\id 1TH - Bukiyip (Central Dialect "Mountain Arapesh") NT [ape] -Papua New Guinea 1994 (web version -2013) \h 1 TESALONAIKA \toc1 Salik Uli Pas Pol Nenekas Umu Echech Tesalonaika Uli \toc2 1 Tesalonaika \toc3 1 Te \mt1 SALIK ULI PAS POL NENEKAS UMU ECHECH TESALONAIKA ULI \imt1 Banenyi balan umu enyudak balan Pol nalik neneken nyanamu echech Tesalonaika uli \ip 1:1 Pol naklipech yopinyi balan umu God nunu Jisas Krais eke hugakomech \ip 1:2–3:13 Pol naklipech umu yopinyi moul anan neneken umu nagakomech umu ali nakli nunak nutulich \ip 4:1-12 Pol naklipech umu yopinyi pasin echech imas chugipech umu chunek God nunehilaumu \ip 4:13–5:11 Pol naklipech umu ahudak nyumnah apakinu Diginali nutanamali ahi \ip 5:12-28 Nyatuh uli balan douk echech imas chugipechen uli \c 1 \p \v 1 O ipak God ananipu elpech pape Tesalonaika uli! Yek Pol yanu Sailas uli Timoti mape agundak ali yenekumepagu asudak pas ipak. Ipak douk penek pas apakinu Aninu God nanu Diginali Jisas Krais ali pape amamipu atipaluli. Apak makli God nugakomepu meyoh ali ipakiluh apaluh hlulu kalbu. \s1 Kristen Chape Tesalonaika Uli Chasuh God Ananin Balan Dadag Chagipechen \p \v 2 Wihlu wehlu apak biam atunu isave mapemu monek tenkyumu God umu ipak ali mape monek betenumepu. \v 3 Apak monek beten umu apakinu Aninu God umu, apak isave monek tin umu agundak ipakin bilip nyepahul penek yopinyi pasin umu. Ali chopuk umu agundak ipak ulkwip panosuh kipaichi elpech ali ipak dakio peyotu dodogowipu penek wolobainyi yopinyi moul pagakomech umu. Ali chopuk, monek tin umu agundak ipak panubu padukemech umu apakinu Diginali Jisas Krais eke wata nunaki nunalawepamu. Douk namudak ali ipak dakio peyotu dodogowipu atipu pasah enenyi enen hevi ali pape pobeyagunmanu. \v 4 O ipak apakipu elpech! Apak madukemech umu God douk ulkum manubu manohwepu ali ananatalih-epamu punubu pupe ananipu atipu. \p \v 5 Umu moneken, likuk apak biam atunu manaku maklipepu God ananin yopinyi balan umu, ananin Michin nyanubu nyagakomapu nyenekapu dodogowipu ali dakio maklipepu ananin balan. Apak wo muklipepu kobi douk balan meyoh umu e, wak. Ababuk nyultab apak manaku maklipepu balan umu, apak manubu madukemech umu enyudak balan douk nyanubu adulin atin. Ali ipak douk patulupu ali padukemu apak moneken uli pasin umu agundak makli mugakomepamu punubu pulau God ananin balan umu. \v 6 Ali ipak patulupu pagipechapu ali pagipech Diginali alagun. Ali ipakich birua chenekepu pemnek nebehi nyih. Wakuli God ananin Michin nyagakomepu nyenekepu penehilaumu God ananin balan ali dakio pemneken pahwen pagipechen. \v 7 Douk namudak ali chanatimaguk Kristen chape enyudak bien provins Masedonia nyanu Akaia uli chatulipu chakli ipak penek yopinyi pasin ali echech dakio chagipechepu. \v 8 Ali ipak douk apemnek enyudak balan umu apakinu Diginali pahwen pagipechen ali enyen anyalahe nyeyatagun enyudak bien provins Masedonia uli Akaia ali chemneken kobi douk nyublap peyagwleh chemnekap umu. Ali enyudak balan umu agundak ipak apemnek God ananin balan pahwen pagipechen umu douk anyalahe nyeyatagun. Douk namudak ali apak moul wakapamu muklipech umu. \v 9 Umu moneken, echech yet chaklipapamu enyebuk yopinyi pasin likuk ipak peneken umu pagakomu apak biam atunu ababuk nyultab manaku manepu mapemu. Ali chopuk, chaklipapamu agundak ipak pekechuk agabus walehas chanu hanatimaguk