\id EPH - Bukiyip (Central Dialect "Mountain Arapesh") NT [ape] -Papua New Guinea 1994 (web version -2013) \h EFESAS \toc1 Asudak Pas Pol Nenekas Umu Echech Efesas Uli \toc2 Efesas \toc3 Ef \mt1 Asudak Pas Pol Nenekas Umu Echech Efesas Uli \imt1 Banenyi balan umu Efesas \ip 1:1-2 Nyalik uli balan umu Pol nenehilaumu nakli God nagakomu echech Kristen Efesas \ip 1:3–3:21 Seiwak aliga nameitu, God anan ulkum manosuh apak. Namudak ali seiwak bawagas umu anan nanatalihapu mape ananipu elpech ali nalau wolobaichi Juda chanu echech wo chudukemu God uli e chape atunu lain \ip 4:1–6:9 Yopinyi pasin apak God ananipu elpech isave mape lait uli imas mugipechen uli \ip 6:10-20 Apak monek bilip umu Krais uli imas mulau asudak wanohwis bilas umu mulpak ali mubo yowenyi nyubihuk \ip 6:21-14 Nyatuh uli balan \c 1 \p \v 1 O ipak God ananipu elpech pape Efesas, ali pasuh Krais Jisas ananin balan dadag pagipechen peyotu dadag uli. Yek Pol douk God naglahemu itoglu aposel umu inak iklipech ananin balan uli yenekumepagu asudak pas ipak. \v 2 Yek yakli apakinu Aninu God nunu Diginali Jisas Krais hugakomepu meyoh ali hunek ipakiluh apaluh hlulu kalbu. \s1 God Anakapu Chanatimaguk Yopichi Echudak Apak Douk Monek Pas Krais Uli \p \v 3 Apak imas mutuk God ananin yeul nyukih. Anan douk apakinu Diginali Jisas Krais ananinu God. Ali chopuk, anan douk ananinu Aninu. Ali apak douk monek pas Krais ali God anenekumapu yopinyi nakapali chanatimaguk enechi enech yopichi echudak chanaki iluh heven uli. Anan nakapeyechimu chugakomu apakip ulkwip punu apakich michich chulu kalbu. \v 4-5 Seiwak God wata nunek apudak atap e wakuli anan ananaglah-apamu munek pas Krais ali mupe ananipu atupu. Umu anan nutulupamu, anan kobi nutik enen yowenyi nyupenyupu, wak. Ali ananim ulkum douk manubu manosuh apak. Douk namudak ali seiwak susubati anan ulkum amolomu nakli nunaglah-apamu mupe kobi ananich batowich umu enyudak moul Krais neneken uli. God douk nagipech ananin laik ali nagakomepu meyoh. \v 6 God douk nenek namudak umu apak mutuk ananin yeul nyukih ali munek tenkyu-manamu ananin yopinyi pasin umu nagakomapu meyoh umu. Ali enyudak ananin yopinyi pasin douk nyenek agundak anan nanubu nohiyatik umu gnatoglu yopugunmu. Anan douk nagakomapu meyoh umu nakapali ananinu nuganinu douk anan ulkum manubu manohwanaluli apak douk monek pas anan uli. \p \v 7 Douk Krais atunu nagak ali dakio nakwachihapu mape fri umu enenyi enen yowenyi douk nyowechik-apaluli. Anan natalupu ananig butog ali anan wo nunohwen umu yowenyi apak moneken uli e ali nokwleyenyuk. God nenekumapu enyudak umu nakli nugilapapamu agundak anan ulkum manubu manohwapu ali nagakomapu meyoh umu. \v 8 Anan nanubu nenelekapu nagakomapu meyoh nakapu nyanatimaguk yopinyi save nyanu enyudak enen save chopuk umu mudukemu moneken pasin yopinyi ali moneken yowenyimu. \v 9 God douk nenek enyudak douk anan yet anakli eke nuneken uli. Ali ananin nyonobechuk uli tinytin douk anan ulkum amolomen umu nuneken uli moul, anan nakli nugakomapu ali nagilapapeyen umu enyudak moul Krais neneken uli. \v 10 Ali susubati God ananin nyonobechuk uli tinytin nyapemu nuneken abudak duldulibu nyultab uli douk enyudak. Anan nakli nulau chunatimaguk ananich elpech chunu chanatimaguk chape iluh atap uli chunak chupe atugun. Ali Krais atunu nupe echechinu Diginali. \p \v 11 God douk nenek chanatimaguk echudak chatoglu kobi douk seiwak susubati anan nakli eke nunekech chutogloluli. Ali seiwak anan naglah apak Juda umu munek pas Krais. Umu moneken, anan nagipech ananin laik kobi douk seiwak susubati anan ulkum molomen umu. \v 12 God douk nanaglah apak Juda manubu matoglu susubeipu malik madukemu Krais douk eke kwali nunaki uli ali mape mobeyagunmanu. Ali God douk nanaglah-apamu mupe namudak umu mutuk ananin yeul nyukih ali mugilapech ananin wolobainyi yopinyi pasin. \p \v 13 Ali ipak chopuk pemnek enyudak God ananin yopinyi adulin balan umu anan eke nulawepu putanamali pupe kalbamu ali pasuh Krais ananin balan pagipechen ali penek pas anan. Ali ababuk nyultab ipak penek bilip umu Krais abali, God nanaglahepu nechapak ananigu mag gape ipak umu punubu pudukemech umu ipak douk apape ananipu. Agudak mag, agag douk God ananin Michin douk nekepeyen nyapenyi-paluli. Enyen douk seiwak susubati God anakli enen adulin atinyi balan umu eke nukepu ananin Michin umu. \v 14 Douk susubati God nakli enen adulin atinyi balan umu anan eke nukech enechi enech yopichi echudak ananich elpech. Douk namudak ali enyudak ananin Michin douk anan nalik nakapeyen uli douk nagilapapamu munubu mudukemech umu apak eke muglemu enech echudak alagun. Ali chopuk nagilapapamu anabu nyultab God eke nunubu nukwachih apak ananipu elpech ali nunolawapu munak munu anan mupe. Ali apak munu kipaichi elpech mutuk ananin yeul nyukih ali mugilapech ananin yopinyi pasin. \s1 Pol Nenek Beten Umu Elpech Chape Efesas Uli \p \v 15-16 Enyudak dukwechuk yaklien uli balan douk nyanubu adulin. Douk namudak ali ahabuk nyumnah yek yemnek balan umu ipak pasuh Diginali Jisas ananin balan dadag pagipechen, ali ipak ulkwip panosuh chanatimaguk God ananich