\id EPH - Mufian NT (Balif dialect) -Papua New Guinea 1988 (web version -2013 bd) \h Efesusi \toc1 Basef Ifimba Pol Nandaꞌef Fagafeꞌma Esis Efesusi \toc2 Fagafeꞌma Esis Efesusi \toc3 Ef \mt1 Basef Ifimba Pol Nandaꞌef Fagafeꞌma Esis Efesusi \iot Basef bandafi Pol nandaꞌef fagafeꞌma Efesusi \io1 1:1-2 Basef fagaliꞌi ma dagala Poli naꞌi God nogatopalopa esis \io1 1:3-3:21 Okom Godi atom anen fowaꞌ dambadamba nosahoꞌapa mogape epes ananipai eaꞌ nakolasa epes hiasi Juda saloma esis sogolalama Godi sogape miniꞌap atifip \io1 4:1-6:9 Waf buꞌwafi apaꞌ epes Godi magafeꞌ mogogalaꞌii mondaꞌafi \io1 6:10-20 Apaꞌ magahapifanai mofaꞌ hiahaom mandaꞌ wandafi mopaꞌ mogaliꞌamona waf awafi \io1 6:21-24 Basef akutaifi \c 1 \p \v 1 Aeꞌ Pol okom Godi atona nandandepe ataga aposel Jisas Kraisi ma andaꞌ maol ananini agawalapa basef ananifi. Aeꞌ andaꞌ basef ifimba fafeꞌmago ipaꞌ epes Godi deiꞌ pagape Efesusi, ipaꞌ pahapifa Krais Jisas datima pape sisihipa pagalomana.\x * \xo 1:1 \xt Ro 1:1,7; 2 Ko 1:1-2; Kl 1:1-2; Ap 18:19-21; Ap 19:1\x* \v 2 Aeꞌ aꞌi God ahamapa apeꞌinai noloma Dembinai apeꞌinai Jisas Krais motopalopepa dowaf mowaꞌ banagaipa pepe opalef awanelef.\x * \xo 1:2 \xt Ef 2:6\x* \s1 Apaꞌ magape sisihipama Kraisi, God nasoꞌapa hiahaom hiami fasimi ilifami \p \v 3 Apaꞌ ataꞌ mondanifela Ahamapa God, ahama Dembinai apeꞌinai Jisas Krais! Ama Krais atona anen nasoꞌapa hiahaom hiami fasimi atom magape otaga ilifi mogatopalopapa ukupi ambagof apeꞌisi ma poe feꞌ ki apeꞌini nogape andeandeꞌ.\x * \xo 1:3 \xt Jo 15:16, 17:24; 2 Te 2:13; Ef 5:27; Kl 1:22\x* \v 4 Deiꞌ main, fowaꞌ God ina deiꞌ nandaꞌ itap apaꞌe, ataꞌ owaꞌatin, nemaf afamba nosahoꞌapa eaꞌ mope sisihipama Krais hililiꞌ ma waf awafi kofagefa akapa.\x * \xo 1:4 \xt Jo 1:12\x* \v 5 Anen okom maimailapa aꞌowaꞌ. Isimba atis anen naliꞌ okom mandandaꞌ nosahoꞌapa nofaꞌapa nalagapa mataga siꞌi awasi ananipai. Anen naila okom ananimi atom nandaꞌasa lagol Jisas Kraisi atogol.\x * \xo 1:5 \xt Mt 3:17; Kl 1:13\x* \v 6 God nandaꞌas naꞌamba ma apaꞌ mosaꞌma agol ananigili moganifelona ma waf fasifi ananifi nagatopalopapa dowafafi. Waf afamba fawalapa banagami mogogalaꞌi ananimi. Anen natopalopapa dowaf nasoꞌapa nogamana okom ananimi magamagailana aꞌowaꞌi, eaꞌ mape sisihipama anen.\x * \xo 1:6 \xt Ef 2:7; Kl 1:14,20\x* \p \v 7 Krais atona nagaꞌ natagwahepa ma waf awafi natalepa esimbel ananimbeli. Eaꞌ nakwaha waf awafi apeꞌifi okom masoꞌanaf. Anen nandaꞌas naꞌamba siꞌi okom Godi magaila apeꞌi siꞌim aꞌowaꞌ ma waf nagatopalopapa dowafafi. \v 8 Waf afamba nasoꞌapaf siꞌif aꞌowaꞌ. Nasoꞌapaf faloma gawa hiani naloma gawa mogogawa waf maif buꞌwafi aꞌa awafi.\x * \xo 1:8 \xt Ro 16:25; Ga 4:4; Kl 1:16,20\x* \v 9-10 Okom ananimi atom naꞌi notopalopapa eaꞌ nihimbaꞌmapa basef ananifi faliꞌ fandambahoꞌ fagape okom ananimi atumi. Basef ifimba fagape naꞌamba. Anen naliꞌ okom mandandaꞌma Krais nogape dembinai ma hiahaom hiami magape ilif itapi hiꞌigalam epes wapani. Nogota atamba anen atona okom magaꞌiatai togataga, God nosoꞌana hiahaom amamba mofeꞌ lagol Kraisi atogol ma anen atona nogape dembinai ma hiahaom amamba hiꞌigalam.\x * \xo 1:9-10 \xt Ro 8:28-29\x* \p \v 11 God nandaꞌ hiahaom amamba hiꞌalam nagiꞌma fowaꞌ dambadamba anen okom mandandaꞌmam. Eaꞌ nosahoꞌapa mape sisihipama Krais. Deiꞌ main, anen nandaila okom ananimi siꞌi fowaꞌ dambadamba okom mandandaꞌmas. \v 12 Apaꞌ Juda atepa mogawa endilisi mape mogohafa Kraisi, God nandandepapa naꞌamba ma mondaꞌ epes hiasi sogasaꞌma agol ananigili luꞌwagol. Agol agalemba ananigili fasigili aꞌowaꞌ.\x * \xo 1:12 \xt Kl 1:4-6; Ef 4:30\x* \p \v 13 Eaꞌ deiꞌ ipaꞌ wapani, afamba pegameꞌ basef endilisifi ifimba basef buꞌwafi Godi, nofaꞌepa petanimai pahapifa Krais pape sisihipama anen. Nogota atamba ipaꞌ pahapifa Krais, God nasoꞌepa Ambal buꞌunai ananinai nosaheꞌepa. Ambal buꞌunai anamba siꞌi anin ametal God nandaꞌmepani ma nigihimbaꞌmepa naꞌamba.\x * \xo 1:13 \xt 2 Ko 1:22\x* \v 14 Apaꞌ mogawa endilisi atapipa mopoma anaf nogasoꞌapa hiahaom buꞌwami apaꞌ epes ananipai. Anen nosoꞌapam nemaf afamba notagwahepa nofaꞌapa mofeꞌ mope mogalomana. God nandaꞌam naꞌamba ma apaꞌ mondaꞌ epes hiasi sogasaꞌma agol ananigili luꞌwagol, agol agalemba fasigili aꞌowaꞌ.\x * \xo 1:14 \xt Kl 1:4; Kl 1:3; 1 Te 1:2\x* \s1 Pol nandabetena Goda nogasoꞌasa gawa esis Efesus \p \v 15-16 Basef dokoꞌifi endilisifi atif. Isimba atis deiꞌ dondol andaꞌmepa beten ipaꞌ. Nemaf afamba fagaliꞌi ameꞌ basefa waf ipeꞌifi pahapifa Dembinai Jisasa ukup peleleꞌ pagaila amam nematawa hiasi Godi. Aeꞌ andaꞌas nemaf afamba afiꞌi afiꞌi ataga deiꞌ, aeꞌ ina akwahipa ma beten, owaꞌatin. Aeꞌ okom mandandaꞌmepa andabeten anifela Godepa.