\id GAL - Ömie NT [aom] -Papua New Guinea 1991 (DBL 2014) \h GALATIANS \toc1 Galatians \toc2 Galatians \toc3 Gal \mt1 GALATIANS \c 1 \s1 Paul-hu Galatia aribövi jejëmade jöhoje. \p \v 1 O asëꞌe Galatia ekaresiaho Paul naro jemesi örire jajive. Na apostle jeve. Ëhesi bëhoho bogo ma-aehu hesi uehorovoromo uevamu apostle muoho baeꞌi bogo God-ro ae uavamu ë ahuro rueromo uevamu apostle muoho baeꞌirögoro aꞌi Iesu Kerisoꞌo God Vavuohuꞌo jaburo uevamu apostle muoho baejodeje. Iesu Kerisoꞌo God Vavuehu Iesu ajamamu riꞌöjade ë ahuꞌo ëho jaburo niöꞌiro uevamu muoho baejëꞌëro ëhuꞌëro na apostle jeve. Ëhuni naehu majëhiꞌiëꞌaje jöho avoꞌavoho here. \v 2 Röhu naꞌo gemuore arijarue Christian aganoho ahoꞌobëhe naꞌo gemuore havoromo jemë jejëmijö ekaresiae ahoꞌobëhe Galatia saꞌare dinöꞌe dinöꞌe jëvajoho. \v 3 Na nege God nosi Vavuohuꞌo Bada Iesu Kerisoꞌo huë baeromo ajëmijego maro raromoꞌirarijego. \v 4 Kerisoro God nosi Vavu hesi jöho ejahoromo nosi sisëni guomorovadeje ëhuro avevejöꞌe jiaje mu sisë hesi darugore javuajoho baeniahijego maro javuoröhego. \v 5 Ëhuni God-are ihoho noro mabëhe uabe vaꞌonörovoꞌejo. Iae mae. \s1 God-are jö mae ma-gemu jioꞌi gö gö bogojiaje jöhoje. \p \v 6 Röhu jemë diehi diehi sisëꞌi ëꞌarujoho na heromo jöe barëjeve. Ëhesi bëhoho God-ro Keriso-are huë mae röjëhiromo ëhuro hesinö rinëgadeje. God-hu ëhi ëꞌadoho jemë rabëni ma-burëroho hu vuonugoꞌi jö göho God-are jö maho höromo ejëhoromo baejö. \v 7 Ëjöho bogo God-are jö maehuje Keriso-are jö maho gemu jioꞌi gö gö bogojiëꞌego. Aꞌi aëro jemesi simanoho sisë vaejëhoromo Keriso-are jö maho huotohuotovo majëhiꞌi nimö. \v 8 Noro urimëꞌi God-are jö maho majëhijareje. Noehu majëhijare jöho ae rahu vuonugoꞌi sarerëmiromo jöe gö majëhiromo jemë ëma uëvëꞌoho: Aveho God-are jö mae hö uëvëꞌoho God-are iꞌu börömoho baeruomoꞌëꞌe. Naehu ëhi sareri sareri ëꞌëꞌoho o aneraehu öꞌidöre jioromo ruvebiromo ëhi sareri sareri ëꞌëꞌoho o ae rahu ëhi ëꞌëꞌoho no God-are iꞌu börömoho bae hesi javue. \v 9 No mamiꞌe jemëꞌo ariromo ëhi jiëꞌe darugoꞌe jö majëhijaroho röhu jaruvo na jöe gemuoho majëhiꞌejo. Jemëhu baejarije jö maho ae rahu vuonugoꞌi jemë sarerëmiromo uëvaruoho: Ave jö göho God-are jö mae hö uëvaruoho God-are iꞌu börömoho bae hesi jioruome. \p \v 10 Naehu avevejöꞌe jajivaje jöho na na ma-aëro mae uehorovevojöro ëꞌe o na na God-ro mae uehorovevojöro ëhuni jajive. Na na ma-aëro rajehijöro jajive. Naehu ëꞌodëhi na ma-aëro rajehijöro jöho majëhiꞌibejo ëhuro na bogo Keriso-are mu ajamijaje aho jevoꞌibejo. \s1 Paul-hu a majëhijaje jö maho ë jöho bogo aroho baeꞌi Iesuaro baejade jöhoje. \p \v 11 Röhu nasi ö muenoꞌe na nege jemëro ave jöho avoꞌavoho heꞌirarijego. Keriso-are jö ma naehu majëhijamu hejarijoho bogo ma-aehu jabesi ma-uehorovoromo na majehare jöhoje. \v 12 Bogo aehu aevoromo jöho majehiromo bëhoho huruoho majehiꞌirögoro aꞌi Iesu Kerisoro huro jöho majehijamu baejodeje. \p \v 13 Iesu Kerisoro majehiꞌi bogo Keriso-are ariböviehu majehijamu hejodeje. Jemëꞌo uehorovore. Naehu bogo Christian vaejëꞌe Jew rajo a mami mu vaeromo God rajahinövode majare evare naehu diehi diehi hi juvonövode jöho mamiꞌe hejarijeje. Evare majare naro biririvoromo God-are ekaresiae ahoꞌobëhe sisë vaejëvobe muꞌuꞌamoꞌi ëꞌo gabe rovodeje. Ëhuni Keriso-are jöho bogo jabesi öriroho hejodeje. \v 14 Aꞌi vadune gemuore jioruomade ë aribövioho nasi Jew raje gemuoho ahoꞌo naro iosirëmiromo Jew rajo nosi hijo mionoꞌo jabesi jögoroho nimoromo nosi Jew rajo muoho bae avohodeje. \p \v 15 Ëhi jiëꞌe ae jevadoho röhu urimo mamo na bogo rahevëꞌe ma-dëre jevamu evare God-ro hesi jevojöro nijioꞌiraejevëꞌëro ijonö huë baejevoromo hesinö rinegadeje. \v 16 Rinegoromo huhu nimadëhi hesi Harihoho röjehijadeje naro garomo Jew rajo nosi saꞌaroho bogo aꞌi saꞌa ioroꞌioro rajo jemesirire Keriso-are jö maho majëhibe juvonövoꞌirodego. Röhu God-ro hesi Harihu röjehijadevaroho evaroho na bogo ë amoroho hiromo a jöꞌoroho baeromo \v 17 bogo Jerusalem amo börömoroho ajiomoromo urimo riravare apostle ömoꞌömohuꞌoho jöho atoromo jö maho ë baeꞌirögoro aꞌi na ma-burëro öre gö vaꞌoromo Arabia saꞌare hijodeje. Hijëꞌëro Damascus amore vuonoröꞌöromo rovodeje. \v 18 Amo röhu God-hu na hesi Harihu röjehijadoho vadune ahoꞌobëhe niöꞌi gemu barëjamu evare na Peterꞌo jöe jörovoꞌi Jerusalem amore ajiomodeje. Röhu majae ma-bisemu hurae niöꞌi rabuꞌe ëhi huꞌo hiromo vaꞌodeje. \v 19 Peter iae naro garomo röhu Bada Iesuare öho James huꞌo gavodeje. Röhu apostle ioroꞌioroho bogo gëvëꞌe ma-vaꞌodeje. \p \v 20 Naehu jemesi örire jajivaje jöho God-hu gevajoho na bogo sarerëmije. \p \v 21 Apostle ioroꞌioroho bogo gëvëꞌe ma-vaꞌodeje. Jerusalem amoho Judea saꞌaho nugoꞌi vaꞌodoho vaꞌo Syria saꞌare Cilicia saꞌare hibe juvodeje. \v 22 Röhu Keriso-are ekaresiae gö gö Judea saꞌare raromaruoho ëho jabu nasi nu anoꞌoho bogo gavareje. \v 23 Nasi nu anoꞌoho bogo gaꞌi ma-hejareje aëro uvavamu: Urimoho nöröro Christian aribövi nosi örire sisëꞌi vaejavuobe juvade höjo. Sisëꞌi vaejavuobe juvoromo Keriso mae uehorovarue mu muꞌuꞌi ëꞌo gabe juvadoho röhu avevejöꞌoho Keriso mae uehorovoꞌiröhe jöho nöröro majëhibe juvaje höjo. \v 24 Ëhi