wo adulimi god omi umu e ali patanamu panamu God penek ananin moul umu. Anan douk nanubu aduligeinali God douk nape eheh nyumneh uli. \v 10 Ali chopuk, chaklipapamu agundak pape pobeyagunmu ananinu nuganinu Jisas umu nutukemaguk iluh heven nunakimu. Seiwak echech chanu nagak wakuli God wata nanahul naitak nape uli. Anan douk anagakomapu nanalawapu matukemaguk agundak eke God nyihihichinu nunekumech kot chenek yowenyi uli elpech umu. \c 2 \s1 Pol Naklimu God Ananin Moul Anan Neneken Tesalonaika Uli \p \v 1 O ipak apakipu elpech! Ipak yet padukemech umu apak manaku maklipepu God ananin balan umu, apak wo muklipepeyen nyunakuk atap meyoh e, wak. Apak maklipepeyen ali pahwen dadag pagipechen. \v 2 Ali ipak padukemech, likuk susubati apak malik manak maklipech God ananin yopinyi balan echech Filipai ali echech chapu chawalugeyapu ali chenekapu momnek nebehi nyih. Wakuli wata manakumagu ipak umu, God nagakomapu nenekapu dodogowipu ali maklipepu ananin balan. Wolobaichi elpech chakli wak umu apak muklipepu enyudak balan umu ali echech chakli chublomapu yah. Wakuli apak wo elgeipu e. \v 3 Ali bawagas umu agundak apak maklipepamu putukemaguk yowenyi putanamali punamu God umu douk enyudak. Apak douk wo muklimu munek trikumepu e, wak. Ali chopuk, apak wo munek tin umu munek enen yowenyimu ipak ali munek lohumepu e. \v 4 Apak douk God yet natulupu nakli wosik apak manokwnumu munek enyudak moul umu mulau ananin balan munak muklipu elpech. Douk namudak ali apak dakio manaku maklipepeyen. Ali apak douk wo muklipepu balan umu munek wolobaichi elpech chunehilaumu apak e, wak. Apak makli God douk nadukemu numun apakip ulkwip uli atunu nunehilaumapu. \v 5 Ali apak wo munek grisumepu e. Ali chopuk, apak wo mubechukumepu apakin tinytin umu muklipepu enen balan umu munek hinyigimu ipakich echudak e, wak. Ipak douk apadukemech umu enyudak apakin balan douk adulin. Ali God chopuk douk natulupu ali nadukemapu. \v 6 Apak douk wo munek moulomu mukli ipak o enech kipaichi elpech chutuk apakich yeguh chukih e, wak. \v 7 Apak douk malawagu Krais ananin balan manaku maklipepeyen. Douk namudak ali apak deke munalak-umepamu putuk apakich yeguh chukih. Wakuli apak manaku manu ipak mapemu, apak maklipepu chokubul kobi douk onok yopukwi mamakik kwonek lukautumu okwokwich batowich kalbamu. \v 8 Apak ulkwip douk panubu panosuh ipak ali dakio wo muklipepu God ananin yopinyi balan atin e, wak. Apak chopuk monehilau manepu monechlepu mape atugun ali wo mubechukumepu enen apakin pasin e, wak. \v 9 O ipak apakipu elpech! Nameitu ipak apadukemen enyudak nebenyi moul apak biam atunu moneken uli. Likuk apak manaku mape ipakumomu, apak monek enyudak bien moul nyumnegwih webus. Apak maklipepu God ananin yopinyi balan ali chopuk monek moul umu malau utabal umu manatal apakich echudak umu. Umu moneken, apak makli wak umu mukepu hevimu pukapu ipakich kakwich umu. \v 10 Likuk apak douk amanu ipak Kristen mape ali ipak panu God douk apadukemapu kalbu apak. Ipak paduke-mapamu apak douk yopupali monek duldulin atin pasin uli. Ali apak balan wak enen nyupe-nyupamu monek enen yowenyimu e. \v 11 Ali ipak padukemech, apak douk magakomu ipak atin ati kobi douk ananu aninu nagakomu ananich batowich umu. \v 12 Apak magakomepamu putoglu dodogowipamu ipakin bilip ali ipakiluh apaluh hlulu kalbu. Ali chopuk, mapemu