\id 2TI - Bukiyip (Central Dialect "Mountain Arapesh") NT [ape] -Papua New Guinea 1994 (web version -2013) \h 2 Timoti \toc1 Sagikuk Uli Pas Pol Nenekas Sanamu Timoti Uli \toc2 2 Timoti \toc3 2 Ti \mt1 SAGIKUK ULI PAS POL NENEKAS SANAMU TIMOTI ULI \imt1 Banenyi balan umu enyudak balan Pol nagikuk neneken nyanamu Timoti uli \ip 1:1-2 Pol nenekumanu balan Timoti nakli God nunu Krais Jisas hugakomanu \ip 1:3–2:26 Pol naklipu Timoti umu nunubu nunek God ananin moul kalbu \ip 3:1-17 Echech Kristen imas chiyotu dadag chusah hevi ababuk nyultab hugikuk uli nyumnah hukli hutoglu abali. Abudak nyultab wolobaichi elpech eke chichogeik God ananin balan \ip 4:1-8 Pol dodogowinu atunu naklipu Timoti umu nuklipech God ananin balan kalbu ali nichuhul umu chunek yopinyi pasin. Enen balan umu Pol nenek kot umu nyanu nyatuh uli balan \c 1 \p \v 1-2 O Timoti, yek Pol yet yenek-umenyagu asudak pas nyak. Yek douk ulkum manubu manohwenyu. Ali nyak nyasuh God ananin balan nyagipechen ali yek dakio yohwalenyu nuganinu. Yek douk God nagipech ananin atin laik ali Krais Jisas natalihemu ipe ananiwe aposel ali inak iklipech God ananin adulin balan. Enyudak balan umu apak monek pas Krais Jisas uli amalau agundak umu mupe kalbu eheh nyumneh umu. \p Ali yek yakli Aninu God nunu apakinu Diginali Krais Jisas hugakomenyu meyoh ali nyakihw apahw hwulu kalbu. \s1 Apak Kobi Munenek Ablan Umu Muklipech God Ananin Balan Kipaichi Elpech Umu \p \v 3 Yek yenek tenkyumu God. Anan douk yek yenek ananin moul kalbaluli. Yek yenek ananin moul umu, yek ulkum molu duldul ali wo ulkum mulomu ikli yek ayenek enen yowenyi e, wak. Yek yeneken kalbu kobi seiwak yekim ahlim bahlohim heneken umu. Ali wihlu wehlu yek yenek beten umu God umu, yek yenek tin umu nyak ali yalikanu nyumnah wab umu nugakomenyu. \v 4 Likuk ohwak douk wape atugun. Ali nameitu yek yenek tin umu ahabuk nyumnah yek yatuke-menyaguk yanaki ahi, ohwak wonek sigal ali nyak nyeleh nyapeik ali yek yanaki. Douk namudak ali yek yanubu yakli wata chopuk itulinyu ali wata inehilau-menyu. \v 5 Ali chopuk, yenek tin umu agundak nyak nyanubu nyasuh God ananin balan dadag nyagipechen umu. Seiwak nyakik babeik Lois kwalik kwasuh God ananin balan kwagipechen. Ali nyakik mamakik Yunis chopuk kwahwen dadag kwagipechen. Douk namudak ali yek yanubu yadukemech umu nyak alagun douk nyahwen nyagipechen kobi owo umu. \v 6 Namudak ali yek yakli iklipenyu enyudak balan ali nyak kobi ulkum mukenyoguk. Balan enyudak. Likuk yek yowemu wis nyakim boglom ali God nekenyu enyudak presen umu nunekenyu nyunubu dodogowinyu atinyamu nyunek ananin moul umu. Douk namudak ali nyak imas nyunek tin umu enyudak presen anan nekenyeyen uli ali nyunubu nyupe dodogowinyu atinyu nyunek ananin moul. \v 7 Umu moneken, God ananin Michin douk nyape apak ananipaluli douk wo nyenekapu elgeipu e, wak. Enyen douk nyenekapu malau enyenyin strong matoglu dodogowipu ali apak ulkwip panosuh wolobaichi elpech magakomech. Ali chopuk douk ananin Michin atin nyenekapu monek bos umu apak yet kalbu. \p \v 8 Douk namudak ali nyak kobi nyunenek ablan umu agundak yek yaklipech God ananin balan ali dakio yenek kalabus umu, wak. Ali chopuk, kobi nyunenek ablan umu nyuklipech apakinu Diginali ananin balan umu. Nyak imas nyutanuh yek umu wuklipech God ananin balan. Ohwak kobi elgeihwamu agundak elpech chukli wak umu wuklipech God ananin balan umu ali chohwu wumnek nyih umu, wak. Anan eke nugakomenyu nunekenyu nyiyotu dadag. \v 9 God douk ananalawapu matanamali mape kalbu ali anohwalapamu munubu mupe ananipu atupu ali mupe duldulipali. Anan douk wo nutik enen yopinyi pasin apak moneken uli ali dakio nuhwalapu e, wak. Anan nagipech ananin atin laik ali nohwalapu meyoh. Umu moneken, seiwak bawagas umu, God ulkum molomu apak ali nakagasi Krais Jisas nanaki nagakomapu nanalawapu meyoh. \v 10 Ali nameitu enyudak seiwak God naklien uli douk anyatoglu. Krais Jisas douk ananaki ali nanalau apak matanamali mape kalbu. Ali nabo agundak umu apak munubu mugak munak muwichuk umu gnabihuk. Namudak ali apak eke kobi munubu mugak munak muwichuk, wak. Apak eke mupe kalbu eheh nyumneh kobi God ananin balan nyaklipapamu. \v 11 Ali God natalih yek ali nekegemu inak iklipu elpech umu enyudak ananin balan. Douk namudak ali yek dakio yanak yenek skulumu wolobaichi elpech. \v 12 Douk yenek skulumech ali nameitu yek dakio yape yemnek nebehi nyih. Wakuli yek wo inenek ablan e, wak. Umu moneken, yek yanubu yadukmanu kalbu anudak yek yenek bilip-umanaluli ali yanubu yakanu yek yet yanu yekin moul yolu ananis wis. Ali yek yanubu yadukemech umu anan eke nugakome nunek banisume ipe kalbu ali inek enyudak atin moul aliga inak itoglomu ahudak nyumnah anan nutanamali ahi. \p \v 13 Enyudak yopinyi balan douk likuk yek yakli-penyeyen uli nyak imas nyuhweh nyugipechen ali nyuklipech enyebuk atin kipaichi elpech. Ali nyak nyuklipech God ananin balan abali, nyak imas nyugipech enyudak pasin umu nyusuh ananin balan dadag nyugipechen umu, nyunu enyudak umu nyak ulkum munosuh anan nunu chunatimaguk elpech umu. Enyudak bien pasin, enyen douk God noku apak douk monek pas Krais Jisas uli. \v 14 Ali nyak imas nyunek lukautumen kalbu God ananin balan douk anan nakli nyak nyanokwnumu nyuklipechen uli. Ali God ananin Michin douk nyape apak uli eke nyugako-menyamu nyunek lukautumen kalbu God ananin balan. \v 15 Nyak nyadukemech echudak chanatimaguk elpech chape enyudak bien provins Esia uli chanu amudak biam Fiselas uli Hemosenis. Echech douk chakli wakeik ali chatukemeik. \v 16 Wakuli Onesiforas atunu nagakome. Wolobaihi nyumneh anan nanaki nagakome ali neneke yekihw apahw hwolu kalbu. Yek chowechike senab yenek kalabus yape wakuli anan wo nunenek ablan umu agundak yek yenek kalabus yapemu e, wak. Wolobaihi nyumneh anan nanaki nagakome ali neneke yatoglu dodogowiwe. Namudak ali yek yakli apakinu Diginali nukli mapilich Onesiforas nunu ananigu nyulgu ali nugakomech. \v 17 Ali nubuwakih susubati anan nanaki abludak nebebuli wabul Rom umu, anan nenek tin umu yek ali naulime