\id ROM - Amarakaeri NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h ROMANOS \toc1 Roma huakkaʼ jakyaʼ huaknopo̱e̱ʼeriomeytaj Pabloa \toc2 Romanos \toc3 Rom \mt1 ROMANOS \mt2 Roma huakkaʼ jakyaʼ huaknopo̱e̱ʼeriomeytaj Pabloa oʼmanigmadoyaʼuyate. \c 1 \s1 Roma huaknopo̱e̱ʼeriomeytaj Pabloa oʼmanigmadoyaʼuyate. \p \v 1 Do Pabloa onʼnigmadoyaʼne. Jesucristoen huanabaʼ ijnigpe̱i̱kay. Diosen huadak huaʼa, Jesucristoen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakikeʼpo Diosa doʼtaj bektieʼpo meʼtaʼmonaʼuyne. \p \v 2 Huadak huaʼa Jesucristotaj aʼnennanada Diosa oʼmanbatiaʼpakuyate. Jesucristo tiakhued Apag Diosbaʼte onʼnigmadoyaʼuyate. \v 3 Diosen huadak huaʼa Jesucristo Huairi Diosen Huasiʼpo aratbuten hua̱so̱ʼnigda oʼsiʼpoe̱ʼuyate. David huairien adhueaʼ huayayo o̱ʼu̱yate. David Israel aratbuten huairi o̱ʼu̱yate. \v 4 Dios teyda o̱ʼe̱po Jesucristotaj kubarakyaʼ oʼnoyhuada̱ʼuyate. Konige̱po Diosen Huasiʼpo o̱ʼe̱po teyda o̱ʼe̱po Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼmanopo̱e̱a̱ʼikaʼne. \v 5 Jesucristo oroʼen Huairia meʼtinepahuiʼpo doʼtaj huakkaʼda boʼtihuapokikaʼne. Aratbut nogbayaʼ nogbayaʼ Jesucristotaj kamaknopo̱i̱keʼpo kenpaʼti Diostaj kanʼnigpe̱i̱keʼpo doʼtaj Diosa bektieʼeaʼuyne kenpaʼti meʼtaʼmonaʼuyne. \v 6 Konige̱po nogbayaʼ nogbayaʼ Jesucristotaj huakkaʼnanada oʼnoknopo̱e̱denok. Opudomey Romano hua̱e̱ʼerikon Jesucristoen moʼe̱ne. \p \v 7 Opudomey Roma huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa diʼ moʼmaepo “Doʼhuedyoʼ yanikatiʼ ya̱gʼkikatiʼ.” Diosa monaʼdeʼuyne. Oroʼomeyen Apag Dios Jesucristo Huairiere opudomeytaj kamatinepahuiʼpo dakaʼ kabatihuapokikeʼpo kenpaʼti kamanoeyikeʼpo ken konig onʼnigtionaʼpakikaʼnig onʼnigmadoyaʼne. \s1 Pabloa Romayo huaknopo̱e̱ʼeritaj eʼbataʼhuade̱ʼdetaʼ oʼpakuyate. \p \v 8 Huakkuruda oʼnonaʼne. Opudomey Romayaʼ huaknopo̱e̱ʼeri Diostaj Jesucristotaere dakaʼ moknopo̱i̱kaʼnok kenpaʼti moʼnigpe̱i̱kaʼnok nogbayaʼ nog huadaribayaʼ nogya̱ʼ nogya̱ʼ aratbut opudomeytaj moʼtipe̱e̱denok konig dakaʼ moknopo̱i̱kaʼ moʼtinopo̱e̱denok. Konige̱po Jesucristo kenda oʼpaknok dakiti Diostaj yonay. \v 9 Opudomeytaj ijtionaʼpakikaʼnig Diosapiʼ kenda buttida meʼtinopo̱e̱ne. Diostaj diga̱ʼda ijnigpe̱i̱kaʼpo Diosen Huasiʼpotaj Jesucristoen huadak huaʼa ijmanbatiaʼpakikay. \v 10 Opudomey Romayo huaknopo̱e̱ʼeritaj eʼbataʼhuade̱ʼtaʼ ijpakikaʼnigʼa huahueʼdik i̱ji̱kay. Diosa kahueaʼ eʼtinopo̱e̱ʼnayo ijhuaʼapoy. Konige̱po ijtionaʼpakikay. \v 11 Opudtaj etaʼhuade̱taʼ ijpaki. Kenpaʼti opudtaj eʼtiahuaytaʼ ijpakpo Jesucristoen huadak huaʼa nogi̱ti nogi̱ti kanoknopo̱i̱keʼpo opudomeytaj eʼtihuapoktaʼ ijpaki. \v 12 Huayahuaya nogi̱ti nogi̱ti dakaʼ huaknopo̱i̱kaʼ aʼbatihuapokeyaʼpo opudtaj eʼbataʼhuade̱ʼtaʼ ijpakikay. \p \v 13 Konig nog aratbuttaj Jesucristoen huadak huaʼa ijmanbatiaʼpakonhuaʼnok huakkaʼnada onʼmanopoʼkoreaʼuypo onʼmaknopo̱e̱ʼuy. Opudomey konigti Romayo hua̱e̱ʼeri sueʼda oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj aʼmanopoʼkoreayaʼpo Jesucristotaj huaboaʼda aʼmaknopo̱e̱a̱yaʼpo kenpaʼti opudomey huaknopo̱e̱ʼeritaj nogi̱ti dakaʼ huaknopo̱e̱ʼ kenpaʼti nogi̱ti huanigpe̱e̱ʼ aʼbatihuapokikayaʼpo nogok nogok opudte ijhuaʼapoy ijnopo̱e̱ʼikaʼnigʼa huahueʼdik i̱ji̱kaʼuy. Oydapiʼ huahueʼdikda i̱jje̱y. Kenda eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ ijpaki, egomey. \v 14 Ayaʼ aratbuttada kenpaʼti aratbut huakkaʼda enʼnopo̱e̱ʼtadapiʼ kenpaʼti aratbut sueʼda enʼnopo̱e̱ʼtada Diosa meʼtaʼmonaʼuynok Jesucristoen huadak huaʼa manbatiaʼpakdik i̱ji̱kay. \v 15 Konige̱po opudomey Romayo hua̱e̱ʼeritakon Jesucristoen huadak huaʼa eʼmanbatiaʼpaktaʼ ijjeretpaki. \s1 Jesucristoen huadak huaʼa aratbut eknopo̱e̱ʼnayo Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ manopoʼyareaʼdik o̱ʼe̱. \p \v 16 Jesucristoen huadak huaʼa eʼmanbatiaʼpakte ayaʼda aratbuta eknopo̱e̱ʼnayo Diosa dakhueaʼ eʼkikaʼ manopoʼyareaʼdik o̱ʼe̱. Huakkuruda judío huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼmanopoʼyareaʼ. Onteʼti nog aratbuttaj oʼmanopoʼyareaʼ. Konige̱po Jesucristoen huadak huaʼataj eʼmanbatiaʼpak tobirahueʼ i̱jje̱y. \v 17 Jesucristotaj eknopo̱e̱yoʼda oroʼomeytaj huadaknopoʼda e̱ʼhua̱e̱ʼtaj Diosa boʼtinopo̱e̱po kenere moʼnoeanhuahuikaʼapone. Kenda Diosen huadak huaʼa oʼmanmadikikaʼ. “Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huadaknopoʼda e̱ʼhua̱e̱ʼtaj Diosa oʼmatinopo̱e̱po kurudyo̱ kenere oʼmanoeanhuahuikaʼapo.” Apagbaʼa oaʼuyate. \s1 Aratbuta Diostaj pakhueʼ o̱ʼnepo kenpaʼda dakhueaʼnada o̱gkikaʼ. \p \v 18 Ayaʼada Diostaj eʼnigpe̱e̱taʼ pakhueʼ hua̱e̱ʼeri kenpaʼti buttida huaʼa eʼnopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ hua̱e̱ʼeria dakhueaʼ o̱gkikaʼnok Diosa huiyoknanada dakhueaʼda castiga magkaʼdik o̱ʼe̱a̱po oʼnopo̱e̱ne. \v 19 Kenomeytaj Diosa buttida o̱ʼe̱ Diosa eʼmanopo̱e̱a̱ʼtada Diostaj dakaʼ oknopo̱e̱ʼdik e̱ʼe̱a̱da, \v 20 oroʼen huakpoa Diostaj tiahuayhueʼdik e̱e̱ʼpiʼ kenda aʼnennanada Diosa oʼkaʼuyatenig oʼtiahuaypo oknopo̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱ne. Aʼnennanada siokpo niokpo puug huadari ayaʼtada Diosa oʼkaʼuyate. Aʼnennada kenpaʼti oyda kenda Diosa oʼkaʼuyatenig tiahuaydik o̱ʼnepo Dios teynanada o̱ʼe̱ kenpaʼti Dios Huairida o̱ʼi̱kaʼ oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼnenigʼa. “Diostaj oknopo̱e̱hueʼdik i̱jje̱y,” ahueʼdikda o̱ʼne dakhueaʼ huakaʼeria. \v 21 Kenda Diosa oʼkaʼuyatenig dakhueaʼ huakaʼeria onʼtiahuaypo Diostaj oʼnoknopo̱e̱nigʼa. “Dios Huairi i̱ʼe̱. Ayaʼnada iʼkaʼuyate. Huadakda i̱ʼe̱ne. Dakiti Dios.” Ken konig onikahueʼ o̱ʼnikaʼuyate. Konig huasegda dakhueaʼda onʼnopo̱i̱kaʼpo buttida eʼnopo̱e̱ʼ nopo̱e̱hueʼda o̱ʼnikaʼuyate. \v 22 “Huakkaʼda oʼnopo̱e̱y. Dakaʼ oʼnopo̱e̱y.” Onʼbatiaʼpakuyatenigʼa huasegda o̱ʼnuyate. \v 23 ʼUrunanada o̱ʼi̱kaʼ Dios. Kurudyo̱ o̱ʼi̱kaʼ. Teynanada o̱ʼi̱kaʼpo bueyhueʼdikda oʼnoeonhuahuikaʼapo. Diostaj oʼnoknopo̱e̱batikpo huaboaʼda noehueʼ eʼketkaʼ dios o̱gkikaʼuyate. Ken konig huabokerekada o̱gkikaʼuyate. Bakoy eʼketkaʼ, bihui eʼketkaʼ, o̱jpaiʼ bottaʼ bottaʼ huaʼitakpiʼ eʼketkaʼ o̱gkikaʼuyate. Oroʼen dios o̱ʼe̱ namaʼda onʼnopo̱i̱kaʼuyate. \p \v 24 Konige̱po dakhueaʼda kanʼnopo̱i̱keʼ namaʼda kanʼeretpakikeʼ huayahuaya dakhueaʼ ka̱gkikeʼ Diosa oʼnopo̱e̱ʼuyate. \v 25 Dios Huairitaj onteʼti eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnepo eʼketkaʼ diostaj huaboaʼda onʼeretpakikaʼuyate. Kenda Diosa oʼkaʼuyate onʼtiahuayikaʼnig onʼeretpakikaʼuyate. Diosa ayaʼda oʼkaʼuyatenigyo̱ʼda Diostanayo sigpiʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼuyate. Dios ayaʼda huakaʼeritayoʼda “ʼUruaʼnanada o̱ʼe̱, dakiti Dios.” Ayaʼada kanʼbatadiʼkeaʼikeʼ. \p \v 26 Konige̱po kenpaʼda dakhueaʼ ka̱gkikeʼ Diosa oʼnopo̱e̱po dakhueaʼ huakaʼeritaj kenpaʼda oʼmaenonʼuyate. Konig biraeʼdik o̱gkikaʼpo ettoneʼa̱ hua̱to̱e̱ʼtaj pakhueʼ o̱ʼnepo oʼnenpo huabot ettoneʼa̱ huayahuaya onʼeretpakpo dakhueaʼda o̱gkikaʼuyate. \v 27 Huabokerekakon hua̱to̱e̱ʼtaj oʼnenpo huabotbokerekaʼ onʼeretpakpo dakhueaʼda o̱gkikaʼuyate. Ken konig o̱gkikapo biraeʼdik o̱ʼne. Dakhueaʼnanada o̱gkikaʼnok konig Diosen castiga hua̱so̱ʼa̱da dakhueʼnanada o̱ʼnepo paiʼnanada onʼnopoʼunhuahuikaʼapo. \p \v 28 Ken hueretda Diostaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnenok dakhueaʼda kanʼnopo̱i̱keʼpo dakhueaʼ ka̱gkikeʼ Diosa oʼmaknopo̱e̱po kenpaʼda oʼmaenonʼuyate. \v 29 Kenomey kenpaʼda dakhueʼda eʼkikaʼtaʼ onʼeretpakikaʼ. Huabokerek ettoneʼere huayahuaya dakhueaʼnanada o̱gkikaʼ. Kenda onʼeretpakpo nogpaʼda dakhueaʼda o̱gkikaʼ. Huakkaʼnada eʼtamaetaʼ oʼderetpakikaʼ. Dakhueaʼnada onʼnopo̱i̱kaʼ. Digda onʼbahuahuayikaʼ. Onʼmahuadiaypo onʼbarakikaʼ. Huayahuaya onʼmaboyikaʼ. Namaʼda huamanaʼeri o̱ʼnikaʼ. Diga̱ʼda onʼmahuadiayikaʼpo dakhueaʼ o̱gkikaʼ. Diga̱ʼda onʼmahui̱ʼi̱kaʼ. \v 30 Nogomeytaj dakhueaʼda onʼbahuaaʼikaʼ. Diostaj onʼhuadiayikaʼ. Huabatidikeʼeri o̱ʼnikaʼ. Huataʼda huapakeri o̱ʼnikaʼ. Nogda nogda dakhueʼdikda onʼnopo̱i̱kaʼ. Apagtaj hua̱ye̱tapiʼ nigpe̱e̱hueʼdik o̱ʼnikaʼ. \v 31 Katepiʼ Diosenpiʼ nopu̱gkahueʼda o̱ʼnikaʼ. “Do kenda ijkaʼapoy,” eaʼada kahueʼada nogda o̱gkikaʼapo. Nogomeytaj huadiʼda maehueʼ o̱ʼnikaʼ. Eʼmanoeynoeytaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Paiʼda aratbuttaj matinepahuihueʼda o̱ʼnikaʼ. \v 32 Ken konig dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga ijmagkaʼapoy. Kenpaʼda bueydik o̱ʼneapo. Diosa oʼmanaʼuyate. Kenomey kenda dakaʼ eʼnopo̱e̱a̱da nogi̱ti nogi̱ti dakhueaʼda o̱gkikaʼpo kenpaʼti nogomeya̱ konigti e̱gkikaʼnayo durugda o̱ʼnikaʼapo. \c 2 \s1 “Dakhueaʼ oʼkaʼuy.” Betapiʼ Diosa eʼhuaaʼnayo buttida oʼbahuaaʼ. \p \v 1 Konige̱po o̱ʼna beʼapiʼ moʼe̱po “Dakhueaʼda oʼkameʼ.” Nogtaj eʼhuaaʼnayo “kenda donayo kahueʼ i̱jje̱mey.” Diostaj onahueʼdik moʼe̱ne. Konigti dakhueaʼ iʼkikameʼne Diosa moʼtinopo̱e̱po castiga o̱gkaʼdik moʼe̱a̱pone. \v 2 Dakhueaʼ huakaʼeritaj “dakhueaʼda o̱gkaʼuy,” Diosa buttida oʼmatinopo̱e̱po castiga oʼmagkaʼapo. \v 3 “Nogomeya̱ dakhueaʼda o̱gkikaʼ.” O̱ʼnapiʼ eʼbahuaaʼada konigti dakhueaʼ eʼkikaʼada Diosa doʼtaj castiga o̱gkahueʼ meʼe̱a̱pone nopo̱e̱hueʼ moʼe̱. Dapiʼ Diosa castiga mogkaʼapone. \v 4 Diosa diʼnanada moʼi̱kaʼpo ijhueʼnanada castiga o̱gkahueʼ moʼe̱denok castiga o̱gkahueʼ moʼe̱a̱petpiʼ kenda namaʼda nopo̱e̱hueʼ yaneʼ. Diosa diʼnanada moʼe̱po moʼtinepahuiʼnok nopoʼkoreaʼdik o̱ʼe̱ne. Kenpataj yanʼnopo̱e̱ʼ. \v 5 Opudomeypiʼ Diostaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ moʼe̱nok Diosa moʼtinepahuiʼne moʼpe̱e̱denigʼa nopoʼkoreahueʼ moʼe̱po nogi̱ti nogi̱ti dakhueaʼ boʼkikaʼnok nogi̱ti nogi̱ti Diosa castiga o̱gkaʼdik moʼe̱a̱pone. Keneʼhua̱ya̱ʼ huameʼnoete castiga oʼmagkaʼapo. \v 6 Beʼapiʼ sigda dakhueaʼ eʼkuynayo sigda castiga oʼmagkaʼapo. Noga̱piʼ huakkaʼmon dakhueaʼ eʼkuynayo huakkaʼmon castiga oʼmagkaʼapo Diosa. Kenpaʼti beʼapiʼ oʼnopoʼkoreaʼdepo huadakda eʼkikaʼnayo Diosa huadakda oʼmanigkaʼapo. \v 7 Kenomeya̱ kiriga̱yo̱ʼ Diostaj onʼnigpe̱i̱kaʼpo huadakda o̱gkikaʼpo Diosere kurudyo̱ ʼurunanada eʼnoeonhuahuikaʼtaʼ onʼpakpo “Huadakda boʼkikaʼ,” Diosa enaʼte eʼpe̱e̱taʼ onʼpakpo Diosere kurudyo̱ onʼnoeonhuahuikaʼapo. \v 8-9 Nogomeynayo huataʼda huaeretpakeri Diosen buttida huaʼa nigpe̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri dakhueaʼ huakaʼeritaj Diosa diga̱ʼda oʼmahuadiaypo diga̱ʼda castiga oʼmagkaʼapo. Paiʼnanada onʼmanopoʼunhuahuikaʼapo. Judío dakhueaʼ huakaʼeri huakkuru paiʼda onʼmanopoʼunhuahuikaʼapo. Nog aratbutakon paiʼda onʼmanopoʼunhuahuikaʼapo. \v 10 Huadakda huakikaʼeri Diostaj huanigpe̱i̱kaʼeritanayo Diosa oʼmanoyhuada̱ʼapo. Diosere ʼurunanada onʼnoeonhuahuikaʼapo. “Huadakda o̱ʼne.” Diosa oʼbahuaaʼapo. Durugnopoʼda o̱ʼneonhuahuikaʼapo. Judío huadak huakaʼeritaj huakkuru Diosa ʼuruaʼda oʼmanigkaʼapo. Kenpaʼti nog aratbuttaj ʼuruaʼda oʼmanigkaʼapo. \p \v 11 Diosa ayaʼ aratbuttada konigti oʼbatiahuayikaʼ konigti oʼmanopoki̱e̱ʼikaʼ. Judíotaj kenpaʼti nog aratbuttaj castiga oʼmagkaʼapo. \v 12 Moisésenbaʼtaj nog aratbut pe̱e̱hued o̱ʼnikaʼpo dakhueaʼ e̱gkikaʼnayo “Moisésenbaʼtaj nigpe̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼuynok castiga magkaʼdik i̱jje̱y,” Diosa kenomeytaj manahueʼ e̱e̱ʼpiʼ kenpaʼda mabueydik o̱ʼneapo. Judío aratbutnayo Moisésenbaʼ eʼpe̱e̱deada dakhueaʼ e̱gkikaʼnayo “Moisésenbaʼ nigpe̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼuynok diga̱ʼda castiga magkaʼdik i̱jje̱y,” Diosa oʼmanaʼapo. \v 13 Kenpaʼti Moisésenbaʼtaj eʼpe̱e̱yoʼda hua̱e̱ʼeritaj “huadakda o̱ʼne” Diosa bahuaahueʼ o̱ʼe̱a̱po kentada huanigpe̱i̱kaʼeritanayo “huadakda o̱ʼne” Diosa oʼbahuaaʼapo. \v 14-15 Nog aratbuta Moisésenbaʼ baʼto̱e̱hueʼ e̱ʼe̱a̱da huanopoyaʼda onʼnopo̱e̱po konig Diosa oʼpaknig e̱gkikaʼnayo Diosen huaʼa huanopoyaʼda onʼnopo̱e̱. Huadak o̱gkaʼpo onʼnopo̱e̱a̱po. Dakhueaʼ o̱gkaʼpo onʼnopo̱e̱a̱po. \v 16 Jesucristoen huadak huaʼa ijmanmadikikaʼnigda nogok keneʼhua̱ya̱ʼ huameʼnoete i̱re̱gi̱re̱gte ayaʼda aratbuten dakhueaʼ eʼkikaʼ Dios Jesucristoerea kenda onʼmanopo̱e̱a̱ʼpo castiga onʼmagkaʼapo. \s1 Judío aratbut Moisésenbaʼ eʼmanmadikikaʼada nigpe̱e̱hueʼda o̱ʼnikaʼ. \p \v 17 “Judío aratbut o̱ʼe̱y. Moisésenbaʼ oʼnopo̱e̱y. Oroʼomeyen Dios kurudyo̱ o̱ʼi̱kaʼ.” Opudomey judíomey moʼbatiaʼpakikaʼnigʼa \v 18 Moisésenbaʼ dakaʼ moʼnopo̱e̱po kenda Diosa oʼpak moʼnopo̱e̱po huadakda o̱ʼe̱ moʼnopo̱e̱nigʼa. \v 19 Kenpaʼti nog aratbut Diostaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri o̱ʼne. Konig ekpobig hua̱e̱ʼeri o̱ʼnikaʼ. “Kentaj Dioste oʼbatohuaʼapet.” Opudomey judío aratbuta dakaʼ moʼnopo̱i̱kaʼnigʼa. Kenpaʼti nog aratbut konig sikki̱re̱gyo̱ hua̱e̱ʼeritaj “Diostaj oʼmaknopo̱e̱a̱ʼapoy. Konig Diosen huakjey o̱ʼe̱y.” Kenda dakaʼ moʼnopo̱i̱kaʼnigʼa. \v 20 Apagbaʼ buttida huaʼa o̱ʼe̱. Buttida huanopo̱e̱ʼ o̱ʼe̱. Opud judío aratbut Apagbaʼ moʼnopo̱e̱po nopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj kenpaʼti huasiʼpotaj manmadikaʼdik o̱ʼe̱y moʼnopo̱e̱nigʼa. \v 21 Nog aratbuttaj moʼmanmadikikaʼnigʼa menaʼpo huataʼda onmadikahueʼ moʼe̱. “Berehueʼ yaneʼ.” Moʼmanaʼikaʼnigʼa opuda̱ded moʼberikaʼne. \v 22 “Nogen hua̱to̱e̱ʼtaj bakdejhueʼ yanikaʼ.” Moʼmanikaʼnigʼa opuda̱ded nogen hua̱to̱e̱ʼtaj moʼbakdejikaʼne. Dios eʼketkaʼtaj oʼhuadiayi boaʼikaʼnigʼa huakupe katepiʼ boʼeretpakpo dios eʼketkaʼ jakyaʼ moʼberikaʼne. \v 23 Moisésenbaʼ huakkaʼda oʼpaki. Huadakda o̱ʼe̱. Nigpe̱i̱kaʼdik moʼe̱ne. Eʼbatiaʼpakikaʼada nigpe̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼnok Dios dakhueʼda o̱ʼe̱ aratbuta oʼnoknopo̱e̱. \v 24 Opud judío aratbuta Apagbaʼtaj nigpe̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼnok “Dios dakhueʼda o̱ʼe̱.” Nog aratbuta onʼbatiaʼpakikaʼ. Kenpaʼ Apagbaʼte oaʼ. \p \v 25 Opudomey judío aratbut Moisésenbaʼ eʼnigpe̱i̱kaʼnayo huabokereksiʼdak moʼnigoktegikaʼne. Diostaj kenda huadakda o̱ʼe̱. Diosen aratbut o̱ʼne aratbuta nopo̱i̱kaʼdik o̱ʼneapo. Moisésenbaʼ nigpe̱e̱hueʼ e̱ʼi̱kaʼnayo konig okteghueʼonig hua̱e̱ʼeri moʼe̱ne, konig nog aratbutda moʼe̱ne, konig Diosen aratbut ehueʼ moʼe̱ne. \v 26 Nog aratbut judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri huasiʼdak nigokteghueʼ e̱e̱ʼpiʼ Moisésenbaʼ eʼnigpe̱i̱kaʼnayo konig judío huanigoktegerionig o̱ʼne. Diosensiʼpo o̱ʼne. Diosa oʼmatinopo̱e̱. \v 27 Opud judío huanigsiʼdakoktegeri moʼe̱po Moisésenbaʼ eʼto̱e̱a̱da nigpe̱e̱hueʼ eʼnikaʼnayo nog aratbut huasiʼdak okteghueʼ hua̱e̱ʼeri Moisésenbaʼ huanigpe̱i̱kaʼeria “Judío huanigoktegerianayo Diostaj dakhueaʼda o̱gkikaʼ,” onʼhuaaʼapo. \v 28 Judío eʼsiʼpoe̱ʼnayo kenpaʼti huasiʼdak ektegnayo hueretda judío o̱ʼe̱po, Diosensiʼpo o̱ʼe̱. Diosa nopo̱e̱hueʼdik o̱ʼe̱. \v 29 Huanopoyaʼda onʼeretpakpo Diostaj huanigpe̱i̱kaʼerinayo hueretda judío aratbut o̱ʼne. Diosen aratbut o̱ʼne. Diosa oʼmatinopo̱e̱. “Huadakda o̱ʼne.” Aratbutanayo ahueʼdik o̱ʼne. \c 3 \p \v 1-2 Judío aratbut e̱e̱ʼ huadakda o̱ʼe̱. Kenpaʼti huabokereksiʼdak eʼnigo̱kteg huadakda o̱ʼe̱. Diosa judío aratbuttanayo Apagbaʼ kanʼto̱e̱ʼpo oʼbayokuyate. Apagbaʼ kanʼnigpe̱i̱keʼpo oʼbayokuyate. \v 3-4 Huakkaʼmon oroʼ judío aratbuta Diostaj oknopo̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayopiʼ Diosnayo kenpaʼda buttida oaʼikaʼ. Kenda oaʼde oʼkikaʼ. Aratbut ayaʼada da huaaʼeri eneʼpiʼ Diosnayo buttida oaʼikaʼ. Davida kenda oʼmanigmadoyaʼuyate. Oaʼpo: \q1 Diosen huaʼa buttida o̱ʼi̱kaʼ. Ayaʼada aʼdik o̱ʼnikaʼapo. Kenpaʼti ayaʼda Diosa oʼkikaʼ huadakda o̱ʼe̱. Ayaʼada aʼdik o̱ʼnikaʼapo. Apagbaʼte Davida oaʼuyate. \p \v 5 Oroʼomey judío aratbut dakhueaʼ eʼkikaʼte ayaʼda Diosa oʼkikaʼpo huadakyoʼda oʼkikaʼ aratbuta onʼtinopo̱i̱kaʼpo konige̱po Diosa oroʼomeytaj castiga o̱gkahueʼdik moʼe̱a̱petpiʼ. Huakkaʼmona namaʼda moʼnopo̱e̱tpiʼ. \v 6 Diosnayo huadakyoʼ oʼkikaʼpo judío aratbuttaj castiga magkaʼdik o̱ʼe̱a̱po. Kenpaʼti huadakyoʼ oʼkikaʼpo keneʼhua̱ya̱ʼ huameʼnoete ayaʼ aratbut dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga magkaʼdik o̱ʼe̱a̱po. \v 7 Oroʼ da eʼikaʼte Diosata buttida oaʼikaʼpo huadaknanada o̱ʼi̱kaʼ aratbuta tinopo̱e̱ʼdik ya̱ʼneapet. Oroʼtaj Diosa castiga o̱gkahueʼdik moʼe̱a̱petpiʼ. Kenda huakkaʼmona namaʼda moʼnopo̱e̱tpiʼ. \v 8 Konige̱po “Oroʼ dakhueaʼ oʼkikaʼnok Dios huadakda o̱ʼe̱. Aratbuta onʼnopo̱e̱po dakhueaʼ mogkikaʼ.” Pabloa oʼmanmadikaʼ. Sueʼada judíoa namaʼda menʼhuaaʼnok kenomeytaj Diosa castiga oʼmagkaʼapo. \s1 Ayaʼada dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼe̱ne. \p \v 9 Oroʼ judío aratbut huadakda o̱ʼe̱y. Nog aratbut dakhueʼda o̱ʼne. Kenpaʼ Diosa tinopo̱e̱hueʼ moʼe̱ne. Ayaʼada dakhueaʼ huakikaʼeri oʼmaene. Judíopiʼ nog aratbutkon dakhueaʼ huakikaʼeri o̱ʼne. Kenda ijjaʼdemey. \v 10 Kenpaʼti Diosbaʼte: \q1 Huadakda aratbut ehueʼda o̱ʼne. Aratbut huadak nogtipiʼ ehueʼ o̱ʼne. \v 11 Ayaʼada Diostaj oknopo̱gkahueʼda o̱ʼnikaʼ. Ayaʼada Diostaj pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. \v 12 Ayaʼada oʼnoknopo̱e̱batikde onteʼti Diosen kikahueʼ o̱ʼnikaʼ. Dakhueaʼnada o̱gkikaʼ. Huadakda eʼkikaʼ sigpiʼ ehueʼda o̱ʼe̱. Ayaʼada Diostaj nigpe̱e̱hueʼada dakhueaʼ o̱gkikaʼ. \v 13 Kenpaʼda dakhueʼda huaʼayoʼ onʼdaʼikaʼ. Da onʼdaʼikaʼ. Onʼbatidikeʼikaʼ. Hua̱so̱kpa konig kubarak oʼnokbetahueʼonig konig pa̱gnada o̱ʼnikaʼ. Konig bihui eʼbueyʼurua dakhueaʼ o̱gkikaʼnig ken konig iaʼ onʼmahui̱a̱ʼikaʼpo dakhueaʼnanada onʼmagkikaʼ. \v 14 Dakhueʼdikda onʼbahuaaʼikaʼ. Kenpaʼti onʼmahuadiaypo onʼmaboyʼikaʼ. \v 15 Diga̱ʼda onʼbahuahuaypo i̱dada onʼbarakikaʼ. \v 16 Nog aratbuttaj dakhueaʼ onʼmagkikaʼpo paiʼnada onʼmanopoʼe̱a̱ʼikaʼ. \v 17 Huayahuaya manoeynoeyhueʼ o̱ʼnikaʼ. \v 18 Diosa castiga e̱gkaʼtaj okmeʼpukhueʼ o̱ʼnikaʼ. Diosbaʼa oaʼ. \p \v 19 “Diostaj nigpe̱e̱hueʼ i̱ji̱kamey. Dakhueaʼ ijkikaʼuy. Diosa castiga o̱gkaʼdik meʼe̱a̱pone.” Judío ayaʼdaribayo hua̱e̱ʼeriere kanʼnopo̱e̱ʼpo Diosa Diosbaʼte judío aratbuttaj oʼmanaʼikaʼ. Kenda oʼnopo̱e̱ne. \v 20 Moisésenbaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼnok “huadak moʼe̱ne.” Diosa nogtitapiʼ onahueʼ moʼe̱a̱pone. Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱po dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼe̱ne. Moisésenbaʼa moʼnopo̱e̱a̱ʼne. \s1 “Okkahueaʼdepo huadakda moʼe̱ne.” Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeritayoʼda Diosa manaʼdik o̱ʼe̱. \p \v 21-22 Jesucristotaj ayaʼ Diosen huamanbatiaʼpakeri Moiséserea onʼtimadoyaʼuyate. Jesucristo oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo moʼnigbueyʼuyate. Ayaʼ Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼ e̱e̱ʼpiʼ “Okkahueaʼdepo huadakda moʼe̱ne,” ayaʼ Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeriomeytaj Diosa onaʼdik moʼe̱ne. Judíomeytaj kenpaʼti nog aratbuttaj konigti onaʼdik moʼe̱ne. \v 23 Nog aratbut oroʼ judío aratbutpiʼ ayaʼada dakhueaʼ o̱gkikaʼ. Konig Diosa boʼtipaknig kahueʼda o̱ʼe̱nok Diosa kabakkahueʼpo Jesucristotaj oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. \v 24-25 Diosa oroʼ dakhueaʼ huakaʼeritaj huakkaʼ diʼ moʼe̱po moʼtinepahuiʼpo Jesucristotaj moʼnigtaʼmonaʼuyate. Aratbuta dakhueaʼ e̱gkikak kamanigbueyeʼpo moʼnigtaʼmonaʼuyate. Oroʼomeytaj kamanopoʼyareʼpo Diosa oʼpaknok Jesucristo moʼnigbueyʼuyate. Jesúsa moʼnigbueyʼuynok oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj katetehueʼda bokkahueaʼikaʼne kenpaʼti “huadakda moʼe̱ne,” Diosa monikaʼne. Kenpaʼti Jesucristo dakhueaʼ huakaʼeritaj moʼnigbueyʼuynok Diosa huadakda o̱ʼe̱po aʼneneritaj oʼbakkahueaʼikaʼuy oʼnopo̱e̱ne. \v 26 Konigti Jesucristoa moʼnigbueyʼuyatenok oy Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa huadakyoʼ e̱ʼhua̱e̱ʼ moʼe̱a̱ʼpo “bokkahueaʼdepo huadakda moʼe̱ne,” onaʼdik moʼe̱ne. \p \v 27-28 “Moisésenbaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼnok Diosa moʼmanopoʼyareaʼne,” oroʼa ahueʼdik o̱ʼe̱ne. Jesúsa moʼnigbueyʼuyate oknopo̱i̱kaʼnok Diosa bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monikaʼne dakaʼ oʼnopo̱e̱ne. \p \v 29 Judío aratbuttayoʼda Diosa oʼmanopoʼyareaʼ sueʼada namaʼda yanʼnopo̱e̱tpiʼ. Kenpaʼ nopo̱e̱hueʼ yaneʼ. Nog aratbut judío aratbuttere Diosa oʼmanopoʼyareaʼikaʼ. \v 30 Dios nogtida o̱ʼe̱po judío huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanikaʼpo nog aratbut huaknopo̱e̱ʼeritakon oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanikaʼ. \v 31 Jesucristotaj oknopo̱e̱po Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱ne. Sueʼada namaʼda yanʼnopo̱e̱tpiʼ. Jesústaj oknopo̱e̱po Moisésenbapiʼ huadak o̱ʼe̱ oʼnopo̱e̱po Diostaj oʼnigpe̱i̱kay. \c 4 \s1 Abrahama Diostaj oknopo̱i̱kaʼuyatenok “Abraham huadakda meʼta̱e̱ne.” Diosa oaʼuyate. \p \v 1 Abraham Israel aratbuten adhueaʼpaneʼtaj monʼdiknopo̱a̱tu. \v 2 Abraham huadak oʼkikaʼnok “huadakda o̱ʼe̱,” Diosa ahueʼdik o̱ʼe̱. “Huadakda ijkay,” aʼdik e̱e̱ʼpiʼ Diostanayo kenpaʼ ahueʼdik o̱ʼu̱yate. \v 3 Diostaj Abraham oknopo̱i̱kaʼuyatenok “huadakda o̱ʼe̱,” Diosa onaʼuyate. Apagbaʼte kenpaʼ oaʼ. \v 4 Beʼapiʼ huairien eʼbaaʼnayo huairia huakupepiʼ bayokdik o̱ʼnikaʼ. Katetehueʼ oʼyokne ahueʼdik o̱ʼe̱. Enʼbaaʼte huakupepiʼ bayokdik o̱ʼe̱. \v 5 Moisésenbaʼ oroʼomey oʼkikaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa onahueʼdik e̱e̱ʼtada oroʼomey dakhueaʼ huakaʼeri e̱ʼe̱a̱da Jesucristotaj oknopo̱e̱nok Diosa bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼne. \v 6 Ayaʼada Moisésenbaʼ o̱gkikaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa ahueʼdik o̱ʼi̱kaʼ. Diostaj oʼnoknopo̱i̱kaʼnok dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” Diosa oʼmanikaʼnok durugnanada o̱ʼnikaʼ. Aʼnennada Davida Apagbaʼte oʼbatiaʼpakuyate: \q1 \v 7 Aratbuten dakhueaʼ eʼkaʼ Diosa eʼbakkahueadeʼte durugnanada o̱ʼne. \v 8 “Yokkahueaʼdey, castiga magkahueʼ i̱jje̱a̱poy.” Kenomeytaj Diosa eʼmanadeʼte durugnanada o̱ʼne. Kenda Diosbaʼte Davida oaʼuyate. \p \v 9 Judío aratbut huabokereksiʼdak ektegtaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼnok durugda o̱ʼne. Nog aratbut judío ehueʼtaj huabokereksiʼdak okteghueʼ hua̱e̱ʼeritaj Diosa oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼnok durugda o̱ʼne. Abraham Diostaj oknopo̱i̱kaʼnok Diosa okkahueaʼpo “huadakda i̱ʼe̱ne,” Abrahamtaj onaʼuyate oʼnonaʼdene. \v 10 Abraham huabokereksiʼdak okteghued e̱e̱ʼted Diosa Abrahamen dakhueaʼ eʼkaʼ okkahueaʼuy. “Huadakda i̱ʼe̱ne,” Diosa onaʼuyate. \v 11 Huakkuruda Diostaj Abraham oknopo̱i̱kaʼnok “huadakda i̱ʼe̱ne,” Diosa onaʼuyate. Kenyoʼ aratbut kanʼnopo̱i̱keʼpo huasiʼdak yakteg Abrahamtaj Diosa onaʼuyate. Konige̱po ayaʼ aratbutda huabokereksiʼdak okteghueʼ e̱ʼe̱a̱dapiʼ Diostaj oʼnoknopo̱e̱nok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa manikaʼdik o̱ʼe̱. Abraham kenomeyen apag konig moʼta̱e̱ne. \v 12 Judío huabokerek onʼsiʼdakoktegdepo konig Abraham huasiʼdak okteghued o̱ʼe̱po Diostaj dakaʼ oknopo̱i̱kaʼuyatenig konigti oʼnoknopo̱i̱kaʼpo Abraham kenomeyen Apag konig onʼta̱e̱. \s1 Abraham doʼtaj oknopo̱i̱kaʼnok “ayaʼ huadari ontaj o̱ʼnen huayayotaere ijbayokapoy, Abraham,” Diosa onaʼuyate. \p \v 13 Abraham Moisésenbaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼuynok “ayaʼ huadari onʼtaj o̱ʼnen huayayotaere ijbayokapoy, Abraham,” Diosa onahueʼ e̱ʼu̱ya̱da Abraham Diostaj dakaʼ oknopo̱i̱kaʼnok “huadakda i̱ʼe̱ne,” kenpaʼti “ayaʼ huadari ijbayokapoy,” Diosa onaʼuyate. \v 14 “Huadakda moʼe̱ne,” Diosa moneʼpo aratbuta Moisésenbaʼtaj onʼnigpe̱i̱kaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa onahueʼ oʼmaeapo kenpaʼti huadari bayokhueʼ oʼmaeapo. Huaknopo̱e̱ʼeritayoʼda oʼbayokapo. \v 15 Moisésenbaʼ enʼnigpe̱i̱kaʼnayo “huadakda moʼe̱ne,” Diosa monaʼapet huakkaʼmona namaʼda onʼnopo̱e̱nigʼa Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼnenok Diosa castiga magkaʼdik oʼmaeapo. Nogomey Moisésenbaʼtaj pe̱e̱huedda o̱ʼnepo Moisésenbaʼtaj dakhueaʼ kahueʼdik o̱ʼnikaʼ. \p \v 16 Diosen kahued e̱e̱ʼted Dios oʼpakpo “huadakda moʼe̱ne,” Abrahamen adhueaʼ huayayo huaknopo̱e̱ʼeri ayaʼtada Diosa oʼmanaʼ. Moisésenbaʼ huanigpe̱i̱kaʼeritaj kenpaʼti Abrahamonig huaknopo̱e̱ʼeritaj “huadakda moʼe̱ne,” Diosa oʼmanaʼ. Konig Abraham oknopo̱i̱kaʼuyatenig ayaʼda oroʼomey oknopo̱i̱kaʼpo Abraham konig oroʼen apag o̱ʼi̱kaʼ. \v 17 “Huakkaʼ huadaribayo hua̱e̱ʼeria doʼtaj meʼnoknopo̱e̱a̱pone. O̱ʼna meknopo̱i̱kaʼnig konigti meʼnoknopo̱e̱a̱pone. Doʼhuedsiʼpo o̱ʼneapo.” Diosada Abrahamtaj onaʼuyate. Abraham Diostaj oknopo̱i̱kaʼuyate. Aratbut huakudakaʼda enʼbueytada Diosa oʼmanoyhuada̱ʼikaʼapo kenpaʼti kenda oy ehueʼ e̱e̱ʼtada Diosayoʼda kaʼdik o̱ʼe̱. \p \v 18 Abraham hua̱to̱e̱ere huatoneʼnanada e̱ʼneʼte “huasiʼpo iʼto̱e̱a̱pone, huakkaʼnanada o̱ʼnen adhueaʼ huayayo o̱ʼneapo,” Diosa onaʼuynok Diostaj dakaʼ oknopo̱e̱po huakkaʼnanada adhueaʼ huayayo oʼmato̱e̱ʼuyate. \v 19 Abraham aʼti cien años oʼto̱e̱a̱ponigʼa hua̱to̱e̱ Sarakon huatoneʼnada o̱ʼe̱po konig siʼpopakhueʼdikda o̱ʼi̱kaʼuyatenigtaj Abrahama eʼnopo̱e̱piʼ kenda Diosa onaʼuynig dakaʼ oknopo̱e̱ʼpo huasiʼpo ijto̱e̱a̱poy oʼnopo̱e̱ʼuyate. \v 20-21 Huasiʼpo Diosa yokhueʼdik moʼe̱a̱pone, Abrahama oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼu̱yate. “Dios buttida oaʼikaʼ. Teynanada o̱ʼi̱kaʼpo huasiʼpo yokdik moʼe̱a̱pone,” dakaʼ oknopo̱e̱po oʼtiaʼpakonhuaʼuyate. \v 22 Konige̱po Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ okkahueaʼdepo “huadakda i̱ʼe̱ne,” Abrahamtaj onaʼuyate. \p \v 23-25 “Huadakda i̱ʼe̱ne,” Diosa Abrahamtayoʼda onahueʼ o̱ʼu̱yate. Oroʼomey Diostaj huaknopo̱e̱ʼeritabetaʼ Diosa kenda oʼmanaʼuyate. “Huadakda moʼe̱ne,” oroʼomeytakon Diosa monaʼne. Oroʼomey Diostaj nigpe̱e̱hueʼda dakhueaʼda oʼkikaʼuynok Dios oʼpaknok sorotataa Jesús Huairitaj oʼdarakuyate. Oroʼomeytehuapaʼ moʼnigbueyʼuyate. Oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ akkahueayaʼpo kenpaʼti “Huadakda moʼe̱ne,” aʼmanayaʼpo Diosa kubarakyaʼ Jesústaj oʼnoyhuada̱ʼuyate. \c 5 \s1 Diosa moʼtinepahuiʼpo oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼpo moʼdurugpakikaʼne kenpaʼti nogda nogda huadakda mogkikaʼne. \p \v 1 Diostaj oknopo̱e̱nok oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ Diosa bokkahueaʼdepo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼne. Kenpaʼti Jesucristo Huairi oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼtaj moʼnigbueyʼuypo oroʼtaj moʼnopoʼnoeya̱ʼne. \v 2 Jesucristo oroʼomeytaj moʼnigbueyʼuyatenok Diosa oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼne. Kenda dakaʼ oknopo̱i̱kaʼpo Diosere ʼurunananada o̱ʼe̱a̱pone oʼnopo̱e̱po durugnanada o̱ʼi̱kaʼne. \v 3 Jesucristotaj oknopo̱i̱kaʼpo paiʼda oʼnopoʼe̱a̱pet. Paiʼda oʼnopoʼe̱po batikhueʼada Diostaj oknopoeonhuahuikaʼapone. Kenda oʼnopo̱e̱po paiʼda eʼnopoʼe̱a̱da durugda o̱ʼi̱kaʼne. \v 4 Kenpaʼti batikhueʼada Diostaj oknopoeonhuahuikaʼnok huadakda moʼi̱kaʼne Diosa moknopo̱e̱ne. Diosere durugnanada o̱ʼunhuahuikaʼapoy oʼnopo̱e̱ne. \v 5 Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱po Dios diʼnanada moʼe̱ne moʼnopo̱e̱a̱ʼne. Konige̱po oʼdurugpakpo namaʼda oknopo̱i̱kaʼuy ahueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. \p \v 6 Aʼnenda oroʼomey dakhueaʼ oʼkikaʼpo batikhueʼdik o̱ʼi̱kaʼuyne. Kenpaʼti huataʼda dakhueaʼ eʼkaʼ nopoʼyareahueʼdik o̱ʼi̱kaʼuyne. Kenokaʼ Dios oʼpaknok dakhueaʼ huakaʼeritaj Cristoa oʼmanigbueyʼuyate. \v 7 Nogbokereka bueyhueʼ ka̱e̱ʼpo aʼnigbueyiʼ sigpiʼ beʼapiʼ ahueʼda o̱ʼnikaʼ. Nogtaj huadaktada nogtiadapiʼ meʼpukhueʼada nigbueydikpiʼ o̱ʼe̱. \v 8 Diosanayo diʼ moʼe̱po oroʼomey dakhueaʼ huakikaʼeri e̱ʼi̱tipiʼ Cristo moʼnigbueyʼuyatenok Dios diʼ moʼe̱ne nopo̱e̱ʼdik o̱ʼi̱kaʼne. \v 9 Cristo oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo moʼnigbueyʼuynok “huadakda moʼe̱ne,” oy Diosa monaʼne. Kenpaʼti Cristo oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj moʼnigbueyʼuynok keneʼhua̱ya̱ʼ huameʼnoete Diosa castiga o̱gkahueʼ moʼe̱a̱pone. \v 10 Aʼnenda Diostaj nigpe̱e̱hueʼ e̱ʼi̱kameʼpiʼ Diosen Huasiʼpo moʼnigbueyʼuynok Diosa moʼnopoʼkoreaʼuyne. Dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbatikpo Diostaj oʼpakpo oʼnigpe̱i̱kaʼne. Oynayo Jesús oʼnoyhuaduynok kenere oʼnoeonhuahuikaʼapone. Diosa castiga o̱gkahueʼ moʼe̱a̱pone oʼnopo̱e̱ne. \v 11 Kenpaʼti Jesucristo Huairia moʼnigbueyʼuypo Diosa moʼnopoʼkoreaʼuyne. Diostaj oknopo̱e̱po durugnanada o̱ʼe̱po Diostaj oʼnigpe̱i̱kaʼne. \s1 Adán huakkuruda Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱yate. Jesucristoanayo Diostaj oʼnigpe̱e̱po moʼnopoʼyarikaʼne. \p \v 12 Huadariyaʼ nogbokerektida huakkuruerea Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkaʼuyate. Konige̱po oʼbueyʼuyate. Adán nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkaʼuynok keʼnensiʼpo huayayo ayaʼada aratbut konigti dakhueaʼ o̱gkikaʼpo onʼmabueyikaʼuyate. \v 13 Moisésa Diosen huaʼa manahued e̱e̱ʼted huadariyaʼ ayaʼ aratbuta dakhueaʼ o̱gkikaʼuynigʼa Moisésenbaʼtaj nigpe̱e̱hueʼ moʼe̱nok castiga o̱gkaʼdik o̱ʼnene Diosa manahueʼ o̱ʼu̱yate. \v 14 Adánen huasiʼpo huayayo adhueaʼ huayayo konig Adán dakhueaʼ oʼkaʼuyatenig konigti kahueʼ e̱ʼneʼpiʼ ayaʼda onʼmabueyʼuyate. Moisés siʼpoe̱hued e̱e̱ʼted nogok nogok onʼmabueyikaʼuyate. Adán nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱ynok ayaʼda onʼmabueyʼuyate. Cristonayo oʼnigpe̱i̱kaʼnok ayaʼda huaknopo̱e̱ʼeri Diosere onʼnoeonhuahuikaʼapo. Nogokda Cristotaj Diosa oʼtaʼmonaʼuyate. \p \v 15 Adán Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼda eʼkaʼtada Diosanayo oʼmatinepahuiʼpo oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼne. Adán Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱yatenok huakkaʼnanada onʼmabueyikaʼuyate. Diosanayo aratbuttaj diʼ moʼe̱po moʼtinepahuiʼpo konig katetehueʼ Dios oʼpakpo oroʼomeytaj nogbokerektida moʼnigtaʼmonaʼuyate. Huakkaʼtada dakhueaʼ eʼkaʼ aʼmanopoʼyareaʼpo oroʼtehuapaʼ Jesucristo moʼnigbueyʼuyate. \v 16 Nogbokerekatida Adán Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱yatenok “ayaʼda mabueyikaʼdik o̱ʼneapo,” Diosa oaʼuyate. Jesucristo moʼnigbueyʼuynok oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ Diosa katetehueʼ moʼnopoʼyareaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” monaʼne. \v 17 Nogbokerekatida Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱ynok ayaʼda mabueyikaʼdik e̱e̱ʼpiʼ oroʼomey Jesústaj huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa diʼ moʼe̱po moʼtinepahuiʼpo katetehueʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼnok nogbokerekeretida Jesucristoere kurudyo̱ durugnanada oʼnoeonhuahuikaʼapone. \p \v 18 Adán nogatida doʼtaj nigpe̱e̱hueʼ meʼu̱ynok ayaʼda mabueydik o̱ʼnikaʼapo Diosa oaʼuyate. Kenpaʼti Jesucristo nogtida o̱ʼe̱po ayaʼtada moʼnigbueyʼuynok Diosa bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼpo moʼnoeanhuahuikaʼne. \v 19 Nogbokerekatida Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱ynok ayaʼada dakhueaʼ o̱gkikaʼuyate. Kenpaʼti nogbokerekatida Diostaj oʼnigpe̱i̱kaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa ayaʼ oro huaknopo̱e̱ʼeritaj monikaʼne. \p \v 20 Adán eʼbueydeʼte nogoknanada judío aratbuttaj Moisésa Diosen huaʼa oʼmanaʼuyate. Aratbuta dakhueaʼ o̱gkikaʼnig dakaʼ kanʼnopo̱e̱ʼpo oʼmanaʼuyate. Diosen huaʼa onʼnopo̱e̱po nogi̱ti nogi̱ti nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼuyate. Diosanayo nogi̱ti nogi̱ti oʼmatinepahuiʼpo nogi̱ti nogi̱ti oʼbakkahueaʼikaʼuyate. \v 21 Ken konig aratbut dakhueaʼ o̱gkikaʼpo mabueydik e̱ʼnikaʼpiʼ Dios diʼda moʼe̱po moʼtinepahuiʼpo oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼuy. Jesucristo Huairitaj oknopo̱e̱po Diosere durugnanada oʼnoeonhuahuikaʼapone. \c 6 \s1 Oroʼomey Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri konig eʼbueyonig dakhueaʼ kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Jesucristoere oʼnoikaʼpo huadakyoʼ oʼkikaʼne. \p \v 1 “Diosa nogi̱ti nogi̱ti oroʼtaj moʼtinepahuieʼpo kenpaʼti oroʼtaj huakkaʼ dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueʼpo onteʼti nogda nogda dakhueaʼ kaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Katepiʼ oʼpakpo kaʼdik o̱ʼi̱kaʼne.” Sueʼada opudomey namaʼda moʼnopo̱e̱tpiʼ. Kenpaʼnayo nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Ken konig ahueʼ i̱ji̱kay. \v 2 Onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. Aratbut onʼbueydepo onteʼti dakhueaʼ kikahueʼdik o̱ʼne. Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri Cristoere eʼbueyonig dakhueaʼ kikahueʼdik o̱ʼe̱ne. Ken konig oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri oʼnopoʼkoreaʼdepo onteʼti dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼi̱kaʼne. \v 3 Onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ kaʼnikeʼpo oroʼomeytaj Jesús moʼnigbueyʼuyate. Kenda oknopo̱e̱po bautiza e̱gkaʼdeʼte onteʼti dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼi̱kaʼne. \v 4 Cristo eʼbueyte e̱gkubarakkaʼtada Diosa teyda o̱ʼe̱po oʼnoyhuada̱ʼuyate. Kenda oknopo̱e̱ʼdepo bautiza e̱gkaʼdeʼte dakhueaʼ eʼkikaʼ oʼbatikuyne. Konig Jesústaj teynanada o̱ʼe̱po oʼnoyhuada̱ʼuyatenig oroʼtakon moʼnopoʼnoyhuada̱ʼnok Diosenyoʼda ʼuruaʼnanada oʼkikaʼne. \p \v 5 Cristo eʼbueyʼuypiʼ onteʼti oʼnoyhuaduyate. Konigti oroʼomey eʼnopoʼkoreaʼdeʼte Diosa moʼnopoʼnoyhuada̱ʼne. Jesucristotaj dakaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼne. \v 6 Aʼnenda Jesucristotaj oknopo̱e̱hued o̱ʼe̱po kenpaʼda oʼeretpakikaʼpo dakhueaʼ oʼkikaʼuyne. Oroʼtaj aʼnopoʼkoreayaʼpo Cristo cruzte moʼnigbueyʼuyate. Kenda oknopo̱e̱po dakhueaʼ eʼkikaʼ batikdik o̱ʼe̱ne. \v 7-8 Huabokerek eʼbueya onteʼti dakhueaʼ kahueʼdik o̱ʼne. Konigti oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo Jesucristo moʼnigbueyʼuyate. Kenda oknopo̱e̱po eʼbueyonig o̱ʼe̱po onteʼti dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Jesúsere durugda oʼnoeonhuahuikaʼapone dakaʼ oknopo̱i̱kaʼne. \v 9 Kubarakyaʼ Cristotaj Diosa oʼnoyhuada̱ʼuyate. Onteʼti bueyhueʼdik o̱ʼe̱a̱po. Dapitaʼ bueyhueʼdik o̱ʼe̱a̱po oʼnopo̱e̱ne. \v 10 Oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo Cristoa nogaʼtida moʼnigbueyʼuyate. Oy Diostayoʼda aʼnigpe̱i̱kayaʼpo Cristo oʼnoeonhuahuikaʼ. \v 11 Konige̱po oroʼomey onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. Diosenyoʼda mogkikaʼ. Jesucristo oroʼomeyen Huairitaj moʼnoknopo̱e̱po Diostaj monʼnigpe̱i̱kaʼ. \p \v 12 Konig oroʼenda dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ oʼpakikaʼnigʼa dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. \v 13 Muneʼbohueʼ moʼnikaʼ. Bokerekbohueʼ moʼnikaʼ. Da ahueʼ moʼnikaʼ. Huadiayhueʼ moʼnikaʼ. Nogda nogda dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. Diosa moʼnopoʼnoyhuada̱ʼdenok moʼnopoʼyareaʼdenok Diostayoʼda huadakda mogkikaʼ. \v 14 Oroʼomeya̱ Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik e̱e̱ʼpiʼ Diosa moʼtinepahuikaʼpo huadakaʼ eʼkikaʼ boʼtihuapokikaʼnok Jesústaj oknopo̱e̱po onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. \s1 Aʼnen kenpaʼda dakhueaʼ oʼkikaʼuynigʼa huadakaʼ kikahueʼdik e̱ʼe̱a̱da oynayo Jesucristotaj oknopo̱e̱po dakhueaʼ kikahueʼ o̱ʼe̱po Jesucristotaj oʼnigpe̱i̱kaʼne. \p \v 15 Diosere kurudyo̱ aʼnoeonhuahuikayaʼpo Moisésen eʼmanaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱po Diosayoʼda moʼtinepahuiʼnok Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone. Konige̱po katepiʼ dakhueaʼ kikaʼdik o̱ʼe̱y nopo̱e̱hueʼ moʼnikaʼ. \v 16 Eʼpaknayo dakhueaʼ kaʼdik o̱ʼe̱ne. Eʼpaknayo Diostaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱ne. Dakhueaʼ eʼkikaʼtaʼ eʼpaknayo kenpaʼda bueydik o̱ʼe̱a̱pone. Diosa castiga mogkikaʼapone. Eʼpaknayo Diostaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱ne. Diosa bokkahueaʼdepo “Huadakda moʼe̱ne,” monaʼapone. \v 17-18 Aʼnen kenpaʼda dakhueaʼda oʼkikameʼpo huadak kikahueʼdik o̱ʼi̱kaʼuyne. Oynayo “Dakiti Dios” oaʼpo Jesucristoen huaʼa oknopo̱e̱po dakhueaʼ kikahueʼdik o̱ʼe̱po oʼpakpo Jesucristotaj oʼnigpe̱i̱kaʼpo huadakyoʼ oʼkikaʼne. \v 19 Opudomey dakaʼ kanʼnopo̱e̱gkeʼpo konig aratbut onʼnopo̱i̱kaʼnig oʼnonaʼne. Aʼnenda nogi̱ti nogi̱ti dakhueaʼ oʼkikaʼuynigʼa oynayo nogi̱ti nogi̱ti Diosen mogkikaʼ. Huadakyoʼda mogkikaʼpo Diosenyoʼda mogkikaʼ. \p \v 20-21 Aʼnenda dakhueaʼ oʼkikaʼpo huadak kikahueʼdik o̱ʼi̱kaʼuyne. Dakhueaʼ oʼkikameʼpo durugda ehueʼ kenpaʼda biraʼdik kenpaʼti bueydik o̱ʼi̱kaʼne. \v 22 Oynayo Jesucristotaj oknopo̱e̱po dakhueaʼ kikahueʼ o̱ʼe̱po Diosen oʼkikaʼne. Diosen oʼkikaʼpo durugda o̱ʼe̱po Diosenyoʼda o̱ʼe̱po Diosere durugda oʼnoeonhuahuikaʼapone. \v 23 Diostaj nopoʼkoreahueʼda batikhueʼda dakhueaʼ o̱gkikaʼpo kenpaʼda onʼmabueyapo. Diosa castiga magkaʼdik o̱ʼe̱a̱po. Oroʼomey Huairi Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeritanayo Diosa moʼtinepahuiʼpo katetehueʼ kurudyo̱ Jesúsere moʼnoeanhuahuikaʼapone. \c 7 \s1 Ettoneʼen hua̱to̱e̱ eʼbueydeʼte nogtaj to̱e̱pakdik o̱ʼe̱po huabo hua̱to̱e̱ʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱. Ken konig Jesucristotaj oknopo̱e̱depo onteʼti Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱po Jesucristotayoʼda oʼnigpe̱i̱kaʼne. \p \v 1 Oʼnoepo Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱ne. Oʼbueydepo nigpe̱e̱hueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Kenda dakaʼ moʼnopo̱e̱ne doʼhued judío egomey. \v 2 Ettoneʼen hua̱to̱e̱ eʼnoeʼted kenpaʼda ʼenhueʼdik yanikaʼ. Moisésenbaʼa oaʼ. Hua̱to̱e̱ ekbueynayo nogtaj to̱e̱pakdik yaneʼ. \v 3 Hua̱to̱e̱ eʼtanoeʼted ettoneʼ nogbokerekere ekbakdejnayo Moisésenbaʼtaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkaʼ. Hua̱to̱e̱ ekbueydeʼte nogtaj to̱e̱pakdik o̱ʼe̱. Onteʼti eʼto̱e̱paknayo dakhueaʼ kahueʼ o̱ʼe̱. \p \v 4 Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri moʼe̱po, egomey, Diosa oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” moneʼ. Aʼnen Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼu̱ynigʼa oroʼtehuapaʼ Cristo cruzte moʼnigbueyʼuyate oy oknopo̱e̱po onteʼti Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱ne. Diosa Cristotaj oʼnoyhuada̱ʼuyatenok Cristoen o̱ʼe̱po ʼuruaʼda Diosen kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. \v 5 Aʼnenda katepiʼ oʼpakpo oʼkikaʼuyne. Moisésenbaʼtaj oʼpe̱e̱depo nigpe̱e̱hueʼada nogi̱ti dakhueaʼda oʼkikaʼuynok bueydik moʼe̱ne Diosa oaʼuyate. \v 6 Aʼnenda Diosa bokkahueʼpo “huadakda moʼe̱ne,” moneʼpo Moisésenbaʼ kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼne oʼnopo̱i̱kaʼuynigʼa oynayo Jesucristotaj oknopo̱i̱kaʼpo Diosen Noki̱re̱ga̱ boʼtihuapokikaʼnok Diosen ʼuruaʼnanada oʼkikaʼne. \s1 Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱po dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼe̱ne Moisésenbaʼa moʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. \p \v 7 “Moisésenbaʼ dakhueʼ o̱ʼe̱,” ahueʼdik o̱ʼe̱ne. Moisésenbaʼ eʼpe̱e̱deada dakhueaʼ oʼkikaʼuyne kenpaʼti dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼe̱ne huaboaʼda oʼnopo̱e̱ʼuyne. “Nogen katepiʼ entamaeʼ eretpakhueʼ yaneʼ,” Moisésenbaʼ eʼpe̱e̱a̱da dakhueaʼ oʼkaʼpo nogen entamaeʼ oʼeretpakuyne. \v 8 Moisésenbaʼ eʼpe̱e̱deada dakhueaʼda o̱ʼe̱depo huaboaʼda oʼnopo̱e̱po nogda nogda dakhueaʼ eʼkikaʼtaʼ oʼeretpakikaʼuyne. Aratbut Moisésenbaʼ to̱e̱hueʼ o̱ʼnepo nigpe̱e̱hueʼdik o̱ʼne. \v 9 Aʼnenda nogomeyere Moisésenbaʼ nopo̱e̱hued o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkikameʼnig. Dakhueaʼ oʼkaʼne nopo̱e̱hueʼ o̱ʼi̱kameʼne. “Huadak oʼkikay,” oʼnopo̱i̱kaʼuyne. “Nogen katepiʼ enʼtamaeʼ eretpakhueʼ yaneʼ,” eʼpe̱e̱deada Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱po dakhueaʼ oʼkikaʼne huaboaʼda oʼnopo̱e̱ʼuyne. Diosere noeonhuahuikahueʼdik o̱ʼe̱ne oʼnopo̱e̱ʼuyne. \v 10 Diostaj huadakaʼda ka̱gkikeʼpo kenpaʼti kanʼdurugpakikeʼpo Moisésa enaʼtada oroʼomeynayo nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱nok “bueydik moʼe̱a̱po,” Diosa monaʼdeʼuyne. \v 11 Moisésenbaʼ eʼpe̱e̱deada dakaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱po Diostaj dakhueaʼ oʼkaʼuy. Dakhueaʼ oʼkaʼnok “castiga o̱gkaʼdik moʼe̱a̱pone,” Diosa monaʼuyne. \p \v 12 Moisésbaʼ Diosenbaʼ o̱ʼe̱. Kenpaʼda huadak o̱ʼe̱. Kenpaʼda buttida o̱ʼe̱. \v 13 Moisésenbaʼ huadakda o̱ʼe̱. Moisésenbaʼtaj eʼnigpe̱i̱kaʼnayo Diosa castiga o̱gkahueʼ moʼe̱a̱pone. Moisésen huadak huaʼataj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼu̱ynok “castiga o̱gkaʼdik o̱ʼnene,” Diosa monaʼuyne. Moisésen huadak huaʼa oʼpe̱e̱depo dakhueʼda o̱ʼe̱y, dakhueaʼda huakaʼeri o̱ʼi̱kay oʼnopo̱e̱ʼuyne. \p \v 14 Moisésenbaʼ huadakda o̱ʼi̱kaʼ. Diosen Noki̱re̱ga̱ Moiséstaj oʼnopo̱e̱a̱ʼuyate. Donayo dakhueaʼ huakaʼeri i̱jje̱po dakhueaʼ ijkikaʼuy. \v 15 Huadak eʼkikaʼtaʼ eʼpakada kahueʼdik i̱ji̱kay. Dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da dakhueaʼ ijkikay. Kenda ijkikaʼnignayo nopo̱e̱hueʼda i̱jje̱y. \v 16 Ken dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da dakhueaʼ ijkikaʼpo konige̱po Moisésenbaʼ oyda huadak o̱ʼe̱ ijnopo̱e̱y. \v 17 Doʼada dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da ijkikay. Doʼhued huanopoyaʼda dakhueaʼ beʼkikaʼne. \v 18-19 Doʼhuada dakhueʼda kahueʼ i̱jje̱y. Huadak eʼkikaʼtaʼ eʼpakpiʼ kahueʼdikda i̱jje̱y. Dakhueaʼ eʼkikaʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da dakhueaʼ ijkikay. \v 20 Kenda dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da ekaʼnayo doʼhued huanopoʼapiʼ namaʼda meʼnopo̱e̱a̱ʼnok dakhueaʼ ijkay. \p \v 21 Doere konigti huadak eʼkaʼtaʼ eʼpakada dakhueaʼ oʼkikay. \v 22-23 Diosen huaʼa huadaknanada o̱ʼe̱ oʼnopo̱e̱po huakkaʼ eʼnigpe̱i̱kaʼtaʼ eʼpakada huanopoʼanayo eʼnigpe̱e̱taʼ pakhueʼ o̱ʼe̱po kenpaʼda dakhueaʼ kikaʼdik o̱ʼe̱y, oʼnopo̱e̱ne. \p \v 24 Nopoʼdurugpakhueʼda i̱ji̱kay. Huataʼda dakhueaʼ eʼkaʼ batikahueʼdik o̱ʼe̱ne. Beʼa tihuapokdik moʼe̱. Beʼa nopoʼyareaʼdik moʼe̱. Batikhueʼ e̱e̱ʼnayo kenpaʼda oʼbueyapoy. \v 25 Diostaj eʼnigpe̱i̱kaʼtaʼ eʼpakada oroʼen huanopoʼa dakhueaʼ eʼkikaʼtaʼ oʼpak. Diosanayo dakhueaʼ eʼkikaʼ moʼnopoʼyareaʼne. Jesucristo Huairitaj moʼnigtaʼmonaʼuyatenok moʼnopoʼyareaʼne. “Dakiti Dios” onaʼne. \c 8 \s1 Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok Diosen ʼuruaʼda kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼapet. \p \v 1 Ayaʼ Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeri Diosen o̱ʼnepo konig huanopoʼa oʼpakikaʼnig dakhueaʼ kikahueʼ o̱ʼnepo kenda Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpaknig o̱gkikaʼnok “dakhueaʼ bokaʼpo kenpaʼda bueydik moʼe̱a̱po,” Diosa onahueʼ moʼe̱a̱pone. \v 2 Dakhueaʼ oʼkikameʼnok “bueydik moʼe̱a̱po,” Diosa enaʼtada Jesucristotaj oknopondenok Diosen Noki̱re̱ga̱ huadakyoʼ eʼkikaʼ boʼtihuapokikaʼne. Onaʼti “bueydik moʼe̱a̱po,” Diosa onahueʼ moʼe̱a̱pone. \v 3-4 Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼu̱yne. Moisésenbaʼ nopoʼyareahueʼdik moʼe̱nok kenpaʼti noeanhuahuikahueʼdik moʼu̱yne. Konige̱po Diosa oroʼomeytaj eʼmanopoʼyareaʼtaʼ oʼpakpo keʼnen Huasiʼpoda oʼtaʼmonaʼuyate. Oroʼomeyen hua̱so̱ʼnigda oʼsiʼpoe̱ʼuyate. Diosen huasiʼponayo dakhueaʼ kahueʼda o̱ʼi̱kaʼuyate. Oroʼomey dakhueaʼ oʼkaʼnok kenpaʼda mabueydik moʼe̱a̱pone Moisésenbaʼte eaʼtada oroʼomey kenpaʼda bueyhueʼ kaʼneʼpo Jesúsa oroʼtehuapaʼ moʼnigbueyʼuyate. \p \v 5 Huakkaʼada konig huanopoyaʼda onʼpakikaʼnig onʼnopo̱i̱kaʼpo dakhueaʼ o̱gkikaʼnigʼa. Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼerinayo kenda Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpakikaʼnigyoʼda oʼmepukeʼikaʼpo Diosen oʼkikaʼne. \v 6-8 Kenpaʼda kenda oroʼen huanopoʼa oʼpakikaʼnig eʼmepukeʼikaʼnayo Diostaj pakhueʼ o̱ʼe̱po Diosen huaʼa nigpe̱e̱hueʼdikda o̱ʼe̱ne. Konig oroʼen huanopoʼa dakhueaʼ oʼpaknig eʼkikaʼnayo konig Diosa oʼpakikaʼnig kahueʼdik o̱ʼe̱ne. Konige̱po konig oroʼen huanopoʼa oʼpakikaʼnig eʼnopo̱i̱kaʼnayo kenpaʼda oʼbueyapone. Kennayo Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpakikaʼnig oroʼomey eʼnopo̱i̱kaʼnayo durugnopoʼda Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone. \p \v 9 Diosen Noki̱re̱ga̱ opudomeytaj eʼnopoʼto̱e̱ʼnayo konig huanopoʼa oʼpakikaʼnig kikahueʼ moʼi̱kaʼpo kenda Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpakikaʼnig moʼnopo̱i̱kaʼpo boʼkikaʼne. Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo Cristoen ehueʼda moʼe̱ne. \v 10 Cristo opudomeytaj eʼnopoʼto̱e̱ʼnayo Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼdepo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼdenok dakhueaʼ kikahueʼ moʼi̱kaʼpo Diosenyoʼda boʼkikaʼne. \v 11 Eʼbueytada kubarakyaʼ Diosen Noki̱re̱ga̱ Jesucristotaj oʼnoyhuada̱ʼuyate. Diosen Noki̱re̱ga̱da oroʼomeytaj moʼnopoʼto̱e̱nok Diosenyoʼda oʼpakpo oʼkikaʼne. Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱da moʼnopoʼto̱e̱po oroʼomeytaj onteʼti huaboaʼkon moʼnoeikaʼapone. \p \v 12 Konige̱po oroʼomeyen huanopoʼa dakhueaʼ eʼkikaʼtaʼ oʼpakikaʼnig kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Diosennayo kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼapone. \v 13 Kenda oroʼomeyen huanopoʼa oʼpakikaʼnig eʼkikaʼnayo kenpaʼda oʼbueyapone. Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok dakhueaʼ eʼkikaʼ eʼbatiknayo Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone, egomey. \p \v 14 Ayaʼtada Diosen Noki̱re̱ga̱ eʼmanopoʼotnayo Diosensiʼpo o̱ʼe̱ne. \v 15 Oroʼomeytaj Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱po Diosen huanabaʼ ehueʼada Diosensiʼpo moʼe̱a̱ʼdene. Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok Moisésenbaʼtaj meʼpukhueʼ o̱ʼi̱kaʼapone. Diosensiʼpo o̱ʼe̱po, “oroʼen pag, oroʼen pag,” Diostaj onaʼikaʼne. \v 16 Oroʼ Diosensiʼpo o̱ʼe̱ne Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼomeytaj moʼnopo̱e̱a̱ʼikaʼne. \v 17 Cristo paiʼda oʼnopoʼe̱ʼuyatenig oroʼomey konigti paiʼda eʼnopoʼe̱nayo Cristoere Diosensiʼpo o̱ʼe̱po Cristoere Diosen o̱ʼta̱e̱a̱pone, Cristoere durugnanada oʼnoeonhuahuikaʼapone. \p \v 18 Oyda suigda paiʼda oʼnopoʼunhuaʼpo nogoknayo Cristoere durugnanada o̱ʼunhuahuikaʼapone. ʼUruaʼda o̱ʼunhuahuikaʼapone. \v 19 Nogok ayaʼda Diosensiʼpotaj Diosa oʼmanoyhuada̱ʼapo. Diosere ʼurunanada o̱ʼunhuahuikaʼapone. Ayaʼ Diosa oʼkaʼuyatenig ayaʼ onʼtiahuayikaʼniga aʼbatiahuayyaʼpo onʼnigonhuahuikaʼpo Diosensiʼpotaj eʼbatiahuaytaʼ onʼpakikaʼ. \v 20-21 Diosa ʼuruaʼnanada eʼkaʼtada Adán Diostaj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼe̱nok “huadari sueʼbada o̱ʼunhuahuikaʼapo, aratbutkon dakhueʼda o̱ʼneapo, onʼmabueyapo,” Diosa oaʼuyatenigʼa. Nogoknayo oroʼomey Diosensiʼpo oʼnoyhuaddepo ʼurunanada o̱ʼe̱a̱pone. Huadariyo hua̱e̱ʼerikon onteʼti parahueʼ ya̱ʼe̱a̱pet, mabueyhueʼ ya̱ʼneapet. Huadakyoʼkon yaʼbakerekapet. ʼUrubada ya̱ʼe̱a̱pet. \v 22 Oyda kenpaʼti ayaʼ Diosa oʼkaʼuyateniga konig ettoneʼ onʼsiʼpopakpo onʼtiripo paiʼnanada onʼnopoʼi̱kaʼ. \v 23 Oroʼomeykon paiʼnanada oʼnopoʼi̱kaʼne. Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼomeytaj eʼnopoʼto̱e̱piʼ Diosensiʼpo huayahueaʼ kenpaʼti huaboso̱ʼ e̱ʼhua̱e̱ʼ oʼnigunhuahuikaʼpo paiʼnanada oʼnopoʼi̱kaʼne. \v 24 Kurudyo̱ Diosere Diosensiʼpo o̱ʼunhuahuikaʼapone tiahuayhued e̱ʼe̱a̱ded oknopo̱e̱nok Diosa moʼnopoʼyareaʼne. Tiahuayhueʼ e̱e̱ʼpiʼ. Diosere o̱ʼunhuahuikaʼapone oʼnopo̱i̱kaʼne. \v 25 Diosere Diosensiʼpo o̱ʼunhuahuikaʼnigʼa oynayo tiahuayhueʼ e̱ʼi̱kaʼpiʼ dakaʼ o̱ʼnigunhuahuikaʼne. \p \v 26 Dakaʼ oʼnigunhuahuikaʼpo paiʼda eʼnopoʼe̱te Diosen Noki̱re̱ga̱ boʼtihuapokikaʼne. Konig Diosa oʼpakikaʼnig nopo̱e̱hueʼda e̱e̱ʼtada Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼtehuapaʼ Diostaj ʼuruaʼnanada moʼnigtionaʼpakikaʼne. \v 27 Konig Dios oʼpaknig oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnigtionaʼpakikaʼne. Diosa huanopoyaʼda oroʼomeytaj dakaʼ moknopo̱i̱kaʼpo, katepiʼ oʼpakikaʼnig oʼnopo̱i̱kaʼpo Diosen Noki̱re̱g eʼtionaʼpakte Diosadakon oʼnopo̱i̱kaʼ. \s1 Paiʼnanada eʼnopoʼunhuahuaʼpiʼ Cristoa boʼtihuapokaponok boʼteyyaʼaponok oknopo̱e̱po batikhueʼda Diosen ʼuruaʼda oʼkikaʼapone. \p \v 28 Huakkaʼtada Dios oʼpakpo oʼbaktieʼeaʼuyate. Diostaj diʼnanada o̱ʼnepo paiʼda enʼnopoʼe̱ʼnayo Diosa dakaʼ oʼbatihuapokikaʼpo huadak ka̱gkikeʼpo huadakda kaʼnikeʼpo Diosere kanʼnoeonhuahuikeʼpo Diosa oʼbatihuapokikaʼ. Kenda oʼnopo̱e̱ne. \v 29 Kenomeya̱ Cristotaj oʼnoknopo̱e̱a̱po huakkuruda Diosa oʼmaknopo̱e̱ʼuyate. Cristo Diosen Huasiʼpo huaknopo̱e̱ʼeried Huairi ka̱i̱keʼpo, “konig doʼhued Huasiʼpo kanʼyahueʼ,” Diosa huakkuruda oaʼuyate. \v 30 Huakkuruda Diosa oʼbaktieʼeaʼuyate. Kenomeytaj “yanʼnopoʼkoreaʼ Jesucristotaj yanoknopo̱i̱kaʼ,” oʼmanaʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼpo kenpaʼti “doʼhued huasiʼpoere moʼnoeonhuahuikaʼapone,” Diosa oʼmanaʼuyate. \p \v 31 Dios oroʼomeyere o̱ʼi̱kaʼpo boʼtihuapokikaʼnok beʼapiʼ oroʼomeytaj dakhueaʼ o̱gkahueʼdik moʼe̱ne. Meʼpukhueʼada Diosen oʼkikaʼne dakaʼ oknopo̱i̱kaʼne. \v 32 Diosa Huasiʼpo Jesústaj bueyhueʼ ka̱e̱ʼpo tiokahueʼ o̱ʼu̱yate. Oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼtaj kamanigbueyeʼpo moʼnigtaʼmonaʼuyate. Kenpaʼti Diostaj aʼnigpe̱e̱a̱ʼi̱kayaʼpo Diosa boʼtihuapokikaʼapone. Paiʼda eʼnopoʼe̱te boʼtihuapokikaʼapone. Moʼnoeanhuahuikaʼapone. Oʼnopo̱e̱ne. \v 33 Diosa oroʼomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼdepo “huadakda moʼe̱ne,” monaʼdeʼuynok “dakhueaʼ o̱gkaʼ,” beʼapiʼ oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj huaahueʼdik moʼi̱kaʼapone. \v 34 Oroʼomeytaj Cristo moʼnigbueyʼuyatenok Diosa huakudakaʼda e̱e̱ʼtada oʼnoyhuada̱ʼuyate. Diosere o̱ʼe̱po moʼnigtionaʼpakikaʼnok oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeritaj “dakhueaʼ o̱gkikaʼpo kenpaʼda bueydik o̱ʼne,” beʼapiʼ totoʼapiʼ huaahueʼdik moʼe̱ne. \v 35 Oroʼomey paiʼda eʼnopoʼe̱piʼ, keʼpoda eʼmepuʼkepiʼ, oroʼomeytaj eʼtierikpiʼ, eʼtidikeʼpiʼ, eʼhuadiaypiʼ, e̱gkapiʼ, aypo to̱e̱hueʼ e̱e̱ʼpiʼ, yudtaj to̱e̱hueʼ e̱e̱ʼpiʼ, takaʼa aʼarakyaʼpo eʼhuatiakpiʼ eʼbueypiʼ Cristoanayo diʼnanada okbatikhueʼda moʼi̱kaʼne. \v 36 Diosbaʼa oaʼpo: \q1 Cristoen huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼe̱nok oroʼomeytaj boʼhuadiaypo eʼaraktaʼ boʼtipakikaʼne. Konig oveja huakkaʼtehueʼ onʼbatiarakikaʼnig oroʼomeytakon matinepahuihueʼ moʼe̱po eʼaraktaʼ boʼtipakikaʼne. Apagbaʼa oaʼ. \m \v 37 Ken konig e̱ʼi̱kaʼpiʼ Cristo huakkaʼ diʼ moʼi̱kaʼnok batikhueʼada nogi̱ti nogi̱ti Cristotaj oknopo̱i̱kaʼne. Diostaj nogi̱ti nogi̱ti dakaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼne. \v 38-39 Diosa diʼnanada moʼe̱po Jesucristo Huairi oroʼtehuapaʼ moʼnigbueyʼuyate. Okbatikhueʼda diʼnanada moʼi̱kaʼne. Eʼbueypiʼ, eʼnoepiʼ, Diosen huataʼmoneria e̱e̱ʼpiʼ, kuruderia e̱gkaʼpiʼ, totoʼ huairia eʼmagkapiʼ oy nogokpiʼ paiʼda eʼnopoʼe̱piʼ, Diosa okbatikhueʼda diʼnanada moʼi̱kaʼnok oroʼomeya̱kon batikhueʼda oknopo̱i̱kaʼapone. Kenpaʼti beʼapiʼ huairi noki̱re̱ga̱piʼ kutayapiʼ soroktoyapiʼ dubayapiʼ hua̱hue̱yapiʼ Diosyaʼ oktiparathueʼdik moʼe̱a̱pone. Diosa okbatikhueʼda diʼnanada moʼi̱kaʼnok batikhueʼda oknopo̱i̱kaʼapone. Do dakaʼ ijnopo̱e̱y. \c 9 \s1 Israel aratbuttaj Diosa oʼbaktieʼeaʼuyate. \p \v 1-3 Ken doʼhued aratbut, Israel aratbut doʼhued aratbut e̱ʼe̱a̱da huakkaʼada Diostaj nopoʼkoreahued o̱ʼnepo Cristotaj oknopo̱e̱hued o̱ʼnenok kenomeytaj suhueʼnanada ijmakunhuahuikay. Kanʼnopoʼkoreʼ huakkaʼda ijmatinopo̱i̱kay. Cristotaj kanoknopo̱e̱ʼ huakkaʼda ijpakikay. Dakhueaʼ eʼkaʼ kanʼnopoʼyareʼ kenda huakkaʼda ijpakikay. Doʼhued aratbut kanʼnopoʼkoreʼpo doʼhua Cristotaj ekhueytudtaʼ castiga doʼtaj eʼnigo̱gkataʼ ijpakikay. Do Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri i̱jje̱po buttida ijjay Diosen Noki̱re̱ga̱ meʼnopo̱e̱a̱ʼnok da ahueʼ i̱jje̱y. \v 4 Israelen adhueaʼ huayayo Israel aratbut o̱ʼne. Diosa huakkaʼda oʼpakpo konig keʼnensiʼpotanig oʼbaepo kenomeytaj oʼbatohuaʼudhuahuaʼpo ʼuruaʼnanada o̱ʼe̱po oʼmato̱i̱kaʼuyate. Kenda doʼa onʼnigkaʼapone Diosa nogok nogok oʼmanaʼuyate. Moisésenbaʼ oʼbayokuyate. Diosen jakyo konig kikaʼdik moʼe̱ne oʼmanaʼuyate. Cristo huamanopoʼyareaʼeri onʼnigtaʼmonaʼapone oʼmanaʼuyate. \v 5 Abraham Isaac Jacobere Israel aratbuten adhueaʼpaneʼ o̱ʼnuyate. Jesucristokon Israel aratbut osiʼpoe̱ʼuyate. Cristo Dios o̱ʼe̱po ayaʼenda Huairi o̱ʼe̱. “Cristo ʼurunanada Huairi o̱ʼi̱kaʼ,” ayaʼada monʼbatadiʼkeaʼikaʼ. \p \v 6-8 “Huasiʼpo iʼto̱e̱a̱pone, Abraham,” Diosa onaʼuyatenok Isaac oʼsiʼpoe̱ʼuyate. Kenpaʼti “Isaacensiʼpo o̱ʼnen hueretda huayayo o̱ʼe̱a̱po, huayayoensiʼpo o̱ʼnen hueretda adhueaʼ huayayo o̱ʼneapo, Abraham,” Diosa onaʼuyate. Ayaʼ Israelen huayayo Israel aratbut hueretda ehueʼ o̱ʼne. Kenyoʼda kenomeyda huasiʼpo iʼmato̱e̱a̱pone Diosa enak hueretda huasiʼpo Diosensiʼpo o̱ʼne, oʼnopo̱e̱ne. \v 9 Kenpaʼti, “Nogbayoktida teyda ijhuatiakaponok Sara oʼsiʼpopakapo. Huabokereksiʼpo oʼsiʼpoe̱ʼapo,” Abrahamtaj Diosa onaʼuyate. \p \v 10 Kenpaʼti Isaac Abrahamensiʼpo kenpaʼti oroʼomeyen adhueaʼpaneʼa̱ Rebecataj oʼto̱e̱pakuyate. Nogtiedda apag e̱ʼe̱a̱da botsiʼpoaʼ huadapoyo o̱ʼnuyate. \v 11-13 Isaacensiʼpo siʼpoe̱hued e̱ʼneʼted kenpaʼti dakhueaʼ kahued e̱ʼneʼted huadakpiʼ kahued e̱ʼneʼted, “huasuedtaj huatoneʼmaʼbuya nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼi̱kaʼapo,” Rebecataj Diosa onaʼuyate. Kenpaʼti “Jacobtaj diʼnanada i̱jju̱y. Esaútaj sueʼda diʼ i̱jju̱y.” Apagbaʼ kenpaʼ oaʼ. Ken Dios oʼpakpo Jacobtaj oktieʼuyate. Siʼpoe̱hued e̱e̱ʼted dakhueaʼ huadakpiʼ kahued e̱e̱ʼted Diosa oʼpakpo oktieʼuyate. \p \v 14 Esaútaj Diosa dakhueaʼ o̱gkaʼuyate ahueʼdik o̱ʼe̱ne. Dakhueaʼ kahueʼ o̱ʼi̱kaʼ Diosa. \v 15 “Beʼtapiʼ diʼ e̱e̱ʼtaʼ ijpakpo diʼ i̱jje̱a̱poy. Beʼtapiʼ eʼtinepahuiʼtaʼ ijpakpo ijtinepahuikaʼapoy,” Moiséstaj Diosa onaʼuyate. \v 16 Oroʼomey aratbut huataʼda oʼpaknok Diosa tinepahuihueʼ moʼe̱ne. Oroʼomey diga̱ʼda oʼbaaʼnok tinepahuihueʼ moʼe̱ne. Diosayoʼda oʼpakpo moʼtinepahuikaʼne. \v 17 Apagbaʼte “Egipto huairi doʼhua eʼyahueaʼuypiʼ do teynanada ayaʼtada kaʼdik i̱ji̱kay ayaʼ aratbut ayaʼ huadaribayaʼda kanoknopo̱i̱keʼpo, doʼhued aratbut o̱ʼnendariyaʼ ijmako̱ro̱kaʼapoy.” Diosa Egipto huairitaj onaʼuyate. \v 18 Egipto huairi nopoʼkoreahueʼ ka̱e̱ʼ Diosa oʼpakpo oʼnopo̱e̱ʼuyate. Beʼapiʼ kenpaʼda dakhueaʼ kaʼneʼ Diosa oʼpakpo oʼmaknopo̱i̱kaʼ. Nogomeytaj kanʼnopoʼkoreʼ oʼpakpo oʼmaknopo̱i̱kaʼ. \p \v 19 “Diosa oʼpaknok nopoʼkoreahueʼdik o̱ʼe̱a̱poy. Nopoʼkoreahueʼdik e̱e̱ʼnayo Diosa castiga menpaʼ o̱gkahueʼdik moʼe̱ne.” Beʼapiʼ yadapetpiʼ. \v 20 Kenda Diostaj dakhueaʼ onahueʼdik o̱ʼe̱ne. Sorokkoso konig o̱ʼe̱ne. Dios konig sorokkoso huakaʼerionig o̱ʼe̱. Oro konig suhuigkosonig e̱e̱ʼpiʼ “¿suhuigkosoda menaʼpo oʼnigkameʼ?” Diostaj onahueʼdik o̱ʼe̱ne. \v 21 Sorokkoso huakaʼeri konigti sorok mamasot oʼto̱e̱po ʼuruaʼnanada koso kaʼdik o̱ʼe̱. Kenpaʼti eʼpaknayo huamanhuada̱ʼ koso kaʼdik o̱ʼe̱. Konigti Dios katepiʼ kenda eʼkaʼtaʼ oʼpakpo kaʼdik o̱ʼi̱kaʼ. Ekkahueaʼtaʼ eʼpaknayo oʼbakkahueaʼapo. Castiga eʼkaʼtaʼ eʼpaknayo nogomeytaj castiga oʼmagkaʼapo. Ken konig o̱ʼi̱kaʼ Dios. \p \v 22 Diosanayo ayaʼada enʼtiahuayte dakhueaʼ huakikaʼeritaj castiga eʼmagkataʼ eʼpakada kenpaʼti Dios teyda o̱ʼi̱kaʼ eʼmaknopo̱e̱a̱ʼtaʼ oʼpakikaʼpo ijhueʼnanada oʼmanigunhuahuikaʼuyate. I̱dada castiga magkahueʼ o̱ʼu̱yate. \v 23 Onokteteyoʼ diʼnanada oʼmaikaʼnig kenpaʼti oʼmatinepahuikaʼnig eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ oʼpakpo oroʼomeytaj kurudyo̱ moʼnoeanhuahuikeʼ moknopo̱e̱a̱ʼne. \v 24 Diosa oʼpakpo judío aratbuttaj kenpaʼti nog aratbuttaj oʼbaktieʼeaʼpo oʼmanopoʼyareaʼ. \v 25 Kenda Oseasa Diosen huamanbatiaʼpakeria aʼnennada oʼmanigmadoyaʼuyate: \q1 Doʼhued aratbut ehueʼ o̱ʼnunhuahuikaʼuynig “doʼhued aratbut o̱ʼne,” ijjaʼapoy. Diʼ maehueʼ i̱jjunhuahuikaʼuynigʼa diʼda ijmaeapoy. Diosa oaʼuyate. \v 26 Kendariyo “Diosen aratbut ehueʼ o̱ʼnikaʼ,” o̱daʼikaʼnigtaj “Dios huanoeonhuahuikaʼeriensiʼpo o̱ʼne.” Yanʼbahuaaʼapet. Oseasa oaʼuyate. \m \v 27-28 Isaíasa Israel aratbuttaj oʼbahuaaʼuyate: “Israel huayayoen aratbut huakkaʼnanada o̱ʼneapo. Konig kuhuad e̱ʼpo̱gte huakkaʼnanada kuhuad o̱ʼi̱kaʼnig Israel aratbut konigti huakkaʼnanada e̱ʼneʼpiʼ konig Diosa oaʼuyatenig i̱dada aratbuttaj castiga oʼmagkaʼaponok sueʼda huakkaʼmon mabueyhueʼ o̱ʼneapo. Diosere onʼnoeonhuahuikaʼapo.” Isaíasa oaʼuyate. \v 29 Kenpaʼti oaʼpo: \q1 Sodoma aratbut kenpaʼti Gomorra aratbut dakhueaʼ huakikaʼeri o̱ʼnenok Dios Huairi teynanada o̱ʼe̱po castiga oʼmagkaʼpo ayaʼtada oʼmahui̱guyate. Oroʼomey Israel aratbuttanayo moʼtinepahuiʼpo ayaʼtada batiarakahueʼ moʼe̱a̱pone. Huakkaʼmon oʼnoeonhuahuikaʼapone. Isaíasa oʼmanaʼuyate. \s1 Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueʼpo Israel aratbuta Jesucristotaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. \p \v 30 Nogdakon eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaj ijpaki. Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueʼ nog aratbut pakhueʼ e̱ʼnikapiʼ Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱nok Diosa oʼbakkahueaʼdepo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼuy. \v 31-32 Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueʼpo Israel aratbutnayo Jesucristotaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ e̱ʼe̱a̱da Diosa bokkahueʼpo “huadakaʼ moʼe̱ne,” moneʼpo Moisésenbaʼ eʼkikaʼtaʼ onʼpaknigʼa nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼnenok Diosa manopoʼyareahueʼ o̱ʼu̱yate. Cristo konig eʼitukaʼ huido̱nig eʼbahuedatokaʼ huido̱nig o̱ʼe̱nok kentaj huakkaʼ judío aratbuta diga̱ʼ okbiraʼpo oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnenok Diosa okkahueahueʼ oʼmaeapo. \v 33 Apagbaʼ kenda oaʼpo: \q1 Jerusalényo̱ nogtatida ijtaʼmonaʼapoy. Keʼna konig eʼitukaʼ huido̱nig o̱ʼe̱nok huakkaʼada oknopo̱e̱hueʼdik o̱ʼnikaʼapo. Kentaj huaknopo̱e̱ʼerinayo namaʼda yoknopo̱i̱kay ahueʼdik o̱ʼneapo. \c 10 \p \v 1 Israel aratbuta Cristotaj kanoknopo̱e̱ʼpo kenpaʼti Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ kamanopoyareʼpo doʼhued huanopoyaʼda huakkaʼnanada ijpakpo onʼnigtionaʼpakikaʼne, egomey pogomey. \v 2 Israel aratbuta Diostaj huakkaʼ eʼpakada kenda Diosa oʼpaknigtaj nopo̱e̱hueʼda o̱ʼne. Kenda eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ ijpaki. \v 3 Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” Diosa aʼmanayaʼpo Israel aratbuta Cristotaj oknopo̱e̱ʼdik e̱ʼe̱a̱da nopo̱gkahueʼ o̱ʼnikaʼ. Oroʼomey huadakda o̱ʼe̱ne. Moisésenbaʼ dakaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼnok “huadakda moʼe̱ne,” Diosa monaʼapone. Israel aratbuta namaʼda onʼnopo̱i̱kaʼpo Diosen Cristotaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. \v 4 Moisésen eʼmanaʼ huaʼa Cristoa ayaʼda oʼnigpe̱i̱kaʼuyate. Aratbuten dakhueaʼ eʼkaʼtaj oʼmanigbueyʼuyate. Moisésenbaʼ konig dakhuapada oʼkaʼuyatenok oy Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼikaʼ. \p \v 5 “Huadakda moʼe̱ne,” Diosa kamaneʼpo “Moisésenbaʼ ayaʼda huaʼa nigpe̱i̱kaʼdik yanikaʼ. Sigpiʼ dakhueaʼ kahueʼdik yanikaʼ.” Moisésa eʼmadoyaʼuyateʼtada kenda kikahueʼdik o̱ʼe̱ne. \v 6 Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ kabakkahueʼpo “huadakda moʼe̱ne,” kamaneʼpo Cristotaj oknopo̱e̱po “Cristotaj atotiakyaʼpo kurudyo̱ beʼapiʼ behuikdik o̱ʼe̱a̱po” nopo̱e̱hueʼ o̱ʼe̱ne. \v 7 Kenpaʼti, “Soroktoyaʼ Cristotaj aʼnoyhuada̱yaʼpo beʼapiʼ huaʼdik o̱ʼe̱a̱po,” nopo̱e̱hueʼ o̱ʼe̱ne. Cristo huakudakaʼda e̱e̱ʼtada Diosa oʼnoyhuada̱ʼuyate. \v 8 “Huadak huaʼa moʼpe̱e̱depo moʼbatiaʼpakpo huanopoyaʼ moʼnopo̱e̱de.” Apagbaʼa oaʼ. Aratbut kanoknopo̱e̱ʼpo kenda huadak huaʼa oʼmanmadikikay \v 9 “Jesús oroʼen Huairi o̱ʼe̱,” aratbuttaj eʼmanaʼnayo kenpaʼti Diosa huakudakaʼda e̱e̱ʼtada Jesústaj oʼnoyhuada̱ʼuyate huanopoyaʼda eknopo̱e̱ʼnayo Diosa oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼpo moʼnopoʼyareaʼapone. Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone. \v 10 Huanopoyaʼda Cristotaj oknopo̱e̱nok Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼapone. Kenpaʼti Jesucristotaj yoknopo̱e̱y oʼmanaʼnok Diosa moʼnopoʼyareaʼapone. \p \v 11 “Ayaʼtada Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo ‘huadakda moʼe̱ne,’ oʼmanaʼaponok huaknopo̱e̱ʼeria namaʼda yoknopo̱i̱kay nopo̱e̱hueʼdik o̱ʼneapo.” Apagbaʼte kenpaʼ oaʼ. \v 12 Ayaʼ Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeritaj judío huaknopo̱e̱ʼerieretaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “Huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼaponok Diostehuapaʼ konigti o̱ʼne. Judío huaknopo̱e̱ʼeri kenpaʼti judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeri konigti o̱ʼne. Dios kenomeyen Huairi o̱ʼe̱. Metinepahuiʼ eʼtionaʼpakikaʼnayo Diosa oʼmatinepahuiʼpo oʼbakkahueaʼapo. \v 13 Kenpaʼti inpaʼ Apagbaʼa oaʼ: “Menopoʼyareaʼ, dakhueaʼ eʼkaʼ bekkahueaʼ, Cristo Huairi.” Ayaʼada eʼtionaʼpakte Diosa oʼmape̱e̱depo oʼbakkahueaʼapo oʼmanoeanhuahuikaʼapo. Apagbaʼa oaʼ. \v 14 Aratbuta Huairi Cristotaj oknopo̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo “metinepahuiʼ, Cristo Huairi,” onahueʼdikda o̱ʼnikaʼ. Kenpaʼti Jesucristoen huadak huaʼa pe̱e̱huedda e̱e̱ʼnayo Jesucristotaj oknopo̱e̱hueʼdik o̱ʼnikaʼ. Jesucristoen huadak huaʼa huamanbatiaʼpakeri ehueʼ e̱e̱ʼnayo Jesucristoen pe̱e̱hueʼdikda o̱ʼnikaʼ. \v 15 Huamanbatiaʼpakeritaj Diosa taʼmonahueʼ e̱e̱ʼnayo Cristoen manbatiaʼpakhueʼdik o̱ʼne. Konige̱po huadak huaʼa kanʼmanbatiaʼpakeʼpo Diosa moʼtaʼmonaʼikaʼne. “Jesucristoen huadak huaʼa onʼdiktotiakpo huamanbatiaʼpakeri ʼurunanada o̱ʼne.” Apagbaʼa oaʼ. \p \v 16 Jesucristoen huadak huaʼa huakkaʼananada eʼpe̱e̱a̱da eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼda o̱ʼnikaʼ. “Diosen huaʼa oʼmanbatiaʼpakikaʼnig sueʼada oʼnoknopo̱e̱, Huairi.” Aʼnennanada Isaíasa oaʼuyate. \v 17 Kenpaʼ e̱ʼi̱kaʼada Jesucristoen huadak huaʼa eʼmanbatiaʼpakte aratbut onʼpe̱e̱depo oknopo̱e̱ʼdik ya̱ʼneapetpiʼ. \p \v 18 Jesucristoen huadak huaʼa Israel aratbut ayaʼada onʼpe̱e̱de oʼnonaʼne. Apagbaʼa inpaʼ oaʼuyate: \q1 Huadariyo adtenanada meyo̱piʼ aratbut o̱ʼnikaʼpo Diosen huaʼa onʼpe̱e̱deʼuyate. \m \v 19 Diosa nog aratbuttaj oʼmanopoʼyareaʼapo. Kenda dapitaʼ Israel aratbuta onʼnopo̱e̱ʼuyate, oʼnonaʼne. \q1 Opudomey Israel aratbuta doʼtaj eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ moʼe̱nok nog aratbuttaj ijmatinepahuiʼapoy. Nog aratbut nopo̱e̱hueʼda hua̱e̱ʼeri o̱ʼne opudomey namaʼda moʼnopo̱e̱nigʼa nog aratbutnayo huadakda doʼtaj meʼnoknopo̱e̱a̱ponok diga̱ʼ moʼmahuadiayapet. Moisésa kenpaʼ Diosen huaʼa oʼmanaʼuyate. \v 20 Nog aratbuta doʼtaj ukhueʼ e̱e̱ʼpiʼ meʼnoknopo̱e̱a̱pone. Dios konig o̱ʼe̱ moknopo̱e̱a̱ʼ Diostaj onahued e̱e̱ʼpiʼ Diosa oʼmaknopo̱e̱a̱ʼapo. Isaíasa kenda meʼpukhueʼada Diosen huaʼa oʼmanaʼuyate. \m \v 21 Israel aratbuttaj oʼtiaʼpakpo: “In aratbuta doʼtaj nigpe̱e̱hueʼda moʼi̱kaʼne. Doʼtaj moknopo̱e̱batikuyne. Ayaʼmeʼnoeda yanʼnopoʼkoreaʼ, onteʼti doʼtaj menigpe̱i̱kaʼ oʼmanikaʼuynigʼa.” Kenda Isaíasa Diosen huaʼa oaʼuyate. \c 11 \s1 Suhueʼtada Israel aratbuttaj aʼmanopoʼyareayaʼpo aʼmanoeanhuahuikayaʼpo Diosa diʼ oʼmaepo oʼmatinepahuiʼpo