\id 2TI 2TIM Anmatjerr, David Strickland February 2020 a:DP,PK,JH b:RM c:DS,DP,JH,PW d:AC,SP e:DS f:KH,DS g:KH,AJ h:DP,JH,PW,PS i:DP j:DS,SP \h 2 Timothy \toc2 2 Timothy \toc1 2 TIMOTHY \mt1 2 Timothy \ip Paul tjayelel kwet anetjam, \it chain\it*-akert rang anetjam, inang renh nakepakel-ilek-rlwer. Rang iterl-arek, rang kel rrkwapentj kwerenh mangkelh-ilekarl. Rang iterl-arek, rang ilwetjeh-anngernt. Lakenh rang angketj nhenh pip-warn arrernek, rrkwapenh-apenh kwerenh Timothy-warn lanthetjeh-anngernt, pip Timothy Number 2. Rang ahentj-anek, Timothy rang angkep petj-alpetjenh kwer-warn, renh arntarnt-arerl-anetjenheng. Rang angerr iterrek werlampareny mapek, inang nakepakel kwet anekarl. Rome-areny twernk angerrel ineh ngkwantj-irrek. Paul rang Timothy ilek pip nhenhel-ayeng, rang angketj mwerr Jesu-akert mantj arntarnt-aretjeh, kwenp kwet anetjeh. Angketj mwerr kwet kaltj-anthetjeh, nakepakel-rlwer. Paul-el angketj nhenh lanthek Ephesus werlampareny-warn, Timothy-el-arleng. \c 1 \p \v 1 Timothy-ay, yengaw Paul. Thang pip nhenh ngkweng-warn lanthem. Jesu Christ-el yengenh lanthek, kaltj-anthenh-anthenh tjeperr kwerenh anetjeh. Nhenhek Altjerr arrwekel yengenh ngwek. Rrkwapentj tjengenh anem, tjerrtj map Altjerr-henh alhelentj-penh kaltj-antherl-apetjeh, inang apek Jesu Christ-el-ayel nyent-irremeng, inang iteth ngampekarl anetjenheng. \v 2 Timothy-ay, ntwang kwenh ler tjengenh-arteh anem, yeng ngkweng nyerrkem! Thang Altjerr Angey Ngkart Jesu Christ thwen ngkweng tjang-pawenhem, ratherr ngkweng kangkentj mernelhetjeh, ratherr ngwenh mantj-mantj-ilemel arntarnt-aretjeh, ntwang ngwerleny anetjenheng ater-kwenh. \p \v 3 Yeng Altjerr-warn angkemeng, thang renh arreny ngkwengenheh kweteth irlpangkelh-ilemel ilem. Thang renh kweteth nakem iterleng-iterl arratj-akertel, nyerr-kwenyel. Arrwekeleny tjengenh mapel lakenh renh nakek. Thang Altjerr renh ngkweng kweteth tjang-pawenhem, rang ngwenh arntarnt-aretjeh. Aherrkel kwenyel-arlk thang renh tjang-pawenhetjenheng ngkweng. \v 4 Yeng irlpangkem, ntwang tjeng arnekarleng, yeng nheng alhekarl. Yeng irrar-irrem, ngwenh weth aretjeh, yeng arrken awelhetjenheng. \v 5 Thang iterl-arem, ntwang Altjerr nakemarl. Yeng menh-menh ngkwengenheh matj ngkwengenheh thwen irlpangkem. Menh-menh ngkwengenhel matj ngkwengenhel thwen kwenh Altjerr renh nakekarl. Arreny kwer-atherr-henh Lois Eunice thwen. Thang iterl-arem, ntwang Altjerr renh irlparethel nakemeng, menh-menh ngkwengenhel matj ngkwengenhel-artek-arlk. \p \v 6 Thang nheng iltjang tjengenh kapert ngkwengenh-arleh arrernekarleng, Altjerrel Kwerrern kwerenhel-ayeng ngwenh twer-ilek, ngwenh inangkal nheng anthek, ntwang werlampareny twerel kwet kaltj-anthetjeh. Ntwang itja angwerretjeh inangkal Altjerrelarl ngkweng anthekarleh. Kwerrern kwer kwet kangkwerrang. Kwerrern ngkwengel-ayel ampem rwang-artek. Kwerrern mantjel anyenang, rang twer-irretjeh rwang angerr-arteh anetjeh, ntwang inangkal-akert kwet anetjenheng. \v 7 Altjerr ahentj, nwern angketj kwerenh anew-anewel ilerl-apetjeh. Itja nwern tjerrtj arrpenheng ater-irretjeh apek. Lakenh rang Kwerrern kwerenh nwerneh anthem, nwernenh twer-iletjeh-atwetj, nwern inangkalel wenh-wenh mpwaretjeh. Kwerrernel nwernenh kweteth kaltj-antherl-anem, tjerrtj arrpenheh nyerrkentj mernelhetjeh. Kwerrern rang nwerneh tangetjel