elpech umu, yek yanubu yape yenek betenumepu aliga yatogloli nameitu. Yek isave ulkum molomepu ali yenek beten yenek tenkyumu God umu ipak. \v 17 Yek yape yenek betenumepu yasolik God. Anan douk apakinu Diginali Jisas Krais ananinu God douk nanubu nanokwnumu apak mutuk ananin yeul nyukih uli. Yek yasolikanamu nukepu yopinyi savemu pudukemu bawogen umu ananin balan umu pugipechen ali punubu pudukemu anan kalbu. \v 18 Ali yasolikanu chopuk umu nugakomepu nunekepu pudukemu yopichi echudak douk chakusumepu iluh heven uli. Echudak douk anan nohwalepu ali panubu padukemech ali pape pobeyagunmech uli. Ali chopuk umu pudukemu agundak God eke nulau ipak punu chunatimaguk ananich elpech putanamu pupe kalbu eheh nyumneh umu. Ali ipak eke puglemu yopichi dudukech echudak douk chakusumepu iluh heven uli. \v 19-20 Ali yek yenek beten yasolikanamu nugakomepu nunekepu pudukemu ananin nyanubu nebenyi strong douk isave nyenek moul nyagakomu apak monek bilip umu Krais uli. Enyudak strong enyen douk enyudak atin strong douk God nakwin umu nohuli Jisas wata naitaki iwagu napemu. Ali douk umu enyudak atin strong, God nanasapu nape anunamu anan God gani iluh heven. \v 21 Ali agnabuk iluh heven, nameitu Krais nanubu nape Diginali nenek bos umu echech nebechi enselahas chanu hanatimaguk yeguh hwakihami nebemi hape iluh utagaluli. Ali anan nanubu nape Diginali nechalakuk chanatimaguk chalau nebechi yeguh uli. Echudak douk nameitu chape uli chunu echebuk douk eke kwali chutoglu hugikuk uli nyumnah uli chopuk. \v 22 Ali God nalau chanatimaguk enechi enech echudak nenekech chape chakamomu Krais. Ali anan naglahanamu nupe Diginalimu chunatimaguk echudak ali nupe sububeinu Diginali nunek bos umu chunatimaguk God ananich elpech. \v 23 God ananich elpech douk chape kobi Krais ananihw chuknihw yegenyihw umu. Ali anan douk nape ihagun gnanatimaguk iluh atap ali nape Diginalimu chanatimaguk echudak. Ali chopuk, anan nanubu nape numun chanatimaguk God ananich elpech echechiluh apaluh. \c 2 \s1 God Nenek Apak Magak Uli Maitak Manu Krais Mape Kalbu \p \v 1 Seiwak ipak pape penek enenyi enen yowenyi ali enyudak yowenyi nyabo ipakich michich chagak. Umu moneken, ipak pakanaguk agabus God ali penek yowenyi. \v 2 Ababuk nyultab ipak wata pape pagipech apudak atapin yowenyi pasin. Ipak pagipech anudak dodogowinali yowenali alman douk nenek bos umu hanatimaguk yowemi douk henek bos umu iluh utagaluli ananin pasin. Ali nameitu anudak yowenali alman douk nape nenek bos umu echebuk elpech douk chakanaguk agabus God uli. \v 3 Seiwak apak manatimaguk mape monek yowenyi manu echebuk elpech douk chakanaguk agabus God uli. Apak magipech apakin seiwak nyalik nyapenyupali yowenyi pasin nyanu enyenyin tinytin ali monek enenyi enen yowenyi apak oub baitakumen uli. Douk namudak ali ababuk nyultab apak chopuk, God deke nyihihichinu ali nopu kobi douk nabo chanatimaguk elpech chape apudak atap ulimu. \p \v 4 Wakuli God douk isave nenelek elpech uli nakli mapilipu ali anan ulkum manubu manohwapu. \v 5 Douk namudak ali ababuk nyultab apak wata mape monek enenyi enen yowenyi nyabo apakich michich chagak abali, anan nagakomapu meyoh nenekapu monek pas Krais ali napahul maitak mape. Ali anan wata nanalawapu matanamali mape kalbu. \v 6 Apak douk monek pas Krais ali God anapahul manu Krais maitak mape. Ali anan anakapu nebechi yeguh ali nenekapu manu anan mape nebepali gani iluh heven. \v 7 God douk nenekapu namudak umu nameitu aliga kwali chopuk, anan nugilapu chunatimaguk elpech chunu chunatimaguk enselahas umu chudukemu agundak anan nanubu nagakomapu meyoh umu. Ali chopuk, God eke nugilapech enyudak ananin yopinyi pasin umu nagakomapu meyoh umu agundak Krais Jisas ananim ulkum manubu manosuh apak douk monek pas anan ulimu. \v 8 Enyen douk God nagakomepu meyoh umu agundak ipak pasuh Krais ananin balan dadag pagipechen umu ali anan nanalawepu patanamali pape kalbu. Enyudak enyen douk wo ipak yet puklimu putanamu pupe kalbu e, wak. Enyen douk God yet nagakomepu meyoh nanalawepu patanamali pape kalbu. \v 9 Enyen douk wo ipak punek moul ali dakio nunalawepu putanamali pupe kalbu e, wak. Douk namudak ali eke kobi enen atin elpen nyukli nyutuk enyenyin yeul nyukih, wak. \v 10 Umu moneken, God atunu nenekapu ali mape. Ali apak monek pas Krais Jisas ali God nenekapu matoglu nupoleipu elpech umu munek yopinyi atin pasin douk seiwak anan nenek redimenyumapamu mupe muneken uli. \s1 Krais Nalau Biab Lainabich Elpech Nenekech Chatoglu Atunu Nebenali Lain \p \v 11 Douk namudak ali ipak imas pudukemech umu enyudak. Amam Juda amam yet hakwu amamis wis hatah amamiluh yegechiweluh. Douk namudak ali echech Juda echech yet chonohwalu chakli, “Echech chatah yegechiweluh uli.” Wakuli ipak douk wo Juda uli e, echech Juda chohwalepu chakli, “Ipak wo putah yegechiweluh uli e.” \v 12 Ali ipak imas punek tin umu likuk ababuk nyultab ipak papeik lougun umu Krais abali. Ipak pape kipailubi walubipu elpech ali papeik aduk umu God ananip awilop echech Isrel. Ali chopuk, ipak wo pudukemu God e ali papeik aduk umu enyudak ananin dodogowinyi balan kontrak douk anan