\id EPH - Ephesians Conrad/Simatab 24-Mar-2003 \h EFESUS \toc1 Apudok Shup Douk Pol Nenekap Panam Eshesh Efesus Iri \toc2 EFESUS \mt1 Apudok Shup Douk Pol Nenekap Panam Eshesh Efesus Iri \is1 Banenyi Baraen Um Enyudok Baraen Pol Neneken Nyanak Um Eshesh Efesus Iri \io1 1:1-2 Nyarik iri baraen um Pol nanadudareh um nakri Iruhin nataurum eshesh Kristen Efesus. \io1 1:3—3:21 Seiwok arigaha douk, Iruhin anan urkum manawasham apak. Namudok aria seiwok baugos um anan nanagraehap mape ananish arpesh aria narao sabaishi Juda shani eshesh madae shudukemesh um Iruhin iri uwe shape atish arag. \io1 4:1—6:9 Yopihi aih apak Iruhin ananish arpesh apa mape lait iri ta mugipesheh iri \io1 6:10-20 Apak munek bilip um Krais iri ta murao ahwudok wanohwihw suruhw um murpak aria mubo yoweishi inahos shubuhuk. \io1 6:21-14 Nyatuh iri baraen \c 1 \p \v 1 O ipak Iruhin ananishi arpesh pape Efesus, aria pasuhw Krais Jisas ananin baraen dodog pagipeshen peyotu dodog iri. Eik Pol douk Iruhin nagraehe um itogur aposel um inek Krais Jisas ananin mour aria inak ikripesh ananin baraen iri yenekumep-ogu apudok shup ipak. \v 2 Eik yakri apakini Yain Iruhin nini Debeini Jisas Krais hutaurumep meyoh aria hunek ipakiruh aparuh hur wosik. \s1 Iruhin Nekep Ihishmorim Yopishi Eshudok Eneshenesh Apak Douk Matukur Krais Iri \p \v 3 Apak ta mutuk Iruhin ananin nyeigur nyuto iruhw. Anan douk apakin Debeini Jisas Krais ananin Iruhin. Aria shopunek, anan douk ananin Yain. Aria apak douk matukur Krais aria Iruhin nenekumap yopinyi nakop ihishmorim eneshenesh yopishi eshudok shanaki iruhw heven iri. Anan nakopeshi um shutaurum apakip urkwip puni apakish mishish shur wosik. \v 4-5 Seiwok Iruhin watak nunek agundok atap uwe aria nagraehap um matukur Krais aria mupe ananip atup. Um anan nutrup um, anan mare nutik enesh yoweishi inahos shupenyap, uwok. Aria ananim urkum douk manawasham apak. Douk namudok aria seiwok sagomatin anan urkum morum nakri nugraehap um mupe kabi ananish batowish um enyudok mour Krais neneken iri. Iruhin douk nagipesh ananim urkum aria nataurumep meyoh. \v 6 Iruhin douk nenekesh namudok um apak mutuk ananin nyeigur nyuto iruhw aria munek tenkyuman um ananih yopihi aih um nataurumap meyoh um. Aria ehudok ananih yopihi aih douk henek agundok anan natrugun abom um natogur yopugunum. Anan douk nataurumap meyoh um nakopari ananin nuganin douk anan urkum manawashaman abom iri um apak douk mutukur anan iri. \p \v 7 Douk Krais atun nagok aria douk nakweshihap mape wosik um eneshenesh yoweishi inahos douk showeshikap iri. Anan natorup ananibor owishibor aria anan madae nunasuhwesh um yoweishi inahos apak menekesh iri uwe aria nakweshihesh-aguk. Iruhin nenekumep enyudok um nakri niyabigep um agundok anan urkum manawashamep abom aria nataurumep meyoh um. \v 8 Anan nenek gihaumap abom nataurumap meyoh nakop ihinyumorim yopinyi saki nyani enyudok enen saki shopunek um mudukemesh um maroh yopihi aih aria menekeh iri yoweihi um. \v 9 Iruhin douk nenek enyudok douk anan kanak nakri ta nuneken iri. Aria ananim manabeshuk iri urkum douk anan urkum morum nuneken iri mour, anan nakri nutaurumap aria neyabigapen um enyudok mour Krais neneken iri. \v 10 Aria sagomatin Iruhin ananim manabeshuk iri urkum mape um muneken abudok yopubi nyutob iri douk amudok. Anan nakri nurao ihishmorim ananish arpesh shuni ihishmorim shape iruhw atap iri shunak shupe atugun. Aria Krais atun nupe esheshin Debeini. \p \v 11 Iruhin douk nenek ihishmorim eshudok shatogur kabi douk seiwok sagomatin anan nakri ta nunekesh shutograri iri. Aria seiwok anan nagraeh apak Juda um matukur Krais. Um maresh? Anan nagipesh ananim urkum kabi douk seiwok sagomatin anan urkum morumen um. \v 12 Iruhin douk nagraeh apak Juda abom matogur sagomatinyip marik madukem um Krais douk ta kweipon nunaki iri aria mape matrugun-uman. Aria Iruhin douk nagraehap um mupe namudok um mutuk ananin nyeigur nyuto iruhw aria miyabigesh ananih sabaihi yopihi aih. \p \v 13 Aria ipak pape Efesus iri shopunek pemnek enyudok Iruhin ananin yopinyi adurin baraen um anan ta nuraep putanamori pupe wosik um aria pasuhw Krais ananin baraen pagipeshen aria patukur anan. Aria abudok nyutob ipak penek bilip um Krais obi nyutob, Iruhin nagraehep nenek ananin kak nyape ipak abom um pudukemesh um ipak douk pape ananip. Enyudok kak, enyen douk Iruhin ananin Mishin douk nyekepen nyapenyep iri. Enyen douk seiwok sagomatin Iruhin nakri enen adurin atinyi baraen um ta nukep ananin Mishin um. \v 14 Douk sagomatin Iruhin nakri enen adurin atinyi baraen um anan ta nukesh eneshenesh yopishi eshudok ananish arpesh. Douk namudok aria enyudok ananin Mishin douk anan narik nakopen iri douk nyeyabigap abom um mudukemesh um apak ta mugrem enesh eshudok eneshenesh shopunek. Aria shopunek nyeyabigap anob nyutob Iruhin ta nukweshih apak ananishi arpesh abom aria nurap munak muni anan mupe. Aria apak muni kupaishi arpesh mutuk ananin nyeigur nyuto iruhw aria miyabigesh ananih yopihi aih. \s1 Pol Nenek Beten Um Arpesh Shape Efesus Iri \p \v 15-16 Enyudok iganigadae yakriyen iri baraen douk adurin abom. Douk namudok aria hahudok nyumnah eik yemnek baraen um ipak pasuhw Debeini Jisas ananin baraen dodog pagipeshen, aria ipak urkwip panawasham ihishmorim Iruhin ananish arpesh um, eik yape yenek betenumep abom arigaha yatograri um douk. Eik apa urkum morumep aria yenek beten yenek tenkyu um Iruhin um ipak. \v 17 Eik yape yenek betenumep yarig Iruhin. Anan douk apakini Debeini Jisas Krais ananin Iruhin douk apakin Yaken wosik abom um apak mutuk ananin nyeigur nyuto iruhw iri. Eik yarigan um nukep ananin Yopunyi Mishin douk nyekep yopinyi saki um pudukem um baugenyum ananin baraen um pugipeshen aria pudukemesh abom um anan wosik. \v 18 Aria yarigan shopunek um nutaurumep nunekep pudukemesh um yopishi eshudok eneshenesh douk shakusumep iruhw heven iri. Eshudok douk anan nohwarep aria padukemesh abom aria pape patrugun-umesh iri. Aria shopunek um pudukemesh um agundok Iruhin ta nurao ipak puni ihishmorim ananish arpesh putanam pupe wosik ihih nyumneh um. Aria ipak ta pugrem yopishi atish eshudok eneshenesh douk shakusumep iruhw heven iri. \v 19-20 Aria eik yenek beten yarigan um nutaurumep nunekep pudukemesh um ananin debeinyi dodog abom douk apa nyenek mour nyataurum apak munek bilip um Krais iri. Enyudok dodog enyen douk enyudok atin dodog douk Iruhin nakwin um nohuri Jisas watak nakitaki wonugwehw napeum. Aria douk um enyudok atin dodog, Iruhin nanasap nape nunak um ananin yopunyi rogur ehah um gani iruhw heven. \v 21 Aria agundok iruhw heven, douk Krais nape Debeini nasuhw merik um eshesh debeishi enselahos shani ihim-morim nyeiguhw shatou-umam iri debeimi hape iruhw utag iri. Aria anan nape Debeini neshagrakuk abom ihishmorim sharao debeishi nyeiguhw iri. Eshudok douk shape iri shuni eshudok douk ta kweipon shutogur hugiguk iri nyumnah shopunek. \v 22 Aria Iruhin narao ihishmorim eneshenesh eshudok nenekesh shape shakamum Krais. Aria anan nagraehan um nupe Debeini um ihishmorim eshudok eneshenesh aria nupe sagomatinyin Debeini nusuhw merik um ihishmorim Iruhin ananish arpesh. \v 23 Iruhin ananish arpesh douk shape kabi Krais ananihw shuknihw yegenyihw um. Aria anan douk nape ihigunmorim um iruhw atap aria nape Debeini iri um ihishmorim eshudok. Aria shopunek, anan nape numun abom um ihishmorim Iruhin ananish arpesh esheshiruh aparuh. \c 2 \s1 Iruhin Nenek Apak Magok Iri Makitak Mani Krais Mape Wosik \p \v 1 Seiwok ipak pape penek eneshenesh yoweishi inahos aria eshudok yoweishi shabo ipakish mishish shagok. Um maresh? Ipak pakonuguk agabus Iruhin aria penek yoweishi inahos. \v 2 Abudok nyutob ipak wata pape pagipesh agundok atapihi yoweihi aih. Ipak pagipesh anudok dodogowini yoweini arman douk nasuhw merik um ihim-morim yoweimi douk hasuhw merik um iruhw utag iri ananih aih. Aria douk anudok yoweini arman douk nape nasuhw merik um eshudok arpesh douk shakonuguk agabus Iruhin iri. \v 3 Seiwok apak ihishmorim mape menek yoweishi inahos mani eshudok arpesh douk shakonuguk agabus Iruhin iri. Apak magipesh apakih seiwok harik hapenyap iri yoweihi aih hani ahahim urkum aria menek eneheneh yoweihi aih apak mishish shakitakumeh iri. Douk namudok aria abudok nyutob apak shopunek, Iruhin ta juwehosin aria nop kabi douk nabo ihishmorim arpesh shape agundok atap iri um. \p \v 4 Aria Iruhin douk apa nenek gihaum arpesh iri nakri gihaumap aria anan urkum manawashamap abom. \v 5 Douk namudok aria abudok nyutob apak watak mape munek eneshenesh yoweishi inahos shabo apakish mishish shagok obi nyutob, anan nataurumap meyoh nenekap matukur Krais aria napuhur makitak mape. Aria anan watak narap matanamori mape wosik. \v 6 Apak douk matukur Krais Jisas aria Iruhin napuhur mani Krais makitak mape. Aria anan nakop debeishi nyeiguhw aria nenekap mani anan mape debeipari gani iruhw heven. \v 7 Iruhin douk nenekap namudok um douk arigaha kweipon shopunek, anan niyabig ihishmorim arpesh shuni ihishmorim enselahos um shudukemesh um agundok anan nataurumap meyoh abom um. Aria shopunek, Iruhin ta niyabig ehudok ananih yopihi aih um nataurumap meyoh um agundok Krais Jisas ananim urkum manawasham abom apak douk matukur anan iri um. \v 8 Enyen douk Iruhin nataurumep meyoh um agundok ipak pasuhw Krais ananin baraen dodog pagipeshen um aria anan naraep patanamori pape wosik. Enyudok enyen douk madae ipak kanak pakri um putanam pupe wosik uwe, uwok. Enyen douk Iruhin kanak nataurumep meyoh naraep patanamori pape wosik. \v 9 Enyen douk madae ipak punek mour aria douk naraep putanamori pupe wosik uwe, uwok. Douk namudok aria ta mare enen atin arpen nyukri nyutuk enyenyin nyeigur nyuto iruhw, uwok. \v 10 Um maresh? Iruhin atun nenekap aria mape. Aria apak matukur Krais Jisas aria Iruhin nenekap matogur namishi arpesh um munek yopihi atih aih douk seiwok anan nenek redimehumap um mupe munekeh iri. \s1 Krais Narao Biyos Awirosish Arpesh Nenekesh Shatogur Atup Debeipi Awirop \p \v 11 Douk namudok aria ipak ta pudukemesh um enyudok. Amam Juda amam kanak hakwu amamis wis hatah amamiruh yegeshiweruh. Douk namudok aria eshesh Juda eshesh kanak shanahwar shakri, “Eshesh shatah yegeshiweruh iri.” Aria ipak douk madae Juda iri uwe, eshesh Juda shahwarep shakri, “Ipak madae putah yegeshiweruh iri uwe.” \v 12 Aria ipak ta punek urkwip um riguk abudok nyutob ipak papeik rougun um Krais obi nyutob. Ipak pape kupairubi