\id EPH - Filifita NT (Mufian Fulifita -Ilahita Dialect) [aojF] -Papua New Guinea 1998 (DBL 2013) \h EFESUS \toc1 Basef Amama Pol Nandaꞌam Mafeꞌma Esis Efesus \toc2 Efesus \toc3 Ef \mt1 Basef Amama Pol Nandaꞌam Mafeꞌma Esis Efesus \imt1 Basef bandami Pol nandaꞌam mafeꞌma esis Efesus \io1 1:1-2 Basef maliꞌi ma danifel Poli naꞌi God nagiambama esis \io1 1:3–3:21 Okom Godi atona anan fowaꞌ damba damba nosaheꞌapa mape epes ananipai eaꞌ nakolasa epes hiesi Juda saloma esis owaꞌ Judaisi sape wambota atotona \io1 4:1–6:9 Apeꞌ epes Godi mefeꞌ howalagoma eaꞌ mondaꞌ waf buꞌunai \io1 6:10-20 Apeꞌ membaleꞌefa Krais mofaꞌ amamaga meandaꞌ wandaf mopaꞌ motofa waf aonai \io1 6:21-24 Basef Poli akutaimi \c 1 \p \v 1 Aeꞌ Pol okom Godi atona nandandepe ataga aposel Jisas Kraisi ma andaꞌ maol ananinai awalapa basef ananimi. Aeꞌ andaꞌ basef amama mafeꞌmago ipeꞌ epes Godi pape Efesusi, ipeꞌ pembaleꞌefa Krais Jisas andeandeꞌ pape laꞌifipa palomana. \v 2 Aeꞌ aꞌi God ahalomapa apeꞌinai noloma Dembinai apeꞌinai Jisas Krais migiambamepa naꞌa mondaꞌepa petaga laꞌifipa pepe opalef awanem. \s1 Apeꞌ mape laꞌifipa maloma Jisas Krais, God naseꞌapa amamaga hiami buꞌwami ilifami \p \v 3 Apeꞌ ataꞌ minifela Ahalomapa God, ahalomana Dembinai apeꞌinai Jisas Krais! Ama Krais atona anan naseꞌapa amamaga hiami buꞌwami atom mape otaga ilifi magiambamapa ukup maloma ambagof apeꞌimi ma feꞌ pe ki apeꞌinai mope andeandeꞌ. \v 4 Deiꞌ main, fowaꞌ God ina deiꞌ nandaꞌ etap anaeꞌ, ataꞌ owaꞌ, nemaf anama nosaheꞌapa eaꞌ mape laꞌifipa maloma Jisas Krais. Mape amam nematawa Godi ma waf aonai ofagema aꞌapa. \v 5 Anan okom nainailapa endilisi. Amama atom Anan naliꞌ okom naꞌi nosaheꞌapa nofaꞌapa numafiapa mataga siꞌi awasi ananipai. Anan naila okom Ananinai atona nandaꞌama lagel Jisas Kraisi atona. \v 6 God nandaꞌam naꞌama ma apeꞌ mefela agel Ananinai minifelona ma waf buꞌunai Anan nandaꞌanai nagiambamapa naꞌa. Waf anama nawalapa pepel nafifili Ananinai. Anan nagiambamapa naꞌa naseꞌapa nogalomana okom Ananinai nainailana endilisi, eaꞌ mape laꞌifipa malomana. \p \v 7 Krais atona nagaꞌ natagahepa ma waf aonai natalepa esimbel Ananimi. Eaꞌ nakwaha waf aonai apeꞌ mandaꞌanai. Anan nandaꞌam naꞌama siꞌi okom Godi nainailapa endilisi ma waf nagiambamapa naꞌa. \v 8 Waf anama naseꞌapana siꞌina endilisi. Naseꞌapana naloma gawa hianai naloma gawa mogawa maina waf buꞌunai o aonai. \v 9-10 Okom ananinai atona naꞌi nigiambamapa eaꞌ nihiꞌambapa basef ananimi maliꞌ mandambahoꞌ mape okom Ananinai atona. Basef amama mape naꞌama. Anan naliꞌ okom naꞌi Krais nope Dembinai ma amamaga hiami mape ilif etapi hiꞌilam maloma epes wapotiꞌ. Nogota anama anan atona okom naꞌianai notaga, God noseꞌana amamaga amama mofeꞌ lagel Kraisi atona ma Anan atona nope Dembinai ma amamaga amama hiꞌilam maloma epes wapotiꞌ. \p \v 11 God nandaꞌ amamaga amama hiꞌalam naila fowaꞌ damba damba Anan okom naꞌiam. Eaꞌ nosaheꞌapa mape laꞌifipa maloma Jisas Krais. Deiꞌ main, Anan naila okom ananinai siꞌi fowaꞌ damba damba okom naꞌiam. \v 12 Apeꞌ Juda atepa mogawa endilisi mape mohafa Krais, God nandandepapa naꞌama ma mondaꞌ epes hiesi sefela agel Ananinai luꞌuna. Agel anama ananinai buꞌunai endilisi. \p \v 13 Eaꞌ deiꞌ ipeꞌ wapotiꞌ, nemaf anama pemeꞌ basef endilisimi buꞌwami Godi, nofaꞌepa petanimani pembaleꞌefa Krais pape laꞌifipama anan. Nogota anama ipeꞌ pembaleꞌefa Krais, God naseꞌepa Ambal Buꞌunai Ananinai nosaheꞌepa. Ambal Buꞌunai anama siꞌi anona ikwaf God nandaꞌmepanai ma nihiꞌambepa naꞌama. \v 14 Nihiꞌambepa apeꞌ mogawa endilisi laꞌelaꞌef mopoma anona nemaf noseꞌapa amamaga buꞌwami apeꞌ epes ananipai. Anan noseꞌapam nemaf anama notagahepa nofaꞌapa mofeꞌ mope molomana. God nandaꞌam naꞌama ma apeꞌ mondaꞌ epes hiesi sefela agel ananinai luꞌuna, agel anama buꞌunai endilisi. \s1 Pol nandaꞌ betena Goda noseꞌasa gawa buꞌunai ma esis Efesus \p \v 15-16 Basef doꞌokimi endilisimi