uvamu hejëꞌëro jiëꞌëro nasi jöëni God mabëhe uavareje. \c 2 \s1 Paul-hu a majëhijaje jöho Jerusalem ekaresia a masijohuro heromo uvareje: Ëho jö mae höjo. Ëhesi jöhoje. \p \v 1 Ëhiꞌoromo vadune ahoꞌobëhe 14 barëjamu gagorovo naro Barnabasꞌo gemu mae Jerusalem amo börömore vuonoröꞌö ajiomodeje. Röhu Titus huꞌo huꞌirae baeromo ajiomodeje. \v 2 Ajiomode hesi bëhoho God-ro uevëꞌego ajiomodeje. Ajiomoromo ekaresia a masijoho jaburemu naꞌo nosi hahagu gagovorovoromo jöho atareje. Atoromo naehu saꞌa ioroꞌioro rajo diehi jiëꞌe jö majëhibe juvode jöho naro huruoho majëhijodeje ë ekaresia a masijohuro avoho heruomoröhego rabëni naehu mamiꞌe vaebe rovode muoho jabumëro ahego bejöëni. Iae ëhuni avoho majëhijodeje. \v 3 Röhu nasi muoho bogo ahehareje. Bogo ahehoromo uevareje: Saꞌa gö rajoho Jew rajo jögoroho röjëhiꞌibejanëjo. O naꞌo rovade aho Titus bogo Jew rajehu jioꞌi saꞌa gö raje a jiajoho röhu jabumë bogo uövuareje: Titus baeromo Jew rajo muoho vaeromo sinoho tariojahego hu God-are nunire mae namiꞌirajo. Ëa masijoho bogo ëhi jiëꞌe jöho uöꞌi aꞌi \v 4 hesi ae göëro nimareje Jew rajehu ëꞌaruëhi ëhi ëꞌoromo Titus-are sinoho tariojahojöro. Röhu jabumë ma-döëremu Christian aribövie jëvëꞌëro ëꞌareje. Ma-döëremu Christian aribövie jioromo sisëꞌi uehorovoromo saginiëri rueromo nosi gemuore gagovareje gaꞌi no Iesu Keriso-are ae gemuohuro javuëꞌëro no diehi jiëꞌe sasohëꞌe muoho baejëꞌe javuego. Ëhesi bëhoho jaburo nimareje Jew rajo nosi iꞌuꞌe muoho noro röhu maho vaemu vaeröhego. Ëhuni nimareje Titus-are sinoho tariojahojöro. \v 5 Ëhi nëgamu röhu jabesi jöho no bogo mae bogo ejëhareje ëhuro noro Keriso-are jö maho avoꞌavoho muebejego jemëro ë jöhemu heꞌirarijego. \p \v 6 Röhu ekaresiaehu uvoruomaje a masije hö uvoruomaje aribövioho jabumë a masijoho o ininoho naro uehorovoromo uvajeje: Iae hesi höjo. Ëhesi bëhoho God-ro gövuajeje a masijoho o ininoho bogo göho göho javuoꞌi ma-gemuoho javuego. Röhu ë ekaresia a masijohuro naehu majëhibe juvaje jöho heromo röhu jö göꞌoho bogo döroho bojemijareje ëhuꞌo majëhijöro. \v 7 Aꞌiro jabumëro iae mae garomo uvareje: God-hu Peter mu bojamijadëhi ëhi nörö muoho bojamijade höjo noro Keriso-are jö maho baeromo Peter-ro Jew rajo örire majëhibe juvoꞌi naro saꞌa ioroꞌioro rajo örire ëhi majëhibe juvoꞌirodego. \v 8 Ëhesi bëhoho God-ro Peter darugoho bojamijadeje huro apostle muoho baeromo Jew rajoho ajëmiꞌiröhego. God-hu Peter darugo bojamijadëhi naꞌo ëhi bojemijadeje naro apostle muoho baeromo saꞌa ioroꞌioro rajoho ajëmiꞌirodego. \v 9 Ëhuni ekaresiaehu uvoruomaje masije hö uvoruomaje aribövioho James Peter John ëho jaburo garomo uvareje: God-ro huë baeromo nörö muoho bojamade höromo naꞌo Barnabasꞌo öve maꞌenaguoromo uövuareje: Jemëꞌo noꞌo uehore gemuoho javuajëjo. Noro Jew rajo nosi saꞌare jöho majëhibe jijihoꞌi jemëro saꞌa ioroꞌioro rajo jabesi saꞌaro vaꞌo jöho majëhibe jirehonövorëjo. \v 10 Saꞌa ioroꞌioro rajo jabesi saꞌaro vaꞌo majëhibe jirehorëjo röhu nosi aribövi inömo bogojëvajoho ëho uehorovëvonövorëjo. Ekaresia a masijohuro ëhi uövuareje. Röhu ëhi jiëꞌe huë baejëꞌe muoho iae naro vaeꞌi nimobe rovëꞌe jeve. \s1 Antioch amore Peter-hu mu sisë vaejamu Paul-hu jögoru bojamade jöhoje. \p \v 11 Röhu Peter Antioch amore rovamu naro hesi nuniro hu jö ahoꞌahamijodeje hu mu sisë vaejëꞌego. \v 12 Naehu ëhi uavode hesi bëhoho urimoho Peter-hu aevoromo Antioch rovadevare evare uvadeje: Jew rajo mu vaeromo sino tarivarue Christian aribövioho noꞌo Jew rajo mu bogo vaeromo sino bogo tarivarue Christian aribövioho jabuꞌo gemuoho javuajë uvoromo saꞌa ioroꞌioro rajo Christian ö muenoꞌohuꞌo gemuoro hiromo ioho inövadeje. Gemuore hiromo i ibe rovadoho gavade Jew rajohuro James-arire jioromo ro Antioch raromamu gëgorovo uvadeje: Ësino tarivojöro nimarue ariböviehu gevëꞌoho na Jew rajo mu bogo vaejarue ariböviohuꞌo gemuore hijamu gevëꞌoho bijönimoruomoꞌajëromo juhuonivoromo saꞌa ioroꞌioro rajohuꞌo i ijadoho vuonugoꞌi roriꞌo vaꞌo hijadeje. \v 13 Peter-ro juhuonivoromo ëhi jiëꞌe sareri sareriꞌe muoho vaejamu gagorovo Jew rajo ioroꞌioroho jaburo saꞌa ioroꞌioro rajohuꞌo gemuore raromoromo i ueꞌaharoho vuonugoꞌi jabuꞌo ëma sarere roriꞌo raromareje. Roriꞌo raromamu gëgorovo Barnabas-ro huꞌo ëma sarere vaꞌo roriꞌo hijadeje. \v 14 Jabumëro ëhiꞌamu gëgorovo Paul naro mae gëromo uvodeje: Jabumë God-are jö maho bogo avoꞌavoho uehorovoromo ahoriroho vaꞌaruëromo ëhuni riꞌöromo Christian ae ahoꞌobëhe jabesi nuniro namiromo Peter-are örire uavodeje: Ja Jew rajo ae javajëjo röhu Jew rajo muoho bogo uehorovoꞌi saꞌa ioroꞌiorehu raromaruëhi ëhi hibe rovëꞌe javajëjo. Ëhi jiëꞌoho ja rabëni saꞌa ioroꞌioro rajoho gorëvanuëjo. Jabu gorëvanuohuni dadibijiohoromo Jew rajo muoho baejörajo. \s1 God-are nunire mae riravoꞌiröhe hesi öroho ma-gemu jie. Iesu mae uehorovoromo ëhuro mae riravoꞌejo. Ëhesi jöhoje. \p \v 15 Röhu no Jew rajo mae javue nosi hijo mionoꞌoho Jew raje jiobe rovëꞌëro. No bogo God-are jögoru rumoꞌe saꞌa ioroꞌioro rajoho javuoꞌi no Jew raje javue. \v 16 Röhu noro garomo uvarueje: Ae rahu rahu God-are nunire mae namiꞌi nimëꞌoho hu bogo Jew rajo nosi jögoroho ejego God-ro garomo hesi sisëho