maklipepamu pupe kalbu ali punek yopinyi atin pasin God naklienyi. Anan douk nohwalepamu punak puwich agundak anan nupe nebenalimu ananich elpech umu ali putik agundak anan nanubu dodogowinu atunu ali yeul nyakihanamu. \s1 Echech Kristen Cheyotu Dodogowich Atich Chasah Enenyi Enen Hevi \p \v 13 Likuk apak biam atunu manaku maklipepu God ananin balan umu, ipak penek tin pakli enyudak balan douk wo enech elpech echechin e. Ipak pakli enyen douk nyanubu God ananin. Ali enyen douk adul. Ali ipak pahwen pagipechen ali enyen nyanubu nyenek yopinyi moul numun ipakiluh apaluh. Douk namudak ali wihlu wehlu apak monek tenkyumu God umu enyudak yopinyi moul ananin balan nyeneken umu ipak uli. \v 14 O ipak apakipu elpech! Ipak douk pemnek ehudakmali atih nyih douk God ananich elpech douk chenek pas Jisas Krais chape Judia uli chemnekeh uli. Echech douk enech echech Juda yet chenekech anagu anagu ali chenekech chemnek nebehi nyih. Ali ipak alagun douk pemnek nyih namudak ati. Enech ipak atubul wabul chakli wak umu ipak pugipech Krais umu ali echech chenekepu pemnek nebehi nyih. \v 15-16 Seiwak echech Juda chabo wolobaimi profet hagak. Aliga ali nubuwakihin yohwlegul chabo apakinu Diginali Jisas nagak. Ali apak biam atunu chopuk chakliwakapu ali dakio chenekapu anagu anagu ali chahiyahapu malhwas manamu kipaigunmu. Apak manak maklipech God ananin balan kipaichi elpech douk wo Juda uli e. Apak makli muklipech umu chumneken chugipechen ali anan nunalawech chutanamali chupe kalbu. Wakuli echech Juda chakli wak ali chakli chugalu apakih yah umu kobi munak muklipech. Namudak ali echech chablo God ananin laik ali chatoglu chanatimaguk elpech echechich birua. Likuk echech chape chenek wolobainyi yowenyi. Ali nameitu enyen douk nyanubu nyatoglu wolobainyi. Ali anan dakio nyihihichi-namech ali nakli ajulugin. Ali kwali anan eke nech. \s1 Pol Nakli Nutanamu Nunak Nutik Echech Tesalonaika \p \v 17 O ipak apakipu elpech! Enech elpech chahiyah-apali ali apak biam atunu dakio matukemepaguk banabu nyultab manaki mapeik agundak. Apak manaki mape agundak wakuli apak ulkwip polomu ipak ali manubu makli munaku mutulipu. Wakuli apak mabilak mati wak. \v 18 Wolobaihi nyumneh yek Pol yabilak umu yakli apak munaku wakuli wak. Yowenali Satan nowechikumapu yah. \v 19-20 Apak douk mape monek tin umu ahudak nyumnah apakinu Diginali Jisas Krais nunaki ali apak munu ipak mupe kalbu ahi. Ahabuk nyumnah, apak eke munu anan mupe atugun ali mupe kalbu. Ali nameitu apak biam atunu douk monek tin umu ipak penek bilip umu Krais uli ali meyotu dadag mape mobeyagunmu Krais nutanamali nunalawapamu. Ali ahabuk nyumnah eke chutik ipak ali eke chudukemech umu apak douk maklipepu God ananin balan ali amabouk yowenyi nyabihuk. Ali apak eke munehilaumu ipak ali punekapu mutuk God ananin yeul nyukih. \c 3 \s1 Pol Nakagas Timoti Nanak Umu Nugakomu Echech Tesalonaika Chulau God Ananin Strong \p \v 1-2 Apak biam atunu monek tin umu ipak ali manaklipamu makli ipak eke pape kalbu waka wak? Apak makli wak umu mupe mubeyagun eneh alagun nyumneh umu ipakin balan nyunamali apak umu, wak. Douk namudak ali ohwak biyohwu wapeik agundak Atens ali wakagasu ohwakinu owaninu Timoti atunu nanakumagu nugakomepu. Anan nanu ohwak isave monechlepu monek God ananin moul umu maklipech Krais ananin yopinyi balan. Ohwak douk wakaganu nanakumagu