\id TIT - Mufian NT (Balif dialect) -Papua New Guinea 1988 (web version -2013 bd) \h Taitusi \toc1 Basef Ifimba Pol Nandaꞌef Fagafeꞌma Taitusi \toc2 Fagafeꞌma Taitusi \toc3 Ta \mt1 Basef Ifimba Pol Nandaꞌef Fagafeꞌma Taitusi \iot Basef bandafi Pol nandaꞌef fagafeꞌma Taitusi \io1 1:1-4 Pol naꞌipa Taitus basef buꞌwafi ma God noloma Jisas Krais nogatopalopana \io1 1:5-16 Pol naꞌipa Taitusa nondandepa anom agufumi siosi nondaꞌam walemb hielimbi esis Kristen sagapoma \io1 2:1-3:11 Pol naꞌipa Taitasa nogawalipasa basef Godi kofagefa endilisifi atifa hapifi poe esis Kristeni \io1 3:12-15 Basef akutaifi \c 1 \p \v 1 Aeꞌ Pol andaꞌ maola Godi eaꞌ aeꞌ aposel Jisas Kraisi. Anen nandandepe eaꞌ ma igawalipasa basef ananifi. Anen nasapaꞌe ma egewaꞌ banaga esis amam nematawa mamahisa nandandepas eaꞌ ananisii ma etopalopas sohapifana sogogawa basef endilisifi ma sigaila waf ananifi.\x * \xo 1:1 \xt Kl 1:27\x* \v 2 Aeꞌ andaꞌ maola agatopalopa hapif asasini ma esis sogawa ma sonohas sope sogohafa ambal alamba namili sogape andeandeꞌ lifilafi. Fowaꞌ gani God ataꞌ owaꞌ nondaꞌ anin mae netaga itap apaꞌea, anen aꞌ naliꞌ naꞌias eaꞌ ma nogasoꞌapa ambal alamba apaꞌ. Anen ina nagambasoꞌami, owaꞌatin.\x * \xo 1:2 \xt Ef 1:9-10; Ta 2:10, 3:4; 1 Ti 1:1,11\x* \v 3 Aꞌi owaꞌ main, nogota atamba anen atona nandandepata eaꞌi, anen aꞌ nasaꞌma amam amamba mogawalapa basef ananifii alihif. God anen nofaꞌ apaꞌ mogotanimai, anen naꞌias eaꞌ deiꞌ naseꞌe maol inimba ma egawalapa basef ifimba.\x * \xo 1:3 \xt 2 Ko 8:23; Ga 2:3; 2 Ti 1:2, 4:10; Ro 1:7\x* \v 4 Aeꞌ andaꞌ basef ifimba fafeꞌmago inaꞌ Taitus. Inaꞌ nahapifa God eaꞌ naꞌamba atin siꞌi apaꞌ hiapai magahapifana. Isimba atis deiꞌ inaꞌ nogame aeꞌinai endilisi. Aeꞌ aꞌi God ahamapa noloma Krais Jisas anen nofaꞌapa mogotanimai, amom biam motopalopena dowaf nembel ineꞌimbili bepe saꞌombel. \s1 Basef amom agufumi mugumafi esis Kristeni \p \v 5 Aeꞌ akwahina napani Krita negandondomba maol inimba ataꞌ owaꞌ nimbifana ma atiasi nendandepa anom agufumi mugumafi esis Kristeni walemb hielimbi, siꞌi fowaꞌ agaꞌipina. Eaꞌ basef amamifi fagape naꞌamba.\x * \xo 1:5 \xt 1 Ti 3:2-7; 2 Ti 2:24-26\x* \v 6 Anona aman iꞌi owaꞌ nondaꞌ anef waf awafima naep esis amam nematawaia, ma anen nosoꞌ nemataꞌw atotoꞌw ma batawisana ananisi sohapifa Krais esis basef akasa, esis ina sondaꞌ anef waf awafi, esis batawis sope andeandeꞌ sogameꞌ basefi, daoꞌ amom mondaꞌ waf naꞌambai. Inaꞌ nondaꞌam mope agufumi.