\x * \xo 1:15-16 \xt Kl 1:9\x* \v 17 Jisas Krais anen dembinai apeꞌinai. Aeꞌ andabeten atapiwi nimaguf hiafi ahaliꞌ God, dembinai Jisas Kraisi, anen Ahamapa apeꞌinai mogogalaꞌi banagami magapaunai. Andabeten ahaliꞌana ma nogaseꞌepa gawa buꞌwani ukup ipeꞌipi pegegawa basef kofagefa fendawalap alihifa ipaꞌ. Ama pegegawa God andeandeꞌ.\x * \xo 1:17 \xt Ef 4:4; Kl 1:12\x* \v 18 Aeꞌ andabeten ahaliꞌana ma nondaꞌ ukup ipeꞌipi pindawisiꞌma pegegawa waf buꞌwafi, ma hiahaom buꞌwami anen nofalepa pape pegehafami. Ma pegegawa ambal namili lagape lifilafi dondoli loloma anamba God nagalaꞌambemagoma nogogalaꞌ aꞌowaꞌma. Amamba God nandondomba ma anaf naꞌi nosoꞌapa mogaloma epes ananisi siꞌisi.\x * \xo 1:18 \xt Kl 1:11\x* \v 19 Andabeten ahaliꞌana ma ipaꞌ pegegawa banagami ananimi dondol mandaꞌ maola opalef nomon apaꞌ epes magahapifanai. Amamba eaꞌ luꞌum aꞌowaꞌ. Banagami amamba naꞌamba atin siꞌi banagami ananimi luꞌwami\x * \xo 1:19 \xt 2 Ko 13:4; Kl 2:12; Hi 1:3; Kl 1:16, 2:10\x* \v 20 nandaꞌama nasaꞌma Jisas nosafel nagakwaha gaꞌ ananini. Banagami amamba atom God nandaꞌana nape waꞌol lagol ananigili kwahisigili banagogoma gani heven. \v 21 Apaꞌ Krais deiꞌ nape dembinai ilif aꞌowaꞌ ma dembami agufumi hiami maloma hiahaom banagami hiami. Anen nikilaꞌ agof luꞌwagufi hiꞌalagof epes deiꞌ sagape nogota ataꞌii, eaꞌ isimba sogape nogota tigiꞌ togatagai wapani.\x * \xo 1:21 \xt Sam 8:6; Mt 28:18\x* \v 22 God nandaꞌ hiahaom hiami mape lafela anen atona. Eaꞌ nandaꞌana nape Dambena ilif endilisi ma epes hiasi hiꞌalas saloma hiahaom hiami hiꞌalama nagatopalopa esis sios hiasi sagahapifanai hiꞌalas.\x * \xo 1:22 \xt Ef 4:10,15; Ro 12:5; Kl 1:18\x* \v 23 Esis sagahapifanai siꞌi alop siꞌip Kraisi. Anen nape anamba hiagoma nugumafi hiahaom hiami hiꞌagalami nape nomona esis sagahapifanai hiasi siꞌisa anen atona endilisi. \c 2 \s1 God nandaꞌapa magagaꞌi mape namepa \p \v 1 Basef ipeꞌifi fagape naꞌamba. Fowaꞌ ipaꞌ pandaꞌ waf naninani aunai, nahepa pagaꞌ. Deiꞌ main, ipaꞌ ina pameꞌ God, owaꞌ. Pesambalona pandaꞌ waf awafi.\x * \xo 2:1 \xt Kl 3:7; Ta 3:3; Jo 12:31; Ef 5:6, 6:12; Kl 1:21, 2:13\x* \v 2 Nogota atamba ipaꞌ ataꞌ paila waf awafi atef itapafi eaꞌ paila basefa aman aunai banagonai nugumafi banagami awami mape laꞌafen mugumafi itapi otagai. Banagami amamba mataga aman anamba aunai deiꞌ nugumafi epes isimba sogosambala Godi.\x * \xo 2:2 \xt Kl 3:6\x* \v 3 Fowaꞌ apaꞌ hiapai hiꞌalapa mandaꞌ waf awafi siꞌi epes isimba sogosambala Godi sandaꞌafi, eaꞌ maila nomonas opaf apifi apeꞌifi atof. Apaꞌ maila nomonas nembel anamba apinai ma ukup apeꞌimi atom. Isimba atis deiꞌ ataꞌ mape lafela okom wandafunai Godi, siꞌi anis epes daias itapasi.\x * \xo 2:3 \xt Lu 15:24,32; Ro 6:13; Ef 2:1; Ap 15:11\x* \p \v 4 Owaꞌ, God nagaꞌi owahipigama apaꞌ epes aꞌowaꞌi, okom luꞌwami mailapa. \v 5 Isimba atis deiꞌ nandaꞌapa mataga namepa. Apaꞌ mape siꞌi sagagaꞌi ma waf awafi. Owaꞌ nandaꞌapa mataga namepa mape sisihipama Krais. Amamba okom luꞌunai Godi nagatopalopapa dowafi nofaꞌepa pitanimai.\x * \xo 2:5 \xt Kl 2:12\x* \v 6 God nasaꞌmapa mape namepa maloma Jisas Krais, mofaꞌ agol luꞌwagili mape sisihipama anen, eaꞌ ukup pandandaꞌ papomana heven.\x * \xo 2:6 \xt Ef 1:7\x* \v 7 God nandaꞌapa naꞌamba ma nogota ataꞌe deiꞌ tefeꞌ tefeꞌ totaga owagama nihimbaꞌmas okom ananimi mailapa nagatopalopapa dowafi, ma epes hiasi hiꞌilas soloma ensel hiami hiꞌilam sogogawa okom amamba ananimi luꞌum aꞌowaꞌ mandawalap alihima apaꞌ naꞌamba. Anen nandaꞌapa mape sisihipama Krais Jisas.\x * \xo 2:7 \xt Jo 4:10; Hi 6:4\x* \v 8 Deiꞌ main, God natopalopepa dowaf, isimba atis deiꞌ nofaꞌepa pitanimai pahapifa Krais. Hiahaom amamba ina ipaꞌ atipa pandaꞌam, owaꞌatin. God atona naseꞌepam dowaf.\x * \xo 2:8 \xt 1 Ko 1:29-31; 2 Ti 1:9\x* \v 9 Amamba ina siꞌi hiahaom ipaꞌ pandaꞌ maol pegefaꞌami, owaꞌ. Eaꞌ ina anin epen atitin laꞌifina negasaꞌma agol ananigili atogola hiahaom amamba, owaꞌatin.\x * \xo 2:9 \xt Ta 2:14\x* \v 10 Deiꞌ main, God atona nandaꞌapa mape. Lagol Krais Jisasi atogol nandaꞌapa mataga dambaipa ma waf fasifi apaꞌ milaf mogafeꞌ.\x * \xo 2:10 \xt Ef 5:8\x* \s1 Krais nakolasa miniꞌap biafip pataga atifip \p \v 11 Eaꞌ apaꞌ mondogawa isimba andeandeꞌ. Lagof amom Judai atogof matopaꞌ alop amamipi. Eaꞌ esis Juda sandafela esis atis saꞌi epes sagatopaꞌ alopi. Eaꞌ ipaꞌ fowaꞌ pape pegelelama Godi owaꞌ Judaipaia, sofalepa sagaꞌi, “Owaꞌ pegatopaꞌ alopia.” Basef ifimba faꞌi waf alopafi andoꞌ atogini.\x * \xo 2:11 \xt Kl 1:21; Ro 9:4; 1 Te 4:13\x* \v 12 Ipaꞌ pendegawa nogota atamba ataꞌ pape pelelama God, ipaꞌ ataꞌ pape andoꞌ laogona Krais, pape andoꞌma esis miniꞌap Israel epes Godi, eaꞌ pape andoꞌma basef God anen nalaꞌ lapef nagaloma asisafi. Basef ifimba nagaꞌi endilisi atisa nogatopalopasafi. Ipaꞌ ina anom hiahaom fasimi pape pegehafam anafi, owaꞌatin. Eaꞌ ipaꞌ owaꞌ pihapifa Goda.\x * \xo 2:12 \xt Kl 1:20\x* \v 13 Apaꞌ ipaꞌ fowaꞌ pagape laogona Godi, esimbel Kraisi atembal ma gaꞌ ananini befaꞌepa deiꞌ bakolasepa pafiꞌi pape felefeleꞌma Goda lagol Jisasi atogol.\x * \xo 2:13 \xt Ais 9:6; 1 Ko 12:13; Kl 2:14\x* \p \v 14 Deiꞌ main, anen atona kofagonama opaf awanafi, nagakolasa apaꞌ Juda maloma ipaꞌ anep miniꞌap fowaꞌ pegelelama Godi, deiꞌ mataga mape epes atifipa. Anen atona nahapeꞌ waf afamba fagawala apaꞌ Juda maloma ipaꞌ owaꞌ Judaipaia. Eaꞌ anen atona natopaꞌ waf afamba boufi lopaꞌ fitapafi.\x * \xo 2:14 \xt 2 Ko 5:17; Kl 1:20,22\x* \v 15 Gaꞌ Kraisi atin naliꞌamona basefa muꞌuli fowaꞌ God nagasoꞌ Mosesani faloma anif basef duꞌwanif fagape muꞌuli inimbai. Anen nandaꞌas naꞌamba nokolasa misiꞌah ahamba biafih, apaꞌ Juda maloma ipaꞌ owaꞌ Judaipaia mogataga siꞌi epen atitin dambaini. Ama mope opalef awanalef fegape atogon felefeleꞌma God.\x * \xo 2:15 \xt Sek 9:10\x* \v 16 Krais nagaꞌ lawag usiꞌigai tiꞌwanaegai nakolasa misiꞌah ahamba biah hataga siꞌi alop atotop. Eaꞌ gaꞌ ananini natagwaha waf asasifi boufi lopaꞌ fitapafi fagaꞌ hiꞌalaf.\x * \xo 2:16 \xt Ais 57:19\x* \v 17 Anen deiꞌ nafiꞌi naꞌi basef buꞌwafi nawalapef naꞌi, “Deiꞌ ipaꞌ pape opaf atof paloma Godi epes wapani. Anen naꞌipipa basef ifimba fowaꞌ pape laogona God pelelamana, paloma apaꞌ Juda ananipai magape felefeleꞌma anini wapani.\x * \xo 2:17 \xt Ef 3:12\x* \v 18 Lagol Kraisi atogol apaꞌ miniꞌap biafip mape ufiaꞌw alihiꞌwa mogafeꞌma Ahamapa Goda Ambal buꞌunai ananinai atona.\x * \xo 2:18 \xt Ef 3:6; Hi 12:22-23\x* \s1 Apaꞌ Kristen hiapai hiꞌalapa siꞌi ipat Godi \p \v 19 Eaꞌ ipaꞌ deiꞌ ina ataꞌ pape siꞌi laugunisi dalaisi itap akasi, owaꞌatin. Ipaꞌ paloma esis amam nematawa miniꞌap Godi, eaꞌ wambota ananipai.\x * \xo 2:19 \xt Mt 16:18; 1 Ko 3:11\x* \v 20 Ipaꞌ pape siꞌi ipat Godi nape nagalaꞌata atapitai. Anen nandaꞌata tatoma ilifa afaꞌ aposel waloma amom profet nawafa siꞌi olalefa ipat atamba. Apaꞌ Krais Jisas anen atona siꞌi olaf fagaliꞌi banagafi endilisi ma ipat atamba.\x * \xo 2:20 \xt Ef 4:15-16; Kl 2:19; 1 Ko 3:16\x* \v 21 Aolagaitama tatoma sisihita ma Krais, eaꞌ banagota andeandeꞌ tape. Deiꞌ God ataꞌ nandaꞌ ipat atamba nalaꞌata atin totaga luꞌuta ma togape hililiꞌma Dembinai atona.\x * \xo 2:21 \xt 1 Pi 2:5\x* \v 22 Ipaꞌ wapani pagape sisihipama Kraisi, deiꞌ God nape nakolasepa atogon atapina paloma anis Kristen alipisi hiasi. Eaꞌ nandaꞌepa pataga siꞌi ipat endilisi God nagapautai ma Ambal buꞌunai ananinai atona. \c 3 \s1 Pol nandaꞌ maol nawalipa epes hiasi anep miniꞌap owaꞌ Judaisia sogololama Godi \p \v 1 Krais nakolasa miniꞌap biafip Juda saloma esis owaꞌ Judaisia sataga miniꞌap atifip. Isimba atis deiꞌ aeꞌ Pol, Krais Jisas nandaꞌe andaꞌ kalabusa egatopalopa ipaꞌ epes fowaꞌ pegelelama Godi.\x * \xo 3:1 \xt Kl 1:25; Ef 4:1; Fl 1:7,13; Fm 1,9\x* \v 2 Endilisi atis, apaꞌ hiapai magape itapi natopalopapa dowaf. Amamba anen naseꞌe ma igimafiam endaꞌ maol ewalapama egawalipipa.\x * \xo 3:2 \xt Ef 1:9-10; Kl 1:26\x* \v 3 Maol inimba anen nagasiꞌiani nagape naꞌamba. Basef ananifi buꞌwafi fowaꞌ ataꞌ fandambahoꞌ, apaꞌ deiꞌ God nawalapamef alihif andaꞌef bandef fail pas isiꞌi. \v 4 Ama iꞌi pigatalifa basef ifiꞌima, atiasi pegawa okom aeꞌami ma basef hiafi Kraisi faliꞌ fape fandambahiꞌi. \v 5 Fowaꞌ lifilafi God ina nawalapef alihifa anis epes, owaꞌ. Apaꞌ deiꞌ Ambal buꞌunai ananinai nawalapef alihifa afaꞌ aposel waloma amom profet ananifai.\x * \xo 3:5 \xt Ef 2:13,16-19\x* \v 6 Basef ifimba buꞌwafi Godi fagape naꞌamba. Esis hiasi owaꞌ Judaisia hiꞌalas fowaꞌ sogololama Godi saloma ipaꞌ apataga atifipa paloma apaꞌ Israel. Eaꞌ ipaꞌ hipai hiꞌalepa paloma apaꞌ Juda mofaꞌ hiahaom fasimi hiami God nagaꞌi endilisi atis nogasoꞌapami ma lagol Krais Jisasi.\x * \xo 3:6 \xt Kl 1:23,25\x* \p \v 7 God nandaꞌe ape andaꞌ maol agawalapa basef ifimba buꞌwafi. Anen okom maimaili natopalope dowaf nowaꞌ banagae, isimba atis deiꞌ ape andaꞌ maol inimba.\x * \xo 3:7 \xt 1 Ko 15:9-10; Ga 1:16; Ef 1:7\x* \v 8 Endilisi atis aeꞌ ape falafuwai agagiꞌ endilisi ma amam nematawa hiasi Godi hiꞌalas. Owaꞌ anen okom maimaili natopalope dowafa andaꞌ maol awalipa esis sogololama Godi basef fasifi ma Krais. Basef ifimba faloma waf afamba boꞌwes aꞌowaꞌ sikilaꞌ gawa epes hiasi hiꞌalan, eaꞌ ina laꞌifisa sogogawa isimba kofagesa, owaꞌ.