nugakomepamu pupe dodogowipamu God ali pusuh ananin balan dadag pugipechen. \v 3 Umu moneken, kedeke enech elpech chunekepu pulau nebenyi hevi ali putukemaguk God ananin balan. Ipak padukemech, enyudak hevi douk God yet nakli wosik ali enyen dakio nyatoglomapu. \v 4 Likuk apak manaku manepu mapemu, ababuk nyultab elpech douk wata chunekapu mulau enen hevi e. Ali apak maklipepu makli eke kobi loubali wakuli enech elpech eke chunek apak munu ipak mulau enen hevi. Ali nameitu ipak padukemech umu apakin balan douk anyatoglu adulin. Echudak elpech achanubu chenek ipak panu apak malau hevi kobi douk likuk apak maklipepamu. \v 5 Douk namudak ali yek yakli imnek balan wisnabul umu agnabuk ipak papemu ali yek dakio yakagasu Timoti nanaku. Anan nanakumagu nutulipu ali nuneki balan nyunamali yek umu idukemech umu ipak pasuh God ananin balan dadag waka wak? Yek yenek tin yakli ati anudak yowenali douk nechakomu elpech umu chunek yowenyi uli eke anechakomepu ali eke apatukemaguk God ananin balan waka malmu? Ali kedeke wosik ati enyudak likuk apak moneken uli moul umu maklipepu God ananin balan umu nyunakuk meyoh. \s1 Timoti Naklipu Pol Umu Echech Tesalonaika Chagipechen Kalbu God Ananin Balan Umu Ali Pol Nenehilau \p \v 6 Ali nameitu Timoti wata natukemepaguk nanaki naklipohwu yopinyi balan umu ipak. Anan nakli ipak pasuh God ananin balan dadag pagipechen ali ipak ulkwip panosuh ipak yet panu kipaichi elpech pagakomech. Ali ipak ulkwip panosuh yek yanu Sailas ali panubu pakli punaki putuluhwu. Ali ohwak chopuk ulkwip panubu panohwepu ali wanubu wakli wunaku wutulipu. \v 7 Ipak apakipu elpech. Wolobaichi elpech chape agundak uli chapu ali chakapu enenyi enen hevi ali apak memnek nebehi nyih. Wakuli apakiluh apaluh wo yoweluh e, wak. Apak memnek umu agundak ipak pasuh God ananin balan dadag pagipechen umu ali apak dakio meyotu dodogowipu atupu. \v 8 Apak monehilau umu moneken, ipak pape dodogowipamu Diginali ali pasuh ananin balan dadag pagipechen. \p \v 9 Ali God nenekapu manubu monehilaumu ipak ali isave monek tenkyumanu. Ali agundak apak monek tenkyumanamu douk wo gnunokwnu e. \v 10 Ali nyumnegwih webus apak biam atunu manubu ulkwip polomu ipak ali monek beten masolik God umu apak munaku mutulipu anah alagun. Ali sapos ipak pusuh God ananin balan pugipechen umu, enyen douk wosik. Wakumomu, apak makli munaku mugakomepamu puhwen dadag pugipechen. \s1 Pol Nenek Beten Nasolik God Umu Anan Nunak Nutik Echech Tesalonaika \p \v 11 Yek yakli apakinu Aninu God nunu Diginali Jisas hugakomapu ali hunekumapu anah yah umu munaku mutulipu. \v 12 Ali yakli apakinu Diginali nugakomepu ali ipak ulkwip punubu punosuh ipak atin ati ali punagakogamu pichalakuk likuk palik pape peneken umu. Ali ipak ulkwip punosuh chunatimaguk kipaichi elpech alagun pugakomech kobi douk nameitu apak biam atunu ulkwip panosuh ipak magakomepamu. \v 13 Ali chopuk yakli apakinu Diginali nugakomepu nunekepu dodogowipu numun ipakiluh apaluh ali piyotu dadag. Anan nunekepu namudak umu ahabuk nyumnah apakinu Diginali Jisas nunali chunatimaguk ananich elpech chunaki ahi, God apakinu Aninu eke nutulipu ali nukli ipak balan wak enen nyupenyipu e ali pape ananipu atipu. \c 4 \s1 Apak Imas Mugipech God Ananin Laik Umu Munekanu Nunehilau \p \v 1 Ipak Kristen imas pumnek enyudak yekin nyatuh uli balan! Umu moneken, apak