warubish arpesh aria papeik aduk um Iruhin ananip awirop um eshesh Israel. Aria shopunek, ipak madae pudukemesh um Iruhin uwe aria papeik aduk um enyudok ananin dodogowinyi baraen kontrak douk anan nakrip eshesh Israel enyi. Enyudok baraen anan douk nakri adurin atin um ta nutaurumesh um. Aria ipak madae pupe putrugun um agundok kweipon anan watak nuraep putanamori pupe wosik um uwe. Aria ipak madae pudukemesh um Iruhin uwe. \v 13 Aria ipak douk seiwok papeik rougun um Iruhin iri, douk anan nenekep patukur Krais Jisas. Aria ananibor owishibor douk batourak iri benekep panak pape hurukatin um Iruhin. \p \v 14 Um maresh? Krais anan kanak douk baugos abom um apakiruh aparuh hur wosik um. Aria anan narauri apak Juda mani ipak kupaipari douk madae pudukemesh um Iruhin iri uwe manaki nenekap matogur atup awirop. Anan kanak nabrig arbudok narub douk badiyogur apak Juda mani ipak iri aria nabouk ehudok aih um menenem horim um habuhuk. \v 15 Krais nabrig arbudok narub namudok. Anan nagok aria nabo enyudok lo douk seiwok Iruhin nakoguk Moses enyi nyani enen baraen shopunek douk nyape numun enyudok lo iri nyagokuk. Anan nenekesh namudok um nunek apak asudok biyos awiros um arpesh mutogur kabi atin namunyi arpen um. \v 16 Aria Krais nenek apakiruh aparuh hur wosik aria mape atugun hurukatin um Iruhin. Krais nagok rowog kruse aria nabouk ehudok aih um apak munenem um horim hagokuk. Aria narao apak Juda mani ipak douk madae Juda iri uwe nenekap masuhw atum urkum aria narap matanamori um Iruhin. \v 17 Aria Krais nanaki nakripesh yopinyi baraen ihishmorim arpesh nakri, “Ipak aparuh hur wosik aria punagabeim um pupe atugun.” Anan nakripep enyudok baraen ipak douk seiwok pape rougun um Iruhin iri pani apak Juda douk mape hurukatin um anan iri shopunek. \v 18 Aria douk apak biyos awiros matukur Krais aria morao atin Iruhin ananin Mishin nyapenyap aria apak wosik ta munak mutogur um Yain Iruhin. \s1 Apak Ihishmorim Kristen Douk Mape Kabi Iruhin Ananit Debeiti Urupat Um \p \v 19 Douk namudok aria ipak douk madae pupe kabi kupairubi warubish arpesh douk amnab wokeshi um uwe, uwok. Douk ipak pawish um eshudok Iruhin ananish arpesh aria pape um ananip awirop. \v 20 Aria ipak pape kabi douk anat urupat Iruhin narokat iri um. Anan narokat tatem iruhw um apak aposel mani amam profet. Apak aposel aria profet douk mape kabi utabor bosah urupat iri. Aria Jisas Krais anan douk amudok sagomatinyim dodogowimi utom douk apa mosah wobrat um urupat iri. \v 21 Aria unokiwog-itum atudok urupat douk tanotukur dodog um Krais. Aria douk Iruhin wata apa nape narokat atin. Aria atat ta tutogur yopuyoputi abom aria tupe Debeini ananit atut. Aria apak matukur anan atun. \v 22 Aria ipak shopunek douk patukur Krais aria Iruhin naraep pani sabaishi kupaishi ananish arpesh aria nape nenekep patogur kabi douk urupat um anan nuwish nupe um. Baugenyum enyudok baraen douk nyakrium Iruhin ananin Mishin. \c 3 \s1 Pol Nenek Mour Nakripesh Yopinyi Baraen Eshudok Douk Madae Shudukemesh Um Iruhin Iri Uwe \p \v 1 Krais douk nenek apak Juda mani ipak douk madae Juda iri uwe matogur atup awirop. Aria douk eik Pol yape yakripesh Krais ananin yopinyi baraen. Douk namudok aria um enyudok atin, douk Krais Jisas nuweshike yape um itaurum ipak douk seiwok madae pudukemesh um Iruhin iri uwe. \v 2 Adur atin ipak padukemesh um enyudok mour douk Iruhin nataurume meyoh aria nekeyen um itaurum ipak um. \v 3 Mour douk enyudok. Seiwok ananin baraen douk wata nyanabeshuk nyape. Aria douk abudok nyutob Iruhin neneken nyatogur yopugunum neyabigeyen yadukemen. Douk namudok aria eik yowemagu enyudok banenyi baraen yakripep um apudok shup. \v 4 Ipak ta putarih enyudok baraen aria ta pudukemesh um eikim urkum um agundok eik yadukemen wosik enyudok nyanabeshuk iri baraen um Krais um. \v 5 Seiwok um roubi nyutob, Iruhin madae nunek enyudok nyanabeshuk iri baraen nyutogur yopugunum aria enesh arpesh shudukemen uwe. Aria douk ananin Mishin nyakripapen yopugunum um apak Iruhin ananishi aposel mani amam profet. \v 6 Baraen seiwok nyanabeshuk iri douk enyudok. Ipak douk riguk madae pudukem Iruhin iri uwe, douk pemnek ananin yopinyi baraen pasuhwen dodog pagipeshen. Douk namudok aria ipak pani apak Juda matogur atup awirop. Aria apak ta mugrem yopishi eshudok eneshenesh douk Iruhin nenek redimesh shakusumap iri. Aria apak ta murao ihishmorim yopishi eshudok eneshenesh douk Iruhin nakri adurin atinyi baraen um ta nuko apak douk matukur Krais Jisas iri. \p \v 7 Eik douk Iruhin nataurume meyoh aria neke enyudok mour um ikripesh enyudok yopinyi baraen. Aria um ananin dodog atin, anan neneke yatogur dodogoiwe aria douk eik yape yenek enyudok mour. \v 8 Adur, eik nyeigur woke aria yape shakam abom um ihishmorim Iruhin ananish arpesh. Aria Iruhin nataurume meyoh aria douk neke enyudok mour um ikripesh enyudok yopinyi baraen um Krais eshudok douk madae shudukemesh um Iruhin iri uwe. Enyudok baraen douk nyakrium eneshenesh Krais ananish yopiyopishi eshudok douk arpesh madae wosik um shudukemesh iri uwe. \v 9 Aria um itaurum ihishmorim arpesh um shudukemesh um ananim urkum iri aih. Seiwok arigaha douk, amudok ananim urkum iri aih douk shanabeshuk shapeum ananim