\x * \xo 3:8 \xt Ro 16:25\x* \v 9 Eaꞌ God natopalopas dowaf nihimbaꞌmasa okom ananimi maloma waf hiafi ananifi epes hiasi hiꞌalas. Okom amamba maloma waf afamba ananifi hiafi fowaꞌ dambadamba sape sandambahoꞌ safiꞌi sataga deiꞌ. Apaꞌ deiꞌ nandaꞌ hiahawes hiasi hiꞌalas sataga sagapani naseꞌe maol inimba agawalapa isimba sape sandambahiꞌi alihis.\x * \xo 3:9 \xt Ro 11:33; 1 Pi 1:12\x* \v 10 Fowaꞌ God ataꞌ nambahoꞌwas, apaꞌ deiꞌ naꞌi esis Kristen sios sagahapifanai sihimbaꞌmamas amom dembami agufumi maloma hiahaom banagami hiami magape heveni mogawa gawa Godi. Gawa inimba hiani ananini naninani luꞌwin saꞌwin hiꞌalan. \v 11 Anen nandaꞌan naꞌamba atin siꞌi okom ananimi atom magape atapim dondoli magaꞌiama lagol dembinai apeꞌinai Krais Jisasi atogol.\x * \xo 3:11 \xt Jo 14:6; Ro 5:2; Hi 4:16\x* \v 12 Apaꞌ mape sisihipama anen mahapifana. Isimba atis apaꞌ ina ombal mahapa ma mogafeꞌma God, owaꞌ. Apaꞌ ukup banagep endilisi eaꞌ deiꞌ mafeꞌ felefeleꞌma anen.\x * \xo 3:12 \xt Kl 1:24\x* \v 13 Eaꞌ deiꞌ aꞌipipa aꞌi, akafimi amamba deiꞌ efaꞌama egatopalapepa ami, naꞌamba piti amamba ukup iwanip pendahagas, owaꞌi. Pepe banagepa siꞌi ipaꞌ dembipai. Deiꞌ main, akafimi amamba ameꞌama egatopalopepa. \s1 Pol nandabetena esis Efesus ataꞌ sogogawa andeandeꞌ waf Krais okom magamagailasafi \p \v 14 Aeꞌ nomonas sandandaꞌma Krais nakolas apaꞌ Juda maloma ipaꞌ magataga atifipa, isimba atis deiꞌ indiwa nembawa etawa andabeten anifela Ahame. \v 15 Apaꞌ hiapai hiꞌalapa magape itapi maloma sagape ilifi wapani, apaꞌ amam nematawa wambotagw hiagwi hiꞌalagw mofaꞌ agof apeꞌigufi ma anen atona.\x * \xo 3:15 \xt Kl 1:11\x* \v 16 Aeꞌ andabeten ahaliꞌana naꞌamba. Aꞌi God notopalopepa ma banagami mogogalaꞌi ananimi luꞌwami aꞌowaꞌ. Aꞌi banagami ananimi atom mowaꞌ banagaepa opalef ipeꞌilifi nomona Ambal buꞌunai ananinai atona.\x * \xo 3:16 \xt Jo 14:23; Kl 1:23, 2:7\x* \v 17 Aꞌi hapif ipeꞌini atin Krais nope ipeꞌilifi nomon atapina. Eaꞌ andabeten ahaliꞌ Goda waf ukup pagapagailasafi fegape siꞌifa ipaꞌ ma fegewaꞌ banagaepa pilutu banagepa pigaila waf afamba siꞌi nombalef lawag gahapila itap gogotawa banagoga.\x * \xo 3:17 \xt Kl 2:2\x* \v 18 Aꞌi ipaꞌ pefaꞌ banagami peloma amam nematawa Godi hiasi pegegawa okom Kraisi naganagailipai, anamba luꞌunai endilisi nafeꞌ laona aꞌowaꞌ nafeꞌ waꞌol waꞌol nalota gani ilif aꞌowaꞌ eaꞌ nowala nafeꞌ awin endilisi aꞌowaꞌ nafeꞌ atin.\x * \xo 3:18 \xt Kl 2:10\x* \v 19 Eaꞌ andabeten ahaliꞌ God ambifa basef akutaifi naꞌamba. Aꞌi ipaꞌ pegawa okom anamba Kraisi endilisi, anamba nikilaꞌ gawa epes hiasi hiꞌalas. Aꞌi ipaꞌ pegawa okom anamba Kraisi ma pegape siꞌipa aꞌowaꞌ ma waf buꞌwafi God okom magaꞌiefi hiafi hiꞌigalaf.\x * \xo 3:19 \xt Kl 1:29\x* \v 20 God anen banagonai. Banagami amamba ananimi deiꞌ mandaꞌ maol opalef apeꞌilifi nomoni, amamba banagem endilisi. Banagami amamba atom anen laꞌifinai ma nondaꞌ hiahaom hiami migikilaꞌ basef hiafi mandabeten magahaliꞌanafi hiꞌalef faloma ukup apaꞌ hiapai hiꞌalapa wapani. \v 21 Isimba atis deiꞌ apaꞌ Kristen sios magahapifanai munifela God mondasaꞌma agol ananigili luꞌwagola Krais Jisas lifilafi mofeꞌ atin anaf owagama gani. Endilisi. \c 4 \s1 Apaꞌ Kristen siꞌi alop siꞌip Kraisi \p \v 1 Basef ifiꞌi fagaliꞌi endilisifi atif. Eaꞌ deiꞌ aꞌi efela ukup ipeꞌipi dindinipa poe feꞌ ipeꞌini negafeꞌ dondoꞌma waf usiꞌifi okom Godi magaꞌiefi nofalapa ma mogailafi. Aeꞌ andaꞌ kalabusa maol inimba atin Dembinaii deiꞌ aꞌipipa naꞌamba afela nomonas ipeꞌisi.\x * \xo 4:1 \xt Kl 3:12-13; Ef 3:1; Kl 1:10\x* \v 2 Ipaꞌ pendape lafel endilisi ma epes hiasi pendaꞌas saꞌombemas. Esis sondaꞌmepa waf awafii, pindanindifa ukup ipeꞌipi banagep pepe pititilis. Ipaꞌ ina ukup pesafel awep, owaꞌi. Ukup pindapindaila sahin owan ipeꞌisi petopalopas pefaꞌ nimanimi pelomas.\x * \xo 4:2 \xt Kl 3:14-15\x* \v 3 Ambal buꞌunai Godi nakolasepa mape opalef atelef. Eaꞌ deiꞌ pendaꞌ maol banagambela pigahapila waf afambai sisihifa waf ukup awanipafi atef. Waf afamba opalef atifilifafi fandawalap fagape naꞌamba.\x * \xo 4:3 \xt Ro 12:5; Ef 2:16,18\x* \v 4 Alop atifip, Ambal buꞌunai Godi atifina. Amamba naꞌamba atin siꞌi hiahawes atifis, God naliꞌ nofalepa pape pegehafasi.\x * \xo 4:4 \xt Jo 10:16\x* \v 5 Dembinai atotona, hapif atifin, saꞌof atifin.\x * \xo 4:5 \xt 1 Ko 12:6\x* \v 6 God ahamapa apaꞌ hiapai anen atotona nape dembinai ma apaꞌ magahapifanai hiapai hiꞌalapa. Anen nagape anamba hiagoma hiꞌagalagini, eaꞌ nape nomona apaꞌ hiapai hiꞌalapa.\x * \xo 4:6 \xt Ro 12:3,6\x* \p \v 7 Apaꞌ hiapai atona atin hiꞌalapa mofaꞌ anom hiahaom fasimi eaꞌ, dondoꞌma ikwaf Krais nawalogaf nagasoꞌapaf eaꞌi.