naklipu echech Isrelenyi. Enyudak balan anan douk nakli adulin atin umu eke nugakomech umu. Ali ipak wo pupe pubeyagunmu agundak kwali anan wata nulawepu putanamali pupe kalbamu e. \v 13 Wakuli ipak douk seiwak papeik lougun umu God uli, nameitu anan douk anenekepu penek pas Krais Jisas. Ali ananig butog douk gwotukwle uli gwonekepu panak pape halakatimu God. \p \v 14 Umu moneken, Krais anan yet douk nanubu bawagas umu apakiluh apaluh hlalu kalbamu. Ali anan nalawali apak Juda manu ipak kipaipali douk wo pudukemu God uli e manaki nenekapu matoglu atunu lain. Anan yet nechichehuk asudak banis douk sadiyagul apak Juda manu ipak uli ali nabouk enyudak pasin umu monenemu biruamu nyabihuk. \v 15 Krais nechichehuk asudak banis namudak. Anan nagak ali nabo enyudak lo douk seiwak God nakaguk Moses enyi nyanu enen balan alagun douk nyape numun enyudak lo uli nyagakuk. Anan nenek namudak umu nunek apak abudak biab lainab elpech mutoglu kobi atin nupolein elpen umu. Ali Krais nenek apakiluh apaluh hlalu kalbu ali mape atugun halakatimu God. \v 16 Krais nagak lowag kruse ali nabouk enyudak pasin umu apak monenemu biruamu nyagakuk. Ali nalau apak Juda manu ipak douk wo Juda uli e nenekapu masuh atin tinytin ali nanalawapu matanamomu God. \v 17 Ali Krais nanaki naklipech yopinyi balan chanatimaguk elpech nakli, “Ipak apaluh hlulu kalbu ali punagabemu pupe atugun.” Anan naklipepu enyudak balan ipak douk seiwak pape lougun umu God uli panu apak Juda douk mape halakatimu anan uli chopuk. \v 18 Ali nameitu apak biab lainab monek pas Krais ali molau atin God ananin Michin nyape nyupu ali apak wosik eke munak mutoglomu Aninu God. \s1 Apak Manatimaguk Kristen Douk Mape Kobi God Ananitu Nebetali Wilpat Umu \p \v 19 Douk namudak ali nameitu ipak douk wo pupe kobi kipailubi walubich elpech douk amnab wak echimu e, wak. Nameitu ipak douk apawich umu echudak God ananich elpech ali pape ananip awilop. \v 20 Ali ipak pape kobi douk anatu wilpat God nalatalulimu. Anan nalatu tetemu chihah apak aposel manu amam profet. Apak aposel uli profet douk mape kobi douk utabal blasah wilpat uli. Wakuli Jisas Krais anan douk nanubu amudak susubeim utam douk isave masah woblatamu wilpat uli. \v 21 Ali bigulitamu atudak wilpat douk tenek pas dadag Krais. Ali nameitu God wata nape nalatu ati. Ali atat eke tunubu tutoglu yopuyoputali ali tupe Diginali ananitu atutu. \v 22 Ali ipak chopuk douk penek pas Krais ali God nanalawepu panu wolobaichi kipaichi ananich elpech ali nape nenekepu patoglu kobi douk wilpat umu anan nuwich nupemu. Bawogen umu enyudak balan douk nyaklimu God ananin Michin. \c 3 \s1 Pol Nenek Moul Naklipech Yopinyi Balan Echebuk Douk Wo Chudukemu God Uli E \p \v 1 Krais douk nenek apak Juda manu ipak douk wo Juda uli e matoglu atunu lain. Ali nameitu yek Pol yape yaklipech Krais ananin yopinyi balan. Douk namudak ali umu enyudak atin, nameitu Krais Jisas nenek kalabusume yapemu igakomu ipak douk seiwak wo pudukemu God uli e. \v 2 Aduligu atugu ipak apadukemech umu enyudak moul douk God nagakome meyoh ali nekeyen umu igakomu ipak umu. \v 3 Moul douk enyudak. Seiwak ananin balan douk wata nyonobechuk nyape. Wakuli nameitu abudak nyultab God neneken nyatoglu yopugunmu nogilapeyen yadukemen. Douk namudak ali yek yowemagu enyudak banenyi balan yaklipepu asudak pas. \v 4 Ipak eke putalih enyudak balan ali eke pudukemu yekin tinytin umu agundak yek yadukemen kalbu enyudak nyonobechuk uli balan umu Krais umu. \v 5 Seiwak loubamu nyultab, God wo nunek enyudak nyonobechuk uli balan nyutoglu yopugunmu ali enech elpech chudukemen e. Wakuli nameitu ananin Michin nyaklipapeyen yopugunmu apak God ananipu aposel manu amam profet. \v 6 Balan seiwak nyonobechuk uli douk enyudak. Ipak douk likuk wo pudukemu God uli e, nameitu pemnek ananin yopinyi balan pahwen dadag pagipechen. Douk namudak ali ipak panu apak Juda matoglu atunu lain. Ali apak eke muglemu yopichi echudak douk God nenek redimech chakus-umapaluli. Ali apak eke mulau chanatimaguk yopichi echudak douk God nakli adulin atinyi balan umu eke nuku apak douk monek pas Krais Jisas uli. \p \v 7 Yek douk God nagakome meyoh ali neke enyudak moul umu iklipech enyudak yopinyi balan. Ali umu ananin strong atin, anan neneke yatoglu dodogowiwe ali nameitu yek dakio yape yenek enyudak moul. \v 8 Adul, yek yeul wake ali yanabu yape chakamomu chanatimaguk God ananich elpech. Wakuli God nagakome meyoh ali dakio neke enyudak moul umu iklipech enyudak yopinyi balan umu Krais echebuk douk wo chudukemu God uli e. Enyudak balan douk nyaklimu enechi enech Krais ananich yopiyopichi echudak douk elpech wo chunokwnumu chudukemech uli e. \v 9 Ali umu igakomu chunatimaguk elpech umu chudukemu ananin tinytin uli pasin. Seiwak aliga nameitu, enyudak ananin tinytin uli pasin douk nyonobechuk nyapemu ananin atin tinytin. Wakuli nameitu anan douk nenek iluh atap gnanu enechi enech chape uli neke enyudak moul umu iklipech ananin balan umu chudukemu ananin tinytin uli pasin. \v 10 Seiwak anan nobechuken. Wakuli nameitu anan nakapu moul apak manatimaguk ananipu elpech mape apudak atap