\id TIT - Amarakaeri NT -Peru 2008 (DBL -2013)
\h TITO
\toc1 Pabloa Titotaj oʼnigmadoyaʼuyate.
\toc2 Tito
\toc3 Tit
\mt1 TITO
\mt2 Pabloa Titotaj oʼnigmadoyaʼuyate.
\c 1
\s1 Pabloa Titotaj oʼnigmadoyaʼuyate.
\p
\v 1-2 Pablo do i̱jje̱y. Diosen i̱jje̱po Diosen huanabaʼ Diosenyoʼda ijkikay. Jesucristoa meʼtaʼmonaʼuyne. Diosen huabaktieʼeaʼeritaj buttida huaʼa kamaknopo̱e̱ʼpo nogi̱ti nogi̱ti buttida huaʼa kamaknopo̱e̱ʼpo kenpaʼti ka̱gkikeʼpo Jesucristoa meʼtaʼmonaʼuyne. Diosen huabaktieʼeaʼeri Diosere kurudyo̱ onʼnoeonhuahuikaʼapo. Kenda Diosen huabaktieʼeaʼeritaj dakaʼ kamanopo̱e̱ʼpo Jesucristoa meʼtaʼmonaʼuyne. Diosere huaknopo̱e̱ʼeri onʼnoeonhuahuikaʼapo Diosa oaʼuyate. Huadari kuruderetaj kahued Diosa kenda oaʼuyate. Diosnayo da ahueʼdik o̱ʼe̱. 
\v 3 Oyda Diosa eʼmanoeanhuahuikaʼ huaʼa eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ oʼpakpo, Diosen buttida huaʼa yamanbatiaʼpak. Diosa menaʼuyne. Dios oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ huanopoʼyareaʼeri moʼta̱e̱ne. 
\v 4 In berobaʼ oʼnigmadoyaʼne, Tito. Doʼa Jesucristoen huadak huaʼa eʼmanbatiaʼpakte iknopo̱e̱ʼuypo doʼhuedsiʼpo konig i̱ʼe̱ne. Onere Jesucristotaj oknopo̱e̱ne. Apag Dios kenpaʼti Huairi Jesucristoere onʼtaj metinepahuieʼ menopoʼdurugpakeʼ. Jesucristo oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ huanopoʼyareaʼeri moʼta̱e̱ne.
\s1 Creta hua̱gkutaʼmejyo huaknopo̱e̱ʼeritaj yamaboroaytiʼ yabatihuapok. Pabloa Titotaj onaʼuyate.
\p
\v 5 Creta hua̱gkutaʼmejyo nogyo̱ nogyo̱ huaknopo̱e̱ʼeri o̱gkupopakikaʼpo aʼtionaʼpakyaʼpo aʼbatadiʼkeayaʼpo Apagbaʼ aʼpe̱e̱yaʼpo o̱gkupopakikaʼ. Kenda doʼhua kahueʼ i̱jje̱ʼuynig yadakeatiʼ kenpaʼti Cretayo huaknopo̱e̱ʼeritaj ayaʼ huairitoneʼtaj oktieʼeaʼhued o̱ʼnenok nog huakkaʼ jakyo nog huakkaʼ jakyo nogbayaʼ nogbayaʼ Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huatoneʼ huairi huamanmadikaʼeri yabaktieʼeatiʼ konige̱po Cretayo ontaj o̱ʼeanʼuyne. 
\v 6 Beʼapiʼ huatoneʼ huairi huamanmadikaʼeri a̱ʼe̱ya̱ʼpo dakyoʼ kikaʼdik kaʼnikeʼ. Huadakda o̱ʼe̱ aratbuta tinopo̱i̱kaʼdik o̱ʼnikaʼ. Dakhueaʼ o̱gkaʼ. Beʼapiʼ kenomeytaj bahuaahueʼdik o̱ʼne. Nogtida hua̱to̱e̱ to̱i̱kaʼdik kaʼneʼ. Kenomeyensiʼpokon Cristotaj huaknopo̱e̱ʼ kaʼnikeʼ. Huatoneʼ huairiensiʼpo huadakda o̱gkikaʼnok dakhueaʼ o̱gkaʼ, aratbuta bahuaahueʼdik o̱ʼne. Kenpaʼti huasiʼpoa huaojtaj hua̱ye̱tere onʼnigpe̱i̱kaʼnig onig. 
\v 7 Huaknopo̱e̱ʼerien huatiokaʼeri huairi Diosen o̱ʼnepo Diosen kikaʼdik o̱ʼne. Huadakda kikaʼdik o̱ʼne. Hua̱ʼenda eʼnopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Kenomeynayo diayhueʼ o̱ʼnikaʼ. Borracho ehueʼ o̱ʼnikaʼ. Huabatuktukeri ehueʼ o̱ʼnikaʼ. Huakupe huapakeri konig engaña huakaʼeri ehueʼ o̱ʼnikaʼ. 
\v 8 Esoeritaj jakyo kanʼtayeʼpo eʼbaeʼtaʼ onʼpakikaʼ. Kenpaʼti huadak e̱e̱ʼtaʼ onʼpakikaʼ. Huadakda eʼkikaʼtaʼ onʼpakikaʼ. Dakaʼ onʼnopo̱e̱po dakaʼ o̱gkikaʼ. Diosenbaʼtaj onʼnigpe̱i̱kaʼ. Dakaʼ onʼnopo̱i̱kaʼpo huadakyoʼ o̱gkikaʼ. 
\v 9 Buttida eʼmanmadikaʼ dakaʼ onʼpe̱e̱depo oknopo̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Oʼnoknopo̱e̱po okbatikhueʼdik o̱ʼne. Nog huaknopo̱e̱ʼeri dakaʼ ka̱gkikeʼ ʼurudikda manmadikikaʼdik o̱ʼne. Nogte namaʼda oʼnoknopo̱i̱kaʼnigtaj huatiokaʼ huairia onʼmanmadikaʼpo nopoʼkoreaʼdik ya̱ʼneapetpiʼ. Ken konig huaknopo̱e̱ʼerien huatiokaʼ huairi e̱ʼhua̱e̱ʼ yabaktieʼeaʼ.
\p
\v 10 Huakkaʼda huamanmadikaʼeri o̱ʼnepo huakkaʼmon judío aratbuttion huamanmadikaʼeri o̱ʼnenigʼa buttida eʼmanmadikaʼ eʼnigpe̱e̱taʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Namaʼda onʼbatiaʼpakikaʼ. Aratbuttaj namaʼda engaña onʼmagkaʼpo onʼmanmadikikaʼ. 
\v 11 Onteʼti namaʼda manmadikahueʼ kaʼnikeʼpo i̱ghuaʼda yamanaʼ. Huakkaʼ huakupe menʼyokeʼpo namaʼda eʼmanmadikapaʼ onʼmanmadikikaʼpo huaoj hua̱ye̱ huasiʼpopiʼ Cristotaj jeknopo̱e̱ʼ onʼbatikdemeʼte.
\p
\v 12 Creta hua̱gkutaʼmejyo hua̱e̱ʼeri huabokerek o̱ʼu̱yate. Huamanbatiaʼpakeri o̱ʼe̱po, “Creta aratbut da huaaʼeri o̱ʼnikaʼ. Dakhueaʼ magkikaʼdik o̱ʼnepo dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼne. Kenpaʼda eretbapetaʼ onʼpakpo eʼbaaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ.” Oaʼuyate. 
\v 13 Buttida oaʼuyate. Konige̱po Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeritaj i̱ghuaʼda yamanikaʼ. Onteʼti dakaʼ Cristotaj kanoknopo̱i̱keʼpo i̱ghuaʼda yamanikatiʼ. 
\v 14 Judío aratbuten adhueaʼpaneʼtaj namaʼda eʼtiaʼpakonhuahuaʼ kentaj nigpe̱e̱hueʼ kaʼneʼpo oknopo̱e̱hueʼ kaʼnikeʼ. Kenpaʼti Diosen buttida huaʼataj pakhueʼ hua̱e̱ʼeritaj nigpe̱e̱a̱hueʼ kaʼnikeʼ.
\p
\v 15 Keneri aratbuttaj Diosa oʼbakkahueaʼnok daknopoʼ onʼnopoʼto̱e̱po, ʼurunopoʼ onʼto̱e̱po, katepiʼ onʼnopo̱e̱po huadakda onʼnopo̱e̱po, huadakda o̱gkikaʼapo. Katepiʼ aypo huaenpiʼ bapeʼdik o̱ʼnepo, ayaʼda eʼbapeʼ huadakda o̱ʼe̱. Nogomeynayo dakhueʼda o̱ʼnepo oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri o̱ʼnepo, dakhueʼda o̱gkikaʼ dakhueʼda onʼnopo̱i̱kaʼ kenpaʼti katepiʼ huadak dakhueʼpiʼ o̱ʼe̱a̱ʼ nopoenkahueʼda o̱ʼnikaʼ. 
