩm mra nẽ kaxyw mẽ hkuxwaxà hkwỳ ho anẽ. \p Tã nhũm apkati nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kator jakamã nhũm mẽ kormã akupỹm hwỳr mrar kêt nẽ. Hãmri arĩgro mex jamãr pê arĩ hkôkôt o hkrĩ. \c 24 \s1 Jejus akupỹm htĩr jarẽnh \r Matêwre 28.1-10; Makre 16.1-8; Juãw 20.1-10 \p \v 1 Tã nhũm apkati nhũm tômĩk. Hãmri nhũm mẽnijaja kwỳhtã kànhmã hkrĩ nẽ ma akupỹm kẽn kreta wỳr mẽ hkuxwaxà ho mra. \v 2 Hãmri nẽ hwỳr àhtêp o mra nhũm ra hakwakre kahê xà raxta kahê xà hkàx ã xa nhũm mẽ tee ri omu. \v 3 Hãmri nẽ kẽn kre wỳr agjê nẽ kamã tee ri Jejus japêr no nhũm kamã amrakati. \v 4 Nhũm mẽ tee ri axpẽn pumunh pê hkukamã hamaxpẽr. \p Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh wa axkrut nẽ mẽ haêr pê mẽ hwỳr kato nẽ wa xa. Wa ê jaka nẽ hirã htỳx kãm wa xa. \v 5 Nhũm mẽ tee ri wa omu nẽ kãm wa uma htỳx nẽ. Nẽ wa umaj hkõn krã ho rôrôk nẽ hkrĩ hpa. Nhũm wa mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —Kwa mon ka mẽ ri mẽ htykjê kamã ra akupỹm htĩr xwỳnhta japêr o ri apa? \v 6 Jar amrakati. Na ra akupỹm htĩr. Kormã Garirej kamã pa ri kot mẽ amã amnhĩ jarẽnh xà hkôt na ra akupỹm htĩr. Mãn ka mẽ arĩ kot ã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã anohtỳx japêr. \v 7 Mẽ kot unênh nẽ pĩ kahpa hã nhôr nhũm htyk nẽ htyk ã apkati axkrunẽpxi hãmri nẽ akupỹm htĩr ã kot mẽ amã amnhĩ jarẽnhta mãn ka mẽ arĩ hã anohtỳx japêr. \p \v 8 Anhỹr o mẽ kãm kapẽr nhũm mẽ kuma hãmri nẽ ra Jejus kot mẽ kãm ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja mã hamaxpẽr kurê kumrẽx. \v 9 Hãmri nẽ awjanã nẽ ma akupỹm krĩm hkĩnh nẽ mra. Nẽ hwỳr pôj nẽ mẽ kot Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mã awjarẽ. Mẽ kêp 11 xwỳnhtajê mẽ kaxyw hkwỳjê mã awjarẽ. \v 10 Mẽni kot mẽ kãm ujarẽnh xwỳnhtajê nhĩxi na pre Marir Matarẽn nhũm ja kêp Joanã. Nẽ Xiakre katorxà Marir õta. Nẽ kaxyw mẽni hõja. Jakamã nhũm mẽ ma akupỹm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳr mra nẽ mẽ kãm awjarẽ. \v 11 Nom nhũm mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nẽ htỳx ho amnhĩ krã hkôt mẽ kot ri ã harẽnh anhỹr ã mẽ hkamnhĩx nẽ ãm mẽ kuma. \v 12 Nhũm Simãw Pêtre hamaxpẽr hãmri nẽ kànhmã xa nẽ ma kẽn kreta wỳr hprõt nẽ htẽm kurê kumrẽx. Hãmri nẽ tee ri kẽn kre kaprỳ kamunh o xa nẽ kamã Jejus kupu xà pix pumu nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr hãmri nẽ ma akupỹm tẽ. \s1 Jejus kot Emau hwỳr wa mõr xwỳnh wa hwỳr kator ã harẽnh \r Makre 16.12-13 \p \v 13 Tã nhũm ra amỹkry ho mõ nhũm Jejus kwỳjê hõ wa hamẽxkrut nẽ Jerujarẽ rũm kato nẽ ma akupỹm wa õ krĩ pê Emau hwỳr wa mõ. Jerujarẽ rũm Emau hwỳr ahkrãnre. \v 14 Jakamã nhũm wa hwỳr pry hã axpẽn mã tanhmã Jejus jarẽnh to ho mõ. Kẽn kre kamã mẽ kot haxàr nhũm ra ĩ pikunorja nhũm wa axpẽn mã harẽnh o wa mõ. Nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr o wa mõ. \v 15 Hãmri nhũm Jejus tãm tẽ nẽ wa hã ajêt nẽ wa hkôt tẽ. \v 16 Nom nhũm wa hprĩ hã omunh kêt nẽ. Tỳx ho nhãm mẽhõ hã hkamnhĩx nẽ wa arĩ axpẽn mã harẽnh o wa mõ. \v 17 Hãmri nhũm Jejus hêx rom wa