\x * \xo 1:6 \xt 1 Ko 4:1\x* \v 7 Inaꞌ negawa agufumi mugumafi esis Kristeni, amom mugumafi maol Godi. Eaꞌ amam amambai feꞌ poe amamini andeandeꞌma atiasi esis amam nematawa ina solomam siti anef waf awafi amamifi, owaꞌatin. Anona aman ama amom agufumi, anen ina aꞌ nondaꞌ duꞌwaniga, a okom wandafuna kwafalis, owaꞌ. Anen ina neaꞌ embel nohaga nogaol nohas atin, owaꞌi. Anen ina okom mohafel miꞌimiꞌi aꞌowaꞌ ma mondaꞌ waf awafi ma mogofaꞌ otamba, owaꞌatin. \v 8 Anen nundumafi epes isimba mamahisa sugafiꞌi laugunii analemb walembi. Anen okom mundaꞌi waf fasifi atef. Eaꞌ nomonas sopaona mundumafi alop andeandeꞌ datima. Ma anen nigaila waf fasifi hiafi Godi eaꞌ nope hililiꞌ. Anen nundumafi okom ananimi atom datima andeandeꞌ.\x * \xo 1:8 \xt 2 Ti 4:3; Ta 2:1\x* \v 9 Anen nondahapila basef ifimba buꞌwafi apaꞌ magawalipasafi andeandeꞌ. Eaꞌ anen laꞌifinama nuwalipa anis epes nosaꞌma ukup asasipi nogowaꞌ banagasa basef ifimba usiꞌifi. Ea laꞌifinama nigaꞌipa isimba sogosambala basef usiꞌifii ma sogamemeꞌma basef asasifi ina endilisifi, owaꞌatin.\x * \xo 1:9 \xt 1 Ti 4:7\x* \s1 Anin ailan Krit anis epes sagambasoꞌami sape \p \v 10 Ahoꞌ, epes hiasi ina sagiꞌma basef, owaꞌ. Sosambalif. Esis sandaꞌ basef dowaf saꞌiam sambasoꞌma anis epes. Esis hiasi wambota Judai sagatopaꞌ alopi.\x * \xo 1:10 \xt Jo 10:12; 1 Pi 5:2; 2 Ti 3:6\x* \v 11 Esis sandandaꞌ naꞌambai, esis saꞌi sombasoꞌmas sogofaꞌasa otamba moni mais anis epesi. Eaꞌ sawalipa anisa waf afamba apaꞌ mandaiwaꞌmafi. Esis sandaꞌ waf afambai atef deiꞌ sahambombaga wambotagw epes hiasi. Eaꞌ inaꞌ nesopama malogof asasigufi isimba sandaꞌam naꞌambai. \v 12 Fowaꞌ anona aman Kritinai anen gawainai siꞌi profet, naꞌias naꞌamba naꞌi, “Fowaꞌ gani endilisi, esis Krit sape epes sagambasoꞌami eaꞌ deiꞌ wapani ataꞌ sape naꞌamba atin. Esis siꞌi mafis magail alupi awami. Alaꞌuta nahas aꞌowaꞌ, tol saꞌoh dowaf eaꞌ saꞌ gwaꞌaimi hiami.”\x * \xo 1:12 \xt 2 Ti 4:2\x* \p \v 13 Basef ifimba endilisifi. Eaꞌ inaꞌ nendaꞌepasef dindinipa, semeꞌef sogogawa endilisi waf awafi asasifi ma ataꞌ sogambema nelelemb. Ama hapif asasini ataꞌ netaga negafeꞌ usiꞌin.\x * \xo 1:13 \xt 1 Ti 4:7\x* \v 14 Ama esis sogakwaha basef mamimami falafumi esis Judai ma muꞌuli epes isimba sogowaꞌ alafugaha basef endilisifii.\x * \xo 1:14 \xt Mt 15:11; Ro 14:20\x* \v 15 Ukup epes isimba nelelemb usiꞌilimba waf fasifii, hiahawes hiasi hiꞌalas boꞌwes hililiꞌ ma esis. Apaꞌ nomonas epes isimba nelelemb awasilimbi ma esis owaꞌ soghapifa Kraisia, opalef asasilifi owaꞌ anin mae beꞌena, owaꞌatin. Ukup asasipi paloma malogof fagape opalef asasilifi nomoni aꞌ awasim aꞌowaꞌ.\x * \xo 1:15 \xt 2 Ti 3:5; 1 Jo 1:6, 2:4\x* \v 16 Malogof asasigufi sagaꞌias naꞌamba saꞌi, “Apaꞌ mogawa God.” Apaꞌ feꞌ asasini, nawalapa esis sogowaꞌ alafugaha Godi. God anen nandaiwaꞌma esis endilisi. Epes isimba sogasambala basefi, ina laꞌifisa atiasi sondaꞌ anef waf buꞌwafi, owaꞌatin. \c 2 \p \v 1 Apaꞌ inaꞌ nindaꞌipa esis amam nematawa ma basef fasifi ma waf asasifi findaila basef ifimba usiꞌifi. Inaꞌ nigaꞌipas naꞌamba.