atom. Amama atom deiꞌ laꞌelaꞌef andaꞌmepa beten ipeꞌ. Nemaf anama naliꞌi ameꞌ basefa waf ipeꞌinai pembaleꞌefa Dembinai Jisasa ukup boꞌom eaꞌ maimaila amam nematawa hiesi Godi. Aeꞌ andaꞌam nemaf anama afiꞌi afiꞌi ataga deiꞌ, aeꞌ ina akwahipa ma beten, owaꞌetin. Aeꞌ okom naꞌi ipeꞌ andaꞌ beten anifela Goda ipeꞌ. \v 17 Jisas Krais anan Dembinai apeꞌinai. Aeꞌ andaꞌ beten laꞌelaꞌef nimeguf hiami ahaliꞌ God, Anan Dembinai Jisas Kraisi, Anan Ahalomapa apeꞌinai nafifili pepel napainai. Andaꞌ beten ahaliꞌana ma noseꞌepa gawa buꞌunai ukup ipeꞌimi pegawa basef Godi ofagema mandawalap alihima ipeꞌ. Ama pegawa God andeandeꞌ. \v 18 Aeꞌ andaꞌ beten ahaliꞌana ma nondaꞌ ukup ipeꞌimi pegawa waf buꞌunai ma amamaga buꞌwami Anan nofalepa pape pehafami. Ma pegawa ambal namunai mape laꞌelaꞌef noloma wambel Godi nahopagoma howalagon endilisima. Amama God nandondomba ma anona nemaf naꞌi noseꞌapa moloma epes ananisi endilisi. \v 19 Andaꞌ beten ahaliꞌana ma ipeꞌ pegawa pepel ananinai laꞌelaꞌef nandaꞌ maola opalef nomon apeꞌ epes mombaleꞌefanai. Amama luꞌum endilisi. Amama naꞌama etin siꞌi pepel ananinai luꞌunai \v 20 nandaꞌama nafela Jisas nohafel nakwaha gaꞌ ananinai. Laꞌifimi amama atom God nandaꞌana nape waꞌol lagel ananinai daꞌisinai gani heven. \v 21 Eaꞌ Krais deiꞌ nape Dembinai ilif endilisi ma dembemi agufumi hiami maloma pepel hianai. Anan nikilaꞌ agof luꞌwami hiꞌalam epes deiꞌ sape nogota anaeꞌ, eaꞌ isima sope nogota nigiꞌ neatagai wapotiꞌ. \v 22 God nandaꞌ amamaga hiami mape owina Anan atona. Eaꞌ nandaꞌana nape dembinai ilif endilisi ma epes hiesi saloma amamaga hiami ma nagiambama esis sios hiesi sembaleꞌefanai. \v 23 Esis sembaleꞌefanai siꞌi alop siꞌina Kraisi. Anan nape anama hiagoma numafi amamaga hiami hiꞌalam nape nomona esis sembaleꞌefanai hiesi siꞌisa Anan atona endilisi. \c 2 \s1 God nandaꞌ apeꞌ magaꞌi mape namepa \p \v 1 Basef ipeꞌimi mape naꞌama. Fowaꞌ ipeꞌ pandaꞌ waf naninani aonai nahepa pagaꞌ. Deiꞌ main, ipeꞌ ina pagawa God, owaꞌ. Pesambalona pandaꞌ waf aonai. \v 2 Nogota anama ipeꞌ ataꞌ paila waf aonai atona etapanai eaꞌ paila basefa aman aonai. Anan laꞌifinai numafi pepel aonai nape laꞌafen numafi etap naloma otaga. Laꞌifimi amama mataga aman anama aonai deiꞌ numafi epes isima sesambala basef Godi. \v 3 Fowaꞌ apeꞌ hiapai mandaꞌ waf aonai siꞌi epes isima sesambala basef Godi sandaꞌami, maila nomonas opaf apinai atona. Apeꞌ maila opaf apinai ma ukup apeꞌimi atom. Amama atom deiꞌ ataꞌ mape owina okom wandafunai Godi, siꞌi enis epes etapasi. \p \v 4 Eaꞌ God nati owahipipa endilisi apeꞌ epes, okom luꞌunai nainailapa. \v 5 Amama atom deiꞌ nandaꞌapa mataga namepa. Apeꞌ mape siꞌi sagaꞌi ma waf aonai. Eaꞌ nandaꞌapa mataga namepa mape laꞌifipa maloma Jisas Krais. Amama okom luꞌunai Godi nagiambamepa nefaꞌepa pitanimani. \v 6 God nafelapa mape namepa maloma Jisas Krais, mofaꞌ agel luꞌunai mape laꞌifipa maloma anan, eaꞌ ukup mapomana ilif heven. \v 7 God nandaꞌapa naꞌama ma nogota anaeꞌ deiꞌ nafeꞌ nafeꞌ notaga owagama nihiꞌambas okom ananinai nainailapa nigiambamapa naꞌa, ma epes hiesi soloma ensel hiami sogawa okom anama ananinai luꞌunai endilisi nandawalap alihina ma apeꞌ naꞌama. Anan nandaꞌapa mape laꞌifipa maloma Krais Jisas. \v 8 Deiꞌ main, God nagiambamepa naꞌa, amama atom deiꞌ nofaꞌepa pitanimani pembaleꞌefa Krais. Amamaga amama ina ipeꞌ etipa pandaꞌam, owaꞌetin. God atona naseꞌepam naꞌa. \v 9 Amama ina siꞌi amamaga ipeꞌ pandaꞌ maol pefaꞌami, owaꞌ. Eaꞌ ina enin epen etitin laꞌifina nefela agel ananinai atona ma amamaga amama, owaꞌ. \v 10 Deiꞌ main, God atona nandaꞌapa mape. Lagel Krais Jisasi atona nandaꞌapa mataga dambaipa ma waf buꞌunai apeꞌ mailana mafeꞌ. \s1 Krais nakolasa epes hiesi wambotagw biam sataga wambota atotona \p \v 11 Apeꞌ mogawa amama andeandeꞌ. Lagof amam Judai atom matopaꞌ alop amamunai. Eaꞌ esis Juda safela esis etis saꞌi epes satopaꞌ alop. Eaꞌ ipeꞌ fowaꞌ pape pelolama God owaꞌ Judaipei, sofalepa saꞌi, “Owaꞌ petopaꞌ alopi.” Basef amama maꞌi waf alopanai andeꞌ atogon. \v 12 Ipeꞌ pegawa nogota anama fowaꞌ ataꞌ pape pelolama God, ipeꞌ ataꞌ pape andeꞌ laogona Krais, pape andeꞌma epes hiesi Israel epes Godi, eaꞌ pape andeꞌma basef endilisimi atom God naꞌiam naloma esis. Basef amama naꞌi endilisimi atom nagiambamapa. Ipeꞌ fowaꞌ ina anom amamaga buꞌwami pape pehafam anona nemaf, owaꞌ. Ipeꞌ owaꞌ pembaleꞌefa God. \v 13 Eaꞌ ipeꞌ fowaꞌ pape laogona God, esimbel Kraisi atom ma gaꞌ ananinai mofaꞌepa deiꞌ makolasepa pafiꞌi pape felefeleꞌma Goda lagel Jisasi atona. \p \v 14 Deiꞌ main, Anan atona ofagonama opaf awanena. Anan nakolasa apeꞌ Juda maloma ipeꞌ anona wambota epes hipei fowaꞌ pelolama God, deiꞌ mataga mape epes etifipa. Anan atona nahapeꞌ waf anama nawala apeꞌ Juda maloma ipeꞌ owaꞌ Judaipei. Eaꞌ anan atona natopaꞌ waf anama naumbihinai lopaꞌ fitapanai. \v 15 Gaꞌ Kraisi atona Anan naliꞌamona basefa miꞌuli fowaꞌ God nasoꞌ Mosesanai maloma anom basef tuꞌwanim mape miꞌuli anama. Anan nandaꞌam naꞌama nokolasa epes wambotagw biam, apeꞌ Juda maloma ipeꞌ owaꞌ Judaipei mataga siꞌi epen etitin dambainai. Ama mope opalef awanem mope etifigin felefeleꞌma God. \v 16 Krais nagaꞌ lawag usiꞌinai tuꞌwanainai nakolasa epes sape wambotagw biam sataga siꞌi alop atotona. Eaꞌ gaꞌ ananinai natagaha waf asasinai naumbihinai lopaꞌ fitapanai nagaꞌ hiꞌalana. \v 17 Anan deiꞌ nafiꞌi naꞌi basef buꞌwami nawalapam naꞌi, “Deiꞌ ipeꞌ pape opalef etifim paloma God naloma epes.” Anan naꞌipipa basef amama fowaꞌ pape laogona God pelolamana, paloma apeꞌ Juda ananipai mape felefeleꞌma Anan wapotiꞌ. \v 18 Lagel Kraisi atona apeꞌ epes hiesi mape wambotagw biam mape eaf alihina mafeꞌma Ahalomapa Goda Ambal Buꞌunai Ananinai atona. \s1 Apeꞌ Kristen hiapai siꞌi ipat Godi \p \v 19 Ipeꞌ deiꞌ ina ataꞌ pape siꞌi laugunisi dalaisi etap aꞌasi, owaꞌ. Ipeꞌ pape paloma esis amam nematawa epes hiesi Godi, wambota Ananinai. \v 20 Ipeꞌ pape siꞌi ipat Godi nape nalaꞌana. Anan nandaꞌana natoma ilifa afaꞌ aposel waloma amam profet nawafa siꞌi olalefa ipat anama. Eaꞌ Krais Jisas anan atona siꞌi olaf naliꞌi laꞌifinai endilisi ma ipat anama. \v 21 Faulaga natoma laꞌifina ma Krais, eaꞌ laꞌifina andeandeꞌ nape. Deiꞌ God ataꞌ nandaꞌ ipat anama nalaꞌana etin nataga luꞌuna ma nope boꞌona ma Dembinai atona. \v 22 Ipeꞌ wapotiꞌ pape laꞌifipa paloma Jisas Krais, deiꞌ God nape nakolasipa etifigin laꞌelaꞌef paloma enis Kristen alupusi hiesi. Eaꞌ nandaꞌepa pataga siꞌi ipat endilisi God napeinai ma Ambal Buꞌunai Ananinai atona. \c 3 \s1 Pol nandaꞌ maol nawalipa epes hiesi sololama Godi owaꞌ Judaisi \p \v 1 Krais nakolasa epes hiesi wambotagw biam esis Juda saloma esis ina Juda sataga etifis. Amama atom deiꞌ aeꞌ Pol, Krais Jisas nandaꞌe andaꞌ kalabusa agiambama ipeꞌ epes fowaꞌ pelolama Godi. \v 2 Endilisi, apeꞌ hiapai mape etapi God nagiambamapa naꞌa. Amama anan naseꞌe ma imafiam endaꞌ maol ewalapam ewalipipam. \v 3 Maol anama Anan nasiꞌianai nape naꞌama. Basef Ananimi buꞌwami fowaꞌ ataꞌ mandambahoꞌ, deiꞌ God nawalapameam alihim andaꞌam bandam mail pas amama. \v 4 Ama iꞌi pitalifa basef amama, pegawa okom aeꞌanai ma basef hiami Kraisi maliꞌ mape mandambahoꞌ. \v 5 Fowaꞌ laꞌelaꞌef God ina nawalapam alihima enis epes, owaꞌ. Eaꞌ deiꞌ Ambal Buꞌunai Ananinai nawalapam alihima afaꞌ aposel waloma amam profet ananifai. \v 6 Basef amama buꞌwami Godi mape naꞌama. Epes hiesi owaꞌ Judaisi hiꞌalas fowaꞌ sololama Godi saloma ipeꞌ pataga etifipa paloma apeꞌ Israel. Eaꞌ ipeꞌ hipei paloma apeꞌ Juda mofaꞌ amamaga buꞌwami hiami God naꞌi endilisi naseꞌapami ma lagel Krais Jisasi. \p \v 7 God nandandepa aeꞌ andaꞌ maol awalapa basef amama buꞌwami. Anan okom nainaili nagiambame naꞌa nandaꞌe laꞌifiwi, amama atom deiꞌ ape andaꞌ maol anama. \v 8 Endilisi aeꞌ ape falafuwei agiꞌ endilisi ma amam nematawa hiesi Godi. Eaꞌ Anan okom