nanak aliga nanaki nogwate. \v 18 Ali nyak nyadukemech umu anan nenek wolobainyi God ananin yopinyi moul gani Efesas umu nagakomu wolobaichi elpech ali nagakome yek alagun. Douk namudak ali yek yakli enyudak. Ahabuk nyumnah apakinu Diginali Jisas nunaki ahi, anan eke nunelekanu ali nugakomanu. \c 2 \s1 Timoti Imas Nunek Jisas Krais Ananin Moul Dodogowinu Atunu Kobi Ananu Soldia Umu \p \v 1 Nyak yekinyu nuganinu Timoti douk nyanu yek wonek pas Krais Jisas ali anan dakio nagakomohwu meyoh. Douk namudak ali nyak imas nyulau strong umu agundak anan nagakomohwu meyoh umu ali nyiyotu dodogowinyu atinyu. \v 2 Likuk apak wolobaipali God ananipu elpech mowachabal mape ali yek yaklipenyu enen yopinyi balan. Ali nyak imas nyuklipam enyebuk atin balan amabuk douk henek moul kalbu ali yologim umu hunek skulumu kipaichi elpech uli. Nyak nyuklipam ali amam eke hunek skulumech kalbu enyebuk atin balan kipaichi elpech. \v 3 Ali nyak nyanu apak douk monek pas Krais Jisas. Douk namudak ali ababuk nyultab apak mulau hevi ali mumnek nyih abali, nyak imas nyiyotu dadag ali kobi elgeinyu nyulhwas, wak. Apak imas miyotu dadag kobi ananu soldia nemnek nyih wakuli neyotu dadag umu. \v 4 Nyak nyadukemech, ananu soldia douk nakli nunek ananinu nebenali soldia nunehilau-manu. Douk namudak ali anan natukemaguk nyanatimaguk kipainyi moul ali napemu nenek enyebuk amam soldia heneken uli atin moul. \v 5 Ali chopuk, nyak nyunek tin umu ananu nenek resis uli. Sapos anan nugipech lo umu resis ali nusahul nebegun nichalakuk kipaichimu, anan eke nulau prais. Wakumomu eke wak. \v 6 Ali nyak nyunek tin umu ananu nenek moul yawihas uli. Anan nenek moul aliga ananich kakwich chasu ali enyen douk wosik umu anan nulik nunonek susubeich kakwich umu. \v 7 Nyak imas nyunek tin umu enyudak bien atin balan dukwechuk yalik yenyemaluli ali Diginali eke nugako-menyamu nyudukemu bawogenyumu. \p \v 8 Ali nyak imas nyunek tin umu Jisas Krais, king Devit ananinu yamenu. Anan douk chanu nagak wakuli God wata nanahul naitak nape kobi douk God ananin yopinyi balan yek yaklipech-enyi nyaklimu. \v 9 Wakuli enech elpech chakli wak umu yek iklipech enyudak balan umu ali echech cheneke yemnek nebehi nyih. Ali chowechike senab kobi douk chowechik chenek yowenyi uli elpech umu. Echech cheneke namudak wakuli echech wo dodogowich umu chubo God ananin balan nyubihuk e, wak. Enyen nyalahe nyeyatak walub. \v 10 Douk namudak ali yek yasah nyanatimaguk hevi wakuli yeyotu dadag umu igakomu echebuk douk seiwak God nanatalihech uli. Anan nanatalihech umu Jisas Krais nunolawech chutanamali chupe kalbu agnabuk hwalalagunmu eheh nyumneh. \v 11 Enyudak balan douk adulin atin ali apak iken munek bilipumen. Balan enyudak. \q1 “Sapos apak munek pas anan ali mugak umu, apak chopuk eke wata mitak munu anan mupe atugun. \v 12 Ali sapos miyotu dadag ababuk nyultab hevi nyutoglomapu abali, apak eke munu anan mupe nebepali. Ali sapos apak mukli wakuk anan umu, anan chopuk eke nukli wakuk apak. \v 13 Ali sapos apak