\id GAL - Amarakaeri NT -Peru 2008 (DBL -2013) \h GÁLATAS \toc1 Galacia huaknopo̱e̱ʼeritaj Pabloa oʼmanigmadoyaʼuyate. \toc2 Gálatas \toc3 Gá \mt1 GÁLATAS \mt2 Galacia huaknopo̱e̱ʼeritaj Pabloa oʼmanigmadoyaʼuyate. \c 1 \s1 Galacia huadaribayo huaknopo̱e̱ʼeritaj Pabloa oʼmanigmadoyaʼuyate. \p \v 1-2 Do Pablo i̱jje̱y. Opud Galacia huadaribayo huaknopo̱e̱ʼeri moʼe̱po Diostaj aʼtionaʼpakyaʼpo boʼkupopakikaʼnok opudomeytaj onʼnigmadoyaʼne. Ayaʼda huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuy doere o̱ʼnepo onʼnigmadoyaʼne. Jesucristoen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakikeʼpo Jesucristoa Apag Dioserea menʼtaʼmonaʼuyne. Diosa Jesucristotaj kubarakyaʼ oʼnoyhuada̱ʼuyate. Huakudakaʼda eʼbueytada oʼnoyhuada̱ʼuyate. Huabokereka doʼtaj taʼmonahueʼ meʼnuyne. \v 3 Apag Diosa oroʼen Huairi Jesucristoerea opudomeytaj dakaʼ moʼmatinepahuiʼpo montihuapokikeʼ moʼmadurugpakikeʼ kenpaʼti moʼmanoikeʼ. \v 4 Ayaʼ huadaribayaʼ ayaʼ aratbut dakhueaʼda o̱gkikaʼ. Konigti dakhueaʼ kikahueʼ kaʼnikeʼpo Jesucristoa oʼpakpo oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼtaj moʼnigbueyʼuyate. Oroʼen Apag Diosa oʼpaknok Jesúsa moʼnigbueyʼuyate. \v 5 “Dios huadaknada o̱ʼe̱.” “ʼUrunanada o̱ʼe̱ Dios.” Oroʼ kiriga̱yo̱ʼ okbatikhueʼada monʼbatiaʼpakikaʼ. Dios huadaknada o̱ʼi̱kaʼnok monʼbatiaʼpakikaʼ. \s1 Kanʼnopoʼkoreʼpo nogda eʼmanmadikaʼ huaʼa ehueʼ o̱ʼe̱. \p \v 6 Diosa diʼ meʼe̱ʼpo, “yanʼnopoʼkoreaʼpo meʼnoknopo̱e̱po doʼtaj menʼnigpe̱i̱katiʼ,” monaʼuyne. Opudomey moknopo̱e̱po moʼnigpe̱e̱ʼuynigʼa oy i̱da Jesucristoen hueretda eʼmanmadikaʼ moʼdikendepo nog eʼmanmadikaʼkon moknopo̱e̱depo. Konig nog eʼnoeanhuahuikaʼ eʼmanmadikaʼ moknopo̱e̱ʼdenigʼa. Kenda nog eʼmanmadikaʼnayo noeanhuahuikahueʼdik moʼe̱ne. Konige̱po diga̱ʼda ijmepuʼkey. \v 7 Nog eʼmanmadikaʼ Diosere eʼmanoeanhuahuikaʼ huaʼa ehueʼ e̱e̱ʼtada suhueʼada huabokereka namaʼda opudomeytaj monmadikaʼnigʼa nogpaʼded eʼnoeanhuahuikaʼ huaʼa namaʼda monmadikikaʼne. \v 8 Aʼnounhuahuikayaʼpo kate kaʼdik moʼe̱. Oʼnonaʼuyne doʼa. Aʼnounhuahuikayaʼpo Jesucristotaj oknopo̱e̱ʼdik moʼe̱ne. Hueretda huadik oʼnonaʼuyne. Beʼapiʼ doʼapiʼ Diosen huataʼmoneriapiʼ nogded eʼnoeanhuahuikaʼ huaʼa namaʼda eʼmanmadikaʼnayo Diosa kentaj castiga diga̱ʼda o̱gkaʼdik o̱ʼe̱a̱po. \v 9 Konig huaboaʼda oʼnonaʼne onʼnigmadoyaʼpo onaʼti oʼnonaʼne. Jesucristoen eʼnoeanhuahuikaʼ huaʼa oʼnonmadikaʼuyne opudomeya̱ moʼpe̱e̱depo moknopo̱e̱ʼuyne. Nogded eʼnounhuahuika huaʼa beʼapiʼ eʼmanmadikaʼnayo Diosa castiga diga̱ʼda o̱gkaʼdik oʼmaeapo, ijjay. \p \v 10 Kenpaʼ ijmanaʼpo aratbuttaj eʼmadurugpakaʼtaʼ pakhueʼ i̱jje̱y. Kenpaʼti “Pablotaj ijpaki,” aratbuta eʼhuaaʼtaʼ pakhueʼ i̱jje̱y. Diostayoʼda eʼdurugpakataʼ ijpakpo Cristoenyoʼda ijkikaʼpo kenda huaboaʼda ijjay. \s1 Cristotaj huadak huaʼa nogyo̱ nogyo̱ kamanmadikikeʼpo Diosa Pablotaj oʼmanigtaʼmonaʼuyate. \p \v 11-12 Huanounhuahuikaʼ huaʼa Cristoen huadak huaʼa nogyo̱ nogyo̱ aratbuttaj ijmanmadikikaʼuy. Huanounhuahuikaʼ huaʼa Cristoen huadak huaʼa huabokerekapiʼ onahueʼ meʼnuyne kenpaʼti onmadikahueʼ meʼnuyne. Jesucristoayoʼda meʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. Huanounhuahuikaʼ huaʼa Cristoen huadak huaʼa meʼnopo̱e̱a̱ʼuyne. Kenda yanʼnopo̱i̱kaʼ, egomey, pogomey. \p \v 13 Konig judío aratbut oʼnoknopo̱i̱kaʼpo o̱gkikaʼnig doʼhuakon konigti ijkikaʼuy. Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj diga̱ʼda ijmagkikaʼuy. Huabakuda̱ʼ jakyo ijbakudikaʼuy kenpaʼti kanʼbarakeʼ ijjaʼpo ijmataʼmonikaʼuy. Kenda opud Galacia huaknopo̱e̱ʼeri onʼtipe̱i̱kaʼuyne. \v 14 Konig oroʼen judío adhueaʼpaneʼ Diostaj o̱gkikaʼuyatenig kenpaʼti oʼnoknopo̱i̱kaʼuyatenig dokon huakkaʼ ijjeretpakpo dakaʼ ijkikaʼuy. Judío huabokerek do konigok o̱ʼnepo suhueʼda onʼnopo̱e̱po suhueʼda o̱gkikaʼuy. Donayo huakkaʼda ijnopo̱e̱po huakkaʼ ijkikaʼuy. \v 15 Do siʼpoe̱hued e̱e̱ʼted Diosa bektieʼeaʼuyate. Huakkaʼ diʼ meʼe̱po “Saulo, Saulo, doʼtaj oyda menigpe̱i̱katiʼ,” menaʼuyne. Ken Diosa oʼpakpo \v 16 Jesucristo keʼnensiʼpotaj meknopo̱e̱a̱ʼuyne. Judío aratbut ehueʼ e̱ʼhua̱e̱ʼtaj Jesucristoen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakeʼpo kenpaʼti yanʼnopoʼkoreaʼ yanoknopo̱e̱ʼ kenpaʼti yanʼnounhuahuikaʼ kamanikeʼpo Diosa Jesucristotaj meknopo̱e̱a̱ʼuyne. Kenokaʼ kenda Diosa meknopo̱e̱a̱ʼdeʼuyne aratbuttaj batiaʼpakhueʼ i̱jje̱ʼuy. Jesucristotayoʼda yoknopo̱e̱po beʼtapiʼ batiaʼpakhueʼdik i̱jje̱ʼuy. \v 17 Kenpaʼti Jerusalényo̱ huakkurueri Jesúsen huamataʼmoneritaj aʼmape̱e̱a̱yaʼpo kenokaʼ huahueʼ i̱jje̱po aratbut ehueʼ e̱ʼi̱kaʼyo Arabia huadaribayo ijhuaʼuy. Diosayoʼda buttida huaʼa Jesucristotaj meknopo̱e̱a̱ʼuyne. Nogok Damasco huakkaʼ jakyo ijkumeʼuy. \p \v 18 Bapaʼ huabayok eʼpokdeʼte Pedrotaj aʼta̱ʼe̱ya̱ʼpo Jerusalényo̱ ijhuaʼuy. Bottaʼ semana i̱jta̱e̱ʼuy Pedrotaj. \v 19 Nog Jesúsen huamataʼmoneritaj tiahuayhueʼ i̱jje̱ʼuynigʼa Jacobotayoʼda ijtiahuayʼuy. Jacobo Jesús Huairien huamaʼbuy o̱ʼe̱. \v 20 In onʼnigmadoyaʼnig buttida ijjay. Diosa buttida meknopo̱e̱tane. \p \v 21 Nogok Siria huadaribayo kenpaʼti Cilicia huadaribayo Cristoen huadak huaʼa ijmanbatiaʼpakikaʼuy. \v 22 Huamaʼbuy Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri Judea huadaribayo nogyo̱ nogyo̱ o̱gkupopakikaʼ doʼtaj o̱ki̱e̱hued o̱ʼnuy. \v 23 Kenyoʼda doʼtaj onʼtipe̱e̱po, “Aʼnenda Pablo diga̱ʼda mogkikaʼuyne oroʼtaj. Oy nogyo̱ nogyo̱ oʼhuaʼpo, Cristoen huadak huaʼa oʼmanbatiaʼpakpo Cristotaj oknopo̱e̱ʼdik moʼe̱. Oʼmanaʼikaʼ. Aʼnenda Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj eʼmadakeaʼtaʼ oʼpakikaʼuyate.” Onʼtipe̱e̱ʼuyate. \v 24 Pablo oʼnopoʼkoreaʼpo Cristotayoʼda oknopo̱e̱ʼuy. Konige̱po “Dakiti Dios, huadakda i̱ʼe̱ne.” Cristoen huaknopo̱e̱ʼeria oʼnonaʼonhuahuaʼuyate. \c 2 \s1 Nog Jesúsen huamataʼmoneria Pablotaj oʼdeʼuy. Pablo Jesúsen huamataʼmoneri o̱ʼe̱deʼuyatenok oʼdeʼuy. \p \v 1 Catorce huabayok eʼpokdeʼte Jerusalényo̱ onteʼti ijhuaʼuy. Bernabéere Titotaj oʼtohuaʼuy. \v 2 Jerusalényo̱ huaʼdik i̱ʼe̱. Diosa meʼnopo̱e̱a̱ʼuynok ijhuaʼuy. “Pablo Jesúsen huamataʼmoneri ehueʼ o̱ʼe̱. Namaʼda oʼmanmadikaʼ.” Judío huaknopo̱e̱ʼeri huairia onahueʼ meʼneʼpo. Jerusalényo̱ Cristotaj huaknopo̱e̱ʼeri huairitayoʼda ijmanbatiaʼpakuy. Jesucristo Diosen Huasiʼpo o̱ʼe̱po moʼnigbueyʼuyate. Oʼnoyhuadʼuyate. Kentaj ayaʼada oknopo̱e̱ʼdik kenpaʼti nigpe̱i̱kaʼdik ya̱ʼne. Oʼnoknopo̱e̱po Diosere onʼnoeonhuahuikaʼapo. Nog aratbuttaj judío aratbut ehueʼtaj ijmanmadikaʼikay. Kenda judío huairitaj ijmanbatiaʼpakuy. \v 3 Kenpaʼti Tito doere o̱ʼe̱po Tito judío aratbut ehueʼ e̱e̱ʼpiʼ “Huabokerek i̱ʼe̱po huasiʼdak oktegdik i̱ʼe̱.” Huaknopo̱e̱ʼeri huairia Titotaj onahueʼ o̱ʼnuy. \v 4 “Titoensiʼdak oktegdik o̱ʼe̱.” Namaʼda huaknopo̱e̱ʼeria huamaʼbuya onaʼuynigʼa. I̱re̱gi̱re̱g oroʼomeyere o̱gkupopakpo kenpaʼti “Jesústaj oʼnoknopo̱e̱po huabokereksiʼdak okteghueʼdik o̱ʼne.” Oroʼa eaʼte aʼpe̱e̱yaʼpo o̱gkupopakuy. Pablo namaʼda oaʼ enataʼ onpakpo kenpaʼti, “Judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri huabokereksiʼdak oktegdik o̱ʼne yanʼmanmadikaʼ kenpaʼti Moisésen eʼmanaʼ nigpe̱i̱kaʼdik kaʼneʼ, yanʼmanmadikaʼ.” Namaʼda huaknopo̱e̱ʼeria oroʼtaj enataʼ onʼpakuynigʼa. \v 5 Namaʼda huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj sigpiʼ manpe̱e̱hueʼ o̱ʼu̱y. Jesucristotaj moknopo̱e̱nok Diosere moʼnoeanhuahuikaʼapo buttida huaʼa o̱ʼe̱ yanʼnopo̱e̱ʼ kenpaʼti Diosere aʼnounhuahuayaʼpo huasiʼdak bakteghueʼdik moʼe̱po kenpaʼti Moisésen eʼmanaʼ huaʼataj nigpe̱i̱kahueʼdik moʼe̱ne. Ken buttida o̱ʼe̱ oknopo̱e̱ʼdik moʼi̱kaʼne. \p \v 6 Jesucristoen huadak huaʼa dakaʼ ijnopo̱e̱po ijmanmadikikaʼdenok Jerusalényo̱ Cristotaj huaknopo̱e̱ʼerien huairia doʼtaj nog eʼmanmadikaʼ manmadikaʼdik ya̱ʼe̱ onahueʼ meʼnuyne. Huairi e̱e̱ʼpiʼ huairi ehuepiʼ Dios eʼnopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼi̱kaʼ. Doʼhuakon kenpaʼ eʼnopo̱e̱ʼtaʼ pakhueʼ i̱jje̱y. \v 7 Nogdikda yamanmadikaʼ hueretda judío huaknopo̱e̱ʼeri huairia onahueʼ meʼnuyne. Judío aratbut ehueʼ e̱ʼhua̱e̱ʼtaj Jesúsen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakeʼpo Diosa do Pablotaj oʼtaʼmonaʼuyate onʼnokotuyate. Konigti judío aratbuttaj Jesúsen huadak huaʼa kamanbatiaʼpakikeʼpo Diosa Pedrotaj oʼtaʼmonaʼuyate. Judío huaknopo̱e̱ʼeri huairia onʼnopo̱e̱ʼuyate. \v 8 Ken Diosa judío aratbuttaj oʼtaʼmonaʼuyate Pedrotaj. Konigti kenda Dios judío aratbut ehueʼ e̱ʼhua̱e̱ʼtaj doʼtaj meʼtaʼmonaʼuyne. Jesúsen huadak huaʼa huakkaʼ aratbuttaj kamanbatiaʼpakikeʼpo meʼtaʼmonaʼuyne. \p \v 9 Konige̱po Jacobo Pedroere Juanere huaknopo̱e̱ʼerien hueretda huairi o̱ʼnepo Diosa Pablotaj oʼtaʼmonaʼuy kenpaʼti huakkaʼtada kamanopoʼkoreʼpo Diosa beʼtihuapokuyne Jacoboomey onʼnopoenkaʼdepo “Jesucristotaj oknopo̱e̱po, huamaʼbuy o̱ʼe̱y kenpaʼti oroʼtakon Diosa moʼtaʼmonaʼuyne.” Doʼtaj Bernabétere monaʼpo kenpaʼti “Nog aratbuttaj judío ehueʼ e̱ʼhua̱e̱ʼtaj Jesucristotaj yanoknopo̱e̱ʼ kenpaʼti yanʼnopoʼkoreaʼ yanʼmanaʼ. Oroʼomey judío aratbuttaj konigti oʼmanaʼapoy.” Oroʼtaj monaʼpo, \v 10 “Aratbut paiʼda e̱ʼi̱kaʼtaj bayokikaʼdik yaneʼ. Kenpaʼti nog aratbuttaj yanʼmanaʼ.” Jacoboomeya̱ monaʼuyne. Kenda huakkaʼ eʼkikaʼtaʼ ijpakikay. \s1 Antioquía huakkaʼ jakyaʼ “Namaʼda iʼkameʼne, Pedro.” Pabloa onaʼuy. \p \v 11 Nogok Antioquíayo Pedro oʼtiakdepo dakhueaʼda oʼkaʼuynok, “Namaʼda iʼkameʼne, Pedro.” Huakpoteda onaʼuyne. \v 12 Sueʼda judío huabokerektaj Jacoboa Pedrote oʼmataʼmonaʼuyate. Huabokerek tiakhued o̱ʼnepo Pedro judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeriere oʼbapeʼikaʼuyate. Enhuatiakdeʼte judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeriere Pedro sigda sigda eʼbapeʼada oʼbakbatikonhuaʼpo. Judío huabokerek onhuatiakdepo huabokereksiʼdak baktega̱ʼdik o̱ʼne onʼmanopo̱i̱kaʼuy. Kenomeytaj Pedro oʼmakmeʼpukpo judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeriere eʼbapeʼada oʼbakbatikuy. \v 13 Pedroa huadakda ijkikay namaʼda huataʼda oʼtinopo̱e̱po namaʼda oʼkaʼuy. Antioquíayaʼ nog judío huaknopo̱e̱ʼeri Pedrotaj onʼtiahuayonhuaʼpo konigti o̱gkaʼpo huadak oʼkikay namaʼda huataʼda onʼtinopo̱e̱nigʼa kenomeya̱ konigti namaʼda o̱gkaʼuy. Bernabékon oʼtiahuayonhuaʼpo kenpaʼti namaʼda oʼnopoenigʼa judío ehueʼ huaknopo̱e̱ʼeriere oʼbapeʼpo oʼbakbatikuy. \v 14 Jesucristoen buttida huaʼa Pedroomey oʼnoknopo̱e̱nigʼa namaʼda o̱gkikameʼnigtaj doʼhua yoknokotdepo ayaʼ huaknopo̱e̱ʼeritaj “Judío e̱ʼe̱a̱da konig judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri iʼkikameʼ. Konig Diosere aʼnoeanhuahuikayaʼpo Moisésen huaʼa kikahueʼ i̱ʼe̱meʼ. Diosere aʼnoeanhuahuikayaʼpo Moisésen huaʼa kikaʼdik moʼe̱. ¿Judío ehueʼ aratbuttaj menaʼpo iʼmanameʼ? Namaʼda iʼkameʼ.” Pedrotaj yonaʼuy. \s1 Judío konigti nog aratbut Jesucristotaj oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼne. Jesucristotaj eknopo̱e̱ʼnayo Diosa dakhueaʼ eʼkaʼtaj oʼbakkahueaʼpo Diosere oʼmanoeanhuahuikaʼapo. \p \v 15 Oroʼomey judío hua̱e̱ʼeri o̱ʼe̱po judío e̱ʼhua̱e̱yaʼ oʼsiʼpoe̱ʼuy. Huadakda oʼkikaʼpo Moisésen huaʼa kikahueʼ o̱ʼnepo dakhueaʼda o̱gkikaʼ oʼnopo̱e̱ne. \v 16 Moisésen huaʼa eʼkikaʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene ijnopo̱e̱po.” Kenda Diosa onahueʼ moʼe̱a̱pone. Kenyoʼda Jesucristotaj eʼnoknopo̱e̱ʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, ijnopo̱e̱po.” Diosa monaʼapone. Konige̱po “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene ijnopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo oroʼ judío hua̱e̱ʼeri kenpaʼti Jesucristotaj oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. Moisésen huaʼataj oʼkikaʼnok “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, ijnopo̱e̱po.” Diosa onahueʼdik moʼe̱a̱pone. Konige̱po beʼapiʼ Moisésen huaʼa eʼkikaʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene ijnopo̱e̱po,” Diosa onahueʼdik o̱ʼe̱a̱po. \p \v 17 Ken “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, ijnopo̱e̱po.” Diosa moneʼ oroʼ Cristotaj oknopo̱e̱denok konig judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri Moisésen huaʼataj nigpe̱e̱hueʼ o̱ʼnikaʼpo oroʼomey dakhueʼ huakaʼerionig Cristoa mogkaʼne beʼapiʼ sigpiʼ ahueʼdik o̱ʼne. \v 18 Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, Diosa kaʼnopo̱e̱ʼpo Moisésen huaʼataj nigpe̱e̱hueʼdik moʼi̱kaʼne, doʼa eʼmanaʼnayo kenpaʼti nogok konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, Dios kaʼnopo̱e̱ʼpo Moisésen huaʼataj nigpe̱e̱dik moʼi̱kaʼapone doa nogpaʼdakon eʼmanaʼnayo dakhueaʼ iʼkaʼne Diosa onaʼdik meʼe̱ne. \v 19 “Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, meʼtinopo̱e̱po.” Diosa meneʼpo Moisésen huaʼataj nigpe̱i̱kahueʼdik i̱ji̱kaʼpo konig Moisésen huaʼataj konig eʼbueyonig i̱jje̱po Moisésen huaʼataj menpaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik i̱jje̱ʼuynigʼa Jesucristotayoʼda yoknopo̱i̱kaʼpo Diosen ʼuruʼnanada kikaʼdik i̱jje̱y. \v 20 Jesucristo hue̱ypa cruzte oʼbueyʼuyate. Do Diostaj eʼnopoʼkoreadeʼte konig Jesúsere cruzte eʼbueyonig i̱jje̱po onteʼti dakhueaʼ kikahueʼ i̱jjeonhuahuikay. Doʼhuada katepiʼ ijpakpo kikahueʼ i̱ji̱kaʼpo Jesucristoen Noki̱re̱ga̱ meʼnopoʼto̱e̱nok Diosenyoʼda ijkikay. Hua̱so̱ʼa̱da ijnoepo Diosensiʼpotaj yoknopo̱e̱po ijnigpe̱i̱kaʼpo Diosen ijkikay. Diosensiʼpo doʼtaj huakkaʼ diʼnada meʼe̱po meʼnigbueyʼuyate. \v 21 Diosa huakkaʼ diʼnanada moʼe̱po oroʼtehuapaʼ Jesucristoa moʼnigbueyʼuyne, Diosere ʼurunanada aʼnoeonhuahuikayaʼpo Jesústayoʼda oknopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. “Dakhueaʼ nigkahueʼ o̱ʼe̱ne meʼtinopo̱e̱po.” Diosa menaye̱t Moisésen huaʼataj do nigpe̱i̱kaʼdik e̱e̱ʼnayo Cristo namaʼda moʼnigbueyaʼuyet. Konige̱po Moisésen huaʼataj nigpe̱i̱kahueʼ i̱ji̱kaʼapoy. Jesucristotayoʼda yoknopo̱i̱kaʼapoy. \c 3 \s1 Moisésen huaʼa eʼkikaʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Kennayo Diosa onahueʼdik moʼe̱a̱pone. Cristotaj eknopo̱e̱ʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Kennayo Diosa monaʼapone. \p \v 1 Opud Galacia huaknopo̱e̱ʼeri konig nopoenkahueʼ hua̱e̱ʼeri moʼe̱ne. Nogomeya̱ namaʼda monʼmandikaʼnok opudomey i̱da moʼpe̱e̱demeʼnigʼa, Jesústaj buttida eʼmanmadikaʼ nigpe̱e̱hueʼdik yaneʼ, namaʼda moʼnopo̱e̱a̱meʼne. Jesucristoa oroʼtaj hue̱ypa cruzte moʼnigbueyʼuyate opudtaj huakpoteda dakaʼ oʼnonbatiaʼpakʼuynok opuda̱ dakaʼ moʼpe̱e̱po moknopoenkaʼuyne. \v 2 Moisésen huaʼa moʼnigpe̱i̱kaʼuynok Diosen Noki̱re̱ga̱ opudtaj nopoʼto̱e̱hueʼ moʼu̱yne. Cristo cruzte moʼnigbueyʼuyate onteʼti oʼnoyhuadʼuypo kurudyo̱ Diosere oʼnoeonhuahuikaʼ. Kenda moʼpe̱e̱depo moknopo̱e̱ʼuynok Diosen Noki̱re̱ga̱ opudtaj moʼnopoʼto̱i̱kaʼne. \v 3 Aʼnenmon huaboaʼda Jesucristotaj moknopo̱e̱deʼuynok Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱i̱kaʼne Diostaj dakaʼ moʼnigpe̱i̱kaʼuyne. Oy ʼuruʼnopoaʼda megkeʼpo nogda nogda kaʼdik o̱ʼe̱ne, konig huabokereksiʼdak oktegdik o̱ʼe̱ne kenpaʼnayo namaʼda moʼnopo̱i̱kaʼnigʼa Diosennayo nopounkahueʼda moʼi̱kaʼne. \v 4 Jesucristotaj moknopo̱e̱po huakkaʼda paiʼda moʼnopoʼeonhuahuaʼdemeʼne. Namaʼda paiʼda nopoʼe̱hueʼ moʼunhuahuameʼne ijnopo̱e̱y doʼhua. Jesucristotaj buttiaʼda moknopo̱e̱ne, oknopo̱e̱batikhueʼ moʼe̱a̱pone ijnopo̱e̱y. \v 5 Moisésen huaʼa moʼnigpe̱i̱kaʼnok Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼ moʼi̱kaʼne kenpaʼti opudomeytaj bayareahueʼ moʼi̱kaʼne. Jesucristotaj huadak huaʼa moʼpe̱e̱depo moknopo̱e̱ʼuynok Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱i̱kaʼne kenpaʼti opudomeytaj moʼbayarikaʼne. \p \v 6 Ken, aʼnennada Diosen huaʼataj Abrahama oknopo̱e̱ʼuynok “Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼe̱ne, oʼtinopo̱e̱po.” Diosa