nainaili nagiambame naꞌa ma andaꞌ maol awalipa esis sololama Godi basef buꞌwami ma Krais. Waf anama naloma basef amama boꞌom endilisi mikilaꞌ gawa epes hiesi, eaꞌ ina laꞌifisa sagawa ofagema amama, owaꞌ. \v 9 Eaꞌ God nagiambamas naꞌa nihiꞌambasa okom Ananinai maloma waf hianai Ananinai epes hiesi. Okom anama naloma waf anama ananinai hianai damba damba nape nandambahoꞌ nafiꞌi nataga deiꞌ. Eaꞌ deiꞌ nandaꞌ amamaga hiami hiꞌalam mataga mape naseꞌe maol anama awalapa amama mape mandambahiꞌi alihim. \v 10 Fowaꞌ ataꞌ mandambahoꞌ, deiꞌ naꞌi esis amam nematawa Godi sombaleꞌefanai sihiꞌambam amam dembemi agufumi maloma amamaga pepel hianai nape heveni mogawa gawa Godi. Gawa anama hianai ananinai naninani luꞌuna saꞌona hiꞌalana. \v 11 Anan nandaꞌam naꞌama etin siꞌi okom ananinai atona nape laꞌelaꞌef naꞌiama lagel dembinai apeꞌinai Krais Jisasi atona. \v 12 Apeꞌ mape laꞌifipa maloma anan mombaleꞌefana. Amama atom apeꞌ ina umbamahapa ma mefeꞌma God, owaꞌ. Apeꞌ ukup laꞌifim endilisi eaꞌ deiꞌ mafeꞌ felefeleꞌma Anan. \v 13 Eaꞌ deiꞌ aꞌipipa aꞌi nimanimi amama deiꞌ efaꞌama igiambamepa, naꞌama piti amama ukup aom, paꞌi ipeꞌ ina laꞌifipa, owaꞌ. Pepe laꞌifipa siꞌi ipeꞌ dembipei. Deiꞌ main, nimanimi amama magiambamepa. \s1 Pol nandaꞌ betena esis Efesus ataꞌ sogawa andeandeꞌ waf Krais okom nainailasanai \p \v 14 Aeꞌ okom naꞌi Krais nakolas apeꞌ Juda maloma ipeꞌ ina Judaipei mataga etifipa, amama atom deiꞌ indiwa nembawa etawa andaꞌ beten anifela Ahalome. \v 15 Apeꞌ hiapai mape etap maloma sape ilif wapotiꞌ, apeꞌ amam nematawa wambotagw hiami mofaꞌ agof apeꞌimi ma Anan atona. \v 16 Aeꞌ andaꞌ beten ahaliꞌana naꞌama. Aꞌi God nigiambamepa ma pepel nafifilili ananinai luꞌunai endilisi. Aꞌi pepel Ananinai atona nondaꞌepa pepe laꞌifipama opalef ipeꞌimi nomona Ambal Buꞌunai Ananinai atona. \v 17 Aꞌi baleꞌef ipeꞌinai atona Krais nope opalef ipeꞌimi nomon laꞌelaꞌef. Eaꞌ andaꞌ beten ahaliꞌ Goda waf ukup maimailasanai nope siꞌina ma ipeꞌ ma nondaꞌepa laꞌifipa pila waf anama siꞌi nombalef lawag nahapila etap nowala laꞌifina. \v 18 Aꞌi ipeꞌ pefaꞌ pepel neloma amam nematawa Godi hiesi pegawa okom Kraisi nainailipa, anama luꞌuna endilisi nafeꞌ laogon endilisi nafeꞌ waꞌol waꞌol nalata gani ilif endilisi eaꞌ nowala nafeꞌ owin endilisi nafeꞌ etin. \v 19 Eaꞌ andaꞌ beten ahaliꞌ Goda basef akutaimi naꞌama. Aꞌi ipeꞌ pegawa okom anama Kraisi endilisi, anama nikilaꞌ gawa epes hiesi. Aꞌi ipeꞌ pegawa okom anama Kraisi ma pepe siꞌipa endilisi ma waf buꞌunai God okom naꞌianai hianai. \v 20 God anan laꞌifinai. Laꞌifimi amama Ananimi deiꞌ mandaꞌ maol opalef apeꞌimi nomon, amama laꞌifim endilisi. Laꞌifimi amama atom anan laꞌifinai ma nondaꞌ amamaga hiami mikilaꞌ basef hiami mandaꞌ beten mahaliꞌanami hiꞌalam maloma ukup apeꞌ hiapai wapotiꞌ. \v 21 Amama atom deiꞌ apeꞌ epes Godi mombaleꞌefana minifela God mefela agel Ananinai luꞌuna ma Krais Jisas laꞌelaꞌef mofeꞌ mofeꞌ anona nemaf owagama gani. Endilisi. \c 4 \s1 Apeꞌ Kristen siꞌi alop siꞌina Kraisi \p \v 1 Basef amama maliꞌi endilisimi atom. Eaꞌ deiꞌ aꞌi efela ukup ipeꞌimi ma basef laꞌifimi amama. Aꞌi feꞌ pe ipeꞌinai nefeꞌ dendeꞌma waf buꞌunai okom Godi naꞌianai nofalapa ma milana. Aeꞌ andaꞌ kalabusa maol anama Dembinai deiꞌ aꞌipipa naꞌama afela ukup ipeꞌimi. \v 2 Ipeꞌ pepe laꞌafen endilisi ma epes hiesi pendaꞌas saꞌosaꞌombemas. Esis sondaꞌmepa waf aonai, pinindifa ukup ipeꞌimi laꞌifim pepe pitilis. Ipeꞌ ina ukup mohafel aom, owaꞌ. Ukup mimila sahin owan ipeꞌisi pigiambamas pefaꞌ nimanimi pelomas. \v 3 Ambal Buꞌunai Godi nakolasepa mape opalef etifim. Eaꞌ deiꞌ pendaꞌ maol laꞌifipa pendaꞌ waf anama neloma waf ukup awanemi atom. Waf anama opalef etifimanai nandawalap nape naꞌama. \v 4 Alop etifina, Ambal Buꞌunai Godi etifina. Amama naꞌama etin siꞌi amamaga etifim, God naliꞌ nofalepa pape pehafana. \v 5 Dembinai atotona, baleꞌef etifina, baptais etifim. \v 6 God ahalomapa apeꞌ hiapai anan atotona nape dembinai ma apeꞌ hiapai mombaleꞌefana. Anan nape anama hiagoma, eaꞌ nape nomona apeꞌ hiapai. \p \v 7 Apeꞌ hiapai atona etin mofaꞌ anom amamaga buꞌwami, dendeꞌma ikwaf Krais nawalogam naseꞌapam naꞌa. \v 8 Siꞌi buk Baibel naꞌiam naꞌama naꞌi, \q1 “Nemaf anama anan nafeꞌ gani ilif, nefaꞌ epes hiesi sandaꞌ kalabusi nafeꞌ nalata ilif. Eaꞌ naseꞌasa presen buꞌunai esis.” \v 9 Basef maꞌi, “Nalata ilif,” ofagema maꞌi main? Amama maꞌi Anan naliꞌ nafiꞌi nowala gani etap owin endilisi. \v 10 Eaꞌ aman anama atona nowala etap owin endilisi deiꞌ notambel nalata ilif wapotiꞌ nafeꞌ gani ilif endilisi nikilaꞌ otaga ma nandaꞌ amamaga hiami hiꞌalam siꞌim endilisi ma Anan atona. \v 11 Anan atona naseꞌapa presen buꞌunai naꞌama. Anom amam nandandepama mandaꞌ maol aposel, anom nandandepama mandaꞌ maol profet. Eaꞌ anom nandandepama mandaꞌ maola mefeꞌ miꞌipasa basef buꞌwami Kraisi epes hiesi. Eaꞌ anom naseꞌama gawa mope pasto tisa mumafi esis Kristen mawalipasa basef buꞌwami Godi ma mondaꞌ esis amam nematawa Kraisi sotaga laꞌifis. \v 12 Krais naseꞌapa presen anama buꞌunai ma mandaꞌ apeꞌ amam nematawa Godi mondondombam mope laꞌifipama mondaꞌ maol buꞌunai Ananinai. Apeꞌ amam nematawa Godi siꞌi alop Kraisi. God naseꞌapa presen anama buꞌunai ma apeꞌ mefaꞌana mandaꞌ hiesi amam nematawa Kraisi sataga laꞌifisa sandaꞌ maol Godi. \v 13 Eaꞌ mope mefeꞌ mefeꞌ ma anona nemaf apeꞌ hiapai mombaleꞌefana motaga opalef etifim endilisi ma baleꞌef apeꞌinai noloma gawa etifina ma anan Nogalomana Godi. Apeꞌ motaga epes laꞌifipa endilisi mombaleꞌefana siꞌi epes dambes eaꞌ, motaga naꞌama etin siꞌi ikwafa waf buꞌunai Kraisi atona. \p \v 14 Iꞌi apeꞌ motaga naꞌama, apeꞌ ina ataꞌ mape mundati siꞌi awasi gawa aꞌasi wapotiꞌ, owaꞌ. Iꞌi epes isima sogawa endilisi sakikipapa ma waf basoꞌmaimi siꞌipapa basef hiami mamumami, amama ina mamboma ukup apeꞌimi mape siꞌi naoh makotoꞌma kanu. Amama ina makotoꞌmapa mandaꞌapa siꞌi uf nafapusapa mafeꞌ mafiꞌi, owaꞌ. \v 15 Apeꞌ ukup laꞌifim eaꞌ miꞌi basef endilisimi atoma waf ukup maimailasanai. Apeꞌ miꞌi basef endilisimi naꞌama ma mila waf Kraisi buꞌunai hiꞌilana. Eaꞌ motaga laꞌifipa mikilaꞌ waf maliꞌ mailanai. Apeꞌ mondaꞌam naꞌama mefeꞌ motaga dendeꞌma ikwaf Kraisi, Anan dembinai ma apeꞌ. \v 16 Anan atona dembinai ma apeꞌ Kristen hiapai. Eaꞌ apeꞌ Kristen hiapai siꞌi alop waꞌawaꞌana nape etifina laꞌifipa mandagigiambanama etin siꞌi gigililimb mowaꞌ nigis hiami luꞌwami soꞌumi motaga laꞌifimi. Iꞌi alop waꞌawaꞌana hianai nondaꞌ maol nondahama ikwaf Anan naꞌianai, alop anama siꞌina nape naꞌama. Apeꞌ amam nematawa Kraisi mandagigiambanama mape laꞌifipa mikilaꞌ fowaꞌ mape. Alop anama nataga laꞌifina etina ukup maimailas sandagigiambanama. \s1 Apeꞌ Kristen mofaꞌ waf dambainai \p \v 17 Deiꞌ aꞌi iꞌipipa anom basef. Ipeꞌ pape laꞌifipa paloma Jisas Dembinai deiꞌ aꞌipipa basef laꞌifima ma agel Ananinai. Ipeꞌ ina ataꞌ pila waf anama sololama Godi sailanai, owaꞌ. Hapainai. Epes isima ukup asasimi mapoma waf falafunai atona. \v 18 Gawa ma ukup asasimi siꞌi owamb atona. Esis sololama gawa buꞌunai, satotopaꞌ basef, opalef asasimi maseꞌas. Amama atom deiꞌ sape andeꞌ laogona ambal namunai Godi. \v 19 Esis ina ataꞌ ambagof aoma waf anama aonai asasinai, owaꞌetin. Safeꞌ sawis endilisi ma waf aonai naninani hianai naloma waf aonai soꞌa waolanai ma saila waf aonai hianai. Saila waf anama laꞌelaꞌefa ukup mohafel endilisi ma sandaꞌ waf anama aonai wapotiꞌ. \p \v 20 Eaꞌ ipeꞌ ina pelafa waf anama ma Krais, owaꞌ. \v 21 Aeꞌ egawa endilisi ipeꞌ pegawa basef Kraisi eaꞌ. Ipeꞌ pape laꞌifipa paloma Anan, amam mawalipipa ma basef amama endilisimi Jisas nihiꞌambapa. \v 22 Fowaꞌ ipeꞌ pelafa basef amama naꞌama. Deiꞌ kwahana opaf anama fowaꞌinai ma waf aonai ipeꞌ pandaꞌanai. Opaf anama ofagonama waf basoꞌmainai anama deiꞌ nape nahambombagapa. Deiꞌ kwahona opaf anama fowaꞌinai. \v 23 Eaꞌ ukup ipeꞌimi