mutukemaguk ananin balan umu, anan eke kobi nutukemenyuk, wak. Anan eke nunubu nugipechen kalbu.” \s1 Timoti Imas Nunek Moulomu Nutoglu Yopunali Nenek God Ananin Moul Nakwukwihen Uli \p \v 14 Timoti, nyak imas nyupemu nyuklipech enyudak atin balan yek yaklipenyeyen uli. Ali chopuk, nyuklipech kalbu enyudak enen balan alagun umu chumneken. Nyukli, “God nape natulupu ali ipak kobi punowipomu enyudak sakihasin balan, wak. Enyudakmali pasin eke kobi nyugako-mepamu enech echudak. Ali echebuk chumnek-epaluli eke chutukemaguk yopinyi balan ali chunubu chupe sisahw.” \v 15 Ali nyak imas dodogowinyamu nyuneken kalbu God ananin moul umu nyunekanu nunehilaumenyu. Ali chopuk, nyak imas nyunek skulumech umu ananin adulin atinyi balan nyukwukwihen umu kwali alagun anan eke nunehilaumenyu. Ali nyak eke kobi nyunenek ablan umu anan, wak. \v 16 Ali nyak kobi nyunu kipaichi piyagwleh enenyi enen meyaluhin balan douk wo nyugipech God ananin balan uli e, wak. Umu moneken, echebuk douk cheyagwleh enyebukmali balan uli eke chutukemaguk God ali chunek yowenyi chichalakuk likuk chalik chape cheneken umu. \v 17 Enyudakmali balan douk isave nyenek elpech chape kobi douk susubati chokuguni alabigun gnapenyich, wakuli aligasu gnatoglu nebebi alab uli. Ali enyudakmali balan chopuk douk namudak ati. Susubati gwodich chemneken, wakuli aliga nyatoglu nebenyi ali wolobaichi chemneken ali chatukemaguk God ananin balan. Ali anam heyagwleh enyudakmali balan uli douk Haimenias uli Failitas. \v 18 Amudak biam douk ahatukemaguk yopinyi balan ali hape henek loh hakli chagak uli elpech douk alikuk chaitak chape. Amam henek lohumech namudak ali henek enech elpech chatukemaguk agundak chasuh God ananin balan chagipechen umu. \v 19 God ananich elpech douk chape dadag kobi douk ulaluh hlasah wilag ulimu. Ali God nowemu enyudak balan umu nakli echech chunubu chupe ananich atich. Balan enyudak. \q1 “Diginali douk nanubu nadukemech kalbu ananich elpech.” \m Ali enen nyakli namudak. \q1 “Echebuk elpech douk chaklipu kipaichi chakli echech douk Diginali ananich uli imas chunubu chutukemaguk nyunatimaguk yowenyi.” \p \v 20 Numun anatu nebetali wilpat wolobaisi malus sanu dis uli pletog chakus. Enech chenekech chakwu gol uli silva, ali enech chabal lowas chenekech, ali enech chakwu magus chenekech. Ali enech chenekech umu chuluh yopichi kakwich umu, ali enech umu chuluh yowechi echudak umu. \v 21 Ali echebuk elpech douk chatukemaguk enenyi enen yowenyi pasin nyanu echudak yowechi elpech, ali numun echechiluh apaluh yopuluh uli douk chape kobi asudak yopusi malus sanu dis uli pletog douk chakus wilpat ulimu. Ali echech douk chanokwnumu chunek echechinu Diginali ananin moul. Ali echech eke chunubu chupe ananich atich chunek redimu chunek nyunatimaguk yopinyi moul. \p \v 22 Ali nyak imas nyutukemaguk enyudak enenyi enen yowenyi douk yanpoleichi isave oub baitakumen ali cheneken uli ali nyunek yopinyi atin namudak. Nyak imas nyusuh God ananin balan dadag nyugipechen kalbu ali nyak ulkum imas