uli. Anan nakapeyen umu nakli mugilapu chunatimaguk yopichi chunu yowechi dodogowichi douk chape chenek bos umu iluh atap ulimu chudukemu enenyi enen save God ananin. \v 11 God douk nagipech ananin tinytin douk nyape eheh nyumneh uli ali nakapu enyudak moul kobi douk seiwak anan nakli nuneken apakinu Diginali Krais Jisas ananis wis umu. \v 12 Ali apak manu ipak douk monek pas Krais monek bilipumanu ali eke kobi elgeipamu munak halakatimu God umu. \v 13 Douk namudak ali nameitu yek yakli iklipepamu ehudak nyih douk yek yalaweh yekihw yegenyihw uli. Ipak kobi putiwemu agundak yek yemnek nebehi nyih umu ali ipak apaluh yoweluh pukli putukemaguk God ananin moul umu puklipech ananin balan umu, wak. Ipak piyotu dadag. Umu moneken, ehudak nebehi nyih, yek douk yemnekeh umu igakomu ipak umu pupe kalbu punu God. \s1 Pol Nenek Beten Umu Elpech Chape Efesas Ulimu Chudukemech Umu Agundak Krais Ulkum Manohwech Umu \p \v 14 Yek ulkum molomu Krais nenek apak Juda manu ipak douk likuk wo pudukemu God uli e matoglu atunu lain umu. Ali douk umu enyudak atin, yek yabih yaduk ohlubus yenek beten yohwalu Aninu. \v 15 Yek yohwalu anudak Aninu douk nobukumapu yeguh apak manatimaguk mape apudak atap uli manu chanatimaguk dodogowichi echudak chanu enselahas douk chape iluh heven uli. \v 16 Yek yenek beten yasolik anan douk nanubu bawagas umu nyanatimaguk strong nyanu yopinyi pasin ulimu nugakomepu nunekepu dodogowipu. Ali umu ananin Michin atin, anan nunek numun ipakiluh apaluh putoglu dodogowipu atipu. \v 17 Ali chopuk umu enyudak ipakin bilip atin umu Krais, wihlu wehlu anan nunubu nupe numun ipakiluh apaluh. Ali yek yenek beten yasolik God umu nugakomepamu pugipech enyudak pasin umu ipak ulkwip punubu punosuh elpech umu. Ali enyudak pasin nyunekepu punubu piyotu dadag kobi douk enen lowag enyenyiluh nubaluh hlabih hlasuh atap ali nyatau dadag umu. \v 18 Yek yenek beten namudak umu yakli ipak punu chunatimaguk God ananich elpech pulau ananin strong umu pudukemu agundak anan ulkum manubu manosuh ipak umu. Pudukemech umu gnanubu nebebegun gnalto iluh umu, nebebegun gnagluk atap umu, ali loulougun gnanak wibul wobul umu. \v 19 Ali yenek beten yasolikanamu nugakomepu punubu pudukemu agundak Krais ulkum manubu manosuh ipak umu douk gnanubu gnechalakuk nyanatimaguk elpechin save. Yek douk yenek betenumepu namudak umu yakli ipak punek pas Krais ali punubu pulawen piyaten God ananin pasin. Ali anan nunubu nupe numun ipakiluh apaluh ali ipak puduk anan. \p \v 20 God anan douk dodogowinu atunali. Ali enyudak ananin strong douk nameitu nyenek moul numun apakiluh apaluh uli douk nyanubu dodogowin atinyi. Ali umu ananin strong atin, anan douk nanubu nanokwnumu nunek enechi enech yopichi echudak douk chanubu chechalakuk nyanatimaguk balan apak monek beten masolik-aneyenyi nyanu enyebuk apakip ulkwip polomen uli chopuk. \v 21 Douk namudak ali nameitu apak God ananipu elpech imas mupemu munek tenkyumu God ali munubu mutuk ananin yeul nyukih eheh nyumneh umu Krais Jisas ananin atin yeul. Adul. \c 4 \s1 Apak God Ananipu Elpech Douk Mape Kobi Krais Ananihw Chuknihw Yegenyihw Umu \p \v 1 Yek Pol douk yape yenek Diginali ananin moul agundak ali dakio chowechike yape kalabus. Ali yek yakli iklipepamu ipahul umu punek namudak. Ipak imas pupe duldul punek yopinyi atin pasin kobi douk likuk susubati God nohwalepamu nakli pugipechen uli. \v 2 Ipak imas punubu pupe chakamomu kipaichi elpech pugakomech puklipech chokubul. Ali ipak apaluh kobi nyihihichiluh wisnabul umu enech echudak, wak. Ali kobi nyihihichi-pamu pukli pubemech yowenyi echebuk douk chenek yowenyimu ipak uli. Ipakip imas ulkwip punohwech ali pusah enyebuk hevi echech chukepeyen uli. \v 3 Ipak douk God ananin Michin anyenekepu pasuh atin tinytin. Douk namudak ali ipak imas punek moul dodogowipu atipamu pugipech enyudak pasin umu apaluh hlulu kalbamu. Enyudak pasin douk nyenekepu pasuh atin tinytin. \v 4 Ali apak manatimaguk God ananipu elpech douk mape kobi atin elpen umu. Ali God ananin Michin chopuk, enyen douk atin meyoh. Ali enyudak pasin umu God nohwalepamu pugipechanu ali pupe pubeyagunmu kwali anan nunalawepu putanamu pupe kalbamu enyen chopuk douk atin meyoh. \v 5 Ali Diginali chopuk douk atunu meyoh, ali bilip atin meyoh, ali baptais chopuk douk atin meyoh. \v 6 Ali God chopuk douk atunu meyoh. Anan douk apak manatimaguk apakinu Aninu. Anan douk Nebenalimu apak manatimaguk ananipu elpech ali nanubu nape numun apakiluh apaluh ali nape nenek moul. \p \v 7 Krais douk nagakomapu nakapeyen meyoh yopinyi presen apak manatimaguk atin ati. Anan nakapeyen kobi douk anan nenek makimen umu nakli nukapeyen umu. \v 8 Enyen douk kobi God ananin balan nyetemu ananik buk uli nyaklimu. Balan enyudak, “Ababuk nyultab anan nalto iluh umu, anan nenek winyumu ananich birua ali nenek kalabus umu wolobaichi elpech. Ali nakechen meyoh wolobainyi yopinyi presen ananich elpech.” \v 9 Douk bawogen umu balan umu enyudak balan umu “Nalto iluh” umu douk nyakli namudak. Susubati anan nagluk gani atap apudak atap. \v 10 Ali anudak douk nagluk gani atap uli wata nanubu anan yet