Abrahamtaj onaʼuyate. \v 7 Konige̱po huabokerek Diosen huaʼataj dakaʼ oʼnoknopo̱e̱po konigti Abrahamen hueretda huayayonig o̱ʼnepo kenda nopoenkaʼdik moʼe̱ne. \v 8 “Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Judío ehueʼ hua̱e̱ʼeri huaknopo̱e̱ʼeritaj ijmanaʼapoy, Diosa aʼnennada oʼnopo̱e̱po Abrahamtaj “Meknopo̱e̱nok kenpaʼti menigpe̱i̱kaʼnok, konige̱po huakkaʼ judío ehueʼ hua̱e̱ʼeria konigti eʼnoknopo̱e̱deʼte ‘Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱ʼpo,’ kenomeytaj ijmanaʼapoy.” Aʼnenda Diosa Abrahamtaj onaʼuyate. Apagbaʼte kenda oaʼuynig Moisésa oʼtimadoyaʼuyate. \v 9 Ken Diosen huaʼataj Abraham oknopo̱e̱ʼuyate. Ayaʼda huabokerek konigti oʼnoknopo̱e̱nok kenomeytaj Abrahamtaere “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Diosa oʼmanaʼikaʼapo. \p \v 10 “Ayaʼ huadik Moisésa oʼnigmadoyaʼuyate ayaʼada nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼnepo nogdiktida nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo ‘Dakhueaʼ bokaʼne.’ Diosa oʼmanaʼpo castiga oʼmagkaʼapo.” Apagbaʼa oaʼuyatenok. Moisésen huaʼa do eʼnigpe̱i̱kaʼnayo “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, meʼtinopo̱e̱po.” Diosa menaʼapet. Ayaʼada kenpaʼ enʼnopo̱i̱kaʼnayo “Dakhueaʼ bokaʼne.” Diosa monaʼpo castiga mogkaʼapone. \v 11 “Diostehuapaʼ huadak huakikaʼeri Jesucristotaj oʼnoknopo̱e̱po Diosere onʼnoeonhuahuikaʼapo.” Diosa oaʼuynok Moisésenbaʼ huakikaʼeritaj “dakhueaʼ nigkahueʼ menʼe̱ne,” Diosa onahueʼdik o̱ʼe̱a̱po. \v 12 “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼe̱ne, meʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo Diostaj oknopo̱e̱ʼdik moʼe̱ne. Moisésen huaʼanayo kenpaʼ onahueʼ moʼe̱ne. “Diosere aʼnounhuahuikayaʼpo ayaʼnada Moisésen huaʼa nigpe̱i̱kaʼdik moʼe̱.” Kenpaʼ Moisésen huaʼa enaʼtada ayaʼnada nigpe̱i̱kahueʼdik moʼi̱kaʼne. \p \v 13 “Paiʼnanada kanʼnopoʼunhueʼpo dakhueaʼnanada huakikaʼeritaj hue̱ypa cruzte onʼbetikaʼ.” Apagbaʼa kenpaʼ oaʼ. Oroʼtehuapaʼ Cristo hue̱ypa cruzte moʼnigbueyʼuyatenok oroʼomey Cristoen huaknopo̱e̱ʼeritaj castiga o̱gkahueʼdik moʼe̱a̱pone. Kenpaʼda bueyhueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. \v 14 “O̱ʼnen adhueaʼsiʼpotaj ijmanopoʼto̱e̱a̱poy.” Diosa Abrahamtaj onaʼuyate. Nog aratbut huaknopo̱e̱ʼeritakon Diosen Noki̱re̱ga̱ kamato̱i̱keʼpo Jesucristo moʼnigbueyʼuyate. \s1 Moisésen huaʼa konig o̱ʼe̱ kenpaʼti kenda Abrahamtaj ijnigkaʼapoy Diosa onaʼuyate. \p \v 15 Konig oʼkikaʼnig ijmanbatiaʼpakapoy, egomey, pogomey. “Aʼti oʼnigkaʼapone.” Beʼapiʼ oʼmadoyaʼdepo keʼnen huadik oʼmadoyaʼdepo nogda kahueʼdik o̱ʼe̱a̱po kenpaʼti kenda oktihuekehueʼdik o̱ʼe̱a̱po. \v 16 Oʼnigkaʼapone Diosa Abrahamtaj nogok nogok onaʼikaʼuyate. O̱ʼnen huayayotaj ijnigkaʼapoy Diosa onaʼuyate. Kenda Abrahamen ayaʼ huayayotaj ijmanigkaʼapoy onahueʼ o̱ʼu̱yate. Kenda Abrahamen noghuayayotatida ijnigkaʼapoy, onaʼuyate. Kenda Cristotaj oʼtiaʼpakuyate. \v 17 Onteʼti dakaʼ oʼnonapone. Huakkuruda Diosa Abrahamtaj onaʼuyate. O̱ʼnen huayayotaj ʼuruda ijnigkaʼapoy Diosa onaʼuyate. Diosa kenda enadeʼte cuatrocientos treinta huabayok eʼpokdeʼte judío aratbuttaj Diosen huaʼa Moisésa oʼmanaʼuyate. Kenda Diosa huakkuruda Abrahamtaj onaʼuyatenigda kenpaʼda Diosa oʼkaʼapo. Kenda Moisésa oʼmanaʼuyatenig Abrahamtaj Diosa enaʼ dikenhueʼdik o̱ʼe̱po kenda oʼkaʼapo. \v 18 Moisésen huaʼa o̱ʼnen adhueaʼ huayayo enʼnigpe̱i̱kaʼnayo ijmanoeanhuahuikaʼapoy Diosa Abrahamtaj onahueʼ o̱ʼu̱yate. “Ijnoeanhuahuikaʼapoy,” Abrahamtaj Diosa onaʼuyatepo katetehueʼ manoeanhuahuikaʼdik oʼmaikaʼapone. \p \v 19 Moisésenbaʼtaj aratbuta nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼnepo dakhueaʼda o̱gkikaʼnig kamanopo̱e̱gkikeʼpo judío aratbuttaj Diosen huaʼa Moisésa oʼmanaʼuyate. Konig Diosa Abrahamtaj onaʼuyatenig adhueaʼ huayayo Jesucristo oʼtiakapo. Tiakhued e̱e̱ʼted Moisésen huaʼa aratbut nigpe̱i̱kaʼdik yaneʼ oʼmanaʼuyate. Cristo eʼtiakdeʼuyte onteʼti Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼneapo. Diosen huataʼmoneria Moiséstaj oʼnopo̱e̱a̱ʼuyate. Diosa kenda oʼpaknok Moisésa aratbuttaj oʼmanaʼuyate. \v 20 Diosen huataʼmoneri Moisésere judío aratbuttaj onʼmanaʼuyate. Diosayoʼda huayayo iʼta̱e̱a̱pone Abrahamtaj onaʼpo, Jesucristotaj oʼtaʼmonaʼuyate. \s1 Ayaʼada dakhueaʼ huakaʼeri o̱ʼe̱dene, Moisésenbaʼ moʼnopo̱e̱a̱ʼne. Kenpaʼti Cristo tiakhued e̱e̱ʼted Moisésen huaʼa oroʼomeytaj konig huamato̱e̱ʼerioniga̱ moʼto̱i̱kaʼuyne. \p \v 21 Diosa Abrahamtaj huayayo oʼyokapone onaʼuyate. Moisésenbaʼ Abrahamtaj huaʼa enʼhueʼdik o̱ʼe̱. Abrahamtaj huaʼa kenpaʼti Moisésen huaʼa huadaknada e̱ʼe̱a̱da Moisésenbaʼnayo manoeanhuahuikahueʼdik o̱ʼe̱po kenpaʼti ʼurunopoʼ kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼ. \v 22 Ayaʼada dakhueaʼda o̱gkikaʼdepo batikhueʼda dakhueaʼda o̱gkikaʼapo. Kenpaʼ Diosbaʼa oaʼuyatenigʼa konig Diosa Abrahamtaj onaʼuyatenig Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeriomeytaj Diosa moʼmanopoʼkoreaʼpo moʼnoeanhuahuikaʼapone. \p \v 23 Cristoen huadak huaʼa pe̱e̱hued o̱ʼe̱po Jesucristotaj oknopo̱e̱hued o̱ʼe̱po oroʼ kenyoʼda Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼu̱ynigʼa. Cristo