\v 16 “Diostaj yoknopo̱e̱y.” Namaʼda oʼnonaʼnigʼa dakhueaʼ o̱gkikaʼpo Diostaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnenigtaj aratbuta matinopo̱e̱ʼdik o̱ʼnikaʼ. Konig dakhueʼda ta̱hui̱ri̱gda onʼmake̱po dakhueʼda o̱ʼnikaʼ nog aratbuta matinopo̱e̱ʼdik o̱ʼnikaʼ. Diosbaʼtaj nigpe̱e̱hueʼda o̱ʼnikaʼpo katepiʼ huadak kahueʼdik o̱ʼnikaʼ.
\c 2
\s1 Buttida eʼmanmadikaʼ dakaʼ oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼnikaʼ.
\p
\v 1 Huaknopo̱e̱ʼeri huadakda ka̱gkikeʼ Diostaj durugpakaʼdik kaʼneʼ Diosen buttida huaʼa yamanmadikikaʼ. 
\v 2 Toneʼbokerek huakkaʼ huamaiʼhue̱ mayhueʼ yanikaʼ. Dakaʼ ya̱gʼkikaʼ. Huadakda ya̱gʼkikaʼ, dakaʼ yannopo̱i̱kaʼ, ʼuruaʼda ya̱gʼkikaʼ, Cristotaj dakaʼ yanoknopo̱i̱kaʼ, Diostaj diʼ yanikaʼ. Ayaʼtada diʼ yanikaʼ. Aratbuta dakhueaʼ e̱gkaʼnayo i̱da diayhueʼ yaneʼ. Toneʼbokerektaj yamaboroay. 
\v 3-5 Ettoneʼ hua̱to̱e̱ʼtaj diʼ kanʼmaikeʼpo, huasiʼpotaj diʼ kanʼmaikeʼpo, dakaʼ kanʼnopo̱i̱keʼpo, huakkaʼda eretpakhueʼ kaʼnikeʼpo, ʼurunopoʼ kanʼnopoto̱i̱keʼpo, jak huasiʼpoere dakaʼ kanʼto̱i̱ke̱ʼpo, hua̱to̱e̱ʼtaj kanʼnigpe̱i̱keʼpo ettoneʼtoneʼa konigda Diosa oʼpaknok dakaʼ kikaʼdik o̱ʼne, mahui̱a̱hueʼdik o̱ʼne, huakkaʼ huamaiʼhue̱ mayhueʼdik o̱ʼne. Ken konig ettoneʼtaj dakaʼ yamaboroay. Ken konig ettoneʼ eʼkikaʼnayo Diosbaʼtaj dakhueʼ huaahueʼdik o̱ʼneapo, kenpaʼti Diosen Huasiʼpo Jesucristotaj dakhueʼ huaahueʼdik o̱ʼneapo.
\p
\v 6 Toneʼhuabo dakteynopoʼda yanaʼ. Katetapiʼ eʼto̱e̱taʼ eretpakhueʼ yanikaʼ. Dakaʼ yanʼnopo̱i̱kaʼ, yamaboroayʼikaʼ. 
\v 7 Ayaʼ ikaʼpo, huadakda yakikaʼ. Dakaʼ iʼkikaʼnok huabokerek ontaj onʼtiahuayikaʼpo konigti huadakda o̱gkikaʼapo. Yamanmadikaʼpo buttida yamanmadikaʼ, huadakda yamanmadikaʼ, dakaʼ yamanmadikaʼ. 
\v 8 Ontaj dakhueaʼ huaahueʼdik meʼneʼpo dakaʼ yamanmadikaʼ, ayaʼda iʼmanaʼ, huadakda yamanaʼ. Ken kenomey ontaj pakhueʼ o̱ʼnepo, ontaj onʼtibiraʼapo dakhueaʼ huaahueʼdik moʼe̱a̱pone. Ayaʼda huadakda iʼmanmadikaʼnok dakhueaʼ huaahueʼdik moʼe̱a̱pone.
\p
\v 9 Huanabaʼa huairitaj yanʼnigpe̱i̱kaʼ yamanaʼ. Huairia ayaʼda enaʼte kenda ya̱gʼkikaʼ, yamanaʼ. Kenda huairi oʼpaknig ka̱gkikeʼ. Huairitaj kejeʼ onahueʼada yanʼnigpe̱i̱kaʼ, yamanaʼ. 