natanamu nalto. Anan nanubu nalto nakih nechalakuk iluh utagu ali nape Diginalimu nupe gnunatimaguk iluh atap. \v 11 Ali enyen douk nanubu anan atunu nakapeyen meyoh yopinyi silisilin presen. Anan nakapeyen namudak. Anan naglah anam umu hutoglu aposel. Ali enech douk profet, ali enech umu chunek enyudak moul umu chulahe chunak chuklipu elpech umu Krais ananin yopinyi balan umu chumneken chuhwen chugipechen uli. Ali anam douk pasta uli tisa, umu hunek skulumu echech Kristen umu chutoglu dodogowich ali chunek yopinyi atin pasin. \v 12 Krais nakapu enyudak yopinyi presen apak God ananipu elpech umu munek redimu apak yet umu mupe munek ananin yopinyi moul. Apak munek moul umu apak douk mape kobi Krais ananihw chuknihw yegenyihw uli mutoglu dodogowipu. \v 13 Ali apak mupe munek namudak ati aliga anah nyumnah apak munatimaguk munubu musuh atin tinytin umu musuh Krais ananin balan dadag mugipechen umu. Ali umu agundak mudukemu God ananinu nuganinamu. Ali chopuk umu munubu mutoglomu agudak mag umu mugipech Krais ananin yopinyi pasin kalbamu. \p \v 14 Sapos apak mutoglu namudak umu, apak eke kobi mupe kobi chokwichi batowich douk wak enen yopinyi tinytin nyupenyich uli e mu, wak. Ali sapos enech elpech douk chanubu chadukemech kalbamu chunek grisumapaluli chukli chuklipapu enen meyaluhin balan umu, echechin balan eke kobi nyunekapu kluk munakuk ali mugipechech, wak. Ali chopuk umu echechin balan kobi nyunekapu mupe kobi enen kanu douk wihun nalu nenek yous gwenyuhul nyanak wibul wobul ulimu, wak. \v 15 Apak imas mupe dadag ali ulkwip punosuh kipaichi ali miyagwleh adulin atinyi balan. Ali chopuk imas mugipech nyunatimaguk Krais ananin yopinyi pasin. Sapos apak munek namudak umu, apak eke mutoglu dodogowipu michalakuk likuk malik mape moneken uli pasin. Ali apak mupe munek namudak aliga munubu muduk Krais. Anan douk nanubu diginalimu apak God ananipu elpech uli. \s1 Apak God Ananipu Elpech Imas Mulau Nupolein Pasin \p \v 16 Anan atunu douk diginalimu apak manatimaguk God ananipu elpech. Ali apak i save mape dodogowipamu anan atunu kobi douk nyuglich chanu meliyu chasuh loguh aias chanu kipaigunihw umu yegenyihw umu. Ali sapos echech chunek moul kobi douk anan naklimu, chuknihw yegenyihw eke hwunagakagamu ali hwutoglu dodogowihw hwichalakuk likuk hwalik dodogowihw umu. Ali ipak douk pape kobi ohwudak yegenyihw umu. Ali ipak i save patoglu dodogowipamu agundak ipak ulkwip panosuh kipaichi ali panagakogamomu. \v 17 Douk namudak ali nameitu yek yakli iklipepu enen balan. Ipak douk apenek pas Diginali. Douk namudak ali yek yakli iklipepu dodogowiwe atuwemu ipak kobi wata pupe pugipech echebuk douk wo chudukemu God uli e cheneken uli pasin, wak. Echebukmali elpech echechip ulkwip douk papemu polomu wohinyi meyaluhin atin balan. \v 18 Echech save wakech ali echechip ulkwip polomu yowenyi atin kobi douk chape yomotokweh umu. Echech wo chudukemu enen yopinyi pasin e, wak. Echech balagas sechukech. Douk namudak ali echech chapeik lougun umu agundak God nenekapu matoglu nupoleipu mape kalbu eheh nyumneh umu. \v 19 Echech ablan awak nyilech atimu echechin yowenyi pasin e, wak. Echech chanubu chawich umu chenek enenyi enen yowenyi ablanyinyi pasin. Ali echech chagipech nyanatimaguk nyanubu yowenyi pasin douk nyenekech chabosusih uli. Echech chapemu chenek enyudakmali pasin ali echech oub banubu baitak umu chuneken wihlu wehlu. \p \v 20 Wakuli ipak, chenek skulumepamu Krais ananin yopinyi pasin umu, echech douk wo chunek skulumepamu enyudakmali yowenyi pasin e, wak. \v 21 Aduligu atugu, ipak douk apemnek umu Krais ali penek pas anan ali chenek skulumepamu enyudak adulin balan douk nyaklimu Jisas ananin yopinyi pasin uli. \v 22 Seiwak ipak douk chenek skulumepamu putukemaguk ipakin seiwak nyalik nyapenyipaluli yowenyi pasin douk nameitu nyape nyasag-epaluli. Enyen douk enyudak enenyi enen yowenyi douk nyenek lohumepu ali ipak oub baitakumen uli. Douk namudak ali nameitu ipak imas punubu putukemenyuk pukenyuk agabus. \v 23 Ali ipakip ulkwip imas punubu putoglu nupoleip ali pulomu nupolein atin yopinyi pasin. \v 24 Ipak imas putoglu nupoleipu kobi douk God nenekepamu putoglu kobi anan yet umu. Ali pugipech yopinyi duldulin atinyi pasin. \p \v 25 Douk namudak ali ipak punatimaguk imas putukemaguk enyudak pasin umu pape penek loh umu kipaichi God ananich elpech umu. Ipak imas puklipech adulin atinyi balan. Umu moneken ipak padukemech, apak manatimaguk douk mape kobi loguh aias umu otuhw yegenyihw. Ali apak douk matoglu atin elpen. \v 26 Ali sapos ipak nyihihichi-pamu, ipak imas punenek yologimu ipak kobi punek yowenyi. Ali chopuk, ipak kobi nyihihichipu pupe namobuk aliga aun nubih, wak. \v 27 Kedeke punek namudak ali punekumanu anah yah Satan. \v 28 Echebuk elpech douk isave chakwu aluh uli echech kobi wata chukwu aluh, wak. Echech yet imas chunek moul umu chunokwalmu enechi enech echudak umu chukech enech echudak wakechi elpech. \p \v 29 Ipak kobi piyagwleh enenyi enen yowenyi balan, wak. Ipak imas piyagwleh yopinyi atin balan douk nyanokwnumu nyugakomu elpech umu chusuh God ananin balan dadag