motaga dambaim \v 24 pefaꞌ opaf dambainai. God nandaꞌ opaf anama dambainai nataga siꞌi anan atona ma waf buꞌunai endilisinai. \p \v 25 Eaꞌ ipeꞌ hipei pekwaha waf basoꞌmainai ma piꞌi basef endilisimi atoma epes hiesi. Deiꞌ main, ipeꞌ pegawa apeꞌ hiapai mape alop waꞌawaꞌana eaꞌ mataga alop atotona. \v 26 Iꞌi opalef ipeꞌimi aom mope laꞌelaꞌef, ipeꞌ pindumafuma andeandeꞌ. Naꞌama ipeꞌ pendaꞌ waf aonai opalef aom laꞌelaꞌef pefeꞌ aon newala nasoꞌ. Naꞌama owaꞌ. \v 27 Naꞌama piwisiꞌ utama Satan. \v 28 Emi egafis sandaꞌ wali, esis ina ataꞌ sondaꞌ wal wapotiꞌ, owaꞌ. Esis deiꞌ sondaꞌ maola lagof asasimi ma atuwasi sotagama amamaga soseꞌasam epes isima amamaga aꞌasi. \v 29 Basef awami ina motaga malogof ipeꞌimi, owaꞌ. Piꞌi basef buꞌwami atom piꞌipasam mandahama feꞌ pe ki asasinai. Pendaꞌam naꞌama ma pigiambama epes isima someꞌ basef ipeꞌimi. \v 30 Ipeꞌ ina pendaꞌ anona waf aonai ma pendaꞌ Ambal Buꞌunai Godi aona, owaꞌ. Anan anona ikwaf Godi ma God nandandepepa ma pape ananipei etipa siꞌipa ma anona nemaf notagahepa waf aonai nofaꞌepa petanimani pepan andeandeꞌ. \v 31 Ipeꞌ pekwaha waf hianai aonai opalef aomunai migimigah, ukup awomunai basef findiwaimi awami. Waf anama aonai hianai nahambombaga epesi. \v 32 Ipeꞌ pendaꞌ waf soꞌumbilinai ma esis alupusi eaꞌ piti uwahipis. Ipeꞌ pekwahomasa waf aonai esis sandaꞌmepanai, siꞌi God nakwahomepa waf aonai ipeꞌ pandaꞌanai ma agel Kraisi. \c 5 \s1 Apeꞌ mefeꞌ mila waf buꞌunai ma howalagon \p \v 1 Ipeꞌ pila waf God nandaꞌanai. Anan okom nainailipa pape siꞌi awasi ananipei. \v 2 Ipeꞌ pila waf anama ukup maimailasanai siꞌi Krais okom nainaila apeꞌ hiapai nakwaha ambal Ananinai nagiambamapa. Anan naseꞌana alop Ananinai God nagaꞌ nondolalimana siꞌi ofa buꞌunai alogw buꞌwami maꞌami. \p \v 3 Waf anama hianai soꞌa waolanai, neloma waf aonai alop atonai neloma kowalasanai, ipeꞌ ina pendaꞌana, owaꞌ. Basefa waf anama ina mataga laꞌafena ipeꞌ, owaꞌ. Deiꞌ main, ineꞌ andeandeꞌma apeꞌ amam nematawa Godi mandaꞌ waf anama, owaꞌ. \v 4 Ipeꞌ ina pendaꞌ basef awami o basef mamumami awami, o basef salamalimi awami, owaꞌ. Waf anama ina andeandeꞌ, owaꞌ. Andeandeꞌma ipeꞌ pinifela God. \v 5 Ipeꞌ pegawa ma emi egafis sandaꞌ waf aonai soꞌa waolanai, o emi egafis ukup awami kowalasa amamaga enis epesi siꞌi saila god basoꞌomunai, epes isima ina anona nemaf suwis wambota Godi naloma Kraisi, owaꞌ. \v 6 Ipeꞌ pindumafuma andeandeꞌ. Naꞌama pemeꞌ basef enis epesi atom somboma ukup ipeꞌimi pendaꞌ waf anama aonai. Deiꞌ main, waf anama God okom wandafuna ma epes isima sandaꞌanai sosambala basef Ananimi. \v 7 Amama atom deiꞌ ina pendaꞌ waf anama pendaoꞌoma pelomas, owaꞌ. Hapainai. \p \v 8 Deiꞌ main, fowaꞌ ipeꞌ ataꞌ panda waf aonai siꞌi pape owamb. Eaꞌ deiꞌ pape laꞌifipama paloma Jisas Dembinai, amama atom deiꞌ nahaponepa papoma siꞌi pape howalagoma. Ipeꞌ pefeꞌ siꞌi epes safeꞌ alip howalagoma. \v 9 Epes safeꞌ alipi sawalapai waf buꞌunai, endilisinai hianai. \v 10 Eaꞌ ipeꞌ pendandomba ma pegawa maina waf Dembinai okom naꞌianai. \v 11 Ipeꞌ ina peloma epes isima sandaꞌ waf aonai siꞌi sape owambi pendaoꞌoma atogon etin, owaꞌ. Waf anama wafinai atona ina nola gwaꞌimi buꞌwami, owaꞌ. Ipeꞌ pekwaha epes isima hiesi sandaꞌ waf anama aonai. \v 12 Deiꞌ main, aeꞌ ina ewalapa basefa waf anama aonai epes isima sandambahoꞌ sandaꞌanai, owaꞌ. Aeꞌ ambal aona ieꞌiam iꞌi basef amama. \v 13 Eaꞌ maina waf nagwahis mafifili mawalapanai, ofagena nataga nape nandawalap. \v 14 Deiꞌ main, maim amamaga mataga alihim mandawalap, amama mataga mape howalagoma. Amama atom deiꞌ anom basef mape maꞌi naꞌama maꞌi, \q1 “Ipeꞌ epes paꞌihi deiꞌ hafel mehip pekwaha koh! Ipeꞌ pehafel hiꞌagif eaꞌ Krais neseꞌepa howalagon mififima ipeꞌ.” \p \v 15 Ipeꞌ pape howalagoma eaꞌ. Eaꞌ pimafia feꞌ pe ki ipeꞌinai. Ipeꞌ ina pepe siꞌi epes isima gawa aꞌasi, owaꞌ. Ipeꞌ pepe siꞌi epes isima gawaisi. \v 16 Deiꞌ ipeꞌ nemaf ataꞌ napomepa ma pendaꞌ waf Godi. Eaꞌ pendaꞌana laꞌelaꞌef nemaf anaeꞌ. Deiꞌ main, nimeguf amama sandaꞌ waf aonai atona. \v 17 Eaꞌ ipeꞌ deiꞌ ina pepe siꞌi epes gawa aꞌasi ukup meseꞌepa, owaꞌ. Pegawa andeandeꞌma okom Dembinai naꞌiami. \v 18 Eaꞌ ipeꞌ ina peaꞌ embel laꞌifimi pehaga pegaol, owaꞌ. Waf anama nahambombaga ipeꞌ. Ipeꞌ ahoꞌma Ambal Buꞌunai Godi nopaipa siꞌipa. \v 19 Eaꞌ piꞌi basef buꞌwami atom peloma enis epes hiesi ma pendaꞌ awalef buꞌwami mape Buk Songi moloma awalef lotuwimi moloma awalef mandaꞌ epesi sataga laꞌifis. Ipeꞌ pendaꞌ awalef pefela agel Dembinai laꞌifipa maloguf moloma ukup ipeꞌimi. \v 20 Laꞌelaꞌef pendanifela ahalomapa God ama amamaga hiami ma agel Dembinai apeꞌinai Jisas Kraisi atona. \s1 Basef epes isima sandasoꞌamai \p \v 21 Ipeꞌ pila okom Kraisi eaꞌ pefeꞌ owina esis alupusi ipeꞌisi. \p \v 22 Ipeꞌ nematawa pila ukup moloma basef amam wauhiamipei siꞌi paila okom Dembinai. \v 23 Deiꞌ main, aman nape balaga naliꞌma akwaꞌw, siꞌi Krais nape balaga naliꞌma sios amam nematawa Godi. Eaꞌ esis hiesi siꞌi alop siꞌina Ananinai. Epes isima Anan atona nofaꞌas sotanimani. \v 24 Epes isima sios safeꞌ owina Krais, eaꞌ naꞌama etin ipeꞌ nematawa wapotiꞌ, pepe owina amam wahupipa ipeꞌimi. \p \v 25 Ipeꞌ amam wapotiꞌ, ukup mimila wauhiamepa ipeꞌiwai, siꞌi Krais okom nainaila sios amam nematawa Godi, nagaꞌ naloma ambal ananinai nahoꞌofas. \v 26 Anan nandaꞌam naꞌama ma sotaga epes Godi etis boꞌwes siꞌi nasaꞌopas embel sataga boꞌwesa basef ananimi. \v 27 Krais nandaꞌam naꞌama ma sataga boꞌwes andeandeꞌ sape Ananisi etis ma amamaga awami aꞌas. Eaꞌ sape boꞌwes andeandeꞌ, amamaga awami aꞌas. \v 28 Deiꞌ naꞌama etina ipeꞌ amam ukup mimila awau wauhiamepa siꞌi ukup maila alop ipeꞌinai atona. Emi epen okom naila wauluꞌmana ananiꞌwi, anan okom naila anan wapotiꞌ. Deiꞌ main, esis sataga etifis. \v 29 Apeꞌ hiapai mogawa ina anona aman atotona nandaiwaꞌma alop siꞌina ananinai nahana, owaꞌ. Amam amama hiami mandaꞌ gwaꞌaimi mumafiana andeandeꞌ, siꞌi Krais numafi sios amam nematawa Godi. \v 30 Deiꞌ main, apeꞌ epes waꞌawaꞌana alop Kraisi. \v 31-32 Basef amama fowaꞌ mape mandambahiꞌi, luꞌwami nomonas hiami. Deiꞌ mataga alihim siꞌi Buk Baibel naꞌiam naꞌi, “Aman nekwaha mamasana ananisi nefeꞌ nope laꞌelaꞌef noloma wauluꞌmana ananiꞌwi, esis bias sataga alop atotona.” \p Aeꞌ okom naꞌi basef amama naꞌi Krais atona naloma sios amam nematawa Godi. \v 33 Eaꞌ basef amama ofagema maꞌiam naꞌama wapotiꞌ ma ipeꞌ epes atona etin naꞌama maꞌi, “Ipeꞌ amam hipei ukup mimila wauhiamepa ipeꞌiwai siꞌi ukup maimaila ipeꞌ etipa.” \p Eaꞌ ipeꞌ nematawa hipei wapotiꞌ pefela agofa wauhupipa ipeꞌimi pinifelom pila basef amamumi. \c 6 \s1 Basef esis mamasasi maloma batausas \p \v 1 Ipeꞌ awasi, ipeꞌ pila basef mamasepa ipeꞌisi siꞌi paila basef Dembinai. Waf anama boꞌona andeandeꞌ. \v 2 Deiꞌ main, anom basefa miꞌuli nape naliꞌi Godi basef endilisimi atom maꞌiam naꞌama maꞌi, “Ipeꞌ pila ukup mamasepa ipeꞌisi eaꞌ pefela agof asasimi.” \v 3 Basef amama maꞌi esis sila ukup mamasasi, “Ma ipeꞌ pepe andeandeꞌ nimeguf hiami etap anaeꞌ.” \p \v 4 Eaꞌ ipeꞌ ahapas ina pendaꞌ ukup awasi ipeꞌisi aom, owaꞌ. Ipeꞌ pimafias andeandeꞌ piwalipasa basef Dembinai piꞌipasa basef amama. \s1 Basef esis agufisi saloma enis agof aꞌasi sandaꞌ maol naꞌai \p \v 5 Ipeꞌ agof aꞌepa pandaꞌ maol naꞌa pape laꞌafena agufisi ipeꞌisi pemeꞌ basef asasimi pefeꞌ owina esis umbamehepamas. Ipeꞌ pendaꞌ maol anama pila basef asasimi andeandeꞌma ukup etifim siꞌi paila basef Kraisi. \v 6 Ipeꞌ ina pendaꞌama naep asasimi atom pemboma ukup asasimi atom, owaꞌ. Pendaꞌ maol anama siꞌi pandaꞌ maol pape owina Krais. Pendaꞌam naꞌama etin siꞌi paila okom Godi ma opalef ipeꞌimi. \v 7 Ipeꞌ ukup mohafel endilisi pendaꞌ maol anama andeandeꞌ. Ina pandaꞌ maola epes etis, owaꞌ. Ipeꞌ pandaꞌ maola Dembinai atona. \v 8 Deiꞌ main, ipeꞌ pegawa, iꞌi emi egafis sandaꞌ maol andeandeꞌ, anona nemaf Dembinai