\x * \xo 4:7 \xt Sam 68:18; Kl 2:15\x* \v 8 Siꞌi Buk Baibel nagaꞌi naꞌamba naꞌi, \q1 “Nemaf afamba anen nagafeꞌ gani ilif, nofaꞌ epes hiasi sandaꞌ kalabusi aꞌ nafeꞌ nalota ilif. Eaꞌ nasoꞌasa hiahaom fasimi esis.”\x * \xo 4:8 \xt Jo 3:13\x* \p \v 9 Basef fagaꞌi, “Nagalota ilif,” kofagefa faꞌi main? Ifimba faꞌi anen nagaliꞌ nafiꞌi nowala gani awin endilisi aꞌowaꞌ itap apaꞌe. \v 10 Eaꞌ aman anamba atona nogowala itap awin endilisii deiꞌ notambel nalota ilif wapani nafeꞌ gani ilif aꞌowaꞌ nikilaꞌ otaga ma nondaꞌ hiahaom hiami hiꞌigalam siꞌim kwaifa anen atona.\x * \xo 4:10 \xt 1 Ko 12:28\x* \v 11 Anen atona eaꞌ nasoꞌapa presen hiahaom fasimi naꞌamba. Anom amam nandandepama mondaꞌ maol aposel, aꞌ anom nandandepama mondaꞌ maol profet. Eaꞌ anom nandandepama mondaꞌ maola mofeꞌ mogaꞌipasa basef buꞌwafi Kraisi epes hiasi. Eaꞌ anom nasoꞌama gawa mogape pastai tisa mugumafi esis Kristen mowalipasa basef buꞌwafi figasindiꞌamonas andeandeꞌ.\x * \xo 4:11 \xt 2 Ti 3:17\x* \v 12 Krais nasoꞌapa hiahaom amamba fasimi ma mondaꞌ apaꞌ amam nematawa Godi mondandombola mogape laꞌifipama mondaꞌ maol buꞌwani ananini. Apaꞌ amam nematawa Godi siꞌi alop Kraisi, ma mondowaꞌ banagama atin mogape.\x * \xo 4:12 \xt Kl 1:28\x* \v 13 Eaꞌ mope mefeꞌ mefeꞌ ma anaf apaꞌ hiapai magahapifanai mogataga opalef atelef endilisi ma hapif apeꞌini noloma gawa atifina anen Nogamana Godi. Apaꞌ magataga epes banagepa endilisi magahapifanai siꞌi epes dambes eaꞌi, motaga naꞌamba atin siꞌi ikwafa waf buꞌwafi Kraisi atef.\x * \xo 4:13 \xt 1 Ko 14:20\x* \p \v 14 Iꞌi apaꞌ mogataga naꞌamba, apaꞌ ina ataꞌ mope mondati siꞌi awasi gawa akasi wapani, owaꞌ. Iꞌi epes isimba sogogawa aꞌowaꞌi sandaꞌ kikipai ma waf basoꞌaifii siꞌipapa basef hiafi fafifafi, amambai ina mondaꞌ ukup apeꞌipi bol atin pepe siꞌi naoh gwagakotoꞌma kanu. Amamba ina mogotoꞌmapa mondaꞌapa siꞌi fufin nufapusapa mafeꞌ magafiꞌi, owaꞌatin.\x * \xo 4:14 \xt Ef 1:22, 5:23; Kl 1:18\x* \v 15 Apaꞌ ukup banagep, eaꞌ miꞌi basef endilisifi atifa waf ukup pigapigailasafi. Apaꞌ miꞌi basef endilisifi naꞌamba ma mila waf Kraisi buꞌwafi hiꞌigalaf. Eaꞌ motaga banagepa migikilaꞌ waf maliꞌ magailafi. Apaꞌ mondaꞌas naꞌamba mefeꞌ motaga dondoꞌma ikwafa waf Kraisi, anen balagonama apaꞌ. \v 16 Anen atona dembinai ma apaꞌ Kristen hiapai. Eaꞌ apaꞌ Kristen hiapai siꞌi alop waꞌawaꞌap pagape atifip sisihipa pondatopalopa atin siꞌi gigisilimb begewaꞌ banaga soꞌmatagw hiagwi luꞌugw saꞌogw hiꞌagalagw. Iꞌi alop waꞌawaꞌap hiapi hiꞌilap pondaꞌ maol pondahama ikwaf anen nagaꞌiefi, alop apamba siꞌip pandatopalopa atin pape banagep pikilaꞌ fowaꞌ pagape. Alop apamba pataga banagep atina ukup pandaima atin.\x * \xo 4:16 \xt 1 Pi 1:14; Ro 1:21\x* \s1 Apaꞌ Kristen mondofaꞌ waf dambaifi \p \v 17 Deiꞌ aꞌi iꞌipipa anif basef. Ipaꞌ pape sisihipama Dembinai deiꞌ aꞌipipa dindinipa agol ananigili. Ipaꞌ ina ataꞌ pila waf afamba sogololama Godi sagailafi, owaꞌi. Hapaifi. Epes isimba ukup asasipi pandapoma waf falafifi atef.\x * \xo 4:17 \xt Ef 2:12\x* \v 18 Gawa ma ukup asasipi siꞌi akot atona. Esis sololama gawa fasini, sandaꞌ duꞌwaniga, opalef asasimi masoꞌas. Isimba atis deiꞌ sape andoꞌ laogona ambal namili Godi.\x * \xo 4:18 \xt Kl 3:5\x* \v 19 Esis ina ataꞌ ambagof awagofa waf afamba awafi asasifi, aꞌ owaꞌatin. Safeꞌ sawis endilisi ma waf awafi fafifafi hiafi faloma waf awafi soꞌa waulafi ma sagaila waf alugufi hiafi hiꞌagalaf. Saila waf afambai atapisa ukup pegehafel endilisi ma sondaꞌ waf afamba awafi wapani. \p \v 20 Apaꞌ ipaꞌ ina pelafa waf afambai ma Krais, owaꞌatin endilisi. \v 21 Aeꞌ egawa endilisi ipaꞌ pegawa basef Kraisi eaꞌ. Ipaꞌ pagape sisihipama anini, amom mawalipipa eaꞌ ma basef ifimba endilisifi Jisas nigihimbaꞌmapafi.\x * \xo 4:21 \xt Ro 8:13; Kl 3:9\x* \v 22 Fowaꞌ ipaꞌ pelafa basef ifimba naꞌamba. Deiꞌ liꞌamonago opaf anamba apinai ma waf awafi ipeꞌifi. Opaf anamba kofagonama waf basoꞌafi kowagalasafii, eaꞌ waf afambai deiꞌ fape fahambombagapa. Deiꞌ eaꞌ liꞌamonago opaf anamba apinai.\x * \xo 4:22 \xt Ro 12:2\x* \v 23 Eaꞌ ukup ipeꞌipi petaga dambaip pendahoꞌof\x * \xo 4:23 \xt Jen 1:26; Kl 3:10\x* \v 24 pefaꞌ opaf dambaifi. God nandaꞌ opaf anamba dambainai, nataga siꞌi anen atona ma waf buꞌwafi endilisifi usiꞌif hililiꞌ aꞌowaꞌi.\x * \xo 4:24 \xt Kl 3:8-9; Sek 8:16\x* \p \v 25 Eaꞌ ipaꞌ hipai hiꞌilipa pendakwaha waf basoꞌafi ma pigaꞌi basef endilisifi atifa epes hiasi. Deiꞌ main, ipaꞌ pegawa apaꞌ hiapai hiꞌalapa mape alop waꞌawaꞌap eaꞌ mataga alop atifip.\x * \xo 4:25 \xt Sam 4:4; Je 1:19-20\x* \v 26 Iꞌi opalef ipeꞌilifi numbutilif fepe atapilif, ipaꞌ aꞌ solawaipa andeandeꞌ. Naꞌamba ipaꞌ pendaꞌ waf awafi opalef numbutilif atapilif pefeꞌ awin aꞌ newala nesoꞌ. Naꞌambai owaꞌi. \v 27 Naꞌamba piwisiꞌ utama Satan.