chugipechen uli. Ipak imas punek namudak umu pugakomu echebuk elpech douk chemnek ipakin balan uli. \v 30 Ali ipak kobi punek enen yowenyimu punek God ananin Michin enyenyihw apahw yowehw, wak. Enyen douk God ananigu mag umu agundak anan nanaglahepamu punubu pupe ananipu atipamu. Ali pupe namudak aliga punak putoglomu ahudak nyumnah douk eke anan nukwachihepu ali nulawepu punubu pupe fri ahi. \v 31 Ipak imas punubu putukemaguk enyudak nyanatimaguk yowenyi pasin. Enyudak umu apaluh nyihihichiluh umu kipaichimu, nyunu enyudak umu punu kipaichi puhlitak umu. Nyunu enyudak umu penek tok bilas umu kipaichimu, nyunu enyudak umu panu kipaichi panowipamu, nyunu enyudak umu nyihihichipu ali pawalugamu kipaichimu, nyunu nyanatimaguk yowenyi pasin. \v 32 Ipak imas punek yopinyi pasin umu punagakogamu ali punagabemu pupe atugun. Ali ipak kobi punohwen umu yowenyi douk kipaichi cheneken umu ipak uli ali pukwleyenyuk. Ipak punek namudak kobi douk God nalik wo nunohwen umu ipakin yowenyi e ali nokwleyenyuk umu Krais ananin yeul umu. \c 5 \s1 Apak Imas Mupe Hwalalagunmu Munek Yopinyi Pasin \p \v 1 God ananim ulkum douk manohwepu ali pape ananipu batowich. Douk namudak ali ipak imas pugipech anan punek anan neneken uli pasin. \v 2 Ipak imas pugipech enyudak pasin umu ulkwip punosupamu kobi douk Krais ulkum manosuh apak ali nagak umu nagakomapamu. Ali agundak anan nagak ali nakanu anan yet God umu, agagun douk kobi kakwich uli mahich douk chenek ofamech checheh chei kalbu chaku God uli. \p \v 3 Ali ipak kobi punek enyudak pasin umu chanasonukeh umu chanak hwaloh umu. Ali ipak kobi piyagwleh umu enyudakmali pasin ali ipak ulkwip kobi pulomen, wak. Ali ipak ulkwip kobi pulomu pukli punek ihenyumali enenyi enen ablanyinyi pasin. Ali kobi punek hinyigimu kipaichi echechich echudak, wak. Umu moneken, apak God ananipu elpech douk wo munokwnumu munek enyudakmali pasin e, wak. \v 4 Ali chopuk, ipak kobi piyagwleh yowenyi ablanyinyi balan nyunu meyaluhin lahahainyi balan nyunu enyudak yowenyi ibagasin balan. Enyudakmali balan enyen douk wo yopinyimu ipak piyagwlehen e, wak. Wakuli ipak imas punek tenkyumu God. \v 5 Ipak douk apadukemech umu enyudak. Echebuk elpech douk chanasonukeh umu chanak hwaloh uli, chunu echebuk douk ulkwip polomu chunek enenyi enen ablanyinyi pasin uli, chunu echebuk douk chenek hinyigimu kipaichi echechich echudak uli, echech douk kobi chenek lotumu wo adulimi god omi umu e. Ali echudakmali elpech eke kobi chuwich chupe agnabuk douk eke Krais nunu God amamich elpech chupemu, wak. \v 6 Ali ipak imas pugabe punenek yologimu kedeke wosik ati enech elpech chunek lohumepu ali ipak pumnek echechin wohinyi balan ali chublanu ipakin tinytin nyunamu yowenyi pasin. Umu moneken, enyen douk umu enyudakmali pasin atin, God isave nyihihichi-namu echebuk elpech douk chenek enyudakmali pasin chakanaguk agabus anan uli. \v 7 Douk namudak ali nameitu ipak kobi punech pupe atugun ali punech punek enyudakmali yowenyi pasin, wak. \p \v 8 Umu moneken, likuk ipak palik pape penek yowenyi ali ipak kobi douk pape yomotokweh-igunmomu. Wakuli nameitu ipak douk apatoglu Diginali ananipu elpech penek pas anan ali anan kobi douk neposopu pape hwalalagun-momu. Douk namudak ali ipak imas pupe duldul kobi elpech douk chape hwalalagun-malulimu. \v 9 Elpech douk chape hwalalagun-maluli isave chenek nyanatimaguk yopinyi duldulinyi pasin nyanu enyudak umu chagipech adulin atin balan umu. \v 10 Ali ipak imas pichakomech umu pudukemu enyebuk pasin douk eke ipak puneken ali Diginali nutulipu nunehilaumepamen uli. \v 11 Echudak elpech douk isave chenek yowenyi pasin douk wo nyukwalmali enen yopinyi uli e, echech kobi douk chape yomotokweh-igunmomu. Ali echebukmali elpech ipak kobi punech punechlepu punek moul punak atugun, wak. Ali ipak imas dodogowipu atipamu punek yopinyi atin pasin umu echech chutulipu ali chudukemech umu enyudakmali pasin echech cheneken uli douk yowenyi. \v 12 Umu moneken, yek eke kobi iwoleh balan umu enyudak enenyi enen yowenyi pasin douk echech isave chonobechuk chape cheneken uli, wak. Yek ablan nyeilemu iklien umu. \v 13 Wakuli ababuk nyultab enenyi enen yowenyi pasin nyutoglu yopugunmu abali, bawogen umu nyanatimaguk enyudak pasin eke nyutoglu nyupe yopugunmu. \v 14 Umu moneken, monekech echudak douk chunowoleh chutoglu yopugun-maluli, echech kobi douk chakus hwalalagun-momu ali elpech chatulich. Douk namudak ali enen balan nyakli namudak. \q1 “Ipak douk nameitu pape kobi douk chagak ulimu, ipak pitaki iwagas ali Krais eke nuglakumepu kobi douk lait taglakumepamu.” \m \v 15 Ipak douk apape hwalalagunmu. Douk namudak ali ipak imas punubu punenek yologimu ipak pupe puneken uli pasin. Ipak kobi pupe kobi lahahaichi elpech chapemu, wak. Ipak imas pupe kobi yologichi chapemu. \v 16 Nameitu ipak douk wolobaihi yegwih hapemepamu punek God ananin moul umu. Douk namudak ali ipak kobi pupe meyoh, wak. Ipak imas punek Diginali ananin moul. Umu moneken, nameitu ehudak nyumneh elpech isave chenek enenyi enen yowenyi. \v 17 Douk namudak ali ipak kobi punagalu ati kobi douk lahahaichi elpech umu. Ipak