\id ACT \h Hechos \toc1 Tsꞌiaaⁿ na lꞌa Apóstoles \toc2 Hechos \toc3 Hch. \mt1 Tsꞌiaaⁿ na lꞌa Apóstoles \c 1 \s1 Ñꞌoomtyeⁿ na nndyo Espíritu Santo \p \v 1-2 ꞌU ta Teófilo, tsom na seiljeijndya̱a̱ na seicwano̱ⁿ na mꞌaaⁿꞌ seicandiiya ꞌu cantyja chaꞌtso na tyochꞌee Jesús ndoꞌ na tyoꞌmo̱o̱ⁿ hasta xuee na tjawaaⁿ cañoomꞌluee. Cwii tjo̱o̱cheⁿ na nncjaawaaⁿ tjeiiꞌñê apóstoles. Ndoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Espíritu Santo tꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ chiuu nlꞌana. \v 3 Jnda̱ na tueeⁿꞌeⁿ, tandoꞌnnaaⁿꞌaⁿ, teitquiooꞌñê nda̱a̱na ñequio jndye nnom na tꞌmo̱ⁿnaꞌ na wandoꞌxcoom. Wenꞌaaⁿ xuee tyomꞌaaⁿ na ntyꞌiaana jom. Ndoꞌ seineiiⁿ nda̱a̱na cantyja ꞌnaaⁿꞌ na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 4 Yocheⁿ na tyomꞌaaⁿ ñꞌeⁿndyena sa̱ꞌntjoom na ticaluiꞌna tsjoom Jerusalén. Tsoom nda̱a̱na: \p —Cwindoꞌyoꞌ hasta xeⁿ jnda̱ seicanda̱a̱ꞌñenaꞌ ñꞌoom na tqueⁿtyeⁿ Tsotya̱ya na tsoom na nndyo Espíritu Santo chaꞌxjeⁿ jnda̱ ñejndyeꞌyoꞌ na tsjo̱o̱ nda̱a̱ꞌyoꞌ. \v 5 Ee Juan tyotseitsꞌoomñê nnꞌaⁿ ñequio ndaatioo, sa̱a̱ ꞌo tajndye xuee ndoꞌ njñom Tyꞌo̱o̱tsꞌom Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ. Luaaꞌ waa na nleitsꞌoomndyoꞌ. \s1 Cantyja na tjawa Jesús cañoomꞌluee \p \v 6 Quia na tyomꞌaⁿ naⁿꞌñeeⁿ ñꞌeⁿ Jesús taꞌxꞌeena nnoom, jluena: \p —Ta, ¿aa jeꞌ na nntsaꞌ na catsa̱ꞌntjomndyenndaꞌ nnꞌaⁿ Israel? \p \v 7 Tsoom nda̱a̱na: \p —Tsotya̱ya waa najndeii na matseixmaaⁿ na matseijndaaꞌñê cwaaⁿ xuee oo ljoꞌ xjeⁿ ntyjeeⁿ na nluii cwii cwii nnom na matseijndaaꞌñê. \v 8 Sa̱a̱ quia na jnda̱ jndyo Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ, quia joꞌ nñequiaaⁿ na nlaxmaⁿꞌyoꞌ najndeii na cwiluiiñê. Ndoꞌ nntjeiꞌyuuꞌndyoꞌ cantyja ꞌnaⁿ ja naquiiꞌ tsjoom Jerusalén, ñꞌeⁿ chaꞌwaa tsꞌo̱ndaa Judea ñꞌeⁿ ndyuaa Samaria, ndoꞌ hasta chaꞌwaa nnom tsjoomnancue. \p \v 9 Jnda̱ na tsoom na luaaꞌ jndooꞌcheⁿna tjawaaⁿ. Ndoꞌ jndyo cwii nchquiu, mana seicuꞌnaꞌ na cwintyꞌiaana jom. \v 10 Nquiee cwintyꞌiaana jo nandye tsjo̱ꞌluee xjeⁿ na mawjaaⁿ, ndoꞌ matsꞌiaa joꞌ teitquiooꞌndye we yonom nacañoomna na jeeⁿ canchiiꞌ liaa cweeꞌ. \v 11 Jlue naⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱na: \p —ꞌO nnꞌaⁿ Galilea, ¿chiuu na jeeⁿ cwintyꞌiaꞌyoꞌ jo nandye tsjo̱ꞌluee? Jesúsmꞌaaⁿꞌ na jnaaⁿ jo nda̱a̱ꞌyoꞌ xjeⁿ cañoomꞌlueecheⁿ tjaaⁿ. Ndoꞌ chaꞌxjeⁿ na tjawaaⁿ maluaaꞌ nndyonnaaⁿꞌaⁿ. \s1 Matías nntseinoomñê cantyja na ꞌndiinaꞌ Judas \p \v 12 Quia joꞌ tyꞌelcweeꞌna Jerusalén na ñetꞌomna ta na jndyu Olivos. Juu taꞌñeeⁿ tquia mꞌaaⁿnaꞌ ñequio tsjoom Jerusalén chaꞌna tquia na wanaaⁿ na nntseicaañe tsꞌaⁿ judío xuee na cwitaꞌjndyeena. \v 13 Jnda̱ na tyꞌequieꞌna quiiꞌ tsjoom, tquiena yuu waa wꞌaa. Tyꞌewana cuarto nandye wꞌaa yuu cwicꞌeeⁿyana. Ndoꞌ ñꞌeⁿ Pedro ñequio Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Jacobo jnda Alfeo, Simón tsꞌaⁿ na cwilue nnꞌaⁿ cananista ndoꞌ ñꞌeⁿ Judas tyjee Jacobo. \v 14 Chaꞌtsondyena ñecwii jlaꞌjomndyena na ꞌio ndi ꞌio tyolaneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Mati jlaꞌjomndye ntꞌom yolcu, ndoꞌ ñꞌeeⁿ tiꞌntyjee Jesús ñꞌeⁿ tsoñeeⁿ María. \p \v 15 Cwii xueeꞌñeeⁿ teicantyja Pedro quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Joo naⁿꞌñeeⁿ chaꞌna cwii siaⁿnto waljooꞌ ntquiuundyena. \v 16 Matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO nnꞌaⁿya na cwilayuꞌyoꞌ, jndeiꞌnaꞌ na seicanda̱a̱ꞌñenaꞌ ñꞌoom na seiljeii David cantyja ꞌnaaⁿꞌ Judas chaꞌxjeⁿ tso Espíritu Santo nnoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Judasꞌñeeⁿ tsaⁿ na tjacaꞌmo̱ⁿ Jesús nda̱a̱ nnꞌaⁿ na tꞌue jom. \v 17 Judasꞌñeeⁿ tyocañꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyô̱ jâ ndoꞌ ñeseijomñê tsꞌiaaⁿ na cwilaxmaaⁿyâ. \v 18 Ñequio sꞌom na tantjoom cantyja natia na sꞌaaⁿ, tiomlꞌuaaⁿ cwii taⁿꞌ tyuaa. Joꞌ joꞌ tiooñê meintyjeeꞌ xqueeⁿ, tꞌiooꞌñexcweeⁿ. Jluiꞌ chaꞌtso tsiaⁿꞌaⁿ. \v 19 Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ Jerusalén nquiuna na luaaꞌ sꞌaaⁿ. Quia joꞌ ñequio ñꞌoom na cwilaꞌneiⁿna jlaꞌcajndyuna tyuaaꞌñeeⁿ Acéldama. Ñꞌoomwaaꞌ matsonaꞌ Tyuaa Niomꞌ. \v 20 Ee waa ñꞌoom nacjooꞌ libro Salmos na matsonaꞌ: \q1 Caljo waⁿꞌaⁿ na ñeⁿnquiinaꞌ. \q1 Tincꞌom nnꞌaⁿ juunaꞌ. \m Mati matsonaꞌ: \q1 Cwiicheⁿ tsꞌaⁿ coñom tsꞌiaaⁿ na ñeseixmaaⁿ. \p \v 21 ’Quia joꞌ cwii tsꞌaⁿ na maxjeⁿ ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyô̱ chaꞌwaati xuee na tyocañꞌa̱a̱ⁿyâ ñꞌeⁿ nquii Ta Jesús na tjawa tjacueeⁿ tyomanoom naquiiꞌ njoom, \v 22 tsꞌaⁿ na maxjeⁿ ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyô̱ cantyjati xuee na teitsꞌoomñe Jesús sꞌaa Juan hasta xuee quia na tjawaaⁿ. Macaⁿnaꞌ na nntseijomñê tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌeⁿndyô̱ na nntjeiꞌyuuꞌndyô̱ na jnda̱ tandoꞌxco Jesús. \p \v 23 Quia joꞌ tyotꞌmo̱o̱ⁿna we tsꞌaⁿ, José ñequio Matías. Joséꞌñeeⁿ mati cwilaꞌcajndyuna jom Barsabás, ndoꞌ xqueⁿ xueⁿꞌeⁿ Justo. \v 24-25 Tyolaneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, tyoluena: \p —ꞌU Ta na mawaꞌnaⁿꞌ naquiiꞌ nꞌom chaꞌtsondye nnꞌaⁿ, caꞌmo̱ⁿꞌ cwaaⁿ cwii na wendye naⁿmꞌaⁿꞌ na nncwjiiꞌndyuꞌ na nntseijomñe ñequio nnꞌaⁿ na maꞌjñoomꞌ tsꞌiaaⁿ ꞌnaⁿꞌ. Nntseinoomñe tsaⁿꞌñeeⁿ tsꞌiaaⁿ na ñeseixmaⁿ Judas na jnda̱ tjeiꞌñe, ndoꞌ jnda̱ tja yuu tseixmaⁿ na nncjaa cantyja ꞌnaaⁿꞌ jnaaⁿꞌ. \p \v 26 Quia joꞌ tyꞌena xꞌiaa cha mꞌmo̱ⁿnaꞌ ꞌñeeⁿ nleijnoomꞌ tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. Ndoꞌ teijnoomꞌ Matías. Joꞌ chii tyꞌoomnaꞌ jom tsꞌiaaⁿ chaꞌxjeⁿ tsꞌiaaⁿ na mꞌaⁿ canchooꞌcwii apóstoles. \c 2 \s1 Jndyo Espíritu Santo \p \v 1 Quia na tueeꞌ xuee Pentecostés, chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñeꞌcwii tmaaⁿꞌ tjomndyena. \v 2 Matsꞌia joꞌ jnaⁿ na teicꞌuaa jo nandye cañoomꞌluee chaꞌcwijom quia na jndeii mandyo jndye. Ndoꞌ sꞌaanaꞌ na cꞌuaa chaꞌwaa naquiiꞌ wꞌaa yuu na meindyuaandyena. \v 3 Teitquiooꞌ ntyꞌiaana nacjoo chaꞌtsondyena ntyjo chaꞌcwijom ntsaachom. \v 4 Ndoꞌ chaꞌtsondyena tꞌomna na tooꞌ Espíritu Santo chaꞌwaañꞌeⁿ naquiiꞌ nꞌomna. Tquiaaⁿ na laꞌxmaⁿna cantyja najneiⁿ. Ndoꞌ jnaⁿnaꞌ na jlaꞌneiⁿna ntꞌomcheⁿ nnom ñꞌoom na nchii ñꞌoom na maxjeⁿ cwilaꞌneiⁿna. \p \v 5 Joo ncueeꞌñeeⁿ mꞌaⁿya nnꞌaⁿ judíos naquiiꞌ tsjoom Jerusalén na jeeⁿ queeⁿ nꞌom tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Naⁿꞌñeeⁿ jnaⁿna chaꞌwaa nnom tsjoomnancue. \v 6 Quia na teicꞌuaa na luaaꞌ, quia joꞌ tyꞌecantyꞌiaana. Meiⁿ leicalaꞌno̱ⁿꞌna ee chaꞌtsondyena tyondyena na tyolaꞌneiⁿ naⁿꞌñeeⁿ cwii cwii nnom ñꞌoom na cwilaꞌneiⁿ nquieena. \v 7 Jeeⁿ ndyaꞌ tyueneiiⁿna, ndoꞌ tyomꞌaaⁿꞌ nꞌomna. Tyoluena nda̱a̱ ntyjeena: \p —Chaꞌtsondye naⁿmꞌaⁿꞌ na cwilaꞌneiⁿna ñequiiꞌcheⁿ nnꞌaⁿ tsꞌo̱ndaa Galilea joona, \v 8 quia joꞌ ¿chiuu waayuu na cwindya̱a̱ya na ya cwilaꞌneiⁿna cwii cwii nnom ñꞌoom na cwilana̱a̱ⁿya xjeⁿ na tquiowijnda̱a̱ya? \v 9 Ee jaa tiñeꞌcwii ndyuaa jnaaⁿya. Ntꞌomndyo̱ jnaaⁿ ndyuaa Partia, ntꞌomndyo̱ Media, Elam ñꞌeⁿ Mesopotamia, tsꞌo̱ndaa Judea ñꞌeⁿ Capadocia, mati Ponto ñꞌeⁿ ndyuaa Asia. \v 10 Ndoꞌ ntꞌomndyo̱ jaa jnaaⁿya ndyuaa Frigia ñꞌeⁿ Panfilia, Egipto ñꞌeⁿ ntꞌomcheⁿ lꞌo̱ndaa África na manndyooꞌ Cirene. Ndoꞌ ntꞌomndyo̱ jnaaⁿya tsjoom Roma, na tuiindyo̱ nnꞌaⁿ judíos ndoꞌ mati ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ meiⁿ nchii tuiindyena nnꞌaⁿ tsjaaⁿ jaa, sa̱a̱ macwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌxjeⁿ na jaa nnꞌaⁿ judíos cwilatꞌmaaⁿꞌndyo̱ jom. \v 11 Ndoꞌ ntꞌomndyo̱ jaa jnaaⁿya Creta ñꞌeⁿ Arabia. Sa̱a̱ chaꞌtsondyo̱ cwindya̱a̱ na ya cwilaꞌneiⁿ naⁿmꞌaaⁿꞌ ñꞌoomya. Cwiluena cantyja na jeeⁿ tꞌmaⁿ machꞌee Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 12 Chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ na jnaⁿ cwii cwii joo, jeeⁿ ndyaꞌ tyojaaweeꞌ nꞌomna ndoꞌ seiñꞌeeⁿꞌnaꞌ joona. Tyoluena nda̱a̱ ncꞌiaana: \p —¿Ljoꞌ ñecaꞌmo̱ⁿnaꞌ na luaaꞌ cwiluii? \p \v 13 Sa̱a̱ ntꞌomcheⁿ cweꞌ tyonco, tyolue: \p —Naⁿmꞌaⁿꞌ jnda̱ jndyeena. \s1 Ñꞌoom na tso Pedro nda̱a̱ nnꞌaⁿ \p \v 14 Quia joꞌ Pedro teintyjeeⁿꞌeⁿ ñequio canchooꞌcwii apóstoles. Jndeii seineiiⁿ, tsoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ: \p —ꞌO nnꞌaⁿya ntyja̱ño̱ⁿya nnꞌaⁿ judíos ñequiondyoꞌ ꞌo na tsjomꞌyoꞌ ñjaaⁿ Jerusalén, queⁿꞌyoꞌ cwenta ndoꞌ candyeꞌyoꞌ ñꞌoom na nntsjo̱o̱. \v 15 Ee naⁿmꞌaⁿꞌ nchii na candyeena chaꞌxjeⁿ na cwilaꞌtiuuꞌyoꞌ, ee jeꞌ quia tueeꞌcheⁿ na ñjeeⁿ na cwitsjoom. \v 16 Sa̱a̱ juu na cwintyꞌiaꞌyoꞌ na cwiluii matseicanda̱a̱ꞌñenaꞌ ñꞌoom na tyoñequiaa profeta Joel, tsoom: \q1 \v 17 Ncuee na macanda̱, matso Tyꞌo̱o̱tsꞌom, \q1 njño̱o̱ⁿya Espíritu na cwiluiindyo̱ naquiiꞌ nꞌom jndye nnꞌaⁿ. \q1 Ndaꞌyoꞌ na naⁿnom ñequio ndaꞌyoꞌ na naⁿlcu nlaꞌneiⁿna ñꞌoom na nntsjo̱o̱ nda̱a̱na. \q1 Naⁿnom na titquiendye waa na nlcoꞌnaꞌ nda̱a̱na na nntyꞌiaana. \q1 Ndoꞌ naⁿnom na tquiendye ndaa nntsoona. \q1 \v 18 Ncueeꞌñeeⁿ njño̱o̱ⁿya Espíritu na cwiluiindyo̱ naquiiꞌ nꞌom nnꞌaⁿ na cwindyeꞌntjom no̱o̱ⁿ meiiⁿ naⁿnom ndoꞌ meiiⁿ naⁿlcu. \q1 Nñequia naⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom na nntsjo̱o̱ nda̱a̱na. \q1 \v 19 Ndoꞌ nntsꞌaaya na nleitquiooꞌ jndye nnom ꞌnaaⁿ jo nandye tsjo̱ꞌluee na nlaꞌcatyuendye nnꞌaⁿ quia na nntyꞌiaana. \q1 Ndoꞌ nntsꞌaaya ꞌnaaⁿ na nleitquiooꞌ jo nacje nnom tsjoomnancue, \q1 chaꞌna niomꞌ ñequio chom ñequio ndioom. \q1 \v 20 Ñeꞌquioomꞌ nntseicwaqueⁿnaꞌ na jo̱o̱ⁿñe nnom, \q1 ndoꞌ chiꞌ nntseicwaqueⁿnaꞌ chaꞌcwijom niomꞌ. \q1 Nmeiⁿꞌ nluii cwii tjo̱o̱cheⁿ na nncueeꞌ xuee cantyja ꞌnaⁿ ja na cwiluiindyo̱ na matsa̱ꞌntjo̱ⁿ. \q1 Juu xueeꞌñeeⁿ tꞌmaⁿticheⁿ matseixmaⁿnaꞌ na nleitquiooꞌ najndeii na matseixmaⁿya. \q1 \v 21 Sa̱a̱ cwii cwii tsꞌaⁿ na nncwjiꞌ xueya na cwiluiindyo̱ na matsa̱ꞌntjo̱ⁿ, juu tsaⁿꞌñeeⁿ nluiinꞌmaaⁿñe.” \m Luaaꞌ ñꞌoom na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio ꞌndyoo Joel. \p \v 22 Tsoti Pedro: \p —ꞌO nnꞌaⁿya Israel, candyeyaꞌyoꞌ na nntsjo̱o̱ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús tsaⁿ na jnaⁿ Nazaret. Tquiooꞌ na nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom jñom jom ee jndye nnom tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ sꞌaaⁿ quiiꞌntaaⁿꞌyoꞌ na nchii na nnda̱a̱ nnluii na cweꞌ tsꞌaⁿ nntsꞌaa, meiⁿ xocjaantyjo̱o̱ꞌ nꞌom nnꞌaⁿ chiuu tuiiyuu. Ndoꞌ ꞌo manquiuꞌyoꞌ na ljoꞌ ee cantyja najndeii na matseixmaⁿ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom, joꞌ na tyochꞌee Jesús ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ quiiꞌntaaⁿꞌyoꞌ. \v 23 Maxjeⁿ teiyo ntyjii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nncꞌoom Jesús lueeꞌyoꞌ ee seijndaaꞌñê na tuii na ljoꞌ. Joꞌ na tioꞌyoꞌ Jesús luee nnꞌaⁿ romanos. ꞌO lꞌaꞌyoꞌ na tyꞌioomna jom tsꞌoomꞌnaaⁿ na jlacueeꞌna jom. \v 24 Sa̱a̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tquiaa na tandoꞌxcoom na tueeⁿꞌeⁿ. Seicandyaañe jom na ñetꞌomtsꞌooñê ee tijoom jndaa caljooꞌñê nacje ꞌnaaⁿꞌ na cwiwje nnꞌaⁿ. \v 25 Seineiⁿ rey David na ndooꞌ matseineiⁿ nquii Jesús. Matsoom: \q1 Mantyꞌiaya Tyꞌo̱o̱tsꞌom na ñequiiꞌcheⁿ mꞌaaⁿñê jo no̱o̱ⁿya. \q1 Ncꞌe na mꞌaaⁿñê ñꞌeⁿndyo̱, joꞌ chii xocjuꞌcjenaꞌ ja. \q1 \v 26 Joꞌ na jeeⁿ neiⁿnco tsꞌo̱o̱ⁿya, \q1 ndoꞌ ñequio na neiⁿya mataya. \q1 Ndoꞌ cweꞌ ncꞌe meindo̱o̱ꞌntyꞌiaandyo̱, \q1 joꞌ na machꞌeenaꞌ na mawajndya̱ya. \q1 \v 27 Ee xonquiaaꞌ na nljooꞌndyo̱ tseiꞌtsuaa \q1 meiⁿ xonquiaaꞌ na nnto̱ꞌndyo̱ ee cwiluiindyo̱ na ljuꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ na mandiꞌntjo̱ⁿya njomꞌ. \q1 \v 28 ꞌU tꞌmo̱ⁿꞌ no̱o̱ⁿya nato cantyja na nncwandoꞌxco tsꞌaⁿ. \q1 Ndoꞌ na nncꞌo̱o̱ⁿya ñꞌeⁿndyuꞌ nntsꞌaanaꞌ na neiⁿtya̱ya. \m Luaaꞌ ñꞌoom na seineiⁿ David. \p \v 29 Tsoti Pedro: \p —ꞌO nnꞌaⁿya, ndyeyu nntsjo̱o̱ nndyeꞌyoꞌ na tueꞌ welooya David na ñetꞌoom teiyo. Tyꞌecatꞌiuuna jom, ndoꞌ tseiꞌtsuaⁿꞌaⁿ ndicwaⁿ waanaꞌ tsjoom ñjaaⁿ hasta xuee jeꞌ. \v 30 Jom tyoluiiñê profeta, ndoꞌ ntyjiiyaaⁿ na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoomtyeⁿ nnoom na nluiiñe Cristo quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌaⁿ na nndyowicantyjooꞌ ndoꞌ juu tsaⁿꞌñeeⁿ nncjaacjoo ntio na ñetacatyeeⁿ. \v 31 Ndoꞌ chaꞌcwijom na nntyꞌiaaꞌ nnoom najnda̱ tuiinaꞌ, joꞌ na tsoom na xocaljooꞌñe añmaaⁿꞌ yuu na cwiljooꞌndye añmaaⁿ nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱ ndoꞌ meiⁿ seiiꞌ xocato̱o̱ꞌ. \v 32 Ñꞌoommeiⁿꞌ seineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Ndoꞌ chaꞌtsondyô̱ cwitjeiꞌyuuꞌndyô̱ na mayuuꞌ na tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tandoꞌxco juu. \v 33 Jeꞌ mꞌaaⁿ ntyjaaꞌ tsꞌo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ntyjaya yuu na matseitꞌmaaⁿꞌñenaꞌ jom. Joꞌ na jnda̱ jñom Tsotyeeⁿ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌom nnꞌaⁿ chaꞌxjeⁿ ñꞌoomtyeⁿ na tqueⁿ ndoꞌ na cwiluii chaꞌtso na cwintyꞌiaꞌyoꞌ jeꞌ ndoꞌ na cwindyeꞌyoꞌ. \v 34 Ee nchii nquii David tja cañoomꞌluee. Joꞌ chii maꞌmo̱ⁿnaꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús seneiiⁿ. Ee tso David: \q1 Seineiⁿ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnom Ta na matsa̱ꞌntjom ja. \q1 Matsoom nnom: \q1 “Cajmaⁿꞌ jo ntyjaaꞌ tsꞌo̱o̱ya ntyjaya \q1 \v 35 hasta xjeⁿ na jnda̱ tsa̱ꞌa nnꞌaⁿ na jndoo ꞌu cjeeꞌ ncꞌeꞌ.” \p \v 36 Tsoti Pedro: \p —Quia joꞌ chaꞌtsondyoꞌ ꞌo nnꞌaⁿ Israel calaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ na mayuuꞌ na juu Jesús na tyꞌiomꞌyoꞌ tsꞌoomꞌnaaⁿ, tqueⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na Ta jom na matsa̱ꞌntjoom jaa ndoꞌ na Cristo jom na macwjiꞌnꞌmaaⁿñê jaa. \p \v 37 Ndoꞌ quia jndye nnꞌaⁿ Israel na luaaꞌ, jeeⁿ seiꞌndaaꞌnaꞌ nquiuna. Jluena nnom Pedro ñequio nda̱a̱ ntꞌomcheⁿ apóstoles: \p —ꞌO nnꞌaaⁿya, ¿chiuu macaⁿnaꞌ na calꞌaayâ? \p \v 38 Quia joꞌ tꞌo̱ Pedro nda̱a̱na: \p —Ticwiindyoꞌ ꞌo calcweꞌ nꞌomꞌyoꞌ ndoꞌ cwitsꞌoomndyoꞌ ñequio xueeꞌ Jesucristo, cha nntseitꞌmaⁿ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jnaⁿꞌyoꞌ. Quia joꞌ nntoꞌñoomꞌyoꞌ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ. \v 39 Ee ñꞌoomtyeⁿwaaꞌ tseixmaⁿnaꞌ cwentaꞌ ꞌo ñꞌeⁿ ndaꞌyoꞌ, ndoꞌ cwentaa chaꞌtso nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ na tquia, ndoꞌ mati ticwii cwii tsꞌaⁿ na maꞌmaⁿ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaya. \p \v 40 Pedro jndye ntꞌomcheⁿ ñꞌoom tyocwjiꞌyuuꞌñetyeeⁿ nda̱a̱na. Ndoꞌ tyotseijndo̱ꞌtyeeⁿ nꞌomna. Tsoom: \p —Catjeiꞌndyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ jeꞌ na quieꞌ nꞌom cha nnda̱a̱ nluiꞌnꞌmaaⁿndyoꞌ. \p \v 41 Quia joꞌ nnꞌaⁿ na jlaꞌyuꞌ ñꞌoom na tsoom teitsꞌoomndyena. Juu xueeꞌñeeⁿ, chaꞌna ndyee meiⁿndyena jlaꞌyuꞌna. \v 42 Tyoqueⁿndyena na tyondyena ñꞌoom na tyotꞌmo̱o̱ⁿ apóstolesꞌñeeⁿ. Tjoomꞌ tyomꞌaⁿna ñequio naⁿꞌñeeⁿ. Tyotjomndyena na tyotyjena tyooꞌ na tyocañjom nꞌomna Jesús. Ndoꞌ tyolaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \s1 Luaa tyomꞌaⁿ nnꞌaⁿ na tyolaꞌyuꞌjndyee \p \v 43 Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ tyotseitsaⁿꞌnaꞌ joona ee na tyontyꞌiaana jndye tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na tyolꞌa apóstoles na xocanda̱a̱ nluii na cweꞌ na jnda̱ nquieena meiⁿ xocjaantyjo̱o̱ꞌ nꞌom nnꞌaⁿ ꞌnaaⁿ na tuii. \v 44 Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na jnda̱ jlaꞌyuꞌ, ñeꞌcwii nꞌomna. Ndoꞌ chaꞌtso ꞌnaⁿ na tyowilꞌueeꞌndyena tjom na ꞌnaaⁿna joonaꞌ. \v 45 Tyonda̱a̱na ndyuaana ñequio ntꞌomcheⁿ ꞌnaaⁿna na waa. Ndoꞌ sꞌom na tyotoꞌñoomna tyoto̱ⁿꞌna joonaꞌ, tyoñequiana nda̱a̱ nnꞌaⁿ na tyotseitjo̱o̱naꞌ joo. \v 46 ꞌIo ndi ꞌio tyotjomndyena watsꞌom tꞌmaⁿ. Mati naquiiꞌ lꞌaana tyolaꞌjomndyena na tyotyjena tyooꞌ na tyocañjom nꞌomna Jesús. Tyocwaꞌna ñequio na neiiⁿna ndoꞌ na xcweeꞌ nꞌomna. \v 47 Tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ chaꞌtsondye ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ tyotjeiiꞌya joona. Ndoꞌ ꞌio ndi ꞌio tyocwjiꞌnꞌmaaⁿñeticheⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ. Joꞌ chii tjawitꞌmaⁿti tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. \c 3 \s1 Tcoꞌyanaꞌ cwii tsꞌaⁿ na ntjeiⁿ ncꞌee \p \v 1 Cwii xuee Pedro ñꞌeⁿ Juan ljoꞌyu tyꞌena watsꞌom tꞌmaⁿ na ndyee na matmaaⁿ xjeⁿ na cwiꞌoolaꞌneiⁿ nnꞌaⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 2 Ndoꞌ joꞌ joꞌ mꞌaaⁿ cwii tsaⁿsꞌa na tuiiñe na ntjeiⁿ ncꞌee. Juu tsaⁿꞌñeeⁿ ꞌio ndi ꞌio tyoꞌooñꞌom nnꞌaⁿ jom watsꞌom tꞌmaⁿ, tyoqueⁿna jom ꞌndyootsꞌa na jndyunaꞌ Jeeⁿ Neiⁿncooꞌ cha nnda̱a̱ nlcaaⁿ ljoꞌ na matseitjo̱o̱naꞌ jom nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwiꞌooquieꞌ joꞌ joꞌ. \v 3 Quia na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ Pedro ñꞌeⁿ Juan na macwiꞌooquieꞌna naquiiꞌ watsꞌomꞌñeeⁿ tcaaⁿ sꞌom nda̱a̱na. \v 4 Ndoꞌ ntyꞌiaaꞌ Pedro ñequio Juan jom. Tso Pedro nnoom: \p —Aa re sa, cantyꞌiaꞌ nda̱a̱yâ. \p \v 5 Quia joꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ nda̱a̱na ee seitioom waa na nñequiana na nncoꞌñoom. \v 6 Sa̱a̱ matso Pedro nnoom: \p —Ja meiⁿ sꞌom xuee meiⁿ sꞌom cajaⁿ tjaaꞌnaⁿ na maleiñꞌo̱ⁿya, sa̱a̱ cantyja na maleiñꞌo̱ⁿtya̱ nñequiaya na nncoꞌñomꞌ. Ñequio xueeꞌ Jesucristo, tsaⁿ na jnaⁿ Nazaret, quicantyjaꞌ ndoꞌ cjaꞌcaꞌ. \p \v 7 Jnda̱ chii tꞌuii Pedro tsꞌo̱o̱ⁿ ntyjaya seiwe tsaⁿꞌñeeⁿ jom. Mañoomꞌ tcoꞌyanaꞌ ndaꞌncꞌeeⁿ ñequio candyoꞌncꞌeeⁿ. \v 8 Joꞌ na ñejomto teicantyjaaⁿ. Teintyjeeⁿꞌeⁿ ndoꞌ to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tjacaⁿ. Tjaqueⁿꞌeⁿ naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ ñꞌeⁿndyena. Tyojaacaⁿ ndoꞌ tyowantyjaaⁿ ndoꞌ tyotseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 9 Ndoꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na tooꞌndye naquiiꞌ watsꞌom tyontyꞌiaana na tyojaacaⁿ ndoꞌ tyotseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 10 Ee tajnaaⁿꞌna na jom tsꞌaⁿ na ñetacatyeeⁿ ꞌndyootsꞌa watsꞌom tꞌmaⁿꞌñeeⁿ na jndyunaꞌ Jeeⁿ Neiⁿncooꞌ. Majom na tyocaaⁿ ljoꞌ na matseitjo̱o̱naꞌ jom nda̱a̱ nnꞌaⁿ. Joꞌ na jeeⁿ tyotseitsaⁿꞌnaꞌ joona ndoꞌ jeeⁿ tjaweeꞌ nꞌomna na jnda̱ tcoꞌyanaꞌ ncꞌeeⁿ. \s1 Ñꞌoom na seineiⁿ Pedro leirooꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ \p \v 11 Watsꞌomꞌñeeⁿ waa cwii leirooꞌnaꞌ na jndyunaꞌ Salomón. Joꞌ joꞌ tquiontyjaaꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwityueneiiⁿna. Ee tsꞌaⁿ na tcoꞌyanaꞌ ncꞌee joꞌ joꞌ tiñeꞌcaꞌñeeⁿ Pedro ñequio Juan. \v 12 Quia na ntyꞌiaaꞌ Pedro na chaꞌtsondye nnꞌaⁿ jnda̱ jlaꞌcandyooꞌndyena, matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO re nnꞌaⁿya Israel, ¿chiuu na jeeⁿ matseitsaⁿꞌnaꞌ ꞌo? ¿Chiuu na jeeⁿ cwintyꞌiaꞌyoꞌ nda̱a̱yâ na chacwijom cwilaꞌtiuuꞌyoꞌ na cweꞌ na jnda̱a̱ ncjo̱o̱yâ oo cweꞌ ncꞌe na jeeⁿ cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyô̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom joꞌ na majaacaa tsaⁿmꞌaaⁿꞌ? Meiⁿchjoo nchiijoꞌ. \v 13 Ee nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyotseitꞌmaaⁿꞌñe welooya Abraham na ñetꞌoom teiyo, na tyotseitꞌmaaⁿꞌñe welooya Isaac, ndoꞌ welooya Jacob, ndoꞌ tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndye ntꞌomcheⁿ welooya na jndyowiꞌcantyjooꞌ, jom seitꞌmaaⁿꞌñê Jnaaⁿ Jesús, na jlaꞌquiooꞌyoꞌ luee naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ cha cueꞌ. Ndoꞌ meiiⁿ Pilato ñeꞌcatseicandyaañe jom, sa̱a̱ tîtancueꞌyoꞌ. Saꞌyoꞌ nacjoomꞌm meiiⁿ juu ñeꞌcatseicandyaañe jom. \v 14 ꞌO nchii taⁿꞌyoꞌ na nndyaañe nquii na cwiluiiñe na ljuꞌ tsꞌom ndoꞌ na tyochꞌee yuu na matyꞌiomyanaꞌ. ꞌO taⁿꞌyoꞌyoꞌ na nndyaañe tsꞌaⁿ na ñeseicwjee nnꞌaⁿ. \v 15 Jlaꞌcueꞌyoꞌ nqueⁿ na mañequiaaⁿ na cwitandoꞌ nnꞌaⁿ. Sa̱a̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tquiaa na tandoꞌxcoom na tueeⁿꞌeⁿ ndoꞌ jâ cwitjeiꞌyuuꞌndyô̱ na ljoꞌ. \v 16 Ncꞌe na cwilayuꞌya cwii nꞌo̱o̱ⁿyâ ñꞌeⁿ xueeꞌ Jesús, joꞌ na tquiaanaꞌ najnda̱ ncꞌee tsaⁿmꞌaaⁿꞌ na cwintyꞌiaꞌyoꞌ ndoꞌ na cwitaꞌjnaⁿꞌyoꞌ. Ee ncꞌe juu na cwilayuuꞌyâ nꞌo̱o̱ⁿyâ ñequio Jesús, joꞌ na chaꞌtsondyoꞌ cwintyꞌiaꞌyoꞌ na canda̱a̱ꞌ tcoꞌyanaꞌ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ. \p \v 17 ’Ndoꞌ ntyjiiya, ꞌo nnꞌaⁿya, na tîcalaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ ljoꞌ lꞌaꞌyoꞌ ñequio naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaⁿꞌyoꞌ jlaꞌcueꞌyoꞌ Jesús. \v 18 Sa̱a̱ laaꞌtiꞌ waa na seicanda̱a̱ꞌñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoom na seineiiⁿ ñequio ndyuee profetas na maxjeⁿ nncueꞌ Cristo tsaⁿ na jñoom. \v 19 Joꞌ chii calcweꞌ nꞌomꞌyoꞌ ndoꞌ cataꞌndyoꞌxcweꞌyoꞌ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom cha nntseicanoomꞌm jnaⁿꞌyoꞌ ndoꞌ na nñequiaaⁿ na ntseixconaꞌ cantyja na cwitsaamꞌaⁿꞌyoꞌ joo nnoom. \v 20 Ndoꞌ na ljoꞌ njñomnnaaⁿꞌaⁿ Jesucristo, tsaⁿ na nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe ꞌo, ee teiyo seijndaaꞌñê na luaaꞌ nntsꞌaaⁿ. \v 21 Sa̱a̱ macaⁿnaꞌ na caljooꞌñe Jesucristo cañoomꞌluee hasta quia na jnda̱ seicanda̱a̱ꞌñenaꞌ chaꞌtso ñꞌoom na seineiiⁿ ñequio ndyuee profetas na tyoñequia ñꞌoomꞌm tandyo xuee. \v 22 Ee tyotso Moisés nda̱a̱ welooya na ñetꞌom teiyo: “Nquii Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom njñoom cwii nnꞌaⁿꞌyoꞌ na mꞌaⁿꞌyoꞌ na nñequiaa ñꞌoomꞌm chaꞌxjeⁿ na jñoom ja. Queⁿꞌyoꞌ cwenta chaꞌtso ñꞌoom na nntseineiⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱ꞌyoꞌ. \v 23 Ee meiⁿcwiꞌñeeⁿcheⁿ tsꞌaⁿ na tiqueⁿ cwenta ñꞌoom na nntso tsaⁿꞌñeeⁿ nncwjiꞌndyo̱naꞌ juu quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ Israel.” \p \v 24 Tsoti Pedro: \p —Chaꞌtsondye profetas chaꞌna Samuel ñequio nnꞌaⁿ na cwiñetꞌom jnda̱ na tueꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ, tyoluena na nluii chaꞌxjeⁿ na cwiluii jeꞌ. \v 25 Ñequio ndyuee profetas tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoomtyeⁿ ndoꞌ ꞌo laxmaⁿꞌyoꞌ na nndaꞌyoꞌ naya na cwitꞌmo̱o̱ⁿ joonaꞌ ndoꞌ chaꞌxjeⁿ ñꞌoom na seijndaaꞌñetyeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ welooya na ñetꞌom teiyo quia tsoom nnom welooya Abraham: “Quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ tsjaaⁿ ꞌnaⁿꞌ na nncjaawiꞌcantyjooꞌ nluiiñe tsꞌaⁿ na njño̱o̱ⁿya na mꞌaⁿꞌyoꞌ. Ndoꞌ ncꞌe juu nntioꞌnaaⁿndyo̱ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ tsjoomnancue.” \v 26 Joꞌ chii quia na sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na taꞌndoꞌxco Jnaaⁿ na tueꞌ, najndyee tioꞌnaaⁿñê ꞌo na jñoom juu na mꞌaⁿꞌyoꞌ cha tincwiindyoꞌ ꞌo nlcweꞌ nꞌomꞌyoꞌ natia na cwilꞌaꞌyoꞌ. \c 4 \s1 Pedro ñꞌeⁿ Juan jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ \p \v 1 Pedro ñꞌeⁿ Juan xcwe na cwilaꞌneiⁿna nda̱a̱ nnꞌaⁿ, ndoꞌ tquie ntyee na mꞌaⁿna ñequio tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom nnꞌaⁿ na cwilꞌa cwenta watsꞌom tꞌmaⁿ. Mati ntꞌom nnꞌaⁿ judíos na laxmaⁿna tmaaⁿꞌ saduceos tquiena. \v 2 Jnda̱ teilioo naⁿꞌñeeⁿ ee Pedro ñꞌeⁿ Juan cwitꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱ nnꞌaⁿ na jnda̱ mawandoꞌxco Jesús, joꞌ chii mati nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱ maxjeⁿ ntandoꞌxcona. \v 3 Quia joꞌ tꞌue naⁿꞌñeeⁿ joona. Ndoꞌ cweꞌ ncꞌe na jnda̱ tmaaⁿ, joꞌ chii tioomya naⁿꞌñeeⁿ joona wꞌaancjo hasta quia nneiⁿncoo cwiicheⁿ xuee. \v 4 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ na tyondye ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyoñeꞌquiana, jndyendye naⁿꞌñeeⁿ jlaꞌyuꞌna. Ndoꞌ chaꞌtsoñꞌeⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tueꞌntyjo̱ chaꞌna ꞌom meiⁿndyena na cweꞌ naⁿnom. \p \v 5 Teincoo cwiicheⁿ xuee naquiiꞌ Jerusalén tjomndye nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ nꞌiaaⁿ cwentaa nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye, ñequio nnꞌaⁿ na cwitꞌmo̱o̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. \v 6 Ñꞌeⁿ Anás, tyee na cwiluiitquieñe, ñequio Caifás, ñꞌeⁿ Juan ñequio Alejandro, ndoꞌ ñꞌeeⁿ chaꞌtsondye ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na nnꞌaaⁿna ntyee na cwiluiitquiendye. \v 7 Tqueeⁿꞌndyena Pedro ñꞌeⁿ Juan ndoꞌ tsa̱ꞌna naⁿꞌñeeⁿ quiiꞌntaaⁿna. Jluena: \p —¿ꞌÑeeⁿ tquiaa na jnda̱ꞌyoꞌ, ndoꞌ ꞌñeeⁿ tsꞌaⁿ xueeꞌ cwileiꞌñꞌomꞌyoꞌ na luaaꞌ cwilꞌaꞌyoꞌ? \p \v 8 Ndoꞌ Pedro tooꞌ quiiꞌ tsꞌoom mꞌaaⁿ Espíritu Santo, matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO re nnꞌaⁿ na mꞌaⁿꞌyoꞌ nꞌiaaⁿ ñequio ꞌo nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendyoꞌ joo nda̱a̱ jaa nnꞌaⁿ Israel, \v 9 na cwitaꞌxꞌeeꞌyoꞌ nda̱a̱yâ cantyja naya na tuii ñꞌeⁿ tsꞌaⁿ na ñetꞌoom na ntjeiⁿ ncꞌee, ¿aa ñeꞌcandyeꞌyoꞌ chiuu tuiiyuu na jnda̱ tcoꞌyanaꞌ jom? \v 10 Xeⁿ na ljoꞌ, quia joꞌ chaꞌtsondyoꞌ ꞌo ñequio chaꞌtsondye nnꞌaⁿ Israel calaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ chiuu waa. Nquii Jesucristo, tsꞌaⁿ na jnaⁿ Nazaret na tyꞌiomꞌyoꞌ tsꞌoomꞌnaaⁿ, tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tandoꞌxcoom jnda̱ na tueeⁿꞌeⁿ. Ñequio xueeꞌ jom joꞌ na jnda̱ nꞌmaⁿ tsaⁿsꞌamꞌaaⁿꞌ na cwintyꞌiaꞌyoꞌ na meintyjeeⁿꞌeⁿ jo nda̱a̱ꞌyoꞌ. \v 11 Juu Jesús cwiluiine tsjo̱ꞌ na ꞌo na cwiluiitquiendyoꞌ jo nda̱a̱ya jnda̱ tquieꞌyoꞌ. Sa̱a̱ jnda̱ tacatyeeⁿtyeⁿ tsjo̱ꞌñeeⁿ nquii tsiaⁿtsjo̱ꞌ yuu na tꞌmaⁿti matseixmaⁿnaꞌ na chaꞌtso ljo̱ꞌ. \v 12 Tjaaꞌnaⁿ ꞌñeeⁿ cwiicheⁿ na nnda̱a̱ nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ macanda̱ nquii Jesús. Ee chaꞌwaa nnom tsjoomnancue tjaaꞌnaⁿ xueeꞌ cwiicheⁿ na tqueⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na juu nnda̱a̱ nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe jaa. \p \v 13 Jnda̱ na ntyꞌiaa naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ na tinquiaaꞌ Pedro ñꞌeⁿ Juan, ndoꞌ jlaꞌno̱ⁿꞌna na tyoolaꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ chaꞌxjeⁿ na nquiuna, ee cweꞌ nnꞌaⁿ meiⁿquiandye joona, quia joꞌ jeeⁿ tyotseitsaⁿꞌnaꞌ joona, ndoꞌ tjañjoomꞌ nꞌomna na tyocañꞌeeⁿ naⁿꞌñeeⁿ ñꞌeⁿ Jesús. \v 14 Ndoꞌ majndeiiti quia na ntyꞌiaana nacañoom naⁿꞌñeeⁿ meintyjeeꞌ tsꞌaⁿ na jnda̱ tcoꞌyanaꞌ, joꞌ chii seicuꞌñꞌeⁿnaꞌ na nluena ñꞌoom nacjoo naⁿꞌñeeⁿ. \v 15 Quia joꞌ tjeiiꞌyana naⁿꞌñeeⁿ quiiꞌntaaⁿna. Jnda̱ chii tyolaꞌneiⁿ cheⁿnquieena. \v 16 Tyoluena: \p —¿Chiuu nlꞌaayo̱o̱ ñequio tiꞌmꞌaⁿꞌ? Ee chaꞌtsondye nnꞌaⁿ tsjoom ñjaaⁿ Jerusalén manquiuyana na jnda̱ lꞌa naⁿmꞌaⁿꞌ cwii tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na xocanda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ na jndeii nquii tsꞌaⁿ ndoꞌ jaa xonda̱a̱ nlꞌuuya na tiyuuꞌ na ljoꞌ. \v 17 Joꞌ chii yati calꞌuuya nda̱a̱ naⁿmꞌaⁿꞌ ñequio na jndeiꞌnaꞌ meiⁿcwii nnom tsꞌaⁿ talaꞌneiⁿtina ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús, cha tantꞌomti ñꞌoommeiⁿꞌ quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ. \p \v 18 Quia joꞌ tꞌmaⁿna naⁿꞌñeeⁿ. Sa̱ꞌntjomna na meiⁿcwii ñꞌoom talaꞌneiⁿti naⁿꞌñeeⁿ, tantꞌmo̱o̱ⁿna ñequio xueeꞌ Jesús. \v 19 Sa̱a̱ Pedro ñequio Juan, jluena: \p —Ncjoꞌyoꞌ calatiuuꞌyaꞌyoꞌ aa matyꞌiomnaꞌ jo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na calacanda̱a̱yâ ñꞌoom na cwinduꞌ ꞌo, nchii ñꞌoom na matso jom. \v 20 Ee jâ tijoom jndaa caꞌndya̱a̱yâ na nlana̱a̱ⁿyâ ljoꞌ na ñentyꞌiaayâ na tyochꞌee Jesús ndoꞌ na tyondya̱a̱yâ na tyotseineiiⁿ. \p \v 21 Sa̱a̱ joo naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ jndeiiꞌti ñꞌoom tyoluena nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii jñoomna naⁿꞌñeeⁿ, ee tileicaliuna chiuu ya nntaꞌwiꞌna naⁿꞌñeeⁿ ee nquiaana nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom, ee chaꞌtsondye nnꞌaⁿ tyolatꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom cantyja na ntyꞌiaana na tcoꞌyanaꞌ tsꞌaⁿ na ñetꞌoom na ntjeiⁿ ncꞌee. \v 22 Ee tsaⁿsꞌaꞌñeeⁿ, na jeeⁿ tꞌmaⁿ tsꞌiaaⁿ sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tcoꞌyanaꞌ jom, jnda̱ teinom wenꞌaaⁿ choomꞌm. \s1 Nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñeꞌcwii tꞌmaⁿ jlaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom \p \v 23 Pedro ñꞌeⁿ Juan, jnda̱ na jndyaandyena, tyꞌena na mꞌaⁿ ncꞌiaana. Jlaꞌcandiina naⁿꞌñeeⁿ chaꞌtso ñꞌoom na tyolue ntyee na cwiluiitquiendye ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌ tsjoom. \v 24 Ndoꞌ joo naⁿꞌñeeⁿ, quia na jndyena ñꞌoomꞌñeeⁿ, ñeꞌcwii tꞌmaⁿ jlaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, jluena: \p —ꞌU Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom, macanda̱ ꞌU na mayuuꞌcheⁿ na matsa̱ꞌntjomꞌ. ꞌU tqueⁿꞌ cañoomꞌluee ñequio tsjoomnancue, ñequio ndaaluee, ndoꞌ ñequio chaꞌtso na niom. \v 25 Ñequio Espíritu Santo seijndo̱ꞌ tsꞌom mosoꞌ David. Joꞌ na seiljeiⁿ ñꞌoom na tsuꞌ. Tsoom: \q1 ¿Chiuu na cwilaꞌwjee nnꞌaⁿ na nchii judíos? \q1 Ndoꞌ ¿chiuu na cwilaꞌtiuu nnꞌaⁿ judíos cwii na cweꞌ tsꞌiaaⁿꞌndyo? \q1 \v 26 Nnꞌaⁿ tsjoomnancue na cwitsa̱ꞌntjom jlaꞌwendyena. \q1 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ nꞌiaaⁿ jlaꞌjomndyena. \q1 Ñeꞌcwii tyꞌena nacjooꞌ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom, \q1 ñequio Cristo tsaⁿ na jñoom. \p \v 27 Jlueti naⁿꞌñeeⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom: \p —Mayuuꞌ ñꞌoomꞌñeeⁿ na tso David ee Herodes ñequio Poncio Pilato jlaꞌjomndyena naquiiꞌ tsjoomwaa ñequio nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na nchii judíos. Tyꞌena nacjooꞌ Jndaꞌ na ljuꞌ tseixmaaⁿ ndoꞌ na majndaaꞌ tsꞌiaⁿꞌaⁿ na tqueⁿꞌ jom. \v 28 Tandyo xuee seijndaaꞌndyuꞌ ljoꞌ nlꞌana. Ndoꞌ majoꞌ jnda̱ lꞌana jeꞌ. \v 29 Ndoꞌ jeꞌ jeꞌ ꞌu Ta, queⁿꞌ cwenta ñꞌoom wiꞌ na jndeiꞌnaꞌ na cwiluena nda̱a̱yâ, ndoꞌ cateijndeiꞌ jâ na cwindya̱ꞌntjo̱o̱ⁿyâ njomꞌ na calana̱a̱ⁿyâ ñꞌoom naya ꞌnaⁿꞌ ñequio na tꞌmaⁿ nꞌo̱o̱ⁿyâ. \v 30 Ndoꞌ catseintyjo̱ꞌ tsꞌo̱ꞌ nacjoo nnꞌaⁿwii. Catseinꞌmaⁿꞌ joona. Catsaꞌ ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ ñequio ꞌnaaⁿ na xocjaantyjo̱o̱ꞌ nꞌom nnꞌaⁿ chiuu tuiiyuu. Nmeiⁿꞌ catsaꞌ ee cwilcwiiꞌâ xueeꞌ Jndaꞌ Jesús na ljuꞌ tseixmaⁿ. \p \v 31 Jnda̱ na jlaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom teiꞌncwiiꞌ wꞌaa yuu na cwitjomndyena. Ndoꞌ joona tooꞌ mꞌaaⁿ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna. Ndoꞌ tyolaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio na tꞌmaⁿ nꞌomna. \s1 Chaꞌtso ꞌnaⁿ tjom na ꞌnaaⁿna joonaꞌ \p \v 32 Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tyomꞌaⁿna na ñeꞌcwii nꞌomna, ndoꞌ ñeꞌcwii tyolaꞌtiuuna. Meiⁿcwiindye joona ticatso na joo ꞌnaⁿ na maleiñꞌoom macanda̱ juu ꞌnaaⁿꞌ joꞌ, ee chaꞌtso ꞌnaⁿ na tyoleichona tyolꞌana na tjom na ꞌnaaⁿna joonaꞌ. \v 33 Ndoꞌ nquiee apóstoles tyotjeiiꞌyuuꞌndyena ñequio najndeii na matseixmaaⁿ na jnda̱ mawandoꞌxco Ta Jesús. Ndoꞌ tꞌmaⁿ tioꞌnaaⁿñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom joona. \v 34 Ndoꞌ quiiꞌntaaⁿ chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tjaaꞌnaⁿ ꞌñeeⁿ cꞌoom na matseitjo̱o̱naꞌ juu ee nnꞌaⁿ na niom ndyuaa ndoꞌ niom lꞌaa tyonda̱a̱na joonaꞌ ndoꞌ cantyjati sꞌom na toꞌñoomna na nda̱a̱na joonaꞌ tquioñꞌomna. \v 35 Tquiana sꞌomꞌñeeⁿ nda̱a̱ apóstoles. Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ tyoñequiana joonaꞌ nnom ticwii cwii tsꞌaⁿ na matseitjo̱o̱naꞌ ꞌnaⁿ na macaⁿnaꞌ juu. \v 36 Quiiꞌntaaⁿna tyomꞌaaⁿ tsꞌaⁿ na jndyu José. Jom tsꞌaⁿ tsjaaⁿ Leví na jndyowicantyjooꞌ, tuiiñê tyuaaxeⁿncwe Chipre. Apóstoles tqueⁿna xueeⁿꞌeⁿ Bernabé. Ñꞌoomwaaꞌ matsonaꞌ tsꞌaⁿ na mañequiaa na tꞌmaⁿ tsꞌom xꞌiaaꞌ. \v 37 Jom waa tyuaaⁿꞌaⁿ. Jna̱a̱ⁿ juunaꞌ, jnda̱ chii jndyoñꞌoom sꞌom na toꞌñoom, tquiaaⁿ sꞌomꞌñeeⁿ nda̱a̱ apóstoles. \c 5 \s1 Seitjo̱o̱ñe Ananías ñꞌeⁿ Safira \p \v 1 Sa̱a̱ cwii tsaⁿsꞌa na jndyu Ananías ñequio scoomꞌm Safira nda̱a̱na cwii tyuaana. \v 2 Ananíasꞌñeeⁿ seitjo̱o̱ⁿ cantyja na jna̱a̱ⁿ juunaꞌ, ndoꞌ mati ntyjii scoomꞌm na ljoꞌ. Jndyochom meiⁿ ndyee sꞌomꞌñeeⁿ tquiaaⁿ joonaꞌ nda̱a̱ apóstoles. \v 3 Quia joꞌ matso Pedro nnoom: \p —ꞌU re Ananías, ¿chiuu na tquiaandyuꞌ na seicatooꞌ Satanás naquiiꞌ tsꞌomꞌ na tsuꞌ cantu nnom Espíritu Santo na seitjo̱o̱ꞌ sꞌom cantyja na jnda̱a̱ꞌ tyuaꞌ? \v 4 Yocheⁿ na tyoojnda̱a̱ꞌ juunaꞌ tseixmaⁿnaꞌ cwentaꞌ. Ndoꞌ mati meiiⁿ na jnda̱ jnda̱a̱ꞌ juunaꞌ wanaaⁿ na nntsaꞌ yuu na lꞌue tsꞌomꞌ ñequio sꞌomꞌñeeⁿ. ꞌU jeꞌ ¿chiuu na luaaꞌ seitiuuꞌ naquiiꞌ tsꞌomꞌ? Ee nchii nda̱a̱ nnꞌaⁿ saꞌ cantu, nnom nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom waa jnaⁿꞌ. \p \v 5 Jnda̱ na jndii Ananías ñꞌoommeiⁿꞌ cweꞌ tiooñetoom na tsꞌoo jom. Quia joꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na nquiuna na luaaꞌ tuii, jeeⁿ ndyaꞌ nioom tyuena. \v 6 Teicantyja naⁿnom na titquiendye. Jlaꞌtyjoondyena liaa jom. Jnda̱ chii tjeiiꞌna jom, mana tyꞌecatꞌiuuna jom. \p \v 7 Jnda̱ teinom chaꞌna ndyee hora na tuii na ljoꞌ ndoꞌ tyjeeꞌ scuuꞌ Ananías. Meiⁿchjoo ticaljeiiⁿ aa waa ljoꞌ tuii. \v 8 Quia joꞌ Pedro matsoom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ: \p —Catsuꞌ no̱o̱ⁿ, ¿aa mayuuꞌ na laaꞌtiꞌndyo nda̱a̱ꞌyoꞌ tyuaaꞌyoꞌ? \p Ndoꞌ matso tsaⁿꞌñeeⁿ nnoom: \p —Mayuuꞌ na laaꞌtiꞌ. \p \v 9 Matso Pedro nnoom: \p —Chiuu na jlaꞌtjomꞌyoꞌ ñꞌoom na tquioꞌnnꞌaⁿꞌyoꞌ Espíritu na cwiluiiñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Aa ndiꞌ, jeꞌ cwiquie nnꞌaⁿ na tyꞌecatꞌiuu saꞌ. Mati ꞌu majeꞌndyo nncꞌoocatꞌiuuna ꞌu. \p \v 10 Mantyjacheⁿ cweꞌ tiooñetoom jo ncꞌee Pedro, mana tueeⁿꞌeⁿ. Quia na tyꞌequieꞌ naⁿnom na titquiendye jliuna na jnda̱ tueeⁿꞌeⁿ. Mati tjeiiꞌna jom, tyꞌecatꞌiuuna jom nacañoomꞌ saaⁿꞌaⁿ. \v 11 Quia joꞌ, tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ, jeeⁿ tꞌmaⁿ seicatyꞌuenaꞌ ndoꞌ mati ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na tyondye na luaaꞌ tuii. \s1 Tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na tyolꞌa apóstoles \p \v 12 Nnꞌaⁿ na cwiluiindyena apóstoles jndye nnom ꞌnaaⁿ lꞌana ñequio tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na xonda̱a̱ nluii na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ. Ndoꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na jnda̱ cwilaꞌyuꞌ tjoomꞌ tꞌmaⁿna na tyotjomndyena watsꞌom tꞌmaⁿ na jndyu leirooꞌnaꞌ Salomón. \v 13 Sa̱a̱ ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ nquiaana na nlaꞌjomndyena, meiiⁿ na ljoꞌ tyotjeiiꞌyana nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. \v 14 Ndoꞌ tjawijndyendyeti nnꞌaⁿ na tyolaꞌyuꞌ ñequio Ta Jesús, naⁿnom ndoꞌ naⁿlcu. \v 15 Tyotsa̱ꞌna nnꞌaⁿwii ndyuee nantaa, cjooꞌ nduu ndoꞌ cjooꞌ luee, cha quia na wjaawinom Pedro nnquioo ncwaaⁿꞌaⁿ nacjoo cwantindye joona cha nnꞌmaaⁿna. \v 16 Mati nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ njoom na nndyooꞌ Jerusalén tquiochona nnꞌaⁿwii ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ na tyoleichuu jndyetia. Ndoꞌ chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ nꞌmaaⁿna. \s1 Naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ tyotaꞌwiꞌna Pedro ñꞌeⁿ Juan \p \v 17 Quia joꞌ tyee na cwiluiitquieñe ñequio tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ judíos na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê na jndyu saduceos, jlawendyena nacjoo apóstoles ee jeeⁿ lioona naⁿꞌñeeⁿ. \v 18 Joꞌ chii tꞌuena naⁿꞌñeeⁿ. Tioomna joo wꞌaancjo. \v 19 Sa̱a̱ teijaaⁿ tyjeeꞌ cwii ángel cwentaaꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Seicanaaⁿñê ndyueelꞌa wꞌaancjo. Tjeiiⁿꞌeⁿ naⁿꞌñeeⁿ chꞌeⁿ. \v 20 Matsoom nda̱a̱na: \p —Catsaꞌyoꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ. Calaneiⁿꞌyoꞌ nda̱a̱ nnꞌaⁿ ñꞌoomwaaꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ na nncwandoꞌ añmaaⁿꞌ tsꞌaⁿ. \p \v 21 Jnda̱ na jndyena ñꞌoomwaaꞌ tyꞌena. Ndoꞌ cwitsjoom tyꞌequieꞌna watsꞌom tꞌmaⁿ. Tyotꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p Quia joꞌ tyee na cwiluiitquieñe ñequio nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê, jnda̱ na tjomndyena ñequio chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwiluiindye naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ Israel, sa̱ꞌntjomna na cjaacandyooꞌndye apóstoles na tioomna wꞌaancjo. \v 22 Sa̱a̱ quia na jnda̱ tquie sondaro ꞌndyootsꞌa wꞌaancjo jliuna na tacꞌom naⁿꞌñeeⁿ joꞌ joꞌ. Joꞌ chii tyꞌelcweeꞌna. Tyꞌelaꞌcandiina na tacꞌom naⁿꞌñeeⁿ. \v 23 Jluena: \p —Quia na squia̱a̱yâ ꞌndyootsꞌa wꞌaancjo tyeⁿ ta̱ꞌnaꞌ ndoꞌ mꞌaⁿ sondaro na cwilꞌa cwenta, sa̱a̱ quia na jlaꞌcanaaⁿndyô̱ joꞌ jliuuyâ tjaaꞌñeeⁿ cꞌoom. \p \v 24 Ndoꞌ tyee na cwiluiitquieñe ñequio tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom nnꞌaⁿ na cwilꞌa cwenta watsꞌom tꞌmaⁿ ñequio ntꞌomcheⁿ ntyee na cwiluiitquiendye, quia na jndyena na luaaꞌ, tyomꞌaaⁿꞌ nꞌomna chiuu ya nluii cha nleicheⁿ ñꞌoomwaaꞌ. \v 25 Ndoꞌ mañejuu xjeⁿꞌñeeⁿ tyjeeꞌcañoom cwii tsꞌaⁿ, seicandii joona, matso: \p —Nnꞌaⁿ na tiomꞌyoꞌ wꞌaancjo, naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ meintyjeeꞌna jeꞌ. Cwitꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p \v 26 Quia joꞌ tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom tjaaⁿ ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ ꞌnaaⁿꞌaⁿ. Tyꞌecachona naⁿꞌñeeⁿ sa̱a̱ nchii ñequio na jndeiꞌnaꞌ ee nquiaana xeⁿ nnꞌaⁿ na cwindye ñꞌoomꞌñeeⁿ njñom ljo̱ꞌ joona. \v 27 Ndoꞌ quia na jnda̱ tquienndaꞌna yuu cwitjomndye naⁿmanꞌiaaⁿ, tquiana cwenta pra̱so nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. Ndoꞌ tyee na cwiluiitquieñe, seilcwiiꞌñê nda̱a̱ pra̱soꞌñeeⁿ. \v 28 Matsoom: \p —Mandyeꞌyoꞌ na tyolꞌuuyâ nda̱a̱ꞌyoꞌ ñequio ñꞌoom na jndeiꞌnaꞌ na tantꞌmo̱ⁿꞌyoꞌ ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Sa̱a̱ ꞌo jeꞌ chaꞌwaa naquiiꞌ Jerusalén jnda̱ manquiu nnꞌaⁿ ñꞌoom na cwitꞌmo̱ⁿꞌyoꞌ nda̱a̱na. Mati cwinduꞌyoꞌ na jâ cho̱o̱yâ jnaⁿ na tueꞌ Jesús. \p \v 29 Quia joꞌ Pedro ñequio ntꞌomcheⁿ apóstoles, tꞌo̱o̱na, jluena: \p —Jndeiꞌtinaꞌ na calacanda̱a̱yâ ñꞌoom na matso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nchiiti ñꞌoom na cwilue nnꞌaⁿ. \v 30 Manqueⁿ na tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndye welooya na ñetꞌom teiyo, tquiaaⁿ na wandoꞌxco Jesús na jlaꞌcueꞌyoꞌ na tyꞌiomꞌyoꞌ nacjooꞌ tsꞌoomꞌnaaⁿ. \v 31 Seitꞌmaaⁿꞌñê juu. Tqueeⁿ juu ntyjaaꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ ntyjaya. Tqueeⁿ juu na cwiluiitꞌmaaⁿñe ndoꞌ na macwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ cha calcweꞌ nꞌom nnꞌaⁿ Israel ndoꞌ na nntseitꞌmaⁿ tsꞌom jnaaⁿna. \v 32 Jâ cwitjeiꞌyuuꞌndyô̱ cantyja ꞌnaaⁿ ñꞌoommeiiⁿ, ndoꞌ majoꞌti machꞌee Espíritu Santo, nquii na mañequiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom naquiiꞌ nꞌom nnꞌaⁿ na cwilaꞌcanda̱ ñꞌoom na matsoom. \p \v 33 Jnda̱ na jndye naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ jeeⁿ ndyaꞌ lioona hasta ñeꞌcalaꞌcwjeena naⁿꞌñeeⁿ. \v 34 Sa̱a̱ teicantyja cwiindye joona, tsꞌaⁿ na jndyu Gamaliel. Jom tsꞌaⁿ tmaaⁿꞌ fariseos ndoꞌ maꞌmo̱o̱ⁿ chiuu matsa̱ꞌntjom ljeii na tqueⁿ Moisés, chaꞌtsondye nnꞌaⁿ ya ñꞌoom nquiuna cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. Teintyjeeⁿꞌeⁿ ndoꞌ sa̱ꞌntjoom na caluiꞌya apóstoles chꞌeⁿ chjoowiꞌ taⁿꞌndyo. \v 35 Tsoom nda̱a̱ ncꞌiaaⁿꞌaⁿ: \p —ꞌO ntyja̱ño̱ⁿ nnꞌaⁿ Israel, calꞌaꞌyoꞌ cwenta ljoꞌ na cwilatiuuꞌyoꞌ na ñeꞌcalꞌaꞌyoꞌ ñꞌeⁿ naⁿnommꞌaⁿꞌ. \v 36 Ee cjañjoomꞌ nꞌomꞌyoꞌ jaachꞌeeti xuee tyomꞌaaⁿ Teudas. Tyotsoom na jom tsꞌaⁿ na tꞌmaⁿ cwiluiiñe, ndoꞌ chaꞌna ñequiee siaⁿnto naⁿnom jlaꞌjomndyena ñꞌeⁿñê. Sa̱a̱ jlaꞌcueeꞌ nnꞌaⁿ jom, ndoꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na jlaꞌjomndye ñꞌeⁿñê tꞌoomꞌndyena. Mana ntycwii cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \v 37 Jnda̱ teinom na ljoꞌ, xcwe na cwiwiljeiixco ncuee nnꞌaⁿ, mati seisꞌañe Judas tsꞌaⁿ Galileo. Ndoꞌ jndye nnꞌaⁿ jlaꞌjomndyena ñꞌeⁿñê. Sa̱a̱ mati jlaꞌcueeꞌ nnꞌaⁿ jom, ndoꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na tyolaꞌjomndye ñꞌeⁿñê majoꞌti tꞌoomꞌndyena. \v 38 Joꞌ chii matseijndo̱ꞌa nꞌomꞌyoꞌ, caꞌndyeꞌyoꞌ tiꞌmꞌaⁿꞌ. Cajndooꞌ nquieena, ee xeⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ ñequio tsꞌiaaⁿmeiⁿꞌ cwilaꞌxmaⁿnaꞌ cweꞌ tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ quia joꞌ nncjaandyue cheⁿnquieenaꞌ. \v 39 Sa̱a̱ xeⁿ cwilaꞌxmaⁿnaꞌ tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, quia joꞌ tijoom canda̱a̱ na nlatyuiꞌyoꞌ joonaꞌ. Nleitquiooꞌto na cwitsaꞌyoꞌ nacjooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 40 Ndoꞌ jlaꞌjomndye ncꞌiaaꞌ Gamaliel ñꞌoom na tsoom nda̱a̱na. Joꞌ chii tqueeⁿꞌnndaꞌna apóstoles. Cweꞌ tyotjaaꞌna naⁿꞌñeeⁿ. Ndoꞌ ñequio na jndeiꞌnaꞌ tyoluena na tantꞌmo̱o̱ⁿ naⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom ñequio xueeꞌ Jesús. Jnda̱ chii jñoomna naⁿꞌñeeⁿ. \v 41 Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ jeꞌ, jluiꞌna quiiꞌntaaⁿ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ñequio na neiiⁿna na tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cwilaꞌxmaⁿna na coꞌwiꞌnaꞌ joona ncꞌe na cwitjeiꞌyuuꞌndyena ñꞌoom ñequio xueeꞌ Jesús. \v 42 Ndoꞌ ꞌio ndi ꞌio tîcꞌoomeintyjeeꞌna na tyotꞌmo̱o̱ⁿna naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ ndoꞌ mati lꞌaa nnꞌaⁿ. Tyotꞌmo̱o̱ⁿna ndoꞌ tyolaꞌneiⁿna ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús na cwiluiiñe Cristo. \c 6 \s1 Tjeiiꞌndyena ntquieeꞌ nnꞌaⁿ na nndyeꞌntjom naquiiꞌ ntaaⁿna \p \v 1 Majoo ncueeꞌñeeⁿ tjawijndyendye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Sa̱a̱ we ndiꞌndyena. Ntꞌomndyena nnꞌaⁿ judíos na cwilaꞌneiⁿ griego ndoꞌ ntꞌom ncꞌiaana cwilaꞌneiⁿ hebreo. Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ na cwilaꞌneiⁿna griego to̱ꞌna na jlaꞌncjooꞌndyena nacjooꞌ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na cwilaꞌneiⁿ hebreo. Ee chaꞌtso yolcu na cwilaꞌyuꞌ na jnda̱ tja̱ noom ticwii xuee cwitoꞌñoomna nantquie. Sa̱a̱ joo yolcu na cwilaꞌneiⁿ griego tijndyeti cwitoꞌñoomna chaꞌxjeⁿ cwitoꞌñoom ncꞌiaana na cwilaꞌneiⁿ hebreo. Joꞌ na to̱ꞌna na jlaꞌncjooꞌndyena. \v 2 Joꞌ chii canchooꞌwe apóstoles jlaꞌtjomna chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Jluena nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ: \p —Ticatsa̱ꞌntjomnaꞌ na nꞌndya̱a̱yâ na cwiñeꞌquiaayâ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na njndo̱o̱ꞌâ cantyja ꞌnaaⁿꞌ nantquie. \v 3 Joꞌ chii ꞌo nnꞌaaⁿya, catjeiiꞌndyoꞌ ntquieeꞌ tsaⁿsꞌa quiiꞌntaaⁿꞌyoꞌ na waa ñꞌoom ya cantyja ꞌnaaⁿna, na tooꞌ mꞌaaⁿ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna, ndoꞌ na jndo̱ꞌ nꞌomna. Joona nntꞌio̱o̱ⁿya tsꞌiaaⁿ na njndooꞌna cantyja ꞌnaaⁿꞌ nantquie na nntoꞌñoom yolcu na jnda̱ tja̱ noom. \v 4 Sa̱a̱ jâ ñecwitco nlana̱a̱ⁿyâ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ na nñequiaayâ ñꞌoomꞌm nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p \v 5 Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ jlaꞌjomndyena na ljoꞌ. Joꞌ tjeiiꞌndyena Esteban, tsꞌaⁿ na matseiyuꞌya tsꞌom ndoꞌ tooꞌ naquiiꞌ tsꞌoom mꞌaaⁿ Espíritu Santo. Ndoꞌ mati Felipe, Prócoro, Nicanor, Timón ñequio Parmenas. Mati tjeiiꞌndyena Nicolás, tsꞌaⁿ tsjoom Antioquía. Jom nchii tsꞌaⁿ judío sa̱a̱ jaachꞌee xuee matseijomñê ñꞌoom na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndye nnꞌaⁿ judíos. \v 6 Jnda̱ na tjeiiꞌndyena naⁿꞌñeeⁿ chii tquiochona joo na mꞌaⁿ apóstoles. Ndoꞌ joona jlaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom cantyja ꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii tioona lueena nacjoo naⁿꞌñeeⁿ na cwitoꞌñoom tsꞌiaaⁿ. \p \v 7 Ndoꞌ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom jndyeti tjantyꞌeenaꞌ. Ndoꞌ tyꞌewijndyendyeti nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ naquiiꞌ Jerusalén hasta mati jndye ntyee cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos tyolaꞌyuꞌya cwii nꞌom. \s1 Cwitaꞌwiꞌna Esteban \p \v 8 Esteban tꞌmaⁿ najndeii Tyꞌo̱o̱tsꞌom tyotseixmaaⁿ. Jndye ꞌnaaⁿ sꞌaaⁿ quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ ñequio tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na xocanda̱a̱ nluii na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ. \v 9 Tyowaa cwii watsꞌom cwentaa nnꞌaⁿ judíos na jndyu tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ mꞌaⁿcandyaaꞌndye. Naⁿꞌñeeⁿ jnaⁿna tsjoom Cirene ñequio tsjoom Alejandría ndoꞌ ndyuaa Cilicia ñequio ndyuaa Asia. Ntꞌomndye naⁿꞌñeeⁿ to̱ꞌna tjawa ñꞌoom na tyolaꞌneiⁿna ñꞌeⁿ Esteban. \v 10 Sa̱a̱ tileicanaⁿndyena na nncwinomꞌna jom ñꞌoom na matseineiiⁿ ee jom matseineiiⁿ ñequio na jndo̱ꞌya tsꞌoom ncꞌe matseixmaaⁿ Espíritu Santo. \v 11 Quia joꞌ cweꞌ ntꞌiu tyotsa̱ꞌntjomna nnꞌaⁿ na calue cantu nacjooꞌ Esteban, na jnda̱ jndyena na tyotseineiiⁿ ñꞌoom tia nacjooꞌ Moisés ndoꞌ nacjooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 12 Jnda̱ na jlue naⁿꞌñeeⁿ cantu jeeⁿ seijmeiⁿꞌnaꞌ nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye ñequio nnꞌaⁿ na cwitꞌmo̱o̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. Ndoꞌ tyꞌena nacjooꞌ Esteban. Tꞌuena jom. Tyꞌeñꞌomna jom jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ. \v 13 Ndoꞌ tqueeⁿꞌndyena ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na calue cantu nacjoomꞌm. Tyolue naⁿꞌñeeⁿ: \p —Tsaⁿsꞌamꞌaaⁿꞌ ñequiiꞌcheⁿ matseineiiⁿ ñꞌoom tia nacjooꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ na matseixmaⁿnaꞌ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ nacjooꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés. \v 14 Ee jnda̱ jndya̱a̱yâ na tyotsoom na Jesús na jnaⁿ Nazaret nntseityuiiꞌ watsꞌomwaañe ndoꞌ nntseichuiiꞌ costumbre na tquiaa Moisés nda̱a̱ya. \p \v 15 Ndoꞌ chaꞌtso naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ na meindyuaandye ntyꞌiaana Esteban. Jliuna seichuiiꞌnaꞌ nnoom, sꞌaanaꞌ chaꞌcwijom nnom ángel. \c 7 \s1 Ñꞌoom na seilcweꞌ Esteban nda̱a̱ nnꞌaⁿ na tꞌue jom \p \v 1 Quia joꞌ tyee na cwiluiitquieñe taxꞌeeⁿ nnom Esteban, matsoom: \p —¿Aa mayuuꞌ na ljoꞌ tsuꞌ? \p \v 2 Tꞌo̱ Esteban matsoom: \p —ꞌO ta na cwiluiitquiendyoꞌ ñequio ꞌo nnꞌaⁿya, candyeꞌyoꞌ ñꞌoom na nntsjo̱o̱. Nquii Taya Tyꞌo̱o̱tsꞌom na jeeⁿ tꞌmaⁿ cwiluiiñê, jom seicaꞌmo̱ⁿñê nnom welooya Abraham quia na tyomꞌaaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ ndyuaa Mesopotamia cwii tjo̱o̱cheⁿ na nncꞌoom tsjoom Harán. \v 3 Tsoom nnom: “Caluiꞌ ñjaaⁿñe ndyuaa tsjomꞌ. Caꞌndiiꞌ nnꞌaⁿꞌ, cjaꞌ ndyuaa yuu na mꞌmo̱o̱ⁿya njomꞌ.” \v 4 Quia joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ ndyuaa tsjomꞌm, ndyuaa Caldea. Tjaaⁿ ndyuaa Harán, tyomꞌaaⁿñê joꞌ joꞌ. Ndoꞌ jnda̱ na tueꞌ tsotyeeⁿ, jndyoñꞌoom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jom ndyuaameiiⁿ yuu na mꞌaⁿꞌyoꞌ jeꞌ. \v 5 Sa̱a̱ tînquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nnaaⁿꞌaⁿ ndyuaameiiⁿñe meiⁿ cweꞌ yuu na nncwintyjeeⁿꞌeⁿ. Sa̱a̱ tyeⁿ ꞌndii Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoom nnoom na maxjeⁿ nnaaⁿꞌaⁿ ndyuaameiiⁿ. Nncuaanaꞌ cwentaa nnꞌaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ jom xeⁿ jnda̱ tueeⁿꞌeⁿ meiiⁿ xjeⁿꞌñeeⁿ tjaaꞌnaⁿ ntseinaaⁿ. \v 6 Tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom na joo nnꞌaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Abraham cwiicheⁿ ndyuaa na nncꞌomna na nchii ndyuaana. Tyeⁿ nndyeꞌntjomna nda̱a̱ nnꞌaⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ ndoꞌ wiꞌ nntjoomna nlꞌa naⁿꞌñeeⁿ cwii ñequiee siaⁿnto ntyu. \v 7 Ndoꞌ tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnoom: “Ja nncuꞌxa̱ⁿ nnꞌaⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ yuu na nndyeꞌntjomtyeⁿ nnꞌaⁿ na nluiindyena tsjaaⁿ ꞌnaⁿꞌ na wjaawicantyjooꞌ, jnda̱ chii nluiꞌna joꞌ joꞌ. Tyuaawaañe nncꞌomna nlatꞌmaaⁿꞌndyena ja.” \v 8 Tqueⁿtyeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoom nnom Abraham na catsꞌaaⁿ ꞌnaaⁿ tjaaⁿꞌ yuꞌndaa na nluiiñe na tsaⁿsꞌa. Joꞌ chii quia na tuiiñe jnaaⁿ Isaac, sꞌaaⁿ na ljoꞌ juu jnda̱ na jnda̱a̱ꞌ ñeeⁿ xuee na tuiiñe. Majoꞌti sꞌaa Isaac ñequio jnaaⁿ Jacob. Ndoꞌ Jacob ñecwii xjeⁿ sꞌaaⁿ ñequio canchooꞌwe ntseinaaⁿ na yonom, nnꞌaⁿ na cwiluiindye weloo jaa na canchooꞌwe ntmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ Israel. \p \v 9 ’Sa̱a̱ joo ntseinda Jacob, joꞌ welooya na ñetꞌom teiyo, jeeⁿ ta̱a̱ꞌ nꞌomna tyjeena José. Nda̱a̱na jom nda̱a̱ nnꞌaⁿ na tyꞌeñꞌom jom ndyuaa Egipto. Sa̱a̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tyomꞌaaⁿ ñꞌeⁿñê ndyuaaꞌñeeⁿ. \v 10 Seicandyaañe jom naquiiꞌ chaꞌtso nawiꞌ na tyotjoom. Tquiaa na jndo̱ꞌ tsꞌoom ndoꞌ sꞌaa na neiiⁿꞌ tsꞌom Faraón jom. Faraónꞌñeeⁿ cwiluiiñê tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ ndyuaa Egipto, ndoꞌ jom tyꞌioom tsꞌiaaⁿ José na catsa̱ꞌntjom tsaⁿꞌñeeⁿ chaꞌwaa ndyuaa Egipto hasta mati catsa̱ꞌntjom naquiiꞌ watsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \p \v 11 ’Xjeⁿꞌñeeⁿ jnaⁿnaꞌ na jndyo cwii jndoꞌ tꞌmaⁿ chaꞌwaa ndyuaa Egipto ñequio ndyuaa Canaán. Tꞌmaⁿ nawiꞌ tyotjoom nnꞌaⁿ. Ndoꞌ welooya taticaliuna ljoꞌ na nlcwaꞌna. \v 12 Sa̱a̱ jnda̱ na jndii Jacob na niom nantquie ndyuaa Egipto, jñoom ntseinaaⁿ welooya najndyee tyꞌena joꞌ joꞌ. \v 13 Jnda̱ chii tyꞌenndaꞌna na jnda̱ we. Joꞌ na secaño̱o̱ⁿ José na tyjeena jom. Ndoꞌ tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿꞌñeeⁿ tajnaⁿꞌaⁿ na nnꞌaaⁿꞌ José naⁿꞌñeeⁿ. \v 14 Nda̱nquia seijndaaꞌñe José na quiona ñequio tsotyena Jacob ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ wꞌaana. Joona jnda̱a̱ꞌ ndyeenꞌaaⁿ nchooꞌ qui nchooꞌ ꞌomndyena. \v 15 Quia joꞌ tja Jacob ndyuaa Egipto. Joꞌ joꞌ mꞌaaⁿ ndoꞌ tueeⁿꞌeⁿ ndoꞌ mati joꞌ joꞌ tja̱ ntseinaaⁿ, joo welooya na ñetꞌom teiyo. \v 16 Jnda̱ chii tyꞌeñꞌomlcweꞌ ntseinda Jacob seiꞌtsꞌo ꞌnaaⁿꞌaⁿ tsjoom Siquem ndyuaa yuu na jnaⁿna. Joꞌ joꞌ tjacantꞌiuuꞌñê naquiiꞌ tseiꞌtsuaa na seijnda Abraham ñequio sꞌom xuee nda̱a̱ ntseinda Hamor. \p \v 17 Tsoti Esteban: \p —Welooya nnꞌaⁿ Israel na ñetꞌom teiyo, tyomꞌaⁿtina ndyuaa Egipto. Ndoꞌ yocheⁿ na tjatseicanda̱a̱ꞌñenaꞌ ñꞌoom na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnom Abraham na nntsꞌaaⁿ, yacheⁿ tjawijndyendyena. \v 18 Jndye nnꞌaⁿ ñetꞌom tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ ndyuaa Egipto. Ndoꞌ tueeꞌntyjo̱ na tjaquieeꞌ cwii tsꞌaⁿ tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ na ticaljeii cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsꞌoo José. \v 19 Cwajndii sꞌaaⁿ. Tcoꞌweeⁿꞌeⁿ welooya. Sa̱ꞌntjoom na caꞌndyetona yoꞌndaa ndana na cwjeto. \v 20 Joo ncueeꞌñeeⁿ tuiiñe Moisés. Tjaweeꞌ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom yuꞌndaa. Tyomꞌaaⁿñê waaꞌ tsotyeeⁿ chaꞌna ndyee chiꞌ na teixꞌeetina jom. \v 21 Jnda̱ chii ꞌndyena jom na cueeⁿꞌeⁿ sa̱a̱ majuuto yuscu jnda tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿꞌñeeⁿ ljeii jom. Sꞌaa chaꞌna jnda jom. \v 22 Joꞌ chii tyotseiꞌnaⁿꞌaⁿ chaꞌtso na jndo̱ꞌ nꞌom nnꞌaⁿ ndyuaa Egipto. Tꞌoom na jndo̱ꞌ tsꞌoom na tyotseineiiⁿ ndoꞌ na tyochꞌeeⁿ. \p \v 23 ’Ndoꞌ Moisés, quia na tueeꞌ chaꞌna wenꞌaaⁿ choomꞌm sꞌaanaꞌ tsꞌoom na ñeꞌcjaacanoomꞌm nnꞌaⁿ tsjaaⁿ na tuiiñê ntseindacantyjo Israel. \v 24 Tjaaⁿ ndoꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na macoꞌwiꞌ cwii tsꞌaⁿ Egipto cwii tsꞌaⁿ tsjaaⁿ na tuiiñê. Joꞌ chii tjacwañomꞌm tsaⁿꞌñeeⁿ. Tjeiiꞌñê juu nawiꞌ na matjom. Seicueⁿꞌeⁿ tsꞌaⁿ Egipto. \v 25 Ee seitioom na nlaꞌno̱ⁿꞌ nnꞌaaⁿꞌaⁿ nnꞌaⁿ Israel na Tyꞌo̱o̱tsꞌom nntseicandyaañe joona ñequio lꞌo̱ jom, sa̱a̱ tîcalaꞌno̱ⁿꞌna. \v 26 Ndoꞌ cwiicheⁿ xuee ljeiiⁿ we nnꞌaⁿ Israel na cwilantjaꞌndye. Ndoꞌ na lꞌue tsꞌoom na caljoyaandyena, joꞌ chii tsoom nda̱a̱na: “ꞌO re mannꞌaaⁿndyoꞌ. ¿Chiuu na cwilantjaꞌndyoꞌ?” \v 27 Quia joꞌ juu tsꞌaⁿ na malꞌue tiaꞌ ñꞌeⁿ xꞌiaaꞌ, ntqueeⁿ Moisés. Matsoom nnom: “¿ꞌÑeeⁿ juu tqueⁿ ꞌu na nntsa̱ꞌntjomꞌ jâ, ndoꞌ na nncuꞌxeⁿꞌ jâ? \v 28 ¿Aa ñeꞌcatseicueꞌ ja, chaꞌna seicueꞌ tsꞌaⁿ Egipto wja?” \v 29 Jnda̱ na jndii Moisés ñꞌoomwaaꞌ, jleinoom. Tjaaⁿ ndyuaa Madián. Mana ljooꞌñeyaaⁿ joꞌ joꞌ. Ndoꞌ joꞌ joꞌ tocoom, tuiindye we ntseinaaⁿ naⁿnom. \p \v 30 ’Quia na jnda̱ teinom wenꞌaaⁿ ntyu na mꞌaaⁿ joꞌ joꞌ seijomnaꞌ na mꞌaaⁿ cwii joo quiiꞌ jnda̱a̱ na nndyooꞌ sjo̱ Sinaí ndoꞌ teitquiooꞌñe cwii ángel nnoom naquiiꞌ ntsaachom na cwico tsaꞌ tsꞌo̱o̱ nꞌioom. \v 31 Tꞌmaⁿ seitsaⁿꞌnaꞌ jom na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na ljoꞌ. Ndoꞌ seicandyooꞌñê na nntyꞌiaaꞌyaaⁿ ndoꞌ jñeeⁿ na matseineiⁿ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 32 Matso: “Ja cwiluiindyo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaꞌ weloꞌ Abraham tsaⁿ na ñetꞌoom teiyoticheⁿ, ñꞌeⁿ Isaac, ñꞌeⁿ Jacob.” Quia na jndii Moisés na ljoꞌ, teiñê na macatyꞌueeⁿ. Meiⁿ tîcꞌoomtꞌmaaⁿꞌñê tsꞌoom na nntyꞌiaaⁿꞌaⁿ. \v 33 Ndoꞌ matso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnoom: “Cwjiꞌ lcomꞌ na ñjomꞌ ee yujoꞌ yuu na meintyjeꞌ matseixmaⁿnaꞌ tyuaa na ljuꞌ ee ñjaaⁿ tyjeꞌcaño̱o̱ⁿya. \v 34 Ja jnda̱ ntyꞌiayaya na cwitaꞌwiꞌ nnꞌaⁿ ndyuaa Egipto nnꞌaⁿya nnꞌaⁿ Israel ndoꞌ jnda̱ jndiiya na cwitcweena. Ndoꞌ jnda̱ jndyocua̱ya na nntseicandyaandyo̱ joona. Joꞌ chii majño̱o̱ⁿya ꞌu na cjaꞌlcweꞌ ndyuaa Egipto.” \p \v 35 Tsoticheⁿ Esteban: \p —Moisésꞌñeeⁿ, ñelꞌa nnꞌaⁿ Israel na ticueeꞌ nꞌomna jom. Jluena nnoom: “¿ꞌÑeeⁿ tqueⁿ ꞌu na nntsa̱ꞌntjomꞌ jâ ndoꞌ na nncuꞌxeⁿꞌ jâ?” Sa̱a̱ majuutoom tyꞌiom Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsꞌiaaⁿ jom na catsa̱ꞌntjoom joona ndoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ na nndyaandyena nawiꞌ na tyomꞌaⁿna. Luaaꞌ sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom xjeⁿ na teitquiooꞌñe ángel nnoom naquiiꞌ tsaꞌ tsꞌo̱o̱ nioom na cwico. \v 36 Majuu Moisésꞌñeeⁿ tjeiiⁿꞌeⁿ welooya nnꞌaⁿ Israel na ñetꞌom ndyuaa Egipto. Jndye ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ tyochꞌeeⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ na tjaa ꞌñeeⁿ juu nnda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ na jndeii nquii. Mati tyochꞌeeⁿ tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ quia na teiꞌnomna Ndaaluee Wee ndoꞌ quia na tyomꞌaⁿna ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom wenꞌaaⁿ ntyu. \v 37 Manqueⁿ na tsoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ Israel: “Tyꞌo̱o̱tsꞌom nlqueeⁿ cwii nnꞌaⁿꞌyoꞌ na nñequiaa ñꞌoomꞌm nda̱a̱ꞌyoꞌ chaꞌxjeⁿ na tqueeⁿ ja.” \v 38 Majom na tyocañꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyena quia na tyotjomndyena ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom. Joꞌ joꞌ seineiⁿ ángel ñꞌeⁿñê sjo̱ Sinaí. Jnda̱ chii jom seineiiⁿ nda̱a̱ welooya nnꞌaⁿ Israel. Jom toꞌñoom ñꞌoom na mañequiaanaꞌ na tseixmaⁿ tsꞌaⁿ na wandoꞌ añmaaⁿꞌ na jndyoteincooꞌ ñꞌoomꞌñeeⁿ nda̱a̱ jaa. \p \v 39 ’Sa̱a̱ welooya tiñeꞌcalacanda̱na ñꞌoom na tsoom nda̱a̱na. Tiñeꞌcalañꞌoomꞌndyena jom ndoꞌ lꞌana na ñeꞌcꞌoolcweeꞌna ndyuaa Egipto. \v 40 Yocheⁿ na tyomꞌaaⁿ xqueⁿ sjo̱ Sinaí jluena nnom Aarón: “Catsaꞌ ꞌnaⁿ na nlatꞌmaaⁿꞌndyo̱ na nncꞌoojndyeenaꞌ jo nda̱a̱ya na nntsaalcwa̱a̱ꞌa Egipto ee ticaliuuya ljoꞌ tjom Moisés tsꞌaⁿ na tjeiꞌ jaa joꞌ joꞌ.” \v 41 Ndoꞌ lꞌana cwii ꞌnaⁿ chaꞌcwijom quiooꞌjndyo chjoo. Ndoꞌ nnom juunaꞌ tyolaꞌcwjeena quiooꞌ na tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena na lꞌana xuee. Jeeⁿ neiiⁿna ñequio juunaꞌ, ndoꞌ cweꞌ ꞌnaⁿ na lꞌa nquieena. \v 42 Joꞌ chii ꞌndii Tyꞌo̱o̱tsꞌom joona. ꞌNdiitoom na calatꞌmaaⁿꞌndyetona meiiⁿ cweꞌ cancjuu na mꞌaⁿ tsjo̱ꞌluee. Ee naquiiꞌ libro na teiljeii ñꞌoom ndyuee profetas, matsonaꞌ: \q1 ꞌO nnꞌaⁿ Israel, ¿aa no̱o̱ⁿya tyoñequiaꞌyoꞌ quiooꞌ na tyolacwjeꞌyoꞌ \q1 wenꞌaaⁿ ntyuꞌñeeⁿ na tyomꞌaⁿꞌyoꞌ ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom? \q1 \v 43 Nchii joꞌ lꞌaꞌyoꞌ ee ñejleiñꞌomꞌyoꞌ wꞌaaliaa na ndiiꞌ juu na tyolatꞌmaaⁿꞌndyoꞌ na jndyu Moloc. \q1 Ndoꞌ ñejleiñꞌomꞌyoꞌ caxjuu cwentaaꞌ juu na tyolatꞌmaaⁿꞌndyoꞌ na jndyu Renfán. \q1 Ñequiiꞌcheⁿ ꞌnaⁿ na ñelꞌaꞌ ncjoꞌyoꞌ ñejlatꞌmaaⁿꞌndyoꞌ. \q1 Joꞌ chii jeꞌ nncwjiiꞌa ꞌo ndyuaa tsjomꞌyoꞌ, nntsaꞌyoꞌ hasta cwiicheⁿ na ntyjaaꞌ tsjoom Babilonia. \p \v 44 Tsoti Esteban: \p —Juu ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom, tyoleiñꞌom welooya wꞌaaliaa yuu tyolawena ljo̱ꞌ lcaaꞌ na chuuꞌ ljeii na tqueⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na matsa̱ꞌntjomnaꞌ. Wꞌaaliaaꞌñeeⁿ tuiinaꞌ chaꞌxjeⁿ na sa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom Moisés na catsꞌaaⁿ juunaꞌ chaꞌxjeⁿ na jnda̱ tꞌmo̱o̱ⁿ nnom. \v 45 Juunaꞌ tquioñꞌom ndacantyjo welooya quia na jndyochuu Josué joona ndyuaameiiⁿñe, ndyuaa na seijndaaꞌñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nndaana. Joꞌ chii tjeiiⁿꞌeⁿ nnꞌaⁿ na ñetꞌom ndyuaameiiⁿñe cha ljooꞌndye welooya juunaꞌ. Ndoꞌ ljooñe tyoleiñꞌomtina wꞌaaliaaꞌñeeⁿ hasta quia na tyomꞌaaⁿ David. \v 46 Tjaweeꞌ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌeⁿ David. Ñeꞌcatsꞌaaⁿ wꞌaa yuu na nncꞌoom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyotseitꞌmaaⁿꞌñe weloomꞌm Jacob tsaⁿ na ñetꞌoom teiyocheⁿ. \v 47 Sa̱a̱ jnaaⁿ Salomón juu sꞌaa wꞌaaꞌñeeⁿ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 48 Sa̱a̱ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na mꞌaaⁿ na ndyeticheⁿ, nchii cweꞌ naquiiꞌ lꞌaa na cwilꞌa nnꞌaⁿ macꞌeeⁿ. Ee luaaꞌ tyotso profeta. Seineiⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom na seijno̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ tsꞌom. Matsoom: \q1 \v 49 Cañoomꞌluee matseixmaⁿnaꞌ ndio ꞌnaⁿya yuu na mawacatya̱ⁿ na matsa̱ꞌntjo̱ⁿya. \q1 Ndoꞌ tsjoomnancue matseixmaⁿnaꞌ cweꞌ chaꞌna ꞌnaⁿ yuu na cwiquieꞌ ncꞌa̱. \q1 Ncꞌe na ljoꞌ, ¿cwaaⁿ wꞌaa na nlꞌaꞌyoꞌ cwentaya? \q1 Ndoꞌ ¿yuu waa cwii joo na ya na nncwajndya̱ya? \q1 \v 50 ¿Aa nchii nnco̱ sꞌaa cañoomꞌluee ñꞌeⁿ tsjoomnancue? \p \v 51 Tsoti Esteban: \p —ꞌO maxjeⁿ quieꞌ nꞌomꞌyoꞌ. Matseijomnaꞌ ꞌo chaꞌna nnꞌaⁿ na tyoolatꞌmaaⁿꞌndye Tyꞌo̱o̱tsꞌom ee tiñeꞌcandyeꞌyoꞌ meiⁿ tiñeꞌcalacanda̱ꞌyoꞌ. Ñequiiꞌ na cwitsaꞌyoꞌ nacjooꞌ Espíritu Santo. Chaꞌna tyolꞌa weloꞌyoꞌ na ñetꞌom teiyo majoꞌti cwilꞌaꞌ ꞌo. \v 52 Weloꞌyoꞌ na ñetꞌom teiyo, ¿Aa tyomꞌaaⁿ ꞌñeeⁿ na tyoñequiaa ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tîcataꞌwiꞌna juu? Maxjeⁿ tjaaꞌnaⁿ. Jlaꞌcwjee weloꞌyoꞌ nnꞌaⁿ na tyolaꞌcandii na nndyo nquii Cristo na cwiluiiñe na matyꞌiomyanaꞌ. Ndoꞌ ꞌo jeꞌ jnda̱ tquiaꞌyoꞌ cwenta jom ndoꞌ jnda̱ jlaꞌcueꞌyoꞌ jom. \v 53 Mancjoꞌtoꞌyoꞌ na toꞌñoomꞌyoꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés na tquia ángeles. Sa̱a̱ tîcalacanda̱ꞌyoꞌ juunaꞌ. \s1 Jlaꞌcueeꞌna Esteban \p \v 54 Jnda̱ na jndye naⁿꞌñeeⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ jlaꞌjmeiⁿꞌndyena. Tyoteinquiena ndeiꞌnꞌomna na jeeⁿ lioona Esteban. \v 55 Sa̱a̱ jom na tooꞌ naquiiꞌ tsꞌoom mꞌaaⁿ Espíritu Santo, jlunda̱a̱ñê ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ cañoomꞌluee. Ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na neiⁿcooꞌ caxuee yuu na mꞌaaⁿ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ Jesús na meintyjeeꞌ jo ntyjaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ntyjaya. \v 56 Ndoꞌ matsoom: \p —Cantyꞌiaꞌyoꞌ. Mantyꞌiaya na jnda̱ jnaaⁿ cañoomꞌluee, ndoꞌ nquii Jesús na jnaⁿ joꞌ joꞌ, meintyjeeꞌ ntyjaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ntyjaya. \p \v 57 Quia joꞌ jndeii tyolaxuaana na jmeiⁿꞌndyena. Jlacuꞌna luaꞌquina ndoꞌ ñejom tyꞌenomna nacjoomꞌm. \v 58 Ndoꞌ jndeii tyꞌentquieena jom nnom tsjoom. Jnda̱ chii nnꞌaⁿ na tyolue na waa jnaaⁿꞌaⁿ tjeiiꞌna liaa na teincoo na cweeꞌna. Tsa̱ꞌna joonaꞌ, ndoꞌ cwii tsꞌaⁿ na titquieñe na jndyu Saulo jom sꞌaaⁿ cwenta joonaꞌ. Jnda̱ chii tyotmeiiⁿꞌna ljo̱ꞌ Esteban. \v 59 Ndoꞌ yocheⁿ na cwitmeiiⁿꞌna ljo̱ꞌ jom, seineiiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, matsoom: \p —Ta Jesús, coñomꞌ añmaⁿ ꞌnaⁿya. \p \v 60 Jnda̱ chii tcoomꞌm xtyeeⁿ. Jndeii seixuaⁿ, matsoom: \p —Ta, tincwjaaꞌndyuꞌ cwenta jnaaⁿna na cwilaꞌcueeꞌna ja. \p Jnda̱ tsoom na luaaꞌ mana tueeⁿꞌeⁿ. \c 8 \p \v 1 Ndoꞌ tyomꞌaaⁿ Saulo joꞌ joꞌ, seijomñê na jlaꞌcueeꞌ nnꞌaⁿ Esteban. \s1 Tyocoꞌwiꞌ Saulo nnꞌaⁿ na laxmaⁿ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom \p Majuu xuee na jlacueeꞌna Esteban jnaⁿnaꞌ cwajndii tyontyjo̱ nnꞌaⁿ Jerusalén tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ joꞌ joꞌ. Joꞌ chii chaꞌtsondyena tyotꞌoomꞌndyena chaꞌwaa tsꞌo̱ndaa Judea ñequio tsꞌo̱ndaa Samaria. Macanda̱ nquiee apóstoles tîcatꞌoomꞌndyena. \v 2 Ntꞌom naⁿnom na jeeⁿ xcweeꞌ nꞌom ñꞌeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tyꞌecatꞌiuuna Esteban. Jeeⁿ tyotyueena na jnda nquiuna jom. \v 3 Ndoꞌ Saulo cwajndii tyocoꞌweeⁿꞌeⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. Tyojaaqueⁿꞌeⁿ meiⁿ quiiꞌ lꞌaa ndoꞌ ñequio na jndeiꞌnaꞌ tyocwjeeⁿꞌeⁿ naⁿnom ndoꞌ naⁿlcu. Tyocjaachom joona. Tyotioom joona wꞌaancjo. \s1 Tyoñeꞌquia nnꞌaⁿ ñꞌoom naya ndyuaa Samaria \p \v 4 Sa̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ na tꞌoomꞌndye tyomaꞌnomna. Meiⁿyuucheⁿ na tquiena tyolaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \v 5 Cwii joona, tsꞌaⁿ na jndyu Felipe, tjacueeⁿ cwii tsjoom tsꞌo̱ndaa Samaria. Tyotseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Cristo nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ. \v 6 Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ jeeⁿ ya tqueⁿna cwenta ñꞌoom na tyotseineiiⁿ ndoꞌ ntyꞌiaana ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ na tyochꞌeeⁿ na xocanda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ. \v 7 Jndye nnꞌaⁿ na tyoleichuu jndyetia nꞌmaaⁿna sꞌaaⁿ. Quia na jluiꞌ jndyetiaꞌñeeⁿ quiiꞌ nꞌomna jndeii jlaꞌxuaanaꞌ. Ndoꞌ jndye nnꞌaⁿ na ntjeiⁿ ncꞌeeꞌ ndoꞌ ntjeiⁿ luee tcoꞌyanaꞌ joona sꞌaa Felipe. \v 8 Ncꞌe na ljoꞌ, jndye nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ tyomꞌaⁿna na jeeⁿ neiiⁿna. \p \v 9 Jnda̱ jaachꞌee xuee mꞌaaⁿ cwii tsꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ na caluaꞌñe na jndyu Simón. Tyonquiuꞌnnꞌaaⁿ nnꞌaⁿ tsꞌo̱ndaa Samaria, na tyotsoom nda̱a̱na na jom jeeⁿ tꞌmaⁿ tseixmaaⁿ. \v 10 Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ meiiⁿ nnꞌaⁿ na tꞌmaⁿ cwiluiindye meiiⁿ nnꞌaⁿ na cje laxmaⁿ jeeⁿ tyoqueⁿna cwenta ñꞌoom na tyotseineiiⁿ. Tyoluena: \p —Simónmꞌaaⁿꞌ, juu najndeii na matseixmaⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, tꞌmaⁿ matseixmaaⁿ joꞌ. \p \v 11 Nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ tyoqueⁿna cwenta ñꞌoom na tyotseineiiⁿ ee teiyo manquiuꞌnnꞌaaⁿ joona ñequio tsꞌiaaⁿ caluaꞌ na machꞌeeⁿ. \v 12 Sa̱a̱ quia na jnda̱ jlaꞌyuꞌna ñꞌoom na tyotseineiⁿ Felipe cantyja na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ xueeꞌ Jesucristo, quia joꞌ naⁿnom ndoꞌ naⁿlcu teitsꞌoomndyena. \v 13 Ndoꞌ manquiiti Simón seiyoomꞌm ndoꞌ teitsꞌoomñê. Ndoꞌ ñequiiꞌcheⁿ na ñꞌeⁿñꞌeeⁿ ñꞌeⁿ Felipe. Jeeⁿ tyocjaaweeꞌ tsꞌoom ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ na tyochꞌee Felipe na xocanda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ meiⁿ xocjaantyjo̱o̱ꞌ tsꞌom tsꞌaⁿ chiuu tuiiyuu. \p \v 14 Ndoꞌ Jerusalén mꞌaⁿ apóstoles, jnda̱ na jndyena na mati nnꞌaⁿ tsꞌo̱ndaa Samaria macwilaꞌyuꞌna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, joꞌ chii jñoomna we xꞌiaana, Pedro ñꞌeⁿ Juan, na cꞌoo naⁿꞌñeeⁿ na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ ndyuaa Samaria. \v 15 Ndoꞌ jnda̱ na tquie naⁿꞌñeeⁿ joꞌ joꞌ, tyolaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Taⁿna nnoom na quiaaⁿ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌom naⁿꞌñeeⁿ. \v 16 Ee meiⁿcwiindye naⁿꞌñeeⁿ tyootoꞌñoomna Espíritu Santo, macanda̱ na jnda̱ teitsꞌoomndyena ñequio xueeꞌ Ta Jesús. \v 17 Quia joꞌ Pedro ñꞌeⁿ Juan tioona lueena nacjoo naⁿꞌñeeⁿ. Mana toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna. \p \v 18 Jnda̱ na ntyꞌiaaꞌ Simón na joo nnꞌaⁿ na jñom Tyꞌo̱o̱tsꞌom tioona lueena nacjoo naⁿꞌñeeⁿ, toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna, quia joꞌ seiqueeⁿnaꞌ tsꞌoom na mati jom ñeꞌcatsꞌaaⁿ na ljoꞌ. Joꞌ chii tsoom nda̱a̱na na sꞌom nñequiaaⁿ. \v 19 Matsoom: \p —Quiaꞌyoꞌ na ntseixmaⁿya najndeii na cwilaxmaⁿꞌyoꞌ cha mati ja meiⁿcwiꞌñeeⁿcheⁿ tsꞌaⁿ na nntio̱o̱ lꞌo̱o̱ nacjooꞌ maxjeⁿ nncoꞌñom Espíritu Santo naquiiꞌ tsꞌom. \p \v 20 Sa̱a̱ matso Pedro nnoom: \p —Sꞌom ꞌnaⁿꞌ catsuunaꞌ ñꞌeⁿndyuꞌ, ꞌu matseiꞌtiuuꞌ na cweꞌ ñequio sꞌom nncoñomꞌ naya na mañequiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cwicandaa nnꞌaⁿ na cweꞌyu. \v 21 ꞌU ticatsonaꞌ na nntseijomndyuꞌ tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cwilꞌaayâ ee tiyuuꞌ na xcweeꞌ tsꞌomꞌ jo nnoom. \v 22 Calcweꞌ tsꞌomꞌ jnaⁿꞌ luaaꞌ, ndoꞌ catseityꞌoondyuꞌ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ntsꞌaacheⁿndyo ndyaꞌ nntseitꞌmaⁿ tsꞌoom ꞌu na luaaꞌ mꞌaaⁿꞌ tsꞌomꞌ. \v 23 Ee mantyꞌiaya juu jnaⁿꞌ matseijomnaꞌ chaꞌcwijom ꞌnaⁿ ja na nncꞌuu tsꞌaⁿ ndoꞌ chaꞌcwijom lꞌuaancjo na chuꞌtyeⁿndyuꞌ. \p \v 24 Quia joꞌ tso Simón nda̱a̱na: \p —Cataⁿꞌyoꞌ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na meiⁿcwii ticatjo̱ⁿya chaꞌna cwinduꞌyoꞌ. \p \v 25 Pedro ñꞌeⁿ Juan jlaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ tjeiꞌyuuꞌndyena cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Jnda̱ chii jnaⁿna tsjoomꞌñeeⁿ ndyuaa Samaria na nncꞌoolcweeꞌna Jerusalén. Jndye njoom nchꞌu tyoꞌoowiꞌnomna ndyuaaꞌñeeⁿ. Tyoñequiana ñꞌoom naya nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \s1 Felipe ñequio tsꞌaⁿ ndyuaa Etiopía \p \v 26 Ndoꞌ seineiⁿ ángel ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnom Felipe. Tso: “Cjaꞌ nato Jerusalén na wjaanaꞌ tsjoom Gaza jo ntyja na macaluiꞌ caxjuu tsoomꞌnaaⁿ.” Juu natoꞌñeeⁿ mawinomnaꞌ ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom. \v 27 Quia joꞌ teicantyjaaⁿ tjaaⁿ. Ndoꞌ natoꞌñeeⁿ teincwiñê ñꞌeⁿ tsꞌaⁿ na jnaⁿ ndyuaa Etiopía. Tsaⁿꞌñeeⁿ tsaⁿsꞌa eunuco na mandiꞌntjom nnom Candace tsaⁿscu na matsa̱ꞌntjom ndyuaa Etiopía. Tyomꞌaaⁿ tsꞌiaaⁿ na tyotseiweeⁿ sꞌom naquiiꞌ watsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ tsaⁿscuꞌñeeⁿ. Tjatseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom Jerusalén. \v 28 Ndoꞌ jeꞌ majaalcweeⁿꞌeⁿ. Ñjoom tsꞌom tornom ꞌnaaⁿꞌaⁿ. Matseiꞌnaⁿꞌaⁿ tsom na chuuꞌ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na seiljeii Isaías. \v 29 Ndoꞌ tso Espíritu nnom Felipe: \p —Catseicandyooꞌndyuꞌ nacañoomꞌ tornomwaaꞌ. Catseijomndyuꞌ ñꞌeⁿ tsꞌaⁿ na maleiñꞌoom juunaꞌ. \p \v 30 Quia joꞌ tjantyjaaꞌ Felipe tsaⁿꞌñeeⁿ. Jñeeⁿ na matseiꞌnaaⁿꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na seiljeii Isaías. Taxꞌeeñê nnom, matsoom: \p —¿Aa matseiꞌno̱ⁿꞌ ñꞌoom na matseiꞌnaⁿꞌ? \p \v 31 Matso tsaⁿꞌñeeⁿ nnoom: \p —¿Chiuu nntsꞌaayo̱ na nntseiꞌno̱ⁿꞌa ee tjaa ꞌñeeⁿ juu mꞌmo̱ⁿ no̱o̱ⁿ? \p Ndoꞌ tcaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ na cjawa Felipe tornom ꞌnaaⁿꞌaⁿ na nncwacatyeeⁿ na cañoomꞌm. \p \v 32 Luaa matso ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na matseiꞌnaaⁿꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ: \q1 Quia na wjaañꞌoom tsꞌaⁿ catsmaⁿ na nntseicueⁿꞌeⁿ juuyoꞌ meiⁿchjoo ticatseixuaayoꞌ. \q1 Mati chaꞌna catsmaⁿ chjoo quia na matyjee tsꞌaⁿ somꞌm ñemaaⁿꞌ ꞌñom, \q1 malaaꞌtiꞌ tjaa ljoꞌ tso tsꞌaⁿ na cwiluiiñe catsmaⁿ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom meiiⁿ na wiꞌ tyotjoom. \q1 \v 33 Jlaꞌjnaaⁿꞌ nnꞌaⁿ jom meiⁿ tîcatuꞌxeⁿyana ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \q1 Ndoꞌ ꞌñeeⁿ juu nnda̱a̱ nntseineiⁿ cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaaⁿꞌaⁿ na tjawicantyjooꞌ, \q1 maxjeⁿ tjaaꞌnaⁿ ee tyuaaꞌ jlaꞌcueeꞌna jom. \p \v 34 Quia joꞌ taxꞌee tsꞌaⁿ Etiopía nnom Felipe, matsoom: \p —Cwii nayaꞌñeeⁿ, catsuꞌyaꞌ no̱o̱ⁿ, tsꞌaⁿ na tyoñequiaa ñꞌoommeiiⁿñe ¿aa matseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ nqueⁿ oo aa cantyja ꞌnaaⁿꞌ cwiicheⁿ? \p \v 35 Quia joꞌ Felipe to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tyotseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ juu ñꞌoomꞌñeeⁿ na teiljeii naquiiꞌ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na seiꞌnaaⁿꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ. Tyotseineiiⁿ nnom tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom naya cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. \v 36 Ndoꞌ yocheⁿ na cwiꞌoona nato, tquiena cwii joo yuu waa ndaatioo. Quia joꞌ matso tsꞌaⁿ Etiopía nnoom: \p —Cantyꞌiaꞌ, ñjaaⁿ waa ndaatioo. ¿Aa waa na nntseicuꞌnaꞌ na nnleitsꞌoomndyo̱? \p \v 37 Quia joꞌ matso Felipe nnoom: \p —Xeⁿ matseiꞌyuꞌ ñequio na xcweeꞌ tsꞌomꞌ nnda̱a̱ nleitsꞌoomndyuꞌ. \p Tꞌo̱ tsaⁿꞌñeeⁿ matsoom: \p —Matseiyuꞌa na Jesucristo cwiluiiñê Jnda Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 38 Quia joꞌ tsꞌaⁿ Etiopía sa̱ꞌntjoom na cjaameintyjeeꞌ tornom. Jnda̱ chii wendyena tquiocuena, tyꞌecuo̱na quiiꞌ ndaatioo, mana seitsꞌoomñe Felipe jom. \v 39 Jnda̱ na jluiꞌna quiiꞌ ndaatioo, nquii Espíritu na cwiluiiñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom tjañꞌoom Felipe. Ndoꞌ tsꞌaⁿ Etiopíaꞌñeeⁿ taticantyꞌiaaꞌtyeeⁿ Felipe, sa̱a̱ tjaaⁿ nato na mawjaⁿ ñequio na neiiⁿꞌ tsꞌoom. \v 40 Ndoꞌ Felipe jeꞌ, teitquiooꞌñê tsjoom Azoto, ndoꞌ jndye njoom tyomanoom tyoñequiaaⁿ ñꞌoom naya hasta tueeꞌnnaaⁿꞌaⁿ tsjoom Cesarea. \c 9 \s1 Lcweꞌ tsꞌom Saulo jnaaⁿꞌaⁿ \r (Hch. 22:6-16; 26:12-18) \p \v 1 Ndoꞌ Saulo ticandoꞌ nncjaameintyjeeⁿꞌeⁿ na matseicatyꞌueeⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñequio Ta Jesús. Ndicwaⁿ macantyjaaꞌñê na nntseicwjeⁿ joona. Joꞌ chii tjaaⁿ na mꞌaaⁿ tyee na cwiluiitquieñe. \v 2 Tcaaⁿ ljeii nnom juu na nncjaañꞌoom tsjoom Damasco na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ judíos lanꞌom ꞌnaaⁿna. Ljeiiꞌñeeⁿ tquiaanaꞌ najneiⁿ na nncjaacwjaaⁿ naⁿnom ndoꞌ naⁿlcu nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ natooꞌ Jesús, na nncjaachom joona pra̱so Jerusalén. \v 3 Njoom nato na jnda̱ jaawinoomꞌm tsjoom Damasco ndoꞌ matsꞌia joꞌ tioo cwii chom ndiocheⁿ nacañomꞌm na jnaⁿnaꞌ cañoomꞌluee. \v 4 Ndoꞌ tiooñê nomtyuaa ndoꞌ jñeeⁿ na seineiⁿ tsꞌaⁿ. Matso nnoom: \p —Aa ndiꞌ, Saulo, ¿chiuu na jeeⁿ mantyjo̱ꞌ ja? \p \v 5 Ndoꞌ tꞌo̱o̱ⁿ: \p —¿ꞌÑeeⁿ ꞌu Ta? \p Matso nnoom: \p —Ja Jesús tsꞌaⁿ na mantyjo̱ꞌ. \p \v 6 Ndoꞌ Saulo cwiteiñê na macatyꞌueeⁿ. Matsoom: \p —¿Chiuu lꞌue tsꞌomꞌ Ta na catsꞌaa? \p Quia joꞌ matso Jesús nnoom: \p —Quicantyjaꞌ, cjaꞌquieꞌ quiiꞌ tsjoom. Joꞌ joꞌ nntso tsꞌaⁿ njomꞌ ljoꞌ macaⁿnaꞌ na nntsaꞌ. \p \v 7 Ndoꞌ naⁿnom na cwiꞌoo ñꞌeⁿ Saulo, sꞌaanaꞌ na jeeⁿ tyuena ee jndyena na seineiⁿ tsꞌaⁿ sa̱a̱ titquiooꞌñe. \v 8 Quia joꞌ teicantyja Saulo nomtyuaa. Seinꞌmeiiⁿꞌeⁿ luaꞌnnoom sa̱a̱ tileicantyꞌiaaⁿꞌaⁿ. Joꞌ chii tꞌuena tsꞌo̱o̱ⁿ tyꞌeñꞌomna jom tsjoom Damasco. \v 9 Joꞌ joꞌ tyomꞌaaⁿ cwii ndyee xuee na tileicantyꞌiaaⁿꞌaⁿ, ndoꞌ tîcwaaⁿꞌaⁿ meiⁿ na nncꞌom ndaa tjaaꞌnaⁿ. \p \v 10 Tsjoomꞌñeeⁿ tyomꞌaaⁿ cwii tsꞌaⁿ na matseiyuꞌ na jndyu Ananías. Tsaⁿꞌñeeⁿ tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ Ta Jesús. Seineiⁿ matso: \p —Ananías. \p Tꞌo̱o̱ⁿ, matsoom: \p —Luaa ja Ta. \p \v 11 Quia joꞌ matso Ta Jesús nnoom: \p —Quicantyjaꞌ cjaꞌ nataa na jndyunaꞌ na Ndyeyu tja. Waaꞌ Judas calꞌueꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Saulo, tsꞌaⁿ na jnaⁿ tsjoom Tarso. Tsaⁿꞌñeeⁿ mamatseineiiⁿ no̱o̱ⁿ. \v 12 Ndoꞌ jnda̱ tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na ꞌu Ananías jnda̱ jndyoꞌquieꞌ na mꞌaaⁿ ndoꞌ jndyoꞌcatiooꞌ lꞌo̱ꞌ nacjoomꞌm cha nnda̱a̱ nntyꞌiaaꞌnnaaⁿꞌaⁿ. \p \v 13 Jnda̱ na jndii Ananías na luaaꞌ, tsoom: \p —Jndye ñꞌoom jnda̱ mandiiya, Ta, na cwilaꞌneiⁿ nnꞌaⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ cwanti nawiꞌ machꞌeeⁿ nnꞌaⁿ cwentaꞌ na mꞌaⁿ Jerusalén. \v 14 Ndoꞌ jeꞌ ñjaaⁿ jnda̱ tyjeeⁿꞌeⁿ ñequio ljeii na tquia ntyee na cwiluiitquiendye na mañequiaanaꞌ najneiⁿ cha na chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwilcwiiꞌ xueꞌ nncjaachom joona na chuꞌtyeⁿndyena na nntioom joona wꞌaancjo. \p \v 15 Sa̱a̱ matso Jesús nnoom: \p —Cjaꞌ ee jnda̱ tjeiiꞌndyo̱ jom na nntseineiiⁿ cantyja ꞌnaⁿya jo nda̱a̱ nnꞌaⁿ ntꞌomcheⁿ ndyuaa ñequio nnꞌaⁿ na cwitsa̱ꞌntjom joona, ndoꞌ mati nda̱a̱ nnꞌaⁿ Israel. \v 16 Ndoꞌ nntsꞌaa na nncjaaljeiiⁿ na maxjeⁿ jndye nawiꞌ macaⁿnaꞌ na nncwinoom cantyja na matseiyoomꞌm ñꞌeⁿndyo̱. \p \v 17 Quia joꞌ tja Ananías wꞌaa na mꞌaaⁿ Sauloꞌñeeⁿ. Jnda̱ na tjaqueⁿꞌeⁿ, tioom lꞌo̱o̱ⁿ nacjooꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ. Matsoom: \p —ꞌU re nnꞌaⁿya Saulo, nquii Ta Jesús na teitquiooꞌñê njomꞌ nato na jndyoꞌ, jñoom ja na mꞌaaⁿꞌ. Lꞌue tsꞌoom na nntyꞌiaꞌnndaꞌ ndoꞌ na tooꞌ nntseixmaⁿꞌ Espíritu Santo naquiiꞌ tsꞌomꞌ. \p \v 18 Mañoomꞌ tquiaa chaꞌcwijom luaꞌtsja nꞌom nnom Saulo. Jnda̱a̱ na ntyꞌiaaꞌnnaaⁿꞌaⁿ. Quia joꞌ teicantyjaaⁿ, teitsꞌoomñê. \v 19 Jnda̱ chii tcwaaⁿꞌaⁿ ndoꞌ tquiaanndaꞌnaꞌ najneiⁿ. Ljooꞌñê cwantindyo xuee ñequio nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsjoom Damasco. \s1 Saulo mañequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom Damasco \p \v 20 Mantyja to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tyoñequiaaⁿ ñꞌoom quiiꞌ lanꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos na nquii Jesús cwiluiiñê Jnda Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 21 Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ na tyondye ñꞌoom na tyoñequiaaⁿ seitsaⁿꞌnaꞌ joona. Tyoluena: \p —¿Aa nchii tsaⁿmꞌaaⁿꞌ tsꞌaⁿ na tyomaꞌnom Jerusalén na tyocoꞌweeⁿꞌeⁿ nnꞌaⁿ na cwilcwiiꞌ xueeꞌ Jesús? Ndoꞌ ¿aa nchii mati jnda̱ jñoom ñjaaⁿ na nncjaachom nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na chuꞌtyeⁿndye jo nda̱a̱ ntyee na cwiluiitquiendye? \p \v 22 Ndoꞌ Saulo tjanaⁿjndeiityeeⁿ na tyoñequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Tyoꞌmo̱o̱ⁿ na mayuuꞌ na Jesús cwiluiiñê Cristo. Joꞌ na tjatseiñꞌeeⁿꞌñenaꞌ nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ Damasco. \s1 Jluiꞌnꞌmaaⁿñe Saulo luee nnꞌaⁿ judíos \p \v 23 Jnda̱ jaachꞌee xuee na maꞌmo̱ⁿ Saulo ndoꞌ jnda̱ chii tjoomꞌ ñꞌoom tꞌmaⁿ nnꞌaⁿ judíos na nlacueeꞌna jom. \v 24 Sa̱a̱ jñeeⁿ na ljoꞌ. Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ naxuee ndoꞌ natsjom tyondo̱o̱na jom ndyueelꞌa tatiom nnom tsjoomna na nlacueeꞌna jom. \v 25 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ teijndeiina jom natsjom. Tuo̱o̱ⁿ tsꞌom cwii tsquiee lꞌo̱o̱. Jlacꞌo̱ⁿna jom mantana na waa na ndye ꞌndyoo tatiom nnom tsjoom. Chii tjacueeⁿ cwiicheⁿ na ntyja, mana tjaaⁿ. \s1 Saulo tyoñequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Jerusalén \p \v 26 Quia na jnda̱ tueⁿꞌeⁿ Jerusalén ñeꞌcatseijomñê ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ, sa̱a̱ chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ nquiaana jom ee tiñeꞌcalayuꞌna na tsꞌaⁿ na matseiyuꞌ jom. \v 27 Sa̱a̱ tjañꞌoom Bernabé jom na mꞌaⁿ apóstoles. Tso tsaⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ chiuu waa na ntyꞌiaaꞌ Saulo Ta Jesús na njoom nato, ndoꞌ na seineiⁿ Ta Jesús nnoom ndoꞌ chiuu waa na meiⁿchjoo tinquiaⁿꞌaⁿ na tyoñequiaaⁿ ñꞌoom ñequio xueeꞌ Jesús Damasco. \v 28 Ndoꞌ ljooꞌñe Saulo Jerusalén na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿ naⁿꞌñeeⁿ. \v 29 Meiⁿchjoo tiꞌmaaⁿꞌ tsꞌoom na tyoñequiaaⁿ ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Jesús. Tyotseineiiⁿ ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ judíos na cwilaꞌneiⁿ ñꞌoom griego, sa̱a̱ joona tyolꞌueena chiuu ya nlꞌana na nlacueeꞌna jom. \v 30 Sa̱a̱ jnda̱ na jndye nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na ljoꞌ, tyꞌeñꞌomna jom Cesarea, ndoꞌ joꞌ joꞌ jlaꞌcwanomtina jom tsjoom Tarso. \p \v 31 Quia joꞌ ntmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ na mꞌaⁿ chaꞌwaa tsꞌo̱ndaa Judea ñequio Galilea ñequio Samaria ya tyomꞌaⁿna. Tjaa na cwitꞌuiitinaꞌ joona lꞌa nnꞌaⁿ ndoꞌ tyꞌenajnda̱na. Tyomꞌaⁿna na nquiaana Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ ñequio na tyoteijndeii Espíritu Santo tjawijndyendyetina. \s1 Cantyja na nꞌmaⁿ Eneas \p \v 32 Pedro tyomanoom tyojaacanoomꞌm nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ. Mati tsjoom Lida tjacanoomꞌm nnꞌaⁿ na laxmaⁿ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 33 Joꞌ joꞌ ljeiiⁿ cwii tsaⁿsꞌa na jndyu Eneas. Jnda̱ ñeeⁿ chu na ljo tsaⁿꞌñeeⁿ cjooꞌ jnduu na wiiꞌ na ntjeiⁿ ncꞌee. \v 34 Matso Pedro nnom: \p —ꞌU re Eneas, Jesucristo matseinꞌmaaⁿ ꞌu. Quicantyjaꞌ. Tseijndaaꞌndyuꞌyaꞌ jnduꞌ. \p Quia joꞌ mantyja teicantyja tsaⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ na tcoꞌyanaꞌ jom. \v 35 Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ tsjoom Lida ñequio ndyuaa su Sarón tyontyꞌiaana tsaⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ lcweꞌ nꞌomna, jlayuꞌna ñequio Ta Jesús. \s1 Tandoꞌnndaꞌ Dorcas na tueeⁿꞌeⁿ \p \v 36 Tsjoom Jope tyomꞌaaⁿ cwii tsaⁿscu na matseiyuꞌ na jndyu Tabita. Ñequio ñꞌoom griego cwiluena jom Dorcas. Tsaⁿꞌñeeⁿ ñequiiꞌcheⁿ na ya tyochꞌeeⁿ ndoꞌ tyoteijneiⁿ ndyeñeeⁿꞌ. \v 37 Ncueeꞌñeeⁿ teiweeⁿꞌeⁿ ndoꞌ tueeⁿꞌeⁿ. Jnda̱ tueeⁿꞌeⁿ chii jlacanda̱a̱ꞌna jom, ndoꞌ tqueⁿna jom wꞌaa na nda̱ we teicantyjooꞌ. \v 38 Tsjoom Jopeꞌñeeⁿ manndyooꞌ mꞌaaⁿnaꞌ ñequio tsjoom Lida. Ndoꞌ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na mꞌaⁿ tsjoom Jopeꞌñeeⁿ jndyena na tsjoom Lida mꞌaaⁿ Pedro. Joꞌ chii jñoomna we tsaⁿsꞌa na cꞌoocataⁿna nnom Pedro na ntyjantyja cjaⁿ na mꞌaⁿna. \p \v 39 Ndoꞌ tjañꞌeⁿ Pedro ñꞌeⁿndyena. Ndoꞌ jnda̱ na tueⁿꞌeⁿ na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na meindooꞌ jom chii tyꞌeñꞌomna jom wꞌaa na jnda̱ we teicantyjooꞌ. Chaꞌtso yolcu na jnda̱ ljondye na tja̱ noom tjaaꞌndyena tsei jom. Tyotyueena ndoꞌ tyotꞌmo̱o̱ⁿna nchuee ñequio cotom na tyochꞌee Dorcas xjeⁿ na ñetanoomꞌm. \v 40 Sa̱a̱ Pedro jñoom chaꞌtso naⁿꞌñeeⁿ chꞌeⁿ. Jnda̱ chii tcoomꞌm xtyeeⁿ, seineiiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ joꞌ taqueeⁿ jo ndoꞌ yuu mꞌaaⁿ tsꞌoo, ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ juu. Matsoom: \p —Tabita, quicantyjaꞌ. \p Quia joꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ seinꞌmeiiⁿꞌeⁿ luaꞌnnom. Ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ Pedro, mana tacatyeeⁿ. \v 41 Ndoꞌ Pedro tꞌueeⁿ tsꞌo̱ tsaⁿꞌñeeⁿ seiweeⁿ juu. Jnda̱ chii tꞌmaaⁿ yolcu na jnda̱ ljondye ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ. Tꞌmo̱ⁿ Pedro yuscuꞌñeeⁿ nda̱a̱na na mawandoꞌ. \v 42 Chaꞌtso nnꞌaⁿ tsjoom Jope jndyena na luaaꞌ tuii, ndoꞌ jndyendyena tyolayuꞌna ñequio Ta Jesús. \v 43 Ndoꞌ Pedro majndye xuee ljooꞌñê tsjoomꞌñeeⁿ waaꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Simón tsꞌaⁿ na matseito̱o̱ꞌñe ntjaⁿ. \c 10 \s1 Pedro ñequio Cornelio \p \v 1 Tsjoom Cesarea tyomꞌaaⁿ cwii tsaⁿsꞌa na jndyu Cornelio. Tsaⁿꞌñeeⁿ tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom cwii tmaaⁿꞌ sondaro na jndyunaꞌ Italiano. \v 2 Tsaⁿꞌñeeⁿ jeeⁿ xcweeꞌ tsꞌoom tyotseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ. Mꞌaaⁿ na nquiaⁿꞌaⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Mati jndye waa na tyoteijneiⁿ nnꞌaⁿ judíos na jñeeⁿꞌndye. Ndoꞌ ñequiiꞌcheⁿ tyotseineiiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 3 Cwii xuee chaꞌna na ndyee na matmaaⁿ tcoꞌnaꞌ ángel cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnoom. Ndoꞌyaaⁿ na jndyoquieeꞌ ángelꞌñeeⁿ na mꞌaaⁿ. Matso nnoom: \p —Aa ndiꞌ, Cornelio. \p \v 4 Ndoꞌ jom cweꞌ ntyꞌiaaꞌtoom ángel na jeeⁿ nioom tyꞌueeⁿ hasta seiqueeⁿñenaꞌ jom. Jnda̱ chii matsoom: \p —¿Ljoꞌ nntsaꞌ Ta? \p Tꞌo̱ ángel nnoom matso: \p —Mandii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na matseiꞌneiⁿꞌ nnoom. Ndoꞌ maqueeⁿ cwenta na mateijndeiꞌ ndyeñeeⁿꞌ ndoꞌ macañjom tsꞌoom ꞌu. \v 5 Joꞌchii cajñomꞌ nnꞌaⁿ na cꞌoona tsjoom Jope na cꞌooqueeⁿꞌndyena Simón tsaⁿ na mati jndyu Pedro. \v 6 Tsaⁿꞌñeeⁿ nntsoom ljoꞌ catsaꞌ. Jom cweꞌ macꞌeⁿyaaⁿ waaꞌ tcayoomꞌm Simón tsꞌaⁿ na matseicato̱o̱ꞌ ntjaⁿ. Nndyooꞌ ꞌndyoo ndaaluee waa waaꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ. \p \v 7 Ndoꞌ Cornelio quia na jnda̱ tja ángel na seineiⁿ ñꞌeⁿñê tcwaaⁿ we mosoomꞌm ndoꞌ cwii sondaro. Sondaroꞌñeeⁿ matseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ mandiꞌntjoom nnom Cornelio. \v 8 Cornelio tsoñꞌeeⁿ nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ chiuu waa na tcoꞌna na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ. Jnda̱ chii jñoom naⁿꞌñeeⁿ tsjoom Jope. \p \v 9 Ndoꞌ cwiicheⁿ xuee manjomndye naⁿꞌñeeⁿ nato. Chaꞌna manndyooꞌ quiajmeiⁿꞌ ꞌoowindyoona tsjoom Jope. Majuu xjeⁿꞌñeeⁿ tjawa Pedro xqueⁿ wꞌaa yuu su na nntseineiiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 10 Mꞌaaⁿ joꞌ joꞌ ndoꞌ tyjeeꞌ na ñeꞌjnoomꞌm, sa̱a̱ yocheⁿ na cwilaꞌñꞌoomꞌndyena na nlcwaaⁿꞌaⁿ waa na tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ. \v 11 Ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na jnaaⁿ cañoomꞌluee. Jndyocue cwii ꞌnaⁿ chaꞌcwijom cwii liaa tscaꞌndyuꞌ tmeiⁿ na chuꞌtyeⁿ ñequiee nquinaꞌ. Tioonaꞌ xjeⁿ yuu na mꞌaaⁿcheⁿ. \v 12 Liaaꞌñeeⁿ ñjom chaꞌtso nnom quiooꞌ na cwiꞌoocaꞌ ñequio quiooꞌ na cwiꞌootsco̱o̱ꞌndye ñequio cantsaa. \v 13 Ndoꞌ jndii Pedro na teicꞌuaa, seineiⁿ, matso: \p —Quicantyjaꞌ Pedro. Catseicueꞌ quiooꞌ na nlquiꞌ. \p \v 14 Ndoꞌ tꞌo̱ Pedro, matsoom: \p —Xoquia̱ Ta. Ee meiⁿjom tyooquia̱ cwii nnom na cweꞌ cwantindyo oo na tiljuꞌ tseixmaⁿnaꞌ jo njomꞌ nncuꞌ. \p \v 15 Teicꞌuaanndaꞌ, matso nnoom: \p —ꞌNaⁿ na jnda̱ tqueⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na ljuꞌ tseixmaⁿnaꞌ, ꞌu tintsuꞌ na cweꞌ na cwantindyo juunaꞌ. \p \v 16 Ndyee ndiiꞌ teicꞌuaa seineiⁿ. Jnda̱ chii juu ꞌnaⁿꞌñeeⁿ tjalcweꞌnndaꞌnaꞌ cañoomꞌluee. \v 17 Ndoꞌ xcwe na mꞌaaⁿꞌ tsꞌom Pedro ljoꞌ ñeꞌcaꞌmo̱ⁿ ꞌnaaⁿ na tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ, ndoꞌ nnꞌaⁿ na jñom Cornelio jnda̱ tquiena tsjoomꞌñeeⁿ, na taxꞌeendyena yuu waa waaꞌ Simón na cweꞌ macꞌeⁿya Pedro. \v 18 Jnda̱ na tquiena ꞌndyootsꞌa wꞌaaꞌñeeⁿ, jluena: \p —¿Aa ljoo mꞌaaⁿ Simón tsꞌaⁿ na mati jndyu Pedro? \p \v 19 Xjeⁿꞌñeeⁿ ndicwaⁿ mꞌaaⁿꞌ tsꞌom Pedro cantyja na tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ ndoꞌ matso Espíritu Santo nnoom: \p —Ndyee naⁿnom cwilꞌuee ꞌu. \v 20 Joꞌ chii quicantyjaꞌ, cjaꞌcueꞌ. Cjaꞌ ñꞌeⁿndyena. Tincꞌoomꞌ ñomtiuuꞌ ee ja jño̱o̱ⁿya joona. \p \v 21 Quia joꞌ Pedro tjacueeⁿ na mꞌaⁿna. Matsoom nda̱a̱na: \p —Ja tsꞌaⁿ na cwilꞌueꞌyoꞌ. ¿Aa waa na nlꞌaꞌyoꞌ ja? \p \v 22 Jluena nnoom: \p —Jâ tquio̱o̱yâ tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Cornelio, tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom cwii tmaaⁿꞌ sondaro. Jom tsꞌaⁿ na machꞌee yuu na matyꞌiomyanaꞌ ndoꞌ na matseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Chaꞌtsondye nnꞌaⁿ judíos ya ñꞌoom cwilaneiⁿna cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ ndoꞌ jnda nquiuna jom. Cwii ángel cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tso nnoom na catseicañeeⁿ ꞌu na cjaꞌ waⁿꞌaⁿ ndoꞌ na nñeeⁿ ñꞌoom na nntseineiⁿꞌ. \p \v 23 Quia joꞌ seiñꞌoomꞌñe Pedro joona na caljooꞌndyena joꞌ joꞌ. Ndoꞌ teincoo cwiicheⁿ xuee tjaaⁿ ñꞌeⁿndyena. Ndoꞌ ntꞌom nnꞌaⁿ tsjoom Jope na cwilayuꞌ tyꞌena ñꞌeⁿñê. \p \v 24 Cwiicheⁿ xuee tquiena tsjoom Cesarea. Mameindooꞌ Cornelio joona. Jnda̱ seitjoom nnꞌaaⁿꞌaⁿ ñequio nnꞌaⁿ na ya ñꞌoom jom ñꞌeⁿndye. \v 25 Jom jluiꞌnoom naquiiꞌ waⁿꞌaⁿ quia na ljeiiⁿ na jnda̱ tyjeeꞌcañoom Pedro, tjacatjomñê juu. Tcoomꞌm xtyeeⁿ jo nnom na seitꞌmaaⁿꞌñê juu. \v 26 Sa̱a̱ seiwe tsaⁿꞌñeeⁿ jom. Matso nnoom: \p —Quicantyjaꞌ sa, ee matsꞌaⁿ ja chaꞌna ꞌu. \p \v 27 Ndoꞌ yocheⁿ na cwilaꞌneiⁿna ꞌooquieꞌna naquiiꞌ wꞌaa. Joꞌ joꞌ ljeii Pedro cwa jndye nnꞌaⁿ jnda̱ tjomndye. \v 28 Quia joꞌ matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO nquiuꞌyoꞌ juu ljeii na cwileiñꞌo̱o̱ⁿyâ matsonaꞌ na ticatyꞌiomyanaꞌ na cwii tsꞌaⁿ judío nncjaantyjaaꞌ meiⁿnquia tsꞌaⁿ na nchii tsꞌaⁿ judío oo meiⁿ na nncjaaqueⁿꞌeⁿ quiiꞌ waaꞌ. Sa̱a̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom jnda̱ tꞌmo̱o̱ⁿ no̱o̱ⁿ na meiⁿcwii tsꞌaⁿ tantsjo̱o̱ na cweꞌ cwantindyo juu oo na tiljuꞌ tseixmaⁿ. \v 29 Joꞌ chii quia na tqueⁿꞌyoꞌ ja tjaa na seitsaaⁿꞌndyo̱, maxjeⁿ jndyo̱o̱. Sa̱a̱ jeꞌ ñecaljeiya chiuu na tqueⁿꞌyoꞌ ja. \p \v 30 Ndoꞌ tꞌo̱ Cornelio matsoom: \p —Xuee jeꞌ jnda̱ ñequiee xuee maxjeⁿmeiiⁿ tyomꞌaaⁿya naquiiꞌ wꞌaya. Matseicwejndoꞌndyo̱ ndoꞌ matseina̱ⁿya nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌna quilꞌaꞌ ꞌo nnꞌaⁿ judíos na ticwii xuee na ndyee na matmaaⁿ. Juu xjeⁿꞌñeeⁿ teitquiooꞌñe cwii tsꞌaⁿ no̱o̱ⁿ na jeeⁿ caxuee liaaꞌ. \v 31 Matso tsaⁿꞌñeeⁿ no̱o̱ⁿ: “ꞌU re Cornelio, mandii Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoom na matseiꞌneiⁿꞌ nnoom ndoꞌ macañjom tsꞌoom na mateijndeiꞌ nnꞌaⁿ ljoꞌ na matseitjo̱o̱naꞌ joona. \v 32 Joꞌ chii cajñomꞌ nnꞌaⁿ na cꞌoona tsjoom Jope na nncꞌooqueeⁿꞌndyena Simón tsꞌaⁿ na mati jndyu Pedro. Jom cweꞌ macꞌeⁿyaaⁿ waaꞌ tcayoomꞌm Simón tsꞌaⁿ na matseicato̱o̱ꞌñe ntjaⁿ, tsꞌaⁿ na waa waaꞌ ꞌndyoo ndaaluee.” \v 33 Joꞌ chii mantyja jño̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ na cꞌoocꞌomna ꞌu. Ndoꞌ ꞌu quianlꞌuaꞌ na jndyoꞌ. Jeꞌ jeꞌ chaꞌtsondyô̱ ljoo mꞌaaⁿyâ jo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nndya̱a̱yâ chaꞌtso na lꞌue tsꞌoom na nntsuꞌ nda̱a̱yâ. \s1 Ñꞌoom na seineiⁿ Pedro waaꞌ Cornelio \p \v 34 Quia joꞌ to̱ꞌ Pedro na matseineiiⁿ, matsoom nda̱a̱na: \p —Jeꞌ quia matseiꞌno̱ⁿꞌcha̱ⁿya, na mayuuꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tiquichꞌeeⁿ na cweꞌ ñejndaaꞌ nnꞌaⁿ na candyaꞌ tsꞌoom. \v 35 Ee meiⁿquia ndyuaa na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndye jom ndoꞌ na cwilꞌa yuu na matyꞌiomyanaꞌ maxjeⁿ macjaaweeꞌ tsꞌoom ñꞌeⁿndyena. \v 36 Tyoñequiaaⁿ ñꞌoomꞌm nda̱a̱ jâ nnꞌaⁿ Israel. Tyotseicañeeⁿ jâ ñꞌoom naya na mañequiaanaꞌ na meiⁿcwii ñꞌomtiuu ticꞌoom naquiiꞌ nꞌo̱o̱ⁿyâ ncꞌe Jesucristo tsaⁿ na cwiluiiñe na matsa̱ꞌntjom chaꞌtsondye nnꞌaⁿ. \v 37 ꞌO manquiuꞌyoꞌ ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Jnda̱ teinom na tyotseineiⁿ Juan ñꞌoom na nleitsꞌoomndye nnꞌaⁿ, to̱ꞌ Jesús tyoñequiaaⁿ ñꞌoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsꞌo̱ndaa Galilea ndoꞌ tꞌoomꞌnaꞌ chaꞌwaa tsꞌo̱ndaa Judea. \v 38 Cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesúsꞌñeeⁿ na jnaⁿ Nazaret, tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na jom matseixmaaⁿ najndeii Espíritu Santo. Tyomanoom, tyochꞌeeⁿ naya ndoꞌ tyotseinꞌmaaⁿ chaꞌtso nnꞌaⁿ na ñenchje tsaⁿjndii ee maxjeⁿ ñꞌeⁿñꞌeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌeⁿñê. \v 39 Jâ cwitjeiꞌyuundyô̱ cantyja ꞌnaaⁿ chaꞌtso na tyochꞌeeⁿ tsꞌo̱ndaa Judea, ndoꞌ mati naquiiꞌ tsjoom Jerusalén. Jlaꞌcueeꞌ naⁿꞌñeeⁿ jom na tyꞌioomna jom cjooꞌ tsꞌoomꞌnaaⁿ, \v 40 sa̱a̱ xuee jnda̱ ndyee na tueeⁿꞌeⁿ sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tandoꞌxcoom, ndoꞌ na teitquiooꞌñennaaⁿꞌaⁿ nda̱a̱ jâ. \v 41 Ticwitquiooꞌñê nda̱a̱ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ, macanda̱ nda̱a̱ jâ. Ee jnda̱ tjeiiꞌñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom jâ na cwilaxmaaⁿyâ na catjeiꞌyuuꞌndyô̱ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús nda̱a̱ nnꞌaⁿ. Jâ tyocwaaꞌâ ndoꞌ tyowa̱a̱yâ ñꞌeⁿñê jnda̱ na tandoꞌxcoom. \v 42 Sa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jâ na nñequiaayâ ñꞌoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ ndoꞌ na catjeiꞌyuuꞌndyô̱ na tqueeⁿ Jesús na cuꞌxeⁿ nnꞌaⁿ na taꞌndoꞌ ñequio nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. \v 43 Mati profetas tyolaꞌneiⁿna cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Tyoluena na chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na nlayuꞌ ñꞌeⁿñê maxjeⁿ nntseitꞌmaⁿ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jnaaⁿna ncꞌe xueeꞌ jom. \s1 Nnꞌaⁿ na nchii judíos cwitoꞌñoomna Espíritu Santo \p \v 44 Ndicwaⁿ matseineiⁿ Pedro nda̱a̱na ndoꞌ toꞌñoom naⁿꞌñeeⁿ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌom. \v 45 Ndoꞌ nnꞌaⁿ judíos na cwilayuꞌ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿ Pedro jeeⁿ seiñꞌeeⁿꞌñenaꞌ joona na mati nnꞌaⁿ na nchii judíos toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌom. \v 46 Ee nnꞌaⁿ judíosꞌñeeⁿ jndyena na xuiiꞌ ñꞌoom jlaꞌneiⁿ naⁿꞌñeeⁿ na lcwiiꞌna Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 47 Joꞌ chii matso Pedro: \p —Aa tiyuuꞌ tjaa ꞌñeeⁿ nntso na ticwitsꞌoomndye naⁿmꞌaⁿ ee jnda̱ toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna majoꞌti chaꞌxjeⁿ toꞌño̱o̱ⁿ jaa jom naquiiꞌ nꞌo̱o̱ⁿya. \p \v 48 Quia joꞌ seijndaaꞌñê na cwitsꞌoomndye naⁿꞌñeeⁿ ñequio xueeꞌ Jesucristo. Jnda̱ chii taⁿ naⁿꞌñeeⁿ nnoom na caljooꞌñê ñꞌeⁿndyena cwantindyo xuee. \c 11 \s1 Tso Pedro chiuu sꞌaaⁿ \p \v 1 Nquiee apóstoles ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsꞌo̱ndaa Judea, jndyena na mati nnꞌaⁿ na nchii judíos jnda̱ toꞌñoomna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 2 Sa̱a̱ jnda̱ na tjalcweꞌ Pedro Jerusalén, ntꞌom nnꞌaⁿ judíos na cwilayuꞌ jlaꞌtiaꞌna jom. \v 3 Tyoluena nnoom: \p —¿Chiuu na tjaꞌ na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos ndoꞌ chiuu na tcwaꞌ ñꞌeⁿndyena? \p \v 4 Quia joꞌ Pedro to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tcuu tcuu tsoom nda̱a̱na chaꞌtso na tuii. \v 5 Tsoom: \p —Tyomꞌaaⁿya tsjoom Jope. Yocheⁿ na matseina̱ⁿya nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom waa na tcoꞌnaꞌ no̱o̱ⁿya. Ntyꞌiaya cwii ꞌnaⁿ chaꞌcwijom cwii liaa tscaꞌndyuꞌ tmeiⁿ na chuꞌtyeⁿ ñequiee nquinaꞌ. Cañoomꞌluee jnaⁿnaꞌ, tioonaꞌ xjeⁿ yuu na mꞌaaⁿya. \v 6 Quia na ntyꞌiayaya ljoꞌ njom, joꞌ na ndo̱o̱ꞌa na njom quiooꞌ xiomꞌ ñequio quiooꞌ jnda̱a̱ ndoꞌ quiooꞌ na cwiꞌootsco̱o̱ꞌndye ñequio cantsaa. \v 7 Ndoꞌ jndii na seineiⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom no̱o̱ⁿ, matsoom: “Quicantyjaꞌ Pedro. Catseicueꞌ quiooꞌ nlquiꞌ.” \v 8 Sa̱a̱ tsjo̱o̱: “Xoquia̱ Ta, ee ja tijoom ñetquia̱a̱ meiⁿnquia nnom na cweꞌ cwantindyo oo na tiljuꞌ tseixmaⁿnaꞌ.” \v 9 Na jnda̱ we tꞌo̱nndaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na mꞌaaⁿ cañoomꞌluee, matsoom no̱o̱ⁿya: “ꞌNaⁿ na jnda̱ tqua̱a̱ⁿya na ljuꞌ tseixmaⁿnaꞌ ꞌu tintsuꞌ na cwajndiinaꞌ.” \v 10 Cwii ndyee ndiiꞌ seineiⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ chii chaꞌwaa juunaꞌ tjalcweꞌnndaꞌnaꞌ cañoomꞌluee. \v 11 Majuu xjeⁿꞌñeeⁿ tyjeeꞌ ndyee tsꞌaⁿ wꞌaa yuu na tyomꞌaaⁿyaya. Jnaⁿ naⁿꞌñeeⁿ tsjoom Cesarea na jñom tsꞌaⁿ joona na quiocalꞌueena ja. \v 12 Ndoꞌ tso Espíritu no̱o̱ⁿ na cjo̱ ñꞌeⁿndyena na meiⁿcwii ñomtiuu ticꞌo̱o̱ⁿ. Mati yom nnꞌaaⁿya nmeiiⁿ na cwilayuꞌ tyꞌeñꞌeeⁿna ñꞌeⁿndyo̱. Chaꞌtsondyô̱ saquia̱a̱ꞌâ naquiiꞌ waaꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 13 Ndoꞌ tso tsaⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱yâ na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ cwii ángel na meintyjeeꞌ quiiꞌ waⁿꞌaⁿ. Matso nnoom: “Cajñomꞌ nnꞌaⁿ na cꞌoona Jope na nncꞌoocꞌomna Simón tsaⁿ na mati jndyu Pedro. \v 14 Jom nntsoom njomꞌ chiuu waa na nntsaꞌ cha nluiꞌnꞌmaaⁿndyuꞌ nncuꞌ ndoꞌ mati chaꞌtso nnꞌaⁿ waꞌ.” \v 15 Ndoꞌ quia jnda̱ to̱ꞌa na matseina̱ⁿya nda̱a̱na toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna chaꞌxjeⁿ na toꞌño̱o̱ⁿ jaa jom xueeꞌñeeⁿcheⁿ. \v 16 Xjeⁿꞌñeeⁿ tjañjoomꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ ñꞌoom na seineiⁿ Ta Jesús na matsoom: “Juan tyotseitsꞌoomñê nnꞌaⁿ ñequio ndaatioo sa̱a̱ ꞌo xuiiꞌ na nleitsꞌoomndyoꞌ. Ee njñom Tyꞌo̱o̱tsꞌom Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ. Luaaꞌ waa na nleitsꞌoomndyoꞌ.” \v 17 Quia joꞌ mañecwii xjeⁿ tquiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na toꞌñoomna Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna chaꞌxjeⁿ tquiaaⁿ na toꞌño̱o̱ⁿ jaa jom quia na jlayuuꞌa ñequio Ta Jesucristo. Quia joꞌ ¿ꞌñeeⁿ cwiluiindyo̱ ja na nntseitsaaⁿꞌndyo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom? \p \v 18 Nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsjoom Jerusalén quia na jndyena ñꞌoommeiⁿꞌ jlaꞌcheⁿna. Tyolatꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Tyoluena: \p —Cwa mati nnꞌaⁿ na nchii judíos mañequiaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na ticantycwii na cwitandoꞌ añmaaⁿna quia cwilcweꞌ nꞌomna. \s1 Tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Antioquía \p \v 19 Jnda̱ na jlaꞌcueeꞌ nnꞌaⁿ Esteban jnaⁿnaꞌ na tyocoꞌwiꞌnaꞌ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ. Joꞌ chii jndyendye naⁿꞌñeeⁿ tꞌoomꞌndyena, jleinomna. Ntꞌom tyꞌe hasta ndyuaa Fenicia ñequio ndyuaaxeⁿncwe Chipre ñequio tsjoom Antioquía. Joꞌ joꞌ tyolaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom sa̱a̱ ñequiiꞌcheⁿ nda̱a̱ ncꞌiaana nnꞌaⁿ judíos, \v 20 quiiꞌntaaⁿna ñꞌeeⁿꞌndye ntꞌom nnꞌaⁿ na jnaⁿ ndyuaaxeⁿncwe Chipre ñequio nnꞌaⁿ na jnaⁿ tsjoom Cirene. Naⁿꞌñeeⁿ jnda̱ na tquiena tsjoom Antioquía, mati tyolaꞌneiⁿna ñꞌoom naya cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Jesús nda̱a̱ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 21 Tyoteijndeii Tyꞌo̱o̱tsꞌom joona. Joꞌ chii jndye nnꞌaⁿ lcweꞌ nꞌom, jlayuꞌ ñequio Ta Jesús. \p \v 22 Ndoꞌ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ na mꞌaⁿ Jerusalén, jnda̱ na jndyena na ljoꞌ, jñoomna Bernabé tsjoom Antioquía. \v 23 Jnda̱ na tueⁿꞌeⁿ ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na tꞌmaⁿ matioꞌnaaⁿñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ na jnda̱ jlayuꞌ. Quia joꞌ sꞌaanaꞌ na jeeⁿ neiiⁿꞌeⁿ. Ndoꞌ chaꞌtsondyena tyotseijno̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ nꞌomna na ñeꞌcwii calaꞌtiuuna na caljooꞌndyetyeⁿna cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Jesús. \v 24 Jeeⁿ ya tsꞌaⁿñe Bernabé, tooꞌ naquii tsꞌoom mꞌaaⁿ Espíritu Santo ndoꞌ na matseiyuꞌya tsꞌoom. Joꞌ chii majndyendyeti nnꞌaⁿ tyolayuꞌ ñequio Ta Jesús. \p \v 25 Jnda̱ joꞌ tjaaⁿ tsjoom Tarso na tjacalꞌueeⁿ Saulo. \v 26 Jnda̱ na ljeiiⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ jndyoñꞌoom juu Antioquía. Chaꞌwaa cwii chu tyotjomndyena joꞌ joꞌ ñequio tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. Jndye nnꞌaⁿ tyotꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱. Ndoꞌ nnꞌaⁿ tsjoom Antioquíaꞌñeeⁿ, joona najndyee jlaꞌcajndyuuna cristianos joo nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ ñequio Cristo. \p \v 27 Ncueeꞌñeeⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ na tyoñeꞌquia ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom jluiꞌna Jerusalén, tyꞌena Antioquía. \v 28 Cwiindye joona, tsꞌaⁿ na jndyu Agabo, teicantyjaaⁿ ndoꞌ ncꞌe na seijndo̱ꞌ Espíritu tsꞌoom tsoom na cwajndii nleijndoꞌ chaꞌwaa ndyuaaꞌñeeⁿ. Ndoꞌ ñꞌoom na tsoom seicanda̱a̱ꞌñenaꞌ quia tyomꞌaaⁿ Claudio tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma. \v 29 Joꞌ chii nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsjoom Antioquía jlaꞌjndaaꞌndyena na nlꞌana naya tsjo̱ꞌñjeeⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na mꞌaⁿ ndyuaa Judea ncꞌe na matseitjo̱o̱naꞌ naⁿꞌñeeⁿ. Cwii cwii tsꞌaⁿ nnteijneiⁿ cantyjati na nnda̱a̱ nntsꞌaaⁿ. \v 30 Luaaꞌ tyolꞌana. Ndoꞌ tsjo̱ꞌñjeeⁿ na tyolaꞌtjomna tquiana joonaꞌ lꞌo̱ Bernabé ñꞌeⁿ Saulo. Tyꞌecho naⁿꞌñeeⁿ sꞌomꞌñeeⁿ na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsꞌo̱ndaa Judea. \c 12 \s1 Tueꞌ Jacobo ndoꞌ na tyocanjom Pedro wꞌaancjo \p \v 1 Ncueeꞌñeeⁿ nquii rey Herodes, cwajndii tyocoꞌweeⁿꞌeⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ na cwilaxmaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. \v 2 Sa̱ꞌntjoom na cueꞌ Jacobo xio Juan ñꞌeⁿ xjo espada. \v 3 Ndoꞌ quia na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na tjaweeꞌ nꞌom nnꞌaⁿ judíos na tueꞌ Jacobo mati tꞌueeⁿ Pedro. Luaaꞌ tuii xcwe ncuee na cwicwaꞌ nnꞌaⁿ judíos tyooꞌ na tjaaꞌnaⁿ ndaaljoꞌ tjaquieeꞌ. \v 4 Ndoꞌ jnda̱ na tꞌueeⁿ Pedro tjoomꞌm tsaⁿꞌñeeⁿ wꞌaancjo. Tquiaaⁿ cwenta tsaⁿꞌñeeⁿ luee quinꞌoom nchooꞌ cwii sondaro na jom jom ndiiꞌ ñequiee ñequieendye naⁿꞌñeeⁿ na calꞌana cwenta tsaⁿꞌñeeⁿ. Ee seitioom xeⁿ jnda̱ teinom ncuee pascua nncwjeeⁿꞌeⁿ juu na nntuꞌxeⁿñe joo nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \v 5 Joꞌ chii tyolꞌana cwenta tsaⁿꞌñeeⁿ naquiiꞌ wꞌaancjo, sa̱a̱ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ ticꞌoomeintyjeeꞌna na tyolaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cateijneiⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ. \s1 Tyꞌo̱o̱tsꞌom tjeiꞌnꞌmaaⁿñê Pedro \p \v 6 Ndoꞌ Pedro, majuu tsjomꞌñeeⁿ na nneiⁿncoo nncwjiꞌ Herodes jom jo nda̱a̱ nnꞌaⁿ, watsom quiiꞌntaaⁿ we sondaro na chuꞌtyeⁿñê we lꞌuaancjo. Ndoꞌ ntꞌom sondaro mꞌaⁿ ꞌndyootsꞌa na cwilꞌa cwenta. \v 7 Matsꞌia joꞌ tyjeeꞌ cwii ángel cwentaaꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ teixueeñe naquiiꞌ wꞌaancjo. Ángelꞌñeeⁿ tiiꞌ lꞌo̱o̱ⁿ tseiꞌntsquieeꞌ Pedro, seilcweeⁿ juu. Matsoom nnom: \p —Majeꞌ majeꞌndyo quicantyjaꞌ. \p Quia joꞌ mana tquiaa lꞌuaancjo na chuꞌtyeⁿ lꞌo̱ Pedro. \v 8 Tso ángelꞌñeeⁿ nnoom: \p —Cweꞌ liaꞌ ndoꞌ cañjomꞌ lcomꞌ. \p Jnda̱ sꞌaaⁿ na ljoꞌ tso ángel nnoom: \p —Cweꞌ liaatco ꞌnaⁿꞌ ndoꞌ candyoꞌntyjo̱ꞌ naxa̱ⁿꞌa. \p \v 9 Jluiꞌ Pedro, tjantyjo̱o̱ⁿ naxeⁿꞌ ángel, sa̱a̱ ticaljeiiⁿ aa mayuuꞌcheⁿ na jndyaañê sꞌaa ángel. Ndooꞌ sꞌaanaꞌ ntyjeeⁿ na cweꞌ tsoomꞌm ndaa. \v 10 Teiꞌnomna yuu mꞌaaⁿ sondaro najndyee. Jnda̱ chii yuu mꞌaaⁿ sondaro na jnda̱ we. Mana tquiena ꞌndyootsꞌa xjo yuu na nluiꞌ tsꞌaⁿ na nncuo̱o̱ⁿ nataa quiiꞌ tsjoom. ꞌNdyootsꞌaꞌñeeⁿ jnaaⁿ cheⁿnquiinaꞌ. Joꞌ chii teiꞌnomna. Tyꞌena cwii nataa, mana ꞌndii ángel jom na ñeⁿnqueⁿ. \v 11 Quia joꞌ seiꞌno̱ⁿꞌyaaⁿ, matsoom: \p —Cwa mayuuꞌcheⁿ na Tyꞌo̱o̱tsꞌom jñoom ángel ꞌnaaⁿꞌaⁿ na catseicandyaañe ja lꞌo̱ Herodes ñequio luee nnꞌaⁿ judíos chaꞌtso na cwiqueⁿ nꞌomna na nlꞌana ñꞌeⁿndyo̱. \p \v 12 Jnda̱ na ljeiiyaaⁿ na mayuuꞌ na jndyaañê, tjaaⁿ waaꞌ María tsondyee Juan tsꞌaⁿ na mati jndyu Marcos. Ee joꞌ joꞌ jndye nnꞌaⁿ jnda̱ tjomndye na cwilaꞌneiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. \v 13 Tjo̱ꞌ Pedro ꞌndyootsꞌa wꞌaaꞌñeeⁿ. Cwii yuscu na mandiꞌntjom na jndyu Rode tjacantyꞌiaaꞌ ꞌñeeⁿ cacjo̱ꞌ. \v 14 Tajnaⁿꞌaⁿ na jndyeeꞌ Pedro, joꞌ na tquiaanaꞌ na jeeⁿ neiiⁿꞌeⁿ. Meiⁿ na nntseicanaaⁿñê ꞌndyootsꞌa tîcatseicanaaⁿñê. Seityuaaꞌtoom tjaaⁿ naquiiꞌ wꞌaa tjatseicañeeⁿ nnꞌaⁿ cwa Pedro luaaꞌ jnda̱ tyjeeꞌ, macjo̱ꞌ ꞌndyootsꞌa. \p \v 15 Sa̱a̱ jluena nnoom: \p —Jeeⁿcheⁿ ntjeiⁿ xqueⁿꞌ. \p Sa̱a̱ jom ñeꞌcwii ñꞌoom matsoom na mayuuꞌcheⁿ na Pedro luaaꞌ. Quia joꞌ jluena: \p —Luaaꞌ ángel na machꞌee cwenta jom. Cweꞌ na machꞌeeyanaꞌ ntyjiꞌ na jom. \p \v 16 Yocheⁿ na luaaꞌ, tîcjaameiⁿntyjeeꞌ Pedro na macjo̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ ꞌndyootsꞌa hasta quia na jlacanaaⁿndyena. Ndoꞌ quia ntyꞌiaana jom jeeⁿ seicatyꞌueneiiⁿꞌnaꞌ joona. \v 17 Sa̱a̱ sꞌo̱o̱ lꞌo̱o̱ⁿ na calacheⁿna. Tsoom nda̱a̱na chiuu sꞌaa Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tjeiꞌ jom naquiiꞌ wꞌaancjo. Ndoꞌ matsoom: \p —Ñꞌoomwaaꞌ calacandiiꞌyoꞌ Jacobo ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaaⁿya na cwilayuꞌ. \p Jnda̱ joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ, tjaaⁿ cwiicheⁿ joo. \p \v 18 Jnda̱ teixuee jeeⁿ ndyaaꞌ tyolañꞌeeⁿꞌ ndyuee sondaro ee tîleicaliuna ljoꞌ tuii ñequio Pedro. \v 19 Herodes tcuu tcuu tyolꞌueeⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ sa̱a̱ tîcaljeiiⁿ juu, Jnda̱ joꞌ chii tyowajndooñê sondaro ndoꞌ sa̱ꞌntjoom na cwje naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ ndyuaa Judea. Tjaaⁿ Cesarea na nncꞌoomñê joꞌ joꞌ. \s1 Tueꞌ Herodes \p \v 20 Herodes jeeⁿ lioomꞌm nnꞌaⁿ tsjoom Tiro ñequio tsjoom Sidón. Joꞌ chii joona jlajndaaꞌndyena na nncꞌoona na mꞌaaⁿ. Sa̱a̱ tyꞌecalꞌueendye jndyeena ñꞌoom nnom Blasto tsꞌaⁿ na wjaañoomꞌñe nacañomꞌm. Tyolꞌana tyꞌoo nnom tsaⁿꞌñeeⁿ na cateijneiⁿ joona na cantycwii tiaꞌñeeⁿ na liooꞌ Herodes ñꞌeⁿndyena ee nantquie na macaⁿnaꞌ joona cwinaⁿnaꞌ yuu na matsa̱ꞌntjom tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 21 Quia joꞌ tqueⁿ Herodes cwii xuee ndoꞌ quia na tueꞌntyjo̱ xueeꞌñeeⁿ tcweeⁿ liaa na ya cantyja na matsa̱ꞌntjoom ndoꞌ tjawacatyeeⁿ sula̱ yuu na maxjeⁿ mawacatyeeⁿ quia na matseijndaaꞌñê ñꞌoom. Jnda̱ joꞌ tyoñequiaaⁿ ñꞌoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \v 22 Quia joꞌ jlatꞌmaaⁿꞌndye nnꞌaⁿ jom. Jlaxuaana, jluena: \p —Luaaꞌ cwii tyꞌo̱o̱tsꞌom matseineiiⁿ nchii cweꞌ tsꞌaⁿ. \p \v 23 Ndoꞌ ángel cwentaaꞌ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom mañoomꞌ sꞌaa na teiwiiꞌ Herodes ee tîcatseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Tueeⁿꞌeⁿ na tcwaꞌ canti jom. \p \v 24 Sa̱a̱ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tjantyꞌeetinaꞌ, tjawijndyendyeti nnꞌaⁿ tyolayuꞌ. \p \v 25 Ndoꞌ Bernabé ñꞌeⁿ Saulo, jnda̱ na jnda̱a̱ꞌ tsꞌiaaⁿ na tyꞌena Jerusalén, quia joꞌ tyꞌelcweeꞌna Antioquía. Tyꞌeñꞌomna Juan tsꞌaⁿ na mati jndyu Marcos. \c 13 \s1 Bernabé ñꞌeⁿ Saulo cwiꞌoonquiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom \p \v 1 Tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Antioquía, quiiꞌntaaⁿna tyomꞌaⁿ profetas ndoꞌ ñꞌeeⁿ nnꞌaⁿ na tyotꞌmo̱o̱ⁿ. Joo naⁿꞌñeeⁿ Bernabé ñꞌeⁿ Simón, tsaⁿ na cwiluena negro juu, ndoꞌ Lucio tsꞌaⁿ tsjoom Cirene ñꞌeⁿ Manaén ndoꞌ Saulo. Ndoꞌ juu Manaén ñecwii tyꞌewijnda̱na ñꞌeⁿ Herodes tsaⁿ na tyotsa̱ꞌntjom tsꞌo̱ndaa Galilea. \v 2 Cwii xuee na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndye naⁿꞌñeeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, ndoꞌ cwilacweꞌjndoꞌndyena, juu xjeⁿꞌñeeⁿ tso Espíritu Santo nda̱a̱na: \p —Catjeiiꞌndyo̱ꞌyoꞌ Bernabé ñꞌeⁿ Saulo na nncꞌoona tsꞌiaaⁿ na tꞌio̱ⁿya joona. \p \v 3 Quia joꞌ jlacwejndoꞌndyetina, ndoꞌ tyolaꞌneiⁿtina nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ chii tioona lueena nacjoo naⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ jñoomna joo na cꞌoo tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \s1 Bernabé ñꞌeⁿ Saulo cwiñeꞌquiana ñꞌoom Chipre \p \v 4 Joꞌ chii Bernabé ñꞌeⁿ Saulo tyꞌena yuu na jñom Espíritu Santo joona. Tyꞌecuena tsjoom Seleucia. Joꞌ joꞌ jnaⁿna tyꞌena ñꞌeⁿ wꞌaandaa na nlquiena ndyuaaxeⁿncwe Chipre. \v 5 Ndoꞌ jnda̱ na tquiena tsjoom Salamina, quia joꞌ tyoñeꞌquiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom naquiiꞌ lanꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Ndoꞌ Juan, tsꞌaⁿ na mati jndyu Marcos, tyocañꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyena na tyoteijneiⁿ joona. \v 6 Teiꞌnomna chaꞌwaa ndyuaaxeⁿncweꞌñeeⁿ. Tquiena hasta tsjoom Pafos. Joꞌ joꞌ jliuna cwii tsaⁿcaluaꞌ, tsꞌaⁿ judío na tyochꞌee na profeta juu sa̱a̱ tiyuuꞌ ñꞌoom tyoñequiaa. Jndyu tsaⁿꞌñeeⁿ Barjesús. \v 7 Tyocañꞌeⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌeⁿ tsaⁿ na tyotsa̱ꞌntjom na jndyu Sergio Paulo tsꞌaⁿ na jeeⁿ jndo̱ꞌ tsꞌom. Ndoꞌ Sergioꞌñeeⁿ tqueeⁿꞌñê Bernabé ñꞌeⁿ Saulo ee ñeꞌcañeeⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 8 Tsaⁿcaluaꞌñeeⁿ waa cwiicheⁿ xueⁿꞌeⁿ na jñoom Elimas. Jom ñeꞌcatseitsaaⁿꞌñê naⁿꞌñeeⁿ na tacalaꞌneiⁿna nnom tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom ndoꞌ seijneiⁿ na tintseiñꞌoomꞌñe tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom na cwitꞌmo̱o̱ⁿ naⁿꞌñeeⁿ, ee ticalꞌue tsꞌoom na nntseiyuꞌ juu. \v 9 Joꞌ chii Saulo na mati jndyu Pablo, chaꞌwaañꞌeⁿ naquiiꞌ tsꞌoom tooꞌ Espíritu Santo, nquiee ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ tsaⁿcaluaꞌñeeⁿ. \v 10 Matsoom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ: \p —ꞌU tsꞌaⁿ na jeeⁿ tꞌmaⁿ manquiuꞌnnꞌaⁿꞌ ndoꞌ na jeeⁿ tia tsꞌaⁿndyuꞌ, ꞌu jnda tsaⁿjndii. ꞌU na jndooꞌ chaꞌtso nnom na ya, ¿Aa tixocjaꞌmeintyjeꞌ na matseiꞌcuꞌ na nncꞌooquieꞌ nnꞌaⁿ nato na yuu cantyja ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom? \v 11 Na nmeiiⁿꞌ macheꞌ mꞌaaⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nacjoꞌ. Joꞌ chii nncꞌoomꞌ na nchjaⁿꞌ. Ndoꞌ cwantindyo xuee taxocantyꞌiaꞌ naxueeñe ñeꞌquioomꞌ. \p Ndoꞌ mañoomꞌ sꞌaanaꞌ chaꞌcwijom tioo nchquiutsꞌo nacjoomꞌm ndoꞌ sꞌaanaꞌ ntyjeeⁿ najaaⁿñe. Tyolꞌueeⁿ tsꞌaⁿ na nntꞌuii tsꞌo̱o̱ⁿ na wjaañꞌoom jom ee na titquioomꞌm. \v 12 Ndoꞌ tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom, quia na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na luaaꞌ tuii seiyoomꞌm ee jeeⁿ tjaweeꞌ tsꞌoom ñꞌoom na cwitꞌmo̱o̱ⁿna cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \s1 Pablo ñꞌeⁿ Bernabé cwiñequiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Antioquía ndyuaa Pisidia \p \v 13 Quia joꞌ Pablo ñequio nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê jluiꞌna tsjoom Pafos. Tuo̱na wꞌaandaa. Tyꞌena, tquiena tsjoom Perge ndyuaa Panfilia. Joꞌ joꞌ ꞌndii Juan joona, tjalcweeⁿꞌeⁿ Jerusalén. \v 14 Jnda̱ joꞌ jluiꞌna Perge, tyꞌetyꞌetina. Tquiena tsjoom Antioquía ndyuaa Pisidia. Ndoꞌ xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos tyꞌequieꞌna naquiiꞌ watsꞌom ꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ tyꞌemeindyuaandyena. \v 15 Jnda̱ joꞌ seiꞌnaaⁿꞌ tsꞌaⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés ñequio ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas, jnda̱ chii nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye cantyja ꞌnaaⁿꞌ watsꞌomꞌñeeⁿ jluena nnom Pablo ñꞌeⁿ Bernabé: \p —ꞌO nnꞌaaⁿya xeⁿ waa na ñeꞌcalajndo̱ꞌyoꞌ nꞌo̱o̱ⁿyâ, canduꞌyoꞌ nndya̱a̱yâ. \p \v 16 Joꞌ chii teicantyja Pablo, seintyjaaⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ na calaꞌcheⁿna. Matsoom: \p —ꞌO nnꞌaaⁿya tsjaaⁿ Israel ñꞌeⁿ ntꞌomndyoꞌ ꞌo na mati cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, candyeꞌyoꞌ ñꞌoom na nntsjo̱o̱: \v 17 Nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaa jaa nnꞌaⁿ Israel tjeiiꞌñê welooya na ñetꞌom teiyo cwentaaⁿꞌaⁿ. Sꞌaaⁿ na teitꞌmaⁿ tmaaⁿꞌ joona yocheⁿ na tyomꞌaⁿyana ndyuaa Egipto, ndoꞌ jnda̱nquiacheⁿ ñequio najneiⁿ tañomꞌm joona, tjeiiⁿꞌeⁿ joona ndyuaaꞌñeeⁿ. \v 18 Tyotseiquii tsꞌoom ñꞌeⁿndyena chaꞌna wenꞌaaⁿ ntyu quia tyomꞌaⁿna nndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom. \v 19 Jnda̱ chii tquiaaⁿ na jndaana ndyuaa Canaán ee seityueeⁿꞌeⁿ ntquieeꞌ ntmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na ñetꞌom ndyuaaꞌñeeⁿ cha joꞌ joꞌ nncꞌom joona. \v 20 Jnda̱ joꞌ tqueeⁿ na tyotsa̱ꞌntjom jwe joona chaꞌna cwii ñequiee siaⁿnto waljooꞌ wenꞌaaⁿ nchooꞌ qui ntyu. Tyotsa̱ꞌntjom naⁿꞌñeeⁿ joona hasta na macanda̱ cwii tꞌoom profeta Samuel. \v 21 Xjeⁿꞌñeeⁿ tyotaⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nñequiaaⁿ cwii rey na nntsa̱ꞌntjom joona. Ndoꞌ tyꞌioom tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ Saúl jnda Cis, tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Benjamín, na tsaⁿꞌñeeⁿ sa̱ꞌntjom joona cwii wenꞌaaⁿ ntyu. \v 22 Jnda̱ joꞌ tjeiiⁿꞌeⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ tyꞌioom tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ David. Tyotsoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ juu: “Juu David jnda Isaí, ntsꞌaaⁿ chaꞌxjeⁿ cjaaweeꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ. Chaꞌtso na lꞌue tsꞌo̱o̱ⁿ nntseicana̱a̱ⁿ.” \v 23 Nquii Davidꞌñeeⁿ, matsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌaⁿ Jesús, tsaⁿ na macwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ Israel chaꞌxjeⁿ ñꞌoom na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nntsꞌaaⁿ. \v 24 Cwii tjo̱o̱cheⁿ na nnto̱ꞌ Jesús tsꞌiaaⁿ na tyꞌiom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jom tyomꞌaaⁿ Juan, tyoñequiaaⁿ ñꞌoom nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ Israel. Tyotsoom nda̱a̱na na calcweꞌ nꞌomna ndoꞌ cwitsꞌoomndyena. \v 25 Quia na jnda̱ majaatseicanda̱a̱ꞌñe Juan tsꞌiaaⁿ na tyotseixmaaⁿ, tsoom: “ꞌO mꞌaaⁿꞌ nꞌomꞌyoꞌ na ja tsꞌaⁿ na nndyocwjiꞌnꞌmaaⁿñe ꞌo sa̱a̱ nchii jom ja. Jom manncwjeeⁿꞌeⁿ ndoꞌ tꞌmaⁿ tseixmaaⁿ. Ja meiⁿ cweꞌ lcoomꞌm ticatseixmaⁿya na nntseicanaⁿꞌa.” \p \v 26 Tsoti Pablo nda̱a̱na: \p —ꞌO nnꞌaaⁿya, ntꞌomndyo̱ jaa cwiluiindyo̱ tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Abraham ndoꞌ ntꞌomndyoꞌ ꞌo nchii joꞌ sa̱a̱ mati cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Nda̱a̱ jaa na chaꞌtsondyo̱ seicwanom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌoomwaa na maꞌmo̱ⁿnaꞌ nda̱a̱ya chiuu calꞌaaya cha nluiꞌnꞌmaaⁿndyo̱. \v 27 Nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ Jerusalén ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye jo nda̱a̱na ticalaꞌno̱ⁿꞌna ꞌñeeⁿ cwiluiiñe Jesús. Ee meiiⁿ ticwii cwii xuee na cwitaꞌjndyeena cwilaꞌnaaⁿna ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas sa̱a̱ ticalaꞌno̱ⁿꞌna na matseineiⁿ ñꞌoomꞌñeeⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Joꞌ na manquieetona tquiana jnaaⁿꞌaⁿ chaꞌxjeⁿ tso ñꞌoomꞌñeeⁿ na nntjoom. \v 28 Meiⁿ tîcatseixmaaⁿ na nncueeⁿꞌeⁿ ee meiⁿcwii jnaaⁿꞌaⁿ tjaaꞌnaⁿ, sa̱a̱ tyotaⁿna nnom Pilato na cueeⁿꞌeⁿ. \v 29 Jnda̱ na jlacanda̱a̱ꞌndyeñꞌeⁿna chaꞌtso ñꞌoom chaꞌxjeⁿ na matso ljeii ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nntjom Jesús, tyjeendye nnꞌaⁿ jom tsꞌoomꞌnaaⁿ. Chii tyꞌecatꞌiuuna jom quiiꞌ tseiꞌtsuaa. \v 30 Sa̱a̱ sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tandoꞌxcoom. Jeꞌ tacꞌoomñê quiiꞌntaaⁿ lꞌoo. \v 31 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na tyocañꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê na jnaⁿna Galilea na tyꞌewana Jerusalén jndye xuee tyontyꞌiaatina jom jnda̱ na wandoꞌxcoom. Jeꞌ majoona cwitjeiꞌyuuꞌndyena cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p \v 32 ’Joꞌ chii cwiñequiaayâ ñꞌoom naya nda̱a̱ꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ welooya na ñetꞌom teiyo na nntsꞌaaⁿ. \v 33 Ndoꞌ jeꞌ nda̱a̱ jaa nnꞌaⁿ tsjaaⁿ joona jnda̱ seicanda̱a̱ꞌñê ñꞌoomꞌñeeⁿ ee wandoꞌxco Jesús jnda̱ na tueꞌ. Teiyo teiljeii ñꞌoom naquiiꞌ salmo jnda̱ we na matsonaꞌ: “ꞌU cwiluiindyuꞌ tiꞌjndaaya ndoꞌ xuee jeꞌ maꞌmo̱o̱ⁿya nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwiluiindyo̱ tsotyeꞌ.” \v 34 Jnda̱ tꞌmo̱ⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nntsꞌaaⁿ na nncwandoꞌxco Jesús jnda̱ na tueeⁿꞌeⁿ, meiⁿ xocato̱o̱ꞌ seiꞌtsꞌo ꞌnaaⁿꞌaⁿ chaꞌxjeⁿ matso salmo jnda̱ we. Matsonaꞌ: “Nntioꞌnaaⁿndyo̱ ꞌo chaꞌxjeⁿ ñꞌom na tsjo̱o̱ nnom David na nntsꞌaa.” \v 35 Mati teiljeii ñꞌoom naquiiꞌ cwiicheⁿ salmo na ndooꞌ matseineiⁿ nquii Jesús. Matsonaꞌ: “ꞌU xonquiaaꞌ na nnto̱ꞌndyo̱ ee na cwiluiindyo̱ tiꞌjndaꞌ na ljuꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya jo njomꞌ.” \v 36 David, tsaⁿ na seiljeii ñꞌoomꞌñeeⁿ ñejndiꞌntjoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ chaꞌxjeⁿ na lꞌue tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ chii tueeⁿꞌeⁿ. Tyꞌecatꞌiuu nnꞌaⁿ jom yuu tjacantꞌiuuꞌndye weloomꞌm na ñetꞌom teiyocheⁿ ndoꞌ to̱ꞌñê. \v 37 Sa̱a̱ Jesús tîcato̱o̱ꞌñê. Sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tandoꞌxcoom. \v 38 Joꞌ chii ꞌo nnꞌaaⁿya, calaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ ñꞌoom na cwiñequiaayâ nda̱a̱ꞌyoꞌ, ee cantyja ꞌnaaⁿꞌ jom joꞌ na matseitꞌmaⁿ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jnaⁿꞌyoꞌ. \v 39 Cantyja ꞌnaaⁿꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés xocaluiꞌnꞌmaaⁿñe tsꞌaⁿ. Sa̱a̱ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús meiⁿcwiꞌñeeⁿcheⁿ tsꞌaⁿ na nntseiyuꞌ ñꞌeⁿñê nluiꞌnꞌmaaⁿñe. \v 40 Joꞌ chii queⁿꞌ queⁿꞌyoꞌ cwenta cha tintjomꞌyoꞌ chaꞌxjeⁿ matso ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas. \v 41 Tyoluena: \q1 Queⁿꞌyoꞌ cwenta ꞌo nnꞌaⁿ na ticueeꞌ nꞌomꞌyoꞌ ñꞌoom na mayuuꞌ. \q1 Catseicatyꞌuenaꞌ ꞌo. Ndoꞌ na nntsuundyoꞌ. \q1 Ee ncuee na cwitandoꞌyoꞌ ja Tyꞌo̱o̱tsꞌom nntsꞌaa tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ na nntseicatyꞌuenaꞌ ꞌo, \q1 na xocalaꞌyuꞌyoꞌ ñꞌeⁿndyo̱ meiiⁿ na nntso tsꞌaⁿ nda̱a̱ꞌyoꞌ na calꞌaꞌyoꞌ na ljoꞌ. \p \v 42 Jnda̱ na seineiⁿ Pablo jlueeⁿꞌeⁿ naquiiꞌ watsꞌomꞌñeeⁿ ñequio nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê. Ndoꞌ nnꞌaⁿ na nchii judíos tyolꞌana tyꞌoo nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ na calaꞌneiⁿtina ñꞌoomꞌñeeⁿ nda̱a̱na cwiicheⁿ xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos. \v 43 Quia na jnda̱ tꞌoomꞌndye nnꞌaⁿ na tyotjomndye watsꞌomꞌñeeⁿ jndye nnꞌaⁿ tyꞌelajomndyena ñꞌeⁿ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé. Ñꞌeeⁿ nnꞌaⁿ judíos ndoꞌ ñꞌeeⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos sa̱a̱ ñequio na xcweeꞌ nꞌomna cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌxjeⁿ nnꞌaⁿ judíos. Pablo ñꞌeⁿ Bernabé tyolajndo̱ꞌna nꞌom naⁿꞌñeeⁿ na tyeⁿ cꞌomna na quitꞌmaⁿ nꞌomna Tyꞌo̱o̱tsꞌom ee jom matseixmaaⁿ naya. \p \v 44 Quia na tueꞌntyjo̱nndaꞌ xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos manndyo ndyuendye nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom tjomndyena na nndyena ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 45 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ judíos, quia na ntyꞌiaana na jndyendye nnꞌaⁿ jnda̱ tjomndye, tyolaꞌta̱a̱ꞌ nꞌomna. Tyoluena na tiyuuꞌ ñꞌoom na tyotseineiⁿ Pablo ndoꞌ tyoluena ñꞌoom ntjeiⁿ nacjoomꞌm. \v 46 Joꞌ chii Pablo ñꞌeⁿ Bernabé tyolaneiⁿna ñequio na tꞌmaⁿya nꞌomna. Jluena: \p —Matsa̱ꞌntjomnaꞌ na nleineiⁿjndyee ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ꞌ ꞌo nnꞌaⁿ judíos, sa̱a̱ tiñeꞌcatoꞌñoomꞌyoꞌ juunaꞌ. Cwilꞌaꞌyoꞌ chaꞌcwijom ticalaxmaⁿꞌyoꞌ na nntoꞌñoomꞌyoꞌ na ticantycwii na nntandoꞌyoꞌ. Joꞌ chii jeꞌ nñequiaayâ ñꞌoom nayawaa nda̱a̱ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 47 Ee luaa sa̱ꞌntjom Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom jâ, tsoom: \q1 Ja jnda̱ tqua̱a̱ⁿya ꞌo na nlaxmaⁿꞌyoꞌ chaꞌcwijom chom na nntseixueeñenaꞌ nda̱a̱ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \q1 Hasta chaꞌwaa nnom tsjoomnancue nñequiaꞌyoꞌ ñꞌoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ cantyja na nluiꞌnꞌmaaⁿndyena. \p \v 48 Quia na jndye nnꞌaⁿ na nchii judíos ñꞌoomwaaꞌ tquiaanaꞌ na jeeⁿ neiiⁿꞌ nꞌomna. Tyolatꞌmaaⁿꞌndyena ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Ndoꞌ jlayuꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na maxjeⁿ ntyjii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nntoꞌñoomna na ticantycwii na nntandoꞌna. \v 49 Ndoꞌ tꞌoomꞌ ñꞌoomꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌwaa ndyuaaꞌñeeⁿ. \v 50 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ judíos tyolajndo̱ꞌna nꞌom naⁿlcu na tꞌmaⁿ cwilaxmaⁿ ndoꞌ na cwilacanda̱ cantyja na cwiꞌoo watsꞌom ꞌnaaⁿna. Mati tyolajndo̱ꞌna nꞌom naⁿnom na cwiluiitquiendye tsjoom Antioquíaꞌñeeⁿ. Joꞌ na jlaꞌjomndye nnꞌaⁿ na tyotaꞌwiꞌna Pablo ñꞌeⁿ Bernabé hasta tjeiiꞌna naⁿꞌñeeⁿ ndyuaana. \v 51 Joꞌ chii Pablo ñꞌeⁿ Bernabé jlaꞌteincwiiꞌna ncꞌeeꞌna chii tquiaa tsꞌojnda̱a̱ na chuuꞌ na tꞌmo̱ⁿnaꞌ na tisꞌa lꞌa nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii tyꞌena tsjoom Iconio. \v 52 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na mꞌaⁿ tsjoom Antioquíaꞌñeeⁿ neiiⁿna ndoꞌ tooꞌ naquiiꞌ nꞌomna mꞌaaⁿ Espíritu Santo. \c 14 \s1 Cwiñequiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Iconio \p \v 1 Ndoꞌ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé majoꞌti lꞌana tsjoom Iconio. Tyꞌequieꞌna naquiiꞌ watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Tyoñequiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jeeⁿ ya tyolaꞌneiⁿna. Joꞌ chii jndyendye nnꞌaⁿ judíos jlayuꞌ ndoꞌ mati ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 2 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ judíos na tyoolayuꞌ tyolaꞌndaaꞌna nꞌom nnꞌaⁿ na nchii judíos. Tyolꞌana na calancjooꞌndye naⁿꞌñeeⁿ nacjoo nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ. \v 3 Joꞌ chii Pablo ñꞌeⁿ Bernabé majndye xuee ljooꞌndyena tsjoomꞌñeeⁿ. Ndoꞌ ñequio na tꞌmaⁿya nꞌomna tyoñequiana ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ naya na matseixmaⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ee nquiuna na ñꞌeⁿñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyena. Ndoꞌ jom tꞌmo̱o̱ⁿ na mayuuꞌ ñꞌoom na tyoñequiana ee sꞌaaⁿ na tyolꞌana ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ na xocanda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ meiⁿ xocatseiꞌno̱ⁿꞌ tsꞌaⁿ chiuu tuiiyuu. \v 4 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ to̱ⁿꞌnaꞌ joona. Ee ntꞌomndyena tyolaꞌjomndyena ñequio nnꞌaⁿ judíos ndoꞌ ntꞌomcheⁿ tyolaꞌjomndye ñequio apóstoles. \v 5 Quia joꞌ nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na nchii joꞌ jlaꞌjomndyena ñequio naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ tsjoomna na tyolꞌueendyena chiuu nntaꞌwiꞌna naⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ na njñomna ljo̱ꞌ. \v 6 Sa̱a̱ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé jndyena na ljoꞌ. Joꞌ chii jleinomna. Tyꞌena tsjoom Listra ñequio tsjoom Derbe, joꞌ joꞌ ndyuaa Licaonia. Ndoꞌ tyꞌena ndyuaa na matꞌuiinaꞌ ñꞌeⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ. \v 7 Joꞌ joꞌ tyoñequiana ñꞌoom naya ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \s1 Nnꞌaⁿ tsjoom Listra cwijñomna ljo̱ꞌ Pablo \p \v 8 Tsjoom Listra tyowacatyeeⁿ cwii tsaⁿsꞌa na tileicjaacaa ee maxjeⁿ ntjeiⁿ ncꞌeeⁿ tuiiñê. Meiⁿjom ndiiꞌ tyoojaacaⁿ. \v 9 Jndii tsaⁿꞌñeeⁿ na seineiⁿ Pablo. Ndoꞌ nquiee ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ juu, ee seiꞌno̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tseixmaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ na matseiyuꞌya tsꞌom na nlcoꞌyanaꞌ juu. \v 10 Quia joꞌ jndeii seineiiⁿ, matsoom: \p —Quintyjaꞌ, cwintyjeꞌ. \p Quia joꞌ mañoomꞌ teintyjeeꞌ, to̱ꞌ tjacaa. \v 11 Ndoꞌ nnꞌaⁿ ndyuaa Licaonia, quia na ntyꞌiaana na luaaꞌ sꞌaa Pablo, to̱ꞌna tyolaꞌxuaana ñequio ñꞌoomna. Tyoluena: \p —Cwa we ntyꞌo̱o̱ chaꞌna nnꞌaⁿ jnda̱ tquiecañomna jaa. \p \v 12 Joꞌ chii jluena na Bernabé tyꞌo̱o̱ Júpiter jom, ndoꞌ Pablo jeꞌ jluena na jom tyꞌo̱o̱ Mercurio ee jom mañequiaaⁿ ñꞌoom nda̱a̱na. \v 13 Nnom tsjoom meintyjeeꞌ watsꞌom cwentaaꞌ tyꞌo̱o̱ Júpiter. Ndoꞌ tyee cwentaaꞌ Júpiterꞌñeeⁿ jndyochom quiooꞌndyo na taꞌnjoomꞌ lꞌuaaljaaꞌ cantyoꞌyoꞌ hasta ꞌndyootsꞌatioomꞌ tsjoom ee jom ñequio nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom ñeꞌcalaꞌcwjeena quiooꞌñeeⁿ na nlaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Bernabé ñꞌeⁿ Pablo. \v 14 Sa̱a̱ apóstoles, quia na ntyꞌiaana na luaaꞌ nlꞌa nnꞌaⁿ, to̱ꞌna tyojndiiꞌndyena liaana na matseiꞌndaaꞌnaꞌ nquiuna na luaaꞌ cwilꞌa naⁿꞌñeeⁿ. Jndeii tyꞌequieꞌna quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ. \v 15 Tyolaxuaana tyoluena: \p —Chiuu sa ꞌo nnꞌaⁿ na luaaꞌ ñeꞌcalꞌaꞌyoꞌ. Mannꞌaⁿ jâ chaꞌna ꞌo. Tquioñꞌo̱o̱ⁿyâ ñꞌoom naya na nndyeꞌyoꞌ cha caꞌndyeꞌyoꞌ nmeiⁿꞌ na cweꞌ tsꞌiaaⁿꞌndyo. Calatꞌmaaⁿꞌndyoꞌ nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na wandoꞌ ee jom tqueeⁿ cañoomꞌluee ñequio tsjoomnancue ñequio ndaaluee ndoꞌ chaꞌtso nnom na cwilaxmaⁿnaꞌ. \v 16 Ncuee na ñejndyowaanaꞌ ñeꞌndiitoom na calꞌa chaꞌtso nnꞌaⁿ meiⁿljoꞌcheⁿ na lꞌue nꞌomna. \v 17 Sa̱a̱ tîcaꞌñeeⁿ na ticwjiꞌyuuꞌñê cantyja ꞌnaaⁿꞌ nqueⁿ, ee machꞌeeⁿ naya chaꞌtsondye nnꞌaⁿ. Mañequiaaⁿ ndaaluaaꞌ na cwinaⁿnaꞌ tsjo̱ꞌluee. Ndoꞌ machꞌeeⁿ na cwiquie ntjom. Machꞌeeⁿ na cwijaacjooya ñꞌeⁿ nantquie na mañequiaaⁿ ndoꞌ machꞌeenaꞌ na neiiⁿya. \p \v 18 Sa̱a̱ meiiⁿ na jluena ñꞌoommeiⁿꞌ jeeⁿ ncꞌuaaꞌ tjawitsaaⁿꞌ na ñeꞌcalacwjee nnꞌaⁿ quiooꞌ jo nda̱a̱na na nlatꞌmaaⁿꞌndye naⁿꞌñeeⁿ joona. \p \v 19 Juu xjeⁿꞌñeeⁿ tquiecañom nnꞌaⁿ judíos na jnaⁿ tsjoom Antioquía ñequio Iconio. Lꞌana na ñeꞌcwii ñꞌoom tꞌmaⁿna ñequio nnꞌaⁿ tsjoom Listra. Joꞌ chii tyojñomna ljo̱ꞌ Pablo. Jnda̱ chii tyꞌeñꞌomtsco̱o̱ꞌndyena jom nnom tsjoom ee jlaꞌtiuuna na jnda̱ tueeⁿꞌeⁿ. \v 20 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tyꞌecwintyjeeꞌna ndiocheⁿ nacañomꞌm. Quia joꞌ teicantyjaaⁿ, tjaquieꞌnnaaⁿꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom. Ndoꞌ teincoo