oʼbaktieʼeaʼuyate. \p \v 1 Diosa keʼnen Israel aratbuttaj kenpaʼda maenhueʼ o̱ʼu̱yate, oʼnonaʼne. Dokon Israel aratbutda i̱jje̱y. Abraham o̱ʼu̱yate doʼhued adhueaʼpaneʼ. Abrahamen huayayo Benjamín aratbutkon i̱jje̱y. Diosa doʼtaj enhueʼ meʼu̱yne. \v 2 Aʼnennada Diosa Israel aratbuttaj oʼbaktieʼeaʼuyate. Doʼhued aratbut meʼta̱e̱ne Diosa oʼmaknopo̱i̱kaʼpo maenhueʼda o̱ʼi̱kaʼ. Aʼnennada Elíasa Diostaj oʼtionaʼpakpo Israel aratbuttaj dakhueaʼ oʼbahuaaʼuyate, Apagbaʼa oaʼuyatenigtaj kenda moʼnopo̱e̱ne. \v 3 “Israel aratbuta ayaʼda o̱ʼnen huamanbatiaʼpakeriomeytaj onʼbatiarakaʼuyate, Huairi. O̱ʼnen huid kutopakon kente Diostaj ʼuhua onʼnigarakikaʼpo onʼnigmahui̱gikaʼnig ken kutopataj Israel aratbuta o̱ʼnenmeʼte. Diosen huamanbatiaʼpakeri doyoʼda ijnoey. Doʼtakon eʼaraktaʼ mentipak.” Kenpaʼ Elíasa eʼtionaʼpakte, \v 4 “Ehueʼ, onyoʼda noehueʼ i̱ʼe̱ne. O̱ʼnayoʼda doʼtaj diʼ ehueʼ o̱ʼe̱ne. Siete mil huabokereka doʼtaj diʼ meʼnene. Huataʼ ijmakto̱e̱nok eʼketkaʼ dios Baaltaj pakhueʼ o̱ʼnepo Baaltaj huikudate tihuadhueʼ o̱ʼne.” Diosa Elíastaj oatokuyate. \v 5 Oy kenpaʼti Israel aratbut huakkaʼmona Diostaj diʼ o̱ʼnepo Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱nok. Kenomeytaj Diosa diʼ oʼmaepo oʼmatinepahuiʼpo Diosere kanʼnoeonhuahuikeʼpo oʼbaktieʼeaʼuyate. \v 6 Diosa oʼpakpo huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼmatinepahuiʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo oʼbaepo kurudya̱ʼ oʼmanoeanhuahuikaʼapo. Aratbutada huadaknanada e̱gkikak Diosa okkahueahueʼ oʼmaepo diʼ ehueʼ oʼmaepo baehueʼ oʼmae. Oroʼ huadak oʼkikaʼnok konige̱po Diosa okkahueahueʼdik moʼe̱ne kenpaʼti ehueʼdik moʼe̱ne. Kenpaʼ oʼpakpo okkahueaʼdik moʼe̱ne. Kenpaʼ oʼpakpo eʼdik moʼe̱ne. \p \v 7 Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueʼpo “huadakda moʼe̱ne,” Diosa moneʼpo Israel aratbuta onʼpakonhuahuikaʼuynigʼa kenda Diosa oʼpaknig nopo̱e̱hueʼ o̱ʼnunhuahuikaʼuyate. Huakkaʼmontaj Diosa oʼbaktieʼeaʼpo dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼuyate. Nogomey Israel aratbuta oknopo̱e̱hueʼya kaʼnikeʼ. \v 8 “Israel aratbuttaj Diosa oknopo̱e̱hueʼyaʼtaj oʼmaeneʼuynok Diostaj oknoponkahueʼ o̱ʼnunhuahuikaʼuyate. Oydakon oknoponkahueʼda o̱ʼnikaʼ. Diostaj konig ekpobigo̱nig o̱ʼnikaʼpo kenpaʼti Diostaj pe̱e̱hueʼdik o̱ʼnikaʼapo.” Apagbaʼa oaʼ. \v 9 Davidakon Israel aratbuttaj oʼbatiaʼpakpo: \q1 Kiriga̱yo̱ʼ fiestate huakkaʼnanada aypo onʼto̱e̱po onʼbapikaʼpo onʼmamayʼikaʼpo Diostehuapaʼ huadakda o̱ʼe̱ne huataʼda namaʼda onʼtinopo̱i̱kaʼpo i̱dada onʼmabueyapo. Huakkaʼnanada onʼtamaikaʼnok Diosa diʼ moʼe̱ne namaʼda onʼnopo̱e̱nigʼa Diosa castiga oʼmagkaʼapo. \v 10 Konig ekpobig o̱ʼnepo Diostaj oknopo̱e̱hueʼdik o̱ʼnikaʼpo. Konig nog aratbuten huanabaʼnig huataʼpite orogda oʼnonbahuikaʼpo paiʼnanada onʼnopoʼunhuahuikaʼapo. Davida Diosen huaʼate oaʼuyate. \s1 Nog aratbuttaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo oʼmanoeanhuahuikaʼapo. \p \v 11 Judíomey Jesucristotaj oknopo̱e̱hueʼ eneʼpiʼ Diosa kenpaʼda maenhueʼ oʼmaeapo, oʼnonaʼne. Nogokpiʼ yaʼnoknopo̱e̱a̱pet. Oyda judío hua̱e̱ʼeriomey Jesústaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnenok nog aratbutataj oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼne. Nog aratbut huaknopo̱e̱ʼeritaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo “huadakda moʼe̱ne,” oʼmanaʼpo oʼmanoeanhuahuikaʼapo. Judío aratbuta nog aratbuttaj onʼbatiahuaypo konigti Cristotaj eknopo̱e̱ʼtaʼ yanʼpakapetpiʼ. \v 12 Judío aratbuta Cristotaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnenok nog aratbutataj huaknopo̱e̱ʼeri Diosere durugnanada o̱ʼneonhuahuikaʼapo. Nogok ayaʼ judíomeya̱ Diostaj eʼnopoʼkoreaʼdeʼte onteʼti Diosensiʼpo o̱ʼnedepo nogi̱ti huakkaʼnanada onʼmadurugpakonhuahuikaʼapo. \p \v 13 Opud judío ehueʼ hua̱e̱ʼeriomeytaj oʼnonaʼne. Opudomeytaj kaʼmaboroayikeʼpo Diosa meʼtaʼmonaʼuynok huakkaʼnanada ijpakpo opudomeytaj diga̱ʼnada onʼboroayikaʼne. \v 14 Opudomey ʼuruaʼnanada Jesucristoen boʼkikaʼnigtaj huakkaʼmon doʼhued judío aratbut kanʼtiahuaypo kenpaʼti kanʼnopoʼkoreʼpo opudomeytaj diga̱ʼda onʼboroayikaʼne. \v 15 Diosa judío aratbut oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeriomeytaj oʼmaenʼuyatenok ayaʼda nog aratbut onʼnopoʼkoreaʼpo Diosensiʼpo e̱ʼdik o̱ʼne. Nogok judíomey onʼnopoʼkoreaʼdepo kenpaʼti Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱depo huadaknanada o̱ʼe̱a̱po. Konig eʼbuey eʼmanoyhuado̱nig ken konig o̱ʼneapo. \v 16 Abrahamomey judío aratbuten adhueaʼpaneʼ Diosen aratbutda o̱ʼnepo Diosenyoʼda o̱gkikaʼuyatenok kenomeyen adhueaʼ huayayo Diosen aratbut o̱ʼnepo Diosenyoʼda ya̱gʼkikaʼapet. Kenda konig pan o̱ʼne. Oʼnonbatiaʼpakapone. Judíomey pan Diostaj o̱gkaʼpo huakkuru pan o̱gkaʼpo Diostaj eʼyokdeʼte huadakyoʼ Diosen o̱ʼe̱. Ayaʼ kendation pansot nog pan eʼkadeʼte konigti ayaʼda huadakyoʼ o̱ʼe̱. Diosen o̱ʼe̱. Ken konig judío aratbut Diosen ʼuruyoʼ ya̱ʼneapet. Kenpaʼti hue̱ymey huaʼihuit huadakda e̱e̱ʼnayo ayaʼ huaʼopipiʼ huadakda o̱ʼneapo. Konigti Israel adhueaʼpaneʼ huadakda o̱ʼnuynok adhueaʼ huayayokon huadakda ya̱ʼneapet. Diosenyoʼda ya̱ʼneapet. \p \v 17 Diosen judío aratbut konig olivo hue̱ymey o̱ʼne. Olivo huato̱e̱ʼeria huaʼopi eʼay oʼbaktega̱ʼpo oʼmaenpo nog o̱hue̱y huaʼopiada eʼbakkuda̱k oʼnoe. Ken konig huakkaʼ judío aratbut huaʼopi ekteg konig o̱ʼne. Opudomey nog aratbut huaknopo̱e̱ʼeri konig Diosen aratbutyo eʼbakkude̱a̱nig moʼe̱a̱ʼpo Diosa moʼnopoʼnoeanhuahuikaʼne. \v 18 “Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri huadakda o̱ʼe̱ne. Judío oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeri konig huaʼopi eʼbaktega̱nig dakhueʼda o̱ʼne.” Kenpaʼ nopo̱e̱hueʼ yanikatiʼ. Opudomey nog aratbuta Abrahamomeytaj oknopo̱e̱a̱hueʼ e̱ʼneʼtada Abrahamomey Diostaj dakaʼ oʼnoknopo̱i̱kaʼuynok kenomeyere opudomeya̱kon moknopo̱i̱kaʼpo kenda dakaʼ yanʼnopo̱e̱ʼ. \p \v 19 “Hueretda olivo huatiote oroʼomey nog aratbuttaj Diosa aʼbakkudeaʼyaʼpo judío huaʼopitaj Diosa oʼbaktega̱ʼuyate.” Opudomey nog aratbuta yadapetpiʼ. \v 20 Dakamon moʼnopo̱e̱. Cristotaj oknopo̱e̱hueʼ o̱ʼnenok Diosa judíomeytaj oʼmaenʼuy. Opudomey judío ehueʼ e̱ʼe̱a̱da kenyoʼda Cristotaj moknopo̱i̱kaʼnok Diosen moʼi̱kaʼ. Huadakda o̱ʼe̱y, huataʼda tinopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Dakaʼ yanʼnopo̱i̱kaʼ. \v 21 Judío oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj Diosa matinepahuihueʼ e̱e̱ʼnayo oroʼomeynayo huadakda o̱ʼe̱y opudomey nog aratbuta huataʼda eʼtinopo̱i̱kaʼnayo kenpaʼti eknopo̱e̱batiknayo opudomeytakon matinepahuihueʼ moʼe̱a̱pone. \v 22 Diosa diʼnanada oʼmaikaʼpo oʼmatinepahuiʼikaʼ eʼmatinepahuiʼikaʼpiʼ oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj keʼponada castiga oʼmagkaʼapo. Oknopo̱e̱hueʼ judío hua̱e̱ʼeriomeytaj oʼmaenʼuy. Opudomey huaknopo̱e̱ʼeritanayo oʼmatinepahuiʼikaʼde. Huadakda o̱ʼe̱y huataʼda tinopo̱e̱hueʼ e̱ʼi̱kaʼnayo kenpaʼti Jesústaj eknopo̱i̱kaʼnayo Diosa moʼtinepahuiʼikaʼapone. Diostaj eknopo̱e̱batiknayo Diosa castiga mogkaʼapone. Kenda dakaʼ yanʼnopo̱i̱kaʼ. \v 23 Diosen judío aratbut enʼnopoʼkoreaʼnayo huaboaʼda Cristotaj eʼnoknopo̱e̱ʼnayo Diosa oʼmatinepahuiʼapo. Teyda o̱ʼe̱po hueretda olivotaj oʼbakkude̱a̱ʼapo. Keʼnen aratbut onteʼti oʼmaeaʼapo. \v 24 Opudomey Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri nog aratbutda moʼe̱po konig dubayo olivo huaʼopi e̱e̱ʼpiʼ hueretda taʼba olivoyo Diosa moʼbakkude̱a̱ʼuyne. Opudtapiʼ eʼbakkude̱a̱ʼnayo judío aratbut Diosen hueretda aratbuttaj dapitaʼ Diosa oʼbakkude̱a̱ʼapo. \s1 Israel aratbuttaj Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼpo oʼmanopoʼyareaʼpo oʼmanoeanhuahuikaʼapo. \p \v 25-26 “Konig judío aratbuttaj Diosa oʼmagkaʼapo oroʼomeya̱ dakaʼ oʼnopo̱e̱ne.” Opud nog aratbut namaʼda nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Huakkaʼda judíomey Jesústaj oy eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ eʼnunhuahuikaʼada nogoknayo ayaʼ huadik nog aratbuta Jesústaj oʼnoknopo̱e̱denok kenoknayo ayaʼ judíomeya̱ oʼnoknopo̱e̱a̱po, kenda huaboaʼda eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ oʼpakne, egomey. Apagbaʼa oaʼpo: \q1 Jerusalénya̱ʼ Israel adhueaʼ huayayo huamanopoʼyareaʼeri o̱ʼe̱deapo. Judío aratbuttaj oʼmanopoʼkoreaʼapo. Dakhueaʼ eʼkaʼ oʼbakkahueaʼapo. \v 27 Kenda ijmanaʼuynig ijmanigkaʼapoy. Kenomeyen dakhueaʼ eʼkaʼ ijbakkahueaʼapoy. Diosa Israel aratbuttaj oʼmanaʼuyate. \p \v 28 Huakkaʼnanada judío aratbuta Jesucristoen huadak huaʼa eknopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼnuynok opudomey nog aratbuta Jesústaj oknopo̱e̱ʼdik moʼi̱kaʼpo Diosensiʼpo maeʼdik moʼe̱ne. Diosanayo judíoen adhueaʼpaneʼtaj oʼbaktieʼeaʼuyatenok judíotaj diʼnanada oʼmaikaʼ. \v 29 Abrahamen adhueaʼ huayayotaj ijbaktieʼeaʼdepo ijmatinepahuiʼapoy. Diosa onaʼuyate. Nogpaʼdakon ahueʼ o̱ʼe̱a̱po. \v 30 Opudomey nog aratbutda aʼnenda Diostaj nigpe̱e̱hueʼ e̱ʼnikaʼuytada oydakon judíomey nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼnok Diosa opudomeytaj moʼtinepahuiʼikaʼne. \v 31 Judíomey oyda Diostaj nigpe̱e̱hueʼ e̱ʼnikaʼtada konig Diosa moʼtinepahuikaʼne nogok judíotakon oʼmatinepahuiʼapo. \v 32 Ayaʼtada konigti matinepahuiʼdik ka̱e̱ʼpo “ayaʼada konigti dakhueaʼ o̱gkikaʼ ayaʼada konigti nigpe̱i̱kahueʼ o̱ʼnikaʼ,” Diosa oʼbahuaaʼuyate. \p \v 33 Diosnayo huakkaʼnanada oʼnopo̱i̱kaʼ. Huakkaʼnanada eʼkaʼ oʼnopo̱i̱kaʼ. Konig Diosa oʼpakpo castiga oʼmagkadhuahuikaʼapo, konig Diosa nogomeytaj oʼmatinepahuiʼonhuahuikaʼapo, Diosa oʼkikaʼnig, nopo̱e̱hueʼdik o̱ʼi̱kaʼne oroʼomey. \v 34 “Kenda Diosa oʼnopo̱i̱kaʼnig nopo̱e̱hueʼda o̱ʼe̱ne. Diosa ayaʼda oʼnopo̱e̱nok aratbuta Diostaj onmadikahueʼdik o̱ʼe̱ne. \v 35 Diosa onteʼti moʼbayokeʼpopiʼ moʼnigkeʼpopiʼ sigpiʼ Diostaj yokhueʼdikda o̱ʼe̱ne.” Diosbaʼa kenpaʼ oaʼ. \v 36 Diosa ayaʼnanada oʼkaʼuyate, ayaʼda oʼtamaikaʼ. Diosen ayaʼda o̱ʼnikaʼ. “Dios ʼurunanada o̱ʼi̱kaʼ, huaboroʼnanada o̱ʼi̱kaʼ, huadaknanada o̱ʼi̱kaʼ.” Ayaʼada kadikeʼ. \c 12 \s1 Diostayoʼda monʼnigpe̱i̱kaʼpo mogkikaʼ. \p \v 1 Dakaʼnanada oʼnonaʼne, egomey pogomey. Diosa diʼnanada moʼi̱kaʼpo moʼtinepahuikaʼnok okkahuehueʼ moʼnikaʼpo “Diosenyoʼda i̱jjeonhuahuikaʼapoy. Diostayoʼda ijnigpe̱i̱kaʼapoy. Diosenyoʼda ijkikaʼapoy.” Huanopoyaʼda monʼnopo̱i̱kaʼ. Kenda Diosa oʼpak. \v 2 Konig oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeria onʼnopo̱i̱kaʼnig o̱gkikaʼnig konigti kikahueʼ moʼnikaʼ. Nogpaʼda monʼnopo̱i̱kaʼ. Diosa oʼpakikaʼnig monʼnopo̱i̱kaʼpo mogkikaʼ. Kenda huadakyoʼda, kenda Diosa oʼpaknig mogkikaʼ. \p \v 3 Jesucristoen huamanmadikaʼeri i̱jje̱po dakaʼ onʼboroayiʼ: Huairi ehueʼ e̱ʼe̱a̱da huairi i̱jje̱y namaʼda nopo̱e̱hueʼ yanikatiʼ. Huadakda ehueʼ e̱ʼe̱a̱da huadakda i̱jje̱y namaʼda nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Opuda̱da dakaʼ yanʼnopo̱i̱kaʼ. Diostaj ʼuruaʼda oknopo̱i̱kaʼpo Diosen huadakda kikaʼdik o̱ʼe̱ne, dakaʼ nopo̱i̱kaʼdik o̱ʼe̱ne. \v 4 Hua̱so̱ʼ nogtida e̱e̱ʼpiʼ huabaʼ huaʼi huabopi huaʼopi huakpo hua̱ʼo̱j huakittaʼ nogda nogda hua̱so̱ʼa̱ oʼto̱e̱po nogso̱ʼtida e̱ʼe̱a̱da huabaʼa oʼbaaʼ, huaʼia oʼhuaʼikaʼne, huakpoa oʼtiahuayikaʼne, huakittaʼa oaʼpakikaʼne. \v 5 Ken konig oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri huakkaʼnanada e̱e̱ʼpiʼ Cristotaj oknopo̱e̱po Cristoen nogso̱ʼtida o̱ʼi̱kaʼne. Huayahuaya oʼbaotikaʼne. Huayahuaya nogso̱ʼtida oʼmaikaʼne. \p \v 6 Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok kenpaʼti Diosa moʼnopo̱e̱a̱ʼnok nogda nogda Diosen kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Nog huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj aʼbatihuapokyaʼpo nogda nogda nigkikaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Diosen huaʼa Diosa oroʼtaj eʼmanopo̱e̱a̱ʼnayo Diostaj dakaʼ oknopo̱e̱po dakaʼ monʼmanbatiaʼpakonhuahuikaʼ. \v 7 Kanʼmantihuapokeʼpo Diosen Noki̱re̱ga̱ eʼtihuapoknayo nog aratbuttaj dakaʼ monʼmantihuapokikaʼ. Apagbaʼ kanʼmanmadikikeʼpo Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼtaj eʼtihuapoknayo dakaʼ monʼmanmadikikaʼ. \v 8 “Yanʼnopoʼkoreaʼ, Diostaj yanʼnigpe̱i̱kaʼ.” Aratbuttaj kanʼmaboroayikeʼpo Diosen Noki̱re̱ga̱ eʼtihuapoknayo ʼuruaʼda monʼmaboroayikaʼ. Huakupepiʼ e̱ʼta̱e̱ʼnayo durugteda paiʼda hua̱e̱ʼeritaj monʼbayokikaʼ. Huaknopo̱e̱ʼeritaj huabatiokaʼeri e̱e̱ʼnayo dakaʼ yanʼbatiokikaʼ. Paiʼda aratbuttaj eʼbatihuapoknayo durugteda monʼbatihuapokikaʼ. \s1 Cristotaj oknopo̱e̱po Diosen ʼuruaʼnanada mogkikaʼ. \p \v 9 Daknopoʼda moʼnepo huayahuaya diʼ monʼmaikaʼ. Dakhueaʼ eʼkaʼ monʼtinosikpo huadakyoʼda mogkikaʼ. \v 