anem, alherrentj anetjeng arntarnt-arelhetjeh. \v 8 Lakenheng ntwang itja nyerr-irretjeh, angketj Ngkart-akert kaltj-anthetjeh. Ntwang itja tjeng nyerr-irretjeh, yengarl tjayelel anemeng wart. Yeng itja anetj mernelhek Altjerreng ularr! Ntwang yeng-arteh kwenp rrkwapetjeh, tjerrtj arrpenhel apek ngwenh nakepakel-ilemeng. Anew-anew yeng-arteh anay, Altjerr-henh angketj kwenpel kaltj-anthang, Altjerrel ngwenh twer-ilekarleng wart. \p \v 9 Altjerr rang kwenh nwernenh arnang anetjeng inek, nwern arratj mernelhetjenheng. Rang nwernenh ngakemel inek, rang kangkentj anemeng wart. Itja nwern tjerrtj arratj mernelhekarleng. Ngkwey kwet ahelh nhenh itjeng-amparr rang nwernenh ngakek, Ngkart Jesu Christ-el-arleng anetjeh. \v 10 Lyet Altjerrel nhenh mernek Jesu Christ-el-arleng, nwern keth aretjenheng, rang Iteth-ilenh-ilenh nwern-henh anem. Rang nwernenh inem anetjeng, nwern ilwehetjeng. Jesu Christ rang kel ahelh nhenh-warn petjek. Rang ilwek, kwereng rang iteth-irremel kemerrek. Rang angketj mwerr Altjerr-henh ilek, nwern keth alhengk-aretjenheng, tjerrtj ngwenh apek angketj mwerr nhenh nakemeng, inang kel iteth ngampekarl anetjenheng. Inang itja kwetant ilwem. \p \v 11 Altjerrel yengenh ngkernek, kaltj-anthenh-anthenh tjeperr kwerenh anetjeh. Rang yengenh lanthek, urrpey alhetjeh tjerrtj lwereny map-warn, angketj mwerr nhenh kaltj-antherl-apetjeh. \v 12 Lakenheng yeng lyet nakepakel-irrem. Yeng Christ kwer kaltj. Thang Christ renh anew-anewel kwet nakem, yeng itja nyerr-irrem kwereng. Yeng kaltj, rang yengenh kwet anyenetjenh, yeng tjey anetj-warn irrehetjeng, rang petj-alpetjeh-atwetj. Rang petj-alpemarleng rang yengenh mer alker-warn anginetjenh, rang alhelekarl wart. Lakenheng yeng kwenp anem nyerr-kwenh. \p \v 13 Ntwang tjerrtj map kaltj-anthem, ntwang itja angwerretjeh angketj ineh, tharl ngwenh kaltj-anthekarleh. Kaltj-anthang angketj nyent renh, tharl nheng ngwenh ilek. Ntwang itja angwerretjeh, Christ renh kwet naketjeh, ntwang tjerrtj mapeh nyerrkentj mernelhetjeh, ntwang Jesu Christ-el-ayeng nyent-irrekarl anemeng. \v 14 Thang ngkweng angketj mwerr renh kaltj-anthek. Ntwang angketj nhenh arratj anyenang, angart-wetjal. Kwerrern Alngaltar rang nwernehel-ayeng kwenel anem, rang ngkweng tangetjel anem, ntwang angketj mwerr renh arntarnt-aretjeh. \p \v 15 Ntwang awek, nakenh-nakenh mer Asia-areny map petjetj-kweny inang ntjwem-irrekarl tjengeng. Artwang arrpenh atherr-arlk nheng Phygelus Hermogenes thwen ratherr tjengeng ntjwem-irrek. \p \v 16-17 Artwang nyent war yatjarr tjeng-warn petjek, arreny kwerenh Onesiphorus. Rang tjeng-warn petjek, yeng tjayelel anetjam-rlwer. Arrpenh map inang tjengeng nyerr-irretjamarl, yatjarr tjeng-warn petjehetjeng kwel. Arrwekel Onesiphorus rang \it town\it* Rome nhenh-warn petjek, \it town\it* kwerel rang mer ntjaperel tjeng palenthwetjart. Rang yengenh arratj aretj-alhek tjayel kweneh. Rang yengenh kwetethemeh arerlentj-angetjart tjep-tjep-ilemel. Lakenh kweremeh thang Ngkart tjang-pawenhem, rang mantj-mantj mernelhetjeh Onesiphorus kwer, kwerenh mapeh-arlk. \v 18 Ntwang kel kaltj anem Onesiphorus kwer, nheng yeng mer Ephesus kwerel anetjam-rlwer. Rang nheng tjeng tangetjel anekarl, angerr rrkwapemel. Thang Ngkart renh tjang-pawenhem, rang Onesiphorus kwer iterretjenh, rang arltang kwerel tjerrtj ingkerrek \it judge\it*-em-iletjenh-rlwer. \c 2 \s1 Paul-el Timothy renh ilek, rang irlpareth // kwet mernelhetjeh \p \v 1 Timothy ntwang ler tjengenh-arteh anem. Ntwang twer mernelhang, kwenp Jesu Christ kwer rrkwapang. Rang kwenh ngwenh twer-iletjenh, rang nwerneh nyerrkentj anemeng wart. \v 2 Ntwang kel angketj tjengenh awek, thang ngwenh tjerrtj mapeng anngetherr kaltj-anthek. Ntwang angketj nhenh artwang irlpareth map ilang, inang arrpenh map kaltj-anthetjenheng. \v 3 Ntwang angketj mwerr kaltj-anthemeng tjerrtj mapek, inang apek ngwenh nakepakel-ilem, nheng inang yengenh arrwekel nakepakel-ilekarl-arteh. Lakenh kel mwerr, ntwang kwenp kwet rrkwapetjeh nakepakel-rlwer. Thang ngkweng angketj atwenh-atwenh-akert ilem. Atwenh-atwenh irlpareth rang twernk kwerenheh kwenp kwet rrkwapem, kwer kangkwerremel. Lakenh-arteh ntwang kwenp kwet rrkwapetjeh Jesu Christ kwer. Ntwang apek nakepakel-irrem, kwenp kwet rrkwapay. Lakenh nwern kwenpel kwet rrkwapem. \v 4 Yeng ahentj ngwenh iletjeh angketj rrpwetj, ntwang iterleng-iterl arratj anyenetjenheng. Thang ngwenh ilem angketj atwenh-atwenh mwerr-akert. Atwenh-atwenh mwerr ngwenh apek rang imperl-alhetj-kwenh anem, rrkwapentj arrpenh-arlk apek mpwaretjeh, itja. Rang iterrentj nyent-akertant anem. Rang kangkwerrem twernk kwerenhehant, rang twernk kwerenh kangkem mpwaretjeh. Lakenh ntwang atwenh-atwenh mwerr-arteh mernelhetjeh. Ntwang Jesu Christ ingkentemel alhetjeh, kwerant kangkwerremel. \p \v 5 Thang ilem angketj arrpenh nhenh. Tjerrtj arrpenh map apek arrtjanetjeh \it race\it* angerrel, inang kel mpwareng-arengeh-amparr aretjeh, nthakenh inang arrtjanetjeh, \it medal\it* mwerr angerr inetjeh-anngernt. Arrtjanenh-anenh mapel \it race\it*-kenh mpwareng-areng arratj kangkwerremel aretjeh-amparr, lakenh-arteh ntwang Christ-kenh mpwareng-areng aremel tjey arratjel alhetjenheng. Kelant rang ngwenh kwart-wetjenh. \fig |src="BK00157B.TIF" size="col" ref="2.5" \fig* \p \v 6 Angketj arrpenh thang ilem mern lyapelh-ilenh-ilenh map-akert. Artwang nheng rrkwapem, anngang lyapelh-ilem. Kwer-penh rang karelhem, anngang-penh atherrk arratetjeh-amparr. Atherrk-amparr arratem. Rang rrkwapentj angerr mpwarem. Nheng mern ampeng-irrerleh, nheng rek-amparr mern renh akem. Arrpenh map kenh mpank karelhem, mern ineh anthetjeh-anngernt. Lyapelh-ilenh-ilenhel rek-amparr mern inetjenharl. Ntwang lakenh-arteh rrkwapetjeh Jesu Christ-ek, rang ngwenh kwart-wetjenheng. \v 7 Angketj rrpwetj thang ngkweng ilek. Angketj ineh kwet iterrang, Ngkart rang ngkweng keth-iletjenh. \p \v 8 Timothy-ay, Jesu Christ kwer kwet iterrang, kwer angwerretjal anang. Rang anem King David-henh peltj. \f + \fr 2:8 \ft King David rang ngkwey twernk angerr anek mer Israel-ek.\f*Altjerrel Jesu Christ renh arrwetj-penh iteth-ilemel kemelh-ilek. Timothy-ay, nhenh angketj tjeperr tjengenh anem, thang tjerrtj map lakenh kaltj-anthek. \v 9 Inang yengenh nakepakel-ilem, yengenh \it chain\it*-el ayernek-arlk, tjerrtj merrentj-arteh. Lakenheng yeng nthwetj-kweny anem, angketj mwerr kaltj-antherl-apehetj. Kel mwerr. Angketj mwerr nhenh tjerrtj ngwenhel apek ywarn \it chain\it*-el ayernem. Angketj nhenh alperrtj-irrem mer map-warn, tjerrtjel kwet tjerrtj arrpenh map kaltj-antherl-apem. \v 10 Lakenh yeng kwenp anem nakepakel-rlwer. Yeng karelhem, Altjerrel tjerrtj