imas pudukemech umu Diginali ananin laik. \v 18 Ipak kobi puwak wolobaibali abal umu blunekepu pugugaku, wak. Enyudak pasin eke nyunekepu pupe sisahw. Wakuli wihlu wehlu ipak imas pukwutuk God ananin Michin nyunubu nyupe numun ipakiluh apaluh ali enyen nyunek bosumepu. \v 19 Ali ipak punu kipaichi God ananich elpech punakli-pamomu yopinyi balan douk nyetemu buk Sam uli. Nyunu yopinyi balan douk nyape ahludak yopuluhi aweluh douk ipak isave peyalbaluh patuk God ananin yeul uli. Hlunu yopinyi balan douk nyetemu ahlabuk aweluh douk God ananin Michin nyepahul peyalbaluh uli. Ali ipak imas piyalubi ahludakmali aweluh numun ipakiluh apaluh hlunu ipakig yowatog umu punek lotumu Diginali. \v 20 Ali punek tenkyumanamu chunatimaguk enechi enech echudak umu apakinu diginali Jisas Krais ananin yeul. \s1 Chanasupaluli Almam Almagou Echechin Balan \p \v 21 Ipak douk padukemech umu Krais anan douk ipakinu Diginali ali ipak douk pape chakamomu anan. Douk namudak ali ipak imas pupe chakamomu kipaichi elpech ali echech chopuk chupe chakamomu ipak. \p \v 22 Ipak almagou imas pupe chakamomu ipakim almam ali pumnek amamin balan kobi douk pasuh Diginali ananin balan pagipechen umu. \v 23 Umu moneken, alman douk nape nebenalimu almatok kobi douk Krais nape Diginalimu God ananich elpech umu. Ali echech chanatimaguk chape kobi ananihw chuknihw yegenyihw umu. Echech douk anan yet nagakomech nanalawech chatanamali chape kalbaluli. \v 24 Echudak God ananich elpech douk chape chakamomu Krais. Douk namudak ali ipak almagou chopuk douk namudak ati. Ipak imas pupe chakamomu ipakim almam ali pumnek amamin balan umu enechi enech echudak. \p \v 25 Ali ipak almam chopuk imas ulkwip punosuh ipakiyu almagou kobi douk Krais ulkum manosuh God ananich elpech ali nalau echechiyu outib chanu nagak ali nagakomech umu. \v 26 Anan nenek namudak umu nunekech chunubu chutoglu God ananich atich elpech. Ali umu agundak echech chemnek God ananin balan atin chagipechen umu, Krais nechuh abal nenekech chatoglu yopich. \v 27 Anan nenek namudak chopuk umu nakli nunekech chutoglu ananich atich. Ali nunalawech chupe duldulichi elpech ali kobi enen balan nyupenyich umu enen yowenyi, wak. \v 28 Ali ipak almam, ipak ulkwip imas punubu punosuh ipakiyu almagou namudak ati kobi douk ipak ulkwip panosuh ipak yet umu. Anabuk alman douk ananim ulkum manosuh ananik almatok uli, anan douk ulkum manosuh anan yet chopuk. \v 29 Apak madukemech umu douk wo kwalowi omi enen atin elpen isave nyukli wak enyenyihw yegenyihw e, wak. Enyen isave nyokohw kakwich ali nyanagabe-yohw nyanakwukwih-ohw kobi douk Krais nanagabe God ananich elpech umu. \v 30 Umu moneken, apak douk mape kobi anagunihw umu Krais ananihw yegenyihw umu. \v 31-32 Ali enen nebenyi balan douk seiwak nyape wakuli elpech wo chudukemu bawogenyumu e, wak. Wakuli nameitu douk anyatoglu yopugunmu kobi douk enen balan nyetemu God ananik buk uli nyaklimu. Enyen nyakli namudak, “Namudak ali alman eke nutukemaguk ananich mamechich ali nunak nunu ananik almatok chupe sik. Ali echech biech eke chutoglu atin elpen.” Adul enyudak yopinyi balan douk nyanubu hatpolein. Ali apak douk wo munubu mudukemu bawogenyumu e. Wakuli yek yet yakli enyudak balan douk nyaklimu Krais nanu God ananich elpech douk chenek pas Krais uli. \v 33 Wakuli enyudak balan chopuk douk nyaklimu ipak atin ati nyakli, “Ipak punatimaguk almam imas ulkwip punosuh ipakiyu almagou kobi douk ipak ulkwip panosuh ipak yet umu. Ali ipak punatimaguk almagou chopuk imas pumnek ipakim almam amamin balan pugipechen.” \c 6 \s1 Mamechich Chunu Batowich Echechin Balan \p \v 1 Ipak batowich imas pumnek ipakich mamechich echechin balan kobi douk pemnek Diginali ananin balan pagipechen umu. Enyudak douk nyanubu duldulin pasin ipak imas puneken uli. \v 2 Enyen douk kobi enen balan nyetemu God ananik buk uli nyaklimu. Enyen nyakli namudak nyakli, “Ipak imas punek tin umu ipakich mamechich pukli echech douk nebechimu ipak ali pumnek echechin balan.” Ali enyudak balan douk nyanubu nyetemu nyalik umu nyanatimaguk God ananin lo douk adulin atinyi balan nyapenyin uli. \v 3 Ali enyudak adulin balan douk nyakli namudak nyakli, “Ipak pumnek ipakich mamechich echechin balan umu, enechi enech echudak ipak punekech uli eke chutoglu kalbu ali eke pupe loubamu nyultab apudak atap.” \p \v 4 Ali ipak mamechich kobi punek ipakich batowich echechiluh apaluh nyihihichiluh, wak. Ipak imas punagabeyech ali punek skulumech umu Diginali ananin balan umu echech chumneken ali chugipechen. \s1 Chape Chakamomu Kipaichi Chenekumech Moul Meyoh Uli Chunu Echechim Nebemi Echechin Balan \p \v 5 Ipak pape chakamomu ipakim nebemi penekumom moul meyoh uli imas pumnek amamin balan ali elgeipamom. Ipak imas punubu pusuh atin tinytin ali pugipechen kalbu amamim balan ali punek amamin moul pukwukwihen kobi douk peneken umu Krais umu. \v 6 Ipak kobi pukli punek moul ababuk nyultab amam hupe hutulipamu atubamu pukli kadak amam hutulipu ali hunehilaumepu, wak. Ipak imas puneken kobi douk pape chakamomu Krais ali penek ananin moul meyoh ulimu. Douk namudak ali ipak imas oub bunubu