uꞌovahego hesi nuniroho maho namijaje höjo. Öroho bogo ëhioho höjo. Aꞌi Iesu Keriso mae uehorovego God-ro hesi sisëho uꞌovahego hesi nunire mae namijaje höjo. Mae namiꞌiröhe hesi öroho iae ëhi höjo. Noro ëhi gavëꞌëro ëhuni Jew rajo Christian aribövioho noꞌo Iesu Keriso mae uehorovëꞌe javue noro hu mae uehorovoromo ëhuro God-are nunire mae riravoꞌiröhëni. No bijönague mu vaeröhe jögoru eꞌi ëꞌo garomo ëhuro hesi nunire mae riravoꞌi ëꞌo gaꞌiröhoho. Ëhesi bëhoho bogo ae gemu vaduꞌoho noehu mu vaeröhe jögoroho ejego God-ro göromo nosi sisëho uꞌovahuego hesi nuniroho maho riravarueje. \v 17 Jew rajo Christian aribövioho no God-are nunire mae riravoꞌi naguajoho no bogo Jew rajo nosi jögoroho uehorovoꞌi aꞌi no nimarueje God-ro no Kerisoꞌo gemu mae ramuego ëhuro God-are nunire mae riravoröhëni. Ëhi nimoromo noꞌo Jew rajo jögoru rumoꞌe aribövie saꞌa ioroꞌioro rajoho vaꞌëne javuanovajeje. Ëhi jiëꞌoho na no ëma uehorovoromo uvoꞌejo: God-hu Jew rajo bojamuade jögoroho Kerisoro ajamuego ahoromo mu sisë vaejarue höjo. Bogo mae bogo ëhioho uvoꞌejo. \v 18 Naro mamiꞌe uëbe rovodeje: God-are nunire mae riravoꞌiëꞌiroho bogo Jew rajo jögoroho ejego ëhuro God-ro nosi sisëho uꞌovahuego hesi nuniroho maho riravarue höjo. God-are nunire mae riravoꞌiröhe öroho bogo ëhioho höjo. Röhu naehu ëhi majëhinövode jöho ahoromo uëꞌibejo: Jew rajo jögoroho ejego God-ro göromo nosi sisëho uꞌovahuego hesi nunire mae riravarue hö uëꞌibejo naro sisëꞌi majëhiromo ëhuro God-are jögoroho ahoꞌibejo. Röhu bogo ëhioho majëhiꞌejo. \v 19 Naro mamiꞌe uehorovoromo uvodeje: Jew rajo jögoru ejëꞌoho ëhuro na God-are nunire mae namiꞌejöromo Jew rajo jögoroho eꞌi sivoho gajuvo gavode bogo eni jevamu gagorovo uvodeje: Noehu God-are nunire mae riravoꞌiröhe öroho bogo ëhioho höromo ëhi uehorovodoho vuonugodeje. Na ëhi jiëꞌe uehoroho ioroꞌiore gemu vuonugëꞌe jeve. Aehu vuovoromo ioroꞌiore gemu vaꞌaruëhi na ëhi ioroꞌiore gemu ë öroho vuonugëꞌe jeve ëhuro na iꞌovoromo hiromo God-are muohuremu vaebe juvoꞌirodëni. Keriso korosire guomadevare evare na huꞌo korosire ano taemevamu guomevanovadeje. \v 20 Guomevëꞌëro ëhuꞌëro na bogo nasi darugoroho o nasi uehororoho hiꞌirögoro aꞌi Kerisoro nasi dë vövöbajoꞌere hiromo darugoho uehoroho bojemego hijajeje. Saꞌare hijajoho God-are Harihoho mae uehorovoromo ëhuro ave saꞌaroho hijajeje huro na uehorovevoromo nasi jöëni guomorovëꞌëro jiëꞌëro. \v 21 God-hu huë mae baejavuoromo hesi Harihoho suvuoroho bojamuijadeje. Ësuvuoroho na bogo mae bogo juahamiromo uvoꞌejo: Na bogo Keriso gemu uehorovoꞌi aꞌi Jew rajo nosi jögoroho e gaꞌejöjo God-ro geromo nasi sisëho uꞌovehego hesi nunire mae namiꞌirodëni. Na bogo ëhioho uvoꞌejo. Noro Jew rajo jögoroho ejego God-ro göromo nosi sisëho uꞌovahuego hesi nunire mae riravoꞌibejo Keriso nosi sisënioho ma-imo guomëꞌe jioꞌibejo. Röhu bogo ëhiohoje. Ëhuni Keriso-are suvuoroho bogo juahovoromo Jew rajo jögoroho röhu maho uehorovoꞌejo. \c 3 \s1 God-hu nosi aruꞌaho ajamuaje hesi bëhoho bogo noehu mu vaeröhe jögoru ejahego God-hu göromo ajamuiꞌi aꞌi noehu hu mae uehorovego ajamuijaje jöhoje. \p \v 1 Vaevëꞌe Galatia saꞌa rajohumë sareri simano rumoꞌe aribövie jëve. Diehiꞌamu simanoho sisërëjëhëꞌëro sisëꞌioho uehorovarujeje. Nadi ëhioho uehorovoꞌibejarije. Ëhesi bëhoho Iesu Kerisohu korosire guomade jöho naro ma-samaꞌe majëhijamu jemë ae ahoꞌobëhe hejarijeje. Ëhi hejarijoho röhu diehiꞌoromo sisëꞌioho uehorovarujeje. \v 2 Ave jöhuremu majehirego na heꞌiro. God-are Aruꞌaho baejarije hesi öroho diehi jiadeje. Na jemë Jew rajo jögoroho eromo ëhuro Aruꞌahoho mana baejarijeje. O na jemë Keriso-are jöho heromo mae uehorovoromo Aruꞌahoho baejarijeje. Iae mae uehorovoromo Aruꞌahoho baejarijeje. \v 3 Röhu jemë diehiꞌoromo sisëꞌioho uehorovarujeje. Aevoromo Keriso-are örire jijiharijevare evare God-are Aruꞌaho hesi darugoho baeromo jijihonövarijeje. Ëhi jiëꞌoho diehiꞌoromo öri vituoho jemesi darugohuremu jijihoꞌi nëge. \v 4 Asëꞌe jemë Keriso-are mu öri bae avohobe rovarijoho na ë muoho ëma sisërëꞌëꞌe. Bogo. \v 5 Iae God-ro hesi Aruꞌahoho ma-mabëhe bojëmiromo darugoꞌe mu masijoho jemesirire vaeꞌamajeje. Rabëni ëhi jiëꞌe darugoho bojëmijajeje. Na jemë Jew rajo jögoroho ejëꞌego ëhuni ë hesi manaho darugoho bojëmijajeje. Bogo. Aꞌi jemëro Keriso-are jöho heromo mae uehorovëꞌego ëhuni ëꞌajeje. \p \v 6 Röhu Jew rajo nosi bëhoho Abraham ëhi gemuoho jiadeje. Huꞌo God mae uehorovoromo ëhuro huë maho baejadeje. Ëhesi jöho God-are surire jajivoromo uvëꞌeje: Abraham-ro God mae uehorovamu huro ëho garomo uvade höjo: Ëhuro iae hu nasi nunire mae namijajëjo. \v 7 Ëhuni jemë gaꞌaꞌaruje Abraham-are ujo ömoꞌömo maho ëho God mae uehorovarue aribövie jioꞌamoꞌiramu. \v 8 Iae God-ro uvadeje: Ijonö bogo Jew rajoho gemu aꞌi saꞌa ioroꞌioro rajohuꞌo nasi örire mae uehorovevëꞌohuro ëhuro naro jabesi sisëho uꞌovëhoꞌiramu nasi nunire mae riravoruomoꞌajë uvoromo ë jö mabëhoho Abraham-are örire majahijadeje. Huhu majahijade jöho God-are surire jajivoromo uvëꞌeje: God naro ja ajamiꞌiramu ëhuro saꞌae dinöꞌe dinöꞌe ahoꞌobëhe nasi huë maho baebe vaꞌoruomoꞌajëjo. \v 9 Ëhesi bëhoho Abraham-ro God mae uehorovamu God-ro hesi