ngakekarl kwerenh map rek-amparr anetjeng inetjenheng. Arltang kwerel inang Jesu Christ-warn nyent-irremel anetjenh, rang inenh mer mwerr kwerenh-warn irrpelh-iletjenh. Inang iteth ngampekarl anetjenh mer alker kwerel. \p \v 11 Angketj nhenh arratj anthwerr anem. \q1 Nwern apek tjey arratjel alhekarl-penh, \q2 Christ-ek kwet kangkwerremeng, \q2 ilwekarl-penh nwern kemerretjenh \q2 Christ kwerel-ayeng kwetemeh anetj-alpetjenh. \q1 \v 12 Nwern nakepakel anem, \q2 nwern kwenp alhetjeh, itja renh impetjeh. \q1 Nwern apek twerel kwet nakem nakepakel-rlwer, \q2 nwern mer alker kwerel nyent-irrekarl anetjenh \q3 Christ kwerel-ayeng. \q1 Rang twernk angerr anem. \q1 Nwern apek Christ renh mentjel arem, \q2 nwern mer renh parlp-iletjenh. \q1 \v 13 Nwern apek Christ kwereng ntjwem-irrem, \q2 rang itja nwerneh ntjwem-irrem. \q1 Rang nwerneh palenthwem kwet. \q1 Rang itja nwerneh angwerrem. \q1 Christ rang itja wart alhelentj kwerenheh angwerrem. \s1 Rrkwapenh-apenh irlpareth mernelhetjeh // Altjerreng ularr \p \v 14 Timothy-ay, ntwang kwet irlpangkelh-ilemel kaltj-antherl-anang angketj nhenh map nheng werlampareny ngkwengenheh, mer Ephesus kwerel. Inang itja pelkel ilterretjeh angketj rrtjwerrentj-penh. Iterl-aray, Altjerrel kweteth nwernenh arem! Inang apek ahelarl kwet ilterrem, arrpenh mapel awehetj. Inang apek awem arrpenh map ahel ilterrerleh, atwerrerleh-arlk, inang kwetant ntjwem alhehetjeng. \v 15 Ntwang arrkernetjehant, kaltj-anthenh-anthenh arratj anetjeh, Altjerrel ngwenh irlpareth iletjenheng. Angketj mwerr renh arratj kwet kaltj-anthang. Ntwang apek angketj arrpenh kaltj-anthehetj, ingkern ntwang nyerr anthwerr awelhehetj, nheng ntwang pal kaltj-anthekarl-penh. \v 16 Tjerrtj arrpenh apek angketj anetj pelkel angkemeng, kel awetj-kweny inenh impayantay. Tjerrtj inang angketj anetj awem apek, inang Altjerr-kenh angketjeng ntjwememeh alherl-apetjenh, angketj anetjehemeh inang kangkwerrerl-apetjenh. \v 17 Kaltj-anthentj anetj tjwen angerr-arteh anem. Tjwen nhenh rang angerram-angerr-irremel, lakenh-arteh tjerrtj inenh anetj-ilem. Artwang atherr Hymenaeus Philetus thwen angketj kwer-atherr-henh anetj-anetj lakenh-arteh anek, angketj arrwengkelth-arteh. \v 18 Ratherr angketj arratj renh kel impek. Arrwekel ratherr kaltj anek, kwereng ratherr Ngkarteng ntjwem-irrek. Ratherr nakenh-nakenh map lakenh ilem, “Altjerrel kel tjerrtj arrwetj-penh map kwel kemelh-ilekarl. Tjerrtj nwern ahelhel kwet anemarl map, nwern apek ilwemeng, Ngkartel itja nwernenh kemelh-iletjenh kwet, itjarl!” Lakenh ratherr nakenh-nakenh arrpenh map perrpert-ilem. \v 19 Ngkart-henh map inang angketj arratj renh iterl-arem, inang renh itja impem. Inang pwert angerr-artek anem, twer kwet, arrpenhel pwert renh anamelh-iletj-kweny. Lakenh arrpenhel tjerrtj inenh itja arnpakem. Ngkartel pwert angerr-arteh kwer-arleh angketj atherr arrernek. Nhenh anem angketj arrwekel rang: “Ngkart rang kaltj werlampareny arlaltj kwerenh mapeh.” Angketj nhenh arrpenh anem: “Tjerrtj ngwenh apek ilelhemarl, inang Ngkart-henh nakenh-nakenh anemeng, inang anetjeng twep-irretjeh.” \p \v 20 Thang angketj nhenh arrpenhemeh ilem. Tjerrtj ngwenh apek rang warl angerrel anem rnwanentj angerr-akert. Warl angerretj kwenel tjerrtj nhenhel mern arlkwenh-arlkwenh tjampet-arlk aningk anyenem, arrpenh pwert \it gold silver\it*-penh-arlk mpwarekarl, amparrkey-arrkey. Arrpenh inang arnang-penh anthwerrng-penh-arlk mpwarekarl. Wenh-wenh \it gold\it*-penh-arlk \it silver\it*-penh-arlk rnwanentj nhenh map tjeperr anem, kenh wenh-wenh arnang-penh-arlk ahelh anthwerrng-penh-arlk rnwanentj nhenh map anetj-lkwer war anem.