\x * \xo 4:27 \xt 1 Te 4:11\x* \v 28 Epes mamahisa sandaꞌ wal atini, esis ina ataꞌ sondaꞌ wal wapani, owaꞌi. Esis deiꞌ sondandaꞌ maola lagof asasigufi ma atiasi sotagama hiahawesa sogasoꞌasas epes isimba hiahawes akasi.\x * \xo 4:28 \xt Ef 5:4; Kl 3:8, 4:6\x* \v 29 Basef awafi ina fetaga malogof ipeꞌigufi, owaꞌi. Basef buꞌwafi atif fendataga ma fegewaꞌ banaga epes isimba owaꞌ banagesia, dindiꞌi dondoꞌma waf maif buꞌwafi esis owaꞌ banagesa sogailafia. Pendaꞌas naꞌamba ma pegatopalopa epes isimba sogameꞌ basef ipeꞌifii.\x * \xo 4:29 \xt Ais 63:10; 1 Te 5:19; Ef 1:13-14\x* \v 30 Ipaꞌ ina pendaꞌ anef waf awafi ma pendaꞌ Ambal buꞌunai Godi nimanina, owaꞌi. Anen anol ametal Godi ma God nandandepepa eaꞌ ma pagape ananipai atipa siꞌipa ma anef nemaf notagwahipa ma waf awafi nofaꞌepa pitanimai pegape andeandeꞌ.\x * \xo 4:30 \xt Kl 3:8\x* \v 31 Ipaꞌ pendakwaha waf hiafi awafi opalef awalifi migimigah, ukup numbutipi gigala basef findiwaifi awafi. Waf anamba aunai hianai nagahambombaga epesi.\x * \xo 4:31 \xt Mt 6:14; Mt 18:22-35; Kl 3:12-13\x* \v 32 Ipaꞌ pendandaꞌ waf saꞌumbilifi ma esis alipisi pendatopalopas eaꞌ piti uwahipis. Ipaꞌ pendakwahomasa waf awafi esis sandaꞌmepafi ukup peseꞌepaf, siꞌi God nagakwahomepa waf awafi ipeꞌifi ma agol Kraisi. \c 5 \s1 Apaꞌ mefeꞌ mundaila waf buꞌwafi ma mogogalaꞌi \p \v 1 Eaꞌ ipaꞌ pindaila waf God nandaꞌafi. Anen okom maimailipa pape siꞌi awasi ananisi.\x * \xo 5:1 \xt Ro 14:15; Ga 2:20; Hi 10:10; Eks 29:18; Mt 5:48\x* \v 2 Ipaꞌ pendafeꞌ waf afamba ukup pagapagailasafi siꞌi Krais okom magaila apaꞌ, ma nalamona ambal ananili nagatopalopapa. Anen nasoꞌana alop ananipi God nagaꞌ nondolalimana siꞌi ofa buꞌwani alogw fasigwi usihigwi gwagaꞌani.\x * \xo 5:2 \xt Kl 3:5\x* \p \v 3 Apaꞌ waf afamba hiahaof soꞌa waulafi, a waf alugufi kowagalasafi awafi, ipaꞌ ina pendaꞌaf, owaꞌi. Basefa waf afamba ina fetaga kwasakwasala laꞌafena ipaꞌ, owaꞌi. Deiꞌ main, inaꞌ andeandeꞌma apaꞌ amam nematawa Godi mondaꞌ waf afambai, owaꞌi.\x * \xo 5:3 \xt Ef 4:29\x* \v 4 Ipaꞌ ina pendaꞌ basef awafi alugufi a basef putuputaꞌifi a pendaꞌ basef asalufi awafi, owaꞌi. Waf afambai ina andeandeꞌ, owaꞌatin. Andeandeꞌma ipaꞌ piganifela God.\x * \xo 5:4 \xt 1 Ko 6:9-10; Kl 3:5\x* \v 5 Ipaꞌ pegawa eaꞌ ma epes mamahisa sandaꞌ waf awafi soꞌa waulafii, a epes mamahisa ukup awamiisii kowagalama hiahaom anis daiasii, a epes isimba kowagalasa hiahawes daiasii siꞌi sagaila god basoꞌamunai. Epes isimbai ina atiasi sifiꞌi suwis anamba God naloma Krais magalaꞌambemagoma, owaꞌatin.\x * \xo 5:5 \xt Kl 2:4,8; Ro 1:18\x* \v 6 Ipaꞌ solawaipa andeandeꞌ. Naꞌamba pemeꞌ basef anis epesi atif solalamona ukup ipeꞌipi pefeꞌma waf afambai awafi. Deiꞌ main, waf afamba naꞌambaifi, God okom numbutinama epes isimba sandaꞌafi sogosambala basef ananifii. \v 7 Isimba atis deiꞌ ina pendaꞌ waf afamba pendaoꞌoma pelomas, owaꞌ. Hapaifi.\x * \xo 5:7 \xt Ef 2:11,13; Kl 1:13; 1 Pi 2:9; Jo 12:36\x* \p \v 8 Deiꞌ main, fowaꞌ ipaꞌ ataꞌ pagape waf awafi siꞌi owamb. Apaꞌ deiꞌ pape sisihipama Dembinai, isimba atis deiꞌ nahaponepa papoma mogogalaꞌi. Ipaꞌ pendafeꞌ siꞌi epes sogape alip haugumai. \v 9 Epes sagafeꞌ alip haugumaii sawalapai waf fasifi usiꞌifi, endilisifi hiafi hiꞌalaf.\x * \xo 5:9 \xt Ro 12:2\x* \v 10 Eaꞌ ipaꞌ pendondomaf pegawa waf maif Dembinai okom magaꞌiefi.\x * \xo 5:10 \xt 2 Ko 10:11\x* \v 11 Ipaꞌ ina peloma epes isimba sandaꞌ waf awafi siꞌi owambi pendaoꞌoma atogon atin, owaꞌi. Waf afambai wafifi atef, ina fegela gwaꞌaisi buꞌwasi, owaꞌatin. Ipaꞌ pindihimbaꞌma epes isimba hiasi waf afambai awafi. \v 12 Deiꞌ main, aeꞌ ina ewalapa basefa waf anamba aunai epes isimba sandambahoꞌ sandaꞌami, owaꞌ. Aeꞌ ambal aola igaꞌiaf atin dowaf wapani.\x * \xo 5:12 \xt Jo 3:20-21\x* \v 13 Apaꞌ waf mamahefa nagwahis ileliwa mogalaꞌ magawalapafi, kofagefa fataga fape fandawalap.\x * \xo 5:13 \xt Ais 26:19, 60:1; Ro 13:11\x* \v 14 Deiꞌ main, hiahaom mamahoma mataga alihim mandawalapi, amamba mataga mape siꞌi mogogalaꞌi. Isimba atis deiꞌ anif basef fapan fagaꞌi naꞌamba faꞌi, \q1 “Ipaꞌ epes pagaꞌihi deiꞌ safel dasaꞌma mehip pekwaha koh! Ipaꞌ pesafel wandelef eaꞌ Krais neseꞌepa mogogalaꞌi mihihima ipaꞌ.”\x * \xo 5:14 \xt Kl 4:5\x* \p \v 15 Ipaꞌ pape mogogalaꞌi eaꞌ. Eaꞌ ipaꞌ pindundumafuma andeandeꞌma feꞌ ipeꞌini. Ipaꞌ ina pefeꞌ siꞌi epes isimba gawa akasi, owaꞌi. Ipaꞌ pendafeꞌ siꞌi epes isimba gawaisi. \v 16 Deiꞌ ipaꞌ nogota ataꞌ tapomepa ma pendaꞌ waf Godi. Eaꞌ pendandaꞌaf atapif lifilafi nogota ataꞌe. Deiꞌ main, nimaguf ifiꞌi sandaꞌ waf awafi atifafi.