\v 10 Huairitaj okberehueʼ yanikaʼ yamanaʼ. Huanabaʼ katepiʼ huairien onʼtamato̱e̱po dakaʼnada yanʼtamato̱i̱kaʼ yamanaʼ. Huanabaʼ huaknopo̱e̱ʼeri huairien dakaʼ e̱gkikaʼnayo Dios oroʼomeyen huamanoeanhuahuikaʼerien eʼmanmadikaʼ huaʼa huadakda o̱ʼe̱ ayaʼada onʼnopo̱e̱a̱po.
\p
\v 11 Ayaʼtada Diosa oʼmatinepahuiʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ oʼmanopoʼyareaʼpo Diosa oroʼomeytaj moʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. 
\v 12 Kenda oʼnopo̱e̱po dakhueaʼ kahueʼdik o̱ʼe̱y oʼnopo̱e̱ne. Kenpaʼti nogtaʼ nogtaʼ katepiʼ eretpakikahueʼdik o̱ʼe̱y oʼnopo̱e̱ne. Oy huadakda noikaʼdik o̱ʼe̱y oʼnopo̱e̱ne Diostaj oʼpakpo nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱y oʼnopo̱e̱ne. 
\v 13 Diostaj oʼnigpe̱e̱po oroʼomeyen huaboroʼ Diostaj oroʼen huamanopoʼyareaʼeri Jesucristotaj oroʼomeya̱ e̱kpo̱e̱ʼ oʼnigi̱kaʼpo. Eʼtiakte durugda o̱ʼe̱a̱pone. Diosa boʼhuatiakapone monaʼuyne. 
\v 14 Ayaʼ oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ abakkahueayaʼpo aʼmanopoʼyareayaʼpo Jesucristo oroʼomeytaj moʼnigbueyʼuyate. Oroʼomey Diosen huabetonig aʼmato̱e̱yaʼpo Jesucristo oroʼomeytaj moʼnigbueyʼuyate. Huadakda eʼkaʼ kanʼeretpakeʼpo Jesucristo oroʼomeytaj moʼnigbueyʼuyate.
\p
\v 15 Kenda yamanmadikikaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeri huadak ka̱gkikeʼ i̱ghuaʼda yamanikaʼ. Jesucristo oʼpaknok i̱ghuaʼda yamanikaʼ. Kenomey namaʼda e̱gkaʼnayo “Yanʼnopoʼkoreaʼ Diostaj yanʼnigpe̱e̱ʼ,” ʼuttaʼda yamanaʼ. Dakaʼ ʼuruda e̱ʼhua̱e̱ʼ yamanmadikikaʼ yamanaʼ. Beʼapiʼ dakhueaʼ oaʼ tinopo̱e̱hueʼdik moʼe̱a̱pone.
\c 3
\s1 Kenda Creta huaknopo̱e̱ʼeri kikaʼdik yanikaʼ.
\p
\v 1 Gobierno huairitaj yanʼnigpe̱i̱kaʼpo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Huakkaʼ jakyo hua̱e̱ʼeri huairitaj yanʼnigpe̱i̱kaʼpo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Katepiʼ huadakda e̱ʼhua̱e̱ʼ ya̱gʼkikaʼpo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. 
\v 2 Beʼtapiʼ gobierno huairitapiʼ dakhueaʼ bahuaaʼpakhueʼ ya̱ʼnepo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Yanʼmanoeya̱ʼikaʼpo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Huayahuaya diʼ yanʼmaikaʼpo okkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ. Ayaʼtada dakaʼnada yanʼmatinopo̱e̱ʼ. Creta huaknopo̱e̱ʼeritaj bakkahuehueʼ yaneʼ, yamanaʼ.
\p
\v 3 Konige̱po aʼnenda Cristotaj oknopo̱e̱hued e̱e̱ʼted oroʼomey konig Diostaj nopoenkahueʼ hua̱e̱ʼeri o̱ʼu̱yne. Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼi̱kaʼuyne. Namaʼda huamanmadikaʼeritaj namaʼda oʼnigpe̱i̱kaʼuyne. Konig katetapiʼ oʼeretpakikaʼpo dakhueaʼ oʼkikaʼuyne. Nogomeytaj dig oʼbahuahuayikaʼuyne. Huayahuaya oʼbahuadiayikaʼuyne. Aʼnenda dakhueaʼda oʼkikaʼuyne. 