\fig |src="HK00143B.TIF" size="col" ref="2.20" \fig* \v 21 Tjerrtj ngwenhel apek angketj anetj-anetj ingkerrek impemeng, Ngkart rang ineh nyerrkem, rang inenh anyenetjenh, tjerrtj warlek-artweyel mern arlkwenh-arlkwenh tjampet-arlk \it gold\it*-arteh anyenem. Inang tjeperr kwer anetjenh. Ngkartel inenh ngwem, inang rrkwapentj tjeperr kwer rrkwapetjeh. Lakenheng nwern anetjeng impelhetjeh, Ngkarteng ularr arratj mernelhemel anetjeh, kwer rrkwapentj mwerr mpwaretjenheng. \p \v 22 Ntwang apek artwang kwek anemeng, ntwang itja alherrentj anetjeh kangkwerretjeh. Anetj lakenh-arteh mpwaretjal anang. Artwang kwek marl awenk thwen mpwenyel inerretjeh ahentj-anem. Timothy-ay, lakenh kwenh anetj! Ntwang yengenh awem key? Athek-irrang, Ngkart-henh tjey arratjel kwet alhep-alhang. Ngkart Jesu renh arratj nyerrkemel nakang. Ntwang tjerrtj arrpenh map ineh nyerrkang, ngwerleny mernelhemel. Tjerrtj arrpenh inang Ngkart nakem iterleng-iterl mwerr-akert, inang arratj anthwerr anem kwereng ularr, ntwang inehel-arleng arratj mernelhetjeh. \v 23 Arrpenh map angketj anetjeng arrngel werremeng, ineheng tjenelhay. Angketj anetj ingkerrekeh ntwang itja kangkwerretjeh, mentj impang. Angketj anetj inehenhel ngwenh apek perrpert-ilehetj. \v 24 Ngkart-henh rrkwapenh-apenh rang arrpenh mapeh itja anetj angketjeh, itja inenh iltetjeh-arlk. Rang ineh mantj-mantj anetjeh, inenh mantjel kaltj-anthetjeh. \v 25-26 Tjerrtj arrpenh map kwer irrpelth-irrem apek, rang inenh mantjel kaltj-anthetjeh, ahang-irretjal anetjeh. Altjerrel apek inenh twepelh-iletjenh. Arrentjel kel inenh tjey anetj-warn ngwek, kwer kangkwerretjeh. Altjerrel apek iterleng-iterl inehenh arratj-ilemel inetjenheng arrentj kwerehetj. Inang angketj arratj kwer kangkwerretjenheng. \c 3 \s1 Jesu rang angkep petj-alpetjeh-anngernt, // tjerrtj map Ngkarteng ntjwem-irretjenh \p \v 1 Timothy-ay, angketj tjengenh nhenh iterl-arang, parlp-iletjal: Jesu Christ rang ahelh nhenh-warn angkep petj-alpetjeh-anngernt, tjerrtj map ntjwem-irretjenh Ngkarteng. Tjerrtj ingkerrekeh rwekenth-kenth angerr anetjenh. \v 2 Tjerrtj map inang arrpenh mapeh itja nyerrkentj mernelhetjenh. Inarrp war nyerrkentj mernelhetjenh. Inang maneyeh-arlk ahentj angerr anetjenh. Inang tjwenelhetjenh, tjerrtj arrpenh mapeh pwer anetjenh. Inang anetj angketjenh, tjerrtj arrpenh map iltemel. Inang ineh-artwey mapeh kangkwerretj-kweny anetjenh, ineheng kikart alhetjenheng. Inang wenh-wenh apek inetjenh tjerrtj arrpenheng, kwereng inang lharrp-kwenyel anetjenh tjerrtj ineh. Inang Altjerreh pwer anetjenh, kweteth anetj mpwaremel. \v 3 Inang itja tjerrtj arrpenheh nyerrkentj mernelhetjenh, inang inenh mentjel aretjenh. Inang peltj-irretj-kweny anetjenh atwerrekarl-penh, arnkely kwet anerl-anetjenh. Inang tjel-angkerl-apetjeh tjerrtj arrpenh mapeh. Inang alherrentj anetj inehenheh kangkwerretjenh, anetj mpwaremel. Inang arrpenh map kweteth atwerl-apetjenh. Inang itja ahentj-anetjenh, wenh-wenh mwerr mpwaretjeh. \v 4 Inang tjey inehenh apek kwer-artwey apek