atum urkum. Aria douk anan nenek iruhw atap nani eneshenesh shape iri neke enyudok mour um ikripesh ananin baraen um shudukemesh um ananim urkum iri aih. \v 10 Seiwok anan nabeshuken. Aria douk anan nakop mour apak ihishmorim ananish arpesh mape agundok atap iri. Anan nakopen um nakri miyabig ihishmorim yopishi shuni yoweishi dodogowishi shuni enselahos douk shape shasuhw merik um iruhw atap iri um shudukemesh um enenyenen saki Iruhin ananin. \v 11 Iruhin douk nagipesh ananim urkum douk mape ihih nyumneh iri aria nakop enyudok mour kabi douk seiwok anan neneken um apakin Debeini Krais Jisas ananis wis um. \v 12 Aria apak mani ipak douk matukur Krais munek bilipman aria ta mare munogugur munak hurukatin um Iruhin um. \v 13 Douk namudok aria eik yakri ikripep um arudok eriger douk eik yarar eikihw yegenyihw iri. Ipak mare putruwe um agundok eik yemnek debeiri eriger um aria ipak aparuh yoweruh pukri pukutukuk Iruhin ananin mour um pukripesh ananin baraen um, uwok. Ipak piyotu dodog. Um maresh? Arudok debeiri eriger, eik douk yemnekar um itaurum ipak um pupe wosik puni Iruhin. \s1 Pol Nenek Beten Um Arpesh Shape Efesus Iri Um Shudukemesh Um Agundok Krais Urkum Manawashamesh Um \p \v 14 Eik urkum morum Krais nenek apak Juda mani ipak douk riguk madae pudukemesh um Iruhin iri uwe matogur atup awirop um. Aria douk um enyudok atin, eik yabuh yoduk ohrubus yenek beten yahwar Yain. \v 15 Eik yahwar anudok Yain douk nodowop nyeiguhw apak ihishmorim arpeshis awiros mape agundok atap iri mani ihishmorim dodogowishi eshudok eneshenesh shani enselahos douk shape iruhw heven iri. \v 16 Eik yenek beten yarig anan douk baugos abom um ihinyumorim dodog nyani yopihi aih iri um nutaurumep nunekep dodogowip. Aria um ananin Mishin atin, anan nunek numun ipakiruh aparuh putogur dodogowip atip. \v 17 Aria shopunek yarigan um enyudok ipakin bilip atin um Krais, ihih nyumneh anan nupe numun abom ipakiruh aparuh. Aria eik yenek beten yarig Iruhin um nutaurumep um pugipesh ehudok aih um ipak urkwip punawasham arpesh abom um. Aria ehudok aih hunekep piyotu dodog abom kabi douk enen rowog enyenyiruh nukwaruh habuh hasuhw atap aria nyatao dodog um. \v 18 Eik yenek beten namudok um yakri ipak puni ihishmorim Iruhin ananish arpesh purao ananin dodog um pudukemesh um agundok anan urkum manawasham ipak abom um. Pudukemesh um debegun abom nato iruhw um, debegun nabuhukuk atap um, aria agumigun nanak wobuwobur um. \v 19 Aria yenek beten yarigan um nutaurumep abom pudukemesh um agundok Krais urkum manawasham ipak abom um douk neshagrakuk abom ihishmorim arpeshin saki. Eik douk yenek betenumep namudok um yakri ipak putukur Krais aria puraeh piyateh abom Iruhin ananih aih. Aria anan nupe abom numun ipakiruh aparuh aria ipak pudukem anan. \p \v 20 Iruhin anan douk dodogowin atun iri. Aria enyudok ananin dodog douk nyenek mour numun um apakiruh aparuh iri douk dodogowin atinyi abom. Aria um ananin dodog atin, anan douk wosik abom um nunek eneshenesh yopishi eshudok douk sheshagrakuk abom ihinyumorim baraen apak munek beten morigan-umenyi nyani enyudok apakip urkwip poromen iri shopunek. \v 21 Douk namudok aria apak Iruhin ananishi arpesh ta mupe um munadudareh um Iruhin aria mutuk ananin nyeigur nyuto iruhw abom ihih nyumneh seiwok arigaha kweipon um Krais Jisas ananin atin nyeigur. Adur. \c 4 \s1 Apak Iruhin Ananishi Arpesh Douk Mape Kabi Krais Ananihw Shuknihw Yegenyihw Um \p \v 1 Eik Pol douk yape yenek Debeini ananin mour agundok aria douk showeshike yape. Aria eik yakri ikripep um ipuhur um punekesh namudok. Ipak ta pupe wosik punek yopihi atih aih kabi douk sagomatin Iruhin nahwarep um nakri pugipesheh iri. \v 2 Ipak ta pupe shakam abom um kupaishi arpesh putaurumesh pukripesh shokubur. Aria ipak aparuh mare juwehosiruh arigas um enesh eshudok, uwok. Aria mare juwehosip um pakri puwanamesh yoweishi inahos douk shenek yoweishi inahos um ipak iri. Ipakip urkwip ta punawashamesh aria pusah enyudok amaen eshesh shukepen iri. \v 3 Ipak douk Iruhin ananin Mishin nyenekep pasuhw atum urkum. Douk namudok aria ipak ta punek mour dodogowip atip um pugipesh ehudok aih um aparuh hur wosik um. Ehudok aih douk henekep pasuhw atum urkum. \v 4 Aria apak ihishmorim Iruhin ananishi arpesh douk mape kabi atin arpen um. Aria Iruhin ananin Mishin shopunek, enyen douk atin meyoh. Aria ehudok aih um Iruhin nuhwarep um pugipeshan aria pupe putrugun um kweipon anan nuraep putanam pupe wosik um enyen shopunek douk atin meyoh. \v 5 Aria Debeini shopunek douk atun meyoh, aria bilip atin meyoh, aria baptais shopunek douk atin meyoh. \v 6 Aria Iruhin shopunek douk atun meyoh. Anan douk apak ihishmorim apakin Yain. Anan douk Debeini um apak ihishmorim ananishi arpesh aria nape numun abom apakiruh aparuh aria nape nenek mour. \p \v 7 Krais douk nataurumap nakopen meyoh yopinyi presen apak ihishmorim atin atin. Anan nakopen kabi douk anan nagraehen um nakri nukopen um. \v 8 Enyen douk kabi Iruhin ananin baraen nyetem ananik Buk iri nyakrium. Baraen enyudok, “Abudok nyutob anan nato iruhw um, anan nenek uhwinyum ananim horim aria nanaweshik um sabaishi arpesh. Aria nekeshen meyoh sabainyi yopinyi presen ananish arpesh.” \v 9 Douk