\v 4-5 Nogoknayo Dios huadakda o̱ʼe̱po oroʼomeyen huatiokaʼeri oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ huamanopoʼyareaʼeri o̱ʼe̱po diʼ moʼe̱ne. Konig huakkaʼ diʼ moʼe̱ne. Moʼnopo̱e̱a̱ʼpo moʼnopoʼyareaʼuyne. Oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼuyne. “Konig huadak moʼe̱ne,” Diosa monaʼuyne. Katepiʼ huadak oʼkikaʼnok Diosa nopoʼyareahueʼ e̱ʼe̱a̱da moʼtinepahuiʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ moʼnopoʼyareaʼuyne. Oroʼomeyennopoʼ moʼnopoʼkoyoaʼuyne. Konig onteʼti huaboaʼda eʼsiʼpoe̱ʼ Diosa keʼnen Noki̱re̱g boyoʼkeʼuynok oroʼomeytaj kamanopoʼto̱i̱keʼpo boyoʼkeʼuyne. Ken konig huabonopoʼ o̱ʼe̱po Diostaj noeonhuahuikaʼdik o̱ʼe̱a̱pone. 
\v 6 Oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ Huamanopoʼyareaʼeri Jesucristo moʼnigbueyʼuynok kenpaʼti moʼnigtionaʼpakikaʼnok Diosa oroʼomeytaj moʼnopoʼyareaʼuyne. Oroʼomeytaj keʼnen Noki̱re̱g dakhuapa boyoʼkeʼuyne. 
\v 7 Dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “Huadak moʼe̱ne,” moneʼpo Diosa huakkaʼ diʼ moʼu̱yne. Huakkaʼ moʼmatinepahuiʼuyne. Konige̱po Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone oroʼomey e̱kpo̱e̱ʼ oʼnigi̱kaʼne.
\p
\v 8 Kenda onaʼnig buttida o̱ʼe̱. Buttida o̱ʼe̱ dakaʼ yanopo̱e̱po huaknopo̱e̱ʼeritaj dakaʼ yamanikaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeri dakaʼ oʼnoknopo̱e̱po huadaknanada ka̱gkikeʼ i̱ghuaʼda yamanikaʼ. Kenda huadakda o̱gkikaʼpo ayaʼtada huadakda o̱ʼneapo kenpaʼti ayaʼtada onʼbatihuapokapo. 
\v 9 Namaʼda batiaʼpakhueʼ kaʼnikeʼ, konig huasegada eapaʼ batiaʼpakhueʼ kaʼnikeʼ, adhueaʼpaneʼtaj batiaʼpakonhuahuikahueʼ kaʼnikeʼ, Moisésen huaʼataj dakhueaʼ tiaʼpakhueʼ kaʼnikeʼ. Kennayo dakhueʼnada o̱ʼe̱.
\p
\v 10 Beʼapiʼ namaʼda eʼmanmadikaʼnayo huaknopo̱e̱ʼeritaj yaʼbapoespakaʼpo “Onteʼti namaʼda manmadikahueʼ ya̱e̱ʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj poespakahueʼ yaeʼ,” yanaʼ. Batikhueʼ e̱e̱ʼnayo onteʼti “Yabatik,” yanaʼ. Batikhueʼ e̱e̱ʼnayo kentaj yaenpo keʼna onteʼti huaknopo̱e̱ʼeriere kupopakhueʼ ka̱e̱ʼ. 
\v 11 Konige̱po namaʼda oknopo̱e̱po Diostaj dakhueaʼ oʼkaʼ iʼtinopo̱e̱.
\s1 Pabloa Titotayoʼda onaʼuyate.
\p
\v 12 Onte Artemastaj Tíquicotapiʼ ijtaʼmonaʼapoy. E̱kye̱deʼte Nicópolis huakkaʼ jakyo yatiaktiʼ, doʼte yatiaktiʼ. A̱yo̱ Nicópolis jujuʼ hua̱e̱ʼo̱k i̱ji̱kaʼapoy. 
\v 13 Apolostaj kenpaʼti gobiernoen huaʼa huanopo̱e̱ʼeri Zenastaj huakkaʼ yabatihuapok. Kanhuaʼudhuahueʼpo kenomeytaj aypopiʼ huakupepiʼ katepiʼ onʼpak yabayoktiʼ. 
\v 14 Nog huaknopo̱e̱ʼerien katepiʼ aypopiʼ ta̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy huadak kanigkikeʼ kenpaʼti kanʼbayokikeʼ. Dakaʼ yamanopo̱e̱a̱ʼikaʼ.
\s1 Saludos oʼmanigtaʼmonaʼuy Diosa dakaʼ kamagkikeʼ onaʼuyate.
\p
\v 15 Ayada i̱yo̱ doere o̱ʼnepo saludos oʼmanigdiktaʼmonaʼne. Oroʼomeyen huadiʼda huaknopo̱e̱ʼeritaj saludos yamanaʼ. Diosa ayaʼ opudomeytaj dakaʼ kamagkikeʼ, ken.