10 Konig huamaʼbuytanig konig huidpotanig diʼ oʼmaikaʼne konigti nog huaknopo̱e̱ʼeritaj huayahuaya diʼda monʼmaikaʼ. Noga̱nayo huadak oaʼ huadak oʼkikaʼ huayahuaya monʼmatinopo̱i̱kaʼpo monʼbahuaaʼikaʼ. \p \v 11 Batikhueʼada Diosen diga̱ʼda mogkikaʼ. Diga̱ʼda Diostaj monʼeretpakpo mogkikaʼ. \p \v 12 Durugnanada Diosere oʼnoeonhuahuikaʼapone durugteda monʼnopo̱i̱kaʼ. Paiʼda eʼnopoʼe̱nayo batikhueʼda moʼnoknopoeonhuahuikaʼ. Batikhueʼda monʼtionaʼpakonhuahuikaʼ. \p \v 13 Paiʼda e̱ʼe̱a̱da huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj aypo yudtapiʼ huakupepiʼ monʼbayokikaʼ. Nogbayaʼ huamaʼbuy eʼtiaknayo monʼbaedpo kanʼtayeʼpo aypo aʼbatobapeyaʼpo monʼbaikaʼ. \p \v 14 Oroʼomey Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼe̱nok huakkaʼmona boʼhuadiaypo dakhueaʼ mogkikaʼapone. “Diosa kamatinepahuieʼpo,” monʼmationaʼpakikaʼ. Kenomeytaj dakhueaʼ bahuaahueʼada monʼmationaʼpakikaʼ. \p \v 15 Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy durugda o̱ʼnenok kenomeyere monʼdurugpakikaʼ. Huamaʼbuy enʼhuikte aʼmanopoʼnoeyayaʼpo kenomeytaj monʼmanoeynoeyonhuaʼ. \p \v 16 Huayahuaya dig bahuahuayhueʼ moʼnikaʼ. Huayahuaya dakaʼ monʼmato̱i̱kaʼ. “Donayo huadakda i̱ji̱kay,” huataʼda tinopo̱e̱hueʼ moʼnikaʼ. Paiʼda hua̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj monʼbapakikaʼ. “Donayo huakkaʼda ijnopo̱e̱y,” nopo̱e̱hueʼ moʼnikaʼ. \p \v 17 Oroʼtaj beʼapiʼ dakhueaʼ e̱gkaʼnayo kentaj kenpaʼti dakhueaʼ o̱gkahueʼ moʼnikaʼ. Ayaʼ bakpoteda huadakyoʼ mogkikaʼ. \v 18 Nogtaj nogtaj maboyhueʼ moʼnikaʼ. Manoeya̱ʼdik e̱e̱ʼnayo huayahuaya yanʼmanoeynoeyikaʼ. \v 19 Beʼapiʼ dakhueaʼ e̱gkaʼnayo kenpaʼti dakhueaʼ magkahueʼ moʼnikaʼ, huadiʼ egomey pogomey. Diosa castiga kamagkeʼ. “Aratbuta dakhueaʼ e̱gkaʼnayo doʼhuataj castiga ijmagkaʼapoy,” Dios Huairia oaʼuyate. \v 20 Kenpaʼti “Ontaj dakhueaʼ huakaʼeria aypotaʼ e̱e̱ʼnayo yanʼbayokikatiʼ. Maymaya̱ʼ eaʼnayo hue̱ʼe̱y yanʼmamayaʼikatiʼ. Ken konig e̱gkikaʼnayo namaʼda dakhueaʼ yo̱gkamey onʼnopo̱e̱po kokbeda̱ʼda onʼpakpo onʼbiraʼapo,” Apagbaʼa oaʼuyate. \v 21 Noga̱ dakhueaʼda e̱gkaʼnayo kentaj mahua̱diayhueʼ moʼnepo huadakda mogkikaʼ. \c 13 \p \v 1 Dios Huaboroʼ Huairi o̱ʼi̱kaʼpo gobierno huairitaj oʼbaktieʼeaʼikaʼnok gobierno huairitaj nigpe̱i̱kaʼdik moʼnikaʼ. \v 2 Gobierno huairitaj nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo kenpaʼti Diostaj nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼonigti o̱ʼe̱ne. Dakhueʼ oʼkaʼnok gobierno huairia castiga mogkaʼapone. \v 3-4 Huadakda eʼkikaʼnayo gobiernoen sorotatataj meʼpukhueʼdik o̱ʼi̱kaʼapone. Dakhueaʼ ekaʼnayo huairitaj nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayopiʼ gobierno huairien sorotatataj meʼpukdik o̱ʼe̱a̱pone. Gobierno huairia oroʼomeytaj kanʼbatiokikeʼpo kanʼbatihuapokikeʼpo Diosa oʼbaktieʼeaʼuyatenok huadakda mogkikaʼ. Huadakda oʼkikaʼpo huairitaj meʼpukhueʼ o̱ʼi̱kaʼapone. “Huadakda bokaʼne,” huairia monikaʼapone. Kenpaʼti gobierno huairi dakhueaʼ huakaʼeritaj castiga kanʼmagkikeʼpo Diosa oʼbaktieʼeaʼuyatenok dakhueaʼ ekaʼnayo meʼpukdik o̱ʼi̱kaʼapone. \v 5 Konige̱po castiga o̱gkahueʼ moʼe̱po gobierno huairitaj monʼnigpe̱i̱kaʼ. Kenpaʼti gobierno huairitaj eʼnigpe̱i̱kaʼ huadakda o̱ʼe̱ monʼnopo̱e̱po monʼnigpe̱i̱kaʼ. \v 6 Gobierno huairi konig Diosen huanabaʼ Diosa oʼpaknok aratbuttaj onʼbatihuapokikaʼ. Konige̱po gobierno huairitaj huakupe bayokikaʼdik o̱ʼe̱ne. \p \v 7 Gobierno huairitaj dehueaʼ e̱e̱ʼnayo monʼbayokikaʼ. Gobiernoen huakupe hua̱ta̱e̱ʼeria huakupe beyok enaʼnayo monʼyokikaʼ. Huairi huadakda e̱gkikaʼnayo huadakda o̱ʼe̱ monʼtinopo̱e̱po huadak oʼkikaʼ monʼhuaaʼikaʼ. \v 8 Nogtaj ijhueʼda dehuehueʼ monʼmaikaʼ. Huayahuaya diʼ monʼmaikaʼ. Huayahuaya diʼ eʼmaikaʼnayo ayaʼ konig Diosen huaʼa oʼnigpe̱i̱kaʼne. \v 9 “Nogen hua̱to̱e̱ʼtaj bakdejhueʼ yanikaʼ. Nogtaj barakhueʼ yanikaʼ. Berehueʼ yanikaʼ. Nogtaj da bahuaahueʼ yanikaʼ. Nogen katepiʼ enʼta̱e̱ʼ eretpakhueʼ yanikaʼ.” Diosen huaʼa o̱ʼe̱nok “Huakkaʼ huataʼda diʼ moʼi̱kaʼnig konigti huayahuaya diʼda yanʼmaikaʼ,” ken konig eʼkikaʼnayo ayaʼ Diosen huaʼa oʼkikaʼpone. \v 10 Huayahuaya diʼnanada eʼmaikaʼnayo nogomeytaj dakhueaʼ magkahueʼ o̱ʼe̱a̱pone. Ken konig nogomeytaj diʼ eʼmaikaʼnayo ayaʼ Diosen huaʼa oʼnigpe̱i̱kaʼpo dakhuapada oʼkuhuitikaʼne. \p \v 11 Aʼti Cristoa boʼhuahuarakdeaponok huayahuaya diʼda monʼmaikaʼ. Oʼtiakdeaponok konig eʼtayonig e̱ʼi̱kada monʼmaboatoʼpo onteʼti Cristoen diga̱ʼ mogkikaʼ. Cristoa oroʼomeytaj aʼbatobehuikyaʼpo i̱da boʼhuahuarakdeapone. \v 12 Oy i̱yo̱ huadariyo aratbut onʼmaikaʼpo konig sikki̱re̱gya̱ʼ huakkaʼnanada dakhueaʼ e̱gkadhuahuikadeʼte aʼti Cristo oʼhuarakapopo huameʼnonig o̱ʼe̱a̱po. Konig aratbut sikki̱re̱gya̱ʼ dakhueaʼ o̱gkikaʼnig monʼbatik. Konig huameʼnoete huadakda huakikaʼerionig huadakda mogkikaʼ. Huadak eʼkikaʼ konig oroʼen huatiokaʼpe̱go̱nig onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ o̱ʼe̱a̱pone. \v 13 Konig huameʼnoete ayaʼada etiahuayikaʼte oroʼomey Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huadakaʼda mogkikaʼ. Fiesta e̱e̱ʼte diga̱ʼ bapehueʼ moʼnikaʼ, huakkaʼ huamaiʼhue̱ mayhueʼ moʼnikaʼ, okkuda̱hueʼ moʼnikaʼ. Nogtaj nogtaj bakdejhueʼ moʼnikaʼ. Dakhueaʼ kikahueʼ moʼnikaʼ. Maboyhueʼ moʼnikaʼ. Kenpaʼti dig mahuanopo̱e̱hueʼ moʼnikaʼ. \v 14 Huairi Jesucristoa opudomeyen huanopoʼ moʼnopoʼto̱e̱nok kenda Jesucristo oʼpakikaʼnig mogkikaʼ. Konig oroʼen huanopoʼa dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ oʼeretpakikaʼnig nopo̱e̱hueʼ moʼnikaʼpo kikahueʼ moʼnikaʼ. \c 14 \s1 Nog huamaʼbuy nogpaʼda kikaʼdik o̱ʼne eʼmatinopo̱e̱ʼada dakhueʼ o̱gkikaʼ bahuaahueʼ moʼnikaʼ. \p \v 1 Opudomeyere huakkaʼda huamaʼbuy huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼnikaʼ. Huakkaʼmon ayaʼ Jesucristoen huadak huaʼa nopo̱e̱hueʼ o̱ʼnepo nogpaʼda Diosen o̱gkikaʼ. “Namaʼda moʼnopo̱e̱po,” maboyhueʼ yanikaʼ. \v 2 Huakkaʼda huaknopo̱e̱ʼeri ayaʼ aypo huaenpiʼ bapeʼdik o̱ʼe̱ne onʼnopo̱i̱kaʼ. Nogomeya̱nayo ayaʼ Cristoen huaʼa dakaʼ nopo̱e̱hued o̱ʼnepo aypoyoʼda bapeʼdik o̱ʼe̱ne onʼnopo̱i̱kaʼ. \v 3 Opudomey huaknopo̱e̱ʼeri aypo huaenere bapikaʼdik o̱ʼe̱ne huanopo̱e̱ʼeria aypoyoʼda huabapeʼeritaj batibiraehueʼ yanikaʼ. Kenpaʼti opudomey aypoyoʼda huabapeʼeria aypo huaenere huabapeʼeritaj “dakhueaʼ o̱gkaʼ,” bahuaahueʼ yanikaʼ. Aypo huaenere huabapeʼeritaj Diosa oʼbaeʼikaʼ. Kenpaʼti aypoyoʼda huabapeʼeritaj Diosa oʼbaeʼikaʼ. \v 4 Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri konig Diosen huanabaʼ oʼmaepo “dakhueaʼ o̱gkaʼ,” nog Diosen huanabaʼtaj bahuaahueʼ moʼnikaʼ. “Dakhueaʼ o̱gkikaʼ,” “huadakda o̱gkikaʼ,” Diosayoʼda bahuaaʼdik o̱ʼe̱po kenpaʼti huadak ka̱gkikeʼpo Diosa batihuapokikaʼdik oʼmae. \p \v 5 Kenpaʼti sábadote baahueʼ o̱ʼe̱po tionaʼpakikaʼdik o̱ʼe̱ne huakkaʼmona onʼnopo̱i̱kaʼ. Nogomeynayo judíoen fiesta huameʼnoete eʼtionaʼpaktaʼ pakhueʼ o̱ʼnikaʼ. Ayaʼmeʼnoeda konigti o̱ʼe̱nok ayaʼmeʼnoeteda Diostaj tionaʼpakdik o̱ʼe̱ne onʼnopo̱i̱kaʼ. Sábado baahueʼda eʼtionaʼpaktaʼ eʼpaknayo kenda ya̱gʼkikaʼ. Sábadopiʼ nog judíoen fiesta huameʼnoete eʼbaaʼtaʼ eʼpaknayo kenda ya̱gʼkikatiʼ. \v 6 Dios Huairi ʼurunanada o̱ʼi̱kaʼ ayaʼada kanoknopo̱e̱ʼpo huakkaʼmona sábadote baahueʼ o̱ʼnikaʼpo onʼtionaʼpakahuadikaʼ. Kenpaʼti Dios Huairi ʼurunanada o̱ʼi̱kaʼ ayaʼada kanoknopo̱e̱ʼpo nogomeynayo sábadotepiʼ onʼbaaʼpo ayaʼmeʼnoeteda onʼtionaʼpakikaʼ. Kenpaʼti Dios Huairi ʼurunanada o̱ʼi̱kaʼ kanoknopo̱e̱ʼpo huakkaʼmona dakiti Dios onʼtionaʼpakdepo aypo huaenere onʼbapeʼikaʼ. Dios Huairi ʼurunanada o̱ʼi̱kaʼ kanoknopo̱e̱ʼpo nog huakkaʼmona dakiti Dios onʼtionaʼpakdepo aypoyoʼda onʼbapeʼikaʼ. \p \v 7 Diostehuapaʼ ayaʼda kikaʼdik o̱ʼe̱ne. Katepiʼ Diosa oʼpakikaʼnig kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Katepiʼ oroʼomey huataʼda oʼpakikaʼnig kikahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼti Diosa oʼpaknok oʼbueyapone. \v 8 Kenpaʼti oroʼomey oʼnoepo Jesucristo Huairitaj oʼnigpe̱i̱kaʼne. Jesucristo Huairi oʼpaknok oʼbueyapone. Oʼnoepo Diosen o̱ʼe̱ne. Eʼbueypiʼ Diosen o̱ʼe̱ne oʼnopo̱e̱ne. \v 9 Oroʼomey eʼmanoete oroʼen Huairi a̱ʼi̱kayaʼpo kenpaʼti eʼmabueyte oroʼen Huairi a̱ʼi̱kayaʼpo Cristoa moʼnigbueyʼuyate. Onpaʼti Diosa oʼnoyhuada̱ʼuyate. \p \v 10 Dakhueaʼ oʼkaʼ huamaʼbuytaj huaahueʼ moʼnikaʼ. Huamaʼbuytaj batibiraehueʼ moʼnikaʼ. Nogok ayaʼada Cristotaj tikupoboʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Dakhueaʼ eʼkikaʼnayo Cristoa kenda monaʼapone. \v 11 Apagbaʼa inpaʼ oaʼ: \q1 Ijnoeonhuahuikay, buttida ijjay. Doʼtaj ayaʼada huikudate mentibahuadpo “Cristoyoʼda Dios Huairi o̱ʼe̱,” meʼnonaʼapone. Kendation buttida ijjay. Dios Huairia oaʼ. \m \v 12 Nogok Dios Huairitaj oʼtikupobopo huamaʼbuytaj eʼbatibiraeʼuyʼnayo “dakhueaʼ oʼkikaʼ,” huamaʼbuytaj eʼbahuauyʼnayo kenda Dios Huairitaj onaʼdik o̱ʼe̱a̱pone. \s1 Huamaʼbuytaj dakhueaʼ tokahueʼ a̱ʼe̱ya̱ʼpo dakaʼ monʼnopo̱e̱po huadakyoʼ mogkikaʼ. \p \v 13 Konige̱po “dakhueaʼ oʼkaʼ,” Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj huidpotapiʼ huayahuaya bahuaahueʼ moʼnikaʼ. Huamaʼbuytaj dakhueaʼ batokahueʼ a̱ʼe̱ya̱ʼpo huadakyoʼ mogkikaʼ. \v 14 Konig Jesucristo Huairitaj huaknopo̱e̱ʼeri i̱jje̱po ayaʼda huaen aypopiʼ huadak o̱ʼe̱nok bapikaʼdik o̱ʼe̱ne doa eʼnopo̱e̱ʼtada “huaen huakyaripiʼ donayo bapehueʼdik i̱jje̱y,” noga̱piʼ enʼnopo̱e̱ʼtada do eʼbapeʼnayo kentehuapaʼ dakhueʼda o̱ʼe̱. \v 15 Kenda huaenpiʼ huamaʼbuya bapehueʼdik i̱jje̱y onʼnopo̱i̱kaʼnig oroʼomeya̱ eʼbapikaʼnayo huamaʼbuytaj dakhueaʼ eʼbatokaʼnayo keʼnakon eʼbapeʼnayo dakhueaʼ o̱gkaʼapo. Konige̱po huamaʼbuytaj diʼ maehueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Kenomey huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytakon aʼmanopoʼyareayaʼpo Jesucristoa oʼmanigbueyʼuyate. Ken huaen huamaʼbuy bapehueʼdik o̱ʼe̱po oknopo̱e̱batikhueʼ kaʼneʼpo ken huaen bapehueʼ moʼnikaʼ. \v 16 Dakhueaʼda o̱gkaʼ huaahueʼ moʼi̱keʼpo konig kikaʼdik o̱ʼe̱ne eʼnopo̱a̱da kikahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. \v 17 Diosensiʼpo o̱ʼe̱po Jesucristo Huairitaj oknopo̱i̱kaʼpo “in huaen bapeʼdik o̱ʼe̱ne,” “nog huaen bapehueʼdik o̱ʼe̱ne,” kiriga̱yo̱ʼ nopo̱e̱hueʼ o̱ʼi̱kaʼne kenpaʼti “in huamaiʼ maiʼdik o̱ʼe̱ne,” “nog huamaiʼ mayhueʼdik o̱ʼe̱ne,” kiriga̱yo̱ʼ nopo̱i̱kahueʼ o̱ʼi̱kaʼne. Diosensiʼpo o̱ʼe̱po Jesucristo Huairitaj oknopo̱i̱kaʼpo Diosen ʼuruaʼda eʼkikaʼ, huadakyoʼda eʼkikaʼ kiriga̱yo̱ʼ monʼnopo̱i̱kaʼpo mogkikaʼ. Kenpaʼti Jesucristo Huairitaj oknopo̱e̱po oʼeretdiʼpakpo huayahuaya diʼ moʼmaepo moʼmanoeyikaʼ. Kenpaʼti Jesucristo Huairitaj oknopo̱e̱nok Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼdurugpakikaʼne. \v 18 Ken konig Cristotaj oʼnigpe̱i̱kapo Diostaj oʼdurugpakikaʼne. Kenpaʼti “huadakda o̱gkikaʼ,” aratbuta boʼhuaikapone. \p \v 19 Huamaʼbuy huayahuaya diʼ aʼmaikayaʼpo huayahuaya aʼmanoeyaʼikayaʼpo huadakyoʼ eʼkikaʼ monʼeretpakikaʼ. Kenpaʼti huamaʼbuy nogi̱ti nogi̱ti Jesucristo Huairitaj kanoknopo̱i̱keʼpo ʼuruaʼnanada eʼkikataʼ monʼpakikaʼ. \v 20 Nog huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy huaenpiʼ bapehueʼdik o̱ʼe̱ne yanʼnopo̱e̱tpiʼ oroʼomeykon bapehueʼ moʼnikaʼ. Oroʼ eʼpeʼnayo oroʼtaj onʼtiahuaypo yanʼbapeapetpiʼ konige̱po onteʼti Cristotaj yaʼnoknopo̱e̱batikapetpiʼ. Konige̱po huaen huadakda bapeʼdik e̱e̱ʼpiʼ bapehueʼ moʼnikaʼ. Huamaʼbuytaj dakhueaʼ batokahueʼ moʼnikaʼ. \v 21 Oroʼomey huaen oʼpeʼnok huamaiʼhue̱ oʼmaiʼnok katepiʼ oʼkaʼnok huamaʼbuyakon dakhueaʼ ekaʼnayo eknopo̱e̱batiknayopiʼ dakhueʼda o̱ʼe̱. Onteʼti huaen bapehueʼ moʼnikaʼ. Huamaiʼhue̱ mayhueʼ moʼnikaʼ. Nogded manigkahueʼ moʼnikaʼ. \v 22 Ayaʼ huaenda bapeʼdik o̱ʼe̱ne oʼnopo̱e̱tpiʼ. Katinig maiʼdik o̱ʼe̱ne oʼnopo̱e̱tpiʼ. Oroʼanayo Diostayoʼda dakaʼ moʼnoknopo̱i̱kaʼ. Dakhueaʼ kikahueʼ o̱ʼe̱ne oʼnopo̱e̱depo durugda o̱ʼe̱a̱pone. \v 23 Ken huaen bapehueʼdik o̱ʼe̱ne eʼnopo̱a̱da eʼbapeʼnayo dakhueaʼ oʼkay oʼnopo̱e̱a̱pone. Katepiʼ eʼkaʼtaʼ oʼpakpo dakhueʼ o̱ʼe̱ eʼnopo̱a̱da ekaʼnayo Diostaj dakhueaʼ oʼkaʼne. \c 15 \s1 Huamaʼbuy nogi̱ti kanoknopo̱i̱keʼpo monʼbatihuapokikaʼ. Oroʼenda oʼpakpo kikahueʼ moʼnikaʼ. \p \v 1 Huakkaʼmona huamaʼbuy kenda huaen bapehueʼdik o̱ʼe̱ne onʼnopo̱i̱kaʼ. Oroʼomey huaen bapeʼdik o̱ʼe̱ne dakaʼ oʼnopo̱e̱po kenomey nogi̱ti Diostaj kanoknopo̱i̱keʼpo monʼbatihuapokikaʼ. Oroʼtehuapayoʼda kikahueʼ moʼnikaʼ. \v 2 Kenomey kenda huaen bapehueʼ o̱ʼnikaʼnigtaj nogi̱ti huadak ka̱gkikeʼpo, nogi̱ti Cristotaj kanʼnigpe̱i̱keʼpo, kanoknopo̱i̱keʼpo monʼbatihuapokikaʼ. \v 3 Cristo huataʼda aʼdurugpakayaʼpo kahueʼ o̱ʼi̱kaʼuyate. Diosenyoʼda eʼkikaʼtada “Aratbut Diostaj