baugenyum baraen um enyudok baraen um “Nato iruhw” um douk nyakri namudok. Sagomatin anan nabuhukuk gani atap um agundok atap amnab. \v 10 Aria anudok douk nabuhukuk gani atap iri wata anan kanak abom natanam nato. Anan nato nakih neshagrakuk iruhw utag aria nape Debeini abom um nupe ihigunum iruhw atap. \v 11 Aria enyen douk anan atun nakopen meyoh abom yopinyi sisigin presen. Anan nakopen namudok. Anan nagraeh anam um hutogur aposel. Aria enesh douk profet, aria enesh um shunek enyudok mour um shurahaen shunak shukrip arpesh um Krais ananin yopinyi baraen um shumneken shusuhwen shugipeshen iri. Aria anam douk pasto iri tisa, um hunek skulum eshesh Kristen um shutogur dodogowish aria shunek yopihi atih aih. \v 12 Krais nakop enyudok yopinyi presen apak Iruhin ananishi arpesh um munek redi um apak kanak um mupe munek ananin yopinyi mour. Apak munek mour um apak douk mape kabi Krais ananihw shuknihw yegenyihw aria mutogur dodogowip. \v 13 Aria apak mupe munekesh namudok atin arigaha anah nyumnah apak ihishmorim abom musuhw atum urkum um musuhw Krais ananin baraen dodog mugipeshen um. Aria um agundok mudukemesh um Iruhin ananin nuganin um. Aria shopunek abom um mutogurum enyudok kak um mugipesh Krais ananih yopihi aih wosik um. \p \v 14 Aria apak mutogur namudok um, apak ta mare mupe kabi shokwishi batowish douk madae enep yopipi urkwip pupenyesh iri uwe um, uwok. Aria ta enesh arpesh douk shadukemesh wosik abom um shenyubumep iri shukri shukripap enen rohwin baraen um, esheshin baraen ta mare nyunekap nyupotikap munakuk aria mugipeshesh, uwok. Aria shopunek um esheshin baraen mare nyunekap mupe kabi enen kanu douk uhwin nyahur nyenek youg gwenyuhur nyanak wobuwobur iri um, uwok. \v 15 Apak ta mupe dodog aria urkwip punawasham kupaishi aria miyagwreh adurin atinyi baraen. Aria shopunek ta mugipesh ihihmorim Krais ananih yopihi aih. Aria apak munekesh namudok um, apak ta mutogur dodogowip mishagrakuk riguk marik mape menekeh iri aih. Aria apak mupe munekesh namudok abom arigaha mudukem Krais. Anan douk debeini abom um apak Iruhin ananishi arpesh iri. \s1 Apak Iruhin Ananish Arpesh Ta Murao Namuhi Aih \p \v 16 Anan atun douk debeini um apak ihishmorim Iruhin ananishi arpesh. Aria apak apa mape dodogowip um anan atun kabi douk nyugurish shani meriyu shasuhw roguhw aiyas shani kupaigunium yegenyihw um. Aria ta eshesh shunek mour kabi douk anan nakri um, shuknihw yegenyihw ta hwubiram kupaigunum um ahwudok yegenyihw, aria hwutogur dodogowihwi hwishagrakuk riguk hwarik dodogowihwi um. Aria ipak douk pape kabi ahwudok yegenyihw um. Aria ipak apa patogur dodogowip um agundok ipak urkwip panawasham kupaishi aria panataurum kupaishi um panabiram um. \p \v 17 Douk namudok aria eik yakri ikripep enen baraen. Ipak douk putukur Debeini. Douk namudok aria eik yakri ikripep dodogoiwe atuwe um ipak mare watak pupe pugipesh eshudok douk madae shudukemesh um Iruhin iri uwe shenekeh iri aih, uwok. Eshudokmori arpesh esheship urkwip douk pape um porum wehinyi rohwin atin baraen. \v 18 Eshesh saki wokesh aria esheship urkwip porum yoweishi inahos atish kabi douk shape arukwutigun um. Eshesh madae shudukem eneh yopihi aih uwe, uwok. Eshesh baragos seshukesh. Douk namudok aria eshesh shapeik rougun um agundok Iruhin nenekap matogur namupi mape wosik abom ihih nyumneh um. \v 19 Eshesh abraen madae nyupeyesh atin um esheshih yoweihi aih uwe, uwok. Eshesh shawish abom um shenek eneheneh yoweihi abraenyihi aih. Aria eshesh shagipesh ihihmorim abom yoweihi aih douk henekesh shabosusih iri. Eshesh shapeum shenek ehudokmori aih aria eshesh mishish shakitak abom um shunekeh ihih nyumneh. \p \v 20 Aria ipak, shenek skulumep um Krais ananih yopihi aih um, eshesh douk madae shunek skulumep um ehudokmori yoweihi aih uwe, uwok. \v 21 Adur atin, ipak douk pemnek um Krais aria patukur anan aria shenek skulumep um enyudok adurin baraen douk nyakrium Jisas ananih yopihi aih iri. \v 22 Seiwok ipak douk shenek skulumep um pukutukuk ipakih seiwok harik hapenyep iri yoweihi aih douk hape hanunip iri. Eheh douk ehudok eneheneh yoweihi aih douk henek rohwumep aria ipak mishish shakitakumeh iri. Douk namudok aria ipak ta pukutihuk pukehuk agabus. \v 23 Aria ipakip urkwip ta putogur namipi abom aria purum namihi atih yopihi aih. \v 24 Ipak ta putogur namipi kabi douk Iruhin nenekep um putogur kabi anan kanak um. Aria pugipesh yopihi atihi abom aih. \p \v 25 Douk namudok aria ipak ihishmorim ta pukutukuk ehudok aih um pape penek rohw um kupaishi Iruhin ananish arpesh um. Ipak ta pukripesh adurin atinyi baraen. Um maresh? Ipak padukemesh, apak ihishmorim douk mape kabi roguhw aiyas um otuhw yegenyihw. Aria apak douk matogur atin arpen. \v 26 Aria ta ipak juwehosip um, ipak ta gamo pudukemesh um ipak mare punek yoweishi inahos. Aria shopunek, ipak mare juwehosip pupe namudok arigaha aun nubuh, uwok. \v 27 Ta punekesh namudok aria punekuman anah yah Satan. \v 28 Eshudok arpesh douk apa shakwuaruh iri eshesh mare watak shukwuaruh, uwok. Eshesh kanak ta shunek mour wosik um eneshenesh eshudok um shukesh um yaruhish. \p \v 29 Ipak mare piyagwreh enenyenen yoweinyi baraen, uwok. Ipak ta piyagwreh yopinyi atin baraen