örire ma-mabëhe ajamijëꞌëro ëhuni ae rahu God mae uehorovëꞌoho God-hu Abraham ajamijadëhi ëhi ma-mabëhe ajamuijajeje. \p \v 10 O ae rahu uvëꞌoho: No God-hu bojamuade Jew rajo jögoru ejahoꞌi ëꞌëꞌoho ëhuro hesi nunire mae riravoꞌejarë uvëꞌoho ëhi jiëꞌe aribövioho God-ro iꞌue bojëmego bae hesi jëve ë jöho bogo e barëjëꞌego. God-are surire jöho ëhi uvëꞌeje: Mu vaeröhe jögoru surire jajivoꞌamadoho ae rahu ë jögoru bogo e barëjëꞌoho God-are iꞌuoho bae hesi jëvajëjo. \v 11 Aehu hesi darugehu Jew rajo jögoru eꞌi ëꞌëꞌohuro bogo ëhuro God-are nuniroho maho riravarueje. Ëjöho iae ma-vaꞌorahoroje. Ëhesi bëhoho God-are surire jöho ëhi uvëꞌeje: Ae rahu God mae uehorovoromo ëhuro hesi nunire mae riravëꞌoho ë ariböviohuremu maroho raromoruomoꞌajëjo. \v 12 Aehu hesi biriri baeromo Jew rajo jögoru eꞌiröhoho ëho mue gö jioꞌi mae uehorovoromo uvëꞌoho: Hesi God-ro ajamuiꞌajë uvëꞌoho ëho göje. God-are surire jöho ëhi uvëꞌeje: Ae rahu Moses-are jögoru e barëjëꞌohuro ëhuro maro raromoruomoꞌajëjo. Ëho bogo God mae uehorovego God-hu mae ajamuiꞌajë uvoꞌiröhe jöho jioꞌi nosi biririvoromo mu vaeꞌiröhe jöhoje. \p \v 13 Röhu noro ë jögoroho ahëꞌëro ëhuꞌëro iꞌu börömoho mana bae hesi javue. Ëiꞌu börömo baeꞌiröhoho Kerisoro noꞌo röromo ë iꞌuoho baeromo ëhuro noehu baeꞌibejaroho tugohahuadeje. Ëhesi jöho God-are surire jajivoromo uvëꞌeje: A ijo döre iromëꞌoho ë hesi bëhoho ë aho God-are iꞌu börömoho baejëꞌëro jiëꞌëro ëhuni ijoroho iromaje höjo. Ëhi jajivëꞌeje. Röhu Kerisoro ijo döre ëhi iromoromo ëhuro nosi jöëni iꞌu börömoho God-aro baeromo ëhuro noehu baeꞌibejare iꞌuoho tugohahuadeje. \v 14 Kerisohu nosi iꞌu ëhi tugohahuade hesi bëhoho iae naro majëhiꞌiëꞌe. Urimëꞌi God-ro Abraham mae uavadeje: Uꞌemu naro jemë mabëhe ajëmiꞌiramu maro raromoꞌarujëjo. Röhu Iesu Kerisoro noehu baeꞌibejare iꞌuoho tugohahuadeje ëhuro God-hu Abraham-më ajëmiꞌiröhëni uavadëhi saꞌa ioroꞌioro rajoho jemë ëhi ajëmijego maro raromoꞌirarijego. Noehu hu mae uehorovaruohuro ëhuro God-hu hesi Aruꞌaho bojamuiꞌi uövuadëhi ëhi bojamuijego noro baeꞌiröhego. Iae ëhuni Kerisoro noehu baeꞌibejare iꞌuoho tugohahuadeje. \s1 Urimo God-hu hesi aribövi ajëmiꞌiröhe jögoroho Abraham majahiromo ijonö mu vaeröhe jögoroho Israel rajo bojëmijade ë jögoru niöꞌi jabesi jöhoje. \p \v 15 Nasi ö muenoꞌe noehu ataruëhi jiëꞌe jöho jövoꞌirögoro ëꞌe jemëro ëho uehorovego jö bëhoho juvo buꞌöꞌiröhego. Ae niöꞌiehu jö gemuore uehorovoromo mae uarovëꞌoho: Noehu jörovarue jöho iae ëhi jiemu jioꞌaꞌajë uarovëꞌoho aho jö göho bogo baro nosi jö gemuoroho havoꞌëꞌö o ahoꞌëꞌö. \v 16 Ëhesi bëhoho God-ro Abrahamꞌo hesi ujohuꞌo mae uëbe rovadeje: Naro jemë ajëmiꞌejöjo. Röhu God-are surire jajivare jöho bogo uvëꞌeje: Jasi ujoho ahoꞌobëhe ajëmiꞌejö uvoꞌi aꞌi uvëꞌeje: Jasi ujoho ajamiꞌejöjo. Ëhesi bëhoho a uje gemu ajamiꞌiröhëni uavadeje. Ujoho iae Keriso jiadeje. \v 17 Ëhesi bëhoho naro majëhiꞌirögoro ëꞌe. Urimëꞌi God-ro Abraham-are örire jögoroho bojamiromo jöho majahi barëromo röhu uavadeje: Na jövode jöho bogo vuonugoꞌi iae na ajëmiꞌejöjo. Ëhi uavëꞌëro vaꞌo vaꞌo vaꞌo vadune ahoꞌobëhe 430 ëminoꞌe barëjamu ijonö mu vaenövoꞌiröhe jögoroho bojëmijadeje. Bojëmamu röhu bogo ëhuro God-hu ajëmiꞌiröhe jögoru Abraham bojamijadoho tugohoꞌi aꞌi God-hu ajëmiꞌiröhëni mae jövade jöho ëhi jiemu jiobe rovadeje. \v 18 Noehu mu vaenövoröhe jögoroho ejahoromo ëhuro God-are suvuoroho mana baeꞌibejo no uvoꞌibejo: God-ro no ajamuiꞌi Abraham mae uavëꞌëro bogo ëhunioho hesi maho bojamuiꞌi aꞌi huro gavade noro mu mae vaejamu gagorovo iae ëhuni hesi suvuoroho mana bojamuade höjo. Röhu bogo ëhiohoje. God bogo Abraham-are mu maho garomo hesi suvuoroho manaho bojamiꞌi aꞌi God-ro no ajamuiꞌi Abraham uavëꞌëro ëhuni hesi suvuoroho Abraham bojamadeje. \p \v 19 Noehu mu vaenövoröhe jögoru ejahamu God-hu hesi suvuoro bogo mana bojamuijëꞌoho hu rabëni mu vaenövoröhe jögoroho bojamuadeje. God-ro ajamuiꞌiröhe jöho urimo bojamuijëꞌëro ijonö noehu mu vaenövoröhe jögoroho bojamuijadeje noro garomo uvoröhego: No God-are jögoru aharue aribövie javuajëjo. Noehu mu vaenövoröhe jögoroho bojamuijadeje ma-jahuri hebe uehorovobe vaꞌojuvo God-hu ajamiꞌiröhëni uavade aho Abraham-are uje gemu Kerisoro rovego evare noehu mu vaenövoröhe jögoroho barëꞌiröhego. Röhu noehu mu vaeröhe jögoru God-hu bojamuiꞌiëꞌadevaroho evaroho bogo ahoriroho nosi öriroho bojamuiꞌi aꞌi ë jöho anerae bojëmamu jabumëro rueromo Godꞌo noꞌo jiarue ririre namiromo nosi öri avohahuonövade aho Moses bojamamu huro ë jöho baeromo no bojamuijadeje. Ëhiꞌadeje. \v 20 Röhu ae göehu göehu jö mevëꞌoho ae göëro rueromo öroho avohëhego jöho juvo buꞌöjajeje. O ae gemuehu jö bojamuijëꞌoho a göho bogo rueromo jö bojamuiꞌiröhe öroho avohahuoꞌëꞌe. Ëhesi bëhoho God-hu no ajamuiꞌiröhe jö Abraham bojamadevaroho huro sivue ë jöho Abraham bojamadeje. \s1 Noehu mu vaeröhe jögoru God-hu bëhoho rabëni bojamuade jöhoje. \p \v 21 Ajamuiꞌiröhëro God-ro Abraham jöe gö gö majahijëꞌëro röhu ijonö noehu mu vaeröhe jögoroho bojamuadeje. Ëhi ëꞌadohuro na ëhuro urimo uavade ajamuiꞌiröhe jögoru öroho ahadeje. Bogo mae bogo. Ëhesi bëhoho mu vaeröhe jögoroho God-ro bojamuego noro ejahoromo ëhuro