notalis noseꞌas amamaga buꞌwami. Eaꞌ nondaꞌas naꞌama etina isima agof aꞌasi sandaꞌ maol naꞌai saloma isima sandaꞌ maol sofaꞌ otambai. \p \v 9 Ipeꞌ agufipei pimafi isima agof aꞌasi sape owina ipeꞌi sandaꞌmepa maol naꞌai, ipeꞌ pendaꞌam naꞌama etina esis siꞌi pandaꞌama Dembinai atona. Ipeꞌ pekwaha waf anama paumbalisanai. Deiꞌ main, ipeꞌ pegawa Dembinai nape heveni anan Dembinai ipeꞌinai, asasinai wapotiꞌ. Anan ina nawaloga agof epesi ma naep ananimi, owaꞌetin. Anan nawaloga hiesi agufisi agof aꞌasi hiꞌalasa ikwaf buꞌunai atona. \s1 Kristen amam nematawa siꞌi soldia \p \v 10 Deiꞌ aꞌi endaꞌ basef akutaimi amama. Ipeꞌ pepe laꞌifipa peloma Jisas Dambinai, pepe laꞌifipama Anan atona ma pepel lagela pipitagel atona ananinai. \v 11 Ipeꞌ pela luwaguf hiami peandaꞌ wandafami God nasiꞌipami, ma pitu laꞌifipama piliꞌamona waf aonai basoꞌmainai Satani. \v 12 Deiꞌ main? Apeꞌ ina mandaꞌ wandaf maloma epes, owaꞌ. Apeꞌ mandaꞌ wandaf mapaꞌ maloma ambagof gambefah awami mape maliꞌi maloma amam agufumi awami maloma amam ensel awami maloma pepel hianai aonai mumafi epes sandaꞌ waf aonai etap anaeꞌ. Apeꞌ mapaꞌ maloma ambagof awami hiami mape laꞌafena otaga naloma etap. \v 13 Amama atom deiꞌ pendawisa sosaf anama sandaꞌ wandafanai hianai God nasiꞌipanai hiꞌilana. Ama nemaf anama aonai notaga, ipeꞌ laꞌifipama pitu laꞌifipa ma pikilaꞌ amamaga meagwambaipei petofam. Ama pikilaꞌ waf aonai hiꞌilana pitu laꞌifipa laꞌelaꞌef. \p \v 14 Ipeꞌ pitu pendawisa sosaf anama naꞌama. Ipeꞌ pihapila basef endilisimi buꞌwami siꞌi anona let ipeꞌ pewaheꞌana. Eaꞌ pendaꞌ waf buꞌunai nope alihina siꞌi sala siaot laꞌifinai sandaꞌ kapa sandaꞌanai niliꞌakwa mafatagw ipeꞌimi. \v 15 Eaꞌ pendaꞌ anona waf buꞌunai naꞌama. Pendandombam pewalapa basef buꞌwami Godi naꞌi epes somboma opalef sope ukup etifim solomana. Ipeꞌ pefaꞌ waf anama laꞌifina pitu laꞌifipa siꞌi esis sala su saitu laꞌifis. \v 16 Ipeꞌ pendaꞌ waf anama siꞌi amamaga amama sandaꞌ wandafami eaꞌ piwatani anona waf wapotiꞌ. Pembeleꞌefa Krais laꞌifipa siꞌi pefaꞌ walitap pandaꞌ wandaf. Walitap anama laꞌifinai ma nohagasa amama meagwambipei hiꞌalimi hiami hiꞌilam mafiꞌi aman anama aonai Satan. \v 17 God nofaꞌai ipeꞌ petanimani. Amama ipeꞌ ukup pendandaꞌmam pefaꞌam siꞌi pewaloꞌ hagw kapaimi laꞌifimi balagah ipeꞌimi. Eaꞌ pihapila bainat hiꞌalinai Ambal Buꞌunai Godi nasiꞌipanai, anama basef Godi atom. \v 18 Eaꞌ laꞌelaꞌef pefaꞌ pepel Ambal Buꞌunai Godi ma pendaꞌ beten naninani hianai pehaliꞌ God. Ipeꞌ pindumafuma andeandeꞌ pendaꞌ beten. Ina pepoma nomaꞌw, owaꞌ Pendaꞌ beten laꞌelaꞌef ma God nigiambama esis amam nematawa ananisi hiesi hiꞌilas. \p \v 19 Eaꞌ pendaꞌ betena aeꞌ wapotiꞌ ma maina nemaf iꞌipasa basef Godi nigiambama malogel aeꞌanai ma basef ewalipasami. Ama ina umbamahe ewalipasa basef amama buꞌwami Godi fowaꞌ mape mandambahiꞌi. \v 20 Aeꞌ awalapa basef amama, deiꞌ amama atom mowaꞌ lagof aeꞌami sen ape andaꞌ kalabus. Maol aeꞌanai anama. Aeꞌ efaꞌ malogel Kraisi ma ewalapa basef amama Ananimi ma epes hiesi. Eaꞌ pendaꞌ betena Goda nohogofa umbameahe etaga laꞌifiwi iwalipam siꞌi okom Kraisi naꞌiam. \s1 Anom basef tuꞌwanim akutaimi \p \v 21 Aman anama Tikikus anan alupunai endilisi apeꞌinai, apeꞌ ukup maꞌiana. Anan nape laꞌifina ma Dembinai nandaꞌ maol Ananinai andeandeꞌ. Anan atuwasi nofoꞌo nowalapa basef niꞌipipa aeꞌ deiꞌ ape aꞌimama. \v 22 Aeꞌ aꞌi esapaꞌana nefeꞌmago ipeꞌ ma atuwasi pegawa afaꞌ wape naꞌae wape waꞌimama ma nondaꞌepa petaga laꞌifipa. \p \v 23 Aeꞌ aꞌi God Ahalomepa naloma Dembinai Jisas Krais mondaꞌago opalef ipeꞌ alupipei hipei pepe etifigin peloma God. Eaꞌ aꞌi amam meseꞌepago waf anama ukup maimailasanai neloma baleꞌef buꞌunai wapotiꞌ. \v 24 Eaꞌ aꞌi God nigiambamepago naꞌa nondaꞌ epes isima emi egafis ukup maimaila Jisas Krais Dembinai apeꞌinai laꞌelaꞌefi sotaga laꞌifis. Waf epes isima ukup maimailasanai anama nape laꞌelaꞌef owaꞌ hiꞌilanae. \p Eaꞌ maꞌum.