kãm: \p —Kwa mẽmon ka wa axpẽn mã harẽnh o wa mõ? Anẽ. \p Hãmri nhũm wa hkaprĩ kamã kãm harẽ. \v 18 Ihõ pê Kroptija kãm: \p —Kwa xà na ka Jerujarẽ kamã ri apa htã kamã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx toja jarẽnh mar kêt nẽ? Kurũm amõr kênã na ka ri mẽmoj mar kêt nẽ ri apa. Anẽ. \p \v 19 Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà amrakati ixte mẽmoj maare hã. Kwa mo na wehe? Kwa war aprĩ hã inhmã harẽ pa kuma. Anẽ. \p Hãmri nhũm wa kãm: \p —Nà mẽ kot mẽ ixpê tanhmã Jejus pê Najare nhõ xwỳnhta to kênã. Kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh na pre. Nẽ Tĩrtũm nhỹ hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa nhũm prem piitã amnhĩm mex ã harẽ. \v 20 Tã nhũm mẽ panhõ patre krãhtũmjê mẽ mẽ panhõ pahijaja axtem nẽ mẽ kãm hã amỹnê. Mẽ kot pĩ kahpa hã nhôr nhũm htyk kaxyw mẽ kãm hã amỹnê. \v 21 Pa prem ixtỳx ho kêp Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnh ã hkamnhĩx nẽ kot Rõm nhõ xwỳnhjê pê mẽ ixpytàr ã hkamnhĩx tã nhũm prem mẽ ixpê kupĩ. Jãã na prem ã hipêx anẽ nẽ kupĩ. Na ra htyk ã apkati axkrunẽpxi. \p \v 22-23 —Nẽ jarãhã kwỳhtã mẽni hkwỳjaja ma haxàr xà hã kẽn kre hwỳr mra nẽ xep tee kamã hapêr nẽ omunh kêt nẽ. Xep ãm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja wa ho axkrut nẽ wa omu nhũm wa xa. Nhũm mẽ kãm ra akupỹm htĩr ã harẽ nhũm mẽ akupỹn mẽ ixwỳr mra nẽ mẽ ijaêr pê mẽ inhmã harẽ. \v 24 Hãmri nhũm mẽ ixkwỳjaja ma mẽ hpãnhã kẽn kreta wỳr mra nhũm ra mẽ kot harẽnh xà hkôt tee ri kamã hapêr nom nhũm kamã amrakati kumrẽx. Anẽ. \p \v 25 Hãmri nhũm Jejus amnhĩ tã wa kuma nẽ wa kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ wa kãm: \p —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm mẽ ate mẽmoj mã ajamaxpẽr tỳx mex kêt kumrẽx. Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjaja Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã hprĩ hã harẽ nẽ hã kagà. Mẽ akukamã mẽ anhĩgêtjê mã harẽ nẽ hã kagà. Tã ka mẽ kormã aprĩ hã mar tỳx kêt nẽ. \v 26 Kêt mẽ anê na Tĩrtũm kot ãm xwỳnhta ty. Tã ra akupỹm htĩr nẽ akupỹm kaxkwa hwỳr àpir kaxyw. Kot mẽ ato amnhĩptàr kaxyw ra akupỹm hwỳr àpir mã. \v 27 Amnepêm na pre finat Mojesja tanhmã hkukamã mẽ anhĩgêtjê mã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hprĩ hã harẽnh o pa. Nhũm hpãnhã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja ma anẽ nẽ mẽ kãm harẽnh o pa. Anẽ. \p Nhũm pre ã Jejus wa hkôt hprĩ hã wa kãm amnhĩ jarẽnh anhỹr o tẽ. Te ho nhãm mẽhõ jarẽnh pyràk nom tãm wa kãm amnhĩ jarẽnh o wa hkôt tẽ. No nhũm kormã wa hprĩ hã kêp Jejus ã omunh kêt nẽ. \p \v 28-29 Nhũm ã wa kãm amnhĩ jarẽnh anhỹr o mõr rãhã nhũm mẽ ra wa õ krĩ hwỳr hpôx o mõ. Nhũm ra kamàtre nhũm Jejus te kot wa rer nẽ nhỹhỹm ma htẽm kaxyw pyràk o amnhĩ nhĩpêx nhũm wa tee ri omu nẽ kãm: \p —Kwa xà kot kaj wa ixre nẽ ma tẽ? Ra kamàt o mõr kênã. Kwa ma wa ixkôt tẽ nẽ wa inhõrkwỹ kamã mãn wa ixri pôj. Anẽ. \p Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma wa hkôt tẽ. \v 30 Nẽ mẽ wa õrkwỹ hwỳr pôj nẽ hwỳr agjê. Hãmri nẽ apkur kaxyw hkrĩ nhũm Jejus tãm pãwti py nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ hpãnhã ho axkjê nẽ wa kãm kugõ. \v 31 Hãmri nhũm wa atã kêp Jejus ã omunh kurê kumrẽx. Jao nhũm wa kêp akunok nhũm wa tee ỹr xà kamã hapêr nhũm hkaprỳ mex nẽ xa. \v 32 Hãmri nhũm wa tee ri axpẽn pumu nẽ ri hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: \p —Hêxta waa nẽ. Xep tãm na. Tãm na pahkôt mõ nẽ pry hã hprĩ hã pamã Tĩrtũm kapẽr ã kagà jarẽ pu hkôt pahkĩnh nẽ mar o mõ. Hêxta waa nẽ. Xep tãm na. Anẽ. \p \v 33-35 Hãmri nẽ wa kànhmã xa nẽ kato nẽ ujanãr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr wa hkwỳjê hwỳr tẽ. Nẽ mẽ hwỳr pôj nẽ axà. Nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh pê 11jaja ra axpẽn wỳr akuprõ nẽ hkrĩ. Mẽ hkwỳjê mẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ axpẽn mã tanhmã Jejus jarẽnh to ho hkrĩ. Hãmri nhũm wa mẽ hwỳr axà nhũm mẽ wa omu nẽ wa kãm: \p —Kwa na xep ra Jejus akupỹm htĩr nẽ Simãw Pêtre hwỳr kato. Anẽ. \p Hãmri nhũm wa mẽ kuma nẽ mẽ kãm: \p —Tỳ na akupỹm htĩr kênã. Na pa wa ijaxwỳja ham omu. Na pry hã wa ixtã ajêt nẽ ma wa ixkôt mõ nẽ wa inhõrkwỹ kamã pôj. Hãmri pa mẽ ixàpkur kaxyw ixkrĩ nhũm pãwti py nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ ho axkjê nẽ wa inhmã kugõ pa wa ixprĩ hã kêp Jejus ã omunh kurê kumrẽx. Ixprĩ hã omunh jao nhũm wa ixpê hapêx. Anẽ. \s1 Jejus kot hkwỳjê piitã hwỳr kator ã harẽnh \r Matêwre 28.16-17; Makre 16.14; Juãw 20.19-23 \p \v 36 Nhũm mẽ kormã axpẽn mã Jejus jarẽnh o hkrĩ rôm nhũm tãm nhỹhỹnh mẽ hwỳr axà nẽ xa. Mẽ haêr pê mẽ hwỳr nhỹhỹnh axà nẽ mẽ kãm: \p —Pa? Xàn ka mẽ arĩ akrĩ? Anẽ. \p \v 37 Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omunh jao kànhmã hakry hpar o mra. Jao hakryk kãm ma htỳx kãm omunh o hkrĩ. \v 38 Hãmri nhũm mẽ kãm: \p —Kwa mon ka mẽ amã ixpyma kamã tee ri ixpumunh o akrĩ? Kwa mẽ ixkarõ hã ixkamnhĩx nẽ amã ixpyma hkêt nẽ. \v 39 Na pa akupỹn inhĩ ho mẽ awỳr ixkato nẽ xa. Ga mẽ inhĩhkra kamã prek tatak xàja pumu. Nẽ ixpar kãm omu. Kwa mẽ amã ixpyma hkêt nẽ. E mẽ mãmrĩ mra nẽ anhĩhkra ho ixkupê. Kêp apu ixkarõ hpix ronhỹx ka mẽ inhĩ kupênh kêt nẽ. Mo mẽhkarõja ĩ? Nà na pa akupỹm ixtĩr nẽ inhĩ ho mẽ awỳr ixkato. Anẽ. \p \v 40 Hãmri nẽ mẽ kãm amnhĩ nhĩhkra hpẽ nẽ mẽ kãm amnhĩ par pẽ. \v 41 Tã nom nhũm mẽ arĩ akryk omunh o hkrĩ. Mẽ kot omunh nẽ hkĩnh tã tee ri omunh o hkrĩ. Hãmri nhũm tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ kãm: \p —E kwa mẽ inhmã mẽmoj japêr pa kukrẽ. Anẽ. \p \v 42 Hãmri nhũm mẽ kãm tep gôj kãm ãmta gõ \v 43 nhũm kupy nẽ hkur o nhỹ nhũm mẽ arĩ hã omunh o hkrĩ. Jao ra akupỹm htĩr ã omunh kurê kumrẽx. \s1 Jejus akupỹm nojarêt nẽ hkwỳjê mã mẽmoj tã karõ \r Matêwre 28.18-20; Makre 16.15-18; mããnẽn Atre 1.6-8 \p \v 44-45 Hãmri nhũm Jejus hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot hkukamã harẽnh ã amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: \p —Nà kormã ixtyk kêt ri na pa pre ixprĩ hã mẽ amã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot tanhmã mẽ kot inhĩpêx