daruge baeromo maro raromoꞌibejo noehu mu vaeröhe jögoru ejaruohuro ëhuro God-are nunire mae riravoꞌibejo. \v 22 Röhu God-are surire ëhi uvëꞌeje: Ae ahoꞌobëhe dinöꞌe dinöꞌe raromaruoho sisëro ruahöꞌöjavuëꞌe höjo. Ëhi jajivëꞌeje. Ëhuꞌëro jiëꞌëro mu sisë vuonugoꞌi God-are suvuoro baeꞌiëꞌiroho ë hesi öroho ma-gemu jie. Ëöroho Iesu mae uehorovoꞌiröhohoje. Ae rahu Iesu Keriso mae uehorovëꞌohuro ëhuro iae God-are suvuoro maho baejarueje Keriso mae uehorovarue aribövioho no God-ro ajamuiꞌi uövuëꞌëro jiëꞌëro. \p \v 23 Noehu Keriso mae uehorovëꞌoho God-ro ma-maro ramuajeje. Ëhesi majaho jaruvoje. Röhu urimoho ë maja bogo rovadevare no tövavuëꞌëro jiëꞌëro bogo ruëroho numëroho vaꞌi ma-Jew rajehu mu vaeröhe jögoru hesi ahariremu raromobe rovareje. Ëhiꞌobe rovaroho ijonö Keriso mae uehorovoꞌiröhe öroho huruorohadeje. \v 24 Aehu asisöꞌo söromo avoꞌavoho muebejëvobe vaꞌego asisöꞌehu ma-aharirehu vaꞌaruëhi Jew rajehu mu vaeröhe jögoroho ëhi jiadeje. No Jew rajo jögoru ahariremu asisöꞌonöꞌe raromobe rovamu Kerisoro saꞌare rovadeje. Jögoru hesi aharire raromare hesi bëhoho öre röjahuijego noro Keriso mae uehorovoromo ëhuro God-are nunire mae riravoꞌiröhego. \v 25 Röhu jaruvoho noehu Keriso mae uehorovoꞌiröhe majaho rovëꞌeje. Ëmajaho rovëꞌego no bogo ë mu vaeröhe jögoru hesi ahariroho raromarueje. \p \v 26 Jemë ae ahoꞌobëhe Keriso mae uehorovoromo Kerisoꞌo gemuore bimuvëꞌëro ëhuꞌëro jemë God-are aboji harihuꞌe jëve. \v 27 Ëhesi bëhoho bapataeto vaejarijohuro ëhuro Kerisoꞌo gemuoro bimuvoromo jemëro Keriso-are muoho niögu iꞌo vaꞌëne ëhi jemesi sinore ioꞌamëꞌe jëve. \v 28 Ëhuni Jew rajohuꞌo saꞌa ioroꞌioro rajohuꞌo jemë bogo hahagu hahaguoho jëvoꞌi Kerisoꞌo gemuoro havëꞌe jëve. A jabesi muemu vaejëhoꞌi arijaruje ahuꞌo a unoꞌohuꞌo bogo hahagu hahaguoho jëvoꞌi Kerisoꞌo gemuoro havëꞌe jëve. Aꞌo magonahoꞌo bogo hahagu hahaguoho jëvoꞌi Iesu Kerisoꞌo gemuoro havëꞌe jëve. Jemë ae ahoꞌobëhe Iesu Kerisoꞌo gemuoro jëve. \v 29 Keriso-are ariböviëro jëvëꞌëro ëhuꞌëro jemë Abraham-are uje jëve. Ëhuni mamiꞌe God-ro Abrahamꞌo hesi ujohuꞌo diehi ajamuiꞌiröhëni Abraham uavadëhi iae jemë ëhi ajëmiꞌiramu mae jëvoꞌëꞌe. \c 4 \s1 Iesuro saꞌare rueromo ajamuijëꞌëro ëhuꞌëro no bogo ma-muemu vaemu vaejarue aribövioho vaꞌëne javuoꞌi God-are aboji harihuꞌe javue. Ëhesi jöhoje. \p \v 1 Röhu ave uhu jöhuꞌo uëꞌiëꞌe. Harihoho biseꞌeje röhu ijonö vavu hesi sionoho baeꞌiëꞌëro ëhuꞌëro ë vavuehu muebeꞌamaje inömoho hesi harihu hesi ihoro jioꞌame. Ëhi jie röhu a biseꞌego mu vaemu vaejarue ahuni aehu ëꞌaruëhi harihu hesi örire ëhi ëꞌarueje. \v 2 Aëro hu jögoroho bojamibe hesi maho sisëho muebejahobe vaꞌarueje hujeji hesi vavuehu uvade majaho rueröhego. \v 3 No ëhi javuadeje. Urimoho no asisöꞌo vaꞌëne javuadeje. Noro uvareje: Aruꞌahe gö mue gö masijoho höromo ëma imo ëhemu uehorovoromo muoho vaejëhemu vaejëhonövareje. \v 4 Ëhiꞌobe rovaroho röhu majae eni jiamu gagorovo God-ro hesi Harihoho nugöꞌöjamu saꞌare rovadeje. Rovamu ma-magonahëro hu rahadeje. Rahamu hu Jew rajo nosi jögoru aharire jiobe rovadeje \v 5 ëhuro Jew rajo jögoru aharire sisëꞌi raromaroho ajamuego no mae javuoromo God-are aboji harihuꞌe javuoꞌiröhego. \v 6 Jemë hesi aboji harihuꞌe jëvëꞌego God-ro hesi Harihu hesi Aruꞌahoho nugöꞌöjamu nosi dë vövöbajoꞌere abo hijëꞌëro uvajeje: Apajo. \v 7 Ëhuꞌëro jiëꞌëro jemë ae gemu gemu bogo ma-mu vaemu vaejaruje aribövioho jëvoꞌi aꞌi God-are aboji harihuꞌe jëve. Hesi aboji harihuꞌëro jëvëꞌëro God-ro hesi darugoho bövioho biseꞌoho jemë iꞌimëmiꞌiramu ujuohoꞌaruje. \s1 Paul-hu Galatia ekaresia jabesi jöëni nurunurumade jöhoje. \p \v 8 Röhu urimoho God-are jöho bogo henövarijeje. God-are jö bogo hejarijevare evare ëma sarerivoromo uvonövarijeje: Aruꞌahoho bövioho biseꞌoho masije höromo ëhemu uehorovoromo sisëꞌi raromonövarijeje. \v 9 O jaruvoho jemë iae God birohëꞌe jëve ë hesi bëhoho God-ro jemë birohëvëꞌëro. Röhu jemë mamiꞌe asisöꞌo majëhijanovarue jögorohemu ejëhoromo aruꞌahe gö gö masije hö uehorovarijëhi ëhi asisöꞌo majëhijanovarue jögoru göho ejëharujeje. Asisöꞌo majëhijanovarue jögoroho ejëhoromo sarerivoromo uvarujeje: No Jew rajo mu vaeröhe jögoru ejëhëꞌoho ëhuro God-are nunire mae riravoꞌejarëjo. Röhu ejëhëꞌoho bogo ëhuro maho riravoꞌaruje ë jöho bogo eni jiëꞌëro. \v 10 Ëjögoroho ejëhoromo gavarujoho majaro huraro manaeroro vaduniro rovego gagorovo uvarujeje: Ëmajaho maja masijo rueꞌamaje majaho höjo. Ëmajaho avoꞌavoho uehorovëꞌoho God-ro göromo rajahuiꞌajëjo. Röhu ëhi jiëꞌoho sisëꞌi uehorovarujeje. \v 11 Na jemesi jöëni juhuoninegavave naehu jemëni vaebe rovode muoho sisërëjöëni. \p \v 12 O asëꞌe nasi ö muenoꞌe na jemesi jöëni vavaenegoꞌego uëve. Naehu majëhiꞌiëꞌaje jöho nadi bijönimore. Jemë bogo Jew rajoho jëvëꞌëro Jew rajo mu vaeröhe jögoroho bogo uehorovonövarijeje. Na Jew raje jeve röhu Jew rajo mu vaeröhe jögorohemu uehorovodoho vuonugëꞌëro jemë vaꞌëne jeve. Ëhuni naehu God-are nunire mae namiꞌirodëro Jew rajo jögoru bogo uehorovoꞌi Keriso gemu mae uehorovajëhi jemëꞌo ëhi ëꞌore. Urimoho jemë na bogo sisëꞌioho vaejevonövarijeje. \v 13 Jemëꞌo uehorovore. Naehu jemëꞌo aevoꞌi hiromo Keriso-are jö ma majëhijode hesi bëhoho