munosuh kipaichi elpech ali nyugakomech. Ali nyunu echebuk elpech douk echechip ulkwip douk polomu yopinyi atin ali chenek beten chasolik God uli punogabemu pupe atugun. \v 23 Ali nyak imas nyutukemaguk lahahaichi cheyagwlehen uli balan. Umu moneken, nyak nyadukemech, cheyagwleh enyudakmali balan uli isave nyihihichich ali chapemu chanowipu ati. \v 24 Wakuli amabuk douk henek apakinu Diginali ananin moul uli kobi hunu kipaichi chunowipu ali chuhlitak, wak. Amam imas hunech chupe atugun ali hupe chakamomu chunatimaguk elpech hugakomech ali huklipech chokubul. Amam imas huklipech hukwukwihen God ananin balan umu echech chudukemen kalbu. Ali sapos enech chunek enen yowenyimu amam umu, amam imas hupe hunatulich meyoh. \v 25 Ali amam imas hupe chakamomu echebuk douk chakli wak God ananin balan uli ali huklipech chokubul. Amam huklipech namudak umu God nugakomech ali chukenyuk agabus yowenyi ali chutanamu chukanu apaluh chudukemu ananin adulin balan waka wak? \v 26 Ali chopuk, huklipech chokubul umu chulau yopinyi tinytin umu chudukemu God ali anan eke nukwachihech umu agundak Satan anowechikech dadag ali chape chagipech ananin laik umu. \c 3 \s1 Hugikuk Uli Nyumneh Hutoglomu Eke Chunek Enenyi Enen Yowenyi \p \v 1 Timoti, nyak douk anyadukemu enyudak enen balan alagun. Enyudak. Hugikuk uli nyumneh hutoglomu, apak eke mupe yowehi nyumneh mulau enenyi enen hevi. \v 2 Ehebuk nyumneh elpech eke chunek tin umu echech atich. Ali echech eke oub bitak umu chukli chulau wolobaibali utabal. Echech eke chukli echech douk yopichi elpech ali chenek yopinyi uli. Echech eke chunahlagul ali chutuk echechich yeguh chukih ali eke chuhu kipaichi chuklipech nebegun. Ali chopuk, eke kobi chumnek echechich mamechich echechin balan, wak. Ali echech eke kobi chunek tenkyumu kipaichi elpech douk chenek yopinyimu echech uli. Ali echech eke kobi chumnek God ananin balan chugipechen, wak. \v 3 Ali echech eke kobi ulkwip punosuh kipaichi elpech chugakomech, wak. Echech eke chunekech kobi douk bul nubat umu. Ali echech eke chupemu chuhlitak ati. Echech eke chuhech ali chuklipech balan douk wo adulin uli e. Ali echech eke kobi chunek bosumu echech yet, wak. Ali enyebuk yowenyi douk echech ulkwip polomen umu chuneken uli, echech eke chuneken. Echech eke chukli chunek wanoh atuhw chupe. Ali echech eke chunubu chukli wakuk yopinyi ali eke chupemu chunek yowenyi atin. \v 4 Ali eke chiyagwlepech loh bawogeich elpech ali chugilapu echechich birua umu chunak chuhwech chech. Ali wisnabul echech eke chunek enyebuk yowenyi douk echech ulkwip polomen uli. Ali eke chunahlagul chukli echech douk yopichi chadukemu enechi enech uli. Ali echech ulkwip eke kobi punosuh God, wak. Echech eke oub bunubu bitak umu chunek enyebuk pasin douk eke chuneken ali nyunekech chunubu chumnek kalbali kalbaluli. \v 5 Ali echech eke chukli echech douk yopichi chenek lotu uli. Wakuli echech eke chunek lotu meyoh. Echech eke chukli God douk wo dodogowi-nalimu nunek senisim umu echechin yowenyi pasin umu