douk malau Diginali ananitu yokwatu ali maklipepu. Yekin balan douk enyudak. Likuk apak manakumagu ipak ali monek skulumepamu nyanatimaguk yopinyi pasin umu pugipechen ali punek God nunehilau. Ali nameitu enyudak pasin ipak douk apape peneken. Douk namudak ali apak manalakumepamu punubu puneken kalbu pichalakuk likuk palik pape peneken umu. \v 2 Ipak douk wo ulkwip pukepamaguk Diginali Jisas ananin balan douk apak biam atunu maklipepeyen uli e, wak. Apak douk anan nakapu namba umu muklipech ananin balan ali apak dakio maklipepeyen. \p \v 3 Douk God ananin laik douk namudak. Anan nakli ipak imas pupe ananipu atipu ali punubu putukemaguk enyudak pasin umu chanasonukeh umu chanak hwaloh umu. \v 4-5 Ali chopuk nakli ipak almam imas punek bosumu ipak yet umu oub kobi bitakepamu punu kipaiwali almagou punasonukeh umu punak hwaloh\f + \fr 4:4-5 \ft Bawogenyumu enyudak balan douk bien. Enen nyetemu lain 4-5, ali enen nyakli ipak almam punu ipakiyu almagou punasupamu imas pugipech yopinyi atin pasin.\f* kobi douk amam haiden douk wo hudukemu God uli e hape heneken umu, wak. Ipak imas pupe God ananipu atipu ali punek yopinyi atin. \v 6 Ali chopuk, nakli ipak almam kobi punek enyudak yowenyimu kipaimi Kristen umu punatulum amamiyu almagowamu, wak. Douk likuk apak maklipepu dodogowipu atupamu enyudakmali pasin. Umu moneken, apakinu Diginali eke nubemom enyudakmali yowenyi amam heneken uli. \v 7 Ali God douk wo nuhwalapamu munasonukeh umu munak hwaloh e, wak. Anan nohwalapamu mupe duldul ali mupe ananipu atupu. \v 8 Namudak ali echebuk elpech douk chukli wak umu chumnek enyudak balan uli douk wo chukapu agabus apak elpech atupu e, wak. Echech douk chakanu agabus God douk nakapu ananin Michin uli alagun. \s1 Apak Imas Ulkwip Punosuh Kipaichi Ali Munek Yopinyi Pasin Alagun \p \v 9 Yek douk moul wakemu iklipepu enen balan umu ipak ulkwip punosuh kipaichi Kristen ali punagako-gamomu. Umu moneken, God douk anenek skulumepu ali ipak apeneken kalbu enyudak pasin. \v 10 Ali ipak ulkwip douk panosuh chanatimaguk kipaichi Kristen douk chape gnanatimaguk provins Masedonia uli. Wakuli ipak Kristen! Apak makli muklipepu dodogowinyi balan umu ipak ulkwip punosuh kipaichi elpech ali pugakomech pichalakuk likuk palik pape peneken umu. \v 11 Ali chopuk, ipak oub imas bunubu bitak umu pupe kalbu ali kobi piyagwleh wolobainyi balan umu punu kipaichi punowipu, wak. Ipak imas punek tin umu ipak yet ali punek moul umu punokwalmu ipakibal utabal blunu kakwich ipak pichah uli kobi douk likuk apak maklipe-pamaguk. \v 12 Ipak imas punek namudak umu kipaichi elpech douk wo chugipech Krais uli e chutulipu ali chukli ipak douk yopipali. Ali chopuk umu kobi puhwalu kipaichimu chubilomepu, wak. \s1 Apakinu Diginali Jisas Eke Wata Nutanamali \p \v 13 O ipak apakipu elpech! Apak biam atunu makli muklipepu enen adulin balan umu echudak chagak uli elpech. Echebuk elpech douk wo chudukemu God uli e douk wo chudukemech umu agundak chagak uli chanak chapemu e. Douk namudak ali echech ulkwip yowep ali cheleh chanakukli chanaluwal. Douk namudak ali apak makli ipak kobi puleh kobi echech cheleh umu, wak. \v 14 Umu moneken, apak monek bilip makli Jisas nagak chanugamanu wakuli anan wata naitak nape. Douk namudak ali apak monek bilip makli ahudak nyumnah Jisas nutanamali ahi, God eke nuhul chagak uli douk