na guomo guome baegoro jemëꞌo aevoꞌi hiromo jöho majëhijodeje. \v 14 Nasi guomo guomohuro jemë esiꞌesiëmanovodeje. Röhu jemë na bogo bijönegoromo nuni juhuoninioho baejarijeje. Aꞌi ma-mabëhe rajehijarijeje. God-are aneraëro o Iesu Kerisoro jemesi örire öꞌego mabëhe rajahiꞌibejarijëhi ëhi gemuoho jemëro na rajehijarijeje. \v 15 Rajehiromo evare majare nasi jöëni nimoroho avoharijeje. O jaruvoho bogo ëhioho nimoroharujeje. Ëhesi bëhoho rabënivo bogo nasi jöënioho nimoroharujeje. O urimoho jemë eni jëvoꞌibejo riꞌöromo jemesi nuni baje jahoromo bojemiꞌibejarije o bövie biseꞌe bojemiꞌibejarije. Ajemiromo ëhiꞌoꞌibejarije. Iae na mae uëve. \v 16 Jemë ëhi rajehijarijeje. O jaruvo naehu jemë God-are jö maemu majëhijodoho na jemë ëhuni uvö: Nöröro nue huodaguoromo ëꞌajëjo. \p \v 17 O Jew raje sareri jö röjëhijarue aribövioho ëho jaburo jemë sanuëmiromo rajëhijarueje jemëro jabesi ijore ijore jijihoꞌirarijego. Röhu sisëꞌi uehorovoromo ëma döëremu ëꞌarueje. Ëhesi bëhoho jaburo nimö jemëro Paul na uehorovevarujoho vuonugoꞌi jabumë gemu rajëhiꞌirarijego. \v 18 Röhu jemëro mu maemu uehorovoꞌirarijego aehu jemë rajëhijëꞌoho ëho bogo sisëhuje. Naehu jemëꞌo hiromo jemë rajëhijëꞌoho o na jemëꞌoho bogojevamu ae göehu jemë rajëhijëꞌoho iae maeje. \v 19 O asëꞌe nasi aboji harihuꞌohumë vaevëꞌe jëve. Magonahehu rahoꞌi haraꞌuoromo huë vavaene börömo baeromo harihu baegoro evare huë ma baejaruëhi naꞌo ëhi jeve. Naꞌo jemesi jöëni huë vavaene bogo biseꞌoho baeje hujeji Kerisohu uehorovajëhi jemëꞌo ëhi uehorovoꞌirarijego. \v 20 O asëꞌe avevejöꞌoho naro jemëꞌo hiꞌibejo na dë mae jevoꞌibejo. Jemëꞌo hiromo naehu uruꞌö jö jajivajoho vuonugoꞌi jöho ma-uꞌemu majëhiꞌibejo. Röhu na jemesi jöëni uehorovajoho bogo eni jevoromo ëhuro nurunuruege. \s1 Magonahe niöꞌi jabesi ihoho Hagarꞌo Sarahꞌo jabesi uhu jöhoje. \p \v 21 Jemë ae göëro sarerivoromo uvarujeje: Jew rajo mu vaeröhe jögoru noehu biririvoromo ejahëꞌoho ëhuro God-are nunire mae riravoꞌejarëromo ë jögorohemu uehorovarujeje. Jemë ë jögoroho iae uehorovarujeje röhu hesi jöho bogo avoho hejarujeje. \v 22 Ëjemëhu bogo avoho hejaruje jöho naro majëhiꞌiëꞌe. Urimoho Abraham harihe niöꞌi jëvade höjo. Harihu göho hesi muemu vaejahaje magonaho ihe Hagar-ro rahade höjo. Harihu göho hesi ihoho Isaac hesi ma-hiromo baruohuꞌo juvaje magonahohuro rahade höjo. \v 23 Röhu harihu göho muemu vaejahaje magonahohuro nosi magonahehu ëꞌaruëhi ëhiꞌoromo dëꞌiraeromo hesi harihoho rahade höjo. Aꞌi harihu göho Isaac God-ro Abraham ajamiꞌi uavadohuro ëhuro vaboro mae dë tiojëꞌohuro rahade höjo. Ëhiꞌare höjo. \v 24-25 Röhu ëho bisemu uhu jöe jianove. Magonahe niöꞌi jabesi bëhoho iae God-hu hesi aribövi muebejavuoꞌiröhe jögore niöꞌi heꞌiröhoho jëve. Abraham-are muemu vaejaje magonahe Hagar-are bëhoho ëho God-hu Jew rajo mu vaeröhe jögoru bojamamu Moses-hu Arabia saꞌare Sinai dahorure hiromo baeromo bojamuadeje. Ëhesi bëhoho Hagar-hu avare muemu vaeromo sisëꞌi hijadëhi Moses-hu bojamuade jö hesi ijore ijore jijiharue ariböviohuro sarerivoromo uvarueje: Noehu nosi biririvoromo ë jö ejahëꞌohuro ëhuro God-are nunire mae riravoꞌejarëromo ë muohemu vaeꞌi sivoho gavarueje. Ëhuꞌëro Hagar-hu avare muemu vaeromo sisëꞌi hijadëhi ë ariböviohuro ëhi sisëꞌi raromarueje. Jaruvo jiaje Jerusalem amo rajohuꞌo Jew rajo ioroꞌiorohuꞌo ëhi jiëꞌe muohuremu vaeromo sisëꞌi raromarueje. \v 26 Aꞌi Jerusalem amo göho bogo saꞌaroho jioꞌi öꞌidöre jiaje amore jioruomaje ariböviohuro uvarueje: Bogo nosi biriroho baeromo God-are nuniroho maho riravoꞌi aꞌi Kerisoro ajamuego God-are nuniroho maho riravarue hö uvoromo bogo muoho sivohoromo sisëꞌioho raromoꞌi mae raromarueje. Röhu ë amo hesi ado sirinoꞌoho Keriso-are aribövie no javue. \v 27 Ëhesi jöho God-are surire uhuꞌe uvëꞌeje: \q1 Dë tiojëꞌe magonahoho jero sine sasohonëjo. \q1 Bogo rahoromo viꞌehi baejanue magonahoho jöꞌe dadovoromo nimorohonëjo. \q1 Uvonëjo: Baruꞌo hijaje magonahoho ado sirinoꞌoho ma-jianovoꞌi \q1 baruehu remo vaꞌade magonahoho ijonöho ado sirinoꞌe marohëꞌe mae jevoꞌajëjo. \p \v 28 Nasi ö muenoꞌe God-hu Abraham ajamiꞌiröhe jö bojamijadohuro ëhuro hesi vaboro mahuro Isaac rahadeje. God-hu ajamiꞌiröhe jö Abraham bojamijadohuro ëhuro Isaac baejadëhi ëhi God-hu no ajamuiꞌiröhëro Abraham mae uavadohuro ëhuro jemë God-are aboji harihuꞌe jëve. \v 29 Röhu göho saꞌare magonahehu ëꞌaruëhi ëhiꞌoromo hesi ma-rahade harihohuro riꞌöromo God-are Aruꞌahehu vëmu ajamamu rahade harihe Isaac huë vavaene bojaminövade höjo. Jaruvoho iae ëhi gemuohoje. Saꞌare ma-raromarue ëhi jiëꞌe ariböviohuro riꞌöromo God-are Aruꞌahehu ajamuijego iꞌovoromo raromarue aribövioho huë vavaene bojamuiruomajeje. \v 30 Röhu huë vavaeni bojamuijarue aribövi jabesi jöho God-are surire ëhi uvëꞌeje: Muemu vaejaje magonaho hesi harihohuro mae hijaje magonaho hesi harihohuꞌo gemuoroho bogo namiromo vavu jasi sionoho baeromo bövioho biseꞌoho baeꞌaꞌajëjo. Ëhuni muemu vaejahaje vëmohuꞌo harihohuꞌo babuꞌöjëvego roriꞌo vaꞌirarëjo. \v 31 Nasi ö muenoꞌe Keriso-are aribövioho no bogo avare muemu vaeromo sisëꞌi hijade magonaho hesi aboji harihuꞌehu javuanovoꞌi aꞌi vaboro maehu Abrahamꞌo mae hiromo juvaje