to hkukamã ijarẽnhja. Na pre finat Mojes Tĩrtũm nhỹ hã ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja Mojes mỳr pê haxwỳja ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Nẽ Tĩrtũm mex o mex ã mẽ grer ã kagà xwỳnhjaja haxwỳja ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Jajê piitã na prem Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ixkukamã ijarẽ. \v 46 Nẽ ijarẽnh o: \q1 Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh pê Krisja koja nhỹrmã ty. Nẽ htyk o apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm htĩr. \m Anhỹr o mẽ kot ijarẽnh. Tã pa ra mẽ kot ixkukamã ijarẽnh xà hkôt ã mẽ anê amnhĩ nhĩpêx anẽ. \p \v 47 —No ãm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot papxipix ixkukamã ijarẽnh kêt. Kamã mããnẽn mẽ kajaja tanhmã mẽ akukamã mẽ ajarẽnh kute. Mẽ apê ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ixwakre kamã tanhmã mẽ ate inhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hkukamã tanhmã mẽ ajarẽnh kute. Nẽ mẽ ajarẽnh kot: \q1 E mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ ma pika piitã hkôt mẽ kãm Tĩrtũm kot mẽ awỳr mẽnh xwỳnhta jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Mẽ kot mẽ amar nẽ amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ omu nẽ amnhĩ katut kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj rẽnh pa. E kêr ka mẽ ma krĩ piitã hkôt mẽ kãm ã ja jarẽnh anhỹr o ri mẽ hkôt apa. Krĩ pê Jerujarẽ kumrẽx kãm hãmri nẽ rĩ kormã pu hã krĩ kuhê xwỳnh piitã hkôt ajapôj nẽ mẽ kãm harẽnh o ri apa. Anẽ. \m à Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ akukamã mẽ ajarẽnh kot anhỹr. \v 48 Tã kêr ka mẽ ã mẽ kãm tanhmã ijarẽnh to ho ri apa anẽ. \v 49 No ãm kormã. Kêr paj ma akupỹm kaxkwa hwỳr api hãmri nẽ amnhĩ pãnhã mẽ awỳr Tĩrtũm Karõ rẽ mãn. Tĩrtũm kot ixte amnhĩ nhĩpêx ã ijarẽnh xà hkôt kot paj amnhĩ pãnhã mẽ awỳr kurẽ. Tã kêr ka mẽ kormã krĩ ja kamã kutêp apa. Kêr kê mẽ awỳr wrỳ nẽ mẽ amã agjê ka mẽ rĩ kormã anhgrà nẽ ma ỹ hã mẽ kãm ijarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Anẽ. \s1 Jejus kot akupỹm kaxkwa hwỳr àpir ã harẽnh \r Makre 16.19-20; mããnẽn Atre 1.9-11 \p \v 50 Tã nhũm Jejus Jerujarẽ rũm hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê kator nẽ ma krĩ pê Petãn wỳr mẽ o mõ. Nẽ kormã hwỳr mẽ o mõr ri nhỹri mẽ o xa nẽ kànhmã ĩhkra pẽ nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳ. \v 51 ã mẽ ho hwỳr anhỹrja rôm nhũm Tĩrtũm amnhĩ wỳr ho àpir o mõ nhũm mẽ noo mã ma akupỹm tẽn api. \v 52 Hãmri nhũm mẽ kãm mex o mex ã harẽnh pê ma akupỹm àpir kãm omunh o kuhê. Nhũm ma tẽ nẽ mẽ kêp kakrãm axà nẽ mẽ kêp akunok. Hãmri nhũm mẽ awjanã nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr hkĩnh nẽ pa. \v 53 Hãmri nẽ apkati mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê nẽ kamã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o hkrĩ rãhã nẽ. \p Tã ãm ja pix ixkràmnhwỳ Teopre. Ixpê Rukre na pa awỳr kagàja nhĩpêx nẽ kamã Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽ nẽ hã kagà nẽ awỳr kumẽ.