douk wosik um nyutaurum arpesh um shusuhw Iruhin ananin baraen dodog shugipeshen iri. Ipak ta punekesh namudok um putaurum eshudok arpesh douk shemnek ipakin baraen iri. \v 30 Aria ipak mare punek enesh yoweishi inahos um punek Iruhin ananin Mishin enyenyihw apahw yowehw, uwok. Enyen douk Iruhin ananin kak um agundok anan nanagraehep um pupe ananip atip abom um. Aria pupe namudok arigaha punak putogur um ahudok nyumnah douk ta anan nukweshihep aria nuraep pupe wosik abom ahi. \v 31 Ipak ta pukutukuk ehudok ihihmorim yoweihi aih. Ehudok um aparuh juwehosiruh um kupaishi um, huni ehudok um pani kupaishi panitok um. Huni ehudok um pububunim kupaishi um, huni ehudok um juwehosip aria panumogesh kupaishi um, huni ihihmorim yoweihi aih. \v 32 Ipak ta punek yopihi aih um pubiram kupaishi aria punagabe um pupe atugun. Aria ipak mare punasuhw um yoweishi inahos douk kupaishi shenekesh um ipak iri aria pukwreyeshukuk. Ipak punekesh namudok kabi douk Iruhin madae nurik nusuhwesh nupe um ipakish yoweishi inahos uwe aria nakwreyeshuguk um Krais ananin nyeigur um. \c 5 \s1 Apak Ta Mupe Laitigunum Um Munek Yopihi Aih \p \v 1 Iruhin ananim urkum douk manawashamep aria pape ananishi batowish. Douk namudok aria ipak ta pugipesh anan punek anan nenekeh iri aih. \v 2 Ipak ta pugipesh ehudok aih um urkwip panawasham kupaishi um kabi douk Krais urkum manawasham apak aria nagok um nataurumap um. Aria agundok anan nagok aria nakon anan kanak Iruhin um, agagun douk kabi worigun iri mahish douk shenek ofamesh shashaisheh sheisik wosik aria shako Iruhin iri. \p \v 3 Aria ipak mare punek ehudok aih um armam hanuk armago um shenek wehrur um. Aria ipak mare piyagwreh um ehudokmori aih aria ipak urkwip mare purumeh, uwok. Aria ipak urkwip mare purum pakri punek ihihmori eneheneh abraenyihi aih. Aria mare punek nyigiya um kupaishi esheshish eshudok eneshenesh, uwok. Um maresh? Apak Iruhin ananishi arpesh douk madae wosik um munek ehudokmori aih uwe, uwok. \v 4 Aria shopunek, ipak mare piyagwreh yoweinyi abraenyinyi baraen nyuni rohwin rihirahaemin baraen nyuni enyudok yoweinyi baunogasin baraen. Enyudokmori baraen enyen douk madae yopinyi um ipak piyagwrehen uwe, uwok. Aria ipak ta punadudareh punek tenkyu um Iruhin. \v 5 Ipak douk padukemesh um enyudok. Eshudok arpesh douk shenek wehrur um iri, shuni eshudok douk urkwip porum shunek eneheneh abraenyihi aih iri, shuni eshudok douk shenek nyigiya um kupaishi esheshish eshudok eneshenesh iri, eshesh douk kabi shenek lotu um madae adurimi god omi um uwe. Aria eshudokmori arpesh ta mare shuwish shupe agundok douk ta Krais nini Iruhin amamish arpesh shupe um, uwok. \v 6 Aria ipak ta gamo pudukemesh um ta wosik atin enesh arpesh shunek rohwumep aria ipak pumnek esheshin wehinyi baraen aria shubodig ipakip urkwip punak um yoweihi aih. Um maresh? Eheh douk um ehudokmori aih atin, Iruhin apa juwehosin um eshudok arpesh douk shenek ehudokmori aih shakonuguk agabus anan iri. \v 7 Douk namudok aria ipak mare puni eshesh pupe atugun aria puni eshesh punek ehudokmori yoweihi aih, uwok. \p \v 8 Um maresh? Riguk ipak parik pape penek yoweishi inahos aria ipak kabi douk pape arukwutigun um. Aria douk ipak patogur Debeini ananishi arpesh patukur anan aria anan kabi douk nepusop pape laitigunum um. Douk namudok aria ipak ta pupe wosik atin kabi arpesh douk shape laitigunum iri um. \v 9 Arpesh douk shape laitigunum um iri apa shenek ihihmorim yopihi abom aih hani ehudok um shagipesh adurin atin baraen um. \v 10 Aria ipak ta pukwiraeh um pudukemesh um ehudok aih douk ta ipak punekeh aria Debeini nutrip nunadudareh-umep iri. \v 11 Eshudok arpesh douk apa shenek yoweihi aih douk madae hukwarmori eneh yopihi iri uwe, eshesh kabi douk shape arukwutigun um. Aria eshudokmori arpesh ipak mare puni eshesh punoprom punek mour punak atugun, uwok. Aria ipak ta dodogowip atip um punek yopihi atih aih um eshesh shutrip aria shudukemesh um ehudokmori aih eshesh shenekeh iri douk yoweihi. \v 12 Um maresh? Eik ta mare iwereh baraen um ehudok eneheneh yoweihi aih douk eshesh apa shanabeshuk shape shenekeh iri, uwok. Eik abraen nyapeye um ikriyen um. \v 13 Aria abudok nyutob eneheneh yoweihi aih hutogur yopugunum obi nyutob, baugehum um ihihmorim ehudok aih ta hutogur hupe yopugunum. \v 14 Um maresh? Meishi eshudok douk shunowereh shutogur yopugunum iri, eshesh kabi douk shakus laitigunum um aria arpesh shatrish. Douk namudok aria Iruhin ananin baraen nyakri namudok. \q1 “Ipak douk pape kabi douk shagok iri um, \q1 ipak pikitaki wonugwegwiruh aria Krais ta nutaurumep kabi douk lait tabuhumep um.” \m \v 15 Ipak douk pape laitigunum um. Douk namudok aria ipak ta gamo pudukemesh abom um ipak pupe punekeh iri aih. Ipak mare pupe kabi shagugaki arpesh shapeum, uwok. Ipak ta pupe kabi shadukemesh iri shapeum. \v 16 Douk ipak sabaihi yeh hapeimep um punek Iruhin ananin mour um. Douk namudok aria ipak mare pupe meyoh, uwok. Ipak ta punek Debeini ananin mour. Um maresh? Douk ehudok nyumneh arpesh apa shenek eneshenesh yoweishi inahos. \v 17 Douk namudok aria ipak mare urkwip purpur atin kabi douk shagugaki arpesh um. Ipak ta pudukemesh um Debeini ananim urkum morohi aih. \v 18 Ipak mare puwok