\x * \xo 2:1 \xt Ta 1:9\x* \s1 Basef amam nematawa isimba hagasii \p \v 2 Amam hagami owaꞌi meaꞌ embel mohaga mogaola. Amom ukup pendandaꞌ andeandeꞌma waf usiꞌifi hililiꞌi eaꞌ nomonas sopaom mundumafi alop andeandeꞌ datima. Amom mondape andeandeꞌma hapif amamini negape boꞌwen atina waf afamba ukup pandaimafi a waf afamba ukup pigaila Godafi a waf afamba pigalutu banagepa ma nimanimi hiami.\x * \xo 2:2 \xt 1 Ti 3:11\x* \p \v 3 Eaꞌ awo nematawa hagiwai wapani ondafeꞌ usiꞌiwa hililiꞌ. Awo owaꞌi ondaha basefa anis undaꞌiꞌipamasa, owaꞌ. Awo owaꞌi weaꞌ embel hiambeli ohaga ogaola. Awo ondape siꞌi tisa nagawalipasa waf buꞌwafi. \v 4 Awo hagiwai wihimbaꞌma nematawa awamba ataꞌ saꞌuwai kwasakwasalai ma ondaꞌ waf naꞌamba. Ukup awaupi pipila amom wahupawa awaumi moloma awasi awausi.\x * \xo 2:4 \xt Ef 5:22\x* \v 5 Eaꞌ awo undumafi nomonas awausi andeandeꞌma ogape boꞌowa hililiꞌ endilisi. Eaꞌ undumafi ifagw awaugwi andeandeꞌ ma otopalopa amom mogoloma awasi awausi. Awo ondape lafela amom wahupawa awaumi. Awo ondandaꞌ waf afamba hiafi buꞌwafi hiꞌindalafa epes ina siti anin maol awauni awena sondaꞌ basef Godi findiwaef, owaꞌatin. \s1 Basef amom amam saꞌumii \p \v 6 Eaꞌ naꞌamba atin, inaꞌ nesaꞌma ukup amam amamba ataꞌ saꞌumi kwasakwasalai newaꞌ banagama nomonas sopaom mugumafi alop andeandeꞌ datima.\x * \xo 2:6 \xt 1 Ti 4:12; 1 Pi 5:3\x* \v 7 Inaꞌ atina nendaꞌ waf buꞌwafi atefa amom mutilina ma mugailina mondaꞌ waf hiafi fasifi. Maol inimba nigawalipa epes, inaꞌ owaꞌi niꞌif feloma basef awafia, owaꞌ. Niꞌipas basef buꞌwafi endilisifi atif. Okom ineꞌimi mopoma waf usiꞌifi atefa nendaꞌ maol inimba nigawalipas dondol.\x * \xo 2:7 \xt 1 Pi 2:15\x* \v 8 Inaꞌ nindaꞌi basef usiꞌifi atifa, anis epes ina siti anef waf awafi ma maol inimba, owaꞌ. Ama esis bousi atiasi sogofaꞌ ambagof awagufi. Deiꞌ main, esis ina siti anef waf awafi ma afaꞌ ma sigaꞌi anif basef awafi, owaꞌ.\x * \xo 2:8 \xt 1 Ti 6:1\x* \s1 Basefa epes isimba agof akasi sandaꞌ maol dowadowafi \p \v 9 Inaꞌ aꞌ nindaꞌipa isimba agof akasi sandaꞌ maol dowafi niꞌipas niꞌi, esis someꞌ basef agufumii silif sondafeꞌ lafela amom. Eaꞌ sondandaꞌ maol buꞌwani naninani hiani amom ukup pagaꞌiani. Esis ina aꞌ sogwa anif basefa agufumi sohahaliꞌam, owaꞌ.