\x * \xo 5:16 \xt Ro 12:2; Kl 1:9\x* \v 17 Eaꞌ ipaꞌ deiꞌ ina pepe siꞌi epes gawa akasi ukup peseꞌepa, owaꞌi. Pendegawa andeandeꞌma okom Dembinaii.\x * \xo 5:17 \xt Lu 21:34\x* \v 18 Eaꞌ ipaꞌ ina peaꞌ embel banagimbeli pehaga pegaol, owaꞌi. Waf afambai fegahambombaga ipeꞌi. Ipaꞌ pindaꞌi ahoꞌma Ambal buꞌunai Godi nondape siꞌinama opalef ipeꞌilifi.\x * \xo 5:18 \xt Kl 3:16; Sam 33:2-3\x* \v 19 Eaꞌ pindaꞌi basef buꞌwafi pindaꞌimef atin pendaloma esis alipisi ma pendaꞌ awalef buꞌwalefi fagape buk sami feloma awalef lotuwilifi feloma awalef fegewaꞌ banaga ambagofa ukup epesi. Ipaꞌ pendaꞌ awalef pesaꞌma agol Dembinai banagambel malogufi ukup ipeꞌisi.\x * \xo 5:19 \xt Kl 3:17\x* \v 20 Dondol pendanifela ahamapa Goda hiahaom hiami ma agol Dembinai apeꞌinai Jisas Kraisi atogol.\x * \xo 5:20 \xt 1 Pi 5:5\x* \s1 Basef epes isimba sandasoꞌamai \p \v 21 Ipaꞌ pindaila okom Kraisi eaꞌ pendafeꞌ lafela esis alipisi ipeꞌisi atapipa.\x * \xo 5:21 \xt Kl 3:18; 1 Pi 3:1\x* \p \v 22 Ipaꞌ nematawa pindaila ukupa basef amom wauhupipai siꞌi pagaila okom Dembinaii.\x * \xo 5:22 \xt 1 Ko 11:3; Ef 1:22\x* \v 23 Deiꞌ main, aman anen nape balaga nagaliꞌma akoꞌwi, siꞌi Krais nagape balaga nagaliꞌma sios amam nematawa Godi. Eaꞌ esis hiasi siꞌi alop siꞌip ananipi. Epes isimba anen atona nofaꞌas sotanimai. \v 24 Epes isimba sios safeꞌ lafela Krais, eaꞌ naꞌamba atin ipaꞌ nematawa wapani, dondol pendape lafela amom wauhupipa ipeꞌimi.\x * \xo 5:24 \xt Kl 3:19; 1 Pi 3:7; Ga 1:4\x* \p \v 25 Ipaꞌ amam wapani, ukup pindapindaila wauhiamepa ipeꞌiwai, siꞌi Krais okom magamagaila sios amam nematawa Godi, nagaꞌ nalamona ambal ananili nagahoꞌofas.\x * \xo 5:25 \xt Ta 3:5; Hi 10:10\x* \v 26 Anen nandaꞌas naꞌamba sogataga epes Godi atis beꞌes hililiꞌ siꞌi nasaꞌopas embel sagataga boꞌwesa basef ananifi.\x * \xo 5:26 \xt 2 Ko 11:2; Kl 1:22\x* \v 27 Ama nondaꞌas sogataga boꞌwes endilisi sogape ananisi siꞌisa alogw hiahaom awami akas. Eaꞌ sope hililiꞌ andeandeꞌ, hiahaom awami hiahaom akas. \v 28 Deiꞌ naꞌamba atina ipaꞌ amam ukup pindapindaila awo wauhiamepa siꞌi ukup pagaila alop ipeꞌipi atop. Aman ami okom magaila wauluꞌmana ananiꞌwii, anen okom maila anen wapani. Deiꞌ main, esis sataga atifis. \v 29 Apaꞌ hiapai mogawa ina anona aman atotona nandaiwaꞌma alop siꞌip ananipi nahap nalamonap, owaꞌatin. Amam amamba hiami mandaꞌ gwaꞌaisi malagap mumafiap andeandeꞌ, siꞌi Krais nugumafi sios amam nematawa Godi.\x * \xo 5:29 \xt 1 Ko 6:15, Ef 1:22\x* \v 30 Deiꞌ main, apaꞌ epes waꞌawaꞌapa alop ananipi.\x * \xo 5:30 \xt Mt 19:5; Re 19:7\x* \v 31-32 Basef ifiꞌi fowaꞌ fape fandambahiꞌi, luꞌwafi nomonas hiesifi. Deiꞌ fataga alihif siꞌi Buk Baibel naꞌias nagaꞌi, “Aman nokwaha mamasana ananisi nefeꞌ nope atapina nogaloma wauluꞌmana ananiꞌwi, esis bias sataga alop atifip.” \p Aeꞌ okom mandandaꞌ maꞌi basef ifimba fagaꞌi Krais atona naloma sios amam nematawa Godi. \v 33 Apaꞌ basef ifimba kofagefa faꞌias naꞌamba wapani ma ipaꞌ epes atona atin naꞌamba faꞌi, “Ipaꞌ amam hipai hiꞌilepa ukup pindapindaila wauhiamepa ipeꞌiwai siꞌi ukup pagapagaila ipaꞌ atipa.” \p Eaꞌ ipaꞌ nematawa hipai wapani pendasaꞌma agofa wauhupipa ipeꞌimi pinifelom pindaila basef amamifi. \c 6 \s1 Basef esis mamasasi faloma batawisasi \p \v 1 Ipaꞌ awasi, ipaꞌ pindaila basef mamasepa ipeꞌisii siꞌi pagaila basef Dembinaii. Waf afambai usiꞌif andeandeꞌ.\x * \xo 6:1 \xt Mt 15:4; Kl 3:20\x* \v 2 Deiꞌ main, anif basefa muꞌuli nape nagaliꞌi Godi basef endilisifi atif fagapaini fagaꞌias naꞌamba faꞌi, “Ipaꞌ pindaila nomonas mamasepa ipeꞌisi eaꞌ pesaꞌma agofas.” \v 3 Basef ifimba fagaꞌi naꞌamba ma esis sagaila nomonas mamasasi, “Ma ipaꞌ pegape andeandeꞌ nogota laota itap apaꞌe.”\x * \xo 6:3 \xt Kl 3:21; Diu 6:7,20-25; Sam 78:4; Pro 22:6\x* \p \v 4 Eaꞌ ipaꞌ ahapas ina pehambombaga ukup awasi ipeꞌisi iwanip owaꞌi. Ipaꞌ pindumafias andeandeꞌ piwalipasa basef Dembinaii penandonamasef pisindiꞌamonas.\x * \xo 6:4 \xt Kl 3:22-23; Ta 2:9-10; 1 Pi 2:18\x* \s1 Basefa esis agufisi saloma anis agof akasi sandaꞌ maol dowafi \p \v 5 Ipaꞌ agof akipai pandaꞌ maol dowaf pagape lafela agufisii, ipaꞌ pemeꞌ basefas pefeꞌ lafelas ombal mehepamas. Ipaꞌ pendaꞌ maol inimba pila basef asasifi andeandeꞌma ukup atifip siꞌi pagaila basef Kraisi. \v 6 Ipaꞌ ina pendaꞌasa naep asasipi dowadowafa pegambema ukup asasipi atip, owaꞌatin. Pendandaꞌ maol inimba siꞌi pandaꞌ maol pagape lafela Kraisi. Pendaꞌas naꞌamba atin siꞌi pagaila okom Godi ma nelelemb ipeꞌilimbi. \v 7 Ipaꞌ ukup pehafel endilisi pendandaꞌ maol inimba andeandeꞌ. Ina pandaꞌ maola epes atis, owaꞌ. Ipaꞌ pandaꞌ maola Dembinai atona.