magonaho hesi aboji harihuꞌo vaꞌëne javuanove. \c 5 \s1 Röhu maho bogo sisëꞌioho raromoꞌi biririvoromo mae raromoꞌiröhe jöhoje. \p \v 1 No bogo Jew rajo mu vaeröhe hesi darugoroho raromoꞌi mae raromoꞌiröhego ëhuni Kerisoro no maroho ramuadeje. Ëhuꞌe jiaje nadi röhu maho ëhi jiëꞌe mu hesi darugoroho vaꞌo raromoꞌi aꞌi biririvo riravoromo maro raromore. \p \v 2 Röhu ave jöhuremu here. Paul naro majëhiꞌiëꞌe. Aehu jemë sarerëmiromo uëvaruoho: Jew rajehu ëꞌaruëhi jemëꞌo ae uëvego jaburo jemesi sinoho tarivëhoꞌirarëjo ëhuro jemë God-are nunire mae riravoꞌirarije ëhi uëvaruoho nadi ejëhore. Ejëhëꞌoho jemë bogo Keriso gemu mae uehorovoꞌi Jew rajo jabesi muohuꞌo uehorovoꞌaruje ëhuro God-are nunire mae riravoꞌirarijëro. Jemëhu ëhi uehorovëꞌoho Kerisoro diehi ajëmiꞌëꞌe God-are nunire mae riravoꞌirarijego. Bogo ajëmiꞌëꞌe. \v 3 Röhu ave jö röhu maho majëhiꞌiëꞌajoho jemesi ëhuremu here. Ae rahu Jew rajo jögoru eromo uëvëꞌoho: Nosi sinoho tarivahuohego no God-are nunire mae riravoꞌirarë uëvëꞌoho Jew rajo jögoru vituohuꞌo ahoꞌobëhe e barëꞌiröhoho ëhi jiëꞌe iꞌuꞌe muoho baeruomoꞌëꞌe. \v 4 O jemë ae göëro Jew rajo jögoru hesi ijore ijore jijiharujeje ëhuro God-are nunire mae riravoꞌirarijëro. Ëhi ëꞌarujohuro ëhuro Keriso boremiꞌöjëꞌe jëve. Keriso boremiꞌöromo ëhuro God-hu huë baeromo jemë ajëmiꞌiröhe mu öroho tugohëꞌe jëve. \v 5 Aꞌi no God-are Aruꞌahohuro ajamuijëꞌëro ëhuro Keriso mae uehorovoromo uvarueje: O mabëhe höjo. Uꞌemu God-are nunire mae riravoꞌejarëromo ëhuni huë mae raromoromo muebejö ëhi javuoröhego. \v 6 No Iesu Kerisoꞌo gemuore javuëꞌiroho Jew rajehu ëꞌaruëhi nosi sino tarivahuëꞌoho o bogo tarivahuëꞌoho iae hesije. Keriso mae uehorovoromo a huë baejëvëꞌoho ëhemu börömohoje. \p \v 7 Urimoho jemë mu mabëhe vaebe rovarijeje. Röhu God-are jö ma ejahobe rovarijoho raro ahëvamu vuonugarijeje. \v 8 Bogo God-hu dinëmijadeje jemëro Keriso-are jöho vuonugojöro ë hesi bëhoho huro jemë hesinö rinëgajëro jiëꞌëro. \v 9 Aëro ave uhu jöho atoromo uvoruomajeje: Dë huaje osoho ma-bisemu jioromo rumorovoromo ioho börömo mae dë huaje höjo. Ëhesi bëhoho mu sisëro rumorovoromo börömorijajeje. Sareri jö röjëhijarue aribövioho nadi ejëhore. Jabesi jö sisëhuro jemë rumorovëvoꞌëꞌe. \v 10 Ëhi jie röhu jemëꞌo naꞌo Badare gemuore javuëꞌego naro jemesi örire mae uehorovoromo uvajeje: Jemë jö maho bogo vuonugoromo jö göho uehorovoꞌarujëjo. O jö göho naro uvajeje: Jemesi simano ijumëhaje aho nani a böröme o nani a biseꞌe höjo. Iae hesi höjo. Röhu ë ahuro God-are iꞌuoho iae baeꞌaꞌajëjo. Na ëhi uehorove. \p \v 11 Nasi ö muenoꞌe naro urimo ae uënövodeje: Jemë God-are nunire mae riravoꞌiëꞌiroho Jew rajo nosi jögoroho eromo jemesi sinoho tarivorëjo. Sino tarivëꞌoho ëhuro God-are nunire mae riravoꞌarujëjo. Ëhi jiëꞌe jö majëhinövodoho vuonugëꞌe jeve. Röhu aëro sareriꞌe atoromo uvarueje: Nörö ë jöho bogo vuonugëꞌe höjo. Röhu ëhi jiëꞌe jöho majëhiꞌibejo aho nasi öriroho bogo bijönimoruomoꞌibejo. Aꞌi Jew rajo jögoru ejahoꞌiröhe jöho na bogo majëhijajeje. Ëhuni aëro Kerisohu korosire guomade jö naehu majëhijajoho bijönimoruomajeje. \v 12 O jemesi simano huotovëharue aribövioho sareri aribövie jioruome. Jabumë sino tarivoꞌi nimëꞌoho rabëni sinoho bogo tarivo barë naho nahovoromo ruruhöꞌöjarueje. \p \v 13 Nasi ö muenoꞌe God-hu hesinö rinëgade hesi bëhoho jemëro bogo Jew rajo mu vaeröhe jö hesi darugoroho raromoꞌi aꞌi mae raromoꞌirarijego. Ëhi jie röhu nadi uvore: Ëmu vaeröhe jö hesi darugoroho bogo raromoꞌi mae raromaruëromo jemesi sinehu nimaje mu sisëho vaeꞌi aꞌi göëro göho huë baerovoromo muoho ajamirovore. \v 14 God-hu Jew rajo bojamuijade jögoru hesi bëhoho ma-gemuje. Jaehu jasi arijoꞌarije rajahirovanuëhi jasi ae gemuoho ëhi rajahinëjo. \v 15 Röhu jemë mahehu öehu muorovanovoromo hutitimobe jijihëꞌoho gavëꞌi ëhi jiëꞌoho ëꞌore. Ëhuro ijumorovo barëꞌaruje. \s1 Sinohuremu nimoromo vaejarue muohuꞌo God-are Aruꞌahehu nosi dë vövöbajoꞌo huotovahuego vaejarue muohuꞌo ë mu niöꞌi jabesi jöhoje. \p \v 16 Aꞌi ave jöho na uëve. Uaꞌi arirego God-are Aruꞌahohuro jemesi dë vövöbajoꞌoho huotovëhoꞌiro maro raromo jijihonövoꞌirarije. Ëhi ëꞌëꞌoho jemesi sinehu nimaje mu sisëho bogo enövoꞌaruje. \v 17 Sinehu nimajohuro God-are Aruꞌahehu nimajoho nijioꞌiraeꞌi God-are Aruꞌahehu nimajohuro sinehu nimajoho nijioꞌiraejajeje. Ëmu niöꞌiohuro ëhi umogihorovajeje. Ëhuꞌëro jiëꞌëro jemë mu rabe vaeꞌi nëgëꞌoho bogo eni jëve. \v 18 Röhu God-are Aruꞌaho hesi ijore ijore jijiharujoho ëhuro bogo uvoꞌaꞌaruje: Nosi biriroho baeromo mu vaeröhe jögoroho ejahoromo ëhuro God-are nunire mae riravoꞌejarëromo ë jögoroho bogo uehorovoꞌanue. \v 19 Röhu sinehu nimaje mu sisëho diehi jioꞌamajoho iae vaꞌorahoro jie. Ëhi jiëꞌe mu vaejëꞌiroho öëro jijihanovarueje. Vaꞌinumiꞌe muoho vaejarueje. Biririꞌövoromo bövie biseꞌe ëma ëꞌarueje. \v 20 Aehu avohare inömo sisëho masije höromo uvene aho röjahijarueje. Iro osoꞌe vaejarueje. Nue huodamirovarueje. Muorovarueje. Ae gö jabesi mu mahuni dë vörönimarueje. Vöröꞌiraejarueje. Ae gö iosiramiꞌiröhohuremu uehorovarueje. Bogo agane gemuoho vaerovoꞌi adovorovoromo uehore gö gö baejarueje. \v 21 Ae gö jabesi böviëni biseꞌëni