bitak umu punek moul kobi douk God naklimu. \v 7 Ipak oub imas bunubu bitak umu punek moul kalbu. Umu moneken, ipak douk wo punek moulamu elpech atich e, wak. Ipak douk penek moulamu Diginali. \v 8 Umu moneken, ipak padukemech umu Diginali eke nutalich nukech yopichi echudak echebuk elpech douk chenek moul chakwukwihen kalbaluli. Anan eke nunek namudak atimu echebuk douk chape chakamomu kipaichi chenemech moul meyoh uli chunu echebuk douk chape fri uli chopuk. \p \v 9 Ali ipak nebepali douk pape nebepalimu echebuk douk chenekumepu moul meyoh uli imas punek namudak atimu echech kobi douk penek umu Diginalimu. Ali ipak imas putukemu enyudakmali pasin umu penekech elgeich umu. Umu moneken, ipak padukemech, Diginali nape iluh heven uli douk nape Diginalimu ipak panu echech chopuk. Ali anan douk wo nutik elpech echechich nebechi o chokwichi yeguh ali dakio nunek skelimumech e, wak. Anan isave nenek skelim umu chanatimaguk elpech alagun ati. \s1 God Ananich Elpech Chape Kobi Soldia Umu \p \v 10 Ali nameitu yakli iyatak balan namudak. Ipak douk penek pas Diginali. Douk namudak ali ipak imas pupe dadag ali pupe dodogowipamu ananin nebenyi strong atin. \v 11 Ipak imas pulu hunatimaguk luseh douk amam soldia isave hehlamu henek wanoh umu. Eheh douk God nekepeyeh umu pihlu ali piyotu dodogowipu pubouk Satan ananin yowenyi luhwatuhwin pasin nyubihuk uli. \v 12 Umu moneken, apak douk wo munu elpech meyoh mulpak e, wak. Apak manu ihechumali yowechi dodogowichi sagabehas chanu yowechi dodogowich enselahas chopuk douk chenek bosumu apudak atap uli malpak. Ali chopuk, manu hanatimaguk enehi eneh yowehi dodogowihi elgeh douk hape nebehumali echebuk elpech douk chape chenek yowenyi apudak atap uli malpak. Ali chopuk, manu chanatimaguk echudak enech yowechi dodogowichi enselahas douk chape olokohun umu iluh utagu ganu atap uli malpak. \v 13 Douk namudak ali ipak imas pulu hunatimaguk God nekepeyeh uli luseh douk chenek wanoh umu chehlaluli. Ipak pihlamu ahudak nyumnah yowenyi nyutoglo-mepamu, ipak eke piyotu dodogowipu atipu ali pubouk yowenyi nyubihuk ali ipak eke wata piyotu dodogowipu atipu. \p \v 14 Ipak punek redi piyotu ali pulu ehudak chenek wanoh chehlaluli luseh namudak. Pusuh adulin atinyi balan kobi letog douk pape pogwusak ulimu. Ali punubu punek yopinyi duldulin pasin kobi douk palau atudak dodogowitali kapaitu siot douk chenek wanoh uli chatalamu tichukal ipakigas mehekas. \v 15 Ali ipak punek redimu puklipech God ananin yopinyi balan umu God nunekech apaluh hlulu kalbamu. Enyudak pasin pulawen kobi douk su douk ipak powalalulimu. \v 16 Ipak pulau chunatimaguk echudak douk chenekech umu chenek wanoh ulimu. Ali chopuk pulau enyudak pasin alagun umu pusuh Krais ananin balan dadag pugipechen umu. Enyudak pasin ipak pulawen kobi douk idap umu ipak punasusamu ali punek wanoh. Umu Satan nuwachaki ananigas bulawas douk nyih hanugas nyihihichi-gasi uli sunaki sutakaguk apudak idap ali pubuwehagas. Agasudak bulawas douk saklimu enenyi enen yowenyi douk nyape nyatoglomapu nyechaka-mapamu munek yowenyi uli. \v 17 God douk anagakomepu nalawepu patanamali pape kalbu. Ali enyudak tinytin ipak imas puhwen kobi douk dodogowitali kapaitu hat umu putowemu balagas ali punek wanoh umu. Ali pusuh God ananin balan douk ananin Michin nyakepeyen uli kobi douk wanohwitali bainat umu. \v 18 Ali eheh nyumneh ipak imas pusolik God ananin Michin nyugakomepu ali nyugilapepamu punek enenyi enen beten pusolik God. Ali wihlu wehlu ipak imas punenek yologi. Ipak kobi pupe chachip, wak. Ipak pupe punek enenyi enen beten ali kobi putukemenyuk pupe meyoh, wak. Ali chopuk, wihlu wehlu ipak punek beten pusolik God umu nugakomu chunatimaguk ananich elpech. \p \v 19 Ali punek beten umu yek chopuk umu ababuk nyultab ikli iyagwleh umu, God iken nugilape balan umu yek iyagwlehen uli. Ali chopuk umu yek kobi elgeiwe ali iklipech bawogen umu God ananin yopinyi balan douk seiwak nyonobechuk nyape uli. \v 20 Yek douk yape yaklipech enyudak yopinyi balan ali echech chakli waken ali nameitu dakio chahwe chowechike senab yape kalabus. Ali yekin moul douk namudak. Yek yalau Krais ananik outuk umu iklipech ananin balan chanatimaguk elpech. Douk namudak ali ipak punek beten pusolik God umu nugakome nuneke dodogowiwemu yek kobi elgeiwe ali iklipech enyudak balan kobi God naklimu. \s1 Nyagikuk Uli Balan \p \v 21 Anudak apakinu elpenyinu Tikikas douk apak ulkwip panohwanaluli eke nunaku agnabuk ali nuklipepamu agundak yek yape yanak umu. Ali anan chopuk douk isave nenek Diginali ananin moul nakwukwihen kalbaluli. \v 22 Yek yakli ikaganu nunakumagu nuklipepamu agundak apak mape agundak uli mape manak umu. Ali umu putulunu pumnek ananin balan ali nyugakomepu piyotu dodogowipamu pugipech Krais ananin balan umu. \p \v 23 Ali yek yakli apakinu Aninu God nunu Diginali Jisas Krais hunek ipakiluh apaluh hlulu kalbu. Ali hunekepu pusuh God ananin balan dadag pugipechen ali ipak ulkwip punosuh kipaichi Kristen. \v 24 Ali yakli God nugakomepu meyoh ipak panatimaguk douk wihlu wehlu ipakip ulkwip papemu panosuh apakinu Diginali Jisas Krais uli.