cwiicheⁿ xuee jlueeⁿꞌeⁿ tjaaⁿ ñꞌeⁿ Bernabé tsjoom Derbe. \p \v 21 Tyoñequiana ñꞌoom naya nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ, ndoꞌ jndye nnꞌaⁿ jlayuꞌ. Jnda̱ chii tyꞌelcweeꞌnndaꞌna Listra ñequio Iconio ñequio Antioquía. \v 22 Njoomꞌñeeⁿ tyoteijndeiitina nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na cꞌomtꞌmaaⁿꞌndyeti naⁿꞌñeeⁿ nꞌomna. Tyolaꞌjndo̱ꞌna nꞌom naⁿꞌñeeⁿ na cwintyjeeꞌtyeⁿna na cwilayuꞌna. Ndoꞌ tyoluena: \p —Maxjeⁿ cwilaxmaaⁿya na jndye nawiꞌ nntjo̱o̱ⁿya na cwitsaaquia̱a̱ꞌa cantyja ꞌnaaⁿꞌ na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 23 Mati tjeiiꞌndyena nnꞌaⁿ na nntioona tsꞌiaaⁿ na nluiitquiendye cwentaaꞌ cwii cwii tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. Tyolaꞌneiⁿna nnoom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ tyolaꞌcwejndoꞌndyena. Ndoꞌ tioona naⁿꞌñeeⁿ lꞌo̱o̱ⁿ ee na ñꞌeⁿ jom jnda̱ jlayuꞌna. \s1 Cwiꞌoolcweeꞌnndaꞌna tsjoom Antioquía ndyuaa Siria \p \v 24 Jnda̱ joꞌ teiꞌnomna ndyuaa Pisidia, tquiena ndyuaa Panfilia. \v 25 Joꞌ joꞌ tyoñequiana ñꞌoom tsjoom Perge. Jnda̱ chii tyꞌena tsjoom Atalia. \v 26 Tsjoomꞌñeeⁿ tuo̱na wꞌaandaa. Tyꞌelcweeꞌnndaꞌna tsjoom Antioquía yuu na jnaⁿna jnda̱ na tioo nnꞌaⁿ joona lꞌo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ jeꞌ jnda̱ jlacanda̱na tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. \v 27 Ndoꞌ jnda̱ na tquiena Antioquía jlaꞌtjomna nnꞌaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. Tyoluena nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ chaꞌtso na tyoteijndeii Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyolꞌana ndoꞌ na mati sꞌaaⁿ na cwilayuꞌ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 28 Jndye xuee ljooꞌndyena ñequio nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ joꞌ joꞌ. \c 15 \s1 Tjomndye nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsjoom Jerusalén \p \v 1 Xjeⁿꞌñeeⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ jnaⁿna tsꞌo̱ndaa Judea, tquiocuena Antioquía. Tyotꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ joꞌ joꞌ. Tyoluena na jndeiꞌnaꞌ na calꞌa naⁿꞌñeeⁿ costumbre chaꞌxjeⁿ ñꞌoom na sa̱ꞌntjom Moisés na calꞌa nnꞌaⁿ judíos ñequio yoꞌndaa na naⁿnom. Ee xeⁿ ticalacanda̱ naⁿꞌñeeⁿ joꞌ, jluena na xocaluiꞌnꞌmaaⁿndye naⁿꞌñeeⁿ. \v 2 Ndoꞌ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé tyolañꞌeeⁿꞌ ndyueena ñꞌeⁿ naⁿꞌñeeⁿ na tquie Antioquía. Tyoluena na tiyuuꞌ na macaⁿnaꞌ na calꞌa naⁿꞌñeeⁿ costumbreꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii teijndaaꞌ na wendye joona ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ nncꞌoona Jerusalén. Nncꞌoontyjaaꞌna nquie apóstoles ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ. Jo nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ nleijndaaꞌ ñꞌoomwaaꞌ. \p \v 3 Quia joꞌ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Antioquía tyꞌioomna tsꞌiaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ. Joꞌ chii tyꞌena. Teinomna ndyuaa Fenicia ñequio Samaria. Tyolacandiina nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ joꞌ joꞌ na mati nnꞌaⁿ na nchii judíos macwilcweꞌ nꞌom, macwilayuꞌna. Ndoꞌ quia na jndye naⁿꞌñeeⁿ na ljoꞌ, chaꞌtsondyena tquiaanaꞌ na jeeⁿ neiiⁿna. \p \v 4 Quia tueeꞌ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé Jerusalén, chaꞌwaa tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ joꞌ joꞌ ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿna ñequio apóstoles toꞌñoomna naⁿꞌñeeⁿ ñequio na neiiⁿna. Quia joꞌ naⁿꞌñeeⁿ tyoluena chaꞌtso na jnda̱ sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñꞌeⁿndyena. \v 5 Sa̱a̱ ntꞌom nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na cwilaxmaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ judíos na jndyu fariseos teicantyjana. Tyoluena: \p —Jndeiꞌnaꞌ na calꞌa naⁿꞌñeeⁿ costumbre na cwilꞌaa jaa nnꞌaⁿ judíos ñequio yoꞌndaa na naⁿnom ndoꞌ calꞌuuya nda̱a̱na na calacanda̱a̱ꞌndyena chaꞌtso ljeii na tqueⁿ Moisés. \p \v 6 Ndoꞌ apóstoles ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye tjomndyena na mꞌmaⁿna ñꞌoomwaaꞌ. \v 7 Mayo tyolꞌueeꞌndyena chiuu nlꞌayoona na nlajndaaꞌndyena ñꞌoomꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii teicantyja Pedro. Tsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO re nnꞌaⁿya na cwilayuꞌyoꞌ manquiuꞌyoꞌ na jaachꞌee xuee tjeiiꞌñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom ja quiiꞌntaaⁿꞌyoꞌ na nñequiaya ñꞌoom naya chiuu na nluiꞌnꞌmaaⁿndye nnꞌaⁿ na nchii judíos cha nlayuꞌna. \v 8 Ee nqueⁿ mantyjeeⁿ chiuu cwilaꞌxmaⁿ nnꞌaⁿ naquiiꞌ nꞌom. Ndoꞌ jnda̱ tꞌmo̱o̱ⁿ na mati macoꞌñoom nnꞌaⁿ na nchii judíos laxmaⁿ ee tquiaaⁿ Espíritu Santo na nncꞌoomñe naquiiꞌ nꞌomna chaꞌxjeⁿ tquiaaⁿ juu na nncꞌoomñe naquiiꞌ nꞌo̱o̱ⁿ jaa. \v 9 Meiⁿ tiquichꞌeeⁿ na we waa ñꞌeⁿndye joona ndoꞌ ñꞌeⁿndyo̱ jaa ee seiljoomꞌm nꞌomna ncꞌe na cwilayuꞌya nꞌomna ñꞌeⁿñê. \v 10 Quia joꞌ jeꞌ jeꞌ ¿chiuu na ñeꞌcalꞌaꞌyoꞌ xjeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom? ꞌO cwilꞌaꞌyoꞌ na jndeiꞌnaꞌ na joo nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na nchii judíos calacanda̱na ñꞌoom na matsa̱ꞌntjomnaꞌ jaa nnꞌaⁿ judíos na juunaꞌ matseijomnaꞌ cwii xuu, ndoꞌ xuuꞌñeeⁿ meiⁿ welooya na ñetꞌom teiyo tîcanaⁿndyena meiⁿ jaa. \v 11 Sa̱a̱ tiyuuꞌ na ljoꞌ macaⁿnaꞌ ee cwilayuuꞌa na macanda̱ juu naya na matseixmaⁿ Ta Jesús na cweꞌ yu joꞌ na cwiluiꞌnꞌmaaⁿndyo̱ jaa ndoꞌ mati joona. \p \v 12 Quia joꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na tjomndye jlaꞌcheⁿna. Tyoqueⁿna cwenta ñꞌoom na tyotseineiⁿ Bernabé ñequio Pablo cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ ñequio ꞌnaaⁿ na tyolꞌana quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos na xocanda̱a̱ nluiinaꞌ na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ. \v 13 Jnda̱ na jlaꞌneiⁿ naⁿꞌñeeⁿ quia joꞌ tꞌo̱ Jacobo, matsoom: \p —ꞌO re nnꞌaⁿya na cwilayuꞌyoꞌ candyeꞌyoꞌ ñꞌoom na nntsjo̱o̱. \v 14 Juu Simón Pedro jnda̱ tsoom nda̱a̱ya chiuu waa na jnaⁿjndyeenaꞌ na tioꞌnaaⁿñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ na nchii judíos na macwjiiꞌñê nnꞌaⁿ quiiꞌntaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ na nlaxmaⁿ tmaaⁿꞌ cwentaaⁿꞌaⁿ. \v 15 Juu ñꞌoomwaaꞌ ljoꞌyu tseixmaⁿnaꞌ ñequio ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas. \v 16 Luaa matsonaꞌ: \q1 Quia na jnda̱ tuii chaꞌtso nmeiⁿꞌ, \q1 nncꞌo̱o̱ⁿnndaꞌa na wiꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya tsjaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ David na jndyowicantyjooꞌ. \q1 Matseijndaaꞌndyo̱ na cwii joona nntsa̱ꞌntjom. \q1 \v 17 Luaaꞌ matseijndaaꞌndyo̱ cha mati nnꞌaⁿ na nchii judíos nlꞌueena ja na cwiluiindyo̱ na matsa̱ꞌntjo̱ⁿya. \q1 Chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ na quia nlaxmaⁿ cwentaya nlꞌueena ja. \m \v 18 Ñꞌoomꞌñeeⁿ tsotinaꞌ: \q1 Luaaꞌ ñꞌoom na teiyo tꞌmo̱ⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ya ñequio tsꞌiaaⁿmeiiⁿ na machꞌeeⁿ. \p \v 19 Tsoti Jacobo: \p —Ncꞌe ñꞌoomꞌñeeⁿ, joꞌ chii matseitiuuya cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos na cwilcweꞌ nꞌom na cwilayuꞌ, meiⁿ ticatsonaꞌ na nlacachuuya xuu joona joo ñꞌoom na matsa̱ꞌntjomnaꞌ jaa. \v 20 Maleiꞌtyeⁿ xeⁿ cweꞌ nlaljeiiya ñꞌoom na nlacwano̱o̱ⁿya na mꞌaⁿna na tacwaꞌna nantquie na jnda̱ tsa̱ꞌ nnꞌaⁿ jo nda̱a̱ ꞌnaⁿ na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena na nchii Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Ndoꞌ tancꞌomna na cweꞌ nncꞌomyana ñꞌeⁿ ncꞌiaana. Tantquiina seii quiooꞌ na cweꞌ cwiꞌuo̱o̱ cantyoꞌ. Ndoꞌ tantquiina niomꞌ. \v 21 Ee teiyo maxjeⁿ cwitꞌmo̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. Ndoꞌ chaꞌtso njoom cwilaꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos ñꞌoomꞌñeeⁿ naquiiꞌ lanꞌom ꞌnaaⁿna ticwii cwii xuee na cwitaꞌjndyeena. \s1 Carta na tja na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos \p \v 22 Quia joꞌ apóstoles ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye ñequio chaꞌwaa tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Jerusalén tꞌmaⁿna na ya na nntjeiiꞌndyena nnꞌaⁿ quiiꞌntaaⁿna na nncꞌoo tsjoom Antioquía ñequio Pablo ñꞌeⁿ Bernabé. Tyꞌioomna tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ Judas tsꞌaⁿ na jnda̱ we xueeꞌ Barsabás, ñequio Silas. Naⁿnommꞌaⁿꞌ cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿna. \v 23 Ndoꞌ jlaꞌcwanomna cwii carta ñequio naⁿꞌñeeⁿ. Cartaꞌñeeⁿ matsonaꞌ: \p “Jâ apóstoles ñequiondyo̱ jâ nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendyô̱ quiiꞌntaaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Jerusalén, cwilacwano̱o̱ⁿyâ cartawaa na mꞌaⁿꞌ ꞌo nnꞌaⁿ na nchii judíos na mꞌaⁿꞌyoꞌ tsjoom Antioquía ñequio ndyuaa Siria ñꞌeⁿ Cilicia. Cwilꞌuuyâ na xmaⁿndyoꞌ ꞌo nnꞌaaⁿya na cwilayuꞌyoꞌ. \v 24 Jâ jnda̱ jndya̱a̱yâ na ljoo jnaⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ na tyꞌe na mꞌaⁿꞌyoꞌ ndoꞌ tyolañꞌeeⁿꞌndyena ꞌo ñꞌeⁿ ñꞌoom na tyoluena. Tyolaꞌndaaꞌna nꞌomꞌyoꞌ ñequio ñꞌoomꞌñeeⁿ. Sa̱a̱ nchii jâ lꞌuuyâ na caluena na ljoꞌ. \v 25 Joꞌ chii jâ tjomndyô̱ ndoꞌ ñeꞌcwii jnda̱ tꞌmaaⁿyâ na ya na nntjeiiꞌndyô̱ ntꞌom nnꞌaⁿ quiiꞌntaaⁿyâ na nncꞌoona na mꞌaⁿꞌyoꞌ ñequio Bernabé ñꞌeⁿ Pablo, nquiee nnꞌaaⁿya na jeeⁿ jnda nquiuuya. \v 26 Ee naⁿmꞌaⁿꞌ tiꞌmaaⁿꞌ nꞌomna meiⁿ cwjena na mꞌaⁿna cantyja ꞌnaaⁿꞌ Taya Jesucristo. \v 27 Joꞌ chii cwijño̱o̱ⁿyâ Judas ñequio Silas na mꞌaⁿꞌyoꞌ. Joona nlue jndaaꞌndyena nda̱a̱ꞌyoꞌ ñꞌoom na cwilꞌuuyâ. \v 28 Ee nquii Espíritu Santo jnda̱ tꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱yâ na tilacachuutya̱a̱yâ xuu ꞌo, macanda̱ nmeiiⁿ laxmaⁿꞌyoꞌ na calacanda̱ꞌyoꞌ: \v 29 Tacwaꞌyoꞌ nantquie na jnda̱ tsa̱ꞌ nnꞌaⁿ jo nda̱a̱ ꞌnaⁿ na cweꞌ nnꞌaⁿ lꞌa. Tantquieꞌyoꞌ niomꞌ meiiⁿ seii quiooꞌ na cweꞌ cwiꞌuo̱o̱ cantyoꞌ. Ndoꞌ meiⁿ tancꞌomꞌyoꞌ na cweꞌ nncꞌomꞌyaꞌyoꞌ ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ. Xeⁿ cwilacanda̱ꞌyoꞌ nmeiⁿꞌ quia joꞌ maleiꞌtyeⁿ, ya cwilꞌaꞌyoꞌ. Macanda̱ ñꞌoommeiiⁿ cwilꞌuuyâ nda̱a̱ꞌyoꞌ. Xmaⁿndyoꞌ na chaꞌtsondyoꞌ.” \p \v 30 Quia joꞌ jluiꞌ Judas ñꞌeⁿ Silas. Tyꞌena tsjoom Antioquía ñꞌeⁿ Pablo ñꞌeⁿ Bernabé. Quia na tquiena joꞌ joꞌ jlaꞌtjomna nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ ndoꞌ tquiana carta na cwileiñꞌomna nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. \v 31 Ndoꞌ jnda̱ na jlaꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ juunaꞌ tquiaanaꞌ na neiiⁿna, tyꞌomtꞌmaaⁿꞌndyena nꞌomna. \v 32 Ndoꞌ Judas ñequio Silas, mati cwiluiindyena profetas. Joꞌ chii jndye ñꞌoom tyolaꞌneiⁿna nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ, tquiana na tꞌmaⁿ nꞌom naⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ tyꞌenajnda̱na na cwilayuꞌna. \v 33 Judas ñꞌeⁿ Silas tyomꞌaⁿna joꞌ joꞌ cwantindyo xuee. Xjeⁿ na macwiꞌoolcweeꞌna Jerusalén yuu mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na jñoom joona, nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ tsjoom Antioquía tioo joona lꞌo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cꞌoona na tjaa ñomtiuu cꞌomna. \v 34 Sa̱a̱ Silas seitioom na nljooꞌñetyeeⁿ joꞌ joꞌ. \v 35 Mati Pablo ñꞌeⁿ Bernabé ljooꞌndyena. Joona ñequio jndye ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ tyotꞌmo̱o̱ⁿna ndoꞌ tyoñequiana ñꞌoom naya ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \s1 Pablo na nda̱ we ndiiꞌ wjaanquiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom \p \v 36 Jnda̱ na teinom cwanti xuee na ñetꞌomna joꞌ joꞌ, tso Pablo nnom Bernabé: \p —Cwa nntsaalcwa̱a̱ꞌnndaaꞌa nntsacantyꞌiaaya chiuu cwiꞌoomꞌaⁿ nnꞌaaⁿya na cwilayuꞌ cwii cwii tsjoom yuu na tyoñequiaaya ñꞌoom ꞌnaaⁿꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 37 Ndoꞌ Bernabé lꞌue tsꞌoom na nncjaañꞌeⁿ Juan ñꞌeⁿndyena, tsꞌaⁿ na nda̱ we xueeꞌ Marcos. \v 38 Sa̱a̱ Pablo tiljoya tsꞌoom na nncjaa tsaⁿꞌñeeⁿ ee ꞌñeeⁿ joona ndyuaa Panfilia tsꞌiaaⁿ na tyꞌena. \v 39 Joꞌ chii Pablo ñequio Bernabé ticjaañjoomꞌ tꞌmaⁿna hasta to̱ⁿꞌndyena. Bernabé tjañꞌoom Marcos. Tuo̱na tsꞌom wꞌaandaa. Tyꞌena ndyuaaxeⁿncwe Chipre. \v 40 Sa̱a̱ Pablo, tjeiiꞌñê Silas. Cwii tjo̱o̱cheⁿ na nncꞌoona tioo nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ joona lꞌo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na catioꞌnaaⁿñê joona. Jnda̱ chii tyꞌena. \v 41 Tyowiꞌnomna ndyuaa Siria ñequio Cilicia. Tyoteiꞌjndeiina na tyꞌenajnda̱ ntmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. \c 16 \s1 Pablo ñequio Silas tyꞌeñꞌomna Timoteo \p \v 1 Quia joꞌ Pablo ñꞌeⁿ Silas tquiena tsjoom Derbe. Jnda̱ chii tyꞌena tsjoom Listra. Joꞌ joꞌ tajnaaⁿꞌna cwii tsꞌaⁿ na matseiyuꞌ na jndyu Timoteo. Jom jnda yuscu tsꞌaⁿ judía na matseiyuꞌ sa̱a̱ tsotyeeⁿ nchii tsꞌaⁿ judío juu. \v 2 Nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ na mꞌaⁿ tsjoom Listra ñꞌeⁿ tsjoom Iconio tyotjeiiꞌyana Timoteo. \v 3 Lꞌue tsꞌom Pablo na nncjaañꞌeⁿ Timoteo ñꞌeⁿñê. Joꞌ chii seijndaaꞌñê na tuii ñꞌeⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ chaꞌxjeⁿ costumbre na cwilꞌa nnꞌaⁿ judíos ñequio yoꞌndaa na naⁿnom. Sꞌaaⁿ na ljoꞌ cha nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ ndyuaa na cwiꞌoona tilꞌana na tilaꞌñoomꞌndyena ñꞌoom na cwiñequiana ee nquiu naⁿꞌñeeⁿ na Timoteo nchii tsꞌaⁿ judío tsotyeeⁿ. \v 4 Pablo ñequio Silas ñꞌeⁿ Timoteo tyomaꞌnomna. Ndoꞌ ticwii cwii tsjoom yuu na tyoquiena tyolaꞌcandiina nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌoom na jlaꞌjndaaꞌndye apóstoles ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tsjoom Jerusalén. \v 5 Joꞌ chii cwii cwii tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ tyoꞌoonajnda̱na na cwilaꞌyuꞌya nꞌomna ndoꞌ ꞌio ndii ꞌio tyꞌewijndyendyetina. \s1 Tcoꞌnaꞌ nnom Pablo cwii tsꞌaⁿ ndyuaa Macedonia \p \v 6 Pablo ñequio nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê, seicuꞌ Espíritu Santo na nncꞌoolaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndyuaa Asia. Joꞌ chii teiꞌnomna ndyuaa Frigia ñequio ndyuaa Galacia. \v 7 Quia na tquiena tyeⁿncoo ndyuaa Misia jlaꞌtiuuna na nncꞌooquieꞌna ndyuaa Bitinia sa̱a̱ tinquiaa Espíritu Santo na nncꞌoona joꞌ. \v 8 Joꞌ chii cweꞌ teiꞌnomna ndyuaa Misia. Tyꞌecuena hasta tquiena tsjoom Troas, nndyooꞌ ꞌndyoo ndaaluee. \v 9 Joꞌ joꞌ waa na tcoꞌnaꞌ ntyꞌiaaꞌ Pablo natsjom. Ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ meintyjeeꞌ cwii tsaⁿsꞌa tsꞌaⁿ ndyuaa Macedonia. Sꞌaa tsaⁿꞌñeeⁿ tyꞌoo nnoom, tso: “Cwinoomꞌ ntyjawaa ndyuaa Macedonia. Candyoꞌteiꞌjndeiꞌ jâ.” \v 10 Jnda̱ na ntyꞌiaaꞌ Pablo na tcoꞌnaꞌ nnoom, mantyja jlaꞌjndaaꞌndyô̱ na nncwitꞌio̱o̱ꞌâ ndaaluee nntsaayâ ndyuaa Macedonia. Ee jlaꞌno̱o̱ⁿꞌâ na majñom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jâ na nntsaanquiaayâ ñꞌoom naya nda̱a̱ nnꞌaⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ. \s1 Tyjeeꞌ Pablo ñꞌeⁿ Silas tsjoom Filipos \p \v 11 Joꞌ chii tuo̱o̱yâ tsꞌom wꞌaandaa tsjoom Troas. Saandyeyuuyâ squia̱a̱yâ ndyuaaxeⁿncwe Samotracia. Teincoo cwiicheⁿ xuee saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Neápolis. \v 12 Joꞌ jluiiꞌâ ñꞌeⁿ wꞌaandaa, saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Filipos. Tsjoomꞌñeeⁿ mꞌaaⁿnaꞌ nacje ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ romanos ndoꞌ tꞌmaⁿti matseixmaⁿnaꞌ na chaꞌtso njoom chaꞌwaa ndyuaa Macedonia. Tsjoom Filiposꞌñeeⁿ ljooꞌndyo̱yaayâ cwantindyo xuee. \v 13 Xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos jluiiꞌâ nnom tsjoom ꞌndyoo jndaa. Ee jlaꞌtiuuyâ aa nchii nliuuyâ yuu cwilaꞌneiⁿ nnꞌaⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, nlajomndyô̱ ñꞌeⁿndyena. Joꞌ joꞌ jliuuyâ ntꞌom yolcu. Saacwindyuaandyô̱ jlana̱a̱ⁿyâ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. \v 14 Quiiꞌntaaⁿ yolcuꞌñeeⁿ ñꞌeⁿ tsꞌaⁿ na jndyu Lidia. Jom tsꞌaⁿ na jnaⁿ tsjoom Tiatira na majnda̱a̱ liaa ya, liaa colo catsiooꞌ. Jom tsꞌaⁿ na matseitꞌmaaⁿꞌñê Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Sꞌaa Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom naquiiꞌ tsꞌoom na ya tqueeⁿ cwenta ñꞌoom na tyoñeeⁿ na seineiⁿ Pablo. \v 15 Ndoꞌ teitsꞌoomñê ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ. Jnda̱ chii seityꞌooñê nda̱a̱yâ, tsoom: \p —Xeⁿ cwintyꞌiaꞌyoꞌ na matseicanda̱ya na matseiyuꞌa ñequio Ta Jesús cwa caljooꞌndyoꞌ wꞌaya. \p Ndoꞌ sꞌaaⁿ na caljooꞌndyô̱ waⁿꞌaⁿ. \s1 Pablo ñꞌeⁿ Silas ñjomndyena wꞌaancjo tsjoom Filipos \p \v 16 Cwii xueeꞌñeeⁿ saayâ yuu cwilaꞌneiⁿ nnꞌaⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ tjomndyô̱ cwii yuscuchjoo na macjaweeꞌ ꞌndyoo ncꞌe na mꞌaaⁿ jndyetia naquiiꞌ tsꞌom. Tsaⁿꞌñeeⁿ mꞌaaⁿtyeeⁿ luee nnꞌaⁿ na cwitaꞌntjom cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. Tꞌmaaⁿꞌ sꞌom cwiquioo luee naⁿꞌñeeⁿ ncꞌe na macjaweeꞌ ꞌñom. \v 17 To̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tyojaantyjo̱o̱ⁿ nanqua̱a̱ⁿꞌâ ñꞌeⁿ Pablo. Tacwaxua ꞌñom, tyotsoom: \p —Naⁿnommꞌaⁿ cwindyeꞌntjomna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na mꞌaaⁿ nandyeticheⁿ. Cwilaꞌcandiina ꞌo cantyja nato na cwicaluiꞌnꞌmaaⁿndye nnꞌaⁿ. \p \v 18 Jndye xuee tyochꞌee yuscuchjooꞌñeeⁿ na ljoꞌ. Joꞌ chii seiliooꞌñe Pablo, taqueeⁿ seineiiⁿ nnom jndyetia na mꞌaaⁿ naquiiꞌ tsꞌom yuscuchjooꞌñeeⁿ. Tsoom: \p —ꞌU jndyetia, ñequio xueeꞌ Jesucristo matsa̱ꞌntjo̱ⁿya, caluiꞌ naquiiꞌ tsꞌom yuscuchjoomꞌaaⁿꞌ. \p Ndoꞌ mantyjacheⁿ jluiꞌ jndyetiaꞌñeeⁿ. \p \v 19 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na cwitaꞌntjom cantyja ꞌnaaⁿꞌ juu, quia na ntyꞌiaana na jnda̱ jluiꞌ jndyetiaꞌñeeⁿ naquiiꞌ tsꞌoom jlaꞌno̱ⁿꞌna na jnda̱ tsuundyena sꞌom na cwiquioo lueena cantyja na macjaweeꞌ ꞌñom. Joꞌ chii tꞌuena Pablo ñꞌeⁿ Silas. Tyꞌechona naⁿꞌñeeⁿ jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ naquiiꞌ tsꞌua tꞌmaⁿ. \v 20 Quia na tquiena nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ jluena: \p —Nnꞌaⁿ judíos mꞌaⁿ, cwitjaaꞌndyena tiaꞌ nnꞌaⁿ tsjoomya. \v 21 Ee cwitꞌmo̱o̱ⁿna ñꞌoom na jaa na cwilaxmaaⁿya nnꞌaⁿ romanos, ticatyꞌiomnaꞌ na nntoꞌño̱o̱ⁿya meiⁿ na nlꞌaaya chiuu na cwiluena. \p \v 22 Quia joꞌ jlaꞌwendye nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ nacjooꞌ Pablo ñꞌeⁿ Silas ndoꞌ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ sa̱ꞌntjomna na caluiꞌ liaa naⁿꞌñeeⁿ ndoꞌ cachoꞌna nꞌoomjneiⁿ. \v 23 Jndye tjaaꞌna naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii tioomna joo wꞌaancjo. Jluena nnom tsꞌaⁿ na machꞌee cwenta wꞌaancjo na ya ya catsꞌaaⁿ cwenta joona. \v 24 Ndoꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ, jnda̱ na jñeeⁿ ñꞌoomwaaꞌ tjaaꞌñê naⁿꞌñeeⁿ wꞌaancjo naquiiꞌcheⁿ ndoꞌ seityeeⁿ joona na tyeⁿ ñjoomꞌ ncꞌeeꞌna tsꞌoom tscaaꞌ. \p \v 25 Ndoꞌ Pablo ñꞌeⁿ Silas, chaꞌna xcwe tsjom to̱ꞌna tyolaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, tyotana luantsa, ndoꞌ pra̱so na tooꞌndye ñꞌeⁿndyena naquiiꞌ wꞌaancjo, tyondyeendye naⁿꞌñeeⁿ. \v 26 Ndoꞌ matsꞌia joꞌ jndeii sꞌeii, teincwiiꞌ tsiaⁿtsjo̱ꞌ wꞌaancjo. Xjeⁿꞌñeeⁿ chaꞌtso ndyueelꞌa wꞌaancjoꞌñeeⁿ jnaaⁿ cheⁿnquieenaꞌ ndoꞌ mati lꞌuaancjo na ñjoom chaꞌtso pra̱so jnaⁿꞌnaꞌ. \v 27 Ndoꞌ juu tsꞌaⁿ na machꞌee cwenta wꞌaancjo lcweeⁿ, ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na meiⁿnaaⁿ ndyueelꞌa wꞌaancjo. Joꞌ chii tjeiiꞌñê espada ꞌnaaⁿꞌaⁿ na nntseicueeꞌñe cheⁿnqueⁿ ee seitioom na jnda̱ jleinom pra̱so. \v 28 Sa̱a̱ Pablo jndeii seixuaⁿ nnom tsaⁿꞌñeeⁿ tsoom: \p —Aa ndiꞌ re, tintseicueeꞌndyuꞌ ee chaꞌtsondyô̱ ndi mꞌaaⁿyâ. \p \v 29 Quia joꞌ tcaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ chom. Jndeii tjaqueⁿꞌeⁿ naquiiꞌ wꞌaancjo. Cwiteiñê na tyꞌueeⁿ. Cweꞌ seiquiooñetoom jo nnom Pablo ñꞌeⁿ Silas. \v 30 Jnda̱ chii tjeiiⁿꞌeⁿ joona chꞌeⁿ. Matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO ta, ¿ljoꞌ macaⁿnaꞌ na catsꞌaaya cha nluiꞌnꞌmaaⁿndyo̱? \p \v 31 Jluena nnoom: \p —Catseiyuꞌ ñequio Ta Jesucristo, quia joꞌ nluiꞌnꞌmaaⁿndyuꞌ ꞌu ndoꞌ mati nnꞌaⁿ waꞌ. \p \v 32 Quia joꞌ tyolaꞌneiⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ. \v 33 Juu xjeⁿꞌñeeⁿ na ndicwaⁿ jaaⁿcheⁿ tjachom joona ndoꞌ tmaaⁿ yuu na tquieeꞌndyena na choꞌna. Jnda̱ chii teitsꞌoomñê ndoꞌ mati chaꞌtso nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ. \v 34 Jnda̱ joꞌ tjañꞌoom Pablo ñequio Silas waⁿꞌaⁿ, tquiaaⁿ na tcwaꞌna. Jom ndoꞌ ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ neiiⁿna na jnda̱ macwilayuꞌna ñequio Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 35 Quia na jnda̱ teixuee, naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ jñoomna policía na mꞌaaⁿ tsaⁿ na machꞌee cwenta wꞌaancjo na candyaañe Pablo ñꞌeⁿ Silas. \v 36 Joꞌ chii tsꞌaⁿ na machꞌee cwenta wꞌaancjo seicañeeⁿ Pablo, matsoom nnom: \p —Naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ jnda̱ jlaꞌcwanomna ñꞌoom na nndyaandyoꞌ. Wanaaⁿ na nluiꞌyoꞌ. Catsaꞌyoꞌ, meiⁿcwii ñomtiuu tacꞌomꞌyoꞌ. \p \v 37 Sa̱a̱ Pablo matsoom nda̱a̱ policía: \p —Jâ cwilaxmaaⁿyâ cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsjoom Roma. Sa̱a̱ meiiⁿ na ljoꞌ tjaaꞌna jâ na jndooꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ meiiⁿ na tyoowijndaaꞌ aa waa na jlaꞌtjo̱o̱ndyô. Jnda̱ chii tioomna jâ wꞌaancjo. Nmeiiⁿꞌ lꞌana jâ meiiⁿ na meiⁿchjoo ticatsonaꞌ na nlꞌana na ljoꞌ nnꞌaⁿ romanos. Ndoꞌ jeꞌ ¿aa cweꞌ ntꞌiu nntjeiiꞌna jâ? Xoya na ljoꞌ. Nquieena quiocatjeiiꞌna jâ. \p \v 38 Quia joꞌ policíaꞌñeeⁿ tyꞌelacandiina naⁿmaⁿnꞌiaaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ. Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ quia jndyena na Pablo ñequio Silas cwilaxmaⁿna nnꞌaⁿ romanos, jeeⁿ tyuena. \v 39 Joꞌ chii naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ tyꞌecataⁿna ñꞌoom tꞌmaⁿ tsꞌom nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii tjeiiꞌna joo wꞌaancjo. Jlaꞌtyꞌoondyena na caluiꞌ naⁿꞌñeeⁿ tsjoomna. \v 40 Quia joꞌ jluiꞌna wꞌaancjo, tyꞌena waaꞌ Lidia. Joꞌ joꞌ tyolaꞌneiⁿna ñequio nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Tyoñeꞌquiana na tꞌmaⁿ nꞌom naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ joꞌ jluiꞌna tsjoom Filiposꞌñeeⁿ. \c 17 \s1 Jlajmeiⁿꞌndye nnꞌaⁿ tsjoom Tesalónica \p \v 1 Pablo ñꞌeⁿ Silas tyꞌena teiꞌnomna tsjoom Anfípolis ñꞌeⁿ tsjoom Apolonia. Jnda̱ chii tquiena tsjoom Tesalónica yuu waa cwii watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. \v 2 Ndyee smaⁿna tyomꞌaⁿna tsjoomꞌñeeⁿ. Ñequiiꞌ quia xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos, Pablo sꞌaaⁿ chaꞌxjeⁿ quichꞌeeⁿ. Tjatseijomñê ñꞌeⁿ naⁿꞌñeeⁿ na cwitjomndyena watsꞌom ꞌnaaⁿna. Tyotseineiiⁿ nda̱a̱na. \v 3 Tꞌmo̱o̱ⁿ na juu ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na teiyo teiljeii matsonaꞌ na maxjeⁿ jndeiꞌnaꞌ na cwajndii nntjom Cristo. Nntyꞌioom nnꞌaⁿ jom tsꞌoomꞌnaaⁿ, maxjeⁿ nncueeⁿꞌeⁿ jnda̱ chii nncwandoꞌxcoom. Tsoti Pablo: \p —Jndyocwjiꞌyuuꞌndyo̱ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús nda̱a̱ꞌyoꞌ, jom cwiluiiñê Cristo. \p \v 4 Quia joꞌ ntꞌom nnꞌaⁿ judíosꞌñeeⁿ jlaꞌyuꞌna, jlaꞌjomndyena ñequio Pablo ñꞌeⁿ Silas. Mati nnꞌaⁿ na nchii judíos na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndye Tyꞌo̱o̱tsꞌom jndyendyena jlaꞌyuꞌna. Mati jndye yolcu na cwiluiitquiendye jlaꞌyuꞌna. \v 5 Sa̱a̱ joo nnꞌaⁿ judíos na tyoolaꞌyuꞌ jeeⁿ ndyaꞌ ta̱a̱ꞌ nꞌomna nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌoom na mañequiaa Pablo. Joꞌ chii jlaꞌtjomna cwii tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na wiꞌndye. Jnda̱ chii jlaꞌjmeiⁿꞌna nnꞌaⁿ tsjoomna. Ndoꞌ tyꞌena waaꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Jasón. Tyꞌequieꞌna wꞌaaꞌñeeⁿ ñequio na jndeiꞌnaꞌ na cwilꞌueena Pablo ñequio Silas ee ñeꞌcatsa̱ꞌna naⁿꞌñeeⁿ jo nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoomna. \v 6 Sa̱a̱ tîcaliuna naⁿꞌñeeⁿ, joꞌ chii tyꞌeñꞌomna Jasón ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Ñequio na jndeiꞌnaꞌ tyꞌechona naⁿꞌñeeⁿ jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ tsjoomna. Jndeii tyolaxuaana, jluena: \p —Joo naⁿnom na cwilaꞌñꞌeeⁿꞌndyena nnꞌaⁿ na chaꞌwaa tsjoomnancue, mati ñjaaⁿ jnda̱ tquiena. \v 7 Ndoꞌ Jasónmꞌaaⁿ jnda̱ seiljoom joona waⁿꞌaⁿ. Ndoꞌ chaꞌtso naⁿmꞌaⁿꞌ cwilꞌana na tjaa yuu lꞌue ñꞌoom na maqueⁿ tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma, ee cwiluena cwiicheⁿ tsꞌaⁿ mꞌaaⁿ na matsa̱ꞌntjom na jndyu Jesús. \p \v 8 Ndoꞌ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ñequio nnꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ, quia jndyena ñꞌoommeiⁿꞌ jlaꞌjmeiⁿꞌndyena. \v 9 Sa̱a̱ Jasón ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ, jnda̱ na tioomna sꞌom, quia joꞌ jlaꞌcandyaandye naⁿꞌñeeⁿ joona. \s1 Pablo ñꞌeⁿ Silas cwiñequiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Berea \p \v 10 Jnda̱ na teijaaⁿ xueeꞌñeeⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ mañoomꞌ jñoomna Pablo ñꞌeⁿ Silas na cꞌoo naⁿꞌñeeⁿ tsjoom Berea. Quia na jnda̱ tquiena tsjoomꞌñeeⁿ tyꞌena watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. \v 11 Nnꞌaⁿ judíos tsjoom Bereaꞌñeeⁿ ya nnꞌaⁿndyetina nchiiti ncꞌiaana na mꞌaⁿ tsjoom Tesalónica. Ñequio na xcweeꞌ nꞌomna tyoqueⁿna cwenta ñꞌoom na tyolue naⁿꞌñeeⁿ. Ndoꞌ ꞌio ndi ꞌio tyolaꞌnaaⁿna ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na teiyo teiljeii na tyolꞌueena aa mayuuꞌ ñꞌoom na cwilue naⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱na. \v 12 Joꞌ chii jndyendye nnꞌaⁿ judíos jlaꞌyuꞌna. Mati nnꞌaⁿ na cwilaneiⁿ ñꞌoom griego, jndye yolcu na tꞌmaⁿti cwiluiitquiendye ndoꞌ mati naⁿnom na cwilaneiⁿ griego jndyendyena jlaꞌyuꞌna. \v 13 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ Tesalónica jndyena na mañequiaa Pablo ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ nnꞌaⁿ Berea. Joꞌ chii tyꞌena tsjoomꞌñeeⁿ, tyꞌelaꞌjmeiⁿꞌna naⁿꞌñeeⁿ. \v 14 Joꞌ chii nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ jlaꞌtyuaaꞌna jñoomna Pablo na cjaⁿ ꞌndyoo ndaaluee. Sa̱a̱ Silas ñequio Timoteo ljooꞌndyena Bereaꞌñeeⁿ. \v 15 Nnꞌaⁿ na tyꞌelaꞌjomndye ñꞌeⁿ Pablo tyꞌecaꞌndyena jom tsjoom Atenas. Jnda̱ chii tyꞌelcweeꞌna tsjoomna Berea. Tyꞌeñꞌomna ñꞌoom na seintyjaañe Pablo nda̱a̱na na catseityuaaꞌ Silas ñꞌeⁿ Timoteo na nncꞌoontyjo̱na naxeeⁿꞌeⁿ. Tilaꞌyooꞌndyena. \s1 Pablo matseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoom Atenas \p \v 16 Yocheⁿ na meindooꞌ Pablo joona tsjoom Atenas seiliooꞌñê na ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ na chaꞌwaa quiiꞌ tsjoomꞌñeeⁿ tooꞌ ꞌnaⁿ na cweꞌ nnꞌaⁿ lꞌa. \v 17 Joꞌ chii tyotseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos naquiiꞌ watsꞌom ꞌnaaⁿna ñequio nda̱a̱ ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwitjomndye joꞌ joꞌ na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndye Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Mati ꞌio ndi ꞌio tyotseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ tsꞌua tꞌmaⁿ. \v 18 Tyomꞌaⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ naquiiꞌ tsjoomꞌñeeⁿ na cwilaꞌjomndye ñꞌoom na cwitꞌmo̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ epicúreos ndoꞌ tyomꞌaⁿ ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwilajomndye ñꞌoom na cwitꞌmo̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ estoicos. To̱ꞌ naⁿꞌñeeⁿ na cwilaꞌneiⁿna ñꞌeⁿ Pablo. Ntꞌomndye joona jluena: \p —¿Ljoꞌ ñꞌoom matseineiⁿ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ na jeeⁿ jndye ñꞌoom ntyjeeⁿ? \p Ndoꞌ ntꞌomndyena jluena: \p —Ndooꞌ ntyjii matseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿ ntyꞌo̱o̱tsꞌom xcondye. \p Luaaꞌ jluena ee tyotseineiⁿ Pablo nda̱a̱na cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús ndoꞌ cantyja na nncwandoꞌxco tsꞌaⁿ xeⁿ jnda̱ tueꞌ. \v 19 Quia joꞌ tyꞌeñꞌomna jom cwii joo na jndyu Areópago yuu cwitjomndye nnꞌaⁿ na cwiꞌoocandye ñꞌoom. Jluena nnoom: \p —Cwa catsuꞌ nda̱a̱yâ chiuu waa ñꞌoom xco na maꞌmo̱o̱ⁿꞌ nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \v 20 Ee tijoom ñejndya̱a̱yâ ñꞌoom na mañequiaaꞌ, jeeⁿ xuiiꞌ juunaꞌ. Joꞌ chii ñeꞌcaliuuyâ chiuu cwitꞌmo̱o̱ⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ. \p \v 21 Ee nnꞌaⁿ tsjoom Atenas ñequio nnꞌaⁿ na jnaⁿ ntꞌomcheⁿ njoom na cwicꞌeeⁿya tsjoomꞌñeeⁿ jeeⁿ ntyjaaꞌ nꞌomna na ñeꞌcandyena ndoꞌ ñeꞌcalaꞌneiⁿna meiⁿnquia nnom ñꞌoom na xcoti. \p \v 22 Quia joꞌ tjameintyjeeꞌ Pablo quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ yuu cwiwijndaaꞌ ñꞌoom. Tsoom: \p —ꞌO re nnꞌaⁿ tsjoom Atenas, ndiocheⁿ na mantyꞌiaya, jnda̱ ljeiya na ꞌo jeeⁿ cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ. \v 23 Ee quia na tjo̱tseicaandyo̱ quiiꞌ tsjomꞌyoꞌ, jndye joo ntyꞌiaya yuu cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ. Joꞌ ljeiya cwii tio na chunaꞌ ljeii: “Tiowaaꞌ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na ticataꞌjnaaⁿꞌa.” Majuu Tyꞌo̱o̱tsꞌom na cweꞌ cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌtoꞌyoꞌ meiⁿ ticataꞌjnaaⁿꞌyoꞌ jom, majom na matseina̱ⁿya nda̱a̱ꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \p \v 24 ’Jom sꞌaaⁿ tsjoomnancue ñequio chaꞌtso ꞌnaⁿ na niom nnomnaꞌ. Cwiluiiñê na matsa̱ꞌntjoom chaꞌwaa cañoomꞌluee ñequio tsjoomnancue. Joꞌ chii ticaⁿnaꞌ wꞌaa na nlꞌa nnꞌaⁿ yuu na nncꞌoomñê. \v 25 Meiⁿ ticaⁿnaꞌ nnꞌaⁿ na nnteiꞌxꞌee jom ee tjaaꞌnaⁿ ljoꞌ na matseiꞌtjo̱o̱naꞌ jom. Ee nqueⁿ mañequiaaⁿ na chaꞌtsondyo̱ cwitando̱o̱ꞌa, cwitjaaya jndye ñequio chaꞌtsoti ꞌnaⁿ na macaⁿnaꞌ jaa. \p \v 26 ’Ñequio ñeꞌcwii tsꞌaⁿ sꞌaaⁿ tsjaaⁿ jaa nnꞌaⁿ tsjoomnancue meiⁿ na meinchꞌo̱ ndyuaa na mꞌaaⁿya ee nqueⁿ sꞌaaⁿ na jnda̱ tꞌoomꞌndyo̱ chaꞌwaa nnom tsjoomnancue. Ndoꞌ seijndaaꞌñê cwaaⁿ xjeⁿ nncueꞌntyjo̱ na nncꞌoom tsꞌaⁿ ndoꞌ yuu na cwii cwii joo. \v 27 Luaaꞌ sꞌaaⁿ cha chaꞌtsondyo̱ jaa calꞌua̱a̱ya jom, calꞌaancꞌuaaꞌndyo̱ na