pelkel anthetjenh, arrpenh mapel inenh atwetjeh. Inang iterrentj-kwenyel mpwaretjenh wenheh apek inang ahentj-anemeng. Inang nakelhetjenh mwerr kwel anemeng, inang pwer anemel angketjenh. Inang Ngkarteh iterretj-kweny anetjenh. Inang kweteth arrken-irrerl-apetjenh. \v 5 Inang ilelhetjenh, inang kwel nakenh-nakenh anemeng. Kenh inang itja arratj Kwerrern Alngaltar iterl-arem, Kwerrern Alngaltar rang twer angerr anemeng. Inang itja kwer kangkwerrem. Tjerrtj lakenh-lkwereng ntwang tjenelhetjehant. \p \v 6-7 Tjerrtj nhenh map-artek warl nyenteng warl arrpenh-warn yatjarr alhem, marl mapeh angketj anetj ilerl-apetjeh kwel. Inang marl iterrentj atheltj-akert map perrpert-ilem war, marl inang nyerr-irrem anetj mpwarekarl-penh arrwekel. Marl nhenh inang awelhentj anetj inehenheh kwet kangkwerrem. Inang ahentj-anem angketj anetj awetjeh. Inang angketj arratj kwer ahentj-kweny anem. \v 8 Ngkwey artwang Egypt-areny atherr arreny Jannes Jambres thwen anek, ratherr arrpenh map rrtjwerremel ilerl-apetjart. Ratherr twernk angerr Pharaoh renh ayakerl-anerrek, Moses kwer kangkwerrehetj. Lyet pal kaltj-anthenh-anthenh nheng map tharl ngkweng ilekarl-penh, inang arrpenh mapeh rrtjwerrem. Inang angketj arratjeh tjweker-irrem. Inang angketj anetj kaltj-antherl-apem artwang nheng-atherr-artek, Jannes, Jambres thwen inang rrtjwerremel ilerl-apetjart. Iterleng-iterl inehenh perrpert-ilekarl. Inang angketj mwerr Ngkart Jesu-akert itja arratj kaltj-anthem, inang itja arratj Altjerr nakem. Ngkartel inenh anpwekarl. \v 9 Ingkerrekel lyet keth arem, pal kaltj-anthenh-anthenh inang Ngkarteh irrpelth-irrem. Ingkerrekel angketj inehenh itja naketjeh. \s1 Paul-el Timothy ilek \p \v 10 Timothy-ay, ntwang kel angketj kwer kaltj anem, angketj nheng tharl tjerrtj map kaltj-anthentjek-arteh. Ntwang nakentj tjengenheh kaltj. Ntwang arek, yeng arratj mernelhekarl, yeng Ngkartekant rrkwapekarl, kwerant kangkwerrek. Ntwang arek, rwekenth-kenth-rlwer thang itja rrkwapentj tjengenh impek, yeng kweteth rrkwaperl-anek, Altjerr-henh angketj kaltj-antherl-apetjeh. Ntwang yengenh arek, yeng tjerrtjeh nyerrkemeng, ineh mantj-mantj mernelhemengarl. \v 11 Ntwang kaltj, aningk-ingar inang yengenh atwetjeh alwernekarl, rwekenth-kenth-ilekarl, mer rrpwetj nhengel. Mer nhenh mapel \it town\it* Antioch-el, \it town\it* Iconium-el, \it town\it* Lystra-el-arlk. Kwer-penh yengenh inang atwekemeh. Yeng irlkert irrekemeh. Ngkartel yengenh kweteth arntarnt-arentjek. \v 12 Tjerrtj ngwenhel apek Jesu arratj nakem, inang ahentj-anem arratj mernelhetjeh. Inenh tjerrtjel alwernemel atwetjenh, rwekenth-kenth-ilemel. \v 13 Ahelh nhenhel tjerrtj anetj map ngwenh apek nakelhem, inang anetj mernelhetjenh, arrpenh map rrtjwerremel ilerl-apem. Arrpenh mapel inenh rrtjwerremel ilem. Inang anetjam-anetj mernelhem. \p \v 14-15 Timothy-ay, ntwang lakenh kwet tjey arratjel alhep-alhang. Ntwang ineh kaltj anem, nheng inang ngwenh arrwekel angketj mwerr Jesu-akert kaltj-anthekarleh. Ntwang kaltj anem, inehenh angketj arratj anem. Ntwang kwenh angketj mwerr nhenh nakek. Ntwang kwenh kwer kwekeng-ntjel kaltj-irrentjek Altjerr-henh angketjeh, nheng Altjerrelarl angketj angenh-angenh map inenh ilek, inang pip-warn arrernetjenharl. Pip nhenheh tjerrtj ngwenh apek \it read\it*-irremeng, inang kaltj anetjeh, tjerrtj ngwenh apek