\x * \xo 2:9 \xt Ta 1:3\x* \v 10 Esis ina aꞌ sokwalopa anis hiahawes amamisi, owaꞌi. Esis sondaila basef amamifi andeandeꞌ datima. Ama atiasi esis sogafela agola basef ifiꞌi apaꞌ magawalapefa esis epesi luꞌwagol. Basef ifiꞌi Godi nowambilai apaꞌ mutanimai mogape andeandeꞌi. \s1 Apaꞌ mondape andeandeꞌ mosasa nemaf dembinai Kraisi \p \v 11 Apaꞌ mogawa okom Godi luꞌunai naganagaila apeꞌi ma nagatopalopapa dowafi anamba nataga nandawalap eaꞌ, epes hiasi misiꞌah hiahi agufisi saloma agof akasi hiꞌalas satolona. Ama nofaꞌ apaꞌ amam nematawa nokwahomapa waf awafi mutanimai mogafeꞌma anen.\x * \xo 2:11 \xt 1 Jo 2:16; Ef 1:4\x* \v 12 Waf God nagatopalopapa dowafafi fawalapa apaꞌ ma mokwaha waf afamba mogowaꞌ alafugaha Godi, eaꞌ mokwaha nomonas amamba awami ma waf itapanai, apaꞌ ukup pepe pendandaꞌ pefeꞌ andeandeꞌ mumafi alop apeꞌipi mugaila waf Godi deiꞌ nogota ataꞌe.\x * \xo 2:12 \xt 1 Ko 1:7; Fl 3:20\x* \v 13 Nogota atamba apaꞌ mape masasa dagala anamba luꞌunai mape mogohafanai. Ahoꞌ, apaꞌ mape mohafa glori banagami mogogalaꞌi God Dembinai apeꞌinai nofaꞌapa mogotanimai, anen Jisas Krais anaf notaga nondawalap.\x * \xo 2:13 \xt Ga 1:4; Eks 19:5; Diu 7:6; Sam 130:8; Esi 37:23; 1 Pi 2:9\x* \v 14 Krais anen nakwaha ambal fasili ananili ma nagatala apaꞌ natagwahepa ma waf aunai hianai mogosambala muꞌuli Godi. Anen naꞌi nondombasa apaꞌ ma mogataga epes ananipai atipa buꞌupai, ukup pehafela mondaꞌ maol banagambela mogaila waf hiafi fasifi.\x * \xo 2:14 \xt 1 Ti 4:12\x* \p \v 15 Dondol inaꞌ niꞌipasa basef ifimba. Eaꞌ newaꞌ banagasa sigailif niꞌipas dindinip siꞌi anona dembinai agol luꞌwagilinai. Eaꞌ nepaꞌaga waf nesaꞌma ukup asasipi amam amamba owaꞌ mugaila waf fasifia. Aeꞌ andaiwaꞌma anin epen nigaꞌi inaꞌ aman falafunai, owaꞌ. \c 3 \s1 Apaꞌ mundalutu banagepa ma waf fasifi \p \v 1 Inaꞌ dondol banagenama negasaꞌma esis amam nematawa ma sogape lafela amom gavman dembami, amom banagami mugumafi esisi ma sogaila basef amamifi. Eaꞌ esis sondandombola sondaꞌ maol hiani fasini.\x * \xo 3:1 \xt Fl 4:5; Ro 13:1-7; 1 Pi 2:13-14\x* \v 2 Esis owaꞌi sondaꞌ anin epen findiwana basef awafia. Esis ina aꞌ sifitap, owaꞌi. Sope opalef awanelef. Dondol esis sogape sondaꞌ waf saꞌumbelifi atefa epes hiasi.\x * \xo 3:2 \xt 1 Ko 6:11; Ef 2:2, 5:8\x* \p \v 3 Inaꞌ negawa fowaꞌ apaꞌ wapani owaꞌ anis nomonas beꞌesa, apaꞌ mogosambala basefi eaꞌ Satan nambasoꞌmapa. Apaꞌ mape lafela waf naninani aunai nelelemb mogohafema maemaefah awami ma alop sonogahap. Apaꞌ mafeꞌ maloma waf anamba ukup aoma anis epesi ma kowagalapama hiahaom asasimi. Esis sofala apaꞌ naumbih asasipai eaꞌ apaꞌ wapani mandaꞌ naumbih malomas.\x * \xo 3:3 \xt Ta 1:3\x* \p \v 4 Apaꞌ God, anen nofaꞌapa mogotanimai eaꞌi, anen alipunai apaꞌ epesi okom maimailapa. Nogota atamba waf afamba ananifi afataga fendasali alihif,\x * \xo 3:4 \xt 2 Ti 1:9; Ef 5:26; Jo 3:5\x* \v 5 anen ina okom mandandaꞌma anef waf usiꞌifi apaꞌ mandaꞌafi, deiꞌ nofaꞌapai, owaꞌatin. Nomonas uwahipimi ananimi atom nofaꞌapa mutanimai. Anen nasaꞌopapa eaꞌ mataga awasi dambaipai, Ambal buꞌunai Godi nasoꞌapa ambal namili apaꞌ.