calacandyooꞌndyo̱ na nntaꞌjnaaⁿꞌa jom, meiiⁿ na mayuuꞌ titquia mꞌaaⁿ ñequio cwii cwiindyo̱. \v 28 Ee cantyja ꞌnaaⁿꞌ jom cwitando̱o̱ꞌa, cwimaꞌno̱o̱ⁿya ndoꞌ cwicꞌa̱a̱ⁿya chaꞌxjeⁿ tyolue ntꞌom nnꞌaⁿꞌyoꞌ na jndo̱ꞌ nꞌom. Tyoluena: “Jaa laxmaaⁿya ntseinda Tyꞌo̱o̱tsꞌom.” \v 29 Joꞌ chii ncꞌe na cwilaxmaaⁿya ntseinda Tyꞌo̱o̱tsꞌom ticatyꞌiomnaꞌ na nlajoomꞌndyo̱ jom cweꞌ cwii ꞌnaⁿ na tuiinaꞌ ñequio sꞌom cajaⁿ, oo sꞌom xuee, oo ljo̱ꞌ na cwilꞌa nnꞌaⁿ cweꞌ cantyja na cwilaꞌtiuu cheⁿnquieena. \v 30 Ncuee na jnda̱ teinom, Tyꞌo̱o̱tsꞌom seiquii tsꞌoom ñequio nnꞌaⁿ cantyja na tijndo̱ꞌ nꞌomna, sa̱a̱ jeꞌ jeꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ meiⁿyuucheⁿ joo na mꞌaⁿna matsa̱ꞌntjoom na calcweꞌ nꞌomna. \v 31 Ee jnda̱ seijndaaꞌñê xuee na nncuꞌxeeⁿ jaa nnꞌaⁿ tsjoomnancue cantyja na matyꞌiomyanaꞌ. Jnda̱ tqueeⁿ na nquii Jesús nncuꞌxeⁿ jaa. Ndoꞌ jnda̱ tꞌmo̱o̱ⁿ na mayuuꞌ na nluii na ljoꞌ nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ ee sꞌaaⁿ na tandoꞌxco juu jnda̱ na tueꞌ. \p \v 32 Ndoꞌ nnꞌaⁿ tsjoom Atenas quia jndyena na matseineiⁿ Pablo cantyja na nntandoꞌxco nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱, cwantindye joona cweꞌ tyoncona. Sa̱a̱ ntꞌomndye joona tyoluena: \p —ꞌIo cha luaaꞌ nndya̱a̱yaayâ ñꞌoomwaaꞌ. \p \v 33 Quia joꞌ jluiꞌ Pablo quiiꞌntaaⁿna. \v 34 Sa̱a̱ cwantindye nnꞌaⁿ jlaꞌjomndyena ñequio Pablo ndoꞌ jlaꞌyuꞌna, mandiñꞌeⁿ Dionisio. Jom tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe Areópago yuu cwiwijndaaꞌ ñꞌoom. Mati yuscu na jndyu Dámaris ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ jlaꞌyuꞌna. \c 18 \s1 Pablo mañequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Corinto \p \v 1 Jnda̱ tuii na nmeiiⁿꞌ jluiꞌ Pablo Atenas, tjaaⁿ tsjoom Corinto. \v 2 Joꞌ joꞌ ljeiiⁿ cwii tsꞌaⁿ judío na jndyu Aquila. Tsaⁿꞌñeeⁿ tuiiñê ndyuaa Ponto. Nmeiiⁿndyo ñejnaaⁿ ndyuaa Italia ñequio scoomꞌm Priscila. Sa̱a̱ jluiꞌna joꞌ joꞌ ee Claudio, tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma na matsa̱ꞌntjom ndyuaa Italia tqueⁿ ñꞌoom na caluiꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ judíos tsjoomꞌñeeⁿ. Joꞌ na tja Aquila ñequio scoomꞌm jluiꞌna joꞌ joꞌ, tyꞌena tsjoom Corinto. Tjacandoꞌ Pablo joona. \v 3 Ndoꞌ na ñeꞌcwii tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿna ñꞌeⁿ Pablo na cwilꞌana lꞌaaliaa, joꞌ chii ljooꞌñê ñꞌeⁿndyena. Ñeꞌnaaⁿꞌ tyolꞌana tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. \v 4 Ticwii cwii xuee na cwitaꞌjndyee nnꞌaⁿ judíos tyocaa Pablo watsꞌom ꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ. Tyotseineiiⁿ nda̱a̱na ñequio nda̱a̱ nnꞌaⁿ na nchii judíos ee na lꞌue tsꞌoom na nlaꞌyuꞌna ñꞌeⁿ Cristo. \p \v 5 Silas ñequio Timoteo jnda̱ tquiena na mꞌaaⁿ Pablo na jnaⁿna ndyuaa Macedonia. Quia joꞌ Pablo, macanda̱ tsꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyoqueⁿñê. Tyocwjiꞌyuuꞌñê nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos na Jesús cwiluiiñê Cristo tsaⁿ na meindooꞌna na nndyocwjiꞌnꞌmaaⁿñe joona. \v 6 Sa̱a̱ joona tyꞌena nacjoomꞌm, tyolaꞌjmeiⁿꞌndyena nnoom. Joꞌ chii seiteiꞌncweeⁿꞌeⁿ liaⁿꞌaⁿ nda̱a̱na na maꞌmo̱o̱ⁿ na ntsꞌo̱o̱ⁿ joona, jeꞌ nncjaⁿ cwiicheⁿ ntyja. Matsoom nda̱a̱na: \p —Jeꞌ meiiⁿ na nntsuundyoꞌ sa̱a̱ jnaⁿꞌ ncjoꞌyoꞌ nchii jnaⁿ ja. Na jeꞌ xuee na cwii wjaanaꞌ nncjo̱ na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii laxmaⁿna nnꞌaⁿ judíos. \p \v 7 Quia joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ quiiꞌ watsꞌomꞌñeeⁿ, tjaaⁿ waaꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Justo, tsaⁿ na matseitꞌmaaⁿꞌñe Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Waaꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ ñeꞌcwii tꞌuiiꞌ ñequio watsꞌomꞌñeeⁿ. \v 8 Tyomꞌaaⁿ cwii tsꞌaⁿ na jndyu Crispo na cwiluiitquieñe cantyja ꞌnaaⁿꞌ watsꞌomꞌñeeⁿ. Jom ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ waⁿꞌaⁿ jlaꞌyuꞌna ñequio Ta Jesús. Ndoꞌ jndye ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ tsjoom Corinto, quia na jndyena ñꞌoom na tyoñequiaa Pablo, jlaꞌyuꞌna ndoꞌ teitsꞌoomndyena. \v 9 Pablo waa na tcoꞌnaꞌ nnoom cwii teijaaⁿ. Jñeeⁿ na seineiⁿ Ta Jesús. Matso nnoom: \p —Tintyꞌueꞌ. Tincjaameintyjeꞌ na matseiꞌneiⁿꞌ ñꞌoom ꞌnaⁿya. Tintseicheⁿꞌ. \v 10 Ee ja mꞌaaⁿya ñꞌeⁿndyuꞌ ndoꞌ meiⁿcwii tsꞌaⁿ tixocatsꞌaa wiꞌ ñꞌeⁿndyuꞌ. Ee ja jndye nnꞌaⁿ mꞌaⁿ tsjoomwaañe quia nlaꞌxmaⁿ cwentaya. \p \v 11 Joꞌ chii ljooꞌñe Pablo tsjoom Corinto cwii chu waljooꞌ xcwe na tyoꞌmo̱o̱ⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. \p \v 12 Jnda̱ chii tꞌoom Galión gobiernom tsjoom Corinto na matsa̱ꞌntjoom chaꞌwaa ndyuaa Acaya. Quia joꞌ nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ ñeꞌcwii jlaꞌjomndyena na jlaꞌwendyena nacjooꞌ Pablo. Tyꞌeñꞌomna jom watsꞌiaaⁿ. \v 13 Tyꞌenquiana jnaaⁿꞌaⁿ nnom gobiernom. Jluena: \p —Tsaⁿmꞌaaⁿ matseijno̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ nꞌom nnꞌaⁿ na xuiiꞌ calatꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom, tachii chaꞌxjeⁿ na matso ljeii na tqueⁿ Moisés. \p \v 14 Xjeⁿ na manntseineiⁿ Pablo, seityuaaꞌti Galión. Tso tsaⁿꞌñeeⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos: \p —ꞌO nnꞌaⁿ judíos, xeⁿ waa ljoꞌ machꞌee tsaⁿmꞌaaⁿꞌ oo xeⁿ tꞌmaⁿ jnaaⁿꞌaⁿ waa quia joꞌ matyꞌiomnaꞌ na nntseicachjuundyo̱ na nndii ñꞌoom na cwinduꞌyoꞌ. \v 15 Sa̱a̱ ꞌo cweꞌ jnaaⁿꞌ ñꞌoom na mañequiaa tsaⁿmꞌaaⁿꞌ ndoꞌ xueeꞌ tsꞌaⁿ na maleiñꞌoom, joꞌ cwilancjooꞌndyoꞌ, ndoꞌ cweꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ljeii na cwileiñꞌomꞌ ꞌo nnꞌaⁿ judíos nchii ljeii cantyja ꞌnaaⁿꞌ watsꞌiaaⁿ. Joꞌ chii cajndoꞌtoꞌ ncjoꞌyoꞌ, ee ja tiñeꞌcuꞌxa̱ⁿya ñꞌoommeiⁿꞌ. \p \v 16 Ndoꞌ tjeiiⁿꞌeⁿ naⁿꞌñeeⁿ naquiiꞌ watsꞌiaaⁿ. \v 17 Quia joꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ na tyoolayuꞌ na nchii judíos tꞌuena Sóstenes, tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Tyotjaaꞌna jom tachꞌeⁿ watsꞌiaaⁿ. Sa̱a̱ Galión tîcatseiñꞌoomꞌñê naⁿꞌñeeⁿ. \s1 Tjalcweꞌ Pablo Antioquía, jnda̱ chii wjaanquiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na jnda̱ ndyee ndiiꞌ \p \v 18 Pablo, jndyeti xuee tyoljooꞌñetyeeⁿ Corinto. Jnda̱ joꞌ tsoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ na mawjaⁿ. Jnda̱ chii mana tjaaⁿ. Ndoꞌ Priscila ñꞌeⁿ Aquila tyꞌena ñꞌeⁿñê. Tquiena tsjoom Cencrea. Joꞌ joꞌ teinquiꞌ xqueeⁿ na maꞌmo̱ⁿnaꞌ na matseicanda̱a̱ꞌñê ñꞌoom na jnda̱ tsoom nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na nntsꞌaaⁿ. Jnda̱ joꞌ tuo̱na wꞌaandaa na wjaanaꞌ ndyuaa Siria. \v 19 Tquiena tsjoom Éfeso. Priscila ñꞌeⁿ Aquila ljooꞌndyena joꞌ joꞌ. Pablo tjaaⁿ watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos, tjaqueⁿꞌeⁿ tyotseineiiⁿ nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ. \v 20 Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ tyolꞌana tyꞌoo nnoom na majndyeti xuee caljooꞌñê ñꞌeⁿndyena, sa̱a̱ ticwancueⁿꞌeⁿ. \v 21 Jnda̱ chii tꞌmaaⁿ joona na mawjaⁿ. Tsoom nda̱a̱na: \p —Jndeiꞌnaꞌ na jo̱ Jerusalén na manndyooꞌ na nncueeꞌ xuee sa̱a̱ xeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom lꞌue tsꞌoom nndyo̱nndaꞌa na mꞌaⁿꞌyoꞌ. \p Jnda̱ joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ Éfeso ñꞌeⁿ wꞌaandaa. \v 22 Ndoꞌ quia na jnda̱ tueⁿꞌeⁿ tsjoom Cesarea, tjawaaⁿ Jerusalén yuu na tjanquiaaⁿ na xmaⁿndye tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. Jnda̱ chii jlueeⁿꞌeⁿ joꞌ tueⁿꞌeⁿ tsjoom Antioquía. \v 23 Ndoꞌ quia na jnda̱ teinom cwantindyo xuee na tyomꞌaaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ jlueeⁿꞌeⁿ joꞌ joꞌ. Tcuu tcuu tyomanoom ndyuaa Galacia ñequio ndyuaa Frigia, ndoꞌ ñꞌoom na tyoñequiaaⁿ, tquiaanaꞌ na tyꞌenajnda̱ti chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. \s1 Apolos mañeꞌquiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Éfeso \p \v 24 Tsjoom Éfeso tueeꞌ cwii tsꞌaⁿ judío na jndyu Apolos, tsꞌaⁿ tsjoom Alejandría. Jom tsꞌaⁿ na mawajnaaⁿꞌya ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na teiyo teiljeii, ndoꞌ jeeⁿ ya matseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌnaꞌ. \v 25 Jnda̱ ñetꞌmo̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ nnoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ natooꞌ nquii na nndyocwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ. Joꞌ chii ñequio na ntyjaaꞌ tsꞌoom tyotseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ. Xcwe tyoꞌmo̱o̱ⁿ chaꞌwaa na ntyjiityeeⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ na nndyocwjiꞌnꞌmaaⁿñe Jesús nnꞌaⁿ, sa̱a̱ cantyja ꞌnaaⁿꞌ na nleitsꞌoomndye nnꞌaⁿ, macanda̱ ntyjeeⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom na tyoñequia Juan. \v 26 To̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tyotseineiiⁿ naquiiꞌ watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Meiⁿchjoo tîꞌmaaⁿꞌ tsꞌoom. Ndoꞌ Priscila ñꞌeⁿ Aquila, quia na jndyena ñꞌoom na seineiiⁿ, quia joꞌ tyꞌeñꞌomna jom wꞌaana. Tꞌmo̱o̱ⁿtina nnoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ natooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 27 Ndoꞌ quia sꞌaanaꞌ tsꞌoom na ñeꞌcjaⁿ ndyuaa Acaya, quia joꞌ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tyoluena na ya. Tyolaꞌljeiina ñꞌoom na tjañꞌoom na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ndyuaaꞌñeeⁿ na calaꞌljo naⁿꞌñeeⁿ jom. Naⁿꞌñeeⁿ jnda̱ jlaꞌyuꞌna ncꞌe naya na matseixmaⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Joꞌ chii quia na tueeꞌ Apolos na mꞌaⁿna tꞌmaⁿ tyoteijndeii tsaⁿꞌñeeⁿ joona. \v 28 Ndoꞌ tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos chiuu waa na tixcwe cwilaꞌyuꞌna. Ndoꞌ na jeeⁿ jnda̱ ñꞌoom tyotseineiiⁿ tîcanda̱a̱ nluena na tiyuuꞌ. Ee ñequio ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na teiyo teiljeii tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱na na Jesús tseixmaⁿ Cristo tsaⁿ na meindooꞌna na nndyocwjiꞌnꞌmaaⁿñe joona. \c 19 \s1 Pablo mañequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Éfeso \p \v 1 Yocheⁿ na mꞌaaⁿ Apolos tsjoom Corinto ndyuaa Acaya, Pablo tyomanoom njoom nchꞌu quiiꞌ ntsjo̱. Jnda̱ chii tueⁿꞌeⁿ tsjoom Éfeso yuu na ljeiiⁿ cwanti nnꞌaⁿ na jlaꞌjomndye ñꞌoom na tyoñequiaa Juan. \v 2 Matsoom nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ: \p —¿Aa tjaquieeꞌ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ quia na jlayuꞌyoꞌ? \p Jluena nnoom: \p —Tjaaꞌnaⁿ. Meiⁿchjoo tyoondya̱a̱yâ aa mꞌaaⁿ Espíritu Santo. \p \v 3 Quia joꞌ matsoom nda̱a̱na: \p —¿Cwaaⁿ ñꞌoom tꞌmo̱o̱ⁿ nnꞌaⁿ nda̱a̱ꞌyoꞌ na teitsꞌoomndyoꞌ? \p Jluena nnoom: \p —Aa jâ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom na tyoꞌmo̱ⁿ Juan, joꞌ na teitsꞌoomndyô̱. \p \v 4 Quia joꞌ tsoom nda̱a̱na: \p —Juan tyotseitsꞌoomñê nnꞌaⁿ quia na tyolcweꞌ nꞌomna. Ndoꞌ tyotsoom nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ na calaꞌyuꞌna ñequio Jesús tsaⁿ na nndyontyjo̱ naxeeⁿꞌeⁿ. Juu tseixmaⁿ Cristo. \p \v 5 Ndoꞌ jnda̱ na jndyena ñꞌoommeiⁿꞌ quia joꞌ teitsꞌoomndyena ñequio xueeꞌ Ta Jesús. \v 6 Ndoꞌ quia na jnda̱ tio Pablo lꞌo̱o̱ⁿ nacjoona quia joꞌ tjaquieeꞌ Espíritu Santo naquiiꞌ nꞌomna. Mana to̱ꞌna tyolaꞌneiⁿna ntꞌomcheⁿ nnom ñꞌoom na nchii ñꞌoom na maxjeⁿ cwilaꞌneiⁿna. Tyoñeꞌquiana ñꞌoom na tꞌmo̱ⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱na. \v 7 Naⁿnomꞌñeeⁿ chaꞌna canchooꞌwendyena. \p \v 8 Chaꞌna ndyee chiꞌ tyomꞌaaⁿñe Pablo tsjoom Éfeso ndoꞌ ñequiiꞌcheⁿ tyocaⁿ watsꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Tyotseineiiⁿ nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ ñequio na tꞌmaⁿ tsꞌoom. Tyoqueⁿñê tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱na cantyja na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na malꞌueeꞌñê na nlaꞌyuꞌna. \v 9 Sa̱a̱ cwantindye naⁿꞌñeeⁿ tyolaꞌquieꞌ nꞌomna, tiñeꞌcalaꞌyuꞌna. Ndoꞌ quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ na jnda̱ tjomndye tyoluena ñꞌoom ntjeiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ natooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Quia joꞌ Pablo ꞌñeeⁿ joona, tjachom nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ wꞌaa scwela cwentaaꞌ tsꞌaⁿ na jndyu Tirano. Joꞌ joꞌ ticwii xuee tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱na. \v 10 We chu tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ hasta chaꞌtsondye nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na nchii judíos na tyomꞌaⁿ ndyuaa Asia jndyena ñꞌoom naya cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Jesús. \v 11 Sꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyochꞌee Pablo ꞌnaaⁿ tꞌmaⁿ na xocanda̱a̱ nntsꞌaa na cweꞌ najndeii nquii tsꞌaⁿ. \v 12 Ee liaa ñequio payom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿwii, jnda̱ na tyꞌioom nnꞌaⁿ joonaꞌ Pablo, nꞌmaaⁿ naⁿwiiꞌñeeⁿ. Mati nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ jndyetia naquiiꞌ nꞌom tjeiꞌnaꞌ jndyetiaꞌñeeⁿ. \p \v 13 Ntꞌom nnꞌaⁿ judíos na caluaꞌndye tyomaꞌnomna, tyotjeiiꞌna jndyetia naquiiꞌ nꞌom nnꞌaⁿ. Jnda̱ chii jlaꞌtiuuna na nntjeiiꞌna jndyetia ñequio xueeꞌ Ta Jesús. Joꞌ chii cwii cwiindyena tyoluena nda̱a̱ jndyetia: \p —Matsa̱ꞌntjo̱ⁿya na caluiꞌyoꞌ ñequio xueeꞌ Jesús, tsaⁿ na matseineiⁿ Pablo cantyja ꞌnaaⁿꞌ. \p \v 14 Maljoꞌ tyolꞌa chaꞌtso ntquieeꞌ ntseinda cwii tsꞌaⁿ judío na jndyu Esceva. Tsaⁿꞌñeeⁿ tyee na cwiluiitquieñe. \v 15 Sa̱a̱ tꞌo̱ jndyetia, matsoom nda̱a̱na: \p —Jesús mawajnaⁿꞌa, ndoꞌ mati Pablo, sa̱a̱ ꞌo jeꞌ ¿ꞌñeeⁿ cwiluiindyoꞌ? \p \v 16 Ndoꞌ juu tsaⁿsꞌaꞌñeeⁿ na maleiñꞌoom jndyetia, tjuꞌñê nacjoona. Jnaaⁿ joona. Cwajndii sꞌaaⁿ hasta ꞌñeeⁿ joona na ñecantseiꞌndyena ndoꞌ tquieeꞌndyena. Jndeii jluiꞌna naquiiꞌ wꞌaa na jleiꞌnomna jom. \v 17 Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na nchii judíos na tyomꞌaⁿ tsjoom Éfesoꞌñeeⁿ jliuna na ljoꞌ tuii. Joꞌ chii chaꞌtsondyena tyuena, ndoꞌ tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena xueeꞌ Ta Jesús. \p \v 18 Mati nnꞌaⁿ na jnda̱ jlaꞌyuꞌ jndyendyena tquionquiana jnaaⁿna, tjeiꞌyuuꞌndyena ljoꞌ ñelꞌana na ticatsa̱ꞌntjomnaꞌ. \v 19 Jndye nnꞌaⁿ na ñetꞌom na caluaꞌndye, tquiochona nom ꞌnaaⁿna na quio cwilꞌana tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. Jlaꞌcona joonaꞌ jo nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ. Ndoꞌ quia na tjeiiꞌna cwenta cwanti na jnda nomꞌñeeⁿ jliuna na jndanaꞌ wenꞌaaⁿ nchooꞌ qui meiⁿ sꞌom xuee. \v 20 Maxjeⁿ tjawitꞌmaaⁿꞌ ñꞌoom ꞌnaaⁿꞌ Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Tjawijndyendyeti nnꞌaⁿ tyolaꞌyuꞌ. \p \v 21 Jnda̱nquia seitiuu Pablo na nncjaawinoom ndyuaa Macedonia ñequio ndyuaa Acaya. Jnda̱ chii nncjaⁿ tsjoom Jerusalén. Xeⁿ jnda̱ tjaaⁿ Jerusalén maxjeⁿ jndeiꞌnaꞌ na cjaⁿ tsjoom Roma. \v 22 Quia joꞌ we nnꞌaⁿ na cwiteiꞌjndeii jom, juu Timoteo ñequio Erasto, jñoom joona, tyꞌeñetina ndyuaa Macedonia, sa̱a̱ nqueⁿ ljooꞌñetyeeⁿ ndyuaa Asia. \s1 Jlaꞌjmeiⁿꞌndye nnꞌaⁿ tsjoom Éfeso \p \v 23 Ncueeꞌñeeⁿ jeeⁿ tꞌmaⁿ ñꞌoom sꞌaanaꞌ tsjoom Éfeso na tyotseineiⁿ Pablo cantyja ꞌnaaⁿꞌ natooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 24 Ee joꞌ joꞌ tyomꞌaaⁿ cwii tsaⁿsꞌa na jndyu Demetrio na tyotseindo̱ sꞌom. Ñequio sꞌom xuee tyochꞌeeⁿ na jluiꞌtsjaaⁿ watsꞌom cwentaaꞌ ndyo̱o̱ Diana. Tꞌmaaⁿꞌ tantjoom ñequio ncꞌiaaⁿꞌaⁿ na tyolꞌana tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. \v 25 Seitjoom naⁿꞌñeeⁿ ñequio ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na majoꞌ tsꞌiaaⁿ cwilꞌa. Matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO re nnꞌaⁿya manquiuꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsꞌiaaⁿwaa jeeⁿ ya cwitantjo̱o̱ⁿya. \v 26 Sa̱a̱ cwindyeꞌyoꞌ ndoꞌ cwintyꞌiaꞌyoꞌ na manom Pablo. Matsoom tsꞌiaaⁿ na cwilꞌa nnꞌaⁿ ñequio lueena, tiyuuꞌ na Tyꞌo̱o̱tsꞌom joonaꞌ. Ndoꞌ nchii macanda̱ nnꞌaⁿ tsjoom ñjaaⁿ Éfeso sa̱a̱ manntycwii ndyuaa Asia jnda̱ sꞌaaⁿ na cwiñequiandye nnꞌaⁿ ñequio ñꞌoomwaaꞌ na matseineiiⁿ. \v 27 Joꞌ na jeeⁿ teincuuꞌ ee tsꞌiaaⁿ na cwilꞌaaya jaachꞌeetonaꞌ na cweꞌ tsꞌiaaⁿꞌndyo. Ndoꞌ mati watsꞌom tꞌmaⁿ na ndiiꞌ Diana, ndyo̱o̱ na nquiu chaꞌtso nnꞌaⁿ na tꞌmaⁿti ñꞌoom tseixmaⁿ, jaachꞌeetonaꞌ tjaa ꞌñeeⁿ cwitjo̱o̱ñe watsꞌomꞌñeeⁿ. Jeꞌ nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ chaꞌwaa ndyuaa Asia ñequio chaꞌwaa tsjoomnancue cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena juu sa̱a̱ cweꞌ tsꞌiaaⁿ na machꞌee Pablo nntycwii na jeeⁿ tꞌmaⁿ ñꞌoom juu nquiuna. \p \v 28 Quia jndyena ñꞌoommeiⁿꞌ jeeⁿcheⁿ ndyaꞌ jlaꞌwjeena. Jndeii tyolaꞌxuaana, tyoluena: \p —Nquii Diana cwentaa jaa nnꞌaⁿ Éfeso, jeeⁿ tꞌmaⁿ ñꞌoom. \p \v 29 Quia joꞌ cweꞌ seiñꞌeeⁿꞌtonaꞌ nnꞌaⁿ chaꞌwaa naquiiꞌ tsjoomꞌñeeⁿ. Mantyja tꞌuena Gayo ñequio Aristarco, nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿ Pablo na jnaⁿ ndyuaa Macedonia. Tyꞌechona naⁿꞌñeeⁿ, tyꞌequieꞌna naquiiꞌ wꞌaa yuu cwitjomndye nnꞌaⁿ quia na waa jomta. \v 30 Pablo ñeꞌcjaaqueⁿꞌeⁿ wꞌaaꞌñeeⁿ sa̱a̱ tinquia nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ na nncjaⁿ. \v 31 Mati cwanti nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ nꞌiaaⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ ndyuaa Asia na ya ñꞌoom ñꞌeⁿ Pablo, jlaꞌcwanomna ñꞌoom na mꞌaaⁿ na tincjaaqueⁿꞌeⁿ wꞌaaꞌñeeⁿ. \v 32 Nnꞌaⁿ na jnda̱ tjomndye naquiiꞌ wꞌaaꞌñeeⁿ nchii na nndiꞌ ljoꞌ cwiluena, cweꞌ cꞌuaato mꞌaⁿna. Ntꞌomndye naⁿꞌñeeⁿ cwii ñꞌoom cwilaꞌxuaana, ndoꞌ ntꞌomndyena cwiicheⁿ ñꞌoom cwilaꞌxuaana. Ee majndyendyetina ticaliuna ljo tsꞌiaaⁿꞌ na tjomndyena. \v 33 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ judíos lꞌana na cjaatseineiⁿ cwii tsꞌaⁿ na jndyu Alejandro nda̱a̱ nnꞌaⁿ. Ee ntꞌom nnꞌaⁿ majnda̱ jluena nnoom ljoꞌ tsꞌiaaⁿꞌ na tjomndyena. Joꞌ chii seiweeⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ na calaꞌcheⁿ nnꞌaⁿ ee na ñeꞌcatseineiiⁿ ñꞌoom nda̱a̱na ñꞌoom na ncwañoomꞌnaꞌ nnꞌaⁿ judíos. \v 34 Sa̱a̱ quia na tqueⁿna cwenta na jom tsꞌaⁿ judío, chaꞌtsondyena jlaꞌtjoomꞌna jndyeena. Chaꞌna cwii we hora ñeꞌcwii tyolaꞌxuaana, tyoluena: \p —Jeeⁿ tꞌmaⁿ ñꞌoom tseixmaⁿ Diana cwentaa jaa nnꞌaⁿ Éfeso. \p \v 35 Quia joꞌ tsaⁿtseiljeii tsjoomꞌñeeⁿ, quia na jnda̱ jnda̱a̱ sꞌaaⁿ na seicheeⁿ joona, tsoom: \p —ꞌO nnꞌaⁿ Éfeso, nnꞌaⁿ chaꞌwaa tsjoomnancue manquiuna na jaa nnꞌaⁿ tsjoomwaa teijnoomya na nnteiꞌxꞌa̱a̱ya watsꞌoomꞌ ndyo̱o̱ Diana na nquiuuya na tꞌmaⁿti ñꞌoom tseixmaⁿ. Mati cwiteiꞌxꞌa̱a̱ya tsjo̱ꞌ na tuiinaꞌ chaꞌxjeⁿ nqueⁿ na jnaⁿnaꞌ cañoomꞌluee jndyocuenaꞌ na mꞌaaⁿya. \v 36 Meiⁿ tjaa ꞌñeeⁿ nntso na tiyuuꞌ na ljoꞌ. Joꞌ chii calaꞌcheⁿndyoꞌ. Tacalꞌaꞌyoꞌ na ñoomñoom ljoꞌ nlꞌaꞌyoꞌ. \v 37 Ee tiꞌmꞌaⁿꞌ na tquioꞌchoꞌyoꞌ ñjaaⁿ chaaꞌ lꞌuu jnda̱ ntyꞌueena ꞌnaⁿ na tseixmaⁿ ndyo̱o̱ Diana na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyo̱, meiⁿ tyooluena ñꞌoom ntjeiⁿ nacjoomꞌm. \v 38 Joꞌ chii Demetrio ñequio nnꞌaⁿ na ñeꞌcwii tsꞌiaaⁿ cwilꞌana ñꞌeⁿñê, xeⁿ waa ñꞌoom na ñeꞌqueⁿna nacjooꞌ tsꞌaⁿ quia joꞌ cꞌoona na mꞌaaⁿ jwe. Ee na mꞌaaⁿ jom cwiwijndaaꞌ ñꞌoom na cwiqueⁿ nnꞌaⁿ nacjoo ncꞌiaana. \v 39 Ndoꞌ xeⁿ waa cwiicheⁿ ñꞌoom na lꞌue nꞌomꞌyoꞌ na nleijndaaꞌ, nleijndaaꞌnaꞌ quia na nncuaa jomta. \v 40 Ee teincuuꞌ na luaaꞌ cwilꞌaꞌyoꞌ xuee jeꞌ ee nnda̱a̱ nntso gobiernom na cwilawendyo̱ nacjoomꞌm ee xeⁿ nncwaxꞌeeⁿ nda̱a̱ya tjaaꞌnaⁿ ljoꞌ ñꞌoom ya nntꞌo̱o̱ya nnoom. \p \v 41 Quia na jnda̱ seineiiⁿ ñꞌoomwaaꞌ, tsoom na catꞌoomꞌndyena. \c 20 \s1 Tja Pablo ndyuaa Macedonia ñꞌeⁿ ndyuaa Grecia \p \v 1 Jnda̱ na teicheⁿ tiaꞌ tꞌmaⁿꞌñeeⁿ, Pablo tqueeⁿꞌeⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Tyotseineiiⁿ nda̱a̱na ñꞌoom na nñequiaanaꞌ na tꞌmaⁿ nꞌomna. Ndoꞌ tꞌmaⁿndye ntyjeena. Jnda̱ chii jlueeⁿꞌeⁿ tjaaⁿ ndyuaa Macedonia. \v 2 Tyomanoom chaꞌwaa ndyuaaꞌñeeⁿ. Tyotseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌoom na tquiaatinaꞌ na tꞌmaⁿ nꞌomna. Jnda̱ chii tjaaⁿ, tueⁿꞌeⁿ ndyuaa Grecia. \v 3 Ndyee chiꞌ tꞌoomñê joꞌ joꞌ. Jnda̱ chii manncuo̱o̱ⁿ wꞌaandaa na wjaⁿ ndyuaa Siria, ndoꞌ ljeiiⁿ ñꞌoom na cwindo̱o̱ nnꞌaⁿ judíos jom. Joꞌ chii seitioom na nomtyuaa nncjaalcweeⁿꞌeⁿ, nncwinomnnaaⁿꞌaⁿ ndyuaa Macedonia. \v 4 Tyomꞌaⁿ ntꞌom nnꞌaⁿ na tyocañꞌeeⁿ ñꞌeⁿñê. Tyocañꞌeⁿ Sópater tsꞌaⁿ tsjoom Berea. Mati ñꞌeⁿ Aristarco ñequio Segundo, joona nnꞌaⁿ tsjoom Tesalónica. Ndoꞌ tyoñꞌeⁿ Gayo tsꞌaⁿ tsjoom Derbe. Tyoñꞌeⁿ Timoteo. Mati Tíquico ñequio Trófimo nnꞌaⁿ ndyuaa Asia tyocañꞌeeⁿna ñꞌeⁿ Pablo. \v 5 Joo naⁿꞌñeeⁿ tyꞌeñetina. Tquiena tsjoom Troas. Joꞌ joꞌ tyomeiꞌndooꞌna Pablo ñꞌeⁿ ja Lucas. \v 6 Jâ tyomꞌaaⁿyâ tsjoom Filipos ncuee na cwicwaꞌ nnꞌaⁿ judíos tyooꞌ na tjaaꞌnaⁿ ndaaljoꞌ tjaquieeꞌ. Quia na jnda̱ teinom ncueeꞌñeeⁿ tuo̱o̱yâ wꞌaandaa. Saayâ squia̱a̱caño̱o̱ⁿyâ naⁿꞌñeeⁿ tsjoom Troas xuee jnda̱ ꞌom. Joꞌ joꞌ ljooꞌndyô̱ cwii ntquieeꞌ xuee. \s1 Tyotseineiⁿ Pablo nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoom Troas \p \v 7 Xuee najndyee smaⁿna, nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tjomndyena na nlꞌana xeⁿntaⁿꞌ tyooꞌ na nlcwaꞌna na cwicañjom nꞌomna Jesús. Ndoꞌ tyotseineiⁿ Pablo nda̱a̱na. Na nneiⁿncoo cwiicheⁿ xuee mawjaⁿ, joꞌ chii tyotseineiiⁿ tyotseineiiⁿ nda̱a̱na hasta tueeꞌ xcwe tsjom. \v 8 Jeeⁿ jndye ncjocandi na niom chom cuarto nandye yuu tyomꞌaⁿna. \v 9 Ndoꞌ cwii tsaⁿsꞌa na titquieñe na jndyu Eutico wacatyeeⁿ mantana cuartoꞌñeeⁿ na jnda̱ ndyee na teicantyjooꞌnaꞌ. Tyjeeꞌ na ñeꞌcatsom ee teincoo ñꞌoom tyoñequiaa Pablo. Joꞌ chii jnaⁿjndeii tsaⁿtsjom ñꞌeⁿñê. Mana tiooñê xjeⁿ nomtyuaacheⁿ. Tyꞌelaꞌwe nnꞌaⁿ jom, jnda̱ tueeⁿꞌeⁿ. \v 10 Quia joꞌ Pablo tjacueeⁿ. Tcoomꞌm xtyeeⁿ nacañoomꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ, taxcweeñê juu. Matsoom nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ: \p —Cꞌomꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ nꞌomꞌyoꞌ. Mawandoꞌnndaꞌ tsaⁿmꞌaaⁿ. \p \v 11 Jnda̱ tsoom na ljoꞌ tjawannaaⁿꞌaⁿ naquiiꞌ wꞌaa. Tyochꞌeeⁿ xeⁿntaⁿꞌ tyooꞌ tcwaꞌna na tyocañjom nꞌomna Jesús. Jnda̱ chii tyotseineiⁿtyeeⁿ hasta na tjawixueecheⁿ. Jnda̱ joꞌ mana tjaaⁿ. \v 12 Ndoꞌ tsaⁿsꞌaꞌñeeⁿ na titquieñe nchii cweꞌ cwantindyo tquiaanaꞌ na neiiⁿ nnꞌaⁿ na wandoꞌnnaaⁿꞌaⁿ. \s1 Tjantyꞌiaaꞌ Pablo nnꞌaⁿ tsjoom Troas ñꞌeⁿ Mileto \p \v 13 Jâ saañetya̱a̱yâ ñꞌeⁿ wꞌaandaa hasta tsjoom Asón. Jnda̱ tꞌmaaⁿyâ na joꞌ joꞌ nleincwindyô̱ ñꞌeⁿ Pablo ee jom nomtyuaa wjaⁿ. \v 14 Jnda̱ na teincwindyô̱ tsjoom Asón ñeꞌcwi saayâ ñꞌeⁿ wꞌaandaa. Squia̱a̱yâ tsjoom Mitilene. \v 15 Jluiiꞌâ joꞌ joꞌ ndoꞌ cwiicheⁿ xuee teiꞌno̱o̱ⁿyâ ndyuaaxeⁿncwe na jndyu Quío. Cwiicheⁿ xuee squia̱a̱yâ ndyuaaxeⁿncwe Samos. Jnda̱ chii saayâ taꞌjndya̱a̱yâ ndyuaa Trogilio. Cwiicheⁿ xuee saatya̱a̱yâ squia̱a̱yâ tsjoom Mileto. \v 16 Ee jnda̱ seitiuu Pablo na ticjaameintyjeeⁿꞌeⁿ tsjoom Éfeso ndyuaa Asia ee ntyjeeⁿ xeⁿ nncwinoom joꞌ joꞌ nntseiyooꞌnaꞌ jom ndoꞌ matseityuaaⁿꞌaⁿ cha xeⁿ na aa nnda̱a̱ mamꞌaaⁿ Jerusalén ndoꞌ nncueeꞌ xuee Pentecostés. \s1 Seineiⁿ Pablo nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye watsꞌom tsjoom Éfeso \p \v 17 Mꞌaaⁿyâ tsjoom Miletoꞌñeeⁿ ndoꞌ jñoom nnꞌaⁿ na nncꞌooqueeⁿꞌndyena nnꞌaⁿ Éfeso na cwiluiitquiendye naquiiꞌ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoomꞌñeeⁿ. \v 18 Ndoꞌ jnda̱ na tquieꞌcañom naⁿꞌñeeⁿ, matsoom nda̱a̱na: \p —ꞌO manquiuꞌyoꞌ chiuu tyomꞌaaⁿya quiiꞌntaaⁿꞌyoꞌ cantyjati xuee na tyja̱jndya̱a̱ya ndyuaa Asiawaa. \v 19 Tyondiꞌntjo̱ⁿya nnom Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio na tyojuꞌndyo̱cja̱ya. Ndoꞌ tyotꞌio̱o̱ya na jnda ntyjiiya ndoꞌ wiꞌ tyotjo̱ⁿya na tyondo̱o̱ nnꞌaⁿ judíos ja. \v 20 Sa̱a̱ tîcjo̱meintyja̱a̱ꞌa na tyotseina̱ⁿya nda̱a̱ꞌyoꞌ na tyotsjo̱o̱ chaꞌtso ñꞌoom na mateijndeiinaꞌ ꞌo. Tyoꞌmo̱o̱ⁿ nda̱a̱ꞌyoꞌ quia na tyotjomndyoꞌ ndoꞌ mati naquiiꞌ lꞌaꞌyoꞌ. \v 21 Chaꞌtsondyoꞌ tyocwjiꞌyuuꞌndyo̱ nda̱a̱ꞌyoꞌ, meiiⁿ nnꞌaⁿ judíos meiiⁿ nchii nnꞌaⁿ judíos. Tsjo̱o̱ na calcweꞌ nꞌomꞌyoꞌ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ calaꞌyuꞌyoꞌ ñequio Taya Jesucristo. \v 22 Ndoꞌ jeꞌ, majo̱ Jerusalén ee luaaꞌ matsa̱ꞌntjom Espíritu Santo ja, meiⁿ ticaljeiiya ljoꞌ nntjo̱ⁿya laꞌñeⁿ. \v 23 Macanda̱ ntyjii ticwii cwii tsjoom na mawino̱o̱ⁿya maꞌmo̱ⁿ Espíritu Santo no̱o̱ⁿ na maxjeⁿ nntaꞌwiꞌ nnꞌaⁿ ja laꞌñeⁿ ndoꞌ nntueeꞌna ja wꞌaancjo. \v 24 Sa̱a̱ tjaa na cochꞌeenaꞌ ja na ljoꞌ catjo̱ⁿ meiⁿ ticajnda ntyjii meiiⁿ xeⁿ na nlacueeꞌ nnꞌaⁿ ja. Ñeꞌcwii ntyjaaꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya na ñequio na neiⁿya nntseicanda̱a̱ꞌndyo̱ tsꞌiaaⁿ na tquiaa Ta Jesús no̱o̱ⁿ na nncwjiꞌyuuꞌndyo̱ ñꞌoom naya cantyja na wiꞌ tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ. Ee joꞌ na macwjiꞌnꞌmaaⁿñê nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. \p \v 25 ’Ndoꞌ jeꞌ jeꞌ cantyꞌiaꞌyoꞌ, chaꞌtsondyoꞌ na tyoñequiaya ñꞌoom nda̱a̱ꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom, ntyjii na taxocantyꞌiaꞌnndaꞌyoꞌ ja. \v 26 Joꞌ chii xuee jeꞌ macwjiꞌyuuꞌndyo̱ nda̱a̱ꞌyoꞌ na meiiⁿ na nntsuuñe cwii tsꞌaⁿ sa̱a̱ ja tatjaaꞌnaⁿ jnaⁿ cwii cacho̱o̱ya nda̱a̱ꞌyoꞌ. \v 27 Ee chaꞌtso ñꞌoom na lꞌue tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom na catsjo̱o̱ nda̱a̱ꞌyoꞌ jnda̱ tsjo̱o̱. Meiⁿcwii ñꞌoom tîcatꞌiuuꞌndyo̱ nda̱a̱ꞌyoꞌ. \v 28 Quia joꞌ calꞌaꞌndyoꞌcheⁿncjoꞌyoꞌ cwenta ndoꞌ mati chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ, ee jnda̱ tyꞌiom Espíritu Santo tsꞌiaaⁿ ꞌo na cateiꞌxꞌeꞌyoꞌ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ na tueꞌ Jesús cwentaana. \v 29 Ee ntyjii quia na tacꞌo̱o̱ⁿndyo̱ ñꞌeⁿndyoꞌ, nlquie nnꞌaⁿ naquiiꞌ ntaaⁿꞌyoꞌ na nlaꞌndaaꞌna nꞌomꞌyoꞌ na cwilayuꞌyoꞌ chaꞌna cwitjoom canmaⁿ. Ee quia na cwiquie lowo quiiꞌntaaⁿyoꞌ cwilaꞌcwjee lowoꞌñeeⁿ jooyoꞌ. \v 30 Hasta quiiꞌntaaⁿꞌ ncjoꞌyoꞌ nnto̱ꞌ ntꞌom ncꞌiaaꞌyoꞌ nntꞌmo̱o̱ⁿna nda̱a̱ꞌyoꞌ sa̱a̱ taxcwe chaꞌxjeⁿ ñꞌoom na mayuuꞌ. Laaꞌtiꞌ nntꞌmo̱o̱ⁿna cha ntꞌomndyoꞌ ꞌo ñequio ncꞌiaaꞌyoꞌ na mati cwilaꞌyuꞌ nlajomndyoꞌ ñꞌeⁿndyena. \v 31 Joꞌ chii cꞌomcꞌeendyoꞌ, ndoꞌ cjaañjoomꞌ nꞌomꞌyoꞌ cwii ndyee chu naxuee ndoꞌ natsjom tîcjo̱meintyja̱a̱ꞌa na tyoteijndeitya̱ya ꞌo cha nntsaalaꞌno̱ⁿꞌtiꞌyoꞌ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Ñesꞌaa na ljoꞌ ñequio na tyotꞌio̱o̱ya na jnda ntyjiiya. \p \v 32 ’Ndoꞌ jeꞌ jeꞌ ꞌo nnꞌaⁿya maꞌndiya ꞌo ñequio lꞌo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio juu ñꞌoom naya na matseixmaaⁿ. Cantyja ꞌnaaⁿꞌ juunaꞌ nntsaanajnda̱ꞌyoꞌ ndoꞌ tjom nntoꞌñoomꞌyoꞌ naya na mañequiaaⁿ nda̱a̱ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwiluiindye cwentaaⁿꞌaⁿ. \v 33 Ja tyootseiqueeⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ meiⁿ sꞌom xuee, meiⁿ sꞌom cajaⁿ, meiⁿ liaaꞌ tsꞌaⁿ. \v 34 ꞌO nquiuꞌyoꞌ nnco̱ tyotsꞌaa tsꞌiaaⁿ ñequio lꞌo̱o̱ na tyowantyjo̱ⁿ ꞌnaⁿ na tyocaⁿnaꞌ ja ñequio nnꞌaⁿ na ñeñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyo̱. \v 35 Cantyja na tyotsꞌaa ñequiiꞌcheⁿ tyoꞌmo̱o̱ⁿya nda̱a̱ꞌyoꞌ na tsꞌiaaⁿ calꞌaꞌyoꞌ cha nnda̱a̱ nnteiꞌjndeiꞌyoꞌ nnꞌaⁿ na matseiꞌtjo̱o̱naꞌ. Cjaañjoomꞌ nꞌomꞌyoꞌ ñꞌoom na tyotseineiⁿ Ta Jesús. Tyotsoom: “Matꞌmaⁿti matioꞌnaaⁿñenaꞌ tsꞌaⁿ na mañequiaa nchiiti tsꞌaⁿ na macoꞌñom.” \p \v 36 Quia na jnda̱ seineiⁿ Pablo ñꞌoommeiⁿꞌ, quia joꞌ tcoomꞌm xtyeeⁿ. Ndoꞌ ñequio chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ tyolaꞌneiⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 37 Chaꞌtsondyena tyotyueena, tyotaꞌxcweendyena Pablo, ndoꞌ tyotꞌuena tsꞌo̱o̱ⁿ. \v 38 Ee jeeⁿ jnda nquiuna na tsoom nda̱a̱na na taxocantyꞌiaanndaꞌna jom. Jnda̱ chii tyꞌecaꞌndyena jom yuu waa wꞌaandaa. \c 21 \s1 Tja Pablo Jerusalén \p \v 1 Jnda̱ to̱ⁿꞌndyô̱ ñequio naⁿꞌñeeⁿ, tuo̱o̱yâ wꞌaandaa, saandyeyuuyâ, squia̱a̱yâ ndyuaaxeⁿncwe Cos. Cwiicheⁿ xuee saatya̱a̱yâ hasta tsjoom Rodas. Jluiiꞌâ joꞌ joꞌ saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Pátara. \v 2 Joꞌ joꞌ jliuuyâ cwii wꞌaandaa na ncwitꞌionaꞌ na wjaanaꞌ ndyuaa Fenicia. Joꞌ chii tuo̱o̱yâ juunaꞌ, mana saayâ. \v 3 Quia na jnda̱ teitquiooꞌ ndyuaaxeⁿncwe Chipre, ꞌndya̱a̱yâ ndyuaaꞌñeeⁿ jo ntyja tymaaⁿꞌ. Saayâ, squia̱a̱yâ tsjoom Tiro ndyuaa Siria. Joꞌ joꞌ jluiiꞌâ wꞌaandaa ee tsjoomꞌñeeⁿ tjameintyjeeꞌnaꞌ na nluiꞌ canchuu na ñjom tsꞌomnaꞌ. \v 4 Tyolꞌua̱a̱yâ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoomꞌñeeⁿ ndoꞌ quia jliuuyâ joona ljooꞌndyô̱ ñꞌeⁿndyena cwii ntquieeꞌ xuee. Joona jnda̱ tꞌmo̱ⁿ Espíritu Santo nda̱a̱na ljoꞌ nntjom Pablo, joꞌ chii tyoluena nnoom na tincjaⁿ Jerusalén. \v 5 Jnda̱ na teinom ntquieeꞌ xuee na ljooꞌndyô̱ tsjoomꞌñeeⁿ, chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñequio lcuuna, ndana tyꞌecaꞌndyena jâ nnom tsjoom. Squia̱a̱yâ su tsꞌoteiꞌ ꞌndyoo ndaaluee. Joꞌ joꞌ taaꞌâ cantya̱a̱yâ jlana̱a̱ⁿyâ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 6 Jnda̱ joꞌ tꞌmaⁿndyo̱ ntyja̱a̱yâ ndoꞌ tyotaꞌxcweendyô. Jnda̱ chii tuo̱o̱yâ tsꞌom wꞌaandaa. Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ tyꞌelcweeꞌna lꞌaana. \p \v 7 Jluiiꞌâ tsjoom Tiroꞌñeeⁿ, saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Tolemaida. Joꞌ joꞌ jluiiꞌâ wꞌaandaa. Saanquiaayâ na xmaⁿndye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoomꞌñeeⁿ ndoꞌ ljooꞌndyô̱ ñꞌeⁿndyena cwii xuee. \v 8 Teincoo cwiicheⁿ xuee jluiiꞌâ tsjoomꞌñeeⁿ, saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Cesarea. Squia̱a̱yâ waaꞌ Felipe tsꞌaⁿ na quijaanquiaa ñꞌoom naya cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesucristo. Jom cwii joo nnꞌaⁿ na ntquieeꞌndye na tyotyꞌioom nnꞌaⁿ tsꞌiaaⁿ joona na nndyeꞌntjomna naquiiꞌ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ Jerusalén. Joꞌ ljooꞌndyô̱ na mꞌaaⁿ jom. \v 9 Mꞌaⁿ ñequiee yolcu ntseinaaⁿ na tyoomaꞌco. Joona tyoñequiana ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 10 Cwantindyo xuee na mꞌaaⁿyâ joꞌ joꞌ ndoꞌ tyjeeꞌ cwii tsꞌaⁿ na jndyu Agabo na jnaⁿ tsꞌo̱ndaa Judea. Jom profeta. \v 11 Na mꞌaaⁿ jâ tyjeeⁿꞌeⁿ. Seityeeⁿ ncꞌeeⁿ lꞌo̱o̱ⁿ ñequio ꞌnaⁿ na chuꞌtyeⁿ tsiaaꞌ Pablo. Matsoom: \p —Luaa matso Espíritu Santo na nlꞌa nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ Jerusalén. Malaaꞌtiꞌ nlaꞌtyeⁿna tsꞌaⁿ na ꞌnaaⁿꞌ ꞌnaⁿwaa ndoꞌ nntioona jom luee nnꞌaⁿ na nchii nnꞌaⁿ judíos. \p \v 12 Quia na jndya̱a̱yâ ñꞌoommeiⁿꞌ, jâ ndoꞌ mati nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoom Cesareaꞌñeeⁿ tyolaꞌtyꞌoondyô̱ nnom Pablo na ticjaⁿ Jerusalén. \v 13 Sa̱a̱ matsoom: \p —¿Chiuu na cwityueeꞌyoꞌ? Na nmeiiⁿꞌ cwilꞌaꞌyoꞌ yacheⁿ nñeꞌquiaꞌyoꞌ na chjooꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya. Ee ja mañequiaandyo̱ ljoꞌcheⁿ na ñeꞌcalꞌa nnꞌaⁿ Jerusalén ñꞌeⁿndyo̱. Meiiⁿ na nlatyeⁿna ja oo meiiⁿ na nlacueeꞌna ja cantyja ꞌnaaⁿꞌ xueeꞌ Ta Jesús maxjeⁿ ñecuaato. \p \v 14 Tîcanda̱a̱ nlꞌaayâ nlalcwa̱a̱ꞌâ jom na wjaⁿ Jerusalén. Joꞌ chii ꞌndya̱a̱to̱o̱yâ, ndoꞌ lꞌuuyâ: \p —Catsꞌaa Ta Tyꞌo̱o̱tsꞌom yuu na lꞌue tsꞌoom ñꞌeⁿ Pablo. \p \v 15 Jnda̱ joꞌ mana jlaꞌjndaaꞌndyô̱ saawaayâ Jerusalén. \v 16 Ndoꞌ cwantindye nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoom Cesarea tyꞌeñꞌeeⁿna ñꞌeⁿndyô̱. Squia̱a̱yâ na mꞌaaⁿ Mnasón. Jom tsꞌaⁿ na jnaⁿ ndyuaaxeⁿncwe Chipre ndoꞌ jaachꞌee xuee na matseiyoomꞌm. Waaꞌ jom ljooꞌndyô̱. \s1 Pablo tjacanoomꞌm Jacobo \p \v 17 Quia na jnda̱ squia̱a̱yâ Jerusalén, nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ toꞌñoomna jâ ñequio na neiiⁿna. \v 18 Teincoo cwiicheⁿ xuee saayâ ñꞌeⁿ Pablo na mꞌaaⁿ Jacobo. Joꞌ joꞌ jnda̱ tjomndye chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿ tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na macwjiꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaaⁿꞌaⁿ. \v 19 Pablo tquiaaⁿ na xmaⁿndye naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ chii tcuu tcuu tyotseineiiⁿ chaꞌtso na tyoteijndeii Tyꞌo̱o̱tsꞌom jom tsꞌiaaⁿ na tyochꞌeeⁿ quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 20 Ndoꞌ joona jnda̱ na jndyena na tyotseineiiⁿ tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Tyoluena nnoom: \p —Mayuuꞌ re nnꞌaaⁿya sa̱a̱ mantyjiꞌ cwanti meiⁿ nnꞌaⁿ judíos jnda̱ jlaꞌyuꞌna tsjoom ñjaaⁿ, ndoꞌ chaꞌtsondyena cwiluena na jndeiꞌnaꞌ na catseicanda̱ tsꞌaⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. \v 21 Sa̱a̱ jnda̱ jndyena cantyja ꞌnaⁿꞌ na ꞌu xuiiꞌ maꞌmo̱o̱ⁿꞌ nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ judíos na cwicꞌeeⁿ ntꞌomcheⁿ njoom naquiiꞌ ntaaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos. Jnda̱ jndyena na matsuꞌ na tacalanꞌoomꞌndye naⁿꞌñeeⁿ ñꞌoom na tqueⁿ Moisés. Mati jnda̱ jndyena na matseijndo̱ꞌ nꞌom naⁿꞌñeeⁿ na tacalꞌana costumbre na cwilꞌaaya ñequio yoꞌndaa na naⁿnom, meiⁿ tacalacanda̱a̱ꞌndyena ntꞌomcheⁿ costumbre ꞌnaaⁿ welooya na ñetꞌom teiyo. \v 22 Quia joꞌ ¿chiuu ya nlꞌaayo̱o̱ya? Ee nnꞌaaⁿya na cwilaꞌyuꞌ na mꞌaⁿ tsjoomwaa, maxjeⁿ nntjomndyena quia na jnda̱ jndyena na mamꞌaaⁿndyuꞌ. \v 23 Cwa sa luaa catsaꞌ chaꞌxjeⁿ na nlꞌuuyâ njomꞌ. Quiiꞌntaaⁿyâ mꞌaⁿ ñequiee naⁿnom na jndeiꞌnaꞌ na calaꞌcanda̱a̱ꞌndyena cwii ñꞌoomtyeⁿ na jnda̱ tqueⁿna nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 24 Catseijomndyuꞌ ñꞌeⁿndyena, na nlqueⁿ ljuꞌnaꞌ ꞌo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Ndoꞌ catiomꞌlꞌuaꞌ cantyja na macaⁿnaꞌ ꞌo na nlqueⁿljuꞌnaꞌ ꞌo. Quia na jnda̱ tꞌiooꞌ ñꞌoom ꞌnaaⁿna quia joꞌ ya nnteinquiꞌ nqueⁿna. Luaaꞌ catsaꞌ cha nlaꞌno̱ⁿꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ na tiyuuꞌ ñꞌoom na jnda̱ jndyena cantyja ꞌnaⁿꞌ. Nliuna na mati ꞌu matseicanda̱a̱ꞌndyuꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés. \v 25 Sa̱a̱ cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ na nchii nnꞌaⁿ judíos, jnda̱ jlaꞌcwano̱o̱ⁿyâ ljeii na mꞌaⁿna na tancꞌoomꞌ nꞌomna cantyja ꞌnaaⁿ costumbre ꞌnaaⁿ jâ nnꞌaⁿ judíos. Macanda̱ tꞌmaaⁿyâ na tacwaꞌna nantquie na jnda̱ tsa̱ꞌ nnꞌaⁿ nda̱a̱ ꞌnaⁿ na cweꞌ nnꞌaⁿ nlꞌa. Tantquiina niomꞌ meiⁿ seii quiooꞌ na cweꞌ cwiꞌuo̱o̱ cantyoꞌ. Ndoꞌ tancꞌomna na cweꞌ nncꞌomyana ñꞌeⁿ ncꞌiaana. \s1 Tꞌuena nawiꞌ Pablo naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ \p \v 26 Quia joꞌ Pablo seijomñê ñequio ñequiee naⁿnomꞌñeeⁿ. Teincoo cwiicheⁿ xuee sꞌaaⁿ tsꞌiaaⁿ na tqueⁿ ljuꞌnaꞌ joona jo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ chii tjaqueⁿꞌeⁿ naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ. Tjatseicañeeⁿ ntyee cwaaⁿ xuee na nlaꞌcanda̱a̱ꞌndyena ñꞌoom na waa nda̱a̱na ndoꞌ na nñequiana quiooꞌ na nncwje cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 27 Quia na wjaacanda̱a̱ꞌ ntquieeꞌ xueeꞌñeeⁿ cantyja na nlaꞌcanda̱a̱ꞌndyena, ntꞌom nnꞌaⁿ judíos na jnaⁿ ndyuaa Asia ntyꞌiaana Pablo naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ. Joꞌ chii tyolaꞌjmeiⁿꞌna chaꞌtso nnꞌaⁿ ndoꞌ tꞌuena Pablo. \v 28 Jeeⁿ jndeii tyolaꞌxuaana jluena: \p —ꞌO re nnꞌaaⁿya Israel cateiꞌjndeiꞌyoꞌ jâ ee luaa tsꞌaⁿ na ñetonom chaꞌtso njoom. Tyotseineiiⁿ ñꞌoom nacjoo chaꞌtsondyo̱ ñequio nacjooꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés, ndoꞌ nacjooꞌ watsꞌom tꞌmaⁿwaa. Ndoꞌ nchii macanda̱ luaaꞌ, mati jnda̱ jndyochom ntꞌom nnꞌaⁿ na nchii judíos naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿwaa. Joꞌ na jnda̱ seitsꞌiaaⁿñê juunaꞌ na matseixmaⁿnaꞌ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 29 Luaaꞌ tyoluena ee cweꞌ na ntyꞌiaana Pablo naquiiꞌ tsjoom ñequio tsꞌaⁿ na nchii judío na jndyu Trófimo, jom tsꞌaⁿ Éfeso, joꞌ chii jlaꞌtiuuna na tjañꞌoom Pablo tsaⁿꞌñeeⁿ naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ. \p \v 30 Quia joꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom jlaꞌjmeiⁿꞌndyena. Majeꞌ majeꞌndyo jlaꞌtjomndyena. Tꞌuena Pablo, tyꞌeñꞌomtsco̱o̱ꞌndyena jom, tjeiiꞌna jom tachꞌeⁿ watsꞌom tꞌmaⁿ. Jnda̱ joꞌ ntyja ntyja jlaꞌcuꞌna ndyueelꞌa juunaꞌ. \v 31 Manlaꞌcueeꞌna jom sa̱a̱ majuu xjeⁿꞌñeeⁿ tueeꞌ ñꞌoom na mꞌaaⁿ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro na chaꞌtsondye nnꞌaⁿ quiiꞌ tsjoom Jerusalén cwilaꞌjmeiⁿꞌndyena. \v 32 Joꞌ chii tsaⁿꞌñeeⁿ mantyja tjachom sondaro ñequio capeitaⁿ na cwitsa̱ꞌntjom cwii cwii siaⁿnto sondaroꞌñeeⁿ. Jndeii tyꞌena yuu mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌjmeiⁿꞌndye. Quia na ntyꞌiaa naⁿꞌñeeⁿ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe ñequio sondaro ꞌnaaⁿꞌaⁿ, quia joꞌ mañoomꞌ ꞌndyena na cwitjaaꞌna Pablo. \v 33 Ndoꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro, quia na jnda̱ tyjeeꞌcañoom, sa̱ꞌntjoom sondaro na catꞌuena Pablo, calaꞌtyeⁿna tsaⁿꞌñeeⁿ ñequio we lꞌuaancjo. Jnda̱ chii taxꞌeeⁿ ꞌñeeⁿ tsꞌaⁿ Pablo ndoꞌ ljoꞌ sꞌaa tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 34 Sa̱a̱ nnꞌaⁿ na cwilaꞌjmeiⁿꞌndye tiñeꞌcwii ñꞌoom tyolaꞌxuaana. Cweꞌ cꞌuaato ndyueena. Ndoꞌ na luaaꞌ tileicaljeiiⁿ ñꞌoom na mayuuꞌ. Yati sa̱ꞌntjoom sondaro na cꞌooñꞌomna Pablo wꞌaa yuu na cwicꞌeeⁿna. \v 35 Quia na jnda̱ tquiena tiooꞌ yuu na jaawa tsꞌaⁿ na wjaaquieeꞌ naquiiꞌ wꞌaaꞌñeeⁿ jlaꞌwena Pablo ee manchjenaꞌ jom na cwajndii cwilꞌa nnꞌaⁿ na jndyendye. \v 36 Ee chaꞌtsondye naⁿꞌñeeⁿ tyꞌentyjo̱na. Tacwaxua ndyueena, tyoluena: \p —Calacueꞌyoꞌ jom. \s1 Pablo macaaⁿ na nntseineiiⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ \p \v 37 Manncꞌooñꞌom sondaro Pablo naquiiꞌ wꞌaa ndoꞌ tsoom nnom tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro: \p —¿Aa wanaaⁿ na nntsjo̱o̱ cwii ñꞌoom njomꞌ? \p Matso tsaⁿꞌñeeⁿ: \p —¿Aa ꞌnaⁿꞌ ñꞌoom griego? \v 38 Quia joꞌ aa nchii tsꞌaⁿ egipto ꞌu na nmeiiⁿndyo ñeseiweñe nacjooꞌ gobiernom na seitjoom cwii ñequiee meiⁿ nnꞌaⁿ na tia nnꞌaⁿndye na tjachom joona ndyuaa yuu tjaa nnꞌaⁿ cꞌoom. \p \v 39 Ndoꞌ tꞌo̱ Pablo nnom tyo na cwiluiitquieñe: \p —Ja tsꞌaⁿ judío. Ja tuiindyo̱ tsjoom Tarso, tsjoom tꞌmaⁿ na matsa̱ꞌntjom ndyuaa Cilicia. Sa̱a̱ matsꞌaaya tyꞌoo njomꞌ quiaaꞌ ñꞌomꞌ na nntseina̱ⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p \v 40 Tquiaa tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoomꞌm. Quia joꞌ teintyjeeꞌ Pablo cjooꞌ ntiooꞌ yuu na jaawa tsꞌaⁿ na wjaaquieeꞌ naquiiꞌ wꞌaaꞌñeeⁿ. Seiweeⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ nda̱a̱ nnꞌaⁿ na waa na nntsoom. Quia joꞌ jlaꞌcheⁿna, seineiiⁿ nda̱a̱na ñequio ñꞌoomna ñꞌoom hebreo. \c 22 \p \v 1 Matsoom: \p —ꞌO ta ñequio ꞌo re nnꞌaⁿya, candyeꞌyoꞌ nntseina̱ⁿya nda̱a̱ꞌyoꞌ cantyja ꞌnaⁿya. \p \v 2 Quia na jndyena na seineiiⁿ nda̱a̱na ñequio ñꞌoomna ñꞌoom hebreo, jlaꞌcheⁿna, tyoqueⁿtina cwenta. \v 3 Matsoom nda̱a̱na: \p —Ja tsꞌaⁿ judío. Tuiindyo̱ tsjoom Tarso ndyuaa Cilicia, sa̱a̱ tjo̱wijndo̱ya tsjoom Jerusalénwaa na tyotseiꞌnaⁿya na tyoꞌmo̱ⁿ maestro Gamaliel no̱o̱ⁿ. Jom tcuu tyoꞌmo̱o̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés na tyoleiñꞌom welooya na ñetꞌom teiyo. Ñequio na xcweeꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya mandiꞌntjo̱ⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom majoꞌti chaꞌxjeⁿ na xcweeꞌ nꞌomꞌ ꞌo na cwindyeꞌntjomꞌyoꞌ nnoom. \v 4 Ja ñetco̱ꞌwiꞌa nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ natooꞌ Jesús, hasta sꞌa na tja̱ joona. Tyowjaya naⁿnom ndoꞌ naⁿlcu, tyotio̱o̱ⁿya joona wꞌaancjo. \v 5 Nquii tyee na cwiluiitquieñe ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye nda̱a̱ꞌyoꞌ manquiuna na toꞌño̱ⁿ carta lueena na nncjo̱ñꞌo̱ⁿya na mꞌaⁿ nnꞌaaⁿya nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ tsjoom Damasco. Tjo̱cacho̱o̱ya nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ na mꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ na nñequiona wꞌaancjo ñjaaⁿñe Jerusalén na nntioomna cantyja na cwilaꞌyuꞌna ñꞌeⁿ Jesús. \s1 Pablo matseineiiⁿ cantyja na nlcweꞌ tsꞌoom jnaaⁿꞌaⁿ \r (Hch. 9:1-19; 26:12-18) \p \v 6 Tsoti Pablo: \p —Xcwe na waꞌnjo̱o̱ⁿ nato na jo̱ Damasco na manndyooꞌ nncua̱ya, ndoꞌ chaꞌna quiajmeiⁿꞌ ñejomto tioo chom ndiocheⁿ nacañomya. Jnaⁿnaꞌ cañoomꞌluee ndoꞌ jeeⁿ ndyaꞌ xueenaꞌ. \v 7 Quia joꞌ tioondyo̱ nomtyuaa ndoꞌ jndiiya na matseineiⁿ tsꞌaⁿ no̱o̱ⁿ, matso: “Aa ndiꞌ Saulo, ¿chiuu na macoꞌwiꞌ ja?” \v 8 Ndoꞌ tꞌo̱ya: “¿ꞌÑeeⁿ ꞌu Ta?” Quia joꞌ tso no̱o̱ⁿ: “Ja Jesús tsꞌaⁿ Nazaret na macoꞌwiꞌ.” \v 9 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyo̱ ntyꞌiaana chomꞌñeeⁿ ndoꞌ tyuena, sa̱a̱ tîcandyena ñꞌoom na seineiⁿ tsꞌaⁿ ñꞌeⁿndyo̱. \v 10 Ndoꞌ tsjo̱o̱ya: “¿Chiuu nntsꞌaayo̱ Ta?” Quia joꞌ matsoom no̱o̱ⁿ: “Quicantyjaꞌ, cjaꞌ quiiꞌ tsjoom Damasco. Joꞌ joꞌ nndiꞌ chaꞌtso tsꞌiaaⁿ na matsa̱ꞌntjo̱ⁿya na nntsaꞌ.” \v 11 Seinchjaaⁿꞌnaꞌ ja na jeeⁿ ndyaꞌ xuee chomꞌñeeⁿ. Joꞌ chii nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyo̱ cweꞌ tsꞌo̱o̱ tyꞌetꞌuena chii tua̱ya Damasco. \p \v 12 ’Joꞌ joꞌ mꞌaaⁿ cwii tsꞌaⁿ na jndyu Ananías. Jom ñequio na xcweeꞌ tsꞌoom matseicana̱a̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. Ndoꞌ chaꞌtso nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ tsjoomꞌñeeⁿ tyotjeiiꞌyana jom. \v 13 Tueⁿꞌeⁿ na mꞌaaⁿya. Matsoom no̱o̱ⁿ: “ꞌU re nnꞌaⁿya Saulo cantyꞌiaꞌnndaꞌ.” Ndoꞌ majuu xjeⁿꞌñeeⁿ teitquionndaꞌa, mana teitquiooꞌñê ntyꞌia. \v 14 Tsotyeeⁿ no̱o̱ⁿ: “Nquii Tyꞌo̱o̱tsꞌom cwentaa welooya na ñetꞌom teiyo majnda̱ seijndaaꞌñê na ꞌu nljeiꞌ chiuu waa na lꞌue tsꞌoom. ꞌU nntyꞌiaꞌ nquii Jnaaⁿ tsaⁿ na tja jnaⁿ tseixmaⁿ, ndoꞌ na nndiꞌ ñꞌoom na nntseineiiⁿ njomꞌ. \v 15 Ee nncwjiꞌyuuꞌndyuꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ. Nntsuꞌ nda̱a̱na cantyja na jnda̱ ntyꞌiaꞌ jom ndoꞌ na jnda̱ jndiꞌ ñꞌoom na seineiiⁿ njomꞌ. \v 16 Quia joꞌ ¿ljoꞌ meindoꞌ jeꞌ? Quicantyjaꞌ ndoꞌ cwitsꞌoomndyuꞌ. Caⁿꞌ nnom Ta Jesús na catseiljoomꞌm ꞌu jnaⁿꞌ na matseiꞌxmaⁿꞌ.” \s1 Matseineiiⁿ Pablo na jñom Tyꞌo̱o̱tsꞌom jom na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos \p \v 17 Tsoti Pablo: \p —Quia na jnda̱ jndyo̱o̱lcwa̱ꞌa ñjaaⁿñe Jerusalén waa na tcoꞌnaꞌ no̱o̱ⁿ naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ xcwe na matseina̱ⁿya nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \v 18 Ntyꞌiaya Jesús. Matsoom no̱o̱ⁿ: “Catseityuaꞌ caluiꞌ quiiꞌ tsjoomwaa ee xocandye nnꞌaⁿ ñꞌoom na nncwjiꞌyuuꞌndyuꞌ cantyja ꞌnaⁿya.” \v 19 Quia joꞌ tsjo̱o̱ nnoom: “Nquieena, Ta, nquiuna na ja tyojo̱quia̱ꞌa naquiiꞌ chaꞌtso lanꞌom ꞌnaaⁿna. Nquiuna na tyocwjaaꞌa nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌeⁿndyuꞌ ndoꞌ tyotio̱o̱ⁿya joona wꞌaancjo. \v 20 Ndoꞌ quia na jlaꞌcueeꞌ nnꞌaⁿ Esteban, tsꞌaⁿ na tyocwjiꞌyuuꞌñe cantyja ꞌnaⁿꞌ, ja ñꞌa̱ⁿya. Seijomndyo̱ na calꞌana na ljoꞌ jom, ndoꞌ tyotsꞌaa cwenta liaa naⁿꞌñeeⁿ xjeⁿ na jlaꞌcueeꞌna jom.” \v 21 Sa̱a̱ matso Ta Jesús no̱o̱ⁿ: “Cjaꞌ, ee tquia majño̱o̱ⁿya ꞌu na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos.” \s1 Pablo mꞌaaⁿ lꞌo̱ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro \p \v 22 Tyotqueⁿ nnꞌaⁿ cwenta ñꞌoom na tyotseineiⁿ Pablo, sa̱a̱ quia na tsoom ñꞌoomwaaꞌ taticandyetina. To̱ꞌna tyolaxuaana. Tyoluena nda̱a̱ sondaro: \p —Calacueꞌyoꞌ tsaⁿmꞌaaⁿ ee tacatseixmaaⁿ na nncwanoomꞌm. \p \v 23 Jndeii tyolaꞌxuaana. Tjeiiꞌna liaana, tyolaꞌcaandyena joonaꞌ na jeeⁿ ndyaꞌ lioona. Ndoꞌ tyotjuꞌndyeendyena tsꞌojnda̱a̱ na ticueeꞌ nꞌomna. \v 24 Joꞌ chii tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro sa̱ꞌntjoom na cꞌooñꞌom naⁿꞌñeeⁿ Pablo naquiiꞌ wꞌaa yuu cwicꞌeeⁿna. Matsoom: \p —Catjaꞌyoꞌ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ cha nntsoom ljoꞌ sꞌaaⁿ ee ñeꞌcaljeiiya chiuu na jeeⁿ jlaꞌxuaa nnꞌaⁿ nacjoomꞌm. \p \v 25 Quia joꞌ jlaꞌtyeⁿna jom na nntjaaꞌna jom. Sa̱a̱ tsoom nnom capeitaⁿ na meintyjeeꞌ joꞌ joꞌ: \p —¿Aa wanaaⁿ na nntjaꞌyoꞌ tsꞌaⁿ meiiⁿ na matseixmaaⁿ tsꞌaⁿ tsjoom Roma ndoꞌ tyoowijndaaꞌ jnaaⁿꞌaⁿ? \p \v 26 Ndoꞌ capeitaⁿꞌñeeⁿ quia na jñeeⁿ ñꞌoomwaaꞌ tjaaⁿ na mꞌaaⁿ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ chaꞌtso sondaro. Matsoom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ: \p —Catsaꞌ cwenta na luaaꞌ ñeꞌcatsaꞌ ñꞌeⁿ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ ee tseixmaaⁿ tsꞌaⁿ tsjoom Roma. \p \v 27 Quia joꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro tjaaⁿ na mꞌaaⁿ Pablo. Matsoom: \p —Catsuꞌ no̱o̱ⁿ ¿aa tsꞌaⁿ tsjoom Roma matseiꞌxmaⁿꞌ? \p Ndoꞌ tꞌo̱o̱ⁿ matsoom: \p —Mayuuꞌ na joꞌ ja. \p \v 28 Quia joꞌ tso tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro: \p —Ja tꞌmaaⁿꞌ sꞌom tquiaya chii tseixmaⁿya tsꞌaⁿ tsjoom Roma. \p Matso Pablo nnom: \p —Sa̱a̱ ja cantyja na tuiindyo̱ tseixmaⁿya joꞌ. \p \v 29 Joꞌ chii sondaro na manntjaaꞌ Pablo mana ꞌndyena jom, teiꞌndyo̱na nacañomꞌm. Ndoꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱na quia na jñeeⁿ na tsꞌaⁿ tsjoom Roma matseixmaⁿ Pablo tyꞌueeⁿ ee nqueⁿ sa̱ꞌntjoom na cwityeⁿñe tsaⁿꞌñeeⁿ. \s1 Pablo mꞌaaⁿ jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos \p \v 30 Sa̱a̱ juu tsaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro ñeꞌcaljeiiⁿ chiuu na cwiqueⁿ nnꞌaⁿ judíos ñꞌoom nacjooꞌ Pablo. Joꞌ chii teincoo cwiicheⁿ xuee sa̱ꞌntjoom na catjomndye ntyee na cwiluiitquiendye ñequio chaꞌtso naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Jnda̱ chii seicanaaⁿꞌaⁿ lꞌuaancjo na chuꞌtyeⁿñe Pablo, tjañꞌoom tsaⁿꞌñeeⁿ jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿꞌñeeⁿ. \c 23 \p \v 1 Pablo ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Matsoom nda̱a̱na: \p —Ja ntyjii, ꞌo re nnꞌaⁿya, chaꞌtso xuee na jnda̱ jndyowanaꞌ ñequiiꞌcheⁿ matsꞌaaya cantyja na matseiꞌno̱ⁿꞌa na matyꞌiomnaꞌ jo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 2 Quia joꞌ tyee na cwiluiitquieñe, tsaⁿ na jndyu Ananías, sa̱ꞌntjoom nnꞌaⁿ na meintyjeeꞌ nacañoomꞌ Pablo na catmeiiⁿꞌna ndaꞌ ꞌndyoo tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 3 Ndoꞌ joꞌ matso Pablo nnom tyeeꞌñeeⁿ: \p —Tyꞌo̱o̱tsꞌom nlcoꞌweeⁿꞌeⁿ ꞌu ee ꞌu tsꞌaⁿ na we waa macheꞌ. ꞌU matseiꞌxmaⁿꞌ na nncuꞌxeⁿꞌ ja chaꞌxjeⁿ na matso ljeii na tqueⁿ Moisés sa̱a̱ matsuꞌ na catjaaꞌ nnꞌaⁿ ja meiiⁿ ljeiiꞌñeeⁿ matsonaꞌ na ticwanaaⁿ. \p \v 4 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na meintyjeeꞌ joꞌ joꞌ tyoluena nnom Pablo: \p —¿Chiuu na matseiꞌneiⁿꞌ ñꞌoom na matseijnaaⁿꞌnaꞌ tyee na cwiluiitquieñe na mandiꞌntjom nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom? \p \v 5 Matso Pablo: \p “ꞌO re nnꞌaⁿya, ticaljeiiya na jom tyee na cwiluiitquieñe. Ee mayuuꞌ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na maxjeⁿ waa na jnda̱ teiljeiinaꞌ matsonaꞌ na tintseineiⁿ tsꞌaⁿ ñꞌoom na matseijnaaⁿꞌnaꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjomꞌm.” \p \v 6 Pablo ntyjeeⁿ na we ndiiꞌ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ na matseineiiⁿ nda̱a̱. Ntꞌomndye joona cwilaxmaⁿna tmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ judíos na jndyu saduceos. Ndoꞌ ntꞌomndye joona cwilaxmaⁿna tmaaⁿꞌ fariseos. Joꞌ chii jndeii seineiiⁿ, tsoom: \p —ꞌO re nnꞌaⁿya ja tseixmaⁿya fariseo. Mati tsotya̱ majoꞌ jom. Sa̱a̱ ꞌo cwituꞌxeⁿꞌyoꞌ ja cweꞌ ncꞌe na matseiyuꞌa na nntaꞌndoꞌxco nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. \p \v 7 Quia na jnda̱ tsoom na nmeiiⁿꞌ, jlaꞌntjaꞌndye nnꞌaⁿ fariseos ñꞌeⁿ saduceos. Taticatjoomꞌ jlaꞌneiⁿna. \v 8 Ee nnꞌaⁿ saduceos cwiluena xocatandoꞌnndaꞌ nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱, meiⁿ ángel meiⁿ espíritu, tjaaꞌnaⁿ. Sa̱a̱ nnꞌaⁿ fariseos cwilayuꞌna na mꞌaⁿ ángel, ndoꞌ na mꞌaaⁿ espíritu ndoꞌ na nntandoꞌnndaꞌ nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. \v 9 Quia joꞌ chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na tjomndye tacwaxua ndyueena na tyolantjaꞌndyena. Ndoꞌ ntꞌom nnꞌaⁿ na cwitꞌmo̱o̱ⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés na laxmaⁿ nnꞌaⁿ fariseos teiꞌcantyjana, jluena: \p —Tsaⁿmꞌaaⁿꞌ tjaa jnaaⁿꞌaⁿ coliuuyâ. Ndoꞌ xeⁿ mayuuꞌ na seineiⁿ cwii espíritu oo cwii ángel nnoom, quia joꞌ tantsaaya nacjooꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 10 Jeeⁿ cwajndii tyolantjaꞌndyena hasta tyꞌue tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro. Ntyꞌiaaⁿꞌaⁿ maxjeⁿ nlaꞌcueeꞌna Pablo. Joꞌ chii sa̱ꞌntjoom na cꞌoocatjeiiꞌndye sondaro tsaⁿꞌñeeⁿ naquiiꞌ luee nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye, cꞌooñꞌomnndaꞌna jom naquiiꞌ wꞌaa yuu cwicꞌeeⁿna. \p \v 11 Quia na jnda̱ teijaaⁿ teitquiooꞌñe Ta Jesús nnom Pablo, matso nnoom: \p —Cꞌomꞌtꞌmaaⁿꞌndyuꞌ tsꞌomꞌ, ee chaꞌna jnda̱ tjeiꞌyuuꞌndyuꞌ cantyja ꞌnaⁿya naquiiꞌ tsjoom Jerusalénwaa, malaaꞌtiꞌ nncwjiꞌyuuꞌndyuꞌ cantyja ꞌnaⁿya tsjoom Roma. \s1 Cantyja na cwiwijndaaꞌ chiuu nlaꞌcueeꞌna Pablo \p \v 12 Teincoo cwiicheⁿ xuee ntꞌom nnꞌaⁿ judíos jlaꞌjomndyena. Tqueⁿtyeⁿna cwii ñꞌoom na wꞌii nacjoona na tacwaꞌna tacwena ndaa hasta xeⁿ jnda̱ jlaꞌcueeꞌna Pablo. \v 13 Teinom wenꞌaaⁿ tsꞌaⁿ na tqueⁿtyeⁿ ñꞌoomwaaꞌ cjooꞌ. \v 14 Tyꞌe naⁿꞌñeeⁿ na mꞌaⁿ ntyee na cwiluiitquiendye ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos. Jluena nda̱a̱ naⁿꞌñeeⁿ: \p —Jâ jnda̱ tqua̱ⁿtya̱a̱ⁿyâ ñꞌoom na wꞌii nacjooyâ na tacwaaꞌâ hasta cueꞌjndyee Pablo nlꞌaayâ. \v 15 Ndoꞌ jeꞌ jeꞌ ꞌo ñequio chaꞌtso naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ jaa nnꞌaⁿ judíos, cataⁿꞌyoꞌ nnom tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro na ꞌio catseicwanoom tsaⁿꞌñeeⁿ na mꞌaⁿꞌyoꞌ. Calꞌaꞌyoꞌ na ndooꞌ na tcuuti ñeꞌcataꞌxꞌeendyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. Ndoꞌ jâ mꞌaaⁿcꞌeendyô̱ na nlacua̱a̱ꞌâ jom cwii tjo̱o̱cheⁿ na nlquieꞌñꞌomna jom na mꞌaⁿꞌyoꞌ. \p \v 16 Sa̱a̱ tyochjoo jnda yuscu tyjee Pablo jndii na ljoꞌ nlꞌana. Joꞌ chii tjaaⁿ wꞌaa yuu cwicꞌeeⁿ sondaro. Tjaqueⁿꞌeⁿ seicañeeⁿ Pablo na ljoꞌ. \v 17 Quia joꞌ Pablo tꞌmaaⁿ cwii capeitaⁿ. Matsoom nnom: \p —Cjaꞌñꞌoomꞌyaꞌ tyochjoomꞌaaⁿ na mꞌaaⁿ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ꞌyoꞌ ee waa ñꞌoom na nntsoom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ. \p \v 18 Quia joꞌ capeitaⁿꞌñeeⁿ tjañꞌoom tyochjoo yuu na mꞌaaⁿ nquii tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñeti nda̱a̱na. Matsoom: \p —Nquii pra̱so Pablo tꞌmaaⁿ ja. Tcaaⁿ na candyo̱ñꞌo̱ⁿ tyochjoomꞌaaⁿ na mꞌaaⁿꞌ, ee waa na nntsoom njomꞌ. \p \v 19 Quia joꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱na tꞌueeⁿ tsꞌo̱ tyochjoo, tjañꞌoom juu yuu na ñeꞌwendyena. Taxꞌeeñê nnom, matsoom: \p —¿Cwaaⁿ ñꞌoom na ñeꞌcatsuꞌ no̱o̱ⁿ? \p \v 20 Quia joꞌ matso tyochjooꞌñeeⁿ: \p —Nnꞌaⁿ judíos jnda̱ tꞌmaⁿna na ntaⁿna njomꞌ na ꞌio nntseicwanomꞌ Pablo na mꞌaⁿ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿna. Nlꞌana na ndooꞌ ñeꞌcataꞌxꞌeeti naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \v 21 Sa̱a̱ ꞌu tintseiyuꞌ na ljoꞌ ee joona teinom wenꞌaaⁿndyena na mꞌaⁿcꞌeendyena na nlaꞌcueeꞌna jom. Jnda̱ taꞌwiꞌndye cheⁿnquieena na tacwaꞌna ndoꞌ tacwena hasta xjeⁿ na nlaꞌcueeꞌcheⁿna jom. Jeꞌ macanda̱ cwii meindooꞌna xeⁿ chiuu nntsuꞌ ꞌu. \p \v 22 Ndoꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro seicoomꞌm ꞌndyoo tyochjooꞌñeeⁿ na tintseineiⁿ nnom meiⁿcwii tsꞌaⁿ na jnda̱ seicandii jom ñꞌoomwaaꞌ. Jnda̱ chii jñoom tyochjooꞌñeeⁿ. \s1 Cwilacwanomna Pablo na mꞌaaⁿ gobiernom Félix \p \v 23 Quia joꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro tꞌmaaⁿ we capeitaⁿ. Sa̱ꞌntjoom na calaꞌjndaaꞌndyena we siaⁿnto sondaro na cwiꞌoocaꞌ ncꞌeeꞌ ñequio ndyeenꞌaaⁿ nchooꞌ qui sondaro na ntyjondye catso ndoꞌ we siaⁿnto sondaro na cwileicho ncjo lantsa. Sa̱ꞌntjoom na ñjeeⁿ na teijaaⁿ nluiꞌ naⁿꞌñeeⁿ na nncꞌoona tsjoom Cesarea. \v 24 Mati tsoom na calajndaaꞌndyena quiooꞌ na nncjaawaꞌljoo Pablo, ndoꞌ ya ya calꞌana cwenta jom cha mati ya nncueⁿꞌeⁿ na mꞌaaⁿ Félix tsꞌaⁿ na mꞌaaⁿ gobiernom. \v 25 Ndoꞌ seiljeiⁿ cwii carta na ꞌooñꞌomna na mꞌaaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ. \p \v 26 Matsonaꞌ: “Ja Claudio Lisias matseicwano̱ⁿ na xmaⁿndyuꞌ ꞌu ta gobiernom Félix. \v 27 Tsaⁿsꞌamꞌaaⁿꞌ tꞌue nnꞌaⁿ judíos jom ndoꞌ mawaa na nlaꞌcueeꞌna jom. Sa̱a̱ quia na jndiiya na jom matseixmaaⁿ tsꞌaⁿ tsjoom Roma joꞌ na saayâ ñꞌeⁿ sondaro ꞌnaⁿya. Tjeiiꞌndyo̱ jom luee naⁿꞌñeeⁿ. \v 28 Ee lꞌue tsꞌo̱o̱ⁿ na nleijndaaꞌya chiuu na cwiqueⁿna ñꞌoom nacjoomꞌm. Joꞌ chii yati tjo̱ñꞌo̱ⁿ jom jo nda̱a̱ naⁿmaⁿnꞌiaaⁿ ꞌnaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ. \v 29 Ndoꞌ ljeiya na cweꞌ cwiqueⁿtona ñꞌoom nacjoomꞌm cantyja ꞌnaaⁿꞌ ljeii na cwileiñꞌom nquieena. Sa̱a̱ nchaa lꞌuu waa ljoꞌ sꞌaaⁿ na tseixmaaⁿ na nncueeⁿꞌeⁿ oo na nljooꞌñê wꞌaancjo. \v 30 Sa̱a̱ jndiiya na cwindo̱o̱ nnꞌaⁿ jom. Joꞌ chii matseicwano̱ⁿya jom na mꞌaaⁿꞌ. Ndoꞌ mati matsjo̱o̱ nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwiqueⁿ ñꞌoom nacjoomꞌm na cꞌoona na mꞌaaⁿꞌ na calaꞌjndaaꞌndyeyana ñꞌoomꞌñeeⁿ. Cweꞌ laꞌtiꞌ waa na matsjo̱o̱.” \p \v 31 Ndoꞌ sondaroꞌñeeⁿ jlaꞌcanda̱na ñꞌoom na sa̱ꞌntjom tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱na. Tyꞌeñꞌomna Pablo natsjom hasta na tquiena tsjoom Antípatris. \v 32 Teincoo cwiicheⁿ xuee sondaro na cwiꞌoocaꞌ ncꞌeeꞌ tyꞌelcweeꞌna wꞌaa yuu cwicꞌeeⁿna. Ndoꞌ sondaro na ntyjondye catso tyꞌecaꞌndyena Pablo. \v 33 Jnda̱ na tquiena Cesarea, tquiana carta na ñꞌomna nnom gobiernom ndoꞌ tioona cwenta Pablo lꞌo̱o̱ⁿ. \v 34 Quia seiꞌnaaⁿꞌ gobiernom cartaꞌñeeⁿ, taꞌxꞌeeⁿ ꞌndyoo Pablo cwaaⁿ tsꞌo̱ndaa jnaⁿ. Ndoꞌ ljeiiⁿ na jnaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ tsꞌo̱ndaa Cilicia. \v 35 Joꞌ chii matsoom nnom tsaⁿꞌñeeⁿ: \p —Quiejndyee nnꞌaⁿ na cwiqueⁿ ñꞌoom cjoꞌ quia joꞌ nndiiya ñꞌoom ꞌndyoꞌ ndoꞌ nleijndaaꞌya. \p Ndoꞌ sa̱ꞌntjoom na calꞌa sondaro cwenta tsaⁿꞌñeeⁿ naquiiꞌ watsꞌiaaⁿ na jndoꞌ Herodes na tuii. \c 24 \s1 Pablo matseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ nqueⁿ jo nnom Félix \p \v 1 Xuee jnda̱ ꞌom tjacue Ananías tsjoom Cesarea. Jom tyee na cwiluiitquieñe. Mati ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ judíos tsjoom Jerusalén tyꞌena ñꞌeⁿñê. Jnda̱ na tquiena Cesarea tyꞌentyjaaꞌna gobiernom na nñeꞌquiana jnaaⁿꞌ Pablo. Mati Tértulo, tsꞌaⁿ na ꞌnaaⁿꞌti na nntseitjoomꞌ ñꞌoom, tjañꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyena. \v 2 Quia joꞌ tqueeⁿꞌñe gobiernom Pablo. Jnda̱ chii to̱ꞌ Tértulo tyoñequiaaⁿ jnaaⁿꞌ Pablo. Tsoom nnom gobiernom: \p —Cweꞌ cantyja na jndo̱ꞌ tsꞌomꞌ ꞌu ta Félix cwicꞌa̱a̱ⁿyâ na tjaaꞌnaⁿ ntiaꞌ quiiꞌntaaⁿyâ. Ndoꞌ tꞌmaⁿ waa na matseiꞌjndaaꞌndyuꞌtiꞌ naquiiꞌ njoommeiiⁿ. \v 3 Joꞌ chii jâ cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyô̱ ꞌu. Ndoꞌ ñequiiꞌcheⁿ cwilꞌuuyâ na quianlꞌuaꞌ chaꞌtso naya na macheꞌ. \v 4 Sa̱a̱ ticaⁿnaꞌ na jeeⁿ jndye ñꞌoom nlaꞌcachjuuyâ ꞌu. Macaⁿꞌa cwii nayaꞌñeeⁿ njomꞌ na catseitꞌmaⁿ tsꞌomꞌ na nndiꞌ ljoꞌ nlꞌuuyâ meiiⁿ na tiyo. \v 5 Jâ jnda̱ jliuuyâ Pablomꞌaaⁿꞌ jeeⁿcheⁿ ndyaꞌ tia ljoꞌ machꞌeeⁿ. Tiaꞌ macwjaaꞌñê jâ nnꞌaⁿ judíos chaꞌwaa tsjoomnancue. Ndoꞌ majuutyeeⁿ cwiluiiñê xqueⁿ ñꞌoom quiiꞌntaaⁿ ntmaaⁿꞌ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌeⁿ tsꞌaⁿ na jnaⁿ tsjoom Nazaret. \v 6 Ñeꞌcjaachom nnꞌaⁿ na nchii judíos naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ ꞌnaaⁿyâ. Ndoꞌ na luaaꞌ nntsꞌaaⁿ nntseitsꞌiaaⁿñê juunaꞌ. Joꞌ chii jâ tꞌua̱a̱yâ jom na ñeꞌcatuꞌxa̱a̱ⁿyâ jom ñequio ljeii na tqueⁿ Moisés na cwileiñꞌo̱o̱ⁿyâ. \v 7 Sa̱a̱ tjacatiiꞌñe nquii Claudio Lisias, tsaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro. Ndoꞌ ñequio na jndeiꞌnaꞌ tjacwjiiꞌñê Pablomꞌaaⁿꞌ lua̱a̱yâ. \v 8 Tsoom na jâ nnꞌaⁿ na cwiqua̱a̱ⁿyâ ñꞌoom nacjooꞌ tsaⁿmꞌaaⁿꞌ quio̱o̱yâ na mꞌaaⁿꞌ. Quia joꞌ ꞌu nnda̱a̱ nncwaxꞌeꞌ nnom tsaⁿmꞌaaⁿꞌ ndoꞌ nljeiꞌ na mayuuꞌ chaꞌtso ñꞌoom na cwiqua̱a̱ⁿyâ nacjoomꞌm. \p \v 9 Ndoꞌ mati nnꞌaⁿ judíos na ñꞌeeⁿna ñꞌeⁿ Tértulo jlaꞌjomndyena. Jluena na mayuuꞌ na luaaꞌ waa. \v 10 Quia joꞌ gobiernom sꞌo̱o̱ lꞌo̱o̱ⁿ na catseineiⁿ Pablo. Joꞌ chii tꞌo̱ Pablo matsoom: \p —Ntyjiiyaya ꞌu ta na jndye ndyu macuꞌxeⁿꞌ ndyuaa njoomyâ. Joꞌ chii tꞌmaⁿya tsꞌo̱o̱ⁿya na nncꞌo̱ya ꞌndyoꞌ. \v 11 Ja cweꞌ jnda̱ꞌti canchooꞌwe xuee na tjo̱waa Jerusalén na tjo̱catseitꞌmaaⁿꞌndyo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom, ndoꞌ ꞌu ta nnda̱a̱ nljeiꞌ na mayuuꞌ na ljoꞌ. \v 12 Ja meiⁿcwii tîcatseintjaꞌndyo̱ ñꞌeⁿ nnꞌaⁿ meiⁿ ticwjaaꞌndyo̱ tiaꞌ nnꞌaⁿ naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ meiⁿ naquiiꞌ lanꞌom nchꞌu oo meiⁿquia joo naquiiꞌ tsjoom. \v 13 Joꞌ chii naⁿmꞌaⁿꞌ xocaluiꞌyuuꞌ ñꞌoom na cwiluena nacjoya. \v 14 Sa̱a̱ xonquiuꞌnnꞌaⁿya ꞌu ta. Ja maxjeⁿ matseitꞌmaaⁿꞌndyo̱ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na tyolaꞌtꞌmaaⁿꞌndye weloya na ñetꞌom teiyo. Mꞌaaⁿya na matseijomndyo̱ majuu nato xco na cwilue naⁿmꞌaⁿꞌ na tachii joꞌndyo. Sa̱a̱ tiyuuꞌ na tachii joꞌndyo ee matseiyuꞌa chaꞌtso ljeii na tqueⁿ Moisés ñequio chaꞌtso ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas. \v 15 Ja ljoꞌwaayu ntyjaaꞌya tsꞌo̱o̱ⁿya cantyja ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌxjeⁿ na ntyjaaꞌya nꞌom naⁿmꞌaⁿꞌ. Ntyjaaꞌya tsꞌo̱o̱ⁿya na chaꞌtso nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱ nntaꞌndoꞌnndaꞌ meiiⁿ laxmaⁿna nnꞌaⁿ na jnda̱ jluiꞌya oo meiiⁿ nnꞌaⁿ na waa jnaaⁿ. \v 16 Joꞌ chii maqueⁿndyo̱ na ñequiiꞌcheⁿ nncꞌo̱o̱ⁿya na ticoꞌtianaꞌ ntyjiiya jo nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ ticatseitjo̱o̱ndyo̱ meiⁿ nnom jom meiⁿ jo nda̱a̱ nnꞌaⁿ. \p \v 17 ’Jeꞌ jnda̱ sꞌaa xuee na tacoca ndyuaa tsjomya Jerusalén. Joꞌ chii tjo̱lcwa̱ꞌa na nñeꞌquiaya cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ mati na nntsꞌaaya naya nnꞌaⁿ ndyuaaya. \v 18 Majoꞌ matsꞌaaya naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ. Jnda̱ tqueⁿljuꞌndyo̱ chaꞌxjeⁿ costumbre na cwilꞌaayâ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Nchii na jeeⁿ jndye nnꞌaⁿ mꞌaⁿ ñꞌeⁿndyo̱ ndoꞌ meiⁿ nchii cꞌuaa ndyueena na cwilaꞌntjaꞌndyena. Sa̱a̱ jnda̱ na tqueⁿljuꞌndyo̱ cwanti nnꞌaⁿ judíos na jnaⁿ ndyuaa Asia jliuna ja joꞌ joꞌ. \v 19 Matyꞌiomnaꞌ na nquiee naⁿꞌñeeⁿ quiocaluena njomꞌ xeⁿ na mayuuꞌ waa ñꞌoom na cwitueeꞌna nacjoya. \v 20 Oo xeⁿ tinquio naⁿꞌñeeⁿ quia joꞌ calue naⁿmꞌaⁿꞌ ljoꞌ waa na tisꞌa jliuna na sꞌaaya quia na tyomꞌaaⁿya jo nda̱a̱ naⁿmanꞌiaaⁿ cwentaa jâ nnꞌaⁿ judíos. \v 21 Macanda̱ cwii waa na cꞌuaa seina̱ⁿya quiiꞌntaaⁿ naⁿꞌñeeⁿ. Tsjo̱o̱ya nda̱a̱na: “Meintyja̱a̱ꞌa jo nda̱a̱ꞌyoꞌ xuee jeꞌ na cwituꞌxeⁿꞌyoꞌ ja cweꞌ ncꞌe na matseiyuꞌa na ntaꞌndoꞌnndaꞌ nnꞌaⁿ xeⁿ jnda̱ tja̱.” \p \v 22 Ndoꞌ Félix mantyjiitcuuñê chiuu waa ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ na cwilaꞌjomndyena cantyja ꞌnaaⁿꞌ Cristo. Joꞌ chii tîcatseinꞌoomꞌñê nnꞌaⁿ na tquionquia jnaaⁿꞌ Pablo. Matsoom: \p —Quia na nncwjeeꞌ nquii Lisias, tsaⁿ na cwiluiitquieñe nda̱a̱ sondaro, nncwaxꞌa̱tya̱ ꞌñom cha nljeijndaaꞌndyo̱ ñꞌoom na cwinduꞌyoꞌ. \p \v 23 Ndoꞌ joꞌ sa̱ꞌntjom Félix capeitaⁿ na calꞌana cwenta Pablo na cweꞌ nncꞌoomjnaⁿyaaⁿ ndoꞌ nchii na nlaꞌcuꞌna na nnquiocajndooꞌ ncꞌiaaⁿꞌaⁿ jom. \p \v 24 Tyoowijndyecheⁿ xuee matyjeeꞌnndaꞌ Félix ndi ñꞌeⁿ scoomꞌm Drusila, tsꞌaⁿ judía. Tqueeⁿꞌñê Pablo na nndyena nntseineiiⁿ cantyja na nntseiyuꞌ tsꞌaⁿ ñequio Jesucristo. \v 25 Quia joꞌ Pablo tyotseineiiⁿ na catsꞌaa tsꞌaⁿ cantyja na matyꞌiomyanaꞌ ndoꞌ na tiñequiaañe tsꞌaⁿ na nntsꞌaaⁿ yuu na tisꞌa. Mati tyotseineiiⁿ na maxjeⁿ nncueeꞌ xuee na nncuꞌxeⁿ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ. Quia na jndii Félix ñꞌoommeiⁿꞌ, tyꞌueeⁿ. Mana tsoom nnom Pablo: \p —Cjaꞌnndaꞌ jeꞌ. Nntyꞌiaa cwaaⁿ na nncjuꞌnaaⁿñenaꞌ ja, nlqueeⁿꞌndyo̱nndaꞌa ꞌu. \p \v 26 Mati macantyjaaꞌ tsꞌom Félix na nntso Pablo nnoom aa xoquiñoom sꞌom cha nntseicandyaañê tsaⁿꞌñeeⁿ. Joꞌ chii jndye ndiiꞌ tyoqueeⁿꞌñê Pablo na tyolaꞌneiⁿna. \v 27 Jnda̱ teinom we chu na mꞌaaⁿ Pablo joꞌ joꞌ teijndyooñe gobiernom Félix, toꞌñom Porcio Festo. Ndoꞌ cweꞌ na jeeⁿ lꞌue tsꞌom Félix na calaꞌtiuu nnꞌaⁿ judíos na jom ya tsꞌaⁿñê, ꞌñeeⁿ Pablo na ndicwaⁿ mꞌaaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ na pra̱so. \c 25 \s1 Pablo matseineiiⁿ jo nnom Festo \p \v 1 Jnda̱ti ndyee xuee na mamꞌaaⁿ Festo tsꞌiaaⁿ quia joꞌ jlueeⁿꞌeⁿ Cesarea tjaaⁿ Jerusalén. \v 2 Ndoꞌ ntyee na cwiluiitquiendye ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos tyꞌenquiana jnaaⁿꞌ Pablo nnom tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 3 Tyotaⁿna na catsꞌaaⁿ cwii nayaꞌñeeⁿ na