e. Echebukmali elpech nyak kobi kwalowi nyunech nyupe ati, wak. \v 6 Echebukmali elpech chape chenek namudak ali echech anam almam isave hape halahe haklipech amamin balan. Ali honobechuk hanak hawich onou almagou owowig wilag ali hape henek bosumou. Ali oudak almagou douk wo dodogowiwamu wunek bosumu owowin tinytin e. Owo wapemu wonek yowenyi atin ali wonek enenyi enen yowenyi pasin douk owo oub baitakumen umu wuneken uli. \v 7 Ali kipaichi elpech chaklipou balan ali wihlu wehlu owo wapemu womneken umu wulau save wakuli owo wo kwalowi omi wudukemech umu God ananin adulin atinyi balan e, wak. \v 8 Ali amudak almam hanubu hakli wak God ananin balan. Douk namudak ali amam dakio hakli hen nyubihuk kobi seiwak amudak biam Janis uli Jambris hakli hubo Moses ananin balan nyubihuk umu. Ali amam kwo hudukemu God ananin balan e, wak. Amam hanubu lahahaim ali wo huhwen dadag hugipechen e. \v 9 Ali wolobaichi elpech eke chudukemom chukli amam douk lahahaimi dobi douk seiwak wolobaichi chadukemu Janis uli Jambris chakli amam lahahaimi umu. Namudak ali wolobaichi elpech eke chumnek amamin balan ali enyen eke kobi nyuhul echechiluh apaluh umu chumneken chugipechen, wak. \s1 Pol Naklipanu Dodogowinyi Balan Timoti Umu Nusuh God Ananin Balan Dadag \p \v 10-11 Likuk ohwak wape atugun umu, nyak nyanubu nyadukemu yekin pasin. Ali chopuk nyadukememu agundak yenek skulumech umu God ananin balan ali yape yenek yopinyi atin moul umu. Ali yek yaklipenyu nyanatimaguk balan yek yene tinyumen uli. Yek yaklipenyamu agundak yenek God ananin moul atin umu, ali yasuh ananin balan dadag yagipechen umu. Ali yek yape chakamomu chanatimaguk elpech. Ali meyagwleh balan umu, yek isave yeyagwleh yaklipech chokubul. Ali chopuk, yek ulkum manosuh elpech yagakomech. Ali elpech cheneke yemnek nyih umu, yek yeyotu dadag yenek God ananin moul. Ali nyak nyadukemech umu agundak echech albudak bialub atubul nebelubi walub Antiok blanu Aikoniam uli Listra cheneke yemnek nebehi nyih umu. Wakuli Diginali nagakomemu enenyi enen hevi douk nyatoglome uli ali nanalawe yape kalbu. \v 12 Ali echebuk elpech douk chenek pas Krais Jisas ali chukli chugipech anan chunek God naklien ulimu, kipaichi eke chunekech chumnek nebehi nyih. \v 13 Ali echudak yowechi elpech chunu echebuk douk chape chenek lohumech uli eke chupe chunek yowenyi chichalakuk likuk chalik chape cheneken umu. Ali kipaichi eke chunek lohumech ali echech eke wata chitak chunek loh umu enech kipaichi alagun. \p \v 14 Wakuli nyak imas nyupemu nyugipech enyudak atin balan seiwak chenek skulumenyu chakli-penyeyen ali nyenek bilipumen uli. Umu moneken, nyak nyadukemapu apak douk monek skulumenyaluli. \v 15 Ali nyak nyadukemech, seiwak nyak douk wata chokwinyu ali chaklipenyu God ananin balan nyetemu ananik buk uli. Enyudak balan douk nyanokwnumu nyugakomenyu nyusuh Krais Jisas ananin balan dadag nyugipechen ali God wata nunolawenyu nyutanamali nyupe kalbu. \p \v 16-17 Enyudak nyanatimaguk balan nyetemu God ananik buk uli douk nyanubu God