\x * \xo 3:5 \xt Ap 2:17-18\x* \v 6 Ama maol Jisas Kraisi, anen aman nofaꞌapa mogotanimai, God nasoꞌapa Ambal buꞌunai ananinai nafiꞌi hiana aꞌowaꞌ ma apaꞌ siꞌi nagakoloꞌwai banagami ma apaꞌ.\x * \xo 3:6 \xt Ro 3:24\x* \v 7 Anen nandaꞌas naꞌamba ma nagaꞌi apaꞌ epes beꞌepa hililiꞌi ma okom anamba Jisasi atona luꞌunai naganagaila apeꞌi. Eaꞌ nandandepapa ma mofaꞌ ambal namili mogape andeandeꞌ lifilafi. Eaꞌ apaꞌ mahapifana mape mosasam. \p \v 8 Basef ifimba endilisifi ma apaꞌ hiapai mogahapifif. Aeꞌ aꞌi newalapa basef ifimba niꞌif dindinipa epes isimba sagahapifa God eaꞌi ukup pendandaꞌma sugalutu banagesa waf fasifi. Basef ifimba ma Jisas Krais naloma God, ifimba buꞌwafi ma fegatopalopa epes.\x * \xo 3:8 \xt 2 Ti 2:14,16,23\x* \p \v 9 Apaꞌ basef amamba mamimami iwanimi esis saꞌiama sogosambala waf fasifii, saꞌi sondahihianama sagaꞌi agof hiagufi bafasas akupas asasisii dowadowaf, sogafitapa muꞌuli fowaꞌ God nagasoꞌ Mosesani, amambai inaꞌ nindihiꞌamam. Deiꞌ main, apaꞌ mogawa amambai ina motopalopapa magawalapa anef waf buꞌwafii, owaꞌ.\x * \xo 3:9 \xt Mt 18:15-17; 2 Jo 10\x* \p \v 10 Epen mamahina nandaꞌ esis Kristen sandawal sagataga biafisi, inimba negesambala basef buꞌwafii. Inaꞌ nisindiꞌamona nomonas ananisi dindinip atetef aꞌa bif. Ama anin owaꞌ nemeꞌ basef ineꞌifia, daoꞌ nekwahin newaꞌan alafuga.\x * \xo 3:10 \xt 1 Ti 6:3-5\x* \v 11 Inaꞌ negawa epen naꞌambaini aꞌ nakwaha ufiaꞌw fasiꞌwi eaꞌ. Waf awafi ananifi fihimbaꞌmapa mogawa anin epen awani.\x * \xo 3:11 \xt Ef 6:21-22\x* \s1 Anif basef duꞌwanif akutaifi \p \v 12 Anaf aeꞌ iꞌi esapaꞌ Artemas aꞌa Tikikus nogafeꞌmago inaꞌ, inaꞌ ulal nifiꞌmai aeꞌ mehip wambel ambalemba Nikopolis. Inaꞌ negawa aeꞌ aꞌias eaꞌ ma igapani Nikopolis nogota atamba aotama asaf luꞌwafi figalatai.\x * \xo 3:12 \xt Ap 18:24; 1 Ko 3:5-6; 1 Ko 16:12\x* \v 13 Inaꞌ numafi Senas nogogawa muꞌuli esis Romi noloma Apolos andeandeꞌ. Eaꞌ netopalopama hiahawes amom mofaꞌas mogafeꞌ walemb hiagoma ma atiasi ina waowaola anis maefah ufiaꞌw, owaꞌatin.\x * \xo 3:13 \xt Ef 4:28; Ta 2:14; Mt 7:19\x* \v 14 Eaꞌ esis Kristen amam nematawa apeꞌisi sondalafa waf sugalutu banagesafi ma maol fasini naninani sogatopalopa epes isimba hiahawes akasi. Naꞌamba esis Kristen tol sope dowaf eaꞌ ukup peseꞌasa sondaꞌ waf buꞌwafi Godi. \p \v 15 Amam nematawa sape sagalome naꞌai esis sandagala salomago inaꞌ. Inaꞌ nendagala nelomago epes mamahisa ukup pagapagaila afaꞌi sahapifa God sagalomafai. Aeꞌ aꞌi God notopalopago ipaꞌ dowaf nope nolomago ipaꞌ hipai hiꞌilipa nowaꞌ banagaipa. \p Basef eaꞌ maꞌuf.