rang ahentj-anem, Ngkartel renh anetj kwerenheng inetjeh, rang anetj mpwarekarl-penh twep-irretjeh, rang iterl-aretjeh Jesu Christ rang ntwerlkel nwerneh ilwekarleng. Lakenhengemeh ntwang kwet ingkentetjeh tjey arratj nhenh, ntwarl kaltj-irrek Altjerr-kenh pipeng. \p \v 16 Ngkweyeng-ntjel Altjerrel angketj angenh-angenh kwerenh map ilentjek, angketj kwerenh pip-warn arrernetjeh. Altjerrel inenh pew-ilemel twer-ilek, inang pip-warn angketj arratj arrernetjeh. Angketj Altjerr-henh nhenhel-arleng nwern tjerrtj kwenpel kaltj-anthem. Nwern kaltj-anthem, nthakenh inang Altjerreng ularr arratj mernelhetjeh. Wenh apek arratj anem, wenh apek anetj anem. Angketj nhenhel-ayeng nwern inenh ateng-ilem, arnang anetj mpwarehetjeng.\fig |src="GT 2 Tim 3GT.tif" size="col" ref="3.16" \fig* \v 17 Lakenh Altjerr-henh rrkwapenh-apenhel angketj nhenhel-ayeng tjerrtj ingkerrek kaltj-anthem, inang tjerrtj arrpenh mapeh tangetjel anetjeh, wenh mwerr mpwaretjeh-anngernt Altjerrek. \c 4 \p \v 1 Thang ngwenh irlpangkelh-ilemel ilem: Jesu Christ rang angkep petj-alpetjenh, twernk angerr anetjeh-anngernt. Kelant rang tjerrtj ingkerrek \it judge\it*-em-iletjenh, tjerrtj iteth map irrernng map thwen inenh pawenhemel. \p Timothy-ay, nhenh iterl-aremel, thang ngwenh ilem Altjerreng ularr Jesu Christ-eng ularr: \v 2 Ntwang Altjerr-henh angketj kwet kaltj-anthang. Ngwenhel apek ngwenh kangkwerremel awem, kel mwerr. Inang apek ngkweng kangkwerretj-kwenh anemeng, kwenpel kwet kaltj-anthang. Ntwang apek tjerrtj arem, anetj mpwarerleh, renh ateng-ilemel arnpakang lakenh, “Ntwang kwenh tjey anetjel alhem.” Ntwang renh ilang, rang arratj mernelhetjeh. Nakenh-nakenh ngwenh apek palekalek-irremeng, inenh arratj-ilemel ilang. Tjerrtj ngwenh apek nyerr-irremeng, renh ilay, rang itja nyerr-irretjeh. Tjerrtj atjernpel kwet kaltj-anthang. \fig |src="MB 2TI 4 2 preaching.tif" size="col" ref="4.2" \fig* \v 3-4 Lakenh kwenh anetjenh. Arrpenhel pal kaltj-anthemeng, tjerrtj inang renh kangkemel awem. Inang ahentj-anetjenh, angketj anetj-anetj awetjeh. Inang pal kaltj-anthenh-anthenh map ngwetjenh, ineh kangkwerretjenheng. Kwereng inang itja weth ahentj-anetjenh, kaltj-anthenh-anthenh arratj renh awetjeh. Inang angketj mwerreng ntjwem-irretjenh. Inang angketj palekalekehant war kangkwerretjenh. \v 5 Timothy-ay, ntwang itja ineh-arteh anetjeh. Iterleng-iterl arratj kwet anyenang. Ntwang imampwerl apek awelhemeng, rwekenth-kenth apek anemeng, ntwang kwenp kwet rrkwapetjeh, Jesu renh kwet alwernetjeh. Tjerrtj Altjerreh akwen inenh kwet kaltj-anthang angketj mwerr Jesu Christ-akert. Rrkwapentj nheng Altjerrel arrwekel ngkweng anthekarl, ntwang renh mangkelh-ilang. \p \v 6 Timothy-ay, thang ngwenh ateng-ilem, ngwenth war yeng ilwemarleng. Lyet-antey yeng mpwerrk tjengenh tjenkerr anthelhem Altjerr-warn, arrwekeleny ngkart \it priest\it* mapel Altjerr-warn ker tjenkerr anthetjart-artek. Lakenh ntwang kaltj anetjenheng. \v 7 Yeng-artek kweteth Altjerrek arratj rrkwapentjek. Yeng kweteth kwer kangkwerrek. Thang rrkwapentj kwerenh mangkelh-ilek, rang yengenh ilek mpwaretjeh. Thang renh kwet nakek, itja renh impek. \v 8 Yeng karelhem, Ngkart rang angkep petj-alpetjenh, tjerrtj map ngkernetjenh, ngaketjeh-anngernt. Rang kwenh \it Judge\it* arratj anthwerr rang anem. Rang tjerrtj kwerenh map arrwekel