sabaibari abar um bunekep pugugak, uwok. Ehudok aih ta hunekep pupe yowep abom. Aria ihih nyumneh ipak ta pukutukuk Iruhin ananin Mishin nyupe abom numun ipakiruh aparuh aria enyen nyusuhw merikw-umep. \v 19 Aria ipak puni kupaishi Iruhin ananish arpesh punakripam um yopinyi baraen douk nyetem Buk Sam iri. Nyuni yopinyi baraen douk nyape arhudok yopuruhi aweruh douk ipak apa peyarubaruh patuk Iruhin ananin nyeigur iri. Huni yopinyi baraen douk nyetem arhudok aweruh douk Iruhin ananin Mishin nyepuhur peyarubaruh iri. Aria ipak ta piyarub arhudokmori aweruh numun ipakiruh aparuh huni ipakig nokwatog um punek lotu um Debeini. \v 20 Aria ihih nyumneh punek tenkyu um Yain Iruhin um ihishmorim eneshenesh eshudok um apakini debeini Jisas Krais ananin nyeigur. \s1 Shanaraum Iri Armam Armago Esheshin Baraen \p \v 21 Ipak douk padukemesh um Krais anan douk ipakin Debeini aria ipak douk pape shakamum anan. Douk namudok aria ipak ta pupe shakamum kupaishi arpesh aria eshesh shopunek shupe shakamum ipak. \p \v 22 Ipak irorihiyeu ta pupe shakamum ipakim rahaem aria pumnek amamin baraen kabi douk pasuhw Debeini ananin baraen pagipeshen um. \v 23 Um maresh? Rahaem douk hape debeimium irorihiyeu kabi douk Krais nape Debeini um Iruhin ananish arpesh um. Aria eshesh ihishmorim shape kabi ananihw shuknihw yegenyihw um. Eshesh douk anan kanak nataurumesh naraesh shatanamori shape wosik abom iri. \v 24 Eshudok Iruhin ananish arpesh douk shape shakamum Krais. Douk namudok aria ipak irorihiyeu shopunek douk namudok atin. Ipak ta pupe shakamum ipakim rahaem aria pumnek amamin baraen um eneshenesh eshudok. \p \v 25 Aria ipak rahaem shopunek ta urkwip punawasham ipakiyu irorihiyeu kabi douk Krais urkum manawasham Iruhin ananish arpesh aria narao esheshiyu outumeb shan nagok aria nataurumesh um. \v 26 Anan nenekesh namudok um nunekesh shutogur Iruhin ananish atish abom arpesh. Aria um agundok eshesh shemnek Iruhin ananin baraen atin shagipeshen um, Krais neshrokuhwesh abar nenekesh shatogur yopish. \v 27 Anan nenekesh namudok shopunek um nakri nunekesh shutogur ananish atish. Aria nuraesh shupe yopishi abom arpesh aria mare enen baraen nyupenyesh um enesh yoweishi inahos, uwok. \v 28 Aria ipak rahaem, ipak ta urkwip punawasham abom ipakiyu irorihiyeu namudok atin kabi douk ipak urkwip panawasham ipak kanak um. Anudok arman douk ananim urkum manawasham ananik irohukwik iri, anan douk urkum manawasham anan kanak shopunek. \v 29 Apak madukemesh um douk madae enen atin arpen apa nyukri uwok um enyenyihw yegenyihw uwe, uwok. Enyen apa nyokohw worigun aria nyanagabeohw yopuhw abom kabi douk Krais nanagabe Iruhin ananish arpesh um. \v 30 Um maresh? Apak douk mape kabi tokwonihw um Krais ananihw yegenyihw um. \v 31-32 Aria enen debeinyi baraen douk seiwok nyape aria arpesh madae shudukemesh um baugenyum uwe, uwok. Aria douk nyatogur yopugunum kabi douk enen baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyakrium. Enyen nyakri namudok, “Namudok aria arman ta nukutukuk ananish amakenyish aria nunak nini ananik irohukwik shupe sik. Aria eshesh biyesh ta shutogur atin arpen.” Adur enyudok yopinyi baraen douk nyanabeshuk iri abom. Aria apak douk madae mudukemesh abom um baugenyum um uwe. Aria eik kanak yakri enyudok baraen douk nyakrium Krais nani Iruhin ananish arpesh douk shatukur Krais iri. \v 33 Aria enyudok baraen shopunek douk nyakrium ipak atin atin nyakri, “Ipak ihipmorim armam ta urkwip punawasham ipakiyu irorihiyeu kabi douk ipak urkwip panawasham ipak kanak um. Aria ipak ihiyumorim armago shopunek ta pumnek ipakim armam amamin baraen pugipeshen.” \c 6 \s1 Amakenyish Shuni Batowish Esheshin Baraen \p \v 1 Ipak batowish ta pumnek ipakish amakenyish esheshin baraen kabi douk pemnek Debeini ananin baraen pagipeshen um. Ehudok douk yopihi aih abom ipak ta punekeh iri. \v 2 Enyen douk kabi enen baraen nyetem Iruhin ananik Buk iri nyakrium. Enyen nyakri namudok nyakri, “Ipak ta punek urkum um ipakish amakenyish pakri eshesh douk debeishi um ipak aria pumnek esheshin baraen.” Aria enyudok baraen douk nyetem nyarik abom um ihinyumorim Iruhin ananin lo douk adurin atinyi baraen nyapenyen iri. \v 3 Aria enyudok adurin baraen douk nyakri namudok nyakri, “Ipak pumnek ipakish amakenyish esheshin baraen um, eneshenesh eshudok ipak punekesh iri ta shutogur wosik aria ta pupe roubi nyutob agundok atap.” \p \v 4 Aria ipak amakenyish mare punek ipakish batowish esheshiruh aparuh juwehosiruh, uwok. Ipak ta punagabe-yesh aria punek skulumesh um Debeini ananin baraen um eshesh shumneken aria shugipeshen. \s1 Shape Shakamum Kupaishi Shenekumesh Mour Meyoh Iri Shuni Esheshim Debeimi Um Esheshin Baraen \p \v 5 Ipak pape shakamum ipakim debeimi penekumam mour meyoh iri ta pumnek amamin baraen aria punek gihaumam putuk amamish nyeiguhw shuto iruhw. Ipak ta pusuhw atum urkum abom aria pugipeshen wosik amamin baraen aria punek amamin mour yopinyi abom kabi douk peneken um Krais um. \v 6 Ipak mare pukri punek mour abudok nyutob amam hupe hutrip um atub um pakri kadak amam hutrip aria hunadudareh-umep, uwok. Ipak ta puneken kabi douk pape shakamum Krais aria penek ananin mour meyoh iri um. Douk namudok aria ipak ta mishish shukitak abom um punek mour kabi douk Iruhin nakri um. \v 7 Ipak mishish ta shukitak abom um punek mour wosik. Um maresh? Ipak douk madae punek mour um arpesh atish uwe, uwok. Ipak douk penek mour um Debeini. \v 8 Um maresh? Ipak padukemesh um Debeini ta nutorish nukesh yopishi eneshenesh eshudok arpesh douk shenek mour wosik abom iri. Anan ta nunekesh namudok atin um eshudok douk shape shakamum kupaishi shenekumesh mour meyoh iri shuni eshudok douk shape meyoh iri shopunek. \p \v 9 Aria ipak debeipari douk pape debeipi um eshudok douk shenekumep mour meyoh iri ta punekesh namudok atin um eshesh kabi douk penekesh um Debeini um. Aria ipak ta pukutukuk ehudokmori aih um penekesh shunogugur um. Ipak padukemesh, Debeini nape iruhw heven iri douk nape Debeini um ipak pani eshesh shopunek. Aria anan douk madae nutik arpesh esheshish debeishi o shokwishi nyeiguhw aria douk nunek skelimesh uwe, uwok. Anan apa nenek skelimum ihishmorim arpesh arag arag atin. \s1 Iruhin Ananish Arpesh Shape Kabi Soldia Um \p \v 10 Aria douk yakri iyatak baraen namudok. Ipak douk putukur Debeini. Douk namudok aria ipak ta pupe dodog aria pupe dodogowip um ananin debeinyi dodog atin. \v 11 Ipak ta pur ihihmorim rupeh douk amam soldia apa hehur um henek wanohw um iri. Eheh douk Iruhin nekepeh um pihur aria piyotu dodogowip pubouk Satan ananih yoweihi rohwih ihih aih hubuhuk iri. \v 12 Um maresh? Apak douk madae muni arpesh meyoh murpak uwe, uwok. Apak mani ihishmori yoweishi dodogowishi sagabehos shani yoweishi dodogowishi enselahos shopunek douk shasuhw merik um agundok atap iri marpak. Aria shopunek, mani ihihumorim eneheneh yoweihi dodogowihwi arugeh douk hape debeihi-umori eshudok arpesh douk shape shenek yoweishi inahos agundok atap iri marpak. Aria shopunek, mani ihishmorim eshudok enesh yoweishi dodogowishi enselahos douk shape orokohun um iruhw utag gani atap iri marpak. \v 13 Douk namudok aria ipak ta pur ihihumorim Iruhin nekepeh iri rupeh douk shenek wanohw um shehur iri. Ipak pihur um ahudok nyumnah yoweishi inahos shutogrumep um, ipak ta piyotu dodogowip atip aria pubouk yoweishi inahos shubuhuk aria ahwudok wanohw hwutuh, ipak ta watak piyotu dodogowip atip. \p \v 14 Ipak punek redi piyotu aria pur ehudok shenek wanohw shehur iri rupeh namudok. Pusuhw adurin atinyi baraen kabi letog douk pape puwashog iri um. Aria punek yopihi abom aih kabi douk parao atudok dodogowiti kapait siot douk shenek wanohw iri shatur um tishigor ipakish mishish. \v 15 Aria ipak punek redim um pukripesh Iruhin ananin yopinyi baraen um Iruhin nunekesh aparuh hur wosik um. Ehudok aih puraeh kabi douk su douk ipak powar iri um. \v 16 Ipak purao ihishmorim eshudok douk shenekesh um shenek wanohw iri um. Aria shopunek purao ehudok aih um pusuhw Krais ananin baraen dodog pugipeshen um. Ehudok aih ipak puraeh kabi douk anap aidap um ipak punasuap um aria punek wanohw. Um Satan nuwashaki ananigos burawos douk nyih hanugos juwehosigos iri sunaki sutak supe opudok aidap aria pubuweh-agos. Agusudok burawos douk sakri um eneshenesh yoweishi inahos douk shape shatogrumap shakwiraehep um punek yoweishi inahos iri. \v 17 Iruhin douk nataurumep naraep patanamori pape wosik. Aria amudok urkum ipak ta pusuwom kabi douk dodogowiti kapait hat um putem baragos aria punek wanohw um. Aria pusuhw Iruhin ananin baraen douk ananin Mishin nyekepen iri kabi douk wanohwit bainat um. \v 18 Aria ihih nyumneh ipak ta porig Iruhin ananin Mishin nyutaurumep aria nyiyabigep punek anananan beten porig Iruhin. Aria ihih nyumneh ipak ta gamo pudukemesh. Ipak mare pupe ba arigeh hep, uwok. Ipak pupe punek anananan beten aria mare pukutunuk pupe meyoh, uwok. Aria shopunek, ihih nyumneh ipak punek beten purik Iruhin um nutaurum ihishmorim ananish arpesh. \p \v 19 Aria punek beten um eik shopunek um abudok nyutob ikri iyagwreh um, Iruhin ta niyabige baraen um eik iyagwrehen iri. Aria shopunek um eik mare inogugur aria ikripesh baugenyum um Iruhin ananin yopinyi baraen douk seiwok nyanabeshuk nyape iri. \v 20 Eik douk yape yakripesh enyudok yopinyi baraen aria eshesh shakri uwokumen aria douk shasuhwe showeshike senab yape yonoweshik. Aria eikin mour douk namudok. Eik yarao Krais ananik outuk um ikripesh ananin baraen ihishmorim arpesh. Douk namudok aria ipak punek beten porig Iruhin um nutaurume nuneke dodogoiwe um eik mare inogugur aria ikripesh enyudok baraen kabi Iruhin nakri um. \s1 Nyagiguk Iri Baraen \p \v 21 Anudok apakin arpenyin Tikikus douk apak urkwip panawashaman iri ta nunaku nagundok aria nukripep um agundok eik yape yanak um. Aria anan shopunek douk apa nenek Debeini ananin mour wosik abom iri. \v 22 Eik yakri ishopokan nunakumagu nukripep um apak mape agundok iri mape manak um. Aria um putrun pumnek ananin baraen aria nyutaurumep piyotu dodogowip um pugipesh Krais ananin baraen um. \p \v 23 Aria eik yakri apakin Yain Iruhin nini Debeini Jisas Krais hunek ipakiruh aparuh hur wosik. Aria hunekep pusuhw Iruhin ananin baraen dodog pugipeshen aria ipak urkwip punawasham kupaishi Kristen. \v 24 Aria yakri Iruhin nutaurumep meyoh ipak ihishmorim douk ihih nyumneh ipakip urkwip pape um panawasham apakin Debeini Jisas Krais iri.