cjaacandyooꞌñe Pablo. Taⁿna na ljoꞌ ee jnda̱ jlaꞌtiuuna na nndo̱o̱na tsaⁿꞌñeeⁿ nato na nlaꞌcueeꞌna juu. \v 4 Sa̱a̱ Festo tinquiaaⁿ ñꞌoomꞌm. Tsoom nda̱a̱na: \p —Pablo maxjeⁿ mꞌaaⁿ pra̱so Cesarea ndoꞌ ja tajndye cwii tjo̱o̱ na nncjo̱lcwa̱ꞌa joꞌ joꞌ. \v 5 Joꞌ chii ꞌo nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendyoꞌ tsaꞌyoꞌ Cesarea ñꞌeⁿndyo̱. Joꞌ joꞌ nñeꞌquiaꞌyoꞌ jnaaⁿꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ xeⁿ waa ljoꞌ sꞌaaⁿ. \p \v 6 Ñeꞌñeeⁿ ñeꞌqui xuee ljooꞌñe Festo Jerusalén. Jnda̱ chii tjalcweeⁿꞌeⁿ Cesarea. Teincoo cwiicheⁿ xuee tjawacatyeeⁿ yuu na maxjeⁿ quiwacatyeeⁿ na mꞌaaⁿ gobiernom. Sa̱ꞌntjoom na quioñꞌomna Pablo. \v 7 Quia na jnda̱ tyjeeꞌ Pablo, mamꞌaⁿ nnꞌaⁿ judíos na tquiona Cesarea na jnaⁿna Jerusalén. Tyꞌelaꞌcandyooꞌndyena nacañomꞌm. Ndoꞌ tꞌmaⁿ jnaaⁿꞌaⁿ tyolꞌana sa̱a̱ ticaluiꞌyuuꞌ ñꞌoom na cwiluena nacjoomꞌm. \v 8 Quia joꞌ tso Pablo na tiyuuꞌ ñꞌoom na cwiluena. Tsoom: \p —Ja meiⁿchjoo tjaa na cotseitjo̱o̱ndyo̱ meiⁿ na cjooꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés na cwileiñꞌo̱o̱ⁿ jâ nnꞌaⁿ judíos, meiⁿ na cjooꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ, meiⁿ nnom tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma. \p \v 9 Sa̱a̱ Festo lꞌue tsꞌoom na cꞌom nnꞌaⁿ judíos na ya ñꞌoom ñꞌeⁿñê. Joꞌ chii tsoom nnom Pablo: \p —¿Aa ñeꞌcjaꞌ Jerusalén na joꞌ joꞌ nleijndaaꞌya ñꞌoom ꞌnaⁿꞌ na nncuꞌxa̱ⁿya ꞌu? \p \v 10 Matso Pablo nnoom: \p —Jeꞌ mameintyja̱a̱ꞌa jo njomꞌ ꞌu ta yuu na matyꞌiomnaꞌ na nntuꞌxeⁿndyo̱ ee ꞌu waa na matseiꞌxmaⁿꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma. Ee nnꞌaⁿ judíos tjaa na cotseitjo̱o̱ndyo̱ nda̱a̱na ndoꞌ mantyjiꞌyaꞌ na ljoꞌ. \v 11 Ja nñequiaandyo̱ na nncꞌio̱ xeⁿ waa ljoꞌ sꞌaa na matyꞌiomnaꞌ na cꞌio̱ na nntio̱o̱ⁿya jnaⁿya. Sa̱a̱ tiyuuꞌ ñꞌoom na cwiqueⁿ naⁿmꞌaⁿ nacjoya. Joꞌ chii ticwanaaⁿ na nñequiaa tsꞌaⁿ ja lueena. Ja macaⁿꞌa na nquii tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma nncuꞌxeⁿ ja. \p \v 12 Quia joꞌ seineiⁿ Festo ñequio naⁿtquie. Jnda̱ chii tsoom nnom Pablo: \p —Jnda̱ tcaⁿꞌ ñꞌoom na tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma nncuꞌxeⁿ ꞌu. Joꞌ chii maxjeⁿ wjaꞌ na mꞌaaⁿ jom. \s1 Matseineiⁿ Festo cantyja ꞌnaaⁿꞌ Pablo nnom Agripa \p \v 13 Jnda̱ teinom cwantindyo xuee ndoꞌ tueeꞌ Agripa tsjoom Cesarea ñequio tyjeeⁿ Berenice. Tyꞌenquiana na xmaⁿñe Festo. Agripaꞌñeeⁿ cwiluiiñê tsaⁿ na matsa̱ꞌntjom nnꞌaⁿ judíos. \v 14 Jndye xuee ljooꞌndyena joꞌ joꞌ. Joꞌ chii seineiⁿ Festo cantyja ꞌnaaⁿꞌ Pablo nnom Agripaꞌñeeⁿ. Matsoom: \p —Ljoo mꞌaaⁿ cwii tsaⁿsꞌa na ꞌndii Félix na pra̱so juu. \v 15 Quia na tjo̱ya Jerusalén, ntyee na cwiluiitquiendye ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye nda̱a̱ nnꞌaⁿ judíos tyoñeꞌquiana jnaaⁿꞌaⁿ no̱o̱ⁿya. Tyotaⁿna na catsa̱ꞌntjo̱ⁿya na cueeⁿꞌeⁿ. \v 16 Sa̱a̱ tsjo̱o̱ nda̱a̱na na tiquilꞌa nnꞌaⁿ romanos na cweꞌ nncueꞌto tsꞌaⁿ. Najndyee nntjomndye nnꞌaⁿ watsꞌiaaⁿ nluena ljoꞌ sꞌaa tsꞌaⁿ. Ndoꞌ mati nquii tsꞌaⁿ nntsoom ljoꞌ sꞌaaⁿ. \v 17 Joꞌ chii quia na jnda̱ tquie naⁿꞌñeeⁿ ñjaaⁿ tîcatseiyooꞌndyo̱. Teincoo cwiicheⁿ xuee mana tjo̱waꞌcatya̱ⁿya yuu na maxjeⁿ quiwaꞌcatya̱ⁿya na mꞌaaⁿya tsꞌiaaⁿ. Sa̱ꞌntjo̱ⁿ na cjaacandyooꞌñe Pablo. \v 18 Seitiuuya aa nchii tꞌmaⁿ jnaaⁿꞌaⁿ. Sa̱a̱ quia na jlue naⁿꞌñeeⁿ jnaaⁿꞌaⁿ seiꞌno̱ⁿꞌa tiyuuꞌ na waa ljoꞌ sꞌaaⁿ. \v 19 Macanda̱ cwilaꞌncjooꞌndyena ñꞌeⁿñê cantyja ñꞌoom na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena ndoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Ee jnda̱ tueꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ sa̱a̱ Pablo matsoom na mawandoꞌxco tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 20 Sa̱a̱ ja ticaljeii chiuu nntsꞌaayo̱ na nntseijndaaꞌndyo̱ ñꞌoomꞌñeeⁿ. Joꞌ chii taxꞌa̱ya ꞌndyoo Pablo aa ya na wjaⁿ Jerusalén na joꞌ joꞌ nncuꞌxa̱ⁿya jom cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoomꞌñeeⁿ. \v 21 Sa̱a̱ jom tcaaⁿ na nquii Augusto, tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma, nncuꞌxeⁿ jom. Joꞌ chii sa̱ꞌntjo̱ⁿya na caljooꞌñê na pra̱so jom hasta xjeⁿ na nnda̱a̱ njño̱o̱ⁿya jom na mꞌaaⁿ tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿꞌñeeⁿ. \p \v 22 Quia joꞌ matso Agripa nnom Festo: \p —Mati ja ñeꞌcandiiya na nntseineiiⁿ. \p Matso Festo nnoom: \p —ꞌIocheⁿ nndiꞌ nntseineiiⁿ. \p \v 23 Teincoo, quia ljoꞌ Agripa ñequio Berenice tcweeꞌna liaa na jeeⁿ ndyaꞌ ya. Tyꞌena na mꞌaaⁿ Festo. Tyꞌequieꞌna naquiiꞌ wꞌaa ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye nda̱a̱ sondaro ndoꞌ ñequio nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye quiiꞌ tsjoom. Quia joꞌ sa̱ꞌntjom Festo na cꞌoocꞌomna Pablo. \v 24 Ndoꞌ matso Festo: \p —ꞌU ta Agripa ñequio ꞌo na mꞌaⁿꞌyoꞌ ñjaaⁿ, macwintyꞌiaꞌyoꞌ tsaⁿsꞌamꞌaaⁿꞌ. Chaꞌtso nnꞌaⁿ judíos na mꞌaⁿ Jerusalén ndoꞌ mati nnꞌaⁿ na mꞌaⁿ ñjaaⁿ Cesarea cwiqueⁿna ñꞌoom nacjoomꞌm. Jndeiiꞌ ndyueena cwiluena na tseixmaaⁿ na cueeⁿꞌeⁿ. \v 25 Sa̱a̱ ja jnda̱ ljeiya na tjaa ljoꞌ machꞌeeⁿ na tseixmaaⁿ na cueeⁿꞌeⁿ. Ndoꞌ jnda̱ tcaaⁿ na nquii Augusto, tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma, nncuꞌxeⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ jom. Joꞌ chii jnda̱ seitiuuya na nntseicwano̱ⁿya jom na mꞌaaⁿ tsaⁿꞌñeeⁿ. \v 26 Sa̱a̱ tjaaꞌnaⁿ jnaaⁿꞌaⁿ na majndaaꞌ na nntseiljeiya na mꞌaaⁿ ta tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿꞌñeeⁿ. Joꞌ na jnda̱ jndyo̱ñꞌo̱ⁿya jom jo nda̱a̱ꞌyoꞌ, ndoꞌ majndeiiticheⁿ jo njomꞌ ꞌu ta Agripa. Lꞌue tsꞌo̱o̱ⁿya na nncwaxeꞌ nnoom. Aa nchii nleijndaaꞌ jnaaⁿꞌaⁿ na nntseiljeiya. \v 27 Ee ja matsjo̱o̱ cweꞌ tsꞌiaaⁿꞌndyo na nntseicwano̱ⁿya cwii pra̱so ndoꞌ ticatsjo̱o̱ya chiuu waa jnaaⁿꞌaⁿ. \c 26 \s1 Pablo maꞌmo̱o̱ⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ nnom Agripa \p \v 1 Quia joꞌ matso Agripa nnom Pablo: \p —Wanaaⁿ na catseineiⁿꞌ cantyja ꞌnaⁿꞌ. \p Seintyja Pablo tsꞌo̱o̱ⁿ. To̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na tyotseineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌaⁿ. \v 2 Matsoom: \p —Mañequiaanaꞌ na neiⁿya, ꞌu rey Agripa, na nndiꞌ ñꞌoom ꞌndyo̱ nnco̱ xuee jeꞌ. Nntsjo̱o̱ya cantyja na ntyjiiya na meiⁿchjoo tiyuuꞌ ñꞌoom na cwiqueⁿ nnꞌaⁿ judíos nacjoya. \v 3 Ee ꞌu mantyjiꞌyaꞌ chaꞌtso costumbre na cwilꞌaa jâ nnꞌaⁿ judíos ñequio chaꞌtso ñꞌoom na tileicatjoomꞌ mꞌmaaⁿyâ. Joꞌ chii matsꞌaa tyꞌoo njomꞌ na cꞌoomꞌ na tꞌmaⁿ tsꞌomꞌ na nndiꞌ ñꞌoom na nntsjo̱o̱. \s1 Chiuu tyomꞌaaⁿ Pablo cwii tjo̱o̱cheⁿ na nlcweꞌ tsꞌoom jnaaⁿꞌaⁿ \p \v 4 Tsoti Pablo: \p —Chaꞌtsondye ncꞌiaya nnꞌaⁿ judíos manquiuyana chiuu na ñetꞌo̱o̱ⁿya quiiꞌntaaⁿna xjeⁿ na cachjoondyo̱ ndyuaa tsjomya ndoꞌ mati na ñetꞌo̱o̱ⁿya tsjoom Jerusalén. \v 5 Toom cweꞌ nlaꞌtiuuna na nntjeiꞌyuuꞌndyena na matsꞌaⁿ fariseo ja ee jnda̱ jaachꞌee xuee manquiuna na ljoꞌ. Manquiuna na matsꞌaa chaꞌna cwilꞌa nnꞌaⁿ fariseoꞌñeeⁿ na cwilaꞌcanda̱tina chiuu na tꞌmaⁿ ljeii na tqueⁿ Moisés. \v 6 Jeꞌ mꞌaaⁿya ljoo na nntuꞌxeⁿndyo̱ cweꞌ ee ntyjiiyaya naquiiꞌ tsꞌo̱o̱ⁿya na nntaꞌndoꞌnndaꞌ nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. Ee luaaꞌ ñꞌoom na tso Tyꞌo̱o̱tsꞌom nda̱a̱ welooyâ na ñetꞌom teiyo na nntsꞌaaⁿ. Ja ntyjaaꞌya tsꞌo̱o̱ⁿya na nncueꞌntyjo̱ ñꞌoomꞌñeeⁿ. \v 7 Ndoꞌ chaꞌtso na canchooꞌwe ntmaaⁿꞌ ncꞌiaayâ nnꞌaⁿ Israel majoꞌti ntyjaaꞌya nꞌomna na nntaꞌndoꞌnndaꞌ nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. Joꞌ na ticꞌoomeintyjeeꞌna na cwilaꞌtꞌmaaⁿꞌndyena Tyꞌo̱o̱tsꞌom ñequio na xcweeꞌ nꞌomna. Ndoꞌ ja, ncꞌe na maluaaꞌ ntyjaaꞌya tsꞌo̱o̱ⁿya, ꞌu ta Agripa, joꞌ na jnda̱ tqueⁿ ntꞌom ncꞌiaya nnꞌaⁿ judíos ñꞌoom nacjoya. \v 8 Ticatsonaꞌ na cwilaꞌtiuuꞌyoꞌ na tiyuuꞌ na matseilcwinndaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom nnꞌaⁿ xeⁿ jnda̱ tja̱. \s1 Ñetcoꞌwiꞌ Pablo nnꞌaⁿ na cwilayuꞌ \p \v 9 Tsoti Pablo: \p —Nnco̱ tyotseitiuuya na maxjeⁿ jndeiꞌnaꞌ na nlco̱o̱ꞌwiꞌa nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ ñꞌeⁿ Jesús tsaⁿ na jnaⁿ Nazaret. \v 10 Ndoꞌ mayuuꞌ na tco̱o̱ꞌwiꞌa nnꞌaⁿ naquiiꞌ tsjoom Jerusalén. Jndye nnꞌaⁿ na laꞌxmaⁿ cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tio̱o̱ⁿya wꞌaancjo ñꞌoom ndyuee ntyee na cwiluiitquiendye. Ndoꞌ mati seijomndyo̱ na tja̱ naⁿꞌñeeⁿ. \v 11 Jndye ndiiꞌ tyoco̱ꞌwiꞌa nnꞌaⁿ chaꞌtso lanꞌom ꞌnaaⁿ nnꞌaⁿ judíos. Tyolꞌueeꞌndyo̱ chiuu nntsꞌaa cha catjeiiꞌndye nnꞌaⁿ cantyja na cwilaꞌyuꞌ. Mayuuꞌcheⁿ na seijmeiⁿꞌnaꞌ ja hasta mati ntꞌomcheⁿ njoom na tquia tjo̱ na tyoco̱ꞌwiꞌa nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. \s1 Matseineiⁿnndaꞌ Pablo na nlcweꞌ tsꞌoom jnaaⁿꞌaⁿ \r (Hch. 9:1-19; 22:6-16) \p \v 12 Tsoti Pablo: \p —Majoꞌ tsꞌiaaⁿ na tjo̱ tsjoom Damasco ñequio ljeii na tquia ntyee na cwiluiitquiendye na mañequiaanaꞌ na jndo̱ya ee tyꞌioomna tsꞌiaaⁿꞌñeeⁿ ja. \v 13 ꞌU ta, waꞌnjo̱o̱ⁿya nato, ndoꞌ chaꞌna quiajmeiⁿꞌ ntyꞌiaya chom na jnaⁿnaꞌ cañoomꞌluee na xueetinaꞌ nchiiti ñeꞌquioomꞌ. Seixueenaꞌ ndiocheⁿ yuu mꞌaaⁿya ñequio nnꞌaⁿ na ñꞌeeⁿ ñꞌeⁿndyo̱. \v 14 Chaꞌtsondyô̱ tquiaandyô̱ nomtyuaa, ndoꞌ jndiiya na seineiⁿ tsꞌaⁿ no̱o̱ⁿ ñequio ñꞌoom hebreo. Matso: “Aa ndiꞌ Saulo, ¿chiuu na macoꞌwiꞌ ja? ꞌU macoꞌwiꞌndyuꞌ cheⁿnncuꞌ chaꞌna matjom quiooꞌjndyo na mameiⁿꞌ ntsioꞌ nnom tsꞌoom ta̱ na ñꞌeⁿ matseityuaaꞌ tsꞌaⁿ juuyoꞌ.” \v 15 Quia joꞌ tsjo̱o̱: “¿ꞌÑeeⁿ ꞌu Ta?” Ndoꞌ matsoom no̱o̱ⁿ: “Ja Jesús tsaⁿ na macoꞌwiꞌ. \v 16 Sa̱a̱ quicantjaꞌ, cwintyjeꞌ, ee ja jnda̱ teitquiooꞌndyo̱ njomꞌ na nntꞌio̱ⁿ tsꞌiaaⁿ ꞌu na nndiꞌntjomꞌ no̱o̱ⁿ. Nncwjiꞌyuuꞌndyuꞌ ljoꞌ na jnda̱ ntyꞌiaꞌ jeꞌ ndoꞌ mati na quia nntyꞌiaꞌtiꞌ ja. \v 17 Nncwaño̱o̱ⁿꞌa ꞌu ljoꞌ na ñeꞌcalꞌa nnꞌaⁿ judíos ñequio nnꞌaⁿ na nchii judíos. Ee majño̱o̱ⁿya ꞌu na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 18 ꞌU nnteiꞌjndeiꞌ naⁿꞌñeeⁿ na nlaꞌno̱ⁿꞌna cha tacalꞌana yuu na tia ee joꞌ matseijomnaꞌ chaꞌcwijom macꞌeⁿ tsꞌaⁿ yuu na jo̱o̱ⁿñe. Sa̱a̱ nlꞌana yuu na lꞌue tsꞌom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ee joꞌ matseijomnaꞌ chaꞌna macꞌeⁿ tsꞌaⁿ yuu na xueeñe. Ndoꞌ nncꞌoomeintyjeeꞌna na mꞌaⁿna nacje ꞌnaaⁿꞌ Satanás, nncꞌomna nacje ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Cantyja na nlaꞌyuꞌna ñꞌeⁿndyo̱ joꞌ na nntseitꞌmaⁿ tsꞌo̱o̱ⁿya jnaaⁿna ndoꞌ maxjeⁿ matjom nndaana chaꞌxjeⁿ cwicandaa ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na jnda̱ ljuꞌ naquiiꞌ nꞌom.” \s1 Pablo matseicana̱a̱ⁿ ñꞌoom na tso Jesús nnoom \p \v 19 Tsoti Pablo: \p —Joꞌ chii seicanda̱ya, ꞌu rey Agripa, ñꞌoom na tso Jesús quia na teitquiooꞌñê no̱o̱ⁿ. \v 20 Najndyee seina̱a̱ⁿya nda̱a̱ nnꞌaⁿ tsjoom Damasco. Tsjo̱o̱ na calcweꞌ nꞌomna jnaaⁿna, cꞌoontyjo̱na naxeⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Mati tsjo̱o̱ na calꞌana yuu na matyꞌiomyanaꞌ cha caꞌmo̱ⁿnaꞌ na mayuuꞌ na jnda̱ lcweꞌ nꞌomna. Jnda̱ joꞌ majoꞌti seina̱ⁿya nda̱a̱ nnꞌaⁿ Jerusalén ñequio chaꞌwaa tsꞌo̱ndaa Judea. Mati seina̱ⁿya nda̱a̱ nnꞌaⁿ na nchii judíos. \v 21 Cweꞌ jnaaⁿꞌ na tyotseina̱ⁿya ñꞌoommeiⁿꞌ joꞌ na tꞌue nnꞌaⁿ judíos ja naquiiꞌ watsꞌom tꞌmaⁿ na nlaꞌcueeꞌna ja. \v 22 Sa̱a̱ mateijndeii Tyꞌo̱o̱tsꞌom ja. Joꞌ chii hasta jeꞌ ndicwaⁿ mañequiaya ñꞌoom nda̱a̱ chaꞌtso nnꞌaⁿ meiiⁿ nnꞌaⁿ na tꞌmaⁿ cwiluiindye ndoꞌ meiiⁿ nnꞌaⁿ na tjaa ljoꞌ coluiindye. Ñꞌoom na matseina̱ⁿya meiⁿchjoo tjaa na matseicwaljo̱o̱ꞌa ntyjati chaꞌxjeⁿ ñꞌoom na tyoñequiaa Moisés ñequio profetas na jluena chiuu waa na quia nluii. \v 23 Naⁿꞌñeeⁿ tyoluena na maxjeⁿ wiꞌ nntjom Cristo, nquii na nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ. Nncueeⁿꞌeⁿ ndoꞌ nncwandoꞌxcoom. Jom tsꞌoo najndyee na nncwandoꞌxco na chaꞌtso nnꞌaⁿ na jnda̱ tja̱. Cantyja na nncwandoꞌxcoom mꞌmo̱ⁿnaꞌ nda̱a̱ jâ nnꞌaⁿ judíos ndoꞌ nda̱a̱ ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos na nquii Cristo, tsaⁿ na nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe nnꞌaⁿ, jnda̱ jndyo. \s1 Pablo malꞌueeꞌñê chiuu nnda̱a̱ nntsꞌaaⁿ na nntseiyuꞌ Agripa \p \v 24 Xcwe na matseineiⁿ Pablo ñꞌoommeiiⁿ ndoꞌ majndeiito tꞌo̱ Festo. Jndeii seineiiⁿ matsoom: \p —Xqueⁿꞌ ꞌu Pablo, matseintjeiⁿnaꞌ, cweꞌ na jeeⁿ jndye seiꞌnaⁿꞌ, joꞌ na luaaꞌ matjomꞌ. \p \v 25 Sa̱a̱ tso Pablo: \p —ꞌU ta, ja tjaaꞌnaⁿ na matseiꞌndaaꞌnaꞌ xqua̱a̱ⁿ. Matseitiuuyaya naquiiꞌ xqua̱a̱ⁿ ndoꞌ matseina̱ⁿya ñꞌoom na mayuuꞌ. \v 26 Luaa mꞌaaⁿ Agripa, tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom. Jom tcuu ntyjeeⁿ ñꞌoommeiⁿꞌ. Joꞌ chii ja ñequio na tꞌmaⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ matseina̱ⁿya jo nnoom ee ntyjiiya na jom chaꞌtso ñꞌoommeiⁿꞌ mantyjeeⁿ cantyja na jnda̱ tuii, ee nchii na tuii joꞌ na cweꞌ wantyꞌiuuꞌ. \v 27 ꞌU ta Agripa, ¿aa matseiꞌyuꞌ ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas? Ja ntyjii na matseiꞌyuꞌ ñꞌoom na tyolue naⁿꞌñeeⁿ. \p \v 28 Matso Agripa nnoom: \p —ꞌU cwaaⁿti matseiꞌtiuuꞌ na cweꞌ chjoowiꞌ ñꞌoom na jnda̱ tsuꞌ luaaꞌ, manntseiyuꞌya ja ñequio Cristo. \p \v 29 Matso Pablo nnom: \p —Meiiⁿ na jndye oo meiiⁿ na tijndye ñꞌoom na jnda̱ jndiꞌ tsjo̱o̱ ñequio chaꞌtsondye nnꞌaⁿ na cwindye na matseina̱ⁿya, toom cweꞌ na nntsꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom na ncꞌomꞌyoꞌ chaꞌna mꞌaaⁿ ja cweꞌ na nchii na chuꞌtyeⁿndyoꞌ chaꞌna chuꞌtyeⁿndyo̱ ja, sa̱a̱ na nlayuꞌyoꞌ chaꞌxjeⁿ na matseiyuꞌa. \p \v 30 Jnda̱ seineiⁿ Pablo ñꞌoommeiⁿꞌ teintyjeeꞌ reyꞌñeeⁿ ñequio gobiernom, ñꞌeⁿ Berenice, ñequio chaꞌtso nnꞌaⁿ na meindyuaandye ñꞌeⁿndyena. \v 31 Jluiꞌna chꞌeⁿ. Tyolaꞌneiⁿ ntyjeena nda̱a̱na. Jluena: \p —Tjaa ljoꞌ sꞌaa tsaⁿmꞌaaⁿꞌ na tseixmaaⁿ na nncueeⁿꞌeⁿ oo na nljooꞌñê wꞌaancjo. \p \v 32 Tso Agripa nnom Festo: \p —Nnda̱a̱ na nndyaañe tsaⁿmꞌaaⁿꞌ xeⁿ nchii na tcaaⁿ na nncuꞌxeⁿ nquii tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma jom. \c 27 \s1 Pablo cwilacwanomna jom tsjoom Roma \p \v 1 Jlaꞌtiuuna na njñoomna Pablo ndyuaa Italia. Joꞌ chii tioona cwenta jom ñequio ntꞌomcheⁿ pra̱so lꞌo̱ capeitaⁿ na jndyu Julio, tsꞌaⁿ na matsa̱ꞌntjom cwii tmaaⁿꞌ sondaro na jndyunaꞌ Augusto. Ndoꞌ ja Lucas, tjo̱ñꞌa̱ⁿ ñꞌeⁿ Pablo. \v 2 Saacuo̱o̱yâ wꞌaandaa. Ndoꞌ tjañꞌeⁿ Aristarco ñꞌeⁿndyô̱. Jom tsꞌaⁿ tsjoom Tesalónica ndyuaa Macedonia. Ndoꞌ wꞌaandaaꞌñeeⁿ jnaⁿnaꞌ tsjoom Adramitio na wjaanaꞌ njoom na mꞌaⁿ ꞌndyoo ndaaluee ndyuaa Asia. Jnda̱ tuo̱o̱yâ, mana saayâ. \v 3 Cwiicheⁿ xuee squia̱a̱yâ tsjoom Sidón. Ndoꞌ Pablo, sꞌaa Julio na wiꞌ tsꞌom jom. Tquiaa tsaⁿꞌñeeⁿ ñꞌoomꞌ na nncjaacandoꞌyaaⁿ nnꞌaⁿ na ya ñꞌoom jom ñꞌeⁿndye ndoꞌ na nnteiꞌxꞌeeyana jom. \v 4 Jnda̱ chii saacuo̱o̱nndaaꞌâ wꞌaandaa. Jnaaⁿyâ tsjoom Sidón. Saanquiandyô̱ nandyeeꞌ ndyuaaxeⁿncwe Chipre ee joꞌ joꞌ tijndeiiti maquiꞌcaljoo jndye sta wꞌaandaa cantyja na tsaayâ. \v 5 Saawiꞌno̱o̱ⁿyâ ñꞌeⁿ wꞌaandaa nacjeeꞌ ndyuaa Cilicia ñequio ndyuaa Panfilia. Squia̱a̱yâ tsjoom Mira ndyuaa Licia. \p \v 6 Joꞌ joꞌ ljeii capeitaⁿ wꞌaandaa na jnaⁿnaꞌ tsjoom Alejandría na wjaanaꞌ ndyuaa Italia. Tsoom na joꞌ cuo̱o̱yâ. Joꞌ chii tuo̱o̱yâ juunaꞌ. \v 7 Jndye xuee nioom tyotsaayâ. Ncꞌuaaꞌ chii saacatsquia̱a̱yâ ndyeyu yuu na waa tsjoom Gnido. Ndoꞌ na taleicanda̱a̱ nntsaandyeyuuyâ na ndicwaⁿ maquiꞌcaljoo jndye sta wꞌaandaa, joꞌ chii saanquiandyô̱ teiꞌno̱o̱ⁿyâ ndyuaa Salmón, saawiꞌno̱o̱ⁿyâ nacjeeꞌ ndyuaaxeⁿncwe Creta. \v 8 Jeeⁿ ndyaaꞌ ncꞌuaaꞌ saawiꞌno̱o̱ⁿyâ nacañoomꞌwiꞌ tyuaaꞌñeeⁿ. Chii squia̱a̱yâ cwii joo na nndyooꞌ tsjoom Lasea na jndyunaꞌ Buenos Puertos yuu na tjaquieeꞌndiiꞌñe ndaaluee. \p \v 9 Jndye xuee tꞌo̱o̱ⁿyâ nato ñꞌeⁿ wꞌaandaa ncꞌe na tisꞌa mꞌaaⁿ jndye. Ndoꞌ jeꞌ jnda̱ tueꞌntyjo̱ ncuee na teincuuꞌ na cwii nncjaati wꞌaandaa ee jnda̱ macwitsaaquia̱a̱ꞌâ ncueesuaꞌ. Joꞌ chii Pablo seijno̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ nꞌom nnꞌaⁿ. \v 10 Matsoom: \p —Luaa matseiꞌno̱ⁿꞌa ꞌo re, xeⁿ nntsaatya̱a̱ya nntjo̱o̱ⁿya nata̱ꞌ, ndoꞌ tꞌmaⁿ nntsuundyo̱. Nchii macanda̱ canchuu ñequio wꞌaandaa, sa̱a̱ mati ncjo̱o̱ya nncwja̱a̱ya. \p \v 11 Sa̱a̱ capeitaⁿ seiyoomꞌm ñꞌoom na tso tsꞌaⁿ na maleiñꞌoom wꞌaandaa ñequio tsꞌaⁿ na ꞌnaaⁿꞌ juunaꞌ. Ñꞌoom na tso Pablo tîcatseiñꞌoomꞌñê. \v 12 Wꞌaandaaꞌñeeⁿ meintyjeeꞌnaꞌ yuu na maxjeⁿ cwiꞌoomeintyjeeꞌ lꞌaandaa. Sa̱a̱ ticueeꞌcheⁿ na ya na joꞌ joꞌ nncwintyjeeꞌnaꞌ naquiiꞌ ncueesuaꞌ. Ndoꞌ majndyendyetina cwiluena na tsaatsaatya̱a̱yâ. Jluena aa nchii nntsꞌaanaꞌ na nntsquia̱caño̱o̱ⁿyâ yuu na cwiꞌoomeintyjeeꞌ lꞌaandaa tsjoom Fenice majuu ndyuaaxeⁿncwe Creta. Ee joꞌ joꞌ ya nljooꞌndyô̱ ncueesuaꞌ ee tijndeii mawinom jndye. \s1 Jndeii tioo jndye tsꞌom ndaaluee \p \v 13 Jndyo jndye tijndeii tijndeii. Tjantquienaꞌ wꞌaandaa jo ntyja na cwitsaayâ. Joꞌ chii jlaꞌtiuuna na ya na nntsaayâ. Quia joꞌ xjo na majaacue quiiꞌ ndaaluee cha nncwintyjeeꞌcheⁿ wꞌaandaa, jlaꞌwena juunaꞌ. Chii saayâ saawiꞌno̱o̱ⁿyâ cañoomꞌwiꞌ tyuaaxeⁿncwe Creta. \v 14 Tyoowijndye na saayâ ndoꞌ teiꞌcaljoo jndye tꞌmaⁿ wꞌaandaa. Majuu ndyuaaxeⁿncwe Creta jnaⁿnaꞌ jondoꞌ cantyja na cwicaluiꞌ cancjuu ntquieeꞌ. \v 15 Jndyeꞌñeeⁿ tjomñe wꞌaandaa. Tyotseilcweꞌnaꞌ juunaꞌ. Joꞌ chii ꞌndya̱a̱to̱o̱yâ, cjaañꞌoomto jndye juunaꞌ yuu na ñeꞌcjaañꞌoomnaꞌ. \v 16 Teiꞌno̱o̱ⁿyâ cwii ndyuaaxeⁿncwe chjoo na jndyu Clauda. Joꞌ joꞌ ticueeꞌcheⁿ na jeeⁿcheⁿ jndeii mꞌaaⁿ jndye. Tyolajnda̱a̱yâ ndoꞌ juu xuljoo na tsaacantyjaandyô, ncꞌuaaꞌ chii jnda̱a̱ tua̱a̱ꞌâ juunaꞌ tsꞌom wꞌaandaa. \v 17 Jnda̱ tua̱a̱ꞌâ xuljoo tsꞌom wꞌaandaa jlaꞌtyeⁿna wꞌaandaa ñequio lꞌuaa cha tintyuiiꞌnaꞌ. Nquiaana xeⁿ nncjaacꞌo̱o̱ꞌ wꞌaandaa cwii joo na jndyunaꞌ Sirte yuu na jndye teiꞌ ñjom. Joꞌ chii toꞌñoomna liaa ntmeiⁿ na macwjaaꞌñenaꞌ jndye ee ñeꞌcalaꞌxjeeⁿꞌndyena na jndeii mantquie jndye wꞌaandaa. Jnda̱ joꞌ ꞌndyetona tjantquie jndye juunaꞌ. \v 18 Teincoo cwiicheⁿ xuee ndicwaⁿ jndeii maquiꞌcaljoo jndye wꞌaandaa. Joꞌ chii to̱ꞌna tyotjeiiꞌna canchuu tsꞌomnaꞌ. Tyotueeꞌna joonaꞌ tsꞌom ndaaluee cha na nntseixjeeⁿꞌñenaꞌ na jaaꞌ wꞌaandaa. \v 19 Ndoꞌ xuee jnda̱ ndyee chaꞌtso lꞌo̱o̱ tsꞌiaaⁿ cwentaaꞌ wꞌaandaa ncjo̱o̱yâ tyotjeiiꞌâ joonaꞌ ñequio lua̱a̱yâ, tyotua̱a̱ꞌâ joonaꞌ tsꞌom ndaaluee. \v 20 Jndye xuee taticantyꞌiaayâ ñeꞌquioomꞌ meiⁿ cancjuu. Ndoꞌ jeeⁿ ndyaꞌ jndeii tyoquiꞌcaljoo jndye tꞌmaⁿ wꞌaandaa hasta tyolatiuuyâ tjaa chiuu cwii ya, maxjeⁿ nncwja̱a̱yâ. \p \v 21 Jnda̱ jaachꞌee xuee tacocwaaꞌâ. Joꞌ chii teintyjeeꞌ Pablo quiiꞌntaaⁿ nnꞌaⁿ. Matsoom: \p —ꞌO re, yati xeⁿ cweꞌ jndyeꞌyoꞌ ñꞌoom na tsjo̱o̱ xjeⁿ na mꞌaaⁿya Creta na tinquio̱o̱ya. Quia joꞌ xocatjo̱o̱ⁿya na nmeiiⁿꞌ, ndoꞌ meiiⁿ canchuu xocatsuunaꞌ. \v 22 Sa̱a̱ jeꞌ matsjo̱o̱ cꞌomꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ nꞌomꞌyoꞌ ee meiⁿcwiindyo̱ xocwja̱a̱ya macanda̱ nquii wꞌaandaa nntsuunaꞌ. \v 23 Ee ja matseixmaⁿya cwentaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ mandiꞌntjo̱ⁿya nnoom. Tsjom teincoo jeꞌ jñoom cwii ángel cwentaaⁿꞌaⁿ na mꞌaaⁿya. \v 24 Matso ángelꞌñeeⁿ no̱o̱ⁿ: “Tincꞌoomꞌ ꞌu Pablo na nquiaꞌ ee maxjeⁿ nncueꞌ na mꞌaaⁿ tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoom Roma. Ndoꞌ cantyja ꞌnaⁿꞌ ꞌu chaꞌtso nnꞌaⁿ na quio ñꞌeⁿꞌ, Tyꞌo̱o̱tsꞌom nntsꞌaa na ticwjena.” \v 25 Joꞌ chii ꞌo re cꞌomꞌtꞌmaaⁿꞌndyoꞌ nꞌomꞌyoꞌ ee ja matseiyuꞌa na nntsꞌaa Tyꞌo̱o̱tsꞌom chaꞌxjeⁿ na tso ángel no̱o̱ⁿ. \v 26 Sa̱a̱ nncjaajuꞌyuunaꞌ jaa cwii ndyuaaxeⁿncwe. \p \v 27 Teinom chaꞌna quinꞌoom xuee na tyotsaayâ chii squia̱a̱yâ ndaaluee Adria. Lomañjaaⁿ majuꞌ jndye wꞌaandaa na wjaanaꞌ. Chaꞌna xcwe tsjom ndoꞌ jlaꞌno̱ⁿꞌ nnꞌaⁿ na cwileiñꞌom wꞌaandaa na manndyooꞌ nntsquia̱a̱yâ yuu mꞌaaⁿ tyuaa. \v 28 Tueeꞌna ꞌnaⁿ na nntyꞌiaana cwanti njoom naquiiꞌ ndaatioo ndoꞌ jliuna njoom chaꞌna ntquiuu ncꞌaa. Tyꞌetyꞌetina chii jliuna njoom chaꞌna quinꞌoom ncꞌaa. \v 29 Nquiaana na nnquiꞌljoo wꞌaandaa ljo̱ꞌ. Joꞌ chii tueeꞌna ñequiee xjo quiiꞌ ndaaluee na ñjoomnaꞌ jo tsꞌaaⁿ wꞌaandaa na nlꞌanaꞌ na nncjaawintyjeeꞌcheⁿnaꞌ. Jnda̱ joꞌ ñequio na chjooꞌ nꞌomna cwii tyomeindoꞌtina na nleixuee. \v 30 Jnda̱ joꞌ nnꞌaⁿ na cwileiñꞌom wꞌaandaa jlaꞌtiuuna na nleiꞌnomna. Joꞌ chii tyꞌena sta wꞌaandaa. Cweꞌ lꞌayana na ndooꞌ cwitueeꞌna ncjo naquiiꞌ ndaaluee na nlꞌanaꞌ na nncjaameintyjeꞌcheⁿ wꞌaandaa. Sa̱a̱ tiyuuꞌ, ee xuljoo cwitueeꞌna quiiꞌ ndaaluee na nleiꞌnomna. \v 31 Sa̱a̱ Pablo matsoom nnom capeitaⁿ ñequio sondaro ꞌnaaⁿꞌ: \p —Xeⁿ naⁿmꞌaⁿꞌ ticaljooꞌndye tsꞌom wꞌaandaa quia joꞌ ꞌo xocanda̱a̱ nluiꞌnꞌmaaⁿndyoꞌ ñjaaⁿ. \p \v 32 Joꞌ chii tyjee sondaro tsꞌuaa na chuꞌtyeⁿ xuljoo. Mana ꞌndyena na tjawjaanaꞌ. \p \v 33 Quia na jaawindyooꞌ nleixuee seineiⁿ Pablo nda̱a̱ nnꞌaⁿ na cwaꞌna. Matsoom: \p —Jeꞌ jnda̱ quinꞌoom xuee na mꞌaⁿꞌyoꞌ na chjooꞌ nꞌomꞌyoꞌ, tyoocwaꞌyoꞌ, ndoꞌ tyoondaꞌyoꞌ. \v 34 Joꞌ chii matsꞌaa tyꞌoo nda̱a̱ꞌyoꞌ na nlcwaꞌyoꞌ cha nncꞌomjndeiiꞌ nꞌomꞌyoꞌ ee meiⁿcwiindyoꞌ xocwjeꞌyoꞌ. Chaꞌtsondyoꞌ nluiꞌnꞌmaaⁿndyoꞌ. \p \v 35 Jnda̱ tsoom na luaaꞌ toꞌñoom tyooꞌ. Tquiaaⁿ na quianlꞌuaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom jo nda̱a̱ chaꞌtso naⁿꞌñeeⁿ. Jnda̱ joꞌ tyjeeⁿ juunaꞌ, to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ na macwaaⁿꞌaⁿ. \v 36 Ndoꞌ na luaaꞌ sꞌaaⁿ chaꞌtsondyena tyꞌomtꞌmaaⁿꞌndyena nꞌomna. Mati joona to̱ꞌna tcwaꞌna. \v 37 Na chaꞌtsondyô̱ na mꞌaaⁿyâ tsꞌom wꞌaandaa, we siaⁿnto waljooꞌ ndyeenꞌaaⁿ nchooꞌ nqui nchooꞌ yomndyô̱. \v 38 Jnda̱ na tjacjoona na tcwaꞌna, quia joꞌ tyotioomna canchuu lqueeⁿ trigo tsꞌom ndaaluee cha nntseixjeeⁿꞌñenaꞌ na jaaꞌ wꞌaandaa. \s1 Tjacꞌo̱o̱ꞌ wꞌaandaa ndoꞌ na teiꞌndaaꞌnaꞌ \p \v 39 Quia na jnda̱ teixuee, nnꞌaⁿ na cwileiꞌñꞌom wꞌaandaa tîcataꞌnaaⁿꞌna ndyuaaꞌñeeⁿ. Sa̱a̱ jliuna cwii joo yuu na tjaquieeꞌndiiꞌ na mꞌaaⁿ ndaaluee yuu ñequiiꞌ tsꞌoteiꞌ. Jlaꞌtiuuna ya xeⁿ nnda̱a̱ nlꞌana na nncjaaquieeꞌ wꞌaandaa joꞌ joꞌ. \v 40 Quia joꞌ ncjo na tueeꞌna tsꞌom ndaaluee na nncjaawintyjeeꞌcheⁿ wꞌaandaa, tyjena lꞌuaa na ñjoomnaꞌ. ꞌNdyena ncjoꞌñeeⁿ tsꞌom ndaaluee. Ndoꞌ jlaꞌcanaⁿꞌna nꞌoom palaꞌ na jlaꞌtyeⁿna ee joonaꞌ cwileilꞌueeꞌndyena na wjaantquienaꞌ wꞌaandaa. Ndoꞌ jlaꞌntyjana liaa jo sta wꞌaandaa na macwjaaꞌñenaꞌ jndye cha wjaantquienaꞌ wꞌaandaa. Jnda̱ chii to̱ꞌ wꞌaandaa na wjaanaꞌ jo yuu tjaquieeꞌndiiꞌ na mꞌaaⁿ ndaaluee. \v 41 Sa̱a̱ squia̱a̱yâ cwii joo yuu cwitjom we tseiiꞌ ndaa. Mana tjacꞌo̱o̱ꞌ sta wꞌaandaa naquiiꞌ teiꞌ yuu na cañjeiiⁿ mꞌaaⁿ ndaa. Mana taticanda̱a̱ nntjeiiꞌndyena juunaꞌ. Ndoꞌ tsꞌaaⁿnaꞌ jnaⁿnaꞌ na tjatyuiiꞌ sꞌaa nmo̱ⁿ tꞌmaⁿ. \v 42 Quia joꞌ jlaꞌtiuu sondaro na nlaꞌcwjeena pra̱so cha tincꞌootaꞌljooꞌ naⁿꞌñeeⁿ na mana nleiꞌnomna. \v 43 Sa̱a̱ capeitaⁿ ñeꞌcwañomꞌm Pablo. Joꞌ chii tinquiaaⁿ na nlaꞌcwjee sondaro pra̱so. Ndoꞌ pra̱so na ꞌnaaⁿ na nntaꞌljooꞌ sa̱ꞌntjoom na joona najndyee catueeꞌndyena tsꞌom ndaaluee, cꞌootaꞌljooꞌna cha nlquiena tyuaatcwii. \v 44 Ndoꞌ ntꞌomcheⁿ cꞌoontyjondye cjooꞌ lcaaꞌ oo cjooꞌ lcaaꞌntaⁿꞌ na tyuiiꞌ wꞌaandaa. Joꞌ na chaꞌtsondyô̱ ya squia̱a̱yâ tyuaatcwii. \c 28 \s1 ꞌNaaⁿ na tyochꞌee Pablo na tyomꞌaaⁿ ndyuaaxeⁿncwe Malta \p \v 1 Jnda̱ na jluiꞌnꞌmaaⁿndyô̱ nawiꞌñeeⁿ chii jliuuyâ na Malta jndyu ndyuaaxeⁿncwe yuu squia̱a̱yâ. \v 2 Nnꞌaⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ lꞌana na ya nnꞌaⁿndyena ñꞌeⁿndyô̱. Jlaꞌcanaaⁿndyena chom. Jluena na calawiindyô̱, ee jeeⁿ teiⁿ ndoꞌ jnda̱ macwiwaꞌ. \v 3 Pablo seixcweeⁿ cwii sa̱a̱ꞌ nꞌoom teincwe. Ndoꞌ quia na tioom joonaꞌ naquiiꞌ chom jluiꞌnom cwii catsuu na maleinomyoꞌ chom. Mana tꞌuiiyoꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ tyeⁿ. \v 4 Ndoꞌ nnꞌaⁿ ndyuaaꞌñeeⁿ quia na ntyꞌiaana na tiñeꞌcaꞌndiiyoꞌ tsꞌo̱o̱ⁿ tyolaꞌneiⁿ cheⁿnquieena nda̱a̱ ncꞌiaana. Jluena: \p —Tsaⁿmꞌaaⁿꞌ ¿aa nchii maxjeⁿ tsꞌaⁿ na ñeseicwjee nnꞌaⁿ jom? Ee meiiⁿ na jluiꞌnꞌmaaⁿñê tsꞌom ndaaluee sa̱a̱ jeꞌ maxjeⁿ nntioom cantyja na tisꞌa ñesꞌaaⁿ nncueeⁿꞌeⁿ. \p \v 5 Sa̱a̱ Pablo seiteiꞌncweeⁿꞌeⁿ tsꞌo̱o̱ⁿ. Mana tiooñeyoꞌ naquiiꞌ chom. Tjaa na teinioomꞌm. \v 6 Naⁿꞌñeeⁿ tyomeindooꞌna, jlaꞌtiuuna na nncwjaaꞌñenaꞌ tcooꞌ Pablo oo na matsꞌia joꞌ cweꞌ nnquiooñetoom mana nncueeⁿꞌeⁿ. Sa̱a̱ jnda̱ tjawiquiuuꞌ na meindooꞌna, cwintyꞌiaana na tjaa na teinioomꞌm, joꞌ chii cwiicheⁿ ljo jlaꞌtiuuna. Jluena na jom cwii tyꞌo̱o̱tsꞌom. \p \v 7 Nndyooꞌ yuu tyolawindyô̱ waa tyuaa cwentaaꞌ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieeñeti tyuaaxeⁿncweꞌñeeⁿ. Publio jndyu tsaⁿꞌñeeⁿ. Tsoom na caljooꞌndyo̱yaayâ waⁿꞌaⁿ. Quia joꞌ ljooꞌndyô̱ joꞌ joꞌ cwii ndyee xuee. Seiñꞌoomꞌñê jâ tquiaaⁿ na tcwaaꞌâ. \v 8 Ndoꞌ seijomnaꞌ na wiiꞌ tsotyeeⁿ. Matseiconaꞌ juu ndoꞌ mateiiꞌ ndaaniomꞌ. Tjantyjaaꞌ Pablo tsaⁿꞌñeeⁿ. Seineiiⁿ nnom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Jnda̱ chii tioom lꞌo̱o̱ⁿ nacjooꞌ tsaⁿꞌñeeⁿ, seinꞌmaaⁿ juu. \v 9 Jnda̱ tuii na luaaꞌ, ntꞌomcheⁿ nnꞌaⁿwii ndyuaaxeⁿncweꞌñeeⁿ tyꞌentyjaaꞌna Pablo, ndoꞌ nꞌmaaⁿna. \v 10 Jndye naya lꞌa naⁿꞌñeeⁿ jâ. Ndoꞌ quia na saacuo̱o̱yâ wꞌaandaa na macwitsaayâ, tquiana chaꞌtso ꞌnaⁿ na nleilꞌueeꞌndyô̱ yocheⁿ na cwitsaayâ. \s1 Na tueeꞌ Pablo tsjoom Roma \p \v 11 Jnda̱ teinom ndyee chiꞌ na squia̱a̱yâ ndyuaaxeⁿncweꞌñeeⁿ ndoꞌ saacuo̱o̱yâ wꞌaandaaꞌñeeⁿ. Juunaꞌ jnaⁿnaꞌ tsjoom Alejandría, sa̱a̱ tjameintyjeeꞌyanaꞌ ndyuaaxeⁿncweꞌñeeⁿ chaꞌwaa ncueesuaꞌ. Juunaꞌ ñoom ꞌndyoonnom Cástor ñequio Pólux. \v 12 Saayâ squia̱a̱yâ tsjoom Siracusa yuu na cwiꞌoomeintyjeeꞌ lꞌaandaa. Joꞌ joꞌ ljooꞌndyo̱yaayâ cwii ndyee xuee. \v 13 Jluiiꞌâ joꞌ joꞌ. Saasaatya̱a̱yâ saawiꞌno̱o̱ⁿyâ cañoomꞌwiꞌ ndyuaa hasta xjeⁿ na squia̱a̱yâ tsjoom Regio. Teincoo cwiicheⁿ xuee jndyo jndye na jnaⁿnaꞌ jo ndoꞌ cantyja na macaluiꞌ caxjuu tsꞌoomꞌnaaⁿ. Tjantquie jndyeꞌñeeⁿ wꞌaandaa jo cantyja na cwitsaayâ. Ndoꞌ xuee jnda̱ we squia̱a̱yâ tsjoom Puteoli. Joꞌ joꞌ jluiiꞌâ wꞌaandaa na macanda̱. \v 14 Tsjoomꞌñeeⁿ jliuuyâ ntꞌom nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ. Jlue naⁿꞌñeeⁿ na caljooꞌndyô̱ ñꞌeⁿndyena cwii ntquieeꞌ xuee. Joꞌ na ljooꞌndyô̱. Jnda̱ chii saayâ tsjoom Roma. \v 15 Ndoꞌ nnꞌaⁿ na cwilaꞌyuꞌ tsjoom Roma, quia na jndyena na mañjomndyô̱ nato, quia joꞌ ntꞌomndye joona tquiocatjomndyena jâ xjeⁿ tsjoom Foro de Apio ndoꞌ ntꞌomndye joona tquiocatjomndye jâ cwii joo na jndyu Tres Tabernas. Jnda̱ na ntyꞌiaaꞌ Pablo naⁿꞌñeeⁿ tquiaaⁿ na quianlꞌuaaꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ tyꞌoomtꞌmaaⁿꞌñê tsꞌoom. \v 16 Quia na jnda̱ squia̱a̱yâ tsjoom Roma, capeitaⁿ tquiaaⁿ cwenta pra̱so lꞌo̱ tsꞌaⁿ na cwiluiitquieñe cantyja ꞌnaaⁿ sondaro. Sa̱a̱ Pablo tquiana na wandyo̱ꞌ nncꞌoom ñequio cwii sondaro na nntsꞌaa cwenta jom. \s1 Pablo mañequiaaⁿ ñꞌoomꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom tsjoom Roma \p \v 17 Jnda̱ ndyee xuee na squia̱a̱yâ, tqueeⁿꞌ Pablo nnꞌaⁿ na cwiluiitquiendye naquiiꞌ lanꞌom cwentaa nnꞌaⁿ judíos tsjoomꞌñeeⁿ. Quia na jnda̱ tjomndyena seineiiⁿ nda̱a̱na. Matsoom: \p —ꞌO nnꞌaⁿya meiⁿchjoo tjaa ljoꞌ sꞌaaya nacjoo ncꞌiaaya nnꞌaⁿ judíos, meiⁿ nacjooꞌ costumbre ꞌnaaⁿ welooya na ñetꞌom teiyo. Sa̱a̱ meiiⁿ na ljoꞌ tꞌuena ja na pra̱so tsjoom Jerusalén. Tioona ja luee nnꞌaⁿ romanos. \v 18 Ndoꞌ naⁿꞌñeeⁿ taⁿna na catsjo̱o̱ nnco̱ chiuu waa. Jnda̱ jndyena ñꞌoomꞌñeeⁿ ñeꞌcalaꞌcandyaandyena ja ee jlaꞌno̱ⁿꞌna tjaa ljoꞌ sꞌaa na tseixmaⁿ na cꞌio̱. \v 19 Sa̱a̱ ticalꞌue nꞌom nnꞌaⁿ judíos na ljoꞌ. Joꞌ na jndeiꞌnaꞌ sꞌaa tyꞌoo na nquii tsaⁿmaⁿtsꞌiaaⁿ tꞌmaⁿ tsjoomwaañe nncuꞌxeeⁿ ja. Sa̱a̱ ja nchii na maqua̱ⁿya ñꞌoom nacjoo nnꞌaⁿ ndyuaa tsjomya na jndyo̱o̱ ñjaaⁿ. \v 20 Tqueeⁿꞌndyo̱ ꞌo na nntyꞌiaya ꞌo ndoꞌ na nntseina̱ⁿya ñꞌeⁿndyoꞌ. Ee cantyja ꞌnaaⁿꞌ na matseiyuꞌa na jnda̱ jndyo nqueⁿ na ntyjaaꞌ nꞌo̱o̱ⁿ jaa nnꞌaⁿ judíos na nncwjiꞌnꞌmaaⁿñe jaa, joꞌ na chuꞌtyeⁿndyo̱ ñequio lꞌuaancjomeiiⁿñe. \p \v 21 Quia joꞌ jluena nnoom: \p —Jâ meiⁿcwii carta tyoocwjeeꞌ na mꞌaaⁿyâ na nnaⁿnaꞌ tsꞌo̱ndaa Judea na matseineiⁿnaꞌ cantyja ꞌnaⁿꞌ. Ndoꞌ mati ncꞌiaaya nnꞌaⁿ judíos na cwiquie ñjaaⁿ tjaaꞌnaⁿ ñꞌoom cotueeꞌna nacjoꞌ. \v 22 Sa̱a̱ ñeꞌcandya̱a̱yaayâ chiuu waa na matseiꞌno̱ⁿꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom xco na cwilayuꞌyoꞌ ee manquiuuyâ na chaꞌtso nnꞌaⁿ cwiluena na tisꞌa ñꞌoomꞌñeeⁿ. \p \v 23 Joꞌ chii jlaꞌjndaaꞌndyena cwaaⁿ cwii xuee na nntjomndyenndaꞌna. Quia na tueꞌntyjo̱ xueeꞌñeeⁿ jndyendye nnꞌaⁿ tjomndye yuu macꞌeⁿ Pablo. Cwitsjoom to̱o̱ⁿꞌo̱ⁿ tyotseineiiⁿ nda̱a̱na hasta xjeⁿ na tmaaⁿcheⁿ. Tyotseineiiⁿ cantyja na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom. Lꞌue tsꞌoom na nlaꞌno̱ⁿꞌna cantyja ꞌnaaⁿꞌ Jesús. Joꞌ chii tjacꞌoomnaꞌ na seineiiⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ljeii na tqueⁿ Moisés ndoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom na tyolaꞌljeii profetas. \v 24 Ntꞌom naⁿꞌñeeⁿ jlaꞌyuꞌna ñꞌoom na seineiiⁿ, ndoꞌ ntꞌom naⁿꞌñeeⁿ tîcalaꞌyuꞌna. \v 25 Ticatjoomꞌ jlaꞌtiuuna ñꞌoom na jndyena. Joꞌ chii tꞌoomꞌndyena. Sa̱a̱ tsojndyee Pablo cwii ñꞌoom nda̱a̱na. Matsoom: \p —Mayuuꞌ ñꞌoom na seijndo̱ꞌ Espíritu Santo tsꞌom profeta Isaías. Juu ñꞌoomꞌñeeⁿ seineiiⁿ nda̱a̱ welooya na ñetꞌom teiyo. \v 26 Matsoom: \q1 Cjaꞌ na mꞌaⁿ naⁿmꞌaⁿꞌ. Catsuꞌ nda̱a̱na: \q1 Luaa matseicandii Tyꞌo̱o̱tsꞌom ꞌo: \q1 ꞌO mayuuꞌ nndyeꞌyoꞌ sa̱a̱ xocalaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ. \q1 Ndoꞌ mayuuꞌ na nntyꞌiaꞌnda̱a̱ꞌyoꞌ sa̱a̱ xoqueⁿꞌyoꞌ cwenta. \q1 \v 27 Ee jnda̱ teiquieꞌ nꞌomꞌyoꞌ. \q1 Jnda̱ sꞌaanaꞌ ñꞌeⁿndyoꞌ chaꞌcwijom na candaaꞌyoꞌ. \q1 Ndoꞌ jnda̱ sꞌaanaꞌ chaꞌcwijom na nchjaaⁿꞌyoꞌ. \q1 Jeeⁿ cachjoo cwilaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom. \q1 Joꞌ na matseijomnaꞌ ꞌo na ndooꞌ nchjaaⁿꞌyoꞌ ndoꞌ na candaaꞌyoꞌ. \q1 Joꞌ chii xolcweꞌ nꞌomꞌyoꞌ ndoꞌ na luaaꞌ waa xocatseitꞌmaⁿ tsꞌo̱o̱ⁿya jnaⁿꞌyoꞌ. \p \v 28 Tsoti Pablo: \p —Sa̱a̱ calaꞌno̱ⁿꞌyoꞌ cantyja ꞌnaaⁿꞌ ñꞌoom naya ꞌnaaⁿꞌ Tyꞌo̱o̱tsꞌom na macwjiꞌnꞌmaaⁿñê nnꞌaⁿ. Na jeꞌ xuee na cwii wjaanaꞌ, nncjaa ñꞌoomwaa na mꞌaⁿ nnꞌaⁿ na nchii judíos. Joona nndyena juunaꞌ. \p \v 29 Jnda̱ na tso Pablo ñꞌoomwaaꞌ mana tꞌoomꞌndye nnꞌaⁿ judíos. Jndye ñꞌoom cwityolaꞌneiⁿ cheⁿnquieena nda̱a̱ ncꞌiaana. \p \v 30 Canda̱a̱ꞌ we chu ljooꞌñe Pablo cwii wꞌaa na cweꞌ tyotiomlꞌuaaⁿ na tyomꞌaaⁿyaaⁿ. Ndoꞌ neiiⁿꞌ tsꞌoom chaꞌtso nnꞌaⁿ na tyoꞌoocajndooꞌ jom. \v 31 Tyoñequiaaⁿ ñꞌoom cantyja ꞌnaaⁿꞌ na matsa̱ꞌntjom Tyꞌo̱o̱tsꞌom ndoꞌ tyoꞌmo̱o̱ⁿ cantyja ꞌnaaⁿꞌ Ta Jesucristo. Tꞌmaⁿ waa na tjuꞌnaaⁿñenaꞌ na tyotseineiiⁿ. Meiⁿcwii tjaa ꞌñeeⁿ seitsaaⁿꞌñe jom.