ganiganimarueje. Jove iromo simane huotorovarueje. Jove iromo simane sisërëromo bövie biseꞌe ëꞌarueje. Ëhi jiëꞌe mue gö gö ëꞌarueje. Naehu uëvodëhi röhu maho uëꞌejo: Ëhi jiëꞌe mu vaejëꞌoho God-hu muebejaje öri ariꞌeroho bogo vaꞌoromo maroho raromoruomoꞌajëjo. Sinehu nimaje mu sisë hesi bëhoho ëhije. \v 22 Aꞌi God-are Aruꞌahehu dë vövöbajoꞌo riꞌöjëhëꞌohuro ëhuro ae gö uehorovëvarueje. Nimoroharueje. Huë mae raromarueje. Ma-taemorovoromo sisëho uehorovoromo vuonugarueje. Huë baeromo ajëmijarueje. Mu mae vaejarueje. Biririvarueje. \v 23 Bogo döroho bamorovoꞌi ma-avoho raromarueje. Taemo raromarueje. Ëhi jiëꞌe muoho mu vaeröhe jögorohuro bogo ahajeje. \v 24 Ae rahu Iesu Keriso-are aribövi javuëꞌoho Kerisohu korosire ijumorovadëhi ëhi nosi uehoro sisëho o nosi sinehu bövi biseꞌo nimajoho ëho no ioroꞌioremu ijumëꞌe javue. \v 25 God-are Aruꞌahohuro gemuëro darugoho bojamuijëꞌëro ëhuꞌëro maro raromarueje. Ëhuni hesi Aruꞌahehu diehi jiëꞌe mu nimëꞌoho ëhuremu vaebe jijihonövoꞌejo. \v 26 No bogo nosi sivuoho uehorovoromo döroho bamorovoromo bogo riꞌöromo göëro gö hesi dëho iahoromo jö göho göho atoꞌejo. O ae gö hesi mu maho garomo bogo dëho vörönimoꞌejo. \c 6 \s1 Ae göehu gö ajamirovoromo iꞌuꞌe mu nigemahorovoꞌiröhe jöhoje. \p \v 1 Nasi ö muenoꞌe gaꞌirarije ae gemu mu sisë vaejamu gavëꞌoho God-are Aruꞌaho ejaharuje aribövioho jemëro ëhi jiëꞌe aho ma-uꞌemu ajamirego hu mu sisëho vuonugoꞌi röhu maho avoꞌavoho juvoꞌirovo. Röhu jemesi arijoꞌarije avoho garorovoromo ajamire. Sisëhuro jemesi dë vövöbajoꞌere bijëhego jemëꞌo ëhi jiëꞌe mu sisëho vaejego rireromëvojöëni uëve. \v 2 Uehoro sisë huë vavaene rabe rovëꞌoho ajamirovoromo nigemahorovore. Ëhi ëꞌëꞌoho Kerisohu bojamuade jögoroho ejahoꞌaruje. \v 3 O ae gö jabesi sivue uehorovoromo uvëꞌoho: No a masijëro javuëꞌëro aho bogo ajëmiꞌejarë uvëꞌoho ëma sareramirovarueje. \v 4 Ae gemu gemu jemesi muoho sivu sivue mevorovoromo gare mae o sisë vaejëꞌe jëvego. Mae vaejëꞌe jëvamu gavëꞌoho jemesi muohuremu garomo nimorohëꞌi jijihoꞌaruje. Bogo ae gö jabesi muohuꞌo jemesirohuꞌo gemuoroho havoromo garomo uvoꞌaꞌaruje: Nosi muohuro jabesiroho iosiramijajëromo nimoronimorohëꞌi jijihoꞌaruje. \v 5 Ëhesi bëhoho ae gemu gemu mu diehi diehi vaejaroho ë hesi manaho ëhi baeruomoꞌëꞌe God-ro ëhi bamëꞌëro. \p \v 6 Aehu Keriso-are jö bëhi röjëhijamu jemëhu hebe vaꞌëꞌoho bövie biseꞌe mana ajëmire. Ëhi jiëꞌoho iae maeje. \p \v 7 Nadi sareramirovore. A vaduꞌoho God bogo sarerami hesi jëve. Diehi jiëꞌe ijo bajo öjëꞌoho iae ëhi jiëꞌe nu anoꞌe gemuoho riꞌamoꞌiramu gagovoꞌamoꞌanue. \v 8 Ëuhu jö hesi bëhoho ëhi jie. Ja ae rahu sinehu nimajohemu ömëꞌoho ëhuro ijonö sisë mana baeromo guomoꞌaꞌanue. Aꞌi Aruꞌaho hesi mu vaejëꞌoho ëhuro ijonö ma-ioroꞌioremu maro hiꞌaꞌanue. \v 9 Ëhuni mu ma vaejaruoho bogo uꞌuvoꞌejo. Bogo uꞌuvoromo dë vövöbajoꞌo sisërërovoromo mu vuonugëꞌoho ëho majaho rueꞌiramu evare mana mabëhe gagovoꞌejo. \v 10 Ëhuꞌëro jiëꞌëro maja baejaruire ae ahoꞌobëhe ajëmiꞌejo röhu nosi Christian aganoho avoꞌavoho ajëminövoꞌejo. \s1 Ave surire jajivade ijo tugohoꞌi jöhoje. \p \v 11 Nasi övehu masijo jajivoꞌamajoho gare. \v 12 Ma-sino hesi muohuni nimoronimorohëꞌi jijihoꞌi nëgaje ariböviohuro biririvoromo jemesi örire uëruomajeje: Jew rajo noehu sino tarivaruëhi ëhi jemëꞌo jemesi sinoho tarivorëjo ëhuro God-are aribövie jëvoꞌiröhe. Rabëni ëhioho uëruomajeje. Jabumë uehorovoromo uvarueje: Kerisohu korosire guomade jö noehu mae uehorovaruohuni ëhuni nosi saꞌae gemuoho Jew rajëro huë vavaene bojamuiruomoꞌajëjo. Röhu noehu saꞌa ioroꞌioro rajo uëvëꞌoho: Jemëꞌo Jew rajo nosi muoho vaeromo sine tarivorë uëvëꞌoho ëhuro nosi saꞌa rajohuro huë vavaenoho bogo bojamuiꞌajëjo. Huë vavaenoho bogo bojamuiꞌajëromo ëhuni saꞌa ioroꞌioro jemesi örire uëvarueje: Jemesi sinoho tarivorego God-are aribövie jëvoꞌirajo. \v 13 Röhu Jew rajo mu vaeromo sino tarivoruomaje ariböviohuro Jew rajo jögoroho bogo avoho ejëhoruomajeje. Röhu jabumë nimö jemëro sinoho tarivego jaburo nimorohëꞌi uvoruomoꞌi: Mabëhëjo. Noro ë aribövioho dinëmijamu Jew rajo nosi muoho baejëꞌe höjo. \v 14 Röhu Paul naro nosi Bada Iesu Kerisohu korosire guomade jöho ëhemu uehorovoromo nimorohëꞌi juvoꞌejo. Mu ioroꞌiorohunioho bogo. Rabëni Iesu Kerisohu korosire guomade jöho na ëhuremu uehorovajeje. Ëhuremu uehorovoromo naro uvajeje: Ave saꞌa hesi mu sisëho korosiro ano taemëꞌe höjo. O saꞌarohemu uehorovarue ariböviohuro uvoruomajeje: Nörö korosiro ano taemëꞌe höjo. \v 15 Noehu Jew rajo mu vaeromo sino tarivëꞌoho o bogo vaeromo sino bogo tarivëꞌoho ëho iae hesije. Aꞌi God-hu nosi dë vövöbajoꞌo iꞌovahuëꞌoho ëhemu börömohoje. \v 16 Ae rahu naehu uvodëhi ëhi uvoromo ijore ijore jijihëꞌoho God-ro vavaenimoromo ajëmiꞌiramu maro raromoꞌaruje. O God-are aribövi ioroꞌiorohuꞌo ahoꞌobëhe ajëmiꞌiramu mae raromoꞌëꞌö. Na nege God-ro ëhi ajëmijöro. \p \v 17 Röhu naehu Iesuare mu vaejamu aehu anegare batatoho sino hahoꞌere jevoꞌame. Ëhuro ae ahoꞌo garuomajeje na hesi muemu vaejaje ae jevego. Ëhuni aho nadi ijoho uehoro börömoho bojemirëjo. \p \v 18 Röhu nasi ö muenoꞌe nosi Bada Iesu Kerisoro jemesi aruꞌahohuꞌo jioromo huë baeromo ajëminövoꞌëꞌe. Ahia minoꞌe.