ananin. Seiwak anan naklipu almam henyemaguk. Ali enyen douk nyanubu yopinyimu nyunek skulumapamu mudukemen kalbu ali nyugilapapu apakin yowenyimu mukenyuk agabus. Ali chopuk umu nyuklipu echebuk douk chatukemaguk God ananin balan chanak chagipechuk kipainyi ulimu chutanamali chugipech ananin adulin balan. Ali chopuk umu nyunek skulumapamu mugipech yopinyi atin pasin umu apak God ananipu miyotu dodogowipu ali munubu munokwnumu munek nyunatimaguk yopinyi moul. \c 4 \s1 Timoti Imas Niyotu Dodogowinu Ali Nuklipech God Ananin Balan Wihlu Wehlu \p \v 1 Ohwak douk God nanu Krais Jisas hape hatuluhwu. Krais Jisas anan douk eke kwali nutanamali ali nunek skelim umu chunatimaguk chagak uli chunu chape uli elpech uli. Ali anan eke nupe Diginalimu chunatimaguk elpech. Douk namudak ali yek yakli iklipenyu enyudak dodogowinyi balan umu nyugipechen. Balan enyudak. \v 2 Nyak imas nyiyotu dadag ali nyupe nyuklipech God ananin balan yopugunmu. Ali sapos echech chukli wosik umu chumneken o chukli wak umu, nyak imas nyuklipech yet. Nyak imas nyuklipech umu chudukemen ali chukli enyudak balan douk adulin. Ali enyen nyugilapech umu echech douk achanubu chenek yowenyi ali echech imas chutukemenyuk. Ali nyichuhul nyuklipech kalbu God ananin balan umu chiyotu dadag ali chugipechen. Ali ababuk nyultab nyuklipech abali, nyak imas nyupe chakamomu echech ali nyakihw apahw imas hwulu kalbu ali nyuklipech chokubul. Ali wihlu wehlu nyak imas nyupemu nyunek skulumech umu chudukemen kalbu God ananin balan. \v 3 Ali anabu nyultab, enech elpech eke chukli wak umu chumnek God ananin adulin balan umu. Echech eke chukli chumnek enyebuk balan douk echech meyoh chakli chumneken uli. Ali echech eke chuhwalu wolobaichi elpech umu chunaki chunek skulumech umu enyebuk atin balan douk echech yet oub banubu baitak umu chakli chumneken uli. \v 4 Ali echech eke chukli wak umu chumnek God ananin adulin atinyi balan ali eke chutukemenyuk. Echech eke chumnekuk enyudak sakihasin balan atin. \v 5 Wakuli nyak imas nyiyotu dodogowinyu atinyu ali nyunek lukautumu nyak yet. Ali sapos enech elpech chunekenyu nyulau enen hevimu, nyak imas nyiyotu dadag. Ali nyuklipech God ananin balan echebuk douk wata chutoglu Kristen uli e umu chukanu apaluh God. Ali nyuneken kalbu nyunatimaguk moul douk God naklipenyomu nyuneken uli. \s1 Pol Ananin Moul Ahalakatimu Nyutuh \p \v 6 Yek Pol douk ahalakatimu che igak. Ali agundak che igak umu douk kobi yenek ofamu yek yet umu God umu. Yek yenek ofamu yek yet kobi echech Juda isave chenek ofamu wainibal abal choku God ali chenyukwla-baluk atap umu. \v 7 Ali yek douk ayonowachak yabo yowenyi pasin nyabihuk kobi douk ananu nenek boksen uli nenek win nabo kipainalimu. Ali yek douk ayenek win, yenek God ananin moul yeyaten kobi douk ananu nasahul nenek resis uli nenek win umu. Seiwak aliga nameitu, yek yape yasuh God ananin balan dadag yagipechen. \v 8 Ali ahabuk nyumnah apakinu Diginali Jisas nutanamali ahi, anan eke nunek skelim umu elpech nugipech ananin duldulin