likuk chenek bilip umu anan uli chitak chunali Jisas chunaki. \v 15 Ali enyudak balan apakinu Diginali naklipa-peyenyi douk enyudak eke muklipepeyen. Balan enyudak. Kwali ahabuk nyumnah anan nutanamali ahi, echebuk douk wata chupe apudak atap uli eke kobi chulik chunak ali chagak uli chugikuk chunak, wak. \v 16 Echebuk douk chape apudak atap uli eke chumnek Diginali nuhwalu nebegun. Ali enselahas echechin nebenyi ensel eke nyuhwalu nebegun ali God ananihw oluhw eke hwiyagwleh. Ali apakinu Diginali Jisas eke nutukemaguk iluh heven nunaki. Ali echebuk elpech douk chenek bilip umu Jisas Krais uli douk likuk chagak uli eke chulik chitak chupe. \v 17 Ali ahabuk nyumnah apak douk monek bilip ali wata mape uli, God eke nulawapu munu echudak chagak uli munak ahudak atuh. Apak eke munak mutik apakinu Diginali gani iluh utagu ali munu anan mupe eheh nyumneh. \v 18 Douk namudak ali ipak imas punagakogamu punaklipamu enyudak balan umu puhul ipak atin ati ipakiluh apaluh umu piyotu dodogowipu. dodogowipu. \c 5 \s1 Apak Imas Mupe Mubeyagunmu Apakinu Diginali Nutanamalimu \p \v 1 O ipak apakipu elpech! Apak biam atunu moul wakapamu muklipepamu meihi nyumnah eke enyudak nyutoglomu, wak. \v 2 Umu moneken, ipak padukemech, ahudak nyumnah apakinu Diginali nutanamali nunek skelim umu elpech ahi, anan eke nunaki kobi douk nakwu aluh uli nanaki olokohunib umu wab umu. \v 3 Ababuk nyultab elpech eke chukli, “Nameitu apak mape yopuhi nyumnah ali mape kalbu.” Wakuli ahudak nyumnah eke hutoglu ahudak atuh kobi almatok kwomnek nyih umu kwulali batowin umu. Ali echech eke kobi chulhwas, wak. Echech eke chulau nebehi nyih ali chunubu chupe sisahw. \p \v 4 Wakuli ipak Kristen douk wo pupe chachip kobi echech chape yomotokweh uli chape chachip umu e. Douk namudak ali ahudak nyumnah eke hutoglomech ahudak atuh kobi douk nakwu aluh uli nanakimu. Wakuli ipak eke wak. \v 5 Ipak panatimaguk panu apak douk God ananipu batowich douk mape hwalalagun-maluli. Apak douk wo mupe kobi echebuk douk chape yomotokweh uli chapemu e, wak. Ali apak wo munek yowenyi kobi echech chape yomotokweh uli cheneken umu e. \v 6 Douk namudak ali apak eke kobi mupe kobi douk chechuh uli chechuh umu, wak. Chechuh uli wo chudukemech e, echech chakli wak umu chumnek God ananin balan ali chenek yowenyi. Ali apak kobi munek yowenyi kobi echech umu, wak. Apak imas mupe munek bosumu apak yet ali munek tin umu yopinyi atin ali muneken. \v 7 Umu moneken, webus abali, chechuh uli elpech chechuh. Ali chawak abal uli chawak abal ali chagugaku. \v 8 Wakuli apak wak. Apak douk mape hwalalagunmaluli. Douk namudak ali apak imas munek bosumu apak yet ali musuh God ananin balan dadag mugipechen ali apak ulkwip punosuh kipaichi. Ali sapos munek namudak umu, apak eke mupe kobi ananu nasuh idap nonobechuk ananihw yegenyihw uli nape kalbu ababuk nyultab nenek wanoh umu. Ali apak imas munubu mudukemech umu God eke nunalawapu mutanamali mupe kalbu. Sapos apak mudukemu enyudak umu, apak eke mupe kalbu kobi ananu nowemu ainitu hat uli nape kalbu ababuk nyultab anan nenek wanoh umu. \v 9 God douk wo nuhwalapamu nubemapu apakin yowenyi e, wak. Anan douk nohwalapamu apakinu Diginali Jisas Krais nunalawapu mutanamali mupe kalbu. \v 10 Anan douk nagak umu nulau apak munatimaguk munak munu anan mupe kalbu. Ali sapos apak mugak o wata mupemu, anan eke