alhelekarl wart, iteth ngampekarl ineh anthetjenh, inang renh nakemeng, arratj mernelhemeng, kwenp kwer karelhemel. Yeng kaltj, arltang kwerel rang yengenh arratj anewetjenh, yeng Altjerr-henh mer mwerr-warn irrpetjenh, Altjerrel-ayeng iteth ngampekarl anetjeh. Lakenheng yeng kwenp karelhem, Ngkartel yengenh kwart-wetjeh-atwetj. Tjerrtj ngwenh apek inang Ngkarteh tjwempelhemeng, rang inenh lakenh-arteh kwart-wetjenh. \s1 Paul-el Timothy pawenhek, // rrkwapentj rrpwetj mpwaretjeh kwer \p \v 9-11 Artwang Demas nheng ilern rrkwapetjart Ngkarteh. Artwang Demas-artek ahelh-arenyeh war nyerrkek. Rang yengenh mentj imperl-alhek, rang Thessalonica \it town\it*-warn alhek. Artwang arrpenh nheng Crescens mer Galatia-warn alhek. Artwang Titus mer Dalmatia-warn alhek. Luke nyent war tjengel-ayeng anem mer Rome-el. Timothy-ay, parrp tjeng-warn petjang! John Mark renh thwen ngwerrm-ilemel tjeng-warn angetjang. Yeng ahentj-irrem, John Mark-el-arleng ilern pwert rrkwapetjenheng. \v 12 Thang artwang nheng Tychichus renh lanthem ngkweng-warn pip nhenh-akert, \it town\it* Ephesus-warn. \v 13 Ntwang apek petjemarleng, \it coat\it* tjengenh-arlk tjeng angetjang. Thang \it coat\it* renh Troas \it town\it*-ek impetj-alhekarl, artwang Carpus-el-arleng. Carpus renh pawenhang \it coat\it* tjengenheh. Pip tjengenh map-arlk angetjang, pip nheng nanekwet yenp-penh mpwarekarl inenh-arlk. \p \v 14 Artwang nheng Alexander arreny anem, rartek \it iron\it* mpwarenh-arenh anem, rartek yengenh nakepakel-ilek. Altjerrel renh arek, rang renhemeh kepenh nakepakel-iletjenh. \v 15 Rang angketj nwern-henheh irrpelth-irrek. Timothy-ay, ntwang kwereng arelhay! \p \v 16 Inang yengenh nheng \it court\it*-el ngkernemel pawenhetjam-rlwer, itja tjerrtj nyent apek arrngert angkek tjeng. Peltj tjengenh ingkerrek inang tjengeng ater alhek. Lakenheng yeng ineh lharrp awelhek. Yeng itja ahentj-anem, Altjerrel inenh atwetjeh. \v 17 Ngkart rang kwenh tjengel-ayel anek. Rang yengenh twer-ilek, tjerrtj lwereny map ingkerrekeh angketj mwerr renh iletjeh, inang awetjenheng. Ngkartel yengenh arntarnt-arek, inang yengenh atwetjeh anek. \v 18 Tjerrtj inang apek yengenh irrernng atwemeng, kel mwerr. Ngkart rang yengenh arntarnt-aremarleng wart. Yeng kaltj, arrpenh mapel apek yengenh anetj-ilemeng, rang yengenh kwet anyenetjenh. Rang yengenh mer mwerr kwerenh-warn anginetjenh, mer alkerel yeng kwet anetj-alpetjenh. Mer kwerel rang twernk angerr anem. Tjerrtj aningkel Ngkart renh kwet naketjenh. Lakenh kwenh anetjenh. \s1 Paul-el peltj inenh ilerl-alhek \p \v 19 Timothy-ay, thang arrweketj Priscilla anew kwerenh Aquila thwen renh-atherrenh-arlk kangkentjel alhengk-arem, artwang Onesiphorus-kenh peltj map-arlk. \v 20 Artwang nheng Erastus Corinth \it town\it*-el antarl-irrek. Artwang arrpenh nheng Trophimus thang Miletus \it town\it*-el impetj-alhek, rang irlkert anekarleng. \v 21 Timothy-ay, ntwang lhwerrp irrehetjeng-athath parrp petjang. Artwang nhenh map Eubulus, Pudens, Linus, marl Claudia thwen, inang ngwenh kangkentj-akertel alhengk-arem, peltj arrpenh mapel-arlk inang \it town\it* Rome-el anemarl mapel-arlk. \v 22 Timothy-ay, thang Ngkart tjang-pawenhem ngkweng lakenh: “Ngkartay, Timothy-el-arleng rlkwatherr anang, kwerrern kwerenh twer-ilemel. Kwer kangkentj anang, nakenh-nakenh arrpenh mapeh-arlk.”