eʼtiakdeʼte Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ moʼnopoʼyareʼpo Cristotaj oknopo̱e̱ʼuy oroa. \v 24 Cristo tiakhued e̱e̱ʼted Moisésenbaa konig oroʼen huamato̱e̱ʼerionig moʼto̱i̱kaʼuyne. Jesucristo eʼtiakdeʼte kentaj oknopo̱e̱denok “dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱depo,” Diosa monaʼuyne. \v 25 Cristo oʼtiakdeuynok oynayo kentaj oknopo̱i̱kaʼnok Moisésenbaa oroʼtaj to̱e̱hueʼ o̱ʼi̱kaʼ. Oynayo Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. \p \v 26 Oyda Jesucristotaj moknopo̱e̱po Diosensiʼpo moʼe̱ne. Ayaʼada moknopo̱e̱po Jesucristoere Diosensiʼpoda moʼe̱ne. \v 27 Opudomey Jesucristotaj moknopo̱e̱denok bautiza mogkaʼdeʼuyne. Cristoa moʼnopoʼto̱i̱kaʼnok Jesucristonig moʼi̱kaʼpo Diosensiʼpo moʼi̱kaʼne. \v 28 Oroʼ Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri o̱ʼe̱po Diostaj konig nogaratbuttida o̱ʼe̱ne. Judío aratbut e̱e̱ʼpiʼ, griego aratbut e̱e̱ʼpiʼ, huanabaʼ e̱e̱ʼpiʼ, huanabaʼ ehueʼ e̱e̱ʼpiʼ, huabokerek e̱e̱ʼpiʼ, ettoneʼ e̱e̱ʼpiʼ, oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri Diostaj nogaratbuttida o̱ʼe̱ne. \v 29 Abrahamtehuapaʼ ijnigkaʼapoy Diosa onaʼuyatenig konigti opudomey huaknopo̱e̱ʼeritakon Diosa mogkaʼapopo moʼnoeanhuahuikaʼapone. \c 4 \p \v 1-2 Nogi̱ti dakaʼda oʼnonaʼapone. Huasiʼpo kerekhued e̱e̱ʼted huaoen eʼtamaeʼ huabaeʼeri e̱e̱ʼpiʼ konig huanabaʼ o̱ʼe̱po huaoen huatamato̱e̱ʼeritaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼne. Kenokaʼ baeʼdik huaoa oʼdikkaʼuyatenok ayaʼda huaojkudaken oʼtabaeapo. \v 3 Oroʼ konigti o̱ʼi̱kaʼuy. Cristo tiakhued e̱e̱ʼted oroʼ konig huasiʼpo o̱ʼe̱po konig huabokerek ehued o̱ʼu̱y. Oroʼen adhueaʼpaneʼen eʼmanmadikaʼtaj konig huanabaʼ oʼnigpe̱i̱kaʼuyne. \v 4 Kenmeʼnoete Diosa oʼpakpo keʼnen huasiʼpo oʼtaʼmonaʼuyate. Ettoneʼa̱ Diosen Huasiʼpo oʼsiʼpopakuyate. Huasiʼpo judío aratbutda oʼsiʼpoe̱po Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼi̱kaʼuyate. \v 5 Oroʼ judío hua̱e̱ʼeriomey huanabaʼonig o̱ʼe̱po Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼi̱kaʼuyate. Moisésenbaʼtaj aʼbakkayyaʼpo osiʼpoe̱ʼuyate. Kenpaʼti oroʼomey Diosensiʼpo kaʼnikeʼpo osiʼpoe̱ʼuyate. \p \v 6 Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri Diosensiʼpo o̱ʼe̱denok Diosa oroʼomeytaj Huasiʼpoen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱ne, “Doʼhued Apag” Diostaj Cristoen Noki̱re̱ga̱ oroʼennopoyaʼ oʼokuy. \v 7 Ken Diosensiʼpo o̱ʼe̱depo Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik hua̱e̱ʼeri huanabaʼ ehueʼ o̱ʼe̱depo Jesucristotaj moknopo̱e̱nok. “Konig dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po,” Diosa monaʼpo moʼnoeanhuahuikaʼapone. \s1 Galacia huaknopo̱e̱ʼeritaj Pabloa oʼmatinepahuiʼpo oʼmatimepuʼkeʼuyate. \p \v 8 Aʼnenda huerettaʼda Diostaj oknopo̱e̱hued e̱e̱ʼted totoʼtaj moʼmeʼpukikaʼuyate. \v 9 Oynayo Diostaj moknopo̱e̱dene kenpaʼti Diosa moʼbaktieʼeaʼdeʼuyne. Konig judío adhueaʼpaneʼ o̱gkikaʼuynig menaʼpo konig huanabaʼ onteʼti eʼkikaʼtaʼ boʼpaknigʼa. Ken konig eʼkikaʼnayo nopoʼyareahueʼdik moʼi̱kaʼapone. \v 10 Diosa moʼnopoʼyareʼpo menaʼpo ayaʼ Moisésenbaʼ fiesta boʼkikaʼnigʼa huameʼnoe fiesta, sábado fiesta, puug fiesta huabayok fiesta kenpaʼ boʼkikaʼnigʼa, Diosa meʼnopoʼyareʼpo namaʼda boʼkikaʼne. \v 11 Konige̱po opudtaj onʼmatinepahuiʼpo onʼtomepuʼkene, huakkaʼaʼda namaʼda opudtaj oʼnonmadikaʼonhuahuaʼuyne. \p \v 12 Ken “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kaʼdik moʼe̱ne. Judío aratbuta namaʼda monaʼikaʼnigʼa. Konig judíomey o̱gkikaʼnig opud konig kikahueʼ moʼu̱yne. Opudonigti i̱jje̱po oy kenda judíomey onʼmanaʼikaʼ kahueʼ i̱ji̱kay. Konig do ijkikaʼnig konigti ya̱gʼkikatiʼ. Kenda ijjeretpakpo oʼnonaʼne, egomey pogomey. Aʼnenda opudere e̱e̱ʼte doʼtaj diʼnada o̱ʼnepo dakaʼ onʼto̱e̱ʼuyne. \v 13 Aʼnenda opudere dakhueʼda i̱jje̱po Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeri Diosere onʼnoeonhuahuikaʼapo kenda huakkuruda opudtaj oʼnonbatiaʼpakonhuaʼuyne. \v 14 Do dakhueʼda e̱e̱ʼpiʼ konig paiʼda eʼnopoʼe̱tepiʼ doʼtaj dig huahuayhueʼ o̱ʼnuyne kenpaʼti tibiraehueʼ o̱ʼnuyne. Konig Diosen huataʼmoneritaj e̱gkapaʼ doʼtaj oʼdeʼuyne. Konig Jesucristotanig doʼtaj oʼdeʼuyne. \v 15 Aʼnenda Jesucristoen huadak huaʼa oʼnonmadikaʼonhuahuaʼuyne. Doʼhua eʼnonmadikaʼonhuahuaʼte durugnada moʼu̱yne. Doʼtaj durugnada moʼu̱yne. Oy menaʼpo doʼtaj durugda ehueʼ moʼe̱. Aʼnenda katepiʼ ijpakikaʼuynok onʼyokikaʼuyne. Doʼa opuden huakpo eʼpakuynayo opuda̱ okpotokdik e̱e̱ʼnayo opuden huakpo onʼyokayʼuyyet. Oyda menpaʼ doʼtaj eʼnigpe̱e̱taʼ pakhueʼ moʼe̱ne. \v 16 Oy buttida oʼnonmadikaʼpo opudomeytaj meʼhuadiayne, menpaʼ moʼnopo̱e̱. \p \v 17 Judío namaʼda huamanmadikaʼeriomey konig judío aratbut Moisésenbaʼ o̱gkikaʼnig opudomey konigti ka̱gkikeʼpo namaʼda boʼpakne. Kenpaʼti kenomey opudtaj huakkaʼ onʼeretpakpo opudomeya̱ onteʼti doʼtaj nigpe̱e̱hueʼ kaʼnikeʼpo kenda onʼpak. \v 18 Beʼapiʼ opudtaj huadak eʼkikaʼtaʼ eʼpaknayo opudtaj eʼtihuapoktaʼ eʼpaknayopiʼ kenda huadakda o̱ʼe̱. Do opudere e̱e̱ʼte opudere ehueʼ e̱e̱ʼtepiʼ huadak eʼkikaʼtaʼ eʼpaknayo kenda huadakda o̱ʼe̱. \v 19 Doʼhua Jesucristoen huadak huaʼa opudtaj aʼnen eʼmanmadikaʼonhuahuaʼdeʼte