wata nunalawapu. \v 11 Douk namudak ali ipak imas piyagwleh punaklipamu yopinyi atin balan umu punagako-gamomu piyotu dodogowipu kobi douk nameitu ipak apape peneken umu. \v 12 O ipak apakipu elpech, apak makli ipak pumnek enyudak apakin balan pugipechen. Balan enyudak. Ipak imas pupe chakamomu ipakim nebemi douk henek nebenyi moul umu hagakomepu haklipepu God ananin balan uli. Amam douk God nataliham umu hugakomepu ali hipowih umu punek yopinyi atin pasin. \v 13 Amam douk henek lukautumepu kalbu. Douk namudak ali ipak imas putuk amamich yeguh chukih ali ipak ulkwip punohwom ali pugakomom. Ali ipak imas piyagwleh atin balan ali punagabemu pupe atugun. \p \v 14 Ipak apakipu elpech! Apak biam atunu makli muklipepu enen balan alagun umu pumneken ali pugipechen. Balan enyudak. Ipak enech douk chape meyoh, wo chunek moul ati e. Douk namudak ali ipak puklipu echebukmali elpech umu kobi chupe meyoh, wak. Ali chopuk, ipak enech douk elgeich. Douk namudak ali ipak puklipech yopinyi balan umu pugabe echechiluh apaluh umu echech kobi elgeich. Ali chopuk, ipak enech douk wo dodogowich e. Douk namudak ali ipak imas pugakomech umu chutoglu dodogowich. Ali pugakomu chunatimaguk elpech ali kobi nyihihichipu puklipech nebegun, wak. Ipak imas pupe naleipali elpech ali puklipech chokubul. \v 15 Ali sapos enech elpech chunek yowenyimu ipak umu, ipak kobi wata pubeyenyumech, wak. Wihlu wehlu ipak imas pichakomech umu punek yopinyi atin umu ipak atin ati punu chunatimaguk elpech alagun pugakomech. \v 16-17 Ali ipak imas pupemu punehilau namudak ati ali pupe punek beten nyumnah wab. \v 18 Ali ipak imas punek tenkyumu God umu enenyi enen nyutoglo-mepaluli. Umu moneken, anan douk nakli ipak penek pas Jisas Krais uli imas pupemu punek tenkyumanu namudak ati. \v 19 God ananin Michin douk nyenek wolobainyi yopinyi atin pasin uli moul. Douk namudak ali ipak kobi puwechik enyenyih yah umu nyunek enyenyin moul umu, wak. \v 20 Ali enyen douk anyohul enech elpech ali chaklipepu God ananin balan. Douk namudak ali ipak kobi pukenyuk agabus enyebuk balan, wak. \v 21 Ali ipak imas punek skelim umu nyunatimaguk balan nyunu pasin ali pudukemen umu enyen douk yopinyi o yowenyi. Sapos yopinyimu, ipak imas puhwen dadag. O sapos yowenyimu, ipak imas putukemenyuk. \v 22 Ali putukemaguk ihenyumali yowenyi pasin. \p \v 23 Ali yek yakli God douk bawagas umu apakiluh apaluh hlalu kalbamu nunekepu pupe ananipu atipamu punek ihenyumali yopinyi atin pasin. Ali chopuk, yakli nugakomepu ali kobi enen yowenyi nyupenyipu ipakiluh yegechiweluh hlunu ipakich michich ahudak yopuhi nyumnah apakinu Diginali Jisas Krais nutanamali ahi ali pupe kalbu. \v 24 Ali God douk nohwalepamu pugipech ananin balan uli isave nagipechen kalbu nyanatimaguk balan anan naklien uli. Namudak ali anan eke nugakomepu pupe kalbu aliga ahudak yopuhi nyumnah Diginali Jisas nutanamali ahi. \p \v 25 O ipak apakipu elpech! Ipak imas punek beten pusolik God umu nugakomapu. \v 26 Ali ipak punatimaguk imas ulkwip punosuh ipak atin ati ali punakamu loguh pune sigal. \v 27 Ali yek Pol douk yanubu apakinu Diginali ananiwe atuwe. Douk namudak ali yek yakli iklipepamu putalih enyudak balan nyetemu asudak pas ulimu chunatimaguk Kristen chape agnabuk uli chumneken. \v 28 Ali yek yakli apakinu Diginali Jisas Krais nugakomepu meyoh ali nunekepu pupe kalbu.