\x * \xo 6:7 \xt 2 Ko 5:10; Kl 3:24-25\x* \v 8 Deiꞌ main, ipaꞌ pegawa, iꞌi epen ami nendaꞌ maol andeandeꞌ, anaf Dembinai notalin nosoꞌan hiahawes buꞌwasi. Eaꞌ nondaꞌas naꞌamba atina isimba agof akasi sandaꞌ maol dowafi soloma isimba sandaꞌ maol sogofaꞌ otambai.\x * \xo 6:8 \xt Kl 4:1; Ro 2:11\x* \p \v 9 Ipaꞌ agufipai pigimafi isimba agof akasi sandaꞌmepa maol dowafi, ipaꞌ pendaꞌas naꞌamba atina esis siꞌi pandaꞌasa Dembinai atona. Ipaꞌ pendkwahowa waf afamba sagaumbalisafi. Deiꞌ main, ipaꞌ pegawa Dembinai nagape heveni anen Dembinai ipeꞌinai, asasinai wapani. Anen ina nagawaloga agofa epesi ma naep ananipi, owaꞌatin. Anen nawaloga hiasi agufisi agof akasi hiꞌalasa ikwaf usiꞌifi atef.\x * \xo 6:9 \xt 1 Ko 16:13\x* \s1 Kristen amam nematawa siꞌi soldia \p \v 10 Deiꞌ aꞌi isopama basef naꞌamba. Ipaꞌ pagape sisihipama Dambinaii, pendape banagepama anen atona ma banagami lagola pipitagol atogol ananigili.\x * \xo 6:10 \xt Ro 13:12; 2 Ko 10:4; Ef 4:14\x* \v 11 Ipaꞌ pendala luwaguf hiami mandaꞌ wandafami God nagaseꞌepami, ma pilutu banagepama pigaliꞌamona waf awafi basoꞌafi Satani.\x * \xo 6:11 \xt Jo 14:30; 1 Pi 5:8-9\x* \v 12 Deiꞌ main? Apaꞌ ina mandaꞌ wandaf maloma epes, owaꞌatin. Apaꞌ mandaꞌ wandaf mapaꞌ maloma ambagof gambefah awami mape magaliꞌi eaꞌ maloma amom agufumi awami aꞌ amom ensel banagami awami maloma banagami hiami awami hiꞌalam mugumafi epes sandaꞌ waf awafii itap apaꞌii. Apaꞌ mapaꞌ maloma ambagof awami hiami magape laꞌafena otagai itapi. \v 13 Isimba atis deiꞌ pendawisa luwaguf amamba banagami sandaꞌ wandafami hiami God nagaseꞌepami hiꞌindalepa. Ama nemaf afamba awefa, ipaꞌ laꞌifipama pigalutu banagepa ma pikilaꞌ gwamba anamba hianai pegatofana. Ama pikilaꞌ waf awafi hiꞌigalafa pigalutu banagepa atapipa.\x * \xo 6:13 \xt Ais 11:5, 59:17; 1 Te 5:8\x* \p \v 14 Ipaꞌ pilutu pendawisa luwaguf amamba naꞌamba. Ipaꞌ pindahapila basef endilisifi usiꞌifi siꞌi anota let ipaꞌ pegewahoꞌatai. Eaꞌ pendaꞌ waf fasifi usiꞌif hililiꞌi fepe alihif siꞌi sagala siaot banagonai sandaꞌ wandafanai kapa nigiliꞌama mafatagw ipeꞌigwi.\x * \xo 6:14 \xt Ais 40:9; Nea 1:15; Ro 10:15\x* \v 15 Eaꞌ pendaꞌ anef waf buꞌwafi naꞌamba. Pendandombola pegewalapa basef buꞌwafi Godi naꞌi epes sope ukup atifip sogalomana. Ipaꞌ pefaꞌ waf afamba banagafi pindalutu banagepa siꞌi esis sala su sagalutu banages. \v 16 Ipaꞌ pendandaꞌ waf afamba siꞌi hiahaom amamba sandaꞌ wandafami eaꞌ piwatani anef waf wapani. Pihapifa Krais tatalaꞌipa siꞌi pefaꞌ walitap bandagigil pandaꞌ wandaf. Walitap anamba banagonai ma nogahagasa wambawa hikalimi hiami hiꞌigalam magafiꞌi aman anamba aunai. Wambawa amamba gwamba awani hiani.\x * \xo 6:16 \xt 1 Te 5:8; Ais 49:2; Hi 4:12\x* \v 17 God nofaꞌai ipaꞌ pigatanimai. Amamba ipaꞌ ukup pendandaꞌmam pefaꞌam siꞌi pegowaloꞌ hagw kapaigwi banagagwi balagah ipeꞌigahi. Eaꞌ pindahapila bainat hikalinai Ambal buꞌunai Godi nagasiꞌipanai, anamba basef Godi atif.\x * \xo 6:17 \xt Lu 18:1; Kl 4:2; 1 Te 5:17\x* \v 18 Eaꞌ lifilafi pendefaꞌ banagami Ambal buꞌunai anambai ma pendaꞌ beten naninani hiani pegahaliꞌ God. Ipaꞌ solawaipa pendabeten pindumafuma datima. Ina pepoma nomaꞌw, owaꞌ. Pendabeten atapipa ma God notopalopa esis amam nematawa ananisi hiasi hiꞌigalas.\x * \xo 6:18 \xt Ap 4:29; Kl 4:3-4; 2 Te 3:1\x* \p \v 19 Eaꞌ pendabetena aeꞌ wapani ma nemaf mamahefa igaꞌipasa basef God notopalopa malogol aeꞌagili ma basef egawalipasafi. Ama etalogofa ombal mogahe egawalipasa basef ifimba buꞌwafi Godi fowaꞌ fape fandambahiꞌi.\x * \xo 6:19 \xt 2 Ko 5:20; Fm 9\x* \v 20 Aeꞌ awalapa basef ifimba, deiꞌ isimba atis mowaꞌ lagof aeꞌagufi sen ape andaꞌ kalabus. Maol aeꞌani inimba. Aeꞌ efaꞌ malagol Kraisi ma egawalapa basef ifimba ananifi ma epes hiasi. Eaꞌ pendabetena Goda aeꞌ egatalogofa ombala banagewe igawalipasef siꞌi okom Kraisi magaꞌi.\x * \xo 6:20 \xt Ap 20:4; Kl 4:7-8; 2 Ti 4:12\x* \s1 Anif basef duꞌwanif akutaifi \p \v 21 Aman anamba Tikikus anen alipunai endilisi apeꞌinai, apaꞌ ukup pagaꞌianai. Anen nape sisihinama Dembinai nandaꞌ maol ananini datima. Anen atiasi nofoꞌo nowalapa basef niꞌipipa aeꞌ deiꞌ ape aꞌimama. \v 22 Aeꞌ aꞌi esapaꞌana nefeꞌmago ipaꞌ ma atiasi pegegawa afaꞌ wagape naꞌaii wape waꞌimama ma nogowaꞌ banagaepa. \p \v 23 Aeꞌ aꞌi God ahamapa naloma Dembinai Jisas Krais mondaꞌago opalef ipaꞌ alipipai hipai fepe atogon peloma God. Eaꞌ aꞌi amom meseꞌepago waf afamba ukup pagapagailasafi feloma hapif buꞌwani wapani.\x * \xo 6:23 \xt 1 Pi 1:8\x* \v 24 Eaꞌ aꞌi God notopalopepago dowaf nowaꞌ banaga epes isimba mamahisa ukup pagapagaila Jisas Krais Dembinai apeꞌinai atapis sagapani. Waf epes isimba ukup pagailanafi afamba fagape atapifi, owaꞌ hiꞌigalafia. Eaꞌ maꞌuf.