moknopo̱e̱ʼuynok doʼhued huasiʼponig moʼe̱ne. Oy onteʼti opudtaj diga̱ʼ onʼtinepahuiʼpo onʼtomepuʼkene. Cristoa onteʼti dakaʼ moʼmanopoʼto̱e̱deapet opudtaj huakkaʼ onʼtinepahuikaʼne. \v 20 Huakkaʼ opudtaj onʼtinepahuiʼpo a̱yo̱ opudere huakkaʼ e̱e̱ʼtaʼ ijpaki. Nogpaʼda ʼuruaʼdakon opudtaj eʼmanataʼ ijpaki. Monig moet opudomeytaj tinopo̱e̱hueʼ i̱jje̱y. \s1 Agarkudak konig oʼkikaʼuyate kenpaʼti Sarakudak konig oʼkikaʼuyate Pabloa oʼmanbatiaʼpakpo, oʼmanmadikaʼuyate. \p \v 21 “Dakhueaʼ nigkahueʼ moʼe̱ne moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼ. Opudomeya̱ sueʼada Moisésenbaʼtaj eʼnigpe̱i̱kataʼ boʼpakikaʼnigʼa Moisésenbaʼtaj nopoenkahueʼda moʼe̱ne. \v 22 Moisésenbaʼ sigpiʼ eʼmanopo̱e̱a̱ʼtaʼ ijpaki. Abraham bottaʼsiʼpo oʼto̱e̱ʼuyate. Agarkudak ettoneʼ huanabaʼ o̱ʼe̱po nogsiʼpotida Abrahamensiʼpo oʼsiʼpopakuyate. Abrahamen hueretda hua̱to̱e̱ Sarakudak o̱ʼe̱po huanabaʼ ehueʼ o̱ʼe̱po nogsiʼpotida oʼsiʼpopakuyate. Apagbaʼte kenpaʼ oʼmadoyaʼuyate. \v 23 Saraen huanabaʼ ettoneʼa̱ oʼsiʼpopakuyate. Konig ayaʼ ettoneʼ onʼsiʼpopakikaʼnig Agar konigti oʼsiʼpopakuyate. “Huasiʼpo iʼto̱e̱a̱pone.” Diosa Abrahamtaj onaʼuyatenok Abrahamen hueretda hua̱to̱e̱nayo konig huanabaʼ ehueʼ e̱ʼe̱a̱da oʼsiʼpopakuyate. “Huasiʼpo iʼto̱e̱a̱pone.” Diosa onaʼnok oʼsiʼpopakuy. \v 24-25 Abrahamen bottaʼ hua̱to̱e̱ konig bottaʼ Diosen huaʼa o̱ʼne. Oteʼ Sinaíte Arabia huadaribayo Diosa Moiséstaj onaʼuyate. Konig Agar huasiʼpoere huanabaʼ o̱ʼnikaʼnig ayaʼ Moisésenbaʼ huanigpe̱i̱kaʼeri konigti huanabaʼ o̱ʼnikaʼ. Kenpaʼti Jerusalényo̱ hua̱i̱kaʼeri aʼnoeonhuahuikayaʼpo Moisésenbaʼ onʼnigpe̱i̱kaʼnigʼa huanabaʼnig o̱ʼnikaʼ. \p \v 26 Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼerinayo Diosen jak kurudyo̱ hua̱e̱ʼeri o̱ʼi̱kaʼpo Diosensiʼpo o̱ʼe̱ne. Aʼnounhuahuikayaʼpo Jesucristotayoʼda oknopo̱i̱kaʼne. Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. \q1 \v 27 Siʼpopakhueʼdik i̱ʼe̱po huasiʼpo to̱e̱hueʼ i̱ʼe̱po yadurugpak, ettoneʼ. Siʼpopakhueʼ i̱ʼe̱po diga̱ʼ noehueʼ i̱ʼe̱po nogok huakkaʼ huasiʼpo iʼta̱e̱a̱po. Huakkaʼ huaknopo̱e̱ʼeri huasiʼpo iʼmato̱e̱a̱pone. Nog ettoneʼ hua̱to̱e̱bet e̱ʼe̱a̱da sueʼda huasiʼpo oʼto̱e̱a̱po. Apagbaʼa kenpaʼ oaʼ. Saraen huakkaʼnada adhueaʼsiʼpo o̱ʼta̱e̱. Agaren sueʼda oʼto̱e̱. \p \v 28 Ken oroʼomey Jesucristoen huaknopo̱e̱ʼeri konig Diosensiʼpo o̱ʼe̱ne. “Huasiʼpo iʼta̱e̱a̱po.” Diosa Abrahamtaj onaʼuyatenok, Abraham Isaacsiʼpo o̱ʼta̱e̱ʼuyate. Oroʼomey konig Saraensiʼpo Isaac o̱ʼe̱ne. Ken Diosa Abrahamtaj onaʼuyatenok oroʼkon huaknopo̱e̱ʼeri Diosensiʼpo o̱ʼe̱ne egomey pogomey. \v 29 Ken konig ayaʼda isiʼpo onʼsiʼpopakikaʼnig konigti aʼnennada Ishmael Agarensiʼpo oʼsiʼpopakuyate. Abrahamen Saraenere nogsiʼpotida Isaactaj Ishmaela dakhueaʼ oʼkikaʼuyate. “Huasiʼpo iʼta̱e̱a̱po.” Diosen Noki̱re̱ga̱ Abrahamtaj o̱ʼnuynok Isaac oʼsiʼpoe̱ʼuyate. Oy konigti o̱ʼe̱. Cristotaj oknopo̱e̱hueʼ hua̱e̱ʼeriomeya̱ oroʼtaj dakhueaʼ mogkikaʼne. Oroʼ huaknopo̱e̱ʼeri Diosensiʼpo o̱ʼe̱nok dakhueaʼ mogkikaʼne. \v 30 “Ettoneʼ huanabaʼensiʼpotaj pakhueʼ i̱jje̱po noeanhuahuikahueʼ ijmaeapoy.” Diosa oaʼuynok Apagbaʼte, “Doʼhued ettoneʼ huanabaʼ yaen. Doʼhuedsiʼpoere Diosere noeonhuahuikahueʼdik o̱ʼneapo.” Sara Abrahamtaj onaʼuyate. \v 31 Oroʼomey huaknopo̱e̱ʼeri konig Saraensiʼpo o̱ʼe̱ne. Huanabaʼensiʼpo ehueʼ o̱ʼe̱po aʼnopoʼkoreayaʼpo Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱ne. \c 5 \s1 Oroʼomey onteʼti konig huanabaʼnig ehueʼ o̱ʼe̱po “Dakhueaʼ nigkahueʼ moʼe̱ne moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo onteʼti Moisésenbaʼtaj kikahueʼdik o̱ʼe̱ne. \p \v 1 Jesucristotaj oknopo̱e̱nok Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ moʼnopoʼyareaʼne. Aʼnopoʼyareayaʼpo Moisésenbaʼ onteʼti nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼe̱ne. Aʼnopoʼyareayaʼpo Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼ yanikaʼ. \p \v 2 Menʼpe̱e̱ʼ. Do Pabloa opudtaj oʼnonaʼne menʼnigpe̱e̱ʼ. “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼ. “Doʼhued bokereksiʼdak bekteg.” Opuda̱ enaʼnayo opudtehuapaʼ Cristoa hue̱ypa cruzte moʼnigbueyʼuyatenigʼa opudtaj dakhueaʼ eʼkaʼ nopoʼyareahueʼdik moʼe̱a̱pone. \v 3 “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo ayaʼda huabokereka bokereksiʼdak eʼnoktegnayo ayaʼ Moisésenbaʼtaj kenpaʼda nigpe̱i̱kaʼdik o̱ʼneonhuahuikaʼapo. Onteʼti opudtaj oʼnonaʼne. \v 4 “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene, moʼtinopo̱e̱po.” Diosa moneʼpo opudomeypiʼ Moisésenbaʼtaj moʼnigpe̱i̱kaʼnok konig onteʼti Diosensiʼpo ehueʼ moʼe̱depo Cristoen ehueʼ moʼe̱depo Diosa opudomeytaj matinepahuihueʼ moʼe̱deapone. “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼe̱ne moʼtinopo̱e̱po.” Diosa onahueʼdik moʼe̱a̱pone. \v 5 Oroʼtanayo Diosensiʼpotaj kanʼnigi̱keʼpo Diosen Noki̱re̱ga̱ boʼtihuapokikaʼne. Kenpaʼti dakaʼ Jesucristotaj oknopo̱e̱nok “Dakhueaʼ nigkahueʼ meʼnene moʼtinopo̱e̱po.” Diosa monaʼapone. Kenda oroa oknopo̱i̱kaʼpo Diostaj oʼnigi̱kaʼne. \v 6 Oroʼomey Cristotaj dakaʼ eʼmaknopo̱e̱deʼte Cristoen o̱ʼe̱dene. Huabokereksiʼdak eʼnoktegpiʼ huabokereksiʼdak okteghueʼ e̱e̱ʼpiʼ Diostaj konigti huadak o̱ʼnige̱ne. Oroa Jesucristotaj eknopo̱i̱kataʼ Diosa huakkaʼ oʼpak. Cristotaj oroʼ oknopo̱e̱po ayaʼtada diʼ oʼmaikaʼne. \p \v 7 Dakaʼ Cristotaj moknopo̱i̱kaʼuyne kenpaʼti Jesucristoen buttida huaʼa dakaʼ moʼnigpe̱i̱kaʼuynigʼa menpaʼ namaʼda huamanmadikaʼeritaj moʼpe̱e̱po Cristoen buttida huaʼataj eknopo̱e̱ʼ bokkahueʼdemeʼne. \v 8 “Moisésenbaʼtaj nigpe̱i̱kaʼdik moʼe̱.” Diosa oroʼtaj onahueʼ moʼu̱yne. “Cristotaj oknopo̱e̱ʼdik moʼe̱ne.” Diosa monaʼuyne. \v 9 Sueʼada namaʼda huamanmadikaʼeria eʼmanmadikaʼnayo i̱da huakkaʼda namaʼda oʼnoknopo̱e̱a̱po, namaʼda o̱gkikaʼapo. Kenda okkahuehueʼ yanikaʼ. \v 10 Opud Galacia huaknopo̱e̱ʼeri nogpaʼda oknopo̱e̱hueʼ moʼe̱a̱pone do Jesucristo Huairitaj yoknopo̱e̱po kenda onʼtinopo̱e̱ne. Kenpaʼti beʼapiʼ namaʼda monmadikikaʼne kentaj Diosa castiga kamagkeʼ. \p \v 11 O̱ʼnen judío aratbuta dakhueaʼ mogkikaʼne. “Diosa dakhueaʼ eʼkaʼ moʼnopoʼyareʼpo huabokereksiʼdak oktegdik moʼe̱.” Pabloa oʼmanmadikikaʼ. Sueʼada namaʼda doʼtaj menʼhuaaʼne. Kenpaʼ do manmadikahueʼ i̱ji̱kay. Kenpaʼ Jesucristoen huadak huaʼaere eʼmanmadikaʼnayo doʼtaj dakhueaʼ o̱gkikahueʼ ya̱ʼneayet. \v 12 Opud Jesucristotaj huaknopo̱e̱ʼeritaj eknopo̱e̱batikaʼtaʼ oʼderetpakpo opudtaj namaʼda monmadikikaʼ. Kenpaʼda kanʼbahueʼ onteʼti opudere kupopakhueʼ kaʼnikeʼ. Kenda ijpaki. \p \v 13 Diosa moʼbaktieʼeaʼuynok Moisésenbaʼtaj konig huanabaʼ ehueʼ moʼe̱po nigpe̱i̱kahueʼdik moʼe̱ne. Kenpaʼti konig judío o̱gkikaʼnig konigti kikahueʼdik moʼe̱ne. Cristotayoʼda yanoknopo̱i̱kaʼ. Diosa oʼmanaʼuyate. Konige̱po “Moisésbaʼtaj konig huanabaʼ ehueʼ i̱jje̱po katepiʼ ijpakpo kikaʼdik i̱jje̱y,” nopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Diosa diʼ moʼe̱nok huayahuaya yanʼbatihuapokikatiʼ. \v 14 “Konig opud huataʼda diʼda moʼi̱kaʼnig konigti nog aratbuttakon huakkaʼda diʼda yanʼmaikaʼ.” Diosbaʼa oʼmanaʼnok kenda oʼnigpe̱i̱kaʼpo konigti ayaʼ Diosen huaʼataj oʼnigpe̱i̱kaʼne. \v 15 Opudomey huayahuaya dig eʼbahuadiayikaʼnayo, dig eʼbahuahuaynayo, huayahuaya eʼmamahui̱ʼi̱a̱ʼnayopiʼ, keyoj, oʼnonaʼne. Ken konig kikahueʼ yanikaʼ. Eʼkikaʼnayo Cristoen huaknopo̱e̱ʼeri ehueʼ moʼe̱a̱pone. \s1 Konig dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ oʼeretpakikaʼuynig konigti kikahueʼ o̱ʼe̱po konig Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpaknigda mogkikaʼ. \p \v 16 Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpaknigda mogkikaʼ. Kenda oroʼ namaʼda oʼeretpakikaʼnig ken konig kikahueʼ moʼne. \v 17 Oroʼennopoada dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ oʼeretpakikaʼ konigti Diosen Noki̱re̱ga̱ konig eʼnigkataʼ pakhueʼ o̱ʼi̱kaʼ. Kenda Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpak konig oroʼennopoada eʼkaʼtaʼ pakhueʼ o̱ʼi̱kaʼne. Konige̱po kenda oʼpakikaʼnig menpaʼ kikahueʼdik o̱ʼe̱ne. \v 18 Diosen Noki̱re̱ga̱ eʼnopoʼto̱e̱ʼnayo Moisésenbaʼ nigpe̱i̱kahueʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Ken konig oʼnonaʼne, egomey, pogomey. \p \v 19 Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo konig oroʼnopoada oʼpakpo dakhueaʼ kikaʼdik o̱ʼe̱ne, dakaʼ oʼnopo̱e̱ne. Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼda e̱e̱ʼnayo oroʼada oʼpakpo nogen hua̱to̱e̱ʼtaj onʼbakdeʼikaʼ, huabokerekere nog ettoneʼere dakhueaʼda kaʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼti nogen hua̱to̱e̱ʼtaj eʼbokerekboʼ nogen hua̱to̱e̱ʼtaj ettoneʼa̱kon eʼmuneʼboʼ. \v 20 Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼda e̱e̱ʼnayo eʼketkaʼ diostaj eretpakdik o̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼti tidig eretpakdik o̱ʼe̱ne. Kenpaʼti huayahuaya maboyikaʼdik o̱ʼe̱ne. Nogtaj nogtaj dig bahuahuaydik o̱ʼe̱ne. Nogomeytaj bahuadiaydik o̱ʼe̱ne. Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo huataʼda oʼeretpakikaʼne. Nogpaʼda oʼpakpo oʼkikaʼpo maundik o̱ʼe̱ne. \v 21 Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼda e̱e̱ʼnayo oʼpakpo nogen katepiʼ enʼta̱e̱ʼ batihuadiayeʼdik o̱ʼe̱ne. Kenpaʼti nogomeytaj oʼhuadiaypo, barakdik o̱ʼe̱ne, kenpaʼti fiestate diga̱ʼda borracho e̱ʼdik o̱ʼi̱kaʼne. Kenpaʼti Diosen Noki̱re̱ga̱ nopoʼto̱e̱hueʼda e̱e̱ʼnayo oʼpakpo nogda nogda dakhueaʼ kikaʼdik o̱ʼe̱ne. Ken konig eʼkikaʼnayo Dios oroʼen huairi to̱e̱hueʼ o̱ʼe̱a̱pone. Kenpaʼti Diosensiʼpo ehueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Diosere ehueʼdik o̱ʼe̱a̱pone. Kenda aʼnenda onʼboroayʼuyne konigti onteʼti onʼboroayne. \p \v 22 Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱denok nog aratbuttaj diʼ oʼmaikaʼapone, durugnada o̱ʼunhuahuikaʼapone, oʼnopoʼnoeyne, oynayo nog aratbuttaj huadiayhueʼ oʼmaene, nogomeya̱ oroʼomeytaj dakhueaʼ enaʼte i̱da bahuadiayhueʼ o̱ʼe̱ne, nogomeytaj dakaʼ oʼbatihuapokikaʼne, huadak katepiʼ nogomeytaj oʼbayokikaʼne, katepiʼ “Ijkaʼapoy,” enaʼnayo kenda oʼkaʼapoy. \v 23 Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱denok oroʼtaj dakhueaʼ e̱gkaʼnayo bahuadiayhueʼ o̱ʼi̱kaʼapone. Oroʼennopoʼa dakhueaʼ eʼkataʼ eʼpaknayo kikahueʼ o̱ʼe̱a̱pone. Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok huadakyoʼnada kikaʼdik o̱ʼi̱kaʼapone. Ken konig oʼkikaʼpo Diosen huaʼa ayaʼ oʼkikaʼne. \v 24 Kenpaʼti oroʼomey Jesucristotaj oknopo̱e̱po Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok onteʼti konig oroʼomeyennopoʼ dakhueaʼ eʼkaʼtaʼ oʼeretpakikaʼuynigʼa konig cruzte Jesúsere oʼbueyʼuy onteʼti kenda oroʼ oʼeretpakikaʼuynig kahueʼ o̱ʼi̱kaʼapone. \v 25 Ken Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼtaj Diosen eʼkikaʼ boʼtihuapokikaʼne. Diostaj eknopo̱i̱kaʼtaj boʼtihuapokikaʼne. Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok ayaʼda Diosa oʼpaknig mogkikaʼ. \p \v 26 Ken, “Donayo huadaknada i̱jje̱y,” nopo̱e̱hueʼdik moʼnikaʼ. Huataʼda eretpakhueʼ moʼnikaʼ. Huataʼda eʼeretpaknayo huayahuaya dig oʼbahuahuayapetpiʼ kenpaʼti huayahuaya dig oʼmahuanopo̱e̱a̱petpiʼ. \c 6 \s1 Diostaj dakaʼ yanʼnigpe̱i̱kaʼpo huayahuaya yanʼbatihuapokikatiʼ. \p \v 1 Opudere Cristoen huaknopo̱e̱ʼeri nogtiada namaʼda dakhueaʼ ekaʼnayo Diostaj nigpe̱e̱hueʼ e̱e̱ʼnayo, egomey, Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱nok opudomey kenda Diosa oʼpaknig boʼkikaʼpo dakhueaʼ huakaʼeri kanopoʼkoreʼpo dakaʼ yanʼtihuapoktiʼ. Onteʼti Diostaj kanigpe̱i̱keʼpo yanʼtihuapokikatiʼ, yanʼtinepahuiʼpo dakaʼ ya̱ʼnonatiʼ. Opudnayo dakaʼ ya̱gʼkikatiʼ. Keyoj konigti dakhueaʼ kahueʼ yanetiʼ. \v 2 Diostaj kanʼnigpe̱i̱keʼpo huayahuaya yanʼbatihuapokikatiʼ. Kenpaʼti dakhueaʼ kahueʼ kaʼnikeʼpo yanʼbatihuapokikatiʼ. Ken konig moʼbatihuapokikaʼpo diʼnada yanʼmaikatiʼ. Kenda Cristoa oʼmanaʼuyate. \p \v 3 “Huadakda ijkikay, dakhueaʼ kahueʼ a̱ʼe̱ya̱ʼpo menʼtihuapok ahueʼdik i̱jje̱y.” Beʼapiʼ kenda eʼnopo̱e̱ʼnayo namaʼda oʼnopo̱e̱nigʼa namaʼdapiʼ kikaʼdik o̱ʼneapo. Huataʼda namaʼda kenpaʼ onʼtinopo̱e̱po. \v 4 Kenda ijkikaʼnig menpaʼ huadak ya̱ʼe̱tpiʼ dakhueʼ ya̱ʼe̱tpiʼ oroʼa ayaʼada nogti nogtiada nopo̱e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. Huadakaʼ eʼkikaʼnayo Cristotaj eʼnigpe̱i̱kaʼnayo durugda e̱ʼdik o̱ʼe̱ne. “Nogomeya̱ dakhueaʼ o̱gkikaʼnigʼa donayo huadak ijkikay.” Nopo̱e̱hueʼdik o̱ʼe̱ne. \v 5 Ken oroʼenyoʼda dakhueaʼ eʼkaʼtaj ayaʼ nogti nogtiada nopoʼkoreaʼdik o̱ʼe̱ne kenpaʼti “doʼtaj dakhueaʼ eʼkaʼ bekkahueaʼ, Dios,” tionaʼpakikaʼdik o̱ʼe̱ne. \p \v 6 Opudomeyen huadak huaʼa huamanmadikaʼeritaj katepiʼ aypo huakupepiʼ yanʼbayokikatiʼ. \p \v 7 Huataʼda namaʼda tinopo̱e̱hueʼ yanikaʼ. Kenpaʼti Diostaj da huaahueʼdik o̱ʼe̱ne. Oroʼ huadak eʼkikaʼnayo huamanmadikaʼeritaj eʼbayokikaʼnayo Diosa oroʼtaj huadakda moʼnigkaʼapone. Dakhueaʼ eʼkikaʼnayo bayokhueʼ e̱e̱ʼnayo Dios konigti huadakaʼ o̱gkahueʼ moʼe̱a̱pone. \p \v 8 Kenpaʼti konig oroʼennopoʼ oʼpakpo eʼkikaʼnayo nogok keʼpoda o̱ʼe̱a̱po, kenpaʼda bueydik o̱ʼe̱a̱pone. Oy kenda Diosen Noki̱re̱ga̱ oʼpaknig eʼkikaʼnayo nogok Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnoeanhuahuikaʼapone. \v 9 Ken nogomeytaj monʼbatihuapokonhuahuikaʼ huadakaʼda monʼbatihuapokonhuahuikaʼ. A̱ro̱ghueʼada huadakaʼda monʼnigkadhuahuikaʼ. Batikhueʼda huadak eʼkikaʼnayo Diosa oroʼtaj huadakda moʼnigkikaʼapone durugda o̱ʼunhuahuikaʼapone. \v 10 Konige̱po menokapiʼ kaʼdik o̱ʼe̱depo ayaʼ aratbuttaj beʼtapiʼ huadakda monʼbatihuapokikaʼ. Huakkuruda huaknopo̱e̱ʼeri huamaʼbuytaj dakaʼ monʼbatihuapokikaʼpo huadaknada mogkikaʼ. \s1 Taʼpotaʼ Pabloa oʼmaboroaypo saludos oʼdiktaʼmonaʼuyate. \p \v 11 Huaboaʼda doʼhued huabaʼa onʼnigmadoyaʼne. Doʼhued huabaʼa huaboroʼdikaʼda onʼnigmadoyaʼne. Yanʼtiahuaytiʼ. \v 12 Huabokereksiʼdak oktegdik moʼe̱ne, huamanmadikaʼeria onʼmanaʼikaʼnok judíomeya̱ diga̱ʼ o̱gkahueʼ moʼe̱a̱pone onʼnopo̱e̱po kenpaʼti “Huamanmadikaʼeri huadakda o̱ʼne.” Kenpaʼ aratbuta eʼhuaaʼtaʼ onʼpakikaʼ. “Kamanopoʼyareʼ kamanoeanhuahuikeʼ Jesucristo hue̱ypa cruzte moʼnigbueyʼuyate.” Kenyoʼda eʼmanmadikaʼnayo judío aratbuta oroʼtaj diga̱ʼ mogkaʼapet onʼnopo̱e̱po. \v 13 Kenomey huabokereka huabokereksiʼdak ektega̱da ayaʼ Moisésen huaʼataj nigpe̱e̱hueʼ e̱ʼe̱a̱da opuden huabokereksiʼdak ektegtaʼ huakkaʼ oʼderetpakikaʼ. Opuden huabokereksiʼdak oʼnoktegde eʼmanbatiaʼpaktaʼ onʼeretpak. \v 14 Oroʼen Huairia Jesucristo hue̱ypa cruzte paiʼda moʼnignopoʼe̱po moʼnigbueyʼuyate. Oroʼen dakhueaʼ eʼkaʼ aʼbakkahueayaʼpo moʼnigbueyʼuyate. Donayo kenyoʼda yoknopo̱e̱po eʼmanbatiaʼpakikaʼtaʼ ijpaki. Konige̱po Jesucristo cruzte moʼnigbueyʼuyate yoknopo̱e̱po ken konigti indariyo aratbut dakhueaʼ o̱gkikaʼnig, oʼderetpakikaʼnig, kenpaʼti onʼbatiaʼpakikaʼnig donayo onteʼti eʼkikaʼtaʼ pakhueʼ i̱ji̱kay. Cristoenyoʼda ijkikay. \v 15 Huabokereksiʼdak ekteg e̱e̱ʼpiʼ okteghueʼ e̱e̱ʼpiʼ konigti huadak o̱ʼe̱. Konigti Diosa oʼpakikaʼ. Diosen Noki̱re̱ga̱ oroʼtaj moʼnopoʼto̱e̱nok kenpaʼda Diostaj eʼnigpe̱i̱kaʼtaʼ oʼpaki. Kenpaʼda huadakaʼda eʼkikaʼtaʼ oʼpaki. \v 16 Jesucristotaj moknopo̱i̱kaʼnok Diosen Noki̱re̱ga̱ moʼnopoʼto̱e̱po dakaʼ Diostaj moʼnigpe̱i̱kaʼnigtaj Diosa opudomeytaj kenpaʼti ayaʼ Diosen aratbuttaj kamanopoʼnoeyanhuahuikeʼpo kenpaʼti kamatinepahuionhuahuikeʼ. \p \v 17 Jesucristoen hueretda huataʼmoneri ehueʼ o̱ʼe̱ oyda kenpaʼti nogok beʼapiʼ huaahueʼ menikatiʼ. Jesucristoen huadak huaʼa ijmanmadikikaʼpo huakkaʼ paiʼda ijnopoʼeonhuahuaʼdepo, doʼhuedso̱ʼtaʼ konig eʼtipaybahued. Jesúsen hueretda huanabaʼ i̱jje̱y ayaʼada tiahuaydik meʼnene. \p \v 18 Opud huaknopo̱e̱ʼeritaj Huairi Jesucristoa kamatinepahuionhuahuikeʼ diʼda kamaikeʼ ijtionaʼpakikay, egomey, pogomey.