atinyi pasin. Ali ahabuk nyumnah, anan eke nuke yopinyi prais kobi douk chenek resis uli chene win chalawen uli. Enyudak prais douk enyudak. Anan eke nuhwale dulduliweli. Ali anan eke kobi nuhwalu yek atuwe dulduliweli, wak. Anan eke nuklipech enyudak atin echebuk douk ulkwip panosuh anan ali chanubu oub baitak umu chakli chutulunu nutanamali uli. \s1 Nyutuh Uli Balan \p \v 9 Ali nyak imas nyunek wisnabul umu nyunaki nyutik yek. \v 10 Umu moneken, Dimas oub banubu baitak umu nakli nulau yopichi echudak umu nupe kalbu apudak atap. Douk namudak ali anan anatukemeik nanamu Tesalonaika. Ali Kresens nanamu provins Galesia, ali Taitas nanamu provins Dalmesia. \v 11 Ali yek yanu Luk atunu wapeik agundak. Douk namudak ali nyak nyutukwulmali Mak nilenyu punaki. Umu moneken, anan douk nanokwnumu nugakomemu wunek God ananin moul agundak. \v 12 Ali Tikikas, yek yakaganu nanamu Efesas. \v 13 Ali nyak nyukli nyunakumali, nyak imas nyunak Troas ali nyuhulmeli yekitu nebetali saket douk takus Kapas ananitu wilpat uli nyuhwatameli. Ali chopuk, yek yanubu yakli nyusuhumeli owobuk bumeb douk chadalechou uli. Ali chopuk, nyak kobi ulkum mukenyamaguk owobuk kipaiwali bumeb alagun douk chenekou mahichis bechis uli. Nyak imas nyuhwowomeli. \p \v 14 Anudak Aleksanda douk isave nakwu bras nenek enechi enech echudak uli isave neneke yalau wolobainyi hevi. Ali kwali apakinu Diginali eke nubemanu yowenyimu enyudak anan neneken umu yek uli. \v 15 Ali nyak chopuk imas nyunenek yologimu anan. Umu moneken, likuk apak maklipech God ananin yopinyi balan umu, anan nanubu nakli nubo apakin balan nyubihuk. \p \v 16 Ali nubuwakih susubati echech Rom cheneme kot umu, wak enen elpen nyugakome e, wak. Chanatimaguk elgeich ali chatukemeik chalhwas. Wakuli yek yakli God kobi nubemech yowenyi echebuk elpech douk chalhwosumeik uli. \v 17 Wakuli apakinu Diginali neneke yeyotu dodogowiwe ali yanubu yaklipech ananin balan chanatimaguk wo chudukemu God uli e douk chowachabal chape chemnek kwotog uli chemneken. Ali echech halakatimu che igak, wakuli wak. Anan nagakome ali yek wata yape kalbu. \v 18 Douk namudak ali yowechi elpech chukli che igak umu, apakinu Diginali eke nugakome ali nunalawe inak ipe kalbu agundak anan nupe nebenalimu ananich elpech umu. Ali yek yakli apak mutuk ananin yeul nyukih eheh nyumneh. Adulin. \p \v 19 Ali nyak imas nyuklipu Prisla kwunu okwokwinu alman Akwila chunu echech Onesiforas ananigu nyulgu nyukli yek yenemechu gude echech. \v 20 Ali yek douk yadiyuk Erastas napeik Korin ali Trofimas douk sig ganu ali yadiyanaguk napeik Mailitas. \v 21 Ali nyak imas nyunaki wisnabul. Umu moneken, kedeke nebenali wihun nulu yous yoweg ali nyak kobi nyunaki. Ali Yubyulas nanu Pyudens uli Lainas hanu okwudak almatok Klodia chanu chanatimaguk Kristen chape agundak uli chenemenyagu gude nyak. \p \v 22 Ali yek yakli apakinu Diginali nunubu nunenyu nupe ali nunekenyu nyiyotu dodogowinyu atinyu. Ali chopuk yakli anan nugakamepu meyoh ipak punatimaguk ali nunekepu pupe kalbu.