onʼhuadiaypo doʼtaj boʼtidiʼkikaʼapone” Apagbaʼte kenpaʼ oaʼ. \v 4 Oroʼomeytaj kanʼmanmadikikeʼpo Apagbaʼ moʼnigmadoyaʼuyate. Kenpaʼti Apagbaʼtaj oʼpe̱i̱kaʼpo paiʼda oʼnopoʼe̱po oknopo̱e̱batikhueʼ o̱ʼi̱kaʼne. Oʼnopoʼnoeypo Cristo eʼtiakte e̱kpo̱e̱ʼ oʼnigunhuahuikaʼne. \v 5-6 Oroʼomey paiʼda eʼnopoʼe̱te Diosa moknopo̱e̱a̱ʼi̱kaʼne, moʼnopoʼnoeya̱ʼikaʼne, kenpaʼti Jesucristoa oʼpaknok huayahuaya moʼmanoeynoeyʼikaʼne. Konige̱po Jesucristoen Diostaj Jesucristo Huairien Apagtaj oroʼomeya̱ onokteteyoʼ “huadaknanada i̱ʼe̱ne,” “ʼurunanada i̱ʼe̱ne,” “dakiti Dios” moʼnonikaʼ. \s1 “Yanʼnopoʼkoreaʼ Cristotaj yanoknopo̱e̱ʼ.” Pablo Cristoen huataʼmoneria judío ehueʼ hua̱e̱ʼeritaj oʼmanbatiaʼpakikaʼuyate. \p \v 7 Konig Jesucristoa oroʼomeytaj diʼda moʼe̱po moʼbaeʼuyne konigti huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj huayahuaya diʼda moʼnepo monʼbaeʼikaʼ. “Dios ʼuruda o̱ʼe̱. Dios huadakda o̱ʼe̱,” huakkaʼada kanoknopo̱e̱ʼpo huayahuaya diʼnada monʼbaeʼikaʼ. \v 8 “Opudomeytaj kabatihuapokikeʼpo Cristotaj ijmanigtaʼmonaʼapoy.” Diosa judío adhueaʼpaneʼtaj oʼmanaʼuyate. Diosen huaʼa buttida o̱ʼe̱ kamanopo̱i̱keʼpo kenpaʼti Diosen huaʼa aʼkayaʼpo judíotaj aʼbatihuapokikayaʼpo Cristo oʼtiakuyate. \v 9 Kenpaʼti “Dios huakkaʼda moʼmatinepahuiʼpo Cristotaj oknopo̱e̱denok Diosa oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ bokkahueaʼuyne. Dios huadaknanada o̱ʼi̱kaʼ.” Judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri aratbutakon kanʼbatiaʼpakikeʼpo Cristo oʼtiakuyate. Apagbaʼte inpaʼ oʼmadoyaʼuyate: \q1 Judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri enʼmaete “Dios huadakda o̱ʼi̱kaʼ. Diosa oʼmatinepahuikaʼ,” ijjaʼapoy. Diostaj ijbatadiʼkeaʼapoy. Diostaj dakiti ijjaʼapoy. Apagbaʼte kenpaʼ Cristoa oaʼuyate. \m \v 10 Nog Apagbaʼte inpaʼ oaʼ: \q1 Judío aratbutere yanʼdurugpakikaʼ Diosa nog aratbuttaj oʼmanaʼuyate. \m \v 11 Nogyo̱ Apagbaʼte inpaʼ oaʼ: \q1 “Dios ʼuruaʼnanada o̱ʼi̱kaʼ,” “ʼUruda Huairitoneʼ o̱ʼi̱kaʼ,” Ayaʼ nog aratbuta ayaʼbayaʼda yanʼtiaʼpakikatiʼ. \m \v 12 Isaíasakon inpaʼ oʼmadoyaʼuyate: \q1 Isaíen adhueaʼ huayayo huakkaʼda o̱ʼneapo. Nogtiada Huakhuairi o̱ʼe̱a̱po. Nog aratbutenbetaʼ Huairi o̱ʼe̱a̱po. Nog aratbut kenʼtaj huakkaʼ onʼpakapo. Kentaj oʼnoknopo̱i̱kaʼapo. Apagbaʼte kenpaʼ oaʼuyate. \p \v 13 Diosa ʼuruaʼnanada mogkadhuahuikaʼapo buttida oʼikaʼnok Diostaj dakaʼnanada moknopo̱i̱keʼ, Cristotaj moknopo̱e̱po moʼdurugpakikeʼ kenpaʼti moʼnoeyi̱keʼ. Diosen Noki̱re̱ga̱ teyda monopoʼto̱e̱nok Diosa ʼuruaʼnanada bokadhuahuikeʼ, nogi̱ti nogi̱ti dakaʼ kanoknopo̱i̱keʼpo. Ijtionaʼpakikay. \p \v 14 Opudomey Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri konig doʼhued huamaʼbuy konig doʼhued huidpo moʼe̱po huadaknanada moʼe̱po, huayahuaya diʼ moʼmaikaʼne. Huakkaʼ Cristotaj moknopo̱e̱po huayahuaya manmadikikaʼdik moʼi̱kaʼne. Do kenda dakaʼ eʼnopo̱e̱piʼ \v 15 Diosa meʼtaʼmonaʼnok in berobaʼte okkahuehueʼda kaʼneʼpo dakaʼ onʼboroaypo onʼnigmadoyaʼne. \v 16 Nog aratbuttaj Jesucristoen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakikeʼpo Diosa meʼtinepahuiʼpo meʼtaʼmonaʼuyne. Nog aratbuta Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱nok Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼmanopoʼto̱e̱po Diosa baeʼdik moʼmaeapone. \p \v 17 Jesucristotaj yoknopo̱e̱po Diosen ʼuruaʼnanada ijmanmadikikaʼnok huakkaʼada judío ehueʼ hua̱e̱ʼeria onʼnopoʼkoreaʼdepo Diostaj onʼnigpe̱i̱kaʼ. Konige̱po durugda i̱ji̱kay. \v 18 Cristoa meʼnopoʼtoeonhuahuikaʼnok Jesúsen huadak huaʼa ijmanbatiaʼpakonhuahuikaʼuy. Konig Diosayoʼda kikaʼdik o̱ʼe̱nig ʼuruaʼnanada ijkikaʼuynok huakkaʼada nog aratbuta Cristotaj oʼnoknopo̱i̱kaʼpo Diostaj onʼnigpe̱i̱kaʼ. \v 19 Diosen Noki̱re̱ga̱ beʼteypakaʼnok Diosonig ʼuruaʼnanada ijkikaʼuy. Ijbayareaʼikaʼuy. Ken konig Jesucristoen huadak huaʼa huabada ijmanbatiaʼpakonhuahuaʼpo Jerusalénya̱ʼkon huaboaʼda ijmanbatiaʼpakonhuahuaʼpo nogbayaʼ nogbayaʼ bidteda Ilírico huadaribayo Jesucristoen huadak huaʼa dakaʼ ijmanbatiaʼpakonhuahuikaʼuy. \v 20 Ke̱ya̱ʼ nogomey Cristoen huadak huaʼa onʼmanbatiaʼpakdenok onʼnopoʼkoreaʼdepo Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱denok, ke̱ya̱ʼ doʼhua Cristoen huadak huaʼa manbatiaʼpakhueʼ i̱jje̱mey. Ke̱ya̱ʼ aratbut Cristoen huadak huaʼa pe̱e̱hued e̱e̱ʼted ijpakpo ijmanmadikikay. \v 21 Kenda Apagbaʼte oaʼnig ijkikay. \q1 Aratbuta Cristotaj tipe̱e̱hued oʼneonhuahuikaʼdepo onʼtipe̱e̱a̱po. Cristotaj oʼnoknopoenkaʼapo. Apagbaʼte kenpaʼ oaʼuyate. \s1 Romayo ijhuaʼapoy, Pabloa oʼnopo̱e̱ʼuyate. \p \v 22 Romayo opudomeytaj eʼmata̱ʼunhuaʼtaʼ ijpakikaʼnigʼa nog aratbutte huakkuru huaʼdik i̱jje̱ʼuy. Jesucristoen huadak huaʼa pe̱e̱hued hua̱e̱ʼeritaj huakkuru huaʼdik i̱jje̱ʼuy. Konige̱po opudomey Roma hua̱e̱ʼeritaj huahuahueʼdik i̱jju̱y. \v 23 Oynayo nogbayaʼ nogbayaʼ ijmanmadikadhuahuikaʼdepo ayaʼ ijkaʼdepo huakkaʼ huabayok ijhueʼda opudomeyere eʼmata̱ʼunhuaʼtaʼ ijpakonhuahuikaʼdepo \v 24 Españayo ijtiakonhuahuaʼpo opudomeytaj ijmata̱ʼi̱kaʼapoy, ijnopo̱e̱y. Opudomeyere eʼdurugpakonhuahuaʼdeʼte doʼtaj menʼtihuapokpo Españayo mentaʼmonaʼ. \v 25 Oyednayo Jerusalényo̱ ijhuaʼapoy. Paiʼda e̱ʼe̱a̱da huamaʼbuy huaknopo̱e̱ʼeritaj huakupe ijtohuaʼapoy. \v 26 Macedonia huaknopo̱e̱ʼeria kenpaʼti Acaya huaknopo̱e̱ʼeria Jerusalényo̱ paiʼda hua̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj huakkaʼ huakupe aʼmanigtaʼmonayaʼpo onʼeretpakpo onʼbayokikameʼte. \v 27 Jerusalénya̱ʼ judío huamaʼbuya huakkuruda Jesucristoen huadak huaʼa Macedonia hua̱e̱ʼeritaj onʼmanbatiaʼpakonhuahuikaʼuyatenok Macedonia judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeria konig dehueaʼ onʼmaepo Jerusalényo̱ huamaʼbuytaj onʼpakpo huakupe onʼbayokikameʼte. \v 28 Kenda ijkuhuitonpo huakupe Jerusalényo̱ paiʼda huamaʼbuytaj ijbayokuddepo Españayo ijhuaʼpo opudomey Roma hua̱e̱ʼeritaj onta̱ʼunapet. \v 29 Opudomeyenbayo eʼtiakdeʼte Cristoa meʼnopoʼto̱e̱nok onʼmadurugpakaʼapone. \p \v 30 Jesucristo Huairitaj moknopo̱e̱po Diosen kakikeʼpo doʼtaj boʼtihuapokpo Diostaj diga̱ʼ menʼtionaʼpakikaʼ, egomey. Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ diʼda moʼe̱a̱ʼnok diga̱ʼda menʼtionaʼpakikaʼ. Dakaʼ oʼnonaʼne, egomey. \v 31 Judeayaʼ oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeritaj Pablotaj yatiokaʼ, Dios, menʼtionaʼpakonhuaʼ. Ken huakupe ijtohuaʼpo ijbayokeʼapoy. Huamaʼbuy Jerusalénya̱ʼ durugteda kaʼdeʼpo menʼtionaʼpakonhuaʼ. \v 32 Dios eʼpaknayo opudomeyenbayo durugteda yo̱kye̱a̱poy. Durugtenanada opudomeytaj onʼtiahuayapone. Opudomeyere ijnopoʼnoeyapoy. \v 33 Diosa aʼmanopoʼnoeyayaʼpo opudomeyere ka̱i̱keʼ. \c 16 \s1 Saludos oʼmanigdiktaʼmonaʼuyate. \p \v 1 Oroʼomeyen huidpo, Febe, huadakda o̱ʼi̱kaʼpo Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj oʼtihuapokikaʼpo Cencrea huakkaʼ jakyaʼ oʼbatihuapokikaʼ. \v 2 Konig Huairi Cristoa oʼpaknok Febetaj dakaʼ yadeʼikaʼ, konig huamaʼbuy huaknopo̱e̱ʼeritaj ʼuruaʼda onʼbaeʼikaʼnig konigti kentakon yadeʼtiʼ. Febe nogomeytaj doeretaj huakkaʼda boʼtihuapokuynok katepiʼ Febe eʼkaʼte yanʼtihuapokikatiʼ. \p \v 3 Priscila Aquilaere doere Jesucristoen huadak huaʼa oʼmanbatiaʼpakikaʼpo oʼmanmadikikaʼuy. Priscilataj Aquilataere doʼhua saludos ijmanigdiktaʼmonay. \v 4 Doʼtaj onʼtiokaʼpo moʼbueyayʼuyne. Konige̱po kenomeytaj dakitiaʼ ijmanikay. Kenpaʼti ayaʼ judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri huamaʼbuya dakiti onʼmanikaʼ. \v 5 Huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy huidpoere Priscila Aquilaereen jakyo Apagbaʼ aʼpe̱e̱yaʼpo o̱gkupopakikaʼpo kenomey huamaʼbuytaj huidpotaere saludos ijmadiktaʼmonay. Epeneto huabokerek o̱ʼe̱po, Acaya huadaribayo hua̱e̱ʼeri o̱ʼe̱po huakkuruda Jesucristotaj oʼnopoʼkoreaʼpo oknopo̱e̱ʼuyate. Huadiʼda Epenetotakon saludos ijdiktaʼmonay. \v 6 María opudomeytaj huakkaʼ boʼtihuapokonhuahuaʼuy. Kentakon saludos ijdiktaʼmonay. \v 7 Doʼhued aratbut Andrónico Juniastaere saludos ijmadiktaʼmonay. Doere huabakuda̱ʼ jakyo o̱ʼneʼuy. ʼUrunanada huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne. Cristoen huamataʼmonaʼeria dakaʼ oʼmatinopo̱e̱y. Doʼhua Jesucristotaj oknopo̱e̱hued e̱e̱ʼted huakkuruda Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱ʼuyate. \p \v 8 Ampliastaj saludos ijdiktaʼmonay. Amplias Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj diʼda meʼta̱e̱ne. \v 9 Urbanotaj saludos ijdiktaʼmonay. Urbano oroʼere Jesucristotaj oʼnigpe̱i̱kaʼpo oʼmanmadikikay. Kenpaʼti diʼda Estaquistaj saludos ijdiktaʼmonay. \v 10 Apelestaj saludos ijdiktaʼmonay. Apeles huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼe̱po paiʼda eʼnopoʼe̱a̱da Cristotaj oknopo̱e̱batikhueʼ o̱ʼu̱y. Kenpaʼti Aristóbuloen huabettaj saludos ijmadiktaʼmonay. \v 11 Herodión doʼhued aratbut o̱ʼe̱. Herodióntaj saludos ijdiktaʼmonay. Kenpaʼti Narciso keʼnen huabettaere saludos ijmadiktaʼmonay. Huairi Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼne. \v 12 Ettoneʼ huidpo Trifena Trifosataere saludos ijmadiktaʼmonay. Kenomeya̱ Huairi Jesucristotaj onʼnigkikaʼ. Kenpaʼti huadiʼda huidpo Pérsidataj saludos ijdiktaʼmonay. Pérsida huakkaʼ Huairi Jesucristoen oʼnigkikaʼuyate. \v 13 Rufo huabokerektaj saludos ijdiktaʼmonay. ʼUruaʼda huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼe̱. Ayaʼada onʼtinopo̱i̱kaʼ. Rufoen hua̱ye̱taj saludos ijdiktaʼmonay. Keʼna konig doʼhued hua̱ye̱onigti meʼta̱i̱kaʼuy. \v 14 Asíncritotaj saludos ijdiktaʼmonay. Flegontetaj Hermastaj Patrobastaj Hermestakon saludos ijmadiktaʼmonay. Kenomeyere huaknopo̱e̱ʼeritaj saludos ijmadiktaʼmonay. \v 15 Filólogotaj, Juliataj, Nereotaj Nereoen huamaʼbuytaj, Olimpastaj huaknopo̱e̱ʼeri kenomeyeretaj saludos ijdiktaʼmonay. \p \v 16 Huayahuaya diʼda yanʼmaeʼpo huayahuaya yanʼbatodurugpakikaʼ. Ayaʼda huaknopo̱e̱ʼere nog huakkaʼ jak nog huakkaʼ jak hua̱e̱ʼeri huaknopo̱e̱ʼeria saludos onʼmadiktaʼmonaʼ. \p \v 17 Keyoj ijjay. Namaʼda huamanmadikaʼeria opudomeytaj namaʼda eʼmanmadikaʼtaʼ onʼpakikaʼ. Onteʼti huerettaʼda oknopo̱e̱hueʼdik moʼe̱a̱petpiʼ, namaʼda bokikaʼapetpiʼ. Buttida eʼmanmadikaʼ moknopo̱e̱deʼuy. Kenomey namaʼda onʼmanmadikaʼnok yanʼbakhuaʼ. Kenomeytaj pe̱e̱hueʼ yanikaʼ. \v 18 Kenomey namaʼda huamanmadikaʼeri oroʼomeyen Huairi Jesucristotaj nigpe̱e̱hueʼda o̱ʼnikaʼpo kenpaʼda huataʼda oʼderetpakpo o̱gkikaʼ. Namaʼda konig ʼuruda huadik onʼbatiaʼpakpo onʼmanmadikaʼpo Cristoen ʼuruda huaknopo̱e̱ʼeritaj namaʼda monaʼnok kenomey namaʼda huamanmadikaʼeritaj pe̱e̱hueʼ yanikaʼ. \v 19 Opudomeya̱ Huairi Jesucristotaj ʼuruaʼda onʼnigpe̱i̱kaʼ ayaʼ huaknopo̱e̱ʼeriada nogya̱ʼ nogya̱ʼ moʼtinopo̱e̱ne. Konige̱po ijdurugpaki. Opudomey huadakyoʼ aʼkikayʼ dakaʼ moʼnopo̱i̱kaʼnok kenda ijpaki. Kenpaʼti dakhueaʼ aʼkayʼ nopo̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼnok kenda ijjeretpaki. \v 20 Dios Huamanoeya̱ʼeria boʼtihuapoknok i̱da totoʼ namaʼda huaaʼeria onteʼti engaña o̱gkahueʼdik moʼe̱a̱pone. Huairi Jesucristoa dakaʼ opudomeytaj mogkikeʼ. \p \v 21 Timoteoa doere huabaaʼeri saludos moʼdiktaʼmonaʼne. Kenpaʼti doʼhued aratbut Lucio Jasónere Sosípatererea saludos moʼdiktaʼmonaʼne. \p \v 22 Do Tercio in Pabloen berobaʼte ijtamadoyaʼpo Jesucristo oʼpaknok doʼhuakon saludos onʼdiktaʼmonaʼne. \p \v 23 Gayoen jakyo do Pablo i̱ji̱kay. Gayoen jakyo huaknopo̱e̱ʼeria aʼbatadiʼkeayaʼpo onʼbakudikaʼpo, Gayoa saludos boʼhuaaʼne. Erasto huakkaʼ jakyo huakupe huato̱e̱ʼeria saludos moʼdiktaʼmonaʼne. Kenpaʼti huamaʼbuy Cuartoa saludos boʼhuaaʼne. \v 24 Ayaʼ opudomey huaknopo̱e̱ʼeritaj Huairi Jesucristoa dakaʼ mogkikeʼ. \s1 Diostaj Jesucristotaere dakiti moʼdaʼikaʼ Pabloa oaʼuyate. \p \v 25 Dios ʼurunanada o̱ʼe̱. Teynanada o̱ʼe̱. Konig teyda kanoknopo̱i̱keʼpo opudomeytaj Diosa boʼtihuapokikeʼ. Jesucristoen huadak huaʼa oknopo̱e̱ʼdik yanikaʼ kenpaʼti nopoʼkoreaʼdik yaneʼ ijmanaʼikaʼuy. Kenpaʼti Jesucristoen huadik ijmanmadikikaʼuy. Dios huadari kahueda̱ded Cristotaj ijtaʼmonaʼapoy Diosayoʼda huanopoyaʼda oʼnopo̱i̱kaʼuyate. \v 26 Jesucristoen huadak huaʼa Apagbaʼ huamanbatiaʼpakeria onʼmanbatiaʼpakikaʼuyatenig oy Diosa moʼnopo̱e̱a̱ʼdene. Oy ayaʼbayaʼda aratbut nogya̱ʼ nogya̱ʼ onʼmape̱e̱depo oʼnoknopo̱e̱de. Kenda yanʼmanopo̱e̱ʼ Diosa oʼmanaʼuyate. Diosnayo oʼnoeonhuahuikaʼ. Ayaʼda aratbut nogbayaʼ nogbayaʼ kanoknopo̱i̱keʼ kanigpe̱i̱keʼ Diosa Jesucristoen huadak huaʼa oʼmanopo̱e̱a̱ʼde. \p \v 27 Dios nogtida Huairi o̱ʼe̱. Diosayoʼda ayaʼnanada oʼnopo̱e̱. Jesucristotaj oknopo̱e̱po “Dios ʼuruda o̱ʼe̱. Kenpaʼda huadaknanada o̱ʼe̱.” Monʼbatiaʼpakikaʼ. “Dakiti, Dios,” moʼnonikaʼ.